generated_predictions.txt

Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Joseph Achuzie, nwoke Biafra aka ike apụọla.
Dapchi: Gọọmentị emebeghi Boko Haram na Massob
Tottenham na-ele anya ibuli iko FA n'imeri Rochadale.
Son Heung-min, Fernando Llorente na Kyle Walter- Peters nke Tottenham tiri Rochadale ihe n'emeghị ebere na asọmpi iko FA ha gara ụnyaahụ.
Son Heung-min nke Tottenham na ndị òtù ya na-achị ọchị mgbe o nyere goolu n'asọmpi iko FA.
Tottenham emeriela asọmpi Iko FA asatọ
Otu Tottenham agbaala ndị otu Rochadale 6-1 n'asọmpi iko FA ha.
Mmeri a pụtara na Tottenham na Swansea ga-asọ mpi na nkeji ikpeazụ nke iko FA n'abalị iri na asaa nke ọnwa Maachị.
Son Heung-min nyere goolu nke mbụ na nke ise. Fernando Llorente nyere ịkpọasị na nkeji iri na abụọ nke ọkara nke abụọ, ebe Kyle Walter- Peters nyere goolu nke isii.
Ọ bụrụ na Son Heung-min kwụsị iso Rochadale gbaa bọọlụ
Gịnị ga-eme n'ọdịnihu?
Tottenham ga-agba bọọlụ n'ámá egwuregwu Wembley n'abalị atọ nke ọnwa Maachị. Ha ga-agba bọọlụ Huddersfield na Premier League tupu ha ezute Juventus na Champions League n'abalị asaa nke ọnwa Maachị.
Rochadale nwere asọmpị iri na isii pụtara ìhè iji chekwaa onwe ya na ntọghapụ n'asọmpị ahụ.
Asọmpị mbụ ha ga-asọ ga-abụ n'etiti ha na Plymouth n'ụbọchị nke atọ nke ọnwa Maachị.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Guardiola ebuliela iko mbụ ya n'England
Champions League: Neymar agbajila ụkwụ
Onyeisi ndị uweojii (The Inspector General of Police): mepee ma guzobe ọdọ ehi tupu ị machie ịzụ ehi.
Onyeisi ndị uweojii agwala ndị gọvanọ ka ha buru ụzọ guzobe ebe a na-ere ehi tupu ha amachie ịkpa ehi na steeti ha.
Ibrahim Idris
Onyeisi ndị uweojii, Ibrahim Idris, ekwuola na steeti kwesịrị ibu ụzọ weta ọwa tupu ha machie ịzụ ehi.
Onyeisi ndị uweojii kwuru nke a na nzụkọ nchekwa nke ụnyahụ na Kaduna, na-agbakwunye na ọ ga-enye aka igbochi nsogbu n'etiti ndị ọrụ ugbo na ndị ọzụzụ anụ ụlọ.
Ọ gara n'ihu kwuo na nsogbu dị na Benue bụ n'ihi na gọọmentị eguzobeghị ebe a na-ere ehi tupu ha amachi ịzụ ehi.
Na nzukọ ahụ nke isiokwu ya bụ 'Development: Nsogbu nchekwa na mkpa ọ dị inweta ezigbo ọsọsọ.' Nsogbu ndị ọrụ ugbo na ndị ọka amaliteghi n'ọgbọ onyeisi ala Muhammadu Buhari.
Idris kwuru, sị: 'N'echiche m, iji belata esemokwu ndị ọrụ ugbo na ndị ọzụzụ atụrụ, gọọmentị steeti kwesịrị ịgbalị ma wuo ọdọ ehi tupu ha emee iwu iji machie ịkọ ihe.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
A gbara ezigbo ọkụ n'ahịa Alaba International Market.
Maka Achuzie, ga-ahụ nguzobe nke Biafra.
N'Imo Steeti, e nwere ọtụtụ ụmụanụmanụ n'ọhịa.
Ogige ntụrụndụ dị n'Imo steeti nwere anụmanụ dị iche iche.
Anụmanụ dị iche iche nọ n'ogige ha dị n'Imo steeti.
E mere anụmanụ ndị a ogige kwesịrị ekwesị maka ibi ndụ kwesiri ekwesi.
Timothy nwa George Weah amalitela ịgbara PSG bọọlụ.
Timothy Weah agaala PSG ebe nna ya gbara bọọlụ a ma ama site n'afọ 1992 rue 1995.
Timothy Weah
Timoti Weah ò nwere ike ime nke ọma dịka ndị mmadụ tụrụ anya ya?
Nwa onyeisiala Liberia bụ George Weah bụ onye a na-akpọ Timothy Weah amalitela ịgbara PSG bọọlụ, ebe nna ya gbara bọọlụ.
Timothy pụtara ụnyaahụ n'asọmpị PSG na Troyes.
Dịka Neymar na Kylian Mbappe esoghi n'egwuregwu a n'ihi mmeru ahụ ha nwetara, Angel di Maria na Christopher Nkunu nyere PSG goolu mmeri n'asọmpi a.
Anọghị Neymar na Mbappe nyere Weah ohere ịgba bọọlụ n'asọmpị a.
George Weah nyere goolu iri ise na ise mgbe ọ gbara bọọlụ PSG.
Nna Timoti, George Weah, gbara PSG afọ 23 gara aga tupu ọ gafee AC Milan.
PGS nwere egwuregwu 10 ha ga-agba, nke ha ga-enweta akara 17 ma ọ bụrụ na ha ga-ebuli French League nke afọ a.
Ha ga-ezute Real Madrid na Tusde iji gbaa bọọlụ nke abụọ n'asọmpi ha. Na bọọlụ nke mbụ, Real Madrid ji 3-1. merie ha.
Onye na-agba bọọlụ ha bụ Neymar agaghị agba bọọlụ ọzọ n'oge a n'ihi mmeru ahụ o nwetara.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Gọọmentị Naịjirịa ezigaala ụgbọelu ịchọ ụmụ nwaanyị Dapchi
Otu nwoke egbuola ụmụ ya n' Awada
Egwu ndị Fulani na-achị ehi amatala ọtụtụ ndị.
Charly Boy ekwuola na ya chọrọ ndị ntorobịa pụrụiche maka ịchị Naịjirịa.
Charles Oputa a ma ama dịka Charly Boy kwuputara iwe ya maka usoro ọchịchị na Naịjirịa.
Charly Boy onye a maara nke ọma dịka onye na-akwado ndị ntorobịa na Naịjirịa kwuru na obi adịghị ya mma maka ọnọdụ ihe dị na Naịjirịa.
Mgbe BBC Igbo gbara ya ajụjụ ọnụ, ọ jụrụ 'onye mere na ọ bụ ndị ọjọọ na-edu Naịjirịa?'
Charly Boy kwuru na ya na-achọ ndị ntorobịa pụrụiche ga-akwado ya maka iweghara ọchịchị Naịjirịa.
'Obi m na-agwa m kemgbe afọ iri atọ na ise gara aga na ntọhapụ Naịjirịa ga-abụ maka ndị ntorobịa pụrụiche,' dịka Charly Boy kwuru.
Oscar's 2018: Kobe Byant so na ndị meriri
Onye America na-akụ basketballer bụ Kobe Bryant aghọọla otu n'ime ndị a kwanye ùgwù n'ihe nrite telivishọn a.
Kobe Bryant, onye Amerịka a ma ama na-agba basketball.
Mmeri na-enweghị atụ - Kobe Bryant emeriela.
N'ihe omume dị ịtụnanya Kobe Bryant, a sọpụla onye America a ma ama n'ịkụ basketball n'ihe nkiri telivishọn a kpọrọ Oscar.
O nwetara ihe nrite ihe nkiri oge dị mkpirikpi na televishọn.
Lee ndị ọzọ ritere ihe nrite Oscar nke ụtụtụ a.
Ndị meriri:
The Shape of Water meriri 'onyinye onyonyo kachasị mma'
Frances McDormand meriri onye a kpọrọ 'onye ihe nkiri kachasị mma' maka 'Tree Billboards Outside Ebbing, Missouri.
Gary Oldman meriri 'onye kachasị mee ihe nkiri' n'oge ọchịchịrị.
Guillermo Del Toro meriri 'onye ntụzịaka kachasị mma' maka 'The Shape of Water'.
'Nweta' nke Jọdan Peele mere nwetara ihe nkiri mbụ kachasị mma.
Oscars 2018: Ihe ndị na-ekiri emume ahụ kpara.
Anyasị nke okwu kachasị ekwu maka ihe nrite na Hollywood emeela.
Lee ihe ndị mmadụ yiwe kapet na-acha uhie uhie.
Danai Gurira, onye na-eme ihe nkiri nke Black Panther na Walking Dead gosiri egbugbu n'akụkụ isi ya.
Ihe omume nke 90 nke agụmakwụkwọ a ma ama nke Oscars mere n'abalị ebe ndị mmadụ mere ihe ngosi ejiji.
Lee ihe ndị na-eme ihe nkiri na ndị na-eme ihe nkiri kpara maka mmemme a.
Daniel Kuluuya
Daniel Kaluuya, onye Britain, onye so na ndị na-eme ihe nkiri nke 'Get Out' ka a họpụtara maka ihe nrite Oscars.
Lupita Nyong'o
Lupita Nyong nwetara ihe nrite Oscar n'afọ 2012 maka ọrụ ya n'ihe nkiri isiokwu ya bụ 'Afọ iri na abụọ bụ Ohu'.
Jennifer Lawrence
Uwe Jennifer Lawrence onye mere ihe nkiri 'Hunger Games' bụ ọlaedo na-acha acha dịka ihe oyiyi Oscar.
Andra Day
Andra Day, onye America na-agụ egwu na onye na-akpọ egwu, dina n'elu kapeet na-acha uhie uhie, na-agwa ndị mmadụ ka ha lee uwe ya anya.
Oscars 2018: Etu o si gaa
Black Panther na-apụta ihe.
E gosiri Afrịka n'emume mmalite nke Black Panther.
Black Panther: Ị ma ihe nkiri a?
Tom Holland
Tom Holland, onye na-eme ihe nkiri nke 'Spider Man' yi uwe dị mma iji kpọsaa onye mmeri.
Chadwick Boseman
Chadwick Boseman bụ Eze T'challa nke Wakanda na 'White Panther' yi onye okike Givenchy nye ndị Oscar.
Ashley Judd
Ashley Judd onye kwuru okwu na'Time's Up yi uwe na-acha odo odo nye kapeet na-acha uhie uhie.
Adam Rippon
Adam Rippon, onye England na-eme egwuregwu Olympic nke Skating mere onwe ya okwu onye ọbụla maka iyi uwe mere ka ọ dị ka o si n'ihe nkiri'Fifty Shades Of Grey' pụta.
Salman Hayek
Salman Hayek yi uwe na-acha odo odo pụta.
Darrell Britt-Gibson
Ndị ikom onyonyo nọ na-agba ihe omume ahụ mgbe Darrell Britt-Gibson onye mere ihe nkiri 'Three Billboards' wụliri elu na kapeet na-acha uhie uhie.
Whoopi Goldberg
Uwe Whoopi Goldberg dị ka dragon a gbara egbugbu n'ahụ ya.
Patrick Stewart
Sir Patrick Stewart onye mere ihe nkiri ndị ikom X-men yi uwe e dere oge n'elu ya mgbe o nyere ndị ikom onyonyo ahụ ọnụ.
Sally Hawkins
Sally Hawkins, onye Britain, onye so na ndị na-agba mbọ maka 'The Shape of Water', ihe nkiri o mere, mụmụrụ ndị ikom na-ekiri foto ọnụ ọchị.
Saoirse Roman
Saoirse Roman onye sonyere na 'Lady Bird' pụtara na kapet na-acha uhie uhie mgbe afọ iri nke mbido ya n'afọ 2008 mgbe ọ gbara afọ iri na atọ.
Meryl Streep
E kwuru na Meryl Streep nwetara ihe nrite Oscars ugboro iri abụọ na otu kemgbe ọ malitere ime ihe.
Margot Robbie
Margot Robbie onye mere ihe na 'Tonya' dị egwu n'ihe o yi na kapeet na-acha uhie uhie.
Tiffany Haddish
Tiffany Haddish yi uwe mara mma n'Afrịka nke pụrụ iche nye ụmụnwaanyị Eritrea na Etiopia.
Foto niile nwere ikike ikike.
Ebe ndị Afrịka ndị ọzọ ka Naịjirịa mma na ihe nkiri.
A bịa n'inweta ihe nrite kachasị pụta ìhè n'ihe nkiri ụwa niile a kpọrọ Oscars, ndị Afrịka ndị ọzọ kụrụ Naịjirịa aka n'ala.
Ihe oyiyi nke onyinye Oscar
2018 bụ afọ 90 e nwetara ihe nrite Oscar na Hollywood.
Ka emume nke 2018 Oscars, nke bụ ihe nrite kachasị pụta ìhè n'ihe nkiri ụwa, BBC Igbo nyochaala ma chọpụta na mba Afrịka ndị ọzọ ka Naịjirịa mma n'ihe nkiri.
Oscars 2018: N'etiti Afrịka na Naịjirịa
BBC chọpụtara na agbanyeghi na ụfọdụ ndị na-emepụta ihe nkiri na Naịjirịa na-egosi ndị egwu Hollywood na ihe nkiri ha, o meghị ka ha soro ná ndị a kpọrọ aha ha maka inweta ihe nrite ọbụla na Hollywood.
Nollywood bụ ndị na-emepụta ihe nkiri na Naịjirịa na mba Afrịka ndị ọzọ a ma ama. Mba Afrịka ndị ọzọ egosila ha ihe kachasị mma.
Lupita Nyong'o, onye Kenyan si Amerịka ritere ihe nrite 'Nwaanyị kachasị mepụta ihe' n'afọ 2013.
Afọ ole na ole gara aga ka a hụrụ Naịjirịa dịka dike na-emepụta ihe nkiri n'Afrịka mana ugbua, ọ dị ka ndị ọzọ karịrị ha.
Ebe Nollywood n'onwe ya nọ n'ọnọdụ nke abụọ na mmepụta ihe nkiri na-emepụta ihe karịrị ihe nkiri 1000 n'otu afọ, Hollywood na-emepụta ihe erughị ọnụ ọgụgụ ihe nkiri ahụ mana ọ naghị egbochi ha ịbụ ndị ụwa niile na-elegara anya dịka ndị na-emepụta ihe nkiri ndị kachasị mma.
N'Afrịka, Kenya na South Africa na-enwe mmeri karịa Naịjirịa n'ihe gbasara inweta ihe nrite Oscars.
Isi n'isi na South Africa
Mmasị m bụ nchekwa akụnaụba mba ahụ.
Ka ndị omeiwu si anata ego Naịjirịa.
Lee onye nwere aka n'izuru ọkwa Sineti.
Ndị ntorobịa Naịjirịa agbaala Buhari ume maka ịkpọ ha ndị ntorobịa dị umengwụ.
Ndị ntorobịa Naịjirịa ekweteghị na ha dị umengwụ dịka Buhari si kwuo na CHOGM.
Muhammadu Buhari
Ụmụ Naịjirịa na-ekwu na onyeisiala Muhammadu Buhari na-emenye ha ihere mgbe ụfọdụ n'ofesi.
Ndị mmadụ ka na-ekwu okwu na nzaghachị ọnụ onyeisiala Naịjirịa kpọrọ ndị ntorobịa dị umengwụ.
Mgbe Buhari gara London maka ọgbakọ ndị isi Common Wealth nke mba ọzọ, CHOGM, o kwuru na ndị ntorobịa Naịjirịa dị umengwụ.
Ihe o kwuru abụghị ihe ọchị nye ọtụtụ ndị Naịjirịa, nke mere ha ji kwupụta iwe ha na soshal midia.
Okwu atọ Buhari ji mee ihe ihere ndị Naịjirịa
Okwu Buhari kpasuru ndị ntorobịa iwe.
Onyeisiala enweghị ike imeso ndị Naịjirịa mmeso ọjọọ.
Ọnụ na-ekwuru Buhari bụ Femi Adesina kwuru na ndị Naịjirịa ghọtaghi ihe o kwuru.
Ihe Adesina kwuru emeghị ka ndị mmadụ kwụsị ịkọsị iwe ha.
#LazyNigerian youths na-ewu ewu
Ụfọdụ n'ime ha gara n' ihu igosi ọrụ aka ha, na-ekwu na ha adịghị umengwụ n' agbanyeghi ọnọdụ ọjọọ nke ihe na Naịjirịa.
Otu onye ọcha kwuputara okwu a.
Ụfọdụ kwurịtara etu ha siri zụọ onwe ha n'ụlọ akwụkwọ site na mbọ ha.
Ụfọdụ sị na ha agaghị atụrụ Buhari vootu n'afọ 2019.
Otu onye mere ihe ọchị banyere onye ọrụsị ịbụ onye e ji arụ ọrụ.
Onye ga-abụ onyeisi ọhụrụ nke Commonwealth?
Ndị isi Commonwealth na-eme nzukọ ịchọpụta ma nwa eze Whales ọ ga-anọchị anya nna dịka onye isi ngalaba ahụ.
Queen Elizabeth
Queen of England chọrọ ka nwa ya nwoke bụ Charles weghara ọkwa ya.
Ndị isi Commonwealth na-ezukọ iji kwurịta ma nwa eze whale ọ ga-anọchị anya nna ya dịka onyeisi ngalaba nke mba 53 mejupụtara.
Ọ bụ ụbọchị Tọzdee ka Queen nke Britain kpebiri na nwa ya nwoke bụ Charles ga-edu CHOGM n'obí Buckingham.
O kwuru na obi dị ya ụtọ na nwa ya nwoke na-edu CHOGM otu ụbọchị.
Mana ọkwa ahụ abụghị ihe Queen ga-eme nwa ya nwoke ma ọ nwụọ.
A na-atụ anya na ndị isi Commonwealth ga-ekpebi onye ga-edu ha mgbe ha ga-enweta ọgbakọ na 'Windsor' mana enwebeghị ihe ịrịba ama ọbụla na ha ga-ekwu maka ya na nzụkọ ha.
Ọ pụtara na onweghi onye ọzọ nwere ike ibute ọha na eze?
Onye ntaakụkọ BBC bụ James Landale kwuru na a tụrụ aro ka e tinye ọnọdụ a n'etiti ndị isi nke mba ndị commonwealth.
Mana onyeisiala South Africa bụ Cyril Ramaphosa ebidola mkparịta ụka ya na London iji mata ihe kpatara mwakpo a na-eme na mba ya.
Mwakpo a na-aga n'ihu na mpaghara ugwu nke South Africa ebe ndị na-eme ngagharị iwe na-ekwu na a ga-enye ha ọrụ, ụlọ obibi na njedebe nke aka.
Kedu ọrụ onyeisi Commonwealth?
Ọkwa ebe Eze Nwaanyị nke Britain nọ dị ezigbo mkpa.
Alaka na-achịkwa mba 53 iji hụ na ihe e ji mara ọha na eze bidoro.
Nke a gụnyere ijikọta mba ndị a site na azụmahịa na mmekọrịta mba na mba.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Chimamanda kwuru na mmadụ wakporo ya.
Onyeisiala agaghị akparị ndị Naịjirịa.
Ndị ntorobịa Naịjirịa agbaala Buhari ume
Onye isi ndị ahụ na-akpọku mba niile nọ n'otu ha ka o mee ka mkpebi ha sie ike.
Ọ bụ ndị isi otu ahụ na-ekpebi onye ga-abụ onye isi ha niile.
Praịmịshọna Theresa May na Praịmịshọna nke Canada, Justin Trudeau, akwadola Prince Charles ịbụ onye ndu.
Gịnị bụ CHOGM?
CHOGM pụtara ọgbakọ Commonwealth nke gọọmentị n'asụsụ Bekee.
Ọ bụ ọgbakọ ndị isi mba niile na mba niile, nke na-eme ugboro abụọ n'afọ ọbụla.
Ndị sonyere na nzukọ a bụ ndị isi ala na ndị isi ala nke mba 53 na ndị ezinaụlọ ha, ndị na-ekwuchitere ha okwu na ndị ntaakụkọ.
Ọgbakọ afọ ahụ e mere na Lọndọn, ebe nke 2015 bụ na Valletta dị na Mọlta.
Onyinye ahụ n'Imo agaghị aba n'akpa anyị kwuru n'onye Rochas na-ekwuchitere.
Gọọmentị Imo steeti na-ekwu na echiche nke inye ego esighị n'aka ha mana ha ga-eji ijeri naira iri kwado ya.
Rochas Okorocha na Ogoni eze, Godwin Gininwa
Agbamakwụkwọ Rochas Okorocha ga-ebido n'afọ 2019.
Mgbe akụkọ na-ekwu na gọọmentị Imo gwara ndị niile nwere ike ịrụ ọrụ iji kwụọ puku naịra atọ pụtara, gọọmentị Imo na-ekwu na ego ahụ adịghị ha mkpa.
Ebere Iwuji, ọnụ na-ekwuchitere gọvanọ n'ihe gbasara mgbasa ozi na mgbasa ozi, gwara BBC Igbo n'ekwentị na a ga-akwụ ego ahụ ozugbo.
O kwukwara na ego dị mkpa iji kwado ọrụ dị iche iche obodo dị iche iche na steeti ahụ na-arụ.
N' agbanyeghi na akụkọ na-ekwu na a na-etinye otu nde maka obodo ọbụla, Nzewuji kwuru na onweghi ego a kpọrọ aha maka na ọ bụ ndị nọ n' ime obodo ka e kwesịrị ime nke a.
Nzewuji kwuru'Ego a agaghị aba n' akpa Imo Steeti, ọ bụ ndị kansụl ọchịchị obodo dị iche iche nwere ya.'
Nzewuji gakwara n'ihu kwuo na gọọmentị Imo ga-akwado obodo ọbụla nyere ijeri iri, ebe ha ga-atụ anya ịrụ ụlọ ọrụ na mkpa ndị ọzọ nke obodo.
'Echere m na otu ọ bụla chọrọ ọganihu ga-akwado ya, ọkachasị n'ihi na ha nwere mmasị na mmepe obodo,' Nzewuji kwuru.
Nzewuji gakwara n'ihu kọwa na onweghi eze obodo ọbụla agọnarịrị ụgwọ ọnwa ya maka nke a.
Gee nkeji ya ebe a:
Akụkọ ndị ọzọ ga-amasị gị:
Ihe mere ndị Naịjirịa ji akwụ otu ụzọ n'ụzọ iri
Onyeisiala agaghị akparị ndị Naịjirịa.
Akụkọ kachasị n'abalị a: Buhari bụ nna Naịjirịa.
Otu ndọrọndọrọ ọchịchị dị aṅaa ga-ejikọ iji kpochapụ APC?
Ntuliaka 2019 na-akawanye njọ ka ụfọdụ ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-ejikọ aka ikpochapụ APC n'ọchịchị na 2019.
Olusegun Obasanjo
Olusegun Obasanjo hapụrụ ọchịchị n'afọ 1999.
Ọtụtụ ndị otu pati na ndị ọzọ a ma ama na Naịjirịa na-agba mbọ ịkwụsị ịchị na pati Buhari n'afọ 2019.
Akụkọ na-akọwa na ọtụtụ pati nwereike ịmalite ịgbakọ aka n'izu ọzọ iji gbochie mmebi iwu ọbụla na ntuliaka na-abịa.
Ndị so na ngwakọta a gụnyere ndị otu a: Peoples Democratic Party (PDP), ụfọdụ ndị isi nke All Progressive Congresss (APC), Social Democratic Party (SDP), na ihe dịka obere pati iri abụọ na atọ ndị ọzọ.
Ọzọkwa Coalition for Nigeria Movement (CNM) nke onye bụbu onyeisiala Naịjirịa bụ Obasanjo.
Ngwakọta Obasanjo amalitela.
2019 Election: Keyamo bụ ọnụ na-ekwuchitere Buhari
Buhari: Aga m azọ ọkwa ntuliaka 2019.
PAC weghaara ọchịchị n'afọ 2015.
Ndị bụbu onyeisiala Naịjirịa, ndị agha lara ezumike nka nke otu n'ime ha bụ Ọchịagha T.Y. Danjuma na-akwado maka ọgbakọ a.
Otu onye a ma ama na nnọkọ a kwuru 'Nke a agaghị adị ka mgbanwe nke bidoro APC.'
Anyị agaghị ezigara INEC mgbanwe aha.
Akụkụ ọhụrụ a ga-enye onye ọbụla ohere ikwupụta echiche ya.
Ndị omeiwu na ndị gọvanọ ruru afọ iri itoolu na-akwado maka ọgbakọ a.
PDP chịrị Naịjirịa afọ iri na isii tupu APC achịwa ha.
N'aka nke ọzọ, a na-atụle ma Pop ọ ga-agbanwe aha ha.
Onyeisi pati ahụ bụ Uche Secondus kwuru na ya na ndị otu ya ka na-atụgharị uche.
Mana ndị mmadụ na-ekwu na kama ịgbanwe aha ha, PDP kwesịrị iche echiche ụzọ ka mma iji mee ka Naịjirịa ka mma ma wepụ APC n'ike.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Ihe kpatara e ji nye puku naira atọ n'Imo steeti.
Ndị a na-ahụ maka ọgwụgwọ anwụchiela ndị ọrụ ahụike
Ndị ntorobịa Naịjirịa agbaala Buhari ume
Mwakpo wakporo parish Fada Ebube Muonso
Ndị isi otu wakporo ọgbakọ ndị Katọlik n'Uke, Anambra Steeti, merụọ ụfọdụ ahụ ma mebie ụgbọala iri atọ.
Ndị ntoroọbịa na-eme mmeri.
Mwakpo bụ otu omenala e ji mara Ndigbo.
Otu ndị na-eme emume oriri 'Uzo Iyi' n' Uke dị na mpaghara ọchịchị Idemili ugwu, Anambra Steeti, wakporo otu ndị Katọlik na-ekpere ekpere ma mebie ihe karịrị ụgbọala iri atọ merụrụ ọtụtụ mmadụ ahụ. Otu onye n'ime ndị a na-ama ahụ nwụrụ na Satọde.
Onye ụkọchukwu na-ahụ maka otu ekpere ndị Katọlik bụ Emmanuel Obimma, onye a ma ama dịka Ebube Muonso, na ndị ụkọchukwu ndị ọzọ na ụmụ nwaanyị a họpụtara ahọpụta gbanahụrụ ndị ntorobịa wakporo ndị bịara ife Chineke site na nche abalị Fraịdee ruo ụtụtụ Satọdee.
Osote ụkọchukwu Francis Okoye gwara BBC n'ekwentị na ndị na-achị wakporo ndị mmadụ nche n'elekere asatọ nke abalị ma merụọ ụfọdụ ndị nọ n'ọgbakọ ahụ ahụ ma mebie ihe karịrị ụgbọala iri atọ.
Agùlerì na Igboukwu abụghị ndị Igbo mụrụ.
Otu nwoke egbuola ụmụ ya n' Awada
Mgbe mwakpo ahụ gasịrị anyị gụpụtara ụgbọala ndị ha mebiri ma ha dị iri atọ n'ọnụ ọgụgụ.
Ha merụrụ ọtụtụ mmadụ ahụ.
Ha mara otu onye e ji mma buga n'ụlọọgwụ mma.
Anyị amatabeghi ma onye ahụ ọ dị ndụ ka ọ nwụọla.
O doro anya na ndị ntorobịa Uke mere ihe a dị njikere ịkpagbu ndị otu ọgbakọ n'ihi na mgbe a na-eme ncheta Uzo Iyi, ọ kwụsịrị n'elekere isii nke ehihie mana ndị ahụ kwụsịrị n'elekere asatọ nke ehihie.
Ha bidoro site n'iti ndị ọkwọ ụgbọala na-akpọga ndị mmadụ n'ụlọụka ihe, ma na-anata ego ha na ekwentị ha.
Masquerades bibiri ọtụtụ ụgbọala n'ala mmemme.
Ndị ọrụ nchekwa anyị mere ike ha iji gbochie ha ibibi ihe mana mgbe anyị hụrụ na ihe ha na-eme agabighi, anyị kpọkuru ndị uweojii.
Ha bịara jide ụfọdụ n'ime ha.
Ndị uweojii Anambra Steeti kwuru n' ezie na ndị ojii wakporo ọgbakọ dị n' Uke mana ha kwuru na onweghi onye nwụrụ anwụ.
Ọnụ na-ekwuru ndị uweojii n'Anambra steeti bụ Nkiru Nwode gwara BBC 'Anyị jidere anụ ụlọụgwụ atọ, anyị na-enyocha ihe mere ebe ahụ.
Akụkọ kwuru na nke a abụghị mbụ ndị ntorobịa obodo ahụ na-akpagbu ndị na-agba bọọlụ nke ndị ụka Katọlik haziri nke a na-eme n'abalị Fraịdee ọbụla, nke na-adọta ihe karịrị puku mmadụ abụọ kwa izu.
Ndị nọ ebe ahụ kwuputara na ndị ntorobịa obodo ahụ na-akpagbu ndị na-azụ ahịa na ọgbakọ, na-anata ego, ekwentị na ihe ndị ọzọ dị mkpa n'aka ha.
N'oge na-adịbeghị anya gara aga, ha tiri onye ọrụ Fada Obimma ihe nke mere ụkọchukwu ahụ jiri mee mkpesa nye ndị uwe ojii jidere ndị ntorobịa obodo ahụ, n'agbanyeghị na atọhapụrụ ha mgbe Eze na ndị okenye obodo ahụ tinyere aka.
E boro ebubo na ndị ntorobịa na-emegide ndị na-achụ nta ego na-akwado ndị mmadụ n'ụlọụka mgbe niile.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Ihe dịka puku ụmụaka iri asatọ na asatọ nwere ike ịnwụ n'ugbo.
Benue: Ndị ọkụkọ egbuola mmadụ iri abụọ
Otu ndọrọndọrọ ọchịchị dị aṅaa ga-agbakọ aka were ọchịchị n'aka APC?
Ezeife: Ndigbo ga-ajụ Buhari ọzọ
Eseife na ndị ọzọ a ma ama ekwuola na ịgwa ndị Igbo ka ha kwado Buhari maka inweta ọkwa onyeisiala n'afọ 2023 bụ aghụghọ.
Chukwuemeka Ezeife na ụfọdụ ndị okenye Igbo
Chukwuemeka Ezeife, bụbu gọvanọ Anambra steeti bụ onye Igboukwu, bụ otu n'ime ndị Igbo na-akwado na Naịjirịa.
Ndigbo a ma ama ekwuola na Ndigbo agaghị akwado Buhari n'afọ 2019 dịka ha kwadoro ya n'afọ 2015.
Ha mere ka ndị Igbo ghọta na ọ bụ nkwa efu na ndị Igbo ga-enweta ọkwa onyeisiala na 2023 ma ha kwado onyeisiala Buhari imeri ọzọ na 2019.
N'oge na-adịbeghị anya gara aga, ụfọdụ ndị otu APC nke gụnyere Minista na-ahụ maka njem, Rotimi Amechi, odeakwụkwọ nke gọọmentị steeti ahụ, boss Mustapha na onyeisi oche vootu nke Naịjirịa, Osita Okechukwu, gwara ndị Igbo ka ha tụnyere Buhari na 2019 iji nweta òkè nke ha na www.jw.
Nye onyeisiala Igbo 2019: Balarabe Musa
E metụtara Ndigbo dịka e meriri agha.
Mana ụfọdụ ndị Igbo a ma ama kwuru na okwu ahụ bụ aghụghọ iji nweta vootu n'aka ndị Igbo,
Na mkparịta ụka ya na 'Sun Newspaper' nwere, onye bụbu gọvanọ Anambra steeti kwuru, sị: 'O nweghị ụzọ ọ ga-ekwe omume.'
Echeghị m na anyị kwesịrị ịdị na-arịọ ndị mmadụ maka ọchịchị onyeisiala.
Echiche m bụ na anyị kwesịrị ịjụ Chukwu, onye mara na ọ bụrụ na onye Igbo apụta dịka onyeisiala na afọ ga-eji Fulani, Yoruba na mpaghara dị iche iche nke Naịjirịa maka na anyị ga-agbanwe akụnaụba Naịjirịa maka ọganihu.
Ikwu okwu 2023 adịghị mkpa, onye ọbụla mere nke ahụ ruru ịghọgbu Ndigbo.
N'otu aka ahụ, onye bụbu onyeisi oche Ohanaeze Ndigbo, Dozie Ikedife, kwuru na Ndigbo ndị e kwere nkwa ịbụ onyeisiala esonyeghi na nke ikpeazụ.
Ọ gwara 'Sun Newspaper' 'Nkwa ndị Igbo kwere n' otu aka ahụ n' oge gara aga, a ghọgburu anyị n' otu aka ahụ.
Ọ bụrụ na mmadụ duhiere gị ugboro abụọ maọbụ atọ, ozugbo ọ bịara ugboro anọ, ị ga-eche echiche nke ọma.
Ike agwụla otu n'ime mba a.
Ikedife gbakwụnyere n'otu aka ahụ: 'Mmasị m bụ etu a ga-esi weta Biafra site n'usoro iwu na nkewa.
Cheta na n'afọ 2015, ọtụtụ ndị Igbo atụnyeghi Buhari vootu na ntuliaka nke mere o ji kwuo na ọ gaghị emeso ndị nyere ya nkwado 95 na ndị nyere ya nkwado 5 n'otu ụzọ ahụ, okwu ọtụtụ chere na o mezuru site na nhọpụta ya kemgbe ọ malitere ọchịchị.
Akụkọ nwere ike ịmasị gị:
Masquerade wakporo ụka Katọlik n'Aambra steeti
Ihe dịka puku mmadụ iri asatọ na asatọ nwere ike ịnwụ n'oké agụụ.
Benue: Ndị na-achị ehi egbuola mmadụ iri abụọ
Otu nwoke gba ọtọ wakporo ụlọ oriri n'Amerịka.
Ndị uweojii na-achọ nwoke wakporo ndị mmadụ na-eri ihe, gbuo mmadụ anọ ebe mmadụ anọ ndị ọzọ meruru ahụ.
Ụlọ oriri ebe o mere
Ndị uweojii hụrụ egbe e ji wakpo ụlọ oriri a.
Ndị uweojii kwuru na otu nwoke gbara ọtọ egbuola mmadụ anọ n'otu ụlọ nkuzi na Nashville dị n'Amerịka.
Nwoke ahụ gbabara n'ụlọ oriri n' ihe dịka elekere asatọ nke Antiọk wee malite ịgba ndị mmadụ egbe.
Mmadụ anọ ndị ọzọ merụrụ ahụ tupu onye ọzọ na-erikwa nri n'otu ụlọ oriri ahụ napụ onye jidere ya aka, ọ gbara ọsọ.
Ndị uweojii nyere aha nwoke ahụ dịka Travis Reinking, onye dị afọ iri abụọ na itoolu si Illinois ebe ha nọ na-achọ ya.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Masquerade wakporo ụka Katọlik n'Aambra steeti
Ihe dịka puku ụmụaka iri asatọ na asatọ nwere ike ịnwụ n'oké agụụ.
Benue: Ndị na-achị ehi egbuola mmadụ iri abụọ
Soyinka: Kpachara anya n'afọ 2019.
Wole Soyinka
Onye nwetara ihe nrite Nobel bụ Soyinka ekwuola na Naịjirịa enweghi ezi ọchịchị.
Wole Soyinka adụọla ndị Naịjirịa ọdụ
Wole Soyinka, onye edemede a ma ama, enyela ndị Naịjirịa ndụmọdụ ka ha mụrụ anya ma ghara ikwe ka ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị duhie ha na ntuliaka 2019.
Soyinka, onye kwuru nke a na ụbọchị ụka n' emume ncheta ọmụmụ nke ọka ikpe a ma ama bụ Gani Fawehimi nke e mere na Legos kwuru na ọchịchị onye kwuo uche ya dị n' ihe egwu na Naịjirịa.
O kwuru na ndị tinyere Naịjirịa n'ọnọdụ ya ugbu a site n'usoro iwu ha egosila onwe ha ọzọ dịka Mezaịa n'ihi na ntuliaka na-abịa, ma dụọ ndị Naịjirịa ọdụ ka ha jụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ochie iji nye ndị ndọrọ ọchịchị ọgbọ ọhụrụ ohere ịnara ọchịchị.
Ndị isi Buhari na APC enweela mkparịta ụka
Wole Soyinka: Kwụọnụ onwe unu ma kwe ka okenye zuo ike.
O kwuru: 'Obi abụọ adịghị ya na ọchịchị onye kwuo uche ya nọ n' ihe egwu.'
Ọ bụghị naanị ọchịchị onye kwuo uche ya, obodo anyị nọ na nsogbu.
Echeghị m na enwere oge n'ụwa niile, ọkachasị na mba a, oge nchekwa ihe niile dị ka nke a.
Anyị niile ma nke a.
Ajụjụ bụ ma anyị na-ahụ ya dịka ohere mgbapụta ka anyị na-ahụ ya dịka ohere ịnọgide na-eme ihe ndị mere ka mba anyị daa?
Ọ bụghịzi akụkọ mkpa ọ dị ime ihe ndị ga-echekwa ịdịnotu mba anyị nke Naịjirịa.
Ọ bụ ihe ịtụ n'anya na ndị iro ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ndị webatara n'ụkpụrụ nke kpatara ọnọdụ anyị ugbu a bụ ndị gosipụtara onwe ha dịka ndị ala Naịjirịa lebara anya, mba nwere nde mmadụ iri abụọ.
Soyinka gakwara n'ihu dụọ ndị Naịjirịa ọdụ ka ha mụrụ anya.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Masquerade wakporo otu ụka Katọlik n'Anambra Steeti.
Ihe dịka puku ụmụaka iri asatọ na asatọ nwere ike ịnwụ n'oké agụụ.
Benue: Ndị na-achị ehi egbuola mmadụ iri abụọ
Ọ tụrụ m n'anya na ka a na-ekwu maka ịgbapụta Naịjirịa, otu ma ọ bụ abụọ pụtara na-anọchite anya ụfọdụ ndị a ma ama.
Ana m agwa ndị mmadụ ka ha na-enyo ha enyo n'ihi na ndị na-agba mbọ n'otu ndị a bụ ndị debere ọchịchị onye kwuo uche ya na Naịjirịa n'ọnọdụ ọjọọ ya taa.
Gịnị mere na ndị Naịjirịa agaghị ọgbakọ e mere n'Amerịka?
Gọọmentị Naịjirịa atọhapụla onwe ha na nzụkọ dị n'etiti ndị ntinye ego na ndị ụkọchukwu e mere n'Amerịka
Yemi Osibanjo na Abuja
Yemi Osinbajo so n'ime ndị aha ha dị n'akwụkwọ maka ịhazi ọgbakọ a.
Ọtụtụ ndị nnọchiteanya Naịjirịa bụ ndị a tụrụ anya na ha ga-anọ na mmemme nnọchiteanya nke ụlọ ọrụ nnọchiteanya Naịjirịa haziri na Washington DC dị na mba Amerịka anọghị ya n'emume ahụ.
Anọghị ndị ọrụ gọọmentị mere ka ndị mmadụ nwee olileanya na Naịjirịa agaghị enweta ego site na mba ofesi.
Ndị kwesiri ịnọ ya gụnyere osote onyeisiala bụ Yemi Osinbajo, Minista na-ahụ maka ego bụ Kemi Adeosun, Minista na-ahụ maka mmanụ bụ Ibe Kachikwu, Minista na-ahụ maka ọrụ ugbo bụ Audu Ogbeh, Minista na-ahụ maka teknọlọjị bụ Ogbonnaya Onu, Minista na-ahụ maka ozi Lai Mohammed, Minista na-ahụ maka akụnụba bụ Kayode Fayemi na Minista na-ahụ maka azụmahịa bụ Okechukwu Enelama.
Ụtụ isi maka ụtaba na ihe ọṅụṅụ abaala
Switzerland ekwenyela ịlọghachi Abacha.
Otu onye, Sanusi Lamido, eze Kano na onye bụbu gọvanọ ụlọakụ etiti nke Naịjirịa, enweghị afọ ojuju na ihe gọọmentị mere.
Ihe Sanusi kwuru
Sanusi kwuru na onye na-akwado itinye ego n'Afrịka kwesiri ịkpọrọ Naịjirịa, Ghana, Ruwanda, Kenya na Saụt Afrịka.
Ọ gara n'ihu kwuo 'Nigeria nwere ike ịka ndị ọzọ mma n'azụmaahịa mana onye tinyere ego nwere ike ikwu, kama itinye $500 na Naịjirịa ka ọ tinye $100 na Ghana, $100 na Ruwanda, $100 na Coted'Ivoire iji nweta uru siri ike.
Anyị na ndị na-etinye ego si mba ọzọ gara nzukọ, anyị kwesiri ịmalite n'elekere 9 mana anyị ga-amalite n'elekere 10.
Mgbe m rutere ebe ahụ, ha kpọgara m n' ụlọ ọrụ onye nnọchiteanya Naịjirịa.
Ndị bịara nzukọ ahụ nọ ebe ahụ, osote onyeisiala anọghị ya, ndị mịnịsta anọghị ya, Sanusi kwuru.
Sanusi kwuru na ihe ha mere adịghị mma, makana o gosiri na Naijiria adịbeghị njikere maka ihe a na-ekwu maka ya.
O kwuru 'Ị kpọrọ ndị mmadụ ka ha bịa nụ etu esi ere ahịa na Naịjirịa mana ịbịaghị.'
Nke a abụghị otu esi enweta ndị mmadụ ga-etinye ego na Naịjirịa.
Ọ bụrụ na ọ bụ ndị Ruwand haziri ọgbakọ a, onyeisiala ha Paul Kagame ga-anọ ebe ahụ na-agwa ndị mmadụ ka ha bido ịbịa Ruwanda.
Ndị mmadụ gbanyere vootu ha na soshal midia.
Onye nwe aka @SegunAndrews kwenyere ihe Sanusi kwuru.
Mana, gọọmentị agọnarịọla na ọ bụghị ka ihe ahụ si mee.
Lai Mohammed, Minista na-ahụ maka ozi ezipụla ozi na-akọwa na ọ bụghị eziokwu na ndị kwesiri ịga ọgbakọ ahụ agaghị.
Mohammed kọwara na ndị mịnịsta aha ha dị n'ihe omume a anabataghị ọkpụkpọ oku ịbịa, ma ọ bụ ha nọ na Washington DC mgbe ọgbakọ a na-eme.
O kwuru na ndị Minista na-ahụ maka ọrụ ugbo, ọkụ latrik na ndị ọrụ, na ndị ọrụ ego enwetaghị ọkpụkpọ òkù n'agbanyeghị na a họpụtara ha ikwu okwu n'ọgbakọ.
Mịnịsta na-ahụ maka azụmahịa gara nzukọ ndị isi Commonwealth na London na onyeisi ala.
Minista na-ahụ maka ego nọ na Washington DC, mana ọ nọ ebe ahụ maka nzụkọ nke ụlọakụ mba ụwa na IMF.
Ọ gara n'ihu kwuo na Minista na-ahụ maka ozi na ọdịbendị nwetara ọkpụkpọ oku, mana ọ gwara ndị nhazi nzukọ ahụ na ọ gaghị eme ya n'ihi ihe ndị ọzọ.
Lai Mohammed kwuru 'Ihe ndị a gosiri na ekwesighi ikwu na ndị ụkọchukwu jụrụ ịga ọgbakọ.
Ekwela ka e kpochapụ Igbo.
Ikeogu Oke nwetara $10,000 dịka onye mmeri nke 'Nigerian Prize of Literature.'
Onye meriri 'Nigerian Prize of Literature', Ikeọg Oke ekwuola na ndị Igbo agaghị aga n'iyi maọbụrụ na ndị Igbo ji ya kpọrọ ihe.
Ikeogu nwetara $10,000 dịka onye mmeri nke 'Nigerian Prize of Literature' maka akwụkwọ ya 'The Heresaid.'
Ihe mere akwụkwọ a ji bụrụ nke kachasị mma bụ na o dere ya n'ụdị abụ Igbo.
Na mkparịta ụka ya na BBC Igbo Maazị Oke kwuru banyere mkwalite nke asụsụ Igbo na ndị ọrụ ha bụ ime ya.
Gọọmentị etiti ekpebiela ihe ọ ga-eji akpa Abacha mee.
Minista na-ahụ maka ego bụ Kemi Adeosun ekwuola ihe gọọmentị ga-eji ego Abacha n'ala Naịjirịa.
Kemi Adeosun na Christine Lagarde, onyeisi IMF
Gọọmentị Naịjirịa emepụtala ihe ha ga-eme ihe karịrị nde dọla narị atọ Abacha nwetara na Switzerland.
Mịnịsta na-ahụ maka ego, Kemi Adeosun, ekwuola na a ga-enye ndị ogbenye ego ahụ dịka ọ dị na nkwa mgbasa ozi nke onyeisi ala Buhari.
O kwuru nke a mgbe ọ na-agwa ndị ntaakụkọ okwu na njedebe nke nzukọ International Monetary Fund na Washington DC, Amerịka.
Adeosun kwukwara na etinyela ego ahụ n'akpa ego pụrụ iche nke Naịjirịa n'ụlọakụ etiti Naịjirịa iji chebara ọdịmma ndị ogbenye echiche.
Ụtụ isi maka ụtaba na ihe ọṅụṅụ abaala
Sineti akpọọla gọvanọ ụlọakụ etiti oku.
N'ozi ya, o kwuru na gọọmentị etiti nwere olileanya na ọ bụrụ na ọ gbasoo ụkpụrụ o nwere, ọ ga-adị Naịjirịa mma.
N'ụwa nke ya 'Ọ bụrụ na anyị tinye ụkpụrụ ndị a na mmepụta, ihe onwunwe Naịjirịa ga-eji akpọrọ ihe.'
Kedu ihe Naịjirịa na-erite na CHOGM?
Otu onye Igbo agbara ọsọ emeriela Big Brother.
Ụmụ Naịjirịa agaghị nzụkọ n'Amerịka.
Ihe atọ otu ọnụego mgbanwe ga-eweputa
IMF gwara Naịjirịa ka ha mee ka ọnụego mgbanwe ha kwekọọ n'otu ọnụahịa, ebe ndị ọkachamara na-ekwu maka nsogbu inwe ihe karịrị otu ọnụahịa mgbanwe.
Naịra
EFCC kwuru na Umar chọrọ nde naira iri.
Iji nweta ọnụego mgbanwe na-aga n'ihu, IMF enyela Naịjirịa ndụmọdụ ka o mee ka ọnụego mgbanwe ya kwekọọ n'otu ọnụahịa.
Naịjirịa nwere opekata mpe ọnụahịa ise: otu maka ndị na-apụ mmanụ na Naịjirịa, otu maka ndị Alakụba ji ikwesị ntụkwasị obi na-aga Mecca na Saudi Arabia, otu maka ndị ụka na-aga Pilgrimage, ọzọ maka ndị na-agụ akwụkwọ n'ofesi na nke gọọmentị kpebiri.
Ndị ọkachamara n'ihe gbasara akụnaụba bụ Pat Utomi na Uche Uwaleke kọwaara ndị ntaakụkọ BBC na ọ bụ ihe efu inwe ọtụtụ ọnụego mgbanwe.
Ndị a bụ ụfọdụ n'ime nsogbu nke ọtụtụ ọnụego mgbanwe.
Ọ na-akpata mbọ aka
Pat Utomi kọwara na ọ na-ebute ihu ọma dịka ọ na-enye onye maara ndị na-elekọta ohere ịzụ ego ọnụ ala ebe onye ọzọ na-enweghị ohere dị otú ahụ mana ọ chọrọ ego ibubata ngwa maka ịmepụta ngwa ahịa agaghị enweta ya.
Ọ dịghị mma maka ọganihu nke ịzụ na ire.
Ebe ego Abacha ga-aba
Mgbanwe ego: Mgbanwe ego naịra ebelataala
N'okwu ya, Uche Uwaleke nyere ihe atụ na-ekwu 'Dịka ọnụego mgbanwe gọọmentị bụ N305, ma ọ bụrụ na a na-ere ya mmadụ n'ọnụego ahụ, onye ahụ nwere ike ree ya onye ọzọ n'ọnụego N365, si otu a na-enweta uru. Mana ọ bụrụ na e nwere otu ọnụego a kara aka, ị gaghị emegharị ya.'
Ọ na-egbu mmụọ ịrụpụta ihe na mba.
Uwaleke kwuru na ọtụtụ ọnụego mgbanwe na-eme ka ọtụtụ dị umengwụ.
Naanị ihe ha ga-eme bụ ikere òkè na ire mgbanwe dị ala, agaghị enwe ihe na-emepụta ihe.
Ọ na-ebelata mmụba akụ na ụba n'otu mba.
Utomi kwuru 'Ọ bụrụ na ndị mmadụ na-enweta mgbanwe mba ọzọ n'ọnụ ego dị ala iji ziga ụmụ ha mba ofesi maka ọmụmụ, ọ ga-eme ka onye ọbụla chọọ iziga ụmụ ha mba ofesi na ụlọ akwụkwọ dị n'ala anyị ga-ata ahụhụ.
Saraki na Ekweremadu: Ihe ndị mmadụ na-ekwu maka ịkwụsị ha
Ekweremadu zoro akụnaụba ya
E boro Ekweremadu ebubo ọzọ maka udo na Naịjirịa.
Enwere ndị omeiwu 109, ọ bụrụ na ndị omeiwu 108 nọ n'ụlọ Ekweremadu ugbua, ọ pụtara na ha niile nọ n'ụlọ ya.
Cheta na sineti kpebiri taa na ndị ọrụ nchekwa kwesịrị ịpụ n'ụlọ osote onyeisi sineti ozigbo, ebe ha wakporo ya taa.
Egbochiri Ekweremadu ịpụ n'ụlọ ya n'ụtụtụ a, nke gbochiri ya ịga ọgbakọ sineti nke taa, ebe ndị omeiwu 14 kewapụrụ site n'APC ruo PDP.
Uche Anichukwu, bụ ọnụ na-ekwuru Ekweremadu, gwara BBC Igbo na ọ bụ EFCC gbochiri ya ịhapụ ụlọ ya n'Abuja, ọ bụghị DSS dịka anyị dere na mbụ.
@MrBanks Omishore, onye enyemaka pụrụ iche nye Saraki, n'ụtụtụ a, dere ozi EFCC zitere Ekweremadu na Twitter.
N'ozi ahụ, EFCC kwuru na ha chọrọ ịnwale Ekweremadu maka ịme atụmatụ iji ọkwa ya jiri aghụghọ were mpụga obodo a na-akpọ ịsụ ego n'asụsụ Bekee.
Mgbe Saraki banyere n'ụlọomeiwu sineti wee malite ikpe niile, o kwuru na Ekweremadu apụghị ịbịa, ma kwuo na ha kwesiri ịgbalị hụ na ọchịchị onye kwuo uche ya anwụghị.
Sinetọ Sam Anyanwụ kwuru na ya na Ekweremadu nọ ụnyaahụ mana o nwetaghị ikike ịbụ onye ndị uweojii chọrọ.
Ka e mechara nzukọ ahụ niile, ndị omeiwu kpebiri na ndị ọrụ nchekwa ga-apụ n'ụlọ osote onye isi oche Sineti iji mee ka o jiri ikike o nwere rụọ ọrụ.
N'ụtụtụ a, Saraki so na ndị a na-egbochi ịpụ n'ụlọ ha.
N'aka nke ọzọ, onyeisiala Naịjirịa bụ Muhammadu Buhari kelere ndị hapụrụ APC taa ma chọọ ha ọfụma.
O kwuru nke a site n'akara Twitter ya, @MBuhari.
EFCC mechiri ụzọ Ekweremadu n'Abuja
Telivishọn na-egosi egbe EFCC na-atụ n'ihu ụlọ Ekweremadu.
Ndị tọọrọ ma gbuo ụkọchukwu Katọlik ka a mara ikpe ọnwụ.
Ụlọikpe ukwu amaala ndị tọọrọ ma gbuo Fada John Adeyi ikpe ọnwụ site n'ịkwụgbu ya.
Ụlọikpe enyela iwu ka akwụsị ndị omekome
Ụlọikpe ukwu dị na Makurdi, Benue steeti, ekpebiela ịkwụgbu mmadụ abụọ, Hartuna Idi na Suleiman Gina, bụ ndị fọrọ afọ tọrọ ma gbuo Fada John Adeyi ruo mgbe ha nwụrụ maka ihe ha mere.
Cheta na ndị ntọ anọ nke gụnyere Saidu Abdullahi na Aliyu Garba tọọrọ Fada Adeyi, onyeisi ndị ụka Katọlik n'Otukpo Diocese, Benue steeti, gburu ya ma tụba ozu ya n'ugbo dị nso n'Otukpo n'afọ 2016.
Ihe ndị ntọ mere m.
A napụtala nna Mikel Obi ọzọ n'aka ndị ntọrị
Mana ndị uweojii mechara nwuchie anọ n'ime ha, ha kwuputara na ha nwetara ihe mgbapụta N1.7m mana ha gbagburu ya mgbe ha nụrụ na ndị obodo ahụ na-abịa ịgbapụta ya n'aka ha.
Otu n'ime ha kwuputara na ọ bụ ya bụ onye gbagburu ya. A mara mmadụ abụọ fọrọ afọ ikpe ọnwụ taa bụ Wenzidee.
N'ozi ahụ, ezinụlọ ụkọchukwu ahụ e zigara Daily Post, ha kwupụtara ekele ha na ha nwetara ikpe nkwụmọtọ n'ikpeazụ.
Mana o wutere ha na ikpe ahụ chetaara ha ogbugbu Adeyi, onye bụ ọkuzi.
Sineti agbaala Ekweremadu.
Saraki na Ekweremadu: Ihe ndị mmadụ na-ekwu maka njide ha
APC na-akwụ ụgwọ maka ọchịchị ha - Ọkachamara
E nwere mmụọ bi n'ime nwata bu egwu pụta ụwa.
Ihe ọdịbendị Igbo kwuru maka egwu n'oge ochie na echiche banyere ya ugbu a.
N'oge ochie, Igbo nwere nkwenye na ndị nwere egwu nwere ike ime anwansi.
Mkpu nwa a mụrụ ọhụrụ n'ụlọ ọbụla na-eweta obi ụtọ n'obi onye ọbụla.
Mana e nwere ụfọdụ ebe n'ala Igbo ebe nwa a mụrụ ọhụrụ nwere ike ibute egwu.
N' ebe dị ka Igtiku (Ibusa) na Delta Steeti, ebe ndị mmadụ na-ahụ ụmụaka ndị nwere egwu dịka ndị pụrụiche.
Onye bụ onye nwere egwu?
Ụfọdụ akụkọ kwuru na nwa a mụrụ ọhụrụ nke nwere egwu bụ n'ihi na nne ya kpegaara otu mmụọ bi n'ụwa ekpere ka o nye ya nwa.
Ị ga-enwe ụdị obibi úgwù a n'oge ochie?
Ị ma Chi ndị Igbo fere n'oge ochie?
Ha kwenyere na egwu bụ akara e nyere nwata ahụ maka nkwanye ùgwù.
Ha na-akpọ ụmụaka-ọmụmụ
Ha kwenyere na egwu ha bụ okpueze ha.
Dịka ha kwenyere, nwata nwere egwu ga-eme ihe dị mma na ndụ ya n'ihi na Chineke ya na-ebe ọ nọ n'ụzọ siri ike, ha siri ike nke ukwuu, ha na-atụkwa ụjọ nke na-akpata ụjọ n'oge agha.
Mana ọtụtụ nsogbu na-esote ndị bu ndị na-atụ egwu.
Ọ na-esi ike ilebara egwu anya nke ọma.
Ụjọ na-aga n'ihu
Ọtụtụ n'ime ndị obodo ahụ kwenyere na nwata nwere egwu na-enweta ọtụtụ ọrịa maọbụ na ọ na-anwụ mgbe ọgbe banyere n'ụjọ.
Ọ bụ arụ imetụ ntutu isi onye nwere egwu.
Onye ọbụla mere ihe dị ka nke a ga-enye nwata ahụ ego ozugbo maọbụ kụọ Cowrie n' isi.
Ọ bụ naanị nke a ga-egbochi nwata ahụ ịda ọrịa.
Ọ bụ naanị nne nwata ahụ nwere ike imetụ ụjọ ahụ aka.
Omenala nke igbu egwu
Akụkọ na-akọwa na ọ bụ naanị ndị ọgwụ Igbo nwere ike iji egwu bie nwatakịrị isi.
Ugbua ndị a ma ama na ọtụtụ ndị ọzọ na-eji egwu eme ihe maka ejiji.
Ọ ga-abụrịrị na ha toro ma na-ekwu okwu.
Ezinaụlọ ya ga-ajụ ya ihe ọ chọrọ dịka onyinye iji gbochie nrọ ahụ.
Ihe ọ bụla ọ chọrọ n'ụbọchị ahụ bụ ihe ha ga-enye ya.
Iso Ụzọ Kraịst
Ala Igbo niile bụ ebe okwukwe Ndị Kraịst siri ike nke ukwuu.
Nke a akpatala mgbanwe n'ọtụtụ omenala ndị Igbo
Ugbua ọtụtụ ndị Igbo ekweghị na mmụọ ọjọọ bi n'ụmụ ọbụla a mụrụ n'ime ụwa a nke egwu jupụtara.
Mana ha ka kpọrọ ụdị nwata a gakwuru ndị ụkọchukwu ọhịa ka ha kpee ya ekpere.
Dọkịnta Anthony Mgbolu gwara BBC Igbo na egwu si n'ezinaụlọ
Ihe ọdịbendị Igbo kọwara maka ndị nwere egwu.
N'ọmụmụ Africa na asụsụ na Mahadum Lagos Chiagozie Nnabuihe kọwaara BBC Igbo na Ala Igbo n'oge ochie enweghị nkwenye ọbụla banyere ndị nwere egwu.
Nnabuihe kwusiri ike na ọ bụrụ na ndị Igbo n'oge ochie kwenyere n'ụjọ, ha ga-enye ya aha.
N'okwu ya, 'Dada' bụ okwu ndị Yoruba maka egwu.
Na ndị Igbo na-atụ egwu bụ n'ihi na ha na ndị Yoroba enweela mmekọ.
Mana egwu bụ ihe ọjọọ n'ezie?
Nnamdi Daniels bụ onye egwu
Ọtụtụ mmadụ anyị gbara ajụjụ ọnụ kwuru na onweghi ihe ọjọọ dị n' egwu, mana ọtụtụ mmadụ ka na-ahụta ndị nwere egwu dịka ndị nwere àgwà ọjọọ.
Nnamdi Daniels, nwoke nwere egwu, gwara BBC Igbo na ya ahụla ọkụ mmụọ site n'ọtụtụ mkparị nye ya n'ihi egwu ya.
Ọ sị: 'Ana m echeta mgbe m mere njem na Mahadum Naịja steeti.
Onye ọrụ nchekwa malitere ịjụ m ajụjụ ndị tụrụ m n'anya n'ihi egwu m na-atụ. Nke a wetara m nnukwu ihere.
Gọọmentị ehichapụla ihe karịrị ọwa cough nde abụọ
Ngalaba na-ahụ maka ahụike anabatala ihe karịrị nde agwa abụọ ma ha ka na-eleba anya n'ime ndị nne.
Ọgwụ codeiene
Ndị ntorobịa na-eji ọgwụ codeiene eme ihe n'ụzọ gabigara ókè
Gọọmentị etiti ekwuola na ha ehichapụla ihe karịrị nde ehi abụọ n'ahịa Naịjirịa.
Mịnịsta na-ahụ maka ahụike bụ Isaac Adewole, kwuru nke a mgbe kọmitii nke ụlọ ọrụ mịnịstrị ya hiwere iji leba anya na nsogbu codeiene bịara gosi ya ihe ha chọpụtara.
O kwukwara na nke a bụ iji gosi na gọọmentị kwụ chịm na mkpebi ha ịmachibido ọgwụ codeiene na Naịjirịa.
Mmachibido ọgwụ codeiene: Ọnụahịa ọgwụ ụkwara amụbaala
NAFDAC ebula mmachibido iwu Emzor na ndị ọzọ.
Adewole kwuru na ụlọ ọrụ mịnịstrị ya na 'National Agency for Food and Drug Administration and Control' jikọrọ aka na ncha a.
Cheta na n'ọnwa Mee afọ a, BBC gosiri na televishọn mbibi ọrịa cough sirop na-akpata na Naịjirịa.
Ọ bụ mgbe e gosiri nke a na gọọmentị kwuru na ha ga-amachi ịzụ na ịṅụ nsị ụkwara a.
Gọọmentị na-ekwu na ha ka na-eleba anya na nsị ụkwara ndị ọzọ na-emebi ihe.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
2019 Election: Ụfọdụ Igbo chọrọ ịzọ ọkwa onyeisiala
Kedụ ihe kpatara ndị Igbo ji agachi ụlọụka ndị a anya?
Ihe mere ndị Igbo jiri chụpụ mmadụ n'ime ajọ ọhịa
Ajọ ọhịa bụ ebe ndị Igbo na- efe ala mana ọ bụ mmeri ịchụpụ mmadụ n' ajọ ọhịa.
Masquerades
Ndị Igbo na-ezo aka n'ụdị dị icheiche
Gịnị mere ndị Igbo ji kpọọ ajọ ọhịa ajọ?
Ị ma na ajọ ọhịa ka dị ugbu a?
Gịnị bụ ajọ ọhịa?
Ọkachamara n'Afrịka na ọmụmụ asụsụ na Mahadum Lagos, Chiagozie Nnabuihe, kọwaara BBC Igbo na Igbo kpọrọ ebe a ọhịa ndị mmụọ, ọ bụghị ajọ ọhịa dịka ọtụtụ mmadụ na-akpọ ya ugbua.
Ebe a bụkwa ebe ha chụpụrụ onye ọbụla ala ahụ bụrụ ọnụ.
Ebe a bụkwa ebe ha chụpụrụ onye ọbụla ala ahụ bụrụ ọnụ.
N'ala Igbo, Chineke kachasị mkpa, mana mmụọ sochiri ya bụ ala.
Nnabuihe kọwara na Ndigbo kwenyere na Ala bụ mmụọ na-amalite ihe niile n'ụwa.
E nwere mmụọ bi n' ime nwata bu egwu pụta ụwa.
Ị ga-enwe ụdị obibi úgwù oge ochie?
Igbu mmadụ bụ ihe arụ.
Igbo kwenyere na Ala na-ahụ ihe niile, nke a pụtara na onweghị mmehie i nwere ike izopụ na ya.
Ajọ ọhịa ka dị n'ala Igbo ruo taa.
Ala ga-ebute onye a ọrịa.
Ndị a bụ ọrịa na-emetụta ndị kpasuru ya iwe.
Ekpenta
Afọ mmiri
Ọdọ mmiri
Hernia
Nnabuihe kọwara na oge ahụ, onweghi dibia ọdịnala ga-anwa ịgwọ ọrịa ndị a a kpọrọ aha.
Onye ọbụla na-arịa ọrịa ndị a kwesịrị ikwuputa ihe ọjọọ niile o mere tupu ọ nwụọ.
Ọ bụrụ na ọ kwupụtaghị mmehie o mere, ha ga-achụpụ ya n'ime ajọ ọhịa.
Ị ma Chi ndị Igbo na-efe n'oge ochie?
Ihe ndị ekwesighi ime gburugburu onye Igbo
Ihe ndị ọzọ dịka gị na di maọbụ nwunye onye ọzọ ịkwa iko, maọbụ ịmụ ejima na ọrịa enweghị ngwọta nwere ike ime ka ala bụrụ onye ahụ ọnụ.
Nchụpụ abụghị mmehie.
Dịka Nnabuihe kọwara, ịchụpụ onye ahụ mere agadi iji chekwaa ụmụ ya na ndị ezinaụlọ ya.
Iso Ụzọ Kraịst bụ nkwenye kachasị elu n'ala Igbo
Ndị Igbo n'oge ochie kwenyere na onye ọbụla nabatara onye a emerụọla ezinụlọ ya ahụ.
Ebee ka ọhịa ndị mmụọ nọ n'ala Igbo taa?
Mkpa Mbaise n'Imo Steeti
Ogwugwu oku n'Okija
Ala Mbitoolu Ogbaga
Ihiala
Okpiri Okija
Omenaala Igbo na-ada n'ala
Nnabuihe kwuru na nke a bụ ihe kachasị njọ na-eme n'ala Igbo n'oge na-adịbeghị anya.
O kwuru 'Omenala dị iche iche n'ala Igbo na-anwụ n'ihi Iso Ụzọ Kraịst batara n'ala Igbo, ndị mmadụ agbahapụla ọhịa ndị mmụọ, onweghi onye na-atụ egwu ọhịa ọzọ.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
A na-akọcha nwaanyị a na Twitter maka ihe o kwuru.
Ndị ndọrọndọrọ ọchịchị ọgbọ ọhụrụ na-anya isi na soshal midia
Ahmed Musa: Ndị otu Al Nasr nabatara ya taa
Ọ bụ asịrị na-efegharị kemgbe na Musa nwere ike isonye na klọb Al Nasr mana ugbua ekwuola ya n'ụzọ doro anya.
Ahmed Musa
Otu onye ndị mmadụ chere ga-aba n'otu egwuregwu bọọlụ a ma ama bụ Ahmed Musa.
Mana ugbua, Musa onye mere nke ọma n'asọmpi Iko Mbaụwa a ka mechiri ahapụla Leicester City maka Al Nasr nke otu Saudi Arabia.
Amabeghị ego ole ha siri na Leicester City zụta ya mana asịrị na-ekwu na ọ ruru nde naira iri na asaa, narị paụnd ise.
Ị ma ụmụnwaanyị ji Super Eagles n'ihe mgbapụta?
Ndị Super Eagles dịzi ka nwaanyị a na-achọ ịlụ n'alụmdi.
World Cup 2018: Ihe mere ndị Naịjirịa ji ekele Ahmed Musa
Leicester City zụburu ya n'aka otu egwuregwu CSKA Moscow n'afọ 2016 mana ọ laghachighị ebe ahụ n'oge egwuregwu bọọlụ nke 2017.
Ka asọmpi Iko Mbaụwa gachara, ndị mmadụ chere na ha ga-aga Galatasaray makana ndị nlekọta òtù a chọrọ ya nke ukwuu.
Ihe onyonyo gosiri etu òtù egwuregwu ọhụrụ ya siri nabata ya ma nabata ya n' òtù egwuregwu ha.
Ka ọ dị ugbua, Ahmed Musa ekwubeghị ihe ọbụla maka akụkọ a na-ewu ewu.
Babatunda Fashola na ndị Naịjirịa na-enweta ọkụ latrik ugbua
Ọ bụrụ na ihe Babatunde Fashola kwuru maka ọgbọ ike ọchịchị bụ eziokwu, ọ ga-abụrụ ndị ọchụnta ego nọ na Naịjirịa ihe ukwu.
Zute ahịa
Ụmụ Naịjirịa anọ na-eme mkpesa na enweghi ọkụ latrik
Mịnịsta na-ahụ maka ọkụ latrik, ọrụ na ihe owuwu, Babatunde Fashola kwuru na mmepụta ọkụ latrik na Naịjirịa amụbaala ruo puku megawatti asaa.
Fashola kwuru na nke a na Calabar, isi obodo Cross River Steeti, ụnyaahụ.
A gaghị enwe ọkụ latrik zuru oke ruo afọ 2023- Ndị ọrụ ọkụ latrik
PHCN kwesiri inye ọnwa atọ tupu ha ewepụ ọkụ - Ọkaiwu
Fashola bụ Calabar ebe ndị isi ozi ya na-enwe nzụkọ.
O kwuru na n' agbanyeghi na a ka nwere ọtụtụ ọrụ fọrọ afọ, mịnịstrị ya amụbaala ikike karịa ka ọ bụ mgbe ha bidoro n'afọ 2015.
Fashola ejikọtara ụlọ ọrụ mịnịstrị atọ ọnụ n'ọchịchị Buhari
Afọ atọ gara aga, akụkọ bụ na ọgbọ nke ike ọchịchị bụ nnukwu nsogbu anyị nwere na Naịjirịa.
Mgbe ahụ ndị na-enye ọkụ na-ekwu na ha enweghi ike ha ga-enye na Naịjirịa.
Mgbe ahụ, anyị na-ekesara ndị Naịjirịa 2,690 megawatts, mana akụkọ agbanweela.
Ihe anyị nwere ikesa ugbua bụ 5,222, nke kachasị elu kemgbe mmalite nke ịdị adị Naịjirịa.
Ugbua, ihe a na-enweta ma na-ekesa bụ 7000 megawatts.
A ka nwere nsogbu, mana anyị ga-ekwu na anyị na-aga n'ihu.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Nye nwa gị ohere inye ya ara.
Ndị Igbo na-azọ ọchịchị na Kano.
A gbagbuola ndị ahịa mgbanwe mba ofesi anọ na Port Harcourt
Ụzọ ị ga-esi mee ka obi tọọ ụmụ gị ụtọ n'oge ezumike.
Ma ị bụ ọgaranya ma ị bụ ogbenye, ihe ndị a bụ ụfọdụ n'ime ihe gị na ụmụ gị nwere ike ime n'ogologo ezumike a.
Ụmụakwụkwọ na Oprah Winfrey.
Oge abịa ọzọ mgbe ụmụ akwụkwọ ga-enwe ezumike ọzọ pụrụiche n'ihi na ogologo oge agaala.
Ụfọdụ ndị nne na nna akwadola etu ha ga-esi kpọrọ ụmụ ha gaa akwụkwọ n'oge okpomọkụ mana ọ bụghị ụmụaka niile ga-enwe mmasị na nke a.
Ọ bụrụ na ị nọghị n'etiti ndị ga-akụziri ụmụ ha ihe n'oge ọkọchị, ihe ndị a bụ ihe ndị i nwere ike imere ha.
Ụmụnwaanyị chọrọ ka gọọmentị bido ịkwụ ha ụgwọ ezumike.
Anọ n'ime ụmụaka iri na abụọ tọrọ atọ na Thailand ka a zọpụtara.
Buhari: Lụọ ọgụ megide mwakpo ụmụaka
Kụziere ha ka e si egwu mmiri.
Igwu mmiri bụ otu ahụ́ ga-eru ụmụ gị ala ma mụta ichekwa onwe ha ma ha daa n'ime mmiri.
Ọ ga-eme ka ike gwụ ha nke ọma ka ha wee nwee ike ihi ụra nke ọma maka otito kwesiri ekwesi.
Gba mbọ were ha ebe ahụ taa.
Kụziere ha map na sayensị ndị ọzọ.
Kụziere ha ka e si agba egwu.
Igbo 'kwenu'
O nwere egwu karịrị egwu ogbenye?
Mba!
Ànyị nwere ike ịkụziri ya ụmụ anyị?
Ee.
Gwa ha akụkọ oge gboo.
Ị bụ ogbunigwe mbụ a tụrụ n'ala Igbo?
Ị ma aha onye mbụ nwere onwe ya n' ịgba ohu?
Ị ga-ama nke a ma kụziekwara ya ụmụ gị?
Otu ụzọ ị ga-esi mee nke a bụ ịkpọrọ ha gaa n'ụlọ nkiri dị iche iche n'ala Igbo.
Craft.
Kpọrọ ha gaa ebe ha ga-amụta nkà.
Nke a ga-eme ka ha mụta ọrụ aka nwere ike inye ha nri n'ọdịnihu ma ọ bụrụ na ha enweghi ọrụ na ngwụcha agụmakwụkwọ mahadum ha.
Agba nke afọ.
N'ikpeazụ, ọ bụrụ na ị bụ onye nwere nnukwu mmasị n'omenala, ogologo ezumike a bụ oge i nwere ike ibute ha n'ime ogo mmadu ma ọ bụ ogo n'obodo gị.
Nke a ga-eme ka ha nwee amamihe na ezi nghọta omenala ndị Igbo.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Nye nwa gị ohere inye ya ara'
Ihe mere ndị Igbo ji achụpụ mmadụ n'ime ajọ ọhịa
Nwaanyị tọọrọ onwe ya, ebe onye ntọ ọzọ kpọọrọ Tramadol dara ụra.
Ọkammụta ekwuola na ogo nrụrụ aka dị elu kpatara ọtụtụ ihe ọjọọ gụnyere ụzọ ntọ ọhụrụ na-eme na Naịjirịa.
Edgal Imohimi
Kọmịshọna ndị uweojii na Lagos steeti bụ Edgal Imohimi kwuru na ha akwụsịla ọrụ ndị uwe ojii na-arụ n'Ikorodu.
Ndị uweojii jidere otu nwaanyị tọọrọ onwe ya inweta ihe mgbapụta nde naira iri na ise n'aka di ya n'Ogun steeti.
Ọzọkwa, a nwụchiri onye ntọ gara ịtọrọ mmadụ mana ọ dara n'ụra ka ọ ṅụchara tramadol.
Ndị ọkachamara n'akparamàgwà mmadụ na-ekwu na nrụrụaka na ndị enyi ọjọọ bụ ihe kpatara akparamàgwà a.
A zọpụtala nna Mikel Obi ọzọ n'aka ndị ntọrị
Femi Joseph na ndị otu ya jiri egbe wakpoo ụlọ ahịa ọgwụ iji tọrọ onye nwe ya mana Joseph, mgbe o were tramadol a chọtara n'ụlọ ahịa ahụ, dara n'ụra.
Ndị kọwara na mgbe ha batara, onye nwe ụlọ ahịa ahụ tiri mkpu ma gbalaga n'ọnụ ụzọ azụ.
Dịka ọnụ na-ekwuru ndị uweojii n' Ondo steeti siri kwuo, mana dịka ha enwetaghị ihe ha chọrọ, otu n'ime ha malitere ịsụ ngọngọ n'ihi tramadol ọ na-aṅụ.
Ọ hiri ụra awa iri abụọ na anọ ka ọ ṅụchara ya.
A natara ngwugwu tramadol n'akpa ya.
N'aka nke ọzọ, otu nwaanyị aha ya bụ Hadijat Kabir na mmadụ abụọ ọzọ, nwoke na nwaanyị ọzọ, chepụtara ma mee ka a ga-asị na atọrọla ya ma nara ihe mgbapụta nde naira iri na ise n'aka di ya.
Kọmịshọna ndị uweojii na Lagos steeti bụ Edgal Imohimi kwuru na ọ bụ mkpesa di ya mere ha ji malite nyocha ma chọpụta na ọ bụ nwunye ya na ndị omekome ndị ọzọ kwadoro ya.
Ọkammụta n'ihe gbasara akparamàgwà na onye nkuzi na Mahadum Ebonyi Steeti bụ Nnachi Emos kwuru na ọ bụghị nsogbu akparamàgwà kpatara ya kama na e nwere ọtụtụ ihe ọjọọ ugbu a.
Ọtụtụ na-abụ ndị enyi ọjọọ na ndị enyi ọjọọ na-akpata.
Ọkammụta ibe ya na 'Federal Neuro- Psychiatric Hospital', Yaba, Lagos Steeti Chinyere Okonkwọ kwenyere n'ihe Emos kwuru.
Ha siri ike n'akparamàgwà.
N'ile anya na ya, ntọ abụghị ihe dị mfe.
Nrụrụaka na ihe ọjọọ juru ebe niile.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Ozubulu Church Massacre: Otu afọ agaala
Nwoke na nwaanyị nwere ike ịbụ enyi nkịtị?
Ihe ndị ekwesighi ime gburugburu onye Igbo
Onye ntọ na-aṅụ ọgwụ ike anwụọla ka abalị itoolu gachara.
Ndị uweojii Ondo Steeti ekwuola na onye ntọ a nke enweghị ike ịtọrọ onye ọ tọrọ n'ihi ọgwụ ike ọ na-aṅụ anwụọla.
Onye na-ehi ụra
Dọkịnta BBC gbara ajụjụ ọnụ kwuru na onye ntọ kwesiri ịnata ọgwụgwọ ahụike.
Ọnụ na-ekwuru ndị uweojii n' Ondo Steeti bụ Femi Joseph agwala ndị ntaakụkọ na onye ntọ a na-aṅụ ọgwụ ike anwụọla dịka 'News Agency of Nigeria' si dee.
Cheta na ọ na-ehi ụra kemgbe ndị uweojii jidere ya n'ụlọọrụ ọgwụ n'Ọgọstụ 5th.
Joseph kwuru na onye ntọ ahụ nwụrụ n'ụlọọgwụ dị na steeti ahụ ebe ndị dibia bekee na-agba mbọ ịkpọlite ya.
Onye ntọ a kwesiri ịnata ọgwụgwọ - Dọkịnta
Ọkaiwu Evans ajụla ikpe ya
Kedụ ihe na-akwado ihe ndị ntọrị na-eme?
N'okwu ya, 'Otu onye ntọ ka a na-enyocha nwụrụ ka ụbọchị iteghete anyị jidere ya.
Anyị chere na a ga-akpọlite ya n'ọnwụ ka o wee nyere anyị aka na nyocha anyị, mana ọ nwụrụ ụnyaahụ.
Nke a nwere ike ịbụ maka ọgwụ ike ọ na-aṅụ.
Anyị na-eji ohere a enye ndị nne na nna ndụmọdụ ka ha mata ụdị ndị enyi ha nwere.
Akụkọ na-akọ na onye ntọ a gara ịtọrọ onye na-ere ọgwụ ike mana onye ahụ gbapụrụ.
Ya na ndị otu ya mechara nweta ọgba tum tum n'aka otu onye akpọrọ Dauda Wale. A nwụchịrị otu onye n'ime ha ebe ọ gara ịzụta ọgwụ.
Akụkọ ndị nwere ike ịmasị gị:
Gịnị ka ị ga-agwa Nnamdi Kanu ma ị zute ya n'okporo ụzọ?
A tụbara nwa a mụrụ ọhụrụ n' Ọnịcha taa.
Buhari na Osibanjo a ga-asọ mpi n'afọ 2019?
Ọrụ aka ise ị ga-eji N10,000 bido
Okwu ya kpaliri ọtụtụ nzaghachi sitere n'aka ndị a ma ama na Naịjirịa nakwa site n'aka gọọmentị etiti.
Akụkọ ọzọ na-ewu ewu bụ akụkọ nwaanyị Igbo akpọrọ Mama Boko Haram.
Aisha Wakil gwara BBC Igbo etu o siri zụọ ụmụaka ndị Boko Haram taa.
Akụkọ banyere otu pastọ a ma ama na Naịjirịa nke bidoro ugboro atọ ka afọ iri itoolu gachara nyere Ndigbo na ndị Naịjirịa niile ọṅụ dị ukwuu.
Okwu Abaribe wuru ewu n'afọ 2018.
Asọmpi Iko Mba Ụwa mere ka ndị Igbo dị ọkụ
World Cup: Otu onye ụkọchukwu ekwuola na Super Eagles ga-eru ikpeazụ nke anọ
Nke ọzọ bụ akụkọ banyere njide ụmụnwaanyị IBOP narị na iri anọ na ise na Owerri.
Ụmụnwaanyị nọ n'ụlọikpe taa.
Ụmụnwaanyị anyị emeghị iwu ọbụla.
A tọhapụla ụmụnwaanyị IPOB n'Owerri
Ide mmiri kpara ike dị egwu n'ala Igbo n'afọ 2018.
Akụkọ ha kpaliri atụmatụ maka IVF.
Ụmụnwaanyị ise si Regina Pacis, Ọnịcha, mere ndị Igbo obi ụtọ mgbe ha bụ ndị kachasị mma n'ụwa n'asọmpi Technovation nke 2018.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Python dance 3 ga-amalite na Jenụwarị - 1 ndị agha Naịjirịa.
Green Revolution: Ihe Shagari mere ndị Naịjirịa
Etu ị ga-esi zeere ịbụ onye awakporo n'ihe omume.
Mmiri Naịja nke Abụọ bụ nkwa enweghi isi.
Igbo Tradition: Ihe mere a ga-eji lụọ ozu nwaanyị n'ala Igbo
Ọtụtụ mgbe ndị mmadụ na-ajụ ihe kpatara e ji alụ ozu nwaanyị na mpaghara ụfọdụ n'ala Igbo, akụkọ a kọwara ya.
Nwoke na nwaanyị n'alụmdi
Igbo anaghị akwado ibikọ ọnụ n'alụghị di na nwunye.
Ọtụtụ mgbe, a na-enwe akụkọ banyere ndị ntorobịa hụrụ onwe ha n'anya, ma kwekọrịta ibikọ ọnụ dịka di na nwunye na-emezu ihe ọdịbendị chọrọ maka alụmdi na nwunye.
Mgbe ụfọdụ ọnọdụ a na-amaghị ama na-apụta n'ọnọdụ a, ọkachasị nwaanyị na-anwụ n'ụlọ nwoke mgbe a na-eme emume alụmdi na nwunye.
Ọkwa ụmụnwaanyị n'ala Igbo
Ihe ise masịrị ụmụnwaanyị
'Omugwo' ọ bụ omenala a ga-akwụsị n'ala Igbo?
Agbanyeghị, nke a na-akpata ọgbaghara n'ezinụlọ dị iche iche.
N'ihi ọnọdụ ọjọọ a, ọtụtụ obodo nta n'ala Igbo, mere ka ọ bụrụ iwu na nwoke ga-alụ ozu nwaanyị ya na ya bi n'akwụghị ụgwọ niile.
Ihe mere a ga-eji lụọ ozu nwaanyị.
N'ala Igbo, nwoke anaghị alụ nwaanyị ọ gwụla ma ọ kwụrụ ụgwọ nwaanyị.
Ọ bụrụ na ọbụnadị na ọ lụrụ di n'ụlọ ikpe, a na-atụ anya na ọ ga-aga n'ezinaụlọ nwaanyị ahụ ma mee ihe ha chọrọ.
Dịka ọkachamara n'omenala, Nze Olueze Ukaejuoha (Duruagwu nke abụọ) nke Umuakara, problem dị na Nwangele nke Imo steeti, gwara BBC Igbo, iwu a dị ike nke ukwuu n'obodo ha, ọ na-aga ntaramahụhụ dị iche iche.
Onye na-alụghị di na nwunye dị ndụ, na-alụ n'ọnwụ, bụ usoro ọtụtụ obodo nabatara.
Mana n' ime obodo Akokwa dịkwa n' Imo Steeti, echiche a adịghị ike ma ọlị, ebe ezinaụlọ nwaanyị ahụ na-abịa were ozu nwa ha nwaanyị laa maka olili.
Usoro ịlụ ozu nwaanyị
Nwoke ahụ ga-ebu ụzọ bịa gwa ezinaụlọ ha na nwa ha nwaanyị na-arịa ọrịa (ọ gaghị agwa ha na ọ nwụọla na mbido).
Ha ga-eso ya gaa leta nwa ha nwaanyị, mgbe ha hụrụ ya, ha ga-ebo nwoke ebubo na o gburu nwa ha nwaanyị, nwoke ahụ ga-amalite ịgọnarị ya.
Igosi na o gbughị ya ka ọ ga-ekwe ịlụ ozu nwaanyị ahụ.
Ọ ga-abịa lụọ ya.
Ọ na-abịa agwa ezinaụlọ na nwa ha nwaanyị anwụọla.
Nwoke ahụ ga-aga n'ihu mee emume olili ya.
Gịnị ga-eme onye jụrụ ịlụ ozu nwaanyị?
Dịka Nze Ukaejuoha kọwara, ihe ndị a bụ ihe ga-eme onye jụrụ ịlụ nwaanyị ọ kwụghị ụgwọ ọnwụ.
Onye ahụ ga-anata ntaramahụhụ dị icheiche.
A ga-ezutekwa ya na ihe ọjọọ dị iche iche.
Ihe agaghị adị onye dị otú a mma.
Onye ahụ nwekwara ike ịnwụ ọnwụ ọjọọ.
Mana onye dị otú ahụ nwere ike chegharịa, ọkachasị mgbe ihe ndị a niile bidoro dakwasị ya.
Ihe onye ahụ ga-eme ma o chegharịa
Ọ bụrụ na nwoke ahụ kpọrọ ekwo nkụ mana o mechara chegharịa maka nsogbu ndị ọ na-enweta, ihe ndị a bụ ihe ndị ọ ga-eme:
Onye ahụ ga-eziga ndị okenye obodo ya ka ha mee ka udo dị n'ala a.
A ga-ata ya ahụhụ site n' ime ihe niile o kwesịrị ime n' òtù abụọ.
ntuliaka Naijiria 2019: Ihe e ji mara ndị na-azọ ọkwa onyeisiala -Muh Muhammadu Buhari
Onyeisiala Naịjirịa bụ Muhammadu Buhari na-ahọpụta onye ga-abụ onyeisiala nke abụọ na nkesa ọchịchị onye kwuo uche ya n'okpuru pati na-achị achị.
Onyeisiala Muhammadu Buhari
Onyeisiala Muhammadu Buhari na-achọ ntuliaka ugbua ka ọ bụrụ onyeisiala Naịjirịa nke ugboro atọ.
O butere ọchịchị na Disemba 1983 (1984) mgbe ndị agha Naịjirịa ji ike weghara ọchịchị, mana ụfọdụ ndị agbataobi ya manyere Buhari ịpụ n' ọchịchị na 1985.
Arụmụka BBC ka na-aga n'ihu.
Buhari mechara bụrụ onyeisiala site na ntuliaka n'ọgbọ ọchịchị onye kwuo uche ya n'afọ 2015, mgbe mbọ atọ ọ gbara n'ọkwa ahụ kụrụ afọ n'ala.
Mgbe ọ na-achị dịka onye agha, a maghị Buhari maka ịkwanyere ikike mmadụ ùgwù.
N' agbanyeghi na anyị nọ na ọchịchị onye kwuo uche ya, ọtụtụ mmadụ nọ n'ụlọ mkpọrọ makana Buhari ekweteghị ịtọhapụ ha dịka ụlọikpe kpebiri.
Nwoke a dị afọ 76 ṅụrụ iyi ọrụ n'afọ 2015, ma kwe nkwa na ọ ga-alụ ọgụ megide nrụrụ aka na esemokwu, na mmeziwanye nke akụ na ụba Naịja.
Afọ anọ agafeela mana ọtụtụ ndị mmadụ ekweteghị na ọ rụpụtala ihe dị ịrịba ama.
O kwere nkwa imeri Boko Haram n'agha Naịjirịa na-ebuso òtù chọrọ ka ndị Alakụba dị na mpaghara Ugwu Naịjirịa agha, mana ugbua, òtù a na-emekpa ebumnuche Buhari ahụ site na mwakpo ha wakporo mpaghara a.
Ndị a ma ama kwenyere na Buhari ga-enwe asọmpi siri ike site n' enweghi nkwado ka ukwuu. Onye na-enwe ọkọlọtọ PDP bụ Atiku Abubakar bụkwa onye Alakụba si mpaghara Ugwu Naịjirịa dịka Buhari.
Buhari, onye na-ebu ọkọlọtọ nke 'All Progressive Congress' (APC) ka a maara dị ka onye ziri ezi n'etiti ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị Naịjirịa, n'agbanyeghị na ụfọdụ na-ahụta mkpọsa ya dịka mkpofu akụ na ụba.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Operation Python dance 2 fọrọ nke nta ka o belata Nnamdi Kanu - Buratai
Enweghị m ntụkwasị obi na ntuliaka maka mpụ - Atiku
Nigeria Election 2019: Ndị na-agba bọọlụ na ntuliaka na ndị ha na-agba bọọlụ
Ị ma mmadụ isii kachasị n'ime ndị na-azọ oche onyeisiala na ntuliaka 2019?
BBC ga-eme ka a mara ha
Ndị na-azọ ọkwa onyeisiala
Ndị a bụ ndị asọmpi onyeisi ala isii ndị mmadụ na ndị ha na ha na-agba bọọlụ kacha mara:
Dịka otu a gbara akwụkwọ banyere omume ntuliaka na Naịjirịa, Independ National Electoral Commission (INEC), bipụtara ndepụta gosiri na ihe karịrị mmadụ iri asaa na-azọ ọkwa onyeisiala na 2019, BBC Igob chọrọ igosi ndị a ma ama.
A na-akwado maka ntuliaka n'ọwụwa-anyanwụ
Agaghị m adị ka Tinubu site n'ịgwa ndị mmadụ onye m ga-atụnyere vootu.
Peter Obi agaghị enye gị ego mana ọ ga-akwado ezigbo ọrụ niile.
N'ime mmadụ isii a na ndị ha na-agba ọsọ, e nwere ụmụnwaanyị atọ; otu bụ maka ọchịchị onyeisiala ebe ndị ọzọ bụ ndị ha na-agba ọsọ.
1) Muhammadu Buhari na Yemi Osibanjo
Buhari na Osibanjo achịala Naịjirịa kemgbe 2015 n'okpuru pati All Progressive Congress (PAC).
Onye bụ Muhammadu Buhari?
A mụrụ ya n'ụbọchị iri na asaa nke afọ 1942
Ọ chịrị Naịjirịa ugboro abụọ: dịka onye agha ma bụrụkwa onye nkịtị.
Ọ zọrọ ọkwa onyeisiala ugboro atọ n'afọ 2007 na 2011 tupu o merie n'afọ 2015.
N'otu aka ahụ, ọ bụ onyeisiala nakwa Minista mmanụ
Onye bụ Osibanjo?
A mụrụ ya na Machị 8 n'afọ 1957
Ọ bụ pastọ na 'RCCG' nke Ndị Kraịst a gbapụtara agbapụta.
O meriri osote onyeisiala Buhari n'afọ 2015
Ọ bụkwa 'Senior Advocate'
2) Atiku Abubakar na Peter Obi
Atiku na Obi na-efegharị ọkọlọtọ ndị otu Peoples Democratic Party (PDP) na ntuliaka 2019.
Onye bụ Atiku onye isi ojii?
A mụrụ ya n'ụbọchị iri abụọ na ise nke afọ 1946
Ọ bụ onyeisiala site n'afọ 1999 rue afọ 2007
Ọ zọrọ ọkwa onyeisiala ugboro abụọ dịka onye na-enwe ọkọlọtọ nke pati ya; n'afọ 2007 n'okpuru AC na 2018 n'okpuru PDP.
Ọ bụ onye ọchụnta ego nwere azụmahịa dị icheiche.
Onye bụ Peter Obi?
A mụrụ ya na Julaị 19 1961.
O meriri Gọvanọ steeti Anambra n'okpuru APGA n'afọ 2003 mana a ṅụghị ya iyi na Machị 2006 mgbe o meriri n'ụlọ ikpe, mana e mechara chụtu ya na Nọvemba afọ ahụ.
O mechara maliteghachi ọrụ na Febrụwarị 2007, ma pụọ na Mee mgbe Andy Uba meriri ya mana ụlọikpe kpebiri na ya ga-emecha ọrụ ya.
Ọ hapụrụ ọchịchị dịka gọvanọ Anambra steeti na njedebe nke ọchịchị ya n'afọ 2014.
Ọ bụ ọkachamara na Economics.
3) Oby Ezekwesili na Abdul Ganiyu Galadima
Galadima bụ onyeisi pati Allied Congress Party of Nigeria (ACPN) nke ha na-azọ n'okpuru ya.
Onye bụ Boy Ezekwesili?
A mụrụ ya n'abalị iri abụọ na asatọ n'afọ 1963.
Ọ bụ Minista na-ahụ maka akụnụba site n'afọ 2005 rue afọ 2006 yana Minista na-ahụ maka agụmakwụkwọ site n'afọ 2006 rue afọ 2007.
Ọ bụ otu n'ime ndị guzobere 'Brat Back Our Girks (BBOG)' nke na-ahụ maka ụmụnwaanyị Chibok atọrọ n'afọ 2014.
Ọ bụrụ na o merie, ọ ga-abụ onyeisiala nwaanyị mbụ nke Naịjirịa.
Onye bụ Ganiyu Galadima?
A mụrụ ya na Juun 111964
Ọ gụrụ akwụkwọ na Mahadum Kwara Steeti ebe o mechara bụrụ otu n'ime ndị isi.
Ọ zọrọ ọkwa onyeisiala n'afọ 2015 n'okpuru ACPN.
Ọ bụ onye ọchụnta ego.
4) Kingsley Moghalu na Umma Gesto
Mọghalụ na Gesto na-azọ ọkwa n'okpuru Young Progressive Party (YPP)
Onye bụ Kingsley Moghalu?
A mụrụ ya n'ụbọchị asaa n'afọ 1963
Nke a bụ nke mbu asọmpi na Naịjirịa.
Ọ gụrụ akwụkwọ ma nweta asambodo dịka ọka ikpe.
Ọ bụkwa ọkachamara na nchekwa akụnaụba.
Ọ rụrụ ọrụ dịka onyeisi ụlọ akụ etiti nke Naịjirịa.
Onye bụ Umma Gesto?
A mụrụ ya n'afọ 1981.
Ọ bụ osote onyeisi pati ha, YPP.
Ọ bụ onye ọchụnta ego, ma bụrụkwa ezigbo onye na-akwado ụmụnwaanyị.
5) Omoyele Sowore na Rabiu Ahmed Rufai
Sowore na Rufai na-azọ ọkwa n'okpuru African Action Congress (AAC)
Onye bụ Omoyele Sowore?
A mụrụ ya n'ụbọchị 16 n'afọ 1971
Ọ bụ onye na-akwado ikike mmadụ.
Ọ malitere mgbe ọ nọ na mahadum.
O guzobere ụlọ ọrụ mgbasa ozi, 'Sahara Reporters.'
O guzobere pati AAC n'Ọgọstụ 2018.
Onye bụ Rabiu Ahmed Rufai?
A mụrụ ya n'ụbọchị 17 1976
Ọ bụ dibia bekee.
Ọ bụ onye nkuzi na Mahadum Bayero, Kano.
6) Fela Durotoye na Khadijah Abdullahi-Iya
Durotoye na Khadijah-Iyah na-azọ ọkwa n'okpuru Alliance for New Nigeria (ANN)
Onye bụ Fela Durotoye?
A mụrụ ya na Mee 12 1971
Ọ gara Obafemi Awolowo University, Ile-Ice
Ọ bụ onye nduzi azụmahịa na onye nkwupụta okwu na-akpali akpali.
Ọ na-achọ ọkwa onyeisiala n'okpuru Alliance for New Nigeria (ANN)
Onye bụ Khadijah Abdullahi-Iya?
O guzobere otu na-ahụ maka ọdịmma nke ụmụnwaanyị a kpọrọ 'Women Community of Africa (WCA)' na 'Rags to Riches (R2R)'
Ọ bụkwa ọkaiwu.
Onye ka ị ga-atụnyere vootu?
Imo Election Results: Isi ihe asaa dị ike nke Uche Nwosu welitere
Ọ bụ naanị Uche Nwosu bịara maka arụmụka BBC Igbo haziri maka ndị na-azọ ọkwa gọvanọ n'Imo steeti.
Ndigbo juru Owerre mgbe BBC Igbo rụrịtara ụka maka ndị na-azọ ọkwa gọvanọ n'Imo steeti mana ọ tụrụ ndị Imolite n'anya na ọ bụ naanị otu onye n'ime mmadụ anọ kwere BBC Igbo nkwa na ha ga-abịa nke mechara bịa.
Ọnụ na-ekwuru APC Imo steeti agbaala Uche Nwosu
Imo APC Primaries: A họpụtala Uche Nwosu dịka onye na-azọ ọkwa gọvanọ n'Imo steeti
Ndị mere ihe ihere bụ Emeka Ihedioha nke PDP, Hope Uzodimma nke APC, na Ifeanyi Ararume nke APGA.
Onyeisi BBC Igbo Adline Okere kwuru na ọ bụ naanị Ararume gwara ya na o nwere ike ọ gaghị abịa makana ọ na-amalite mkpọsa ozi ya.
Ihe omume a bidoro n'elekere 2.30 nke ụtụtụ.
N'arụmụka ọ bịara, Uche Nwosu kwere nkwa na ya ga-akwụ puku naira iri atọ dịka ụgwọ opekata mpe ma gọọmentị etiti mepee ya.
Nwosu gara n'ihu kwuo na pati ya enweghi onye ga-azọ ọkwa onyeisiala mgbe ọ na-azaghachi nkwado ya nye onyeisiala Muhammadu Buhari.
Ihe ọzọ o kwuru bụ 'Enweghị ihe ọbụla dị na ngosipụta m nke m agaghị eme.'
Isi ihe asaa dị ike nke Uche Nwosu welitere
Uche Nwosu si APC kpafuo AA ịzọ ọkwa gọvanọ Imo steeti.
Nwosu kwuru ihe ọ ga-eme ndị Imolite ma ọ bụrụ na o merie ndị Grub nke ọnwa Maachị 2019 na-abịa.
Buhari for President: pati AA nwere ike ghara ikwenyere Uche Nwosu
Ọ bụghị eziokwu na Action Alliance esoghi n'aka Uche Nwosu -Obidiche
Ugbua, lee ihe ndị ọ rụ aka n'otu n'otu:
Aga m eweta agụmakwụkwọ ụkpụrụ site na nkwado nke mụ na ụka.
Ana m enye ụmụaka nlekọta ahụike n'efu, ụmụnwaanyị dị ime na ndị agadi.
Aga m eme ka ndị ntorobịa nwee mmasị n'ọrụ ugbo
Ama m ọganihu dị n'ọchịchị
Aga m enye ndị Imo ezigbo ihe enyemaka.
Aga m akwụ ụgwọ ọnwa, opekata mpe, puku naira iri atọ ma gọọmentị etiti nabata ya.
Aga m eleba anya na okwu gbasara ịla ezumike nka.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Uzodimma, Ihedioha na Ararume abịaghị maka arụmụka BBC Igbo.
Ọ bụrụ na Atiku si Amerịka lọta, enwere ajụjụ ọ ga-aza anyị.
Ihe ndị Naịjirịa na-ekwu maka njem Atiku mere Amerịka.
Atiku: Abuja kpọrọ oku ka Atiku si njem o mere gaa Amerịka lọta
Akụkọ banyere nlọghachi Atiku Abubakar, ọkụ gbara ụlọ ọrụ Guinness, Onye isi ala Buhari na akụnụba ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ndị ọzọ, akụkọ Onnoghen, ihe mberede na Mexico na ndị ọzọ sochiri ya.
Akụkọ dị mkpa
Ndị otu PDP na ndị na-akwado Atiku Abubakar pụtara n' ọdụ ụgbọelu Nnamdi Azikiwe, Abuja ịnabata Abubakar, onye gara Amerịka.
Atiku na onyeisi ndị omeiwu, Bukola Saraki, gara njem ụbọchị abụọ gaa mba ahụ ebe, dị ka Atiku kọwara, ya, ndị ọrụ gọọmentị nke mba ahụ na ndị ọchụnta ego nwere nzụkọ.
Atiku ga-esonye na arụmụka onyeisiala nke ga-eme n'abalị Satọde n'Abuja.
Ọkụ gbara ụlọọrụ Guinness ọkụ.
Ọkụ gbara ụlọ ọrụ Guinness n' Osisiọma, Aba, Abịa steeti na Fraịde.
Ọkụ ahụ gbara awa isii bụ nke a gbara site n'enyemaka ndị ọrụ ọkụ, na ụlọ ọrụ ndị ọzọ gbara gburugburu, ndị uwe ojii na ndị obodo.
Ọnụ na-ekwuru ndị omebe iwu bụ Nike Onakoya gwara BBC Igbo na ọkụ ahụ emerụghị onye ọbụla ahụ ma ọ bụ mebie ọtụtụ ihe.
O kwukwara na mmepụta ha ka na-aga n'ihu n'alaka ha dị na Benin na Ogba, Legos Breweries.
Enweghị mmeru ahụ ma ọ bụ nnukwu mmeru ahụ site n'ihe mere dịka Aba bụ obere alaka nwere ndị ọrụ dị ole na ole.
Ebe kachasị anyị na-emepụta ihe bụ alaka anyị dị na Benin na Ogba (Lagos).
Ọ bụ akụkọ ụgha na-ekwu na a ga-ejide Onnoghen.
Femi Adesina bụ onye ntaakụkọ ama ama tupu ọ malite ịrụ ọrụ maka ọkwa onyeisiala.
Ndị isi ala agọnarịala ma kwuo na akụkọ na-akọ na gọọmentị chọrọ ikpe ikpe Onnoghen bụ ụgha.
Ọnụ na-ekwuchitere onyeisiala Muhammadu Buhari, Femi Adesina, kwuru na akụkọ ụgha ahụ sitere na 'Coalition of United Political Parties (CUPP). '
Donald Trump: A na-enwe ọganihu na mkparịta ụka a iji wepụ ngwá agha nuklia nke North Korea
Gọọmentị mba US mechiri n'izu gara aga maka na ndị Sineti akwadoghi mmefu ego ha.
Onyeisi mba Amerịka, Donald Trump, ekwuola na enwere ọganihu dị ịrịba ama n'okwu a iji wepụ ngwá agha nuklia nke North Korea.
Okwu ya dị iche na nke ndị ọkachamara na-ekwu na ha ebidobeghi mkparịta ụka maka inweta ebe ahụ.
Liverpool na Crystal Palace zutere
N'egwuregwu
Liverpool kụrụ Crystal Palace 3-2 n'asọmpị Premier League ha na Satọde.
Gọọmentị ga-ere ihe onwunwe ndị na-emebi iwu.
Onyeisiala Muhammadu Buhari ekwuola na gọọmentị ya ga-ere ihe onwunwe ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị rụrụ arụ natara.
Buhari kwuru nke a na Kaduna ebe ọ gara mgbasa ozi.
O kwuru na echiche a bụ n'ihi na ọ chọghị ka e mee n'afọ 1985, nke enyere ha ala ha.
Ụlọikpe ukwu nke Naịjirịa amalitela usoro ịchụtu Onnoghen.
Akụkọ na-eru anyị ntị na-ekwu na gọọmentị etiti agbanweela omume ya iji rịọ ha ka ha wepụ aka n'ọkwa ya dịka onyeisi ikpe nkwụmọtọ nke Naịjirịa na onyeisi kansụl ikpe nke ala anyị.
E tinyere akwụkwọ a na CCT n'aha Justice Abubakar Malami.
N'ofesi,
Ihe ruru mmadụ iri abụọ anwụọla na Mexico dịka ọkụ bara na paịpụ mmanụ.
Ọtụtụ ndị ọzọ meruru ahụ n'ihe mberede a mere na Hildago steeti dị n'etiti Mexico.
N'ịgba bọọlụ
Mgbe Lobi Stars na Heartland FC zutere
Lobi Stars nke Naịjirịa ga-ezute Asec Mimosas nke Ivory Coast taa n'isi obodo Abidjan n'agba nke abụọ nke 'CEF Champions League.'
Ndị egwuregwu Lobi Stars kụrụ Mamolodi Sundowns 2-1 n'agba nke mbụ ha gbara n'Enugwu.
Gee nkeji a ebe a:
Lee ihe nkiri nke taa
Obasanjo: 'Anyị chọrọ onyeisiala ga-abụ olu ya niile.'
Onye bụbu onyeisiala Naịjirịa bụ Olusegun Obasanjo, ekwuola ọtụtụ ihe na-ewe ya iwe n'ọnọdụ dị n'Igeria ugbu a nakwa ihe ọ chọrọ ka ndị Naịjirịa mee maka ya.
Obasanjo
Olusegun Obasanjo ekwuola na ya echeghị na INRC ga-eme ntuliaka ziri ezi n'ọnwa na-abịa.
Ọ bụrụgodị na ha chọrọ ime ntuliaka ziri ezi, ndị nọ n'ọchịchị ugbua agaghị enye ha ohere ahụ.
Njikọ Obasanjo amalitela
Atụnyela aka n'ọchịchị a n'afọ 2019- Obasanjo
Obasanjo kwuru nke a mgbe ọ na-agụrụ ndị ntaakụkọ akwụkwọ ọ dere akpọrọ'Points for concern and action' n'ọ́bá akwụkwọ ya dị n'Abeokuta.
O kwuru na ihe Naịjirịa chọrọ ugbu a bụ onyeisiala nwere uche zuru oke na ike anụ ahụ iji kwado mba.
Obasanjo kwuru na ndị Naịjirịa kwesiri ịtụ aka n'ihe Buhari merela ha kemgbe ọ malitere ịchị.
N'okwu ya 'Buhari duhiere anyị mbụ, anyị ga-abụ ewu ma ọ bụrụ na anyị hapụ ya ka ọ duhie anyị ọzọ.'
O ji ọchịchị Buhari tụnyere nke onye agha chịrị Naịjirịa nke a na-akpọ Abacha mgbe ọ dị ndụ.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Nwa m fọdụrụ obere ka ọ nwụọ ka onweghi ego ọbụla maka ịwa obi.
Ị ma asụsụ Igbo nke ọma?
Ụbọchị 28: Ị ma aha ndị otu ndọrọndọrọ ọchịchị iri itoolu na otu na Naịjirịa?
#BBCNigeria2019
Ọ bụrụ na Atiku si Amerịka lọta, enwere ajụjụ ọ ga-aza anyị.
Olusegun Obasanjo: Ihe mere Atiku ji ka Buhari mma
Obasanjo gwara BBC na ya elerela anya n'ihe Buhari merela ma chọpụta na Atiku ka ya mma n'ihe ngosi.
Na mmekọrịta ya na BBC Yoruba, onye bụbu onyeisiala Naịjirịa bụ Olusegun Obasanjo kwuru na onye bụbu osote onyeisiala na onye na-azọ ọkwa onyeisiala n'afọ 2019, bụ Atiku Abubakar.
O kwuru na ọ bụrụ na a gwa ya họrọ ugbua na ọ ga-ahọrọ Atiku karịa Buhari n'ihi ihe o mere.
Ndị a ga-ahọrọ n'etiti APC na PDP.
Site n'ihe m hụrụ na Buhari- ezigbo enweghị ike, ikewa, nrụrụaka, adịghị ike nke ahụ, adịghị ike nke uche na ndị ọzọ- jiri ya tụnyere Atiku.
Atiku ga-eme iko abụọ ka Buhari mma.
O kwukwara maka Boko Haram na Independent National Electoral Commission (INEC)
Obasanjo kọwara na ya kwenyere na onyeisi ala Muhammadu Buhari ka Atiku njọ, nke mere na ọ kwadoghi ndị ntorobịa nọ n'ime mmadụ iri asaa na atọ na-azọ ọkwa onyeisiala.
O kwukwara ihe mere tupu ndị agha wakpoo obodo a na-akpọ Odi n'afọ 1999, nke bụ mgbe ndị obodo ruru narị abụọ na iri ise nwụrụ n'aka ndị agha.
Mkpakọrịta a ga-apụta n'uju echi, Janetị 22 nke ọnwa Jenụwarị.
Ịda ogbenye so n'ihe mere na ndị mmadụ anaghị aṅụ ọgwụ kwesiri ekwesi makana ha enweghi ego ha ga-aga ụlọọgwụ.
Dị ka Oriuiakhi si tinye ya: 'Ọ bụ àgwà ọjọọ nke ụfọdụ ndị megide ọgwụ mgbochi mere ụfọdụ ọgwụ ịba ji anwụ kpamkpam.'
Ihe anọ ị na-eme mara maka ọrịa ịba.
Ọ/o kwuru na ụfọdụ na-aga kemịshọna, zụta ọgwụ ndị a adịghị ike site n'aka ndị dọkịta ma na-aṅụ mmanya.
Nke a ga-eme ka ọgwụ ndị ahụ ghara ịrụ ọrụ mgbe ahụ ha chọrọ ya.
Ọ/o kwuru na nke a bụ nsogbu n'ọrụ ahụike.
Kedụ ihe a ga-eme maka ọgwụ mgbochi ga-arụ ọrụ dịka o kwesiri?
E kwesịrị ịzụ ndị mmadụ nke ọma banyere etu esi aṅụ ọgwụ mgbochi.
Ọ bụ naanị mgbe dibia nyere onye kwesiri ịṅụ ya ọgwụ mgbochi a.
Ihe oriri: Abụba ókè apụtaghị na nwa gị nwere ahụike
Ndị na-ere ọgwụ mgbochi ekwesịghị ịre onye ọbụla na-enweghị akwụkwọ ozi si n'aka dọkịta ya.
Ọ dịkwa mkpa ịnwale omenaala na nghọta tupu ị nye mmadụ ọgwụ mgbochi.
Onye ọbụla na-arịa ọrịa kwesịrị ịga ụlọọgwụ ka e lee ya ahụ iji nye ya ọgwụ.
Ndị ọrụ ahụike kwesịrị ịkọwara ndị mmadụ mkpa ọ dị ịma etu esi aṅụ ọgwụ mgbochi ndị a.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Onweghi ego e wetara maka inyeaka n'Imo Steeti.
Mmechi ọchịchị na isi obodo Naịjirịa na ihe ọ pụtara.
Gịnị ga-eme ma ọ bụrụ na a machie iji akpa cellophane akpa?
Nigeria vs Ukraine: Flying Eagles enwetala ohere kachasị mma
Ụmụ Naịjirịa akatọọla Tijani Mohammed nke ukwuu dịka Naịjirịa gbara ezigbo ogbenye n'asọmpị ha na Ukraine mere na Tọzdee.
Ademola Olajire
Flying Eagles bụ ndị ogbenye n'asọmpị dị n'etiti ha na Ukraine.
Naịjirịa na Ukraine gbara 1-1 n'asọmpi Iko Mba Ụwa U20 nke dị n'etiti Naịjirịa na Ukraine.
Mana obi adịghị ndị Naịjirịa mma ka Flying Eagles mere ihe adịghị mma.
Ụmụ Naịjirịa ji iwe na ọnụma katọọ Tijani Mohammed dịka Naịjirịa dara ogbenye nke ukwuu.
Tijani gbara ọkpụ penalty nke onye nche goolu ndị Ukraine jidere mgbe ọ bụ nkeji ole na ole gafere na njedebe nke ọkara mbụ nke asọmpi ahụ.
Nke a mere mgbe Danylo Sikan nyere goolu mbụ ha.
Mana Tijani gbapụtara onwe ya mgbe o nyere akara ọzọ na nkeji nke iri anọ na asaa nke asọmpi ahụ.
Ọtụtụ ndị Naịjirịa gosiri iwe ha n'elu Tijani.
Lee ihe ụfọdụ kwuru:
@10Qmedia kwuru na Tijani Mohammed bụ onye kacha gbaa bọọlụ na Naịjirịa.
@vic_MLS kwara arịrị na Tijani tụfuru ohere ahụ maka ntaramahụhụ ahụ.
@rappatek kwuru na onye nchịkọta Flying Eagles ga-ewepụtala Tijani n'oge ahụ.
@SSnetwork kwuru na ha ejighị otu obi gbaa bọọlụ.
Jane Ada: M na-egosi ụwa ihe e ji mara ndị Igbo site n'ịkwado chi ndị Igbo.
Jane Ada bụ nwafọ Igbo bi n'Amerịka onye kọwara etu o si ele chi dị iche iche dị n'ala Igbo anya site n'ihe odide ya.
Otu nwaanyị aha ya bụ Jane Ada bụ onye a ma ama n'ihe gbasara ihe e sere ese na ihe e sere ese kwuru na ọ bụ site n'ikwuputa chi ụfọdụ e ji mara Ndigbo.
Jane onye nwetara agụmakwụkwọ sekọndịrị n'Enugwu tupu ọ gawa Amerịka maka ọrụ kwuru na ọ maghị mgbe nke a bidoro mana ọ bụ Chukwu nyere ya onyinye a pụrụiche.
Chi ndị ọ kwadoro gụnyere 'Amadioha' na 'Ala', chi abụọ a ma ama n'ala Igbo.
Gere ma nụ ka o siri mee nke a na ebumnuche ya maka ọdịbendị na asụsụ Igbo.
Ndị mere akụkọ a: Chioma Nkemdilim na Nnamdi Agbanelo.
Women’s World Cup 2019: Super Falcons na-agba bọọlụ karịa Super Eagles.
Ụfọdụ ụmụnwaanyị na-agba bọọlụ akọwaala ụfọdụ nsogbu egwuregwu bọọlụ ụmụnwaanyị na Naịjirịa.
Ụfọdụ ndị na-agba bọọlụ bụ ụmụnwaanyị ekwuola na egwuregwu Naịjirịa Super Falcons ka nke Super Eagles mma.
Ha kwuru na agbanyeghi nke a, ọkachasị ụmụnwoke anaghị etinye mmasị na bọọlụ ụmụnwaanyị na Naịjirịa nakwa Afrịka.
Ha gara n'ihu kwuo na gọọmentị etinyeghi mmasị na ego n'egwuregwu bọọlụ ụmụnwaanyị dịka ha na-eme n'egwuregwu bọọlụ ụmụnwaanyị n'agbanyeghị na ha na-enweta ọtụtụ iko karịa ụmụnwaanyị.
Na ihe ndị a bụ ihe mere na a nụghị akụkọ banyere asọmpị ụmụnwaanyị dị iche iche na Naịjirịa.
Nigeria vs Norway: A chụpụla Naịjirịa n' ihu ọma na France taa
Norway ejiela mmeri 3-0 merie Super Falcons n'asọmpi Iko Mba Ụwa nke ụmụnwaanyị na France.
Norway na Nigeria na asọmpi Iko Mba Ụwa nke ụmụnwaanyị na France.
Norway ejirela 3-0 kelee Naịjirịa n'asọmpi Iko Mba Ụwa nke Ụmụnwaanyị nke a malitere na Fransụ taa.
Ụmụnwaanyị Norway na-agba bọọlụ ka ụmụ nwoke ebe ụmụnwaanyị Naịjirịa na-agba bọọlụ ka ụmụnwaanyị ha na-agba ruo mgbe ezumike nke mbụ gasịrị, mgbe ha bidoro ịlụ ọgụ nke na-enweghị mkpụrụ ọbụla.
France mesoro Super Falcons omume n' enweghị obi ebere.
Gịnị mere bọọlụ ụmụnwaanyị anaghị amasị gị?
Golu mbụ nke Reiten nke Norway banyere na nkeji 17 ebe nkeji nke abụọ si Utland banyere na nkeji 34.
Ohale gosiri na egwu na-atụ Naịjirịa nke mere o jiri gbaa Naịjirịa goolu nke atọ na nkeji 37
Ka nke a na-eme, Naịjirịa enwetala kaadị odo odo site n'aka Francisca Ordega na Desire Oparanozie ndị nwetara kaadị ịdọ aka ná ntị na nkeji iri na atọ.
Norway ji 3-0 merie Naịjirịa n'ọkara nke mbụ nke Naịjirịa enweghi ike ịha nhata ruo n'agba ikpeazụ nke asọmpi ahụ.
N'abali Satọdee a, asọmpi Iko Mba Ụwa nke ụmụnwaanyị na mba Fransị nke Naịjirịa na mba iri abụọ na anọ ndị ọzọ so sọọ mpi malitere nke ọma.
Naijiria nọ na Group A nke bidoro asọmpi ahụ na 'Stade Auguste Dalaune' dị na mba Frans.
Naịjirịa na Saụt Koria ga-ezute na Wenezde n'elekere abụọ nke ụtụtụ na 'Stade des Aples', Grenoble.
Spain ejirila mmeri 3-1 merie South Africa.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Ụlọikpe ukwu dị n'Abuja emepela AIT ọzọ.
NBC anabatala ikike mgbasa ozi nke AIT na Ray Power
Gịnị mere bọọlụ ụmụnwaanyị anaghị amasị gị?
Nigeria vs South Korea: Falcons amalitela ito dịka ugo
Super Falcons nke Naịjirịa akụọla South Korea 2-0
Oshaola nke Naịjirịa
Egwuregwu France na-ebuli elu ka Falcons meriri.
Golu mbu Naịjirịa sitere na South Korea ka Kim Do-yeon nyere goolu nke ya na nkeji iri abụọ na itoolu.
Ebumnuche a bụ nke arụmụka mana e jiri VAR nyochaa ya tupu a nabata ya.
Asisat Oshoala gosiri ndị South Korea na Naịjirịa abịaghị be nwatakịrị na nkeji iri asaa na ise.
Nigeria vs Norway: Naịjirịa adaala
O ji otu goolu nke mere ka Naịjirịa merie asọmpi ahụ meghee anya ha.
N'ikpeazụ, Naịjirịa gbapụtara onwe ha ka Naịjirịa meriri ha n'asọmpị mbụ ha.
George Weah ezuteela Buhari n'Abuja
Onyeisiala Liberia bụ George Weah bịara izute onyeisiala Muhammadu Buhari ụbọchị Tuzdee n'ụlọ gọọmentị dị n'Abuja.
Weah bịara izute Buhari
George Weah na Muhammadu Buhari
Onyeisiala Liberia bụ George Weah bịara izute onyeisiala Muhammadu Buhari ụbọchị Tuzdee n'ụlọ gọọmentị dị n'Abuja.
Dịka onye enyemaka Social Media nye onyeisi ala kwuru n'akara Twitter ya, ndị isi ala nke mba abụọ ahụ nwere mkparịta ụka n'etiti onwe ha banyere nchekwa na akụnụba.
A họpụtala Chiji Collins dịka onye na-ekwuchitere ụlọ ọmebe iwu Imo steeti.
Ndị omeiwu ọhụrụ nke Imo steeti họpụtara Maazị Chiji Collins dịka onye nkwuchite ọnụ ha.
Ọ bụ onye nọchitere anya ndị ọchịchị Isiala Mbano nke steeti ahụ.
A họpụtara ya n' enweghi mmegide.
Nke a bụ ugboro abụọ ọ gara ụlọomeiwu mgbe a họpụtara ya n'afọ 2015
Ụlọ ọmebe iwu ahụ họpụtakwara Okechukwu Onyekanma, onye na-anọchite anya mpaghara Mbaitoli dịka osote ya.
Onye na-achị ehi egbuola isi nwa agbọghọ n'Ekiti.
Obodo Ilasa Ekiti nke Ekiti steeti na-esogbu onwe ya ugbu a maka ọnwụ nwa agbọghọ onye ọzụzụ ehi gburu isi ya maka ịjụ ịlụ ya.
Onye ọzụzụ ehi a nke a kpọghị aha ya kpaliri nwa agbọghọ ahụ ka ọ na-aga ịnwụte mmiri ma gbuo isi ya n' ụbọchị Tuzdee.
Nwoke agbaala nwaanyị na ezinaụlọ ya ọkụ maka ịjụ ịbụ enyi ya.
Nwoke egbuola nwunye ya n'ihi ekworo.
Onyeisi obodo bụ Ajayi Omolagba kwuru na onyeisi ehi bu ụzọ gbaa nwa agbọghọ ahụ gburugburu site n'ezinaụlọ ya dịka ọ dị n'omenala Fulani.
Mana ndị ezinaụlọ nwa agbọghọ ahụ jụrụ ịlụ ya bụ ihe mere o jiri gbuo ya.
Ndị uweojii Ekiti steeti sị na o mere na ha ejidela nwoke ahụ site n'ihe ha nwetara.
Ọkụ gbara ụlọ ahịa Port Harcourt ọkụ.
Gọọmentị nke River steeti ekwuola okwu banyere ọkụ gbara n'ụlọ ahịa Port Harcourt.
Onye odeakwụkwọ nke steeti ahụ bụ Tommy Danagogo gwara ndị ọrịa ahụ ka dị jụụ na ha ga-arụzi ebe a na-ere ahịa ka ndị mmadụ wee malite ịzụ na ire ahịa taa bụ Tọzdee.
A tọọrọ onyeisi obodo nta na Katsina.
Ndị na-achị ehi egbuola ọtụtụ mmadụ na Benue nakwa steeti ndị ọzọ dị na Naịjirịa.
Akụkọ na-eru anyị ntị na-ekwu na ndị ntọ atọrọla otu eze Garin Labo na Katsina steeti.
Eze nọ n'ugbo ya mgbe ndị ntọrị bịara n'ọgba tum tum.
N'ofesi,
Ị nụla na onyeisiala Mexico bụ Andres Obrador ekwusiela ike na ya ga-ere ụgbọelu ya iji buso njem iwu akwadoghi nke ụmụ amaala obodo ya na mba Amerịka agha.
Obrador kwuru na ọ ga-esonye n'ụgbọelu ọha iji hụ na o mezuru nkwa o kwere maka ọmarịcha mba Amerịka chọrọ imere ndị ha mma.
Na bọọlụ, Enyimba FC enwetala ihe nrite 'Best Team' n'Afrịka n'afọ 1996.
N'egwuregwu bọọlụ, Enyimba ejiela iko Premier League nke Naịjirịa ugboro asatọ site na iti Akwa United 3-0 ihe ụnyaahụ.
Enyimba nwere akara 12 n'ime egwuregwu ise ha gbara, ebe Reuben Bala, Stanley Dimgba na Abdurahman Bashir nyere Enyimba goolu.
Gere akụkọ ndị a ebe a:
Child trafficking: Ndị uweojii anwụchiela ndị na-atụ mgbere ụmụaka n'Imo steeti
Ndọrọ ndọrọ ọchịchị ahụ kwuru na Immaculata Edward zụrụ ma ree ụmụaka ise si otu ezinaụlọ na Ngor Okpala nke Imo Steeti.
Ndị a na-enyo enyo tọrọ ụmụaka ahụ.
Operation Puff Adder nke ndị uweojii Imo steeti anwụchiela mmadụ isii ndị ọrụ ha bụ ịtụ mgbere ahịa ụmụaka.
N'ọnwa April 24, 2019, otu nwaanyị aha ya bụ Immaculata Edward onye kwuru na ya dị afọ iri atọ na otu si Okondo, Cross River Steeti tọrọ ụmụaka ise bi n'ụlọ enyi ya nwoke na Ngor Okpala nke Imo Steeti.
NAPTIP anwụchiela ndị na-atụ mgbere ụmụaka
Anwụchiela onye na-eme njem nwatakịrị bụ Dọkịnta
Immaculata zuru ụmụ ise ndị agbataobi enyi ya nwoke bụ ndị nne na nna ha gwara ya ka o lekọta.
Ụmụaka a otu nne mụrụ gụnyere: Somto Eke, nwaanyị gbara afọ isii, Kelechi Eke, nwoke gbara afọ ise.
Ndị ọzọ bụ Chisom Ekeh, nwaanyị dị afọ atọ, Ebuka Enwerem, nwoke dị afọ atọ, Chioma Enwerem, nwaanyị dị afọ ise na Lucky Ida, onye dị afọ isii.
Ụmụaka a zọpụtara na ezinaụlọ ha
Immaculata kpọgara ha onye ọkwọ ụgbọala ụmụaka a ma ama bụ Perpetual Iwuji nke si Obokwu Ulakwo, Imo Steeti.
Perpetual kpọọrọ mmadụ abụọ n'ime ụmụaka ahụ ma ree ha Grace Nwachukwu si Aboh Mbaise nke bi na Mpape Abuja.
Immaculata zụkwara abụọ n'ime ụmụnne nna ya si Cross River Steeti ma ree ha Ifeoma Ndubuisi si Lokpanta, Abịa Steeti.
Nwata a zọpụtara na nne ya na nna ya
Site na nyocha nke ọma nke ndị uweojii, a chọtara ụmụaka niile a tọọrọ ma mee ka ha na ezinaụlọ ha dịghachi ná mma.
Ka a na-eme nyocha a, a zọpụtara ụmụaka ise ndị ọzọ n'aka Perpetual Iwuji ma ziga ha n'ụlọ ụmụaka na-amụtaghị nwa.
Ndị a na-enyo enyo na ha nwere aka na nke a gụnyere Perpetual Iwuji, abụ m Ifara, Immaculata Edward, Grace Nwachukwu, Ifeoma Ndubuisi na Stephen Ezenwa.
Ịtụ mgbere ahịa ụmụaka abụghị ihe a na-amaghị n'ọwụwa anyanwụ Naịjirịa.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Onweghi ihe dịka onyeisiala Igbo - Okorocha.
Nwaanyị lụrụ di na-enwe obi ụtọ karịa di ya ma ọ bụ nwunye ya?
Rochas Okorocha ehiela iyi dịka onye omebe iwu Naịjirịa
AFCON 2019: Usoro asọmpi na ihe ngosipụta
Iwu ịgba Iko mba Afrịka nke ga-amalite n'abalị iri abụọ na otu nke ọnwa Juun n'Ijipt.
Iko mba Afrịka
INEC Server: Anyị etinyela ọnụ ọgụgụ ndị niile na-agụ kaadị na kọmputa.
INEC kwuru na aha ndị debanyere aha maka ntuliaka 2019 dị na kọmputa ha.
Festus Okoye na Emeka Unachukwu
Onye ozi INEC Festus Okoye kwusiri ike na kọmishọn ahụ enweghị onye ga-enye ha ohere izipụta ntuliaka 2019.
Okoye kwuru na iwu Naịjirịa enyeghi ha ikike ime nke ahụ.
Ọkaikpe Garba anabatala ikpe dị n'etiti Atiku na Buhari
Ndị omebe iwu akwadola mmefu ego 2019.
N'okwu ya, 'ndị ọchịchị Naịjirịa nyere ohere iji buru ihe niile si na ntuliaka pụta na form EC8A n'aka n'ogige ntuliaka ha.
Iwu Naịjirịa anyị jiri mee ntuliaka amaghị ojiji kọmputa ezigara ndị mmadụ ozi ọbụla.
Ọ bụ ọrụ ndị ọrụ nchịkọta mpaghara iburu akwụkwọ ndị ahụ ebe a chọrọ ha n'aka.
O nweghi mgbe anyị ji kọmputa zitere mpụtara ntuliaka.
Okoye kwenyere na ndị niile debanyere aha ha maka ntuliaka 2019 na kọmputa, na e nyere pati niile aha ndị ahụ.
Iji ụdị ihe mere agaghị akwụsị ịgbanwe ihe na-aga n'ihu na ntuliaka.
O kwusiri ike 'Ọ bụ naanị mgbe a na-eji kọmputa eme ntuliaka ka mmadụ ga-ekwu na ọ dị ihe dị na ya.
O kwuru na ọ maghị maka mpụtara ntuliaka 2019.
N'otu aka ahụ, BBC jụrụ onye ọrụ kọmputa a ma ama, Emeka Unachukwu, gịnị bụ onye ozi?
Unachukwu kwuru 'Server bụ kọmputa jikọtara kọmputa ndị ọzọ eji echekwa ihe dị iche iche ọnụ.
O kwuru na INEC nwere ike ikwu na ha enweghi onye na-echekwa ihe n'ihi na enwere ụlọ ọrụ ọzọ na-echekwa data maka ha mana ọ bụghị eziokwu na ha enweghi onye na-echekwa ihe kemgbe ha nwere data.
O kwuru na Intanet nwere onye nke ya ebe ọtụtụ ndị mmadụ na-edebe ozi ha.
Unachukwu kwuru 'INEC enweghị ike ikwu na ọ bụghị maka na ha nwere ebe ha na-echekwa data.
Ha nwere ike ịkpọ ebe ndebe data a mana ọ bụ onye na-ahụ maka na kọmputa ahụ na-ejikọ ndị ọzọ nwere ike ịnata ozi na ya.
O kwuru na ọ na-ara INRC ahụ ikwu na ha enweghi onye na-akwado ya.
Ọ bụrụ na ha na-akpọ ndị mmadụ ka ha bịa nara PVC ha kwesiri ịdị njikere maka ntuliaka.
Unachukwu kwuru na ọ bụrụgodị na e mere ntuliaka ma nyefee ya n'aka ebe a gụrụ ya, INEC ka ga-etinye ya na onye na-ahụ maka ya.
Mana ha nwere ike ikwu na ha enyebeghi mkpịsị aka na ntuliaka 2019 nke na-egosi na ha arụchabeghị ọrụ ha.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Ụzọ ị ga-esi zeere ibute nwa ọhụrụ gị bu nje HIV
Ndigbo na-ada n'ọchịchị Naịjirịa?
Ịkwụ ọnwa abụọ maọbụ ọnwa iri ezughi n'ihe niile - Ndị nkuzi Abịa.
Lee ihe nkiri a
World Blood Donor Day 2019: Ihe ndị mmadụ chere maka ịnye ọbara
Ka ọ dị taa, BBC Igbo gara jụọ ndị mmadụ ihe ha ma maka inye ọbara.
Taa bụ ọbara mmịnye date 2019.
BBC Igbo jụrụ ndị mmadụ ihe ha ma maka inye ọbara na ụdị asị ha na-anụ.
Gee Ha Ntị
Nri na Dementia: Etu ị ga-esi jiri chocolate na akwụkwọ nri gwọọ ịda mbà n'obi
Gụọ mpempe akwụkwọ a ma mụta ụzọ ị ga-esi mee ka ụbụrụ gị nwee ezi ahụike ma sie ike site n'iri ezigbo nri.
Mkpụrụ osisi na akwụkwọ nri a haziri ka ha yie ụbụrụ.
Mụta maka nri na-enye ụbụrụ gị nri ma na-enye gị ahụike ogologo oge.
Ị ma ihe oriri asaa ga-enyere gị aka iwepụ nsogbu ụbụrụ gị kpamkpam?
Ijeri mmadụ iri na ise n'ụwa niile na-arịa ọrịa mgbaka nke na-eme ka e chefuo ihe nke ukwuu n'ịmụ ihe, nakwa ihe dịka ijeri mmadụ iri na-arịa ọrịa mgbaka kwa afọ (WHO).
Agbanyeghị na achọpụtara na inye nri bụ otu n'ime ihe na-enye ụbụrụ nri, enweghi ihe ọmụma banyere mgbaàmà ndị na-akwado ya.
Mmanya na-acha ọbara ọbara, kọfị na chocolate nakwa champagne apụtala dịka nri kwesịrị ekwesị maka nsogbu ahụ.
Mana, eziokwu dị n'okwu ndị ahụ?
Gụkwuazị ihe Sheila Dillon, onye BBC na-arụ, chọpụtara mgbe ọ gbara ndị ọkammụta ajụjụ ọnụ maka okwu a.
Dịka ị ga-achọpụta, nri ndị a na-enye aka ịkwalite ụbụrụ.
Nri mmiri
Ọmarịcha protein, na obere abụba ma jupụta n'ime oroma abụba.
Iri ọtụtụ azụ na ya otu ugboro maọbụ karịa n'izu na-enyere ụbụrụ aka nke ukwuu.
Mkpụrụ osisi vaịn na mkpụrụ ndị ọzọ dị ka ya.
Jiri mkpụrụ osisi vaịn lekọta ụbụrụ gị nke ọma.
Mkpụrụ osisi dịka strawberries na blueberries na-egbochi ịda mbà n'obi.
Ala na akị ndị ọzọ
Nri na mkpụrụ osisi dị iche iche na-akwado ahụike ma na-enye ụbụrụ nri.
Onye ọbụla na-eri naanị mkpụrụ akị dị icheiche, ọjị, ọjị, osikapa na-acha nchara nchara, ọjị, iyi, yana protein, akụrụngwa na ahịhịa ga-ahụ na nsogbu ahụ dị anya n'ebe ọ nọ.
Pumpkin
Pumpkin na-agba ọbara ma na-enye ụbụrụ nri.
Onye ọbụla kwuru na pọmpị na akwụkwọ nri ndị ọzọ na-edozi ụbụrụ maara ihe ọ na-ekwu.
Vitamin B
Vitamin B: E jirila ya bụọ egwu
Mmadụ ole na ole n'ime ndị nwere ọrịa mgbaka nke e nyere vitamin B gosiri ọganihu dị mma site na nsogbu mgbaka.
Ị na-aṅụ tii akị?
Ka anyị kenele Olmec-Mexico maka iwebata tii akị n'ụwa niile.
Ede na-amasị akwara nakwa akwara
Mana cheta ịṅụ tii akị bekee nke shuga dị obere.
Avocado pear
Ị na-enweta bekee n'ebe niile n'ụwa.
Otu ihe mere e ji mara bekee n'ebe niile bụ maka na ọ na-enyere ụbụrụ aka ịdị mma.
I kpochaala ugbua?
Nri ndị a esighi ike inweta mana enwere ndị ọzọ ị ga-eji dochie nke ọbụla ị na-enweghị ike ịchọta na mpaghara gị.
Mana chetakwa na nri ndị a abụghị naanị maka ụbụrụ gị, ha na-enye gị ahụ ma mee ka ị dị ike!
Nke a bụ ihe odide pụrụ iche gbasara mgbanwe na 'Diet and Dementia' site na 'The Food Programme of BBC'.
Mikel Obi: Gịnị mere m ji bịa ma ọ bụ na agaghị m emeri iko AFCON?
Onyeisi Super Eagles eguzosila ike na ha bịara imeri asọmpi AFCON nke 2019.
Mikel Obi
Onyeisi otu bọọlụ Naịjirịa - Mikel Obi
Mikel Obi onye ga-eduga Super Eagles nke Naịjirịa n'Ijipt maka asọmpi Iko mba Afrịka nke a kpọrọ AFCON 2019 ekwuola na ya abịaghị ịgba bọọlụ n'ihi mmeri o meriri ma buru iko AFCON bụ ọchịchọ dị egwu n'ime ya.
Oruola afọ isii Mikel Obi metụrụ Iko Mba Afrịka aka.
Nke ahụ bụ mgbe Naịjirịa meriri Saụt Afrịka.
Mikel agaghị esonye n'asọmpị ha na Poland.
Obi adịghị Mikel Obi mma.
Nna Mikel Obi gbapụtara n'aka ndị ntọrị ọzọ
Oge ọzọ Mikel meriri n'Afrịka bụ n'afọ 2006 na 2010 mgbe Super Eagles meriri n'ọkwa nke atọ.
N' AFCON a, Mikel ga-eduga ndị ntorobịa dị uchu n'asọmpị afọ a n'Ijipt.
Mikel kwuru 'N'agbanyeghị na ndị otu Super Eagles ugbu a abụghị mbụ na-ezute ndị otu Afrịka ndị ọzọ karịrị ya, asọmpi a ga-enye ndị dị ka Samuel (Chukwueze) na Paul (Onuachu) ohere igosi nkà ha.
Enwekwara m olileanya na m ga-aga Ijipt ma jiri mmeri lọghachi.'
Super Eagles Group
O kwukwara na obi dị ya ụtọ maka mbọ Supper Eagles gbara n'agbanyeghị arụmọrụ adịghị mma ha rụrụ n'asọmpi Iko Mbaụwa.
Mikel kwenyere na asọmpi a ga-esi ike mana o kwenyere na nkà na nkwadebe nke Super Eagles ga-enyere ha aka imeri n'asọmpi a.
Cheta na Mikel Obi gbara Naịjirịa bọọlụ nke mbụ ya n'afọ 2005 mgbe Super Eagles gbara bọọlụ na Libyan bọọlụ.
Mikel kwuru na asọmpi a nwere ike ịbụ nke ikpeazụ ya na 'Super Eagles' Jersey.
O kwuru 'N'ezie ọ bụ m ga-agbalị ime ka ọ ka mma.'
Ukraine na U20 World Cup: South Korea ebuola U20 World Cup
Ukraine ejirela ọkpụ atọ merie South Korea ma buru ihe dị n'okpuru Iko Mbaụwa iri abụọ.
Ukraine vs South Korea
Òtù egwuregwu bọọlụ ndị Ukraine akụọla South Korea ihe dị ka 3-1 ma buru iko mba ụwa n'okpuru iri abụọ na Satọde na Poland.
Mmeri a bịara ka ndị South Korea nwetara penariti n'oge ka nkeji ise nke asọmpi Lee Kang-in nyere ha gasịrị.
Flying Eagles ejirela nkuzi rụọ ọrụ.
Ndị otu Naịjirịa eruola n' AFCON U20.
Mana Ukraine gosiri South Korea na ha bu n'obi mgbe Vladimiryslav Supariaga gbakọtara goolu ahụ na nkeji iri atọ na anọ.
Vladimiryslav Supariaga kwuru na onye na-achị ọchị ikpeazụ na-achị ọchị kachasị mma mgbe o nyere goolu nke abụọ megide ndị South Korea na nkeji iri ise na atọ.
Ndị South Korea gbalịrị ogologo oge mana Ukraine enyeghi ha ohere ka ha gbaa asọmpi kama o nyere Giorgi Tsitaishvili goolu nke atọ na nkeji iri asatọ na itoolu.
South Korea gbagwojuru anya
South Korea nwere mgbagwoju anya mgbe aka ikpeazụ dara na ngwụcha egwuregwu ahụ.
Nke a bụ nke mbụ Ukraine meriri n'asọmpi Iko Mbaụwa ka England mechara merie ya afọ abụọ gara aga.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Kedu ihe kpatara m ji bịa ka m ghara ibu iko AFCON? - Mikel Obi
Ụlọikpe nkpesa akwadola mmeri Chimaroke ọzọ.
Ha kwesiri iyi uwe dị mma.
Ụmụnwaanyị Igbo na-apụta n'ụzọ ziri ezi mgbe niile.
Ụmụnwaanyị Igbo chọrọ ndị nwoke na-arụsi ọrụ ike.
Ihe ọbụla nwoke mere, nwaanyị Igbo ga-akwado ya.
Ha na-agba mbọ hụ na ha na-arụ ọrụ kama ịnọ nkịtị.
Ihe ọbụla ọ na-eme, a na-eme ya nke ọma.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
INEC anabatala onye na-agụ kaadị ahụ.
Nke 11, apụtala dịka onyeisiala na-ahụ maka ndụ China.
Rwanda: Ọkụ ọgbụgba egbuola ụfọdụ mmadụ na ụka
Dapchi Children: Ọgụ ebidola n'etiti Buhari na Jonathan
Buhari na Jonathan ekwekọrịtaghị maka ụmụakwụkwọ atọrọ na Dapchi na mpaghara Ugwu nke Naịjirịa.
Buhari ebidola nleta ya na steeti dị iche iche, ọkachasị ndị nọ n'ahụhụ dịka Taraba,Plateau, Benue n'ihu Yobe.
Onyeisiala Moh Muhammadu Buhari kwuru na ya ka onye bụbu onyeisiala, Jonatan, mma n'ihe gbasara ụmụakwụkwọ a tọọrọ.
O kwuru na ụnyaahụ, mgbe ọ gara n'obodo Dapchi dị na Yobe steeti, ebe atọrọ ụmụakwụkwọ ndị ahụ n'ọnwa gara aga.
Ọ katọrọ nleghara anya Jonatan leghaara ụmụakwụkwọ Chibok atọrọ n'afọ 2014 ma were ya ka enweghi akọ na uche.
A tọọrọ ọtụtụ n'ime ụmụakwụkwọ ahụ.
Okwu a Buhari kwuru ewetela ọtụtụ okwu n'aka ndị mmadụ.
Onye nnọchite anya 'Ịkpọghachị ụmụ anyị nwaanyị' aha ya bụ Sesughi Akume kwuru na mbọ onyeisiala gbara ezughi.
Akume kwuru 'Anyị enweghị obi ụtọ' n'ihi na afọ anọ gara aga atọrọ ụmụnwaanyị Chibok ndị ahụ, ọ dịla ndị Dapchi ka Buhari ọ ga-akpaso ha otu ihe ahụ Jonatan mere n'oge ọchịchị nke ya.
Gọọmentị tinyere ọnụ ugbua n'ime otu ọnwa gara aga tọrọ ụmụaka ndị ahụ.
Ka ọ gwachara ọha na eze na ụmụaka Dapchi apụtala.
Onyeisiala ahụ kwere ndị mụrụ ụmụaka ahụ nkwa na ha ga-ezute ya.
Reno Omokiri, onye ndụmọdụ onyeisiala pụrụiche, kwuru na Yusuf Buhari nwere ọmịiko n'ebe ụmụaka Dapchi atọrọ nọ.
O kwuru na Jonatan na-akpọ maka nchekwa ka mma n'oge ntọghapụ ụmụaka Chibok mana Buhari megidere oku a maka nchekwa n'oge ntọghapụ na Dapchi.
Ọ kọwara na mgbe nwa ya nwoke bụ Yusuf Buhari nwere ihe mberede, Buhari kagburu nhọpụta ya niile ma leta ya n'ụlọọgwụ.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Nne na nna ụmụaka Dapchi ka rutere Abuja
Onye ọzọ kwuputara uche ya bụ Femi Fani-koyede na Twitter.
Reuben Abati, ọnụ na-ekwuchitere Jonathan kwupụtara uche ya na Twitter.
Ụmụ amaala Naịjirịa ndị ọzọ kwupụtara uche ha na Twitter
Ilekọta nwa nwere ike ịkwụsị n'omenala ndị Igbo?
Ịnara nwaanyị a mụpụtara ọhụrụ azụ ya bụ ihe a na-akpọ nleta n'oge ọmụmụ.
Nwa na nne a mụrụ ọhụrụ
Nlekọta mgbe a mụrụ nwa bụ omenala Igbo nke dị kemgbe ruo ugbua.
Nleta mgbe a mụrụ nwa bụ mgbe nwaanyị gara leta nwa ya nwaanyị bụ onye amụrụ nwa.
Mgbe ụfọdụ, ọ bụrụ na nne nwaanyị anwụọla (nwụọla) nne di ya maọbụ nne di ya ga-aga nleta mgbe ọ nwụrụ.
Ihe ise ụmụnwaanyị na-amasị
Ụmụnwaanyị agbanweela ntutu isi obodo
Isi nri abụghị naanị uru ụmụ nwaanyị na-erite
Naanị ụmụnwaanyị na-enye nlekọta mgbe a mụrụ nwa kama ịbụ ụmụ nwoke n'ihi na e kwenyere na nwaanyị ahụ abanyela n'ọnọdụ ahụ n'oge gara aga.
Nlekọta nwa bụ oge nne kụziri nwa ya nwaanyị, ihe ndị dị mkpa iji lekọta nwa ọhụrụ.
Nwaanyị mụrụ nwa ọhụrụ na-eji oge nlekọta nwa nke ugbua ezu ike ebe nne na-elekọta nwa ya.
Mgbe ụfọdụ ka nne nwaanyị mechara nlekọta nwa, nne n'iwu na-abịa nlekọta nwa nke ya.
Ọrụ ndị nne n'oge nlekọta nwa
Nne na-enye nwa ya nwaanyị nri na-enye aka n'ịmepụta mmiri ara
Nne na-enye nwa ya nwaanyị nri ga-enye aka rụọ ahụ ya
Nne ga-eji mmiri ọkụ saa nwa ya nwaanyị n'afọ, mgbe nke ahụ gasịrị, ọ ga-eji mmanya dịka Aboniki saa ya ahụ.
Nne ga-enye nwa ọhụrụ ahụ nri, saa ya ahụ ma saa ya.
Ọ ga-etị aka n'ahụ nwa ahụ
Ọ ga-ahụ na nwa nwanyị ahụ nọ na bọket bu mmiri ọkụ na ihe na-efu ọbara iji mee ka ọbara nwee ọsọ ọsọ.
Nne jikọrọ afọ nwa nwanyị ahụ iji mee ka ọ laghachi n'ogo ya tupu ọ tụrụ ime.
Nne ga na-agba nwa ya nwaanyị ume n'ihi na ọ nọ n'otu ọnọdụ ahụ na mbụ.
Ọ ga na-arụ ọrụ ndị ọzọ n'ụlọ dịka ịsụ nri, idozi na isi nri maka ezinaụlọ.
Ịdị mkpa nke ụzọ ndụ mgbe ọmụmụ
Nleta nwa bụ oge ezumike ma nne, nwa nwanyị na nwa a mụrụ ọhụrụ, oge mmekọrịta siri ike a maara dịka nkekọ n'ihi na ọ na-enye ndị nne ohere ileta nwa ha nwanyị bi nso na mba ofesi ruo ọnwa atọ na karịa.
Ọ kọwaara nwa ya nwaanyị ihe nlafo chi pụtara, ma ọ́ bụghị na agụụ na-agụ ya ka ọ bụ nkụda mmụọ.
Nri a ga-aṅụ n'oge ọmụmụ
Nwaanyị dị ime nwere nri pụrụ iche a ga-eri, ụfọdụ ga-enye aka wepụ ngwụcha afọ n'oge ọ dị ime, nri e ji mgbọrọgwụ na mkpá akwụkwọ mee.
Ise mmiri nke e ji ihe na-acha mma mee
Mmiri dị ọkụ
Ose ọcha
Ọgwụ mpaghara
Tee ọkụ na popu
Fufu na-achị achị
Akọrọ na nnukwu azụ̀
Ọkụkọ
Ihe nri ime obodo
Ihe nri Ụzịza
Ihe nri Ụtazị
Nri ọbụla nwere oke ose
Ahịhịa ose na-egbochi afọ ime ma na-echekwaba ya ka ọ ghara ịbụ ọrịa rhumatism.
Nri a machibidoro iwu mgbe a mụsịrị
Ihe jụrụ oyi
Mmanụ aṅara na nri ọbụla e ji mmanụ na-acha ọbara ọbara sie
Ala na-edozi
Nri ọbụla mara abụba (o kwenyere na abụba ga-agbakọ n'ahụ)
Akụkọ ndị nwere ike ịmasị gị
Ọnụ ego nwaanyị na-alụ di dị mkpa?
Ị hụtụla nwaanyị dịka nwoke?
Ihe ise ụmụnwaanyị na-amasị
Kedụ ihe i chere maka iru uju?
Ọgwụgwụ nke ọnwụ ọchịchị
N'ikpeazụ nleta n'ọmụmụ nwa, nne nwaanyị ahụ mụrụ nwa na-enweta ọtụtụ ngwugwu.
Ndị ọ bịara ịhụ ga-azụta onyinye ya dịka ego, ákwà, akpụkpọ ụkwụ, akpa aka, ihe oriri, na ihe ndị ọzọ.
Ha ga-azụta akpa nnu, akpa ncha nke ọ ga-enye onye agbataobi ya mgbe ọ lọtara.
Ụmụnwaanyị Ozubulu emeela ngagharịiwe
Akụkọ bịara na ụmụnwaanyị Ozubulu, yi uwe ka ndị inyom di ha nwụrụ, gara ịhụ isi ụlọọrụ ndị uwe ojii dị n' Amawbia ịrịọ maka nchekwa ụnyaahụ.
Ndị egbe wakporo ụlọụka St Philip n'afọ gara aga.
Ụmụnwaanyị Ozubulu dị n'Ekwusigo nke Anambra gara n'ụlọ ọrụ ndị uweojii dị n'Amewbia ụnyaahụ ịrịọ maka nchedo.
Ha mere ya n'ihi esemokwu dị n'etiti ndị wakporo ụlọụka ha n'abalị isii nke ọnwa Ọgọstụ n'afọ gara aga.
Ha kwuru na ha anọla n' egwu kemgbe ihe mere ha ji na-arịọ maka nkwa megide ndị ga-agbara ha akaebe n' ụlọ ikpe.
Ha nwere kaadị e dere n'atụghị egwu 'Anyị chọrọ ikpe nkwụmọtọ', 'Anyị chọrọ nchedo n'aka ndị uwe ojii n'ụlọ ikpe.
Akụkọ onye akaebe anya gbasara ogbugbu Ozubulu
Ọnụ na-ekwuru ndị uweojii n'Anambra steeti bụ Nkiruka Nwode gwara BBC redio n'ekwentị na ihe ụmụnwaanyị Ozubulu chọrọ bụ ka mmiri zoo n'obodo ha.
Nwode kwuru na ụmụnwaanyị na-arịọ maka nchekwa ka ha na-aga ụlọikpe maka ogbugbu e gburu n'obodo ha.
Kọmịshọna ndị uweojii n'Anambra steeti bụ Garba Baba Umaru kwere nwaanyị ahụ nkwa na ha kwụ chịm n'azụ ha.
Umaro gwara ha na 'Ozugbo ọ nọ ya na ọ nweghi ihe ọjọọ ga-abịara ha' na ọ ga-ahụ na ikpe ziri ezi juru ebe niile.
Ihe mberede Ozubulu
Ndị egbe wakporo ụlọụka Philip Katọlik na Ozubulu ma malite ịgba ndị mmadụ egbe dịka ndị mmadụ na-aga n'ihu.
Ogbugbu a gburu mmadụ 11 n'ụbọchị 6 nke Ọgọstụ 2017
Akụkọ bụ na ihe a merenụ bụ n'ihi esemokwu dị n'etiti mmadụ abụọ bi na ndịda Afrịka.
Nke a mere ndị uweojii Naịjirịa na ndịda Afrịka ji bido nyocha n'okwu a.
Ndị eboro ebubo ịtụkwasị uche n'ihe a merenụ bụ Onyebuchi Mbanefo, 46,chukwudi Ugwu,30, Great Chinedu Akpunonu, 44,
Ikpe ka dị n'ụlọikpe ebe ndị akaebe na-ebili kwa ụbọchị.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
E buliri ụlọ elu n'ọkụ a gbaraimbershade
Ịdị mkpa nke nlekọta mgbe a mụrụ nwa n'omenala Igbo
E gburu ndị agha Naịjirịa abụọ n'elu ala
Omume ndị mmadụ n'ebe m na-alụghị di na-eme m ihe mgbu.
Ọ bụrụ na mgbe ọ dị afọ iri atọ n'omenala Igbo na nwaanyị na-alụbeghị di, ọ na-eweta enweghị nkwanye ùgwù, ikewa na nsogbu niile.
Ụmụnwaanyị na-alụbeghị di na-esote nwaanyị na-alụ di
Ụmụnwaanyị na-alụghị di na-enweta ọtụtụ nkụda mmụọ
Nkiru (Anyị etinyeghi aha nna gị dịka anyị kwere ná nkwa) ọ dị ka ọ karịrị afọ 30, ọ ka na-arụkwa ọrụ dịka onye na-ahụ maka oriri na ụlọ ọrụ ha dị na Legos na-alụbeghị di.
Nkiru gwara onye ntaakụkọ BBC ụdị mkparị, nkewa na ọtụtụ nkụda obi n'ebe ndị ezinaụlọ ya na ndị enyi ya nọ n'ihi ịnọ n'alụghị di.
Na nke ikpeazụ m mere njem n'obodo m, a gwara m ka m ghara ịlaghachi ụlọ ọzọ ọ gwụla ma mụ na nwoke ga-alụ m bịara.
O bere ákwá arịrị na nwanne nna ya (nna ya nwụrụ) jụrụ inye ha ihe ruuru ha n'ihi na ha alụbeghị di.
Gere akụkọ Nkiru
Ndị ikwu ya agwala ya ka ọ ghara ịlọta ụlọ ruo mgbe ọ lụrụ di.
N'omenala Igbo, ịlụ di maọbụ nwaanyị bụ ụzọ eji egosipụta na mmadụ etoruola ogo mmadụ.
Nchọcha 'National Demographic and Health nyocha' nke e mere n'afọ 2013 na-egosi na na Naịjirịa, ụmụnwaanyị nọ n'agbata afọ 15 na 19 lụrụ di bụ 28.2% ebe ndị nọ n'agbata afọ 35 na 39are 89.4%
Ịdị mkpa nke nlekọta mgbe a mụrụ nwa n'omenala Igbo
A ga-akwụsị ịkpa ike n'ala Igbo?
Nke a na-egosi na ịlụ di na nwunye bụ omenala a na-eme n'obodo niile.
Na Naịjirịa, ọ bụrụ na nwaanyị etozu okè maka ịlụ di ma ọ lụbeghị di, ndị mmadụ na-eleda ya anya ma na-akọcha ya dabere n'ihe o mere na ndụ ya.
Kedụ ihe kpatara ya?
Ọkammụta mmekọrịta mmadụ na ibe ya akọwaala na ihe kpatara nsogbu ụmụ nwaanyị na-alụghị di na-enweta n'aka ndị mmadụ karịrị nghọta na nghọta mmadụ.
Dr.Adedeji onyenuga, onye na-akụzi nkà mmụta mmekọrịta mmadụ na ibe ya na Legọs steeti kwuru na dịka ọdịnala si dị, ọ na-egosi enweghị ọzụzụ nne na nna.
Ọ bụ n'omenala na n'ọnọdụ ụfọdụ na ndụ, mmadụ aghaghị inwere onwe ya, nwee ike ịchọta onye ya na ya ga-arụkọ ọrụ n'ụzọ ahụ ndị nne na nna agaghị eche na ha dara n'ọzụzụ ụmụ ha.
Dọkịta Nkechi Emma-Echiegu bụ onye nkuzi na mahadum Ebonyi steeti kwuru na ọ bụ omenala.
N'ala Igbo, oge na-abịa mgbe ndị mmadụ kwụsịrị ịjụ onye nna ya bụ, ajụjụ onye bụ di ya?
Ọ gakwara n'ihu kwuo na ọ bụ omenaala ọjọọ na a ga-akatọ nwaanyị maka ịnọ n'alụghị di mgbe ọ tozuru okè ịlụ di.
Gee ntị nke ọma n'ihe o kwuru.
Ihe na-ewetara alụmdi na nwunye nwụrụ anwụ:
Dọkịta Adedeji Onyenuga kwuru na ogo dị elu nke nwaanyị n'agụmakwụkwọ nwere ike ime ka egwu ghara ịtụ ụmụ nwoke ịlụ ya.
O kwuru na ọnụọgụgụ ụmụnwaanyị karịrị nke ụmụ nwoke, ebe ụfọdụ ụmụ nwoke na-aga ebe ọzọ ebe ha na-alụ ụmụnwaanyị ndị ọzọ n'ebe ahụ ma nke a na-egbochi ha ịlụ ndị ha toro.
Mmetụta ọjọọ nke ịnọ n'alụghị di dịka nwaanyị.
Dịka Dọkịta Onyenuga si kwuo, ịnọ n'alụghị di na-eweta ọnwụ n'amaghị ama, ise ụkwara, ịṅụbiga mmanya ókè, ịda mbà n'obi nke na-akpata ọnwụ na igbu onwe.
Echiegu kwuru na ịlụ nwaanyị n'azụ oge wetara àgwà ọjọọ, itinye anya n'aka na-ezighi ezi n'aha di, na ọnwụ na-ezighi ezi.
Ha kwuru na nghọta ka mma nwere ike inye aka mee ka ndị mmadụ kwụsị ile ndị lụrụ di na nwunye anya dịka ndị na-abaghị uru n'obodo.
N'Oklahoma, e jidere otu nwaanyị maka ịlụ nwa ya nwoke.
A tụrụ otu nwaanyị mkpọrọ afọ abụọ maka ịlụ nwa ya nwoke.
Patricia Ann gbara na nwa ya nwoke, ụgha gbara.
Nwaanyị ahụ alụọla nwa ya nwoke mbụ.
Patricia Ann Spann dị afọ iri anọ na ise kwetara na ya lụrụ nwa ya nwaanyị, onye ezighi ezi bụ Dawn spann dị afọ iri abụọ na isii, ha lụrụ di ma nwee mmekọrịta chiri anya.
Anapụrụ ụmụ ya n'aka ya mana ha mechara pụta ọzọ.
Ha lụrụ onwe ha mgbe iwu kwadoro otu mmekọ nwoke na nwaanyị n'ọnọdụ ha.
Nchọcha gosiri na Patricia Ann spann lụrụ nwa ya nwoke mgbe ọ dị afọ 17, mgbe nkwa ha kwere bụ n'afọ 2010.
Akụkọ ndị ga-amasị gị:
Nwoke a maara dịka ụkọchukwu Katọlik alụọla di.
Ndị obodo m sị 'A gaghị m alọghachi ụlọ ọzọ ruo mgbe m lụrụ di.
Nwa Dangote agbaala akwụkwọ na Kano.
Ọ bụ òtù na-ahụ maka ọdịmma ndị mmadụ hụrụ nwaanyị ahụ na nwa ya nwoke mgbe ha gara nleta n'ụlọ ha.
Akụkọ kwuru na Misty spann mebiri mmekọrịta ha n'ọnwa Ọktoba nke afọ gara aga mgbe ha ghọtachara na nne ya duhiere ya isonye n'otu ahụ.
Mmehie spann kwuru na nne ya ghaara ya ụgha 'n'ọnụ onye omebe iwu atọ dụrụ ya ọdụ ka ọ gaa n'ihu banye n'otu ahụ n'atụghị egwu'.
Patricia Ann spann nwere nnukwu okwukwe na Union ebe ahụ n'ihi na o kwuru na e deghị aha ya na asambodo asambodo nwa ha nwanyị dịka nne ya ebe ha zutere onwe ha, afọ abụọ tupu otu ha.
misty spann kwetara na o mebiri mmekọrịta nke bụ nkekọ ọbara, ha nyere ya afọ iri maka nyocha ka ukwuu na iji hụ na ọ dị ọcha.
Ebe a ga-enyocha nne ya, Patricia, ka a tụrụ ya mkpọrọ afọ asaa nke ọ ga-enweta mpụ mgbe ọ chọpụtara.
N'iwu nke Oklahoma, ndị mmadụ ịlụ ọbara ha bụ mmebi iwu megidere ọbara, ma ọ bụ mmekọrịta chiri anya ma ọ bụ na ọ bụghị.
Igbo ncha, ihe ị na-amaghị maka ụkwa anyị na-eri.
Achịcha bụ nri dị mkpa n'ala Igbo nke ha na-ejighị egwu.
Achịcha.
A na-ekwe ka mkpụrụ achịcha gbawaa tupu ekewa ya.
Ụfọdụ ndị mmadụ maara maka ụkwara ma ha amaghị n'ezie etu e si ahazi ya.
E nwere osisi na-amị mkpụrụ a na-akpọ 'breadfruit', ma ụcha ya bụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ebe a na-akpọ mkpụrụ ime ya 'breadfruit'.
Mgbe a kwadoro owuwe ihe ubi, ọ na-ada n'ala. Anyị na-ekwe ka ọ daa tupu anyị enwee ike ịmị mkpụrụ, nke mere Igbo jiri kwuo na mgbe a kwadoro owuwe ihe ubi ọ na-ada.
Tupu a kwadebe ụkwara dịka nri, ọ na-agafe usoro dị iche iche.
Sie ya n'isi
Mee ya ọfụma
Maọbụ ị mebie ya.
Ihe e ji esi ya.
Achịcha.
Mmanụ uhie uhie
Ụfọdụ ndị mmadụ na-atụkwasịkarị yabasị, awọ na ncha.
Ụfọdụ na-agbakwụnye azụ akọrọ, ebe ụfọdụ na-agbakwụnye akwụkwọ nri
Ụfọdụ tinye ọka
Ụfọdụ tinye mmanụ Castor
Mgbe achịcha na-apụta ọ na-ada.
Etu esi akwado ya.
A ga-eme ihe ndị a tupu ị sie nri gị.
Saa ụkwa gị nke ọma ka i wepụ ihe ruru unyi na okwute ma ọ bụrụ na ọ dị.
Tinye ya n'ite ọkachasị 'ite ọkụ' ma ọ bụrụ na i nwere nke, hụ na mmiri kpuchiri ya.
Ụfọdụ ndị mmadụ na-agbakwunye bekee maọbụ ntụ iji mee ka ọ nwee isi ọsọ ọsọ.
Mgbe ọ dị nro maọbụ mmiri dị na ya ekpuchighị ya ọzọ, tinye mmanụ na-acha ọbara ọbara na nnu n'ụtọ ya.
Hapụ ya nkeji ole na ole.
Kpagide ya ma kwe ka ọ gaa n'ọkụ nkeji ole na ole iji belata ya.
Achịcha bụ nri nwere ike iji maọbụ n'ejighị ihe ọbụla.
Etu esi eme ya.
Ụfọdụ ebe dịka Urualla na IMO steeti, ha adịghị awụpụ mmiri eji esi mkpụrụ achịcha, kama ha na-eri mkpụrụ achịcha ma na-aṅụ mmiri nkewa.
Ụfọdụ ndị mmadụ adịghị agbakwunye mmanụ na-acha ọbara ọbara ebe ụfọdụ na-apụ mmiri eji esi nri, dịka ha na-eji mmiri ata achịcha.
A ga-enye ụgbụgbọ nri, nke a mere a ga-eji jiri nkwụ maọbụ akị aṅụ ya.
Ọtụtụ mmadụ na-eji ụgbụgbọ achịcha eme ihe dịka ihe na-agụ agụụ.
Usoro nchekwa nke mkpụrụ osisi.
Maka njem, ọ nwere ike ịmị n'okpuru anyanwụ tupu e chekwaa ya n'ihe ọjọọ.
Ọ bụrụ na ị chọrọ isi nri a kpọrọ nkụ, tinye ya n'ime mmiri ụbọchị niile, iji mee ka ọ dị nro.
Ụkpụrụ nri ya.
Ndị ọkà mmụta sayensị achọpụtala na ụkwara nri na-amasị ahụ dịka: Riboflavin iron,niacin Thiamine,phosphorus, potassium, ọla kọpa, magnesium, calcium,zinc, selenium na vitamin c.
Ọ dị mma maka obi mmadụ, na-enyere ya aka igbochi ntutu isi na iwepụ ntutu isi ma ọ bụ mbibi.
Ọ na-ejupụta nke ukwuu n'abụba, cholesterol na sodium.
Ụfọdụ ndị mmadụ na-achọ ka a na-erikọ mkpụrụ achịcha na mmiri ya ọnụ ebe ụfọdụ na-achọ ka a na-erikọ ha ọnụ n'enweghi mmiri.
Ihe ndị dị mkpa ọ na-amaghị.
A na-agbakwụnye ụtọ achịcha na ụfọdụ mmanya na- aba n'anya maka ụtọ
A ga-akụ ya n'ụdị ntụ ọbụla.
A na-ewepụ mmanụ na ya.
Akụkọ a ga-amasị gị:
Akụkọ bụ nleta Fayose mere n'Enugu bụzi okwu obodo.
A ga-ebuga gọọmentị n'ụlọikpe - Icsc.
Ihe ndị dị mkpa na nlekọta mgbe a mụrụ nwa n'omenala Igbo.
Anwụrụ ọkụ na isi adịghị mma abụrụla ọha mmadụ nsogbu.
Nwoke nke bibu nso n' ebe a na-ekpofu ahịhịa, kọwara ahụmihe ya ma rịọ ka gburugburu ebe obibi bute ọrịa.
Ebe ekpofu ahịhịa.
Naanị anwụrụ ọkụ si ebe ahụ bụ ihe dị egwu nye ahụike.
Ndị bi n'Ikosi,Isheri maọbụ Ketu na Legọs steeti chọpụtara na isi adịghị mma ọkachasị n'ebe a na-ewepụta ihe maka ebe a na-ekpofu ahịhịa nke a kpọrọ Olososun na ọjịta.
Nke Enugwu steeti dị n'okporo ụzọ, ma ọ bụrụ na ị ga njem site Enugwu ruo Port Harcourt.
Ụdị isi si ebe ndị ahụ apụta etinyela ndị bi na ha n'ọnọdụ nkụda mmụọ.
Na Legosi, a nụrụ na nwata nwụrụ n'ihi enweghị ike ijide nku ya n'ihi anwụrụ ọkụ si ebe ndị ahụ.
N'ihi ihe a merenụ, Gọvanọ Akinwumi Ambode akwụsịla ịtụfu ihe na mpaghara ahụ.
Gọọmenti na ọ bụ ndị mmadụ na-agba ndị mmadụ ọkụ.
Ihe ndị mmadụ na-ekpesa.
Na ha ka nwere ike ịhụ isi ndị ahụ si n'aka ndị bi ebe ahụ.
Samuel Osaze onye bi ebe ahụ ji ekwentị gwa BBC
Ọ gwara ha na ụdị anwụrụ ọkụ si ebe ahụ na-ebute ahụike dị egwu.
Anwụrụ ọkụ na-esikarị apụta n'ebe ahụ n'ihi na gọọmentị na-agba ihe mkpofu ọkụ mgbe niile, ụnyahụ ka m na-aga n'ụzọ ikodu n'ụlọ m, ahụrụ m anwụrụ ọkụ si ebe ahụ na-apụta.
N'afọ 2013, ụlọ ọrụ na-ahụ maka nchịkwa na Legọs bụ LAWMA kwuru na mkpofu nke Legọs steeti ruru puku ọwa mmiri iri na atọ.
Dọkịta Ikechukwu mgbolu kwuru na ọrịa na-ebusa n'ihi anwụrụ ọkụ si mpaghara ndị ahụ, dịka ọgbụgba, ịba na oke ahụ ọkụ.
O kwuru na ndị ahụ na-arịa ụkwara ume ekwesighi ibi n'ebe ndị ahụ.
Mgbolu kwuru na a nwere ike ibute ọrịa a na-akpọ 'upper respiratory disease' n'ebe dị otú ahụ n'ihi kabon monoxide nke si n'anwụrụ ọkụ nke na-ebunye n'akpa ume.
Ọ kọwara na isi anaghị anagide n'ọnwa Maachị na Ọgọstụ n'ihi oge udummiri.
Ndị niile bi na Legọs, na-eji nlafo chi agụ n'ebe niile.
Osaze kwuru na 'amaghị ụma na-agba ọkụ n'ebe mepere emepe' makana ha ma nsonaazụ ya.
Gọọmentị kwesiri inye ihe eji agba ihe mkpofu ọkụ.
Gọvanọ Ambode ekwela nkwa igbochi ọkụ na mpaghara ndị ahụ n'ihi ọrịa nke anwụrụ ọkụ ya na-ebute.
O fere ugbua ka ndị obodo mara ihe ọ ga-ewere ha n'inweta ọkụ nke ha.
Akụkọ ndị ga-amasị gị
Ihe mere Buhari jiri kagbuo njem Rwanda
Ụlọ ọrụ ego na-ezuru ụmụ amaala Naịjirịa?
Ụgbọala Uber gburu mmadụ n' Amerịka
Obere ụgbọala Uber gburu otu nwaanyị na ụlọ arụsị nke Arizona dị n'Amerịka.
Uber
Ụlọọrụ Uber nwere ọmịiko na mmekọrịta nwaanyị ahụ onye ụgbọala gburu ebe ahụ.
Uber bụ ụlọ ọrụ a ma maka ịmepụta ụgbọala na-ejighị ọrụ n'aka mana ka e mesiri ihe mberede nke gburu nwaanyị dị afọ iri anọ na itoolu na mpaghara Tempe nke Arizona.
O mere ka a ghọta na ihe ahụ merenụ nyere aka gbochie ụlọ ọrụ ha ịmepụta ụgbọala automatic.
Dara khosrowshahi, onyeisi ụlọọrụ Uber kwuru na Twitter'na ọnwụ nwaanyị ahụ bụ nkụja obi' nye ha.
Ha na-emere ndị ezinaụlọ onye ọrịa ebere, kamgbe ịchọpụta etu ihe a si mee.
Ihe ahụ merenụ emetụtaghị ọ bụghị naanị ụlọọrụ Uber kamakwa na mbọ ha na-agba iji mepụta ụgbọala ga-ejide onwe ya.
Akụkọ ndị ga-amasị gị
Anyị ga-ebuga gọọmentị n'ụlọikpe - Icsc.
Ọ bụ ụlọ ọrụ ego na-ezuru ndị Naịjirịa ohi.
Ọchịchị Putin ga-achị ndị Russia afọ asaa na-abịa.
Ọ bụrụ na ha zụta ya n'ụdị ọnụego mgbanwe, ọ ga-ebuli ngalaba agụmakwụkwọ dị na Naịjirịa.
Ọtụtụ afọ gara aga, Naịjirịa nwere nsogbu n'ọnụego mgbanwe a n'ihi ịrị elu nke mpaghara.
N'ihi ihe ndị a, Uwaleke kwuru na ọ gaghị adị mma ka Naịjirịa gbasoo ndụmọdụ nke IMF.
Uwaleke kwuru na ọ bụrụ na Naịjirịa nabata ya ga-esi ha ike ịkwụ ụgwọ ha na mba ọzọ.
Akụkọ a ga-amasị gị:
Gịnị ka Naịjirịa ga-erite na CHOGM?
Ụmụ Naịjirịa agaghị ọgbakọ n'Amerịka.
Ndị uweojii ekwuola na ha nwere Dino melaye
Ụbọchị ọrịa kansa nke ụwa: Ka e si gwọọ m ọrịa kansa,
Gloria Orji, nwaanyị Igbo a gwọrọ ọrịa kansa, kwuru na ebe ọ bụ na a gwọrọ ya ọrịa kansa mana ọrịa kansa adịghị ya, a ga-agwọ onye ọbụla bu otu ọrịa ahụ.
Ọrịa kansa bụ ọrịa onye ọbụla na-atụ egwu ya maka ogo o gburu.
Akụkụ kachasị njọ na ya bụ na ihe a ga-agwọ ndị mmadụ mana enwebeghị ọgwụ ọbụla maka ọgwụgwọ ọrịa kansa.
Afọ 2019 bụ ụbọchị enweghi ọrịa kansa, i kwere, ekwere m 'Anyị ga-alụ ọgụ megide ọrịa kansa.'
A chọpụtara na nwaada Gloria nwere ngwụcha ara n'afọ 2010, a wara ya ahụ, o nweghi ọrịa ahụ.
N'okwu ya, 'Ọrịa kansa anaghị egbu mmadụ taa' dịka ọ gwara ụmụnwaanyị na-arịa kansa okwu.
Ọ kọwara etu e si gwọọ ya BBC Igbo, nke ka na-amasị ọha na eze.
Bill Cosby enwetala ikpe ndina n'ike.
A ga-atụ Bill Cosby mkpọrọ afọ iri atọ maka ndina n'ike.
Bill Cosby
Bill Cosby bụ onye ọchị a ma ama.
Ụlọikpe Amerịka egosila na ọchị ahụ bụ onye ikpe mara maka mpụ a na-ebo ya dịka onye na-akpa ike.
Andrew costand, onye bụ onye ọgba bọọlụ abụrụla onye na-ahụ maka ikpe Bill Cosby kemgbe afọ 2004.
Kpọpụta Nnamdi KanU n'ụbọchị ikpe ya.
Ụlọikpe enyela iwu ka e jide Innoson
Cosby gbara afọ iri asatọ, ma ọ gọnahụrụ ihe a merenụ mana ekwubiela na a ga-atụ mkpọrọ afọ iri atọ.
Nke a bụ ikpe nke abụọ n'ụlọikpe maka otu okwu ndina n'ike.
cosy Bill bụ onye nnọchị anya a ma ama n'ihe nkiri telivishọn a kpọrọ 'Cosby'
Ọtụtụ ụmụnwaanyị boro ya ebubo idina ya n'ike mana ọ sị na aka ya dị ọcha maka ebubo a.
Akụkọ ndị ga-amasị gị
MASSOB: Ọmịiko Buhari adịghị mkpa
Lee ngwụcha akpụ.
Codeine
Codeine bụ akụkọ banyere otu esi aṅụ mmiri ụkwara nke nwere codeine iji mebie akụkụ ahụ mmadụ dịka BBC chọpụtara.
Ọgwụ codeine bụ akụkọ etu ịṅụ nsị ụkwara si emebi usoro ahụ mmadụ.
Ka BBC mesiri nyocha nzuzo, a chọpụtara na ndị na-ere ọgwụ ike na-ebubata ọgwụ ike ha na-ere ndị ntorobịa na-enweghị nduzi nke iwu Naịjirịa.
Mkpesa codeine, Emzor na-akpọkọta ndị ọrụ ya.
Ụlọọrụ na-ahụ maka ọgwụ Emzor akwụsịla otu onye ọrụ ya n'ihi itinye ọnụ n'okwu gbasara ọgwụ codeine.
Nwoke, na-eri nsị ụkwara codeine mgbe niile.
Dịka akụkọ si kwuo, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-enye ndị ntorobịa ọgwụ ike dịka onyinye.
Ụlọ ọrụ na-ahụ maka ọgwụ Emzor akwụsịla otu n'ime ndị ọrụ ha ma kwụsị ịga ọgwụ ike n'ihi ire ọgwụ ike n' ụzọ iwu n' akwadoghi dịka akụkọ BBC na-akọwa mmetụta ọjọọ nke ọgwụ codeine na ndị ntorobịa.
Emzor chụpụkwara onye ọrụ ọzọ nke rere onye ntaakụkọ BBC ọhụụ Emzolyn n' amaghị ama.
Ha kwuru nke a na soshal midia ka BBC wepụtara ihe onyonyo e tinyere na teepu n'abalị iri atọ nke ọnwa Eprel.
N'ihe onyonyo ahụ e gosiri na televishọn nke were otu awa gosiri nwoke ahụ na-ere nri ụkwara na nzuzo.
Iwe juru ndị bịara ebe ahụ ụnyaahụ.
Ha kwuru na ọ bụ ndị ndọrọndọrọ ọchịchị kwadoro ihe a mere na Kano ka ha na-enye ndị ntorobịa ọgwụ ndị ahụ dịka onyinye.
Ụlọọrụ ọgwụ Emzor agọnarịala ire ọgwụ iwu n' akwadoghi.
Ha kwukwara na ha akwụsịla ire Emzolyn bu codeine ogologo oge tupu eme nchọcha ndị ọzọ.
Emzor mechara kwụsị onye ọrụ ha ma mechaa chụpụ ya.
Ụlọ ọrụ na-ahụ maka ọgwụ Emzor bụ ụlọ ọrụ nwere ibu ọrụ ma na-edobe iwu.
Ha nwere ihe karịrị akwụkwọ ikike otu nari na iri abụọ maka ịmepụta na ire ọgwụ ike na idebanye aha n'okpuru NAFDAC.
Ha gara n'ihu kwuo na ha akwụsịla ire Emzolyn site na codeine ruo mgbe e mere nyocha nke ọma.
Na mkparịta ụka BBC na onyeisi ọgwụ ọdịda-ọwụwa anyanwụ, J.C okafor na BBC, o kwuru na 'enwe usoro iwu na ụkpụrụ na-achị ndị na-emepụta ma na-eji codeine ere Emzolyn, ka onye ọbụla mebiri iwu a bụrụ onye a ga-atụ mkpọrọ.
Okafor kwuru na ha na-eduzi etu e si ere oke ụkwara ndị a nwere codeine nke mere o ji esiri onye ọrịa ike ịzụ ọgwụ ndị ahụ n'enweghi nkwupụta dọkịta ọbụla.
Ụlọ ọrụ ọ bụla dara iwu a ga-emechi.
Ọtụtụ ndị Naịjirịa kwuru okwu na soshal midia, gịnị ka Emzor ga-eji tinye ọnụ n' ụdị omume ikesa ọgwụ n' ụzọ iwu n' akwadoghi.
Otu onye n'ime ha na soshal midia, jụrụ, sị: A sị na BBC etinyeghi ọnụ n'ụlọ a, ọ gaara eme ihe ọbụla iji gbochie ịṅụ ọgwụ ike n'etiti ndị ntorobịa?
Nke ahụ ọ̀ pụtara na ụlọ ọrụ gị amaghị maka ọnọdụ ihe a?
Onye ọzọ aha ya bụ Mario Mandara kpọrọ gọọmentị ka ọ kwụsị ire ụkwara ndị bu codeine.
Codeine: NAFDAC awakpola ụlọ ọrụ anọ ma gbochie ọtụtụ ọgwụ
NAFDAC ekwela nkwa na ha ga-ahụ na ha kwụsịrị ụlọ ọbụla iwu megidere nke kwadoro ire ọgwụ Codeine.
Ndị ọrụ NAFDAC
Ha nọgidere na-ebuso ụlọ ọrụ na-eme ihe n'ọdọ mmiri ala anyị agha.
'National Agency for food, drink administration and control (NAFDAC) emechiela ụlọ ọrụ atọ dị na Legos Ikeja na Kano.
Ịṅụ ha n'amaghị ama na-enye aka ekpughe etu e si eji ọgwụ ndị a eme ihe n'ụzọ ọjọọ.
NAFDAC egosila na mwakpo a na mberede nyere aka mee ka ha mata ndị ụlọọrụ na-emepụta nsị na-enwe codeine dịka mba ahụ kpebiri.
Barn codeine: Dextromethrophan ọ ga-akwụsị ikpe a?
Gọọmentị amachiela ọgwụ codeine
Codeine: Emzor achụpụla ndị ọrụ ya
Nwunye onyeisiala jupụtara na codeine.
Onyeisi NAFDAC bụ Mojisola Adeyeye kwuru na ha ga-enyochakwu ndị ọrụ atọ ahụ akụkọ BBC gosiri ha.
N'okwu ya 'Anyị ebibiela ọgwụ ndị ahụ bu codeine n'ọfịs anyị na Ilorin.
Ụlọọrụ ọgwụ Bioraji kwuru na ha chụrụ onye ọrụ ha Madubiike.
Ha abụọ pụtara na televishọn dịka onye BBC katọrọ ire ọgwụ ndị nwere codeine n' ụzọ iwu n' akwadoghi.
Onye nnọchite anya gọọmentị ahụ kwuru na ha kwesiri inweta ntaramahụhụ dị ukwuu kama nanị nkọwa na televishọn.
Akụkọ ndị nwere mmasị
Ụzọ anọ ihe si esiri onye ntaakụkọ ike.
Ụlọikpe ekweghị atọhapụ Dino melaye ruo ọnwa 11 nke ọnwa Juun.
Buhari si na njem ọ mere gaa US daa.
Onyeisiala Naịjirịa bụ Muhammadu Buhari ka lọghachiri Naịjirịa mgbe o si Lọndọn rute Amerịka.
Muhammadu Buhari
Buhari na Trump, kwurịtara maka ụzọ ha ga-esi meso ndị gbapụrụ iche agwa.
Onyeisiala Naịjirịa ka si njem ya laghachi Amerịka maka onyeisiala Donald Trump.
Ụgbọ elu ahụ kpọghachiri ya laghachị dara n'ọdụ ụgbọ elu mba ụwa Nnamdi Azikiwe dị n'Abuja n'etiti elekere 11 nke ehihie n'abalị.
Ụfọdụ ndị ọrụ gọọmentị nọ ebe ahụ ịnabata ya.
Ọ bụ ọnụ na-ekwuru onyeisiala bụ Femi Adesiana gwara ndị ntaakụkọ na ngwa ngwa ụgbọelu ha adala.
Onyeisiala ga-eme njem gaa mba Amerịka echi.
Ihe ndị a bụ ụfọdụ okwu Buhari na Trump kwurịtara.
Ụzọ anọ Buhari siri ṅomie Trump
Buhari onye hapụrụ Washington DC na Tuzdee ka ya na Trump kparịtachara ụka, kwaturu na Lọndọn.
Onye ndụmọdụ onyeisiala pụrụiche a maara dịka Garba shehu kwuru na igbu oge ahụ bụ maka nyocha zuru oke nke ụgbọelu a ga-eji mee njem a.
O kwuru na ọ bụ n'ihi iji obere ụgbọ elu mee njem mere o jiri gaa mba Britain.
Shehu kwuru na a ga-enyocha ụgbọelu ahụ nke ọma tupu ha alaghachi Naịjirịa.
O kwuru na ọ bụghị ihe dị ukwuu na ọ hapụrụ alaka kemgbe ọ laghachiri Naịjirịa.
Lee ihe ndị mmadụ kwuru gbasara soshal midia:
Nke ọhụrụ a ga-amasị gị.
Ọ bụ onye nkịtị nwere ike ikwu na Buhari na-eme nke ọma.
NAFDAC awakpola ụlọ ọrụ anọ maka ire ọgwụ nwere codeine.
Ị ma na inyere onye chọrọ ịnwụ aka bụ mpụ na Naịjirịa?
Onyeisiala Naịjirịa agaala nleta ọzọ
Onyeisiala Buhari agaala ịhụ dọkịnta ya onye họpụtara ya n'okwu gbasara ahụike ya.
Buhari
Otu izu erubeghị ka ya na Donald Trump zutere na mba Amerịka.
Onyeisiala Buhari ga-ala London taa ebe ọ ga-anata ọgwụgwọ.
Na mpempe akwụkwọ ya, Garba shehu, ọnụ na-ekwuchitere onyeisiala kwuru na onyeisiala ga-anọ mkpụrụ ụbọchị anọ zuru ezu.
O kwuru na oge ọ gara London maka njem ụgbọelu nke aka ya, na ya na Dọkịnta ya nwere nzụkọ.
Buhari ka si njem ya lọta US
Buhari ga-aga ọrụ na UK taa.
Kedụ ihe mere Buhari jiri gaa Legọs taa?
O kwuru na Dọkịnta ya rịọrọ ya ka ọ bịa nke onyeisiala kwere nkwa ịga.
O kwuru na onyeisiala ga-abịa n'ụbọchị iri abụọ na otu nke ọnwa Mee.
Shehu kwuru na mgbe ọ lọtara, na ọ ga-aga Jigawa steeti, nleta ahụ e yigharịrị n'ihi APC jiri ụkwụ ha zute.
Nleta ahụ ga-eme na Mọnde 14, ebe Tuzdee bụ ụbọchị 15 nke ọnwa.
Cheta na onyeisiala ekwughi aha ọrịa ahụ nke ọ gara London maka ọgwụgwọ.
Akụkọ ndị ga-amasị gị
Lagos: Ụmụnwaanyị dị ime 2131 bu nje HIV
A chọpụtara ozu mmadụ 45 na Gwaska
Ndigbo agaghị alụ ọgụ maka nnwereonwe ọzọ.
Codeines ụtọ:Nafdac emechiela ụlọ ọrụ atọ na-emepụta ọgwụ codeine
Nafdac emechiela Bioraj, udo na Emzor n'ihi ire ọgwụ n'ụzọ iwu n' akwadoghi.
Codeine, nsị nri ụtọ
Ụfọdụ ụmụ nwoke na-arịa ọrịa isi ara ma na-arịa ọrịa ndị ọzọ metụtara ya bụ ịṅụ ọgwụ ụkwara nwere ọgwụ codeine.
Ụlọ ọrụ na-ahụ maka nchịkwa na nchịkwa ọgwụ nri, Nafdac emechiela ụlọọrụ ọgwụ atọ: ụlọ ọrụ ọgwụ Bioraj pere mpe, ụlọ ọrụ ọgwụ Emzor.
Ltd na ọgwụ udo adịghị ike ka e boro ebubo isonye na nkesa ọgwụ codeine.
Nchọcha BBC na-egosi etu ụlọọrụ ọgwụ atọ a si na nzuzo na-ere ndị ọrịa ọgwụ ndị ahụ n'enweghị nkwupụta dọkịta.
Codeine
Codeine syrups: Emzor achụpụla ndị ọrụ ya
Gọọmenti amachiela ọgwụ codeine
Dịka edemede Mozisola Adeyeye si kwuo, mmachibido a kwekọrọ na nyocha ha si n'aka ụlọ ọrụ ọgwụ ndị ahụ.
N'ihi na enweghị ihe akaebe a hụrụ na 2nd Mee megide ụlọ ọrụ ndị a, Peace Standard Pharmaceutical Limited, Bioraj Pharmaceutical Ltd na Emzor pharmaceutical Ind Ltd, na ụlọ ọrụ ha dị na Ilorin na Legosi, anyị kpebiri ịkwụsị ha.
Nke a bụ iji mee ka nyocha dị mma ma zie ezie.
Nafdac na-arụ ọrụ na nchọpụta na nchọpụta nke akụkọ BBC