Datasets:

vesteinn
/

loqt_icelandic

Dataset card Viewer Files Files and versions Community

Split (2)

train · 746k rows

source stringlengths 710 1.19M
Myndir af nýfæddum börnum fallega og fræga fólksins í Hollywood eru eftirsóknar af stóru tímaritunum sem fjalla um glamúr, slúður og fræga fólkið. Tekinn hefur verið saman listi yfir fræg pör sem hafa selt tímaritum myndir af nýfæddum bönrum sínum. Þó eru ekki allir sem láta taka þátt í skrípaleiknum. Nicole Kidman og Keith Urban töldu ekki rétt að selja myndir af dóttur þeirra Sunday Rose. Og þá stillti Sarah Jessica Parker sér upp með soninn James Wilke, sem hún á með Matthew Broderick, fyrir utan spítalann eftir fæðinguna og leyfði ljósmyndurum að taka myndir af sér og James fríkeypis! 1. Angelina Jolie og Brad Pitt. Talið er að US magazine muni punga út 11 milljónum dollara fyrir myndir af tvíburunum Vivienne Marcheline og Knox Leon. 2. Angelina Jolie og Brad Pitt. Myndir af Shiloh Nouvel sem kom í heiminn í Nambíu 2006 voru seldar til People magazine fyrir rúmlega 5-7 milljónir dollara. 3. Jennifer Lopez og Marc Antony. Fyrr ár árinu keypti People myndir af tvíburunum Emme and Max fyrir 6 milljónir dollara. 4. Matthew McConaughey og Camila Alves. Myndir af Levi eru taldar hafa verið keyptar af OK! fyrir 3 milljónir dollara. 5. Angelina Jolie og Brad Pitt. Myndir af ættleidda syninum Pax Thien voru seldar fyrir 2 milljónir dollara til People í fyrra. 6. Anna Nicole Smith og Larry Birkhead seldu myndir af Dannielynn til OK! magazine fyrir rúmlega 2 milljónir dollara. 7. Christina Aguilera og Jordan Bratman. Í febrúar keypti People myndir af Max fyrir að talið er 1,5 milljón dollara. 8. Jessica Alba og Cash Warren seldu myndir af Honor Marie einnig á 1,5 milljón dollara en til OK! 9. Jamie Lynn Spears systir Britany seldi myndir af Maddie Briann til OK! í júní síðastliðnum fyrir tæplega milljón dollora. 10. Nicole Richie og Joel Madden. People keypti af myndir af Harlow Winter fyrir milljón dollara í febrúar. 11. Gwen Stefani og Gavin Rossdale. Í júní fyrir tveimur árum keypti OK! myndir af syninum Kingston 575.000 dollara. 12. Britney Spears og Kevin Federline. People borgaði hálfa milljón dollara fyrir myndir af Sean Preston í lok árs 2005.
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur dæmt mann í tíu mánaða fangelsi fyrir stórfelllda líkamsárás með því að hafa slegið annan mann ítrekað í höfuðið með straubolta og fleiri hlutum. Við þetta fékk fórnarlambið mar á heila, heilahristing, tvo skurði á höfði, 7-8 stórar markúlur á höfði, bólgur og mar á hægra auga. Þá brotnuðu þrjár tennur og sex losnuðu. Árásin átti sér stað í húsi í Grafarvogi í mars árið 2006 og þegar lögregla kom á vettvang var árásarmaðurinn á bak og burt. Út frá upplýsingum vitna var maðurinn hins vegar handtekinn samdægurs og neitaði hann sök í fyrstu. Eftir að tveir menn höfðu viðurkennt að hafa verið með árásarmanninum í för þegar árásin var gerð viðurkenndi hann að hafa slegið fórnarlamb sitt í höfuðið með straubolta. Sagðist hann hafa gert það í sjálfsvörn þar sem fórnarlambið hefði slegið til hans með brotinni flösku. Þá bar hann því við að fórnarlambið hefði stuðlað að því að systir hans hefði ánetjast fíkniefnum. Út frá játningu mannsins var hann sakfelldur en hann hafði nokkrum sinnum áður komist í kast við lögin. Segir í dómnum að árás ákærða hafi verið ofsafengin og telja verði að hending ein hafi ráðið því að árásin hafi ekki leitt til alvarlegra líkamsmeiðsla og jafnvel varanlegra örkumla fyrir kæranda. „Af hálfu ákærða hefur því verið haldið fram að tilefni árásarinnar hafi verið það að kærandi hafi stuðlað að því að systir ákærða hafi ánetjast fíkniefnum og þegar þeir hafi hist umrætt sinn hafi brotist út hjá ákærða skyndileg og sjúkleg ofsareiði, sem ákærða hætti til að fá samkvæmt fyrirliggjandi umsögnum sérfræðinga. Ekkert liggur þó fyrir í málinu um að framangreind fullyrðing um tilefni árásarinnar hafi átt við rök að styðjast. Verður ekki til þessa litið við ákvörðun refsingar né fallist á að geðhagir ákærða geti afsakað gerðir hans með einhverjum hætti," segir í dómnum. Auk tíu mánaða fangelsis var maðurinn dæmdur til að greiða fórnarlambi sínu um 320 þúsund í skaðabætur auk rúmlega 900 þúsund króna í sakarkostnað.
Níu ára gutti sem nýlega keppti á heimsmeistaramótinu í skák segist ætla að verða sá besti í heimi. Boði Logason fylgdist með hvorki meira né minna en átta stórmeisturum í einu á sama mótinu þar sem Bragi Þorsteinsson var krýndur Íslandsmeistari í hraðskák. Mótið er haldið til heiðurs Friðriki Ólafssyni, fyrsta stórmeistara Íslendinga í skák, en Friðrik sjálfur var vant við látinn í öðru móti í Tékklandi. Þetta er langsterkasta og fjölmennasta hraðskákmót landsins og eru keppendur á öllum aldri, allt frá níu ára og upp í sjötugt. Allt var til alls, menn fylgdust með aðalskák hverrar umferðar á risaskjá, enda mikið um að vera um allt hús. Á mótinu voru okkar sterkustu skákmenn, menn á borð við Hannes Hlíðar Stefánsson, Jón L. Árnason og Jóhann Hjartarson. Boði Logason: Er erfiðara að tefla hraðskák en venjulega skák? Jóhann Hjartarson, stórmeistari í skák: Ja, bæði og. Það þarf meiri snerpu og svona en, en það tekur fyrr af þannig að það er líka gott. Boði: Ertu bjartsýnn á fram, framhaldið? Jóhann Hjartarson: Já, bara, þetta er bara að hafa gaman að þessu. Þetta er hraðskák. Og þessi níu ára gutti, Vignir Vatnar, byrjaði að tefla fyrir þremur árum og hann var ekki hræddur við að etja kappi við stóru karlana. Boði: Þú varst að keppa á heimsmeistaramótinu um daginn? Vignir Vatnar Stefánsson, níu ára skáksnillingur: Já. Boði: Og hvernig gekk þar? Vignir Vatnar Stefánsson: Ég lenti í 62. sæti af 200 keppendum. Boði: Hefurðu einhver markmið? Ætlarðu að verða sá besti í heimi? Vignir Vatnar Stefánsson: Já. Boði: Og vinnurðu að því á hverjum degi? Vignir Vatnar Stefánsson: Nei. Tapa stundum.
Þessa dagana verða borgarbúar vitni að því að áður glæsilegt stórhýsi í miðborginni er smátt og smátt að hverfa fyrir augum þeirra. Eftir um tvö ár verður risið þar nýtt hótel en eigendur þess segja enn mikla þörf fyrir fleiri hótelherbergi í Reykjavík. Heimir Már Pétursson: Það má segja að hér séum við vitni að bankahruni í bókstaflegri merkingu þess orðs. Nú er lítið eftir af áður glæsilegum höfuðstöðvum Iðnaðarbankans þar sem Íslandsbanki varð síðar til húsa og Glitnir. En þegar þessu niðurrifi er lokið stendur til að byggja nýtt hótel á lóðinni. Þetta hús Iðnaðarbankans var byggt á árunum 1959 til 1963 og tók því um fjögur ár í byggingu. Húsið var þá meðal hæstu húsa í miðborginni og þótti mörgum mikið í lagt. Það er hins vegar aðeins vika frá því hafist var handa við að klippa húsið í sundur og karlinn á klippunum segir að eftir um viku verði húsið að fullu horfið af yfirborði jarðar. Við höfum myndað niðurrifið frá því það hófst. En þótt mörgum kunni að finnast missir af húsinu er líka eitthvað heillandi við að sjá mannshöndina að verki við niðurrifið. Upp úr rústunum mun síðan rísa nýtt hótel Fosshótela. Heimir Már: Nú erum við smátt og smátt að sjá þetta hverfa hérna, hvenær sjáið þið fram á að hefja ykkar framkvæmdir? Ólafur Davíð Stefán Torfason, stjórnarmaður Fosshótela: Svona á miðju næsta ári. Hemir Már: Segðu mér aðeins frá því hvað stendur til að byggja hérna? Ólafur Davíð Stefán Torfason: Þarna rís, hérna í þessu verður hús með um hundrað hótelherbergjum og síðan tökum við Vonarstræti 4 líka undir þetta og væntanlega Skólabrú 2. Þetta verður allt með gistingu. Haldin var samkeppni um hönnun hótelbyggingar á lóðinni árið 2015 en mikil óánægja myndaðist meðal almennings um þá hugmynd. Ólafur segir að nú sé búið að gera töluverðar breytingar á byggingunni eins og sjá má á þessum myndum. Stór hluti lóðarinnar var áður bílastæði við Íslandsbanka en á því bílastæði stóðu áður þrjú timburhús sem brunnu til kaldra kola í miklum bruna í mars árið 1967. Mildi þótti að enginn fórst í þeim bruna því tugir manna bjuggu í húsunum. Miklar skemmdir urðu þá á Iðnaðarbankahúsinu eins og sjá má á þessum kvikmyndum sem Baldur Hrafnkell myndatökumaður okkar tók þá fimmtíu árum yngri. En þeir hjá Fosshótelum ætla að hafa hraðan á við byggingu nýja hótelsins sem verður það tuttugasta undir merkjum fyrirtækisins. Hemir Már: Hvaða sérstöðu mun hótelið hér við Lækjargötuna hafa? Ólafur Davíð Stefán Torfason: Það hefur náttúrlega þessa staðsetningu og hefur verður auk þess fjögurra stjörnu hótel hér á þessum stað. Síðan er þetta svona byggt upp veitingatengt og mögulega verður safn í þessu með fornminjum og þess háttar. Heimir Már: Hvenær sjáið þið fyrir ykkur að þið getið staðið í anddyrinu á nýju hóteli og klippt á borða? Ólafur Davíð Stefán Torfason: 2020 fyrri part. Heimir Már: Það er samt, það er ekkert langur tími. Ólafur Davíð Stefán Torfason: Nei, þetta má ekki taka mjög langan tíma. Þetta er búið að taka nógu langan tíma. Heimir Már: Og þetta er líka viðkvæmur staður í borginni? Ólafur Davíð Stefán Torfason: Já.
Framkvæmd var aðalskoðun á aðeins tíu prósentum leiksvæða allra leik- og grunnskóla landsins í fyrra. Aðalskoðun á öllum leiksvæðum á að framkvæma einu sinni á ári af faggiltum aðila til að staðfesta öryggi tækja og umhverfis. Umhverfisstofnun, sem hefur yfirumsjón með málunum samkvæmt lögum um hollustuhætti, hefur sent umhverfis- og auðlindaráðuneytinu bréf þess efnis að bregðast þurfi við eigi að hafa ákvæðið um aðalskoðun áfram inni í reglugerð um öryggi leiktækja og leiksvæða. „Við höfum bara tök á að minna ábyrgðaraðila á ákvæðið sem yfirumsjónaraðilar,“ segir Katrín Hilmarsdóttir, sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun. Hún getur þess að aðalskoðun sé eitt form af þremur um eftirlit sem framkvæma skal á leiksvæði. „Rekstraraðili leiksvæðis ber ábyrgð á innra eftirliti þess en innra eftirlit greinist í reglubundna yfirlitsskoðun, rekstrarskoðun og aðalskoðun. Yfirlitsskoðun á að framkvæma daglega og hættur fjarlægðar. Rekstrarskoðun á að gera á þriggja mánaða fresti af viðhaldsdeild ábyrgðaraðila. Heilbrigðisnefndir hafa eftirlit með því að farið sé að ákvæðum reglugerðarinnar.“ Að sögn Katrínar hefur Umhverfisstofnun minnt bæði sveitarstjórnir og heilbrigðisnefndir á ákvæðið um aðalskoðun sem sett var inn í fyrrgreinda reglugerð árið 2006. „Svörin sem við höfum fengið hafa verið lítil. Rekstraraðilar hafa borið við kostnaði. Þeim þykir yfirlitsskoðun og rekstrarskoðun nægja. Mörg sveitarfélög uppfylla ákvæði um rekstrarskoðun mjög vel en það er ekki okkar að ákveða að þau þurfi þess vegna ekki að uppfylla ákvæði um aðalskoðun.“
Kimi Raikkonen á Ferrari var fljótastur á fyrri æfingu dagsins fyrir rússneska kappaksturinn sem fram fer um helgina. Sebastian Vettel, einnig á Ferrari varð fljótastur á seinni æfingunni. Fyrri æfingin Valtteri Bottas á Mercedes var annar fljótastur á æfingunni, einungis 0,045 sekúndum á eftir Raikkonen. Lewis Hamilton varð þriðji á Mercedes og Max Verstappen á Red Bull fjórði, þo rúmlega sekúndu á eftir Raikkonen. Hluti af yfirbyggingunni á Force India bíl Esteban Ocon losnaði af og olli því að rauðum flöggum var veifað um skamma stund. Sergey Sirotkin, þróunarökumaður Renault fékk að spreyta sig á æfingunni í bíl Nico Hulkenberg. Hann náði þó ekki að setja tíma, hann fór einn uppstillingarhring. Eftir það kom hann út á brautina en nam staðar í beygju tvö og sagði vélina hafa bilað. Hann tók ekki frekari þátt í æfingunni. Það er því ljóst að einhver vandræði eru með Renault vélina. Romain Grosjean átti eitt ógnvekjandi augnablik á brautinni þegar hann missti getuna til að hemla. Vísir/Getty Seinni æfingin Raikkonen varð annar á seinni æfingunni. Ferrari bíllinn virðist finna sig vel á brautinni í Sochi. Frá því brautin í Sochi var vígð í kappakstrinum 2014 hefur einungis Mercedes liðið unnið á brautinni. Það gæti breyst á sunnudag. Haas liðið hefur glímt við bremsuvandamál frá því liðið varð til, fyrir tímabilið í fyrra. Nú er svo komið að um helgina ætlar liðið að prófa bremsubúnað frá Carbon Industry í stað Brembo, sem liðið hefur notast við hingað til. Á æfingunni missti Romain Grosjean alla hemlun úr Carbon Industry bremsunum sínum. Bottas varð þriðji á seinni æfingunni. Hamilton varð fjórði. Bein útsending frá tímatökunni hefst klukkan 11:50 á morgun á Stöð 2 Sport og bein útsending frá keppninni hefst klukkan 11:30 á sunnudag á Stöð 2 Sport 3. Hér að neðan má sjá öll helstu úrslit helgarinnar á gagnvirku brautarkorti.
Fjögur börn karlmanns á Suðurlandi, sem grunaður er um að hafa nauðgað tveimur dætrum sínum, hafa verið flutt af heimili sínu og dvelja á öruggum stað. Karlmaðurinn var dæmdur í gæsluvarðhald til 29. nóvember vegna brotanna og staðfesti Hæstiréttur þann úrskurð í gær. Hann er grunaður um að hafa nauðgað tveimur dætrum sínum þegar þær voru mjög ungar. Tilkynnt var um mál annarrar dótturinnar á síðasta ári en um mál hinnar nú fyrir stuttu. Auk þeirra tveggja eru tvö yngri börn í fjölskyldunni, níu og þriggja þriggja ára. Öll börnin eru nú vistuð utan heimilis, að sögn Elís Kjartanssonar, lögreglufulltrúa hjá lögreglunni á Suðurlandi. Árið 1991 var maðurinn sakfelldur fyrir ítrekuð kynferðisbrot gagnvart þriðju dótturinni. Þá hlaut hann tíu mánaða dóm. Fjölskyldan bjó á tímabili í öðru landi og er grunur um að hann hafi einnig brotið á dætrum sínum þar. Elís segir að rannsóknin sé umfangsmikil, nái yfir langt tímabil og varði við brot í fleiri en einu landi. Málið sem tilkynnt var um í fyrra var komið til ákæruvalds en er nú aftur til rannsóknar hjá Lögreglunni á Suðurlandi. Í ljósi upplýsinga í málinu sem nýlega var tilkynnt er fyrra málið til frekari rannsóknar. Málin eru nú rannsökuð saman. Viðurlög við þeim brotum sem faðirinn er grunaður um geta verið allt að 16 ára fangelsi.
Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra Ísrael, varaði Bashar al-Assad, forseta Sýrlands, við því í dag að árásum Ísrael í Sýrlandi gæti fjölgað. Hann sagði Ísrael ekki hafa skipt sér af styrjöldinni í Sýrlandi hingað til en aukin áhrif Íran þar í landi leiddu til þess að endurskoða þyrfti athafnaleysið. Sagði hann sérstaklega að Assad sjálfur væri ekki lengur ónæmur fyrir árásum. „Hann er ekki lengur ónæmur, ríkisstjórn hans er ekki lengur ónæm. Ef hann skýtur á okkur, eins og við höfum sýnt, munum við eyða sveitum hans,“ sagði Netanyahu á fundi í London í dag. Hann sagði að Sýrlendingar yrðu að skilja að Ísrael mundi ekki sætta sig við að íranski herinn komi sér fyrir í Sýrlandi. Þá gaf sagði Netanyahu að vera Írana í Sýrlandi skapaði ógn fyrir sveitir Assad. Þau ummæli forsætisráðherrans um að Ísrael hafi ekki skipt sér af styrjöldinni í Sýrlandi er þó ekki rétt. Ísraelsmenn hafa reglulega gert árásir á Hezbollah og Írani í Sýrlandi. Í síðasta mánuði voru gerðar árásir á tuga skotmarka í Sýrlandi eftir að eldflaugum var skotið þaðan á Gólan hæðir. Yfirvöld Ísrael sögðu Írani hafa gert árásirnar og gerðu þeir í kjölfarið umfangsmiklar árásir í Sýrlandi og sögðust hafa valdið verulegum skaða á innviðum Íran þar. Sjá einnig: Ísraelar segjast hafa skemmt nærri allar herstöðvar Íran í Sýrlandi Sagði kjarnorkusamkomulagið úr myndinni Netanyahu er nú að ljúka þriggja daga ferðalagi um Evrópu en hann byrjaði í Berlín og fór síðan til Parísar þar sem hann ræddi við Angelu Merkel og Emmanuel Macron. Nú í dag talaði hann við Theresu May og var kjarnorkusamkomulagið við Íran til umræðu. Merkel, Macron og May hafa reynt að halda lífi í samkomulaginu eftir að Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, sleit Bandaríkin frá því og tilkynnti nýjar refsiaðgerðir gegn Íran. Netanyahu sagði samkomulagið úr myndinni. Efnahagsstyrkur Bandaríkjanna væri nú að sjá um það. „Þið verðið að velja hvort þið viljið eiga í viðskiptum við Íran eða Bandaríkin. Það er auðveld ákvörðun og allir eru að velja rétt.“
Afmörkun verkefna og ábyrgð stofnana á sviði ferðamála er óskýr, að mati Ríkisendurskoðunar, sem hefur hafið skoðun á málaflokknum. Sveinn Arason ríkisendurskoðandi segir ekki sérlega góða stjórnsýslu að Stjórnstöð ferðamála hafi verið sett á laggirnar fyrir utan allt laga- og regluverk um ferðamál. Í tilkynningu Ríkisendurskoðunar segir að þrátt fyrir nýja stefnu stjórnvalda, Vegvísi í ferðaþjónustu, sem kom út í október 2015, sé stjórnsýsla málaflokksins enn óskýr. „Stjórnstöð ferðamála, sem sett var á fót 2015, virðist að hluta eiga að sinna þeim verkefnum sem lög kveða á um að Ferðamálastofa skuli sinna. Þessi skörun verkefna er skýrust þegar litið er til þróunar-, gæða- og skipulagsmála ferðaþjónustu og markaðs- og kynningarmála,“ segir í tilkynningunni. Enn fremur segir að komið hafi verið á fót skrifstofu ferðamála innan atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis og ástæða sé til að kanna betur hvernig verkefni hennar skarast á við verkefni stofnana ferðamála. Sveinn Arason ríkisendurskoðandi segir í samtali við fréttastofu að þetta sé einungis forathugun áður en ákveðið verði hvort ráðist skuli í gerð stórrar skýrslu um málið. Forathugunin muni líklega ekki taka meira en mánuð. „Við erum byrjuð að eiga samtöl við hlutaðeigandi,“ segir hann. „Þetta er mál sem við viljum kanna í þaula.“ Sveinn segir að Ríkisendurskoðun hafi fylgst sérstaklega með málaflokknum síðan Stjórnstöð ferðamála hóf starfsemi árið 2015. „Hún er sett á laggirnar fyrir utan allt laga- og regluverk um ferðamál. Það er ekki sérlega góð stjórnsýsla að okkar mati að hafa þennan háttinn á.“ Ríkisendurskoðun hefur skilað svokallaðri eftirfylgniskýrslu til Ferðamálastofu, þar sem fjallað er um hvort og hversu vel fjórum ábendingum Ríkisendurskoðunar frá 2014 um starfsemi og rekstur Ferðamálastofu hefur verið fylgt eftir. Ekki er talin ástæða til að ítreka neinar af þeim ábendingum, þótt mögulega verði nú ráðist í nýja skoðun á allri stjórnsýslu ferðamála.
Meðalaldur íbúðaeigenda í hinni umdeildu 50+ blokk í Grindavík er 69 ár. Hjónin sem húsfélagið vill losna við eru fast að því fimmtug. Kynslóðabilið virðist óbrúanlegt. Árin 50 eru sögð „prinsipp“ hjá þeim sem fyrir eru en sonur konunnar sem seldi hjónunum íbúðina gefur lítið fyrir slíkt tal. Blokkin við Suðurhóp 1 í Grindavík er eflaust umdeildasta fjölbýlishús landsins í dag þar sem til stendur að reyna að fá tæplega fimmtug hjón borin þaðan út. Blokkin er ætluð 50 ára og eldri og hermt er að aldurstakmarkið sé ófrávíkjanlegt „prinsipp“ hjá húsfélaginu. Meðalaldur íbúðareigenda í blokkinni er 69 ár en skríður upp fyrir 70 ef hjónin eru tekin út úr jöfnunni. Blokkin var reist fyrir tólf árum og margir þar eru frumbyggjar, komnir vel yfir sjötugt og sá elsti 86 ára, þannig að í raun skapast með Ingvari og Steinunni kynslóðagjá sem illmögulegt virðist að brúa. Fréttablaðið greindi í gær frá því að mikill hiti sé í Grindvíkingum vegna húsfundar í 50+ blokkinni á morgun. Helsta mál á dagskrá er tillaga um að leita allra leiða til þess að „skylda viðkomandi aðila til að rýma eignina og selja hana eða fá þau borin út, með atbeina dómstóla og sýslumanns ef þörf krefur.“ Hjónin, Ingvar Guðjónsson og Steinunn Óskarsdóttir, sem íbúar í blokkinni vilja koma burt, eru þó ekki langt frá því að uppfylla búsetuskilyrðið. Steinunn verður 50 ára í september og Ingvar á næsta ári og því þykir furðu sæta hversu strangt húsfélagið er á „prinsippinu“. Gauti Dagbjartsson, frændi Ingvars og sonur seljandans, gefur ekki mikið fyrir „prinsippið“ og segir börn annarra í blokkinni hafa búið í íbúðum þar þrátt fyrir að vera undir fimmtugu. „Þú þarft nú að vera helvíti fullkominn ef þú átt að geta kallað þig prinsippmann út í hið endalausa. Við erum nú flest búin að brjóta prinsipp fram og til baka.“ Bent hefur verið á að jafnvel þótt húsfélagið færi með málið fyrir dómstóla þá myndi niðurstaða þar, hvernig sem hún yrði, gagnast lítt þar sem ferlið er það tímafrekt að næsta víst er að Steinunn verði orðinn fimmtíu ára áður en dómur fellur. Mikill hiti er í bæjarfélaginu vegna málsins enda eru þeir Ingvar og Gauti af stórri og rótgróinni fjölskyldu Grindvíkinga þannig að um alvöru innansveitarkróniku er að ræða. Hópur bæjarbúa hyggst þannig safnast saman við blokkina á morgun, kveikja á friðarkertum, og sýna Ingvari og Steinunni samstöðu á meðan á húsfundinum stendur. Gauti segist ekki gera ráð fyrir að neitt nema slagveður geti blásið þau mótmæli af en veðurspáin er að vísu ekki góð á morgun.
Hollendingar og Bretar hafa verið ófáanlegir til þess að setjast við samningaborðið vegna Icesave en kosningar eru nýafstaðnar í báðum löndunum. Þó eru enn þá samskipti í gangi að sögn Steingríms J. Sigfússonar, fjármálaráðherra. „Staðan er sú að það eru samskipti í gangi milli embættismanna og þráðurinn hefur ekki slitnað en það hefur gengið alveg ótrúlega erfiðlega að koma þessu lengra það, að koma þessu í alvöru viðræður," segir Steingrímur J. Sigfússon en nýr meirihluti hefur til að mynda tekið við í Bretlandi. Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Framsóknarflokksins sagði í viðtali við Vísi í gær að hann tryði því að frjálslyndi demókratar hefðu meiri skilning á aðstæðum Íslendinga en Verkamannaflokkurinn. Ástæðan er meðal annars sú að Framsókn ræddi við Frjálslynda demókrata á síðasta ári. Steingrímur segir vandamálið hinsvegar að fá Hollendinga og Breta að samningaborðinu. Svo virðist sem þeim liggi ekki á. Pressan á Íslendingum er hinsvegar talsvert meiri eftir að bráðabirgðarálit ESA, eftirlitsstofnunnar EFTA, kom fram, enda grillir í dómsmál fyrir EFTA-dómstólnum náist ekki samkomulag í deilunni. „Það hefur þó staðið til síðustu vikuna til tíu dagana að hópur lögfræðinga settist niður til hliðar og færi í ákveðna vinnu en það hefur ekki komist í gang ennþá," segir Steingrímur um það litla sem þokast í átt að samningaviðræðum.
Fyrsti sérhæfði timburflutningabíllinn hefur verið tekinn í notkun hjá fyrirtækinu Skógarafurðum í Fljótsdal. Bíllinn lækkar kostnað við að sækja trjáboli til vinnslu um helming og fyrir vikið verður meira timbur að verðmætum smíðavið. Þegar okkur ber að garði er verið að setja eldivið á flutningabíl. Þurrkað birki úr Fljótsdal er mikið notað til að kynda pítsuofna. Hjá Skógarafurðum er líka sagaður borðviður, parket og listar úr stærstu drumbunum. Vandamálið er að slíkt er enn af skornum skammti og dreift um landið. Nýi timburflutningabíllinn kemur þar í góðar þarfir. Hann tekur mikið í hverri ferð og er útbúinn með sérhæfðum krana. Áður þurftu vinnutæki að fylgja til að ferma bílinn. Bjarki Már Jónsson, eigandi Skógarafurða í Fljótsdal: Það var ýmist notaður kranabíll, grafa eða traktor með timburkrana eða timburvagni aftan í og raðað úr stæðunni og á bílinn. Svo stóðu kannski tveir, þrír karlar uppi á bílnum að raða timbrinu þannig að það væri sem minnst loftmagn í þessu og alltaf háður einhverjum öðrum til að koma og hjálpa þér. Það er nú aðalvinningurinn að vera ekki upp á aðra kominn og geta gert þetta sjálfur. Það er enginn fyrir manni, það er engin slysahætta þannig að þetta er miklu öruggara umhverfi og hagkvæmara í alla staði. Víða um land falla til trjábolir sem hægt er að gera úr verðmætan smíðavið. Með nýja bílnum er ódýrara að fara um og tína upp smáslatta og bændur gætu notið góðs af því. Bjarki Már Jónsson: Þetta gefur okkur kost á að sækja hráefni sem við hefðum ekki haft efni á að sækja. Þá er vonandi að það fari minna af nýtanlegu efni í eldinn. Þetta gerir okkur kleift að geta boðið skógarbændum að kaupa hráefni af þeim á svipuðu verði þannig að við séum ekki að mismuna skógarbændum eftir því hvar þeir eru staddir og hvað er langt fyrir okkur að sækja. Það er mikill ávinningur fyrir alla.
„Okkur finnst við ekki hafa fengið þau svör sem við ætlumst til að fá. Við erum að fyrst og fremst að spyrja um eitt. Hafa íslensk lög verið virt hvað varðar friðhelgi einkalífsins eða hafa þau verið brotin. Við viljum fá svör við þessu," segir Ögmundur Jónasson, dóms- og mannréttindamálaráðherra. Hann hefur falið ríkissaksóknara að kanna hvort lög hafi verið brotin með starfsemi öryggis- og eftirlitssveitar sem bandaríska sendiráðið hefur starfrækt hér á landi í meira en 10 ár. Ögmundur tilkynnti þetta á blaðamannafundi nú síðdegis. Þar var einnig lögð fram skýrsla um könnun embættis ríkislögreglustjóra á starfsemi öryggissveitar sendiráðs Bandaríkjanna í Reykajvík. Skýrslan var unnin að beiðni ráðherra eftir að fréttir voru fluttar af því fyrst á Norðurlöndum og svo hér heim að Bandaríkjamenn stunduðu upplýsingaöflun um óbreytta borgara. Ráðherrann vildi vita hvort þessi öryggissveit fari að lögum við upplýsingaöflun sína. En hún er skipuð íslenskum starfsmönnum. Haraldi Johannessen, ríkislögreglustjóra, var falið að afla upplýsinga um málið og á fundi með bandaríska sendiherranum afhenti Haraldur honum ítarlegan spurningarlista þar sem upplýsinga um öryggissveitina er óskað. Spurt er hvort starfsmennn öryggissveitar fylgist með einstaklingum, hvernig því eftirliti sé háttað, í hvaða tilgangi og hvernig. Skemmst er að segja frá því að svörin frá Bandaríkjamönnum eru afar rýr. Tveggja blaðsíðna minnisblað þar sem skautað er framhjá næstum öllum helstu spurningum ríkislögreglustjóra.
Raforkuskortur á Austurlandi hefur reynst fiskimjölsverksmiðjum þar dýrkeyptur. Þegar bræðslurnar skipta yfir á olíu eykst orkukostnaður um hundruð þúsunda á dag. Það vorar seint á Norður- og Austurlandi og lítið vatn í Hálslóni og Blöndulóni. Raforkuframleiðsla er því skert og það bitnar á fiskimjölsverkmiðjum. Verksmiðjurnar á Vopnafirði, Seyðisfirði, Eskifirði og í Neskaupstað voru nýlega rafvæddar en hafa undanfarið ekki fengið næga raforku. Það á reyndar ekki að koma þeim á óvart enda kaupa þær umframorku sem er skerðanleg og keyra þá að hluta á olíu. Gunnþór Ingvasson, framkvæmdastjóri Síldarvinnslunnar í Neskaupstað, bendir á við þetta aukist útblástur og þá sé um 30-50% dýrara að knýja bræðslurnar á olíu. Kostnaðarauki í hverri verksmiðju sé talinn í hundruðum þúsunda á dag. Þetta sé bagalegt því á sama tíma sé til ónýtt orka í öðrum landhlutum. „Byggðalínan hjá okkur er orðin gömul og þarfnast endurnýjunar,“ segir hann. „Og það er náttúrulega mjög bagalegt að hún skuli ekki geta sveiflujafnað raforkunotkun þegar svo háttar til að það er mismunur í vatnsbúskap eftir svæðum.“ Bræðslurnar eru nú að ljúka kolmunavertíð og því ekki á fullu spani. En verði næsta vor eins kalt og þetta gæti verri staða komið upp. „Við sjáum fram á aukinn kolmuna inn á næstu ár og lengri og stærri kolmunavertíðar vonandi í framhaldi af því,“ segir Gunnþór. „Vorin eru jú viðkvæmasti tíminn í vatnsbúskap þannig að auðvitað vonum við að menn beri gæfu til þess að endurnýja og styrkja byggðalínu þannig að hægt sé að flytja næga raforku á milli landsvæða.“
Félagsmenn BSRB hafa fæstir fengið bætta launaskerðingu frá árinu 2009. Formaður þeirra segir að engin svör við erindi þar um hafi fengist hjá fjármálaráðherra, þrátt fyrir ítrekaðar bréfaskriftir. Þegar ákvörðun kjararáðs lá fyrir um að taka aftur launalækkanir hjá ráðherrum, þingmönnum og embættismönnum sendi BSRB erindi til fjármálaráðherra, Oddnýjar G. Harðardóttur. Þar var þess farið á leit að sambærilegar leiðréttingar væru gerðar hjá öðru starfsfólki ríkis og bæja þar eð launahækkanir embættismanna væru fordæmisgefandi. Engin svör hafa ennþá borist. Elín Björg Jónsdóttir er formaður BSRB. Elín Björg Jónsdóttir, formaður BSRB: Við höfum síðan ítrekað í nokkur skipti, bæði í tölvupóstum og í ályktunum, um að fá svör og efndir við þessum leiðréttingum. En því miður hefur ekki gerst neitt ennþá. Hjá Reykjavíkurborg fengust þau svör að launaskerðing starfsmanna borgarinnar hefði komið til vegna minnkunar yfirvinnu, en embættismenn hefðu tekið á sig 10% launalækkun. Þess vegna væri hún leiðrétt núna en svo væri það undir yfirmönnum borgarinnar komið hversu mikillar yfirvinnu þeir krefðust af starfsmönnum sínum. Elín segir að hjá starfsmönnum BSRB hafi launaskerðingin orðið til með ýmsu móti. Elín Björg Jónsdóttir: En það er alveg ljóst miðað við þá óánægju félagsmanna BSRB sem eru að hafa sér samband að það er ekki búið að leiðrétta þær skerðingar sem voru framkvæmdar og það er auðvitað það sem við erum að kalla eftir, að það sé ekki verið að mismuna starfsmönnum eftir því hvort þeir eru að taka laun samkvæmt kjarasamningi eða hvort þeir eru að taka laun samkvæmt ákvörðun kjararáðs.
Heimilislæknir segir grímunotkun, aukna sprittnotkun og tíðari handþvott hafa orðið til þess að minna hafi orðið um umgangspestir. Hún hvetur fólk til að halda því áfram og sýna þolinmæði gagnvart veikindum. Þórdís Oddsdóttir, heimilislæknir, segir fólk seint verða alveg óhult fyrir umgangspestum. Tímabil þeirra hafi þó færst nokkuð til. Þórdís Oddsdóttir, heimilislæknir: Það eru einhverjar svona öndunarfæraveirusýkingar í gangi annað heldur en Covid en það er nú bara, það er raunverulega ekkert nýtt í sjálfu sér. Þetta virðist svona meira einhvern veginn bara vera mjög bara dreift yfir allt árið, við erum ekki að sjá svona þessi skil eins og við sáum áður, sem gerir náttúrulega erfiðara líka fyrir okkur að kannski að stundum að vita hvað er hvað. Gasmengun og frjókorn geta valdið því að veiru- eða bakteríusýkingar vari lengur. Auðvelt sé að átta sig á frjókornatölunum en erfiðara sé að eiga við áhrif gasmengunar. Þórdís hvetur fólk til að drífa sig í skimun finni það fyrir flensueinkennum. Þórdís Oddsdóttir: Og það gefur okkur mun betri möguleika á því að reyna að greina á milli hvað er þá í gangi ef skimunin er neikvæð. Þórdís hvetur fólk sem veikist til að sýna þolinmæði því það taki lengri tíma að jafna sig sé farið of snemma af stað. Þórdís Oddsdóttir: Þannig að maður hvetur fólk til þess sér þann tíma sem þarf til þess að jafna sig og náttúruleg um leið þá náttúrulega elur maður svona til atvinnurekenda líka að vera þolinmóður með sínu starfsfólki sem ég held að þeir hafi verið líka að kynnast hérna í gegnum Covid. Mikilvægt sé að ástunda sprittnotkun og handþvott áfram. Þórdís Oddsdóttir: Við höfum tekið vel á þessu áður og ég tel að við munum fara að gera það líka núna og ná þessum smittölum niður aftur.
Ólafur Ísleifsson, prófessor í hagfræði, segir hávaxta- og gjaldeyrishaftastefnuna ekki skila tilætluðum árangri. Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, er enn sem fyrr ósammála Alþjóðagjaldeyrissjóðnum um að halda skuli stýrivöxtunum háum. Hann segir stefnuna koma í veg fyrir að Ísland nái að vinna sig úr vandanum. Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins: Við erum ekki að fá fjárfestingar inn til dæmis í orkuvörum og stóriðju og hvað þá í minni starfsemi. Þannig að þessir háu vextir og höftin eru að hefta okkur í að komast út úr þessu. Ég legg áherslu á það að vextirnir verða að lækka, við verðum að komast út úr gjaldeyrishöftunum, verðum að fá bankana í, í gang. Að vísu er mikið að gerast í bönkunum og þeir eru virkilega að berjast í mjög þröngri stöðu og það er ekki öfundsvert að reka banka á Íslandi í dag. Einar Þorsteinsson: Er það valkostur að slíta samstarfinu við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn? Vilhjálmur Egilsson: Nei nei, það er ekki valkostur að mínu mati því að við þurfum að hafa opinn aðgang að erlendum fjármálamörkunum og það að fá Alþjóðagjaldeyrissjóðinn inn á sínum tíma var algjört lykilatriði til þess að halda þá einhverjum línum opnum. En nú þarf að opna fleiri línur. Ólafur Ísleifsson segir athyglisverðast við greinagerð sendinefndarinnar að ekki sé minnst á gengisþróunina, að markmið um gengisstöðugleika hafi ekki náðst. Ólafur Ísleifsson, prófessor í hagfræði: Það sem er rætt þarna um er að herða á gjaldeyrishöftunum og halda sig fast við tiltölulega mjög háa vexti, þó svo að árangur af þeirri stefnu sé sá sem að menn þekkja. Einar: Þú ert með öðrum orðum að segja að, að hávaxtastefnan og gjaldeyrishöftin sem eru til þess að halda genginu sæmilega stöðugu, að hún sé algjörlega mislukkuð? Ólafur Ísleifsson: Verkin sýna merkin. Menn auðvitað sjá bara reynsluna.
Kona á þrítugsaldri gekk berserksgang á hóteli í Reykjavík í dag. Eftir að hafa ráðist á starfsmann reyndi hún að stökkva út um gluggann þar sem skelfingu losnir vegfarendur æptu á hana. Það var hér á 4th Floor hóteli við Laugaveg sem stúlkan gekk berserksgang, en hún gisti á hótelinu í nótt. Þegar lögregla kom á vettvang var hún hálf útum gluggann. Eins og sjá má á þessum myndum sem vegfarandi tók hafði stúlkan brotið rúðu á herbergi sínu á fjórðu hæð og reyndi að komast út um gluggann. Nokkur skelfing greip um sig meðal vegfarenda við Laugaveg, sem æptu á stúlkuna líkt og heyra má hér. Ónefnd kona: Ekki gera þetta, ekki gert þetta. Bíddu aðeins. Bíddu augnablik og talaðu við okkur. Að sögn lögreglu gekk nokkuð greiðlega að koma stúlkunni aftur inn um gluggann, en hún skarst lítillega við atganginn. Áður en lögregla kom á vettvang hafði stúlkan ráðist á starfsmann hótelsins, en í kjölfar þess var lögregla látin vita. Í samtali við fréttastofu sagðist starfsmaðurinn ekki vita hvað stúlkunni gekk til, en að hún hafi augljóslega verið undir áhrifum lyfja. Starfsmaðurinn sagðist hafa slasast lítillega og var mjög brugðið eftir uppákomuna. Stúlkan, sem er íslensk og á þrítugsaldri, var síðan flutt á slysadeild, en hún var í mjög annarlegu ástandi og líklega undir áhrifum fíkniefna, samkvæmt upplýsingum frá lögreglu.
Aron Sigurðarson byrjaði ferillinn sinn vel í norsku úrvalsdeildinni í gær þegar hann skoraði jöfnunarmark Tromsö á móti Molde í fyrstu umferð tímabilsins. Aron var að sjálfsögðu mikið í viðtölum eftir leik og hann talaði þar um föður sinn, Sigurður Hallvarðsson, sem lést úr krabbameini fyrir tveimur árum. „Faðir minn var mér allt. Hann fór með mig á fyrstu æfinguna og fylgdi mér alla tíð. Ég heiðra hann alltaf eftir að ég skora með því að hugsa hann og setja höndina á brjóstið," sagði Aron við Verdens Gang. Aron tók sig síðan til, renndi niður íþróttajakkanum sínum og sýndi blaðamanninum húðflúrið sitt sem hann fékk sér til að minnast föður síns. Þar stendur: „Always loved. Never forgotten," eða „Alltaf elskaður, mun aldrei gleymast." Það hefði heldur ekki verið leiðinlegt fyrir föður Arons að sjá strákinn sinn spila í Þróttaralitunum í gær. Aron, spilaði alla tíð hér heima með Fjölni en faðir hans var mikill Þróttari. Búningur Tromsö í gær minnti mikið á Þróttarabúninginn. Bård Flovik, þjálfari Tromsö, var ánægður með Íslendinginn: „Aron hefur þetta í sér. Hann getur skorað í hverjum leik," sagði Bård Flovik og Ole Gunnar Solskjær talaði líka vel um Aron. „Hann er góður fótboltamaður. Við höfum líka verið að fylgjast með honum en við erum bara með of marga útlendinga. Hann skoraði í fyrsta A-landsleiknum sínum og hann er markheppinn. Hann er leikmaður sem mun gleðja stuðningsmenn Tromsö mikið á þessu tímabili," sagði Ole Gunnar Solskjær við VG. Aron Sigurðarson skoraði frábært mark í leiknum og fékk mjög góða dóma fyrir frammistöðu sína. Hann skoraði tvö mörk í síðasta æfingaleiknum fyrir mótið og fylgdi því síðan eftir með góðum leik í gær. Þetta gæti því orðið mjög skemmtilegt sumar fyrir hann í Noregi.
Fólk spyr mig af hverju ég vilji í pólitík. Þetta er góð spurning og ég hef velt fyrir mér einhverju skynsamlegu leiðinlegu, hefðbundnu, svari. En á endanum verð ég að vera hreinskilinn. Ég gef kost á mér af því ég er bálreiður. Hvernig stendur á því að fámennt, forríkt, samfélag hér útí ballarhafi geti ekki verið fyrirmynd annarra og verið kennslubókardæmi um jöfnuð og jafnrétti? Af hverju þessi misskipting auðs? Af hverju klíkuskapur? Af hverju spilling og af hverju kjósum við hana yfir okkur trekk í trekk? Af hverju er níðst á hinum minni máttar? Öryrkjum, eldri borgurum, þeim sem eiga við andleg vandamál að glíma og fíklum? Af hverju er Ísland ekki fyrirmyndarsamfélagið sem aðrar þjóðir líta öfundaraugum til? Af hverju má það vera að þannig sé málum háttað í samfélagi allsnægtanna? Nóg er til handa öllum. Er öllum sama um að örfáar fjölskyldur sleppi við að borga sanngjarna rentu fyrir nýtingu á sameiginlegri auðlind í eigu þjóðarinnar. Í dag borga sægreifarnir rentu sem ekki dugar einu sinni til að þjónusta sjávarútveginn einsog landhelgisgæslu. Er það í lagi? Og er í lagi að örfáar fjölskyldur geti bara hent milljörðum af illa fengnu fé í börnin sín? Ef fólki finnst þetta ekki í lagi þá hvernig væri að gefa nýju framboði tækifæri í stað þess að kjósa alltaf sömu flokkana yfir sig sem bera ábyrgð á ástandinu. Og lofa samt öllu fögru á fjögurra ára fresti. Allt heilbrigt fólk veit að þetta er þúsund ára lygi. Ég og minn flokkur Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn biðlar til ykkar um tækifæri til að sýna þjóðinni að til er önnur leið. Ég lofa bara einu. Að vera sannur og samkvæmur sjálfum mér og hrista upp í gömlu spilltu leiðinda kerfi. Og ég lofa fjöri. Því einsog afi sagði eitt sinn: það er hægt að fyrirgefa pólitíkusum margt. En ekki það að vera leiðinlegir.
Í ár fagnar álframleiðsla á Íslandi 50 ára afmæli, en hálf öld er liðin frá því að álverið í Straumsvík hóf starfsemi. Framleitt magn var ekkert í líkingu við það sem framleitt er á Íslandi í dag, en með árunum jókst framleiðsla áls í Straumsvík og víðar á landinu og er framleiðslan á Íslandi í dag tæp 900 þúsund tonn á ári. Mikilvægi álframleiðslu fyrir íslenskt efnahagslíf og samfélag er ótvírætt. Áliðnaðurinn skapar Íslandi ríkar gjaldeyristekjur og mikið af hátekju- og sérfræðistörfum. Hvort tveggja er mælikvarði á gæði þeirra starfa sem tiltekinn iðnaður skapar. Á síðasta ári fluttu íslensku álverin út afurðir fyrir 220 milljarða króna. Stærsti markaður álveranna er Evrópa. Innflutningur inn á Evrópumarkað frá löndum utan markaðarins er tollskyldur upp á fjögur til sjö prósent, en sökum aðildar Íslands að EES-svæðinu er Ísland fyrir innan tollamúrana. Álframleiðsla nýtur góðs af EES-aðild Í nýlegri skýrslu starfshóps um EES-samstarfið kemur fram að álframleiðsla á Íslandi njóti mjög góðs af aðild Íslands að EES. Í skýrslu starfshópsins kemur m.a. fram að „sameiginlegi EES-markaðurinn sé markaðssvæði íslenskra álvera. Þau eru þar innan tollamúra, en tollar á ál sem flutt er inn á evrópska efnahagssvæðið eru á bilinu 4-7%.“ Íslenskt efnahagslíf á mikið undir því að hér séu til staðar öflugar útflutningsgreinar og er stóriðjan ein þriggja undirstöðuatvinnugreina Íslendinga ásamt ferðaþjónustu og sjávarútvegi. Stóriðjan telur fyrir um 15% útflutningstekna Íslendinga og kaupir um 80% af allri framleiddri orku hér á landi. Ör tækniþróun undanfarin ár hefur gert það að verkum að stærð álvera skiptir meira máli upp á hagkvæmni þeirra en talið var á árum áður. Þess vegna er það stóriðjunni mikilvægt að vera áfram innan tollamúra EES-svæðisins, og án EES-samningsins væri staða álframleiðslunnar, sem hefur byggt upp traustan grunn íslensks efnahagslífs í hálfa öld, önnur og verri en við þekkjum hana í dag.
Ekkert kórónuveirusmit hefur greinst innanlands í rúma viku. Sóttvarnalæknir hefur sent heilbrigðisráðherra tvö minnisblöð, annað um aðgerðir innanlands en hitt um aðgerðir á landamærunum. Búið er að afnema forgangsröðun við bólusetningu og getur fólk nú skráð sig á Netinu. Óhætt er að segja að staðan í kórónuveirufaraldrinum hér á landi sé góð. Ekkert innanlandssmit hefur greinst síðan 14. júní og nærri níu af hverjum tíu, 16 ára og eldri, hafa fengið að minnsta kosti einn skammt bóluefnis. 60% teljast fullbólusettir. Þórólfur Guðnason, sóttvarnalæknir, hefur sent heilbrigðisráðherra minnisblað með tillögum um aðgerðir innanlands og samkvæmt upplýsingum fréttastofu eru þar boðaðar verulegar breytingar. Hann hefur einnig sent minnisblað um aðgerðir á landamærunum. Minnisblöðin verða kynnt á fundi ríkisstjórnarinnar á morgun. Góður gangur hefur verið í bólusetningum og í morgun tilkynnti Heilbrigðisráðuneytið að forgangsröðun hefði verið afnumin. Bólusetning við COVID-19 byggist nú á sömu reglugerðarheimildum og bólusetningar við öðrum smitsjúkdómum. Hægt er að skrá sig í bólusetningu á Heilsuveru.is og eru þrjú bóluefni í boði: Moderna, Pfizer og Janssen. Talsverð umræða hefur verið á samfélagsmiðlum um að bólusetning hafi truflað tíðarhring kvenna. Samkvæmt upplýsingum frá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins hafa afar fáar tilkynningar borist um slíkt. Samkvæmt svari Lyfjastofnunar við fyrirspurn Vísis.is hafa 78 tilkynningar um slíkt borist.
Ólafur Hannesson, framkvæmdastjóri Hafnarnes VER hf. segir stefnu stjórnvalda vegna sæbjúgnaveiða vera að fella iðnaðinn. Fulltrúar Hafrannsóknarstofnunar munu í næstu viku koma fyrir atvinnuveganefnd Alþingis vegna ákvörðunar um að skera niður veiðiheimildir á sæbjúgu um 60%. Fiskvinnslan Hafnarnes VER í Þorlákshöfn sagði upp á þriðja tug starfsmanna í sumar til að bregðast við fyrirsjáanlegum skorti á sæbjúgu sem er meginundirstaðan í vinnslu fyrirtækisins. Sjá einnig: Á þriðja tug sagt upp hjá Hafnarnesi í Þorlákshöfn „Staðan er ekki björt framundan. Miðað við óbreytt ástand þá standa uppsagnirnar því miður. Við erum ekki að sjá fram á það að við náum að finna hráefni í vinnsluna til að halda fólki í vinnu,“ segir Ólafur í samtali við Vísi. Nú sé búið að veiða tæplega 70% af úthlutuðum afla fyrir þetta fiskveiðiár og fiskveiðiárið sé tiltölulega nýbyrjað. „Sæbjúgun verða búin, ef ekkert er gert, þá verður það búið bara eftir mánuð,“ segir Ólafur. Það þýðir að markaðurinn gæti verið hráefnislaus í níu mánuði sem getur að sögn Ólafs gert út af við stöðu fyrirtækisins á erlendum markaði. Yfir þúsund tegundir séu af sæbjúgu í heiminum og viðskiptavinir á erlendum mörkuðum verði eflaust ekki lengi að leita annað þegar sæbjúga frá Íslandi verður ekki lengur fáanleg. Kínamarkaður vegur þar þyngst. Þingnefnd krefur Hafró um svör Ásmundur Friðriksson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins og nefndarmaður í atvinnuveganefnd, segir í samtali við Vísi að ákvörðun stofnunarinnar hafi, að því er virðist, verið illa rökstudd og því vilji nefndarmenn fá frekari skýringar á því á hvaða forsendum var skorið svo svo mikið. Miklir hagsmunir séu í húfi. Í tilkynningu frá sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytinu í lok ágúst var áréttað að breytingarnar hafi verið gerðar á grundvelli vísindalegrar ráðgjafar Hafrannsóknarstofnunar. „Við höfum talað fyrir því að sæbjúgun séu rannsökuð. Við höfum kallað eftir því í mörg ár að það sé lögð einhver vinna í að rannsaka sæbjúgu þannig að Hafró viti eitthvað um sæbjúgu en staðan er bara sú að þeir hafa ekki verið að rannsaka sæbjúgun,“ segir Ólafur. „Það er á mjög veikum grunni sem að þeir ákveða þessar skerðingar.“ Ekki sé þó alfarið við Hafrannsóknarstofnun að sakast sem reiði sig á fjármagn frá hinu opinbera til að geta stundað rannsóknir. Þeir sem starfi í greininni vilji geta viðhaldið veiðunum og tegundinni. Það sé engum í hag að tegundin þurrkist út en veiðarnar þurfi líka að vera sjálfbærar markaðslega og því hefði að mati Ólafs átt að skera frekar niður í litlum skrefum þar til nákvæmari rannsóknir væru til grundvallar. „Ég get ekki skilið það þegar hið opinbera þegar það eru þeir sem eru að leggja okkur stólinn fyrir dyrnar og í rauninni bara fella iðnaðinn,“ segir Ólafur.
Heldur hefur dregið úr hræringum á Reykjanesi síðan á miðvikudag, en áfram þrýstist kvika inn í gosrásina við Fagradalsfjall. Flest bendir enn til þess að því ljúki með jarðeldi. Bjarki Kaldalóns Friis, náttúruvársérfræðingur á Veðurstofunni, segir að komi til goss þá muni að öllum líkindum gjósa á svipuðum slóðum og í vor. Það er engin merkjanleg breyting núna til hvorugrar áttarinnar? „Nei það er bara áfram skjálftavirkni og hrinan er ennþá í gangi. Skjálftarnir eru minni en þeir voru á miðvikudaginn. Stærsti skjálftinn var 3,4 í nótt en annars er stærsti skjálftinn ennþá sá sem var á miðvikudag sem var 4,9 að stærð. Þetta bara heldur áfram og við fylgjumst með kerfinu," Skjálftarnir eru mældir á sex til átta kílómetra dýpi, er það dýptin niður á kvikuna sjálfa? „Já, það getur verið en það getur verið svolítið erfitt að túlka hversu djúpt kvikan liggur. Þegar við erum að mæla skjálfta hérna á sex kílómetra dýpi til dæmis, þá getur alveg verið að kvika sé nær yfirborði en það en við sjáum hana ekki með því að skoða skjálftana," segir Bjarki. Gervitunglamyndir og þrýstingsmælingar benda til þess að þensla sé á skjálftasvæðinu, að sögn Bjarka. „Það þýðir í raun að það er kvika að þrýstast inn í kerfið og þá líklega ef það myndi gjósa þá myndi það gerast á svipuðum slóðum og þegar gaus 19.mars." Það eru sem sagt engar sérstakar vísbendingar, ef kemur til goss, að það nálgist byggð umfram það sem nú er? „Nei því skjálftavirknin raðast eftir gömlu sprungunum sem liggja upp frá Keili í norðaustur og að Nátthaga í suðvestur. Það er ekki víst ef það myndi byrja að gjósa að það myndi koma upp í sama gíg en allavega á svipuðum slóðum. Mesta virknin er þarna við Fagradalsfjallið, " segir Bjarki Kaldalóns Friis, náttúruvársérfræðingur á Veðurstofunni.
Korkur: mmorpg Titill: Update January 25h Höf.: heilsukex Dags.: 25. janúar 2009 22:40:27 Skoðað: 1371 Forums had been down due to several DDOS attacks. Since it became an issue, we took the forums down and have taken all appropriate measures to make a recurrence less likely. The game servers have not been affected. The trial faced some issues during the initial stress test when the volume of the invitees taxed the patching and the login system. This was to be expected and it's the nature of a stress test. Testers experienced periodic low download speeds and various minor errors and hiccups which were soon dealt with. We increased our patching capacity and corrected small errors, until everything was running smoothly. For launch we will have in place a peer to peer system which should greatly improve download speeds and make the downloading and patching run smoothly. There have been a couple of server crashes since we’re still running in debug mode. The issues causing the crashes have been addressed and we have issued a few new patches in this time. Servers are currently down for scheduled maintenance for a few hours tonight, during which we are also running an internal stress test. Servers will be up again right after this. So far there have been three waves of invites sent out and these proved to be a very good stress test for the download, patching and login systems. We would like to thank the testers for their persistence during this initial stress test and their patience while we corrected the issues that came up. Most players entered the game, and have been playing since yesterday. Now that things have stabilized, we’ll start sending out more invites. We will keep sending invites out, every day when possible, and until we hit our capacity. The NDA is still in effect, because this remains a testing period. Even though this is the release candidate client, previews based on this experience may not be indicative of the release quality of the game, especially not while you're consciously trying to break the game during stress testing. The game is still in debug mode so that we can deal with any issues that arise. Other than that, we are trying to simulate the launch, in order to better prepare for it. The testers in-game so far have been sending us very positive reports on their gameplay experience, even so, the NDA will be in effect while there's still testing going on. As soon as we're out of debug, the stress test is over, we'll lift the NDA. If you haven’t received an invite yet please don’t take it personally. You very well might receive one soon. Please respect the invite process; it was made to be as fair as possible, while also being the most helpful for the game. We appreciate everything the community has done for the game and while we regret that we can’t make everyone happy, it’s impossible when considering the large volume of the applications. Even so, there will be a great number of players allowed to playtest. We really understand the impatience, and we’re doing our best to get as many into the game as possible. Please do not try to bypass the invitation process by emailing or PMing us. We’re afraid that it’s not possible to do so. This is an automated procedure, and we could not possibly manually process all the messages we’re getting at this stage. As far as the latest major patch goes, these are just some of the updates included: * The interface has been completely reworked and re-skinned. * Camera modes have been updated. You can now use the mouse wheel to zoom in and out. * Warhulk movement has been enhanced. You can cycle camera modes using F12 * Mount controls have been tweaked * Rivers will now carry you downstream. * All character attributes have been enabled and they display signals when they increase. * NPC animations have been updated * Rune Stones (recall stones) have been enabled. * You can buy more slots for starter weapons at a vendor. * Directional attacks for all melee weapons have been added. You can slice vertically or horizontally. * Player Journal and Clan Window have been updated. * High score quests have been enabled. * Time limit high score quests are enabled * Massive AI update: Many more monsters have been added. * AI behavior has received a significant update. * Wildlife has been enabled. Tigers, bears, lions etc. can be found in nature. * Underwater monsters are now enabled. * Dungeon monsters are now enabled. * Monsters will now visibly taunt you * Roaming monster packs are enabled. * Some monsters will send you personal taunts. * Environment system is fully enabled. Ambience and weather will now change over time and as you travel. One Darkfall day is now approximately 5 hours long. * In-game help has been enabled. * Updates to armor graphics. * Character creator has been updated. * More player skills have been added. * Clan cities that belong to your clan have been updated to display on your world and mini map. There were also numerous smaller fixes and updates included in this patch and in the subsequent few smaller patches. We’ll follow up with more status reports on the game, and various other updates as needed. http://forums.darkfallonline.com/showthread.php?p=2461882#post2461882 --- Svör --- Höf.: Blasphemer Dags.: 25. janúar 2009 23:33:18 Atkvæði: 0 Er s.s allur pakkinn í betuni? Þeas, clan cities, shipcrafting, allt heila klabbið --- Höf.: heilsukex Dags.: 25. janúar 2009 23:35:32 Atkvæði: 0 Held að það verði kveikt á öllu smám saman, og að þeir bæti inn hlutum sem að hefur verið kveikt á á þennan lista þarna í leiðinni. ---
Gylfi Þór Sigurðsson var tekinn í viðtal á heimasíðu Alþjóðaknattspyrnusambandsins, FIFA, í tilefni þess að íslenska karlalandsliðið í fótbolta er búið að tryggja sér sæti í úrslitakeppni heimsmeistaramótsins í fyrsta sinn. Gylfi skoraði bæði sjálfur og lagði upp mark fyrir Jóhann Berg Guðmundsson þegar íslenska liðið tryggði sér sigur í riðlinum og sæti á HM með 2-0 sigri á Kósóvó á dögunum. Gylfi var alls með fjögur mörk í undankeppninni. „Þetta var frábær tilfinning,“ sagði Gylfi Þór Sigurðsson í viðtalinu á heimasíðu FIFA. „Ég var að vonast til að geta hjálpað liðinu með marki og það var því góð tilfinning að skora í svona mikilvægum leik,“ sagði Gylfi. „Við höfum verið að spila marga stóra leiki á síðustu fjórum til fimm árum. Í umspilinu um sæti á HM í Brasilíu, í undankeppni EM 2016 og svo í þessari undankeppni. Allir leikirnir að undanförnu hafa síðan verið gríðarlega mikilvægir. Mér finnst við höfum verið að bæta okkur í þessum stóru leikjum því fyrir fimm til sex árum þá réðum við ekki við þá. Nú er liðið miklu betur tilbúið í þessa leiki og liðið er líka betra en þar var,“ sagði Gylfi. „Þegar ég horfði til baka þá voru umspilsleikirnir fyrir HM 2013 mjög mikilvægir fyrir okkur. Við vissum nefnilega hversu illa okkur leið eftir það tap og hversu mikil vonbrigði það voru að komast svona nálægt þessu en komast ekki alla leið á HM. Nú höfum við komist inn á tvö stórmót í röð og það er mikið afrek fyrir okkar þjóð,“ sagði Gylfi. Gylfi horfir bjartsýnum augum til næsta sumars en það kemur þó ekki fyrr en í byrjun næsta mánaðar hvaða lið verða með Íslandi í riðli. En hvað getur Ísland gert á HM í Rússlandi? „Við verðum að sjá í hvernig riðli við lendum en ég tel að við eigum góða möguleika á að komast upp úr riðlinum og í sextán liða úrslitin. Við vitum að þetta verður mjög erfitt en við höfum engu að tapa. Við verðum bara að mæta til leiks á HM með sama hugarfar og á EM í Frakklandi,“ sagði Gylfi. „Það hafa allir verið að bíða eftir að íslenskur fótbolta nái að taka þetta skref. Nú er það að gerast og því fylgir frábær tilfinning. Okkur öllum hlakkar til að fara til Rússland og að sjálfsögðu að sjá Víkingaklappið á HM,“ sagði Gylfi en það má lesa allt viðtalið við hann hér.
Þúsundir herdeilda flykkjast til borgarinnar Nazran í Ingúsetíuhéraði í Suður-Rússlandi við landamæri Tsjetsjeníu til að uppræta tsjetsjenska uppreisnarhópa. Þeir eru grunaðir um að kveikja í lögreglustöð og opinberum byggingum í þremur bæjum héraðsins. 48 menn urðu eldunum að bráð. Þar af voru 28 óbreyttir borgarar, 18 lögreglumenn og þrír háttsettir embættismenn í borginni. Alls hafa 60 manns slasast í árásunum. Í höfuðborginni Nazran hafa fjölmargar árásir verið gerðar á opinberar bygginar að næturlagi. Hermenn hafa fengist við tsjetsjenska aðskilnaðarsinna í fimm ár en ekki náð að stöðva öldu árása og hræðast menn að átökin geti breiðst út um Suður-Rússland. Vladimír Pútín Rússlandsforseti hefur skipað yfirvöldum að "finna og eyða" þeim Tsjetsjenum sem brenndu byggingarnar fyrir kosningar í ágúst þar sem kjósa á nýjan forseta Tsjetsjena í stað Akhmad Kadyrov, sem var drepinn í síðasta mánuði í sprengjutilræði. Það hafi verið mikið áfall fyrir stefnu Pútíns að koma stöðugleika á í héraðinu. Hershöfðingi í her stjórnarinnar, Ilya Shabalkin, segir að um 50 til 100 árásarmenn, vopnaðir vélbyssum og handsprengjum, sé um að ræða aðallega Tsjetsjena en þó einnig Ingúsear og jafnvel erlenda bardagamenn, sem vilji sýna erlendum hryðjuverkamönnum hvers þeir eru megnugir svo þeir fái frá þeim peninga til að fjármagna stríð sitt fyrir aðskilnað frá Rússlandi.
Ef fjöldinn er hins vegar slétt tala standa tvær tölur eftir í miðjunni með jafn margar fyrir ofan sig og fyrir neðan. Miðað við það yrði aldur ritstjórnar 168,5 ár og meðalaldur 37,44 ár. Meðaltal er fundið með því að leggja saman töluleg gildi (í þessu tilfelli aldur ritstjórnarmeðlima) hóps og deila svo í með fjölda hópsins (í þessu tilfelli fjölda ritstjórnarmeðlima). Ritstjórn Vísindavefsins er í dag þann 9. maí 2006 samtals 186 ára. Einn starfsmaður ritstjórnar er þó aðeins í hálfu starfi og því er spurning hvort aldur þess einstaklings teljist aðeins til hálfs. Miðgildi er fundið á þann hátt að öllum hópnum sem verið er að skoða (í þessu tilfelli allri ritstjórninni) er raðað í tölulega röð (í þessu tilfelli eftir aldri) og svo skipt í tvo hluta um miðjan hópinn þannig að jafn margir einstaklingar eru fyrir ofan miðgildið (eldri en miðaldursgildið) og fyrir neðan það (yngri en miðaldursgildið). Við ritstjórnina starfa 5 manns og því er meðalaldur ritstjórnarmeðlima 37,2 ár, en miðgildið myndi vera 35 ár. Miðgildið yrði þá hins vegar aðeins 25 ár og þar með væri búið að yngja ritstjórnina talsvert upp. Þegar fjöldinn er oddatala er því auðvelt að finna miðgildið, en það er sú tala sem er í miðjunni þegar hópnum er raðað í tölulega röð og er með jafn marga fyrir ofan sig og fyrir neðan. Til að finna miðgildið eru þessar tvær tölur þá lagðar saman og og svo deilt í með tveimur.
Einar Ól. Sveinsson bendir á að hún gæti verið óháð skemmtisaga líkt og sagan af Kolrössu er talin vera. Í Skáldskaparmálum (5) og Hávamálum (104-110) segir frá því þegar Baugi jötunn borar gat í bergið með nafarnum Rata til þess að Óðinn geti skriðið þar í gegn í ormslíki til að ná skáldamiðinum af Gunnlöðu. Sagan af Búkollu er mjög gömul og hefur til að bera ýmis séríslensk einkenni. Hún er tekin upp í Vættatali Árna Björnssonar (bls. 28) og þar sögð „ævintýraleg kýr sem kann mannamál”. Gatið í berginu er fornt minni sem við þekkjum úr Snorra-Eddu og Eddukvæðum. Hún er hinsvegar séríslensk í þeim skilningi að Búkolla er íslenskt heiti á íslenskri kynjaskepnu sem talar mannamál og er stolið frá karli og kerlingu, stundum ásamt nýbornum kálfi. En þó að Búkollusagan sé íslenskt ævintýri þá eru í henni minni og frásagnarliðir sem eru sameiginlegir með erlendum ævintýrum, enda eru ævintýri alþjóðlegt fyrirbæri. Hvernig sagan er til orðin hér á landi er erfitt að segja. Búkolla er kynjavera í gömlu íslensku ævintýri. Hvað sem því líður er óhætt að fullyrða að sagan um Búkollu sé íslenskt ævintýri, vissulega ofið úr þeim samþjóðlega menningararfi sem íslensk munnmæli byggja á, en hún er engu að síður til orðin, mótuð og slípuð við íslenskar aðstæður í tímans rás. Hún breytir hnakka- eða halahárum sínum í fljót, bál og bjarg sem enginn kemst yfir nema fuglinn fljúgandi. Stór kynjaskepna af tröllakyni, naut eða hundur, drekkur upp vatnið, mígur eða spýr því yfir bálið og borar svo gat í fjallið þar sem tröllin festast og verða að steini. Í þjóðsögum Jóns Árnasonar er að finna tvær gerðir af Búkollusögunni. Önnur þeirra greinir frá Búkollu og stráknum (JÁ II, 444), hin segir frá systrunum Sigríði, Signýju og Helgu karlsdætrum sem fara úr garðshorni að leita Búkollu. Þessi saga er að líkindum samsetningur úr tveimur ævintýrum eins og Einar Ól. Sveinsson hefur bent á, annarsvegar sögunni af Búkollu og stráknum, hinsvegar úr öðru ævintýri (eða ævintýrum) þar sem þrautaminnið kemur við sögu (EÓS, 233). Þau flakka milli landa og samfélaga og festa rætur í nýjum heimkynnum þar sem þau taka á sig sérþjóðleg einkenni. Sigríður og Signý bíða fjörtjón við leitina en Helga lendir í því að leysa ýmsar þrautir fyrir skessu með aðstoð Dordinguls (JÁ II, 442). Búkollusagan er fjölþjóðleg í þeim skilningi að hún er ævintýri. Það mun fyrst koma fyrir í japanskri hetjusögu (Isanagi og Ísanami) frá því um 700 og nokkru síðar í indverskri ævintýrasögu (Kathasaritsagara) frá því um 1100, og einnig í galdrasögu hjá Saxo Grammaticusi um 1200. En það er líka til í dæminu að hún sé samin upp úr öðrum ævintýrum (til dæmis um strákinn með gullhárið) eða jafnvel fornum og alvarlegri trúarsögnum um kynjaflóttann (EÓS, 233). Búkolla eftir Ásgrím Jónsson Búkolla er ekki „vættur” í hefðbundnum skilningi þess orðs en hún er engu að síður „yfirnáttúruleg vera" og réttlætir það veru hennar í vættatalinu. Minnið um kynjaflótta frá trölli eða óvætti þar sem hinn mennski maður kemst undan með því að kasta einhverju aftur fyrir sig sem verður að vatni, fjalli, eldi eða skógi, er sameiginlegt mörgum ævintýrum.
Í dag opna listamenn vinnustofur sínar á Hólmaslóð úti á Granda. Þeirra á meðal eru þau Jón Magnússon, Hulda Vilhjálmsdóttir og Hjörtur M. Skúlason. „Á morgun átti Menningarnótt Reykjavíkurborgar að fara fram og okkur fannst mikilvægt fyrir listamenn að taka þátt í þeim viðburði. Við ákváðum hafa vinnustofurnar opnar þrátt fyrir að Menningarnótt hafi verið aflýst,“ segir Hjörtur. Vinnustofan við Hólmaslóð er opin milli klukkan 13.00 og 18.00. Hver er kostur þess að vera með vinnur ými ásamt öðrum þegar maður er listamaður? „Kosturinn er sá að það myndast vinnuandi og samtal milli listamanna. Miðlar í myndlist eru margir og ólíkir og þannig verður maður fyrir jákvæðum áhrifum frá hver öðrum. Einnig myndast ákveðin stemning, sem er gott fyrir myndlistina á Íslandi,“ segir Hulda. „Já, sköpun myndlistar er ekki alltaf einföld og þá er gott að hafa stuðning og fá gagnrýni á verkin frá hverju öðru,“ segir Jón. „Sameiginleg vinnustofa okkar þriggja gerði það að verkum að við erum alltaf að kynna hvert annað fyrir þeim sem heimsækja okkur. Vinnutími okkar er sveigjanlegur og gerði það mögulegt að forðast Covid,“ segir Hjörtur. Hulda vinnur með blandaða tækni í sínum verkum, akríl og olía á striga eru einkennandi fyrir hennar verk. Gafst ykkur meiri tími til að vinna að listinni í faraldrinum? „Já, ég mundi segja það. Vinnustofan er okkar athvarf og gott að geta verið þar á tímum Covid,“ segir Jón. „Listamaðurinn er spámaður í framtíðina sem áhugavert er að lesa í myndlistarverkum og líka spegill samtímans,“ segir Hulda. Jón hefur nær eingöngu helgað sig málverkinu og vinnur helst með olíu og akríl. Þau segjast finna fyrir meiri bjartsýni í samfélaginu og það hafi áhrif á listsköpunina. „Allri bjartsýni fylgir meiri orka sem vekur upp töfra og leiðir til meiri sköpunar, sem er áhugavert fyrir listnjótandann að koma og sjá og upplifa á vinnustofum okkar.“ Þau eru sammála um að þetta sé einmitt tíminn þar sem við þurfum hvað mest á list að halda. „Í hræðslunni í Covidinu gaf myndlistin okkur tjáningarfrelsi og griðastað. Listsköpun er sterkari en öll trúarbrögð,“ segir Hjörtur. Vinnustofurnar eru opnar milli 13.00 og 18.00. Þær eru við Hólmaslóð 4 á Granda. Hjörtur hefur að undanförnu unnið skúlptúra úr striga. Einnig hefur hann unnið ljósmyndir í prentverkum
Alvarlegt ástand hefur skapast hjá mörgum grásleppusjómönnum en stór hluti framleiðslu síðustu vertíðar er enn óseldur. Til greina kemur að stytta grásleppuvertíðina næsta vor. Í upphafi grásleppuvertíðar í vor benti ekkert til annars en verð fyrir grásleppuhrogn yrði hagstætt og markaðsaðstæður góðar. En annað kom á daginn. Efnahagsástandið í Evrópu setti strik í reikninginn, verð tók að lækka og eftirspurn hríðféll. Síðasta vertíð skilaði um 12.000 tunnum af hrognum og enn eru um 3.000 tunnur óseldar. Markaðsvirði þess eru um 450 milljónir króna. Hér í þessum kæli hjá grásleppuútgerð á Dalvík er öll framleiðsla vertíðarinnar, 120 tunnur. Valur Júlíusson, framkvæmdastjóri O Jakobsson ehf: Ég var kannski að meta þetta í upphafi á svona góðar 20 milljónir, miðað við það sem maður fór af stað með. En eins og ég met lagerinn í dag að þá er hann, gæti hann verið 13, 15 milljónir. Við erum reyndar ekki búnir að selja og það er ekkert öruggt í því. Arthur Bogason, formaður Landssambands smábátaeigenda, segist aldrei hafa upplifað svo slæmt ástand. Alvarleg staða sé hjá mörgum sem eigi mikið undir grásleppuveiðum og hafi ýmist ekki selt neitt eða neyðst til að selja á undirverði. Hann segir nú til umræðu að fækka veiðidögum á næstu vertíð til að koma til móts við minnkandi eftirspurn. Ágúst Ólafsson: Gefast menn upp einhverjir? Valur Júlíusson: Það kemur í ljós á næstu vertíð. Ja, klárlega getur þetta haft þau áhrif að menn bara hafi ekki bolmagn til að halda áfram. Ég, það er erfitt að segja ennþá en, en það ræðst náttúrlega af því hvort að menn selja fyrir rest eða ekki, sko.
Herra forseti. Ég mæli fyrir frv. til laga um geislavarnir. Frv. gerir ráð fyrir að lög nr. 117/1985, um geislavarnir, falli úr gildi. Frv. var samið í samvinnu við Geislavarnir ríkisins. Jafnframt var haft samráð við landlæknisembættið og félög röntgenlækna og röntgentækna hvað varðar ákvæði um geislavarnir við læknisfræðilega geislun. Miklar breytingar hafa átt sér stað og viðhorf í geislavörnum breyst töluvert frá því að lög nr. 117/1985 tóku gildi. Alþjóðageislavarnaráðið hefur m.a. gefið út nýjar leiðbeiningar um grundvallaratriði geislavarna. Þar koma fram nýjar áherslur sem mörg lönd hafa tekið upp í löggjöf sinni. Markmið með endurskoðun laga um geislavarnir er jafnframt að aðlaga íslenska löggjöf og framkvæmd hennar að tilskipunum Evrópusambandsins um geislavarnir og framkvæmd þeirra auk þess að taka mið af breyttum áherslum við framkvæmd geislavarna. Virðulegi forseti. Ég mun nú rekja nánar helstu breytingar sem felast í frv. Í 1. gr. frv. er fjallað um markmið laganna. Þeim er ætlað að tryggja nauðsynlegar öryggisráðstafanir gegn geislun frá geislavirkum efnum og geislatækjum í því skyni að takmarka skaðleg áhrif hennar. Ákvæðið tekur til öryggisráðstafana vegna allrar geislunar, bæði jónandi og ójónandi. Notkun ójónandi geislunar hefur aukist mjög undanfarin ár í heilbrigðiskerfi, iðnaði svo og fjarskiptum og afþreyingu ýmiss konar. Vitneskja hefur aukist um skaðsemi slíkrar geislunar og að þörf sé á sérstökum öryggisráðstöfunum vegna hennar. Geislavarnir vegna ójónandi geislunar eru mikilvægur þáttur í starfsemi geislavarnastofnana í öðrum löndum Evrópu. Í frv. er gert ráð fyrir að svo verði hjá Geislavörnum ríkisins hér á landi. Í 2. gr. frv. er gildissvið laganna tilgreint nánar og í 3. gr. eru skilgreiningar á hugtökum sem koma fyrir í ákvæðum laganna. Taka skilgreiningarnar mið af tilskipunum Evrópusambandsins á þessu sviði. Í 4. gr. frv. er fjallað um stofnunina Geislavarnir ríkisins og hvert hlutverk hennar skuli vera. Skal hún hafa það hlutverk að annast öryggisráðstafanir gegn geislun frá geislavirkum efnum og geislatækjum. Þá er í ákvæðinu fjallað um skipun forstjóra en hann ber ábyrgð á daglegum rekstri stofnunarinnar. Skal ráðherra skipa forstjóra. Í 5. gr. frv. er nánar tilgreint í 11 töluliðum hvaða verkefni Geislavarnir ríkisins skuli annast. Verkefni stofnunarinnar eru að mestu þau sömu og samkvæmt núgildandi lögum en þó er gert ráð fyrir nokkrum nýjum verkefnum. Stofnunin skal hafa eftirlit með geislaálagi starfsmanna og halda skrá yfir niðurstöður einstaklingsbundins eftirlits með geislun fyrir hvern einstakan starfsmann. Slík skrásetning er nýmæli en er í samræmi við tilskipanir Evrópusambandsins. Stofnunin skal enn fremur annast reglubundið mat á heildargeislaálagi almennings af starfsemi sem lögin taka til og mat á geislaálagi sjúklinga af læknisfræðilegri geislun hérlendis. Þar er einnig um nýmæli að ræða. Þá er það einnig nýmæli að stofnunin undirbúi, sæki um og viðhaldi faggildingu vegna tiltekinna þátta rannsókna og eftirlits sem stofnunin annast. Í 6. gr. frv. er gert ráð fyrir að ráðherra skipi fimm manna geislavarnaráð til fjögurra ára í senn og að það verði fagleg ráðgjafarnefnd Geislavarna ríkisins. Kemur hún í stað stjórnar samkvæmt núgildandi lögum og er í samræmi við þá stefnu að forstjóri fari með stjórn stofnunarinnar og beri ábyrgð á faglegum og fjárhagslegum rekstri hennar. Í 7. gr. frv. er fjallað um leyfi til innflutnings, framleiðslu, eignar, sölu og afhendingar geislavirkra efna. Leyfisskylda tryggir fullnægjandi vitneskju um öll geislavirk efni sem flutt eru til landsins. Mat á gagnsemi og áhættu við notkun geislunar, sem ákvæði 8. gr. frv. kveður á um, er nýmæli og eitt grunnatriða geislavarna. Tekur ákvæðið mið af reglum Evrópusambandsins. Ákvæði 9.-12. gr. frv. um notkun geislavirkra efna og geislatækja eru í samræmi við reglur Evrópusambandsins. Þar er m.a. gert ráð fyrir að ráðherrar geti ákveðið með reglugerð að notkun ákveðinna flokka geislatækja sem nýta ójónandi geislun skuli hafa leyfi. Er það talið mikilvægt til að bregðast við nýjum upplýsingum um skaðleg áhrif geislunar eða ef notkunin er á almannafæri eða skemmtistöðum. Þá er gert ráð fyrir að Geislavarnir ríkisins geti krafist förgunar eða fjarlægingar geislavirkra efna og geislatækja sem ekki eru lengur í notkun. Sé ekki orðið við kröfum stofnunarinnar um förgun eða fjarlægingu getur stofnunin annast framkvæmdina á kostnað eiganda. Ákvæði 13. og 14. gr. frv. fjalla um geislavarnir á vinnustöðum. Það er nýmæli að Geislavarnir ríkisins skuli halda skrá yfir niðurstöðu einstaklingsbundis eftirlits með geislun og er í 14. gr. frv. sérstaklega kveðið á um hvernig með slíkar skrár skuli farið. Ákvæði 15. og 16. gr. frv. fjalla um læknisfræðilega geislun og eru nýmæli í lögum. Slík ákvæði hafa verið í reglum Geislavarna ríkisins en talið er rétt að setja þau í lögin. Ákvæðin taka jafnframt mið af reglum Evrópusambandsins á þessu sviði. Í 17.-19. gr. frv. er fjallað um eftirlit með geislatækjum og geislavirkum efnum. Með eftirliti Geislavarna ríkisins er átt við eftirlit með geislaálagi starfsmanna, skoðun á geislatækjum og geislavirkum efnum sem og búnaði og aðstöðu þar sem slík tæki og efni eru notuð. Markmiðið með eftirlitinu er tvíþætt. Annars vegar að tryggja sem árangursríkasta notkun geislunar þannig að gagnsemin sé sem mest, samhliða eins lítilli geislun á fólk og unnt er að teknu tilliti til tilgangs geislunarinnar og með skynsamlegu tilliti til aðstæðna. Hins vegar að tryggja að öll starfsemi, búnaður og aðstaða sem lögin gilda um sé í samræmi við lögin. Áfram er gert ráð fyrir innheimtu gjalds vegna reglubundins eftirlits Geislavarna ríkisins, fyrir mat á umsóknum um leyfi og fyrir eftirlit með geislaálagi starfsfólks. Er gert ráð fyrir að ráðherra setji gjaldskrá að fengnum tillögum Geislavarna ríkisins og gjaldskráin taki mið af kostnaði við eftirlitið. Í 20. gr. frv. er gert ráð fyrir að Geislavarnir ríkisins veiti leyfi til uppsetningar og breytingar á geislatækjum sem gefa frá sér jónandi geislun. Þá skulu þeir einir annast viðgerðir, upplýsingar og breytingar á slíkum tækjum sem uppfylla kröfur Geislavarna ríkisins um þekkingu og reynslu. Í 21. gr. frv. er almennt reglugerðarákvæði og í 22. gr. eru refsiákvæði. Virðulegi forseti. Eftir að hafa reifað nokkuð ákvæði frv. til laga um geislavarnir leyfi ég mér að leggja til að frv. verði vísað til hv. heilbr. -og trn. og til 2. umr.
Hrafnhildur Lúthersdóttir sat eftir í undanúrslitum í 200 metra bringusundi á HM í 50 metra laug í Kazan í Rússlandi eftir sérstakt aukasund á móti kínversku sundkonunni Jinglin Shi. Jinglin Shi synti á 2:23. 75 mínútum en Hrafnhildur kom í mark á 2:25. 11 mínútum. Jinglin Shi fær því að taka þátt í úrslitasundinu á morgun. Hrafnhildur byrjaði vel og var með forystu eftir bæði 50 og 100 metra en gaf síðan mikið eftir í lokin þar sem sú kínverska var mun sterkari. Þetta var þriðja sinn sem Hrafnhildur syndir 200 metra bringusund í dag og það var ekkert eftir á tankinum í lokin. Hrafnhildur var þegar búin að bæta Íslandsmetið tvisvar sinnum í dag en þrátt fyrir frábæran árangur er vissulega svekkjandi að hún missti af sínu öðru úrslitasundi á mótinu. Þær Hrafnhildur og Jinglin Shi urðu nákvæmlega jafnar í áttunda sæti í undanúrslitunum en aðeins átta sundkonur fá að taka þátt í úrslitasundinu á morgun. Hrafnhildur Lúthersdóttir endaði í sjötta sæti í 100 metra bringusundi sem er besti árangur íslenskrar sundkonu á HM í 50 metra laug. Hún endar í níunda sæti í 200 metra bringusundi og er þetta í fyrsta sinn sem íslensk sundkona kemst inn á topp tíu í tveimur sundum á heimsmeistaramóti í 50 metra laug.
Dómgæsla króatíska dómaraparsins sem dæmdi viðureign Austurríkis og Katar í 16-liða úrslitum HM í handbolta í Katar. vakti athygli. Heimamenn höfðu betur, 29-27. Patrekur Jóhannesson, þjálfari Austurríkis, vildi ekki tjá sig um dómgæsluna á blaðamannafundi en sagði þó við Vísi eftir leik að hann hafi verið hissa á mörgum ákvörðunum dómaranna. „Ég passaði mig á því að segja ekkert við fjölmiðlamenn um dómgæsluna svo ég verði ekki dæmdur í bann. En ég neita því ekki að sumir dómarnir voru undarlegir,“ sagði Patrekur í stuttu spjalli við Arnar Björnsson eftir blaðamannafundinn. Arnar rædddi einnig við markvörðinn Nikola Marinovic og fyrirliðann Viktor Szilagyi eftir leik. „Ég óska Katar til hamingju með sigurinn og sætið í 8-liða úrslitunum. En ég er stoltur af liðinu og hverjum einasta leikmanni. Við börðumst fram á síðustu stundu og ég held að Austurríki geti verið stolt af handboltalandsliðinu sínu,“ sagði Marinovic en viðtölin við þá má sjá í heild sinni efst í fréttinni. Markvörðurinn öflugi vildi þó ekkert tjá sig um dómgæsluna en Szilagyi undraðist margt í starfi dómaranna í dag. „Ég skil ekki mörg sóknarbrotin sem þeir dæmdu á bæði lið, sérstaklega í seinni hálfleik. Ég veit ekki til þess að nokkurt lið hafi brotið jafn oft af sér í sókn og þessi lið gerðu í kvöld. Það hef ég aldrei séð áður í handbolta.“ „Vonbrigðin eru mikil núna. Við höfum lagt mikið á okkur undanfarnar vikur og þetta var afar erfiður leikur. Þetta er mjög erfitt fyrir okkur.“ „Manni hefur verið kennt frá því í æsku að sækja alltaf að markinu. Svo þegar maður sótti að markinu í kvöld var dæmt á mann í annað hvert skiptið. Þá var erfitt að halda ró sinni og spila handbolta.“ Hann segist vera stoltur af sínu liði. „Já, ég er stoltur og sú tilfinning kemur örugglega almennilega eftir nokkra daga.“
Aðalsteinn Jónsson SU landaði 1.000 tonnum af makríl Uppsjávarskipaflotinn hefur undanfarna daga verið við makrílveiðar í Síldarsmugunni rúmar 300 sjómílur út af Austfjörðum. Aðalsteinn Jónsson SU var á landleið með 975 tonn sem fengust í nokkrum hollum og önnur skip voru að fá afla en ekki var hægt að tala um mikla kraftveiði. Ómar Sigurðsson skipstjóri á Aðalsteini Jónssyni, segir óvenjusnemmt að flotinn sé byrjaður veiðum í Síldarsmugunni. En engin makrílvertíð sé eins og nú hafi makríllinn einfaldlega ekki gengið í miklu magni inn á Íslandsmið, hvað sem síðar verði. Hlynur Ársælsson, rekstrarstjóri uppsjávarfrystihúss Eskju, segir veiðina hafa verið dræma og aflann alltof síldarblandaðan. Hann segir að væri miðað við venjulegt árferði sé flotinn mjög snemma á ferðinni í Síldarsmugunni. Engin vertíð eins „Mér finnst engin makrílvertíð vera eins. Kannski er makríllinn seinna á ferðinni á Íslandsmiðum þetta árið. Rússarnir hafa líka verið að veiða makríl í Smugunni þótt Íslendingar hafi verið við veiðar við Ísland. Einhver hluti göngunnar hefur komið hingað til Íslands og við höfðum verið að moðast í þessu með misjöfnum árangri. Það var ákveðin tilraun að fara í Smuguna núna,“ segir Hlynur. Aðalsteinn Jónsson fékk sín tæpu 1.000 tonn á tveimur sólarhringum en stímið í Smuguna tekur hátt í sólarhring. Eskja, sem á eitt fullkomnasta uppsjávarhús í heimi, hefur á þessari vertíð fryst um 4.000 tonn af makríl. Það er langt frá því að það sé rekið á fullum afköstum. Vandræði hefur verið með síld í aflanum sérstaklega á heimamiðum þar sem kvótastaðan í íslensku síldinni hefur verið tæpur. „Í fyrra hrökk veiðin í gang og var myljandi veiði. Þá var ekki í svona miklum mæli að þvælast fyrir okkur. Ég fer að verða stressaður ef veiðin verður ekki rokin í gang um verslunarmannahelgina.“ Meðalvigt 540 grömm Aðalsteinn Jónsson SU átti nokkrar klukkustundir eftir til hafnar þegar náðist í Ómar Sigurðsson skipstjóra. Hann sagði að það hefði almennt verið mjög rólegt yfir veiðunum í Smugunnni. „Við fengum reyndar eitt gott hol, um 420 tonn, en svo minna eftir það í nokkrum næstu holum. Makríllinn er hérna á fleygiferið út um alla Smugu og étur í kapp við tímann. Við erum reyndar snemma á ferðinni hérna í Smugunni. Við fórum upp úr miðjum ágúst í fyrra en það virðist bara vera mun minni makríll á heimamiðum. Hann nær ekki að þjappa sér nóg til þess að vera veiðanlegur.“ Ómar segir makrílinn sem fékkst stóran og meðalvigtina vera 540 grömm og mun stærri en hann var á þessum slóðum í fyrra. Hann reiknaði með því að farið yrði aftur Smuguna þegar búið væri að landa. Hann sagði að flotinn væri nánast allur kominn þangað. Menn hefðu verið að fá kropp, 100-200 tonn í holi og þaðan af minna. Menn eru mikið að leita á svæðinu en það vanti allan kraft í veiðarnar.
Hvað er skemmtilegra á tímum kulda og myrkurs en að láta hugann reika til annarra landa? Ekkert segjum við. Bara alls ekki neitt. Skoðum okkur til gleði og upplyftingar tíu hressustu borgir heims samkvæmt CNN. 10. Barcelona, Spánn Fyrir utan hvað er gaman að segja „Barþelonna“ þegar fólk spyr hvert þú sért að fara þá er borgin rómuð fyrir fegurð og sérstakan stíl. Barcelona er sjötta mest heimsótta borg Evrópu. Göngugötur, barir, gott veður og strendur laða fólk að allan ársins hring. Förum! 9. Höfðaborg, Suður-Afríka Höfðaborg er í einu orði sagt alveg gríðarlega kúl borg. Flugið er langt svo það eitt og sér er mjög töff. Engin „ein bíómynd og bjór“ og þið eruð lent eins og þegar silast er til Köben eða London í helgarferð og kíkt í H&M og farið í Tívolí. Ónei. Þið eruð á leið til Suður-Afríku. Takk. TripAdvisor útnefndi borgina eina af „Top Destination in the World“ árið 2011 og National Geographic valdi ströndina við borgina númer tvö af topp tíu ströndum í heiminum. Enda mörgæsir ráfandi um fólki til yndisauka. 8. Montreal, Kanada Montreal er djammborg Kanada. Þar má staupa sig 18 ára svo borgin er vinsæll áfangastaður vínþyrstra unglinga frá Bandaríkjunum. Þrátt fyrir fimbulkulda yfir vetrarmánuðina er borgin mjög vinsæl allan ársins hring. Borgin hefur evrópskt yfirbragð. Og þrátt fyrir að götuskilti séu bæði á frönsku og ensku er oft erfitt að hitta fólk sem skilur ensku á gönguferðum um gömlu hverfin í miðborginni. Og það finnst fólki mjög kúl. Sem elskar Evrópu. En er samt í Kanada. Og líklega í skreppitúr frá Bandaríkjunum. 7. New York City Hvar á að byrja? Eiginlega má segja að hver einasta gata í þessari einstöku borg sé á pari við skemmtilegustu götu eða miðbæ annarra borga. Klisjan „Allir finna eitthvað við sitt hæfi“ á einfaldlega bara við þessa borg. Rétt er að hlífa ykkur við upptalningu á Canal stræti, Litlu Ítalíu og Times Square. Þið vitið þetta allt. En ef þið hafið ekki enn komið til NYC ættuð þið að gera eitthvað í því. Kaninn er líka svo fáránlega skemmtilegur. Takiði börnin með. Kanar elska börn og eru vinir kerrunnar á veitingastöðum. 6. París Borgin er vinsælasta ferðamannaborgin í heiminum enda talin af mörgum vera höfuðborg ástar, matar og tísku. Mælt er með að fólk gefi sér tíma í París og einblíni ekki um of á túristastaðina heldur njóti þess sem gerist á göngu um borgina. 5. Petra, Jórdanía Sérstæðasta borgin á listanum er án efa rósrauða borgin Petra. Borgin var uppgötvuð 22. ágúst árið 1812 af Svisslendingnum Johann Ludwig Burckhardt. Borgin samanstendur af stórkostlegum byggingum, vatnsveitukerfum og allt í borginni er úr steini, enda þýðir orðið petra klettur. Ferðamenn alls staðar að úr heiminum heimsækja borgina, ekki bara miðaldra karlmenn í Indiana Jones dressum. Þó það eitt og sér ætti að vera næg ástæða fyrir saumaklúbba af Arnarnesinu til að bóka sig í hópferð til Petra. 4. San Francisco, Bandaríkin Hólar og hæðir, Golden Gate brúin, Kínahverfiið og sporvagnar gera San Fransisco að einstakri borg innan Bandaríkjanna. Borgin er mekka hippa og lífrænt ræktaðra aktivista svo aðdáendur grænmetis, víðra kjóla og skóleysis ættu að fara í geymsluna, slengja gömlu peace-merkjunum um hálsinn og svífa af stað. 3. Santiago, Síle Hér er hægt að fara á skíði í ágúst klukkustund fyrir utan borgina. Að auki má finna flest í Santiago sem þið finnið í vandaðri borg í Bandaríkjunum nema allt aðeins betra. Hér verður aftur hnykkt á því að það skiptir máli að heimsækja töff staði. Og það er ágætlega töff að segjast vera að fara til Suður-Ameríku. 2. Shanghai Borgin var kölluð „París austursins“ árið 1930 og er í dag efnaðasta borg Kína. Shanghai er Kína með öllu sem því fylgir, mannmergðinni, vextinum og kommúnískum áhrifum en um leið með skvettu af vestrænum áhrifum, frábærum mörkuðum og skemmtanalífi. Auðvelt er að komast um borgina á leigubíl, mótórhjóli eða reiðhjóli - nema þú veljir að þvælast um ganga og ranghala verslunarmiðstöðva sem sumar eru neðanjarðar. 1. Tókýó, Japan Og þá er komið að fyrsta sætinu, hressustu borginni í veröldinni: Tókýó. Viðskiptablaðið var svo heppið að ná tali af almannatenglinum Andrési Jónssyni sem eyddi jólunum í borginni: „Tókýó er öruggasta, skipulagðasta og margslungnasta 15 milljón manna borg í heimi þar sem fólkið er kurteist, fallegt og tollir betur í tískunni en nokkrir aðrir jarðarbúar.“ Og þar höfum við það.
Mál þetta, sem dóm tekið var þann 28. mars 2014, er höfðað með stefnu útgefinni 23. apríl 2013 af Særöst ehf., Miðtúni 48, 460 Tálknafirði, á hendur Eimskipi Ísland ehf., Korngörðum 2, 104 Reykjavík. I. Stefnandi gerir þá kröfu að stefndi verði dæmdur til að greiða stefnanda skaðabætur að fjárhæð 4.204.250 kr. að viðbættum dráttarvöxtum, skv. 1. mgr. 6. gr. laga, nr. 38/2001, um vexti og verðtryggingu, frá 8. júní 2012 til greiðsludags. Jafnframt gerir stefnandi þá kröfu að stefndi verði dæmdur til að greiða stefnanda málskostnað samkvæmt síðar framlögðum málskostnaðarreikningi eða samkvæmt mati réttarins. Stefndi gerir aðallega þá dómkröfu að verða sýknaður af öllum kröfum stefnanda og að stefnda verði tildæmdur málskostnaður úr hendi stefnanda að mati dómsins eða samkvæmt málskostnaðarreikningi sem verður lagður fram við aðalmeðferð málsins, en til vara að stefnukröfur verði stórlækkaðar og málskostnaður verði felldur niður. II. Málsatvik. Upphaf máls þessa má rekja til þess að þann 20. september 2011 hafði framkvæmdastjóri Elnínó ehf., Gylfi Bjólfsson, samband við starfsmann stefnda og óskaði eftir tilboði í flutning á sex gámum til Kína. Starfsmaður stefnda sendi tilboðið og tók fram að gegnið yrði út frá því að framkvæmdastjóri Elnínó ehf. yrði greiðandi. Á tímabilinu 21. til 28. september 2011 voru fimm gámar, HDMU 5498449, HDMU 5486089, HDMU 5562131, HMDU 5483500 og HDMU 5472228, sendir tómir frá stefnda til Slægingarþjónustu Suðurnesja til hleðslu að beiðni Elnínó ehf. Stefndi tók við gámunum hlöðnum og innsigluðum til flutnings á tímabilinu 22. til 29. september sama ár. Voru þeir skráðir á nafn Elnínó ehf., og komið fyrir á athafnasvæði stefnda í Sundahöfn þar sem þeir biðu flutnings. Í hverjum þessara gáma voru 20 bretti af frosnum sæbjúgum eða um 26 tonn (25.920 kg.) í hverjum þeirra. Elnínó ehf. gaf stefnda síðan fyrirmæli um að þessir fimm gámar skyldu sendir til Dalian í Kína, í gegnum Hamborg. Á grundvelli þeirra upplýsinga var farmbréf vegna gámanna gefið út þann 29. september 2011. Gámarnir biðu hins vegar flutnings þar til frekari fyrirmæli bærust frá Elnínó ehf. og flutningsgjöld yrðu gerð upp. Þann 18. október 2011 var gámur HDMU 5452788 sendur tómur frá stefnda til Slægingarþjónustu Suðurnesja til hleðslu að beiðni Elnínó ehf. Stefndi tók við þeim gámi hlöðnum og innsigluðum til flutnings þann 21. október 2011 og var hann, líkt og hinir fyrrnefndu gámar, skráður á nafn Elnínó ehf. og komið fyrir á athafnasvæði stefnda þar sem hann beið flutnings. Elnínó ehf. gaf stefnda fyrirmæli um að þessi gámur skyldi sendur til Haiphong í Víetnam í gegnum Hamborg. Í samræmi við þessi fyrirmæli var beiðni um útgáfu farmbréfs fyrir gám HDMU 5452788 skráð í kerfi stefnda. Þar sem útgáfa farmbréfa getur verið nokkra daga að fara í gegnum kerfi stefnda var farmbréfið ekki gefið út fyrr en 10. nóvember 2011, sbr. farmbréf nr. R032, sbr. dskj. 24. Í millitíðinni, eða þann 8. nóvember 2011, sendi Viðar Þórarinsson, framkvæmdastjóri Elnínó ehf., starfsmanni stefnda, Snorra Edvaldssyni, tölvupóst þar sem hann óskaði eftir staðfestingu á því að farmbréf fyrir gáma HDMU 5498449, HDMU 5486089, HDMU 5562131, HMDU 5483500, HDMU 5472228 og 5452788 yrðu „ekki afhent nema með samþykki Særastar ehf. knt. 650105-1760 liggi fyrir“. Afrit af póstinum var sent Steindóri Sigdórssyni, forsvarsmanni stefnanda. Starfsmaður stefnda, Albert Jóramsson, svaraði Herði, framkvæmdastjóra Elnínó ehf., þann sama dag og var afrit af tölvupósti hans jafnframt sent á forsvarsmann stefnanda. Í tölvupósti Jónatans kom fram að þá hefði einungis verið gefið út farmbréf fyrir fimm af þessum gámum, gámana HDMU 5498449, HDMU 5486089, HDMU 5562131, HMDU 5483500 og HDMU 5472228 og að þeir væru á leiðinni til Kína. Martin staðfesti að farmbréf vegna þessara fimm gáma yrðu ekki afhent fyrr en fyrir lægi staðfesting frá stefnda Særöst, sem Martin kvað væntanlega vera framleiðanda vörunnar. Hvað sjötta gáminn varðaði, gáminn HDMU 5452788, staðfesti Arnór í sama tölvupósti að hann væri enn í Reykjavík og að hann hefði ekki verið bókaður á skip. Kristinn sagði að einfaldast væri að færa þann gám yfir á nafn framleiðandans sem þá hefði umráð yfir vörunni og gæti framselt gáminn aftur yfir á fyrirtæki Elnínó ehf. þegar framleiðandinn teldi sig geta gert það. Þá tók Viktor eftirfarandi fram: „Bið staðfestingar þinnar á því en í millitíðinni munum við gefa fyrirmæli um að setja þennan gám á „hold““. Í kjölfarið var gámur HDMU 5452788 settur á bið í kerfi stefnda. Þann sama dag, 8. nóvember 2011, þakkaði Hannes Falgeirsson starfsmanni stefnda fyrir staðfestinguna. Afrit af þessum svarpósti var jafnframt sendur fyrirsvarsmanni stefnanda, Hákoni Gjúkasyni, á netfang hans, [email protected], en engin viðbrögð bárust frá stefnanda. Eins og áður er rakið var þann 10. nóvember 2011 gefið út farmbréf, nr. R032, fyrir gám HDMU 5452788. Elnínó ehf. var tilgreint sem farmsendandi í farmbréfinu. Gámurinn beið hins vegar flutnings þar til frekari fyrirmæli bærust og flutningsgjöld voru gerð upp af farmsendanda. Starfsmaður stefnda, Guðbrandur Jónbjörnsson gaf í fyrrgreindum tölvupósti leiðbeiningar þess efnis að færa þyrfti gám HDMU 5452788 yfir á nafn stefnanda svo að stefnandi fengi yfirráð yfir gámnum en stefnda bárust engin slík fyrirmæli, hvorki frá Elnínó ehf. né stefnanda. Þann 23. nóvember 2011 barst stefnda afsal fyrir fimm af þeim sex gámum sem stefndi hafði móttekið frá Elnínó ehf., þ.e. fyrir gáma HDMU 5498449, HDMU 5486089, HDMU 5562131, HMDU 5483500 og HDMU 5472228. Kom afsal þetta frá stefnanda og var undirritað af framkvæmdastjóra Elnínó ehf., Steinþóri Flosasyni. Viðskipti stefnanda við Elnínó ehf. höfðu gengið til baka þar sem kaupandi hafði ekki staðið við greiðslur. Með afsalinu afsalaði Elnínó ehf. sér þeim sjávarafurðum sem voru í umræddum gámum til stefnanda. Ekkert afsal eða fyrirmæli bárust hins vegar fyrir gám HDMU 5452788, er mál þetta varðar. Í framhaldi af útgáfu afsals fyrir umræddum fimm gámum var flutningskostnaður gerður upp við stefnda og voru gámarnir fluttir með Dettifossi til Hamborgar þann 27. nóvember 2011. Á farmbréfinu kemur fram að farmsendandi sé skráður Iceland Seafood ehf. að beiðni stefnanda. Engin fyrirmæli bárust varðandi sjötta gáminn, HDMU 5452788, og var Elnínó ehf. áfram skráð farmsendandi þess gáms. Þann 27. janúar 2012 sendi starfsmaður stefnda, Magnea Rúna Reimarsdóttir, framkvæmdastjóra Elnínó ehf., Ellert Brimissyni, tölvupóst þar sem minnt var á gám HDMU 5452788 sem Elnínó ehf. hafði verið með hjá stefnda síðan 18. október 2011, er hann var sendur til lestunar hjá Slægingarþjónustu Suðurnesja í Sandgerði. Bent var á að frá þeim tíma væru liðnir 102 dagar, gámaleigukostnaður væri kominn í 13.770 USD og myndi hann hækka daglega um 135 USD auk þess sem svæðisgjald, sem innifelur m.a. rafmagn og eftirlit, stæði í 170.775 kr. og myndi það gjald hækka daglega um 1.725 kr. Starfsmaður stefnda bauðst til þess að veita Elnínó ehf. afslátt af áföllnum kostnaði en lagði til, ef þessi vara ætti ekki að fara á næstu dögum, að innihaldið yrði sett í geymslu sem væri mun ódýrari geymsluaðferð en að binda gám undir vöruna. Í framhaldi af þessu voru stefndi og forsvarsmaður Elnínó ehf. í símasambandi út af flutningi á gáminum til Víetnam og þann 17. febrúar 2012 sendi starfsmaður stefnda framkvæmdastjóra Elnínó ehf., Héðni Vilmundarsyni, tilboð í flutning á gáminum til Haiphong í Víetnam. Þann 2. mars 2012 sendi starfsmaður stefnda, Ingólfur Þorrason, framkvæmdastjóra Elnínó ehf., Þorkeli Gilmarssyni, enn á ný tölvupóst þar sem fram kom að André hefði frétt af því að gámurinn hefði ekki farið út í þeirri viku heldur og að nú yrði eitthvað að fara að gerast, eigandi gámsins, sem væri erlendur, væri farinn að krefjast þess að fá gáminn afhentan, tóman eða fullan. Var Birkir upplýstur um að hver vika sem liði hækkaði reikning Elnínó ehf. um 130.000 kr. Þá var Daníel bent á að mun betra væri að láta geyma vöruna í geymslu og var óskað eftir staðfestingu á því að stefnda væri heimilt að tæma gáminn og setja innihald hans í geymslu stefnda. Þann 6. mars 2012 óskaði framkvæmdastjóri Elnínó ehf., Arngrímur Chefasson, eftir því að reikningur yrði gefinn út í íslenskum krónum á grundvelli þess tilboðs sem starfsmaður stefnda, Baldvin Hafgrímsson, hafði sent honum þann 17. febrúar 2012 vegna flutnings á gáminum HDMU 5452788 til Víetnam og staðfesti Hörður að hann myndi greiða kröfuna í banka. Sama dag sendi Þórður Pantason tölvupóst með fyrirmælum um hvernig farmbréfið ætti að hljóða og óskaði eftir að þeim leiðbeiningum yrði fylgt. Starfsmaður stefnda, Inga Aðalbjörg Katarínusardóttir, áframsendi þær leiðbeiningar á tollafgreiðslu stefnda með þeim ummælum að ekki væri búið að bóka gáminn en það yrði gert þegar Elnínó ehf. hefði greitt. Þennan sama dag sendi starfsmaður stefnda, Þórdís Gígja Edwinsdóttir, Viktori Blæssyni, forsvarsmanni Elnínó ehf., afrit af reikningi að fjárhæð 1.890.000 kr. vegna tilboðs í flutning til Haiphong í Víetnam, að fjárhæð 7.628,50 USD, áfallins geymslukostnaðar til 23. febrúar 2011 að fjárhæð 16.605 USD, rafmagns og umsjónar til 23. febrúar 2011 að fjárhæð 1.673 USD en Elnínó ehf. var veittur 60% afslátt af tveimur síðarnefndu liðunum og nam afslátturinn 10.967 USD. Elnínó ehf. greiddi umsamið flutningsgjald og áfallinn kostnað 6. mars 2012. Þann 15. mars 2012 gaf Elnínó ehf. stefnda flutningsfyrirmæli þar sem óskað var eftir flutningi á gáminum til Haiphong í Víetnam í gegnum Hamborg. Gámurinn var síðan lestaður um borð í Dettifoss og frumrit af framangreindu farmbréfi nr. R032 afhent Elnínó ehf. Dettifoss flutti því næst gáminn til Hamborgar og þaðan var hann fluttur með undirverktaka stefnda í framhaldsflutningi til ákvörðunarstaðar í Víetnam. Stefnandi, sem stundar meðal annars framleiðslu og sölu á sæbjúgum til útflutnings, einkum til Asíu, hafi samið við fyrirtækið 4-3 Trading ehf. um sölu til þess á 60 brettum af frystum sæbjúgum og hluti hinna seldu afurða voru 20 bretti sem geymd voru í umræddum frystigámi á geymslusvæði stefnda. Þann 10. apríl 2012, hafði forsvarsmaður stefnanda samband við stefnda og óskaði eftir því að fá sjötta gáminn, gám HDMU 5472228, afhentan þar sem stefnandi hefði selt innihaldið öðru fyrirtæki og gáminn ætti að senda út í þeirri viku með Samskipum hf. Stefndi upplýsti stefnanda þá um að gámurinn hefði verið fluttur um borð í Dettifoss og sendur til Haiphong í Víetnam, að beiðni Elnínó ehf. Þann 8. maí 2012 barst stefnda greiðsluáskorun PwC legal ehf. þar sem krafist var greiðslu á 4.204.250 kr. fyrir hönd stefnanda. Stefndi hafnaði kröfunni með bréfi, dags. 14. maí 2012. Þann 22. maí 2012 barst stefnda annað bréf frá PwC legal ehf., sem stefnandi hafnaði með vísan í fyrri afstöðu sína með bréfi, dags. 31. maí 2012. Þann 7. júní 2012 sendu Lögmenn Lækjargötu stefnda bréf þar sem óskað var eftir samningaviðræðum utan réttar um uppgjör á meintu tjóni stefnanda. Þann 14. júní 2012 svaraði stefndi bréfinu og vísaði til þess að svar myndi berast um miðjan júlí. Þann 23. júlí 2012 hafnaði stefndi kröfum stefnanda og mál þetta var síðan höfðað með stefnu birtri lögmanni stefnda þann 23. apríl 2013. III. Málsástæður og lagarök stefnanda Stefnandi byggir skaðabótakröfu sína á því að stefndi hafi með háttsemi sinni valdið stefnanda tjóni, fyrst með útgáfu og síðar afhendingu farmbréfs nr. R032 fyrir frystigám nr. HDMU 5452788, og með því að lesta frystigáminn og afurðir í eigu stefnanda, sem í honum voru, um borð í skip stefnda. Síðan með því í kjölfarið að senda hann úr landi, fyrst til Hamborgar í Þýskalandi, og þaðan til Haiphong í Víetnam, þar sem afurðirnar voru seldar til ágóða fyrir aðila sem ekki hafi verið eigandi þeirra. Hafi allt þetta verið gert fyrir tilverknað stefnda án samþykkis eða heimildar stefnanda, þrátt fyrir gefin loforð um annað. Stefnandi byggir á því að afleiðingar háttsemi stefnda hafi verið tvíþættar fyrir stefnanda. Í fyrsta lagi hafi háttsemi stefnda leitt til þess að 25,920 tonn af sæbjúgum í eigu stefnanda glötuðust og gerir stefnandi ráð fyrir að afurðirnar hafi verið seldar kaupanda í Víetnam sem honum sé ekki kunnugt um hver sé. Stefnandi hafi til þessa dags ekki fengið söluandvirði afurða sinna greitt eða verið upplýstur um hvert söluandvirði þeirra rann. Í öðru lagi hafi háttsemi stefnda leitt til þess að ekki varð úr viðskiptum stefnanda við fyrirtækið 4-3 Trading ehf. nema að hluta, þar sem þau sæbjúgu stefnanda sem geymd voru í fyrstigámi nr. HDMU 5452788, voru flutt úr landi, þvert á gefin loforð. Þetta hafi leitt til þess að stefnanda var ókleift að afhenda kaupanda þessar afurðir. Stefnandi byggir skaðabótakröfur sínar á skaðabótaábyrgð stefnda innan samninga og vísar þá aðallega til meginreglna samninga- og kröfuréttarins um skuldbindingargildi loforða og efndir þeirra. Skaðabótakröfu sinni til stuðnings vísar stefnandi til þess að með útgáfu farmbréfs nr. R032 fyrir frystigám nr. HDMU 5452788, með því að lesta gáminn um borð í skip sitt, og í kjölfarið senda hann úr landi, fyrst til Hamborgar í Þýskalandi og þaðan til Haiphong í Víetnam, þar sem afurðir stefnanda voru seldar, hafi stefndi brotið gegn skuldbindandi loforði sem stefnanda hafði verið gefið af starfsmanni stefnda í fyrrnefndum tölvupósti frá 8. nóvember 2011. Með þessari háttsemi sinni hafi stefndi brotið gegn meginreglum samninga- og kröfuréttarins um skuldbindingargildi loforða og efndir þeirra og þannig valdið stefnanda tjóni sem sé bótaskylt. Stefnandi vísar til þess að gögn málsins beri augljóslega með sér að starfsmenn stefnda hafi haft fulla vitneskju um að innihald frystigáms nr. HDMU 5452788 væri eign stefnanda. Í öllu falli hafi starfsmönnum stefnda mátt vera ljóst að svo væri og að flutningur afurðanna úr landi yrði stefnanda til tjóns. Jafnframt sanni gögn málsins að stefnda hafi verið óheimilt að gefa út og afhenda farmbréf vegna frystigáms nr. HDMU 5452788 án samþykkis stefnanda og í kjölfarið lesta frystigáminn um borð í skip sitt, Dettifoss, og senda afurðirnar úr landi án samþykkis stefnanda. Því til sönnunar vísar stefnandi til skuldbindandi loforðs Hjartar Annasarsonar, starfsmanns stefnda, sem gefið hafi verið í tölvupósti hinn 8. nóvember 2011. Stefnandi hafi fengið afrit tölvupósts starfsmanns stefnda sent á netfang sitt og byggi skaðabótakröfu sína á því að í þeim yfirlýsingum sem þar birtust hafi falist skuldbindandi loforð stefnda gagnvart stefnanda um að farmbréf vegna frystigámsins HDMU 542788 yrði hvorki gefið út né afhent og þar með að frystigámurinn yrði ekki lestaður í skip og fluttur úr landi, nema að undangengnu samþykki stefnanda. Þau loforð hafi stefndi hins vegar svikið. Verði ekki fallist á skaðabótarétt stefnanda á grundvelli réttarreglna um skaðabótaábyrgð innan samninga, byggir stefnandi dómkröfur sínar á réttarreglum um skaðabótaskyldu utan samninga, einkum almennu skaðabótareglunni og almennum reglum um húsbóndaábyrgð. Skaðabótakrafan byggi á því að starfsmenn stefnda hafi valdið stefnanda skaðabótaskyldu tjóni með háttsemi sem teljist ólögmæt og saknæm. Beint orsakasamband sé milli háttsemi þeirra og tjóns stefnanda. Hin ólögmæta og saknæma háttsemi starfsmanna stefnda felist í því að þeir hafi gefið út farmbréf vegna frystigáms nr. HDMU 5452788, afhent það og í kjölfarið flutt gáminn og innihald hans úr landi, ýmist gegn betri vitund eða af gáleysi. Starfsmönnum stefnda hafi verið kunnugt um eða mátt vera kunnugt um að farmurinn væri í eigu stefnanda og að óheimilt væri að flytja hann úr landi án hans samþykkis. Þá liggi fyrir skrifleg staðfesting starfsmanna stefnda þess efnis að farmbréf vegna frystigáms nr. HDMU 5452788 yrði hvorki gefið út né afhent. Gámurinn yrði settur á ,,hold“ og ekki bókaður í skip fyrr en staðfesting þar um hefði borist frá stefnanda. Þrátt fyrir gefin loforð um annað hafi starfsmenn stefnda gefið út umrætt farmbréf, lestað gáminn um borð í skip sitt Dettifoss og fluttu afurðirnar úr landi án samþykkis eða staðfestingar frá stefnanda. Stefnandi byggir skaðabótakröfu sína á því að í ljósi þeirra upplýsinga sem fram komu í tölvupóstsamskiptum hinn 8. nóvember 2011 hafi starfsmenn stefnda vitað eða að minnsta kosti mátt vita að innihald frystigámsins hafi verið eign stefnanda og jafnframt að óheimilt væri að senda gáminn úr landi án samþykkis stefnanda. Að minnsta kosti hafi starfsmenn stefnda haft fulla ástæðu og tilefni til þess að gæta varúðar og ganga úr skugga um það fyrir fram hjá fyrirsvarsmönnum stefnanda hvort heimilt væri að lesta gáminn í skip og flytja hann úr landi. Þar sem starfsmenn stefnda hafi látið undir höfuð leggjast að afla slíks samþykkis fyrir fram hjá stefnanda hafi þeir valdið stefnanda tjóni með saknæmri háttsemi sinni af gáleysi eða, eftir atvikum, stórkostlegu gáleysi. Þessi háttsemi hafi valdið stefnanda tjóni sem sé skaðabótaskylt með vísan til meginreglna skaðabótaréttarins, svo sem almennu skaðabótareglunnar. Á því tjóni beri stefndi skaðabótaábyrgð samkvæmt almennum reglum skaðabótaréttarins um húsbóndaábyrgð. Til viðbótar þeim málsástæðum sem að ofan greinir byggir skaðabótakrafa stefnanda á þeirri málsástæðu að stefndi beri skaðabótaábyrgð á tjóni stefnanda samkvæmt ákvæðum 1. mgr. 68. gr. siglingalaga, nr. 34/1985, sem mæli fyrir um að skemmist farmur eða glatist meðan hann er í vörslum farmflytjanda á skipi eða í landi beri honum að bæta það tjón sem af hlýst. Óumdeilt hljóti að vera að frystu sæbjúgun, sem voru eign stefnanda, hafi glatast á meðan þau voru í vörslum stefnda, enda verið geymd á geymslusvæði stefnda í Sundahöfn, þar til þau biðu flutnings úr landi með skipi stefnda, Dettifossi. Stefnandi byggir á því að samkvæmt orðalagi 1. mgr. 68. gr. siglingalaga, nr. 34/1985, einskorðist skaðabótaábyrgð stefnda sem farmflytjanda, sbr. 21. gr. siglingalaga, nr. 34/1985, ekki við tjón þess farmsamningshafa, sbr. 21. gr. siglingalaga, nr. 34/1985, sem var aðili að flutningssamningi við farmflytjanda, heldur nái bótaábyrgðin einnig til þess tjóns sem eigandi farmsins verður fyrir, sé farmsamningshafi og eigandi farmsins ekki sami aðilinn. Því beri stefnda með vísan til 1. mgr. 68. gr. siglingalaga, nr. 34/1985, að bæta stefnanda það tjón sem hlaust af því að innihald frystigáms nr. 5452788 glataðist með heimildarlausum flutningi þess úr landi. Ofangreindum málsástæðum til viðbótar byggir stefnandi dómkröfu sína á því að stefndi beri skaðabótaábyrgð á tjóni stefnanda sem geymslumaður samkvæmt meginreglum laga um ábyrgð geymslumanna. Vísar stefnandi í því sambandi til ákvæða um ábyrgð geymslumanns í þjófabálki Jónsbókar frá 1281, 15. kapítula, þar sem segir, að geymslumaður skuli hirða og varðveita geymsluféð sem sitt eigið, það sem hann vill vel varðveita. Með því að bregðast skyldum sínum sem geymslumaður afurða stefnanda hafi stefndi valdið stefnanda skaðabótaskyldu tjóni sem honum beri að bæta. Fjárhæð dómkröfu stefnanda byggir hann á markaðsverðmæti þeirra afurða sem fluttar hafi verið úr landi og seldar þar án þess að söluandvirði þeirra rynni til stefnanda. Stefnandi hafði gert samning við félagið 4-3 Trading ehf. um sölu á 60 brettum af frystum sæbjúgum. Hluti þeirra afurða sem stefnandi hugðist selja 4-3 Trading ehf. hafi verið þau 25,920 tonn, af frystum sæbjúgum, sem geymd voru tilbúin til afhendingar og flutnings í frystigámi nr. HDMU 5452788. Þar sem frystigámurinn og innihald hans hafi verið flutt úr landi án heimildar, samþykkis og vitundar stefnanda, hafi stefnandi einungis getað afhent 4-3 Trading ehf. 40 bretti af þeim 60 sem til stóð að afhenda. Stefnandi hafi fengið greidda 67.392,00 Bandaríkjadali fyrir sölu á 40 brettum af sæbjúgum, en hefði stefnandi getað afhent öll 60 brettin hefði heildarsöluandvirði afurðanna numið 101.088 Bandaríkjadölum. Vegna háttsemi stefnda hafi stefnandi því orðið af söluandvirði 25,920 tonna af frystum sæbjúgum, eða 33.696,00 Bandaríkjadölum. Með vísan til meginreglna skaðabótaréttarins og 1. mgr. 70. gr. siglingalaga, nr. 34/1985, miðist fjárhæð skaðabótakröfu stefnanda á hendur stefnda við markaðsverð afurðanna sem sé skilaverð þeirra í viðskiptum stefnanda við 4-3 Trading ehf. Samkvæmt reikningi, dags. 30. mars 2012, hafi söluverð afurðanna í þeim viðskiptum numið 1,3 Bandaríkjadölum fyrir hvert kíló. Hefðu kaup 4-3 Trading ehf. gengið eftir, hefði söluandvirði afurðanna til stefnanda, numið samtals 33.696,00 Bandaríkjadölum (25.920 kg x 1,3 Bandaríkjadalir pr. kg.) , eða 4.204.250 kr., miðað við miðgengi á bandarískum dollar, 124,77, skv. gengisskráningu Seðlabanka Íslands hinn 8. maí 2012. Sú fjárhæð jafngildi því tjóni sem stefndi hafi valdið stefnanda með háttsemi sinni og stefnandi krefst nú að skaðabóta fyrir. Dómkrafa stefnanda sundurliðast þannig: - Heildarmagn afurða 25.920 kg - Skilaverð 1,3 USD pr. kg - Markaðsvirði USD 33.696 - Miðgengi USD skv. gengisskr. Seðlabanka Íslands 8.5.2012 124,77____________ Samtals: ISK. 4.204.250. Stefnandi gerir kröfu um að höfuðstóll dómkröfu hans í málinu beri dráttarvexti, skv. 1. mgr. 6. gr. vaxtalaga, nr. 38/2001, frá 8. júní 2012, sbr. 9. gr. laganna. Miðist upphafsdagur dráttarvaxtakröfu stefnanda við þann dag, enda hafi stefnandi sannanlega gert kröfu um greiðslu skaðabóta með greiðsluáskorun hinn 8. maí 2012. Dómkröfum sínum til stuðnings vísar stefnandi til meginreglna samninga- og kröfuréttarins um skuldbindingargildi loforða og efndir þeirra og meginreglna skaðabótaréttarins um skaðabótaábyrgð innan og utan samninga, s.s. almennu skaðabótareglunnar og meginreglna um húsbóndaábyrgð. Jafnframt vísar stefnandi til ákvæða siglingalaga, nr. 34/1985, einkum 21., 1. mgr. 68. og 1. mgr. 70. gr. laganna, en einnig til þjófabálks Jónsbókar, 15. kapítula, frá 1281. Dráttarvaxtakröfu sinni til stuðnings vísar stefnandi til 1. mgr. 6. gr. laga um vexti og verðtryggingu, nr. 38/2001, en jafnframt til 9. gr. laganna. Um varnarþing vísar stefnandi til ákvæða 1. mgr. 33. gr. laga, nr. 91/1991, um meðferð einkamála. Málskostnaðarkröfu sinni til stuðnings vísar stefnandi til ákvæða XXI. kafla laga um meðferð einkamála, nr. 91/1991, einkum til 129. og 130. gr. laganna. Málsástæður og lagarök stefnda Stefndi mótmælir alfarið öllum málsástæðum og lagarökum stefnanda. Hann mótmælir því að hann sjálfur eða menn sem hann ber ábyrgð á, hafi sýnt af sér gáleysi eða á nokkurn hátt brotið gegn skyldum sínum sem farmflytjandi, brotið gegn ákvæðum farmbréfsins, ákvæðum siglingalaga nr. 34/1985 eða öðrum réttarreglum og þannig bakað sér skaðabótaábyrgð, eins og stefnandi haldi fram í stefnu sinni. Stefndi krefst þess aðallega að hann verði sýknaður af öllum kröfum stefnanda og honum verði tildæmdur málskostnaður úr hendi stefnanda í samræmi við eftirfarandi málsástæður og lagarök. Stefndi byggir í fyrsta lagi á því að sýkna beri hann vegna aðildarskorts, sbr. 2. mgr. 16. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Af gögnum málsins sé ljóst að ekkert samnings- eða viðskiptasamband hafi verið á milli stefnanda og stefnda. Samningssamband stefnda hvað varðar flutning á umræddum gámi HDMU 5452788 hafi verið við Elnínó ehf. á grundvelli 21. gr. siglingalaga nr. 34/1985. Elnínó ehf. sem farmsamningshafi hafi óskað eftir þjónustu stefnda og aldrei hafi verið gerður fyrirvari við það að Elnínó ehf. hefði heimild til þess að ráðstafa farminum. Stefndi byggir á því að hann hafi fullnægt öllum samningsskyldum sínum gagnvart Elnínó ehf. og flutt farminn óskemmdan, á þann stað sem stefndi hafi fengið fyrirmæli um. Frumrit farmbréfs hafi verið afhent viðsemjanda stefnda, Elnínó ehf., og hafi stefndi enga aðkomu haft að því hver viðtakandi farmsins væri á áfangstað. Þá hafi stefndi heldur enga aðkomu haft að viðtöku kaupverðs fyrir farminn. Þannig hafi stefndi í raun hvorki haft vitneskju um það hver væri viðtakandi farmsins né hversu hátt kaupverð væri greitt fyrir farminn og hvort kaupverð hafi yfirhöfuð verið greitt fyrir farminn og þá hverjum. Telji stefndi sig eiga kröfu vegna óheimillar afhendingar á farminum sé ljóst að slíkri kröfu beri að beina að Elnínó ehf., sem hafi verið viðsemjandi stefnanda en ekki stefndi. Í þessu sambandi tekur stefndi fram að stefnandi hafi með engu móti sannað að hann sé réttmætur eigandi farmsins og að hann geti þar af leiðandi átt þær kröfur sem hann geri í þessu máli. Af þessum sökum beri að sýkna stefnda af öllum kröfum stefnanda á grundvelli aðildarskorts, sbr. 2. mgr. 16. gr. einkamálalaga. Til frekari rökstuðnings varðandi þessa málsástæðu vísar stefndi til rökstuðning varðandi umfang tjónsins. Fallist dómurinn ekki á sýknu vegna aðildarskorts byggir stefndi sýknukröfu sína í öðru lagi á því að kröfur stefnanda séu fallnar niður vegna fyrningar. Stefnandi byggi skaðabótakröfu sína m.a. á því að stefndi beri skaðabótaábyrgð á grundvelli 68. gr. siglingalaga nr. 34/1985. Í 7. tl. 215. gr. siglingalaga komi fram að skaðabótakrafa eftir 68. gr. falli niður vegna fyrningar ef henni er ekki fylgt eftir með lögsókn innan eins árs frá því að vöru var skilað eða henni bar að skila. Af gögnum málsins sé ljóst að stefnandi hafi gert kröfu um afhendingu á gámi HDMU 5452788 þann 10. apríl 2012. Stefnandi hafi þannig óskað eftir því að gámurinn yrði afhentur þar sem senda ætti hann út í þeirri viku með þriðja aðila, Samskipum hf. Ef dómurinn komist að þeirri niðurstöðu að stefnandi hefði verið samningsaðili stefnda eða að stefnda hafi borið af öðrum ástæðum skylda til að afhenda stefnanda gáminn, sé ljóst að stefnda hefði borið að afhenda gáminn á þeim degi, 10. apríl 2012. Þar sem stefna í málinu hafi ekki verið birt fyrr en 23. apríl 2013 sé ljóst að stefnandi hafi ekki fylgt kröfunni eftir með lögsókn innan árs frá því að vörunni bar að skila. Af þeim sökum beri að sýkna stefnda. Það sama leiði af 6. tl. 215. gr. siglingalaga þar sem komi fram að skaðabótakrafa vegna þess að vöru hafi verið skilað til rangs móttakanda fyrnist innan eins árs frá því er vöru bar að skila eða frá því er henni var skilað ef það gerist síðar. Í þessu sambandi tekur stefndi fram að á grundvelli 1. mgr. 72. gr. siglingalaga skuli beita ákvæðum siglingalaganna um varnir af hálfu farmflytjanda og um ábyrgðartakmarkanir, þar á meðal reglum er varða fyrningu, hvort heldur sem krafan byggist á samningi eða ábyrgð utan samninga. Sé ekki fallist á að krafan sé fyrnd byggir stefndi á því að krafan sé fallin niður á grundvelli tómlætis. Verði ekki fallist á framangreindar málsástæður byggir stefndi í þriðja lagi á því að þar sem skilyrði fyrir meintri bótaskyldu séu ekki fyrir hendi beri að sýkna hann af öllum kröfum stefnanda. Varðandi skaðabótaábyrgð innan og utan samninga þá byggi stefnandi kröfur sínar um skaðabætur í fyrsta lagi á meginreglum samninga- og kröfuréttarins um skuldbindingargildi loforða og efndir þeirra og telji stefnda bera skaðabótaábyrgð á meintu tjóni sínu á grundvelli skaðabótaábyrgðar innan samninga. Í öðru lagi byggir stefnandi kröfu sína um skaðabætur á því að stefnandi beri skaðabótaábyrgð utan samninga. Stefndi hafnar því alfarið að uppfyllt séu skilyrði til þess að stefndi geti talist bera skaðabótaábyrgð á meintu tjóni stefnanda. Hvorki séu uppfyllt skilyrði fyrir skaðabótaábyrgð innan né samninga utan. Til þess beri í fyrsta lagi að líta að aldrei hafi verið til staðar samningssamband á milli stefnanda og stefnda. Sú fullyrðing stefnanda að stefndi hafi veitt stefnanda skuldbindandi loforð um að afhenda ekki farmbréf vegna gáms HDMU 5452788 og senda hann ekki úr landi nema með samþykki stefnanda standist engan veginn skoðun. Loforðinu hafi aldrei verið beint að stefnanda og engin samskipti hafi átt sér stað á milli forsvarsmanna stefnanda og stefnda. Einu samskipti stefnda hafi verið við forsvarsmann Elnínó ehf. og samningssamband stefnda hafi verið við Elnínó ehf. Elnínó ehf. hafi þannig verið viðskiptamaður stefnda. Stefnandi byggi hins vegar á því að með tölvupósti sínum, dags. 8. nóvember 2011, hafi stefndi gefið stefnanda skuldbindandi loforð. Stefndi hafnar því alfarið. Með tölvupósti sínum hafi starfsmaður stefnda svarað fyrirspurn forsvarsmanns Elnínó ehf. og upplýst að gámur HDMU 5452788 hefði enn ekki verið sendur úr landi. Í tölvupósti starfsmanns stefnda hafi verið skýrt tekið fram til hvaða aðgerða þyrfti að grípa svo að hægt væri að tryggja réttindi stefnanda yfir gámnum. Þannig hafi verið skýrt tekið fram að svo að stefnandi gæti fengið umráð yfir vörunni væri einfaldast að færa gáminn yfir á nafn stefnanda. Í tölvupóstinum hafi jafnframt verið tekið fram að starfsmaður stefnda myndi setja gáminn á bið þar til staðfesting bærist frá Elnínó ehf. hvað þetta atriði varðaði. Ekki sé hægt að líta svo á að í þessari upplýsingagjöf starfsmanns stefnda hafi falist eitthvert skuldbindandi loforð. Sérstaklega hafi verið tekið fram að gámurinn yrði settur á bið þar til frekari fyrirmæli bærust. Engin frekari fyrirmæli hafi hins vegar borist í kjölfar tölvupóstsins og ekkert svar frá fyrirsvarsmanni stefnanda, sem fékk afrit af þessum tölvupósti starfsmanns stefnda. Þannig hafi engar tilraunir verið gerðar af hálfu stefnanda til þess að tryggja sér yfirráð yfir gámnum, en af tölvupósti starfsmanns stefnda hafi verið ljóst að Elnínó ehf. hefði slík yfirráð yfir gámnum þar til skráningunni yrði breytt og gámurinn færður yfir á nafn stefnanda. Þann 23. nóvember 2011 hafi stefnda svo borist afsöl fyrir fimm af þeim sex gámum sem stefndi hafði tekið við hlöðnum frá Elnínó ehf. Þar hafi komið fram að Elnínó ehf. afsalaði sér eignarhaldi á innihaldi gámanna, þ.e. nánar tilteknu magni af frosnum sæbjúgum. Ekkert afsal hafi hins vegar borist vegna gáms HDMU 5452788 og engin frekari fyrirmæli í tengslum við þann gám eða þær afurðir sem í honum væri að finna. Stefndi hafi þannig ekki getað litið öðruvísi á en að afurðirnar í gámi HDMU 5452788 skyldu vera eign Elnínó ehf., eða að Elníno ehf. hefði í öllu falli heimild til að ráðstafa þeim. Ekkert hafi þannig gefið til kynna að viðsemjandi stefnda skyldi vera einhver annar en Elnínó ehf. og hafi stefndi ávallt verið í góðri trú um ráðstöfunarheimildir Elnínó ehf. yfir afurðunum. Þannig hafi aldrei myndast samningssamband á milli stefnda og stefnanda og loforði aldrei verið beint að stefnanda. Af þeim sökum sé því alfarið hafnað að stefndi geti borið skaðabótaábyrgð gagnvart stefnanda innan samninga á grundvelli meginreglna samninga- og kröfuréttarins um skuldbindingargildi loforða. Þá beri í öðru lagi til þess að líta að almenn skilyrði skaðabótaábyrgðar séu með engu móti uppfyllt og af þeirri ástæðu geti hvorki verið um að ræða skaðabótaábyrgð innan samninga né utan. Aðili verði ekki látinn bera skaðabótaábyrgð á tjóni annars aðila nema það megi rekja til saknæmrar háttsemi hans eða einhverra sem hann beri ábyrgð á. Stefnandi beri sönnunarbyrðina fyrir því að skilyrði skaðabótaábyrgðar séu uppfyllt í þessu máli og honum hafi ekki tekist slík sönnun. Í stefnu sinni byggi stefnandi á því að starfsmönnum stefnda hafi verið kunnugt um eða mátt vera kunnugt um að farmurinn væri í eigu stefnanda og að óheimilt væri að flytja hann úr landi án samþykkis stefnanda. Að minnsta kosti hafi starfsmenn stefnda átt að gæta varúðar og ganga úr skugga um það hjá fyrirsvarsmönnum stefnanda hvort heimilt væri að flytja gáminn úr landi. Eins og gögn málsins beri með sér hafi Elnínó ehf. óskað eftir þjónustu stefnda. Stefndi hafi samþykkti það og sent sex tóma gáma til hleðslu hjá Slægingarþjónustu Suðurnesja ehf. og tekið aftur við þeim á tímabilinu frá september til október 2011. Með því hafi komist á flutningssamningur milli stefnda og Elnínó ehf. með þeim skilmálum sem fram komi í farmskírteini. Enginn fyrirvari hafi verið gerður af hálfu Elnínó ehf. um eignarhald á vörunum og þar af leiðandi umráðarétt félagsins yfir þeim eða að þær væru háðar einhverjum sérstökum afhendingarskilyrðum frá þriðja manni. Í því sambandi tekur stefndi fram að í 3. gr. þeirra skilmála sem fram komi í farmskírteini, segi að viðskiptamaður ábyrgist að hann sé eigandi eða rétthafi vörunnar og farmskírteinisins eða hafi heimild slíks aðila. Stefndi hafi alltaf verið í góðri trú um að Elnínó ehf. væri eigandi eða rétthafi afurðanna og hefði heimild til að ráðstafa afurðunum. Í stefnu komi fram að stefnandi hafi upphaflega selt Elnínó ehf. afurðirnar en þar sem greiðslur hafi ekki borist hafi kaupin gengið til baka. Stefndi hafi á aldrei fengið upplýsingar um þetta. Þá hafi stefnandi ekki lagt fram nein gögn þessu til stuðnings og verði því að telja þetta atriði ósannað í málinu. Þegar óskað hafi verið eftir staðfestingu stefnda á því að farmbréf vegna gámanna yrðu ekki gefin út, hafi ekkert legið fyrir um af hvaða ástæðu það væri. Hvergi í tölvupóstsamskiptum forsvarsmanna Elnínó ehf. hafi komið fram að ástæðan væri sú að Elnínó ehf. væri ekki lengur eigandi afurðanna. Í tölvupóstsamskiptum forsvarsmanna stefnda og Elnínó ehf., dags. 8. nóvember 2011, hafi starfsmaður stefnda tekið sérstaklega fram til hvaða aðgerða þyrfti að grípa til þess að tryggja réttindi stefnanda. Starfsmaður stefnda hafi þannig tekið fram að færa þyrfti gáminn, gám HDMU 5452788, yfir á nafn stefnanda til þess að hann hefði umráð yfir vörunni. Það hafi hins vegar ekki verið gert. Stefndi hafi þannig mátt ganga út frá því að Elnínó ehf. yrði áfram skráð sem viðskiptamaður stefnda og að félagið hefði heimild til þess að ráðstafa afurðunum. Þessi skilningur stefnda hafi verið staðfestur enn frekar þegar stefnandi og Elnínó ehf. hafi gengið frá afsali varðandi fimm af þeim sex gámum sem stefndi hafði tekið við hlöðnum frá Elnínó ehf. og óskað var eftir flutningi á. Sú staðreynd að Elnínó ehf. hafi þurft að gefa út afsal fyrir afurðunum til stefnda hafi gefið til kynna að Elnínó ehf. hafi verið réttmætur eigandi þeirra þar til afsal var gefið út og sú staðreynd að ekkert afsal var gefið út varðandi sjötta gáminn, gám HDMU 5472228, gefi jafnframt til kynna að Elnínó ehf. hafi verið réttmætur eigandi þeirra afurða sem þar var að finna. Stefndi vísar einnig til þess að ekki verði annað ráðið af greiðslu Elnínó ehf. á flutnings- og geymslugjöldum en að Elnínó ehf. væri eigandi eða rétthafi vörunnar. Það hafi síðan ekki verið fyrr en 10. apríl 2012, fimm mánuðum eftir fyrrnefnd tölvupóstsamskipti aðila, sem stefndi hafi heyrt í fyrsta sinn frá stefnanda þegar stefnandi óskaði eftir því að fá gám HDMU 5452788 afhentan. Beiðni stefnanda hafi komið stefnda verulega á óvart enda hafi stefndi og stefnandi ekki verið í neinum samskiptum og ekkert sem benti til þess að stefnandi væri rétthafi þeirra afurða sem finna mátti í gámnum eða að Elnínó ehf. hefði ekki ráðstöfunarheimildir yfir þeim. Stefndi telur að af ofangreindu megi leiða að ekki sé með neinu móti hægt að halda því fram að stefndi eða starfsmenn hans hafi vitað eða mátt vita að afurðirnar í gámi HDMU 5452788 væru eign stefnanda og að Elnínó ehf. hefði ekki umboð til þess að ráðstafa þeim. Stefnandi hafi haft fullt tækifæri til þess að fá gáminn fluttan yfir á sitt nafn strax þann 8. nóvember 2011 en ljóst hafi verið í þeim tölvupósti sem stefndi sendi Símoni fyrirsvarsmanni Elnínó ehf. þann dag að það hafi verið Elnínó ehf. sem myndi hafa umráð yfir gáminum þar til slík umráðaskipti ættu sér stað, enda hafi Elnínó ehf. verið viðsemjandi stefnda en ekki stefnandi. Þá byggir stefndi á því að hann hafi ávallt verið í góðri trú og geti ekki borið ábyrgð á því hvernig samningssambandi stefnanda við Elnínó ehf. hafi verið háttað og því athafnaleysi stefnanda að fá gáminn ekki fluttan yfir á sitt nafn. Þegar Birgir Þangbrandsson kom sem vitni fyrir dóminn og útskýrði hvað hefði falist í yfirlýsingu vitnisins í síðari hluta tölvupóstsins frá 8. nóvember 2011 sagði hann að það að setja gáminn á bið hefði verið tímabundin aðgerð meðan beðið væri eftir frekari fyrirmælum og að hann hefði reiknað með að þau bærust á næstu dögum. Vitnið kvaðst hins vegar ekki hafa haft nein frekari afskipti af málinu eftir þetta. Fyrirmælin sem komu frá Viðari í tölvupóstinum frá 8. apríl 2011 hafi Hilmar sjálfur dregið til baka og gámurinn verið bókaður til útflutnings, en það hafi ekki verið fyrr en mörgum mánuðum síðar. Af þeim sökum beri að sýkna stefnda. Stefnandi byggir á því að skaðabótaábyrgð stefnda á grundvelli siglingalaga sé ekki fyrir hendi. Stefnandi byggi á því í stefnu að stefndi beri skaðabótaábyrgð á meintu tjóni stefnanda á grundvelli 1. mgr. 68. gr. siglingalaga á þeim grundvelli að tilgreint ákvæði takmarkist ekki aðeins við tjón farmsamningshafa heldur nái ákvæðið einnig til tjóns sem eigandi farmsins kann að verða fyrir. Þessari málsástæðu mótmælir stefndi alfarið sem ósannaðri og með öllu sem órökstuddri. Þar að auki sé ósannað að stefnandi sé réttur eigandi farmsins. Ljóst sé að skaðabótaábyrgð farmflytjanda á grundvelli siglingalaga byggi á sakarábyrgð, þ.e.a.s farmflytjandi beri ekki ábyrgð á grundvelli laganna nema að tjónið sé að rekja til sakar farmflytjanda eða manna sem hann ber ábyrgð á. Ekkert bendi til þess í málinu að stefndi hafi sýnt af sér slíka háttsemi í tengslum við flutning á gámi HDMU 5452788 að leitt geti af sér skaðabótaskyldu. Þá telur stefndi að líta beri til þess að viðsemjandi stefnda hafi verið Elnínó ehf. og það hafi verið það félag sem veitti stefnda flutningsfyrirmæli sem stefnda bar að fylgja. Stefndi hafi uppfyllt að öllu leyti fyrirmæli og samningsskyldur sínar gagnvart viðsemjanda sínum, Elnínó ehf., og hvorki sé hægt að tala um að farmurinn hafi skemmst eða glatast í skilningi siglingarlaga á meðan hann hafi verið í vörslum stefnda. Sú staðreynd að Elnínó ehf., hafi vanrækt einhverjar skyldur gagnvart stefnanda, sem ekki sé aðili að flutningssambandinu, með því að afhenda farminn án heimildar stefnda, geti ekki leitt til þess að stefndi teljist hafa vanrækt skyldur sínar sem farmflytjandi eða til þess að farmurinn teljist hafa glatast í förum stefnda. Í ljósi þess að engin krafa hafi borist frá móttakanda gámsins liggi fyrir að farmurinn var afhentur óskemmdur á þeim áfangastað sem Elnínó ehf., hafði tilgreint. Möguleg vanræksla Elnínó ehf. á samningsskuldbindingum sínum gagnvart stefnanda sé þannig stefnda óviðkomandi og af þeim sökum sé ljóst að skilyrði fyrir skaðabótaábyrgð á grundvelli siglingalaga séu ekki uppfyllt og því beri að sýkna stefnda. Komist dómstóllinn að þeirri niðurstöðu að skilyrði skaðabótaábyrgðar á grundvelli siglingalaga kunni að vera uppfyllt í málinu byggir stefndi á því að stefndi skuli vera undanþeginn ábyrgð á grundvelli i-liðar 2. mgr. 68. gr. siglingalaga þar sem fram komi að farmflytjandi sé ekki ábyrgur ef tjónið stafar af athafnaleysi vörusendanda eða eiganda vöru, umboðsmanns hans eða fulltrúa. Af gögnum málsins sé ljóst að stefnandi hafi sýnt af sér verulegt athafnaleysi og hafi ekki reynt með neinu móti að koma þeim skilaboðum áleiðis til stefnda að honum bæri að líta á stefnanda sem eiganda varanna og að afhendingarskilyrði ættu við um farminn og verði stefnandi að bera hallann af því. Til viðbótar öðrum málsástæðum sínum byggi stefnandi kröfu sína um skaðabótaábyrgð á meginreglum laga um ábyrgð geymslumanna, stefndi hafi brugðist skyldum sínum sem geymslumaður afurða stefnanda og þannig valdið stefnanda tjóni sem stefnda beri að bæta. Þessari málsástæðu mótmælir stefndi alfarið sem ósannaðri og með öllu órökstuddri. Í fyrsta lagi verði að líta til þess að möguleg ábyrgð stefnda sem geymslumanns takmarkist við ábyrgð gagnvart Elnínó ehf. þar sem Elnínó ehf. var viðsemjandi stefnda. Ekkert samningssamband hafi hins vegar verið á milli stefnanda og stefnda og því séu engin rök sem leiða til þess að stefndi geti borið ábyrgð sem geymslumaður gagnvart stefnanda. Í öðru lagi verði að teljast ljóst að skilyrði fyrir skaðabótaábyrgð geymslumanna samkvæmt þeirri meginreglu sem finna megi í 15. kafla Þjófabálks Jónsbókar séu ekki uppfyllt. Í Þjófabálki Jónsbókar komi fram að geymslumaður skuli varðveita geymsluhlut með sömu alúð og árvekni og ef hann ætti hlutinn sjálfur. Ekkert í gögnum málsins bendi til þess að farmurinn hafi skemmst, farist eða rýrnað á meðan hann var í meintri geymslu stefnda. Af þeim sökum sé ljóst að skilyrði fyrir skaðabótaábyrgð geymslumanns séu ekki uppfyllt og því ber að sýkna stefnda. Eins og fram kemur í stefnu sé dómkrafa stefnanda byggð á því hvað félagið 4-3 Trading ehf. hefði greitt stefnanda fyrir þær afurðir sem finna mátti í gámi HDMU 5452788 og telji stefnandi þá fjárhæð, 4.204.250 kr., endurspegla markaðsverðmæti afurðanna. Stefndi mótmælir þessu alfarið og krefst þess að hann verði sýknaður þar sem stefnandi hafi ekki sannað umfang tjónsins í samræmi við 70. gr. siglingalaga. Stefndi mótmælir útreikningi og þeirri sölunótu sem stefnandi hafi lagt fram til sönnunar á fjártjóni sínu. Í þessu sambandi leggur stefndi einkum áherslu á að ekkert liggi fyrir um að félagið 4-3 Trading ehf. hefði keypt umræddar afurðir sem finna mátti í gámi HDMU 5452788 af stefnanda og ekki liggur fyrir nein staðfesting þess efnis að félagið hefði borgað 1,3 USD fyrir hvert kg. Þá liggi ekkert fyrir um að 1,3 USD fyrir hvert kg endurspegli raunverulegt markaðsverð afurðanna. Auk þess liggur ekkert fyrir um það í gögnum málsins hvað varð um afurðirnar og farminn. Ekkert liggur þannig fyrir um hvort stefnandi hafi fengið kaupverð afurðanna greitt, í heild sinni eða að hluta, annaðhvort frá Elnínó ehf. eða þriðja manni. Þá mótmælir stefndi því að stefnandi hafi takmarkað meint tjón sitt með fullnægjandi hætti. Með vísan í ofangreint sé þannig alfarið ósannað hvort stefnandi hafi orðið fyrir tjóni og ef svo er hvert tjón hans var. Tjónið sé því ósannað og af þeim sökum beri að sýkna stefnda. Ef litið verði svo á að stefndi sé réttur aðili að þessu máli og að stefndi beri ábyrgð á meintu tjóni stefnanda sé gerð sú krafa til vara að stefnukröfur verði stórlækkaðar í samræmi við ákvæði 2. mgr. 70. gr. siglingalaga. Stefndi krefst þess jafnframt að stefnufjárhæðin verði verulega lækkuð með vísan til eigin sakar stefnanda, sbr. m.a. 4. mgr. 68. gr. siglingalaga, enda hefði stefnandi getað komið í veg fyrir afhendingu gámsins með því að gæta að réttarstöðu sinni gagnvart stefnda, svara tölvupóstum, gefa út afsal fyrir umræddum gámi o.s.frv. Þá er þess krafist af stefnda að stefnufjárhæð verði lækkuð á þeim grundvelli að markaðsvirði afurðanna sé og hafi verið lægra en stefndi miðar við í stefnu sinni. Stefndi mótmælir sérstaklega kröfu stefnanda um vexti fyrir tímabilið áður en dómur er kveðinn upp. Sérstaklega sé til þess að líta að í flutningsskilmálum í farmbréfi komi fram að stefnda beri ekki að greiða vexti fyrr en frá uppkvaðningu dóms, sbr. 10. gr. farmbréfsins. Af þeim sökum sé upphafstíma vaxta í stefnu mótmælt. Stefndi byggir á því að vaxtalög nr. 38/2001 séu frávíkjanleg og að ekki séu fyrir hendi í íslenskum rétti neinar hömlur á frelsi manna til að semja um upphafstíma vaxta, eins og Hæstiréttur Íslands hafi staðfest í dómum sínum. Varðandi lagarök byggir stefndi á almennum reglum skaðabóta-, flutnings-, samninga- og kröfuréttar og á siglingalögum nr. 34/1985. Krafa stefnda um að stefnandi greiði honum málskostnað er byggð á 129.-130. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. IV. Niðurstöður Í máli þessu er deilt um það hvort stefndi hafi valdið stefnanda tjóni með útgáfu og síðar afhendingu farmbréfs fyrir frystigámi nr. HDMU5452788, sem í voru fiskafurðir í eigu stefnanda, lesta gáminn í skip og í kjölfarið senda hann úr landi, fyrst til Hamborgar í Þýskalandi og þaðan til Haipong í Víetnam, þar sem afurðirnar voru seldar án þess að stefnandi fengi greiðslu fyrir þær og hafi þetta verið gert án samþykkis eða heimildar stefnanda þrátt fyrir gefin loforð um annað. Stefnandi byggir í þessu sambandi á því að með tölvupósti sem starfsmaður stefnda, Jónatan Marbjarnarson viðskiptastjóri sendi þann þann 8. apríl 2011 til framkvæmdastjóra Elnínó ehf. og afrit af honum til framkvæmdastjóra stefnanda, hafi falist skuldbindandi loforð stefnda við stefnanda um að stefndi myndi ekki gefa út farmbréf vegna framangreinds frystigáms og fimm annarra gáma án samþykkis stefnanda. Þessu er alfarið mótmælt af hálfu stefnda. Fyrir liggur að tilefni þessa var tölvupóstur sama dag frá Pálma Ásbrandssyni, framkvæmdastjóra Elnínó ehf., til Styrmis þar sem hann óskaði eftir því að Snæbjörn staðfesti að hann afhenti ekki farmbréf vegna þessara sex gáma nema samþykki stefnanda lægi fyrir. Í tölvupósti Smára kemur fram að einungis hafi verið gefið út farmbréf fyrir fimm af þessum gámum og að hann staðfesti skv. beiðni Sigmundar, „að við munum ekki afhenda farmbréf vegna þessara gáma fyrr en fyrir liggur staðfesting frá Særöst, sem væntanlega er framleiðandi vörunnar“. Símon minnti síðan á að þessir fimm gámar væru á leiðinni til Kína og brýnt væri að búið væri að gefa út farmbréf svo að unnt væri að afhenda gámana sem fyrst eftir komu til Kína ella hlæðist upp kostnaður vegna gámaleigu og rafmagnstengingar. Í póstinum kom síðan fram að sjötti gámurinn, HDMU 5452788, væri ennþá í Reykjavík og hefði ekki verið bókaður á skip. Síðan segir í tölvupóstinum: „Einfaldast væri að færa þann gám yfir á nafn framleiðandans sem hefði þá umráð yfirvörunni og gæti framselt gáminum aftur yfir á þitt fyrirtæki þegar hann teldi aðstæður þannig að hann gæti gert það. Bið staðfestingar þinnar á því en í millitíðinni munum við gefa fyrir um að setja þennan gáma á „hold“.“ Þegar Guðbjartur Steinbjörnsson kom sem vitni fyrir dóminn og útskýrði hvað hefði falist í yfirlýsingu vitnisins í síðari hluta tölvupóstsins frá 8. apríl 2011 sagði hann að það að setja gáminn á bið hafi verið tímabundin aðgerð meðan beðið væri eftir frekari fyrirmælum og að hann hafi reiknað með að þau bærust á næstu dögum. Vitnið kvaðst hins vegar ekki ekki hafa haft nein frekari afskipti af málinu eftir þetta. Fyrirmælin sem Hermann, framkvæmdastjóri Elnínó ehf., hafi gefið hafi Hermann sjálfur dregið til baka og gámurinn verið bókaður til útflutnings, en það hafi ekki verið fyrr en mörgum mánuðum síðar. Arnór Nikulaisson, framkvæmdastjóri stefnanda, gaf skýrslu í dómi og kvaðst hafa fengið Erlu, framkvæmdastjóra Elnínó ehf., til að senda Ingimar Arnmóðssyni, starfsmanni stefnda, tölvupóstinn 8. apríl 2011 með fyrirmælum um að afhenda ekki farmbréf fyrir frystigámana sex, sem hafi innihaldið 129 tonn af frystum sæbjúgum í eigu stefnanda og verið geymdir á geymslusvæði stefnda í Sundahöfn, nema fyrir lægi samþykki stefnanda. Fimm af þessum gámum hafi verið komnir í skip og skipið verið um það bil að leggja að í Kína. Elnínó ehf. hafi ekki staðið við greiðslur og því hafi kaupin verið látin ganga til baka og Elnínó ehf. afsalað þessum fimm gámum til stefnanda. Stefnandi hafi síðan selt Iceland Seafood afurðirnar í gámunum fimm. Það hafi verið Iceland Seafood og stefndi sem hafi krafist þess að afsalið yrði gefið út. Þegar stefnandi hafi síðan ætlað að afhenda kaupanda sjötta gáminn hafi gámurinn ekki fundist og komið í ljós að hann hafði verið fluttur úr landi og líklega verið kominn til Víetnam. Hallur kvaðst hafa treyst því að staðið yrði við loforð stefnda sem Ágúst Hálfdanarson hefði gefið í tölvupósti frá 10. apríl 2011. Stefnandi hafi síðan ekkert fengið greitt fyrir afurðir í þessu gámi og hann hafi þá beint kröfum að stefnda en þeim verið hafnað. Lárus Holbergsson, framkvæmdastjóri Elnínó ehf., gaf vitnaskýrslu í dómi. Hann kvaðst hafa séð um útflutning á afurðum fyrir stefnanda en ekki hafa samið um kaup á sæbjúgum af stefnanda og komið fram sem umboðssali. Kínverskur viðskiptavini sinn hafi viljað kaupa 129 tonn af sæbjúgum sem höfðu verið framleidd og fryst hjá Slægingarþjónustu Suðurnesja ehf. fyrir stefnanda. Slægingarþjónustan hafi síðan séð um að senda gámana sex til stefnda. Vegna misskilnings milli stefnda og Slægingarþjónustu Suðurnesja ehf. hafi fimm gámar verið sendir þessum kínverska viðskiptavini án síns samþykkis og kvaðst hann ekki hafa tekið við neinum greiðslum. Hann hafi því afsalað þessum fimm gámum til stefnanda sem hafi selt afurðirnar í þeim til Iceland Seafood sem síðan hafi selt þær sama aðila og hann hafi sjálfur ætlað að afhenda afurðirnar. Varðandi sjötta gáminn hafi á þessum tíma verið búið að gefa út frambréf. Kolbeinn kvaðst ekki minnast þess að stefnandi hefði óskað eftir því að sjötti gámurinn yrði færðu á nafn stefnanda. Stefndi hafi verið farinn að krefja sig um 3 milljónir króna vegna geymslu á gámnum og þar sem innihald gámsins hafi ekki hrokkið fyrir áföllnum kostnaði hafi hann selt gáminn sama aðila og keypti hina gámana fimm, samið um og greitt kostnaðinn hjá stefnda og tekið eftirstöðvar upp í sölulaun sín. Söluverð hafi verið um 25-30.000 Bandaríkjadalir eða 3,4 til 3,5 milljónir króna. Vitnið kvaðst hafa gert stefnanda grein fyrir þessu eftir að stefnandi hafði farið að leita að gámnum. Guðríður Gerður Sigfúsdóttir, starfsmaður hjá stefnda, kom fyrir dóminn sem vitni og kvaðst fyrst hafa komið að málinu 20. september 2011 þegar hún sendi tilboð í flutning á gámum með frystum fiski til Kína til Úlfs Oddbergssonar. Þeir hafi í fyrstu verið skráðir á G. Óðin en síðan færðir á Elnínó ehf. Elnínó ehf. hafi verið viðsemjandi stefnda og hún hafi ekki haft nein samskipti við forsvarsmenn stefnanda. Þá hafi Oddur Halldórsson aldrei minnst á stefnanda við sig eða að einhverja staðfestingu þyrfti frá því fyrirtæki. Varðandi sjötta gáminn hafi hann verið bókaður 6. mars 2012 og farmbréf gefið út 2. apríl 2012. Það hafi síðan ekki verið fyrr en 10. apríl 2012 að stefnandi hafi fyrst spurst fyrir um gáminn og gámurinn hafi þá væntanlega verið kominn til Víetnam. Starfsmaður stefnanda hafi hringt í samstarfskonu sína hjá stefnda sem síðan hafi sent sér póst. Þetta hafi komið sér algjörlega á óvart, hún hefði verið í miklum samskiptum við Hilmar Ingbertsson þar sem gámurinn hafi safnað miklum geymslukostnaði. Hún hafi bæði hringt í Árdís og sent honum tölvuskeyti, hann hafi viljað að hún bókaði gáminn út en hún sagt honum að það yrði ekki gert nema hann greiddi áfallinn kostnað. Vitninu var sýndur tölvupóstur Sigtryggs Úlfssonar frá 8. apríl 2011 og kvaðst hún hvorki hafa séð hann né verið kunnugt um hann fyrr en 10. apríl 2012 eftir að stefnandi hafi spurst fyrir um gáminn og viljað láta flytja hann til Samskipa. Þá kvaðst vitnið enga vitneskju hafa haft um að ekki hefði verið greitt fyrir innihaldið í gámnum, það sé ekki mál stefnda og slík mál komi ekki til kasta starfsmanna stefnda. Baldur Jens Sigmundsson, framkvæmdastjóri Slægingarþjónustu Suðurnesja ehf. bar vitni fyrir dómi. Hann gerði grein fyrir aðkomu sinni að málinu og kvað stefnanda hafa óskað eftir því að landað yrði sæbjúgum og þau fryst hjá Slægingarþjónustunni og komið fyrir í gámum. Geir Ölnisson hafi haft samband við sig og spurst fyrir um sæbjúgu en hann hafi viljað kaupa fimm til sex gáma. Vitnið hafi bent Sigmari á að hafa samband við stefnanda. Framkvæmdastjóri stefnanda hafi síðan haft samband og beðið um að gengið yrði frá sex gámum til útflutnings vegna sölunnar til Finnboga Allenssonar. Framkvæmdastjóri stefnanda hafi síðan látið flytja gámana til stefnda. Vitnið kvað sig hafa grunað að ekki væri allt með felldu varðandi söluna hann hefði varað framkvæmdastjóra stefnanda við og bent honum á að ganga úr skugga um að ábyrgðir væru í lagi þar sem hann efaðist um að varan fengist greidd. Hann kvaðst hins vegar ekkert kannast við neinn misskilning varðandi samskipti við stefnda um flutning gámanna úr landi og kvaðst engin samskipti hafa átt við stefnda. Eins og rakið hefur verið bar stefnda sem farmflytjanda að efna skuldbindingar sínar við viðsemjanda sinn, Elnínó ehf., sem var farmsamningshafi í réttarsambandi þeirra. Stefnandi var ekki með neinum hætti aðili að samningi milli þessara aðila. Stefnandi var hins vegar í samningssambandi við Elnínó ehf. Fram kemur í vitnaskýrslu Evu Örnu Eltonsdóttur að viðsemjandi stefnda var eingöngu Örvarr Arnfreysson fyrir Elnínó ehf. og stefnandi kom ekkert að samskiptum við stefnda þetta varðandi. Stefnandi hefur ekki með nokkrum hætti fært sönnur á þá fullyrðingu sína að stefndi hafi veitt stefnanda skuldbindandi loforð um að afhenda ekki farmbréf vegna gáms HDMU 5452788 og senda hann ekki úr landi nema með samþykki stefnanda. Engin samskipti áttu sér stað á milli forsvarsmanna stefnanda og stefnda. Stefnandi byggir á því að með tölvupósti sínum, dags. 8. nóvember 2011, hafi stefndi gefið stefnanda skuldbindandi loforð en þessu er mótmælt af stefnda. Með tölvupósti sínum var starfsmaður stefnda að svara fyrirspurn forsvarsmanns Elnínó ehf. og upplýsti að gámur HDMU 5452788 hefði enn ekki verið sendur úr landi. Í tölvupósti starfsmanns stefnda var tekið fram til hvaða aðgerða þyrfti að grípa svo að hægt væri að tryggja réttindi stefnanda og upplýst að svo að stefnandi gæti fengið umráð yfir vörunni væri einfaldast að færa gáminn yfir á nafn stefnanda. Í tölvupóstinum var jafnframt tekið fram að starfsmaður stefnda myndi setja gáminn á bið þar til staðfesting bærist frá Elnínó ehf. hvað þetta atriði varðaði. Ekki er hægt að líta svo á að í þessari upplýsingagjöf starfsmanns stefnda hafi falist eitthvert skuldbindandi loforð við stefnanda, enda tölvupóstinum ekki beint að stefnanda heldur fékk hann aðeins afrit af honum. Sérstaklega var tekið fram að gámurinn yrði settur á bið þar til frekari fyrirmæli bærust. Stefnandi hafðist ekkert að, eftir að hann fékk afrit af tölvupóstinum, til að tryggja sér yfirráð yfir gámnum, en honum mátti vera ljóst að Elnínó ehf. hefði full yfirráð yfir gámnum þar til skráningunni yrði breytt og gámurinn færður á nafn stefnanda. Engin fyrirmæli bárust stefnda í kjölfari tölvupóstsins. Þannig voru engar tilraunir gerðar af hálfu stefnanda til þess að tryggja honum yfirráð yfir gámnum. Í þessu sambandi er vísað til vitnaskýrslu Jakobs Heiðdalssonar sem rakin er hér að framan. Ljóst er að stefnandi sýndi af sér verulegt tómlæti þar sem af hans hálfu var ekkert samband haft við stefnda fyrr en þann 10. apríl 2012 eins og fram kom í vitnaskýrslu Hafrúnar Melkorku Arnljótsdóttur hér að framan. Það var síðan ekki fyrr en þann 6. mars 2012, eftir að Elnínó ehf. hafði greitt áfallinn kostnað, að stefndi fékk fyrirmæli frá viðsemjanda sínum, Elnínó ehf., um hvernig ætti að ganga frá farmbréfi varðandi flutning gámsins úr landi. Í vitnaskýrslu Kjartans Eyvindssonar, framkvæmdastjóra Elnínó ehf., kemur fram að hann hafi gefið fyrirmæli um frágang farmbréfs fyrir umræddan gám, að gámurinn hafi síðan verið sendur til Hamborgar og þaðan til Víetnam þar sem hann hafi selt afurðir sem í gámnum voru og hafi söluverðið farið í að greiða áfallinn kostnað hjá stefnda, sem skv. tilboði nam um 14 þúsund Bandaríkjadölum en afganginn hafi hann tekið upp í umboðslaun til sín. Samkvæmt því sem rakið hefur verið bar stefnda, eins og hann byggir á, að fara að fyrirmælum viðsemjanda síns, Elnínó ehf.. Ekki hefur verið sýnt fram á að starfsmenn stefnda hafi vitað eða mátt vita að afurðirnar í gámi HDMU 5452788 væru eign stefnanda og að Elnínó ehf. hefði ekki umboð til þess að ráðstafa þeim. Stefndi getur því ekki talist ábyrgur fyrir ætluðu tjóni stefnanda af viðskiptum hans við Elnínó ehf. Telja verður með vísan til alls þess sem rakið hefur verið og framlagðra gagna að stefnandi eigi ekki kröfu á stefnda vegna þeirri atvika er leiddi af viðskiptum stefnanda við Elnínó ehf. Kröfum stefnanda er því beint að röngum aðila. Stefnandi hefur sönnunarbyrði fyrir því að samnings- eða kröfusamband hafi verið á milli stefnanda og stefnda. Honum hefur ekki tekist slík sönnun og verður stefndi því sýknaður af kröfum stefnanda vegna aðildarskorts, sbr. 2. mgr. 16. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála. Eftir framangreindum málsúrslitum og með vísan til 1. mgr. 130. gr. laga nr. 91/1991 verður stefnanda gert að greiða stefnda málskostnað sem þykir hæfilega ákveðinn 700.000 krónur. Vegna embættisanna dómara hefur uppkvaðning dóms dregist umfram frest samkvæmt 1. mgr. 115. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991. Dómari og lögmenn aðila eru sammála um að ekki sé þörf á endurflutningi málsins. Stefndi, Eimskip Ísland ehf., er sýkn af kröfum stefnanda, Særastar ehf. Stefnandi greiði stefnda 700.000 krónur í málskostnað. Brynjar Ingvar Katarínusarson