Datasets:

ihanif

/

pashto-wikipedia-corpus

like 0

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81%D8%B2%D9%84%20%D8%A7%D9%85%20%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%B3%D9%8A

رادولفزل ام بودنسي

رادولفزل ام بودنسي رادولفزل ام بودنسي د جرمني په بادن-وورتمبرګ ایالت کې یوه ښکلی ښارګوټۍ دی، چې د بودنسي په شمال لویدیځ ساحل کې موقعیت لري. دا ښار د طبیعت، تاریخ او کلتور له پلوه ځانګړی دی. دلته د رادولفزل لنډ پېژندل: رادولفزل ام بودنسي رادولفزل ام بودنسي د جرمني په بادن-وورتمبرګ ایالت کې یو ښکلی ښار دی چې د بودنسي په شمال لویدیځ ساحل کې پروت دی. دا ښار د ۳۲،۰۰۰ څخه زیات نفوس لري او د کونستانس ولسوالۍ دریم لوی ښار شمېرل کېږي. رادولفزل د طبیعت او روغتیا لپاره مشهور دی، په ځانګړي توګه د میټناو ټاپو لپاره چې د روغتیايي مرکزونو او طبیعي ساتنې سیمو په توګه پېژندل کېږي. جغرافیه رادولفزل د بودنسي په شمال لویدیځ ساحل کې پروت دی، چې د زلر زيسي او ګنادن سي په منځ کې موقعیت لري. دا ښار د کونستانس څخه ۲۰ کیلومتره شمال لویدیځ او د زینګن څخه ۱۰ کیلومتره ختیځ ته پروت دی. تاریخ رادولفزل په منځنیو پیړیو کې تاسیس شوی او د هابسبورګانو تر واک لاندې و. دا ښار د ۱۹۷۵ کال د جنورۍ په ۱ نېټه د لوی ښار مقام ترلاسه کړ. اقتصاد رادولفزل یو مهم صنعتي مرکز دی چې په ځانګړي توګه د ماشیني سیسټم، موټرو د پرزو جوړونې، او د ټوکر او خوراکي توکو صنعتونو کې فعالیت کوي. کلتور او سیاحت رادولفزل د سیلانیانو لپاره یو محبوب ځای دی. دلته د میټناو ټاپو، د ښار تاریخي مرکز، او د مختلفو کلتوري او تفریحي فعالیتونو لپاره ځایونه شتون لري. جدول ځانګړتیا معلومات هېواد جرمني ایالت بادن-وورتمبرګ ولسوالۍ کونستانس نفوس ۳۲،۰۴۳ د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر ۳۱ نېټه سیمه ۵۸.۵۵ کیلومتره مربع لوړوالی ۴۰۴ متره پوستی کوډ ۷۸۳۱۵ تلفوني کوډ ۰۷۷۳۲ موټر نمبر ویب پاڼه .

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D9%86%DA%AB%DB%8C%D9%86%20%D9%87%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AA%D9%88%DB%8C%D9%84

زینګین هوهنتویل

د جرمني په بادن-وورتمبرګ ایالت کې یوه مهمه ښارګوټۍ ده چې د هګاو په زړه کې موقعیت لري. دا ښار د خپل تاریخي او طبیعي ښکلا له امله مشهور دی. دلته د په اړه یو لنډه بیوګرافي: د جرمني په بادن-وورتمبرګ ایالت کې پروت دی او د کونستانس ولسوالۍ دویم لوی ښار دی. دا ښار د هګاو په سیمه کې موقعیت لري او د هوهنتویل غر په څنګ کې پروت دی، چې د دې ښار یو مهم نښه ده. د خپل صنعتي پرمختګ او تاریخي ځایونو له امله مشهور دی. جغرافیه د هګاو په سیمه کې پروت دی، چې د بودنسي شمال لویدیځ ته موقعیت لري. دا ښار د کونستانس څخه ۳۰ کیلومتره شمال لویدیځ او د سویس سرحد ته نږدې پروت دی. تاریخ په منځنیو پیړیو کې تاسیس شوی او د ۱۹۵۶ کال د اپریل په ۱ نېټه د لوی ښار مقام ترلاسه کړ. دا ښار د دویمې نړیوالې جګړې پر مهال د بمبارۍ له امله زیانمن شو، خو وروسته یې بیا رغونه وشوه. اقتصاد یو مهم صنعتي مرکز دی چې په ځانګړي توګه د موټرو جوړونې، ماشین جوړونې، او د خوراکي توکو صنعتونو کې فعالیت کوي. کلتور او سیاحت د سیلانیانو لپاره یو محبوب ځای دی. دلته د هوهنتویل غر، د ښار تاریخي مرکز، او د مختلفو کلتوري او تفریحي فعالیتونو لپاره ځایونه شتون لري. جدول ځانګړتیا معلومات نوم هېواد جرمني ایالت بادن-وورتمبرګ ولسوالۍ کونستانس نفوس ۴۹،۴۴۱ د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر ۳۱ نېټه سیمه ۶۱.۷۷ کیلومتره مربع لوړوالی ۴۲۹ متره پوستی کوډ ۷۸۲۲۴ تلفوني کوډ ۰۷۷۳۱ موټر نمبر ویب پاڼه . مشهور ځایونه هوهنتویل غر، د ښار تاریخي مرکز اقتصاد موټرو جوړونه، ماشین جوړونه، خوراکي توکي تاریخ په منځنیو پیړیو کې تاسیس شوی، د ۱۹۵۶ کال د اپریل په ۱ نېټه د لوی ښار مقام ترلاسه کړ

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%BC%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%AE

شټوکاخ

شټوکاخ ښار چې په بادن-وورتمبرګ ایالت کې، په جرمني کې موقعیت لري. دا ښار د - په ولسوالۍ کې پروت دی او د فریدریششافن څخه شاوخوا ۲۰ کیلومتره لرې دی. د تاریخي او اقتصادي اهمیت له مخې په دې سیمه کې ځانګړی ځای لري. تاریخ په لومړي ځل د مې پیړۍ په پیل کې ذکر شوی و. دا ښار د منځنیو پیړیو په دوران کې د مهم تجارتي لارې په ترڅ کې پروت و او په دې وجه یې د سوداګرۍ او اقتصاد په برخه کې پراختیا وکړه. د ۱۸۰۵م کال د پرسیبرګ تړون وروسته، د بادن دوکالي برخه شو. جغرافیه د دریا د شاوخوا پراخې او شنه سیمې کې پروت دی. دا ښار د ساحل له مخې ښه انځور لري او د سیاحانو لپاره یوه مشهوره سیمه ده. ښار د اوبو ښایسته منظرو او طبیعت لپاره مشهور دی. اقتصاد د اقتصاد په عمده توګه د صنعت، سوداګرۍ، او ګرځندوی پر بنسټ ولاړ دی. ښار د کوچنیو او متوسطه صنایعو لپاره مناسب چاپیریال لري او د جرمني په سویلي سیمه کې د سوداګرۍ مهم مرکز ګڼل کېږي. کلتور او سیاحت د فرهنګي او تاریخي ځایونو له مخې هم مشهور دی. په ښار کې تاریخي کلیساوې، موزیمونه، او د منځنیو پیړیو معماري جوړښتونه لیدل کیږي. هر کال په ښار کې د کلتوري او تاریخي فیستیوالونه او نورې فرهنګي پیښې ترسره کېږي چې د سیاحانو توجه ځان ته راجلبوي. ځانګړتیامعلومات هېوادجرمني ایالتبادن-وورتمبرګ ولسوالۍ- مساحت۶۹.۷۴ کیلومتره مربع نفوس۱۷۵۷۶ د ۲۰۲۰ کال د احصایې له مخې پوسټ کوډ۷۸۳۳۳ د تلیفون کوډ۰۷۷۷۱ رسمي ویب پاڼه

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B2%20%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86

کونستانز پوهنتون

کونستانز پوهنتون په ۱۹۹۶ زېږديز کال کې تاسیس شو چې د جرمني د کونستانز ولسوالۍ کې موقعیت لري او د په نامه یادېږي. دا پوهنتون د څېړنې او تدریس په برخه کې نړیوال شهرت لري او د بېلابېلو علمي څانګو پوهنځي لري. دا پوهنتون د جرمني د غوره پوهنتونونو څخه دی او په ۲۰۰۶ زېږديز کال کې د جرمني د غوره پوهنتونونو په سیالۍ کې بریالی شوی دی. پوهنتون دوه غوره څېړېیز مرکزونه لري: د ټولنیز چلند پرمختللي مطالعې مرکز او د نابرابرۍ سیاست: ادراکات، ګډون او پالیسۍ. دا مرکزونه د پوهنتون د بین المللي او بین الرشتوي څېړنو لپاره فعال دي. کونستانز پوهنتون د نړیوالو همکاریو او د زده کوونکو د تبادلې پروګرامونو ته ځانګړې پاملرنه کوي. کونستانز پوهنتون د اروپایي پوهنتونونو نوښت کې برخه اخیستې ده، چې د سرحدونو څخه هاخوا زده کړه، تدریس او څېړنې ممکنه کوي. په دې پوهنتون کې په سل ګونو افغانانو په شمول په ځانګړي توګه پښتانه زدکړیالان په زده کړو بوخت دي. سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AA%20%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%AB%DB%8C%D9%86%20%DA%9A%D8%A7%D8%B1

توت لینګین ښار

توت لینگین ښار د جرمني هېواد - په ایالت کې موقعیت لري او یې د ولسوالۍ مرکز دی. دا ښار د مې پېړۍ شاوخوا تاسیس شوی او اوس مهال شاوخوا نفوس لري. د طبي وسایلو د تولید لپاره نړیوال شهرت لري او د صنعتي پرمختګ له امله پیژندل کېږي. په کې د تاریخي ودانیو او ځایونو څخه یو شمېر شتون لري، لکه د قلعه چې په مې پېړۍ کې جوړه شوې وه. په کال کې د ښار یوه لویه برخه د اور له امله ویجاړه شوه، خو وروسته په کلاسیک سټایل کې بیا جوړه شوه. د طبیعت سره نږدې اړیکه لري او د ښکلو منظرو او پارکونو څخه برخمن دی. او د سیلانیانو لپاره مهم ځایونه دي. دا ښار د سیلانیانو لپاره یو مهم ځای دی او هر کال ګڼ شمیر خلک دلته راځي. اقتصاد یې په عمده توګه د طبي وسایلو تولید او صنعتي شرکتونو پورې تړلی دی. د ښار صنعتي پرمختګ او د طبي وسایلو تولید د دې ځای اقتصاد ته وده ورکړې ده. ژباړه :صدیقي

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DB%8C%D9%86%DA%AB%DB%8C%D9%86%20%D8%B1%D9%88%D8%BA%D8%AA%D9%88%D9%86%20Singn%20Krankenhaus

زینګین روغتون Singn Krankenhaus

هیګاو-بودنسي کلینیک روغتون زینګین ښار -- په کال کې تاسیس شو او په ، -، جرمني کې موقعیت لري. دا روغتون د بسترونو او شاوخوا کارکوونکو سره یو منځنی روغتون دی. روغتون د مرکزي روغتیا خدمتونه وړاندې کوي او د بیلابیلو طبي څانګو پراخه پوښښ لري، لکه د ښځو کلینیک، د زړه ناروغیو کلینیک، د ماشومانو او ماشومانو یورولوژي کلینیک، د نیورولوژي او سټروک یونټ، او د عمومي جراحي کلینیک. -- د --- یوه برخه ده، چې د ، ، او روغتونونه پکې شامل دي. په کال کې د - په توګه تاسیس شو او په کال کې د روغتون سره یوځای شو. په کال کې د - سره یوځای شو، چې یو نیورولوژي تخصصي روغتون او د بیا رغونې مرکز دی. سرچینې -- - . --

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86

سازمان

سازمان يا تنظيم په انګرېزي: د خلکو یوه ډله چې په یو منظم او همغږي بڼه سره کار کوي تر څو یوه ټاکلي هدف ته ورسېږي یا د یو مشخص هدف د ترلاسه کولو لپاره د خلکو عمدي ترتیب او جوړښت ته سازمان ویل کېږي. ځانګړتیاوې عمدي جوړښت بېل هدف انسانان د سازمان سرچینې بشري منابع انساني منابع: د مدیریت وړتیا او کاري وړتیا. مالي سرچینې: د روانو او اوږد مهاله کارونو د ملاتړ لپاره پانګه اچونه. فزیکي شتمني: خام توکي، کار ځایدفتر تولیدي اسانتیاوي، ودانۍ او تجهزات. معلومات: د کاروني وړ ډېټا او معلوماتي اړیکي. د مدیریت او سازمان ترمنځ توپير سازمان د فعالیتونو یوه بېلګه ده چې پکې پلان جوړونه، پرېکړه کول، تنظیمول، رهبري کول او کنټرول ترسره کېږي. د یوې ادارې سرچینو ته لارښونه کېږي چې بشري، مالي، فزیکي او مالوماتي سرچينې په مشخصه او ګټوره توګه د سازمان د هدفونو د ترلاسه کولو لپاره وکارول شي. مدیریت د کاري فعالیتونو د ادغام د همغږۍ پروسه ده، تر څو د نورو خلکو سره په اغېزمنه او اغېزناکه توګه بشپړه شي. او پلان جوړونه، تنظیمول، کارمندان، رهبري کول د بشري او نورو سرچینو کنټرول ترڅو د سازمان هدفونه په ګټوره توګه او لږو سرچینو مصرفولو ترلاسه کړي. مدیریت د نورو د کاري فعالیتونو همغږي کول او تنظیمات کول دي تر څو د دوی فعالیتونه په موثره او تاثیر کوونکې توګه بشپړ کړي. مدیریت د دې لپاره هڅه کوي: د کمو سرچینو مصرف لوړ موثریت. لوړ هدف ترلاسه کول لوړ تاثیر ورته ليکنې سرچینې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%BC%D9%8A%D9%BC%D9%88%D9%BC

انسټيټوټ

انستیتیوت يا مؤسيسه په انګرېزي: په پښتو ژبه ټولنه هم ورته ويل کېږي خو د خلکو څخه جوړې ټولنې سره توپير لري، د سازمان په څېر مثال لري چې د ځانګړو موخو لپاره جوړ شوی. د بیلګې په توګه؛ د يوې ځانګړي تګلارې مخته وړل. انسټیټیوټونه په ډېرو برخو وېشل شوي، ځينې د فيلمونو او سندرو په برخه کې فعاليت لري. ځينې ټولنې يا انستيتوتونه د بې وزلو انسانانو سره مرستې کوي چې خیریه ټولنه ورته ويل کېږي، خو په زیاترو برخو کې انسټیټیوټ د پوهنتونونو څېړنيزو مرکزونو ته هم ويل کېږي چې هغه هم خپل ځانګړی سيسټم او تګلارې لري. لغات پېژندنه انسټیټیوټ د انګرېزي ژبې يو لغات دی، زیاتره په دې باور دي چې دا لغات د فرانسوي ژبې څخه انګرېزي ژبې ته راغلی دی، خو په اصل کې دا د ژبپوهنې له اړخه يوه طبعي پروسه ده چې ژبې له يو بله زېږېدلي. د دې لغات پښتو ژباړه ټولنه يا مؤسسه ده، مؤسسه خپله د عربي ژبې څخه پښتو ژبې ته راغلی چې اوس عام شوی، او د ژبپوهنې له اړخه دا لغات د پښتو ژبې اصلي لغات دی، کله چې له يوې بلې ژبې څخه يو لغات په يوې ژبې کې عام شي نو د هغې ژبې ملکیت شو. موخې او ډولونه انسټیټیوټ يا ټولنې خورا ډېر ډولونه لري، خو په ټوله کې يو او اصلي مفهوم يې د سازمان او سیسټم معنا لري. د سيسټم په څېر يوه تګلاره چې يوه ځانګړې موخه لري انسټیټیوټ ورته ویل کېږي. د بېلګې په توګه په افغانستان کې د خيريه ټولنو موخې؛ چې د بې وزلو خلکو سره مرستې کوي ټولنې يا مؤسسې ورته ويل کېږي. همدا راز ځينې څېړنيز مرکزونه چې د روغتيا او چاپېريال ساتنې په برخه کې ځانګړي تګلارې لري، د سينما لوبغاړي چې د فلم جوړونې تګلاره لري، د سندرو ويوونکې ډله چې د ټولو موخه سندرې ويل دي، دې ټولو ته مؤسسه يا انسټیټیوټ ويل کېږي. ورته ليکنې سېسټم، سازمان، ټولنه، خیریه ټولنه سرچينې د انګريزي ويکيپېډيا ژباړه او د ګووګل څخه راټول شوي معلومات او همدا راز د طلوع نيوز له ويب سايټ څخه د انځور کاپي کول.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%87%20%D9%BC%D9%88%D9%84%D9%86%D9%87

خیریه ټولنه

خیریه ټولنه د بې وزلو انسانانو سره د مرستې کولو یو خپلواک او غیرحکومتي سازمان دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%20%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%20%28%D8%AE%D8%A7%D8%AF%D9%85%29

د حرمینو سرپرست (خادم)

د دوو سپېڅلو جوماتونو سرپرست مخفف یا د دوو مقدسو ښارونو ساتونکی یو شاهي لقب دی چي د راهیسي د سعودي عربستان د پاچاهانو لخوا په رسمي توګه کارول کیږي. دا لقب په تاریخي توګه له سلګونو کلونو راهیسي د ډیرو مسلمانو واکمنانو لکه د ایوبیانو ، مملوکانو ، عثمانیانو او د حجاز واکمنانو له لوري کارول کېدی. خادم الحرمین لقب ځیني وختونه د اسلام د حقیقي خليفه د ټاکني لپاره استعمالېدی، خو په عمومي توګه یې هغه حاکم ته اشاره کول چي په اسلامي نړۍ کي یې د دوو سپیڅلو جوماتونو د ساتني او سرپرستۍ دنده په غاړه درلوده. دغه دوه مسجدونه عبارت له الحرام جومات یا کعبې شریفي او د پیغمبر له جومات څخه دي. . د حرمینو محافظین په اسلام کي ترټولو پیاوړي او نفوذ لرونکي اشخاص او د اسلام د سني څانګي او همدارنګه په نړۍ کي ترټولو پیاوړی مسلمان او عرب واکمن ګڼل کیږي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D9%BC%D8%B1%D9%88%D9%84%D8%A7

موټرولا

موټرولا انګلیسي : د امریکا په متحده ایالاتو کي یو ملي مخابراتي شرکت وو چي په شامبرګ، ایلینوس کي یې فعالیت کاوه. دا شرکت په کي د ګالون ساختماني همکارۍ په نامه د دوو وروڼو پاول او جوزف ګالوین لخوا رامنځ ته سو، او په ۱۹۴۷ کي یې خپل نوم موټورولا ونوماوه. د . میلیارده ډالرو له لاسه ورکولو وروسته یاد شرکت د جنوري په څلورمه نېټه، کال کي په دوو خپلواکو عامه شرکتونو، او باندي ووېشل سو. موټرولا د بې سیم شبکې تجهیزات او ډیزاین لکه د سیلولر لیږد بیس سټیشنونه او سیګنال امپلیفیرونه پلورل. دا شرکت د کور او نشراتي شبکې په محصولاتو کي د سیټ ټاپ بکسونه ، ډیجیټل ویډیو ریکارډرونه ، او د شبکي تجهیزات هم درلودل چي د ویډیو خپروني، کمپیوټر، ټیلفوني، او لویي کچي تلویزیونونو فعالولو لپاره کارول کېدل. د موټرولا د بې سیمه تلیفون هینډسیټ څانګه د ګرځنده تلیفونونو په برخه کي ډېره مخکښه وه. موټرولا په وروسته کي د ګوګل د خلاصي سرچینې ګرځنده عملیاتي سیسټم په کارولو باندي په سمارټ موبایلونو تمرکز وکړ.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%90%D9%84%D9%8A%D8%A7%D9%8A%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

کارېليايي ژبه

کارېليايي یوه فينلينډي ژبه ده چې په عمده توګه د روسیې په کارېليا جمهوریت کې ويل کيږي، د ژبپوهنې له نظره، دا ژبه د فينلينډي ژبې هغه وينګونو سره نږدې تړاو لري چې په ختیځ فنلینډ کې ويلي کيږي، ځینې فينلينډي ژبپوهان حتی دا ژبه د فينلينډي ژبې يو وينګ ګڼي. کارېليايي ژبه باید د سویل ختیځ فينلینډ له ژبو سره يو شان ونه ګڼل شي ، کوم چې ځینې وختونه په فينلینډ کې د کاریلا اسموریت کارېليايي وينګ په نوم یادیږي. کارېليايي ژبې لپاره معياري ليکدود نشته او له همدې امله هر لیکوال په دې ژبه کې د خپلې وينګ پر بنسټ لیکي. په دې ژبه کې بېلابېل لیکل شوي شکلونه راڅرګند شوي، له هغې ډلې: شمالي کارېليايي ، اولونیټس کارېليايي ، توېر کارېليايي او لودې يادولی شو. د لیکلو دا ټول ډولونه، پرته له توېر کارېليايي، په لاتیني ليکدود د کارېليايي تورو سره سم لیکل شوې. په تېرو وختونو کې، سیریلیک لیکدود هم د دې ژبې د ليکلو لپاره کارول شوی دی. ډلبندي کارېليايي ژبه د یورالیک ژبې کورنۍ د فنیک څانګې پورې اړه لري او د فينلینډي ژبې سره نږدې تړاو لري. د فينلينډي او کارېليايي ژبو تر څنګ اېستونیايي ژبه او نورې فرعي ژبې چې د بالتیک سمندر په سیمه کې ويل کيږي د فينلينډي ژبو په فرعي څانګه کې شاملې دي. جغرافیایي وېش کارېليايي ژبه د ۱۰۰۰۰۰ وګړو لخوا ویل کیږي چې په عمده توګه د روسیې په کارېليا جمهوریت کې ژوند کوي. په فينلينډ کې شاوخوا پنځه زره کسان په دې ژبه خبرې کوي. سرچينې .-- .-:-:.--:.-- . .-:-:--:.-- .---:.-- .---:.-- .--:..-- .- -:.-- .- --:-:-.-- .----:-.-- .----:-.-- .----:-.-- .----:-.-- .----:- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. . در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۴. ژبه

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%85%D9%8A%DA%A9%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

کوميکي ژبه

کوميکي ژبه د تورکي ژبو د کورنۍ يوه ژبه ده، چې په روسیه او ترکیه کې شاوخوا ۴۲۰ زره ویونکي لري، په ځانګړې توګه د داغستان او شمالي اوسېتیا په سیمو کې. کوميکي ژبه د ازربايجاني تورکي ژبې او درګوا ژبې او همدارنګه د روسي ژبې تر اغېز لاندې ده. پخوا دا ژبه د فارسي الفبا په ليکدود ليکل کېده، دا ژبه د چټک ګواښ کته ګورۍ کې قرار لري. له ۱۹۲۷ څخه، ۱۹۳۷ پورې، لاتیني الفبا د دې ژبې لیکلو لپاره غوره شوه او بالاخره، په ۱۹۳۷ کې، سیریلیک ليکدود د کوميکي ژبې رسمي ليکدود شو. د کوميکي ژبې لومړنۍ چاپي ټولګه یولداش نومېده چې په ۱۹۱۷ کې خپره شوه. په ۱۹۱۷زېږديز کې د روسیې له انقلاب وروسته یې د لینن یولو لینن لاره تر نامه لاندې د ۵ ټولګو چاپ او په اوونۍ کې درې نوبت خپل کار ته دوام ورکړ. لیکلار د سیریلیک ليکدود یو ډول چې د ۱۹۳۷ راهیسې د دې ژبې لیکلو لپاره کارول کيږي. سرچينې ژبې ژبه

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%90%D8%B2%DA%AB%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

لېزګياني ژبه

لېزګياني ژبه د قفقازي ژبو يوه شمال ختیځه داغستاني څانګې، يوه ژبه ده چې ډېر ویونکي يې د روسیې فدراسیون د داغستان جمهوریت په سوېل کې او د اذربایجان جمهوریت په شمال کې ژوند کوي. د لېزګياني ژبې ویونکي ته لېزګيانيان وايي چې د قفقاز له اصلي قومونو څخه دي. د ويناوالو شمېر د ۱۹۹۶زېږديز کال د اټکل له مخې د لېزګياني ژبې ویونکو ټولټال شمېر نږدې۵۰۰،۰۰۰ تنه دی چې ۲۵۷،۰۰۰ تنه يې په روسيه او ۱۷۱،۰۰۰تنه يې د اذربایجان جمهوريت کې ژوند کوي او لږ شمېر يې بيا په ګورجستان ، قزاقستان ، قرغزستان ، تورکیه ، تورکمنستان ، اوزبکستان او اوکراین کې ژوند کوي. د لېزګياني ژبې شمېر بهرنۍ لینک د لیزګي ژبې لپاره د نسلولوګ راپور کې بایگانیشده سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AF%20%DA%98%D8%A8%D9%87

لومبارد ژبه

لومبارد ژبه د رومي ژبو له څانګو څخه یوه اندو اروپايي ژبه ده چې په اروپا کې له درې نیم ميلیونو څخه ډېر خلک پرې خبرې کوي . دا ژبه په شمالي اېټالیا او سويټزرلينډ کې عامه ده. دا ژبه څو وينګونه لري. دا ژبه په دوو وينګونو وېشل شوې ده، ختیځه لومبارد او لوېدیځه لومبارد . سيسلي ګاليک هم ځینې وختونه د لومبارد ژبې په توګه معرفي کیږي. په یاد ولرئ چې لومبارد ژبه د لومباردي ژبې څخه توپیر لري. لومبارد ژبه د رومي ژبو یوه کورنۍ ده چې په اېټالیا او سویس کې ویل کیږي، خو لومباردي ژبه یوه الماني ژبه ده چې یوازې په اېټالیا کې ویل کیږي. سرچينې ويکيپېډيا ګډونوال . انګلسي ويکيپېډيا ۲۴ جون ۲۰۱۸. ژبه

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%BE%DB%8C%DA%AB%D9%84%20%D9%88%D8%B1%DA%81%D9%BE%D8%A7%DA%BC%D9%87

شپیګل ورځپاڼه

د شپیګل ورځپاڼه شپیګل ورځپاڼه د جرمني یو مشهور او معتبره خبرونه مجله ده چې په ۱۹۴۷ کال کې د رودولف اوګسټین لخوا تاسیس شوه. دا مجله په هامبورګ کې خپرېږي او د جرمني په مطبوعاتي تاریخ کې ځانګړی ځای لري، په ځانګړې توګه د مطبوعاتو د ازادۍ لپاره د مبارزې په برخه کې. د شپیګل ورځپاڼه په اوونۍ کې یو ځل خپرېږي او د سیاسي، اقتصادي، او ټولنیزو موضوعاتو په اړه ژورې څېړنې او راپورونه وړاندې کوي. دا مجله د خپلو افشاګریو او د سیاسي رسوایو په اړه د راپورونو له امله مشهوره ده.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

اواري ژبه

د اواري ژبه په يوه قفقازي ژبه ده چې نه يوازې د داغستان په آواري سيمو کې، بلکې د داغستان او آذربایجان د ځينو سرحدي سيمو وګړي هم پرې خبرې کوي، يو شمر اواريان په ترکیه او سوريه کې کډوال هم دي. اواري لیکدود اواري ژبه په خپل ليکدود کې له عربي تورو په لږ څه توپير سره کار اخلي، د بېلګې په توګه: دوی د كاف توري لپاره لاندې درې ټکي ڮ ږدي، تر ډېره وخته کتابونه او اخبارونه په عربي حروفو چاپېدل، تر دې چې شوروي حکومت اړ شو چې په عربي ژبه یوه دولتي ورځپاڼه جوړه کړي، ځکه داغستانیان په روسي ژبه نه پوهېدل او نه يې هم روسي ليکدود کاراوه. دغه ورځپاڼه څو کاله په عربي ژبه د داغستان اخبار تر نامه لاندې چاپ شوه او د روسي زار فرمانونه او ممانعتونه يې چاپ کړل. په دې توګه، عربي ژبه او د هغې توري تر ۱۸۶۱ مېلادي کال پورې د آوارايانو په په ليکنو کې موجود وو،تر هغې چې پیټر کارلوویچ اسلر د سیریلیک ليکدود ته عربي توري بدل کړل. په ۱۹۲۸ زېږديز کال کې، د آوري ليکدود سیریلیک الفبا څخه لاتیني الفبا ته بدله شوه. په ۱۹۳۸ زېږديز کال کې، اواري الفبا د روسي لیکونو پر بنسټ لیکل شوې. په دې توګه، د داغستان ډېرې هغه ليکنې چې په عربي ژبه لیکل شوې وې له منځه یوړل شوې. اوسنۍ اواري الفبا: د اواري ژبې د ځینو جملو بېلګې سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%8A%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%D8%A7%20%D8%B4%D9%8A%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%B3%DA%A9%D8%A7

ويسلاوا شيمبورسکا

ويسلاوا شېمبورسکا په انګرېزي: يوه پولنډۍ شاعره او ليکواله او د ز کال د نوبل جایزې گټونکې وه. د نوبل کمېټې غړو نوموړې يوه پیاوړې شاعره ياده کړې ده چې وايي ژبنیز ظرافت یې له قوي شور او هیجان سره ګډ کړی دی. د نوموړي شعرونه په انګرېزي، عبري، عربي، چينايي او اروپايي ژبو ژباړل شوي دي. له نوموړي ډېرې شعري ټولګې چې تر ډېره په پولنډي ژبه لیکل شوي او همدا راز د شعر او ادب په اړه ګڼې مقالې په میراث پاتې دي. شخصي ژوند ویسلا وا شیمبورسکا د ۱۹۲۳ کال د جولای په دویمه د پولنډ په لوېدیځ کې په یوه واړه کلي کې وزیږېده. پلار یې د ملکیتونو کاروبار کاوه او په اصل کې د کېنټ اړوند کورنۍ وه. د اتو کلونو وه چې له خپلې کورنۍ سره یې یو ځای کراکوف ته وکوچېده او هلته مېشت شوه. همدلته یې ښوونځی ولوست، په خپله کورنۍ کې یې هم زده کړې کولې تر دې چې له ۱۹۴۵ تر ۱۹۴۹ کال پورې یې د کراکوف په یاګیلونیا پوهنتون کې د ادبیاتو او ټولنپوهنې په برخه کې زده کړې بشپړې کړې. لومړنی شعر یې په ۱۹۴۵ کال کې د کراکوف په ورځپاڼه کې چاپ شو. هغې په خپلو شعرونو کې د خپل وخت حاکمې نظریې پاللي دي، لومړنۍ شعري ټولګه یې هم د پولنډ د حاکم کمونیستي فکر استازیتوب کوي. لومړنۍ شعري ټولګه یې همدې ته ژوندي یو نومېږي.دا ټولګه یې ریالیستي او سوسیالیستي فکر پالي. نوموړي لیکلو او شاعرۍ ته ادامه ورکړه، تر دې چې بالاخره د لومړي ځل لپاره په ۱۹۵۳ کال کې د یوې ادبي مجلې د هیئت تحریر د غړې په توګه وګومارل شوه. دې مجلې به تر ډېره روښانفکره مطالب خپرول او پر همدې مفکورو یې باور درلود. نوموړې د اوږدو کلونو لپاره په دې مجله کې کار وکړ. ان تر دې چې تر ۱۹۸۱ کال پورې یې دلته کار وکړ چې څه باندې دېرش کاله کېږي ادبي نړۍ ته راتګ هغه په ۱۹۳۱ کال کې له خپلې کورنۍ سره یو ځای کراکوف ښار ته کډه شوه. د دې ښار محیط، زده کړو، شاوخوا کسانو، سیاسي جریان، سیاسي ګوندونو، دلته زده کړو، پوهنتون او ښوونځي دې هر څې د ویسلا وا پر ژوند اغېز درلود. هغې چې کله دلته خپل لیسانس بشپړ کړ، نو په ۱۹۵۳ کال کې یې له مطبوعاتو سره خپله همکاري پیل کړه. دلته د ادبي ژوند په نامه یوه اونیزه نشرېده او دا هم ورسره قلمي همکاره شوه. دا بل هغه څه وو چې تر زده کړو او علاقې وروسته یې د ویسلا پر ژوند اغېز درلود؛ ځکه په دې اونیزه کې تکړه لیکوالانو او ادبي فعالینو لیکنې خپرولې او دې یې هم له نظریاتو او نقدونو استفاده کوله. نوموړې پوره اته ویشت کاله په دې اونیزه کې دنده تر سره کړه. نقدونه یې ولیکل، مقالې یې ولیکلې، کتابونه او ډېر مهم لیکوالان یې ټولنې ته معرفي کړل. هغې له دې سره هممهاله د خپل هېواد په ډېرو نورو ادبي مجلو کې هم دنده تر سره کړه. نقدونه، شعرونه او لیکنې یې په نورو ادبي مجلو کې هم خپرېدې. کب نیوونکي له اوبو یو بوتل را واخیست. په دې بوتل کې کاغذ و. په کاغذ کې دا پيغام لیکل شوی و. و خلکو! بني ادمانو! مرسته مرسته! زه دلته یم، د سمندر څپو یوې تشې جزیرې ته ټېل وهلی یم. پر ساحل پروت یم. تاسې ته سترګې په لار یم. را وخوځېږئ، بېړه وکړئ، دلته یم، دلته یم. یوه بل ورته وویل: دا پیغام هېڅ نېټه نه لري. اوس به نو ډېره ناوخته وي، له دې پیغام به څومره مودې تېرې شوې وي. دې بوتل به له کومو زمانو پر اوبو غوټې وهلې وي. بل ورته وویل: بله خبره! چېرته؟ په کوم سمندر کې؟ په کومه جزیره کې؟ که تاریخ نوی هم وي، نو ځای چېرته دی؟ بل ورته وویل: نه ناوخته ده او نه هم لرې ده. دلته نږدې یوه جزیره شته. ټول چوپ شول. دا زموږ د حقیقتونو حال دی. ویسلا په خپلو اثارو کې دغه ډول وړې ټوټې ډېرې لري، چې لوستونکی حیرانوي او ښکلی پیغام له ځان سره لېږدوي. نوموړې له تنکۍ ځوانۍ د خلکو له فولکلوري ادبیاتو سره مینه لرله او ډېر وخت یې د ټولنې عام او له پامه لوېدلي حقیقتونه په ډېره ښه توګه بیان کړي دي او د لوستونکو پام یې ورته را اړولی دی. نوموړې په ۱۹۵۱ کال کې د خپلو شعرونو لومړنۍ ټولګه چاپ کړه، د دې ټولګې نوم یې د دې لپاره ژوند کوم و. د نوبل تر ګټلو وروسته یې نړیوال شهرت خپل کړ. تر دې مخکې یوازې په خپل هېواد پولنډ کې مشهوره وه او په محلي ورځپاڼو او مجلو کې یې شعرونه خپرېدل، خو نوبل نړۍ ته ور وپېژندله او د نړۍ پر ۳۷ ژبو یې شعرونه وژباړل شول. د شعرونو نسخې او ځینې ټولګې یې په زرګونه ځله چاپ شوې او خپرې شوې دي. لا یې هم د کلونو په تېرېدو شعرونه خپل مینه وال لري. لامل یې هم دا دی چې د ولسونو عام دردونه هغه څه چې نورو وګړو ته عادي ښکاري، خو شیمبورسکا یې را برسېره کوي او تر لوستونکي یې رسوي. شیمبورسکا ته تر ډېره اخلاق پاله شاعره وایي. په دې مانا چې هغه اخلاقو او په ټولنه کې اخلاقي ژوند ته په خپلو شعرونو او شعري لاره کې لومړیتوب ورکوي. طنز یې په شعرونو کې بل ځانګړی ځای لري. مخکې مو هم په دې اړه یادونه وکړه، چې هغه مسایل په خندنۍ ژبه نقدوي، نه یوازې دا چې جدي شاعري کوي؛ بلکې طنزي ژبه یې هم ادبي پنځونو ته ځانګړی رنګ او خوند ورکوي. د نوموړې شعر ځکه پیاوړی دی چې د پولنډ د هغه مهال په عامو مشاعرو او شعر ځایونو کې به یې نقد او کتنې ته وړاندې کاوه. د پولنډۍ شاعرۍ عام رنګ او جذبه پکې پرته ده، خو خپلې ځانګړنې هم لري، چې تر نورو شاعرانو یې ممتازه کړې ده. په بېلو شعرونو کې انساني دردونو او مسایلو ته خپله ژمنتیا ښيي. انسان او د انسان د ژوند ښه کېدل یې لومړیتوب او سره کرښه ده. هڅه کوي چې انسان یې د شاعرۍ او لیکوالۍ محور وي، د انسان لپاره لیکل وکړي او د بشري ژوند د ښه کېدو لپاره پراخ نظریات وړاندې کړي. نوموړې وايي ژوند که لنډ وي که اوږد، خو ژوندلیک باید لنډ وي د شیمبورسکا شاعري خپله ځانګړنه لري، د نوموړې څو شعرونه چې په پرلهپسې توګه ولولی، بیا درته ښکاري چې شعر یې له نورو څومره توپیر لري. د نوموړې په شعر کې هر شی یو شخصیت لرلی شي. هر بې ځانه شي ته روح ورکولی شي او هر بې وجوده شي ته وجود او شخصیت ورکولی شي. نوموړې هر شخصت ته له شاعرانه زاویې ګوري او شاعرانه کلمات ورته کاروي. توکو ته د نوموړې لیدلوری، داسې دی چې فکر کوي غواړي هر څه له سره کشف کړي. هر شته شي کې غواړي نوي کشفیات او نوي جزیات وویني. مخکې مو هم وویل چې د شاعرۍ بله ځانګړنه یې دا ده، چې د ژوند ورځنۍ چارې یې په شاعرۍ کې ځای پر ځای کړې دي. هغه پېښې چې هره ورځ زموږ د سترګو پر وړاندې رامنځ ته کېږي، له هغو سره سروکار لرو، موږ یې عادي له څنګه تېرېږو، خو نوموړې یې له څنګه هسې بې پروا نه تېرېږي، یو څه ترې زده کوي او یو څه پرې زیاتوي او بیا یې په شاعرۍ کې راوړي دي. هغه ځکه د شعرونو او مسایلو وړو جزیاتو ته تللې ده، چې یوه ښځینه شاعره ده. نقادان وایي، هغه ښځینه شاعره وه، ځکه دومره ظریفه هم وه، ځکه یې دقیقو مسایلو ته پام کاوه او ځکه یې ډېرو مسایلو ته له ډېرو دقیقو زاویو او خیالونو کتل. بالاخره د پولنډ او نړۍ دغه مشهوره لیکواله او شاعره د نوبل تر ګټلو وروسته په ۲۰۱۲ کال کې د فبرورۍ په لومړۍ نېټه د سږي د سرطان له امله مړه شوه. هغه د ژوند تر پایه په همدې کراکوف ښار کې وه. لیکل یې کول، پنځونې یې کولې او له خپل شاعرانه ژوند راضي وه. ايډيالوژي هغه په لومړي سر کې د پولنډ د حاکم کمونیستي رژیم ملاتړې وه. کله کله به دا تور ورپورې کېده چې د ګوند له سرو کرښو اوړي او څو ځله په دې تړاو گواښل شوې هم ده. هغه ورو ورو د حاکم ګوند غړې شوه، خو کله چې دغه ګوند خپل نوم بدل کړ او په خپلو تګلارو کې یې بدلون راوست؛ نو ویسلا هم ورو ورو له دوی د واټن په لټه کې شوه. سره له دې چې هغه په دې وخت کې په رسمي توګه له ګوند ونه وته، خو د دغه ګوند له مخالفانو سره یې اړیکې پراخې شوې. هغې سیاسي افکار پالل، خو په دې وخت کې یې هڅه کوله چې له سیاست ځان لرې کړي او یوازې پر خپلو فرهنګي کارونو تمرکز وکړي. په ۱۹۶۶ کال کې په رسمي توګه له کمونیست ګوند بېلېږي او خپله فکري لاره هم له دغه ګوند او مفکورې سره بېلوي. دې ته څه نه و پاتې چې ویسلا په ګوند کې لوړو پوړیو ته ورسېږي؛ خو له دوی سره یې لاره بېله کړه. په پولنډ کې د کډوالۍ په نامه د مشهورې مجلې له مدیر مسوول سره یې اړیکه پیدا شوه او د ۱۹۶۴ کلونو په جریان کې دوی دا پرېکړه وکړه، چې د بیان د ازادۍ او روشنفکرانو ته د قلم او ژبې چلولو واک ورکړل شي. د نوبل جايزه ادبي نقادان او لیکوالان په دې باور دي چې ویسلا د نوبل په ګټونکو کې د ګوتو په شمېر حقداره کسانو له ډلې ده. د دوی په خبره، ډېری شاعران چې د نوبل جایزې یې ګټلې هم دي، خو دومره پیاوړې شاعري او لیکوالي یې نه ده کړې لکه څومره چې ویسلا وا کړې ده. شاعري د نوموړې د نوموړي د شعر یوه مهمه ځانګړنه دا ده چې رندانه طنز یې په شعرونو کې ډېر دی. نوموړې ورځني مسایل را اخلي، په شعرونو کې یې ځای پر ځای کوي، د انسانانو څخه باورونه او افکار را اخلي او په کلماتو کې یې تر مخاطب رسوي. د دې طنزونه په عمده توګه فلسفي تګلاره لري. په انسان کې د ژوند او کړو وړو لپاره ارزښتونه رامنځ ته کوي. هغه له یوې خوا ځینې مسایل د طنز په ژبه د خلکو له نظر لرې کوي؛ خو له بلې خوا ځینو مسایلو ته فلسفي اړخ ورکوي او لوستونکی فکر کولو ته هڅوي. په لیکنو کې یې تر ډېره ژوند او په ژوند پورې اړوند مسایلو ته ارزښت ورکوي او عمده هدف یې دا دی چې خلک له بې مانا والي او بې اهمیت کېدو وژغوري. د ویسلا د شاعرۍ بل اړخ دا دی چې کله کله د مرګ په اړه هم غږیدلې. د مرګ مسایل هم کله له فلسفي زاویو او کله هم د طنز او ورځنیو مسایلو له زاویو په خپلو شعرونو کې يې وړاندې کړي. نقادان وايي، دوی ډېر کم داسې شاعران لیدلي چې شعر یې دې دومره ساده وي؛ خو په عین حال کې دې بیا له ژورو مفاهمو ډک وي. دوی وايي، هغه عامیانه خو په ورته وخت کې ډېر دقیق الفاظ کاروي. له همدې امله نه یوازې په پولنډ؛ بلکې د نړۍ په ګوټ ګوټ کې د نوموړې شعرونه مینه وال لري او د ساده توب او دقیق توب له امله د نړۍ په ډېرو ژبو د ویسلا شاعري او کتابونه ژباړل شوي دي. نقادان وایي، وورسته له هغه چې ویسلا وا ته نوبل جایزه ورکړل شوه، د ادبیاتو په نړۍ کې ادیبان او نقادان د یوې بلې ستورې په پیدا کولو بریالي شول. دوی وايي، دا په دې مانا نه ده چې تر دې مخکې زموږ شاوخوا تیاره وه او بل لیکوال نه وه رڼا کړې، بلکې په دې مانا ده چې د نورو لیکوالانو لخوا بله شوې ډېوه په دې سره نوره هم رڼا شوه او یوه بل اضافه شمعه هم د نړۍ په ادبیاتو کې ولګول شو. سرچینې د بشپړې ليکنې سرچینه د سپوږمۍ راډيو ويبپاڼه ده د انځور سرچینه د انګرېزي ويکيپېډيا ده

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84%20%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86

رسول پهلوان

جنرال رسول پهلوان په افغانستان کي د ازبک ملیشو ټوپکسالار او د ازبک مشر عبدالمالک پهلوان ورور وو. رسول پهلوان د افغانستان په شمال فاریاب ولایت کي زیږیدلی دی، او د ۱۹۹۶ کال د جون په میاشت کي په مزارشریف کي د یوه کمین په ترڅ کي ووژل سو. د رسول پهلوان ورور عبدالمالک پهلوان چي هغه وخت د ازبک جنګسالار رشید دوستم ترلاس لاندي وو، دوستم یې د خپل ورور په وژنه تورن او د غچ اخیستو په موخه یې له طالبانو سره پټي خبري پیل کړې.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%20%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86

عبدالمالک پهلوان

عبدالمالک پهلوان یو افغان ازبک جنګسالار او سیاستوال دی چي د افغانستان له شمالي فاریاب ولایت سره اړه لري. نوموړی د افغانستان د ازادۍ ګوند مشر دی او د ۱۹۹۰ لسیزي په اوږدو کي یې په ډله ییزه توګه په افغانستان کي په جګړو او جنایتونو کي لاس درلود. عبدالمالک پهلوان د افغانستان په شمال کي د ازبک جنګسالار رشید دوستم سیال ګڼل کېدی، او د طالبانو د لمړۍ واکمني له نسکوریدو راهیسي یې د دوستم له ملېشو سره خونړي نښتي کړي دي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%86%20%DA%AB%D9%88%D8%B1%DA%89%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B1

ندین ګورډایمر

ندین ګورډایمر په انګرېزي: د سوېلي افريقا يوه مشهوره ليکواله چې په ۱۹۲۳ز کال کې د ژوهانسبورګ ښار په مربوطاتو کې دې نړۍ ته راغلې ده. هغې له ۱۹۵۱ کال د خپلو داستانونو په چاپ پيل وکړ او له ۱۹۶۰کال راپدېخوا په سوېلي افریقا کې د آپارتاید ضد غورځنګ سره یو ځای شوه. نلسن منډیلا د نړۍ وتلې څېره د هغو کسانو له ډلې وو چې په زندان کې یې د برګر نجلۍ په نامه د ګورډایمر یو ناول ولوست او همدا چې له زندان ازاد شو، نو نوموړې د هغو لومړنیو کسانو له ډلې وه چې منډیلا خپل حضور ته ور وبلله. شخصي ژوند ندین ګورډایمر په ۱۹۲۳کال کې د ژوهانسبورګ ښار په مربوطاتو کې دې نړۍ ته راغلې ده. هغې له ۱۹۵۱ کال د خپلو داستانونو په چاپ پيل وکړ او له ۱۹۶۰کال راپدېخوا په جنوبي افریقا کې د آپارتاید ضد غورځنګ سره یو ځای شوه. هنري فعاليتونه دې لیکوالې په ټوله کې ۱۴ ناولونه لیکلي دي چې له دې ډلې ځینو یې نړیوالې جایزې هم ګټلې دي. د بېلګې په توګه، محافظه کار ناول یې په ۱۹۷۴ کال کې د بوکر جایزه ګټلې ده. همدا راز ډېرې نندارې، لنډې کیسې او ډرامې یې هم لیکلې دي. د اپارتايد پر ضد مبارزه ګوردایمر داسې وخت نړۍ ته راغله چې د تورپوستو پر وړاندې تبعیضي چلند روان و. دا د ۱۹۲۳ کال پسرلی و. په جنوبي افریقا او امریکا کې تبعیض او ناندریو ژوند تریخ کړی و. په همدې چاپېریال کې ګوردایمر هم را لویېده. همدا چې د لیک لوست کېده، نو په یو ډول نه یو ډول د اپارتاید له اړوندو اثارو سره مخ کېدله. هغه لا ځوانه وه چې د خپلې ټولنې په اړه مطالعې د یوه روښانه فکر خاونده کړه او ځانګړی واضح لیدلوری یې درلود. دې وضعیت ډېر دوام ونه کړ او ګوردایمر لیکوالۍ ته مخه کړه. د نژادپالنې ضد لیکنې او مقالې یې خپرولې. کله چې اپارتاید مات شو، نو په ټولنو کې داسې ګنګوسې شوې چې د نوموړې اثار به هم نور بازار ونه لري، خو داسې نه وه او تر ننه پورې یې اثار خپل لوستونکي او مینهوال لري. د ګوردایمر اثار ډېر مشهور شول. په ۱۹۷۴ کال کې د محافظه کار ناول په لیکلو سره یې د بوکر جایزه وګټله. هغې داسې هم نه کول چې ټوله لیکوالي یې دې د نژادپالنې ضد مفکوره باندې راڅرخېده، بلکې اصلي موخه یې د خپلې ټولنې د ستونزو رابرسېره کول وو. په ۱۹۹۴ کال کې چې کله په جنوبي افریقا کې د لومړي ځل لپاره ټاکنې تر سره شوې، نو هغې یې هم د اثارو مفکوره بدله کړه او شاوخوا اته کتابونه یې خپاره کړل. په دې کتابونو کې یې په دې لویه او جنجالونو ډکه وچه کې د ایډز، فقر، محرومیتونو، وباګانو او نورو اړوندو ټولنیزو ناخوالو انځورونه وړاندې کول او د خلکو همدردي یې پاروله. په معاصرو وختونو کې چې د ګوردایمر عمر تر اتیا کلونو هم لوړ و، هغې د اوسنۍ نړۍ ستونزو ته کتنه کوله. نوموړې د یوې انسان دوستې لیکوالې په توګه د جګړو مخالفت کاوه. په ویرجینیا کې پر یوه پوهنتون له برید نیولې د عراق تر جګړې هر څه یې غندل. هغې د تاوتریخوالي مخالفت کاوه او همدا راز د وسلو د کاروبار او ازادۍ مخالفه وه. په خپلو ډېرو اثارو کې یې په ټولنو کې د وسلو او تاوتریخوالي رامنځ ته کېدل غندلي دي. هغه وایي، په ټولنه کې چې کله تاوتریخوالی رامنځ ته کېږي، په هر ډوله چې وي ستاسې ژوند اغېزمنوي. له همدې امله یې د هېوادونو جګړې غندلې او د وسلې کارونه یې د بشریت پر وړاندې ستر جنایت باله. نوموړې په افریقا په تېره په جنوبي افریقا کې هم تاوتریخوالي او ناندرۍ غندل او خلک یې په خپلو کیسو او ناولونو کې سوله ییز او له درناوي ډک ژوند ته رابللي دي. نوموړې د همدې مسایلو په دوام په ۱۹۹۸ کال کې د وسلو کور په نامه یو ناول هم خپور کړ. په دې ناول کې یو ځوانکی له وسلو سره د شوق او مینې په وجه په جنایتونو او خونړیو پېښو کې راګیر کېږي. نوموړې یو وخت په ټولنو کې د جنایتونو په اړه د یو ژوند مخ ته بوځه په نامه ناول ولیکلو. په دې کې په ټولنو کې شته ناخوالې او جنایي جرمونه انځور شوي دي. نقادان وايي چې د دې ناول کیسه پخپله پر ګوردایمر وشوه. کلونه وروسته یو منی یوه ډله غله د نوموړې کور ته ورغلل او ټول شته او نغدې پیسې یې ترې یوړې. پر هغې یې برید وکړ، خو زیانمنه نه شوه. بیا یې په خپله مرکه کې وویل، دې غلو تر دې ښه کار پیدا نه کړ چې د یوې زړې مېرمنې په شتمنۍ کې یې سترګې ګنډلې وې. له ټولو سره سره ګوردایمر ځان په خپلو اثارو او لیکنو کې بریالی بولي. نوموړې د اپارتاید تر مبارزې وروسته وویل چې په جنوبي افریقا کې د تبعیض له ننګه ډک دود له منځه یوړل شو. جشنونه جوړل شول، د دوی تر تمې لوړې بریاوې رامنځ ته شوې، خلک یو بل ته مخامخ ودرېدل او خبرې یې وکړې او اوس د دې وخت دی چې ستونزې په ګډه حل کړي، هېڅ جریان بې نیمګړتیاوو نه دی؛ خو تر ټولو ښه دا ده چې ټول سره یو ځای شي او تر ازادۍ وروسته رامنځ ته شوی سرخوږۍ درمان کړي. ګوردایمر سره له دې چې ښه لیکواله وه، خو په خپل ژوند کې یې تل د ژوهانسبورګ د یوه مشهور لیکوال مونګان سروت ستاینه کوله. د نوموړې په وینا، هغه یو پیاوړی لیکوال او شاعر و، چې د جنوبي افریقا د ګنګرې غړی هم و او څو ځله نږدې وه چې د خپلو سیاسي افکارو او فعالیتونو له امله ووژل شي. د ګوردایمر د خوښې بل لیکوال ګونترګراس دی. د دې تکړه لیکوال په اړه مو په تېره خپرونو کې خبرې کړې وې، هغه هم د نوبل جایزې ګټونکی دی، خو د نوبل جایزه یې تر ګوردایمر کلونه وروسته ګټلې ده. نوموړې د دې لیکوال د اثارو ستاینه کوله او ان هغه وخت کې په ګونتګراس پسې نوي اسناد راوسپړل شول او هغه د نازیانو د پوځ پخوانی غړی وبلل شو، نوموړې خپل دریځ بدل نه کړ او ټینګار یې کاوه چې هغه یو پیاوړی لیکوال دی او تل یې اثارو ته درناوی لري. د ګوردایمر په دوستان او ملګرو کې یوازې ګونترګراس نه دی چې د نوبل جایزه یې ګټلې ده. د نوموړې کورنۍ اصل کې له یهودي کډوالو وه، خو د ژوند تر پایه یې د اپارتاید پر ضد مبارزه کوله. د ژوند څو لسیزې یې د بشریت او انسان لپاره د ژوند د جوړولو په برخه کې په مبارزه تېرې کړې. نوموړې له خپل خاوند سره یو ځای ډېر سیاسي فعالیتونه لرل، خو تر ډېره دغه سیاسي فعالیتونه د تبعیض ضد فکر باندې راټول وو. نوموړې په یوه مرکه کې ویلي، نه غواړي چې د نورو لیکوالانو په څېر د خپل ژوند د سیاسي اړخ په اړه لیکل وکړي او یا یې له ټولنې سره شریک کړي. د دې په خبره، له ټولنې سره یې اړیکه د لیکوالۍ له لارې ده او ټولنه یې د همدې اثارو او لیکلو له لارې پېژندلی شي. یوازې دا مسایل نه وو چې د ګوردایمر پر ژوند یې اغېز درلود، د کورنۍ چاپېریال یې هم هغه څه وو چې د هغې د ژوند مسیر یې ټاکلی و. پلار یې ساعت جوړوونکی و. په اصل کې د لندن و، خو له لیتوانیا جنوبي افریقا ته راغلی و. د نابرابرۍ او تبعیض ضد مفکوره یې همدلته له خپلو والدینو اخیستې وه. دوی هم په ټولنو کې له بې عدالتیو ځورېدل. څېړونکي په دې باور دي چې له ګوردایمر سره یې پلار تر ډېره خپلې تجربې شریکې کړې. پلار یې یو وخت په تزاري روسیه کې کډوال و او هلته یې د خپل ژوند او هڅو خوږې ترخې له خپلې لور سره شریکولې. مور یې هم په خیریه کارونو بوخته وه. په خپله سیمه کې یې د عدالت او بشري خدمت په موخه د تورپوستو ماشومانو ته یو وړکتون جوړ کړی و. د دولت له لوري د ځپل کېدو تجربه یې هم لرله. یو وخت د حکومت کسان د دوی کور ته ورغلل او دوی یې سخت وځورول او له دې امله چې ولې د نژادي تبعیض پر وړاندې ولاړ دي او ولې د دوی کور ته د ځینو خلکو لیکونه ځي راځي. مخکې مو هم وویل چې ګوردایمر ډېره ژر لیکوالي پيل کړه. همدا چې د هېواد د سیاسي وضعیت په اړه یې یو روښانه فکر له ځان سره پیدا کړ، د همدې فکر د خورولو لپاره یې لیکوالي پیل کړه. لومړنۍ کیسه یې په پنځلس کلنۍ کې خپره کړه. دا ۱۹۳۷ کال و. د همدې لیکلو په دوام یې په ۱۹۴۹ کال کې د خپلو کیسو لومړنۍ ټولګه چاپ کړه. کیسې او لیکنې یې له هرکلي سره مخ کېدې چې له همدې امله له سیاسي فشارونو سره هم مخ کېدله. هغه وروسته وروسته په سیاسي لحاظ د جنوبي افریقا د کنګرې له مهمو غړو شوه. بیا یې په همدې موده کې د نیلسن منډیلا په ګډون د ډېرو نورو سیاسي بندیانو او خپلو ملګرو د خوشي کولو لپاره مبارزه وکړه. هغه په خپل دې کار کې بریالۍ شوه او ټول هغه کسان یې له بنده خوشې کړل، چې د نژادپالنې پر ضد یې غږونه اوچتول او حکومت بند ته اچولي وو. د نوموړې وروستی اثر هېڅ وخت لکه نن نومېږي. دا یې په ۲۰۱۲ کال کې چاپ کړی دی. په دې کې یې د اپارتاید تر ماتې وروسته هم د هغو کسانو وضعیت او ناخوالې انځور کړې دي، چې لا یې ژوند مثبت بدلون نه دی کړی او لا هم له ناخوالو ځورېږي. د خلکو بېوزلي یې انځور کړې ده او د دوی ستونزې یې بیان کړې دي. د نوبل بنسټ هغه مهال په خپله اعلامیه کې ویلي وو چې ندین ګورډایمر یوه پیاوړې لیکواله ده، چې د ښکلو حماسه ډوله اثارو په پنځولو سره یې په بشري فرهنګ کې مهم کارونه کړي دي او بشریت ته یې د خیر رسونې هڅه کړې ده. بالاخره د نړۍ دغه تکړه لیکواله او د نوبل ګټونکې د ۲۰۱۴ کال د جولای په ۱۳مه د نوي کلونو په عمر مړه شوه. د نوبل جايزه نوموړې په ۱۹۹۱کال کې د نوبل جایزه وګټله. هغه مهال یې تر ټولو تازه ناول یو ژوند مخ ته بوځه نومېده. ګورډایمر په ژوهانسبورګ کې اوسېده. هغه په خپل ښار کې د ملګرو ملتونو د حسن نیت استازې وه او تر څنګ یې په دې ښار کې د من بوکر جایزې ګټونکې او استازې هم بلل کېده. ندین د خپل ادبي او فرهنګي ژوند پر مهال د لیکلو تر څنګ، ژوره مطالعه کوله او خپل ځينې ناولونه یې هم نقدول او اصلاحات به یې پکې راوستل. په همدې لړ کې د من بوکر ادبي جایزې د نړیوالو داورانو په ډله کې هم راغله او له همدې امله مجبوره وه چې لا ډېر لوستل وکړي، وړ کتابونه تحلیل کړي، کتنه ورته وکړي او د دې جایزې لپاره یې وړاندې کړي. هغه په دې مهال له نړیوالو لیکوالانو سره بلده شوه، ځکه د دغه جایزې داوران یا کتونکي تر ډېره پاخه لیکوالان او داسې کسان وو چې مطالعه یې لرله او د لیکلو او لوستلو په برخه کې له پراخې تجربې برخمن وو. ګوردایمر وایي، د نوموړې په باور انسان مطالعه کوي، خو ځینې وخت مهمو مسایلو ته نه متوجه کېږي، کلونه وروسته چې همغه کتاب را اخلي، نو ګوري چې ډېر نوي څه پکې شته دي. نوموړې وایي، له ډېرو داسې کتابونو سره مخ شوې ده، چې کلونه مخکې یې لوستي وو، خو دلته یې بیا لوستلو ډېر څه ته متوجه کړه. داسې څه یې ترې زده کړل چې هغه مهال یې نه و ورته پام شوی. هغه وایي، که نن یو کتاب ولولی، خو ژوند درسره یاري وکړه او شل کاله وروسته بیا همدا کتاب ولولی، نو ډېر نوي څه به ترې درک کړی سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF

جاده میوند

جاده میوند یا میوند څلور لارۍ د افغانستان په پلازمینه کابل کي یوه لویه لاره ده. دلته یو پراخه بولیوارډ د په شاوخوا کي د یو عصري اصلي سړک په توګه جوړ سو. که څه هم د کابل ښار له هغه وخت راهیسي پرله پسې لوی سوی دی، خو جاده میوند بیا هم د ډیری اوسیدونکو لپاره د پیر او پلور ځای دی، دا ځکه چي یاده سیمه هر څه لري او د ډیرو پخوانیو بازارونو لکه منډیي او نورو سره نښتې ده. نوم او تاریخ د جاده میوند نوم په پېړۍ کي د انګرېز افغان هغه نښتي ته ورګرځي چي د کندهار ولایت په میوند ولسوالۍ کي رامنځ ته او انګريزي لښکرو پکښي ماته وخوړه. یاده جاده په افغانستان کي د کورنیو جګړو پر مهال ډېره سخته زیانمنه سول.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B1%D8%AC%20%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2

جورج بوروز

برید جنرال جورج رینالډز سکاټ بروز ۱۸۲۷-۱۹۱۷ د افغان-انګلیس د دوهمې جګړې په ترڅ کي د میوند په ویجاړونکې جګړه کي د برتانوي او هندي ځواکونو قوماندان وو. نوموړي په زیږدیز کال کي د افغانستان د کندهار ولایت په میوند ولسوالۍ کي له افغان مجاهدینو څخه سخته ماته وخوړه او لوی شمېر لښکر یې پر میدان له منځه ولاړی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DA%AB%D8%A7%D9%88%20%DA%9A%D8%A7%D8%B1

بریسګاو ښار

بریسګاو د بادین-ویرټیمبرګ په جنوب لویدیځ کې پروت یو ښکلی ښار دی. دا ښار د خپلې تاریخي او کلتوري شتمنۍ له کبله مشهور دی. بریسګاو ښار په ۱۱۲۰ کال کې تاسیس شو، او دا ښار د راین سیند په څنډه کې پروت دی. په بریسګاو کې ګڼې تاریخي ودانۍ او کلیساګانې شته، چې د سېلانیانو لپاره ځانګړی جاذبه لري. دغه ښار په اقتصادي لحاظ هم پرمختللی دی، او ګڼ شمېر پوهنتونونه، او تحصیلي ادارې لري. بریسګاو د خپلو مشهور جشنونو او کلتوري مراسمو له کبله هم شهرت لري.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DA%AB%D9%86%20%DA%9A%D8%A7%D8%B1

کلګن ښار

کلګن د بادین-ویرټیمبرګ په شمال لویدیځ کې پروت دی او د خپلې کلتوري او تاریخي شتمنۍ له امله مشهور دی. دا ښار د راین سیند په غاړه پروت دی او د منځنۍ پېړۍ ګڼې تاریخي ودانۍ لري. د کلګن په ښار کې ګڼ کلتوري مرکزونه شته. دغه ښار د خپلو موسیقۍ او هنري فستیوالونو لپاره هم مشهور دی. کلګن په اقتصادي لحاظ هم پرمختللی دی، او د سیمې یو مهم سوداګریز مرکز ګڼل کېږي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF%20%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%A9%D9%84

داوید فرنکل

داوید فرنکل د بادین-ویرټیمبرګ څخه یو مشهور شاعر او لیکوال دی. هغه په ۱۹۰۵ کال کې زېږېدلی و او د خپلې ځانګړې شاعري له کبله شهرت لري. فرنکل د جرمني ادبياتو په نړۍ کې یوه مهمه څېره ګڼل کېږي. د هغه شعرونه د ژوند، طبیعت او عشق په اړه خبرې کوي. فرنکل د خپلې ادبي کارنامې له کبله ګڼ شمېر جایزې ګټلي دي. هغه په ۱۹۷۵ کال کې مړ شو، خو د هغه ادبي میراث تر اوسه هم ژوندی دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D9%86%20%D8%B3%D9%BE%D8%A7%20%DA%9A%D8%A7%D8%B1

بادن-بادن سپا ښار

بادن-بادن سپا ښار د بادین-ویرټیمبرګ په جنوب لویدیځ کې پروت دی او د خپلو طبيعي حمامونو له کبله مشهور دی. دغه ښار د رومیانو په وخت کې تاسیس شو او د خپلو ګرمو اوبو له کبله یې شهرت ترلاسه کړ. په بادن-بادن کې ګڼ شمېر سپا د اوبو ګرم خونې- د اوبو میلې مرکزونه شته چې د سیلانیانو لپاره ځانګړی جاذبه لري. دغه ښار د خپلو کلتوري او هنري فستیوالونو لپاره هم مشهور دی. بادن-بادن په اقتصادي لحاظ هم پرمختللی دی او ګڼ شمېر سیلانیان دلته راځي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%DA%89%D8%B1%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%AB%20%DA%A9%D9%84%D8%A7

فریډرکبارګ کلا

فریډرکبارګ کلا د بادین-ویرټیمبرګ په شمال کې یوه مشهوره تاریخي کلا ده. دا کلا د منځنۍ پېړۍ په وخت کې جوړه شوې وه او د خپلې ځانګړې معماري له کبله شهرت لري. فریډرکبارګ کلا د سیلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده. دغه کلا د سیمې تاریخ او کلتور په اړه ډیر معلومات لري. په فریډرکبارګ کې د کلا دننه موزیمونه شته چې د منځنۍ پېړۍ تاریخ او کلتور نندارې ته وړاندې کوي

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%85%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AF%20%DA%81%D9%86%DA%AB%D9%84

شوارڅوالد ځنګل

شوارڅوالد ځنګلونه د بادین-ویرټیمبرګ په جنوب لویدیځ کې پروت دي او د خپلې ښکلا او طبیعي شتمنۍ له کبله مشهور دي. دغه ځنګلونه د جرمني په مهمو طبيعي ځایونو کې شمېرل کیږي. شوارڅوالډ جنگلات د ګڼ شمېر ژوو او نباتاتو کور دی. دغه ځای د سېلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده او ګڼ شمېر خلک دلته د طبیعت خوند اخیستلو لپاره راځي. شوارڅوالډ ځنګلونه د خپلو ځانګړو لارو او سیلانیانو لپاره جوړو شویو ځایونو له کبله هم مشهور دي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%B1%D9%86%20%DA%A9%D9%84%D8%A7

هوهنتسولرن کلا

هوهنتسولرن کلا د بادین-ویرټیمبرګ په شمال کې پروت دی او د خپلې تاریخي او کلتوري شتمنۍ له کبله مشهور دی. دغه کلا د منځنۍ پېړۍ په وخت کې جوړه شوې وه او د خپلې ځانګړې معماري له کبله شهرت لري. هوهنتسولرن کلا د سیلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده. دغه کلا د سیمې تاریخ او کلتور په اړه ډیر معلومات لري. په هوهنتسولرن کې د کلا دننه موزیمونه شته چې د منځنۍ پېړۍ تاریخ او کلتور نندارې ته وړاندې کوي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86%20%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%85%D8%A8%DB%8C%D8%B1%DA%AB%20%D9%81%D9%88%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B1

بادین ویرتیمبیرګ فوکلور

بادین-ویرټیمبرګ د جرمني یو ایالت دی چې د خپلې فوکلوري شتمنۍ له کبله مشهور دی. د دې سیمې فوکلور د خلکو د عنعناتو، موسیقۍ، سندرو، نڅاوو او افسانو یوه ځانګړې مجموعه ده. د بادین-ویرټیمبرګ خلک په خپلو دودیزو لباسونو کې ځانګړي فستیوالونه لمانځي او خپلې ځانګړې نڅاوې او سندرې نندارې ته وړاندې کوي. دغه فوکلور د سیمې کلتوري شتمني او تاریخي میراث دی چې د نسلونو په اوږدو کې ساتل شوی دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%BC%20%D8%A8%D8%B1%DA%A9

هوبرټ برک

هوبرټ برک د بادین-ویرټیمبرګ یو مشهور تاریخپوه دی. هغه د ۱۹۴۵ کال په جون میاشت کې زېږېدلی او د تاریخ په برخه کې یې ګڼ شمېر څېړنې کړې دي. برک د خپلې علمي کارنامې له کبله په نړیواله کچه پېژندل شوی دی. هغه د بادین-ویرټیمبرګ د تاریخ په اړه ګڼ شمېر کتابونه او مقالې لیکلي دي. برک د تاریخ په اړه خپلې ژورې څېړنې او مطالعې د پوهانو له خوا ستایل شوي دي

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%AA%D9%88%D8%AA%DA%AB%D8%A7%D8%B1%D8%AA%20%D8%A8%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9%D8%A7

شتوتګارت بوتیکا

شتوتګارت بوتیکا د بادین-ویرټیمبرګ په شتوتګارت ښار کې یو مشهور ادبي محفل دی. دغه بوتیکا د سیمې ادبي مشاهیرو لپاره یو مهم ځای دی چې هلته د شعرونو، کیسو او لیکنو نندارې ته وړاندې کېږي. په شتوتګارت بوتیکا کې ګڼ شمېر ادبي غونډې او سیمینارونه ترسره کېږي چې د سیمې د ادبي شتمنۍ په پراختیا کې مهم رول لري. دغه بوتیکا د خپلو ادبي محفلونو او مشاهیرو لپاره شهرت لري.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B3%D8%B1%D9%88%D9%87%D9%87%20%D9%BC%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8D%20%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%BC%DB%8C%D9%BC%DB%8C%D9%88%D9%BC

کارلسروهه ټیکنالوژۍ انیسټیټیوټ

کارلسروهه ټیکنالوژي انسټیټیوټ کارلسروهه ټیکنالوژي انسټیټیوټ د بادین-ویرټیمبرګ په کارلسروهه ښار کې یو مهم تعلیمي مرکز دی. دغه انسټیټیوټ په ۱۸۲۵ کال کې تاسیس شو او د انجینرۍ، ساینسي او ټیکنالوژي په برخه کې ځانګړی شهرت لري. د جرمني په تعلیمي ادارو کې یو مخکښ مرکز دی او د ګڼ شمېر څېړنو او پروژو په ترسره کولو کې مخکښ دی. دغه انسټیټیوټ د سیمې او نړۍ په کچه ګڼ شمېر ساینسپوهان او انجینیران روزلي دي

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87%D9%88%D9%81%D9%86%20%DA%9A%D8%A7%D8%B1

بایریشهوفن ښار

بایریشوفن د بادین-ویرټیمبرګ یو ښار دی چې د خپلې تاریخي او کلتوري شتمنۍ له کبله مشهور دی. دغه ښار د منځنۍ پېړۍ په وخت کې تاسیس شو او ګڼ شمېر تاریخي ودانۍ لري. بایریشوفن ښار د سېلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده او د سیمې کلتوري شتمنۍ نندارې ته وړاندې کوي. په بایریشوفن کې د کلیساګانو، موزیمونو او تاریخي ودانیو لیدنه کیدی شي. دغه ښار د خپلو کلتوري فستیوالونو لپاره هم مشهور دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%D9%BC%D8%A7%DB%8C%D9%86%20%DA%A9%D9%84%D8%A7

نیونسټاین کلا

نیونسټاین کلا د بادین-ویرټیمبرګ په جنوب کې پروت دی او د خپلې تاریخي او سیاحتي ارزښت له کبله مشهور دی. دغه کلا د منځنۍ پېړۍ په وخت کې جوړه شوې وه او د خپلې ځانګړې معماري له کبله شهرت لري. نیونسټاین کلا د سېلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده. دغه کلا د سیمې تاریخ او کلتور په اړه ډیر معلومات لري. په نیونسټاین کې د کلا دننه موزیمونه شته چې د منځنۍ پېړۍ تاریخ او کلتور نندارې ته وړاندې کوي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%DA%89%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DA%AB%20%D8%BA%D8%B1

فلډربرګ غر

فیلډبرګ غر د بادین-ویرټیمبرګ په شوارڅوالډ سیمه کې پروت دی او د خپلې ښکلا او طبیعي شتمنۍ له کبله مشهور دی. دغه غر د جرمني په مهمو طبيعي ځایونو کې شمېرل کېږي. فیلډبرګ غر د سېلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده او د اسکي کولو او د غرنیو تفریحي فعالیتونو لپاره مشهور دی. دغه غر د خپل ښکلي منظرو او لارو له کبله هم مشهور دی. په فیلډبرګ کې د ژوو او نباتاتو بېلابېلې ډوله شتمنۍ شتون لري.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%20%DA%9A%D8%A7%D8%B1

مایرین ښار

ماييرن د بادین-ویرټیمبرګ یو ښار دی چې د خپلې تاریخي او کلتوري شتمنۍ له کبله مشهور دی. دغه ښار د منځنۍ پېړۍ په وخت کې تاسیس شو او ګڼ شمېر تاریخي ودانۍ لري. ماييرن ښار د سېلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده او د سیمې کلتوري شتمنۍ نندارې ته وړاندې کوي. په ماييرن کې د کلیساګانو، موزیمونو او تاریخي ودانیو لیدنه کیدی شي. دغه ښار د خپلو کلتوري فستیوالونو لپاره هم مشهور دی.دی. ماييرن ښار د خپل ځانګړي کلتور، خوراکونو او دودونو لپاره هم پېژندل شوی دی. په ښار کې د هراړخیزو سیلانیانو لپاره د استوګنې ځایونه او رستورانونه شته، چې د محلي خواړو په وړاندې کولو کې ځانګړی نوم لري. د ماييرن ښار د ښکلو منظرو او شنه چاپېریال له کبله هم د سېلانیانو پام ځانته اړوي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%81%D9%88%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AB%20%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%86

اوفونبورګ پوهنتون

اوفنبورګ پوهنتون د بادین-ویرټیمبرګ په اوفنبورګ ښار کې یو مهم تعلیمي مرکز دی. دغه پوهنتون په ۱۹۶۴ کال کې تاسیس شو او د خپلې تعلیمي کچې او کیفیت له کبله شهرت لري. اوفنبورګ پوهنتون په انجینرۍ، اقتصاد، کمپیوټر ساینس او نورو برخو کې ځانګړی تدریسي پروګرامونه لري. دغه پوهنتون د نړیوالو محصلینو لپاره هم ځانګړي فرصتونه برابروي. د اوفنبورګ پوهنتون د څېړنیزو پروژو او علمي نوښتونو له کبله په نړیواله کچه پېژندل شوی دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%81%20%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1

رودولف اربر

رودولف اربر رودولف آربر د بادین-ویرټیمبرګ یو مشهور انجینیر دی. هغه د ۱۹۳۷ کال په نومبر میاشت کې زېږېدلی او د انجینرۍ په برخه کې یې ډېرې مهمې څېړنې او اختراعات کړي دي. آربر د ګڼ شمېر تخنیکي پروژو مشري کړې او د خپلې علمي کارنامې له کبله په نړیواله کچه پېژندل شوی دی. د هغه اختراعات او څېړنې د ټیکنالوژي په پرمختګ کې مهم رول لري. رودولف آربر د ګڼ شمېر علمي او تخنیکي جایزو ګټونکی دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%B2%20%D8%AC%D9%87%DB%8C%D9%84

کنانستانز جهیل

کانستانز جهيل د بادین-ویرټیمبرګ په جنوب کې پروت دی او د خپلې طبیعي ښکلا او سیاحتي ارزښت له کبله مشهور دی. دغه جهيل د جرمني او سویس ترمنځ پروت دی او د خپل شفافو اوبو له کبله شهرت لري. کانستانز جهيل د سېلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده او د کښتۍ چلونې، کب نیونې، او د اوبو د نورو ورزشونو لپاره مشهور دی. د کانستانز جهيل په چاپېریال کې ښکلي ښارونه او کلیوالې سیمې شته، چې د سېلانیانو پام ځانته را اړوي. دغه جهيل د خپلې طبیعي شتمنۍ او ښکلا له کبله د جرمني یو له مهمو سیاحتي ځایونو څخه شمېرل کېږي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%85%20%DA%85%D9%84%DB%8C

مانهایم څلی

مانهایم څلی د بادین-ویرټیمبرګ ایالت په مانهایم ښار کې پروت دی. دا څلی، چې د ښار په زړه کې پروت دی، د مانهایم د کلتوري او تاریخي شتمنۍ یوه مهمه برخه ده. مانهایم څلی د ۱۸۸۶ او ۱۸۸۹ کلونو ترمنځ جوړ شو او د خپلې ځانګړې معمارۍ او ښکلا له کبله په ټول جرمني کې شهرت لري. مانهایم څلی د ۱۹مې پېړۍ په وروستیو کې جوړ شو او د خپلې اوبو زیرمې لپاره یې استعمالېده. دغه څلی د خپلې ځانګړې معمارۍ او ښکلا له کبله د مانهایم ښار یو له مهمو سمبولونو څخه ګڼل کیږي. څلی د ګوتیک او نیوکلاسیک معماري ځانګړتیاوې لري چې د سیمې د معمارۍ کلتور ښیي. مانهایم څلی ۶۰ متره لوړوالی لري او د اوبو یو لوی ټانک لري چې د ښار اوبه تامینوي. د څلي په سر کې یو ښکلی ګنبد دی چې د لرګیو او مسو څخه جوړ شوی دی. د څلي په شاوخوا کې یو ښکلی پارک پروت دی چې د سیلانیانو او محلي خلکو لپاره د تفریح یو مهم ځای دی. مانهایم څلی د سیلانیانو لپاره یوه مهمه جاذبه ده او هر کال زرګونه خلک د دې تاریخي ځای لیدو لپاره راځي. په څلي کې د اوبو نندارتونونه او د شپې څراغونه یوه ځانګړې ښکلا لري. د مانهایم څلی د تاریخي ودانیو په فهرست کې شامل دی او د سیمې د کلتوري میراث یوه برخه ګڼل کېږي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%88%20%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87

د احمد خیلو جګړه

د احمد خېلو جګړه د افغان-انګلیس د دوهمې جګړې په ترڅ کي وسوه. یاده جګړه د ۱۸۸۰ کال د اپرېل په ۱۹ مه د افغانستان په مرکزي برخه کي د کندهار او کابل تر منځ په لویه لاره کي د افغان قبایلو او برتانوي امپراتورۍ د پوځیانو تر منځ ترسره سول. د ۱۸۸۰ کال د مارچ په ۲۷ نیټه ډګر جنرال ډونلډ سټوارټ د ۷۲۰۰ کسیز ځواک سره د افغانستان په سویل کي له کندهار څخه کابل ته روان سو، تر څو په افغانستان کي د برتانوي قومندان جنرال رابرټز ملاتړ ته ځان ورسوي. د ۱۸۸۰ کال د اپرېل پر ۱۹ نېټه د احمد خېلو کلي ته په فاصله کي هغه ځای چیري چي سړک تنګ سوی وو، د غونډیو په اوږدو کي د شاوخوا څخه تر پوري د افغانانو یو ځواک ځای پر ځای سوی وو او همدغه د بریتانوي لښکر لپاره ګواښ رامنځ ته کړ. سیمي ته د رسېدو سره سم کله چي سټیوارټ د جګړې لپاره خپل سړي ځای په ځای کول پیل کړل، د افغان قومونو یوه ډله له غرونو رابهر او برید یې وکړ. یاد برید تر مکمله چریکي بڼه درلوده او چي څنګه افغانانو یرغل وکړ سمدستي پر شا ولاړه. د وسایلو د نشتون له کبله افغانانو ته درنه مرګ ژوبله واوښته، او له څخه تر پورې شهیدان سول، خو برتانوي او هندي ګډ فوځ یوازي مړي او ټپیان ورکړه. تر برید وروسته انګریزان مخ په وړاندي ولاړه او غزني ښار یې وپرځاوه. دې بریا په افغانستان کي د بریتانوي لښکر مورال سخت قوي کړ او په کابل کي خوشالۍ ترسره کړې. د ۱۸۸۰ کال د اګست په میاشت کي کله چي برتانوي ځواکونو کندهار ته د تګ پر مهال له احمد خېلو تېرېدی، هلته یې د انګریزي پوځیانو قبرونه چي یوازي یې هډوکي یې پراته وه وموندل.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%AE%DB%8C%D9%84

احمد خیل

احمد خیل د لوی افغانستان یا اوسني پاکستان د خیبر پښتونخوا د لکی مروت ولسوالۍ یو ښارګوټی او مشهوره سیمه ده.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%20%DA%89%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%84%DA%89%20%D8%B3%D9%BC%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%BC

سر ډونالډ سټوارټ

فیلډ مارشال سر ډونالډ مارټین سټیوارټ، لومړی بارونیټ مارچ مارچ په بریتانوي هند کي د هندي پوځ یو لوړ پوړی افسر وو. نوموړي په کي د شمال لویدیز سرحد ته د اکا خیل په عملیاتو کي جګړه وکړه، ورپسې یې په کي د هندي بغاوت په ځواب کي برخه واخیستل او د انډامان ټاپوګانو د جزایي تصفیې د قوماندان په توګه د دندي ترسره کولو وروسته یې د انګلیس - افغان په دویمه جګړه کي د کویټي د فوځ د قومندان په توګه دنده سرته ورسول. د کویټي د قومندانۍ په دنده کي هغه د بولان له لاري کوټې ته لاړ او له هغه ځایه یې د په جنوري کي ځان کندهار ته ورساوه. سټیوارټ د ۱۸۸۰ کال د مارچ په میاشت کي له کندهار څخه کابل ته یو ستونزمن تګ وکړ، او په لاره کي یې د احمد خېلو او ارزو تر جګړو وروسته د افغانستان په شمال کي ستره پوځي او ملکي قومانده په لاس کي واخیسته. هغه د ۱۸۸۱ کال د اپریل په میاشت کي د هند لوی درستیز او په ۱۸۹۳ کال کي د هند د بهرنیو چارو د وزیرانو د شورا غړی سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%DB%8C%DA%89%D8%B1%DB%8C%DA%A9%20%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%BC%D8%B3%20%28%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C%20%D8%A7%D8%B1%D9%84%20%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%BC%D8%B3%29

فریډریک رابرټس (لومړی ارل رابرټس)

فیلډ مارشال فریډریک سلیګ رابرټس، لومړی ارل رابرټس سپټمبر - نومبر د برتانیا د ویکټوریا دورې جنرال وو چي د خپل وخت یو له خورا بریاليو برتانوي نظامي قوماندانانو څخه ګڼل کېدی. رابرټس د هندوستان په انګلیسي-آیرلینډ کي وزېږېدی، او د ختیځ هند شرکت په اردو کي یې تر ګډون وروسته د هند په بغاوت کي د ځوان افسر په توګه دنده ترسره کړه چې په ترڅ کي د خپلي زړورتیا له کبله د ویکتوریا کراس جایزه ترلاسه کړه. نوموړی وروسته برتانوي اردو ته واستول سو او د ابیسینیا په سفر او د انګلیس - افغان دوهم جنګ کي یې پراخه شهرت ترلاسه کړ. رابرټس د دوهم بویر جنګ په جریان کي د یو کال لپاره د برتانوي ځواکونو د مشرتوب دمخه د هند د لوی قوماندان په توګه هم دنده ترسره کړل. د کوچني قد یاد شخص رابرټس د خپلو سرتیرو او لوی شمېر برتانوي خلکو لپاره د بابس په نوم پیژندل کیدی او په داسي وخت کې د برتانیې د مخکښو پوځي شخصیتونو په توګه وپېژندل سو کله چي د برتانوي امپراتورۍ واک اوج ته ورسید. رابرتس پخپل وخت کي د برتانوي اردو لپاره یو سمبول بلل کېدی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%8A%D9%84%D9%85%D9%86%20%D9%88%D8%B2%D9%8A%D8%B1

گيلمن وزير

ګيله من وزير يو شاعر او د پښتون ژغورنې غورځنګ د مرکزې کمېټې غړی وو، د هغه اصلي نوم حضرت نعيم وو، هغه د شمالي وزیرستان رزمک د اسېد خېلو اوسېدونکی وو، د هغه نږدې ملګرو او د پښتون ژغورنې غورځنګ غړو په ادعا هغه د آیاسآی غړو له خوا په سر وهل شوی وو چې وروسته له درو ورځو وروسته د ز کال د جولای پر لسمه د اسلام آباد په يوه روغتون کې يې ساه ورکړه. شخصي ژوند سياسي تګلاره د پښتون ژغورنې غورځنګ د فعالیتونو او احتجاجونو سره سم ګیله من وزیر هم رسنیو او ټولنیزو رسنیو ته راووت. د پښتون ژغورنې غورځنګ وايي چې په پاکستان کې د پښتنو د حقونو لپاره مبارزه کوي. ګيله من وزير د ډیورنډ کرښه جبري او تپل شوې کرښه ګڼل، تل يې د افغانستان درې رنګه بیرغ ځان سره ګرځاوه او د خپل بېرغ په توګه يې ورته کتل، په همدې توګه د پاکستان حکومت او په څانګړي توګه د غړو له ده سره حساسيت درلود او په بېلابېلو ډولونو يې ځوراوه. هغه په بحرين هېواد کې کار کاوه او پيسې يې ګټلې له څو وخته وروسته بيا خپلې کورنۍ ته ستنېده. د پاکستان حکومت د هغه پاسپورټ بلاک کړی وو او له هېواد څخه پر وتلو يې بنديز لګولی وو، د همدې امله هغه په خپل هېواد کې پاتې شو او د پښتون ژغورنې غورځنګ سره یې فعاليت کاوه. د پاکستان حکومت په څو څو ځله هغه بندي کړی وو او هر وخت یې په دوامداره توګه اخطارونه ورکول چې د افغانستان له بيرغ او ملاتړه تېر شي او د پاکستان د تجزيې خوبونه پرېږدي. خو هغه له خپل حق غوښتنې تېر نشو او تل يې ويل چې په پاکستان کې د پښتنو حق خوړل کېږي او ځورول کېږي. په ټولنیزو رسنيو کې د هغه يوه ويډيو لاس پرلاس کېږي چې پکې ښکاري د پاکستان بيرغ ته د خپل بيرغ نوم ورکوي؛ د هغې په وضاحت ګیله من پښتين په ټولنیزو رسنيو کې وايي چې د پاکستان حکومت له خوا مجبور شوی وو چې هغه ویډيو واخلي. وايي کله چې په دوبۍ کې مې د پاسپورټ نېټه پای ته ورسيدل د افغانستان پاسپورټ مې نشو ترلاسه کولای نو اړ شوم چې بېرته د پاکستان سفارت ته ورشم هلته يې راته ویل چې بیرغ د افغانستان ګرځوې او پاسپورټ د پاکستان غواړې؟ وايي راته ویل يې که زموږ پاسپورټ غواړې باید له دې کارونه په شا شې او په ټیک ټاک کې يوه ويډيو جوړه کړې چې د پاکستان ملاتړی يې. ګیله من وايي زه ډېر اړ وم کور کې مو د تره جنازه پرته وه باید ځان مې ژر کور ته رسولی وای، نو دغه کار مې وکړ. شاعري مړينه وروسته له هغه چې نوموړی په اسلام آباد کې د ناپېژانده کسانو لخوا پر سر وهل شوی وو په روغتون کې د درې ورځو بې هوښۍ وروسته د ۲۰۲۴ زېږېديز کال د جولای پر لسمه یې ساه ورکړه. مړينې ته يې غبرگونونه د هغه مړينې ته د پښتنو د پاڅون او راټولېدلو يووالی په تاريخ کې بېساری وو، د نړۍ په ګوټ ګوټ او بېلابېلو هېوادونو کې خلکو په پراخه توګه لاريونونه وکړل او له کورونو راووتل. د افغانستان، پښتنونخوا، سوېلي پښتونخوا بلوچستان ټولو پښتنو دې موضوع ته غبرګونونه وښودل او له کورونو راووتل. همدارنګه دا موضوع د ډېرو ورځو لپاره د ټولنيزو رسنيو ګرمه او ټرېنډ موضوع وه. د ګيله من وزير مړینې ته د افغانستان پخواني ولسشمرانو ډاکټر اشرف غني، حامد کرزي او همداراز د پرځول شوي جمهوريت لوړپوړو چارواکو غبرګونونه وښودل. سرچینې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D9%8A%20%D9%BE%D8%A7%DA%BC%D9%87%20%28%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%29%20%D8%AF%20%D9%BE%DA%9A%D8%AA%D9%88%20%DA%98%D8%A8%DB%90

اصلي پاڼه (صفحه) د پښتو ژبې

ويکيپېډيا ته ښه راغلاست. دلته تاسو د پښتو ژبې معلومات ترلاسه کولای شی. په انګلیسي کې مقالې : . : د په سینټ پیټرز کې د ګلانو بوټو یو نادر ډول دی د جان ورټ کورنۍ چې په مرکزي ترکیه کې د ایسکیشیر په ولایت کې موندل کیږي. دا په لومړي ځل په کې د هایپریکوم جینس ته تشریح او ګمارل شوی و، او وروسته د اډینوسپالم برخې ته کیښودل شو. صحیح ه. یو څو کلن بوټی دی چې له څخه تر سانتي مترو څخه تر انچو پورې لوړیږي او د جون او جولای په میاشت کې غوړیږي. صحیح ژباړل شوی د نبات ډډونه نرم او بې ویښتان دي، پداسې حال کې چې پاڼې یې چرم دي او د پاڼو پاڼې نلري. د دې ګلونه په کورمبونو کې تنظیم شوي ، او هر یو یې پنځه روښانه ژیړ پاڼي لري. ورته ډولونه . -، . ، او . دي. د چونې ډبرې په منځ کې موندل شوی، . د اټکل له مخې له مربع کیلومترو مربع میل څخه لږ ویشل شوی، چې له څخه لږ ژوندي نباتات لري. سره له دې چې د ډروز کرسټالونه او زهرجن کیمیاوي مواد لري چې کیدای شي د بوټو خوړلو مخه ونیسي، نوعه د ډیر څړځایونو، او همدارنګه د اقلیم بدلون او د استوګنې له لاسه ورکولو له ګواښ سره مخ دي. د دې ګلونه په کورمبونو کې ترتیب شوي، او هر یو یې پنځه روښانه ژیړ ګلونه لري. ورته ډولونه د . هوبر موراتی ، ایچ. منټوم ، او ایچ. تیموپسس د چونې ډبرې په منځ کې موندل شوي، . د اټکل له مخې له مربع کیلومترو مربع میل څخه لږ ویشل شوی، چې له څخه لږ ژوندي نباتات لري. سره له دې چې د ډروز کرسټالونه او زهرجن کیمیاوي مواد لري چې کیدای شي د بوټو خوړلو مخه ونیسي، نوعه د ډیر څړځایونو، او همدارنګه د اقلیم بدلون او د استوګنې له لاسه ورکولو له ګواښ سره مخ دي. بشپړ مقاله... په دې وروستیو کې ښودل شوي: لا هم واکمني کوي ډیلانسي ډبلیو ګیل سمندري سپینه شارک ایا تاسو خبر یاست ... ... دا چې د انسان پښه د کاکټیل لپاره کارول کیږي انځور د بدن د ډیری برخو څخه یو دی چې د ګرځندوی ځایونه دي؟ ... دا چې د ماداګاسکر د استعمار په اړه یو ناول چې لیکوال په دې پوه و چې د استعمار تر واکمنۍ لاندې یې خپرول ناشوني وو، بالاخره د هغه له ځان وژنې لسیزې وروسته خپور شو؟ ... دا چې د ژورنالیستانو کارکونکي د ډاکټر څوک د قسط گز برخې لپاره د اضافي په توګه کارول شوي چې د کې فلم شوي؟ ... دا چې د کال د جاپاني فلم بیجینګ واټرمیلون د بیجینګ سیټ برخې د شوټینګ کولو پلان په ځای کې د تیانانمین مربع لاریونونو او ډله ایزې وژنې وروسته لغوه شو؟ د راډکلیف ټیلسکوپ په سویلي نیمه کره کې ترټولو لوی دوربین و کله چې په کې بشپړ شو؟ ... دا چې سمندري فنګسي ډولونه البم یوازې پولیتیلین پلاستیک ماتوي چې د الټرا وایلیټ رڼا سره مخ شوي؟ ... دا چې لیکوال رون چرنو د جان ډی راکفیلر د ژوندلیک لیکلو لپاره زړه نازړه و، تر هغه چې د هغه سره د دریو کلونو شخصي مرکو مخونه وښودل شي؟ ... دا چې ګرین بی پیکرز یو ځل د ټولو ستورو ټیم ته ماتې ورکړه چې د لیګ له پاتې برخې څخه غوره شوي؟ ... چې د فبروري په میاشت کې د کال د مارچ په نیټه، د افریقا د خپلواکۍ ګوند مشران اداما توری او اداما توری له توقیف څخه خوشې شول؟ په خبر کې مسعود پیژشکیان نوې ولسي جبهه د فرانسې په مقننه ټاکنو کې په ملي شورا کې تر ټولو ډېرې څوکۍ وګټلې خو اکثریت یې ترلاسه نه کړ. په ایران کې اصلاح غوښتونکی نوماند مسعود پیزشکیان عکس د ولسمشرۍ ټاکنو په دویم پړاو کې ولسمشر وټاکل شو. کارګر ګوند د انګلستان عمومي ټاکنې وګټلې او کیر سټارمر لومړی وزیر شو. طوفان بیرل ، په یوه کال کې د اتلانتیک کټګورۍ ترټولو لومړنی ریکارډ شوی طوفان، لږترلږه کسان په کارابین ، وینزویلا او متحده ایالاتو کې وژلي دي. روان : د اسراییل او حماس جګړه مهال ویش په اوکراین د روسیې یرغل مهال ویش

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%8A%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%20%DA%98%D8%A8%D9%87

بيسلاما ژبه

بيسلاما ژبه يوه کريول ژبه رامنځته شوې ژبه ده چې د وانواتو هېواد رسمي ژبه ده، بيسلاما د مېلانزيايي پيجن له څلورو لویو وينګونو څخه يو وينګ دی چې ډېرې کليمې يې له انګلیسي څخه اخیستل شوي دي. سرچينې انګلیسي ویکیپیډیا. ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%8A%D9%88%D9%84%20%DA%98%D8%A8%D9%87

کريول ژبه

کریول ژبه يا رامنځته شوې ژبه یوه ثابته او طبیعي ژبه ده چې له څو بېلابېلو ژبو د يو ځای کېدو څخه رامنځته شوې ده. په بل عبارت،يوه مرکبه ژبه هغه وخت کریول کیږي کله چې یو باثباته حالت ته ورسیږي او د ماشومانو لخوا د مورنۍ ژبې په توګه زده شي. کریول په حقیقت کې پراخ شوي پیجنونه دي چې ګرامري او غږيز بدلونونه یې خپل کړي دي. کريول په حقيقت کې د يو مستعمره يا اغېز لاندې هېواد د ځايي ژبې سره د استعمارګر هېواد د ژبې ترکيب دی. کريولي ژبې معمولاً په داسې ځايونو کې رامنځته شوي چې هلته له غلامانو يا کاريګرو کار اخيستل کېده، لکه کیریبین ، د هند سمندر ، او د آرام سمندر ټاپوګان. ډېری یې د اروپایی استعمار د پراختیا پایله ده او د دوی کلمې له انګلیسي، فرانسوي، اسپانيايي او پرتګالي ژبو څخه اخیستل شوي دي. اړوند جميکايي کريول منځګړیتوب ژبه پیجن ژبه مختطله ژبه ډیریک بیکرټن سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%20%DA%98%D8%A8%D9%87

بامبارا ژبه

بامبارا ژبه د ماندي ژبو له کورنۍ يوه ژوندۍ ژبه ده چې په مالي کې پرې نږدې لس ميليونه وګړي چې د ځينو مورنۍ ژبه او د ځينو دوهمي ژبه ده خبرې کوي. د بامبارا ژبه د بامبارا د خلکو مورنۍ ژبه ده چې شاوخوا ۲۷۰۰۰۰۰ خلک لري، مګر دا په مالي کې د منځنۍ ژبې په توګه هم رول لوبوي، او اټکل کیږي چې شاوخوا ۸۰٪ نفوس دا د لومړۍ یا دویمې ژبې په توګه کاروي. بامبارا ژبه دوه وينګه لري. بامبارا د کافرانو ژبه په مانا، کوم چې د نږدې ژبې دیولا نوم سره توپیر لري، چې ویونکي یې مسلمان دي. سرچينې -انګلیسي، د انګلیسي- زده کونکي لیکسيکون . بلومینګټن: انډیانا پوهنتون د ژبپوهنې کلب. دوهم تعدیل شوی نسخه . . کولن: رودیګر کوپ. ، . باماکو: جمنا. : : د لیونسچچیرچیک فریریشن سره . کولن: رودیګر کوپ. ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%8A%D9%88%D9%84%D8%A7%20%DA%98%D8%A8%D9%87

ديولا ژبه

ديولا یا جولا د ماندې ژبې د کورنۍ یوه ژبه ده چې په بورکینا فاسو ، عاج ساحل او مالي هېوادنو کې ویل کیږي. دا ژبه بامبارا او مالینکي ژبو ته ډېره نږدې او ورته ده. دیولا په لوېدیځه افریقا کې یوه منځګړې ژبه ده او د ميلیونونو خلکو لخوا د لومړۍ یا دوهمې ژبې په توګه ویل کیږي. د نورو ماندی ژبو په څېر، دا ژبه د موسیقۍ ژبه ده. دیولا په لاتیني ليکدود، عربي ليکدود او همدارنګه د اینکو ليکدود ځايي ليکدود باندې هم ليکل کيږي. الفبا د ۱۹۳۷ زېږديز کال د جون په ۲۷ مه د ديولا ژبې لپاره الفبا وړانديز شوه چې په ۱۹۷۹ زېږديز کال د فېبرورۍ په ۲ مه په رسميت وپېژندل شوه چې په لاندې ډول ده: سرچينېې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%90%D8%AA%D9%88%D9%86%20%DA%98%D8%A8%D9%87

برېتون ژبه

برېتون ژبه د سليتیک ژبو په کورنۍ پورې اړه لري، چې د برېتون په سیمه کې ویل کیږي چې د فرانسې په شمال لویدیځ کې موقعیت لري. برېتون ژبه د برېتوني ژبو له څانګې يوه ژبه ده، چې د لرغوني برېتانوي سليتیک ژبو له ډلې څخه زېږېدلې ده. د برېتون ژبه د اوسپنې په دوره کې د برېتانويانو لخوا د لويې برېتانيا څخه د آرموریکا سیمې شمال لوېدېزې فرانسې ته د مهاجرینو لخوا راوړل شوې وه. د برېتون ژبه، لکه د نورو برېتون ژبو لکه ویلزي ژبې او کروني ژبې، د برېتانوي ټاپوګانو د سليتیک ژبو څخه ګڼل کیږي. سرچينې . ویکیپدیا برتونی..-- .-:.-- :.-- .-::::.-- .-- :..-.--..--: . -:-:.-- .-- .-- .-- :..---.----..--: . -:-:.-- .-- :..---.----..--: . -:-:.-- .-- .-- .-- .-- .-- .-- .-- -: . -:-:.-- .-.-- .-:.-- .- .-- .- -: :.-- .--:-:.-- .---:.-- .-.-- .-.-- .--:.-- .--.-- .----:..-- .--.-- .----:.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%20%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%8C%20%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86

تخت پول، افغانستان

تخته پول یا تخت پول تخته پول یا تخت پولهغه سیمه ده چي د افضل خان د دوست محمد خان زوی لخوا په ۱۸۴۹-۱۸۵۰ کلونو کي د بلخ ولایت له فتحۍ وروسته د یو کنډک په توګه رامنځته سوه. امیر دا سیمه ځکه رامنځ ته کړه چي بلخ ښار تردې مخکي ويجاړ سوی وو نو ځکه یې له ویجاړ سویو موادو سره يو ځای د تخته پل ښار جوړ کړ. یاد ښار د افغان واکمن له لوري د دریو کلونو په موده کي په کي جوړ او ګټي اخیستني ته وسپارل سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC%20%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%20%28%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%29

سراج التواریخ (کتاب)

سراج التواریخ د افغان لیکوال فیض محمد کاتب هزاره په لاس لیکل سوی د او پیړۍ د افغان تاریخ اړوند یو کتاب دی. فیض محمد کاتب له ۱۹۰۱ څخه تر ۱۹۱۹ پوري د امیر حبیب الله خان په دربار کي د افغانستان د محکمې تاریخ لیکونکی او منشي وو. یاد کتاب د امیر د نظریې مطابق لیکل سوی وو، او لمړی ځل د افغان واکمن د درناوي په پار د تحفة الحبیب په نوم نومول سو، خو حبیب الله خان ته دا کار د منلو وړ نه وو او فیض محمد ته یې امر وکړ چي دویم ځل یې ولیکي. تر دویم ځل لیکلو وروسته اصلاح سوې نسخه د سراج التواریخ د تاریخونو څراغ په نوم د افغانستان د تاریخ اړوند په درې جلده کي ولیکل سوه چي د امیر د خوښي وړ وګرځېدل. څرنګه چي ددې کتاب په خپرېدو کي ستونزو شتون درلود، نو ځکه یې دریم ټوک په بشپړ ډول چاپ نه سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87

محمد خواجه

محمد خواجه هزاره دری : خواجه محمد هزاره د هزاره توکمونو یو له لویو قومونو څخه دی چي له آره د افغانستان له غزني ولایت سره اړه لري. امیر محمد خواجه د ترک برلاس ټبر سره اړه درلوده. د هغه پلرنئ ټاټوبۍ کیش ، ترکستان یا اوسنئ ازبکستان وو. امير محمد خواجه د امير حاجي سيف الدين زوی وو چي په لومړيو کي د تيمور وزير او وروسته د افغانستان د قندهار والي سو. د نوموړي نيکه حاجي بيګ برلاس د برلاس قوم هغه مشر وو، چي په سویلي چغتاي خانې کي يې قرعون عبدالله له واکه لري کړ. امير ، خان ، ميرزا ، بيګ ، شاه ، غازي او سلطان تر اوسه پوري د هغه د ټبرونو او اولادونو لقبونه ګڼل کیږي. امیر محمد خواجه د بابر د لښکر مشرتوب په غاړه درلود، او د خواجه بزرګ لوی خواجه په نوم مشهوره وو. د هغه نومونه د بابرناما په ګډون په ډیرو تاریخي لیکونو کي راغلي دي. امیر خواجه یو لوی لیکوال او خطاط هم وو، او دا ځانګړنه د هغه د اولادونو لخوا هم په بېلابیلو دورو کي ښودل سوې ده لکه فیض محمد کاتب چي له ۱۹۰۱ څخه تر ۱۹۱۹ پورې یې د حبیب الله خان د سکرتر او د افغانستان د دربار د تاریخ لیکونکي په توګه دنده ترسره کړې ده. څیړني ښیي چي امیر خواجه د پکتیا په مرکز ښرنه کي اوسېدی او ډېر اولادونه یې له هغه ځایه د هېواد نورو سیمو ته کډه سوي دي. امیر محمد خواجه په ۱۵۹۹ کال کي د پکتیا په ښرنه کي وفات او هلته ښخ سو. نوموړي درې زامن درلودل چي نومونه يې امير ولي، امير بابوک او امير بهلول وه.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B6%20%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A8

فیض محمد کاتب

فیض محمد کاتب چي د کاتب هزاره په نوم هم یادیږي یو له مشهوره افغان لیکوالانو او تاریخ پوهانو څخه دی، چي له ۱۹۰۱ څخه تر ۱۹۱۹ پوري د افغانستان د محکمې تاریخ لیکونکی، تکړه خطاط او د حبیب الله خان د دربار منشي وو. ژوند لیک فیض محمد کاتب په زیږدیز هجري ق کي د روژې د میاشتي پر نېټه د غزني ولایت د قره باغ ولسوالۍ په زردسنګ ولسوالۍ کي زېږېدلی دی. نوموړی له آره د افغانستان د هزاره ټبر له خواجه محمد ښاخ څخه ګڼل کیږي. فیض محمد خپلي زدکړي د عراق په نجف ښار، ایران، لاهور او افغانستان کي ترسره کړي دي او د خپلي پوهي له کبله یې د امیر عبدالرحمان خان، امیر حبیب الله خان او امیر امان الله خان په دربارونو کي ځانګړی ځای درلود. امیر عبدالرحمن خان نوموړي ته پخپل دربار کي د فرمانونو د لیکونکي دنده سپارلې وه چي له همدې امله ورته د کاتب لقب ورکړل سو. د امیر زوی حبیب الله خان چي کله دده پوهه ولیدل هیله یې ورڅخه وکړه چي د افغانستان د تاریخ په اړه یو مستند کتاب ولیکي او د یاد کار د سرته رسولو لپاره یې ورته ټولي دولتي اسانتیاوي چمتو کړې. فیض محمد د امیر حبیب الله خان په غوښتنه ذکرسوی اثر د تحفة الحبیب په نامه ولیکی خو امیر حبیب الله خان امر ورته وکړ چي اثر بیرته تصحیح او په بل نامه کړي چي فیض محمد یې هم غوښتنه ومنل او کتاب یې د سراج التواریخ په نامه ونوماوه. فیض محمد کاتب د خپلي پوهي او په افغان دربار کي د ورځ تر بلي پرمختګ له خاطره په هجري ش کال کي د پغمان په لویه جرګه کي د کابل د خلکو د استازي په توګه برخه واخیستل او د نورو دولتي مقاماتو سره یې په ګډه نوی قانون تصویب کړ. د عبدالرحمن تر واکمنۍ وروسته امیر حبیب الله خان له فیض محمد څخه پر ځینو سیاسي فعالیتونو ناخوښه او دئ یې زندان ته واچاوه، خو د امان الله خان په واکمنۍ کي نوموړی بیرته دولتي چارو ته داخل او په معارف وزارت کي یې د دارالتالیف تر څنګ په حبیبیه لیسه کي د ښوونکي دنده هم پیل کړه مړینه په هیواد کي د سقوي ناورین تر راتګ وروسته کله چي لوی شمېر پوهان او دولتي مقامات له ګواښ، قتل او شکنجې سره مخ سول، فیض محمد کاتب هم یو له هغه کسانو څخه وو چي دغه ناورین یې پر سر راغی او د سقوي واکمن حبیب الله کلکاني له لوري په کلنۍ کي سخت شکنجه سو. تر شکنجې وروسته نوموړی د تداوۍ لپاره ایران هیواد ته ولاړ خو هلته یې هم درملنه ونسوه او د کال د مرغومي پر نېټه باندي وفات سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%88%20%DA%98%D8%A8%D9%87

چامورو ژبه

چامورو په چامورو: یا يوه آسترونیزیایي ژبه ده چې د شاوخوا ۴۷۰۰۰ خلکو لخوا ویل کیږي چې نږدې ۳۵۰۰۰ په ګوام کې او شاوخوا ۱۲۰۰۰ په شمالي ماریانا ټاپوګانو کې. چامورو ژبه د چامورو وګړو مورنۍ ژبه ده - چې د ګوام او شاملي ماريانا ټاپوګان اصلي وګړي دي. ويناوال چامورو د له منځه تللو ګواښ سره مخامخ ده، د تېرې پېړۍ په اوږدو کې د ژبې د رواني ویونکو شمېر په چټکۍ سره کم شوی. اټکل کیږي چې د ګوام ۷۵٪ نفوس په چامورو ژبه په ليک لوست پوهېدل، خو وروسته له هغې چې دا سيمه د متحده ایالاتو د اسپانيا او امریکاجګړې په جریان کې دا ټاپو نیولی و د دې وخت لپاره د ماریانا ټاپوګانو لپاره هیڅ ورته اټکل نشته. . تر يوې پېړۍ وروسته، د متحده ایالاتو د ۲۰۰۰ زېږديز کال سرشمېرنې وښودله چې په ګوام کې د چمارو له ۲۰٪ څخه کم اوسیدونکي د دې وړتیا لري چې په خپله میراثي ژبه په روانۍ سره خبرې وکړي، هغې کې هم ډېر هغه کسان دي چې عمر يې تر ۵۵ کلونو پورته دی. سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%84%20%D9%BE%D8%A7%DA%85%D9%88%D9%86

د چنداول پاڅون

د چنداول پاڅون یو ناکام پاڅون وو چي د ۱۹۷۹ کال د جون په ۲۳ نېټه باندي د افغانستان د کابل د زاړه ښار په چنداول سیمه کي رامنځته سو. یاد پاڅون د واکمن خلق حکومت لخوا د ښار د شیعه هزاره ګانو او قزلباش د عالمانو او نفوذ لرونکو جنګیالیو له نیولو سره رامنځ ته سو. په سیمه کي لاریونونه هغه مهال ډېر سول کله یې چي اوسیدونکو په هغه ورځ د پولیسو پر یوه مرکز برید او د میوند په لارو او کوڅو کې یې د لاریون ترڅنګ مذهبي او د دولت ضد شعارونه هم ورکړل. په دې لاریون کي په زرګونو کسانو برخه اخیستې وه. حکومت په څلور ساعته جګړه کي د - هلیکوپترو او ټانګونو په کارولو سره د دوی پر وړاندي سخت اقدام ترسره او لاریون یې وځپی، چي په پایله کي یې شاوخوا لس زره هزاره ګان او قزلباش بندیان او د دار تختې ته پورته سول. دا د داوودخان تر شهادت وروسته د ۱۹۷۹ کال لومړنی ولسي پاڅون و چي په کابل کي رامنځته سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%DA%A9%D8%A8%20%DB%B3%20%D9%BE%D8%A7%DA%85%D9%88%D9%86

د کب ۳ پاڅون

د کب پاڅون د کب دریمي پاڅون د افغانستان په پلازمینه کابل کي د سترو مدني ناکراریو یو پاڅون وو، چي د ۱۹۸۰ کال د فبرورۍ په ۲۲ نېټه د شوروي له مداخلې دوه میاشتي وروسته رامنځته سو. پاڅون د ببرک کارمل په مشرۍ د افغانستان د دموکراتیک جمهوریت پر ضد په لاریونونو او بلواوو باندي هغه مهال پیل سو کله چي حکومت لوی شمېر نیوني ترسره کړې. ویل کیږي چي په کابل ښار کي د یوه ناپېژانده وسله وال لخوا د شوروي د کومسمول د ښوونکي ډګرمن الکساندر وووک وژنه ددې پاڅون د پراخېدو لامل سوه، او د کیڼ اړخو او اسلامپالو په ګډون په زرګونو ولسي وګړو پکښي برخه واخیستل.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D9%88%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%88%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

چوکتاوي ژبه

چوکتاوي ژبه دا ژبه د چوکتاو وګړو او اصلي امريکايانو دودیزه ژبه ده چې د متحده ایالاتو په سوېل ختیځ کې ژوند کوي. دا ژبه د ماسکوګي ژبې کورنۍ پورې اړه لري. د نولسمې پېړۍ له پیل راهیسې، هڅه شوې چې دا ژبه د انګلیسي الفبا سره ولیکل شي. چيکاسا او چوکتاوي دوه بېلابېلې خو سره ورته او نژدې ژبې دي. سرچينې د ويکيپېډيا مرسته کوونکي، چوکټاوي ژبه، ويکيپېډيا، وړيا پوهنغونډ، ۱ سېپتمبر، ۲۰۱۴ .

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

کري ژبه

کري ژبه د الګونکوین ژبو له ډلې يوه ژبه ده چې د کاناډا په شمال لوېدیځو سیمو کې د البرټا څخه لیبراډور پورې نږدې ۱۱۷۰۰۰ وګړي پرې خبرې کوي. دا ژبه په کاناډا کې د شمالي امریکا د اصلي ژبو په منځ کې تر ټولو ډېر ویونکي لري. که څه هم د دې ژبې ویونکي د کاناډا په بېلابېلو سیمو کې وېشل شوي، دا ژبه یوازې په شمال لوېدیځو سیمو کې د اتو نورو اصلي ژبو ترڅنګ رسمي ژبه ګڼل کیږي. سرچينې انګلیسي ویکیپیډیا ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%DA%93%D9%87%20%DA%A9%D9%84%D9%8A%D8%B3%D8%A7%D9%8A%D9%8A%20%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%88%D9%8A%DA%A9%20%DA%98%D8%A8%D9%87

زړه کليسايي سلاويک ژبه

زړه کليسايي سلاويک ژبه لومړنۍ سلاویکي ادبي ژبه ده. چې په نهمه پیړۍ کې، د بېزانس سترواکۍ عیسوي مبلغينو دا ژبه د معیاري ژبې په توګه ومنله او په دې ژبه يې په ليکنو او د انجیل او نورو کلیسايي ليکنو ژباړې پيل کړې، ترڅو له دې لارې د سلاويکي قوم منځ کې د مسیحیت خپرول پیل کړي. دا په ډاګه کوي چې دا معیاري ژبه د تیسالونیکيا ولايتد اوسني یونان په مقدونیه کې اوسېدونکو د بازنتين سلاويکيانو له ژبې څخه اخیستل شوې وه کليسايي سلاويک ژبه د دې ژبې نوې بڼه او زېږنده ده، کوم چې نن ورځ د ډېری ختيځې کليسا عيسايانو ژبه ده. سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%87%20%D8%A8%D9%86%20%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D8%AF

معاویه بن یزید

معاويه بن يزيد زیږدیز چي په عامه توګه د معاویه ثاني په نوم پیژندل کیږي، د اموي کورنۍ دریم خليفه وو، چي په - زیږدیز کي یي د یو کال څخه لږ وخت حکومت وکړ. هغه د خپل پلار یزید اول څخه وروسته په اموی سلطنت کي د دریم او د سفیان د کورنۍ د وروستي خليفه په توګه وټاکل سو. ژوندلیک معاویه بن یزید په زیږدیز کال کي زېږېدلی دی. د نوموړي مور ام هاشم او پلار یې یزید نومېدی چي د اموي کورنۍ دویم واکمن وو. څرنګه چي معاویه د خپل پلار په ډول د سیاست او حکومت سره چنداني علاقه نه درلوده او له بلي خوا ناروغه هم وو، نو ځکه یې د واکمنۍ موده بیخي لنډه وه او د خلیفه په توګه یې ټول لمونځونه د ضحاک بن قیس له لوري ادا کېدل. حکومتي چارو ته د معاویه د نه پاملرني له امله په اموي خلافت د مروان کورنۍ ډېر نفوذ وکړ او دده د مرګ پر مهال د راتلونکي اموي خلیفه چوکۍ د ابوسفیان له کورنۍ څخه په مکمله توکه له لاسه ووتل. په زیږدیز کال کي کله چي معاویه د زکندن په وروستیو شیبو کي وو یو شمېر امویانو ترې غوښتنه وکړه چي ترځان وروسته خپل ولیعهد وټاکي خو نوموړي له دې کار څخه هم نټه وکړه او د واک لپاره یې هیڅ شخص انتخاب نکړ، بلکي دا کار یې د مسلمانانو مشرانو ته پرېښود او تردې وروسته یې روح حق ته وسپاره.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%85%20%D8%A7%D9%88%20%D8%A7%DB%90%D8%B3

کروم او اېس

کروم او اس چي مخکي د کروم په توګه جوړ او پېژندل کېدی، د لینکس ویش اړوند دی چي د ګوګل لخوا رامینځته سوی او ډیزاین سوی دی. یاد د له سرچینې څخه اخیستل سوی دی، چي د لینکس کرنل پراساس د ګوګل کروم ویب براوزر د خپل اصلي کارونکي انٹرفیس په توګه کاروي. ګوګل کمپنۍ د کال په جولای کي دا پروژه اعلان، او په پیل کې یې دا د عملیاتي سیسټم په توګه تشریح کړه ترڅو غوښتنلیکونه او د کار کوونکي ډاټا په کلاوډ کي پاته سي. د سیسټم په عمومي توګه د ویب غوښتنلیکونو د چلولو لپاره کارول کیدی. د څخه وروسته وکولای سول ترڅو د ګوګل پلی څخه د غوښتنلیکونه هم پرمخ بوځي. د راهیسي او د نسخې جوړېدلو وروسته دغه سیسټم د لینکس د غوښتنلیکونو ملاتړ کوي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%BE%D8%B3%D9%8A

پیپسي

پیپسي یو کاربونیټ شوی نرم څښاک دی چي د کولا بوی په لرلو سره د لخوا جوړ سوی دی. تر پوري یاد څیښاک د کوکا کولا وروسته په نړۍ کي د نرم څښاک دویم ترټولو ارزښتناک برانډ ګڼل کیږي. پیپسي، په اصل کي په کي د کالیب براډم لخوا رامینځته او د براد څښاک په نوم ونومول سوه، چي تر ټولو دمخه د شمالي کارولینا په نیو برن کي د درملو په پلورنځي کي پلور ته وړاندي سول. په کې د هضمي ګټو له امله د پیپسي کولا نوم بدل، او په کي پیپسي ونومول سو. په پیل کي کله چي په کي افلاس رامنځ ته سو پیپسي له مالي ثبات سره مبارزه ټینګه مبارزه ترسره کړه، او تر ناکامۍ وروسته بیرته د چارلس ګوت لخوا ژوندۍ او د شربتو اصلاح کولو سره ټولني ته وړاندي سوه. د شلمي پیړۍ په نیمایي کي پیپسي د افریقی امریکایی بازار په نښه کړ، او د نفوذ ترڅنګ یې ښه ګټه هم په لاس راوړه. د ځینو وختونو د جنجالونو سره سره پیپسي یو مشهور نړیوال برانډ پاته سوی دی، او په بازار موندنه او سپورټي خپرونو کي یې ښه رول ادا کړی دی. د مې پیړۍ په پیل کي لاهم پیپسي د محصولاتو د توپیرونو او بازار موندني ستراتیژیو ته پرله پسې پوښتنې نوښت او دوام ورکوي، او ځان یې په نړۍ کي مثبت ځلولی دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7

کولا

کولا یو کاربونیټ شوی نرم څښاک دی چي د وینیلا ، دارچینی ، لیمو غوړیو او نورو خوندونو له یوځایوالي څخه رامنځ ته سوی دی. کولا وروسته له هغه په ټوله نوۍ کي مشهوره سول کله چئ امریکایی درمل جوړونکي جان سټیټ پیمبرټن په کي کوکا کولا اختراع او رامنځ ته کړه. ویل کیږي چي د پیمبرټن کولا په څښاک کي د کوکا بوټي استخراج هم شامل وو. د یادي کولا غیر الکولي ترکیب د درمل جوړونکي انجیلو ماریاني د کوکا شراب څخه چي په کي جوړ سوی وو، الهام اخیستی وو. ډیری عصري کولاوي تور کارمل رنګ لري او په بورې اویا لوړ فروټوز جوار شربتو سره خواږه کیږي. دوی په بیلابیلو برانډونو کي بازار ته وړاندي کیږي چي کوکا کولا او پیپسي یې یو له خورا مشهورو برانډونو څخه دي. دا دوه شرکتونه د راهیسي له یوبل سره ډېر په شدت سیالي کوي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%A7%20%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%20%D9%81%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84%20%28%D8%AC%D9%88%DA%93%DA%9A%D8%AA%29

د کوکا کولا فورمول (جوړښت)

د کوکا کولا شربتو لپاره د کوکا کولا شرکت فارمول کوم چي بوتلونکي د کاربونیټ سويو اوبو سره ګډوي ترڅو د شرکت اوسنی جوړ کولا نرم څښاک رامینځته کړي، یو ساتل سوی او پټ سوداګریز راز دی. ویل کیږي چي د یاد شرکت بنسټ ایښودونکي آسا کینډلر ددې فورمول محرمیت پرده رامنځ ته کړه او ترننه پوري دوام لري. پداسې حال کې چي د کوکا کولا ډیری ترکیبونه چي هر یو یې مستند فورمول هم لري، خپاره سوي دي، خو یاد شرکت اصلي فورمول چي یو راز پاته دی لاهم نه ښکاره کوي، او یوازي یو څه نامعلوم کسان او د کمپنۍ کارکوونکي ورباندي خبر دي. سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%AB%D9%88%DA%AB%D9%84%20%D9%86%DB%90%D8%B3%D9%BC

ګوګل نېسټ

ګوګل نیسټ د ځیرک کور محصولاتو یوه ټولګه ده چي پکښي ځیرک سپیکرونه ، ځیرک ډیسپلیز ، وړاندي کوونکي وسایل، ترموسټاټ، د سګرټ کشف کونکي ، روټرونه او امنیتي سیسټمونو په ګډون د سمارټ دروازې زنګونه ، کیمرې او سمارټ لاکونه ورشامل دي. د برانډ نوم په اصل کي د ملکیت وو، چي په کي د ایپل پخوانیو انجینرانو ټوني فاډیل او میټ راجرز لخوا په ګډه رامنځ ته سو. د دې شرکت لوی محصول چي د شرکت لومړی وړاندیز وو ، نومیږي چي په کې معرفي سو. یاد محصول د پروګرام وړ، پخپله زده کوونکی، سینسر چلوونکی، او فعاله - لري: هغه ځانګړتیاوي کوم چي ډیری وختونه د په نورو محصولاتو کي هم موندل کیږي. په کې د ډراپ کیم ترلاسه کولو وروسته شرکت د په جون کي امنیتي کیمرې نړې ته ورپېژندلې. یاد شرکت په چټکۍ سره د تر پایه د کارمندانو په درلودلو سره پراخه، او ګوګل د په جنورۍ کي د . ملیارد ډالرو لپاره هغه مهال ترلاسه کړ، کله چي شرکت کارکوونکي درلودل. وروسته له هغه چي ګوګل ځان د هولډنګ شرکت . لاندي تنظیم کړ، له څخه تر پوري د ګوګل څخه په خپلواکه توګه کار کاوه. په کي د ریشي چندرا په مشرۍ د ګوګل د کور وسایلو ټولني سره یوځای سو، او په اغېزناکه توګه یې د جلا سوداګرۍ په توګه شتون پای ته ورسید. ورپسې د جولای په کي اعلان وسو چي د ګوګل کور ټول بریښنایی محصولات به له دې وروسته د ګوګل برانډ لاندي بازار ته وړاندي سي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%8A%E2%80%8C%DA%89%D9%8A%E2%80%8C%D8%A7%D9%81

پي‌ډي‌اف

پيډياف پورټ اېبل ډوکومينټ فارمیټ په انګرېزي؛ چي د په توګه معیاري سوی، د فایل فارمیټ دی. پيډياف د اډوب لخوا په ۱۹۲۲ کال کي ددې لپاره رامنځته سو ترڅو د یوه لیکل سوي متن، عکس او نورو څخه يو سند جوړ کړي. د پوسټ سکریپټ ژبي پراساس هر پی ډی ایف فایل بشپړ توضیحات لکه متن، فونټونه، ویکتور ګرافیک، راسټر عکسونه او نور معلومات لري دا هم وګورئ سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%90%D9%88%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

اېوي ژبه

اېوي ژبه یا اېوېګبي ژبه انګلیسي : د نایجېریا - کانګويي ژبه ده چې په توګو او سوېل ختیځه ګانا کې شاوخوا ۴.۵ مېلیونه خلک يې د لومړۍ ژبې او نږدې يو مېلیون نور یې د دوهمې ژبې په توګه کاروي. اېوي ژبه د نږدې تړلو ژبو د یوې ډلې برخه ده چې معمولا د ګیبي ژبې په نوم یادیږي، بله لویه ژبه د بینین جمهوریت فون ژبه ده. سرچينې ويکيډاټا سره تړلي مخونه

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%20%D8%B9%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D9%87%20%28%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B3%29

ابو عبیده (حماس)

حذيفه سمير عبدالله الکهلوت زیږیدلی مستعار نوم ابو عبیده یو فلسطینئ وسله وال دی چي له شاوخوا کال راهیسي د حماس د پوځي څانګي عزالدین القسام بریګیډز د ویاند دنده پر مخ وړٍي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%DA%A9%D8%B1%D9%85%D9%87%20%D8%A8%D9%86%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D9%88

عکرمه بن عمرو

عکرمه بن عمرو بن هشام وفات یا زیږدیز کلونه د اسلام د ستر پیغمبر محمد صلی الله علیه وسلم ملګری، صحابي او د رده په جګړو او د سوریې د مسلمانانو فتحه کي نظامي قومندان وو. نوموړی په وروستۍ جګړه کي د بازنطین ځواکونو سره په مخامخ نښته کي شهید سو. ژوندلیک عکرمهؓ د اسلام په لمړیو کي د حضرت محمد یو له سترو مخالفینو څخه ګڼل کېدی او دغه حالت یې تر هغه پوري دوام درلود، څو چي رسول اکرم د مسلمانانو په ملتیا د مکې ښار له مشرکینو څخه فتحه کړ. د یاد ښار تر فتحي وروسته حضرت محمد عکرمه ته د زړه له کومي بخښنه وکړه او عکرمه سمدستي د اسلام په مبارک دین مشرف سو. څرنګه چي د مکې تر فتحي وروسته رسول اکرم لږ ژوند وکړ، عکرمه خپل پاته ژوند له اصحابو سره یوځای په غزاوو کي تېر کړ او په زیږدیز کال کي د حضرت عمرؓ د خلافت پر مهال له رومیانو سره په مخامخ جګړه کي د شهادت مقام ته ورسېدی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%B9%20%28%D8%B9%29

الیسع (ع)

الیشع یا الیسع علیه السلام د حضرت یوسف ع له نسل څخه د بنی اسراییلو یو نبي وو، چي ذکر یې دوه ځله د الانعام او ص په سورتونو کي په قرآن کریم کي هم راغلی دی. الیسع په یهودیت ، عیسویت او اسلام درې واړو کي د پیغمبر په توګه مقدس شخصیت ګڼل کیږي او د بهايي عقیدې په لیکنو کي یې هم یادونه سوې ده.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%86%D9%8A%20%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%B3%D9%88%D9%86

توني موريسون

توني مورېسون په انګرېزي: يوه افريقايي الاصله امريکايي ليکواله ده. هغه د امریکایي ادب په تېره د تورپوستانو د ادبیاتو او ادبي نړۍ د اسمان ستورې ده. همداراز هغه د نوبل جایزې ګټونکې هم ده، خو په ادبي نړۍ کې یې دومره لوی نوم ګټلی چې تر ننه د هر امريکایي په تېره هر تورپوستي نړیوال پر ژبه یې نوم دی. د هغې اثار د نړۍ په ګوټ ګوټ کې مشهور دي او ډېرو ژبو ته ژباړل شوې دي. هغه تورپوستې مېرمن وه چې د نوبل تر جایزې ورسېده، خو په دې توګه د نوبل لومړنۍ تورپوستې ګټونکې هم بلل شوې ده. موریسون ادبیات پنځول، ادبیات یې تدریسول او په ادبي برخه کې یې د زړه له تله فعالیتونه تر سره کول. هغې به ویل، له خيالاتو پرته نور هېڅ نه لري، له طنز یې ښه درک درلود او کلماتو ته یې له حده ډېر باور درلود. شخصي ژوند کلوئیه انتوني ووفورډ د ۱۹۳۱ کال د فبرورۍ په ۱۸مه د امریکا د اوهایو ایالت په لورین ښار کې زیږېدلې ده. د نوموړې کورنۍ کاریګره ګڼل کېده او څلور غړي یې درلودل. دوی افریقایي الاصله تورپوستان وو، نیکه یې په یوه غلامه کورنۍ کې زیږېدلی وو. یانې هغه مهال وزیږېد چې لا هم په امریکا کې د غلامۍ دود نه و ختم شوی. ووفورډ وروسته د توني نوم ځان ته غوره کړ. توني په داسې یوه کورنۍ کې وزیږېده چې شاوخوا یې ټوله بېوزلي وه. په څو فرهنګه چاپېریال کې را لویه شوه. په دې مانا چې شاوخوا یې ډېر ملتونه اوډېر نژادونه وو. په همدې چاپېریال کې ډېر ژر له ادبیاتو سره بلده شوه له ناولونو په تېره د جین آسټین او تولستوی له ناولونو سره یې د زړه تارونه وصل شول. په ۱۹۴۹ کال کې د ډيپلوم تر اخیستو وروسته هاروارډ پوهنتون ته بریالۍ شوه او په دې پوهنتون کې یې د ادبیاتو زده کړې ته مخه کړه. نوموړې وايي چې تر دې دمه هېڅ وخت پر نژادي توپير نه وه پوه، خو دلته یې چې کله زده کړې په تور هاروارډ یا د تورپوستانو لپاره د هاروارډ پوهنتون د ځانګړې شوې څانګې محصله شوه، نو په نژادي توپیر یې هم سر خلاص شو او دې ته متوجه شوه چې په امریکا کې د تورپوستو پر وړاندې وضعیت څومره خراب دی. زدهکړې او د ځوانۍ پيل موریسون د تدریس چارې په تګزاس پوهنتون کې پيل کړې. وروسته هاروارډ پوهنتون ته لاړه. هلته یې هم د ادبیاتو په تدریس پيل وکړ. موریسون په ۱۹۵۸کال کې د هاروارډ پوهنتون له یوه محصل سره واده وکړ. خو شپږ کاله وروسته یې له دې ځوان طلاق واخیست. هغه مهال یې دوه اولادونه درلودل. تر بېلتون وروسته یې په نیویارک کې له رانډوم هوس انتشاراتو سره کار پيل کړ. موریسون په دې انتشاراتو کې د تورپوستو د ادبي برخې مسووله وه. هغه مهال چې توني په دې انتشاراتو کې مسووله وه، نو مهم کارونه یې وکړل. د لومړي ځل لپاره د تورپوستي محمد علي کلي ژوندلیک چاپ شو. د تورپوستو لیکوالانو د پنځونو ګلچین یې چاپ کړ او د ځینو تورپوستو لیکوالانو په هڅونه کې یې هم مهم رول درلود. سره له دې چې دلته یې په انتشاراتو کې دنده درلوده، نو تر څنګ یې د نیویارک ښار په ایالتي پوهنتون کې هم د تدریس دنده درلودله، ان تر دې چې د لومړنۍ تورپوستې مېرمنې په توګه په دې وتوانېده چې په پرنسټون پوهنتون کې یوه څوکۍ خپله کړي. موریسون په دې ډول لومړنۍ تورپوستې مېرمن وه چې په پرنسټون پوهنتون کې ځان ته ځانګړې څوکۍ لري. نوموړې بریالۍ شوه چې تر ۲۰۰۶ کال پورې دا څوکۍ وساتي. توني موریسون په پوهنتون کې د تدریس د دندې تر څنګ، ادبي نقاده وه او ډېرې مقالې یې خپرې کړې دي. هغې نه یوازې دا چې ناولونه او کیسې لیکلې، بلکې نندارې یې هم لیکلې دي؛ په ۱۹۸۶ کال کې یې د په نامه یوه ننداره ولیکله او هغه یې نندارې ته وړاندې کړه. دا ننداره د امت تېل په نامه د یوه ځوانکي پر ژوند لیکل شوې وه. دا تورپوستی ځوان و، چې په مي سي سي پي کې په ۱۹۵۵ کال کې وژل شوی و. دا د تورپوستو په مبارزه کې د یوه سمبول په توګه مطرح شوی وو او د دې سبب شو چې د تورپوستو مبارزې نوی رنګ راوړي او لا ډېر خلک د دوی له غوښتنو ملاتړ وکړي ادبي فعاليتونه توني موریسون د خپل ادبي ژوند په بهیر کې ټولټال یوولس ناولونه خپاره کړي دي. په دې ناولونو کې تر ډېره په پرلهپسې توګه د امریکا معاصر تاریخ په ځان کې رانغاړي. دا ناولونه ټولې هغه مبارزې انځوروي چې تورپوستانو د خپلو بشري حقونو د تر لاسه کولو لپاره تر سره کړې او نننۍ امریکايي ټولنه ترې جوړه شوې ده. لومړنی ناول یې تر ټولو شنې سترګې یا و. دا ناول یې په ۱۹۷۰کال کې خپور کړ او په دې وخت کې موریسون ۳۹ کاله عمر درلود. دا ناول هم د تورپوستو د حقوقو د تر لاسه کولو لپاره لیکل شوی و. هڅه یې دا وه چې دغه ټبر د خپلو حقونو د اخیستلو لپاره وهڅول شي او وکړای شي ځانونه پیاوړي وساتي. په ۱۹۷۷ کال کې موریسون د سلیمان د غږ په نامه ناول خپور کړ. دې ناول د امریکايي نقادانو د ملي حلقې جایزه هم وګټله. موریسون په دې کتاب کې د یوه تورپوستي کیسه را اخلي چې د خپل هویت د پیدا کولو لپاره هلې ځلې کوي. دی هڅه کوي چې د خپلو نیکونو اصلي ریښې پیدا کړي چې څوک وو او ولې غلامان کړل شوي وو. نوموړې په دې کتاب کې لوستونکي د تورپوستو د نړۍ له فولکلور، کوډو او باورونو سره بلدوي. په ۱۹۸۲کال کې د قیر هلک، یانې ډېر تور هلک ناول خپروي. په ۱۹۸۷کال کې د دلبند ناول خپروي، په دې کتاب کې هم د بشري حقونو او تورپوستو د حقونو لپاره مبارزه شوې ده او څو اړخیز ناول ګڼل کېږي. همدا ناول و چې توني موریسون یې په نړۍ کې د یوې لیکوالې په توګه مطرح کړه. په دې مانا چې توني موریسون ته د لیکوالۍ شهرت همدې ناول ګټلی دی. ډېر کم داسې لیکوال پیدا کېږي چې د توني موریسون په څېر په یوه ځانګړي سبک دومره چټکه وده وکړای شي. د نوبل جايزه د موریسون لومړنی اثر وو، چې په ۳۹ کلنۍ کې یې خپور کړی وو. د همدې اثر تر خپرولو دوې لسیزې وروسته په ۱۹۹۳ کال کې موریسون د نوبل ګټونکې شوه. موریسون چې کله د نوبل جایزه اخیسته، د خپلو خبرو په یوه برخه کې یې وویل، د کیسې او ناول لیکل ورته یوازې تفریح نه ده، بلکې باور لري چې ناول او کیسه د زده کړو د تر لاسه کولو او ځان پوهولو تر ټولو اغېزناکه لار ده. نوموړي د امریکا د څو اړخیز فرهنګ په معرفي کې مهم رول ادا کړی دی. نوموړې په داسې یوه وخت کې لیکل کول، چې امریکایي حکومت د ولسواکۍ چیغې وهلې، خو هلته یو ستر ټبر د پوست د رنګ له امله د ولسواکۍ له ټولو حقوقو محروم و. نوموړې د هغو کسانو غږ اوچت کړ، چې ازادي ترې اخیستل شوې وه. هغې په امریکایي ټولنه کې د سانسور فرهنګ ختم کړ او په دې تړاو جوړ شوي مرزونه یې مات کړل د کتابونو پلور نیویارک ټایمز ورځپاڼې په یوه مطلب کې ویلي، موریسون له هغو ګوتو په شمار لیکوالانو ده چې کتابونو یې تر چاپ وروسته ښه پلور درلود او په دې برخه کې بریالۍ وه. کیسې او کتابونه یې تل د ډېرو پلورېدونکو کتابونو په کتار کې راتلل. ځینې کتابونه یې په فلمونو بدل شوي دي. پخپله یې هم له رسنیو سره ښې اړیکې لرلې، په مهمو بحثونو او ادبي فعالیتونو کې یې برخه اخیسته. په ځلونو په مهمو او په زړه پورې خپرونو کې راڅرګنده شوې ده. د نوبل اکاډمۍ هم هغه مهال وویل چې موریسون په خپلو اثارو کې ښه لیدلوری لري. موریسون په دې توګه د امریکا یوې بنسټیزې څېرې او اړخ ته ژوند وربښلی دی. موریسون په ۱۹۹۲کال کې یانې یو کال مخکې تر دې چې د نوبل جایزه وګټي، د جاز په نامه یو ناول خپور کړ. دا په دلبند ناول پورې اړوند دویم ناول ګڼل کېږي او نقادان په دې باور دي چې په اصل کې د دلبند ناول کیسه په دریو ناولونو کې واضح شوې ده، چې له یو بل سره اړیکه لري. جاز تاریخي ناول دی. پېښه یې د نیویارک په هارلم سیمه کې رامنځ ته شوې ده. دا ناول هم د نورو په څېر په امریکا کې د افریقايي الاصله تورپوستو ستونزې او جنجالونه منعکسوي. څو کاله وروسته د جنت ناول خپروي، چې دا د دلبند ناول درېیمه برخه یا تکمیلوونکې برخه جوړوي سياسي تګلارې نوموړې تل د تورپوستو له حقونو دفاع کوله، تل به یې خپل ټبر په سمه باله، خو یو وخت یې پخپله د تورپوستو نیمګړتیاوو ته هم پام شو. په ۲۰۰۳ کال کې یې د مينې په نامه یو ناول چاپ کړ. نوموړې په دې اثر کې د تورپوستو ترمنځ نفاق، ناندریو او نارواوو ته کتنه کړې ده او دوی یې غندلي دي. په یوه بښنه ناول کې یې هم هغه ستونزې رابرسېره کړې دي، چې په اوولسمه پېړۍ کې د اروپايانو له لوري د نوموړې پر همټبره وګړو تر سره شوې دي. کور یې بیا لسم ناول دی چې په ۲۰۱۲کال کې یې خپور کړی دی. دا د یوه سرتېري کیسه ده چې له کوریا سره د جګړې لپاره له امریکا تللی دی، خو د خپلې خور د ژغورلو لپاره له جګړې راګرځي او په دې لړ کې چې هغه له کومو ستونزو او جنجالونو سره مخ کېږي، په همدې ناول کې یې په اړه خبرې شوې دي. مړينه د امریکا په ادبي تاریخ کې دغه ځلانده څېره بالاخره د ۲۰۱۹ کال د اګسټ په پنځمه له دې نړۍ لاړه. نوموړې په ۱۹۹۳ کال کې د نوبل جایزه وګټله او په دې توګه هغه لومړنۍ تورپوستې وه چې د نوبل جایزه ګټي. د نوبل بنسټ هغه یوه پیاوړې لیکواله بللې وه او ویلي یې وو چې هغې په امریکا کې له پامه لوېدلو بوږنوونکو پېښو ته نوې روح ورکړې ده. هغه د مرګ پر مهال اته اتیا کلنه وه. د نوموړې مرګ هم د نژادپاله نظریاتو ښکار شو. مرګ یې سیاسي شو او په امریکا کې د ناندریو سبب شو. خو په ټوله کې د امریکا روشنفکره قشر په دې باور و، چې هغه یوه ستره ضایعه وه، په تېره بیا د تورپوستو امریکایانو لپاره د هغه مړینه نه جبرانېدونکې بلل شوې وه. د هغه وخت ولسمشر بارک اوباما په یوه پیغام کې وویل، چې نوموړې یوه ملي شتمني او یوه جادوګره کیسه ویونکې وه. اوباما نوموړې ته په ۲۰۱۲ کال کې په سپینه ماڼۍ کې د ازادۍ جایزه هم ورکړې وه، چې د امریکايي حکومت معتبره جایزه ګڼل کېږي. سرچينې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%A8%D9%8A%20%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%AA%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

سربي کرواتي ژبه

سربي کرواتي ، سربي کروشيايي، سربي کرواسي يابوسنيايي مونتېنېګرو ژبه د سوېلي سلاوي ژبو له ډلې يوه ژبه ده. دا ژبه د ليکدود اووينګ له مخې په څو بېلابېلو ډولونو وېشل شوې ده. سربي کرواتي ژبه په مانتېنېګرو ، بوسنیا او هرزیګوینا ، سربیا او کروشیا هېوادونو کې د اصلي او اساسي ژبې په توګه ګڼل کيږي. د سربي کرواتي په ۱۸۵۰ زېږديز کال کې د ویانا د تړون له مخې رامینځته شوې اصطلاح ده ، دا هغه وخت دی چې سربیا او کروشیا لاهم د عثماني امپراتورۍ او هابسبورګ امپراتورۍ د خاورې يوه برخه وه. سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%86%DA%89%DB%8C%DA%A9%20%D9%87%D9%88%D9%BC%D9%84%20%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86

سکنډیک هوټل مالمین

سکینډیک هوټل مالمین، چې عموما د هوټل مالمین یا په لنډه توګه مالمین ویل کیږي، د سویډن په سویډن ، سټاکهولم کې د ګوتګاتان په ۴۹-۵۱ کې یو هوټل دی. ودانۍ د سټاکهولم ښار میوزیم لخوا د تاریخ، کلتوري تاریخ، چاپیریال او هنرونو له نظره په ځانګړي ډول د لوړ کلتوري تاریخ ارزښت په توګه درجه بندي شوې.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%87%DB%8C%D8%A8%20%D8%A8%D9%86%20%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%86

صهیب بن سنان

صهیب بن سنان چي د صهیب الرومي په نامه هم یادیږي د بنو تیم بن مرة رضي الله عنه یو ملګری او خادم وو. نوموړی یو له هغه اصحابو څخه ګڼل کیږي چي لومړی یي اسلام قبول کړی وو، او په مکه کي هم یو له هغو مظلومانو څخه وو چي د اسلام د دین قبلولو له کبله سخت شکنجه سو. صهيب مدينې ته د هجرت پر وخت خپل ټول مال او دولت شاته پرېښود، او د رسول الله صلی الله عليه وسلم سره يو ځای د هغه په ټولو فتوحاتو کي ګډونوال وو. د روایاتو پر اساس کله چي عمر ؓبن الخطاب په چړو ووهل سو، صهیب مسلمانانو ته تر هغه وخته پوري جماعت ورکاوه تر څو چي د اسلامي شورا له لوري نوی خلیفه وټاکل سو. د حضرت عثمانؓ تر شهادت وروسته صهیب له جګړو او غزاوو څخه نور لاس واخیست، او د ۳۸ هجري قمري کال د شوال په میاشت کي په مدینه منوره کي وفات سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D9%87

محمد بن مسلمه

محمد بن مسلمه چي په ۴۶ هجري کي وفات سوی دی د عربانو له بنو حارثه بن الحارث له ټبر څخه د حضرت محمد صحابي او ملګری وو. نوموړی یو له لمړنیو اسلام منونکو څخه وو، او د تبوک له جګړې پرته د ټولو صحنو شاهد پاته سوی دی، همدارنګه یې د راشده خلافت پر مهال د مصر په اسلامي فتحه کي هم ګډون وکړ او د هغه ځای د واليانو لپاره د عمر بن الخطاب ځانګړی استازی وو. د حضرت عثمانؓ تر شهادت وروسته محمد بن مسلمه د مسلمانانو ترمنځ له شخړو څخه لیري او د معاویه بن ابي سفیان د خلافت په وخت کي یې تر خپل مرګه پوري په الرباده سیمه کي ژوند کاوه. محمد بن مسلمه د مرګ پر وخت کلن وو. ژوندلیک محمد بن مسلمه د سعد بن معاذ او اسید بن الحدیر له اسلام راوړلو او د رسول الله صلی الله علیه وسلم له هجرت مخکي د مصعب بن عمیر په لاس اسلام قبول کړ. د اسلام ستر پیغمبر رسول الله له مکې څخه مدینې ته د هجرت پر مهال د محمد بن مسلمه او ابو عبیده بن الجراح تر منځ د ورورولي تړون رامنځته کړ، او دوی دوه یې په مال سره شریک کړه. محمد بن مسلمه د حضرت محمد سره د تبوک د غزا پرته نور په ټولو غزاوو کي ګډوندوال وو او د راشده خلافت پر مهال یې د مصر په فتحه کي هم ښه رول ادا کړ. نوموړی د حضرت عثمانؓ تر شهادت وروسته په اسلامي نړۍ کي د مسلمانانو ترمنځ د جګړې له امله بې طرفه پاته سو او په هجري کال کي یې تر وفات وروسته تنه نارینه او ښځینه اولادونه تر شا پرېښودل.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%90%D9%84%D9%8A%20%D9%85%D9%8A%D9%86

سوېلي مين

سوېلي مين يا جنوبي مين د مین چینايي یوه فرعي ډله ده چې په عمده ډول د تایوان په ټاپو ، سوېلي فوجیان ، ختیځ ګوانګ دونګ ، های نان او سوېلي ژی جیانګ کې ویل کیږي. شاوخوا ۵۰ مېلیونه خلک په دې ژبه خبرې کوي. دا ژبه ځینې وختونه د هاکین - تایوان په نوم هم پېژندل کیږي کوم چې د دې ژبې ترټولو لوی وينګ ګڼل کيږي. سرچينې د ويکيپېډيا ونډې اخیستونکي، مين نان، ويکيپېډيا، وړيا پوهنغونډ، ۲۵ جولای ۲۰۱۳، : ، د جولای په ۲۸مه لاسرسی ۲۰۱۳ ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%AF%20%DA%86%D9%8A%D9%86%D8%A7%D9%8A%D9%8A%20%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%8A

ستندرد چينايي توري

ساده چینایي توري يا ستندرد چينايي توري د چینایي ژبې لیکلو لپاره يو چينايي ليکدود دی چې توري او کرکټرونه يې ساده کړای شوی او ستندرد کړای شوي دي، ترڅو ټول يې په اسانۍ زده کړای شي او په اسانۍ يې وکارولی شي، د چينايي ژبې د ليکلو لپاره بل ليکدود دوديزه ليکدود دی. اړوندې پوښتنې چينايي ژبه دودیز چینايي توري چینایي الفبا کانجي سرچينې ويکيپېډيا ګډونوال ، انګليسي ويکيپېډيا، ۲۵ می ۲۰۰۹.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B9%D8%AF%20%D8%A8%D9%86%20%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B0

سعد بن معاذ

سعد بن معاذ چي په ۵ هجري کال کي مړ سوی دی د رسول الله صلی الله علیه وسلم له هجرت نه مخکي په یثرب مدینه منوره کي د عربانو د اوس ټبر له مشرانو څخه وو. نوموړي د مصعب بن عمیر په لاس چي د رسول الله صلی الله علیه وسلم له لوري مدیني منورې ته لیږل سوی وو اسلام قبول کړ او له دې سره یې ټبر چي عبد الشحل نومېدی ټول اسلام ته داخل سوه. د رسول الله صلی الله علیه وسلم له هجرت وروسته سعد بن معاذ له هغه مبارک سره د بدر، احد او خندق په غزاوو کي ملګری پاته سو چي له همدې امله یې ځیني زخمونه هم ولیدل. په مدینه منوره کي د بنو قریظه یهودانو تر غدر وروسته کله چي رسول اکرم هغوی محاصره کړه امر یې وکړ چي ددوی محکمه به د سعد بن معاذ له لوري کیږي. سعد بن معاذ سره ددې چي دا وخت د ناروغۍ پر بستر پروت وو، بیا یې هم د حضرت محمد امر ومانه او حکم یې وکړ چي د بنو قریظه یهودان دي د هغه غدر او خیانت له امله چي د مسلمانانو سره یې په خندق غزا کي ترسره کړی وو، ټول قتل او کوچنیان او ښځي دي یې مینځي وګرځول سي. له یادي پیښي وروسته سعد بن معاذ هم له نړۍ سره مخه ښه وکړه او په زیږدیز کال کي وفات سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%8A%D8%B2%D9%87%20%DA%86%D9%8A%D9%86%D8%A7%D9%8A%D9%8A%20%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%8A

دوديزه چينايي توري

دودیز چینایي توري د چینایي ژبې يو ليکدود دی، د دې ترڅنګ بل ليکدود د ستندرد چينايي ليکدود دی. دوديز ليکدود د لومړي ځل لپاره په چین کې د هان امپراتورۍ د واکمنۍ پرمهال پيل شو او شاوخوا پنځه پېړۍ کارول کیږي. اړوند چينايي ژبه ستندرد چينايي ليکدود چینایي الفبا کانجي سرچينې ويکيپېډيا ګډونوال . انګليسي ويکپېډيا، ۲۵ می ۲۰۰۹. ليکدودونه

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%D8%A7%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%20%D9%88%DA%93%20%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87

د امکان وړ مطالعه

د امکان وړ مطالعه د یوې پروژې یا سیسټم د عملي کیدو ارزونه ده. د یادي مطالعې موخه دا ده چي په معقوله او منطقي توګه د موجوده فرصت یا وړاندیز سوي پانګوني ځواک او ضعفونه روښانه کړي. په دې معنا چي د یو پروژې دمخه باید تاسو دا وپلټۍ چي ایا ددې کار سرته رسول امکان لري او یا هم په هڅو باندي ترسره کېدلای سي کنه؟ د امکان وړ ښه ډیزاین سوې مطالعه باید د سوداګرۍ یا پروژې تاریخي معلومات، د محصول یا خدماتو توضیحات، د محاسبې بیانات، د عملیاتو او مدیریت توضیحات، د بازار موندنې څیړنې او پالیسۍ، مالي معلومات، قانوني اړتیاوې او د مالیاتو مکلفیتونه ولري.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%D9%87%D8%AF%D9%81%20%D9%84%DA%AB%DA%9A%D8%AA

د هدف لګښت

د هدف لګښت له هغه اصطلاح او ستراتیژي څخه عبارت دی چي څه ډول یوه کمپنۍ یا سوداګر د اجناسو قیمتونه پخپل واک کي اخلي ترڅو خپله ګټه ترې ترلاسه او زیاته کړي. که په اسانه توګه ووایو دا هغه تخنیک دی چي پر اساس یې قیمتونه د مارکېټ د شرایطو اړوند یا مطابق په داسي ډول ټاکل کیږي، ترڅو ګټه ورباندي لاس ته راوړل سي.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A1%20%D8%A8%D9%86%20%D8%B9%D8%A7%D8%B2%D8%A8

براء بن عازب

ابو عمارة البراء بن عازب الانصاري چې په ۷۲ هجري کي وفات سوی دی د رسول الله صلی الله وسلم په فتوحاتو او د عراق او فارس په فتوحاتو کي ګډونوال او د علی بن ابی طالب سره په جمل او صفین جګړو کي برخه اخیستونکی مشهوره انصاري صحابي وو، چي له مدیني منورې سره یې تړاو درلود. ژوندلیک براء بن عازب په مدینه منوره کي زیږیدلی او په ځوانۍ کي یې اسلام قبول کړ. د نوموړي پلار عازب هم د حضرت محمد له اصحابو څخه ګڼل کیږي. د براء د مور نوم حبيبه بنت ابي حبيبه وو، خو ځیني روایتونه وایي چي مور يې ام خالد بنت ثابت بن سنان نومېدل چي د ابو سعيد الخدري د تره خور وه. د روایتونو پر اساس براء د بدر په مشهوره غزا کي له حضرت محمد څخه د ګډون غوښتنه کړې وه، خو رسول الله صلی الله علیه وسلم د نوموړي د لږ عمر له خاطره دئ پرېښود چي له همدې امله یې د بدر څخه ماسېوا د حضرت محمد سره په شاوخوا غزاګانو کي ګډون وکړ. د حضرت محمد تر رحلت وروسته براء بن عازب د عراق او پارس په فتوحاتو کي ستره ونډه درلوده، چي تر دغي ونډي له پای ته رسېدو سره یې په کوفه کي ژوند غوره کړ. په راشده خلافت کي د حضرت عثمان تر شهادت وروسته براء د علي بن ابي طالب په لښکر کي شامل سو او د جمل، صفین او النهروان په جګړو کي یې له هغه سره ملګرتیا وکړه. د اسلامي تاریخونو پر بنسټ براء بن عازب نژدې اتیا کاله ژوند وکړ او په زیږدیز کال کي د مصعب بن زبیرؓ د خلافت پر مهال وفات سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%20%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF%20%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%AF%D8%B1%D9%8A

ابو سعید الخدري

ابو سعید سعد بن مالک بن سنان الخدري الانصاريؓ ۱۰ ق ۷۴ هـ ق یو له ځوانو صحابه کرامو او د رسول الله صلی الله علیه وسلم د حدیثو له مشهوره او زیات روایت کوونکو کسانو څخه وو. ژوند لیک د ابوسعید اصلي نوم مالک بن سنان او د مدینې منورې له انصارو څخه وو. د نوموړی پلار چي مالک نومېدی د رسول اکرم له اصحابو څخه وو، او مور یې انیسة بنت حارثه نومېدل. ابوسعید الخدري سره ددې چي کم عمره صحابي وو، خو یو له هغه کسانو څخه ګڼل کڼل کیږي چي د فقهي په علم کي یې د ځانګړي پوهي ترڅنګ زیات شمېر احادیث هم روایت کړي او د حضرت محمد سره یې په مشهوره غزاوو کي ګډون کړی دی. نوموړی په هجري ق کي په مدینه منوره کي وفات او د جنة البقیع په هدیره کي خاورو ته وسپارل سو.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%B3%20%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF

قیس سعید

قیس سعید په فبروري زیږیدلی د تونس سیاست پوه، فقیه او د قانون متقاعد پروفیسور دی چي له اکتوبر راهیسي تر دا مهاله د تونس د اووم ولسمشر په توګه دنده ترسره کوي. نوموړی له څخه تر پوري د تونس د اساسي قانون د ټولني رییس وو. د لسیزي راهیسي په بېلابیلو حقوقي او اکاډمیکو رولونو کي په کار کولو سره سعید د ولسمشریزو ټاکنو کې د خپلواک ټولنیز محافظه کار په توګه ګډون وکړ چي د النهدا او نورو لخوا یې په سیاسي ډګر کي ملاتړ کیږي. په یادو ټاکنو کي سعید د لږ کمپاین په ترسره کولو سره د ځوانو رای ورکوونکو د جذبولو هڅه وکړه، او له فساد سره د مبارزې او د ټاکنیز نظام د اصلاح ژمنه یې هم له خلکو سره ترسره کړه. سعید د ټاکنو په دوهم پړاو کي د .٪ رایو په ګټلو سره نبیل کرووي ته ماته ورکړه، او د اکتوبر را وروسته ولسمشرۍ ته ورسېد.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AB%D8%A7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D9%BC

میګابایټ

میګابایټ د ډیجیټل معلوماتو لپاره د واحد بایټ بېلابیلو برخو ته وایي. په انګلیسي ژبه کي د دې وړاندیز سوي واحد سمبول ګڼل کیږي. په عمومي توګه یو میګابایټ د معلوماتو یو ملیون بایټ دی، او دا تعریف د مقدارونو په نړیوال سیسټم کي هم شامل سوی دی.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%87%20%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87

د یمامه جګړه

د یمامة جګړه یا د عقربا جګړه په ۱۱ هجري قمري کال کي د ابوبکر صدیق رضی الله عنه د خلافت پر مهال رامنځ ته سوه. یاده جګړه د اسلام د ستر دښمن او نبوت درواغجن دعوه کوونکي مسیلمه کذاب پر خلاف د مسلمانانو له لوري پیل سوه. ابوبکر صدیق رضی الله عنه ددې جګړې لپاره مشهوره صحابي عکرمه وټاکه خو کله چي نوموړي توان له لاسه ورکړ، د حضرت محمد بل صحابي شرحبیل بن حسنه یې مرستي ته ځان ورساوه او ورپسې خالد بن ولید هم د ابوبکر الصدیق په امر میدان ته راودانګل چي په دې سره د مسلمانانو شمېر زیات او د جګړې لپاره په مکمله توګه چمتو سول. د لښکر تر چمتووالي وروسته د مهاجرينو بيرغ ابو حذيفه او د انصارو بيرغ ثابت بن قيس بن شماس ته ورکول سو. د جګړې له پیل سره د مسلمانانو لمړي بریدونه کمزوري وه خو د خالدؓ جذباتي وینا او منظمه پالیسي بیرته ددې سبب سول ترڅو دوی له سره ځواکمن او خونړي بریدونه پیل کړي. د مسیلمه لښکر د مسلمانانو له دې دویم ځلي بریدونو څخه وترهېدی او په تیښته یې ځان هغه باغ ته ورساوه چي حدیقة الرحمن ورته ویل، خو مسلمانانو دومره وژني پکښي ترسره کړې چي د باغ نوم په وروسته کي له حدیقة الرحمن څخه حدیقة الموت ته بدل سو او مسیلمه د وحشی بن حرب صحابیؓ له لوري ووژل سو. د یادوني وړ ده چي په دې جګړه کي لوی شمېر مسلمانان هم شهیدان سول خو د جګړې په ډګر کي يې غوڅه بریا خپله کړه. د روایاتو پر اساس د مسیلمه د لښکرو تلفات په دې جګړه کي ته رسېدل او د مسلمانانو له لوري تنه شهیدان سوه.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D9%88%D9%88%D8%A7%D8%B4%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

چوواشي ژبه

چوواشي ژبه : ، د چوواش خلکو ژبه د اوغور ډلې د تورکي ژبې کورنۍ یوه څانګه ده چې د روسیې په مرکزي سیمه او د یورال غرونو په لوېدیځ کې ۱۰۴۲۹۸۹ ویونکي لري. دا ژبه، چې د اوغور ډلې یوازېنۍ پاتې ژبه ده، د چواشيا رسمي ژبه ده. د چوواش تورکي الفبا د سیریلیک ليکدود ده، مګر ځینې توري د ترکي غږونو او حروفونو استازیتوب کولو لپاره اضافه شوي. دا ژبه د زيان منونکو ژبو ډله کې قرار لري. اړوندې چوواش سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA%20%D8%AF%20%DB%B1%DB%B7%DB%B2%DB%B9%20%DA%A9%D8%A7%D9%84%20%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87%20%28%D8%A7%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84%29

د هرات د ۱۷۲۹ کال جګړه (اشغال)

د هرات جګړه یا د پارسیانو له لوري د دغه ښار اشغال هغه پیښي ته اشاره کوي چي د پارسي واکمن نادرشاه له لوري څه ډول د افغانستان لویدیځ هرات ولایت په زور او جبر ونیول سو. په یاده پېښه کي وروسته له هغه چي د هرات ابداليان له ناتوانۍ سره مخ سول، او افغانانو د وسایلو د نشتون له کبله مقاومت ته ادامه نسوای ورکولای، د هرات افغان واکمن الله يار خان پرېکړه وکړه ترڅو د دې مسئلې د هواري لپاره ښار بېله مقاومته پارسیانو ته پریږدي. ایراني یرغلګرو په دې جګړه کي درانه توپونه او خونړي وسلې وکارولې او افغان لوری یې اړ ایستی ترڅو د هرات له دننه څخه دفاع وکړي. الله یار خان له خپلو مشاورینو سره تر مشورې وروسته دې پایلي ته ورسېدی ترڅو ښار د نادرشاه ځواکونو ته تسلیم او پر سیمه ددوی واک ومني. د سولي د شرطونو اړوند هرات ولایت د پارس له لوري په رسمي توګه اشغال او ترهغه مهاله د نادري واکمنۍ په لاس کي وو څو چي افغانستان یوځل بیا خپلواک او د احمدشاه بابا په مشرۍ یې نوی حکومت رامنځ ته کړ.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%B1%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%DB%90

اوغوري ژبې

د اوغور ژبې یا اوغوري چې د بلغاریايي ، پروتو تورک ، تورکي لیر او تورکي رنيز په نوم هم پېژندل کیږي، د تورکي ژبو کورنۍ یوه څانګه ده. د ژبو د کورنۍ له دې څانګې يوازې چوواشي ژبهاوسمهال ژوندۍ ده. د ژبو دا څانګه لومړۍ څانګه ده چې د تورکي ژبو کورنۍ نه جلا شوې ده. د اوغور ژبې له نورو تورکي ژبو څخه د پام وړ توپیر لري، د دې کورنۍ ژبې د اونغور، اوغور، بلغاريايانو او خزريانو ترمنځ ويل کېدې، ځینې څېړونکي هوني ژبه د دې کورنۍ یوه ژبه ګڼي او د هوني نيابلغاري په نوم یوې پراخې ډلې ته اشاره کوي. سرچينې .-- .-:-:.--:.-- . .-:-:--:.-- .---:.-- .---:.-- .--:..-- .- -:.-- .- --:-:-.-- .----:-.-- .----:-.-- .----:-.-- .----:-.-- .----:- ويکيپېډيا ګډونوال، . انګليسي ويکپېډيا، ۲ جنوري ۲۰۲۰. ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA%20%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87%20%28%DB%B1%DB%B5%DB%B9%DB%B8%29

د هرات جګړه (۱۵۹۸)

د هرات جګړه د ۱۵۹۸ کال د اګست په نهمه نېټه د شیباني واکمنۍ او صفوي امپراطورۍ ترمنځ پېښه سول. په دې جګړه کي چي موخه یې د افغانستان د لویدیځ هرات ولایت د لاندي کولو لپاره د ازبکانو او ترک صفویانو سیالي ګڼل کېده، ازبکان د بشپړي ماتي سره مخ او صفوي امپراتورۍ په افغانستان او خراسان کي خپل یرغلګر واک ټینګ کړ.

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%B3%D9%84%D9%8A%D9%85

دورفشان سليم

دورفشان سلیم یوه پاکستانۍ اداکاره ده۔ ژوندلیک په کې، دورفشان کراچۍ ته لاړہ ترڅو خپل مسلک په اداکارۍ کې جوړ کړي. دورفشان د تلویزیوني لړۍ پردیس کې رول لوبولی. په کې، هغې په عشق مرشد کې مخکښ رول لوبولی دی. حوالې بهرنۍ اړیکې زېږېدنې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%20%D8%AA%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B1

دانش تیمور

دانش تیمور فبروري زیږیدلی یو پاکستانی لوبغاړی، تولیدونکی، کوربه او پخوانی فیشن ماډل دی. په کې د خپل اداکارۍ پیل کولو سره، تیمور د هغه رولونو لپاره پیژندل شوی چې په اردو ټلویزیوني لړۍ کې یې د زهرجن سړيتوب بڼه ښودلې، په ځانګړې توګه د - ډرامې اب نظر خدا کیه کرتا ده سره د هغه انټي هیرو اوتار څخه. هغه په سینما کې هم کار کړی دی. سرچينې بهرنۍ اړیکې د کراچۍ کسان زېږېدنې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%A6%D8%B2%D9%87%20%D8%AE%D8%A7%D9%86

عائزه خان

عائزه خان د کنزا خان زیږیدلی؛ جنوري یوه پاکستانۍ اداکاره ده چې په اردو تلویزیون کې کار کوي. خان ځان د تلویزیون د مخکښو اداکارانو په توګه رامینځته کړی او د دریو حم ایوارډونو او دوه لکس سټایل ایوارډونو په شمول د څو جایزو ترلاسه کونکی دی. خان د رسنیو لخوا د هیواد ترټولو لوړ معاش لرونکي اداکارانو کې بیان شوی. زېږېدنې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D8%AC%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

فيجي ژبه

فيجي ژبه د آرام سمندر په مرکز کې د فیجي خپلواک هېواد د وګړو مورنۍ ژبه ده. د فيجي ۴۰٪ نفوس په فيجي ژبه خبرې کوي. فيجي د ملایو - پولینیشیایي ژبې کورنۍ يوه ژبه ده. د دې په الفبا کې د ، ، توري نه لري، او د ، ، او توري یوازې په پور تورو کې ښکاري، په دې ژبه کې د توري د په توګه او د ، او د په څېر تلفظ کيږيلکه انګلیسي او په لکه انګلیسي . په غږيزه څپه کې کرښه د دې د هغې د اوږدولو په مانا ده. سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%8A%D9%8A%20%DA%98%D8%A8%D9%87

فارويي ژبه

فاريي ژبه یوه الماني ژبه ده. دا ژبه د لوېدیځ نورډیک څانګې لویدیځ سکینډینیویا پورې اړه لري او په فارو ټاپوګانو کې ۴۸۰۰۰ او په ډېنمارک کې ۱۲۰۰۰ ویونکي لري. فارويي ژبه د سکینډینیوینیا له درېوو ټاپويي ژبو څخه یوه ده چې د زړې نورس ژبې څخه اخیستل شوې چې د وایکینګز په وخت کې ویل کېدې. دوه نورې ترلاسه شوې ژبې آیسلینډي او نورس له منځه تللې دي. سرچينې ژبې

https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%20%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87

د چالدیران جګړه

د چالدیران جګړه د ۱۵۱۴ زیږدیز کال د اګست په ۲۳ نیټه ترسره سول چي په پایله کي یې د پارس صفوي ترک واکمني له عثماني امپراتورۍ څخه شرموونکې ماته وخوړه. د جګړې له پای ته رسېدو وروسته عثماني ځواکونو ختیځ اناتولیا او شمالي عراق له صفوی ایران څخه لاندي او پخپله واکمني پوري وتړل. د عثمانیانو لپاره یاده جګړه په ختیځه اناطولیا کي ستر برئ وو، چي د یرغلګرو صفویانو ځواک یې سخت ولړزاوه. د چالدیران جګړه یوازي نښته نه بلکي د راتلونکي کلن اخ او ډب پیل وو، چي وروسته په کال کي د اماسیا په تړون سره پای ته ورسید. د چالدیران په یاده جګړه کي عثمانیانو د څخه تر پوري لوی او سمبال لښکر له یوې ډیری درنې توپخانې سره درلود، او په وړاندي یې د صفوي پوځ شمیر له څخه تر پوري وو. د صفویانو مشر اسماعیل اول د جګړې په جریان کي لمړئ ټپي او وروسته په تیښته بریالئ سو. د نوموړي نیول سوې مېرمن د عثماني مشر سلیم اول لخوا لمړئ زنداني او بیا کوم عثماني وزیر ته په نکاح ورکړل سوه. اسماعیل له دې ماتي وروسته دومره ووېرېدی چي بیا یې په پوځي جګړه کي هیڅکله برخه وانخیسته. عثماني ځواکونو له یادي بریا وروسته د پارس په لور چټک حرکت وکړ، او په لنډ وخت کي یې د صفویانو پلازمینه تبریز ونیوی، ورپسې یې د پارس امپراتورۍ خزانه هم په بشپړه توګه لوټ او تالان کړه. له تاریخي پلوه د چالیدران جګړه د هغه څه له امله رامنځ ته سول چي د پارس واکمنو یا اوسنیو ایرانیانو په ختیځه ترکیه کي د شیعه مذهب په خپرولو سره غوښتل ترڅو د ترکیې ختیځه برخه لاندي کړي، خو عثمانیانو نه یوازي دوی ته شرموونکې ماته ورکړه بلکي د تل لپاره یې د ترکیې له خاوري هم لاس په سر کړه.