instruction
stringlengths 12
103
| input
float64 | output
stringlengths 80
751
|
---|---|---|
Tự kỷ là gì? | null | Tự kỷ (Autism) là một rối loạn phát triển thần kinh đặc trưng bởi sự giao tiếp và tương tác xã hội kém, các hành vi lặp đi lặp lại và rập khuôn. Triệu chứng đã bắt đầu từ thời thơ ấu, thường được phát hiện trong độ tuổi từ 3 - 10 và phát triển dần theo thời gian nếu không được chữa trị kịp thời. |
Dấu hiệu nhận biết chứng tự kỷ ở trẻ? | null | Trẻ có dấu hiệu bị hội chứng tự kỷ thường có những biểu hiện điển hình. Về mặt cảm xúc, khi còn nhỏ trẻ đã không biết cách giao tiếp với cha mẹ, không nhìn thẳng vào mắt người đối diện và khó phân biệt giữa người lạ và người quen. Khi đi học, trẻ thường thu mình lại một góc, ít giao tiếp với ai kể cả bạn bè và thầy cô. Về hành vi, trẻ có thói quen chơi một món đồ chơi nhất định, thích thú với những âm thanh do mình tự tạo ra mà chẳng cần quan tâm đến lời nói từ cha mẹ. Thậm chí có một số trẻ tự làm hại chính bản thân bằng cách đập tay vào đầu, cào cấu thân thể đến chảy máu. Về ngôn ngữ, trẻ có biểu hiện chậm biết nói, câu nói đơn điệu hoặc không mang một ý nghĩa nào, đôi lúc trẻ tự lẩm bẩm một mình bằng lời nói vô nghĩa, không xác định được. |
Có những phương pháp nào giúp trẻ tự kỷ hòa nhập? | null | Trẻ tự kỷ có thể sống một cuộc sống bình thường nếu đươc phát hiện sớm các bất thường và tham gia an thiệp trị liệu kịp thời. Đừng ngần ngại đưa con đến các bệnh việc nhi, trung tâm chăm sóc trẻ tự kỷ, các trường chuyên biệt, trường tự kỷ để có thêm nhiều người/ nhiều phương pháp giúp đỡ trẻ hơn. Thông thường trẻ có thể được can thiệp trị liệu bằng các phương pháp kết hợp như: trị liệu bằng thuốc, triệu hành vi,…vv. Các phương pháp này nhằm giúp trẻ giảm đi các hành vi không phù hợp, khuyến khích và dạy trẻ các hành vi tích cực, giúp trẻ cải thiện dần các triệu chứng của tự kỷ và có được một cuộc sống bình thường như bao đứa trẻ khác. |
Chăm sóc trẻ tự kỷ cùng với anh/chị/em của trẻ như thế nào? | null | Nên dành thời gian để các anh/chị/em của trẻ tự kỷ có cơ hội cảm nhận về thế giới của trẻ tự kỷ, hãy để chúng âm thầm quan sát người anh/em đang gặp khó khăn của mình, giải thích cho chúng hiểu,… Và yêu cầu sự hỗ trợ của chúng dành cho anh/em đang mắc bệnh của mình. Đừng mắng chúng hay quá to tiếng, vì những suy nghĩ tiêu cực ấy danh cho chứng tự kỷ là hoàn toàn dễ hiểu – vì chúng còn nhỏ và chưa đủ nhận thức chính xác hoàn toàn về tự kỷ. Thay vào đó nên trò chuyện cởi mở để biết chúng cảm thấy thế nào, đồng thời có cách giải thích phù hợp. |
Khi nào cần đưa trẻ gặp bác sĩ? | null | Trẻ em cần được đưa gặp bác sĩ nếu gặp các dấu hiệu sau đây: không đáp lại bằng nụ cười hoặc biểu cảm vui vẻ, không bắt chước âm thanh hoặc nét mặt của người lớn, không cử chỉ mặc dù đã được 14 tháng tuổi, khi đã 16 tháng tuổi nhưng không nói được một từ nào, không nói được cụm từ có hai từ khi được 24 tháng, và mất kỹ năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng xã hội ở mọi lứa tuổi. Những dấu hiệu này có thể cho thấy trẻ có nguy cơ mắc chứng tự kỷ và cần được thăm khám kịp thời để có biện pháp can thiệp phù hợp. |
Tự kỷ có chữa được không? | null | Cho đến nay, vẫn chưa có cách nào chữa khỏi hoàn toàn chứng phổ tự kỷ. Tuy nhiên trên thực tế, việc chẩn đoán để điều trị và can thiệp sớm trẻ tự kỷ có thể giúp cải thiện và hòa nhập xã hội tốt hơn nếu được chăm sóc, quan tâm đúng mức. Những người bị chứng tự kỷ có nhiều rối loạn hành vi như kích động, gây rối, giải toản bản năng….sẽ được bác sĩ kê toa để giảm sự hiếu động thái quá, giúp bệnh nhân ngủ ngon hơn. Ngoài ra những trẻ này cần được học ngôn ngữ và xây dựng các kỹ năng xã hội. Tùy vào mức độ từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ thăm khám và có những điều trị phù hợp.. |
Chứng tự kỷ ở trẻ em có nguy hiểm không? | null | Có. Nếu mắc tự kỷ trong thời gian dài trẻ sẽ chậm nói, chậm phát triển và có xu hướng giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực. |
Rối loạn phổ tự kỷ là gì? | null | Rối loạn phổ tự kỷ (Autism spectrum disorder) là tình trạng liên quan đến sự phát triển của não bộ, ảnh hưởng đến cách một người nhận thức và trao đổi với người khác, ảnh hưởng đến quá trình tương tác và giao tiếp xã hội. Rối loạn này bao gồm các kiểu hành vi hạn chế và lặp đi lặp lại. Thuật ngữ “phổ” trong rối loạn phổ tự kỷ đề cập đến nhiều triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. |
Rối loạn phổ tự kỷ thường bắt đầu từ thời điểm nào trong đời của trẻ? | null | Rối loạn phổ tự kỷ bắt đầu từ thời thơ ấu. Trẻ em thường biểu hiện các triệu chứng tự kỷ trong năm đầu tiên. Một số ít trẻ phát triển bình thường trong năm này. Sau đó trải qua giai đoạn thoái triển trong khoảng từ 18 – 24 tháng tuổi trước khi các triệu chứng tự kỷ biểu hiện rõ |
Triệu chứng rối loạn phổ tự kỷ như thế nào? | null | Một số trẻ có dấu hiệu rối loạn phổ tự kỷ ngay từ nhỏ, chẳng hạn như giảm giao tiếp bằng mắt, không phản ứng khi được gọi tên hoặc thờ ơ với người khác. Những đứa trẻ khác có thể phát triển bình thường trong vài tháng hoặc vài năm đầu đời nhưng sau đó đột nhiên khép mình lại, hung hăng. Các dấu hiệu thường thấy khi trẻ 2 tuổi. Trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ có thể có một kiểu hành vi và mức độ nghiêm trọng riêng, biểu hiện từ thấp đến cao. Biểu hiện của các triệu chứng khác nhau ở mỗi trẻ nên đôi khi rất khó xác định mức độ nghiêm trọng. Chẩn đoán thường dựa trên mức độ suy giảm và ảnh hưởng của bệnh đến khả năng hoạt động. |
Nguyên nhân nào gây ra rối loạn phổ tự kỷ? | null | Hiện chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây rối loạn phổ tự kỷ. Tuy nhiên, do tính phức tạp và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bệnh có thể do sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường. |
Gen di truyền ảnh hưởng như thế nào đến rối loạn phổ tự kỷ? | null | Với một số trẻ, rối loạn phổ tự kỷ có thể liên quan đến rối loạn di truyền, chẳng hạn như hội chứng Rett hoặc hội chứng X dễ gãy. Ở các trường hợp khác, những đột biến di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ. Gia đình có con rối loạn phổ tự kỷ, đứa con khác cũng có nguy cơ cao mắc bệnh này. Ngoài ra, cha mẹ hoặc người thân của trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ có thể gặp phải những vấn đề nhỏ về kỹ năng giao tiếp hoặc biểu hiện một số triệu chứng của bệnh. |
Biến chứng khi sinh có liên quan đến rối loạn phổ tự kỷ không? | null | Một số loại thuốc, chẳng hạn như axit valproic và thalidomide khi dùng trong thời kỳ mang thai cũng khiến con sinh ra có nguy cơ cao mắc bệnh tự kỷ. |
Trẻ sinh non có nguy cơ mắc rối loạn phổ tự kỷ cao hơn không? | null | Trẻ sinh ra trước 26 tuần tuổi có nguy cơ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ cao hơn trẻ bình thường. |
Giới tính có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc rối loạn phổ tự kỷ không? | null | Các bé trai có nguy cơ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ cao gấp 4 lần so với bé gái. |
Có cách nào để phòng ngừa chứng rối loạn phổ tự kỷ không? | null | Không có cách nào để ngừa chứng rối loạn phổ tự kỷ. Tuy nhiên, vẫn có thể điều trị các triệu chứng của bệnh. Chẩn đoán và can thiệp sớm là biện pháp hữu hiệu để cải thiện hành vi, kỹ năng và phát triển ngôn ngữ. |
Phụ huynh nên làm gì nếu con mắc rối loạn phổ tự kỷ? | null | Phụ huynh có con mắc rối loạn phổ tự kỷ nên tìm hiểu thông tin về chứng rối loạn này và cung cấp cho bác sĩ những thông tin và thói quen của con mình. Họ nên kết nối với các bậc phụ huynh khác có con mắc bệnh rối loạn phổ tự kỷ để chia sẻ kinh nghiệm, cũng như tìm kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ. Ngoài ra, việc dành thời gian cho con là rất quan trọng để hỗ trợ con phát triển và vượt qua những khó khăn do rối loạn phổ tự kỷ gây ra. |
Trẻ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ sẽ được điều trị như thế nào? | null | Khi trẻ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ, bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp với từng giai đoạn của trẻ. Các lựa chọn điều trị bao gồm thuốc, can thiệp hành vi, tâm lý và giáo dục, và hướng dẫn phụ huynh. |
Thuốc có vai trò gì trong điều trị rối loạn phổ tự kỷ? | null | Thuốc chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng của rối loạn phổ tự kỷ. Ví dụ, một số loại thuốc được kê đơn khi trẻ hiếu động quá mức, thuốc chống loạn thần có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề nghiêm trọng về hành vi, và thuốc chống trầm cảm có thể được kê đơn để điều trị chứng lo âu. Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi cho trẻ dùng bất kỳ loại thuốc hoặc chất bổ sung nào. |
Can thiệp hành vi, tâm lý và giáo dục có vai trò gì trong điều trị rối loạn phổ tự kỷ? | null | Nhiều chương trình giải quyết các khó khăn về xã hội, ngôn ngữ và hành vi liên quan đến chứng rối loạn phổ tự kỷ đã được triển khai. Một số chương trình tập trung vào việc làm giảm hành vi bất thường và dạy các kỹ năng mới, trong khi các chương trình khác dạy trẻ cách hành động trong các tình huống xã hội hoặc giao tiếp với người khác. Phân tích hành vi ứng dụng (ABA) cũng có thể giúp trẻ học các kỹ năng mới và khái quát hóa các kỹ năng này trong nhiều tình huống. |
Trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ thường đáp ứng tốt với loại chương trình giáo dục nào? | null | Trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ thường đáp ứng tốt với các chương trình giáo dục có cấu trúc chặt chẽ. Các chương trình được tổ chức gồm một nhóm chuyên gia và triển khai nhiều hoạt động khác nhau nhằm cải thiện kỹ năng xã hội, giao tiếp và hành vi. Trẻ mầm non được can thiệp hành vi chuyên sâu, cá nhân hóa thường có tiến triển tốt. |
Tự kỷ được chia thành mấy loại? | null | Tự kỷ được chia thành 2 loại. Thứ nhất là tự kỷ bẩm sinh: Dạng tự kỷ phát triển từ khi trẻ mới sinh ra cho đến giai đoạn 3 tuổi. Biểu hiện đặc trưng dễ nhận biết là trẻ chậm phát triển. Thứ hai là tự kỷ không điển hình: Trẻ vẫn phát triển bình thường trong giai đoạn từ 12-30 tháng tuổi. Sau đó, trẻ đột nhiên không phát triển nữa hoặc mất hết những khả năng mà trẻ đã học được trong quá trình trưởng thành. |
Hành vi lặp đi lặp lại là gì và tại sao người mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ thường có những hành vi này? | null | Những hành vi hoặc sở thích lặp đi lặp lại có thể bao gồm các hành động như lắc lư, xoay tròn, vỗ tay, cắn hoặc đập đầu, khó chịu khi có sự thay đổi nhỏ, các kiểu cử động kỳ lạ, tập trung vào chi tiết của đồ vật mà không hiểu mục đích hoặc chức năng của chúng, nhạy cảm bất thường với ánh sáng hoặc âm thanh, nhưng thờ ơ với cơn đau hoặc nhiệt độ, không tham gia vào các trò chơi bắt chước hoặc giả vờ, tập trung một cách kỳ quặc vào một vật thể hay hoạt động nào đó, và có sở thích ăn uống kỳ lạ như ăn chỉ một số loại thực phẩm. |
Tự kỷ được chia ra như thế nào dựa trên khả năng trí tuệ và phát triển ngôn ngữ? | null | Tự kỷ có thể chia ra thành bốn nhóm dựa trên khả năng trí tuệ và phát triển ngôn ngữ. Những trẻ tự kỷ có trí thông minh cao và có khả năng giao tiếp bình thường thường được đặt vào nhóm đầu tiên. Nhóm thứ hai là những trẻ tự kỷ có trí thông minh cao nhưng gặp khó khăn trong việc giao tiếp. Nhóm thứ ba bao gồm những trẻ tự kỷ có trí tuệ thấp nhưng vẫn có khả năng giao tiếp. Cuối cùng, nhóm thứ tư là những trẻ tự kỷ có trí tuệ thấp và gặp khó khăn trong giao tiếp. Các nhóm này giúp phân biệt và đánh giá các nhu cầu hỗ trợ và chăm sóc phù hợp cho từng trường hợp cụ thể. |
Làm thế nào để chăm sóc và điều trị cho trẻ tự kỷ? | null | Chăm sóc và điều trị tự kỷ yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bậc phụ huynh, gia đình, giáo viên và cộng đồng. Điều trị thường bao gồm các biện pháp quan tâm đặc biệt, hỗ trợ tâm lý, và nhiều phương pháp khác như âm nhạc, thiền, yoga. Việc can thiệp sớm và kiên trì trong quá trình điều trị có thể giúp cải thiện khả năng giao tiếp và hòa nhập xã hội của trẻ. |
Hiện nay trẻ tự kỷ ở Việt Nam đã hòa nhập với cộng đồng xã hội như thế nào? | null | Hiện nay ở Việt Nam đã có một số trẻ tự kỷ mức độ nhẹ - trung bình sau khi học ở các trung tâm đã ra học hòa nhập được ở các trường phổ thông. Những trẻ tự kỷ chức năng cao hoặc hội chứng Asperger vẫn đi học hòa nhập bình thường được. Tiên lượng tốt nếu trẻ có trí tuệ cao, ngôn ngữ có chức năng, ít có những triệu chứng hành vi kỳ lạ và được can thiệp sớm. |
Triệu chứng cảm giác của trẻ tự kỷ thường có những biểu hiện gì? | null | Các triệu chứng cảm giác của trẻ tự kỷ thường biểu hiện qua những phản ứng đặc biệt với các kích thích từ môi trường xung quanh. Một số trẻ tự kỷ có thể rất nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng, mùi vị, và có thể sợ hãi, chạy trốn hoặc giảm sự tập trung khi gặp phải các kích thích này. Ngược lại, một số trẻ tự kỷ có thể ít nhạy cảm hơn và thích tìm kiếm những kích thích mạnh mẽ như tiếng ồn hoặc vật liệu cứng. |