context,question,answer,topic,answer_start,topic.1
"Португалия 1976 жылдан бастап нарықтық қатынасқа толық көшкен, көппартиялы демократиялық елге айналды. 1976 жылы жаңа конституция қабылданды. 1974 жылғы әскери көтерілістен кейін елде демократиялық өзгерістер басталып, отарлардың губернаторлары орнынан алынды, саяси тұтқындар босатылды, сөз және баспасөз бостандығы жарияланды.",Қандай жылы Португалияда демократиялық өзгерістер басталды?,1974 жылы әскери көтерілістен кейін Португалияда демократиялық өзгерістер басталды.,history,0,history
"Абай қазақ халқының өмір жолын, тіршілік тәсілін, құн көзқарастарын басқа ұлттармен салыстыра отырып талдау жасаған. Сондықтан ол «біздің қазақтың достығы, дұшпандығы, мақтаны, мықтылығы, мал іздеуі, өнер іздеуі, жұрттануы ешкімге ұқсамайды» деген тұжырым айтады. Абай бұл жерде қазақтар арасындағы мешеуліктің негізін дәп басып, «жұрт тануы ешкімге ұқсамайды» деп көрсеткен.",Абай қазақтардың қандай ерекшелігін атап өтті?,"Абай қазақтардың басқа ұлттарды тану, олардың мәдениетін қабылдау ерекшелігінің болмағандығын атап өтті.",ethno,0,этно
"Романтикалық эстетиканың жалпы бағыттарына орай көптеген композиторлар өнерді синтездеуге атсалысты. Жаңарған синтезді жанрлардың романтизм дәуірінде мәні зор болды. Ән, баллада, опера (тұңғыш романтикалық опера – Э.Т.А. Гофманның ""Ундинасы"") жанрлары романтикалық сипат алды. Аспаптық музыка (симфония, камер. ансамбльдер; Шуберт пен Роберт Шуманнның сонаталары) жаңа бояу, өзіндік өрнекке ие болды.",Романтизм дәуірінде қандай жанрлар романтикалық сипат алды?,"Ән, баллада, опера",music,0,музыка
"Аштықпен емделудің тарихы тереңде. Бұл емдеу тәсілін осыдан екі мың жыл бұрын көне Рим дәрігері Асклепиад та қолданған. Грек ойшылы Плутарх «Дәрі ішкенше екі күн ашыққаным артық» деген екен. Аштықпен емделудің артықшылығын мойындайтын осыған ұқсас деректерді көне үнді, қытай, жапон жазбаларынан да кездестіруге болады. «Каббала» деп аталатын еврейлердің құпия ғылымы мен мистикалық пәлсапасы да ашығуға оң көзқарас танытуда. Пифагор (б.з.д. VI ғасыр) өз шәкірттеріне математика мен пәлсапа ғылымының қыр-сырын үйретер алдында рухани тазару әрі ақыл-ой зеректігін арттыру мақсатында олардан 40 күн ашығуды талап ететін болған.",Аштықпен емдеу тәсілі қашан пайда болды?,"Аштықпен емдеу тәсілі ежелгі заманнан бері қолданылып келеді, оны көне Рим дәрігері Асклепиад екі мың жыл бұрын қолданған.",history,0,тарих
"XIX ғасырдың соңында ОАР жерінің үлкен бөлігі Раббаха мемлекетінің құрамында болды. Аталған мемлекеттер құл иеленушілік құрылыста өмір сүрді. 19 ғасырдың соңына қарай, Африканың отарлық бөлінуі кезінде Еуропалықтардың Орталық Африканы жаулауы басталды. 1885 жылы олар, көбінесе француздар, немістер мен бельгиялықтар, қазіргі ОАР жерін жаулауды бастады.",Қандай еуропалық елдер ОАР жерін жаулады?,"Франция, Германия және Бельгия",history,0,history
"Темір жетіспеген кезде тері бозарады, тырнақ жұмсарады, әрі тез сынады, ауыз қуысы және асқазанның сілекейлі қабаты бүлінеді. Темір жұмыртқаның сарысында, қарақұмықта, грек жаңғағында, күнжіт, фасоль, өрікте, мейізде көп болады.",Темір қай азық-түліктерде көп кездеседі?,"жұмыртқаның сарысында, қарақұмықта, грек жаңғағында, күнжіт, фасоль, өрікте, мейізде",bio,132,bio
"Шалқар көлі айналасына Х ғасырдың өзінде елді мекендер мен қалалар орналасқан. Әртүрлі кезеңдерде көпестер, миссионерлер қонақ болған. Көл жануарлар мен өсімдіктер әлеміне бай болған. Бұл туралы 1968-1970 жылдарда және 2002-2003 жылдарда жүргізілген археологиялық қазба жұмыстары куә. Сантас үстіртінің дәл оңтүстік жиегінде орналасқан. Бұл су айдыны айналасында печенегтер қоныстанған деген фактіні нақтылай түсті. Қалалық типті мекендердің ірісі – Ақ мешіт мекені. Ол Шолақаңқаты өзені жағасында орналасқан. Қаланың қалыптасқан уақытын XVIII-XIX ғасырларға жатқызуға болады. Өңірдегі отырықшы қала мәдениеті ескерткіштерінің ең ірісі. Бұған ұқсас ескі қала Атырау облысындағы Сарайшық қаласын алуға болады.",Шалқар көлі маңындағы қалалық типті ірі мекеннің аты қалай?,Ақ мешіт мекені,history,0,тарих
"2014 жылдың 1 мамырына қарай халық саны 1,997,500 [7] адамды кұрады.
Халық тығыздығы - 34,3.
2013 жылға қарай орташа өмір сүру ұзақтығы 73.19 жыл (68.13 жыл ерлер, 78.53 жыл әйелдер).
Урбандалу деңгейі орташа - 67,7%
Қалыптасқан агломерациялар - Рига.[8]",Латвияның халық тығыздығы қандай?,"Латвияның халық тығыздығы 34,3 адам/шаршы км.",geo,0,geo
"Литва территориясы 10 уездге бөлінген. Уездер (апскритис) 9 қала мен 43 ауданның жергілікті өзін-өзі басқару аумақтарын, сондай-ақ жаңадан құрылған 8 жергілікті өзін-өзі басқару органдарын құрайды. Жергілікті басқару органдары старостволар (сянюния) болып бөлінеді.",Литва қанша уездке бөлінген?,10 уездке,geo,0,geo
"Астана қаласының экономикасын сауда, транспорт пен байланыс, құрылыс құрайды. Қала өнеркәсібінде құрылыс материалдары, тамақ өнімдері мен сусындар және машина жасау шоғырланған.",Астана қаласының экономикасында қандай салалар басым?,"Астана қаласының экономикасын сауда, транспорт пен байланыс, құрылыс құрайды. Сондай-ақ, өнеркәсібінде құрылыс материалдары, тамақ өнімдері мен сусындар және машина жасау шоғырланған.",economics,0,Экономика
"Барак Обама мектеп бітірген соң, Лос-Анджелестегі Батыс колледжінде білім алады, кейін Колумбия университетіне ауысып, оны 1983 жылы бітіріп шығады. Осы жылы бакалавр сатысында Барак Обама ірі Халықаралық Бизнес Корпорациясында қаржы ақпараты бөлімінде редактор болып еңбек жолын бастайды.",Барак Обама қандай жоғары оқу орындарын бітірді?,Колумбия университетін және Батыс колледжін бітірді.,bio,0,био
"17 – 18 ғасырларда теңдеулердің жалпы теориясы (көпмүшелер алгебрасы) шапшаң қарқынмен дамыды. Оған сол кездегі аса ірі ғалымдар – француз ғалымы Рене Декарт, ағылшын ғалымы Исаак Ньютон, француз ғалымдары Жан Даламбер мен Жозеф Лагранж үлкен үлес қосты.",Теңдеулердің жалпы теориясын дамытуға қандай ғалымдар үлес қосты?,"Рене Декарт, Исаак Ньютон, Жан Даламбер мен Жозеф Лагранж теңдеулердің жалпы теориясын дамытуға үлес қосты.",math,0,math
"Карл Линней тірі ағзаларды жүйелеуге үлкен үлес қосты. Ол өсімдіктер мен жануарларды класс, отряд, туыс және түрлерге бөлді. Сонымен қатар, ол қосарлы атаутізімді енгізді, яғни әрбір түрдің екі атауы болды - бірі туысты, екіншісі түрді білдіретін.",Карл Линнейдің тірі ағзаларды жүйелеудегі негізгі жетістігі қандай?,"Карл Линнейдің негізгі жетістігі - ол тірі ағзаларды жүйелі түрде класс, отряд, туыс және түрлерге бөлді және қосарлы атаутізімді енгізді.",bio,0,био
"Шалқар көлі – Жайық алабындағы көл. Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданы жерінде орналасқан. Теңіз деңгейінен биіктігі 16,7 м. Ауданы 205,8 км2, ұзындығы 18,4 км, ең енді жері 14,7 км. Қазаншұңқыры айқын қалыптасқан. Жағалаулары солтүстік, оңтүстік-батыс бөліктерінде жатық, қалған жерлерінде жарлауытты, биіктігі 3-10 м. Шолақаңқаты (Шалқараңқаты), Есенаққаты өзендері құяды, су деңгейі 15,5 м көтерілгенде Солянка өзені ағып шығады. Деңгейі көктемде көтеріліп, күзге қарай сабасына түседі. Минералдары көктемде 3-4 г/л-ден қысқа қарай 6-8 г/л-ге дейін өседі. Көлде аққу, қаз, үйрек, қоқиқаз, шағала, бірқазан мекендейді. Мал суарылады, балық ауланады. Жергілікті тұрғындар Шалқарды ""Кіші теңіз"" деп те атайды.",Шалқар көлінің ауданы қандай?,"205,8 км2",geo,0,гео
"Татарстан – индустриалды-аграрлы ел. Экономикалық құрылымының 50%-ы өнеркәсіптің, 15%-ы а. ш-ның, 10%-ы құрылыстың, 25%-ы байланыс пен көлік қатынасының, т.б. үлесіне тиеді. Өнеркәсіптің жетекші салалары – машина жасау, мұнай-газ өндіру, өңдеу және мұнай химиясы. Қрі кәсіпорындары – ""КамАЗ"" жүк автомобиль з-ты, Нижнекамск мұнай-химия комб., ""Нижнекамскшина"", Қазан авиац. өндірістік бірлестігі, ""Татмұнай"" бірлестігі.",Татарстанның экономикасында қандай салалар басым?,"Машина жасау, мұнай-газ өндіру, өңдеу және мұнай химиясы.",materials,0,materials
"Словенияның аумағы 20 273 шаршы шақырым. Ең биік нүктесі Триглав тауы (2864 м), ең төменгі нүктесі Адриат теңізінің жағалауы (0 м). Ірі өзендері Сава және Драва. Мыңға жуық карст үңгірлері бар. Климаты қоңыржай, орташа температура қаңтарда 0...-2°C, маусымда 19...21°C. Жауын-шашын мөлшері 800-3000 мм/жыл аралығында.",Словенияның ең биік нүктесі қандай?,Триглав тауының шыңы (2864 м),geo,0,geo
"Протагор (көне грекше: Πρωταγόρας, б. з. д. 490 ж.  —  б. з. д. 420 ж.) - Ежелгі Грек философы. Өз дәуірінің ең әйгілі ұстазы болған, ол кезде философиядан, стилистикадан, риторикадан, этикадан сабақ беріп жастарды тәрбиелеуші ұстаздарды софист деп атаған. Протагор әйгілі Афина билеушісі Периклдің досы болған. Кейбір деректерде ол Периклдің ұстазы болған деп те айтылады. Протагордан екі нақыл сөз бізге жеткен: 1) ""Адам барша нәрсенің өлшемі. Ол бар нәрсенің бар болуының өлшемі, жоқ нәрсенің жоқ болуының өлшемі."" 2) ""Құдай бар ма, әлде жоқ па, бар болса қандай, мен мұны білмеймін. Өйткені өмір шекті, мәселе күрделі.""",Протагор қандай ұстаздармен пікірталас жүргізген?,"Протагор Сократпен пікірталас жүргізген. Платон ""Протагор"" диалогында Протагор мен Сократтың сұқбатын жазған.",bio,0,био
"Төңкерістерді бірлі-жарымдардың саяси қаскүнемдігінің немесе бұқара халықтан оңаша қалған азшылықтың өз бетінше әрекет етуі деп түсіну қателік болар еді. Американдық публицист У.Филлипс: ""Төңкерістерді жасамайды, төңкеріс өзі шабуылдайды"", - дейді. Бүл ойды одан әрі әсерлі өрбіткен орыс философы Н.А.Бердяев: ""Төңкеріс құқын ешкімнен де сұрамайды, ол кенеттен болатын күтпеген сұрапыл құбылыс, геологиялық апатқа ұқсайды"", - деп тұжырымдайды.",Төңкерістерді қалай түсіну керек?,"Төңкерістер бірлі-жарымдардың саяси қаскүнемдігі немесе азшылықтың әрекеті емес, күтпеген сұрапыл құбылыс.",social,0,social
"Қой өсіру қазақ халқының ата кәсібінің бірі болып табылады. Төрт түлік малдың ішінде жылқы мен қойға ерекше мән берген қазақ халқы қой жаюдың, оны көбейту мен тұқымын асылдандырудың өзіндік әдіс-тәсілдерін қалыптастырған.",Қазақ халқы қандай малдарға ерекше мән берген?,жылқы мен қойға,ethno,85,ethno
"Орталық Африка Республикасы Африканың орталығында орналасқан және Суданмен, Камерунмен, Чадпен, Конго Республикасымен, Конго Демократиялық Республикасымен және Оңтүстік Суданмен шектеседі. ОАР Конго мен Шари өзендерінің алабында орналасқан. Елдің көпшілік бөлігін Азанде қыраты алып жатыр. Климаты экваторлық-муссондық, ылғалды. Ірі өзендері – Убанги, Мамбере, Кадей және Уам, Грибинги, Бахр-Аук. Биік шөпті саванна басым. Оңтүстігіндегі шетіндегі қызыл-сары латеритті өңірде ылғалды экваторлы орман өседі.",ОАР қандай елдермен шектеседі?,"Судан, Камерун, Чад, Конго Республикасы, Конго Демократиялық Республикасы және Оңтүстік Судан.",geo,0,geo
"1997 жылдың 10 желтоқсанында Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның жаңа астанасының Ақмола қаласына көшірілетінін жариялады. 1998 жылдың 6 мамырында Ақмола қаласы Астана деп қайта аталды. Астана қаласы Қазақстанның орталық бөлігінде орналасқан және елдің саяси, мәдени және экономикалық орталығы болып табылады.",Қазақстанның астанасы қай қала?,"Қазақстанның астанасы Астана қаласы (бұрынғы Ақмола, Целиноград).",geo,0,geo
"Шымкент қаласы халқының саны: 1897 жылы - 10 мың адам, 1926 жылы - 27 мың адам, 1939 жылы - 82 мың адам, 1959 жылы - 161 мың адам, 1970 жылы - 272 мың адам, 1979 жылы - 358 мың адам, 1989 жылы - 492 мың адам, 1999 жылы - 494 мың адам, 2009 жылы - 590 мың адам, 2023 жылы - 1 191 877 адам.",1989 жылы Шымкент қаласының халқы қанша болған?,1989 жылы Шымкент қаласының халқы 492 мың адам болған.,demography,0,демография
"Қазақстан жазушылар одағы құрамында 1933 жылдан орыс әдебиеті секциясы жұмыс істей бастады. И.Шуховтың ""Қасірет белдеуі"" (1931; қазақ тілінде 1972; ауд. О.Оспанов), ""Өшпенділік"" (алғашқы ред. 1932; қазақ тілінде 1935; ауд. X.Есенжанов) сияқты романдары сол кездегі кеңес әдебиетінің роман жанрындағы елеулі шығармалары болып саналды.",И.Шуховтың қандай романдары кеңес әдебиетінің елеулі шығармалары болып саналды?,"И.Шуховтың ""Қасірет белдеуі"" (1931; қазақ тілінде 1972; ауд. О.Оспанов), ""Өшпенділік"" (алғашқы ред. 1932; қазақ тілінде 1935; ауд. X.Есенжанов) сияқты романдары сол кездегі кеңес әдебиетінің роман жанрындағы елеулі шығармалары болып саналды.",biblio,0,biblio
"Мажарстан – Еуропаның орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі 93 мың км². Халқы 9,6 миллион адам. Астанасы – Будапешт. Халқының 90%-дан астамы мажарлар. Қалғандарын алман, серб, хорват, румын, еврей, тағы да басқа халық өкілдері құрайды. Мемлекеттік тілі – мажар (венгр) тілі. Тұрғындарының басым көпшілігі христиан дінінің католиктік (70%) және протестанттық (25%) тармағын ұстанады.",Мажарстанның халқы қандай ұлттардан тұрады?,"Мажарстан халқының 90%-дан астамы мажарлар, қалғандары алман, серб, хорват, румын, еврей және басқа ұлт өкілдері.",ethno,0,ethno
"Географиялық қоғамның ұсынысымен 1952 жылы академик К.М.Бэрдің басшылығымен ихтиофаунаны зерттеу мен балық аулау кәсібінің жағдайы бойынша экспедиция ұйымдастырылды (Бэр, 1860). Бэрдің экспедиция бойынша көмекшісі Н.Я.Данилевский Шалқар көліне келіп, оның морфологиясын, грунт құрамын, тереңдігін баяндап, судың сұлбалық жоспарын жасады. Сонымен қатар оның ихтиофаунасы туралы кейбір мәліметтерді де келтірді (Данилевский, 1853). Балық өсіру тиімділігін сақтаудың алғы шарттарының бірі ретінде Н.Я.Данилевский: «Тұщы судың құйылуының ағымын азайтады, оның сапасын бұзады, түбінің қасиеттілігін өзгертеді, су өсімдіктерін құртады, бүкіл бассейннің байлығын жойып жіберуі мүмкін» - деп, су жүйесінің тұрақтылығын анықтаған.",Н.Я.Данилевский Шалқар көлінің қандай аспектілерін зерттеген?,"Морфологиясын, грунт құрамын, тереңдігін, ихтиофаунасын",history,0,тарих
"Вольфрам (лат. Wolframium; W) — элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағы химиялық элемент; атомдық нөмірі 74, атомдық массасы 183,85. Вольфрам табиғатта аз тараған, жер қыртысының 1Ч10-4 %-ын құрайды. Бос күйінде кездеспейді, оның минералдары – вольфраматтар, аздап оксидтер және сульфидтер күйінде кездеседі. Вольфрамды 1781 жылы швед химигі Карл Шееле тапқан, 1783 жылы ағайынды д'Элуяр вольфрам ангидридін көміртекпен тотықсыздандыру арқылы алғаш рет металл вольфрам алған.",Вольфрам периодтық жүйенің қай тобында орналасқан?,VІ тобындағы,materials,66,materials
"2022 жылғы 21 қыркүйекте Қасым-Жомарт Тоқаев кезектен тыс президент сайлауын 2022 жылғы 22 қараша күні өткізу туралы жарлыққа қол қойды. 20 қарашада өткен президент сайлауында 81,31% дауыс жинады. 26 қараша күні жаңа сайланған президент ретінде қызметке кірісті.",Қасым-Жомарт Тоқаев қай жылы екінші рет Қазақстан Республикасының Президенті болып сайланды?,2022 жылғы,politics,77,саяси
"Романтиктер ауыз әдебиеті, тарих, дін, өнер мәселелерін өз идеяларын насихаттау құралы ете білді. Олар дүние жүзі өнерінде тұңғыш рет адам жанының иірімдерін, тұңғиық тереңін ашып көрсетті.",Романтиктер қандай мәселелерді өз идеяларын насихаттау құралы етті?,"Ауыз әдебиеті, тарих, дін, өнер мәселелерін",literature,0,әдебиет
"Африканың батыс, солтүстік аймағында қолға үйретілген тауықтәріздес құстың бірі - цесарка (мысыр тауығы деп те атайды). Оны да дәмді еті үшін өсіреді. Қазіргі кезде ңесарканы Еуропа елдері, АҚШ және Австралияда көптеп өсіреді.",Цесарка немесе мысыр тауығы қандай аймақтарда қолға үйретілген?,"Африканың батыс, солтүстік аймағында",bio,0,био
"Химиктер үшін кендер және бос жыныс ұғымдарының маңызы ерекше. Кен орындарындағы пайдалы қазбалардың құрамында бағалы минералдар мен бос жыныстар болады. Бірақ кейде бір минералдың өзі (минералдық қосылыс) пайдалы компонент немесе бос жыныс болуы мүмкін. Мысалы, флюорит, оптикалық өнеркәсіптің шикізаты үшін пайдалы, ал түсті металдар кендерінде – бос жыныс минералы болып табылады.",Пайдалы қазбалардың құрамында не бар?,минералдар мен бос жыныстар,materials,118,materials
"Шалқар көлі – Жайық алабындағы көл. Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданы жерінде орналасқан. Теңіз деңгейінен биіктігі 16,7 м. Ауданы 205,8 км2, ұзындығы 18,4 км, ең енді жері 14,7 км. Қазаншұңқыры айқын қалыптасқан. Жағалаулары солтүстік, оңтүстік-батыс бөліктерінде жатық, қалған жерлерінде жарлауытты, биіктігі 3-10 м. Шолақаңқаты (Шалқараңқаты), Есенаққаты өзендері құяды, су деңгейі 15,5 м көтерілгенде Солянка өзені ағып шығады. Деңгейі көктемде көтеріліп, күзге қарай сабасына түседі. Минералдары көктемде 3-4 г/л-ден қысқа қарай 6-8 г/л-ге дейін өседі. Көлде аққу, қаз, үйрек, қоқиқаз, шағала, бірқазан мекендейді. Мал суарылады, балық ауланады. Жергілікті тұрғындар Шалқарды ""Кіші теңіз"" деп те атайды.",Шалқар көліне қандай өзендер құяды?,"Шолақаңқаты (Шалқараңқаты), Есенаққаты өзендері",geo,0,гео
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстан экономикасы қалай сипатталады?,Қазақстан экономикасы дамушы экономика ретінде қарастырылады.,economics,0,economics
"Сонымен, төңкеріс негізінде объективті және субъективті факторлар жататын қоғам дамуының ерекше жағдайының нәтижесі. 17 ғ-дағы ағылшын буржуазиялық Революциясының жеңісі нәтижесінде мемлекеттік билік феодалдық монархияның қолынан буржуазия мен жаңа дворяндар қолына көшті. 18 ғ-дың соңындағы Ұлы француз Революциясының нәтижесінде монархия құлатылып, республикалық тәртіп орнап, буржуазиялық реформалар жүзеге асырылды.",17 ғасырдағы ағылшын буржуазиялық революциясының нәтижесі қандай болды?,Мемлекеттік билік феодалдық монархиядан буржуазия мен жаңа дворяндар қолына көшті.,history,0,history
"1229 жылы қазіргі Башқортостан жеріне Бату әскерлері басып кіріп, 1236 жылы толық жаулап алды. Сөйтіп, башқұрттар қазақ халқының да негізін құраған тайпалармен бірге бірнеше ғасыр бойы бір мемлекет құрамында болды. Алтын Орда ыдырағаннан кейін башқұрт тайпалары Ноғай ордасының, кейбір бөліктері Қазан және Сібір хандықтарының құрамына енді.",Башқұрттар қандай мемлекеттердің құрамында болған?,"Башқұрттар Алтын Орда, Ноғай ордасы, Қазан және Сібір хандықтарының құрамында болған.",history,0,history
"Қазақстанда бірнеше ірі өзендер бар. Олардың ең үлкендері: Ертіс, Есіл, Іле, Сырдария, Шу және Тобыл. Бұл өзендер Қазақстанның гидрологиялық жүйесінің негізін құрайды және елдің су ресурстарын қамтамасыз етеді. Олар сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлар дүниесіне қолайлы орта жасайды және ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпте пайдаланылады.",Қазақстандағы ең үлкен өзендердің бірі қайсы?,Ертіс.,geo,0,гео
"Ормандар Латвия аумағының 40%-дайын алып жатыр. Олардың жартысынан көбі қарағай ормандары, емен ормандары да көп. Ағашқа деген сұраныс орман және ағаш өңдеу өнеркәсібінің гүлденуіне жағдай жасайды.",Латвиядағы ормандардың маңызы неде?,"Латвиядағы ормандар ағаш өңдеу өнеркәсібінің дамуына жағдай жасайды, себебі ағашқа деген сұраныс бар.",materials,0,materials
"Әдетте, көпшілік дауыс жинаған партия немесе коалиция үкіметті құрады. Сайлау үнемі, әдетте, 4-5 жылда бір рет өткізіледі. Парламент мүшелері Парламенттің төменгі палатасы үшін депутаттар және жоғарғы палата үшін сенаторлар деп аталады.",Парламент мүшелері қалай аталады?,Парламент мүшелері Парламенттің төменгі палатасы үшін депутаттар және жоғарғы палата үшін сенаторлар деп аталады,social,123,social
Мұнай өнімдерін еңдеуден шығаратын зауыт Павлодарда жұмыс істейді. Республика бойынша 2-ші орында (жылына 2 млн тоннадан жоғары).,Павлодарда қандай зауыт жұмыс істейді?,Мұнай өнімдерін өңдеуден шығаратын зауыт.,materials,0,materials
Қарағандының 170 жылдық тарихы бар. Қараған көп өсетіндіктен қала «Қарағанды» деп аталған. Бұл жерден 1833 жылы Байжанов Аппақ тас көмір тапқан. Өтепов деген бай Қарағанды өңірін Н. Ушаковқа 250 сомға сатқан. Орыс кен кәсіпкерлері Ушаков пен Рязанов 1856 жылдан бастап Қарағандыдан көмір өндіре бастайды.,Қарағанды өңірінде көмір қашан табылды?,1833 жылы Байжанов Аппақ тас көмір тапқан.,history,0,history
"Жануарлар генетикасы және цитогенетикасы лабораториясында ауыл шаруашылығы жануарларының биологиялық өнімділігі бағытында маңызды зерттеулер жүргізіледі. Институт ұйымдасқаннан бастап тұмау вирусы бойынша жоспарлы түрде зерттеу жұмыстары жүргізіліп келеді. 2009 жылы көктем айында Мексикада шығып, бүгінгі таңда көптеген елдерге таралған A/H1N1 тұмауымен күресу, оның вирусына қарсы вакцина жасап шығару әрі оған байланысты мәселелер бойынша ҚР Білім және ғылым министрлігі өткізген конкурста институт ұжымының осы мәселе жөніндегі бағдарламасының жобасы дұрыс әрі тиімді деп танылып, конкурс жеңімпазы атанды.",Институт қандай вирусты зерттеді?,Тұмау вирусын,bio,0,био
"Тау жүйелерінің көпшілігінде мұз басу таралған. Мұз басудың аса ірі орталықтары: Қарақорым (Сиачен мұздығы, ұзындығы 72 км), Тянь-Шань (Оңтүстік Інілшек мұздығы, ұзындығы 57 км), Моңғол Алтайы (Потанин мұздығы, ұзындығы 20 км) таулары.",Орталық Азиядағы ірі мұздықтар қайда орналасқан?,"Қарақорым (Сиачен мұздығы, ұзындығы 72 км), Тянь-Шань (Оңтүстік Інілшек мұздығы, ұзындығы 57 км), Моңғол Алтайы (Потанин мұздығы, ұзындығы 20 км)",geo,81,geo
"Кененің дернәсілі алты аяқты. Ал ересек кенелерде сегіз аяқ болады. Тек берішкене ғана төрт аяқты. Тұтқыаяқтардың негізі біріге келіп, денеге жалғасады. Сөйтіп қимылдайтын ауыз мүшесі түзіледі.",Кененің дернәсілі мен ересек кенесінің аяқтарының саны қандай?,"Кененің дернәсілінде 6 аяқ, ал ересек кенеде 8 аяқ болады. Тек берішкенеде 4 аяқ болады.",bio,0,био
"Кипр – БҰҰ (1960), Еуропа Кеңесі (1964) және Британ Достастығының мүшесі. 1972 жылдан Еуропалық одаққа қауымдасқан мүше. 1987 ж. осы ұйыммен кедендік одақ құру жөнінде арнайы хаттамаға қол қойды, ал 1998 жылдан бері толық мүшелікке өту жөнінде келіссөздер жүргізуде.",Кипр қандай халықаралық ұйымдардың мүшесі?,"БҰҰ, Еуропа Кеңесі, Британ Достастығы және Еуропалық одақтың қауымдасқан мүшесі.",geo,0,geo
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары. Тарихи маңыздылығына қарамастан, Лао Цзы аса танымал емес тұлға болып қала береді. Оның өмірі туралы негізгі ақпарат көзі-Сыма Цянның тарихи жазбалары. Біздің дәуіріміздің 3 ғасырында буддистердің насихатымен күресу мақсатында осы тақырыпта апокрифтік кітап ойлап табылды. Буддизм даосизмнің төменгі түрі ретінде ұсынылған ""Лаози хухуацзин"" (""Лао Цзы варварларға Үндеуі"") кітабын Қытай империялық билігі жиі айыптаған.",Лао-цзы қандай философияның негізін қалаушы болып саналады?,Даосизм,bio,0,био
"Зерде (ағылш. Consciousness) — қарапайым етіп айтқанда, ішкі және сыртқы болмысты сезіну мен аңғару. Философтар мен ғалымдардың бірнеше мыңжылдық анализдеуіне, анықтама беруіне, түсіндіруіне және пікірталас жасауына қарамастан, ""өміріміздегі ең таныс және ең жұмбақ аспект"" ретінде зерденің қасиеті мен мәні баяғыдай сырлы және даулы болып қалуда. Бұл тақырып бойынша жалпы қабылданған жалғыз түсінік ""зерденің рас бар екендігі туралы интуиция"" ғана. Зерде ретінде тегі нені нақты зерттеп, түсіндіру керек екендігі туралы пікірлер қашан әртүрлі. Кейде ол сананың (mind) синонимі болса, ал басқа жағдайда ол сананың бөлігі. Кезінде зерде адамның ""ішкі өмірі"", интроспекция, жеке ойлауы, қиялы және еркі делінді. Қазір ол көбінесе таным, тәжірибе, сезу (feeling) немесе түйсіну түрлерін қамтиды. Ол сондай-ақ тұрақты және өзгергіш күйдегі аңғаруды, аңғаруды аңғаруды және Мендік аңғаруды білдіреді.",Зерде деген не?,Зерде - бұл ішкі және сыртқы болмысты сезіну мен аңғару қабілеті.,psychology,0,психология
"Қайнар бастау алып шығып жатқан қабаттардың тереңдігіне қарай жылы және ыстық, ал жанартаулы өңірлерде (Ресейдегі Камчаткада, Куриль аралдарында, т.б.) тіпті ыстық бұлақ сулары жер бетіне шығып жатады. Мұндай ыстық арынды сулар – жылу мен энергия қуатын алуға пайдаланылады.",Ыстық арынды сулар неге пайдаланылады?,Ыстық арынды сулар жылу мен энергия қуатын алуға пайдаланылады.,geo,0,geo
"Кен және бос жыныста бөгде заттар мен серіктес элементтер болады. Оларды пайдалы және зиянды деп екіге бөледі. Пайдалы бөгде заттар бағалы компоненттермен бірге концентраттарға өтіп, олардың құнын көтереді.",Кендердегі бөгде заттар қалай бөлінеді?,пайдалы және зиянды,materials,73,materials
"Муаз ибн Жәбәл тақуалыққа ерекше мән беретін. Түннің бір уағында үнемі тәһәжжуд намазына тұратын. Ол мінәжәттан соң: ""Аллаһым! Дәл қазір көз біткен ұйқыға шомған, көкте жұлдыздар жылтырайды. Сен болсаң әрқашан ояу, жаратқандарыңды тегіс қадағалап тұрасың… Раббым, маған дүние мен ақыретте тура жол нәсіп ет! Шүбәсіз, Сен берген уәдеңнен таймайсың"" деп дұға ететін.",Муаз ибн Жәбәл қандай дұға ететін?,"""Раббым, маған дүние мен ақыретте тура жол нәсіп ет!""",bio,0,био
"Неміс философы Кант Аристотельге қарсы философияның зерттейтін формаларының деректік мәні жоқ, олар әншейінгі бос форма болып табылады, сондықтан, олардың мазмұн мен ақиқатқа қатысы жоқ деген пікір айтты. Кант пікірі бойынша, жалпы логика ғылымның формасын ғана емес, оның мазмұны мен генезисін де зерттейді.",Кант қандай пікірді айтты?,"Кант философияның зерттейтін формаларының деректік мәні жоқ, олар бос форма екенін және мазмұн мен ақиқатқа қатысы жоқ деген пікірді айтты.",bio,0,bio
"А.Г. Амбрумова суицидальді мінез-құлқы бар 770 балалармен жасөспірімдерді зерттей келе 
А.Г. Абрумова және В.А. Тихоненко суицидалды әрекеттің екі негізгі типін көрсетеді: шынайы әрекет және демонстративті-шантажды.",А.Г. Абрумова және В.А. Тихоненко қандай суицидалды әрекет түрлерін көрсеткен?,Шынайы әрекет және демонстративті-шантажды.,psychology,0,психология
"Қазақстанда ғылымды ұйымдастыру алғашқыда әр түрлі ғылыми-зерттеу мекемелерінде және бірқатар жоғары оқу орындарында шашыраңқы күйде жүргізілді. 1945 ж. Қазақстан Ғылым академиясы құрылғаннан кейін, ғылыми-зерттеу институттарының бірыңғай тұтас жүйесі қалыптасты.",Қазақстан ғылым академиясы қашан құрылды?,1945 ж.,science,145,science
"Астана қаласында Қазақстан Республикасы Ұлттық мұражайы, тарихи-өлкетану мұражайы, бейнелеу өнері мұражайы, Сәкен Сейфуллин мұражайы, театрлар, кітапханалар және басқа да мәдени нысандар бар.",Астана қаласында қандай мәдени нысандар бар?,"Астана қаласында Ұлттық мұражай, тарихи-өлкетану мұражайы, бейнелеу өнері мұражайы, Сәкен Сейфуллин мұражайы, театрлар, кітапханалар және басқа да мәдени нысандар бар.",culture,0,Мәдениет
"Украина мәдениетіне шығыс және батыс көршілерінің әсері байқалады. Оған сәулет, музыка және өнер куә.",Украина мәдениетіне қандай елдердің әсері бар?,шығыс және батыс,culture,20,мәдениет
"Аса ауыр жүктерді тасу үшін вагондардың (8, 12, 16 және 32 өсті) ерекше түрі — транспортерлер де (жүк көтергіштігі 250 т-дан 500 т-ға дейін) пайдаланылады. Вагондардың тізбегінен темір жол құрамасы құралады. Вагон, негізінен, жүрістік бөліктен, рамадан, қораптан және тежеуіш тетіктерден тұрады.",Вагон қандай бөліктерден тұрады?,"Вагон жүрістік бөліктен, рамадан, қораптан және тежеуіш тетіктерден тұрады.",materials,0,materials
"Логикалық теориялар оларда зерделенетін логикалық лебіздердің сипатына, түптеп келгенде заттар қатынастарының түріне орай классик. және бейклассиктер болып бөлінеді. Қазіргі логиканың маңызды бір бөлігі — металогикада Логикалық теориялардың қасиеттері (қайшылықсыздығы, толықтығы, түпкілікті дедуктивтік принциптерінің тәуелсіздігі, т.б.) зерттеледі.",Логикалық теориялар қалай бөлінеді?,Логикалық теориялар классикалық және бейкласикалық болып бөлінеді.,math,0,math
"Испанияның мемлекеттік құрылымы - конституциялық монархия. Мемлекет басшысы — патша. Қазіргі кездегі монарх — VI Филипп. Заң қабылдайтын орган — Испанияның генералды кортестері: Депутаттар конгресі мен Сенат. Сенат 259 жергілікті сайланған депутаттан құралған. Депутаттардың қызмет ету мерзімі - 4 жыл. Депутаттар Конгресі - саяси партияладын сайланған 350 депуттан құралған, депуттығының мерземі - 4 жыл.",Испанияның заң шығарушы органы қалай құрылған?,"Испанияның заң шығарушы органы - Генералды кортестер, ол Депутаттар конгресі мен Сенаттан тұрады. Сенат 259 жергілікті сайланған депутаттан құралады. Депутаттар Конгресі 350 саяси партиялардан сайланған депутаттардан тұрады. Депутаттардың қызмет ету мерзімі 4 жыл.",social,0,social
"Қазақстанда бірнеше ұлттық және мемлекеттік мерекелер тойланады. Наурыз мейрамы - жаңа жылдың басталуын бейнелейтін қазақтардың ежелгі мерекесі. Ол көктемгі күнжар кезінде тойланады. Желтоқсан оқиғасы - Қазақстанның тәуелсіздігі үшін күрескен адамдарды еске алу күні. Ол 16-17 желтоқсанда аталып өтіледі. Сондай-ақ, Қазақстан халқы Жеңіс күнін, Тәуелсіздік күнін және басқа да мерекелерді тойлайды.",Қазақстан халқы қандай мерекелерді тойлайды?,"Наурыз мейрамы, Желтоқсан оқиғасы, Жеңіс күні, Тәуелсіздік күні және басқа да мерекелер.",ethno,0,ethno
"Румыния жері негізінен Төменгі Дунай алабын алып жатыр. Қара теңіздің румыниялық жағалауы 245 км-ге жетеді. Румыния аумағы орташа биік таулы(800 м-ден жоғары), төбелі-белесті немесе қыратты (200-800м), ойпатты келеді. Жері Шығыс Қарпат, Оңтүстік Қарпат және Батыс Румын тауларына бөлінеді.",Румынияның географиялық жағдайы мен рельефі қандай?,"Румыния жері негізінен Төменгі Дунай алабын алып жатыр. Қара теңіздің румыниялық жағалауы 245 км. Румыния аумағы орташа биік таулы, төбелі-белесті немесе қыратты, ойпатты келеді. Жері Шығыс Қарпат, Оңтүстік Қарпат және Батыс Румын тауларына бөлінген.",geo,0,geo
"Чандрасекхара Венката Раман (1888-1970) - үнді физигі, 1930 жылы жарықтың шашырауы саласындағы жұмыстары үшін Нобель сыйлығының лауреаты. Ол жарық мөлдір материал арқылы өткенде, ауытқыған жарықтың бір бөлігі толқын ұзындығы мен амплитудасын өзгертетінін анықтады. Бұл құбылыс Раман эффектісі деп аталады. Раман эффектісі молекулалар мен кристалдардың спектроскопиясын зерттеудің маңызды әдісі болып табылады. Раман сондай-ақ оптика, акустика, молекулалық физика, кристалдар физикасы, коллоидтық оптика, электро- және магнитоптика, фотоэффект, рентген сәулелерінің дифракциясы, магнетизм, көру физиологиясы салаларында жұмыс істеді. Ол Үндістанның ғылым академиясын құрды және оның президенті болды. Раман 1954 жылы Үндістанның ең жоғары азаматтық наградасы - Бхарат Ратнамен марапатталды. Ол сондай-ақ Лондон Корольдік қоғамының Хьюз медалін, Франклин институтының Франклин медалін және басқа да көптеген марапаттар алды. Раман бейбітшілік үшін белсенді күрескер болды және ""Халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтқаны үшін"" Лениндік сыйлыққа ие болды. Раман Үндістанда ғылымның дамуына көп еңбек сіңірді, бірқатар ғылыми журналдардың негізін қалады, физиктер мектебін құрды.",Раман Үндістанда қандай ғылыми жетістіктерге қол жеткізді?,"Раман Үндістанда ғылымның дамуына көп еңбек сіңірді, бірқатар ғылыми журналдардың негізін қалады, физиктер мектебін құрды.",bio,0,био
"Туриннің климаты Жерорта теңізіне жақын, дегенмен, бұл типтік климаттан айырмашылығы, қалада жыл бойы жауын-шашын түседі, ал максимумдары көктем мен күз айларында болады. Қаладағы қыс суық, тұрақты түнгі аяздар мен қар жауады. Тұман күзде және қыста жазық жерлерде жиі кездеседі.",Турин қаласының климаты қандай?,"Туриннің климаты Жерорта теңізіне жақын, бірақ қалада жыл бойы жауын-шашын түседі, қыстары суық, тұрақты түнгі аяздар мен қар жауады.",geo,0,гео
"Шыңғыс ханның немересі Құбылай хан, империяның елордасын Бейжің қаласына көшірді. 1368 ж. Қытайдың Минг Династиясы төңкеріс жасап моңғолдарды өз жеріне қуып жібереді. Осыдан бастап Моңғолия қытайдың отары болды.",Моңғолия қашан Қытайдың отары болды?,1368 ж.,history,82,history
"Логика (гр. λογική - «талдауға құрылған», λόγος — «сөз», «сөйлем», «ойлау», «ақыл») — ойлау, оның формалары мен заңдылықтары туралы ғылым. Логика дәлелдеу мен теріске шығарудың белгілі бір әдіс-тәсілдері қаралатын ғылым теориялар жиынтығын құрайды. Логика ғылымы ойлаудың логикалық формаларын, ақиқатқа жетудің заңдары мен қажетті шарттарын зерттейді. Логика жалпы логикалық тәсілдерді (әдістерді) зерттейді. Логика ұғымы объективті дүниенің, шындықтың даму заңдылықтарын бейнелеу мағынасында да қолданылады.",Логика қандай ғылым?,"Логика - ойлау, оның формалары мен заңдылықтары туралы ғылым.",math,0,math
"«Халықтардың ұлы қоныс аударуы» кезеңінде Дакияны готтар, вандалдар, ғұндар және басқа бірқатар қоныс аударушы тайпалар қатты қиратты. 6 ғасырда славяндар қазіргі Румыния аумағына қоныстана бастады.",Дакия қандай көшпенді тайпалардың шабуылына ұшырады?,"""Халықтардың ұлы қоныс аударуы"" кезеңінде Дакияны готтар, вандалдар, ғұндар және басқа да көшпенді тайпалар қатты қиратты.",history,0,history
"2020 жылдың 18 қарашасында Biontech және Pfizer фармацевтикалық концерні вакцинаның сынақ нәтижелерін барлық 164 жағдайды талдап, тиімділігі 95% құрайды деген қорытындыға келді. Вакциналарға әлсіз реакциясы жиі байқалатын 65 жастан асқан адамдардың арасында вакцинаның тиімділігі 94% - ды құрады.",Егде жастағы адамдарда Pfizer/BioNTech вакцинасының тиімділігі қандай болды?,94%,bio,0,био
"2-дүниежүзілік соғыстан кейінгі кезеңде де Тоталитаризм қысымшылығын Е.Бекмаханов, Б.Сүлейменов, Б.Кенжебаев, М.Әуезов, Ә.Қоңыратбаев, Ә.Марғұлан, Қ.Сәтбаев сияқты қазақ зиялылары бастан кешті. Кеңестік Тоталитаризмге қарсы наразылық 1960 жылдан қарқын ала бастады. Бұған Мәскеуде қазақстандық жастардың ""Жас тұлпар"" ұйымын құруы және 1979 ж. Целиноградта болған оқиғаның бой көрсетуі дәлел бола алады. 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы кеңестік Тоталитаризмге қарсылықтың айқын көрінісі болып табылады.",Кеңестік тоталитаризмге қарсы қандай наразылықтар болды?,"Кеңестік Тоталитаризмге қарсы наразылық 1960 жылдан қарқын ала бастады. Бұған Мәскеуде қазақстандық жастардың ""Жас тұлпар"" ұйымын құруы және 1979 ж. Целиноградта болған оқиға, 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы дәлел бола алады.",history,0,history
"Эволюцияның қозғаушы күштері мутациялар мен табиғи сұрыптаудан басқа, популяциядағы дарабас санының өзгеруі, популяцияның оқшаулануы, гетерозиготалардың ыдырауы кезіндегі байланыс жиілігінің кездейсоқ бұзылуы болып табылады. Бұл факторлар популяциялардың эволюциялық қайта құрылымына әкеліп, жаңа түрлердің пайда болуына себеп болады.",Эволюцияның қозғаушы күштеріне не жатады?,"Эволюцияның қозғаушы күштеріне мутациялар, табиғи сұрыптау, популяциядағы дарабас санының өзгеруі, популяцияның оқшаулануы, гетерозиготалардың ыдырауы кезіндегі байланыс жиілігінің кездейсоқ бұзылуы жатады.",bio,0,био
"Чехословакия соғыс уақытында Орталық Еуропадағы жалғыз демократиялық мемлекет болды. Алайда, 1938 жылдан бастап фашистік Германия Чехия жерлерін жүйелі түрде аннексиялады, ал Словакия Германияның қуыршақ мемлекетіне айналды. 1945 жылы ел Германия үстемдігінен айырылды. Неміс тілді азшылық соғыстан кейін қуғынға ұшырады.",Чехословакияға не болды соғыс кезінде?,"Соғыс кезінде фашистік Германия Чехия жерлерін жүйелі түрде аннексиялады, ал Словакия Германияның қуыршақ мемлекетіне айналды.",history,0,history
"2019 жылғы 19 наурызда Қазақстан президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өкілеттігін өз еркімен тоқтататынын мәлімдеді. Конституция бойынша бұл жағдайда Президент міндетін Сенат төрағасы атқарады. 20 наурызда Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан президенті міндетін атқарушысы ретінде ант қабылдады. 23 сәуір күні Нұр Отан партиясы Қ.Тоқаевты кезектен тыс президент сайлауына үміткер ретінде ұсынды. Президент сайлауы сол жылғы 9 маусымда өтті. Президент сайлауында жалпы дауыстың 70,96% жинады.",Қасым-Жомарт Тоқаев қай жылы Қазақстан Республикасының Президенті болып сайланды?,9 маусымда,bio,420,био
"Вакцина 2020 жылдың тамыз және қыркүйек айларында мыңдаған адамдарға сыналды, елеулі жанама әсерлер туралы хабарланған жоқ. 2020 жылдың қараша айында аралық сынақ талдауы аясында COVID-19 диагнозы қойылған және кандидаттық вакцина алған зерттеуге қатысушылар зерттелді, бұл екінші дозадан кейін жеті күн ішінде инфекцияның алдын-алуда 90 %-дан жоғары тиімділікті көрсетті.",Pfizer/BioNTech вакцинасының тиімділігі қандай деңгейде болды?,90%-дан жоғары,bio,0,био
"Ағылшындар (ағылш. English, кейде ағылш. English people) — ағылшынтілді германдық ұлт, Ұлыбританияның негізгі халқы. Британ империясының бұрынғы отарлары: АҚШ-та, Аустралияда, Канадада, Жаңа Зеландияда ірі диаспоралары бар. Жалпы саны 110 миллионға жуық адам. Ұлыбританиядағы саны 38 миллион адам. Олар негізінен үлкен европеоид нәсілінің Атлант-Балтық кіші тобына жатады.",Ағылшындар қандай нәсілге жатады?, Атлант-Балтық кіші тобына,bio,339,био
"Тарантино 1994 жылы ""Қойыртпақ шығарма"" фильмімен әлемге танылды. Фильм бірнеше беделді марапаттар жеңіп, көптеген жанкүйерлерге ие болды. ""Қойыртпақ шығарма"" фильмінде Тарантиноның оригиналды стилі қалыптасты. Көріністерді хронологиялық тәртіппен емес көрсету, фильмді ""тарауларға"" бөлу, танымал ""Тарантинолық"" диалогтары, Тарантино көріп өскен ескі және Б-категориялық фильмдерге сілтеулер оның негізгі ерекшеліктері.","""Қойыртпақ шығарма"" фильмінің қандай ерекшеліктері бар?","Көріністерді хронологиялық емес ретпен көрсету, фильмді тарауларға бөлу, ұзақ диалогтар, ескі фильмдерге сілтемелер",art,0,art
"Қырғызстан маңызды сынап қорлары бар елдердің бірі болып табылады, сондай-ақ, әлемде әлемдегі ең ірі сынап өндіруші екінші болып табылады, Қытайдан кейін. Республикада екі сынапты кен орны бар: Хайдаркан және Жаңа. Соғыс жылдарында Ұлы Отан соғысыда, Никитов сынап комбинаты Донбасста аумағында неміс әскерлері болған кезде, елге металл сынаппен Хайдаркан және Чауваның шахталарына толығымен берілді. Хайдаркан және Новое кен орнының сурьмы-сынапты кен орнының негізінде 70 жылдан астам уақыт бойы Хайдарканың Меркурий комбинаты.",Қырғызстанда сынаптың қандай кен орындары бар?,Хайдаркан және Жаңа,materials,194,materials
"Башқұртстан Еуропа мен Азияның түйіскен жерінде - орыс жазығының шығыс шеті мен Орал тауының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Ауа райы континентті. Жерінің 34%-і қара топырақты жазық, 35%-і орман, қалған бөлігі - орманды дала.",Башқұртстан қандай табиғи аймақта орналасқан?,"Башқұртстан Еуропа мен Азияның түйіскен жерінде, орыс жазығының шығыс шетінде және Орал тауының оңтүстік бөлігінде орналасқан.",geo,0,geo
"Ауыл шаруашылығы кәсіпорыны – меншігінде немесе шаруашылықтың қарамағында жер, сондай-ақ, басқа да мүлік бар және өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы өнімін өндіруші, ауыл шаруашылығы өндірісіне қызмет көрсетуші заңды тұлға.",Ауыл шаруашылығы кәсіпорынының негізгі қызметі қандай?,"Өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы өнімін өндіру және ауыл шаруашылығы өндірісіне қызмет көрсету.",economics,0,экономика
"Көкпар - қазақтардың ежелгі дәстүрлі ұлттық спорт ойыны. Бұл ойын қазақ жерінде көне замандардан бері ойналып келеді. Көкпар ойынының мақсаты - жылқы терісімен толтырылған допты ат үстінде отырып, қарсы команданың алаңынан алып, өз командасының алаңына әкелу. Көкпар - қазақ халқының ұлттық мәдениетінің бір бөлігі және олардың батырлық дәстүрлерін, шеберліктері мен күш-қуаттарын көрсететін ойын.",Қазақ халқының ұлттық ойыны қандай?,Қазақтардың ұлттық ойыны - көкпар.,ethno,0,Ethno
"Абай сол дәуірдегі адамдардың қуаныш тұтатын істеріне тоқталғанда «біздің қазақтың қосқанаты алдында келсе, түсірген палуаны жықса, салған құсы алса, қосқан иті өзгеден озып барып ұстаса, есі шығып бір қуанады. Білмеймін, содан артық қуанышы бар ма екен? Ай, жоқта шығар! Осы қуаныш бәрі де қазақ қарындастың ортасында, бір хайуанның өнерінің артылғанына, иә бір бөтен адамның жыққанына мақтанарлық не орны бар?» деп көрсеткен.",Абай қандай қуаныштарды сынады?,Абай хайуандардың өнеріне немесе бөтен адамдардың жеңісіне қуанғанды сынады.,ethno,0,этно
"Испанияның әкімшілік бөлінісі конституциямен және қолданыстағы заңнамамен реттеледі. Испаниядағы негізгі әкімшілік-аумақтық бірлік - автономды қауымдастық (автономиялық аймақ). Қазіргі уақытта елде 17 автономды қауымдастық бар, Баск елі, Каталония, Наварра, Галисия және Андалусия кеңейтілген автономияларға ие.",Испанияның әкімшілік бөлінісі қалай құрылған?,"Испанияның әкімшілік бөлінісі конституция мен заңнамамен реттеледі. Негізгі әкімшілік-аумақтық бірлік - автономды қауымдастық (аймақ). Қазіргі уақытта елде 17 автономды қауымдастық бар, оның ішінде Баск елі, Каталония, Наварра, Галисия және Андалусия кеңейтілген автономияларға ие.",social,0,social
"Абай сол дәуірдегі адамдардың қуаныш тұтатын істеріне тоқталғанда «біздің қазақтың қосқанаты алдында келсе, түсірген палуаны жықса, салған құсы алса, қосқан иті өзгеден озып барып ұстаса, есі шығып бір қуанады. Білмеймін, содан артық қуанышы бар ма екен? Ай, жоқта шығар! Осы қуаныш бәрі де қазақ қарындастың ортасында, бір хайуанның өнерінің артылғанына, иә бір бөтен адамның жыққанына мақтанарлық не орны бар? Ол озған, алған, жыққан өзі емес, болмаса баласы емес.",Абай қандай қуаныштарды сынады?,Абай қазақтардың хайуандар мен бөтен адамдардың өнеріне мақтанып қуануын сынады.,ethno,0,этно
"Туринде басқа да фирмалардың көптеген машина жасау зауыттары, резеңке, кабель, химия (күкірт қышқылы, бояғыштар, химиялық талшықтар және т.б.), фармацевтика өнеркәсібі кәсіпорындары бар. Турин өнеркәсібінің ескі салалары — тоқыма, тігін, баспа, тамақ (оның ішінде шарап жасау, кондитерлік өнімдер және т.б.) маңыздылығын сақтайды.",Турин қаласында қандай өнеркәсіп салалары дамыған?,"Турин қаласында машина жасау, резеңке, кабель, химия, фармацевтика, тоқыма, тігін, баспа, тамақ өнеркәсібі салалары дамыған.",economics,0,экономика
Саяси себептермен жер аударуға мәжбүр болған бірнеше қайраткерлер Иркутск қаласында тұратын. Жер аударылғандардың алғашқыларының ішінде Александр Радищев Иркутскіде 3 айдан астам тұрған. 1830 жылдардан бастап желтоқсаншылар Иркутск облысындағы қоныстар мен колонияларда өмір сүрді. Сергей Волконский мен Сергей Трубецкойдың жер аударылған үйлері кейін мұражай-үйге айналды.,Кімнің жер аударылған үйлері мұражай-үйге айналды?,Сергей Волконский мен Сергей Трубецкойдың,history,0,тарих
"Қытай әдебиетінің алғашқы поэтикалық ірі туындысы – «Шицзин» («Жыр кітабы», б.з.б. 11 – 6 ғасырлар) халық жырларының жиынтығы. Көркем прозадан «Гоюй» («Патшалықтар тарихы»), «Чуньцю» («Жылнама»), филосафиялық трактаттардан «Чжуан-цзы», «Сюнь-цзы», тағы басқа шығармаларды атауға болады. Тан дәуірінде поэзия мен новелла дамыды. Жаңа Қытай әдебиетінің негізін қалаушы Лу Синь (1881 – 1936) болды.",Қытай әдебиетінің алғашқы ірі шығармасы қандай?,Шицзин,art,53,art
"Бұлақ, бастау – жер бетіне шығып жатқан табиғи жер асты су көзі. Ол таулы, қыратты аймақтарда, өзен, көл жағаларында жиі кездеседі. Бұлақтың арынсыз және арынды түрлері бар. Арынсыз бұлақ ылғалды жылдарда, көктемде қар ерігеннен кейінгі және жауын-шашынды кезеңдерде жер бетіне таяу жатқан грунт суы деңгейінің көтерілуінен пайда болады. Оны әдетте тұма деп атайды. Құрғақшылық жылдары, ылғалсыз жаз айларында мұндай бұлақтың суы тартылып қалады.",Арынсыз бұлақ қашан пайда болады?,"Арынсыз бұлақ ылғалды жылдарда, көктемде қар еріген кезде және жауын-шашынды кезеңдерде пайда болады.",geo,0,geo
"Астана – Қазақстанның солтүстік өңірінде орналасқан қала. Ол 1994 жылы Ақмола облысының орталығы болып тағайындалды. 1997 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен Ақмола қаласы Қазақстанның жаңа астанасы болып жарияланды және Астана деп қайта аталды. Астананың ауданы шамамен 722 шаршы шақырым болып келеді. Қала бірнеше іргелі жобаларды жүзеге асырды, оның ішінде заманауи архитектуралық ғимараттар салынды. Қазіргі уақытта Астана Қазақстанның саяси, мәдени және білім орталығы болып табылады.",Қазақстанның астанасы қай қала?,Қазақстанның астанасы – Астана қаласы. Ол 1997 жылдан бастап Қазақстанның жаңа астанасы болып саналады. Бұрын Алматы қаласы Қазақстанның астанасы болған.,geo,0,geo
"Мальта штатында бірнеше шағын құрлық, әуе және теңіз күштері және, сәйкесінше, әскери бюджет бар. Қарулы күштердің негізгі қызметі - елді сыртқы және ішкі қатерлерден қорғау.",Мальтада қандай түрлері қарулы күштер бар?,"Құрлық, әуе және теңіз күштері",history,0,history
"Абай Құнанбаевтың ""Қара сөздері"" - ұлы ақынның көркемдік, әлеуметтік гуманистік және дінге көзқарастарын терең білдіретін классикалық прозалық шығармасы. Қара сөздер саны 45 бөлек шығармадан тұрады. Олар тақырып жағынан әр алуан, кейбірі қысқа, ал кейбіреуі ауқымды. Абай қара сөздерінде шығарманың ажарына ғана емес, оның тереңдігі мен логикалық мәніне де назар аударған. Қара сөздерде гуманистік, ағартушылық, әлеуметтік ойлар мен дін туралы пікірлер қамтылған. Абайдың ""Жетінші сөзіндегі"" ""жанның тамағы"" деген ұғым адамның санасына сіңген ғылым, білімді білдіреді. Абай адамның рухани қазынасының молығуын өзінің қолында деп есептейді.",Абай адамның рухани қазынасының молығуын қалай қарастырады?,Өзінің қолындағы іс деп есептейді,history,0,history
"Аустрия - Еуропалық Одақтың, Еуропа Кеңесінің, НАТО-ның, ЭЫДҰ-ның, БҰҰ-ның мүшесі. Сондай-ақ, Аустрия Франкофония ұйымының, Қара теңіз экономикалық ынтымақтастық ұйымының қарауында.",Аустрия қандай халықаралық ұйымдардың мүшесі?,"Аустрия Еуропалық Одақ, Еуропа Кеңесі, НАТО, ЭЫДҰ, БҰҰ, Франкофония ұйымы және Қара теңіз экономикалық ынтымақтастық ұйымының мүшесі.",geo,0,geo
"Кобальт – ол тез кесетін болаттың басты бес (темір, Кобальт, вольфрам, хром және ванадий) құрамдастың бірі. Оны жоғарғы отқа төзімділігімен және химиалық енжарлығымен сипатталынатын қортпаларды (виталиум, стели және т .б.) дәиіндеу кезінде қолданылады .",Кобальтпен қорытпаны не сипаттайды?,төзімділігімен және химиалық енжарлығымен,materials,125,materials
"Pfizer/BioNTech вакцинасы (BNT162b2) — американдық Pfizer және қытайлық Fosun Pharma-мен бірлесе отырып, Biontech неміс биотехнологиялық компаниясы әзірлеген COVID-19-ға қарсы ақпараттық РНҚ негізіндегі вакцина. Халықаралық патенттелмеген атауы тозинамеран (ағылш. tozinameran). Pfizer/BioNTech вакцинасы бұлшық ет ішіне енгізіледі. Бұл аРНҚ вакцинасы, модификацияланған матрицтік РНҚ нуклеозидтерінен тұрады, липидті нанобөлшектерге капсулаланған SARS-CoV-2 ақуызының мутантты формасын кодтайды. Вакцинация үшін үш апта аралықпен екі дозаны енгізу қажет.",Pfizer/BioNTech вакцинасының негізгі компоненті қандай?,Модификацияланған матрицтік РНҚ нуклеозидтері,bio,0,био
"Сомали жерін алғашқы адамдар ежелгі тас дәуірінде-ақ қоныстанған. Біздің заманымызда бас кезінде қалалар пайда болып, арабтармен, үнділермен, гректермен, африкалықтармен сауда-саттық жасалды. 7 – 8 ғасырларда Сомали түбегіне араб мұсылмандары көшіп келіп, жергілікті халықтың дінін, тілі мен мәдениетін қалыптастыруға үлкен ықпал жасады. 12 – 19 ғасырларда Сомалиде әр түрлі мұсылман мемлекеттері құрылды, елдің бір бөлігі Оман, Занзибар, Осман сұлтандарының иелігінде болды.",Сомали жеріне қашан араб мұсылмандары келді?,7-8 ғасырларда,history,0,тарих
"Хром (лат. Chromіum; Cr) — элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағы химиялық элементі, атомдық номері 24, атомдық массасы 51,996. Хром — ақ, сұр түсті, қатты, ауыр балқитын металл, балқу температурасы 1910 °C, қайнау температурасы 2480 °C, тығыздығы 7,14 грамм/куб сантиметр. Хром кең тараған элемент. Жер қыртысындағы салмақ мөлшері 2•10−3%. Өнеркәсіптік маңызды минералы — хромит, оның бай кендері Солтүстік Оралда, Кавказ сыртында, Батыс Қазақстанда кездеседі.",Хромның атомдық нөмірі қандай?,24,chemistry,108,химия
"Ауыл шаруашылығы төрт түлік мал мен аздап суармалы-егін өсіруге (картоп, көкөніс, бақша, мал азықтық дақылдар) маманданған. Аудан бойынша ауыл шаруашылығы жерінің аумағы 1868 мың га, оның 4 мың гектарға жуығы егістік, 50 мың гектары шабындық, 1814 мың гектары жайылымдық жер (2002).",Құрманғазы ауданында ауыл шаруашылығы қандай салаларға маманданған?,"Төрт түлік мал шаруашылығы және суармалы егін шаруашылығы (картоп, көкөніс, бақша, мал азықтық дақылдар)",economics,0,экономика
"Ирландия парламенті екі палатадан тұрады: өкілдер палатасы мен сенат. Өкілдер палатасында 160-тан 170-ге дейін мүше бар, олар халық тарапынан тікелей құпия дауысберу арқылы сайланады. Сенат құрамында 60 мүше бар, олардың 11-ін премьер-министр тағайындайды, 6-ы Ұлттық және Дублин университеттерімен сайланады, 43-і жанама сайлау арқылы ерекше тізіммен өтеді.",Ирландия парламентінің жоғарғы палатасы қалай құралады?,"Ирландия парламентінің жоғарғы палатасы сенат болып табылады. Оның 60 мүшесінің 11-ін премьер-министр тағайындайды, 6-ы университеттермен сайланады, ал 43-і жанама сайлау арқылы ерекше тізіммен өтеді.",geo,0,geo
"Байырғы сақ, ғұн, үйсін өнерінде кілемдер мазмұнға құрылған суреттермен әсемделсе, 5 – 7 ғасырларда көп тараған қазіргі қазақ кілемінің үлгілері қалыптасты ( Қазақ кілемі).",Қазақ кілемінің үлгілері қашан қалыптасты?,Қазіргі қазақ кілемінің үлгілері 5-7 ғасырларда қалыптасты.,ethno,0,ethno
"Кейінгі Рим империясы мен ортағасырлық Батыс дәуірінде ""машина"" сөзі тек қоршау құралдарына қатысты болды. 1774 жылы Джеймс Уотттың әмбебап бу машинасын жасауы техникалық революцияны және барған сайын жеделдетілген технологиялық прогресті бастады.",Қашан техникалық революция басталды?,1774 жылы Джеймс Уотттың әмбебап бу машинасын жасауымен техникалық революция басталды.,history,0,history
"Қазіргі Бурятия территориясы Ғұндар мемлекетінің (б.з.б. 209 – б.з. 93), Моңғол Сәнби мемлекетінің (93–234), Жужан қағанатының (330–555), Түрік қағанатының (555–603), Шығыс Түрік қағанаты (603–744), Ұйғыр қағанаты (744–847), Енисей қырғыздары (847–1219), Моңғол империясы (1206–1368) және Солтүстік Юань (1368–1691) құрамына өтті. Бурятияны орта ғасырлық моңғол меркіт, баяттар, барғұттар және түметтер рулары мекендеген. Облыс аумағында бүгіннің өзінде де бурят-монғолдар тұрады.",Қандай рулар Бурятия аумағында мекендеген?,"Моңғол меркіт, баяттар, барғұттар және түметтер рулары",ethno,0,этно
Қарағандының 170 жылдық тарихы бар. Қараған көп өсетіндіктен қала «Қарағанды» деп аталған. Бұл жерден 1833 жылы Байжанов Аппақ тас көмір тапқан. Өтепов деген бай Қарағанды өңірін Н. Ушаковқа 250 сомға сатқан. Орыс кен кәсіпкерлері Ушаков пен Рязанов 1856 жылдан бастап Қарағандыдан көмір өндіре бастайды.,Қарағанды қаласының атауы неге байланысты?,"Қараған көп өсетіндіктен ""Қарағанды"" деп аталған.",history,0,history
"Квентин Джером Тарантино (27 наурыз 1963 жылы туған) - америкалық кинорежиссер, сценарист, оператор, актер және кинопродюсер. Ол кинодағы постмодернизмнің көрнекті өкілі болып саналады. Тарантино 1994 жылы ""Қойыртпақ шығарма"" фильмімен әлемге танылды. Ол ""Канн кинофестивалінің"" ""Алтын пальма бұтағын"", ""Оскар"", ""Алтын глобус"", ""BAFTA"" сынды көптеген беделді марапаттардың иегері. Оның басты туындылары: ""Қоймалық иттер"", ""Қойыртпақ шығарма"", ""Джеки Браун"", ""Биллды өлтіру"", ""Атақсыз шаталар"", ""Азат етілген Джанго"" және т.б.","Тарантиноның қандай фильмі ""Оскар"" марапатына ең көп номинация алды?","""Атақсыз шаталар""",bio,0,bio
"Қазіргі уақытта барлық сиырдың 87,3%-ы жеке меншікте, 6,2%-ы шаруа қожалықтарында, 6,5%-ы мемлекеттік ауыл шаруашылығы мекемелерінде жинақталған. Бұл көрсеткіштер қой мен ешкі түліктері бойынша 80,2; 12,3 және 7,5%-ға, жылқы түлігі бойынша 83,8; 10,6 және 5,6%-ға, түйе түлігі бойынша 75,7; 11,3 және 13,0%-ға сәйкес келеді.",Сиырлардың қанша пайызы жеке меншікте?,"87,3%-ы",social,31,social
"Испанияның негізгі экспорттық тауарлары - машиналар, көлік құралдары, химия өнімдері, тоқыма бұйымдары, азық-түлік. Негізгі импорттық тауарлары - машиналар, көлік құралдары, химия өнімдері, энергия тасымалдаушылар. Негізгі сауда серіктестері - Еуропалық Одақ елдері, АҚШ, Латын Америкасы елдері.",Испанияның негізгі экспорттық және импорттық тауарлары қандай?,"Испанияның негізгі экспорттық тауарлары - машиналар, көлік құралдары, химия өнімдері, тоқыма бұйымдары, азық-түлік. Ал негізгі импорттық тауарлары - машиналар, көлік құралдары, химия өнімдері, энергия тасымалдаушылар.",IT,0,IT
ОАР жерінде болған тайпалардың ежелгі және ортағасырлық тарихы аз зерттелген. Табылған тау-кен қазбалары арқылы біз ОАР жерін адам баласы ежелгі заманнан бастап мекендегендігін білеміз. XVI ғасырда ОАР аумағында төңкеріс жасаған құлдар Гаога мемлекетін құрды. Гаога халқы шаруашылықпен айналысты және оның ат мінген әскерінің мысыр саудагерлерінен алған қарулары да болатын.,ОАР жерінде қандай мемлекет болған?,Гаога мемлекеті,history,0,history
"Сондай-ақ, жадыны зақымдағаннан кейін қатқыл дискте кодты сақтап қалып, келесіде қайта іске қосылуға жағдай жасайтын құрттар бар. Ондай құрттардан тек антивирустік бағдарламалық жасақтама немесе сол секілді құралдардың көмегімен арылуға болады. Көп жағдайда бұндай құрттардың эксплойты құрт денесін жеке файл ретінде көрсете алатын шағын пайдалы жүктемені қамтиды.",Қатқыл дискіде код сақталатын құрттардан қалай құтылуға болады?,Антивирустік бағдарламалық жасақтама немесе сол секілді құралдардың көмегімен,IT,0,IT
"Чехия 1999 жылы НАТО-ға, 2004 жылы Еуропалық Одаққа кірді. Ол ЭЫДҰ, БҰҰ, ЕҚЫҰ және Еуропа кеңесінің мүшесі болып табылады.",Чехия қандай халықаралық ұйымдардың мүшесі?,"ЭЫДҰ, БҰҰ, ЕҚЫҰ және Еуропа кеңесі",geo,0,geo
"Қазақстанда бірнеше ұлттық парктер мен қорықтар бар. Олардың ең танымалдары: Іле Алатауы мемлекеттік ұлттық табиғи паркі, Қаратау мемлекеттік қорығы, Наурызым мемлекеттік қорығы, Барсакелмес мемлекеттік қорығы және Қорғалжын мемлекеттік қорығы. Бұл қорықтар мен парктер Қазақстанның табиғи ресурстарын қорғауға және сақтауға бағытталған.",Қазақстандағы ең танымал ұлттық парктердің бірі қайсы?,Іле Алатауы мемлекеттік ұлттық табиғи паркі.,ecology,0,эколог
"Романтизм туындыларының тілінде әсірелегіш суреттер мол ұшырайды. Адамның бас бостандығын, ірі іс-әрекеттерге ұмтылыстарын мадақтау — Романтизм туындыларына ортақ қасиет. Кейде романтиктер туындыларында өмірден түңілушілік, тағдырға бас июшілік сарыны бой көрсетеді. Романтиктер өздерінің мұратына сай келетін өмір материалдарын өткеннен де, келешектен де қатар іздейді.",Романтизм туындыларының тілінде не мол ұшырайды?,Әсірелегіш суреттер,literature,0,әдебиет
"Ол – белгілі бір мерзім аралығында ішіп-жеуден бас тарту арқылы емделу тәсілі. Аштықпен емдеу «Арылту-диеталық терапиясы» (разгрузочно-диетическая терапия – РДТ) ретінде медицина ғылымының емдеу-сауықтыру орталықтарында қолданысқа еніп кеткелі қашан. Ғылыми негізі де әлдеқашан дәлелденген. Тіршілік иелерінде ауырып не жараланғанда тамаққа тәбеті тартпайтын қасиет бар екендігі белгілі. Оған ағзадағы сақтану түйсігі итермелейді. Ондайда (жай кезде ас қорытуға жұмсалатын) өмірлік қуат жараланған орынға шоғырланып, сол жерді барлық зиянды заттардан аластайды, денені тазартады. Демек, ашығу арқылы аурудан арылу, денені улы заттардан тазарту – о бастан барлық тіршілік иелеріне тән қасиет.",Аштықпен емдеу қалай жүзеге асырылады?,Аштықпен емдеу белгілі бір мерзім аралығында ішіп-жеуден бас тарту арқылы жүзеге асырылады.,medicine,0,медицина
"Қатты сынапты алғаш рет орыс ғалымдары Ломоносов пен Браун алды, олар 1759 жылы желтоқсанда сынапты мұздатып, оның қатты күйдегі металлдық қасиеттерін белгілей алды: иілгіштік, электр өткізгіштік және т.б.; сынаптың сұйық күйде де, қатты күйде де электр тогын өткізетіні көрсетілді.",Қатты сынапты кімдер алғаш рет алды?,орыс ғалымдары Ломоносов пен Браун,history,24,history
"Словакия тұрғындарының көпшілігі этникалық словактар (85,8%). Мажарлар – ең ірі ұлттық азшылық (9,7%), негізінен елдің оңтүстік және шығыс аймақтарында тұрады. Басқа этникалық топтарға сығандар, чехтер, орыстар, украиндар, немістер, моравтар, поляктар және итальяндықтар кіреді. Жалпы, Словакия өте діндар ел, азаматтарының көпшілігі (69%) католиктер.",Словакияның этникалық құрамы қандай?,"Словакия тұрғындарының басым көпшілігі этникалық словактар, ал ең ірі ұлттық азшылық - мажарлар.",ethno,0,ethno
"Қазақстанның жер қойнауы түрлі пайдалы қазбалармен бай. Мұнай, газ, көмір, хром, мырыш, қалайы, алтын, күміс, уран және басқа да кендер Қазақстанның негізгі байлығы болып табылады. Қазақстан әлемдегі ірі мұнай және уран өндіруші елдердің бірі. Сондай-ақ, Қазақстан темір, мыс және полиметалл кендерін өндіруде алдыңғы орындарда тұр.",Қазақстанның негізгі байлығы не?,"Мұнай, газ, көмір, хром, мырыш, қалайы, алтын, күміс, уран және басқа кендер.",materials,0,materials
"Мысық немесе үй мысығы (лат. Felis catus) — Мысықтәрізділердің биологиялық түрі, типпен бірдей кең таралған үй жануары. Асыранды мысықтың арғы тегі ливиялық мысық болып саналады, оны Африка тұрғындары бұдан 5 мың жыл бұрын қолға үйреткен. Қолға үйретілген басқа жануарларға қарағанда мысық арғы тегінен онша өзгере қоймаған, сондықтан мысықтың қолтұқымдары көп емес. Мысықтың денесінен бас, мойын, тұлға, құйрық, алдыңғы және артқы аяқтарды ажыратуға болады.",Мысық қашан қолға үйретілді?,бұдан 5 мың жыл бұрын,bio,207,био
"Ағылшын халқында ең алғашқы сәби дүниеге келісімен отбасындағы бар байлық тек сол балаға ғана мұраға беріледі. Оның басқа іні, сіңлілері болғанымен оларға  ештеңе берілмейді олар өз  тірліктерін өздері жасайды. Ағылшын  әжелері  өз немерелерін өте жақсы көргенімен, тек сенбі, жексенбі күндері ғана немерелерін қонаққа шақырып, күтеді немесе  ата-аналары демалыста жүргенде бір-екі апта ғана немерелеріне қарайды.",Ағылшындарда мұрагерлік қалай жүзеге асады?,отбасындағы бар байлық тек туған алғашқы сәбиге ғана мұраға беріледі.,ethno,51,этно
"АҚШ климаты біркелкі қоңыржай және субтропикті болып келеді. Ал солтүстіктегі Аляска штатында қыстыгүні арктика суығы байқалып тұрады.

Қаңтар айының орташа температурасы Аляскада –18°С, Орталық жазықтың солтүстігінде –24,8°С. Елдің оңтүстік-батысында қаңтар айының орташа температурасы 12°С-тан, Флорида түбегінде 20°С-қа дейін жетеді. Шілде айының орташа температурасы батыс жағалауда 14 – 22°С, шығыста 16 – 22°С-қа дейін ауытқиды, ал орталығындағы жазық өңірлерде 32°С-қа дейін көтеріледі. Батыс жарты шардағы ең жоғарғы температура Ажал аңғарында (56,7°С) байқалды.",АҚШ-тың климаты қандай?,"АҚШ климаты біркелкі қоңыржай және субтропикті болып келеді, бірақ Аляска штатында арктикалық климат байқалады. Температура ауытқуы үлкен, Ажал аңғарында 56,7°С дейін жетеді.",geo,0,Гео
"Қазіргі ОАР-ның жерінде убанги тайпалары қоныстанатын, олар гбанзири, бурака, санго, якома мен нзакара деп бөлінеді. Сол жердің солтүстік-шығыс бөлігінде Багирми сұлтанаты, Дарфур сұлтанаты және Вадай сұлтанаты атты феодалдық мемлекеттер пайда болды. Бұл елдерге арабтардың әсері көп болған және күштеп мұсылмандандыру жүргізілетін.",Қазіргі ОАР жерінде қандай тайпалар мекендеген?,"Убанги тайпалары (гбанзири, бурака, санго, якома, нзакара)",ethno,0,ethno
"Алтын активтігі тіпті нашар металл, активтік қатарында ол ақырғы орында тұр. Оттекпен тікелей еш жағдайда да қосылмайды. Сұйық заттардан тек калий немесе натрийцианидының ерітіндісінде, хлор суында және «патша сұйығында» ериді. «Патша сұйығы» үш көлем тұз қышқылымен бір көлем азот қышқылының қоспасы.",Алтын қандай сұйықтықтарда ериді?,"тек калий немесе натрийцианидының ерітіндісінде, хлор суында және «патша сұйығында»",chemistry,137,chemistry
Болгарияда құқықтың негізгі қайнар көзі болып әдет-ғұрып табылды. Кейін номоканондар арасында Эклога мен Жер туралы заң ерекше орынды иеленген.,Болгарияда құқықтың негізгі қайнар көздері қандай болған?,"Әдет-ғұрып, Эклога, Жер туралы заң.",biblio,0,biblio
Ауданның жер бедері негізінен жазық. Оңың солтүстік және шығыс бөлігін Солтүстік қазақ жазығы алып жатыр. Бұл далалы жазықтықта табақша тәрізді ойпаңдар және олармен алмасып келетін қырқалар көптеп кездеседі. Олардың көпшілігінде тұщы және тұзды көлдер орналасқан.,Солтүстік Қазақстан жерінің бедері қалай сипатталады?,негізінен жазық,geo,20,geo
"Атырау айнасы — 1938 жылы құрылған Гурьев облыстық радио хабары. 1938 жылы 2 наурызы күні алғаш рет радио хабары эфирге шығып, басқармасы құрамында жұмыс істеді. 1957 жылы Облыс кеңесі жанындағы радио комитеті болып құрылды. Гурьев (қазіргі Атырау) қаласында теледидар хабары тұңғыш рет 1967 жылы 25 желтоқсан күні Одақтық теледидардың бағдарламаларын көруге мүмкіндік берген ""Орбита"" стансациясының іске қосылуымен байланысты болды. Теледидардың алғашқы хабарын эфирге шығаруды режиссер Гүлжиһан Өтебаева, диктор-редактор Мәлике Құлпейсова, телеоператор Максим Өтемісов, редактор Қамал Ізмұхамбетов қамтамасыз етті. Материалдық-техникалық жағдайы заман талабына сай болмауына байланысты Гурьев теледидары 1976 жылы 31 желтоқсан күні өзінің өмір сүруін тоқтатты. 1990 жылы 1 Мамыр күні мерекелік репортажбен Атырау теледидары эфирге байқау-сынақ ретінде шыға бастады.",Атырау теледидары қай жылы құрылды?,1938 жылы,history,0,history
Еуропалық Одақ әлемдегі ең ірі сауда қауымдастығы болып табылады. 1995 жылдың қаңтарында Еуропалық Одақ комиссиясының штаб-пәтері орналасқан Брюссель қаласында Қазақстан Республикасы мен Еуропалық Одақ және оның мүше мемлекеттерінің арасында серіктестік пен ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды.,Еуропалық Одақ қандай салада ірі қауымдастық болып табылады?,Еуропалық Одақ әлемдегі ең ірі сауда қауымдастығы болып табылады.,ecology,0,eco
"Облыста 614 мектепке дейінгі білім беру ұйымы жұмыс істейді, оның ішінде 240 балабақша және 37955 баланы қамтитын 374 мектепке дейінгі шағын орталық. Облыста 579 мектеп жұмыс істейді, оның ішінде 560 мемлекеттік күндізгі жалпы білім беретін мектеп, 10 кешкі, 5 арнайы түзету, 2 ведомстводан тыс, 1 мемлекеттік емес, 1 Назарбаев Зияткерлік мектебі. Контингенті 124228 баланы құрайды.",Ақмола облысында қанша балабақша және мектепке дейінгі шағын орталық бар?,240 балабақша және 37955 баланы қамтитын 374 мектепке дейінгі шағын орталыққ,bio,73,bio
"Авторитаризм - саяси тәртіп түрі, оған біржақты билеу, басқарушылардың бағынушыларға жүргізетін үстемдігі тән. Ол демократиялық және авторитарлық саяси жүйелерге қарама-қарсы келеді. Авторитарлы саяси жүйелерде басқарушы топтың билігін қалың бұқара заңды түрде мойындамайды, басқарушы топтың құрамына халық қатыспайды, саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыруда бұқараның үлесі жоқ, басқарушы топ өз билігін әлеуметтік топтар мен жіктердің тарапынан еш бақылаусыз жүзеге асырады. Авторитаризмнің түрлері: абсолютті монархия, диктатура, теократиялық және посттоталитарлық тәртіптер.",Авторитарлы саяси жүйенің негізгі белгілері қандай?,"Авторитарлы саяси жүйенің негізгі белгілері: басқарушы топтың билігін қалың бұқара заңды түрде мойындамауы, басқарушы топқа халықтың қатыспауы, саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыруда бұқараның үлесінің болмауы, басқарушы топтың әлеуметтік топтар мен жіктердің бақылауынсыз билік жүргізуі.",social,0,social
"Еуропада көлдер біркелкі орналаспаған. Солтүстік, солтүстік-шығыс бөлігіндегі мұз басуға ұшыраған аймақта (Фенноскандия) және Британия аралдарында, Альпі өңірінде, Польша мен Германияда көлдер көбірек кездеседі (Ладога, Онега, Венерн, Веттерн, Меларен, Женева, Балатон, т.б.).",Қандай аймақтарда Еуропада көлдер көбірек кездеседі?,"Солтүстік, солтүстік-шығыс бөлігіндегі мұз басуға ұшыраған аймақта, Британия аралдарында, Альпі өңірінде, Польша мен Германияда көлдер көбірек кездеседі.",geo,0,geo
"Астурия территориясы б.з.б 29-19 жылдары Октавиан Август имперлаторлық еткен кезде Рим империясымен жауланып алынған болатын. Рим империясының құлауынан кейін бұл территория б.з. VI ғасырда Свевтармен және Вестготтар тайпаларымен жаулап алынған және осы тайпалардың ықпалында VIII ғасырдың басында арабтармен жауланғанға дейін болған. 711 жылы тәуелсіз Астурия Корольдігі пайда болды. Корлольдік Астурия болып 924 жылға дейін белгілі болатын, кейін ол Леон корольдігі болып аталды. Леон Корольдігі өз кезегінде 1230 жылы Кастилия және Леон Корольдігі болып қосылып кетті.",Астурия Корольдігі қашан құрылды?,Астурия Корольдігі 711 жылы құрылды.,history,0,тарих
"Жапонияда қолдан өсіретін үй құсының бірі - бөдене. Оның жұмыртқасы да, еті де адам ағзасына сіңімді әрі шипалы. Бұл құс өте өсімтал. 5-6 апталық бөдене жұмыртқалай береді. Әрбір бөденеден өнеркәсіптік негізде жылына 250-300 жұмыртқа алуға болады.",Бөдене жылына қанша жұмыртқа бере алады?,250-300 жұмыртқа,bio,217,био
"Топырақтың құнарлылығы оның құрылымына байланысты. Шірінді мен кальцийге бай қара топырақ құрылымы ең жақсы топырақ болып саналады. Топырақ түйіршіктерінің көлемі 10 мм-ге дейін болса, кеуек топыраққа ауа, су оңай өтіп, өсімдіктердің өсуіне қолайлы жағдай туады. Құрылымды топырақ құнарлы келеді.",Топырақтың құнарлылығы неге байланысты және қандай топырақ құрылымы ең жақсы деп саналады?,Топырақтың құнарлылығы оның құрылымына байланысты. Шірінді мен кальцийге бай қара топырақ құрылымы ең жақсы топырақ болып саналады.,geo,0,geo
"Гелий (лат. Helium; He) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент; ат. н. 2, ат. м. 4,0026. Гелийді 1868 ж. француз астрономы Ж.Жансен мен ағылшын астрономы Дж.Н. Локьер күн сәулесінің спектрінен тапқан, 1895 ж. ағылшын химигі У.Рамзай радиоактивтік клевеит минералынан бөліп алған. Қалыпты жағдайда Гелий – бір атомды түссіз, иіссіз, инертті газ, қайнау t – 268,93°С, тығызд. 0,178 г/л.",Гелий қашан ашылды?,1868 ж.,materials,126,materials
"Тараз — Жамбыл облысының орталығы. XVIII ғасырда бұл қала Әулие-Ата деп аталған. 1936-1937 жылдар аралығында Мирзоян деп аталған. 1937-1997 жылдары Жамбыл, 1997 жылғы 8 қаңтарда тарихи атауы — Тараз атауы қайтарылды. Орта ғасырларда Тараз деген атауымен әйгілі болды. Қалаға ең бірінші келгендер - Ферғана алқабының соғдылары болған.",Тараз қаласының бұрынғы атаулары қандай?,"Әулие-Ата, Мирзоян, Жамбыл",history,0,history
"Хорватияның астанасы Загреб 21-ші округ мәртебесіне ие. Өнеркәсіптің жетекші салалары: кеме жасау, машина жасау, химия, тамақ, тоқыма, ағаш өңдеу, электр және электроника, фармацевтика өнеркәсібі. Туризм экономиканың маңызды саласы болып табылады.",Хорватияның экономикасындағы жетекші салалар қандай?,"Хорватияның экономикасындағы жетекші салалар кеме жасау, машина жасау, химия, тамақ, тоқыма, ағаш өңдеу, электр және электроника, фармацевтика өнеркәсібі және туризм болып табылады.",ecology,0,eco
"Музыкадағы pомантизм антирационализм, сондай-ақ адамның ішкі жан дүниесіне үңілу сияқты жалпы романтизм ағымына тән қасиеттерді бойына сіңіре отырып дамыды. Романтикалық музыканың бейнелілігі артты. Әуен бұрынғысынан да дараланып, рельефті, көңіл күй сәттерін дөп баса алатын иірімді сипатқа ие болды.",Музыкадағы романтизм қандай қасиеттерді бойына сіңірді?,"Антирационализм, адамның ішкі жан дүниесіне үңілу",music,0,музыка
"Құран - мұсылмандардың қасиетті кітабы. Ол Аллаһ тарапынан Мұхаммед пайғамбарға уахи арқылы түсірілген. Құран араб тілінде жазылған және мұсылмандар үшін өмірлік жол сілтеуші болып табылады. Құран мұсылмандардың діни, әлеуметтік және саяси өмірінің негізгі қағидаларын қамтиды. Ол адамдарға имандылық, тақуалық, әділеттілік және қайырымдылық сияқты жоғары адамгершілік қасиеттерді үйретеді.",Құран қандай тілде жазылған?,Араб тілінде.,religion,0,дін
"Жануарларда ас қорыту, қан айналу, жүйке жүйесі, сезім және жыныс органдары, тыныс алу, зәр шығару жүйесі жақсы жетілген.",Жануарларда қандай жүйелер жақсы жетілген?,"Жануарларда ас қорыту, қан айналу, жүйке жүйесі, сезім және жыныс органдары, тыныс алу, зәр шығару жүйелері жақсы жетілген.",bio,0,био
"Қайта өндіру процесінде қолданылмаған, сол қалпында сұранысқа түспейтін шикізатты қалдықтар деп атайды. Олар көбінесе, екіншілік ресурстарды түзеді. Өңдеуге және өндірісте қолдануға қажетті жағдайға жарамды жинақталған екіншілік ресурстарды – техногендік кен орындары деп атайды. Шикізатты максималды қолдануға және қалдықтарын өндірістің қосымша өнімдері мақсатында іске жаратуға бағытталған шикізаты өңдеу технологиясын қалдықсыз технология деп атайды.",Қалдықсыз технология дегеніміз не?,Шикізатты максималды қолдануға және қалдықтарын өндірістің қосымша өнімдері мақсатында іске жаратуға бағытталған шикізаты өңдеу технологиясын,materials,280,materials
"Көне түріктер ""Бір Тәңірі"" деп көк аспанға табынған. Тәңір көне түріктердің түсінігі бойынша, жер бетіндегі жанды, жансыз табиғаттың бәрінің үстінен қарайтын, соларды таратушы, соларды жарылқаушы, жазалаушы бір ғарыштық (аспандық) күш. Бұл жағынан алғанда, Тәңір кейінгі мұсылмандық ""Алла"", ""Құдай"" ұғымдарына жақын келеді.",Көне түріктердің табынған құдайы қалай аталады?,Тәңір,religion,0,дін
"Бостон Феникс шрифті кеңінен қолданғаны туралы, әсіресе маңызды тақырыптар бойынша жазуға арналған сәйкессіздіктер туралы, екі Индианополис графикалық дизайнерлері Дэйв пен Холли Комбс өз веб-сайты арқылы өздерінің веб-сайты арқылы жасаған науқанына наразылық білдірді. Санс «. Қозғалысты 1999 жылы екі дизайнер ойлап тапты, олардың біреуі балалардың мұражай экспозицияларындағы «Комик Сэнс» фильмін қолданғанын және 2009 жылдың басында қозғалыс «әрқашан мәртебесі күшті» деп талап етті.",Қандай дизайнерлер Comic Sans шрифтіне қарсы науқан бастады?,Индианополис графикалық дизайнерлері Дэйв пен Холли Комбс Comic Sans шрифтіне қарсы науқан бастады.,IT,0,IT
"Орталық Қазақстанның солтүстік бөлігі ауыл шаруашылығын дамытуға қолайлы. Мұнда астық тұқымдастары, техникалық дақылдар, бау-бақша және картоп егіледі. Сонымен қатар, ірі қара, жылқы, қой, шошқа өсіріледі. Ал оңтүстік бөлігі тек мал жайылымына ғана жарамды.",Орталық Қазақстанның Солтүстік бөлігі не үшін қолайлы?,ауыл шаруашылығын дамытуға,ethno,38,ethno
"Вольфрам (лат. Wolframium; W) — элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағы химиялық элемент; атомдық нөмірі 74, атомдық массасы 183,85. Вольфрам табиғатта аз тараған, жер қыртысының 1Ч10-4 %-ын құрайды. Бос күйінде кездеспейді, оның минералдары – вольфраматтар, аздап оксидтер және сульфидтер күйінде кездеседі. Вольфрамды 1781 жылы швед химигі Карл Шееле тапқан, 1783 жылы ағайынды д'Элуяр вольфрам ангидридін көміртекпен тотықсыздандыру арқылы алғаш рет металл вольфрам алған.",Вольфрам қай жылы ашылды?,1781 жылы,chemistry,368,химия
"Периодтарда солдан оңға қарай сыртқы қабаттағы электрондар саны біртіндеп артады, бұл металдық қасиеттің біртіндеп әлсіреп, бейметалдық қасиеттің артуына әкеп соғады.",Периодта солдан оңға қарай не өзгереді?,қабаттағы электрондар саны біртіндеп артады,chemistry,37,chemistry
"Астана қаласының климаты аса континенталды. Жазы ыстық және құрғақ, ал қысы суық, ұзақ. Қаланың орташа жылдық температурасы 3,1°C, ал жауын-шашын жылына 300 мм түседі.",Астана қаласының климаты қандай?,"Астана қаласының климаты аса континенталды, яғни жазы ыстық және құрғақ, ал қысы суық, ұзақ.",geo,0,Гео
"20 ғасырдың соңғы он жылдығында Еуропаның саяси-әкімшілік бөлінісінде үлкен өзгерістер болып өтті. КСРО, ЮСФР-дің ыдырауына байланысты бір топ жаңа мемлекеттер пайда болды. Германия Демократиялық Республикасы Германияның құрамына енді. 2001 жылдың басында Еуропада мынандай мемлекеттер болды: Австрия, Албания, Андорра, Беларусь, Бельгия, Болгария, Босния және Герцеговина, Ватикан, Венгрия, Германия, Грекия, Дания, Ирландия, Исландия, Испания, Италия, Қазақстан (батыс бөлігі), Латвия, Литва, Лихтенштейн, Люксембург, Солтүстік Македония, Мальта, Молдова, Монако, Нидерланд, Норвегия, Польша, Португалия, Ресей, Румыния, Сан-Марино, Словакия, Словения, Түркия (солтүстік-батыс шеті), Украина, Ұлыбритания, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Швейцария, Швеция, Эстония, Югославия.",2001 жылы Еуропада қанша мемлекет болды?,2001 жылдың басында Еуропада 49 мемлекет болды.,politics,0,politics
Дюркгейімнің суицид теориясына байланысты адам бір проблемаға тірелген кезде немесе ол бейімделген орта немесе әлеуметтік топ одан бас тартқан кезде ол өзін- өзі өлтіруге барады деген. Әлеуметтік байланыстардың ерекшеліктерін ескере отырып ол келесі суицид түрлерін бөліп көрсетті: эгойсттік және альтруисттік.,Дюркгейім қандай суицид түрлерін бөліп көрсеткен?,Эгойсттік және альтруисттік.,sociology,0,социология
"Кобальт (лат. Cobaltum; Co) — элементтердің периодтық жүйесінің VIII тобындағы химиялық элемент, атомдық нөмері 27; атомдық массасы 58,933. Кобальт – күміс түсті ауыр металл, балқу t 1494°С; қайнау t 2960°С; тығыздығы 8,9 г/см3. Табиғатта тұрақты 2 изотопы (59Co және 57Co) және бір радиоактивті 60Со изотопы (жартылай ыдырау периоды 5 жыл) бар. Кобальт оксиді ежелгі дәуірде Мысырда, Вавилонда, Қытайда шыны мен кіреукені көк түске бояу үшін қолданылған.",Кобальттың балқу температурасы қандай?,1494°С,chemistry,183,химия
"Биік Орталық Азия құрамына орташа биіктігі 4000 – 5000 м-ге жететін Памир, Куньлунь, Гиндукуш, Қарақорым, Тибет, Гандисышан тауларынан тұратын биік тау жүйелері жатады.",Биік Орталық Азияға қандай тау жүйелері кіреді?,"Памир, Куньлунь, Гиндукуш, Қарақорым, Тибет, Гандисышан",geo,68,geo
Мажарстан – парламенттік республика. Елді президент басқарады. Заң шығарушы органы – бір палаталы Мемлекеттік жиналыс. Атқарушы билікті Мемлекеттік жиналыс құрамындағы әртүрлі партия өкілдерінен құралған үкімет жүргізеді.,Мажарстанның мемлекеттік басқару жүйесі қандай?,Мажарстан - парламенттік республика. Елді президент басқарады. Заң шығарушы орган - бір палаталы Мемлекеттік жиналыс. Атқарушы билікті Мемлекеттік жиналыстағы партия өкілдерінен құралған үкімет жүргізеді.,social,0,social
Италия - парламенттік республика. 1948 жылы қабылданған конституция бойынша елді Президент басқарады. Ол 7 жыл сайын қос палаталы парламент депутаттары мен облыстардан келген өкілдердің бірлескен жиналысында қайта сайланып отырады. Заң шығарушы орган екі палатадан: Республика сенаты мен Депутаттар палатасынан тұрады. Атқарушы билік Министрлер Кеңесінің қолында.,Италияның мемлекеттік басқару жүйесі қалай құрылған?,"Италия - парламенттік республика. Президент мемлекетті басқарады. Заң шығарушы билік екі палаталы парламентте, ал атқарушы билік Министрлер Кеңесінде.",social,0,social
"Эстетикаға ""калокагатия"" ұғымын енгізген Сократ болатын. Шынайы сұлулық — ізгі сұлулық, кешірімді сұлулық деген көзқарас кейінірек келе бүкіл еуропалық эстетиканың орталық ұстанымына айналып кетті.","""Калокагатия"" ұғымын эстетикаға кім енгізген және оның мәні қандай?","""Калокагатия"" ұғымын эстетикаға Сократ енгізген. Бұл ұғым ""шынайы сұлулық - ізгі сұлулық, кешірімді сұлулық"" деген көзқарасты білдіреді. Кейінірек бұл көзқарас еуропалық эстетиканың негізгі ұстанымына айналған.",history,0,history
"Украинада христиан дінінің православие тармағы басым. Сонымен қатар католицизм, ислам, иудаизм діндері де бар.",Украинада христиандықтың қай тармағы басым,православие,religion,27,діни
Аустрия • Бельгия • Болгария • Германия • Грекия • Дания • Ирландия • Испания • Италия • Кипр • Латвия • Литва • Люксембург • Мажарстан • Мальта • Нидерланд • Польша • Португалия • Румыния • Словакия • Словения • Финляндия • Франция • Хорватия • Чехия • Швеция • Эстония,Литва қандай халықаралық одақтың мүшесі?,Еуропа Одағының,geo,0,geo
"Қырым түбегін адамзат палеолит дәуірінен бастап қоныстана бастаған. Мұнда ежелгі дәуірлер мен орта ғасырларда өткен ірі тарихи оқиғалар Еуразиядағы саяси, мәдени процестерге өз әсерін тигізді.",Қырым түбегінде қашан адамдар қоныстана бастады?,Палеолит дәуірінен бастап,history,0,history
Ақтөбе облысы Қазақстанның ең маңызды өнеркәсіп ауданы болып табылады. Оның аумағында хром кені базасында қара және түсті металлургия салалары дамыған. Кен орнында Хром қосылыстары және ферроқорытпа зауыттары жұмыс істейді. Хром кенінің және хром қосылыстарының негізгі бөлігі жақын және алыс шетелдерге экспортқа шығарылады.,Ақтөбе облысында қандай металлургия салалары дамыған?,хром кені базасында қара және түсті металлургия салалары,materials,86,materials
"Обама кейбір посткеңестік елдермен АҚШ-тың болашақ саясатына қатысты да пікірін білдірген. Ол ""Ресей АҚШ-тың жауы да, жақын одақтасы да емес"" деп, ""Америка Ресейден көбірек демократия пен ашықтықты талап етуден де бас тартпауы тиіс"" деген.",Барак Обама Ресеймен қандай саясат ұстануды ұсынды?,Ресейден көбірек демократия мен ашықтықты талап етуді ұсынды.,politics,0,саяси
"Романтизм (ағылш. romantіcіsm, фр. romantіsme, нем. romantіk) – 18 ғасырдың соңы мен 19 ғасырдың алғашқы жартысында Еуропа мен Америка елдерінің рухани мәдениетінде: музыка, театр, бейнелеу өнері, эстетика және т.б. әдеби-көркем салаларда тараған идеялық көркемдік бағыт. Романтизмнің адамзат мәдениеті дамуындағы тарихи рөлі зор. Ол көптеген елдердің рухани мәдениетін гуманистік идеялармен байытты. Романтизм бағытында туған туындылардың кейіпкерлері әдетте болмыстың ырқымен келіспейтін, жақсы өмір, бақыт, азаттық үшін күресетін күшті жандар болып келеді.",Романтизм бағытындағы туындылардың кейіпкерлері қандай болып келеді?,"Болмыстың ырқымен келіспейтін, жақсы өмір, бақыт, азаттық үшін күресетін күшті жандар.",literature,0,әдебиет
Құстар - омыртқалы жануарлардың бір класы. Олардың дене құрылысы ұшуға бейімделген. Құстар жұмыртқа салады және әртүрлі ортада тіршілік етеді. Қазақстанда 489 түрі кездеседі.,Құстардың дене құрылысындағы ерекшеліктері қандай?,"Құстардың дене құрылысы ұшуға бейімделген: алдыңғы аяқтары қанатқа айналған, төс, сан және мойын бұлшықеттері жақсы жетілген, сүйектері жұқа және ауаға толы қуыс, қаңқасы жеңіл әрі берік.",bio,0,био
XXI ғасырда дүние жүзінің ғалымдарын толғандыратын мәселе ол қазіргі кезде жасөспірімдер арасында жиі кездесетін-суицид. БӘДСҰ-ның соңғы мәліметтері бойынша 15-24 жас аралығындағы жасөспірімдер арасында өзін-өзі өлтіру екі есе артып кетті. Ол мемлекеттегі экономикалық жағдайларға байланысты. Мәселем Францияда соңғы 10 жылда суицидттен өлген балалар саны үш есе артқан. Енді бұл өлімдер жол апатынан қайтыс болған адамдар санымен теңеліп отыр. АҚШ-та 15-19 жас аралығындағы өзін- өзі өлтіру саны 1 жылда 5000-ға дейін көтерілді.,Жасөспірімдер арасындағы суицид деңгейінің артуына не себеп болады?,Мемлекеттегі экономикалық жағдайлар.,sociology,0,социология
"Абай адамдардың өз даралығын сәулелендіріп, көпке пайдасын тигізу сияқты тіршілік құн көзқарасында болғандығын айқын көреміз. Абайдың осындай жүйелі идеялық ұғымды жақтағандықтан да, ол «адамшылық, адамдық» деген мәселеге тоқталғанда: «Дүниенің керінген әм көрінбеген сырын кеңілдеп, ең болмаса, денелеп білмесе, адамдықтың өзі болмайды. Оны білмеген соң ол жанадам жаны болмайды. Хайуан жаны болады» деп тұжырымдады.",Абай адамдықтың қандай шартын атап өтті?,Абай дүниенің сырларын білуді адамдықтың шарты деп атап өтті.,ethno,0,этно
"Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты белсенділігімен, тепе-теңдік сақтауға ұмтылысымен, прагматизмдігімен, сындарлы сұхбат жүргізуге талпынысымен және көпжақты ынтымақтастыққа бағытталғандығымен ерекшеленеді.",Қазақстанның сыртқы саясаты қандай ерекшеліктерге ие?,"Қазақстанның сыртқы саясаты белсенділігімен, тепе-теңдік сақтауға ұмтылысымен, прагматизмдігімен, сындарлы сұхбат жүргізуге талпынысымен және көпжақты ынтымақтастыққа бағытталғандығымен ерекшеленеді.",politics,0,politics
"Оңтүстік жағында Ялта, Мисхор, Алупка, Алушта, т.б. курорттар орналасқан. Басты қалалары — Симферополь, Севастополь, Керчь.",Қырым түбегіндегі басты қалалар қайсылар?,"Симферополь, Севастополь, Керчь",geo,0,geo
"1942 жылы эвакуациямен келген ""Мосфильм"" мен ""Ленфильм"" киностудиялары Алматы көркемфильмдер киностудиясымен қосылып, 1944 жылға дейін біріккен Орталық киностудия (ЦОКС) деген атпен жұмыс істеді. С.Эйзенштейн, Ю.Я. Райзман, Г.Л. Рошаль, В.И. Пудовкин, Д.Вертов сынды кеңес кино өнерінің майталмандары қазақ шеберлерімен шығармашылық бірлікте болды.",Қандай киностудиялар Алматыға эвакуацияланды?,"""Мосфильм"" мен ""Ленфильм"" киностудиялары Алматыға эвакуацияланды.",history,0,history
"Чехословакияның Коммунистік партиясы 1946 жылғы сайлауда көпшілікке ие болып, 1948 жылғы мемлекеттік төңкерістен кейін кеңестік биліктің астында бір партиялы коммунистік мемлекет құрды. Режимге деген наразылықтың артуы 1968 жылы Кеңес Одағы шабуылымен басылған, Прага көктемі деп аталатын реформисттік қозғалыспен аяқталды.",Прага көктемі деген не?,"Прага көктемі - Чехословакияда 1968 жылы болған реформисттік қозғалыс, ол Кеңес Одағының шабуылымен басылды.",history,0,history
"Муаз Пайғамбар дүние салғанша Йеменде Ислам жолында қызмет етті. Ол жерде мұсылмандардың саны күннен-күнге көбейіп жатты. Бір ретінде Нәһә тайпасынан жүз адам бірден оның себепкерлігімен Исламды қабылдады. Муаз ибн Жәбәл Пайғамбар қайтыс болып, Әбу Бәкірдің халифалығы тұсында Йеменнен оралды. Қалған өмірін Сирияда өткізіп Иорданияда оба індетіне шалдығып, небәрі отыз сегіз жасында дүниеден озды.",Муаз ибн Жәбәл қай жерде қызмет етті және қалай қайтыс болды?,"Йеменде Ислам жолында қызмет етті. Иорданияда оба індетіне шалдығып, 38 жасында қайтыс болды.",bio,0,био
"Германия - федеративті мемлекет, орталық Еуропада орналасқан. Ол 16 жерден тұрады. Германияның астанасы - Берлин қаласы. Халқының көпшілігі неміс тілінде сөйлейді және христиан дінін ұстанады.",Германияның әкімшілік-аумақтық бөлінісі қалай құрылған?,"Германия 16 жерден тұрады. Жерлер аудандарға, ал аудандар қалалар мен қауымдастықтарға бөлінеді.",geo,0,geo
"Дисплей (монитор) – компьютердің экранына ақпаратты шығаратын құрылғы. Сыртқы пішіні бойынша дисплей кәдімгі түрлі түсті теледидарға ұқсайды, сондықтан оны жиі телевизиялық техникадағыдай монитор деп те атайды.",Монитордың қызметі қандай?,Монитордың қызметі компьютердің экранына ақпаратты шығару болып табылады.,IT,0,IT
"Бірнеше жылдан кейін Жапония интервенциясы Манджурияда орын алды. 1935 жылы Қуанғали отбасысын теміржол көлігімен Шаңхайға көшіруге шешім қабылдады. Осы уақытта Тамараның туған сіңлісі атыста қайтыс болды, бірақ Қуанғали әйелі мен қызын Францияға бет алған норвегиялық кемеге отырғызып үлгерді. Бұл 1936 жылы, жапондықтардың Шанхайдан кемелердің кетуіне тыйым салғаннан тура бір жыл бұрын болды.",Қуанғали отбасын неліктен Шаңхайға көшірді?,Жапония интервенциясы Манджурияда орын алғандықтан.,history,0,тарих
"АҚШ аумағының басым көпшілігі Атлант мұхитынан Тынық мұхитқа дейінгі ендік бағытта созылып жатқан қоңыржай және субтропиктік белдеуде орналасқан. Аляска штаты субарктика және арктикалық, ал Гавай штаты – Тынық мұхиттың тропиктік белдеуінде. Жер бедерінің 1/2-ін (елдің батысында) биік таулы жоталар мен таулы үстірттер алып жатыр.",АҚШ-тың табиғат зоналары қандай?,"қоңыржай және субтропиктік белдеуде орналасқан. Аляска штаты субарктика және арктикалық, ал Гавай штаты – Тынық мұхиттың тропиктік белдеуінде",geo,98,Гео
"Қырғызстан Орталық Азияда орналасқан таулы, мұхитқа шыға алмайтын мемлекет. Астанасы - Бішкек қаласы. Халқы 7 миллионнан асады. Қырғыздар басым ұлт болып табылады. Ресми тілдері қырғызша және орысша. Ақша бірлігі - сом. Аумағы 199,5 мың шаршы км. Президенттік басқару нысанындағы мемлекет.",Қырғызстанның географиялық жағдайы қандай?,"Қырғызстан Орталық Азияда орналасқан таулы, мұхитқа шыға алмайтын мемлекет.",geo,0,geo
"Астурия немесе Астуриялық княздік - Испанияның солтүстігіндегі автономды бірлестік және аудан. Бискай шығанағының жағалауында орналасқан. Әкімшілік орталығы - Овьедо, ірі қаласы - Хихон. Территориясы 10 603,57 км², халқы 1 085 289 адам (2009 ж.). Астурияда өзінің тілі - астуриялық тіл қолданылады. Аудан территориясымен Кантабрий таулары өтеді. Астурияда 4 биосфералық қорығы, 5 ұлттық паркі, 10 табиғи қорығы, 10 табиғи территориясы және 35 табиғат ескерткіштері бар. Климаты мұхиттық, жауын-шашын мол. Астуриялық өзендер қысқа, бірақ саны көп.",Астурия қандай географиялық орналасқан?,"Астурия Испанияның солтүстігінде, Бискай шығанағының жағалауында орналасқан.",geo,0,гео
"Жасалыну эволюциясына байланысты барлық пайдалы қазба магмалық, жауындық және метаморфтық болып бөлінеді. Олардың Жер бетінде орналасуында да белгілі бір заңдылық бар. Бір мекенде жинақы күйде табылатын пайдалы қазбалар магмалық болып есептелінеді. Бұл руданың магмадан және одан бөлінетін ыстық су қоспасынан қалыптасатынын білдіреді.",Пайдалы қазбалар қалай бөлінеді?,"магмалық, жауындық және метаморфтық",geo,54,geo
"Оның мұндай қасиетін 1938 ж. П.Л. Капица ашқан. Не І қатты қайнаса, Не ІІ баяу қайнайды, бұл ерекшелік Не ІІ-нің өте жоғары жылу өткізгіштігімен байланысты. Сұйық 3Не (ферми-сұйықтық) абсолюттік нөл температура мен 3,4 МПа қысымда аса аққыштық қасиетке ие болады.",Неліктен Ne II баяу қайнатылады?,Не ІІ-нің өте жоғары жылу өткізгіштігімен байланысты,physics,103,physics
"Франц Кафка (1883-1924) - XX ғасырдың аса ықпалды неміс тілді Богемиялық жазушы. Оның шығармалары реализм мен фантазия элементтерін біріктіреді. Кафканың оқшауланған кейіпкерлері әдетте оспадар, сюрреалистік тығырық пен түсініксіз әлеуметтік-бюрократиялық күштерге тап келеді. Ол өмірінде отбасына және жақын достарына жүз шақты хат жазады, арасында әкесіне жазған хаттары да бар, өйткені оның әкесімен байланысы ылғи да шиеленісті және формалды күйде болады. Кафка Австро-Венгрия империясының Прага қаласындағы Ескі қала алаңында туылады. Оның отбасы орта тапқа жататын неміс тілді Ашкенази еврейлері болатын.",Франц Кафканың шығармаларында қандай жанрлар қамтылған?,Кафка шығармаларында реализм мен фантазия элементтері біріктірілген.,literature,0,әдебиет
"Периодтық жүйе периодтық заңның құрылымдық кескіні. Ол 7 периодтан 8 топтан тұратын кесте. Периодтар үлкен және кіші болып бөлінеді. Бір периодта орналасқан элементтердің энергетикалық деңгейлерінің саны бірдей болғанымен, олардың ядро зарядтарының артуына байланысты ядроның электронды тарту күші артады, сондықтан атом радиустары солдан оңға қарай кемиді.",Периодтық жүйеде периодтар неше түрлі болады?,үлкен және кіші,chemistry,101,chemistry
"Қарағанды — Орталық Қазақстандағы қала, Қарағанды облысының орталығы. Қазақстан қалаларының халық саны бойынша Алматы, Астана, Шымкент және Ақтөбе шаһарларынан кейін 5-ші орында орналасқан. 1934 жылғы 10 ақпанда Қарағанды поселкесі ЖОАК Президиумының қаулысымен қала болып қайта құрылды. Қала аумағы 543,3 шаршы километрге тең. Қала халқының саны 2019 жылғы 1 қазан 496 701 адамды құрады.",Қарағанды қаласы қай облыстың орталығы?,Қарағанды облысының орталығы.,geo,0,geo
"1930 жылы көктемде үкімет декреті бойынша КСРО аумағында декреттік уақыт енгізілді: барлық сағаттық белдеулерде сағат тілі тұрақты түрде бір сағатқа ілгері жылжытылды. Кейбір елдерде декреттік уақытты жаз айларында тағы 1 сағат ілгері жылжыту қабылданған.
Алматы және Астана уақыты (5 сағаттық белдеу) бүкіләлемдік уақыттан 6 сағат алда.",Қазақстанда қанша сағаттық белдеу бар?,Қазақстан Республикасының аумағы арқылы 4- және 5-сағаттық белдеу өтеді.,geo,0,geo
"Чандрасекхара Венката Раман (1888-1970) - үнді физигі, 1930 жылы жарықтың шашырауы саласындағы жұмыстары үшін Нобель сыйлығының лауреаты. Ол жарық мөлдір материал арқылы өткенде, ауытқыған жарықтың бір бөлігі толқын ұзындығы мен амплитудасын өзгертетінін анықтады. Бұл құбылыс Раман эффектісі деп аталады. Раман эффектісі молекулалар мен кристалдардың спектроскопиясын зерттеудің маңызды әдісі болып табылады.",Раман қандай жаңалық ашты?,Раман жарықтың шашырауы кезіндегі жаңа құбылысты - Раман эффектісін ашты.,physics,0,физика
"Словакия Республикасының Ұлттық кеңесіне 2016 жылғы сайлауда келесі нәтижелер болды: Smer-SD - 28,28%, SaS - 12,1%, OLaNO - 11,02%, SNS - 8,64%, Kotleba - 8,04%, Most-Hid - 6,5%, Siet - 5,6%, SMK - 4,04%.",2016 жылғы Словакия парламенттік сайлауында қандай партиялар жеңіске жетті?,"2016 жылғы сайлауда Smer-SD партиясы 28,28% дауыспен жеңіске жетті.",politics,0,politics
"Чехия Орталық Еуропада орналасқан мұхитқа шыға алмайтын ел. Ол 78 866 шаршы километрді алып жатыр және 10,7 миллион халқы бар. Чехия 9-шы ғасырдың соңында Богемия герцогтігі ретінде құрылды. 1918 жылы Аустрия-Мажарстан империясының ыдырауынан кейін бірінші Чехословак Республикасы құрылды. Чехословакия 1989 жылы барқыт революциясынан кейін коммунистік басқаруды бейбіт жолмен аяқтап, нарықтық экономикасы бар демократияны қалпына келтірді. 1993 жылы Чехословакия бейбіт жолмен ыдырап, Чехия мен Словакия тәуелсіз елдерге айналды. Чехия 1999 жылы НАТО-ға, 2004 жылы Еуропалық Одаққа кірді.",Чехия қай құрылымдардың мүшесі?,"Чехия ЭЫДҰ, БҰҰ, ЕҚЫҰ, Еуропа кеңесі, НАТО және Еуропалық Одақтың мүшесі.",geo,0,geo
"Оңтүстік Қазақстан — батыстағы Арал теңізінен шығыстағы Жетісу Алатауына дейінгі және солтүстіктегі Балқаш көлі мен Бетпақдала шөлінен Қазақстанның оңтүстіктегі шекарасына дейінгі үлкен алқапты алып жатқан өңір. Құрамына Алматы, Жамбыл, Түркістан, Қызылорда облыстары жатады. Аумағының 80%-ы дерлігін шөлді жазықтар және біраз бөлігін Тянь-Шань мен Жетісу Алатауының батыс және солтүстік сілемдері мен тауалды қырқалары алып жатыр. Бұл таулардан Шу, Іле, Қаратал және т.б.кішігірім өзендер басталады.",Оңтүстік Қазақстан қандай облыстардан тұрады?,"Алматы, Жамбыл, Түркістан, Қызылорда облыстары",geo,221,geo
"Қалада темір құрастырушы зауыты, автожөндеу зауыты, «Автобөлшектер» зауыты т.б. зауыттар жұмыс істеп тұр.",Тараз қаласында қандай зауыттар бар?,"Темір құрастырушы зауыты, автожөндеу зауыты, «Автобөлшектер» зауыты",industry,0,industry
"Вольфрам (лат. Wolframium; W) — элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағы химиялық элемент; атомдық нөмірі 74, атомдық массасы 183,85. Вольфрам табиғатта аз тараған, жер қыртысының 1Ч10-4 %-ын құрайды. Бос күйінде кездеспейді, оның минералдары – вольфраматтар, аздап оксидтер және сульфидтер күйінде кездеседі. Вольфрамды 1781 жылы швед химигі Карл Шееле тапқан, 1783 жылы ағайынды д'Элуяр вольфрам ангидридін көміртекпен тотықсыздандыру арқылы алғаш рет металл вольфрам алған.",Вольфрамның атомдық нөмірі қандай?,74,materials,112,materials
"Платина (лат. Platіnum; Pt) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент, атом нөмірі 78, атомдық массасы 195,09; асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45 г/см3, балқу температурасы – 1769°С, қайнау температурасы – 3900°C. Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 изотопы бар: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt. Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық, өте сирек де болса гидротермалық кендерде табылады. Сонымен қатар оның шашыранды кендері де бар.",Платина химиялық элементтердің қай тобына жатады,VІІІ тобындағы,chemistry,64,химия
"Астурияның 2008 жылы 1 адамға шаққандағы ЖІӨ көрсеткіші € 22,640 немесе Еуропа бойынша орташадан (€ 25.100) 90,2 %-ы құрайды. Бұл көрсеткіш ауданға байлығы бойынша тек 12-і орынға ие болуға мүмкіндік береді. 1970-1980 жылдары бұл көрсеткіш Астурияның Оңтүстік Еуропадағы экономикасы ең жоғарғы аудандарының қатарына кіруге мүмкіндік берген. 2008 жылы экономикалық даму деңгейі 0,82 % құрады. Бұл Испания бойынша ең төмен көрсеткіш. Жақсы жағына, тек Испания бойынша ғана емес бүкіл Еуропа бойынша орташа көрсеткіштен төмен жұмыссыздықтың деңгейін 8,43 %-ы жатқызуға болады.",Астурияның 2008 жылғы 1 адамға шаққандағы ЖІӨ көрсеткіші қандай болды?,"Астурияның 2008 жылғы 1 адамға шаққандағы ЖІӨ көрсеткіші 22,640 евро болды.",economics,0,экономика
"1957 жылы Кеңес Одағы Жердің жасанды серігін ұшырғаннан кейін, АҚШ Қорғаныс министрлігі ақпаратты тасымалдаудың сенімді жүйесі қажет деп шешті. АҚШ алдыңғы қатарлы зерттеу жобаларының агенттігі (ARPA) осы мақсатта компьютерлік желі құруды ұсынды. Бұл желіні құру Лос-Анджелестегі Калифорния университетіне, Стэнфорд зерттеу орталығына, Юта штатының университетіне және Санта-Барбара қаласындағы Калифорния штатының университетіне тапсырылды. Компьютерлік желі ARPANET деп аталып, 1969 жылы аталған төрт ғылым орталықтарын біріктірді.",ARPANET желісін құру қандай мақсатпен жүзеге асырылды?,ARPANET желісі ақпаратты тасымалдаудың сенімді жүйесін құру мақсатында жасалды.,IT,0,IT
"""Ғылымдар классификациясы туралы"" трактатында Әл-Фараби өз заманында белгілі болған ғылымдардың бәріне шолу жасайды. Бұл – лингвистика немесе тіл туралы ғылым, логика, математика, физика, метафизика, азаматтық ғылым, юриспруденция және дін ілімі.",Әл-Фараби қандай ғылымдарды жіктейді?,"Әл-Фараби лингвистика, логика, математика, физика, метафизика, азаматтық ғылым, юриспруденция және дін ілімі сияқты ғылымдарды жіктейді.",biblio,0,biblio
"Қазақстан Республикасы облыстары: Абай, Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, Батыс Қазақстан, Жамбыл, Жетісу, Қарағанды, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Түркістан, Ұлытау, Шығыс Қазақстан.",Қазақстанда қанша облыс бар?,17 облыс.,geo,0,geo
"Қазақтар дүниенің бағытын бетін шығысқа қаратып тұрып анықтаған. Шығысқа беттеп тұрған адамның маңдай алды шығыс, арқасы — батыс, оң қолы — оңтүстік, сол қолы — солтүстікті бағыттаған.",Қазақтар дүниенің бағытын қалай анықтаған?,Бетін шығысқа қаратып тұрып,ethno,0,этно
"БӘДСҰ (Бүкіл әлемдік денсаулықты сақтау ұйымы) берген мәлімет бойынша дүние жүзінде жыл бойы 500 мың адамдар өз өмірлерін қияды. Ең жоғарғы суицид көрсеткіші ол ФРГ, ГДР, Австралия, Швейцария, Венгрия, Чехославакияда болса, ең төменгі көрсеткіш ол Болгарияда, Ирландияда және Үндістанда. АҚШ-та өзін-өзі өлтіру деңгейі 100 мың адамға орташа алғанда 25-29 адамнан келсе, КСРО-да шамамен 23-24 адамнан келеді.",Қай елдерде суицид көрсеткіші жоғары?,"ФРГ, ГДР, Австралия, Швейцария, Венгрия, Чехославакия.",statistics,0,статистика
"Негізгі бөлігі – Үлкен Кавказ тау жүйесі (Эльбрус тауы, 5642 м). Оның Солтүстік етегінен Кума-Маныч ойпаңына дейінгі жер Кавказ алды деп аталады. Оңтүстік Колхида ойпаты мен Кура ойпаты Үлкен Кавказды Кавказ сырты таулы қыратынан бөледі.",Үлкен Кавказдың ең биік шыңы қандай?,"Үлкен Кавказдың ең биік шыңы Эльбрус тауы, биіктігі 5642 метр.",geo,0,geo
"Қазақстан Республикасының Конституциясында демократиялық қағидалар бекітілген. Мемлекет өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады. Конституцияда адам құқықтары мен бостандықтары, сөз және баспасөз бостандығы, діни бостандық, жеке меншік құқығы және басқа да демократиялық құндылықтар қарастырылған.",Қазақстан Республикасының Конституциясында қандай демократиялық қағидалар бекітілген?,"Адам құқықтары мен бостандықтары, сөз және баспасөз бостандығы, діни бостандық, жеке меншік құқығы.",politics,0,саяси
Веб-сайттың негізгі дәлелі - мәтіннің мәтіні оның мәтініне сәйкес келуі және Comic Sans-тың наразылығын жиі «кірмейді» белгісі сияқты маңызды хабармен келіспейтіндігі. 2005 жылы Онтариодағы (Канада) жастар үлгісіндегі парламент сессиясында Жаңа Демократиялық партия «Комикс Санс деп аталатын шрифті» тыйым салу туралы заңға толықтырылды.,Қандай елдерде Comic Sans шрифтін тыйым салуға талпыныстар болды?,Канадада Жаңа Демократиялық партия Comic Sans шрифтін тыйым салуға талпыныс жасады.,IT,0,IT
"Көпшілігі адам бейнесінің нобайын ғана көрсететін дөрекілеу түрде жасалғанымен, ішінара бет әлпеті мен тұлғасы айқын суреттелген жұмыр мүсіндер ( Қарқаралы тас мүсіндері) де кездеседі.",Қарқаралы тас мүсіндерінің ерекшелігі неде?,Қарқаралы тас мүсіндерінің ерекшелігі - ішінара бет әлпеті мен тұлғасы айқын суреттелген жұмыр мүсіндер болып келеді.,art,0,art
"Институт ғалымдары дүние жүзі ғалымдарымен қатар аса қауіпті «доңыз тұмауына» қарсы өз вакцинасын жасап шығару технологиясын меңгерудің нәтижесінде әлемдегі АҚШ, Ұлыбритания, Франция, Италия, Ресейден кейінгі алтыншы ел болды. 2009 жылы 7 желтоқсанда Астана қаласында NIBRG-121х р рекомбинаттық штаммы негізінде А/H1N1 тұмауына қарсы жасап шығарған RefluvacR деп аталған инактивтендірілген вакцинасының тұсаукесері өткізілді.",Институт қандай вакцинаны жасап шығарды?,А/H1N1 тұмауына қарсы RefluvacR деп аталған инактивтендірілген вакцинасын,bio,0,био
"Қазақ хандығының мәдениеті, өнері, әдебиеті бұрынғы қазақ даласын жайлаған түркі тайпаларының ғасырлар бойы жасаған рухани қазынасының дәстүрлі жалғасы ретінде, көркемдік дамудың тарихи сабақтастығы принципіне сай дами бастады. Қазақтың халық ауыз әдебиеті ұлттық сипат алып, жанрлық түрлері көбейді, әсіресе жаугершілік заманның эстетикалық талап-тілегіне сай эпостық жырлар молая түсті.",Қазақ халық ауыз әдебиетінің қандай жанрлары көбейді?,Әсіресе жаугершілік заманның эстетикалық талап-тілегіне сай эпостық жырлар молая түсті.,ethno,0,ethno
"Өзбекстан жері табиғи ресурстарға бай. Бүкіл Орта Азиядағы газ конденсатының 74%-ы Өзбекстанның үлесіне тиеді. Алтын қоры жөнінен ол әлемде 4, жез қоры жөнінен 11, уран қоры бойынша 7 – 8-орынды иеленеді. Мақта дақылын өсіру көрсеткіші бойынша әлемде 5-орында, оны экспортқа шығару жөнінен 2-орында.",Өзбекстан алтын қоры жөнінен әлемде нешінші орында?,4,materials,140,материалдар
"Жерінің көп бөлігін астық тұқымдасты өсімдіктер мен бұталы шөлдер алып жатыр. Қрі өзендері – Джубба Уаби-Шэбэлле аз сулы болып келеді. Пайдалы қазбалардан – ниобий және ас тұзын өндіреді. Шұраттарда құрма, кокос пальмалары өседі. Бағалы шайыр беретін эфирлі бұталар көп. Жануарлардан киік, зебр, керік, арыстан, қабылан, қорқау қасқыр, өзен бойында піл, мүйізтұмсық, қабан кездеседі. Өзендерде қолтырауын, бегемот бар. Маймылдар, құстар, бауырымен жорғалаушылар, жәндіктер өте көп.",Сомалиде қандай пайдалы қазбалар өндіріледі?,Ниобий және ас тұзы,materials,0,материалдар
Еуропаның көпшілік жерінің климаты қоңыржай. Атмосфералық жалпы айналымының қалыптасуына Атлант мұхитынан келетін Гольфстрим жылы ағысының Солтүстік Атлант жылы тармағы әсер етеді.,Еуропаның климатына қандай фактор әсер етеді?,Еуропаның климатына Атлант мұхитынан келетін Гольфстрим жылы ағысының Солтүстік Атлант жылы тармағы әсер етеді.,geo,0,geo
"Қаланың халық саны: 357 663 адам (2019 жылғы). Тараз қаласының халық санының 70% қазақтар. Қалада орыстар, өзбектер, корейлер, татарлар, түріктер, немістер, күрдтер, дүнгендер, қырғыздар, гректер, әзірбайжандар, ұйғырлар, шешендер тұрады.",Тараз қаласының халқы неше адам және негізгі ұлттар қандай?,"357 663 адам, негізгі ұлттар - қазақтар (70%), орыстар, өзбектер, корейлер, татарлар, түріктер және т.б.",geo,0,geo
"Сұйық қышқылдардан сутекті ығыстырады. Хром кешенді қосылыстар түзуге бейім. Ол құрамда оттек бар қышқылдармен әрекеттесіп нитрат Cr(NO3)3·9H2O, сульфат Cr2(SO4)3·18Н2О тұздарын түзеді.",Хром қандай тұздар түзе алады?,"қышқылдармен әрекеттесіп нитрат Cr(NO3)3·9H2O, сульфат Cr2(SO4)3·18Н2О тұздарын түзеді",chemistry,98,chemistry
Бельгияда параллельді түрде әкімшілік бөліністің екі жүйесі бар: Бельгия Солтүстік теңізі жағалауына орналасқан. Теңіз жағалауынан елдің түкпіріне қарай кең жазық созылып жатыр. Оны өзендер мен каналдар жарып өтеді. Олардың өн бойына қаз-қатар терек егілген.,Бельгияның географиялық ерекшеліктері қандай?,"Бельгияның географиялық ерекшеліктері - Солтүстік теңіз жағалауына орналасуы, кең жазықтар, өзендер мен каналдар желісі және олардың бойына егілген ағаштар.",geo,0,geo
"Еуропада ірі кен орындары көп және әр түрлі. Ірі мұнай, газ (Еділ — Орал және Солтүстік Каспий қайраңының мұнайлы облысы, Кавказ алды және Солтүстік теңіздің қайраңы), көмір (Донец, Печора, Мәскеу маңы, Жоғарғы Силезия, Саар, Йоркшир, Рур алаптары), темір кентастары (Курск магниттік аномалиясы, Украина кен орындары, Орал таулары, Кола түбегіндегі кен орындар, Лотарингия, Скандинавия түбегі), сонымен бірге боксит, түсті металдар кентастарының кен орындары, ас тұзы мен калий тұздарының кендері Орта Еуропа жазығында (аумағы 150 мың км2) кездеседі.",Еуропада қандай кен орындары бар?,"Еуропада мұнай, газ, көмір, темір кентастары, боксит, түсті металдар кентастары, ас тұзы мен калий тұздарының кен орындары бар.",geo,0,geo
"Мажарстан [5] – Еуропаның Аустрия, Словакия, Украина, Румыния, Хорватия мемлекеттерімен шекаралас жатқан ел.",Мажарстан қандай елдермен шекаралас?,"Мажарстан Аустрия, Словакия, Украина, Румыния, Хорватия елдерімен шекаралас.",geo,0,geo
"2008 жылы Бакуде композитор Фетуллах Регимханов 1960 жылдан 1990 жылға дейін жинаған лезгин халық шығармашылығының (жүзге жуық ән мен жиырма би) үлгілері болып табылатын ""лезгин халық әндері мен билері"" жинағы жарық көрді.",Фетуллах Регимханов қандай жинақ шығарды?,"Фетуллах Регимханов ""Лезгин халық әндері мен билері"" атты лезгин халық шығармашылығының үлгілерін қамтитын жинақ шығарды.",art,0,арт
"Эстетика терминінің бертін келе енгеніне қарамастан, эстетикалық ой тарихы ең кем дегенде 2,5 мың жылды алып жатыр. Біздің заманымызға дейінгі бірінші мыңжылдықтың өзінде-ақ ежелгі қытай, үнді, грек ойшылдары адамдардың нақты шындықтың көптеген құбылыстарын сезім арқылы әсерлене қабылдайтындығын байқаған. Соның барысында белгілі бір кеңіл күйлері — таңдану, жеріну, қайғыға ортақтасу, ашулану, сүйсіну, елжіреу, өзілдеу, тебірену, толқу және т.б. болғандығын тілге тиек еткен.",Эстетикалық ойдың тарихи қалыптасуы қашан басталды және оның алғашқы белгілері қандай болған?,"Эстетикалық ойдың тарихы ең кем дегенде 2,5 мың жыл бұрын басталған. Біздің заманымызға дейінгі бірінші мыңжылдықта ежелгі қытай, үнді, грек ойшылдары адамдардың сезім арқылы әсерлене қабылдайтындығын, әртүрлі кеңіл-күйлерді (таңдану, жеріну, қайғыға ортақтасу және т.б.) байқаған.",history,0,history
"Абай Құнанбаевтың ""Қара сөздері"" - ұлы ақынның көркемдік, әлеуметтік гуманистік және дінге көзқарастарын терең білдіретін классикалық прозалық шығармасы. Қара сөздер саны 45 бөлек шығармадан тұрады. Олар тақырып жағынан әр алуан, кейбірі қысқа, ал кейбіреуі ауқымды. Абай қара сөздерінде шығарманың ажарына ғана емес, оның тереңдігі мен логикалық мәніне де назар аударған. Қара сөздерде гуманистік, ағартушылық, әлеуметтік ойлар мен дін туралы пікірлер қамтылған. Абайдың ""Жетінші сөзіндегі"" ""жанның тамағы"" деген ұғым адамның санасына сіңген ғылым, білімді білдіреді. Абай адамның рухани қазынасының молығуын өзінің қолында деп есептейді.",Абайдың қара сөздерінің негізгі тақырыптары қандай?,"Гуманизм, ағартушылық, әлеуметтік мәселелер, дін",history,0,history
"19-20 ғасырларда Мәскеу мен қазақ елі арасында кең көлемді мәдени, ғылыми, экономикалық қарым-қатынастар орнады. Әр жылдары Ғани Мұратбаев, Тұрар Рысқұлов, Мұхтар Әуезов сияқты қазақ халқының айтулы азаматтары Мәскеуде тұрып, жұмыс істеді. Қазақ өнері мен ғылымының көрнекті өкілдері Мәскеуде оқып, білім алды.","Қандай қазақ азаматтары Мәскеуде тұрып, жұмыс істеді?","Ғани Мұратбаев, Тұрар Рысқұлов, Мұхтар Әуезов",bio,124,bio
"Институтта экологиялық бағыт бойынша зерттеулер де – радиацияның және өндіріс химикаттарының зардаптарын тартқан адамдардың перифериялық қан үлгілері, ДНК молекуласы мен сұйық азотта сақталып жатқан лимфоциттерін қолдана отырып адам организміне антропогендік факторлардың әсерлерін гендік, хромосомалық және популяциялық деңгейлерде зерттеудің кешенді технологиясы жүргізілуде.",Институтта қандай зерттеулер жүргізілуде?,"Радиацияның және өндіріс химикаттарының зардаптарын тартқан адамдардың перифериялық қан үлгілері, ДНК молекуласы мен сұйық азотта сақталып жатқан лимфоциттерін қолдана отырып адам организміне антропогендік факторлардың әсерлерін гендік, хромосомалық және популяциялық деңгейлерде зерттеу.",bio,0,био
"Модем осындай айналдыруды жүзеге асырады – сандық пішімнен аналогтық пішімге және керісінше. Басқа компьютерге хабар жіберу кезінде модем шығару құрылғысы рөлін атқарады. Ал сіздің компьютеріңізге хабар келген кезде, модем енгізу құрылғысы ретінде жұмыс істейді.",Модем қандай жағдайларда шығару және енгізу құрылғысы ретінде жұмыс істейді?,"Басқа компьютерге хабар жіберген кезде модем шығару құрылғысы, ал өз компьютеріне хабар келген кезде енгізу құрылғысы ретінде жұмыс істейді.",IT,0,IT
"Қазақстан Республикасында сайлау өткізудің принциптері Конституцияда бекітілген. Сайлау үшін баламалы ұйғарындылық (альтернативтік), сайлау науқанының барлық сатысындағы қоғамдық бақылау және сайлаушылардың өз еркімен дауыс беруі сияқты негізгі үш жағдай сақталуы тиіс. 1995 жылы Парламент депутаттарының сайлауы осы қағидаларға сәйкес өткізілді.",Қазақстан Республикасында сайлау өткізудің қандай принциптері бар?,"Баламалы ұйғарындылық (альтернативтік), сайлау науқанының барлық сатысындағы қоғамдық бақылау және сайлаушылардың өз еркімен дауыс беруі.",politics,0,саяси
"ат-Тиджанийа — XVIII ғасырдың соңында Солтүстік Африкадағы сопылардың ықпалды бауырластығы. Негізін қалаушы Ахмет ат-Тиджани (1737-1815) Алжирдің оңтүстігіндегі шағын дәулетті бербер отбасынан шыққан. Бастапқыда ат-Тиджани сопылық ""классиктерінің"" шығармаларымен танысып, әл-Кадири, ан-Насири, әл-Халуати сияқты шейхтерден дәріс алды. Меккеге және Мединеге қажылыққа барған соң, Алжирдің Сиди Әби Самғұл алқабына орналасып, өзінің дербес уағызын бастады. Алайда түрік билеушісінің қудалауынан қауіптеніп, 1789 жылы Сиди Әби Самғұлды тастап кетті. Марокко сұлтаны Сүлеймен ат-Тиджаниді Фесте қабылдап, қолдау көрсетті. Бірақ ""ескі"" сопылық бауырластықтар мен жергілікті діни атақты адамдар ат-Тиджанидің ілімі мен бауырластығын құптамады. Дегенмен, сұлтанның көмегімен ат-Тиджани Феске орналасты. Ат-Тиджанийаның негізін қалаушы бауырластықтың ықпал ету аясын кеңейту мақсатында Алжир, Тунис, Марокко, Мавритания аудандарына өз адамдарын жіберді.",Ат-Тиджанийа бауырластығының негізін қалаушы кім?,Ахмет ат-Тиджани,bio,0,био
"Қазіргі Мажарстан жерін біздің заманымыздан бұрынғы 1-мыңжылдықта сақтар және келт, иллирий, фракия тайпалары қоныстанған. Кейінірек герман, ғұн, авар тайпалары ағылып келіп, осы жерден Батыс Рим империясына шабуылдар жасаған. Бұл өңірде 430 жылы Аттила (Ата Ел) қаған бастаған Батыс Ғұн мемлекеті құрылып, ол ыдырағаннан кейін Баян хан бастаған аварлар билігі салтанат құрды. 895 жылы Арпад патшаның басшылығымен мажарлардың (мажарлар) жеті тайпасы көшіп келіп қоныстанды.",Мажарстан жерінде қандай халықтар мекендеген?,"Мажарстан жерінде бұрынғы 1-мыңжылдықта сақтар, келттер, иллирийлер, фракиялықтар мекендеген. Кейінірек герман, ғұн, авар тайпалары келген. 895 жылы мажарлардың жеті тайпасы көшіп келген.",history,0,history
"Ақмола облысы Қазақстанның солтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлігі. 1939 жылы құрылған, 1961–1992 жылдары Целиноград облысы болып аталды. Жер аумағы 146,2 мың шаршы км. Тұрғыны 738 611 адам, орташа тығыздығы 1 шаршы км-ге 5,05 адамнан келеді. Облыстың әкімшілік орталығы - Көкшетау қаласы.",Ақмола облысының әкімшілік орталығы қай қала?,Көкшетау қаласы,geo,285,geo
"Вагон(франц. wagon, ағылш. waggon — арба) — релiсті жолмен қозғалатын көліктің құрамдас бөлігі. Әдетте, локомотивке тіркеледі. Сондай-ақ, өзіндік жетегі бар вагондар да (моторлы вагон, трамвай вагоны, т.б.) болады. вагон жүк және жолаушылар тасуға қолданылады. Вагонның ең алғашқы нұсқасы ағаш шабақты жолмен жүретін. Оны жұмысшылар итеретін не атпен сүйрейтін. Мұндай вагондар тау-кенкәсіпорындарында қолданылды. 1786 ж. ирландиялық Р.Л. Эджуорт осындай арбалардан пойыз құрастыруды ұсынды. Вагонды одан әрі жетілдіру темір жол салумен байланысты дамыды.",Вагонның ең алғашқы нұсқасы қандай болған?,Вагонның ең алғашқы нұсқасы ағаш шабақты жолмен жүретін болған.,history,0,history
"Алтын активтігі тіпті нашар металл, активтік қатарында ол ақырғы орында тұр. Оттекпен тікелей еш жағдайда да қосылмайды. Сұйық заттардан тек калий немесе натрийцианидының ерітіндісінде, хлор суында және «патша сұйығында» ериді. «Патша сұйығы» үш көлем тұз қышқылымен бір көлем азот қышқылының коспасы.","""Патша сұйығы"" деген не?","""Патша сұйығы"" үш көлем тұз қышқылымен бір көлем азот қышқылының қоспасы.",chemistry,0,химия
"Қырғызстан — Орталық Азиядағы бірден-бір мал шаруашылығы басым ел. Ол Қырғызстан жерінің басым бөлігінің таулы болуымен, өнделетін жер үлесі көрсеткітттінің төмендігімен түсіндіріледі. Өнделетін жерлердің басым көпшілігі Шу облысында шоғырланған, оның 25%-ы шабындықтардың үлесіне тиеді. Шу аңғарын бойлай 200 км-ге созылған Үлкен Шу каналы өтеді, одан егістіктер мен бау-бақшаларға су жеткізетін көптеген тармақтар бөлінеді.",Егілетін жердің басым бөлігі қай ауданда шоғырланған?,Шу облысында,ecology,221,eco
"Қазақстанда бірнеше ұлттық және мемлекеттік мерекелер тойланады. Наурыз мейрамы - жаңа жылдың басталуын бейнелейтін қазақтардың ежелгі мерекесі. Ол көктемгі күнжар кезінде тойланады. Желтоқсан оқиғасы - Қазақстанның тәуелсіздігі үшін күрескен адамдарды еске алу күні. Ол 16-17 желтоқсанда аталып өтіледі. Сондай-ақ, Қазақстан халқы Жеңіс күнін, Тәуелсіздік күнін және басқа да мерекелерді тойлайды.",Қазақтардың ежелгі мерекесі қалай аталады?,Наурыз мейрамы.,ethno,0,ethno
"Қазақстанда көптеген тарихи және археологиялық ескерткіштер бар. Олардың ішіндегі ең маңыздылары: Отырар қаласының қалдықтары, Тұрған сұлтанның кесенесі, Жошы ханның ордасы, Ақыртас тауындағы петроглифтер, Бозоқ обасы, Аралтөбе қаласының қалдықтары және т.б. Бұл ескерткіштер Қазақстанның бай тарихын және мәдениетін көрсетеді.",Қазақстандағы маңызды тарихи ескерткіштердің бірі қайсы?,Отырар қаласының қалдықтары.,history,0,тарих
"Абай қазақ халқының әлеуметтік жағдайын, олардың өмір салтын, мінез-құлқын, қоғамдағы кемшіліктерді сынайды. Ол қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды. Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды.",Абай қазақтардың қандай кемшіліктерінің себептерін талдайды?,"Абай қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды.",social,0,social
"Саясаттағы ислам - ислам барлық болмыс пен фәни, адам өміріндегі ең маңызды ұғымдардың бірі. Ислами ұғымда бұл дін - абсолютті құдірет иесі Жаратушы тарапынан ең алғашқы адамнан ең соңғы адамға дейінгі барлық адамзатқа және заманаға жіберілген дін.",Ислам діні қандай ұғымды білдіреді?,Ислами ұғымда ислам діні - абсолютті құдірет иесі Жаратушы тарапынан ең алғашқы адамнан ең соңғы адамға дейінгі барлық адамзатқа және заманаға жіберілген дін.,religion,0,дін
"Құрттар бірнеше бөліктен тұруы мүмкін. Ерекше атап өтілетіні – жұмыс жасап тұрған бағдарламаны зақымдайтын, қатқыл дискке тиіспей, оперативтік жадыда сақталатын резидентті құрттар. Мұндай құрттардан компьютерді қайта іске қосу арқылы (және сәйкесінше оперативті жадыны тастау арқылы) құтылуға болады. Бұл құрттар негізінде «зақымдайтын» бөліктен, яғни эксплойттан, және толықтай оперативті жадыда орналасатын кішігірім пайдалы жүктемеден (құрттың денесінен) тұрады. Бұндай құрттардың ерекшелігі, олар қарапайым файлдар секілді жүктеле алмайды, өзге бағдарламармен бірге келетін динамикалық кітапхананың ішінде болады.",Резидентті құрттардан қалай құтылуға болады?,Компьютерді қайта іске қосу арқылы,IT,0,IT
"Облыс өңірін арқар, елік, бөкен, қарақұйрық, қасқыр, түлкі, қарсақ, борсық, аққұлақ, ақкіс, сасық күзен, ақ тиін, қоян, сарышұнақ, суыр, қосаяқ, көл қамыстарында жабайы шошқа, ондатр; құстардан дуадақ, тырна, құр, шіл, бүркіт, кезқұйрық, қарақұс, күйкентай, безгелдек, үкі, жапалақ, қасқалдақ, қаз, үйрек, шағала, т.б. су құстары мекендейді. Көлдері мен өзендерінде мөңке, оңғақ, лақа, алабұға, торта, шортан, аққайран, көкбас балықтары бар. Балқаш көлінде ақ амур, ақмарқа, табан, тұқы, жайын, көксерке, қаяз, пілмай жерсіндірілген.",Қарағанды облысында қандай жануарлар мен құстар мекендейді?,"Қарағанды облысында арқар, елік, бөкен, қарақұйрық, қасқыр, түлкі, қарсақ, борсық, аққұлақ, ақкіс, сасық күзен, ақ тиін, қоян, сарышұнақ, суыр, қосаяқ, жабайы шошқа, ондатр жануарлары; дуадақ, тырна, құр, шіл, бүркіт, кезқұйрық, қарақұс, күйкентай, безгелдек, үкі, жапалақ, қасқалдақ, қаз, үйрек, шағала сияқты құстар мекендейді.",bio,0,bio
"Біздің дәуірімізге дейінгі I ғасырдың аяғы мен II ғасырдың басында Дакияны римдіктер жаулап алды, онда алтын өндіріліп, отарлаушылар қоныстандырылды. Қарқынды романизацияның басталуы және Балқан латынының тууы осы кезден басталады.
270 жылдары көтерілістерден кейін римдіктер Дунайға шегінуге мәжбүр болды.",Дакияның римдіктермен қарым-қатынасы қалай болды?,"Біздің дәуірімізге дейінгі I ғасырдың аяғы мен II ғасырдың басында Дакияны римдіктер жаулап алып, онда алтын өндіріп, отарлаушыларды қоныстандырды. Бұл кезден бастап Дакияда романизация және Балқан латыны пайда болды. Бірақ 270 жылдары көтерілістер болғаннан кейін римдіктер Дунайға шегінуге мәжбүр болды.",history,0,history
"Либерализмнің көптеген негізгі идеялары батыс әлемінде әмбебап, жалпыға ортақ қағидаттар мәртебесіне ие болды және халықаралық құқық ережелерінде бекітілді. Міне, либерализмді кейде жаһандану идеологиясы деп атау осыдан.",Неліктен либерализмді жаһандану идеологиясы деп атайды?,"Либерализмнің негізгі идеялары халықаралық құқық ережелерінде бекітілгендіктен, оны кейде жаһандану идеологиясы деп атайды.",social,0,social
"Қытай жазуы морфема–логографтық жазу саналады. Көне қытай тілінде сөздер бір буынмен, яғни бір ғана иероглифпен жазылса, кейін көп буынды – бірнеше иероглифті сөздер саны ұлғайып, бір буынды сөздер көп буынды сөздердің түбір морфемаларына айналған. Қытай жазуының тарихы бес мыңжылдық тарихы бар. Археологиялық зерттеулер жазудың қытайдың Инь-шан дәуірінде (б.з.б. 2140 – 1711) пайда болғандығын көрсетті.",Қытайда жазу қай кезеңде пайда болды?,Инь-шан дәуірінде (б.з.б. 2140 – 1711),biblio,339,biblio
"Қазақстанда бірнеше ұлттық парктер мен қорықтар бар. Солардың ішіндегі ең танымалдары: Іле-Алатау ұлттық паркі, Қапшағай қорығы, Қорғалжын қорығы, Наурызым қорығы, Барсакелмес қорығы, Ақсу-Жабағылы қорығы. Бұл қорықтар мен ұлттық парктерде сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктер қорғалады. Мысалы, Қорғалжын қорығында қоңыр аққулар мекендейді.",Қазақстандағы қандай қорықта қоңыр аққулар мекендейді?,Қорғалжын қорығында.,geo,0,гео
"Саны шекті әріптермен сандардан құралған және бір-бірімен қосу, азайту, көбейту, бөлу бүтін санға дәрежелеу сондай-ақ түбір табу амалдарының таңбалары арқылы біріктірілген өрнек алгебралық өрнек деп аталады.",Алгебралық өрнек қалай анықталады?,"Саны шекті әріптермен сандардан құралған және бір-бірімен қосу, азайту, көбейту, бөлу бүтін санға дәрежелеу сондай-ақ түбір табу амалдарының таңбалары арқылы біріктірілген өрнек алгебралық өрнек деп аталады.",math,0,math
"1532 жылы мамырда Қырым ханы Саадет Герей тақтан өз еркімен бас тартып, Ыстанбұлға кетті. Оның інісі әрі қарсыласы Ислам Герей Қырымға қайтып оралды, онда ол хан болып жарияланды. Османлы сұлтаны Сүлеймен Ислам Герейді мойындаудан бас тартып, күзде ағасы Сахиб Герейді Қырымның жаңа ханы етіп тағайындады. Хәлім Герей Сұлтанның айтуынша, падишаһ ханға бұлғын қалпақ пен қылыш сыйлады. Сол жылы I Ислам Герейдің бес айлық билік етуінен кейін Сахиб Герей жаңа шеріктердің үлкен жасағымен Қырымға келді.",Сахиб Герей қалай Қырым ханы болды?,Османлы сұлтаны Сүлеймен оны Қырымның жаңа ханы етіп тағайындады.,history,0,тарих
Фитогенетика және цитогенетика лабораториясында зерттеулер 2 негізгі бағытта жүргізілді: 1) морфологиялық белгілерді генетикалық бақылау механизмімен байланысты; 2) мутагенді белсенділігі жоғары аймақтарда пайда болатын хромосомалық бұзылулар спектрлерін талдаумен байланысты Қазақстанның экологиялық цитогенетикасы бойынша жүргізілетін зерттеулер.,Фитогенетика және цитогенетика лабораториясында қандай зерттеулер жүргізілді?,1) Морфологиялық белгілерді генетикалық бақылау механизмімен байланысты зерттеулер; 2) Мутагенді белсенділігі жоғары аймақтарда пайда болатын хромосомалық бұзылулар спектрлерін талдаумен байланысты Қазақстанның экологиялық цитогенетикасы бойынша зерттеулер.,bio,0,био
"Гегель метафизиканы диалектикаға қарсы ойлау тәсілі мағынасында 17 – 18 ғ-лардағы ғылымға, әсіресе философияға қатысты алғаш қолданды.",Гегель метафизиканы қандай мағынада қолданды?,Диалектикаға қарсы ойлау тәсілі мағынасында,philosophy,0,философия
"Нидерланд (нидер. -{Nederland}- [ˈneːdərlɑnt], нидерландша айтылуы (ақп.)) — Батыс Еуропадағы мемлекет. Нидерландың солтүстік және батыс бөлігі Солтүстік теңіздің жағалауында орналасқан. Жер аумағы 41,532 км². Халқы 17,2 млн. (2020). Тұрғындарының 96%-ы голландықтар. Ресми тілі – нидерланд (голланд) тілі. Халқының 50%-ға жуығы – католиктер, 40%-ға жуығы – протестанттар. Нидерланд – король (патшайым) басқаратын конституциялық монархия.",Нидерландтың басқару формасы қандай?,Нидерланд – король басқаратын конституциялық монархия.,geo,0,geo
"Қазақ әдебиетінің ежелгі бастаулары б.з.б. 3 – 1 ғасырлар аралығында пайда болған ""Алып Ер Тоңға"", ""Шу батыр"" дастандарында жатыр. Осынау жазбалардағы оқиғалардың қазақ халқының арғы тарихымен тығыз байланыста өрбігендігі соңғы уақыттардағы ғылыми ізденістер барысында толық дәлелденді. Орхон-Енисей жазба ескерткіштері ұлттық әдебиетке тікелей қатысты үш түрлі мәселенің басын ашып берді.",Орхон-Енисей жазба ескерткіштері қандай үш мәселенің басын ашты?,"Біріншіден, қазақ жазба әдебиетінің түп-тамыры Түрік қағандығы тұсынан басталатыны белгілі болды. Екіншіден, өз дәуірінің кескін-келбетіне сай дамыған мәдениеті мен өнерінің болғанын айғақтады. Үшіншіден, жазба жәдігерлер поэтикалық қуатымен, тарихи шежірелік сипатымен және ой тереңдігі, мазмұн байлығы, көркемдік қасиеті жағынан түркі тайпаларында сөз өнерінің жоғары дәрежеге жеткенін көрсетті.",biblio,0,biblio
"Маас-Рейн операциясы (1945 жылы 8 ақпан мен 24 наурыз аралығында өткен) — одақтастардың батыс Германияға басып кіруге арналған стратегиялық маңызы зор әскери операциясы. Мақсаты Маас пен Рейн өзендері аралығындағы аумақты неміс әскерлерінен тазартып, Рейнге шығу. Операцияның нәтижесінде одақтастар Рейіннің сол жағалауыда плацдармды басып алып, 7 наурыз бен 26 наурыз аралығында майданның әр-түрлі жерлеріне Рейннен өткізді. Бұл операция Германияны толық жеңуге жол ашты.",Операцияның нәтижесінде одақтастар қандай жетістікке қол жеткізді?,"Одақтастар Рейіннің сол жағалауыда плацдармды басып алып, 7 наурыз бен 26 наурыз аралығында майданның әр-түрлі жерлеріне Рейннен өткізді.",history,0,тарих
"Алғашында хабар Атырау қаласы маңында орналасқан елді мекендерге, одан таспаға жазып Алматыға ""Кателко"" компаниясына қолма-қол жеткізіп беру арқылы таратылса, кейін талшықты оптикалық жүйе арқылы ""Кателкоға"" жеткізіліп, ол спутниктік жүйе арқылы тәулігіне бір сағат көлемінде облыстың барлық елді мекеніне хабар таратуға қол жетті. 2007 жылы Атырау студиясының өзінде спутник жүйесінің орнатылуына байланысты бір сағат көлеміндегі телехабарлар енді тікелей облыстың барлық елді мекеніне тарайтын (98 пайыз) болды.",Атырау теледидары қалай хабар таратты?,"Алғашында таспаға жазып Алматыға жеткізіп, кейін талшықты оптикалық жүйе арқылы, содан соң спутник жүйесі арқылы тарататын болды.",IT,0,IT
"Қасым хан (1445—1521) — қазақтың ұлы хандарының бірі, Қазақ хандығының негізін қалаушылардың бірі — Жәнібек ханның ортаншы баласы және Шайбанидтер мемлекетінің ханы Мұхаммед Шайбани ханның бөлесі. Ол Қазақ хандығын нығайтып, оның аумағын кеңейтті. Қасым хан тұсында Қазақ хандығы саяси ықпалын күшейтіп, ірі және қуатты хандыққа айналды. Қасым ханның тұсында қазақ атты әскерінің саны 300 мыңға, халқының саны 1 миллионға жетті.",Қасым хан тұсында Қазақ хандығының аумағы қандай аймақтарды қамтыды?,"Батыста Сырдарияның оңтүстік жағалауларына дейін, оңтүстік-батысында Түркістан қалаларына дейін, оңтүстік-шығысында Жетісудың солтүстік бөлігінің таулары мен таулы бөктерлеріне дейін созылды.",history,0,history
"Есте жоқ ескі заманнан бері Шалқар көлі адам назарын өзіне тарқан, оның жағасын оғыздар, печенег тайпалары мекен етсе, кейіннен қыпшақ, түрік тайпалары – қазақ халқының ата-бабалары қоныс тепкен. Бұған 921-922 жылдарда Волга Бұлғариясына жасаған сапары туралы араб көпесі-ғалым Ахмед Ибн-Фадланның шығармалары куә. Ахмед Ибн-Фадлан Хорезмнен Бұлғарияға дейінгі маршрутын сипаттай келе, ерте дамыған ортағасырда Еуразия кіндігі палеографиясына көп көңіл бөлген. Шалқар көлі айналасындағы аумақта оғыз мен печенег тайпалары қоныстанғаны туралы оның әңгімелерінде ішінара кездеседі, көлге құятын Шамар, Анкоты, Вабна, (кіші Аңқаты) және көрсетілген – «бұның бәрі үлкен өзендер» деп өзендерге сипаттама берген.",Шалқар көлі маңында қандай тайпалар мекендеген?,"Оғыздар, печенегтер, қыпшақтар, түріктер",history,0,тарих
"Атомның массасы, негізінен оның ядросының массасына тең және ол массалық санға (А), яғни протондар мен нейтрондардың жалпы санына (нуклондардың жалпы санына) пропорционал болып ұлғаяды. Өйткені атомдағы электронның массасы бір протонның немесе нейтронның массасынан 1.840 есе аз.",Атомның массасы негізінен неге байланысты?,ядросының массасына,physics,32,physics
"100 депутаттан тұратын бір палаталы мемлекеттік кеңес (парламент) - мемлекеттік биліктің жоғарғы өкілді, заң шығарушы және бақылау органы. 2004-ші жылы 26-шы наурызда Фарид Мухаметшин Татарстан Республикасы Мемлекеттік кеңесінің төрағасы болып сайланды.",Татарстан Республикасы Мемлекеттік кеңесінің төрағасы кім?,Татарстан Республикасы Мемлекеттік кеңесінің төрағасы Фарид Мухаметшин.,social,0,social
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары. Тарихи маңыздылығына қарамастан, Лао Цзы аса танымал емес тұлға болып қала береді. Оның өмірі туралы негізгі ақпарат көзі-Сыма Цянның тарихи жазбалары.",Лао-цзы өмірі туралы негізгі ақпарат қайдан алынған?,Сыма Цянның тарихи жазбаларынан,bio,0,био
"Тоқаев Қазақстанның стратегиялық одақтастарымен, соның ішінде Америка Құрама Штаттарымен, бар дипломатиялық қатынастарды жалғастыра берді. 2020 жылғы 2 ақпанда ол Нұр-Сұлтанда АҚШ Мемлекеттік хатшысы Майк Помпеомен кездесті, келіссөздер барысында екі ел арасындағы қатынастарды жақсартудың және сауда, инвестиция, IT-технология, демократиялық құндылықтарды күшейтудің және терроризмге қарсы күрестің маңызы айтылды.",Қасым-Жомарт Тоқаев АҚШ Мемлекеттік хатшысымен қандай мәселелерді талқылады?,"сауда, инвестиция, IT-технология, демократиялық құндылықтарды күшейтудің және терроризмге қарсы күрестің маңызы айтылды",politics,295,саяси
"Бұлақ суларының температурасы оның бастауындағы сулы қабаттардың тереңдігіне, сол өңірдің абсолюттік биіктігіне, геотермиялық ерекшеліктеріне, жыл маусымына қарай әр түрлі болады. Мұздық тауларда бұлақ суының температурасы 0ӘС-тан аспайды, ал сөне қоймаған жанартаулы аймақтарда оның температурасы 100ӘС не одан да жоғары болады. Мұндай ыстық бұлақтар гейзер деп аталады.",Гейзер деген не?,Гейзер - сөне қоймаған жанартаулы аймақтардағы температурасы 100°С не одан да жоғары ыстық бұлақтар.,geo,0,geo
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары. Біздің дәуіріміздің 3 ғасырында буддистердің насихатымен күресу мақсатында осы тақырыпта апокрифтік кітап ойлап табылды. Буддизм даосизмнің төменгі түрі ретінде ұсынылған ""Лаози хухуацзин"" (""Лао Цзы варварларға Үндеуі"") кітабын Қытай империялық билігі жиі айыптаған.",Буддизмге қарсы күресу үшін қандай апокрифтік кітап жазылды?,"""Лаози хухуацзин"" (""Лао Цзы варварларға Үндеуі"")",philosophy,0,философия
"Абай Құнанбаев мал бағуды да мәнсіз деп санайды. Ол ""Мал бағу? Жоқ, баға алмаймын. Балалар өздеріне керегінше өздері бағар"" дейді.",Неліктен Абай мал бағуды мәнсіз деп санайды?,"Абай мал бағуды мәнсіз деп санайды, өйткені балалар өздеріне керегінше өздері мал бағатынын айтады.",bio,0,био
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Наурыз қандай күнтізбеге сай келеді?,Наурыз қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы.,ethno,0,Ethno
"Қазақстандағы ең кең таралған діндер ислам және христиандық болып табылады. Сонымен қатар иудаизм мен буддизм да орын алады. Орта ғасырларда Қазақстан жеріндегі діни идеологиялық ахуал өте күрделі еді. Бір жағынан, қазақтың ата-бабаларынан келе жатқан дәстүрлі діні — Тәңірге табыну, шаманизм болса, екінші жағынан, бұл өңірде зороастризм дінінің, буддизмнің, христиандықтың ықпалдары болды. Қазақ жеріндегі ең көне діндердің бірі — Заратуштрашылдық немесе зороастризм. Зороастризм дінінің негізгі табынатын, мінәжат ететін стихиясы — от, бір сөзбен айтқанда, отқа құлшылық ету діні.",Зороастризм дінінің негізгі табынатын нәрсесі қандай?,От,religion,0,дін
"Тауда, тау орманы шекарасынан жоғарыда биіктік ландшафт белдеуі – тау Тундрасы орналасқан.",Тау тундрасы қайда орналасады?,"Тау тундрасы тауда, тау орманы шекарасынан жоғарыда биіктік ландшафт белдеуінде орналасады.",geo,0,geo
"Ұлттық тағамдарында нан түрлері көптеп дайындалды. Тамақтары жүгері, қартоп, көкөніс, ет пен балыққа негізделген. Хорваттарда ұзақ уақытқа дейін қауымдық қатынастар сақталып келген. Ұлттық мерекелерінде, жиын-тойларда әндері мен билерін (коло, т.б.) орындалады. Өзіндік фольклоры сақталған.",Хорваттардың ұлттық тағамдары қандай болған?,"Хорваттардың ұлттық тағамдарында нан түрлері көп дайындалған. Олардың тамақтары жүгері, қартоп, көкөніс, ет пен балыққа негізделген.",ethno,0,ethno
Атомдағы электрондардың орналасу заңдылықтарын білу элементтің физикалық және химиялық қасиеттерін анықтау үшін қажет. Электрон ядроны одан белгілі бір қашықтықта айналып жүру мүмкіндігі ең жоғары кеңістіктің бөлігі орбиталь деп аталады.,Не үшін электрондардың орналасу заңдылықтарын білу маңызды?,физикалық және химиялық қасиеттерін анықтау үшін қажет,physics,63,physics
"Ұлы Отан соғысы жылдарында 7 мың азамат майданға аттанып, олардың 4 мыңы елге қайтпады. М.Мұсаевқа, А.Афанасьевке, Ф.Мазуровқа Кеңес Одағының Батыры атағы берілді, Ғиззат Әліпов жауынгерлік «Даңқ» ордендерінің толық иегері болды.",Ұлы Отан соғысында Құрманғазы ауданынан қанша адам қаза тапты?,4 мың адам,history,0,тарих
"Уақыт - бұл дүние-өмірдегі түрлі оқиғалардың жалғасымды тізбегін, ілгері-кейін ретін білдіретін қайтымсыз сабақтастық. Ол өткеннен келеді, қазірді басып өтеді және болашаққа бағытталады. Уақыт физика мен басқа ғылымдарда іргелі өлшем болып табылады. Философтар арасында уақытқа қатысты екі түрлі көзқарас бар: біріншісі - уақыт ғалам құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар жүруінің өлшемі; екіншісі - уақыт адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын интеллектуалды құрылымның іргелі мүшесі. Уақытты өлшеу үшін астрономиялық құбылыстармен байланысты табиғи бірліктер қолданылады: тәулік, ай және жыл. Уақыт менеджменті - тапсырмалар мен оқиғаларды ыңғайластыру. Альберт Эйнштейн уақыт пен кеңістікке қатысты жаңа түсініктер енгізді.",Уақытты өлшеу үшін қандай табиғи бірліктер қолданылады?,"Уақытты өлшеу үшін астрономиялық құбылыстармен байланысты табиғи бірліктер - тәулік, ай және жыл қолданылады.",physics,0,physics
Хромды 1797 жылы француз химигі Луи-Николя Воклен (фр. Louis-Nicolas Vauquelin; 1763 — 1829) крокоит минералының құрамынан ашқан.,Хром элементін қашан ашқан?,1797 жылы,history,7,history
"Қарағанды өзінің мол жерасты байлығының арқасында өмірге келіп, өсімі тараған қала. Қарағанды облысының әкімшілік-орталығы. Петропавл-Шу темір жол бойындағы ірі темір жол стансасы, әуе, автомобиль қатынасының торабы. Іргесі Қарағанды көмір алабының орталығындағы шахтерлер кенттерінің негізінде қаланды.",Қарағанды қаласының қалыптасуына не себеп болды?,Қарағанды көмір алабының орталығындағы шахтерлер кенттері.,geo,0,geo
"Балықтардан - бекіре, шоқыр, қортпа, шип, ақбалық, сазан, жайын, шортан, табан, көксерке, құты, алабұға, қызылқанат, майшабақ т.б. кездеседі.",Құрманғазы ауданында қандай балықтар кездеседі?,"Бекіре, шоқыр, қортпа, шип, ақбалық, сазан, жайын, шортан, табан, көксерке, құты, алабұға, қызылқанат, майшабақ",bio,0,био
"Тундра – солтүстігінде арктикалық шөлмен, оңтүстігінде орманмен шектесетін арктикалық облыстарға тән белдемдік ландшафт типі. Вегетациялық кезең қысқа болуына байланысты көп жылдық өсімдіктер: мүкті-қыналы және бұталы өсімдіктер негізгі орын алады. Жылу жеткіліксіз, ылғал мол болғандықтан өсімдіктер ауаның жер бетіне таяу қабатындағы жылуды пайдалану үшін төселіп немесе жастық тәріздес ұйлығып өседі. Тундра негізінен солтүстік жарты шардың арктикалық және субарктикалық белдеулерінде таралған. Тауда, тау орманы шекарасынан жоғарыда биіктік ландшафт белдеуі – тау Тундрасы орналасқан. Өсімдіктер дүниесі астық тұқымдастардан, шағын ағашты өсімдіктер мен қыналы-мүкті бірлестіктерден тұрады.",Тундра қандай өсімдіктерден тұрады?,"Тундрада астық тұқымдастар, шағын ағашты өсімдіктер мен қыналы-мүкті бірлестіктері өседі.",geo,0,geo
"Хорватия Еуропаның оңтүстік-шығысында, Балқан түбегінде орналасқан мемлекет. Құрамына Адрия теңізіндегі аралдар да кіреді. Аумағы 56 538 квадрат километр. Халқы 4,7 миллион, оның 78%-ы хорваттар. Ресми тілі хорват тілі. Дінге сенушілердің көпшілігі католиктер мен православиелік христиандар. Астанасы Загреб қаласы. Хорватия парламенттік республика. Конституциясы бойынша мемлекет басшысы президент. Жоғарғы заң шығарушы органы қос палаталы Хорватия Республикасының Соборы.",Хорватияның аумағы қандай?,Хорватияның аумағы 56 538 квадрат километр.,geo,0,geo
"1920 жылдары метафизика логикалық позитивизмнен түбегейлі сынға ұшырады. Бұл сынның ажырамас бөлігі - мағынаны тексеру теориясы. Осыған сәйкес, кез келген мәлімдеменің мағынасы сенсорлық қабылдауға дейін азайтылуы керек; егер осындай тұжырымдар туралы ешқандай мәлімдеме көрсетілмесе, мұндай өтініш мағынасыз болып саналады.",Логикалық позитивизм метафизикаға қандай сын тағды?,Мағынаны тексеру теориясы арқылы сынға алды.,philosophy,0,философия
"Авторитаризм, авторитарлық саяси режим — билік құрушы элитаның бөлініп шығуы, жеке бостандықтар мен саяси бәсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауымдастыққа біріктіретін тіршілікке қажетті әлеуметтік-саяси факторлар тән ерекше саяси режим. Сол себепті авторитарлық режим өз бетінше қызмет етеді, онда билік үшін ашық бәсекелестік күрес жоқ. Билік үшін күрес, көп жағдайда, саяси тартыстар түрінде билік құрушы элитаның ішінде жүреді. Қоғам құрылымданған, саяси рөлдер анықталған, саяси жинақылық төмен.",Авторитарлық режимде қоғамның қандай ерекшеліктері бар?,"Авторитарлық режимде қоғам құрылымданған, саяси рөлдер анықталған, бірақ саяси жинақылық төмен болады.",social,0,social
"Жануарлардың қазба қалдықтарын зерттеу нәтижесі қарапайым организмдердің архей эрасында мұхиттарда бұдан 1 – 1,5 млрд. жыл бұрын жасуша формасында хлорофилсіз амеба тәрізді талшықтылар түрінде пайда болған деп жорамалдауға мүмкіндік береді.",Қарапайым организмдер қашан пайда болды?,"архей эрасында мұхиттарда бұдан 1 – 1,5 млрд. жыл",bio,73,био
"Вольфрам минералдары әдетте гранитті жыныстарға қапталған, сондықтан вольфрамның орташа концентрациясы 1-2% құрайды.",Вольфрам минералдарының орташа концентрациясы қандай?,Вольфрам минералдарының орташа концентрациясы 1-2% құрайды.,materials,0,materials
"Астурияда болған оқиғалар ақырында Испанияда болған азамат соғысының басталуына әсерін тигізді. 1934 жылы жұмысшылардың марксистік қозғалысы 1932 – 1933 жылдары басталған реформалардың жалғасуы үшін соғысты және Испания үкіметіне консерваторлық партиялардың өкілдерінің министр ретінде келуіне қарсы болды. 1934 жылы Астурияда 5 қазан күні болған көтерілістен кейін «жұмысшы-шаруа республикасы» жарияланды. Франсиско Франконың қол астында болған, көтерілісті басу үшін арналған әскер Мароккодан екі әкелінген болатын, екі апта соғыстан кейін көтерілісшілер қаруларын тастады. 1937 жылы Астурия территориясы азамат соғысы барысында көтерілісшілер әскерімен басып алынды.",Астурияда қандай оқиға болды және ол қандай салдарға алып келді?,"1934 жылы Астурияда жұмысшылардың марксистік көтерілісі болды, бұл Испанияда азамат соғысының басталуына әсер етті.",history,0,тарих
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Қай жылдан бастап Наурыз бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілді?,Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды.,ethno,0,Ethno
"Германияда денсаулық сақтау ісін Денсаулық сақтау министрлігі басқарады. Барлық еңбекшілер мен олардың отбасыларына тегін медициналық көмек көрсетіледі. 1970 жылы Германияда 190 мың төсектік 626 аурухана, 452 поликлиника, 828 амбулатория жұмыс істеген.",Германияда денсаулық сақтау саласы қалай ұйымдастырылған?,Германияда денсаулық сақтау ісін Денсаулық сақтау министрлігі басқарады. Барлық еңбекшілер мен олардың отбасыларына тегін медициналық көмек көрсетіледі.,social,0,social
"Отыз жылдық соғыс (1618 – 1648) – габсбургтер әулеті (папа қауымы қолдаған Испания және Австрия Габсбургтері, Германияның котолик князьдары, поляк-литва мемлекеті) мен оған қарсы мемлекеттер (Германияның протестант князьдары, Франция, Швеция, Дания және Англия, Голландия, Ресейдің қолдауымен) арасында болған еуропалық соғыс. Соғыс Қасиетті Рим империясындағы католиктер мен протестанттардың арасындағы қақтығыс ретінде басталып, Габсбург әулетінің Еуропадағы гегемониясын тоқтату күресіне ұласты. Соғыс 1618 жылдың 23 мамырында Прагадағы дефенестрациядан кейін басталды. Вестфаль бейбіт келісімі бойынша Реституциялық Эдикт және Прага бейбіт келісімі өз күштерін жойды. Шіркеу иеліктерінің шекарасы 1624 жылдың 1 қаңтарына сәйкес белгіленді. Қудалауға ұшыраған барлық князьдерге, қалаларға рақымшылық жасалды, соғыс кезінде саудаға қойылған барлық шектеулер жойылды.",Отыз жылдық соғыс қашан аяқталды?,1648 жылы Вестфаль бейбіт келісімімен аяқталды.,history,0,тарих
"Меншік нысандарына қарай кәсіпорын жеке, мемлекеттік, ұжымдық немесе аралас меншіктегі, сондай-ақ, қоғамдық ұйым меншігіндегі кәсіпорын нысанында құрылуы мүмкін. Олар жекеше кәсіпорын, серіктес (жарнапұлға негізделген серіктестік), акционерлік қоғам, мемлекеттік кәсіпорын, коммуналдық кәсіпорын түрлеріне жіктеледі.",Кәсіпорындардың қандай түрлері бар?,"Жекеше кәсіпорын, серіктестік, акционерлік қоғам, мемлекеттік кәсіпорын, коммуналдық кәсіпорын.",economics,0,экономика
"Вольфрам ашық сұр түсті, баяу балқитын металл. Оның ең көп тараған минералдары – вольфрамит (Fe, Mn) [WО4] және шеелит CaWО4. Вольфрамның балқу температурасы 3410 Ғ 20ӘC қайнау температурасы 5900ӘС.",Вольфрамның қандай минералдары бар?,"вольфрамит (Fe, Mn) [WО4] және шеелит CaWО4",chemistry,81,химия
"Платина (лат. Platіnum; Pt) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент, атом нөмірі 78, атомдық массасы 195,09; асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45 г/см3, балқу температурасы – 1769°С, қайнау температурасы – 3900°C. Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 изотопы бар: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt. Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық, өте сирек де болса гидротермалық кендерде табылады. Сонымен қатар оның шашыранды кендері де бар.",Платинаның тығыздығы қандай,"21,45 г/см3",chemistry,243,химия
"Ат-Тиджанийаның негізін қалаушы өлгеннен кейін көп кешікпей ат-Тиджанийа бір-біріне қарсы тұратын екі топқа бөлінді, ат-Тиджанидің ұлдары тұратын Айн-Мәди де бірінің орталық болса, екіншісінің орталығы Таммасиниде болды. Ақырында бауырластықты басқаруды ұлдары өз қолына алғанымен, екі топтың арасындағы бәсеке талас көп жылға созылды. Өз ілімінің негізін ат-Тиджани жазба түрінде қалдырмаған. Алайда, ат-Тиджанидің көзі тірісінде Әли-Харазим деген оның жақын тілеулесі ""Жауаһир әл-мани"" трактатын жазды. Оған бауырластықтың негізін қалаушының өмірбаяны, оның жалпы мұсылмандық пен сопылықтың қағидасы мен іс тәжірибесінің әртүрлі мәселелері, сопылық позициясы және тағы басқа да ой-толғамдары кірді.",Ат-Тиджанийа бауырластығы қалай екі топқа бөлінді?,Ат-Тиджанидің ұлдары тұратын Айн-Мәди мен Таммасини орталықтары арасында бөлінді.,history,0,тарих
"Атырау теледидарының тарихында халықтың есінен кетпейтін оқиға 1991 жылы Қазақстанның тұңғыш Президентін сайлауы кезінде халықпен кездесуге келген Нұрсұлтан Назарбаевтың Атырау теледидары арқылы 1 сағат көлемінде терең мағыналы сұхбат беруі болды. Сұхбатты журналист, облыстық телерадиокомпанияның сол кездегі директоры Айтқали Нұрғалиев жүргізді.",Нұрсұлтан Назарбаев қандай оқиғаға байланысты Атырау теледидары арқылы сұхбат берді?,Қазақстанның тұңғыш Президентін сайлауы кезінде,history,0,history
"АҚШ климаты біркелкі қоңыржай және субтропикті болып келеді. Ал солтүстіктегі Аляска штатында қыстыгүні арктика суығы байқалып тұрады.
Қаңтар айының орташа температурасы Аляскада –18°С, Орталық жазықтың солтүстігінде –24,8°С. Елдің оңтүстік-батысында қаңтар айының орташа температурасы 12°С-тан, Флорида түбегінде 20°С-қа дейін жетеді. Шілде айының орташа температурасы батыс жағалауда 14 – 22°С, шығыста 16 – 22°С-қа дейін ауытқиды, ал орталығындағы жазық өңірлерде 32°С-қа дейін көтеріледі. Батыс жарты шардағы ең жоғарғы температура Ажал аңғарында (56,7°С) байқалды.",АҚШ-тың климаты қандай?,қоңыржай және субтропикті,geo,21,Гео
"Кен байлықтарынан: Сарыарқада мыс, молибден, вольфрам, көмір; Куньлунь тауларында нефрит; Тибет, Куньлунь, Наньшань, Хангай тауларында шашыранды алтын, темір кені, мұнай, қалайы, молибден, вольфрам; Хэнтэй тауларында бирюза, топаз; Жоңғар жазығында, Тарим, Цайдам, Турфан ойыстарында мұнайдың, тас көмір, ас тұзы мен глаубер тұзының мол қорлары бар.",Сарыарқада қандай кен байлықтары бар?,"мыс, молибден, вольфрам, көмір",materials,30,materials
"Қолға үйретілген құстардан дүние жүзінде ең көп өсірілетіні - үй тауығы. Тауық мүшелді жыл санауда 10-жылды иеленген. Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі - Азияның оңтүстік-шығыс аймағында кездесетін банкив тауығы. Бұл тауық Үндістан жерінде, Ява, Суматра, Цейлон, Зонд аралдарындағы орманды алқаптарда таралған.",Үй тауығының арғы тегі қандай құс болып табылады?,банкив тауығы,bio,199,био
Аустрияда 1992 жылы 19 ақпанда Қазақстан Республикасымен дипломатиялық қатынастар орнатты.,Аустрия Қазақстанмен қашан дипломатиялық қатынастар орнатты?,Аустрия Қазақстанмен 1992 жылы 19 ақпанда дипломатиялық қатынастар орнатты.,biblio,0,biblio
"Мальта халқы 429 344 адамды құрайды (2015). Халықтың тығыздығы - 1432 адам/км². Елдердің тығыздығы бойынша Мальта әлемдегі бесінші орында. Сонымен бірге, Мальта - Еуропалық Одақтағы халқы ең аз мемлекет.",Мальта халқының саны қанша?,429 344 адам,geo,0,geo
"Аустрия музыка елі деген атпен белгілі. Оның музыкасы өнерінің қалыптасуына елдің географиялық орны және оны мекендейтін халықтардың мәдениеті мен салт-дәстүрлері әсер етті. Аустрияда Моцарт, Бетховен, Шуберт, Штраус сынды атақты композиторлар тұрып, еңбек еткен. Аустриялықтардың ұлттық әуендері – Вена вальстері мен йодль әндері. Аустрияда Вена қаласында мемлекеттік опера, Фолк-сопер театры, камералық театр, консерватория бар.",Аустрияның музыка өнеріндегі ең атақты тұлғалар кімдер?,"Аустрияның музыка өнеріндегі ең атақты тұлғалар - Моцарт, Бетховен, Шуберт, Штраус.",art,0,art
"Батыс Қазақстан аймағының оңтүстік-батысында Каспий теңізі орналасқан. Каспий теңізінің Шығыс жағалауында республикамыздағы жалғыз Ақтау порты бар. Порт әр түрлі құрғақ жүктерді, шикі мұнайды, мұнай өнімдерін шет елдерге тасымалдауға арналған.",Қазақстандағы жалғыз теңіз порты қай қалада орналасқан?,Ақтау,geo,131,geo
Астана қаласы Қазақстанның астанасы болып табылады. Ол 1997 жылдан бастап астана мәртебесіне ие болды. Қала Есіл өзенінің жағасында орналасқан және әкімшілік жағынан 4 ауданға бөлінген.,Астана қаласының қай жылы астана болғаны туралы айтылған?,Астана қаласы 1997 жылғы 10 желтоқсаннан бастап астана статусына ие болды.,history,0,Тарих
"Логикалық-методолдар ізденістерде, әсіресе дедуктивтік ғылымдар методологиясы саласындағы жетістіктерді атауға болады (логиканың дедуктивтік теория ретінде құрылуы, математиканы негіздеу, білімді аксиоматизациялау және формальдандыру әдістерінің қолдау табуы, т.б.).",Логикалық-методологиялық ізденістердің қандай жетістіктері бар?,"Логикалық-методологиялық ізденістердің жетістіктері: логиканың дедуктивтік теория ретінде құрылуы, математиканы негіздеу, білімді аксиоматизациялау және формальдандыру әдістері.",math,0,math
"Кәсіпорын – қоғамдағы еңбек бөлінісі жүйесіндегі оқшауланған дербес өндірістік-шаруашылық бірлік, яки заңды тұлға құқығы берілген шаруашылық жүргізуші субъект. Ол әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен еңбек ұжымын пайдалана отырып, өнім(тауар) өндіреді, жұмыстарды орындайды, қызметтер көрсетеді және өндіріс құрал-жабдығы мен басқа да мүлікке меншік нысандарына қарамастан заңды тұлға ретінде және шаруашылық есеп принципіне сүйеніп әрекет етеді.",Кәсіпорынның негізгі мақсаттары қандай?,Әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу.,economics,0,экономика
Ұлыбритания аралдық мемлекет болғандықтан шет елдерден тауарлар тасу мен сауда жүргізу теңіз және әуе көлігімен байланысты. Жалпы жүк айналымының 90%-ға жуығы теңіз көлігінің үлесіне тиеді. Батыс Мидлендтен басқа Ұ-ның барлық аудандары негізгі көліктік тораптардың қызметін атқаратын теңіз порттарымен тікелей немесе жанама түрде байланысқан.,Ұлыбританияның қандай аудандары теңіз порттарымен байланысқан?,"Батыс Мидлендтен басқа, Ұлыбританияның барлық аудандары негізгі көліктік тораптардың қызметін атқаратын теңіз порттарымен тікелей немесе жанама түрде байланысқан.",transport,0,көлік
"Шымкент — Қазақстандағы республикалық маңызы бар қала. 2018 жылдың 19 маусымына дейін Оңтүстік Қазақстан облысының орталығы болған. Қалада 1 191 877 адам тұрады (2023). Қазақстанның басқа қалаларымен салыстырғанда тұрғыны жөнінен 3-ші орында. Шымкент Қазақстанның негізгі өнеркәсіп, сауда және мәдени орталықтарының бірі болып табылады.",Шымкент қаласының тарихи атауы қандай?,"Шымкент қаласының тарихи атаулары: Чимкент (орысша транскрипциясы), Черняев, Неджикет.",history,0,тарих
"Батыс Қазақстан аймағының аумағы арқылы жоғары деңгейде механикаландырылған және автоматтандырылған магистральды құбыр жолдары салынған. Олардың бірнешеуі мемлекетаралық маңызға ие: Ақтау-Атырау-Самара (Ресей), Орта Азия-Орталық, Бұқара-Орал (Ресей), Атырау-Ор (Ресей), Қарашығанақ-Орынбор (Ресей) және Жаңаөзен-Атырау-Самара (Ресей).",Қазақстаннан Ресейге қандай магистральды құбыр жолдары өтеді?,"Ақтау-Атырау-Самара (Ресей), Орта Азия-Орталық, Бұқара-Орал (Ресей), Атырау-Ор (Ресей), Қарашығанақ-Орынбор (Ресей) және Жаңаөзен-Атырау-Самара (Ресей)",geo,182,geo
"АҚШ аумағының басым көпшілігі Атлант мұхитынан Тынық мұхитқа дейінгі ендік бағытта созылып жатқан қоңыржай және субтропиктік белдеуде орналасқан. Аляска штаты субарктика және арктикалық, ал Гавай штаты – Тынық мұхиттың тропиктік белдеуінде. Жер бедерінің 1/2-ін (елдің батысында) биік таулы жоталар мен таулы үстірттер алып жатыр.",АҚШ-тың табиғат зоналары қандай?,"АҚШ аумағының басым бөлігі қоңыржай және субтропиктік белдеуде орналасқан, ал Аляска штаты субарктика және арктикалық, Гавай штаты тропиктік белдеуде.",geo,0,Гео
"Полисахаридтер - молекуласында 10-нан артық моносахарид қалдықтары бар көмірсулар. Олардың молекулалық массасы бірнеше мыңнан бірнеше миллионға дейін жетеді. Полисахаридтерге целлюлоза, крахмал, хитин, пектиндік заттар, гликопротеиндер, гепарин жатады. Полисахаридтер сілтіге төзімді, қышқылда диполимерленеді, суда жақсы ериді. Полисахаридтердің жалпы формуласы (С6Н10О5)n. Крахмал мен целлюлоза - маңызды полисахаридтер.  

Крахмал табиғатта кең таралған полисахарид. Ол амилоза мен амилопектиннен тұрады. Крахмалдың макромолекуласы циклді α-глюкозаның қалдықтарынан құралған. Крахмал салқын суда ерімейді, ыстық суда ісініп, клейстер түзеді. Крахмал йодпен көк түс береді. Крахмал қышқылдар мен ферменттердің әсерінен гидролизденіп, глюкоза түзеді.

Целлюлоза - өсімдіктер клеткасының негізгі құрамы. Оның макромолекуласы түзу құрылымды β-глюкозаның қалдықтарынан тұрады. Целлюлоза суда ерімейді, бірақ ісінеді. Целлюлозаның гидроксил топтары арқылы әртүрлі эфирлері алынады. Целлюлозадан жасанды талшықтар жасалады.",Крахмал мен целлюлозаның қандай қолданыстары бар?,"Крахмал тағам өнеркәсібінде, химия өнеркәсібінде, мата өнеркәсібінде қолданылады. Ал целлюлозадан жасанды талшықтар, қағаз, картон жасалады.",chemistry,0,химия
"Парламенттің айқындамасына жататын бірқатар халықаралық органдар бар. Әдетте, олар қандай да бір халықаралық ұйымның құрылымында жұмыс істейді. Мұндай органдар тікелей халық сайлай алады, бірақ көбінесе ұлттық парламенттердің өкілдерінен құралады. Заңнамалық жиналысқа бүкілхалықтық сайлау Еуропалық Одақта, Андия кеңесінде, Орталық Америка Парламентінде бар; Араб Парламенті және Ресей мен Беларусь Одағының Парламенттік Ассамблеясы жоспарланып отыр.",Халықаралық парламенттік органдар қалай құрылады?,"тікелей халық сайлай алады, бірақ көбінесе ұлттық парламенттердің өкілдерінен құралады",social,160,social
"Павлодар қаласының мәдени өмірі де бай және сан түрлі. Қалада 7 мәдениет сарайы мен үйлері, 2 драма театры, 13 кітапхана, 9 мұражай бар, олардың ішінде Павлодар Ертіс өңірінің тарихи маржаны - Г. Потанин атындағы облыстық тарихи-өлкетану мұражайы, Н. Шафердің жеке коллекциясы негізінде құрылған Қазақстандағы жалғыз мұражай-үйі, онда 25 мың музыкалық пластиналар жинақталған.",Павлодар қаласында қанша мұражай бар және олардың қандай ерекшеліктері бар?,"Павлодар қаласында 9 мұражай бар, олардың ішінде Г. Потанин атындағы облыстық тарихи-өлкетану мұражайы және Н. Шафердің 25 мың музыкалық пластиналар жинақталған жеке мұражай-үйі бар.",biblio,0,biblio
"Қазақстанның ұлттық киімі - киіз үй немесе киіз үй. Киіз үй қазақтардың көшпелі өмір салтына байланысты пайда болған. Киіз үйдің негізгі құрылымы ағаш қаңқалардан және киізден тұрады. Киіз үй жылжымалы, оңай құрастырылады және бөлшектенеді. Киіз үй қазақ халқының мәдениетінің маңызды бөлігі болып табылады және қазіргі уақытта да қолданылады.",Антропогенді факторлар деген не?,"Адам қызметінің нәтижесінде пайда болатын, қоршаған ортаға әсер ететін факторлар.",ecology,0,эколог
"Ерекше тығыз платина алтыннан ауыр болып шықты, сондықтан алхимиктер оны жарамсыз металл деп санап, оған тозақтық қасиеттер берді. Платина біраз қолдануды кейінірек Францияда тапты, ол кезде метрдің эталоны одан жасалған, кейінірек килограммның эталоны пайда болды.",Алхимиктер неліктен платинаны жарамсыз металл деп санады?,Ерекше тығыз платина алтыннан ауыр болып шықты,history,0,history
"Сұйық Гелий басқа сұйықтықтарға қарағанда қалыпты қысым мен 0°К температурада қатпайды, оның кристалдануы үшін өте жоғары (2,5 МПа астам) қысым қажет. Газ күйіндегі Гелий пластмассадан, шыныдан және кейбір металдардан жасалған қоршаулардан жеңіл өтіп кетеді.",Сұйық гелийдің кристалдануы үшін не қажет?,"өте жоғары (2,5 МПа астам) қысым қажет",physics,111,physics
"Словакияның маңызды туристік әлеуеті бар. Оның табиғаты, таулары, үңгірлері, тау шаңғысы курорттары, құлыптар мен қалашықтары көптеген туристерді тартады. 2006 жылы елге шамамен 1,6 миллион турист келді, Братислава мен Биік Татралар ең танымал бағыт болды.",Словакияның туризм саласы қалай дамыған?,"Словакияның туризм саласы жақсы дамыған, елдің табиғаты мен тарихи орындары көптеген туристерді тартады.",tourism,0,tourism
"Экономикалық ресурстар өндірісті қамтамасыз ету көздері мен құралдары болып табылады. Олардың негізгі түрлері: табиғат (шикізат, геофизика), еңбек (адам капиталы), айналым құралдары (материалдар), ақпараттық, қаржы (ақша капиталы) ресурстары. Өндіріс факторлары тауарлар мен қызметтерді жасауға қажетті экономикалық ресурстар болып саналады. Негізгі өндіріс факторларына жер (табиғи ресурс), еңбек, капитал және кәсіпкерлік қабілет жатады. Сонымен қатар, ақпарат, инновациялар да маңызды өндіріс факторлары ретінде қарастырылады.",Экономикалық ресурстардың негізгі түрлері қандай?,"Табиғат (шикізат, геофизика), еңбек (адам капиталы), айналым құралдары (материалдар), ақпараттық, қаржы (ақша капиталы) ресурстары.",economics,0,эконом
"Қазақстанда ұйғыр тілінде алғашқы газеттер, журналдар, альманахтар шықты, ұйғыр ақын-жазушыларының шығармалары жарық көре бастады. 1932 жылы Қазақстан Жазушылар одағы жанынан ұйғыр секциясы ұйымдастырылды. Бұл кезеңде И.Саттировтың, И.Искандеровтың поэзиясы ерекше көзге түсті, драматургтер Ж.Асимов пен А.Садировтың, К.Хасановтың пьесалары қойылды.",Қазақстанда ұйғыр әдебиетінің қандай жанрлары дамыды?,"Проза жанры жетекші орын алды. Сонымен қатар, поэзия мен драматургия да дамыды. И.Саттировтың, И.Искандеровтың поэзиясы ерекше көзге түсті, драматургтер Ж.Асимов пен А.Садировтың, К.Хасановтың пьесалары қойылды.",ethno,0,ethno
"Иркутск облысы (орыс. Иркутская область) — Ресей Федерациясы құрамындағы субъектісі, облыс. Облыс Сібірдің оңтүстік-шығысында, Ангара, Лена және Төменгі Тунгуска өзендерінің алаптарында орналасқан, оның әкімшілік орталығы — Иркутск қаласы. Әлемге әйгілі Байкал көлі облыстың оңтүстік-шығысында орналасқан. Ол жерден Ангара өзені бастауын алады. Лена Иркутск облысында да бастау алады және солтүстік-шығысқа қарай көршілес Саха Республикасына құяды. Иркутск облысы негізінен Орталық Сібір үстіртінің төбелері мен кең аңғарларынан, Лена-Ангара үстіртінен тұрады. Облыстың ең биік нүктесі — Тофалария шыңы (2,892 м).",Иркутск облысының ең биік нүктесі қандай?,"Тофалария шыңы (2,892 м)",geo,0,гео
"Жауын-шашынның мөлшері Алясканың жел өтіндегі тау беткейлері мен Тынық мұхит жағалауында 3000 – 4000 мм; шығыс және теңіз жағалауы белдемінде 1000 – 2000 мм; Орталық жазықта 600 – 900 мм, Ұлы жазықта – 400 – 600 мм, Мохаве шөлінде (Ажал аңғары) – 100 мм-ден де аз. Жауын-шашынның көп мөлшері Гавай аралдарында (10000 мм). Ең ірі өзендері: Миссисипи (ұзындығы Миссури саласымен бірге 6420 км), Огайо, Колорадо, Колумбия, Рио-Гранде, Юкон.",АҚШ-тағы ең ұзын өзен қайсы?,"АҚШ-тағы ең ұзын өзен - Миссисипи, ұзындығы Миссури саласымен бірге 6420 км.",geo,0,Гео
"Адам үшін қышыма кене - өте қауіпті жәндік. Оның мөлшері 0,2-0,5 миллиметрден аспайды. Қышыма кене адамның терісіне еніп, денені қышытады. Бұл құбылыс оның түлеген кездегі қабыршақтары мен бөлінді заттарының денеге сіңуінен болады. Қышыма кене мал денесінде жайлап, адамға көбінесе жылқыдан жұғады.",Қышыма кене қалай адамға зиян келтіреді?,"Қышыма кене адамның терісіне еніп, түлеген кездегі қабыршақтары мен бөлінді заттары денеге сіңіп, қышытады.",bio,0,био
"Қарағанды ғылым, білім, мәдениет орталығы. Мұнда Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының Орталық Қазақстан бөлімшесі, 19 ғылыми-зерттеу және жобалау институттары орналасқан. Қарағанда мемлекеттік университеті, техникалық университет, медицина академиясы, ішкі істер Министрлігінің заң институты және әр саладан мамандар даярлайтын мемлекеттік емес 10 жоғары оқу орны жұмыс істейді.",Қарағанды қаласында қанша ғылыми-зерттеу институты бар?,19 ғылыми-зерттеу және жобалау институты.,biblio,0,biblio
"Қазақ тіліндегі арифметика оқулықтары  20 ғасырдың 20-жылдарынан бастап шыға бастады. Бірыңғай бағдарлама мен тұрақты оқулықтарға көшуге байланысты, 1933 жылдан бастап, қазақ мектептерінде аударма оқулықтар қолданылатын болды. Тек 1996 жылдан бастап, Қазақстанда арифметикадан жаңа оқулықтар жасау ісі қолға алынды.",Қазақстанда арифметикадан жаңа оқулықтар қашан жасала бастады?,Қазақстанда арифметикадан жаңа оқулықтар жасау ісі 1996 жылдан бастап қолға алынды.,math,0,math
"Еуропалық Одаққа енетін дамыған мемлекеттердің аралығында орналасуы Францияның еуропалық біртұтас қарым – қатынастарының дамуына оң әсер етеді.Францияның теңіздік шекаралары Жерорта теңізі, Бискай шығанағы және Ла-Манш бұғазы бөліп тұр. Жағалауларында кеме тоқтайтын қолайлы қойнаулардың болуы Францияның ежелден – ақ теңіз көлігінің дамуына және Еуропа ғана емес, басқа дүние бөліктерінде орналасқан елдермен де сыртқы сауда экономикалық қатынастар орнатуына алғышарт болды.",Францияның теңіз жағалауларының қандай ерекшеліктері бар?,"Францияның теңіз жағалауларында кеме тоқтайтын қолайлы қойнаулар бар, бұл ежелден бері теңіз көлігінің дамуына және сыртқы сауда қатынастарының орнауына мүмкіндік берген.",geo,0,geo
Кавказ – альпілік қатпарлану кезеңінде көтерілген тау. Климаты қоңыржай және субтропиктік белдеулердің шекарасындағы орнымен тығыз байланысты.,Кавказ тауларының қалыптасуы қандай процеспен байланысты?,альпілік қатпарлану,geo,9,geo
"Швеция — Солтүстік Еуропадағы Скандинавия түбегінің шығысы мен оңтүстігін алып жатқан мемлекет. Солтүстік-батысында Норвегиямен, солтүстік-шығысында Финляндиямен шектеседі. Оңтүстік-шығысын Балтық теңізі, ал оңтүстік-батысын Эресунн бұғазы мен Каттегат, Скагеррак бұғаздарының сулары шайып жатыр. Аумағы 449 964 шаршы шақырым. Халқы 10,1 миллион адам. Астанасы — Стокгольм қаласы.",Швецияның географиялық орналасуы қандай?,"Швеция Солтүстік Еуропада, Скандинавия түбегінің шығыс және оңтүстік бөліктерінде орналасқан.",geo,0,geo
"Оппозицияның тұрпатына сәйкес, оның саяси қызметінің әдіс-тәсілдері де қалыптасады: белгілі бір саяси топтың билік жүйесін сынауынан заңсыз жағдайда тұрған партиялар мен қозғалыстар тарапынан жасалатын саяси лаңкестік пен зорлық-зомбылыққа дейін.",Оппозицияның саяси қызметінің әдіс-тәсілдері қандай болуы мүмкін?,Белгілі бір саяси топтың билік жүйесін сынауынан заңсыз жағдайда тұрған партиялар мен қозғалыстар тарапынан жасалатын саяси лаңкестік пен зорлық-зомбылыққа дейін.,social,0,social
"Платина (лат. Platіnum; Pt) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент, атом нөмірі 78, атомдық массасы 195,09; асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45 г/см3, балқу температурасы – 1769°С, қайнау температурасы – 3900°C. Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 изотопы бар: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt. Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық, өте сирек де болса гидротермалық кендерде табылады. Сонымен қатар оның шашыранды кендері де бар.",Платина қандай түсті?,күмістей ақ түсті,chemistry,207,химия
"Үлкен Кавказдағы мұздықтардың жалпы ауданы 1428 км². Өзендері Каспий т. (Кура, Сулак, Терек, Кума), Қара теңіз (Риони, Ингури) және Азов т. (Кубань) алаптарына жатады. Ең ірі көлі – Севан.",Кавказдағы ең ірі көл қалай аталады?,Севан,geo,182,geo
"Бұлақ (көз, бастау, қайнар) - жер асты суларының жер бетіне (кейде су астына) өздігінен шоғырлана шығатын жері. Бұлақтар әр түрлі белгілері бойынша тұма, қайнар, термалды бұлақ, жалғасты бұлақ және т.б. делініп бірнеше топқа бөлінеді. Суы тұщы, әсіресе мол өнімді Бұлақтар елді мекендерді ауыз сумен, шаруа қожалықтарын керекті сумен камтамасыз етуге, жер суаруға кеңінен пайдаланылады. Минералдылығы 1 г/дм3-ден астам жылы және ыстық бұлақтың суы санаторийлер мен емдеу орындарында түрлі ауруларды емдеуге қолданылады. Мұндай бұлақтар республиканың шығыс және оңтүстік өңірлеріндегі таулы аймақтарда кездеседі.",Бұлақтардың қандай түрлері бар?,"Бұлақтар тұма, қайнар, термалды бұлақ, жалғасты бұлақ және т.б. түрлерге бөлінеді.",geo,0,geo
Татарстан Республикасындағы ең жоғары лауазымды тұлға - Татарстан Президенті. 1991-ші жылы 12-ші маусымда Минтимер Шәрипұлы Шәймиев Татарстан Республикасының тұңғыш Президенті болды. 2005-ші жылы 25-ші наурызда оған Ресей Федерациясы Президентінің ұсынысы бойынша Татарстан Республикасы Мемлекеттік Кеңесі жаңа мерзімге Татарстан Республикасы Президентінің өкілеттігін берді. 2010-шы жылғы 22-ші қаңтарда Шаймиев Ресей Федерациясының Президенті Дмитрий Медведевтен оның кандидатурасын 2010-шы жылдың 25-ші наурызынан кейін жаңа президенттік мерзімге қарастырмауын сұрады. 2010-шы жылдың 25-ші наурызында Рүстем Миңнеханов Татарстан Республикасының Президенті қызметіне кірісті.,Татарстан Республикасының қазіргі Президенті кім?,Татарстан Республикасының қазіргі Президенті Рүстем Миңнеханов.,bio,0,bio
"Теңіз жағалауын мекендейтін жыл құстары көп. Негізгі қорықтары – Вийдумяэ, Вильсанди, Маатсалу, Нигула. Лахемаас ұлттық саябағы ұйымдастырылған.",Эстонияда қандай ұлттық саябақ бар?,Эстонияда Лахемаас ұлттық саябағы ұйымдастырылған.,geo,0,geo
"Зерттеу процесі барысында төмендегідей интерғылыми әдістер қолданылады: экстрополяция – ойдың дамуы немесе белгілі бір тарихи кезеңдегі тенденциялардың ашылуы, яғни жасалған заңдар мен тұжырымдардың бақылау аймағынан басқа аймаққа ауысуы; интерполяция – құбылыстардың динамикалық қатарында көрінбейтін, бірақ осы қатар мүшелерінің арақатынасын ашу негізінде параметрлерді, функцияларды, көрсеткіштерді табу; модельдеу – шынайы түрде бар процестер мен құбылыстардың логикалық, информациялық және графикалық құрылымын жасау, яғни объектілерді жеңілдетілген түрінде бейнелеу.",экстрополяция дегеніміз не??,"ойдың дамуы немесе белгілі бір тарихи кезеңдегі тенденциялардың ашылуы, яғни жасалған заңдар мен тұжырымдардың бақылау аймағынан басқа аймаққа ауысуы",biblio,88,biblio
"Татарстан жерін адамзат палеолит дәуірінен қоныстанған. Ерте орта ғасыр дәуірінде Түрік қағандығы құрамында болды. 9–10-шы ғасырларда бұлғарлардың бір бөлігі Еділ өз-нің орта ағысына қарай ығысып, мұнда Еділ Бұлғариясы атты мемлекет құрды. Ол кейіннен Батудың Русь пен Шығыс Еуропаға жорығы нәтижесінде Алтын Орда құрамына енді. 15-ші ғасырдың 1-ші жартысында Татарстан жерінде Қазан хандығы бой көтерді.",Татарстан жерінде қандай мемлекеттер болған?,"Түрік қағандығы, Еділ Бұлғариясы, Алтын Орда, Қазан хандығы.",history,0,history
"Сиыр тұқымының дәл қай жерден шыққаны әлі аныкталмаған. Дегенмен де қолға үйретілген сиырдың да ең көне заманғы сүйегі б.з.д. 7-мыңжылдыққа жатады, ол Оңтүстік Анадолы жерінде (Түркия) табылған. Б.з.д. 6—5-мыңжылдықта Месопотамия жерінде мал шаруашылығы болғандығы бүгінде дәлелденген.",Қолға үйретілген сиырдың ең көне сүйегі қашан табылды?,б.з.д. 7-мыңжылдыққа,history,119,history
"Қазақстан Республикасының республикалық маңызы бар қалалары: Астана (елорда), Алматы, Шымкент.",Қазақстанның қанша қаласы республикалық маңызға ие?,"Астана (елорда), Алматы, Шымкент.",geo,61,geo
"Логикалық позитивизмнің қарсыластары сезіммен қабылданатын нәрсеге шындықты азайту - негізсіз догматизм. Сезімдерді сандар, ойлау әрекеттері, әділдік тұжырымдары, теңдік немесе дөңгелектеу деп санауға болмайды.",Логикалық позитивизмнің қарсыластары неге қарсы болды?,Шындықты сезіммен қабылданатын нәрсеге азайтуға қарсы болды.,philosophy,0,философия
"Қазақта жыл басы — наурыз. Бұл ай атауы бізге Соғды мен Хорезм арқылы ежелгі парсы тілінен келген. Наурыз деген сөздің парсыша мағынасы ""жаңа кұн"". Көкек — бұл ай көкектің алғаш шақыра бастайтын айы, сондықтан оны осылай атаған. Мамыр — семірген дала қазының ұша алмай мамырлап қалуынан шыққан деседі.","""Наурыз"" сөзінің мағынасы қандай?",Жаңа күн,ethno,0,этно
"Қазақстанда топырағы мен климаты жағынан ерекшеленетін 4 биіктік белдеу бар: шөлді белдеу (600-1000 м), жартылай шөлді белдеу (1000-1500 м), далалы белдеу (1500-2000 м) және тау етегі мен таулы белдеу (2000 м-нан жоғары). Әр белдеудің топырағы мен климаты өзгеше.",Қазақстанның таулы аймақтарында қанша биіктік белдеуі бар және олар қандай?,"Қазақстанның таулы аймақтарында 4 биіктік белдеуі бар: шөлді, жартылай шөлді, далалы және тау етегі мен таулы белдеулер.",geo,0,geo
"Сомали – экономикасы нашар дамыған аграрлы ел. Экономикадағы ауыл шаруашылығының үлесі – 65%, ал өнеркәсібі – 10%. Халқының 80%-дан астамы аграрлы шаруасында жұмыс істейді, оның 2/3 бөлігі көшпелі немесе жартылай көшпелі мал шаруашымен айналысады. Елде 50 млн-ға жуық мал басы бар. Негізінен қой мен ешкі, түйе және ірі қара өсіріледі, ел экспортының 80%-дан астамын мал саудасы құрайды.",Сомалидің экономикасында қандай сала басым?,Ауыл шаруашылығы,economics,0,экономика
"Әділ Құрманжанұлы Ахметов – филология ғылымдарының докторы, профессор. Ол Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің ректоры, ҚР Парламенті Сенатының депутаты болған. Ғалым түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдерді зерттеген. Сондай-ақ, Америкалық үндістердің алтайлық тегі туралы еңбек жазған.",Әділ Ахметовтың негізгі ғылыми еңбектері қандай?,"""Түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдер"" және ""Америкалық үндістердің алтайлық тегі"".",history,0,history
"Таразда қаратау тауларының бөктерінде Қаратау фосфор зауыты жұмыс істеп тұр. Бұл зауыт фосфор шығарудаң әлемде беделді орындардың бірінде. Облыста бірдей 3 зауыт ашылған болатын, солардың бірі «Жамбыл фосфор зауыты», «Химпром», «Жаңа Жамбал фосфор зауыты».",Жамбыл облысында қандай өнеркәсіптік зауыттар бар?,"Қаратау фосфор зауыты, Жамбыл фосфор зауыты, Химпром, Жаңа Жамбал фосфор зауыты",materials,0,materials
"Рисорджименто аяқталғаннан кейін (1861), Турин төрт жыл бойы біртұтас Италияның астанасы болып қала берді. Бұл кезде мұнда Еуропаның оңтүстігіндегі ең ірі құрылыс жобалары жүзеге асырылды.",Турин қай жылдары Италия астанасы болды?,1861 жылдан бастап төрт жыл бойы Турин Италияның астанасы болды.,history,0,тарих
"НАТО-ның мүше елдері: АҚШ, Аустралия, Аустрия, Бельгия, Германия, Грекия, Дания, Жаңа Зеландия, Жапония, Израиль, Ирландия, Исландия, Испания, Италия, Канада, Колумбия, Корея Республикасы, Латвия, Литва, Люксембург, Мажарстан, Мексика, Нидерланд, Норвегия, Польша, Португалия, Словакия, Словения, Түркия, Ұлыбритания, Финляндия, Франция, Чехия, Чили, Швейцария, Швеция, Эстония.",Қандай елдер НАТО-ға мүше?,"НАТО-ның мүше елдері: АҚШ, Аустралия, Аустрия, Бельгия, Германия, Грекия, Дания, Жаңа Зеландия, Жапония, Израиль, Ирландия, Исландия, Испания, Италия, Канада, Колумбия, Корея Республикасы, Латвия, Литва, Люксембург, Мажарстан, Мексика, Нидерланд, Норвегия, Польша, Португалия, Словакия, Словения, Түркия, Ұлыбритания, Финляндия, Франция, Чехия, Чили, Швейцария, Швеция, Эстония.",geo,0,geo
"Отыз жылдық соғыс (1618 – 1648) – габсбургтер әулеті (папа қауымы қолдаған Испания және Австрия Габсбургтері, Германияның котолик князьдары, поляк-литва мемлекеті) мен оған қарсы мемлекеттер (Германияның протестант князьдары, Франция, Швеция, Дания және Англия, Голландия, Ресейдің қолдауымен) арасында болған еуропалық соғыс. Соғыс Қасиетті Рим империясындағы католиктер мен протестанттардың арасындағы қақтығыс ретінде басталып, Габсбург әулетінің Еуропадағы гегемониясын тоқтату күресіне ұласты. Соғыс 1618 жылдың 23 мамырында Прагадағы дефенестрациядан кейін басталды. Вестфаль бейбіт келісімі бойынша Реституциялық Эдикт және Прага бейбіт келісімі өз күштерін жойды. Шіркеу иеліктерінің шекарасы 1624 жылдың 1 қаңтарына сәйкес белгіленді. Қудалауға ұшыраған барлық князьдерге, қалаларға рақымшылық жасалды, соғыс кезінде саудаға қойылған барлық шектеулер жойылды.",Отыз жылдық соғыстың басталу себебі не болды?,Қасиетті Рим империясындағы католиктер мен протестанттардың арасындағы қақтығыс.,history,0,тарих
"Протерозой эрасында тіршілік еткен жануарлар қалдықтарынан радиоляриялар, фораминифералардың іздері, губкалардың қаңқалары, буылтық құрттардың түтікшелері, моллюскілердің бақалшақтары, тіпті буынаяқтылардың да қалдықтары табылған.",Протерозой эрасында қандай жануарлардың қалдықтары табылған?,"Протерозой эрасында тіршілік еткен радиоляриялар, фораминифералар, губкалар, буылтық құрттар, моллюскілер және буынаяқтылардың қалдықтары табылған.",bio,0,био
"Алтын қосылыстарда бір және үш валенттік көрсетеді, бірақ үш валентті қосылыстары берігірек. Бір валентті алтынның тұздары бір валентті мыстың қосылыстары сияқты диспропорцияланып үш валентті қосылыс және дербес алтын береді. Бір валентті алтыннын комплексті қосылыстары ауриттер тұрақтырақ, мысалы K[Au(CN)2]. Алтынның (I) оксиді да қыздырса тотығу-тотықсыздану реакциясына ұшырайды.",Алтын қыздырғанда қандай реакцияға түседі?,тотығу-тотықсыздану,chemistry,343,chemistry
"Либерализм - бұл жеке еркіндікті ең жоғары құндылық ретінде ұстанатын идеология. Ол жеке тұлғаның еркіндігін қорғауды және мемлекеттің араласуын барынша азайтуды көздейді. Либерализм саяси, экономикалық және әлеуметтік салаларда еркіндікті жақтайды. Ол демократияны, заң үстемдігін, адам құқықтарын және нарықтық экономиканы қолдайды.",Либерализмнің негізгі қағидаттары қандай?,"Либерализмнің негізгі қағидаттары: жеке еркіндік, мемлекеттің араласуын барынша азайту, демократия, заң үстемдігі, адам құқықтары және нарықтық экономика.",social,0,social
"Қазіргі уақытта платинадан өте бағалы химиялық ыдыстар жасайды, тіске салады т.б. Ескі әлемде платина 16 ғасырдың ортасына дейін белгілі болған жоқ, бірақ Анд өркениеттерінде (Инка және Чибча) оны ежелден өндіріп, пайдаланған. XVI ғасырдың ортасында платинамен алғаш танысқан еуропалықтар конкистадорлар болды.",Платинамен бірінші жанасу қашан болды?,16 ғасырдың ортасына,history,102,history
"Испанияда халқы саны 1 миллионнан асатан 2 қаласы бар олар: Мадрид европада үлкендігінен үшінші орын алады. Европаның мәдени қалаларының бірі. Испанияның орталығында орналасқан. Барселона испанияның шығысында орналасқан, Каталония аутономды обылысында орналасқан, аттас провинциясының астанасы. Испанияда үлкендігінен екінші орын алады. Жерорта теңізімен шектеседі.",Испанияның ірі қалалары қандай?,"Испанияның ірі қалалары: Мадрид (Еуропада үлкендігінен үшінші, Испанияның орталығында орналасқан) және Барселона (Испанияда үлкендігінен екінші, Каталония аутономды облысында, Жерорта теңізімен шектеседі).",geo,0,geo
"Өзін-өзі өлтіру — өзін өмірден қасақана айыру (суицид). Өзін-өзі өлтірудің себептері әр түрлі. Көп жағдайда өзін-өзі өлтіруге себеп болатын нәрсе өмір жағдайының шынайы қиындылығы және өмір оңалмайды деп есептеу. Депрессивті жағдайлар «жиналып» соның салдарынан өзін-өзі өлтіру болуы мүмкін. Өзін-өзі өлтіру қарттарға, нашақорларға, жазылмайтын аурумен ауыратындарға, қылмыскерлерге тән әрекет. Балалардың өзін-өзі өлтіруі ашық қарсылық білдіру түрінде, көбінесе ата-аналарына қатысты жасалады. Криминалистикада өзін-өзі өлтіру әр түрлі негіздер бойынша сараналады.",Өзін-өзі өлтіруге итермелейтін негізгі себептер қандай?,"Өмір жағдайының шынайы қиындығы, депрессия, жазылмайтын ауру, нашақорлық, қылмыскерлік және балалардың ата-аналарына қарсылық білдіру.",psychology,0,психология
"Дрозофила шыбынының онковирустармен индукцияланған ісікті мутантты линиялары (сүтқоректілер ісіктерімен ұқсас) және стресске ұшыраған тәжірибелік егеуқұйрықтар негізінде клеткалардың бағдарланған өлімі (апоптоз) құбылысы зерттелді. Институт қызметінің басым бағыттары: ұйымдасу деңгейі әр түрлі эукариотты организмдер геномын құрылымдық-функционалдық талдау; прокариотты және эукариотты организмдердегі мутация процесінің механизмдері мен заңдылықтарын зерттеу, ко- және антимутагенез мәселелерін зерттеу, табиғи генотоксиканттардың әсері салдарларына талдау жасау.",Институтта қандай құбылыс зерттелді?,Клеткалардың бағдарланған өлімі (апоптоз) құбылысы,bio,0,био
"Қазақстанның ұлттық валютасы - теңге. Ол 1993 жылдың 15 қарашасында енгізілді. Теңгенің халықаралық коды - KZT. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі теңгенің эмиссиясын жүзеге асырады. Қазақстанда 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000, 20000 теңгелік банкноттар және 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 теңгелік монеталар айналымда бар.",Теңгенің халықаралық коды қандай?,KZT.,social,0,social
"Астана қаласында Нұрсұлтан Назарбаев халықаралық әуежайы бар. 2017 жылы реконструкциядан кейін әуежайдың өткізу қабілеті жылына 8,2 млн жолаушыға жетті.",Астана қаласындағы әуежайдың атауы қандай және оның өткізу қабілеті қанша?,"Астана қаласында Нұрсұлтан Назарбаев халықаралық әуежайы бар. 2017 жылы реконструкциядан кейін оның өткізу қабілеті жылына 8,2 млн жолаушыға жетті.",infrastructure,0,Инфрақұрылым
"Уақыт - бұл дүние-өмірдегі түрлі оқиғалардың жалғасымды тізбегін, ілгері-кейін ретін білдіретін қайтымсыз сабақтастық. Ол өткеннен келеді, қазірді басып өтеді және болашаққа бағытталады. Уақыт физика мен басқа ғылымдарда іргелі өлшем болып табылады. Философтар арасында уақытқа қатысты екі түрлі көзқарас бар: біріншісі - уақыт ғалам құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар жүруінің өлшемі; екіншісі - уақыт адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын интеллектуалды құрылымның іргелі мүшесі. Уақытты өлшеу үшін астрономиялық құбылыстармен байланысты табиғи бірліктер қолданылады: тәулік, ай және жыл. Уақыт менеджменті - тапсырмалар мен оқиғаларды ыңғайластыру. Альберт Эйнштейн уақыт пен кеңістікке қатысты жаңа түсініктер енгізді.",Уақытты өлшеудің қандай негізгі бірліктері бар?,"Уақыттың негізгі бірліктері - тәулік, ай және жыл.",physics,0,physics
"Словенияда ақ және қызыл шараптың тамаша түрлері жасалады, ащы сусындар - шнопс, бренди, т.б «жганье» деп аталатын түрі де кездеседі. Словенияда аты көпке танымал ""Laško"", ""Union"" сыраларының маркасы да бар.",Словенияда қандай сусындар танымал?,"Словенияда ақ және қызыл шараптар, ащы сусындар шнопс, бренди, ""жганье"", сондай-ақ ""Laško"" және ""Union"" сыралары танымал.",ethno,0,ethno
"Мальта экономикасының басты саласы транзиттік-транспорт операцияларын жүргізу және шетелдік туризм. Кеме жасау және жөндеу, тропикалық жемістер мен жүзім шаруашылығы жақсы дамыған. Елде тоқыма киім, аяқ киім тігу, машина жасау және химия саласы дамыған, электрондық аспаптар шығаратын кәсіпорындар бар.",Мальтада қандай өнеркәсіп салалары дамыған?,"Кеме жасау, тоқыма, аяқ киім, машина жасау, химия, электроника",materials,0,materials
"Төңкеріс немесе Революция табиғат, қоғам өміріндегі, білім мен танымдағы сапалы өзгерістер. Әлеуметтік Төңкеріс қоғамның саяси, экономикалық, рухани өміріне түбірлі өзгерістер енгізу үрдісін бастап береді. Адамзат тарихын қоғамдық экономикалық формациялардың бірін-бірі алмастыру тұрғысынан зерттеушілер осы алмасу үрдісін жүзеге асыру әлеуметтік Төңкерістіның басты міндеті деп санайды. Кез келген төңкерісіның экономикалық негізі қоғамдық өндіргіш күштердің өсу деңгейі мен оған сай келмейтін консервативтік өндірістік қатынастардың шиеленісуі болып табылады. Төңкеріс жеңіске жету үшін алдымен оның объективті және субъективті алғышарттары қалыптасып, қоғамда Төңкерістік жағдай пайда болуы қажет.",Төңкерістің басты міндеті қандай?,Қоғамдық экономикалық формациялардың бірін-бірі алмастыру.,history,0,history
"Чандрасекхара Венката Раман (1888-1970) - үнді физигі, 1930 жылы жарықтың шашырауы саласындағы жұмыстары үшін Нобель сыйлығының лауреаты. Ол жарық мөлдір материал арқылы өткенде, ауытқыған жарықтың бір бөлігі толқын ұзындығы мен амплитудасын өзгертетінін анықтады. Бұл құбылыс Раман эффектісі деп аталады. Раман эффектісі молекулалар мен кристалдардың спектроскопиясын зерттеудің маңызды әдісі болып табылады. Раман сондай-ақ оптика, акустика, молекулалық физика, кристалдар физикасы, коллоидтық оптика, электро- және магнитоптика, фотоэффект, рентген сәулелерінің дифракциясы, магнетизм, көру физиологиясы салаларында жұмыс істеді.",Раман қандай басқа салаларда жұмыс істеді?,"Раман оптика, акустика, молекулалық физика, кристалдар физикасы, коллоидтық оптика, электро- және магнитоптика, фотоэффект, рентген сәулелерінің дифракциясы, магнетизм, көру физиологиясы салаларында жұмыс істеді.",physics,0,физика
"Абай Құнанбаевтың бірінші қара сөзінде ол өзінің өткен өмірін сынға алады. Ол өмірінің көп бөлігін ""алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық"" деп сипаттайды.",Абай өткен өмірін қалай сипаттайды?,"Абай өткен өмірін ""алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық – әурешілікті көре-көре келдік"" деп сипаттайды.",bio,0,био
"Тамғалы шатқалы Алматы қаласынан солтүстік-батысқа қарай 180 шақырым жердегі түрлі жануарларды, құдайларды суреттейтін 4500 петроглифтерімен ежелгі орны орналасады. Шатқал б. э.д. XIV-XIII ғ.ғ. құрылған ежелгітүрік және Сақты қола дәуірінің петроглифтерін ұсынады.",Тамғалы шатқалында қанша петроглиф бар?,4500,history,119,history
"Германия экономикасы дамыған елдердің алдыңғы қатарынан орын алады. Негізгі салалары - машина жасау, электр техникасы, металлургия, химия және фармацевтика өнеркәсібі. Сыртқы сауда әріптестері - Франция, Нидерланд, Италия, Ұлыбритания, АҚШ және т.б.",Германияның экономикасындағы негізгі салалар қандай?,"Германия экономикасының негізгі салалары - машина жасау, электр техникасы, металлургия, химия және фармацевтика өнеркәсібі.",economics,0,economy
"Финляндия Еуропа Одағы мен Шенген келісімінің мүшесі болып табылады. Финляндия Ресеймен, Швециямен және Норвегиямен шектеседі. Финляндияның сыртқы саясатында бейтараптық ұстанымы басым болды. Бірақ соңғы жылдары НАТО-ға кіру мәселесі көтеріліп жүр.",Финляндияның сыртқы саясатындағы басты бағыттар қандай?,Финляндияның сыртқы саясатындағы басты бағыттары - бейтараптық ұстанымын ұстану және Еуропа Одағымен ынтымақтастық. Соңғы жылдары НАТО-ға кіру мәселесі де қарастырылуда.,politics,0,саясат
Мұндай бұлақтар Қазақстанның оңтүстігіндегі және шығысындағы таулы өңірлерде жиі кездеседі. Қайнар – жер қойнауындағы терең қабаттардан тектоникалық жарықтар арқылы жер бетіне табиғи жолмен шығып жатқан арынды жер асты су көзі; арынды бұлақ.,Қазақстанда қайнар бұлақтар қай өңірлерде кездеседі?,Қайнар бұлақтар Қазақстанның оңтүстігіндегі және шығысындағы таулы өңірлерде жиі кездеседі.,geo,0,geo
"Гейзерлер Исландияда, Италияда, Жаңа Зеландияда, Ява аралдарында, Камчаткада кездеседі. Суы тұщы бұлақ елді мекендерді ауыз сумен қамтамасыз етуге, мал жайылымдарын суландыруға, жер суаруға пайдаланылады. Минералдығы 1 г/л-ден астам жылы және ыстық бұлақ сулары санаторийлер мен емдеу орындарында әр түрлі ауруларды емдеуге қолданылады.",Гейзерлер қандай жерлерде кездеседі?,"Гейзерлер Исландияда, Италияда, Жаңа Зеландияда, Ява аралдарында, Камчаткада кездеседі.",geo,0,geo
"Шекспир көптеген сонеттер жазды. Сонет (сыңғырлау, сылдырлау деген итальян сөзінен шыққан) – әр шумағы 14 тармақтан құрылатын өлең түрі. Тармақтар екі рет төрт-төрттен, онан соң екі рет үштен топтасады (З.Ахметов «Әдебиеттану. Терминдер сөздігі»). Оның 154 сонеттен тұратын жинағы сақталды. Бұл жинақ ақынның алғашқы, оның тірі кезінде жарық көрген жинағы. Кітапқа кірген 126 сонет ақынның досына, ал 28 қарашашты сұлуға арналған.",Сонет дегеніміз не?,әр шумағы 14 тармақтан құрылатын өлең түрі,bio,93,био
"Қазақстанда бірнеше ірі өнеркәсіп салалары дамыған. Солардың ішіндегі негізгілері: мұнай-газ өнеркәсібі, тау-кен өнеркәсібі, металлургия, машина жасау, ауыл шаруашылығы. Қазақстан әлемдегі ірі мұнай және газ өндіруші елдердің бірі. Сондай-ақ, Қазақстан көмір, хром, мырыш, қалайы, алтын, күміс сияқты пайдалы қазбаларға бай.",Қазақстанда қандай өнеркәсіп салалары дамыған?,"Мұнай-газ өнеркәсібі, тау-кен өнеркәсібі, металлургия, машина жасау, ауыл шаруашылығы.",economics,0,экономика
"Облыстың айтарлықтай аумағын Бетпақ-Дала және Мойынқұм алады, тек оңтүстік-батыс, оңтүстік және оңтүстік-шығыс шеті таулармен шектелген (Қаратау, Қырғыз және Шу-Іле Алатау таулары). Рельефтің бұл ерекшелігі облыс климатына әртүрлілік ендіреді.",Жамбыл облысының рельефі қандай?,"Облыстың көп бөлігі Бетпақ-Дала және Мойынқұм шөлдерімен алып жатыр, ал оңтүстік жағы Қаратау, Қырғыз және Шу-Іле Алатау таулары шектейді.",geo,0,geo
Сулы ерітінділердің техникалық электролизі металдардың бөлінуінсіз немесе олардың катодта бөлінуімен жүре алады. Электрохимиялық процесстердің арасында сулы ерітінділердің металл бөлінуінсіз ыдырауы натрий хлоридінің сулы ерітіндісі мысалында көрсетеміз.,Натрий хлориді ерітіндісінің электролизі қандай өнімдер береді?,"Мәтінде натрий хлориді ерітіндісінің электролизі мысалы келтірілген. Бұл процесс хлор, сутегі және каустикалық (ұнтақ) сода өнімдерін береді.",chemistry,0,chemistry
"Беларусь Республикасы солтүстік-батысында Литва және Латвия мемлекеттерімен, шығысында Ресеймен, оңтүстігінде Украинамен, ал батысында Польшамен шектеседі. Беларусь Шығыс Еуропа жазығында Днепр, Батыс Двина мен Неман өзендерінің аңғарларын алып жатыр. Жерінің басым бөлігі теңіз деңгейінен 100—200 м ғана биік.",Беларусь қандай елдермен шығысында шектеседі?,Ресеймен,geo,87,geo
"Бұл аймақта Ресейдің ықпалы XVII ғасырдан басталды: орыс патшалығы шығысқа қарай кеңейді, 1582 жылы Сібір хандығын жаулап алды. XVII ғасырдың аяғында Иркутск шағын қалаға айналды, монастырьлар салынды, қала маңы және ауылшаруашылық елді мекендері қалыптаса бастады. XVIII ғасырдан бастап кәсіп пен қолөнер дамып, алтын-күміс ұсталары пайда болды. Ресей мемлекеті Иркутсктің шығысына қарай кеңейген кезде қала Енисей өзенінен Тынық мұхитына дейінгі орасан зор аумақтардың астанасы болды және Ресей үшін кең-байтақ Шығыс Сібір және Қиыр Шығыс аумақтарын барлауда маңызды рөл атқарды.",Қай ғасырдан бастап Иркутскте кәсіп пен қолөнер дамыды?,XVIII ғасырдан бастап,history,0,тарих
"Дания жер бетінің түзілісі негізінен толқынды, онша биік болмаған жазықтықтардан тұрады. Мемлекеттің ең биік нүктесі Идинг-Сковх тауы (173 м), Ютландияның шығысында орналасқан. Дания жер бедері плейстоцендердің мұздық қабаттарының әрекеті нәтижесінде пайда болған. Жерінде көптеген қазаншұңқырлар бар, оларда көл және батпақтар орналасқан.",Данияның жер бедері қалай сипатталады?,"Данияның жер бедері негізінен толқынды, онша биік болмаған жазықтықтардан тұрады және плейстоцен дәуірінің мұздықтарының әсерінен қалыптасқан, көптеген қазаншұңқырлар мен көлдер бар.",geo,0,гео
"1557 жылы башқұрттар Ресей империясының шапқыншылығына ұшырады да, Ноғай, Сібір хандықтарымен қоса Ресей отарына айналды. Ресей өкіметінің башқұрттарды аяусыз қанауы, шенеуніктердің әділетсіздігі XVII - XVIII ғасырларда бірнеше халық көтерілістеріне алып келді. Олардың ірілері қатарына Сейіт Саафар бастаған (1681-83) Батырша бастаған (1755), тағы басқа ұлт-азаттық көтерілістер жатады.",Башқұрттар Ресей империясына қарсы қандай көтерілістер болды?,"XVII-XVIII ғасырларда Сейіт Саафар (1681-1683), Батырша (1755) бастаған және басқа да ұлт-азаттық көтерілістер болды.",history,0,history
"Германияда ең төменгі жалақы 2020 жылдан бастап айына 1584 еуро, ал сағатына 9,35 еуро болды. 2017 жылдың төртінші тоқсанындағы орташа жалақы айына 3771 еуро болған.",Германияда ең төменгі және орташа жалақы деңгейлері қандай?,"Германияда 2020 жылдан бастап ең төменгі жалақы айына 1584 еуро, ал 2017 жылы орташа жалақы айына 3771 еуро болған.",economics,0,economy
Қазақ халқының ұлт болып қалыптасу кезеңінде өзіне тән музыкалық дәстүрі дүниеге келді; соның нәтижесінде бай музыкалық мәдениеті қалыптасты.,Қазақ халқының ұлт болып қалыптасу кезеңінде қандай дәстүр пайда болды?,Қазақ халқының ұлт болып қалыптасу кезеңінде өзіне тән музыкалық дәстүр пайда болды.,ethno,0,ethno
"2022 жылғы 16 наурызда Тоқаев конституциялық реформалардың бекітілуін және президент өкілеттіктерінің азаюын ұсынды. Оның сөзінше, елдің «суперпрезиденттік республика» жүйесінен «күші бар парламентті президенттік республикаға» көшкені жөн. 26 сәуірде ол Аманат партиясынан шықты. 5 маусымда өткен референдум нәтижесінде президентке президенттігі кезінде партия құрамында болуына тыйым салынды.",Қасым-Жомарт Тоқаев қандай конституциялық өзгерістерді ұсынды?,елдің «суперпрезиденттік республика» жүйесінен «күші бар парламентті президенттік республикаға» көшкені жөн,politics,131,саяси
"Қасым хан (1445—1521) — қазақтың ұлы хандарының бірі, Қазақ хандығының негізін қалаушылардың бірі — Жәнібек ханның ортаншы баласы және Шайбанидтер мемлекетінің ханы Мұхаммед Шайбани ханның бөлесі. Ол Қазақ хандығын нығайтып, оның аумағын кеңейтті. Қасым хан тұсында Қазақ хандығы саяси ықпалын күшейтіп, ірі және қуатты хандыққа айналды. Қасым ханның тұсында қазақ атты әскерінің саны 300 мыңға, халқының саны 1 миллионға жетті.",Қасым хан тұсында қазақ атты әскерінің саны қанша болды?,300 мың,history,0,history
"Қазақстанның географиялық жағдайы (теңізге тікелей шығу мүмкіндігінің жоқтығы), оның ұлан-байтақ аумақты алып жатуы, өндірістің шикізаттық құрылымы, өндіргіш күштердің орналасуы, автожол инфрақұрылымының жеткілікті дамымағандығы себепті темір жол көлігінің ел экономикасындағы рөлі айрықша маңызды.",Қазақстанда темір жол көлігінің маңызы неліктен жоғары?,географиялық жағдайы (теңізге тікелей шығу мүмкіндігінің жоқтығы),geo,0,geo
"Кенелердің сан алуан топтары бар: жайылым кенесі, су кенесі, астық кенесі, қамба кенесі, өрмеккене, берішкене, мамықкене, шашкене.",Кенелердің қандай топтары бар?,"Жайылым кенесі, су кенесі, астық кенесі, қамба кенесі, өрмеккене, берішкене, мамықкене, шашкене.",bio,0,био
"19 ғасырларда Қазақстанда болған орыс суретшілерінің (В.В. Верещагин, т.б.) қазақ халқының өмірі мен тұрмысын бейнелеген картиналары өмірге келді.",Қандай суретшілердің туындылары қазақ халқының өмірі мен тұрмысын бейнеледі?,В.В. Верещагин және басқа орыс суретшілерінің туындылары қазақ халқының өмірі мен тұрмысын бейнеледі.,art,0,art
"Қасым хан өлгеннен кейін, өзара қырқысулардың өрши түсуіне байланысты, Қазақ хандығы біраз әлсіреді, ал моғолдар мен қазақтардың арақатынасы өзгерді. Қасым ханның тарихта үш ұлының аты қалған: Мамаш, Хақназар хандар және Әбілқайыр сұлтан. Мамаш хан Қазақ хандығының тарихындағы аласапыран кезеңде билік етіп, қақтығыс кезінде қаза тапқан. Ал Хақназар хан қазақ халқының тарихында ұлы билеуші ретінде қалған.

Сұрақ : Қасым ханнан кейін Қазақ хандығында не болды?

Жауап : Өзара қырқысулар өршіп, хандық біраз әлсіреді.",Қасым хан тұсында қазақ атты әскерінің саны қанша болды?,300 мың,history,0,history
"Абай Құнанбаев өзінің қалған өмірін қағазға ойларын түсіріп өткізгісі келеді. Ол ""ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын"" дейді.",Неліктен Абай қағазға жазуды ермек қылғысы келеді?,"Абай басқа ешқандай іспен айналыса алмағандықтан, қағазға жазуды ермек қылғысы келеді.",bio,0,био
Латвия аумағының 10%-ға жуығын шымтезектің ірі қорлары шоғырланған батпақтар алып жатыр. Әктастық және доломиттік кендерден құрылыс тасы өндіріледі. Елде басқа табиғи ресурстар өте аз.,Латвияда қандай табиғи ресурстар бар?,"Латвияда шымтезек, әктас және доломит кендері бар, олардан құрылыс материалдары өндіріледі. Басқа табиғи ресурстар өте аз.",materials,0,materials
"1958 жылы телеорталық құрылды. Қаланың ірі аудандары мен шағын аудандарының құрылысы басталды. Байкал, Солнечный, Юбилейный, Приморский, Академгородок және т.б. жаңа аудандар құрылды. Статистика бойынша Ресей Федерациясының комитетінің 2015 жылғы мәліметінше Иркутск облысының 33 ауданы, 22 қаласы, 51 кент бар. Облыстың әкімшілік орталығы — Иркутск қаласы. Иркутск облысының 33 ауданы бар.",Иркутск облысында қанша қала бар?,22 қаласы,geo,0,гео
"Ол MS Bob-ге қосылуға тым кеш болды, бірақ оны қолдануға Microsoft-ның 3D Movie Maker бағдарламасының бағдарламашылары да қолдана бастады. Ақыр соңында сөйлеу көпіршіктері аяқталды және нақты дыбыспен ауыстырылды, бірақ Comic Sans бағдарламаның қалқымалы терезелері үшін және бөлімдерге көмектеседі. Шрифт кейінірек Windows 95 Plus-мен бірге жеткізілді! Қаптама. Содан кейін Windows 95 OEM нұсқасы үшін стандартты қаріп болды. Соңында, қаріп Microsoft Publisher және Microsoft Internet Explorer үшін әдепкі қаріптердің бірі болды.",Comic Sans шрифті қандай бағдарламаларда қолданылды?,"Comic Sans шрифті Microsoft 3D Movie Maker, Windows 95 Plus, Windows 95 OEM нұсқасы, Microsoft Publisher және Microsoft Internet Explorer бағдарламаларында қолданылды.",IT,0,IT
"«Батыс Еуропа – Батыс Қытай» транзиттік жолының жалпы ұзындығы 8445 шақырымды құрайды. Оның 2233 шақырымы – РФ еншісінде, 2787 шақырымы ҚР аума-ғынан өтеді. ҚХР-ға 3425 шақырым тиесілі. Қазақстан аумағынан өтетін жобаның құны — 825,1 млрд. теңге.","""Батыс Еуропа – Батыс Қытай"" транзиттік жолының қанша бөлігі Қазақстан аумағынан өтеді?",2787 шақырым,geo,122,geo
"Словенияның экономикасы тұрақты және бәсекеге қабілетті. Негізгі өндіріс орындары Revoz автозауыты, Unior компаниясы. Копер порты маңызды. Шығыс Еуропа елдерінің ішінде қарызы ең аз мемлекет. Валютасы еуро. Орташа жалақы 2007 жылы 820 еуро болған.",Словенияның ұлттық валютасы қандай?,Еуро,ecology,0,eco
"Кобальт, осы топшаның басқа элеметтері сияқты, кешенді қосылыстарды түзуге бейім. айталық, Кобальттың сусыз галогенидтері, тиоцянатты, сульфатты және басқа қосылыстары амиак молекуласын қосып амияктарды түзе алады. олар сумен жеңіл бұзылады.",Кобальт қандай кешенді қосылыстар түзе алады?,"сусыз галогенидтері, тиоцянатты, сульфатты және басқа қосылыстары амиак молекуласын қосып амияктарды түзе алады",chemistry,102,chemistry
"Антикалық эстетиканың негізгі ерекшеліктерінің бірі — оның космологизмі. Космологизм деп ғарыштық үйлесімділік пен әсемдіктің адамзат әлемінен орын алғандығы туралы баяндайтын көзқарастарды айтады. Көне гректердің түсінуінше, ғарыш денелерінің қозғалысында болсын, орналасуында болсын өзіндік жарастық, үйлесімдік, гармония бар. Сол гармонияны адам өз әлемінен де, яғни өз қолынан жасап шығарған заттардан да табуға тырысады.",Антикалық эстетиканың негізгі ерекшелігі қандай және оның мәні неде?,Антикалық эстетиканың негізгі ерекшелігі - оның космологизмі. Космологизм дегеніміз ғарыштық үйлесімділік пен әсемдіктің адамзат әлемінен орын алғандығы туралы көзқарас. Көне гректер ғарыштағы гармонияны адам жасаған заттарда да табуға тырысқан.,history,0,history
"Таулы қыраттың Солтүстік және Солтүстік-шығыс шеткі тізбектері Кіші Кавказ тау жүйесін құрайды, Оңтүстік ішкі бөлігі Армян (Джавахет-Армян) жанартаулы қыратына жатады (Арагац тауы, 4090 м).",Кіші Кавказ тау жүйесі қай бағытта орналасқан?,Солтүстік және Солтүстік-шығыс шеткі тізбектері,geo,15,geo
"Үлкен Кавказ бен Кіші Кавказдың беткейлерін орман алып жатыр ( емен, шәмшат, граб, шырша, майқарағай ). Одан жоғарыда субальпілік және альпілік шалғындар, Джавахет – Армян таулы қыратында тау даласы қалыптасқан. Колхида мен Ленкорань ойпаттарына ылғалды субтропиктік орман тән.",Кавказ тауларының беткейлерінде қандай ағаштар өседі?,"емен, шәмшат, граб, шырша, майқарағай",geo,63,geo
"Алтын (лат. Aurum; Au) — элементтердің периодты жүйесінің I-тобындағы химиялық элемент, асыл металдардың бірі. Реттік нөмірі 79, атом массасы 196, 967, балқу температурасы 1063ْ°С, қайнау температурасы 2947°С. Таза алтын сары түсті, соғылғыш және созылғыш металл, химиялық инертті элемент. Сыртқы ортаның химиялық әсеріне аса төзімді. Алтын табиғатта сап түрде кездесетін металл. Алтынның, ұсақ түйірлері кварц ішінде, немесе кварц құмы арасында шашыраңкы күйде болады.",Алтынның атомдық массасы қандай?,196,chemistry,142,химия
"Еуропа одағына 27 мемлекет кіреді: Аустрия, Бельгия, Болгария, Германия, Грекия, Дания, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мажарстан, Мальта, Нидерланд, Польша, Португалия, Румыния, Словакия, Словения, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Швеция, Эстония.",Қандай елдер Еуропа одағына мүше?,"Еуропа одағына 27 ел мүше: Аустрия, Бельгия, Болгария, Германия, Грекия, Дания, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мажарстан, Мальта, Нидерланд, Польша, Португалия, Румыния, Словакия, Словения, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Швеция, Эстония.",geo,0,geo
"Хорватия Орталық Еуропаның оңтүстігінде, Балқан түбегінде орналасқан. Аумағы 56594 км², акваториясы 33200 км². Акваторияда көптеген аралдар бар, олардың жалпы саны 1185, оның ішінде 67 адам мекендейді. Ең ірі аралдары Крк және Крес.",Хорватияның акваториясындағы аралдардың саны қанша?,Хорватияның акваториясында 1185 арал бар.,geo,0,geo
"Турин — экономикалық көрсеткіштері бойынша елдегі Милан мен Римнен кейінгі үшінші қала. Сонымен қатар Турин - Италиядағы автомобиль индустриясының өзіндік астанасы. 2007 жылдан бастап қалада FIAT, Lancia, Iveco компанияларының штаб-пәтерлері орналасқан.",Турин қаласы қандай салада маңызды орталық болып саналады?,Турин Италиядағы автомобиль индустриясының астанасы болып саналады.,economics,0,экономика
"Беларусь жерінің қайталанбас табиғатын сақтап қалу мақсатында Беловеж ұлттық саябағы, Березин, Припять және Полесье қорықтары ұйымдастырылған. Полесье радиациялық-экологиялық қорығы шекаралас Украинаның Чернобыль АЭС-індегі жойқын апаттан кейін, радиоактивті ластанудың табиғи ортаға қалай әсер ететінін арнайы зерттеу мақсатында құрылған.",Полесье радиациялық-экологиялық қорығы неліктен құрылған?,радиоактивті ластанудың табиғи ортаға қалай әсер ететінін арнайы зерттеу мақсатында құрылған,ecology,246,eco
"Чандрасекхара Венката Раман (1888-1970) - үнді физигі, 1930 жылы жарықтың шашырауы саласындағы жұмыстары үшін Нобель сыйлығының лауреаты. Ол жарық мөлдір материал арқылы өткенде, ауытқыған жарықтың бір бөлігі толқын ұзындығы мен амплитудасын өзгертетінін анықтады. Бұл құбылыс Раман эффектісі деп аталады. Раман эффектісі молекулалар мен кристалдардың спектроскопиясын зерттеудің маңызды әдісі болып табылады. Раман сондай-ақ оптика, акустика, молекулалық физика, кристалдар физикасы, коллоидтық оптика, электро- және магнитоптика, фотоэффект, рентген сәулелерінің дифракциясы, магнетизм, көру физиологиясы салаларында жұмыс істеді. Ол Үндістанның ғылым академиясын құрды және оның президенті болды. Раман 1954 жылы Үндістанның ең жоғары азаматтық наградасы - Бхарат Ратнамен марапатталды. Ол сондай-ақ Лондон Корольдік қоғамының Хьюз медалін, Франклин институтының Франклин медалін және басқа да көптеген марапаттар алды.",Раман қандай басқа марапаттарға ие болды?,"Раман Лондон Корольдік қоғамының Хьюз медалін, Франклин институтының Франклин медалін және басқа да көптеген марапаттар алды.",bio,0,био
"Ежелгі Грекияда дамыған ғылым. (Аристотель, т.б.) қоғам мен табиғат заңдылықтарын ашып, мәдениет тарихында ұлы рөл атқарды; олар ғылымның ерекше тәсілі дәлелдеу негізін қалыптастырды.",Ежелгі Грекия ғалымдарының ғылымға қосқан үлесі қандай?,"қоғам мен табиғат заңдылықтарын ашып, мәдениет тарихында ұлы рөл атқарды; олар ғылымның ерекше тәсілі дәлелдеу негізін қалыптастырды",history,50,history
"Барак Обама 1995 жылы жарыққа шыққан мемуарында жоғары сынып оқып жүргенде марихуана мен кокаин тұтынғандықтан, сабақ үлгерімі төмендегенін айтады.",Барак Обама жастық шағында қандай қателіктер жіберді?,Марихуана мен кокаин тұтынды.,bio,0,био
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстанның жер көлемі бойынша әлемдегі орны қандай?,Қазақстан жер көлемі жағынан әлем елдерінің ішінде 9-орын алады.,ethno,0,Ethno
"Топырақтың құнарлылығын кемітетін табиғаттың бір апаты - топырақ эрозиясы. Топырақ эрозиясының екі түрі бар: жел эрозиясы және су эрозиясы. Қазақстанда эрозияға бейім жер 70 млн гектардан астам немесе республика аумағының 26%-ы. Оның 52 млн гектары жел эрозиясына бейім, 17 млн-нан астамы су эрозиясына бейім.",Топырақ эрозиясының қандай түрлері бар және Қазақстанда олар қаншалықты таралған?,"Топырақ эрозиясының екі түрі бар: жел эрозиясы және су эрозиясы. Қазақстанда 52 млн гектар жер жел эрозиясына, ал 17 млн гектардан астам жер су эрозиясына бейім.",geo,0,geo
"Абай қазақ халқының әлеуметтік жағдайын, олардың өмір салтын, мінез-құлқын, қоғамдағы кемшіліктерді сынайды. Ол қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды. Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды.",Абай қазақтардың қандай өмір салтын сынайды?,"Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды.",social,0,social
"Нидерландыда, екі байырғы топтарға үй - Нидерланд Фриздер мен планкаларды, сондай-ақ иммигранттар саны көп. этникалық құрамы: 80,7% - Нидерланд, 2,4% - немістер, 2,4% - индонезиялық, 2,2% - түріктер, 2% - Суринам, 2% - Мороккалық, 1,5% - үнділер 0 , 8% - антилилиандар мен арубалықтар, 6,0% - басқа этникалық топтар.",Нидерландтың этникалық құрамы қандай?,"Нидерландтың этникалық құрамында голландықтар басым (80,7%), сонымен қатар немістер, индонезиялықтар, түріктер, суринамдықтар, марокандықтар, үнділер, антильдіктер және басқа этностар бар.",ethno,0,ethno
"Содан кейін Екінші дүниежүзілік соғыс басталды, өте жас Алла Ильчун француздық қарсыласу қатарында шайқасты. Алла Тамара Волконская және Ариадна Скрябина кінәгинялармен иық тіресіп, Францияның оңтүстік-батысында көше шайқастарына қатысты.",Алла Илчун Екінші дүниежүзілік соғыста қай жақта болды?,Француздық қарсыласу қатарында,history,0,тарих
"Пифагор үшін болмыстың негізінде жатқан сан тікелей гармонияға, ішкі үйлесімділікке, өлшемділікке сай. Өнер түрлері ішінде әсіресе музыка өзінің гармониялығымен адам жанын толғандырып, ғарыштық үйлесімділікті танытады. Тіпті, онымен қоймай, адам жанын да, төнін де ауру-сырқаттардан тазартады деп білген.",Пифагордың эстетикалық көзқарастарының негізгі идеясы қандай болған?,"Пифагордың негізгі идеясы болмыстың негізінде жатқан сан гармонияға, ішкі үйлесімділікке, өлшемділікке сай екендігі болған. Ол музыканы ғарыштық үйлесімділіктің көрінісі және адам жанын тазартушы күш ретінде қарастырған.",history,0,history
"Үлкен Кавказ бен Кіші Кавказдың беткейлерін орман алып жатыр (емен, шәмшат, граб, шырша, майқарағай). Одан жоғарыда субальпілік және альпілік шалғындар, Джавахет – Армян таулы қыратында тау даласы қалыптасқан. Колхида мен Ленкорань ойпаттарына ылғалды субтропиктік орман тән.",Кавказ тауларының беткейлерінде қандай ағаштар өседі?,"Үлкен Кавказ бен Кіші Кавказдың беткейлерінде емен, шәмшат, граб, шырша, майқарағай ағаштары өседі.",geo,0,geo
"Қазақстанда қой шаруашылығының дамуында негізгі үш бағыт айқындалды. Олар елдің табиғи климаты, жем-шөп, жайылым жағдайы, қойдың биологиялық ерекшеліктері, тағыда басқа байланысты төмендегіше 3 аймаққа бөлінді: 1) далалық, қуаң-шөлейт аймақтар мен оңтүстік таулы өңір. Мұнда биязы және биязылау жүнді қой тұқымдары (барлық қойдың 65%-ы) өсірілді. 2) шөл және шөлейт аймақ. Бұл жерлерде негізінен етті-майлы, ұяң не қылшық жүнді қойлар (барлық қойдың 16%-ы) шоғырланды. 3) Қаракөл қойлары өсірілетін оңтүстік және батыс аймақтар.",Қазақстанда қой шаруашылығы қанша бағытқа бөлінген?,үш бағыт,geo,48,geo
"Заманауи ғылым үш негізгі тармаққа бөлінеді: Жаратылыстану ғылымы (Биология, Химия, Физика...) ұлы табиғатты зерттейді; Қоғамдық ғылымдар (экономика, психология, әлеуметтану...) жеке адам мен қоғамды зерттейді; формалды ғылым (философия, логика, математика, теориялық компьютер ғылымы...) негізінен абстаркт ақылдық ұғымдарды зерттейді.",Қандай ғылымдар қоғамдық ғылымдарға жатады?,"экономика, психология, әлеуметтану",social,138,social
"Темір (лат. Ferrum; Fe) — Менделеевтің Периодтық кестесінің 4-ші периодының 8-ші қосымша тобындағы химиялық элемент. Алюминийден кейін жер қабатындағы ең кең/көп таралған металл. Металдар қатарына жататын химиялық белсенділігі бойынша орташа элемент. Негізінен темір деп оның басқа металдардың аз мөлшердегі (0.8%), оның жұмсақтығы мен серпілімділігін сақтайтын қоспа деп атайды.",Темір қай топқа жатады?,8-ші қосымша топқа жатады,chemistry,76,химия
"Қарағандыда әр түрлі білім орындары бар. Олар ҚарМУ ҚарМТУ ҚММУ ҚЭУ ҚУ Болашақ ҚЗИ және әр түрлі білімді мектептер қалыптасқан,олар НЗМ, сшод ""Мурагер"",""Дарын"", Ктл және тағы да басқа білімді мекемелер қалыптасқан. Қарағанды облысының білімі мен ғылым жоғары деңгейде.",Қарағанды қаласында қандай жоғары оқу орындары бар?,"ҚарМУ, ҚарМТУ, ҚММУ, ҚЭУ, ҚУ Болашақ, ҚЗИ.",biblio,0,biblio
"Ньютонның астрономиялық еңбектері механика мен физикадағы табыстарына ұштасып жатады. Математикада дифференциалды және интегралдық есептеулерді (Готфрид Вильгельм Лейбницке тәуелсіз) ойлап тапты, шамалардың ең үлкен және ең кіші мәндерін табу, қисық сызыққа жанама жүргізу, қисық сызықтың ұзындығын, жазықтықтағы тұйық сызықтың қоршайтын ауданын табу, функцияларды қатарларға жіктеу, т.б. жаңалықтар ашты. Бұлар математикалық анализдің негізі болып табылады.",Ньютон математикалық анализке қандай үлес қосты?,Математикада дифференциалды және интегралдық есептеулерді (Готфрид Вильгельм Лейбницке тәуелсіз) ойлап тапты,math,86,math
"Облыста 614 мектепке дейінгі білім беру ұйымы жұмыс істейді, оның ішінде 240 балабақша және 37955 баланы қамтитын 374 мектепке дейінгі шағын орталық. Облыста 579 мектеп жұмыс істейді, оның ішінде 560 мемлекеттік күндізгі жалпы білім беретін мектеп, 10 кешкі, 5 арнайы түзету, 2 ведомстводан тыс, 1 мемлекеттік емес, 1 Назарбаев Зияткерлік мектебі.",Ақмола облысында қанша Назарбаев Зияткерлік мектебі бар?,1,bio,316,bio
"Хром (лат. Chromіum; Cr) — элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағы химиялық элементі, атомдық номері 24, атомдық массасы 51,996. Хром — ақ, сұр түсті, қатты, ауыр балқитын металл, балқу температурасы 1910 °C, қайнау температурасы 2480 °C, тығыздығы 7,14 грамм/куб сантиметр. Хром кең тараған элемент. Жер қыртысындағы салмақ мөлшері 2•10−3%. Өнеркәсіптік маңызды минералы — хромит, оның бай кендері Солтүстік Оралда, Кавказ сыртында, Батыс Қазақстанда кездеседі.",Хромның атомдық массасы қандай?,"51,996",chemistry,128,химия
"Дәстүрлі ағылшын ұлттық өміріне тән белгілердің бірі — отбасылық оқшаулану, клубтардың таралуы, спортқа деген адалдық.",Ағылшындардың ұлттық өміріне қандай белгілер тән?,"отбасылық оқшаулану, клубтардың таралуы және спортқа",ethno,55,этно
"Испанияда 1970 жылы әрбір 1000 адамға шаққанда баланың тууы 19,6, адам өлімі 8,5, тірі туған әр бір баладан өлгені 27,9. Адам өмірін ұзақтығы орташа 70 жас. Елде жүрек, қан тамыр аурулары, қатерлі ісік,сусамыр, әсірисе гельминтоз ауруы көп таралған.",Испанияда қандай аурулар көп таралған?,"Испанияда жүрек-қан тамыр аурулары, қатерлі ісік, сусамыр, әсіресе гельминтоз ауруы көп таралған. Сондай-ақ, адам өмірінің орташа ұзақтығы 70 жас екені айтылады.",social,0,social
"Беларусь арқылы Днепр мен оның салалары: Припять, Березина және Неман, Батыс Двина, Батыс Буг өзендері ағады. Жазықтан ағатындықтан ағысы баяу болатын бұл өзендер сол сулы келеді. Елде жалпы саны 4 мыңнан асатын ірілі-ұсақты көлдер бар.",Беларусь аумағындағы негізгі өзендер қандай?,"Днепр мен оның салалары: Припять, Березина және Неман, Батыс Двина, Батыс Буг",geo,16,geo
"Орталық Қазақстанда ірі тау-кен металлургия кешені қалыптасқан. Оған тау-кен өндірісі, қара және түсті металлургия кәсіпорындары, көмір өнеркәсібі кіреді. Қарағанды көмір алабында республикада өндірілетін тас көмірдің 32%-ы өндіріледі. Теміртау қаласындағы толық циклді комбинат шойынның 100%-ын, болаттың 97%-ын шығарады. Жезқазған және Балқаш қалаларында мыс өндіру кешені жұмыс істейді.",Орталық Қазақстанда қандай металлургия салалары дамыған?,ірі тау-кен металлургия кешені,materials,20,materials
"Польша жерінің 90%-нан астамы жазық, тау массивтері оңтүстік жағында ғана кездеседі. Балтық теңізімен жалғасатын бөлігі жатық, құмды. Солтүстік Польшаның жер бедерін негізінен аккумуляттық шөгінділерден түзілген Ұлы Польша, Мазовия және Подляс ойпаттары алып жатыр. Бұларға оңтүстіктен Силезия, Кіші Польша, Люблин ассимметриялық қыраттары жалғасады. Польшаның оңтүстік-батыс шетінде Судет тау массиві, оңтүстікнде және оңтүстік-шығысында Карпат тауының сілемдері (ең биік жері 2499 м) орналасқан.",Польшаның жер бедері қалай сипатталған?,"Польша жерінің 90%-дан астамы жазық, тау массивтері оңтүстік жағында ғана кездеседі. Солтүстік Польшаның жер бедері негізінен аккумуляттық шөгінділерден түзілген ойпаттардан тұрады, ал оңтүстігінде Силезия, Кіші Польша, Люблин қыраттары орналасқан. Оңтүстік-батысында Судет тау массиві, оңтүстік және оңтүстік-шығысында Карпат тауларының сілемдері бар.",geo,0,гео
"ХІХ ғасырдың екінші жартысында Иркутскіде баспа өнері дамыды, «Иркутск губерниялық жаңалықтары» және «Амур» сияқты алғашқы газеттер пайда болды. 1851 жылы Шығыс Сібірде тұңғыш ғылыми ұйым – орыс географиялық қоғамының Сібір бөлімшесі ашылды. 1877 жылы ол Шығыс-Сібір тармағы деп аталды. Сібірдің геологтары, географтары және зерттеушілері Владислав Дыбовский (орыс.)қаз., Александр Чекановский (орыс.)қаз., Владимир Обручев Иркутск облысында Байкөл көлін мен Өлөне өзенін зерттеу жұмыстарын жүргізді.",Қай жылы Шығыс Сібірде тұңғыш ғылыми ұйым ашылды?,1851 жылы,history,0,тарих
"8-бап. Құран Кәрімде адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауы, өзара көмектесуі және қайырымдылық жасауы туралы көптеген аяттар бар. Мұсылмандар қайырымды болуға және көмектесуге шақырылады. 9-бап. Құран Кәрімде адамдардың жақсы қасиеттерге ие болуы, сабырлы және кешірімді болуы туралы аяттар келтірілген.",Құран Кәрімде қандай адами қасиеттер туралы айтылған?,сабырлы және кешірімді,ethno,254,ethno
"Кипр халқы бірнеше ғасырлар бойы екі этникалық топтан тұрады: гректер мен түріктер. Арал бөлінгеннен кейін киприот-гректердің басым көпшілігі оңтүстікте, ал түріктер солтүстікте тұрады. Жалпы халық саны шамамен 900 мың адамды құрайды, оның ішінде гректер — 650 000, түріктер — 160 мың.",Кипр халқының негізгі этникалық топтары қандай?,Гректер мен түріктер,ethno,0,ethno
"Бельгия жерінде ерте заманда кельттердің белг (елдің атауы осыдан шыққан) тайпалары өмір сүрген. Біздің заманымыздан бұрынғы 57 жылы Рим империясы белгтер елін жаулап алады да, елдің оңтүстік-батыс бөлігінде Бельгика провинциясын құрды, ал 3 – 4 ғасырларда бұл жерге герман тайпалары – франктер, ішінара фриздер мен сакстер көшіп келе бастады.",Бельгия атауының шығу тегі қандай?,Бельгия атауы ежелгі кельт тайпасы белгтерден шыққан.,history,0,history
"Денелердің Орталық күш әсерінен қозғалу траекториясы конустық қима болатынын, оған себеп барлық планеталар мен кометалардың Күнге, ал планета серіктерінің өз планеталарына ара қашықтықтың квадратына кері пропорционал күшпен тартылуы екенін дәлелдеп, бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдады.",Ньютон қандай заңды тұжырымдады?,бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдады.,physics,46,physics
"Абай адамдардың өз даралығын сәулелендіріп, қиуадан жол тауып жүруді дәріптеген. Ол біздің қазақтар «Жалғыз біз бе? Елдің бәрі де сөйтіп-ақ жүр ғой, көппен көрген Ұлы той, көппен бірге болса болды да деген сөзді жұбаныш қылады... осы көп ақымақтың бір ақымаққа несі жұбаныш» дейді. Көппен бірдей болу ұғым жетекшілігі жағдайында алға басу мүлде мүмкін емес, бұл-тарих дәлелдеген шындық.",Абай қандай ұстанымды ұсынды?,"Абай адамдардың өз даралығын сақтап, көппен бірдей болмауды ұсынды.",ethno,0,этно
Түбек Ресей мен Украина арасындағы аумақтық келіспеушіліктердің нысаны болып табылады: түбектің көп бөлігі 2014 жылы Ресейге қосылды. Украина бұл аумақтарды Қырым Автономиялық Республикасы және Ресейдің оккупациясындағы Севастополь арнайы мәртебесі бар қала ретінде қарастырады; ал Ресей Федерацияның субъектілері ретінде: Қырым Республикасы және Севастополь федералды маңызы бар қала.,Қырым түбегі қандай мемлекеттер арасындағы келіспеушіліктің нысаны болып табылады?,Ресей мен Украина арасындағы,geo,0,geo
Конституция бойынша мемлекет басшысы президент. Жоғарғы заң шығарушы органы — екі палаталы парламент (сейм және сенат). Астанасы — Варшава. Әкімшілік жағынан 16 войводалықтарға бөлінген.,Польшаның жоғарғы заң шығарушы органы қалай аталады?,Польшаның жоғарғы заң шығарушы органы екі палаталы парламент (сейм және сенат) деп аталады.,bio,0,био
Испанияның мемлекеттік құрылымы - конституциялық монархия. Мемлекет басшысы — патша. Қазіргі кездегі монарх — VI Филипп. Заң қабылдайтын орган — Испанияның генералды кортестері: Депутаттар конгресі мен Сенат.,Испанияның мемлекеттік басқару жүйесі қандай?,"Испанияның мемлекеттік құрылымы конституциялық монархия болып табылады. Мемлекет басшысы - патша, қазіргі монарх VI Филипп. Заң шығарушы орган - Испанияның Генералды кортестері, яғни Депутаттар конгресі мен Сенат.",social,0,social
"Мальта климаты - Жерорта теңізі (Csa). Қыс мезгілі құрғақ әрі ыстық мезгілдерге қарағанда жаңбырлы болып келеді. Орташа жылдық температура күндіз 23°C, түнде 16°C құрайды. Ең суық ай - қаңтар, ең ыстық уақытта - тамыз. Тіркелген температура: 2.6°C және 43.1°C.",Мальтадағы ең жоғары температура қанша болған?,43.1°C,geo,0,geo
"Португалия халқының 99%-ы португалдар, қалғанын испандықтар мен бразилиялықтар құрайды. Ресми тілі - португал тілі. Халқы католик дінін ұстанады. Әкімшілік-аумақтық жағынан 18 округ пен 2 автономиялық облыстан тұрады. Ұлттық мейрамы - Португалия күні - 10 маусым. Ақша бірлігі - эскудо.",Португалияның ұлттық мейрамы қашан тойланады?,Португалияның ұлттық мейрамы - Португалия күні - 10 маусымда тойланады.,ethno,0,ethno
"Жері ауыл шаруашылығына қолайлы әрі минералды ресурстарға (газ, көмір, темір, гипс, алтын, т.б.) өте бай. Башқұртстан Ресейдегі егіншілік пен мал шаруашылығы жақсы дамыған өлке. Негізгі сала — егіншілік. Мал шаруашылығында сиыр мен қой өсіру жақсы жолға қойылған.",Башқұртстанның экономикасында қандай салалар дамыған?,"Башқұртстанда ауыл шаруашылығы, атап айтқанда егіншілік, сиыр және қой өсіру жақсы дамыған. Сонымен қатар, минералды ресурстар, газ, көмір, темір, гипс, алтын өндірісі де маңызды рөл атқарады.",materials,0,materials
"Мүліктік кешен ретінде кәсіпорынның құрамына оның қызметі үшін керекті мүліктің барлық түрлері, бұған қоса жер телімдері, ғимараттар, жабдықтар, шикізат, өнімдер, талап құқықтары, сондай-ақ, кәсіпорынды, оның өнімін, жұмыстары мен көрсететін қызметтерін дараландыратын таңбаларға құқықтар (фирмалық атаулар, тауар белгілері, қызмет көрсету белгілері) және заң мен шартта өзгедей көзделмеген жағдайда басқа да айрықша құқықтар кіреді.",Кәсіпорынның мүліктік кешеніне нелер кіреді?,"Жер телімдері, ғимараттар, жабдықтар, шикізат, өнімдер, талап құқықтары, фирмалық атаулар, тауар белгілері, қызмет көрсету белгілері және басқа да айрықша құқықтар.",economics,0,экономика
"Метафизика [гр. ""meta ta physіka"" – ""физикадан кейін"" (Аристотельдің философиялық шығармасы осылай аталған)] – ""Метафизика"" терминін алғаш қолданған Аристотель. Сөзбе-сөз алғанда ол ""физикадан кейін келетін"" деген мағына береді. Аристотель оны ""бірінші философия"" деп атады; ол барлық ғылымдар үшін міндетті нәрселердің өзгермейтін және сезім мүшелерімен емес, оймен ғана пайымдауға болатын ең жоғарғы бастамаларын зерттейді.",Метафизика терминін кім енгізді?,Аристотель,philosophy,0,философия
"Үкіметтің мақсаттары мен құндылықтарына адалдығы деңгейі бойынша үкіметтік бағыттағы, бейтарап және келісімге келмейтін Оппозиция болады. Саяси күш ретіндегі Оппозицияның стратегиялық міндеті – өркениетті демократиялық әдістермен, құрылымдық баламалы бағдарламаларды әзірлеу жолымен саяси билікке жету.",Оппозицияның стратегиялық міндеті қандай?,"Өркениетті демократиялық әдістермен, құрылымдық баламалы бағдарламаларды әзірлеу жолымен саяси билікке жету.",social,0,social
"Аустрияда 2001 жылғы есепке сәйкес, халықтың 73,6% католиктер, 4,7% лютерандықтар, 4,2% мұсылмандар, 2,2% православиялық християндар, 0,1% иудаизм дінін ұстанушылар болған. Халықтың 12% өздерін ешқандай дінге жатқызбайды.",Аустрияда қандай діндер таралған?,"Аустрияда католиктік, лютерандық, мұсылмандық, православиялық христиандық және иудаизм діндері таралған.",social,0,social
"2019 жылғы 28-29 мамырда Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин Нұр-сұлтан қаласында болып, ЕАЭО мерейтойлық саммитіне қатысып, ҚР Президенті Қ.Тоқаевпен және ҚР бұрынғы Президенті — Н. Назарбаев кездесті.",Владимир Путин қай қалада ЕАЭО саммитіне қатысты және кімдермен кездесті?,ҚР Президенті Қ.Тоқаевпен және ҚР бұрынғы Президенті Н.Назарбаевпен кездесті.,politics,0,politics
Ұлыбритания аум-ндағы адамзат тіршілігінің ежелгі іздері ерте және орта палеолит дәуірлеріне саяды. Соңғы қола және ерте темір дәуірінде (б.з.б. 800 — 700 ж.) Ұлыбританияға құрлықтан кельттердің қоныс аударуы басталды. Кельттер өздерімен бірге темір ғасыры мәдениетінің белгілерін ала келді.,Кельттер Ұлыбританияға қашан келген?,Кельттердің Ұлыбританияға қоныс аударуы б.з.б. 800-700 жылдары басталған.,history,0,тарих
"Хорватия — БҰҰ-ның (1992), Еуропалық кеңестің (1996) мүшесі. Аустрия • Бельгия • Болгария • Германия • Грекия • Дания • Ирландия • Испания • Италия • Кипр • Латвия • Литва • Люксембург • Мажарстан • Мальта • Нидерланд • Польша • Португалия • Румыния • Словакия • Словения • Финляндия • Франция • Хорватия • Чехия • Швеция • Эстония - Еуропалық Одақтың мүше елдері.",Хорватия қандай халықаралық ұйымдардың мүшесі?,Хорватия БҰҰ (1992 жылдан) және Еуропалық кеңестің (1996 жылдан) мүшесі болып табылады.,org,0,org
"Шекспир шығармашылығы үш кезеңге бөлінеді. Шекспир шығармашылығының бірінші кезеңі 1590-1600 жж. қамтиды. Оның алғашқы шығармалары 90-шы жж. басында жазылған: драмалық хроникалар, комедиялар және екі поэма «Венера мен Адонис» (1593), «Лукреция» (1594). Бұл екі поэманы Шекспир граф Саутгемптонға арнаған.",Шекспир шығармашылығының бірінші кезеңінде қандай туындылар жазылды?,"«Венера мен Адонис» (1593), «Лукреция» (1594)",bio,206,био
"Тарихи қажеттіліктен туындаған Революция көп жағдайда ашық түрде өтетіндігіне қарамастан, ол әрбір елдің өзіне тән ерекшеліктеріне байланысты әр түрлі формада болады. Владимир Ленин басқарған коммунистік партия айтылған қағиданы Ресей империясының қоғамдық-саяси өмірінің шындығына айналдыру үшін 1917 ж. Қазан төңкерісін ұйымдастырып, оны ""Ұлы Октябрь социалистік төңкерісі"" деп атады.",Қазан төңкерісін кім ұйымдастырды және қалай атады?,"Владимир Ленин басқарған коммунистік партия ұйымдастырып, ""Ұлы Октябрь социалистік төңкерісі"" деп атады.",history,0,history
"«Астана» өңірлік қолбасшылығы Ақмола, Қарағанды, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімшілік шекарасында орналасады. Қолбасшылық штабы Қарағанды қаласында орналасқан. Өңірлік қолбасшылық құрамына орталық бағынысты бөлімдер мен Әуе қорғанысы күштері әскерлерінен басқа аумақтық бөлініс шегінде орналасқан әскери бөлімдер кіреді.","""Астана"" өңірлік қолбасшылығының құрамына қандай бөлімдер кіреді?",орталық бағынысты бөлімдер мен Әуе қорғанысы күштері әскерлерінен басқа аумақтық бөлініс шегінде орналасқан әскери бөлімдер кіреді,geo,209,geo
"Қазақ халқының би мәдениеті ежелден-ақ белгілі болған. Би – ұлттық өнердің басқа да түрі сияқты халық тұрмысына берік еніп, олардың әдет-ғұрып ерекшелігі мен іс-әрекетін бейнелейтін өнерге айналды.",Қазақ халқының би мәдениеті қандай рөл атқарды?,"Қазақ халқының би мәдениеті халық тұрмысына берік еніп, олардың әдет-ғұрып ерекшелігі мен іс-әрекетін бейнелейтін өнерге айналды.",ethno,0,ethno
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Абай Наурыз тойын қалай сипаттайды?,"Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, көктем мерекесі екенін ашық жазады.",ethno,0,Ethno
"Мәскеуде әр түрлі тарихи кезеңдерде тек Ресей мәдениеті ғана емес, дүниежүзілік мәдениетке елеулі үлес қосқан әйгілі ақындар мен жазушылар, ғалымдар, суретшілер, сазгерлер, әртістер өмір сүріп, шығармашылық қызметпен айналысты. 1980 жылы жазда Мәскеуде 22-Олимпиадалық ойындар өтті.",1980 жылы жазда Мәскеуде қандай маңызды оқиға болды?,22-Олимпиадалық ойындар өтті,history,253,history
"Пайдалы қазбалар — техниканың қазіргі жағдайында халық шаруашылығына табиғи күйінде немесе байытқаннан кейін пайдаланғанда жеткілікті экономикалық нәтиже бере алатын жер қойнауында кездесетін табиғи минералдық заттар. Өзінің физикалық қасиеті бойынша пайдалы қазбалар қатты, сұйық және газ тәріздес болып үшке бөлінеді. Пайдаланылуына байланысты олар мынадай топтарға белінеді: жанғыш — көмір, мұнай, жанғыш газдар мен тақтатастар; құрылыстық — гранит, мрамор, утас, құм тағы басқалар; химиялық шикізат — күкірт, калий тұзы, апатит, графит тағы басқалар; отқа төзгіш шикізат — қара, түсті және сирек металл кендері тағы басқалар.",Физикалық қасиеттеріне қарай минералдар қандай түрлерге бөлінеді?,"қатты, сұйық және газ",materials,268,materials
"Негізінен жауын құрттары кездеседі, әртүрлі қос қанаттылар өсімдіктер қалдықтарымен қоректеніп, тундраның су қоймаларында тіршілік етеді. Жыл бойы жасыл өсімдіктермен ұсақ кемірушілер қоректенеді. Барлық тышқандар жыл бойы қысқа арнап індеріне қорек қорын жинайды. Тундрада қыста ұйқыға кететін тиіндер тұқымдасына жататын суырлар мен сарышұнақтар кездеседі. Бір інде 20-30-ы жиналып қыстайды. Еуразия мен Солтүстік Америка тундраларында карибу деп атлатын солтүстік бұғысы кең таралған. Таулы тундраларда қар қойы немесе жуан мүйізді қой кездеседі. Құстардан тундра шағаласы, тундра аққуы, казаркалар, үкі, лашын т.б. кездеседі.",Тундрада қандай жануарлар кездеседі?,"Тундрада жауын құрттары, қос қанаттылар, ұсақ кемірушілер, тышқандар, суырлар, сарышұнақтар, солтүстік бұғылары, қар қойлары, тундра шағаласы, тундра аққуы, казаркалар, үкі, лашын кездеседі.",geo,0,geo
"Кобальт (лат. Cobaltum; Co) — элементтердің периодтық жүйесінің VIII тобындағы химиялық элемент, атомдық нөмері 27; атомдық массасы 58,933. Кобальт – күміс түсті ауыр металл, балқу t 1494°С; қайнау t 2960°С; тығыздығы 8,9 г/см3. Табиғатта тұрақты 2 изотопы (59Co және 57Co) және бір радиоактивті 60Со изотопы (жартылай ыдырау периоды 5 жыл) бар. Кобальт оксиді ежелгі дәуірде Мысырда, Вавилонда, Қытайда шыны мен кіреукені көк түске бояу үшін қолданылған.",Кобальт шыны мен керамикалық бұйымдарды бояу үшін қолданылған жерде?,"Мысырда, Вавилонда, Қытайда",chemistry,376,chemistry
"Жұмыс принципі бойынша: Аппараттық – сигналды айналдырудың барлық операциялары, алмасудың физикалық протоколдарын қолдау модемге кірістірілген есептеуішпен жасалады (мысалы DSP, контроллер қолдану арқылы). Сонымен бірге, аппараттық модемде тұрақты есте сақтау құрылғысы бар, оның ішіне модемді басқаратын микропрограмма жазылған.",Аппараттық модемдерде қандай компоненттер болады?,"Аппараттық модемдерде сигналды айналдыруды жүзеге асыратын есептеуіш (DSP, контроллер) және модемді басқаратын микропрограмма жазылған тұрақты есте сақтау құрылғысы болады.",IT,0,IT
"Аустрия экономикасы нарықтық қатынастар негізінде дамыған индустриялы-аграрлы мемлекет. Ел экономикасына ГФР компанияларының ықпалы күшті. Аустрия жылына 0,5 млн. тонна көмір, 1 млн. тонна мұнай, 4,5 млн. тонна болат және 54,9 млн. кВТ сағат электр энергиясын өндіреді. Дамыған салалары: қара металлургия, алюминий өнеркәсібі, машина жасау, химия өнеркәсібі, ағаш өңдеу және целлюлоза-қағаз өнеркәсібі.",Аустрияның экономикасында қандай салалар басым?,"Аустрияның экономикасында қара металлургия, алюминий өнеркәсібі, машина жасау, химия өнеркәсібі, ағаш өңдеу және целлюлоза-қағаз өнеркәсібі салалары басым.",materials,0,materials
"Ұлыбритания — жоғары дамыған өнеркәсіпті ел. Ол халықаралық еңбек бөлінісінде өнеркәсіп өнімдерін шығарады. Қазіргі заманғы Ұлыбританияның экономикадағы рөлі тек өнеркәсіптік қана емес, сондай-ақ банкілік, сақтандыру, кемелерді жалға беру және басқа да іскерлік қызметтермен анықталады.",Ұлыбританияның экономикасындағы басты салалар қандай?,"Ұлыбританияның экономикасындағы басты салалар - өнеркәсіп, банк қызметтері, сақтандыру, кеме жалдау және басқа да қызмет көрсету салалары. Яғни, Ұлыбритания экономикасы тек өнеркәсіпке ғана емес, сонымен қатар қаржы және қызмет көрсету секторларына да негізделген.",economics,0,экономика
Қытай басшылығы өзінің сыртқы саяси жаспарларында дамушы елдердің экономикалық бағынуына маңызды орын бөледі. Осы мақсаттарда Пекин оларға экономикалық дамуын және сыртқы экономикалық байланыстарының концепциясын байланыстыруға тырысады. Қытай дамушы елдермен экономикалық байланыс облысында Қытай басшылығының «теориялық» құрылуы.,Қытайдың дамушы елдермен экономикалық қатынастарының мақсаты неде?,Қытай дамушы елдермен экономикалық байланыс облысында Қытай басшылығының «теориялық» құрылуы,social,238,social
"Латвияның ауыл шаруашылығы, негiзiнен, еттi-сүттi iрi қара және шошқа өсiруге бейiмделген. Өндiрiстің жетекшi салалары – машина жасау (автобустар, құрал-жабдықтар, т.б.), жеңiл, целлюлоза-қағаз және ағаш өңдеу, фармацевтика және құрылыс материалдары.",Латвияның өндірістік салаларының жетекші салалары қандай?,"Латвияның өндірістік салаларының жетекші салалары - машина жасау, жеңіл өнеркәсіп, целлюлоза-қағаз және ағаш өңдеу, фармацевтика және құрылыс материалдары.",materials,0,materials
"Тау-кен өнеркәсібі салалары темір рудасын асбест, боксит, энергетикалық көмір және т.б. өндірумен байланысты қалыптасты. Олар өткен ғасырдың 1960 жылы дами бастағанмен, аудан экономикасында қазіргі уақытта маңызды рөл атқарады.",Солтүстік Қазақстанда қандай тау-кен өнеркәсібі салалары дамыған?,"темір рудасын асбест, боксит, энергетикалық көмір",materials,28,materials
"Ньютон өзінің тартылыс заңы мен Кеплердің ғаламшарлар қозғалысының заңдарының арасындағы сәйкестікті дәлелдеп, жер бетіндегі заттардың қозғалысы мен аспан денелерінің қозғалысы бірдей заңдарға бағынатынын көрсетті. Осылайша ол гелиоцентризм туралы соңғы күмәнді сейілтіп, ғылыми революцияның басын бастап берді.",Ньютон қандай маңызды жетістікке қол жеткізді?,"гелиоцентризм туралы соңғы күмәнді сейілтіп, ғылыми революцияның басын бастап берді",physics,227,physics
"Жуырда Латвияның шығысында мұнай кен орындары ашылса да, табиғи отын Ресейден әкелінеді. Ауыл шаруашылығының негізгі саласы етті-сүтті бағыттағы мал шаруашылығы.",Латвияның ауыл шаруашылығының негізгі саласы қандай?,Латвияның ауыл шаруашылығының негізгі саласы етті-сүтті бағыттағы мал шаруашылығы.,materials,0,materials
"Украинада 457 қала бар. Ірі қалалары Киев, Харьков, Одесса, Днепр, Донецк, Львов және т.б.",Украинадағы неше қала бар?,457,geo,10,гео
"Солтүстікте Латвиямен, оңтүстік-шығыста Беларусьпен, оңтүстік-батыста Польшамен және Ресейдің Калининград облысымен шектеседі.",Литва қандай елдермен шектеседі?,"Латвия, Беларусь, Польша, Ресей",geo,0,geo
"Ағылшындар жұмыс әрбір адамның өмірлік басымдығы немесе «қасиетті борышы» деп санамайды - олар өз мүмкіндіктеріне қарай, өлшеулі жұмыс істейді және өз еңбегі мен уақытын бағалайды. Жұмыспен қамту деңгейі және орташа жалақы тікелей кәсіпорын орналасқан аумаққа байланысты.",Ағылшындардың жұмысқа деген көзқарасы қандай?,"олар өз мүмкіндіктеріне қарай, өлшеулі жұмыс істейді және өз еңбегі мен уақытын бағалайды",social,90,социал
"Татарстанда қазіргі кезде 12 кәсіби театр, филормония, мемл. симфон. оркестр, 300-ден аса музей, кітап қоры 28 млн. том құрайтын кітапханалар жұмыс істейді. Тарихи-сәулет ескерткіштерінен 16–19 ғасырларда салынған Қазан кремлінің орны ерекше. Татарстанда жазушылар, журналистер, композиторлар, кинематографтар, сәулетшілер одағы сияқты шығарм. ұйымдар бар. Татарстан Президенті жанынан Мәдениетті қолдау және дамыту қоры құрылған.",Татарстанда қанша кәсіби театр бар?,Татарстанда 12 кәсіби театр бар.,art,0,art
"Сутегі- газ, атмосфера қысымындағы қайнау температурасы -252,80C. Сутегіні көптеген маңызды органикалық және бейорганикалық өнімдерді синтездеу кезінде қолданылады: аммиак, метанол және басқа спирттер, майлардың, қатты және сұйық отынның гидрогенизациясы, мұнай өнімдерін тазарту кезінде қолданылады.",Сутегі қандай салаларда қолданылады?,"Сутегі көптеген маңызды органикалық және бейорганикалық өнімдерді синтездеу үшін қолданылады, мысалы, аммиак, метанол және басқа спирттер, майлардың, қатты және сұйық отынның гидрогенизациясы, сондай-ақ мұнай өнімдерін тазарту кезінде қолданылады.",chemistry,0,chemistry
"Словения Республикасының мемлекеттік мерекелер туралы заңында төмендегі мейрамдар қарастырылады: Жаңа жыл (1 қаңтар), Еңбек күні (1 мен 2 мамыр), Тәуелсіздік күні (25 маусым), Қайта құру күні (26 желтоқсан) және Рождество (25 желтоқсан).",Словенияда қандай мемлекеттік мерекелер тойланады?,"Словенияда Жаңа жыл, Еңбек күні, Тәуелсіздік күні, Қайта құру күні және Рождество мемлекеттік мерекелер ретінде тойланады.",social,0,social
"Кипр өнеркәсібінде көптеген экспортқа бағытталған салалар бар. 2010 жылы экспорттың жалпы көлемі 475,4 млн еуроны құрады, бұл 2009 жылмен салыстырғанда 20,7% - ға артық. Басқа елдерге жеткізілетін тауарлардың негізгі топтары маңыздылығы бойынша: фармацевтикалық өнімдер, сусындар мен тамақ өнімдері, электроника, қайта өңдеу өнеркәсібі өнімдері, машиналар мен жабдықтар, металдар және химия өнеркәсібі өнімдері.",Кипрдің негізгі экспорттық тауарлары қандай?,"Фармацевтикалық өнімдер, сусындар мен тамақ өнімдері, электроника, қайта өңдеу өнеркәсібі өнімдері, машиналар мен жабдықтар, металдар және химия өнеркәсібі өнімдері.",materials,0,materials
"Нидерланд – экспортқа бейімделген жоғары өнімді ауыл шаруашылығы бар, дамыған өнеркәсіпті ел. Экономикасында сыртқа капитал шығару, сыртқы сауда, теңіз транспорты маңызды орын алады. Мұнай, табиғи газ (жылына 90 млрд. м3 шамасында) өндіріледі. Өнеркәсіптің жетекші салалары: мұнай өңдеу (органикалық химия өнімдерін өндіру), мұнай-химия, машина жасау, кеме және ұшақ, газ және химия өнеркәсібіне қажетті құрал-жабдықтар, дәрі-дәрмектер жасау, металлургия мен металл өңдеу, электротехника (Нидерланд – дүние жүзіндегі бейне және дыбыс аппаратураларын шетке шығаратын ең ірі мемлекеттердің бірі), дәмдік тағамдар шығару.",Нидерландтың экономикасында қандай салалар басым?,"Нидерландтың экономикасында мұнай-газ өнеркәсібі, машина жасау, кеме және ұшақ құрылысы, химия өнеркәсібі, металлургия, электротехника, дәрі-дәрмек және тағам өнеркәсібі басым салалар болып табылады.",IT,0,IT
"Қытай мен Азия, Африка, Латын Америкасы мемлекеттері арасындағы эконмикалық қатынасы сыртқы сауда және көмек салаларына байланысты жүзеге асады. Экономикалық қатынастарда қытайлық ықпалды азшылықтары бар бұл елдерде (бұл ел алдымен Оңтүстік Шығыс Азия елдері) пекин, осы азшылықтардың экспедициялық элементтеріне саяси тұрғыдан қолдау көрсетуге және олардың кәсіпкерлік мүмкіншіліктерін Қытайдың көрсетілген елдерде экономикалық және саяси қатысуын және өзінің эксплуаттарылық кірістерін кеңейту үшін қолдануға ұмтылады.",Қытай басқа елдердегі қытай диаспорасын қалай пайдаланады?,осы азшылықтардың экспедициялық элементтеріне саяси тұрғыдан қолдау көрсетуге және олардың кәсіпкерлік мүмкіншіліктерін Қытайдың көрсетілген елдерде экономикалық және саяси қатысуын және өзінің эксплуаттарылық кірістерін кеңейту үшін қолдануға ұмтылады,social,267,social
"Батыс Қазақстан аймағы Қазақстанның батыс бөлігінде орналасқан төрт облыстан тұрады: Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан және Маңғыстау облыстары. Бұл аймақ бай табиғи ресурстарға, қолайлы географиялық орналасуға және дамыған көлік жүйесіне ие. Аймақтың негізгі экономикалық салалары мұнай-газ өнеркәсібі, металлургия, химия өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы және көлік болып табылады.",Батыс Қазақстан аймағындағы қандай облыстар мұнай мен газды көп өндіреді?,"Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан және Маңғыстау",geo,85,geo
"Республикамызда көбіне жүк көтергіштігі 60 және 62 т жабық вагондар (4 өсті), сонымен қатар жүк көтергіштігі 95 т жартылай вагондар (6 өсті) және жүк көтергіштігі 125 т Вагондар (8 өсті) пайдаланылады. Қазақстанда Вагон жөндейтін 2 ірі зауыт бар. Оның бірі жолаушылар вагонын жөндейтін зауыт (Алматыда), екіншісі — жүк Вагонын жөндейтін зауыт (Астанада).",Қазақстанда қандай вагон жөндейтін зауыттар бар?,Қазақстанда жолаушылар вагонын жөндейтін зауыт (Алматыда) және жүк вагонын жөндейтін зауыт (Астанада) бар.,geo,0,geo
"1937 жылдың 26 наурызында Кеңестердің Бүкілқазақстандық Төтенше Х Съезінде қабылданған Қазақ КСР Конституциясы 11 бөлім мен 125 баптан тұрды. Ол жерде «КСРО Конституциясының 14-бабынан тыс Қазақ КСР өзінің егемендік құқықтарын толық сақтай отырып, мемлекеттік билікті өздігінен жүзеге асырады» делінген.",1937 жылғы Қазақ КСР Конституциясында қандай маңызды ереже қарастырылған?,"өзінің егемендік құқықтарын толық сақтай отырып, мемлекеттік билікті өздігінен жүзеге асырады",constitution,189,конституция
Қала қамқоршысы киелі Шомылдыру рәсімін жасаушы Иоанн (итал. San Giovanni Battista). Қала мерекесі — 24 маусым.,Турин қаласының мерекесі қашан тойланады?,Турин қаласының мерекесі 24 маусымда тойланады.,history,0,тарих
"Облыста солтүстіктен оңтүстіке қарай қара қоңыр, қоңыр, ашық қоңыр топырақ белдемдері бірін-бірі алмастырады. Олардың көпшілігі жыртылған.",Ақмола облысында қандай топырақ түрлері кездеседі?,"қара қоңыр, қоңыр, ашық қоңыр топырақ",materials,37,materials
"Татарстан Республикасы (тат. Татарстан Җөмһүрияте / Tatarstan Cömhüriyäte; орыс. Республика Татарстан) — Ресей Федерациясының субъекті. Көлемі 67836,2 шаршы шақырым (км²). Халық саны 3768,5 мың адам (2005-ші жылының мәліметтері бойынша), қалада — 74,5% (2005) тұрады. Халық тығыздығы: 55,4 адам/шақырымға (2005). Жұрттың көбі татарлар (52,92%) менен орыстар (39,49%). Республиканың құрамында 43 аудан, 20 қала (солардың 14 — республикаға қарайды), 21 қала сияқты елді мекен, 897 ауыл кеңес бар. Орталығы — Қазан қаласы.",Татарстан Республикасының жер көлемі қанша?,"Татарстан Республикасының жер көлемі 67836,2 шаршы шақырым.",geo,0,geo
"Люксембургтың солтүстігінде Ардени және Рейн тақта тасты тауларының сілемдері орналасқан, оңтүстігі қыратты жазық. Климаты қоңыржай, теңіздік. Жылдық орташа температурасы қаңтарда 0 — 2°С, шілдеде 17°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 700 — 800 мм. Өзені көп жерінің 1/3-не жуығын орман алып жатыр.",Люксембургтің климаты қандай?,"Люксембургтің климаты қоңыржай, теңіздік.",geo,0,geo
"Электрондық почта немесе e-mail адамдар арасындағы байланыс тәсілдерінің бірі болып табылады. Электрондық почтаның негізгі функциясы - Интернеттің кез келген екі пайдаланушысы арасында электрондық хаттармен оперативті және тез алмасуды жүзеге асыру. Электрондық почтаның қосымша мүмкіндіктеріне мыналар жатады: дыбыстық хабар, құжаттар, сызбалар, фотосуреттер, бейнематериалдар беру; ғылыми журналдарға, сирек кітаптарға, жарнамаға жету және әртүрлі тауарларды жөнелту немесе сату.",Электрондық почтаның негізгі функциясы қандай?,Электрондық почтаның негізгі функциясы - Интернеттің кез келген екі пайдаланушысы арасында электрондық хаттармен оперативті және тез алмасуды жүзеге асыру.,IT,0,IT
"Өзбекстан климаты тым континенттік, қуаң. Жазы ыстық, шілденің орташа температурасы солтүстік-батыс бөлігінде 33 – 38°С, оңтүстігінде 25 – 30°С. Қысы жылы, қар жұқа түседі. Қаңтарда 6,3С, оңтүстігінде 3С болады. Жылдық жауын-шашынның мөлшері әр қилы, кей шөлді өңірлерде 100 мм, кей жерлерде 200 – 400 мм, тау бөктерлерінде 900 мм.",Өзбекстанның климаты қалай сипатталады?,тым континенттік және қуаң болып келеді. Жазы ыстық,geo,18,гео
"Қой шаруашылығы ет - жүн бағытындағы және биязы, жартылай биязы жүн бағытындағы болып бөлінеді. Ет-жүн бағытындағы қой шаруашылығы ылғалы жеткілікті және климаты біршама жұмсақ аудандарда, ал биязы жүнді қой шаруашылығы неғұрлым құрғақ аудандарда таралған. Дүниежүзі бойынша қой саны 1,2 млрд басқа жетіп отыр.",Қой шаруашылығының қандай түрлері бар?,"ет - жүн бағытындағы және биязы, жартылай биязы жүн",ethno,16,ethno
"Көптеген ғасырлар бойы алхимиктер сынапты барлық металдардың негізгі құрамдас бөлігі деп санады және егер сұйық сынапты күкірт немесе мышьяк көмегімен қатты күйге келтірсе, онда алтын алынады деп есептеді. Таза сынаптың бөлінуін 1735 жылы швед химигі Георг Брандт сипаттаған. Элементті көрсету үшін алхимиктер де, қазіргі уақытта Меркурий планетасының символын пайдаланады.",Таза сынаптың бөлінуін кім сипаттады?,Георг Брандт,history,251,history
"Либерализм және социализм - өзара байланысты ұғымдар. Либералды идеология (адам еркіндігі) алғышарттары мен оның жүзеге асырылуының әлеуметтік нәтижелері (адамдар теңсіздігі) арасында ішкі қарама-қайшылық бар. Либерализм тендікке зияны тиетін еркіндікті қолдайды, ал социализм - еркіндік есебінен тендікке ұмтылады.",Либерализм мен социализм арасындағы негізгі айырмашылық неде?,"Либерализм тендікке зияны тиетін еркіндікті қолдайды, ал социализм еркіндік есебінен тендікке ұмтылады.",social,0,social
Германия •  Дания •  Латвия •  Литва •  Польша •  Ресей •  Финляндия •  Швеция •  Эстония,Литва қандай елдермен көршілес?,"Германия, Дания, Латвия, Польша, Ресей, Финляндия, Швеция, Эстония",geo,0,geo
"Темірді ертеде «Аспан тасы» деп атаған. Жер бетіне жылына мыңдаған метеорит бөлшектері түседі, олардың құрамында 90% темір бар. Ең үлкен метеорит 1920 ж Америкадан табылған, салмағы 60т. 1895 жылы Гренландия мұздағынан салмағы 34т темір метеорит табылған, қазір Нью-Йоркте сақталуда.",Америкадағы ең үлкен метеориттің салмағы қанша болды?,60т,materials,182,materials
"Ақмола облысында 614 мектепке дейінгі білім беру ұйымы жұмыс істейді, оның ішінде 240 балабақша және 37955 баланы қамтитын 374 мектепке дейінгі шағын орталық. Облыста 579 мектеп жұмыс істейді, оның ішінде 560 мемлекеттік күндізгі жалпы білім беретін мектеп, 10 кешкі, 5 арнайы түзету, 2 ведомстводан тыс, 1 мемлекеттік емес, 1 Назарбаев Зияткерлік мектебі.",Ақмола облысында неше мектеп жұмыс істейді?,579,bio,167,bio
"Словакия - Орталық Еуропадағы мемлекет. Халық саны 5,4 миллион адам, аумағы 48 845 шаршы км. Астанасы - Братислава. Мемлекеттік тілі - словак тілі. Унитарлы мемлекет, парламенттік республика. Еуропаның орталығында орналасқан. Дінге сенушілердің көпшілігі католик. Словакия - НАТО мен ЕО мүшесі. Экономикасы қарқынды дамып келе жатқан индустриалды ел. Елдің тәуелсіздігі 1993 жылы жарияланды. Бұрын Чехословакияның құрамында болды.",Словакияның географиялық жағдайы қандай?,Словакия Батыс Карпаттың тау жоталарымен қоршалған. Оңтүстік-батысында Дунай өзені ағып жатыр.,geo,0,geo
"Италия музыкалық фольклорының алғашқы ноталық үлгілері 13-14 ғасырда жазылған. Италия халық музыкасының ерекшелігі әуенінің саздылығы мен би ырғақтарының алуан түрлілігінде. Италия - опера, оратория, кантата, дербес оркестрлік музыканың, орган үшін жазылған пьесалардың, увертюралар мен симфониялардың, кончерто гроссо, соната жанрларының отаны.",Италия халық музыкасының ерекшелігі неде?,Әуенінің саздылығы мен би ырғақтарының алуан түрлілігінде.,ethno,0,ethno
Швеция — орман өнеркәсібі өндірісінің барлық түрлерін экспортқа мол шығаратын ел (Финляндиямен бірге бүкіл дүние жүзіндегі қағаз бен целлюлозаның 10-15%-ын өндіреді). Ел аумағының 68%-ын ормандар алып жатыр. Елде банк жүйесі мен туризм жақсы дамыған.,Швецияның орман өнеркәсібінің маңызы қандай?,Швеция орман өнеркәсібінің барлық түрлерін экспортқа көп шығарады және дүниежүзіндегі қағаз бен целлюлозаның 10-15% өндіреді.,IT,0,IT
"Электролитер үшін еріткіштер болып сулар, спирттер, пиридин, диметилформальдегид, ацетонитрил және басқа да органикалық қосылыстар немесе олардың қоспалары бола алады. Электролизді еріткішсіз де өткізуге болады, электролит балқымаларында немесе электролит қоспаларында.",Электролиттер үшін қандай еріткіштер қолданылады?,"Электролиттер үшін еріткіштер ретінде сулар, спирттер, пиридин, диметилформальдегид, ацетонитрил және басқа да органикалық қосылыстар немесе олардың қоспалары қолданылады. Сонымен қатар, электролизді еріткішсіз де өткізуге болады, электролит балқымалары немесе электролит қоспалары арқылы.",chemistry,0,chemistry
"Облыстың ТжКБ ұйымдарының желісін жалпы контингенті 21600 адамды құрайтын 33 мекеме құрайды. 33 колледждің ішінде: 26 — Мемлекеттік және 7 — жеке меншік. Оқыту ауыл және орман шаруашылығы, Құрылыс және коммуналдық шаруашылық, педагогика, медицина, тау-кен ісі, қызмет көрсету саласы, өнер және мәдениет, энергетика, машина жасау технологиясы, көлікті пайдалану сияқты бейіндегі 94 кәсіп (мамандық) және 139 біліктілік бойынша жүргізіледі.",Ақмола облысындағы колледждерде қанша кәсіп бойынша оқыту жүргізіледі?,94,bio,378,bio
"Демократия – сөзі (гр. demos – халық және гр. kratos – билік) деген сөздерінен шыққан, яғни ""халық билігі"" деген мағынаны білдіреді. Демократия халықтың заң жүзінде мемлекеттік билікті басқаруы, теңдік, әділет, бостандық, еркіндік принциптеріне негізделген мемлекеттік құрылыс болып табылады. Ежелгі Афина мен Римде демократиялық элементтер болған. Қазіргі Қазақстанда демократиялық белгілер бар және демократияны жүзеге асыру үшін көптеген жұмыстар жүргізілуде.",Демократияның негізгі принциптері қандай?,"Демократияның негізгі принциптері: халық билігі, теңдік, әділет, бостандық, еркіндік.",politics,0,саяси
"1995 жылы 30 тамызда республикада бүкілхалықтық референдум өтті, нәтижесінде Қазақстанның жаңа Конституциясы қабылданды. Дауыс беру еліміздің қалалары мен ауылдарындағы 10253 сайлау учаскелерінде жүрді. Бұл Конституцияның 1993 жылғы Конституциядан айырмашылығы оның мазмұнының сапасында еді. Жаңа Конституцияға алғаш рет азаматтың құқығына қатысты ғана емес, адам дүниеге келген сәттен одан ажырамас құқықтарына да қатысты нормалар енді.",Жаңа конституция қай жылы қабылданды?,1995,constitution,0,конституция
"Абай сол көздегі қазақ халқының тұтыным талабына өзгеріс жасауға тырысады: «Ешбір қазақ көрмедім. Малды иттікпен тапса да, адамшылықпен жұмсаған. Бәрі де иттікпен табады, иттікпен айрылады. Бейнет, күйігі, ызасы - сол үшеуінен басқа еш нәрсе бойыңда қалмайды» деп көрсеткен. Сондай-ақ ол халыққа қолда бар малды жұмсау, тұтыну жолын көрсетеді; «Біз ғылымды сатып мал іздемек емеспіз. Мал менен ғылымды кәсіп қылмақпыз, өнер - өзі де мал, өнерді үйренбек өзі ықтисат» деп түсіндірген.",Абай қандай тұтыну жолын ұсынды?,"Абай малды өнер үйреніп, ғылым игеру үшін жұмсауға, әрі сол арқылы шаруашылықты өркендетуге шақырды.",ethno,0,этно
"Ол қайтыс болғаннан кейін хаос пен анархия кезеңі басталып, көтерілісшілер Польшадан қуылған оның ұлы Касимир I қалпына келтіруші өз билігін қиындықпен және шығынмен қалпына келтірді. Бірақ соңғысының ұлы Болеслав II Болд (1058-1079) Польшаның бұрынғы билігін толығымен жаңғыртып, қайтадан (1076) корольдік атағын алды; 1068 жылы туысы Изяслав Ярославичті қолдап, Киевті де басып алды. Ол қастандықпен тақтан тайдырылды; бірақ Болеслав III Кривоуст (1102-1138) кезінде Ескі поляк мемлекеті өзінің соңғы гүлденуіне жетті.",Болеслав II Болд және Болеслав III Кривоусттың билігі кезінде қандай маңызды оқиғалар болды?,"Болеслав II Болд Польшаның бұрынғы билігін қалпына келтіріп, 1076 жылы қайтадан корольдік атағын алды және 1068 жылы Киевті басып алды. Ал Болеслав III Кривоуст тұсында Ескі поляк мемлекеті соңғы гүлденуіне жетті.",history,0,история
"Экономикалық ресурстар өндірісті қамтамасыз ету көздері мен құралдары болып табылады. Олардың негізгі түрлері: табиғат (шикізат, геофизика), еңбек (адам капиталы), айналым құралдары (материалдар), ақпараттық, қаржы (ақша капиталы) ресурстары. Өндіріс факторлары тауарлар мен қызметтерді жасауға қажетті экономикалық ресурстар болып саналады. Негізгі өндіріс факторларына жер (табиғи ресурс), еңбек, капитал және кәсіпкерлік қабілет жатады. Сонымен қатар, ақпарат, инновациялар да маңызды өндіріс факторлары ретінде қарастырылады.",Капитал дегеніміз не және оның маңызы қандай?,Капитал - пайда алу үшін арналған меншіктердің жиынтығы. Капитал еңбекпен бірге ұлттық дивидендтің өндірісіне үлес қосады және олардың өзара байланысы өте тығыз.,economics,0,эконом
"1868 жылдың 18 тамызы француз ғалымы Пьер Жансен, гунтур Үнді қаласында толық күн тұтану кезінде, бірінші рет күннің хромосферасын зерттеді. Жансенде спектроскопты Күн тәжінің спектрін тек тұтылғанда ғана емес, әдеттегі күндері де байқауға болатындай етіп баптай алды.",Күн хромосферасы алғаш рет қашан зерттелді?,1868 жылдың 18 тамызы,physics,0,physics
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстанның мемлекеттік тілі қандай?,Қазақстанның мемлекеттік тілі - қазақ тілі.,ethno,0,ethno
"Абай жасаған 19 ғасырда батыс елдерінің өнеркәсіп мәдениеті барынша дамып, сан салалы қоғамдық кәсіптер пайда болып, ғылым мен техника алға басқан дәуір еді. Дамыған Батыс елдері әлі де феодалдық қоғам тұсауынан шыға алмай шырмалған Азия елдерінің шырқын бұзды. Ал Орта Азия даласына патшалық Ресейдің үстемдік етуі және оның идеологиялық басқыншылығы патриархалдық феодал қоғамның натуралистік шаруашылығын жүргізіп отырған қазақ халқының дәстүрлі ұғымдарына қайшы келді. Абай сол дәуірдегі әлем елдерінің құндық ұғымдарына назар аудара отырып, басқа ұлттардың даму жолына көз жіберу арқылы, ұлттың даму барысындағы басты мәселе алдымен құндық ұғымдарға байланысты бетбұрыс деп түсінген.",Абай қандай құндық ұғымдарға бетбұрыс жасауды ұсынды?,Абай сол кездегі қазақ халқының кәсіптік тапқамындағы мешеу үлгілерді немесе баю тәсілінің жиренішті жолдарын өзгертуді ұсынды.,ethno,0,этно
"Италия - Еуропаның оңтүстік бөлігінде, Жерорта теңізі жағалауындағы Апеннин түбегінде, Сицилия, Сардиния және бірнеше ұсақ аралдарда орналасқан мемлекет. Жер көлемі 301,3 мың шаршы км. Халқы 62 миллион адам. Италиялықтар 94%-ды құрайды. Мемлекеттік тілі - италия тілі. Халқы христиан дінінің католик тармағын ұстанады. Астанасы - Рим қаласы. Ірі қалалары: Милан, Неаполь, Турин және т.б. Италия территориясында Ватикан және Сан-Марино мемлекеттері орналасқан.",Италияның географиялық орналасуы қандай?,"Италия Еуропаның оңтүстік бөлігінде, Жерорта теңізі жағалауындағы Апеннин түбегінде орналасқан.",geo,0,geo
"Шоқан Уәлиханов (1835-1865) - қазақтың ғұлама ғалымы, этнограф, өлкетанушы, жазушы, қоғам қайраткері. Ол қазақ халқының тарихы мен этнографиясын зерттеуге үлкен үлес қосты. Шоқан Уәлихановтың ""Тәңірі"" дастаны, ""Қоқан хандығына қатысты құжаттар"", ""Қазақ хандығының соңғы кездері"" сияқты еңбектері бар. Ол Қазақстанның Батыс Қазақстан облысында дүниеге келген.",Шоқан Уәлиханов қай облыста туған?,Батыс Қазақстан облысында.,bio,0,био
"Балық мәселесін арнайы зерттеген Л.С. Бергтің жазуына қарағанда 1930 жылдары Аралда көктем мен күзде құрма, тоспа аулармен, бекіре мен ақ қайран, сазан, торта, шортан, көксерке, ақмарқа, жайын ауланған. Қаяз бен бекіреге ақан аулар салады. Сүзгі аулармен өзен суларынан ұсақ қаяз, тісті және ақмарқа аулайды. Қазақтар итбалықты еті мен майы үшін қыстыгүні аулаған.",1930 жылдары көктем мен күзде Арал теңізінен қандай балықтар табылды?,"құрма, тоспа аулармен, бекіре мен ақ қайран, сазан, торта, шортан, көксерке, ақмарқа, жайын",ethno,101,этно
"Үлкен Кавказдағы мұздықтардың жалпы ауданы 1428 км². Өзендері Каспий т. (Кура, Сулак, Терек, Кума), Қара теңіз (Риони, Ингури) және Азов т. (Кубань) алаптарына жатады. Ең ірі көлі – Севан.",Кавказдағы ең ірі көл қалай аталады?,Кавказдағы ең ірі көл Севан деп аталады.,geo,0,geo
"География (гр. γεωγραφία, «жерді сипаттау» деген мағына береді: гр. γαία — «Жер» және гр. γράφειν — «сипаттап жазу», «суреттеу») — жер беті табиғаты туралы, халықтар мен олардың шаруашылық іс-әрекеттерін зерттейтін ғылым. География жер бетін құрастыратын күрделі территориялық жүйелерді зерттейді. Бұл жүйелер: табиғи, әлеуметтік және табиғи-қоғамдық болып бөлінеді. География ғылыми байланыстардың екі сферасының (табиғи және қоғамдық) арасында орналасқан, сол себепті оның зерттеу обьектілері алуан геожүйелер мен оның компоненттері саналады.",География қандай жүйелерді зерттейді?,"жер беті табиғаты туралы, халықтар мен олардың шаруашылық іс-әрекеттерін зерттейтін ғылым",geo,131,geo
"Сынап (лат. Hydrargyrum; Hg) — элементтердің периодтық жүйесінің ҚҚ тобындағы химиялық элемент, ат. н. 80, ат. м. 200,59. Табиғатта 7 тұрақты изотопы бар, олардың ең көп тарағандары Hg200 (23,13%) және Hg202 (29,8%) Радиоактивті изотоптары жасанды жолмен алынған. Бұдан 2000 жылдай бұрын Үндістан, Қытай, т.б. елдерде бояу, дәрі және косметик. зат ретінде сынап минералы – киноварь (HgS) қолданылған. Сынап Химиялық активтігі төмен, тотығу дәрежелері +1 және +2. Оттекпен әрекеттесіп екі түрлі оксид түзеді (Hg2O, HgO). Патша арағы, HNO3, ыстық H2SO4-терде ериді. Металдармен амальгама түзеді. Сынапты HgS-ті күйдіру арқылы немесе оны Na2S-те ерітіп, ерітіндіде түзілген Na2[HgS2]-ге Al-мен әсер етіп алады. Сынап тұздарынан Hg2Cl2 (каломель) дәрі ретінде, HgCl2 (алмас) дезинфекция ісінде пайдаланылады. Металл сынап NaOH, Cl2 өндіруде катализатор ретінде және радиотехникада, т.б. қолданылады.",Сынаптың атомдық массасы қандай?,"200,59",chemistry,114,химия
"Солтүстік Қазақстан - еліміздің ең үлкен астықты ауданы. Қаpa топырақты жерлердің мол болуы егін шаруашылығынын, дамуына игі әсерін тигізеді. Негізгі маманданған саласы (егістік жердің 80%-ы) - жаздық бидай өсіру. Дәнді дақылдар егістіктерінің ең үлкен аумақтары Солтүстік Қазақстан, Қостанай және Ақмола облыстарында орналасқан (3 млн га-дан астам).",Солтүстік Қазақстанның негізгі ауыл шаруашылық саласы қандай?,жаздық бидай өсіру,agro,194,agro
"Алтын табиғатта сап түрінде кездесетін металл. Алтынның, ұсақ түйірлері кварц ішінде, немесе кварц құмы арасында шашыраңкы күйде болады. Алтынның табиғаттағы қосылысы алтын теллуриді (калаверит) AuTe2 құрамында және мыстың, қорғасынның сульфид кендерінде болады. Алтын Сібірде, Оралда және Орта Азия мен Қазақстанда да кездеседі.",Алтын қандай аймақтарда кездеседі?,"Сібірде, Оралда және Орта Азия мен Қазақстанда кездеседі.",geo,0,гео
"Қазақстандағы неміс ақын-жазушылары да елеулі еңбек етті. ""Фройндшафт"" (1966 ж) газетінің шығуы, ""Қазақстан"" баспасында (Алматы) неміс әдебиеті редакциясының құрылуы (1967 ж), Алматыдан неміс тілінде радио хабар таратылуы (1958 ж.), сондай-ақ, Қарағандыда неміс тілінде телевизиялық хабардың әуе толқынына шығуы, Теміртау қаласында неміс театрының ашылуы (1980) – осылардың бәрі Қазақстандағы неміс ұлты өкілдеріне жасалған қамқорлық болды.",Қазақстандағы неміс ұлты өкілдеріне қандай қамқорлықтар жасалды?,"""Фройндшафт"" газетінің шығуы, ""Қазақстан"" баспасында неміс әдебиеті редакциясының құрылуы, Алматыдан неміс тілінде радио хабар таратылуы, Қарағандыда неміс тілінде телевизиялық хабардың әуе толқынына шығуы, Теміртау қаласында неміс театрының ашылуы – осылардың бәрі Қазақстандағы неміс ұлты өкілдеріне жасалған қамқорлық болды.",ethno,0,ethno
"Қой шаруашылығының дүниежүзіндегі аса ірі аймағы — Аустралияның шөлейтті аудандары. Қойдың басым көпшілігі жеке иелерге немесе компанияларға қарайтын ірі қой шаруашылығында өсіріледі. Ондай шаруашылықтар ""шипстейшнз"" деп аталады. ""Шипстейшнз"" ондаған, кейде тіпті жүздеген мың гектарды алып жатады. Оның ең үлкенінің ауданы 2 мың км²-ден асады. Мұнда бір мезгілдегі қой басы 10—20, тіпті 50—100 мыңға дейін жетеді.",Аустралиядағы ірі қой шаруашылықтары қалай аталады?,"""шипстейшнз""",geo,204,geo
"Мемлекеттің қаржысы мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік, саяси функцияларын орындау үшін оны қажетті ақшалай ресурстармен қамтамасыз ететін елдің қаржы жүйесінің маңызды сферасы болып табылады. Мемлекеттің қаржысы мемлекеттің, оның кәсіпорындарының қаржылық ресурстарын қалыптастырып, алынған қаражаттарды мемлекет пен оның кәсіпорындарының функцияларын орындауға пайдалану үшін қоғамдық өнімнің құны мен ұлттық байлықтың бір бөлігін жасаумен, бөлумен және қайта бөлумен байланысты ақшалай қатынастарды білдіреді. Мемлекеттің қаржысы республикалық және жергілікті деңгейлерде іс-әрекет етеді және мемлекеттік бюджетті, бюджеттен тыс қорларды, мемлекеттік кредитті, мемлекеттік және муниципалдық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржыларын қамтиды.",Мемлекеттің қаржысының негізгі функциялары қандай?,"Орналастыру, қайта бөлгіштік, тұрақтандыру.",economics,0,экономика
"Адамзат ақыл-ойының эволюциясын Әл-Фараби таным процесіне қатысатын адам жанының қабілеті мен бөлшектеріне байланысты зерттейді. Адам интеллекті – бұл туа біткен қабілет, - деп көрсетеді Әл-Фараби. Бұл алғашқы интеллектіні философ потенциалдық және алғашқы материалдық интеллект деп атайды... Таным процесінің екі жақты сипаты бар: ол потенциалды ақыл-оймен қатар потенциалды ақыл жететін нәрселерді де жүзеге асыруды көздейді.",Әл-Фараби адам интеллектінің қандай түрлерін бөліп көрсетеді?,"Әл-Фараби адам интеллектінің төрт түрін бөліп көрсетеді: потенциалды, актуальды, жүре келе дарыған және әрекетшіл интеллект.",bio,0,био
"6-бап. Құран Кәрімде адамдардың денсаулығын сақтау және тазалыққа үндеу туралы көптеген аяттар бар. Мұсылмандар денсаулығын күтуге және гигиенаға көңіл бөлуге шақырылады. 7-бап. Құран Кәрімде отбасы құндылықтары, ата-аналарға құрмет көрсету және балаларды тәрбиелеу туралы аяттар келтірілген.",Құран Кәрімде қандай үндеу туралы айтылған?,денсаулығын сақтау және тазалыққа,social,44,social
"«Оңтүстік» өңірлік қолбасшылығы Алматы, Жамбыл, Түркістан және Қызылорда облыстарының әкімшілік шекараларында орналасқан. Қолбасшылық штабы Тараз қаласында орналасқан. Өңірлік қолбасшылықтың құрамына Әуе қорғанысы күштерінің орталық бағыныстағы бөлімдері мен әскерлерін қоспағанда, аумақтық бөлініс шегінде орналасқан әскери бөлімдер кіреді. «Оңтүстік» өңірлік қолбасшылығының негізгі міндеті — елдің оңтүстік-шығыс шептерінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету.","""Оңтүстік"" өңірлік қолбасшылығының негізгі міндеті қандай?",елдің оңтүстік-шығыс шептерінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету,geo,394,geo
"1867 жылдан бастап Мажарстан дербес парламенті, конституциясы бар елге айналып, экономикалық жағынан тез дами бастады. Бірінші дүниежүзілік соғыстың аяқ кезінде, 1918 жылы күзде, елде үкімет басына Антантаны жақтаушылар келді. Бірақ Ресей түрмелерінен босап шыққан мажар әскери тұтқындары 1919 жылы көктемде Мажарстанда уақытша Кеңес үкіметін құрды. Оны Хорти бастаған монархияшыл топ күшпен басып, король үкіметін қалпына келтірді.",1867 жылдан кейін Мажарстанда не болды?,"1867 жылдан бастап Мажарстан дербес парламент пен конституцияға ие болып, экономикасы дами бастады. Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін 1919 жылы уақытша Кеңес үкіметі құрылды, бірақ оны монархияшылдар басып, король үкіметін қалпына келтірді.",history,0,history
"Ғылыми әдіс — жалпы ғылыми аясындағы қолданылатын әдістердің жиынтығы. Ғылыми танымның нәтижелері түсініктерді қалыптастырумен аяқталады. Ғылымның түсініктілігі бір-бірімен тығыз байланысты аксиомалар, теоремалар мен тұжырымдардың қатаң логикалық құрылысымен түсіндіріледі. Ғылым кумулятивті үрдіс деп аталатын тек қана фактілердің жай жиынтығы емес. Фактілерді әдетте гипотеза мен теориялар арқылы түсіндіруге тырысады. Ғылыми революцияларды талдау үшін, ғылымға парадигма түсінігін енгізген америкалық ғалым Томас Кун олардың ерекшелігін – бұрынғы парадигманың жаңа парадигмаға ауысуы, яғни зерттеліп отырған процестердің жаңа, терең және күрделі түріне ауысуын көрсетіп кеткен.",Ғылыми танымның нәтижелері қалай қалыптасады?,Ғылыми танымның нәтижелері түсініктерді қалыптастырумен аяқталады.,biblio,71,biblio
"Бокасса жасаған заң бойынша әрбір мектеп оқушысы киімін Бокассаның әйелінің компаниясынан сатып алуға міндетті болды. 1979 жылдың сәуірінде Орталық Африка оқушылары осыған наразылық білдірді. Үкімет протесттерді қатал жолмен тоқтатады, нәтижесінде 100 бала мен жасөспірім көз жұмады.",Неге Орталық Африка оқушылары наразылық білдірді?,Бокассаның заңы бойынша олар киімдерін Бокассаның әйелінің компаниясынан сатып алуға міндетті болды.,social,0,social
"Либерализм әлеуметтік өмірдің негізі ретінде өз мүддесіне сәйкес еркін әрекет етуге құқы шексіз, сөзсіз құқықтықты әрі автономды тұлғаны атайды. Тұлғаның жеке өмірі қол сұғуға болмайтын жоғары саласы болып табылады және мемлекет тарапынан араласуға болмайтын әмбебап принциппен қорғалады.",Либерализм тұлғаның жеке өміріне қалай қарайды?,"Либерализмге сәйкес, тұлғаның жеке өмірі қол сұғуға болмайтын жоғары саласы болып табылады және мемлекет тарапынан араласуға болмайтын принциппен қорғалады.",social,0,social
"Либерализмнің экономикалық ұстанымы материалдық өмірде бостандық кепілі болатын бәсекелестіктің жетекші рөліне негізделеді. Сондықтан да мемлекет антимонополиялық шараларды қолдана отырып, бәсекені қолдап, дамытуы керек.",Либерализмнің экономикалық ұстанымы неге негізделген?,Либерализмнің экономикалық ұстанымы материалдық өмірде бостандық кепілі болатын бәсекелестіктің жетекші рөліне негізделген.,economics,0,economics
"10 ғасырдан бастап ел Франция деп атала бастады. 987 ж. франк тағын Капеттер әулеті иеленді. Біртұтас корольдік іс жүзінде бір-біріне тәуелсіз көптеген иеліктерге бөлініп кетті. 10 ғасырда бір-біріне туыстас екі ірі халық — Луара өзінінің солтүстігіне қарай солтүстік француз және оңтүстікте, Бретань түбегіне бретань халқы қалыптасты. Алғашында король иелігі (домен) Францияның солтүстік бөлігіндегі Париж бен Орлеанның айналасында ғана болды.",Франция атауы қашан пайда болды?,10 ғасырдан бастап ел Франция деп атала бастады.,history,0,history
"Германия - федеративті мемлекет. Оның негізгі заңы - 1949 жылы қабылданған конституция. Федералдық президент Федералдық жиналыста бес жыл мерзімге сайланады. Атқарушы билікті Федералдық үкімет жүзеге асырады, оған канцлер мен министрлер кіреді.",Германияның мемлекеттік басқару жүйесі қалай құрылған?,Германия федеративті мемлекет. Оның негізгі заңы - конституция. Федералдық президент сайланады. Атқарушы билікті Федералдық үкімет жүзеге асырады.,history,0,history
"Экономикалық ресурстар өндірісті қамтамасыз ету көздері мен құралдары болып табылады. Олардың негізгі түрлері: табиғат (шикізат, геофизика), еңбек (адам капиталы), айналым құралдары (материалдар), ақпараттық, қаржы (ақша капиталы) ресурстары. Өндіріс факторлары тауарлар мен қызметтерді жасауға қажетті экономикалық ресурстар болып саналады. Негізгі өндіріс факторларына жер (табиғи ресурс), еңбек, капитал және кәсіпкерлік қабілет жатады. Сонымен қатар, ақпарат, инновациялар да маңызды өндіріс факторлары ретінде қарастырылады.",Инновациялар қандай өндіріс факторы ретінде қарастырылады?,Инновациялар нарықпен талап етілген процесстердің немесе өнімдердің тиімділігінің өсуін қамтамасыз ететін жаңа тәртіп ретінде өндіріс факторы болып табылады.,economics,0,эконом
"Венчурлық кәсіпорын – ғылыми-зерттеулермен, инженерлік талдамалармен, жаңалықтар ашумен және енгізумен, соның ішінде ірі фирмалардың тапсырыстары және мемлекеттік қосалқы келісім-шарттар бойынша жаңа енгізілімдер жасаумен айналысатын шағын кәсіпорын.",Венчурлық кәсіпорынның негізгі қызметі қандай?,"Ғылыми-зерттеулер, инженерлік талдамалар, жаңалықтар ашу және енгізу, жаңа енгізілімдер жасау.",economics,0,экономика
"1806 жылы Қасиетті Рим империясының ыдырауымен Богемия тәжінің жерлері Австрия империясына өтті, ал чех (богем) тілі мен әдебиеті қайта жанданды. 19 ғасырда чех жерлері индустриялды дамыған болғандықтан және кейіннен бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін, Аустрия-Мажарстан империясының ыдырауынан кейін 1918 жылы құрылған бірінші Чехословак Республикасының ядросы болды.",Чехословак Республикасы қашан құрылды?,Бірінші Чехословак Республикасы 1918 жылы Аустрия-Мажарстан империясының ыдырауынан кейін құрылды.,history,0,history
Біздің эрамызға дейінгі 3 мыңжылдық шамасында. e. Қазіргі Латвия аумағына шұңқырлы керамиканың фин-угор тайпалары келді (олардың лингвистикалық ұрпақтары тарихи ливтер болды). Біздің дәуірімізге дейінгі 1-мыңжылдықтан кешіктірмей мұнда балтық қыш мәдениетінің тайпалары қоныстанды.,Латвия жерлеріне алғаш қандай тайпалар келген?,"Біздің эрамызға дейінгі 3 мыңжылдықта Латвия жерлеріне шұңқырлы керамиканың фин-угор тайпалары келген, ал біздің дәуірімізге дейінгі 1 мыңжылдықта балтық қыш мәдениетінің тайпалары қоныстанған.",history,0,history
"19 наурызда Нұрсұлтан Назарбаев мерзімінен бұрын президенттік өкілеттігін тоқтататынын мәлімдеді. 20 наурызда ҚР Парламенті Сенатының төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына ант беріп, уақытша президент болды. Сол күні ол ел астанасына Нұрсұлтан Назарбаевтың есімін беруді ұсынып, парламент жедел түрде Астана атауын Нұр-Сұлтан деп өзгерту туралы заң жобасын қабылдады.",Қасым-Жомарт Тоқаев қашан уақытша президент болды?,20 наурызда,politics,98,саясат
2022 жылғы қаңтарда Қазақстанда жаппай қарсылық митингтері өтті. Ақтау мен Жаңаөзен қалаларында жергілікті халық газдың екі есе өсуіне наразылық білдірді. Кейін минингті қолдау Қазақстанның басқа қалаларында да басталды. Асқар Мамин басқарған үкімет оставкаға жіберілді. Жаңа үкіметтің премьер-министрі ретінде Әлихан Смайылов тағайындалды.,2022 жылғы қаңтардағы наразылық акциялардан кейін Қазақстанның жаңа Премьер-министрі кім болды?,Әлихан Смайылов,politics,311,саяси
"Швеция — жоғары дамыған өнеркәсіпті ел. Швецияның кедей аграрлық елден қазіргі заманғы өнеркәсіптік қоғамға айналуы темір кентастары, ағаш пен су қуатына байланысты болды. Ағаш материалдары, қағаз бен болат шығару үшін қолданылған бұл табиғи ресурстар экспортқа бейімделген өнеркәсіптің негізін қалады.",Швецияның өнеркәсібі қандай ресурстарға негізделген?,"Швецияның өнеркәсібі темір кен орындары, ағаш және су ресурстарына негізделген.",IT,0,IT
1992 жылғы наурызда Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан Сыртқы істер министрінің орынбасары болып тағайындалды. 1993 жылы ол Қазақстан Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары ретінде қызмет атқарды. 1994 жылғы 13 қазанда Тоқаев Қазақстанның Сыртқы істер министрі болып тағайындалды.,Қасым Жомарт Тоқаев алғаш рет қай жылы Сыртқы істер министрі болды?,1994,bio,197,био
"Ол айтарлықтай кең негіздерге ие. Өйткені, бедел — билік пен билік құрудың қажетті құрылымдық элементі. Оны биліктің атрибутивтік белгісі деп есептеуге болады. Сондықтан билік, билік құрушы субъект өз беделінің сақталуы мен өсуіне әрдайым қамқорлық жасап отырады.",Бедел неге қажет?,"Бедел билік пен билік құрудың қажетті құрылымдық элементі болғандықтан, ол биліктің атрибутивтік белгісі болып табылады.",social,0,social
"Болгария экономикасының негізі машина жасау, тамақ өнеркәсібі, қара және түсті металлургия, химия және мұнай-химия өнімдерін шығару, ағаш өңдеу салаларынан тұрады.",Болгария экономикасының негізгі салалары қандай?,"Машина жасау, тамақ өнеркәсібі, металлургия, химия, мұнай-химия, ағаш өңдеу.",IT,0,IT
"Топырақ - табиғат компоненттерінің бірі. Ол тау жыныстарының үгілуі нәтижесінде жер қыртысының беткі қабатында пайда болған ерекше табиғи құрылым. Топырақтың пайда болуы мен дамуының өзіндік заңдылықтары бар. Топырақ түзілуіне су, ауа, жылу, өсімдіктер мен тірі ағзалардың әсері зор. Табиғатта топырақ жамылғысының түзілуі өте ұзаққа созылатын құбылыс.",Топырақ қалай пайда болады?,"Топырақ тау жыныстарының үгілуі нәтижесінде, су, ауа, жылу, өсімдіктер мен тірі ағзалардың көп жылдық үздіксіз әсерінен жер қыртысының беткі қабатында пайда болады.",geo,0,geo
"Электролиз техникада бедерлі заттардың көшірмесін металл бетіне түсіру, металл жалату, металдарды электролиттік тазалау, тағы басқалары қолданылады. Тез және өте жоғары дәлдікпен анықтайтын аналитикалық әдістер де электролиз процесіне негізделген.",Электролиз процесі қандай аналитикалық әдістерде қолданылады?,"Мәтінде айтылғандай, тез және өте жоғары дәлдікпен анықтайтын аналитикалық әдістер электролиз процесіне негізделген.",chemistry,0,chemistry
"Барак Обама кішкентай кезінде әкесі отбасын тастап кетті. Анасы екінші рет тұрмысқа шығып, Барак анасы, индонезиялық өгей әкесі және өгей әпкесімен бірге Индонезияда 4 жыл өмір сүрді. Джакартадағы мемлекеттік мектепте оқыды. Кейін Гавайиға қайтып оралып, нағашы ата-әжесінің қолында тұрды.",Барак Обама балалық шағында қайда тұрды?,Индонезияда 4 жыл тұрды.,bio,0,био
"Қазақстан Республикасында демократияны дамыту үшін саяси жүйені демократияландырудың бірқатар бағыттары бар. Олар: басқарудың саяси және мемлекеттік емес процестеріне кең жол ашу, әлеуметтік топтардың мүддесін қалыптастыру, жеке адамның жан-жақты жетілуіне көмектесу, заң мен құқық тәртібін нығайту, саяси жүйе құрылымын жаңарту және т.б.",Саяси жүйені демократияландырудың негізгі бағыттары қандай?,"Басқарудың саяси және мемлекеттік емес процестеріне кең жол ашу, әлеуметтік топтардың мүддесін қалыптастыру, жеке адамның жан-жақты жетілуіне көмектесу, заң мен құқық тәртібін нығайту, саяси жүйе құрылымын жаңарту.",politics,0,саяси
"2 — 4 ғасырларда Францияда христиан діні таралды. Романдану процесінің нәтижесінде кельт тілдерін латын тілі ығыстырып шығарды. 3 ғасырда басталған Рим империясындағы саяси дағдарысқа байланысты Галлияда тауарлы өндірістің көлемі қысқарып, Италиямен экон. байланыстар әлсіреді. 4 — 5 ғасырларда герман тайпаларының баса-көктеп кіруі ел аумағындағы Рим үстемдігін түпкілікті жойды. Жаңадан бургундтардың (406), вестготтардың (418) мемлекеттері құрылды. 486 ж. франктер Галлиядағы соңғы рим иелігін басып алды (қ. Франк мемлекеті, Шарль).",Франк мемлекетінің құрылуы қалай болды?,"486 жылы франктер Галлиядағы соңғы рим иелігін басып алып, Франк мемлекетін құрды.",history,0,history
"Абай қазақ халқының әлеуметтік жағдайын, олардың өмір салтын, мінез-құлқын, қоғамдағы кемшіліктерді сынайды. Ол қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды. Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды. Ол болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын көрсетеді.",Абай қазақ қоғамындағы қандай кемшіліктерді сынайды?,"Абай болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын сынайды.",social,0,social
"Кене (Acarіna) – өрмекшітәрізділер класының бір отряды. Қазақстанда 3 отряд тармағы (акариформды, паразиттіформды және аз зерттелген пішендік кенелер), 10 тұқымдасы, 58 туысы, 236 түрі бар. Кенелер адам, жануар және өсімдік паразиті, адамға бөртпе, сүзек, кене энцефалиті, туляремия, малға пироплазмоз сияқты аурулар қоздырғыштарын таратады. Кенелерді құрту үшін акарицидтер мен биологиялық әдістер қолданылады.",Кенелер қандай аурулардың қоздырғыштарын тарата алады?,"Кенелер адамға бөртпе, сүзек, кене энцефалиті, туляремия, малға пироплазмоз сияқты аурулардың қоздырғыштарын тарата алады.",bio,0,био
"Эстония (эст. Eesti), ресми атауы — Эстония Республикасы (эст. Eesti Vabariik) — Шығыс Еуропаның солтүстік-батысында орналасқан мемлекет. Балтық теңізінің Финн және Рига шығанақтарының суларымен қоршалып жатыр. Эстонияның құрамына 1500-ден астам (оның ішінде Моонзунд топаралы да бар) арал кіреді. Аумағы 45,1 мың км2, халқы 1,32 млн. (2021), оның 63,9%-ы – эстондар, 29%-ы – орыстар, 2,7%-ы – украиндар, 1,6% – беларусьтар, 1%-ы – финндер, т.б. Дінге сенушілердің басым бөлігін лютеран дініндегілер құрайды, православие дініндегілер де бар.",Эстонияның халқы қандай діндерге сенеді?,"Эстонияда дінге сенушілердің басым бөлігі лютеран дініне сенеді, сонымен қатар православие дініндегілер де бар.",geo,0,geo
"5 жасқа дейінгі балаларда өзін-өзі өлтіру әрекетіне бару өте сирек кездеседі. Жанұялық қақтығыстарға байланысты 9 жасқа дейін 2,5%, ал 9 жастан кейін 80% өзін-өзі өлтіру әрекетіне барады екен. Жеткіншек кезеңінде суицидалды әрекеттің себебі болып ата-анасымен мұғалімдерімен қақтығысқа бару салдары болып табылады. Жастар арасында әсіресе қыздар арасында әсіресе қыздарда өздерінің жігіттеріне байланысты суицидальді әрекеттерге баратыны анықталды.",Жастар арасында қандай себептермен суицидке бару жиі кездеседі?,Қыздар өздерінің жігіттеріне байланысты суицидке барады.,psychology,0,психология
"Қазақстан Республикасы (қазақша: Қазақстан Республикасы) - Орталық Азиядағы ел. Қазақстан Еуразия құрлығының орталығында орналасқан. Батысында Каспий теңізі, солтүстігінде Ресей, шығысында Қытай, оңтүстігінде Қырғызстан, Өзбекстан және Түрікменстан шекаралас. Қазақстан жер көлемі жағынан әлемдегі ең үлкен 9-шы ел және Орталық Азиядағы ең үлкен мемлекет. Қазақстан аумағы 2 724 900 шаршы шақырымды құрайды.",Қазақстан қандай құрлықта орналасқан?,Еуразия құрлығында.,geo,0,гео
"I Сахиб Герей (қырымтат. I Sahib Geray; 1501—1551) — Қазан (1521-1524) мен Қырымның (1532-1551) ханы. Қырым ханы І Меңлі Герейдің кіші ұлы, І Мехмет Герейдің кіші інісі, шамамен Сүлеймен сұлтанның нағашы ағасы. Бақшасарайдың негізін қалаушы. Сахиб Герей Қырымда туып-өскен. 1510-1511 жылдары ол өгей шешесі Нұрсұлтан ханбикені Қырымнан Мәскеуге және Қазанға сапарда еріп барды, ол жерде өзінің (Нұрсұлтан) балалары — Ұлы Мәскеу кінәзі III Василий Ивановичтің қызметінде болған Қазан ханы Мұхамметәмин және Ғабделлатиф ханзадамен кездесті. Оның үлкен ағасы, Қырым ханы Мехмет Герей патшалық құра бастаған кезде ханзада Сахиб Герей ұзақ уақыт түрмеде болды.",Сахиб Герей қандай қаланың негізін қалады?,Бақшасарай қаласының,history,0,тарих
Қазіргі Румыния аумағында шамамен 42 мың жыл бұрын пайда болған кроманьондық адамның (Пештера-ку-Оасе) ең көне қалдықтарының бірі табылды.,Румыния жерінде қандай археологиялық қазба жұмыстары жүргізілген?,Румыния аумағында шамамен 42 мың жыл бұрын өмір сүрген кроманьондық адамның қалдықтары табылған Пештера-ку-Оасе қазба орны бар.,history,0,history
"Франц Кафка (1883-1924) - XX ғасырдың аса ықпалды неміс тілді Богемиялық жазушы. Оның шығармалары реализм мен фантазия элементтерін біріктіреді. Кафканың оқшауланған кейіпкерлері әдетте оспадар, сюрреалистік тығырық пен түсініксіз әлеуметтік-бюрократиялық күштерге тап келеді. Ол өмірінде отбасына және жақын достарына жүз шақты хат жазады, арасында әкесіне жазған хаттары да бар, өйткені оның әкесімен байланысы ылғи да шиеленісті және формалды күйде болады. Кафка Австро-Венгрия империясының Прага қаласындағы Ескі қала алаңында туылады. Оның отбасы орта тапқа жататын неміс тілді Ашкенази еврейлері болатын.",Франц Кафканың ең танымал шығармалары қандай?,"Кафканың ең танымал шығармалары: ""Метаморфоз"", ""Процесс"" және ""Қамал"".",literature,0,әдебиет
"Облыс жері негізінен палеозойдың метаморфтанған тақтатастарынан, кварциттерінен, құмтастарынан, альбитофириттерінен, әктастарынан, конгломераттарынан түзілген. Солармен бірге интрузивті (гранит, диорит, габбро, т.б.) және эффузивті жыныстар кең таралған.",Ақмола облысының жер қыртысы қандай жыныстардан тұрады?,"метаморфтанған тақтатастарынан, кварциттерінен, құмтастарынан, альбитофириттерінен, әктастарынан, конгломераттарынан",materials,33,materials
"Ғылым мен техниканың өріс алуына байланысты 20 ғасырда философиясында Метафизика жаңа идеяларды тудырды. Кибернетика мен генетиканың, ғылыми-техникалық ойдың жедел дамуы әсерінен метафизиканы ""қатаң ғылым"" ретінде қарастыру қалыптасты. Метафизика онтологияны алмастырып, оның маңызы теориялық және тәжірибелік зерденің мәнін ашуға бағытталды.",20 ғасырда метафизика қалай қарастырыла бастады?,"""Қатаң ғылым"" ретінде қарастырыла бастады.",philosophy,0,философия
"Швецияның климаты Гольфстримнің күшті жылылық әсеріне ұшыраған қоңыржай. Елдің солтүстік аудандарындағы климат неғұрлым қаталдау. Орталық және оңтүстік аудандарындағы климат теңіздіктен континенттікке ауыспалы. Оңтүстігінде қаңтардағы орташа температура 0-5°C, солтүстігінде -6 - -14°C болады. Жазы салқындау, оңтүстігінде шілденің орташа температурасы 15-17°C, солтүстігінде 10-11°C шамасында.",Швецияның климаты қандай?,"Швецияның климаты қоңыржай, Гольфстрим ағысының әсерінен жылы. Солтүстігі суық, оңтүстігі жылырақ.",geo,0,geo
"Солтүстік Америкада евразиялық ормандарға қарағанда түрлік құрамы бай, негізінен Тынық мұхит бөлігінде шоғырланған. Ең көп таралғаны Бэнкс қарағайы, Веймут қарағайы. Бүкіл зонада туя, тсуга самырсынның басымдылығы байқалады, ал оңтүстігіне қарай Энгельман шыршасы, секвойя кездеседі.",Солтүстік Американың тайгасында қандай ағаш түрлері өседі?,"Солтүстік Американың тайгасында Бэнкс қарағайы, Веймут қарағайы, туя, тсуга самырсыны, Энгельман шыршасы, секвойя сияқты ағаш түрлері өседі.",geo,0,geo
"1889 жылы Густаф де Лаваль ойлап тапқан бу турбинасы, 1870-1890 жылдары ішкі жану қозғалтқышы (газ — Николаус Отто, бензин — Готтлиб Даймлер және Карл Бенц, Дизель — Рудольф Дизель), 1889 жылы Михаил Доливо — Добровольский-айнымалы ток қозғалтқышы.",Қандай жылдары ішкі жану қозғалтқыштары ойлап табылды?,"1870-1890 жылдары ішкі жану қозғалтқыштары (газ, бензин, дизель) ойлап табылды.",history,0,history
Елдің аты лат. romanus — «римдiк» сөзінен шыққан.,Румыния атауының шығу тегі қандай?,"Румыния атауы латын тіліндегі ""romanus"" - ""римдік"" сөзінен шыққан.",ethno,0,ethno
"Шекспир шығармашылығының үшінші кезеңі (1609-1612) бұрынғысынша зұлымдық пен адамгершіліктің күресін арқау ете отырып, тартысты көбіне ұнамды қасиеттің иесіне моральдық және реальдық жеңдіру арқылы шешеді. Бұл кезеңге «Перикл» (1609), «Цимбелин» «Қысқы ертегі» шығармалары жатады. Бұл трагикомедиялар – мазмұны драмалық болса да, соңынан жақсы аяқталатын пьесалар.",Шекспир шығармашылығының үшінші кезеңінде қандай туындылар жазылды?,"«Перикл» (1609), «Цимбелин» «Қысқы ертегі»",bio,218,био
Кен орнының өнеркәсіптік құны минералдың өңделу күрделілігіне және бөгде заттардың сипатына тәуелді. Геологиялық және географиялық жағдайларға байланысты анықталатын кен орындарының қолайлы орналасуының үлкен мағызы бар. Кен орнының маңызды сипаттамаларының бірі «шөгу тереңдігі» болып табылады. Беттік және онша терең емес кен орындары салыстырмалы түрде арзан ашық карьерлі жолмен өңделеді. Тереңде орналасқан кен орындарын игеру үшін қымбат шахта қондырғылары қажет.,Кен орындарының өнеркәсіптік құнына не әсер етеді?,Кен орнының өнеркәсіптік құны минералдың өңделу күрделілігіне және бөгде заттардың сипатына тәуелді,materials,0,materials
"Ұлыбритания құрлықпен Ла-Манш бұғазының түбіне салынған туннельмен, екі т. ж. (1993 жылдан) паромымен (Дувр-Дюнкерк және Харидж-Остенде) және көптеген теңіздік және жолаушылар паромдарымен байланысқан.",Ұлыбритания құрлықпен қалай байланысқан?,"Ұлыбритания құрлықпен Ла-Манш бұғазының түбіне салынған туннельмен, сондай-ақ Дувр-Дюнкерк және Харидж-Остенде бағыттары бойынша жүретін паромдармен, көптеген басқа да теңіздік және жолаушылар паромдарымен байланысқан.",transport,0,көлік
"Қасым хан өлгеннен кейін, өзара қырқысулардың өрши түсуіне байланысты, Қазақ хандығы біраз әлсіреді, ал моғолдар мен қазақтардың арақатынасы өзгерді. Қасым ханның тарихта үш ұлының аты қалған: Мамаш, Хақназар хандар және Әбілқайыр сұлтан. Мамаш хан Қазақ хандығының тарихындағы аласапыран кезеңде билік етіп, қақтығыс кезінде қаза тапқан. Ал Хақназар хан қазақ халқының тарихында ұлы билеуші ретінде қалған.",Хақназар хан қалай есте қалды?,Қазақ халқының тарихында ұлы билеуші ретінде қалды.,history,0,history
"Жылымды қыстыгүні мұз астына құлақ / жетек арқанмен тартып жылжытып отырады да, мұз бетіне шығарар кезде айыр ағаш тәпекпен оның екі қанатын қосып, арасынан балық шығып кетуін бөгейді. Аудың қатқан мұзын шаулап қайтадан суға салып отырады. Жылымды тек қыста ғана салып отыратын болса, алты-жеті жылға, ұдайы қолданса екі жыл ғана қолдануға жарайды.",Жылымды қыстыгүні қалай пайдаланған?,"Жылымды қыстыгүні мұз астына құлақ / жетек арқанмен тартып жылжытып отырады да, мұз бетіне шығарар кезде айыр ағаш тәпекпен оның екі қанатын қосып, арасынан балық шығып кетуін бөгейді",ethno,0,этно
"Мәселен, Ұлыбританияда Парламенттің жоғарғы палатасы-Лордтар палатасы, төменгі-қауым Палатасы, Ресейде-Федерация Кеңесі мен Мемлекеттік Дума, Қазақстанда-Парламент Сенаты мен Парламент Мәжілісі,АҚШ — та-Сенат пен Өкілдер Палатасы. Әдетте, жоғарғы палата төменгі палатадан аз демократиялық жолмен қалыптасады.",Қазақстан Парламентінің палаталары қалай аталады?,Парламент Сенаты мен Парламент Мәжілісі,social,154,social
"Каспий теңізі алабындағы мұнай және газ кен орындарын кең көлемде игеру теңіздің және жағалаудың экожүйесіне қолайсыз әсер етуде. Игеру нәтижесінде мұнай қалдықтары топырақ қабатын, теңіз суларын ластауда. Мұнаймен ластанған аймақтың жалпы ауданы 200 мың га, қуаттылығы 100 мкР/сағ өлшемде болатын радиоактивті заттармен ластанған жердің ауданы 600 гектардан артық.",Мұнаймен ластанудың жалпы ауданы қанша?,200 мың га,materials,247,materials
"Қала ХХ ғасырдағы саяси оқиғалардың – Бірінші орыс төңкерісі, 1917 жылғы Қазан төңкерісі, Азамат соғысы және Ұлы Отан соғысының әсерінен зардап шекті. 1930 жылдардан бастап қаланың өнеркәсіптік құрылысы басталды. Машина жасау зауыттары, кірпіш және бетон зауыттары, мата, тамақ өнеркәсібі зауыттары салынды. Қаланың экономикалық дамуы ғылым, білім және мәдениеттің дамуына ықпал етті. 1918 жылы Шығыс Сібірдегі алғашқы жоғары оқу орны, Иркутск мемлекеттік университеті құрылды.",Қай жылы Иркутск мемлекеттік университеті құрылды?,1918 жылы,education,0,білім
"Мысық - өте саққұлақ жыртқыш. Қорегін аулағанда дыбысын сездірмей, саусақтарының ұшындағы тырнақтарын майлы табанына жасырып алып, білдіртпей жүреді. Ол алдымен жер бауырлап, лезде арқасын бүгеді және аяқтарымен қатты серпіле олжалайтын қорегіне қарай атылады. Осы тұста саусақ ұшындағы жасырылған өткір тырнақтар тарбия ашылып, құйрығы керіледі, құйрық мысықтың бағытын реттейтін бұлқын қызметін атқарады.",Мысық қалай олжалайды?,"Мысық қорегін аулағанда дыбысын сездірмей, саусақтарының ұшындағы тырнақтарын жасырып алып, жер бауырлап, арқасын бүгіп, аяқтарымен қатты серпіліп, олжалайтын қорегіне қарай атылады.",bio,0,био
"Абай сол көздегі адамдардың «жүректі кісі» дейтін баға өлшеміне тоқталғанда: «Біздің қазақтың жүректі кісі дегені - батыр кісі дегені. Онан басқа жүрегінің қасиеттерін анықтап біле алмайды. Рақымдылық, мейірбандық, әр түрлі істе адам баласын өз бауырым деп, өзіне ойлағандай оларға да болса игі еді демек, бұлар - жүрек ісі». Әділетті ақыл мойындамаған нәрсені оңай да болса мойындамау ерлік, батырлық осы. «Болмаса, қазақтың айтқан батыры – әншейін жүректі емес қасқыр жүректі деген сөз» дейді.",Абай қандай қасиеттерді жүрек ісі деп санады?,"Абай рақымдылық, мейірбандық, адам баласына игілік тілеуді жүрек ісі деп санады.",ethno,0,этно
"Бұдан басқа, мұнда сұлы, арпа, күздік бидай және қарақұмық псіріледі. Экономикалық аудан жалпы астық жинаудан Қазақстанда алдыңғы орын алады (67%), сонымен бірге оның басым белігі үш облыстың - Ақмола, Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарының үлесіне тиеді.",Солтүстік Қазақстанда қандай дақылдар өсіріледі?,"сұлы, арпа, күздік бидай және қарақұмық",agro,19,agro
"Франц Кафка (1883-1924) - XX ғасырдың аса ықпалды неміс тілді Богемиялық жазушы. Оның шығармалары реализм мен фантазия элементтерін біріктіреді. Кафканың оқшауланған кейіпкерлері әдетте оспадар, сюрреалистік тығырық пен түсініксіз әлеуметтік-бюрократиялық күштерге тап келеді. Ол өмірінде отбасына және жақын достарына жүз шақты хат жазады, арасында әкесіне жазған хаттары да бар, өйткені оның әкесімен байланысы ылғи да шиеленісті және формалды күйде болады. Кафка Австро-Венгрия империясының Прага қаласындағы Ескі қала алаңында туылады. Оның отбасы орта тапқа жататын неміс тілді Ашкенази еврейлері болатын.",Франц Кафканың отбасы қандай ұлтқа жататын?,Кафканың отбасы неміс тілді Ашкенази еврейлері болған.,ethno,0,этно
Қой сүтқоректілердің жұптұяқтылар отрядының күйіс қайыратындар тобына жатады. Қой мен ешкілерді ұқсастық белгілеріне сәйкес бір топқа біріктіреді. Екеуін төрт түліктің бірі деп есептейді.,Қой қандай топқа жатады?,жұптұяқтылар отрядының күйіс қайыратындар,bio,21,bio
"Қазақ жылды мүшел арқылы қайырған. 12 жылда бір мүшел болады деп есептеген. Мүшелге кіретін 12 жылдың әрқайсысы хайуанаттардың атымен аталады. Әрбір 12 жылда бір мүшел аяқталады, одан соң екінші мүшел басталады. Қазақ адам жасын мүшелмен есептеген және мүшел жас адамға ауыр болады деп түсінген.",Қазақтар жылды қалай есептеген?,Мүшел арқылы,ethno,0,этно
"Ғалымдар алтынның адамға тигізетін залалы да бар екенін дәлелдеп шықты. Канадалық ғалымдар алтын бұйымдардың адам ағзасына тигізетін әсерін зерттей келе күтпеген шешімге келді. Олар алтын бұйымдардың қызу қанды адамдардың көңіл-күйіне кері әсерін тигізетінін, тіпті депрессияға түсулеріне себеп тудыратынын айтады. Ғалымдар алтын бұйымның адам терісіне тигенде оның ағзасындағы зат алмасуды баяулатып, жүйке жүйесінің қозуына әсер ететінін дәлелдеп шықты.",Алтын бұйымдар қандай зиянды әсерлерге ие?,"Қызу қанды адамдардың көңіл-күйіне кері әсер етеді, депрессияға түсуге себеп болады, зат алмасуды баяулатады, жүйке жүйесінің қозуына әсер етеді.",medicine,0,медицина
"1965 жылының 31 желтоқсан күні Сент-Сильвестер мемлекеттік төңкерісі әсерінен Президент Давид Дако президенттілігінен босатылады, ел басшылығына Полковник Жан-Бедель Бокасса жауапты болды. Ол Конституцияны жоққа шығарып, Халық Ассамблеясын таратты. 1972 жылы Президент Бокасса өзін Өмір бойы Президент қылып жариялады. 1976 жылының 4 желтоқсанында ол мемлекеттің атын Орталық Африка империясы деп ауыстырады да, өзінің лауазымын «Орталық Африка империясының императоры Бірінші Бокасса» деп өзгертті.",Бокасса қандай лауазымға өзін тағайындады?,Орталық Африка империясының императоры,history,0,history
"Америка Құрама Штаттары (АҚШ) - Солтүстік Америкадағы мемлекет. Аумағы 9,5 млн шаршы км, халқы 329 млн адам (2019 ж.). Астанасы - Вашингтон қаласы. АҚШ-тың ірі қалалары: Нью-Йорк, Чикаго, Лос-Анджелес, Сан-Франциско, Филадельфия, Детройт, Бостон, Хьюстон, Вашингтон, Даллас, Питтсбург, Балтимор, Сиэтл. АҚШ батыс жарты шарындағы ірі ел, оның аумағы негізінен Солтүстік Америкада орналасқан.",АҚШ-тың географиялық жағдайы қандай?,Cолтүстік Америка,geo,31,Гео
Либералды демократияның қоғам дамуының гуманистік бағыты ретінде орнығуы жаһанданудың саяси қырын құрайды және тұлғаны құқықтық қорғауға шүбәсыздық мәртебесін берумен байланысты.,Либералды демократияның орнығуы қандай салдарларға алып келеді?,Либералды демократияның қоғам дамуының гуманистік бағыты ретінде орнығуы жаһанданудың саяси қырын құрайды және тұлғаны құқықтық қорғауға шүбәсыздік мәртебесін береді.,social,0,social
"Словакия Республикасының мемлекеттік мерекелері: 1 қаңтар - Словакия Республикасының құрылған күні, 8 мамыр – нацизмді жеңген күні, 5 шілде - Қасиетті тең елшілер ағайынды Кирилл мен Мефодий күні, 29 тамыз - Словакияның ұлттық көтеріліс күні, 1 қыркүйек - Словакия Республикасының Конституциясы күні, 17 қараша - Тоталитаризммен күрес күні, 25 желтоқсан - Рождество.",Словакияның негізгі мемлекеттік мерекелері қандай?,"Словакияның негізгі мемлекеттік мерекелері: Тәуелсіздік күні, Нацизмді жеңген күн, Кирилл мен Мефодий күні, Ұлттық көтеріліс күні, Конституция күні, Тоталитаризммен күрес күні, Рождество.",history,0,history
"Қазіргі уақытта 8 ел кандидат мәртебесіне ие және мүшелік туралы келіссөздер жүргізуде: Албания, Оңтүстік Македония, Сербия, Түркия, Украина, Молдова, Черногория және Исландия.",Қандай елдер Еуропа одағына кандидат мәртебесіне ие?,"Албания, Оңтүстік Македония, Сербия, Түркия, Украина, Молдова, Черногория және Исландия Еуропа одағына кандидат мәртебесіне ие.",geo,0,geo
"19 ғасырдың соңына қарай Ақмола, Семей, кейінірек Торғай және Жетісу өңіріне орыс шаруалары меринос қой тұқымдарын ала келді. 1913 жылы қазіргі Қазақстан жерінде 19,6 миллион уақ мал болды.",Қазақстанға меринос қой тұқымдары қашан әкелінді?,19 ғасырдың соңына,history,0,history
"Қаланың туристік әлеуеті 1913 жылы ашылған Мойылды шипажайымен ерекшеленеді. Шипажай Мойылды көлінің жанында орналасқан, ол жергілікті тұрғындар мен жақын өңірлердің арасында танымал. Сондай-ақ, 1928 жылы ашылған неогенды жануарлардың ең ірі жерлеу орны болып табылатын «Қаз қонақ» табиғаттың бірегей палеонтологиялық ескерткіші болып табылады.",Павлодар қаласының туристік әлеуетін қандай нысандар құрайды?,Павлодар қаласының туристік әлеуетін 1913 жылы ашылған Мойылды шипажайы және 1928 жылы ашылған «Қаз қонақ» палеонтологиялық ескерткіші құрайды.,tourism,0,tourism
"Қазақстанның ежелгі тарихы терең де бай. Қазақстан жерінде көптеген ежелгі мәдениеттер өмір сүрген. Мысалы, Андронов, Бегазы-Дәндібай, Қаратау, Үстірт, Беғазы мәдениеттері. Сондай-ақ, Қазақстан аумағында Ғұн, Түрік, Қарлұқ, Оғыз, Қыпшақ, Моңғол мемлекеттері болған. Ежелгі дәуірлерде Қазақстан жерінде Ұлы Жібек жолы өткен.",Қазақстан жерінде қандай ежелгі мәдениеттер өмір сүрген?,"Андронов, Бегазы-Дәндібай, Қаратау, Үстірт, Беғазы мәдениеттері.",history,0,тарих
"Ежелгі дәуірде машиналар механикалық құрылғылар ретінде адамның мүмкіндіктерін күшейту үшін бір нүктеге қатысты қолданылды: көтергіш блоктар, иінтірек, доңғалақты вагондар, қамыр илейтін машина, бұрандалы пресс, шнек (Архимед бұрандасы). Қарапайым тіректер де машиналар болып саналды. Күрделі машиналардың прототиптері, мысалы, Геронның бу машинасы сияқты, көпшіліктің көңілін көтеруге қызмет етті.",Ежелгі дәуірде қандай машиналар қолданылған?,"Көтергіш блоктар, иінтірек, доңғалақты вагондар, қамыр илейтін машина, бұрандалы пресс, шнек (Архимед бұрандасы), тіректер, Геронның бу машинасы.",history,0,history
"Елде балық аулау ісі біршама дамыған. Өнеркәсібі – аграрлы шаруашылық шикізатын өңдеумен айналысады: ет және балық консервілеу, сүт және май шайқау, тері-жүн, мақта-мата, тоқыма және тамақ өнеркәсібі салалары бар. Көбісі ұсақ әрі нашар дамыған қосалқы кәсіпшіліктер.",Сомалидің өнеркәсібі негізінен қандай салалардан тұрады?,"Ет, балық консервілеу, сүт және май шайқау, тері-жүн, мақта-мата, тоқыма және тамақ өнеркәсібі",economics,0,экономика
Астана қаласының құрылысы кезінде қала айналасын жасыл белдеумен - ағаштар мен басқа да жасыл кеңістіктермен жабдықтау бойынша ауқымды жоба жүзеге асырылды.,Астана қаласының құрылысы кезінде қандай жоба жүзеге асырылды?,Астана қаласының құрылысы кезінде қала айналасын жасыл белдеумен - ағаштар мен басқа да жасыл кеңістіктермен жабдықтау бойынша ауқымды жоба жүзеге асырылды.,urban_planning,0,Қалақұрылыс
"Арифметика математиканың қарапайым сандар түрлерін (натурал сандар, бүтін сандар, рационал сандар) және оларға қолданатын қарапайым арифметикалық операцияларды (қосу, алу, көбейту, бөлу) зерттейтін саласы.",Арифметика қандай операцияларды зерттейді?,"Арифметика қарапайым арифметикалық операцияларды (қосу, алу, көбейту, бөлу) зерттейді.",math,0,math
"Мажарстан (маж. Magyarország [ˈmɒɟɒrorsaːɡ]: аударғанда – «Мажарлар елі (magyarok, модьярок)»), 1989—2011 жылдардағы ресми атауы — Мажар Республикасы (маж. Magyar Köztársaság (модьяр кёзтаршошаг)) — Eуропаның орталығында oрналасқан мемлекет. Мажарстан Альпі, Карпат және Динар тауларының аралығында орналасқан. Жерінің тең жартысын Үлкен Орта Дунай ойпаты алып жатыр. Мажарстанның басты өзені – Дунай елді қақ ортасынан басып өтеді. Балатон атты үлкен де, әдемі көлдің жағасында көптеген санаторийлер, қонақүйлер, туристік орындар бар.",Мажарстанның географиялық жағдайы қандай?,"Мажарстан Еуропаның орталығында, Альпі, Карпат және Динар тауларының аралығында орналасқан. Жерінің жартысын Үлкен Орта Дунай ойпаты алып жатыр. Басты өзені - Дунай.",geo,0,geo
"Тоталитаризм (лат. totalіs – тұтастай, түгелдей) – деспотизмнің бір түрі. Тоталитаризм орнаған мемлекетте қоғам өмірінің барлық саласы биліктің бақылауында болып, адам бостандығы мен конституциялық құқықтары жойылады, оппозиция мен өзге саяси ой өкілдері саяси қуғын-сүргінге ұшыратылады. Тоталитаризмнің тарихи үлгілері КСРО-да Сталин, Қытайда Мао Цзэ-дун, Солтүстік Кореяда Ким Ир Сен режимі кезінде, фашистік Италия мен Германияда орнады.",Тоталитаризмнің негізгі белгілері қандай?,"Барлық тоталитарлық жүйелердің ортақ 8 белгісі бар: бюрократияның бір партия арқылы саяси, экономикалық, әскери және идеол. үстемдік жүргізуі; саясиланған иерархиялық әлеуметтік құрылыс; міндетті түрде қолына жоғарғы саяси, экономикалық, әскери және идеололгиялық билік шоғырланған көсемнің болуы; қуыршақ парламенттің болуы; қоғамды қорқынышта және толық бағыныштылықта ұстау мақсатымен қуғын-сүргін науқанын жүргізіп тұратын қуатты қуғындау-жазалау органы; әскерилендірілген экономика, ішкі саясаттың әскери-өндірістік кешенге тәуелділігі; мәжбүрлеуші идеологияның болуы, оған мойынсұнбау ауыр қылмыс ретінде бағалануы; қоғамда жау бейнесінің қалыптастырылуы.",history,0,history
"Бельгияда екі ұлт – валлондар мен фламандар мекендейді. Бельгияға тұнғыш келген адам мекемелердің маңдайшаларындағы тақтайлар, көрсеткіш атаулының бәрі екі тілде: французша (валлондардаң тілі) және фламанша жазылғанына назар аударады.",Бельгияда қандай тілдер ресми тіл болып табылады?,Француз және нидерланд (фламанд) тілдері Бельгияның ресми тілдері болып табылады.,geo,0,geo
"Жануарлар биохимиясы (грекше bіos — тіршілік, өмір және химия) — жануарлар организмінің химиялық құрамы және химиялық құбылыстар мен энергиялық процестер туралы ғылым. Қазақстанда жануарлар биохимиясы 1940 жылдан бастап дами бастады. Жануар денесіндегі түрлі ферменттер(мыс., миоглобин, цитохром, каталаза, т.б.) онтогенез сатыларымен байланыстыра зерттелді.",Жануарлар биохимиясы қандай жылдан бастап дами бастады?,Жануарлар биохимиясы Қазақстанда 1940 жылдан бастап дами бастады.,bio,0,био
"Орал қаласы Ресей, Қазақстан, Орта Азия аралығындағы сауда жолында орналасқандықтан тез дами бастады. Өзенде кеме қатынасының басталуы мен темір жолдың салынуы өнеркәсіптің дамуына әсер етті. Бүгінгі күнде ет консерві комбинаты, ұн-жарма және мия зауыты жергілікті шикізат негізінде жұмыс істеуде. Мия зауыты фармацевтика, кондитер және химия кәсіпорындарына мия экстрактын дайындайды.",Мия зауытының жергілікті фармацевтикалық шикізаты негізінде қандай зауыттар жұмыс істейді?,"фармацевтика, кондитер және химия кәсіпорындарына",materials,309,materials
"Ресейде  Леонтий Магницкийдің «Арифметика» атты тұңғыш оқулығы 1703 ж. басылып шықты. 18 ғасырда Леонард Эйлердің және оның шәкірттерінің (Семен Котельников, Степан Румовский) еңбектерінде арифметика қазіргі түрге келді.",Арифметика қазіргі түрге қашан келді?,Арифметика 18 ғасырда Леонард Эйлер мен оның шәкірттерінің еңбектерінде қазіргі түрге келді.,math,0,math
"1957 жылғы Убанги-Шари Территориялық Ассамблея сайлауында МЕСАН партиясы жалпы 356,000 дауыстың ішінен 347,000 дауыспен жеңіске жетіп, барлық заң шығарушы орындарға ие болады. Сөйтіп, Француз Орталық Африкасының Жоғарғы кеңесін Бартелеми Боганда басқаратын болды. Бір ғана жылдан кейін ол Орталық Африка Республикасының тәуелсіздігін жариялап, оның Тұңғыш Премьер-Министрінің рөлін атқарды.",Кім Орталық Африка Республикасының тәуелсіздігін жариялады?,Бартелеми Боганда,history,0,history
"Италия территориясында тәуелсіз 2 мемлекет (Ватикан, Сан-Марино) орналасқан. Әкімшілік-территориялық жағынан 20 облыстан тұрады. Оның 5-еуінің (Сицилия, Сардиния, Трентино-Альто-Адидже, Валле Д'Аоста, Фриули-Венеция-Джулия) ерекше автономиялық мәртебесі бар. Облыстар 94 провинцияға бөлінеді.",Италияның әкімшілік-аумақтық құрылымы қалай құрылған?,"Италия 20 облыстан тұрады, оның 5-і ерекше автономиялық мәртебеге ие. Облыстар 94 провинцияға бөлінген.",geo,0,geo
"Жануарлардың көне атаулары — жануарлардың сирек қолданылатын не ұмытылған атаулары. Қазақ халқының көшпелі өмір салты сан ғасырлар бойы табиғатпен етене танысуына мүмкіндік берді. Осының нәтижесінде жабайы жануарлардың тіршілік тынысын, олардың бір-бірінен айырмашылығын, мекен орнын, пайдасы мен зиянын ажырата білді.",Қазақ халқының көшпелі өмір салты қандай мүмкіндік берді?,Қазақ халқының көшпелі өмір салты сан ғасырлар бойы табиғатпен етене танысуына мүмкіндік берді.,ethno,0,этно
Бельгияда дамыған көлік жүйесі бар. Антверпен порты - Еуропадағы екінші ірі порт. Ішкі көлік те жақсы дамыған. Бельгияның қарқынды және тығыз теміржол желісі La Brugeoise et Nivelles (қазіргі Bombardier Transportation компаниясының BN бөлімшесі) сияқты ірі компанияларды арнайы жаңа технологияларды жасауға итермеледі.,Бельгияның көлік инфрақұрылымы қалай дамыған?,"Бельгияда дамыған көлік жүйесі бар, оның ішінде Еуропадағы екінші ірі Антверпен порты, жақсы дамыған ішкі көлік және қарқынды теміржол желісі.",IT,0,IT
"Кеңес өкіметі тұсында Башқортостан біршама мәдени, әлеуметтік-экономикалық жетістіктерге жетті, елдегі ірі мұнай өңдеу аудандарының біріне айналды. Бұған қоса химия, қара металлургия, машина жасау, ағаш өңдеу өндірістері, ауыл шаруашылығы жақсы дамыды.",Кеңес кезеңінде Башқұртстанда қандай салалар дамыды?,"Кеңес кезеңінде Башқұртстанда мұнай өңдеу, химия, қара металлургия, машина жасау, ағаш өңдеу өнеркәсібі және ауыл шаруашылығы жақсы дамыды.",industry,0,industry
"Қытай өркениеті — әлемдегі ең ежелгілердің бірі. Қытай ғалымдарының айтуы бойынша, оның жасы бес мың жылға жуық, оның үстіне жазба көздері 3500 жылғы мерзімді қамтиды. Қытай халқы жаратылыстану және техникалық ғылымдардың дамуына елеулі үлес қосты. Көптеген маңызды ғылыми-техникалық жаңалықтар Қытайда басқа елдерден бірнеше жүз жыл бұрын пайда болған.",Жазба деректер қай кезеңді қамтиды?,3500 жылғы,science,139,science
"Алла Илчун (10 желтоқсан 1926, Харбин — 8 наурыз 1989, Париж) — қазақтан шыққан Dior моделі. Кристиан Диордың музаларының бірі. Алла Илчун моделге ерекше көрінісімен - шығыс биік жақ сүйектерімен, нүктелі иектерімен, қысық көздерімен Еуропаның сәнді әлемін бірден жаулап алды. Диор Алланың кез келген қылықтарын кешіріп отырды. Алла уақытында және әдемі болып тұрғанда кетуді шешті. Ол алты тілде еркін сөйлей алатын және киімдерді көрсетіп қана қоймай, оның пішімін, тігісін, сән үрдісі туралы да егжей-тегжейлі әңгімелей білді.",Алла Илчун қандай ерекше сыртқы келбетке ие болды?,"Шығыс биік жақ сүйектері, нүктелі иегі және қысық көздері бар.",bio,0,био
"Тундра – (саами тілінде tunturі – ормансыз, жалаң тау басы) – солтүстігінде арктикалық шөлмен, оңтүстігінде орманмен шектесетін арктикалық облыстарға тән белдемдік ландшафт типі.",Тундра деген сөздің мағынасы қандай?,"Тундра деген сөз саами тілінен аударғанда ""ормансыз, жалаң тау басы"" деген мағынаны білдіреді.",ethno,0,ethno
"Чандрасекхара Венката Раман (1888-1970) - үнді физигі, 1930 жылы жарықтың шашырауы саласындағы жұмыстары үшін Нобель сыйлығының лауреаты. Ол жарық мөлдір материал арқылы өткенде, ауытқыған жарықтың бір бөлігі толқын ұзындығы мен амплитудасын өзгертетінін анықтады. Бұл құбылыс Раман эффектісі деп аталады. Раман эффектісі молекулалар мен кристалдардың спектроскопиясын зерттеудің маңызды әдісі болып табылады. Раман сондай-ақ оптика, акустика, молекулалық физика, кристалдар физикасы, коллоидтық оптика, электро- және магнитоптика, фотоэффект, рентген сәулелерінің дифракциясы, магнетизм, көру физиологиясы салаларында жұмыс істеді. Ол Үндістанның ғылым академиясын құрды және оның президенті болды.",Раман қандай ғылыми ұйымды құрды?,Раман Үндістанның ғылым академиясын құрды және оның президенті болды.,bio,0,био
"Икигаи (生き甲斐, [ikiɡai]) дегеніміз ""адам болу негізі"" туралы Жапондық ереже. Икигаи сөзі бір адамның өмір құнының қайда жатқанын, немесе оның өмірін бағалы ететін мақсатқа сай таңдау жасауын білдіреді. Сөзді Қазақшаға тіке аударғанда ""өмір сүруіңнің мақсаты"", немесе ""тәңертең оянып, орыннан тұруыңның түп себебі"" болып шығады. Әрбір тұлғаның икигаиы өзіне жеке және арнайы болып келеді, ол әркімнің жеке өміріндегі құндылығы мен сенімін негіз етеді. Ол тұлғаның ішкі өздік болмысын әйгілеп, соған адал түрде іс жасап, кәсіп таңдауын көрсетеді. Әр адам өз ішкі өздік болмысына сай келетін өмір сүріп, өзі қызығатын іспен/кәсіппен шұғылданғанда, оған өте жайлы сана күйі қалыптасып, бәрі жеңіл әр жағымды болады. Өзі ұнатқан іс болғандықтан адамда шаршау, жалығу, агрессия, стресс секілді жағымсыз сезімдер сирек болады. Адамның жеке өз икигаиі ешқашан адамды мәжбүрлемейді, ол әрқашан адамды шабыттандырып, жүрек тереңінен махаббатын оятып, бар қабілетін алып шығып белсенді кірісуге, әрқашан көңілді жүруге жетелейді, сөйтіп тұлға өз өміріне қанағаттана алады, өз өмірінің мәнін терең түйсіне алады. Енді оны ештеңе алаңдатпайды, ол үшін өз өмірінің мәні оның өз іс-әрекетінде жатады.",Икигаи адамның өмірлік мәнін қайдан табады?,Икигаи адамның өмірлік мәнін оның өз іс-әрекетінен табады.,philosophy,0,философия
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстан Республикасының жер көлемі қандай?,Қазақстан Республикасының жер көлемі 2 724 902 шаршы шақырымды құрайды.,geo,0,geo
XV ғасырдың Богемиялық реформациясы конфессиялық плюрализм мен салыстырмалы діни төзімділікке әкелген Гусит соғыстарына себепші болды.,Богемиялық реформация нені туғызды?,"Богемиялық реформация Гусит соғыстарына себепші болып, конфессиялық плюрализм мен салыстырмалы діни төзімділікке әкелді.",history,0,history
"Франц Кафка (1883-1924) - XX ғасырдың аса ықпалды неміс тілді Богемиялық жазушы. Оның шығармалары реализм мен фантазия элементтерін біріктіреді. Кафканың оқшауланған кейіпкерлері әдетте оспадар, сюрреалистік тығырық пен түсініксіз әлеуметтік-бюрократиялық күштерге тап келеді. Ол өмірінде отбасына және жақын достарына жүз шақты хат жазады, арасында әкесіне жазған хаттары да бар, өйткені оның әкесімен байланысы ылғи да шиеленісті және формалды күйде болады. Кафка Австро-Венгрия империясының Прага қаласындағы Ескі қала алаңында туылады. Оның отбасы орта тапқа жататын неміс тілді Ашкенази еврейлері болатын.",Франц Кафка қай қалада туған?,Франц Кафка Прага қаласында туған.,bio,0,био
"Кавказ мұнай, газ, қара және түсті металл кендеріне, минералдық су көздеріне бай. ""Севан"" ұлттық саябағы және бірнеше қорықтар бар. Кавказдың курорттық маңызы зор және альпинизм мен туризм дамыған аймақ.",Кавказда қандай пайдалы қазбалар кездеседі?,"мұнай, газ, қара және түсті металл кендері, сондай-ақ минералдық су",geo,7,geo
"Африка мен Еуропа арасында орналасқан Мальта заңсыз иммигранттар үшін көпір болып табылады. Соңғы уақытта Африка тұрғындары басқа иммигранттармен бірге тез өсуде (Ливия, Мысырлықтар, Мароккалықтар).",Мальтаға қандай елдерден иммигранттар келеді?,"Ливия, Мысыр, Марокко және басқа Африка елдерінен",social,0,social
"Ұлттық театр өнерінің белгілері халықтың ежелден келе жатқан әдет-ғұрпы мен тұрмыс-салтына (беташар, бәдік, жар-жар, жоқтау, қоштасу, қыз кәде, шілдехана), ойын-сауығы (алтыбақан, кімді қалайсың, қыз ойнақ, қынаменде, ортеке, судыр-судыр) мен халық қуақыларының өнеріне, ақындар айтысы мен шешендік өнерге саяды.",Қазақтың ұлттық театр өнерінің негізі неден бастау алады?,"Қазақтың ұлттық театр өнерінің негізі халықтың әдет-ғұрпы, тұрмыс-салты, ойын-сауық, қуақылар өнері, ақындар айтысы мен шешендік өнерден бастау алады.",art,0,art
"Кенелер - өрмекшітәріздестерге жататын ұсақ жәндіктер. Олар топырақта, орман төсемінде, әр түрлі ұяларда, іңдерде, өсімдіктерде, тұщы суларда, теңіздерде тіршілік етеді. Сондай-ақ паразиттік жолмен тіршілік ететін кенелердің 20 мыңнан астам түрі бар деп есептеледі. Бұлардың тұрқы 0,05-13 мм шамасынан аспайды.",Кенелердің қанша түрі бар?,Паразиттік жолмен тіршілік ететін кенелердің 20 мыңнан астам түрі бар деп есептеледі.,bio,0,био
"Кобальт (лат. Cobaltum; Co) — элементтердің периодтық жүйесінің VIII тобындағы химиялық элемент, атомдық нөмері 27; атомдық массасы 58,933. Кобальт – күміс түсті ауыр металл, балқу t 1494°С; қайнау t 2960°С; тығыздығы 8,9 г/см3. Табиғатта тұрақты 2 изотопы (59Co және 57Co) және бір радиоактивті 60Со изотопы (жартылай ыдырау периоды 5 жыл) бар. Кобальт оксиді ежелгі дәуірде Мысырда, Вавилонда, Қытайда шыны мен кіреукені көк түске бояу үшін қолданылған.",Кобальт қандай түсті?,күміс түсті,chemistry,150,chemistry
"Дания – Солтүстік Еуропадағы мемлекет. Ол Ютландия түбегінде және Дания архипелагында орналасқан. Дания құрғақ жер арқылы тек Германиямен шекараланады. Дания аумағы 43 093 км2 құрайды. Дания халқы 5,8 млн адам. Ресми тілі – дат тілі. Дания бір ұлтты мемлекет. Дания экономикасы жоғары деңгейде дамыған, халқының өмір сүру деңгейі жоғары. Негізгі салалары: машина жасау, электроника, кеме құрастыру, тамақ өнеркәсібі, химия, фармацевтика және ауыл шаруашылығы.",Данияның экономикасы қандай салаларға негізделген?,"Данияның экономикасы машина жасау, электроника, кеме құрастыру, тамақ өнеркәсібі, химия, фармацевтика және ауыл шаруашылығына негізделген.",economics,0,экономика
"Италия әдебиетінің біртұтас әдеби тілін қалыптастырушы Данте Алигьери болды. Оның негізгі шығармалары ""Жаңа өмір"" повесі, ""Құдіретті комедиясы"" дүние жүзі әдебиетінің алтын қорына қосылды. Қайта өрлеу дәуіріндегі Италия әдебиетінде ақын Ф.Петрарка, Дж. Боккаччо шығармалары көрнекті орын алды.",Данте Алигьеридің қандай шығармалары әйгілі?,"""Жаңа өмір"" повесі және ""Құдіретті комедиясы"".",biblio,0,biblio
"Вольфрам ашық сұр түсті, баяу балқитын металл. Оның ең көп тараған минералдары – вольфрамит (Fe, Mn) [WО4] және шеелит CaWО4. Вольфрамның балқу температурасы 3410 Ғ 20ӘC қайнау температурасы 5900ӘС.",Вольфрамның балқу температурасы қандай?,3410,chemistry,158,химия
"Словенияның құрлық әскерлерінің жеке құрамы 9550 адамды құрайды. Жауынгерлік күші 7 атқыштар бригадасынан, 1 арнайы мақсаттағы бригададан, 1 десанттық бригададан, 1 танкке қарсы батальоннан, 2 механикаландырылған батальоннан, 1 инжинирингтік компаниядан, 1 материалдық-техникалық қамтамасыз ету полкінен және 1 зениттік-зымырандық бригададан тұрады.",Словения әскерінің негізгі құрамы нелерден тұрады?,"Атқыштар бригадалары, арнайы мақсаттағы бригада, десанттық бригада, танкке қарсы батальон, механикаландырылған батальондар, инжинирингтік компания, материалдық-техникалық қамтамасыз ету полкі, зениттік-зымырандық бригада",military,0,military
"Х-ХІ ғасырда шығыстың шарапатты дәрігері Ибн Сина көптеген ауруларды, әсіресе, шешек пен мерезге шалдыққандарды аштықпен емдеген. Буддалар өз алдына, Дәуіт пайғамбар күнара ауыз бекітсе, Иса мен Мұса пайғамбар 40 күн ораза ұстаған. Ал, Ислам дінінде 30 күндік парыз ораза бар екені бәрімізге белгілі. Оған қосымша, Мұхаммед пайғамбар (с.а.у.) әр айдың 14, 15, 16-сы күндері, сондай-ақ әр аптаның дүйсенбі, бейсенбі күндері жиі-жиі үзбей нәпіл ораза ұстаған. Әрі оны үмбетіне өсиет еткен. Парсының күнге табынушыларына 50 күн бойы ашығу таңсық болмаған. Тіпті, ол дәстүр әлі күнге Үндістанда да бар. Мәселен, Үндістанның рухани көсемі Махатма Ганди жиі-жиі ішіп-жеуден тыйылып тұруды ұнатқан. Ганди ашығуға денені тазалау мен емдік қана емес, рухани тазару, сана-сезімді дамыту тұрғысынан да баға берген.",Аштықпен емдеу қандай діндерде қолданылған?,"Аштықпен емдеу ислам, христиан, буддизм, зороастризм сияқты діндерде қолданылған.",religion,0,дін
"2009 жылы Тарантино ""Атақсыз шаталар"" фильмін шығарды. Бұл фильмде Екінші дүниежүзілік соғыстың баламалы қорытындысы көрсетіледі. Фильм прокатта 320 миллионнан астам қаржы жинап, ""Оскар"" марапатына 9 номинация алды. Австриялық актер Кристоф Вальц штандартенфюрер Ганс Ланда рөлін сомдап, ""Оскар"", ""Алтын глобус"" және ""BAFTA"" марапаттарын жеңіп алды.","""Атақсыз шаталар"" фильмі қандай жетістіктерге қол жеткізді?","320 миллионнан астам қаржы жинап, ""Оскар"" марапатына 9 номинация алды. Кристоф Вальц үш марапат жеңді.",art,0,art
"Құс шаруашылығы — ауыл шаруашылығының ең жаңа және ең қарқынды дамып келе жатқан саласы. Өнімнің қысқа мерзімде өндірілуі нарық сұранысына бағыт-бағдар ұстауға мүмкіндік береді. XX ғасырдың екінші жартысынан бастап, Солтүстік Америка мен Батыс Еуропа елдерінде бройлер балапандарын өсіретін ірі құс өсіру кешендері қалыптаса бастады. Бүгінгі таңда құстың саны жөнінен Қытай, АҚШ, Ресей, ал жұмыртқа өндіруден Қытай, АҚШ, Жапония, Ресей және Үндістан ерекше көзге түседі.",Құс шаруашылығы қандай салаға жатады?,ауыл шаруашылығының ең жаңа және ең қарқынды дамып келе жатқан саласы,bio,18,био
"Протагор (көне грекше: Πρωταγόρας, б. з. д. 490 ж.  —  б. з. д. 420 ж.) - Ежелгі Грек философы. Өз дәуірінің ең әйгілі ұстазы болған, ол кезде философиядан, стилистикадан, риторикадан, этикадан сабақ беріп жастарды тәрбиелеуші ұстаздарды софист деп атаған. Протагор әйгілі Афина билеушісі Периклдің досы болған. Кейбір деректерде ол Периклдің ұстазы болған деп те айтылады. Протагордан екі нақыл сөз бізге жеткен: 1) ""Адам барша нәрсенің өлшемі. Ол бар нәрсенің бар болуының өлшемі, жоқ нәрсенің жоқ болуының өлшемі."" 2) ""Құдай бар ма, әлде жоқ па, бар болса қандай, мен мұны білмеймін. Өйткені өмір шекті, мәселе күрделі.""",Протагор қандай қалжыңды мысал келтірген?,Протагор ұстаз бен шәкірт арасындағы ақша төлеу туралы қалжыңды мысал келтірген. Бұл мысал оның релятивизм философиясын көрсетеді.,bio,0,био
"Мысықтың басында екі құлақ қалқаны көрінеді. Бұл - оған тән ерекшелік. Қарашығы жарық сәулесінің күшіне қарай өзгеріп тұратын бадырайған үлкен көз, қабағы мен үстіңгі ерніндегі ұзын қылшық, ешқандай түгі жоқ тақыр мұрыннан екі танау тесіктері көзге түседі.",Мысықтың қандай ерекшеліктері бар?,"Мысықтың басында екі құлақ қалқаны, қарашығы жарық сәулесінің күшіне қарай өзгеретін бадырайған үлкен көзі, қабағы мен үстіңгі ерніндегі ұзын қылшық, тақыр мұрыннан екі танау тесіктері бар.",bio,0,био
"ОАР әлемдегі артта қалған елдер қатарына жатады. Елдің сыртқы қарызы 1,1 млрд. $. Халықтың 80 – 90%-ы ауыл шаруашылығында жұмыс істейді. Экспортқа алмаз, мақта, кофе, темекі, ағаш шығарылса, импорт ретінде машиналар және жабдықтар, азық-түлік, химия өнеркәсібі өнімдері, мұнай өнімдері, т.б. әкелінеді.",ОАР қандай өнімдерді экспорттайды?,"Алмаз, мақта, кофе, темекі, ағаш",ecology,0,eco
"Румыния (рум. România) — Еуропаның оңтүстік - шығыс бөлігінде орналасқан мемлекет. Жер аумағы 237,5 мың км², астанасы – Бухарест қаласы. Халқы 19 млн-нан астам. Ресми тілі – румын тілі. Мемлекет басшысы – президент. Үкімет басшысы–премьер-министр. Жоғарғы заң шығарушы органы – бір палаталы парламент. Әкімшілік жағынан 40 уезге бөлінеді. Ұлттық мейрамы – Румынияның ұлттық күні – 1 желтоқсан (1990). БҰҰ-ға және Еур. Кеңеске мүше. Ақша бірлігі – лей.",Румынияның қандай ерекшеліктері бар?,"Румынияның негізгі ерекшеліктері: унитарлы мемлекет және президенттік-парламенттік республика, ЕО және НАТО мүшесі, ресми тілі румын тілі, ақша бірлігі лей.",geo,0,geo
"Атырау қаласы үш аудандан тұрады: Ескі, Жаңа және Гипсті. Ескі бөлігі Жайықтың Еуропа бөлігінде орналасқан. Бұл аймағында ескі, бір қабатты ағаш кірпіш үйлер мен әкімшілік үйлері орналасқан. Сол жағалауында (Азия бөлігі) жаңа үй құрылысы жүргізілуде (Ембі мұнай қалашығы). Жағалаудың осы бөлігіндегі мұнай өңдеу зауыты маңында Гипс қалашығы бар. Бұлай аталу себебі үйлердің құрылыс материалдары гипс блоктарынан салынған.",Атырау қаласы қандай аудандан тұрады?,"Ескі, Жаңа және Гипсті",geo,34,geo
"Сондай — ақ, ""Қырым"" атауы Перекоп истмусынан шыққан болуы мүмкін (орысша ""перекоп"" сөзі түрік тіліндегі ""qirim"" сөзінің аудармасы, ол ""арық""дегенді білдіреді). Тавридтің генуялық колонияларының өмір сүру кезеңінде (1266-1475) түбек Романияның ресми атауы, сондай-ақ генуялық Газария деп аталды, XV ғасырдың ортасына қарай 1400 жылға қарай Қырымдағы генуялық республиканың барлық тұрғындарының 2/3 бөлігін құрайтын армяндардың көп болуына байланысты түбек сол кездегі дереккөздерде теңіз Армениясы (Armenia Maritime) немесе үлкен Армения деп аталды (Armenia Magna).",Қырым түбегі қандай басқа атаулармен аталған?,"Романия, Газария, Теңіз Армениясы, Үлкен Армения",history,0,history
"Меншік иесінің немесе ол уәкілдік берген органның келісуімен кәсіпорын заңды тұлға құқықтары берілген еншілес шаруашылық жүргізуші субъектілер, сондай-ақ филиалдар, бөлімшелер, банкіде шот ашу құқығы бар басқа да оқшауландырылған бөлімшелер құра алады. Тиісті орган арқылы мемлекет, еңбек ұжымдары, жеке және заңды тұлғалар, соның ішінде шетелдік тұлғалар да, кәсіпорынның құрылтайшылары бола алады.",Кәсіпорынның құрылтайшылары кімдер бола алады?,"Мемлекет, еңбек ұжымдары, жеке және заңды тұлғалар, соның ішінде шетелдік тұлғалар.",economics,0,экономика
"Абай қазақ халқының алға басуы оқу-ағартумен – байланысты деп қарайды. Сондықтан ол: «Бұл күндегі тахси ғұлым(ғылым үйрену) ескі медреселер ғұрпында болып, бұл заманға пайдасы жоқ болды» деп көрсеткен. Абайдың оқу-ағартуды жақтаудағы мақсаты мешеулікті жою. Сондықтан ол сол көзде өнеркәсібі, ғылымы, техникасы дамыған, әрі қазақ халқына әсері күшті Ресей ғылымын үйренуді алға қояды: «Мал да, өнер де, ғылым да - бәрі орыста зор. Залалынан қашық болу, пайдасына ортақ болуға, тілін, оқуын, ғылымын білмек керек.",Абай қандай ғылымды үйренуді ұсынды?,"Абай сол кезде өнеркәсібі, ғылымы, техникасы дамыған Ресей ғылымын үйренуді ұсынды.",ethno,0,этно
"Тарантино фильмдерінде жарнама орналастыруын жек көргендіктен, ойдан шығарылған брендтерді жасайды. Мысалы, оның бірнеше фильмдерінде ""Қызыл алма"" темекісі бар. Кейіпкерлер жиі қара-ала түсті шалбарлы костюмге киінген. Басты кейіпкерлері кем дегенде бір ірі қылмыс жасаған. Оның барлық дерлік фильмдерде лақап және бүркеншік аттарды пайдаланады.",Тарантино фильмдеріндегі кейіпкерлердің қандай ерекшеліктері бар?,"Қара-ала түсті костюмдер киеді, ірі қылмыс жасайды, лақап аттар қолданылады.",art,0,art
"Романтизм бағыты кейбір елдерге толық таралмағанымен жеке композиторлар шығармашылығынан (Ресейде А.А. Алябьев, Н.А. Римский-Корсаков, т.б. ""құдіретті топ"" композиторлары, П.И. Чайковский, А.Н. Скрябин, Чехияда Б.Сметана, А.Дворжак, Норвегияда Э.Григ, т.б.) орын алды. Романтизм Австрия мен Германияда (И.Брамс, А.Брукнер, Р.Штраус) жоғары сатыда өркендеді.",Романтизм бағыты қандай елдерде жоғары сатыда өркендеді?,Австрия мен Германияда,music,0,музыка
"Демократияның түрлері мен теориялары көп. Демократияның тобы топ (элитарлық) теориясы бойынша халық саясаттан шеттетіледі, ал саяси шешімді аз ғана топ қабылдайды. Демократияның марксистік теориясында тапқа үлкен мән береді. ""Ақпараттық демократияның"" негізін салушы Франция саясаттанушысы М.Рокар демократияны сайланған адамдар, ақпарат құралдары және сайлаушылар арасындағы өзара байланыс негізінде құралады деп есептейді.",Демократияның қандай түрлері мен теориялары бар?,"Демократияның тобы топ (элитарлық) теориясы, демократияның марксистік теориясы, ""ақпараттық демократия"" теориясы бар.",politics,0,саяси
"Башқұртстан Республикасы Ресей Федерациясының құрамындағы субъект, республика. Жер аумағы 143,6 мың км². Халқы 4,04 млн. адам. Астанасы Үфі қаласы. Негізгі халқы башқұрттар. Башқұртстан Еуропа мен Азияның түйіскен жерінде орналасқан. Жері ауыл шаруашылығына қолайлы әрі минералды ресурстарға бай. Бұл өңірге адамдар палеолит дәуірінде қоныстана бастаған. Көшпелі башқұрттар туралы алғашқы деректер IX-X ғасырлардан кездеседі. Башқұрттар Ресей империясының отарына айналды. Кеңес өкіметі тұсында Башқортостан мәдени, әлеуметтік-экономикалық жетістіктерге жетті.",Башқұртстан Республикасының жер аумағы қандай?,"Башқұртстан Республикасының жер аумағы 143,6 мың шаршы километр.",geo,0,geo
"Жер бедері қыратты жазық болып келеді (500 – 1500 м). Оңтүстік-шығысындағы құмшағылды ойпатты жағалау біртіндеп солтүстік пен солтүстік-батысқа қарай биіктеп, Сомали тақтасының Қызыл теніз тектоникалық жарығына түйіскен аймағында Аден шығанағымен жалғасады. Ең биік жері елдің солтүстігіндегі Уарсанжели – Мижуртин тауындағы Шимбирис шыңы (2416 м). Солтүстігінде және оңт.-шығысында үстіртті сәл адырлы келетін ойпаттар қоршап жатады.",Сомалидің ең биік нүктесі қандай?,Уарсанжели – Мижуртин тауындағы Шимбирис шыңы (2416 м),geo,0,гео
"Алматы облысының экономикалық әлеуеті (потенциал) көп салалы өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік пен байланыс және сауда құрылымдарынан тұрады. Өнеркәсіпте электр энергетикасы (1997 ж. жалпы өнеркәсіп өнімдегі үлесі 39,9 пайыз), машина жасау және металл өңдеу (6,5 пайыз), құрылыс материалдары (6,2 пайыз), тамақ өнеркәсібі (38,2 пайыз), ұн, жарма және құрама жем (5,5 пайыз) салалары жақсы дамыған.",Алматы облысында қандай өнеркәсіп салалары дамыған?,"көп салалы өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік пен байланыс және сауда құрылымдарынан тұрады",economics,50,Экономика
"Экономикалық ресурстар өндірісті қамтамасыз ету көздері мен құралдары болып табылады. Олардың негізгі түрлері: табиғат (шикізат, геофизика), еңбек (адам капиталы), айналым құралдары (материалдар), ақпараттық, қаржы (ақша капиталы) ресурстары. Өндіріс факторлары тауарлар мен қызметтерді жасауға қажетті экономикалық ресурстар болып саналады. Негізгі өндіріс факторларына жер (табиғи ресурс), еңбек, капитал және кәсіпкерлік қабілет жатады. Сонымен қатар, ақпарат, инновациялар да маңызды өндіріс факторлары ретінде қарастырылады.",Ақпарат қандай өндіріс факторы ретінде қарастырылады?,Ақпарат экономикалық үдерістерде қолданылатын ресурс ретінде өндіріс факторы болып табылады.,economics,0,эконом
"""Медеу"" стадионы – Алматыдан 15 км орналасқан бейнелі шатқалы. Сұлу табиғаттан басқа – ең үлкен жоғарытаулы мұз айдыны Медеуді – қаланы селден қорғайтын инженер өнерінің шедеврі Бөгетін көріге болады. Бөгет коллекторының көлемі - 6 000 000 су кубометрі.","""Медеу"" стадионының бөгетінің көлемі қанша?",6 000 000 су кубометрі,materials,232,materials
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",«Ұлыстың Ұлы күні» деген сөз қандай мағынада айтылған?,Абай сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен деп жазады.,ethno,0,Ethno
"Фауна әлемі Голарктикалық зоогеографиялық аймаққа кіреді. Өсімдіктердің таралуы секілді мұнда да географиялық белдемділік байқалады. Өсімдігі аз, климаты қатал тундрада мекендейтін жануарлар: солтүстік бұғысы, көгілдір түлкі, қасқыр, ұсақ кемірушілер, құстардан: тундра кекілігі, ақ үкі, теңіз жағасында шағала, баклан, қаз, үйрек көп.",Тундрада қандай жануарлар мекендейді?,"Тундрада солтүстік бұғысы, көгілдір түлкі, қасқыр, ұсақ кемірушілер, тундра кекілігі, ақ үкі, шағала, баклан, қаз, үйрек көп мекендейді.",geo,0,geo
"Беларусь жеріне қоңыржай континентті климаты тән. Ел аумағында климат көрсеткіштері үлкен айырма жасамайды. Қыс кезінде ауа райының кенеттен құбылуы жиі байқалады. Қаңтардың орташа температурасы -5-тан -8 градусқа дейін өзгеріс жасайды. Жазы қоңыр салқын, жаңбырлы, әдетте, шілденің орташа температурасы +15 градустан жоғары болады.",Беларусьтің климаты қандай?,қоңыржай континенттік,geo,16,geo
"Алғашқы ҚазАКСР Конституциясы 1926 жылы 18 ақпанда КСРО құрылғаннан кейін 1925 жылғы РСФСР Конституциясы ескеріле отырып, ҚазАКСР Орталық Атқару Комитетінің қауылысымен түпкілікті редакцияда қабылданды, өйткені бұл кезде Қазақстан РСФСР-дың бір бөлігі еді. Бұл Негізгі заң басқару нысанын, мемлекеттік құрылысты, саяси режимді, мемлекеттік билік органдарының құрылымын, атқарушы-өкім беруші органдарын бекітті.",Алғашқы ҚазАКСР Конституциясы қашан қабылданды?,1926 жылы 18 ақпанда,constitution,30,конституция
Қырғызстан аумағы арқылы елді көршілес мемлекеттермен байланыстыратын маңызды теміржолдар және тасжолдар жүйесі өтіп жатыр. Қырғыз жері арқылы Памирдің ішкі аудандарымен жыл бойы байланыстыратын Памир тас жолы (Ош-Мургаб-Хорог) өтеді. Республиканың таулы аудандарында Қытаймен байланыстыратын бірнеше шекаралық өткелдер бар.,Қырғызстанның көлік жүйесі қалай дамыған?,Памир тас жолы (Ош-Мургаб-Хорог) өтеді,geo,195,geo
"Аустрия - Орталық Еуропадағы мемлекет. Оның жері 83 871 км², халқы 9 027 999 адам (2022 ж.). Астанасы - Вена қаласы. Аустрия Альпі тауларымен қоршалған таулы ел. Ең биік нүктесі - Гросглокнер шыңы (3797 м). Климаты қоңыржай, жазы жылы, қысы жұмсақ. Негізгі өзені - Дунай. Аустрияның 38% жері орманмен қапталған. Халқының басым бөлігі неміс тілді аустриялықтар. Ресми тілі - неміс тілі. Аустрия - федеративтік республика, 9 өлкеден тұрады.",Аустрияның географиялық жағдайы қандай?,Аустрия Орталық Еуропада орналасқан таулы ел. Оның жерін Альпі тауларының жоталары алып жатыр.,geo,0,geo
"Чехословакия 1989 жылы барқыт революциясынан кейін коммунистік басқаруды бейбіт жолмен аяқтап, нарықтық экономикасы бар демократияны қалпына келтірді. 1993 жылы 1 қаңтарда Чехословакия бейбіт жолмен ыдырап, оның құрамына кіретін екі мемлекет — Чехия мен Словакия тәуелсіз елдерге айналды.",Чехословакия қалай ыдырады?,"Чехословакия 1993 жылы 1 қаңтарда бейбіт жолмен ыдырап, Чехия мен Словакия тәуелсіз елдерге айналды.",history,0,history
"Тоқымашылық, ұсталық ісі мен қыш ыдыстар жасау дамыды. Құрғақтағы жолдармен, теңізбен жүргізілген сауданың көлемі артты. Сауда орталықтары мен айлақтары: Таллин, Тарту (Юрьев), т.б. пайда болды. Ежелгі тайпалардың аумақтық бірлестіктері – кихелькондтар мен олардың одағы – маакондтар (жерлер) қалыптасты. Эстон халқының қалыптасуы басталды.",Эстон халқының қалыптасуы қашан басталды?,Эстон халқының қалыптасуы б.з.б. 1-мыңжылдықтың ортасында басталды.,history,0,history
"Қазақ әдебиеттану ғылымы қазақ әдебиетінің тарихын зерделеуде бүгінгі күні біршама орнығып, ғылыми түрде дәлелденген нақтылы тұжырымдарға қол жеткізді. Кеңестік қазақ әдебиеттану ғылымында қазақ әдебиетінің тарихын кезеңдеу, оларды идеялық, жанрлық тұрғыдан жіктеу мәселесіне байланысты қалыптасқан кейбір біржақты теориялар түзетілді.",Қандай біржақты теориялар түзетілді?,"Соның ішінде қазақ әдебиетінің тарихын Қазақ хандығының құрылуымен ғана байланыстыру, жазба әдебиеттің қалыптасуын Абайдан бері ғана бастау секілді ұлттық әдебиеттің өрісін тарылтатын қате тұжырымдар күн тәртібінен алынып тасталды.",biblio,0,biblio
"Абай қазақ халқының алға басуы оқу-ағартумен – байланысты деп қарайды. Сондықтан ол: «Бұл күндегі тахси ғұлым(ғылым үйрену) ескі медреселер ғұрпында болып, бұл заманға пайдасы жоқ болды» деп көрсеткен. Абайдың оқу-ағартуды жақтаудағы мақсаты мешеулікті жою. Сондықтан ол сол көзде өнеркәсібі, ғылымы, техникасы дамыған, әрі қазақ халқына әсері күшті Ресей ғылымын үйренуді алға қояды: «Мал да, өнер де, ғылым да - бәрі орыста зор. Залалынан қашық болу, пайдасына ортақ болуға, тілін, оқуын, ғылымын білмек керек.",Абай қандай ғылымды үйренуді ұсынды?,"Абай сол кезде өнеркәсібі, ғылымы, техникасы дамыған Ресей ғылымын үйренуді ұсынды.",ethno,0,этно
"Астана қаласы Сарыарқа, Алматы, Байқоңыр, Есіл және Нұра аудандарына бөлінген. Қала Есіл өзенінің жағасында орналасқан және оның негізгі су қоры өзен мен жерасты су көздерінен құралады.",Астана қаласы қанша ауданға бөлінген және оның негізгі су қоры қайдан құралады?,"Астана қаласы Сарыарқа, Алматы, Байқоңыр, Есіл және Нұра аудандарына бөлінген, яғни 5 ауданға бөлінген. Қаланың негізгі су қоры Есіл өзені мен жерасты су көздерінен құралады.",geo,0,Гео
"Рим империясы кезінде машиналардың құрылысы архитектураға қатысты және қолданбалы сипатқа ие болды. Инженерлердің негізгі күш-жігері әскери-техника мен қол құралдарын, лақтыру құралдарын, тас блоктарды кесуге арналған құрылғыларды жетілдіруге бағытталған.",Рим империясы кезінде машиналар қандай мақсатта қолданылған?,"Архитектураға қатысты және әскери-техника, қол құралдары, лақтыру құралдары, тас блоктарды кесуге арналған құрылғыларды жетілдіру үшін қолданылған.",history,0,history
"Аралды қалпына келтіру үшін көптеген іс-шаралар қаралып, жобалар жасалды. Халықаралық қор құрылды. Тұрғындарды су басу қаупінен сақтау мақсатында Сырдария өзені бассейнінің сағасындағы өзен суын реттеу үшін Көксарай құрылысын салу көзделініп, 2010 жылы 18 наурызда іске қосылды.",Арал теңізін қалпына келтіру үшін не істелді?,"көптеген іс-шаралар қаралып, жобалар жасалды",geo,28,geo
"Әл-Фарабидің саяси космологиясы айқын исламдық сипатқа ие. ""Бақытқа жету"" туралы трактатында философия мен дін ілімі арасындағы айырмашылық туралы өз түсінігін береді. Бұл екеуі де заттардың соңғы принциптері мен олардың тіршілігінің бастауы туралы түсінік береді, адам тіршілігінің соңғы мақсаты жоғарғы бақытқа қол жеткізу екенін түсіндіреді. Бірақ философия анық дәлелдемелер береді, ал дін сенім береді.","Әл-Фарабидің пікірінше, философия мен дін арасындағы негізгі айырмашылық неде?","Әл-Фарабидің пікірінше, философия анық дәлелдемелер береді, ал дін сенім береді.",social,0,social
"Аустрияда 8-13 ғасырларда музыка өнері шіркеулердің мектептерінде ән сабағын жүргізуі, көпшіліктің музыка мен биді қатыстыра отырып, діни көріністер ұйымдастыруы маңызды ықпал етті. 12-13 ғасырда музыка мәдениеті сарай өнері түрінде дамыды. 14 ғасырдың соңында көп дауысты хор дүниеге келді. 15 ғасырда сарай капеллалары пайда болды. 16 ғасырдың ортасында хордың, би музыкасының сүйемелдеуімен көпшілікке арналған студенттік спектакльдер қойыла бастады.",Аустрияда музыка өнерінің қалыптасуына қандай факторлар әсер етті?,"Аустрияда музыка өнерінің қалыптасуына шіркеулердің мектептерінде ән сабағын жүргізуі, діни көріністерді ұйымдастыру, сарай өнерінің дамуы, көп дауысты хордың пайда болуы, сарай капеллаларының құрылуы және студенттік спектакльдердің қойылуы әсер етті.",art,0,art
"Қазақстанның ұлттық киімі - киіз үй немесе киіз үй. Киіз үй қазақтардың көшпелі өмір салтына байланысты пайда болған. Киіз үйдің негізгі құрылымы ағаш қаңқалардан және киізден тұрады. Киіз үй жылжымалы, оңай құрастырылады және бөлшектенеді. Киіз үй қазақ халқының мәдениетінің маңызды бөлігі болып табылады және қазіргі уақытта да қолданылады.",Қазақтардың ұлттық киімі қалай аталады?,Киіз үй.,ethno,0,"этно

Антропогенді факторлар - бұл адам қызметінің нәтижесінде пайда болатын факторлар. Олар қоршаған ортаға әсер етеді және оның өзгеруіне әкеледі. Антропогенді факторларға мыналар жатады: өнеркәсіптік қалдықтар, ауыл шаруашылығындағы пестицидтер мен тыңайтқыштардың қолданылуы, қалалардың өсуі, орман ресурстарының азаюы және т.б. Антропогенді факторлар табиғи ортаға теріс әсер етеді және оны қорғау шараларын қажет етеді."
"Латын тілі — Латиум (Лаций) және Ежелгі Римде Италикалық Латиндер сөйлеген антикалық Италик тілі. Еуропалық тілдердің басым бөлігі секілді ежелгі Прото-Үнді-Еуропалық тілдің жалғасы. Этруск тілінің ықпалы мен Грек әліпбиін пайдалану латын тілінің Апеннин түбегінде қалыптасуына әсер етті. Қазіргі Роман тілдері латын тілі диалектісінің (дөрекі Латын) жалғасы. Латын тілін көптеген тіл семьяларында жаңа сөздер жасауда және биологиялық таксономияда да қолданады. Б.з.б. 6 ғасырда Рим сөйленісі ретінде пайда болып, Жерорта теңізінің батысындағы елдерді қамтыды. Римдіктердің Галлия, Иберия түбегін, Солтүстік Африка, Британия, Норик, Паннония және Дакияны жаулап алуына байланысты Латын тілі тарады.",Латын тілі қазіргі уақытта қандай салаларда қолданылады?,Латын тілі жаңа сөздер жасауда және биологиялық таксономияда қолданылады.,linguistics,398,лингвистика
"Файл (ағылш. File) — дерек сақтаудың негізгі бірлігі болып табылады. Файл компьютердің бір дерек жинағын екіншісінен айыруына мүмкіндік береді. Мәтін жазылған немесе суреті бар кез келген қағаз құжат сияқты, файл дерек жинағы болып табылады, ондағы деректі бөліп алуға, өзгертуге, жоюға, сақтауға я болмаса басып шығарғыш немесе электрондық пошта бағдарламасы сияқты шығару құрылғысына жіберуге болады. Файлдардың ішінде бағдарлама, бағдарламада қолданылатын деректер немесе пайдаланушы жасаған құжат болуы мүмкін.",Файл деген не?,Файл дерек сақтаудың негізгі бірлігі болып табылады.,IT,0,IT
"Турин (пьем. Turin [tyˈɾiŋ]), Торино (итал. Torino [toˈriːno]) — Италиядағы қала, солтүстік Италияның маңызды іскерлік және мәдени орталығы. Пьемонт облысы және сол аттас Турин провинциясының әкімшілік орталығы. Халқының саны бойынша шамамен 847 мың адам (2021), қала маңымен бірге 1,7 млн адам тұратын Италиядағы Рим, Милан және Неапольдан кейінгі төртінші қала. Ол Дора-Рипария өзенінің По өзеніне құятын жерінде, Батыс Альпінің етегіндегі Падан жазығында, Альпі асуларының шетінде орналасқан.",Турин қаласы қай өзеннің жағасында орналасқан?,Турин қаласы Дора-Рипария өзенінің По өзеніне құятын жерінде орналасқан.,geo,0,гео
"Алгебра (арабша әл-джәбр) атау және жеке ғылым саласы ретінде Мұхаммед әл-Хорезмидің (9 ғасыр) 1-, 2-дәрежелі теңдеулерге келтірілетін есептердің жалпы шешімі көрсетілген «Әл-джәбр уә-л-муқабәлә» атты еңбегінен бастау алады. Ал Омар Һайям 3-дәрежелі теңдеулерді зерттеуді жүйелеп, өзінің «Алгебрасын» жазған.",Алгебра атауы қандай еңбектен бастау алады?,"Алгебра атауы Мұхаммед әл-Хорезмидің ""Әл-джәбр уә-л-муқабәлә"" атты еңбегінен бастау алады.",math,0,math
"1521 жылдың көктемінде Қырым ханы I Мехмет Герей інісі Сахибті Қазанға жібереді. Сәуірде Сахиб Герей кішкентай татар жасағымен Қазанға жақындады. Сонымен бірге, қаланың өзінде Қазан мырзаларының ұйымдастыруымен Қырымға бағытталған көтеріліс басталды. Қазанда орналасқан орыс жасағы қырылды. Мәскеу елшісі В.Ю.Поджогин мен орыс көпестері ұсталды. Қазан ханы Шаһғали гаремі және қызметшілерімен бірге Мәскеу жеріне қашты. Сахиб Герей Қазанға кіріп, хан тағына отырды. Қазан тағында бекінгеннен соң Сахиб Герей Ресей мемлекетіне соғыс жариялады.",Сахиб Герей Қазанға қалай келді?,Қырым ханы І Мехмет Герей жіберді,history,0,тарих
"Хром рудалары – металл күйінде хром мен хром қосылыстарын бөліп алуға жарамды табиғи минералдық түзілімдер. Жер қыртысындағы хромның орташа мөлшері 70 г/т. Хром рудаларының минералдарынан саналатын хромпинелидтерге магнохромит, хромпикотит, алюмохромит, феррихромпикотит жатады. Металлургиялық мақсат үшін құрамында хром тотығының мөлшері 45% - тен астам жоғарңы сортты рудалар қажет. Хром рудалары Қазақстанда Қостанайда (Аққарға, Жетіқара, Құндыбай), Ақтөбеде(Кемпірсай) және Семей (Шар) облыстарының жерінде орналасқан.",Қазақстанда хром рудалары қайда орналасқан?,"Хром рудалары Қостанай (Аққарға, Жетіқара, Құндыбай), Ақтөбе (Кемпірсай) және Семей (Шар) облыстарының жерінде орналасқан.",geo,385,geo
"Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері: Ту, Елтаңба және Әнұран. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы - көк түсті матадан тігілген тік төртбұрыш. Оның ортасында шаңырақ бейнеленген Қазақстан халқының рәмізі - Алтын Күн бейнесі орналасқан. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы - алтын түсті домалақ пішінді. Оның ортасында қанат жайған бүркіт бейнеленген.",Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туында не бейнеленген?,Шаңырақ бейнесі және Алтын Күн бейнесі.,geo,0,гео
"Кавказ (Қап тау) — батыста Қара теңіз бен Азов теңізінен, шығыста Каспий теңізіне дейін созылып жатқан таулы өлке. Солтүстігінде Кума-Маныч ойпатымен шектеледі. Оңтүстігінде шекара айқын емес – Алдыңғы Азия таулы қыраттарына ұласып жатады. Ресей, Грузия, Әзірбайжан және Армения мемлекеттері жерінде орналасқан.",Кавказ қандай теңіздермен шектеседі?,"батыста Қара теңіз бен Азов теңізімен, ал шығыста Каспий теңізімен шектеседі.",geo,19,geo
"Кобальт (II) оксиді C0O – суда және сілтілерде ерімейтін көк – сұр ұнтақ. Кобальттың нитратын не карбонатына термиялық ыдыратумен, сол сияқты жоғары температура кезінде оттекпен металды тотықтырумен түзіледі. Бұл оксид қышқылдарда жеңіл ериді де тұзар түзеді.",Кобальт (II) оксиді қалай түзіледі?,"Кобальттың нитратын не карбонатына термиялық ыдыратумен, сол сияқты жоғары температура кезінде оттекпен металды тотықтырумен түзіледі",chemistry,74,chemistry
"Словенияның басшысы — президент, ол 5 жыл сайын сайланып отырады. Атқарушы қызметті президент және министрлер бөлмесі атқарады. Соңғы болып парламент тағайындалады. Парламент екі палатадан тұрады: Мемлекеттік мәжіліс және Мемлекеттік кеңес.",Словенияның парламенті қанша палатадан тұрады?,Словенияның парламенті екі палатадан - Мемлекеттік мәжіліс және Мемлекеттік кеңестен тұрады.,social,0,social
"Финляндия жоғары дамыған индустриялық-аграрлық ел болып саналады. Финляндияның экономикасында ағаш өңдеу өнеркәсібі маңызды рөл атқарады. Финляндия әлемде қағаз өндірісі бойынша бірінші орында тұр. Сондай-ақ, машина жасау, кеме жасау, металлургия және химия өнеркәсібі дамыған.",Финляндияның экономикасында қандай салалар басым?,"Финляндияның экономикасында ағаш өңдеу өнеркәсібі, қағаз өндірісі, машина жасау, кеме жасау, металлургия және химия өнеркәсібі басым салалар болып табылады.",economics,0,экономика
"Ауданда білім беру мен денсаулық сақтау мекемелерінен 25 орта, 7 орталау мектеп, музыка, спорт мектептері, кәсіптік-техникалық мектеп, 36 клуб, 40 кітапхана, аудандық аурухана, емхана, 4 учаскелік аурухана, өкпе аурулары санаторийі, орталық дәріхана, 4 елді мекенде оның бөлімшелері, санитарлық эпидемиялық станса, дизенфекциялау стансасы, обаға қарсы күрес бөлімшесі, 28 фельдшерлік-акушерлік пункт бар.",Құрманғазы ауданында қанша мектеп бар?,25 орта және 7 орталау мектеп,education,0,білім
"Саясаттағы жеке тұлғаның рөлі - жеке түлғаның саяси мәртебесі мен саяси мәдениеті, саяси кәсібилігінен туындайтын саяси қатынастарға, саяси үрдіске ықпал ету шарасы, деңгейі.",Саясаттағы жеке тұлғаның рөлі неден туындайды?,"Саясаттағы жеке тұлғаның рөлі жеке тұлғаның саяси мәртебесі мен саяси мәдениеті, саяси кәсібилігінен туындайды.",politics,0,саясат
"2022 жылғы 28 қарашада Қасым-Жомарт Тоқаевтың Мәскеуге сапары кезінде Владимир Путинмен кездесуде тараптар Ресей, Қазақстан және Өзбекстанның үштік газ одағын құруды талқылады.",Қасым-Жомарт Тоқаев пен Владимир Путин қандай одақты құруды талқылады?,"Қасым-Жомарт Тоқаевтың Мәскеуге сапары кезінде Владимир Путинмен кездесуде тараптар Ресей, Қазақстан және Өзбекстанның үштік газ одағын құруды талқылады.",politics,0,politics
"Ұлттық киімдері сақталмаған. 19 ғасырдағы ағылшын костюмі кесілген сызықтардың қатаңдығы мен қарапайымдылығымен, маталардың жұмсақ, реңктерімен ерекшеленеді. Ағылшын костюмі жалпыеуропалық ерлер костюмінің дамуына әсер етті. Ортағасырлық киімдердің кейбір элементтері - корольдік гвардия киімде, парламент, сот, жоғары оқу орындарында шенеуніктер арасында сақталған.",Ағылшындардың ұлттық киімдері қалай болған?," қатаңдығы мен қарапайымдылығымен, маталардың жұмсақ, реңктерімен ерекшеленеді.",ethno,79,этно
"Абай қазақ халқының әлеуметтік жағдайын, олардың өмір салтын, мінез-құлқын, қоғамдағы кемшіліктерді сынайды. Ол қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды. Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды. Ол болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын көрсетеді.",Абай қазақ халқының қандай кемшіліктерін сынайды?,"Абай қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуын, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуін, рас сөздің аз болуын, қызметке таласуын, жалқаулықты, төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын, болыстық пен билікке таласуды, партияластықты, ұрлықты, өтірікті сынайды.",social,0,social
"Кавказ мұнай, газ, қара және түсті металл кендеріне, минералдық су көздеріне бай. ""Севан"" ұлттық саябағы және бірнеше қорықтар бар. Кавказдың курорттық маңызы зор және альпинизм мен туризм дамыған аймақ.",Кавказда қандай пайдалы қазбалар кездеседі?,"Кавказда мұнай, газ, қара және түсті металл кендері, сондай-ақ минералдық су көздері кездеседі.",geo,0,geo
"Словен тілі оңтүстік-словен латын алфавиті негізінде құрылған. Ол өзінің тамырын хорват және серб тілдерінен алады. Словен тілінің 49 диалектісі бар. Атақты жазушысы Франце Прешерн лирикалық поэмаларымен словен халқының ұлттық құндылықтарын оятты. Словен ас үйі балық пен бұғы етін, сондай-ақ көрші елдердің тағамдарын қолданады.",Словен тілінің неше диалектісі бар?,49 диалектісі,ethno,0,ethno
"Машина, Мәшине (франц. machіne, лат. machіna) – механикалық қозғалысқа түсіп, энергия, материал және ақпарат түрлендіруге арналған құрылғы. Мәшиненің негізгі міндеті – еңбекті жеңілдету және оның жұмыс өнімділігі мен сапасын арттыру үшін адамның өндірістік қызметін ішінара немесе толықтай алмастыру. Атқаратын қызметіне қарай: энергетикалық, жұмыстық және ақпараттық мәшинелер болып ажыратылады. Энергетикалық мәшинелер кез-келген энергия түрін механикалық энергияға түрлендіреді. Оларды мәшине-қозғалтқыштар деп те атайды. Бұларға электр қозғалтқыштары және электр генераторлары, іштен жанатын қозғалтқыш, турбиналар, піспекті  (поршеньді) және бу мәшинелері, т.б. жатады.",Энергетикалық машиналардың қандай түрлері бар?,"Электр қозғалтқыштары, электр генераторлары, іштен жанатын қозғалтқыштар, турбиналар, піспекті және бу машиналары.",physics,0,physics
"Қыста жоғары, жазда төмен қысымның ықпалында болуына, мұхиттардан өте қашық орналасуына, тау жоталарымен қоршалып оқшаулануына байланысты климаты тым континенттік және құрғақ. Аймақтың басым бөлігінде жылдық ауа температурасының айырмасы 500С-қа дейін жетеді. Қаңтардың орташа температурасы –10 – 250С, шілдеде солтүстік пен орталық бөлікте 20 – 250С, Тибет таулы қыратында 100С.",Жылдық температура айырмашылығы неше градусқа жетеді?,500С,geo,238,geo
Қоғамдағы әділеттілік заң үстемдігімен және барлық азаматтың заң алдында теңдігімен қамтамасыз етіледі. Либералды демократияның қоғам дамуының гуманистік бағыты ретінде орнығуы жаһанданудың саяси қырын құрайды және тұлғаны құқықтық қорғауға шүбәсыздік мәртебесін берумен байланысты.,Қоғамдағы әділеттілік қалай қамтамасыз етіледі?,Қоғамдағы әділеттілік заң үстемдігімен және барлық азаматтың заң алдында теңдігімен қамтамасыз етіледі.,social,0,social
"Орталық Қазақстанда көлік түрлері жақсы дамыған. Негізгі рөлді темір жол атқарады. Астана - Қарағанды - Мойынты - Шу темір жолы орталықтың отын өнеркәсібін және басқа салаларын дамытты. Сондай-ақ, автомобиль жолдары да жақсы дамыған. Автомагистральдар аудан ішіндегі және көршілес аудандардың ірі өнеркәсіп орындарын байланыстырады.",Қандай жол басты рөл атқарады?,темір жол,geo,63,geo
"Қайнар суының өнімділігі жыл маусымдарының барлық кезінде, негізінен, тұрақты болып келеді. Жазық жерлерде – өзен аңғарлары мен қыраттар беткейінде оның тәуліктік су өнімділігі көбінесе ондаған текше метрден аспаса, тау бөктерлерінде, тауаралық ойыстарда жүздеген, мыңдаған, биік таулы аймақтарда одан да мол болады.",Қайнар бұлақтардың су өнімділігі қалай болады?,"Қайнар бұлақтардың су өнімділігі жыл маусымдарының барлық кезінде тұрақты болып келеді. Жазық жерлерде аз, ал тауларда мол болады.",geo,0,geo
"Арабат атқышының солтүстік бөлігі географиялық жағынан Қырым түбегінің бөлігі болып табылады, бірақ әкімшілік жағынан Херсон облысына жатады және Ресей 2022 жылы қосылды.",Арабат атқышының солтүстік бөлігі қай облысқа жатады?,Херсон облысына,geo,0,geo
"Кипр Республикасында екі халықаралық әуежай бар, Пафос (қаладан 16 км) және Ларнака (қаладан 2 км). Аралдың грек бөлігіне қызмет көрсеткен Авиакомпания-Кипр Эйрвейс (ағылш. Cyprus Airways) 2015 жылдың 9 қаңтарында банкрот деп танылды.",Кипр Республикасындағы халықаралық әуежайлардың атаулары қандай?,Пафос және Ларнака,geo,0,geo
"Германияның солтүстік бөлігі жазық болса, орталық және оңтүстік бөліктері тауларға бай. Ең биік нүктесі - Цугшпитце тауы (2962 м). Германия арқылы көптеген өзендер ағып өтеді, олардың ең ірілері Рейн, Эльба, Дунай және Одер.",Германияның ең биік нүктесі қандай?,"Германияның ең биік нүктесі - Цугшпитце тауы, биіктігі 2962 метр.",geo,0,geo
2019 жылғы желтоқсанда Тоқаев Қазақстанның Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің екінші факультативтік хаттамасына қол қоятынын айтты. Осы жерден Тоқаев Сыртқы істер министрлігіне елдегі өлім жазасын жою шараларын белгілейтін Екінші факультативтік хаттамаға қосылу процесін бастау міндетін қойды. 2021 жылғы 2 қаңтарда Тоқаев өлім жазасын жойған заңнамаға қолын қойды.,Қасым-Жомарт Тоқаев қандай халықаралық келісімге қол қойды және ол не туралы?,Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің екінші факультативтік хаттамасына,law,43,құқық
"Алла Илчунның отбасы мен ата-бабалары туралы ақпарат онша көп емес. Оның әкесі Қуанғали Илчун теміржол инженері болған деген болжам бар. Ол Қазақстанда өмір сүрген бай әкесінің арқасында лайықты білім ала алды. Ол Түрксібтің құрылысына қатысып, революция қарсаңында Харбинде болды. Бұл қала Қытай-Шығыс теміржолының станциясы ретінде құрылып, сәйкесінше Харбинде көптеген орыстар өмір сүрді. Қуанғали Илчун мұнда опера әншісі, әдемі Татьянамен (Тамара) кездесті. Олар отбасын құрып, көп ұзамай олардың қызы Алла дүниеге келді.",Қуанғали Илчун қандай жұмыспен айналысты?,Теміржол инженері,bio,0,био
"Қытай музыкасы дүние жүзіндегі ең көне мәдени мұралардың бірінен саналады. Б.з.б. 11 – 6 ғасырлардағы жазбаларда кездесетін «юэ» (музыка) сөзі поэзия, би, бейнелеу өнері деген ұғымдарды да қамтыған. Дәстүрлі қытай оркестрінде 100-ге тарта музыкалық аспаптар қолданылады. Қытайдың театр өнері «байси» («жүз ойын-сауық») ойын түрінде пайда болған.",Дәстүрлі қытай оркестрі неше аспаптан тұрады?,100-ге,art,226,art
"Климаты қоңыржай, батысынан шығысына қарай теңіздік климаттан континенттікке ауысады. Қаңтардағы орташа температура теңіз жағалауында және батысында 1⁰С, таулы өңірінде 6⁰C; шілдеде 17⁰C, таулы өңірде 10 — 14⁰C. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 500 — 1000 мм.",Польшада қандай климат байқалады және жауын-шашын мөлшері қандай?,"Польшада қоңыржай континенттік климат байқалады, батысынан шығысына қарай теңіздік климаттан континенттікке ауысады. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 500-1000 мм.",geo,0,гео
"Кристалдардың қандай жақтары тұрақты болады деген сұрақ туады. Кристалдардың қай жағы шабан өсетін болса, оның сол жағы тұрақты болады. Керісінше, оның қай жағы шапшаң өсетін болса, сол жағы тұрақсыз болады. Шабан өсетін тұрақты жақтардың көлемі үлкейе береді, ал шапшаң өсетін жақтар кішірейе келе, ақырында жоғалып кетеді. Табиғатта кездесетін кристалдардың үлкен жақтарын шабан өскен тұрақты жақтары деп қарау керек.",Кристалдардың қандай жақтары тұрақты болады?,"Кристалдардың шабан өсетін жақтары тұрақты болады, ал шапшаң өсетін жақтары тұрақсыз болып, ақырында жоғалып кетеді. Табиғатта кездесетін кристалдардың үлкен жақтары шабан өскен тұрақты жақтары болып табылады.",physics,0,physics
"Дания теңіздік жұмсақ қысқа ие жер. Мұхит әсері қыста қатты байқалады. Ақпан айының орташа температурасы 0°С, шілде 15–16°С. Жыл бойы көптеп жел соғады. Көбінесе батыстан. Қыста бұлтты күндер көп болады. Жазда болса күншуақты болып келеді. Көктем кеш түседі. Жылдық орташа жауын-шашын көлемі Ютландияның батысында 800 мм, Үлкен Бельт бұғазында 450 мм.",Данияның климаты қандай?,"Дания теңіздік жұмсақ қысқа ие, қыстары салқын және бұлтты, жазы жылы және күншуақты. Жауын-шашын мөлшері жылына 450-800 мм аралығында.",geo,0,гео
"Қазақстан Республикасы (қазақша: Қазақстан Республикасы) - Орталық Азиядағы мемлекет. Ол Ресей, Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан және Түрікменстанмен шектеседі. Қазақстан жер көлемі жағынан дүниежүзінде 9-шы орында тұр. Елдің аумағы 2 724 900 шаршы шақырымды құрайды. Қазақстанның астанасы - Нұр-Сұлтан қаласы. Ірі қалалары: Алматы, Шымкент, Ақтөбе, Қарағанды.",Қазақстан қандай елдермен шектеседі?,"Ресей, Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан және Түрікменстан.",geo,0,geo
"Қой бұдан 10-11 мың жыл, ешкі 11-12 мың жыл бұрын қолға үйретілген. Қойдың жабайы арғы тегі - жабайы қой муфлон және арқар таулы алқаптарда таралған. Қойдың алғаш қолға үйретілген орталықтарын Жерорта теңізінің маңы, Орта Азия, Қазақстан, Орталық Азия, Оңтүстік Африка.",Қойдың жабайы арғы тегі қандай?,жабайы қой муфлон және арқар,history,94,history
"1-бап. Құран Кәрімнің алғашқы аяты «Оқы!» деген сөзбен басталады. Бұл аят адамзатқа білім алуға шақырады. Сондай-ақ, Құран Кәрімде білімді игеру мұсылмандардың парызы екені айтылған. 2-бап. Құран Кәрімде адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауы, өзара көмектесуі және қайырымдылық жасауы туралы көптеген аяттар бар. 3-бап. Құран Кәрімде әділеттілік пен адалдық туралы көптеген аяттар келтірілген. Мұсылмандар әділ болуға және адал жолмен өмір сүруге шақырылады.",Құран Кәрімнің алғашқы аяты неге шақырады?,білім алуға шақырады.,biblio,84,biblio
"Испанияның жер бедері әртүрлі, мұнда тау жоталары мен биік үстірттер жүйесі басым рөл атқарады. Территориясының 90%-ға жуығын үстірттер мен таулар құрайды. Ел бетінің жартысына жуығын теңіз деңгейінен орташа биіктігі 660 м болатын Еуропадағы ең үлкен Месета деген үлкен үстірт алып жатыр.",Испанияның жер бедері қандай?,"Испанияның жер бедері әртүрлі, негізінен тау жоталары мен биік үстірттерден тұрады. Ел аумағының 90%-ға жуығын үстірттер мен таулар құрайды, соның ішінде Еуропадағы ең үлкен Месета үстірті бар.",geo,0,geo
"Бетпақдаланың, Арал маңы Қарақұмының және Қызылқұмының шөлді жерлері сирек қоныстандырылған. Ауданның едәуір бөлігін суармалы егістік, бау-бақша, құнарлы мал жайылымдары алып атыр.",Оңтүстік Қазақстанда қандай аудандар сирек қоныстандырылған?,"Бетпақдаланың, Арал маңы Қарақұмының және Қызылқұмының шөлді жерлері",geo,0,geo
"Гелийді табиғи газдар қоспасын арнаулы аппараттарда төмен температурада басқа газдардың барлығын сұйылтып барып алады. Газ күйіндегі Гелий металдарды жоғары температурада кесу, пісіру, балқыту процестерінде; жартылай өткізгіштер өндіруде, тағамдарды консервілеуде қолданылады.",Гелий газы қайда қолданылады?,"металдарды жоғары температурада кесу, пісіру, балқыту процестерінде",materials,139,materials
"Латвия Еуропаның солтүстік-шығысында, Балтық теңiзi жағалауындағы мемлекет. Ол Эстония, Литва, Ресей, Беларусь және теңіз арқылы Швециямен шекаралас. Жер аумағы – 64,589 мың км². Халқы – 1 865 452 адам. Астанасы – Рига қаласы. Мемлекеттік тiлi – латыш тiлi. Латвия – парламенттiк республика. Ұлттық мейрамы – 18 қараша – Тәуелсiздiк күнi (1918). Ұлттық ақша бiрлiгi – еуро (2004 ж., мамыр).",Латвияның географиялық жағдайы қандай?,"Латвия жерi Шығыс Еуропа жазығында, Балтық теңізіне құятын Даугава өзені алабында орналасқан. Елдің батысында Курзем, орталығында Видзем, шығысында Латгаль қыраттары, солтүстік-шығысында Латыш ойпаты жатыр.",geo,0,geo
"Платина ауада тұрақты, химиялық инертті, бөлме температурасында патша арағы және броммен әрекеттеседі. Қатты қыздырғанда концентрлі HNO3 пен H2SO4-те еріп, 400 — 500oС-та галогендермен, P, S, C, Sі, Se, т.б. әрекеттеседі.",Платина неде ериді?,HNO3 пен H2SO4-те,chemistry,132,химия
"Индонезия - Оңтүстік-шығыс Азиядағы мемлекет. Ол Малай архипелагында және Жаңа Гвинея аралының батыс жағында орналасқан. Малай архипелагы 5 ірі және 30 кішігірім арал топтарынан тұрады. Индонезия аралдарының көпшілігі таулы-орманды келеді және сейсмикалық қауіпті зонаға жатады. Халқы 242 млн. адамнан астам, 150 астам ұлттар мен этникалық топтар тұрады. Индонезия дүниежүзіндегі ең үлкен мұсылман халқы бар мемлекет болып есептеледі. Президенттік және унитарлық мемлекет. Ауыл-шаруашылығы экономиканың басты саласы болып табылады. Мұнай шығару да маңызды сала. Индонезия Республикасында 34 провинция және 3 ерекше әкімшілік округ бар.",Индонезияның ең ірі аралдары қандай?,"Ява, Суматра, Сулавеси, Калимантан",geo,0,geo
"""Ізгілік қаласында"" философ ""Бірінші себептер"" ұғымын енгізеді және оны ең алдымен, материяны қажетсінбейтін болмыс ретінде қарастырады.","Әл-Фараби ""Бірінші себептер"" ұғымын қалай түсіндіреді?","Әл-Фараби ""Бірінші себептер"" ұғымын материяны қажетсінбейтін болмыс ретінде түсіндіреді.",geo,0,geo
"Біздің заманымыздан бұрынғы 7 – 4 ғасырларда грек ғалымдары Пифагор, Евдокс (біздің заманымыздан бұрынғы 408 – 355), Евклид, Эратосфен (біздің заманымыздан бұрынғы 276 – 194), Архимед,  т.б. арифметика мәселелерін терең зерттеген. 7 – 15 ғасырларда арифметика амалдарын жетілдіруде Шығыс ғалымдары да қомақты үлес қосты.",Арифметиканы зерттеуге қандай ғалымдар үлес қосты?,"Пифагор, Евдокс, Евклид, Эратосфен, Архимед сияқты грек ғалымдары және Шығыс ғалымдары арифметиканы зерттеуге үлес қосты.",math,0,math
1812 жылғы Отан соғысы кезінде Наполеон әскері Курландияны басып алды. 1817 жылы Курляндияда және 1819 жылы Ливония губернияларында Ресей үкіметі крепостнойлық құқықты жойды. Крепостнойлық құқықтың жойылуы латыш шаруаларының ұлттық санасының өсуіне ықпал етті.,Крепостнойлық құқықтың жойылуы латыш халқына қалай әсер етті?,Крепостнойлық құқықтың жойылуы латыш шаруаларының ұлттық санасының өсуіне ықпал етті.,history,0,history
"Финляндия солтүстік Еуропада орналасқандықтан, территориясының көп бөлігі Арктика белдеуі арқылы өтеді. Финляндия Швециямен, Норвегиямен және Ресеймен құрлықпен, ал Эстониямен және Швециямен теңіз арқылы шектеседі. Финляндияның жағалық сызығының ұзындығы 46 000 км-ге жетеді. Жағалау аймағында 81 000-нан астам арал бар.",Финляндияның географиялық жағдайы қандай?,"Финляндия солтүстік Еуропада орналасқан. Оның территориясының көп бөлігі Арктика белдеуінен өтеді. Финляндия Швециямен, Норвегиямен, Ресеймен құрлықпен, ал Эстониямен және Швециямен теңіз арқылы шектеседі. Финляндияның жағалық сызығы өте ұзын - 46 000 км және жағалау аймағында 81 000-нан астам арал бар.",geo,0,география
"Латын тілі — Латиум (Лаций) және Ежелгі Римде Италикалық Латиндер сөйлеген антикалық Италик тілі. Еуропалық тілдердің басым бөлігі секілді ежелгі Прото-Үнді-Еуропалық тілдің жалғасы. Этруск тілінің ықпалы мен Грек әліпбиін пайдалану латын тілінің Апеннин түбегінде қалыптасуына әсер етті. Қазіргі Роман тілдері латын тілі диалектісінің (дөрекі Латын) жалғасы. Латын тілін көптеген тіл семьяларында жаңа сөздер жасауда және биологиялық таксономияда да қолданады. Б.з.б. 6 ғасырда Рим сөйленісі ретінде пайда болып, Жерорта теңізінің батысындағы елдерді қамтыды. Римдіктердің Галлия, Иберия түбегін, Солтүстік Африка, Британия, Норик, Паннония және Дакияны жаулап алуына байланысты Латын тілі тарады.",Латын тілі не үшін қолданылады?,жаңа сөздер жасауда және биологиялық таксономияда да қолданады,materials,398,materials
"Пернетақта – компьютердің жұмысын басқара отырып, қажетті ақпаратты енгізу үшін қолданылатын құрылғы. Ол әріптің және сан пернелерінің көмегімен компьютерге кез келген ақпаратты енгізуге мүмкіндік береді.",Пернетақтаның қызметі қандай?,Пернетақтаның қызметі компьютерге ақпарат енгізу болып табылады.,IT,0,IT
"XVIII ғасырда Иркутскіде мектептер, кәсіптік-техникалық оқу орындары, ғылыми мұражайлар, кітапханалар, театрлар, кітап баспаханалары дамыды. Білім және мәдениет ұйымдары ашылды. 1725 жылы Шығыс Сібірде Вознесенский монастырының (орыс.)қаз. жанындағы (1672 жылы негізі қаланған) бірінші мектеп ашылды. XIX ғасырда қазіргі Иркутск облысының жері Ресейдің Қытаймен саудасының орталығына, ал 1830 жылдардан бастап Шығыс Сібірдің алтын өндіру орталығына айналды. 1803 жылы Иркутск Сібір генерал-губернаторлығының орталығына, ал 1822 жылы Шығыс Сібір генерал-губернаторлығының орталығына айналды.",Қай жылы Иркутск Шығыс Сібір генерал-губернаторлығының орталығына айналды?,1822 жылы,history,0,тарих
"Темірді ертеде «Аспан тасы» деп атаған. Жер бетіне жылына мыңдаған метеорит бөлшектері түседі, олардың құрамында 90% темір бар. Ең үлкен метеорит 1920 ж Америкадан табылған, салмағы 60т. 1895 жылы Гренландия мұздағынан салмағы 34т темір метеорит табылған, қазір Нью-Йоркте сақталуда.",Метеориттердің құрамында қанша пайыз темір бар?,90%,chemistry,113,химия
"Қазақстанда бірқатар ұлттық және мемлекеттік мерекелер тойланады. Наурыз мейрамы - жаңа жылдың басталуын бейнелейтін қазақтардың ежелгі мерекесі. Ол көктемгі күнжар кезінде тойланады. Желтоқсан оқиғасы - Қазақстанның тәуелсіздігі үшін күрескен адамдарды еске алу күні. Ол 16-17 желтоқсанда аталып өтіледі. Сондай-ақ, Қазақстан халқы Жеңіс күнін, Тәуелсіздік күнін және басқа да мерекелерді тойлайды.",Желтоқсан оқиғасы қашан тойланады?,16-17 желтоқсанда.,history,0,history
"Өзбекстан Республикасы Қарақалпақстан Республикасынан, облыстардан, ауыл үлгідегі аудандардан, қала үлгідегі аудандардан, облыстық бағыныстағы қалалардан, аудандық бағыныстағы қалалардан, ауылдар мен қыстақтардан тұрады. Өзбекстанның астанасы – Ташкент қаласы орталық бағыныстағы қала мәртебесіне ие.",Өзбекстанның астанасы қай қала?,Ташкент қаласы,geo,245,гео
"Орта ғасырларда ғылымның дамуына Шығыс, араб елдері Орта Азия ғалымдары (әл-Фараби, Әбу Әли ибн Сина, Ибн Рушд, Бируни, Махмұт Қашқари, Жүйнеки, т.б.) елеулі үлес қосты. Олар Ежелгі Грекияда қалыптасқан ғылыми таным жетістіктерін сақтап қана қойған жоқ, оны көптеген салаларда толықтырып, дамытты.",Орта ғасырларда қандай ғалымдар ғылымның дамуына үлес қосты?,"әл-Фараби, Әбу Әли ибн Сина, Ибн Рушд, Бируни, Махмұт Қашқари, Жүйнеки",bio,73,bio
"AT&T Dataphone Modems компаниясы Америка Құрама Штаттарында SAGE (яғни әеуге қарыс қорғаныс) бір бөлігі болды. Ол әртүрлі әуе базаларында, радарларда және бақылау орталықтарындағы терминалдарды АҚШ пен Канада бойынша шашыраған SAGE орталықтарымен байланыстарды. SAGE бөлінген байланыс желілерін пайдаланды, бірақ осы желілердің әр соңында болған құрылғылар қазіргі заманауи модемдер секілді болды.",SAGE жүйесінде модемдер қандай мақсатта қолданылды?,"SAGE жүйесінде модемдер әртүрлі әуе базаларындағы, радарлардағы және бақылау орталықтарындағы терминалдарды SAGE орталықтарымен байланыстыру үшін қолданылды.",IT,0,IT
"Мәскеу - Ресей Федерациясының астанасы. Ол Ресейдің еуропалық бөлігінің ортасында, Мәскеу өзенінің жағасында орналасқан. Мәскеу - дүниежүзіндегі ең ірі қалалардың бірі. Халқы 11,5 миллионнан астам. Мәскеу бұрын Ресей империясының, РКФСР-дің, КСРО-ның астанасы болған. Қаланың тарихы 12 ғасырға барады. Мәскеу - көлік торабы әрі ірі әуе жолдары тораптарының бірі.",Мәскеу қай өзеннің жағасында орналасқан?,Мәскеу өзенінің жағасында,geo,83,geo
"Латвия арқылы тек 17-сінің ғана ұзындығы 90 км-ден ағатын мыңдаған бұлақтар мен шағын өзендер ағып өтеді.
Өзендердің ең ұзыны — Даугава (Батыс Двина) бастауын Ресейден алып, Беларусь арқылы ағып, Латвияны кесіп өтіп, Рига шығанағына құяды.",Латвиядағы ең ұзын өзен қандай?,Латвиядағы ең ұзын өзен - Даугава (Батыс Двина).,geo,0,geo
"Маас-Рейн операциясы (1945 жылы 8 ақпан мен 24 наурыз аралығында өткен) — одақтастардың батыс Германияға басып кіруге арналған стратегиялық маңызы зор әскери операциясы. Мақсаты Маас пен Рейн өзендері аралығындағы аумақты неміс әскерлерінен тазартып, Рейнге шығу. Операцияның нәтижесінде одақтастар Рейіннің сол жағалауыда плацдармды басып алып, 7 наурыз бен 26 наурыз аралығында майданның әр-түрлі жерлеріне Рейннен өткізді. Бұл операция Германияны толық жеңуге жол ашты.",Операция қашан және қандай аралықта өтті?,1945 жылы 8 ақпан мен 24 наурыз аралығында.,history,0,тарих
"Хорваттар егіншілікпен айналысқан. Олар бидай, т.б. дәнді дақылдар екті, жүзім өсірді. Таулы аймақтағы хорваттар мал шаруашылығымен шұғылданды. Балықшылықпен де айналысты. Халық арасында қолөнер дамыған. Ұсталар ағаштан, металдан, теріден сан алуан бұйымдар жасаған. Құмырашылық өркендеген.",Хорваттардың дәстүрлі шаруашылық салалары қандай?,"Хорваттардың дәстүрлі шаруашылық салалары егіншілік, мал шаруашылығы, балық аулау және қолөнер болған.",ethno,0,ethno
"Түркі қағанаты заманында Орталық Азия мен Қазақстан жерінде манихей діні де таралды. Манихей діні — зороастризм, шаманизм, буддизм, христиандық діндердің қосындысынан шыққан қойыртпақ дін. Оны месопотамиялық жазушы, суретші Мани деген ойлап тапқан. Оның қасиетті қағидалары ""Бал ашу кітабында"" жазылған. Қазақ жерінде манихейліктің орталығы Тараз қаласында болды.",Манихей дінінің негізін қалаушы кім?,Мани,religion,0,дін
"Орта белдеуге Тянь-Шань тауы және биіктігі 1000 – 2000 м болатын көтеріңкі жазықтарда жатқан Гоби, Алашань, Бейшань және Тарим ойысындағы Такла-Макан шөлдері кіреді.",Орталық Азияның орта белдеуіне қандай шөлдер кіреді?,Такла-Макан,geo,138,geo
"Орталық Азия – Азияның ішкі аумағында орналасқан табиғат аймағы. Батысы мен солтүстік-батысында ТМД елдері (Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан), солтүстігінде Моңғолия, Қытайдың солтүстік-батыс бөлігі орналасқан. Оңтүстік-батысы мен оңтүстігін Ауғанстан, Пәкістан, Үндістанның солтүстік бөліктері, орталығы мен шығысын Қытай алып жатыр.",Орталық Азия қандай елдерді қамтиды?,"Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Тәжікстан, Түрікменстан",geo,108,geo
"Қарағанды облысының тарихы 1932 жылдан бастау алады. Сол жылы орталығы Петропавл қаласы болып белгіленген Қарағанды облысы құрылды. Арада төрт жыл өткенде ол екіге бөлінді. Біреуі Солтүстік Қазақстан аталып, екіншісі Қарағанды қаласы және 14 аудан қараған жаңа аймаққа айналды. ҚОАК-тің Қарағанды облысы бойынша Ұйымдық комитетінің төрағасы, өлкелік партия комитетінің ұйымдастыру бюросының мүшесі Абдолла Асылбеков болды.",Қарағанды облысының тарихи құрылуы қалай болды?,"Қарағанды облысы 1932 жылы құрылып, орталығы Петропавл қаласы болды. Төрт жылдан кейін ол екіге бөлінді: біреуі Солтүстік Қазақстан облысы болса, екіншісі Қарағанды қаласы және 14 ауданды қамтитын жаңа аймақ болды. Қарағанды облысы бойынша Ұйымдық комитетінің төрағасы Абдолла Асылбеков болды.",history,0,history
"Аймақтың 3/4 бөлігінде жылдық жауын-шашын мөлш. 100 – 200 мм, тау жоталарында 300 – 500 мм, оңтүстік-шығысында муссонның ықпалымен 1000 мм-ден артық жауын-шашын түседі. Жылдық буланушылық көрсеткіші 2000 мм шамасында.",Тау жоталарында жылдық жауын-шашын мөлшері қандай?,300 – 500 мм,geo,78,geo
"1981 жылы Hayes фирмасы Smartmodem 300 б/сек модемін шығарды, командалар жүйесі стандарт де-факто болды.",Қандай модемнің командалар жүйесі стандарт де-факто болды?,Hayes фирмасының 1981 жылы шығарған Smartmodem 300 б/сек модемінің командалар жүйесі стандарт де-факто болды.,IT,0,IT
"Алтын - жұмсақ сары түсті, соғылғыш, созылғыш, жайылғыш, ауыр, жұмсақ. металл. Қалыңдығы, 0,0001 мм фольга жасауға болады. Алтын жұмсақ болғандықтан таза түрде емес, мыс және күміспен араластырылған құйма түрінде колданылады. Түрлі алтын заттарды алтын мен мыстың құймасынан жасайды, ол құймада көбінесе 58,3% алтын болады (алтын заттардың пробасы 583).",Алтын қандай қасиеттерге ие?,"Жұмсақ, сары түсті, соғылғыш, созылғыш, жайылғыш, ауыр металл.",materials,0,материалдар
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Наурыз күні қазақтар қандай дәстүрлерді атап өтеді?,"Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді.",ethno,0,Ethno
"Эстония аумағы Шығыс Еуропа платформасының солтүстік-батыс бөлігінде, Балтық қалқанының оңтүстік беткейі мен Балтық синеклизасының солтүстік беткейінде орналасқан. 110 м (солт-нде) – 600 м (оңтүстік-батысында) тереңдікте жатқан платформаның кристалданған іргетасы күшті шоғырланған архейлік және протерезойлық гнейстерден, мигматиттерден, кристаллды тақтатастардан, кварциттер мен граниттерден қалыптасқан. Негізгі кен байлықтары – жанғыш тақтатастар, фосфорит, шымтезек, мұнай, янтарь, құрылыс материалдары.",Эстонияның негізгі кен байлықтары қандай?,"Эстонияның негізгі кен байлықтары жанғыш тақтатастар, фосфорит, шымтезек, мұнай, янтарь және құрылыс материалдары.",materials,0,materials
"Компьютер — жай ғана машина, ол өзі көрсетіп тұрған сөздерді «түсінбейді» және өз бетінше «ойламайды». Компьютер тек қана бағдарламада көрсетілген сызықтар мен түстерді енгізу-шығару құрылғыларының көмегімен механикалық түрде көрсетеді. Адам миы экрандағы көріністі қабылдап, оған белгілі бір мән береді.",Компьютер қалай жұмыс істейді?,"Компьютер бағдарламада көрсетілген сызықтар мен түстерді механикалық түрде көрсетеді, ал адам миы экрандағы көріністі қабылдап, оған мән береді.",IT,0,IT
Албания • Андорра • Армения • Бельгия (Бельгия француз қауымдығы) • Бенин • Болгария • Буркина-Фасо • Бурунди • Вануату • Вьетнам • Габон • Гаити • Гана • Гвинея • Гвинея-Бисау • Грекия • Джибути • Доминика • Кабо-Верде • Камбоджа • Камерун • Канада (Нью-Брансуик • Квебек) • Катар • Кипр • Коморлар • Конго Демократиялық Республикасы • Конго Республикасы • Кот-д'Ивуар • Лаос • Ливан • Люксембург • Маврикий • Мавритания • Мадагаскар • Мали • Марокко • Молдова • Монако • Мысыр • Нигер • Орталық Африка Республикасы • Руанда • Румыния • Сан-Томе және Принсипи • Сейшель аралдары • Сенегал • Сент-Люсия • Солтүстік Македония • Того • Тунис • Франция (Гваделупа • Мартиника • Сен-Пьер және Микелон • Француз Гвианасы) • Чад • Швейцария • Экваторлық Гвинея - Франкофония мүше елдері.,Хорватия Франкофония ұйымының мүшесі ме?,"Жоқ, Хорватия Франкофония ұйымының мүшесі емес.",org,0,org
"Қазақстан Республикасының Конституциясы — Қазақстан Республикасының Ата Заңы. Ағымдағы Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жалпыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек күні өз күшіне енді. Конституция 9 тараудан, 99 баптан тұрады. Конституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табылады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, экономикалық құрылыстың негіздерін айқындады.",Қазақстан Республикасының Конституциясы қанша баптан тұрады?,99 баптан тұрады.,constitution,230,конституция
"Қазақстанда көлдер мен өзендер көп. Қазақстанның аумағындағы ең үлкен көл - Каспий теңізі. Каспий теңізі жер шарындағы ең үлкен тұйық су қоймасы болып табылады. Оның ауданы 371 мың шаршы шақырымнан асады. Каспий теңізінің теңіз деп аталуына қарамастан, іс жүзінде ол - тұйық көл, өйткені оның басқа теңіздермен тікелей су байланысы жоқ. Ол Еуразия құрлығының оңтүстік батысында, Қазақстан, Ресей, Әзірбайжан, Иран және Түрікменстан аумақтарында орналасқан.",Қазақстандағы ең үлкен көл қалай аталады?,Қазақстандағы ең үлкен көл - Каспий теңізі.,geo,0,geo
"Павлодарда 8 жүйе құраушы кәсіпорын жұмыс істейді: «Қазақстан алюминийі» АҚ, «Қазақстан электролиз зауыты» АҚ, «Павлодар мұнай-химия зауыты» ЖШС, «ПавлодарЭнерго» АҚ, «Казэнергокабель» АҚ, «Каустик» АҚ, «KSP Steel» ЖШС ПФ, «Кастинг» ЖШС ПФ. Сондай-ақ, экспортқа бағдарланған болат және жіксіз құбырлар шығаратын металлургиялық кәсіпорындар, мұнай өңдеу, кокс шығару, электр, электрондық және оптикалық жабдықтар өндіру жөніндегі кәсіпорындар, өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындары жұмыс істейді.",Павлодар қаласындағы негізгі өнеркәсіп салалары қандай?,"Павлодар қаласындағы негізгі өнеркәсіп салалары: алюминий, электролиз, мұнай-химия, энергетика, кабель, каустик, болат, мұнай өңдеу, кокс шығару, электроника және оптика.",materials,0,materials
"1123 жылы Люксембургтың Уильямды есептеңіз деген бірінші танымал туын киюге болады. Бұл көлденең, сары және қызыл болуы мүмкін. Бүгінде Люксембург туы көлденең орналасқан үш қызыл, ақ және көгілдір аспаптардан тұрады. Люксембург пен Нидерланды жалаулары өте ұқсас болса да, голландиялық жалаудың айырықша белгісі - ультрамарин жолағы.",Люксембург туының түстері қандай?,"Люксембург туы қызыл, ақ және көгілдір түстерден тұрады.",geo,0,geo
"Қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрлі өнерінің бірі - саятшылық. Қыран құстарды қолға үйретіп баптау, оны аң-құсқа салу адамды табиғатпен етене жақындастырады.",Саятшылық өнерінің мәні неде?,"Саятшылық өнер - қазақ халқының тарихи әрі дәстүрлі ескерткіштерінің бірі. Оның танымдық та, тәрбиелік те мәні зор. Этнограф Жағда Бабалықұлы саятшылыққа байланысты тілімізде 2000-ға жуық сөз бар екенін атап көрсеткен.",ethno,0,этно
1992 жылы 16 қаңтарда Швеция Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігін таныды. 1992 жылы 7 сәуірде Қазақстан мен Швецияның арасында дипломатиялық қатынас орнатылды. 2000 жылдың 11 ақпанынан бастап Алматыда Швецияның құрметті консулдығы жұмыс істейді.,Қазақстан мен Швеция арасындағы дипломатиялық қатынастар қашан орнатылды?,Қазақстан мен Швеция арасында 1992 жылы 7 сәуірде дипломатиялық қатынастар орнатылды.,biblio,0,biblio
"Балық аулау — тіршілік қамымен немесе емдік дәрі үшін балық ұстау. Мал шаруашылығымен айналысқан қазақ халқы ертеде балық аулауды арнайы кәсіпке айналдырмағанымен, үлкен дария мен теңіз, көл жағасындағылар қарапайым тәсілдермен балық аулағандығы туралы бізге жеткен деректерде айтылады. Балық аулауға сәуір мен маусым аралығы және қыркүйек пен қазан айының бірінші жартысы ыңғайлы деп есептелген. Балықтың уылдырық шашар кезі су жылып, өзен тасыған маусым-шілде айларында болады. Өзендер тасып арнасынан асқан кезде, жайылма суларға да уылдырық шашады. Бұл кезде балық ауланбайды.",Қай уақыт балық аулау үшін ең қолайлы болып саналады?,сәуір мен маусым,ethno,301,этно
"Бельгияда ғылым мен техниканың дамуына қосқан үлесті осы елдің бүкіл тарихында байқауға болады. ХVІ ғасырда Оңтүстік Нидерланд ғылыми қоғамдастықта ең ықпалды болып саналатын картограф Герард Меркатор, анатомист Андреас Везалий, шөпші Ремберт Додунс және математик және инженер Симон Стевин сияқты ғалымдарымен танымал болды.",Бельгияның ғылым мен техника дамуына қосқан үлесі қандай?,"Бельгия тарихында көптеген танымал ғалымдар болған, мысалы, XVI ғасырда картограф Герард Меркатор, анатомист Андреас Везалий, математик Симон Стевин және т.б. Олар ғылымның дамуына үлкен үлес қосты.",biblio,0,biblio
"Елдің солтүстігінде шымды күлгін топырақта шыршалы ормандар, орталық бөлігінде құмды топырағында қарағайлар өседі. Жалпы алғанда, ормандар ел аумағының үштен бір бөлігін алады. Елдің Польшамен шекарасында Беловеж нуы созылып жатыр. Мұнда жасы жүзден асқан алып қарағайлар өседі және орман зонасының көптеген жануарлары мекендейді.",Беларусьтің қандай аймағында Беловеж нуы орналасқан?,Польшамен шекарасында,geo,183,geo
"Өзбекстандағы ежелгі сәулет ескерткіштері б.з.б. 4 ғасырда салынған. Олар Бактрия, Хорезм, Соғдияна, Ферғана өңірінде жақсы сақталған. Қала салу өнері көне заманнан (б.з.б. 3 ғасыр) басталып, орта ғасырларда өркендей түсті. Бұхара, Самарқанд, Ташкент, Хиуа, т.б. қалалардың сәулеттік өнер элементтері (шаһристан, рабад, т.б.) сол кезеңнің классикалық үлгісіне жатады.",Өзбекстандағы ежелгі сәулет ескерткіштері қай кезеңдерде салынған?,б.з.б. 4 ғасырда,history,42,тарих
"Мұнда ірі көлдердің қатарына Арал, Балқаш жатады. Арал теңізінің деңгейі 1961 жылдан бастап төмендеуде. Теңіздің солтүстік-шығысы (Кіші Арал) бөлектенді. Негізі авкаториясының ауданы біршама кеміген. Теңіз жағалары 100-120 км-ге қайтқан, құрғап қалған теңіз табаны сортаңға айналып, жағаларын құмдар басқан.",Арал теңізінің деңгейі қашан төмендей бастады?,1961 жылдан бастап,geo,73,geo
"Әл-Фарабидің эманациялық теориясы мұсылман философиясының бүкіл тарихымен екі жақты байланысты: ол теологиялық және философиялық ойдың алдыңғы бағыттарында орын алған ілімдерді өзінде біріктіреді, және өз кезегінде Әбу Насырдың соңынан ерген көптеген ғалымдар үшін теориялық түзілімдердің бастауы қызметін өзі атқарады... Әл-Фараби философиясында онтология мен гносеология өзара байланысты, олардың тамыры бір, олар Мән туралы бірегей іліммен біріктірілген.",Әл-Фарабидің эманациялық теориясының негізгі идеясы қандай?,Әл-Фарабидің эманациялық теориясының негізгі идеясы - барлық болмыс пен ойлаудың жанды бастауы болып табылатын Бірінші Мәннен бастау алатын эманация процесі.,bio,0,био
"Әдетте парламентке 300-500 мүше кіреді, бірақ олардың саны әртүрлі болуы мүмкін (бірнеше ондықтан 2-3 мыңға дейін). Парламент бір немесе екі Палатадан тұруы мүмкін. Екі палаталы Парламентте, әдетте, палаталардың бірі жоғарғы, екіншісі — төменгі.",Парламент қанша палатадан тұрады?,Парламент бір немесе екі Палатадан тұруы мүмкін,social,116,social
"Абай - ислам дінін жақтаушы адам. Бірақ оның сол кезде діни оқу мен фәни оқуды талдауы, ұлттың дамуын, қоғамның алға басуын көздей отырып ғылым тарататын, ғылымнан өнеге көрсететін орыс тілі мен ғылымын, техникасын үйренуге үндеуі - ұлы кемеңгерлік. Ол «турасын ойлағанда, балаңа қатын әперме, енші берме, барыңды салсаңда, балаңа орыстың ғылымын үйрет! Мына мен айтқан жол- мал аяр жол емес» деп елге насихат жасаумен болады.",Абай қандай ғылымды үйренуге шақырды?,Абай балаларға орыс тілі мен ғылымын үйренуге шақырды.,ethno,0,этно
Румыния 1859 жылы екі княздіктің - Молдавия мен Валахияның бірігуі нәтижесінде пайда болды. 1861 жылы 11 желтоқсанда [23 желтоқсанда] Куза халыққа үндеуінде біртұтас Румыния мемлекетін құру туралы жариялады. Тәуелсіздік 1877 жылы 21 мамырда жарияланды.,Румыния мемлекеті қалай құрылды және тәуелсіздігін қашан жариялады?,Румыния 1859 жылы Молдавия мен Валахия княздіктерінің бірігуі нәтижесінде пайда болды. Ал тәуелсіздігін 1877 жылы 21 мамырда жариялады.,history,0,history
"Мемлекеттік тілі – моңғол тілі, жазуы кириллица. Моңғол тілінде халықтың 95%-ы сөйлейді. Қазақтар елдің 4 пайыздан астамын құрайды. Орта мектепте кириллицадан басқа ескі моңғол жазуы оқытылады. Қазақтар көп тұратын Баян-Өлгей аймағында қазақ тілі оқытылады.",Моңғолияның мемлекеттік тілі қандай?,моңғол тілі,ethno,19,ethno
"Исаак Ньютон - ағылшын физигі, математигі, астрономы, табиғи философы, алхимигі және теологы. Ол 1687 жылы жарық көрген ""Табиғи философияның математикалық бастамалары"" атты кітабында бүкіләлемдік тартылыс заңын және қозғалыс заңдарын тұжырымдап, классикалық механиканың негізін қалады. Сонымен қатар, ол механикада импульстің және бұрыштық импульстің сақталу заңдарын алға тартты, оптикаға үлес қосты, дифференциалдық және интегралдық есептеулерді ойлап тапты.",Ньютон қандай заңдарды тұжырымдады?,"бүкіләлемдік тартылыс заңын және қозғалыс заңдарын тұжырымдап, классикалық механиканың негізін қалады",physics,185,physics
"Өсімдік түрлерінің құрамына қарай шырша, майқарағай, самырсыннан тұратын қанық жасыл қылқанды және балқарағай мен қарағайдан тұратын солғын жасыл қылқанды ормандарға ажыратылады. Кейде оларға ұсақ жапырақты ағаш түрлерінен қайың мен көктерек араласады. Қою қанық жасыл қылқанды орман ағаштары саздақты күлгін топырақта бір-біріне жақын, тығыз өсетіндіктен күн түспей, орман іші қара көлеңкелі келеді.",Тайгадағы ормандар қалай ажыратылады?,"Тайгадағы ормандар өсімдік түрлерінің құрамына қарай қанық жасыл қылқанды (шырша, майқарағай, самырсын) және солғын жасыл қылқанды (балқарағай, қарағай) ормандарға ажыратылады.",geo,0,geo
"Солтүстік Қазақстан — батыста Орал сырты үстіртінен, шығысында Ертіс маңы жазығына дейін, солтүстігінде Солтүстік қазақ жазығынан оңтүстіктегі Сарыарқаның ұсақ шоқылы қырқаларына дейін созылып жатқан өңір. Құрамына Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Павлодар облыстары жатады. Аумағында Қазақстан Республикасының астанасы - Астана қаласы орналасқан.",Солтүстік Қазақстан аумағына қандай облыстар кіреді?,"Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Павлодар облыстары",geo,215,geo
"Зерттеулердің теориялық деңгейіндегі ғылыми әдістерге төмендегілер жатқызылады: 1) формаландыру – зерттеліп отырған шынайы процестердің мағынасын ашатын абстрактылы-математикалық модельдер құру; 2) аксиомаландыру – дәлелдеуді керек етпейтін аксиомалар, яғни дәлелдеуді қажет етпейтін тұжырымдардың негізінде теория құру; 3) гипотетикалық-дедуктивтік әдіс – нәтижесінде эмпирикалық фактілер тұжырымдалатын бір-бірімен, дедуктивті байланыста болатын гипотезалардың жүйесін жасау.",формаландыру дегеніміз не??,зерттеліп отырған шынайы процестердің мағынасын ашатын абстрактылы-математикалық модельдер құру,biblio,98,biblio
"Қарағанды қаласы халқының саны 2019 жылғы 1 қазан 496 701 адамды құрады. Есептілік деректер бойынша 2020 жылдың басына қалада тұратын халық санының 45,78 %-ы қазақтар, 39,89 %-ы орыстар, 2,91 %-ы украиндар, 2,62 %-ы татарлар, 2,49 %-ы немістер, 1,48 %-ы кәрістер, 4,84 %-ы басқа ұлт өкілдері.",Қарағанды қаласында ең көп қандай ұлт өкілдері тұрады?,Қазақтар мен орыстар.,ethno,0,ethno
"Comic Sans MS — бұл Винсент Коннардың әзірлеген және 1994 жылы Microsoft корпорациясымен шығарылған сценарифтік жазба шрифт. Бұл бейресми құжаттарда және балалардағы материалдарда қолдануға арналған күлкілі әріптермен жазылған кездейсоқ емес, қосылмайтын сценарий. Шрифт Microsoft Windows-та Windows 95-тің енгізілуінен бастап, алдымен Windows Plus Pack-де, кейінірек Microsoft Comic Chat-да қосымша шрифт ретінде ұсынылған. Шрифт кеңінен таралған, ол жиі қолданылмаған жағдайларда сынға ұшырады. Әлемдегі компьютерлердің көпшілігінде орнатылған Comic Sans кең таралғандығын көрді.",Comic Sans қандай мақсатта жасалған?,Comic Sans балаларға арналған материалдарда және бейресми құжаттарда қолдануға арналған күлкілі қаріп ретінде жасалған.,IT,0,IT
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстанның ресми тілі қандай?,Қазақстанның ресми тілі - орыс тілі.,politics,0,politics
"Қазақ есепшілері Үркер жұлдызының орналасуына қарай жыл мезгілін анықтап отырған. Үркер күздің басында (қыркүйек) шығыстан, қыстың басында (желтоқсан) төбеден, көктемнің басында (наурыз) батыстан көрінеді, ал жазда мүлде көрінбей кетеді. Үркер көрінбеген жаз күндерін 40 күн шілде деп атайды.",Үркер жұлдызы қай мезгілде көрінбейді?,Жазда,astronomy,0,астрономия
"Интернет технологиясы жылдам өзгеріп отырады. Интернет-пен жұмыс істеу оңайланғандықтан, қазіргі өзгерістер торапты кім немесе қандай мақсатпен қолдануында болып отыр. Адамдар Интернетті іздеу, зерттеу, білім алу, сапар жоспарлау, маркетинг және сауда, денсаулық сақтау, инвестиция, дін және басқа да мақсаттарда қолданады.",Интернетті қандай мақсаттарда қолдануға болады?,"Интернетті іздеу, зерттеу, білім алу, сапар жоспарлау, маркетинг және сауда, денсаулық сақтау, инвестиция, дін және басқа да мақсаттарда қолдануға болады.",IT,0,IT
"Саяси жүйеде нәтижелі қызмет ететін құрылымдық тұрпаттағы Оппозиция ресми үкіметті бақылауда ұстап тұруға тырысады, өзінің ""көлеңкелі үкіметін"" құрып, қоғам өмірінің маңызды мәселелері жөнінде баламалы ұсыныстарды әзірлейді, үкіметтің жекелеген мүшелерінің, әкімшілік басшыларының өнегесіз қылықтарын жария етеді.",Құрылымдық тұрпаттағы оппозиция қандай қызметтер атқарады?,"Ресми үкіметті бақылауда ұстап тұруға тырысады, ""көлеңкелі үкіметін"" құрып, баламалы ұсыныстар әзірлейді, үкіметтің өнегесіз қылықтарын жария етеді.",social,0,social
"1990 жылдардың аяғы мен 2000 жылдардың басында инвестиция тарту саясатының арқасында елде ірі шетелдік ТҰК-лардың автомобиль зауыттарын салуы басталды. 2011 жылы Словакия жан басына шаққандағы автокөлік өндірісі бойынша әлемде көшбасшы болды, 5,4 миллион халқы бар, 640 мыңға жуық автомобиль шығарылды.",Словакияның автомобиль өнеркәсібі қалай дамыған?,"Словакияның автомобиль өнеркәсібі жақсы дамыған, елде көптеген шетелдік автомобиль зауыттары бар және жан басына шаққанда автокөлік өндірісі бойынша әлемде көшбасшы болды.",industry,0,industry
"Киімдері: ерлер — жейде мен шалбар, күртеше, көкірекше, жамылғы, шекпен киіп, белбеу тақты, аяқтарына опанки, етік киді; әйелдер — ұзын немесе қысқа көйлек, көкірекше, түрлі алжапқыштар, кең жиналмалы юбка, плащ, т.б. киді. Киімдер түрлі кестелік материалдармен, мәнет, металдармен әшекейленген.",Хорват ерлері мен әйелдерінің киімдері қалай болған?,"Хорват ерлері жейде, шалбар, күртеше, көкірекше, жамылғы, шекпен, белбеу, опанки мен етік киген. Ал әйелдері ұзын немесе қысқа көйлек, көкірекше, алжапқыш, кең юбка, плащ киген. Киімдері кестелік материалдармен, мәнет пен металдармен әшекейленген.",ethno,0,ethno
"Ғылым (лат. scientia — білім) — уақыт пен кеңістікте бар, зерттеуге болатын шынайы нақты нәрселердің заңдары мен қағидаларын, тәртібі мен құрылымын объективті түсіндіретін, эксперимент пен бақылауға негізделіп, математикалық есептеуді қолданып, жүйелі түсінік қалыптастыратын таным саласы. Ғылымның арғы тамыры 3500-3000 жыл бұрынғы ежелгі Мысыр мен Месопотамия өркениеттеріне барып тіреледі.",Ғылымның бастауы қай өркениеттерге барып тіреледі?,Мысыр мен Месопотамия,history,339,history
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Наурыз мерекесі қай заманнан бастап тойлана бастаған?,"«Хибаги», «хүзағи» деп аталған заманнан.",ethno,0,Ethno
"Сомали (Үлгі:Lang-so, араб.: الصومال‎ эс-Сумаль), ресми атауы — Сомали Федератиті Республикасы — Африканың солтүстік-шығысындағы Сомали түбегінде орналасқан мемлекет. Жер аумағы 637,7 мың км2. Халқы 16 186 504 адам (2005). Астанасы – Могадишо қаласы. Халқының 98%-ға жуығы сомалиліктер, олардан басқа арабтар, суахилиліктер, италиялықтар, үнділер, амхарлар тұрады. Ресми тілі – сомали, араб тілдері. Тұрғындарының 99%-ы мұсылмандар.",Сомали халқының негізгі этникалық құрамы қандай?,Сомалиліктер,ethno,0,этно
"Шекспир саяси көзқарасы пьеса-хроникаларында айқын көрінеді. «Генрих VI» (3 бөлімнің басылуы 1594-1623), «Ричард III» қойылуы басылуы т.б. пьеса хроникаларының негізгі идеясы – мемлекеттік бірліктің қажеттігі, феодалдық анархияны жою. Шекспир пьесаларында дүние жүзінде алғаш рет драматургия саяси күресті мифтік емес, реалистік әдіспен бейнеледі.",Шекспир пьеса-хроникаларында қандай идеяларды көтерді?,"мемлекеттік бірліктің қажеттігі, феодалдық анархияны жою",bio,177,био
"Словакияда экономика қажеттілігі үшін қолданылатын мұнай, табиғи газ және қоңыр көмір алынады. Елде уран, көмір және тақтатас газының қоры бар, бірақ қазіргі уақытта олар қымбат болғандықтан, игерілмейді. Елде металл емес материалдардың үлкен қоры бар. Атап айтқанда, магнезит белсенді түрде өндіріліп жатыр.",Словакияда қандай пайдалы қазбалар өндіріледі?,"Словакияда мұнай, табиғи газ, қоңыр көмір және магнезит өндіріледі.",materials,0,materials
"Зерттеулердің теориялық деңгейіндегі ғылыми әдістерге төмендегілер жатқызылады: 1) формаландыру – зерттеліп отырған шынайы процестердің мағынасын ашатын абстрактылы-математикалық модельдер құру; 2) аксиомаландыру – дәлелдеуді керек етпейтін аксиомалар, яғни дәлелдеуді қажет етпейтін тұжырымдардың негізінде теория құру; 3) гипотетикалық-дедуктивтік әдіс – нәтижесінде эмпирикалық фактілер тұжырымдалатын бір-бірімен, дедуктивті байланыста болатын гипотезалардың жүйесін жасау.",аксиомаландыру дегеніміз не??,"дәлелдеуді керек етпейтін аксиомалар, яғни дәлелдеуді қажет етпейтін тұжырымдардың негізінде теория құру",biblio,215,biblio
"Латын тілі көптеген студенттер, зерттеушілер мен шіркеу қызметшілері пайдаланады, және әлем бойынша кейбір білім беру институттарында әлі күнге дейін оқытылады. Ол үнді-парсы және хетт тілдеріне жақын. 9 ғасырдада Латын тілі сөйлеу тілі ретінде жойылды, дегенмен 15 — 16 ғасырларға дейін батыс еуропа қоғамының, католик шіркеуінің, ішінара әдебиет пен ғылымның, дәрігерлік тәжірибенің жазба тілі болды.",Латын тілі қашан сөйлеу тілі ретінде жойылды?,9 ғасырдада Латын тілі сөйлеу тілі ретінде жойылды,linguistics,202,лингвистика
"Орта ғасырлық Шығыс ғұламалары гректер мен үнділіктер математикасын түрлендіріп, қайта өңдеп Еуропаға табыс еткен. Амалдарды белгілейтін таңбалар енгізу нәтижесінде алгебра одан әрі дамыды. 17 ғасыр ортасында қазіргі алгебрада қолданылатын таңбалар, әріптер толық орнықты, ал 18 ғасырдың басында алгебра математиканың жеке бөлімі ретінде қалыптасты.",Алгебра қашан математиканың жеке бөлімі ретінде қалыптасты?,Алгебра 18 ғасырдың басында математиканың жеке бөлімі ретінде қалыптасты.,math,0,math
"Арпадтың шөбересі Геза христиан дінін қабылдап, еуропалық үлгідегі мемлекет құрды. Шыңғысхан шапқыншылығы кезінде (1237-46) көптеген қыпшақ тайпалары Мажарстанға келіп, қоныс теуіп қалды. 1301 жылы Арпад әулеті биліктен кетіп, үкімет басына Анжу әулеті келді. Олар 1335 жылы чех, поляк корольдерімен бірігіп, саяси-сауда одағын құрды. 1372 жылы Пешт қаласында университет ашылды.",Мажарстанның ортағасырлардағы тарихы қандай болған?,"Арпад әулетінің шөбересі Геза христиан дінін енгізіп, еуропалық үлгідегі мемлекет құрды. Шыңғысхан шапқыншылығы кезінде қыпшақтар келіп қоныстанды. 1301 жылы Арпад әулеті кетіп, Анжу әулеті билік басына келді. Олар 1335 жылы чех, поляк корольдерімен одақ құрды. 1372 жылы Пешт қаласында университет ашылды.",history,0,history
"Қазіргі АҚШ жерінде ежелден үндістер өмір сүрді. Христофор Колумб Американы ашқаннан кейін (1492—1503) 16 ғасырда Англия, Испания, Нидерланд, Франция, Швеция Солтүстік Американы отарлауға кірісті. 18 ғасырдың 60-жылдарына қарай Англия Солтүстік Американы түгел дерлік басып алды. 17 ғасырдың басында Америкаға ауыр жұмыстарға пайдалану үшін Африкадан құлдар әкелу басталды. Отарлық қанаудың күшеюі тәуелсіздік жолындағы соғысты туғызды (1775 – 83).",АҚШ-тың тарихи қалыптасуы қалай болды?,Ежелден АҚШ жерінде үндістер өмір сүрді. 16 ғасырдан бастап еуропалық елдер Солтүстік Американы отарлауға кірісті. 17 ғасырда Африкадан құлдар әкелінді. 18 ғасырдың соңында Англияның отарлық қанауына қарсы тәуелсіздік соғысы болды.,history,0,Тарих
"Жануарлардың қыстап шығуы – ауа райы суық және қоңыржай аймақтарда жануарлардың қыстың қолайсыз жағдайынан сақтануы. Қыстап шығудағы негізгі қиыншылық – қорегін табудың қиындауы, қорек қорының азайып, сапасының нашарлауы. Бұл қиыншылыққа бейімделу үшін балықтар, құстар, сүтқоректілер қорек іздеп бір жерден екінші жерге орын ауыстырады.",Жануарлардың қыстап шығуындағы негізгі қиыншылық қандай?,"Жануарлардың қыстап шығуындағы негізгі қиыншылық – қорегін табудың қиындауы, қорек қорының азайып, сапасының нашарлауы болып табылады.",bio,0,био
"Италия экономикасында шет ел капиталының үлесі үлкен. Экономикасындағы негізгі салалары: машина жасау, автомобиль жасау, тамақ, химия, тігін, металлургия және т.б. Соңғы жылдары роботтар мен электронды жабдықтар өндірісі тез дамып келеді.",Италияның экономикасындағы негізгі салалар қандай?,"Машина жасау, автомобиль жасау, тамақ, химия, тігін, металлургия.",IT,0,IT
"Германияда көптеген саяси партиялар бар. Негізгілері - Германия Социал-демократиялық партиясы, Христиан демократиялық одағы, ""Жасылдар"", Еркін демократиялық партия және т.б. Табысты партиялар мемлекеттік қаржыландыруды алады.",Германиядағы негізгі саяси партиялар қандай?,"Германиядағы негізгі саяси партиялар - Германия Социал-демократиялық партиясы, Христиан демократиялық одағы, ""Жасылдар"", Еркін демократиялық партия.",politics,0,politics
"1524 жылдың көктемінде Мәскеудің ұлы кінәзі III Василий Иванович Қазан хандығына қарсы жаңа үлкен жорық ұйымдастырды. Бас воевода әрі боярин кінәз Иван Федорович Бельский бастаған Ресейдің 150 мыңдық әскері Қазанға жақындағанда, Қырым ханы мен Осман сұлтанынан көмек алмаған Сахиб Герей 13 жасар інісі Сафа Герейді астанада қалдырып, Қазаннан Қырымға қашып кетті. Осылайша, Сахиб Герей Қазан тағына небары үш жыл отырды.",Сахиб Герей Қазан тағында қанша уақыт отырды?,3 жыл,history,0,тарих
"Авторитаризм, авторитарлық саяси режим — билік құрушы элитаның бөлініп шығуы, жеке бостандықтар мен саяси бәсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауымдастыққа біріктіретін тіршілікке қажетті әлеуметтік-саяси факторлар тән ерекше саяси режим. Сол себепті авторитарлық режим өз бетінше қызмет етеді, онда билік үшін ашық бәсекелестік күрес жоқ.",Авторитарлық саяси режимнің ерекшеліктері қандай?,"Авторитарлық саяси режимнің ерекшеліктері: билік құрушы элитаның бөлінуі, жеке бостандықтар мен саяси бәсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауымдастыққа біріктіретін әлеуметтік-саяси факторлардың болуы, билік үшін ашық бәсекелестік күрестің болмауы.",social,0,social
"Қолға үйретілген үй құстарының ең ірісі – күркетауық. Ол алғаш рет Мексика және Американың оңтүстік өңірінде жабайы түрінен қолға үйретілген. Оның еті сіңімді, құрамында нәруызы мол. Орташа салмағы 9-12 килограмм.",Күркетауықтың орташа салмағы қанша?,9-12 килограмм,bio,198,био
"Конституцияның 19 бабына түзету енгізілді. Президенттікке кандидаттың жас шегі 40-қа дейін көтеріліп, 65 жасқа дейінгі шектеу алынып тасталды. Президент бес жыл емес, жеті жыл мерзімге сайланады деген өзгеріс енді. Мәжіліс депутаттарының саны 67-ден 77-ге дейін артты.",Президенттікке кандидаттың жас шегі қанша жасқа дейін көтерілді?,40-қа дейін,constitution,79,конституция
"Топырағы негізінен қыртысты-күлденген, қыртысты-карбонатты, батпақтанған. Аумағының 50%-дан астамы батпақтанған және батпақты топырақтар. Эстония аралас ормандар аймағында орналасқан, ел аумағының 50%-на жуығын ормандар алып жатыр. Ормандарының басым бөлігі – қылқан жапырақты (қарағай, шырша) ағаштардан тұрады. Эстонияның жануарлар дүниесі үшін тайгалық және жалпақ жапырақты ормандардың, сондай-ақ теңіз жағалауы фаунасының өкілдері тән. Сүт қоректілерден бұлан, елік, жабайы шошқа, қоян, ақ қоян, қасқыр, түлкі; құстардан – құр, шіл, сандуғаш, т.б. мекендейді.",Эстонияның ормандары негізінен қандай ағаштардан тұрады?,"Эстонияның ормандары негізінен қылқан жапырақты ағаштардан, яғни қарағай мен шыршадан тұрады.",geo,0,geo
"Жамбыл мұражайы Алматыдан батысқа қарай Жамбыл ауылына дейін – 70 км қашықтықты құрайды. 12 бөлмеде экспозициялар орналасып, ғасырлы өмір сүрген халықтың ақынына арналып, оның биографиясымен шығармашылығын сипаттайды.",Жамбыл мұражайында нешінші бөлме бар?,12,bio,89,bio
"Либерализмге сәйкес, мемлекеттік құқық адам құқын қорғауда тұлға басымдығына назар аударады. Адамға туа біткен, кері қайтарылмайтын табиғи құқықтар - өмір сүруге, бостандыққа және бақытқа ұмтылуға беріледі. Мемлекет жекеменшік құқын, этникалық құқықтарды, дінге еріктілік құқын қорғауға міндетті.",Либерализм адамға қандай табиғи құқықтарды береді?,"Либерализм адамға өмір сүруге, бостандыққа және бақытқа ұмтылуға деген табиғи құқықтарды береді.",social,0,social
Қазақстан жерінде адамдар ерте дәуірден бастап мекендеген. Қазақстан аумағында тұрғындардың алғашқы іздері палеолит дәуірінен (шамамен 1 миллион жыл бұрын) табылған. Неолит дәуірінде (шамамен 8000-5000 жылдар бұрын) Қазақстан жерінде егіншілік пен мал шаруашылығы дамыды. Қола дәуірінде (шамамен 3000-1000 жылдар бұрын) Қазақстан аумағында көшпелі мал шаруашылығы қалыптасты.,Қазақстан жерінде адамдар қашан мекендеген?,Ерте дәуірден бастап.,history,0,history
"Логикалық методолдар да қазіргі логиканың бір бөлігін құрайды. Оны жалпы (яғни, ғылым білімнің барлық салаларында қолданылатын танымдық амалдарды зерттейтін) және жекелеген ғылымдардың методологиясы (дедуктивтік ғылымдардың методологиясы, эмпирик. ғылымдардың методологиясы, әлеуметтік және гуманитарлық білімнің методологиясы) деп бөледі.",Логикалық методологияны қалай бөлуге болады?,Логикалық методологияны жалпы және жекелеген ғылымдардың методологиясына бөлуге болады.,math,0,math
"Қытай (ресми — Қытай Халық Республикасы, қысқартылған — ҚХР) — Азия құрлығында орналасқан ірі социалистік мемлекет. Халық саны бойынша әлемдегі 1-ші мемлекет, жер аумағы бойынша Ресей және Канададан кейінгі 3-ші орында. 1949 жылдан бері елді Қытай Коммунистік партиясы билеп келеді. 14 мемлекетпен шектеседі. Қытай тарихы ерте заманнан бергі саяси өмір мен әлеуметтік қозғалыстарды зерттеуге мүмкіндік беретін жазба көздерінің көпшілігі мен әртүрлілігімен ерекшеленеді.",Қытай халық саны бойынша қай орында?,1-ші,history,144,history
Ресей — сан ғасырлық тарихы бар ежелгі мемлекеттердің бірі. Орыс мемлекеті айқын ажыратылатын табиғи шептері жоқ аумақта қалыптасты. Сондықтан орыс жерлерінің Мәскеу айналасында бірігуі XIV—XV ғасырларда жүрді. XV ғасырдың 80-жылдарына қарай татар-моңғол езгісінен толығымен босаған орыс жерлері біртұтас мемлекетті құрады. Осылайша болашақтағы күшті Орыс мемлекетінің негізі қаланды.,Орыс мемлекеті қашан қалыптасты?,XV ғасырдың 80-жылдарына,history,211,history
"АҚШ-тағы ең биік тау – Аляска түбегіндегі Мак-Кинли (6193 м). Жер қойнауы кен байлықтары мен минералды шикізатқа өте бай. Оның ішінде темір, никель, кобальт, алтын, күміс, уран кентасы қоры жөнінен дүние жүзінде алдыңғы орында. Тас көмір (Аппалачи таулары), мұнай мен газ (Мексика ойпаты, Ұлы жазық) табылған. Ал Кордильер таулары түсті және қара металл шикізаттарына бай келеді.",АҚШ-тың жер қойнауы қандай пайдалы қазбаларға бай?,"АҚШ-тың жер қойнауы темір, никель, кобальт, алтын, күміс, уран, тас көмір, мұнай, газ, түсті және қара металл шикізаттарына бай.",materials,0,Материалдар
"Словенияның астанасы Любляна қаласы. Ел 212 қауымдастыққа бөлінген, оның 11-і қала мәртебесіне ие. Қалалық және қауымдастық өкілді органдары - халық сайлайтын қалалық кеңес және жұпан. Аудандық қоғамдастықтардың өкілді органы - аудандық қоғамдастық кеңесі және төрағасы. Парламенті екі палатадан тұрады: Мемлекеттік мәжіліс және Мемлекеттік кеңес.",Словения парламентінің төменгі палатасы қалай аталады?,Мемлекеттік мәжіліс,gov,0,gov
"Бұл элементтің рөлі денсаулық үшін өте зор. Егер темір жетіспесе, баршамызға белгілі анемия немесе қаназдық ауруы пайда болады. Бұл элементтің ағзадағы тәуліктік мөлшері — 11-30 мг. Адам қанында 3 грамға жуық темір бар. Оның мөлшері көрсетілген шамадан төмен болса, қанның қызыл жасушасының, яғни, гемоглобиннің түзілуі бұзылып, тыныс алу қызметі нашарлайды.",Темір жетіспеушілігі қандай ауруға әкеледі?,анемия немесе қаназдық ауруы,bio,85,bio
"1905 - Ливон провинциясындағы революциялық оқиғалар.
1915 жылы Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде неміс әскерлері Курландияның бір бөлігін басып алды, өнеркәсіп Латвия қалаларынан көшірілді.",Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде Латвияда қандай оқиғалар болды?,"1915 жылы Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде неміс әскерлері Курландияның бір бөлігін басып алып, өнеркәсіп Латвия қалаларынан көшірілді.",history,0,history
"Польшаның алғашқы белгілі билеушісі - Пиасттар отбасынан шыққан Үлкен Польша князі Миешко I (960-992); 966 жылы батыстық салт бойынша христиан дінін қабылдады. Оның ұлы Болеслав батырдың тұсында поляк княздігі биліктің шыңына жетті. 999 жылы Болеслав болашақ Кіші Польшаны Чехиядан келген Краковпен бірге алады; ол 1003 жылдан 1004 жылға дейін чех князі болды, Қасиетті Рим империясымен ұзақ соғыстан кейін Лусатия мен Мильсконы аннексиялады.",Польшаның алғашқы белгілі билеушісі кім болды және оның билігі кезінде қандай маңызды оқиғалар болды?,"Польшаның алғашқы белгілі билеушісі Пиасттар отбасынан шыққан Үлкен Польша князі Миешко I болды. Оның ұлы Болеслав батыр тұсында поляк княздігі биліктің шыңына жетті. Болеслав Кіші Польшаны, Краковты, Чехияны басып алып, Қасиетті Рим империясымен соғысып, Лусатия мен Мильсконы аннексиялады.",history,0,история
"Уақыт - бұл дүние-өмірдегі түрлі оқиғалардың жалғасымды тізбегін, ілгері-кейін ретін білдіретін қайтымсыз сабақтастық. Ол өткеннен келеді, қазірді басып өтеді және болашаққа бағытталады. Уақыт физика мен басқа ғылымдарда іргелі өлшем болып табылады. Философтар арасында уақытқа қатысты екі түрлі көзқарас бар: біріншісі - уақыт ғалам құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар жүруінің өлшемі; екіншісі - уақыт адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын интеллектуалды құрылымның іргелі мүшесі. Уақытты өлшеу үшін астрономиялық құбылыстармен байланысты табиғи бірліктер қолданылады: тәулік, ай және жыл. Уақыт менеджменті - тапсырмалар мен оқиғаларды ыңғайластыру. Альберт Эйнштейн уақыт пен кеңістікке қатысты жаңа түсініктер енгізді.",Уақытқа қатысты екі түрлі көзқарас қандай?,"Біріншісі - уақыт ғалам құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар жүруінің өлшемі. Екіншісі - уақыт адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын интеллектуалды құрылымның іргелі мүшесі.",physics,0,physics
"Шекспир шығармашылығының екінші кезеңі (1601-1608) Англия өміріндегі қоғамдық-саяси өзгерістермен тұтас келді. Бұл кезде корольдық үкімет реакциялық күштердің тірегіне айналды да, капиталдың әуелгі шоғырлану процесі халықтың жағдайын әлсірете түсті. Осы жағдайлар Шекспир шығармаларында трагедиялық сарынның молаюына себепкер болды. Бұл жылдары ол бірқатар әлеуметтік-философиялық пьесалар жазды: «Гамлет» (1602), «Отелло» (1604), «Король Лир» (1606), «Макбет» (1606), «Антоний мен Клеопатра» (1607), «Афиналық Тимон» (1608), «Кориолан» (1608) т.б.",Шекспир шығармашылығының екінші кезеңінде қандай туындылар жазылды?,"«Гамлет» (1602), «Отелло» (1604), «Король Лир» (1606), «Макбет» (1606), «Антоний мен Клеопатра» (1607), «Афиналық Тимон» (1608), «Кориолан» (1608)",bio,397,био
"Польша (пол. Polska), ресми атауы — Польша Республикасы (пол. Rzeczpospolita Polska) — Орталық Еуропадағы мемлекет. Жер аумағы — 312,7 мың км². Халқы 37,8 млн. Халқының басым бөлігі поляктар (97,1%), қалғандары немістер (1,3%), беларустар (0,6%), украиндар (0,5%), т.б. Ресми тілі — поляк тілі. Халқының көпшілігі христиан дінінің католик, солтүстік аудандандары протестант тармақтарын ұстанады.",Польшаның халқы қандай діни ұстанымдарды ұстанады?,"Польша халқының көпшілігі христиан дінінің католик, ал солтүстік аудандарында протестант тармақтарын ұстанады.",bio,0,био
"Шалқар көлі - Орал өңіріндегі көнеден қалған тамаша ескерткіштің бірі. Көл айрықша экологиялық, ғылыми, мәдени, рекреациялық және эстетикалық құндылығы бар көл. Батыс Қазақстан облысындағы ең терең, ірі су айдыны. Бұл табиғат су айдыны өте көне болып саналады, оның қашан пайда болғаны күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Алайда бір «версия» мейлінше көңілге қонымды. Көл Каспий шегінен мың жыл бұрын тартылған бұрынғы Хвалын теңізінің жұрнағы, сол себепті де тарихқа дейінгі кезде бүкіл қазіргі Каспий маңы ойпаты орнында жоғарыда айтылған теңіз болған.",Шалқар көлі қандай теңіздің жұрнағы болып саналады?,Хвалын теңізінің,geo,0,гео
"2020 жылдың 20 қарашасында BioNTech және Pfizer концерні АҚШ-та олардың вакциналарын шұғыл пайдалану туралы өтініш берді.
2020 жылғы 2 желтоқсанда Ұлыбритания денсаулық сақтау министрлігі MHRA реттеушісінің (дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды бақылау жөніндегі агенттік) ұсынысы бойынша Ұлыбританияда ""BNT162b2"" вакцинасын қолдануды мақұлдады.",Pfizer/BioNTech вакцинасын алғашқы рет қай елде қолдануға рұқсат берілді?,Ұлыбритания,bio,0,био
"Автомобиль көлігінің өте қарқынды дамуы көліктің жылдамдығына әрі жүкті шалғай аудандарға жедел жеткізуіне байланысты. Жалпы алғанда, дүниежүзілік жүк айналымының 10%-ы, жолаушы тасымалының 80%-ы автомобиль көлігінің үлесіне тиеді.",Автомобиль көлігі жүк айналымының қанша пайызын құрайды?,10%-ы,geo,163,geo
"Аналогия деп түрлі объектілер арасындағы, олардың белгілерінің, қасиеттерінің, қатынастарының арасындағы ұқсастықты атаймыз. Объектілер арасындағы ұқсастың пен айырмашылық оларды салыстыру кезінде айқындалады. Демек, аналогия әдісінің негізі салыстырудан тұрады деген сөз. Аналогия әдісі ғылымның көптеген салаларында — математикада, физикада, химияда, кибернетикада, қоғамдық пәндерде қолданылады.",Аналогия әдісінің мәні неде?,аналогия әдісінің негізі салыстырудан тұрады деген сөз,biblio,217,biblio
"Ясы, Отырар, Сығанақ, Тараз, Сайрам, Құлан, Мерке, Баласағұн, т.б. қалаларда 8 – 12 ғасырларда өнердің көптеген салалары (көзешілік, бедерлеу, көздеу) өркендеді.",Қандай қалаларда 8-12 ғасырларда өнер салалары өркендеді?,"Ясы, Отырар, Сығанақ, Тараз, Сайрам, Құлан, Мерке, Баласағұн қалаларында 8-12 ғасырларда өнер салалары өркендеді.",history,0,history
"Қасым хан өлгеннен кейін, өзара қырқысулардың өрши түсуіне байланысты, Қазақ хандығы біраз әлсіреді, ал моғолдар мен қазақтардың арақатынасы өзгерді. Қасым ханның тарихта үш ұлының аты қалған: Мамаш, Хақназар хандар және Әбілқайыр сұлтан. Мамаш хан Қазақ хандығының тарихындағы аласапыран кезеңде билік етіп, қақтығыс кезінде қаза тапқан. Ал Хақназар хан қазақ халқының тарихында ұлы билеуші ретінде қалған.

Сұрақ : Қасым ханның қанша ұлының аты қалған?

Жауап : Үш ұлының аты қалған.",Қасым хан тұсында қазақ атты әскерінің саны қанша болды?,300 мың,history,0,history
"Күнделікті өмір түйткілдерін қозғайтын журналист Айтқали Нурғалиевтің сценарийі бойынша режиссерлер Чапай Зулкашев пен Разия Қасымова, оператор — Талғат Қуанышев, бейнемонтажшылар Әзілхан Уахитов пен Нұрым Құдайберген түсірген ""Өзен өз арнасымен ағады"" 7 сериялы фильм көрермендердің ыстық ықыласына бөленді.","""Өзен өз арнасымен ағады"" фильмінің қанша сериясы бар?",7 сериясы бар,art,0,art
"Шахтада, карьерде, құрылыс алаңында, зауыт ішінде көлік ретінде жақын ара қашықтыққа (0,5 — 2 км) әртүрлі жүктер мен адамдарды (6 — 18 адам) тасуға арналған сыйымд. шағын (0,35 — 9,5 м3) вагонеткалар қолданылады. Көптеген вагонеткалардың жүк көтергіштігі 1 — 2 т, кей жағдайда 8 — 10 т-ға дейін жетеді.",Вагонеткалар қандай жерлерде қолданылады?,"Вагонеткалар шахтада, карьерде, құрылыс алаңында, зауыт ішінде қолданылады.",materials,0,materials
"Италияда алғашқы фильм 1896 жылы түсірілді. 1905-06 жылы Туринде, Римде, Миланда көркем фильмдер шығаратын кішігірім кинофирмалар ұйымдастырылды. 1913 жылы жасалған ""Помпейдің ақырғы күні"" және ""Кабирия"" фильмдері көрермендер арасында кеңінен мәлім болды. Фашизмнен азат етілгеннен кейін Италия кино өнерінде прогресшіл бағыт айқын байқалды. Бұл бағыттың көрнекті өкілдері: режиссерлер Р.Росселлини, Л.Висконти, В.Де Сика, Дж. Де Сантис, П.Джерми.",Италия кино өнерінің дамуындағы маңызды оқиғалар қандай?,"1896 жылы алғашқы фильм түсірілді, 1913 жылы ""Помпейдің ақырғы күні"" және ""Кабирия"" фильмдері көрермендерге танылды, фашизмнен кейін прогресшіл бағыт дамыды.",art,0,art
"Моңғолияның оңтүстігі Гоби шөлі, солтүстігі және батысы суықтау боп келетін таулы өлкеде орналасқан. Моңғолияның орталық бөлігі жазық болып келеді. Ең биік шыңы Моңғол Алтай тау жүйесінің Таванбогд тауының Хүйтэн шыңы теңіз денгейінен 4,374 метр биік болып келеді.",Моңғолияның оңтүстігі ландшафты қалай сипатталады?,Моңғолияның оңтүстігі Гоби шөлі өлкеде орналасқан,geo,0,geo
"16 ғ-дың соңында Эстонияны Швеция (солтүстік), Речь Посполита (оңтүстік) мен Дания (Сааремаа аралы) өзара бөлісті. 17 ғ-дың ортасына қарай Эстонияның бүкіл аумағы шведтердің қол астына өтті. Шведтер мен орыстар арасында болған солтүстік соғыстан кейін Ништадт бітімі бойынша 1721 жылы Эстония Ресейдің құрамына өтті. 19 ғ-дан бастап Эстонияда капит. қатынастар жедел дамыды. Ұлттық буржуазия күшейіп, Ресей өкіметіне әр түрлі саяси талаптар қоя бастады.",Эстония қашан Ресейдің құрамына өтті?,Шведтер мен орыстар арасындағы солтүстік соғыстан кейін Ништадт бітімі бойынша 1721 жылы Эстония Ресейдің құрамына өтті.,history,0,history
"Бедел биліктің және оның шешімдері мен әрекеттерінің заңдылығын қамтамасыз етеді. Билік құру тек қана зорлық-зомбылық пен мәжбүрлеу емес, оны бағынушының келісімі негізінде басқару болып табылады. Бедел билік құрушы субъектіні бағынушылардың үстінен қаратын және олардың тіршілік әрекеттеріне бағдар беретін күшке айналдырады.",Бедел биліктің қандай қызметін атқарады?,Бедел биліктің және оның шешімдері мен әрекеттерінің заңдылығын қамтамасыз етеді.,social,0,social
"Республиканың тәуелсіздігімен бірге Қазақстандағы түрлі ұлт өкілдерінің әдебиеті даму үстінде. Көрнекті ақын-жазушыларға мемлекет тарапынан қолдау көрсетілуде, Дм.Снегинге, Г.Бельгерге, М.Симашкоға ҚР Президентінің Бейбітшілік және рухани келісім сыйлығы берілді.",Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін қандай көрнекті ақын-жазушыларға мемлекет тарапынан қолдау көрсетілді?,"Көрнекті ақын-жазушыларға мемлекет тарапынан қолдау көрсетілуде, Дм.Снегинге, Г.Бельгерге, М.Симашкоға ҚР Президентінің Бейбітшілік және рухани келісім сыйлығы берілді.",ethno,0,ethno
"Нидерланд БҰҰ-ға (1945), Еуроодаққа (1957), НАТО-ға (1949) мүше.",Нидерланд қандай халықаралық ұйымдарға мүше?,"Нидерланд БҰҰ, Еуроодақ және НАТО халықаралық ұйымдарына мүше.",geo,0,geo
"Қасым хан өлгеннен кейін, өзара қырқысулардың өрши түсуіне байланысты, Қазақ хандығы біраз әлсіреді, ал моғолдар мен қазақтардың арақатынасы өзгерді. Қасым ханның тарихта үш ұлының аты қалған: Мамаш, Хақназар хандар және Әбілқайыр сұлтан. Мамаш хан Қазақ хандығының тарихындағы аласапыран кезеңде билік етіп, қақтығыс кезінде қаза тапқан. Ал Хақназар хан қазақ халқының тарихында ұлы билеуші ретінде қалған.

Сұрақ : Қасым ханның ұлдарының аттары кімдер?

Жауап : Мамаш, Хақназар хандар және Әбілқайыр сұлтан.",Қасым хан тұсында қазақ атты әскерінің саны қанша болды?,300 мың,history,0,history
"Бельгия халқы 2021 жылдың 21 маусымында шамамен 11 431 406 адамды құрайды. Бельгия тұрғындарының басым көпшілігі қалалықтар - 2004 жылы 97%. Бельгияда халықтың тығыздығы жоғары (1 км²-ге 342 адам), бұл көрсеткіш бойынша Еуропада Нидерланд пен Монако сияқты кейбір ергежейлі мемлекеттерден кейін тұр.",Бельгияның халық саны мен тығыздығы қандай?,"2021 жылы Бельгияның халық саны шамамен 11,4 миллион адамды құрады. Халықтың тығыздығы жоғары, 1 шаршы км-ге 342 адам келеді.",geo,0,geo
"Қазақстанда бірнеше ірі қалалар бар. Олардың ішіндегі ең үлкендері: Алматы, Нұр-Сұлтан, Шымкент, Қарағанды, Ақтөбе, Өскемен және Қостанай. Бұл қалалар Қазақстанның экономикалық, мәдени және білім беру орталықтары болып табылады. Олар сондай-ақ көлік торабының маңызды нүктелері болып саналады.",Қазақстандағы ең үлкен қалалардың бірі қайсы?,Алматы.,geo,0,гео
"Финляндия - Еуропаның солтүстігінде орналасқан мемлекет. Халқы шамамен 5,5 миллион адам. Астанасы - Хельсинки қаласы. Мемлекеттік тілдері - фин және швед тілдері. Финляндия парламенттік-президенттік республика болып табылады. 1917 жылдың 6 желтоқсанында Финляндия Ресейден тәуелсіздігін алды. Финляндия Еуропа Одағы мен Шенген келісімінің мүшесі. Финляндия жоғары дамыған индустриялық-аграрлық ел болып саналады. Негізгі салалары - машина жасау, кеме жасау, целлюлоза-қағаз, ағаш өңдеу, металлургия және басқалар.",Финляндияның экономикасының негізгі салалары қандай?,"Финляндияның негізгі экономикалық салалары: машина жасау, кеме жасау (әсіресе мұзжарғыштар), целлюлоза-қағаз, ағаш өңдеу, қара және түсті металлургия, химия өнеркәсібі.",economics,0,экономика
"Логика тарихы философия тарихымен тығыз байланысты. Логиканың алғашқы тарихи нұсқасын б.з.б. 4 ғасырда ежелгі грек философы Аристотель жасаған. Ол дедуктивтік ой қорытулар теориясын (яғни силлогистиканы) қалыптастырып, логика қателердің алғашқы жіктелімін жасап берді және логикалық дәлелдеу туралы ілімнің негізін қалады.",Логиканың негізін қалаушы кім?,Логиканың негізін б.з.б. 4 ғасырда ежелгі грек философы Аристотель қалаған.,history,0,history
"Солтүстік Қазақстанның машина жасау және металл өңдеу өнеркәсібінің кәсіпорындары шығаратын өнім-ауыл шаруашылығы машиналары - АӨК-ке қызмет етеді. Астанада орналасқан зауыттар («Астанаауылмаш», «Қазақауылмаш») шөп шабатын, шөп жинайтын машиналар, сұйықтарды айдайтын насостар шығарса, Павлодарда - тракторлар, Макинскіде - олар үшін қосалқы бөлшектер, ал Қалқаманда - бульдозерлер шығарылады.",Солтүстік Қазақстанда қандай машина жасау кәсіпорындары бар?,"«Астанаауылмаш», «Қазақауылмаш»",economics,178,экономика
"Қазақстанның жер қойнауында мұнай, газ, көмір, хром, мырыш, қалайы, висмут, қорғасын-мырыш қоры, асбест, фосфориттер, күкірт, барит, каолин және басқа да пайдалы қазбалар бар. Қазақстан дүниежүзіндегі хром, мырыш, қалайы және барит қорлары бойынша алдыңғы орындарда тұр. Сондай-ақ, Қазақстан уран өндіру бойынша әлемде көшбасшы елдердің бірі болып табылады.",Қазақстанның жер қойнауында қандай пайдалы қазбалар бар?,"Мұнай, газ, көмір, хром, мырыш, қалайы, висмут, қорғасын-мырыш қоры, асбест, фосфориттер, күкірт, барит, каолин және басқа да пайдалы қазбалар.",materials,0,materials
"Муаз ибн Жәбәл ибн Амр ибн Әус, Лақабы – Әбу Әбдуррахман. Ансардың алдыңғы қатарлы сахабаларының бірі. Сахабалардың арасында сымбаттылығымен қоса сыры терең, жұмсақ мінезді, биязы болған. Және жомарттығымен де аты шыққан. Муаз ибн Жәбәлдің басты ерекшеліктерінің бірі – Құранды жатқа біліп, тамаша әуезбен оқуында еді. Сондықтан да Пайғамбар: ""Құранды мына төртеуінен: Абдуллаһ ибн Мәсғұт, Үбәй ибн Кәғб, Муаз ибн Жәбәл және Әбу Һузәйфәдан үйреніңдер"" деп бұл ерекшелігін атап кеткен. Ол Пайғамбарыдың дәуірінде Құран кәрімнің жинастырылуына көп еңбек сіңірді.",Муаз ибн Жәбәл қандай ерекшелігімен танымал болды?,"Құранды жатқа біліп, тамаша әуезбен оқуымен.",bio,0,био
"Ең алғашқы темір жол Лондон маңында салынды. Салмағы 92 т үш Вагонды бір ат сүйреп жүргізді. Жүк таситын 12 вагоннан, жолаушы таситын 21 вагоннан құрылған бу күшімен жүретін темір жол құрамасы (тіркемесі) Стоктон мен Дарлингтон (Англия) аралығында 1825 жылы сыннан өткізілді.",Қандай жылы бу күшімен жүретін темір жол құрамасы сыннан өткізілді?,Бу күшімен жүретін темір жол құрамасы 1825 жылы сыннан өткізілді.,history,0,history
"Ортағасырлық философияда метафизика теологияның философиялық дәлелдемесі ретінде қызмет етті. Мұсылман әлемінің ойшылдары әл-Кинди, әл-Фараби, ибн Сина, т.б. Метафизика ұғымын Аристотельдің ілімімен байланыстырып дамытты.",Ортағасырлық философияда метафизика қандай рөл атқарды?,Теологияның философиялық дәлелдемесі ретінде қызмет етті.,philosophy,0,философия
"Табиғат нысаны ретінде, көлдің маңызды көрінісі 1768-1774 жылдары академик П.С.Палластың басқаруымен Ресей Академиясы ғылымдарының зоологиялық экспедициясы кезінде зерттеле бастады. П.С.Паллас көлдің жан-жақты сипаттап қана қоймай, балық аулау, оны ұйымдастыру мен реттеуге байланысты да жазды. Су айдынының шикізат базасы туралы, су айдынын реттейтін ғылыми-қорытынды шаралар туралы терең білім алу қажеттілігін, ХІХ ғ. ортасында өнеркәсіптің қарқында өсуі анықтап берді.",Шалқар көлін зерттеуге қандай экспедиция жіберілген?,Ресей Академиясы ғылымдарының зоологиялық экспедициясы,history,0,тарих
"Тоқаев өзінен бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаев бастаған сыртқы саясатты жалғастыратынына уәде берді. Бұл саясат шетел инвестицияларын тарту, көпвекторлы сыртқы саясат жүргізу және аймақтағы қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларын қамтиды. Ресейдің Украинаға басып кіруінен кейін Тоқаев Ресейдің Донецк және Луганск Халық Республикалары атты қуыршақ мемлекеттерін мойындамайтынын айтқан. Оның сөзінше ""біз Тайваньды да, Косовоны да, Оңтүстік Осетияны да, Абхазияны да мойындамаймыз. Бұл принципті Луганск пен Донецктің квазимемлеттік құрылымына да қолданамыз"".",Қасым-Жомарт Тоқаев Ресейдің Донецк пен Луганск республикаларын мойындамау себебін қалай түсіндірді?,"біз Тайваньды да, Косовоны да, Оңтүстік Осетияны да, Абхазияны да мойындамаймыз.",politics,406,саяси
"Орта Дунай жазығында орналасқандықтан, жерінің 60%-дан астам бөлігін жазық, қалған бөлігін таулы қырат алып жатыр. Жазық жерлері ауылшаруашылығына қолайлы, таулы аймақтары қалың орманды. Мұнда дүниежүзіне әйгілі курортты аймақ – Балатон көлі орналасқан. Климаты қоңыржай. Қаңтар айындағы орташа температура –2*С - –4*С, шілдеде 20– 22*С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 450–900 милиметр.",Мажарстанның табиғи жағдайлары қандай?,"Мажарстан Орта Дунай жазығында орналасқан. Жерінің 60%-дан астамы жазық, қалған бөлігі таулы қырат. Жазық жерлері ауыл шаруашылығына қолайлы, таулары орманды. Климаты қоңыржай континенттік. Балатон көлі әйгілі курорттық аймақ.",geo,0,geo
"Аштықпен емделу – физиология, биохимия, медицина саласының ғалымдары тарапынан көп зерттелген әрі бүгінгі күні Германия, Австралия, Жапония, АҚШ, Ресей секілді бірқатар өркениетті елдер кеңінен қолданып отырған өте тиімді емдік тәсіл. Зерттеуші Герберт Шелтон «Аштық тіпті өміріңізді де құтқарып қалуы мүмкін» десе, денсаулық сақтау мамандары қазіргі уақытта ғасыр індеті болып отырған «ішкі улануды» (эндотоксикоз) болдырмайтын бірден-бір емнің осы аштық екенін айтып дабыл қағуда.",Аштықпен емдеу қандай елдерде кеңінен қолданылады?,"Германия, Австралия, Жапония, АҚШ, Ресей сияқты өркениетті елдерде аштықпен емдеу кеңінен қолданылады.",medicine,0,медицина
"Оның білімдарлығын, ықыласын жақсы білгендіктен Мұхаммед пайғамбар Исламды адамдарға түсіндіріп, Құранды үйретуі үшін оны Йеменге жібереді. Жолға аттанар алдында Пайғамбарымызбен арасында болған әңгімені хазірет Муаз былайша баяндайды: Аллаһ расулы мені Йеменге жіберер кезде: ""Сенен бір мәселе жайлы сұралғанда неге сүйеніп үкім жасайсың?"", – деп сұрады. Мен: ""Аллаһтың кітабына сүйеніп, үкім кесемін"", – деп жауап бердім. ""Іздеген жауабыңды Аллаһтың кітабынан таба алмасаң, неге сүйеніп үкім жасайсың?"", – деді. ""Аллаһ расулының үкімі бойынша"", – дедім. ""Одан да таба алмасаң ше?"", – дегенде, ""Өз ақылыммен ойланып шешемін"", – деп жауап бердім. Бұл жауапты естіген Пайғамбарымыз: ""Разы болған мәселесінде Нәбиін табысқа жеткізген Аллаһқа мадақ!"", – деп, йемендіктерге: ""Сіздерге сахабаларымның ішіндегі ілімді, дінді ең жақсы білетін қайырлы адамды жібердім"", – деп үшбу хат жазып жіберді.",Муаз ибн Жәбәл Йеменге не үшін жіберілді?,"Исламды адамдарға түсіндіріп, Құранды үйрету үшін.",bio,0,био
"Нидерланд аумағының көпшілік бөлігін ойпатты жазықтар (40%) алып жатыр. Оңтүстік-батысында Арденн сілемдері орналасқан (ең биік нүктесі – Ваалсберг тауы – 321 м), қысы мен жазы жылы, жұмсақ теңіздік климат. Қаңтардағы орташа температурасы 1 – 3°С, шілдеде – 16 – 17°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 650 – 750 мм-ге тең.",Нидерландтың климаты қандай?,"Нидерландта жұмсақ теңіздік климат басым, қысы мен жазы жылы.",geo,0,geo
"Арифметика (грек. arіthmētіkē, arіthmos – сан) — сандар (бүтін және бөлшек) және оларға қолданылатын амалдар туралы ғылым. Алғашқыда санау мен өлшеудің (мысалы, қашықтықты, уақытты, ауданды, т.б. өлшеу) қажеттілігінен туған. Ежелгі мәдениет белгісі болған Мысыр мен Вавилонда дербес ғылым болып қалыптасқан. Қазіргі араб цифрлары деп аталып жүрген цифрлар мен ондық санау жүйесі Үндістанда шыққан.",Арифметика қандай қажеттіліктен туындады?,Арифметика санау мен өлшеудің қажеттілігінен туындады.,math,0,math
"АҚШ-тағы ең биік тау – Аляска түбегіндегі Мак-Кинли (6193 м). Жер қойнауы кен байлықтары мен минералды шикізатқа өте бай. Оның ішінде темір, никель, кобальт, алтын, күміс, уран кентасы қоры жөнінен дүние жүзінде алдыңғы орында. Тас көмір (Аппалачи таулары), мұнай мен газ (Мексика ойпаты, Ұлы жазық) табылған. Ал Кордильер таулары түсті және қара металл шикізаттарына бай келеді.",АҚШ-тың жер қойнауы қандай пайдалы қазбаларға бай?,"темір, никель, кобальт, алтын, күміс, уран",materials,134,Материалдар
"Әл-Фараби (870-950 жж.) - ұлы ғалым, энциклопедист ғалым. Ол логика, метафизика, әлеуметтану, музыка теориясы және көптеген басқа салаларда еңбектер жазды. Әл-Фарабидің ""Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары туралы трактат"" атты еңбегі саяси-әлеуметтік ойлардың классикалық үлгісі болып саналады. Ол ақылды адамдардың қоғамы туралы идеялар жүйесін ұсынды.",Әл-Фараби қандай салаларда еңбектер жазды?,"Логика, метафизика, әлеуметтану, музыка теориясы және басқа салалар.",bio,0,bio
"Пайдалы қазбаларға деген сұраныс күн өткен сайын артып келеді. Сонымен қатар, минералды шикізаттар да күнделікті өнеркәсіпте тиімді пайдаланылып жатыр. Дегенмен, пайдалы қазбалар қайта қалпына келмейтін шикізат болғандықтан, олардың тек қажет кезінде ғана өндіріп алған дұрыс болады. Ол үшін: 1) Пайдалы қазбаларды өндіруді азайту керек; 2) Қайта өңдеу мен қалдықтарды қайта пайдалануды дамыту қажет; 3) Балама энергия көздерін қолдану керек.",Пайдалы қазбаларды тиімді пайдалану үшін не істеу керек?,1) Пайдалы қазбаларды өндіруді азайту керек; 2) Қайта өңдеу мен қалдықтарды қайта пайдалануды дамыту қажет; 3) Балама энергия көздерін қолдану керек,materials,293,materials
Батыс Сібір тайгасында мұнай мен газдың ірі кен орындары бар.,Батыс Сібір тайгасында не бар?,Батыс Сібір тайгасында мұнай мен газдың ірі кен орындары бар.,materials,0,materials
"Абай көңілге қуаныш тұтатын нәрселердің адамдардың алға басуына жасайтын әсерін жете түсінген. Сондықтан ол халық бұқарасына табиғи болмысты қуаныш көрмей, өз ақыл-ойымен жаратқан жасампаздығын қуаныш ету, оны ардақтау сынды жалпы халықтың алға басуына, қоғамның ілгерілеуіне қызмет ететін істерді қуанышқа айналдырып, соларды қоғамдық салтқа айналдыруды ұсынады.",Абай қандай істерді қуанышқа айналдыруды ұсынды?,"Абай адамдардың өз ақыл-ойымен жаратқан жасампаздығын қуаныш ету, оны ардақтау сынды істерді қуанышқа айналдыруды ұсынды.",ethno,0,этно
"FDA-дің Pfizer вакцинасы туралы есебіне сәйкес, COVID-19 мүмкін 3410 жағдайы тіркелді, бірақ жалпы санында расталмады: вакцинацияланған топта 1594, плацебо тобында 1816 жағдай болды, және мүмкін жағдайлар расталғаннан 20 есе көп болғандықтан, аурудың бұл санатын елемеуге болмайды. Вакцинациядан кейін 7 күн ішінде болған жағдайларды алып тастағаннан кейін COVID-19 вакцинасының тиімділігін өрескел бағалау (плацебо үшін 287 қарсы Pfizer вакцинасы үшін 409) 29% құрайды.","Вакцинациядан кейін 7 күн ішінде болған жағдайларды есепке алмағанда, Pfizer вакцинасының тиімділігі қандай болды?",29%,bio,0,био
"Жануарлар дүниесінен бұлан, қоңыр аю, сілеусін, тиін, сусар, ор қоян, түлкі, елік т.б. бар. Тайга құстарға бай, онда құр, саңырау құр, тоқылдақ, үкі т.б. тіршілік етеді.",Тайгада қандай жануарлар мен құстар кездеседі?,"Тайгада бұлан, қоңыр аю, сілеусін, тиін, сусар, ор қоян, түлкі, елік сияқты жануарлар және құр, саңырау құр, тоқылдақ, үкі сияқты құстар кездеседі.",bio,0,bio
"16 ғасырдың бас кезінде елдегі бытыраңқылық салдары Мажарстанның әлсіреуіне әкеп соқты. Осман сұлтандығы мұнда 1526-1686 жылдары өз биліктерін орнатты. Ел үш бөлікке: Шығыста Трансилвания кінәздігіне, түріктер иеленген орталық бөлікке және Габсбургтер әулеті билеген Мажарстан корольдігіне бөлініп кетті. 1683 жылы түріктер Вена қаласы түбінде жеңіліске ұшырағаннан кейін Мажарстан Польша, Венеция мемлекеттерімен «Қасиетті одаққа» бірікті де, 1686 жылы елді азат етті. Бірақ билік басына Габсбургтер әулеті келді.",16-17 ғасырларда Мажарстанда не болды?,"16 ғасырдың басында Мажарстан әлсіреді. 1526-1686 жылдары Осман сұлтандығы билік жүргізді. Ел үш бөлікке бөлінді: Трансилвания, түріктер билеген орталық бөлік және Габсбургтер билеген Мажарстан корольдігі. 1683 жылы түріктер жеңіліп, 1686 жылы Мажарстан азат етілді, бірақ Габсбургтер билікке келді.",history,0,history
"Өзбекстан өңірі жер бедері жөнінен солтүстік-батыс жазық және оңтүстік-шығыс таулы бөліктерге бөлінеді. Жазық жағын Қызылқұм шөлі, Үстірт, Тұран ойпаты, Әмудария атырауы алып жатыр. Таулы өлке Шатқал, Құрама, Ферғана, Алай, Зерафшан, Түркістан, т.б. жоталардан құралады, бұлардың аралықтарында Ферғана, Зеравшан, Шыршық-Ангрек, Қашқадария, Сурхандария, т.б. аңғарлар орналасқан.",Өзбекстанның жер бедері қалай сипатталады?,солтүстік-батыс жазық және оңтүстік-шығыс таулы бөліктерге бөлінеді,geo,35,гео
"Словенияның энергетикасына тоқталатын болсақ, бір ғана атомдық электрстанциясы бар. Ол –– АЭС «Кршко».",Словенияда қанша атомдық электр станциясы бар?,Словенияда бір ғана атомдық электр станциясы - АЭС «Кршко» бар.,physics,0,physics
"Суицид термині итальян психологы Г. Дэзен 1947 жылы енгізіп, оны ""өзін-өзі өлтіруге әрекет ету"" - деп түсіндіреді.
Қазіргі кезде Суицидалогия деп аталатын үлкен бір ғылыми бағытты бар, ол социология, психология, медицина, демография, психиатрия тоғысында пайда болып осындай әрекетке баратын тұлғалардың ерекшелігін, әрекетін, себептерін зерттеуге тырысты.",Суицидалогия қандай ғылым салаларының тоғысында пайда болған?,"Социология, психология, медицина, демография, психиатрия.",psychology,0,психология
"Қазақстанда бұл бағытта қарғалы және саралжын қолтұқымдары өсіріледі. Қарғалы қойы қазақтың қылшық жүнді, құйрықты саулықтарын еділбай, дегерес қойларының қошқарларымен жұптастыру арқылы шығарылған. Ол әрі етті, әрі жүнді мол береді. Қарағанды өңірінде өсіріледі.",Қарғалы қойы қайда өсіріледі?,Қарағанды өңірінде,geo,234,geo
"Темірді ертеде «Аспан тасы» деп атаған. Жер бетіне жылына мыңдаған метеорит бөлшектері түседі, олардың құрамында 90% темір бар. Ең үлкен метеорит 1920 ж Америкадан табылған, салмағы 60т. 1895 жылы Гренландия мұздағынан салмағы 34т темір метеорит табылған, қазір Нью-Йоркте сақталуда.",Америкадағы ең үлкен метеорит қашан табылды?,1920,materials,146,materials
"2020 жылдың 31 желтоқсанында Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) Biontech және Pfizer компанияларының COVID-19-ға қарсы ""Comirnaty"" вакцинасын төтенше жағдайларда қолдану үшін енгізді, бұл вакцинаны бір жыл бұрын басталған пандемияға қарсы күресте ұйым таныған алғашқы вакцина жасады. Сол күні шұғыл пайдалануға рұқсат берілді. Мұндай рұқсат вакцинаны, оның ішінде дамушы елдерге жеткізуге кедергілерді алып тастайды.",Pfizer/BioNTech вакцинасына ДДСҰ қандай рұқсат берді?,Төтенше жағдайларда қолдану үшін енгізді,bio,0,био
1684 жылы жергілікті темір ұстасы Звиедрис Йогансонс Приекуледе бағанада өртеп жіберуге сотталды. 1670 жылдан 1684 жылға дейін ол өзінің дизайны бойынша ұшақпен (деталь планер сияқты) бірнеше ұшулар жасады. Тарату үшін құлыптар мен шіркеулердің мұнаралары пайдаланылды.,Звиедрис Йогансонс қандай жетістікке қол жеткізген?,Звиедрис Йогансонс 1670-1684 жылдар аралығында өзінің дизайны бойынша ұшақпен (деталь планер сияқты) бірнеше ұшулар жасаған.,bio,0,bio
"Модем – компьютерлерге телефон желілері немесе байланыс желілері арқылы өзара мәлімет алмасуға мүмкіндік беретін құрылғы. Модемнің негізгі сипаттамасы – мәліметтерді жеткізу жылдамдығы (бит/секунд). Недәуір кең тарағандары – стандартты Dial-up модемдер (56кбит/секунд дейін), DSL модемдер (128кбит/секунд дейін) және кабелдік жолдарға арналған модемдер (30 000 кбит/секунд дейін).",Модемдердің негізгі сипаттамасы қандай?,Модемнің негізгі сипаттамасы - мәліметтерді жеткізу жылдамдығы бит/секунд өлшем бірлігімен өлшенеді.,IT,0,IT
"Кристалдардың барлық өзгешеліктерін, оның ішінде векторлық құрылысты түсіну үшін оның ішкі құрылысын кеңістік решетка (торкөз) деп қарауға болады. Басқаша айтқанда, кристалдар бір-біріне тығыз орналасқан кубтардан немесе параллелопипедтен тұрады. Осы параллелопипедтерден кеңістік решетка құралады.",Кеңістік решетканың құрылымы қалай түсіндіріледі?,Кеңістік решетка бір-біріне тығыз орналасқан кубтардан немесе параллелопипедтерден тұрады. Осы параллелопипедтерден кеңістік решетка құралады.,materials,0,materials
"Ерте палеолит дәуірінде Франция аумағында кампиния мәдениеті тайпалары өмір сүрген (б.з.б. 6 — 4 мыңжылдықтар). Сена, Уаза, Марна өзендерінің алаптарынан алғашқы егіншілік құрал-саймандары (б.з.б. 3-мыңжылдық) табылды. Б.з.б. 6 — 5 ғасырларлардан бастап б.з. 1-мыңжылдықтың соңына дейін Франция аумағына кельт тайпалары қоныстанды. Римдіктер оларды галлдар деп атады, сондықтан бүкіл ел Галлия атанды.",Галлия деген атау қалай пайда болды?,"Римдіктер Франция аумағына қоныстанған кельт тайпаларын галлдар деп атады, сондықтан бүкіл ел Галлия атанды.",history,0,history
"1776 ж. 4-шілдеде Тәуелсіздік декларациясы қабылданды, онда АҚШ-тың құрылғандығы жарияланды. 13 ағылшын отары бірігіп, дербес мемлекетке айналды, 1-Америка-буржуазиялық революциясы деп аталған тәуелсіздік соғысында Англия жеңіліс тапты. 1783 ж. бітім шарты бойынша Англия АҚШ-тың тәуелсіздігін мойындады. 1787 ж. АҚШ Конституциясы қабылданып, елдің бірінші президенті болып Джордж Вашингтон сайланды.",АҚШ-тың тәуелсіздігі қалай жарияланды?,"1776 жылы 4 шілдеде Тәуелсіздік декларациясы қабылданып, АҚШ-тың құрылғандығы жарияланды. 1783 жылы Англия АҚШ-тың тәуелсіздігін мойындады.",history,0,Тарих
Нидерландыда 70-тен астам саяси партиялар тіркелген. 1989 жылдан бастап өкімет билігін христиан-демокр. партия мен Еңбек партиясынан құрылған коалицалық үкімет жүргізіп келеді.,Нидерландтағы үкімет қандай партиялардан құралған?,Нидерландтағы үкімет 1989 жылдан бастап христиан-демократтар мен Еңбек партиясынан құрылған коалициялық үкімет болып келеді.,social,0,social
1990 жылға қарай Берлин қабырғасының құлауынан шабыт алған халық про-демократиялық қозғалыстын іргесін салды. АҚШ пен Франция сияқты мемлекеттерден түскен қысым әсерінен Колингба келісуге мәжбүр болды. БҰҰ Сайлау істері көмегімен 1993 жылы Орталық Африкада тәуелсіз және адал сайлау жүрді.,Қандай оқиға ОАР-да демократиялық қозғалысқа түрткі болды?,Берлин қабырғасының құлауы,history,0,history
"Қырым түбегі - Еуропаның оңтүстігіндегі түбек. Ауданы 25,5 мың км². Қара теңіз, теңіздерімен Перекоп мойнағы арқылы Шығыс Еуропа жазығымен ұштасады. Солтүстік бөлігі — жазық дала, оңтүстік жағы — Қырым таулары, лакколит жыныстар шоғыры (Аюдаг), ежелгі жанартаулық массивтер (Карадаг) кездеседі. Түбекте карсты үңгірлер көптеп кездеседі. Солтүстік бөлігінің климаты қоңыржай, жылы, оңтүстік жағалауында жерортатеңіздік. Өзендері шағын, көлдері (Қызыл, Саки, Акташ, т.б.) тұзды. Солтүстік жағы қызыл қоңыр, орталық және оңтүстік бөлігі қара топырақты. Емен, шамшат, қарағай, оңтүстік жағалауында мәңгі жасыл ағаштар өседі.",Қырым түбегінің ауданы қанша?,"25,5 мың км²",geo,0,geo
"Ресей Федерациясы халқының саны 2008 жылы 142 млн адам болды. Бұл көрсеткіш бойынша Ресей дүниежүзінде Қытай, Үндістан, АҚШ, Индонезия, Бразилия және Пәкістан, Бангладеш, Нигериядан кейін 9-орын алады. Ресей ғалымдарының болжамы бойынша, алдағы онжылдықта елдегі халық санының қыскаруы одан әрі жалғаса береді. Қазіргі кезде Ресей халқының 17%-ы 14 жасқа толмаған балалар болса, 19%-ын жасы 60-тан асқан егде адамдар құрайды. Ел халқының 53%-дан астамын әйелдер құрайды.",Ресей халқының жас және жыныстық құрамы қандай?,"17%-ы 14 жасқа толмаған балалар болса, 19%-ын жасы 60-тан асқан егде адамдар құрайды. Ел халқының 53%-дан астамын әйелдер",ethno,339,ethno
"Кобальттың радиоасктивті изотопы Со – 60 бар жартылай ыдырау мерзімі 5 жыл. Бұл кобальттанте күшті түрде ү - сәулелері шығады, сондықтан металдың дефектоскопиясында (металдардың қалың қабатындағы ақауларын табу), медицинада қауіпті ісіктерді емдеуге қолданады.",Кобальт изотопының жартылай ыдырау периоды қандай?,5 жыл,physics,69,physics
"Қазақстан бес мемлекетпен шекаралас, соның ішінде әлемдегі құрлықтағы ең ұзын шекара, солтүстігінде және батысында Ресеймен — 7591 км құрайды. Оңтүстігінде: Түрікменстан — 426 км, Өзбекстан — 2354 км және Қырғызстан — 1241 км, ал шығысында: Қытаймен — 1782 км шектеседі.",Қазақстан қандай елдермен шекаралас?,"Қазақстан Ресей, Түрікменстан, Өзбекстан, Қырғызстан және Қытай елдерімен шекаралас.",geo,0,geo
"Темір — гемоглобиннің, миоглобиннің, тотығу-тотықсыздандыру ферменттері — пероксидаза, каталаза мен биологиялық тотығу процесін жүргізетін цитохромдық ферменттер құрамына енеді. Денеде темір бауырда, көк бауырда, ішектің кілегейлі қабығында ферритин (темірдің гидрат тотығы мен белоктардың қосылысы) түрінде кездеседі.",Темір қандай биологиялық процестерге қатысады?,тотығу-тотықсыздану,bio,37,bio
"Линней адамды адамтәріздес маймылға жатқызды, бірақ эволюцияның болу мүмкіндігін ойламады. Ол идеалист, метафизик болды және ""жаратылған күннен бастап"" тіршіліктің өзгермейтініне сенді.",Линнейдің эволюцияға қатысты көзқарасы қандай болды?,Линней эволюция мәселелерімен шұғылданбады және тіршіліктің өзгермейтініне сенді.,bio,0,био
"Саясаттағы гомеостазис қағидаты қоғам саяси жүйесінің қызметі мен әлеуметтік-динамикасын талдағанда қолданылады. Сонымен бірге, жүйе бөліктері ретінде қызмет жасаушы кейбір жүйелік ұйымдарды (мемлекет, партия, кәсіподақтар) талдағанда қолданылады.",Саясаттағы гомеостазис қағидаты қандай жағдайларда қолданылады?,"Саясаттағы гомеостазис қағидаты қоғам саяси жүйесінің қызметі мен әлеуметтік-динамикасын талдағанда, сонымен бірге жүйе бөліктері ретінде қызмет жасаушы кейбір жүйелік ұйымдарды (мемлекет, партия, кәсіподақтар) талдағанда қолданылады.",politics,0,саясат
"2004 жылдың соңына қарай Беларусь халқының саны 9,8 млн адамға жетті. Беларусь Республикасы - ТМД елдері арасында халықының саны өте баяу өсіп келе жатқан елдердің бірі. Табиғи өсу 2000 жылы - 0,5%-ды құрады, яғни ел бойынша туудың орташа көрсеткіші - 9‰, ал өлім 14‰ шамасында болды.",2004 жылы Беларусь халқының саны қанша болды?,"9,8 миллион адамға жетті",social,48,social
"Эстония аумағы Шығыс Еуропа жазығының солтүстік-батыс бөлігіне орналасқан. Эстония жағалаулары әсіресе батысында және солтүстік-батысында қатты тілімденген. Көптеген шығанақтары мен қойнаулары (Таллин қойнауы, Хара, Колга, Лахепере, Матсалу, Пярну, т.б. шығанақтары) бар. Батыс жағалаулары – ойпатты, солтүстік жағалаулары тік жарлы. Ең ірі аралдары: Сааремаа, Хийумаа, Муху, Ворсми, т.б.",Эстонияның жағалаулары қандай?,"Эстонияның жағалаулары әсіресе батысында және солтүстік-батысында қатты тілімденген. Батыс жағалаулары ойпатты, ал солтүстік жағалаулары тік жарлы.",geo,0,geo
"Еуропаның өсімдігі флоралық құрамы жағынан Голарктика облысына жатады. Өсімдіктерінің құрамында эндемиктер аз. Құрлықтық бөлігінде өсімдіктер тундралық, бореалдық, тайгалық, далалық, шөлдік, субтропиктік типтерге бөлінеді.",Еуропадағы өсімдіктер қандай типтерге бөлінеді?,"Еуропадағы өсімдіктер тундралық, бореалдық, тайгалық, далалық, шөлдік, субтропиктік типтерге бөлінеді.",geo,0,geo
"Кристалдардың бұрышын гонионетр аспабымен өлшейді. Бұл — ортасына айналмалы сызғыш бекітілген транспортир. Ондай гониометрмен ірі кристалдардың бүрышын жарты градустай ғана дәлдікпен өлшеуге болады. Ал майда кристалдардың бұрышын өлшеу үшін кейінгі кезде басқа гониометр (теодолит) қолданылып жүр. Онда кристалды айналмалы дөңгелек үстелге қойып, оның бұрышын линзалы трубалар арқылы өлшейді.",Кристалдардың бұрыштарын өлшеу үшін қандай аспаптар қолданылады?,Кристалдардың бұрыштарын өлшеу үшін гониометр (транспортир) және теодолит (линзалы трубалар) аспаптары қолданылады.,physics,0,physics
"Айтпақшы, әйгілі көз ұзын сызықты таныстырған Алла болатын. Бүкіл әлемдегі әйелдер оның бейнесіне еліктеп, ерекше көңіл аудартатын көз сызығы макияжын көшіріп алды. 50-жылдары пайда болған бұл сән жылдар өте келе сақталды: қыздар әлі де сызықтарды жақсы көреді.",Алла Илчун қандай сән үрдісін бастады?,Көз ұзын сызықты макияжды таныстырды.,fashion,0,сән
"«Батыс» өңірлік қолбасшылығы Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Атырау және Маңғыстау облыстарының әкімшілік шекараларында орналасқан. Қолбасшылық штабы Атырау қаласында орналасқан. Өңірлік қолбасшылықтың негізгі міндеті — Каспий теңізінің қазақстандық секторында Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасына, аумақтық тұтастығына, егемендігі мен экономикалық мүдделеріне қол сұғылмауын қамтамасыз ету.","""Батыс"" өңірлік қолбасшылығының негізгі міндеті қандай?","Каспий теңізінің қазақстандық секторында Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасына, аумақтық тұтастығына, егемендігі мен экономикалық мүдделеріне қол сұғылмауын қамтамасыз ету",geo,213,geo
"Профессордың көмегімен ол онлайн-эксперимент жүргізді және Comic Sans басқа бес қаріппен салыстырғанда (Bascerville, Helvetica, Georgia, Trebuchet MS және Computer Modern), оқырмандарды біраздан аз деп ойлайды оқу дұрыс.",Эксперимент қандай нәтиже берді?,Эксперимент Comic Sans басқа бес қаріппен салыстырғанда оқырмандарды біраз аз деп ойлайтынын көрсетті.,IT,0,IT
"Егер құрттың әр данасы бұрын залалданбаған желі торабының мекенжайын нақты білсе, экспоненттік көбею әбден мүмкін. Мысалы, егер әр дана бір компьютерді 1 секундта залалдайтын болса, бүкіл IPv4 адрестік кеңістігі жарты минуттың ішінде құртқа толы болады. Осындай жылдамдықпен таралатын теориялық құрттың аты – «блицкриг құрты». 2003 жылы 75000 серверді 10 минутта залалдандырған SQL Slammer құрты эпидемиясы осы таралу моделіне ұқсайды.",Қандай құрт 10 минутта 75000 серверді залалдандырды?,SQL Slammer құрты,IT,0,IT
"Шығармашылық ұжым облыс өмірінің әлеуметтік-экононмика саладағы тыныс-тіршілігін, Елбасының Қазақстан халқына Жолдауынан, ""Қазақстан-2030"" стратегиялық бағдарламасынан туындайтын міндеттерді жүзеге асыру бағытында атқарылып жатқан сан салалы жұмыстарды көрсетуді мақсат тұтады. Айдарлар мен бағдарламалар әр жылдың наурыз және қыркүйек айдарында жаңартылып, уақыт талабына сай қайта қаралып отырылады.",Атырау теледидары қандай мақсатты көздейді?,"Облыс өмірінің әлеуметтік-экономикалық саладағы тыныс-тіршілігін, Елбасының Жолдауы мен ""Қазақстан-2030"" бағдарламасынан туындайтын міндеттерді көрсетуді мақсат тұтады.",social,0,social
"Тундра зонасының жартасты жағалауларында – құс базары құрылған. Сол сияқты гренландия итбалығы, морждар кездеседі.",Тундра жағалауларында қандай жануарлар кездеседі?,"Тундра жағалауларында құс базары, гренландия итбалығы және морждар кездеседі.",geo,0,geo
"Каустикалық сода немесе улы натрий- мөлдір емес кристалды зат, суда жақсы ериді, атмосфера қысымында балқу температурасы 3280C болады. өндірісте қатты улы натр және оның сулы ерітінділері өндіріледі. Улы натр өндірістің көптеген салаларында кең қолданылады-целлюлоз-қағазды, химиялық талшықтар, мұнайөндіруші, органикалық синтез, лак сырлы тағы көптеген қатар салаларда қолданылады.",Каустикалық сода қандай салаларда қолданылады?,"Каустикалық сода (ұнтақ натрий) целлюлоз-қағаз, химиялық талшықтар, мұнай өндіру, органикалық синтез, лак-сырлар және басқа да көптеген өндіріс салаларында кеңінен қолданылады.",chemistry,0,chemistry
"Қазіргі уақытта республика территориясында 2500 жуық байырғы көрініс табылды Алтындар. Олардың басым көпшілігі өте аз, өнеркәсiптiк мүдделердi көрсетпейдi. Республикадағы алтынның жалпы баланстық қоры 500 тоннадан асады. 1992 жылы «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ-дағы ең ірі алтын кен орны табылды (қыр. Кум-Төр; Алтын қорлары бойынша әлемде 7-орын), даму 1996 жылы басталды. «Кумтөр» кен орны Жеті-Өгүз ауданында орналасқан, Ыстықкөл облысы.",Қырғызстандағы алтынның баланстық қоры қандай?,500 тоннадан асады,materials,201,materials
"Кавказ (Қап тау) — батыста Қара теңіз бен Азов теңізінен, шығыста Каспий теңізіне дейін созылып жатқан таулы өлке. Солтүстігінде Кума-Маныч ойпатымен шектеледі. Оңтүстігінде шекара айқын емес – Алдыңғы Азия таулы қыраттарына ұласып жатады. Ресей, Грузия, Әзірбайжан және Армения мемлекеттері жерінде орналасқан.",Кавказ қандай теңіздермен шектеседі?,"Кавказ батыста Қара теңіз бен Азов теңізімен, ал шығыста Каспий теңізімен шектеседі.",geo,0,geo
"Франц Кафка (1883-1924) - XX ғасырдың аса ықпалды неміс тілді Богемиялық жазушы. Оның шығармалары реализм мен фантазия элементтерін біріктіреді. Кафканың оқшауланған кейіпкерлері әдетте оспадар, сюрреалистік тығырық пен түсініксіз әлеуметтік-бюрократиялық күштерге тап келеді. Ол өмірінде отбасына және жақын достарына жүз шақты хат жазады, арасында әкесіне жазған хаттары да бар, өйткені оның әкесімен байланысы ылғи да шиеленісті және формалды күйде болады. Кафка Австро-Венгрия империясының Прага қаласындағы Ескі қала алаңында туылады. Оның отбасы орта тапқа жататын неміс тілді Ашкенази еврейлері болатын. Кафканың бірнеше еңбегі ғана көзі тірісінде жарияланады, олар: Betrachtung (Толғаныс) және Ein Landarzt (Ауыл дәрігері) әңгімелер жинағы, ал әдеби журналдарда жеке әңгімелерінің кейібірі (мысалы, ""Құбылу"" - ""Die Verwandlung"") жарияланғанымен, бірақ көпшілік назарын өзіне онша аудармайды. Кафка өзінің өсиетінде, өсиет орындаушысы әрі досы Макс Бродқа өзінің аяқталмаған шығармаларын түгел жоюды тапсырады, олардың арасында әйгілі ""Процесс"" (Der Prozess), ""Қамал"" (Das Schloss), және ""Жоғалушы"" (Der Verschollene, ""жоғалған адам"", кейде ""Америка"" деп те аударылған) қатарлы маңызды романдары бар.",Франц Кафка өсиетінде не тапсырған?,"Кафка өсиетінде досы Макс Бродқа өзінің аяқталмаған шығармаларын, соның ішінде ""Процесс"", ""Қамал"" және ""Жоғалушы"" романдарын жоюды тапсырған.",literature,0,әдебиет
Типперэри графтығы 2 суб-субъект болып басқарылады: Типперэри Солтүстік Ридинг және Типперэри Оңтүстік Ридинг.,Типперэри графтығы қанша бөліктен тұрады?,Типперэри графтығы 2 бөліктен тұрады: Типперэри Солтүстік Ридинг және Типперэри Оңтүстік Ридинг.,geo,0,geo
"Табиғи ландшафтардың флорасы мен фаунасы кең және әртүрлі. Облыста өсімдіктердің 3 мыңнан астам түрі бар. Аң аулайтын өңірдің жалпы алаңы 13,9 мың га құрайды, онда жануарлардың 40-тан астам түрі мекендейді. 27,8 мың га алаңды құрайтын балық шаруашылық қоры 74 су айдынынан тұрады, оның ішінде 73 су айдыны балық шаруашылығына жарамды.",Жамбыл облысының өсімдіктер мен жануарлар дүниесі қандай?,"Облыста 3 мыңнан астам өсімдік түрі, 40-тан астам жануар түрі және 73 су айдыны балық шаруашылығына жарамды.",bio,0,bio
"Еуропа одағы (Еуроодақ, ЕО) — 27 Еуропалық ел арасындағы саяси және экономикалық одақ. Одақтың аумағы 4 233 255 км², және халық саны шамамен 447 миллион. Еуроодақты sui generis саяси нысан (яғни оған ұқсас нысан жоқ) деп атаған, себебі одақ бойында федерацияның және конфедерацияның белгілері көрінеді.",Еуропа одағының негізгі мақсаттары қандай?,"Еуропа одағының негізгі мақсаттары: ортақ рыноктан экономикалық және валюталық одаққа өту, кең өрістілік стратегиясын жүзеге асыру, бірегей сыртқы саясат пен қауіпсіздік саласында тұтастық ахуалын қалыптастыру.",geo,0,geo
"Қазақстан бес мемлекетпен шекаралас, соның ішінде әлемдегі құрлықтағы ең ұзын шекара, солтүстігінде және батысында Ресеймен — 7591 км құрайды. Оңтүстігінде: Түрікменстан — 426 км, Өзбекстан — 2354 км және Қырғызстан — 1241 км, ал шығысында: Қытаймен — 1782 км шектеседі.",Қазақстан қандай елдермен шекаралас?,"Қазақстан бес елмен шекаралас: солтүстігінде және батысында Ресеймен (7591 км), оңтүстігінде Түрікменстанмен (426 км), Өзбекстанмен (2354 км) және Қырғызстанмен (1241 км), ал шығысында Қытаймен (1782 км) шектеседі.",geo,0,geo
"Төменде кең тараған интернет-протоколдардың аттары келтірілген: TCP, IP, HTTP, FTP, SMTP, POP3, IMAP, Telnet, SSH, DNS, DHCP, SNMP, ICMP, ARP, RARP. Белгілі бір стандартқа келтірілмесе де, Интернетте кең тараған протоколдар бар. Бұл протоколдар көп жағдайда файлдармен және мәтіндік мәліметтермен алмасу үшін қажет, кейбіреулерінің негізінде бүтін файл алмасу желілері құрылған.",Интернетте қандай протоколдар кең тараған?,"Интернетте TCP, IP, HTTP, FTP, SMTP, POP3, IMAP, Telnet, SSH, DNS, DHCP, SNMP, ICMP, ARP, RARP сияқты протоколдар кең тараған.",IT,0,IT
"Шымкент қаласының аумағы жүздеген жылдар бойы көптеген тарихи оқиғалардың куәсі болған. Қала бірнеше рет басқыншылардың жойқын шабуылдарына ұшыраған. Шыңғыс хан жорықтарға жасақтарымен қала арқылы өтіп, ақырында Шымкент Шыңғыс хан ұрпақтарының қол астына өткен. Ақ Орда және Алтын Орда хандары жүргізген соғыстардың нәтижесінде қала Әмір Темірдің қол астына кіреді.",Шымкент қаласы қандай тарихи оқиғалардың куәсі болды?,"Шымкент қаласы Шыңғыс ханның жорықтары, Ақ Орда мен Алтын Орданың соғыстары, Әмір Темірдің жорықтары сияқты тарихи оқиғалардың куәсі болды.",history,0,тарих
"Португалияда туризм едәуір табыс әкеледі. Экспортқа тігін және тоқыма өнеркәсібі өнімдерін, шарап тығынын (әлемде алдыңғы орында), ағаш өнімдерін, шарап, аяқ киім, қағаз, балық және балық өнімдерін, электр жабдықтарын шығарады. Сырттан отын-энергия өнімдері, химиялық өнімдер, құрал-жабдықтар, азық-түлік, көпшілік тұтынатын тауарлар әкелінеді.",Португалияның негізгі экспорттық тауарлары қандай?,"Португалияның негізгі экспорттық тауарлары: тігін және тоқыма өнімдері, шарап тығыны, ағаш өнімдері, шарап, аяқ киім, қағаз, балық және балық өнімдері, электр жабдықтары.",materials,0,materials
"Модем (ағылш. modem, modulator-demodulator) — сандық сигналдарды аналогтық сигналдарға айналдыратын және керісінше амал жасайтын электрондық құрылғы. Деректерді әр түрлі арқаулар арқылы, мысалы телефон сымы арқылы немесе радиосигналдар түрінде беруге болады. Телефон сымы арқылы аналогтық сигналдар деп аталатын импульстарды беруге болады. Аналогтық сигналдар шуыл немесе электрлік-магнитті импульстар түріндегі кедергілердің әсеріне ұшырауы мүмкін.",Модем қандай функцияны орындайды?,Модем сандық сигналдарды аналогтық сигналдарға және керісінше айналдырады.,IT,0,IT
"Абай Құнанбаев ел бағуды, мал бағуды, ғылым бағуды, дін бағуды және балаларды бағуды қарастырады. Бірақ ол бұл істердің бірінде де мән көрмейді. Мысалы, ол ""Ел бағу? Жоқ, елге бағым жоқ"" дейді.",Неліктен Абай ел бағуды мәнсіз деп санайды?,"Абай ел бағуды мәнсіз деп санайды, өйткені елге бағы жоқ және елді бағатын адамдар жоқ деп есептейді.",bio,0,био
"Әл-Фараби формаларды акциденциялармен салыстырады: ""Формалардың акциденцияға ұқсастығы, олар басқалар сияқты өз тіршілігі үшін субстрактқа ие болуы керек. Формалардан акциденциялардың ерекшелігі, субстраттар олар үшін де, олардың алып жүрушісі болу үшін де өмір сүрмейді. Форма субстраттарына, дәлірегі материяға келетін болсақ, олар формаларды алып жүруге арналған"".",Әл-Фараби формалар мен акциденциялардың қандай айырмашылығын көрсетеді?,"Әл-Фараби формалар мен акциденциялардың айырмашылығы - субстраттар формаларды алып жүру үшін өмір сүрсе, акциденциялар үшін олай емес деп көрсетеді.",physics,0,physics
"1532 жылы мамырда Қырым ханы Саадет Герей тақтан өз еркімен бас тартып, Ыстанбұлға кетті. Оның інісі әрі қарсыласы Ислам Герей Қырымға қайтып оралды, онда ол хан болып жарияланды. Османлы сұлтаны Сүлеймен Ислам Герейді мойындаудан бас тартып, күзде ағасы Сахиб Герейді Қырымның жаңа ханы етіп тағайындады. Хәлім Герей Сұлтанның айтуынша, падишаһ ханға бұлғын қалпақ пен қылыш сыйлады. Сол жылы I Ислам Герейдің бес айлық билік етуінен кейін Сахиб Герей жаңа шеріктердің үлкен жасағымен Қырымға келді.",Сахиб Герей Қырымға қалай келді?,Жаңа шеріктердің үлкен жасағымен келді.,history,0,тарих
"Еуропалық Одақтың мүше елдері: Аустрия, Бельгия, Болгария, Германия, Грекия, Дания, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мажарстан, Мальта, Нидерланд, Польша, Португалия, Румыния, Словакия, Словения, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Швеция, Эстония. Ресми кандидаттар: Албания, Сербия, Солтүстік Македония, Түркия, Черногория. Мүмкін кандидаттар: Босния және Герцеговина, Косово.",Қандай елдер Еуропалық Одақтың ресми кандидаттары болып табылады?,"Еуропалық Одақтың ресми кандидаттары: Албания, Сербия, Солтүстік Македония, Түркия, Черногория.",geo,0,geo
"Құрылыс өнеркәсібінің кәсіпорындары кірпіш, темір-бетон конструкцияларын шығарады (Астана мен Қостанай). Құрылыста пайдаланылатын тастарды Атбасар мен Шортанды карьерлерінен алады. Бұдан басқа, жергілікті құрылыс материалдарын - тас, саз, пістасты қолданады.",Құрылыс материалдары қайдан алынады?,Астана мен Қостанай,materials,83,materials
"Италияның қоңыржай белдеудің орманды аймағы (Солтүстік) мен субтропиктік белдеуде (Оңтүстік) орналасқан. Жерінің 4/5 бөлігі - тау мен қырат. Ең биік жері - Монблан шыңы (4807 м) Альпі тауында ондаған ірі мұздықтар бар. Альпінің оңтүстігіндегі Падан жазығы Апеннин тауына жалғасады. Оңтүстігінің қиыр шеті - Калабрия тауы. Аралдарының көбі таулы, жанартаулы келеді.",Италияның табиғаты қандай ерекшеліктерге ие?,Италияның 4/5 бөлігі тау мен қыраттардан тұрады. Ең биік нүктесі - Альпі тауындағы Монблан шыңы (4807 м). Көптеген аралдары таулы және жанартаулы.,geo,0,geo
"Барак Обама сайлау науқаны кезінде интернеттен шағын көлемдегі ақшалар мен корпоративті донорлардан қомақты қаржы тартудан рекордтық көрсеткішке жеткен. Сондай-ақ, ол 100 мыңнан астам адамды оңай жинап, оларды шеруге шығаруға қабілетті болған.",Барак Обама сайлау науқанын қалай қаржыландырды?,Интернеттен шағын көлемдегі ақшалар мен корпоративті донорлардан қаржы тартты.,politics,0,саяси
"Финляндияның оңтүстік жағалауларына біздің эрамыздан бұрынғы 32 ғасырда жауынгерлік балта мәдениетімен қатарласа егін шаруашылығы да келе бастаған. Бірақ халықтың басты шаруашылығы аңшылық пен балық аулау болып қалды, әсіресе елдің солтүстік және шығыс жағында.",Финляндияда ежелгі кездерде қандай шаруашылық түрлері болған?,"Ежелгі кездерде Финляндияда егін шаруашылығы, аңшылық және балық аулау шаруашылық түрлері болған. Бірақ негізгі шаруашылық түрі аңшылық пен балық аулау болып қалған, әсіресе солтүстік және шығыс аймақтарда.",history,0,тарих
"Орталық Қазақстан аумағында пайдалы қазбалардың көптеген түрлері кездеседі. Мұнда көмір, темір кені, мыс, марганец, алтын, күміс, мұнай және басқа да пайдалы қазбалар бар. Пайдалы қазбалардың бір-біріне жақын орналасуы ерекшелігі.",Орталық Қазақстанда қандай пайдалы қазбалар кездеседі?,"көмір, темір кені, мыс, марганец, алтын, күміс, мұнай",materials,82,materials
"Қазақстанның Қызыл кітабына 56 құс түрі енгізілген. Олардың кейбіреулері: қызғылт және бұйра бірқазан, ақ дегелек, қоқиқаз, аққу, сұңқартәріздестер, ұлар және тырналар.",Қоқиқаз құсының ерекшелігі қандай?,"Қоқиқаздың аяғы, мойны ерекше ұзын, тұмсығы имек болады. Ол топтанып тіршілік етеді және Қазақстанда Каспий жағалауында, Шалқар теңізінде, Теңіз көлдерінде кездеседі.",bio,0,био
"Абай Құнанбаев ғылым бағуды да мәнсіз деп санайды. Ол ""Ғылым бағу? Жоқ, ғылым бағарға да ғылым сөзін сөйлесер адам жоқ"" дейді.",Неліктен Абай ғылым бағуды мәнсіз деп санайды?,"Абай ғылым бағуды мәнсіз деп санайды, өйткені ғылым сөзін сөйлесер адам жоқ деп есептейді.",bio,0,био
"Мысық немесе үй мысығы (лат. Felis catus) — Мысықтәрізділердің биологиялық түрі, типпен бірдей кең таралған үй жануары. Асыранды мысықтың арғы тегі ливиялық мысық болып саналады, оны Африка тұрғындары бұдан 5 мың жыл бұрын қолға үйреткен. Қолға үйретілген басқа жануарларға қарағанда мысық арғы тегінен онша өзгере қоймаған, сондықтан мысықтың қолтұқымдары көп емес. Мысықтың денесінен бас, мойын, тұлға, құйрық, алдыңғы және артқы аяқтарды ажыратуға болады.",Мысықтың арғы тегі қандай?,Асыранды мысықтың арғы тегі ливиялық мысық болып саналады,bio,120,био
Географияның зерттеу нысаны - әр түрлі дәрежедегі географиялық орта компоненттерінің орналасуы мен өзара әрекеттесу заңдары мен заңдылықтары болып табылады. Зертеу нысанының күрделілігіне және кеңдігіне байланысты география пәні ортақ географиялық ғылымдар жүйесін құрайтын бірнеше мамандандырылған (салалық) ғылым түрлеріне бөлінеді.,Географияның зерттеу объектісі не болып табылады?,әр түрлі дәрежедегі географиялық орта компоненттерінің орналасуы мен өзара әрекеттесу заңдары мен заңдылықтары болып табылады,geo,30,geo
"Құстардың көбеюі, жылыстауы, тіршілік ету ортасы жыл мезгіліне байланысты өзгереді. Олар жыл құстары, көшпелі құстар және қыстай шығатын құстар болып бөлінеді.",Жыл құстары дегеніміз не?,"Жыл құстары - күзде оңтүстіктегі жылы аймақтарға жылыстап, көктемде қайтып оралатын құстар.",bio,0,био
"2007 жылдың 1 қаңтарынан ЕО, 2004 жылдың 29 наурызынан НАТО мүшесі.",Румыния қандай халықаралық ұйымдардың мүшесі?,"Румыния 2007 жылдан бастап Еуропалық Одақтың, ал 2004 жылдан бастап НАТО-ның мүшесі болып табылады.",geo,0,geo
"Аустрияның ұлттық табысы жылына 202,8 млрд. американ доллары болса, оны жан басына шаққанда 25,2 мың долллардан келеді. Соңғы көрсеткіш бойынша Аустрия Еуропа экономикалық аймағы бойынша алтыншы орында. Экспортқа жылына 55 млрд. доллардың өнімі шығарылып, 65 млрд. доллардың өнімі сырттан әкелінеді. Ал дүниежүзілік ішкі жиынтық өнімдегі Аустрияның үлесі 0,5%-тен сәл артық.",Аустрияның экономикалық көрсеткіштері қандай?,"Аустрияның жылдық ұлттық табысы 202,8 млрд. доллар, жан басына шаққанда 25,2 мың доллар. Экспорты жылына 55 млрд. доллар, импорты 65 млрд. доллар. Дүниежүзілік ішкі жиынтық өнімдегі үлесі 0,5%-дан сәл артық.",IT,0,IT
Мальта - Парламенттік республика. Заң шығарушы билік 69 депутаттан тұратын Президент пен Өкілдер палатасынан тұратын парламент тиесілі. Мүшелер жалпы сайлау құқығымен пропорционалды өкілдік негізінде 5 жылға сайланады. Мемлекет басшысы - Президент. Атқарушы билікті премьер-министр басқаратын үкімет жүзеге асырады.,Мальтаның мемлекеттік басқару нысаны қандай?,Парламенттік республика,social,0,social
"Физикада Ньютон қызған денелердің суыну заңын, ақ жарықтың монохромат сәулелерге жіктелуін, сфералық мөлдір денелердің түйіскен нүктесінің айналасында интерференц. сақиналардың пайда болатынын, т.б. ашты. Ол – термометрді ойлап шығарған алғашқы ғалымдардың бірі.",Ньютон физикада қандай жаңалықтар ашты?,"қызған денелердің суыну заңын, ақ жарықтың монохромат сәулелерге жіктелуін, сфералық мөлдір денелердің түйіскен нүктесінің айналасында интерференц. сақиналардың пайда болатынын",physics,16,physics
Еуропаның геологиялық негізін архей-протерозойлық Шығыс Еуропа және Эриа платформасы құрайды. Платформа Еуропаның шығыс және солтүстік-шығыс бөлігін алып жатыр. Эриа платформасы Шотландиядан Гренландияға дейінгі аймақты қамтиды.,Еуропаның геологиялық негізін қандай платформалар құрайды?,Еуропаның геологиялық негізін Шығыс Еуропа және Эриа платформалары құрайды.,geo,0,geo
"Электролиз аппараты электролизер немесе электролиттік ванна деп аталады. Электролизердің қарапайым сұлбасы 1 суретте көрсетілген. Электролизердің корпусын керамика, пластмасса, шыныдан немесе болаттан жасайды. Коррозия немесе жоғары температуралардан қорғалу үшін электролизер корпусын кейде гумреирлейді, пластмассамен, коррозияға тұрақты металдармен қаптайды. Белглі жылулық режимді қалыпта ұстау үшін кейбір жағдайларда теплоизоляциямен қамтамасыз етеді.",Электролизер корпусын қандай материалдардан жасайды және неліктен?,"Электролизер корпусын керамика, пластмасса, шыны немесе болаттан жасайды. Коррозиядан және жоғары температуралардан қорғау үшін корпусты гуммирлейді, пластмассамен немесе коррозияға төзімді металдармен қаптайды. Сонымен қатар, белгілі жылулық режимді сақтау үшін теплоизоляциямен қамтамасыз етіледі.",materials,0,materials
"Өзен торы негізінен Балтық теңізі алабына жатады. Аса ірі — өзендері Висла және Одра. Аумағының 27,6%-ы орман (көбіне қылқан жапырақты ағаш түрлері басым).",Польшадағы ірі өзендер қайсылар және орман алқаптары қандай пайызды құрайды?,"Польшадағы ірі өзендер Висла және Одра. Ал Польша аумағының 27,6%-ы орман алқаптарымен қапталған, негізінен қылқан жапырақты ағаш түрлері басым.",geo,0,гео
"Ұлыбритания (ағылш. Great Britain), немесе Біріккен Патшалық (United Kingdom, қысқартылған: UK), толық ресми аталуы — Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы (ағылш. The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) — Еуропаның солтүстік-батысында, Британ аралдарында (ең ірісі — Ұлыбритания), Ирландия аралының солтүстік-шығыс бөлігі мен ұсақ аралдарда орналасқан мемлекет. Ұлыбритания — жоғары дамыған өнеркәсіпті ел.",Ұлыбританияның экономикасы қандай салаларға негізделген?,"Ұлыбританияның экономикасы өнеркәсіп, қызмет көрсету саласы және қаржы секторына негізделген. Ұлттық жалпы өнімнің 30%-ға жуығы өңдеуші өнеркәсіптен, ал 45%-ы көлік, байланыс, сауда, сақтандыру, банк қызметтері және білім беру мен денсаулық сақтау салаларынан түседі.",economics,0,экономика
"Моңғолия (моңғ. Монгол Улс – Моңғол елі, ескі моңғолша )) — Орталық Азияның шығыс бөлігінде орналасқан, жиі Шығыс Азияға жатқызылатын тәуелсіз мемлекет. Солтүстігінде Ресеймен, оңтүстік, шығысы мен батысында Қытаймен шектеседі. Моңғолия — мұхитқа шыға алмайтын мемлекеттердің бірі. Жер көлемі 1 564 116 км²-ге жетеді. Жер көлемінің үлкендігі бойынша әлемде 17-ші орында. Астанасы — Ұланбатыр қаласы. Халық саны 3,330,000 адамға жеткен.",Моңғолияның халқы қанша?,"3,330,000 адамға жеткен",geo,411,geo
"Кавказдың батыс бөлігінде – қоңыржай континенттік, далалық шығысында – құрғақ, континенттік, Колхида мен Ленкорань ойпаттарында – ылғалды субтропиктік, Кура – Аракс ойпатында – құрғақ субтропиктік, биік тау бастарында – биік таулық салқын белдеулер қалыптасқан.",Кавказдың қандай аймақтарында ылғалды субтропиктік климат басым?,Колхида мен Ленкорань ойпаттарында,geo,93,geo
"Windows-те шығарылғаннан кейін төрт жыл ішінде дизайнерлер оны тым бейресми немесе тіпті орынсыз және құрметтемеуі мүмкін елеулі және ресми құжаттарды қолдану арқылы жиі қолданып тастаған деп айтуға кірісті. Неғұрлым ыңғайсыз деп саналатын пайдалану үлгілері норвегиялық соғыс мемориалына, зорлау құрбандарына арналған баспа кеңестеріне, заң фирмасының блогтарында жазылған кеңестерге және мансаптық дайындыққа арналған резюме ретінде ұсынылған шрифт болып табылады.",Comic Sans шрифтін қандай жағдайларда қолдану дұрыс емес деп саналады?,"Comic Sans шрифтін норвегиялық соғыс мемориалына, зорлау құрбандарына арналған баспа кеңестеріне, заң фирмасының блогтарында жазылған кеңестерге және мансаптық дайындыққа арналған резюме ретінде қолдану дұрыс емес деп саналады.",IT,0,IT
"Таулы қыраттың Солтүстік және Солтүстік-шығыс шеткі тізбектері Кіші Кавказ тау жүйесін құрайды, Оңтүстік ішкі бөлігі Армян (Джавахет-Армян) жанартаулы қыратына жатады (Арагац тауы, 4090 м).",Кіші Кавказ тау жүйесі қай бағытта орналасқан?,Кіші Кавказ тау жүйесі Үлкен Кавказдың солтүстік және солтүстік-шығыс шеткі тізбектерінде орналасқан.,geo,0,geo
"Қолға үйретілген үйректің арғы тегі — жабайы барылдауық үйрек. Үй үйректері бұдан 6-7 мың жыл бұрын Месопотамия аймағында және Қытайда қолға үйретілген. Оны да еті, мамығы үшін өсіреді. Қолға үйретілген үйректің тағы бір түрі - мускусты үйрек. Ол алғаш рет Оңтүстік Америкада қолға үйретілген.",Үй үйректерінің арғы тегі қандай құс болып табылады?,жабайы барылдауық үйрек,bio,38,био
"Абай қазақ халқының өмір жолын, тіршілік тәсілін, құн көзқарастарын басқа ұлттармен салыстыра отырып талдау жасаған. Сондықтан ол «біздің қазақтың достығы, дұшпандығы, мақтаны, мықтылығы, мал іздеуі, өнер іздеуі, жұрттануы ешкімге ұқсамайды» деген тұжырым айтады. Абай бұл жерде қазақтар арасындағы мешеуліктің негізін дәп басып, «жұрт тануы ешкімге ұқсамайды» деп көрсеткен. Бір ұлттың алға басуында, басқа жұрттарды (ұлттарды) дұрыс танып, олардың озық мәдениетін қабылдап, өздеріндегі керенау дағдылы ұғымдардан арылып, жаңалыққа ұмтылу аса келелі мәселе.",Абай қазақтардың қандай қасиетін сынады?,"Абай қазақтардың басқа ұлттарды дұрыс танып, олардың озық мәдениетін қабылдамауын сынады.",ethno,0,этно
"Абай Құнанбаевтың ""Қара сөздері"" - ұлы ақынның көркемдік, әлеуметтік гуманистік және дінге көзқарастарын терең білдіретін классикалық прозалық шығармасы. Қара сөздер саны 45 бөлек шығармадан тұрады. Олар тақырып жағынан әр алуан, кейбірі қысқа, ал кейбіреуі ауқымды. Абай қара сөздерінде шығарманың ажарына ғана емес, оның тереңдігі мен логикалық мәніне де назар аударған. Қара сөздерде гуманистік, ағартушылық, әлеуметтік ойлар мен дін туралы пікірлер қамтылған. Абайдың ""Жетінші сөзіндегі"" ""жанның тамағы"" деген ұғым адамның санасына сіңген ғылым, білімді білдіреді. Абай адамның рухани қазынасының молығуын өзінің қолында деп есептейді.","""Жанның тамағы"" деген ұғым не үшін қолданылған?","Адамның санасына сіңген ғылым, білімді білдіру үшін",history,0,history
"Либерализм саяси ағым ретінде ХVI ғасырдың ортасында пайда болды. Ол ағылшын вигилерінің бағдарламасы мен іс-әрекетімен, сондай-ақ мүдделер тепе-теңдігі мен әртүрлі құқықтардың сыйымдылығына негізделген келісім мен ымырашылдық саясатымен байланысты болды.",Либерализм саяси ағым ретінде қашан пайда болды?,Либерализм саяси ағым ретінде ХVI ғасырдың ортасында пайда болды.,history,0,history
"Шрифт Microsoft Comic Chat-да 1996 жылы Internet Explorer 3.0 нұсқасымен шығарылған. Microsoft кейде кейде Comic Sans коллекциясында құрылған түпнұсқа Mac компьютерін сақтауды талап етті; Коннардың айтуынша, бұл Microsoft корпорациясының жинағындағы компьютер оның ескі дербес компьютері болғандықтан дұрыс емес. Ол сондай-ақ MacOS және Windows Phone құрылғыларында алдын ала орнатылған, бірақ Android, iOS немесе Linux астында емес.",Comic Sans шрифті қандай операциялық жүйелерде орнатылған?,"Comic Sans шрифті MacOS және Windows Phone құрылғыларында алдын ала орнатылған, бірақ Android, iOS немесе Linux астында орнатылмаған.",IT,0,IT
"Барак Обама АҚШ-тың 44-ші президенті болды. Ол 2008 жылы өткен президенттік сайлауда Демократиялық партияның атынан кандидат болып, жеңіске жетті және АҚШ-тың тұңғыш афроамерикалық президенті атанды. 2012 жылы қайта сайланды. Обама Колумбия университетін және Гарвард заң мектебін бітірген. Ол азаматтық құқық саласында жұмыс істеді және Иллинойс штатының сенаторы болды. Обаманың сайлау алды тұғырнамасы ""америкалық арманды"" жүзеге асыруға негізделген.",Барак Обама қандай жетістіктерге қол жеткізді?,"АҚШ-тың тұңғыш афроамерикалық президенті болды, Нобель бейбітшілік сыйлығын алды.",bio,0,био
"Швеция аумағында алғашқы адамдар б.з.б. 8-9 мыңжылдықта пайда болған. Шамамен б.з.б. 3 мыңжылдықта бұрын аңшылық және балық аулаумен айналысқан халық мал және егін шаруашылығына көшті. Б.з.б. 2 мыңжылдықта құрлықтық Еуропадан Швеция аумағына үнді-еуропалық тіл тобындағы мал өсіретін тайпалар баса-көктеп кіріп, жергілікті тұрғындарды бағындырды.",Швеция аумағында алғашқы тұрғындар қашан пайда болды?,Швеция аумағында алғашқы адамдар б.з.б. 8-9 мыңжылдықта пайда болған.,history,0,history
"Абай жасаған 19 ғасырда батыс елдерінің өнеркәсіп мәдениеті барынша дамып, сан салалы қоғамдық кәсіптер пайда болып, ғылым мен техника алға басқан дәуір еді. Дамыған Батыс елдері әлі де феодалдық қоғам тұсауынан шыға алмай шырмалған Азия елдерінің шырқын бұзды. Ал Орта Азия даласына патшалық Ресейдің үстемдік етуі және оның идеологиялық басқыншылығы патриархалдық феодал қоғамның натуралистік шаруашылығын жүргізіп отырған қазақ халқының дәстүрлі ұғымдарына қайшы келді. Абай сол дәуірдегі әлем елдерінің құндық ұғымдарына назар аудара отырып, басқа ұлттардың даму жолына көз жіберу арқылы, ұлттың даму барысындағы басты мәселе алдымен құндық ұғымдарға байланысты бетбұрыс деп түсінген.",Абай қандай құндық ұғымдарға бетбұрыс жасауды ұсынды?,Абай сол кездегі қазақ халқының кәсіптік тапқамындағы мешеу үлгілерді немесе баю тәсілінің жиренішті жолдарын өзгертуді ұсынды.,ethno,0,этно
"Гелий (лат. Helium; He) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент; ат. н. 2, ат. м. 4,0026. Гелийді 1868 ж. француз астрономы Ж.Жансен мен ағылшын астрономы Дж.Н. Локьер күн сәулесінің спектрінен тапқан, 1895 ж. ағылшын химигі У.Рамзай радиоактивтік клевеит минералынан бөліп алған.",Гелий элементі кім тарапынан ашылды?,Ж.Жансен,chemistry,152,химия
"Протагор (көне грекше: Πρωταγόρας, б. з. д. 490 ж.  —  б. з. д. 420 ж.) - Ежелгі Грек философы. Өз дәуірінің ең әйгілі ұстазы болған, ол кезде философиядан, стилистикадан, риторикадан, этикадан сабақ беріп жастарды тәрбиелеуші ұстаздарды софист деп атаған. Протагор әйгілі Афина билеушісі Периклдің досы болған. Кейбір деректерде ол Периклдің ұстазы болған деп те айтылады. Протагордан екі нақыл сөз бізге жеткен: 1) ""Адам барша нәрсенің өлшемі. Ол бар нәрсенің бар болуының өлшемі, жоқ нәрсенің жоқ болуының өлшемі."" 2) ""Құдай бар ма, әлде жоқ па, бар болса қандай, мен мұны білмеймін. Өйткені өмір шекті, мәселе күрделі.""",Протагор қандай философиялық мәселені талқылаған?,"Протагор этика мен саясаттың байланысын талқылаған. Ол ""этиканы үйретуге болады"", ""адамды тәрбиелеуге болады"" деген көзқарасты ұстанған.",bio,0,био
"Алтын (лат. Aurum; Au) — элементтердің периодты жүйесінің I-тобындағы химиялық элемент, асыл металдардың бірі. Реттік нөмірі 79, атом массасы 196, 967, балқу температурасы 1063ْ°С, қайнау температурасы 2947°С. Таза алтын сары түсті, соғылғыш және созылғыш металл, химиялық инертті элемент. Сыртқы ортаның химиялық әсеріне аса төзімді. Алтын табиғатта сап түрде кездесетін металл. Алтынның, ұсақ түйірлері кварц ішінде, немесе кварц құмы арасында шашыраңкы күйде болады.",Алтын қандай топқа жатады?,I-тобындағы,chemistry,58,химия
"Қырғызстан құрамына 7 аймақ кіреді, 31 қала (жалпы республикалық маңызы бар 2 қала (Бішкек, Ош), 12 облыстық маңызы бар қалалық және 17 облыстық маңызы бар қалалар), 44 аудан (соның ішінде Бішкектегі 4 аудан), 12 посёлков и 453 айылных аймака.",Қырғызстан неше аймаққа бөлінеді?,7 аймақ,geo,20,geo
"Қарағандыда әр түрлі білім орындары бар. Олар ҚарМУ ҚарМТУ ҚММУ ҚЭУ ҚУ Болашақ ҚЗИ және әр түрлі білімді мектептер қалыптасқан,олар НЗМ, сшод ""Мурагер"",""Дарын"", Ктл және тағы да басқа білімді мекемелер қалыптасқан. Қарағанды облысының білімі мен ғылым жоғары деңгейде .",Қарағанды қаласында қандай білім беру мекемелері бар?,"НЗМ, ""Мұрагер"", ""Дарын"", КТЛ және басқа да білім беру мекемелері.",biblio,0,biblio
"Діни бойынша ағылшын дінін ұстанатындардың көпшілігі англия шіркеуіне жатады, католиктер бар. Британдықтардың едәуір бөлігі әдетте «еркін шіркеулер» деген жалпы терминмен біріктірілген әртүрлі протестанттық секталардың мүшелері (конгрегацияшылар, баптистер, методистер және т.б.).",Ағылшындардың негізгі діні қандай?,англия шіркеуіне.,bio,53,био
"Протагор (көне грекше: Πρωταγόρας, б. з. д. 490 ж.  —  б. з. д. 420 ж.) - Ежелгі Грек философы. Өз дәуірінің ең әйгілі ұстазы болған, ол кезде философиядан, стилистикадан, риторикадан, этикадан сабақ беріп жастарды тәрбиелеуші ұстаздарды софист деп атаған. Протагор әйгілі Афина билеушісі Периклдің досы болған. Кейбір деректерде ол Периклдің ұстазы болған деп те айтылады. Протагордан екі нақыл сөз бізге жеткен: 1) ""Адам барша нәрсенің өлшемі. Ол бар нәрсенің бар болуының өлшемі, жоқ нәрсенің жоқ болуының өлшемі."" 2) ""Құдай бар ма, әлде жоқ па, бар болса қандай, мен мұны білмеймін. Өйткені өмір шекті, мәселе күрделі.""",Протагордың қандай шығармалары болған?,"Протагордың ""Антилогея және ақиқат"", ""Құдай туралы"", ""Пікірталас туралы"", ""Императив (парыз)"", ""Менмендік туралы"", ""Адам іс әрекетіндегі қателіктер туралы"", ""Тозақтағылар (аид) туралы"", ""Ғылым туралы"", ""Адамгершілік туралы"", ""Заттың түпнұсқасы туралы"", ""Артық төлем туралы"" сияқты шығармалары болған.",bio,0,био
"Орта және ұсақ фермерлі шаруашылықтар негізінен мал шаруашылық өнімдерін береді. Ал астық пен жеміс-жидектер шеттен әкелінеді. Экспортқа автомобиль керек-жарақтарын, химия мен металлургия өнімдерін, тағамдар мен киім-кешек шығарады. Сырттан минералдар, металл бұйымдары әкелінеді.",Бельгия қандай тауарларды экспорттайды?,"Бельгия автомобиль бөлшектерін, химия және металлургия өнімдерін, тағам және киім-кешек тауарларын экспорттайды.",materials,0,materials
"Финляндия жоғары дамыған индустриялық-аграрлық ел болып табылады. Оның экономикасында экспорттық бағыттағы өнеркәсіп маңызды рөл атқарады. Финляндия әлемде қағаз өндірісі бойынша бірінші орында тұр. Сондай-ақ, машина жасау, кеме жасау, металлургия және химия өнеркәсібі дамыған. Ауыл шаруашылығында мал шаруашылығы басым.",Финляндияның экономикасының артықшылықтары мен әлсіз жақтары қандай?,"Финляндияның экономикасының артықшылықтары - экспортқа бағытталған өнеркәсіп, жоғары технологиялық дамыған сектор, төмен инфляция және Еуропа нарығына жақын орналасуы. Әлсіз жақтары - шағын ішкі нарық, халықтың қартаюы және жоғары жұмыссыздық деңгейі.",economics,0,экономика
"Әбу-Насыр Алғашқы Мән анықтамасына жанды және Өмір тәрізді дәстүрлі емес ұғымдарды қосады. Әл-Фарабидің көзқарасымен алғанда жанды деп Алғашқы Мәннің бөлінбес сипаты болып табылатын барлық белгілінің ішіндегі ең үздік білім иелерін атайды; адам туралы бұлай айту, оны үздік түсінікпен қабылдаушы ретінде қарастыруды білдіреді.",Әл-Фараби Алғашқы Мән ұғымына қандай жаңа мағыналар енгізеді?,Әл-Фараби Алғашқы Мән ұғымына жанды және Өмір сияқты жаңа дәстүрлі емес ұғымдарды енгізеді.,geo,0,geo
"Саясаттағы бұқаралық көңіл-күй ""саяси сана"", ""саяси мәдениет"", ""саяси мінез-құлық"", ""саяси жүйе"" сияқты ұғымдарға қатысты субкатегория болып табылады. Бұқаралық көңіл-күй кеңестік қоғамтанудағы дәстүрлі ""қоғамдық көңіл-күймен"" сәйкес емес.",Бұқаралық көңіл-күй қандай ұғымдарға қатысты субкатегория болып табылады?,"Бұқаралық көңіл-күй ""саяси сана"", ""саяси мәдениет"", ""саяси мінез-құлық"", ""саяси жүйе"" сияқты ұғымдарға қатысты субкатегория болып табылады.",politics,0,саясат
"1866 ж. Санкт-Петербург — Мәскеу жүрдек пойызында жайлы вагондар қолданыла бастады. Жолаушылар таситын вагондардың (2, 3 және 4 өсті) рамасы мен қорабы ағаштан жасалды. Олар пешпен, ыстық сумен немесе бумен жылытылды, жарық беруге әртүрлі жарық көзі пайдаланылды.",Жолаушылар тасытын вагондардың рамасы мен қорабы нелерден жасалды?,Жолаушылар тасытын вагондардың рамасы мен қорабы ағаштан жасалды.,materials,0,materials
"Қарағанды облысы өнеркәсіптік даму деңгейі тұрғысында республика аймақтары арасында бірінші орын алады. Онда қуатты екі өнеркәсіптік торап құрылған. Бірі Қарағанды-Теміртау көмір-металлургиялық кешені, оған Қарағанды, Теміртау, Саран, Абай, Шахтинск, Ақтау, Жезқазған қалаларындағы электр энергетикасы, машина жасау, металл өңдеу, химия, жеңіл, азық-түлік өнеркәсібінің көптеген кәсіпорындары кіреді, екіншісі Балқаш түсті металлургия өнеркәсіптік кешені, ол негізінен мыс кендерін өндіру және өңдеуге тазартылмаған және тазартылған мысты, түсті прокатты, сондай-ақ марганец, қорғасын, мырыш және басқа полиметалл концентраттарын шығаруга маманданған.",Қарағанды облысындағы негізгі өнеркәсіп салалары қандай?,"Қарағанды облысындағы негізгі өнеркәсіп салалары: көмір өндіру, энергетика, қара және түсті металлургия, машина жасау, металл өңдеу, химия, жеңіл және азық-түлік өнеркәсібі. Облыста Қарағанды-Теміртау көмір-металлургиялық кешені және Балқаш түсті металлургия өнеркәсіптік кешені орналасқан.",IT,0,IT
"Қазақстанның ұлттық киімі - киіз үй немесе киіз үй. Ол қазақтардың көшпелі өмір салтына бейімделген. Киіз үйдің негізгі құрылымы ағаш қаңқалардан және киіз матадан тұрады. Киіз үй жылы мезгілде тез құрылып, суыққа төзімді және қозғалмалы болып келеді. Киіз үйдің ортасында от жағылатын орын - шанырақ бар. Шанырақ киіз үйдің басты бөлігі болып саналады.",Қазақтардың ұлттық киімі қалай аталады?,Киіз үй немесе киіз үй.,ethno,0,ethno
"Файлдардың ішінде бағдарлама, бағдарламада қолданылатын деректер немесе пайдаланушы жасаған құжат болуы мүмкін.",Файлдарда қандай деректер болуы мүмкін?,"Файлдарда бағдарлама, бағдарламада қолданылатын деректер немесе пайдаланушы жасаған құжаттар болуы мүмкін.",IT,0,IT
"1735 жылы испан королі платинаны болашақта Испанияға әкелмеу туралы жарлық шығарды. Колумбияда кен орындарын қазған кезде оны алтыннан мұқият бөліп алып, патша шенеуніктерінің бақылауымен Платино-дель-Пинто деген атпен белгілі болған Рио-дель-Пинтоның (Сан-Хуан өзенінің саласы) терең жерлеріне батыру бұйырылды. Ал Испанияға әкелінген платинаны ашық және салтанатты түрде теңізге батырып жіберу бұйырылды.",Испания королі платинаны Испанияға әкелмеу туралы жарлық шығарған кезде,1735 жылы,history,0,history
"Ресей Федерациясы құрамына тең құқықты федерациялық бірліктер кіреді: 22 республика, 9 өлке, 46 облыс, 1 федералдық маңызы бар қала, 4 автономиялық округ және 1 автономиялық облыс. Әрбір федерациялық бірліктің заң шығару, сот және басқа органдары бар. Сонымен қатар Ресей Федерациясы аумағында мемлекеттік биліктің бірыңғай органдары қызмет етеді, жалпыға ортақ Конституция, бірегей азаматтық, ортақ ақша бірлігі және т.б. тағайындалған.",Ресей Федерациясының құрамына қандай бірліктер кіреді?,"22 республика, 9 өлке, 46 облыс, 1 федералдық маңызы бар қала, 4 автономиялық округ және 1 автономиялық облыс",geo,70,geo
"Жануарлар дүниесі өздерінің тіршілік әрекетінің нәтижесінде топырақты байытады, өлгендері шірінді мөлшерін көбейте түседі. Шұбалшындар топырақ пен органикалық қалдықтарды асқазан шырынымен шылап өзгертіп, өңдеп шығарады.",Жануарлар мен шұбалшындар топырақ түзілуіне қалай әсер етеді?,"Жануарлар өздерінің тіршілік әрекетінің нәтижесінде топырақты байытып, өлгендері шірінді мөлшерін көбейтеді. Ал шұбалшындар топырақ пен органикалық қалдықтарды асқазан шырынымен шылап өзгертіп, өңдеп шығарады.",geo,0,geo
"Жалпы ғылыми әдістер ғылыми зерттеулер аясында кең қолданылады. Ғылыми таным эмпириялық және теориялық деңгейлерге бөлінеді. Жалпы ғылыми әдістердің кейбірі тек эмпириялық деңгейде (бақылау, эксперимент, өлшеу), басқалары тек теориялық деңгейде (идеалдау, формалау), тағы бірқатары эмпириялық және теориялық деңгейде (модельдеу) қолданылады.",Жалпы ғылыми әдістер қандай деңгейлерде қолданылады?,эмпириялық және теориялық деңгейлерде,biblio,71,biblio
"Чехия мемлекеті 9-шы ғасырдың соңында Ұлы Моравия империясының билігіндегі Богемия герцогтігі ретінде құрылды. 1002 жылы герцогтік Қасиетті Рим империясының империялық мемлекеті ретінде ресми түрде мойындалды, ал 1198 жылы Богемия патшалығына айналып, 14 ғасырда өзінің ең үлкен аумақтық ауқымына жетті.",Богемия герцогтігі қашан құрылды?,Богемия герцогтігі 9-шы ғасырдың соңында Ұлы Моравия империясының билігінде құрылды.,history,0,history
Финляндияның қорғаныс күштері кадрлық қызметкерлерден және мерзімді әскерге шақырылушылардан тұрады. Барлық жарамды ер азаматтар 18-30 жас аралығында әскери немесе азаматтық қызметке шақырылады. Әскери қызмет мерзімі 6-12 ай. Финляндияда әйелдер де ерікті түрде әскери қызметке бара алады.,Финляндияда әскери міндетті қалай жүзеге асырылады?,Финляндияда 18-30 жас аралығындағы барлық жарамды ер азаматтар әскери немесе азаматтық қызметке шақырылады. Әскери қызмет мерзімі 6-12 ай. Әйелдер ерікті түрде әскери қызметке бара алады.,military,0,әскери
"Абай сол көздегі адамдардың «жүректі кісі» дейтін баға өлшеміне тоқталғанда: «Біздің қазақтың жүректі кісі дегені - батыр кісі дегені. Онан басқа жүрегінің қасиеттерін анықтап біле алмайды. Рақымдылық, мейірбандық, әр түрлі істе адам баласын өз бауырым деп, өзіне ойлағандай оларға да болса игі еді демек, бұлар - жүрек ісі». Әділетті ақыл мойындамаған нәрсені оңай да болса мойындамау ерлік, батырлық осы.",Абай қандай қасиеттерді жүрек ісі деп санады?,"Абай рақымдылық, мейірбандық, адам баласына игілік тілеуді жүрек ісі деп санады.",ethno,0,этно
"Қазақстанның ұлттық валютасы - теңге. Теңге 1993 жылдың 15 қарашасында енгізілді және ол Қазақстанның ресми ақша бірлігі болып табылады. Теңгенің халықаралық коды - KZT. Теңге банкноттары 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000, 20000 теңгелік номиналдарда шығарылады. Ал теңге тиындары 1, 2, 5, 10, 20, 50 тиындық номиналдарда шығарылады.",Қазақстанның ұлттық валютасы қашан енгізілді?,1993 жылдың 15 қарашасында.,economics,0,эконом
"1917 жылғы Ақпан революциясынан кейін эстондар өз мемлекетін құра бастады. 1917 жылы қазан айының соңында елде кеңес өкіметі орнағанымен көп ұзамай ішкі және сыртқы күштердің қысымымен құлатылды. 1919 жылы 19 мамырда Құрылтай жиналысы Эстон республикасының құрылғанын жариялады. 1934 жылы наурызда Эстонияда мемл. төңкеріс жасалып, диктатура орнатылды. Парламент таратылып, барлық саяси партияларға тыйым салынды.",Эстон республикасы қашан құрылды?,1919 жылы 19 мамырда Құрылтай жиналысы Эстон республикасының құрылғанын жариялады.,history,0,history
"1917 жылы Ақпан төңкерісінен кейін Башқортостан жерінде ұлт-азаттық қозғалыс қайта жанданды. 1917 жылы жазда Уфа және Орынбор қалаларында башқұрт зиялыларының съезі өтіп, Орынбор, Уфа, Пермь, Самара губернияларында бөлшектеніп кеткен башқұрт жерлерін біріктіріп, Башқұртстан автономиясын құруға шешім қабылданды.",Башқұрттар қашан және қалай өз автономиясын құруға талпынды?,"1917 жылы Ақпан төңкерісінен кейін башқұрт зиялылары Уфа және Орынбор қалаларында съезд өткізіп, бөлшектенген башқұрт жерлерін біріктіріп, Башқұртстан автономиясын құру туралы шешім қабылдады.",history,0,history
"Ауыл шаруашылығында етті-сүтті ірі қара өсіру басым. Нидерланд – дүние жүзіндегі сүт пен сүт өнімдерін сыртқа ең көп шығаратын мемлекеттердің бірі (сары майдың дүниежүзілік экспортының 1/5; қоюлатылған сүттің 1/2 ; құрғақ сүттің 1/4; ірімшіктің 1/4 бөліктері Нидерландның үлесіне тиеді). Сондай-ақ сыртқа көп мөлшерде шошқа, құс етін, жұмыртқа, темекі, арақ-шарап пен сыра шығарады. Жылыжайда көкөніс пен жеміс-жидек (жылыжайлардың көлемі жөнінен дүние жүзіндегі алғашқы орындардың бірін иеленеді), гүлдер мен гүл түйнектерін (жылына 2 млрд-тан астам қызғалдақ түйнектерін шет елдерге сатады), саңырауқұлақтар өсіру жақсы дамыған.",Нидерландтың ауыл шаруашылығында қандай салалар дамыған?,"Нидерландта ірі қара мал шаруашылығы, сүт және сүт өнімдері өндірісі, шошқа, құс шаруашылығы, көкөніс, жеміс-жидек, гүл өсіру, саңырауқұлақ өсіру дамыған.",materials,0,materials
"1806 жылы Қасиетті Рим империясының ыдырауымен Богемия тәжінің жерлері Австрия империясына өтті, ал чех (богем) тілі мен әдебиеті қайта жанданды. 19 ғасырда чех жерлері индустриялды дамыған болғандықтан және кейіннен бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін, Аустрия-Мажарстан империясының ыдырауынан кейін 1918 жылы құрылған бірінші Чехословак Республикасының ядросы болды.",Чехословакия қай жылы құрылды?,1918 жылы,history,0,history
"Сол себепті ауыл шаруашылығының алдында әлі де оңтайлы шешімін таппаған мәселелер баршылық. Ең бастысы — халықты сапалы, құнарлы әрі арзан азық-түлікпен қамтамасыз ету; айналадағы ортаны ластанудан қорғау және табиғат байлықтарын пайдалануды, жетілдіру.",Ауыл шаруашылығының алдында тұрған негізгі мәселелер қандай?,"халықты сапалы, құнарлы әрі арзан азық-түлікпен қамтамасыз ету; айналадағы ортаны ластанудан қорғау және табиғат байлықтарын пайдалануды, жетілдіру",social,105,social
"Қарағанды облысы Кеңес өкіметі орнаған жылдары Қазақ өлкесінің жұмысшылары, солдаттары және еңбекші бұқара кеңестік билікті орнатып, жаңа өмір құрылысына кірісті. Қарағанды кеніштерінде жұмысшылар 1918 жылдың басында Кеңестік билікті орнатты. 1928-29 жылдардағы геологиялық барлау жұмысының барысында Қарағанды бассейні мен Орталық Қазақстанның өзге өңірлерінде көмірдің, түсті металдардың және өзге де пайдалы қазбалардың кен орындары ашылды. 1930 жылдары Қарағандыны геологиялық зерттеуде көрнекті ғалымдар үлкен еңбек сіңірді. 1931 жылы 17 шахтада көмір өндіру басталды. 1934 жылы Қарағанды қала мәртебесіне ие болды. 1937 жылы Қарағанды облысында саяси қуғын-сүргін болды.",Қарағанды облысының дамуында қандай маңызды оқиғалар болды?,"Кеңестік билікті орнату, көмір және басқа пайдалы қазбалардың кен орындарын ашу, шахталар салу, Қарағандыға қала мәртебесі беру, саяси қуғын-сүргін.",history,0,history
"Дания халқы 5,8 млн адам. Негізінен даттар 98%, эскимостар, фарерлер, немістер. Евангелиялық лютерандықтар 91% құрайды, ал қалған протестанттар және католиктер 2% құрайды. Дания бір ұлтты мемлекет. Аз санды немістер, еврейлер және польяктар ассимилияцияға ұшыраған.",Дания халқының этникалық құрамы қандай?,"Дания халқының 98% даттар, қалған 2% эскимостар, фарерлер және немістер.",ethno,0,этно
"Қазіргі заманғы компьютерлердің басым бөлігінде алға қойылған мәселе әуелі математикалық терминдерде сипатталады, бұл кезде барлық қажетті ақпарат екілік жүйеде (бір және ноль ретінде) көрсетіледі, содан кейін оны өңдеу үшін қарапайым логика алгебрасы қолданылады.",Компьютерлер қандай жүйені қолданады?,"Компьютерлер екілік жүйені қолданады, яғни ақпаратты бір және ноль түрінде көрсетеді.",IT,0,IT
"Республиканың сурьма әлеуеті 7 кен орнында (264 мың тонна) шоғырланған. Кадамжай сүрме зауыты елдегі ең ірі, 1936 жылы пайдалануға берілді. Тарихи жолмен, КСРО металл комбинаты өндірісіндегі ең ірі зауыт болды және әлемдегі ең ірі зауыттардың бірі болып саналды: 1991 жылға дейін өндіріс жылына 17 мың тоннаға жетті (Әлемдік өндірістің 10%-ы).",Қадамжай сурьма комбинаты іске қосылғанда?,1936 жылы пайдалануға берілді,materials,109,materials
"Бірқатар қарапайым машиналар (тірек, доңғалақ, блок) біздің заманымызға дейінгі уақыттан бері белгілі. Күрделі машинаның алғашқы белгілі прототипі, энергияны бір түрден екінші түрге түрлендіруге арналған құрылғылар ретінде, ежелгі мысырлықтар мен парсылар суару үшін қолданған су дөңгелегі болды. Бұл механикалық құрылғы құлаған судың (гидроэнергияның) энергиясын айналмалы қозғалыс энергиясына айналдыруға қызмет етті.",Ежелгі мысырлықтар мен парсылар қандай машинаны қолданған?,Су дөңгелегін суару үшін қолданған.,history,0,history
"Жаңа үкімет 20 ғасырдың 30-жылдарынан бастап Германия мен Италияның ықпалында болды және Екінші дүниежүзілік соғыс барысында Германияның одақтасына айналды. Соғыстан кейін Мажарстан Кеңестер Одағының ықпал ету аймағында қалды да, үкімет басына коммунистер келді. 1956 жылы жиырма үшінші қазан күні тоталитарлық режим жойылып, көппартиялы жүйе қалпына келтірілді, үкімет Варшава шартынан шығатынын мәлімдеді. Төртінші қарашада Мажарстанға Кеңес әскерлері басып кіріп, бұл үкіметті таратып жіберді де, екі жүз мыңға жуық адам шетелге кетіп қалды.",Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Мажарстанда не болды?,"Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Мажарстан Кеңес Одағының ықпал аймағында қалып, үкімет басына коммунистер келді. 1956 жылы тоталитарлық режим жойылып, көппартиялық жүйе енгізілді, бірақ Кеңес әскерлері басып кіріп, үкіметті таратты және көптеген адам шетелге кетті.",history,0,history
"Платон болса катарсисті өнердің бір түрімен ғана емес, жалпы өнердің өзімен байланыстырды. Оның айтуынша, катарсис жан-дүниені нәпсілік, ағзалық ниеттен арылту деген мағынаға ие. Аристотель де катарсисті өнердің эстетикалық пәрменді әсері деп танып, әсіресе трагедия жанрын адамның қорқыныш пен қайғыға ортақтасу сияқты қасиеттерінің нәтижесінде адам жанын бейқамдықтан, бойкүйездіктен арылтады деп қарады.","Платон мен Аристотельдің ""катарсис"" ұғымына қатысты көзқарастары қандай болған?","Платон катарсисті жалпы өнермен байланыстырып, оны жан-дүниені нәпсіліктен, ағзалық ниеттерден арылту деп қарастырған. Ал Аристотель катарсисті өнердің эстетикалық әсері деп танып, әсіресе трагедия жанрының адамды қорқыныш пен қайғыдан арылтатынын айтқан.",history,0,history
Тайга (түркі-моңғ сөзі - қылқан жапырақты орман) — солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеуіндегі қылқан жапырақты Сібір орманының аты. Тайга термині бүкіл Еуразия мен Солтүстік Америка бойынша созылып жатқан қылқан жапырақты орман аймағының өсімдігі мен қоңыржай белдеудің ландшафтық орман зонасын да атауға қолданылады. Европалың тайга көбінесе шырша мен қарағайдан тұрады.,Тайга дегеніміз не?,Тайга - солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеуіндегі қылқан жапырақты Сібір орманының аты.,geo,0,geo
"1833 жылы көмірді тауып алған бақташы бала Аппақ Байжанов туралы аңыз ел аузында сақталған. XIX ғасырдың аяғында геологиялық зерттеулер жүргізіліп, XX ғасырдың басында көмір өндіру орыс көпестерімен басталса, соңында француз, ағылшын кәсіпкерлерімен жалғасты.",Қарағандыда көмір өндіру қашан басталды?,XX ғасырдың басында.,history,0,history
"Асқан орындау шеберлігі (Паганини, Шопен, Лист), бай эмоция, айқын контрастағы нәрлі бояу музыкалық орындаушылық өнердегі романтизмнің басты белгілері болып табылады. Романтикалық музыка өзінен кейінгі дәуірге нәрлі бастау, құнды қазына болып қалды.",Музыкалық орындаушылық өнердегі романтизмнің басты белгілері қандай?,"Асқан орындау шеберлігі, бай эмоция, айқын контрастағы нәрлі бояу",music,0,музыка
"1776 ж. құрлық аралық конгресс қабылдаған Тәуелсіздік декларациясы жобасының авторы, қоғам құрылысын демократияландыруға үлкен үлес қосқан Томас Джефферсон 1800, 1804 ж. АҚШ президенті болып сайланды. Ол түрлі әлеуметтік топтардың арасында мәмілеге келтіру саясатын жүргізді. Кейбір реакциялық заңдарды жойып, әскерді, флотты, мемлекеттік аппаратты қысқартты. Ресеймен дипломатиялық қатынас орнатты.",Томас Джефферсонның АҚШ тарихындағы рөлі қандай?,Тәуелсіздік декларациясы жобасының авторы,bio,41,Био
"Орталық Қазақстан аймағында бірнеше ірі экологиялық қолайсыз аймақ бар. Экологиялық тепе-теңсіздіктің негізгі көздері: ауаның, судың және топырақтың ластануы, өнеркәсіп қалдықтарының әсерінен және аумағының Семей полигонына жақын орналасуынан. Көптеген пайдалы қазбалардың кен орындарында тиісті экологиялық талаптарды орындамай пайдаланғаннан кейін ашық күйінде тастап кеткен.",Экологиялық теңгерімсіздіктің негізгі көздері қандай?,"ауаның, судың және топырақтың ластануы",экология,119,экология
Болгарияның сот жүйесі мемлекеттік және шіркеулік соттардан құралған.,Болгария сот жүйесі нелерден құралған?,Мемлекеттік және шіркеулік соттардан.,law,0,law
"Арынды су көзі – артезиан (арынды) суынан бастау алып, сай-жылғаларда, өзен мен көл бойында немесе тау-тастардың терең жарықтарынан шығатын бұлақты қайнар деп атайды. Мұндай су көзінің өнімі, температурасы, минералдық тұмаға қарағанда тұрақты келеді.",Қайнар бұлақ деген не?,"Қайнар бұлақ - артезиан (арынды) суынан бастау алып, сай-жылғаларда, өзен мен көл бойында немесе тау-тастардың терең жарықтарынан шығатын арынды су көзі.",geo,0,geo
"Икигаи (生き甲斐, [ikiɡai]) дегеніміз ""адам болу негізі"" туралы Жапондық ереже. Икигаи сөзі бір адамның өмір құнының қайда жатқанын, немесе оның өмірін бағалы ететін мақсатқа сай таңдау жасауын білдіреді. Сөзді Қазақшаға тіке аударғанда ""өмір сүруіңнің мақсаты"", немесе ""тәңертең оянып, орыннан тұруыңның түп себебі"" болып шығады. Әрбір тұлғаның икигаиы өзіне жеке және арнайы болып келеді, ол әркімнің жеке өміріндегі құндылығы мен сенімін негіз етеді. Ол тұлғаның ішкі өздік болмысын әйгілеп, соған адал түрде іс жасап, кәсіп таңдауын көрсетеді. Әр адам өз ішкі өздік болмысына сай келетін өмір сүріп, өзі қызығатын іспен/кәсіппен шұғылданғанда, оған өте жайлы сана күйі қалыптасып, бәрі жеңіл әр жағымды болады. Өзі ұнатқан іс болғандықтан адамда шаршау, жалығу, агрессия, стресс секілді жағымсыз сезімдер сирек болады.",Икигаи адамға қандай пайда әкеледі?,"Икигаи адамға жайлы сана күйін қалыптастырып, шаршау, жалығу, агрессия, стресс сияқты жағымсыз сезімдерден арылтады.",psychology,0,психология
"Бір сондай әскери қолбасшы, Барон Унгерн өз сарбаздарымен Сыртқы Моңғолияға кіріп, Урга (Өргөө)  немесе Да-Хүрее қаласын (қазіргі Ұлан-Батыр) басып алды. Ресей қызыл армиясы Моңғолияның коммунистік қолбасшысы Сухэ-Батыр-ды қолдады, ол Унгернның әскерін жеңіп, 1921 жылы Сыртқы Моңғолияда Моңғолия Халық Республикасын жариялады. Ішкі Моңғолия аумағы қазіргі күннің өзінде де Қытайдың құрамында.",Моңғолия Халық Республикасы қашан жарияланды?,1921 жылы,history,260,history
"Кәсіпорын мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап құрылды деп саналып, заңды тұлға құқығын иеленеді. Тіркеу үшін құрылтайшы оны құру туралы шешімді немесе құрылтайшылардың шартын, кәсіпорынның жарғысын және басқа құжаттарды ұсынады. Кәсіпорынның дербес балансы, банктерде есеп айырысу шоты мен өзге де шоттары, өзінің атауы жазылған мөрі болады.",Кәсіпорын қашан заңды тұлға құқығын иеленеді?,Мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап.,economics,0,экономика
"Катодтарды дайындау үшін болат, түрлі түсті металдар, сынап, қорғасын, цинк, қалайы, қола, алюминий, металдардың балқымалары, көмір немесе графит қолданылады. Анодтар еритін және ерімейтін болады. Еритін анодтарды жоғары айтылып өткен түсті металдардан, көміртекті болаттан, кейбір басқа балқымалардан, ал ерңмейтін анодтар болаттан, графит немесе көмірден, никельден, тотталмайтын болаттан жасайды, кейбір жағдайларда жұқа қабаты бағалы металдан жасалған биометалды анодтарды қолданады, ол мысалы қорғасынның ток өткізгіштік негізіне берілген жағдайда берілген электролитте инертті болатын басқа металл үстіне жабылады.",Катодтар мен анодтарды қандай материалдардан жасайды?,"Катодтарды дайындау үшін болат, түрлі түсті металдар, сынап, қорғасын, қалайы, қола, алюминий, металдардың балқымалары, көмір немесе графит қолданылады. Ал анодтар еритін және ерімейтін болып бөлінеді. Еритін анодтар түсті металдардан, көміртекті болаттан, кейбір балқымалардан жасалса, ерімейтін анодтар болат, графит, көмір, никель, тотталмайтын болаттан жасалады. Кейде биометалды анодтар да қолданылады.",materials,0,materials
"Индонезия - Оңтүстік-шығыс Азиядағы мемлекет. Ол Малай архипелагында және Жаңа Гвинея аралының батыс жағында орналасқан. Малай архипелагы 5 ірі және 30 кішігірім арал топтарынан тұрады. Индонезия аралдарының көпшілігі таулы-орманды келеді және сейсмикалық қауіпті зонаға жатады. Халқы 242 млн. адамнан астам, 150 астам ұлттар мен этникалық топтар тұрады. Индонезия дүниежүзіндегі ең үлкен мұсылман халқы бар мемлекет болып есептеледі. Президенттік және унитарлық мемлекет. Ауыл-шаруашылығы экономиканың басты саласы болып табылады. Мұнай шығару да маңызды сала. Индонезия Республикасында 34 провинция және 3 ерекше әкімшілік округ бар.",Индонезияның ұлттық валютасы қалай аталады?,Индонезиялық рупия,economics,0,экономика
"1521 жылдың көктемінде Қырым ханы I Мехмет Герей інісі Сахибті Қазанға жібереді. Сәуірде Сахиб Герей кішкентай татар жасағымен Қазанға жақындады. Сонымен бірге, қаланың өзінде Қазан мырзаларының ұйымдастыруымен Қырымға бағытталған көтеріліс басталды. Қазанда орналасқан орыс жасағы қырылды. Мәскеу елшісі В.Ю.Поджогин мен орыс көпестері ұсталды. Қазан ханы Шаһғали гаремі және қызметшілерімен бірге Мәскеу жеріне қашты. Сахиб Герей Қазанға кіріп, хан тағына отырды. Қазан тағында бекінгеннен соң Сахиб Герей Ресей мемлекетіне соғыс жариялады.",Сахиб Герей Қазанға келгенде не болды?,"Қазан мырзалары көтеріліс жасап, орыс жасағы қырылды, Қазан ханы Шаһғали қашты.",history,0,тарих
"Шамамен 16 ғасырдан бастап ""Метафизика"" терминімен қатар сол мағынада ""онтология"" термині де қолданылды. Декарт, Лейбниц, Спиноза және 17 ғ-дағы басқа да ойшылдардың философиясында метафизика жаратылыстану және гуманитарлық білімдермен тығыз байланыста қолданылды.",16 ғасырдан бастап метафизикамен қатар қандай термин қолданыла бастады?,Онтология,philosophy,0,философия
Қытай өнерінің ежелгі ескерткіштері б.з.б. 3-мыңжылдықта пайда болды. Неолит дәуірінде жасалған керамикалық бұйымдар сақталған. Инь мемлекеті тұсында айналасы дуалмен қоршалған қалалар пайда болды. Цинь мемлекеті кезінде Қытайдың ұлы қорғанының негізгі бөліктері салына бастады. Тан және Сун мемлекеті дәуірлерінде қытай мәдениеті жан-жақты өркен жайды.,Қытай өнерінің көне ескерткіштері қашан пайда болды?,б.з.б. 3-мыңжылдықта,art,36,art
"Платина (лат. Platіnum; Pt) — элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент, атом нөмірі 78, атомдық массасы 195,09; асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45 г/см3, балқу температурасы – 1769°С, қайнау температурасы – 3900°C. Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 изотопы бар: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt. Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық, өте сирек де болса гидротермалық кендерде табылады. Сонымен қатар оның шашыранды кендері де бар.",Платинаның қайнау температурасы қандай,3900°C,materials,309,materials
"Принтер - ақпаратты қағазға басып шығаратын құрылғы. Принтердің бірнеше түрі бар: матрицалық, сия бүріккіш, лазерлік, сублимационалдық, жарық диодты (LED) принтерлер т.б. бар.",Принтердің қызметі қандай?,Принтердің қызметі ақпаратты қағазға басып шығару болып табылады.,IT,0,IT
"Аудан өңірі ежелден өнер дарыған өлке. Ауданнан есімдері қазақ халқының мақтанышына айналған Құрманғазы, Дина, Дәулеткерейлер шыққан. 1928 жылы аудан құрылған кезде ауданда 2 клуб жұмыс жасаған. Ал, алғашқы драма үйірмесі 1920 жылы Дәшінде ұйымдастырылған.",Құрманғазы ауданынан шыққан қандай өнер қайраткерлері бар?,"Құрманғазы, Дина Нұрпейісова, Дәулеткерейлер",art,0,өнер
"Қазақстанның ұлттық құрамы алуан түрлі. Халықтың басым бөлігін тұрғылықты қазақ халқы құрайды, пайыздық үлесі — 70,18%, орыстар — 18,42%, өзбектер — 3,29%, украиндар — 1,36%, ұйғырлар — 1,48%, татарлар — 1,06%, басқа халықтар 5,38%.",Қазақстанда ең көп ұлт қандай?,"Қазақстанда ең көп ұлт қазақтар, олардың үлесі 70,18% құрайды.",politics,0,politics
"Жалпы генетика және цитология институты - 1995 жылдың 7 сәуірінде Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің №430 қаулысы негізінде қазіргі заманғы генетиканың және цитологияның өзекті мәселелеріне іргелі ғылыми-зерттеулер жүргізу және осы мамандықтар бойынша жоғары білімді мамандар даярлау мақсатында құрылды. Институттың құрамына 5 ғылыми лаборатория кіреді: Молекулалық генетика лабораториясы, Экспериментальды мутагенез лабораториясы, Мониторинг генетикасы лабораториясы, Жануарлар генетикасы және цитогенетикасы лабораториясы, Орман дақылдары генетикасы және репродукциясы лабораториясы. Институт Қазақстанда клеткалық биология және генетика саласында жоспарлы түрде іргелі ғылыми-зерттеу жүргізетін бірегей мекеме болып табылады.",Жалпы генетика және цитология институтының қандай лабораториялары бар?,"Молекулалық генетика лабораториясы, Экспериментальды мутагенез лабораториясы, Мониторинг генетикасы лабораториясы, Жануарлар генетикасы және цитогенетикасы лабораториясы, Орман дақылдары генетикасы және репродукциясы лабораториясы.",bio,0,био
"Дербес компьютерлер үшін алғашқы модем Hayes Microcomputer Products компаниясының құрылғысы болды, ол 1979 жылы Apple II дербес компьютері үшін Micromodem II өнімін шығарды. Модем 380 доллар тұрды, және 110/300 б/сек жылдамдықпен істеді.",Дербес компьютерлер үшін алғашқы модем қашан және қандай компания тарапынан шығарылды?,Дербес компьютерлер үшін алғашқы модем 1979 жылы Hayes Microcomputer Products компаниясы тарапынан шығарылды.,IT,0,IT
"Құрттың таралуының барлық механизмдерін («шабуыл векторы») екі ірі топқа бөлуге болады. •	Компьютерге орнатылған бағдарламалық жасақтаманың әкімшілік қателіктері мен осалдықтарын пайдалану. Моррис құрты сол кездегі бағдарламалық жасақтаманың кемшіліктерін, атап айтсақ, sendmail пошталық серверін, finger сервисін, пайдалана білді және сөздік бойынша құпиясөз таңдайтын болды. Мұндай құрттар компьютерге толықтай автоматты режимде шабуыл жасау арқылы дербес таралады. •	Әлеуметтік инженерия құралдарын қолдану арқылы компьютерді пайдаланушы өзі вирустың іске қосылуына себепші болады. Файлдың қауіпсіздігін дәлелдеу үшін бағдарламаның пайдаланушы интерфейсіндегі кемшіліктер көріне бастайды, мысалы, VBS.LoveLetter құрты Outlook Express-тың файлдарды кеңеюін жасыратындығын өз пайдасына жаратты. Аталған әдіс спам-таратуларда, әлеуметтік желілерде көп қолданылады.",Құрттар қандай екі механизм арқылы таралады?,Бағдарламалық жасақтаманың осалдықтарын пайдалану және әлеуметтік инженерия құралдарын қолдану.,IT,0,IT
"Саясаттағы интеллигенция (лат. intelligenta - «түсіну», лат. intelligens - «ойлаушы») — еңбек бөлінісі мен қоғамдық үйыммен анықталатын орынды алады. Өндірісті қатынастарының дамуына байланысты интеллигенция рөлі де артып отыр, ол саяси өмірдің маңызды факторына айналуда.",Интеллигенцияның саясаттағы рөлі неге байланысты артып келеді?,"Өндірісті қатынастарының дамуына байланысты интеллигенция рөлі де артып отыр, ол саяси өмірдің маңызды факторына айналуда.",politics,0,саясат
"Өзбекстан Республикасы Орталық Азияда орналасқан тәуелсіз мемлекет. Ол 1992 жылы қабылданған конституциясы бойынша президенттік басқару нысанындағы зайырлы мемлекет. Өзбекстан көпұлтты ел болып табылады, онда 120-дан астам ұлт өкілдері тұрады. Негізгі халқы өзбектер болып келеді. Ел индустриалды-аграрлы мемлекет саналады және табиғи ресурстарға бай.",Өзбекстанның негізгі халқы кімдер?,өзбектер,ethno,258,этно
"Әр бір жас кезеңдеріне сай суицидальді белсенділік тән болады.
- Балалық шақ – 13 жасқа дейін;
- Жеткіншектік кезең – 13-16 жас; 
- Жастар арасы - 16-29 жас;
- Ересектер арасы – 30-35 жас;
- Қарттық кезең – 55-70 жас.",Қандай жас кезеңінде суицидалды белсенділік ең жоғары болады?,Жастар арасы - 16-29 жас.,psychology,0,психология
"1776 ж. 4-шілдеде Тәуелсіздік декларациясы қабылданды, онда АҚШ-тың құрылғандығы жарияланды. 13 ағылшын отары бірігіп, дербес мемлекетке айналды, 1-Америка-буржуазиялық революциясы деп аталған тәуелсіздік соғысында Англия жеңіліс тапты. 1783 ж. бітім шарты бойынша Англия АҚШ-тың тәуелсіздігін мойындады. 1787 ж. АҚШ Конституциясы қабылданып, елдің бірінші президенті болып Джордж Вашингтон сайланды.",АҚШ-тың тәуелсіздігі қашан жарияланды?,1776 ж. 4 шілдеде,history,0,Тарих
"Антивирустардың қарсылығы жағдайында эпидемия қисығы Кермак-Маккендрик теңдеулер жүйесінің шешіміне сәйкес келуі тиіс. Мұндай көрініс шынайы өмірде жиі бақыланады. Пошталық протоколдарды қолданатын құрттардың таралу қисығы жоғарыда айтылған қисықтарға ұқсайды, бірақ жалпы таралу жылдамдығы біршама төмен. Өйткені, «пошталық» құрт тікелей кез-келген желі торабына қатынаса алмайды, ол залалданған машинада бар пошталық адреспен ғана байланыса алады. Осындай эпидемия бірнеше айға созылуы мүмкін.",Пошталық құрттардың таралу жылдамдығы неге төмен болады?,"Себебі олар тікелей кез-келген желі торабына қатынаса алмайды, тек залалданған машинадағы пошталық адреспен байланыса алады.",IT,0,IT
"Республиканың негізгі заңы - 1992-ші жылы 30-шы қарашада қабылданған Татарстан Республикасының Конституциясы. Конституция бойынша Татарстан - демократиялық құқықтық мемлекет. Татарстан Республикасының юрисдикциясы субъектілері үшін шығарылған федералдық заң мен Татарстан Республикасының нормативтік құқықтық актісі арасында қайшылық болған жағдайда, Татарстан Республикасының нормативтік құқықтық актісі қолданылады.",Татарстан Республикасының Конституциясы қашан қабылданған?,Татарстан Республикасының Конституциясы 1992 жылы 30 қарашада қабылданған.,social,0,social
"Құстарды топқа бөлудің әртүрлі жолдары бар - дене құрылысына, тіршілік әрекетіне және тіршілік ету ортасына байланысты. Экологиялық топтарға сулы, батпақты жерлердің құстары, орман құстары, далалық құстар және жылыстау ерекшеліктеріне қарай жыл құстары, көшпелі құстар, қыстай шығатын құстар жатады.",Қыстай шығатын құстардың ерекшелігі неде?,"Қыстай шығатын құстар жыл бойы бір аймақта тіршілік етіп, көбейеді. Олар ешқайда жылыстамайды. Мұндай құстарға қарғалар, торғайлар, сауысқандар, шымшықтар жатады.",bio,0,био
"Абай адамдардың өз даралығын сәулелендіріп, қиуадан жол тауып жүруді дәріптеген. Ол біздің қазақтар «Жалғыз біз бе? Елдің бәрі де сөйтіп-ақ жүр ғой, көппен көрген Ұлы той, көппен бірге болса болды да деген сөзді жұбаныш қылады... осы көп ақымақтың бір ақымаққа несі жұбаныш» дейді. Көппен бірдей болу ұғым жетекшілігі жағдайында алға басу мүлде мүмкін емес, бұл-тарих дәлелдеген шындық. Адамдар өз даралығын сақтауы қажет.",Абай адамдардың қандай қасиетін дәріптеді?,"Абай адамдардың өз даралығын сақтап, қиуадан жол тауып жүруді дәріптеді.",ethno,0,этно
"Лезгиндердің қоныстану аумағы Гусар, Губин және Хачмаз аудандарының бір бөлігін алып жатыр. Бірнеше лезгин елді мекендері Габалин, Исмаиллин, Оғыз және Шекин аудандарындағы негізгі Кавказ жотасының артында орналасқан. Лезгиндер басқа халықтардың өкілдерімен бірге тұратын аралас елді мекендер де бар.",Әзербайжандағы лезгиндер қандай аймақтарда тұрады?,"Гусар, Губин, Хачмаз, Габалин, Исмаиллин, Оғыз және Шекин аудандарында.",geo,0,гео
Қазақстан Республикасы — президенттік басқару формасындағы біртұтас мемлекет. Республиканың ең жоғары өкілді органы — Парламент. Ол республиканың заң шығару қызметін жүзеге асырады.,Қазақстанның басқару формасы қандай?,Қазақстанның басқару формасы президенттік басқару формасы.,politics,0,politics
"Жұмыстық мәшинелер заттың (материалдың, т.б.) пішінін, қасиетін, күйін, орналасу қалпын өзгертуге арналған. Оны технологиялық мәшине (металл кесу станогы, тоқыма станогы, құрылыс мәшинесі, т.б.), көлік мәшинесі (автомобиль, ұшақ, т.б.) және тасымалдау мәшинесі (конвейер, элеватор, көтергіш кран, т.б.) деп ажыратады.",Жұмыстық машиналардың қандай түрлері бар?,"Технологиялық машиналар, көлік машиналары және тасымалдау машиналары.",materials,0,materials
"Құрманғазы ауданы — Атырау облысының батысындағы әкімшілік бөлік. Аудан 1928 жылы құрылған. Жер көлемі - 20,8 мың км². Халық саны 2023 жылғы мәліметке сәйкес 56,1 мың адам болды. Әкімшілік орталығы — Құрманғазы (бұрынғы Ганюшкин) ауылы. Ауданның теңіз жағалауында көптеген аралдар, түбектер, шығанақтар кездеседі. Аудан тарихында халқымызды еуропалық мәдениетке үндеп, өркениетті елдердің мәдени-рухани мұрасына жақындауға, білім-ғылымды игеруге көп үгіттеген М.Бекмұханбетовтің еңбектері аса зор болды.",Құрманғазы ауданының жер көлемі қанша?,"20,8 мың шаршы километр",geo,0,geo
"Пайдалы қазбаларды өндіріп алудың бірнеше жолы бар. Бірінші, ашық түрде руда табылған мекенді алқапқа айналдырып, қазып алу. Бұл экономикалық тұрғыдан өте үнемді тәсіл болып келеді. Себебі бұл жолмен қазуға салыстырмалы тұрғыдан көп техникалық жабдықтар қажет болмайды. Көмір қазып алудағы шахта тәсілі біршама көп қаржыны талап етеді. Сондықтан көмірдің бағасы қымбаттау болып келеді. Ал мұнайды алу тәсілі де өте тиімді ойластырылған. Оны мамандар труба арқылы сорып Жер бетіне шығарады. Одан бөлек, сораппен (насос) шығару жолы да кең қолданысқа енген.",Кен өндірудің бірінші әдісі қандай,"ашық түрде руда табылған мекенді алқапқа айналдырып, қазып алу",materials,61,materials
"Португалия Атлант мұхиты жағалауында орналасқан. Елдің солтүстік бөлігінде Месста таулы қыраты (ең биік нүктесі 1991 м), Тежу өзенінің оңтүстігіне қарай Португалия ойпаты, оңтүстік шетінде Серра-да-Алгарви аласа таулы өлке (902 м-ге дейін) жатыр. Климаты субтропиктік, жерортатеңіздік. Қаңтарда орташа температура 5-10°C, маусымда 20-27°C. Жылдық жауын-шашын мөлшері 400 мм (оңтүстігінде), 800 мм (солтүстігінде) және 1200-2500 мм (тауда). Ірі өзендері - Дору, Тежу, Гвадиана.",Португалияның климаты қандай?,"Португалияның климаты субтропиктік, жерортатеңіздік.",geo,0,geo
"Алматы облысы — Қазақстан Республикасының оңтүстік-шығысындағы әкімшілік бөлігі. Жерінің аумағы 105,3 мың км2. Облыс аумағында 9 аудан және 2 облыстық маңыздағы Қонаев қаласы бар. Тұрғыны 1 505 984 адам (2023). Әкімшілік орталығы — Қонаев қаласы.",Алматы облысының жер көлемі қанша?,"105,3 мың км2",geo,96,geo
"Ғылым зерттеуден тұрады, онда сәуегейлік, интуиция, эмоция, көңіл-күй, қалау, діни көріпкелдік секілділер қабылданбайды. Қазір академиялық ірі зерттеулерді мемлекеттік ұйымдар мол қаржымен ұжымдық жүргізетін болды.",Ғылыми зерттеулерде қандай факторлар қабылданбайды?,"сәуегейлік, интуиция, эмоция, көңіл-күй, қалау, діни көріпкелдік секілділер",science,30,science
"Қазақстан Республикасында республикалық референдум өткізу тәртібі Конституцияда және арнайы заңдарда белгіленген. Референдумға қатысуға құқықты азаматтардың жартысынан астамы дауыс беруге қатысса, референдум өткізілген болып есептеледі. Референдумға қойылатын мәселе азамат оған ""иә"" немесе ""жоқ"" деп бір жақты жауап беретіндей, не ұсынылған бірнеше шешімдердің біреуін таңдай алатындай деңгейде болуы тиіс.",Қазақстан Республикасында референдум қалай өткізіледі?,"Референдумға қатысуға құқықты азаматтардың жартысынан астамы дауыс беруге қатысса, референдум өткізілген болып есептеледі. Референдумға қойылатын мәселе ""иә"" немесе ""жоқ"" деп жауап беруге немесе бірнеше нұсқадан таңдауға мүмкіндік беретіндей болуы керек.",politics,0,саяси
"1949 жылдан бастап Франциядағы, Англиядағы, АҚШ-тағы, Бразилиядағы, Жапониядағы, тіпті, Аустралиядағы барлық әйгілі басылымдар сол кездегі француз сәнгері Кристиан Диордың үміткеріне айналған қытайдан шыққан Алла Илчунның кербез моделі туралы фотосуреттер және жазбалармен толықты.",Алла Илчун қандай елдерде танымал болды?,"Франция, Англия, АҚШ, Бразилия, Жапония, Аустралия",bio,0,био
"Белгілі «Әуенді бархан» құмды тауының биіктігі 120 метр және шамамен 3 км ұзындығы саябақтың бір бұрышында өзеннен бірнеше километрде немесе Үлкен және Кіші Қалқан таулары арасында орналасады. Бұл құмды тау ұсақ таза құмнан, желі болғанда тау ""ән"" салып, даусы бірнеше километрге жетеді және органның даусын еске түсіреді.",«Әуенді бархан» құм тауының биіктігі қанша?,120 метр,geo,47,geo
"Модельдеу әдісінің мәні таным субъектісі таным объектісінің түпнұсқасы туралы оның түпнұсқадан үнемі айырмашылығы бар моделін зерттей отырып, қосымша ақпарат алатындығынан көрінеді. Сондықтан модельдеу аналогия әдісінің бір түрі болып есептеледі. Мұндайда ақпарат кешіру модель мен түпнұсқа ұқсастығының деңгейіне байланысты.",Модельдеу әдісінің мәні неде?,"таным субъектісі таным объектісінің түпнұсқасы туралы оның түпнұсқадан үнемі айырмашылығы бар моделін зерттей отырып, қосымша ақпарат алатындығынан көрінеді",biblio,41,biblio
"Солтүстік Атлант Шарты Ұйымының (НАТО) мүшесі, Люксембург, 1967 жылы міндетті әскери қызметті алып тастап, 3000 адамнан тұратын армияны қолдады. Жандармерия 2000 жылы полиция күшімен біріктіріліп, Ұлы Дукал полициясын құрды. Әскер басы - Люксембург Ұлы Герцогы, бірақ тиімді бақылау Қорғаныс министріне тиесілі.",Люксембургтің қарулы күштерінің саны қанша?,Люксембургтің армиясы 3000 адамнан тұрады.,military,0,military
1990 жылы 11 наурызда ел тәуелсіздігін қалпына келтіру жарияланды. 1991 жылы 6 қыркүйекте КСРО Мемлекеттік кеңесі Литваның тәуелсіздігін мойындады.,Литва қай жылы тәуелсіздігін жариялады?,1990 жылы,history,0,history
"Саясат - қоғамдық өмірдің маңызды саласы. Ол мемлекетті басқару өнері, қоғамдық істерді реттеу болып табылады. Саясаттың негізгі функциялары - қоғамдық өмірдің негізгі салаларын интеграциялау, қоғамның біртұтастығын және тұрақтылығын қамтамасыз ету.",Саясаттың негізгі функциялары қандай?,"Саясаттың негізгі функциялары - қоғамдық өмірдің негізгі салаларын интеграциялау, қоғамның біртұтастығын және тұрақтылығын қамтамасыз ету.",politics,0,саясат
"2021 жылғы 27 мамырда Алматыда кезекті саяси ведомствоаралық консультациялар өтті, оның барысында тараптар биологиялық қауіпсіздік саласындағы ресей-қазақстан әріптестігін дамытуды жалғастыру уағдаластығына қол жеткізді.",2021 жылғы 27 мамырда Алматыда өткен консультациялар нәтижесінде қандай уағдаластыққа қол жеткізілді?,2021 жылғы 27 мамырда Алматыда өткен консультациялар барысында тараптар биологиялық қауіпсіздік саласындағы ресей-қазақстан әріптестігін дамытуды жалғастыру уағдаластығына қол жеткізді.,politics,0,politics
"Икигаи (生き甲斐, [ikiɡai]) дегеніміз ""адам болу негізі"" туралы Жапондық ереже. Икигаи сөзі бір адамның өмір құнының қайда жатқанын, немесе оның өмірін бағалы ететін мақсатқа сай таңдау жасауын білдіреді. Сөзді Қазақшаға тіке аударғанда ""өмір сүруіңнің мақсаты"", немесе ""тәңертең оянып, орыннан тұруыңның түп себебі"" болып шығады. Әрбір тұлғаның икигаиы өзіне жеке және арнайы болып келеді, ол әркімнің жеке өміріндегі құндылығы мен сенімін негіз етеді. Ол тұлғаның ішкі өздік болмысын әйгілеп, соған адал түрде іс жасап, кәсіп таңдауын көрсетеді. Әр адам өз ішкі өздік болмысына сай келетін өмір сүріп, өзі қызығатын іспен/кәсіппен шұғылданғанда, оған өте жайлы сана күйі қалыптасып, бәрі жеңіл әр жағымды болады. Өзі ұнатқан іс болғандықтан адамда шаршау, жалығу, агрессия, стресс секілді жағымсыз сезімдер сирек болады. Адамның жеке өз икигаиі ешқашан адамды мәжбүрлемейді, ол әрқашан адамды шабыттандырып, жүрек тереңінен махаббатын оятып, бар қабілетін алып шығып белсенді кірісуге, әрқашан көңілді жүруге жетелейді, сөйтіп тұлға өз өміріне қанағаттана алады, өз өмірінің мәнін терең түйсіне алады. Енді оны ештеңе алаңдатпайды, ол үшін өз өмірінің мәні оның өз іс-әрекетінде жатады. Негізі еңбекқорлық дәл осы ережеге негізделгенде ғана өмір адам үшін кісен емес, бақыт майданы болады.",Икигаи қандай жағдайда өмірді бақыт майданына айналдырады?,"Еңбекқорлық икигаи ережесіне негізделгенде, өмір адам үшін бақыт майданына айналады.",philosophy,0,философия
"Тайга Еуразия мен Солтүстік Американың орасан зор алқаптарын қамтиды. Еуропаның солтүстік-батысында солтүстік полюс шеңберінен асып, Скандинавия тауларына дейін көтеріліп, оңтүстігінде 58 с.е-ке дейін түседі. Сібірдің континенттік климатына байланысты солтүстігінде 72 с.е. және оған керісінше Азияның шығыс жағалауында мұхиттық климат жағдайында оңтүстік-шығысқа (Жапон аралдарында 42 с.е. дейін) өтеді.",Тайга қандай аймақтарды қамтиды?,Тайга Еуразия мен Солтүстік Американың орасан зор алқаптарын қамтиды.,geo,0,geo
"Астурияда болған оқиғалар ақырында Испанияда болған азамат соғысының басталуына әсерін тигізді. 1934 жылы жұмысшылардың марксистік қозғалысы 1932 – 1933 жылдары басталған реформалардың жалғасуы үшін соғысты және Испания үкіметіне консерваторлық партиялардың өкілдерінің министр ретінде келуіне қарсы болды. 1934 жылы Астурияда 5 қазан күні болған көтерілістен кейін «жұмысшы-шаруа республикасы» жарияланды. Франсиско Франконың қол астында болған, көтерілісті басу үшін арналған әскер Мароккодан екі әкелінген болатын, екі апта соғыстан кейін көтерілісшілер қаруларын тастады. 1937 жылы Астурия территориясы азамат соғысы барысында көтерілісшілер әскерімен басып алынды.","Астурияда жарияланған ""жұмысшы-шаруа республикасы"" қашан болды?","""Жұмысшы-шаруа республикасы"" 1934 жылы 5 қазанда Астурияда жарияланды.",history,0,тарих
"Абай болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын көрсетеді. Ол болыстарды сайлау тәртібін, билер институтының кемшіліктерін сынайды. Абай болыстарды орыс әкімшілігі тағайындаса, халыққа пайдалы болар еді деп есептейді.",Абай болыстық пен билік институттарының қандай кемшіліктерін сынайды?,"Абай болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын, билер институтының кемшіліктерін сынайды.",social,0,social
"Алла Илчунның отбасы мен ата-бабалары туралы ақпарат онша көп емес. Оның әкесі Қуанғали Илчун теміржол инженері болған деген болжам бар. Ол Қазақстанда өмір сүрген бай әкесінің арқасында лайықты білім ала алды. Ол Түрксібтің құрылысына қатысып, революция қарсаңында Харбинде болды. Бұл қала Қытай-Шығыс теміржолының станциясы ретінде құрылып, сәйкесінше Харбинде көптеген орыстар өмір сүрді. Қуанғали Илчун мұнда опера әншісі, әдемі Татьянамен (Тамара) кездесті. Олар отбасын құрып, көп ұзамай олардың қызы Алла дүниеге келді.",Алла Илчунның әкесі кім болды?,Қуанғали Илчун,bio,0,био
"Алтыннан монета (ақша) жасайды (тұтынуға шығарылған қағаз ақшаның қорғауышы ретінде банкта жатады); тіс салады, баска металдардың бетіне жалатады және әсемдікке тұтынатын әшекей бұйымдар жасайды.",Алтынды не үшін қолданады?,"Монета (ақша), тіс салу, басқа металдардың бетін жалату және әшекей бұйымдар жасау үшін қолданады.",materials,0,материалдар
"Ат-Тиджанийаның көптеп орныққан жері Тунисте. Оның шейхтері түрік өкіметінің, ал тәуелділік орнаған соң француз өкіметінің қолдауына сүйенді. Дәл сол тұста Мароккодағы ат-Тиджанийаның жолын қуушылар Айн-Мәдилік шейхтерді өздеріне қызмет етуге тырысқанына қарамастан, француздармен бірлесіп істеуден бас тартты. XIX ғасырдың басында-ақ ат-Тиджанийаның ілімі Мавритания жұртшылығының арасына кең тарады. Бауырластықтың мұққаддамы Мұхаммед әл-Хафиздің мавритандық Идау Әли атты құдіретті де, үлкен тайпаның ат-Тиджанийаның жолын қуушылар етуге қолы жетті. Бауырластықтың діни және саяси басшысы Омар қажыға (1864 ж.ө.) Батыс Африканың айтарлықтай территориясын бағындырып алудың сәті түсіп, тиджани мемлекеттін құрды.",Ат-Тиджанийа бауырластығы қай елдерде көп тараған?,"Тунис, Марокко, Мавритания және Батыс Африка елдерінде көп тараған.",religion,0,дін
"1456 жылы Әбілқайыр хан бастаған рулар бірлестігі Қазақ хандығын құрды. Бұл хандық Қазақ даласының көп бөлігін біріктірді және қазақ халқының қалыптасуына үлкен үлес қосты. Қазақ хандығының астанасы Сырдария өзенінің бойында орналасқан Сығанақ және Түркістан қалалары болды.

Қазақ хандығының негізгі билеушілері Керей және Жәнібек хандар болды. Олар хандықты нығайтып, оны үлкен саяси және экономикалық күшке айналдырды. Керей мен Жәнібектің кезінде Қазақ хандығы көршілес мемлекеттермен тығыз қарым-қатынас орнатты.

Қазақ хандығы XVIІ ғасырдың басында ыдырап, оның аумағында Ресей империясымен одақтас хандықтар пайда болды. Алайда, Қазақ хандығы қазақ халқының мемлекеттілігін құрудағы алғашқы және ең маңызды қадам болды.",Қазақстан тарихындағы Қазақ хандығының орны қандай?,Қазақ хандығы XV-XVI ғасырларда құрылған және қазақ халқының мемлекеттілігінің негізін қалаған тарихи маңызды елдің атауы болып табылады.,history,0,history
"Әділ Құрманжанұлы Ахметов – филология ғылымдарының докторы, профессор. Ол Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің ректоры, ҚР Парламенті Сенатының депутаты болған. Ғалым түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдерді зерттеген. Сондай-ақ, Америкалық үндістердің алтайлық тегі туралы еңбек жазған.",Әділ Ахметов қандай ғылыми дәрежелерге ие болған?,"Филология ғылымдарының докторы (1995), профессор (1997).",history,0,history
"Португалия БҰҰ-ға (1955), Еурокеңеске (1976), НАТО-ға (1949) және Еуроодаққа (1993) мүше болып табылады. Сонымен қатар, ол Еуропа Кеңесі мен НАТО-ның мүшесі. Португалия АҚШ-пен тығыз әскери-саяси ынтымақтастықта болды.",Португалия қандай халықаралық ұйымдарға мүше?,"Португалия БҰҰ, Еурокеңес, НАТО және Еуроодақ сияқты халықаралық ұйымдарға мүше.",social,0,social
"Өзбекстан халқы этникалық топтар бойынша 1926 – 2021 жылдар аралығында өзгеріске ұшырады. Өзбектердің үлесі артып, басқа ұлттардың үлесі азайған. Бұған өзбек халқының табиғи өсімінің жоғары болуы және басқа ұлттардың, әсіресе орыстардың Өзбекстаннан көшіп кетуі себеп болды.",Өзбекстан халқының этникалық құрамындағы өзгерістерге не себеп болды?,"Бұған өзбек халқының табиғи өсімінің жоғары болуы және басқа ұлттардың, әсіресе орыстардың Өзбекстаннан көшіп кетуі себеп болды",ethno,146,этно
"Жасанды интеллект жеке ғылыми бағыт ретінде XX ғасырдың екінші жартысында пайда болды (бұл кӛбінесе, кибернетиканың дамуына тәуелді болатын). Басқару талдау, салыстыру, ақпаратты ӛңдеу, болжамды жасау, жорамалдың дұрыстығын дәлелдеу (яғни интеллектуалды қызметіне жататын операциялар) негізінде шешімді қабылдаумен байланысты болады.",Жасанды интеллект қандай операцияларды қамтиды?,"Жасанды интеллект басқару талдау, салыстыру, ақпаратты өңдеу, болжамды жасау, жорамалдың дұрыстығын дәлелдеу сияқты интеллектуалды қызметке жататын операцияларды қамтиды.",IT,0,IT
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары. Тарихи маңыздылығына қарамастан, Лао Цзы аса танымал емес тұлға болып қала береді. Оның өмірі туралы негізгі ақпарат көзі-Сыма Цянның тарихи жазбалары.",Лао-цзы қай ғасырларда өмір сүрген?,VI-V ғасырларда,bio,0,био
"Аустрияның пайдалы қазбалары: қоңыр көмір, мұнай мен газ, темір рудасы, магнезит, графит, қорғасын, мырыш, мыс, ас тұзы.",Аустрияда қандай пайдалы қазбалар бар?,"Аустрияда қоңыр көмір, мұнай, газ, темір рудасы, магнезит, графит, қорғасын, мырыш, мыс, ас тұзы сияқты пайдалы қазбалар бар.",materials,0,materials
"Қазақстан Республикасы — Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан мемлекет. Батысында Еділдің төменгі ағысынан, шығысында Алтай тауларына дейін 3 000 км-ге, солтүстіктегі Батыс Сібір жазығынан, оңтүстіктегі Қызылқұм шөлі мен Тянь-Шань тау жүйесіне 1 600 км-ге созылып жатыр.",Қазақстан Республикасы қандай аймақта орналасқан?,Қазақстан Республикасы Шығыс Еуропа мен Орталық Азия аймағында орналасқан.,geo,0,geo
"Біздің дәуіріміздің басында Польша аумағында герман тайпаларының скирлер мен лугистердің тұру фактісі белгілі болды. Содан кейін олардың орнын Вильбар мәдениетінің готтары басты. 1 мыңжылдықтың ортасында Польшаның оңтүстігін аландар мен түркі тайпалық бірлестіктері басқарды. Балтық Велбар мәдениеті Қырым готтарымен дәлелсіз байланысты. 1 мыңжылдықтың аяғында батыс шалғындар (олардан ел атауы), лендзяндар (олардан көршілес поляхтардың аты: «поляхтар»), куявяндар, померандықтар, мазовшандар, висландар, 1-мыңжылдықтардың аяғында тайпалар, Сленсийлер (Силезияда) т.б..",Польша аумағында қандай тайпалар мекендеген?,"Польша аумағында герман тайпалары скирлер мен лугистер, Вильбар мәдениетінің готтары, аландар мен түркі тайпалық бірлестіктері, батыс шалғындар, лендзяндар, куявяндар, померандықтар, мазовшандар, висландар, Сленсийлер (Силезияда) және басқа тайпалар мекендеген.",history,0,история
"Климаты теңіздіктен континентікке қарай ауыспалы. Жағалауларындағы аудандарда климат неғұрлым жұмсақ; шығыс және оңтүстік-шығыс бағыттарда оның континенттігі артады. Ақпандағы орташа темп-ра –6°C, шілдеде 17°C-қа тең. Эстонияда ұзындығы 10 км-ден асатын 420 өзен бар. Неғұрлым маңызды өзендері: Пярну, Эмайыги, Нарва-Казари. 1000-нан аса көл мен су қоймалары бар (бүкіл ел аумағының 4,8%-ы). Ең ірілері;  Пейпси, Выртсъярв, Суурлахт.",Эстонияның ең ірі көлдері қандай?,"Эстонияның ең ірі көлдері Пейпси, Выртсъярв және Суурлахт.",geo,0,geo
"Қырғызстан мұздықтары республиканың тұщы су қорын құрайды, сонымен бірге Орталық Азия аймағы және өзендер үшін азық-түліктің негізгі көздері болып табылады. Республикада 8000-ға жуық мұздақ бар, Қырғызстан аумағының 4% (шамамен 8000 км2). бірақ мәңгі қармен бірге, олар елдің аумағының 40,5%-ын (шамамен 81 000 км2) алады. Бұл Кавказ және Альпі мұздықтарының ауданынан әлдеқайда көп, бірге жиналды. Мұздақтарда шамамен 650 км 3 мұз сақталады.",Қырғызстанда қанша мұздық бар,8000-ға жуық мұздақ бар,geo,170,geo
"Астурия немесе Астуриялық княздік - Испанияның солтүстігіндегі автономды бірлестік және аудан. Бискай шығанағының жағалауында орналасқан. Әкімшілік орталығы - Овьедо, ірі қаласы - Хихон. Территориясы 10 603,57 км², халқы 1 085 289 адам (2009 ж.). Астурияда өзінің тілі - астуриялық тіл қолданылады. Аудан территориясымен Кантабрий таулары өтеді. Астурияда 4 биосфералық қорығы, 5 ұлттық паркі, 10 табиғи қорығы, 10 табиғи территориясы және 35 табиғат ескерткіштері бар. Климаты мұхиттық, жауын-шашын мол. Астуриялық өзендер қысқа, бірақ саны көп.",Астурияның табиғи ерекшеліктері қандай?,"Астурияда 4 биосфералық қорығы, 5 ұлттық паркі, 10 табиғи қорығы, 10 табиғи территориясы және 35 табиғат ескерткіші бар. Аудан территориясымен Кантабрий таулары өтеді.",geo,0,гео
"Файл түрі (ағылш. File type) файл сипаттамасының белгісі. Файл түрі осы файлды ашу үшін пайдаланылатын бағдарламаны, мысалы, Microsoft Word бағдарламасын айқындайды. Файл түрлері файл атауының кеңейтімімен сәйкес келеді. Мысалы, .txt немесе .log деген кеңейтімі бар файлдардың түрі «мәтіндік құжат» болады да, оларды кез келген мәтін өңдегішті пайдалану арқылы ашуға болады.",Файл түрі не үшін қажет?,Файл түрі осы файлды ашу үшін пайдаланылатын бағдарламаны айқындайды.,IT,0,IT
"Әлеуметтiк төңкерiстер себептерiне танымал орыс-америка әлеуметтанушысы П.Сорокин ерекше түсініктеме берді. Төңкерістерді зерттеуге ол ""Төңкерістің әлеуметтік негіздері"" атты еңбегін арнады. Осы еңбектегі ең маңызды қағида: ""Кез келген төңкерістің алғышарты көпшілік тұрғындардың ауыздықталмас ырықсыз сезімге бой алдыруы және ол сезімді қанағаттандыратындай ешқандай мүмкіндіктердің болмауы"".","П.Сорокиннің пікірінше, төңкерістің алғышарты қандай?",Көпшілік тұрғындардың ауыздықталмас ырықсыз сезімге бой алдыруы және ол сезімді қанағаттандыру мүмкіндігінің болмауы.,social,0,social
"Қазақстан Республикасы — Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан мемлекет. Батысында Еділдің төменгі ағысынан, шығысында Алтай тауларына дейін 3 000 км-ге, солтүстіктегі Батыс Сібір жазығынан, оңтүстіктегі Қызылқұм шөлі мен Тянь-Шань тау жүйесіне 1 600 км-ге созылып жатыр.",Қазақстанның географиялық орналасуы қандай?,"Қазақстан Еуразия құрлығының орталық бөлігінде орналасқан. Ол батыста Еділ өзенінің төменгі ағысынан, шығыста Алтай тауларына дейін 3000 км-ге созылып жатыр. Солтүстігінде Батыс Сібір жазығымен, оңтүстігінде Қызылқұм шөлі мен Тянь-Шань тау жүйесімен шектеседі.",geo,0,geo
"2020 жылы жаздық егіс 4,9 млн. га алқапқа жоспарланған, оның ішінде дәнді және дәнді бұршақты дақылдар — 4,4 млн га. Майлы дақылдардың егістерін 254,0 мың га көлемде орналастыру жоспарлануда, 16,1 мың га — картоп, көкөністерді 3,4 мың га-ға отырғызу жоспарланған. Мал азықтық дақылдарының жазғы егісін 181,0 мың га алқапқа орналастыру жоспарлануда.",2020 жылы Ақмола облысында қанша гектар жерге картоп отырғызу жоспарланған?,"16,1 мың",materials,192,materials
"Қимақ қағанаты кезінде, қазіргі қала аумағында қағанат билеушісінің жазғы резиденциясы болған ортағасырлық Имакия қаласы орналасқан. 1720 қаланың орнында форпост пайда болды, 1838 жылы форпост станицаға айналды, ал, 1861 жылы сәуірде Павлодар атаумен штаттан тыс қала мәртебесін алды. 1868 жылы қала уездік мәртебеге ие болды, 1938 жылы Павлодар облысының орталығына айналады.",Павлодар қаласының тарихи негізі қандай?,Павлодар қаласының тарихи негізі Қимақ қағанаты кезіндегі Имакия қаласы болып табылады.,history,0,history
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Абай Наурыз тойы туралы қандай тұжырым жасайды?,"Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, көктем мерекесі екенін ашық жазады.",ethno,0,Ethno
"Аралас кәсіпорын– меншік нысандары алуан түрлі кәсіпорын, оның қызметі бірлескен қызметті жүзеге асырушы серіктестердің үлеспұлдық жарналарына негізделген.",Аралас кәсіпорынның қызметі неге негізделген?,Серіктестердің үлеспұлдық жарналарына.,economics,0,экономика
"Ағылшындардың басым көпшілігі қала тұрғындары (90%), өнеркәсіпте, саудада, әлеуметтік қамсыздандыру саласында еңбек етеді. Қалалықтардың жартысы 7 үлкен аймаққа (конурбацияға) шоғырланған, ең ірісі — Үлкен Лондон (6,9 млн.). Ал кейбіреулері ауыл шаруашылығымен айналысады.",Ағылшындардың негізгі кәсіптері қандай?,"өнеркәсіп, сауда және әлеуметтік қамсыздандыру салаларында еңбек істейді",social,53,социал
"Қырғызстанда әртүрлі мәртебелерден тұратын 88 ерекше қорғалатын (ООПТ) табиғи аумақ бар: табиғат қорлары, қорлар, табиғи парктер, ғибадатханалар, биосфералық аумақтар. 00ПТ барлығы 1 476 121,6 гектар, немесе 14 761,21 км ² (республика аумағының 7,38%). Мысалы, Бүгінгі таңда: 1998 жылы «Ыссық-Құл» биосфералық аумағы 4 314,4 мың га (әкімшілік аумақ) Ыстықкөл), қолданыстағы заңнамаға сәйкес ерекше қорғалатын табиғи режиммен ұлттық деңгейде қорғалатын табиғи аумақтар мәртебесіне теңестіріледі.",Қырғызстанда неше қорғалатын табиғи аумақтар бар?,88 ерекше қорғалатын (ООПТ) табиғи аумақ бар,ecology,43,eco
"Қазақстанда бірнеше ғылыми орталықтар мен зертханалар жұмыс істейді. Олардың ішіндегі ең ірілері: Ядролық физика институты, Ұлттық ғарыштық зерттеулер және технологиялар орталығы, Ұлттық нанотехнологиялар зертханасы. Бұл орталықтар ядролық физика, ғарыштық технологиялар, нанотехнологиялар салаларында зерттеулер жүргізеді. Қазақстан ғалымдары осы салаларда жетістіктерге қол жеткізді.",Қазақстанда қандай ғылыми орталықтар мен зертханалар бар?,"Ядролық физика институты, Ұлттық ғарыштық зерттеулер және технологиялар орталығы, Ұлттық нанотехнологиялар зертханасы.",physics,0,physics
"Францияға келген Тамара ұзақ уақыт жұмыс таба алмады: оның  Шанхайлық тіс дәрігері дипломы бұл жерде қабылданбады. Алайда, ол өзінің бір кездері ән салуға әуес болғанын есіне алып, Париж консерваториясына түсіп, оны сәтті аяқтады.",Тамара Париж консерваториясына неліктен түсті?,"Өзінің бір кездері ән салуға әуес болғанын есіне алып, сондықтан консерваторияға түсті.",bio,0,био
"Украина экономикасының негізгі салалары ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, көлік және байланыс болып табылады. Ел әлемдегі ірі бидай экспорттаушылардың бірі.",Украинаның экономикасында қандай сала басым?,ауыл шаруашылығы,economics,40,экономика
"Климаты — қатаң континенттік, қаңтардың орташа температурасы –8°С, шілденікі +21°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 100 — 150 мм. Салқындықпен жылылық жиі ауысып тұрады. Жазда ыстық кейде 40-43 градус болса, қыста суық 20-25 градусқа жетеді.",Құрманғазы ауданының климаты қалай сипатталады?,"Қатаң континенттік климат, қыста суық -20-25°C, жазда ыстық 40-43°C",meteorology,0,метео
"Тарантино өзінің фильмдерінде зорлық-зомбылықты шамадан тыс көрсетілуі үшін сыналады. Бірақ кейбір сыншылардың айтуынша, ол зорлық-зомбылықты көрермендерде күшті сезімдер туғыздыру үшін қолданады және ол баяндау құралы болып табылады. Сонымен қатар, оның фильмдерінде тым көп диалогтар бар екені де айтылады.",Тарантиноның фильмдеріндегі зорлық-зомбылық пен диалогтар қалай бағаланады?,Зорлық-зомбылық көрермендерде күшті сезімдер туғыздыру үшін қолданылады және баяндау құралы болып табылады. Ал диалогтар тым көп деп есептеледі.,art,0,art
Кавказ — Қара және Каспий теңіздері аралығында орналасқан Еуразиядағы тарихи-жағрапиялық өңір. Мұнда ТМД құрамына өнетін екі ел орналасқан.,Кавказ қандай тарихи-жағрапиялық өңірге жатады?,Еуразиядағы,geo,58,geo
"Егер решетканың бір түйінінен (нүктесінен) шығатын үш түзу сызықты координата осьтері деп алсақ, ол осьтегі түйіндер аралығының қашықтығын бірлік етіп алсақ, онда кристалдардың кез келген жағының горизонталь қалпын—үш бетін сан арқылы көрсетуге болады. Мысалы, кристалдың ABC жағының координаталық үш осьтегі кесінділері бүтін сандармен белгіленеді. I немесе ОХ осіндегі кесінді (проекция) a, II немесе ОУ осіндегі кесінді (проекция) в, III немесе OZ осіндегі кесінді (проекция) с.",Кристалдардың жақтарының горизонталь қалпын қалай көрсетуге болады?,Кристалдардың жақтарының горизонталь қалпын үш координата осіндегі кесінділерін (проекцияларын) бүтін сандармен белгілеу арқылы көрсетуге болады.,math,0,math
"Абай - ислам дінін жақтаушы адам. Бірақ оның сол кезде діни оқу мен фәни оқуды талдауы, ұлттың дамуын, қоғамның алға басуын көздей отырып ғылым тарататын, ғылымнан өнеге көрсететін орыс тілі мен ғылымын, техникасын үйренуге үндеуі - ұлы кемеңгерлік. Ол «турасын ойлағанда, балаңа қатын әперме, енші берме, барыңды салсаңда, балаңа орыстың ғылымын үйрет! Мына мен айтқан жол- мал аяр жол емес» деп елге насихат жасаумен болады.",Абай қандай ғылымды үйренуге шақырды?,Абай балаларға орыс тілі мен ғылымын үйренуге шақырды.,ethno,0,этно
"Чехия 9-шы ғасырдың соңында Ұлы Моравия империясының билігіндегі Богемия герцогтігі ретінде құрылды. 1002 жылы герцогтік Қасиетті Рим империясының империялық мемлекеті ретінде ресми түрде мойындалды, ал 1198 жылы Богемия патшалығына айналды. 14-ші және 17-ші ғасырлар арасында Прага қаласы императорлық резиденция ретінде қызмет атқарған.",Богемия қай жылдары патшалыққа айналды?,1198 жылы,history,0,history
"Авторитаризм индустриалды қоғамға дейінгі билікті ұйымдастыру түрі болды. Бірқатар Азия, Африка, Латын Америкасы елдерінде бүгінгі күнге дейін авторитарлық саяси жүйелер орныққан. Олар бұл тәртіптің орнығуын ұлт азаттығы мен қайта дәуірлеуі үшін қажет деп бүркемелейді.",Авторитарлық саяси жүйелер қандай елдерде кездеседі?,"Авторитарлық саяси жүйелер Азия, Африка және Латын Америкасы елдерінде кездеседі.",geo,0,geo
"Қой өсіру адамзат тарихында неолит дәуірінен басталады. Қола дәуірінде Орталық Азия тайпалары қылшық жүнді қой өсірген. Биязы және биязылау жүнді қой тұқымдары осы кезеңде Кіші Азияда шығып, дүние жүзіне тараған.",Қандай дәуірден бастап қой өсіру басталды?,неолит дәуірінен басталды,history,28,history
"2002 жылғы халық санағының деректері бойынша католиктер халықтың 57,8%, мұсылмандар 2,4%, православиелік 2,3%, протестанттар 0,8% (Словенияның Баптисттік шіркеуінің одағы, Словенияның пятидесятнические шіркеуінің одағы, адвентистер) құрайды.",Словенияда негізгі діни ұйымдар қандай?,"Словенияда негізгі діни ұйымдар - католиктер, мұсылмандар, православиелік және протестанттар (баптистер, пятидесятниктер, адвентистер).",social,0,social
"Америка Құрама Штаттары (АҚШ) - Солтүстік Америкадағы мемлекет. Аумағы 9,5 млн шаршы км, халқы 329 млн адам (2019 ж.). Астанасы - Вашингтон қаласы. АҚШ-тың ірі қалалары: Нью-Йорк, Чикаго, Лос-Анджелес, Сан-Франциско, Филадельфия, Детройт, Бостон, Хьюстон, Вашингтон, Даллас, Питтсбург, Балтимор, Сиэтл. АҚШ батыс жарты шарындағы ірі ел, оның аумағы негізінен Солтүстік Америкада орналасқан.",АҚШ-тың географиялық жағдайы қандай?,"АҚШ шығысында Атлант мұхитымен, батысында Тынық мұхитпен шайылады. Солтүстікте Канадамен, оңтүстікте Мексикамен шектеседі.",geo,0,Гео
"Болеслав Киев князі Святопольк қарғыс атқанымен туысқан болып, оны ағасы Ярослав Данаға қарсы қолдап, 1018 жылы Киевті басып алды; 1025 жылы патша атағын алды. Оның ұлы Миешко II Жалқау, Германиямен, Богемиямен және Ресеймен бір мезгілде соғысуға мәжбүр болды, әкесінің барлық дерлік жаулап алуларынан, соның ішінде 1033 жылы бас тартқан корольдік атақтан айырылды.",Болеслав қандай маңызды оқиғаларға қатысты және оның ұлы Миешко II-нің билігі қалай өтті?,"Болеслав Киев князі Святопольк қарғысты қолдап, 1018 жылы Киевті басып алды және 1025 жылы патша атағын алды. Ал оның ұлы Миешко II Германия, Богемия және Ресеймен бір мезгілде соғысуға мәжбүр болып, әкесінің жаулап алған жерлерінен, соның ішінде 1033 жылы алған корольдік атағынан айырылды.",history,0,история
"Кен байлықтарынан мұнай мен газ, құрылыс тастары, қиыршық тастар, әктас, кірпіш құятын саз балшық бар. Өнеркәсіп орындары құрамына Құрманғазы мұнай өндіру кәсіпорны, ""Дәулет"", ""Каспийбалық"", ""Дельта-Каспий"" ЖШС-тері, ""Мақаш"", ""Ақжонас"", ""Жаңажол"", ""Нұржау"", ""Наурыз"", ""Жазира"", ""Еділ"", ""Тұңғыш"", ""Мұрагер"", ""Қызылтаң"" балық аулау ӨК-тері, Ганюшкиндегі май, Шортанбайдағы балық зауыттары кіреді.",Құрманғазы ауданында қандай кен байлықтары бар?,"Мұнай, газ, құрылыс тастары, қиыршық тастар, әктас, кірпіш құятын саз балшық",materials,0,materials
"Грек эстетикасын сонау грек мәдениетінің архаикалық немесе гомерлік (Гомердің ""Илиада"", ""Одиссеясы"" дүниеге келген уақыт) кезеңінен бастаса да болады. Антикалық эстетиканың орталық категориясының бірі болып табылатын ""гармония"" ұғымы Гомердің ""Одиссеясында"" өзінің бастапқы нақты заттық мағынасында беріледі. Онда ""гармония"" деп қайық жасалған ағаш кесінділерін біріктіруші қыстырғышты, шегені айтатын болған.","""Гармония"" ұғымы грек эстетикасында қалай қалыптасқан?","""Гармония"" ұғымы бастапқыда Гомердің ""Одиссея"" поэмасында нақты заттық мағынада, яғни қайық жасауда ағаш кесінділерін біріктіруші қыстырғыш, шеге ретінде қолданылған. Кейінірек бұл ұғым эстетикалық категория ретінде қалыптасып, үйлесімділікті білдіретін болған.",history,0,history
"Темір барлық ірі өнеркәсіп пен машина жасау өндірісінің негізгі металы болып табылады. Темір кендері туралы кейін айтылады. Өйткені жеке элемент түрінде кездесетін темірдің өндірістік маңызы жоқ , тек минералогиялық қана маңызы бар.",Темірдің қандай маңызы бар?,Темір барлық ірі өнеркәсіп пен машина жасау өндірісінің негізгі металы болып табылады.,materials,0,materials
"Әртүрлі заттарды, денелерді санағанда, біз натурал сандарды қолданамыз. Натурал сандардың айырымы түрінде өрнектеуге болатын сандар жиынын бүтін сандар дейміз.",Бүтін сандар қалай анықталады?,Натурал сандардың айырымы түрінде өрнектеуге болатын сандар жиыны бүтін сандар деп аталады.,math,0,math
"Етті бағытта өеірілетін тауық қолтұқымдары. Тауық еті жеңіл әрі сіңімді. Оның құрамында адам ағзасына қажетті нәруыз, витаминдер, химиялық элементтер көптеп кездеседі. Бұл бағытта виандот, род-айленд, шантеклер, доминикан, дисерсей, корниш, плимутрок қолтұқымдары өсіріледі.",Етті бағытта қандай тауық қолтұқымдары өсіріледі?,"виандот, род-айленд, шантеклер, доминикан, дисерсей, корниш, плимутрок",bio,180,био
"Қырғызстан — Орталық Азиядағы бірден-бір мал шаруашылығы басым ел. Ол Қырғызстан жерінің басым бөлігінің таулы болуымен, өнделетін жер үлесі көрсеткітттінің төмендігімен түсіндіріледі. Қой малының саны мен жүн өндіруден ТМД елдері арасында Ресей мен Қазақстаннан кейін 3-орын алады.",Қырғызстанның негізгі шаруашылық саласы қандай?,мал шаруашылығы,ecology,41,eco
"Бұқаралық көңіл-күйдің негізгі қызметтері - саяси-психологиялық дайындық, адамдардың үлкен қауымдастығының әлеуметтік-саяси әрекетін қалыптастыру және себебін қамтамасыз ету. Бұқаралық көңіл-күй топты біріктіре отырып бұқаралық әрекетке айналады.",Бұқаралық көңіл-күйдің негізгі қызметтері қандай?,"Бұқаралық көңіл-күйдің негізгі қызметтері - саяси-психологиялық дайындық, адамдардың үлкен қауымдастығының әлеуметтік-саяси әрекетін қалыптастыру және себебін қамтамасыз ету.",politics,0,саясат
"Абай қазақ халқының әлеуметтік жағдайын, олардың өмір салтын, мінез-құлқын, қоғамдағы кемшіліктерді сынайды. Ол қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды. Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды. Ол болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын көрсетеді.",Абай қазақ халқының қандай мінез-құлқын сынайды?,"Абай қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуын, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуін, рас сөздің аз болуын, қызметке таласуын, жалқаулықты сынайды.",social,0,social
"Көл дөңгелек-жұмыртқа тәрізді формада, солтүстіктен оңтүстікке қарай созылып жатыр. Максималды тереңдігі 18 м, тереңдігі 10-нан 12 метр тереңдікті көл түбінің 30%, ал екі метрден кем тереңдікті 30% алып жатыр. Көлде 1,4 млрд м3-ге жуық су жиналады. Желді күндері судың бетін ақ бұйра толқындар жауып, оның шуылы нағыз теңізді еске түсіреді. Шалқар көлінің суы тұзды хлоридті-натрийлі минералды су типіне жатады. Су құрамында тұз қышқылы, кальций гидрокарбонат, магний және өмірге қажетті басқа да минералды элементтер бар. Бұның өзі оның құрамы теңіз суымен ұқсас, экологиялық жағдайы демалушылардың сауығуына септігін тигізеді.",Шалқар көлінің максималды тереңдігі қандай?,18 м,geo,0,гео
"Театрда романтизм 1810 — 40 ж. қалыптасты. Белгілі романтик актерлер: Э.Кин (Англия), Л.Девриент (Германия), Г.Модена, А.Ристори (Италия), М.Дорваль, А.Л. Фредерик-Леметр (Франция), П.С. Мочалов (Ресей), П.Адамян (Армения), Г.Араблинский (Әзірбайжан), Э.Форрест, Ш.Кашмен (АҚШ), Г.Эгрешши (Венгрия), т.б. Дүниедегі әділетсіздік атаулыға қарсы болу, терең гуманизм бұл актерлерді бір идеяға жұмылдырды.",Театрда романтизм қандай жылдары қалыптасты?,1810 — 40 жылдары,theater,0,театр
Астана қаласының халқы негізінен көші-қон ағыны есебінен өсіп келеді. 2009 жылы қаланың миграциялық сальдосы 31 908 адамды құрады.,Астана қаласының халқы қалай өсіп келеді?,Астана қаласының халқы негізінен көші-қон ағыны есебінен өсіп келеді.,demography,0,Демография
Болгарияда қылмыс ретінде патша билігі мен шіркеу орнықтырған құқық нормаларын бұзу түсінілген.,Болгарияда қылмыс деп не саналған?,Патша билігі мен шіркеу орнықтырған құқық нормаларын бұзу.,law,0,law
"Компьютер (ағылш. computer — «есептегіш»), ЭЕМ (электрондық есептеуіш машина) — есептеулерді жүргізуге, ақпаратты алдын ала белгіленген алгоритм бойынша қабылдау, қайта өңдеу, сақтау және нәтиже шығаруға арналған құрылғы. Компьютер дәуірінің бастапқы кезеңдерінде компьютердің негізгі қызметі — есептеу деп саналатын. Қазіргі кезде олардың негізгі қызметі — басқару.",Компьютердің негізгі қызметі қандай?,Компьютердің негізгі қызметі басқару болып табылады.,IT,0,IT
"Экономикалық ресурстар өндірісті қамтамасыз ету көздері мен құралдары болып табылады. Олардың негізгі түрлері: табиғат (шикізат, геофизика), еңбек (адам капиталы), айналым құралдары (материалдар), ақпараттық, қаржы (ақша капиталы) ресурстары. Өндіріс факторлары тауарлар мен қызметтерді жасауға қажетті экономикалық ресурстар болып саналады. Негізгі өндіріс факторларына жер (табиғи ресурс), еңбек, капитал және кәсіпкерлік қабілет жатады. Сонымен қатар, ақпарат, инновациялар да маңызды өндіріс факторлары ретінде қарастырылады.",Өндіріс факторларының негізгі түрлері қандай?,"Жер (табиғи ресурс), еңбек, капитал және кәсіпкерлік қабілет.",economics,0,эконом
"Протагор (көне грекше: Πρωταγόρας, б. з. д. 490 ж.  —  б. з. д. 420 ж.) - Ежелгі Грек философы. Өз дәуірінің ең әйгілі ұстазы болған, ол кезде философиядан, стилистикадан, риторикадан, этикадан сабақ беріп жастарды тәрбиелеуші ұстаздарды софист деп атаған. Протагор әйгілі Афина билеушісі Периклдің досы болған. Кейбір деректерде ол Периклдің ұстазы болған деп те айтылады. Протагордан екі нақыл сөз бізге жеткен: 1) ""Адам барша нәрсенің өлшемі. Ол бар нәрсенің бар болуының өлшемі, жоқ нәрсенің жоқ болуының өлшемі."" 2) ""Құдай бар ма, әлде жоқ па, бар болса қандай, мен мұны білмеймін. Өйткені өмір шекті, мәселе күрделі.""",Протагор қандай философиялық бағытты ұстанды?,Протагор релятивизм (салыстырмалылық) философиясын ұстанды.,bio,0,био
"Батыс Қазақстан аймағында агроклиматтық жағдайының күрделілігіне қарамастан ауыл шаруашылығының бірнеше салаларын дамыту қолға алынған, жетекші саласы — мал шаруашылығы. Ауданның солтүстігінде жаздық бидай егіледі және ірі қара өсіріледі. Оңтүстік аймақтарында судың жетіспеуінен егіншілікпен айналысу шектеулі түрде ғана, сондықтан да түйе және қой шаруашылығын дамыту тиімді.",Ауыл шаруашылығының қай саласы жетекші болып табылады?,мал шаруашылығы,ethno,153,ethno
Қазақстанда бірнеше танымал музейлер бар. Алматыдағы Әбілхан Қастеев атындағы Өнер музейі - Қазақстанның ірі өнер музейі. Онда қазақ және шетелдік суретшілердің туындылары жинақталған. Астанадағы Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті музейі - Нұрсұлтан Назарбаевтың өмірі мен қызметіне арналған. Ол Нұр-Сұлтан қаласының орталығында орналасқан.,Қазақстанның қай қалаларында танымал музейлер бар?,Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларында.,art,0,art
"Жасанды интеллект (ЖИ) — интеллектуалды компьютерлік бағдарламалар мен машиналар жасау технологиясы әрі ғылым. ""Жасанды интеллект"" сөзін алғаш рет 1956 жылы Дартмут университетінде өткен конференциясының преамбуласында Джон Маккарти қолданған. Маккартиге сәйкес ""жасанды интеллектіні"" зерттеушілер нақты проблеманы шешу үшін адамдарда байқалмайтын интеллектіні зерттеуіне болады. Жасанды интеллект Джон Маккартиге дейін де қолданылған, мысалы, екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Алан Тюринг есімді ағылшын математигі немістің құпия ақпаратын бұзып, оны шифрдан шығаратын машина құрастырады.",Жасанды интеллект дегеніміз не?,Жасанды интеллект - интеллектуалды компьютерлік бағдарламалар мен машиналар жасау технологиясы әрі ғылым.,IT,0,IT
"Екінші инъекциядан кейін 18-55 жас аралығындағы субъектілерде жиі кездесетін жанама әсерлер болды (плацебо алған бақылау тобы үшін жақшадағы сандар):
- Қалжырау: 59% (23%)  
- Бас ауруы: 52% (24%)
- Бұлшықет ауруы: 37% (14%)
- Буын ауруы: 16% (6%)
- Дене қызуы: 16% (0,5%)",Pfizer/BioNTech вакцинасының ең жиі кездесетін жанама әсері қандай?,Қалжырау,bio,0,био
"Қазақ жерінде кезігетін бейнелеу өнерінің алғашқы нұсқалары палеолит дәуіріне жатады. Олар Қаратау мен Хантау тауларында тасқа қашалған жан-жануарлар тұрпаты түрінде кездеседі. Неолит және қола дәуірінде тасқа бедерленген Баянауыл үңгіріндегі (Павлодар облысы), Таңбалы аңғарындағы (Алматы облысы) бейнелер (бұғы, арыстан, садақты аңшы, арбаға жегілген бұқа, сиыр, т.б.) мен Балқаш көлінің солтүстік жағасындағы жақпар тастардағы суреттер (келіншектің қасындағы екі ер кісінің жекпе-жек қылыштасуы, т.б.) қазақ жерін мекендеген тайпалардың негізгі кәсібін, әдет-ғұрпын баяндайды.",Қазақ жерінде табылған ежелгі бейнелеу өнері туындылары қандай мәліметтерді береді?,Ежелгі бейнелеу өнері туындылары қазақ жерін мекендеген тайпалардың негізгі кәсібі мен әдет-ғұрпы туралы мәліметтер береді.,art,0,art
"Тоталитарлы саясаттық жүйе - мемлекеттің қоғамға және жеке адамға толықтай, тұтас бақылау орнатуымен сипатталатын саяси жүйенің бір түрі. Оған тән ерекше белгілер: азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының барынша бұзылуы; барлық деңгейдегі биліктің жоғарыдан тағайындалуы; билік бөлінісі принципінің жойылуы, яғни, биліктің барлық - атқарушы, заңшығарушы, сот тармақтарының тұтасып кетуі; басында көсемі бар бір ғана билеуші партияның болуы және оның мемлекетпен тұтасып кетуі.",Тоталитарлық саяси жүйенің ерекшеліктері қандай?,"Тоталитарлы саясаттық жүйеге тән ерекше белгілер: азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының барынша бұзылуы; барлық деңгейдегі биліктің жоғарыдан тағайындалуы; билік бөлінісі принципінің жойылуы, яғни, биліктің барлық - атқарушы, заңшығарушы, сот тармақтарының тұтасып кетуі; басында көсемі бар бір ғана билеуші партияның болуы және оның мемлекетпен тұтасып кетуі.",social,0,social
"Моңғолия аймағында әртүрлі түркі тілдес тайпалар көшіп-қонып өмір сүрді. Ең бірінші – хуннулар (ғұндар), өз мемлекетін құрып, Қытаймен (Син династиясы) соғыс бастады. Қытайдың қолбасшы маршалы Менг Тиан өз елін қорғау үшін Ұлы Қытай қорғанын тұрғызды. Хуннулардан кейін бұл жерде түркілер өз империясын құрды.",Ұлы Қытай қорғанын салған кім,Менг Тиан,history,193,history
"Ашығу - тағамның не оның құраушыларының жоқтығынан немесе жеткіліксіздігінен, сондай-ақ тағамның дұрыс қорытылмауынан болатын организмнің жағдайы. Ашығудың физиологиялық, патологиялық және емдік түрлері бар. Физиологиялық ашығу аңдардың қысқы ұйқы уақытында, балықтардың уылдырық шашу кезінде т.б. болатын қалыпты құбылыс. Патологиялық ашығу тамақ ішпегенде немесе астың құрамында кейбір заттар жетіспегенде, ас қорыту жүйесінің қызметі нашарлағанда болатын жағдай. Емдік ашығу семіздікті т.б. ауруларды тағам қабылдауды шектеу немесе толығымен тоқтату арқылы емдеу тәсілі ретінде қолданылады.",Ашығудың қандай түрлері болады?,"Ашығудың физиологиялық, патологиялық және емдік түрлері болады.",medicine,0,медицина
"Чандрасекхара Венката Раман (1888-1970) - үнді физигі, 1930 жылы жарықтың шашырауы саласындағы жұмыстары үшін Нобель сыйлығының лауреаты. Ол жарық мөлдір материал арқылы өткенде, ауытқыған жарықтың бір бөлігі толқын ұзындығы мен амплитудасын өзгертетінін анықтады. Бұл құбылыс Раман эффектісі деп аталады. Раман эффектісі молекулалар мен кристалдардың спектроскопиясын зерттеудің маңызды әдісі болып табылады. Раман сондай-ақ оптика, акустика, молекулалық физика, кристалдар физикасы, коллоидтық оптика, электро- және магнитоптика, фотоэффект, рентген сәулелерінің дифракциясы, магнетизм, көру физиологиясы салаларында жұмыс істеді. Ол Үндістанның ғылым академиясын құрды және оның президенті болды. Раман 1954 жылы Үндістанның ең жоғары азаматтық наградасы - Бхарат Ратнамен марапатталды. Ол сондай-ақ Лондон Корольдік қоғамының Хьюз медалін, Франклин институтының Франклин медалін және басқа да көптеген марапаттар алды. Раман бейбітшілік үшін белсенді күрескер болды және ""Халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтқаны үшін"" Лениндік сыйлыққа ие болды.",Раман қандай бейбітшілік марапатын алды?,"Раман ""Халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтқаны үшін"" Лениндік сыйлыққа ие болды.",bio,0,био
"Метафизиканың өкілдері тұрғысынан ұтымды (априори) білім мүлдем ерікті емес. Мысалға, түс туралы кеңінен айтылған барлық нәрселер тұжырымдамалар бір-бірімен еркін түрде өзгерте алмайтын.","Метафизика өкілдерінің пікірінше, априори білім қандай?",Ерікті емес,philosophy,0,философия
"Ақтөбе қаласында ферроқорытпа зауыты, мұнай құрал-жабдықтарын және ауыл шаруашылық машиналарына қажетті бөлшектер шығаратын зауыттар мен хром қосылыстары зауыты жұмыс істейді. Қазіргі таңда қаладағы 11 жоғары оқу орны мен 16 колледж экономика саласының көптеген мамандарын даярлауда.",Ақтөбеде қанша жоғары оқу орны бар?,11 жоғары оқу орны,materials,199,materials
Аустрия • Бельгия • Болгария • Германия • Грекия • Дания • Ирландия • Испания • Италия • Кипр • Латвия • Литва • Люксембург • Мажарстан • Мальта • Нидерланд • Польша • Португалия • Румыния • Словакия • Словения • Финляндия • Франция • Хорватия • Чехия • Швеция • Эстония - Еуропа Одағының мүше елдері.,Еуропа Одағының мүшелері қандай елдер?,"Еуропа Одағының мүшелері: Аустрия, Бельгия, Болгария, Германия, Грекия, Дания, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мажарстан, Мальта, Нидерланд, Польша, Португалия, Румыния, Словакия, Словения, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Швеция, Эстония.",org,0,org
"Сонымен қатар әктасты, гипсті, карсты таулы аймақтарда, қыраттарда жер астындағы кең көлемді жарықтарды бойлай өзен секілді ағып, жер бетіне шығып жататын бұлақтың ерекше түрі воклюз деп аталады. Суы мол, өнімі тұрақты воклюздер Қазақстан жерінде Қаратауда, Шыңғыс тауында, Жайық бойындағы Индер тауында, Үстіртте, т.б. аудандарда кездеседі. Кейде олардан жер астында кішігірім көлдер пайда болады.",Воклюз деген не?,"Воклюз - әктасты, гипсті, карсты таулы аймақтарда, қыраттарда жер астындағы кең көлемді жарықтарды бойлай өзен секілді ағып, жер бетіне шығып жататын бұлақтың ерекше түрі.",geo,0,geo
"Мәскеу – көлік торабы әрі Еуропадағы аса ірі әуе жолдары тораптарының бірі. Мәскеуден 11 бағытқа темір жол тарайды, мұнда үлкен өзен порты орналасқан. Внуково, Домодедово, Быково, Шереметьево әуежайлары жұмыс істейді.",Мәскеуде қанша әуежай бар?,"Внуково, Домодедово, Быково, Шереметьево",geo,151,geo
"Словакияның климаты айқын континенталды сипатқа ие. Қысы суық және құрғақ; жазы жылы және ылғалды. Жауын-шашынның көп мөлшері тауға түседі. Ормандар ел аумағының 40% жуығын алады. Таудың оңтүстік беткейлері жалпақ жапырақты немесе аралас ормандармен, ал солтүстік беткейлері қылқан жапырақты ормандармен жабылған.",Словакияның климаты қандай?,"Словакияның климаты континенталды, қысы суық және құрғақ, жазы жылы және ылғалды.",geo,0,geo
"Өзен-көл көлігі көбінесе жеке елдердің, сондай-ақ халықаралық жүк тасымалының да бір бөлігін қамтиды. Еуропада Рейн, Дунай, Эльба, Одер, Америкада Әулие Лаврентий, Парана өзендері мен Ұлы көлдер ірі халықаралық су жолдары болып саналады. Біздің еліміздегі Каспий теңізінің де осындай маңызы бар.",Қазақстандағы қандай су айдыны халықаралық маңызға ие?,Каспий теңізі,geo,256,geo
"Атом өте ұсақ бөлшек болғандықтан, ондағы электронның қозғалысы микродүниенің қозғалу заңдылықтарына бағынады. Электрондар ядро сыртындағы кеңістікті біртіндеп толтырады.",Атомдағы электрондардың қозғалысы қандай заңдылықтарға бағынады?,микродүниенің қозғалу заңдылықтарына,physics,64,physics
"1879 жылдың жазын Иркутск қаласының тарихындағы драмалық кезең деп санауға болады. 22–24 шілдедегі өрт кезінде қаланың барлық орталық бөліктері дерлік өртеніп, қала ғимараттарының үштен екі бөлігінен астамы қирады. Қала жаңа кейіпке еніп, жандана бастады. Өрттен кейін салынған тас және ағаш құрылыстар бүгінгі күнге дейін сақталған. 1898 жылы Сібір темір жолы арқылы Иркутск облысына алғашқы пойыздың келуі маңызды оқиға болды.",Қай жылы Иркутск облысына алғашқы пойыз келді?,1898 жылы,history,0,тарих
"Қазақстанда бірнеше ұлттық және мемлекеттік мерекелер тойланады. Наурыз мейрамы - жаңа жылды қарсы алу мерекесі, ол көктемгі күнжар кезінде тойланады. Наурыз дүниежүзілік мәдени мұра нысанына жатады. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні - 1 желтоқсан. Бұл мереке Қазақстан егемендігінің негізін қалаушы Нұрсұлтан Назарбаевты құрметтеу үшін тойланады.",Қазақстанда қандай ұлттық және мемлекеттік мерекелер тойланады?,"Наурыз мейрамы, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні.",social,0,social
"Орталық Қазақстанның өндіріс салалары көбінесе қоршаған ортаға қолайсыз әсер етеді. Зиянды қалдықтарды азайту үшін кәсіпорындар өнімдерінің қалдығын химия өнеркәсібінде пайдаланады. Жезқазған және Балқаш қалаларында күкірт қышқылы өндіріледі, Теміртау қаласында азот тыңайтқышы, тас көмір шайыры, бензол шығарылады.",Орталық Қазақстандағы өнеркәсіптік кәсіпорындардың қоршаған ортаға әсері қандай?,қолайсыз,materials,63,materials
"Маңызды қалалары — Могадишо, Бербера, Харгейса, Кисимайо, Иша-Байдоа.",Сомалидің астанасы қай қала?,Могадишо,geo,0,гео
Украина Шығыс Еуропадағы ірі мемлекет. Ол 1991 жылы Кеңес Одағынан тәуелсіздік алды. Украинаның астанасы Киев қаласы.,Украина қай жылы тәуелсіздік алды?,1991 жылы,history,42,тарих
Швецияның жер қойнауы металға бай болғанымен минералдық отынға кедей. Темір кен орындары кентас қорларының мөлшері жөнінен дүние жүзіндегі ең бай кен орындарының қатарына жатады. Түсті металдардың негізгі кен орындары Норланд үстіртінде орналасқан.,Швецияда қандай пайдалы қазбалар бар?,"Швецияда темір, мыс, мырыш, қорғасын, алтын, күміс сияқты металл қорлары бар.",materials,0,materials
"Қазақстанда 1916 жылы 18,4 млн. бас қой мен ешкі, 4,3 млн. жылқы, 733 мың түйе, 5,0 млн. бас сиыр өсірілді. 1918 — 21 жылы Азамат соғысы мен бірнеше рет қайталанған жұт нәтижесінде мал саны 1916 жылмен салыстырғанда 3 еседен аса төмендеді.",1916 жылы Қазақстанда қанша бас қой мен ешкі өсірілді?,"18,4 млн. бас",history,22,history
"Музыкадағы романтизм бағыты 1820 жылдары қалыптаса бастады; оның неоромантизм деп аталған соңғы кезеңі 19 ғасырдың соңғы он жылын қамтиды. Романтизм алғаш Австрия (Ф.Шуберт), Германия (К.М. Вебер, Ф.Мендельсон-Бартольди, Р.Шуман, Р.Вагнер, т.б.) және Италияда (Н.Паганини, В.Беллини, Дж.Верди, т.б.), кейінірек Франция (Г.Берлиоз, Д.Ф. Обер), Польша (Ф.Шопен) мен Венгрияда (Ф.Лист) пайда болды.",Музыкадағы романтизм бағыты қашан қалыптаса бастады?,1820 жылдары,music,0,музыка
"""Ғалымдар қияметте бір жерге жиналған кезде, Муаз олардан бір оқ атым ілгері тұрады"". (Хадис) Басқа хадисінде: ""Үмбетімнің арасында харам мен халалды ең жақсы білетін – Муаз"", – деген.",Муаз ибн Жәбәл қандай ерекшелігі үшін мадақталған?,Харам мен халалды ең жақсы білгені үшін.,bio,0,био
"Арылту-диеталық терапиясы денені тазарту мен сауықтырудың ең тиімді тәсілі болып табылады. Сырттан тамақ қабылдау дереу тоқтаған жағдайда, дене сол уақытқа дейін жинап келген ішкі қосымша қорегін іске қосады. Бұл кезде дененің барлық бөлу жүйелері мен ішкі секреция бездері өте қарқынды жұмыс істейді. Бір ғана өкпенің өзінен газ тәрізді әр түрлі 150-дей уыт бөлінуі соның айғағы. Вегетативті жүйке жүйесі жанданады, адамның белсенділігі артады. Биохимиялық тұрғыда май мен бауырдың гликоген қосымшаларының ыдырауы реттеледі, қан құрамы өзгереді. Қан айналымы мен ас қорыту жүйелері жақсарады.",Аштықпен емдеу кезінде дене қалай өзгереді?,"Аштықпен емдеу кезінде дененің барлық бөлу жүйелері мен ішкі секреция бездері қарқынды жұмыс істейді, вегетативті жүйке жүйесі жанданады, май мен бауырдың гликоген қосымшалары ыдырайды, қан құрамы өзгереді, қан айналымы мен ас қорыту жүйелері жақсарады.",medicine,0,медицина
"Қазақстан Республикасы (қазақша: Қазақстан Республикасы) - Орталық Азиядағы ел. Қазақстан Еуразия құрлығының орталығында орналасқан. Батысында Каспий теңізі, солтүстігінде Ресей, шығысында Қытай, оңтүстігінде Қырғызстан, Өзбекстан және Түрікменстан шекаралас. Қазақстан жер көлемі жағынан әлемдегі тоғызыншы және Ресейден кейінгі екінші ұлы мемлекет. Қазақстан аумағы 2 724 900 шаршы шақырымды құрайды.",Қазақстан қандай құрлықта орналасқан?,Еуразия құрлығында.,geo,0,гео
"Наурыз — қазіргі Григориан күнтізбесіндегі 3-ші келетін март айына сай қазақша атауы. Наурыз - түркі тайпаларының мүшел есебі бойынша жыл басы саналатын бірінші ай, ойын-сауық және наурызкөже жасау мерекесі. Бұл күні қазақтарда наурыз жырын айтып, наурыз мерекесін өткізеді. 1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін қүрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды. Тек елімізде демократиялық ағым бел ала бастаған 1988 жылдан бүкілхалықтық мейрам ретінде атап өтілетін болды. Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген тарихи мақаласында Наурыз тарихын көшпелі халықтардың сонау «хибаги», «хүзағи» деп аталған заманға дейін апарып: «Ол күнде Наурыз деген бір жазғытұрым мейрамы болып, наурызнама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «Ұлыстың Ұлы күні» дейді екен», - деп жазады. Ақын Наурыз тойын дінге жанастырмай, кектем мерекесі екенін ашық жазады да, «Ұлыстың Ұлы күні» деген сөздің өз заманында алғашқы мәнін өзгертіп, Құрбан айтқа байланысты айтыла бастағанын ескертеді.",Қашан Кеңес өкіметі Наурыз мерекесін тойлауға тыйым салды?,"1917 жылғы қазан төңкерісінен кейін құрылған Кеңес өкіметі бұл мерекені діни кертартпа рәсім деп тауып, 1926 жылдан ресми тойлауға тыйым салды.",ethno,0,Ethno
"Кипр (гр. Κύπρος, түр. Kіbrіs), Кипр Республикасы (гр. Κυπριακή Δημοκρατία, түр. Kıbrıs Cumhurіyetі) — Батыс Азияда, Жерорта теңізінің шығыс бөлігінде өзі аттас аралда құрылған мемлекет. 1974 жылдан бері 2 бөлікке бөлінген. Жалпы жер көлемі – 9251 км². Халқы – 754 мың (1999). Оның 180 мыңнан астамы Солтүстік Кипр Түрік Республикасында тұрады.",Кипр қай материкте орналасқан?,Батыс Азияда,geo,0,geo
"Беларусьтің Киев Русі дәуірінен жеткен сәулет өнерінің ескерткіштері — София соборы, Полоцкідегі Спасс-Евфросиньевская шіркеуі, Витебскідегі Благовещенск және Гроднодағы Коложск шіркеулері. 17 ғасырда Ресейде ""беларусь өрнегі"" деп аталатын беларусь суретшілерінің әдісі кең тарады. Беларусьтің бейнелеу өнері 18 ғасырға дейін бірыңғай діни сипатта дамыды.",Беларусь сәулет өнерінің ескерткіштері қандай?,"София соборы, Полоцкідегі Спасс-Евфросиньевская шіркеуі, Витебскідегі Благовещенск және Гроднодағы Коложск",art,71,art
"Абай болыстарды сайлау тәртібін, билер институтының кемшіліктерін сынайды. Абай болыстарды орыс әкімшілігі тағайындаса, халыққа пайдалы болар еді деп есептейді. Себебі, тағайындалған болыстар халыққа емес, үкіметке міндетті болады. Сонда өтірік арыздар азаяр еді. Абай билер институтының да кемшіліктерін көрсетеді. Ол ""Би екеу болса, дау төртеу болады"" дегенді келтіреді. Яғни, билер көбейген сайын дау да көбейетінін айтады.",Абай болыстарды қалай сайлауды ұсынады?,"Абай болыстарды орыс әкімшілігі тағайындаса, халыққа пайдалы болар еді деп есептейді. Себебі, тағайындалған болыстар халыққа емес, үкіметке міндетті болады.",social,0,social
"Негізгі бөлігі – Үлкен Кавказ тау жүйесі (Эльбрус тауы, 5642 м). Оның Солтүстік етегінен Кума-Маныч ойпаңына дейінгі жер Кавказ алды деп аталады. Оңтүстік Колхида ойпаты мен Кура ойпаты Үлкен Кавказды Кавказ сырты таулы қыратынан бөледі.",Үлкен Кавказдың ең биік шыңы қандай?,"(Эльбрус тауы, 5642 м.)",geo,41,geo
"Түсті металлургия салаларынан боксит өндіру дамыған (Арқалық қаласының маңында). Алюминий шикізаты дүние жүзіндегі ірі зауыттардың бірі саналатын, алюминий тотығын өндіретін республикадағы жалғыз Павлодар алюминий зауытына жіберіледі.",Түсті металлургия саласында қандай өнім өндіріледі?,боксит,materials,30,materials
"Белдемдігіне байланысты: субарктикалық және арктикалық Тундра; түр құрамына байланысты: мүкті, қыналы, бұталы, төмпешікті (шымдар төмпешіктер құрайтын жерлерде) және полигоналды Тундра болып ажыратылады.",Тундраның қандай түрлері болады?,"Тундраның субарктикалық, арктикалық, мүкті, қыналы, бұталы, төмпешікті және полигоналды түрлері болады.",geo,0,geo
"""Ана атаулы бұдан кейін дәл Муаздай адамды дүниеге әкеле алмайды. Егер Муаз болмаса, Омар құрдымға кетер еді. Муаз менің халифалығым кезінде тірі болғанда, оны өзімнен кейін халифа етіп тағайындар едім. Раббым менен оны не үшін халифа еткенімді сұрар болса: ""О, Раббым! өз елшіңнің ""Ғалымдар қияметте бір жерге жиналған кезде, Муаз олардан бір оқ атым ілгері тұрады"" дегенін естідім"" деп жауап берер едім"",– деді.",Муаз ибн Жәбәлдің қандай қасиеті үшін оны халифа етуге болатын еді?,Ғалымдардың арасында ең білімді болғаны үшін.,bio,0,био
"Осы күні Қазақстанда хорват капиталы­ның қа­тысуымен алты кәсіпорын тір­келген. 2005 жылы Қазақстан эко­номикасына құйылған Хорва­тия­ның инвестициясы 20 млн. АҚШ доллары көлеміне жақын­дады. Хорватияның ""ИНА"", ""Бе­лупо"", ""БИДД Самобор"", ""Галеб-Про­мет"", ""Тесла"", ""Кончар"", ""Плива"". ""Под­равка"" атты фирма­лары Қа­зақ­станның ""Қазкон­тракт"", ""Ис­пат-Кармет"", ""Атырау МӨЗ"", ""Пав­лодар МӨЗ"", ""Қазмет­ал­экспорт"" секілді кәсіп­орындарымен тығыз әріптестік қарым-қатынас орнатқан.",Қазақстанда қандай хорват компаниялары жұмыс істейді?,"Қазақстанда ""ИНА"", ""Белупо"", ""БИДД Самобор"", ""Галеб-Промет"", ""Тесла"", ""Кончар"", ""Плива"", ""Подравка"" атты хорват компаниялары жұмыс істейді.",ecology,0,eco
"1776 ж. құрлық аралық конгресс қабылдаған Тәуелсіздік декларациясы жобасының авторы, қоғам құрылысын демократияландыруға үлкен үлес қосқан Томас Джефферсон 1800, 1804 ж. АҚШ президенті болып сайланды. Ол түрлі әлеуметтік топтардың арасында мәмілеге келтіру саясатын жүргізді. Кейбір реакциялық заңдарды жойып, әскерді, флотты, мемлекеттік аппаратты қысқартты. Ресеймен дипломатиялық қатынас орнатты.",Томас Джефферсонның АҚШ тарихындағы рөлі қандай?,"Томас Джефферсон Тәуелсіздік декларациясының авторы болып, қоғамды демократияландыруға үлес қосты. Ол АҚШ президенті болып сайланып, әлеуметтік топтар арасында мәмілеге келтіру саясатын жүргізді және Ресеймен дипломатиялық қатынас орнатты.",bio,0,Био
"Планиметрия екі өлшемді фигураларды, яғни жазықтықта жатқан фигураларды, олардың қасиеттерін зерттейтін геометрия бөлімі.",Планиметрия қандай фигураларды зерттейді?,"Планиметрия екі өлшемді фигураларды, яғни жазықтықта жатқан фигураларды зерттейді.",math,0,math
"Қасым хан өлгеннен кейін, өзара қырқысулардың өрши түсуіне байланысты, Қазақ хандығы біраз әлсіреді, ал моғолдар мен қазақтардың арақатынасы өзгерді. Қасым ханның тарихта үш ұлының аты қалған: Мамаш, Хақназар хандар және Әбілқайыр сұлтан. Мамаш хан Қазақ хандығының тарихындағы аласапыран кезеңде билік етіп, қақтығыс кезінде қаза тапқан. Ал Хақназар хан қазақ халқының тарихында ұлы билеуші ретінде қалған.",Мамаш хан қалай қаза тапты?,Қақтығыс кезінде қаза тапты.,history,0,history
"Демократияның түрлері тура демократия, плебисцитарлық демократия және өкілдік демократия болып бөлінеді. Тура демократияда халық маңызды саяси шешімдерді қабылдауға, билік жүргізуге тікелей қатысады. Плебисцитарлық демократияда азаматтардың саяси ықпалы кемиді, олар заңның немесе басқа шешімнің жобасын қабылдау немесе қабылдамау құқығына ие болады. Өкілдік демократияда халықтың еркі депутаттарға және биліктің өкілетті органдарына беріледі.",Демократияның қандай түрлері бар және олардың айырмашылықтары қандай?,"Демократияның түрлері: тура демократия, плебисцитарлық демократия және өкілдік демократия. Тура демократияда халық тікелей билік жүргізеді, плебисцитарлық демократияда азаматтардың ықпалы шектеулі, ал өкілдік демократияда халық өкілдерін сайлайды.",politics,0,саяси
"П.Сорокиннің пікірінше, мұндай күйге адамдардың тамаққа, баспанаға, киімге, өзін-өзі қорғауға, ұрпақ жалғастыруға, еркіндікке, шығармашылыққа деген қажеттіліктерінің өтелмеуі түсіреді. Ғалым Әлеуметтiк төңкерiстер себептерiнің тағы бір алғышарты ретінде өзінің үстем жағдайынан айырылып қалмау үшін әртүрлі жымысқы әрекеттерге барып, қара халықтан шыққан талантты өкілдерін қоғамды басқаруға жібермей, кедергі келтіретін басқарушы таптың азғындауын атайды.",П.Сорокин төңкерістің тағы бір алғышарты ретінде нені атайды?,"Басқарушы таптың өз үстем жағдайын сақтау үшін жымысқы әрекеттерге барып, талантты қара халықты қоғамды басқаруға жібермеуі.",social,0,social
"Қазақстан Республикасы — Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан мемлекет. Батысында Еділдің төменгі ағысынан, шығысында Алтай тауларына дейін 3 000 км-ге созылып жатыр.",Қазақстан қандай аймақта орналасқан?,Қазақстан Шығыс Еуропа мен Орталық Азия аймағында орналасқан.,geo,0,geo
"Киіз үйдің іші мен сырты, бау-басқұры секілді жиһаздық заттары тартымды әрі биязы ою-өрнекпен әсемделді. Сәндік, тұтыну заттарынан басқа да басқұр, алаша, тықыр кілем, кебеже, т.б. қолөнері бұйымдары киіз үй ішін безендіруде басты орын алады.",Киіз үйді безендіруде қандай қолөнері бұйымдары пайдаланылды?,"Киіз үйді безендіруде басқұр, алаша, тықыр кілем, кебеже сияқты қолөнері бұйымдары пайдаланылды.",ethno,0,ethno
"Астурия немесе Астуриялық княздік - Испанияның солтүстігіндегі автономды бірлестік және аудан. Бискай шығанағының жағалауында орналасқан. Әкімшілік орталығы - Овьедо, ірі қаласы - Хихон. Территориясы 10 603,57 км², халқы 1 085 289 адам (2009 ж.). Астурияда өзінің тілі - астуриялық тіл қолданылады. Аудан территориясымен Кантабрий таулары өтеді. Астурияда 4 биосфералық қорығы, 5 ұлттық паркі, 10 табиғи қорығы, 10 табиғи территориясы және 35 табиғат ескерткіштері бар. Климаты мұхиттық, жауын-шашын мол. Астуриялық өзендер қысқа, бірақ саны көп.",Астурияның ірі қалалары қандай?,"Астурияның әкімшілік орталығы - Овьедо, ал ірі қаласы - Хихон.",geo,0,гео
"Қазақстан бес мемлекетпен шекаралас, соның ішінде әлемдегі құрлықтағы ең ұзын шекара, солтүстігінде және батысында Ресеймен — 7591 км құрайды.",Қазақстанның ең ұзын шекарасы қай елмен?,"Қазақстанның ең ұзын шекарасы Ресеймен, ол 7591 км құрайды.",geo,0,geo
"I Сахиб Герей (қырымтат. I Sahib Geray; 1501—1551) — Қазан (1521-1524) мен Қырымның (1532-1551) ханы. Қырым ханы І Меңлі Герейдің кіші ұлы, І Мехмет Герейдің кіші інісі, шамамен Сүлеймен сұлтанның нағашы ағасы. Бақшасарайдың негізін қалаушы. Сахиб Герей Қырымда туып-өскен. 1510-1511 жылдары ол өгей шешесі Нұрсұлтан ханбикені Қырымнан Мәскеуге және Қазанға сапарда еріп барды, ол жерде өзінің (Нұрсұлтан) балалары — Ұлы Мәскеу кінәзі III Василий Ивановичтің қызметінде болған Қазан ханы Мұхамметәмин және Ғабделлатиф ханзадамен кездесті. Оның үлкен ағасы, Қырым ханы Мехмет Герей патшалық құра бастаған кезде ханзада Сахиб Герей ұзақ уақыт түрмеде болды.",Сахиб Герей кімнің ұлы болды?,Қырым ханы І Меңлі Герейдің кіші ұлы,history,0,тарих
"Алтын кені мол кездесетін ТМД аймақтары: Орал таулары, Қазақстан, Сібір. Алыс шетелдерде Аляскада, Колорадода (АҚШ), Африкада, Австралияда т.б. көп бар.",Алтын кені қай аймақтарда мол кездеседі?,"Алтын кені ТМД аймақтарында, атап айтқанда Орал тауларында, Қазақстанда және Сібірде мол кездеседі. Сонымен қатар, Аляска, Колорадо (АҚШ), Африка және Австралияда да алтын кені көп табылады.",chemistry,0,химия
"Қарағанды облысының солтүстігіндегі дала белдемінде оңтүстік карбонатты қара және күңгірт қоңыр, қоңыр топырақтары қалыптасқан. Қарқаралы, Кент, Бақты, Қу, т.б. тауларда таудың қара топырағы тараған. Облыстың орталық өңірін алып жатқан шөлейтті белдемде сортаңды карбонатты қоңыр, ашық қоңыр топырақ басым. Облыстың оңтүстік шөл белдемінде сұр және сұрғылт қоңыр топырақ тараған. Өзен аңғарларында шалғынды қоңыр топырақ түрлері кездеседі.",Қарағанды облысындағы топырақ түрлерін атаңыз?,"Қарағанды облысында мынадай топырақ түрлері кездеседі: оңтүстік карбонатты қара және күңгірт қоңыр, қоңыр топырақтар, таудың қара топырағы, сортаңды карбонатты қоңыр, ашық қоңыр топырақ, сұр және сұрғылт қоңыр топырақ, шалғынды қоңыр топырақ.",geo,0,geo
"Еуропалық Одақ комиссиясының штаб-пәтері орналасқан Брюссель қаласында Қазақстан Республикасы мен Еуропалық Одақ және оның мүше мемлекеттерінің арасында серіктестік пен ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды. Жаңа тәуелсіз мемлекеттерге, оның ішінде Қазақстанға Еуропа одағы ТАСИС бағдарламасы шеңберінде үлкен көмек көрсетіп отыр.",Қазақстан мен Еуропа одағының арасындағы ынтымақтастық қандай бағытта жүзеге асырылады?,Қазақстан мен Еуропа одағының арасындағы ынтымақтастық серіктестік пен ынтымақтастық туралы келісім және ТАСИС бағдарламасы шеңберінде жүзеге асырылады.,geo,0,geo
"2019 жылы Қазақстан мен Ресей арасындағы сыртқы сауда көлемі 64,33 млн тонна тасымалданған жүктердің массасы кезінде 19,18 млрд. $ құрады.",2019 жылы Қазақстан мен Ресей арасындағы сыртқы сауда көлемі қанша болды?,"2019 жылы Қазақстан мен Ресей арасындағы сыртқы сауда көлемі 64,33 млн тонна тасымалданған жүктердің массасы кезінде 19,18 млрд долларды құрады.",politics,0,politics
"Жолаушылар таситын вагондардың барлығы дерлік автоматты тежеуішпен, винттік тіркеуішпен және буфермен жабдықталды. 1905 ж. жүк таситын вагондардың жүк көтергіштігі 15 т-ға, ал 1911 жылы 16,5 т-ға дейін арттырылды. 19 ғ-дың соңғы жылдарында вагонның жаңа түрлері жасалумен бірге әртүрлі құралымды вагондар шықты.",Қандай жылдары жүк тасытын вагондардың жүк көтергіштігі арттырылды?,"1905 жылы жүк тасытын вагондардың жүк көтергіштігі 15 тоннаға, ал 1911 жылы 16,5 тоннаға дейін арттырылды.",history,0,history
"Абай Құнанбаевтың бірінші қара сөзінде ол өмірінің мәнін іздейді. Ол өзінің өткен өмірін сынға алып, қалған өмірін қалай өткізу керектігін ойланады. Ол ел бағу, мал бағу, ғылым бағу, дін бағу және балаларды бағудың мәнін көрмейді. Сондықтан ол өз ойларын қағазға түсіруді шешеді.",Абай қалған өмірін қалай өткізгісі келеді?,"Абай қалған өмірін ойларын қағазға түсіріп, ақ қағаз бен қара сиямен ермек қылғысы келеді.",bio,0,био
"Абай Құнанбаев өзінің өткен өмірін ""алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық – әурешілікті көре-көре келдік"" деп сипаттайды. Ол өмірінің көп бөлігін даулар мен қақтығыстарда өткізгенін айтады.",Абай өткен өмірінде не көп болғанын айтады?,"Абай өткен өмірінде алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық көп болғанын айтады.",bio,0,био
"Кавказдың батыс бөлігінде – қоңыржай континенттік, далалық шығысында – құрғақ, континенттік, Колхида мен Ленкорань ойпаттарында – ылғалды субтропиктік, Кура – Аракс ойпатында – құрғақ субтропиктік, биік тау бастарында – биік таулық салқын белдеулер қалыптасқан.",Кавказдың қандай аймақтарында ылғалды субтропиктік климат басым?,Колхида мен Ленкорань ойпаттарында ылғалды субтропиктік климат басым.,geo,0,geo
"1995 жылдан бері институтта 11 ғылыми кандидат (оның ішінде 1-еуі қазақ тілінде) және 2 философия докторы (PhD) дәрежесін алу үшін ғылыми диссертациялар қорғалды. Институтта 62 адам (2009 жылғы деректер бойынша) жұмыс істейді, оның ішінде 6 ғылым докторы, 2 ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі, 11 ғылым кандидаты, 2 философия докторы (PhD) бар. Институттың жас мамандары АҚШ, Франция, Италия, Жапония, Ресей және Украина ғылыми-зерттеу институттарында ғылыми тағылымдамадан өтті.",Институтта қанша адам жұмыс істейді?,62 адам (2009 жылғы деректер бойынша),bio,0,био
"Индонезия - Оңтүстік-шығыс Азиядағы мемлекет. Ол Малай архипелагында және Жаңа Гвинея аралының батыс жағында орналасқан. Малай архипелагы 5 ірі және 30 кішігірім арал топтарынан тұрады. Индонезия аралдарының көпшілігі таулы-орманды келеді және сейсмикалық қауіпті зонаға жатады. Халқы 242 млн. адамнан астам, 150 астам ұлттар мен этникалық топтар тұрады. Индонезия дүниежүзіндегі ең үлкен мұсылман халқы бар мемлекет болып есептеледі. Президенттік және унитарлық мемлекет. Ауыл-шаруашылығы экономиканың басты саласы болып табылады. Мұнай шығару да маңызды сала. Индонезия Республикасында 34 провинция және 3 ерекше әкімшілік округ бар.",Индонезияның ресми тілі қандай?,Индонезия тілі,ethno,0,этно
"Қазақ халқының қолөнері көшпелі өмір салтына бейімделген. Киіз басу - ең көне қолөнер түрлерінің бірі. Киіздер үйлерді, киімдер мен жиһазды жабдықтау үшін пайдаланылды. Киіз басудың өзіндік әдістері мен оюлары бар.

Тоқыма өнері де қазақ қолөнерінде маңызды рөл атқарады. Қазақ текеметтері әсем оюлармен безендірілген және олардың жасалу әдістері ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келеді. 

Ағаш өңдеу - жиһаздар, бұйымдар мен саздарды жасауға арналған. Қазақ ұсталары ағаштың сырт келбетін ойып өрнектер мен оюлар жасайды.

Зергерлік өнер де қазақ халқының мәдениетінде ерекше орын алады. Алтын, күміс және қымбат тастардан жасалған әшекейлер бен басқа бұйымдар қазақтың қолөнерінің озық деңгейін көрсетеді.",Қазақ халқының қолөнері қандай ерекшеліктерге ие?,"Қазақ қолөнері өзінің бай мұрасы мен ерекше әдістерімен танымал. Негізгі қолөнер түрлері - киіз басу, тоқыма өнері, ағаш өңдеу және зергерлік өнер.",ethno,0,Ethno
"Жануарлар (лат. Animalia) — тірі организмдер дүниесіндегі негізгі екі топтың бірі (екіншісі – өсімдіктер); жүруге және сезінуге бейім тіршілік иесі; негізінен, дайын органикалық қосылыстармен қоректенетін гетеротрофты организмдер. Жануарлар құрылысына қарай бір жасушалы организмдер және көп жасушалылар болып екіге бөлінеді.",Жануарлар қандай екі топқа бөлінеді?,Жануарлар бір жасушалы және көп жасушалы организмдер болып екіге бөлінеді.,bio,0,био
"Португалия индустриалды-аграрлы ел болып саналады. Онда металл өңдеу, химия, мұнай өңдеу, тігін, балық консервілеу, шарап жасау өндірістері дамыған. Соңғы жылдары кеме жасау және жөндеу, электр жабдықтары, күкірт қышқылы, тыңайтқыш, тоқыма, аяқ киім өндірісі де өсуде. Ауыл шаруашылығында халықтың 20%-ы жұмыс істейді. Негізгі өнімдері - астық, картоп, жүзім, зәйтүн, ет және сүт өнімдері.",Португалияның негізгі өнеркәсіп салалары қандай?,"Португалияның негізгі өнеркәсіп салалары: металл өңдеу, химия, мұнай өңдеу, тігін, балық консервілеу, шарап жасау, кеме жасау және жөндеу, электр жабдықтары, күкірт қышқылы, тыңайтқыш, тоқыма, аяқ киім өндірісі.",materials,0,materials
"Абай қазақ халқының әлеуметтік жағдайын, олардың өмір салтын, мінез-құлқын, қоғамдағы кемшіліктерді сынайды. Ол қазақтардың бір-біріне қасқұнем болуының, бірінің тілеуін екіншісі тілемеуінің, рас сөздің аз болуының, қызметке таласуының, жалқаулықтың себептерін талдайды. Абай қазақтардың төрт аяқты малды көбейтуден басқа ойының жоқтығын, егін, сауда, өнер, ғылымға қызықпауын сынайды. Ол болыстық пен билікке таласудың, партияластықтың, ұрлықтың, өтіріктің кеңінен етек алғанын көрсетеді. Абай болыстарды сайлау тәртібін, билер институтының кемшіліктерін сынайды.",Абай қазақ қоғамындағы қандай институттардың кемшіліктерін сынайды?,Абай болыстық пен билік институттарының кемшіліктерін сынайды.,social,0,social
"Кристалдардың сәйкес жақтары арасындағы бұрыштары тұрақты болатын заңның өзі кристалдың өсу тәртібіне байланысты. Кристалл өскенде оның әрбір жақтарына белгілі бір заттың бөлшектері қабыршақтанып жабысады. Кристалдың әр жағына жабысатын осындай жұқа зат қабаттарының сол жақтың көлеміндегі қалыңдығы бірдей болады. Сондықтан әрбір жақ өзіне-өзі параллель болып өседі, демек, оның бағыты өзгермеді.",Кристалдардың сәйкес жақтары арасындағы бұрыштардың тұрақтылығының себебі неде?,"Кристалдардың сәйкес жақтары арасындағы бұрыштардың тұрақтылығының себебі кристалл өскенде оның әрбір жағына жабысатын жұқа зат қабаттарының қалыңдығының бірдей болуына байланысты, сондықтан әрбір жақ өзіне-өзі параллель болып өседі және бағыты өзгермейді.",physics,0,physics
"Астана қаласының 20 бауырлас қаласы бар. Олардың арасында Мәскеу, Пекин, Сеул, Ташкент, Анкара, Каир және басқа да қалалар бар.",Астана қаласының қанша бауырлас қаласы бар?,Астана қаласының 20 бауырлас қаласы бар.,intercity_relations,0,Қалааралық қарым-қатынас
"Аққан судың топырақтың беткі қабатын шайып кетуін, жыра мен сай-саланың, жар мен орлардың пайда болуын топырақтың су эрозиясы деп атайды. Басында ұсақ жыралар пайда болып, олар суарған сайын ойылып, тереңдеп, сайға айналады. Топырақтану институтында топырақ эрозиясы бөлімі ашылып, солтүстік, оңтүстік аймақтардың су эрозияларын зерттеп, олармен күресу шараларын ұсынды.",Су эрозиясы қалай пайда болады және оған қарсы қандай шаралар қолданылады?,"Су эрозиясы аққан судың топырақтың беткі қабатын шайып кетуінен, жыра мен сай-саланың, жар мен орлардың пайда болуынан басталады. Оған қарсы агротехникалық, мелиорация және гидротехникалық шаралар қолданылады.",geo,0,geo
"Тараз қаласында Айша Бибі, Бабаджа хатун, Қарахан, Тектұрмас кесенелері, Нәметбай мешіті және орта ғасырлық монша орналасқан. Қалаға көп деген өзіміздің және шетел туристері осы кесенелерді көруге асығады.",Тараз қаласындағы көне ескерткіштер қандай?,"Айша Бибі, Бабаджа хатун, Қарахан, Тектұрмас кесенелері, Нәметбай мешіті және орта ғасырлық монша",history,0,history
"Әл-Фараби ізгілік ұғымын парасатты теориялық, парасатты практикалық, ұмтылушы, елестетуші және түйсінуші тәрізді бес жан күйлерімен байланыстырады. Тек парасатты теориялық күш ғана бақытқа жеткізеді, - деп көрсетеді философ. Бақыт дегеніміз – ол абсолюттік игілік... Бақытты дұрыс түсінетін адамдар – данышпан адамдар. Бақыт, Әл-Фарабидің пікірінше, адам кемелденуінің шегі.","Әл-Фарабидің пікірінше, бақытқа қалай қол жеткізуге болады?","Әл-Фарабидің пікірінше, бақытқа тек парасатты теориялық ақыл күші арқылы ғана қол жеткізуге болады.",bio,0,био
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстан халқының басым бөлігі қандай діни сенімде?,Қазақстан халқының 75% астамын мұсылмандар құрайды.,politics,0,politics
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары. Тарихи маңыздылығына қарамастан, Лао Цзы аса танымал емес тұлға болып қала береді. Оның өмірі туралы негізгі ақпарат көзі-Сыма Цянның тарихи жазбалары. Біздің дәуіріміздің 3 ғасырында буддистердің насихатымен күресу мақсатында осы тақырыпта апокрифтік кітап ойлап табылды.","Лао-цзының ""Дао дэ цзин"" трактатындағы негізгі ұғымдар қандай?","Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік)",philosophy,0,философия
"Ежелгі дәуірден бастап түбекке Таврика (грек. Ταυρικ кры), Қырымның оңтүстік бөлігін мекендеген ежелгі Тавр тайпаларының атынан шыққан.Қазіргі ""Қырым"" атауы XIII ғасырдан кейін ғана кеңінен қолданыла бастады, мүмкін моңғолдар Солтүстік Қара теңізді басып алғаннан кейін Алтын Орда хан губернаторының резиденциясы болған ""Қырғым"" қаласының атауы бойынша.","""Қырым"" атауы қашан пайда болды?",XIII ғасырдан кейін,history,0,history
"Чехия Орталық Еуропада орналасқан мұхитқа шыға алмайтын ел. Ол 78 866 шаршы километрді алып жатыр және 10,7 миллион халқы бар. Чехия 9-шы ғасырдың соңында Богемия герцогтігі ретінде құрылды. 1002 жылы герцогтік Қасиетті Рим империясының бөлігі болды, ал 1198 жылы Богемия патшалығына айналды. 1526 жылдан бастап Богемия Габсбург монархиясының бөлігі болды. 1918 жылы Чехословакия Республикасы құрылды. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Чехословакия коммунистік мемлекетке айналды. 1989 жылы барқыт революциясынан кейін демократияға қайта оралды. 1993 жылы Чехия мен Словакия тәуелсіз елдерге бөлінді. Чехия 1999 жылы НАТО-ға, 2004 жылы Еуропалық Одаққа кірді.",Чехия қай жылы Еуропалық Одаққа кірді?,2004 жылы,geo,0,geo
"1990 жылы наурызда елде Жоғарғы Кеңеске сайлау өтті. Жаңадан сайланған Жоғарғы Кеңес депутаттары 1990 жылы қазан айында өткен 3-сессиясында Башқортостан Республикасын құрып, өз егемендігін жариялады. Башкирия атауы Башқұртстан (Башкортостан) деп өзгертіліп, КСРО, РКФСР және басқа республикалармен арақатынасын одақтық шарт пен келісім арқылы айқындауға шешім қабылдады.",Башқұртстан Республикасы қашан және қалай құрылды?,"1990 жылы қазанда Башқұртстан Республикасы құрылып, өз егемендігін жариялады. Бұрынғы Башкирия атауы Башқұртстан деп өзгертілді.",history,0,history
"Орта ғасырда Австрия, Пруссия, Францияда өзін- өзі өлтіруші адамдарды діни көзқарас бойынша – қылмыскерлер деп санаған.
Суицидальді мінез құлықтың белгілі бір формасы, тәсілі, даму стадиясы, тәуекел факторлары болады. Суицидальді мінез-құлыққа адамның жас ерекшелігі, жынысы, кәсіби ерекшелігі, өмірлік жолының ерекшелігі де әсер етеді.",Орта ғасырда қандай елдерде өзін-өзі өлтірушілерді қылмыскерлер деп санаған?,"Австрия, Пруссия, Франция.",history,0,тарих
"Негізгі халығы— люксембургтықтар, лётцебургер (өзіндік атауы). Сонымен қатар Италияда, Францияда және Германияда тұрады. Жалпы адамның саны 473 мың, соның ішінде Люксембургта 285 мың адам. Люксембургтік тілінде сөйлейтін үндіеуропалық тілдердің германдық тобы. Неміс және француз тілдері көп кездеседі. Латын әліппесін қолданады.",Люксембургтіктер қандай тілде сөйлейді?,"Люксембургтіктер люксембургтік тілінде сөйлейді, бұл үндіеуропалық тілдердің германдық тобына жатады.",ethno,0,ethno
"Зерде адамның ең басты артықшылығы деуге болады, өйткені адамзаттың бүкіл прогрессінің басында оның зердесі тұр. Зердеге қатысты екі негізгі мәселе бар: бірі, сана мен дененің байланысы, әсіресе зерде мен нерв жүйесінің байланысы мәселесі әлі де зерттелу үстіндегі тақырып. Дуалистер мен идеалистер зердені физикалық емес нәрсе деп түсіндірді. Ал, қазіргі заманғы функционализм – яғни зердені нейрондар қозғалысы ретінде анықтайды. Екінші мәселе, хайуандарда да зерде бар ма деген тақырып. Егер зердені адамға ғана тән құбылыс десек, онда хайуандарда болатын кейбір зердеге ұқсап қалатын әрекеттерді жаңаша түсіндіруге тура келеді.",Зердеге қатысты қандай екі негізгі мәселе бар?,"1) Сана мен дененің, зерде мен нерв жүйесінің байланысы мәселесі. 2) Хайуандарда да зерде бар ма деген мәселе.",psychology,0,психология
"World Wide Web - қазіргі заманғы Интернеттің ең танымал қызметі. Оны көбіне Интернетпен теңдестіреді, бірақ шын мәнінде бұл оның көптеген қызметтерінің бірі. Бір Web-серверде бірнеше сайттар болуы мүмкін. Электрондық Web-құжаттарды принтерде басу үшін емес, компьютер экранында қарап шығуға арналған. Web-парақтарды қарап шығуға арналған программалар браузерлер деп аталады.",Web-парақтарды қарап шығуға арналған программалар қалай аталады?,Web-парақтарды қарап шығуға арналған программалар браузерлер деп аталады.,IT,0,IT
"Жауынгерлік қолдау бөлімдерінің санын көбейту және заманауи қару мен әскери техниканы сатып алу. 99 арнайы мамандандырылған компанияларды қамтитын 10 логистикалық база мен 9 барлау полисі құрылды. 3 млрд тенгеге келесі заманауи қарулар сатып алынды: сүйретілетін артилерия, жылжымалы зеңбіректер, дүркін артиллерия, тактикалық зымыран кешендері.",3 миллиард теңгеге не сатып алынды?,"заманауи қарулар сатып алынды: сүйретілетін артилерия, жылжымалы зеңбіректер, дүркін артиллерия, тактикалық зымыран кешендері",military,219,military
"1959 жылғы халық санағының нәтижелері бойынша Әзербайжанның 98 211 лезгині (49 112 ер адам және 49 099 әйел адам) 88 266 үшін ана тілі лезгин (43 592 ер адам және 44 674 әйел адам), 6179 адам үшін — Әзербайжан (3417 ер адам және 2762 әйел адам), тағы 2598 адам үшін — орыс (1492 ер адам және 1106 әйел адам) және қалған 1168 лезгин басқа тілдер (611 ерлер және 557 әйелдер).",1959 жылғы санақ бойынша Әзербайжандағы лезгиндердің неше пайызы ана тілі ретінде лезгин тілін атады?,88 266 лезгин немесе 90% ана тілі ретінде лезгин тілін атаған.,ethno,0,этно
"Қаладағы 100-ге жуық спорт залдар, 7 стадион, 5 жүзу бассейні, 3 спорт кешені, жеңіл атлетикалық манеж көпшіліктің игілігіне қызмет көрсетуде. Бізден есімдері әлемге әйгілі талай чемпиондар шыққан. Келешекте 4 олимпиада резервін дайындайтын балалар мен жас өспірімдердің мамандандырылған спорт-мектебі мен жекеменшік спорт секциялары, клубтары талай чемпиондарды дайындап, шығаратынына күмәніміз жоқ.",Шымкентте қанша спорт кешені бар?,Шымкентте 3 спорт кешені бар.,sport,0,спорт
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстан қай жылы тәуелсіздік алды?,Қазақстан 1991 жылдың 16 желтоқсанында тәуелсіздігін жариялады.,history,0,history
"Люксембург - Батыс Еуропадағы мемлекет. Жер аумағы 2,58 мың км². Халқы 620 881 мың (2020), 94%-ын Люксембургтің байырғы тұрғындары, 15%-ын португалдар, 5%-ын италиялықтар, т.б. құрайды. Астанасы - Люксембург қаласы. Мемлекеттік тілдері - француз, неміс тілдері. Халқының көпшілігі христиан - католиктер. Люксембург - конституциялы-монархиялы мемлекет. Мемлекет басшысы - Люксембург ұлы герцогі. Жоғарғы заң шығарушы органы - парламент (депутаттар палатасы). Ақша бірлігі - еуро (2002).",Люксембургтің жер аумағы қандай?,"Люксембургтің жер аумағы 2,58 мың км².",geo,0,geo
"Мальта - Жерорта теңізіндегі Мальта топаралында орналасқан мемлекет. Жер аумағы 316 км². Халқы - 390 мың адам. Негізінен мальталықтар тұрады. Астанасы - Валлетта қаласы. Ресми тілдері - мальта, ағылшын тілдері. Климаты жерортатеңіздік, жазы ыстық, құрғақ, қысы жұмсақ, жауын-шашынды. Мальта аумағын б.з.б. 13 ғасырда финикиялықтар мекендеген. Кейін карфагендіктер, римдіктер, византиялықтар, араб үстемдігі болды. 1964 жылы Британ Достастығының шеңберіндегі тәуелсіз ел болды.",Мальта қай теңізде орналасқан?,Жерорта теңізінде,geo,0,geo
"Словакия Республикасының сыртқы саудасы ЕО елдеріне бағытталған. 2017 жылы негізгі экспорттық сауда серіктестері Германия, Чехия, Польша, Франция, Италия, Ұлыбритания, Мажарстан, Аустрия болды. Негізгі экспорттық тауарлар - көлік құралдары, жабдықтар, металлургия өнімдері. Негізгі импорттық серіктестері Германия, Чехия, Аустрия, Польша, Мажарстан, Оңтүстік Корея, Ресей болды.",Словакияның сыртқы сауда серіктестері қандай?,"Словакияның негізгі сыртқы сауда серіктестері Германия, Чехия, Польша, Франция, Италия, Ұлыбритания, Мажарстан, Аустрия, Оңтүстік Корея және Ресей.",economics,0,economy
"1638 жылы Георг Манселиус Латвияда бірінші Lettus сөздігін құрастырды, ал 1649 жылы Пол Эйнхорнның «Historia Lettica» (Латвия тарихы) кітабы жарық көрді. 1683 жылы латыш тілінің алғашқы әліпбиі шықты. 1685 жылы Генрих Адольфийдің авторлығымен латыш тілінің оқулығы шықты.",Латыш тілінің алғашқы әліпбиі қашан шыққан?,Латыш тілінің алғашқы әліпбиі 1683 жылы шыққан.,biblio,0,biblio
Украинада көппартиялы саяси жүйе бар. Заң шығарушы билік Верховна Рада деп аталатын бірпалаталы парламентке тиесілі.,Украинаның парламенті қалай аталады?,Верховна Рада,politics,57,саясат
"Қазақстанда бірнеше ірі қалалар бар. Солардың ең үлкендері: Алматы, Нұр-Сұлтан, Шымкент, Қарағанды, Ақтөбе, Өскемен, Қостанай, Павлодар, Петропавл, Тараз. Алматы - Қазақстанның ең үлкен қаласы. Бұрынғы астана. Нұр-Сұлтан - Қазақстанның қазіргі астанасы. Шымкент - Қазақстанның оңтүстігіндегі ірі қала. Қарағанды - Қазақстанның орталық бөлігіндегі ірі өнеркәсіп орталығы.",Қазақстанның бұрынғы астанасы қай қала?,Алматы қаласы.,geo,0,гео
"Португалияның тарихында ол бірнеше дәуірлерден өтті. Ерте заманда Португалия аумағын кельттер мен лузитандар мекендеді. 5 ғасырда ол Свевтер корольдігінің құрамына енді, кейін Вестготтар билік етті. 713-718 жылдары Португалияны арабтар мен берберлер басып алып, Кордово халифатының бөлігі болды. 1143 жылы тәуелсіз Португалия корольдігі құрылды. 15-16 ғасырларда Португалия отаршылдық саясатты жүргізіп, Африка, Бразилия, Азия аумақтарын басып алды.",Қандай жылы Португалия тәуелсіз корольдік болып құрылды?,1143 жылы тәуелсіз Португалия корольдігі құрылды.,history,0,history
Лейбористтер мен ұлтшылдар - Мальтадағы ең үлкен екі партия және парламенттік сайлауда дауысқа түсу үшін белсенді бәсекелеседі. Қалған партиялар әлдеқайда аз және парламентте ұсынылмайды.,Мальтадағы басты саяси партиялар қандай?,Лейбористтер мен ұлтшылдар,social,0,social
"Қазақстанның ұлттық валютасы - теңге. Ол 1993 жылдың 15 қарашасында енгізілді. Теңгенің халықаралық коды - KZT. Қазақстан Ұлттық Банкі теңгенің айналысын басқарады. Қазақстанда банкноттар 200, 500, 1000, 2000, 5000, 10000, 20000 теңгелік номиналдарда шығарылады. Ал монеталар 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 теңгелік құндылықтарда айналымда бар.",Қазақстанның ұлттық валютасы қалай аталады?,Теңге.,social,0,social
"Францияда француздардан бөлек бретандықтар, фламандықтар, баскілер, корсикалықтар тұрады. Еуропадағы халқы ең тығыз қоныстанған ел - осы Франция. 1945 - 1960 жылдар арасында халық саны жылдам өсті. Қазіргі кезде елде 63 млн-нан (2012) аса халық тұрады. Табиғатында француздар өте мейрімді, көңілді, ақжарқын халық. Олар ойларын тікелей айтатын, бірбеткей мінезге ие.",Францияда қандай ұлттар тұрады?,"Францияда француздардан бөлек бретандықтар, фламандықтар, баскілер, корсикалықтар тұрады.",ethno,0,ethno
"Астурия территориясы б.з.б 29-19 жылдары Октавиан Август имперлаторлық еткен кезде Рим империясымен жауланып алынған болатын. Рим империясының құлауынан кейін бұл территория б.з. VI ғасырда Свевтармен және Вестготтар тайпаларымен жаулап алынған және осы тайпалардың ықпалында VIII ғасырдың басында арабтармен жауланғанға дейін болған. 711 жылы тәуелсіз Астурия Корольдігі пайда болды. Корлольдік Астурия болып 924 жылға дейін белгілі болатын, кейін ол Леон корольдігі болып аталды. Леон Корольдігі өз кезегінде 1230 жылы Кастилия және Леон Корольдігі болып қосылып кетті.",Астурия Корольдігі қашан Леон Корольдігі болып өзгерді?,Астурия Корольдігі 924 жылдан кейін Леон Корольдігі болып аталды.,history,0,тарих
"Институтта қазіргі заманғы генетиканың негізгі бағыттарының бірі – эу- және прокариоттар геномдарының мутациялық өзгерістерінің механизмдері және заңдылықтарына ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Қазақстанда алғаш рет жаңа ғылыми бағыт, эукариоттардағы генетикалық тұрақсыздық мәселесі генетикалық классикалық объект дрозофила шыбынында қарастырылды. Қазақстан Республикасы бойынша Институтқа қарасты молекулалық генетика лабораториясында ғана дрозофила шыбынының бірегей коллекциялық базасы құрылды.",Қандай жаңа ғылыми бағыт алғаш рет Қазақстанда қарастырылды?,Эукариоттардағы генетикалық тұрақсыздық мәселесі,bio,0,био
"Латвия жерiнің 38%-ы орман (қарағай, қайың, шырша, терек).",Латвиядағы ормандар қандай түрлерден тұрады?,"Латвияда қарағай, қайың, шырша және терек ормандары бар.",geo,0,geo
"Абай билер институтының да кемшіліктерін көрсетеді. Ол ""Би екеу болса, дау төртеу болады"" дегенді келтіреді. Яғни, билер көбейген сайын дау да көбейетінін айтады. Сондықтан Абай әрбір болыс елден толымды-білімді үш-ақ кісі билікке жыл кесілмей сайланса, олар түссе, жаманшылығы әшкере білінгендікпенен түссе, әйтпесе түспесе деп ұсынады. Ол даугер адамдар қалмай, екеуі екі кісіні билікке таңдап алып, үстіне біреуді посредникке сайлап алып, біте берсе; егер оған да ынтымақтаса алмаса, бағанағы үш бидің біреуін алып, яки жеребемен сайлап алып жүгінсе, сонда дау ұзамай, бітім болар еді дейді.",Абай билер институтын қалай реформалауды ұсынады?,"Абай әрбір болыс елден толымды-білімді үш-ақ кісі билікке жыл кесілмей сайланса, олар түссе, жаманшылығы әшкере білінгендікпенен түссе, әйтпесе түспесе деп ұсынады. Ол даугер адамдар қалмай, екеуі екі кісіні билікке таңдап алып, үстіне біреуді посредникке сайлап алып, біте берсе; егер оған да ынтымақтаса алмаса, бағанағы үш бидің біреуін алып, яки жеребемен сайлап алып жүгінсе, сонда дау ұзамай, бітім болар еді дейді.",social,0,social
"Қазіргі кезде эмпирик. ғылымдар методологиясының логикалық проблематикасы да (мысалы, гипотеза түзу және тексеру процесі, білімнің эмпирик. және теория деңгейлерінің арақатынасы, эмпирик. теориялардың Л-лық құрылымы, т.б.) белсенді зерттеліп келеді.",Қазіргі кезде қандай логикалық проблемалар зерттеліп жатыр?,"Қазіргі кезде эмпирикалық ғылымдар методологиясының логикалық проблемалары зерттеліп жатыр, мысалы, гипотеза түзу және тексеру процесі, білімнің эмпирикалық және теориялық деңгейлерінің арақатынасы, эмпирикалық теориялардың логикалық құрылымы.",math,0,math
"Ақпараттық мәшинелерғе есептеуіш мәшинелер мен құрылғылар, механикалық интеграторлар, т.б. жатады. Адамның тікелей әсер етуінсіз жұмыс істейтін мәшине түрі мәшине-автоматтар немесе жай автоматтар өндірісте кеңінен қолданыс тапты. Белгілі бір технологиялық процесті орындайтын әрі өзара тізбектей жалғасқан мәшине-автоматтар автоматтық желі құрайды.",Ақпараттық машиналарға қандай құрылғылар жатады?,"Есептеуіш машиналар мен құрылғылар, механикалық интеграторлар.",IT,0,IT
"Бельгия – әлемде индустриясы жоғары дамыған елдердің бірі. Қара металлургия – Бельгия өнеркәсібінің ежелгі салаларының бірі. Химия және электротехника өнімдерін шығару, машина жинау, құрылыс материалдарын дайындау, ағаш өңдеу (жиһаз, қағаз), т.б. дамыған.",Бельгияның негізгі өнеркәсіп салалары қандай?,"Бельгияның негізгі өнеркәсіп салалары - қара металлургия, химия, электротехника, машина жасау, құрылыс материалдары, ағаш өңдеу.",materials,0,materials
"Топырақтың механикалық құрамы ірілі және ұсақ минерал бөлшектерінің жиынтығы. Топырақтың механикалық құрамы әр түрлі болады. Оны анықтау қиын емес. Топырақты дымқылдап алып, илегенде құрамында саз бен шірінді бар топырақтар біріккіш келеді. Ал құрамы құмды, құмдауытты, саздауыт болса, онда топырақтың бірігуі нашар болады.",Топырақтың механикалық құрамы деген не және оны қалай анықтауға болады?,"Топырақтың механикалық құрамы - ірілі және ұсақ минерал бөлшектерінің жиынтығы. Оны анықтау үшін топырақты дымқылдап, илегенде, құрамында саз бен шірінді бар топырақтар біріккіш келеді, ал құмды, құмдауытты, саздауыт топырақтар бірігуі нашар болады.",geo,0,geo
"Облыста 614 мектепке дейінгі білім беру ұйымы жұмыс істейді, оның ішінде 240 балабақша және 37955 баланы қамтитын 374 мектепке дейінгі шағын орталық. Облыста 579 мектеп жұмыс істейді, оның ішінде 560 мемлекеттік күндізгі жалпы білім беретін мектеп, 10 кешкі, 5 арнайы түзету, 2 ведомстводан тыс, 1 мемлекеттік емес, 1 Назарбаев Зияткерлік мектебі. Контингенті 124228 баланы құрайды.",Ақмола облысындағы мектептердің жалпы оқушылар контингенті қанша?,124228,bio,360,bio
"Испания жеріндегі ең көне ескерткіштер палеолит дәуірінен сақталған. Неолит дәуірінен қыш ыдыстар, иберлерден тас қамалдардың қалдығы мен өрнектелген құмыралар сақталған. Рим империясы үстемдігінен қалған театрлар мен ғибадатханалардың орны кездеседі. Мавритан өнерінің үлгісімен салынған құрылыстар да бар (Кордовадағы мешіт, 10 ғасырдың аяғы).",Испанияда қандай тарихи ескерткіштер бар?,"Испанияда палеолит дәуірінен сақталған ескерткіштер, неолит дәуірінен қыш ыдыстар, иберлерден тас қамалдар мен өрнектелген құмыралар, Рим империясы кезінен қалған театрлар мен ғибадатханалар, сондай-ақ Кордовадағы 10 ғасырдың аяғында салынған мавритан өнерінің үлгісіндегі мешіт сияқты тарихи ескерткіштер бар.",history,0,history
"Шоқан Уәлиханов (1835-1865) - қазақ халқының көрнекті ғалымы, этнограф, жазушы, ағартушы, қоғам қайраткері. Ол қазақ халқының тарихы мен этнографиясын зерттеуге үлкен үлес қосты. Шоқан Уәлихановтың ""Тәңірі"" дастаны, ""Қырғыз қазақтардың әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері туралы"" еңбегі және басқа да шығармалары қазақ халқының рухани мұрасына айналды.",Шоқан Уәлиханов қандай салада жұмыс істеді?,"Этнография, тарих, әдебиет.",bio,0,био
"19 ғасырдан бастап арифметиканы аксиомалық түрде құру зерттелді (Готфрид Лейбниц, Герман Грассман). 1866 ж. Ресейде шыққан «Арифметика оқулығы» мен «Арифметика есептерінің жинағы» 1917 жылға дейін қолданылып келді. Ал Андрей Киселевтің  1884 ж. шыққан «Арифметикасы» кеңес мектептерінде пайдаланылды.",Арифметиканы аксиомалық түрде құруды кімдер зерттеді?,Готфрид Лейбниц пен Герман Грассман арифметиканы аксиомалық түрде құруды зерттеді.,math,0,math
"Дегенмен, құрттардың көпшілігі тиімсіз тәсілдерді қолданады. Қарапайым құрт түрлері осал желң тораптарын кездейсоқтықтық нәтижесінде ғана табады. Мұндай жағдайда оның таралу қисығы Ферхюльст дифференциалды теңдеуінің шешіміне сәйкес келеді және сигма тәріздес пішінге ие болады. Бұл модельдің дұрыстығы 2001 жылғы CodeRed II құрты эпидемиясы кезінде дәлелденді. 28 сағатта құрт 350000 желі торабын залалдандырды. Айта кететіні, соңғы сағаттарда оның таралу жылдамдығы төмен болды, себебі бұрын залалданған тораптарға тіреліп қалатын.",CodeRed II құрты қанша уақытта 350000 желі торабын залалдандырды?,28 сағатта,IT,0,IT
"Словенияда католиктер халықтың 57,8% құрайды, православиелер 2,3%, протестанттар 0,8%, мұсылмандар 2,4%. Мемлекеттік мерекелері: Жаңа жыл, Қасиетті Үштік мейрамы, Еңбек күні, Жеңіс күні, Құтқарылу күні, Мәриям ана мейрамы, Тәуелсіздік күні, Рождество және т.б.",Словенияда қандай діндер тараған?,"Католиктік, православиелік, протестанттық, ислам",ethno,0,ethno
Болгарияда жауапкершілік дәрежесі мен жазаның ауырлығы жәбірленуші мен қылмыскердің сословиелік тегіне байланысты анықталатын болған.,Болгарияда жауапкершілік пен жазаның ауырлығы неге байланысты болған?,Жәбірленуші мен қылмыскердің сословиелік тегіне.,social,0,social
Ұлыбритания аум-ндағы адамзат тіршілігінің ежелгі іздері ерте және орта палеолит дәуірлеріне саяды. Соңғы қола және ерте темір дәуірінде (б.з.б. 800 — 700 ж.) Ұлыбританияға құрлықтан кельттердің қоныс аударуы басталды. Кельттер өздерімен бірге темір ғасыры мәдениетінің белгілерін ала келді.,Ұлыбритания жерінде қандай тарихи оқиғалар болған?,"Ұлыбритания жерінде ерте және орта палеолит дәуірлерінен бастап адамдар мекендеген. Сонымен қатар, б.з.б. 800-700 жылдары кельттердің Ұлыбританияға қоныс аударуы басталып, олар темір дәуірі мәдениетін алып келген.",history,0,тарих
"Мәскеуден көшіріліп келген ғылыми мекемелер мен академиялардан И.П. Вернадский, А.Обручев, А.И. Понкратова, А.Скочинский сияқты ғалымдар соғыс жылдарында Қазақстанда жұмыс істеді.",Қандай ғалымдар соғыс жылдарында Қазақстанда жұмыс істеді?,"И.П. Вернадский, А.Обручев, А.И. Понкратова, А.Скочинский",bio,63,bio
"2010-2011 жылдары су тасқыны кезіндегі су қоймасындағы шоғырландаралған ағынның көлемі 2,2 млрд текше метрді құрады. Вегетациялық кезеңнің басталуымен су реттегішті эксплуатациялау ережесіне сәйкес Көксарай су қоймасынан Сырдария өзенінің арнасына құю үшін және Кіші Аралды толтыру үшін су жіберу басталды.",Көксарай су қоймасынан су қандай мақсатта жіберілді?,Сырдария өзенінің арнасына құю үшін және Кіші Аралды толтыру үшін,geo,221,geo
"Словения Республикасы Орталық Еуропаның оңтүстігінде орналасқан Альпі маңы мемлекеті. Ол Италия, Австрия, Мажарстан және Хорватиямен шекаралас. Словения БҰҰ, Еуропалық одақ, Еуропа кеңесі, НАТО және Шенген келісімінің мүшесі. Словендер VII ғасырда Карантания мемлекетін құрған. Кейін Габсбургтер мен Австро-Венгрия құрамына енген. 1918 жылы Австро-Венгрия құлағаннан кейін Югославия құрамына кірген. 1991 жылы Югославиядан тәуелсіздігін алған.",Словения қай ұйымдардың мүшесі?,"БҰҰ, Еуропалық одақ, Еуропа кеңесі, НАТО, Шенген келісімі",geo,0,geo
"Егер объектінің құрылымы жүйесіз болса, оны талдау үшін дезагрегациялау, яғни жалпылаушы сипаттамаларды жеке сипаттамаларға жекелендіреді. Жоғарыда айтылып өткен әдістердің немесе тәсілдің ешқайсысы да, дара түрде зерттеудің негізіділігін, дәлділігі мен дәйектілігін қажетті деңгейде қамтамасыз ете алмайды. Сол себепті зерттеуде жоғары нәтижеге жету үшін олардың бірнеше түрінің жиынтығын пайдалану ғана тиімді бола алады.",Күрделі құрылымды объектілерді талдау үшін қандай әдіс қолданылады?,дезагрегациялау,biblio,56,biblio
"Кристалдардың сәйкес екі жағының арасындағы бұрыш — өзгермейтін тұрақты шама. Бұл кристаллографияда ертеден келе жатқан заң. Оның дәлірек анықтамасы мынау. Кристалдардың өсу жағдайындағы температурасы мен қысым күші бірдей болса, бір заттың кристалдық решеткасы бірдей болады, олай болса оның сәйкес жақтарының арасындағы бұйрықтары тұрақты болады.",Бұл заңның атауы қалай?,"Мәтінде бұл заңның атауы аталмаған, бірақ ол кристаллографияда ертеден келе жатқан заң деп айтылған.",physics,0,physics
"Ақсу-Жабағылы қорығы – ЮНЕСКО қорғауымен Орталық Азияда жалғыз қорық. 70 жылдан астам таулы ормандарда кесілуден, ал өсімдік әлемі өндіріс қалдықтарымен ластанбаған. Айнала көк шөпке толы. Грейг қызғалдағы Қорық символы ретінде таңдалған.",Қорықтың символы ретінде не белгіленді?,Грейг қызғалдағы,ethno,189,ethno
"Дүние жүзінде жануарлардың 1,6 млн-дай түрі, 17 типі бар. Жануарлардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы өте зор: көпшілігі пайдалы болып табылады. Азық-түлік, әртүрлі өнеркәсіп шикізатын: ет, май, сүт, тері, жүн, бал, жібек, мүйіз, бақалшақ, т.б. береді.",Дүние жүзінде жануарлардың қанша түрі бар?,"1,6 млн",bio,27,био
Атом - химиялық элементтерді құрайтын ең кішкене бөлшек. Ол ядродан және оны айналып жүрген электрондардан тұрады. Атомның құрылысы кванттық теориямен түсіндіріледі. Атомдағы электрондардың орналасуы элементтің қасиеттерін анықтайды. Периодтық жүйеде элементтер периодтар мен топтарға бөлінген.,Атомның негізгі бөліктері қандай?,ядродан және оны айналып жүрген электрондардан тұрады,physics,60,physics
"Қазақстанның ұлттық киімі - киіз үй немесе киіз үй. Ол қазақтардың көшпелі өмір салтының нәтижесі болып табылады. Киіз үйдің құрылымы оңай және тез құрастырылады. Оның негізгі бөліктері: керегелер, уықтар, үйдің төбесі, есік, түндіктер және киіз. Киіз үй қазақтардың мәдени мұрасының бір бөлігі болып табылады және қазіргі уақытта да пайдаланылады.",Қазақтардың ұлттық киімі қалай аталады?,Киіз үй немесе киіз үй.,ethno,0,ethno
"Қазақстанда бірнеше ірі өзендер бар. Солардың ең үлкендері: Ертіс, Есіл, Тобыл, Жайық, Сырдария, Іле, Шу, Талас. Ертіс өзені Қазақстанның солтүстік бөлігінен ағып өтеді. Есіл өзені Ақмола облысынан басталып, Ресейге қарай ағады. Жайық өзені Батыс Қазақстан облысынан басталып, Каспий теңізіне құяды. Сырдария өзені Қазақстанның оңтүстік бөлігінен ағып өтеді.",Қазақстанның қай өзені Каспий теңізіне құяды?,Жайық өзені.,geo,0,гео
"Павлодар мен спорттық өмірімен де белгілі. Қалада 4 стадион, 12 бассейн, олардың ішінде облыстағы жалғыз 50 метрлік «Ertis Olympic» олимпиадалық бассейні, 142 спорт залы, 3 шаңғы базасы бар. Павлодар қаласының солтүстік бөлігінде «Sport city» спорт қалашығының құрылысы басталды, 2019 жылы толық өлшемді жабық футбол манежі пайдалануға берілді, Мұз аренасының құрылысы аяқталуда.",Павлодар қаласында қандай спорт нысандары бар?,"Павлодар қаласында 4 стадион, 12 бассейн, оның ішінде 50 метрлік «Ertis Olympic» бассейні, 142 спорт залы, 3 шаңғы базасы, «Sport city» спорт қалашығы, жабық футбол манежі және Мұз аренасы бар.",sport,0,sport
"Кенелер адам, жануар және өсімдік паразиті, адамға бөртпе, сүзек, кене энцефалиті, туляремия, малға пироплазмоз сияқты аурулар қоздырғыштарын таратады. Кенелерді құрту үшін акарицидтер мен биологиялық әдістер қолданылады.",Кенелерді жою үшін қандай әдістер қолданылады?,Кенелерді жою үшін акарицидтер (кенелерге қарсы улы заттар) және биологиялық әдістер қолданылады.,bio,0,био
"Барак Обама әкесі Барак Хусейн Обама-үлкені экономика саласында оқыған. Анасы Стэнли Энн Данхэм болса, антропологияны меңгерген. Барак Обаманың ата-анасы Гавайи университетінде танысқан. Әкесі қара нәсілді, анасы аққұба америкалық болған. Барак Обама құлдардың ұрпағына жатпайды.",Барак Обаманың ата-анасы қандай ұлттардан болды?,"Әкесі қара нәсілді, анасы аққұба америкалық болды.",bio,0,био
"Қарағанды облысы өзендерінің ішіндегі шаруашылыққа маңыздылары Балқаш-Ертіс суайрығынан басталып, Теңіз-Қорғалжын көліне құятын Нұра, оның сол салалары - Шерубайнұра және Құланөтпес пен Көң өзендері. Облыста 1910 көл бар, олардың 90%-ы облыстың солтүстік аудандарында шоғырланған. Ірілері: Балқаш, Қарасор, Қыпшақ, Керей, Қарақойын, Қияқты, Шошқакөл, Балықтыкөл, Шыбынды, Тассуат, Ащысу.",Қарағанды облысындағы ірі көлдердің атауларын атаңыз?,"Қарағанды облысындағы ірі көлдер: Балқаш, Қарасор, Қыпшақ, Керей, Қарақойын, Қияқты, Шошқакөл, Балықтыкөл, Шыбынды, Тассуат, Ащысу.",geo,0,geo
"Ашықтыру емі сусыз, тағамсыз жүзеге асса, онда толық ашығуға немесе «құрғақ» түріне жатады. Мерзіміне қарай ол мынадай түрлерге бөлінеді: қысқа мерзімді (1-3 күн, бір апта, он күндік), ұзақ мерзімді (бір ай, 40-50 күндік). Осы уақыт аралығында денені барлық қалдық атаулыдан, улы заттардан тазарту көзделеді.
Ашығу кезінде ағза қандай күй кешеді? Ашығу нәтижесінде венуланың қыл тамырлармен тоғысқан жерінде бос қуыс (вакуум) пайда болады. Ал, қылтамырлардың бос қуысы өз кезегінде қан айналымының қозғаушы күшіне айналады. Ендеше, бос қуыс – ол күш деген сөз. Ал, ашығу – сол бос қуысты жасау арқылы адам денесінің тұтастай қозғаушы күшін тудыру.",Ашығудың қандай түрлері болады?,"Ашығудың қысқа мерзімді (1-3 күн, бір апта, он күндік) және ұзақ мерзімді (бір ай, 40-50 күндік) түрлері болады.",medicine,0,медицина
"Әділ Құрманжанұлы Ахметов – филология ғылымдарының докторы, профессор. Ол Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің ректоры, ҚР Парламенті Сенатының депутаты болған. Ғалым түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдерді зерттеген. Сондай-ақ, Америкалық үндістердің алтайлық тегі туралы еңбек жазған.",Ол қандай лауазымдарда қызмет атқарған?,"Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің ректоры, ҚР Парламенті Сенатының депутаты.",history,0,history
"Софт-модем, винмодемдер (ағыл. Host based soft-modem) – аппараттық модемде, алайда микропрограммасы бар тұрақты есте сақтау құрылғысы болмайды. Мұндай типті модемнің микропрограммасы компьютер жадысында сақталады, оған модем жалғанған болады. Сонымен бірге модемде аналогтық сұлба мен түрлендіргіштер болады: АСТ (аналогты-санды түрлендіргіш), САТ (санды-аналогты түрлендіргіш), интерфейс контроллері(мысалы USB). Драйверлер болған жағдайда ғана жұмыс істеуге қабілетті, олар сигналдарды кодтау бойынша, қателерге тексеру және протоколдарды басқару барлық операцияларды өңдейді, сәйкесінше программалы түрде жүзеге асырылады және компьютердің орталық процессорымен өңделеді.",Софт-модемдердің ерекшелігі неде?,Софт-модемдердің ерекшелігі - олардың микропрограммасы компьютер жадысында сақталады және барлық операциялар компьютердің орталық процессорымен өңделеді.,IT,0,IT
"Шекспир пьесалары қазақ тіліне аударылып, республикалық көптеген театрларында қойылып келеді. «Отелло», «Асауға тұсау» т.б. туындылары М.Әуезовтің аударуымен күні бүгінге дейін сахнадан түскен емес. Пьесалары қазақ тіліне талай рет кітап болып басылды. «Сонеттер» 1970 ж. жеке кітап болып шықты. Сонеттерді алғаш рет қазақ тіліне аударған Х.Ерғалиев, М.Мақатаев. ""Midsummer Nigh's Dream"" (Жазғы түнде көрген түс) пьесасын қазақ тіліне аударған Ү. Кеңесбаева.",Шекспир шығармаларын қазақ тіліне кімдер аударды?,М.Әуезов,bio,135,био
"Дүние жүзіне әйгілі көлдер жүйесін елдің солтүстік-шығысындағы Ұлы көлдер құрайды (Жоғарғы көл, Гурон, Мичиган, Эри, Онтарио). Олардың барлығы бір-бірімен жалғасып, 245 мың км² аумақты алып жатыр. Эри мен Онтарио көлдерін байланыстыратын Ниагара сарқырамасы осы тұста орналасқан.",Ниагара сарқырамасы қандай көлдерді байланыстырады?,Эри мен Онтарио,geo,196,Гео
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары.",Лао-цзының негізгі трактатының атауы қандай?,"""Дао дэ цзин""",philosophy,0,философия
"Чехословакияның Коммунистік партиясы 1946 жылғы сайлауда көпшілікке ие болып, 1948 жылғы мемлекеттік төңкерістен кейін кеңестік биліктің астында бір партиялы коммунистік мемлекет құрды. Режимге деген наразылықтың артуы 1968 жылы Кеңес Одағы шабуылымен басылған, Прага көктемі деп аталатын реформисттік қозғалыспен аяқталды.",Прага көктемі қай жылы болды?,1968 жылы,history,0,history
"Компьютер буындары (поколения ЭВМ) — сәулеті мен элементтік негізінің түрлері бойынша біріктірілген, тарихи қалыптасқан компьютер топтары. Олар бір-бірінен элементтік негізі, құрылмалы-технологиялық орындалуы, логикалық ұйымдастырылуы, техникалық сипаттамалары, программалық жасақтамалары және пайдаланушы тарапынан компьютермен қатынас құру дәрежесі бойынша ажыратылады.",Компьютер буындары қалай ажыратылады?,"Компьютер буындары элементтік негізі, құрылымы, логикалық ұйымдастырылуы, техникалық сипаттамалары, бағдарламалық жасақтамалары және пайдаланушымен қарым-қатынасы бойынша ажыратылады.",IT,0,IT
"Жануарлардың бағдарланудың бірнеше түрі бар: 1) оптикалық – көптеген жәндіктердің полярланған жарық немесе ультракүлгін сәуле арқылы бағдарлануы; 2) химиялық – кейбір жануарлардың қорегін, жұбын иіс арқылы дәл табуы (мысалы, жібек көбелегінің аталығы 10 км жерден аналығын иіс арқылы сезеді); 3) акустикалық – жыртқыш жануарлардың өз қорегін есту арқылы ұстауы (мысалы, жапалақ кеміргіштерді 15 – 20 м-ден сыбдыры арқылы біледі); 4) терморецепция – жылу арқылы бағдарлану (мысалы, айдаhарлар мен қалқантұмсықты жыланның тұмсығында жылуды сезетін шұңқыры болады).",Жануарлардың бағдарлану түрлері қандай?,"Жануарлардың бағдарлану түрлері: 1) оптикалық, 2) химиялық, 3) акустикалық, 4) терморецепция.",bio,0,био
"12-ғасырда Моңғол жерінде шағын хандықтар мен тайпа-ұлыстар болды. Қолбасшы Темучин (Шыңғыс хан) бүкіл ұлыстарды бір елге біріктіріп Моңғол Империясын жариялады. 1206 ж. ол Шыңғыс хан (Ұлы хан) атын алып, көршілес елдерді жаулап ала бастайды. Оның Империясы бүкіл Азия мен жарты Еуропаны қамтыды. Шыңғыс Хан өлгенде ол өз империясын балаларына бөліп берді.",Шыңғыс хан қандай империяны құрды?,Моңғол Империясы,history,133,history
"Франция (фр. France, [fʁɑ̃s] тыңдау), ресми атауы Француз Республикасы (фр. République française, [ʁe.py.blik fʁɑ̃.sɛz] тыңдау) — Батыс Еуропадағы ең ірі мемлекет, жерінің ауданы жағынан ол Ұлыбританиядан екі есе үлкен. Францияның құрамына Корсика аралы, Жерорта теңізі мен Бискай шығанағындағы ұсақ аралдар енеді. Француз одағы деп аталатын бірлестікке бес шалғай департамент (Кариб теңізі алабындағы Гваделупа, Мартиника, Оңтүстік Америкадағы Гвиана, Үнді мұхитындағы Реюньон, Атлант мұхитындағы Сен – Пьер мен Микелон) және т.б. жатады.",Франциядағы ең ірі қалалар қандай?,Контекстте Францияның ірі қалалары туралы ақпарат берілмеген.,geo,0,geo
"Беларусь экспортында Германия мен Польшаның да үлесі жоғары. Беларусь шетке машина жасау және химия өнеркәсібінің өнімдерін, көлік құрал-жабдықтарын, жеңіл және тамақ өнеркәсіптері өнімдерін сатады.",Беларусь негізінен қандай өнімдерді экспорттайды?,"шетке машина жасау және химия өнеркәсібінің өнімдерін, көлік құрал-жабдықтарын, жеңіл және тамақ өнеркәсіптері өнімдерін сатады",ecology,70,eco
"Еуропа Кеңесінің мүшелері: Аустрия, Албания, Андорра, Армения, Әзербайжан, Бельгия, Болгария, Босния және Герцеговина, Германия, Грекия, Грузия, Дания, Ирландия, Исландия, Кипр, Испания, Италия, Латвия, Литва, Лихтенштейн, Люксембург, Мажарстан, Мальта, Молдова, Монако, Нидерланд, Норвегия, Польша, Португалия, Ресей, Румыния, Сан-Марино, Сербия, Словакия, Словения, Солтүстік Македония, Түркия, Украина, Ұлыбритания, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Черногория, Швейцария, Швеция, Эстония. Кандидаттар: Беларусь. Бақылаушылар: АҚШ, Ватикан, Жапония, Израиль, Канада, Мексика.",Еуропа Кеңесінің бақылаушы елдері қандай?,"Еуропа Кеңесінің бақылаушы елдері: АҚШ, Ватикан, Жапония, Израиль, Канада, Мексика.",geo,0,geo
"Желілік құрттар компьютер пайдаланушысының жүйесіне ену үшін бағдарламалық жасақтама мен операциялық жүйенің осал тұстарын пайдаланатындықтан, құрттардан қорғану үшін сигнатуралық вирусқа қарсы мониторлар жеткіліксіз. Заманауи құрттардан аулақ болу үшін проактивті қорғанысты  қолданған жөн.",Заманауи құрттардан қорғану үшін не қажет?,Проактивті қорғаныс қажет,IT,0,IT
Бірте-бірте ірі тайпалық княздіктердің негізінде протомемлекеттік бірлестіктер пайда болады; осы князьдіктердің негізгі княздіктері қазіргі Кіші Польшадағы Висла княздігі (Краков ауданы) және Үлкен Польшадағы поляктар (Познан ауданы) болды. 877 жылы Кіші Польшаны Ұлы Моравия жаулап алғаннан кейін астанасы Гнезно қаласы болған Үлкен Польша поляк мемлекетінің құрылу орталығы болып қала берді.,Қандай княздіктер поляк мемлекетінің құрылуына негіз болды?,Қазіргі Кіші Польшадағы Висла княздігі (Краков ауданы) және Үлкен Польшадағы поляктар княздігі (Познан ауданы) поляк мемлекетінің құрылуына негіз болды.,history,0,история
"Табиғатта темір сирек кездеседі, негізі темір-никель метериоттердің кұрамында кездеседі. Жер қыртысында таралуы шамамен 4.65%. Жер ядросынан көпшілігін темір құрғандықтан жер бойында магнит өрісі пайда болады.",Жер қыртысының қай бөлігі темірден тұрады?,4.65%,chemistry,120,химия
"Германия БҰҰ мен ЕҚЫҰ-ның жұмыстарына белсенді қатысады. Ол бітімгершілік операцияларға өз әскерлерін жіберіп отырады. 2011 жылдан бастап Германияда міндетті әскери қызмет жойылып, кәсіби армияға көшті.",Германияның халықаралық ұйымдардағы рөлі қандай?,Германия БҰҰ мен ЕҚЫҰ сияқты халықаралық ұйымдардың жұмыстарына белсенді қатысады және бітімгершілік операцияларға өз әскерлерін жібереді.,politics,0,politics
"Атом бүтіндей алғанда зарядсыз, бейтарап бөлшек. Ол ортасында өзінен радиусы 104 -105 есе кіші көлемді алып жатқан оң зарядты ядродан және оны айнала қозғалып жүрген теріс зарядты электрондардан тұрады. Атом өзінің сыртқы бір немесе бірнеше электрондарын жоғалтқанда оң, ал сырттан электрон қосып алғанда теріс ионға айналады.",Атом қандай жағдайда ионға айналады?,Атом өзінің сыртқы бір немесе бірнеше электрондарын жоғалтқанда,physics,203,physics
"Біз жоғарыда кристалл заттардың ішкі құрылысы тәртіппен орналасқан, ал сол тәртіпке байланысты кристалл заттардың барлық физикалық қасиеттері әр бағытта әр түрлі, яғни бағытына қарай өзгеріп отырады дедік. Бағыты бар шаманы, яғни бағытталған қасиетті вектор деп атайды. Мысалы, бір нәрсенің қозғалу, таралу жылдамдығын, вектормен көрсетеді. Кристалдың әр бағытындағы жылудың, электрдің, серпімді толқынның тағы басқалардың өзгеру жылдамдығы векторлық өзгеріс болады. Сондықтан, кристалдар векторлық қасиетті, векторлық құрылысты заттар болып табылады.","Кристалдар неліктен векторлық қасиетті, векторлық құрылысты заттар болып табылады?","Кристалдардың ішкі құрылысы тәртіппен орналасқан, сондықтан олардың физикалық қасиеттері әр бағытта әр түрлі, яғни бағытына қарай өзгеріп отырады. Бағыты бар шамалар вектор деп аталады. Кристалдардағы жылу, электр, серпімді толқындардың өзгеру жылдамдығы векторлық өзгеріс болғандықтан, кристалдар векторлық қасиетті, векторлық құрылысты заттар болып табылады.",physics,0,physics
"Қазақстанның ұлттық құрамы алуан түрлі. Халықтың басым бөлігін тұрғылықты қазақ халқы құрайды, пайыздық үлесі — 70,18%, орыстар — 18,42%, өзбектер — 3,29%, украиндар — 1,36%, ұйғырлар — 1,48%, татарлар — 1,06%, басқа халықтар 5,38%.",Қазақстан халқының ұлттық құрамы қалай бөлінген?,"Қазақстан халқының басым бөлігін қазақтар (70,18%) құрайды, одан кейін орыстар (18,42%), өзбектер (3,29%), украиндар (1,36%), ұйғырлар (1,48%), татарлар (1,06%) және басқа ұлттар (5,38%).",ethno,0,Ethno
"Авторитаризм, авторитарлық саяси режим — билік құрушы элитаның бөлініп шығуы, жеке бостандықтар мен саяси бәсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауымдастыққа біріктіретін тіршілікке қажетті әлеуметтік-саяси факторлар тән ерекше саяси режим. Сол себепті авторитарлық режим өз бетінше қызмет етеді, онда билік үшін ашық бәсекелестік күрес жоқ. Билік үшін күрес, көп жағдайда, саяси тартыстар түрінде билік құрушы элитаның ішінде жүреді.",Авторитарлық режимде билік үшін күрес қалай жүреді?,"Авторитарлық режимде билік үшін күрес, көп жағдайда, саяси тартыстар түрінде билік құрушы элитаның ішінде жүреді.",social,0,social
"Франц Кафка (1883-1924) - XX ғасырдың аса ықпалды неміс тілді Богемиялық жазушы. Оның шығармалары реализм мен фантазия элементтерін біріктіреді. Кафканың оқшауланған кейіпкерлері әдетте оспадар, сюрреалистік тығырық пен түсініксіз әлеуметтік-бюрократиялық күштерге тап келеді. Ол өмірінде отбасына және жақын достарына жүз шақты хат жазады, арасында әкесіне жазған хаттары да бар, өйткені оның әкесімен байланысы ылғи да шиеленісті және формалды күйде болады. Кафка Австро-Венгрия империясының Прага қаласындағы Ескі қала алаңында туылады. Оның отбасы орта тапқа жататын неміс тілді Ашкенази еврейлері болатын. Кафканың бірнеше еңбегі ғана көзі тірісінде жарияланады, олар: Betrachtung (Толғаныс) және Ein Landarzt (Ауыл дәрігері) әңгімелер жинағы, ал әдеби журналдарда жеке әңгімелерінің кейібірі (мысалы, ""Құбылу"" - ""Die Verwandlung"") жарияланғанымен, бірақ көпшілік назарын өзіне онша аудармайды.",Франц Кафканың қандай шығармалары өмірінде жарияланған?,"Кафканың өмірінде ""Толғаныс"" және ""Ауыл дәрігері"" әңгімелер жинақтары, сондай-ақ кейбір жеке әңгімелері жарияланған.",literature,0,әдебиет
"Аустрияның тарихында Габсбургтер әулетінің билігі, Қасиетті Рим империясына қосылуы, Түркиямен, Франциямен, Пруссиямен болған соғыстары, Аустрия-Мажарстан монархиясының құрылуы және ыдырауы, екі дүниежүзілік соғыстағы рөлі, тәуелсіздігін қалпына келтіруі сияқты маңызды оқиғалар баяндалады.",Аустрияның тарихындағы ең маңызды оқиға қандай?,Аустрияның тарихындағы ең маңызды оқиға - 1955 жылы 15 мамырда тәуелсіздігін қалпына келтіруі болды.,history,0,history
"Физикалық география жалпы Жердің сыртқы қабатын, оның табиғи кешендері мен компоненттерін зерттейді. Физикалық географияның салалық бөлімшелері: географиялық қабық, литосфера, атмосфера, гидросфера, биосфера, геоморфология, климатология, гидрология, топырақтану, биогеография және т.б.",Физикалық географияның салалық бөлімшелеріне қандай салалар жатады?,"географиялық қабық, литосфера, атмосфера, гидросфера, биосфера, геоморфология, климатология, гидрология, топырақтану, биогеография және т.б.",geo,145,geo
"Хлор- атмосфералық қысым және қалыпты температура кезінде сары-жасыл түсті нашар иісті газ. Атмосфералық қысымда қайнау температурасы -33,60C, қату температурасы -1020C. Хлор суда, органикалық еріткіштерде ериді және өте жоғары химиялық активті болып келеді.
Хлор ең алдымен химиялық өндірісте әртүрлі органикалық хлорөндірушілерді: пластикалық массаларды, синтетикалық каучукты, химиялық талшықтарды, еріткіштерді, инсектицидтерді,т.б. алу үшін қолданылады. Қазіргі кезде дүниежүзілік хлор өндірісінің 60%-і органикалық синтез үшін қолданылады.",Хлор қандай салаларда қолданылады?,"Хлор негізінен химиялық өндірісте органикалық хлорөнімдерді, пластикалық массаларды, синтетикалық каучукты, химиялық талшықтарды, еріткіштерді, инсектицидтерді алу үшін қолданылады. Қазіргі уақытта дүниежүзілік хлор өндірісінің 60% органикалық синтез үшін пайдаланылады. Сонымен қатар, металлургияда, мұнай өндірісінде, медицинада, санитарияда және басқа да салаларда қолданылады.",chemistry,0,chemistry
"Мәскеу Астана және Алматы қалаларымен экономикалық, мәдени тығыз байланыстар орнатқан. Қаладағы жоғарғы оқу орындарында көптеген қазақ жастары білім алуда.",Мәскеу қандай қазақ қалаларымен байланыста?,"Астана және Алматы қалаларымен экономикалық, мәдени тығыз байланыстар орнатқан",social,7,social
"Өзбекстан мен Қазақстан арасында саяси-экономикалық, әскери, мәдени байланыстар орнаған. 1992 жылы екі ел арасында Достық, ынтымақтастық және өзара көмек, 1994 жылы Бірыңғай экономикалық кеңістік, 1998 жылы Мәңгілік достық туралы шартқа және экономикалық байланыстарды кеңейту туралы келісімге қол қойылды. 2004 жылы екі ел арасындағы шекара толық делимитацияланды.",Өзбекстан мен Қазақстан арасында қай жылы толық делимитацияланды?,2004 жылы,politics,307,саяси
"Бельгияда халықтың 4,4% -ы еуропалық емес. Сотта қаралатын айыптаудың 19% -ы және жасөспірімдер арасындағы қылмыстың 24% -ы еуропалық емес адамдарға қатысты. Азаматтықтың орнына шетелдік шығу тегі критерий ретінде қолданылған кезде, деректер сәйкесінше 28% және 44% дейін өсті.",Бельгияда этникалық азшылықтардың қылмыстық қауіпсіздікке әсері қандай?,"Бельгияда еуропалық емес азшылықтардың үлесі қылмыстар мен айыптаулардың жоғары пайызын құрайды, мысалы, жасөспірімдер арасындағы қылмыстардың 44%-ы олармен байланысты.",social,0,social
"Абай Құнанбайұлы (1845-1904) - қазақтың ұлы ақыны және ағартушысы. Ол қазақ әдебиетінің классигі болып саналады. Абай өз шығармаларында адамгершілік, ізгілік, білім алу мәселелерін көтерді. Оның ""Қара сөздері"" - қазақ халқының рухани мұрасының бірегей туындысы. Абай қазақ поэзиясына жаңа өлең түрлерін енгізді және қазақ тілін байытты.",Абай Құнанбайұлы қандай тақырыптарды көтерді?,"Адамгершілік, ізгілік, білім алу мәселелерін.",biblio,0,biblio
Таулы тундраларда қар қойы немесе жуан мүйізді қой кездеседі.,Таулы тундраларда қандай қой кездеседі?,Таулы тундраларда қар қойы немесе жуан мүйізді қой кездеседі.,bio,0,bio
"Әлеуметтiк төңкерiстер себептерi - қоғамда төңкерісті өзгеріс әкелетін объективті және субъективті факторлар. Марксистік талдаулық дәстүрде төңкерістердің объективті негізі ретінде қоғамдағы өндіріс күштерінің дамуы мен қалыптасқан өндірістік қатынастардың арасындағы, сондай-ақ өндірістің жаңа тәсілі мен бұрынғы саяси қатынастар жүйесінің арасындағы қайшылықтарды атайды.",Марксистік талдау дәстүрінде төңкерістердің объективті негізі қандай?,Өндіріс күштері мен өндірістік қатынастар арасындағы қайшылық.,history,0,history
"Шымкент ежелден-ақ саяхатшылар мен ғалымдардың назарын өзіне аударған. Қала Түркістан облысының әкімшілік орталығы болғандықтан, аумақтың түкпір-түкпіріне апаратын барлық туристік бағыттар заңды түрде осы жерден басталады. Қалада жиырма арнайы мамандандырылған фирмалар мен мекемелер туристік қызмет көрсетумен айналысуда.",Шымкентте қанша туристік фирма мен мекеме бар?,Шымкентте жиырма арнайы мамандандырылған фирмалар мен мекемелер туристік қызмет көрсетумен айналысады.,tourism,0,туризм
"Ауданның оңтүстік батысында және оңтүстігінде (теңіз жағалауына жақын өңірде) шалғынды қоңыр, батпақты-шалғынды және жайылымның шалғынды топырағы қалыптасқан. Солтүстігіндегі Нарын құмында топырақ жамылғысы негізінен кәдімгі құмдақты сұр, құмдақты сортаң және сор топырақтардан тұрады.",Құрманғазы ауданының солтүстігіндегі Нарын құмында қандай топырақтар бар?,"Кәдімгі құмдақты сұр, құмдақты сортаң және сор топырақтары",geo,0,geo
"Лезгин этнографиялық өміріне Әзербайжан ортасы айтарлықтай әсер етті. Лезгиндер белгілі бір дәрежеде Әзербайжан Ұлттық киімінің элементтерін қабылдап қана қоймай, сонымен қатар бірқатар типтік Әзербайжан тағамдарын алды. Таулы әзербайжандардың әсерінен Кубалық лезгиндер бастырманы қыста дайындады. Көршілердің және ең алдымен әзербайжандардың ықпалына қарамастан, лезгин тағамдарының өзіндік ерекшеліктері болды.",Лезгиндердің тағамдары қандай ерекшеліктерге ие болды?,"Лезгин тағамдарының өзіндік ерекшеліктері болды, олар көршілердің, әсіресе әзербайжандардың ықпалына қарамастан сақталды.",ethno,0,этно
"Кусар және Худат аудандарының лезгинкалары саджда нан пісірудің ерекше шеберлігімен ерекшеленді, сонымен қатар көрші тұратын әзербайжандар да айналысады. Кусар ауданының өзінде наубайхананың өзіндік ерекшеліктері бар.",Кусар ауданында қандай ерекшеліктер болды?,Кусар ауданында наубайхананың (нан пісіру орнының) өзіндік ерекшеліктері болды.,ethno,0,этно
"2021 жылдың ақпан айында БАҚ Pfizer Оңтүстік Кореяда вакцинация бағдарламасын бұзды деп хабарлады, сондықтан Pfizer вакцинасының орнына Оңтүстік Кореяда өңдірілетін AstraZeneca вакцинасы қолданылады.",Оңтүстік Кореяда Pfizer вакцинасының орнына қандай вакцина қолданылды?,AstraZeneca вакцинасы,bio,0,био
"Андре Колингба Конституцияны жоққа шығарды да, 1985 жылға дейін елді әскери джунта арқылы басқарды. Ол 1986 жылы жаңа халықтық референдумда дауыстар саны бойынша жеңіске жеткен Конституцияны ұсынды. Ол өзінің жаңа Орталық Африка Демократиялық партиясына кіруді міндетті емес қылды.",Колингба қандай партияны құрды?,Орталық Африка Демократиялық партиясы,history,0,history
"Украина халқының 78%-ы украиндар, 13%-ы орыстар. Сондай-ақ беларустар, еврейлер, молдовандар, поляктар және басқа ұлт өкілдері бар.",Украинада ең көп ұлт қайсы?,Украиндар,ethno,23,этно
Эмпириялық танымның бастау алатын әдісі — бақылау. Ол айналадағы нағыздық объектілері туралы бірқатар алғашқы ақпараттар алуға мүмкіндік береді. Бақылау белсенді танымдық үдеріске жатады және нәрсе мен сыртқы дүние құбылыстарының сезімдік (көбінесе көру) бейнеленуі болып табылады. Эмпириялық танымның бұдан да күрделі әдісі тәжірибе болып табылады. Тәжірибе деп объектінің өзіне сай қасиеттерін айқындау зерттеушінің оған жасанды жағдайлар жасау жолымен әсер етуін айтамыз.,Эмпириялық танымның негізгі әдістері қандай?,бақылау,biblio,42,biblio
"Ұлыбритания киносы 1889 жылдан бастау алады. Алғашқы фильм бар-жоғы бірнеше секундқа созылды. Хичкоктың шым-шытырық оқиғаларға негізделген фильмдері (""Өте көп білген адам"", 1933, ""39 қадам"", 1935, ""Ханым жоғалып кетеді"", 1938) көпшілікке танымал болды.",Ұлыбритания киносының алғашқы кезеңдері қандай ерекшеліктерге ие болды?,"Ұлыбритания киносының алғашқы кезеңдерінде фильмдер өте қысқа болды, бірнеше секундқа созылды. Сонымен қатар, Альфред Хичкоктың шым-шытырық оқиғаларға негізделген фильмдері, мысалы ""Өте көп білген адам"", ""39 қадам"", ""Ханым жоғалып кетеді"" көпшілікке танымал болды.",cinema,0,кино
"Файл атауының кеңейтімі (ағылш. File name extension) файл атауындағы нүктеден кейін келеді де, файлда сақтаулы деректер түрін білдіреді. Мысалы, Windows жүйесінде файл атауларының үш әріпті кеңейтімі болады. Example.txt деген файл атауындағы кеңейтім .txt әріптері болады. Бұл кеңейтім осы файлдың мәтіндік файл екенін көрсетеді. Файлды сақтау кезінде кеңейтімді көрсету міндетті емес. Бағдарлама кеңейтімді өздігінен қосады.",Файл атауының кеңейтімі не үшін қажет?,Файл атауының кеңейтімі файлда сақталған деректер түрін білдіреді.,IT,0,IT
"Қала әлемде Христиан жәдігері — Турин шапанымен, сондай-ақ ""Ювентус"" және ""Торино"" футбол командаларымен танымал. Турин — 2006 жылғы Қысқы Олимпиада ойындарының астанасы.",Турин қаласы қандай маңызды оқиғаларға байланысты танымал?,"Турин Христиан жәдігері Турин шапаны, ""Ювентус"" және ""Торино"" футбол командалары, сондай-ақ 2006 жылғы Қысқы Олимпиада ойындарының астанасы болғандықтан танымал.",history,0,тарих
"Зерде мен іс-әрекеттің бірлігі - сананың генетикалық және функционалдық байланыс бірлігі. Бұл ұстаным ғылыми психологияның философиялық және методологиялық іргетасын қалайды. Психология ғылымының негізгі принциптерінің бірі — сана іс-әрекетті, іс-әрекет саналы болуға тиісті дегенді ұстанады. Санаастылы — психиканың түрлі саналанбайтын жүйелерін (мысалы: санаалты мен санасыздық) немесе олардың жиынтығын білдіретін жинақтаушы ұғым.",Психология ғылымының қандай негізгі принципі бар?,"Психология ғылымының негізгі принциптерінің бірі - сана іс-әрекетті, ал іс-әрекет саналы болуға тиіс дегенді ұстанады.",psychology,0,психология
"Әскери доктрина Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі ережелерін, Мемлекет басшысы жарлықтарының талаптарын, Қазақстан­ның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын, Ұлттық қауіпсіздік стратегиясын, Қазақстан Республика­сы­ның заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін, сондай-ақ Қазақстан қатысу­шысы болып табылатын халықаралық шарттарды нақтылайды.",Әскери доктрина қандай құжаттарға негізделеді?,"Конституциясының негізгі ережелерін, Мемлекет басшысы жарлықтарының талаптарын, Қазақстан­ның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын, Ұлттық қауіпсіздік стратегиясын, Қазақстан Республика­сы­ның заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін",history,39,history
"Маас-Рейн операциясы (1945 жылы 8 ақпан мен 24 наурыз аралығында өткен) — одақтастардың батыс Германияға басып кіруге арналған стратегиялық маңызы зор әскери операциясы. Мақсаты Маас пен Рейн өзендері аралығындағы аумақты неміс әскерлерінен тазартып, Рейнге шығу. Операцияның нәтижесінде одақтастар Рейіннің сол жағалауыда плацдармды басып алып, 7 наурыз бен 26 наурыз аралығында майданның әр-түрлі жерлеріне Рейннен өткізді. Бұл операция Германияны толық жеңуге жол ашты.",Маас-Рейн операциясының негізгі мақсаты не болды?,"Маас пен Рейн өзендері аралығындағы аумақты неміс әскерлерінен тазартып, Рейнге шығу.",history,0,тарих
"Словен тілі оңтүстік-словен латын алфавиті негізінде құрылған. Ол өзінің тамырын хорват және серб тілдерінен алады, дегенмен айырмашылықтары да бар. Словен — словен тілдерінің екіұдайылық санын сақтап қалған тілдердің бірі. Қазіргі таңда словен тілінің 49 диалектісі сақталған.",Словен тілінің негізгі ерекшелігі неде?,Словен тілінің негізгі ерекшелігі - ол словен тілдерінің екіұдайылық санын сақтап қалған тілдердің бірі және қазіргі таңда 49 диалектісі сақталған.,ethno,0,ethno
"Шымкентте облыстық және қалалық бағыныстағы бірқатар ауруды алдын-алу мекемелері жұмыс істейді. 21 стационарлық аурухана мекемесі (15 аурухана мен 6 диспансер), 19 дербес ауруханалық-емханалық мекеме, 2 фельдшерлік-акушерлік пункт, жедел медициналық жәрдем стансасы тұрғындарға қызмет көрсетуде.",Шымкентте қанша стационарлық аурухана мекемесі бар?,Шымкентте 21 стационарлық аурухана мекемесі (15 аурухана мен 6 диспансер) бар.,healthcare,0,денсаулық сақтау
"Әділ Құрманжанұлы Ахметов – филология ғылымдарының докторы, профессор. Ол Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің ректоры, ҚР Парламенті Сенатының депутаты болған. Ғалым түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдерді зерттеген. Сондай-ақ, Америкалық үндістердің алтайлық тегі туралы еңбек жазған.",Ол қандай тақырыптарды зерттеген?,"Түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдерді, Америкалық үндістердің алтайлық тегін.",history,0,history
"Көп ғасырлық даму нәтижесінде Ұлыбритания өнерінің сипатты ерекшеліктері — дәстүрлерінің орнықтылығы, тұрмыс және баспанамен тығыз байланыстылығы, қоршаған орта мен табиғат көріністерін тап басып, тамаша үйлестіру қалыптасты. Ұ-да энеолит пен қола ғасырларының аса ірі әдеттен тыс күрделі және біртұтас мегалитті кешендер (Стонхендж, Эйвбери) бар.",Ұлыбритания өнерінің ерекшеліктері қандай?,"Ұлыбритания өнерінің негізгі ерекшеліктері - дәстүрлерінің орнықтылығы, тұрмыс пен баспанамен тығыз байланысы, қоршаған орта мен табиғат көріністерін тамаша үйлестіруі. Сонымен қатар, Ұлыбританияда энеолит және қола дәуірлерінен қалған күрделі мегалитті кешендер, мысалы Стонхендж, Эйвбери сияқты ескерткіштер бар.",art,0,өнер
"Қазақ жері — мал шаруашылығы қалыптасқан ең көне аймақтардың бірі. Жабайы жануарларды қолға үйрету неолит дәуірінен басталды. Ең алғаш қолға үйретілген үй жануарлары — қой мен ешкі. Қойдың арғы тегі — арқар (муфлон), ал ешкінікі — таутеке. Қой мен ешкі мөлшермен б.з.д. 8—7-мыңжылдықтарда қолға үйретілген деп есептеледі.",Қазақ жерінде қандай жануарлар ең алғаш қолға үйретілді?,қой мен ешкі,ethno,168,ethno
"Жауын-шашынның мөлшері Алясканың жел өтіндегі тау беткейлері мен Тынық мұхит жағалауында 3000 – 4000 мм; шығыс және теңіз жағалауы белдемінде 1000 – 2000 мм; Орталық жазықта 600 – 900 мм, Ұлы жазықта – 400 – 600 мм, Мохаве шөлінде (Ажал аңғары) – 100 мм-ден де аз. Жауын-шашынның көп мөлшері Гавай аралдарында (10000 мм). Ең ірі өзендері: Миссисипи (ұзындығы Миссури саласымен бірге 6420 км), Огайо, Колорадо, Колумбия, Рио-Гранде, Юкон.",АҚШ-тағы ең ұзын өзен қайсы?,Миссисипи,geo,339,Гео
"Алтынның үш валентті қосылыстары көбірек. Алтынның (III) оксиді Au2O3 - қара қоңыр, Au2S3 - қара, Au(ОН)3 - күрең түсті барлығы қатты заттар, суда еритіні тек AuСl3. Алтынның (III) гидроксиді Au(ОН)3 амфотерлі зат, сілтілерде және қышқылдарда еріп аниондық комплекстер түзеді.",Au(OH)3 неде ериді?,сілтілерде және қышқылдарда,chemistry,215,chemistry
"Жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт. Күннің аспан меридианы арқылы өту сәті, әрине, бақылаушы орнының географиялық бойлығына тәуелді. Бақылаушы шығысқа қарай жылжыған сайын Күннің меридианнан өтуі батыстағымен салыстырғанда ертерек болады. Демек, Күннің меридиан арқылы өту сәті бізге жергілікті орынның күн уақытын береді. Жоғарыдағы тәсілмен анықталған уақыт тек берілген географиялық меридианда ғана қолданылатындықтан, күнделікті өмірде белдеулік уақытты қолдану ыңғайлы. Бұл үшін Жер беті полюстерді қосатын сызықтар көмегімен 24 сағаттық белдеулерге бөлінген. Әр сағаттық белдеу бойлық бойымен 15°-қа созылады. Әр белдеудің ішінде оның орталық меридианындағы орташа күн уақыты осы аймақтың белдеулік уақыты ретінде алынады.",Белдеулік уақыт деген не?,Белдеулік уақыт - Жер бетінің әр белдеуінің орталық меридианындағы орташа күн уақыты.,geo,0,geo
"Абай Құнанбайұлы (1845-1904) - қазақтың ұлы ақыны, ағартушы-демократ. Ол қазақ әдебиетінің классигі. Абай өз шығармаларында халықтың тұрмыс-тіршілігін, әдет-ғұрыптарын, салт-дәстүрлерін, ой-арманын, мұң-мұқтажын жырлады. Ақынның ""Қара сөздері"" қазақ халқының рухани қазынасы болып саналады. Абай Семей облысының Абай ауданында дүниеге келген.",Абай Құнанбайұлы қай облыста туған?,Семей облысында.,bio,0,био
"Еуропа құрлығын жүздеген өзендермен олардың салалары торлап жатыр. Еуропаның ең ұзын өзендері - Еділ мен Жайық өзендері - Каспий теңізіне, Дунай мен Днепр өзендері - Қара теңізге, Рейн мен Эльба Солтүстік теңізге, Вистула - Балтық теңізіне, Луара мен Тагус - Атлант мұхитына, Рона - Жерорта теңізіне құяды.",Еуропадағы ең ұзын өзендер қайда құяды?,"Еділ мен Жайық өзендері Каспий теңізіне, Дунай мен Днепр өзендері Қара теңізге құяды.",geo,0,geo
"Ел тәуелсіздігін алғаннан кейінгі кезеңде, әсіресе отын-энергетика саласын дамытуға көп көңіл бөлінді. Электр энергиясын өндіру Ангрендегі коңыр көмір, Шыршыктағы СЭС тізбегіне және табиғи газға негізделген. Қазіргі кезде 1991 жылмен салыстырғанда мұнай (газ конденсатымен қоса) ендіру 3 есеге жуық, ал табиғи газ өндірісі 10 млрд м3-ге артты.",Өзбекстан тәуелсіздік алғаннан кейін қандай салаларға көңіл бөлді?,отын-энергетика саласын дамытуға көп көңіл бөлінді,energy,51,энергетика
"Швеция өнеркәсібі экспортқа бағытталған, сол себепті оның өнімі елдің барлық сыртқы саудасының негізін құрайды. Швеция негізінен әртүрлі құрылыс материалдарын, жиһаз, құрастырылатын үйлер шығарады. Бұған қоса металлургия, машина жасау, ағаш өңдеу, целлюлоза-қағаз өнеркәсібі, химия, тағам өнеркәсібі неғұрлым жоғары дамыған.",Швецияның негізгі өнеркәсіп салалары қандай?,"Швецияның негізгі өнеркәсіп салалары - металлургия, машина жасау, ағаш өңдеу, целлюлоза-қағаз, химия және тағам өнеркәсібі.",IT,0,IT
Ресей жері арқылы Біртұтас автоматты байланыс жүйесі салынған. Ол электр тербелістері арқылы берілетін ақпараттарды бір жүйеге топтастырады. Әлемдік байланыс жүйесіне енуде ұзындығы 18 мың км-ге жететін Трансресейлік талшықты оптика желісінің салынуының маңызы өте зор. Ол Ресейдің Еуропамен және Жапониямен байланысын жаңа сатыға көтеруде. Соңғы жылдары интернет жүйесінің жедел дамуы байқалуда. Ол үшін арнаулы талшықты оптика жүйесі салынуда.,Ресейде қандай байланыс жүйелері дамып келеді?,интернет,IT,354,IT
"Қарағанды облысы – Қазақстан Республикасының орталығында орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлік. 1932 жылы 10 наурызда құрылған. Жер аумағы 428,0 мың шаршы шақырым. Тұрғындар саны 1 миллион 333,6 мың адам. Солтүстігінде Ақмола, Павлодар, шығысында Шығыс Қазақстан, оңтүстігінде Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, батысында Ақтөбе, Қостанай облыстарымен шектеседі. Облыс 9 ауылдық, 2 қалалық әкімшілік ауданға бөлінеді. 11 қала, 39 кент, 168 ауылдық әкімшілік округі бар. Әкімшілік орталығы - Қарағанды қаласы.",Қарағанды облысының қандай табиғи ресурстары бар?,"Қарағанды облысында көмір, мыс, қорғасын, темір, мырыш, марганец, вольфрам кендерінің мол қоры бар. Сонымен қатар, күшәла, кобальт, никель, сирек металдар да кездеседі. Бейкентас шикізатынан – құрылыс тасы, әктас, цемент шикізаты, отқа төзімді саз, пирофилит, құм қорлары мол.",geo,0,geo
"Ашығуды дұрыс іске асырған жағдайда ол сіздің ағзаңызды барлық керексіз улы заттардан тазартып, денсаулығыңызды шыңдайды, жасушаларды жаңартып, күш-қуатыңызды арттырады. Ашығуды тәмамдарда белгіленген көрсеткіштерге сүйену аса маңызды. Алайда, кейде ашығуға болмайтын жайттар да кездеседі. Оны да ескерген жөн.
Энцефалопатия (ми жүйесінің әлсіреуі) анықталса, қарттық шақ (60 жастан жоғары), дене әлсіреген кезде, соматикалық аурулардың қабынған кезінде, қандай да бір түрдегі қатерлі ісік белең алғанда, жүрек стенокардиясына, жүректің ишемиялық ауруларына, жүрек пен бүйректің органикалық ауруларына, қан айналымы мен тыныс алудың асқынған жағдайында, өткір құрт ауруына (туберкулез), бақшаңкөз (зоб), қан аурулары, жұқпалы полиартритке (бруцеллез) шалдыққанда аштықпен емделуге болмайды.",Қандай жағдайларда аштықпен емделуге болмайды?,"Энцефалопатия, қарттық шақ, дене әлсіздігі, соматикалық аурулардың қабынуы, қатерлі ісік, жүрек-қан тамыр аурулары, өкпе аурулары, қан аурулары, бруцеллез сияқты жағдайларда аштықпен емделуге болмайды.",medicine,0,медицина
"1917 жылғы Ақпан төңкерісі мен Ресейдегі самодержавиенің құлауынан кейін билік Уақытша үкіметке өтті. Финляндияда 1899 жылдан бері жүргізіліп келе жатқан барлық интеграциялық шаралардың күшін жоятын манифест жарияланды. Финляндияның 1905 жылғы төңкерістен кейін жоғалған артықшылықтары жаңартылды. Алайда, Сейм Финляндияның ішкі істердегі тәуелсіздігін біржақты жариялағаннан кейін, Ресейдің Уақытша үкіметі Сеймді таратты.",1917 жылғы Ақпан төңкерісінен кейін Финляндияда қандай оқиғалар болды?,"1917 жылғы Ақпан төңкерісінен кейін Финляндияда Уақытша үкімет билікке келді. Финляндияға интеграциялық шаралардың күшін жоятын манифест жарияланды. Финляндияның артықшылықтары қалпына келтірілді. Бірақ Сейм Финляндияның тәуелсіздігін жариялағаннан кейін, Уақытша үкімет Сеймді таратты.",history,0,тарих
"Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығының орталығында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлемде 9-орында. Тәуелсіздігін 1991 жылы жариялады. Мемлекеттік тілі - қазақ тілі, ресми тілі - орыс тілі. Халқының басым бөлігі мұсылмандар. Экономикасы дамушы, негізгі салалары - отын-энергетика, ауыл шаруашылығы.",Қазақстан экономикасының негізгі салалары қандай?,Қазақстан экономикасының негізгі салалары - отын-энергетика саласындағы шикізат өндіру және ауыл шаруашылығы (егіншілік).,economics,0,economics
"Қалада жүзеге асырылып жатқан мәдениет саясаты Оңтүстік Қазақстанда жасайтын ұлттық мәдени-полиэтникалық қоғамдардың қалыптасқан мәдениетін, салт-дәстүрлерін, достықты, татуластықты жандандыруға бағытталған. Шымқалада қазақ, славян, өзбек, башқұрт, татар, неміс, еврей, корей, әзірбайжан және басқа, барлығы 16 ұлттық мәдени орталықтар жұмыс істеуде.",Шымкент қаласында қанша ұлттық мәдени орталық бар?,Шымкент қаласында 16 ұлттық мәдени орталық бар.,culture,0,мәдениет
"Индонезия - Оңтүстік-шығыс Азиядағы мемлекет. Ол Малай архипелагында және Жаңа Гвинея аралының батыс жағында орналасқан. Малай архипелагы 5 ірі және 30 кішігірім арал топтарынан тұрады. Индонезия аралдарының көпшілігі таулы-орманды келеді және сейсмикалық қауіпті зонаға жатады. Халқы 242 млн. адамнан астам, 150 астам ұлттар мен этникалық топтар тұрады. Индонезия дүниежүзіндегі ең үлкен мұсылман халқы бар мемлекет болып есептеледі. Президенттік және унитарлық мемлекет. Ауыл-шаруашылығы экономиканың басты саласы болып табылады. Мұнай шығару да маңызды сала. Индонезия Республикасында 34 провинция және 3 ерекше әкімшілік округ бар.",Индонезияның астанасы қай қала?,Джакарта,geo,0,geo
"Оралға жақындағанда Батыс Сібір тайгасында Сібір балқарағайы, қарасамырсын, Сібір самырсыны кездесе бастайды. Енисейден шығысқа қарай Сибирь бал қарағайы басым, бірақ ол даур бал қарағайымен араласады да, ал таулар мен таулы үстірттердің бас жақтарында теселме самырсындар жыңғылдары пайда бола бастайды. қиыр Шығыс тайгасында аян шыршасы мен қарасамырсынның ерекше түрі тараған.",Тайгада қандай ағаш түрлері өседі?,"Тайгада шырша, қарағай, балқарағай, самырсын, қарасамырсын сияқты ағаш түрлері өседі.",geo,0,geo
Жасанды интеллект жүйелері – арнайы логикалық жүйелер арқылы компьютерлік бағдарламада жүзеге асырылған адам интеллектің жеке аспектісін ұдайы ӛндіретін техникалық жүйелер. Жасанды интеллект жүйелерінің қолдану салалары: Өткен ғасырдың соңғы он жылдығында интеллектуалды жүйелер дамуының келесі маңызды бағдарлары анық көрінді: Жасанды интеллект дамуының екі бағыты бар.,Жасанды интеллект жүйелері деген не?,Жасанды интеллект жүйелері – арнайы логикалық жүйелер арқылы компьютерлік бағдарламада жүзеге асырылған адам интеллектің жеке аспектісін ұдайы өндіретін техникалық жүйелер.,IT,0,IT
"1911 ж. Цин Империясы құлады, сондықтан Моңғолия тәуелсіз мемлекет ретінде жарияланды. Жаңа мемлекеттің басшысы Боғд хан болды. Бірақ Қытай қолбасшылары Моңғолияға өз әскерлерін кіргізіп, осы жердің екі аймаққа бөлінуі (Сыртқы Моңғолия және Ішкі Моңғолия). 1917 ж. Ресей империясының азамат соғысы басталды, көп «ақ әскерлер» Сібір және Қытай жеріне қашты.",Моңғолия қашан тәуелсіз мемлекет болып жарияланды?,1911 ж.,history,0,history
"Жүрістік бөлігіне қос доңғалақ, букса (локомотив не вагон өсі ішпектерінің (подшипниктерінің) шойыннан немесе болаттан құйылған қорабы), рессор, буксалық бағыттауыштар кіреді. Вагонның тежеуіш тетіктері пойыздың қозғалыс жылдамдығын автоматты түрде реттеу немесе оларды тоқтату қызметін атқарады. Жолаушылар таситын вагондардың барлығы және жүк таситын вагондардың біразы автоматты тежеуішпен қатар қол тежеуішімен де жабдықталған.",Вагонның тежеуіш тетіктері қандай қызмет атқарады?,Вагонның тежеуіш тетіктері пойыздың қозғалыс жылдамдығын автоматты түрде реттеу немесе оларды тоқтату қызметін атқарады.,physics,0,physics
"Вегетациялық кезең қысқа болуына байланысты көп жылдық өсімдіктер: мүкті-қыналы және бұталы өсімдіктер негізгі орын алады. Жылу жеткіліксіз, ылғал мол болғандықтан өсімдіктер ауаның жер бетіне таяу қабатындағы жылуды пайдалану үшін төселіп немесе жастық тәріздес ұйлығып өседі.",Тундрадағы өсімдіктер қалай өседі?,"Тундрадағы өсімдіктер жылу жеткіліксіз және ылғал мол болғандықтан, ауаның жер бетіне таяу қабатындағы жылуды пайдалану үшін төселіп немесе жастық тәріздес ұйлығып өседі.",geo,0,geo
"Мәтін жазылған немесе суреті бар кез келген қағаз құжат сияқты, файл дерек жинағы болып табылады, ондағы деректі бөліп алуға, өзгертуге, жоюға, сақтауға я болмаса басып шығарғыш немесе электрондық пошта бағдарламасы сияқты шығару құрылғысына жіберуге болады.",Файлмен қандай әрекеттерді жасауға болады?,"Файлмен деректерді бөліп алуға, өзгертуге, жоюға, сақтауға және шығару құрылғыларына жіберуге болады.",IT,0,IT
"Барак Обама Колумбия университетінде халықаралық істер факультетін тамамдап, алдымен шіркеу жанындағы топпен бірге кедей аудандардың тұрғындарына көмек көрсету бойынша қайырымдылық жұмыстарымен айналысады. Ол 1995 жылы ""Әкемнен қалған армандар"" деген кітабын да жариялаған.",Барак Обама қандай қайырымдылық жұмыстарымен айналысты?,Кедей аудандардың тұрғындарына көмек көрсету бойынша қайырымдылық жұмыстарымен айналысты.,bio,0,био
"Саясаттағы жалғандылық - заттардың шынайы жағдайын мақсатты түрде бұрмалауды білдіретін қарым-қатынас құбылысы. Жалғандылық тексеру қиын және мүмкін емес сөздік мәліметтер мазмұнынан көрініс табады. Жалғандылық - сөздік қызметгің саналы нәтижесі, оның мақсаты - аудиторияны адастыру.",Саясаттағы жалғандылық дегеніміз не?,Саясаттағы жалғандылық - заттардың шынайы жағдайын мақсатты түрде бұрмалауды білдіретін қарым-қатынас құбылысы. Жалғандылық тексеру қиын және мүмкін емес сөздік мәліметтер мазмұнынан көрініс табады.,politics,0,саясат
"Кипр аралы ұзақ уақыт бойы Рим, Византия империяларына, Венецияға бағынды. 400 жылдай Осман сұлтандығының құрамында болды. 1878 жылдан Ұлыбританияның отарына айналып, 1959 жылғы Цюрих және Лондон келісімдеріне сәйкес, тәуелсіздікке ие болды (1960).",Кипр қашан тәуелсіздік алды?,1960 жылы,history,0,history
"Ел басшысы - Ұлы герцог. Әкімшілік жағынан Люксембург 12 кантонға, ал кантондар 116 ұйымдастыққа бөлінеді. Сондай-ақ 2015 жылдың қазан айына дейін үш аймаққа бөліну болды - Бұрынғы Дикирх аймағы, Бұрынғы Гревенмахер аймағы, Бұрынғы Люксембург аймағы.",Люксембургтің әкімшілік бөлінісі қалай?,"Люксембург 12 кантонға, ал кантондар 116 ұйымдастыққа бөлінеді. Бұрын үш аймаққа бөлінген.",geo,0,geo
"Қой шаруашылығы - мал шаруашылығының басты саласының бірі. Қойдан күнделікті тұрмысқа қажетті жүн, тері, елтірі және тағамдық өнімдер - ет, май, сүт алынады. Халық шаруашылығында қой жүнінің алатын орны ерекше.",Қой шаруашылығынан қандай өнімдер алынады?,"жүн, тері, елтірі және тағамдық өнімдер - ет, май, сүт",ethno,94,ethno
"Ресей аумағы ішкі экономикалық айырмашылықтарына қарай 11 экономикалық аудан мен бір еркін экономикалық зонаға бөлінеді. Олардың әрқайсысы өзіне тән маманданған шаруашылық салалары бар кешенді құрылымдардың күрделі жиынтығынан құралады:
1) Солтүстік-Батыс; 2) Солтүстік; 3) Орталық; 4) Волго-Вятка; 5) Қара топырақты; 6) Волго-Ондық; 7) Солтүстік Кавказ; 8) Урал; 9) Батыс Сібір; 10) Шығыс Сібір; 11) Қиыр Шығыс; 12) Калининград облысы (еркін экономикалық зона).",Ресейдің экономикалық аудандары қандай?,1) Солтүстік-Батыс; 2) Солтүстік; 3) Орталық; 4) Волго-Вятка; 5) Қара топырақты; 6) Волго-Ондық; 7) Солтүстік Кавказ; 8) Урал; 9) Батыс Сібір; 10) Шығыс Сібір; 11) Қиыр Шығыс; 12) Калининград облысы,geo,236,geo
"1524 жылдың көктемінде Мәскеудің ұлы кінәзі III Василий Иванович Қазан хандығына қарсы жаңа үлкен жорық ұйымдастырды. Бас воевода әрі боярин кінәз Иван Федорович Бельский бастаған Ресейдің 150 мыңдық әскері Қазанға жақындағанда, Қырым ханы мен Осман сұлтанынан көмек алмаған Сахиб Герей 13 жасар інісі Сафа Герейді астанада қалдырып, Қазаннан Қырымға қашып кетті. Осылайша, Сахиб Герей Қазан тағына небары үш жыл отырды.",Сахиб Герей неліктен Қазаннан қашты?,"Мәскеу әскері Қазанға жақындағанда, көмек алмағандықтан қашты.",history,0,тарих
"Авторитаризм, авторитарлық саяси режим — билік құрушы элитаның бөлініп шығуы, жеке бостандықтар мен саяси бәсекелестіктің шектелуі, адамдарды саяси қауымдастыққа біріктіретін тіршілікке қажетті әлеуметтік-саяси факторлар тән ерекше саяси режим. Сол себепті авторитарлық режим өз бетінше қызмет етеді, онда билік үшін ашық бәсекелестік күрес жоқ. Билік үшін күрес, көп жағдайда, саяси тартыстар түрінде билік құрушы элитаның ішінде жүреді. Қоғам құрылымданған, саяси рөлдер анықталған, саяси жинақылық төмен. Адамзаттың тарихи тәжірибесінде авторитарлық режимнің дамуының әр түрлі формалары көрініс тапқан. Бұл формалардың ерекшелігі қауымдастықтың дамуының әлеуметтік-мәдени деңгейімен анықталынады.",Авторитарлық режимнің дамуындағы формалардың ерекшелігі неге байланысты?,Авторитарлық режимнің дамуындағы формалардың ерекшелігі қауымдастықтың дамуының әлеуметтік-мәдени деңгейімен анықталынады.,social,0,social
"Лао-цзы (Данышпан қарт; қыт. 老子, пінин Lǎo Zǐ, б.з. д. VI ғасыр) — б.з. д. VI-V ғасырлардағы ежелгі қытай философы, Даосизмнің негізін қалаушы. Даосизмның басты трактаты «Дао дэ цзин» авторы болып есептеледі. Трактаттың басты ұғымдары Дао, дэ және у-вэй (әрекетсіздік) категориялары. Тарихи маңыздылығына қарамастан, Лао Цзы аса танымал емес тұлға болып қала береді. Оның өмірі туралы негізгі ақпарат көзі-Сыма Цянның тарихи жазбалары. Біздің дәуіріміздің 3 ғасырында буддистердің насихатымен күресу мақсатында осы тақырыпта апокрифтік кітап ойлап табылды. Буддизм даосизмнің төменгі түрі ретінде ұсынылған ""Лаози хухуацзин"" (""Лао Цзы варварларға Үндеуі"") кітабын Қытай империялық билігі жиі айыптаған.",Лао-цзы қандай ұлттың өкілі болған?,Қытайлық,bio,0,био
"Теңіз көлігінің үлесіне елдер арасындағы жүк тасымалының 80%-ы, дүниежүзілік жалпы жүк айналымының 60%-ы тиеді. Ірі теңіз державалары арасындағы өзара бәсеке салдарынан көптеген ірі кемелер салық тұрғысынан ұтымды болатын дамушы елдердің туы астында жүзеді. Сондықтан теңіз жүк тасымалындағы жетекші елдер қатарынан Панама, Либерия, Грекия, Кипрді көруге болады.",Теңіз көлігімен қанша жүк тасымалы жүзеге асырылады?,80%-ы,social,57,social
"Алан Тюринг соғыс кезінде Германияның әскери-теңіз флотының хабарламаларына криптоанализ жасайтын ағылшын үкіметінің Hut 8 атауына ие тобына жетекшілік еткен. Ол немістердің Энигма аппаратының кодын бұзып, мыңдаған адамның өмірін сақтап қалады. Соғыстан кейін ағылшын ғалымы алгоритмдік анализ жасаумен айналысып, 1950 жылы компьютер интеллектінің деңгейін анықтайтын тест әдісін жасап шығарады. Тюринг тесті бүгінгі күнге дейін қолданылады.",Алан Тюринг қандай тест әдісін жасап шығарды?,Алан Тюринг 1950 жылы компьютер интеллектінің деңгейін анықтайтын тест әдісін жасап шығарды.,bio,0,bio
"Құмда шашылған аз алтынды (тоннасына 2 - 4 г) ажыратып алу үшін әр түрлі әдіс қолданады. Ең оңай, көптен қолданылып келе жатқан әдіс - құмды ағын сумен жуу, сонда құм қиыршықтары суға ілесіп кете береді де, алтын ауыр болғандыктан қалып қояды. Екінші бір әдіс алтынды амальгамаға айналдыру. Сынап көпшілік металдарды өз ішінде еріте алады, ол ерітіндіні амальгама дейді. Амальгамадағы алтынды шығарып алу үшін, амальгаманы қыздырса, сынап ұшып кетеді, оның буын жинап, салқындатып қайтадан іске қосады.",Құмдағы алтынды қалай ажыратып алады?,Құмды ағын сумен жуу арқылы немесе алтынды амальгамаға айналдыру арқылы ажыратып алады.,materials,0,материалдар
Қазақстан Республикасының астанасы - Нұр-Сұлтан қаласы. Бұрынғы атауы - Астана. 1994 жылдың 20 қазанында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Жарлығымен Ақмола қаласы Қазақстан Республикасының астанасы болып жарияланды. 1998 жылдың 6 мамырында Ақмола қаласы Астана деп қайта аталды. 2019 жылдың 23 наурызында Астана қаласы Нұр-Сұлтан деп аталды.,Қазақстанның астанасы қашан Астана болып өзгертілді?,1998 жылдың 6 мамырында.,geo,0,гео
"Испания әдебиеті испан (кастиль) және баск, галисий, каталон тілінде дамыған. Ол орта ғасырларда халық шығарм-ның және ежелгі дәуір әдебиеті мен араб мәдениетінің ықпалында қалыптасты. Халық шығармалары араб басқыншылығына қарсы күрес кезінде молая түсті. 12 – 13 ғасырларда серілік романдар пайда болды.",Испан әдебиетінің қалыптасуына қандай факторлар әсер етті?,"Испан әдебиетінің қалыптасуына орта ғасырлардағы халық шығармалары, ежелгі дәуір әдебиеті мен араб мәдениетінің ықпалы әсер етті. Сондай-ақ, араб басқыншылығына қарсы күрес кезінде халық шығармалары молая түсті.",biblio,0,biblio
"Муаз ибн Жәбәлді Йеменге жіберіп отырған Мұхаммед пайғамбар оған мына өсиетті айтты: ""Әй, Муаз! Әһли китап (Кітап иелері: яһудилер мен христиандар) қоғамына бара жатырсың. «Жәннаттың кілті не?» – деп сұраса, ""Лә иләһә илләллаһ"" – де. Ей, Муаз, үнемі кішіпейіл бол. Жұмсақ, ақылға қонымды үкім бер. Аллаһ тағала сенің бойыңнан шынайылық көрсе, саған жәрдем беріп, жетістікке жеткізеді. Егер бір мәселенің шешіміне ақылың жетпесе, ол мәселенің анық-қанығына жеткенге дейін күте біл немесе маған хабар жібер. Нәпсіңнің азғыруына ерме. Нәпсіңнің азғыруы сені жәһаннамға бастайды. Халыққа қайырымды әрі мейірімді бол. Әй, Муаз оларды Аллаһтан басқа тәңірдің жоқ екендігіне және менің Аллаһ елшісі екеніме куәлік етуге шақыр. Егер мұны қабыл етсе, Аллаһтың бір күнде бес уақыт намазды парыз еткенін айт. Мұны да қабылдаса, байлардан алынып, кедей-кепшікке берілетін зекеттің оларға да парыз етілгенін айт"".",Муаз ибн Жәбәлге Мұхаммед пайғамбар қандай өсиет айтты?,"Кішіпейіл болуға, жұмсақ үкім беруге, халыққа қайырымды болуға және Исламның негізгі қағидаларын үйретуге өсиет етті.",bio,0,био
Теллурлық таза темірдің сирек табылғандары негізді және ультранегізді магмалық жыныстармен байланысты болады. Өте ірі таза темір кендері Гренландияның батыс жағасындағы Диско аралының Уифаке базальттарында және Германиядағы Кассель қаласының қасында ұшырасқан. Сонымен бірге осы екі кен орындарында пирротин (FeS) және когенит (Ғе3С — темір карбиді) кездеседі.,Таза темір кендері қайда кездеседі?,Гренландияның батыс жағасындағы Диско аралының Уифаке базальттарында және Германиядағы Кассель қаласының қасында,geo,137,geo
"Оңтүстік-батыста негізінен иберлер тұрды, б.з.б. 6 ғасырдан бастап Жерорта теңізі жағалауларына гректер өз иеліктерінің негізін қалады. Олардың ішінде негізгісі — Массалия (қазіргіМарсель) болды. Б.з.б. 2 ғасырдың соңы — 1 ғасырдың ортасында Галлияны римдіктер жаулап алды. Галлдар Рим империясына қарсы ерлікпен шайқасты. Дегенмен, күш тең емес еді. Рим үстемдігі елдің көп бөлігінде өндірістің дамыған құл иеленушілік әдісінің орнығуына себеп болды, көптеген қалалар салынды (Лион, Ним, Бордо, т.б.).",Рим империясының Галлияны жаулап алуының салдары қандай болды?,"Рим үстемдігі Галлияның көп бөлігінде өндірістің дамыған құл иеленушілік әдісінің орнығуына себеп болды, көптеген қалалар салынды, мысалы Лион, Ним, Бордо және т.б.",history,0,history
"Наурыз, март (парсыша «нау» (жаңа) және «рыз» (күн) – Жаңа жылдың бірінші күні деген мағынаға ие. Ол – күнтізбелік жылдың үшінші айы (31 тәулік), көктемнің басы. Қазақтар бұл мейрамды Әз-Наурыз мейрамы деп те атайды. Халықтың ежелгі наным-сенімінде наурыздың алғашқы үш күнінде жер-көкті жарып ерекше дыбыс (гуіл) естіледі. Мұны тек қана жұмақтан шыққан қой, сол арқылы оны бағып жүрген қойшы ғана естиді. Бұл күні бүкіл табиғатқа, тіршілік иесіне, өсімдік, жан – жануарға ерекше сезім, қуат, қасиет нұры құйылады. Сол себепті, халқымыз «Әз болмай, мәз болмайды» деген.",Наурыздың қандай ерекшелігі халық наным-сенімінде айтылады?,Наурыздың алғашқы үш күнінде жер-көкті жарып ерекше дыбыс естіледі.,ethno,0,ethno
"Мол ылғалды, биік таулы аймақ мал үшін шүйгін жайылымдар болып табылатын субальпілік және альпілік шалғандарға бай. Тауалды қырқаларында құнарлы, қалың қабатты лесс шөгінділері тараған. Дәл осы тауалды қырқалары Оңтүстік Қазақстанның экономикалық маңызды ауданы болып табылады:ол жерлерде халықтың көп бөлігі шоғырланған.",Оңтүстік Қазақстанның экономикалық маңызды ауданы қайда орналасқан?,Тауалды қырқаларында,geo,116,geo
Мальта Конституциясы келесі түзетулермен 1964 жылы қабылданды. Заң шығарушы билік 69 депутаттан тұратын Президент пен Өкілдер палатасынан тұратын парламент тиесілі. Мүшелер жалпы сайлау құқығымен пропорционалды өкілдік негізінде 5 жылға сайланады.,Мальта парламентінің депутаттары қанша мерзімге сайланады?,5 жылға,social,0,social
"Тарантино Джеймс Бонд туралы ""Казино Рояль"" фильмін түсіруге ниетін ашық білдірген болатын. Бірақ бұл бастама продюссерлер тарапынан қолдау таппады. Сондай-ақ, Тарантино Лен Дейтонның шпиондық туындылары бойынша үш бөліктен тұратын трилогия түсіру ойы бар екенін айтқан.",Тарантино қандай жобаларды жүзеге асыруға ниет білдірген?,"""Казино Рояль"" фильмін және Лен Дейтонның шпиондық трилогиясын түсіруге ниет білдірген.",art,0,art
"Бірте-бірте Иркутск Шығыс Сібірдің негізгі көлік және сауда орталығы ретінде маңызға ие болды, Камчатка, Чукотка, Сахадан Моңғолияға, Қытайға апаратын сауда жолдарының орталығына айналды. Қаланың әкімшілік маңызы да артып, ол Сібір губернияларының бестен бірінің орталығына айналды, 1764 жылы Иркутск губерниясының орталығы болды. Иркутск үшін XVIII ғасыр зерттеу экспедицияларының уақыты болды. Витус Берингтің Камчатка жағалауына бірінші (1725–1730) және екінші (1733-1743) экспедицияларын ұйымдастырудың бөлігі Иркутск қаласында орын алды.",Қай жылы Иркутск губерниясының орталығы болды?,1764 жылы,history,0,тарих
"2019 жылғы маусымда Тоқаев АЭС салу туралы шешімнің жергілікті халық қалауымен, «тіпті, қажет болса референдум арқылы» да, қабылданатынын мәлімдеді. 2020 жылдың соңына қарай ресейлік депутаттар Вячеслав Никонов пен Евгений Фёдоров бүкіл Қазақстан жерін Кеңес Одағының сыйлығы деді де, Ресей бұл жерді жалға берген деген тұжырым жасады. Бұл тұжырымдар Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі тарапынан реакция тудырды, министрлік «арандатушылық» тудыратын бұл шабуылдар салдарынан екі ел арасындағы қарым-қатынас бұзыла алатынын айтты.",Ресейлік депутаттардың Қазақстан жерін Кеңес Одағының сыйлығы деген пікіріне қалай жауап берілді?,министрлік «арандатушылық» тудыратын бұл шабуылдар салдарынан екі ел арасындағы қарым-қатынас бұзыла алатынын айтты,politics,416,саяси
"Қаланың өзінде және оның жақын маңындағы аудандарда (мысалы, Мирафиориде және т.б.) ауыр өнеркәсіп жетекші орынға ие, жетекші орын FIAT концернінің өндірістік кешеніне жатады. Қаланың өнеркәсіп саласында жұмыс істейтіндердің жартысына жуығы осы кәсіпорындарда жұмыс істейді.",Турин қаласындағы ауыр өнеркәсіптің негізгі бөлігі қандай компанияға жатады?,Турин қаласындағы ауыр өнеркәсіптің негізгі бөлігі FIAT концернінің өндірістік кешеніне жатады.,economics,0,экономика
"Вольфрам ашық сұр түсті, баяу балқитын металл. Оның ең көп тараған минералдары – вольфрамит (Fe, Mn) [WО4] және шеелит CaWО4. Вольфрамның балқу температурасы 3410 Ғ 20ӘC қайнау температурасы 5900ӘС.",Вольфрамның қайнау температурасы қандай?,5900,materials,191,materials
"Полисахаридтер - молекуласында 10-нан артық моносахарид қалдықтары бар көмірсулар. Олардың молекулалық массасы бірнеше мыңнан бірнеше миллионға дейін жетеді. Полисахаридтерге целлюлоза, крахмал, хитин, пектиндік заттар, гликопротеиндер, гепарин жатады. Полисахаридтер сілтіге төзімді, қышқылда диполимерленеді, суда жақсы ериді. Полисахаридтердің жалпы формуласы (С6Н10О5)n. Крахмал мен целлюлоза - маңызды полисахаридтер.

Крахмал табиғатта кең таралған полисахарид. Ол амилоза мен амилопектиннен тұрады. Крахмалдың макромолекуласы циклді α-глюкозаның қалдықтарынан құралған. Крахмал салқын суда ерімейді, ыстық суда ісініп, клейстер түзеді. Крахмал йодпен көк түс береді. Крахмал қышқылдар мен ферменттердің әсерінен гидролизденіп, глюкоза түзеді.

Целлюлоза - өсімдіктер клеткасының негізгі құрамы. Оның макромолекуласы түзу құрылымды β-глюкозаның қалдықтарынан тұрады. Целлюлоза суда ерімейді, бірақ ісінеді. Целлюлозаның гидроксил топтары арқылы әртүрлі эфирлері алынады. Целлюлозадан жасанды талшықтар жасалады.",Полисахаридтердің биологиялық маңызы неде?,"Полисахаридтер, соның ішінде крахмал мен целлюлоза, өсімдіктер мен жануарлар үшін маңызды энергия көзі болып табылады. Крахмал адам ағзасында гидролизденіп, глюкозаға айналып, энергия көзі ретінде қызмет етеді.",bio,0,био
"Сонымен бірге Оппозиция қоғамдық тәртіпті тұрақсыздандыратын фактор ретінде алға шығуы мүмкін. Саяси қызметі экстремистік сипатта болатын Оппозиция билік үшін саяси күресте қарлысаласын жойып жіберуге дейін баратын төтенше шаралар мен зорлық әдістерін ұстанып, мемлекет пен қоғамның дамуына кері әсер етуі мүмкін.",Оппозицияның қандай түрі мемлекет пен қоғамның дамуына кері әсер етуі мүмкін?,Саяси қызметі экстремистік сипатта болатын оппозиция.,social,0,social
Орталық Қазақстанда Қарағанды-Теміртау және Балқаш-Жезқазған өнеркәсіп тораптары орналасқан. Қарағанды-Теміртау АӨК көмір өнеркәсібінің негізінде қалыптасқан. Балқаш және Жезқазған өнеркәсіп тораптары толық циклді мыс өнеркәсібінің дамуына байланысты қалыптасқан.,Қарағанды-Теміртау және Балқаш-Жезқазған өнеркәсіп орталықтары қай жерде орналасқан?,Орталық Қазақстанда,geo,0,geo
Астанасы — Вильнюс. Ресми тілі — литва тілі. Ақша бірлігі – еуро.,Литваның ақша бірлігі қандай?,Еуро,geo,0,geo
"Телестудияны ашу кезінде Челябі қаласынан Вячеслав Мрякин, Актөбеден бас редакторлыққа Мұрат Дұмбаев, бас режисерлікке Лира Шарипова шақырылса да жергілікті кадрларды даярлауға ерекше мән берілді. Алғашқы дикторлар Жеміс Дияшева мен Орынша Қапанқызы, режиссеры Ұлбосын Мүсірова Мәскеу қаласындағы теледидар мен радио қызметкерлерінің мамандығын жетілдіру жөніндегі Бүкілодақтық институтын бітіріп келсе, бас дыбыс режиссеры Мұрат Әбілов, телеоператорлар марқұм Серік Бахметов, Синовер Усманов, Алпысбай Құсанов Алматы қаласында мамандықтарын жетілдіру курстарынан өтті.",Телестудияны ашу кезінде қандай кадрларды даярлауға көңіл бөлінді?,Жергілікті кадрларды даярлауға ерекше мән берілді.,social,0,social
"Қазіргі саясаттану ғылымында төңкерістерге әкелетін бірнеше себептер анықталды. Алайда, олардың ең маңыздысы, бастысы ретінде адамдардың теңдікке деген қүлшынысы аталады. Француз тарихшысы әрі саяси қайраткері А. де Токвильдің пікірінше, төңкерістердің басты себептері - байлардың барын тартып алмаққа ұмтылған кедейлік, не болмаса кедейлерді езіп-жаншып, қүлдыққа салуға бейімделген байлардың өздері болды.",Қазіргі саясаттану ғылымында төңкерістердің ең басты себебі қандай?,Адамдардың теңдікке деген құлшынысы.,social,0,social
"Еуропада жазықтар мен ойпаттар және қыратты жерлер басым. Дүние бөлігінің теңіз деңгейінен орташа биіктігі 300 м. Жер аумағының 60%-ке жуығы теңіз деңгейінен 200 м-ге дейінгі ойпаттардың, 24%-і 200 м-ден 500 м-ге дейінгі қыраттардың, 10%-і 500 м-ден 1000 м-ге дейінгі үстірттер мен таулы үстірттердің, 6%-і 1000 м-ден жоғары (оның ішінде 1,5%-і 2000 м-ден биік) таулардың үлесіне тиеді.",Еуропадағы жерлердің қандай түрлері басым?,Еуропада жазықтар мен ойпаттар және қыратты жерлер басым.,geo,0,geo
"Жалпы ұлттық өнімдегі өнеркәсіптің үлесі 18% құрайды. Өнеркәсіптік өнім құнының 1/3 бөлігі өндіруші өнеркәсіпте және 2/3 бөлігі Өңдеу өнеркәсібінде жасалады. Шағын кәсіпорындар басым. Көптеген ірі кәсіпорындар, әсіресе тау-кен өндірісі, шетелдік капиталға (негізінен ағылшын) жатады.",Кипрдің өнеркәсібінде қандай салалар басым?,Өңдеу өнеркәсібі және тау-кен өндірісі,materials,0,materials
"1947 жылы Алла кездейсоқ сол кездегі көпшілікке танымал емес Кристиан Диордың сән үйінің кастингіне тап болды. Алла дизайнерге батыл дизайн шешімдері үшін шабыт беріп, өзінің сән үйіне бүкіл әлемге танымал болғанға дейін, онда 10 жыл бойы, Диор қайтыс болғанға дейін жұмыс істеді. Талғампаздығы мен 47 сантиметрлік беліне масаттанған Диор қызды сән көрсетіліміне қатысуға шақырды, көп ұзамай ол оның басты музаларының біріне айналды.",Алла Илчун қай жылдан бастап Кристиан Диордың сән үйінде жұмыс істеді?,1947 жылдан бастап,bio,0,био
"Тарантино сыншылар тарапынан жақсы бағаланған және ең табысты режиссерлер қатарына жатқызылады. Ол кино әлеміне өз эстетикасын және белгілі бір тартымдылықты енгізді. Алайда, Тарантино әр түрлі уақытта және әр түрлі себептермен қатты сынға ұшырады. Оның жанкүйерлері мен табынушылардан басқа көптеген жек көрушілері де бар.",Тарантино қалай бағаланады және қандай сындарға ұшырайды?,"Тарантино сыншылар тарапынан жақсы бағаланады және ең табысты режиссерлер қатарына жатқызылады. Бірақ оның жанкүйерлерімен қатар көптеген жек көрушілері де бар, ол әр түрлі себептермен сынға ұшырайды.",bio,0,bio