Datasets:

zedfum

/

long-summarization-persian

like 2

Follow

ZEDFUM 3

428615

واژه‌های کلیدی: هوش هیجانی, هوش معنوی, سلامت روانی» تیز هوش سلامت روانی قابلیت فرد در برقراری ارتباط موزن و هماهنگ با دیگران, توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی خویش, و حل مناسب و منطقی تمارض های هیجانی و تمایلات شخصی خود است(۱). سلامت روان سبب بهبود» رشد و کمال شخصیت انسان می گردد و به فرد کمک می کند که با خود و دیگران سازگاری داشته باشد تا زندگی کاملتر شادتر و هماهنگ تر داشته باشد. و در سطح اجتماعی, به عنوان منبع مثبتی شناخته می شود همچنین منجر به افزایش دارایی های مادی و معنوی فرد دستاوردهای سلامت روانی با انطباق بیشتر فرد در خانواده, مدرسه و محیط جامعه. کیفیت زندگی بهتر و کاهش نشانه های ناهنجاری های روان شناختی مشخص می شوند(۳). سلامت روانی ضعیف با نشانه هایی مثل افسردگی و عزت نفس پایین می تواند به انتخاب های غلط در زندگی و ناهنجاری های فکری در بزرگسالی منجر شود(۴) در سطح بین المللی سلامت روانی دانشجویان و دانش آموزان به عنوان یک چالش بهداشتی مهم تلقی می شود.( ۵) عوامل مختلفی می تواند بر سلامت روان تاثیر داشته باشد» از جمله این موارد هوش هیجانی و هوش معنوی می باشد.(۶) هوش هیجانی مفهومی است که پتانسیل های انساتی را توضیف می کند و به افراد اجازه می دهد آحساسات را شعاسایی کسد. احساسانت را در فرآیسهای استدلال ادقام می کنندتا موقعیت های عاطفی پیچیده را درک کند و پاسخ های احساسی را تنظیم کند(۷) اصطلاح هوش هیجانی اولین بار توسط دو روانشناس مطرح شد(جان مایر و پیتر سالوی ۱۹۹۰) (۸)آن ها اظهار داشتند که افراد دارای هوش هیجانی می توانند کنترل خود را انجام دهند(٩).هوش هیجانی علاوه بر تاثیر مستقیم در مورد سلامت به عنوان واسطه ای بین شخصیت و سلامت عمل می کند (۱۰)گلو و همکاران در مورد هوش هیجانی و معنوی به این نتیجه رسیده اند که هر دو برای رسیدن به زندگی ایده آل لازم هستند (۱۱):ضعف در هوش هیجانی می تواند باعث شود که فرد احساسات منفی را تجربه کند و در معرض خطر انواع مختلفی از اختلالات روانی قرار بگیرد(۱۲). هوش معنوی به عنوان یکی از مفاهیم جدید هوش, دربردارنده نوعی سازگاری؛و رفتار حل مسئله است که بالاترین سطوح رشد را در حیطه های مختلف شناختی, اخلاقی, هیجانی و بین فردی در افراد نشان میدهد و فرد را برای هماهنگی با پدیده های اطراف و دستیابی به یکپارچگی درونی و بیرونی یاری میکند .این هوش به فرد دیدی کلی و معنادار درباره اهداف زندگی, تجارب و رویدادها میدهد و او را قادر میسازد به چارچوب بندی و تفسیر مجدد تجارب خود بپردازد و شناخت و معرفت خویش را عمق بخشد (۱۳) تحقیقات نشان می دهد که بین هوش معنوی و هوش هیجانی صلاحیت های شخصی و سلامت ذهن و روان همبستگی بالایی وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که هوش معنوی به رشد. غنا و تقویت هوش هیجانی کمک می کند. همچنین هوش هیجانی کمک کننده هوش معنوی می باشد و برای داشتن یک زندگی بدون استرس و همراه با داشتن سلامت جسمی و روانی هوش معنوی و هوش هیجانی لازم و ملزوم یکدیگر هستند(۱۵/۱۴) با توجه به این که سلامت روانی بر سلامت کلی و همچنین بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر است ضرورت دارد محققان بیش از گذشته نسبت به شناسایی و تقویت علل موثر در تقویت سلامت روان به خصوص در نوجوانان اقدام نماید. یکی از گروه هایی که به توجه نیاز دارد» گروه دانش آموزان تیز هوش است. در همه کشورهای خواستار توسعه, مسئولیت ها و مشاغل حساس معمولا به افراد با هوش سپرده می شود و لذا سلامت روان این گروه و عوامل موثر بر آن بسیار مهم است. لذا این مطالعه با هدف بررسی ارتباط هوش هیجانی و هوش معنوی با سلامت روانی در دانش آموزان تیز هوش دبیرستانی پسرانه مطالعه انجام شده توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بوده که بر روی ۲۲۵ نفر از دانش آموزان پسر مرکز شیخ مرتضی انصاری شهرسقان درفول, (وابسته به سازمای استساه‌های درغشان )در بازهدی رماتی سال ۲۳۹۶ - ۱۳۹۵ که به روشن تمونه گیری از آن جا که در شهرستان دزفول با جمعیت ۴۹۲۰۰۰ نفر تعداد کل دانش آموزان دبیرستانی که ۱۳۱۷۲ نفر می باشد فقط یک دبیرستان پسرانه وابسته به سازمان استعدادهای درخشان وجود دارد.لذا حجم نمونه برابر با حجم جامعه مورد مطالعه انتخاب شد. معیارهای ورود به مطالعه برای دانش آموزان پسر شامل تحصیل در یکی از پایه های تحصیلی دهم یازدهم و دوازدهم در مرکز آموزشی شیخ مرتضی انصاری بود. چنانچه دانش آموزی تمایل به پاسخگویی نداشت و یا به دلیل تعداد زیاد سوالات خسته شد و ادامه ی همکاری براش مقدور نبود از مطالعه خارج گردید.همچنین ملاحظات اخلاقی جهت شرکت دانش آموزان در مطالعه شامل کسب رضایت شفاهی از شرکت کنندگان و مدیر مدرسه » عدم ثبت نام و نام خانوادگی شرکت کننده ها بر روی پرسش نامه و محرمانه نگه داشتن اطلاعات مطالعه رعایت گردید. برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسش نامه سلامت عمومی ۲۸ سئوالی گلدبرگ.( ۱۹۷۲ » هوش هیجانی بار اون » (۹۹۹)) وهوش معنوی بدیع و همکاران(۱۳۸۹)استفاده شد (۱۶/۱۷/۸)که پرسشنامه ها توسط محقق به دانش آموزان پس از ارائه توضیحات لازم فاده شد و پس از تکمیل جمع آوری شد. پرسش نامه های مخدوش يا ناقص از مطالعه حذف شد. پرسش نامه سلامت عمومی ۲۸ سوالی به عنوان یک ابزار غربالگری برای کشف موارد روانپزشکی یا برآورد شیوع اختلالات روانپزشکی در گروه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد (۱۹) این پرسش نامه از ۴ حیطه نشانه های جسمانی یا علائم اضطراب و کارکرد اجتماعی و علائم افسردگی تشکیل شده است. نمره گذاری به روش لکیرت از ۰ تا ۲ است که حداکثر نمره ۸۴ می باشد. برای تعیین دانشجویان دارای و بدون مشکل از نقطه ی برش ۲۳ استفاده شده است. نمرات بالاتر از ۲۳ د رکل آزمون نشانه دهنده ی سلامت روانی است. برای تعیین پایایی پرسش نامه خاضر از ضریب آلفای کرنباخ استفاده شد کد رب گ#یلیی‌ان لسبا۹ 9 *۸/* بود: از پرسشن نأمه هوشن هیجانی باز _ آون برای تحلیل هوش هیجانی دانش آموزان در این مطالعه استفاده شد. این پرسش نامه دارای ۱۳۳ پرسش بوده که از ۵ عامل ترکیبی و ۱۵ خرد مقیاس خود آگاهی هیجانی » جرات مندی » حرمت نفس.» خود شکوفایی ۰ استقلال » روابط میان فردی » همدلی : مسئولیت پذ بری اجقماعی : حل سل سیگ ها رفرمابی ۰ اف ان یی تحمل قشار : کنترل تکانه : شاد: کامی و خوش بینی تشکیل شده است ( ۲۰) این پرسش نامه توسط دهشیری و همکاران در ایران مورد بررسی و هنجاریابی قرار گرفته است ( ۲۱) پایایی این پرسش نامه در این مطالعه بنااتر ضریب:آلفای اکرنباخ ۰/۸۰۹ می باشد. پرسش نامه هوش مصنوعی بدیع و همکاران دارای ۴ خرده مولفه به نام های تفکر کلی و بعد اعتقادی (۱۲ سوال) توانایی مقابله و: تسیل پا مشکلات ۱۴۵ سوال) سجایای اخلوقق (۹سوالا و خودآکافی و مشق و علققه (۷ سول است که: با کاسلا مخالفم تا کاملا موافقم مشخص شده و به ترتیب از ۱ تا ۵ نمره گذاری می شوند (۷ خود متن مقاله فارسی ) برای تعیین پایایی پرستی نامه از ریب آلقا کرنباخ او فلمی‌گ وهای خرا نس لاوما ایا ۳۸۳ است. قبل از این که دانش آموزان به پرسش نامه ها پاسخ دهند. لازم بود قسمت اول پرسش نامه را که مربوط به ویژگی های دموگرافیک شرکت کنندگان شامل سال تحصیلی ..سن» تعداد:فرزند خانواده» سرپرست. چندمین فرزند خانواده» رشته تحصیلی ۰ وضعیت اقتصادی,» ساعات مطالعه درسی روزانه» ساعت تفریح و استراحت » تحصیلات والدین» شغل والدین و نوع تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی ( آزمون تی مستقل » آنالیز واریانس) ضریب همبستگی پیرسون و معادلات رگرسیونی چند متغیره به روش قدم یه قدم در نرم افزار ۲۰ 5۳55 استفاده شد.سطح معنی داری کمتر از ۰/۰۵ در ابتدا مطالعه بر روی ۲۲۵ دانش آموز انجام شد که در نهایت به علت عدم تکمیل پرسش نامه توسط دانش آموزان در نهایت ۴ دانش آموز در این مطالعه شرکت کردند. جدول (۱) اطلاعات دموگرافیک مربوط به دانش آموزان را نشان می مجله پیشرفت های نوین در روانشناسی, علوم تربیتی و آموزش و پرورش دهد.همانطور که در جدول نشان داده شده است نیمی دارای خانواده دو فرزندی بودند اکثریت در رشته تجربی درس می خواندند. و نیز اکثریت سطح اقتصادی خوب و متوسط داشتند. نتیجه اندازه گیری سلامت روانی در میان دانش آموزان در جدول ۲ آورده شده است. میزان نمره سلامت روانی بین ۱۰ تا ۶۱ (از مره ال قابل اکقساب۸۴ )متیر بوذ دز حالیکه سیانیکین تمره: ۳۹,۶۱ بااانجزاق میاز :۱۰۵ ورمان ۴۰۰ یود ۵۷,۳ درس سلامت روانی خوب داشتند.(در این پژوهش برای اندازه گیری سلامت روانی نمره مقیاس کلی مورد نظر بودکه در مقیاس کلی برش نمره از ۴۱ ببالا سلامت روانی آزمودنی نیازمند بررسی بود). آزمون لامبدای ویلکز نشان داد بین میانگین سلامت روانی دانش آموزان از نظر گروه های سنی» سال تحصیلی, تعداد فرزندان خانواده» نوع سرپرستی» رتبه فرزندی» رشته تحصیلی, وضعیت اقتصادی, تعداد امتحانات ماهانه» شغل و تحصیلات پدر» شغل مادر نوع مسکن, تفاوت آماری معنی دار نشان نمی نتایج اندازه گیری هوش هیجانی و ۲۰ مولفه آن در میان دانش آموزان در جدول ۳ آورده شده است. میزان نمره هوش هیجانی از ۱۹۳ تا ۴۲۰ متغیر بود اما میانه هوش هیجانی ۳۱۶ و میانگین ۳۱۳,۴۱ بود. از میان ۲۰ مولفه هوش هیجانی بالاترین درصد نمره کسب شده مربوط به مولفه های درون فردی بود(۵۹,۲۳ /). جدول( ۳) : شاخص‌های مرکزی و پراکندگی نمره هوش هیجانی در دانش آموزان هوش هیجانی تعداد میانگین ۱۸ انتحراف‌ممیار | کمترین تمرد | بیشترین نمره البته آزمون لامبدای ویلکز مقداری برابر ۰/۹۴۲ و آزمون ۱/۳۳ -1۳ تفاوت معناداری را میان نمرات هوش هیجانی دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول از نظر گروه های سنی در سطح معناداری ۰۵/ ۰ نشان نمی‌دهد. آزمون لامبدای ویلکز نشان داد بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان از نظر گروه های سنی سال تحصیلی» تعداد فرزندان خانواده, نوع سرپرستی» رتبه فرزندی» رشته تحصیلی, وضعیت اقتصادی, تعداد امتحانات ماهانه» شغل و تحصیلات پدر» شغل مادر» نوع مسکن, تفاوت آماری معنی دار نشان نمی دهد. . میانگین نمرات هوش هیجانی دانش آموزان تیزهوش با ساعات تفریح بیش از یک ساعت روزانه به طور معنی داری با افزایش هوش هیجانی و نیز هوش معنوی ارتباط داشت. نتایج اندازه گیری هوش معنوی و ۵ مولفه آن در میان دانش آموزان در جدول ۴ آورده شده است. میزان نمره هوش معنوی از ۵ تا ۱۹۸ متغیر بود اما میانه هوش معنوی ۱۴۱ و میانگین ۱۴۱,۵۴ بود. از میان مولفه های هوش معنوی بالاترین درصد نمره کسب شده مربوط به مولفه توانایی مقابله و تعامل با مشکلات بود(۸۹,۳۱./). جدول( ۴) : شاخص‌های مرکزی و.پراکندگی نمره هوش معنوی در دانش آموزان تفکر کلی و : ۴ تا م۱۴۴۲ ۸۵ ۶ ۵۸ و توانایی مقابله وتعامل. | رم | وم ارو امه ۱۹ ۷ | پرداختن به سجایای 1 | چم اطع ارم ۱۳ ۴ خودا هی و عشق 9 | رپ | عم ۵۸۲۱۳۷۳۵۲۴ ۷ ۳۵ آزمون لامبدای ویلکز با مقداری برابر ۰/۹۴۲ و آزمون ۳۳-۱,۳۳ تفاوت معناداری را میان نمرات هوش معنوی دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول از نظر گروه های سنی در سطح معناداری ۰۵/ ۰ نشان نمی‌دهد. آزمون لامبدای ویلکز نشان داد بین میانگین هوش معنوی دانش آموزان از نظر گروه های سنی» سال تحصیلی, تعداد فرزندان خانواده نوع سرپرستی» رتبه فرزندی» رشته تحصیلی وضعیت اقتصادی» تعداد امتحانات ماهانه» شغل و تحصیلات پدر» شغل مادر نوع مسکن, تفاوت آماری معنی دار نشان نمی دهد. طبق آزمون لامبدای ویلکز ‏ نمرات هوش معنوی دانش آموزان تیزهوش با ساعات مطالعه درسی بیشتر از ۲ ساعت بطور معنی داری بالاتر بود همچنین نمرات هوش معنوی دانش آموزان تیزهوش باماداران دارای تحصیلات دانشگاهی باسایر گروه های تحصیلی در سطح ۰/۰۵ معنادار می باشد . این تفاوت به نفع میانگین نمرات دانش آموزان تیزهوش با تحصیلات مادر ابتدایی» دیپلم و سیکل در بالا بودن میزان هوش معنوی آنان است.به این معنی که پایین بودن تحصیلات مادر باعث افزایش هوش معنوی می شود. ( مادرانی که تحصیلات سیکل داشتند از سایر مادران همانطور که جدول شماره ۵ رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روانی نشان می دهد بر اساس آزمون همبستگی پیرسون بین هوش هیجانی و همه مولفه ها با سلامت روانی در دانش آموزان تیز هوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول معنادار می باشد. یعنی هرچه نمره هوش هیجانی و نمره ۲۰ مولفه ان بالاتر باشد نمره اختلات روانی فرد در پرسشنامه سنجش سلامت روان پایین بود و در نتیجه آزمودنی از سلامت روانی بالاتری برخوردار بود جدول(۵): همبستگی پیرسون بین هوش هیجانی با سلامت روانی در دانش آموزان (07-۲۰۴) ** معناداری در سطح ۰/۰۱ * معناداری در سطح ۰/۰۵ ** معناداری در سطح ۰/۰۱ * معناداری در سطح ۰/۰۵ همانطور که جدول فوق نشان می دهد براساس آزمون همبستگی پیرسون بین هوش معنوی و مولفه های آن با سلامت روانی در دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول در سطح خطای ۰/۰۵ معنادار می‌باشد. یعنی هرچه هوش معنوی و مولفه های ان نمره بالاتری داشته باشند نمره اختلات روانی فرد در پرسشنامه سنجش سلامت روان پایین بود و در طبق نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون ضریب همبستگی چند متغیری برای ترکیب خطی هوش هیجانی و هوش معنوی با سلامت روانی در دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول برابر پا ۰/۴۶۲- 3/7 و ۰/۲۱۳- 35 می باشد که در سطح ۰/۰۵ معنادار می باشد. لذا بین هوش هیجانی و اهوش معنوی با سلامت روانی در دانش آموزان رابطه چندگانه وجود دارد بدین معنی که ۲۱ درصد واریانس سلامت روانی در دانش آموزان توسط متغیرهای پیش بین (هوش هیجانی و هوش معنوی) قابل تبین بود. از میان هوش هیجانی و هوش معنوی به عنوان متغیرهای پیش بین» متغیر هوش میجاتی باضریب یعای ۰ ۴/«سو نقدار ۱۶ ,۶سا و سل مسادا ی ۰۰/ و و متغیر هوش سنوی با ریب بعای 11۴۹و مقدار ۲,۲۹- خا و سطح معناداری 07۰/۰۲۳ بطور منفی و معنی داری در سطح ۰/۰۵ معنی دار بود . پس در پیش بینی کنندگی برای سلامت روانی در دانش آموزان نقشی خوبی داشت. همچنین ضریب همبستگی چند متغیری برای ترکیب خطی موّلفه های هوش هیجانی"(درون فردی» بین فردی» سازگاری, مدیریت استرش » خلق عمومی ) با سلامت روانیی برابزابل ۰/۴۱۴ 2/1 بو" ۰۱۱۷۱- 885 می باشد: که:دز سطح ۰/۰۵ معنادار می باشد. و ضریب همبستگی چند متغیری برایترکیب خطی موّلفه های هوش معنوی(تفکر کلی و بعد اعتقادی, توانایی مقابله و تعامل با مشکلات. پرداختن به سجایای اخلاقی, خودآگاهی و عشق و علاقه) با سلامت روانی در دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول برابر با ۰/۴۲۷- 3/1۳ و ۰/۱۸۲- 35 می باشد که در سطح ۰/۵ معنادار می باشد. بدین معنی که ۱۷ درصد واریانس سلامت روانی توسط متغیرهای پیش بین (مولفه های هوش هیجانی (درون فردی» بین فردی» سازگاری؛ مدیریت استرس » خلق عمومی )) قابل تبین بود. از میان مولفه های هوش هیجانی (درون فردی» بین فردی» سازگاری» مدیریت استرس ۰ خلق عمومی ) به عنوان متغیرهای پیش بین» متغیر درون فردی با ضریب بتای ۰/۲۴۶-و مقدار ۲,۲۸--] و سطح معناداری 0<۰/۰۲۴ بطور منفی و معنی داری در سطح ۰/۰۵ معنی دار بود. پس در پیش بینی کنندگی برای سلامت روانی در دانش آموزان تیزهوش دبیرستانی پسرانه نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ۸۵۷/۳ افراد مورد مطالعه از سلامت روان خوب برخوردار بودند که بین سلامت روان و مشخصات دموگرافی ارتباط معنی داری وجود نداشت. در مطالعه ی سمیاری و همکاران که بر روی دانشجویان دانشکده های دندانپزشکی انجام شد به این نتیجه رسیدند که بین سلامت روان با جنسیت. محل سکونت و محل اقامت قبل از پذیرفته فدیارقاظ آماری معمی, داری وججوه تدازد:اها مین مسان و وشسیت اقتصادی,میانگین مزال سلامت عصومی افزایقی ,می بان یافته های پژوهش نشان داد که هوش هیجانی با سلامت روان و برخی از عوامل دموگرافی از جمله ساعات مطالعه ساعات تفریح و نوع مسکن ارتباط آماری معنی داری وجود دارد به طوری که هر چه ساعات مطالعه بالاتر و مسکن اجاره ای باشد هوش هیجانی بالاتر که در نتیجه سلامت روان بالاتر می باشد و هر چه ساعات تفریح بیشتر باشد هوش هیجانی کمتر و در در مطالعه ی 512916 176 و همکاران که بر روی ۲۲۴ مدیر از یک سازمان انجام شد به این نتیجه رسیدند که هر چه هوش هیجانی بالاتر باشد افراد از سلامت روان بالاتری برخوردار و در نتیجه باعث افزایش عملکرد مدیریتی می شود که با مطالعه ما 5016 .17109 و همکاران نشان داد که هر چه هوش هیجانی بالاتر باشد سبب افزایش سلامت روان می شود. (۲۴) یافته هلی مطالعه حاضر نقای غاذ که سلامت رواتی با سولظه وروی قرفی نسبت بهسایز مولقه ای بخوش فیجانی ارطبلظط در مطالعه نبسون و همکاران که بر روی ۱۰۰ نفر از دانشجویان زن پرستاری مقطع کارشناسی انجام شد به این نتیجه رسیدند که حداکثر میانگین نمره هوش هیجانی در زیر مولفه ها بین خودی بود که باامطالعه حاضر همسو می باشد (۲۵) یافته های مطالعه حاضر نشان داد که هوش معنوی با سلامت روان و برخی از عوامل دموگرافیک از جمله تعداد فرزندان, ساعات,مطالعه آرتباظ مستقیم ور معنی کار وریا ساگشک ی مهن با باط مسعکوسی ,معتی کازی کاشتاريه طوری که هر چه ساعات مطالعه و تعداد فرزندان بالاتره هوشمعنوی بالاتر و هر چه سطح تحصیلات مادر و ساعات تفریج مادر بالاتر بود در مطالعه ی شیدا جمال نیا همکاران که بر روی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام شد دریافتند که بین جنسیت. وضعیت تاهل شغل و سطح تحصیلات و هوش معنوی بیماران اختلاف آماری معنی داری وجود ندارد (۲۶) در مطالعه ۳13720175 و همکاران که در سال۲۰۰۰۰ بر روی۱۵۰۰ بزرگسال مرد و زن انجام شد به این نتیجه رسیدند که هر چه هوش معنوی بالاتر باشد افراد مورد مطالعه از سلامت روان بالاتری برخوردار هستند که با مطالعه ی ما همسو بود. (۲۷) در مطالعه ی علیرضا مولازاده و همکاران که بر روی دانشجویان علوم پزشکی فسا انجام شد به این نتیجه رسیدند که بین محل سکونت. وضعیت اقتصادی و تحصیلات والدین با هوش معنوی ارتباطی وجود ندارد که از نقص ارتباط تحصیلات والدین با هوش معنوی با مطالعه ی حاضر هم سو نبود (۲۸) در مقاله ی مرتضی چرخ آبی و همکاران که بر روی ۶۰ نفر از دانش آموزان شهرستان تهران که آن ها را به دو گروه تقسیم و به یک گروه آموزش های مربوط به بالا بودن هوش معنوی داده شد دریافتند که به گروهی که آموزش های لازم داده شده از مطالعه ما نشان داد که اگر چه بین هوش معنوی و هوش هیجانی با سلامت روان ارتباط آماری معنی دار دارد و افزایش هر دو نوع هوش باعث بالا رفتن سطح سلامت روان در دانش آموزان تیزهوش می شود اما هوش هیجانی اهمیت بیشتری نسبت به هوش معنوی در بالاتر رفتن سلامت روان در دانش آموزان داشت که مولفه ی درون فردی بیشترین ارتباط را با سلامت روان در مطالعه ی شعبانی و همکاران که بر روی ۲۴۷ دانش آموز دبیرستانی انجام شد به این نتیجه رسیدند که نمرات هوش هیجانی و معذوی از نظر آماری در سلامت روان تاثیر معنی دار و مستقیمی دارد که در این راستا هوش هیجانی بیشتر از هوش معنوی در افزایش سلامت روان موثر می باشد که با نتایج مطالعه حاضر هم سو بود(۳۰) دانش آموزان تیز هوش دارای مورد مطالعه دارای وضعیت مشابهی از نظر هوش هیجانی» هوش معنوی و نیز سلامت روانی بودند. بر طبق یافته ها حدود ۶۰ درصد دانش آموزان مورد مطالعه دارای سلامت روان خوبی بودند. این مطالعه نشان داد که در دانش آموزان تیزهوش سلامت روان با هوش هیجانی و هوش معنوی مرتبط بود ولی با هیچکدام از عوامل دموگرافیک مرتبط نبود. این مطالعه همچنین نشان داد که بین هوش هیجانی و هوش معنوی با سلامت روانی رابطه چند گانه وجود با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که هوش هیجانی و هوش معنوی با همه مولفه های خود که تاثیر پذیر از برخی متغیرهای جمعیت شناختی بود (ساعات مطالعه ساعات تفرح, نوع مسکن در رابطه با هوش هیجانی و تعداد فرزندان, ساعات مطالعه ساعات کم تفریح و تحصیلات پایین مادر) از عوامل موثر و تاثیر گذار در سلامت روانی دانش آموزان تیزهوش پسر دبیرستانی می باشد. لذا دانش آموزان با هوش هیجانی و معنوی پایین تر دارای سلامت روانی کمتر هستند و نیاز به توجه بیشتری برای افزایش هوش هیجانی و معنوی خود دارند. از طرفی ۰ دانش آموزان تیزهوش با ساعات ساعات مطالعه کمتر و تفریح بیشتر » و مسکن شخصی دارای هوش هیجانی کمتراو دانش,اموزان تیز هوش تک فرزند» با ساعات مطالعه کمتر., تفریح بیشتر و نیز افراد دارای مادران با تحصیلات دانشگاهی. دارای هوش معنوی کمتری بودند. پژوهش حاضر همچون سایر پژوهش های علوم:انسانی با محدویت های ی رو:به رو بوده است که به برخی از آنها پرداخته می - جامعه آماری پژوهش و نوع پژوهش که ازانوع همبستگی است. محدودیت هایی را در زمینه تعمیم دهی يافتها, تفسیر و اسنادهای علت شناسی متغییر های بررسی اشده مطرح می کند که باید در نظر گرفته شود. - از آنجا که این پژوهش روی دانش آموزان تیز هوش پسرانه دبیرستان دولتی انجام شده لذا نتایج قابل تعمیم به سایر دانش آموزان تیز هوش مدارس دیگر ( غیرانتفاعی و غیره) نمی باشد. - پژوهش بر روی دانش آموزان تیز هوش دبیرستان پسر شهرستان دزفول انجام شده و به همین علت نتایج بدست آمده برای همین جامعه کاربرد دارد و تعمیم دهی آن به جوامع» جنسیت و مقاطع سنی دیگر مشکل بوده و بایستی - بدلیل فشردگی دروس و برنامه های متعدد درسی از سوی دبیرستان محل تحصیل که برای جامعه هدف پیش بینی شده بود مدت زمان پاسخ به پرسش ها مناسب نبود. و علشآ عطا 0۵ عع ‏ اکآ 3/0062160 که عه۸ 32 قاط .۸ ,وقصط۸ .5 م733۹ طقطعن۸ .7 مف9هط۱.5۵ ۲ لقفساهت ,کاصعفندک آمماک اهنت حذ طالدع77 260۵1 انم ععصمونااماص] متام فص آمنشک :۵ 0۳30066 ,8 ق6۳6۳ وکقا0ص 0006 نطالمعط تقاصعه هام2۳ بصمتممصدع0۳ طلاهع3 ۷۵۳۵ ۰ ۲۰ ۴۰ ع6تا۸ عع اک ناگ فوصت طاله 176 [هاصع/3 و اد عصاد 1060 0 دعحللنط 1۵۶ ع و عطان دم تهاصعص که م00 بل ظ فصسط 6۶ ,1 ۳۵ رک 2 760860 کل 11088000 ۳۰ 6 لفط که وصعمم۸ م۸ عطا ۵۶ آمدسهت. اعومص نمی عمط میم ۸ تکاصع 30016 ۶[ م1 بش۸ م05 6 وج 00ا۳۵ ,۷۷۰ کچ فططامط و 1 3/018 ,.ظ 3 مقالعصص10 ,13 1۴ 1۳70050 ۴۰ 0565 عنصمط0ع6 معانصطظ هصه وقطعط تمصنصفه ماع «موم انعم ععصععام0ه عسلت صععاعع- 6 ۶۵۴۳ کطمنا 2 6 صصن-- کاصع نی تژدهتخص حذ کععسعنل [حعزع‌مامط روم ۵۶ ععصعلد 2۳۵ 1336۰ معصالماگ .۵ ۵ ۳( )) 1305۳۵ فمصط۸ , ۵۰(۲.ط8) مفتفعسه ۷٩ م۸ ,*36.73(۱) «مممصنه‌ک3 صه‌عع3 فحفصص ۶.3/0 عععوناآهاص مادک فصه ععدععنااماصت تمصمامط نس طلادع73 ندحعصعی 06۷660 منطعصونهام ۸ ۱۱-۷ ۲۰۳۵86 310 ,۷۵1۱۰ :۲۰۱۵ 1702110 +۵ عول عم مصکل که تسه تکاصعوند5 [هن دنشک ععع3 منطاعصتع[عج 156 3/77 «حطتصعطی ,1 نفنطه۷ مج تمعن اعه1 مک تصهصه‌ططاممک1 نصنط8۳۵ ۷۰ داعن77 م۳۵۳۵ م#عغن6 مصدزنط ودمس۸ صصن‌داکندک عکناآ از ععصموناآماص] [هدمنامط مصد ععصمونااه 1 ب۵۸ ۵ 00 ۲۰۱۳:۸۴۳۱۴۲۰۰ 50 260۵۷ 506 - 2۳0۵ کاصعویه5 م5 مادک ۵۶ ۲۵۵ هعموص 156 3 ای م۸ فعصط۸ ,34 آععو۸ بط قلقفصد7 ,3/5 هک ,۷ هدعطاعنت .۸ 10661006۲ ص106 خصه ععصموناامصا متام صعع06 منطاعصونهاعی عطا 0۳0 ععصمونا ما1 [ .ونلاطهامعلد +صععیه اجممومامهه ۶و +ماعنمعم ه که ععدموناا ماد نمصمتامصط .٩ جصعلا ,36 ععتاعم بد نا ,ععدععناا از آهدمامصحه کندم 5614-600۳ فصه ند هخمصصمت 17 ععلعامماد5 م۸ م۳۵ 1 ۱۰۰ 0 ,۲۰۱۴:۶۴:۱۷۴۸ بعقکن1 806۳8۰1000 تنعل جععی هذ کانهه. هدعم مهد مععصعهنال از 0 ۵۲۰ 3۳0۳۳ 06610060 اهکنشی فص ععمصعوناا مان تمصمتام موه مک هلناع6 .۱۱ ۰ ۵ :۲۰۰۴ ب6۸ ما0 هاهدک بصقع آهدماه ۵ فصه م۳۵ هط وه 2۳5۲ حذ ععص عم عنصعل هه هه ععصعوناژماص هدنام ۳۰ صح‌ععق17 ۸3 صنق72 ,قاط 0۵ ۱۳۰ ۲-۶۹۲۰۲۱۳۲ ۱۰۰۱۱۸۶/۱۴۷ ت00 ۲۰۱۳:۱۳:۴۴۰ 006۰ 3/60 2/60 درون تمصمنم-ععمی ج +کاصعوندی آهعنو ع 6 26۲ هذ عنصهادآ وعمام156 ]۱۵ [طامصوطتحه‌ امه ط نهک ,36 ؛صقراک سل ,3100۳۵ با ,3/10802002 ۱۳۰ )هام1 رفصه کبام‌زونام کعتوناک ۲۰۰۸۰ ۱۴۷-۱۲۵(:۱۰)۳۶. 5 باهحاسزمک ععدمونااماص. بقع 040 م۶ هس70 بعی نمی 20۳ کعصععصصی وطکسا3 .ظ +علاع 0 مظ 166۷۵۵ ۷۵۵ ۱۴۰ 6 عطکسا 37 عناعناه 17 بعجی آهطمی عم ۶۵۳ صقام ه م3061 بط 026008 ,36 کصفلاط ۱۵۰ -۲۸ 0505026 نا 770۵113 [دعصعی عطا او صقن ۷ کل ومصهححطام/3 مشک نفعه ٩ عطاود2 بش۸ هله 3100 ۱۶۰ ب[هدساهل. حلعجهع۹ 82 116 ۲۰۰۱۰ ,ص1۳۵ ,165۵ خز کت علومعنل هط کم ۶۵۳ خمعصصاعط هصندععن5 صعاز (۳-7) 010عطز خصعنامنو آهدمتامصه عطا ۳۵ خطاوزعدا +ععصعونا ما آهنعود وصه لمصونامط ب 2۳-0ظ.۱۷ 7055 نمعکنصد هدک ععدمونا مادص نمدمنامصط ۶و 11006004 .کته ول معماجه2 و 88۳-0 :10 0 اهنا فوصت 106106 ۷۰ مدع ع0 گنه ,3 0208 عه10 خعطاودط وظ دیشک بش۸ عن۵0ظ۱۸..8 وااژد79/6] سامصصد‌ره ۳ ععدع 0۶6 بروعماما روط آهدمناد1< +علهی ععصعوناآماص نی عطا ۶ ند 7006 راما سرط۷0 اک ,همع 2 ۳۵10۵ ۳۵ منک هگ ۱۹ [ 3۵1 9 1/2000 7۳36 :267]0۳۵۵ 3۵1۵۵۵ 0۳۵ 71۵1119666 مه امک ,1۵1119666 ,۳۲۵0۳۵ ۳۰۱۸۱۳۸ 270۹ 01۰۱۰ :17010961116711 0۵ 3311655 ]۹ ,70۳۳۵ ۳۳۵۵۵۵ 30۵۵0۰ ۷0۳ 0 ۲۵1۵0۶۳ 736 ( 77۸6۵۸777 2۸27۵۸ ,ض تضقفتتشتک 1/۸7۵۸ , ۸/۵۲۶۱ ۳۵۵ ۳۰۰ ۲172001٩ ۲7۵۲۹ 150۳30 13 ۳۲1۵۵10۵٩ وا ] ۳۵ 1 50655 نامز 0۳۵ 1۵111966 ۵1 مه ۱.۰۳۰۶ ۲7۲۵ ]۷۵ ۲۰۱۴۲ 700 ]062۳۵ 1120 ۸0 7 دععع2ع5 ۴2 ,720۲60 ۵۳۵۶۹۳ ۳ ,۳۵۵۹ ۵ط۳۵۲1 ۲ 700۵۲۵20۵ 50۳۳ ۱ 706 100ع اک ۳۶۰ ۳۵۵16 1 11۵111961166 ,۳۵۵۳۵ ۳۵٩ 1۵1119666 آ هه ارگ 1ع0ع5 تدم معط 1۳3۵ همعط 7۲ ولا[ ۲۰۱۸ 00۳۵۰ 8 0۳۵۳۵۶ 7 سهاع نس معط ۲ عر1 .)۳ ۸۳۵0۴ - (8۳۳.0) 3 719۳ - (0۰0) 34 ۲ومصفها 36۳۵۵ - (0۳.0) 13 رصع ۲۳ ۴-۵۰ (۲۰۱۴:۳)۱عهصنا مطااه6ط آهدعصصع ما ععدهونلااص اناد کاصعلفب وواعناص 3 ۴ منطاعصتهاع۲ 106" ب 10۵ ۵3 :ع6 171/۵1119611 ,6۵0۵ 0۳۵ 0607۲]0۳۵۲۵ م هع7 ۳ و00۳ هک تماکه‌اک ۲۳۰/۵۲ برا] 50 و ۱ 8۳1107 ۱۶2001 71130۳8101188011 8۰ ۱۰۳1۵۲ 1010 70/1727 وک عاساع5 .5 200/0 ۲۴۰۳۴ ۰ 1۱۵/119666 ,۵۵۵۵۳۵ ۵۲عع ملک ۲۵100 ۸3۵ ]0 11659003 06 ۱۵0-۵۵ ۸ ع0 0 16 نز عع0ع6نا1عاصز مدمه که ند تمصمنن عع-ععمی ۸ .ظ 870۵ و ۲1068 ,6 ۲۵60800 3:۳۵ 200 ۴,ق7276 1۵۳۵۶۵۵ ۴مصتطاعلومطای هطسد۳ ۲ ,دنو مصصه 32 مک امقتصاهصد7 خلزمطگ ۲۶ 06 لا کاصعنه2 حز ععصعونا فاص آهدمتامطط فصه. ععدععناماصا سک صععمعطظ منطعصمنهامط عمط ۹۰ ات3 ۲۰۱۸ 0۵6۰ زا عمط [ سام‌قطعنو 3 .هنه 1۵066 ۲ 0 عع 01600 [هدمامسط مطالهع1 [۵اصع1/6 عصمصسه منطاعصنهاع ۹ مانماج 2 مزع 2 حاکه1 نصزبم 3/۵0۵ ۲۷۰ ۴ 13066100606 هه مک معسحانت که (هصسه‌تعام۸ علمهع۲ فصه علح/3 حذ ععصعوناا ماد آهنطخشمک 040 م۵ ۹/0۳۵۳۳۵, ۲ نصوحطد 7 0عص 1/0 عکع0هط3/0 و ۱ 3/0221 62 ومصطه, ۱ عممتقا2/0 ۸622 ۲۸۰ ب(0ی عقطاومط, ۴ ۵0ط0۳0طظ معانشی ۳ طحطاهل130 هدعونص ۲ ۱ نطو طاهاماطش۸, ۱ نصعامطی ۵۵1 ۶ جاندد نس ۳۵۹۵ حز طااه6ط آمد‌عصعع صه ععد ولاز امطنی دکاصعلویدی 0666 منطعصه‌تاها ۵ 332 2270۵ که توص هام۸ اعصقهدگ و 5 3/0 صنص۸ رک ه معط 3/0۳۶۵ ۲۹۰ :5عاگ5 ص1۳۵ حذ 770۵110 3/60۵1 که کمهعنفوصا عطا 0۳ وصنصن ععصموناماصا ( میک که امعم 156 . ۳۵۵-۸ (۲۰۱۴) ۱۵۹ 500665 [ه ون ماع هه آهنو5 - هنوع ودک همعط م۸ 6 2/00672160 که عهم۸ قاط (امس3/22 بوحصط۸ حاحهصنص۸ مصه‌دعق77 «اهطعن۸ نانک و کنصه هک معگول ۰ ۳۰ 5ع 5 1[ممطلک طلاونتا حذ 176 نهاصع/3 از ععصمونااهاص] (هصمتامطط م۵صه مشک ۵۶ علشا عطا 0۵

زمینه: شناسایی عوامل موثر یا مرتبط با سلامت روانی نقش مهمی در تامین بهتر سلامت روانی به خصوص در نوجوانان دارد. هدف این مطالعه بررسی ارتباط هوش هیجانی و هوش معنوی با سلامت روانی، و نیز تعیین مولفه های هوش هیجانی و معنوی بعنوان پیش بینی کننده سلامت روانی در دانش آموزان تیز هوش دبیرستانی پسرانه شهرستان دزفول بود. روش: پژوهش انجام شده از نوع توصیفی همبستگی بود که در سال 95-96 بر روی 204 دانش آموز پسر مشغول به تحصیل در دبیرستانه پسرانه شهرستان دزفول انجام شد و حجم نمونه برابر حجم جامعه مورد مطالعه بود و ازمقیاس هوش بار- ان(1997)، مقیاس هوش معنوی بدیع و همکاران(1389) و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ(1972) برای اندازه گیری متغیرها استفاده شد. نتایج توسط نرم افزار SPSS تجزیه تحلیل شد. نتایج: هوش هیجانی و هوش معنوی با همه مولفه های خود تاثیر مستقیم و معناداری بر میزان سلامت روانی دانش آموزان دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مولفه های هوش هیجانی در مقایسه با مولفه های هوش معنوی تغییرات سلامت روانی را به میزان بیشتری تبیین می کنند. همچنین بعضی از متغیرهای جمعیت شناختی در رابطه با آنها (ساعات مطالعه، ساعات تفریح، نوع مسکن در رابطه با هوش هیجانی و تعداد فرزندان، ساعات مطالعه، ساعات تفریح و تحصیلات مادر در رابطه با هوش معنوی) از عوامل موثر و تاثیر گذار در سلامت روانی دانش آموزان تیزهوش پسر دبیرستانی می باشد. نتیجه گیری: توجه به رابطه محکم بین مولفه های هوش هیجانی و معنوی و نیز برخی متغیرهای دموگرافیک با سلامت روان در برنامه های ارتقای سلامت روان بسیار مهم است.

490477

* دانشیار» گروه علوم اجتماعی, دانشگاه آیت‌اله العظمی بروجردی (ره) 280۳:.20.1۳ 80 له دازه 1 ۵ ۵۴ قصص) عطا معلوس عانعن علعناسم دحمممخ 0060 جع کز کنط1 ,2018 6 اطاعندرم0 6 ااکعکعکعه از ععقطاد ,۷/۵۶۵ قنطا عماج مل ما عطاه انعم طعنط ۳ باهدوناهصعاص] 4.0 صونام‌طانان۸ کصمصص0) نامع خانواده کوچک‌ترین و نخستین واحد اجتماعی است که کارکردهای زیستی» تربیتی, فرهنگی و غیره آن, از یک سو منجر به سلامت جسم و روان اعضای خود شده و ازسوی‌دیگر سلامت و پایداری آن بقای جامعه را در پی دارد. اگر چه ازدواج بعنوان نقطه آغاز تشکیل خانواده» زمینه پیوند دختر و پسر را فراهم نموده و موجب تثبیت و انتقال و استمرار فرهنگ جامعه از نسلی به نسل دیگر می شود با این حال برخی خانواده ها قادر به هدایت کنش های متقابل اعضای خود به سمت هدفی مشخص نبوده و در این وضعیت مشاجرات و اختلافات خانوادگی منجر به گسست و فروپاشی پیوند ازدواج و وقوع پدیده طلاق می شود و این آسیب» آثار مخربی در سطوح فردی» خانوادگی و اجتماعی برجای می‌گذارد. نهاد خانواده مانند هر نهاد دیگر در جریان دگرگونی های اجتماعی دست‌خوش تغییر و تحول می گردد و در.این بین .تمنایلات. تصمیمها و نظام ارزشی زوجین را تحت تاثیر قرار می دهد..عواملی همچون تغییترانگرشن ها نسبت به ازدواج قبح‌زدایی از طلاق, تغییر ساختار خانوژاده کمرنگ شدن اغتقادات مذهبی,تغییرات جمعیتی و... در رشد بی سابقه طلاقافژگذارلشتند. مسئله مهمتوه‌از خا‌طلاق » آسیب های پساطلاق نظیر فرزندان طلاق, اعتیاد» بزهکاری, بی بندوباری اخحلاقی و....است که جامعه را طلاق در لغت» به معنای رها کتردن و آزاد کرّدن (گواهی, ۱۳۷۳: ۸۴) و مطابق ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی امروز ایران» طلاق عبارت است از انحلال دایم با شرایط و تشریفات خاصی از جانب مرد يا نماینده او. طلاق یک معضل اجتماعی است که زندگی افراد درگیر را شدیدا تخت تاثیر قرار می‌دهد. طتلاق نه تنها سبب گسیختن پیوندهای زناشویی می‌شود. بلکه غالبا سبب ازهم پاشیدگی و آسیّب؛دیدگی روابط بین والدین و کودک نیز می‌گردد (هزینگتون» ۶۱۹۸۹ مخثاژی و همکاران, ۱۳۹۳: ۱۴۲). طلاق» هم‌چنین در بردارنده هزینه‌های انسانی اجتماعی و اقتصادی عظیمی است که با عدم سلامت, اختلال عاطفی, اعتیاد و فقر خانوادگی رابطه دارد (برناردز ۱۳۸۴: ۳۲۴). یکی از با اهمیت ترین عناصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد. فرهنگ آن جامعه است. فرهنگ عصاره حیات اجتماعی است که تمامی افکار, اندیشه ها هنجارها ارزشها و فعالیت های فردی و اجتماعی در آن منعکس می شود. بروس کوئن واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌پخش) ‏ ۳ عناصر فرهنگی را شامل سه عنصر مادی, شناختی و قواعد اساسی می داند. جنبه مادی (فنی فرهنگ) شامل مهارت های فنی هنرها وسائل و اشیای مادی مورد استفاده اعضای جامعه و جنبه شناختی» باورها اسطوره ها ایدئولوژی ها ارزشها دانش ها؛ و قواعد اساسی شامل شیوه های زندگی مردم» آداب و رسوم» قوانین و مقررات. نظام ها و آئین‌نامه‌ها که مورد پیروی مردم آن جامعه است ( کوئن» ۱۳۹۵: ۷۲). از منظر لسلی وایت هر ساختار فرهنگی متشکل از چهار عنصر صناعتی( فنآوری)» اجتماعی(اداب و رسوم, نهادها قواعد و الگوهای رفتاری افراد با یکدیگر) عقیدتی(باورداشتها) و نگرشی (احساسات يا طرز فکرهایی برای ابراز وجود) می داند. به دلیل اهمیت فرهنگ و نقشش اساسی آن در بسترسازی زندگی اجتماعی و طرز تفکر شیوه و سبک زندگی افراد به‌نظر می‌رسد در میان عوامل متعدد فرهنگی, اقتصادی» اجتماعی و روانی که در بالارفتن نرخ طلاق اثر گذار هستند. می توان از عوامل فرهنگی بعنوان پنهان ترین, اساس ترین و ريشه ای ترین عوامل زمینه ساز این پدیده نام برد. عوامسل فرهنگی به طور مستقیم و غیرمستقیم در پیدایش و افزایش نرخ طلاق تأثیر شایانی دارند که همواره نقش این عوامسل تعیین کننده مورد غفلت واقع می شود. عوامل فرهنگی نظیر تقابل ارزش های سنتی و مدرن» ضعف باورها و مناسک دینی و... درآنهاد خانواده منجر به تضعیف کارکردهای آن و در نهایت گسست و فروپاشی خانواده می شود. بدون شک عناصری همچون دین به‌عنوان یک نهاد مهم پاسدار و محافظت کننده سنت»انقش:اساسی در پاسداری» حفظ و حراست از پدیده طلاق پدیده ای چند بعدی و جهانشمول بوده و در سرتاسر کره خاکی از جمله ایران آمار آن روند فزاینده" رسمی آرائه شده ازسوی دادگلتریاستتان لزستان» آمار طلاق در شهرستان بروجرد دارد. مطابق برآمار ارائه شده توسط سازمان ثبت احوال کشور تعداد رویدادهای طلاق ثبت شده در سال گذشته با ۶.۳ درصند افزایش نسبت به سال ۹۸ از ۶هزار و ۸۱۴ به ۱۸۳ هزار و ۱۹۳ رویداد طلاق در سال ٩۹ رسیده است. در همین راستا آمار طلاق در لرستان نیز روند افزایشی داشته و در سال ۰۱۳۹۸ ۳۸۳۰ مورد طلاق در این استان به ثبت رسیده است و رتبه هجدهم را در کشور به خود اختصاص داده است (سالنامه آماری ایران» ۱۴۰۰). براساس آمار سه برابر خرم‌آباد بعنوان مرکز استان است و شهرهای دورود و کوهدشت پس از بروجرد در صدر آمار طلاق استان لرستان قرار دارند. نکته قابل توجه این است که آمار طلاق در بروجرد نسبت به دورود و کوهدشت دو برابر و ۴ جامعه پژوهی فرهنگی. سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ نسبت به نورآباد چهار برابر است. بر این مبنا در شهرستان بروجرد» در سال ۱۳۹۸ ۲ فقره طلاق» رخ داده که این آمار بیانگر افزایش ٩ درصدی طلاق در سطح شهرستان نسبت به سال گذشته است (خبرنامه دادگستری لرستان» ۱۳۹۸). از اینرو هدف اصلی این پژوهش, شناسایی و اولویت‌بندی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع پدیده طلاق در شهرستان بروجردمی‌باشد. همچنین پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال اصلی است که از دیدگاه صاحب نظران و کارشناسان حوزه آسیب های اجتماعی, چه عوامل فرهنگی در شهرستان بروجرد بر وقوع پدیده طلاق تاثیرگذار بوده و اولیت‌بندی از جمله مشکلات مهمی که در عصر حاضر دامنگیر جامعه شده است افزایش نرخ طلاق است که به صورت پدیده؛اجتماعی و معضل آفریّق و آسیب زایی جلوه گر شده و نهاد خانواده را در قرن حاضر تهدید می‌کند. طلاق نه تنها به دلیل ارات سوئی که بر فرد دارد بلکه به دلیل پیامدهای مخرب و ویرانگر آن.برای خانواده و جامعه به یک مسئله طلاق با پدید آمدن شرایط آسیب زایی نظیر اختلال و فروپاشی کانون خانواده باث کاهش سرمایه اجتماعی و شکل گیری دشواریها مشکلات فردی» خانوادگی و اجتماعی می‌گردد. تاثیر گذاری "ظلاق بز زوجین و احتی: اطرافیان.و وابستگان آنان؛ می تواند زمینه‌ی شکل گیری آسیب ها و جرایم گوناگون دیگر را فراهم آورند. رابطه طلاق با خانواده ارتباطی دو جانبه است؛ از یک‌سو طلاق » خانواده را به رکود و انحطاط می‌کشاند و از سوی دیگر پدیده‌ای است که ريشه در ساختار درونی خانواده و عوامل موثر واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بپخش) ۵ شهرستانا برقجره زته نخست اسان لرستان زا در اطلاق بهخود اختصضاضی داده است ز شاهد روند فزاینده از هم گسیختگی نهاد خانواده و طلاق می باشد. علیرغم اهمیت و حساسیت این مسئله و نیز علیرغم پیامدهای اقتصادی,» اجتماعی و فرهنگی و...... آن متاسفانه تا کنون پژوهشی روشمند و دقیق در زمینه واکاوی مولفه های فرهنگی موئثر بر طلاق انجام نگرفته است و یا نتایج آن هنوز منتشر نشده است. بر این مبنا این ضعف پژوهشی به یک خلا عمده در این زمینه تبدیل شده و سوالاتی جدی پیرامون نقش و جایگاه عوامل فرهنگی موثر بر طلاق مطرح کرده است. بنابراین با توجه به روند روبه افزایش طلاق در این شهر » ضرورت دارد با انجام مطالعات و پژوهش های فراوانآثار مخرب و تهدید کننده‌ی این پدیده بویژه عوامل فرهنگی بررسی شوند از این‌رو مطالعاتی از این نوع می‌توانند.از یک سواز لحاظ نظری به تبیین عوامل فرهنگی زمینه‌ساز شکل گیری وقوعاطلاق بپردازد و از اشوی:دیگر از لحاظ کاربردی نیز راهکارهایی برای جلوگیری از افتزایش آن ارائه دهد بطور کلی پژوهش حاضر درصدد است تا با شناخت بیشتتر پدیلاهآموره بحث.» زمیّنه شثاخت فتوّعلمی و گسترده آن را فراهم آورده و و به ارتقای فرهنگ جامعه در زمیته فرهنگ زناشویی و همچنین برای تدوین برنامه‌های اجتماعی مناخ در وظ سال ی ازی یط و گلوگیری از پیاسدها و آثار یافته های تحقیق تاج بخش(۱۳۹۹) با عنوان بررسی عوایل فودی موثر بر طلاق نشان داد از دیدگاه متخصصان و صاحب نظران اولین عامل تاثیرگذار دار ارتباط با وقورع پدیده طلاق: عامل عدم پایبندی به تعهدات آزناشویی با میانگین ۱ درصد می‌باشد. عامل عدم اطلدع از آسیب‌های ناشی از طلاق با میانگین ۱۵/۵۶ و عامل نا آگاهی و کمبود مهارت‌های عاطفی و ابراز علاقه (مهارت‌های ارتباطی) با میانگین ۱ پس از آن در درجه دوم و سوم اهمیت قرار می‌گیرند. همچنین عامل نقشص جسمانی یا ظاهری زن یا مرد با میانگین ۰ عامل طلاق برنامه‌ریزی شده .ازدواج به قصد طلاقی (از هر نوع ممکن) با ۶ جامعه پژوهی فرهنگی. سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ میانگین ۷/۱۱ و عامل بی‌احترامی به خانواده همسر با میانگین ۸/۴۰ به ترتیب پایین‌ترین درصد از عوامل وقوع پدیده طلاق در شهرستان بروجرد را به خود اختصاص داده‌اند. بهرامی و همکاران (۱۳۹۸) در پژوهشی با هدف مطالعه کیفی طلاق توافقی به روش تحلیل مضمون بیانگر وجود دو عامل اصلی در گرایش به طلاق توافقی بود. این عواسل درونی و بیرونی شامل مواردی همچون مضمون های آمادگی برای ازدواج» سلامت روان» روابط زناشویی نامطلوب و آسیب های اجتماعی می باشد. روشتی و همکاران(۱۳۹۸) در فراتحلیل پژوهش های طلاق در ایران در دو دهه اخیر (۱۳۹۷-۱۳۷۷) نشان دادند که عوامل طلاق را بر اساس منشا عوامل می توان در چهار دسته همسرگزینی نادرست» نقص دانش ومهارت همسران» عملکرد نامطلوب همسران و شرایط اقتصادی نامطلوب قرار داد. یافشه های پژوهش عسکری ندوشن و همکاران(۱۳۹۸) با عنوان تحلیلی از مشخصه‌های اقتصادی-اجتماعی مرتبط با طلاق در ایران بیانگر آن است که روند رو به رشد طلاق در طی سالیان اخیر حقیقتی اجتناب ناپذیر می.باشد. نرخ طلاق در میان ساکنان شهر بیش از روستا بوده و بیشتر طلاق ها.درسال های ابتدایی ازدواج اتفاق افتاده است. فیروزجائیان گلوگاه و همکاران (۱۳۹۷) در فراتحلیل مطالعات انجام شده در حوزه طلاق در ایران نتایج بیانگر آن است که عوامل مداخله اقوام و اطرافیان, اعتیاد تفاوت ارزش‌ها عدم تفاهم عوامل بیکاری و مشکل امرار معاش دارای بیشترین فراوانی هستند. نتایج پژوهش عباسی و محمدی (۱۳۹۷) با عنوان بررستی,علل طلاق و رابطه آن با امنیت اجتماعی نشان داد بیشترین عامل زمینه ساز طلاق » عوامل شخصیتی است که بیش‌تر از پژوهش های ریجاوک کلوبکار و سیمونیک (۲۰۱۸) نشان دادند مهمترین عوامل طلاق در شش طبقه قرار میگیرند این عوامل شامل فقدان سازگازی و حل تعارض در روابط میان‌فردی» الگوهای رفتاری ناشی از خانواده اصلی» رفتارها و عادات قبل از ازدواج غبست طولانی در زندگی مشترک» وضعیت نامناسب اجتماعی اقتصادی خانواده و شکاف های بین نسلی میان زوجین میشود. يافته های پژوهش آپوستولو وهمکاران (۲۰۱۶) بیانگر آن است که عواملی نظیر نارضایتی از زندگی» خشونت زوجین, نداشتن فرزند (نازایی زوجین) و عدم رضایت از فرزندان در وقوع طلاق موثرند. آقاجانیان و تامسون (۲۰۱۴) با استفاده از داده های ثبت احوال, روند و میزان بی سابقه طلاق را در ایران گزارش نموده اند. براساس واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ‏ ۷ يافته های اين پژوهش, میزان طلاق برخلاف قرن بیستم» بیش ازپیش افزایش داشته است. تغییر جامعه به سمت فردگرایی و خودتحققی به رفتارهایی نظیر تخر سن ازدواج» فرزندآوری کمتر و همچنین, انحلال ازدواج بیشتر می انجامد .تغییرات رخ داده در این حوژه‌ها و انیّن تغیبراتی در اهذاف تحصیلی و شغلی احقمالا حرکنی را به جانب فردگرایی و جمع بندی و نتیجه گیری از پیشینه های داخلی و خارجی ذکر شده در مقاله حاضر حکایت از فقدان پژوهشی مستقل و مستقیم مرتبط با اهداف » روش و ساختار این تحقیق دارد. در نتیجه اهمیت این پژوهش در آن است که با رویکرد کیفی و بطور ویژه به فرانسیس فوکویاما بر این باور آتللتا که فردگرایی آیین یا اصوّلاخلاقی است که منافع و علایق فرد را برتر از جمع می شمارد. فردگرایی احساسی است که هر عضو جامعه از خانواده و دوستان خویش کنار می کشد و نوع معینی از جامعه رااتشکیل می دهد که در آن احترام اندکی به سنتها گزارده می شود. فردگرایان به لحاظ عاطفی جدا از درون گروه‌های خود هستند و با اتکای به خوداستقلال؛لذت و تعقیب خوشبختی تاکید می کنند. از نظر فوکویاما فردگرایی یکی از عوامل بی مسئولیتی و بی تعهدی والدین است که در درجه نخست به فروپاشسی خانواده و در درجه دوم به تضعیف سرمایه اجتماعی منجر می‌شود (سمیعی, ۱۳۹۸: ۱۵۷). بر اساس نظریه تعارض, نظر به:اینکه اعضای خانواده اهداف و ارزش های مختلفی دارند که به تعارض منجر می شود. به عبارت دیگر مسئله طلاق.از این منظر ريشه در تضاد ارزش ها دارد. رقابت و انواع خاص برخورد بین زوجین, شرایط زمینه ساز این گونه تضاد ها هستند که معمولا اجتناب ناپذیر» فرساینده و پرهزینه‌اند (وایت و کلین» ۲۰۲۰). نظریه پردازان تعارض بر این عقیده هستند که تمام تصمیمات خانواده به نفع همه اعضای خانواده نبوده و ممکن است به نفع یک عضو از خانواده و ضرر عضو دیگر باشد. نظریه همسان همسری, استحکام و دوام خانواده را ناشی از ویژگی های هم‌سان و مشابه میان زن و شوهر می داند. همسانی و مشابهت دو فرد از یک سو منجر به جذب آن‌ها به سوی یکدیگر شاه و ار سوی دیگر پیوند و وصلت بین آنها را ۸ جامعه پژوهی فرهنگی. سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ استوار می‌سازد. به سخن دیگر ناهمسانی میان آنها سرچشمه اختلاف و کشمکش های مطابق بر نظریه نوسازی » کشورها در فرآیند نوسازی دچار تغییرات عمده فرهنگی می‌شوند که نتیجه گذار از نظم کهن وسنتی به نظم جدید و مدرن است. در فرآیند نوسازی در بین عوامل هم بسته اجتماع کهن » گسستگی و تضعیف به وجود می‌آید. از نگاه لوزیک این شرایط باعث تغییر در ایده‌ها و ارزش‌های افراد در جهت استیلای سکولاریسم» مادی‌گرایی و فردگرایی می شود و در نتیجه» فضای فرهنگی از خانواده محوری به سوی فردمحوری و ازدواج » از حالت نهاد محور به رابطه محور تغییر می‌نماید و خانواده در تغییرات ساختاری و فرهنگی و در گذر جامعه از نظم سنتی به نظم مدرن» دچار تغییرات چشم‌گیری می‌شود» در این مسیر ناهماهنگی و عدم سازگاری فرد و نظام‌های اجتماعی با شرایط در حال تغییر»ه زمینه‌ساز مسائل اجتماعی متعددی در حيطهه نهاد خانواده می‌شود. در همین راستا افزایش طلاق به عنوان یک مسئله اجتماعی و نتایج فترتب بر آن» قابل تأمل و گر اراس تا ۱۵ ۵۹ رویکرد تغییر ایده‌ای و ارزشی "برماهیت نو و ابداعی بودن,ایده‌ها و نگرش‌ها و تغییرات فرهنگی و ارزشی جامعه تأکیل,دارد. در آین,دیدگاه آمسوزش عمومی و نیز رسانه‌های جمعی در بسط و گسترش ایده هاو ارزش های غربی بر جوامع دیگر در دو سطح فردی و اجتماعی نقش اساسی ایفا می نمایند»نابراین با روند رو به رشد نوگرایی و تغییرات بنیادین در نظام ارزشی اين جوامع مانند افزایش میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی » افزایش سطح تحصیلات زنان و حضور فعال این قشر در حوزه عمومی» کاهش میل به فرزندآوری» کم‌رنگ شدن ارزش ها وباورهای دینی خانوّاده‌ها تغییر در نگرش‌های جنسیتی شاهد افزایش فردگرایی افراطی » روابط فرا زناشویی»» طلاق » بالارفتن سن ازدواج از نظر صاحب‌نظران مکتب کارکردگرایی» خانواده نهادی است که بقای آن وابسته به وظایف کارکردهایی است که بر عهده دارد. بر اساس اين دیدگاه مهم‌ترین وظیفه و کارکرد خانواده» اجتماعی کردن اولیه افراد و آماده کردن آنان برای پذیرش قواعد زندگی اجتماعی است. علاوه بر اين» نهاد خانواده تاکنون تأمین برخی از اولیه‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای اعضا از قبیل نیازهای عاطفی, تغذیه» نیازهای جنسی و حمایت و پشتیبانی را واکاوی عوامل فرهنگی موثر پر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌پخش) ‏ ٩ برعهله داشته است. پازسونز یکی از کارکردگرایان بر این باوز است که زنانانقش (عاطقی) در خانواده ایفا می‌کنند. آنها مطیع» شاد بامحبت» و احساساتی هستند. از سوی دیگر مردان باید نقش ننان‌آور» را داشته باشند و کسب درآمد چرخه‌های اقتصاد خانواده را به‌حرکت درآورند. او نه تنها نقش زنان را در عصر حاضر اساسی و ضروری می‌داند. بلکه هشدار می‌دهد هر تغییری در این نقش‌ها با خطرات زیادی همراه خواهد بود. البته احتمال می‌رود که زنان الگوهای مردانه را به منظور احراز شغل در رقابت مستقیم با مردان طبقه خود. دنبال کنند. اما این نکته نیز قابل ذکر است که علی‌رغم پیشرفتی که در آزادسازی زنان از الگوی سنتی خانوادگی صورت گرفته است. فقط گروه کمی از آنان در این جهت پیش رفته‌اند. البته روشی است که موقغی سی‌توان این رانا گلیت بشید که ادر ساشدت خانواده تغییراتی اساسی به وجود آید. اعطای فرصت برابر به هر دو جنس با انسجام مثبت دیدگاه تضاد ارزشها بر این عقیده است که در جوامعی که در حال انتقال از وضع فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی خاص به وضع ,و شرایط دیگری هستند. مشکلاتی پدید می‌آید که نتيجه تصادم نوگرایی و پایبندی به سنت‌های دیرین و تشدید تخاصم بین نسل‌هاست. ذر این مرخله برزخم لا خ ها نامر ای پللازش‌های اجتماغی بیش از هر چیز دیگر تغییر وضع و موضع.می‌دهند: بسیاری از موضوعات بی‌ارزش دیروز در محدود ه عناصر نوین و مقبول امروزی پای می‌نهند و بسیاری از عناصر مطلوب اجتماعی. از قلمرو ارزش‌های اجتماعی خارج می‌شوند. هر چقدر این تحول سریع باشد. تضاد و جابه‌جایی ارزش‌ها چشم گیرتر خواهد بود. در چنین شرایطی,» نیروهای حاکم بر جامعه جای خود را به نیروهای تازه می‌سپارند و نظام ارزش‌های جامعه دست‌خوش آشوب می‌گردد. بازتاب این وضعیت را می‌توان در نظام ارزش‌های خانواده مشاهده نمود» ولی از آن‌جا که سرعت حرکت.هر فرهنگ با حرکت اقتظادی و نوآور ی های تکنولوژی یک‌سان نیست. نسل‌هایی که در معرض چنین تحولات سریع اجتماعی قرار می‌گیرند. نمی‌توانند معیارهای همه‌پسندی برای وظیفه فداکاری و ارزش‌های همانند آن داشته باشند. در این احوال» کشمکش درون خانواده ایجاد می‌شود و نابسامانی خانواده و طلاق ۰ جامعه پژوهی فرهنگی. سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ در هنگامه بحران ارزش‌ها ارزش‌های اساسی یک جامعه بر لذت طلبی,» تمتع آنی» مصلحتگرایی فردق» سودگرایی» ماه گزایی و ابزارگزایبی استوارند و اشسان‌ها سرفا بنه تمتع می‌اندیشند و مصالح خویشتن را در نظر می‌آورند و حتی ارتباطات انسانی نیز از این شرایط تأثیر می‌پذیرند. روابط انسان‌ها از بعد معنوی تهی می‌شود و صرفا در راه الشذاذ آنی است. این نوع روابط بسیار سست و آسیب‌پذیر و شکننده‌اند و به محض آن‌که مصلحت دیگری روی نماید يا بر اثر مرور زمان يا عوامل دیگر رابطه‌ها از درون تهی‌شده و به بهانه‌های مختلف می‌شکند. در این شرایط روابط زوجیت نیز از این قاعده مستثنی نبوده و آمار طلاق روزبه روز افزایش خواهد یافت (ساروخانی, ۱۳۸۶: ۷). بروس کوئن معتقد است این یک واقعیت است که میزان طلاق در جوامع نوین زیاد شده است. این وضعیت از جامعه و ارزش‌های متغیر ما سرچشمه می‌گیرد تا از گسیختگی و تباهی خانواده» به عنوان یک نهاد اجتماعی. امروزه از انواع کارکردهای خانواده در گذشته کاسته شده است و زن و شوهر برای تأمین نیازمندی ها و خدمات خود به خانواده متکی نیستند و گسست پیوند زناشوایی, آن‌ هم در یک محلیط زناشویی ننگ نیست در این پژوهش با توجه به شرایط تحقیق که احتیاج بثه جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن‌ها دارد از روش تحقیق کیو (0) استفاده شده است. برخلاف پژوهش‌های پیمایشی که پاسخ‌دهندگان به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که معزف جمعیت آماری مورد نظر باشند؛ در روش کیو پاسخگویان به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که دارای ویژگی مشترکی باشند؛ ولی گویه‌های پژوهش از بین جمعیت مورد نظر به ترتیبی انتخاب می‌شوند که معرف آن حوزه مورد نظر باشند؛ پس از جمع‌آوری گویه‌ها قضاوت نهایی ۲یا ۳ نشر در خصوص درایق پووهش نیز همانطور که اشارمشدهابتها تمامی گویه‌های آاقتضاب سم پین از تأییده بین چند نفر از صاحب‌نظران و مدیران حوزه آسیب های اجتماعی؛ به منظور تعیین تناسب گویه‌ها با موضوع مورد بررسی» توزیع شد و مورد تأیید آنان قرار گرفت؛ سپس برای انتخاب پاسخ‌دهندگان» بدا ۵۰ نفر از متخصصان, فعالان و صاحب‌نظران حوزه واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ‏ ۱۱ آسیب‌های اجتماعی شهرستان شناسایی شد؛ سپس با توجه به شاخصه‌های چون: انجام پژوهش,» چاپ کتاب و نگارش مقاله مرتبط و مدیریت در حوزه مورد نظر؛ هم‌چنین نظرخواهی از چهره‌های متعدد فرهنگی, تعداد ۴۰ نفر با نگرش‌های متفاوت برای در این پژوهش, ابتدا از روش مطالعه اسنادی» ایمیل» مرور اخبار رسانه‌های گروهی؛ ازجمله: روزنامه‌ها و مجلات. تلویزیون. سایت‌های مرتبط اینترنتی؛ همچنین پژوهش‌های انجام شده قبلی, تعداد ۱۸ متغیر احتمالی وقوع طلاق شناسایی گردید؛ سپس فهرست این عوامل در اختیار تعدادی از داوران که مشتمل بر مدیران» صاحبنظران و متخصصان حوزه آسیب‌های اجتماعی (طلاق)» قرار داده شد. حاصل نظرات آنها در قالب یک پرسش‌نامه» در اختیار تعدادی از افراد نمونه قرار گرفت تاابهامات آن رفع گرده.پس از ارزیابی و جمع‌بندی فضای گفتمان. از بین ۱۴۵ عبارت کیو در نهایت ۱۰۳ عبارت برای نمونه عبارات کیو با نظر سنجی از خبرگان انتخاب گردید. پس از جمع‌آوری اطلاعات حاصل از مرتب‌سازی کیو این اطلاعات با روش تحلیل عاملی.کیو تحلیل شدند. هر یک ز گویه‌ها به طور جداگانه بر روی کارت‌های همانند و هم شکل نوشته شد. همچنین جهست کسب اطمینان از روایی محتوایی» علاوه بر اینکه عبارات حاصل از مصاحبه‌ها با عبارات به‌دست‌آمده از مبانی نظری تحقیق مقایسته و.ارزیتابی شد»:پنس از اخذ نظرات آن‌ها پرسش‌نامه نهایی» تدوین و در اختیار نمونه گذاشته شد. در نهایت پرسش‌نامه عوامل فرهنگی دارای ۱۳ عامل بود. سوال اصلی مورد بررسی در پژوهش حاضر آن است که از دیدگاه صاحب نظران و کارشناسان حوزه آسیب های اجتماعی» چه عوامل فرهنگی در شهرستان بروجرد بر وقوع پدیده طلاق تاثیرگذار بنوده واولیت‌بندی این عوامل به چه صورتی است؟ جهت پردازش داده‌ها از آمار توصیفی؛ شامل: محاسبه شاخص‌های مرکزی و پراکندگی استفاده شند. سپس در بخش آماز استنباطی» از آزمون دبلیوکندال در ابتدای مصاحبه‌ها از شرکت کنندگان در مورد مشخصات کلی خودشان نظیر: سن» میزان تحصیلات» وضعیت شغلی» رشته تحصیلی سوال‌هایی پرسیده شده است که جزئیات آن در واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ‏ ۱۳ پس از اين‌که تمامی نمودارهای کیو تکمیل شدنده برای انجام تحلیل عاملی, داده‌ها به‌صورت مناسب برای ورود به نرم‌افزار 9099 نسخه ۲۲ آماده شده و مورد تحلیل عاملی قرار گرفتند. در این پژوهش برای تحلیل عاملی از روش ریاضی مولفه‌های اصلی و برای چرخش عامل‌ها از روش واریمکس استفاده شده است. بر اساس روش تحلیل شاخص‌های اصلی و چرخش به شیوه واریماکس و با توجه به ماتریس عاملی و درصد واریانس تبیین شده از مجموع ۱۰۳ گویه. ۱۳ عامل استخراج گردید که این ۱۳ عامل جدول ۲. مقدار ویژه و درصد واریانس انباشته عامل‌های چرخیده عامل | مقدار ویژه درصد وازیانس مقدار ویژه.. | درصد تجمعی واریانس به منظور رتبه‌بندی عوامل فرهنگی وقوع طلاق » از آزمون دبلیوکندال استفاده گردید. این آزمون به عنوان یک ضریب توافق, به سنجش میزان توافق رتبه‌ها در بین پاسخ‌دهندگان می‌پردازد. این آزمون؛ علاوه بر معناداری تفاوت یا عدم تفاوت میانگین رتبه» به اولویت‌بندی نیز می‌پردازد؛ به غنوان مثال, این آزمون نشان می‌دهد ارزیابی گستره محتوایی عوامل فرهنگی وقوع طلاق به چه صورتی است؟ و تأثیر کدام دسته از عواسل ۴ جامعه پژوهی فرهنگی. سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ فرهنگی بر وقوع طلاق در شهرستان بروجرد. بیشتر و کدام دسته از عوامل کمتر است؟ رتبه‌بندی عوامل فرهنگی وقوع طلاق براساس میانگین آن‌ها در جدول ذیل نشان داده جدول ۳. نتیجه آزمون دبلیو کندال؛ رتبه‌بندی عوامل فرهنگی وقوع طلاق براساس میانگین آنها جدول شماره (۳) رتبه‌بندی عوامل وقوع فرهنگی طلاق براساس میانگین آن‌ها را همان‌گونه که مشاهده می‌گردد؛ مطابق بر یافته های پژوهش . رتباط با وقوع پدیده طلاق, عامل دامن زد خانواده‌ها و اطرافیان به اختلافات با میانگین ۹/۲۵ درصد می‌باشد. یکی؛ازاساننتی ترین دغدغه های زوج های جوان مقابله با دخالت والدین و اطرافیان خواه از ناحیه خانواده زن و یا از ناحیه خانواده شوهر در زندگی مشترک آنان در زمان نامزدی و بعد از ازدواج است. یکی از علت های ایجاد اختلاف بین زوج های جوان, مداخله های نابجای پدر مادر برادر» خواهر دوست و سایر خویشاوندان و اطرافیان آنان ولو با نیت خیرخواهی, سعادت و خوشبختی در زندگی مشترکشان می‌باشد واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ‏ ۱۵ دومین عامل اثرگذار عادی بودن موضوع طلاق با میانگین ۷/۷۰ می باشد که به‌نظر می‌رسد بزرگترین خطر عادی شدن این سیب بزرگ اجتماعی در سطح مردم و آحاد جامعهاست و اگر این موضوع در سطح جامعه به یک موضوع عادی تبدیل شود» طبیعتا جامعه را با مشکلات و دشواریهای فراوان مواجه خواهد نمود. یکی دیگر از مهم‌ترین عوامل موثر بر طلاق از منظر صاحب نظران که آفت مهم سبک زندگی خانوادگی بشمار می رود و در شیوه‌های مصرف و اقتصاد خانواده تأثیر مستقیم دارد. تجمل‌گرایی و مصرف‌زدگی است. بررسی ها نشان داده برخی از اختلافات در پرونده های طلاق » نشات گرفته از تجملات و هزینه های غیر ضروری است که زوجین انجام می دهند. مفهوم تجمل‌گرایی در بعد مرضی خود با مفاهیمی مانند ریخت‌وپاش کردن, هدر دادن ثروت. دنیازدگی» مصرف‌گرایی و حتی چشم و هم‌چشمی پیوند می‌خورد. در این میان از همه مهم‌تر این است که انسان در زندگی‌اش دچار یک جور تقلیدگرایی می‌شود و تمام انسانیت, عزت نفس و معنویتش تقلیل داده می‌شود به نوع مصرف کالاهای مادی. علل تجملگرایی را می‌توان در سطح خرد نظیر نحوه‌ی تصور از خود و سطح کلان نظیر تعاملات اجتماعی فرد با دیگران و احساس حقارت در روابط یکی از مباحث مهم در جامعه‌شناسی خانواده تفاوت‌هنای موجود میان زوجین و تأثیری است که این تفاوت‌ها در زیهگوا واگ و جندوچون آن دارند. جای تردید نیست که هر فرد. گروه» قشر و جامعه‌ای تفاوت‌هایی کم‌یابیش با سایر افراده گروه‌ها قشرها و جوامع دارد. وقتی جامعه‌شناسان سخن از طبقه اجتساعی می‌گویند. به گروهی از افراد اشاره دازند که جایگاه مشابه و یکسانی را در نتتلشله‌مراتب نظام اجتماعی, اقتصادی و یا خانوادگی دارند. تفاوت طبقاتی و فرهنگی ممکن است اختلافاتی را در زندگی زناشویی برای زوجین به وجود آورد که گاهی زندگی آن‌ها را به نابودی و جدایی سوق می‌دهد. یکی از مهم‌ترین ابعاد هر فرهنگی برای فرد تازه‌وارد انتظاراتی است که افراد از او دارند. به صورت معمول نیز در غالب خرده فرهنگ‌ها سنت‌های ویژه و البته انتظاراتی مشخص از عروس و یا داماد وجود دارد. گاهی اوقات افراد به دلیل ناآگاهی از انتظاراتی که خانواده همسر از آنها دارند, باعث دلخوری‌ها و سو تفاهماتی می‌شوند که مدیریت تبعات از دیگر موضوعات بسیار مهم مد نظر جامعه مورد مطالعه پژوهش حاضر ضعف باورهای مذهبی در وقوع طلاق است. دین به عنوان پدیده ای آسمانی و نظامی بهم‌پیوسته و متشکل از باورها و اعمال در ارتباط با مقدسات ؛ منبع اولیه معنابخشی و هویت‌بخشی برای بسیاری از مردم دنیا محسوب می شود. در واقع دین موجب ثبات. آرامش, امنیت. استمرار و پایداری خانواده می شود. کمرنگ شدن باورها و اعتقادات مذهبی موجب بروز ناهنجاری‌های رفتاری و اخحلاقی در خانواده و جامعه می‌گردد و ثبات و امنیت فرد» خانواده و جامعه را به خطر می‌اندازد. بر این مبنا معنویت گرایی و پایبندی نگرشی و عملی به ارزش های مذهبی با افزایش همبستگی بین والدین و فرزندان» ضمن ممانعت از فرسایش روحی و روانی آنان از طریق افزایش توانمندی و بهبود عملکرد اجتماعی آنان در قبال تکالیف, تعهدات و حل چالش‌های اجتماعی, به ارتقای سلامت اجتماعی آنان می انجامند. کارشناسان و متخصصان مورد مطألییه در اییپژوهش ,یکی از عوامل فرهنگی طلاق زا تقابل ارزش های سنتی و مدرن می دانند. جوامع گذشته » جوامع ستتی بوده اند اما جوامعی که امروز وجود دارند به دو دسته مدرن او در حال گذار تقسیم می شوند. جوامع در حال گذار جوامعی هستند که بخشی از آنها مدرن و بخشی سنتی است. این جوامع به مرور با مدرئیزاسیون به سوی مدرنیته پیش می‌روژند. و مغمولا با بحران دست به گریبان هستند؛ زیرا ارزش ها هنجارها و الگوهای تستتی به‌سترعت رنگ باخته اند و ازسوی دیگر ارزش ها و هنجارهای مدرنیته نی دراجامعه نهادینه نشاه اند. این معمای ناگشوده در نظام خانوادگی همچون نظام های دیگری خودنمایی می کند.در تحلیل رابطه بین سنت و مدرنئیته با محوریت ارزش‌های سنتی و مدرن, برخی اندیشمندان بر این باورند که در فرآیند تحقق مدرئیته بعضی از عناصر ستتی اساختار فرهنگی جامعه در هم شکسته می‌شوند. با توجه به اینکه جامعه ما آهنگ توسعه و تحول را با سرعتی زیاد درپیش گرفته است از اینرو یکی از آسیب ها و پیامدهای تقابل نت و مدرنتیه طلاق می‌باشد. یافته های تحقیق حکایت از تاثیر ازدواج های تحمیلی و نقش آن در طلاق دارد. گرچه از ازدواج و تشکیل خانواده بعنوان یکی از مهمترین اتفاقات زندگی هر فرد یاد می شود که هدف از انجام آن رفع نیازهای طبیعی و رسیدن به آرامش روحی در کانون گرم خانواده می‌باشد اما در میان یکی از عواملی که نظم و امنیت درونی خانواده و جامعه را تهدید می کند. وقوع ازدواج های اجباری است. ازدواج اجباری يا تحمیلی؛ نوعی از پیوند واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ۱۷ زناشویی رسمی است که در این پیوند. رضایت و اراده زوجین یا یکی از آنها نادیده انگاشته شود و برای برقراری این ارتباط و پیوند از انواع فشارهای جسمانی یا روانی استفاده می شود. در این ازدواج هر کدام از زوجین بر خلاف رضایت و انتخاب خویش با فردی ازدواج می کنند و همین عامل باعث اختلاف و تنش در درون خانواده». طلاقی عاطفی ارتباطات نامشروع» قتل و همسرکشی و ... در نهایت می تواند عامل تهدید کنشده امنیت اجتماعی و افزایش نرخ وقوع جرائم گردد.داده های پژوهش حاضر نشان می دهد که بخشی از علل ایجاد تنش در خانواده و گسست خانواده بدلیل ازدواج های از نگاه صاحب نظران جامعه هدف پژوهش حاضر» تعصبات قومی و خودبرتربینی قومی در امر طلاق تاثیر دارد.تعصب یکی از بیماری های مهلک و مخرب نهاد خانواده: است که خیلی از فرصت هگهزا از ایا#هساسلای کند. تسب به‌عقاید یا نگرش‌های یک گروه یا فرد درباره گروه و فردادیگر گفته می‌شود. تعصب متضمن داشتن عفاید از پیش تضور شده درباره کک رد وا ید۹ بر نبنای شیده هاست نه مدارک و شواهدی عینی و مستقیم؛ عقایدی که حتی به رغم اطلاعات جدید. در برابر تغیر مقاوم اند. تعصبات قومی در لرستان از شهری به شهر دیگنر متفاوت است و شدیدا تحت تاأثیر شرایط اجتماعی, جغرافیایی» فرهنگی و خانوادگی.حاکم بر روابط انسان هاست. به منظور بررسی تفاوت میانگین رتبه ارزیتابی عواسل فرهنگی وقوع پدیده طلاق از آزمون دبلیو کندال استفاده شد که نتایج آن در جدول شماره ۴ نمایش داده شده است. جدول شماره (۴) آزمون دبلیو کندال جهت بررسی تفاوت میانگین رتبه ارزیابی عواسل فرهنگی وقوع پدیده طلاق را نشان می‌دهد. همان‌گونه که مشاهده می‌گردد؛ با توجه به مقدار آزمون کای اسکوئثر (۳۳/۸۹۴» می‌توان نتیجه گرفت که نمره میانگین رتبه ارزیابی متخصصان و صاحب‌نظران حوزه آسیب‌های اجتماعی و طلاق, از عوامل وقوع پدیده طلاق در شهرستان بروجرد متفاوت است و این تفاوت با توجه به سطح معناداری آزمون (۳>0/05) می‌توان چنین استنباط کرد که اين تفاوت در سطح ٩۹ معنادار است. مقدار آزمون کندال (۰/۷۱) نیز بیانگر میزان توافق ۷/۱ درصدی بین صاحب‌نظران است. واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌پخش) ۱۹ دامن زدن خانواده ها و پات قومن حمایت بیش از اندازه و طبقا اضف باورا مهن مش تقابل 0 سنتی و ۷ نمودار ۱. رتبه‌بندی عوامل فرهنگی وقوع طلاق براساس میانگین آنها ۰ جامعه پژوهی فرهنگی. سال ۱۲ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰ عوامل فرهنگی بعنوان نظامی پیچیده و درهم تنیده ای از دوران پیشا ازدواج تا هنگامه انتخاب و تشکیل خانواده و پسا ازدواج و هنگام فرزندآوری در روند تعالی» پایداری و موفقیت زندگی مشترک زوجین و يا بر عکس » تزلزل و نابودی آن نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند. طلاق در زمره غم انگیزترین مسائل روانی اجتماعی است که عامل مهم از هم گسیختگی ساختار خانواده» یعنی بنیادی ترین بخش جامعه است و فروپاشی آن آسیب ها و مخاطراتی را برای زوجین و خانواده های آنان به همراه دارد. نهاد خانواده از مهمترین نهادهای اجتماعی در جوامع محسوب می شود که دوام و قوام آن باعث پیشرفت جامعه در ابعاد مختلف اجتماعی » سیاسی » اقتصادی و فرهنگی می‌شود. نظریه‌پردازان بی‌سازمانی اجتماعی بر این باور هستند که عواملی چون کاهش کارایی نهادهای اجتماعی نظیر خانواده و تضعیف تقیدهای خویشاوندی » کاهش انسجام سنتی اجتماعی, جرایمی نظیر قدل>یسرتط؟*التراناک چنه )/واعتعاه و طلاق را در جامعه پژوهش حاضر نتیجه مطالعه در بین۴۰۰ نفر از مردان و زنان صاحب‌نظر و دست‌اندرکار حوزه طلاق شهرستان بروجرد می‌باشد. منظور از این مطالعه؛ شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر وقوع طلاق در شهرستان بروجرد بوده که به روش کیو () انجام طبق يافته های آزمون دبلیو کندال؛ از دیدگاه متخصصان و صاحب‌نظران عرصه طلاق رتبه‌بندی موثرترین زیرمقیاس‌های عوامل فرهنگی وقوع طلاق براساس میانگین آن‌ها عبارتند از: دامن زدن خانواده‌ها و اطرافیان به اختلافات. عادی بودن موضوع طلاق» تجمل‌گرایی و چشم و همچشمی. همچنین کم‌اثرترین عوامل فرهنگی در وقوع طلاق به‌ترتیب و براساس میانگین آنها,عبارتند.از: حمایت بیش از انازه و بیجای خانواد» نداشتن یا محدود کردن رفت و آمد با اطرافیان تعصبات قومی. این یافته ها با پژوهش های روشنی و همکاران(۱۳۹۸) ۰ فیروزجائیان گلوگاه و همکاران (۱۳۹۷)» ریجاوک کلوبکار و با توجه به یافته های پژوهش حاضر مبنی بر اینکه اختلافات فرهنگی بین زوجین عامسل مهمی در طلاق می باشد ضرورت دارد اصل همسان همسری در سطوح مختلف آن واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ‏ ۲۱ موردتوجه جدی خانواده ها قرار گیرد زیرا هرقدر پیوندهای قومی و فرهنگی میان زن و مرد محکم‌تر باشد, خطر جدایی به مراتب در میان ایشان کم‌تر است. به طور کلی, هرقدر درجه همگونی همسران بیشتر باشد.» زناشویی آنان استوارتر و پایدارتر است. هم‌چنین نتایج حاکی از آنست که ضعف در باورهای مذهبی در مسئله طلاق تأثیر دارد. دین‌داری یکی از ارکان اساسی زندگی سعادتمندانه است و تقویت معنویست و اخلاق اسلامی» حیا و عفاف » پرهیز از مصرف زدگی و تجمل گرایی و دوری از سبک زندگی غربی در اصلاح مشکلات خانواده و اجتماع بسیار موثر و حیاتی است. بخابرایق توجه به ارزش های دینی و مذهبی و تعریف دقیق و مشخص جایگاه و نقش زن و مرد براساس اموزه های دینی و توجه به خانواده اسلامی نقش اساسی در پیشگیری از وقوع یکی از یافته های پژوهش لذت‌گرایی و به‌اتبع آن خودپسندی و فخرفروشی بود.در سطح خرد یکی از مهم‌ترین علل تجمل‌گرایی افراطی در نهاد خانواده به نحوه‌ی تصور فرد از خود بر می‌گردد. افرادی که تصورشان از خودشان.مثبت نبوده و یا از عزت نفس کافی برخوردار نیستند. بیشتر از سایرین به‌سمت این رفتارهای مریض‌وارانه متمایل می‌شوند. مطابق با دیدگاه دنیس جودله؛ تصور اجتماعی می‌تواند.وسیله‌ای باشد که توسط آن کش انسان را هدایت کرده» مینقیت ان رل جات اد گم عکس‌الغمل انسان در رابطه با مسائلی که در جامعه با آن‌ها رژیووگ ناساس می‌کند. زسانی که‌ما با محیط اطراف خود ارتباطاتی برقرار کردیم» به دنبال آن, ارتباطضات تصورات اجتماعی را می‌سازد و سپس» تصورات اجتماعی, روابط بین انسان‌ها را هدایت می‌کند. در واقع» هر تصور‌بری: رفتاری راورو ی خواگن گا ی تک کسو بورنگی ارتباطات سا را نیز کنترل و هدایت می‌کند. به همین ترتیب تصوراتی که انسان‌ها از طلاق دارند نیز با یک‌دیگر متفاوت است. پدیده طلاق از نظر پرخی بسیار ناگوار و از نظر برخی دیگر چندان هم ناگوار نیست. و این تصور گرایش هر فرد را به طلاق» متفاوت از دیگری تعیین می‌کند. با توجه به جامعه در حال گذار کشور و تقابل ارزش های سنتی و مدرن در نهاد خانواده و جنگ نرم دشمن که با ابزاری همچون ماهواره و شبکه های اجتماعی مجازی و... در جهت تقدس زدایی نهاد خانواده و ارزش مند نمودن پدیده طلاق تلاش می نماید شبروریگ:ایجاب: می نساید ستاو سیما پسترات یک دانشگاه ملی پرستتاطب از طیف هار قشرهای مختلف نقش بسزایی در آگاه سازی و آموزش مهارت های زندگی و ارتباطی جوانان و خانواده ایفا نماید و در بستر سازی جهت قبح زدایی و بالا بردن حساسیت عمومی جامعه و با تولید برنامه های مناسب در زمینه پیشگیری از طلاق پیشگام شود. با توجه به این که در پژوهش حاضر رابطه بین دخالت خانواده‌ها در زندگی زوجین و وقوع طلاق به اثبات رسیده است و اين نتایج با تحقیقات پیشین ذکر شده در این مقاله هم‌سو می باشد پیشنهاد می‌گردد؛ زمینه‌های عملی کاهش حضور و دخالت اخاال‌گرایانه خانواده و اطرافیان در زندگی زوجین که در بسیاری موارد به نیت حل مساله انجام می‌گیرد؛ فراهم گردد و در مقابل زمینه‌های افزایش حضور کارشناسان مجرب و توانمند خانواده برای ارائه مشاوره به زوجین دارای اختلاف, و حتی زوجینی که درصدد بهتر کردن روابط خحوب بهرامی» فاطمه, مظاهری» مصطفی, گوذرزی» کوروش و صادقی, مسعود(۱۳۹۸) . مطالعه کیفی علل طلاق توافقی به روش تحلیل مضمون , فصلنامه پژوهش های نون روانشناختی» سال چهارم» بدیعی» نعیم (۱۳۸۱) . روش شناسی کیول) سالنامه پژوهش و ارزشیابی در علوم اجتماعی و رفتاری» جلد اول, به کوشش حسین رحمان سرشت؛ تهزان, دانشگاه علامه طباطبائی. برناردز, جان(۱۳۸۴). درآمدی به مطالعات خانواده. ترجمه: حسین قاضیان» تهران: نشر نی. تاج بخش,» غلامرضا(۱۳۹۹). بررسی عوامل فردی موثر بر طلاق, فصلنامه جمعیت. ۰۱۷۹-۱۵۱ ساروخانی» باقر(۱۳۸۶). طلاق» پژوهشی در شناخت واقفیت و عوامل آن. چاپ دوم فیروزجائیان گلوگا» علی اصغر صادقی, سهیل (۱۳۹۷) . فراتحلیل مطالعات انجام شده در حوزه طلاق در ایران, مطالعات زن و خانواد» سال ششم» شماره ۲, ۱۳۳-۱۱۱ گواهی, زهرا(۱۳۷۳) . بررسی حقوق زنان در مسئله طلاق. تهران: انتشارات سازمان گود. ویلیام (۱۳۵۲) . خانواده وجامعه. ترجمه ویدا ناصحی » تهران» بنگاه نشر و ترجمه کتاب. واکاوی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق با ... (غلامرضا تاج‌بخش) ‏ ۲۳ روشنی» شهره» تافته. مریم خسروی,» زهره (۱۳۹۸). فراتحلیل پژوهش های طلاق در ایران در دو دهه اخیر (/۱۳۹۷-۱۳۷۷) و ارائه راهکارهای کاهش طلاق » زن در توسعه و سیاست. عسکری ندوشن,» عباس» شمس قهفرخی, مهری» شمس قهفرخی, فریده (۱۳۹۸)» تحلیلی از مشخصه های اقتصادی-اجتماعی مرتبط با طلاق در ایران» پژوهش های راهبردی مسائل عباسی اسفجیر علی اصغر خان محمدی اطاقسرا ارسلان (۱۳۹۷) . بررسی علل طلاق و رابطه آن با امنیت اجتماعی, فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی, شماره ۵۶ ۰۱۳۱-۱۶۹ لوزیک» دانیل(۱۳۸۳).نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی. ترجمه سعید معیدفر تهران» امیرکبیر. محقق داماد محسن(۱۳۷۸). بررسی فقهی- حقوق خانوده: نکاح و انحلال آن. مرکز نشر ۸ نقنط510 هنز ع00نل 10۳ مها ماکنط ,.(2018) .ظ بخانصطمصسزک عک باه مق ملگ ععنهزنط -291 ,(24)3 ,ک6 5102 ۳021 07 0۵ م6 ۵ "فصمعهم تنل که رسد عتهاناهه ۳ نادمه عصم ص۳3۳ «(2016) 34 باناهطکط مک ,چ ,10068عا مب بفحقطا) بش۸ بناهآمادوم۸ 286-24 ,99 ,خعع 0700 ۵[7 آه 20 0۵ وم 20 0۳66 ۶ عقی ۵ط 1 ههام۸ 6 1۳0۰/0۵ 126۵۵ ع0106 ۹۵6۵۸ (2013) ۷۰ مطوعصصمط 1 عگ بش مصعنصوزه‌اع۸ ۳306210۰ ۵۶ ات۳۵0 بعندحماق/3 هز 306۵ .(3/.)2010 مکاگقاع 2 کنسد5 کیک بصعاعط صزعلل صعطح

فرهنگ جامعه، شکل دهنده پیکره آن و مشخص کننده و تنظیم کننده ارزش ها، باورها و رفتارهای مردم جامعه است. در رابطه با طلاق و عوامل زمینه ساز آن نیز، متغیرهای فرهنگی به طور مستقیم و یا غیر مستقیم ، در افزایش یا کاهش میزان آن اثر گذار هستند.پژوهش حاضر در راستای حفظ ثبات و استحکام نهاد خانواده و با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل فرهنگی موثر بر وقوع طلاق در شهرستان بروجرد انجام شده است. نمونه آماری شامل 40 نفر از صاحبنظران و فعالان حوزه طلاق می باشد، روش تحقیق، کیو (Q) ، و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه پژوهشگرساخته (پرسشنامه کیو (Q)) می باشد. عامل دامن زدن خانواده ها و اطرافیان به اختلافات، عامل عادی بودن موضوع طلاق و عامل تجمل گرایی و چشم و همچشمی به ترتیب بیشترین درصد و عامل تعصبات قومی، عامل حمایت بیش از اندازه و بیجای خانواده و عامل نداشتن یا محدود کردن رفت و آمد با اطرافیان به ترتیب پایین ترین درصد از عوامل وقوع پدیده طلاق در شهرستان بروجرد را به خود اختصاص داده اند. با توجه به یافته های تحقیق ضرورت دارد حساسیت عمومی جامعه و آگاهی بخشی آنها را بالا برد و در این راستا هم افزایی هماهنگ و مکمل همه سازمان ها و ارگان ها و افراد جامعه برای کاهش نرخ طلاق صورت گیرد.

402146

مولف قواعد. عمومی نگارش را تا حدودی رغایت نکرده است (برای تمونه در صفحه ۵۳ ضرب‌المثل ابا نیک نشینی نیک شوی, با دیگ نشینی سیاه» بدون هیچ‌گونه علائم نگارشی آورده شده است که خواندن را ذشوار می‌کند. از این دسیگ‌نجات نگازشی#ذر مثن کتاب بسیار وجوه ذارذ). معادل‌سازی اصطلاحات و زاژو‌های«تخقنصی به خوبی ,توت نگرفته است. به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت ترجمه اگر این کار به,صوراتکار مشترک.با یک همکاری ایرانی فارسی‌زبان تهیه کتاب حاضر از مقدمه» ویژگی‌های ترجماه‌اغلم ترجمهو ۱۸ متن«با موضوعات مختلف: فرهنگی, سیاسی, اجتماعی و اقتصادی برگرفته از رسانه‌های جمعی (روزنامه. تلویزیون, اینترنت و ...) ایران و روسیا ضمیمه و منابع تشکیل شده است. فیلاق از تألیف کسابیو در مقدمه کتاب تصریح شده است. کتاب حاضر مطابق با برنامه درسی دانشگاه دولتی زبان‌شتاسی مسکو برای درس «ترجمهه شفاهی زبان خارجه ۱۱ تهیه شده است. به عنوان کتاب درسی برای درس‌های ترجمه شفاهی و کتبی دانشجویان سال سوم و چهارم دانشکله ترجمه تهیه و تلوین شیه است. آفزایش مهارّت یرجمه قفاهی از ازیان زوسی به فارسی و بالعکس از اهداف اصلی کتاب است. در,مقدمه کتاب اشازه شده است که برای کاربردی‌سازی ترجمه سعی شده است از مطالب و مکاتبات به‌روز استفاده شود. از همین رو با توجه پاغلاف آمرقفی کبات: یشم ترهه‌ها و مکائبات ید نارای نمی سفارش ,جمهو ری انتاای ایراق برای هر متنی تمریناتی درنظر گرفته شده است که اهداف زیر را در بر می‌گیرد:  دوره عملی ترجمه زبان قارسی 1 ۵71۳۵0۲۹7۵۱۲ ۲۵/۵۵/۲۵۹۵ ۱۰۹ در متن کتاب اسامی نهادها و سازمان‌های ایرانی به صوزت خحلاصه و کامل از رسانه‌های جمعی ایزان. گرفته شده است. در میبحث ویژگی‌های ترجمه: به صورت خلاضه به ترجمه ضرب‌المغلها کنایات و طنز پرذاخته شده است. ذر این بخش, مولف به آهمیت آشنایی مترجم با فرهنگ زبان‌های ۳ و مقصد اشاره کرده. علاوه بر این به انواع ترجمه و نکات کاربردی در خلاصه‌نویسی در زمان ترجمه هم‌زمان, اشاره شده است: با توجه به ذشواری ترجمه شفاهی, موّلف بسیار ثلاش کرذه اشت با امنتفاده از تجربیات خود: نکات ارزشمند کلیدی برای اين نوع از ترجمه را در اختیار مخاطبین قرار در بخش علم ترجمه تعاریف تئوری از ترجمه ذکر شده است و این‌که ترجمه همان انتقال معنا و مفهوم از یک زبان به زبان دیگر با هدف ارتباط است. در بخش ضميمه کتاب از صفحه ۸۳ تا ۹۴ هم به پخش‌هایی از متن دی‌وی‌دی ده حادئه ماندگار از آخرین روزهای حکومت محمدرضا شاه»*در,ارتباظ آپا,دوژه سرنگونی رژیم پهلوی پرداخته شده است. که به نظر می‌رسد با توجه.یه هدفتا آموزشی پلودن کات بهتر بود.فهرستی از واژگان به همراه 06302 م۳۵ ومد ک عققهم م۵6 مه ۵ رامعم 0606 0 - ,3۵۵ :3/0 - .مس اف هخا ,کمک قخو‌ه ۹/0  ۳۹ 107-0 .رت :(1)2 ,2018 یمومع مها و1۳۵۳ او امس 1 م130۵ ول تفدنامه زبان‌های خارجی, دوره ۱ شماره ۲, سال ۲۰۱۸ از صفحه ۱۰۷ تا ۱۱۰ 61 0۷ ۱3۵۳ ب((71۳۵۵/۵10 عهم عم «مزکوو۵ [م عحوسم ۳۵۷ ام امه 1۵ اهنآ عاهاگ 3/0800 ۵ اه جمنامعناطا۳ 6 <ط معازاطانم ب۵ 121100 6 3/0500 116 ۵۲ کاط110ر5 116 ۵ا 00005 ۵۱ کمعهم 96 کقط 1۱ 2010 ها و۸ 0 کل 11 1۰ 1۳35131100 ۹/۵0۵1 کمن 1۵ +0 وق ادمل کز 1۱ اهنآ عناعنههنا ۳ 0005665 12513100 ۱3116۵ 300 آ۵۳۵ 10۶ ام0ط اما ۵۶ ۳۲۳۵۳۵۵ 2 کف #م مغ افعل 6 ۱/۵۹00 ع ۵۲ 1۳۵8000 ۵۲ وال۳۵ 1۵ اه 5060185 مدع 200 منز ,م1080 0۶ ا م۸ عمط بوعماماه 2۲ فعزامم ۸‏ +علممور ۸

کتاب آموزشی دورۀ عملی ترجمۀ زبان فارسی تألیف سویل طالیبووا، نشر انتشارات دانشگاه دولتی زبان شناسی مسکو «ریما» در سال 2010 میلادی چاپ اول دارای 96 صفحه مطلب است که مطابق با سرفصل مصوب دانشگاه دولتی زبان شناسی مسکو و برای درس «ترجمۀ شفاهی زبان خارجۀ 1» تهیه و تدوین شده است و به عنوان کتاب مرجع یا کمک درسی برای درس های ترجمۀ شفاهی و کتبی دانشجویان سال سوم و چهارم دانشکدۀ ترجمۀ دانشگاه دولتی زبان شناسی مسکو مورد استفاده قرار می گیرد.

428624

رابطه هوش‌های چندگانه با شادکامی و رضایت از زندگی دانشجویان "مدرس و مشاور دانشگاه. گروه‌روان شناسی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره) - شهرری ۲ فانش آموخته. مقطغ کارشناسی رشته.روان شنناسی ادانشگاه اراد اسلامی» واخد یادکار امام(زه)- شهررتی شادکامی " حالتی ذهنی است که از طریق تجربه ی رضایت خاطر خشنودی, عشق و یا احساس سرور و نشاط مشخص می‌شود(کرامتی» ۱۳۹۱). شادکامی نوعی ارزشیابی فرد از خود و زندگی‌اش است و در برگیرنده مفاهیمی از قبیل رضایت از زندگی, عواطف مثبت, نداشتن نشانگان افسردگی و اضطراب است(غلامعلی احساس رضایت در جایی بیرون از ما نیست بلکه تجربه ای درونی است. احساس رضایت به مفهوم آسوده بودن با آن چیزی است که داریم. در صورتیکه این نکته را درک کنیم و تشخیص دهیم» از هدر رفتن انرژی زیادی جلوگیری می کنیم و در راه پرثمری قرار می گیریم(مقدم» ۱۳۹۸). رضایت از زندگی " به عنوان قضاوت شخصی از سعادت و بهروزی و کیفیت زندگی مبتنی بر معیارهای انتخابی هر فرد تعریف شده است مفهوم رضایت از زندگی به عنوان تجربه درونی است که حضور مثبت هیجان‌ها و نبود احساسات منفی را در هوش «توانایی حل مسائل یا انجام دادن اعمال روزمره که پيامد زندگی در یک مجموعه فرهنگی يا جامعه خاص است». این هوش چند گانه است که انسان را قادر می سازد نقش های مختلفی را به عنوان فیزیک‌دان, کشاورز» کشیش و... بپذیرد(ساعتچی» ۱۳۹۶). نظزيه هوش چندگانه " برای اولین بار توسط هوارد کارذتر (۱۹۸۳)» آرائه شد و در ابتدا هشت و مروت ایا خر مکی کرد. شواهد مختلفی وجوذ ذارد که انسانها از یکی یا همه این نوع هوش ها برخوردار هستند و آموزش از طریق این نظریه می تواند در مدرسه به خلاقیت. درک و استفاده از دانش جدید و یادگیری مفاهیم آموزشی کمک نماید. همچنین گاردنر بیان می کند که می‌توان» هوش را آموزش داد و هرکس در هر سنی می‌تواند از طریق یادگیری به سطحی از مهارت- نظریه هوش چندگانه هوارد گاردنر: این هوش مجموعه‌ای از چندین هوش است که در ادامه به آن هوش کلامی*: توانایی درک کلمات و چگونگیعملکرد افراد در ترکیب آنها برای ایجاد یک زبان هوش منطقی مرباضی * توانایی مقاهده: عوامل, و روابطی, که ظاهرا در دنیای, اظراق: با خوادرف نامربوطی هستند به گونه ای که بتوانیم آنها را به صورت بدیع و خلاقانه در یک زنجیره عقلانی و هوش موسیقیایی ": توانایی تشخیص زیر و بم صدا آهنگ و دیگر علائم موسیقی و ترکیب آنها در هوش مکانی- فضایی * توانایی تفکر در مورد کیفیت‌های بصری دنیا و به کارگیری و تبدیل آنها با ۰ ۰ ۹ را وجم س ۰ کچ رید 4 س اه هوش بدنی- حرکتی : توانایی کنترل حرکات بدنی و گرفتن اشیا به صورت ماهرانه و مهارت در هوش درون فردی ": توانایی برای دسترسی و شناخت خود درونی(احساسات» واکنش‌ها و آرزوها) هوش میان فردی ": توانایی توجه و تمائز قائل شدن بین افراد با توجه به وضعیت و احساسات و هوش طبیعت گرایانه ": افراد دارای این نوع هوش علاقه‌مند به زندگی و کارهای مربوط به گیاهان و جانوران می‌باشند. طبیعت شناسان» زمین شناسان» مهندسان کشاورزی» باغبانها و دامداران را هوش هستی گرایانه ": در این نوع هوش افراد از گفتگو درباره تاریخ و فرهنگ و ادیان لذت میبرند. این هوش در روحانیون» فلاسفه و عرفا قابل مشاهده است (حمدانی:۱۳۹۷). در این پژوهش به نقش آهوش‌های_ ند ان ردول _چمشگهزبانی اکلامی؛ هوش منطقی/ زیاضی: هوش دیداری/ فضایی. هوش بدنی/جنیشی, هوش درون فردی» هوش میان فردی» هوش موسیقیایی و هوش طبیعت گرا می باشد در شادکامی و رضایت از زندگی پرداخته می‌شود. زمانی که فرد بداند هوش او در کدام جنبه بالاتر است طبق آن در مسیری قرار میگیرد که هم سو با هوش تخصصی اوست مطابق آن هوش رشته تحصیلی و شغل خود را انتخاب کرده و باعث می شود.در جایگاه درست خود قرار گیرد و این قرارگیری صحیح باعث شادکامی و رضایتش از زندگی می شود و این رضایت را می تواند به نحوی با مفید بودن در جامعه هم به دیگران عرضه دارد.ضرورت این پژوهش بدین دلیل است که فرد با شناختی که نسبت به هوش غالب خود پیدا می کند می تواند در مسیر و جایگاه درست خود قرار گیرد و این قرارگیری در جایگاه درست هم به نفع خودش است که مطابق با استعداد و توانمندی‌اش قدم برمیدارد و هم کمکی است برای بهبود وضعیت جامعه زیرا فردی که در جایگاه درست خود قرار می‌گیرد شادکامی و رضایتش اززندگی افزایش یافته و این شادکامی و رضایت داشتن او باعث افزایش راندمان در محل کار و ارتباط برقرار کردن بهتر با دیگران نصرتی نژاد و همکاران(۱۳۹۴) در پژوهشی با موضوع مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان شادکامی آنان انجام دادند به این نتیجه رسیدند که با توجه به نتایج بدست آمده حاصل از آزمون همبستگی وجود دارد. میزان مشارکت اجتماعی دارای قویترین رابطه 7-۰/۵۴۸ با شادکامی است و پس از آن اعتماد اجتماعی 1-۰/۴۳۵و انسجام اجتماعی ۲-۰/۳۳ قرار دارند. بر پایه نتایج این پژوهش, ابعاد سرمایه اجتماعی ۵ قرصد از تغییرات متغیر شاد‌کامی, را تبییق می کنشیغ به: گونه‌ای که مشارکت: اجتماغی بیشتزین تأثیر و انسجام اجتماعی کمترین تأثیر را بر شادکامی دارد وادر میان متغیّرهای زمینه ای» سن و وضعیت تأهل نیز صحرائیان و همکاران(۱۳۹۰) در رو موب موضوع رأپهله تگوش مذهبی و شادکامی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام دادند به این نتیجه رسیدند که با توجه به نتایج بدست آمده پژوهش» رابطه ی بین شادکامی و نگرشمذهبی (۰/۰۰۰۹, ۰/۳۵۶0 ۲) سن و شادکامی (07<۰/۰۰۴. ۱ )و نیز سن و مذهب( 1-۰/۱۹۸ و ۱۸*/*-0)معنادار بود علاوه بر رابطه معنادار بین شادکامی ونگرش مذهبی, سن نیز رابطه معناداری با شادکامی و نگرش مذهبی دارد. شمسایی و همکاران(۱۳۹۳) در پژوهشی با موضوع مقایسه رضایت از زندگی دانش آموزان نابینا و ناشنوا با دانش آموزان مدارس عادی شهر همدان انجام دادند به این نتیجه رسیدند که با توجه به نتایح بدست آمده آزمون آ نشان داد میزان رضایت از زندگی دو گروه دانش آموزان عادی و استثنایی یکسان نمی- باشد و اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون ۸771017۸ نشان داد که میزان رضایت از زندگی سه گروه دانش آموزان نابینا ناشنوا و عادی نیز یکسان نمی‌باشد و اختلاف معناداری وجود دارد ۰/۰۵+>0 بین ابعاد میزان رضایت از زندگی سه گروه دانش آموزان نیز تفاوت معنی‌داری یافت شد حمدانی(۱۳۹۷) در پژوهشی با موضوع بررسی رابطه هوش‌های چندگانه و رضایت شغلی پرستاران شاغل در بیمارستان های آموزشی شهرستان اهواز انجام داد به این نتیجه رسید که با توجه به نتایج بدست آمده بین هوشهای هشت گانه و رضایت شغلی پرستاران در سطح معناداری ۵ درصد رابطه مثبتی وجود دارد, اما صرفا ۴ نوع از هوش‌ها که شامل هوش کلامی 0۰/۰۰۱ هوش میان فردی ۰۰۱/:-0 ۰ هوش درون فردی ۳-۰/۰۰۱ و هوش طبیعت گرایانه 0-۰/۰۰۸ قابلیت پیش‌بینی رضایت شغلی را دارند. رابطه بذست آمته تجت تأثیر سرخ و تجصبلات نیز تقییری نذاشته: است, بزرگمهری بوذر جمهری و همکاران(۱۳۹۸) در پژوهشی با موضوع اثر بخشی آموزش هوش افزایی مبتنی بر نظریه هوش های چندگانه گاردنر بر مطلوبیت اجتماعی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر پایه دهم شهر اصفهان انجام دادند به این نتیجه رسیدند که با توجه به نتایج بدست آمده روش هوش افزایی مبتثی بر نظريه هوش‌های چندگانه گاردتر رابطه افزایش مطلوبیت اجتماعی و انگیزش تحصیلی در گروه آزمایشی در مرحله ی پس آزمون شده است 0>۰/۰۰ با توجه به یافته‌های پژوهش می توان آموزش هوش افزایی مبتنی بر نظریه گاردئر را بعنوان یک روش موثر بر افزایش مقبولیت اجتماعی و ارتقا انگیزش تحصیلی برای دانش آموزان پیشنهاد داد. ما در پژوهش حاضر به دنبال این موضوع هستیم که آیا بین هوش چندگانه با شادکامی و رضایت از زندگی رابطه وجود دارد یا خیر؟ روش پژوهش کمی و از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش دانشجویان زن و مرد » شاغل و غیر شاغل, متأهل و مجرد با دامنه سنی ۲۰ تا ۵۰ سال تمامی ورودی ها مقاطع فوق دیپلم تا دکتری رشته روانشناسی دانشگاه های تهران سال تحصیلی ۹۸-۹۹ بود. روش نمونه گیری روش در دسترس می باشد و حجم نمونه۷۶ نفر در نظر گرفته شده است. از پرسشنامه های هوش‌های چندگانه گاردنر» شادکامی آکسفورد آزمون هوش چندگانه گاردنر یک آزمون مداد کاغذی است که هم به صورت فردی و هم گروهی قابل اجرا است و نمره منفی ندارد. زمان اجرا نامحدود است .پاسخ های ۸۰ عبارت آزمون در یک طیف لیکرت ۵ درجه ای به صورت»خیلی کم*۱ کم-۲*متوسط*۳ ,زیاد*۴ و خیلی زیاد-۵ در نظر گرفته شده است. در هر یک از ابعاد هوش» ۱۰ عبارت مطرح شده و مجموع امتیاز هر بعد هوش ۵۰ امتیاز است که بیشترین امتیاز در هر بعد نشانگر وجه غالب در فرد است. روایی این مقیاس به روش تحلیل عاملی انجام شده و از روایی مناسبی برخوردار است. ضرایب پایایی زیر مقیاسها به روش آلفای کرونباخ ۰/۶۱ تا۰/۸۵ گزارش شنده است. از سویی میزان پایایی محاسبه شده در کل پرسشنامه ۳ است که نشاندهنده پایایی پرسشنامه شادکامی اس ها در سال ۱۳۲ با معکوس کردن مواد مقیاس افسردگی بک توسط ارگایل, ولو ساخته شده است این مقیاس ۲۹پادگارد. که براسائ طیف چهار درجه ای از ۱ تا ۴ مره گذاری میشود.بنابراین حداقل نمره هرآزمودنی ۲٩ وحداکثر ۱۱۱ است. بنابراین» هر چه نمره آزمودنی بالاتر باشد. نشانگر شادکامی بالاتر وی خواهد بود و برعکس. روش اجرا بدین صورت است که فرد در هر ماده گزینه‌ای که به خود نزدیک تر است را انتخاب می‌نماید. روایی و پایایی این مقیاس درمطالعات مختلف از جمله علیپور و نوربالا ۱۳۳۱)تایید شده است. آرجیل ولو ۱۳۲۳ (ضریب آلفای ۲۱ درصد را با۳۴۳ آزمودنی» فارنهایم وبرونیک ۱۲۲۲)ضریب آلفای ۳۳ درصد را با ۱۱۱آزمودنی (ونوری ۱۳۳۱ )با ۱۳۱ آزمودنی آلفای کرونباخ ۳۴ درصد را به دست آورده اند.در ایران علی پور ونور بالا ۱۳۳۱ با ۱۱۱ آزمودنی آلفای ۲۳ درصد را پرسشنامه رضایت از زندگی توسط داینر*! در سال ۱۹۸۵ ساخته شد دارای ۵ ماده است که هر در یک طیف لیکرت از ۱ تا ۷ نمره گذاری می‌گردد. روایی و پایایی این پرسشنامه در پژوهش مظفری(۱۳۸۲) ذکر شده است. خسروی(۱۳۷۶) که نسخه‌ای از این پرسشنامه را در ایران ترجمه و آماده اجرا کرده روایی آنرا در جامعه ایرانی تایید کرده و آلفای کرونباخ برابر با ۰/۸۸ را برای آن گزارش کرده است. در این پژوهش از ۲ روش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. در آمار توصیفی از شاخص هایی نظیر قما سیاقه میانگین واریاشسی, انخراق معیار «جداول و نمود‌ار استفاده: شد.در آمار اسختباطی, از روش آماری همبستگی پیرسون استفاده شد و به دلیل ۳ متغیره بودن از روش تحلیل واریانس ۸37017۸ و روش فرعی همبستگی پیرسون است استفاده گردید.برای آنالیز اطلاعات از نرم افزار آماری ۲۲ ۷۵۲۹0 در جدول شماره ۱- شاخص های نظیر نما میانه» میانگین» واریانس» انحراف معیار مشخص گردیده است. نمودار ۱ نشاندهنده میزان هوش های چندگانه می‌باشد. در محور افقی متغیر هوش گانه و در محور عمودی فراوانی نشان داده شده است. برون داد نمودار نشان می‌دهد بیشترین مقدار هوش چندگانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ است که اوج این مقدار بین ۲۵۰- نمودار ۲ نشان دهنده میزان شادکامی افراد شرکت کننده می باشد. در محور افقی متغیر شادکامی و در محور عمودی فراوانی نشان داده شده. برون داد نمودار نشان می دهد که بیشترین میزان شادکامی بین ۶۰-۹۰ است رنج ۷۰-۸۰ اوج این مقدار نمودار ۳ نشاندهنده میزان رضایت از زندگی افراد می‌باشد. در محور 9 رضایت از زندگی و در محور عمودی فراوانی نشان داده شده است. برون داد نمودار نشان محدوده ای بین ۲۰ تا ۳۰ است که اوج نمودار۴ نمودارمتغیر جنسیت را نشان می دهد.در محور افقی متغیر جنسیت و در محور عمودی فراوانی داده ها نشان داده شده است. برون داد نمودار نشان می دهد که افراد با جنسیت زن (۴۰ نفر) بیشتر از افراد با جنسیت مرد (۳۶ نفر)می باشند نمودار ۵ متغیر سن را نشان می‌دهد. درمحور افقی متغیر سن و در محور عمودی فراوانی نشان داده شده است. برون داد نمودارنشان می دهد سن اکثر شرکت کنندگان ۲۲-۲۵ سال است. نمودار۶ میزان تحصیلات افراد را نشان می دهد . در محور افقی میزان تحصیلات و در محور عمودی فراوانی نشان داده شده است. برون داد نمودار نشان می دهد که سطح تحصیلات بیشتر افراد شرکت کننده لیسانس بوده است نمودار۸ نشاندهنده وضعیت شغلی افراد شرکت کننده می باشد . درمحور افقی متغیر وضعیت شغل و محور عمودی فراوانی نشان داده شده است. برون داد نمودار نشان می دهد که تعداد افراد شاغل در مقایسه با افراد بیکار بیشتر است. فرضیه اصلی: بین هوش های چندگانه با شادکامی و رضایت اززندگی در دانشجویان رابطه وجود دارد. برای بررسی وجود رابطه بین هوش چندگانه با شادکامی و رضایت از زندگی از آزمون آماری آنوا یک طرفه استفاده گردید. با توجه به جدول ۲ نتایج 516 .شامل ۰/۰۴۸ و ۰/۰۰۰ است که هر دو از که کوچکتر از ۵ بوده» در نتیجه بنابراین فرضیه صفر یا 11۰ رد می شود فرض خلاف و فرضیه پژوهش و یا 11۸ تایید جدول ۳ - جدول همبستگی بین هوش کلامی با شادکامی فرضیه فرعی: بین هوش زبانی/ کلامی با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ۳ بین شادکامی با هوش کلامی 518 ۰۱۷/*بدست آمده که کوچکتر ۰/۰۵ معناداری می‌باشد. بنابراین فرضیه صفر یا 17۰ رد می‌شود و فرضیه خلاف یا 71۸ تایید می‌گردد. بنابراین می توان گفت بین شادکامی با هوش فرضیه فرعی: بین هوش فضایی با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ۴ بین شادکامی با هوش فضایی 518 ۹ ۰ بدست آمده که کوچکتر از ۵ معناداری می باشد. بنابراین فرضیه صفر یا 17۰ رد می شود و فرضیه خلاف يا 71۸ تایید می گردد. بنابراین می توان گفت بین شادکامی با هوش جدول ۵ جدول همستگی بسن هوش میان فردی با شادکامی فرضیه فرعی: بین هوش میان فردی با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ۵ بین شادکامی با هوش میان فردی 518 ۰/۰۲۰ بدست آمده که کوچکتر از ۰/۰۵ معناداری می باشد. بنابراین فرضیه صفر يا 17۰ رد می‌شود و فرضیه خلاف يا 11۸ تایید می گردد. بنابراین می توان گفت بین شادکامی با فرضیه فرعی: بین هوش درون فردی با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ۶ بین شادکامی با هوش درون فردی 518 ۰/۰۰۶*بدست آمده که کوچکتر از ۰/۰۵ معناداری می‌باشد. بنابراین فرضیه صفر یا 17۰ رد می شود و فرضیه خلاف يا 11۸ تایید می گردد. بنابراین می توان گفت بین شادکامی دول ۷ جدول خوس ی بین هوش موسیقیایی با شادکامی فرضیه فرعی: بین هوش موسیقیایی با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ۷ بین شادکامی با هوش موسیقیایی 58 ۰.۰ بدست آمده که کوچکتر از ۵ معناداری می باشد. بنابراین فرضیه صفر یا 7۰ رد می شود و فرضیه خلاف یا 71۸ تایید می گردد. بنابراین می توان گفت بین شادکامی جدول ۸ - جدول همبستگی بین هوش طبیعت گرا و شادکامی فرضیه فرعی: بین هوش طبیعت گرا با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ۸ بین شادکامی با هوش طبیعت گرا 58 ۰.۱( بدست آمده که کوچکتر از ۵( معناداری می باشد. بنابراین فرضیه صفر یا 17۰ رد می شود و فرضیه خلاف يا 11۸ تایید می گردد. بنابراین می توان گفت بین بین چول دول سستگیم بین هوش طبیعت گرا و رضایت از زندگی فرضیه فرعی: بین هوش طبیعت گرا با رضایت از زندگی در دانشجویان رابطه وجود دارد. با توجه به جدول ٩ بین هوش طبیعت گرا با رضایت از زندگی 518 ۰/۰۰۵ بدست آمده که کوچکتر از ۰/۰۵ معناداری می باشد. بنابراین فرضیه صفر یا *77 رد می شود و فرضیه خلاف یا 71۸ تاییّد"می گردد. بنابراین می توان گفت بین هوش طبیعت گرا با رضایت از زندگی همیستگی معنادار مثبت وجود دارد. طبق آنچه بیان شد مهم ترین سوال پژوهش این بود که آیا بین هوش چندگانه با شادکامی و رضایت از زندگی رابطه وجود دارد؟یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده در جدول آدر این پژوهش نشان داد که بین هوش های چندگانه با شادکامی و رضایت از زندگی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.این بدان معناست که افزایش هوش چندگانه موجب افزایش شادکامی و رضایت از زندگی در افراد .بر اساس جدول شماره ۳ بین هوش کلامی و شادکامی رابطه مثبت و معنادار ضعیفی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش کلامی تا حدودی موجب افزایش شادکامی در جامعه آماری مورد بررسی می‌گردد. بر اساس جدول شماره ۴بین هوش فضایی و شادکامی رابطه مثبت و معنادار ضعیفی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش فضایی تا حدودی موجب افزایش شادکامی در جامعه آماری مورد بررسی می‌گردد. بر اساس جدول شماره ۵ بین هوش میان فردی و شادکامی رابطه مثبت و معنادار ضعیفی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش میان فردی تا حدودی موجب افزایش شادکامی در جامعه آماری مورد بر اساس جدول شماره ۶بین هوش درون فردی و شادکامی رابطه مثبت و معنادار متوسطی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش درون فردی موجب افزایش شادکامی در جامعه آماری مورد بررسی می‌گردد. بر اساس جدول شماره ۷ بین هوش موسیقیایی و شادکامی رابطه مثبت و معنادار ضعیفی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش موسیقیایی تا حدودی موجب افزایش شادکامی در جامعه آماری مورد بررسی می گردد.بر اساس جدول شماره ۸ بین هوش طبیعت گرا و شادکامی رابطه مثبت و معنادار متوسطی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش طبیعت گرا موجب افزایش شادکامی در جامعه بر اساس جدول شماره ٩ بین هوش طبیعت گرا و رضایت از زندگی رابطه مثبت و معنادار متوسطی وجود دارد این بدان معناست که افزایش هوش طبیعت گرا موجب افزایش رضایت از زندگی در جامعه آماری مورد بین اين پژوهش با سایر پژوهش های انجام شده (از نظر جامعه آماری» نمونه آماری » روش اجرا) تفاوت هاو شباهتهایی وجود دارد از جمله آنکه در پژوهش مظفری نیا و همکاران(۱۳۹۲) رابطه بین سلامت معنوی و شادکامی دانشجویان انجام شده که یافته ها نشان می دهد بین سلامت معنوی و شادکامی دانشجویان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد همانطور که یافته های پژوهش حاضرنیز نشان می دهد بین هوش چندگانه و شادکامی نیز رابطه مثبت و معنادار وجود دارد اما تفاوت‌های پژوهش انجام شده با پژوهش حاضر در این است که در پژوهش انجام شده تمامی ابعاد سلامت معنوی با شادکامی رابطه معنادار داشته اما در پژهش حاضر تنها بین هوش کلامی, فضایی.میان فردی» درون فردی» موسیقیایی و طبیعت گرا با شادکامی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین مابقی هوش‌هابا شادکامی رابظه معنادار وجود ندارد. پژوهش انجام شده بر روی دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس, تهران .در "سال ۳٩ بودهاما پژوهش حاضر بر روی دانشجویان روانشناسی دانشگاه‌های تهران در سال ۹۸ انجام گردیده. حجم نمونه در پژوهش انجام شده ۰٩ نفر که از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند اما در پژوهش حاضر ۷۶ نفر که از روش در دسترس استفاده در پژوهش کلهر و احقر(۱۳۹۵)که بررسی رابطه اعتیاد به اینترنت با هوش های چندگانه گاردنر و پیشرفت تحصیلی انجام شده یافته ها نشان می دهد رابطه بین هوش فضایی موسیقیایی و درون فردی با اعتیاد به اینترنت رابطه مثبت و معنادار دارد. در حالیکه در پژوهش حاضر بین هوش کلامی فضایی میان زندگی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. پژوهش انجام شده بر روی دانش آموزان دختر پایه هشتم دوره متوسطه اول غیر دولتی تهران انجام شده در حالیکه پژوهش حاضر بر روی دانشجویان روانشناسی دانشگاه های تهران انجام پذیرفته است. روش انجام هر دو پژوهش روش همبستگی بوده است. در پژوهش حسینی و همکاران(۱۳۹۰) که بررسی مقایسه ی حمایت اجتماعی و رضایت از زندگی و افسردگی و شادکامی در سالمندان زن و مرد انجام شده است یافته ها نشان می دهد بین تمام متغیر های پژوهش رابطه معنادار وجود داشته اما در پژوهش حاضر تنها بین هوش کلامی, فضایی» میان فردی» درون فردی» موسیقیایی و طبیعت گرا با شادکامی و بین هوش طبیعت گرا با رضایت از زندگی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.جامعه آماری در پژوهش انجام شده تمامی سالمندان زن و مرد شهر شیراز بوده اند در حالیکه جامعه آماری در پژوهش حاضر دانشجویان روانشناسی دانشگاه های تهران سال ۹۸ می باشند. حجم نمونه در پژوهش انجام شده ۳۷۹ نفر درحالیکه در پژوهش حاضر ۷۶ نفر می باشد. روش نمونه گیری در هر در پژوهش ملکی و انارکی(۱۳۹۶) که بررسی شادکامی» رضایت از زندگی و بهزیستی روانی در میان زنان مجرد و متاهل انجام شده است یافته ها نشان می دهد بین رضایت از زندگی با بهزیستی روانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد اما بین شادکامی با هر یک از این متغیرها رابطه معنادار وجود ندارد. در حالیکه در پژوهش حاضر بین تمامی متغیرهای اصلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.و از میان متغیر های فرعی نیز بین هوش کلامی, فضایی, میان فردی» درن فردی» موسیقیایی و طبیعت گرا با شادکامی و هوش طبیعت گرا با رضایت از زندگی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. پژوهش انجام شده بر روی ۱۰۰ نفر از زنان (۵۰ نفر مجرد ۵۰ نفر متاهل) انجام شده در کال که‌پژوهش حاضلابر روا دانشجویان روانشناسی دانشگاه های تهران ۳۹ نفر مجرد,۳۶ نفر متاهل و ۱ نفرادر وضعیت متا رکه قرار داشته اند. روش مطالعه در پژوهش انجام شده علی - مقایسه ای اما در پژوهش حاضر همبستگی ازانوع در دسترس می باشد. در پژوهش انق و همکاران(۱۳۹۴) بررسی میزان تاثیر هوش طبیعت‌گرا بر تمایل دانش‌آموزان دختر به درس ریاضی انجام شده است یافته ها نشان می دهد که هوش طبیعت‌گرا بر تمایل دختران به درس رباضی تاثیر گذار نمی باشد در حالیکه در پژوهش حاضر هوش طبیعت گرا بر.هر هر دو متغیر پژوهش یعنی شادکامی و رضایت از زندگی تاثیر گذار است. جامعه آماری پژوهش انجام شده کلیه دانش آموزان مدارس نمونه دولتی دخترانه دوره دبیرستان شهر گرگان در اسال ۹۳-۹۳ می باشد در حالیکه جامعه آماری پژوهش حاضر دانشجویان روانشناسی دانشگاه های تهران در سال ۹۸ می‌باشد. پژوهش انجام شده با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی بر روی ۸۰ نفر انجام شده در حالیکه پژوهش حاضر با روش نمونه‌گیری دردسترس بر اتکینسون و هیلگارد به نقل از محمود ساعتچی. زمینه روان شناسی(۱۳۹۶). تهران. نشر گپ. بزرگمبری ور هرید نخاطره حاقظی: قریباه حسگری: پرویر کوتدی: ینام پاش را ۳۹:۸). اثر بخشی آموزش هوش افزایی مبتنی بر نظریه هوش های چندگانه گاردنر بر مطلوبیت اجتماعی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر پایه دهم شهر اصفهان مجله روان شناسی اجتماعی, ۰۵۱ ۱۱-۲۱ توانگر» لیلا مهرابی» حسینعلی؛ روحانی» فرزانه(۱۳۹۱). پیش بینی رضایت از زندگی بر اساس متغیرهای جمعیت شناسی, حمایت اجتماعی و نگرش به دوستان در نوجوانان دختر شهر اصفهان» سومین چاسون و رول با نقل از مقدم ریب احساسی, رضایت 59 )هراق مر بتیاه قیهنگ زج ی گرانت و لی به نقل از کرامتی» محمدرضا و شفیعی فرد یعقوب. (۱۳۹۱). هشت گام تا شادکامی. حمدانی» مجید(۱۳۹۷).بررسی رابطه هوش های چندگانه و رضایت شغلی پرستاران شاغل در بیمارستان های آموزشی شهرستان اهواز مجله ی توسعه‌ ی آموزش جندی شاپور فصلنامه ی مرکز مطالعات رحیمی» غلامرضا؛ نوروزی» محمدرضا؛ سریع القلم» نرگس(۱۳۹۱).بررسی رابطه هوش چندگانه مدیران با اثر بخشی سازمانی شرکت گاز آستان آذربایجان شرقی,فصلنامه مدیریت, ۲۵, ۲۱-۳۴ شمسایی, فرشید؛ اشترانی» فاطمه؛ اشترانی» الهام(۱۳۹۳). مقایسه رضایت از زندگی دانش آموزان نابینا و ناشنوا با زان مدارس عادی شهر همدان در سال ۰۱۳۹۲ مجله علمی پژوهان, ۰۱ ۵۲-۶۰ صحرائیان» علی؛ غلامی, عبدالله؛ امیدواز بنفشه(۱۳۹۰). رابطه ی نگرش مذهبی و شادکامی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز فصلنامه ی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی غلامعلی لواسانی مسعود؛ راستگو لیلا؛ آذرنییاد آرش؛ احمدی, طاهر(۱۳۹۳). اثر آموزش شادکامی به شیوه شناختی رفتاری بر باورهای خود کارآمدی و استری تحصیلی فصلنامه راهبردهای شناختی در فرامرزی» سالار؛ زارع» حسن؛ قنوت. اعظم(۱۳۹۴).اثر بخشی برنامه آموزشی مبتنی بر نظریه گاردنر بر عملکرد هوش های چندگانه دانش آموزان» فصلنامه روانشناسی تربیتی سال یازدهم» شماره سی و ششم» نضرتی, ناد فرهاده سخایی: آیوب؛ شریفی»: حجت(۱۳۹۴). مطالعه: ی رابطه‌ی بین سرمایفی اجتماعی جوانان و میزان شادکامی آنان» فصلنامه ی مطالعات توسعه ی اجتماعی, ۲. ۱۶۷-۱۴۳

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین هوش های چندگانه با شادکامی و رضایت از زندگی در دانشجویان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش کمی و از نوع همبستگی بوده که جامعه آماری آن شامل دانشجویان روانشناسی دانشگاه های تهران انتخاب شدند. در این تحقیق از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است که حجم نمونه 76 نفر بوده است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های هوش های چندگانه گاردنر، شادکامی آکسفورد و پرسشنامه رضایت از زندگی بود. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی که شامل تحلیل واریانس یک طرفه برای فرضیه اصلی و ضریب همبستگی پیرسون برای فرضیه های فرعی استفاده شده است. نتایج فرضیه اصلی شامل sig 048/0 بود که کوچکتر از 05/0 بوده، در نتیجه فرض صفر رد و فرض خلاف تایید و رابطه به احتمال 95% است. همچنین نتیج فرضیه های فرعی به ترتیب 000/0 ، 001/0 ، 023/0، 017/0، 009/0، 020/0، 006/0، 010/0، 001/0، 005/0 بودند که همگی معنادار شدند.

481285

به نظر می‌رسد یکی از  ۱۳۲ مجله زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان دانشگاه فردوسی مشهد شماره ۴پیاپی ۲۳ جنبه های مهم تفاوت زنان و مردان در بیان شکایت. میزان صراحت آن‌هاست. مردان در بیان شکایت خود صریح‌تر بوده و بدین ترتیب شکایت آنها تهدید کننده وجهه هم می‌باشد این در حالی است که زنان از در بیان شکایت خود غیرصریح و مودبانه تر هستند. پژوهش حاضر که در بافت فرهنگی ایران انجام شده است. نتایج بسیاری از تحقیقات از جمله اولشتاین و وین باچ (۱۹۸۸)» باکسر (۱۹۹۹)» امیری مجد(۱۳۹۲)» اوا کویان(۲۰۱۳)) را که نشان می‌دهند مردها از شکایت‌های مستقیم‌تری نسبت به زنان و زنان از شکایت‌های غیرمستقیم و کلامی مسالمت- مردان در گفتگو با هم‌جنس و زنان در گفتگو با غیرهم جنس از کنش‌گفتارهای شکایت بیشتری استفاده می‌کنند. اگرچه مردان و زنان در مواجهه با هم‌جنس و غیرهم‌جنس خود بیشتر از شکایت مستقیم استفاده می‌کنند؛ اما دزصد استفاده از نش شکایت مستقیم در مواجهه با هم‌جنس نسبت به غیرهم جنس و درصد استفاده از کنش شکایت غیر مستقیم در مواجهه با غیرهم‌جنس نسبت به هم‌جنس بیشتر,است. آن‌ها در مواجهه با,هم‌جنس خود تمایل به استفاده از کنش گفتارهای شکایت مستقیم دارند؛و منظور خود راابه قسوّرت آمستقیم و گاها در قالبی بی‌ادبانه بیان می‌کنند. اما در گفتگو با غیرهم‌جنس خود از شکایت‌های غیرمستقیم و مژدبانه‌تر استفاده می‌کنند. این نتایج با یافته‌هایی یگانه (۱۳۷۵) که بیان؛می‌ذاردامردان و زنان هر دو در از لحاظ سنی» جوانان با اختلاف نسبت به سایر گروه‌ها از درصد بالاتری از کنش- گفتارهای شکایت استفاده می‌کنند؛ میانسالان در رتبه بعد و سپس سالخورده‌ها و در نهایت کودکان با اختلاف کمی نسبت به سالخورده‌ها قرارادارند. به نظر می‌رسد هر چه سن بالاتر می‌رود» تمایل به استفاده از ک نش گفتارهای شتکایت کمتر فی‌شود. البته گروه کودکان و به نظر می‌رسد سن تأثیر چندانی در استفاده از کنش‌گفتارهای شکایت سستقیم و غیرمستقیم نداشته است و تمامی گروه‌های سنی از کنش گفتارهای شکایت مستقیم بیشتر از غیرمستقیم استفاده می‌کنند. در واقم» در جامعه آماری مورد نظر افراد در هر گروه سنی آزردگی و ناراحتی خود را نسبت به شخص مورد نظر بیشتر به صورت مستقیم بیان می‌کنشد. لازم به ذکر است گروه سنی میانسال بیشترین شکایت مستقیم را دارا می‌باشد» بعد از این گروه  سال دوازدهم بررسی رابطه سن و جنسیت با شیوه بیان کنش گفتار شکایت در زبان فارسی ۱۳ به ترتیب گروه سنی سالخورده و سپس کودک و جوان قرار گرفته‌اند. افراد با سن بالا از شکایت مستقیم بیشتر استفاده کرده و منظور خود زا یه صورزت مستقیم می‌زسانند. زیرشاخه تذکر (غیرمستفیم ترین شکایت) در گروه سنی جوان بیشترین کاربرد و تهدید (مستقیم‌ترین شکایت) در گروه سنی سالخورده بیشترین کاربرد را دارد.افراد هم‌سن نسبت به یکدیگر از بیشترین مقدار شکایت. چه مستقیم و چه غیرمستقیم» استفاده می‌کنند. همچنین کنش گفتارهای شکایت در افراد هم‌سن بیشتر از نوع غیرمستقیم بوده است» در واقع افراد هم سن در مواجهه با یکدیگر به صورت غیرمستقیم رنجش خود را بیان نموده‌اند. درصد تفاوت میان گروه افراد هم‌سن در مواجهه با افراد بزرگتر از خود بسیار کم می‌باشد. اما افراد در مواجهه با بزرگتر از خود بیشتر از کنش‌گفتار شکایت غیرمستقیم استفاده می‌کنند. آن‌ها در هنگام ناراحتی برای بیان شکایت خود از صورت‌های مودبانه استفاده می‌کنند. لازم به توضیح است که در این گروه (افراد در مواجهه با بزرگتر از خود» تذکر (غیرمستقیم‌ترین شکایت) بیشترین درصد و تهدید (شدیدترین شکایت) کمترین درصد را به خود اختصاص داده است. اين نتیجه, یافته‌های‌ونگانه/(۱۳۹۷۵) را که نشان قادواف رآ #دریمواجهه با بزرگتر از خود. به دلیل وجود باورهای فرهنگی.احترام به بزرگتر» مودبانه‌تر سخن می‌گویند. تایید می- کند.از لحاظ سنی» افراد در گفتگو با افراد.کوچکتر از خود».از بیشترین میزان شکایت مستقیم و کمترین میزان شکایت غیرمستقیم استفانههی کی ایو گر از کمترین فرصد کنش گفتارهای غیرمستقیم و بیشترین فرصد کنش گفتارهای شکایگ مستقیم در میان گروه‌ها استفاده کرده‌اند کن+حاکی از آن:است ک8 افزلگد رمواسیه با افراخ یکت از خوي نوات خود را کاملا بنه ۱- الستیصدیقه.(۱۳۹۱)رابطه تحصیلات».سن و جنسیت با شیوه بیان تقاضا و پاسخ به ۲- امیری مجد.زهر.(۱۳۹۲)مطالعه مقایسه ای استفاده از کنش رفتاری شکایت توسط مجله زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان دانشگاه فردوسی مشهد شماره ۴پیاپی ۲۳ انباردار‌زهرا,(۱۳۹۰).بررسی کنش شکایت و پاسخ به آن د رگفتگوهای روزمره از نظشر زنان قزوینبراساس دو متغیر سن و تحصیلات.رخسار زب ,۱۳۹۹.شماره ۱. ۹۶-۱۰۸ تراد گیل»پیتر.(۱۳۷۹).زبان شناسی اجتماعی : درآمدی بر زان و جامعه.ترجمه محمد 2011101685 [0 701۱۹ 1۱ ۲070102715 07 کتفنراه ۸ ۸2 .(1999) تصقطنگ ,ما۸ -۸ 1 مه 0۵86 6ط1 مت حطهط جاعععری وصه ععصماعنل نهزممک .(1993) بعسع0 و5 ۹-۰ :0 1 1001 ۹۵۵۲۲۱ 4 08 111101100178 7171087001116 .(1996) 00۵ رد80 -۱۰ + ۵۲۳۵۹۶۲ ۵018 1لع60 50 .0۱۵/۵7110 0 8#هه 716 دراه 4عه 1 1۱111۵۳۹۵ 501116 :20171001035 .(1987) مجالهگ مطمعصوما ع ,8۳6261006 ,8309 -۱۱ مه ماما تقطهظ کصتقامصم۲ حز کعع 01 6060060 (2013 ) 8۷۵ ,کف06صه 160 -۱۳ حرط30 ناه جع ان اه کح مطط۳ حعطه کنطاه ن ید0 12۳ 88103 ۳۵۳۹613 17000 نعنطاماه0120ط3 ,جو روم نع امنموک .(0972) ۷/۵ ,وهآ -۱۳ دن900612 171 7001814086 06فا کصق۵ هه ععمعمما .(1973) بصزطامط بکامله] -۱۶ :650 حاعبا0تطا کاصنه مدمه امععنل عنم هآ .(2008) امامت منصو2ص2/0 -۱۹ -73 ,(10)1 ,5140768 7278601052 0۳6-6060687۰ 0۳ امعم عنطمه آهد 1000 4۵ 1 کصنما م۲۰ هنز دمعص 1216 +عوح 6ص قط3/0 بنطکامحطعهطک عک هلزنم آ نله الم عزحه1<- ۱ داوناع۳ جز دصنلویاگ ,کاص0ا5 8۳ عهنوعمصاصا حعمرونا نصا عدمصه ععزعاه 5 6 0۳ 1201068 710100080086 .(1993) نآ مطعهط0ن ۷۷ عک بعاناط مصنعاط015 -۱۷  سال دوازدهم بررسی رابطه سن و جنسیت با شیوه بیان کنش گفتار شکایت در زبان فارسی ۳۵ 1 أع۹۳20 7٩ 01۵21-۹1۸20 .(1988) معمنآ مطعه 0 عگ قاط مصنعاطی01 -۱۸ ۷ ملع 77600 ۹۲ ۹۵۵/۵0۹ 1۱۵۲۱۱۵1۵ ۵۲۱۵ ۱۵1۵ ۹۵۲۲ ۲۵010۳ 0 ۹ 27000000 7۳8 (1985) 11000 ,0 7/6 مک +صط و۲13 ملق ,کل قطن -۱۹ 1 ۹1۳۵1۵8168 007110688 [۵ 2013(.۳00112011000) .1 ده۸م تسد عع هه ۲۰-12 4 ۹۳۵۵۲ ۲۵۹۵۹۲ ۵۱۵ 02010001 300005 ۱۵1۵ داحآ ۵۳۵ 10۵۹ 7 کل10365) 200011011۰ ۲( آ10۵ ۹۵ 8000400 بط 20068 ۸ ماهس 70 7 ,07(۱010((11) ,110010681 - 3۳۵8711017085 80 :771077107 .(1995) مقصص۸ مع 120900۲ -۲۱ نا 156 هل ععصقطه عناعنبع نا هه مواقم 600۵۵ 5 .(1972) ب6۳ا30 ماازع 10 -۲۲ ۰ ]0۳۱۹۹-0۸/1:۸۳۵ ۸ :0011101683 ۵۵ ,486 00:00 .(1996) منلظ۸ مطعصدی ۲۳-۷  5 (1 2000۰23202 2/04/5001 810 کل اه 0000 گ ماع 0۳ ۸ 7 ددع۸ 5600 زا مرس دز ۷2۳۵۵ 006۳ ومد عع۸ اه واگ ۸ 0006۳ع هه عهه ۲و فعاطاهسم ۳۵ عصتنصعه ۵ عصامع عجه ۳۳۵ فاد خمصمم ۵طا 1۵ 6 1۷۵۹8216 1۵ کز وود کقطا ۵۶ عکممسم 156 مصقاکط ح امه طلععص رد نها مه عاز واه سای 0صه امه دصرد اصتقامصمه ۴ عفد عطا ۵ عهه هه +علصهع ۶ امعلاه نسم 0۵ معا صعزد2 21 ,و60 قنطا 1۵ واعزهود ععقتعصها1 ما2 هنز کزدواهمه 0 ۵۳6 801 506603 ان امه عصنصن‌اصمه کعسام 13 +وعامعاهد ۵۳۵ م0065 ۵061 10۶00۲8 1۵1060۰ ۷۵۲۵ کعاطاهنم +علصعع مه ععه عط هه حعصاظ صعزو۳ نز «فط )026801165 5 ماصز امه دامع امه 41060 116 عنعوامصه حاعل 16۳ 36۵0 ۳۵۹ لا ,26 /رمصصه) ک6تمععامه طانه 7 مه 620 فص عصقاط مصمنام‌ععه ,هن 846 200 +0006ع 26و آهصه 1۵ ۵60 ۵۹ گزک همه 5۵52 .(( 0 معط )عصقاط ,(0650۵) 1006 مف0ل1ه 8 +10 کاحقعطه فصه دعاطها عطا که معاامام ۳۵۳۵ هه عطا هه مکاهگگاه ۰ حقطا قاعه خامععزرد انامه عم عکد صعص کقطا ماه کنکواهصه هاگ عطا 10 ب2۵مط کاصتقامصصمه کنو عهی 0ع فص عاصنهامصمه امعحنل عهد 3/60 موعا۸ 6 ۵۴ جعفند 051ع ها عطا قمع عهه عسمنی عطا وواتصهحصصمه عصلهه مرک-صهزدی ۳ عاعه انامه عفد ۵ ککعمع نان عطا عطعنط کعمع عهه عطا که کصع5 1۲ ختقامصص0ه 61 0۳6 عقب مرمع عهه عاولنه فصه واصلاه عمط خعطا غامد ۵ مد 1۳ +عصععقع1 ۳ 6۳ ۲کعطاونط ۵طا عکید 16م260 بکمتصنع که عسامر فصد مصححفانط صقعطا کاصتقاصص0ه 28 هنز کاصتهامصمه توص ۶و معطاصه 1065۲ عط هه کاصتقامصصمه کمعحنل

در پژوهش حاضر، درصدد هستیم به بررسی دو متغیر سن و جنسیت و تاثیر آن ها دربکارگیری کنش گفتار شکایت در فارسی بپردازیم. به این منظور 21 فیلم فارسی از ژانر خانوادگی که نامزد یا برنده ی جایزه ی جشنواره ی فجر بودند،  انتخاب شده اند. گفتمان های حاوی کنش گفتاری شکایت در فیلم های فارسی یادداشت گردید و متغیر سن و جنسیت در آن ها بررسی شد. . پس از  تجزیه و تحلیل داده ها ،نتایج حاصل برای بررسی دقیق تر در جداول و نمودارها ترسیم شد. تجزیه و تحلیل آماری مقایسه ای نشان داد مردان بیشتر از زنان از کنش گفتار شکایت استفاده می کنند ، همچنین مردان از شکایات مستقیم و زنان از شکایات غیرمستقیم بیشتر استفاده می کنند. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد اگرچه مردان و زنان در مواجهه با هم جنس و غیر هم جنس خود بیشتر از شکایت مستقیم استفاده می کنند ، اما درصد استفاده از شکایت مستقیم در مواجهه با هم جنس و درصد استفاده از شکایت غیر مستقیم در مواجهه با غیر هم جنس بیشتر است. در جامعه فارسی زبان ، تمامی گروه های سنی از شکایت مستقیم بیشتر استفاده می کنند. لازم به ذکر است هر چه سن افزایش می یابد تمایل به استفاده از کنش های شکایت مستقیم بیشتر می شود. افراد در مواجهه با بزرگتر و هم سن خود ،  از شکایت غیرمستقیم و در مواجهه با کوچکتر از خود از شکایت مستقیم بیشتر استفاده می کنند.

459076

ریت سیاسی فضا در کشورهای جهان " دکتر ابوالفضل کاوندی کاتب - پژوهشگر فرادکتری جغرافیای سیاسی» دانشگاه تربیت مدرس» تهران» ایران. دکتر محمدرضا حافظ نیا- استاد جغرافیای سیاسی, دانشگاه تربیت مدرس» تهران» ایران. سازماندهی سیاسی فضا فرآیند تقسیم و مرزبندی پهنه سرزمینی؛با هدف هدیریت بهينه سیاسی فضاست. هدف اين مقاله تبیین استراتژی ملی کشورها در سازماندهی و مدیریت آشپاشی فضای آنهاست. ایجاد و تغییر در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا از الگوهای مختلفی پیروی می‌کند و اولین سطح,» اهمیت بیشتری دارد. مقاله با این پرسش روبه‌روست: تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان ی سال‌های ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰ میلادی چه وضعیتی را پشت سر گذاشته و چه عواملی در آن"#تأثیرگذار بوده‌اند؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی, منابع کتابخانه‌ای و از نرم‌افزارهای ,112۳011 و 5855 در مباحث آماری استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد» استراتژی کشورها در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا از سه الگوی افزایش, کاهش و ثابت در تعداد استان‌ها پیروی می‌کند. پنج عامل جمعیت» وسعت, تولید ناخالص داخلی, شاخص توسعه انسانی و امنیت» در کنار مسایل جهانی, تأثیرات شاوی کر تغیرات آستقانی 14۱ کشور جهان ذانتدانق همجن اکشورهانی که تغیبرات کتری خر سازماندهی سای فضای جغرافیایی داشته‌اند: توفقیت بوشتری وا دتشابی اب آهطاف سییر نات اسیاهی اضاکسب کرده‌اند. واژه‌های کلیدی: سازماندهی سیاسی فضا مدیریت سیاسی فضا تقسیمات کشوری» جهان و ایران. ۱. این مقاله برگرفته از پژوهش فرادکتری در ر شته جغرافیای سیا سی با عنوان «تدوین | ستراتژی اولویت‌های مدیریت سیا سی فضا در ج.ا.ایران» است که با حمایت صندوق حمایت از فناوران و نوآوران معاونت علمی ریاست جمهوری در دانشگاه تربیت #۸فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # مدیریت سیاسی فضا بر نحوه شکل‌گیری سازماندهی سیاسی فضا مدیریت سیاسی, اداره بهینه فضای جغرافیایی» نحوه و میزان توزیع قذرت سیاسی و اجرایی تأثیرگذار است. لذا ذر مدیریت سیاسی و اداره بهتر امور و تنظیم روابط افقی و عمودی آن با دیگر نواحی و تعریف و استقرار نهادهای سازمانی محلی, مرزهای ناحیه و کانون, نیاز به سازماندهی سیاسی است( 200 ۲1216701۵ 602 با توجه به حجم گسترده تحولات سیاسی» ژئوپلیتیکی» ژئواستراتژیکی, اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی در کشورهای جهان پس از جنگ جهانی دوم مطالعه استراتژی کشورها در مدیریت سیاسی فضا و میزان و تعداد تغییرات سازماندهی سیاسی فضای جغرافیایی آن‌ها اهمیت می‌یابد. مهم‌ترین سطح سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در کشورهای جهان سطح اول آن است که بسته به الگوی مدیریت«سیاسی فضا نام‌هایی چون.استان, ایالت, خودمختاری و... را با خود به همراه دارد. هدف اين مقاله آذدرک استراتژی مدیریت سیاسی فضای کشورهای جهان و همچنین درک چرایی تغبیرات و یا عدم تغبیرات. در سازماندهی سیاسی فضا و تقسیمات کشوری در کشورهای جهان است. اینکه کشورها طی شصت سال,گذشته چه تغییراتی و با چه الزاماتی» در تعداد استان‌های خود انجام داده‌اند و نتایج حاصله؛برای آن‌ها چه بوده است. این مهم می‌تواند الگو و تجربه مدیریتی مهمی برای کشورداری, سازماندهی سیاسی فضای جغرافیایی و استراتژی ملی کشورها در آینده ارائه دهد. به همین منظور» پنج عامل جمعیت. وسعت» سرانه تولید ناخالص داخلی» شاخص توسعه انسانی و امنیت که از مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا هستند. شناسایی و با .استفاده .از داده‌های آماری» بر روی ۱۹۱ کشور جهان مورد سنجش قرار گرفتند. میزان تأثیزگذاری "هر یک از این عوامل پنج‌گانه در سازماندهی سیاسی فضا می‌تواند روشنگر استراتژی ملی مدیریت سیاسی فضای کشورها باشد. دوره زمانی مورد بررسی نیز سال‌های میان ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰ میلادی است که طی این سال‌ها میزان تغییرات, میزان اثرگذاری هر یک از عوامل پنج‌گانه. تأثیر شرایط بین‌المللی و جهانی و پراکندگی جغرافیایی تغییرات مورد روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای است. بخش عمده منابع این پژوهش, داده‌های آماری مربوط به ۱۹۱ کشور جهان در شش بخش تعداد استان‌ها (۲۰۲۰- ۱۹۶۰ میلادی)» جمعیت (۲۰۲۰- ۱۹۶۰ م.» وسعت کشورها (۲۰۱۸ 8 ضراته تولید ناخالص داخلی (۲۰۱۸- ۱۹۶۰ م.)» شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۸- ۱۹۹۰ م.) و امنیت (۲۰۱۹- ۲۰۰۸ م.) است. برای محاسبه نرخ و درصلر رشد هر یک از شاخص‌ها رتبه‌بندی کشورها شاخص‌های مرکزی, میانگین و محاسبه فرمول‌ها از نرم‌افزارهای .12۳0181 و 5055 استفاده شده است. با توجه به حجم داده‌ها نتایج حاصل از محاسبات به کمک آمار توصیفی پس از تنظیم و طبقه‌بندی» به صورت نقشه» جدول و نمودار برای سنجش عامل «جمعیت»» نرخ آرشد افزایش, جمعیت از نرخ.رشد افزایش تعداد استان‌ها طی شصت سال» کاسته شده و عدد به دست امه هر,چه به صفر,‌نزدیگ‌تر باشد. تأثیر عامل جمعیت را در استراتژی مدیریت سیاسی فضای "ملق کشووها نشان می‌ذهد. آبرای سنجش «وسعت»» در یک فرمول» درصد تغییرات نسبت وسعت کشور به تعداد استان‌ها طی دو دوره متوالی در نظر گرفته شد. براین اساس هرچه درصد به دست آمده پایین‌تر باشد گویای سرزمین محور بودن استراتژی مدیریت سیاسی فضا در کشورهاست. پس از محاسبه «نرخ رشد سرانه تولید ناخالص داخلی» کشورها طی شصت سال, به کمک یک جدول, رابطه میان اقتصاد ملی و درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا معنایابی می‌شود. اینکه رشد اقتصاد ملی در استراتژی مدیریت سیاسی فضای کشورها چه تأثیری داشته است. در اين مقاله» مبانگین اعدادیابیست/ و هشت ساله «شاخص توسعه انسانی» کشورها در پنج ستون از سطح عالی تا سطح پایین طیف‌بندی شد. سپس با جای‌گذاری تغییرات سازماندهی سیاسی فضای کشورها میزان موفقیت این تغییرات در دستیابی به اهداف مدیریت سیاسی فضا و توسعه مورد بررسی قرار گرفت. برای دسترسی کمی به امنیت کشورها نیز «شاخص صلح جهانی» الگوی مناسبی است. میانگین دوازده ساله کشورها با توجه به سطوح امنیتی» در پنج ستون از بسیار امن تا ناامن قرار گرفت. سپس فهرست کشورها با توجه به تغییرات تعداد استان‌ها در آن‌ها جاگذاری شد. این رابطه نشان می‌دهد. عامل امنیت تا چه اندازه در استراتژی مدیریت ۰ #فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم» تابستان ۱۴۰۰ # قرن بیستم» قرن سازماندهی سیاسی فضای ملی و محلی است. در این قرن کرهزمین و جمعیت جهان بیشترین ناحیه‌سازی, قلمروسازی» مرزبندی» کشورسازی, ایالت‌سازی» استان‌سازی و در مجموع تقسیم‌بندی سیاسی فضای جغرافیایی را شاهد بوده است. سازماندهی سیاسی فضا فرآیند تقسیم و مرزبندی پهنه سرزمینی با هدف مدیریت بهینه آن است و کشورها را گریزی از آن نیست. ایجاد و تغییر در سطوح مختلف تقسیمات کشوری, از اهداف و الگوهای مختلفی پیروی می‌کند و اولین سطح از تقسیمات کشوری اهمیت بیشتری نسبت به سطوح دیگر دارد. عناوین مختلف استان! ایالت] ناحیه آو... به سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای گوناگون اطلاق می‌شود. اين موضوع بسته به نوع نظام سیاسی» نوع"مدایریت سیاسی فضا میزان اختیارات سطح اول تقسیمات کشوری,» پيشينه تاریخی کشور و.... بستگی دارد. که در این جا به طور مختصر برخی از عنوان‌ها الف) استان(ع81۳0۷1): تقسیمات استانی» بیشتر در کشورهای متمرکز است و حکومت مرکزی خود رأسا آن را ایجاد می‌کند. استان‌ها کمترین.اختیارات*زا.نسبت به دیگر انواع نظام‌ها و مدیریت سیاسی فضا در کشورهای جهان دارا هستند و حکومت مرکزی نقش محوری در اداره و تعیین مدیران آن دارد. این الگو ريشه.باشتانی دارد و گونه امدرن آن از فرانسّه به سراسر جهان گسترش یافت. امروزه کشورهای بسیاری سطح اول تقسیمات کشوری خود را استان می‌نامند. هر چند این نامگذاری با توجه به زبان ملی و بومی آن کشورها صورت گرفته. اما نوع مدیریت سیاسی فضا در این کشورها بر اساس همان سیستم" متمرکز است. برای مثال در کشورهایی چون بورکینافاسی بروئدق, گاین. کنیا ی.. دقیقا غمان ختوان: فرانتسوتی(6 010۷1۳ به کار می‌رود: اما در کشورهاق تفرگن اایگریق همچون ایران» «استان»» در بسیاری از کشورهای عربی» «محافظت»» در افغانستان. الجزایره عمان» تاجیکستان» ازبکستان و ترکمنستان» «ولایت» در مستعمرات سابق پرتغال ب) ایالت(54210): عنوان ایالت. در کشورهایی با الگوی مدیریت سیاسی فدرال» به کار می‌رود. فدرالیسم» نوعی روش حکومتی نامتمرکز و سطح اختیار ایالات بیشترین میزان نسبت به دیگر الگوهای مدیریت سیاسی فضاست. حکومت مرکزی در این کشورها نقش هماهنگ کننده امور میان ایالت‌ها را بر عهده دارد. بسته به قانون اساسی کشورها ایالات می‌توانند. قانون اساسی» نظام قضایی, پلیس محلی و... خود را داشته باشند. اما در مسایلی چون سیاست خارجی و دفاع ملی» تحت تسلط حکومت مرکزی هستند. در کشورهای استرالیا هند» ایالات متحده آمریکا سومالی و نیجریه, از عنوان انگلیسی(51216» استفاده می‌شود؛ اما در دیگر کشورهای فدرال همچون برزیل«۳:512405»» پاکستان «صوبی)» و آلمان و اتر یش «(1.20) گفته می‌شود. ج( خودمختاری(۸::1000۶): نواحی خودمختار در هر ایک از کشورهای متمرکز و یا فدرال می‌توانند وجود داشته باشند. در الگوی خودمختاری» نواحی می‌توانند با توجه میزان توافقات, ادار امور داخلی خود را بر عهده بگیرند. نواحی خودمختار"تا.حدی از نظام فدرالی متفاوت هستند. خودمختاری شرایط خاصی را با توجه ویژگی‌های:ججرافیایی؛ اجتماعی» آقلیتی و...خوده نسبت به بدنه اصلی کشور دارد و با اغطای خودمختاری» حکومت‌ها تلاش دارند تا آن نواحی را در درون کشور خود حفظ کنند. آبخازیا در گرجستان» صحرای غربی در مراکش, آنخجوان در جمهوری آذربایجان» اقلیم کردستان در عراق و... از نمونه‌های خودمختاری یا خودگردانی در جهان هستند. مهم‌ترین نوع خودمختاری در اسپانیا مشاهده می‌شود که از ۱۷ خودمختاری تشکیل می‌شود. د) شهر پایتختی: برخی شهرها همچون واشنگتن در ایالات متحده آمریکا به تنهایی به عنوان یک واحد مستقل تقسیمات کشوری در نظر گرفته شده و در شمار اولین سطح از تقسیمات کشوری به #۲فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # ر) ناحیه(1868100): در جغرافیای سیاسی و در تقسیمات سیاسی- اداری» ناحیه به تقسیمات سیاسی واحدی اطلاق می‌شود که کشورها گاه آن را با توجه به استراتژی‌های سیاسی, اداری» نظامی. اقتصادی, اجتماعی و... در کشور خود اعمال می‌کنند. این تقسیمات هم می‌تواند معادل استان یا ایالت باشد و یا مجموعه‌ای از استان‌هایی باشد که در یک تقسیمات بزرگتر لحاظ می‌شوند. این ناحیه‌بندی‌ها گاه تنها کارکردهای خاصی همچون کارکرد اقتصادی(جمهوری آذربایجان)» کارکرد جغرافیایی» زبانی و فرهنگی (بلژیک) و گاه به عنوان اولین سطح از تقسیمات کشوری لحاظ می‌شوند س) بخش (106027۳16۲۲): هم‌اکنون ۱۱ کشور جهان سطح اول تقسیمات خود را بخش می‌نامند. این کشورها وسعت کمی دارند(بنین» بولیوی» کلمپیا. جمهوری کنگی السالوادور گواتمالا هائیتی. هندوراس» نیکاراگوئه» پرو اروگوئه). دز برخی. کشورها نیز بخش؛» دومین سطح از تقسیمات کشوری به شمار می‌آید(فرانسه. بورکینافاسو»کامرون» چاد» ساحل عاج, گابن؛ موریتانی» نیجر سنگال). بخش با هدف هویت بخشی"سیاسی-فرهنگی به نواحی,محلی کوچک‌تر اتفاق می‌افتد. چتانچه در کشورهای کوچکی همجروتاهنظ رام( چگ زان ایتشو شده است. چگونگی ماندگاری این قلمروهای استانی در,جهان یکی از.مقوله‌های بحث برانگیز قرن بیست و یکم خواهد بود(2[,2008:180 21 ,0۳۵۳۵۵ نل۸). بلکسل معتقد است ایجاد تغییرات مداوم در سازماندهی سیاسی فضای ملی نشان از آشفتگی سیاسی در کشورهاست(3126168611,2006:58). این تغییرات» جدای از شکل نظام سیاسی است؛ چنانکه هم در کشورهای متمرکز(ترکیه» ویتنام و...) و هم در کشورهای فدرال(نیجریه» کانادا برزیل و..) پدید آمده‌اند. با این حال کشورهای متمرکز گسترش هرچه بیشتر جوامع و توسعهه جغرافیایی و جمعیتی حوزه‌های انسانی یکی از الزاماتی است که حکومت‌ها را به تجدید نظر در مدیریت سیاسی فضای ملی و برقراری تقسیمات کشوری جدید برای اعمال امور اداری و مدنی خود وا می‌دارد. گاهی این تقسیمات جدید بر اساس مواردی چون قومیت‌ها و اعمال سیاست‌های اقتصادی و سیاسی خاص است(2009:30,له 6۵۳ 2000007 ه). مجارستان از کشورهای متمرکز اروپایی است که بیشترین تغییرات در سطح اول تقسیمات کشوری را تجربه کرده است. این موضوع بیشتر تحت تأثیر موقعیت استراتژیک مجارستان و اصلاحات اداری در پی تغییر در ساختار اقتصادی» جامعه» سیاست و تغییر در مرزهای این کشور بود(58 -0,1988:49ا112[4). در کشورهای فدرالی همانند پاکستان نیز تقاضا برای ایجاد استان‌های جدید افزایش یافته است. این مهم با توجه مسایل امنیتی این کشور به ویژه در مواجه با هند است(114 -21,2017:104.]). تصمیم گیری در رابطه با تقسیمات کشوری به سادگی نیست؛ برای نمونه در ایران تنش‌هایی را در برداشته است(50 -27 :2005,لط11م72۵ ۵04 انه‌طاطله. به طور کلی و با توجه نوع مدیریت سیاسی فضا دو شکل از کشورها وجود دارند متمرکز و فدرال. کشورهای متمرکز بر حول یک مرکز سیاسی واحد ایجاد شده و قلمرو کشور تحت کنترل کامل مرکز است. اما در کشورهای فدرال مراکز قدرت ,شّعلدی وود دارد که کشور می‌تواند حاصل پیوند میان آن‌ها بوده باشد(100 -99 :50676,2003 13۵016). ماهیت.حکومت بسیط. تمرکز و عدم تقسیم قدرت است(40 :517078,1997)؛ کشورهای متمرکز کنترل فزاینده‌ای بر همه امور مدیریتی و سیاسی استان‌ها دارند. اگرچه ممکن است آن‌هاابه نواحی"مختلفی اتقسیم شوند. اما هرگونه قدرت و اختیار عمل نواحی از سوی دولت مرکزی به آن‌ها تفویض می‌شود؛و ممکن است آن نیز محدود شوذ و يا از بیغ برود(611,2006:58 51300 آنا مگ آعنرا ها تأکید ذارند تا با ایجاد تقسیمات بیشتر سیاسی به ویژه در سطح اول و قرار دادن نیروهای مورد نظر خود در آن‌ها نظارت و کنترل خود را بر همه کشور افزایش دهد. شکل‌بندی به سازماندهی سیاسی فضا به ویژه در سطح اول آن می‌تواند تابع عوامل متعددی چون جمعیت. اقتصاد» سیاست(شکل نظام سیاسی)» اجتماع» توسعه» فرهنگ و... بوده باشد. توجه سیستمی به مولفه‌ها توا شاخض‌هانی تأثیرگذار در فرایند سازماندهی باعث شکل‌گیری جریان مداوم و پایدار روابط فضایی شده و سیستم سیاسی کشور( ۸1۳۵۵10007 9 -21,2014:176 61) و مدیریت سیاسی آن را تحکیم می‌نماید. قلمروهای ملی در همه کشورها به دلایلی از نظر سیاسی و برای سهولت در اداره آن‌ها تقسیم می‌شوند. دلایل ایدئولوژیکی این تقسیم‌بندی تمایل به ترویج دموکراسی محلی, سهولت در مدیریت اقتصادی و یا دلایل دیگر است(13120189611,2006:58). با این توضیح» سازماندهی سیاسی فضا #۴فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # تقسیم‌بندی یک پهنه سرزمینی بر اساس عوامل و محدوده‌های همگن اجتماعی» محیطی, اقتصادی, سیاسی و اداری به منظور اداره و مدیریت بهینه سرزمین و بهره‌برداری مطلوب و منطقی از منابع در راستای برقراری توسعهه پایدار و به منظور ایفای نقش سیاسی است(2014:69,[ه 21 2000007 ه). لذا اهداف مدیریت سیاسی فضا در سازماندهی و آمایش سیاسی فضا معنا می‌یابد که برای ارائه هر چه بهتر امکانات. تسهیلات. خدمات عمومی (آموزش» بهداشت. انرژی» امکانات رفاهی» امنیت و...)» اداره عمومی و نهایتا تسهیل اعمال حاکمیت است(۸/791616۵۳8,2009:26). بنابراین سازماندهی سیاسی فضا به هر میزان که دانش بنیان و از معیارهای مختلف طبیعی, اجتماعی, اقتصادی و فرهنگی پیروی کند فراگیری» پویایی و کارآیی بیشتری خواهد داشت( 2۳۵ 772107012 3 اع121ن1)2۷2۵) و عامل اساسی در؛تسهیل‌گری و.دستیابی به الگوی بهینه در مدیریت تقسیمات کشوری یکی از سطوح مهم سازماندهی سیاسی فضاست و آن از ابزارهای حکومتی است که در اداره و کنترل فضای جغرافیایی: کشور(8/۲,2000:251)» شکل‌یابی سیستم اداری» مدیریت سرزمین و اعمال حاکمیت حکومت بر پهنه سرزمین مورد توجه است. هدف فراگیر از تقسیمات کشوری اداره بهتر سرزمین و قلمرو کشور(121672,2000:194]) و فراهم ساختن چارچوب و بستری شایسته برای ادامه بقای ملی» امنیت ملی و توسعه همسان منطقه‌ای(1۳2310007,2002:4) و تأمین امنیت و بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی است(181 -101,2011:147ط708 204 مه این پدیده جزیی از سیاست‌های اجرایی حکومت‌ها در" مدیریت سیاسی فضا اداره امور و در شکل دادن به هویت‌های محلی, منطقه‌ای و ملی بوده است(16۵۷۵016۵160,2017:63 200 1121022). از جمله عوامل موثر بر مدیریت سیاسی, فضای ملی و شکل‌گیری فرآیند سازماندهی سیاسی فضا ۱) افزایش جمعیت؛ ۲) دگرگونی شیوه و الگوی زندگی؛ ۳) دگرگونی فناوری و تغییر روش‌های تولید و ارائ خدمات و ترویج نوآوری‌ها؛ ۴) افزایش مداوم سطح فکر و آگاهی مردم و نیز خواست آن‌ها برای مشارکت بیشتر در سرنوشت خود و کاهش اقتدار حکومت؛ ۵) افزایش نوع و حجم فعالیت‌های اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی و کالبدی در فضای جغرافیایی؛ ۶) محلی‌گرایی و ناحیه‌گرایی؛ ۷) ضرورت‌های امنیتی و کنترل ناهنجاری‌های فضایی و اجتماعی از طریق کوچک‌سازی؛ ۸) کاهش منابع و بنیادهای زیستی و لزوم کاربری مدیریت بهینه برای بهره‌برداری بهتر از آن‌ها با رعایت اصول توسعه پایدار و ٩) ملاحظات سیاسی ناشی از اثر نیروهای بین‌المللی( ۵۳0 ۲1216708 ۴-۱. تغییرات دوره‌ای سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان! برای بررسی استراتژی ملی کشورها در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان طی شصت سال اخیر(۲۰۲۰- ۱۹۶۰) مورد مطالعه قرار می گیرد. این زمان به چهار دوره مهم پانزده ساله تقسیم‌بندی می‌شود. هر چهار دوره مبنای تحولات مهمی هستند و ویژگی‌های خود را دارند. در,دوره سوم(۲۰۰۵< ۱۹۹۰) بیشترین میزان تغییرات(در ۰ کشور) و دوره چهارم(۲۰۲۰- ۲۰۰۵).کمتزین میزان تغییرات(در ۶۷ کشور) رخ داده است. مبنای اطلاعات سال ۱۹۶۰ میلادی "انتخاب"شد. از این سال اطلاغات.واقغی تر و دسترسی به آن‌ها فراهم است. هیجانات ناشی از پایان جنگ جهانی دوم؛ رشد اندیشه‌های ناسیونالیستی و محلی‌گرایی. دوره مهم پایان استعمار توجه به امور داخلی و توسعه به ویژه در کشورهای درگیر جنگه آغاز روند پیدایش بسیاری از کشورهای جهان, رشد جمعیت و... از ویژگی‌های بارز این دوره است. در این دوره زمانی ۷۳ کشور جهان یعنی ۳۸ درصد از آن‌ها در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای خود تغییر ایجاد کردند. له کشور(ساخل‌عاج» مراکش» نپال» "نیج" مقدونیه» بروندی» دانمارک. نیکاراگوئه و سوئد)» از تعداد استان‌های, خود کاستند؛ اما در ۶۴ کشور دیگر در تعداد استان‌ها افزایش ۱ . اطلاعات مربوط به تعداد استان‌های کشورهای جهان طی این شصت سال به ترتیب از منابع زیر به دست آمده است: 0 ع 0 زک 00۳636 ۸ نک اصام ۶ کدمزعزنلطانگ عم اعنصنص۸ ,(3999) 0/1334 ,1۵ - 5 .136 00۳0220 جع #وصقا 3۳ ,1998 داو و۳ 1900 ,ق1۵1۳ [ط,05/302 00/01 13 - 0-0۳10 1 /عدو اهاط / ده 0/1 هن ۸ // :309 - 607 ها نط نصلو خ ام بط _کصوزعزل_ 6 که اک نت0 که اکن اما و و دنو لح //:عصاخط همچنین در برخی موارد به سایت وزارت داخله کشورهای مورد بررسی مراجعه شده است. #۶فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # ایجاد شد. شکل(۱)» نقشه درصد تغییرات و پراکندگی این کشورها را نشان می‌دهد. بیشترین تغییرات ایجاد شده در کشورهای آفریقایی» آسیایی و شرق اروپا است؛ چرا که در این مناطق, بسیاری از کشورها در حال ظهور بودند و سازماندهی و مدیریت سیاسی فضای ملی» از اولویت‌های مهم آن‌ها شکل(۱): نقشه درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (۱۹۷۵- در اين دوره جنگ سرد و روند پیدایش کشورهای جهان همچنان ادامه دارد. کشورهای استقلال یافته اقدام به ایجاد تغییرات ساختاری"در سازماندهی و مدیزیت سیاسی فضای ملی خود می‌کنند. آفریقا و آسیا بیشترین تغییرات را دارند. ۷۹:کشور جهان(۴۱ درضد) در سازماندهی سیاسی خود تغییر ایجاد می‌کنند و یکی از مهم‌ترین دوره‌ها به شمار می‌آید(شکل ۲). مهم‌ترین نکته در این دوره تغییرات سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای بزرگ و در حال توسعه است. برزیل و چین از آن جمله هستند. این دوره» دوره مهم اصلاحات. انقلابات و جنیش‌ها در جهان است. ده کشور(یمن, پرتغال» شیلی» مقدونیه بریتانیا گینه بیسائو ویتنام» نیوزیلند. لیتوانی و نیوکالدونیا) از تعداد استان‌های جود می‌کاهند و سه کشور آفریقایی اوگاندا الجزایر و بپورکینافاسی بیش از ۲۹۹ درصلن شکل(۲): نقشه درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (۱۹۹۰- بیشترین میزان تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسشی فضادر این دوره اتفاق می‌افتد. نود کشور جهان(۴۷ درصد) اقدام به تغییر فضای درونی خود می‌کنند. مهم‌ترین دلایل تحولات این دوره» نتایج ناشی از پایان جنگ سرد استقلال جمهوری‌های اقمازی شوروی» مسایل اروپای شرقی» ظهور به اصطلاح نظم نوین جهانی» رشد جمعیت. مسایل اقتصادی و... است. تغییرات در جنوب‌غرب آسیا جنوب و مرکز آفریقا و اروپای شرقی بیش از دیگر نقاط جهان است. لیتوانی» عربستان» آفریقای جنوبی و مراکش» بیش از صددرصد تغییرات دز تقسیمات سطح اول کشور خود ایجاد می‌کنند و ۱۷ ۱. بوسنی و هرزگوین, ارمنستان, لهستان» اتیوپی» نپال, فنلاند, بحرین» بورکینافاسو بوتسوانا نامیبیا بحرین» واناتو آلمان» #۸فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم., شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # شکل(۳): نقشه درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (۲۰۰۵- کمترین سطح از تغییرات در سازماندهی"سیاسیآفضا دز این دوازه روی می‌دهد؛ با این حال ۳۵ درصد کشورهای جهان(۶۷ کشور)» در سطح اوّل تقسیمات کشوری خود تغییر ایجاد می‌کنند. آفریقا و به ویژه آفریقای مرکزی همچنان بیشترین تغییرات,زا دارد. کنیا فنلاند و لیتوانی» با ۲۰۰ درصد افزایش تعداه استان» بیشترین میزان تغییرات را ذر این ذوره ايجاه کرده‌اند. تغییرات این ذوره» بیش از مسایل سیاسی- امنیتی» تکم ت تافو تابر جمعیتی+ اقتصادی»-آمایشی/و توسعه است. سیزده کشور! از تعداد تقسیمات اول کشوری خود می‌کاهند. درصه تغییرات ایجاد شده» نسبت به دوره‌های دیگر در این دوره کمتر اسنت او کشورها با تغییرات اندکی در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضای ملی» دوره ثبات بیشتر نسبت به سه دور قبل را به نمایش می‌ گذارد. ۱ آلبانی» رواندا دانمارک» فرانسه اریتره» سودان, جزایر مارشال, ساحل عاج» مراکش, بحرین» پاراگوئه» قزاقستان و روسیه. شکل(۴): نقشه درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (۲۰۲۰- از ۱۹۱ کشور جهان, ۱۳ کشور(ایزالبحرین» بروندی» دماغه سبزه ساحل عاج, اکوادر» اندونزی» کره‌جنوبی لائوس, سودان. تایلند. اوگاندا و ازبکستان) در هر چهار دوره» در سازماندهی, سیاسی فضای خرد تخیر ارصادگ ۹ کی 8 6.۱ ترتیب کشورهایی که دزهر چهاز دوره» در سه دوره» دو دوره یا فقط در یک دوره تغییر داشته‌اند بر روی شکل(۵) قابل مشاهده هستند. فنلاند مجارستان, رومانی» مقدونیه و بریتانیا تنها کشورهای اروپایی هستند که در سه دوره سازماندهی و استراتژی مدیریت سیاسی فضای ملی تغییر جدیدی.ایجاد کرده‌اند و مابقی کشورهای اروپایی در دوره‌های کمتری تغییر,داشته‌اند. هر چند نمی‌توان به طور قطعی رابطه‌ای مسنآذار میان میزان: تعیبرات: در دورهگا و کف سیاسلی کنو ها ارانه دا اما به طور انفرییی می‌توان گفت. کشورهایی که در هر دوره تغییرات جدیدی ایجاد کرده‌اند نسبت به کشورهایی که تغییرات نداشته ی با ذر ذوره‌های کمتری تغییراتذاشته نف ثبالت سیاسبی» اقتسادی, امتیتی و اجتماعی کمتری داشته‌اند. البته مثال‌های متناقض چندی چون عراق و سوریه وجود دارند. با این حال در بیشتر این موارد این موضوع قابل مشاهده است. نکته مهم آن‌که کشورهایی که تغیبرات بیشتری را در طول آیخ فوره: داشته‌انده قطعا برنامه‌های آمایشی عملی» سنطفه‌ای و مخلی #۰فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ 1 در آن‌ها وجود ندارد و یا ضعیف است و استراتژی مدیریت سیاسی فضا در آن‌ها تابع شرایط زمانی و مکانی و نه بسترهای سرزمینی و آمایش محور است. شکل(۵): نقشه تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در دوره‌های چهارگانه ۴-۲.نتایج تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (۱۹۶۰تا ۲۰۲۰ میلادی) می‌توانیم استراتژی مدیریت سیاسی فضای کشورهای جهان را بر اساس میزان تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای آن‌ها طی شصت؛ سال گذشته» به.سه دسته تقسیم کنیم: نخست کشورهایی که طی این سال‌ها هیج تغییری در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای ملی خود نداده‌اند (۵۷ کشور)؛ دوم کشورهایی که سطح اول شازماندهی آسیاسی فضای خود را افزایش داده‌اند(۱۱۲ کشور) و سوم کشورهایی که از تعداذ استان‌های خود کاسته‌اند(۲۲ کشور). شکل(۶): نمودار درصد کشورهای جهان از میزان تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای ملی ۴-۲-۱. کشورهای بدون تغییر در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای ملی از میان ۱۹۱ کشور مورد بررسی, ۵۳ کشور(۲۷ درصد) از سال ,۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰ میلادی, هیچ تغییری در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای«خود,نلاده‌اند! شکل(۷):*موّقعیت این کشورها را نشان می‌دهد. ۳۰ کشور این فهرست وسعتی کمتر از"۲۵ هزار کیلومتر مربع دارند و جز کشورهای میکرو به شماره می‌آیند.: این ۳*۸ کشون *۶ درصد از کشوآرهایی هستند: که وسعت‌شان کمتر ۲۵ هنزار کیلومتر مربع است. این نشان می‌دهد, کشورهای میکرو کمتر تمایل به تغییر در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای خود دارند و حتی در کشورهایی نظیر سنگاپور موناکو لیختن‌اشتاین» لوکزامبورگ و... این موضوع قابل مشاهده است. در این فهرست ششن کشور فدرال قرار دارند و ۱۶ کشور یعنی ۰ درصد از آن‌ها در شاخص توسعه انسانی در میان ۰ کشور اول جهان هستند. عدم تغییر در اين کشورها بیشتر ناشی از آمایش سیاسی فضا(ژاپن» نروژ اتریش» ایسلند و...)» نظام فدرالی حاکم بر ۱. این فهرست شامل کشورهای آرژانتین» آندورا اتریش» اسپانیا استرالیا استونی» اسرائیل» السالوادر» اوروگوثه» ایالات متحده آمریکا ایرلند. ایسلند. باربادوس, برونثی» بلغارستان» بلیز بولیوی» پالائی تاجیکستان» توآلی تونگا جامائیکا دومنیکن» ژاپن. ساموا سائوتومه و پرنسیپ» سریلانکا»ه سن مارینوه سنت لوئیس» سنت وینست و گرنادینس, سنگاپور» سوازیلند» سیرالئون, فیجی» قبرس» کاستاریکا کرواسی» کره شمالی, کریباتی» کومور» گابن, گامبیا گرانادا: گرجستان» گواتمالا لوکزامبورگ» لیختن #۲فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم» شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # این کشورها(ایالات متحده آمریکا آرژانتین» استرالیا و...)» کوچک مقیاس بودن و تناسب میان جمعیت. وسعت و سطوح سازماندهی سیاسی فضا بوده که استراتژی عدم تغییر در این کشورها را شکل(۷): نقشه کشورهایی که از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰ میلادی هیچ تغییری در سطح اول سازماندهی در این میان چهار کشور اریتزه+.بخرین» بروندی و نیکاراگوئه. با وجودی که تعداد استان‌های آن‌ها از ابتدا تاکنون به لحاظ عددی تفاوتی نداشته, اما طی شصت سال همواره تغییراتی را تجربه کرده‌اند. بی‌ثباتی سیاسی حاکم بر این کشورها به لحاظ مسایل,داخلی و امنیتی دلیل مهم این تغییرات است. ۱ تقریبا نیمی از ک شورهای جهان پس از سال ۱۹۶۰ میلادی که مبدا مطالعه در این مقاله ۱ ست | ستقلال یافته‌اند؛ مانند اریتره (۱۹۹۳)پروتای (۲۹۶۲) و بحرین (۲۹۷۱)::خمهاین کشورها پیش از استقاول‌آتیز دارای تقسیمات کشبوری بوده‌اننهالذا اهمیت جدول (۱): وضعیت تقسیمات کشوری چهار کشور طی سال‌های ۲۰۲۰- ۱۹۶۰ میلادی شماره نام کشور تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در ۵ بازه زمانی ۴-۲-۲ کشورهای افزایش دهنده تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضا کشورهایی که از سال ۱۹۶۰ تا سال ۲۰۲۰ میلادی, استراتژی افزایش تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضای خود را داشته‌اند» شامل ۱۱۲ کشور(۵۹ درصد) می‌شوند. شکل(۸)» نقشه درصد افزایش استان‌های این کشورها را نشان می‌دهد.,,پیشتر ی افزایشی در میان کشورهای آفریقایی» آسیایی و اروپای شرقی است. دلایل اين مهم روند کشور-ملت‌سازی پس از استقلال, افزایش جمعیت. عدم وجود برنامه‌ریزی‌های آمایشی» مسایل داخلی به ویژه مسایل امنیتی او قومیتی است. بیشترین میزان افزایش استان در کشور آفریقایی اوگاندا با ۲۷۰۰ درصد افزایش(ایجاد ۱۰۸ استان جدید) و در کشور لتونی با ۲۲۰۰ درصد افزایش(۱۱۴. استان جدید) و نیجریه با ۱۱*۰۰ درصد افزایش(۳۴ استان جدید) است. ایران در این فهرست با ۱۸۲ درضد افزایش(ایجاد ۲۰ استان جدید)» پانزدهمین کشوری است که بیشترین میزان افزایش تعداد استان را در جهان تجربه کرده است. #۴فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # شکل(۸): نقشه درصد افزایش تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضای کشورهای جهان از سال ۱۹۶۰ ۴-۲-۳. کشورهای کاهش دهنده از تعداد سطح اول:سازماندهی سیاسی فضا نکته بارز در استراتژی مدیریت سیاسیی فضا؛و تحولات سطح اول؛سازماندهی سیاسی فضا فهرستی از ۲۲ کشور است که از تعداد استان‌های خود: کاسته‌اند. این کشنورها به ترتیب بیشترین درصد کاهش شامل: نپال ۷۹ درصد کاهش‌(از ۳۴ انتان د ۱۹۶۹ به ۷ استانّقر۲۰۲۰)» دانمارک ۷۶درصد(از ۲۱ استان به ۵ استان)» بوسنی و هرزگوین و نیوکالدونیا ۷۵ ذرصد(از :۱۲ استان به ۳ استان)» ارمنستان ۷۰ درصد(از ۳۷ استان به ۱۱ استان)» لیتوانی(۵۶ درصد)» آلبانی(۵۴ درصد)» نیجر(۵۰ درصد)» روآندا (۴۴ درصد)» مراکش(۴۰ درصد) لمات "و فرانسه(۳۸ درصد)».شییلی(۳۶ درصد)» لهستان(۲۷ درصد)» نامیبیا و ساحل عاج(۲۶ درصد)» گینه بیسائو (۲۵ درصد)» مالت(۱۷ درصد)» سوئد(۱۷ درصد)» پرتغال (۱۰ درصد)» مولداوی و ویتنام(۷ درصد) و.روسیه(۵ درصد) کاهش است. دلیل بیشتر این کاهش‌ها پایان جنگ سرد» در برخی موارد(آلمان و ویتنام) اتحاد دوباره کشورها و طرح‌ریزی مجدد طرح‌های آمایش سیاسی فضا متناسب با ظرفیت‌های داخلی کشورها به ویژه برای کاستن از هزینه‌ها و تهدیدات شکل(٩): نقشه درصد کاهش تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضای کشورهای جهان از سال ۱۹۶۰ ۴-۳. عوامل تأثیرگذار در تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان پنج عامل جمعیت, وسعت جغرافیایی».شرانه تولید ناخالص ذاخجلی»شتاخص توسعه انسانی و شاخص امنیتی کشورها در سازماندهی سیاسی سطح لول کشویگاهش مهمی بازی می‌کنند. این عوامل اثربخش‌ترین عوامل تأثیرگذار در سازماندهی سیاسی فضای کشورها به شمار می‌آیند؛ هر چند قطعی نیستند و می‌توان دلایل نژادی, ملّهبی» سیاسی,,فرهنگی و....دیگری وا به آن‌ها افزود. ۴-۳-۱ عامل جمعیت او استراتژی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در کشورهایی که طی سال‌های ۲۰۲۰- ۱۹۶۰ میلادی:در سازماندهی سیاسی فضای آن‌ها افزایش صورت گرفته, عامل جمعیت یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها به شمار می‌رود. برای ترسیم یک رابطه معنادار و کشف رابطه میان افزایش جمعیت و افزایش سطح اول سازماندهی سیاسی فضا فرمولی در نظر گرفته شده است. در این فرمول نتایج به دست آمده از صفر تا بی‌نهایت قرار می‌گیرند. اما ۱ آمارهای جمعیتی برای تحلیل در این بخش از سایت بانک جهانی و سایت گزارش جمعیت جهان استخراج شده است: 10710 8300 .52و زره که عم سم رمک کا 600 بو امد 0و اصد‌ ال // :0 #۶فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ 3 هر چه عدد به صفر نزدیک‌تر باشد؛ تأثیر عامل جمعیت در افزایش تعداد استان‌ها بیشتر است. به ایق ممتا کهبرشد جمعیت با رش تساک استان‌ها انقرسا پرایر بوقهاسیت: این موضوع بیانگر جمعیت. امنیت و خدمات محور بودن استراتژی مدیریت سیاسی فضا در کشورهای فوق و تمرکزگرایی آن‌هاست, در فرمول طراحی شده» نرخ رشد افزایش جمعیت از نرخ رشد افزایش تعداد استان‌ها کاسته شده و عدد به دست آمده بر اساس نام کشورها در جدول(۲) قرار گرفته است. استراتژی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در ۳۱ کشور جهان و از جمله ایران» جمعیت محور است و متناسب با افزایش جمعیت., بر تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضای این کشورها از سال ۱۹۶۰ تعیین میزان تأثیر عامل جمعیت بر سازماندهی سیاسی فضا:در, کشورهای جهان (تعداد استان 1960 تعداد استان 2020) سک 0 - جسیت 2020) جدول(۲): تأثیر عامل جمعیت بر افزایش سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (۲۰۲۰- تأثیر بسیارکم تأثیر کم تأثیر مستقیم افزایش جمعیت بر تأثیر کم تأثیر بسیار کم (مأخذ: جدول بر اساس داده‌های جمغیتی, کشورها از سایت بانک جهانی 26۷0۳1002601 121105://02120 و سپس محاسبه رابطه(۱) این مقاله و توسط نگارنده تنظیم شده شکل(۱۰): نقشه تأثیر عامل رشد جمعیت بر افزایش سطح اول سازماندهی اسیاسی فضا در کشورهای ۸فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ 3 موضوع دیگر در ارتباط با جمعیت. درصد جمعیت به ازای هر استان؛ در کشورهای مختلف است. به این معنا که هر چند درصد از جمعیت یک کشور دارای یک استان است و این وضعیت در کشورهای مختلف جهان به چه شکل است و آیا این پراکندگی از الگوی خاصی تبعیت می‌کند یا خیر. شکل(۱۱) نمایش این پراکندگی در جهان است. به طور میانگین برای هر ده درصد از جمعیت جهان یک استان وجود دارد. همانطور که در نقشه روشن است. ده درصد از کشورهای جهان! به ازای کمتر از هر ۳ درصد از جمعیت خود یک استان دارند. درصد جمعیت در هر استان» هر چه بالاتر می‌رود» کشورها کوچکتر و یا کم جمعیت‌تر هستند و این را می‌توان بر روی نقشه دید. کشورهایی که درصد جمعیت آن‌ها در هر استان کمتر از ده درصد است» سازماندهی و مدیریت شکل(۱۱): نقشه نمایش درصد جمعیت به ازای هر استان در کشورهای جهان بر اساس اطلاعات سال ۱ لیتوانی» بریتانیا او گاندا مقدونیه» روسیه» ترکیه آذر بایجان» تایلند. ویتنام ایالات متحده آمریکا الجزایر» ژاپن» کنیا وسعت کشورها! عامل مهم دیگری در تنظیم و تدوین استراتژی مدیریت سیاسی فضا به شمار می‌رود. اما تغییرات ایجاد شده در کشورهای جهان نشان می‌دهد این عامل کمتر در تقسیمات سطح اول داخلی کشورها لحاظ شده است. چنانکه در سال ۰۱۹۶۰ به طور میانگین در هر ۱۳,۳ درصد از وسعت کشورها یک استان وجود داشت و در سال ۲۰۲۰ این نسبت به ۱۰,۲ درصد کاهش یافته است. سرزمین محور بودن مدیریت سیاسی فضا نشان از آمایشی بودن» برنامه‌محور بودن, ثبات بالا همگونی بیشتر جغرافیایی و تأثیرپذیری کمتر از تحولات و مسایل داخلی و خارجی کشورهاست. هرچند در برخی از کشورها (ایران. الجزایر و...)» افزایش تعداد استان‌ها با هدف بهره‌مندی بیشتر از همه فضای جغرافیایی کشور است. اما در حقیقت این افزایش نشان از ناموزنی جغرافیایی و مشکلات سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا*در این کشورهاست. برای درک بهتر موضوع می‌توان با استفاده از یک فرمول طراحی شده» میزان سرزمین محور بودن"استراتژی سازماندهی و مدیریت تعیین میزان تأثیر عامل سرزمین بر سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان (نسبت وسعت به تعداد استان 2020 - تست وسعت به تعداد استان 1960 ) براین اساس هرچه درزضد به آدست: آمله پایین‌تر باشد. نشان از سرزمین و جغرافیا محور بودن سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در این کشورهاست. در این طبقه‌بندی» کشورهایی که بیش از ۰ درصد افزایش داشته باشند سازمّاندهی و مدیریت سیاسی فضا در آن‌ها جغرافیامحور نیست؛ کشورهایی که بین ۲۰ تا ۰ درصد باشند عامل سرزمینی در آن‌ها تا حدی اهمیت دارد؛ کشورهایی که بین صفر تا ۲۰ درصد هستند عامل جغرافیایی در آن‌ها اهمیت دارد و کشورهایی که درصد به دست آمده در آن‌ها صفر است. جغرافیا و سرزمین‌محور خواهند بود و مدیریت سیاسی فضا در ۱. اطلاعات مربوط به وسعت کشورها از سایت سازمان ملل متحد به نشانی زیر به دست آمده است: +۰فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # آن‌ها تحت تأأثیر مسایل سرزمینی است. پراکندگی کشورها در شکل(۱۲) نشان می‌دهد کشورهای آفریقایی» جنوب و جنوب غربی آسیا کمترین میزان اهمیت را به موضوع جغرافیا و سرزمین محوری در کشورهای خود دارند. در کشورهایی هم که از تعداد سازماندهی سیاسی فضای خود کاسته‌اند. در واقع با نگاه انتقادی به مسایل تقسیمات کشوری خود. تا حدی از الگوهای سرزمینی محیط جغرافیایی خخود تبغیت کرده‌اند (آلمان؛ فرانسه» سوئده ارتستان؛ مراگش» شیلی و..) شکل(۱۲): نقشه نمایش سرزمین و جغرافیا محوری سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در کشورهای (هر چه درصد پایین‌تر باشد» پیروی از الگوهای سرزمینی بیشتر است) هر چه استان‌ها درصد بیشتری از وسغت کشوز را در بل بگیرند کشورها کوچکتر و تعداد تقسیمات سطح اول کشوری در آن‌ها کمتر است. گفتنی است کشور بریتانیا با ۰,۵ درصد. لیتوانی با ۰,۸ درصد و اوگاندا با ۰,۹ درصده کمترین درصد وسعت استانی را در جهان دارا هستند. در این میان» ایران با وسعت ۳,۲ درصد برای هر استان در سال ۲۰۲۰ در رتبه ۱۷ جهان قرار دارد. این رقم در سال +۰ میلادی ۹,۱ درصد برای هر استان بود که در این سال ایران در رتبه ۹۰ جهان قرار داشت. نتایج حاصله بیانگر اهمیت کمتر آمایش سیاسی فضا در ایران است. ۴-۳-۳.سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا و سرانه تولید ناخالص داخلی تولید ناخالص داخلی ایکی از معیارهای مهم اندازه‌گیری در اقتصاد جهانی است. همه ساله بانک جهانی اقدام به ارائه گزارشی درباره تولید ناخالص داخلی کشورها می‌کند که از این طریق می‌توان تا حدی به وضعیت اقتصادی کشورها پی برد. در این مقاله صرف گزارش تولید ناخالص داخلی کافی نبود. برای درک بهتر نرخ رشد سرانه تولید ناخالص داخلی آکشورها از سال ۱۹۶۰ تا سال ۱.۱۸ میلادی مبنا قرار گرفت؛ چرا که جمعیت کشورها نیز در آن لحاظ شده است. در واقع سرانه تولید ناخالص داخلی از تقسیم تولید ناخالص داخلی بر تعداد ساکنان یک کشور به دست می‌آید و مشخص‌کننده استاندارد زندگی در کشورهاست. پس از محاسبهه نرخ رشد سرانه تولید ناخالص داخلی کشورهای مورد بررسی» جدول (۳) تنظیم شد. در این جدول به دنبال کشف رابطه میان درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاستی فضا با اقتصاد ملی کشورها هستیم. اينکه آیا تغییر در استراتژی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا می‌تواند ناشی از رشد اقتصاد ملی باشد يا خیر. نیز رشد سرانه کشورها آیا انگیزه‌ای برای,تغشر در سازماندهی سیاسی, فضای کشورها ایجاد می‌کند یا هزینه‌های اقتصادی ناشی از تغییرات در تقسیمات: کشوری می‌تواند مانعی در این راه باشد؛ اما جدول فوق نشان می‌دهد. در کشورهایی که افزایشی بیش از ۱*۰ درصد در تعداد استان‌های آن‌ها رخ داده عامل اقتصادی چندان مطرح نبوده و شرایط پیچیده در جوامع این کشورهاست که موجب تغییرات اساسی در آن‌ها شده است. این مهم به ویژه در مورد ۳ کشوری که نرخ رشد سرانه آن‌ها کمتر از عدد ۱۰ است, نمایان‌تر است. با این حال نرخ پایین رشدسرانه در کشورهایی همچون نیجر و ارمنستان باعث شده تا از تعداد استان‌هاق ,خر بکاهند. این در*حالی است که کشوری همچون فرانسه که نرخ رشد بالایی در سرانه ناخالص ملی دارده تصمیم می‌گیرد که در سال ۲۰۱۶ کشور را از ۲۲ ناحیه به ۱۳ ناحیه کاهش دهد. نکته بارزتر» کشورهایی که تغییری در تقسیمات کشوری نداشته‌اند (۱۵) کشور ۴۰ درصد از کشورهای با نرخ رشد بالای سی را شامل می‌شوند. اگر بخواهیم ۲ صلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # به این فهرست کشورهایی که تغییرات اندکی در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای خود داده‌اند (کمتر از ۵۰ درصد تغییر) را اضافه کنیم» شامل ۹۰ درصد از کشورهایی می‌شوند که نرخ رشد بالای عدد ۰ را طی شصت سال گذشته به دست آورده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد. عدم تغییر یا حداقل تغییر در تقسیمات سیاسی کشور می‌تواند یک ویژگی کشورهای با نرخ رشد بالا باشد. به عبارت دیگر تمایل به استراتژی تغییر در الگوی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در کشورهای روبه رشد جدول (۳): مقایسه نرخ رشد سرانه تولید ناخالص داخلی با تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی نرخ رشد سرانه تولید ناخالص ملی از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۸ میلادی درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای ملی کشورها افزایش بین کر‌جنوبی, اندونزی, پاپوآگینهنو, پاهاما مالی» سوریه, ترکمنستان, مالاوی, ۰ 1/۱۰۰ فنلاند ۰ پاکستان, کنگو, کابوورد و لبنان» جمهوری تایلند هلند, سوئیس, پرو عراق» کانادا ونزوئلا؛ آذربایجان» بلاروس» مقدونئیه» در سطح اول اسپانیا نروژ اتریش» گابن, مکزیک. فیجی کریباتی» ساموا بلغارستان, کاهش در پرتغال, مالت» شیلی و سوئد. مراکش, روآندا گینهبیسائی مولداوی» لهستان: مأخذ: جدول با توجه به داده‌های بانک جهانی از سرانه تولید ناخالص داخلی کشورها و سپس محاسبه نسبت رشد آن ۴-۳-۴.تأثیر شاخص توسعه انسانی بر استراتژی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضای کشورها شاخص توسعه انسانی! همه ساله از سوی برنامه توسعه و پیشرفت سازمان ملل اارائه می‌شود. این شاخص گزارشی از آخرین اطلاعات مربوط به توسعه جهانی(ملی, منطقه‌ای و بین‌المللی) است که بیش از ۸۰۰ شاخص را مورد بررسی قرار می‌دهد" شاخص توسعهه انسانی» هم‌اکنون یکی از بهترین شاخص‌ها برای سنجش میزان توسعه‌یافتگیی کشورها به شمارمی‌زود. از همین روی در این پژوهش نیز به کار گرفته شد. سابقه انخشتین گزارش شاخص توسعه.انسانی؟ به سال ۱۹۹۰ میلادی بازمی گردد. لذا مبنای ما از سال ۱۹۹۰ .تا ۲۰۱۸ میلادی قرار گرفت که به صورت میانگین مجموع این سال‌ها برای همه کشورها مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج حاصل از محاسبات در جدول شماره از مهم‌ترین دلایل کشورها در ایجاد استان‌های جدید.» دستیابی به توسعه ملی و منطقه‌ای است. چنانکه ۲۵ درصد از کشورهایجهان(۴۶ شور )»با اافزایش تغذاه*انتشان‌هانی خود تا حدی در اين زمینه موفق بوده و دارای «شاخص توسعه بسیار پالا» در فهرشت رتبه‌بندی کشورها هستند. هرچند هیچ کشوری با بیش از صددرصد افزایش تعداد"اشتان نتوانسته سطح عالی شاخص توسعه انسانی را به دست آورد. در سوی مقابل ۳۷ کشور(۲۰ درصد از کشورها)» با وجود افزایش استان‌های خود همچنان از نرخ پایین توسعه انسانی در کشورشان رنج می‌برند. برابری نسبی میان این دو نمی‌تواند دلیلی برای افزایش تعداد استان‌ها باشد. به ویژه آنکه برخی از کشورهای دسته اول از درآمد نفتی درصد تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای ملی کشورها ۴صلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم» شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # بهره‌مند شده‌اند. در همین جدول بیست درصد از کشورهای جهان در سطح عالی و بسیار بالای شاخص توسعه انسانی قرار دارند که هیچ تغییری در سازماندهی سیاسی فضای خود ایجاد نکرده‌اند. این خود گویای اثربخشی شرایط پایدار سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در این کشورهاست. اگر بخواهیم دایره را افزایش دهیم ۵۰ درصد از کشورهای جهان یا تغییری در سازماندهی سیاسی فضای خود نداده‌اند و یا تغییر اندکی ایجاد کرده‌اند. اما توانسته‌اند در رتبه‌بندی شاخص توسعهه انسانی بالاترین رتبه را کسب کنند. لذا شرط توسعه‌یافتگی کشورها نمی‌تواند افزایش تعداد سطح اول سازماندهی سیاسی فضا باشد؛ بلکه ثبات بیشتر در این زمینه و استان‌بندی يا ناحیه‌بندی بر اساس جدول (۴): مقایسه میانگین عددی شاخص توسعه انسانی و تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی میانگین عددی شاخص توسعه انسانی از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۸ میلادی سوئیس, هلند. امارات» ترینیداد و توباگوی فلیپین» زامپیا کامرون» موزامبیک» آفریقای (مامز: جدول با نو 2 ار انگرر ۳۹ 80 ترسمه انسانی ( ۵۳۵۵6۷ /۵0۰0۳8/6 ۰۵:۵ 10660://۷۷۷۷) طی ۲۹ سال و سپس توسط نگارنده تنظیم شده است.) شاخص مهم دیگر, شاخص امنیت کشورهاست. برای دسترتتیی کمی آبه امنیت کشورها «شاخص صلح جهانی» می‌تواند الگوی مناسبی باشد. این شاخصن از سوی موسسه صلح و اقتصاد استرالیا از سال ۲*۸ و به صررت سالیانه مثتشر می‌شرد. شاخصرا] امتتتی کشورها بر پانه ۲۴ شاخص هزیته‌های نظامی» تروریسم» نرخ قتل و..: به دست می‌آید عدد به دست آمده هرچه کوچکتر باشد. نشان دهنده امنیت بیشتر کشورهاست. با توجه به دور زمانی محدود این گزارش‌ها(۲۰۰۸ تا ۲۰۱۹) می‌توان در مقایسه با تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسی فضای کشورها به نتایج مهمی دست پیدا کرد. برای این منظور مجموع داده‌های عددی کشورها طی ۱۲ سال گذشته از سایت این موسسه استخراج شد و سپس میانگین آن‌ها به دست آمد. میانگین‌ها با توجه به سطوح امنیتی» در پنج ستون بسیار امن» امن میانه امنیت پایین و ناامن قرار گرفت. سپس طبق جدول شمارهه 4۵ فهرست کشورها با توجه به تغییرات سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در آن‌ها جاگذاری شد. در این جدول به دنبال ۶صلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم., شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # نشان دادن رابطه امنیت و تغییرات سازماندهی و استراتژی مدیریت سیاسی فضا در کشورها هستیم. طبق جدول(۵)» ناامنی در کشورها می‌تواند یک دلیل مهم برای تغییرات در الگوی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضای آن‌ها باشد. چنانکه ۹۰ درصد کشورهایی که امنیت آن‌ها کم و یا ناامن هستند. تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای آن‌ها مشاهده می‌شود. این در حالی است که هیچ یک از کشورهای با سطح امنیت بسیار امن» بیش از صددرصد تغییر سازماندهی سیاسی فضا نداشته‌اند. امنیت بالاا در کشورها از نیاز مجدد به سازماندهی سیاسی فضا می‌کاهد. لذا تغییرات در کشورهای با سطح امنیت بالا حداقل است. چهل درصد از کشورهای سطح اول امنیت جهان هیچی تغییری در تقسیمات کشوری خود نداده‌اند و حتی سه کشور دانمارک» پرتغال و سوئد از تقسیمات سیاسی خود نیز کاسته‌اند. هفتاد درصد از کشورهایی که در سطح امنیتی «امن» قرار دارند» يا هیچ تغییری در سازماندهی سیاسی فضای خوّد نداده‌اند؛ پا از تعداد آن کاسته‌اند و یا تغییرات حداقلی داشته‌اند. نکته قأیاه نوچ در آین ۱۱۳۳ کشوری هستند که بیش از صددرصد به تقسیمات سطح اول کشور خود. افزوده و.طی ۱۲ سال در سطح امن جهان قرار داشته‌اند. این کشورها(رومانی, اسلواکی» قطر و...) تغییرات خودارا بنا به دلایلی چون ماهیت میکرویی» موقعیت استراتژیک» مسایل اقتصادی,» اجدید؛بودن کشور و... ایجاد کرده‌اند و نگرانی‌های امنیت خارجی آن‌ها بیش از امنیت داخلی آن‌ها بوده است. جایگاه کشورها بر اساس میانگین شاخص جهانی امنیت طی دوازده سال:(۲۰۱۹۷:۲**۸) ۱ .رده‌بندی کشورها بر اساس ستون‌های پنجگانه بسیار امن» امن» میانه امنیت پایین و ناامن بر اساس میانگین داده‌های شاخص جهانی صلح طی ۳سال (۲۰۰۸ تا ۲۰۱۹) از سایت زیر گرفته شده است: (مأخذ: جدول با توجه به محاسبه میانگین عددی شاخص صلح جهانی (13110://۷19100110172117/.078) طی ۱۲ در برشماری نتایج حاصل از اين تحقیق می‌توان گفت» تغییرات در استراتژی مدیریت سیاسی فضا و سطح اول سازماندهی سیاسی فضای ملی هر کشوری» گذشته از مسایل داخلی تحت تأثیر مسایل ۸صلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم تابستان ۱۴۰۰ # بین‌المللی و جهانی نیز عمل می‌کند. دلایلی چون مسایل استراتژیک جهانی مانند جنگ سرد درگیری‌های ملی و بین‌المللی» مسایل اقتصادی» رشد جمعیت. توسعه و مسایل امنیتی» مذهب و قومیت از جمله این عوامل هستند. در این تحقیق ضمن بررسی تاریخی میزان تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان(از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۰ میلادی) تأثیر عوامل وسعت جغرافیایی» جمعیت و رشد آن؛ سرانه تولید ناخالص داخلی, شاخص توسعه انسانی و شاخص امنیتی کشورها در الگوی استراتژی ملی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا بررسی شد. این عوامل در سازماندهی سیاسی فضا قطعی عمل نمی‌کنند و تغییرات و یا عدم تغییر در تقسیمات کشوری تنها تابع و معلول آن‌ها نیست؛ اما به عنوان پنج عامل مهم مورد توجه هستند. می‌توان گفت. اين عوامل از اثربخش‌ترین عوامل تأثیرگذار در سازماندهی او مدیریت سیاسی فضای کشورها به شمار تأثیرپذیری سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا از شاخص‌های مذکور هر یک معانی متعددی را با خود به همراه دارد. بسیاری از کشورها با جمعیت محور. کردن استراتژی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا متناسب با تغییرات جمعیتی به تغییرات در,تقسیمات کشوری خود می‌پردازند(ایران» الجزایر» کنیا و...)؛ برخی از کشورها هدف از ایجاد" تقسیمات جدید را دستیابی به توسعه در نظر گرفته‌اند (قطر عربستان» کویت» کوبا و...)؛ برخی با دلایل امنیتی و برای مقابله با بحران‌های داخلی و بین‌المللی مبادرت به افزایش تعداد استان‌های خود کرده‌اند(اوگاندا نیجریه, افغانستان و...)؛ برخی نیز با اهدافی چون کاستن از هزینه‌ها تعداد استان‌هایخود را کم کرده‌اند(ارمنستان, نیجر لهستان و..) و یا کشورهایی مانند اندونزی و کره‌جنوبی همزمان با افزایش جمعیت و سرانه تولید ناخالص ملی اقدام به ایجاد استان‌های جدید کرده‌اند. با این وجود در مقاله روشن شد که بسیاری از کشورهایی که تغییراتی نداشته و یا حداقل تغییرات را در سازماندهی سیاسی فضای خود ایجاد کرده‌اند, در دستیابی به اهداف خود موفق‌تر عمل کرده‌اند. این استراتژی که افزایش و یا تغییر در الگوی سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا به اهداف توسعه‌ای, امنیتی» اقتصادی, مدیریت جمعیت کشور و... کمک خواهد کرد. ایده‌ایست که طی قرن اخیر کشورها دنباله‌روی آن بوده‌اند, اما تحولات نیم قرن اخیر نشان می‌دهد که این ایده نمی‌تواند در مدیریت سیاسی فضا چندان موفق عمل کرده سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا در داخل کشورها نمی‌تواند بدون تأثیرپذیری از شرایط جهانی و منطقه‌ای باشد. چنانکه در چهار دوره مورد بررسی به ویژه در دوره اول(۱۹۶۰ تا ۱۹۷۵ میلادی) و دوره سوم(۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ میلادی) که همزمان با تحولات مهمی چون پایان جنگ جهانی دوم و پایان جنگ سرد است. تغییرات قابل توجهی در سطح اول سازماندهی سیاسی فضای بسیاری از کشورهای جهان روی می‌دهد. لذا عوامل پنج گانه مورد بررسی» همراه با تحولات جهانی سبب ایجاد تغییرات گاه اساسی در تقسیمات کشوری شده است. به طور کلی کشورهایی که افزایش در تعداد استان‌ها ایجاد کرده‌اند با شاخص‌های رشد داخلی در جمعیت و گاه در توسعه و درآمد سرانه ملی مواجه بوده‌اند. ویژگی تمرکزگرایانه حاکم.بر اشکل نظام سیاستی آن‌ها,سبب شده تا با افزایش تعداد استان‌ها کنترل و تمرکز خوه بر امور سادی‌ایلداای را آذرای شکهشند. اما تجربه کشورهایی چون ژاپن و حتی چین که تغییرات اندکی "به اوجود آورده, نشان می‌دهد ,این موضوع نمی‌تواند اهمیت داشته باشد. در کشورهایی همچون ایران؛ ساحل.عاج» اندونزی, اوگاندا و... که همواره بر تعداد استان‌های خود افزوده‌اند ایجاد استان جدید تبدیل بهیک سیاست مهم اجرایی و مطالبه مردمی شده. اما نتوانسته دستیابی به رشد و توسعهه مطلوب‌تر را نسب به کشورهای با تغییرات اندک یا بدون تغییر ایجاد کند. راهکار اساسی در این پژوهش» ایجاد تقسیمات کشوری سرزمین و جغرافیا پایه در کشورهاست؛ چراکه ایجاد مرزبندی‌های سیاسیی داخلی با اهداف جمعیتی» امنیتی و...» خود می‌تواند عامل بی‌ثباتی» افزایش هزینه و بزرگتر"شدان بدنه اجرایی دولت و... باشد که کشورهای با نویسندگان از معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس و صندوق حمایت از فناوران و نوآوران معاونت علمی ریاست جمهوری, به دلیل پشتیبانی‌های مادی و معنوی در راستای انجام پروژه پست دکتری که مقاله حاضر نیز برگرفته از آن است» تشکر می‌نمایند. همچنین از داوران محرمانه مقاله که ۰ #فصلنامه ژئوپلیتیک - سال هفدهم, شماره دوم» تابستان ۱۴۰۰ # 0 1 06اه 01 دزوبرلدم۸ 1۳6 .(2008) ۸ مناعص۸ بط مضه‌طاصقط6 :7 ممم‌نوهسا۸ ,0۳0۷1006 ۳۵۲۹۵ :و۳00 6ق0) مزال ک انامه ۴ کاصا ماصعمتام۳م 0۵ ,66 9۶ 205 ص0۳8 عنام 166 .(2014) 6۳ منصعمگ بط مه طمقطک :7 ممم‌نوهصا۸ [ 36۹120 10] 3001162000۰ ماه منصهع0۳ آمعنط مومع هام21 نصهطع 1 50266 ۵۶ 205 منصع0۳ [معناه2 .(2014) ۲ ماحق 3 بل مص‌هامط3 7 ممم‌نوهسا۸ 0آ].199 -176 00 ,35 عناعآ ,10 ۷۵16 رززاتعاسقا کعناناه م60 مصعتطع1 مکصعادبرگ متا 615 0۶ عون ۵۶ و50 بوانانانعد۳۸ .(2008) دک مفخه‌طاصقطی بش۸ مناعصخ بش۸ نوقصصقطامصنن۸ :16۵ رزهم ۶ وش رود ععه کاندتا تمصع معنانا و 2-ع ناه اعتصتصفخ۸. هنحص 16 و 05100 صز وکع موم ماه - «منعن0عل 156 .(2005) 36 منط11م۵۵ 1 :38 فطل ۸ ,2 1856 ,1 ۷۵۳۵ وبواتعاها0 کعناناه م60 ماعومصز هنود وصه آهعننامم ها وصه عع0۳00 ۰ ه 81650 رک 1005 عناوم 0266 هام۸ .(2011) ه۸ مططه0 :۲۷ منصدم۸ ۰ ۵۳۵ 316 0ص 10000 ومع 660 [م0 201 .(2006) 36 ,ااععا 81 6 :00 با [۷۵ پکعنونا5 آمعناناهممنو5 ۵۶ وعام 20 156 ,(2000) 31.10 مقنصرعگه۲ ,6608720 آمع0ناه2 صز کع هم م۸ 310 186 .(2004) 36 ,0 تصعنمگ1 3۳.8۶ مقنصرعگه۲1 53.]0 :16۳۵۵ مق ۵۶ 066 صمقنق8 .(2017) ۸ ,طاعاش6انو 1۵۷۵ :3.8 مقنط2عه11 . اک 010800 //:0ااط قع ۳۳ هز دمک عتاهعنصنصم ۸ که کصصواعط .(1988) 7 11۵0 ۰ ا0 26 1011 ,۳.,8072 80-5 6 2 کم سا 0 رم که ۳8/۳605 هه 010 هه هاهل// :805 ۰ وحن 0۸ ۲ر_ک دنل _ 6 ناه کته ۲ اهنا /علز /ع مهو افص //ن ۸0 ۰ .[طاط.05/302 00/101 1 13- 6-0۳10 /کص نا نام / رده نا / 7 0ع هن //:309 ۰ ۶ ۷۵1 ,1۵0 ۵۶ 09105 ع6 نت۸ هز جمن 10000 هش .(2002) 7٩ ,نفک ۲ 7000۵1 مصقاعاه2 مصقاعماه2 جیز 3۳065 270 2۵۳ ق3069 .(2017) 36 36 مکنامه] 4 - 104 22868 ,2 .310 و5 ۷۵1۵۵ ,5006065 لهنمو5 وصه کعتتصم ۲۳ 0 6000۳63606 ۸ نکعاصام) که کدوزعز وداک ع6هاعنصنص۸0 .(1999) 6 ,1۵ 2001 ,06 ,رهم60 ۶ وصعاحه 3۳ ,1998 داع0طا 1900 ,8۵16 ۵۷ 136 0۶ بوانازطهاعدز عمط 0۳ ماج عزکم مص عطا هام۸ .(2009) ۷ مصع‌قاع 1/9 و 008706 ۵زا 1۵۳ ا 6ص شوم کزععطا ۵ م۳۵۷0 عنصهاعز عطا جعاگه 06و0۵ معا 6۶5 اآهل 17 ووامد و66 اه اصعص060 مهو معع نععننامم ۵۳۵ اجه ۵۳ جعاک۵ ۳ 6 0 0ع21اعسه ,ما10 210 ۸ نوطامه نع 600 آمعننم2 .(2000) ۸ ,1 0۳8 لععنطامه ومع لممم0ه< تصعطع7 مفنهگهک قوطه ٩ 0عرع5 هه جر 1 :۵4 376۷۷ مضه 10002 ورحطامهعمعع آمعننامم ما جدمناعل ماصز م۸ .(2003) [ امک عنصصعط :۵ 8370 .10 :8 200100 ,هام0 ۳۵00۲ صز 30/6۳ که نانز .(1998) 5 ,5008

سازماندهی سیاسی فضا، فرآیند تقسیم و مرزبندی پهنه سرزمینی با هدف مدیریت بهینه سیاسی فضاست. هدف این مقاله تبیین استراتژی ملی کشورها در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضای آنهاست. ایجاد و تغییر در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا، از الگوهای مختلفی پیروی می کند و اولین سطح، اهمیت بیشتری دارد. مقاله با این پرسش روبه روست: تغییرات در سطح اول سازماندهی سیاسی فضا در کشورهای جهان، طی سال های 1960 تا 2020 میلادی چه وضعیتی را پشت سر گذاشته و چه عواملی در آن تأثیرگذار بوده اند؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، منابع کتابخانه ای و از نرم افزارهای EXCEL و SPSS در مباحث آماری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، استراتژی کشورها در سازماندهی و مدیریت سیاسی فضا از سه الگوی افزایش، کاهش و ثابت در تعداد استان ها پیروی می کند. پنج عامل جمعیت، وسعت، تولید ناخالص داخلی، شاخص توسعه انسانی و امنیت، در کنار مسایل جهانی، تأثیرات متفاوتی در تغییرات استانیِ 191 کشور جهان داشته اند. همچنین کشورهایی که تغییرات کمتری در سازماندهی سیاسی فضای جغرافیایی داشته اند، موفقیت بیشتری در دستیابی به اهداف مدیریت سیاسی فضا کسب کرده اند

432576

واژگان کلیدی: مفهوم نوین راهبردی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)» شورای ۱ دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسئول) ‏ 1۳0۳501520)[/31100.20170 ۴ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم» شماره ۳۲ بهار ۹۹ (پیاپی ۶۲) سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بعد از جنگ سرد با ارائه تفسیری جدید از نقش و همچنین با تغییر ساختار خود و اتخاذ تدابیری از جمله پذیرش اعضای جدید» گسترش وظایف و ماموریت‌ها ایجاد چارچوب‌هایی برای همکاری و مشارکت با کشورهای بلوک شرق و کشورهای واقع در جنوب مدیترانه و مداخله در بحران بالکان» نه‌تنها موف به پشت سرگذاشتن بحران هویت ناشی از فروپاشی شوروی و انحلال پیمان ورشو شد» بلکه حوزه نفوذ و قدرت خویش را ارتقا بخشیده و توانست خود را به‌صورت سازمانی با کارکرد جهانی مطرح نماید. این سازمان با ارائه تعریف جدیدی از چالش‌ها و خطرات امنیتی» طیف وسیعی از موضوعات جهانی از جمله گسترش سلاح‌های کشتار جمعی و ابزار حمل آنها اختلافات قومی و نژادی» جنایات سازمان‌يافته بین‌المللی» تروریسم» افراط گرایی اسلامی» قطع جریان منابع حیاتی (از جمله نفت وگاز) و مهاجرت‌های گروهی را به‌عنوان منابع جدید تهدید علیه منافع و امنیت اعضای خویش قرار داد و زمینه را برای ایفای نقش خود» نه‌تنها در دو سوی آتلانتیک. پبلکه در هر منطقه‌ای در جهان که منافع اعضای, آن اقتضا کند» فراهم کرده است. از سوی دیگره از دید رهبران ایالات متحده آمریکا».یکی از کشورهایی که چالش گر اصلی سياست‌ها و برنامه‌های راهبردی آمریکا در خاورمیانه می‌باشد» جمهوری اسلامی ایران است. از این‌رو» با استفاده از راهبردهای مختلف از جمله انعقاد قراردادهای امنیتی با کشورهای حاشيه جنوبی خلیج فارس و ایجاد پایگاه‌های نظامی در آسیای مرکزی و قفقاز درصدد مقابله و به انزواکشاندن این کشور می‌باشد (برژیسکی, ۱۳۸۶: ۱۳۸). در رویکرد جدید ناتی سوال اصلی که این است که روبکردهای ناتو برای مقابله و تحدید نفوذ ایران شامل چه محورهایی می‌شود؟ فرضیه این#است که ناتو از طریق گسترش حوزه اقدامات خود به شرق اروپا و حضور در خاورمیانه» آسیای مرکزی و قفقاز و هم‌پیمانی با این کشورها سعی در مهار قدرت و نفوذ کشورهای رقیب از جمله ایران دارد. گسترش ناتو به خاورمیانه از طریق انعقاد قرادادهای همکاری نظامی» تبادل اطلاعات امنیتی و برقراری رزمایش‌های مشترک با کشورهای حاشيه خلیج فارس» امنیت ملی ایران را مورد تهدید قرار داده است. رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ۰ ۹۵ یکی از مباحث مهم در روابط بین‌الملل» بحث درک و فهم چگونگی رفتار دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی است. این الگوهای رفتاری از دو حالت (تخاصم و تفاهم یا همکاری) خارج نیستند. دولت‌ها در عصر کنونی» در دستیابی بهتر به اهداف خود ناگزیر از ایجاد اتحاد و اثتلاف با دیگران هستند. تهدیداتی که دولت‌ها در عصر جهانی‌شدن با آن مواجه شده‌اند به گونه‌ای است که صرفا با همکاری و اتحاد می‌توان آنها را برطرف ساخت. امروزه نه تنها دنیای هرج و مرج و آنارشیک از بین نرفته» بلکه پیچیده تر هم شده است. نظريه اتحاد از جمله نظریه‌های رثالیستی روابط بین‌الملل است که به تشریح روابط میان دولت‌ها می‌پردازد. این نظریه در عصر جهانی‌شدن و ارتباطات که دولت‌ها ملزم به ایجاد ارتباط با یکدیگر به خصوص همسایگان خود هستند» بسیار راهگشا است. نظریه‌های اتحاد به این مسئله می‌پردازند که دولت‌ها در دستیابی بهتر به اهداف خود در عصر کنونی ناگزیر به اتنحاذ و اتثلات با دیگران هستند بورده دولت‌هایی که دغدغه‌های امنیتی - سیاسی و اقتصادی مشت رکی داشته باشند. یکی از مسائّلی. که در مورد اتحاد قابل توجه:است» رابطه اتحاد با جنگ است. هنوز بین نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل.در مورد این که.آیا اتحادها به جنگ می‌انجامد پا به صلح,» اختلاف نظر عمیقی وجود دارد. عده‌ای از دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که اتحاد یک مرحله از جنگ است و نه" این که سهمی: در صلح داشته است. دولت‌های تشکیل‌دهنده اتحاد که در جنگ قبلی موفق بودند» احتمال جنگ را افزایش می‌دهند. همچنین هنگامی که کشورهای بر وارد اتحاد می‌شوند. احتمال جنگ را بیشتر می‌کنند ( ,اقا استفن والت اتحاد را اين گونه تعریف می‌کند:.یک اتحاد» آرایش رسمی یا غیررسمی برای همکاری‌های امنیتی بین دو با چند دولت مستقل است (12 :1987 ,اله۷). از نظر والت اگرچه ترتیبات دقیق در هر اتحادی متفاوت از دیگری است اما اتحادها در کل تعهدی برای حمایت متقابل نظامی در مقابل برخی از بازیگران خارجی در بعضی از شرایط ویژه است. این مسئله هم تعهدات رسمی و هم تعهدات غیررسمی را در برمی گیرد. اتحادها نهادهای منحصر به‌فرد هستند. تعهد در آن به معنای پشتیبانی سایر اعضای اتحاد از یک عضو در مقابل دیگر ۹ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم» شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) نظریه موازنه تهدید! والت هم به بررسی علت شکل گیری اتحادها از زاویه‌ای دیگر می‌پردازد. این نظریه تشکیل اتحاد را پاسخی به تهدیدات خارجی می‌داند نه صرفا افزایش قدرت یک کشور دیگر. اساس تشکیل اتحادها در سطح بین‌الملل» «توازن تهدید» است نه توازن قدرت. والت تهدیدات خارجی را وابسته به چهار متغیر می‌داند : ۱- نزدیکی جغرافیایی؛ ۲- توزیع امکانات؛ ۳- توانایی تهاجمی و ۴- درک نیت تجاوز (9 :1985 ,اله/). برای شکل گیری یک اتحاد باید دو عامل اصلی یعنی تهدید مشترکک و منافع مشترکک وجود داشته باشد. بسیاری از اتحادها در جهان سوم به خاطر حفظ رژیم حاکم در مقابل مخالفان داخلی آنها هستند» یعنی اتحادهای خارجی الزاما به‌عنوان پاسخی به افزایش تهدید از ناحیه دیگری يا یک افزایش با قابلیت نسبی نیستند. از نظر والت, دولت‌ها معمولا به منظور رسیدن به موازنه علیه تهدیدات بزرگ؛» نیروهای خود را ادغام می‌کنند. در صورتی که تغییرات مهمی در سطح تهدید علیه اعضای اتحاد صورت گیرد و اعضا حس کنند که تهدید کاهش یافته این می‌تواند منجر.به فروپاشی اتحاد گردد» زیرا اعضا نیاز کمتری به حمایت خارجی احساس خواهند کرد. این گرایش توضیح.می‌دهد که چرا اتحادهایی ک قر زماناسگن پیروز شده‌اند» منحل می‌شوند (198-199 :1997 ,ال 17). یکی از سوالات در این زمینه این است که چرا اتحادهای تهاجمی شکننده‌تر از :اتحادهای تدافعی‌اند؟ زیرا اتحادهای تهاجمی به منظور حمله به یک هدف خاص شکل می گیرنّداو بعد از شکست دشمن» انگیزه اعضا از نظر والت» ناتو از جمله اتحادهای مدونی است که بیش از یک ترکیب مکانیکی, دارایی مستقل برای خود دارد و همچنین دارای نهادهای اجتماعی بوده که کانال‌ها و تداخلات گسترده‌ای بین دولت‌های عضو دارد: ناتو به‌شدت با روش تصمیم گیری درست و ماهرانه نهادینه‌شده و از حمایت گسترده بروکراتیک برخوردار است. این نوع اتحادها در نگرش‌ها و رفتارهای اعضا اعمال نفوذ می‌کنند و احتمال ماندگاری بیشتری دارند ( ,اله/1 5 :1997). ناتو برنامه گسترش به سوی شرق را پس از شکل‌دادن شورای همکاری آتلانتیک شمالی با برنامه «مشارکت برای صلح»" ادامه داد. این برنامه به کشورهای اروپای شرقی فرصت زویگرد ناو بررقیال افقزایش تقشی ونقرق جمهور اسلا آیران جر خاووسانه ۹۷ داد تا همکاری‌های خود را با ناتو شکل دهند اما مانع عضویت کوتاه‌مدت يا کامل آنها در ناتو نه تنها توانست زمینه گسترش حوزه جغرافیایی خود را بازتر نماید» بلکه توانست با تصویب جمع‌بندی مصوبات نشست‌های گذشته در مفهوم نوین» استراتژیک خود را برای قرن بیست ویکم با عنوان «مشار کت فعال؛ دفاع مدرن»" در لیسبون پرتغال در سال ۲۰۱۰» در عمل با تصویب طرح «ابتکار همکاری استانبول»" توسط سران ناتو در ژوئن ۰۲۰۰۴ گسترش همکاری باکشورهای منطقه خاورمیانه بزرگگ صورت گرفت. دو نکته در این نشست از اهمیت خاصی برخوردار است. نخست؛ سران ناتو موافقت کردند گفتگوی مدیترانه‌ای ناتو را تقویت کنند و آن‌را به‌یک مشارکت بی‌نظیر تبدیل کنند. دوم؛ سران ناتو موافقت کردند از کشورهای علاقه‌مند در خاورمیانه بزرگک و با شروع از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس شامل کشورهای بحرین» کویت» قطر عمان» عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای الحاق به این ابتکار دعوت به‌عمل آید. نگاه مسلط در.غرب به‌خصوص ایالات متحده امریکا علت اصلی کوشش ایران برای؛افزایش نقش خود» افزایش «قدرت نسبی»" در خاورمیانه می‌داند و نیز سیاست‌های زوسای جمهور امریکامانند جورج دبلیو بوش در منطقه و رفتارهای نامنسجم دانلد ترامپ» رئیس جمهور ایالات متحده» در قبال جمهوری اسلامی ایران را علت اصلی افزایش نقش منطقه‌ای ایران در نظر می گیرد. در نهایت» این نگاه؛ اهداف و راهبردهای ایران را تهاجمیی» گسترش‌خواهانه» فرصت‌طلبانه و گاهی ایدئولوژیک می‌داند. از نظر برخی صاحب‌نظران» ریشه‌های افزایش نقش ایران به ویژگی‌های طبیعی ساخت قدرت» منابع تصمیم گیری سیاست خارجی» ایدئولوژی و جغرافیای فرهنگی ایران بازمی گردد و قبل از هر چیز سعی دارد چالش‌های امنیتی ناشی از بروز تحولات جدید سیاسی -امنیتی در منطقه را از بین ببرد. این تحولات شامل حضور نیروهای نظامی امریکا در خاورمیانه و روند تغییر ۵۸ فصلنامه: پژوهش‌های راهبردی سیاسته سال نهم شباره ۳۲+ بهار ۹۹ا(پیاپی ۲غ) کشورهای اروپای شرقی و مرکزی در پی انحلال پیمان ورشو و بروز نوعی خلا امنیتی در منطقه با نوعی احساس ناامنی مواجه شدند. این کشورها آینده غیرقابل پیش‌بینی روسیه را عامل چنین احساس ناامنی عنوان نموده‌اند. در چنین شرایطی قدرت‌های غربی در پی آن بوده‌اند تا از طریق گسترش ناتو» کشورهایی را که ممکن است در آینده به عضویت مجدد بلوک روسیه در آیند» بیش از پیش از مدار مسکو دور و ادغام آنها را در بلوک خود تضمین رفتار تهاجمی روسیه که در جنگ اوت ۲۰۰۸ با گرجستان به اوج خود رسید باعث شکل گیری این نگرش در میان اعضای اتحاديه اروپا شد که روسیه کشوری مشکل‌ساز است و باید سطح روابط و مشارکت را با این کشور به حداقل ممکن رساند. علاوه بر اين» اتحادیه اروپا روابط خود را با همسایگان روسیه از جمله اوکراین» گرجستان و حتی دولت‌های آسیای مرکزی ارتقا بخشیده و روند همکاری دو طرف را در پاره‌ای موارد با اختلال مواجه ساخته ناتو با گسترش مأموریت‌های خود از جمّله:,مداخله نظامی«به:,منظور مدیریت بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی؛ اعمال فشار دستهجمغی!"؛ ماخله با هدف حمایت از دموکراسی و حقوق بشر؛ مشار کت در عملیات صلح‌سازی و صلح‌بانی در جریان منازعات داخلی» منطقه‌ای و بین‌المللی و ترتیبات امربوط به حل و فصل آنها؛ پیگیری دیپلماسی بازدارنده؛ نظارت بر اعمال تحریم‌های نظامی و محاصره اقتصادی علیه نیروهای متجاوز و کنترل و نظارت تسلیحاتی (منوری» ۱۳۸۴: ۸۶- ۶۸) سعی در کنترل:رقبای منطقه‌ای خود از جمله چین» روسیه و نیز ایران دارد. اقدامات ناتو در این زمینه متمرکز بر عضویت کشورهای بالکان غربی در این سازمان است. در اين راستا عضویت مونتگرو در ناتو در سال ۲۰۱۷ موجب نارضایتی شدید کرملین شده است. هدف مونته‌نگرو از این اقدام» عضویت در اتحاديه اروپا تا سال ۲۰۲۵ است. در نشست سران ناتو در سال ۲۰۱۸ در بر وکسل نیز» آغاز روند عضویت مقدونیه مورد رویکره ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ۹۹ راهبرد روسیه در قبال ناتو ثابت و پایدار نبوده و بر حسب شرایطه تحولات داخلی و وضعیت بین‌المللی تغییر کرده است. مطالعه روند روابط ناتو با روسیه بیانگر این مهم است که مسکو هرگاه خود را به‌طور مستقیم» طرف مذاکره با ناتو می‌بیند» رفتارش نسبت به زمانی که ناتو با کشورهای پیرامونی آن مذاکره می کند» متفاوت بوده است. به بیان دیگر» روسیه تمایل دارد روابط خود را با ناتو بدون محدودیت گسترش دهد» مشروط به آنکه ناتو به مناطق پیرامونی مسکو وارد نشود؛ به‌طوری که طبق دکترین‌های نظامی روسیه» استقرار نیروهای بیگانه در مجاورت مرزهای مسکو و گسترش بلوکک‌های نظامی به مرز امنیت ملی آن» به‌منزله تهدیدات نظامی علیه این کشور تعیین شده است. با این همه روسیه در برابر گسترش ناتو واکنشی تندی نشان نداده» بلکه واکنش‌هایی در چارچوب دیپلماتیک داشته و درکنارآن برای به‌دلیل وجود مولفه‌ها و زمینه‌های گوناگون و در برخی موارد متناقض» روابط روسیه و اتحادیه اروپا پیچید گی روزافزونی یافته و تحلیل شرایط موجود و رویدادهای احتمالی را با دشواری‌هایی مواجه کرده است. وجود کشوری به نام ایاللات امتحده آمریکا باعث شده اتحاديه اروپا و روسیه در تقویت همکاری‌های خود:در حوزه نظامی با احتیاط حرکت کنند. مقام‌های اتحادیه اروپا نیز مایل نیستند بهای مشارکت راهبردی آنها با روسیه» از دست دادن حمایت آمریکا و سازمان ناتو از آنها باشد (2010 ,10۷ن022). رویارویی با تروریست‌های بنیادگرا و جلوگیری از دستیابی آنها به جنگ‌افزارهای کشتار جمعی و اختمال استفاده آن: ازگوای تروهممه‌هل شا دولت‌های فروپاشیده" و امکان تبدیل آنها به مکان امنی برای تروريست‌ها موادمخدر و تروزیسم سایبری به‌عنوان تهدیدات نوینی هستند که جز دغدغه‌های اصلی ناتو برای گسترش حضور و نفوذ در منطقه خلیج فارس می‌باشد و این منطبق با رویکردی است که در «سند نون استراتژیکک» ناتوه نخستین‌بار درسال ۱۹۹۱ منتشر شد و سپس نسخه تکمیل‌شده و بازبینی‌شده آن در سال ۱۹۹۹ در نشست سران ناتو در واشنگتن به تصویب رسید. بنابراین مبارزه با تروریسم و دیگر تهدیدات نوین» ۰ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم؛ شماره ۰۳۲ بهار ۹۹ (پیاپی ۲ع) چالش‌اصلی امنیت بین‌المللی بوده که براین اساس ناتو از دیدگاه پیشگیری از بحران و در بیست و نهمین نشست سران کشورهای عضو ناتو که از چهارشنبه ۹۷/۴/۲۰ در بروکسل برگزار شد» رهبران کشورهای عضو ناتو در بیائیه پایانی روز نخست خود از تشدید فعالیت‌های موشکی ایران و فعالیت‌های بی‌ثبات کننده منطقه ابراز نگرانی نموده‌اند. دراین بیانیه آمده است: «ما از تشدید آزمایش موشک‌های بالستیک ایران و فعالیت‌های بی ثبات کننده این کشور در سراسر منطقه خاورمیانه نگرانیم. ما از ایران می‌خواهیم که از تمام فعالیت‌هایی که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و پیوست‌های آن مطابقت به‌طور کلی ایجاد ترس از قدازت منطقه‌ای جمهوری اسلامی؛ایران توسط غربی‌ها به هم خوردن موازنه قدرت در منطقه» پی ثباتی در عراق و تروریسم به عنوان تهدیدهای پیش روی این کشورها تلقی می‌شوند که به‌زعم آن‌ها:با کمکک.و همکاری ناتو قابل کنترل می‌باشند. نشست امنیتی مشت رک ناتو و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که در ۱۲ دسامبر ۶ در کویت برگزار شد» در چارچوب روابط دوجانبه ناتوکشورهای حوزه جنوبی خلیج روابط ناتو و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس طی سال‌های گذشته گسترش قابل توجهی یافته است. دیدارهای متقابل مقامات ارشد کشورهای مذکور و ناتو و برگزاری سمینارهای متعدد در منطقه و خارج از آن گویای این تخرکک جدی و آشکار است. برخی از # تصویب ابتکار همکاری استانبول در ژوئن ۲۰۰۴ و ورود کویت و سپس قطر برگزاری کنفرانس «ارتقای همکاری و تقویت مناسبات ناتو و خلیج فارس در برگزاری کنفرانس «ناتو و کشورهای خلیج فارس: مقابله با چالش‌های مشت رک از رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۰۱ طریق ابتکار همکاری استانبول» در کویت در دسامبر ۲۰۰۶ و امضای موافقت‌نامه تبادل برگزاری کنفرانس «ناتو و شورای همکاری خلیج فارس: همکاری در چارچوب برگزاری کنفرانس «روابط ناتو و بحرین و ابتکار همکاری استانبول» در منامه در برگزاری کنفرانس «روابط ناتو و امارات : راه پیش‌رو درخصوص ابتکار همکاری استانبول در اکتبر ۲۰۰۹ و امضای موافقت‌نامه تبادل اطلاعات امنیتی بین ناتو و امارات برگزاری نشست بروکسل میان مقامات ناتو و کویت در مورد تأسیس مرکزی نظامی امارات متحده عربی و قطر پیش از/این خواستار مشارکت در مأموریت ناتو در افغانستان شده بودند که سران ناتو در نشست بروکسل با درخواست .این دو.کشور برای اعزام نیرو به افغانستان و مشار کت در مأموریت نکیل نا هر انغافه آن #رلفنت کردند.! پیش از این نیز قطر درخواست .عضویت در سازمان ناتو را نموده بود. «خالدین محمدالعطیه» وزیر دفاع قطر طی سخنانی از درخواست دوحه برای عضویت در ناتو سخن به‌نظر می‌رسد ناتو آمیداواز اسشت :از ,راه: برگزاری. چنین نغست‌هایی» همکاری امنیتی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس گسترش یابد تا این کشورها قادر باشند با تقویت نیروهای نظامی خود از راه مشارکت در رزمایش‌ها و تمرین‌های نظامی مشترک با مسأله امنیت انرژی یکی دیگر از مسائل مورد توجه ناتو است و موضوع «قطع جریان منابع ۳ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) حیاتی» نیز از زمره تهدیدات پیش‌روی ناتو در سند مفهوم راهبردی نوین بوده است. طبق برآوردهای فعلی» ۸۱,۸۹ درصد از ذخایر اثبات شده در جهان در کشورهای عضو اوپک قرار دارد و اکثریت ذخایر نفت اوپک در خاورمیانه به میزان ۶۵,۳۶ درصد از کل طبق آمار ۲۲ درصد نفت خام مورد نیاز آمریکا در سال ۲۰۱۱ از کشورهای منطقه خلیج فارس تأمین شده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۱۵ درصد نفت خام آمریکای شمالی از کشورهای منطقه خاورمیانه تأمین خواهد شد. همچنین مصرف نفت در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (03۳670) در سال ۲۰۱۶ ٩7 نسبت به سال گذشته افزایش یافت. مقايسه آمار تولید و مصرف این گروه نشان می‌دهد که حدود 1 فرضد از مصرف آنها در سال ۱۶ از طریق‌گاردات تامن شده است.؟ بر پایه گزارش گروه پژوهشی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن» نیاز اعضای ناتو به انرژی خلیج فارس از ۵۰ درصد کنونی به ۸۰ درصد در ۲۰۳۵ خواهد رسید. همچنین خطوط انتقال انرژی نیز از مناطقی چون مدیترانه» خلیج فارس تا خاور آسیا می‌گذرد که ناتو خواهان حضور در آن مناطق است. دز اين:پهنه عربستان» عراق و پاکستان می‌توانند نقش منطقه‌ای بویژه در زمینه تولید و انتقال انرژی برای اعضای ناتو بازی کنند ( :2006 ,2515 2-41). امنیت انرژی به‌طور مستقیم به امنیت ناتو گره خورده است. اگرچه قبل از شوکک‌های نفتی دهه ۱۹۷۰ تضمین دسترسی به نفت یک اصل در سیاست اعلامی آمریکا بود» ولی برای اولین‌بار در اواخر دهه۱۹۷۰ آمریکا از مداخله آشکار نظامی برای جلوگیری از سلطه هر قدرت دیگر برای منابع انرژی منطقه خلیج فارس سخن به میان می‌آورد که بر اساس رهنامه کارتر دز,ژانویه ۱۹۸۰ هر تلاشی توسط هر قدرت خارجی (اتحاد جماهیر شوروی) برای تسلط بر منابع نفتی منطقه خلیج فارس انجام گیرد به منزله تهدید منافع حیاتی آمریکاست و این کشور از هر ابزار ممکن از جمله ابزار نظامی استفاده خواهد کرد (63 - 62 :2009 ,01136۲5 8۶ 1)0016010176). امری مورد تاکید رویکرد نوین امنیتی ناتو در سند لیسبون ۲۰۱۰ نیز بوده است. دلیل اصلی اهمیت تمامی موارد فوق را برای ناتو 7 ۷ع۵ ۳:۵۲ ۷۵۳1۵ 01 0۷10 [مناعناهاک 57 / 0.۵9 ۷۷۷۷۰ .2 رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۰۳ می‌توان اینگونه بیان نمود که هر چند بیشترین نرخ رشد تقاضای گاز طبیعی در کشورهای رو به توسعه در آسیا بویژه چین» هند و خاورمیانه خواهد بود و بیشترین افزایش حجم مصرف گاز طبیعی نیز در خاورمیانه رخ خواهد داد اما با وجود این در سال ۰۲۰۳۰ کشورهای عضو ناتو باز هم بزرگترین مصرف‌کنندگان گاز طبیعی جهان به‌شمار خواهند رفت (بهروزی‌فر و با توجه به روند تولید و سطح قابل برداشت از منابع نفت نامتعارف! در آمریکا طبق پیش‌بینی‌های انجام شده تولید نفت ایالات متحده تا سال ۲۰۴۰ به ۶ میلیون بشکه در روز افزایش خوامد پاقت: و این کشور۳۴ درصد: از نفت مرود نیاز خود را وارد خراهد: کرد هرچند به‌دلیل افزایش تولید» واردات نفت خام این کشور کاهش خواهد یافت اما اين افزایش به اندازه‌ای نخواهد بود که سبب قطع وابستگی این کشور به نفت سایر مناطق جهان به‌ویژه منطقه خاورمیانه گردد. از سوی دیگر وابستگی آمریکا به نفت خام خاورمیانه تنها به دلیل افزایش مصرف نفت نسبت به تولید آن در آمریکا نیست؛ بلکه کیفیت و ویژگی‌های نفت خام فشرده سبکک " خاورمیانه به گونه‌ای است. که.برای تر کیب با.نفت خام حاصل از منابع نامتعارف آمریکا به‌منظور استفاده در پالایشگاه‌های این کشور مناسب می‌باشد و حتی در صورت افزایش تولیدات میادین نامتعارف نفت و استفاده از تولیدات این گونه منابع به‌عنوان خوراک پالایشگاه‌ها به‌دلیل ویژگی‌های این تولیدات» ایالات امتحده ناچار به واردات نفت خام به‌منظور ترکیب با نفت خام حاصل از منابع نامتعارف خواهد بود. بنابراین به‌نظر نمی‌رسد تا پیش از سال ۲۰۳۰ واردات نفت خام آمریکا از خاورمیانه قطع گردد." بیشترین سهم تجارت نفت خام در اختیار کشورهای منطقه خاورمیانه است. از سوی دیگر مصرف انرژی در بازارهای شرق آسیا بویژه چین و.هند. در حال افزایش می‌باشد. این موارد دلایل تداوم حضور آمریکا در منطقه خاورمیانه» حتی در صورت بی‌نیازی این کشور از نفت کشورهای این منطقه است. به گفته مدیر عامل شرکت رویال داچ شل به‌سختی می‌توان سناریویی متصور شد که ایالات متحده از منافع خود در خاورمیانه صرف نظر کند." ۴ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) بروز برخی تحولات منطقه‌ای مانند بحران افغانستان» عراق» لبنان» سوریه و یمن» تثبیت نقش عنصر شیعی در ساخت قدرت و سیاست منطقه‌ای (2008 :32101 :8 ۷70۲۳) و پیگیری برنامه هسته‌ای ایران» توانایی نقش‌سازی ایران را در مسائل سیاسی -امنیتی خاورمیانه افزایش داده و این مسئله توازن نسبی قوا را در منطقه» به زیان منافع امریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن مانند اعراب محافظه کار و رژیم صهیونیستی به خطر انداخته است. چنین برداشتی» افزایش نقش منطقه‌ای ایران را گسترش‌طلبانه» فرصت‌طلبانه و غیرسازنده در نظر می‌گیرد که سعی دارد خلا قدرت ایجاد شده در منطقه را در پی حوادث یازده سپتامبر و بحران عراق و سوریه دیدگاه‌های غربی مبنای پیدایش«افزایّش نقش منطقه‌اق را.می‌پذ پرند» اما راه‌های متفاوتی را در برخورد با آن ارائه می‌دهند. بر خی دیدگاه‌ها افزایش نقش ایران را در منطقه» به زیان منافع و امنیت ملی امریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن می‌دانند که از هر راه ممکن» از جمله استفاده از زور و قدرت باید ا زآن؛جلوگیری شوذ؛#راهبرد اصلی این دید گاه‌ها همانند سیاست خارجی امریکا در دوران جنگک سرد بر اساس «مهار»" و «تقابل»" است (2007 :30010). برخی از دیدگاه‌های افراطی‌تر» حتی ایران را «دشمن جنگ سرد جدید؛ آمریکا در خاورمیانه دیدگاه‌های میانه‌روتری هم وجود: دارد که افزایش نقش.منطقه‌ای ایران را ناشی از یک‌سری تحولات جدید ژئوپلتیک منطقه می‌داند که این موضوع به‌زیان امریکا است. اما درعین حال برخورد با آن‌را بیشتر از راه گفت‌وگو مهار و پذیرش نقش جدید منطقه‌ای ایران میسر می‌دانند (2007 :20716۲ :8 ,2006 :0اوصز2ه372 6۶ ,2006 :867 طنکعنگ). گری سیک از طرفداران پذیرش نقش منطقه‌ای و گفت‌وگو با ایران» ضمن پذیرش این کشور در نقش بازیگر و قدرت منطقه‌ای» بر این باور است که سیاست‌های آمریکا در سرنگونی ذشمنان: آیران در شنرق و غرب آن» آنرژی آمتیتی سیاسی این کشور را رها کرده:و رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه .۰ ۱۰۵ این امر توازن سنتی قوا را در منطقه به سود ایران و به زیان هم‌پیمانان سنتی آمریکا در جهان عرب و اسرائیل به‌هم زده است. او از «راهبردی در حال پیدایش» سخن می گوید که در آن» اتحادی غیر رسمی در برابر ایران بین ایالات متحده» رژیم صهیونیستی و دولت‌های سنی عرب منطقه در حال شکل گیری است. انگیزه ایجاد این اتحاد نیز جلوگیری از افزایش میزان تأثی رگذاری ایران در مسائل امنیتی مربوط به جهان عرب, از جمله عراق» تحولات لبنان بعد از جنگ تابستان ۲۰۰۶ بین حزب‌الله و اسرائیل است (2007 :16ع51). بسیاری از تحلیل گران آمریکایی حتی اجلاس «آناپولیس» را در مورد صلح اعراب و اسرائیل» گردهمایی ناشی از ترس از ایران در حال ظهور می‌دانند (2007 :8۳000). نگرانی از بیشترشدن نقش ایران در جهان عرب از دو جهت مطرح است: نخست, خلأ قدرت در عراق و برهم خوردن توازن سنتی قوا در منطقه؛ دوم» ظهور «هلال شیعی». در درجهه اول ابزار اصلی ایران در افزایش نقش منطقه‌ای» گروه‌های شیعی طرف‌دار در منطقه در درجه دوم» احتمال شکل گیری هلال شیعی دز منطقه.برای نخبگان سنی جهان عرب بسیار نگران کننده است. این نگرانی برای؛اولین بار از"سوی عبدالله دوم» شاه اردن» در سال ۴ مطرح شد و سایر رهبران عرب آن را دنبال کردند. از نظر آنان این نگرانی سه جنبه دارد: نخست, ماهیت ایدئولوژیک دارد (2004 :8۵60۲ :8 8/01(/)؛ دوم» مبتنی بر بسیج توده‌های شیعی جهان غرب و وفاداری آنها به ایران است و سوم» بر پایه بهره‌برداری فرصت‌طلبانه و گسترش خواهانه ایران از ظرفیت‌های جهان عرب با هدف افزایش نقش خود در ژئوپلیتیک انرژی جهان» ایران از دو جهت در کانون توجه و مرکز تعاملات بین‌المللی * موقعیت ژئو پلیتیک؛ ایران به‌دلیل واقع شدن در کانون هارتلند انرژی جهان» از جایگاهی ۶ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم» شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) ممتاز برخوردار است؛ چرا که افزایش سهم ایران در تولید» تجارت و ترانزیت انرژی در پرتو دیپلماسی لوله‌های انرژی» ضمن آنکه بستر مناسبی را برای توسعه و همگرایی منطقه‌ای این کشور فراهم خواهد کرد» پیوند میان اقتصاد جهان با اقتصاد ایران را نیز در این بخش ایجاد می‌کند و در پی خود شرایط مساعدی را نیز برای حرکت در مسیر توسعه و ارتقای سطوح امنیت و قدرت ملی کشور فراهم می‌آورد (صادقی» ۱۳۹۴: ۴۹). * موقعیت ایران از لحاظ مسیرهای انتقال انرژی و نقش حیاتی در امنیت جهانی انرژی به‌عنوان یکی از اعضای اوپک؛ بنابر پیش بینی سازمان اطلاعات انرژی امریکا ایران قادر است نرخ تولید گاز طبیعی قابل عرضه در بازار را از ۵۰۰ میلیون متر مکعب در روز در سال ۲۰۱۵ به هزار میلیون متر مکعب در روز در سال ۲۰۴۰ برساند ( :2017 ,اع۳۲۵[6 2040 170 5120107۵ 8). از این نظره نفت ایران با ۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر شناخته شده نفت ۱۳ درصد از کل ذخایر اثبات شده جهان را دارد که پس از ونزوئلا عربستان سعودی و کانادا جایگاه دوم در کشورهای عضو اویک و چهارم جهان را به خود اختصاص دهد (2016 ,0776). * در کنار عامل ژئوپلیتیک و منابع انرژی» عامل بسیار مهم دیگری نیز وجود دارد که شاید بتوان آن‌را عامل اصلی در تضاد منافع ایران با غرب و به خصوص ناتو دانست که به‌نوعی توان به حاشیه راندن عوامل ژئوپلتیک و.انرژی را دارد.. سیاشت‌های منطقه‌ای ایران همواره تحت تاثیر دو عنصر مهم» یعنی واقعیت‌های جغرافیای سیاسی و ایدئولوژی بوده و این عناصر سیاست خارجی ایران را به‌صورت عمل گرایانه و ایدئولوژیک هدایت کرده‌اند. اگرچه شکی وجود ندارد که این عوامل با درجاتی متفاوت در سیاست خارجی ایران هم‌چنان استوار باقی آنچه که سبب برجستگی ایدئولوژی انقلاب اسلامی و اهمیت مطالعه و توجه مضاعف به آن می‌شود» «معنویت سیاسی» حاکم بر گفتمان آن است. فوکو اصطلاح معنویت سیاسی! را برای ایران تعریف و این گونه می‌گوید: «اراده‌ای معطوف به‌خلق تفکیکک جدید میان حق و باطل از طریق روش جدیدی در حکمرانی بر خود و دیگران.» معنویت سیاسی نه‌تنها در دنیای متجدد تمنایی نداشته است بلکه ایده‌ای برآمده از جهان سنت بوده و در نهایت چالشی از سوی سنت است. نگاه ما در اینجا به مفهوم سنت و تجدد» نگاهی ذات گرایانه است که درآن» رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۰۷ محور سنت را دین دانسته و تجدد را در مقابل «خدامحوری» واجد انگاره‌ای دیگر که «انسان‌محوری» است» در نظر می گیریم. اگر یک ایدئولوژی یافت شود که ريشه در معرفت دینی داشته باشد و اگر مفهوم معنویت سیاسی را مفهومی محصور در دین بدانیم و دین را نیز محور سنت و در تضاد با هسته انسان‌محور دنیای متجدد» در نهایت باید پذیرفت که ایدتولوژی سذ کون چالشی است برای ای مشجله (خاقی مد ۱۱۷۸۷ غار اجتماعی اعتقادات که مردم را به اقدام ترغیب می‌کند و ضروریات» اولویت‌ها و ایده‌های مرتبط با مسائل اجتماعی و ارتباطات اجتماعی را به‌منظور به‌وجودآوردن یک تغییر اساسی از ساختار در دوره کوتاهی از زمان به‌سطوحی از اقدام تغییر می‌دهد. چنانچه گفتمان ایدئولوژی انقلاب اسلامی از دیگر گفتمان‌ها مشخص و ممیزی شود» بایستی به گزاره‌های فرهنگک سیاسی نخبگان که بطور غالب مورد استفاده "قرا زگرفته است» اشاره شود. این گزاره‌های گفتمانی که بیشتر از سوی مراجع رسمی نظامجمهوری اسلامی ایران بهره‌برداری شده» نشانگر نوعی رویکرد ویژه نسبت به هویت ملی می‌باشد. برخی از مهم‌ترین گزاره‌های گفتمانی مقطع تحت بررسی عبارتند از: گزاره گفتمانی خیر و شر و بد و خوب» رمزگان دفاع از مظلومان جهان» رمزگان امر به معروف و نهی از منکر رم زگان ساده‌زیستی و بی‌اعتنایی به تشریفات» شهادت‌طلبی و بالاخره سنت اسلامی که البته در دوره بعد از انقلاب به‌دلیل شکل خاص حاکمیت همواره تلاش گردیده تا رمزگان‌های مذهبی تقویت‌شده و بیشتر نمود پیدا نگاه مسلط در غرب به خصوص ایالات متحده» علت اصلی کوشش آیران را برای افزایش نقش خوده افزایش «قدرت نسبی» در خاورمیانه می‌داند. این نگاه اهداف و راهبردهای ایران را تهاجمی» گسترش‌خواهانه» فرصت‌طلبانه وگاهی ایدئولوژيک می‌داند. در تبیین اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با توجه به نقش آن در تحولات منطقه به خصوص در کشورهای یمن» سوریه» عراق و لبنان» به نظر می‌رسد ایران به دنبال افزایش قدرت خود در منطقه و اثبات خود به‌عنوان قدرت منطقه‌ای است. این فرضیه در چارچوب اهداف و افق سال ۴ نیز بیان گردیده که ایران باید در خاورمیانه قدرت اول و تبدیل به یک قدرت منطقه‌ای ۸ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) در مقدمه سند لیسبون ۲۰۱۰ آمده است: «هدف ناتو ایجاد شرایط برای یک جهان بدون گسترش سلاح‌های هسته‌ای است». همچنین در ماده ٩ اين سند نیز آمده است : «گسترش سلاح‌های هسته‌ای و دیگر تسلیحات کشتار جمعی و وسایل حمل آن‌ها خبر از پیامدهای نامعلوم برای ثبات و رفاه جهانی می‌دهد. درطول دهد آینده» گسترش سلاح‌های هسته‌ای در برخی از بی‌ثبات‌ترین نقاط جهان» بسیار حاد خواهد شد» این دو مورد گوشه‌ای از تاکیدات موکد مفهوم نوین امنیتی ناتو در پیرامون تسلیحات هسته‌ای در دهه پیش‌رو است. عامل اساسی که کشورهای شمال را در اعمال فشار بر جنوب جهت جلوگیری از دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای بیش از پیش حساس می‌کند. عامل بازدارندگی آن در بلندمدت است. اگر چنین شود منزلت هژمونیکک غرب از بین خواهد رفت» در چنین وضعیتی غرب نیز به‌عنوان یک مجموعه هم‌ردیف از بازیگران جهانی در خواهد آمد و نه مجموعه مسلط در آن از دیگر دلایل مخالفت آمریکا با پرنامه هسته‌ای.ایران .را باید.در سیاست کلی کنترل تسلیحاتی آن جستجو کرد. درحالت. کلیآمریکا. مخالف: اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در دنیاست و در اين مورد دست کم در مراحل اولیه تفاوت.چندانی بین دولت‌ها نیست» پيامد تحولات بعد از جنگ سرد بر سیاست کنترل تسلیخاتی آمریکا گذر از سیاست منع اشاعه به سیاست ضداشاعه است. ترس از ظهور ایران به‌عنوان یک هزژمون منطقه‌ای» آخرین عامل مور بر نگرش امنیتی آمریکا نسبت به برنام هسته‌ای ایران است. بر اساس نظريه ثبات هژمونیک» امکان حضور هژمون‌های منطقه‌ای که قدرت هژمون جهانی را به چالش بکشند. وجود ندارد لذا آمریکا تلاش کرده است تا مانع تبدیل‌شدن؛ایران به یک کشور قدرتمند در خاورمیانه یکی دیگر از دلایل مخالفت با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران این است که برنامه هسته‌ای: آیران مشوقی برای سایر کشورهای منطقّه.خاورمیانه برای دسترسی به:توانایی هسته‌ای است (2 :2010 ,قانه۷7). در این‌باره گفتنی است که گسترش حضور نظامی ناتو در منطقه» گفتگوی امنیتی با همسایگان ایران بویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس» تعهد رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهوز اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۰۹ به آموزش نظامی نیروهای این کشورها و تبادل اطلاعات در مورد ایران نیز از جمله نقش‌های احتمالی ناتو در برخورد با مساله هسته‌ای ایران در نظر گرفته شده است (43 :2008 ,8۵95). چنان که توضیح آن رفت هدف اصلی ناتو از طرح موضوع هسته‌ای درقبال ایران» تنها امنیتی کردن ایران برای بسترسازی جهت اقدامات آینده است و در نتیجه تا تضاد گفتمانی میان دو طرف رو به بهبود نرود» بعید به‌نظر می‌رسد در پرونده هسته‌ای ایران» پیشرفتی برای دستگاه برخی از تحلیلگران بر این باورند که برنامه جامع اقدام مشت رک (برجام) در میان‌مدت مانع فعالیت هسته‌ای توسط تهران می‌شود و در درازمدت ایران به بمب هسته‌ای خواهد رسید و رژیم منع گسترش به‌شدت آسیب خواهد دید. این امر به گسترش فعالیت‌های هسته‌ای در خاورمیانه و حتی در منطقه مرکز و شرق اروپا کمک خواهد کرد و اینجاست که بار دیگر سپر دفاع موشکی در لهستان و رومانی برای امنیت ناتو مشخص خواهد شد. ایالات متحده آمریکا بایستی به تقویت سپر موشکی در منطقه کمک نماید. واشنگتن به‌خاطر بی توجهی به نگرانی‌های ریاض و تل آویو و نظاره گر بودن حمایت روسیه از منافع ایران» عملا وحدت ناتو دودستگی عمیق به‌وجود آمده پس از اشغال عراق بین آمریکا و انگلستان از یک‌سو و فرانسه و آلمان از سوی دیگر؛ وجود دیدگاه‌های متفاوت درباره پدیده تروریسم (به این صورت که اروپا تروریسم را بیشتر یک مسأله اطلاعاتی» قضایی و پلیسی می‌دانست تا این که یک مسأله حاد امنیتی و نظامی که آمریکایی‌ها به آن اعتقاد داشتند)؛ جنگ روسیه - گرجستان در سال ۲۰۰۸؛ روند تحولات داخلی کشوزهای عضو و پیاهدهای آن برای ناتو و تغییرات احتمالی آنها در آینده» به بحث‌های جدی در زمینه آینده ناتو دامن زده است. این عوامل ضرورت گردهمایی میان اعضای سازمان برای رسیدن به یک دستور کار مشترک با هدف دام حیات سازمان را در نظام جدید جهانی ایجاب کرد؛ مفهومی که شامگاه جمعه ۱۹ نوامبر ۰ توسط رهبران ۲۸ کشور عضو ناتو در شهر لیسبون پرتغال در قالب طرح کلی دفاع ۰ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم» شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) همه‌جانبه در برابر تهدیدات مدرن تصویب شد. مشارکت فعال و دفاع مدرن» فلسفه مفهوم نوین راهبردی ناتو می‌باشد. در سند جدید که متشکل از ۳۸ ماده است» هم‌چنان بر ماده ۵ یا اصل حمله به یکی از اعضای پیمان به‌معنای حمله به تمامی اعضا خواهد بود» تأکید کرده است. در این سند تأکید شده است که در خصوص سیستم دفاع موشکی, راه‌های همکاری با دیگر کشورها و در رأس آنها روسیه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در مفهوم نوین راهبردی» ناتو ضمن پذیرش خلع سلاح, اعلام کرده که تا ادامه موجودیت تسلیحات هسته‌ای» به‌عنوان یک پیمان هسته‌ای باقی خواهد ماند. ناتو در چهارچوب مفهوم جدید اعلام کرده که نه‌تنها مجموعه راهبردها و تدابیر امنیتی قبلی خود را زمین نمی گذارد. بلکه نیاز به همکاری بیش تر حتی با کشورهای غیر عضو در این سازمان برای مقابله با تهدیدهای جدید در پیش یکی از مهم‌ترین کشورهای غیرعضو ناتو که این سازمان درصدد همکاری‌های گسترده امنیتی و اطلاعاتی با آن می‌باشد» روسیه است. در این میان ناتو با استفاده از همین راهبرد همکاری توانست» کشوری چون روسیه را که زمانی .جز تهدیدهای بالقوه برای فعالیت و عملکرد ناتو محسوب می‌شده» در زیر پوشش امنیتی خود.قرار دهد و این کشور را در فعالیت‌های خود درگیر کند. بدین "ترتیب» چنانچه روابط ناتو و روسیه بهبود پیدا کند ایران 3 ۸ اس 2 ۰ ۰ ۰ ۳ ۰ ظ ر بیش ازپیش در حاشیه قرار گرفته و توان و انرژی ناتو از این پس فقط در مورد ایران صرف می‌شود چیزی که خطرات بسیار زیاد امنیتی بزای ایران خواهد ذاشت. نگارند گان بز روتی دو موضوع؛ مسأله خروج نیروهای آمریکا از افغانستان و استقرار اسپر دفاع موشکی تمرکز می‌نمایند و درصدد بررسی تصمیمات اعضای ناتو در این زمینه و تأثیر آن بر روی امنیت و داکترین نظامی جدید ناتو که بر اساس مفهوم نوین راهبردی به‌تصویب سران این سازمان رسیده» باعنوان سند 3/2/400/2 معرفی شده و سه نقش اساسی را برای ناتو تعریف کرده است: ۱- دفاع مشروع متقابل؛ ۲- پاسداری از صلح در بیرون قلمروی ناتو و ۳- همکاری میان ناتو و شرکای آن در زمان صلح. همکاری در زمان صلح حیطه وسیعی از موضوعات سیاسی و نظامی را از مذاکرات کتترل تسلیحات کشتار جمعی و بازدارندگی در مقابل سلاح‌های کشتارجمعی گرفته تا زویکره ناو درقبال افزایش نقش و تقوق جمهور اسلامی ایزان در خاورمیانه. ۰ ۱۱۹ رزمایش‌های نظامی و دیگر فعالیت‌های مشترک با ۲۸ کشور شرق اروپا و حوزه مدیترانه شامل می‌شود. دکترین جدید همچنین خواستار حفاظت در مقابل تهدیدها از هر جهت شده و این که ناتو چگونه باید عملیات چندملیتی خارج از قلمروی اعضای خود را که با همکاری کشورهای غیرعضو انجام می‌شود» اداره کند. بر این اساس محور اساسی و داکترین نظامی جدید ناتو یعنی» «همکاری برای مبارزه با تکثیر سلاح‌های کشتارجمعی» مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. این ابتکار خواستار ایجاد یک مرکز کنترل سلاح‌های کشتار جمعی در مقر ناتو در بروکسل شد که مسئولیت هماهنگی تلاش‌های ناتو برای جل وگیری دستیابی طرف‌های ناباب به سلاح‌های هسته‌ای» شیمیایی و میکروبی را به‌عهده خواهد گرفت. بر اساس این تعریف, در واقع ناتو بازوی اجرایی و نظامی پیمان 2787 معاهده 3۳7 و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نابودی سلاح‌های کشتار جمعی و جلوگیری از گسترش آن محسوب خواهد شد. ناتو به چند شرط می‌تواند ماموریت‌هایی را خارج از اروپا و امریکا انجام دهد و با بحران‌های منطقه‌ای و خطرها و تهدیدهای احتمالی.په مقابله برخیزد : ۱- بحران‌ها و کشمکش‌های منطقه‌ای و خطر ناشی:از گسترش سلاح‌های: کشتازجمعی» انجام فعالیت‌های تروریستی» قطع صدور نفت و نظایر آن تهدیدی مستقیم علیه نات باشد؛ ۲) درباره اقدام نظامی پا ماموریت و نقش تازه‌ای که ناتو می‌تواند و مجاز است در هر نقطه ازجهان ایفا کند باید میان امریکا و دیگر کشورهای اروپایی عضو پیمان توافق حاصل شود و ۳- شورای امنیت به‌دلایلی نتواند با بحران‌ها و کشمکش‌های منطقه‌ای گسترده و جدی به‌مقابله برخيزد و به‌عبارت دیگر ناتو برای انجام مداخلات خارج از منطقه جغرافیایی خود نیازی به اجازه از مجمع پارلمانی ناتو! در دو اجلاس بهاره و سالانه خود ابتکارات نهایی شده در کمیسیون‌ها را در چارچوب توصیه‌ها"» قطعنامه‌ها "و گزارش‌ها " تصویب می‌نماید. دبی ر کل ۳ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) ناتو پس از مشورت با شورای آتلانتیک شمالی ! این مصوبات را به‌نحو مقتضی مورد توجه قرار می‌دهد." به‌طور عمده از زمان حضور نیروهای این سازمان در افغانستان؛ مسائل و نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه را مورد توجه قرار داده است. این مجمع علاوه بر اشاره به ایران در گزارش‌های مختلف موضوعی و تحولات منطقه؛ تاکنون چند گزارش اختصاصی در دو گزارش در سال ۲۰۰۶ با عنوان «ایران: چالشی برای همکاری‌های فرا آتلانتیکی» و «سیاست هسته‌ای ایران) منتشر شده است. سومین گزارش توسط مایک روس "عضو آمریکایی مجمع با عنوان «ایران: موردی برای مداخله سیاسی ناتو» در اجلاس سالانه این سازمان (والنسیا - نوامبر ۲۰۰۸) مورد تصویب قرار گرفت. این گزارش در هفت بخش وضعیت موجود. چالش‌های ایجاد شده از ناحيه ایران» سناریوهای تعامل يا تقابل با ایران و جایگاه ناتو و سایر بازیگران عمده در اين زاستا را مزرد ارزایابی‌فواز چادراست. این گزارش با رویکردی متداول در غرب» سیاست‌های ایران در برخی از حوزه‌ها مانند حمایت ایران از جریان مقاومت در منطقه» توسعه روزافزون توان موشکی و بویژه برنامه هسته‌ای ایران زا موجب بی‌ثباتی در منطقه و نگرانی جدی جامعه بین‌المللی در مورد اهداف سیاست خارجی آن معرفی می‌کند. بر این اساس ایران چالش بزرگک جامعه بین‌الملل معرفی می‌شود که مقابله با آن اجتناب‌ناپذ یر می‌نماید لذا دو گزينه بمباران هدفمند و تحریم مورد بررسی قرار گرفته است. گزينه بمباران هدفمند به‌عنوان یکی از راه‌های مقابله با ایران بر اساس استدلال‌های متداول مردود تلقی می‌شود. بر این اساس مایک روس گزینه تحریم را توصیه و تأکید می‌کند. اعمال تحریم‌ها باید تا پذیرش راه‌حل مبتنی بر مصالحه از سوی ایران ادامه یافته و تشدید شود. در این گزارش باتا کید بر اهمیت عامل همبستگی برای فشار به ایران؛ نقش کشورهای عرب و بویژه اعضای شورای همکاری خلیج فارس را در این راستا فوق‌العاده دانسته و تنش‌های تاریخی این کشورها با ایران (مانند جنگ هشت ساله رژیم صدام با جمهوری اسلامی ایران» اختلاف بر سر جزایر سه‌گانه در خلیج فارس» بحث شیعه - سنی و نگرانی‌های عرب‌های سنی در منطقه از این ناحیه) را ظرفیتی قابل بهره‌برداری می‌داند. گزارش تأکید می‌نماید چنانچه ایران پایبندی به تعهدات بین‌المللی خود (نماینده وقت دمو کرات از ایالت ار کانزانس در مجلس نمایندگان آمریکا) 11055 2/166 .3 رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهوز اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۱۳ نشان ندهد. ائتلاف و شرکای غربی باید در مورد چگونگی محاصره بهینه ایران با ابزارهای دیپلماتیکک» اقتصادی و - حتی اگر لازم باشد - نظامی به اجماع برسند. نقش ناتو در چنین فرضی» حمایت از تردد کشتی‌ها در خلیج فارس در برابر اقدامات ایران» نظارت بر کشتی‌های تجاری به مقصد ایران برای تضمین اجرای مصوبات شورای امنیت و حمایت از تأسیسات انرژی همسایگان ایران خواهد بود. همچنین گفتگوی امنیتی با همسایگان ایران بویژه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از جمله مبادله مستمر اطلاعاتی - امنیتی در مورد ایران تعمیق پیدا کند. ناتو همچنین می‌تواند بخشی از امر آموزش نظامیان شرکایش در منطقه را به‌عهده گیرد. در نهایت ائتلاف می‌تواند ارائه یک تضمین امنیتی (محدود) به شرکای منطقه‌ای خود در خلیج فارس را مورد توجه قرار دهد. از طرف دیگر اگر ایران هسته‌ای» توان موشکک‌های بالستیک خود را افزایش دهد ناتو می‌تواند نقش برجسته‌تری در دفاع موشکی به‌عهده گیرد. همکاری با روسیه هم می‌تواند مورد توجه باشد زیرا این کشور.از منتقدان توسعه توان موشکی ایران است بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند ناتو به دو لحاظ عمده یعنی «جهت گیری‌های داکترین نظامی جدید ناتو) و «نفوذ در حوزه‌های امنیتی ایران»» به مقابله با ایران می‌پردازد. مفهوم نوین راهبردی ناتو که در ارتباط با سیاست‌های دفاعی,» امنیتی» مفاهیم عملیاتی» وضعیت نیروهای متعارف و هسته‌ای بر ترتیبات دفاع دسته‌جمعی محسوب می‌شود» از دو نظر عمده منافع ملی آلف- عوامل گسترش و ابزار حمل سلاح‌های کشتار جمعی در مفهوم جدید ناتو به‌عنوان یکی از منابع جدید تهدید اعلام شده است. از این‌رو ناتو تلاش می‌کند از چند طریق رایزنی‌های سیاسی و توسعه سیستم‌های دفاع موشکی با این تهدید مقابله کند. برای مثال» آزمایش موشک "شهاب ۳" ایران تهذیدی"برای امنیت اروپّا" تلقی شده است. ناتو همچنین حق حفظ سلاح‌های هسته‌ای و راهبرد ضربه نخست هسته‌ای را به‌منظور بازدارندگی معتبر در مقابل این سلاح‌ها برای خود محفوظ داشته است؛ بنابراین نمی‌توان تلاش‌های این سازمان در خصوص مقابله با سلاح‌های کشتار جمعی را صرفا اقدامی دفاعی تلقی کرد» زیرا ناتو نقشی برای خود به منظور مقابله با گسترش این سلاح‌ها قائل شده است. در این چارچوب» غرب ۴ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) ایران را به‌تلاش مخفیانه برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم کرده و به همین منظور تحریم‌های گسترده‌ای را به منظور ممانعت از دستیابی ایران به فناوری هسته‌ای اعمال کرده ب- عملیات چندملیتی خارج از قلمروی اعضا در مفهوم راهبرد جدید حاکمیت؛ ناتو یک عضو فعال و برجسته در زمینه صلح و امنیت بین‌المللی و ترویج ارزش‌های دمو کراتیک است و متعهد به حل مسالمت آمیز اختلافات می‌باشد. با این حال» اگر تلاش‌های دیپلماتیک شکست خورده باشد» ظرفیت نظامی برای انجام عملیات مدیریت بحران» به‌تنهایی یا با ناتو برای انجام این گونه عملیات» کسب مجوز از شورای امنیت سازمان ملل را که تنها مرجع صلاحیت‌دار بین المللی در زمینه صلح و امنیت جهانی است» ضروری ندانسته و اجماع اعضای پیمان را کافی می‌داند. قائل نشدن محدودیت جغرافیایی برای این گونه عملیات باعث مساله قابل اشاره دیگر این که کشورهای حوزه ساحلی.خزر تاکنون نتوانسته‌اند در مسائلی نظیر رژیم حقوقی دریای خزر مسائل اقتصادی,» امنیتی و غیره به نتایج قانع کننده‌ای برسند. از این‌رو تلاش برخی کشورهای حوزه خزر.(نظیر آذربایجان) برای کشاندن کشورهای غربی و ناتو به این حوزه برای هرگونه میانجیگری و تامین امثیت و همگرایی این کشورها با ایران تهدید جدی تلقی خواهد شد. یکی از عمده‌ترین اهداف» سیاست «مهار» متوجه روابط ایران با جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز در ارتباط با انرژی بوده است. در واقع امریکایی‌ها با ابزار مختلف از جمله ناتو به‌دنبال عدم استفاده ایران از ظرفیت استراتژیکی خود بوده‌اند تا خطوط لوله انرژی از مسیر ایران عبور نکند وّایران در ایفای نقش منطقه‌ای خود ناتوان شود. دولت‌های غربی از گذشته» منابع اقتصادی خود را در سایه قدرت نظامی تعقیب و تامین می‌کردند. در شرایط نوین بین‌المللی» با توجه به این که امکان حضور نظامی مستقیم قدرت‌های غربی در مناطق مختلف جهان با مشکلاتی مواجه شده است» ناتو جایگزین مناسبی برای تامین منافع غرب محسوب می‌شود. حضور شرکت‌های غربی در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز رو به گسترش است و ناتو بازوی امنیتی مناسپی برای حفاظت از این شرکت‌ها محسوب رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه .۱۱۵ واقعیت آن است که سه حوزه راهبردی ایران یعنی خاورمیانه» قفقاز و آسیای مرکزی به‌طور جدی مورد توجه اعضای ناتو بویژه امریکا قرار گرفته است. توسعه هرچه بیشتر توان تسلیحاتی و دفاعی» ارتباط گیری با اعضای میانه‌روتر ناتو» تلاش برای همکاری بیشتر با اعضای شورای همکاری خلیج فارس» تلاش برای گفتمان‌سازی امنیتی در منطقه مبتنی بر امنیت دسته‌جمعی بدون حضور بازیگران فرامنطقه‌ای و... می‌تواند برخی از اقدامات ایران باشد. اما در این میان» بهره‌گیری از ظرفیت چین و روسیه به عنوان دو قدرت بزرگ که به دلیل رقابت با ایالات متحده آمریکا» سهم مهمی در نظام چندقطبی محتمل در آینده خواهند داشت» امری حائز اهمیت برای ایران است. با توجه به این واقعیت‌ها و همچنین تهدیدی که غرب از ناخیه ایران اخساس می کند» په‌نظر نمی‌اسد که ایزان و ناتو بتوانند به تعریفی اختی نسبی از منافع متقابل و تهدیدات مشترک دست یابند. غرب آنچه‌را اسلام گرایی افراطی می‌نامد تهدید عمده نامیده و از گروه‌های اصولگرا به عنوان تروریسم یاد می کند. حال این پرسش مطرح است که ناتو و ایران چگونه خواهند توانست به تعریف مشترکی از تهدیدات ذست یابند؛ ضمن این که بکی ازااخدلگ ایق مهاا راتهولسه و ایران نیز گسترش ناتو را تهدیدی برای امنیت ملی و منطقه‌ای خود.می داند. به اين.نکته نیز باید توجه داشت علاوه بر این که اهداف و منافع ایران و ناتو در تعازض با یکدیگر است» عوامل بازدارنده دیگری نیز وجود دارند که مانع ه رگونه تعامل میان ایران و ناتو می‌شوند. هیچ‌یک از کشورهای منطقه اعم از اسرائیل» ترکیه» آذربایجان» پاکستان» کشورهای عربی منطقه» روسیه و احتمالا درآینده افغانستان؛ نه‌تنها هیچ تمایلی به بهبود روابط ایران با غرب بویژه امریکا ندارند» بلکه منافعم خود را در تنش.و تعارض دائمی میان ایران و غرب جستجو می‌کنند. علاوه بر این» عده‌ای از صاحب‌نظران روابط بین‌الملل معتقدند امریکا درصدد است با گسترش نفوذ ناتو و تقویت جایگاه آن» از نیروهای ناتو به عنوان بازوی نظامی سازمان ملل متحد برای برقراری صلح و امنیت بین‌المللی یاد کند و ناتو در آینده جایگزین نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد شود که این اهداف نیز با اهداف بین‌المللی و منافع منطقه‌ای ایران در تعارض است بنابراین شکل گیری هر نوع تعامل میان ایران و ناتو دست کم ۶ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم» شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) دانلد ترامپ» رئیس جمهور ایالات متحده امریکا که در ۸ می ۲۰۱۸ به صورت رسمی از برجام خارج شده همواره مواضع خصمانه و تندی علیه ایران اتخاد نموده است. به نظر می‌رسد ترامپ با گسترش تحریم‌های اقتصادی و سعی در بازگرداندن ایران ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد سیستم سیاسی و اقتصادی ایران را به شدت ضعیف نمایند. ترامپ در نامه‌ای به «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان از آنچه آلمان از تخصیص بودجه ناکافی به امور نظامی خوانده» انتقاد و برلین را به سو استفاده از بودجه هنگفتی که آمریکا به ناتو اختصاص داده است متهم کرد. در پی انتشار جزئیات این نامه» برخی سیاستمداران آلمانی از اینکه آینده روابط آمریکا و اتحاديه اروپا در معرض خطر قرار گرفته باشد» ابراز نگرانی کرده‌اند. با این حال «ینتس استولتنبرگث» دبیر کل ناتو اظهار نموده که آمریکا همچنان به ناتو پاییند است و از زمان روی کارآمدن دولت جدید در آمریکا بودجه نظامیان آمریکایی مستقر با توجه به انتقادهای دانلد. ترامپ در مورد تقسیم. ناعادلانه هزینه‌های دفاعی میان کشورهای عضو ناتوه یکی از موضوعات بحن‌برانگیز نشست سال ۲۰۱۸ سران ناتو در بروکسل به این موضوع اختصاص یافت..دو تغییر ساختاری در ناتو به تصویب رسیده است: ایجاد یک فرماندهی در نورفولک ویرجیّیا " پا تمرکز ابه امور دریایی ناتو و برپایی یک فرماندهی در آلمان با هدف رفع موانع بور و کراسی و لجستیکی برای نقل و انتقال سریع نیروها در سراسر ازوپا." رقباع جاتو‌بهمشر وتو توانایی ای اوه ,را«دغ عوضه‌های فضا و هوش مصنوعی افزایش می‌دهند از این‌رو ناتو به آمریکا و چند کشور عضو دارای تجربه در این زمینه‌ها نیاز دارد که تکنولوژی‌های جدید را دز طرح‌ها و داکترین ناتو لحاظ کنند. مطالعه رویدادهای مربوط به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در چارچوب روند گسترش» یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل مطالعات راهبردی در میان متفکران» کارشناسان و رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۱۷ پژوهشگران روابط بین‌الملل در بیش از یک دهه گذشته بوده است. روند گسترش ناتو در چارچوب اهداف» کار کردها ابتکارات و راهبردهای جدید ناتو و بسط حوزه عملیاتی ادامه دارد. بلوک غرب و در رأس آنها آمریکا با ارائه «داکترین نظم نوین» کارویژه جدیدی را برای ناتو تعریف کرده است. ناتو در شرایط نوین بین‌المللی با ارائه تعریف جدیدی از تهدیدات علیه اعضای خویش طیف وسیعی از موضوعات جهانی نظیر: تکثیر سلاح‌های کشتارجمعی» اختلافات قومی و نژادی» تروریسم» مدیریت بحران‌های منطقه‌ای» مهاجرت» امنیت انرژی» جنگگک‌های سایبری و... را به‌عنوان منابع جدید تهدید علیه منافع اعضا مورد شناسایی قرار داده و زمینه را برای ایفای نقش خویش در آن موارد نه‌تنها در دو سوی آتلانتیک بلکه در هر منطقه‌ای از جهان که منافع اعضای آن اقتضا کند» فراهم ساخته است. ناتو در شرایط جدید برای اقدامات مداخله جویانه خویش, نه‌تنها خود را نیازمند کسب مجوز شورای امنیت ملل متحد که تنها مرجع صلاحیت دار بین‌المللی در زمینه صلح و امنیت جهانی است» ندانسته بلکه اقدامات خود را مجاز و مشروع اعلام می‌دارد. آنچه حرکت خزنده ناتو را با حساسیت بیشتری مطرح می‌کند» گسترش حوزه جغرافیایی.و کارکردی ناتو و نزدیکی این سازمان با مرزهای جمهوری اسلامی ایران به‌طور عام و خلیج فارس به‌طور خاص است. رویکرد امنیتی ناتو و گسترش خوزه جغرافیایی و عملیاتی این سازمان به‌رهبری آمریکا در قبال مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی» طی سال‌های اخیر به‌تدریج دچار تحولاتی شده که نمود و جهت گیری مشخص آن را می‌توان در تاریخی‌ترین اجلاس سران ناتو که در ۱۹ نوامپر ۲۰۱۰ در شهر لیسبون کشور پرتغال برگزار شد مشاهده کرد که نقطه عطفی در مأموریت‌ها» فعالیت‌ها و عملیات و حتی ماهیت وجودی ناتو در قرن ۲۱ بود. نگاه مسلط در غرب به خصوص ایالات متحده امریکا» علت اصضلی کوششن جمهوری اسلامی ایران را برای افزایش نقش خود» افزایش «قدرت نسبیّ» در منطقه خاورمیانه دانسته و اهداف و راهبردهای ایران را برخی دیدگاه‌ها افزایش نقش ایران را در منطقه» به زیان منافع و امنیت ملی امریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن می‌دانند که از هر راه ممکن» ازجمله استفاده از زور و قدرت باید از آن جلوگیری شود. راهبرد اصلی اين دیدگاه‌ها همانند سیاست خارجی امریکا در دوران ۸ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) جنگک سرد براساس «مهار» و «تقابل» است. برخی از دیدگاه‌های افراطی‌تر» حتی ایران را «دشمن جنگ سرد جدید» آمریکا در خاورمیانه تعریف می‌کنند. از سوی دیگر در جهان عرب» نگرانی از بیشتر شدن نقش ایران به‌خاطر خلا قدرت در عراق و برهم خوردن توازن سنتی قوا در منطقه و ظهور «هلال شیعی»» مطرح است. از نظر آنان این نگرانی سه جنبه دارد: نخست, ماهیت ایدئولوژیک دارد؛ دوم» مبتنی بر بسیج توده‌های شیعی جهان عرب و وفاداری آنها به ایران است و سوم» برپایه بهره‌برداری فرصت‌طلبانه و گسترش‌خواهانه ایران از ایران برای کسب جایگاه اول قدرت منطقه با توجه به چشم‌انداز سند بیست‌ساله» نیازمند ملزومات کسب جایگاه و تدابیر پیش گیرنده از تهدیدات است به‌خصوص که به‌عنوان یک کشور مخالف آمریکا و رقیب فکری/,و حکومتی منطقه شناخته شده است. عوامل دیگری چون موقعیت ژئوپلیتیک ایران» موقعیت ایران از لحاظ مسیرهای انتقال انرژی و نقش حیاتی این کشور در امنیت جهانی انرژی» عوامل فرهنگی و اعتقادی» گفتمان ایدئولوژی انقلاب اسلامی و اصول سیاست خازجی..ایران که شامل انفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری» استکبارزدایی» ظلم‌ستیزی و عدالت خواهی» حمایت از مستضعفان و محرومان» حمایت و دفاع از حقوق مسلمانان جهان و هم‌زیستی مسالمت آمیز و صلح‌طلبی است» باعث نگاه ویژه غرب به ایران گردیده است. غرب به سرکردگی امریکا با استفاده ابزاری از مفاهیم عنوان‌شده درصدد است با گسترش ناتو به شرق و تقویت جایگاه آن» از نیروهای ناتو به عنوان بازوی نظامی به اصطلاح بین‌المللی بهره برد. در واقع ناتو با ارائه تعریف جدید در تلاش است از صرف نیروی نظامی‌بودن به حافظ منافع اقتصادی غرب در جهان تبدیل شود. ناتو با بهانه‌هایی همچون؛ تروریسم و تسلیحات ‏ کهتار وم یکره کشورهای حاشيه خلیج فارس» حفظ امنیت منابع انرژی منطقه خلیج فارس و با استفاده از «مفهوم نوین راهبردی» که به همکاری بیشتر حتی با کشورهای غیرعضو در این سازمان برای مقابله با تهدیدهای جدید مبادرت محاصره فیزیکی ایران از طریق حضور ناتو در اکثریت مناطق پیرامونی ایران» تأثیرات منفی بر روی روابط ایران با اتحاديه اروپا پررنگک‌شدن نقش و جایگاه برخی از کشورهای رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۱۹ همسايه ایران در سیاست خارجی اعضای عمده ناتوه مشارکت ناتو در ترتیبات امنیتی خلیج فارس» توان تأثیرگذاری و فشار بیشتر امریکا بر ایران از طریق مشروعیت اقدامات ناتو تحت‌الشعاع قرارگرفتن روابط ایران با جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز در ارتباط با انرژی» تلاش کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای عضویت در ناتو یا داشتن نقش در اقدامات آن در منطقه از نمونه‌های اقدامات ناتو در مقابله با ایران است. ۰ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم؛ شماره ۳۲ بهار ۹۹ (پیاپی ۶۲) - (۹۷/۴/۲۱)» «بیانیه فرافکنانه ناتو درباره فعالیت‌های موشکی ایران» سایت خحبری افکار - برژینسکی» زیبگنیوه (۱۳۸۶) انتخاب؛ سلطه یا رهبری» ترجمه امیرحسین نوروزی» - بهروزی‌فر» مرتضی وکوکبی» سامیه» (۱۳۸۹)» «نقش استراتژیک ایران در امنیت عرضه انرژی به اروپا» ماهنامه سیاسی اقتصادی» شماره‌های: ۲۷۱ و ۲۷۲. - دولت‌یار» مصطفی» (۱۳۸۹)» «مدیریت امنیت پایدار در منطقه خلیج فارس - مشار کت - زینب» رضا (۱۳۸۸)» «گزارش مجمع پارلمانی ناتو در مورد جمهوری‌اسلامی ایران» - سلطان‌زاده» سجاد» (۱۳۸۶)»:گسترّش روابط ناتو و کشورهای حاشیه خلیج فارس: - سیف زاده» سید حسین,» (۱۳۸۳)» اصول روابط بین‌الملل»؛تهران: نشر میزان. - صادقی» سید شمس‌الدین» (۱۳۹۴)» چالش جهانی انرژی و موقعیت ژئواکونومیک ایران در ساختا رنوین اقتصاد سیاسی بین‌الملل» چاپ اول» تهران: انتشارات الگوی پیشرفت. - قالیباف, محمدباقر و قدسی» امیر (۱۳۹۱)» «ژئوپلیتیک ایران در محاق ژئوپلیتیک شیعه (رویکردی انتقادی به نظریه ژئوپلیتیک شیعه)» » مجموعه مقالات همایش ژئوپلیتیک شیعه. - قهرمانپور» رحمان» (۱۳۸۷) رویکرد آمریکا به‌موضوع برنامه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی ایران؟ در رویکرد قدرت‌های بزرگ به‌موضوع هسته‌ای ایران» تهران: مرکز تحقیقات - منوری» سیدعلی» (۱۳۸۴) گسترش ناتو به شرق و نی رآن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران» تهران: موسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر. رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ۱۳۱ - میرفخرایی» سیدحسن» (۱۳۹۵)» روسیه و نانوه چاپ دوم» تهران: انتشارات پژوهشکده - نقیب‌زاده» احمد» (۱۳۸۰)» تاثیر فرهنگ ملی بر رفتار سیاسی ایرانیان» تهران: مرکز - هاشمی‌مدنی» سیدمرتضی» (۱۳۸۷)» «ایدئولوژی انقلاب اسلامی»» تهران: همایش ملی 6 2/076 ۸ :2030 هل هنعط" ,(2010) مقصق‌ا0 ,مکلصعدمامش ‏ - ,۳0 عاتناع 1 کع 8۳۵۵00 156 ,2030 عمرو مس دز بط عطا 1۵۶ حعصاسه ۳ ۰ .۸0 21 ۸660 0.11 ع 127 ز/10.7864/ع1 0 8/51۵ 5107.0۲[ ۷۷۷۷۷ ۲00/166۰ 666۳8 0[ /۳://۷ و۳۵۲ ناطل ,65صصقطا0ل وفطعنصعط .. - 1زم 00 موم ععصعگگکد0 عطا هز کاصقطم۳1 ۰ ,ر2007) 068 بممحط - 06 ۳0۳۲۵۶ معط صز مععصو‌نان۸ نهدم‌ناهمهاصا" ,ر2003) ۳ آمتصه1 محشطن) ‏ - 0 مطهناهنهودک۸ ععص‌نهگ عنازا۳۵ اعد منا همه ما قطظ3 عاماک ۶و جوقط1 ,1010۳2 علعناس۸ خط261 3767 ومه 6۸ ملق0 0صق۶ 150 مصمفصمت) کصمناعزاطای2 ,2003 بل 72027 ت00 اناطاام 196 ,123-136 :(0286)5 بل تعتفعز 24 :۷۵۱6 ۸ ندعنانانطهم۲2 صمنام2 ۹ معط کناظ عط 1 ,(2001) وان ,ملنصه 0‏ - .010 0010067 15 :00 8360عععه) ,حصطط ما نصعل /ع ۷۷۷۲۰۵۹0۲ 8 770۷۷ 186 ,۷۷۵۲ 0010 720 706 ,(2008) ما فق0مط1 ,۳۳۵۵۵۵ - بالط جقصع 145 /صم تم 4/0 08/05/1 20 /جم ‏ کع نانچ ۵ // :3۳0 ,01000 ع161< عطا 0۵ ۷۷۵۳ ۸ تمهت" ,(2006) م3۳۵0 مطعطعص6 - بلاط 05 مه /ا نی کصه/ 6/۹ / 600/01110 0تع. ۳ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) نآ عط] +عاکه 1۸10+ هه دزد۴" ,(2012) مصاتشگط ,ولمم ملد - [ه 11620 10۴ 06ص طاقنصه1 بتصتفعه ععد۵0 عصتمصنی 210 ه۸ سنیگ 6 ازم1 ,0206 .ی د 56 73065 ,70065 ۵ ,کصلطط 710‏ .5 بعمزع[ععانم 1 - ,362526 چگ 5160560 3۰ ,12,066 ی و۸ مصتلقط عگ .5 تعطم‌ماعتطاک ,کنیا نطا0 5 ,(2009) مطانصعل601 ۷۷۰ حنصوزهظ عک عصه‌ع51 ک کل بععام0ظ عک 11022 بط 00586 عطا ما کصقللهط عطا ۳۳۵۵ توصتوانط- ص300 یز عامط 4 ۷۵[۰ ,6۷16۷ ]۸ ۳۵۲۵۱9 3۳۵۳۵۵ (2008 بانط مط تلو0۳ 6۵ ,ص1۳ ط۵ 51608 ماج ۵ط1* ,(2006) بش ص11 ,معصافنط ‏ - ,1010260 5۵۳ 1681 موعاعا< ۵ فصه ۸15 .ص ,2006 1 3و ال با۳۵۵ ماع ناکت ۷۷ ,(2006) ,71018000 3762106 عک ,2006 ,16 3/20 با30۵5 ماع صتطعه ۷۷ ۵ط1 4 ۹0 200 ,2006 ,23 امش ,165 ععل‌عمش۸ دما[ معط باقط1 10۵6 ,۵۲6ط 1 7 ,(2007) ما02 ,2066 ۶ ,2006 اروش معط 110۵10 عطا "مصعا علعها۸ ,8 5601606۲ با805 ۳02 عط 1 رم صمصنه10 کم عزعماآ عطا فصه صعت اعصنده۸ 5-2 160 کسرم - 6 1 / کل ناه همع ناه حصعط ۳ //:۵۶ ۲ ,2007 عط 1 برع 06010 ۶و 000601 عطا که حصمناهمصم دص ,(2006) مک ماطولسط . - ,6 - 619 ,100 ,176۷16۷ 5067166 ۵0110601 مزع ۸ صصص۲ طلاعزا 1۳۳ -ع6ع 1-506 هم فانا هصق نع /ک 0۳8/0۳6/0 عولط ۷۷ //:05ط - 76010013 -0 1- ازع 010 ع مسا ععدم- 0 01 - که و فا قاحسا /ع ناج //0 ۳۵۷ 6 ]٩ ر2ا5 270۳۳۵۷۴ ۸ :36۷۵1۵۲ ]٩ رووا0ع72 ,(1986) با ,هه - ب75۸] واجاژد 17036 110۵70 1596۵09 20 م19 13 امه 1106 .2/1005 007/87 1/2 8/0 33۲20۳86 ۷۳۰/۵۵617 //:۳0ط نص مان ,2007 ۳۰۵1۵1 1۸10:5< 16۳ مقعع ع ع لاصو" ,(2008) ,2/066 ,فقمظ ‏ - بصن اجه3 1۸10+ ص80 ,2009 ,کل ما16 0 عتمط امصعص‌عد م۳ 6 ۸6۳3۲۵ ,1700 1 روع 5۳ 1700 ,(2007) ماعقط30 مصلطاتظ ‏ - 1۳۵ :ات560 ۳۵۳۹106۶ عطا ۶و ععزاناه م6۵۵0 ,(2009) بخنص۸ ,560 - 2 .310 ,1246 ۷۵1۰ هه[ 1۳۴۸7 ,ما5 #عانصتآ عمط فصه 7 ۵۲ 1016۳26۷ م۸ ,ص۳2 اه‌هد عمصه ۸۱ ,«(2007) 6۶ 6 لمنگ - 7 ,23 لاتقنسدل7 ,کطمتهام ق۳۵۳۵ جه هتم مصق ای م50 و منک رویکرد ناتو در قبال افزایش نقش و نفوذ جمهور اسلامی ایران در خاورمیانه ‏ ۱۲۳ از قصه [ز0 ۳05 ۵۶ ۳۵ ۵ط ۲ .(2017) ماعهزم2 2040 صعل ماگ - 8 5 1730 0 36562۳3 107 21261060 عنصعلووم۸ ۸ رکصمناهزاصصت ع ص۳0 ۵۳۶۰ 1322/270۷ ,۸1110665 ]۵ 0۲19105 17036 ,(1987) ,36 5160860 له - آهمسا0 7 ,86هام 0۶ ۳۵6 مععصو‌نان۸ ۹۷۵ ,(1997) ,36 560860 ماله ۷ - 156-4 با 1896 - 1997 ,39 عستا۲۷۵ رد5 فصه کعننام2 نامام مله نگ ۲و عمصعله8 عطا مضه م۳۳۳۵ ععصعنان۸" ,(1985) ,26 صعطم‌ا5 مکالد/۹ - ع هنز ععدمالهطا) «رمناد عنام ص710 ما۹ ,(2010) بلحطنط۴ بقان ۲ - ,25 000667 بدننگکه لماع هه انمصام) معععنط عط1 ,قتعقسد 06 -4 2206۲5 12006 ۸- 1109/1۳25 آمه1 012 / کمن /ع02 نوصام موه نطل 6 1 ۷ // :3۲05 انا[ ,:70 107.3۸ ۳08606065 8 وصه 162 حوعاعی< ۵ ۵ط 1 ۵61۶ معطام م۸ باتسصتاگ ۰ 31۸۵10 /صعاعنمعطیک۸ مد ۰ ۹۸0۵ ,ص۵0 ۷/۷/۷۷۰۸ - 7 ک6ا6ع4 نان وصه آزنه 2019 دعمود ۹۸0 ,۷۷۷/۷۷۸۵10۵ - 5 ,0۳69601 200 اکقم +فصمتعتصد فصه کدتاه ۵0 ,۷۷۷/۷۷۰۸۵10 - ۴ فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. سال نهم شماره ۳۲ بهار ٩۹ (پیاپی ۶۲) هنامز ۲۵ ۳۵065۲ انم کعنااه عز 1۵۳ کعامم1 مقاو" ,کلب 360560 - ۳0108 مضه مآ 1۵۶ 3۵۵1 (2008) مقل0ها< بتعله8 وصه ۳ اطامط ۰ط۵ ۷۷ - ۰ و22 2/80 65 ۵۶ 310 ۵ط 1 یماگ لاه 1167 1۵265 ۵ 062۲ط1 566 ق70۳0 ,۳۵۵" ,(2004) ,۲۵۵ ,تععلط وصه صنطامطظ باطع ۷/۳ - ۵ رعاهاک کنامزعنامط ۳۵۳08 اعصنده۸ ۷۷۳ 1.62065 مصق۳ ۳۵۵ 3۳16005

به دلیل رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مقابل غرب و بویژه ایالات متحده آمریکا، ایران به عنوان بازیگری تهدیدساز شناخته شده و جایگاه مهمی در رویکرد امنیتی ناتو پیدا نموده است. نگرانی ناتو از گسترش نفوذ ایران در حوزه عربی که مصادیق آن را نفوذ در عراق، لبنان، سوریه، یمن و فلسطین اعلام می کنند، منجر به اتخاذ سیاست هایی از جمله گسترش ناتو به سوی اروپای شرقی، آسیای مرکزی و قفقاز و همکاری های نزدیک امنیتی، اطلاعاتی و اقتصادی با کشورهای عربی حاشیه خیلج فارس شده است. این مقاله می کوشد تا با استفاده از روش تحلیلی   توصیفی به این سوأل پاسخ گوید که رویکرد ناتو برای مقابله با نقش جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه چیست؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که گسترش ناتو به شرق، ضمن داشتن تأثیرات منفی بر روابط ایران با اتحادیه اروپا، جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس؛ باعث فشار بیشتر غرب و در رأس آن ایالات متحده آمریکا به ایران خواهد گردید. ناتو با هدف کنترل استراتژیک ایران از طریق سیطره بر مسیر عبور انرژی و حمل و نقل و کنترل تحرکات قومی، سیاسی و ایدئولوژیکی سعی در کاهش نقش و نفوذ ایران در منطقه دارد.

440087

روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید صاحب‌نظران قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد (0-۰/۷۲۱). تحلیل داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و تحلیل عاملی انجام شد. بر پایه نتایج تحلیل عاملی» به‌ترتیب» چهار عامل محیطی» اجتماعی- فرهنگی» اقتصادی- تبلیغاتی» و رفاهی- زیربنایی به‌عنوان محرککک‌های توسعه گردشگری روستایی (با تبیین ۶۲/۴۴۵ درصد از واریانس کل) و همچنین» به‌ترتیب» چهار عامل رفاهی- زیربنایی» محیطی» اجتماعی- فرهنگی» و اقتصادی- تبلیغاتی به‌عنوان بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی (با تبیین کلیدواژه‌ها: توسعه هگردشگری روستایی» مح رک‌ها بازدارنده‌ها هکلم (روستا)؛ بدره (شهرستان). در شرایطی که قرن بیستم به پایان رسیده» هنوز توسعه روستایی با مسائل و چالش های متعدد مواجه است» چرا که راهبردهای گذشته در زمینه توسعه روستایی موفقیت آمیز نبوده ونتوانسته است که مسائلی همچون فقر اشتغال» بهداشت» امنیت غذایی و پایداری محیط زیست را تأمین کند. این مسئله باعث شده است که در سال‌های اخیر بار دیگر توسعه روستایی در کانون توجه قرار گیرد و نظریه‌پردازان» برنامه‌ریزان و مجریان بر آن شوند که با ارائه راهکارها و راهوقساق جلیسبل او ماوت ی مسیسائل گرویانگر اسسق فبسواجی بکاققبد (2015 .له اه 10160۳۵ نصه16۵۳). در این راستا با توسعه گردشگری در نواحی روستایی بهره‌مند از توان‌های طبیعی» زیبایی‌شناختی و موقعیتی» به‌طور قطع» می‌توان به تقویت اقتصاد روستاها و نیز توسعه اجتماعی - فرهنگی و زیست‌محیطی آن پرداخت. «گردشگری» را می‌توان واژه‌ای با معانی مختلف دانست که از آن جمله است: حرکت دورانی (چرخش)» عمل پیمودن» طی کردن پیرامون» سیر کردن و گردش کردن و به دیگر سخن,  استفاده ازتعطیلات» تأمین سلامتی و مطالعه (2011 ,۸2108 ۵۳۵4 ۸04012۵11). گردشگری» صنعتی پاک است و سومین پدیده اقتصادی پویا پررونق و رو به توسعه به‌شمار می‌رود که پس از صنایع نفت و خودروسازی» گوی سبقت را از دیگر صنایع جهانی ربوده است» به گونه‌ای که بر اساس برآورد سازمان جهانی جهانگردی» ارزش حاصل از جهانگردی و مسافرت در دهه‌های آتی» با سرعتی افزون از تجارت جهانی» به سطحی بالاتر از ارقام صادراتی در دیگر بخش‌های در واقع» گردشگری روستایی به‌مثابه فرآیندی در توسعه مناطق روستایی است که از رهگذر آن» می‌توان در قالب سیاست‌های توسعه منطقه‌ای و محلی» امکان توزیع عادلانه خدمات و تسهیلات عمومی در مناطق روستایی را فراهم ساخت و در پی آن» بهبود کیفیت زندگی» کاهش مهاجرت و برخورداری روستاییان از معیشت پایدار را شاهد بود (2012 .له اه +۵گه[80۶). گردشگری روستایی عبارت است از هرگونه فعالیتی که جلوه‌ای از زندگی مردم روستایی» هنر» فرهنگ و میراث فرهنگی در نقاط روستایی را می‌نمایاند و با بهره گیری اقتصادی و اجتماعی از جامعه محلی» امکان تعامل بین گردشگران و مردم محلی را فراهم می‌سازد (2016 ب.له ۵۱ 0102008). همچنین» گردشگری روستایی یکی از زمینه‌های هم‌افزایی و گسترش فعالیت‌های اقتصادی در مناطق روستایی کشور مد نظر قرار گرفته است (2018 ببله ۵۳ نلنت). امروزه» نقش گردشگری روستایی در توسعه مناطق روستایی نسبت به سال‌های گذشته چشمگیرتر است. نرخ رشد گردشگران روستایی در مناطق مختلف جهان» طی بیست سال اخیر در اروپا ۵۲ درصد» در آفریقا ۸/۱ درصد» در خاورمیانه 1 درصد» در آسیای جنوبی ۹/۴ درصده» در جنوب شرق آسیا ۱۰/۸ درصد» در آمریکای جنوبی ۵/۴ درصد و در دیگر مناطق جهان 14 درصد بوده است (2016 ,370021011201 2040 0ع072[2۳720). اساس گردشگری روستایی عبارت است از ترکیب محیط زیست روستایی» فعالیت‌های مزرعه و فرهنگگک‌های خاص بومی موجود در میان اقوام مختلف ساکن در روستا به‌منظور فراهم‌سازی امکان گردشگری و تنوع برای گردشگران و ایجاد فرصتی برای افراد محلی در راستای کسب درآمد بیشتر» اشتغال‌زایی و آشنایی با فرهنگک‌های مختلف و ایجاد ارتباط با سایر افراد روستای خود (2016 ,1605۶81۵ 200 200200 طع۸/0 مزع آ). اما گردشگری روستایی به کلیه فعالیت‌های گردشگری در محیط‌های روستایی با توجه به فرهنگ و بافت سنتی روستا هنر و صنایع روستایی و آداب و رسوم سنتی گفته می‌شود» که دربرگیرنده گردشگری زراعی» بوم گردی و... است (2005 ,۸]080120460). از سوی دیگره امروزه» زندگی شهری در پشت نقاب خود انبوهی از مشکلات و خستگی‌ها را به‌همراه دارد که انسان را وادار می‌کند تا برای رفع خستگی‌ها و استراحت» به طبیعت پناه ببرد» که خود موجب توجه به گردشگری شده است. همه‌ساله در نقاط مختلف دنیا گردشگران زیادی به طبیعت و مناطق روستایی روی میآورند و اوقات فراغت خود را به‌دور از هیاهوی شهرها سپری می‌کنند. از این‌روه توجه به گردشگری بنابراین» ایجاد و توسعه گردشگری در نواحی روستایی» از یک سو می تواند نقش مهمی در متنوع‌سازی اقتصاد جوامع روستایی داشته و زمینه‌ساز توسعه پایدار روستایی باشد و از سوی دیگر ابزاری برای تحریک رشد اقتصاد ملی به‌شمار آید. از این‌رو اگر گردشگری روستایی بتواند همه نقش‌های محوله را به‌خوبی ایفا کند» خالق» محرک يا فرآیندی توسعه‌یافته برای دستیابی به پایداری توسعه در نواحی روستایی و نیز پایداری جوامع محلی در صنعت گردشگری و همه زیرشاخه‌های اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی خواهصد بود (2018 بنقلون0 ۳ نززه13 ومد موطانه5-س11000 :2015 له ۵۳ ۴ع520). بنابراین» مقوله گردشگری یکی از رویکردهای اصلی دولت‌ها در راستای رفع محرومیت» ایجاد مح رککک‌های توسعه و تحقق اهداف تعیین‌شده در سند چشم‌انداز بیست‌ساله کشور برای بهره گیری از توان مناطق محروم به‌ویژه روستاهاست (2018 ,7710102-ززه77 2040 021-52702 (116). در برنامه چهارم توسعه اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی کشور موضوع تشکیل کمیته‌های گردشگری روستایی و عشایری و همچنین» تعیین حدود ۳۷۰ روستای هدف گردشگری و مناطق نمونه گردشگری به‌منظور توسعه و جذب گردشگر و متعاقب آن» در برنامه پنجم توسعه» موضوع توسعه  گردشگری روستایی در دستور کار دولت‌ها قرار گرفت. به همین صورت» در برنامه ششم توسعه نیز تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز مناطق گردشگری با مشار کت بخش خصوصی و اجرای طرح بهسازی و احیای روستاهای دارای بافت تاریخی و فرهنگی و نیز روستاهای هدف گردشگری مدنظر قرار گرفته است (2014 ,13281 200 1162۷۵1). با توجه به رویکرد توسعه گردشگری در روستاهای کشور تاکنون ۳۸۰ روستای هدف گردشگری درکشور شناسایی و ثبت شده است؛ سهم استان ایلام شش روستای هدف گردشگری بوده که از آن میان» شهرستان بدره دارای یک روستای هدف گردشگری به نام « کلم» است. در سطح استان ایلام» روستای کلم در جایگاه نخست روستاهای هدف گردشگری قرار دارد (2016 ,۸۳2(/690). این روستا در میان کوه‌ها و ارتفاعات کبیرکوه در یک دره سرسبز با اقلیمی معتدل و کوهستانی واقع شده است. درآمد اکثر مردم این روستا از فعالیت‌هایی مانند زراعت» دامداری» باغداری» پرورش ماهی و خدمات و صنایع دستی تأمین می‌شود. رودخانه» چشمه و باغ‌های سرسبز مناظر و چشم‌اندازهایی کم‌نظیر را در روستای کلم پدید آورده‌اند. رودخانه پرآب و خروشان کلم که از ارتفاعات شمالی کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد» پس از گذر از باغ‌ها و اراضی روستا به رودخانه سیمره می‌پیوندد. در روستای کلم» علاوه بر جاذبه‌های طبیعی» آثار تاریخی نیز وجود دارد که از آن جمله» می‌توان به قلعه قدیمی به‌جامانده از دوره ساسانی و بنای آتشکده مربوط به همان دوران اشاره کرد. مردم روستای کلم با بهره گیری از سنت دیرین خود لباس‌های محلی به تن می‌کنند و اوقات فراغت خود را با انجام بازی‌ها و ورزش‌های رایج محلی می‌گذرانند. سوغات روستای کلم شامل گردو ماهی» برنج» روغن محلی و انجیر است. غذاهای محلی همچنان در این روستا محبوبیت خاصی دارد. جمعیت روستای کلم ۸۵۰ نفر است و در فصول مساعد سال» جمعیتی بیش از ۷۵۰ ۸۰۰۱ گردشگر را نیز در خود جای می‌دهد (2016 ,ط۸72/68). اما فراهم‌سازی زمینه توسعه برای تمامی عناصر گردشگری و برقراری ارتباط متقابل میان جاذبه‌های گردشگری» فعالیت‌ها امکانات» خدمات و بازارهای گردشگری و ایجاد مبنایی برای اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های گردشگری در سطح منطقه و استان در راستای سياست‌ها و الگوهای توسعه کشور نیازمند بررسی و شناخت جامع محرکک‌ها (پیشران‌ها) و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی است تا بتوان با ارائه راهبردها و راهکارهای مناسب» چشم‌انداز و جایگاه گردشگری در سطح منطقه مورد مطالعه را مشخص کرد. مطالعه حاضر با در نظر گرفتن نکات پیش گفته و درک این نکته کلیدی صورت گرفت که توسعه گردشگری روستایی مستلزم نگاه واقع‌بینانه به توسعه متوازن گردشگری روستایی هم از بعد شناخت توان‌ها و محرکک‌ها و هم از بعد محدوديت‌ها و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی در روستای کلم است؛ و از این‌رو» می‌تواند تأثیری سازنده بر برنامه‌رپزی مناسب در این منطقه روستایی و رفع مسائل و مشکلات آن داشته باشد. همچنین» مطالعه حاضر در پی پاسخ بدین پرسش‌ها بوده است: «محرکک‌ها و بازدارنده‌های توسعه گردشگری در روستای کلم کدامند؟» و «چه راهبردها و راهکارهایی برای توسعه گردشگری روستایی وجود دارد؟». در ادامه» به بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق و همچنین» تحلیل محرک‌ها (پیشران‌ها) و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی به کمک تحلیل مولفه‌های اصلی (تحلیل عاملی) از دیدگاه مشارکت‌کنندگان و افراد ذی‌نفع در توسعه در مقیاس جهانی» گردشگری روستایی یکی از گونه‌های رو به رشد در بخش گردشگری به‌شمار می‌آید و ارائه تعریفی جهان‌شمول و یکسان از آن امکان‌پذیر نیست» که تا حدود زیادی به‌دلیل ویژگی‌های گوناگون نواحی روستایی در کشورهای مختلف و غلبه الگوهایی خاص از گردشگری درنواحی مختلف و نیز تعاریف گوناگون از روستا و روستانشینی است (2006 327006۳)). بنا به تعریف سازمان بین‌المللی همکاری اقتصادی و توسعه» گردشگری روستایی فعالیتی چندوجهی و پیچیده است که جنبه‌هایی چون گذران تعطیلات در مزرعه» طبیع ت گردی» پیاده‌روی و کوهنوردی» سوارکاری» ماجراجویی» بهداشت و سلامت» شکار و  ماهیگیری» سفرهای آموزشی و پژوهشی» فرهنگک و هنر و میراث تاریخی و در پاره‌ای از نواحی گردشگری نیز بازدید از جوامع قومی و نژادی را ربرم ی کیرد( 5 بل 6۳ نو60ط6 نهمنمگل). گردشگری نه‌تنها ابزاری بالقوه برای حل برخی از معضلات در روستاهاست» بلکه یکی از عناصر جدایی‌ناپذیر راهبرد توسعه روستایی به‌شمارمی‌رود ( ,522105 200 3/206۶ :2002 ,بزعام ما5 6 عوامل متعددی در پیشبرد گردشگری روستایی نقش دارند که از یک سو ارتباط و تعامل بین آنها توسعه گردشگری را سبب می‌شود و از سوی دیگر نبود ارتباط یا هم‌سویی بین آنها از گردشگری روستایی» با توجه به ماهیت چندبعدی آن» می تواند نقشی عمده در توانمندسازی و جلب مشارکت اجتماعی- اقتصادی در جامعه میزبان داشته باشد (2015 ,رام هاگ 204 +هگاه1). همچنین» گردشگری روستایی» با تأثیرگذاری بر ارتقای شیوه‌های زندگی روستایی» به ایجاد تغییرات مثبت در توزیع د رآمد می‌انجامد و همچون ابزاری کا رآمد در ایجاد ارزش افزوده تجاری برای تولید کنند گان محلی نقش ویژه دارد. از این‌رو از گردشگری روستایی به‌مثابه محر ک و ابزاری برای توسعه مناطق روستایی یاد می‌شود عوامل زیادی در سرعت بخشیدن به روند توسعه گردشگری روستایی نقش دارند. گردشگران (مهمانان)» مردم محلی (میزبانان) و ویژگی‌های مقصد (جاذبه‌ها) مهم‌ترین عوامل در این زمینه تلقی می‌شوند (2006 ,)81۳0۷20۵0 ۵0 ۸1۷۵۳). از سوی دیگر چهار عامل جاذبه» امکانات» امنیت و تصویر ذهنی مهم‌ترین اصول رونق گردشگری روستایی به‌شمار می‌روند (2009 بلته۸10 800 7280۷۵6). یکی از جریان‌های ضروری در برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری روستایی نقش وسایل موتوری برای سفر به داخل روستا و یا اطراف آن است. البته» در گردشگری روستایی» تنها تأثیرات جوی آلودگی هوا مورد نظر نیست» چراکه افزایش خودروهای شخصی و استفاده از آنها باعث رکود سامانه حمل ونقل در بسیاری از مناطق, زوستایی شده: است؟ اين. مسئله نه‌تنها به: کاهش جابه‌جایی آن دسته از روستایبانی ميانجامد که خودروی شخصی ندارند یا نمی‌خواهند از آن استفاده کنند» بلکه برای گردشگرانی که از خودروی شخصی استفاده نمی‌کنند» امکان دستیابی به روستا را تقلیل می‌دهد (2014 .له اه ۵طا5۶ 06۵۵۵۵). برای توسعه گردشگری روستایی هر منطقه» لازم است از حداکثر تبلیغات ممکن و مناسب استفاده شود تا بتوان به تثبیت و تداوم رابطه مطلوب بین گردشگر و مناطق گردشگری مورد نظر اعم از جاذبه‌های طبیعی» مصنوعی و فرهنگی و... کمک کرد (2012 ,2/162/00۵ تم وصه دا0 20 ۳). افزون بر این» عدم توجه به موانع و نارسایی‌های فراوان موجود می‌تواند نقش مخرب در توسعه گردشگری روستایی داشته باشد. عدم حمایت کافی از سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی و دولتی و به‌ویژه عدم تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری» سیاست‌های نامناسب اقتصادی,» و افزایش نرخ مالیات» عوارض و بیمه از مهم ترین همچنین» بیم و هراس از اثرگذاری مهمانان بر میزبانان؛ عدم شناخت سلایق مهمانان و گردشگران؛ پایین بودن سطح آگاهی جامعه در مورد گردشگری» وجود برخوردهای ناشایست با گردشگران در مبادی ورودی مناطق روستایی گردشگری» کمبود امکانات رفاهی و بهداشتی» نبود برنامه‌ریزی مناسب برای پر کردن اوقات فراغت گردشگران» و موانع و ضعف‌های قانونی و اداری در شمار مهم‌ترین بازدارنده‌های اجتماعی توسعه گردشگری روستایی محسوب می‌شوند ضعف مدیریت کلان در گردشگری روستایی» عدم توجه به توسعه منابع انسانی در صنعت گردشگری, فقدان یک برنامه جامع و راهبردی» مشخص نبودن اهداف و سیاست‌های گردشگری روستایی» ناهماهنگی بین نهادها و سازمان‌های درگیر در توسعه گردشگری روستایی» تصمیم‌گیری جزیره‌ای سازمان‌ها و کمبود نیروی انسانی متخصص از مهم‌ترین چالش‌های سازمانی و مدیریتی موجود بر سر راه توسعه گردشگری روستایی قلمداد می‌شوند (2017 هنصکتمط5 #صه 01ع4هسه5). همچنین» ناکافی بودن نظام رفاهی» خدماتی و اقامتی در  صنعت گردشگری روستایی و فقدان نظارت کافی و اهرم‌های کنترلی در خصوص بهسازی» تعمیر و نگهداری از چالش‌های رفاهی و خدماتی توسعه گردشگری روستایی به‌شمار می‌روند (2013 ببله ۵۳ ن60۲۵لطه 3 نص6۵۵). مشکلات ذهنی» وجود پندارهای نادرست در مورد گردشگران» ضعف ساختاری در تبلیغات و عدم بهکارگیری اصول صحیح برقراری ارتباط با گردشگران نیز در شمار موانع و بازدارنده‌های فرهنگی و تبلیغاتی توسعه گردشگری روستایی بررسی و مرور مطالعات داخلی و خارجی نشان می‌دهد که پژوهش‌هایی پراکنده در در مطالعه کیم (2005 ,0ن6)» خاطرنشان شده است که دولت و بازار در مشارکت برنامه‌های توسعه گردشگری در روستاهای کشور کره جنوبی نقش مهمی داشته‌اند. در مطالعه کرمی دهکردی و همکاران (2015 ..21 ۵1 1610160۲۵0 162۵1)» عوامل اقتصادی» اجتماعی- فرهنگی» بوم‌شناختی و نهادی از مهم‌ترین محرکک‌های توسعه گردشگری روستایی برشمرده شده است. یافته‌های پژوهش عبدالمنافی و ا زکیا (2011 ,۸2108 204 ۸۳401۵۵1) حاکی از تأثیر عوامل آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم» نحوه برخورد با گردشگر و گردشگری از طریق توسعه نهادها و سازمان‌های مرتبط توسعه برنامه‌های تبلیغاتی برای معرفی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی در تحقیق تقدیسی و همکاران (2016 ,.21 ۵1 72810491)» وجود امکانات و تأسیسات رفاهی برای روستاها و برنامه‌ریزی مناسب در زمینه گردشگری از متغیرهای کلیدی در توسعه گردشگری روستایی تلقی شده است. پیرس (2002 ,868706) جذب یروی مازاد کشاورزی» پس‌انداز و سرمایه گذاری و بازاریابی تولیدات روستایی را مهم‌ترین محرکک‌های توسعه گردش‌گری روستایی دانسته است. در تحقیسق بالوگلو و برینگب رگ (1997 بع۲هطای80 فصه «اعوله8)» دسترسی به خدمات اجتماعی» همکاری مراکز تصمیم گیری» نیروی متخصص گردشگری و آموزش مردم بومی در موفقیت برنامه‌های توسعه گردشگری روستایی موئر ارزیابی شده است. نتایج تحقیسق بوش و همکاران (2008 ببله اه ۶۵۳ا8) نشان داد که دسترسی به مواد غذایی» شیوه زندگی و الگوی مصرف مردم» تبلیغات و اطلاعات» فضای انگیزه برای سرمایه گذاری بخش دولتی و توجه دولت به برنامه‌ریزی گردشگری از محرکک‌های اصلی توسعه گردشگری روستایی به‌شمار می‌روند. به باور هریسون (2001 ,ط1271180])» زیرساخت‌های ویژه گردشگری, بازار محلی محصولات بومی» توجه به ظرفیت ورزشی و کوهنوردی و توجه به بهداشت آب‌های گرم معدنی از متغیرهای تأثیرگذار بر موفقیت توسعه گردشگری روستایی محسوب می‌شوند. بر پايه یافته‌های مطالعه مک گرگور و تامپسون (2011 ,70:۶0 24 ۸/0010807)» موفقیت گردشگری روستایی تابعی از سطح آگاهی مردم از آثار گردشگری» دسترسی به خدمات و امکانات رفاهی و توجه دولت به برنامه‌ریزی گردشگری و زیرساخت‌های کالبدی پیرامون گردشگری روستایی است. نتایج تحقیق حیدری ساربان و حاجی‌حیدری (2018 ,۳101042-ززه77 200 و طامه5-سم13000) بیانگر نقش موثر عوامل طبیعی» کالبدی» نهادی وفرهنگی در توسعه گردشگری روستایی است. آرایش (2016 ,ط۸72(/69)» در حوزه طبیعی» مهم ترین مژلفه‌های توسعه گردشگری در روستای حیدرآباد را سازوکارهای زیرساختی- فرهنگی» رفاهی- خدماتی» اطلاع‌رسانی و آقتضصادی-افرهنگل ی ,برش مرهه اسستا, در قیاق فخمسدقی بگانه ز همگناران (2013 مبله 6۲ داعصفع ۷ نفمصسصمط3/0)» عوامل اقتصادی,» تسهیلاتی» طبیعی و محیطی,» اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت حمل‌ونقل و تبلیغات در توسعه گردشگری روستای شاه‌شهیدان نقش داشته‌اند. بر پايه یافته‌های پژوهش مهدیان بروجنی و احمدوند (2014 یفص فمسط۸ فصه نصعزسه0ظ حعن9ط۸12)» مهم‌ترین چالش‌ها و موانع توسعه گردشگری روستایی عبارت‌اند از موانع سازمانی» اجتماعی» رفاهی» تسهیلاتی» فرهنگی» ارتباطی» مردمی و اقتصادی. به باور تقدیسی و همکاران (2015 ,.۵1 61 [9ن0ع72)» مشکلات بهداشتی» مدیریتی و برنامه‌ریزی» زیرساختی» فرهنگی- اجتماعی» اقتصادی و طبیعی و اقلیمی مهم ترین بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی در روستاهای هدف گردشگری آذربایجان غربی به‌شمار می‌روند. نتایج مطالعه مدهوشی و ناصریپور (2005 ,37296700 200 خطعیاهط۸/12۵)  نشان داد که تعدد مراکز تصمیم گیری» ضعف بازاریابی» ضعف امکانات زیربنایی و خدمات گردشگری و فقدان فرهنگ گردشگران از مهم ترین بازدارنده‌های توسعه صنعت گردشگری در تحقیق شوکتی آمقانی و همکاران (2017 .۵1 ۵1 ص0۵ ع ۸۳ 501۵ از سه عامل اصلی زیرساختاری- رفاهی» اجتماعی- فرهنگی و سازمانی- ساختاری به‌عنوان بازدارنده‌های توسعه گرشگری روستایی در مناطق روستایی شهرستان اسکو یاد شده است. نتایج مطالعه ضرابی و همکاران (2012 ..ل۵ ۵1 1ط7272) نشان داد که در زمینه توسعه صنعت گردشگری روستایی در شهرستان نورآباد ممسنی» موانع سازمانی و ساختاری» فرهنگی- اجتماعی» زیربنایی» آموزشی» موانع موجود در بازار و همچنین» کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه گردشگری و راهنمایی گردشگران» عدم فعالیت کافی برای آموزش مردم بومی در مناطق مختلف دارای جاذبه‌های گردشگری و... وجود دارد که برای توسعه صنعت گردشگری این شهرستان» باید سعی در رفع آنها کرد تا از این طریق» زمینه شکل گیری انواع گردشگری در این شهرستان مهیا شود. نتایج تحقیق کرفی دهکردی و همکاران ( 2013 .له ا6 ن0م0ط06 نصع‌حمکل بیانگر آن است که مشکلات زیرساختی» بازاریابی» بهداشت و سلامت» کمرنگک شدن جاذبه‌های فرهنگی» عدم درک صحیح از گردشگری» فقدان انگیزه در مسئولان محلی» تعصبات قومی- قبیله‌ای» فقدان برنامه‌ریزی» پژوهش و نظارت و همچنین» مشکلات مربوط به منابع انسانی» مشکلات گردشگری و مقوله دولت و مشکلات مربوط به صنایع دستی» مهم ترین هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی محرک‌ها و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی در روستای هدف گردشگری کلم در شهرستان بدره استان ایلام است. از آنجا که پژوهش حاضر از نوع اکتشافی است» بر اساس مرور ادبیات نظری و پیشینه پژوهش و نیز مولفه‌ها و نشانگرهای ارائه‌شده در این مطالعات» فهرستی جامع از متغیرها و عوامل مرتبط با محرکک‌ها و نیز بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی تدوین و بر مبنای آن» الگوی منبع: حیدری ساربان و حاجی حیدری (2018 ,17010427-ازه17 204 ۵0 01-5270 110(0)؛ محمدی یگانه و همکاران (2013 ..ل2 اه دهع تمس 0/) نگاره ۱- الگوی مفهومی پيشينه پژوهش در بعد محرک‌های توسعه گردشگری روستایی منبع: مهدیان بروجنی و احمدوند (2014 ,2047200 اش 200 نصه‌زتاه30 ص۵12 ۱/2) نگاره ۲- الگوی مفهومی پيشينه پژوهش در بعد بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی پژوهش حاضر, به‌لحاظ ماهیت» کمی و از نظر هدف» کاربردی است» زیرا در پی دانش کاربردی در یک زمینه خاص (بازدارنده‌ها و محرک‌های توسعه گردشگری روستایی) بوده و از میان پژوهش‌های توصیفی نیز به روش پیمایشی انجام شده است. تحقیق حاضر به‌منظور بررسی محرکک‌ها و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی» در روستای کلم واقع در شهرستان بدره صورت گرفته است. جامعه آماری تحقیق (۸7-۱۰۰۴) شامل سه گروه از کارشناسان و مسئولان نهادهای گرشگری روستایی (جهاد کشاورزی» میراث فرهنگی» گردشگری و صنایع دستی» تعاون روستایی» اداره منابع طبیعی و محیط زیست شهرستان بدره)» گردشگران روستایی حاضر و کلیه ساکنان روستای کلم بودند. نمونه‌های آماری گروه مسئولان نهادهای دست‌اند رکار گردشگری به تعداد ۳۱ نفر به‌صورت سرشماری» گروه گردشگران به تعداد ۳۵ نفر به‌شیوه نمونه گیری در دسترس و گروه ساکنان روستا به تعداد ۲۴۰ نفر به‌صورت نمونه گیری تصادفی ساده و به کمک رابطه کوکران انتخاب شدند (جدول ۱). جدول ۱- نمونه‌های آماری تحقیق و نحوه گزینش نمونه‌ها از جامعه آماری ابزار اصلی گرد آوری داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته بوده» که از سه بخش تشکیل شده است: ویژگی‌های فردی (شش پرسش)؛ محرکک‌های توسعه گردشگری روستایی برگرفته از مدل مفهومی تحقیق و در زمینه موضوعات محیطی, اجتماعی» فرهنگی» تبلیغاتی» اقتصادی» رفاهی- زیربنایی (سی پرسش)» و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی به کمک مدل مفهومی تحقیق درب رگیرنده موضوعات اقتصادی» فرهنگی,» تبلیغاتی» رفاهی - زیربشایی (۳۵ پرسش). پرسش‌های موجود در پرسشنامه شامل سوالات بسته و بر مبنای طیف لیکرت پنج‌سطحی (۱- خیلی کم تا ۵< خیلی زیاد) است. متغیرها از طریق بررسی و مرور ادبیات نظری و تجربی در حیطه مسئله مورد پژوهش به‌ویژه پژوهش‌های پیشین داخلی و خارجی ( ببله 6۲ زطهنق7 :2011 حفامش فصه ممعصامل ۸ :2005 م٩ فصد خطعطمط1/0 ب2 20۷ ما۸ فص خصعزاه0ظ صقنلطه/1 :2013 له ام طاعصدع ۷ توفمسصقط3/0 :2012 ما5 :2015 له ۳ ,و60لطع1 نصصمگط :2016 مطدعروعیش۸ :2015 له اه تعنفطعه 1 :2014 8 ,۲1620۵-ززم77 وصه هنهک -سعل :116 +2017 له اه تصعطیصسه) شناسایی و استخرا اج شدند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظر پانل متخصصان و کارشناسان در زمینه موضوع پژوهش مورد تأیید قرار گرفت. افزون بر اين» برای تعبین پایایی ابزار تحقیق» پیش آزمون انجام پذیرفت (شامل پانزده پرسشنامه برای هر کدام از نمونه‌ها و در مجموع» ۴۵ پرسشنامه برای سه گروه پانزده نفره از روستائیان» گردشگران و کارشناسان صفی در سال ۱۳۹۷). پایایی پرسشنامه با مقادیر آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای هر سه گروه روستاییان (۰/۸۷- 4)» گردشگران (0-۰/۷۶) و کارشناسان و مجریان صفی (۰/۷۵-)) به‌دست آمد. تحلیل داده‌ها نیز در دو بخش آمار توصیفی و تحلیلی به کمک تحلیل عاملی به شیوه تحلیل موژلفه های اصلی با طیف سنی نمونه آماری تحقیق ۱۸ تا ۶۷ سال بوده» که ۳۹/۹ درصد افراد در سنین سی تا کمتر از چهل سال بودند. ۶۱/۸ درصد از پاسخ‌گویان را مردان تشکیل می‌دادند. سطح تحصیلات ۲۵/۲ درصد از پاسخ گویان کارشناسی بود. بیشترین نوع فعالیت افراد (۲۶/۵ درصد) جدول ۲- توزیع فراوانی ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای نمونه آماری تحقیق پس ازشناسایی متغیرهای محرکک‌ها و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی به کمک ادبیات تجربی و مدل مفهومی تحقیق» برای شناسایی مهم‌ترین عوامل محر و بازدارنده توسعه گردشگری روستایی» از روش تحلیل عاملی اکتشافی در قالب مراحل سه‌گانه مرحله اول: ابتدا به‌منظور تعبین مناسب بودن داده‌ها برای انجام تحلیل عاملی» آزمون 0 انجام و آماره بارتلت محاسبه شد که نتایج به‌دست آمده در سطح معنی‌داری بالاتر از ۹۹ درصد اجرای تحلیل عاملی را تأیید کرد (جدول ۳)؛ سپس» پرسشنامه تحقیق در اختیار افراد مرحله دوم: با استفاده از مقادیر ویژه به‌دست آمده در دو بخش محرک‌ها و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی» عوامل محرکک و بازدارنده به‌شرح جدول ۴ جدول ۶- عوامل استخراج‌شده» مقدار ویژه» درصد واریانس و درصد واریانی تجمعی مرحله سوم: سرانجام» به‌منظور جداسازی عامل‌ها به‌صورت روشن‌تر از چرخش عاملی به‌روش واریماکس استفاده شد» که محر ک‌ها و بازدارنده‌های شناسایی‌شده به‌همراه گویه‌ها و بار عاملی مربوط به هر کدام از آنها در جداول ۵ و ۶ آمده است. جدول ۵- محرک‌های توسعه گردشگری روستایی» گویه‌ها و بار عاملی مربوط وجود آثار باستانی و اماکن و بناهای قدیمی و دیدنی برخورد مناسب روستاییان با گردشگران و تلاش برای جذب آنها انتشار مقالاات علمی» فیلم مستند و... در راستای معرفی جاذبه‌های طبیعی و محلی روستا برخورداری از امکانات رفاهی مناسب و کافی (گاز آب لوله کشی, مکان تفریحی و...) وجود کارشناسان و افراد آگاه برای راهنمایی گردشگران و معرفی صحیح روستا به آنها وجود بازارهای محلی و مراکز خرید مورد نیاز در روستا جدول 1- بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی» گویه‌ها و بار عاملی مربوط کمبود نیروهای امنیتی در منطقه با توجه به حجم زیاد گردشگران ۱ زیربنایی کمبود نیروهای کارشناس و راهنمای گردشگری در روستا ۵۷۱ آلودگی هوا و وجود ری زگردها و گرد و غبار در منطقه ۹ فرسایش جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و عدم تلاش برای جلوگیری از آن ۵۸ تغییر کاربری اراضی زراعی و تعرض به اراضی ملی برای ساخت‌وساز ساختمان ۵۷ 5 کم آگاهی مردم روستا از صنعت گردشگری روستایی ۴۲ فرهنگی نگرانی در زمینه ناامنی‌های ناشی از وجود روستای هدف گردشگری در منطقه مرزی ۳۹۵ پایین بودن سطح کیفیت تبلیغات گردشگری و معرفی منطقه گردشگری ۳۶۸ تمایل کم مردم منطقه به سرمایه گذاری در زمینه‌های گردشگری در روستا ۳۲ کمبود مشار کت بخش خصوصی و سرمایه گذاران خارج از منطقه در زمینه گردشگری روستا ۰ ۰/۳۰۷ روستاهای هدف گردشگری,» در مقایسه با سایر روستاها از شرایط انسانی- اجتماعی و زیست‌محیطی ویژه برخوردارند و در آنها اجرای طرح‌های توسعه گردشگری نیز از حساسیت و پیچیدگی خاصی برخوردار است. باید اهداف توسعه گردشگری در روستاهای دارای جاذبه‌های گردشگری به گونه‌ای عملیاتی شود که ضمن هدایت توسعه روستا در جوامع محلی نیز برای برآوردن مناسب خواسته‌ها و نیازهای گردشگران» پاسخ مناسب و اصولی را پیش‌بینی شود. تحقیق حاضر با هدف شناسایی محرکک‌ها (پیشران‌ها) و بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی صورت گرفت. نتایج به‌دست آمده در بخش محرکک‌های توسعه گردشگری روستایی بدین شرح است: عامل اول» در قالب چهار گویه ۲۱/۶۷۷ درصد از واریانس کل را تبیین کرده و با مقدار ویژه بالا تر از سایر عوامل (۷/۸۷۳)» از اهمیت بالاتری هم برخوردار است. گویه‌های این عامل دربردارنده مطالب مربوط به محرکک‌های محیطی است؛ چشم‌اندازهای زیبای طبیعی و تاریخی از مهم‌ترین محرک‌های جذب گردشگر به‌شمار می‌رود و مناطق فاقد محرک‌ها و جاذبه‌های محیطی هرگز در جذب گردشگر موفق نخواهند بود. این نتیجه با نتایج پاره‌ای از پژوهش‌های پیشین ( تومسصقطه/3 :2011 معط 1 فصه 0۶ع 3606 :2011 معفامش۸ فصه کمصعصا۵۰0 ۸ قطانم 116102-5 :2016 مطکه‌رووی۸ :2015 له اه نومعلط16 نصومگ :2013 له 6۳ حعصدع ۳ عامل دوم در قالب پنج گویه با مقدار ویژه ۶/۵۵۱ توانسته است که ۱۹/۰۲۹ درصد از واریانس کل را تبیین کند. این عامل» پس از محرکک‌های محیطی» بیشترین سهم را در تبیین واریانس کل دارد و به‌دلیل بار معنایی گویه‌های آن» به‌عنوان محرک‌های اجتماعی- فرهنگی نامگذاری شده است. وجود امنیت در فضای گردشگری» برخورد صحیح جامعه میزبان با گردشگران و برخورداری از فرهنگک غنی و آداب و رسوم کهن» محرک‌های مهمی برای ایجاد رضایت قلبی گردشگران از انتخاب منطقه مورد نظر برای تفریح و اقامت و سرمایه گذاری و... محسوب می‌شوند و در توسعه گردشگری آن منطقه تأثیر به‌سزا دارند. نتیجه به‌دست آمده با نتایج برخی از مطالعات گذشته ( :2013 له 6۳ طلعصهع ۷ تممصسصقط3/0 :2008 له اه طفتاظ 1-7736102۰زه۳3 هه صهطامه۲1020-5 :2015 له اه نلملط1 عمط :2016 مطاک‌ووی۸ سومین عامل» در قالب هشت گویه» با مقدار ویژه 4۴۱/۱۵۷ توانست ۱۲/۷۰۳ درصد از واریانس کل را تبیین کند. گویه‌های این عامل به محرکک‌های اقتصادی- تبلیغاتی مربوط می‌شوند و از این‌رو» با همین عنوان نیز نامگذاری شدند. واضح است که تبلیغات وسیع در کنار سرمایه گذاری کافی و حمایت‌های مالی لازم و به‌موقع می‌تواند موجب رونق و توسعه در هر کسب وکاری شود. افزایش سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف روستایی نیز به ایجاد رونق در مشاغل روستایی و افزایش سطح درآمدها و کاهش مخاطره سرمایه گذاری» کاهش فقر روستایی و رونق اقتصادی در منطقه می‌انجامد. بهبود و رونق اقتصادی در کنار تبلیغات وسیع و اصولی نیز با جذب بیشتر گردشگران و سرمایه گذاران همراه خواهد بود. این نتیجه پژوهش حاضر با نتایج سایر تحقیقات گذشته ( ون ما۵0 ۸ :2008 له اه 8۵ :2002 بععجم۳۵ :2001 بصمعزس۲ :3 له ۵۳ طاعص2ع۷ نفمسصقط0/ :2015 ملع اه نلمعلطع1 تشگ :2011 مقفای۸ عامل چهارم» در قالب هفت گویه» با مقدار ویژه ۰۲/۴۷۶ در مجموع» ۹/۰۳۶ درصد از واریانس کل را تبیین کرده و به‌دلیل مفاهیم گویه‌های آن» با نام محرککک‌های رفاهی- زیربنایی شناخته شده است. طبیعی است که هرچه امکانات رفاهی و زیربنایی در یک منطقه خوش آب‌وهوا با مناظر دیدنی طبیعی و تاریخی بیشتر باشد گردشگران با احساس آسایش و رضایت بیشتر» اقدام به گردش و تفریح و اقامت در آن منطقه خواهند کرد» که خود در توسعه گردشگری آن منطقه نقش مهمی خواهد داشت. این یافته با یافته‌های شماری چند از پژوهش‌های پیشین ( 200 3210810 ,۸22 لمصه تلمصعصسا۵0 ۸۳ :2008 له ۵۳ طعاظ :2001 ص132 +1997 موطعمطظ له ۵۳ طاعصقع۷ تفمسصقط21/0 +2011 مصوقصص0ط 1 فصد +0ع106 :2011 م02 ۲161-ززه17 فص صه‌طانه5- 71000 :2014 ملظ فصه نخصه2ع3 :2016 مطکه‌وه‌ن۸  همچنین» نتایج تحلیل عاملی در بخش بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی بدین عامل اول» در قالب ده گویه با مقدار ویژه ۶/۶۱۶ در مجموع» ۱۸/۳۲۴ درصد از واریانس کل را تبیین کرده و با توجه به مفاهیم گویه‌های آن» با عنوان رفاهی- زیربنایی نامگذاری شده است. کمبود امکانات رفاهی مانند کم‌عرض بودن جاده‌های ارتباطی روستا دور بودن از مراکز شهری» کمبود مراکز خرید در داخل روستا کمبود امکانات بهداشتی» کمبود نیروهای کارشناس و راهنمای گردشگری در روستا کمبود سکونتگاه‌های مناسب برای اقامت گردشگران» نبود پایگاه اینترنتی» نبود پمپ بنزین در محیط روستا و کمبود تعمیرگاه موجب شده است که توسعه گردشگری روستایی در منطقه با مشکل مواجه شود. این یافته با یافته‌های برخی دیگر از تحقیقات گذشته ( :2012 ب0۵طر2/02 تقسط مد و۳2 :04 ,ب020ه م۸ فص خصعزدم0ظ صقنوطه/2 :2013 له اه نوم6لطع1 تشک 5 .له 61 نقنوطعه7 :2017 له اه تصعطعس۸ نامعامطک) هم‌خوانی دار عامل دوم» در قالب چهار گویه» با مقدار ویژه ۵/۷۱۲ و تبیین ۱۵/۷۶۱ درصد از واریانس کل با عنوان بازدارنده‌های محیطی نامگذاری شده است. یک منطقه برای اینکه هدف گردشگری واقع شود» ابتدا باید دارای جاذبه‌ها و محرککک‌های محیطی باشد. بنابراین» همان گونه که محرکک‌های محیطی با جذب گردشگر موجب توسعه و رونق گردشگری روستایی می‌شوند» بازدارنده‌های محیطی نیز در مقابل» موجب عدم توسعه گردشگری در آن منطقه می‌شوند. وجود عواملی چون تغییر کاربری اراضی زراعی و تعرض به اراضی ملی برای ساختمان‌سازی و آلودگی‌های محیطی و صوتی نه‌تنها از جاذبه‌های طبیعی روستا خواهد کاست» بلکه با ایجاد دافعه برای گردشگران خواهان محیط روستایی آرام و پاکیزه به‌منظور بهره‌مندی از جاذبه‌های طبیعی آن نیز» همراه خواهد بود. این یافته با یافته‌های پاره‌ای از پژوهش‌های پیشین ( له ۵۳ تعنوطع12 :2014 لوصو ممصسط۸ فصده خصعزداه0ظ حقنوطه/2 عامل سوم» در قالب پنج گویه» با مقدار ویژه ۳/۵۶۳ در مجموع» ۱۰/۳۲۲ درصد از واریانس کل را تبیین کرده و با توجه به مفاهیم گویه‌های آن» با عنوان بازدارنده‌های اجتماعی- فرهنگی شناخته شده است. عدم وجود برنامه‌های فرهنگی مناسب برای جذب گردشگران» عدم مشارکت نهادهای محلی در جذب گردشگره کم‌آگاهی مردم روستا از صنعت گردشگری روستایی» نگرانی در زمینه ناامنی‌های ناشی از وجود روستای هدف گردشگری در منطقه مرزی و کم‌آگاهی مردم محلی در زمینه نحوه برخورد با گردشگران از جمله بازدارنده‌های اجتماعی- فرهنگی توسعه گردشگری روستایی محسوب می‌شوند. این یافته با یافته‌های شمار از پژوهش‌های گذشته ( ۳۵۱۷20۳ :2005 بسممعقق31 هه نطفتام 2/20 زا3010 ۸/2020 :2013 له اه نوم60لطع1 تشگ :2012 3680000 تصفصط مد وه 1معومصد5 :2015 له اه تعتوطعه1 :2012 له 6۳ زطهجه7 :2014 مفصدفعصطاه فصه عامل چهارم» در قالب شش گویه» با مقدار ویژه ۳/۲۲۱ در مجموع» ۹/۸۱۲ درصد از واریانس کل را تبیین کرده و با عنوان بازدارنده‌های اقتصادی- تبلیغاتی نامگذاری شده است. عدم سرمایه گذاری کافی و ضعف و ناتوانی در زمینه بازاریابی و اطلاع‌رسانی موجب ناشناخته ماندن منطقه مورد نظر در میان نقاط مختلف گردشگری شده» در نتیجه» موقعیت چندانی برای جذب گردشگران و سرمایه‌گذاران مختلف در منطقه به‌وجود نمیآید؛ و از این‌روی صنعت گردشگری در منطقه با محدودیت و موانع بسیاری مواجه می‌شود و کمتر توسعه می‌یابد. این نتیجه با نتایج برخی دیگر از تحقیقات گذشته ( 727۵1 :2005 ,312962000۶ مه نطد0ط 2/120 ,20 20اه وه نز300 3/2020 ,2013 له اه 166006 نصعمکط :2012 له اه با توجه به ابعاد عامل‌های مورد بررسی در پژوهش حاضر در زمینه محرکک‌ها و نیز بازدارنده‌های توسعه گردشگری روستایی و علم به اینکه در هر دو بخش پیادشده» عوامل محیطی» اجتماعی- فرهنگی» اقتصادی- تبلیغاتی» و رفاهی- زیرساختی مد نظر بوده‌اند»  از آنجا که جلب مشارکت مردمی یک عامل مهم در توسعه فضا و جلب گردشگری به‌شمار می‌رود» لازم است زمینه‌سازی و تشویق مردم به مشارکت در توسعه و تجهیز روستاها از نظر زیرساخت‌ها تسهیلات و تجهیزات گردشگری از طریق حمايت‌ها و تسهیلات دولتی صورت گیرد. بدین ترتیب» افزایش سرمایه گذاری بخش‌های خصوصی و دولتی در صنعت گردشگری می‌تواند از طریق افزایش سهم استان از تخصیص اعتبارات و تسهیلات ملی و استانی به‌منظور حمایت از بخش خصوصی در روند ایجاد و تکمیل تأسیسات گردشگری در قالب بنگاه‌های اقتصادی کوچک و زودبازده کارآفرین از محل اعتبارات ویژه معطوف به افزایش مشارکت بخش خصوصی در ایجاد تأسیسات گردشگری و تزریق سرمایه بدین بخش صورت گیرد. همچنین» ایجاد اردوگاه‌ها و اقامتگاه‌های سبکک با همه تجهیزات مربوط در اطراف نقاط جذاب و پرتردد روستای کلم» برای گردشگرانی که می‌خواهند شب را در این روستا به‌سر برند» ضروری است. لازم است بازارهای روزانه و هفتگی صنایع دستی و سایر تولیدات روستایی و کشاورزی و همچنین» غرفه‌های کالاهای فرهنگی در روستای هدف در فصل ورود گردشگران برپا برگزاری دوره‌های آموزشی برای منابع انسانی شاغل در بخش‌های مختلف گردشگری با بهره گیری از خرده‌فرهنگک‌های بومی در توسعه گردشگری این روستا به‌همراه برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای روستاییان و آموزش‌های مرتبط برای تعامل با گردشگران از آنجا که منطقه» با توجه به جاذبه‌های آن» شناخته نشده است» توسعه و تجهیز مسیرهای گردشگری در روستای کلم و همچنین» ایجاد و نصب علایم مرتبط با قوانین و مقررات حاکم بر این گونه مکان‌ها و تدوین دفترچه‌های راهنما برای گردشگران و آموزش آنها و نیز شناسایی مسیر و تاریخچه مکان‌های جذاب لازم به‌نظر می‌رسد. شناسایی جاذبه‌ها و دستاوردهای گردشگری در مناطق مختلف و بهره‌گیری بهینه و هدفمند از آنها در راستای ایجاد اشتغال و افزایش درآمد روستاییان نیز از دیگر اقداماتی است که شایسته است در دستور کار نهادهای دست‌اندر کار گردشگری روستایی استان /9 100 کسام عصناعگاکه مماعق۳ .(2011) 3/۰ مقفامش۸ فص 1۰ مفصعصا۵0 ۸ عط ۵ 10061ع۷عل کسام لس کم کمعتمعط عم 166 .(2016) 3.8۰ مطفعروی۸ 06 ما۲۵ صعلآ مععقالن 20 م1300 ۶ وود عقفه ه تصتفصمل 1221 0 ۵۳۴۴ دعوقطمز ۸006 .(0997) 0 بوتطاعمطظ هد یک ملظ ۳ لفصفعصعل عطا عمس 3/0 .(2008) .31 موعلسم1 فص .5 بمطصمام) مت مطکناظ *-0۱" عطا عفد اصعصفومنه ععزمط مه مکش هز کسام 0عک2 126-0 ع) هدزدده‌دد۸ .(2018) ۳۰ بژفهط ۸ فصه 34 بنطعد هط .13 منصقط۳۵۵ بل منلعمط ع6)) کات تحص 1021 که اصعصم 610 ۷عل عاطممتهاکدد عطی از ع[م کسام 1۳۵1 5اه عص انعم خا رصم کاز فص ماع از صعس ک ص۳2 که -139 :(7)19 کنو ناگ 61 1/2226 خصک 10 ".2025 01006 وا هز 161106۵0 0 م۸ ص10 ععلها نف بقامدعص 3/1‏ همع ععلما امعم 10 00 11208 0 600 06۹ ۲0۵://۵ ۷۰ که عاطملنم ۸ حصمناه11ط۳۵ هناگ اکد ۳30105 .(2016) .17 متهص۸ 3۵6 هه 38.77۰ مصقطزطع1 ..ک مضع‌طصقطی ۲ و000 عقفه ۵ تسام لهسد خز مرنطکس همع ما00 ۵۶ کمعصم 00۵10 عطا 51۸163 100086711671 701370 7٩ 700۵ ۰و0 حعسش۸ امصصیه هنز کععما1ز نامه 0602 .(2013) .0 ملق مهد .5 فاد مانماه م6 ,3 مفاد نع 60 .۰ 0۰ هزناهع 00۷ که امعم 10ععل حصکساما که دنام تصصاعل ج که عصنص انوم 1 نلآ ۲۵۳۵۰ 10060 ۷عل دفعل عطا وصه ص10 .(2001) .0 مص80س۳ .۰ ۶8 ۵۴ عزفولفهم۸" .(2018) ب5 ب2ل10-ززه مهد ۷۰ مصهطانه1102-5 .۰ ۷1186۰ 2/061 تووش5 عققع ممعسا10 لس که میگ عطا هام۸ .(2013) .۸ منصدزهط2ظ هه مطکل مضفاصم‌امگ 36.۰ بنم6لطع1 نصعمط . 28 06۷10066 مطعتسام لهس صز کعلعهادطاه واسهعه که لمخم هه ۳ 0۳0۷106 قتاطکلهظ مهم لمطممصسمطقط) که وفد عحف ه تعوتصطع نطاماه 1 (۳۵۲۹1۵) .59-74 :(1)4 1700۰ 11 ۳۵/128 4و5 0 6:20 51۵/6816 1۳۵۵۰ (015)) 3۰ بصامنکهط م۴ وصه .17 بصنوومصنط نصهاعطانمگل .38 ب60۵لط16 نصع‌حمکگ .۰ 160۷ 6۳۵۵۵ عصنعد کمعاطامعم مصکسم نس ۶و نام ماه عنناهانلمد0 ۵۳۹۵ لهس عصناعومصد وصه تسم آعسد ۶و کاصممنص161 .(2005) .36 منک . عاهاگ صهعتطع/2 بش5۸ موطاممدملخطط که فلفعط1 00طط مگ جز فصفصعل ‎ ۰‏ کس0۵ 1 مه نع مکلس۳ که اصع انم 1060 از ۲۵0 16606۰ 70137 ۵۳۲ ۵/۹ ۸۳ ۰ا00ع6 تساه لمسطا .(2001) 34 عمط . 1 1۵۳ ۵۵1 2 فلع اناد تسام نهد ع1مممتماهنگ .(2009) .8 بعصق] . 0۴ کتعتسمط عمندع‌دک۸ .(2005) .27 بسامموهقد< مهد 36۰ منطفتامط3/20 ۰ :(7)28 +0(6 51 7۳۵۵6 ۳٩ 70۵ 70000 0۳066۰ فافع ما هز امعم ملع 00 5 ع3 1 ۵۴ واگ ۸ .(2014) 3۰ موه مه مه 36۰ منصعزا 0 صقتوطه/1 3 ۷1۵۷/۵0۵۲ عطا نقعنه 10602 حز امعم 10 ۷عل مصعس تسد ۵۶ دععصعانهط هه :(4)10 ۸۳۵۱8۵۰ آه هک ,707110۵ 0۵ جاهع0ع60 ماه اخمط عا 0 کم کحعمتقاط عصزمما 100 .(2016) .3 بفماهدگ فصه .7 بکعنو/1 0 700137 .0106 لاد م10 ۵۶ نامهم عطا +ععاصه قطان 1۵01 8 :60/۵ مضه ه ص صعس10 .(2011) 363 م1508 فصه .ک 0ع 160 :(3)2 و1ع 5002 ع1 مگ ۵7 70۸ 710۵110۵ مواتعلفنامد نحص 0۵ 0 36۰ ,206 7نطط۳ .36 مناطادع 16۷ مدزمصفحط۸ ب.ظ مطعصدع ۷ تومصصقط1/0 1 ۹۵ ۵۵ 12010۹ عاناععاکه که عزدولعم۸ .(2013) .36 مفخطعقطع ۵۵۳۵۳۵۷ نصنطع2 ۷ صصول۸ ۶و عفقه عطا بدعاند لواتاد] کسامزعنا۳۵ هنز (۳۵۲۹1۵) .149-171 :(9)28 بعع هرگ 16 مه 06087 07 70۵ خطمنان امد ۶8 ع۳ 1 عصناهعد 10 .(2016) 36 منطقااماه0< فصه 36 بطعلهدزه< 0 بانط هصنماهد 10۳ ما لد ۶و امعم 10ع۷عل0 عطا عهناگگاکه 0۵1۵7 ,فق 2۳6 ما لععنما حز کعاتصتصصم م10 ۶و امعم 10 00 (۳۵۲۹1۵) .225-248 :(14)49 بوع مک نا همع من 7 ام 70 ) .1-11 :(4)14 بعع0 رگ 70137[ ,70۵۸ آمهع اجه و00 مه 2زد۸ 06 معا امعم الم تامهم هه حمکس10 .(2002) 0.6۰ مععنه۳ 295-۰ :(3)4 ما20 9ع و هام27 ۳۵ 701 معتکهد۳ طاوگ ع1 باه 21-8طع و۸ فصه پاک بق6ل1 .17 بلوهزعصندمصطد/2 ,3.۴ محعکدرس۳0 7 70۵1 5۷/01(۰) دنوامد 1200۴ عنععادد ۵0 کنعقطامصه طاز فعط 2200۳02 0 ]۳۳۵ که فلدولهعهه یش .(2014) .۷ ماقودطظ فص 38.۴ ,167۷۵۵ کلزکقطاصصه لا کصع‌ع مهم امعم 10ععل0 م3 - صعا جز امعم 10 00 10۵100111671۰ ۵:۵ 2108 7010 معصقام امعم 610 ۷عل نمصمتاهم +معرو- 11۷ ۲و عزدرولمس۸ .(2014) .ا٩< بنامه۳ فصد 36۰ بتعطهاسه۳ بش۸ بتقط ۳۶ 6000 م1 ۲و عصعاطامرم مه دعاعهادداه 0۲ روگ .(2017) ی مقنمتسقطک مد 36۰ ,بامعلومعد5 ۰ 4 طز 10061 ۷عل مصعسا0 1 .(2015) 3.۰ ,هل هه مل 3۵۵۰ بل تعصد5 13000۶ :1706 ععسامگ کعاخصم ۵۵0 فصه دععصعااعط +ععتاصی 0عم0ل 00 ۰ بش۸ با6 1/2022 حصکس10 هه بواننهازم30 ما6 ۵۵ حاعته‌عع ۴و 0 ۰۴۴ عوطعالهطا عطا مصد سم لس .(2002) بک پروعام هاگ 220-3۰ :(5)6 100807۵01 70 .ن۳ 0 0 او عحفه عطا نصمناق ان 00 لهمم‌طاهطاگ فصه بظ بنعم2ع بش۸ بتعطه3 بط بنطعقطعط .38 متصعطاعسش الماک ۲و فمعجه لد جز م10 عل کسام که دعتسمط هنوگ .(2017) .17 مخصه۳ (۳۵۴۹1۵) .23-37 :(16)53 بععه رک ع همع 0 07 فاصم ما0 ع 8 .(2015) .17 منفقصصقط0 هط فصه .ک بنقو00 بش۸ ,لقنو اعه1 .۰ لس 1۳۵۵ 61006۲ ۷عل0 متام لهس ۶و کععطعللنعط عطا عممحلنههه هه صهزنه۸7۵۲۳ ۷۷۵۵۲ ۵۶ مععقالن صمنامصنادعل معط ها کاصزوم ۷1 کعام 060 8 .(2016) .17 مسدعع۸ هد 34۰ مصقنوعسط۸ .11.۴ نع ۷ بش۸ بافتلوطاعه1 85 ۵1 جز کسام و امعحصم 10 ۷عل0 عطا عهناگگکد ماع عطا عنم همه هه ,۵ ۵۵ 6۱۵۲۵ 7٩/70۵ 00۵(۰ اامعنل که ففععجه لد :00 عقق) 20 هه عمتصصقام ۵ نامز م۸ .(2009) 31۰ بسه‌طگل۸ هد 3/۰ نع هه 1" عطا طل 6۲م۷۵10عل0 مضه معس10 .(2015) بل بیوعامتهطاک مد 0 ما1 ۸۵62 2106 2 +ک قاط کسام لعسط .(2005) 10.7 بحطام 1 لصه هانگ بآ ,له .10 تقاط عاطاممتهاهناگ هه ت10 مس 2 اه 1۳۷۵۵ع1 بصکتسا 0 - هس اج مه عمط نا مه 5 0۷ 0//: ۱۷۷/۰05 .(201) .3 بل6000۵02 هه .3۸ ,۳۲۵۵ کل بنومصصقط0/< بش بنطد‌ند7 310۵۵۵ :۳۵ عقع) اعلم 5۷۷0۵1 ما فحدی انس عصتصصعام حصعس10 (۳۵۳۹1۵) .1-24 :(1)2 ,2108 هنهک 7٩ آم م7 .(تصه‌عقصه 2

هدف تحقیق حاضر بررسی محرک ها و بازدارنده های توسعه گردشگری روستای کلم در شهرستان بدره بود. جامعه آماری تحقیق کلیه کارشناسان و مسئولان نهادهای گردشگری این شهرستان، گردشگران حاضر و ساکنان روستای کلم بودند (1004 N=). نمونه های آماری شامل گروه مسئولان نهادهای دست اندرکار گردشگری (31 نفر) به صورت سرشماری، گروه گردشگران (35 نفر) به شیوه نمونه گیری در دسترس و گروه ساکنان روستا (240 نفر) به صورت نمونه گیری تصادفی ساده و به کمک رابطه کوکران انتخاب شدند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید صاحب نظران قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد (721/0=α). تحلیل داده ها در دو بخش آمار توصیفی و تحلیل عاملی انجام شد. بر پایه نتایج تحلیل عاملی، به ترتیب، چهار عامل محیطی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی- تبلیغاتی، و رفاهی- زیربنایی به عنوان محرک های توسعه گردشگری روستایی (با تبیین 445/62 درصد از واریانس کل) و همچنین، به ترتیب، چهار عامل رفاهی- زیربنایی، محیطی، اجتماعی- فرهنگی، و اقتصادی- تبلیغاتی به عنوان بازدارنده های توسعه گردشگری روستایی (با تبیین 219/54 درصد از واریانس کل) شناسایی شدند.

499543

یکی از آن‌ها آیه ۶سوره اسرا است. پژوهش حاضر با روش توصیفی *تحلیلی]اب رآن اسّت معدا و تفسیر ۶. أمرنّا معقیما ققسفوا...4 را که با اختلاف نظر مواجهه شده» بررسی کند. با محوریت نظر تفسیری سید مرتضی 447 می‌توان دریافت: ۱. اراده هلاکت محقق نمی‌شود مگر به هلاکت حسن و قبیح؛ مانند این‌که بگوییم امر کردیم او زا به خی اما او عصیان کرد (امرته فعصی)» مأمور به محذوف است» هرچند بعد از کلمه «امرنا» «فسق» واقع شده است؛ ۲. متعلق «امرنا» طاعت است» زیرا اگر «فسق» باشد. باید پاداش داده می‌شدند» نه عقاب . واژه «امرنا) را به سه حالت قرائت کرده‌اند که در هر حالت معنای خاصی دارد؛ ۰۳ «امرنا منرفیها» صفت «قریه» ۲ دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم 0 222 .۰01۳.20  ۸ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن وحدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹ است؛ یعنی هر گاه بخواهیم قریه‌ای را که طبقه مرفه آن را امر کرده‌ایم و آن‌ها نافرمانی کرده‌اند.» هلاک کنیم. بنابراین جواب («اذا» محذوف است و نیازی هم بنه آن تیست ۳ب «اراده» در معنای مجازی به کار رفته است که در زبان عرب مجاز و استعاره وآرایه‌های ادبی زیادی به کار می‌برند؛ ۵. در آیه تقدیم و تأخیر صورت گرفته و اگر شرط و جواب شرط واژگان کلیدی: سید مرتضی ا» محمود زمخشری» سوره اسرا» فسق» طاعت . قرآن کتاب جاویدی است که تعلیمات لازمه تمام بشریت را بیان نموده است و با چراغ هدایتش مایه بصیرت هر حق جویی شده است. تنها راه رهایی از ضلالت و گمراهی و رسیدن به توحید و یکتاپرستی و نجخات از سرگردانی و حیرت» اعتقاد به نزول عینی همین قرآن بر بهترین خلق روزگار پیامبر اکرم ی است که هیچ مانندی ندارد و در طول زمان باعث در طول تاریخ کسانی که خداوند متعال را اطاعت کرده‌اند سعادتمند شده و سرکشان خوار و ذلیل شده‌اند. کیفیت نزول کتاب بر آنان و پیرامون دعوت آنان به توحید و نفی شرک توضیح داده شده است» سپس به همین مناسبت کلام را به وضع این امت معطوف ساخته که بر این امت نیز کتاب نازل کرده؛ پس اگر اطاعت کنند» اجر می‌برند و اگر عصیان بورزند» عقاب می‌شوند و ملاک کار ایشان مانند آنان به همان اعمالی است که می‌کنند و به‌طور کلی با هر انسانی بر طبق عملش معامله می‌کنند. سنت الهی در امت‌های گذشته سوره مبارکه اسرا یکی از سوره‌های این کتاب عظیم است که پیرامون مسئله توحید و تنزیه خدای تعالی از هر شریکی می‌باشد و با این‌که در این مورد بحث می‌کند. مسئله تسبیح خدا را بر مسئله حمد وثنای او غلبه کرده و بیشتر به قسم دوم پرداخته است در آیه ۶ همین سوره شبهاتی درباره حکمت و عدالت خداوند مطرح شده است که با منزه بودن  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری در معنای «... زا مرها وا ...» آیه ۱۶ سوره اسرا ‏ ٩ خداوند از زشتی‌ها منافات دارد. مفسران با اهتمام خاصی که در جمع‌آوری نکات دقیق تفسیری و تدبر در آیات داشته‌اند به شبهات پاسخ داده‌اند. آیه ۱۶ سوره اسرا یکی از آیاتی است که به دلیل وجود ترکیباتی در آن» میدان ظهور بحث‌های تفسیری شله اس اه بنابراین می‌توان به اکشسب تفسیری امالی (غررالفوائشد و دررالقلائد)» سید مرتضی ی «تفسیر المیزان» علامه طباطبائی و«کشاف» زمخشری در این پژوهش اشاره کرد؛ بنابراین پژوهش حاضر برآن است که بداند شبهات مطروحه در آیه ۱۶ سوره مبارکه اسرا چیست و مفسران چگونه بدان پاسخ داده‌اند. خداوند متعال دستوراتش را به «ثروتمندان خوش‌گذران» ابلاغ می‌کند؛ چراکه معمولا در جوامع ناسالم» این افراد سردمدار اجتماع و ريشه اصلی فسادگری هستند و ازاین‌رو آنان در صف اول مقابله با پیامبران قرار دارند و بقیه مردم پیرو آنان‌اند» ولی هنگامی که عذاب در رسد» همه را فرا می‌گیرد. گروهی به خاطر نافرمانی و فساد عذاب می‌شوند و گروهی به علت سکوت و نهیازمنکر نکردن (رضایی اصفهانی» ۱۳۸۷:ج ۰۱۲ ص۵۲). در سوره اسرا آیه ۱۶ آن هلت ری مرا نویه مسموا فیها قح علبها الق مها تذمی»؛ هنگامی که بخواهیم شهر و دیاری را نابود کنیم» مرفهین و خوش‌گذران‌هایش را [به وسیله وحی به طاعت» بندگی و دوری از گناه] فرمان می‌دهیم» چون [سرپیچی کنند و] در آن شهر به فسق و فجور روی آورند» عذاب بر آنان لازم و حتم می‌شود. پس آنان را به شدت صافی جز به جز نکات آیه را مطرح کرده است و بخش‌های مهم آن که بحث‌برانگیز (وای عاطفه ((ذا) ظرف برای زمان مستقبل متضمّن معنی شرط در محلّ نصب متعلّقی  ۱ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹ به (مرنا)» (أن) حرف مصدری (نهلک) مضارع منصوب» و فاعل نحن برای تعظیم» (قريه) مفعول به منصوب (مترفیها) مفعول به منصوب و علامت نصب یا (الفا) عاطفه (ها) ضمیر در محل جر متعلّق به (فسقوا)» (الفا) عاطفه (علیها» مثل فیها متعلّی به (حق)» (ها) مفعول مصدر الموژل (أن نهلک...) في محلّ نصب مفعول به عامله آردنا جمله: «آردنا...» در محلّ جر مضاف الیه. جمله: «نهلک...» محلی از اعراب ندارد صله موصول حرفی (أن)» جمله: «مرنا...» محلی از اعراب ندارد جواب شرط غیر جازم» جمله: «فسقوا...» محلی از اعراب ندارد معطوف بر جمله جواب شرط جمله: (حق علیپا القول» محلی از اعراب ندارد معطوف بر جمله فسقوا جمله: «دمّرناها...» محلی از اعراب ندارد معطوف علی جمله حق علیها القول» (مترفیها» جمع مترف» اسم مفعول از آترف رباعی» وزن آن مفعل به ضح میم و فتح عین» (تدمیرا) مصدر قیاسی برای فعل دعر ریاعی» بروزن تفعیل (صافی» ۱۴۱۸: نج ۰۱۵ ص۲۴). پس از بررسی صرفی آیه مذکور تحلیل نحوی آن نیز به شرح ذیل است: ۲-۲ -۱. فعل «ارّدنا» در آیه ۱۶ سوره اسرا: در لغت از (رود) گرفته شده و به معنی طلب کردن است (قرشی» ۰۱۳۷۱ ج۰۳ ص۴۴ راد رد ] الشی: آن چیز را دوست داشت و به آن میل و رغبت نمود (مهیار بی‌تا: ص۳۸). تردد با مهربانی برای طلب چیزی (راغب ۲-۲ -۲. فعل «هلک» د رآیه ۱۶ سوره اسرا: دلالت دارد بر کسر و سقوط (مصطفوی, ۱۳۶۰: ج۱ ص۲۷۰)» هلاک دراصل به معنای ضایع شدن و تباه گشتن است (قرشی» ۱۳۷۱:ج۰۷ ص۱۵۹)» به مصرف رسانیدن چیزهای خوب و نیکو از سوی دارندگان آن‌ها (مهیار بی‌تا:ص۰)۶۹ ۲-۲ -۳. فعل «امر در آیه ۱۶ سوره اسرا: امر ضد نهی است (مصطفوی» ۱۳۶۰: ج۱» ص۴۳ امر دو معنی دارد یکی کار و چیز, جمع آن امور است و ذدیگری ذستور و فزمان  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری در معنای «... أمرنا مرفیها مموا ...» آیه ۱۶ سوره اسرا ‏ ۱۱ ۲ -۴. کلمه «منرفیها» در آیه ۱۶ سوره اسرا: کلمه «ترفه» به معنای توسعه دادن در نعمت است (راغفب اصفهانی» ۱۳۷۰: ص۱۶۶)» به معنی تنم به نعمت‌های دنیوی و ۲-۲ -۵. فعل «فسق» درآیه ۱۶ سوره اسرا: بررسی دقیق آیاتی که کلمه «فسق» در آن‌ها به کار رفته است» اثبات می‌کند که قرآن کریم نیز این کلمه را در معنای لغوی آن» یعنی خروج از مسیر حق به کار برده است. قرآن» نافرماني خداوند را از مصادیق خروج از مسیر حق می‌شمارد و ازاین‌رو فسق را نکوهیده می‌داند و فاسق را توبیخ می‌کند و او را سزاوار کیفر می‌بیند. در کتاب مفردات لقن در مورد ريشه کلمه «فسق» آمده است: (فمق فلان: خی عن خجرالشرع وذلک من قوهم فسی الط |ذا خرج عن قشره» (راغب اصفهانی» ۱۳۷۰: ص۳۸۰)» فسق عبارت است از هر نوع نافرمانی خدا و معصیتی که از معاصی بزرگ باشد وفاعل آن یا کسی که داخل آن معصیت شده» به جهت لت و شهوت و غلبه تمایلات به این عمل مبادرت کرده است. این فعل» فسق و فاعل آن فاسق است که به جهت فسق ازایمان خارج است (این‌شعبه»۱۳۸۲: ص۰)۲۲. ۵-۲-۲ «دمر: به معنی هلاک شدن است (قرشی» ۱۳۷۱: ج۲» ص۳۵۷)» تدمیر یعنی ۳-۲. نگاهی به اختلاف قرائات در آیه ۱۶ سوره اسرا گفته شده که آیه را به قرائت معروف که جمله «أمرنا؛ را با همزه و بعد از آن میم بدون تشدید قرائت نموده‌اند قرائت کنیم و آن را از ماده «أمر» که به معنای طلبیدن است بدانیم» ولی چه بسا که آن را به معنای «اکثار» دانسته‌اند و گفته‌اند معنایش این است که مال و اولاد مترفین را زیاد کردیم» و ایشان در آن شهر فساد راه انداختند و بعضی دیگر آن را به صورت «مّرنا» قرائت کرده و به علی لثه و به عاصم وابن‌کثیر و نافع و غیر ایشان نسبتش داده‌اند که از ماده «ایمار» و به معنای زیاد کردن مال و نسل است» بعضی دیگر آن را به صورت «أمّرنا؛ باتشدید میم از مصدر (تامیر) به معنای تولیت و عهده‌داری امارت قرائت کرده و به امام علی و امام حسن و امام باقراه و به ابن‌عباس و زید بن علی و غیر ایشان نسبتش داده‌اند (طباطبائی» ۱۳۷۴: جچ۱۳» ص۸۳).  ۲ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن وحدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹ آیه مذکور تهدید است برای مشرکانی که اهل مکه بودند و مسلمانان را تعلیم می‌دادند که مانند خودشان راه گمراهی را برگزینند؛ ازاین‌رو خداوند متعال رسول اکرم ی را فرستاد تا فرمان به شرع کند و مردم را به راه راست هدایت نماید. ولی به سبب سرپیچی این مشرکان از فرمان پیامبرهکه که در راستای فرمان الهی بود» خداوند متعال آن‌ها را هلاک و نابود کرد در ادامه به معرفی اجمالی دو صاحب نظر در خصوص آیه ۱۶ سوره اسرا پرداخته شده است: ۱-۳. علی بن حسین بن موسی (۳۵۵ -۴۳۶ق) معروف به سید مرتضی» شریف مرتضی و علم الهدی» فقیه و متکلم امامی و از شخصیت های پرنفوذ اجتماعی شیعی بود. سید مرتضی مانند پدر و برادرش سید رضی» مدتی نقیب طالبیان بود و در بغداد زندگی می‌کرد و خلفای عباسی و حاکمان آل‌بویه به او احترام می‌گذاشتند. همچنین مدتی امیر الحاج و نیز برخی آثار سید مرتضی »+ عبارتند ازالذریعه» الانتتضا ره الناصریات » الشافی فيالامامه . انقاذ الیش رالمحکم والمتشابه. تنزیه الانبیا. الاصول الاعتقادیه» الولايه ع نالجاثر و ياالولايه م نقب لالظالمینالمقنع ‏ فيالغیبه المسائ لالرسيه الاو ی؛المسائ لالرسيه الغانيه, مسأله في الاعتراض علی من یثبت قدمالاجسام ابطال العم لیخ رالحاد. مقدمه في‌الاصول»مسأله نفي‌من بتوی غس لآلامام» دیوان المرّضی» شر حقصیده السید الحمیری . ۲-۳. محمود بن عمر زمخشری خوارزمی با کنیه ابوالقاسم» لقب‌گرفته و شهرت‌يافته به جاراله ومخشری» مفسر و زبان‌شناس برجسته» ادیب و خطیب عربی فرارودی ایرانی بود که بر علوم گوناگون روزگار دانا بود و مولفی پراثر شمرده می‌شود (بعلبکی» ۱۹۹۲: ص۲۲۲). او پیرو جنبش سیاسی -اجتماعی معتزله بود. محمود زمخشری در روزگار سلطان ابوالفتح ملکشاه سلجوقی که پشتیبان دانشوران بود زندگی می‌کرد. زمخشری در سال ۴۶۷ هجری قمری در منطقه زمخشر خوارزم (امروزه از توابع استان داش حوض ترکمنستان) به دنیا آمد (ظهیر, ۰)۱۳۹۵.  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری در معنای «... أمرنا مها ما ...» آیه۱۶ سوره اسرا ۱۳ برخی آثار آیت الّه زمخشری عبارتند از:اساسالبلاغه »اطواق الذهب (گردن‌بندهای زرین) د راخلاقیات المفرد ولمرکب ف يالعربیه ‏ امکنه والجبال والمیاه در جغافیا انموذجفي السحی دیران العمفی ل» دیون الشعر رو سالمسای لف يالفقه. سوت رالامشال » شافع یالعی من کلام الشافعی شر حابیا ت کتاب سیبویه. شقای قالنعمان في حقای قالنعمان » صمی مالعربیه. ضالته الناشد في عل مالفایض, قسطاس ف يالعرو ض کناب المنهاج ف يالاصول» متشابه اسام یالروات . محاجات بمسای لالنحوی» مستقصی ف يامثال العررب» مقدمه الادب»نصایح ایشان در زمان اشاعره و معتزله جوابگوی شبهات بوده است. در آیه ۱۶ سوره مبارکه اسرا گروه اشاعره شبهاتی را وارد کرده‌اند که سید مرتضی به هرکدام از سوالات به شرح ذیل جواب داده است: شبهه اول: چرا خداوند اراده هلاکت عده‌ای را می‌کند؟ آیا این با منزه بودن خداوند از شبهه دوم: با توجه به این‌که در آیه می‌فرماید: «مریا معرفیها فقسفوا فیها» مترفین آن سرزمین را امر می‌کنيم و آنان در آنجا فسق می‌کنند. آیا امر خداوند به فسق با منزه بودن خداوند از زشتی‌ها و اختیار و آزادی انسان‌ها از سوی دیگر منافات ندارد؟ اصلا چرا خداوند شبهه سوم: اساسی‌ترین اشکال این است که چگونه خداوند قبل از ارتکاب گناه از سوی بندگان, مجازات و هلاکت عده‌ای را اراده می‌کند؟ آیا این با قبح عقاب بلابیان منافات ندارد و آیا این قصاص قبل از جنایت نیست؟ سید مرّضی چنین پاسخ می‌گوید: هلاکت دو نوع است» گاهی نیکو (حسن) وگاهی زشت (قبیج)؛ پس اگر کسی استحقاق هلاکت را داشته باشد يا این‌که برای امتحان دچار هلاکت شود اشکالی ندارد و خوب است و اگر از روی ظلم وستم باشد هلاکت زشت است. درواقع ظهور آیه  ۱۴ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن وحدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹ هیچ اقتضای هلاکت به وجه قبیح رانمی‌کند. هلاکت استفاده‌شده شامل حسن و قبیح اگرما بدانیم» با دلیل عقلی که خدا از زشتی‌ها پاک و منزه است. می‌دانیم که اراده هلاکت محقق نمی‌شود مگر به هلاکت حسن و قبیح؛ مانند این‌که بگوییم امر کردیم او رابه خیر اما اوعصیان کرد (امرته فعصی)»» مأمور به محذوف است» هرچند بعد از کلمه «امرنا؛ فسق واقع شده است. ممکن است درباره این تفسیر بگویند: موضع شبهه و کلام ما نیست» بلکه همانا موضع شبهه ما آنجایی است که چه معنایی دارد و به چه دلیل اراده هلاکت آمده؟ اگر این هلاکت متعلق به هلاکتی باشد که شخص مستحق آن بوده است» صحیح است؛ اما اگر به غیر آن در آیه آمده باشد» پس معنی ندارد بگوید «اردنا امرنا»؛ لذا بی‌معنی است» چراکه آنچه خدا به ما امر می‌کند موجب درستی و پسندیده بودن او نبست به مجازات از روی استحقاق و مجازات قبلی نمی‌شود و اگر این اراده برای مستحق این آیه ذکر شده باشد پس همان مطلب قبلی است که از آن ابا داریم» چون خداوند اقتضا می‌کرد اراده هلاکت کسی را که اراده استحقاق ندارد. جواب ایرن‌( که خدارند آرادههظ از درا وابسته نمی‌کنده» مگربه هلاکتی که استحقاق آن را ندارد و مربوظ به گناهان گذشته است. ۴ -۲. پاسخ دوم: امر به فسق از سوی خداوند «امرنا معرفیها» صفت «قریه» است؛ یعنی هر گاه بخواهیم قریه‌ای را که طبقه مرفه آن را امر کرده‌ايم و آن‌ها نافرمانی کرده‌اند» هلاک کنیم؛ بنابراین جواب «اذا» محذوف است و نیازی هم به آن نیست» زیرا آشکار است؛ مانند «حم [ذ جاموها وفیحث أیوابمّا فمم جر الماملی»؛ (زمن آیه ۷۳ -۷۴) تا وقتی که آمدند و درهای آن گشوده شد... و اجر صاحبان عمل کلمه «اراده»» در معنای حقیقی خود به کار نرفته» پلکه منظور معنای مجازی یعنی نزدیک -اذا اراد الریض آن وت خلط ف ما کله و یسرع ای ما تتوق نفسه؛ یعنی هر گاه مرگ  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری در معنای «... أمرنا مرها مسمّوا ...» آیه ۱۶ سوره اسرا ۱۵ بیمار نزدیک شود غذاهای مضر می‌خورد و زندگی‌اش دشوار می‌شود. -اذا اراد لتاجر ان یفتقر اتاه الخسران؛ یعنی هرگاه دوران فقر تاجر نزدیک شود زیان می‌بیند. مشخص است که بیمار اراده مرگ و تاجر اراده فقر نمی‌کند» لکن ازآنجاکه معلوم است بیمار در شرف مرگ و تاجر در شرف فقر است» چنین استعمالی صحیح است. در کلام عرب مجاز استعاره» اشاره و کنایه فراوان است و به خاطر همین مزایاست که زبان آن‌ها در عالی‌ترین درجه فصاحت و بلاغت قرار دارد. در این آیه تقدیم و تخیر است؛ یعنی هنگامی که افراد متنعم قریه‌ای را امر به طاعت کنیم و آن‌ها نافرمانی کنند: اراده هلاکشان می‌کنيم. ممکن است شاهد این وجه. این آیه باشد: هرگاه تو در میان ایشان باشی و نماز به پاذاری» باید گروهی از ایشان با تو به نماز بایستند. بدیهی است که جمله «فلتقم...» قبل از جمله «فاقّت...» می‌باشد. زیرا اقامه « فم | الصا اغسلوا وجومسم»؛ (مانده» آیه ۶) هر گاه به نماز بایستید» صورتتان را بشویید» بدیهی است که شستن صورت (و گرفتن وضو) پیش از ایستادن به نماز است» پس اگر شرط و جواب شرط را جابه جا کنیم» در حکم آیه تغییری ایجاد نمی‌شود (موسوی علوی. بنابراین آنچه ذکر شد نظرات سید مرتضی در پاسخ به شبهات اشاعره است. همان‌طور که مشخص است ایشان چهار وجه برای پاسخگویی به سوالات اشاعره ذکر کرده‌اند و به نظر می‌رسد پاسخ اول ایشان طبق فهم اشاعره جواب محکمی باشد» چراکه آنان اراده هلاکت از سوی خداوند را حتی در وجه قبیح آن از مسائل جبر می‌دانستند و فهم درستی از اراده (حسن) نداشتند. با روشن شدن این مطلب به‌درستی می‌توان دریافت که از سوی خداوند متعال جز اراده (حسن) ممکن نیست» چون با صفات ثبوتی پروردگار همخوانی دارد. ۶ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن وحدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری در معنای «... أمرنا مرها ما ...» آیه۱۶ سوره اسرا ۱۷ یکی از آثار ایشان تفسی رالکشاف است. در این تفسیر به بررسی آیه ۱۶ سوره اسرا پرداخته خواهد شد. زمخشری در توجیه این امر گفته است: امر در اینجا حتما امری است مجازی» زیرا وقتی امر حقیقی می‌بود که به ایشان فرموده باشد: «افسقوا - فسق بورزید» و چون چنین امری معقول و ممکن نیست؛ لاجرم امر مجازی خواهد بود. و اما وجه مجازیت آن این است که ازآنجایی‌که خداوند نعمت را بر آنان بسیار کرده و وسیله پیروی شهوات را بر ایشان فراهم نموده» پس گویی که ایشان مأموریت داشته‌اند که نعمت‌های خدا را در این کار صرف کنند. ولی حقیقتش این است که خداوند نعمت را برای این ارزانی‌شان داشت که شکرگزاری نموده و در راه خیر صرف کنند و متمکن از احسان ونیکی باشند» همچنان‌که ایشان را صحیح و سالم و نیرومند آفرید و متمکن در خیر و شرشان کرد و از ایشان خواست تا خیر را برشرو اطاعت را بر معصیت مقدم بدارند» ولی ایشان فسق و فجور را مقدم داشتند» و چون دست و دامن بدان بیالودند» «قول» که همان کلمه «عذاب» باشد برایشان استقرار یافت و نابودشان کرد. و اگر بگویی که چرا آیه را چنین معنا نکنیم که «ما ایشان را به اطاعت امر کردیم و ایشان فسق ورزیدند؟» در جواب می‌گوییم: بدین جهت نمی‌توانیم که چنین معنا کردن مستلزم حذف چیزی است که در آیه دلیل و قرینه‌ای بر آن نیست و چنین حذفی جایز نمی‌باشد؛ چه رسد به حذف چیزی که دلیل بر خلاف آن هست. اگر «مأمور به» حذف شده همان فسق باشد. کلمه «فسقوا» بر آن دلالت دارد و این‌گونه تعبیر بسیار است؛ مثلا گفته می‌شود: امرش کردم؛ پس ایستاد یا دستورش دادم؛ خواند. در نتیجه «مأمور به» حذف‌شده در اولی ایستادن و در دومی همان قرائت است» و اگر چیز دیگری در تقدیر بگیریم» در حقیقت از شنونده خود علم غیب توقع کرده‌ايم. البته این معنا را در مثل «او را دستور دادم نافرمانی‌ام کرد» و یا «او را امر کردم» امرم را امتغال نکرد» نمی‌گوییم» زیرا هیچ عاقلی مأمور خود را امر به نافرمانی نمی‌کند و چون محال است چنین معنایی مورد نظر گوینده باشد» از این جهت کلام گوینده هم دلالت بر آن  ۱۸ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن وحدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ندارد» بلکه صاحب چنین کلامی منظورش این است که من اصلا مأمور ندارم و خطم را نمی‌خوانند من فلانی را امر کردم ولی او اطاعتم نکرد؛ مشل این‌که بعحضی سفیهان و دیوانگان بدون این‌که مأموری داشته باشند» امر و نهی می‌کنند. در نتیجه خداوند امر به فحشا نمی‌کند و همواره به «خیر و عدالت» امر می‌کند. چرا همین معنا قرینه بر این نباشد که مقصود از جمله «امرنا...»» این باشد. اگر پرسیده شود چرا مترفین آن قریه‌ها امر به خیر شده‌اند» وی آنان عصیان کرده‌اند» در پاسخ گفته می‌شود: این حرف صحیح نیست» زیرا تقدیر گرفتن کلمه «بخیر؛ تقدیر گرفتن چیزی است که ظاهر عبارت «فسقوا» مخالف آن است (زمخشری» ۱۴۰۷: ج۲» ص۶۵۴ -۶۵۵). در نتیجه» در اینجا امر به «فسق» شده است. بهترین راه این است که آن را به امر مجاز برگردانیم» بنابراین جز همان راه که گفتیم که باید کلام مورد بحث را حمل بر مجاز کرد چاره سید مرتضی هلاکت را دو نوع (حسن و قبیح) می‌داند و دیگر این‌که هلاکت قبیح با عدالت و منزه‌بودن خداوند از پلیدی‌ها ناسا گا( ایست» همچنین بیان می‌کند که «امر» درآیه «خیرو طاعت» است» چون امر خداوند متعال به درستی و پسندیده بودن او نبست به مجازات است و از روی استحقاق و مجازات قبلی نمی‌شود. پس اراده خودش را وابسته نمی‌کند. مگر به هلاکتی که استحقاق آن را ندارد و مربوط به گناهان گذشته است. زمخشری نیز دراین‌باره می‌گوید: تقدیر گرفتن کلمه «بخیر)» تقدیر گرفتن چیزی است که ظاهر عبارت «فسقوا» مخالف آن است؛ در نتیجه» در اینجا امر به «فسق» شده است. بهترین راه این است که آن را به امر مجاز برگردانیم؛ بنابراین جز همان راه که گفتیم که باید کلام مورد بحث را حمل بر مجاز کرد. چاره دیگری نداریم. علامه طباطبائی 4*۶ نیز براین باور است که اگر متعلق «امرنا» «طاعت» باشد. از دو جهت بعید است: یکی این‌که خلاف ظاهر است» چون ظاهر این‌که می‌گوییم: «دستورش  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری درمعنای «... انا مها فسمّوا ...» آیه۱۶ سوره اسرا ‏ ۱۹ دادم و او چنین و چنان کرد» این است که دستور به عین همان عملی که او کرده صادر شده است» و در آیه مورد بحث هم ظاهر این است که امر به خود فسق تعلق گرفته باشد» نه به طاعت . دوم این‌که تا همه اهل یک شهر فسق نورزند» بلای عمومی نازل نمی‌شود» و با این حال وجهی نیست که امر تنها متوجه مترفین شود (طباطبائی» ۱۳۷۴: ج ۰۱۳ ص۸۱ -۰)۸۵ درنتیجه در رد این اختلاف می‌توان گفت: اراده خداوند به هلاکتی تعلق می‌گیرد که از روی حق و عدالت بوده باشد و بر اثر گناهانی که از پیش و قبل از این آیه صادر شده است می‌باشد» ولی آنچه موجب درستی و صحت آیه می‌باشد» این است که امر به طاعت در این آیه تکرار امر قبلی است و به‌منزله اتمام حجت و نداشتن عذر برای بندگان صادر شده است و برای انذار می‌باشد؛ پس از آن عذاب نازل می‌شود و دیگر این‌که اگر خداوند امر به فسق کرده و اینان گوش کرده‌اند و عصیان کرده‌اند؛ پس مستحق پاداش هستند, نه غلاب از نتایج پژوهش انجام شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱. در آیه شبهه ایجاد کرده‌اند که چگونه خداوند اراده به هلاکت قومی کرده است و این جبر است و سید مرتضی پاسخ می‌دهد: اراده هلاکت محقق نمی‌شود. مگر به هلاکت حسن و قبیح؛ مانند این‌که بگوییم امر کردیم او را به خیر اما او عصیان کرد (امرته فعصی)» مأمور به محذوف است» هرچند بعد از کلمه «امرنا» فسق واقع شده است. ۲. فعل «أمرنا) در آیه دچار اختلاف قرائت شده است و به سه صورت «امّرنا مرن وأمّرنا؛ شبهه شده است که متعلق «أمّرنا؛ فسق است يا طاعت؟ سید مرتضی براین باور است که متعلق «امرنا» طاعت است زیرا اگر فسق باشد» باید پاداش داده می‌شدند» نه عقاب. زمخشری نیز در این خصوص می‌گوید: تقدیرگرفتن کلمه «بخیر؛ تقدیر گرفتن چیزی است که ظاهر عبارت «فسقوا» مخالف آن است؛ در نتیجه در اینجا امر به «فسق» شده است. بهترین راه این است که آن را به امر مجاز برگردانیم.  ۰ دوفصلنامه علمی ترویجی نشریه مطالعات تطبیقی قرآن وحدیث / سال هشتم / شماره ۱۵ / پاییز و زمستان ۱۳۹۹ ۳ سید مرتضی ه. می‌فرماید: در آیه در نقش («امرنا منرفیها» نزاع شده است و پاسخ این است که: «امنا منرفیها» صفت «قریه» است؛ یعنی هر گاه بخواهیم قریه‌ای را که طبقه مرفه آن را مر کرده‌ايم و آن‌ها نافرمانی کرده‌اند» هلاک می‌کنیم؛ بنابراین جواب «اذا» محذوف است و ۴ شبهه مطرح شده است که اگر «اراده» در معنای حقیقی به کار برود نفی اختیار انسان است و در پاسخ سید مرتضی بکد این است که «اراده» در معنای مجازی به کار رفته است که در زبان عرب مجاز و استعاره وآرایه‌های ادبی زیادی به کار می‌برند. ۵. سید مرتضی 44 بر این باور است که در آیه تقدیم و تأخیر صورت گرفته و اگر شرط و جواب شرط جابه جا شود تغییری در حکم ایجاد نمی‌شود. ی در خصوص آیه مذکور سید مرتضی ی به چهار شبهه پاسخ داده است و زمخشری فقط به بررسی شبهه دوم پرداخته است. احاطه و تضلع سید به در ادبیات عرب از یک سو و از سوی دیگر قدرت استدلال عقلی و کلامی ایشان موجب شده است هر کدام از شبهات  مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری درمعنای ( مرا مرفبها فسموا .» آیه ۱۶ سوره اسرا ۲۱ ۱ رن کریم» ترجمه محمدمهدی فولادوند تهران: دارالقرآن الکریم» ۱۴۱۵ق. ۲. ابن شعبه» حسن بن علی (۱۳۸۲ش)» تحف العقول ع نآل رسول» مترجم صادق حسن‌زاده» قم: ۴ ,بعلبکی» منیر «الزمخشری» (۱۹۹۲ق)» فرهنگ زندگی‌نامه المورد. بیروت: دارالعلم للملایین. ۶.راغب اصفهانی» حسین بن محمد (۱۳۷۰ق)» المفردات نفي غریب لقن » بیروت: دارالشامیه . ۷ رضایی اصفهانی» محمدعلی (۱۳۸۷ش)» تفسی رن مهره قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن. ۸. زمخشری» محمود (۱۴۰۷ق)» الکشاف عن حقائّق غوامضالنتزیل» بیروت: دار الکتاب العربی. ۹ صافی» محمد بن عبدالرحیم (۱۴۱۸ق) الجدول ف ياعراب لقن . دمشق: دارالرشید» موسسه طباطبائی» سید محمد حسین (۱۳۷۲ش))لفسیرالمیژان؛ ترجمه سید محمد یاقر موسوی همدانی» قم: دفترانتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم» پنجم. ۱.ظهیر محمدنادر «حیات علمی پژوهشی و اجتماعی محمود زمخشری»» وب‌گاه خاوران» بازدید: ۲ قرشی» سید علی اکبر(۱۳۷۱ش)»» قاموس قّن » تهران: دارالکتب الاسلامیه . ۳ مصطفوی» حسن (۱۳۶۰ش)» التحقیق ف يکلمات المرّن» تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ۵ موسوی علوی» مرتضی علی بن حسین (۱۳۷۳ش)»» غررالفوائد و درالقلاند. قاهره: دارالاحیا ۶ مهیار رضا (بی‌تا)» فرهن گآبجدی عربی -فارسی» [بی‌جا بی‌نا].

دریافت معنای آیات قرآن منوط به داشتن علوم و مقدمات متعددی است که گاه بدون آن ها، در بدو امر برخی شبهات یا تناقض ها ایجاد می شود. یکی از آن ها آیه 16 سوره اسراء است. پژوهش حاضر با روش توصیفی _ تحلیلی بر آن است معنا و تفسیر { ... أَمَرْنَا مُتْرَفِیهَا فَفَسَقُوا ... } را که با اختلاف نظر مواجهه شده، بررسی کند. با محوریت نظر تفسیری سید مرتضی(ره) می توان دریافت: 1. اراده هلاکت محقق نمی شود مگر به هلاکت حسن و قبیح؛ مانند این که بگوییم امر کردیم او را به خیر، اما او عصیان کرد (امرته فعصی)، مأمور به محذوف است، هرچند بعد از کلمه «امرنا» «فسق» واقع شده است؛ 2. متعلق «امرنا» طاعت است، زیرا اگر «فسق» باشد، باید پاداش داده می شدند، نه عقاب. واژه «امرنا» را به سه حالت قرائت کرده اند که در هر حالت معنای خاصی دارد؛ 3. «امَرْنا مُتْرَفِیها» صفت «قریه» است؛ یعنی هر گاه بخواهیم قریه ای را که طبقه مرفه آن را امر کرده ایم و آن ها نافرمانی کرده اند، هلاک کنیم، بنابراین جواب «اذا» محذوف است و نیازی هم به آن نیست؛ 4. «اراده» در معنای مجازی به کار رفته است که در زبان عرب مجاز و استعاره و آرایه های ادبی زیادی به کار می برند؛ 5. در آیه تقدیم و تأخیر صورت گرفته و اگر شرط و جواب شرط جابه جا شود، تغییری در حکم ایجاد نمی شود.

368437

طراحی هر نظام رایانه‌ای باید با درک و شناخت نیازها و ویژگی‌های کاربران آن نظام آغاز شود و این شتاخت معمولا با تهیه اطلاغات جمعیت‌شناختی به‌ذست میآید. این اطلاغات شامل سن» جنسیت» قابلیت‌های جسمی» سابقه تحصیلی» پیش‌زمینه قومی يا فرهنگی» عوامل انگیزشی» و ویژگی‌های شخصیتی کاربران است (1995 ۷/000 نقل در زره‌ساز و فتاحی ۱۳۸۵). کاربران در تعامل با نظام‌های رایانه‌ای به دو نوع دانش نیاز دارند: نخست» دانش مربوط به حوزه کاری نظام و دیگری دانش مربوط به مفاهیم رابط کاربر و رایانه (1998 /5006106/۵). دغدغه بیشتر طراحان نظام‌های بازیابی اطلاعات ایجاد نظام‌هایی با وظایف پیچیده است که در عین کاربرپسندبودن» به آسانی برای کاربران» خواه کاربران مجرب و آشنا با ابزارهای بازیابی و خواه جست‌وجوگران مبتدی» قابل درک قابل دستیابی» و قابل استفاده باشد (1996 ۳1۵ 200 «لأل). محیط رابط به کاربر نشان می‌دهد که اطلاعات موجود در پایگاه چه ساختاری دارد و این اطلاعات چگونه به یکدیگر پیوند خورده است: وجود رابظ کاربر در پایگاه‌های اطلاعاتی» عامل مهمی در تسهیل مسیریابی اطلاعاتی کاربران به‌شمار می رود. از این رو اثربخشی رابط» نقش مهمی در موفقیت ارتباط تعاملی بین رایانه و کاربر ایفا می‌کند. رابط مناسب باعث افزایش موفقیت در جست ‌وجوها و انجام بهتر و سریع تر بازیابی اطلاعات می‌شود و در حقیفت مهم‌ترین عامل موثر در برقراری ارتباط دوسويه کاربر و نظام در منابع اطلاعاتی الکترونیکی است (یمین فیروز پا گسترش منابع اطلاعاتی الکترونیکی» کود کان نیز به گروه استفاده کنندگان از این فناوری پیوسته‌اند و از آن برای رفع نیازهای اطلاعاتی خویش بهره می‌ جویند. همچنین» توسع فناوری‌های جدیدی که مناسب کودکان باشد به چالشی جدی تبدیل شده است (حسن‌پور و شریف آبادی نتایج برخی پژوهش‌ها (مانند 2002 ۱161860 200 عااا(ه؛ مهاجر ۱۳۸۵؛ بهزادی و زاهدی نوقابی ۱۳۸۸) نشان می‌دهد که وب‌سایت‌های کودکان با مشکلاتی در محتوا و ویژگی‌های ظاهری روبه‌رو هستند. در چنین شرایطی امکان دارد کودککک. که کاربری کم تجربه محسوب می‌شود» در تعامل با وب‌سایت‌ها دچار مشکل شود. از سویی» توجه به اهمیت رابط کاربر در بحث طراحی نظام‌های رایانه‌ای و طراحی رابط کاربری که متناسب با ویژگی‌های فرهنگی» توانایی‌ها و از آنجا که کودکان در اغلب موارد مانند بز رگسالان از سواد رایانه‌ای و سواد کتابخانه‌ای مناسبی برخوردار نیستند (بهزادی و زاهدی نوقابی ۸) به‌عنوان کاربران مبتدی کتابخانه اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران دشن 9 دیجیتالی ممکن است در تعامل با رابط کاربری با مشکلاتی روبه‌رو شوند. از این رو شناسایی کاستی‌های احتمالی و بهبود وضعیت محیط رابط کاربری کودکان اهمیت می‌یابد. با توجه به نوپایی وب‌سایت‌های طراحی‌شده برای کودکان! و به‌ویژه تعداد اندک کتابخانه‌های دیجیتالی طراحی‌شده برای آنان در ایران» مشخص نیست وضعیت محیط رابط کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان» که به زبان فارسی طراحی شده‌اند» چگونه است؟ پژوهشگران ایرانی با رویکردهای گوناگونی به موضوع محیط رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی کودکان پرداخته‌اند. برای نمونه» برخی (همچون حسن‌زاده و سهراب زاده ۱۳۹۱) به شناسایی و ارزیابی عناصر مطرح در محیط رابط توجه کرده‌اند و برخی دیگر (همچون صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد ۱۳۹۰) بر بررسی نظرات متخصصان و میزان اهمیت ویژگی‌های رابط کاربر تمرکز کرده‌اند. در دو پژوهشی که توسط «پشتو تنی زاده» (۱۳۸۸) و «حسن‌پور و رضایی شریف آبادی» (۱۳۸۹) انجام شده تمرکز بر رابط کاربر کود کان کتابخانه‌های دیجیتالی به زبان انگلیسی بود. در پژوهش‌هایی که توسط متخصصان ایرانی به انجام رسیده» غالبا کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان به زبان انگلیسی مورد توجه قرار گرفته‌اند و تنها یکی از کتابخانه‌های دیجیتالی مورد.ارزیایی دز پژوهش «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹) به زبان فارسی است. «حسن‌زاده و سهراب زاده» نیز تنها «کتابخانه دیجیتالی ملی کودکان» را بررسی کرده‌اند (۱۳۹۱) بذین ترتیت. با شناشایی خلا در توجه اند کک پژوهش‌های انجام‌شده بر نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتال فارسی‌زبان برای کودکان» پژوهش حاضر بر آن است که با تمرکز بر محیط رابط کتابخانه‌های دیجیتال کودکان به زبان فارسی,» نقاط قوت و ضعف آن‌ها را آشکار سازد. در همین راستا دو پرسش پژوهشی را می‌توان مطرح کرد: ۱ از دیدگاه کارشناسان حوزه کودکک و متخصصان موضوعی در حوزه محیط رابط کاریر مهم‌ترین مژلفه‌ها و ویژگی‌های شناسایی‌شده در محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی ۲ "وضعیت محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی فارسی کودکان از نظر رعایت مژلفه‌ها و تعدادی از پژوهش‌های داخلی به شناسایی معیارها و ارزیابی محیط رابط کاربر سامانه‌های اطلاعاتی پرداخته‌اند (مانند زره‌ساز و فتاحی ۱۳۸۵؛ انتظاریان و فتاحی ۱۳۸۹). در این میان» ۱. منظور از وب‌سایت‌های کودکان مواردی است که دارای کتابخانه دیجیتالی خاص کودکان هستند. پژوهش‌های اند کی بر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی تأکید کرده‌اند. از جمله این پژوهش‌ها می‌توان به پژوهش «نوروزی و حریری» (۱۳۸۸) و «نوروزی» (۱۳۸۹» ۱۳۹۰) اشاره کرد که به شناسایی معیارهای ارزیابی محیط رابط کتابخانه‌های دیجیتالی پرداخته‌اند. در این پژوهش‌ها که تهيه سیاهه ارزیابی آن‌ها به روش کتابخانه‌ای انجام پذیرفته» مجموعه‌ای از معیارهای ارزیایی در حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان نیز آثاری به چشم می‌خورد. شناسایی ویژگی‌های ظاهری و ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال کود کان در دو پژوهش اصدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹ و ۱۳۹۰) به انجام رسید. در این دو پژوهش که با یکدیگر مرتبط هستند» از سیاهه وارسی محقی‌ساخته در طیف «لیکرت» به‌عنوان ابزار استفاده شد. روش پژوهش ایشان روش پیمایش توصیفی و تحقیق کتابخانه‌ای است. یافته‌های آنان در سال ۱۳۹۰ نشان داد که متخصصان از بین معیارهای مورد مطالعه» به «پیام‌های هشداردهنده خطا» و «شخصی‌سازی متن» با ۹۴ و ۷۴/۴ درصد به‌ترتیب» بیشترین و کمترین امتیاز زا.اختصاص:دادند. در پایان» بر اساس آن دسته از مژلفه‌هایی که از نظر متخصصان نمره تخد نصابلازم را سب کنزده بودند» الگویی (متشکل از ۵ معیار و ۹۸ مولفه) برای رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی کود کان در ایران ارائه شد. از همین الگو در پژوهش دیگر آنان که در سال ۱۳۸۹ منتلوگرد یدب فاد گردید. یافته‌های آنان در سال ۹ نشان داد که از بین معیارهای مورد مطالعه؛ معیارهای «امکانات مطالعه منابع بازیابی‌شده» با ۳ درصد و «شخصی سازی متن» با صفر درصل به ترتبب» بالاترین و پایین‌ترین امتیاز را به خود اختصاص داده بودند. همچنین» رتبه‌بندی کتابخانه‌ها از نظر رابط کاربری به‌ترتیب» عبارت بودند از: «کتابخانه ملی کود کان و نوجوانان ایران»"» «کتابخانه بین‌المللی دیجیتالی کود کان»» 0۳۵3 00۵0 /واماک 5 10۲00اح ۵0۱064 0۵۵6 0۱۱0۲5 و کمعواط /وماگ. «کوکبی و زراعت کار» نیز با روش تحلیل محتوا و پیمایشی و با استفاده از ابزار سیاهه وارسی محقق‌ساخته به بررسی ویژگی‌های محتوایی رابط کاربر ۴۰ کتابخانه دیجیتال انگلیسی‌زبان کودکان پرداختند. برخی از معیارهای سیاهه وارسی ویژگی‌های محتوایی در این پژوهش» که بدون دسته‌بندی خاصی آمده است» عبارت‌اند از: عنوان» راهنمای موضوعی و نمايه وب» گروه سنی» سوالات متداول» خوشامد گوبی به کاربران» و آموزش الفبا (۱۳۸۹). از سویی» ویژگی‌های ساختاری کتابخانه دیجیتال کودکان در پژوهش «زراعت کار و پرتو» ۳216901/71 0۱0562 60/51 /و ۲ بح دازا ۵۱۵۲۵ ۳۵://۸۸۸۸۵/۰ .2 اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران دشن 9 که به روش ارزیابانه انجام شد» مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش گران از سیاهه وارسی محقق‌ساخته به‌عنوان ابزار استفاده کرده‌اند. یافته‌ها نشان داد که وضعیت شاخص‌های ساختاری در ۰ کتابخانه دیجیتال انگلیسی‌زبان کودکان در حد نسبتا خوبی است (۱۳۹۲). معیارهای ارزیابی در پژوهش «حسن‌زاده و سهراب زاده» به دو دسته معیارهای عمومی و تخصصی تقسیم‌بندی شد. آن‌ها رابط کاربر «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان» را با روش کتابخانه‌ای و روش ارزیابانه و از نظر رعایت این دو معیار ارزیابی کردند. یافته‌ها نشان داد که مطابقت رابط کاربر «کتابخانه ملی کود کان و نوجوانان ایران؛ با معیارهای عمومی به‌طور کلی» ۸ درصد و میزان این مطابقت با معیارهای تخصصی ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال حوزه اما در خارج از کشور در باب شناسایی معیارها و ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی می‌توان به پژوهش («شیه» جو و ماتوسیاک» اشاره کرد که از روش پیمایشی به‌منظور اعتبارسنجی معیارها از دید گاه متخصصان بهره گرفته‌اند. مهم‌ترین معیازهای این پژوهش شامل سازگاری» جست‌وجو» رهبری» طراحی» قابلیت اد گیری و رضایت کاربر بودند ( ملهاونشه۱۸ 2۳0 ,300 ,ع2 4). در مطالعه «ساستری و ردی» که به بیان اصول طراحی رابط کاربر در کتابخانه دیجیتال پرداختند» نیز معیارهای سادگی, پشتیبانی از کازیر» بازخوّرد و طراحی شناسایی شد ( ۵0۵ 5291۷ در انگلستان» «تنگک» نصیر» بوچانان و فیلدز) به شکل اختصاصی, معیارهای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال کودکان را به این شرح شناسایی کردند: جست‌وجو در عنوان و نویسنده» صفحه نمایش (استفاده از رنگک‌های روشن» صدا و گرافیک با کیفیت زیاد)» ناوبری خوب (سهولت دسترسی به اطلاعات و کمکت»» بازیابی و دانلود آسان» زبان ساده و قابل فهم» سامانه بازخوردا» قفسه کتاب سازمان‌يافته در بخش‌های مختلف " (داستان‌های علمی تخیلی» فانتزی و ...)» تسهیلاتی برای نوشتن و ارسال داستان" ارائ فعالیت‌های جالب و س رگرم کننده. بخشی از یافته‌ها نشان داد که کودکان به کتابخانه‌هایی که دارای امکانات سرگرم کننده هستند» بیش از استفاده پذ پری؟ علاقه‌مندی نشان می‌دهند (2000 ۳۵۱05 200 ,86۳22 ,اقلا ,و1۳6۳). «هاگز- هاسل و میلر» در پژوهشی که با هدف بررسی نیازهای کودکان و نوجوانان در صفحات وب‌سایت کتابخانه‌های عمومی انجام دادند» از کتابداران این کتابخانه‌ها خواستند که معیازاقاق اراژیابی زرا فر این کتایخانه‌ها مووذ برزرسی قران‌ذهتد این ممیارها:غبارت‌اند ازه جذاییت بصری» سهولت ناوبری" رواج و صحت اطلاعات"» اعتبار نویسنده وب‌سایت"» اضافه کردن محتوای نامناسب و یا تأییدنشده به سایت" و تغییر طرح سایت؟ این پژوهش که به روش پیمایشی انجام شده از ابزار پرسشنامه استفاده کرد. پرسشنامه‌ها میان ۲۹ تن از اعضای کتابخانه‌های عمومی ایاللات متحده پخش شد. نتایج نشان داد که قبل از توسعه وب‌سایت کتابخانه‌ها باید محدوده سنی مخاطبان مشخص شود و ارزیابی نیازها و انتظارات مخاطبان به‌عنوان یک هدف منسجم مورد توجه «جانا و سوبارنا» در پژوهشی به تجزیه و تحلیل و ارزیابی «کتابخانه بین‌المللی کودکان و نوجوانان» پرداختند. در این پژوهش پیمایشی» ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود که در میان نمونه‌ای ۵۰ نفری از اعضای «کتابخانه بین‌المللی کود کان و نوجوانان» توزیع شد. در بین معیارهای ارائه‌شده در این پژوهش, تعدادی معیار مختص ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال کودکان بودند؛ از جمله: قابل‌فهم‌بودن محتوا برای کود کان» پوشش و گستره مناسب کتابخانه دیجیتال برای کود کان» اعتبار محتوا و نویسند گان در حوزه کود کک» جنذابیت صفحات وب‌سایت متناسب با درک کودکان» و گویایی پیام‌ها برای کود کاننتایج.نشان داد" که"(کتابخانه بین‌المللی کودکان و نوجوانان» دنیا با معیارهای ارائه‌شده در پژوهش به‌طور مطلوبی مطابقت داشته است (2008 3202 نگاهی اجمالی به پژوهش‌هایی که در سال‌های اخیر در زمینه محیط رابط انجام شده» به‌ویژه آن‌هایی که پژوهشگران ایرانی انجام داده‌اند»نشان می‌ذهد. که پژوهشگران تا حدی به مولفه‌ها و عناصر محیط رابط برای کتابخانه‌های دیجیتال کودکان توجه داشته‌اند. اما وجه تمایز این پژوهش از سایر پژوهش‌های مشابه داخلی بآ است که در تمامی پژوهش‌های داخلی به ارزیابی کتابخانه‌های دیجیتال انگلیسی‌زبان کود کان پرداخته شده و کتابخانه‌های دیجیتال کودکان به زبان فارسی کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند؛ به‌جز پژوهش‌های «حسن‌زاده و سهراب‌زاده» (۱۳۹۱) و «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹)» که «کتابخانه ملی کود کان و نوجوانان ایران» را بررسی کرده‌اند. به این ترتیب» نمونه مورد بررسی در این پژوهش,» پیش‌تر مورد بررسی قرار نگرفته است و این می‌تواند تصویرگر وضعیت فعلی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی کود کان به زبان فارسی باشد. همچنین» در این پژوهش تلاش شد ضمن گسترش سیاهه وارسی پژوهش‌های پیشین» اعتبار معیارها از سوی کارشناسان حوزه کودکک و متخصصان حوزه رابط کاربر تأیید گردد. لذا علاوه 07 ۷۷۵۳5116 1۳6 آ۵ بوزااطن0ع0 4۰ ۲ 200۲20۷ 200 00۲۲۵۵۷ .3 0 عاا5 16 09و2۳ 6۰ 6اه 16 1۵ ۲0۳۸۵۲۸ ۵۳۵00۲0۷۵۵ ۵۲ ۱۳2۵0۵۲۵۵۲۵16 200100 .5 اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران بر بر رو زآمدسازی معیارها» تم رکز بر معیارهایی است که از نظر این کارشناسان و متخصصان» بیشترین ضرورت را برای این دسته از رابط کاربرها دارد. این پژوهش از نوع کاربردی است. در پاسخ به پرسش‌های پژوهش» دو روش پژوهش پیمایشی و ارزیابانه مورد استفاده قرار گرفت: از روش پیمایشی به‌منظور اعتبارسنجی معیارها از دیدگاه کارشناسان و متخصصان استفاده شد و ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال کود کان پژوهش حاضر, دو جامعه آماری داشت: نخست» کارشناسان حوزه کودک (مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) و متخصصان موضوعی در حوزه رابط کاربر (شامل اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری که دست کم یک مقاله علمی‌پژوهشی در حوزه رابط کاربر به چاپ رسانده‌اند)"» و دیگری رابط کاربر و ارف مگ‌کنایخانه‌های دیجیتالی کود کان به زبان فارسی. در این پژوهش برای هر دو جامعه آماری:از زوش نمونهگیّری هدفمند استفاده شد. در مورد جامعه آماری نخست» دو گروه کارشناسان حوزه کودک و متخصصان موضوعی حوزه رابط کاربر به شکل هدفمند انتخاب شدند. به‌منظور اعتبارسنجی» سیاهه اولیه به‌دستآمده از متون با مقوله‌های بیست‌ویک گانه و ۱۷۱ معیار ذر اختیاز ۶۱ نفز از کارشناسان و متخصصان قرار گرفت (شامل ۴۳ نفر از متخصصان حوزه رابظ کاربر و ۱۸ نفر از مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان). در نهایت» از میان متخصصان حوزه رابط کاربر ۲۰ نفر (۶۶/۶۶ درصد) و از در مورد جامعه آماری دوم» جهت شناسایی کتابخانه‌های دیجیتال فارسی از کتاب «وب‌سایت‌های خوب برای بچه‌های خوب»" و جست‌وجو در گ وگل استفاده شد. نتایج بازیابی موتور جست‌وجوی گوگل با واژگان و ترکیب‌های مختلف «کود کان»» «وب‌سایت» «کودکک» ۱. در متن مقاله هر جا از عبارت متخصصان استفاده شده» منظور کارشناسان حوزه کودکک و متخصصان حوزه رابط ۲ از آنجا که پاسخ برخی از متخصصان در مرحله اعتبارسنجی از دقت کمی برخوردار بود آن بخش از داده‌ها حذف ۳ نادری و زاهدی» ۱۳۸۸ از این کتاب دو سایت (///110://۷۸//۷/.۵۵۵0۵2۳6/.60؛ و (و۷3880://000242.0۲ انتخاب «سایت»» «سایت‌ها»» «کتابخانه دیجیتالی»» «کتابخانه دیجیتالی کود کان»» «رابط کاربری کودکان» پررسی شد. به‌طور کلی» ۰ تر کیب مختلف مورد جست‌وجو» و ده صفحه نخست آن‌ها (معادل ۰ صفحه) مورد بازبینی قرار گرفت. از بین صفحات بازیابی‌شده با توجه به سه معیار تعیین‌شده (کتابخانه دیجیتالی برای کودکان طراحی شده باشد. کلمه کتابخانه در عنوان و یا در صفحه «درباره ما» آمده باشد» حاوی متن کامل کتاب‌های تصویری باشد و قابلیت جست‌وجو یا مرور کتاب داشته باشد)» ۸ کتابخانه دیجیتال به‌شرح زیر انتخاب شد: «کتابخانه بین‌المللی دیجیتالی کودکان»"» «کتابخانه سرزمین مجازی کودکان تبیان»" (بالای ۶ سال)» «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران»"» «کتابخانه کود کان»"» «کتابخانه جامعه مجازی کود کان و نوجوانان ایران» «کتابخانه جزیره کود کان (سرزمین دانش و س رگرمی)»"» «کتابخانه کتابکک»" و «کودکانه» ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی پژوهشگرساخته و مشتمل بر بیست‌ويکک مقوله و ۱۷۱ معیار ارزیابی رابط کاربر بود. این سیاهه در ۲ مرحله طراحی شد: ابتدا عناصر و ویژگی‌های رابط کاربر کتابخانه دیجیتال از متون استخراج شداو سپس به‌منظور سنجش اعتبار هر یکک از عناصر موجود در محتوای کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان, سیاههه اولید به‌ذست آمده در قالب پرسشنامه‌ای در طیف لیکرت پنج ارزشی (۱ بسیار کم و ۵ بسیار زیاد) به کارشناسان و متخصصان ارائه شد. از این کارشناسان و متخصصان درخواست شد» بزای هر یک از معیارهای سیاهه» میزان اهمیت آن را به‌عنوان معیاری برای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی؛ کود کان علامت گذاری کنند. به‌علاوه» اگر معیاری در جایگاه اشتباهی (مقوله اشتباه) قزار گرفته بود و نیاز به تغییر مکان و یا حذف داشت, امکان یادداشت در قسمت توضیحات برای آن قرار گرفت. در این فرایند» روایی محتوایی مورد تأیید قرار گرفت و از نظرات متخصصان در اصلاح سیاهه وارسی مبنی بر اضافه یا حذف کردن معیارها استفاده گردید. در تکمیل سیاهه از سیاهه وارسی پژوهش‌های پیشین ماشد «کوکبی و زراعت کار» (۱۳۸۹) و «صدیقی» گیلوزی و نوشین فرد» (۱۳۹۰) نیز که بر رابط کاربر 2 00 0625/02 110/۱۰۱۲/۱ .05 //: 1026260 عل ام 7 م که 00 050/11۲/۱ //:۲۵ ۰ 05108 5122و ۱۵_ع0510 0712220 _وم_ 296_26۰00756 0265160/0 6 هدز ۳۵۵://۸۸۶۷ 6۰ ال ات کات کر کر یور ارو زا 20۲9/12 ۳۵://۵۵ 7۰ ٩ از آنجا که ممکن است برخی مفاهیم حوزه محیط رابط کاربر برای کارشناسان حوزه کودک مبهم باشد» پرسشنامه‌ها به‌صورت حضوری توزیع شد و رفع ابهام از برخی گویه‌ها به‌صورت حضوری انجام گرفت. اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران دشن 9 در گام بعدی» به‌منظور ارزیابی رابط کاربری کتابخانه‌های دیجیتالی مورد بررسی» از سیاهه نهایی با ۷٩ معیار در ۱۷ مقوله استفاده شد. بدین ترتیب که برای هر یک از عناصر موجود در محتوای کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان» از دو گزینه بلی و خیر (وجود دارد و وجود ندارد)» استفاده شد که امتیازهای درنظر گرفته‌شده برای آن‌ها (بلی-۱) و (خیر-) بود. در نهایت» بر اساس امتیازهایی که کتابخانه‌های دیجتالی کودکان در هر ویژگی کسب نمودند» رتبه‌بندی این به‌منظور تأمین پایایی» سه نفر از متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی» که از دانش کافی در زمینه رابط کاربر و نظام‌های ذخیره و بازیابی برخوردار بودند» به کدگذاری ۵ درصد (رایف» لیسی و فیکو ۱۳۸۸ ۱۴۲) از معیارهای سياهه وارسی که شامل ۲۳ معیار در ۲ کتابخانه «ملی کود کان و نوجوانان ایران» و «جزیره دانش» بود» پرداختند. ضریب «کوکران» ۶/۱۳۳ و سطح معناذاری ۰/۱۰۵ به‌دست آمد که نشان‌دهنده آنزاست که میان نظرات ارزیابان و پژوهشگر اختلاف معناداری وجود ندارد. به اين ترتیب».پایایی کدگذاری مورد تأیید قرار گرفت. به‌منظور تعیین مولفه‌ها و ویژگی‌های محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال کودکان» به‌علت نبودن استانداردی خاص برای‌زابطکارتز این کنابخاننه‌هگا سیاهه‌ای برای شناسایی این مولفه‌ها تهیه شد. به‌منظور تهيه این سیاهه به متون و منابع متعددی مراجعه شد و سعی شد تا از اغلب مقالات فارسی و انگلیسی موجود استفاده شود. به‌دلیل پویابودن وب‌سایت‌ها و اضافه‌شدن قابلیت‌های جدید به آنان مانند امکانات وب:۲» به سیاهه‌های وارسی پژوهش‌های پیشین مانند «نوروزی و حریری» (۱۳۸۸) و «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۹۰) بسنده نشد و با مشاهده متون مروری و پژوهشی بیشتر» معیارهای بیشتری شناسایی و دسته‌بندی گردید. علاوه بر معیارهای موجود در متون» تیم پژوهش نیز معیارهایی را به سیاهه اولیه افزود. از میان پژوهش‌های مشاهده‌شده» دسته‌بندی بیست‌ویکک گانه «نوروزی و حریری» (۱۳۸۸) مبنا قرار گرفت و معیارهای شناسایی‌شده در همان ۲۱ مقوله اصلی معرفی‌شده توسط آنان دسته‌بندی گردید. مژلفه‌های شنناسایی و دسته‌بندی شده:در ۱مقوله اصلی و ۱۷۱معیار ارزیابی در جدول ۱ آمده است. جدول ۱. مقوله‌ها و فراوانی معیارهای شناسایی‌شده از متون در هر مقوله ۹ تصحیح خطای رابط کاربر ۷ ۳۰ انعطاف پذیری ۴۳ ۱ تعامل ت ۳ تطبیق بین سیستم و جهان واقعی ۵ ۱-۶. پرسش نخست: از دیدگاه کارشناسان/حوزه کودکت/و متخصضان موضوعی در حوزه محیط رابط کاربر, مهم‌ترین مولفه‌ها و ویژگی‌های شناسایی‌شده در محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی معیارهای شناسایی‌شده در پرسش نخست (۲۱ مقوله و ۱۷۱ معیار)» به‌منظور اعتبارسنجی در اختیار ۳۰ نفر از متخصصان حوزه قرار گرفت و امتیازات درنظ رگرفته‌شده برای این معیارها در طیف ۵ تایی «لیکرت» محاسبه شد. با این پیش‌فرض که نمرات ۴و ۵ دز طیف «لیکرت» نشانگر موافقت بیشتر است و از آنجا که شناسایی مهم‌ترین معیارهای ارزیابی مد نظر بوده» لذا با احتساب حد مطلوب, نقطه ۸۰ درصد (امتیاز ۴ در طیف لیکرت) معیارهایی که میانگین آن‌ها کمتر از ۴ بوده از سیاهه اولیه حذف شد و ۸۱ معیار باقی ماند. تعدادی از مقوله‌های اصلی هم حذف شدند و تعداد آن‌ها از ۲۱ مقوله به ۱۷ مقوله کاهش یافت» زیرا گویه‌های این مقوله‌ها نتوانستند حد نصاب میانگین را به‌دست آورند. چهار مقوله اصلی که از سیاهه پایانی حذف شدند» عبارت‌اند از: پیشینه کاربر انعطاف پذیری» مشاهده وضعیت سیستم» و کنترل. به‌علاوه» متخصصان, معیارهایی را به سیاهه اضافه کردند که ۱۶ گویه مورد توافق تیم پژوهشی قرار گرفت و به سیاهه اضافه شد. بدین ترتیب» سياهه نهایی شامل ۷٩ معیار در ۱۷ مقوله» جهت سنجش وضعیت محیط رابط متخصصان به ویژگی‌های رابط کاربر نگاهی یکسان نداشته‌اند و میزان اهمیت بعضی ویژگی‌ها را از بعضی دیگر کمتر يا بیشتر دانسته‌اند. بیشترین میانگین» ۴/۵۵ به‌دست آمد که مربوط به مقوله زبان و معیار «وضوح در ارائه جملات راهنما و قابل د رک‌بودن راهنما» بود. در جدول ۲ معیارهایی که در هر یک از مقوله‌های هفده گانه بیشترین میانگین را کسب کرده‌اند» آمده است. اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان جدول ۲. ضروری‌ترین معیارهای ارزیابی در مقوله‌های هفده گانه از دید گاه متخصصان (۳۰-) یکدست‌بودن آیکون‌های به کاررفته برای فرایند خاصی در طول تمام به کا رگیری زبان ساده و قابل فهم در پیغام‌های خطا با توجه به زبان امکان به‌اشتراکک گذاشتن منابع تولیدشده (داستان» شعر و ...) از سوی ۱۵ تطبیق بین تناسب نام نماد پا منو با کارکرد ۴۳ ۱۶ شخصی‌سازی وجود راهنما برای کاربران سطوح مختلف سنی ۴ ۷ بازخورد امکان افزودن» حذف و ویرایش برچسب‌ها و نظرات توسط کاریر تأیید تیم ۳-۶. پرسش دوم: وضعیت محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان از نظر رعایت پاسخ به این پرسش بر مبنای ۱۷ مقوله باقی‌مانده در سياهه نهایی در چند بخش و با توجه به جدول ۳. فراوانی و درصد رعایت موّلفه‌ها در محیط رابط کازبر کتابخانه‌های دیجیتالی فارسی کودکان دا بیان 2 کودکان. جامه.. " جزیره ‏ کتابک ‏ کودکانه ای 0 ۹ ۱۱( ۵ (۴۵ ۲۳2 00۹ 0۸ 0۷۸ نمایش اطلاعات ۱۰۰(۴/) ۷۵(۳/) ۷۵(۳/) ۷۵(۳/) ۷۵(۳/) ۱۰۰(۴/) ۱۰۰(۴/) ۸۵۰(۲) انسجام 9۶( ۵ (۸۳) ۶( ۳(ه) 99(۴) ۶( ۶( ۶( راهبری 0 ۶( 4۵ ۱۲( ۴۱۵ ۶۶۸ 4۹۱(۱۱ 0۹۱۱۱ 0۴۱(۵) زبان 7۲ ۴( ۵( 0(۴) 4۸(۴) ۵ ( 00 ۵( ۴( تصحیح خطا 0۱( ۶(۱)) ۳۳(۲)) ۶(۱)) 0۳۳(۲) 0۶(۱) ۵(۳) 0۶(۱) تعامل 0۱ ۳ ۲۵(۱)) ام( جع جع لجع 00۴ 00۴ جست وجو ۰ ا۷(۱)) ۷۸(۱۱)) ۷(۱) ۱۴(۲) ۷۱(۱۰) ۴۲(۶) ۱۴(۲)) قابلیت یادگیری ۵۰(۱/) 4۵۰(۱) ۵۰(۱/) ۵۰(۱)) ۵۰(۱/) ۵۰(۱) ۱۰۰(۲) ۵(۱)) امتبارسنجی و ارزیایی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حمینی و دیگران وشات و مقوله‌های ۶ روم بیان ملی کودکان ‏ جامعه ‏ جزیره ‏ کتابک ‏ کودکانه کاهش بار حافظه ۵۰(۲/) ۱( ۲( ۵ ا(0ل) ‏ *(00) 7۳ ۵۰(۲) ۸۲۵(۱) تطبیق بین سیستم ‎ )/۶۰(۳‏ 4۱:۰(۵) ۱::(۵/) 4۱:(۵) 4۱:۵ 0۱::(۵) ۱:(۵/) ۱:(۵) شخصی‌سازی ‏ ۵۷(۴/) ۱۴(۱/) ۵۷(۴/) ۰(۰/) ۲۸۲ ۴۲(۳) ۴۲(۳) ۱۴(۱) جمع امتیازات ۶( ۸۴۴(۴۳) ۷۳(۷۱) ۸۳۲(۳۲) ۴۴(۴۳/) ۸۶۷(۶۵) ۸۷۲(۷۰) 0۴۷(۴۶) در مقوله طراحی: مولفه (سادگی و وضوح طراحی صفحات؛ با کسب میانگین ۰۴/۴۸ از دیدگاه متخصصان ضروری‌ترین معیار شمرده شد (جدول ۱). کتابخانه‌های «ملی» و ۷60۱0 با کسب ۱۱ امتیاز از مجموع ۱۱ نمره و رعایت ۱۰۰ درصدی معیارها بیشترین امتیاز را در مقوله طراحی کسب نمودند و از این حیث در وضعیت بهتری قرار گرفتند (جدول ۳). کسب بالاترین امتیاز برای کتابخانه‌های (۷4001 و «ملی» در مقوله طراحی در یافته‌های حاصل از پژوهش «صدیقی, گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹) نیز به چشم می‌خوزد. در پژوهش («خسن‌زاده و سهراب زاده» (۱۳۹۱) نیز میزان مطابقت رابط کاربر «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران» با مژلفه‌های مقوله طراحی ۵ درصد محاسبه و بسیار مناسب تشخیص داده شد. اما «کتابخانه کودکان» با ۴۵ درصد رعایت معیارها در مقوله طراحی» در جایگاه آخر قرار گرفت (جدول ۳). در مقوله نمایش اطلاعات: کتابخانه‌های «400۱» «جزيره دانش» و «کتابک» ۱۰۰ درصد معیارهای سیاهه وارسی را رعایت کرده‌اند. «کتابخانه کودکانه» با کسب ۲ امتیاز» ۵۰ درصد معیارها را رعایت کرده و رتبه آخر را کسب کرد (جدول.۳). اندازه قلم برای کودکان اهمیت دارد (03 ۲۵۲سا 200 ,0۲۳۱۳ ,8606۲500 ,۲۵۲۵06) و معیار «اندازه قلم مناسب به‌منظور مطالعه راحت متن» با کسب میانگین ۴/۱۷ بیشترین اهمیت را از دید گاه متخصصان کسب کرده است (جدول ۲). خوشبختانه این معیار در کتابخانه‌های دیجیتالی مورد بررسی» به‌خوبی رعایت در مقوله سادگی: کتابخانه‌های ۰4۴01۱۰ «ملی» و «جزیره دانش» با کسب ۳امتیاز از مجموع ۳نمره (رعایت ۱۰۰ درصد معیارها)» اول شدند و کتابخانه‌های «تبیان» و «جامعه مجازی» تنها با کسب ۱ امتیاز و رعایت ۳۳ درصد معیارها به‌صورت مشت رک پایین‌ترین رتبه را کسب کردند (جدول ۳. یافته‌های حاصل از پژوهش «حسن‌پور و رضایی شری فآبادی» (۱۳۸۹) نشان می‌دهد که به کا رگیری آیکون‌های مناسب باعث افزایش درک کودکان از محیط رابط خواهد شد. این در حالی است که کتابخانه‌های «کودکان» «تبیان) و «جامعه مجازی» به خاطر نداشتن توجه به معیارهای «کوتاه» مأنوس و توصیفی‌بودن برچسب فیلدها» و «قابل تشخیص‌بودن فیلدهای ورود در مقوله انسجام: معیار «یکدست بودن اصطلاحات به کاررفته برای فرایند خاصی در طول تمام صفحات» با کسب میانگین ۰ مهم‌ترین معیار در این مقوله بوده (جدول ۲) و خوشبختانه در تمامی ۸ کتابخانه دیجیتالی مورد بررسی رعایت شده است. کتابخانه‌های «۴10۱»» «ملی»» «جزيره کود کان»» «کتابکک» و «کودکانه» ۱۰۰ درصد معیارها را رعایت کرده‌اند (جدول ۳). رتبه نخست برای کتابخانه «ملی کودکان و نوجوانان ایران» در مقوله انسجام» در یافته‌های حاصل از پژوهش «حسن‌زاده و سهراب‌زاده» (۱۳۹۱) نیز به چشم می‌خورد. در پژوهش «حسن‌زاده و سهراب‌زاده» (۳۹)) میزان مطابقت رابط کاربر «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران» با مژلفه‌های مقوله در مقوله راهنمایی: از نظر متخصصان» معیار «وجود گزینه راهنما برای جست‌وجوی ساده و پیشرفته) با کسب میانگین ۴۱۳۴ بیشتوان "هت را داشته,اشات,(جگولن.۲). از نظر رعایت مقوله‌های راهنمایی» کتابخانه «کتابکک» با کسب ۷ امتیاز از مجموع ۸ نمنره (۸۷/۵ درصد) در رتبه اول قرار گرفت و کتابخانه‌های «0101۱» و «ملی» به ترتیّب» با کسب۶ امتیاز (۷۵ درصد) و ۵ امتیاز (۶۲/۵ درصد) در جایگاه دوم و سوم قزار گرفتیقل (جدول ۳). در پژوهش «حسن‌زاده و سهراب‌زاده» (۳۹)) نیز میزان مطابقت رابط کاربر «کتابخانه ملی کود کان و نوجوانان ایران» با مولفه‌های مقوله در مقوله راهبری: «کتابخانه ملی» با کسب ۱۲امتیاز» ۱۰۰ درصد معیارهای این مقوله را رعایت کرده است (جدول ۲). در پژوهش «حسن‌زاده و سهراب‌زاده» (۱۳۹۱) نیز میزان مطابقت رابط کاربر «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران» با مولفه‌های مقوله راهبری ۷۷/۷۷ درصد محاسبه شد. تفاوت در تعداد معیارهای پژوهش حاضر و پژوهش «حسن‌زاده و سهراب‌زاده» (۱۳۹۱) می‌تواند علت تفاوت در امتیاز کسب شده باشد. در این پژوهش تنها معیارهای ضروری و در وضعیت نقطه مطلوب در نظر گرفته شده است. از این حیث می‌توان چنین برداشت کرد که «کتابخانه ملی» ۱۰۰ درصد معیارهای ضروری را رعایت کرده است. در مقوله زبان: کتابخانه‌های «ملی کود کان و نوجوانان ایران»» «جزیره دانش» و «کتابکک» با کسب ۵ امتیاز» تمامی معیارهای مقوله زبان را رعایت کرده‌اند (جدول ۳). کتابخانه 60۱ به‌دلیل اینکه اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران دشن 9 اصالت انگلیسی‌زبانی داشت» نتوانست امتیاز خوبی کسب کنده» زیرا در ترجمه‌ها با مشکلاتی روبه‌رو است؛ مانند: «نمایشگاه خود را براوز کنید»" یا «کتاب‌بردن جایزه»". این در حالی است که سایر کتابخانه‌ها حداقل هشتاد درصد معیارها را در این مقوله رعایت کرده‌اند. «ن و کاریزی» توصیه می‌کند که طراحان نرم‌افزارها باید در طراحی محیط رابط نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای از واژگانی استفاده کنند که کاربران با کم‌ترین شناخت از نرم‌افزار به‌راحتی بتوانند از طریق این واژگان با در مقوله تصحیح خطا: توافق نظر طراحان کتابخانه‌های «تبیان»» «ملی»» «کودکان»» «جامعه مجازی» و «کود کان» با نظر متخصصان در رعایت معیار «به کارگیری زبان ساده و قابل فهم در پیغام‌های خطا با توجه به زبان کودکان» به چشم می خورد. این معیار بیشترین اهمیت را از دید متخصصان داشته (جدول ۲) و در این کتابخانه‌ها رعایت شده است. در مقوله تصحیح خطا تمامی کتابخانه‌ها ضعیف هستند و تنها کتابخانه «کتابک» توانست با کسب ۳ امتیاز از مجموع ۶ نمره» پنجاه درصد از معیارهای ضروری را رعایت کند (جدول ۳):بنا برایافته‌های پژوهش «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹) با توجه به حذف واسط انسانی آذر کتابخانه‌های ویونال کودکان, معیار پیام‌های نشان‌دهنده خطا می‌تواند نقشن عمده‌ای را در زمینهه تعامل سیستمی ایفا کند. به‌علاوه» به عقیده «لارج» بهشتی و رحمان؛» امکان کنترل املای کلمات برای یک رابط کاربر خوب» ضروری در مقوله تعامل: کتابخانه‌های «کتابکث» و «کودکانه» با کسب ۴ امتیاز و رعایت ۱۰۰ درصد معیارها بیشترین میزان رعایت را در میان سایر کتابخانه‌ها کسب کردند. متأسفانه کتابخانه‌های «ملی» «کود کان»» «جزیره دانش» و (جامعه مجازی) نتوانستند امتیازی کسب کنند و در رتبه آخر قرار گرفتند (جدول ۳). رعایت‌نشدن معیارهای مقوله تعامل مانند «امکان به‌اشتراکک گذاشتن منابع تولیدشده (داستان» شعر و ...) از سوی کودکان».در «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران» در پژوهش «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹) نیز به چشم می‌خورد. در مقوله بازخورد: اگرچه به نظر می‌رسد که بازخورد کاربران در سامانه اطلاعاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد از نظر متخصصان» هیچ‌يک از مقوله‌های بازخورد» حد نصاب میانگین ۴ را کسب نکرده و از سیاهه حذف شدند. تنها معیار «امکان افزودن» حذف و ویرایش برچسب‌ها و نظرات توسط کاریر» طبق نظر برخی متخصصان و تأیید تیم پژوهشی به‌عنوان یکی از قابلیت‌های وب ۲ به سیاهه افزوده شد. کتابخانه‌های ۰160۱ «تبیان»» «ملی»» «جامعه مجازی» و «جزیره دانش» این معیار را در مقوله بازخورد رعایت نکرده‌اند (جدول ۳). نگرفتن امتیازی در مقوله بازخورد در «کتابخانه ملی کود کان و نوجوانان ایران» در پژوهش «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد» (۱۳۸۹) نیز به چشم می‌خورد؛ اگرچه معیارهای مورد توجه در پژوهش آن‌ها با پژوهش حاضر متفاوت بوده در مقوله جست‌وجو: از نظر متخصصان معیار (قابلیت جست ‌وجوی ساده» با میانگین ۴/۳۱ ضروری‌ترین معیار ارزیابی است؛ حال آنکه این معیار در ۳ مورد از کتابخانه‌های دیجیتالی رعایت نشده و به‌جای آن «قابلیت مرور از طریق عنوان کتاب» در تمامی کتابخانه‌ها آمده است. یافته‌های پژوهش «بدیع‌زادگان» (۱۳۹۱) تیوانشاق ,هاد که کزدکتان ینت از شورس فش و جری روز موضوعی برای جست‌وجوی فهرست رایانه‌ای استفاده می کنند. با توجه به اهمیت قابلیت جست‌وجوی ساده از دیدگاه متخصصان از یکک‌سو و توجه طراحان کتابخانه‌ها به شیوه جست‌وجوی مرور از طریق عنوان» از سوی دیگر می‌توان چنین برداشت کرد که طبق گفته «حسن‌پور و رضایی شریف آبادی» تفاوت دیا گاه متخصضصان و طراحان کتابخانه‌های مورد بررسی ريشه در تناسب شیوه‌های جست ‌وجو و مرور اطلاعنات برای بزرگسالان» و نه کودکان» دارد (۹). «کتابخانه ملی» با کسب ۱۱ امتیاز (۷۸ درصد) و کتابخانه ۷4001۰ با کسب ۱۰ امتیاز (۷۱ درصل) به‌ترتیب» در جایگاه اول و دوم.قرار گرفتند (جدول ۳). یافته‌های پژوهش «صدیقی» گیلوری و نوشین‌فرد (۱۳۸۹) نیز در موزد کتابخانه‌های (ملی» و 40017 با یافشه‌های این پژوهش همراستاست. کتابخانه‌های «تبیان» و «کود کان» تنها با رعایت معیار «قابلیت مرور از طریتی عنوان کتاب‌ها» و کسب ۱ امتیاز (۷ درصد) در جایگاه آخر ایستادند (جدول ۳). با توجه به درصدهای کسب‌شده چنین به نظر می‌رسد که وضعیت دو کتابخانه دیجیتالی «تبیان» و «کودکان» در زمینه در مقوله قابلیت یاد گیری: معیار «ساده و منطقی‌بودن گروه‌بندی گزینه‌های منو» با کسب میانگین ۸ در رتبه اول قرار گرفت و از نظر متخصصان ضرورت وجود آن گزارش شد (جدول ۲). کتابخانه «کتابکک» با کسب ۲ امتیاز» ۱۰۰ درصد معیارها را رعایت کرده است. در این کتابخانه بر اساس گروه‌های سنی (۰-۲» ۳-۶ ۸۷-۹ ۱۰-۱۲ ۱۳ به بالا) آموزش استفاده و نیز کتاب‌های گروه‌های سنی تقسیم‌بندی شده و معیار «ارائه آموزش کار با کتابخانه دیجیتال بر اساس گروه‌های سنی» رعایت شده است. بقیه کتابخانه‌ها تنها یکی از معیارها (یعنی ۵۰ درصد) را رعایت کرده‌اند. در مقوله پشتیبانی از کارپر: معیار «ارائه خدمات مرجع دیجیتال» که با میانگین ۴ (جدول ۲)» از نظر متخصصان ضرورت دارد» در هیچ کدام از کتابخانه‌ها رعایت نشد. با توجه به اینکه در خدمات مرجع دیجیتالی» نیازهای کاربران از طریق محمل‌های ارتباطی بین کاربر و کتابدار متخصص اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران دشن 9 (محمل‌هایی از قبیل فرم مفصل پست الکترونیکی» فرم وبی» گفت وگوی اینترنشی» ارتباط ویدیویی» و ...) به کتابخانه ارسال می‌شود و کتابدار متخصص به سوالات پاسخ می‌دهد. لزوم توجه طراحان کتابخانه‌های مورد پررسی به قراردادن این امکانات در رابط کاربر کتابخانه‌هایشان احساس می‌شود. بدین ترتیب» با استفاده از خدمات میز مرجع دیجیتالی» سطوح دسترسی به منابع افزایش می‌یابد و کاربران امکان استفاده از منابع در قالب‌های الکترونیکی متفاوت و چندرسانه‌ای را خواهند داشت. به‌علت اهمیت صحت و سرعت دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برای کاربران» این نوع خدمت وب‌مبنا امکان دسترسی به منابع رو زآمد در حداقل زمان و با کیفیتی قابل اعتماد را با کمک اطلاع‌رسانان متخصص فراهم می‌آورد (منصوری و پشوتنی‌زاده ۱۳۸۵). در مقوله کاهش بار حافظه کاربر: کتابخانه‌های 1001 «ملی»» «جزیره دانش» و «کتابکک» با کسب ۲ امتیاز از مجموع ۴ نمره» پنجاه درصد معیارها را رعایت کرده‌اند و کتابخانه‌های «کود کان» و «جامعه مجازی» موفق به کسب امتیازی نشدند (جدول ۳). از آنجا که حتی پنجاه درصد از معیارهای مقوله کاهش بار حافظه کاربر در کتانخانه‌های (تبیان»» «کودکان»» «جامعه مجازی» و «کودکانه» رعایت نشد» توجه طراحان این کتابخانه‌ها به معیارهای این مقوله ضرورت دارد. هر چند که از نظر متخصصان» معیار «پیشنهاد کلیدواژه در کادر جست‌وجو هنگام تایپ کردن» با میانگین ۱ بیشترین ضرورت را دارد» ولی این معیار در هیچ‌ یک از کتابخانه‌های مورد بررسی رعایت نشده است. این يافته نشان از تفاوت نظر متخصصان و طراحخی طراحان این کتابخانه‌ها دارد. در مقوله سا زگاری: معیار«امکان پشتیبانی از انواع مرو رگرهای موجود؛ با میانگین ۴/۱۱ در تمامی کتابخانه‌های مورد پژوهش رعایت شد (جدول‌های ۲ و ۳). علاوه بر این» در بازطراحی محیط رابط, وجود سا زگاری در نظام‌ها» بین نسخه‌های قدیم و جدید نیز مهم است. اگر کاربران احساس کنند که دانش فعلی‌شان کافی نیست و باید نظام جدید را از طریتی آزمون و خطا یاد بگیرند.» مزیت‌های نظام جدید ممکن است به‌آسانی نادیده گرفته شود.(2003 01100). سا زگاری موجود در مقوله تطبیق بین سیستم و جهان واقعی: تمامی کتابخانه‌ها به جز کتابخانه (۴0۱»» با کسب ۵ امتیاز ۱۰۰ درصد معیارهای این مقوله را رعایت کرده‌اند (جدول ۳). کتابخانه ۷00 در مقایسه با سایر کتابخانه‌ها به‌دلیل ماهیت انگلیسی‌زبانی‌اش نتوانست به‌صورت کامل واژه‌های آشنا و کاربردی را در رابط کاربری‌اش پیاده کند. از دید گاه متخصصان» معیار «تناسب نام نماد یا منو با کار کرد» بیشترین اهمیت را در معیارهای این مقوله به خود اختصاص داده است (میانگین ۴/۲۳ در جدول ۲). این معیارها در تمامی کتابخانه‌های مورد بررسی, به‌جز کتابخانه (ا4۴0»» رعایت شده که نشان از همسویی نظر متخصصان و طراحی طراحان این کتابخانه‌ها داشت. در مقوله شخصی سازی: معیار «وجود راهنما برای کاربران سطوح مختلف سنی»» به‌عنوان ضروری‌ترین معیار از دید گاه متخصصان» با میانگین ۴ تنها در کتابخانه «کتابکک» رعایت شده است (جدول‌های ۲ و ۳). یافته‌های پژوهش (2004 ۱689561 20 8669۳ ,۱2۲96) نشان داد که کودکان شخصی‌سازی را دوست دارند. طراحان باید ویژگی‌های شخصی مانند سن» جنس» و فرهنگک را در طراحی مورد نظر قرار دهند (2000 ۷۵90 200 ۱۵۲۵۱۵ ,۴۲۵۵۲). موضوع شخصی‌سازی در طراحی رابط کاربر بسیار مهم و هدف آن افزایش سهولت استفاده است. در شخصی‌سازی به‌دلیل اینکه نیازهای کاربر شناسایی شده و با موفقیت رفع می‌شود» ارتباط از آنجا که ویژگی‌های شخصیتی و توانمندی‌های کودکان در مقایسه با بزرگسالان بسیار ناشناخته تر و متفاوت تر است» به کار گیری موّلفه‌ها و ویژگی‌های محیط‌های رابط بزرگسالان برای کود کان نمی‌تواند نتیجه بخش باشد (بیع زادگان۱۳۹۱). در این پژوهش تلاش شد موژلفه‌های ضروری در ارزیابی محیط رابط کتابخانه‌های دیجیتال کودکان شناسایی شده» از دید کارشناسان و متخصصان اعتبارسنجی گردیده» و سپس در عمل, از این معیارها در ارزیابی محیط رابط کاربر نتایج این پژوهش نشان داد که متخصضان به هر یک از بخش‌های مربوط به ویژگی‌های رابط کاربر نگاهی یکسان نداشته و میزان اهمیت بعضی ویژگی‌ها را از بعضی دیگر کمتر یا بیشتر دانسته‌اند. به این ترتیب که بالاترین میانگین کسب‌شده ۴/۵۵ و فتعلق به مقوله زبان و معیار «وضوح در ارائهه جملات راهنما و قابل در ک‌بودن راهنما» بود. پایین‌ترین میانگین نیز ۲/۹۶ و متعلق به مقوله طراحی و معیار «اجتناب از آوردن متن‌های زیرخطدار در کنار پیوندها»‌ست. با توجه به افزودن ۱۶ معیار دیگر از طرف متخصصان, تعداد معیارهای سیاهه نهایی به ۷٩ معیار افزایش یافت. سیاهه نهایی» ابزار سنجش و ارزیابی ۸ کتابخانه دیجیتال کودکان قرار گرفت. از میان کتابخانه‌های دیجیتالی مورد بررسی» «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران» با کسب ۷۱ امتیاز از مجموع ۷٩ نمره» و رعایت ۷۳ درصد معیارها در رتبه نخست قرار گرفت. به‌صورت کلی» رتبه‌بندی کتابخانه‌ها از نظر رعایت معیارهای ارزیابی به ترتیب» عبارت بودند از: «ملی» (۷۳ درصد)» «کتابک» (۷۲ درصد)» :60۱ (۶۸ درصد)» (جزیره دانش» (۶۷ درصد)» «کود کانه» (۴۷ درصد)» «تبیان» و «جامعه مجازی» (۴۴ درصد)» و «کود کان؛ (۳۲ درصد). حداقل ۵۰ درصد از معیارهای مقوله‌های نمایش اطلاعات, انسجام» قابلیت یاد گیری» امتبارسنجی و ارزیایی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حمینی و دیگران وشات و سازگاری و تطبیق بین سیستم و جهان واقعی در تمامی کتابخانه‌های مورد بررسی رعایت شدند. این بدان معناست که از ۱۷ مقوله مورد بررسی» تنها ۵ مقوله تا حد ۵۰ درصد رعایت شده است. «کتابخانه کتابکک» توانست در ۸ مقوله (نمایش اطلاعات» انسجام» زبان» تعامل» بازخورد» قابلیت یادگیری» سا زگاری و تطبیق بین سیستم و جهان واقعی) به‌طور کامل (۱۰۰ درصد) رعایت شود. کتابخانه‌های «کتابک» و «کود کانه» در مقوله‌های تعامل و بازخورد بیشترین امتیاز را کسب کردند. این در حالی است که «کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران»» کتابخانه‌ای که بهترین رتبه را در این پژوهش کسب کرده» در مقوله‌های تعامل و بازخورد موفق به کسب امتیازی نشد. «کتابخانه ملی کود کان و نوجوان ایران» در مقوله‌های طراحی» سادگی» انسجام» راهبری» زبان» سازگاری و تطبیق بین سیستم و جهان واقعی ۱۰۰ درصد معیارها را رعایت کرده است. «کتابخانه کودکان» با کسب تنها ۳۲ امتیاز و رعایت ۳۲ درصد معیارها در رتبه آخر قرار گرفت. این کتابخانه در مقوله‌های تعامل» بازخورد پشتیبانی از کاربر» کاهش بار حافظه کاربر و شخصی‌سازی هیچ در جمع‌بندی نهایی» پيشنهادها یی برای طراحان و همچنین پیشنهادی برای پژوهش‌های آتی ٩ تمامی کتابخانه‌ها بجز «کتابخانه کلاد کن»: در مقوللهاطراححی بیش از ۷۰ درصد معیارها را رعایت کرده‌اند و در وضعیت مطلوب قرار دارند. لذا پیشنهاد می‌شود معیارهای مقوله طراحی در «کتابخانه کودکان» تقویت شود.» زیرا؛این کتابخانه تنها (۴۵ درصد) از معیارهای مقوله + تمامی کتابخانه‌ها به‌جز «کتابخانه کتابکک» در مقوله تصحیح خطا کمتر از ۵۰ درصد معیارها را رعایت کرده‌اند. به نظر می‌رسد که تقویت معیارهای این مقوله در اولویت و نیازمند توجه + از نظر رعایت معیارهای مورد توافق متخصصان در مقوله جست‌وجو وضعیت کتابخانه‌های دیجیتالی به‌طور کلی» چندان رضایت بخش نیست؛ به‌طوری که دو کتابخانه «تبیان) و «کودکان؛» هفت درصد معیارها را رعایت کرده‌اند و در بهترین وضعیت «کتابخانه ملی» ۷۸ درصد از معیارها را رعایت کرده است. پیشنهاد می‌شود قابلیت‌های جست ‌وجو در رابط کاریر ٩ در مقوله بازخورد» تنها کتابخانه‌های «کتابکک» و «کود کانه» موف به کسب امتیاز شدند. بر این پایه» تقویت معیارهایی چون «امکان افزودن» حذف و ویرایش برچسب‌ها و نظرات توسط کاربر»» «امکان ارائه بازخورد از طریق گپ صوتی و تصویری» «امکان امتیازدهی به مطالب» در مقوله شخصی‌سازی» تمامی کتابخانه‌ها به‌جز کتابخانه «۴0۱» و «ملی»» کمتر از ۵۰ درصد معیارها را رعایت کرده‌اند. به این ترتیب» با توجه به اهمیت شخصی سازی در طراحی محیط رابط کاربر به‌ویژه امکانات مرتبط با وب ۲ مانند امکان تخصیص و ایجاد «کتابخانه من» برای هر کاربر (0۲2/۷نا ۱/۷)»» «امکان تخصیص آیکون «سابقه جست‌وجوهای من» برای اطلاع از سیر مطالعاتی و علاقه‌مندی‌های کاربر (۲۷۱۶۵۲۷ (/۱))»» «امکان تخصیص آیکون «منابع مطالعه‌شده» برای هر کاربر (۲۵۵۵ ۲۵۷۵)» «امکان تخصیص آیکون امنبع در حال مطالعه» برای هر کاربر (/۸0۷ و۲6201۳)» «امکان سفارشی کردن اطلاعات مورد نباز (دریافت منابع» اخبار» مناسبت‌ها و ...) بر اساس برچسب‌های پیشنهادی کاربر (885)»» «امکان ایجاد فضای شخصی و درج اطلاعات شخصی (امکان ثبت نام و عضویت) برای هر کاربر (۳۲۵۱۵ (/)) پیشنهاد می‌شود چنین امکاناتی در محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال گنجانده شود. از آنجا که کتابخانه‌های «1001»» «ملی»»«جزیره دانش) و «کتابکک» در تمامی مقوله‌های مورد بررسی بیش از ۶۰ درصد معیارها زاازعایت کرده‌اند و در وضعیت خوب (نمرات بیشتر از ۶۰ تا ۸۰ درصد) قرار گرفتند» لذا پیشنهاد می‌شود سای ر کتابخانه‌های مورد بررسی مانند «تبیان» «کود کان»» (جامعه مجازی» و «کود کانه) نیز به تقویت ویژگی‌های خود مخصوصا در مقوله‌های راهنمایی» تصحیح خطا جست‌وجو پشتیبانی ازکاریر» کاهش بار حافظهه کاربر و شخصی‌سازی بپردازند» زیرا در این مقوله‌ها کمتر از ۵۰ درصد معیارها را رعایت کرده‌اند؛ هرچند که در مقوله پشتبیانی از کاربر هیچ کدام از کتابخانه‌های مورد بررسی موفق به کسب به‌طور کلی» و با توجه به میانگین اختصاص یافته به معیارهای ارزیابی از سوی کارشناسان و متخصصان, به طراحان پيشنهاد می‌شود معیارهایی مانند.«وضوح در ارائه جملات راهنما و قابل د رک‌بودن راهنما»» «به کا رگیریا آیکون‌ها و اصطلاحات ساده در صفحه»» (یکدست‌بودن آیکون‌های به کاررفته برای فرایندی خاص در طول تمام صفحات»» «وضوح طراحی صفحات و ساده‌بودن آن (شناسایی گزینه‌های اصلی مانند جست‌وجو نقشه سایت در مرحله اول)» «همشخص‌بودن آیکون خروج و برگشت» صحت جملات به کاررفته از نظر نگارشی و دستوری» «استفاده از واژه‌ها و اصطلاحات درست, رایج و مصطلح»» «وضوح بیان» کاربرد زبان ساده و طبیعی (به زبان کاربر)» «قابل تشخیص‌بودن فیلدهای ورود اطلاعات»» «یکدست‌بودن اصطلاحات به کاررفته برای فرایندی خاص در طول تمام صفحات» «پیوند منطقی میان مطالب ارائه‌شده در صفحات»» «کوتاه‌بودن جملات» «کوتاه» مأنوس و اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران دشن 9 توصیفی‌بودن برچسب فیلدها» «رعایت ثبات در اصطلاحات» طرح‌ها نوع و اندازه قلم‌ها و رنگ‌ها در رابط کاربری» «قرا رگرفتن گزینه برگشت به صفحه اصلی در بالا و پایین صفحات» «نبود پیوندهای نادرست در طراحی (پیوندهای کور یا پیوندهای اشتباه)» و «وجود گزینه راهنما برای جست‌وجوی ساده و پیشرفته» را مورد توجه ویژه قرار دهند. + در پایان» برای پژوهش‌های آتی» پیشنهاد می‌شود پژوهشی در زمينه ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان از دیدگاه کودکان انجام شود. پژوهش‌هایی از این دست» چنانچه با رویکرد کیفی انجام پذیرد» می‌تواند به‌عنوان مکمل پژوهش‌های نظام‌مدار و منعکس کنند دید گاه» خواست و رفتار کودکان در ارتباط با محیط رابط کاربری باشد. یافته‌های حاصل از این پژوهش,» دیدگاه متخصصان کود کان و کتابداران را منعکس می‌کند و ممکن است با دیدگاه کودکان از نظر اهمیت معیارها تفاوت‌هایی داشته باشد. کنکاشی عمیتی با رویکردی کاربرمدار» مکملی خوب برای این پژوهش خواهد بود. انتظاریان» ناهید و رحمت‌الله فتاحی. ۱۳۸۹..مبانی طرانحی رابط کاربز مبتنی بر شناخت ویژگی‌ها ادراک و رفتار بدیع‌زادگان» محمدرضا. ۱۳۹۱. بررسی عناطروویژگی‌های مطرح در طراخیآفهرست پيوسته کود کان و ارائه الگوی کاربردی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و.اطلاع رسانی: دانشکدهه علوم تربیتی و روان‌شناسی» دانشگاه بهزادی» حسن, و مهدی زاهدی نوقابی. ۱۳۸۸. وب‌سایت؛ منبعی نوین برا ی کو دکان عصر حاضر د رکنابخانه‌های آموزشگاهی: بررسی وضعیت وب‌سایت‌های فارس ی کودکان و نوجوانان و نحو شسازماندهی اطلاعات د رآن‌ها. در کتابخانه‌های آموزشگاهی» پویاسازی نظامآموزشی و مشار کت در فرایند یاددهی- یادگیری (ص. ۶۷۹- ۷). و ۴ اردیبهشت» ۱۳۸۹ دانشگاه فردوسی مشهد» مشهد. ایران. تهران: کتابدار. پشوتنی‌زاده» میترا. ۱۳۸۸. چگونه می‌توان کود کان و نوجوانان را به استفاده از وب‌سایت‌های مخصوص به خود ترغیب کرد؟ کناب ماه کو دک و نوجوان ۱۱: ۱۲-۶. حسن‌پور» زهره» و سعید رضایی شریف آبادی. ۱۳۸۹. ویژگی‌های رابط کاربرکتابخانه مجازی بین‌المللی کودکان از دیدگاه کاربران و پیشنهاد یک الگو. مجله علمی‌پژوهشی مطالعات ادبیات کودک ۲ (۱): ۷۰-۴۵ حسن‌زاده» محمد» و سارا سهراب‌زاده. ۱۳۹۱. ارزیابی رابط کاربر کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از نظر مطابقت با معیارهای عمومی و تخصصی. فصلنامه نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی ۵ (۲): ۱۲-۱. رایف» دانیل» استفن لیسی» و فریدریکک جی فیکو. ۲۰۰۵ تحلیل پیام‌های رسانه‌ای:کاربرد تحلیل محتوا ی کمی در تحقیی. ترجمه مهدخت بروجردی علوی. ۱۳۸۱. تهران: سروش (انتشارات صدا و سیما). زراعت کار ندا و پردیس پرتو ۱۳۹۲. ویژگی‌های ساختاری در کتابخانه‌های دیجیتال کود کان. کتاب ماه کودکک و زره‌ساز محمد» و رحمت‌اله فتاحی. ۱۳۸۵. ملاحظات اساسی در طراحی رابط کاربر نظام‌های رایانه‌ای و پایگاه‌های صدیقی» زینب» عباس گیلوری و فاطمه نوشین‌فرد. ۱۳۸۹. رابط کاربر در کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان: ارزیابی رابط کاربر مهم‌ترین کتابخانه‌های دیجیتال کود کان در جهان. اطلاع‌شناسی ۷ (۲۷): ۰۱۴۷-۱۱۷ ۰ ۱۳۹۰.رابط کاربر در کتابخانه‌های دیجیتالی کودکان ایران: دید گاه متخصصان و ارائه الگوی پیشنهادی. کوکبی» مرتضی, و ندا زراعت کار. ۱۳۸۹. رابط‌های کاربر در کتابخانه‌های دیجیتالی کود کان: پیشنهاد الگویی بهینه منصوری» علی و میترا پشوتنی‌زاده. ۱۳۸۵. اهمیت میز مرجع دیجیتالی در کتابخانه‌ها و رهنمودهایی برای طراحی نرم‌افزار میز مرجع دیجیتالی با تأکید بر خدمات مرجع. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات ۲۱ (۴): ۰۱۸-۱ نوروزی» بعقوب. ۱۳۸۹. بررسی میزان رعایت معیارهای ارزیابی رابط کارپر در صفحات وب فارسی کتابخانه‌های دیجیتالی خودساخته و خریداری‌شده در ایران. تخقیقات اطلاع‌رسان ی وکتابخانه‌های عمومی ۱۶ (۳): ۰۱۸۹-۱۶۹ ۱۳۹۰ ارائه الگویی برای تعیین میزان اهمیت وی ژگی‌های رابط:کازبر در کتابخانه‌های دیجیتالی ایران. » و نجلا حریری. ۱۳۸۸. تعیین معیارهای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتالی: رویکردی متن‌پژوهانه. یمین فیروزه موسی. ۱۳۸۲. ویژگی‌ها و عناصر تشکیل‌دهنده رابط کاربر در وب‌سایت‌ها. فصلنامه کتاب ۱۴ (۴): ۱۵۹- ۳ ۵۵۲/52510 ۵۳۵/۵۲ ۱۵۷۵۵۳ 285655 1۵ 011۵۲۵ 07 561 ۸ :2013 .0652/25 6۰ ۱۷۰ 200 جک ,اعزومد۲ظ 47 060616۲ 550عع20) 0۲م0 .۱612013 م ۳2061۲5/16 / کل 2 ۱۲2/16610051 برا0 م0۲5۰ ۱۷۷۷۷۷۷۰۵۲۵16556 :0 ,4 ۷۵۱۰ ,501666 06و60 ۵۶ ۴۷۵۱۵۵۵۵۵ ۱۷۸۵۵۱۸۱۱۵۳ ۰موزقع۵ ۱۸۵۲۵۵۵ بععلا .2003 .۸ ,000 47 060616۲ 20065360) .۹۵20063190 16۲1۵66 165/861۹0201 _ و اک 0 06۹۵020 ۱36۲۹۵20۱16۲12 5۰ و۵65 70 :00/۲۵ 10۲ کعازو ۷۷۵ 1 برازانطدولا .2002 .6۱96زا .3 200 ,م5 بهار‌ازه ( 2014 ,20 0666۲6۲ 065360ع2) 15/05۰ 001 9۲00۰۲0/۲ ۸۸ ۳۵://۸۸۸۸۵۶۰ 05 1۱۵ و۵۵۵ تکااباهه ۷۵۹۵ 1۵۲ 65165 پج ۲زا عزاطط۲ .2003 ۱۸۸۱۱۵۲۰ 1۰ ۴۰ 200 .5 ,ااععقه۲-ع 6 و۲۳ 143-6۰ :25 ۲۵۵۵/0۳ 50۵۵ ۱۳۵۲۳۵۵ 200 قاطا ۵۳۵۳۵۰ 1۵۵5 1۵۵۵5 ۵۲ 0 ۴۵۵۲۲۷ 72/961 ,۸0/20۷ .2003 610۲۵16۲۵۰ ۴۰ 200 ,00 .۸ ,86061500 .8 .8 .۳ .3 ,۲۷۵۳۵۵6 ۲۵0/۵ ۱۵۲۷۱۵۳۵ ۵۶ ,۱۲۱۷۵۲۹۵ ۸۸۵۵۰ وواعلا 0۳۵۲۵۳ 2۲۵۳۵۵۱ ۵۲ ۶۵۲۲۵۳۵۵ ها ۴۲۵۲ اعتبارسنجی و ارزیابی عناصر محیط رابط کاربر کتابخانه‌های دیجیتال فارسی کودکان ۱ حسینی و دیگران پردلاش و 106 ع02 200۲ و069 096۲-6616۲60 ۸ 2000۰ ۷۵9۵۰ .5 200 ,۱۵۲۵۳۳۵ .5 3 ,۸۲۵۲۵۲ 01 ۲۵://۵۵۷۷۵۲۷۰۵0۲ .قشککک4 بطم ,(8) 43 ۸00۷ ۳۵ ۵۲ 00۳۶۳۵05 2۱0۲۵5 1۵۲ 0۲۵۲۵ 90و06 .2002 ۴۵۳۳۳۵۵۰ صازع۲ 200 8665۳ 325۳0 ,۸۳۵۲۵۶۵ بعوتها 0 50۵۳6 ۱۵۲۲۵۵۳ ۵۲ باعاعوک ۸۳۳۵۲۵۵۳ 1۳۵ 7٩ 30/0۵ 0۵ 562 ۱96۲5 1۳۵ :۲۹۳۵۵ 5(۰ ,17 ۸0۲۱ 065560ع2) ۵01519111601۰ ۱130://۸/۷۷۸/۰۵۲۵۲ 79-94 :(53)13 برو۵۱ 7120 ۷ :1625 ۱۳1۵۲96116۲2110۵ ۱ ۳۵۲۵5 ۷۷/۵۵ و و06 2004 168561۰ ۱۷۰ 200 ,3 ,زا8616 .۸ بعوتها 1۲ 500/6 ۸۱۳۵۲۵۵ 1۳۵ 7 30۲۳۵ .5006015 |5600 ۴۱۵۲۵۵۲۷ 1۵۲ ۲۹۲۵۱۹۵ ۳۲۵۵/۵۵ 5 ۷/۱۲ ۱۲۵۲۵۳9 ۷۷۹1۵۲۹ 200 ۱۱۵۲۵00-۷۵۲6 ۲۳۱۵-۵۲۵۵۲ 2009 8۰ ,لماع 5 ۲۷۳۱۵-۱۵۲ ۴2۲۵۵۷۵ 0۲ 513169165 :۱۳۱۵۲۵0۵ 96۲ 1۳۵ وم اموزکه۵ .1998 8۰ ,5۳۵۵6۲۲۵ ادطاوا6 1۵۲ ۱۵۲۵۳۵۹۶ اهانونط و ام۱۵ع00۷ .2008 ۵۲ 520 نگ 3202 200 بکق۵ ۴ ب20۳۵طناگ5 ۲۵۵۰ ۱۱۵۲۵۸۵۳۵۲ .۴2۷20200 200 کافروله۸۳ ۱۴۵ ۱۵ ۵۲۲۵۵۵ اهامعم5 ۶۵ /۶۳۵۵ 00۱۳ 0 /۱02110.0۲9و//:۲۵ ۲۲۵۵۵ 1000 لعطماق 5165 رگ ۱1۵۲۵۵۵ 2007 ۲ ۴۰ ,۱۷۷۵500 7 ۱96۲5 00 ۷/۳۵۲ :0۵۲۵ «0نهسله۴۷ بصه‌اصنا لهانونط .2014 ملداسه۱۸ ۴.۴۰ 200 ,300 .5 با ,عل2 0). 5-18 :(25) 1 ع66عع5 ۱۳۳۵/۲۳۵۵ 20 وق ۲زا ۵۲ هوک 8۱8۱۵ ۵۲۵۵ 1۵ 07 ل۵ 30۲ متولد سال ۱۳۶۱ دارای مدرک تحصیلی دکتری در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی از دانشگاه فردوسی مشهد است. ایشان هم‌اکنون استادیار گروه بازنمودن دانش» وب معنایی و هستی‌شناسی‌ها نیز از جمله علایق پژوهشی وی متولد سال ۱۳۴۵ دارای مدرک تحصیلی دکتری در رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی از دانشگاه فردوسی مشهد است. ایشان هم‌اکنون دانشیار گروه

هدف پژوهش حاضر ارزیابی محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتال فارسی کودکان بر اساس معیارهای استخراج شده از متون است. برای انجام پژوهش از روش های پیمایشی و ارزیابانه استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از سیاهه ی وارسی محقق ساخته گردآوری شد. سیاهه ی اولیه شامل 21 مقوله ی (طراحی، نمایش اطلاعات، سادگی، انسجام، راهنمایی، راهبری، کنترل کاربر، زبان، تصحیح خطا ، تعامل، بازخورد، جست و جو، قابلیت یادگیری، پشتیبانی از کاربر، کاهش بار حافظه کاربر، پیشینه کاربر، سازگاری، مشاهده وضعیت سامانه، تطبیق بین سیستم و جهان واقعی، انعطاف پذیری و شخصی سازی) و 171 معیار بود. پس از اعتبارسنجی سیاهه با احتساب نقطه مطلوب 4، سیاهه ی نهایی با 17 مقوله و 97 معیار برای ارزیابی رابط کاربر کتابخانه های دیجیتالی (ICDL، تبیان، ملی، کودکان، جامعه ی مجازی، جزیره ی دانش، کتابک و کودکانه) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نشان داد از بین معیارهای مورد مطالعه، ""وضوح در ارائه جملات راهنما و قابل درک بودن راهنما"" از مقوله ی زبان با میانگین 55/4 و ""اجتناب از آوردن متن های زیر خط دار در کنار پیوندها"" از مقوله ی طراحی با میانگین 96/2 به ترتیب بالاترین و پایین ترین امتیاز را از نظر متخصصان کسب کردند. حاصل رتبه بندی کتابخانه ها از نظر رعایت معیارهای سیاهه ارزیابی نشانگر آن است که کتابخانه دیجیتال ملی کودکان با رعایت 73 درصد معیارها در رتبه نخست قرار دارد پس از آن کتابخانه های دیجیتال کتابک (72 %)، ICDL (68 %)، جزیره ی دانش (67 %)، کودکانه (47 %)، تبیان (44 %)، جامعه ی مجازی (44 %) و کودکان (32 %) قرار دارند.

514140

همچنین نتایج پیش‌بینسی افق ۱۴۲۰ نشان می‌دهد که عمده تغییرات کاربری اراضی در ۲۰ سال آینده در حوزه اراضی کشورهای جهان سوم دارای ویژگی‌های متعددی هستند که از آن‌ها می‌توان به عدم شکل یابی تغییر و تحولات کالیدی بر اساس بنیان‌هایی قاعده‌مند و ساختاریافته اشاره کرد که این ویزگی منجر به بروز مسائل متعددی برای نظام‌های برنامه‌ریزی و جریانات هدایت‌گر سیاسی تصمیمانی می‌شود که ریشه آن‌ها در نظم نگرفتن و بی‌برنامه بودن تغییرات فضایی کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی می‌باشد؛ بنابراین این عوامل باعث ایجاد تغییرات متعدد در ابعاد مختلف اقتصادی, اجتماعی» فرهنگی» فضایی و کالبدی مناطق روستایی اطراف شهرها در سطح مناطق می‌شود که دلیل آن رشد شتاب‌زده مناطق شهری می‌باشد که اغلب این جریانات به‌صورت موجی واقع می‌شود و بین میزان تأثیرپذیری روستاها و فاصله آن‌ها با شهرها ارتباط معکوس وجود دارد (افراخته و حجی پور۱۳۹۲:۱۵۹۰). گسترش نابسامان شهرها در ابساد مکانی_فضایی منجر به تغییر کاربری و پوشش اراضی محدود عرفی این روستاها می‌شود. امروزه نیز پررنگ‌تر شدن رویکرد زیست‌محیطی و پایدار در نظام فکری و اجرایی کشورها منجر به نگرانی آن‌ها در ارتباط با مقوله تغییرات کاربری اراضی و توجه جدی آن‌ها به این موضوع شده است (:۳8۵۲۲/,1990 5). ازجمله تبعات تغییر در کاربری اراضی روستایی می‌توان به تحول در ساختار اقتصادی روستاها و از بین رفتن اراضی کشاورزی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بنیان‌های تولید در مناطق روستایی و همچنین آسیب جدی به زیستگاه‌های حیات‌وحش, منابع خاک به لحاظ کاهشن مواد آلی» منابع آب و تغییر در رطوبت و شور شدن آن اشاره کرد (1997:280 ,۷۷۵9۲0۷۷۹ ,1991:43 ,اه ۵ 0208,2012:80۷/60 ۴۵۷ ,0۵۱1,20055). بر اساس تحقیقات در حوزه تغییرات جمعیتی در نیم‌قرن اخیر سهم جمعیت روستایی و شهری از کل جمعیت کشور رشد معکوس داشته است. در مقیاس کشوری جمعیت روستایی و شهری در این بازه زمانی از ۶۸/۵ و ۳۱/۸ درصد در سال ۱۳۳۵ به ۲۹ و ۷۱ در سال ۰٩ تغییریافته که این تغییرات نسبی جمعیت در ایران نشان‌دهنده رشد سریع شهرنشینی» تبدیل روستاها به شهر, مهاجرت از روستاها و توزیع نامتعادل جمعیت دارد. از عمده عوامل تغییرات مذکور در حوزه توزیع جمعیت می‌توان به ۱- حرکت انبوه مردم از روستاها به شهر ۲- تبدیل روستا به شهر ۳- رشد طبیعی جمعینت شهرها ۴- گسترش فیزیکی شهرها و به‌تبع آن ادغام روستاهای مجاور در فضای شهر (ضیا توانا و قادرمزی» ۱۳۸۸:۱۲۰؛ مرکز آمار ایران»۱۳۹۰). بنابراین این عوامل تحت تأثیر دافسه روستاها و جاذبه شهرها به‌تنهایسی و یا در کنار هم بر تغییرات جمعیتی تأثیرگذار بوده‌اند و باعث اوضاع سیاسی و اقتصتادی و اجتماعی حاکم بر کشور هستند که از این چهار عامل, سه عامل اول مستقیم و غیرمستقیم باعث گسترش فیزیکی شهرها در پیرامون خود می‌شوند. ویژگی‌های اکولوژیکی شهرها و همچنین رونند جمعیتی رو به رشند آن‌ها باعث توسعه کالبدی شهرها و استفاده از زمین‌های کشاورزی و منابع طبیعی پیرامونی توسط شهرها است (نظریان؛۱۳۸۱: ۳۶۷). شهرها توان فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای جمعیت جدید را ندارند و این عامل باعث رانده شدن جمعیت جدید به سمت پیرامون آن‌ها می‌شود و جمعیت جدید با زندگی در مجاورت شهر از امکانات و خذمات موجود درزمینه‌های مختلف استفاده می‌کنند. با توجه به پایین بودن هزینه زندگی در مجاورت شهرها بسیاری از مهاجرین و حتی ساکنین هم به زندگی در پیرامون شهر تغییر وضعیت می‌دهند که این عامل باعث تبدیل بسیاری از روستاها به کارکرد سکونتی خوابگاهی می‌شود. به‌گونه‌ای که ساکنین این روستاها در شهر شاغل هستند اما در روستاهای مجاور شهر زندگی می‌کنند. این عامل در طولانی‌مدت باعث تغییرات منفی بسیاری در اقتصاد روستاها می‌شود. به‌گونه‌ای که روستاها از مکان تولیدی با محتوای غالبا کشاورزی» به کانون بی‌هویت و مصرف‌کننده منابع شهر و درنتیجه تابع ساختار اقتصادی شهر تبدیل می‌شود. (ضیا تواضا و قادرمزی»۱۳۸۸:۲). مهاجرپذیری روستاها که پدیده‌ای در بیشتر روستاهای فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 61 وعا ۵ مدنگ 6و5 200 6وه۱۱ز/۱۷ ام اهمتبول فصن دوره سوم شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ پیراشهری صورت می‌پذیرد. در اثر مهاجرپذیری» جمعیت این روستاها فوق‌الساده افزایش می‌یاید و همین افزایش جمعیت باعث افزایش تقاضا برای زمین و مسکن و درنتیجه افزایش قیمت زمین‌های کشاورزی روستا و تغییر و تبدیل آن‌ها به کاربری‌های مسکونی» خدمانی» صنعتی و ... می‌شود. بالطبع روستاییان زمین‌دار با شوق‌وذوق به‌منظور کسب درآمدهای هنگفت» بدون کار و کوشش؛ به‌نوعی رانت روی می‌آورند به‌این‌ترتیب که اراضی زراعی و باغشی خود را با حفظ و حراست دقیق‌تر در تثبیت بیشتر مالکیت یا تصرف از گردونه اقتصاد کشاورزی خارج می‌کنند. به تدریج با فروش قسمت‌هایی یا حتی تمام زمین‌های روستاییان به متقاضیان (اعم از مهاجران وارده» بورس بازان زمین و..) و نیز ساخت و سازهای قانونسی و غیرقانونی» در نحوه کاربری اراضی از کشاورزی به مسکونی» تجاری» صنعتی و مانند اين‌ها تغییرات بنيادیین رغمی‌دهد. رها گذاشتق این زمین‌ها با اهداف بادضشده.را (آیش اچماهی) زمین م ی گویسد علاوه براین» متأثر از جمعیت گسترده مهاجر و از سویی نیز گسترش فیزیکی شهر جنگل‌ها و مراتع و دیگر منابع و چشم‌اندازهای طبیصی روستاهای پیرامون شهر در معصرض تغییر و تحول به کاربری‌های مصنوع قرار می‌گیرند (کرمی مهربان۱۳۹۵۰). در استان خراسان جنوبی» شهر بیرجند طی دهه‌های گذشته رشد شتابانی را تجربه نموده است. تاکنون روستاهای متصددی در حاشیه آن قرارگرفته‌اند که ازجمله آن می‌توان به روستاهای امیرآباد حاجی‌آباد علی‌آباد و چهکند اشاره داشت. به‌این‌ترتیب پژوهش حاضر در پی آن است که به بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری بیرجند طی دوره زمانی (۲۰۲۰- ۰ بپردازد. همچنین سرالاتی که در این پزوگتوا. أقّپانلنخ داده می‌شود؛ این است که در روند تغییر کاربری اراضی روستایی گرایش عمده به‌سوی چه نوع کاربری اسنت؟ ۲- روستاهای موردمطالسه طی بازه زمانی (۲۰۰۰-۲۰۲۰) به لحاظ کاربری اراضتی چه تغییراتی را پشت سر گذاشته‌اند؟ ۳- در افق ۱۴۲۰ چه رشد روزافزون شهر بیرجند که متأثر از رد جمعیست و مهاجرت روستائیان می‌باشد؛ باعث ساخت و سازهای بی‌برنامه و تغییرات زیاد در ساختار فضایی و گسترش شهر در زمینه‌ای کشاورزی و ساخت و ساز در حریم روستاهای امیرآباد, حاجی‌آباد» چهکند و علی‌آباد و ادغام این روستاهای پیرامونی در بافت شهری شده است. در واقع توسعه فیزیکی شهر روندی سریع و بی‌برنامه را طی کرده است؛ که باعث گسترش شهر در زمینه‌ای کشاورزی و ترکیب فیزیکی نامناسب فضاهای شسهری و روستایی شده است؛ این امر مشکلات بسیاری را در زمینه توسعه پایدار روستاهای پیراشهری بیرجند برجای گذاشته است؛ بنابراین لزوم هدایت آگاهانه و سازمان‌دهی اساسی و در.کل یک برنامه‌ریزی؛بهیته و درست» همراه با جلوگیری از اتلاف بی‌موده زمین‌های کشاورزی که‌یک نوع توسعه پایدار را در روستاها ایجاد می‌کند؛ ضرورتی است که پژوهش حاضر در پی آن می‌باشد. با توجه به اين‌که یکی از پیش‌شرطهای اساسی برای استفاده پهینه از زمین که در فضاهای روستایی حیات اقتصاد فضا بدان وابسته است اطلاع از الگوی کاربری اراضی می‌باشد. دانستن تغییرات هرکدام از کاربری‌ها در طول زمان از اهمیت وافری برخوردار است (فیضی زاده و همکاران؛۱۳۸۶). بدین‌سان تحقیقاتی ازاین‌دست اهمیتی بنیادی و ضرورتی کاربردی می‌یاید. ظاهری (۱۳۸۷) در پژوهشی تحت عنوان تحلیلی بر نقش روابط فضایی در تغییرات کاربری اراضی روستاهای حوزه نفوذ شهرها (مطالعه موردی: روستاهای حوزه نفوذ کلان‌شهر تبریز) نشان داد که تغییر دیدگاه‌های اقتصادی از بخش کشاورزی به صنعت و خدمات و به عبارتی» تحولات اقتصادی و اجتماعی منبعث از فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 41 عاط 2 هاوناگ5 50266 200 6و۱۷/:۱۱2 ۵۶ ا۲2تاصل برعا هب0 دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تاستان ۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 00 ,10 ۱۳۳۵۵۲ 56081 ,۸0.2 ,۷۹۵۱.3 ,2022 8۳۵۲ تغییر مناسبات شهر و روستا به‌صورت مجموعه‌ای مرتبط با یکدیگر در تغییرات کاربری اراضی روستاهای ضیا توانا و قادرمزی (۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان «تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری در فرایند خزش شهر روستاهای نایسر و حسن‌آباد سنندج» نتایج تحقیق نشان می‌دهد که این روستاها به‌منزله عرصه‌ای تکمیلی برای کارکردهای شهر سنندج» بخشی از نقش سکونتی-خوابگاهی شهر سنندج را پذیرا گشته‌اند. ازاین‌جهمت می‌توان گفت که افزایش جمعیت. گسترش سطح و به‌تبع آن تغییر کارسری اراضی روستاهای نایسر و حسن‌آباه درواقع بخشی از افزایش جمعیت و گسترش شهر سنندج بوده که طی فرایند خزش شهری به‌صورت منفصل از شهر در روستاهای پیرامون آن اتفاق افتاده است. پوراحمد و همکاران (۱۳۸۹) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی اثر مهاجرت بر تغییر کاربری اراضی شهر اسلامشهر» با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و ابزاری چون نرم‌افزارهای وا ۸۲۵ ,۴۳۷۱ و تصاویر ماهواره‌ای نشان داد که: عامل مهاجرت بر تغییر کاربری کشاورزی و فضای سبز و تبدیل آن‌ها به کاربری‌های شهری» به‌ویژه کاربری مسکونی و سپس کاربری حمل‌ونقل در اسلامشهر بوده است. ظاهری (۱۳۹۱) در پژوهشی تحت عنوان «نقش روند گسترش کالبدی شهر تبریز در ایجاد تغییرات کاربری اراضی خومه شهر و روستاهای خوزه‌ی نفوذ (مطالعه منوردی: روستاهای الوار نسقلی باغ معروفه شادآباد مشایخ و کندرود»» نشان داد که توسعه کلان‌شهر تبریز و تغییر.دیدگاه‌های اقتصادی از بخش کشاورزی به صنعت و خدمات و به عبارتی تحولات اقتصادی و اجتماعی منبعث از تغییر مناسبات شهر و روستا به‌صورت مجموعه‌های مرتبط با یکدیگر در شکل‌گیری این تغییرات موّنر بوده‌اند. محمدی و همکاران (۱۳۹۱) در پژوهشی تحت عنوان «نیروهای انسانی موّثر بر تغییرات کاربری اراضی در حاشیه مناطق روستایی (نمونه موردی: آلکله و سی بن- شهر تنکاین)» با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای و همچنین مطالعات میدانی نقش نیروهای انسانی موّثر بر تغییرات کاربری اراضی در دو روستای آلکله و سی بن در شهرستان تنکابن موردبررسی قرارگرفته است. بر اساس نتایج حاصله درصد زیادی از جنگل‌ها ر این دو روستا تخریب‌شده و جای خود را به اراضی مسکونی داده است. مهم‌ترین عامل تغییر کاربری در روستاهای آلکله و سی بن» مشکلات اقتصادی مردم و به‌صرفه نبودن فعالیت‌های کشاورزی و مشکلات افراخته و حجی پور (۱۳۹۲) در پژوهشسی تحت عنوان «خزش شهری و پیامدهای آن در توسعه پایدار روستایی» با استفاده از تصاویر سنجنده 70/4 ماهواره لنلدست ۵ در دو مقطع زمانی ۱۳۸۰ و ۱۳۸۹ و استفاده از فنون سنجش‌ازدور و نظریه زمینه‌ای به نتایج ذیل دست یافتند: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در مقطع زمانی موردمطالعه خزش شهری اراضی روستاهای پیرامون شهر بیرجند را در خود ادغام کرده و اراضی معبودی و حکیمی (۱۳۹۴) در پژوهشی تحت عنوان «تحلیلی بر تغییرات کاربسری اراضی و شبیه‌سازی گسترش شهری شهرهای میانه‌اندام» با استفاده از تصاویر سنجنده 70/4 ماهواره لندست ۵ و نرم‌افزارهای چون ۱۵۲۱9۱ ,۴۲۹۵9 ,وا ۸۲۵ فرایند مربوط به تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف انجام گرفت؛ نتایج پژوهش نشان داد که سطح اراضی ساخته‌شده شهری از ۹۹۵/۱۳ هکتار در سال ۱۳۶۸ به ۲۵۵۷/۶۲ هکتار در سال ۱۳۹۰ رسیده است و سطح اراضی کشاورزی نیز روند نزولی داشته است. کریمی (۱۳۹۳) در پژوهشی تحت عنوان «پایش» ارزیابی و پیش‌بینی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره‌ای مار کوف (مطالعه موردی: دشت بسطاق- خراسان جنوبی)» با استفاده از تصاویر سنجیده های (0۱1)1393 - (۴۲۱/)1381 - (۸88)1366) به‌پیش‌بینی کاربری اراضی سال ۱۴۰۳ پرداخت؛ فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 61 وعا ۵ مدنگ 6و5 200 6وه۱۱ز/۱۷ ام اهمتبول فصن دوره سوم شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ نتایج حاصل از پیش‌بینی تغییرات در فاصله زمانی ۱۳۹۳-۱۴۰۳ نشان می‌دهد که طی این دوره احتمال می‌رود ۹۸ درصد اراضی مسکونی» ۸۸ درصد اراضی فاقد پوشش» ۷۷ درصد اراضی شور ۴۵ درصد اراضی مرتعی و ۳۷ درصد اراضی کشاورزی بدون تغییر باقی خواهند ماند. یوسفی و همکاران (۱۳۹۳) در پژوهشی تحت عنوان «آشکارسازی و مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده‌های سنجش‌ازدور» مدل زنجیره مار کوف و سلول‌های خودکار (مطالعه موردی: شهر بجنورد)» به این تتیخه دست,یافتند کنه: اراضی کشاورزی آسی و دیم روند کاهشی و اراضی شهری و بایر روند افزایشی خواهند داشت به‌طوری که اراضی کشاورزی آبی» باغات و دیم از ۱۴/۵ درصد در سال ۱۳۷۹ به ۵ درصد کاهش و اراضی شهری از ۶/۷ درصد در سال ۱۳۷۹ به حدود ۱۱/۵ درصد در سال ۱۴۰۷ افزایش کرمی مهربان (۱۳۹۵) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی سکونتگاه‌های روستایی پیراشهپری یاسوج طی دهه ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲» با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و روش توصیفی و تحلیلی نشان داد که در این دوره مساحت کاربری‌های مسکونی به‌پیش از دو برایر رسیده و به میزان زیادی نیز بر وسعت کل محدوده افزوده‌شده است. همچنین نشان داد که دلیل اصلی تغییرات کاربری کاویان و همکاران (۱۳۹۶) در پژوهشی تحت عنوان «پاییش و پیش‌بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و زنجیره مار کوف» با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای انوس ۳ -(۱5-1۱۸)1371 2) - (۴۲۱/)1381) نشان داد که میزان کاهشن آراضی کشاورزی و مرتع به ترتیب ۴/۱۸ ۲/۱۹ درصد بوده است؛ همچنین طی دوره ۱۳۸۱-۱۳۹۲ اراضی فاقد پوشش گیاهی ۵۶/۱۳ درصد افزایش یافته قربانی و همکاران (۱۳۹۹) در پژوهشی تحت عنوان « خزش شهر مراغه و تغییرات کاربری اراضی پیراشهر» به این نتیجه دست یافتند که الگوی رشد شهر مراغه در دهه‌های اخیر از الگوی رشدی پراکنده و افقی ناموزون با تخریب زمین‌های باغی و حاصلخیز کشاورزی و جایگزین شدن آن‌ها با بافت محله‌های جمشید زهی شه بخش و قنبری (۱۳۹۹) :در اپژوژهنسی, تخنت,عنوان.« خزش شهری و تحولات کالبدی- فضایی سکونتگاه‌های پیراشهر زاهدان» به این نتیجه دست یافتند که اثرات خزش شور زاهدان و جریانات فضایی حاکم بر آق باعث تحولات کالبدی-فضایی دز ابشاد مختلف در نواحی روستایی پیراشهری گردیده است. این اثرات بر بخش کشاورزی منفی وادر بخش خدمات مثبت و در بعد اجتماعی حاکی از ایجاد نقش خوابگاهی و افزایش جابجایی جمعیت و تبادلات فرهنگی از روستاهای پیرامونی به شهر زاهدان بود. هایت و همکاران! (۱۹۹۸) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی تغییرات کاربری در منطقه دلاوار ایلت اوهایو» نشان داد که ویژگی‌های اراضی مانند نزدیکی به زمین‌های کشاورزی» فاصله آن‌ها از مکان‌های طبیصی (برکه‌ها و دریاچه‌ها نزدیکی به زیرساخت‌ها جاده‌ها بزرگراه‌ها و راه‌آهن, فرودگاه و نزدیکی به شهر مرکزی و مراکز کار و کیفیت خاک در تغییر کاربری‌های آن‌ها موّثر بوده‌اند. لامبین و همکاران" (۲۰۰۳) در پژوهشی تحت عنوان «تحولات استفاده از زمین و تغییرات پوشش زمین در مناظق گرمسیری» نان داد که آگاهی ندافستن افراد از اقترات تخریست اریستمخیطی» توسعه توریسسم و تصمیمات نادرست دولت.» فقر و درآمد پایین در گرایش افراد به تغییر کاربری اراضی موئر بوده‌اند. فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 41 عاط 2 هاوناگ5 50266 200 6و۱۷/:۱۱2 ۵۶ ا۲2تاصل برعا هب0 دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تاستان ۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 00 ,10 ۱۳۳۵۵۲ 56081 ,۸0.2 ,۷۹۵۱.3 ,2022 8۳۵۲ سووان وراکمتورن! (۲۰۱۲) در پژوهشی تحت عنوان «نجزیه و تحلیل ارتباطی عوامل مور بر تغییرات کاربری اراضی» نشان داد که عواملی همچون جمعیت. نزدیکی به شهر و نزدیکی به زیرساخت‌ها بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در شمال شرق تایلند تأثیرگ‌ذار بوده‌اند. بنایی!۲ (۲۰۱۴) در پژوهشی تحت عنوان « خزش مراکز شهری تعاریف, داده‌ها روش‌ها اثرات زیست‌محیطی مطالعه موردی شهر ممفیس» به این نتیجه رسید که بررسی پیامدهای خزش شهری ممفیس پیامدهای زیست‌محیطی را به دنبال داشته است. به این معنی که هرچه خزش شهری توسعه پیدا کند اثرات منفی ازنظر لغضوی» توسعه دارای معانسی بسیاری است. بهبود پیشرفت و ترقی که می‌تواند همراه با پیشرفت و توسعه به‌عنوان و تحولاتی در نظر گرفته شود که هم جنبه‌های کمی و هم کیفی را در بردارد (جهانگرد ۱۴۰۰: ۱۸). توسعه فقط یک پدیده جدید نیست؛ بلکه با انسان به دنیا آمده و با تفییرات و تحولات زندگی اجتماعی انسان هماهنگ شد و هرگز از آن فاصله نگرفته است (نعمتی و همکاران» ۱۳۹۵: ۷ به همین دلیل, باید در تعالی جامعه بشری تغییر و تحول را دنبال کرد و با این تعالی» ابعاد جدیدی بزای آن ذرنظر گرفت (2۱ 1ق ,272/20 1ومیه) سایق تقازینگاجمایهته عوامل؛ امکاتات و منابع تولید کشور بهینه استفاده نشود؛ توسعه محقق ولد تیا سیزاین عوامل کیفی تحقق یاب توسعه روند توسعه روستایی یک ساختار منسجم می‌باشد (502 :720۷2:2016 8 51122). توسعه روستایی می‌تواند جامعه روستایی را از فقر و بیچارگی رهایی بخشد (1493 :۲۵1۱2021,2014 8 ۴21۱). توسعه روستایی به‌عنوان استراتژی اصلی توسعه در تعداد زیادی از کشورها علی‌الخصوص در کشورهای کمتر توسعه‌یافته که بیشتر جمعیتشان در روستاها ساکن هسنند» مورد تأکید قرارگرفته است (موسوی؛۲۰۱۵: ۱۵۴). توسعه روستایی عبارت است از افزایش کمی سرمایه و متحول‌شدن کیفی سیستم اجتماعی, اقتصادی» سیاسی و فرهنگی روستا. براین اساس, توسعه روستایی به‌عنوان یک راه‌حل عملیدر توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی مطرح می‌شود. افزایش درآمد روستایی» کاهش نابرابری فقرز و افزایش ارزش‌افزوده اقتصادی در مناطق روستایی مورد تأکید توسعه روستایی است. توسعه روستایی از اهمیت ویژه‌ای در روند توسعه ملی به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه» برخوردار است (افراخته و توفیقیان اصل۱۳۹۵: ۱۹۴). مف‌موم توسعه پایدار از مهم‌ترین مف‌مهوم نسل کنونی بشر است (۷۵861082,2017:474). مف‌موم توسعه پایدار در دو قرن اخیر بسیار مهم شده است (حاجی و همکاران۱۳۹۵۰: ۱۹۷). توسعه پایدار به‌عنوان یک مفهوم نه‌تنها رویکردی به جهان و مشکلات تازه آن است» بلکه مجموعه‌ای از رهنمودها برای رفع چالش‌های مختلفی است که در حال حاضر جهان با آن روبرو است (474 :۷۵861052,2017). فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 1 عا هاوگ 50206 2۳0 6و۱۷:۱۱2 آه ا2م ول باصن دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ کاربری اراضی (86 20)) از دو لشت» زمین (1200) و کاربری (96لا) تشکیل‌شده است. 186 200 در لشت به معنی فعالیت انسانی مربوط به زمین می‌باشد و کاربری اراضی به مفهوم انواع بهره‌برداری از زمیین به‌منظور برآورده ساختن نیازهای گوناگون انسان تعریف‌شده است (فضلی؛۱۳۹۳: ۱۰). نحوه استفاده از زمین و عملککردی که به آن تعلق دارد کاربری زمین نامیده می‌شود که می‌تواند در مقیاس منطقه» سکونتگاه‌های انسانی یا شهرها در نظر گرفته شود. تغییر کاربری اراضی تغییر در کاربری اراضی و تغییر در توزیع و الگوهای مکانی فعالیت‌ها و کاربری‌ها است. به‌بیان‌دیگر تغییر کاربری اراضی به معنای تغییر در نوع کاربری اراضی است که لزوما تغییر در سطح اراضی نیست. بلکه تغییر در تراکم و مدیریت زمین تغییر کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین موضوعات در جهان امروز است و با رشد سریع شهرنشینی سرعت بیشتری گرفته است. عواملی مانند شهرنشینی و روستایی شدن از قرن هجدهم هم‌زمان با انقلاب صنعتی در اروپا آغاز شد و در نیم‌قرن اخیر منجر به رشد شهرنشینی و توسعه آن به مناطق اطراف آن شد (عنایستانی و جفرزی:1۹::۱۳۹۹). دز مطالع ات مختلف زیت سختلفی از کاربری آراضی آراقه ده اس خر تعریف کاربری اراضی» به‌عنوان الگوها تلاش‌ها و ورودی‌هایی تعریف می‌شود که مردم از آن‌ها در نوع خاصی از پوشش زمین برای فعالیت‌های تولیدی يا تغییر و حفاظت استفاده می‌کنند. کارشناسان برایین باورند که استفاده از زمین گزینه متفاوتی برای استفاده از زمین می‌باشد. برخی از کارشناسان معتقدند که کاربری زمین استفاده از زمین توسط انسان است. بعضی آن را تلاش:انسان در سطح زمین بیان می‌کنند که ارتباط مستقیمی با اراضی دارد (اخم۸ 9 و گافوی ,۱0۹۳ روابط شهر و حومه که در دوره‌های مختلف تاریخی با تغییرات جزئی به دلیل سقوط یا رونق شهرنشینی برقرار بود در نیم‌قرن اخیر دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. مطالعه روند این تحولات به دو روش ۱- روابط شهر و روستا درگذشته و ۲- روابط شهر و روستا در حال حاضر امکان‌پذیر است. به دلیل مرکزیت منطقه‌ای و کنترل اداری و اجتماعی‌مذهبسی طی قرن‌هسا یعنی وقتی اولیسن شسهرک‌های دائمی ساخته دست بشر ساخته شده آن‌ها توانسته‌اند روابط وستنا را بدون وقفه برقرار کنند. در دوران باستان» آن‌ها علاوه بر دفتر مرکزی بازار و مرکز تجارت. وظایف مختلف دیگری نیز بر عهده داشتند. آن‌ها از مراکز وظایف دینی و اداری بودند و از اهمقیت و نفوذ بیشتری نسبت به سایر مناطق برخوردار بودند (۱۳۹۷: اولین عامل تأثیرگذار در تعیین جایگاه شهرها و روستاها و چگونگی ارتباط میان آن‌ها مناسب بود. شرایط طبیصی شامل شکل ناهمواری» ارتفاع» زمان عمومی و خصوصی, آب‌وهوا شبکه آب» نوع خاک و سایر موارد طییعی است.درمکان‌هایی که این شرایط ظورمراکز شپهری وبروستایی را ممکن کرده استه شرا و روستاها شکل‌گرفته و ارتباط بین آن‌ها برقرارشده است (مجیدی؛۱۳۹۴: ۲۳). عامل موّذر دیگری در ایجاد روابط روستایی و شهری» عامل اقتصادی است. تفاوت فضایی در منابع اقتصادی فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 41 عاط 2 هاوناگ5 50266 200 6و۱۷/:۱۱2 ۵۶ ا۲2تاصل برعا هب0 دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تابستان ۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ 121-9 00 ,10 ۸0۵۲ 5002۱ ,۱۷۵.2 ,۷۵۱.3 ,2022 5۵۲ و ثروت در کشور منجر به اختلاف در مناظر شهری و روستایی شده و نقش و عملک‌رد را نیز از همان شرایط بازیابی قبسله استیت؛ بنابراین» پتانسیل اقنصادی مناطق مختلف کشور ارتباط نزدیکنین سا توزیع شهرها و روستاها دارد و همچنین چگونگی مبادلات تجاری و اقتصادی بین آن‌ها را مشخص می‌نماید عامل اجتماعی و فرهنگی یکی دیگر از عواملی است که میان شهر و روستا ارتباط ایجاد منکن اد محیط طبیصی ایران با ویژگی‌های محلی و منطقه‌ای خود» مراکز اقامتی گوناگونی را در گوشه آن و ساکنان آن ایجاد کرده است که ساکنان آن‌ها به‌مرورزمان ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی متفاوتی از خود بروز پیوندهای روستایی- شهری» جریان انتقال محصولات کشاورزی و سایر تولیدات از نواحی روستایی به مراکز شهری برای مصرف‌کنندگان محلی و ارسال به بازارهای منطقه‌ای؛ محلی و بین‌المللی را شامل می‌شوند و در چهت متفاوت» جریان انتقال کالاهای صنعتی و کارخانه‌ای از مراکز شهری به سکونتگاه‌هایی را در برمی‌گیرد. جریان‌های فضایی و تعاملات بخشی بین شهر و روستا به شکل پیوندهای روستایی- شهری نقش بسیار مهمی در توان شهر و روستا و توسعه یکپارچه ناحیه‌ای دارد. شبکه‌های اجتماعی و مهاجرتی در حال حاضر این موضوع مطرح است که شور و روستا باهم رابطه دارند و بر یکدیگر به‌طور متقابل تأثیر می‌گذارند. این موضوع بنیان دیدگاه ناحیه گرایی زا :در توسعه روستایی و شهری تشکیل می-دهد. در دیدگاه ناحیه گرایی به‌دور از تعصبات شسهری و روستایی» بر پیوند شهر و روستا و صنعصت و کشاورزی همچنین در اک دیدگاه به یکپارچگی فضایی و عملکردی شهرها و روستاها در یک ناحیه توجه می‌شود و همان‌طوری که دیوید جوزف! بیان می‌کنند. توسعه روستایی و شهری به‌عنوان فرایندهای مکمل و یکپارچه موجب تسریع توسعه ناحیه‌ای می‌شوند (شاهی»۱۳۹۷: ۸ سکونتگاه‌های روستایی خواه و ناخواه در معرض دگرگونی‌هایی قرار دارند که اغلب منشا بیرونی دارد و بیرون از عرصه‌های روستایی شکل می‌گیرد و جلوه‌های گوناگون این دگرگونی‌ها در عرصه‌های روستایی به صور مختلف و درزمینه‌های متنوع ظهور پیدا می‌کند. اثرات این تحولات در عرصه کالبدی تحت عنوان تحولات فیزیکی- ظاهری موردتوجه بوده که به‌نوبه خود موجبات دگرگونی‌های درونی و حتی تحولات اجتماعی,» اقتصادی» کالبدی و زیست‌محیطی سکونتگاه‌های روستایی هی‌گردتد (احمدی و همکاران۱۳۹۸۰: ۹۷ بنابرایین در چارچوب این کنش متقابل, یعنی جریان اثرگذاری و اثرپذیری» هم‌بستر محیطی- اکولوژیک و هم عرصه فرهنگی و حتی کالیدی» کم‌وبیش دچار دگرگونی می‌شود. پیوندهای روستا شهری باعث اثرات زیادی بر روستاها می‌شوند عمده این اثرات عبارت‌اند از: افزایش روزافزون تراکم جمعیت غنی از خانه‌های روستایی» الونک‌نشینی» منابع متعدد درأمدی» نبود مقررات و جو مجادله بر حقوق تصرف زمین» تغییر ناهماهنگ زمین‌های کشاورزی به مسکونی, آلووکنیی و مسائل زیست‌محیطی, بهره‌برداری شدید از منابع» پویایی چشمگیر اقتصادی و ضعف فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 1 عا هاوگ 50206 2۳0 6و۱۷:۱۱2 آه ا2م ول باصن دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ مرحله اول: استخراج نقشه کاربری اراضی چهار روستای حاجی‌آباد امیرآباد چهکند و علی‌آباد در سال‌های 0 و ۲۰ با استفاده از تصاویر لندست ۷ و تست جدول ۱. مشخصات تصاویر استفاده‌شده در پایش تغییرات کاربری اراضی مرحله دوم: اما ازآنجایی که تصاویر لندست ۷ از سال ۲۰۰۳ دچار اشکال فنی شده است» برای اصلاح این تصاویر از ابزار |۳[۱م۱۵0821_62 در نرم‌افزار ۴۳۷۱ استفاده‌شده است. همچنین از تصاویر سطح ۲ لندست ۸ که دارای تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک و هندسی قابل قبولی هستند استفاده‌شده است. نمونه‌برداری به دو روش نقاط تعلیمی و ارزیابی و تهیه نقشه تغییرات کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم ماشین بردار جدول ۲. تعداد نقاط تعلیمی کلاس‌های طبقه‌بندی سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ 2 نقاط تعلیمی پوشش گیاهی مناطق ساخته‌شده .... سایر اراضی جدول ۳. تعداد نقاط ارزیابی کلاس‌های طبقه‌بندی سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ نقاط ارزیابی ‏ پوشش گیاهی. مناطق ساخته‌شده . سایر اراضی در این پژوهش در طول سه بازه زمانی تصاویر با الگوریتم ماشین بردار پشتیبان در سه کلاس پوشش گیاهی, مناطق ساخته‌شده و سایر اراضی طبقه‌بندی گردیده است؛ زیرا طبقه‌بندی با استفاده از الگوریتم ۷ بهترین و قابل قبول‌ترین نتیجه را نسبت به سار الگوریتم‌های ارائه‌شده در سامانه 6۳۴۴ برای مرحله سوم: تهیه ماتریس پیش‌بینی تغییرات برای سال ۲۰۴۰ با استفاده از الگوریتم 0۸_۱۸۵۲00۷ در محیط فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳ 1 واه آهافناگ 5206 200 ۱/۱۱۵6 ۵۲ اه ول فصن دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تابستان ۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ 121-9 00 ,10 ۸0۵۲ 5002۱ ,۱۷۵.2 ,۷۵۱.3 ,2022 5۵۲ شهرستان بیرجند مرکز شهرستان بیرجند و مرکز استان خراسان جنوبی می‌باشد. شهرستان بیرجند بین مدار ۳۲ درجه و ۳۹ دقیقه و ۳۳ درجه و ۳۱ دقیقه عرض شمالی و مدار ۵۸ درجه و ۴۰ دقیقه و ٩۵ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی واقع‌شده است. شهرستان بیرجند با ۴۰۲۷ کیلومترمربع مساحت ۲/۶ درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است. شهرستان بیرجند از شمال به شهرستان قائنات» از غرب به فردوس و طبس, از جنوب به نهبندان و از شرق به افغانستان محدود می‌شود. فاصله شهر بیرجند تا مرکز استان سیستان و بلوچستان ۴۵۸ کیلومتر و تا مرکز استان کرمان ۵۸۶ کیلومتر می‌باشد. نقشه (۲-۱) موقعیت شهرستان بیرجند به تفکیک دهستان در استان خراسان جنوبی را نشان می‌دهد (آمارنامه استان خراسان جنوبی»۲۹:۱۳۹۹۰). شهر بیرجند و روستاهای موردمطالعه در دهستان باقران شهرستان خراسان جنوبی قرارگرفته‌اند. جمعیت شهر بیرجند برایر ۶ نفر بوده است و مساحت این شهر ۴۰۰۴ کیلومترمربع می‌باشد. (آمارنامه خراسان جنوبی,۰ ۱۴۰). سه روستای حاجی‌آباد» امیرآباد و چهکند در جنوب غرب و روستا علی‌آباد در جنوب شرق شهر بیرجند واقع‌شده‌اند. فاصله هرکدام از روستاهای تا مرکز شهر بیرجند حدود ۷ کیلومتر می‌باشد. شکل (۳-۱) موقعیت روستاهای موردمطالعه را نسبت به شهر بیرجند نشان می‌دهد. فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 1 عاط 2 1210ویاگ 50266 200 ۱/۱96 ۵۶ ا۵2 ۲ ول براتعا هی دوره سوم شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۹۳ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ در این مرحله برای اعتبار سنجی تصاویر طبقه‌بندی‌شده از نقاط ارزیابی که در مرحله نمونه‌برداری برداشت‌شده استفاده می‌شود. به‌طوری که هر کلاس به‌صورت جداگانه اعتبار سنجی شده و درنهایت دقت طبقه‌بندی به‌صورت دقت کلی و شاخص کایا و همچنین دقت هر کلاس به‌صورت جداگانه در با توجه به جدول (۴-۱) و شکل (۴-۱) بیشترین یزان طبقات اراضی,روستاهای حاجی آباد امیرآباد» چهکند و علی‌آباد مربوط به کاربری اراضی بایگ,اشت#کسه به تربیس روئشتای حاجی‌آباد بیش از ۱۹۸/۱۰ هکتار روستای امیرآباد ۶ هکتار روستای چهکند ۷۴/۰۵ و روستای علی‌آباد ۱ هکتار از اراضی محدوده امیرآباد ۳۳/۷۳ هکتار روستای چپکند ۶/۳۴ فکتار ورس تا ی علی آباد ۱/۳۴ هکتار از مساحت محدوده» میزان آن از اراضی ساخته‌شده بیشتر است. مساحت کلاس اراضی ساخته‌شده در روستای حاجی‌آباد ۲۱/۹۶ هکتار روستای امیرآباد ۰۲۲/۰۱ زوستای چپکند ۷/۲۱ هکتار و روستای:غلی‌آباد ۵/۵۲ از مساحت محدوده را شامل می‌شود که روستای امیرآاد با مساخت|#۲/۱هکتار بیشترین میکوان مساخت را نسبت به سایر شکل ۴. نقشه طبقه‌بندی‌شده کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه سال ۲۰۰۰ فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳ 1 واه آهافناگ 5206 200 ۱/۱۱۵6 ۵۲ اه ول فصن دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۹۳ 121-9 00 ,10 ۸0۵۲ 5002۱ ,۱۷۵.2 ,۷۵۱.3 ,2022 5۵۲ جدول ۵. تحلیل کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه در سال ۲۰۰۰ جدول (۵-۱) و شکل (۵-۱) نشانگر این مسئله است که بخش قابل‌توجهی از محدوده به اراضی بایر اختصاص دارد و این طبقه» با کاهش نسبت به سال ۲۶۰۰ به تربیت روستاهای حاجی‌آباد با مساخت 4۵ حکتار روستای امیرآباد ۱۰۵/۱۰ هکتار روستای چهکند ۲۰/۱۸ هکتار و روستای علی‌آباد ۸/۴۰ هکتار از اراضی محدوده را دربرگرفته است. کلاس اراضی ساخته‌شده به ترتیب در روستاهای حاجی‌آباد ۳ جمکتار روستای امیرآباد ۳۹/۳۲ هکتار روستای جیکند ۴۰/۳۸ هکتار و روستای علی‌آباد ۶/۴۳ هکتار افزایش داشته است. پوشتن گیاهی در روسهاهای حای آباد سفا مساخت ۶۸/۸۵ هکتار روستای امیرآباد ۴ هحهکتار روستای چهکند ۷/۲۰ هکتار و روستای غلی‌آباد با مساحت ۱/۲۵ هکتار نبست به سال ۲۰۰۰ شکل ۵. نقشه طبقه‌بندی‌شده کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه سال ۲۰۱۰ جدول ۶. تحلیل کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه در سال ۲۰۱۰ فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 4 عاط 2 هافنا5 50266 200 6و۵ ۱۷:۱۱ ۵۶ ا2 ۲ تاصل برعا هب0 دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ باتوجه به جدول (۶-۱) و شکل (۶-۱) نمایان است کلاس اراضی بایر هم‌چون دو بازه زمانی قبل بیشترین مساخت را به خود اختصاص داده است و با کاهش نبست به سال *۲۰۱ در روستاتی حاجی‌آباد ۳/۶۵٩ هکتار روستای امیرآباد ۸۶/۲۹ هکتار» روستای چهکند ۵/۴۰ هکتار و روستای علی‌آباد ۳/۰۵ هکتار اراضی محدوده را شامل می‌شود. کلاس اراضی ساخته‌شده همچون دوره‌های قبل روند افزایشی داشته و با افزایش در روستای حاجی‌آباد ۱۸۳/۷۷ هکتار روستای امیرآباد ۱۳۹/۶۲ هکتار روستای چهکند ۹۹/۰۷ هکتار و پروتسنتای غلی‌آبساه,ضا سای ۲۹/۵۸ هکسا راقیست یه یبال ۲۹۹۸ رشن کسمگیری داقیننه انسبتا کلایی پوشش گیاهی در روستاهای حاجی‌آباد با مساحت ۶۳/۸۵ هکتار و روستای امیرآباد با مساحت ۳۵/۶۱ هکتار نسبت به سال ۲۰۱۰ روند کاهشی داشته است و روستاهای چهکند با مساحت ۱۰/۱۴ هکتار و روستای علی‌آباد با مساحت ۱/۵۴ هکتار نسبت به سال ۲۰۱۰ روند افزایشی داشته است. نش ری ای رسای بر ماه ۵ سیرآباد | 8 شکل ۶. نقشه طبقه‌بندی‌شده کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه سال ۲۰۲۰ جدول ۷. تحلیل کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه در سال ۲۰۲۰ با توجه به جدول (۱-۷) و شکل (۱-۷) نمایان است کلاس اراضی بایر هم‌چون دو بازه زمانسی قبسل بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است و با کاهش نبست به سال ۲۰۲۰ در روستای حاجی‌آباد ۰ حهکتار» روستای امیرآباد ۱۸۹۴/۳۰ هکتار روستای چپکند ۱۷۵۲/۸۲ هکتار و روستای علی‌آباد ۰ هکتار اراضی محدوده را در بردارد. کلاس اراضی ساخته‌شده همچون دوره‌های قبل روند افزایشی داشته و با افزایش در روستتایی خاجی‌آباد ۲۵۷/۶۶ قکتار روستای امیرآباد ۲۶۶/۶۵ هکتار روستتای چپکند ۶ حهکتار و روستای علی‌آباد با مساحت ۴۰/۷۶ هکتار نسبت به سال ۲۰۲۰ رشد چشمگیری داشته فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 41 عاط 2 هاوناگ5 50266 200 6و۱۷/:۱۱2 ۵۶ ا۲2تاصل برعا هب0 دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تابستان ۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 00 ,10 ۸0۵۲ 5002۱ ,۱۷۵.2 ,۷۵۱.3 ,2022 5۵۲ است. کلاس پوشش گیاهی در روستاهای خاجی‌آباد با مساخت ۶۱/۳۹ هکتار و روستای علی‌آباد با مساحخت ۰ هکتار نسبت به سال ۲۰۲۰ روند کاهشی داشته است و روستاهای امیرآباد با مساحت ۵۶/۵۸ هکتار و روستای چپکند با مساحت ۱۴/۹۵ هکتار نسبت به سال ۲۰۲۰ روند افزایشی داشته است. شکل ۷. نقشه طبقه‌بندی‌شده کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه سال ۲۰۴۰ جدول ۸. تحلیل کاربری اراضی روستاهای موردمطالعه در سال ۲۰۴۰ نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ تغییرات قابل‌توجمی در هرک‌دام از اراضی روستاهای موردمطالعه ایجادشده است که می‌توان دلیل این تغییرات را عامل مهاجرت دانست هرچند که عوامل بسیاری ازجمله قیمت زمین می‌تواند در تغییر کاربری اراضی نقش داشته باشد. ظاهری در سال ۱۳۸۷ در پژوهشی تحت عنوان تحلیلی بر نقش روابط فضایی در تغییرات کاربری اراضی روستاهای حوزه نفوذ شهر تبریز به این موضوع اشاره داشته است که تغییر دیدگاه‌های اقتصادی از بخش کشاورزی به صنعت و خدمات و به عبارتی,» تحولات اقتصادی و اجتماعی منبعث از تغییر مناسبات شهر و روستا به‌صورت مجموعه‌ای مرتبط با یکدیگر در تغییرات کاربری اراضی روستاهای حوزه نفوذ کلان‌شهر تبریز مور بوده‌اند لذا نتایج پژوهش‌ها قدری باهم متفاوت است. همچنین محمدی و همکاران در سال ۱۳۸۰ در پژوهشی تحت عنوان نیروهای انسانی موّثر بر تغییرات کاربری اراضی در حاشیه مناطق روستایی (نمونه موردمطالسه: روستاهای آلکله و سی بن شهرستان تنکابن) به این نتیجه رسید که درصد زیادی از جنگل‌ها در دق رقستای آلکلهاق سی بن تخریب‌شدهه:ق جای خود را به اراضی:فسکونی داده است و ایق‌گونه تیان داشته است که مهم‌ترین عامل تغییر کاربری در روستاهای الکله وسی بن. مشکلات اقتصادی مردم و به‌صرفه نبودن فعالیت‌های کشاورزی و مشکلات مربوط به فروش محصولات است. پژوهش حاضر از فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 1 عا هاوگ 50206 2۳0 6و۱۷:۱۱2 آه ا2م ول باصن دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ یت تغییر کارتری اراضی بایر به اراضی شهری ,و مسگونی نتاینج مشایه وریکسانی را ازاقه:داده است اقا نتایج پژوهش در ارتباط با شناسایی عوامل تغییرات کاربری اراضی متفاوت است. افراخته و حجی پور در سال ۱۳۹۰ در پژوهشی تحت عنوان خزش شهری و پیامدهای آن در توسعه پایدار روستایی نشان دادند که طی بازه زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ عامل خزش شهری» شهر بیرجند روستاهای پیرامونی شهر را در برگرفته است و اسق رقستاها با بات شهری ادغام‌شده‌اند و اراضی روستایی به اراضی سسگونی تبدیل‌شدهاند, نتایج این پژوهش با پژوهش حاضر به لحاظ تغییر کاربری اراضی روستایی به اراضی شهری و مسکونی یکسان و مشابه است. همچنین در پژوهشی تحت عنوان تحلیلی بر تغییرات کاربری اراضی و شبیه‌سازی گسترش قنور ی شمرهای میان ان ام که تزسط موی وحکیسبی,ق زسال 1۳۹۶ بااستفاده از تسایر ماهواره‌ای انجام‌شده به این نتیجه دست یافتند که سطح اراضی ساخته شدی شهری از ۹۹۵/۱۳ هکتار در سال ۱۳۶۸ به ۲۵۵۷/۶۲ هکتار در سال ۱۳۹۰ رسیده است و سطح اراضی کشاورزی روندی نزولی داشته است در پژوهش حاضر نتایج آرائه‌شده به این صورت است که سطح اراضی ساخته‌شده در روستاهای حاجی‌آباد» امیرآباد» چهکند و علی‌آباد به ترتیب از ۲۱/۹۶ ۲۲/۰۱ ۷/۲۱ و ۵/۵۲ هکتار در سال ۲۰۰۰ به ۷ ۶۲ و ۲۱/۰۸ هکتار در سال ۲۰۲۰ رسیده است و سطح سار اراضی روستایی نیز روند نزولی داشته است لذا نتایج پژوهش با پژوهش معبودی و حکیمی یکسان و مشابه است. در پژوهش دیگری با عنوان پاییش, ارزیاسی و پیش‌بینی روند تغییرات مکانسی کارسری اراضی با استفاده از مدل زنجیره‌ای مارکوف (مطالعه موردی: دشت بسطاق خراسان جنوبی) نتایجی متفاوت از نتایج پژوهش حاضر ارائه‌شده به این صورت که در این برووطل بای ماما 4 ۸چرصد از اراضی مسگونی طی بازه زمانسی ۱۳۹۳-۱۴۰۴ بدون تغییر خواهند مانند درصورتی که در پژوهش حاضر یک روند افزایشی و رو به رشد پیش‌بینی‌شده است؛ اما در پزوهتتن دیکژی که توسط کرمتی مهربا در سال ۱۳۹۵ با عنوان بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی سکرنتکامظ هاگ یاسزج آرائه شد بیان ذاشته است طی بازه زمانی ۱۳۹۲-۱۳۸۲ مساحت اراضی مسکونی به بیش از دو برابر رسیده و بر وسعت کل منطقه افزوده‌شده است که نتایج بهدست‌آمده با ننایه وهی اهر یکسان می‌باشد: به‌طورکلی با توجنه به نتایج و مشاهدات میدانی می‌توان چنین نتیجه گرفت: طی بازه زمانی بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ میلادی در روستاهای حاجی آباد» امیرآباد» چهکند و علی‌آباد تغییرات بسیار گسترده‌ای در بافت فیزیکی هر کدام از روستاها ایجادشده است. همان‌طور که شکل (۱-۸) نشان می‌دهد در این دوره مساحت کاربری‌های مسکونی در روستاهای حاجی‌آباد امیرآباد چهکند و علی‌آباد به ترتیب ۲۱/۹۶ ۲۲/۰۱ ۷/۲۱ و ۵/۵۲ هکتار در سال ۲۰۰۰ به ۱۸۳/۷۷ ۱۲۹/۶۲ ۹۹/۰۷ و ۲۱/۰۸ هکتار در نسال ۲۰۲۰ رسیده است و همان‌طور که در شکل (۸-۱) نشان داده‌شده است دو روشتای حاجی‌آباد و امیرآباد در سال ۲۰۲۰ در یکدیگر ادغام‌شده‌اند و از مساحت کاربری‌های بایر به‌اندازه قابل‌توجمی کاسته شنده اسسته درواقع در چهار روستای موردمطالیه عوامل گوناگونی در ایجاد این تغییرات نقش داشته‌اند که می‌توان ازجمله این عوامل به مهاجرت. قیمست زمین و ... اشاره کرد که در این پژوهش به آن‌ها پرداخته نشده است و هرکدام نیاز به یک پژوهش مجزا فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 41 عاط 2 هاوناگ5 50266 200 6و۱۷/:۱۱2 ۵۶ ا۲2تاصل برعا هب0 دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تاستان ۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 00 ,10 ۱۳۳۵۵۲ 56081 ,۸0.2 ,۷۹۵۱.3 ,2022 8۳۵۲ شکل ۸. روند وشد اراضی شهری طی بازه زمانی ۲۰۰۰-۲۰۲۰ احمدپور امیر و علوی, اسماعیل» (۱۳۹۳)» شناسایی و تحلیل مولفه‌های موّثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستایی مطالعه موردی: شهرستان ساری» مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی» سال ۲ شماره 4۵ صص ٩۰۱۲۰-۱۰۹ احمدی,» مظهر؛ عزیزی,» ش‌پرین و قایقی» ن‌یکو» (۱۳۹۸) اثرات پیوندهای روستایی- شهری بر تحولات کالبدی- فضایی نواحی‌پیراهری مطالعه موردی سکونتگاه‌های محمودآباد و [ ما پیرامون شهر کرج, مجله توسعه فضاهای پیراشهری» افراخته:/ خسن و توفیقیان اصل؛ سید امیر (۱۳۹۵) نانوی سطوح توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان بویراحمد فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی؛ جلد ۳ شماره.۲» صص ۰۱۹۳-۲۱۴ افراخته» حسن, حجی پور محمد. (۱۳۹۲). « خزش شهزی و پیامدهایآن در تونسعه پایدار روستایی (موردمطالعه: روستاهای پیرامونی شهر بیرجند)". فصلنامه بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران» دوره جدید. سال یازدهم» شماره ۳۹ زمستان ۰۱۳۹۲ مهدی, (۱۳۹۷) ارزیابی تأثیرات خزش شهری در تغییرات کاربری ازاضی روستایی مطالعه موردی شهر اردبیل, پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه محقق اردبیلی,» دانشکده ادبیات؛و علنوم انسانی» گروه آموزشی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی, پوراحمد احمد؛ سیف‌الدینی» فرانک؛ پرنون» زیبا؛ (۱۳۸۹) بررسی اثر مهاجرت بر تغییر کاربری اراضی شهر اسلامش‌هر. جلیلی, لیلا (۱۳۹۶)» تحلیل اثرات روابط روستا-شهری در توسعه روستایی مطالعه موردی دهستان معجزات شهرستان زنجان, پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی گروه جغرافیا رشته برنامه‌ریزی روستایی» زنجان. هاگره طسه ۴۶۰۵ ری آثرات تقسر اسر آرافسی شاوی بر کت رادار خانوارهای,روسیایی (مطالیه,مورهی: دشت سیستان)» پایان‌نامه کارشناسی ارشده» دانشگاه سیستان و بلوچستان» دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی,» رشته حاجی» لطیف؛ چیذری» محمد و چوبچیان» شهلا (۱۳۹۵)» تحلیل ساختاری موّلفه‌های موّنر بر توسعه پایدار تعاونی‌های تولید کشاورزی در مناطق روستایی شهرستان نقده» مجله پژوهش‌های روستایی» دوره ۷ شماره ۰۱ صص ۰۱۹۵-۲۱۶ حسنی‌مهر» سید صدیقه» (۱۳۹۸)» نقش اقتصادی تغییر کاربری اراضی در توسعه روستایی در دهستان طولارود تالش» مجله جمشید زهی شسه تشن امین قنبری» سیروس.(۱۳۹۹). خزش شهری و تحولات کالبدی-فضایی سکونتگاه‌های پیراشهر فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 1 عاط 2 1210ویاگ 50266 200 ۱/۱96 ۵۶ ا۵2 ۲ ول براتعا هی دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲ ضیا توانا محمد حسن, قادرمزی» حامد. (۱۳۸۸). " تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیراشهری در فرآیند خزش شهر روستاهای نایسر و حسن‌آباد سنندج؟. مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی» شماره ۶۸ ظاهری مد (۱۳۸۷)"تحلیلی بر تقفی روابط فضایی در تفیسرانت گازی ری رای روسطاهای خوره ود خیرها (نطااشه موردی: روستاهای حوزه نفوذ کلان‌شهر تبریز)". فصلنامه تحقیقات جغرافیایی» شماره ۱٩۰ ظاهری, محمد. (۱۳۹۱). " نقش روند گسترش کالبدی تبریز در ایجاد تغییرات کاربری اراضی حومه شهر و روستاهای سوزوجی شود (طالسه سوردی: روستاهای الواز سخلی:باغ سررف ,دابا مایخ ز کننرودگ سحله چفرافیا و تساه عنابستانی» علی اکبر و جعفری, فهیمه» (۱۳۹۹) تحلیل پیشران‌های کلیدی موّئر بر تغییر کاربری اراضی سکونتگاه‌های پیراشستری کلان‌شهر منهذ با رویکشرد آینده‌پژوهی, مجله برنامهریزی شسهری: سال ۲۲: شنمازه #۳۳:صص ۳۴۱۷ کریمی» کامران؛ (۱۳۹۳). « پایش, ارزیابی و پیش‌بینی روند تغییرات مکانی کاربردی اراضی /پوشش زمین با استفاده از مدل زنجیرهای مار کوف (مطالعه موردی: دشت بسطاق- خراسان جنوب‌ی)؛ سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع کرمی مهریان» فرشته. (۱۳۹۵). " بررس‌ی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی سکونتگاه‌های روستایی پیراشهری یاسوج در طی دهه ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲: نمونه موردی: روستاهای مهریان» بلهزار» مادوان علیا و مادوان سفلی)*. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد» مشهد» ایران. کاویان» عطاالله؛ راهی,» غلامرضا؛ سلیمانی» کریم؛ نظنزی شامانی» علی اکبتر؛ پورقاسمی, حمیدرضا؛ (۱۳۹۶). " پایش و پیش‌بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوازه‌ای و زنجینره مازکوف (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سمل- استان بوشهر) *. مجله علمی پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان؛ سال ششم؛ شماره ۱۷؛ زمستان ۱۳۹۶؛ ص ۰۲۶-۱۵ فیضی زاده» بختیار؛ عزیزی» حسین؛ ولی زاده» کامران (4)۱۳۸۶ " استخراجخ کاربری‌های اراضی شهرستان ملکان با استفاده از مجیدی, علیرضا (۱۳۹۴) تأثیر تغییر کاربری اراضی بر اقتصاد روستا مطالعه موردی روستای کوشک از توابع الموت قزوین, پایان‌ناسته کارقتناسی آرشهه دانش گام زا اصلاصا زیر انم رکیز ماو ندانشب‌کده بای و علنوم انسانی: گروه جقرآفیارشند مبودی» محمدتقی؛ حکیمی,» هادی؛ (۱۳۹۳). "تحل‌یلی بر تغییرات کاربری اراضی و شبیه‌سازی گسترش شهری شهرهای میانه اندام (مطالعه موردی: شهری خوی)؛. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری» دوره ۳ شماره ۲ تابستان ۱۳۹۴؛ نظریان» اصغر. (۱۳۸۱). "شهرهای جهان آینده» کانون فاجعه‌ی انسانی یا بستر تعامل فرهنگی ". مجموعه مقالات همایش بین‌المللی رویکرد فرهنگی به جغرافیا: بستری برای گفت‌وگوی تمدن‌ها به کوشش محمدحسین پاپلی یزدی, چاپ نعمتی» مرتضی؛ طهماسبی» س‌يامک و قرقانی» معصومه» (۱۳۹۵» سنجش میزان توسعه‌یافتگی و عوامل موّثر بر آن در نواحصی روستایی استان فارس با استفاده از تحلیل عاملی و ضریب ناموزون موریس» فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای» سال ۶ یوسفی, مریم؛ مکانیکی,» جواد؛ الشرفی علی؛ نیسانی سامانی» نجمه؛ (۱۳۹۳) " آشکارسازی و مدل‌سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده‌های سنجش‌ازدور» مدل زنجیره مارکوف و سلول‌های خودکار (مطالعه موردی شهر بجنورد)». فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳ 1 واه آهافناگ 5206 200 ۱/۱۱۵6 ۵۲ اه ول فصن دوره سوم» شماره دوم» پیاپی دهم تابستان ۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 00 ,10 ۸0۵۲ 5002۱ ,۱۷۵.2 ,۷۵۱.3 ,2022 5۵۲ مجله آمایش جترافیایی فضا: فصلنامه علسی پژوهشی,ذانشگاه گلستان: سال ختم: شماره مسلسل 1۲۶ زسستان ۱۳۹۶ 0 60110۲۲۵62 5016۲۳ 2 ۱۵ ازم5 آ۵ 0۲۵۵6۲۵5 اهافر ام 200 ۳211۵۲ ۵۳9206 ۹۳ کاعع اه 0-96 ها ,(2005) ۸۰ ,مازاه6 آ ا۲۵ ول ,0015606665 ,20۳۴۷۱۳۵۳۲۳۵۳۵ ,۱۵29۳۵۲۵۳ ۵ ۱۷۵1۵۵۹5 ,اد ,0601100 :ا/۳20م 5 ۱۲۵۵ 2014 ۴۰ اه 820 06 و۶ ۱2۵۵ 2110000 ۳۵00۲۹ .(1998) .ل ,10۲010100 ۸ بل ,16100م 161 بل ,510800 8۰ ,50۳0900 8۰ ,50۳900۰ 0۰ بعاا۳ ۱۷۵۳۹۰ 51316 ام‌م‌اک9ا ۱/۸۹ ,۴۵۵۵۳۵6۹ اهر ااناه و۸ 0۲ 06021601 ۱1۵۲]۵6۵۰ 0۲2۳-۳۶۲۵۱ 1۳6 31 |۸۳۳۵ ۲۵910۳5۰ 1۳۵۵۱62 1۳ 6۳۱2۳96 ۱20-60۵۲ 200 ۱20-56 ۵۶ 0۳۵۲6۵ .(2003) ۴۰ ,قاهم‌ها ی .ل ۲۷۰ باقاه6 ۳۰ ۴۰ ,صاط ها ,۴۵۳1۳52620 ,۲6 اوه ۷۷۵۲۱۵ 200 0۳۱۵۳96 ۳۵6زا ,(1990) ۸۸۰۰ ۳۵۲۳۸ 6 ۱2۳0 ۵ 0۳۱۵۳965 و1۵۵۵ 13610۲5 ۵1 کافراد 20 00۲۲۵12100 .(2012) 0۰ بق 0301200 ۸ ۴۰ ,1۵0۲۵ 5/2/۵۲۵۵ ۳۹۵۲۱۵۱۵ ۹ 00016۲6006 ۸۹120 1۳ 33 1۳۵ ۱2۵00۰ 1۳۵۱ ۵۲ ا2۵ ۱0۲1۳۵ 1۳۵ ,۵28310 ۱۷۵۲ 5009۲۵۲ ۵۲ ۱۵۷۷ 1۳۵ ۱۵ 5ا5را2 20 12010۲- 60۳05 0۳0۷۱۳۵۵ ۱1222002۳20 06۷۵100۲۵1 ۵۲ ۱۵۷۵۱ 1۵ 0016۲۱۳۵ :(2012) ۷۰ ,1202 300 .۸ باطده2 ۱010۲20۲6 ۸ تمزاطابام ۳۵ 020660 1۳۵ ۵ ۸۲025 ا۲۵ظ ۵۶ 6۷۵۱۵0۳۵۱ و۸600 ۳۹0۱۵۲۶ .(۲۰)2016 ,1020۷۵ 8 .ل بهاها8 ۰ :00 ,505 - 00496 ,۱۵۰11 :۷۹۱۰10 ,5006865 862۷10۲۵ 200 ا2ا500 ۵۲۳۵۵۵۵/۵ 4 ۴۵۲9۷ ۹۵۳۵۷۵۵۱۵ ۳۹۷۵۲۳۵ 255 2/810ام5 :06۷۵100160 اوسط عاط2اهاهنگ .(۸.)2014 باالهم ۳۲۵۱۳۵ ۵ با فرط فصلنامه روستا و توسعه پایدار فضا ۳۹ 1 عاط 2 1210ویاگ 50266 200 ۱/۱96 ۵۶ ا۵2 ۲ ول براتعا هی دوره سوم» شماره دوم پیاپی دهم تابستان ۰۱۴۰۱ ص ۱۲۱-۱۳۹ ۱ ۹ 121-9 مم ,10 ۸۵۲ 502 ,۱۷۵۰2 ,۷۵۱.3 2022 5۵۲

امروزه تغییر کاربری اراضی به عنوان فرایندی موثر در فضای جغرافیایی مطرح است. تغییرات کاربری اراضی پدیده ای رو به رشد است که محیط روستایی را دست خوش تغییرات قرار داده است؛ این تغییرات رخ داده در محیط روستا، برنامه های توسعه روستایی که بر مبنای بهبود شرایط روستا و زندگی روستایی در تمام ابعاد پایه گذاری شده را با مشکل رو به رو ساخته است . این تغییرات که غالبا در اثر فعالیت های انسانی روی می دهد به دلیل نبود برنامه ای اصولی، بی توجهی به توسعه پایدار و نداشتن مدیریت پایدار به یکی از مهم ترین معضلات در فضای نوین تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی سکونتگاه های روستایی پیراشهری بیرجند تدوین شده است. به منظور تحقق هدف فوق سه سری از تصاویر ماهواره ای که طی سال های 2000، 2010 و 2020 برای هرکدام از روستاهای مورد مطالعه (حاجی آباد، امیرآباد، چهکند و علی آباد) تهیه و مورد واکاوی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و همچنین جهت تهیه و تحلیل داده ها از سامانه رایانش ابری گوگل ارث انجین، نرم افزار Envi و نرم افزار Arc GIS و همچنین جهت پیش بینی تغییرات افق 1420 از نرم افزار ادریسی استفاده شده است. نتایج حاصل از تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که طی دوره 2000 تا 2020 تغییرات بسیار گسترده ای در بافت فیزیکی محدوده مورد مطالعه ایجاد شده است. به گونه ای که در این دوره مساحت اراضی ساخته شده در روستاهای حاجی آباد، امیرآباد، چهکند و علی آباد به ترتیب از 96/21، 01/22، 21/7 و 52/5 هکتار در سال 2000 به 77/183، 62/129، 07/99 و 08/21 هکتار در سال 2020 تغییر کرده است؛ و مساحت اراضی بایر که در گروه سایر اراضی بررسی شده است کاهش یافته است.

421729

واژگان کلیدی: اجتناب از پرداخت مالیات» سطح نگهداشت وجه نقد» عملکرد مالی ۱- مدرس گروه حسابداری, موسسه آموزش عالی ناصرخسرو ساوه» ایران ۲- (نویسنده مسئول).دانشجوی کارشناسی ارشد. موسسه آموزش عالی ناصرخسرو ساوه» ایران؛ 1۳.ع131۳0۷۲۳:۵۲۱۵۰/6/0:/1:.۵ ۳- دانشجوی کارشناسی ارشد. موسسه آموزش عالی ناصرخسرو ساوه» ایران مالیات هزینه‌ای است که بر تمام واحدهای انتفاعی که به‌نوعی درآمدزایی می‌کنند از جانب دولت تحمیل می‌شود. چنانچه شرکت‌ها و اقتخاصض حقوقی بذعنوان واحذهانی تلقی شوت که,ذر راسقای کسب سود و انقفاع قالیت می‌کنندمی‌توان انتظار ذاشبت که به دنبال راهکارهایی برای کاهش مالیات پرداختی خود باشند. در ادبیات مالی در کشورهای خارجی» تلاش‌ها و راهکارهای قانونی شرکت‌ها به منظور کاهش هزینه مالیات خود را به نام‌های متفاوتی از قبیل مدیریت مالیات» اجتناب از پرداخت مالیات و رویه مالیاتی جسوراته می‌شناسند«به ظور متداّل قغالیت‌های: اجتناب از ,پرداختت مالیات به ابزارهای صرفهجویی مالیات اطلاق مشود که مایم را از دولت به سهام‌داران انتقال می‌دهد و بنابراین ارزش بعد از مالیات شرکت را افزایش می‌دهد. (امید پورحیدری» محمدحسن فدوی و همچنان که اجتناب از پرداخت مالیات می‌تواند ارزش بعد از مالیات شرکت را افزایش دهد» از سوی دیگر به دلیل تضاد منافع بین مدیران و سهام‌داران» می‌تواند در فعالیت‌های شرکت ابهام ایجاد کند و زمینه را برای انحراف منافع توسط مدیران مهیا کند که در صورت وجود انگیزه‌های پاداشی برای مدیران» این مسئله می‌تواند کاهش یابد. برنامه‌های اجتناب از پرداخت مالیات می‌تواند صرفهجویی مالیاتی را برای قنرکت در پی ,دنه باهند,باانن‌حال» همواره ان احتمال وجود:ذاره که :ید سیب برتامهریژی‌های جسورانه مالیاتی که در جهت پنهان کردن حقایق به‌منظور جلوگیری از کشف شدن توسط مأموران مالیاتی انجام می‌شود. ابهام فعالیت‌های مالی شرکت افزایش می‌یابد. .(امید پور حیدری» محمدحسن فدوی و میثم امینی نیا۱۳۹۳۰). وجوه نقد از عوامل مهم و حیاتی هر واحد اقتصادی است. عوامل متعددی بر میزان نگهداشت وجه نقد تأثیرگذار است. یکی از این عوامل اجتناب از پرداخت مالیات است. (احمد خدامی پور و همکاران؛۱۳۹۴). یکی از عوامل موّئر بر میزان وجه نقد شرکت» فعالیت های مربوط به اجتناب مالیاتی می باشد. فعالیت های اجتناب مالیاتی به قعالیت هاین گفته میضوق که شیرکت:ها برای کاهشمرذاذن هزینه لیات بر درم خود انخام: میذهند: (خذامی پوز و همکاران,:۱۳۹۴): دیرنگ و همکاران (۲۰۰۹)» اجتناب مالیاتی را به عنوان "توانایی در پرداخت مقدار پایین وجه نقد مربوط به هزینه مالیات بر درآمد شرکته تغریف نمونده اند. بنابراین زفتی‌سد ما۸ بردا چات مالاتاکاب میپکنند میزآن خروجی شرکت آز بایت امالیات کاهش می یابد. درنتیجه انتظار میرود میزان وجه نقد بیشتری داشته باشند. زمانی که شرکت ها در محدودیت مالی قرار دارند میزان دسترسی به منابع مالی خارجی کاهش می یابد» در نتیجه انتظار میرود بیشتر از پرداخت مالیات اجتناب می کنند. ادوارد و همکاران(۲۰۱۳) به بررسی ارتباط بین آنگیزههای برنامه ریزی مالیاتی و محدودیت مالی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که شرکت های دارای مخدوذیت مالی» نرخ موثر مالیاتی دصر ای بغایر ۹ ال رم که رابطه بین اجتناب مالیاتی از پرذاخت مالیات و میزان وجه نقد در شرکت هایی با محدودیت مالی قوی تر باشد. (خدامی.پور و همکاران, ۱۳۹۴). بر اساس آنچه درمقاله (امید پور حیدری و همکاران»۱۳۹۳) نقلاقول شده است به مجموعه فعالیت هایی که شرکت ها برای کاهش هزینه مالیات بر درآمد خود انجام میدهند. فعالیت های اجتناب مالیاتی گفته میشود. عدم تطابق بین استانداردهای حسابداری و قوانین مالیاتی به شرکت ها اجازه میدهد در یک دوره گزارشگری, درآمدها را برای مقاصد گزارشگری مالی رو به بالا و برای مقاصد مالیاتی روبه پایین گزارش کنند. (2009 ,.5 ,۳8680 :6 سا انآ و3 4ل۳۳۵). پژوهشهای انجام شده در زمینه اجتناب مالیاتی به این موضوع اشاره دارد که وجوه حاصل از فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات می تواند در زمینه سرمایه گذاری و امر تولید مورد استفاده قرار گیرد. این امر موجب افزایش جریان نقدی مورد انتظار آینده و در نتیجه کاهش هزینه سرمایه میشود. علاوه بر این؛ این احتمال وجود دارد که,عواملیي مانند سطح نظارت خارجی و فرصتهای رشد در شرکتهایی که فعالیتهای اجتناب مالیاتی را انجام میدهند بر شدت و ضعف کاهش هزینه سرمایه تاثیر داشته باشد.( ,.۷ 3۰ ,ت60 تعاریف متفاوتی از اجتناب از پرداخت مالیات به وسیله محققان ارائه شده است. اجتناب از پرداخت مالیات به عنوان کاهش مالیات آشکار هر ریال از سود قبل از مالیات تعریف شده است. فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات به طور متداول به ابزارهای صرفه جویی مالیات که منابع را از دولت به سهامداران انتقال میدهد و ارزش بعد از مالیات شرکت را افزایش میدهد اطلاق میشود. (امید پورحیدری» اجتناب از مالیات» یک نوع سو استفاده رسمی از قوانین مالیاتی است. عوامل متعدد اقتصادی» اجتماعی و روانشناسی را میتوان به عنوان دلایل اجتناب از پرداخت مالیات ذکر کرد. در ایران به دلیل محرمانه بودن اطلاعات» عدم تطبیق آمارهای مراکز مختلف,  ناتوانی در استفاده از روش های مستقیم اندازه گیری و .... نمیتوان تخمین دقیقی از این مقوله انجام داد. (دکتر شکراله خواجوی و پاسترناک و ریکو(۲۰۰۸)» اجتناب از پرداخت مالیات را استفاده قانونی از نظام مالیاتی برای منافع شخصی, به منظور کاهش مقدار مالیات قابل پرداخت به وسیله ابزارهایی که در خود قانون است» تعریف کرده اند. بر اساس تعریف اسلمرد (۲۰۰۴) نوع مشروع اجتناب از پرداخت مالیات از تفاوت بین قوانین مالیاتی و اصول پذیرفته شده حسابداری ناشی می شود. مثالی از این مورد روش محاسبه هزینه استهلاک است. قانون مالیاتی» شرکتها را ملزم میکند که با استفاده از روش الزامی شده در قانون دارایی را مستهلک کنند, اما اصول پذیرفته شده حسابداری به شرکت ها اجازه میدهد هزینه استهلاگ راب گوتهامی مجاسبا کتک امللاعایق بیتزی بط استفاده کنندگان صورتهای مالی مققل قنود: (میاپووحیلری: مجم ین گو و همکاران (۲۰۱۳) معتقدند که برنامه ریزی های مالیاتی می تواند پیچیدگیهای سازمانی شرکت را افزایش دهد و این پیچیدگیها به حدی میرسد که نمی توان با بخشهای خارج از شرکت (مانند بستانکاران» سرمایه گذاران و تحلیل گران) به درستی ارتباط برقرار کرد و به این ترتیب مشکلات شفافیت گزارشگری مالی افزایش پیدا میکند. يافته های آنان در مورد فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات و اندازه گیری عدم قطعیت و عدم تقارن اطلاعات به این موضوع اشاره دارد که رفتارهای اجتناب از پرداخت مالیات می تواند ابهام محیط اطلاعاتی شرکت را افزایش دهد. دسای (۲۰۰۴) مثال شرکت انرون را مطرح کرد و بیان کرد فعالیت های اجتناب از پرداخت مالیات» فرصت دستکاری درآمدها را توسط مدیران شرکت افزایش میدهد. که این امر می تواند باعث گمراه شدن سرمایه گذاران شود. (امید پورحیدری» محمد حسن فدوی و میثم امینی نیا۱۳۹۳). با توجه به آنکه یکی از اهداف اصلی مدیران و نمایندگان سهامداران در شرکت» حداکثر کردن ثروت سهامداران است و سهامداران با استفاده از ساز و کارهای مختلفی به دنبال تحقق اين موضوع و نظارت بر مدیران هستند؛ بنابراین میتوان انتظار داشت که یکی از انگیزه های اصلی اجتناب از پرداخت مالیات توسط مدیران» تحقق هدف حداکثرسازی ثروت سهامداران باشد. افزون بر اين» در بسیاری از مواردی که طرحهای پاداش برای مدیران و گردانندگال کرک 5 نظر اگرفته میشوده بخشی از این طرحها مبتنی بر معیارهای عملکرد مالی شرکت هستند. معیارهایی که برخی از آنها به میزان سود شرکت و میزان جریانهای نقدی آزاد بستگی دارد. از این رو میتوان انتظار داشت که مدیران در راستای تحقق پاداشهای در نظر گرفته شده از جانب سهامداران برای آنها انگیزه زیادی برای اجتناب مالیاتی داشته باشند زیرا اجتناب مالیاتی در نهایت» به افزایش سود خالص و کاهش جریانهای نقدی خروجی ناشی از مالیات منجر میشود. این موضوع در تحقیق انجام شده توسط آرمسترانگ و همکاران (۲۰۱۲) نیز تایید شد و محققان یاد شده به این نتیجه رضیدند که ین طرخهای تسویقی پاداش مدیرال مالاتی انیت وهای ماس شده بر اساس استانداردهاتی خسابداری رابطه ای منفی و معنادار وجود دارد. (امید پور حیدری و همکاران»۱۳۹۳). منفعت نهایی اجتناب از پرداخت مالیات برای سهامداراناشمالا بشیتکرا به نحوهالستفاده از ریال های ضرفه جویی شده به سبب اجتناب از پرداخت مالیات دارد. شرکتهایی که دارای رشد فروش بالاتری هستند. منفعت بالاتری برای صرفه جویی در پرداخت مالیات از طریق اجتناب مالیاتی دارند. زیرا به آنها اجازه میدهد تا منابع کافی برای تامین مالی فرصتهای: رشد خود را فراهم آورند. برای شرکتهایی با محیط رشد بالا وجوه ذخیره شده به واسطه اجتناب از پرداخت مالیات میتواند.در جهت کمک به تامین مالی برای رشد فروش شرکت مورد استفاده قرار گیرد. به ن ترتیب منفمت نهایی هر ریأل ذخیره شده برای این شرکتها به احتمال زیاد بالاتر است. اجتناب و فرار مالیاتی: توان رقابتی عوامل اقتصادی/رلیله نقع‌ماههایی که مالیات نپرویخته اند؛ تغییر میدهد. و از این بابت شکاف بین گروه های مختلف درآمدی را بیشتر خواهد کرد. چنانچه برای پیشگیری از فعالیتهایی که منجر به عدم پرداخت مالیات میشود چاره اندیشی تشود ممکن است افراد دیگر نیز به منظور افزایش توان مالی خود به این کار ترغیب شوند و به دلیل تاثیر رفتار اجتماعی افراد بر یکدیگر به تدریج مقبولیت عمومی یافته و گسترش یابد. (دکتر شکراله خواجوی و محمد کیامهر۱۳۹۵). نگهداشت وجه نقد به عنوان وجه نقدی که برای سرمایه گذاری در داراییهای فیزیکی و يا توزیع بین سهامداران» در دسترس است تعریف میشود. (گیل و شاه۲۰۱۲). بنابراین نگهداشت وجه نقد به عنوان وجه نقد یا معادل نقدی که میتواند به آسانی به نقد تبدیل شود» در نظر گرفته میشود. مطابق با توری سلسله مراتبی» سطح نگهداشت وجه نقد به توازن بین هزینه ها و منافع نهایی سطح وجه نقد شرکت مربوط میشود. مهم ترین مزیتهای نگهداشت وجه نقد شامل کاهش احتمال بحران مالی و دنبال کردن سیاستهای سرمایه گذاری بهینه وقتی که شرکتها با محدودیت مالی روبرو میشنوند, میباشد. (احمدخدامی پور و همکاران؛۱۳۹۴). عوامل مختلفی میتواند بر میزان وجه نقد شرکت موثر باشد. دروبیتز و گرونینگر(۲۰۰۷) به بررسی عوامل تعیین کننده وجه نقد پرداختند نتایج تحقیق آنها حاکی از اين بود که بین مشهود بودن دارایی ها و اندازه شرکت با وجه نقد رابطه معکوس و معنادار وجود دارد و بین اهرم مالی با وجه نقد نیز رابطه غیرخطی وجود دارد. همچنین تقسیم سود و جریانهای نقدی رابطه مثبتی با وجه نقد دارنده اما آنها نتوانستند رابطه معناداری بین وجه نقد و فرصتهای رشد پیدا مشاهده کنند. همچنین نتایج تحقیق بیانگر اين بود که در شرکتهایی که در آنها مدیر عامل شرکت و رئیس هیئت مدیره هر دو یک شخص هستند به صورت معناداری وجه نقد بیشتری یکی از راه هایی که شرکتها میتوانند میزان وجه نقد خود را بدون نیاز به منابع خارجی افزایش دهند فعالیتهای برنامه ریزی مالیاتی میباشد. شرکتها میتوانند از طریق فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات میزان خروجی عایدات شرکت از طریق مالیات را کاهش دهند و به نوعی یک جریان نقدی را به درون شرکت ایجاد کنند. صرفه جویی ناشی از فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات میتواند منبع مالی ارزشمند برای ضعف مالی شرکت باشد و تامین مالی از طریق بدهی يا وجه نقد را کاهش دهد. (کیم و همکاران۲۰۰۵۰). از جمله اهداف مدیران مالی میتوان به بقای شرکت در صنعت و حداکثر رساندن فروش با سهم بازار اشاره کرد. مدیران برای دستیابی به اهداف خود اقدام به نگهداری وجه نقد (به عنوان ابزار دفاعی در برابر ضرر و زیان شرکت) در سطحی بهینه میکنند. وجه نقد از طریق فروش محصولات, فروش دارایی ها و همچنین تامین مالی جدید به شرکت وارد میشود. جریانهای نقدی ورودی و خروجی کاملا همزمان نیستند. بنابراین» مقداری وجه نقد لازم است تا بتوان از آن به عنوان ضربه گیر استفاده کرد. به علت توسعه روز افزون نقل و انتقال های الکترونیکی و سایر ساز و کارهای غیرکاغذی پرداخت وجوه» حتی ممکن است ضرورت معاملاتی وجه نقد تقریبا محو شود. با این حال حتی اگر چنین اتفاقی هم رخ بدهد» باز هم برای نقدینگی تقاضا وجود دارد و باید به شکل موثری سرمایه در گردش: میتوان ادعا کرد که همه فعالیتهای تجاری نیازمند سرمایه هستند. سرمایه عبارت است از تمام منابع مالی که شرکت مصرف میکند. سرمایه در گردش یک شرکت.» مجموعه مبالغی است که در داراییهای جاری سرمایه گذاری میشود. به دلیل اینکه اجزای سرمایه در گردش از دارایی ها و بدهی های جاری تشکیل شده است» نحوه مدیریت سبد بر میزان نگهداشت وجه نقد که سیالترین نوع داراییهای جاری است اثر میگذارد: ژانگ(۲۰۱۱). رهنمای روذپشتی و همکاران (۱۳۸۷) بیان میکنند که واحدهای انتفاعی با به کارگیری راهبردهای گوناگون در رابطه با مدیریت سرمایه در گردش می توانند میزان نقدینگی شرکت را تحت تاثیر فرصتهای رشد: پژوهشهای قبلی نشان میدهد که فرصتهای رشد شرکت دارای یک اثر مثبت بر سطح نگهداشت وجه نقد است. 4)) .۷161۵ .۸ 200 ,.۸ .36 ,۳6۳6[۲۵).. برای مثال ترول سولانو معتقد است که شرکتهای با فرصتهای سرمایه گذاری بیشتر نقدینگی بیشتری نگهدای میکنند تا مجبور به چشم پوشی از فرصتهای سرمایه گذاری نشوند. اندازه شرکت: علاوه بر متغیرهای فوق برخی از متغیرها نیز که میتوانند بر سطح نگهداشت وجه نقد در شرکت تاثیر بگذارند و یا با تاثیر بر سایر متغیرهای مستقل نتایج پژوهش زا تحت"تاثیر قزار ذهنداآبه نان متغیر کنترل بررسی میشوند. اندازه شرکت, متغیر مهم دیگری است که بر سطح وجه نقد نگهداری شده توسط شرکت اثر میگذارد. 2008) 501270۰ .2/7 200 ,6۰ .[1676). اهرم مالی: اهرم مالی احتمال ورشکستگی را نشان میدهد و.انتظار میرود که شرکتهای اهرمی برای کاهش ریسک مالی» وجه نقد بیشتری نگهداری کنند. از سوی دیگر از آنجا که نسبت اهرم مالی» خود به عنوان عاملی برای تعیین توانایی شرکت برای انتشار اوراق بدهی جدید به شمار میرود اگر قدرت بازپرداخت هزینه های تامین مالی به وسیله شرکتی بالا باشد. از انعطاف پذیری مالی بالاتری برخوردار است؛ در نتیجه » ممکن است وجه نقد کمتری نگهداری کند. به همین علت ارتباط بین اهرم مالی و میزان وجه نقد را به دقت نمی توان تبیین کرد.. 2007) .1 .60277 200 .1 .506710۵0 ولآ و2 و۳۰ و/۳0۵[69). نسبت جریان های نقدی: جریان نقدی» یک منبع نقدینگی در دسترس را فراهم میکند و میتواند جایگزینی مناسب برای وجه نقد باشد. بنابراین» انتظار میرود رابطه ای منفی بین جریان نقد و مانده وجه نقد وجود داشته باشد. نبود اطمینان در خصوص جریانهای نقدی بر سطح نگهداشت وجه نقد اثر میگذارد. (محمد کاشانی پور بیژن نقی نژاد و امیر رسائیان۱۳۸۹)  ارزیابی عملکرد یکی از ابزارهای اساسی و اصلی مدیریت جهت تحقق اهداف» استراتژیها و برنامه ریزی‌های سازمان می‌باشد. (جعفر باباجانی» مژگان محرمی,۱۳۹۶). ارزیابی عملکرد یکی از اقدامات اساسی و ضروری در برنامه‌ریزی و هدف گذاری مدیران است. در واقع» ارزیابی نه تنها در انتخاب استراتژی و ساختار مالی به مدیران کمک می کند بلکه نشان میدهد که چگونه استراتژی‌ها و ساختار مالی بر ارزش بازار سهام اثر میگذارند. از این رو سنجش عملکرد شرکتها, به منظور ارزیابی کلی از وضعیت مالی و نتایج عملیات بزای اد تصمیمانا منظفی استذزشریفسیاز ارژّبانی عطلکرد سه مشنخصه حاظ فده ,استا: ۱) مبلخ سرمایه گذاری ۳۰ بازدهی کسب شده از محل سرمایه گذاری ۳) هزینه سرمایه به کار رفته متناسب با ریسک. رویکردهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد شرکتها وجود دارد اما آنچه بیشتر در کانون توجه قرار گرفته ارزیابی شرکتها از بعد مالی است. (حامد وارث؛ رضا تهرانی و محمد جواد بنا زاده»۱۳۹۶). بر اساس آنچه که در مقاله (جمفر باباجانی مژگان محرمی,۱۳۹۶) مطرح شده است از ارزیابی عملکرد, تعاریف مختلفی ارایه شده است. هالچمی (۱۹۹۹) بر این باور است که ارزیابی عملکرد کوفشی است سیستماتیک برای دانستن اینکه خدمات دولتی تا چد حد جوابگوی نیازهای مردم بوده و توانایی دولت در برآورده نمودن آن چه اندازه است. هینگفت (۲۰۰۰) عملکرد مالی را فرایند سنجش و اندازه گیری عملکرد در دستگاه های اجرایی در چارچوب اصول و مفاهیم عملی مدیریت برای تحقق اهداف و وظایف سازمانی و در قالب برنامه های اجرایی تعریف کرده است. احمد و دیگران (۲۰۰۸) بر این عقیده اند که مدیریت عملکرد یک روش استراتژیک برای افزایش اثربخشی سازمان برای بهبود ریموند (۲۰۰۳) در مقاله ایی با عنوان "ارزیابی عملکرد چالشها و استراتژی ها" درباره ارتباط مسئولیت پاسخگویی با ارزيابی عملکرد اظهار میدارد که: مسئولیت پاسخگویی یعنی مسئولیت پذیری در مقابل مقامات بالاتر و این مقامات بالاتر همان مردم هستند. در این رویکرد» مسئولین وظیفه دارند که برای حفظ اعتماد عمومی» نتیجه فعالیتهای خودرا به گونه ایی شفاف در اختیار عموم قرار دهند و مردم حق دارند بدانند که این افراد از منابع موجود به چه نحوی استفاده کرده اند و نتیجه عملکردشان چه بوده است. کریلیدو (۲۰۰۴) نیز رسالت ارزیابی عملکرد را پاسخکو لا ولا ینه ان لطلظ معتقد است: که در ارزیابی عملکرن: شاخص به طور کلی ارزیابی عملکرد " به فرایند سنجش و اندازه گیری عملکرد دستگاه ها در دوره های مشخص به گونه ای که انتظارات و شاخصهای مورد: قضاوت: برای-دسگاه اراوطل فده قفاف: راز روا آگزابادم. شده: باشد:: اطلاق میگردد." نکته مهم و اساسی که در ارزیابی عملکرد باید مورد نظر قرار بگیرد این است که شاخص ها و متغیرهای مطرح شده در هر بعد اکرچذ ذر آن بعد دست بندی و طبقدبندی میقوند ولی گازای اامي اد اب مال با سای تناخص ها متتیرها در ایناد:دیکز می‌باشند. (احسانی فرد و دیگران۱۳۹۲۰). ارزیابی عملکرد مالی شرکت به سبب جدایی مدیر از مالک یکی از موضوعاتی است که در حسابداری مدیریت با استفاده از "تئوری نمایندگی" همواره به آن توجه شده است. ذی نفعان مختلف» به ویژه سهامداران درصدد هستند در شرکتهایی سرمایه گذاری کنند که عملکرد مناسبی دارند و از لحاظ عملکرد به دنبال شرکتهای برتر هستند. (الوگو و ونگ کان»۲۰۱۲). شرکتها در محیط رقابت شدید تجاری به وسیله نوآوری ها به ویژه نوآوری های حسابداری مدیریت» عملکرد مالی خود را مدیریت کرده و بهبود می بخشند. در نتیجه عامل نوآوری در سیستم حسابداری مدیریت » یک ضرورت تعیین کننده در بهبود سمیرا جودی» غلامرضا منصورفر و حمزه دیدار(۱۳۹۸) به بررسی کیفیت حاکمیت شرکتی درونی و بیرونی؛ عدم تقارن اطلاعاتی و نگهداشت وجه نقد پرداختند. نتایج نشان داد که در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی کیفیت حاکمیت شرکتی قوی (ضعیف) بر رابطه بین نگهداشت وجه نقد و ارزش شرکت تاثیر مثبت (منفی) ومعناداری دارد؛ این نتایج نه تنها با لحاظ کردن دو بعد درونی و بیرونی حاکمیت شرکتی به صورت مجزا تایید رسید بلکه با تلفیق ابعاد درونی و بیرونی کیفیت حاکمیت شرکتی نی ۰ محمد امید اخگر و حمزه زاهد دوست (۱۳۹۷) به بررسی تاثیر نفوذ مدیرعامل بر رابطه بین عملکرد مالی شرکت و گردش مدیرعامل پرداخ ایج نشان داد که عملکرد شرکت و گردش مدیرعامل رابطه منفی و معناداری با هم دارند. همچنین نتایج حاصل از بررسی تاثیر نفوذ مدیرعامل بر رابطه بین عملکرد شرکت و گردش مدیرعامل حاکی از آن است که نفوذ مدیرعامل بر رابطه بین خواجوی و کیامهر(۱۳۹۴) به بررسی تاثیر کیفیت حسابرسی بر اجتناب مالیاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. معیار اندازه موسسه حسابرسی جهت تعیین کیفیت حسابرس و معیار دوره تصدی به عنوان کیفیت حسابرسی در نظر گرفته شد. نتایج تحقیق آنها نشان داد که کیفیت حسابرس (اندازه موسسه حسابرسی) بر اجتناب مالیاتی شرکتهای بورسی بر اساس هزینه موثر مالیاتی و تفاوت دفتری مالیات, تاثیر مستقیم و معنادار دارد. این در حالی است که کیفیت حسابرسی (دوره تصدی حسابرس) بر اجتناب مالیاتی شرکت های بورسی تنها بر اساس هزینه موثر مالیاتی» تاثیر مستقیم و معنادار دارد. خدامی پور و امینی نیا(۱۳۹۲) به بررسی ارتباط بین اجتناب مالیاتی و هزینه بدهی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران طی دوره زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ پرداختند و همچنین این موضوع را مورد بررسی قرار دادند که آیا مالکیت نهادی این رابطه را تعدیل میکند يا خیر. نتیجه تحقیق نشان داد که بین اجتناب مالیاتی و هزینه بدهی شرکت رابطه منفی وجود دارد. به این معنی که صرفه جویی مالیاتی ناشی از اجتناب مالیاتی می تواند به عنوان جانشین بدهی به کار رود و هزینه بدهی شرکت را کاهش دهد. همچنین نتایج نشان داد که مالکیت نهادی رابطه بین اجتناب مالیاتی و هزینه بدهی را تعدیل نمی کند که احتمالا پیانگر این است که مالکان امینی نیا (۱۳۹۲) به بررسی تاثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر هزینه بدهی شرکتها در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۹ پرداخت. از آنجا که مالکیت نهادی هم بر اجتناب مالیاتی و هم بر هزینه بدهی موثر است تاثیر این ساز و کار حاکمیت شرکتی بر رابطه بین اجتناب از پرداخت مالیات و هزینه بدهی نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد با افزایش اجتناب از پرداخت مالیات هزینه بدهی شرکت کاهش می یابد. همچنین مالکیت نهادی تاثیر معنی داری بر رابطه بین اجتناب از پرداخت مالیات و هزینه بدهی ندارد. فروغی و همکاران(۱۳۹۱) به بررسی تاثیر فرار مالیاتی بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام پرداختند. این محققن از تفاوت سود مشمول قطعی شده و سود مشمول مالیات واقعی به عنوان معیار فرار مالیاتی استفاده کردند. نتایج تحقیق نشان داد که فرار مالیاتی به ریسک سقوط آتی قیمت سهام منجر میشود. به این مفهوم» در شرایطی که شرکت فعالیتهایی را برای فرار از مالیات انجام میدهد., به دلیل آنکه این فعالیت‌ها مستلزم استفاده از یک سیستم گزارشگری مبهم و پیچیده است توانایی مدیران برای نگهداری و انباشت اطلاعات منفی در داخل شرکت افزایش و درالیه» ریسک#سقوط آتوزاقیمت افش می یابد. ملکیان و همکاران(۱۳۹۰) به بررسی رابطه ین وجه نقد نگهداری شده و عوامل تعیین کننده آن در بورس تهران طی سالهای ۳ تا ۱۳۸۷ پرداختند. يافته های پژوهشل نشاق#ذشندهوجود رابطه منفیایین"اندازهآقتوکت» دارایی های ثابت شرکت و اهرم با وجه نقد نگهداری شده می باشد. همچنین نتایج نشان میدهدکه جریان نقدی»سود آوری و فرصت های رشد رابطه مثبتی با وجه نقد انارسون و ماگنوسون(۲۰۱۷) با بررسی تاثیر نفوذ مدیرعامل بر زابطه بین عملکرد شرکت و گردش مدیرعامل دریافتند که عملکرد ضعیف شرکت باعث جایگزینی مدیرعامل شرکت میشود. آنها در ادامه پژوهش خود بیان کردند که نفوذ مدیرعامل شرکت تاثیر مثبت و معناداری بر رابطه بین عملکرد شرکت و گردش مدیرعامل دارد. آجوکی و همکاران (۲۰۱۶) در پژوهش خود تاثیر افشای اختیاری و عملکرد مالی بانکهای تجاری روآندا را طی سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ بررسی کردند و نتیجه پژوهش آنها حاکی از این بود که رابطه مثبت و معناداری بین آنها وجود دارد. موتیوا و همکاران (۲۰۱۵) به بررسی تاثیر افشای اختیاری بر عملکرد مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس نایروبی پرداختند و به رابطه قوی بین افشای اختیاری و عملکرد مالی یافتند. آرمسترانگ و همکاران (۲۰۱۵) به بررسی ارتباط بین حاکمیت شرکتی» انگیزه های مدیریتی و اجتناب مالیاتی پرداختند. مشابه با دیگز فرصتهای سرمایه: گذاری که قامل وجه نقذ مورد انتظار مخاطره آمیز: مفتکلات حل نشذه تمایندگی::مذیزان امکان دار درگیر جریان اجتناب مالیاتی گردند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که رابطه مثبتی بین استقلال هیئت مدیره و پیچیدگی های مالی با مرسدس (۲۰۱۵) در مقاله ای کیفیت افشای مسئولیت های اجتماعی و عملکرد مالی شرکتها را بررسی کرد. تتایج حاضل از پژوهش نشان میدهد که کیفیت افشای مسئولیتهای اجتماعی با عملکرد مالی شرکتها ارتباط دارد. یافته های تحقیق حاکی از وجود ریچاردسون و دیگزان (۲۰۱۴) به این موضوع پرداختند که آیا مشوق های اعطایی به مدیران باعث کاهش اجتناب مالیاتی میگردد. نتایج تحقیق آنها نشان داد که موقعیت مالیاتی شرکت» تخصص مالیاتی مدیران و مشوق های پاداشی وابسته به عملکرد مدیران» به طور مثبت و قابل توجهی در تداعی با اجتناب مالیاتی میباشند.  گو و همکاران (۲۰۱۳) به بررسی تاثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر هزینه سرمایه شرکت پرداختند. و از سه معیار تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات» تفاوت دائمی سود حسابداری و سود مشمول مالیات و نرخ موثر مالیاتی نقدی بلند مدت به عنوان معیار اجتناب از پرداخت مالیات استفاده کردند. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که هر چه شرکتها در پرداخت مالیات کمتر جسورانه عمل کنند هزینه سرمایه کمتری خواهند داشت. بررسی بیشتر نشان داد که این تاثیر در شرکتهای با نظارت خارجی بهتر» شرکتهایی که منفمت نهایی آنها از صرفه جویی مالیاتی بالاتر است و شرکتهای با کیفیت اطلاعاتی بهتر» قوی تر است. ریگو و ویلسون (۲۰۱۲) معتقدند که اجتناب مالیاتی یک فعالیت پرمخاطره است و میتواند هزینه های مهمی نظیر پرداخت دستمزد متخصصان مالیات» زمان تخصیص داده شده به شفاف سازی حسابرسی مالیاتی و جرائم پرداختی به متصدیان مالیاتی را به شرکت و مدیران تحمیل کند. لذا مدیران خطر گریز ترجیح میدهند برنامه ریزی های مالیاتی کم خطرتری را طرح ریزی کنند. حوزه این پژوهش در بازار سرمایه است و از لحاظ روش شناسی با توجه به عنوان پژوهش» از نوع علی پس رویدادی میباشد این نوع تحقیقات برای کسب اطلاع از رابطه بین متغیرها انجام میپذیرد. در اين نوع پژوهشها پژوهشگر میخواهد بداند که آیا بین دو گروه از اطلاعات رابطه و همبستگی وجود دارد یا خیر و در صورت وجود ارتباط به دنبال بررسی میزان و چگونگی )مثبت يا منفی) تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته است. لذا پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی و از نوع همبستگی است. گردآوری ادبیات موضوع و پژوهش به صورت کتابخانه ای با مراجعه به کتب و مجموعه مقالات صورت پذیرفت و به منظور جمع آوری داده های لازم جهت محاسبه متغیرها از صورتهای مالی و یادداشت های مندرج در سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران و لوح فشرده ره آورد نوین استفاده گردید. بعد از جمع آوری داده های لازم محاسبات متغیرها در نرم افزار اکسل صورت گرفت و سپس جهت آزمون فرضیه های پژوهش و تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای 1۷71721۸75 استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهاذار تهران میباشد. در این پژوهش برای اینکه نمونه آماری یک نماینده مناسب از جامعه آماری"موردنظرباشده از روش حذفسیستماتیک اشتفاده شده است. برای این منظور ۵ معیار زیر در نظر گرفته شده و درصورتیکه شرکتی کلیه معیارها را احراز کرده باشد به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده و مابقی ۰ شرکت قبل از سال ۱۳۹۳ در بورس پذیرفته شده و تا پایان سال ۱۳۹۷ در بورس فعال باشد. ۰ به دلیل ماهیت خاص فعالیت شرکتهای هلدینگ» بیمه» لیزینگ. بانکها موسسات مالی و سرمایه گذاری و تفاوت قابل ملاحظه آنها با شرکتهای تولیدی و بازرگانی» شرکت انتخابی جز شرکتهای یاد شده نباشد. ۹ سال مالی شرکت منتهی به ۲۹ اسفند باشد و طی بازه زمانی پژوهش تغییر سال مالی نداشته باشد. * در طی دوره زمانی پژوهش به طور فعال در بورس حضورداشته باشد (نماد معاملاتی آنها طی یک سال, بیش از ۶ ماه اجتناب از پرداخت مالیات بر معیارهای ارزیابی عملکرد مالی و سطح نگهداشت وجه نقد در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده داراییها تأثیر معناداری دارد. اجتناب از پرداخت مالیات بر سطح نگهداشت وجه نقد تأثیر معناداری دارد. نرخ بازده داراییها: نرخ بازده داراییها از تقسیم سودخالص به جمع کل دارایی‌های شرکت بدست می‌آید. سطح نگهداشت وجه نقد: از طریق تقسیم وجه نقد به اضافه سرمایه گذاری های کوتاه مدت برمتوسط دارایی ها محاسبه می اجتناب از پرداخت مالیات: تفاوت سود حسابداری و سود مشمول مالیات (1711(۱) نماینده سنجش فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات می‌باشد که از تفاوت بین سود قبل از مالیات شرکت و سود مشمول مالیات بدست می آید. به منظور از بین بردن اثر مقیاس» بر دارایهای اول دوره تقسیم گردیده است .در پژوهشهای صورت گرفته پیرامون اجتناب از پرداخت مالیات از معیارهای متفاوتی برای سنجش اجتناب از پرداخت مالیات استفاده شده است. در این تحقیق به پیروی از کار پلسکو۲ (۲۰۰۴) و دسای و دارماپالا (۲۰۰۶) از تفاوت بین سود حسابداری (سود قبل از مالیات) ورسود,مشمول,مالیات به عنوان معیار اجتناب از پرداخت مالیات و از اطلاعات صورت سود و زیان برای تخمین سود مشمول مالیات استفاده شده است. سود مشمول مالیات از طریق تقسیم هزینه مالیات اهرم مالی شرکت: دراین پژوهش, برای اندازه‌گیری اهرم مالی شرکت از تقسیم ارزش دفتری بدهیهای بلندمدت بر کل دارایی‌ها اندازه شرکت: براساس پژوهش لی (۲۰۰۸) صورت گرفته است. از لگاریتمنپری کل دارایی‌ها برای اندازه‌گیری متغیر "اندازه خلاصه کردن و توضیح خصومیات میم یرای اداده مارا مولا آمان توصفی‌گمی‌نافند. این مبحف مقتمل است بر فقنرده کردن داده‌ها در قالب جداول» نمایش آن‌ها به‌وسیله نمودار و محاسبه شاخص‌های عددی گرایش به مرکز و تفرق یا پراکندگی. هدف از این زیر بخش محاسبه‌ی پارامترهای جامعه:یا نمونه پژوهش و تحلیل آن‌ها است. اد علامت ی اج ی انحراف اه و ی و متغیرها اختصاری تعداد | میانگین | میانه معیار چولگی ۲ کشیدگی ۱ کمینه | بیشینه اجتنا رات 870 وا چا ۲ ۸ ۱ ۴۵۴ اعدا ۴۲رد بازده دارایی ها 70۸ ۰ ۰/۱۹ ۶ ۵ ۳ ۷ ۱۰/۱۱ ۰/۶۶ سطح نگهداشت وجه نقد ۳ ۵۰| ۰/۰۶۵ ۱ ۰/۴۰ ۷ ۳۱۶ ۸ ۱۰/۰۰۱۱ ۰۳۶ آندازه شرکت 5172۳ ۰ ۱۱۳/۵۴ ۱۳/۳۳ ۱/۳۳ ۹ ۵ ۱ ۱۱۱/۲۴ ۱۷/۴۵ آهرم مالی ۳1 ۰/۶۱۱۰ ۳ ۸ ۱-۴ ۷/۴۴ | ۱۰/۰۷۷ ۰/۸۸۷ تمام متغیرهای پژوهش به جز متغیر اهرم مالی درای چولگی مثبت هستند. با توجه به مثبت بودن ضریب چولگی می توان گفت که توزیع متغیرهای یاد شده دارای چوله به راست هستند. همچنین ضریب کشیدگی تمامی متغیرها مثبت است که با توجه به اینکه کشیدگی توزیع نرمال برابر با ۳ است وضعیت آنها را نسبت به توزیع نرمال نشان می دهد. دور بودن انحراف میانگین از میانگین نیز بیانگر این است که داده ها پراکنده اند و حول میانگین متمرکز نیستند. . میانه یک متغیر نیز به عنوان یکی دیگر از شاخصهای مرکزی بیانگر عددی است که نیمی از داده ها از آن بزرگتر و نیمی از داده ها آن کوچکتر هستند . متوسط اجتناب مالیاتی شرکتها به طور میانگین ۱۳ درصد میباشد که از تفاوت بین سود قبل از مالیات شرکت و سود مشمول مالیات محاسبه شده که با نرخ مالیات قانونی که معمولا ۲۵ درصد می باشد فاصله دارد. بررسیهای بیشتر حاکی از این مطلب است که برخی از شرکتها توانستند اجتناب مالیاتی نمایند وعلی رغم اینکه سودده بودند و درشرایط عادی باید مالیات پرداخت مینمودند کلا از پرداخت مالیات شانه خالی نمودند. همچنین» برخی از شرکتها نیز در برخی از سالها مالیاتی بیشتر شناسایی و پرداخت نمودند که اين مبین آن است که برخی از فعالیتها نرخ مالیاتی متفاوتی دارند و فعالیتهای شرکت باعث شده مالیاتی بیشتر متوجه شرکت شود با توجه به جدول۱ سطح نگهداشت وجه نقد شرکت‌های نمونه که از طریق تقسیم وجه نقد به اضافه سرمایه گذاریهای کوتاه مدت بر متوسط داراییها محاسبه میشود برابر با ۰/۰۶۵ بوده و میانه آن معادل ۰/۰۴۰ می‌باشد. انحراف معیار این متغیر برابر با ۰/۰۷۲ بوده و چولگی و کشیدگی آن به ترتیب ۲/۱۶ و ۷/۸۱ می‌باشد. میانگین اهرم مالی نشان میدهد که در حدود ۶۱ درصد از سرمایه شرکتها از بدهی تشکیل شده است. این امر مبین ادعای سایر گروههای تامین کننده سرمایه به غیر از سهامداران نسبت به داراییهای شرکت میباشد. میانه یک متغیر نیز به عنوان یکی دیگر از شاخصهای مرکزی بیانگر عددی است که نیمی از داده ها از آن بزرگتر و نیمی از داده ها آن کوچکتر هستند. به عنوان مثال میانه (۰/۶) ارم مالیاتشان مینهد که اخرم مالی آتیمی از شرکگارک ت۸۵ کمن یی ذیگر بیشتر از ۶۳اذرصد می‌باشد: اخمچنین انحراف معیار (۱,۴۲) اندازه شرکت نشان میدهد که این متغیر دارای بیشترین پراکندگی بوده است که این امر بیانگر متفاوت بودن شرکتها از نظر داراییها میباشد و نشان میدهد که شرکتها از طیفهای مختلفی انتخاب شده اند. فرض صفر و فرض مقابل در اين آزمون به‌صورت زیر نوشته می‌شود: و: داده‌ها برای متغیر وابسته از توزیع نرمال پیروی می‌کند. و داده‌ها برای متغیر وابسته از توزیع نرمال پیروی نمی‌کند. جدول ۲ آزمون کولموگوروف - اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن متغیر وابسته تحقیق 0۳ ۶ ۵ ۷ پگ ۰/۱۵0۳ ۹۱۱ / ۹۹ ۸ همان‌طور که در جدول ۲ ملاحظه می‌شود: سطح معناداری هر دو متغیر بازده داراییها و سطح نگهداشت وجه نقد بزرگتر از ۵ است؛ بنابراین مفروضه نرمال بودن توزیع متغیرهای تحقیق رعایت شده است. فرضیه اول پژوهش: اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی ها تاثیر معنادار دارد. در این پژوهش برای بررسی فرضیه مدل آماری ذیل جهت تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد: در آماره متغیرهای تصادفی که دارای واریانس‌های متفاوتی باشد ناهم‌واریانس نامیده می‌شود. در مقابل به یک دنباله از متغیرهای فرضیه صفر آزمون بروش - پاگان بیان میکند که مشکل ناهمسانی واریانس وجود ندارد. اگر مقدار احتمال آزمون از پنج درصد بیشتر باشد فرضیه صفر را میپذیريم و در نتیجه رگرسیون مشکل ناهمسانی واریانس وجود ندارد. همسانی واریانس بین خطاها ۱ بروش - پاگان | ۰,۰۸۱ | ۰۸۶۵۳ | تایید فرض صفر با توجه به نتایج حاصل از آزمون برش- پاگان در سطح خطای پنج درصد فرضیه صفر این آزمون رد نشده است و در نتیجه در مرگاهدو سقتاز ستقاوت بزای مشیرای مسقل راردر تقر تگیریمقرض ,بر این امد کسجملسای لقاال مساظریا آن‌ها از یکدیگر مستقل‌اند. در چنین حالتی می‌گوییم که جمله‌های اخلال خودهمبستگی ندارند. اگر یک متغیر به متغیرهای دوره يا دوره‌های قبل خودش وابسته باشد خودهمبستگی می‌گویند که اگر به یک دوره قبل وابسته باشد خودهمبستگی مرتبه اول و اگر به دوره‌های قبل‌تر وابسته باشد همیستگی آن دوره یا سریالی گویند. ۸ .| پذیرش فرض صفر ] همبستگی بین خطاها وجود ندارد با نگاهی به مقدار آماره‌ی دوربین - واتسون برای مدل پژوهش می‌بينيم که فرض صفر در مدل پذیرفته می‌شود زیرا مقدار آماره دوربین واتسون برای آن‌ها بین ۱/۵ و ۲/۵ می‌باشد. پس بین خطاهای این مدل همبستگی وجود ندارد. در انتخاب سل داده‌های ترکیبی با دوحالت ک#ووو ۱ سل .در لقاال عرضاز مبدا برای کلیه شرکتها یکسان است که در این صورت با روش پول و در حالت دوم عرض از مبدا برای تمام شرکتها متفاوت است که در این حالت روش پانل انتخاب یقرف یرای قتاسانی سالگ گر از آزموی افلات لیر انتگه می کید جدول -۵ نتایج آزمون چاو يا لیمر فرضیه اول پژوهش آزمون اثرات | مقدار آماره آزمون 7 3106 0-۷7 نتیجه آزمون با توجه به نتایج حاصل از آزمون ۳ لیمر ازآنخایی که مقدار ۳-016 این آزمون کمتر از ۰/۰۵ می‌باشد (۰/۰۰۰۰)» همسانی عرض از مبداأها رد شده و لازم است در برآورد مدل از روش داده‌های پانل استفاده شود. لذا لازم است برای انتخاب الگوی اثرات ثابت یا اثرات تصادفی آزمون هاسمن انجام شود. نتایج آزمون هاسمن در جدول ۶ مشاهده می‌شود. همچنین با توجه به نتایج حاصل از آزمون هاسمن, ازآنجایی که مقدار 3-72116 این آزمون نیز کمتر از ۰/۰۵ می‌باشد (۰/۰۰۰۴)» بنابراین در برآورد می‌بایست روش اثرات ثابت بکار برده شود.  در این بخش با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در بخش ناهمسانی واریانس» خودهمبستگی و هم‌خطی برآورد رگرسیونی انجام می‌شود. با توجه به این که در مدل پژوهش مشکل ناهمسانی واریانس و خودهمبستگی بین خطاها و هم‌خطی در مدل وجود نداشت, (مقدار ثابت) 0 ۲ ۳ ۴ معنی دار و مثبت در جدول ۷ مشاهده می شود که: متغیز 370 (اجتناب مالیاتی) با ضریب: ۰/۲۷۷ متغیر 5123 (اندازه شرکت) با ریب ۴مثبت و معنی‌دار هستند بنابراین در جدول باقی می‌مانند. همچنین متغیر ۳ (اهرم مالی) با ضریب ۰/۲۹۹- » معنی‌دار و منفی هست بنابراین این متغیر نیز در مدل باقی می‌ماند همچنین در مدل نشان داده شد که :2 در مدل با ضریب ۰/۱۲۲ معنی دار است » یعنی مدل با عرض از مبدا برآورد می‌شود. همچنین با توجه با معنی داری آماره 7 (۰/۰۰۰) در سطح اطمینان ۹۵ درصد میتوان گفت که در مجموع مدل از معناداری بالایی معروف‌ترین آماره‌ی نیکویی برازش ضریب تعیین (141) می‌باشد و مقدار آن بین صفر و یک قرار دارد. اگر 18 زیاد یعنی نزدیک به یک باشد مدل داده‌ها را به‌خوبی برازش کرده است. درحالی که اگر 1 پایین یعنی نزدیک به صفر باشد, مدل برازش خوبی از داده‌ها ارائه نداده است. توجه به ضریب تعیین تعدیل شده میتوان ادعا کرد که متغیرهای مستقل و کنترلی توانسته اند به میزان بینی کنند که می توان گفت در سطح مناسبی است علاوه بر این ازآنجایی که مقدار آماره دوربین واتسون مابین عدد ۱/۵ و ۲/۵ می‌باشد (۱/۹۸) لذا استقلال باقیمانده‌های مدل نیز مورد پذیرش قرار می‌گیرد. در خصوص هم خطی میان متغیرهای مدل نیز ازآنجایی که مقدار آماره ۷1۳ برای تمامی متغیرها کمتر از ۰ است می‌توان گفت همخطی شدیدی میان آن‌ها وجود نداشته و این فرض از مفروضات رگرسیون کلاسیک نیز تأیید می‌شود. هدف از آزمون فرضیه‌ی ۱ پژوهش» بررسی تاثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی ها بود؛ اما فرضیه آماری آزمون به‌صورت زیر ول اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی ها تأثیر ندارد. به دلیل تاثیر معنی‌دار و مثبت اجتناب مالیاتی بر ترخ بازده دارایی ها فرضیه اول پژوهش تائید می‌گردد. از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی ها تاثیر دارد. فرضیه دوم پژوهش: اجتناب از پرداخت مالیات بر سحط نگهداشت وجه نقد تاثیر دارد. در این پژوهش برای بررسی فرضیه مدل آماری ذیل جهت تجزیه‌وتحلیل مورداستفاده قرار می‌گیرد: همسانی واریانس بین خطاها ) بروش - پاگان ) ۰,۳۱۲ | ۰,۲۴۷ | تایید فرض صفر با توجه به نتایج حاصل از آزمون برش - پاگان در سطح خطای پنج درصد فرضیه صفر این آزمون رد نشده است و در نتیجه در با نگاهی به مقدار آماره دوربین-واتسون برای مدل پژوهش می‌بینیم که فرض صفر در مدل پذیرفته می‌شود زیر مقدار آماره‌ی دوربین واتسون برای آن‌ها بین ۱/۵ و ۲/۵ می‌باشد. پس بین خطاهای این مدل همبستگی وجود ندارد. جدول ۱۰- نتایج آزمون چاو یا لیمر فرضیه دوم پژوهش با توجه به نتایج حاصل از آزمون ۳ لیمر ازآنجایی که مقدار ۳-۷721106 این آزمون کمتر از ۰/۰۵ می‌باشد (۰/۰۰۰۰)» همسانی عرض از مبدأها رد شده و لازم است در برآورد مدل از روش داده‌های پانل استفاده شود. لذا لازم است برای انتخاب الگوی اثرات ثابت يا اثرات تصادفی آزمون هاسمن انجام شود. نتایج آزمون هاسمن در جدول ۱۱مشاهده می‌شود. همچنین با توجه به نتایج حاصل از آزمون هاسمن» ازآنجایی که مقدار 721[16- ۳ اين آزمون نیز کمتر از ۰/۰۵ می‌باشد (۰/۰۰۴) بنابراین در این بخش با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در بخش ناهمسانی واریانس» خودهمبستگی و هم‌خطی برآورد رگرسیونی انجام می‌شود. با توجه به این که در مدل پژوهش مشکل ناهمسانی واریانس و خودهمبستگی بین خطاها و هم‌خطی در مدل وجود نداشت, ۵+ 38128 ۵ 2817 ۵ + 1870 ۵ + 0و ری 13 عرلا وس ۳,۹۸ ۳۴ معنی دار و مثبت ۱۳۴  معنی‌داری مدل‌ها بستگی به مقدار آماره 7 و مقدار احتمال آن دارد که برای هر مدل رگرسیونی محاسبه می‌شود. در صورت که مقدار احتمال برای این آماره کمتر از ۰/۰۵ باشد, فرض صفر مبنی بر «عدم وجود رابطه‌ی معنی‌دار» رد می‌شود و در سطح اطمینان ۵ درصد رابطه‌ی معنی‌داری وجود دارد. فرض صفر و فرض مقابل معنی‌داری مدل به‌صورت زیر می‌باشد. در جدول۱۳ مشاهده می شود که متغیر 13710 (اجتناب مالیاتی) با ضریب ۰۰/۲۷ معنی دار و مثبت و متغیر 51258 (اندازه شرکت) با ضریب ۰/۷۶ منفی و معنی‌دار هستند بنابراین در جدول باقی می‌مانند. همچنین متغیر ,1:1 (اهرم مالی) با ضریب ۰/۳۹ معنی‌دار و مثبت هست بنابراین این متغیر نیز در مدل باقی می‌ماند همنین ذر مکل نان ذاذهاهن کد سار مقل با اضریب:۱۷/-بی«معتیی است» پعتیمذل بفوع وضع ازمبذا برآوردامی‌شود: همچنین با توجه با معنی داری آماره ۳۳ (۰/۰۰۰) در سطح اطمینان ۹۵ درصد می توان گفت که در مجموع مدل از معناداری بالایی توجه به ضریب تعیین تعدیل شده می توان ادعا کرد که متغیرهای مستقل و کنترلی توانسته اند به میزان ۶۲/۳۴ درصد از ات متغیر وابسته را پیش بینی کنند علاوه بر این ازآنجایی که مقدار آماره دوربین واتسون مابین عدد ۱/۵ و ۲/۵ می‌باشد (۱/۹۵) لذا استقلال باقیمانده‌های مدل نیز مورد پذیرش قرار می‌گیرد. در خصوص هم خطی میان متغیرهای مدل نیز ازآنجایی که مقدار آماره 7 برای تمامی متغیرها کمتر از ۱۰ است می‌توان گفت همخطی شدیدی میان آن‌ها وجود نداشته و این فرض از مفروضات هدف از آزمون فرضیه‌ی ۲ پژوهش, بررسی تاثیر اجتناب از مالیات پر سطح نگهداشت وجه نقد بود؛ اما فرضیه آماری آزمون به‌صورت زیر ول اجتناب از پرداخت مالیات بر سطح نگهداشت وجه تاثیر ندارد. ول اجتناب از پرداخت مالیات بر سطح نگهداشت وجه تاثیر ذرد. به دلیل وجود رابطه‌ی معنی‌دار بین اين دو متغیر» فرضیه پژوهش تایید می‌گردد. اجتناب از پرداخت مالیات, فعالیتی ارزش زاست و یک جریان نقذ را درون شرکت ایجاد می کند و معنی مشابهی با فعالیت های جسورانه مالیاتی؛ برنامه ریزی مالیاتی و مدیریت مالیات دارد. از سوی دیگر اجتناب از پرداخت مالیات می تواند بر محیط اطلاعاتی شرکت تاثیر بگذارد. رویه های جسورانه مالیاتی سبب پنهان کردن حقایق میشود و سبب افزایش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران شرکت و سرمایه گذاران خارجی از طریق محدود کردن افشا میشوند. دسای و دارماپالا(۲۰۰۶)» معتقدند معاملات پیچیده اجتناب از پرداخت مالیات می توانند مدیریتی با ابزارها نقاب ها و حوزه.هایی برای رفتارهای فرصت طلبانه مدیریتی» مانند دست کاری سود معاملات با اشخاص وابسته و سایر فعالیت های منحرف کردن منابع فراهم کنند.(امید پور حیدری» محمد حسن فدوی و میثم امینی نیا۱۳۹۳). در این تحقیق تاثیر اجتناب از پرداخت:مالیات بر معیارهای ارزیابی عملکرد مالی و سطح نگهداشت وجه نقد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان میدهد که اجتناب از پرداخت مالیات در مدل پژوهش معنی دار و مثبت است یعنی اجتناب از پرداخت مالیات باعث افزایش نرخ بازده دارایی ها می شود و کاهش آن باعث نرخ بازده دارایی ها میشود. به دلیل تاثیر معنی دار و مثبت اجتناب مالیاتی بر نرخ بازده دارایی ها فرضیه اول پژوهش تائید می گردد. برای فرضیه دوم نتایج چنین حاصل گشت که اجتناب مالیاتی در مدل پژوهش معنی دار و مثبت است یعنی اجتناب از پرداخت مالیات بر سطح نگهداشت وجه نقد تاثیر معنی دار و مثبتی دارد؛ بنابراین افزایش اجتناب از مالیات باعث افزایش وجه نقد نگهداری شده شرکت ها میشود. به دلیل وجود رابطه معنی دار بین این دو متغیر فرضیه دوم پژوهش نیز تائید می گردد. در کل نتایج حاصله نشان داد که اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی های شرکت و سطح نگهداشت وجه نقد آنها - جودی» سمیرا؛ منصورفر غلامرضا؛ دیدار» حمزه (۱۳۹۸). کیفیت حاکمیت شرکتی درونی و بیرونی» عدم تقارن اطلاعاتی و نگهداشت وجه نقد: افزایش يا کاهش ارزش شرکت فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی دوره ۲۶ شماره ۱ - خواجوی,» شکراله ؛ کیامهر» محمد (۱۳۹۵)مدل سازی اجتناب مالیاتی با استفاده از اطلاعات حسابداری» مجله دانش حسابداری - خدامی پور‌احمد؛ امینی نیا میثم و فدوی» محمد حسن (۱۳۹۴) بررسی رابطه بین اجتناب از پرداخت مالیات و میزان نگهداشت وجه نقد با لحاظ شرایط محدودیت مالی مجله علمی پژوهشی دانش حسابداری مالی دوره دوم شماره ۱ - پورحیدری» امید؛فدوی» محمد حسین و امینی نیا میثم(۱۳۹۳)» بررسی تاثیر اجتناب ازمالیات بر شفافیت گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران» فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی سال چهاردهم شماره ۱۴ - پورحیدری» امید؛فدوی» محمد حسین و امینی نیا میثم(۱۳۹۳)» بررسی تاثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر هزینه سرمایه سهام عادی» با لحاظ فرصت های رشد و مالکیت نهادی» فصلنامه علمی پژوهشی شاپا سال نوزدهم شماره ۳ - بررسی رابطه بین نگهداشت وجه نقد و سهم بازار با استفاده از مدل پویا در شرکت ها عظیمی یانچشمه» مجید؛ شامحمدی قمساره» سمیه(۱۳۹۳) » مجله پژوهش های حسابداری مالی سال ششم شماره ۴ 0 806۳۵66 ۵۶ 190۵0 156 .(2018) بآ 260083703 :8 ب17 ,1/08۵ و7 1/5013 ۵۳۵1607 1۳0۳۵۵۲ ۵1 عمط 156۵ .(2018) .5 بصع قع 5620 2 3 مصقنوحصط۸ م۸ 36۰ منعهطای۸ 130۳۳۵00 220 601 6ع ۳۵2 کعصنصده 6665 ندنام عط 0۳ عنصحصرل هه ).1-23 ,(4)4 وقصتاصامعع۸ لممصم‌سن۲ ۵۶ لمع سم ۵۶ م10 هام ۸ 200 806۳۵۲6 00۳00۳۵16 .(2018) .۸ ,از و00ظ ۵ مک ق760۳ ولا 00368 ,مدآ بک1 ,5100 مادم عطا صز کعنصقصصی ۵۳۵0 عاقاع-ط فص عاقاد کم عنکولعصه عنامتعصصهم چ نله -18)6(,1196 ,500637 صذ 55 عطزکا8ظ ۵۶ مس ول آهد 1316۳20 156 +ععصق دم 00۳00۲216 مصقاعفمله2 تناو عع2 وق 0۳00۳۵16 ۵۳ 130۵ 136 .(2017) 8۰ ,ع6تق 672 8 بط ,تقاا3/132050 .13 و1102 کح 0600 ۲ع6ا قح 01و0۳ که علمد عصناح ول مه ده کنفقطاصصه طخ۵ نمی عسعملعنل 0۳ -97 ,(9)1 ,کعطل 662 عصتاصامع۸ لمن‌صمصنط ۶ م30 عع هط لماک صوسطع 1 عطا 0 #عاعنا 6۰ 007007316 .(2015) 12.3۰ رت66لتقاآ .۸.10 ,7280110262 سل.ل مصنتاملاط مگ وق 02تاکصس۸ .۰ 1-7 ,(60)1 ,6000 0صه عصخاصو۸ 0۶ آفدس 30 +ععصقزم 2۷ ها 0صه ,106065 6 م3200 اعصصرک۸ 1310۳۵05 .(2015) .36 بقالا ۵۶ ولا ,۹1۵7 ولا وقاشآ ول وفقلح ۳ 10۵1 تسه 2 "صماهه ۵۷ ها کم کعنصعصرل آموزمطه8 .(2014) بش۸ ,20۵2 .36 مالحقطامز۳ 0 اصنه‌ اعد لغلعص ۳ .(2013) 1۰ مصناعطک 6 6 ,رهلک .۸ ۳۵۳05 ۸0:36 127 00700۲26 اه الط ۵ط1 .(2013) 1۰ مصناتعطک عگ حاح مطشا ول ,166 ۷۷۰۰ .8 م6۵08 ححا 5 55۲0/30 //ن0ااط: ک5 که عاطهاند ۸ منوت ام عم ۵ط 0 ۵۳۳۵۱ #صه منط 06 ۶و ددع5 156 .(2013) .5.0 «صقعظ .5.8 وقاقک1 مش.ظ ,08066 228-2 ,(3 56)2 ,فعت مد هه عصغصممم۸ ۵۶ م0 +ععصع 801 ها عاه و0 8 مه ۵5۲ ۳6 وصه کاقز ما 06660 صمناها۲۵ 6ط1 .(5.)2012 بقع 6۶ 37 ,فصعطل 1۳۵۳ ۵ ۲۵105 از 0ص 631060655 ۳عهد ۲00۳08 جد1 .(5.)2009 ومعع8 2 با مطع10 .3 ,۳۳۵26 6۰ -467 .00 ,84 36۷16۰ 8 ص۸0 156 ص۳0 نحص ع ههد

هدف اصلی این پژوهش تأثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر معیارهای ارزیابی عملکرد مالی و سطح نگهداشت وجه نقد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نمونه آماری پژوهش شامل 120 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1393 تا 1397 است. روش آزمون فرضیات در مطالعه حاضر روش رگرسیون پانل دیتا با الگوی اثرات ثابت می باشد که با بهره گیری از نرم افزار SPSS و Eviews انجام شده است. در این تحقیق دو فرضیه مطرح گردیده است که 1) آیا اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی ها تاثیر معناداری دارد؟ 2) آیا اجتناب از پرداخت مالیات بر سطح نگهداشت وجه نقد تأثیر معناداری دارد؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که اجتناب از پرداخت مالیات در مدل پژوهش معنی دار و مثبت است یعنی اجتناب از پرداخت مالیات باعث افزایش نرخ بازده دارایی ها می شود و کاهش آن باعث نرخ بازده دارایی ها می شود. به دلیل تأثیر معنی دار و مثبت اجتناب مالیاتی بر نرخ بازده دارایی ها، فرضیه اول پژوهش تائید می گردد. برای فرضیه دوم نتایج چنین حاصل گشت که اجتناب مالیاتی در مدل پژوهش معنی دار و مثبت است یعنی اجتناب از پرداخت مالیات بر سطح نگهداشت وجه نقد تأثیر معنی دار و مثبتی دارد؛ بنابراین افزایش اجتناب از مالیات باعث افزایش وجه نقد نگهداری شده شرکت ها میشود. به دلیل وجود رابطه معنی دار بین این دو متغیر، فرضیه دوم پژوهش نیز تائید می گردد. در کل نتایج حاصله نشان داد که اجتناب از پرداخت مالیات بر نرخ بازده دارایی های شرکت و سطح نگهداشت وجه نقد آن ها تأثیر معنادار و مثبتی دارد.

508792

بنابراین با پیروزی انقلاب اسلامی و جایگزینی عقود اسلامی به جای وام‌های ربوی, اخذ جریمه دی رکرد از دیون سررسید گذشته آغاز داستان دنباله‌داری در مخالفت و موافقت با موضوع شد. ازجمله مخالفان و در صدر ایشان می‌توان به حضرت امام خمینی (ره) اشاره کرد که خسارات دریافتی بابت تخیر تأدیه را به‌منزله جبران ضرر موجه ندانسته و مانند بسیاری از همفکران خود عدم نفع را به‌مثابه زیان تلقی ننموده و به همین لحاظ حکم به تحریم دریافت خسارت تخیر تأدیه داده‌اند. در مقابل عده‌ای دیگر کاهش ارزش پول را به سبب گذشت زمان عامل ضرر به قرض دهنده تلقی نموده و به لحاظ معرفی اسکناس به عنوان شاخص قدرت خرید معین» قرض گیرنده را مکلف به اعاده قدرت خرید یکسان در زمان اعاده قرض می‌دانند. این مسئله حتی با تصویب قانون به سال 1۶ و تأیید شورای نگهبان مبنی بر جواز دریافت خسارت در صورتی که موضوع به صورت شرط ضمن عقد در قرارداد گنجانده شود در عین حالی که موجب ایجاد رویه مشخصی برای عمل بانک‌ها و موسسات مالی شد موجب حل کامل اختلاف نگردید. مجازات مالی متخلف به نفع بیت‌المال, تشکیل صندوق خیریه, تغویض امر قضایی به بانک‌ها الزام متخلف به قرض بدون بهره به میزان تخلف (مقابله به مثل) ازجمله پیشنهادهایی هستند که دراراستای برون‌رفشت از این معضل واژگان کلیدی: ربا خسارت تأخیر تأدیه» عقود اسلامی؛ دیون» شرط ضمن عقد. بحث پیرامون مقوله پول و بانکداری در منظر اقتصاد اسلامی همواره محل اختلاف بسیاری که ۱ پول به عنوان عامل دادوستد از مهم‌ترین مولفه‌های اقتصادی یک جامعه بوده و توازن جریان آن در زیرمجموعه‌ها متضمن ادامه حیات آن جامعه بوده و بانک به‌عنوان عامل این مهم ۲ تحریم شدید ربا در دین اسلام که نوع متداول آن یعنی ربای قرضی در ارتباط تنگاتنگ با پول و اثرات آن بوده و به همین لحاظ فقها و نظریه‌پردازان اقتصاد و خصوصا بانکداری اسلامی با عنایت به موارد یادشده خسارت تخیر تأدیه اقرض آنچنان که در ادامه بدان خواهیم پرداخت نیز خارج از این دایره نبوده و با توجه به ماهیت بحن‌برانگیز آن به دلیل بروز شبهه ربا به عامل اختلاف نظریه و عمل در این عرضه بدل گردیده که عمده این امسئله پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا شکل گرفته و شاید عامل اصلی آن تناقض بین باورها و عملکرد سودمحور مدیران بانکی کشور با نظریات ماورائی دین دانست نظریاتی که تاکنون در حد صدور فتاوای فقهی بعضا متناقض باقی مانده است. لذا با توجه به لزوم ادامه حیات سیستم بانکی توجه به سود و زیان پرداخت تسهیلات در قالب عقود اسلامی» چگونه می‌توان با رعایت اصول حاکم بر معاملات و تأمین مالی اسلامی» در حفظ انگیزه‌های بازپرداخت دیون مالی افراد کوشید؟ خسارت تخیر تأدیه» عبارت است از خسارتی که بر اثر تأخیر در پرداخت و تأدیه دین حاصل می‌شود. در این میان کلمه «دین» عنوانی است که هم در نسبه می‌تواند مطرح باشد و هم در نقد؛ می‌تواند هم وجه نقد باشد و هم غیر نقد» هم فعل باشد و هم تراک فعل می‌توان از «خسارت تأخیر تأدیه) به خسارت عدم انجام تعهد تعبیر نمود؛ زیرا مودی و مدیون» در ضمن عقد و قرارداد» تعهد به پرداخت دین می‌نماید و اگر دین خود را در موعد مقرر نپردازد» در حقیقت به تعهدش عمل ننموده است. به عبارت دیگر اگر بدهکار مدیون است و باید دین خود را ادا نماید و تأخیر در تأدیه دین نیز جایز نیست» :این عدم جواز تأخیر دراتادیه دین را می‌توانیم به تعهداش مبنی بر پرداخت دین استناد نموده و بگوییم» مدیون به میل و اراده خود ذمه‌اش را مشغول نموده است و او چون خود اقدام به سپردن تعهد نموده» می‌توان بر اساس قاعده «المژمنون عند شروطهم» و «اوفوا بالعقود» که در حقیقت کلمه عقد در اینجا به معنای عهد است و نیز قاعده اقدام و همچنین بر اساس آزادی و حقی که هر انسانی در سپردن تعهد و ملتزم کردن خویش دارد» او را محکوم به ایفای تعهد و تأدیه دیونش نماییم. از ماده ۲۲۱ قانون مدنی چنین مستفاد می‌شود که کلمه خسارت به معنی مطلق ضرر آمده است ولیکن منظور ماده ۷۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی که مقرر می‌دارد: «خسارت تخیر تأدیه محتاج به اثبات نیست و صرفا تخیر در پرداخت برای مطالبه و حکم کافی است» این است که «صرف تخیر در پرداخت» برای مطالبه و حکم به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه کافی است و احتیاجی نیست که دائن ثابت کند خسارتی به او متوجه شده است». بعد از تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا در شهریور ۱۳۶۲ نظام بانکی با استناد به موافقت شورای نگهبان» متناسب با انواع قراردادهای بانکی ماده‌ای را به صورت شرط ضمن عقده در متن قراردادهای بانکی گنجاند که در نتیجه آن مشتری به مقتضای شرط ضمن عقد متعهد می‌شود در صورت تأخیر در پرداخت بدهی مبلغ معادل دوازده درضد بدهی به عنوان جریمه تأخیر به بانک پپردازد. این راهکار گرچه مورد تأیید شورای نگهبان بوده و نظام بانکی ایران به استناد آن عمل می‌کند. لکن از جهت فقهی محل بحث است و فقها به آن پاسخ‌های متفاوت داده‌اند (موسویان» الف. تاریخچه عملیات بانکی در زمینه پیدایش خسارت تأخیر تأدیه در بانک از قدیم‌الایام و در زمان امپراتوری بابل معاملات بانکی به شیوه ابتدایی آن رواج داشت و حتی در کتیبه قوانین حمورابی مقرراتی برای دادن وام و میزان بهره آن آمده است ... در قرون وسطی بانکداری حیات تازه‌ای یافت» ولی با مخالفت و تعصب شدید مقامات کلیسا علیه دریافت ربا و منع مشروط آن در مذهب بهود» این فعالیت تقریبا بلامانع و در بعضی مناطق به طور انحصاری در اختیار این قوم قرار گرفت [بهمند ۱۳۷۰: ۱۰]. در ایران در سال ۱۳۰۴ ش. بانک سپه اولین بانک ایرانی بود که سرمایه آن از محل صندوق بازنشستگی درجه‌داران ارتش تشکیل شد و متعاقب آن در سال ۷ ش. بانک ملی ایران پا به عرصه وجود گذاشت و سپس بانکک‌های دیگر در سال‌های بعد تشکیل گردیدند. نظر به اينکه اهم فعالیت بانک را جذاب سپرده و اعطای وام به مشتریان تشکیل می‌داد» لاجرم برخی از وام‌های اعطایی به علت عدم بازپرداخت آن در سررسید.» لاوصول باقی می‌ماند و ماده‌ای در قانون مدنی در مورد نحوه چگونگی وصول این مطالبات و جریمه تأخیر ناشی از تخلف مشتریان بدحساب وجود نداشت. سرانجام در سال ۱۳۱۸ ش. با تصویب قانون آیین دادرسی مدنی میزان خسارت تأخیر تأدیه و چگونگی مطالبه آن پیش‌بینی گردید و بر اساس این قانون بانک‌ها اقدام به وصول مطالبات و جریمه دی ر کرد آن از مشتریان بدحساب می‌نمودند. ب. میزان و چگونگی مطالبه خسارت تخیر تأدیه بانک‌ها قبل از انقلاب اسلامی قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی اکثر بانک‌های ایران خصوصی بودند» ولی همواره میزان بهره قابل پرداخت به سپرده مشتریان و بهره دریافتی بانک‌ها بابت وام‌های اعطایی» هرساله از سوی شورای پول و اعتبار بر اساس سیستم‌های جاری» مشخص و به بانک‌ها اعلام می گردید. وام‌های اعطایی بانکک‌ها اکثرا در قالب اعتبار در حساب جاری بدهکار واوام‌های صنعتی و متفرقه بود که به‌جز بخش مسکن,» بهره سایر وام‌ها ین ۸ .تا ۱۰ درصد بود و در صورتی که مشتریان در سررسید اقدام به با پرداخت وام نمی‌نمودند» مشمول ۱۲ درصد خسارت تخیر تأدیه به موجب مواد ۷۲۳-۷۱۲ آیین دادرسی مدنی می‌ شدند که این خسارت به کل,بنذهی,(اصل و بهره) تعلقی می گرفت. ضمنا در صورتی که علیه شخص بدهکار اقامه دعوی می‌شد متخلف در صورت محکومیت» می‌بایست کلیه هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله را نیز به بانک پرداخت می کرد؛ از این رو مشتریان همواره سعی داشتند تا در سررسید اقدام به بازپرداخت وام خود نمایند تا مشمول خسارت‌های فوق نگردند. در نتیجه با توجه به ضمانت اجرای قوی بانک‌ها مطالبات بلاوضول نداشته و یا میزان آن با توجه به ج. وضعیت قراردادها و مطالبات بانک‌ها از بدو پیروزی انقلاب تا شروع بانکداری اسلامی در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی» نظام بانکی ایران به کلی مضمحل و از هم پاشیده شده بود و عواملی نظیر انتقال سرمایه‌ها به خارج به وسیله سرمایه‌داران وابسته که خود موسس بانک‌های خصوصی يا سهامدار عمده آن‌ها بودند» موجب سلب اعتماد مردم نسبت به بانکک‌ها هجوم آنان برای باز پس گرفتن سپرده‌های خود لاوصول ماندن مطالبات بانک‌ها و نامشخص بودن وضع بدهکاران عمده شد که همین امر باعث تعطیلی بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی گردید» به طوری که اغلب بانک‌های خصوصی در وضعیتی قرار گرفتند که علی‌رغم کمکک‌های بانک مرکزی قادر به پرداخت چکک‌های خود با مبالغ جزئی نبوده و در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند [بهمند ۱۳۷۰: ۸] سرانجام شورای انقلاب در هفدهم خردادماه ۱۳۵۸ برای حفظ حقوق و سرمایه‌های ملی» لایحه ملی شدن بانک‌ها را تصویب نمود. هدف دولت از ملی نمودن بانک‌ها به عهده گرفتن اداره امور بانک‌ها» تحت ضرورت‌های اجتماعی و اقتصادی» تضمین سپرده‌های مردم و استقرار یک سیستم بانکداری در کشور بود. در همین راستا و جهت ترغیب مشتریان به بازپرداخت بدهی آن‌ها شورای عالی بانک‌ها [شورای عالی بانک‌ها بخشنامه ش. ۲۶۳] به هیأت مدیره هر بانک اختیار داد تا در مواردی که ضرورت ایجاب نماید و احتمال سوخت اصل طلب باشد» بانک از مطالبه تمام یا قسمتی از بهره‌های سابق و کارمزد مطالبات وعده گذشته و مشکوک الوصول صرف‌نظر نماید و یا در موارد ضروری» بدهی گذشته مشتریان را با سوذتی کمتر از نرخ‌های معمولی و حداقل با کارمزد چهار درصد تقسیط کند. متعاقب این امر مجددا جهت ترغیب بیشتر مشتریان به بازپرداخت وام‌ها شورا اعلام نمود که بخشنامه مذکور خسارت تأغیر تأدیه رانیز شامل می گردد [شورای عالی بانک‌ها بخشنامه ش. ۲۱۶]. علی‌رغم فرصت بسیار خوب و تقلیل سود از ده درصد به چهار درصد و تقسیط آن و حذف خسارت تأخیر تأدیه» متأسفانه عده کثیری از افراد فرصت‌طلب از بازپرداخت بدهی خود امتناع ورزیدند و مطالبات بانکک‌ها لاوصول باقی ماند. بروز سواستفاده برخی در بازپرداخت بدهی آنچنان که اشاره شد و بروز مشکلات اجرایی و مالی در بانک‌ها باعث شد شورای پول و اعتبار برای رفع مشکل» در پی قانونی کردن اخذ جریمه ذیرکرد و تأیید شرعی آن برآید؛ از این رو طرخیارا تهیه کرد که در آن بدهکار به صورت شرط می‌پذیرفت» اگر بدهی را در سررشید نیردازد» جریمه را نیز بدهکار شود. شورای نگهبان نیز تصویب کرد که اگر وام گيرنده» به صورت شرط بپذیرد در صورت نپرداختن بدهی در سررسیده باید مبلغی معادل ۱۲ درصد مانده بدهی برای هر سال را به بانک بپردازد گرفتن آن مبلغ جایز است (روزنامه رسمی» ش ۶۲/۹/۱۳۱۸۰۰۲۲). از اين رو با قرار گرفتن مطلب به صورت شرط ضمن عقد» مشکلات قراردادهای منعقدشده از سال تأیید این قانون (۱۳۶۲) به بعد حل شد؛ ولی بانک‌ها نمی توانستند برای بدهی‌های پیشین از آن استفاده کنند. از آن پس بانک‌ها با دو مسئله مواجه شدند: اول» تحریم جریمه دی رکرد از سوی امام و دوم» مشکل تأخیر بدهی‌های پیش از سال ۱۳۶۲ و عدم امکان اخذ جریمه دی ر کرد از آن‌ها. با توجه به حرمت جریمه دی ر کرد و عدم امکان احیای قوانین مدنی برای بدهی‌های گذشته» شورای نگهبان در سال ۱۳۶۴ تصریح کرد که مطالیه مازاد بر بدهی بدهکاران به صورت خسارت تخیر تأدیه جایز نیست و مواد ۷۱۹ تا ۷۲۳ آیین دادرسی مدنی و موارد مشابه آن» خلاف شرع و غیرقابل اجرا است» (مهرپور؛ ۱۹۳۹۱۳۷۱ و ۱۹۸) و فقط از کسانی می‌توان جریمه گرفت که این مطلب را به صورت شرط ضمن عقد پذیرفته باشند. تا سال ۶۹ میزان جریمه ۱۲ درصد بود؛ ولی با توجه به افزایش نرخ سود بانکی در بخش‌های گوناگون اقتصادی و عدم کارایی جریمه معادل ۱۲ درصد» مدیریت نظارت بر بانک‌ها پس از مشورت با آیت‌اله رضوانی» عضو محترم فقیهان شورای نگهبان» میزان جریمه دی رکرد را معادل نرخ سود تسهیلات در بخش مربوط به اضافه شش درصد تعیین کرد. در عین حال» به علت نظر شورا مبنی بر خلاف شرع بودن مطالبه مازاد به صورت خسارت و فتوای فقهی حضرت امام» برخی از محاکم چون گذشته» در دعاوی بانک‌ها بر ضد مشتریان بدحساب» فقط به پرداخت اصل مبلغ حکم می کردند و به هیچ وجه گرفتن جریمه تأخیر دیون را اجازه نمی دادند؛ حتی اگر شخص هنگام گرفتن تسهیلات» به صورت شرط پذیرفته بود که در صورت تخیر مبلغن رابّه ضورّات*جر یه بپردازد؛ از این رو اداره نظارت بر بانک‌ها (بانک مر کزی) با ارائه لایحه‌ای که به تصویب مجلس (۷۶/۱۱/۹) و شورای نگهبان رسید» محاکم را موظف کرد اگر برابر قرارداد» مقرر شده باشد که اشخاص در سررسید معینی وجوه تسهیلات دریافتی را به انضمام سود و خسارت و هزینه‌های ثبتی و اجرایی» دادرسی و حق‌ال و کاله بپردازند» در صورت عدم پرداخت می‌توانند این وجوه را مطالبه کنند. این مصوبه» راه کاری اجرایی برای جریمه تسهیلاتی بود که ذر متن؛قرارداد» شرط شده بود؛ اما درباره مشکل دوم و بدهی‌های پیش از این قانون که مشتری متعهد نشده بود» بانک‌ها مجاز نبودند خسارت را مطالبه کنند با آنکه ضرر بسیاری به بانک‌ها وارد می‌شد؛ از این رو در سال ۶۸ مجمع تشخیص مصلحت» قانونی را در این زمینه به تصویب رساند و در همان سال نیز به تأیید مقام معظم رهبری رسید (روزنامه رسمی ش ۶۹/۳/۱۳:۱۳۱۸۰). طبق این قانون» کلیه وجوه و تسهیلات مالی که بانک‌ها تا تاریخ اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب ۱۳۶۲/۶/۸ مجلس شورای اسلامی به اشخاص حقیقی و حقوقی تحت هر عنوان پرداخته‌اند (اعم از آنکه قراردادی در این خصوص تنظیم شده يا نشده باشد) و مقرر بوده است که بدهکار در سررسید معین تسهیلات مالی و وجوه دریافتی را اعم از اصل و سود و سایر متفرعات مسترد دارد» بر اساس مقررات و شرایط زمان اعطای این وجوه و تسهیلات. قابل مطالبه و وصول است. با این مصوبه» مشکل مربوط به دیون گذشته از تصویب بانکداری بدون ربا نیز حل شد. مجمع در سال ۷۶ درباره چکک‌های بی‌محل نیز خسارت تأخیر تأدیه را قابل وصول دانست (روزنامه رسمی ش ۰۱۵۲۴۶ ۷۶/۴/۱۶). از مجموع مطالب پیشین به دست آمد که شورای نگهبان» گرفتن جریمه دی رکرد را طبق نظر حضرت امام» غیرشرعی می‌داند و فقط در صورتی که در متن قرارداد به صورت شرط ضمن عقد تعهد شود که مبلغی به ذمه امضاکننده تعلق گیرد. آن را قابل مطالبه می‌شمرد؛ به همین جهت.» درباره بدهی‌های اشخاص به نظام بانکی» بدون پذیرش چنین شرطی در متن قرارداد» به تصویب قانون از سوی مجمع تشخیص مصلحت نیاز بود (شفیعی سروستانی» ۳۵۰:۱۳۷۴ و ۳۶۶). اعسار و ناتوانی: گاهی فردی برای تأمین مایحتاج ضروزی خود يا خانواده‌اش چون معالجه و درمان» قرض می گیرد یا معامله مدت‌داری انجام می‌دهد و در سزرسید به جهت عدم تمکن مالی» قدرت پرداخت بدهی را ندارد. همچنین گاهی تاجری یا پیشه‌وری برای تأأمین مالی فعالیت اقتصادی خویش قرض می‌کند يا معامله مدت‌دار انجام می‌دهد و تا سررسید در اثر حوادثی چون آتش سوزی» سرقت و تصادف, دارایی خود را از دست می‌دهد و قدرت پرداخت بدهی را ندارد. این گروه خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول کسانی هستند که امید می‌رود بعد از مدتی تمکن مالی بیابند و توان پرداخت بدهی را پیدا کنند و دسته دوم تغییر شرایط اقتصادی: گاهی تاجری با توجه به تجربه کاری و با تدابیر لازم اقدام به استقراض پا انجام معاملات مدت دار می‌نماید و برای مغازه خود مال‌التجاره تهیه می‌کند و پیش‌بینی می‌کند تا سررسید بدهی» اجناس را می‌فروشد و بدهی را می‌پردازد. همچنین گاهی صنعتگری طبق برنامه» مواد اولیه» لوازم کار و ماشین آلاتی را به صورت نسیه خریداری می‌کند تا از محل فروش محصول بدهی را بپردازد» اما برخلاف انتظار به جهت رکود اقتصادی یا مشکلات مدیریتی امکان فروش و پرداخت بدهی را پیدا نمی کند و می‌بیند اگر بخواهد بدهی خود را در سررسید بپردازد» به ناچار باید اجناس یا محصول خود را زیر قیست بفروشد و این به ضرر اوست.» در حالی که می‌تواند بعد از مدت‌زمان کوتاهی (برای مثال یک ماه) اجناس و محصول خود را به قیمت واقعی بفروشد. این وضعیت برای کشاورزان» مسکن‌سازان و مراکز خدماتی نیز پیش می‌آید. آنان طبق برنامه مشخصی فعالیتی را شروع می‌کنند و برآورد می‌کنند از محل درآمد فعالیت اقتصادی» بدهی خود را بپردازند» لکن به دلایلی بازدهی فعالیت طول می کشد. روشن است در این وضعیت بهترین تدبیر آن است که سررسید بدهی به تعویق انداخته شود» چراکه پرداخت به‌موقع بدهی‌ها تنها از طریق فروش سرمایه میسر است و این به معنای تعطیلی بنگاه است که ضرر فردی و اجتماعی زیادی به همراه دارد. تخلف و نقض تعهد: گاهی تاجر یا صاحب کار یک بنگاه اقتصادی مشاهده می‌کند که با تخیر در پرداخت بدهی» سرمایه نقدی بدون هزینه‌ای در اختیارش قرار می‌گیرد که می‌تواند با استفاده از آن معاملات سود آور داشته باشد. برای مثال تاجری که برای مدت سه ماه اجناسی را به صورت نسیه خریده بود تا بعد از فروش بهای آن را بپردازد» حال می‌بیند می‌تواند با تأخیر در پرداخت بدهی» پول حاصل از فروش را برای خود سرمایه قرار دهد.و به خریدوفروش کالا و تخیر در پرداخت دیون به‌ویژه زمانی که این تخیر ناشی از تخلف بدهکار باشد» آثار سو اجتماعی و اقتصادی بر جای می گذازّد که برخی از آن‌ها بدین قرار است. اختلال در برنامه‌های اقتصادی بانک‌ها و مژسسات مالی: امروزه مژسسات بزرگک پولی و مالی با برنامه‌های دقیق فعالیت می‌کنند. این موسسات از یک طرف با افتتاح انواع سپرده‌ها به جذب وجوه سپرده گذاران و از طرف دیگر با کنار گذاشتن بخشی از وجوه جذب شده به عنوان سپرده قانونی و ذخایر احتیاطی» به اعطای تسهیلات به متقاضیان می‌پردازند. روشن است هر نوع اختلال در بازپرداخت اقساط تسهیلات» موجب ناتوانی مژسسات در قبال سپرده گذاران می گردد و چه بسا باعث بی‌اعتباری و ورشکستگی مسسه و بانک می‌شود. کمترین تأثیر اختلال در بازپرداخت مطالبات برای این موسسات آن است که ذخایر احتیاطی را افزایش دهد و این باعث کاهش بازد تکار اسلا مو سمط رو دانگهاسی کرو ۲ خسارت اقتصادی طلبکاران: تخیر در پرداخت بدهی به‌ویژه زمانی که مبلغ آن سنگین یا تعداد آن‌ها گسترده باشد» انواع خسارت‌های اقتصادی برای طلبکاران به همراه دارد. الف. خسارت ناشی از ورشکستگی موسسات بر اساس مطالعات میدانی: یکی از عوامل اصلی ورشکستگی بنگاه‌ها به‌ویژه موسسه‌های اعتباری» عدم وصول به‌موقع مطالبات است. این موسسات بر اساس برنامه‌ریزی که برای وصول مطالبات دارند» تعهداتی برای خود ایجاد می‌کنند. عدم وصول مطالبات موجب نقض تعهدات و ورشکستگی مژسسه مالی می‌گردد و خسارت سنگینی بر آن تحمیل می‌شود. در این موارد گرچه نمی‌توان بدهکار خاصی را عامل خسارت معرفی کرد اما به صورت جمعی قابل انکار نیست. بررسی کارشناسی صندوق‌های قرض‌الحسنه ورشکست شده سال‌های اخیر نشان می‌دهد غالب آن‌ها دچار چنین حادثه‌ای شده‌اند (موسویان» ۱۳۸۳). ب. خسارت ناشی از هزینه‌های قضایی: نبود راهکارهای آشان برای وصول مطالبات معوق باعث می‌شود کار به قوه قضائیه و راهکارهای قضایی منتهی شود و روشن است که این راهکار همراه با صرف وقت‌های زیاد و هزینه های اسنگین,.است. که به‌طور معمول اطلبکار برای رسیدن به حق خود ج. خسارت ناشی از کاهش ارزش پول در شرایط تورمی: زمانی که کسی به دیگری قرض می‌دهد یا کالایی را به صورت نسیه می‌فروشد» اقدام به پذیرش کاهش ارزش پول به خاطر تورم می‌کند. اما این اقدام و این پذیرش تا زمان سررسید بدهی است. وقتی بدهکار در پرداخت بدهی تخیر می‌کند» با گذشت هر روز به خاطر تورم» ارزش بدهی کاهش می‌یابد و خسارتی به اطلبکار وارد می‌شود؛ خسارتی که طلبکار به آن راضی نبوده و به آن اقدام نکرده است (وحدتی شبیری» ۱۳۸۲: ۹۴). د. خسارت ناشی از عدم نفع: اگر طلبکار از اهل تجارت باشد» هر نوع تأخیر در پرداخت بدهی» معطل کردن سرمایه سودآور است و این به دید عرف خسارت به حساب می‌آید. برای مثال یک مسسه پولی و مالی چون بانک منابع خود را از طریق عقود اسلامی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد سودی به دست می آورد و پس از با زگشت منابع» مجددا آن‌ها را در اختیار متقاضیان دیگری قرار می‌دهد و سود جدیدی حاصل می‌شود و این کار با نظم خاصی ادامه دارد» به طوری که منابع هیچ وقت بیکار نمی‌ماند. حال اگر مشتری اول بازپرداخت بدهی را تأخیر بیندازد» بانک را از دسترس به سودهای بعدی محروم کرده است و این به دید عرف بازاری و بانکی خسارت است؛ به‌ویژه اينکه منابع بانک و سود حاصل متعلق به سپرده گذاران است و بانک به عنوان وکیل حافظ منافع و مصالح آنان است و ابتدای هر سال مالی بر اساس پیش‌بینی» سودی را به سپرده گذاران وعده ۳ گسترش تخلفات مالی و سلب اعتماد عمومی: نبود راهکارهای روشن و مناسب برای تسویه به‌موقع بدهی‌ها حتی در مواردی که بدهکار دچار عسر و ناتوانی است» زمینه سواستفاده و مسامحه کاری در پرداخت دیون را گسترش می‌دهد. در نتیجه بدهکاران با تمسک به بهانه‌های مختلف از پرداخت دیون سرباز می‌زنند و نظام مالی جامعه را مختل می کنند؛ چراکه به طور معمول بازاره طلبکاران خود بدهکار افراد دیگری هستند و هر نوع اختلال در وصول مطالبات زمینه تخیر پرداخت بدهی دیگر را فراهم می‌کند. روشن است که با گسترش این رویه» اعتماد عمومی جامعه سلب می‌شود و سطح قراردادهای مدت دار و قرض‌الحسنه‌ها کاهش می‌یابد و این باعث رکود اقتصادی جامعه می‌شود؛ چراکه امروزه خیلی از معاملات رایج بین کارخانه‌ها و تجار و بین تجار و خرده‌فروش‌ها و بین آنان و مصرف کننده‌ها» به صورت نسیه و مدت‌دار ۴ سنگین شدن وثیقه‌ها و ضمانت‌ها: نیازلا سا پازلار بیامعالات مدت دار و سلب اغتماد غمومی در مورد پرداخت به‌موقع دیون و نبود راهکارهای مناسب برای استیفای حقوق طلبکاران» موجب می‌شود افراد و موسسه‌های پولی و مالی به سمت گرفتن وئیقه‌های سنگین و ضمانت‌های متعدد و معتبر گرایش پیدا کنند"و این امر گذشته ازاسخت و پیچیده شدن معاملات موجب می‌شود تسهیلات اعطایی بانک‌ها و مژسسه‌های اعتباری و معاملات مدت‌دار بنگاه‌های مهم اقتصادی» اختصاص به طبقه ثروتمند جامعه پیدا کند؛ آنان که می‌توانند وثیقه‌ها و ضمانت‌های معتبر ارائه دهند و در نتیجه قشرهای متوسط و پایین جامعه از دسترس به تسهیلات بانکی و معاملات مدت‌دار محروم می‌مانند. روشن است که استمرار این وضعیت به فاصله طبقاتی جامعه» غنی‌تر شدن اغنیا و فقیرتر شدن فقرا می‌انجامد. ۵ افزایش نرخ سود تسهیلات بانکی: یکی از اقلام تشکیل‌دهنده نرخ سود تسهیلات در تمام بانک‌ها ازجمله بانک‌های بدون ربا درصد مطالبات سوخت شده و معوق است. هر چه درصد مطالبات سوخت شده و معوق افزایش پیدا کند بانک مجبور است برای جبران خسارت ناشی از آن‌ها نرخ سود تسهیلات خود را افزایش دهد. نتیجه این می‌شود بانک‌هایی که راهکار مناسب ندارند هزینه تسهیلاتی بالایی داشته باشند و در عرصه رقابت با بانکک‌های دیگر مشکل پیدا کنند و به همین جهت است که مدتی است بانک‌های اسلامی به سبب سنگینی هزینه‌ها ۶ از دست رفتن مشتریان ممتاز بانک‌ها: بانک‌هایی که ابزار لازم برای وصول مطالبات در سررسیدهای مقرر ندارند» مجبورند هزینه‌های ناشی از افراد متخلف را به صورت افزایش نرخ تسهیلات از همه مشتریان» حتی آنان که متعهد به رعایت تعهدات هستند» بگیرند. این موجب می‌شود اولا مشتریان ممناز علاقه‌ای به این بانکک‌ها نشان ندهند و ثانبا با گذشت زمان مشتربان خوش حساب نیز به سمت بدحسابی گرایش پیدا کنند؛ چون مشاهده می‌کنند که بان نمی‌تواند تفاوت قابل توجهی بین مشتریان قائل شود(همان). بررسی علل تخیر در ادای قرض و همچنین آثار اقتصادی و اجتماعی مترتب بر آن اهمیت پرداختن به موضوع را دوچندان نموده و بدیهی است دستیاپیبه نقطه مشت رک نظری و تعریف سازوکارهای مناسب در جهت ساماندهی به موضوع در پویایی نظام پولی جامعه اثربخش خواهد بود. سوال این است که اگر شخص مبلغی پول را به عنوان قرض‌الحسنه به دیگری داده باشد و موعد بازپرداخت آن چند ماه یا چند.سال بعد باشد» اگر دز مورد موعد بازپزداخت» توافق شده باشده» با آنکه بر حسب استنکاف از انجام تعهد» دینی را که باید مثلا دو سال بعد پرداخت کند چهار سال بعد پپردازد» به هنگام بازپرداخت مقرر چه مبلغی بر ذمه مدیون است؟ از یک منظر در پاسخ به این پرسش باید گفت ارزشمندی و مالیت برخی اموال ذاتی است. چون چنین اموالی مانند برنج و گوشت و غیره خود موجب رفع نیازمندی‌های انسان می‌شوند و مرغوبیت آن‌ها ذاتی است و بدون اعتبار مالیت در آن‌ها» خصایص مال» یعنی مرغوب بودن و مورد نیاز بودن را دارا هستند» اما مالیت و ارزشمندی اقتصادی ندارد» چون نیازمندی‌ها و احتیاجات را برطرف نمی‌سازد. دارنده اسکناس مالک «قدرت خرید معینی» است و می‌تواند با چنین قدرتی اقدام به رفع احتیاجاتش به میزان همان توانایی خرید نماید. پس تمام ماهیت اسکناس عبارت است از قدرت خرید و قدرت توانایی بر رفع احتیاجات و بنابراین دارنده اسکناس به عنوان دارنده مال اعتباری و قراردادی» قدرت خرید خاصی خواهد یافت و اسکناس نماینده و حاکی از قدرت خاص و معینی است که در خود اسکناس اعتبار شده است. حقیقت اسکناس نتیجتا صرف اعتبار مالیت نیست» بلکه اعتبار و ارزش و مالیت به نحو قدرت خرید است» به طوری که بدهی یک میلیون تومانی عبارت است از بدهی به میزان قدرت خریدی که در مبلغ یک میلیون تومان متجلی می‌شود. واقعا در مورد قرض اسکناس باید گفته شود» قرض عبارت است از: «تملیک مال الاخر بالضمان بأن یکون علی عهدته و أدائه فی الوقت المعین». با توجه به حقیقت اسکناس که عینی ندارد و هویتش همان توان خرید است» پس قرض اسکناس تملیک مقداری معین از قدرت خرید خواهد بود که به ازایش همان مقدار قدرت خرید باید برگردانده شود. لذا وقتی دو میلیون تومان قرض گرفته می‌شود» در حقیقت قدرت خریدی برابر دو میلیون تومان قرض گرفته شده است و موقع ادای بدهی باید همان میزان قدرت خرید را بپردازد» هرچند مبلغ بیشتری اسکناس را پرداخت می‌نماید و در غیر این صورت بدهی خویش را تأدیه ننموده است. تملیک اسکناس درهرصورت مجانی نیست» بلکه تملیک به ازای عوض واقعی‌اش است. البته اگر حقیقت اسکناس,را صرف قدرت بدانیم از موجودات اعتباری محسوب شده و اساسا عین بر آن صلاق نمی‌شود تا مشمول تعریف قرض باشد. اما اگر حقیقت قرض عبارت از «تملیک مال الاخر بعوضه الواقعی» باشد شامل قرض اسکناس نیز خواهد شد. زیرا قانون گذار در اسکناس اعتبار مایت نموده است. تذ کر این مطلب بجاست که خود اسکناس نفس قدرت خرید نیست» بلکه صرفا حاکی از قدرت خرید است. بنابراین قدرت خرید عبارت است از کلی طبیعی که متکثر الوجود است در خارج به تکثر افراد» به این معنی که کلی طبیعی عین وجود فرد است و بین افراد اسکناس وحدت سنخیه است که این وحدت منافاتی با کثرت عددیه ندارد؛ یعنی توان خرید» قرض داده می‌شود و به موجب قرارداد قرض» میزان معینی قدرت خرید به مقترض منتقل می گردد و خود اسکناس دخالتی در این طبیعت ندارد» فقط به چنین اعتباری تحقق و وجود عینی و خارجی می‌بخشد. پس متعهد صرفا به پرداخت همان مبلغ اسکناس دریافتی متعهد نخواهد بود» زیرا در غیر این صورت عوض واقعی را نپرداخته است و تفریخ ذمه ننموده است (در مقابل مقترض متعهد و ضامن خواهد بود). خصوصا در وضعیت کنونی که ارزش پول کاهش یافته و نرخ تورم با توجه به نوسانات نرخ کال" و قدرت خرید در بازار میسر خواهد بود» بدون آنکه رباخواری صورت پذیرفته باشد؛ زیرا در چنین قراردادی یا وضعیتی» منفعتی حاصل نشده است تا مصداق ربا گردد هرچند از لحاظ تعداد اسکناس افزایش پیدا کرده است. همچنین درباره غصب اموال آمده است که اگر مالی غصب شد. عین و منافع آن مورد ضمانت است؛ برای مثال اگر خانه‌ای را که قابلیت اجاره دارد و منافع آن در طول زمان جاری است» غصب کند» ضامن اصل خانه و اجرت مدت غصب آن است. حال اگر شخص, بدهی خود را نپرداخت. آیا دین نیز منافع دارد؟ اگر شرع منفعت ذین را پذیرفته باشد» در قرض نیز به علت نابودی منافع آن در طول زمان می‌بایست منافع ضمانت شود و اگر قرض‌دهنده به عمد از آن منافع در مدت قرض می گذرد» پس از سررسید و عدم توان پرداخت» چرا خداوند برای او بدون جبران خسارت مهلت داده است؟ همچنین اگر تخیر ادای بدهی شخص به بانک» ضمان آور است» افرادی که از دولت طلبکار هستند و دولت پس از مدت‌ها طلب آن‌ها را می‌پردذازد» جریمه آن را باید ادا کند. همچنین افرادی که خمس و زکات بدهکار هستند» در صورت تخیر و تبدیل خمس و زکات به ذین افزون بر اصل آن» جریمه آن را نیز باید بدهکار باشند؛ در حالی که این آثار در مسائل فقهی پذیرفته نیست عده‌ای از فقها مخالف مشروعیت خسارت تخیر تأدیه بوده و آن راربا دانسته‌اند. اختلاف بیشتر از آنجا ناشی می‌شود که این گروه خساراتی را که از جهت تأخیر تأدیه:ایجاد می‌شود» ضرر ندانسته و معتقدند: «عدم النفع لیس بالضرر» تا قابل جبران باشد (خویی ۱۳۷۱: ۱۳۰/۳). در زیر دلایل این ۱ "حضرت امام خمینی در پاسخ به این سوال که اگر فرضا شاخص هزینه زندگی هنگام دریافت وام در سال ۱۳۵۲ رقم ۱۰۰ و هنگام استرداد وام در سال ۱۳۵۴ ۱۵۰ بوده است» آیا صحیح است بدهکار تفاوتی را که در اثر تورم» ارزش پول طلبکار کاهش یافته است» به عنوان بها پرداخت نماید؟ پاسخ فرمودند: «ربا گیرنده باید مقداری را که ربا گرفته پس دهد و کم و زیاد شدن ارزش پول اثر ندارد» [امام خمینی: ۲۹۱/۲ مسئله ۲۷]. ۲ بعضی از فقهای معاصر در مورد اخذ خسارت تأخیر تأدیه گفته‌اند: پولی که با آن کالا خریداری می‌شود بر دو نوع است: گاهی خود پول حکم متاع را دارد و به اصطلاح ارزش واقعی داشته و خود کال" محسوب می‌شود. مانند طلا و نقره» که در این صورت چنین پولی حکم کالا را دارد. هرگاه شخص به هر عنوان بدهکار عین طلا و نقره باشد» با پرداخت خود آن ذمه او بری شده است و به قانون مثلا به مثل عمل نموده است. گاهی پول متاع حساب نمی‌شود» بلکه ارزش اعتباری دارد نه ذاتی و واقعی و از طریق حمایت و پشتوانه‌های بانکی ارزش پیدا کرده» کار خرید و فروش را انجام می‌دهد و اگر از آن سلب اعتبار کنند ورق پاره‌ای بیش نیست. این نوع پول مثلی اعتباری است و در مقابل طلا و نقره که مثلی حقیقی هستند» قرار می گیرد. در مواقعی که مبلغی پول يا چیز دیگری به عنوان قرض‌الحسنه به دیگری داده می‌ شود و موعد بازپرداخت آن چند سال بعد است» فقط می‌توانند مشل آن را بگیرند» خواه کالا باشد اعم از نقدین» يا دیگر کالاها که ارزش ذاتی دارند» خواه اسکناس که ارزش اعتباری دارد و اگر بیش از آنچه پرداخته به عنوان تورم و کاهش پول بگیرند» ربا خواهد بود شورای نگهبان در پاسخ به نامه شورای عالی قضایی در مورد خسارت تخیر تأدیه (۶۴/۴/۱۲) اعلام نمود: «مطالبه مازاد بر بدهی بدهکاران به عنوان خسارت تأخیر تأدیه» چنانچه حضرت امام صریحا به این عبارت: آنچه به حساب دیرکرد تأدیه بدهی گرفته می‌شود ربا و حرام است اعلام نمودند» جایز نیست و احکام صادره بر این مبنی شرعی نمی‌باشند». از مجموع مباحث مطروحه» در نظریات موافقان و مخالفان اخذ خسارت تخیر تأدیه می‌توان نتیجه گرفت که همه فقها دز نظریات اعلام شده در جبران خسارت وارده به متضرر به استناد قاعده فقهی «لاضرر» متفق بوده و اختلافی در پرداخت وارده:به متضرر وجود ندارد. آنچه مورد اختلاف است مفهوم خسارت تأخیر تأدیه است و اینکه آیا این خسارت از مصادیق ضرر است يا خیر. مشهور فقهای امامیه خسارت مذکور را «عدم النفع لیس بالضرر» خسارت تأخیر تأدیه را ضرر ندانسته و در نتیجه قائل به جبران آن نیستند و معتقدند چنانچه وجهی از این بابت از متعهد اخذ شود» ربا و حرام با توجه به نظریات محقق نائینی که معتقد است تشخیص نفع و ضرر با عرف است و عدم النفع در مواردی که مقتضای آن کامل شده باشد» ضرر به شمار می‌آید (خوانساری ۱۴۱۸: ۳۷۸/۳) می توان قول مشهور فقهای امامیه را ناظر به عدم النفعی دانست که عرف آن را ضرر نمی‌داند. عده‌ای از فقها و حقوقدانان معتقدند که ماهیت خسارت تأخیر تأدیه ضرری است که به متعهد له وارد شده است. این گروه در این خصوص به ارزش اعتباری اسکناس که ماهیت آن عبارت است از قدرت خرید و توان رفع احتیاجات» استناد می‌کنند و معتقدند که چنانچه بدهی به میزان یک میلیون تومان شامل همان میزان قدرت خرید باشد.» تأدیه آن نیز بایستی به همان میزان قدرت خرید باشد و اگر مبلغ مورد تأدیه یک میلیون تومان نتواند برابر قدرت خرید واقعی در هنگام قرض باشد» در واقع ذمه متعهد بری نشده و او به تعهدات خود عمل ننموده است. اینان جهت اثبات نظریه خود به قاعده فقهی «اتلاف» استناد می‌کنند. اما ماهیت خسارت تأخیر تأدیه مورد مطالبه بانکک‌ها کاملا با موارد فوق متفاوت است و اکثر فقها در این باره متفقند که این خسارت ربا نیست. در واقع علت وجودی این خسارت ناشی از عهدشکنی متعهد و بدهکار است که بایستی مطابق قواعد ضمان قهری» ضرری را که متعهد سبب ایجاد آن شده جبران نماید. این "خسارات با شرحی که گذشت عوض اضافی در برابر دین نیست» بلکه التزامی است جداگانه که سبت: ان تقصیر بدهکار است و این راه‌حلی است که بدون تنافی با قواعد فقهی» موجبات جبران خسارت وارده به متضرز را فراهم می‌آورد و با اصول کلی حقوقی نیز سازگار است و مشروعیت خود را نیز از قاعده «المومنون عند شروطهم» می گیرد و موجب التزام متعهد و مدیون به ایفای تعهد خود در موعد مقرر می گردد. در سال‌های اخیر که از یک طرف اکثر قرض‌ها و معاملات مدت دار اشخاص حقبقی و حقوقی چون بانک‌ها با پول رایج است و از طرف دیگر اقتصاد دچار تورم‌های بالاست» طلبکاران در اثر تأخیر تأدیه مواجه با خسارت کاهش ارزش دین می‌شوند. در نتیجه سوالات متفاوتی از مراجع تقلید شده است. این سوال‌ها گرچه در ظاهر متفاوت هستند»محتوای همه آن‌ها عبارت از این است که در شرایط تورم بالا که ارزش واقعی و قدرت خرید دین کاهش می‌یابد آیا طلبکار حق دارد برای جبران کاهش ارزش طلب خود مبلغی بیش از مبلغ اسمی دین مطالبه کند؟ آیت الله سیستانی: «مادامی که پول به کلی ارزش خود را از دست نداده است» معیار ضمان‌ها و بدهکاری‌ها همان مقدار از پول است که سابق بوده و کم شدن ارزش» موجب افزایش ضمان و آیت الله فاضل لنکرانی: «خیر» هیچ کدام از ادله مذ کور مجوز جبران کاهش ارزش پول نیست. پول از نظر ایشان مثلی است و گیرنده» ضامن همان است که گرفته است» نه ضامن قدرت خرید و غیره» آیت الثه تبریزی: «چنانچه شخص بابت قرض يا غیر آن مبلغی از پول رایج را به دیگری بدهکار باشد» طلبکار فقط همان مبلغ را می‌تواند مطالبه کند و حق مطالبه بیش از آن را ندارد و کاهش یا افزایش قدرت خرید پول تأثیری در حکم مزبور ندارد. والّ‌العالم» (م رکز تحقیقات فقهی قوه آیت‌الله موسوی اردبیلی: «بحث مثلی و قیمی شامل کالاهای واسطه (پول) نمی‌شود ولی اگر کسی مثلا صد اتومان به هر خلتی بر غهده داشته آاشد لیات ارزش پول فرق فاحشی نکرده باشد. همان را مدیون است و در صورتی که فرق فاحش بکند» باید ارزش درانظر گرفته شود و یا مصالحه آیت‌الله نوری همدانی: «چون اسکناس از آمور اعتباری است از دایره مثلیات و قیمیات که از امور حقیقه هستند خارج است البته در بعضی موارد مانند زمانی که مدت بازپرداخت طولانی و تفاوت بین ارزش فعلی و گذشته فاحش باشد» ارزش فعلی محاسبه می‌شود(پایگاه اطلاع‌رسانی رسا آیت‌الله مکارم شیرازی: «مسئله دو صورت دارد: یک وقت شخص با میل خود وامی به دیگری می‌دهد و می‌داند در این مدت تورم بالاا می‌رود و در عین حال به این کار راضی شده است. چنین کسی حق ندارد مبلغ بیشتری بگیرد چون خودش اقدام کرده است. صورت دوم آن است که شخصی خسارتی بر کسی وارد کرده و یا مدیون است و زمان ادای دین رسیده و آن را مدت زیادی تخیر می‌اندازد» به طوری که نرخ تورم بالا می‌رود. در این صورت ادای دین و جبران خسارت جز با در نظر گرفتن نرخ تورم متوسط اشیای مختلف صدق نخواهد کرد» (همان). آیت له صافی گلپایگانی: «به طور کلی اگر بدهی اشخاص, اسکناس رایج و مانند آن باشد و موعد پرداخت آن رسیده باشد يا اشتغال ذمه به آن» به طور نقد باشد و به عبارت اخری بدهی مذکور حال یا در حکم حال باشد و با مطالبه دائن» بدهکار مسامحه در تأخیر در ادا نماید و با افزایش شاخص قيمت‌ها و تغییر قدرت خرید مالیت و قدرت خرید آن زاید از متعارف به نحو غیرمتسامح فیه کاهش پابد؛ ظاهر این است که غرفا طلبگار متضرر شده و بدهکار نسبت به ضرر مذ کور از ذیرکرد پرداخت طلب بستانکار حاصل شده» ضامن می گردد. چنان که اگر کسی اسکناس با چک یا سند کسی را عدوانا نگاه می‌دارد تا مالیت آن کاهش یابد ضامن نقصان مالیت و ضرر وارده بر صاحب آیت‌الله سید کاظم حایری: (چنانچه تخیر ادا عمدی و ضرری بوده مانند غاصب که مال کسی را خورده و پس از آن توبه کرده و می خواهد ادا کند يا مانند مدیون که وقت ادای دین او فرا رسیده و قادر به ادا هست» ولی معصیتا ادا نمی کند» در این صورت» طبق قاعده لاضرر مقدار کاهش را که به این پول عارض شده» شخص مقصر ضامن است و چنانچه تأخیر ادا با توافق طرفین بوده یا به دلیل «نظره الی مسیره» بوده» دلیل برضمان کاهش وجود ندارد و شخص مدیون در این صورت امین است مطالعه دقیق آرای فقها و مراجع تقلید نشان می‌دهد که مفاداماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی تا حدودی منطبق با نظر آیات عظام» موسوی اردبیلی» نوری همدانی» مکارم شیرازی» صافی گلپایگانی و سید کاظم حایری است و با نظر آیات عظام بهجت و خامنه‌ای ناسازگار نیست و می‌تواند راهکاری برای مصالحه باشد. اما با نظر آیات عظام» تبریزی» فاضل لنکرانی و سیستانی در ادامه به نظرات عده‌ای از علمای اهل سنت نیز پرداخته شده است: ۱ مصطفی احمدالزرقا می گرّید: جایر نیست بین بدهکار و طلبکار بر مقدار پرداخت ضرر تأخیر» توافقی صورت گیرد؛ زیرا ربا تحقق می‌یابد. فقط قاضی می‌تواند به پرداخت جریمه الف. مماطل (بدهکاری که بدهی را نپرداخته) به طلبکار ضرر وارد ساخته است. ج. راه جبران خسارت و ضرر پرداخت عوض آن است. د. تخیر ادای حق» شبیه غصب منافع است و غاصب افزون بر ضمانت اصل مال» ضامن منافع او می گوید: جریمه‌ای که قاضی تعیین کند» ربا نیست؛ بلکه عوض ضرر و برای رفع ضرر و اقامه عدل است. همچنین ربا بین دائن و مدین از ابتدا تعیین می گردد؛ ولی تعویض ضرر در پایان ۲ محمدالصدیق الضریر قائل است که بانک نمی‌تواند با مشتری بر پرداخت مبلغ معینی یا نسبتی از بدهی در صورت تأخیر توافق کند. فقط در صورت قدرت مشتری بر ادای دین می‌توانند توافقق کنند که ضرر فعلی وارد بر بانک را جبران کند. ۳ نزیه حماد می گوید: راه شرعی در این باره به ترتیب عبارت از تهدید به عقاب آخرتی, سپس حکم قاضی به ادای مال» حبس) تغزیر و فروش اموال بدهکار و پرداخت مال طلبکار است. در دید گاه وی» تخیر در ادای بدهی» حکم غصب را ندارد؛ زیرا ضمان منافع در جایی است که مال مغصوت» قابلیت اجاره را داشته باشد؛ در تحالی که پول قابلیت اجاره و ۴ . رمضان البوطی,» قائل به عدم جواز عقوبت مالی است. ۵ زکی الدین شعبان» تعویض ضرر غیرعادی را جایز می‌داند و این امر در قانون مدنی کویت ۶ زکی عبدالیر, معتقد به تعویض و جبران ضرر تحقق یافته است. دلیل رأّی زکی الدین شعبان و زکی عبدالیر این است که غعقوبت در حدیث نبوی «لی الواجد ظلم یحل عرضه و عقوبته»(۷) مطلق است و شامل عقوبت مالی نیز می‌شود؛ ولی مال باید در مقابل ضرر قطعی و مال تلف شده باشد» نه ضرر احتمالی. ۷ نجات ال صدیقی و علی السالوس» قائل هستند که جریمه تأخیر را باید به صندوق مالی ویژه یا خیریه رساند و راه‌حل آن» راه قضایی و جزایی است. ۸ انس الزرقا و محمدعلی القری الزام می‌کنند که مماطل باید به مقدار تخیر به دائن, قرض‌الحسنه بدهد تا از این راه ضرر او را رفع کند. اساس مطلب در این نظریات» جواز عقوبت مالی با استفاده از حدیث نبوی «لی الواجد ظلم یحل عرضه و عقوبته» یا ضمانت منافع مال غصبی و منفعت داشتن پول است و هر یک می‌تواند به این بحث کمک کند و بیشتر به عدم جواز جبران خسارت با تعیین اولیه آن قائل هستند. اختلاف‌نظر در بین صاحبان فن بر اساس آنچه که گذشت مبین اهمیت موضوع بوده و با توجه به نیاز مبرم سیستم بانکداری اسلامی به تعیین راهکاری مناسب در جهت رفع این مسئله» ایجاد چارچوب فکری در راستای همگرایی نظری فقها و مدیران بانکی کشور می‌تواند راهگشا باشد. پیش‌تر گفتیم که یکی از مباحث مهم معاملات» جایگاه شرط و احکام متفرع بر آن است. طبی معیارهای فقهی ازجمله حدیث «المژمنون عند شروطهم»؛ مژمنان بر تعهدهای خود وفا می‌کنند. تعهدی که در ضمن عقّد قرار گیرد (شرط شود) همچون خود عقد باید مراعات شود؛ اما شرط لازم العمل» خود شرایطی دارد؛ ازجمله آنکه نباید مخالف قرآن و سنت باشد وگرنه شرط» فاسد و باطل است و اثر شرعی و عرفی بر آن مترتب نیست؛ البته طبق نظر محققان» شرط فاسد باعث فساد اصل معامله نمی شود؛ از این رو اصل عقّد باقی خواهد ماند؛ مثل قرض ربوی که شرط ربای آن باطل است؛ ولی اصل قرض» صحیح است؛ (امام خمینبی؛ کتاب البیع ج ۵ص ۲۳۶) بنابراین اگر ثابت شود تعهد پرداخت جریمه» شرایط صحت را دارد» این مصوبه از نظر فقهی صحیح خواهد بود؛ اما به ۱ همان‌طور که از حضرت امام نقل کردیم» شرط پرداخت جریمه صحیح نیست (امام خمینی» استفتائات ج ۲ ص ۱۰۲) و باطل است؛ پس چگونه شوزا طبق نظر امام» جریمه تأخیر را حرام دانست؛ ولی بطلان چنین شرطی را نپذیرفت؛ با اینکه هر دو امر» طبق نظر ایشان ناصحیح است. ۲ فرقی نیست که در ضمن عقده به شرط تصریح شود يا آنکه عقد بر آن مبتنی باشد. در بانکداری ربوی» جریمه تأخیر به صورت قانون وجود داشت و هرکسی که وام می گرفت» عقد قرض طبق قوانین موجود منعقد می‌شد؛ بنابراین اگر تعهد جریمه تأخیر با شرط اشکال ندارد» لازم نیست شرط با صراحت ذکر شود؛ بلکه اگر عقد بر آن مبتنی باشد باید صحیح باشد و بالطبع» جریمه تأخیر در بانکداری ربوی هم باید صحیح باشد. همان‌طور که در معیارهای فقهی گفتیم» ربا هميشه برای قرض اولیه نیست؛ بلکه برخی از انواع نمی‌توان باور کرد که این شرط. حیله ربا نباشد. رسیدن به مقصود با تغییر ظاهری الفاظ واقعیت را تغییر نمی‌دهد. تمام موارد حیله‌های ربا که در نظر حضرت امام باطل بود» شرایط تعلق عنوان جریمه» مانع از تعلق عنوان ربا نیست؛ زیرا عنوان جریمه و ربا تباین ندارند؛ بلکه قابل جمع هستند. آنچه به صورت خسارت و جریمه گرفته می‌شود» به علت زیادشدن به اصل قرض» عنوان ربا را نیز می‌یابد و حرام می‌شود؛ بنابراین» بر فرض که جریمه از جهتی جایز باشد» از جهت دیگر ربا و حرام خواهد بود و ملاک حرمت ربا به طور قطع اقوا از جواز اخذ با توجه به مباحث پیشین» راه‌حل‌های مطرح‌شده برای رفع مشکل جریمه تأخیر را ذکر و آن‌ها را نقد تعزیر مالی متخلف چنان که گذشت. گیرندگان تسهیلات بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری با تأخیر در پرداخت اقساط و نقض تعهدات مالی خود» افزون بر ضرر و زیان مالی بانک‌ها و مسسه‌های مالی و اعتباری» آسیب‌های غیرقابل جبران اجتماعی و اقتصادی به کل جامعه وارد می‌کنند. حاکم شرع می‌تواند برای حفظ مصالح اجتماع» این عده از پیمان‌شکنان را همانشد سایر معصیت کاران و پیمان شکنان تعزیر کند و یکی از انواع تعزیر» مجازات مالی است. پس طبق این راهکار دولت اسلامی می‌تواند تأخیرکنندگان از پرداخت بدهی بانک‌ها و مسسه‌های مالی و اعتباری را که موجب اختلال در نظم مالی جامعه می‌شوند جريمه نقدی این راهکار از جهت شیوه اجرا به صورت‌های مختلف تصوير و پيشنهاد شده است. الف. مجازات مالی متخلف به نفع بیت‌المال: بر اساس این شیوه» بانک‌ها و مژسسه‌های مالی و اعتباری اسامی افرادی را که نقض عهد نموده و از پرداخت بدهی در سررسیدهای مقرر کوتاهی کرده‌اند به محاکم قضایی اعلام می‌کنند و محاکم متناسب با مبلغ و مدت تأخیر متخلفان را جریمه مالی می کنند و مبالغ مأخوذ به بیت‌المال و خزانه دولت واریز می‌شود. در ضمن آرای اهل سنت گذشت که طبق حدیثی از پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم تأخیر بدهکار توانا در ادای دین» جرم و مجازات بردار است. این مضمون در کتاب‌های حدیث شیعه نیز از پیامبر نقل شده است. (حرعاملی؛ ۳۳۴:۱۴۱۶) طبق قرآن» (بقره: ۲۸۰) به بدهکاری که توانایی پرداخت دین را ندارد» مهلت داده می‌شود تا هنگام توانایی» بدهی را بپردازد؛ ولی بر بدهکار توانا واجب است بدهی را سر موعد بپردازد و عدم پرداخت» جرم و قابل تعقیب جزایی است و قاضی می‌تواند او را مجازات کند. مجازات صورت‌های گوناگون اعم از مالی و بدنی با غیر آن دارد. قاضی ممکن است پس از اخطار» به حبس يا پرداخت مبلغی به صورت مجازات مالی دستور دهد يا فرمان دهد از اموال او چیزی فروخته و مال طلبکار پرداخت شود. در صورت صحت مجازات مالی و پرداخت آن» مبلغ آن به طلبکار داده نمی شود؛ بلکه به بیت‌المال انتقال می یابد؛ بنابراین با تفصیلات ذکرشده نمی‌توان به طور مطلق حکم کرد: هر کس بدهی خود را نپرداخت باید جریمه بدهد؛ زیرا ممکن است از پرداخت ناتوان باشد؛ مجازات مالی با فرض پذیرش اصل: آن درباره بندهکار توانا محتاج حکم حاکم است؛ جریمه مالی به بانک و طلبکار پرداخت نمی‌شود؛ بلکه به بیت‌المال واریز می‌شود ممکن است گفته شود چون بانک‌ها دولتی است» مبلغ جریمه در نهایت به بیت‌المال واریز می‌شود و نیز حاکم می‌تواند به صورت کلی» حکم يا قانونی را تصویب کند که تخیر در ادای بدهی جرم و مجازات آن» فلان مقدار است؛ ولی باید توجه داشت که نظرییه پیشین به بانکک‌های دولتی اختصاصی ندارد؛ زیرا صاحب نظریه در این امر تفاوت قائل نیست؛ افزون بر اینکه در صورت صحت این نظریه» جریمه تأخیر خسارت به بیت‌المال دولت واریز می‌شود و اگر بانکک» خصوصی باشد نمی‌تواند مبالغ را دریافت کند؛ بنابراین» نظریه مطرح‌شده نمی‌تواند جریمه تخیر پانک‌ها را ب. تشکیل صندوق خیریه: گروهی برای اجتناب از ربا پیشنهاد داده‌اند دولت برای حمایت از قشرهای مستمند» ازجمله حمایت از ورشکسته‌ها و معسرین» صندوق خیریه‌ای تشکیل دهد و جرائم دریافتی از متخلفان مالی توسط محاکم قضایی به این صندوق‌ها واریز گردد تا در امور خیر مصرف ج. تشکیل صندوق حمایت از طلبکاران: بر اساس این پیشنهاد» دولت صندوقی را در حمایت از طلبکاران تشکیل می‌دهد. این صندوق دو مسئولیت خواهد داشت: اولا به عنوان و کیل طلبکاران» اسامی و اسناد مالی متخلفین را از بانک‌ها و موسسات مالی اعتباری ذریافت می‌نماید و از طریق محاکم قضایی به وصول مطالبات معوق به نفع طلبکاران و جرائم مالی مربوط به نقض قراردادها به نفع صندوق اقدام می‌کند. ثانیا از محل جرائم نقدی انباشت شده» به صورت علی‌الحساب مطالبات طلبکاران را می پردازد (همان). توضیح اینکه» بعد از اعلام اسامی بدهکاران و تحویل اسناد مالی به صندوق» صندوق بلافاصله معادل طلب بانک را از محل دارایی خودش می‌پردازد و سپس از طرف بانک وکیل در وصول اصل طلب و از طرف دولت وکیل در وصول جرائم نقدی می‌شود. بدین ترتیب از یک طرف فرد متخلف جریمه مالی می‌شود و از طرف دیگر بانک بدون تأخیر به طلب د. تفویض امر قضایی به بانک‌ها: بر اساس این پیشنهاد» همان‌طور که پلیس راهنمایی و رانشند گی از طرف دولت و دستگاه قضایی مأموزیت دارد بر اساس قوانین و.مقرراترانندگان متخلف را جریمه کند دولت و دستگاه قضایی بر اساس قوانین و ضوابط معینی بهابانک‌ها اجازه دهند افراد متخلف را متناسب با مبلغ و مدت تخیر به نفع بانک جریمه کنند. شیوه‌های چهارگانه راهکار تعزیر مالی از جهت معیارهای ارزیابی حل مشکل تأخیر تأدیه وضعیت‌های متفاوت دارند. - جواز شرعی: شیوه‌های چهارگانه از جهت جواز شرعی متفاوت هستند. در حالی که دو شیوه اول و دوم بدون تردید می‌توانند صحیح باشند» شیوه سوم و به‌ویژه چهارم محل تردید جدی است. در این زمینه استفتائاتی از برخی مراجع بزرگوار تقلید شده است.* - تفکیک بین عوامل تأخیر: از آنجا که شیوه‌های اول تا سوم راهکار تعزیر مالی مبتنی بر ری قضایی است و به طور معمول در قوانین و مقررات قضایی بین موارد اعسار و ورشکستگی با سایر موارد فرق می گذارند» معیار تفکیک تا حدودی رعایت می‌شود. اما شیوه چهارم مبتنی بر کیفیت تفویض اختیار است و به طور معمول بانک‌ها حساسیتی بین موارد اعسار با غیر آن ایجاد انگیزه: شیوه‌های چهارگانه راهکار تعزیر مالی همگی برای پرداخت به‌موقع بدهی ایجاد انگیزه می‌کنند؛ چرا که بدهکار می‌بیند ممکن است صور و اهداف جریمه متفاوت باشد» ولی به هر صورت او جریمه مالی خواهد شد و این اثر بازدارندگی از تخلف دارد. جبران خسارت: در شیوه اول و دوم که جرائم مالی به خزانه دولت یا صندوق خیریه تعلق می گیرد» خسارت وارد بر طلبکاران به هیچ صورت تدارک نمی‌شود. در شیوه سوم بخشی از خسارت (استمرار خسارت از زمان اعلام متخلف به صندوق حمایت از طلبکاران و پرداخت دین معوق به صورت علی‌الحساب از طرف آن صندوق) جبران می‌شود و در شیوه چهارم کل خسارت وارد در قالب جریمه‌ای که به بانک تعلق پیدا می‌کند جبران می گردد. کارایی: شیوه‌های سه گانه اول تا سوم راهکار تعزیر مالی که مبتنی بر تشکیل پرونده قضایی است زمان‌بر و پرهزینه است. اما شیوه چهارم که توسط خود بانک اجرا می‌شود» سریع» آسان و الزام متخلف به قرض بدون بهره به میزان تخلف (مقابله به مثل): برخی از اندیشمندان مسلمان پیشنهاد داده‌اند کسانی را که در پرداخت بدهی تأخیرامی کنند به پرداخت قرض بدون بهره به میزان و مدت تخیر ملزم کنیم (زرقا» ۲۵:۱۴۱۱). این پيشنهاد به دو صورت قابل اجراست: نخست به عنوان شرط ضمن عقد؛ بهاين بیان که گيرنده تسهیلات بانکی ضمن قرارداد شرعی چون بیع مرابحه (فروش اقساطی)» اجاره به شرط تملیک, جعاله با سلف متعهد می‌شود چنانچه در پرداخت بدهی خود کوتاهی و تخیر کند» به میزان و مدت تأخیز» قرض بدون بهره در اختیار طلبکار بگذارد. شیوه دوم اینکه از ظریق قضایی تأخیرکننده را موظف به اعطای قرض متقابل کنیم. شیوه نخست این راهکار از جهت شرعی شبیه راهکار دوم یعنی شرط جریمه تأخیر تأدیه در ضمن قرارداد است» چون شرط اعطای قرض بدون بهره از دید عرف ارزش مالی دارد و از نظر فقها زیاده حکمیه و ربا محسوب می‌شود. اما شیوه دوم همانند تعزیر مالی متخلف از طریق قضایی است و به نظر می‌رسد اشکال شرعی نخواهد داشت. این راهکار نسبت به سایر معیارها یز امتیاز خاصی ندارد. اولا شیوه تخست آن بین عوامل تأخیر فرق نمی گذارد. ثانبا هر دو شیوه آن انگیزه کافی در بدهکار ایجاد نمی کند. ثالثا تنها بخشی از خسارت‌های وارد بر طلبکار را تدارک می کند و از جهت کارایی نیز شیوه دوم مبتنی بر طی مراحل قضایی ارزیابی راهکارهای پیشنهادی برای حل مشکل تأخیر تأدیه نشان می‌دهد هیچ‌یک از راهکارها از جهت رعایت همه معیارهای پنج گانه ارزیابی قابل قبول نیستند» یعنی هر یک از راهکارها با مشکل شرعی دارند و یا از جهت معیارهای دیگر با مشکل مواجه هستند. به نظر می‌رسد زمانی می‌توان به یک راهکار مشروع و مقبول دست یافت که افزون بر رعایت فقه مصطلح و احکام فقهی» به فلسفه و حکمت تحریم ربا حکمت حلیت معاملات به ظاهر مشابه» ساختار بازارهای مالی اسلامی و نظام اقتصادی اسلام و نظام تأمین اجتماعی و شیوه‌های حمایت از قشرهای آسیب پذیر» ناتوان و ورشکسته‌ها و مسئولیت‌های دولت اسلامی ازجمله مسئولیت.پرداخت بدهی بدهکاران درمانده و ... همه با هم توجه شود. که می‌توان آن‌ها دز بندهای زیر خلاصه نمود: باور این موضوع که وضعیت موجود مطلوب نبوده و با توجه به ماهیت دین مبین اسلام و آموزه‌های آن و همچنین بانکداری اسلامی در تقویت مناسبات اقتصاد اسلامی نیاز به تجدیدنظر در ایجاد بستر همفکری و همگرایی فقها و صاحب انديشه دینی با مدیران بانکی کشور مدیرانی که به سبب توفیق نسبی نظام بازار» کسب سود را به عنوان هدف غایی سازمان لقی می‌نماید فلذا بدیهی است تا زمان نیل اهداف به سمت‌وسوی همگرایی نمی‌توان منتظر بروز ایده‌ای مرضی بانکداری اسلامی زنجیره‌ای از نظرات و اعمال است که در هماهنگی کامل با فکر و غایت دین مین اسلام در جهت سلامت و سعادت جامعه بوده و درنتیجه تحقق بخشی و تعطیلی بخشی دیگر موجب بطلان اصل قضیه بوده فلذا به نظر نویسنده ظهور و بروز یک نظر جامع مبتنی بر اصول اقتصاد اسلامی مبتنی بر اجرای کامل عملیات بانکداری بدون ربا بوده و بی‌شک در فضای استفاده صرف از عناوین اسلامی و عمل به شیوه متناقض قبل نمی‌توان منتظر حل مسئله بود. القری بن عید» محمدعلی (۱۳۸۴)» مشکلات بانک‌های اسلامی و راه‌حل آن‌ها ترجمه: غلامرضا مصباحی مقدم» فصانامه تخصصی اقتصاد اسلامی» شماره ۲۰» سال ۶. حر عاملی» محمد بن حسن (۱۴۱۳)» وسائل الشیعه» بیروت» موسسه آل البیت» ج ۰۱۸ خوانساری» شیخ موسی (۱۴۱۸) منیه الطالب فی شرح مکاسب» تقریرات میرزا محمدحسین زرقا» محمد انس (۱۴۱۱)» جبران زیان دی ر کرد در بدهی بین فقه و اقتصاد. مجله اقتصاد شفیعی سروستانی» ابراهیم (۱۳۷۴)» سیر نطو رقوانین د رنظام جمهوری اسلامی ایران» مجموعه آثار کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی» اجتهاد و زمان و مکان» موسسه مرکز تحقیقات فقهی قوه قصائیه (۱۳۸۱)» مجموعه آرای فقهی-قضایی در امور حقوقی» قم. موسویان» سید عباس (۱۳۸۰)» بانکداری اسلامی» تهران» پژوهشکده پولی و بانکی. موسویان» سید عباس (۱۳۸۴)» جریمه و خسارت تخیر تأیه در ایران» فصلنامه تخصصی فقه موسویان» سید عباس (۱۳۸۳)» طرحی برای سازمان‌دهی صندوق‌های قرض الحسنه» فصلنامه مهرپور» حسین (۱۳۷۱)» مجموعه نظرات شورای نگهبان» تهران» موسسه کیهان. وحدتی شبیری» سید حسن (۱۳۸۲)» مطالعه تطبیقی خسارت تأخیر تأدیه در حقوق ایران و فقه یوسفی» احمدعلی (۱۳۸۹)» ریا و جبران کاهش ارزش پول» تهران» پژوهشگاه.

از زمان پیدایش پول و به تبع آن بانک و تحول بانکداری در سالهای پس از آن تضمین برگشت اصل و بهره وام های پرداختی به مشتریان همواره به عنوان موضوعات و یکی از مشکلات عمده بانک ها مطرح بوده که در نظام ربوی بدلیل ماهیت آن با تصویب قانون اخذ جریمه دیرکرد سعی بر حل این مشکل گردیده فلذا با پیروزی انقلاب اسلامی و جایگزینی عقود اسلامی بجای وامهای ربوی، اخذ جریمه دیرکرد از دیون سررسید گذشته آغاز داستان دنباله داری درمخالفت و موافقت با موضوع گردید. از جمله مخالفان ودرصدر ایشان می توان به حضرت امام خمینی (ره)اشاره نمود که خسارات دریافتی بابت تاخیر تادیه را بمنزله جبران ضرر موجه ندانسته و مانند بسیاری از همفکران خود عدم نفع را بمثابه زیان تلقی ننموده و به همین لحاظ حکم به تحریم دریافت خسارت تاخیر تادیه داده اند. در مقابل عده ای دیگر کاهش ارزش پول را به سبب گذشت زمان عامل ضرر به قرض دهنده تلقی نموده و به لحاظ معرفی اسکناس به عنوان شاخص قدرت خرید معین ،قرض گیرنده را مکلف به اعاده قدرت خرید یکسان در زمان اعاده قرض می دانند که این مسئله حتی با تصویب قانون به سال 64 وتایید شورای نگهبان مبنی بر جواز دریافت خسارت در صورتی که موضوع به صورت شرط ضمن عقد در قرارداد گنجانده شود در عین حالی که موجب ایجاد رویه مشخصی برای عمل بانکها و موسسات مالی گردید، موجب حل کامل اختلاف نگردید. مجازات مالی متخلف به نفع بیت المال، تشکیل صندوق خیریه، تفویض امر قضایی به بانکها، الزام متخلف به قرض بدون بهره به میزان تخلف (مقابله به مثل) از جمله پیشنهاداتی هستند که در راستای برون رفت از این معضل پیشنهاد گردیده است.

436943

نویسنده اي نکتاب و دوره زیست او هی چگاه مشخص نبوده وه جهت آنکه هام ابواب آن با قال ااصادق(ع) آغاز می شود در شمایآفار مدشوّب به امام صادق(ع) به‌حساب م یآ ید. در ستی يا نادر ستی اي ناتساب همیشه مورد بحث بوده و در مورد تویسند ه کناب نی زاقوال مختلفی بیان‌شده است. بررسی‌های مبتنی بر تحلیل محتوا ی کمی ‏ وکیف یکتاب نشان می‌دهد اکث رآنچه در اي نکتاب به‌عنوان حدیث يا نقل از غیر معصوم آمده دارای اصلی د رکتاب‌های دیگ رنیست و مصیاح در نق لآن‌ها !. استادیار مدعو علوم قرآن و حدیث, دانشگاه علامه طباطبایی» تهران: ایران. (نویسنده مسئول) ". دانشیار گرزه علوم قرآن و حدیث, دانشگاه تربیت مدرس, تهران» ایران. 0133)2100412768.20.1۳ 16.30  ۸ مقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کناب مصباح الشریعه و ...» متفرد | ست. علاوه ب رآن بسیاری ا زآنچه که در مصبا حآمده و در کتاب‌های دیگ ر نیز ذکرشدهه» دارای اختلاف در اننساب است. چرایی به وجو دآمدن چنین پدیده‌ای تاکنون بسیا رکم مورد تحلیل قرا رگرفته است. پژوهش حاضر با روش اسنادی و تحلیل محتوای کمی ‏ وکیفی با دامنه منابع حدیئی» تاریخی؛ تفسیری و عرفانی شیعه و سنی» درصادد ائثیات اين فرضیه است که احتما لآنکه نمامی ابواب م صباح!لشریعه نو سط یک صوفی نگاشته شده يا املا شده باشد و سپس همه آن‌ها با قید (قال الصادق» به امام ششم منتسب شده باشد به‌هیچ‌روی منتفی نیست اتفاق ی که در مور دآثاری همچون مصباح الشریعه و مفتاح الحمیّه که به‌عنوان یکی از آثار منسوب به امام صادق(ع) شناخته می‌شود» ازجمله کتاب‌های حدیثی با مضمون عرفانی و اخلاقی است که از قرن هفتم پس از معرفی سید بن طاووس موردتو جه علمای قرار گرفته است (ابن طاووس» ۹ ص ۱٩۹ و ۲٩). در مورد نویسنده این کتاب آرای مختلفی بیان شده و در مورد صحت انتساب آن به امام صادق(ع) نیز اختلافات فراوانی وجود دارد. محمدباقر مجلسی (مجلسی» ۳ ج۱» ص ۳۲) و شیخ حر عاملی (حر عاملی» ۱۴۱۴ ج۸ ص ۵۵۰) ازجمله کسانی هستند که انتساب این کتاب به امام صادق(ع) را نمی‌پذیرند. همچنین از عارفان بزرگک متأخر» امام خمینی(ره) با وجود آنکه از روایات این کتاب در کتب عرفانی و اخلاقی خود استفاده کرده» اما انتساب قطعی آن را به امام نمی‌پذ یرد (خمینی» ۱۴۱۵ ج ۱ ص ۴۸۱).  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا "7 7 سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۳۹ از محققین معاصر دکتر احمد پاکتچی بحثی مفصل در بازشناسی صاحب این کتاب کرده و درنهایت آن را منتسب به یکی از صوفیان خراسان مربوط به قرن هفتم می‌داند. وی معتقد است احتمالا این صوفی در آن دوره به برخی منابع حدینی دسترسی داشته که روایات مصباح را از آن‌ها نقل کرده و امروزه از بین رفته و در د سترس ما نیست(پاکتچی» ۸ ص۱۲۳). در مقابل» شهید ثانی (برای نمونه: شهید ثانی» ۱۳۷۹» صص ۱۳۶-۱۲۲)» سیدهاشم بحرانی (بحرانی» ۱۳۷۴» ج ۱» ص ۴۲)» فیض کاشانی (فیض کاشانی» ۱۴۱۷ ج۱» ص۸و ۱۰۷) و میرزا حسین نوری (نوری» ۱۴۰۸ ج (» ص‌۲۱۴) از جمله کسانی هستند که انتساب روایات این کتاب را به امام پذیرفته و از روایات آن به فراوانی در آثار خود استفاده میرزای نوری در بحث مفصلی که در خاتمه کتاب مستد رک الوسائل دارد» ضمن دفاع از انتساب این کتاب به امام صادق(ع) و سعی در,پاسخ به شبهات موجود درباره آن» معتقد است که فضیل بن عیاض روایات مربوط به آن را جمع آوری کرده است (نوری» ۸ ج ۱ ص ۲۱۴). بررسی محتوایی این کتاب بر اساس تحلیل مقایسه‌ای آن با آثار صوفیه» قرائن و علائم فراوانی را آشکار می‌کند که نشان می‌دهد این کتاب شباهت چشمگیری به آثار و مواریث صوفیه دارد. یاد کرد از عارفان و شخصیت‌های موردتوجه صوفیه» به کارگیری | صطلاحات ویژه ادبیات صوفیانه» ساختار و سب نگارش صوفیانه کتاب از جمله این قراین و علائم‌اند(محمدی و همکاران» ۰۱۳۹۶ صص ۶-۵). این کتاب در برهه‌های مختلف تاریخی موردتوجه عارفان و صوفیان بوده و به دست برخی از ایشان» شروحی بر آن نگاشته شده است. به دلیل وجود چنین ادبیات صوفیانه‌ای است که بر خی علمای بزرگک مهو حلاظه مجلسی آیرهشخنان را مسب به یکی از شخصیت‌های مهم و موردتوجه صوفیه به نام شقیق بلخی می‌دانند (محمدی و همکاران» وجود حجم وسیعی از روایاتی که در منابع حدیثی و تفسیری و تاریخی دیگر قابل ردیابی نیست» مهم‌ترین نکته‌ای است که در تحلیل هویت کتاب مصباح الشریعه  + ممقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوای کتاب مصباح الشریعه و ...» موردتوجه قرار نگرفته و یا به‌ندرت و آن‌هم درنهایت اجمال موردتوجه بوده است. پژوهش حاضر در وهله اول درصدد گزارشی از این حجم وسیع از روایات است که یا در جای دیگر وجود ندارد و یا اگر وجود دارد در انتساب آن اختلاف چشمگیری میان مصباح با سایر کتب مشاهده می شود؛ و در وهله دوم در صدد داوری در مورد چرایی چنین پدیده‌ای احتمال جعل و تدلیس به‌نحوی که شخصی پس از نگارش کتاب آن را به امام صادق(ع) منسوب کرده باشد» از فرضیاتی است که برای اولین بار در این مقاله موردبررسی این کتاب در ۱۰۰ باب تدوین‌شده که همه این باب‌ها با عبارت «قال الصادق(ع)» آغاز می‌شود. علاوه بر این» در متن؛باب‌ها نیز ۱۱۳ روایت از معصومان ذکرشده است (مجموعا ۲۱۳ حدیث). همچنین علاوّه بر زوایات معضومان» ۲۷ نقل‌قول از غیر معصومان از صحابه و عارفان صوفی نیز در متن کتاب آمده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد در کتاب مصباح الشریعه درمجموع از میان ۲۱۳ حدیثی که از معصومان نقل‌شده» ۶۸ روایت در منابع دیگر نقل شده؛ و مابقی موارد در نقل مصباح الشریعه متفرد است. همچنین از مجموع ۲۷ نقل از غیر معصومان» ۱۲ مورد مستند است و ۱۵ مورد نیز در کتابی یافت نشد. این گزارش در جدول شماره ۱ قابل طرح است.! ۱. در جستجوی احادیث و نقل قول های کتاب مصباح الشریعه کلیه منابع حدیثی و تفسیری و عرفانی و تاریخی در شیعه و سنی معیار بوده است. برای اين امر نرم افزار مکتبه اهل البیت (ع) و نرم افزار های مرکز تحقیقات کامپیوتری نور شامل جامع الاحادیث, عرفان, جامع التفاسیر و نور السیره مورد  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا "7 سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۶۱ جدول شماره ۱: فهرست موارد استناد اقوال غیر معصومان در متن کتاب ۲ اقوال غیر معصومان ۳۷ ۲ مورد (۴۵/) ۵ مورد (۵۵/) این آمار نیازمند یک تقسیم‌بندی مهم نیز هست که لازم است موردتوجه قرار گیرد: الف) دسته اول: تمامی صد روایت کتاب در ذیل عناوین هر باب با «قال الصادق» ب) دسته دوم: روایاتی که:درامتن این ابواب به امامان یا.پیامبران منتسب شده است. در مورد د سته اول که بخش | صلی کتاب | ست» باید گفت هیچ یک از روایات صد باب در منابع از قول امام صادق(ع) نقل نشده است. این نکته مهمی است چراکه همین مسئله باعث شده که کتاب منتسب به امام صادق شود. سوال جدی که در این مقال موردتوجه است این است که چطور می‌شود تصور کرد تمام ابواب این کتاب با قید قال الصادق آغاز شود اما هیچ کدام در منابع حدیثی شیعه نه از امام صادق ونه از امامی دیگر احتمال جعل و تدلیس درواقع در وهله اول؛و اصلی» ناظر به این بخش است. چراکه علاوه بر انتساب‌های غیرقابل اثبات, دارای متنی است. که به‌طور شایعی در متون صوفیه نیز قابل‌مشاهده است. محور طرح احتمال جعل بیش از همه مبتنی بر همین بخش است. در مورد د سته دوم نیز دا ستان تا حد زیادی بر منوال د سته اول | ست. اگرچه در متن ابواب با روایاتی مواجه هستیم که در منابع دیگر یافت می شود و طبعا صدی درباره طرح احتمال جعل در مورد آن‌ها نداریم» اما در مقابل» موارد متعددی از روایات را داریم که سخنان عارفان صوفی به یک امام یا یک پیامبر نسبت داده‌شده است. چنین مواردی در کنار  ۳ مقاله علمی - پژوهشی: «عتیار سنجی اصالت انتساب در محتوای کتاب مصیاح الشریعه و ...» انتساب جابجای اقوال عارفان» احتمال جدی تسامح در انتساب و احتمال جعل در نقل‌قول‌ها مجموع این دو دسته و در اصل بر بی‌دقتی و بی‌انضباطی در نقل‌ها دلالت دارد که استواری نقل‌ها را زیر سوال می‌برد. دو پدیده در بررسی‌های آماری این کتاب بیش از همه خودنمایی می‌کند که قابل تأمل است؛ یکی روایات و منقولاتی که در کتاب‌های دیگر وجود ندارند و تنها در مصباح الشریعه واردشده‌اند و دیگری اختلاف انتساب روایات و منقولات میان مصباح و کتب دیگر؛ که لازم است به هر کدام از این دو پدیده پرداخته همان‌طور که در سطرهای پیشین اشاره شد» از صد مورد از روایاتی که در ابتدای ابواب بوده و با «قال الصادق (ع)» آغاز می شود» هیچ کدام در منابع یگ مستقل از مصباح الشریعه وجود ندارد؛ همچنین از ۱۱۳ حدیثی که در متن باب‌ها آهمده نیز ۶۸ مورد در منابع دیگر وجود دارد اما ۴۵ مورد از آن‌ها در منابع دیگر یافت نمی‌شود. از این تعداد روایت» پنج مورد از حضرت علی (ع)» چهار مورد از حضرت عیسی (ع)» دو مورد از امام سجاد (ع) و دو مورد از حضرت عیسی (ع) و یک مورد از امام باقر (ع) و یک مورد از امام صادق (ع) و یک مورد از حضرت ایوب (ع) و یک مورد بدون در سمت دیگر از ۲۷ نقل‌قولی که از غیر معصومان از صسحابه و عارفان صوفی نقل‌شده» ۱۵ مورد در کتاب دیگری نقل نشده و مصباح در نقل آن‌ها متفرد است. ۲-۱. اختلاف مصباح با سایر منابع در انتساب اقوال حدیثی و غیر حدیثئی در میان احادیث و سخنان غیر معصومان که در متن مصباح آمده (۶۸ حدایث معصومان و ۱۲ نقل‌قول از غیر معصومان)» شاهد اختلاف‌های چشمگیری میان مصباح  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * ۲ 7 سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۶۳ ال شریعه و سایر کتب در انه ساب این اقوال هستیم. به این موارد به ترتیب باب‌های م صباح اختلاف مصباح با منابع دیگر در نقل از معصومان» در دودسته قابل‌بررسی است. برخی از این اقوال در منابع دیگر از معصومی دیگر نقل‌شده و برخی دیگر در منابع دیگر از غیر معصوم روایت‌ شده است. این موارد به شرح ذیل قابل‌طرح است. از منقوللات حدیثی در مصباح الشریعه سه مورد از روایات» در منابع دیگر از معصومی ۱- در باب ۴۲ (فی غض الب صر) روایتی را به خضرت.عرسی (ع) مذسوب می‌کند و می گوید «قال عیسی بن مریم غلیهماالسلام للحواریین: ایاکم و النظر ای اخذورات (الخدورات) فانما بذر الشهوات و نبات الفسق». این روایت در یکی از منابع اهل سنت با برخی اختلافات از پیامبراکرم (ص) نقل شده است (دسوقی, ۱۴۲۸ ج ۱» ص ۶۳ و ۷۷و ۱۱۷). مناوی از علمای اهل سنت این حدیث را از کتب غزالی از عیسی بن مریم (ع) روایت کرده است. ۲- در باب ۶۵ (فی آفه العلما) حدیثی از امیرالمومنین(ع) می‌آورد که می‌فرماید «قال امیرالومنین (ع): کن کالطبیب الرفیق الشفیق الذی یضع الدوا بحیث ینفع) این حدیث نیز در نقل مصباح متفرد |است. این حدیث دز نقل برخی کتب عرفانی از <ضرت عیسی (ع) نقل‌شده است (اصفهانی» بی‌تا ج 4۷ ص ۲۷۳؛ غزالی» بی تا ج ۱» ص ۶۱؛ مکی» ۱۴۲۵ ج ۳- باب ۸۵ (فی حسن الظن) حدیث قدسی («آوحی الّه تبارک و تعالی ای داود علیه‌السلام: ذکر عبادی من آلای (آلائی) و نعمائی» فاتم ام یروا مت الا لسن اجمیل» لقلا  4 مقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» بظنوا ق الباقی الا" مثل الذی سلف من الیهم» در منابع عرفانی در مورد حضرت موسی بن عمران (ع) آمده است (ابن عربی» ۰۱۴۲۲ ج ۲» ص ۱۰۵). در مصباح الشریعه شش روایت که به معصوم نسبت داده شده» در منابع دیگر از قول غیر معصومان نقل‌شده که همگی از عارفان موردتوجه صوفیه هستند. ۱- در باب ۱۹ (فی الدعا) روایت («قال الصادق (ع) لقد دعوت الّه مره فاستجاب لی و نسیت احاجه») در هیچ منبع روایی نیامده و در نقل مصباح متفرد است. در منهاج العارفین غزالی این روایت از قول ابوالحسن وراق نقل‌شده است (غزالی» ۰۱۴۱۶ ص ۲۱۸). ۲- در باب ۲۵ (فی العباده) حدیثی منتسب به امام سجاد (ع) می‌آورد «قال علی بن الحسین (خ): عجبت لطالب فضيله. تاراک فريضه» این حدیث نیز در نقل مصباح متفرد است و در هیچ منبع دیگری نقل نشده است؟ اما این روایت در متن منهج العارفین از قول یحیی بن ۳- در باب ۲۶ (فی التفکر) به نقل حدیثی از پیامبر می‌پردازد که می گوید (قال رسول اک (ص): ببق من الدنیا الا بلا و فتنه و مانجا من نجا الا بصدق الالتجا). این حدیث در منابع شیعی نیامده اما بخش اول حدیث در منابع اهل سنت مکررا نقل شده است(ابن حبان» ۴ ج ۲ص ۶۴۶۵ قزوینی» بی تا ج ۲» ص ۱۳۳۹؛ متقی الهندی» ۱۴۰۹ ج ۱ص 7۲) اما گویا بخش دوم «ما نجا من نجا الا بصدق الالتجا» جز حدیث نیست چراکه در منابع متعدد عرفانی از جنید بغدادی نقل‌شده است (جنید» ۰۱۴۲۵ ص ۲۵؛ مزیدی» ۱۴۲۷ ص ۱۷۸؛ قشیری» ۱۳۷۴» ص ۱۹۳؛ انصاری» بی تا ص ۳۸). ۴ در باب ۳۱ (فی الزهد) حدیثی را به یکی از «اهل البیت» نسبت می‌دهد و می گوید «و قال بعض أهل البیت لو کانت الدنیا بأجعها لقمه ف فم طفل لرخناه» این حدیث در هیچ سندی نیامده؛ و دریکی از منابع عرفانی از قول ابوبکر شبلی (۳۳۴-۲۴۷ق) وارد شده است  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا "7 سال۰۱۷ پیاپر۶ . ۱۶۵ ۵- در باب ۶۲ (فی العلم) دو حدیث در مورد حضرت عیسی (ع) و حضرت داود (ع) نقل می کند «قال عیسی بن مریم علیه‌السلام: ریت حجرا مکتوبا علیه (علیه مکتوب) اقلبی! فقلبته فاذا علی باطنه (علیه من باطنه) مکتوب: من لا یعمل با یعلم مشوم علیه طلب ما یعلم و مردود علیه ما علم» و «أوحی اّه تعالی الی داود علیه‌السلام: ان هون ما نا صانع بعالم غیر عامل بعلمه أشد من سبعین عقويه باطنيه أن اخرج من قلبه حلاوه ذکری». این دو حدیث به نقل از ایشان در هیچ منبعی نیامده و فقط در دو کتاب از کتب متأخر بدون ذکر منبع آمده است گویا این دو از مصباح نقل کرده‌اند (حلی» ۱۴۰۷ ص ۷۸؛ حلی» ۰۱۴۱۰ ج ۱ این نکته مهم را نباید ازنظر دور داشت که در منابع عرفانی» سخن حضرت عیسی (ع) به ابراهیم ادهم نسبت داده شده است (اپن نصر ۰۱۴۲۷ ج ۱ص ۷۲؛ اصفهانی» بی‌تا ج هه ص ۲۶؛ غزالی» بی تاه ج ۱» ص.۱۰۷؛ هنجویری» ۱۳۷۵*ص,۳۰). ۶- در باب ۷۴ (فی الصدق) حدیثی نقل می‌کند که می گوید «قال امیرالوژمنین علی (ع): الصدق سیف الق ارضه و مائ»این حدیث نیزدر نقل مصباح متفرد است؛ و در تمام منابع عرفانی به نقل از ذوالنون مصری نقل شده است ( سلمی» ۰۱۴۲۴ ص ۳۲٩ سراج طوسی» ۱۹۱۴ ص ۲۱۷؛ خرگوشی» ۱۴۲۷ صن:۱۶۶؛ اصفهانی» بی‌تا» ج ٩» ص ۹۳۹۵ اختلاف م صباح الشریعه با دیگر منابع در انتساب اقوال» به منقولات حدیثی من<صر نمی شود. برر سی اقوال منتسب شده به غیر معصومان نیز حاکی از وجود این اختلاف میان مصباح با سایر منابع است. در این کتاب پنج سخن که به برخی عارفان نسبت داده شده در ۱- در باب ۱۱ (فی الخروج من المنزل) دا ستانی درباره ابوذر وارد شده که در برخی نسخ مصباح در مورد ابوالدردا آمده | ست. این دا ستان در منبعی یافت ذشد اما با اند کی  4۹ ممقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» اختلاف در مورد «ابراهیم پن احمد خواص)» وارد شده است (خطیب بغدادی» ۱۴۱۷ ج ۲- در باب ۲۴ (فی العزله) نقلی از ربیع بن خثیم آمده که می گوید «قال ربیع بن خثیم: ان استطعت ان تکون الیوم ق موضع لا تعرف و لا تعرف فافعل». این سخن در هیچ منبعی مگر به نقل از مصباح يافت نشد؛ در منها جالعارفین» این سخن از فضیل عیاض نقل‌شده ۳- همچنین در همین باب جمله «فر من الناس فرارک من الاسسد فان الناس کانوا دوا ینداوی به فصاروا دا» که از قول حضرت عیسی (ع) نقل شده» بخش اول آن در برخی منابع از ابو سلیمان طایی نقل شده است (۱ صفهانی» بی‌تا ج ۷» ص ۶۳۴۵ غزالی» بی تاه ج ۶ ص 0). این فقره در برخی نقل‌ها از ابن سماک نقل شده است در احیاالعلوم این جمله آمده «و قال ابن السماک کتب صاحبلنا: امابعد» فان الناس کانوا.دوا یتداوی به فصاروا دا لا دوا له» ففرّ منهم فرارک من الاأسد» (غزالی» بی تاه ج ۶ ص ۷۶) که مشابه فقرات متن مصباح است. قائل اين سخن از عرفای هم‌عصر ابن سماک است. ابوچعفر محمد بن صبیح سماک از بزرگان صوفیه و د رگذشته به سال ۱۸۵ هق است. (ابن سعد» بی تاه ج ۱ص ۱۱۲). ۴- در باب ۵۷ (فی الحلم) کلامی را به احنف بن قیس نسبت می‌دهد و می‌گوید «حکی آن رجلا قال لأحنف بن قیس: اياک أعنی! قال و عنک آحلم (آنا منک أغنی قال انا عنک أحلم)» این سخن در کتابی یافت نشد. اين کلام به صورت. «قال (الرجل) أیها العرض ریاک أعني» فقال: و عنک أعرض» در برخی منابع غرفانی از یزید بن حصین نقل‌شده است ۵- همچنین در متن این باب روایتی از پیامبر نقل می کند به این صورت که «قال البي (ص): مثل الومن کمثل الارض منافعهم منها و آذاهم علیها این روایت نیز در سندی یافت نشد و در نقل مصباح متفرد است. این کلام در منابع عرفانی از سهل بن عبداللّه تستری (۲۸۳ ق) نقل‌شده است (ابن عثمان» ۱۳۸۰ ص ۱۵۴؛ تستری» ۱۴۲۳ ص ۷۳).  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * ۲ 7 سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۶۷ ۶- در باب ۸۴ (فی الحساب) جمله ای از ابوذر نقل شده که می گوید «قال ابوذر رحمه الم ذکر اججنه موت و ذکر النار موت» فوا عجبا لنفس ی (فیا عجبا من بی) بعد موتین» این سخن به نقل از ابوذر در منبعی نیامده اما در یک منبع عرفانی از یحیی بن معاذ نقل‌شده ۷- در باب ۲٩ (فی الحزن) سخن مربوط به ربیع بن خثیم «قیل لربیع بن خثیم: مالک محزون (مهموما) قال: لانی مطلوب» در هیچ سندی به نقل از او یافت نشد. این سخن در منایع از بشر حافی نقل شده است (سلمی» 4ج ۱ص ۴۳۱؛ سمعانی» ۱۳۸۴ ص ۱۹۶؛ امین» موارد پیش گفته به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه سخن یک عارف صوفی به معصوم زسبت داده می شود و یا سخن مربوط به یک پیامبر یا امام به دیگری نسبت داده می شود. این پدیده نیازمند تحلیلی جدی:برای یاقتن ريشه‌ها و انگیزه‌های شکل گیری آن است. مباحث مربوط به آداب و اخلاق و مباحث عرفانی بخش عمده این کتاب را تشکیل می‌دهد اگرچه در اندک مواردی شاهد برخی اشارات فقهی نیز هستیم. به لحاظ محتوایی» مباحث اين کتاب عموما دارای اشکال خاصیی که متعارض با آموزه‌های قرآنی و حدیثی بررسی محتوایی کتاب نشان می‌دهد فضای حاکم بر تمام کتاب فضایی منطبق با متون صوفیانه است. به کار گیری اصطلاحات خاص صوفیه که پیش تر در لسان ائمه شیعه کاربردی نداشته و در قرون بعدی برای مفاهیم موردنظر این مسلک و ضع شده از این جمله است. علاوه بر این» سبک نگارش موجود در این کتاب حتی نام گذاری کتاب و نوع چینش ابواب آن و همچنین نام بردن از صحابه و عرفای موردتوجه صوفیه» همگی حکایت از آن دارد که این کتاب از مواریث صوفیه است. توجه بزرگان صوفیه به این کتاب و نگارش شرح بر آن این ظن را تقویت می‌کند (محمدی و همکاران» ۱۳۹۶» صص ۳۱  ۸ ممقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» بررسی دقیق این محتوا نشانگر برخی اشکالات محتوایی در کتاب نیز هست. ذ کر نمونه‌هایی از این اشکالات می‌تواند در کنار بحث از استناد روایات کتاب در تحلیل پیش ۱- از مهم‌ترین اشکالات محتوایی مصباح‌الشریعه که انتساب آن به امام صادق (ع) را بعید می‌نماید» و جود باب الصحابه) و باب بیان الحق و الباطل» است؛ که در آن‌ها از ورود در اختلاف فرق نهی می کند و بد گویی و طعن نسبت به صحابه و ورود در اختلافات آن‌ها را بدعت می‌شمارد. (جعفر بن محمد ۰۱۳۶۰ ۲۸۶ و ۲۹۱) گوینده» در این باب مخاطب را از ه رگونه طعن در مورد صحابه بازمی‌دارد. جالب است که دلیل او بر چنین منعی» لزوم احترا زا زآنچه نمی‌بینيم است و لو آن که چیزی در این مورد روایت شده باشد! تا جایی که اين را از مصادیق غیبت و سوظن و بهتان بر مسلمین برمی‌شمرد. به‌طور مشخصن» سیاق کلام او در مخاطب قرار دادن گروهی از مسلمانان است که دست به انتقاد و«طعن"بّر گروهی از ظلتخانه:می‌زنند که شیعیان از مصادیق آن هستند. وی در انتهای کلام خود این طعن و انتقاد را منجر به کفر و گمراهی آشکار در برخی کتب عرفانی دیگر نیز به چنین کلماتی برمی‌خوریم. ازجمله آن‌ها سخن ابوالقا سم عبدالرحمن بن محمد البکری در «لانوار فی علم الا سرار و مقامات الابرار» است «السلامه ف الاقتدا بالصحابه رضی الّه عنهم و الا ما آجمعوا علیه و المساک عما ننازعواافیه و الغنيمه ف الاقتدا به.هم ولا مآجمعین و مشابه چنین سخنانی در کلمات غزالی و ابوبکر محمد بن ابراهیم کلاباذی نیز مشاهده می‌شود (غزالی» بی تا ج ۱» ص ۵۲» کلاباذی» ۱۹۳۳م» ص ۳۳). پیش‌ازاین باب در باب فی بیان الحق والباطل (باب ۶۷) نیز به چنین مطلبی | شاره شده که گوینده» مخاطب خود را از هرگونه ورود در اختلافات عقیدتی موجود در میان مسلمین  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * 7*۲ سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۶۹ شدیدا نهی می‌کند. چنین تفکر و سیره‌ای بپی‌شک در تفکرات ائمه اهل‌البیت (ع) جایگاهی ندارد» چه این که ایشان تا کیدات فراوانی بر تأمل و تحقیق در دست‌یابی به حقیقت عقاید اسلامی داشته و خود نیز تمام تلاششان را بر تحکیم این عقاید در میان شیعیان خود به کار می‌بستند. وجود سیاقی شبیه این باب در باب شصت و هفتم (بیان الحق و الباطل) این مطلب صاحب مصباح تأ کید می‌کند سالک باید ملازم این اصول بوده و در اختلافات مردم در مسائل اعتقادی دین وارد نشود چراکه منجر به صعوبت امر دین‌داری او می شود. شکی نیست مقصود او از اختلافات مردم» همان اختلافات کلامی اعتقادی است. ازجمله اختلافات مردم در مسئله امامت و برخی صفات خدا از قبیل رویت و تجسیم و... است. وی انسان را از ورود و فحص در این مسائل نهی می‌کند. در باب معرف اصحابه نیز او مخاطب خود را از سخن گفتن و طعن به برخی صحابه بازمی‌دارد که از فحوای کلامش کاملا‌یداشت که‌امقظلودش روش شیعه در برخورد با برخی صحابه و طعن بر ایشان است. گویا چنین تسامخی نسبت به عقایید کلامی» امری شایع نزد صوفیه است. اصل در رفتار ایشان توجه به اعمال شخصی عبادی است و اجتناب ا زآنچه این تمرکز بر عبادات را تحت‌اشعاع خود قرار می‌دهد و این امر از محورهای تعالیم ایشان ۲- در باب الوسوسه گفته است: «وسوسه امری حارج ا زقلب بوده و با اشاره معرفت عقل صورت م یگیرد»! (جعفر بن محمد ۰۱۳۶۰ ۱۶۲) این سوّال پیش می‌آید که آیا مدشا وسوسه معرفت و شناخت عقلی.است يا نفس اماره و جنود شّیطان؟ ۳- به‌طورکلی آموزه های سخت گیرانه‌ای که در بزخی ابواب مص‌باح همچون باب‌های فتوا» ن وکل» عزلت» صحت» کل و شوق آمده» مطابق با مشرب و سخنان صوفیه است نه سخنان و آموزه‌های اهل‌بیت (ع). چه‌بسا دلیل بزرگان شیعه در عدم صحت انتساب  ۰ مقاله علمی - پژوهشی: «عتیار سنجی اصالت انتساب در محتوای کتاب مصیاح الشریعه و ...» علامه مجلسی می گوید: «و کتاب مصباح الشریعه فیه بعض ما یریپ الاهر و اسلوبه لا یشبه سائر کلمات الائمه و آثارهم» (مجلسی, انامه ۰ص ۳۲)؛ شیخ حر عاملی نیز می گوید: «(کتاب مصباح‌الشریعه... و فیه اشیا منکره مخالفه للمتواترات» (حر عاملی» ۰۱۴۱۴ - در باب /ل شوی از قول پیامبر (ص) چنین آمده که < ضرت مو سی (ع) در میقات چهل روزه خود از شوق پروردگار چیزی نخورد و نیاشامید و نخوابید و چیزی درخواست ۵- از موارد دیگر آن که مشاهده می‌کنیم در بسیاری از موارد به شرح معانی یک کلمه یا تفسیر حروف می‌پردازد مثلا شرح کلمه مستراح» در باب علمالاأنفس است (جعفر بن محمد ۱۳۶۰ ص۳۹) و با شرح معانی حروف کلمه «عید» در باب صادم به این که مقصود از عین و با و دال چنین.وچنان است (جعفر بن آمحمد۱۳۶۰۰» ص۴۵۳) و همچنین تفسیر معانی حروف در کلمه «مفویض)» در باب التفویض در باب ۸۶ (جعفر بن محمد ۱۳۶۰ ص ۳۸۵) همگی نشانگر آن است که صاخب مصباح و نویسنده آن شخصی با توجه شواهدی که در صفحات پیشین از انواع نقل‌قول‌ها در مصباح الشریعه آوردیم می‌توانیم محتو یات کتاب را به‌طور خلاصه در پنج دسته بیاوریم .که ابهام هایی را در * صدباب کتاب که همگی باقید آقال الصادق (ع)» آغازشده اما در دیگر منابع ۴۵ حدیث در متن باب‌ها که در منابع دیگر وجود ندارد. ۱۵ نقل قول از غیر معصوم که در منابع وجود ندارد. ۱۴ نقل‌قول از معصوم که در منابع دیگر از شخص دیگری نقل‌شده است.  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * ۲ * سال۰۱۷ پیاپر۶ . ۱۵۱ در مورد صد بابی که با قید «قال الصادق (ع" به امام صادق (ع() نذسبت داده شده‌اند تذکر نکته‌ای مهم لازم است و آن اینکه حداقل دو دیدگاه در مورد انتساب متن ابواب به اول آنکه تمام محتوای باب را منتسب به امام صادق (ع) بدانیم. این وجه» به‌طور عادی از ظاهر ابواب قابل‌برداشت است چرا که علامت و شاخصه روشنی که نشان دهد فقط بخشی از باب منتسب به امام |است در کلام مشاهده نمی شود؛ اگرچه نقدهای جدی‌ای بر این دیدگاه وارد است و در جای خود قابل بحث است؛ دوم آنکه بخش ابتدایی هر باب را به امام صادق (ع) منتسب کرده با شند و ادامه آن, توضیح و تفسیر یک عارف صوفی از آن کلام باشد. نسخه‌های خطی مصباح الشریعه دارای اختلافات بسیار چشمگیری هستند؛ رویکردهای نسخه‌های خطی کتاب در موارد در نسخ خطی درراللقالی العماد یه فی الا حاد یث الفمهیه انوش‌ته زین‌الدین بن ابی جمهور که محتوای مصباح الشریعه را در خاتمه مقدمه آن وارد کرده است» نحوه نقل‌قول‌ها شکل خاصی به خود گرفته که با دیگر نسخه‌ها متفاوت است. روایت ابن ابی جمهور از روایات مصباح الشریعه در این کتاب بسیار عجیب بوده و با تمامی آنچه در نسخه‌ها خطی وی جمله ابتدایی هر باب را متعلق به امام صادقع دانسته و فقرات بعد را از کلمات عالمان و عارفان و ... می‌داند. لذا در هر باب ابتدا می گوید: قال الصادق (ع) ... و سپس بخش‌های بعدی ابواب را با کلماتی همچون (قال بعض اهل العرفان»» «قال بعض العلما» «قال العارف»» «قال بعض اهل المعرفه)» مربوط به غیر معصومین می‌داند. . دو نسخه خطی از این کتاب به شماره‌های ۶1۱۸ و ۶۶ در میان نسخه های خطی کتابخانه مجلس موجود است. نسخه ۶1۱۸ در قرن ۱۱ و ۱۳ نگارش یافته اما نسخه ۶۶ تاریخ نامعلومی دارد. ابن ابی جمهور متن مصباح الشریعه را بدون اشاره به نام کتاب» در این کتاب می‌آورد.  ۳ مقاله علمی - پژوهشی: «عتیار سنجی اصالت انتساب در محتوای کتاب مصیاح الشریعه و ...» برای نمونه باب اول (البیان) در این کتاب چنین آمده است: «قال الصادق (ع) بحر العرفه یدور علی ثلائه: الخوف والرجا و العب فالخوف فرع العلم و الیقین و المب فرع العرفه قال بعض العارفین دلیل الخوف ارب عن العاصی و خالفه الاوامر ...» (ابن ابی جمهور ص۳۷). علاوه بر در راللالی العمادیه» شیوه نقل در ابتدای باب‌ها در نسخه خطی دانشگاه هاروارد و کتاب منهاج العارفین نیز دارای تأملاتی است که در سطور آتی به آن خواهیم به هر جهت چه کل محتوای باب را منت سب به امام صادق (ع) بدانیم و چه بخشی از آن را سوال از ابهام‌ها در چرایی این انتساب باقی است. به نظر می‌ر سد پاسخ به این سوال بی‌تردید تسامح صوفیه در انتساب اقوال به افراد یکی از مهم‌ترین عوامل شکل گیری پدیده انتساب‌های ناصحیح در آثار صوفیه و مصباح الشریعه است. حافظ عراقی طبق تحقیقی که در مورد استناد روایات منقول در کتاب احیا علوم الدین غزالی انجام داده» به حجم وسیعی از روایات دست‌یافته که یا اساسا هیچ اصلی در کتب دیگر ندارند و یا حکم به جعل يا منکر بودن آن‌ها شده است. (غزالی» بی تا) در برخی شمارش‌ها عدد این گونه روایات فقط در کتاب احیاالعلوم ۹ مورد است. (علوش» بی‌تا» صص ۴-۱٩) مصباح ال شریعه نیز از مصادیق بارز کتاب‌هایی | ست که چنین اتفاقی در آن روی‌داده |است که به ۲-۳ .گرایش صوفیه به انتساب خود و اقوالشان به امامان شیعه تا آنجا که مجال بررسی آثار منتشر شده صوفیه دست می‌دهد.» می‌توان گفت از نیمه دوم قرن چهارم هجری جریانی در میان صوفیه شکل گرفت که تمایل داشتند سخنان خود را به بزرگان اسلام و ازجمله امامان شیعه منسوب نمایند. کتاب‌های سلمی (۴۱۲ق) از  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا "7*۲ سال۰۱۷ پیاپر ۴۶‏ ۱۵۳ مهم‌ترین ین آثار است: داستان ملازمت معروف کرخی و ادعای دربانی او برای امام رضا(ع) ازجمله این موارد است. گویا اولین کسی که چنین ادعایی را درباره معروف کرخی مطرح کرده» همین عبدالرحمن سلمی در طبقّات ال صوفیه | ست. وی در این کتاب « رکان معروف اسلم علی ید علی بن موسی‌لرضا ‏ وکان بعد اسلامه یعجبه فازدحم الشيعه یوما علی باب علی بن موسی فکسروا اضلع گویا به لحاظ تاریخی» این موضوع اعتباری ندارد؛ چراکه در کتب رجال شیعه نامی از معروف در میان اصحاب امام رضا (ع) نیست. از طرفی بر اساس این سخن سلمی» معروف در زمانی که در حضور امام رضا (ع) بوده به دلیل ازدحام جمعیت جان خود را ازد ست‌داده و در بغداد دفن شده است»+حال آن که خبری مبنی بر <ضور امام ر ضا (ع) و سکونت ایشان در بغداد نیست و از طرفی خبری هم مینی بر تحضور معروف در مدینه وجود ابو نعیم | صفهانی (۴۳۰ ه) در حلیه الاولیا و طتّات الا صمیا در ضمن نام‌بری از هفت‌صد نفر از بزرگان صوفیه» در این کتاب نام امام علی بن حسین و امام باقر و امام صادق علیهم‌السلام را نیز در فهرست صوفیه می‌آورد (اصفهانی» بی‌تا ج ۳ ش ۲۳۵ و ۲۴۹ و در قرن هفتم فریدالدین عطار نیشابوری در کتاب نک ره الا ولیا نام امام صادق (ع) را در صدر نام‌های صوفیان و در ابتدای کتاب خود می آورد و همچنین نام امام باقر (ع) را نیز به‌عنوان آخرین صوفی در پایان کتات می آورد (عطار نیشابوری» ۰۱۹۰۵ ج ۱ ص ٩ وج 4۲  ۶ مقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» همان‌طور که اشاره شد از صد مورد قال الصادق که در ابتدای ابواب آمده نمی‌توان اصلی را در کتب دیگر یافت. برخی معتقدند این مسئله مربوط به ضایع شدن و از بین رفتن منابع حدیثی در برهه‌های مختلف تاریخی است. احمد پاکتچی که تحقیق نسبتا مففصلی را درباره مصباح الشریعه انجام داده و درنهایت آن را به یک عارف خراسانی مربوط به بازه زمانی اواخر قرن شش و اوایل هفت می‌داند» دراین‌باره می گوید: الا یه اول از محتو یات مص-باح الشریعه مربوط به مجموعه‌ای از سخنان امام صادق (ع) است که در اختیار این عارف خراسانی بوده و ا زآدجای یکه در حمله مغولان پخش مهمی از «نابع خراسانی به<صوص منابع شیعی از بین رفشد» این منابع نیز په دست ما نرسید. وی م یگوید ا زآنجای یکه در مصیاحاحادیث فراوانی وجود دارد که در منابع حدیثی شیعه نق لذشده» بنابرای ن ای نکتاب باید متعلق به حوزه‌ای باش ده که روایات آن تفاوت‌های قاب لملاحظه‌اتی با روایلت دیگر حوزه‌ها دارد لذا از همین ر و اس ت که اين‌همه منابع عراقی و شامی و حجازی و مصر ی که در دسترس ماست حاوی این احادیث در مورد سخن دکتر پاکتچی باید گفت این تحلیل زمانی می‌تواند صحیح باشد که هویت کتاب در حد اقل آن برای ما مکشوف باشد. مصباخ الشریعه کتابی است که نه نویسنده آن مشخص است که بر اساس اعتبارش» در مورد میزان اعتبار محتویات کتابش نظر دهیم و نه بازه زمانی نوشته شدن.آن مشخص است و نه محتویات آن به نحوی است که اعتبار خود را خودش ثابت کند؛ یعنی کتابی است به‌غایت بی‌هویت. از طرفی دیگر اینکه کتابی مربوط به یک حوزه حدیثی خاص باشد موجب آن نمی‌شود که اثری از محتویات آن در منابع متقدم وجود نداشته باشد بخصوص آن که  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * 7*۲ سال۰۱۷ پیاپر۶ . ۱۵۵ همانند ایشان معتقد باشیم مصباح الشریعه متعلق به سده‌های میانی تاریخ اسلام باشد چرا که انتشار حدیث در این دوره‌ها بر مبنای اصول اولیه حدیثی شکل گرفته است. گویا در سده‌های پس از دوره‌ای که سید بن طاوس این کتاب را معرفی کرده است» انتساب این کتاب و منقولات آن به امام صادق (ع) به‌نحوی که تمام ابواب کتاب را صادر شده از امام صادق بدانیم» چندان هم پذیرفته شده و قطعی نبوده است. نسخه‌ای خطی از این کتاب در دانشگاه هاروارد نگهداری می‌شود که مربوط به‌پیش از قرن دهم است. در این نسخه هیچ کدام از ابواب کتاب با «قال الصادق» آغاز نمی‌شود. در این نسخه ا زآنجایی که در ابتدای کتاب آن را متعلق به شقیق بلخی معرفی می‌کند. (بلخی» ۹۱۱» ص ۳ ابواب کتاب نیز بدون «قال الصادق» آورده می‌شود به‌نحوی که مشخص باشد اصل گزارش‌ها در کتاب مربوط به شقیق بلخی است.(بلخی» 4۱۱ صص ۲۰۵-۵) همچنین در بررسی شباهت‌های مصباح الشریعه با کتب دیگر به کتابی منسوب به غزالی برمی خوریم بانام منهاج العارفین که مشتمل بر ۲۶ باب است و شباهت‌های بسیار چشمگیری میان آن و ۲۶ باب اول مصباح الشریعه مشاهده می‌شود. بی‌تردید تألیف یکی از این دو کتاب ناظر بر دیگری بوده است اما به جهت آنکه انتساب مها جالعارفین به غزالی موردتردید و بلکه انکار است. نمی‌توان در مورد تقدم يا تأخر یکی از این دو به دیگری حکم صریح نمود. به‌هرحال ملاحظه این کتاب نشان می‌دهد باوجودآنکه محتوای این دو در نام گذاری تمام ابواب و حتی در ذکر الفاظ بسیاری از جملات باب‌ها همانند هم است» اما در ابتدای ابواب از «قال الصادق» | ستفاده‌نشده است.(غزالی» ۰۱۴۱۶ صص ۲۲۲-۲۱۲). برخی همچون عبدالرحمن بدوی و مشهد علاف انتساب این کتاب به غزالی را ثابت با توجه به آنچه آمد می توان گفت دور نیست که تمامی ابواب این کتاب توس ط یک صوفی نگاشته شده و تو سط خود او یا شخصی پس از او با آوردن «قال الصادق» در  ۹ ممقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» ابتدای ابواب به امام صادق منتسب شده باشد. علاوه بر آنچه درباره قراین این نظریه گفتیم همانند نبودن این روایات در کتب دیگر - می‌توانیم به محتوای کتاب | شاره کنیم. این کتاب دارای متنی منحصربه‌فرد نیست که نتوانیم کلمات آن را به صوفیه منتسب کنیم. برسی قراین محتوایی این کتاب نشان می‌دهد چنین محتوایی به فراوانی در آثار دیگر صرف‌نظر از مسئله اسناد روایات در مصباح الشریعه» آنچه از تمامی اجزای این کتاب می‌توان بردا شت کرد آن است که اولا بی شک محتوای این کتاب چنان نرست که نتوان آن را منتسب به غیر معصوم دانست و ثانیا بررسی های متنی نشان می‌دهد این کتاب بر مسلک و مرام صوفیانه نگاشته شده و از نوشته‌های مهم آنان به شمار می‌رود. به کارگیری | صطلاحات خاص صوفیه که پیش‌ازاین کتاب در اسان ائمه شیعه کاربردی ندا شته و در قرون بعدی برای مفاهیم موردنظر این مسلک وضع شده از این جمله است. علاوه بر این» سبکک نگارش موجود در این کتاب ختی نام گذاری کتاب و نوع چینش ابواب آن و همچنین نام بردن از صخابه و غرفای موردتوجه ,صوفیه؛ همگی حکایت از آن دارد که این کتاب از مواریث صوفیه است. توجه بزرگان صوفیه به این کتاب و نگارش شرح بر آن این ظن را تقویت می‌کند.(محمدی ودیگران» ۱۳۹۶ صص ۳۶-۵) یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که آنچه در مورد مصباح الشریعه در انتساب اقوال آن به امام صادق (ع) روی‌داده» شبیه اتفاقی است که درباره کتاب حقایق التفسیر سلمی (در انتساب اقوال آن به جعفر بن محمد) واقع‌شده است. این تفسیر به نام «حقایق المسیر» نیز شناخته می‌شود. عبدالرحمن سلمی (۴۱۲ ه) در بیش از ۰موضع از حفایی الته سیر از روایاتی مذسوب به جعفرابن محمد (ع) | ستفاده می کند. اگرچه لویی ما سینیون نمی‌توان انساب کلمات این تسیر عرفانی را به امام صادق (ع) پیشا پیش و بی‌#یدوشرط رد کرد؛ زیرا میان اي ن کلمات و اقوال پراکنده‌ای از اهام که امامیه پاک‌اعتفاد و غلات از طریق جد اگانه  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا ** 7 سال۰۱۷ پیاپر ۴۶‏ ۱۵۷ مورد استناد قرار داده‌اند مقا رنه های عفیدنی چشمگیری دیده اما این نظر کاملا مردود است و انتساب کلمات و سخنان این کتاب به امام صادق (ع) به‌هیچ‌وجه قابل‌اعتماد نیست. لویی ماسینیون هیچ شاهدی برای این مقارنه چشمگیر ارائه باید گفت آنچه در حقایق التفسیر منسوب به امام صادق (ع) آمده» اسنادش به امام به لحاظ سندی به‌هیچ وجه قابل‌تأیید نیست؛ و با توجه به ملاکک‌های محتوایی نیز اکثر مطالب آن قابل ایراد است و نمی‌توان آن را از آن امام (ع) دانست.» بلکه نوعی هم‌خوانی و هم‌پوشانی با اصطلاحات تصوف عملی و سلوکی است که از نیمه‌های قرن سوم به بعد وارد حوزه تاریخ و فرهنگک اسلام شده است. (قاسم‌پور» ۱۳۸۸ ص ٩۵) بیشتر آنچه در حقایق التفسیر آمده» قابل انتساب به امام صادق (ع) نیست. ازجمله آن که در این تفسیر می گوید: «قالجعفر: «آمین» ای قاضداین محوک و انت اکرم من ان انت تخیب قاصدا) (سلمی» 4۹ ج:۱».ص ۲۳). حال آن که مطابق روایت صحیح از امام صادق (ع) گفتن لفظ «آمین» پس از پایان سوره حمد در نماز موجب بطلان آن می شود. (کلینی» ۷ ج ۳ ص ۳۱۳ برای نمونه های دیگر رکک: قاسم‌پور» ۱۳۸۸ ص ۵۹) به‌هرحال شیوه سلمی در تفسیر و محتویات تفسیر او مورد اعتراض علمای بزرگک اهل سنت واقع شده و روایات او را جعل حدیث به نفع صوفیه و موجب کفر او برشمرده و یا آن را مشتمل بر تحریف معانی قرآن برشمرده‌اند (اپن جوزی» ۱۴۰۵ صص ۴۰۳-۴۰۱؛ ذهبی» بی‌تا ج ۳ ص ۱۰۴۶ ج ۲» ص۴۲۰ برای موارد بیشتر ز.کک: ثبوت» ۱۳۸۵ش). قابل ذکر است که این تفسیر راانخستین بار لویی ماسینیون معرفی و درباره آن مطالبی نوشته سپس پولس نویا آن را استخراج و تصحیح و با مقدمه‌ای چاپ کرد. این تفسیر سپس در التفسی رالصوف ی للقرآن عند الصادق (لصادقیه فی التصوف و احوال النفس والتشیم)  ۸ مقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کناب مصباح الشریعه و ...» زیعور در باب روایات تفسیری منسوب به امام صادق (ع) که سامی آورده» پژوهش‌های بسیاری کرده و علاوه بر اثر مزبور» دو کتاب دیگر نیز تألیف کرده است که ۱ کنابا الصادق؛ حقایق التفسی رالقرآنی و مصباحالشریعه که در ۱۹۹۳م در بیروت کامل التفسی رالصوفی العرفانی للقرآن که در ۲۰۰۲ م در بیروت چاپ شده است. گویا سب مشترکک و فضای همسان میان حقایق الت سیر سلمی و مصباحا! شریعه باعث شده زیعور این دو کتاب را مشابه هم دیده و در قالب یک مجموعه به چاپ بر ساند. در هردوی این کتاب‌ها اقوال فراوانی به امام صادق (ع) نسبت داده‌شده و علاوه بر آن» احادیثی از پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) و امام باقر (ع) نیز در متن آمده است. این نکته را نیز نباید ازنظر دور داشت که در هردوی این کتاب‌ها که ابواب آن به امام صادق (ع) منتسب شده» مواردیراامشاهده می کنیم که:در کتاب‌های دیگر از یکی از بزرگان صوفیه به نام جعفر بن محمد خلدی نقل‌شده است. در باب ۳۳ (فی الورع) جمله «اصل الورع دوام محاسبه النفس» در منابع عرفانی از حارث محاسبی نقل شده است (اين نصر ۷ ج ۱ص ۱۶۷؛ اصفهانی» بی‌تا ج ۰۱۰ ص:۷۶؛ محاسپی» ۱۴۲۰ ص ۶۳). این نقل‌قول در حليه الاولیا با سندی آمده که از شخصی به نام جعفر بن محمد آغاز خبریی جعفر بن حمد ی کنابه و حدئی ده محمد بن ابراهیم قال معت اجنید بن حمد یقول قال الحارث ب نآسد: أصل الطاعه الورع و آصل الورع النقوی ‏ واصلالنقوی"حاسبه النفس ‏ واأضل حاسبه الفس الخوف و الرجا و آصل الخوف و الرجا معرفه الوعد و الوعید» وی ابو محمد جعفر بن محمد خلدی خواص (۳۴۸ق) است که برخی روایات را از حارث محاسبی و جنید نقل کرده است. (اصفهانی» بی‌تاه ج ۰ص ۳۸۱  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * ۲ 7 سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۵۹ این اشتراک در نام (میان امام صادق و جعفر خلدی) ممکن است در مواردی تو سط برخی دیگر مورد خلط واقع شده و آن را امام صادق (ع) فرض نموده باشند. نباید ازنظر دور داشت که در نقلی که از ابو نعیم آوردیم» گفته شده که «جعفر بن محمد خلدی کتابی دارد که...»؛ این سخن می‌تواند باب دیگری را در مورد تحلیل‌هایمان بگشاید که محتمل باشد مصباح الشریعه همین کتاب باشد که به خاطر اشتراک نام وی با امام صادق (ع) بعدها به امام صادق (ع) منسوب شده با شد. این تحلیل در بدو امر مردود نیست اما نیازمند قراین درمجموع به نظر می‌رسد روایات موجود در مصباح‌الشریعه با آن محتوا و سبکک صوفیانه‌ای که دارد» همانند حقایق التفسیر سلمی» پس از نگارش, به امام صادق (ع) نسبت داده شده با شد. این سخن با توجه به قراین متعددی محتمل|است؛ نیامدن هیچ یک از صد مورد از منقولاتی که در ابتدای باب ها با «قال الصادق» آغاز می‌شود در منابع دیگر حدیثی؛ همچنین نبود ۶۸ مورد از ۱۱۳ حدیثی که در متن باب ها از معصومان نقل‌شده در منابع حدیی؛ و عدم ذکر ۱۵ مورد از ۲۷ نقل قولی که از عارفان و صحابه شده در منابع دیگر؛ و همچنین اختلاف های شدیدی که در انتساب اقوال میان مصباح و سایر کتب هست از همچنین به‌عنوان یک فرضیه؛ این احتمال نیز مطرح است که اساسا مقصود از «جعفر بن محمد» در مصباح الشریعه» فرد دیگری غیر از امام صادق (ع) با شد؛ نمونه ذکر شده در متن مقاله» «جعفر بن محمد خلدی» را به عنان یکی از این احنمالات مطرح می‌کند. 7 ان ابی جمهور زین الدین» (بی‌تا)» دور اللالی العماد یه تهران: کتابخانه مجلس. مقاله غلمی-پژوهتی: #عتبارسشخ ی اسالت انتساب ترمختوا یکناب مصا حالقتریله و دنه ابن جوزی» جمال‌الدین ابوالفرج» (۱۴۰۵ق)» تلبیس ابلیس, بیروت: دار الکتاب العربی. ابن حبان» ابو حاتم محمد بن حبان بن احمد. (۱۴۱۴ق)» صحیح ابن حمان» بیروت: ابن طاووس» علی بن موسی,» (۱۴۰۹ق) الذمان م نآخطار الاّسفار و الذزمان» قم: دار ابن عشمان, محمود» (۱۳۸۰ش)» مفتاح الهدايه و مصباحالعنایه تهران: فرهنگستان زبان ابن عربی» محبی الدین» (۱۴۲۲ق)» محاض ره الاأبرار و مسام رو الاخیار بیروت: دار ابن ذصر» حسین» (۱۴۲۷۷ق)» مناقب الابرار و محااسن الاأخیار فی طبقات | صوفیف اصفهانی» ابو نعیم احمد. (بی تا)» حليه الاولیا و طبقات الاصفیاع قاهره: دار ام القرا امین» سید محسن,» (بی تا) /عیان الشيعه , بیروت» لبنان: دارالتعارف للمطبوعات. انصاری» خواجه عبد ال (بی تا)» طبقات /لصوفيه تهران: نشر سروش. بحرانی» سید هاشم بن سلیمان» (۱۳۷۴ش)»الپرهان فی تفسی الق رآن» قم: راه حق. بدوی» عبد الرحمن» (۱۳۸۰ش)» موّلغات الغزالی, قاهره: المجلس الاعلی لرعایه الفنون و بکری» ابوالقاسم عبدالرحمن بن محمد. (۱۴۲۱ق)الانوار فی علم الاسرار و مقامات بلخی» شقیق» (۱۱٩)» مصباح الشریعه و مفتاح ا/لحقیقه. لندن: دانشگاه هاروارد. پاکتچی» احمد.» (۱۳۸۸ش)» مباحی در عل لالحدیث به ضمیمه بازشناسی منن تستری» سهل بن عبد ال (۱۴۲۳ق)» نفسی رالنستری» بیروت: دار الکتب العلميه. فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * 7 * سال۰۱۷ پیاپر۶ . ۱۹۱ جعفر بن محمده امام صادق(ع)» (۱۳۶۰ش)» م صیاح ال شريعه و مفتاح الحقیقه» ترجمه جنید» ابوالقاسم اين محمد» (۱۴۲۵ق)» ر سائ لالجنید. دمشق: دار اقرا للطباعه و النشر و حر عاملی» محمد بن حسن, (۱۴۱۴ق)» هدايه الامه ال یآحکام الائمه علیهم |[ سلام حلی» ابن فهد. (۱۴۰۷ق)» عده الداعی و نجاح الساعی, بیروت: دار الکتاب الاسلامی. حلی» حسن بن یوسف, (۱۴۱۰ق)»/رشاد الاذهان» قم: موسسه النشر الاسلامی. خ رگوشی, ابو سعد عبدالملک بن محمد. (۱۴۲۷ق)» نهذ یب الاسرار ف ی اصول خطیب بغدادی» احمد بن علی بن ثابت» (۱۴۱۷ق)» تاریخ «نغد/د. بیروت: دار الکتب خمینی» روح ال المو سوی,» (۱۴۱۵ق)»المکا سب المحرمه. قم: مو سسه تنظیم و نشر آثار دسوقی» ابراهیم بن ابو المجد.» (۱۴۲۸ق)»/لجوه ره المضیه فی سل وک الطالب و ذهبی» محمد بن احمد.» (بی‌تا)» ت لکره /لحفاظ. بیروت: دار احیاالتراث العربی. ذهبی» محمد حسین» (بی تا التفسی رو و المفسرون, القاهره: مکتبه وهبه. رفاعی, احمد بن علی» (۱۴۲۵ق)» حاله هل الحقيقه مع اه تعالی, بیروت: دار الکتب سلمی» ابو عبدالرحمن محمد بن الحسین» (۱۳۶۹ش)» مجموعه آثار السلمی, تهران: مرکز سلمی» ابو عبدالرحمن محمد بن الحسین» (۱۴۲۴ق)» طیقات |لصوفيه (/ااسلمی)» بیروت: مقاله غلمی - پژوهشی: ۸عتبار سنج یاصالت آنتساب در محتوا ی کتاب مصباح الشنریعه و -» سممعانی» احمد. (۱۳۸۴ش)»» روح الاأرواح فی شرحآسما الملک الفتاح. تهران: عطار نیشابوری» فریدالدین» (۱۹۰۵م) تکوم الا ولیاع لیدن: مطبعه لیدن. علاف» مشهد.» (بی تا کب الاما مالغزالی الّابت منها والمنحول, بازیابی ۲۹ اسفند ۷ از ۷70۳۵ نله معط 0۶ وانم ما۸ /مناطنط /ع نم ناه فطع 808://۳ علوش, بو بکر ماهر بن عبد الو هاب» (بی تا» الا حاد یث النی استنکر ها |احافظ غزالی» ابو حامد» (۱۴۱۶ق)» مجموعهه رسائل الاما مالغ زالی, بیروت: دارالفکر. غزالی» ابو حامد» (بی تا)/حیا علو م/لدین» بیروت: دار الکتاب العربی. فیض کاشانی» محمد محسن, (۱۴۱۷ق) المحجهه البیضا فی نهذ یب الاحیاع قم: قاسم‌پور» محسن, (۱۳۸۸ش)»«جستاری در حقائق التفسیر و رویکرد تأویلی آن» مجله قزوینی» محمد بن یزید» (بی تا)» سف ن /بن ماجه » لبنان: ذارالفکر الطباعه و النشر و التوزیع. قشیری» ابوالقاسم عبد الکریم» (۱۳۷۴ش) الوساله القیو ی قم: انتشارات بیدار. قیسرانی» محمد بن طاهر (۱۴۲۷ق)» صفوه /لنصوف., بیروت: دارالکتب العلميه. کلاباذی,» ابوبکر محمد بن ابراهیم» (۱۹۳۳م) التعرف لمذ هب النصوف. قاهره: مطبعه کلینی» محمد بن یعقوب» (۱۴۰۷ق)» /لکافی, تحقیق: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی» متقی هندی» علاالدین علی بن حسام» (۱۴۰۹ق)» کنزالعمال» بیروت: موسسه الرساله. مجلسی, محمد باق (۱۴۰۳ق) بحار الاأنوارااجامعه لدر رآخبار الأّدمه الأطهار محاسبی» حارث ابن اسد» (۱۴۲۰ق) الرعا یه لحقوق اللّه. مصر: دار الیقین. فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * 7*۲ سال۰۱۷ پیاپر ۶‏ ۱۹۳ محمدی» اصغر؛ رستگان پرویز؛ قاسم پور» محسن؛ و روحی برندق» کاوس» (۱۳۹۶ش)» «تبارشناسی کتاب مصباح الشریعه» مجله مطالعات عرفانی, شماره ۰۲۵ صص ۳۶-۵ مکی ابوطالب احمد بن علی, (۱۴۲۵ق)» قوت القلوب فی معامله المحبوب. بیروت: مناوی» زین‌الدین عبدالرئوف» (۱۴۱۵ق)» فیض القد یر شرح الجام عالصغیر بیروت: نوری» حسین بن محمدتقی» (۱۴۰۸ق)» مسند رککت ال وسائل و مستنیط المسائل, قم: راه  4۶ مقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» .۸7 1405 مشاه طاهاعکا-له 027 شسزهظ .ختاطآ ملد ۸ 72۳23 10۵ -[۸ تابسنهظ .821030 100 ما7 خط صقط 12 صطل جاتجاهگ .م۸ صقطلد8ظ 16۵ :00 ۸3ج جخاع۸ اد حقاطن۸ نص حقصخها-ل۸ .2 م۸ 13005 16۵ 162 بوقآ*-له 2/63 ۳۵ 2 ۲3اه 2623 26۰ ص۵صط01 100 8610 بعو وطل ۸ اساه 3/32 ۷۵ ج5 ۸ له ا۵ 2 0و3ط3 .1/70 1و۸ 100 ۵ 1202031 11 3۳ اهلد صنعقطه/< ۳۵ مشاه طنوقعه/< .17 مدا 10۵ -[۵ ۲7" 27 :مه ۸3اه 31و12 ۷۵ 3وتا مشاه ان بخ اه۸ نصعطه1 1 :31-1203 نا[ 230 ]ناج 0۶۳ نابسنه8 بطهتطکنله و۸ .52/4 حنصه ...۰ :3۳۵۵۵0 هط زظ تصقحطه 1 مه ام-له مککه 1 1 صقط ۸-8 57 تنصقحطه‌8ظ .۰ -[۵ 32/21 ان زا ۸1-۸13 دزازه/۸1-1 نمحنون) تمد ک له امکنااه 3 بجل۸ 52021 .۰ ن 00 .۳30 ۸ له 3/0331 ۵ +3+ع۸ لد 11 2 ۸1-۸3 .۸۸ تملعط . 1088 ما 0و۸ جز وله نها" ده عدم‌زعیه‌وز1 .۸ نطعافله2 . ۰ واه نت 52060 حصفصا نصععط 1 بو تتمطاک له 0۶2/0030 101 عطا م28 باتسا1*حله طانانگاعله 1080 قبط تماق 1اه که ]1 بش۸ ۸0/150 ما1 . 1 :1۳808 بطه تحقطگ-اه (ق 3/90 .(60طاخوکه)رگش) وعفچ5؟ حعکول[ صق۳0 ۰ ۸۰ 1425 :2و1" 10 تعبه‌فه 1 بو مس له از 2عقط 2/278۰ ۸00 #مصتتل ‏ . بط۸ 1414 :وحططاعه/3 تساه ا2 و303 1/878۰ تنس" ۳۳ . ۸۰ 1407 یتصهاد7-ل۸ طانهنگل-ل۸ 020 تبستهظ 2-1033 ۰۲1۵0۵1 1۳۰ 15 . 0 ,وتصهادا-له عطاعه+-[۸ ا2عزدعه 1 نصمو بصقططلوشسلد 30ط۳۹ 176۰ تن .۰  فصلنامه علمی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» دانشگاه الزهرا * 7*۲ سال۰۱۷ پیاپر۶ . ۱۹۵ 7 نابسزه8 ۳۰ ۸1-1292 لتادنا* 1 مومع۸-ا۸ ت10 ۹/۰طک۸ نطعدی هم 7 نا 361 .(۳6206 0۳ جان) فعلطود 8 1و مان طخ توحلطعمط عمط 00 .(2 هه 1 نام مصعه‌سمط 2-1 طازعقلم/7-ل۸ هرگ تصزعصمطک بل 1415 :۷۷68 5 تصزع مک حصعص] 9۳ جعا 0 ما۳ وحم ع ص0۳ له جلوط2 ۷۵ طنلق ]له علتااا؟ 1۲ 21-1952 اوعد ۸-70 10۸0 توتاعزا ۸ 1428 بطه‌ وتا *-له طانایگا-اه 180 تابصتهظ بو هظ و۷۵۳۵ 2/224 :منم مصتاسزدع هگ ۳۵1-۹ که ۸-1 .2/77 7ط۵ط2ط10 له طاقج نله 3ط" 2080 بسنهط بجقکب نله +م0لط10 3/0۸ 1طمطقط1 ۸ 18۳ تابسزهظ 213 12اه و۸ مهس 2وتوما-اه لطم۸ هلق م۸۸ ۲ ۴3 م۸020 تصعحط 1 .ق۷۷۵۶ 5 تصوااگ ۵۶ منامام ۵ط1 ۸۸/17 تصعلا5 :163۵ 31-3613 عاا الم هصمعم۸" طحعطاک زا هلاه طتط بش۸ تصق مگ 5۰ 1۵1060 نص06نم] ۰ 2 وتا شلد کم امه 1 ۳۰ تس میا < جوا ۸ هل" (و1۳2*-ا2 27عکه11-اه عطسعلصه1 و۸ نله ۸1-۸ ۸/0۸7۰ حاقه ۸1۳۲ .0 بزطاوی۸ -اه طاقانکاناه ج12 هط بصتا-له ات۲" هط" ۸ تلمحعطی 21-۳0 12۳ تابسنهظ بتلمممطکنله صعصاناه از 2عمط ج تاصزه/3 .۸ تلعحعطی :115/2 "تلم طانشنگتله 0و1 تابسزهطظ 2-1282 5288 3/01۰ تصقه ید0 :به30 :۸1-52 :0 /ووظ ک ۸1-1282 ط۵طط20/ ۱ که ۸1-12 ۸/01۰ 1۴01303055 ۰ 40 3/۰ نودمطاعل۸ یک شش معط ددع امک -۸1 3/03۰ تصوهاگ-۸۱  ۹ ممقاله علمی - پژوهشی: «عتبار سنجی اصالت اننساب در محتوا ی کتاب مصباح الشریعه و ...» 21-052 289182 3/0 نسزهظ باصن *-له مصعکل ۸7۰ ۸ تفوصنت-لاه 1/0۵97 3 وزطاهج۸-اه هس له 2چط]" 020 تابستهظ ,سوق ۸-۸ حقمازظ 1/8۰ تعنازه/1 0 :نو ۷ا-له جو1 روط مطعاا۸ وتو با 2ر2 نج-۸1 ب۸ط11 1/031 7 و لاتصاآ*-ا۸ طابایگا-۸1 12۳ ات8 مس ۸-7 سعصا-[۸ ۸۳۰ 1/2305 -[۸ 108۳ نابستهظ .طتاططع/21-1 عانسق 30 1 ۸1-0 تا بخ اطا۸ تعلعله/2 ۰ 1415 بو وتا 1*-له طانهیگل-ل۸ 320 بانط وله ۳:0 .720 1/03۳1 از 81-3282 ازطاصماد 1 ۳۵ ان 3-۷۷2 1106 1162/7۰ کسا< 1/25 .۸7 1408 بدا ۲ لد 03ط 1" 1 ا له لخ؛ هدکهد 2/0 نصو0 ۰ یامه تصععط 1 .طوزطه/1-1ه کطادمگل بش ن۸ ۳5زه 1 6 ما 200 12151 له و1 13۸093 عطا ماصز وهآ ۸ 36۰ و ص02 6 کل 20وصمنهظ نم وصه 2۰ جبا هک ۳۰ جمعع ام بش۸ تومصصقط1/0 1 21-0502 2/3 ۷۵ 31-5032 2/5036 علموظ عطا که صزع0 2 انآ 5 هام۳ بو /وتو3سا*-له تلو تاه ج2 300 7۰ مطص 3 زط۸ 16۵ انآ 11۳205 بعوت وله 323 ۳۵ ج مطاکله 3/5035 .اک تطعالهظ .0۳68-۸1 7 10ه2ه کا و از نا طاا 110/۸ 0 /ع 0 نله عمط //: 8108

کتاب مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه اول بار توسط سید بن طاووس در قرن هفتم معرفی شده است. نویسنده این کتاب و دوره زیست او هیچ گاه مشخص نبوده و به جهت آنکه تمام ابواب آن با قال الصادق (ع) آغاز می شود، در شمار آثار منسوب به امام صادق (ع) به حساب می آید. درستی یا نادرستی این انتساب همیشه موردبحث بوده و در مورد نویسنده کتاب نیز اقوال مختلفی بیان شده است. بررسی های مبتنی بر تحلیل محتوای کمی و کیفی کتاب نشان می دهد اکثر آنچه در این کتاب به عنوان حدیث یا نقل از غیر معصوم آمده دارای اصلی در کتاب های دیگر نیست و مصباح در نقل آن ها متفرد است. علاوه بر آن بسیاری ازآنچه که در مصباح آمده و در کتاب های دیگر نیز ذکرشده، دارای اختلاف در انتساب است. چرایی به وجود آمدن چنین پدیده ای تاکنون بسیار کم مورد تحلیل قرارگرفته است. پژوهش حاضر با روش اسنادی و تحلیل محتوای کمی و کیفی با دامنه منابع حدیثی، تاریخی،تفسیری و عرفانی شیعه و سنی، درصدد اثبات این فرضیه است که احتمال آنکه تمامی ابواب مصباح الشریعه توسط یک صوفی نگاشته شده یا املا شده باشد و سپس همه آن ها با قید «قال الصادق» به امام ششم منتسب شده باشد به هیچ روی منتفی نیست اتفاقی که در مورد آثاری همچون حقایق التفسیر سلمی واقع شده است.

443158

نکته جالب توجه این است که برآساس این رویکرد کشورهایی مانند ژاپن و سوئد جز نظام‌های نوآوری کارا قرار نمی‌گیرند. در مجموع.نظام.نوآوری ایران از نظر بازده نسبت به مقیاس کارایی ندارد و در رتبه ۵۰ قرار گرفته است. البته کشورهای رقیب ایران در منطقه از جمله عربستان و ترکیه نیز نظام نوآوری کارایی ندارند. در واقع براساس بازده نسبت به مقیاس کارایی نظام نوآوری ایران ۰۰,۳۳ عربستان ۰,۵۳۹ و ترکیه ۰,۲۹۴ است (جدول ۸). جدول ۸: کارایی کلی نظام نوآوری ملی ایران و کشورهای منتخب کر کارایی مقیاس بازده متغیر نسبت به مقیاس بازده ثابت نسبت به مقیاس فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ 7 کارایی مقیاس بازده متغیر نسبت به مقیاس ات کت مکی نتایج محاسبه کارایی نظام نوآوری در ,زیرفرایند.۱ براساس رویکرد 8600 حاکی از آق است که از مجموع ٩۷۹ کشور مورد بررسی» ۲۱ کشور با:کسب نمره ۰۱ کارا هستند که از جمله می‌توان به کشورهای برزیل» چین» رومانی» دانمارک. لوکزامبورگ و هلند اشاره کرد. در این میان ایران با نمره ۸ جز نظام‌های غیرکارا و دز رتبه ۱۳ قرار گرفته است. البته بررسی دقیق‌تر نتایج حاکی از آن آممق کارتظاماتوآوری آیرای او نط؟ هناخسی خروگی نان پشت‌های یفده وضسیبا ستاممبی تذآرقرو با کمبود قابل توجهی روبرو است. علاوه بر این» در شاخص خروجی میزان جذب فناوری در شرکت‌ها نیز کمبودهایی در نظام نوآوری ایران دیده می‌شود که نیازمند توجه بیشتر است. در مقابل از نظر شاخص ورودی *تعداد مهندسان و دانشمندان تمام وقت" با مازاد روبرو است (جدول ٩). جدول ٩: آمار جزئی شاخص‌های ورودی و خروجی زیرفرایند ۱ ایران تعداد پشنت‌های ثبت شده در آمزیکا 1۹۹ ۰ ۳۴۴۱ ۳۴,۱ سهم از انتشارات علمی در سطح جهان ۱/۸۵ ۰ ۰ ۱/۸۵ مقایسه کار آمدی نظام ملی نوآوری ایران با کشورهای منتخب با تأکید بر باز کردن جعبه سیاه نوآوری و نگاهی تاریخی به وضعیت نظام نوآوری در ایران ز طرف دیگر براساس رویکرد 213 نظام نوآوری ٩ کشور کارا شناخته شدند که از جمله می‌توان به اره کرد. در این رویکرد نظام نوآوری ایران نیز با کسب نمره ۶ کارا نبوده و در رتبه ۲۵ قرار گرفته است. در مجموع نظام نوآوری ایران در زیرفرایند ۰۱ از نظر کارایی مقیاس با کسب نمره ۰۰,۹۵۶ کارایی ندارد. این در حالی است که نظام نوآوری کشورهایی مانند فیلیپین» چین» برزیل و حتی ترکیه در زیرفرایند ۰۱ کارایی مقیاس بالاتری نسبت به ایران جدول ۱۰: کارایی زیرفرایند ۱ نظام نوآوری ملی ایران و کشورهای منتخب فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ نتایج محاسبه کارایی نظام نوآوری در زیرفرایند ۲ براساس رویکرد 8200. حاکی از آن است که نظام ملی نوآوری ایران جز نظام‌های کارا در زیرفرایند ۲ است. با این حال برخی از کشورهای توسعه‌یافته جهان از جمله زاپن» سوئد و دانمارک در این زیرفرایند کارا نبوده‌اند. نتایج محاسبه کارایی زیرفرایند ۲ براساس رویکرد چآنج)» نیز حاکی از کارا بودن ۳۱ کشور است که از جمله می‌توان به کشورهای مکزیک. اندونزی, فرانسه, ایسلند قبرس» روسیه و پاراگوئه اشاره کرد. در این میان نظام نوآوری ایران با کارایی ۰,۵۸۳ در رتبه ۲۵ قرار گرفته است. در مجموع نظام نوآوری ایران در زیرفرایند ۲ از نظر کارایی مقیاس با کسب نمره ۰۰,۵۸۳ کارایی ندارد و در رتبه ۳۶ قرار گرفته است. این در حالی است که نظام نوآوری کشورهایی مانند انگلیس» آمریکا و هند برخلاف ایران در زیرفرایند ۰۲ کارایی مقیاس جدول ۱۱: کارایی زیرفرایند ۲ نظام نوآوری ملی ایران و کشورهای منتخب ۳ کارایی مقیاس دزی مسبت به یت بازده ثابت نسبت به مقیاس مقایسه کارآمدی نظام ملی نوآوری ایران با کشورهای منتخب با تأکید بر باز کردن جعبه سیاه نوآوری و نگاهی تاریخی به وضعیت نظام نوآوری در ایران گذار از کارایی‌محور به نوآوری‌محور گذار از منبع‌محور به کارایی‌محور هدف از تقسیم فرآیند نوآوری به دو زیرفرایند ۱ (تولید دانش) و ۲ (تجاری‌سازی دانش»» ارزیابی دقیق‌تر کارایی نظام‌های نوآوری ملی است. در بخش‌های قبل کارایی نظام نوآوری ایران در دو زیرفرایند ۱ و ۲ محاسبه شد. در این بخش به منظور تحلیل بهتر کارایی نظام نوآوری ایران» از ترکیب نمره کارایی در هر دو زیرفرایند مذکور به صورت همزمان استفاده می‌شود و براساس آن با الهام از (2016 له 6۲ فلصصه27)) در ادامه یک گونه‌شناسی در مورد نظام‌های نوآوری مختلف در خصوص کشورهای مورد مطالعه ارائه شده است. در اينّراستقا مخور»‌افقی مربوط به نمره کارایی در زیرفرایند ۱ (تولید دانش) و محور عمودی مربوط به زیرفرایند ۲ (تجاری‌سازی ذانش) است ( 736۲0۲611۴6 ۳:7۳۵7۱ 46 10۲ 801766). در مجموع گونه‌های شناسایی شده به شرح زیر هستند که البته نیاز است که برای فر یک از آن‌ها با ترجد بهشرایط: یکسا سیک ی اسب تنوین گرهاید: نظام‌های نوآوری ناکارا (۱): این گروهشامل کشورهایی است که در هر دو زیرفرایند تولید و تجاری‌سازی دانش نسبت به بقیه کشورها کارایی پایین‌تری دارند (کارایی پایین‌تر از ۰,۹۵ به عنوان کارایی پایین در نظر گرفته شده است). این دسته از کشورها باید همزمان بر بهبود عملکرد کارایی هر دو زیزفزایند تمرکز کنند. این دسته از کشورها اگر صرفا به دنبال افزایش ورودی‌ها باشند و سیاست‌های خاصی را در راستای ارتقا خروجی‌های خود دنبال نکنند. به نتایج ملموسی دست نخواهند یافت. به.عبارت دقیق‌تر افزایش ورودی‌ها تاثیر محدودی بر رهبران تجاری‌سازی (۲): کشورهای این گروه در زیرفرایند ۱ کارآمد نبوده اما در زیرفرایند ۲ کارایی بالاتری دارند. کشورهای این گروه باید به منظور ارتقا کارایی کلی نظام نوآوری ملی» تمرکز خود را بر ارتقا کارایی زیرفرایند ۱ متمرکز کنند. دولت در کشورهای این گروه می‌تواند از طریق حمایت از ثبت پتنت و انتشارات مقالات علمی بین‌المللی زمینه ارتقا کارایی در زیرفرایند ۱ را فراهم کند؛ یا اینکه میزان ورودی‌های زیرفرایند ۱ از جمله فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ ۳ رهبران خلق دانش (۳): کشورهای این گروه دارای کارایی بالا در زیر فرایند ۱ و کارایی پایین‌تر در زیر فرایند ۲ هستند. به همین دلیل کشورهای این گروه علیرغم هزینه‌هایی که برای انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه صرف می‌کنند. اثرات آن را در صنایع و وضعیت زندگی مردم مشاهده نمی‌کنند. مناسب‌ترین سیاست‌ها برای این گروه تمرکز بر افزایش ۴ نظام‌های نوآوری کارا (۴): این گروه شامل کشورهایی است که در هر دو زیر فرایند ۱ و ۲ نسبت به بقیه کشورها کاراتر هستند. این دسته از کشورها به دلیل کارآمدی نظام نوآوری خود می‌توانند با تمرکز بر افزایش ورودی‌های خود زمینه را برای افزایش خروجی‌ها (با توجه در این میان نظام نوآوری ملی ایران همانطور که مشاهده می‌شود در گروه ناکارا (۱) قرار گرفته است. البته باید توجه داشت که کارایی نظام نوآوری ایران در زیرفرایند ۱ بالاتر از زیرفرایند ۲ است. بخشی از آن نیز به دلیل تمرکز بر افزایش نرخ انتشار مقالات علمی طی سال‌های اخیر است. با این حال مقایسه کارآمدی نظام ملی نوآوری ایران با کشورهای منتخب با تأکید بر باز کردن جعبه سیاه نوآوری و نگاهی تاریخی به وضعیت نظام نوآوری در ایران شکل ۳: ترکیبکارایی زیرفرایند ۱ و ۳ نظام نوآوری ملی با توجه به تحلیل‌های صورت‌گرفته مشخص شد که نظام "نوآوری ایران در زیرفرایند ۱ کارا نیست (کارایی مقیاس ۰,۵۸۳). این در حالی است که نظام نوآوری عربستان (کارایی مقیاس ۰:۹۷۹) و ترکیه (کارایی مقیاس ۰,۹۰۴) به عنوان رقبای منطقه‌ای ایران از این منظر کارایی بالاتری دارند. بررسی جداگانه وضعیت ایران در هر یک از شاخص‌های زیرفرایتد ۱ با ۷۹ کشور منتخب حاکی از آن است که در هیچ یک از شاخص‌های مذکور ایران حزم #۶ کشور برتر قرار نگرفته است. غلاوه بر این جایگاه ایران در شاخص‌های خروجی زیرفرایند ا"نسبت به ورودای‌های آن به مراتب ضعیف‌تر است که با توجه به کارا نبودن نظام نوآوری ایران در زیرفرایند ۱کاملا طبیعی است. در این میان تعداد مقالات آ15 و تعداد پتنت‌های ثبت شده در اداره ثبت پتنت آمریکا به عنوان شاخص خروجی زیرفرایند ۱ مورد بررسی قررا گرفته‌اند. با وجود توجه دولتمردان و دانشگاهیان به انتشار مقالات آ15 با این حال ضعف نظام در زمینه تعداد پتنت‌ها باعث شده است که خروجی‌های متناسب با ورودی‌ها در نظام نوآوری ایران حاصل نشوند. با این حال باید توجه داشت که توجه ز آنجایی که دلیل تشابه نمرات کارایی امکان نمایش جایگاه همه کشورها در نمودار وجود نداشت بنابراین برخی از کشورهای فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ سیاست‌گذاران به انتشار مقالات علمی, باعث شده است که به مرور زمان میزان مقالات عملی افزایش یابند؛ البته همچنان نظام نوآوری ایران در این زمینه ضعیف است به گونه‌ای که در بین ۷۹ کشور در جایگان: ۵۶ قزار گرققه استد. در مقابن آمار مربوط به تغداد پثمت‌ها پایین بوده‌رق براساس نقایج تحلیل کارایی زیرفرایند ۱ مشخص است که این شاخص خروجی با کمبود قابل توجهی روبرو است. با وجود اینکه بخشی از دلایل پایین بودن این شاخص به مشکلات سیاسی» زبانی و هزینه‌ای مربوط به ثبت پتنت در آمریکا و فرهنگی (ریسک‌گریزی) بر می‌گردد اما بخش دیگری از آن به ضعف نظام نوآوری کشور در این زمینه بر می‌گردد. این موضوع را با مقایسه رتبه ایران در این شاخص با کشورهای دیگری که از نظر زبانی و هزینه مشکلاتی را برای ثبت پتنت در آمریکا دارند می‌توان درک کرد. بررسی جداگانه این شاخص حاکی از آن است که نظام نوآوری ایران در بین ۷۹ کشور مورد بررسی جایگاه ۵۵ را کسب کرده است که جایگاه مناسبی نیست. در مجموع باید توجه داشت با وجود مشکلات سیاسی (بیق آیران و: آمریکا) لازم است دولت به افزایش تعداد پتنت‌ها به عنوان یکی از خروجی‌های زیرفرایند ۱ توجه ویزژه‌ای داشته باشند. از جمله اقدامات دولت در این زمینه حمایت مالی و ارائه مشاوره به محققان داخلی برای ثبت پتنت خود. در اداره ثبت پتنت آمریکا است. از طرف دیگر دولت باید با تقویت زیرساخت‌ها و قوانین حطاوتا ا زگاراپی/.فکرییانگیزه ثبت پتنت را در بین محققان علاوه بر اين» نتایج تحلیل‌ها حاکی از مازاد شاخص ورودی تعداد مهندسان و دانشمندان تمام‌وقت در زیرفرایند ۱ است. نظام نوآوری ایران دراین شاخص در بین ۷۹.کشور مورد بررسی در جایگاه ۳۱ قرار گرفته است اما خروجی‌های متناسب با تعداد مهندسان و دانشمندان را ندارد. یکی از دلایل این موضوع ناشی از توجه بیش از حد سیاست‌گذاران به شاخص‌های کمّی بدون در نظر گرفتن کیفیت آن‌ها است و همین موضوع باعث شده است که طی سال‌های اخیر تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی افزایش پیذا کند. ذر واقع توجه ضرف به تعداذ فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و ذر نظر نگرفتن امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای آموزش نیروی انسانی توانمند باعث افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی شده آاست که ذانش, و قوانمتدی الازط برای کقش‌آفریی در اقتساد کشور و کمک: به: کارایی نظام نوآوری را ندارند. در مجموع باید توجه داشت همانطور که در 1:۵۳ ۹0۱۳۲۴ 136]6۲۵۲۴ !۳:۳۲۵۳ 40 نشان داده شده است نظام نوآوری ایران در شاخص‌های زیر مجموعه موج اول توسعه علم» فناوری و نوآوری به نسبت دیگر شاخص‌ها شرایط مناسب‌تری دارد و بعضا در برخی از شاخص‌ها (تعداد دانشمندان و مهندسان) دارای مازاد است. با این حال در شاخص‌های زیرمجموعه موج دوم به ویژه پتنت شرایط قابل قبولی ندارد. البته در زمینه افزایش کمی پارک‌ها و مراکز رشد فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده است با این حال با توجه به وضعیت شاخص‌های موج سوم به نظر می‌رسد که این نهادها نیز کارایی لازم را نداشته‌اند و اثرات علم» فناوری و نوآوری در نظام نوآوری ایران در عرصه مقایسه کارآمدی نظام ملی نوآوری ایران با کشورهای منتخب با تأکید بر باز کردن جعبه سیاه نوآوری و نگاهی تاریخی به وضعیت نظام نوآوری در ایران اجساع, و اقتضاد کشور پهد.غویی نمایان, نضده است زاین یدج سم ضاهرانت محصولات: با قتاوری نظام نوآوری ایران در زیرفرایند ۲ نیز کارا نبوده و حتی شرایط ضعیف‌تری نسبت به زیرفرایند ۱ دارد. در واقع بسیاری از فعالیت‌های پژوهشی و مطالعات در نظام نوآوری ایران در محیط واقعی و تجاری به کار گرفته نمی‌شود و به همین دلیل اثرات شاخص‌های ورودی و هزینه‌های نظام نوآوری در سطح رفاه جامعه بسیار پایین و ناکارآمد است. در این میان بررسی وضعیت رتبه ایران در هر یک از شاخص‌های زیرمجموعه زیرفرایند ۲ (تجاری‌سازی) با کشورهای منتخب حاکی از آن است که نظام نوآوری ایران در هیچ کدام از شاخص‌ها جر +۲ کشور برتر قرار نگرفته است. غلاوه بر این جایگاه ناساسب نظام نوآوری ایران در "شاخص آرزش افزوده صنایع کشور" (رتبه ۶۰ در بین ۷۹ کشور منتخب)» تاثیر منفی قابل توجهی بر کارایی زیرفرایند ۲ داشته است. در اين زمینه نیز باید توجه داشت علیرغم وجود سه موج توسعه علم» فناوری و نوآوری در ایران (.۶0۱30 101 5010۳6 131010۲6106 ۳۲۵۲۱)» اما بررسی شاخص‌ها حاکی از آن است که با گذر از موج اول به سمت موج سوم عملکرد نظام نوآوری ضغیف‌تر شده است؟ به گونه‌ای که در شاخمههای #۸ اولظرایط تسبتا قابل قبول است. آما در ادامه مسیر و حرکت به سمت تاثیرگذاری+عملکرهنظام آنوآوری /در.جامعه و اقتصاد کشور این عملکرد شاخمن آندازه بازار بومی تیز یکی داسف مهو ره ایرآن است:خرک تاثیر متقی آیق شاخص با توجه به اینکه اغلب صنایع کشور رویکرد جهانی نداشته و عمدتا متمرکز بر بازار داخلی هستند و همچنین مشکلاتی که تحریم‌های بین‌المللی برای ورود صنایع ایران به بازارهای بین‌المللی علاوه بر این جایگاه نامناسب نظام نوآوری ایران در شاخص " میزان آسان بودن دسترسی به وام" به عنوان ورودی در ناکارامدی زیرفرایند ۲ تأثیرگذار بوده است. این موضوع تا حدی ناشی از فرهنگ محافظه‌کاری حاکم بر مدیریت سازمان‌های مالی کشور است. بسیاری از مدیران و روسای نهادهای تأسین مالی کشور راز جمله, بانک‌ها: مشذوق‌های سرمایه‌گذاری وب عمفتا دای :فرهنگ: مذیریت دولتی هستند و به خاطر نگرانی از پاسخگویی در زمان اعطای وام به شرکت‌ها و کارآفرینان؛ در مجموع و با توجه به شرایط نظام نوآوری ایران باید توجه داشت که دستیابی به سطح عملکرد بهینه در هر دو زیرفرایند خلق و تجاری‌سازی دانش به صورت همزمان برای نظام نوآوری ایران به دلیل محدودیت منابع مشکل است. از این رو لازم است که سیاستگذاران به این موضوع توجه داشته و سیاست‌های مناسب را تدریجا تدوین نمایند. به عنوان مثال در داخل کشور برنامه‌های ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در این زمینه مناسب است. این ستاد در برنامه اول ده ساله خود عمدتا متمرکز بر فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ موضوع خلق دانش و حمایت از برنامه‌های آموزشی و پژوهشی در سطح دانشگاه‌ها بوده است. بعد از گذشت ۱۰ سال و زمانی که نظام نوآوری حوزه نانو فناوری از نظر زیرفرایند خلق دانش به جایگاه مناسبی دست یافت. حالا در برنامه ۱۰ ساله دوم خود متمرکز بر رسوخ فناوری نانو در صنایع مختلف کشور و به عبارت دقیق‌تر تجاری‌سازی فناوری نانو شده است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر که حاکی از عدم کارایی نظام نوآوری در ایران است. الزاما افزایش ورودی‌ها منجر به افزایش خروجی‌ها نمی گردد. نمود بارز این موضوع افزایش قابل توجه دانشگاه‌ها در کشور است که خروجی قابل توجهی برای نظام نوآوری کشور به همراه نداشته است. در این زمینه لازم است که بر افزایش کیفیت دوره‌های آمورزشی توجه شود به گونه‌ای که هر دانشگاه متناسب با تجهیزات. منابع مالی و زیرساخت‌های خود دانشجو بپذیرد. علاوه بر این لازم است که دولت با تقویت زیرساخت‌های, حمایت. از مالکیت فکری, و همچنین اراقاه حمایت‌های, مالی, و معتوی, (اعطای, گرفت: مشاوره و .) در زمینه ثبت پتنت‌های بین‌المللی, شرایط ارتقا سطح انگیزه محققان به منظور انجام پژوهش‌های, کازبردی و بت پشت‌های بین‌المللی, رار افزایش جهد. همونین؛ هماتطور که اشاره شد ضعف دسترسی به منابع مالی به عنوان ورودی, زیرفرایند ۲ یکی از شاخص‌های تاثیرگذار در تاکارآمدی نظام: نوآوری آیران است: مشاه ات کسهولشدا آراند حمایت‌های مالی و اعطای گرنت به ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان» زمینه به کارگیری پژوهش‌های دانشگاهی در محیط واقعی و قسلیانی را فراهم فمایت: خلارد بر ابر یی هد نموه که آنداره: بازار بومی: تیا آست که دولت یا تحریک ظطرف تقاضا و نقویت پظاست همم متا مل‌هینه را برای ارتقا این شاخض و در نتیجه افزایش خروجی‌های نظام نوآوری فراهم.کند. به اظور خلاصه با توجه به نتایج پژوهش حاضر و بل یک سپاسگ ترآوری سقخص و قاس توسیه‌گای سیامتی که حولت با اجرای آن‌ها می‌تواند ید ۱ اختصاص بخشی از بودجه سازمان‌های دولتی به پروژه‌های تحقیق و توسعه در شرکت‌های ۲ احمایت از خرید تضمینی فناوزی توسط سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی بزرگ: در واقع دولت می‌تواند با شناسایی نیازهای فنی شرکت‌های دولتی و خصوصی و اعلام نیازها به شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند و پرداخت بخشی از هزینه توسعه فناورانه به صورت گرنت. زمینه نقش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور را فراهم کند. البته شرکت‌های متقاضی باید خرید فناوری یا محصول مورد نظر را برای مدت زمان مشخصی تضمین کنند. این برنامه شبیه برنامه خرید تضمینی فناوری در کره‌جنویی است؛ مقایسه کارآمدی نظام ملی نوآوری ایران با کشورهای منتخب با تأکید بر باز کردن جعبه سیاه نوآوری و نگاهی تاریخی به وضعیت نظام نوآوری در ایران ۳ ارائه گرنت و مشاوره در زمینه شناسایی بازارهای بین‌المللی و نیاز آن‌ها تطبیق محصول نهایی با نیاز بازارهای هدف و ارسال محصول به بازارهای هدف (این برنامه شبیه برنامه ۴ اعظای گزاهی عملکرد:به: شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس شاخص‌های ارزیایی مناسب او ایجاد اعتماد در شرکت‌های خصوصی و دولتی نسبت به عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان برای ۵ حمایت از اجرای طرح صندوق‌های به‌همرسان : به عنوان مثال نهادهای مالی کشور می‌توانند بخشی از منابع خود را به صورت غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر تخصصی به طرح‌های دانش‌بنیان اختصاص دهند. در مقابل دولت نیز متعهد شود که بخشی از ضرر و زیان ناشی از سرمایه‌گذاری صندوق‌های ریسک‌پذیر واسطه را ۶ ارتقا نگرش شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه توجه به بازارهای بین‌المللی: به عنوان مثال می‌توان به برگزاری رویدادهای ترویجی و انتشار داستان‌های موفقیت در زمینه ارتقا نگرش شرکت‌های دانش‌بنیان برای توجه به نیاز بازارهای بین‌المللی اشاره نمود؛ ۷ حمایت از اجرایی‌سازی برنامه‌های رسوخ فناوری,و افزایش ظرفیت جذب و ضریب نفوذ و اشاعه فناوری و نوآوری در سطوح مختلف بنگاهی و صنعتی؛ ۸ حمایت از برتامدهای شبکه‌سازی ولهگ )اون میان شرکت‌های کوچک و بزرگ: ید عنوان مثال قرار گرفتن شرکت‌های کوچگگه در زنجیره ارزشی شرکت‌های بزرگ و صنایع با توجه به اهمیت نظام نوآوری» محققان با رویکردهای مختلف اقدام به تحلیل عملکرد آن کرده و براساس نتایج تحليل‌ها سیاست‌هایی را در پاسخ به چالش‌های موجود تدوین می‌کنند. پژوهش حاضر نیز با هدف ارزیابی کارایی نظام ملی نوآوری ایران در مقایسه با برخی از کشورهای منتخب (به ویژه براساس نتایج پژوهش حاضر نظام نوآوری ملی ایران در زیرفرایندهای ۱ و ۲ و همچنین در کل فرایند نوآوری کارا نیست و نسبت به رقبای منطقه‌ای خود یعنی کشورهای عربستان و ترکیه شرایط فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ ضعیف‌تری دارد. در مطالعات مختلف به ضعف نظام نوآوری ایران در زمینه فعالیت‌های تجاری‌سازی دانش و فناوری (زیرفرایند ۲) اشاره شده است. در حالی که در زمینه زیرفرایند ۱ (خلق دانش) این تضور وجود دارد که محققان کشور فعال هستند و تمرکز بالایی بر انتشار مقاله:دارند. با این حال نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که با وجود تلاش‌های گسترده‌ای که در زمینه انتشار مقاله و ثبت پتنت صورت می‌گیرد اما این تلاش‌ها متناسب با ورودی‌هایی که برای این کار صرف می‌شود نیستند. لذا با توجه به کارایی پایین‌تر نظام نوآوری ایران در زیرفرایند ۲ نیاز است که سیاست‌گذاران به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند. البته غیر از تمرکز بر افزایش خروجی‌ها باید در زمینه ورودی‌ها نیز تجدیدنظر صورت گیرد. به عنوان نمونه گسترش بی‌رویه دانشگاه‌ها و افزایش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی (به عنوان ورودی زیرفرایند ۲) که کیفیت لازم برای نقش‌آفرین در نظام نوآوری را ندارند یکی از دلایل ناکارآمدی زیرفرایند ۲ است. یکی دیگر از دلایل ناکارآمدی نظام نوآوری ایران پایین بودن تعداد پتنت‌ها به عنوان خروجی زیرفرایند ۱ است. بخشی از این موضوع به دلیل محدودیت‌های سیاسی است؛ اما محدودیت‌های مالی برای ثبت پتنت در خارج از کشور و همچنین عدم آگاهی متخصصان با فرایتد ثبت پتنت باغت شده ات کی‌گار سنا ثبت شده در خارج از کشور پایین باشد. از این رو لازم است سیاست‌های حمایتی از قبیل اعطای گرنت.و ارائه مشاوره رایگان برای ثبت پتنت از آنجایی که برخی از ویژگی‌های جغرافیایی» فرهنگی او محیطی بر عملکرد نظام نوآوری ملی کشورهای مختلف تاثیرگذار هستند پیشنهاد می‌شود در آینده محققان با درنظر گرفتن ویژگی‌های مقایسه کارآمدی نظام ملی نوآوری ایران با کشورهای منتخب با تأکید بر باز کردن جعبه سیاه نوآوری و نگاهی تاریخی به وضعیت نظام نوآوری در ایران بی تعب, علی, قاضی نوری, سید سپهر, شجاعی, سعید. "مدلی برای ارزیابی توانمندی نوآوری در سطح ملی " ,فصلنامه پاکزاد بناب مهدی» طباطبائیان سیدحبیب‌الله. بررسی سیستمهای سنجش نوآوری و ارائه چارچوبی برای سنجش نوآوری در ایران. پژوهش های مدیریت د رایران. 1۱۳۸۵ ۱۰ (۱) :۱-۱۶ سوزنچی کاشانی» ابراهیم. "مرور تاریخچه مطالعات علم» فناوری و نوآوری و ضرورت ایفا نقش دولت ."سیاست علم و شجاعی سعید؛ علی بی تعب: سید سعید منجم زاده. "تبیین نظام‌مند توانمندی نوآوری در سطح ملی ". فصلنامه توسعه شهرباری. سلطاعلی, لاموجی,سایا" آرویایی کارایی نظام ملی تواوری با انستفاده الیل پوقهی,داده‌های شبکه‌ای, طباطبائیان» سیدحبیب‌اله ؛ نقی‌زاده, رضا و خالدی» آرمان؛ نقی‌زاده» محمد. "شاخص ترکیبی پایش توانمندی فناوری : بررسی وضعیت توانمندی فناوری ایران و ۶۹ کشور دنیا." فصلنامه سیاست علم و فناوری» ۰۹۲-۷۷ ۲(۸» (۱۳۸۹) قاضی نوری سپهر. و قاضی نوری سروش»"مقدمه ای بر سیاستگذاری علم» فناوری و نوآوری. انتشارات دانشگاه تربیت گزارش آئکتان مروزی بر سیاست‌های:غلم: فنلوری یلیر صطبرا گیهاد۳ ۱ محمدی, علی, ستوده, فیروزه. "مقایسه کارایی نظام .ملی نوآوری در ایران.و کشورهای هدف در سند چشم‌انداز ۲۰ ساله. مهزگان, محمد‌رضا: تحلیل پوششی داده ها: مدای گید ررارسلای عملگلا سازمان ها تهران: نض ر کناب دانشگامی, نوری» جواد؛ سوزنچی کاشانی» ابراهیم. (۱۳۹۱). " تاملی در کارآیی نظام ملی نوآوری به عنوان چارچوب سیاست‌گذاری فناوری و نوآوری در ایران ". سیاست نامه علم و فناوری. ۰۴۴-۲۵ ۱(۲)» (۱۳۹۱). پژوهشکده فناوری‌های نرم دانشگاه تهران» مدل‌های کلان نو وری» (۱۳۹۸). 0 1۵۳ کعنازازطه مد مزع 16010 ۵۶ 130۵10۳ ما3 ۸ موم مومطال۸ فص معاعنصد3 نوحطنطا ۸ 3710 .629-54 :(2004) 32.4 :040۷۵/00۵ ۷۵۲/۵ ".(مش) کعنخصم6 عصزم 06610 0ص :05 ۶ه کمننازطهمه لمعنعمامصط16 ۲۵۵ بناعم‌منانط حموص۸ فصه مخصصع30 مضع3/1 معاعنصه0 ,نوحطانطا ۸ 7 ۵۱96 50001 ۵۵ ۳۵۳۵۵۶۳۹ آهعنومام 710 ".کمام 10 عناعطادیک او ۸ عطا که عاماک عط1 8 زا3۳۵۵ هصناهاگ۸ ععاطهسد ۷ فاصم هصتهساه ۳ بصفزه‌هاه< صفط هه ,0 نزقط ععاصهظ 0 6008 ملع 30061 عطا م۰۲۲۵ بطعلمتصه‌عق1 هدمعت نله 0صه مقدعت 1۵90 رفظ 1 ۵2 ۳۲۵۲۶۵۳ ۲710۲۵۵٩ ,70۳۵ ".م۸ کنعطاصرک 3/01 وعصندتآ ۳۳۵۵۵۳ ۸ ن+کعصعاکراگ 13000 لفدم0ق1< اعی‌نطظ عطا کم و‌دعنقنط عطا هصنه‌هاک۸ ما۳ اطع نف 2۳۵۰ .(2011) ",عزوتولمس۸ 310 اعصه۳ فده 162 ۵ مععقظ تووندک ع فاصم 3۵186 0صه 1000[1خا۵< ۸" ,کنعاعام6 5مع۷۵۳ فصه ,نع عماعع۳۷۵ ,6 کفناظ ,کنصصهوصهع 51611۶ رگ ۳06۲۲ ".۸00۳۵ 062 عبنا‌هزطمنن 2 ۸ +عصعاکرک مناج م۳0 ۵۶4 ما۷ وصعن ۳۵ ۶ ۳10650 3۸ ۵۶ مهم 00 لمدمناهصصاصآ ۸" عصذ لا ن۲۲۵-طنط6 وصه ۳۳۵ ناحصال وعصط-عصعنطک مصعطح :(2011) 13.3 770۷۵۸0 ".گرگ دنا مصص] لمصمنم< عطا و عمط ۵ط 1 +کاس ما00 1۳00206 16 م1۵10 فصلنامه علمی بهبود مدیریت دوره ۱۴ شماره ۲ (پیاپی ۴۸) تابستان ۱۳۹۹ :5165 1000۷205 دوع کمصنط) که وصعن 16 عطا عصسعح ۹" بصع عصعط‌صهزل 0ص ممحطنمگ مصعطاح 355-77 :(2012) 46.3 کعنوو5 آمدونوعه ".رد6 0) کندروافص۸ ۵1006۲ 320 3160064 که صمنای‌نامص۸ 1 ما18 دز کعسعهع/3 1امکعظ فص ۳ انم صمنامععوو۸ وصعننقاط" ملد ۵۲ ,۷۷۷ ,00006۳ 30 .1-21 :(2007) 41.1 5عع1ع 501 و 10 0/6 0ع 6 -م0 وگ" عنواهصه۸ ,20011965 306۳ 76000 60 ۲۵۹۶0۳۹5 :۵۲0۳۵۳۵ 300۵6 0۳۵ مو‌نامط مرووام0ع7 .6 مط۳۳۵۳۵ ,66 ۳6۲06006۴ آمعفماعنتط هن م۸ کرک عط1 هرک دنا مصصآ امصمنام3" بامصعطظ مصنفومی آهزع 1663010 0ص ککع داعم 0 صع6عط منطکصونهاعط عطا کم رفک ۸" له اه مهدعطا) صعنل مصقن 3 1۹6۹60۲۴۱۰ ,006۲۵00۵ ]٩ ,7۵۳۵۵ ۳۵06۵ ".واع3/00 062 ۵۳ #ععقط بونانطهمه) د0 1300۷ ع 5 1300۷2005 لهد و3 او و‌صعن‌اط تعامج عط ۹/0۵" +صعطح مانمگ 0ص معصعطصهن7 مصقنی ۵ ۲ 6001۵۵۵/۸۳ ".2011 م8 صعادرگ 100۵005 صهنا‌ع۸ " بل 6۲ بععانآ ,1106509 ۰ ,6008 131310-7/1 :20000 130۵0 و1 معط -امملناه) ۳۵۵0۵ فصه ,0ق۵ ,11۵0113006۲5 0 101۵0866 ۶ دمناقا 1360۳ فص صمتهاه۳" مفحصحت ۷۷2۵8 0هه صقن ,710658 [002نعع13 2/005 ۶و و‌صعننااط" فص الط دوع کغص عوو7 فصه متعفله۷ عم فان مقعتهکه] 70۲۳۵۱ ۸۳۹۴۵۲ *.(1062) کزدتواص۸ ۳۵10061 هام0 عصفوامص۸ دنه اه صخ۸ +کصعاکبرگ 13002000 3۳ .36-44 :(2015) 7.1 6۷۵1001161 0۵ 10۷۵0۱ و019 0ع7 بعع نگ -۸66ع۳۳۵ .20110-11208 100۷۵05 معط -عنا 2۳ کم کمصصعانط" مس ازطق< وصه مصفعز8۸6 ,1200 3۳ .65-89 .2012 ,50086 7101160005۰ بو‌ناوطظ فده ک دومع نامرش۸ ,الوا 1 :10۵00 0عک0ظ :(1975) 28.4 رومام روم /۳۹0۳۳۵ع2 *.ونوناد ٩ خصعاصم) ما طهوتمم۸ عنهتصص ۳۸ .13 کعاهطا) ,عط5 12 3062 :816000 هط اه عم م0 دناد اه ص۸۵" و2 ع ]و۳ وصه مصمع لا 1 بعع] 3 .207-22 :(2005) 13:2 70۷۵۵0 برووام ۳76٩ ۵ سوت مزه۸ 575165 130۷۵00 ناکما ها لم ص20" ۲3۵۰ هصنطکسعقط 3160 وصه مسا ۷۷۶۵-3۵ مگ صط0ل ماش 30 .317-38 :(2015) 45.4 27 1/0090 ۸7 ".20606 و‌صعنقنط حعمیم2 عطا [۵ط31300 ومد 1۵۳ ۳۳۵609 لفصمت ۳۵ چ ک0س 10 بطعلدک-ن۸ ۲عققق ۷ هه نگ ,1/33۳0 30610018-607 صز قاط افعنصطع1 فص کصعافرگ صمنتمصصا"" بله 6۳ مک 322۳ ,1/0606 :۷۷۵8 ص610 فص و‌نام2 ,وومامصط16 .صستسح/3 3 «۳عظ هد مدوکاعاز 1 #حعطنط ,ی 32300 و209 ۳ :۷۷/۵۵ 30068 010 دز ۷/۵۵ 310۳ 28 رط ۷۷ «0) 300000 م۸ 300015 ن‌ناو2 310 ۷/5۵ -00ع50 ".کعا 55 1000۷۵05 لمصمناه< کم علاط غطا ۳0۵۵ ما۸ ۳7 هه مط‌عنز ۷ مف56/ 213916۳0 3720021 عطا ۶و ادعص 3/2 عع ق2109 ۵۵۵ سا ص۷۷ فص ,۳۳۵۵ ۷۵۳0+ نگ ,زع 13-۸ ,835 :(2010) 27.03 ۲۵۶۵۵۲۶۳ ,006۳۵0۵ ]٩ اه سول ع م۸ "عموس هه هنعش۸ صز ورگ 1300200 -2017 13600۳1 000660655 لماع ۵ط" +عصفصح5 #وحعط‌نط وصه مصکاع/1-ن-داهک +مز هل ,کنهلگ1 ,500۵ عاها دز ععصقطاع مزع مامصط16 ص۵۳ هو م۸ 370 ۸ تعصعفرگ عصنصدماآ امصمنم3" .ظ ۴۵۵00 ,۷0۵ 760/۵1091601 ".16۵۵ طانمو5 0صه آنمم8 او کععق عط ۳۵۵ کع 1۵60 هه کعنصمصم و صنهناه 13۵ 6 202000 برع مامصط16 هه منک صف6" ما0 لاس۸ وصه مکوصنا۶م33 ص00 رک عصنامته6 ,تعصهه ۸7 ۰ ".۳۲00۵6 ۷۷۵۳1۵ ۵ط) صز 1606 مگ عصسعد3/0" +عانتعهآ ماصقط 1۸/۵۳1۵ 6 ۸۹۹69 ۵ 110 فارگ ق100۷ لمصمنومج" بل ام ,36 ص30 مقنازه‌ع دهد آ-دلد 70

در اقتصاد جهانی امروز، نوآوری نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا می کند و به عنوان یک اولویت سیاستی در بسیاری از کشورها از طریق استراتژی های ملی و بودجه های کلان مورد حمایت قرار گرفته است. یکی از پیشنیازهای لازم برای تنظیم سیاست نوآوری مناسب، ارزیابی کارایی فرایند نوآوری است که تاکنون در قالب رویکردهای مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از انواع رویکردهای جدید و مورد توجه، رویکرد نظام نوآوری است. عمده مطالعاتی که تاکنون برای ارزیابی کارایی نظام نوآوری انجام شده، به نوآوری همچون جعبه ای سیاه نگریسته و صرفاً شاخص های ورودی-خروجیِ محدودی را مورد توجه قرار داده است. در پژوهش حاضر با تمرکز بر شرایط کشورهای در حال توسعه، مجموعه کاملی از شاخص ها با در نظر گرفتن دو زیرفرایند خلق و تجاری سازی دانش، مبنای مطالعه قرار گرفته و از این طریق به ارزیابی کارایی نظام نوآوری ملی ایران در مقایسه با کشورهای منتخب پرداخته شده است. براساس نظرات خبرگان 15 شاخص برای ارزیابی کارایی نظام نوآوری انتخاب شدند. نتایج ارزیابی کارایی با روش DEA حاکی از عدم کارایی نظام نوآوری ایران در زیرفرایندهای خلق و تجاری سازی دانش است. نهایتاً برای بهبود وضعیت، پیشنهادهای سیاستی ارائه شده اند که از مهمترین موارد می توان به توسعه و بهبود برنامه های خرید تضمینی فناوری، مشاوره در زمینه شناسایی بازارهای بین المللی برای شرکت های دانش بنیان و حمایت از اجرای طرح صندوق های به همرسان اشاره کرد.

498669

۲- بررسی گرایش به شبکه های اجتماعی دانشجویان در شهرستان نور. ۳ پژوهشی در این زمینه با تفکیک جنسیت و مقایسه آنها. ۱ احمدی, مجتبی؛ نیک منش» زهرزا فرنام» علی,(۰ ۱۴۰)» اثرتخشی درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر احساس تنهایی و اعتیاد به اینترنت دانش آموزان» مجله علمی پژوهان» دوره ۰۱۹ شماره ۰۴ ۱تا٩. ۲ بابایی بناب» سولماز جمالی قراخانلو بهرام. (۱۴۰۰)» تاثیر ۱۲ هفته تمرین هوازی بر میزان اضطراب و شادکامی ۳ بالازاد» زهر(۱۳۹۹)» بررسی نقش شبکههای*اجشماقی ژ-بازی] های کامپیوتری بر میزان پرخاشگری و اضطراب تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم منطقه ۸ شهر تهران فصلنامه مدیریت و چشم انداز آموزش. ۴ جنانی» حمینه کزستودولبنس: استائیی: سلیماتی اتب سری: بهازه:(۱۳۹۸): ارقباط افعالوت: در رسان: های اجتماعی با اضطراب اجتماعی» احساس تنهایی و کمرویی ورزشکاران تیم های ملی مطالعات روان شناسی ۵ حسینی, ناهید تابع بردباره فریبا (۱۳۹۹)» بررسی نقش واسطه ای احساس تنهایی در رابطه بین میزان استفاده از فضای مجازی و مشکلات درون ریز و برون ریز رفتاری در نوجوانان مقطع تحصیلی متوسطه دوم شهر شیراز مجله پیشرفت های نوین در روان شناسی» علوم تربیتی و آموزش و پرورش» سال۳. شماره ۲۸. خواجه احمدی, معصومه پولادی» شهناز» بحرینی» مسعود. (۱۳۹۵)» طراحی و روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل» نشریه روان پرستاری» مهر و آبان ۰۵۹۳۱ دوره ۴ شماره ۴ ۴-۵۰ . دهقانی, فهمیه. کاظمی علی آباد اعظم,(۱۳۹۸)» بررسی نقش احساس تنهایی و ویژگی های شخصیتی در پیش بینی وابستگی به شبکه های اجتماعی مجازی در دانشجویان» رویش روانشناسی, سال۸. ش ۱ پیاپی۳۴. ذوقی» لیلا: آجیل چی»:بیتا شافرضا کماسایی:» مهفی» اغتمافی: احمدرضا: مقهتی غلمسلی, قاطمه, ۱۳۹۹0 پیش بینی اعتیاد به اینترنت بر اساس متغیرهای احساس تنهایی و کیفیت خواب با میانجی گری تنظیم هیجان در زنان متأهل دوفصلنامه پژوهش های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده» دوره۸ ش ۰۲ ۰۵۹۶-۵۷۴ رضوی زاده» سید نورالدین» عبدالمالکی» پروانه؛ (۱۳۹۹)» نقش عوامل روان شناختی در گرایش به دانشجویان به فضای مجازی» فصلنامه مطالعات رسانه های نوین» سال۶, شماره۲۳. ۰۱۱۴-۹۱ . رضایی کلانتری» مرضیه, افتخاری کنزرکی» فروزان» (۱۳۹۸)» رابطه بین احساس تنهایی و سلامت روان با اعتیادبه اینترنت دانش آموزان پسر مقطع اول متوسطه شهر ساری ۰۱۳۹۶-۱۳۹۷ فصلنامه فن آوری اطلاعات و سوری,» احمد. پویا یوسف. تاجری» بیوک(۱۳۹۷). آسب های روانی اجتماعی ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم» سونشریه مطالعات پلیس زن» شماره ۰۲۹ ۵۷-۷۲. شهریاری احمدی, منصوره» پورصدر نازنین» پازوکی» لیلا (۱۳۹۸)» رابطه بین احساس تنهایی و تعهد زناشویی با میزان استفاده از رسانه های؛اجتماعی "در .زنان» فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده. سال سیزدهم؛ صدری,» لیلا شهریاری احمدی,» منصوره» تجلی, پریسا (۱۳۹۹)» رابطه علی همنوایی با همسالان و مدیریت بدن با میانجیگری وابستگی به شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل .در نوجوانان مبتلا به اضطراب اجتماعی, عبادی کسبخی, متینه. روشنی خیاوی, علیرضا کاظمی, سلیم» عینی ساناز, رضایی ملاجق » رسول:(۱۴۰۰)» اعتیاد به فضای مجازی در دانش آموزان: نقش پیش بین از خودبیگانگی تحصیلی و آشفتگی روان شناختی, عربی» پروین» باقری» نسرین» میرهاشمی» مالک»(۱۴۰۰)» پیش بینی وابستگی به شبکه های اجتماعی مجازی بر اساس,تارسایی هیجانی سیک «هلی داگنعی ریس ] ردان ی واحسانن تشهایی نشریه ردان پرساای: فرشی رومیانی» فریده» ترابی نیکجه مجید.(۱۳۹۷)» مقایسه اضطراب و استرس بر مبنای میزان استفاده از فضای مجازی در بیماران قلب مرد وزن آنژیوگرافی در بیمارستان شهید مدنی تبریز زن و مطالعات خانواده. سال دهم محمدی صادق, سعید. (۱۳۹۸)» تاثیر شبکه های اجتماعی و رفتارهای اجتماعی بر رویه تحصیلی دانش آموزان( مطالعه موردی: دانش آموزان متوسطه دوم ناحیه او۲ زاهدان)» مجله مطالعات روان شناسی تربیتی,. ۸ نادری » فرح » حق شناس » فریبا ۱۳۸۸(۰)» رابطه تکانشگری واحساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان, یافته های نو در روان شناسی» دوره ۴» شماره ۰۱۲ ۰۱۲۱-۱۱۱ ۹ یعقوبی» حسن, مردانی لطیفه سادات,(۱۳۹۷)» نقش واسطه ای احساس تنهایی در رابطه بین ابعاد نابهنجار شخصیت با اعتیاد به اینترنت در کاربران شبکه های اجتماعی, مجله پژوهش سلامت. دوره ۲ شماره۰۲ ۱۸۶- ۰ یوسف زاده» پروین» باستانی, فریده» حقانی »حمید حسینی» راضیه سادات. (۱۳۹۹)» احساس تنهایی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو :یک مطالعه (توصیفی -مقطعی)» نشریه پرستاری ایران» 0 +وععصناعدم.1 ۶و عنام عطا عصماموط .ر2021) .هب۸ نک ,1۳ نلنعصه ۸۳3 مس انفص‌کل۸ بآ کوزم8 :1 بعصتاهه‌هتا0 00/10-19 کاس ۷۵11-80 ۸۵11 هم و۸ 116661 آهدوزک نمعنوعصمنط مصه عصنومعصنوصهمنط رعلع) با :209۵۳6 تسا 1106۵ .0 هللنعک-مللناعی) 0۰ ]۵ ,50606 7عاا م0 صذ کعاما< عسهع] 2021 5102/۳51۳ بهمزدعع2۳0 ععقسا فص [معنصنل وصنسکد 1۵۳ مادص م۸ .(3۸.)1988 جععاک ,6 3۳0۵ ,لا صلعاومج و۸ ملظ . + لقعنصنا) فصه وصناادعد00 ۶ امد 70 کعنا همم ععصمطل رد2 +واعنحصد ,6 مزع ما مطل عم هدمصه صمناها 00۳ .(2020) باه اع بل ,۷۵08 ول به۸ و ,080 .۰ آهدمناع-وعوی ۸ نقصنطت حز صععفلنط وصنطعط-161 وصمصده صصنانفوه اعصعاصذ وصه ,ککعصناع ص10 ۰ 20-00970 144-0 812 /0.1007 0۳8/1 000 // :قاط بامط روط سح و500 0 ,3305 برط6 1۵ ,780860 ترقمل 300۳6 مگ ر فماهدگ وتاحد8 علمعنی و هلگ 6 ۰ 506 یز مات تاعصز هدنام اه هه ص۲0 کاصعوی صف موه 1366۲ (2020). ما0 ۰ وال25 1۳۵05 ۰ عاعناس۸ لمصنع 0۳ ماج ف۵عامنمععه فصد ععصعلد 0۳6 نلز2ه 8۳ نآ ,بژعلنه,آ ,ق0ق] سفنت ,0۵60 ,.قعط73۹0 ,۳6 .ق۳۵۵0 و 110 .ق7670 م0 ومقصتاق 110 رمق6 . ۲ اعنصه 200 مزع 0۳عل اه کعزماعزد 1 .(2021) ,نع منک معصع 3 ناهصه‌ک, 3160 ,۵560 تاو ۸ که سوت دنا نود اععاصآ حلخزس عصمناهنمکع۸ نصعصطاع آممطاک حاهنط عععصنطاح منطاعط ۲۵1200 عط۲ 1و تعومص دمناهناوعص جوم ۸ (2020) له اع ۷۰ فا و2 و۵8 ولا ,3136 .۰ 8 ککع‌صناع100 بط صمناهتوعص نصمنان00ه اعصعاصز ۹ص عمتطعصو‌نهام آنهنممد که ناهد 066 -۶[ع5 ۶ عع داز 156 .(2021). عدمطصفنت موصعط7 ۵ مله 30 بع وطنصت «عص38 ,11008 .۰ عوعاآم عععصنطع عدمصسه صمنانف0د اعصعاصز فصه ,دععصناعص10 ,اناد هنود ۵۵ ات1۵60 242-۰ 72868 .3 عنععآ م3 ۷۵۳۴ بهنگ۸ ص بعمامط رد2 که م30 +کاصع0 5 [مزع 10م حدم 01صعع 200169 0۵۵ وصفا اعد تمد عصنلده گه دمص عط1 .(2017) 1۳ 1۳ ملک ۰ بعلنط 0ععقاه م5 1۵۳6۵۵ ۵۶ کزدواهصه غاد هام00 ۸ :(۵ظ۷۷) 8 ۷۵11-۳۵ 364-6۰ ,(22)3 ما7۵ وصه عع0ع ۸00169 ۵۶ فصدسول (هد0 2 1316 بقنط50 مقصنعع3 ,. فحوص۸ , 2606000 و مفصعتف۸ مفصعای5 و فعطص3/0 بعلووحوج۸ .۰ ۸06 مسا ۰ بر 3270611 1701602 بنط‌صغزط۳۳ . مقصق02قا[24, صمصق7 مقنگاهآ مهتم . .ص۳۳ ,۳۳۵۵ منطعط0 ۲۵120 عطا ۵۹ کعسن0 ۳ .(2020) . 06 ععتصعط, خلعط360 .و عتشآ ,33۵00 .معصعد ۷ ,126 [۵ 1316۳۵10 «کالسله صعنلنمهظ صذ کصواصصرک مزع مامطل عم فص دنه اعصعاصآ ص066 ,علزطاهاعم) مقصص۸ بفان۳9ع8۵[1 عناق مهنته/2 ,ماماحدظ هزم م60 ,30660 ,56۳100 ۰ 1 ۲ 0ن1هن0و9عه حنعطا 40هه وواعنجصه مصمنککصعل ,00710-19 ۵۶ ۳6۵7 .(123.)2021معم۸ 685 ۸110066 مه لقدس70 ,کاصعلجی صعنلها7 ۶م عامصدد که هنز معلحمعنه صمنا‌نو0ه نلزه 2/0۵ .ور «علهصوومازه71 موحقطله ماطماماوه۸ 53660 مطاع مق عطلد۳عل نهد 0 لادم ,لقز توص 0۳ 0عع03 ععهم‌کهطای ما وصعلهها اعاصعلی عصناع2021(.3/00) 3۳۵۵0۵1 ۵1 لفس 10 بکع 6و عکصم لععزع مامطا عم کاز هه نعمیج؟ هعموص ۰ 1۳۵۳۲ عصنلص0 16 اند ۸. امزی‌عسق/2 0عام‌ع۸ ,دق2۳6 رز فعلعناس۸ .ت50 برع مامح رد0 ,8۰ .و اقلا ,08ق72۳8 .رفن فآ .و هصنصن1۳ منهذ بر 3326۵0 ,3/608 بر 6ص ,5569 ۰ 8 30000000 1016۳6۲ .(2020) ۷۵۵۳۵ عصفنک مومقط7 بر 22052 بصتا بر همقتحصاع ۲۳ صنطعدمناهاه عاز وصه ,کعاقلعجمم ,0۳۵۷۵16066 نصمناعلد موم عععصنط) چ صز کاصعلود عععلزی 7اع 2 200 60 آه 500 666 مونطاک 1۵1300 ۲36 م13۳2 7 3100 دز 50006015 آمم 5 طاونط دز م10 300 7 00 , علن[ ۶و کادعص مد 0 ۶ صمنمم غامد عغزعصی ه عام0عل ععدمکهطای فص اعصعاهآ 1۳۵ آهنع50 ۲۳۵ 1۷۵516216 1۵ کز 07ج عنط ۵۶ صنه عطا . کصنطعدمناها۲۵ صعفصحط ۶و 10۲ چ فععصعل ع۷هط . ااونا ۵۶ وان عطا صز کاصعو5 [ممط5 طاهنط صذ ککعصناعص10 قصه عتجحصه طانس منطکصدمناها۳۵ 1610۳4 0 لعناممه هه غاد معتناصنی‌وعل عز #ومطاع ددع۳8 ع مهن معکوم‌سام عطا ۵ ومع ۵ 20007008 0679058 200 عز ععزد عامصسدد ععمانی عاممعم 420 عقط صمناعلدام0م آمعنکناهاه عطا 40 ات۷۵10 معا عطا از معحنمصصمناعع0 ۵ ۷۵۶5 ]۵۵1 صمنا‌علزم هاعل عطا معط 10۳820 40 5۵1۳۵۲6 5055 زک 7260رله220 ۷۵۲۵ هل عطا مععجام ۶و اهنا هداماد کطقطصمی 6 کل 1۳6۳۵ ۲۳۵1 5۳0۵۵ وی عطا ۵1 انم عط ۰ ماع عنکوتهصه جمناهاعجی 5062۳۵ [2 6228 2700 عناژدوم طلازم عا قاس اعد و5 عط۲ 6660 صمناقاعجرم کصه‌نگنصهند وصه ۲و وصناعع1 عطا طازتم عاطاهزه۷ 610۳4 لمنعود عطا 0666 قه ۵۱ که رز / 48۵7 ) صمناقاعجی [نع ص۳62 0ص ال ج دز معط و کعصناوهن حلجو‌ع عطا ما عصن مه . ( 3 / 380 ) کععصناعد10 65 ع۳ ۷۷ و 5و زا1006 0صه کوعصزاع100 وصع اوعد هنود 1و کعا هزم 06۷660 مزاع 510615۰ ,1006110655 ۵۶ وصناعع؟ ۳۵ واعنحصه ۵۵۵ [ه500 :۷۷02015 1

اینترنت و فضای مجازی بخش قابل توجهی از لحظات زندگی ما را به خود اختصاص می دهند و تا حدود زیادی روابط انسانی را دگرگون ساخته اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه شبکه اجتماعی با اضطراب و احساس تنهایی در دانش آموزان دبیرستانی شهر نور می باشد. با توجه به هدف، روش تحقیق کمی، توصیفی، پیمایش و کاربردی است و جامعه آماری 420 نفر است که حجم نمونه آن بر اساس جدول مورگان 200 نفر شده است. ابزار گردآوری داده نیز پرسشنامه محقق ساخته با روایی صوری و پایایی آلفای کرونباخ 86/. می باشد.داده ها با استفاده از نرم افزار spss و با روش تحلیل همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و یافته های پژوهش نشان داد که بین متغیر شبکه اجتماعی با اضطراب همبستگی مثبت و معنادار (487/.) و همچنین بین متغیر شبکه اجتماعی با احساس تنهایی نیز همبستگی مثبت و معنادار ( 380/.) وجود دارد. با توجه به یافته های پژوهش بین متغیرهای شبکه اجتماعی و اضطراب و احساس تنهایی رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد که با افزایش یکی دیگری نیز افزایش می یابد. پیشنهاد می گردد که آگاهی افزایی دانش آموزان، خانواده ها و متولیان آموزش و پرورش در جهت ارتقا سلامت جسمی و روانی نوجوانان در عصر تکنولوژی و فضای مجازی صورت گیرد.

508250

از روش‌های کیفی برای حل اولین مشکل و از روش های کمّی برای حل دومین مشکل استفاده می‌شود. در این مقاله» ترکیب رویکردهای کمّی و کیفی به‌عنوان مناسب‌ترین راه‌حل آموزشی جهت مقابله با این دو مشکل پیشنهاد می شود. به لحاظ فا سفی روش ترکیبی (2/161100 ۸117:60) را می‌توان سومین پارادايم تحقیقی در کنار پارادایم‌های کمّی و کیفی به‌شمارآورد. باتوجه به یافته‌های فراتحلیل پایان نامه های گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران (۱۱۴ مورد)» بیشترین  ۸ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ مطالعات جمعیت شناسی در حوزه باروری صورت گرفته است و به همراه مرگ ومیر و مهاجرت. ۶۵ در صد از مطالعات را شامل می شود. کل پایان‌نامه‌ها به روش کمّی (7/۴۴/۸ پیمایش, 7۵۲/۶ اسنادی و 7۲/۶ پیمایشی- اسنادی) صورت گرفته است و محققان جمعیت‌شناسی از روش‌های کیفی بهره‌ای نبرده‌اند. این موضوع بیانگر تأکید آموزش در این رشته بر روش‌های کمی است. با استفاده از آموزش روش‌های کیفی در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در این رشته می‌توان جهت تکمیل روش‌های کمّی مرسوم جمعیت شناسی ازجمله برای مفهوم‌سازی در پیمایش‌ها و کمک به تحلیل و تفسیر بهتر یافته‌های پیمایش اقدام  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۹ جمعیت‌شناسی مدرن پذیرای توسعه چشم‌انداز علمی» شمارش جمعیت و وقایع حیاتی بوده که به نحو مناسبی کامل شده است. این شرایط در طول نیمه دوم قرن هفدهم میلادی در انگلستان, جایگاه دو پایه‌گذار جمعیت‌شناسی؛ جان گرانت! (۷۴- ۳۰ و ویلیام پتی ۲ (۸۷- ۱۶۲۳) تحقق یافته است (کالدول," ۲۰۰۰). جمعیت- شناسی ذارای: قاو زمبقه مطالماتی آیستایی, و پویای, جصیت: است. مقوله‌هایی چوق جنسیت. وضعیت اشتغال, وضع زناشویی, تحصیلات در ایستایی جمعیت و مقوله‌های باروری» مرگ‌ومیر و مهاجرت در پویایی جمعیت موردمطالعه قرار می‌گيرند. در یک: نقسیم,بندی: جممیت‌تفاسی قازای ذو نیم‌تنه ,یا وشاخه اسلی اسست: یکی نیم‌تقه. آمارق .با جمعیت‌فتناسی: رسمی "یل خالضی که: پیذایشن, آن, یک قرن: قبل از جمعیت‌شناسی سیستماتیک بوده و اولین مطالعه تجربی آن به‌وسیله مرکانتلیست‌ها و کامرالیست‌ها در قرن هفدهم.میلادی صورزّت: گرفته و به نام «حساب سیاسی» مشهور بوده است. نیم‌تنه یا شاخه دیگر جمعیت‌شناسی, مطالعات جمعیتی* یا جمعیت‌شناسی اقتصادی- اجتماعی است ‏ که آبه جهانی و تبیین پدیده‌های جمعیتی می‌پردازه و مباحت علمی آن با انتیار کتاای‌هعروگ۸ مالتوس با عتوان فرساله‌ای درباره اسل چخمسیت»*(قر سال ۹۸( میلهی آغاز می‌شود (مفاجوانی۱۳۷۸: ۱۴۳ و 1۳۳): بسیاری از جمعیت‌شناسان» رویکرد مطالعات جمعیتی که در آن رابطه متقابل متغیرهای جمعیتی و غیرجمعیتی موردنظر است را ترجیح می‌دهند. آن‌ها به تأثیر یک متغیر غیرجمعیتی بر یک متغیر جمعیتی علاقه‌مند هستند؛ و برخی به فرایند عکس, جایی که یک متغیر جمعیتی عامل تغییر در یک متغیر غیرجمعیتی می‌شود.  ۱ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ علاقه‌مند هستند (لوکاس و میر ۱۳۸۱: ۱۸). پس مطالعات جمعیتی پلی است جهت پیوند دادن جمعیت‌شناسی به سایر علوم ازجمله رشته‌های علوم انسانی. دقت و روایی مطالعات انجام گرفته در سایر علوم را تحت تأثیر قرار دهد. اصولا یکی از موضوعات اساسی در آموزش هر علمی» توجه به روش‌های تحقیقی آن رشته است. رویکرد اولیه در آموزش جمعیت شناسی بر پایه روش‌های کمّی استوار فده اسک. این بذکارگیری روش‌های کی ,دز جمسیق/,شناسی با سباجث ورانققاذاتی همراه است که می‌توان به: الف) مسائل مربوط به آموزش طراحی و آزمون پرسشنامه‌ها ب) عدم درک مسائل و نتایج غیرمنتظره تحقیق و تحلیل آن‌ها ج) عدم توانایی در درک مسائل حساس و همچنین عدم درک زمینه‌های فرهنگی رفتارهای کنشگران (بوزون!» ۲۰۰۶) اشاره داشت. موارد یادشده موجب شد که از دهه ۸۰ به بعد اندیشمندان جمعیت شناسی به‌طور قابل توجهی به.آموزش و استفاده از روش‌های کیفی نیز توجه نشان دهند (کالدول و کالدول. ۱۹۸۸). هرچند استفاده از انواع روش‌های کیفی در طول این سال‌ها دارای نوساناتی بود»همانند رویکرد قوم‌نگاری و مطالعات در سطح خرد کالدول (۱۹۹۶) یا اتأکیت بر روش گروه‌های متمرکز و باتوجه به میان‌رشته‌ای بودن رشته جمعیت‌شناسی و درنتیجه ماهیت مسائل مطرح در آن» مطالعه تک‌روشی (پارادایم کمّی يا کیفی) در زمینه‌های ساختاربندی نظری, جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها هم پژوهشگر و هم فرایند تحقیق را با دو مشکل اساسی مواجه می‌سازد: مشکل اول جمع‌آوری شواهد تجربی مناسب جهت ارزیابی مدل‌های تئوریکی مرتبط با زیرگروه‌های جمعیتی است و مشکل دوم مقایسه پذیر ساختن زیرگروه‌های جمعیتی درزمینه7, مسائل موردبررسی است. با توجه به اینکه استفاده از  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۱ هرکدام از روش‌های کمّی و کیفی به‌تنهایی نمی‌تواند ما را به فهم دقیق و پیچیده پدیده‌های, جمعیت شناسی نائل نماید. تأکید آموزش, در این رشته بر ترگیب رویکردهای کمّی و کیفی به‌عنوان مناسب‌ترین راه‌حل جهت مقابله با این دو مشکل پيشنهاد می‌شود. روش‌های کیفی برای حل اولین مشکل بکار گرفته می‌شود. برای فانق آمدن بر مشکل دوم نیز از روش‌های کمّی استفاده می‌شود. به لحاظ فلسفی روش ترکیبی! را می‌توان سومین پارادایم تحقیقی در کنار پارادایم‌های کمی و کیفی به شمار آورد که در آن ترکیب پارادایم‌های کمّی و کیفی در مراحل مختلف تحقیق از مرحله مفهوم‌سازی و جمع‌آوری داده‌ها تا مرحله‌ی تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده ضورت:می گیرد.با تونچه بدقظییرات اجساعی توسر چاسته ایران ,و یال آق,سائل جمعیتی نوظهور از قبیل سالمندی, کاهش باروری» تأخیر در ازدواج و مسائل زنان سرپرست خانوار» آموزش و تأکید بر روش‌هاتی تحقیق ترکیبی به‌ویژه در دوره‌های تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری).به‌عنوان مساله تحقیقی این رشته پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از فراتحلیل به بررسی کتابخانه‌ای و بررسی اسناد و مدارک است. مطالعه حاضر به‌طور طولی گذشته‌نگر در سال ۱۳۹۹ انجام‌شده و به این منظور از یک چک‌لیست برای بررسی روش‌شناسی پایان‌نامه‌های در فاصله زمانی که تا زمان جمع‌آوری اطلاعات قابل‌دسترس بود: تحلیل‌شده‌اند. جامعه آماری شامل کلیه پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته جمعیت شناسی در دانشگاه تهران در فاصله زمانی ۱۳۷۱-۱۳۹۹ می‌باشد که به‌صورت سرشماری (البته پایان‌نامه‌هایی که در دسترس بود) موردبررسی قرارگرفته است.  ۳۲ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ فراتحلیل درواقع تناسب و درستی روش‌های تحقیق در مطالعات اولیه را موردبررسی قرار می‌دهد و شامل تجزیه‌وتحلیل رویکرد و هر آنچه مربوط به بحث روش‌شناسی است. می‌باشد (ادواردز» دیویس و ادواردز! ۲۰۰۹) همچنین تکنیک جمع‌آوری اطلاعات بر اساس پرسشنامه معکوس (ارائه‌شده در جدول ۱) است که بعد از گرداوری سنا نگونه که اشاره شده چهت‌نشان دامن موضوعات مطرع در جمعیششعاسی اتران و روش مطالید آن‌هاه پایان‌نامدهای خقاغ: شده: کارشناسی آرشت جمسیت شناسی دانشگاه تهران که تا زمان جمع‌آوری اطلاعاث (مهرماه ۱۳۹۷) قابل‌دسترس بودند با توجه به تقسیم‌بندی عنوان شدهاز اشاخه‌های جمعیت شنا سی در طرح م سئله. موضوعات موردبررسی در پایان‌نامه‌ها در دو شاخه: جمعیت شناسی اجتماعی- اقدصادی و جمعیت شنا سی ربلظی انا ری اهاز نشان می‌دهد که 7/۹۴ پایان تامه‌ها در شاخه جمعیت‌شناسی اجه ی #نسادی و 1۶ بقیه در شاخد جمعیت شناسی ریاضی قرار می گیرند. جمعیت شناسی اجتماعی- اقتصادی صورت گرفته است. به‌طوری‌که صد در صد پایان‌نامه‌های نگاشته شده با استفاده از روش کمّی صورت گرفته است. 1۴۴/۸ پایان نامه ها به‌صورت پیمایش, 1۵۲/۶ شکل ۲ گستره مو ضوغات جمسیت شتا سی رآ آزلجاط پویایی-آیستایی بههمرآه درصدهایشان نشان می‌دهد. ملاحظه می‌شود که ۶۵/۵/ موضوعات در قسمت  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۳ پویایی جمعیت و بقیه در قسمت ایستایی قرار می‌گیرند. در قسمت پوپایی جمعیت؛ 1۱ در خبظه: باروری» ۲۹ در خیظه مرگ ومیر 1۹ در خبظه مهاجرت و یک درصد در حیطه رشد جمعیت است. ملاحظه می‌شود که موضوع باروری سهم عمده‌ای را در حیطه پویایی جمعیت به خود اختصاص داده است. در قسمت ایستایی جمعیت؛ اشتغال با ۳۲۳/۳/ بیشترین نسبت را به خود اختصاص داده است و بعد به مسکن, سالمندی, رفاه» بهدا شت جنسی و تغذیه (۲۵/) قرار می‌گیرند. در باروری» بی شترین مطالعات در مورد تأثیر ویژگی‌های اق صادی, اجتماعی و جمعیتی موئر بر باروری بوده و همچنین از تنظیم خانواده نیز بحث شده |است. در مرگ‌ومیر بوشتر مباحث بر روی عوامل اقتصادی- اجتماعی موّئر بر مرگ‌ومیر نوزادان بوده و علاوه بر آن در مورق اختلال سلامتی کودکال گنه است: در زناشویی» بیشتر مباخت بر روی سن ازدواج بوده و علاوه بر.آن در موردمضیقه ازدواج, طلاق و معیارهای در موضوعات مربوط به پویایی جمعیت.» 7۵۷ به روش .پیمایش» ۳۹/ به روش اسنادی و ۴/ بقیه به روش پیمایشی- اسنادی صورت گرفته است. برعکس, در موضوعات مربوط به ایستایی جمعیت 7۲۳ به روش پیمایش و ۷۷/ به روش اسنادی صورت گرفته است. در قسمت پویایی جمعیت» بیشترین استفاده از روش پیمایش در موضوع باروری (۷۱./) بوده است. ملاحظه می‌شود که از بین موضوعات موردبررسی, محققین باروری بیشترین بهره را از روش پیمایش برده و محققان سایر حوزه‌ها به روش اسنادی نقاط ضعف و قوت روش‌های کمّی و کیفی در جمعیت‌شناسی عالمان علوم اجتماعی و به‌طور خاص جمعیت‌شناسان از دو روش اصلی تحقیق یعنی کمّی و کیفی در مطالعات خود بهره می‌برند. هر یک از این روش‌ها برای پژوهش‌های  ۱۴ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ خاص با اهداف ویژه تناسب دارند. همچنین مبانی نظری و پارادایمی خاص خود را دارا می‌باشند. هرکدام از این روش‌ها بخشی از واقعیت را در بررسی‌های محققان پوشش می‌دهند و در نوع خود در برخورد با واقعیت دارای نقایص‌اند که نتایج تحقیق «روش کمّی به مدل نظریه قبل از تحقیق تأکید می‌کند» (برگ,۲۰۰۱: ۱۷) این روش که به پژوهش اثبات گرا نیز مشهور است. ریشه در این فرض دارد که جلوه‌های محیط اجتماعی, واقعیتی مستقل را تشکیل می‌دهند و طی زمان و موقعیت‌ها نسبتا ا در این روش پژوهشگر دانش خود را از طریق گرداوری داده‌های عددی و رفتارهای قابل‌مشاهده نمونه‌ها و سپس عرضه این داده‌ها به تحلیل عددی فراهم می‌آورد (گال۱۳۸۲: ۶۰). داده‌ها در روش کمی از پرسشنامه و مصاحبه ساختارمند حاصل «روش کیفی به تحقیق قبل از تئوریتأکید می‌کند».(برگ,۲۰۰۱: ۱۷). این روش نیز با عنوان تحقیق مابعد اثبات‌گراا شناخته می‌شوه؛ جلو‌های محیط اجتماعی به‌عنوان تفسیرهایی به‌وسیله افراد ساخته می‌شوند و این تفسیرها شکل گذرا و وابسته به موقعیت دارند. در این روش محقق دانش خود را در درجه اول از طریق گردآوری داده‌های کلامی بامطالعه جدی و عمیق موارد و عرضه این داده‌ها به استقرا تحلیلی فراهم می‌آورد. (گال,۱۳۸۲). پژوهش کیفیماهیتا چند روشی است و متضمن رویکردی تفسیری و طبیعت‌گرا به موضوع مورد مطالعه است. این بدان معناست که پژوهشگر کیفی, اشیا را در موقّعیت‌های طبیعی آن‌ها مطالعه می‌کند و می‌کوشد پدیده‌ها را برحسب معناهایی که مردم به آن‌ها می‌دهد. مفهوم‌سازی یا تفسیر کند. ورف این کرایش, بد بی‌فرزندی: مسائل, حسیسی, سلامت سالمتان, قبلیت زندگی, ازجمله مسائل و پدیده‌هایی‌اند که در حوزه جمعیت شناسی حال حاضر ایران مطرح‌انن. ایران بفعتوان جامعه‌ای مطرح استا که از چننگونگی واقتوغ قومی واسذهبی و زبانی زیادی برخوردار است. مطالعات جمعیتی به‌خصوص در حوزه باروری که ارتباط  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۱۵ تنگاتنگی با ارزش‌ها هنجارها و در کل با مسائل فرهنگی جامعه دارد. با استفاده از روش کمّی صورت گرفته و از روش‌های کیفی کمتر استفاده شده است. همانند مطالعات قومیت و باروری (عباسی شوازی و حسینی, ۱۳۸۶؛ عباسی شوازی و صادقی ۶) و مذهب و باروری (محمودیان و نوبخت. ۱۳۸۹). استفاده از روش‌های کمّی به‌تنهایی نتوانسته به‌خوبی تخوری‌ها و نظریات جمعیت شناسی را به چالش بکشد و بتواند دیدگاهی مجزا و متفاوت را در مورد باروری در ایران مطرح نماید. بنابراین» می‌بایست در تحقیقات و روند تحقیقی حاضر این رشته تغییراتی حاصل گردد که با استفاده از ات تغییرات. شرایطی جهت بومی کردن مسائل جمعیتی فراهم گردد. بومی کردن مسائل, برنامه‌ریزی جمعیتی دقیق‌تر را به دنبال خواهد داشت. در بررسی تحولات باروری در ایران (چهار استان منتخب: گیلان» آذربایجان غربی» یزد و سیستان و بلوچستان) توسط عباسی شوازی و همکاران (۱۳۸۳) از روش کمّی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در استان سیستان و؛بلوچستان» زنان به‌ویژه زنان اهل سنت نسبت به موضوع کمک مالی دولت "در ازا. کاهش فرزند واکنش منفی داشته ولی تنها در پرسشنامه به گزینه بلی و خیر پاسخگو:اکتفا شده است.:.این در حالی است که متغیر باروری تحت تأثیر فرهنگ. ارزش‌ها"و هنجارهای جامعه است. بنابراین می‌بایست از روش‌های کیفی که قدرت بیشتری در تفسیر کنش‌ها و عقاید دارند کمک گرفت تا به واقعیت و اصل مفاهیم پی برد؛ اما استفاده از روش‌های کیفی نیز به‌تنهایی چاره‌ساز نیست. مطالعات انجام‌شده در ایران به همگرایی کاهش باروری اشاره دارد (همان) اما میزان کاهش در استان‌های کشور با هم متفاوت است. بنابراین» وجود مجموعه‌ای از داده‌های جهت ارزیابی تفاوت‌ها در مناطق مختلف کشور و ارائه مدل‌های مختلف تبیین باروری برحسب مناطق مختلف جغرافیایی, از ضروریات مطالعات آینده است که جمع‌آوری این مجموعه اطلاعات با استفاده از روش کمّی حاصل خواهد شد. پس» هرکدام از روش‌های کمّی (عدم تفسیر دقیق پدیده‌ها و عدم توانایی درآزمودن نظریات) و کیفی (مقایسه پذیر نبودن نتایج) دارای نواقص و معایب‌اند. علاوه‌براین»  ۶ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ وجود تنوع فرهنگی و اجتماعی در ایران و مسائل جدید مطرح‌شده در حوزه جمعیت شناسی, به کارگیری دو روش تحقیق ذکرشده را ضروری نموده و با استفاده مجزا از هریک از این روش‌ها نمی‌توان به نتایج موردنظر رسید و پدیده‌ها جمعیتی را به‌درستی در سال‌های اخیر نویسندگان و محققان زیادی تفسیرهای مختلفی از روش ترکیبی بیان کرده‌انت: که: آیا این روشن می‌توانن یک روش علمی باشد یا ن؟ استفاده از این روش در زمینه‌های علمی متعددی موردبحث گذاشته شده است. بررسی‌های حاصل از این مباحث این نتیجه را حاصل نموده که روش ترکیبی» بخصوص در مطالعات میان‌رشته‌ای (همانند باروری» مهاجرت. کیفیت زندگی و غیره) می‌تواند نسبت به روش‌های تحقیقی دیگر مثمر ثمرترباشد (دوادی ۶۰۱ ۳۰۲ :برناردی و کیم!۲ ۲۰۰۷). استفاده از روش ترکیبی در علومانسانیآو اجتماعیرا اندیشمندانی مطرح کردند که معتقد به پیچیدگی واقعیت‌های اجتماعی و انسانی بودند و از طرفی هر یک از دو روش کمّی و کیفی را در برخورد با واقعیت‌ها دارای نقصان می‌دیدند. استفاده از روش‌های ترکیبی برای اولین بار توسط کمپل و فیسکر" (۱۹۵۹) پیشنهاد شد. دنزین؟ (۱۹۷۸) به هم تنیدن روش‌های پژوهشی را نوعی ترکیب متدلوژی در پدیده‌ای یکسان می‌دانست. وی در مطالعات.پژوهشی خود بم‌چهار نوع مختلف به هم تنیدگی اشاره می‌کند: الف) به هم تنیدگی داده‌هااب) به هم تنیدگی پژوهشگران ج) به هم تنیدگی تئوری‌ها د) به هم تنیدگی روش‌شناختی (ممبینی دهکردی» ۱۳۹۰). از نظر راسمن و ویلسون* (۱۹۸۵) ترکیب روش‌های کمّی و کیفی باعث تقویت و تائید اين  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۷۷ روش‌ها می‌شود. داده‌هایی غنی‌تر فراهم می‌شود و نظریه‌های جدیدی با توجه به پارادوکس‌های موجود در منابع نمایان می‌گردد. تشکری و تدلی! (۱۹۹۸) از روش ترکیبی با عنوان روش‌شناسی آمیخته نام‌پرده‌اند. پس‌ازآن» این رویکرد بانام‌های متفاوتی چون: پژوهش‌های ترکیبی"» پژوهش به روش یکیارچه‌سازی", پژوهش چند روشی؟, مطالعات به هم تنیده۸ استراتژی چندگانه* و درنهایت با نام روش‌های آمیخته۲ در نوشته‌های مختلف معرفی شد. در این مقاله از اصطلاح روش ترکیبی روش ترکیبی, روشی است که در آن از هر دو نوع پارادایم کمّی و کیفی استفاده می‌شود (جونزا/, ۲۰۰۴). داده‌های کمّی اصولا عددی‌اند که از پرسشنامه و یا مصاحبه- های ساختارمند منتج می‌شود و از طرفی داده‌های کیفی از مشاهده و مصاحبه‌های غیر ساختاری منتج می‌شوند (تیلور و ذدیگران۱۹۹۵۰). در دهه گذشته منافع استفاده از روش‌های ترکیبی (کیفی و کمّی) .در تحقیقات علوم اجتماعی به‌طور رسمی مورد ارزیابی قرار گرفته است (بریمن و همکاران؟. ۸ شناخت از روش‌های ترکیبی از ین غامل تاشی می‌گردد کی‌شیداماگاشگال _یچگفو‌اند و اغلّب برای ذرک بهتر اتواع گوناگوتی ازروش‌های ترکییی تحفیق در دهد اخیرلرلقه شده استظ که در انا به سه نمونه آن اشاره می‌شود. در طرح پژوهشی ترکیبی چندجانبه"! این هدف دنبال می‌شود که به‌طور هم‌زمان به جمع‌آوری اطلاعات کمّی و کیفی و تلفیق آن‌ها  ۱۸ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ می‌پردازيم تا بتوانیم شناخت کامل‌تری از مسأله پژوهش به دست آوریم. از سوی دیگر در طرح پژوهشی ترکیبی تبیینی! محقق در ابتدا به جمع‌آوری اطلاعات کمّی اقدام می‌کند و سپس با جمع‌آوری اطلاعات کیفی می‌کوشد به تبیین و تشریح دقیق نتایج حاصل از اطلاعات کی بپردازد. روش سوم طرح پژوهشی ترکیبی اکتشافی ۲ است که محقق ابتدا به جمع‌آوری اطلاعات کیفی می‌پردازد تا وضعیت یک پدیده را کشف کند و سپس با جمع‌آوری اطلاعات کمّی به تبیین روابطی بپردازد که حاصل یافتدهای اطلامانت قیفی, اس بعانوم بر روش‌های ترکیبی سذکور سا می‌تانيم از طرح‌های پژوهشی چندروشی؟ نیز استفاده کنیم. این نوع اخیر وقتی به کار گرفته می‌شود که یک مجموعه از پروژه‌های پژوهشی در ارتباط درونی با یکدیگرند و همگی جمعیت‌شناسان که در سطح میانه و خرّد. مطالقه می‌کنند. بر این عقیده‌اند که پدیده‌های جمعیتی همانند تولد مرگ‌ومیراو مهاجرت بهتر است با دیدگاه‌های زمینه- ای همراه با تکنیک‌های آماری موردبررسی قرار. گیرند. بر این اساس سعی دارند خصوصیات فردی را از داده‌های سرشماری بزرگ‌مقیاس به دست آورند. این نوع روش در مطالعه موضوعات خاصی همانند گرایش به بی‌فرزندی, مسائل جنسیتی سلامت سالمندان» تغییرات خانواده, 1137 مهاجرت معکوس و غیره نمی‌تواند روش مناسبی باشد. این موارد موجب گردیده است نا روش‌ها و بینش‌هاتی کیفی به‌طور فزاینده‌ای از رشته‌های علمی دیگر به جمعیت‌شناسی به‌طور سنتی کمّی‌گرا بپیوندد. از آنجانی که این امر برای پروژه‌های تحقیقاتی میان‌رشته‌ای مسئله نیست. مشکلات ممکن است زمانی حاصل شود که جمعیت‌شناسان به‌طور کمّی آموزش‌دیده در استفاده از مجموعه داده‌های ناآشنا اختلاف‌نظر داشته باشند. «در طول دو دهه گذشته. در جمعیت‌شناسی جنیشی در جهت تکمیل رویکردهای کمّی با روش‌های کیفی دیده  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۱۹ می‌شود. گرچه روش‌های کیفی جهت بهبود کیفیت داده‌های پیمایش» جمع‌آوری داده‌ها درزمینه فعالیت‌های غیرقانونی و کسانی که به سوّالات پیمایش به‌خوبی جواب نمی‌دهند (همانند نوجوانان) بکار گرفته می‌شود. ولی انگیزش‌های اصلی این تنوع درک ما را از رفتارها و پدیده‌های جمعیتی افزایش می‌دهد» (رندال و کوپنهاورا در جمعیت‌شناسی» روش‌های کیفی در تحقیق‌هایی بکار گرفته می‌شوند که با جهت‌گیری‌های نظری سعی در فهم عنصر فرهنگی رفتار جمعیتی دارند (کاست. ۳ کالدول و همکاران؟. ۱۹۸۳). همچنین, برای بازآزمون نظریه‌ها و مفاهیم جمعیتی که از تجزیه‌وتحلیل‌های کمّی ناشی شده است و برای رهانیدن علت و اثر الگوهای رفتاری به‌شدت به هم تنیده (کاسترلین و همکاران؟ ۱۹۹۷) از روش‌های کیفی استفاده می‌شود. ازآنجاکه در پژوهش‌های معمول که به روش کمّی انجام می- گیرند ذهنیت‌های محقق در پرسشنامه منعکس می‌گردد. شاید به‌خوبی نتواند به عمق نگرش‌ها و جزقیات اقکالمیاگ ادا مصاحوگ نیا اه باید: نذا برای دستیابی به مفاهیمی در خصوص بهداشت باروزی» نگرش‌های اجنسیتی» مسائل سالمندان؛ کیفیت زندگی و غیره می‌توان از روش تحقیق کیفی در کنار روش‌های کمّی استفاده هم به دلیل اینکه تصمیم‌گیری‌های باروری در الزامات سیاست‌های جمعیتی مهم هستند و بنابراین نیاز به درک وسیعی دارند و هم به دلیل اینکه باروری موضوعی منرقبظ با رفتار جچسی است؟ بسیاری از مطالعات کیفی: اخساسات و ثگرش‌ها را به موضوعاتی همانند باروری» تنظیم خانواده, بهداشت باروری و 1137 سوق داده است.  ۳۰ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ حیطه‌ای حساس و پیچیده که به‌راحتی از طریق روش‌های کمّی نمی‌توان آن را اگرچه رویکرد روش ترکیبی درزمینهت, مختلف بکار گرفته شده است. اما درزمینه <, باروری تعداد کمی مطالعه با استفاده از این روش صورت گرفته است. یکی از مطالعات نادری که در آن بر باروری و رابط فردی تأکید شده است. مطالعه‌ای تحت عنوان تأثیر مسیرهای متفاوت (مختلف) زندگی بر اندازه و ترکیب شبکه‌های فردی در فرانسه (بیدارت و لاون! ۲۰۰۵). همچنین کیم؟ (۲۰۱۱) با استفاده از روش ترکیبی به دنبال مطالعه تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر شکل‌گیری خانواده است. وی اجزا رویکردهای کیقی و کمی راادر یک :مظالفه با هم ثرکیب: می قند. اهداق متظالنه وی عیبازسااند از تبیین تأخیر در تولد و فرزند آوری بر اساس جنبه‌های شبکه اجتماعی, تحلیل و تبیین اینکهه چگونه ارتباطات فردی بر ]کلم ووولمه‌های شخصی تأثیر می‌گذارد و اینکه این ارتباطات فردی تمایلات به داشتن فرزند را شکل می‌دهد و چه نوع روابطی در اروپای غربی مطرح‌اند که تصمیمات باروری معمولا به‌صورت شخصی و خصوصی شکل می‌دهند. درنهایت تأکید بر ترکیب ساختاری و جنبه‌های فردمحور در بررسی شبکه دارد. برخی از این اهداف بهطو 21 مگها# تحقیق کیفی را طلب می‌کند. یه دلیل اینکه قعاشق انی‌گی دورد تفود الماعی بر تکرتزی‌های وایسقه یه باروری: تمایلات باروری و رفتار باروری در کشورهای غربی وجود دارد. بنابراین می‌بایست از روش مطالعه‌ای استفاده شود که دارای ویژگی تبیینی است. «بنابراین» روش تحقیق کیفی به دلیل اینکه بر جنبه‌های ناپیدای موضوع تأکید دارد» ابزاری مناسب برای تحقیقات تبیینی است. علاوه بر اين» رویکرد کیفی به جنبه‌های ذهنی و چندبعدی افراد و فهم و درک این کنش‌های فردی تأکید دارد:» (فلیک۲۰۰۲,۲). همچنین کیم به دنبال این است تا نشان دهد ساختارهای اجتماعی چگونه بر تصمیمات فردی افراد  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۳ در زمینه باروری تأثیر می‌گذارد. بنابراین به مجموعه مناسب از داده نیاز است که بتوان مقایسه را انجام داد. به همین دلیل وی در مطالعه خود از استراتژی روش ترکیبی که فرایند باز و استاندارد از جمع‌آوری داده است, استفاده کرده است. ملاحظه می‌شود که پویایی‌های اتفاق افتاده در حوزه‌های باروری» خانواده. شکل‌ها و جریان- های مهاجرت. سطح و کیفیت زندگی» سلامت. سالمندی و غیره» جمعیت‌شناسی را در موقعیتی قرار داده است که نسبت به سایر علوم بتواند بیشترین استفاده را از روش در سال ۱۹۹۷ در سمپوزیوم به‌کارگیری روش‌های کیفی در جمعیت‌ شناسی,» (فریک ۰ ۷)) نتیجه گرفته شد که چنین روش‌هایی (کیفی) اغلب به خاطر فرهنگ رشته- ای. سوالات تحقیق و خروجی‌های آن به:آموزش و تحقیقات جمعیت‌شناسی کمک‌کننده بوده است. این انتقال پارادایمی در جمعیت‌شناسی موجب می‌گردد تا در کنار روش تحقیق سنتی (کمّی) جمعیت‌شناسی از روش‌های جدید (کیفی) نیز استفاده نماید. پس در دهه‌های اخیر جهت شناسایی مسائل و مشکلات جمعیتی و اجتماعی, استفاده از روش‌های مبتنی بر ترکیب پارادایم‌های تحقیق از اهمیت برخوردار شده است و جایگاه ویژه‌ای را در آموزش رشته‌های علوم اجتماعی و جمعیت شناسی با زکرده است. از طرفی؛ ماهیت پیچیده مفاهیم و مسائل موجود در جمعیت شناسی» موجب شده است که استفاده از یک روش کمّی يا کیفی, شناخت را فراهم نمی‌نماید زیرا هرکدام از این دو روش دارای کاستی‌هایی بوده و مورد نقد قرار دارند. هستی‌شناسی پارادایم کمی, اثبات‌گرا و مبتنی بر عینیت‌گرایی است و واقعیت به‌صورت ثابت و غیر تاریخی موردتوجه قرار دارد. این پارادایم بر اساس مشاهده یک واقعیت عینی به کمک تجربه حسی با جمع‌آوری داده‌های تجربی شکل می‌گیرد. از  ۲۳۲ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ طرفی محقق فرد بی‌طرفی است که با استفاده از ابزارهای اندازه گیری کمی کنترل‌شده پدیدارهای اجتماعی را بررسی می‌کند (نجفی‌اصل, ۱۳۹۳). نقدهای ایرادشده بر روش کمی بر کاربردی بودن این روش‌ها تنها در علوم طبیعی تأکيددارند و اینکه برای شاخت انسان باید انسان بود و این به معنی زیستن در مختصات فرهنگی و فکری خاص است (احمدی, ۱۳۸۰). به‌طورکلی, روش‌های کمی به دلیل ویژگی سطحی‌نگری و تقلیل گرایانه خود موردانتقاد قرار می‌گیرند. از نگاه پارادایم کیفی, واقعیت نسبی است و درواقع بستگی به زمینه دارد و ساختارهای متفاوتی به خود می‌گیرد. از نظر این پارادایم دانش وقتی به حداکثر می‌رسد که فاصله محقق و شرکت‌کنندگان به روش که بر اساس آن به پژوهشگر این امکان را می‌دهد تا از هر روش دلخواهی برای دستیابی به دانش بهره گیرد و این استدلال که هیچ راهی برای ارزشیابی صحت‌وسقم یافته‌ها نیست. تأکیددارند. موضوع .دیگر "در آروش‌های. کیفی از نمونه‌های کوچک استفاده می‌شود و اجازه تعمیم داده‌ها را فراهم نمی‌کند (تشکری و تدلی» ۱۹۹۸). همچنین پرداختن بیش‌ازحد به جنبه‌هایدرونی و استنباط‌های ذهنی از موضوعاتی است که این روش را با مسائلی همراه مّی‌کند,(گلشنی و قائدی ۱۳۹۰). در راستای رفع انتقادات وارده بر دو روش کیفی و کمی» در دهه اخیر ترکیب کردن روش‌های کی و کیفی تحت عنوارم روش‌شناسی) ترگیلی دای ۲ اشت: بنابرآین می‌توان استدلال کرد که مجموعه عقاید مشترزکی دز بین بسیاری از دانشمندان اجتماعی و رفتاری وجود دارد که منجر به پارادایم متمایزی از پوزیتویسم» پست پوزیتویسم و برساخت‌گرایی شده است که آن را عمل گرایی عنوان داده‌اند. این پارادایم به ما اجازه می‌دهد که در تحقیقات خود روش‌های ترکیبی را بکار ببریم. خانواده, شکل‌ها و جریان‌های مهاجرت. سطح و کیفیت زندگی, سلامت. سالمندی و غیره» جمعیت‌شناسی را در موقعیتی قرار داده است که نسبت به دیگر علوم بتواند  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ان بیشترین استفاده را از روش‌های ترکیبی ببرد. مطالعه مورد ایران نیز نشان می‌دهد که بیشترین توجه جمعیت‌شناسان به روش‌های کمّی بوده و از روش‌های کیفی و ترکیبی کمترین استفاده شده است: البته باید توجه داشت که در چند سال اخیر توجه به روش ترکیبی در پایان‌نامه‌های دوره دکتری جمعیت شناسی در ایران از اقبال خوبی برخوردار بوده است. با توجه به ویژگی‌های خاص جمعیت ایران و درنتیجه مسائل پیچیده و منحصربه‌فرد آن» روش ترکیبی به‌عنوان مناسب‌ترین روش برای مطالعه جمعیت ایران در این مقاله پیشنهاد می‌شود و توصیه می‌شود در چارچوب آرایش ترمی دوره‌های تحصیلات تکمیلی (ارشد و دکتری) جمعیت‌شناسی گنجانده شود که بر اساس آن دانشجویان در کنار روش‌های کمی, آموزش‌های لازم را در ارتباط با روش‌های کیفی و ترکیبی فراگیرند. با توجه به میان‌رشته‌ای بودن جمعیت- شناسی و تعامل نسبتا قوی آن با"سایر آزشته‌های دانشگاهی, نتایج دقیق و قابل‌اعتمادی که از طریق به‌کارگیری روش "ترکیبی به دست خواهد آمد. در مشروعیت‌بخشی یافته‌های سایر علوم نیز موثر خواهد شد. باید توجه داشت که به‌کارگیری این روش تحقیق نیازمند آموزش و تجربه مراحل مختلفی است که خود جدول ۱- توزیع پایان‌نامه‌های تحصیلی حوزه مطالعه برحسب ویژگی‌های منتخب ۱ ۵۱ پیمایش شهر نیشابور مطالعه تطبیقی باروری معلمین و کارگران ۲ ۵۱ پیمایش شهر تهران بررسی آگاهی و عملکرد دبیران در مورد جمعیت ۳ ۲۳۷۲۱ اسنادی | استاقمازتذراق ۱ رون تغییرات در انذازه و تکیب یرو انسانی ۴ ۱ استادی ایران تغییرات جمعیتی و عرضه نیروی کار ۵ ۱ | اسنادی ) مناطق روستایی | علل مهاجرت از مناطق روستایی استان تهران چ ۱ پیمایش | شهر بندرعباس شتاب ثابت مهاجرتی یا ثابت آلفا ۷ ۰ ۱۱۳۷۱ استادی ۱ -(کتابخانه‌ای) فرار مغزها و علل و عوامل موثر بر آن  ۲۴ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ ۸ ۲ اسنادی | شهرستان خوی طلاق و عوامل اجتماعی- جمعیت‌شناختی مور ۰ | ۱۱۳۷۲ پیمایش ۱ شهرهای انزلی و نگرش بر باروری و تنظیم خانواده ۷۱ ۱ ۱۱۳۷۲ اسنادی ایرآن تأثیر عوامل جمعیتی بر آموزش ۲ ۱ ۱۳۷۲ پیمایش: | شهرستان تنکاین بعن خانواذاه بر اسظح رقاه ازندگی ۳ | ۱۱۳۷۲ پیمایش | ایل ترکاشوند ۱ تأثیر فرایند نوسازی و توسعه بر شهرنشینی ایل ۴ _ | ۱۱۳۷۳ پیمایش شهر تفت علل تمایل و عدم تمایل زنان به باروری ۵ ۱ ۱۳۷۳ | پیمایش ۱ شهرک شهید عوامل اقتصادی» اجتماعی و جمعیتی موئر بر ۶ | ۱۱۳۷۳ اسنادی | کشورهای جهان | رشد جمعیت و نقش آن در مشکلات آموزشی ۷ _| ۱۱۳۷۳ پیمایش ایران نقش آموزش رسمی در توسعه نیروی انسانی ۳۰ | ۱۳۷۳ عوامل اقتصادی و اجتماعی موئر بر باروری ۲ | ۱۱۳۷۴ پیمایش ) روستاهای جنوب ارزش فرزند و بعد خانواده ۳ | ۱۱۳۷۴ پیمایش | شهرستان رامسر | باروری و عوامل موثر بر آن با تأکید بر عوامل ۴ | ۱۳۷۴ | اسنادی کقورهای اشتغال زان وتأتیر آن بر بازوزی ۵ | ۱۱۳۷۴ اسنادی . استان خوزستان تأثیر جنگ بر شاخصهای جمعیتی ۶ | ۱۳۷۴ پیمایش | شهر زاهدشهر عوامل اقتصادی- اجتماعی موئر بر باروری ۷ ۱ ۱۳۷۴ پیمایش شهر اردبیل ارتباط ویژگی‌های خانوادگی با افت تحصیلی ۸ | ۱۳۷۵ | اسنادی آتران تخلیلی کوگرافیک وید رباشوی ۹ | ۱۳۷۵ پیمایش ۱ شهرمشهد قواملن اقتصادی» اجتماغی ,و جمعیتی موّثربز  روش ترکیبی» رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و.... ۲۵  ۳۶ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ ۱ ۱ ۱۳۷۷ اسنادی ایران روند تحولات اشتغال بخش‌های عمده فعالیت ۲ | ۱۳۷۷ پیمایش | شهرستان مهاباد | بررسی و تحلیل مهم‌ترین عامل موّثر بر میزان ۳ | ۱۱۳۷۷ پیمایش ) شهر جوانرود ۱ میزان‌های مرگ‌ومیر کودکان و عوامل موثر بر آن ۴ ۱ ۱۱۳۷۸ پیمایش ۱ شهر دهاقان عوامل اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی و جمعیتی ۶ ۱۳۷۸۱ اسنادی ایران رابطه توسعه انسانی و اشتغال زنان ۸ ]۱۳۷۸ پیمایش ۱ شهر بندرعباس رابطه مهاجرت و جرم ۰ ۱۱۳۷۹۱ پیمایش شهر کلاله عوامل اقتصادی» اجتماعی و جمعیتی موّئر بر ۱ ۱۱۳۷۹۱ استادی ایران اعامل/اقتظادی» اجتماعی و جمعیتی موئر بز ۳ | ۱۳۷۹ اسنادی ایزان برآورد باروری به روش فرزندان خود ۴ ۱ ۱۳۷۹ اسنادی ایران آثژاتمتقابل رشد جمعیت و آموزش رسمی ۶ | ۱۳۷۹ اسنادی ۱ شهزستان شیراز بررسی.وضعیت اشتغال و بیکاری ۸ ۱ ۱۱۳۷۹ استنادی افران بزرسی] جمعیتی؛ اقتصادی و اجتماعی جمعیت ٩ | ۱۳۷۹ | اسنادی ‏ نقاط روستایی ‏ ۲ عوامل اقتصادی, اجتماعی, بهداشتی و جمعیتی ۰ ۱ ۹۳۷۹ پیمانش: ۱ شهر کاشمر | عوامل اقتمادی: اجتمامی و جممیت‌شناسی موز ۷۱ ۰ اسنادی ایران تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی- جمعیتی  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۳ ارزش فرزند از دیدگاه زوجین جوان و رابطه آن با  ۳۸ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ ۲ ۱ ۱۳۸۳ پیمایش ۱ بخش شیروان گرایش به مهاجرت از روستا به شهر و عوامل ۳ | ۱۳۸۳ | پیمایش ۱ شهر تبریز تأثیر شاخص توسعه و مدرنیزاسیون بر کاهش ۴ | ۱۱۳۸۳ استادی | شهرستان رشت عوامل موّثر بر انتخاب روش منقطع در بین ۵ | ۱۳۸۳ | پیمایش ۱ ساکنان‌وافغانیهای ۱ مقایسه رفتارهای باروری مهاجرین افغانی با ۶ | ۱۱۳۸۳ پیمایش . شهر نورآباد عوامل اقتصادی, اجتماعی و جمعیتی موّئر بر ۷ ۱ ۱۱۳۸۳ پیمایش ۱ شهر شاندیز معیارهای همسرگزینی ازدواج در بین جوانان ۱ | ۱۱۳۸۳ استادی ایران تحولات جمعیت‌شناختی آموزش ابتدایی کشور و ۲ | ۱۱۳۸۳ اسنادی ایران بررسی اثر سهم جمعیتی نسل جوان بر نرخ ۴ ۱۳۸۴ دانشگاه تهران پلوامل مرک بر خود اثربخشی گفتگو ذرباره ۵ ۱ ۱۳۸۴ پیمایش | : شهراستندج بررسی مقایسه‌ای باروزی میان دو قشر زنان ۶ ۱۱۳۸۴ ترکیبی ایران بررسی جنبه‌های اجتماعی, فرهنگی و جمعیتی ۷ ۱۳۸۴ اسنادی ایران تأثیر ابعاد متفاوت استقلال بر رفتار بازوری زنان ۰ | ۱۱۳۸۵ پیمایش شهر تهران عوامل جمعیتی و اجتماعی موئر بر ناامنی غذایی ۷۱ | ۱۳۸۵ اسنادی ایران مقایسه ویژگی‌های اقتصادی, اجتماعی و  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و...  ۳۰ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ - احمدی, بابک (۱۳۸۰). ساختار و هرمنوتیک. تهران» گام نو - عباسی شوازی» محمد جلال» حسینی چاووشی» میمنت. مک‌دونالد پیتر دلاور بهرام (۱۳۸۳). تحولات باروری در ایران: شواهدی از چهار استان منتخب. تهران: معاونت سلامت - عباسی شوازی» محمد جلال و حاتم حسینی (۱۳۸۶). قومیت و باروری: آزمون فرضیه‌های رقیب برای تبیین تفاوت‌های قومی باروری در شهرستان رومیه. نامه انجمن جمعیت شناسی - عباسی شوازی» محمد جلال و رسول صادقی (۱۳۸۵). قومیت و باروری: تحلیل رفتار باروری گروه‌های قومی در ایران نامه علوم اجتماعی شماره ۰۲۸ صص ۰۵۸-۲۹ - گال, مردیت و همکاران (۱۳۸۲). روش‌های تحفیق کمی و کیفی در علوم تربینی و روانشناسی. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران» تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. - گلشنی» علیرضا قائدی, محمدرضا (۱۳۹۰).روش تلفیقی برآیند روش‌های کمی ‏ وکیفی, روش‌ها و مدل‌های روشان شناختی, سال دوم شماره نهم» صص ۷۰-۴۳ - لوکاس» دیوید و پاول میر (۱۳۸۱) درآمدی بر مطالعات جمعیتی. ترجمه حسین - محمودیان» حسین و رضا نوبخت (۱۳۸۹). مذهب و باروری: تحلیل رفتار باروری گروه‌های مذهبی سنی و شیعه شهرگله‌دار استان فارس. بررسی مسائل اجتماعی ایران» شماره ۱ - ممبینی دهکردی» علی (۱۳۹۰). معرفی طرح‌ها و مدل‌ها درروش تحقی قآمیخته. فصلنامه - مهاجرانی, علی‌اصغفر (۱۳۷۸). محدوده و گستره جمعیت‌شناسي. فصلنامه جمعیت. نجفی اصل» زهره (۱۳۹۳). بهره‌گیری از روش آمیخته در پروژه‌های توسعه روستایی. توسعه  روش ترکیبی رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران| رضا نوبخت و... ۳ 500 1۳۵۵ ۲7:0 ۸ ددع3 2/6005 2/60 فصه ع هام0 372000۵1 صهناد ۸ ۵۶ ۳عصع0 رازه1۳ 730۲ نه صاصق ,و7۳60 070 10عل۸ 16 و7" (1988) بط ,021061 مضه ال ,ل[6 0۵10 - 85 و انس ۳ صذ 500065 ,هه 1۵ ۷1122 087۵ 108 50001 776" (1983) .۳ ,ل]ع02106) 6 .0 ور00ع3 بل ,021061 - مزع 010 و85 1۵۹ 2710-2100 136 روط ۵۵0 عم معا ع۶لا وع0ه 2008 ۰۹۲ ۵/۵10 ۸ (2003) ۰ ماقق )00‏ -  ۳۲ فصلنامه علمی- تخصصی پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره چهارم» شماره اول» بهار ۱۴۰۱ ۸ :۳۴۹۵۵۲۲۳ 20۵970۳12 1 لآ ]٩ ۶6۶ 7۳۵" (1997) 1۰ ,ععل[۳۳- 0512/5005 ۳0 52 /کع نع 4/30 1200 /ا نع کع دک ۶ //:310 4 72010 0۸۵/11۵16" (2004) .1 ,1000600۵۷60 ۵ یک ,۵0۵1 -

باتوجه به میان رشته ای بودن جمعیت شناسی و درنتیجه ماهیت مسائل مطرح در آن، درصورت اجرای تک روشی (پارادایم کمّی یا کیفی) در زمینه ساختاربندی نظری، تحلیل داده ها با دو مشکل اساسی جمع آوری شواهد تجربی مناسب جهت ارزیابی مدل های تئوریکی مرتبط با زیرگروه های جمعیتی و مقایسه پذیر ساختن زیرگروه های جمعیتی در زمینه مسائل مورد بررسی مواجه خواهیم شد. از روش های کیفی برای حل اولین مشکل و از روش های کمّی برای حل دومین مشکل استفاده می شود. در این مقاله، ترکیب رویکردهای کمّی و کیفی به عنوان مناسب ترین راه حل جهت مقابله با این دو مشکل پیشنهاد می شود. به لحاظ فلسفی روش ترکیبی (Mixed Method) را می توان سومین پارادایم تحقیقی در کنار پارادایم های کمّی و کیفی به شمارآورد.باتوجه به یافته های فراتحلیل پایان نامه های گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران (114 مورد)، بیشترین مطالعات جمعیت شناسی در حوزه باروری صورت گرفته است و بهمراه مرگ و میر و مهاجرت، 65 درصد از مطالعات را شامل می شود. کل پایان نامه ها به روش کمّی (8/44% پیمایش، 6/52% اسنادی و 6/2% پیمایشی- اسنادی) صورت گرفته است و محققان جمعیت شناسی از روشهای کیفی بهره ای نبرده اند. بر اساس یافته های پژوهش. با استفاده از روش های کیفی می-توان جهت تکمیل روش های کمّی مرسوم جمعیت شناسی ازجمله برای مفهوم سازی در پیمایش ها و کمک به تحلیل و تفسیر بهتر یافته های پیمایش اقدام نمود.

488027

ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۵ نخستین بار اصطلاح دنیای مجازی در اوایل دهه ۱۹۸۰ توسط دانشمندان به کار گرفته‌شد. درواقع «دنیای مجازی به‌عنوان یک محیط شبیه سازی شده رایانه‌ای که درون آن مردم می‌توانند درتعامل باشند» توصیف شده است» (موسوی» ۱۳۹۹: ۲). ارتباطاتی که در این فضا فارغ از محدودیت‌های زمانی» مکانی» ملی» نژادی و جنسیتی ایجاد می‌شود» نگرش‌ها و دیدگاه‌های جدیدی را برای افراد به وجود میآورد که منجر به تغییر در نحوه عملکرد و در عصر امروز استقبال از رسانه‌های اجتماعی در دنیای مجازی روندی رو به رشد دارد. رسانه‌های اینترنتی اعم‌از شبکه‌های اجتماعی چنان به سرعت در میان جوامع رشد کرده‌اند که برخی از مرگ احتمالی آرسانه‌های "غیراینترنتی در آینده سخن می‌گوبند (208 :2016 مصانر33 ۵۶ 920027): در بین رسانه‌های اجتماغی» گرایش مخاطبان نسبت به شبکه‌های اجتماعی بیشتر بوده‌است (ذوالقدر و قاسم‌زاده عراقی» ۱۳۹۲: ۳۷). شبکه‌های اجتماعی فرصت‌های جدیدی را برای ارتباطات اجتماعی فراهم آورده‌اند ( ,1۳261608 باوجوداینکه شبکه‌های اجتماعی مختلفی وجود:دارد و در کشور ما دردسترس است اما شبکه اجتماعی اینستاگرام به‌عنوان پراستفاده ترین شبکه اجتماعی در ایران بر اساس آمار سایت الکسا" (وبگاه آنالی ز کننده رتبه‌پندی "سایت‌ها) شناخته‌شده است ( ,2021 ,۸167۵ برمبنای آخرین آمار ارائه‌شده. توسظ ایسپا مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (0زو۳ع ,1399 ,50۸])» بیش از ۴۵ درصد ایرانیان بالای ۱۸ سال در شبکه اجتماعی اینستاگرام عضو هستند و این موضوع نشان‌می‌دهد باتوجه به تأثیر استفاده از رسانه‌ها در دنیای مجازی برروی ذهنیت و رفتارکاربران» شبکه‌اجتماعی اینستاگرام می‌تواند نقش پررنگی در این تأثیرات داشته‌باشد. نکته‌ای که می‌توان بدان توجه‌نمود این است که شبکه اجتماعی اینستاگرام موارد استفاده گوناگونی دارد و لذا علاوه‌بر میزان استفاده از ۶ فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ اینستاگرام» این انواع مختلف استفاده از این شبکه است که می‌تواند تأثیرات مثبت و یا منفی متفاوتی بر روی کاربران داشته‌باشد. موضوع نوع استفاده پیش از این بیشتر در رابطه با متغیرهای روان‌شناختی موردبررسی قرار گرفته و به متغیرهای اجتماعی کمتر توجه شده است. برای مثال رابطه نوع استفاده از اینستاگرام با افسردگی ( ,۳886۲01 :8 1۳31800 7) ترس و اضطراب (2019 ,۷۵8518 :8 516710614) و عزت‌نفس ( :0208 ینآ تجزیه‌وتحلیل آثار اجتماعی استفاده از شبکه‌های اجتماعی» مزایای گوناگونی را به‌دنبال دارد. ازجمله اینکه از نظر جامعه‌شناسی به درک رفتارهای اجتماعی مردم کمک می‌کند» از لحاظ خدمات عمومی برای ارائه مبانی نظری درخصوص تصمیم گیری عمومی و راهنمایی افکار عمومی مفید است و از نظر کشوری می‌تواند به ارتقای امنیت ملی» ثبات اقتصادی» پیشرفت اقتصادی واغیره کمک کند ( :2017 ,70۵0 :8 شآ ,108 رتاشآ وقا7 یکی از زمینه‌های متأثر از شبکه‌های اجتماعی .سلامت. کاربران در تمامی ابعاد آن است (ساعی و نظری مقدم» ۱۳۹۲: ۱۵۹). گرچه در نزد عموم» منظور از سلامت بیشتر سلامت جسمی است اما در دهه‌های اخیر ابعاد دیگری در سلامت همچون سلامت‌روانی و در زمان‌های نزدیک‌تر بعد اجتماعی سلامت مورد توجه قرارگرفته‌است (آقایاری هیر محمدپور و جعفری»,۱۳۹۵: ۲). سازمان بهداشت جهانی! نیز به لزوم توجه به شرابط اقتصادی و اجتماعی که موجب بیمارشدن افراد می‌شوند در کنار اهمیت خدمات درمانی در تشخیص و بهبود بیماری‌ها تأکید کرده است. درواقع «سازمان بهداشت جهانی» سلامت را به‌عنوان حالتی از رفاه کاملی جسمی» آروانی و اجتماعی و نه صرفا فقدان بیماری و ابعاد مختلف سلامت بر یکدیگر تأثیر گذاشته و از یکدیگر تأثیر می‌پذیرند و بنابر تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامتی» هیچ کدام از این ابعاد بر دیگری برتری ندارند. سلامت‌اجتماعی به‌عنوان یکی از پیامدهای ثانویه رسانه‌ها و به‌ویژه شبکه‌های ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۷ اجتماعی قابل توجه است (ساعی و نظری مقدم» ۱۳۹۲: ۱۵۹). سلامت‌اجتماعی که یکی از ابعاد سلامت در کنار ابعاد جسمی و روانی است» درواقع سلامت فرد را از جنبه اجتماعی می‌سنجد. سلامت‌اجتماعی مقوله‌ای است که وجود آن موجب کارایی و اثربخشی در فعالیت‌های افراد در امور مختلف می‌شود و هر جامعه‌ای برای رشد» پیشرفت و شکوفایی به افراد کارا اثربخش و فعال نیاز دارد. انواع استفاده از شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه آن‌هایی که طرفداران زیادی دارند و افراد زمان زیادی را صرف فعالیت در آن‌ها می‌کنند همچون شبکه اجتماعی اینستاگرام» می‌تواند پیامدهای گوناگونی در مسائل اجتماعی من‌جمله بعد اجتماعی سلامت را به دنبال داشته باشد. لذا توجه به آن ممکن است به ارتقای سلامت افراد جامعه که یک دارایی عمومی است و خیر عمومی در آن است. کمک کند. دو شکاف مهم در ادبیات موجود در زمینه شبکه‌های اجتماعی وجود.دارد؛ یکی این است که اکثر.پژوهش‌ها به بررسی ابعاد و آثار شبکه‌های اجتماعی به غیر از اینستاگرام پرداخته‌اند و دیگری اینکه اکثریت پژوهش‌های مربوط به اینستاگرام در جوامع آماری خارج از ایران انجام شده است. بنابراین دو پرسش اصلی.اين پژوهش این است که اولا کاربران ایرانی چه نوع استفاده‌هایی از اینستاگرام دارند و دوم اینکه چه روابط معناداری بین میزان و نوع استفاده این کاربران از اینستاگرام با سلامت اجتماعی آنان وجود دارد. لذا باتوجه به این موضوع که استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام می‌تواند با ابعاد مختلف سلامتی کاربران در ارتباط باشد و اهمیت و لزوم ارتقای سلامت‌اجتماعی افراد جامعه در کنار دیگر ابعاد سلامت» اراثه الگوی مناسب جهت ارتقای سلامت‌اجتماعی با استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام در جامعه ایران موضوعی مهم و قابل توجه می‌باشد ۸ فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ رسانه‌های اجتماعی شبکه‌ای از وب‌سايت‌ها و برنامه‌ها هستند که افراد را قادر می‌سازد تا با یکدیگر مکالمه کنند. همچنین به کاربران امکان تولید استفاده» تبادل و بحث در مورد محتوای موجود در وب جهانی را می‌دهد ( +5 (27زتا۳ ,علهاز372 ,/(۳۵06 ,6۵5ا120020ظ 8 :2021 ,10۵). درواقع ویژگی خاص رسانه‌های اجتماعی» تعاملی بودن آن‌هاست. مخاطب رسانه‌های اجتماعی برخلاف رسانه‌های جمعی (رادیوه تلویزیون و مطبوعات) نه‌تنها منفعل نیستند بلکه حضوری فعال دارند و خود تولیدکننده محتوا هستند. در یک پژوهش از تغییر نقش افراد در عصر شبکه‌های اجتماعی به این شکل تعبیر شده است که رسانه‌های جمعی ! جای خود را به جمیع رسانه‌ها*ذاده‌اند» به این معنا که در عصر شبکه‌های اجتماعی هر فرد نقش یک رسانه را ایفا می‌کند ( ,3/21650 :8 520027 در رابطه با انواع رسانه‌های اجتماعی .در یک تقسیم بندی می‌توان به شبکه‌های اجتماعی» وبلاگک‌ها ویکی‌ها جوامع محتوایی» ميکروبلاگ‌ها پا کست‌ها و فروم‌ها اشاره شبکه‌های اجتماعی گونه‌ای از رسانه‌های اجتماعی هستند که یکی از ویژگی‌های مهم آن‌ها استفاده چندگانه از آن‌ها است که از دسترسی به اطلاعات» مباحثات» سرگرمی تا اجتماعی شدن را دربر می گیرد (2 :2020 ,0224 :8 68700). شبکه‌های اجتماعی علاوه بر تسهیل و تسریع فرایند ارتباطات میان کاربران» موجب افزایش آگاهی آنان نسبت به رویکردها و فرایندهای اجتماعی و همچنین منجر به استفاده بهینه از سرمایه‌های اجتماعی ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ٩ می‌شوند به‌گونه‌ای که در انتقال» تولید و بازیابی ارزش‌های اجتماعی جهت‌دهی اگرچه شبکه‌های اجتماعی خدمات متنوعی را ارائه می‌دهند» اما ویژگی‌های مشابهی دارند مانند: عضویت رایگان» محتوای تولید شده توسط کاربر (پست‌ها» عکس‌ها و فیلم‌ها)» ارتباط کاربران با گذشته مشترک (همکار هم‌مدرسه يا علاقه‌های مشابه)» توسعه روابط حرفه‌ای میان افراد دارای مشاغل مشابه و ارائه اطلاعات» خدمات» یا محصولات در میان شبکه‌های اجتماعی مختلف» خدمات به اشتراک گذاری تصوير مانند اینستاگرام در زمینه جذب مخاطب موفق‌تر عمل کرده‌اند (19 :2015 ,176110078). اینستاگرام کاربری آسانی دارد و نحوهیادگیری استفادهاز.آن ساده است. به همین دلیل به ویژگی‌ها و قابلیت‌های اینستاگرام به این شکل نیست که فقط مختص به این اپلیکیشن بوده باشد و این شبکه اجتماعی خود آن‌ها را به وجود آورده باشد بلکه آنچه این شبکه را ویژه می کند این است که توانسته این عناصر را به خوبی باهم ترکیب کند؛ مانند: ویرایش تصویر» حاشیه‌نویسی مکان و اشتراک گذاری فوری عکس در یک اپلیکیشن در فضای مجازی مانند سایر رسانه‌ها دو موضوع «استفاده و تأنیر» بیشتر از سایر جنبه‌ها مورد توجه محققین و متخصصان بوده است» در حقیقت مطالعات در مورد رسانه‌های سنتی و نوین یک وجه مشترکک دارد و آن مخاطب انسانی است. به همین دلیل نظریات گذشته در مورد رسانه توانسته‌اند با شرایط رسانه‌های نوین در فضای مجازی تطبیق پیدا کنند و برای این رسانه‌ها هم کاربرد داشته باشند (شاه قاسمی» ۱۳۸۵: ۷). ۰ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها در مورد انگیزه‌ها و انواع استفاده از رسانه‌ها «نظریه استفاده و رضایتمندی» است. این نظریه که توسط الهیو کاتز" (۱۹۵۹) مطرح شد در پی یافتن پاسخ برای این پرسش است که مردم چرا و به چه منظور از رسانه‌ها استفاده می‌کنند و این نکته را یادآوری می‌کند که افراد برای اهداف متفاوتی از رسانه‌ها استفاده می‌کنند. ایده اولیه کاتز برای طرح این نظریه این بود که بجای اینکه مخاطب را منفعل در نظر بگیریم و بپرسیم رسانه‌ها با مخاطب چه می‌کنند» باید بدانیم که مخاطبان فعال هستند و باید پرسید مخاطب با رسانه چه می کند؟ این نظریه که هم برای رسانه‌های سنتی کاربرد دارد و هم برای رسانه‌های نوین» بر این مبنا استوار است که مخاطبان» فعالانه رسانه و محتوایی را دنبال می‌کنند که بیشتر نیازهای آنان را رفع کند و رضایتمندی بیشتری را درپی داشته باشد. هرچقدر که افراد برآورده‌شدن نیازهایشان توسط یک محتوا را بیشتر احساس کنند» احتمال اینکه آن محتوا را دنبال.کنند نیشتر است (سوزین"و.تانکارد» ۱۳۹۲: ۴۲۸-۴۲۰). این نظریه بیان می‌کند که این رضایتمندی یک نوع آرامش خاطر ذهنی است و بسته به اعتقادات» هنجارها نیازها و علایق هرفرد متفاوت است (3 :2018 ,تا5 +8 11208). بری‌ولمن یکی از نظریه‌پردازان در حوزه رسانه‌های اجتماعی است که به بررسی تأیرات این رسانه‌ها در جامعه پرداخته ومعتقد.است که رسانه‌های اجتماعی با تغییر الگوهای ارتباطی» تعاملات اجتماعی را تقویت کرده‌اند و درپی آن نوعی از فردگرایی به نام فردگرایی شبکه‌ای ایجاد شده که مکمل ارتباطات است. وی مطرح می‌کند ا زآنجایی که مخاطبان :در رسانه‌های‌اجتماعی «نقش فعالانه ‏ دارند» «تأثیرات رسانه‌های اجتماعی در جامعه و ارتباطات‌اجتماعی «تابع نوع استفاده افراد از این رسانه‌ها است همچنین شلدون و بریانت (۲۰۱۶) مطرح می‌کنند که پیامدهای استفاده از اینستاگرام صرفا به خاطر استفاده از آن نیست بلکه به خاطر انگیزه‌های افراد در استفاده از این رسانه است و بسته به نوع استفاده آن‌ها این پیامدها می‌تواند مثبت يا منفی باشد. ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۱۱ مطالعات اخیر نشان داده‌اند درعین حال که رسانه‌های اجتماعی می‌توانند تأثیرات منفی داشته باشند» آن‌ها می‌توانند در جنبه‌های مختلف زندگی تأثیرات مثبتی هم بگذارند به شرطی که به طرز صحیحی مورد استفاده قراربگیرند. به‌عنوان مثال بسته به عملکرد افراد» این رسانه‌ها هم می‌توانند ابزار انباشت اطلاعات نادرست و هم ابزار تقویت دانش باشند در یک مثال دیگر تحقیق جونز و همکاران! (۲۰۰۸) نشان‌داده‌است» اگر دانشگاه‌ها به طرز صحیحی از این رسانه‌ها استفاده کنند» می‌توانند موجب تقویت انگیزه دانشجویان هم در تحصیل و هم در اشتغال شوند که این امر به موفقیت‌های بیشتر در دانشجویان در زمینه درسی و کاری می‌انجامد (آریانی» زاهد بابلان» معینی کیا و خالق خواه» ۱۳۹۴: ۳۰). برنتزگ؟ (۲۰۱۲) نیز در پژوهش خود؛نشان‌داد که استفاده از اینستاگرام پیامدهای مثبتی ازجمله پیداکردن دوستان جدید» حفظ رابطه با دوستان و فامیل.و در کل بهبود پیوندهای ولیکن در مطالعه‌ای که درخصوص اینستا گرام توسط استپلتون» لوییز؟ و چتوین (۲۰۱۷) انجام شد» یافته‌ها نشان‌داد این رسانه‌اجتماعی ‏ می‌تواند تفاوت‌های فردی را درجهت گیری و رفتار مقایسه‌اجتماعی پیش‌نینی " کند. شیانگت و نگین * (۲۰۲۰) نیز در پژوهشی در سنگاپور دریافتند که استفاده از اینستاگرام به‌طور مستقیم اضطراب اجتماعی را افزایش نمی‌دهد اما با:اثر افزایشی برروی مقایسه اجتماعی می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم مطالعات نشان می‌دهند که نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سلامت روانی کاربران ارتباط دارد. برای مثال در یک فراتحلیل» نتایج به‌دشت آمده نشان داد که استفاده ۲ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ نامناسب از فیس‌بوک با افزایش اضطراب و افسردگی همراه است ( بفطذ ,1/2710 فراتحلیل دیگری که اخیرا به بررسی رابطه بین استفاده از کلیه شبکه‌های اجتماعی با سلامت روانی کاربران آن‌ها پرداخته است نیز بیان می‌ کند که هرچه استفاده نامناسب از این شبکه‌ها بیشتر باشد» اضطراب و افسردگی و احساس تنهایی افزایش می‌یابد ( ,710208 بر این اساس می‌توان گفت که نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به‌صورت بالقوه با سلامت اجتماعی کاربران نیز در ارتباط باشد. اگرچه که در این خصوص پژوهش مستقلی انجام نگرفته اما در برخی مطالعات به رابطه بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی با برخی از مژلفه‌های اجتماعی مرتبط با سلامت پرداخته شده است. به‌عنوان مثال پژوهشی نشان می‌دهد که استفاده نامناسب از؛شبکه‌های اجتماعیبا افزایش؛انزوای اجتماعی حتی در هاکانسون و ویتمر (۲*۱۵)نیز "درپپژوهشی .به«بررتتی ۳۶۹ مقاله در حوزه تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر روی اعتماد اجتماعی پرداختند و دریافتند که نتایج هیچ کدام از این مقالات به‌صورت کلی نشان‌دهنده تأثیر منفی"رسانه‌های اجتماعی برروی اعتماد نیست و بلکه ۱۶ مقاله از این مقالات به تأثیر مثبت این رسانه‌ها بر اعتماد اشاره می‌کنند و باقی بر اساس آنچه گذشت به نظر می‌رسد.پژوهش در موّرد ارتباط بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی با جنبه دیگری از سلامت و به‌عبارت دقیق‌تر بررسی ارتباط بین استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام با سلامت اجتماعی کاربران: می‌تواند قابل‌توجه و دارای در پژوهش‌های جهانی به طورکلی دو جنبه از تعریف سلامت‌اجتماعی وجود دارد که یکی تعریف بر اساس واحد فرد است و دیگری تعریف بر اساس واحد جامعه. در تعریف ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۱۳ بر اساس واحد فرد (که مبنای درنظر گرفته شده این پژوهش برای تعریف سلامت‌اجتماعی است)» سلامت‌اجتماعی به‌عنوان یک صفت برای فرد درنظ رگرفته می‌شود و به معنای بعد اجتماعی از سلامت فرد در کنار دو بعد جسمی و روانی در نظرگرفته می‌شود و مطرح کننده روابط فرد با جامعه است. در تعریف بر اساس واحد جامعه» سلامت‌اجتماعی به‌عنوان یک صفت و ویژگی برای جامعه در نظر گرفته می‌شود که بنابراین تعریف» سلامت اجتماعی به معنای شرایط اجتماعی سلامت بخش بوده و جامعه‌سالم جامعه‌ای است از جنبه فردی نظریه‌پردازان متعددی به تعریف سلامت‌اجتماعی پرداخته‌اند. برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۲ بلوک و برسلو مفهوم سلامت‌اجتماعی را به‌عنوان «درجه غملکرد اعضایی جامعه/ تعریت: کردنگی فا فا یال ۱۹۷۸ دوتاله و همکارانش" سلامت‌اجتماعی را این گونه "تعریفت کرادند: «کمیت»7" کیفیت«ذرگیر شدن اشخاص با اجتماع) (رفیعی و همکاران» ۱۳۸۸: ۸۶ به نقل از محمدنبی» ۱۳۸۷). همچنین لارسون" (۱۹۹۶). بیان می‌کند که «سلامت‌اختماغی بخشی از سلامت فرد است که شامل پاسخ‌های درونی او (احساس» تفکر, و رفتار) اسشت» که مترادف با گزارش فرد از کیفیت روابطش با دیگران است و ارضایت.یا عدم رضایت او از زندگی را نشان می‌دهد (سام آرام» ۱ ۳۲ به نقل از لارسون» ۱۹۹۶). اوستون و جیکوب؟ (۲۰۰۵) نیز سلامت‌اجتماعی را مترادف با سطوح مهارت‌های اجتماعی» عملکرد اجتماعی و توانایی شناخت هرفرد از خود به‌عنوان عضوی از جامعه‌ای چو" و همکاران (۲۰۲۰) نیز اخیرا به منظور تکامل موضوعات تحقیقات مرتبط با سلامت اجتماعی به بررسی تعداد زیادی از مقالات مرتبط با این موضوع در پایگاه داده اسکو پوس * پرداخته‌اند: و در تهایت: سلاست‌اچتباعی, را تغاعل, مبّتی که باعت: افزایش ۴ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ مشارکت فردی در زندگی‌اجتماعی در سطح خرد می‌شود و درجه بالایی از یکپارچگی اجتماعی که در سطح کلان با مشکلات جمعی در جامعه سرو کار دارد» تعریف کرده‌اند. اما یکی از کامل‌ترین تعاریف برای سلامت‌اجتماعی توسط کییز! مطرح شده‌است: «سلامت| جتماغی .غبارت: است‌از ارزیایی و شناخت فرد از چگونگی عملکردش در اجتماع و کیفیت روابطش با افراد دیگر نزدیکان و گروه‌های اجتماعی که وی عضوی از آنهاست» (130 :1998 ,65(ع1). کبیز معتقد است مدل سلامت‌اجتماعی در امتداد سلامت‌روانی مطرح می‌شود و زمینه کارکرد مثبت را فراهم می‌کند (نوربخش» حیدرخانی و محمدی, ۱۳۹۶: ۲۴۰) و در یک تحلیل عاملی گسترده ۵ شاخص را برای تعیین سلامت‌اجتماعی در بعد فردی پيشنهاد می‌دهد که عبارت‌انداز: انطباق‌اجتماعی» انسجام در اکثر پژوهش‌های انجام شده داخلی» اين نام‌ها بهعنوان نام‌های فارسی معادل شاخص‌های سلامت‌اجتماعی کییز درنظر. گرفته شده است؛ .اما باتوجه به مفهوم این شاخص‌ها در این پژوهش به منظور یک نوآوری و بومی‌سازی,» نام‌های انطباق‌اجتماعی» شاخص‌ها پیشنهاد می‌شود که به مفهوم آن‌ها نزدیک‌تر است و لذا در ادامه پژوهش از این یعنی اعتقاد به اینکه اجتماع قابل فهم» منطقی و قابل پیش‌بینی است و درواقع ارزیابی‌های فرد از اجتماع قابل فهم و محسوس است و می‌توان گفت این بعد از سلامت‌اجتماعی در مقابل بی‌معنایی در زندگی قابل مقایسه است (موسوی» شیانی» فاطمی‌نیا و امیدنیاه ۱۳۹۴: ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۱۵ به معنای احساس تعلق و نزدیکی به جامعه است؛ یعنی فرد خود را تنها و جدا از جامعه نمی‌داند بلکه احساس می کند بخشی از جامعه است و از طریق جامعه حمایت می‌شود و در بعنی اعتقاد داشتن به اینکه جامعه روبه‌رشد و پیشرفت است و پتانسیل این رشد را دارد و باور به اینکه جامعه این توانایی خود را از حالت بالقوه به حالت بالفعل درمی آورد (سام یعنی اینکه افراد احساس کنند که چیزهای باارزشی برای ارائه به جامعه دارند و می‌توانند در جامعه مفید باشند. همچنین افراد. خود.را عضوی حیاتی برای اجتماع می‌دانند و سعی در اعتماداجتماعی فرد نگاه مثبت به ماهیت انسان‌ها دارد و به پاک بودن ذاتی آن‌ها اعتماد دارد و معتقد است که مردم می‌توانند موثر و کارآمد باشند و آن‌ها را می‌پذیرد و مجموعه این عوامل سبب می‌شود که فرد بتواند در نار سایر اعضای جامعه آتحساس راحتی کند شاخص‌های سلامت‌اجتماعی کییز اگرچه ارزیابی فردی هستند اما ریشه در شرایط اجتماعی دارند و بنابراین می‌توان گقت تنوری کییز از ایک اصل جامعه‌شناختی و روان‌شناختی می آید (موسوی» شیانی» فاطمی نیا و امیدنیا ۱۳۹۴: ۱۳۸). ۶ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ در این پژوهش از الگوی کییز برای تعریف و ارائه شاخص‌های سلامت‌اجتماعی به‌عنوان مرتبط ترین الگو در مورد سلامت‌اجتماعی استفاده شده است. در دهه اخیر پژوهش‌های گوناگونی در رابطه با انگیزه‌ها و انواع استفاده از شبکه اجتماعی اینستا گرا ام در سطح بین‌المللی انجام شده‌است ( :2015 ,000 :۵ 1۵0 ,3/08 ,1108 تبینگ و همکارانش (۲۰۱۵) در تحقیقی دلایل استفاده از اینستاگرام را در پنج مورد دسته‌بندی کردند که شامل رضایتمندی و لذت شخصی, مفید بودن ویژگی‌ها ارتباطات و شلدون و بریانت (۲۰۱۶) در مطالعه‌ای دلایل استفاده از اینستا گرام را کنجکاوی در مورد دیگران, مستند از سازی از لحظات و ایجاد آلبوم.خاطرات» خوش بودن و خلاقیت هوانگ و سو (۲۰۱۸) در پژوهشی انگیزه‌های اشتفاده از اینستاگرام را درپنج مورد شامل تعامل اجتماعی» مستندسازی از وقایع مهم» پرت شلان حواس و فرار از واقعیت» خود اما پژوهشی که در داخل کشور به بررسی انگیزه‌ها و انواع استفاده از اینستاگرام پرداخته باشد فقط یک مورد یافت شد که آن هم به برزسی :در این زمینه در میان جامعه صادق زاده» درتاج و منادی (۱۳۹۷).در پژوهش خود به منظور شناخت انگیزه‌های دانش آموزان دختر در استفاده از اینستاگرام» با تکنیک مصاحبه به هفت مورد رسیدند که عبارت‌اند از: تازگی و نوظهور بودن اپلیکیشن اینستاگرام» تشویق دوستان و هم‌سالان» در جریان اخبار و اطلاعات قرار داشتن» اوقات فراغت» تداوم دوستی‌های قدیم و آغاز روابط جدید» ابراز خویشتن و فرار از واقعیت و آرامش یافتن. ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۱۷ همچنین در حوزه مطالعات مربوط به رسانه در پژوهش‌های انجام گرفته در دهه اخیر به تأثیر رسانه‌های اجتماعی برروی مژلفه‌های اجتماعی مرتبط با سلامت توجه شده است. تعداد محدودی از پژوهش‌ها نیز به بررسی رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و سلامت‌اجتماعی کاربران آن‌ها پرداخته‌اند هرچند که در اکثر قریب به اتفاق آن‌ها صرفا به بررسی رابطه میزان استفاده از این شبکه‌ها با سلامت‌اجتماعی کاربران توجه شده‌است و به رابطه بین انواع گوناگون استفاده از این شبکه‌ها و شاخص‌های سلامت‌اجتماعی کاربران توجه کمتری صورت گرفته‌است. در موردبررسی ارتباط بین استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام و سلامت‌اجتماعی کاربران آن در داخل و خارج از کشور نیز پژوهش مستقلی برخی تحقیقات که در زمینه بررسی رابطه بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی با اجتماعی با سلامت‌اجتماعی مخاطبان است. که در این باب می‌توان به پژوهش‌های داخلی ازجمله گودرزی (۱۳۹۶) و نیازی» شفائی‌مقدم و خدادادی (۱۳۹۹) و به پژوهش‌های خارجی ازجمله:ب رک مارلو" ویشتو 1۱۰ نی بونی و ون کا؟ (۲:۱۳) آشاره کرد. برای‌مثال نیازی» شفائی‌مقدم و خدادادی (۱۳۹۹) در پژوهشی به بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و سلامت‌اجتماعی شهروندان ساکن مناطق شمال و جنوب تهران پرداختند و دریافتند که بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وجود دارد. لذا تعاملات اجتماعی که در:اثر حضور در این شبکه‌ها به وجود می‌آید با تقویت حس مشا ر کت باعث اي‌تقای لا مگ اجتماعی می‌ش ۷5 برکک» مارلو و لنتو (۲۰۱۰) نیز در مقاله‌ای با عنوان «فعالیت‌های شبکه اجتماعی و سلامت اجتماعی» دریافتند که فعالیت در شبکه‌های اجتماعی منجر به تقویت سرمایه ۸ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ اجتماعی شده و در نتیجه سلامت اجتماعی را افزایش می‌دهد. برخی تحقیقات نیز بیانگر رابطه‌منفی میان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سلامت‌اجتماعی مخاطبان هستند که در این راستا می‌توان به پژوهش‌های داخلی ازجمله قیاسی (۱۳۹۴) و آقایاری هیر» محمدپور و جعفری» (۱۳۹۵) و همچنین پژوهش‌های برای مثال آقایاری هیر و همکاران (۱۳۹۵) در پژوهشی در جامعه آماری دانشجویان دانشگاه تبریز دریافتند که میانگین سلامت اجتماعی افرادی که در شبکه‌های اجتماعی عضو هستند نسبت به آن‌هایی که در این شبکه‌ها عضویت ندارند پایین‌تر است و همچنین استفاده از شبکه‌های اجتماعی با شاخص کل سلامت اجتماعی و شاخص‌های سازواری اجتماعی و ارزشمندی اجتماعی رابطه معنادار و منفی دارد. آن‌ها این گونه استدلال کردند که پایین بودن نسبی سطح سلامت.اجتماعی احتمالا به دلیل استفاده نامناسب از شبکه‌های کیو و همکاران (۲۰۱۰) نیز در مطالعه‌ای به این نتیجه آارسیدند که کسانی که دارای سطوح پایین خودشیفتگی هستند و از فیس‌پ وک استفاده می کنند» خودآگاهی عمومی‌شان کاهش می‌یابد» شرایط زند گی دیگران را زندگی خودشان بهتر می‌بینند و در نتیجه سلامت همچنین برخی از تحقیقات در این زمینه نشانگر رابطه دوگانه میان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سلامت‌اجتماعی مخاطبان است به این معنا که استفاده از شبکه‌های اجتماعی برروی برخی شاخص‌های سلامت‌اجتماعی تأثیر مثبت و برروی برخی شاخص‌ها تأثیر منفی دارد و این تأثیرات به چگونگی و کم و کیف استفاده افراد از این شبکه‌ها بستگی دارد. در این مورد می‌توان به پژوهش‌های ساعی و نظری مقدم (۱۳۹۲)» قلی‌زاده خواجه (۱۳۹۴) و برات دستجردی» داورپناه و اسماعیلی (۱۳۹۵) اشاره نمود. برای‌مثال قلی‌زاده خواجه (۱۳۹۴) در مطالعه‌ای در میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی به اين نتیجه دست يافت که استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سلامت‌اجتماعی ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۱۹ رابطه معناداری دارد به این صورت که با افزایش استفاده از شبکه‌های اجتماعی شاخص‌های اعتماد» خوش‌بینی و ارزشمندی|جتماعی افزایش می‌یابند اما شاخص‌های تعلق نظریات و مطالعات بررسی شده نشان می‌دهند استفاده از رسانه‌های اجتماعی با تغییر الگوهای‌ارتباطی همراه است و از آنجایی که مخاطبان در رسانه‌های اجتماعی نقش فعالانه دارند می‌توان گفت تأثیرات رسانه‌های اجتماعی در ارتباطات اجتماعی تابع نوع استفاده افراد از این رسانه‌ها است که در مقیاس وسیع تر می‌توانیم بگوییم تأثیرات این رسانه‌ها بر روی سلامت‌اجتماعی کاربران نیز تابع نوع استفاده آن‌ها از این رسانه‌ها است. پژوهش‌های انجام‌شده درزمینه بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سلامت‌اجتماعی نیز بر اساس نتایج به‌دست آمده بهاسه گونه تحقیقات مثبت» منفی و دوگانه تقسیم می‌شوند که اين.موضوع "نیز نشان‌دهنده تفاوت:نوع استفاده کاربران در جوامع آماری مختلف و در نتیجه تفاوت نتایج تأثیرات استفاده از این رسانه‌های اجتماعی با مرور پژوهش‌های پیشین» نظر به لزوم توجه‌به ‏ موارداستفاده به‌دلیل پیامدهای مختلفی که می‌تواند به همراه داشته باشد واعدم وجود پژوهشی درخصوص رابطه میان انواع استفاده از اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی کاربران» هدف اصلی این پژوهش شناخت انواع استفاده از شبکه: اجتماعی اینستاگرام در.جامعه کاربران ایرانی و ارائه الگو جهت ارتقای سلامت‌اجتماعی با استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام در جامعه ایران است. لذا فرضیه اصلی این تحقیق این است که بین میزان و انواع استفاده از شبکه اجتماعی در این پژوهش با بهره‌گیری از نظریات کاتز (استفاده و خشنودی)» وولمن (تأثیرات رسانه‌های اجتماعی در ارتباطات اجتماعی تابع نوع استفاده افراد از این رسانه‌ها است) و کییز (شاخص‌های سلامت‌اجتماعی)» ابتدا به دسته‌بندی انواع استفاده از شبکه اجتماعی ۰ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ اینستاگرام و سپس بررسی رابطه بین استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی مخاطبان آن می‌پردازیم. مدل مفهومی پژوهش به‌شکل زیر است: در این پژوهش برای سنجش رابطه میان انواع استفاده از اینستاگرام با سلامت اجتماعی مخاطبان آن» آب تدا به لیستی از این انواع استفاده نیازمندیم تا بتوانیم پرسشنامه‌ای را برمبنای آن طراحی کنیم و سپس در ادامه به بررسی رابطه و همبستگی میان داده‌های به‌دست آمده از این پرسشنامه با داده‌هایی که از پرسشنامه اشتاندارد سلامت اجتماعی به دست می‌آید بپردازیم. لذا اطلاعات مورد نیاز برای؛انجام این پژوهش در بخش اول به‌صورت کیفی (مصاحبه برای فهرست کردن انواع استفاده از اینستاگرام) و در بخش دوم در بخش اول به دلیل انتزاعی بودن و نوپایی پژوهش در حوزه اینستاگرام و اینکه هدف شناخت نظرات و انگیزه‌های کاربران است» با بهره گیری از روش کیفی از نوع پدیدارشناسی و با تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته به شناسایی انواع مختلف استفاده از اینستاگرام از منظر کاربران آن می‌پردازیم. در بخش دوم باتوجه‌به فرضیه تحقیق که بررسی ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۲۱ رابطه بین میزان و انواع استفاده کاربران از شبکه اجتماعی اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی کاربران و شاخص‌های آن است, با استفاده از روش کمی و ابزار پرسشنامه به بررسی این جامعه آماری شامل کلیه افرادی است که در ایران زندگی می‌کنند و کاربر اینستاگرام هستند. در بخش اول پژوهش» معیار محاسبه حجم نمونه رسیدن به غنای لازم و تکراری شدن بود که اصطلاحا به آن اشباع اطلاعات می گویند. باتوجه‌به شیوه کیفی پژوهش در این بخش» از روش نمونه‌گیری هدفمند ناهمگن استفاده شد که پس از مصاحبه با ۲۸ نفر از کاربران اینستاگرام اشباع صورت گرفت. معیار انتخاب این افراد بدین صورت بود که تمام گروه‌های سنی و تحصیلاتی که از اینستاگرام استفاده می‌کنند را شامل شود. لذا این افراد ترکیبی از زن و مرد با سطوح تحصیلاتی متفاوت و در رده سنی ۹ تا ۵۵ سال انتخاب شدند. در .بخش "دوم پژوهش» از روش,نمونه گیری تصادفی ساده استفاده کردیم و معیار انتخاب افراد» استفاه از شبکه اینستاگرام بود. لذا در این بخش پرسشنامه‌های مربوطه (پرسشنامه استاندارد سلامت‌اجتماعی کییز و پرسشنامه محقق ساخته میزان و انواع استفاده از اینستاگرام) از طریق سامانه پرسشنامه آنلاین «یرسال» به شکل برخط (آنلاین) توزیع گردید. این سامانه لینکی :را در اختیار سازنده قرار می‌دهد تا او بتواند این لینک را با جامعه هدفش به اشتراک بگذارد و از آن‌ها بخواهد که به سوالات پرسشنامه پاسخ دهند.. در مرحله بعدی لینک .این پرسشنامه برای تعدادی از دوستان و آشنایان که کاربر اینستاگرام هستند فرستاده شدو از آنان خواسته شد که حتما به سوالات پاسخ دهند و در صورت تمایل لینک پرسشنامه را برای دیگر آشنایانشان ارسال نمایند و هم‌چنین این لینک در شبکه‌های اجتماعی آواتس‌اپ و تلگرام و اینستاگرام قرار گرفت تا بدین صورت تمامی افراد جامعه آماری شانس برابر برای نمونه‌بودن داشته باشند. پرسشنامه» به مدت سه‌روز به‌صورت آنلاین در اختیار پاسخ‌دهندگان بود و در این مدت بیش از ۵ پرسشنامه پرشده دریافت شد که پس از حذف موارد ناقص» تعداد ۴۳۱ پرسشنامه قابل‌قبول به دست آمد. روایی صوری فرایند مصاحبه به تأیید چند تن از متخصصان و پژوهشگران ۲ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ حوزه تحقیق رسید و به منظور تعیین روایی پرسشنامه‌ها از روایی صوری و محتوایی استفاده شد. به این ترتیب که پرسشنامه‌های مربوطه در اختیار متخصصان در حیطه موضوع مورد پژوهش قرار گرفت و نظرات اصلاحی آنان در پرسشنامه اعمال و مورد تأیید قرار گرفت. برای تعیین پایایی پرسشنامه پس از جمع آوری داده‌ها از نمونه ۳۰ نفره» داده‌ها وارد نرم‌افزار 5755 شد و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و پایایی تأیید گردید. جدول ۱. میزان آلفای کرونباخ مربوط به انواع استفاده از اینستاگرام جدول۲. میزان آلفای کرونباخ مربوط به سلامت‌اجتماعی و شاخص‌های ۲ ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۲۳ در ادامه در بخش‌اول پژوهش» برای تحلیل داده‌های به‌دست آمده از مصاحبه از روش تحلیل‌محتوا استفاده شد. بدین‌ترتیب که در ابتدا یادداشت‌های اولیه از متن مصاحه‌ها چندین بار مرور شد تا طی چندمرحله به کوچک‌ترین عبارت‌های تشکیل‌دهنده و بامعنی تبدیل شوند. در مرحله بعد به منظور یافتن مرکزیتی در بین این کلمات. با برقراری ارتباط معنایی و مفهومی بین کلمات استخراج‌شده فرایند مقوله‌بندی صورت گرفت. سپس چندین مرتبه حر کات قیاسی و استقرایی بین کلمات اولیه و مقولات نهایی انجام شد تا در نهایت مفاهیم اصلی که همان انواع گوناگون استفاده کاربران از اینستاگرام باشد به دست آمدند. در بخش دوم پژوهش,» برای تحلیل داده‌های به‌دست آمده از پرسشنامه ابتدا از آمار توصیفی و سپس به دلیل کمی بودن متغیرها از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون بخش اول پژوهش بر اساس مصاحبه انجام شد. تحلیل محتوای این مصاحبه‌ها ٩ نوع اساسی در این رابطه یکی از مصاحه‌شوندگان گفت: " نو اینستاگرام آدمای بامزه و پیج‌های فان هستن که من بهشون می‌خندم و سرگرم میشم": فرددیگری گفت: "من دوست دارم فیلم‌ها و سریال‌هایی که در حال پخش هستند رو ببینم اما باید هم براشون هزینه کنم و هم دیدن آهمشون. وقت گیره ولی نوی اینستاگرام سکانس‌های مختلف و مهم این سریال‌ها هست و تفریح خوییه". فرددیگری نیز در این رابطه یکی از افراد شر کت کننده در مصاحبه گفت: امن هميشه خبرها رو اول ت و ایس تاگرام می‌بینم حتی قبل از اینکه تلویزیون اون خبر رو اعلا مکرده باشه/ ۴ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ و این برای من خیلی جذابه". فرددیگری گفت: ابرای اینکه بدونم تو دنیا چه خحبره و این روزها چه انفاقانی داره میفته ایستاگرام یکی از گزینه‌های مهمی در این راستا فردی گفت: از طریق ایس تاگرام از حال دوستان و فامیل بان برمیشم و از دیدن عکس‌هاشون لذت می‌برم که در دوری لذت بخشه". همچنین فرددیگری این چنین عنوان کرد: "اینجا با دوستام وقت میگذرونم". شرکت کننده دیگری نیز گفت: "یا اینساگرام مینونم با خیلی‌ها در ارتباط باش مکه حتی در این رابطه فردی گفت: امنبیشتز دتبال آنلایق شاپ.م یگرد م که بتونم جچس اصل بخرم ". فرددیگری گفت: امن بیشتر استفادهم ثبت سفا رش بزای‌خرید آنلاین همست ". همچنین فردی عنوان"کرد:. امن مدل لباس ‏ وکیف ‏ وکفش و این جور در این رابطه فردی عنوان کرد:" من برای آموزش و ایده گرفتن در زمینه‌های مورد علاقه‌م از هن ر گرفته تا دکوراسیون "و تربیت کودک و ... از ایس تاگرام استفاده می‌کنم ". فرددیگری کی ار دنبال کردن آدم‌هایی که حرفی برای گفتن دارن سطح دانش و فرهنگک خوّدم رو ارتقا میدم"و دیدم نسبت به مسائل در این رابطه فردی عنوان کرد: "من معمولا از جاهایی که میرم عکس و فیلم م یگیرم و اونها رو از طریق ایس تاگرام به دیگران نشون میدم و اینجوری حس ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۲۵ خوبی دارم" . فرددیگری گفت: "من از طریق اینستاگرام پست‌هایی رو در مورد خودم می‌زارم که به دیگران نشون بدم چققدر خوشحالم و همه چی خویه". در این رابطه فردی گفت: امن پیج دوستام رو چکک م یکنم تا بدونم دارن چیکار فیکن فرددیگری گفت: "پیج بلاگرها ‏ وآدم‌های معروف رو نگاه می شور ق زن دگیشون رو می‌بینم» اینکه کجا میرن» چی میخورن» چی میپوشن". در این راستا فردی گفت: امن محصولات دست‌ساز خودم رو از اين طریق می‌فروشم و درآمد کسب می‌کنم". فرددیگری عنوان کرد: امن برای فروش محصولات کا رگاهمون .یک پیج زدم و از طریق اون مشتری جذب می‌کنم ". در این رابطه فردی گفت: امن در پیجم محتواهای آموزشی مربوط به بیزنس م یگذارم و وقت ی کسی به هم میگ که اي نآموزژش‌ها براش مفید بوده واقعا حالم حوب میشه". فرددیگری گفت: اوقت مطلبی رو تت‌یینم که احساس م یکنم برای فرد دیگه‌ای هم مفیده» اون مطلب رو براش می‌فرستم ". در بخش دوم پژوهش ابتدا یافته‌های توصیفی و سپس یافته‌های آزمون‌های آماری ارائه میزان استفاده‌از اینستا گرام در شبانه‌روز فراوانی درصد درصد تجمیعی ۶ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ میزان استفاده‌از اینستا گرام در شبانه‌روز فراوانی درصد درصد تجمیعی اطلاعات جدول ۳ نشان می‌دهد جمع بزرگی از افراد یعنی بیش از ۵۲ درصد آنان بین یک جدول ۶. آماره‌های توصیفی متغیر میزان استفاده روزانه از اینستاگرام بر اساس داده‌های به‌دست آمده از جدول ۴ میانگین متغیر میزان استفاده روزانه از اینستاگرام ۲,۷۸ است. به این معنا که میانگین استفاده پاسخ‌دهندگان از اینستاگرام به مدت نتایج جدول ۵ نشان می‌دهد که میانگین سلامت اجتماعی در کاربران ۳,۰۲۲ است که نشان‌دهنده نمره متوسط در سلامت اجتماعی کاربران است از میان شاخص‌های سلامت اجتماعی» شاخص ارزشمندی‌اجتماعی با میانگین ۳,۴۴ بالاترین نمره و شاخص اعتماد ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۲۷ جدول1. ضرایب همبستگی پیرسون بین میزان و انواع استفاده از اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی و ۸ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ در جدول۶ روابط معنادار منفی با رنگک نارنجی و روابط معنادار مثبت با رنگک سبز نمایش داده شده‌اند. همانطور که مشاهده می‌شود بین میزان استفاده از اینستاگرام و سلامت‌اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد (۰,۱۲۳- - ۲ و ۰,۰۱۱ - 0) اما این رابطه درجهت معکوس است. میزان استفاده از اینستاگرام همچنین با زیرشاخص‌های انطباق|اجتماعی (۰,۱۵۲- -۲ و ۰,۰۰۲ - 0) و ارزشمندی|اجتماعی (۰,۱۳۶- - ۲و ۰,۰۰۵ - 0) رابطه معناداری نشان‌داد که این روابط نیز از نوع روابط منفی است. در میان انواع گوناگون استفاده از اینستاگرام» شاخص‌های استفاده برای یادگیری (۰,۱۱۶- ۲ و ۰,۰۱۶ - م) استفاده برای‌اشتغال (۰,۱۱۳- ۲ و ۰,۰۱۹ - 0) و استفاده برای‌انتقال دانش و اطلاعات به دیگران (۰,۱۶۲- ۲ و ۰,۰۰۱ - 0) با شاخص سلامت‌اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد و تمامی این روابط درجهت مستقیم است. سایر انواع استفاده با شاخص سلامت‌اجتماعی رابطه معناداری ندارند اما با برخی از استفاده از اینستاگرام برای‌ازتباطات و نیز برای, خودابزازی با زیرشاخص تعلق‌اجتماعی رابطه معنادار مثبت دارد. استفاده.از اینستاگرام برای‌اشتغال با زیرشاخص ارزشمندی‌اجتماعی رابطه معنادار مثبت دارد. استفاده از اینستاگرام برای‌انتقال دانش و پس از تحلیل محتوای مصاحبه‌ها به ٩ نوع استفاده از این شبکه رسیدیم که عبارت‌اند از: سرگرمی» درجریان اخبار قرارگرفتن» ارتباطات» خرید و دریافت اطلاعات محصول» پادگیری» خودابرازی» غوطه‌وری در اینستاگرام (کنجکاوی)» اشتغال و انتقال دانش و ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۲۹ برطبق نظریه «استفاده و رضایتمندی»» افراد مختلف برمبنای نیازهای متفاوتی که دارند از شبکه اجتماعی اینستاگرام استفاده می‌کنند. اینکه چرا افراد برای پاسخ به نیازهایشان به این فضا روی می‌آورند دلایل اجتماعی» اقتصادی» فرهنگی و... مختلفی می‌تواند داشته باشد که پژوهش‌های آتی می‌توانند به آن‌ها بپردازند؛ اما آنچه در ذیل این پژوهش دریافتیم برای‌مثال این است که استفاده از اینستاگرام برای‌سرگرمی به دلایلی ازجمله کمبود وقت» درگیری‌های زیاد» نبود فضای تفریحی مناسب» گرانی تفریحات حضوری و همچنین جذاب و متنوع بودن و رایگان بودن محتواهای س رگرم کننده در اینستاگرام است و یا در مورد استفاده برای اشتغال دلایلی همچون جذابیت کار در این فضا و نبود فرصت شغلی در فضاهای دیگر وجود دارد. همچنین در رابطه با استفاده برای‌خرید به دلایلی از جمله دسترسی آسان به محصولات مورد علاقه و آگاه شدن از نظرات دیگران در مورد محصولات مختلف می‌توان توجه کرد و یا در مورد استفاده برای یادگیری دلایلی از جمله آموزش رایگان» آموزش از راه دور» گستردگی و تنوع مطالبآموزشی و دسترسی به افراد توانمند در حوزه‌های مختلف وجود دارد. همچنین در زابطه با استفاده برای‌ارتباطات به دلایلی همچون کمبود وقت» سختیرفت و آمد» هزینه‌های ارتباطات حضوری و ارتباط آسان و فراگیر و توسعه کمیت و کیفیت ارتباطات در این فضا می‌توان اشاره کرد و یا در مورد استفاده برای‌خودابرازی می‌توان این غلت را بیان کرد که انسان می‌خواهد آن تصویری را که خودش دوست دارد و در ذهن دارد به دیگران ارائه دهد و در نتیجه بر نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل توصیفی داده‌های به‌دست آمده از پرسشنامه‌ها نشان‌داد که بیش از ۵۰ درصد کاربران در شبانه‌روز بین یک تااسه ساعت از این شبکه اجتماعی استفاده می‌کنند و میانگین استفاده پاسخ‌دهندگان از این شبکه به مدت دو ساعت و ۴۷ دقیقه در شبانه‌روز است. سلامت‌اجتماعی کاربران مورد مطالعه در حد متوسط است اما دو شاخص خوش‌بینی و اعتماداجتماعی در پایین تر از سطح متوسط قراردارند. با انجام آزمون‌های آماری مشخص شد که با افزایش استفاده از اینستاگرام میزان ۰ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ نتیجه» با یافته‌های آقایاری هیر و همکاران (۱۳۹۵) و کیو و همکاران (۲۰۱۰) همسو است. همچنین در بعد انطباق‌اجتماعی با پژوهش برات دستجردی و همکاران (۱۳۹۵) و قلی‌زاده خواجه (۱۳۹۴) مطابقت دارد اما در مورد مولفه ارزشمندی‌اجتماعی با این پژوهش‌ها همخوانی ندارد. همچنین این نتایج با یافته‌های نیازی و همکاران (۱۳۹۹) کاملا ناهمسو است. در مجموع می‌توان گفت این پژوهش در مورد رابطه میزان استفاده از اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی و شاخص‌های آن» در دسته پژوهش‌های منفی قرار می گیرد که به زعم پژوهشگر این مسئله به نوع استفاده از اینستاگرام مربوط است؛ به این معنا که انواع استفاده‌ای که با شاخص‌های سلامت‌اجتماعی رابطه‌منفی دارند بیشتر از انواع استفاده‌ای که با شاخص‌های سلامت‌اجتماعی رابطه‌مثبت دارند مورد استفاده کاربران هستند که اين موضوع بنابر نظریه استفاده و رضایتمندی به نیازها و انگیزه‌های افراد بازمی گردد. لذا باید آن نیازهایی که منجر به استفاده‌هایی از این شبکه می‌شود که با سلامت‌اجتماعی رابطه‌منفی دارد شناسایی شده و برای کاهش اثرات منفی آن‌ها و.یا.پرطرف شدن آن‌ها در فضایی درخصوص رابطه انواع استفاده از اینستاگرام ابا سلامت‌اجتماعی و شاخص‌های آن» نتایج قابل توجهی به دست آمد. یافته‌ها نشان‌داد که استفاده از اینستاگرام برای موارد سرگرمی و غوطه‌وری با زیرشاخص انطباق‌اجتماعی ارتباط معنادار و منفی دارد. به این معنا که در میان کسانی که از اینستاگرام بیشتر به منظور سرگرمی استفاده می‌کنند» شاخص انطباق‌اجتماعی "میزان . کمتری :دارد. .می‌توان : گفت ممکن است سرگرمی‌هایی که از طریق این فضا ایجاد می‌شود در نهایت درجهت مخالف با انطباق‌اجتماعی کاربران باشد و آن‌ها را به سوی انزوای اجتماعی و عدم درک منطقی نسبت به جامعه ببرد. همچنین در میان کسانی که از اینستاگرام بیشتر به منظور غوطه‌وری در گفت ممکن است زمانی که افراد بیشتر به کنکاش زندگی دیگران می‌پردازند و وقت زیادی را صرف این می‌کنند که زندگی روزانه دیگران را ببینند» این امر باعث می‌شود نه تنها از رسیدگی به امور خود غافل شوند بلکه به مقایسه زندگی واقعی خود با ظاهر ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۳۱ زندگی‌ای که از دیگران می‌بینند پپردازند و دچار یأس و سردرگمی بشوند و در درک نسبت به جامعه ناتوان شده و به تجربه بی‌معنایی در زندگی برسند. البته این پژوهش صرفا به بررسی روابط معنادار پرداخته و نه رابطه علی و معلولی و ممکن است چنین رابطه‌ای اما یافته‌ها نشان‌داد که استفاده از اینستاگرام برای‌ارتباطات و خودابرازی با زیرشاخص تعلق اجتماعی ارتباط معنادار و مثبت دارد. به این معنا که در میان کسانی که از اینستاگرام بیشتر به منظور ارتباطات استفاده می کنند» شاخص تعلق‌اجتماعی میزان بیشتری دارد. همچنین در میان کسانی که از اینستاگرام برای‌خودابرازی بیشتر استفاده می‌کنند» یکی از علل اصلی ایجاد وب صفحه شخصی,» این است که فرد بتواند در فضای مجازی خود را ابراز کند. در هر فعل اجتماعی» فرد تمایل دارد تصویری را که از خود بروز می‌دهد کنترل کند. علت این امر.آن؛است که انسان می‌خواهد آن تصویری را که خودش دوست دارد و در ذهن دارد به دیگران ارائه دهد وادر نتبجه بر ذهنیت دیگران تأثیر گذاشته و پاداش دریافت کند (2010::61 ,صله[1726 :8 1۵م1)2). با آنکه از دیدگاه پژوهشگر انتظار می‌رفت خودابرازی در فضای اینستاگرام به این دلیل که باعث رویارویی افراد با قضاوت‌ها و بازخوردهای گوناگون می‌شود» می‌تواند با شاخص‌های سلامت اجتماعی ار تباط معکوس داشته باشد اما باتوجه‌به یافته‌های این پژوهش پاداشی که فرد با خودابرازی در این رشانه دریافت می کند بهبود تعلقاجتماعی است که این نتیجه قابل اما درخصوص رابطه انواع استفاده از اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی و شاخص‌های آن, يافته‌ها نشان‌داد که استفاده از اینستاگرام برای موارد یاد گیری» اشتغال و انتقال دانش و اطلاعات با سلامت‌اجتماعی و شاخص‌های آن ارتباط معنادار و مثبت وجود دارد. در میان کسانی که از اینستاگرام بیشتر به منظور یادگیری استفاده می‌کنند» شاخص دارد. به نظرمی‌رسد بهره گیری از فرصت‌های آموزشی در اینستاگرام در مورد موضوعات ۲ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ متنوع و استفاده از محتواهایی که افراد را به فکر فروبرده و نگرش وسیع‌تری به آن‌ها می‌دهد و سطح آگاهی و دانش و اطلاعات افراد را ارتقا می‌بخشد. می‌تواند با افزایش امیدواری به جامعه و افزایش این احساس که افراد چیزهای با ارزشی برای ارائه به جامعه همچنین در میان کسانی که از اینستاگرام بیشتر به منظور اشتغال استفاده می‌کنند» سلامت‌اجتماعی و شاخص ارزشمندی‌اجتماعی میزان بیشتری دارد. فرصتی که فضای اینستا گرام برای ایجاد و توسعه کسب و کارها فراهم کرده است باتوجه‌به میزان بالای نرخ بیکاری در جامعه و تبعات منفی ناشی از آن مانند فقر فساد» افسردگی و ... بسیار قابل توجه و ارزشمند است. می‌توان گفت انجام کسب و کار در اینستاگرام با تقویت این احساس که فرد چیزی برای ارائه به جامعه دارد و می‌تواند مفید باشد همراه باشد. همچنین در میان کسانی که از اینستاگرام بیشتر به منظور انتقال دانش و اطلاعات افراد با تولید و يا به اشتراک گذاری محتواهایی که به ارتقای سطح دانش و فرهنگک و اطلاعات دیگران کمک می‌کند» خن" مفید بودن دازند او لحاس با ارزش بودن پیدا می کنند. این افراد حس تعلق بیشتری به جامعه:دارند و به رشد و شکوفایی آن امیدوارند و در نتیجه بازخوردهای خوبی که از دیگران می‌گیرند حال بهتری خواهند داشت و به و در نهایت درخصوص رابطه انواع استفاده از اینستاگرام با سلامت‌اجتماعی و شاخص‌های آن» یافته‌ها نشان‌داد. که استفاده از اینستاگرام برای موارد در جریان اخبار قرارگرفتن و خرید و دریافت اطلاعات محصول با شاخص‌های سلامت‌اجتماعی ارتباط معناداری وجود ندارد. با وجود اینکه از دیدگاه پژوهشگر انتظار می‌رفت پیگیری اخبار در فضای اینستاگرام به علت بمباران خبری و عدم سانسور اخبار با سلامت‌اجتماعی کاربران در ارتباط باشد اما یافته‌های تحقیق چنین چیزی را نشان نمی‌دهد. همچنین با اینکه انتظار ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی وهمکاران | ۳۳ می‌رفت فرایند خرید در این شبکه اجتماعی به دلیل اینکه مستلزم اعتماد به دیگران است با سلامت‌اجتماعی در رابطه باشد اما نتایج پژوهش هیچ ارتباطی را در این مورد نشان نداد. باتوجه‌به اینکه بر اساس یافته‌های این پژوهش» سرگرمی و غوطه‌وری در اینستاگرام با انطباق‌اجتماعی کاربران رابطه‌منفی دارد و به‌عبارتی با افزایش احساس بی‌معنایی در زندگی و کاهش کیفیت عملکرد در زندگی مرتبط است لذا کاربران باید با آگاهی از این موضوع این نوع استفاده خود از این شبکه را مدیریت کنند و همچنین مسئولین نیز علل تمایل افراد به غوطه‌ور شدن در این رسانه را موردبررسی قرار دهند و به ایجاد و توسعه سرگرمی‌های جایگزین بیاندیشند. چرا که بر اساس نظریه استفاده و رضایتمندی» مخاطبان محتوایی را دنبال می‌کنند که نیاز آنان را برطرف کند و این نیاز به سرگرم‌شدن باید به گونه‌ای مناسب در ادامه» یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اشتغال در اینستاگرام با شاخص ارزشمندی‌اجتماعی و شاخص کل سلامت‌اجتماعی رابطه‌مثبت دارد. همانطور که وولمن در نظریه خود بیان می‌کند که تأثیرات رسانه‌های اجتماعی در ارتباطات اجتماعی تابع نوع استفاده افراد از این رسانه‌ها است» در این پژوهش می‌بينيم که استفاده از اینستاگرام برای اشتغال با بهبود ایفای نقش‌های اجتماعی مرتبط است. لذا پاتوجه‌به وجود معضل بیکاری گسترده در کشور ایران و به تبع آن افزایش فقر و فساد و ناامیدی و ... و همچنین لزوم ایجاد عدالت در جامعه و دسترسی همگانی به امکانات که خود از شاخص‌های سلامت‌اجتماعی در بعد جامعه است. .حال که افراد جامعه با تکیه بر توانایی و مهارت‌های خود و به‌دور از تبعیض‌های موجود در سیستم اشتغال دولتی تلاش کرده‌اند تا دراین فضای مجازی به ایجاد کسب و کار بپردازند» لذا مسئولین و سیاست گذاران باتوجه‌به این مهم می‌توانند به حمایت از این کسب و کارها و توسعه آن‌ها اقدام نمایند. البته ذکر این نکته ضروری به‌نظر می‌آید که پژوهش حاضر در زمان پاندمی ویروس کرونا انجام شده است و ممکن است این نتایج یه دلیل روی آوردن بیش‌ازپیش افراد به کسب‌وکار ازطریق فضای ۴ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ مجازی باشد و اگر در زمانی به‌غیراز شرایط فعلی انجام می‌شد» روابط به‌دست آمده شکل دیگری داشت. علاوه بر اين» اینستاگرام بستر مناسبی برای یادگیری و انتقال دانش و اطلاعات است که این موارد بر اساس یافته‌های این پژوهش با سلامت‌اجتماعی کاربران رابطه‌مثبت دارند. این کارکردها نیز هم می‌تواند مورد توجه کاربران قرار بگیرد و هم مورد توجه مسئولین باشد. انتقال دانش و اطلاعات به دیگران در اين رسانه» به این معنا است که کاربران به منظور سعی در بهبود سطح تفکر آگاهی» فرهنگت» دانش و زندگی دیگران محتواهایی را تولید می‌کنند و یا محتواهای تولید شده‌ای را به اشتراک می گذارند که از نظرشان می‌تواند برای دیگران سودمند باشد. درواقع می‌توان گفت این شبکه اجتماعی بستری برای موضوعی فراهم آورده است که در دین و فرهنگک ما بدان توجه شده و آن موضوع نوع‌دوستی و خیرخواهی است. همانطور که در دین اسلام تأکید شده که پاداش نیکی جز نیکی نیست و لذا.به کمکک‌به دیگران سفارش شده» در این پژوهش نیز می‌بینيم که استفاده از اینستاگرام. درجهت انتقال؛دانش.و اطلاعات به دیگران بیشترین رابطه مثبت با سلامت‌اجتماعی کاربران را دارد که می‌تواند بیش از پیش مورد توجه کاربران قراربگیرد. بر اساس آنچه: که. در مبانی انظری گذشت» نوع استفاده از شبکه اجتماعی می‌تواند پیامدهای مثشت و یا منفی را به دنبال داشته باشد. در این پژوهش نیز بسته به نوع استفاده کاربران از اینستاگرام» روابط مثبت و منفی را با سلامت اجتماعی آنان شاهد بودیم. همچنین ا زآنجایی که بر اساس مبانی نظری» آموزش و ارتقای سطح آگاهی» اشتغال» درآمد و دسترسی"یکسان به امکانات از اعوامل تعبین کننده برای سلامت يکک جامعه است و باتوجه‌به یافته‌های این پژوهش که استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام می‌تواند به تأمین این عوامل کمکک کند بنابراین ارتقای بخشی از فاکتورهای سلامت‌اجتماعی از طریق این شبکه اجتماعی می‌تواند مورد توجه مسئولین او الگوی استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام به منظورارتقای سلامت اجتماعی باتوجه به روابط معنادار به دس تآمده از پژوهش به شکل زير ارائه می گردد: ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۳۵ شکل ۲. الگوی استفاده از شبکه اجتماعی اینستاگرام به منظور ارتقای سلامت اجتماعی ۶ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ باتوجه به محبوبیت خاص اینستاگرام در میان جمعیت جوان‌تر» آموزش سواد رسانه‌ای در آموزش‌وپرورش و سایر نهادهای آموزشی می‌تواند کمک کند که تعامل مخاطبان با محتواهای موجود در شبکه اجتماعی اینستاگرام و استفاده از آن سازنده‌تر باشد. پیشنهاد می گردد مسئولین و نهادهای مربوطه به ایجاد و توسعه امکانات تفریحی و سرگرمی متناسب با سلیقه و وضعیت اقتصادی مردم درفضای واقعی اهتمام ورزند تا بخشی از نیاز آنان برای سرگرم‌شدن مرتفع گردد و انجام مطالعه درخصوص چگونگی برآورده شدن نیازهای فراغتی و سرگرمی در اینستاگرام و آسیب‌شناسی آن در مطالعات آینده نیز با توجه به ارتباط مثبت بعد اشتغال.در اینستاگرام با سلامت اجتماعی» پيشنهاد می گردد مسئولین و سیاست گذازان علاوه بر اندیشیدن و برنامه‌رییزی برای ایجاد حمایت و مساعدت به افرادی که می‌خواهند در این فضا کسب واکار ایجادکرده و درآمد کسب‌کنند» به مشاغل جدید ازجمله"بلاگینگک که می‌تواند در این فضا ایجادشود تو جه‌نموده و بخشی از تربیت نیروی کار جدید به این مشاغل اختصاص یابد. ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۳۷ افتاده» جواد (۱۳۸۹). «رسانه‌های اجتماعی و کتاب بازگشت عموم و باز نشر کتاب» فصلنامه آریانی» ابراهیم؛ زاهد بابلان» عادل؛ معینی کیا مهدی و خالق خواه» علی (۱۳۹۴). «نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در قابلیت‌های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی». مجله دانشگاهی آقایاری هیر و کل؛ محمدپور» داریوش و جعفری» صابر (۱۳۹۵). ۷ بررسی ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه و تأثیر آن بر سلامت‌اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تبریز)). فصلنامه جامعه‌شناسی سبک زندگی» سال دوم» شماره پنجم» صص ۱ - برات دستجردی» نگین؛ داورپناه» هدایت‌اله و اسماعیلی؛ معصومه (۱۳۹۵). «بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه اجتماعی فیس‌ب وک و سلامت‌اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان ۱۳۹۲-۱. جامعه‌شناس ی کاربردیی» سال بیست و هفتم» شماره پیاپی (۶۱)» شماره اول» ت وکل» محمد (۱۳۹۳). «سلامت اجتماعی: ابعاد» محورها و شاخص‌ها در مطالعات جهانی و ایرانی». ذوالقدر» حسین و قاسم‌زاده عراقی» مرتضی (۱۳۹۲). «بررسی انگیزه‌های کاربران در استفاده از رسانه‌های اجتماعی (مطالعه موردی کاربران شبکه اجتماعی فیس‌ب و کک)». فصلنامه پژوهش رفیعی» حسن؛ سمیعی» مرسده؛ فروزش» کیان؛ قازاریان» ماریت؛ رحیمی» علی سینا و اکبریان» مهدی (۱۳۸۸). «تدوین شاخص ترکیبی سلامت‌اجتماعی در ایران». فصلنامه مطالعات ساعی» منصور و نظری مقدم» جواد (۱۳۹۲). «تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبکک زندگی (با تأکید بر سلامت‌اجتماعی)». مجموع مقالات همایش تخصصی شبکه‌های اجتماعی (صص ۱۵۹- ۸ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ سام آرام» عزت ال (۱۳۹۱). «سلامت‌اجتماعی» نظریه محوری مددکاری اجتماعی». نشریه سورین» ورنر جی و تانکارد» جیمز دبلیو (۱۳۹۲). «نظریه‌های ارتباطات». ترجمه: علیرضا دهقان. شاه قاسمی» احسان (۱۳۸۵). «مروری بر زمینه‌های تأثیر فضای مجازی بر نظریه‌های ارتباطات». صادق زاده» رقیه؛ درتاج» فریبرز و منادی» مرتضی (۱۳۹۷). «بررسی انگیزه‌های دانش آموزان در استفاده از اپلیکیشن اینستاگرام: یک پژوهش کیفی». فصلنامه مطالعات میان فرهنگی؛ سال قلی زاده خواجه. فاطمه (۱۳۹۴). «رابطه میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با قیاسی» محمد امین (۱۳۹۴). «بررسی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایل محور بر سلامتاجتماعی دانشجویان ‏ دانشگاه هرمزگان (مورد مطالعه: کاربران شبکه اجتماعی گودرزی» راضیه (۱۳۹۶). «بررسی رابطه رویکرد استفاده از شبکه‌های مجازی با سلامت|جتماعی: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه الزهر/ (س) و تهران».پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد» دانشگاه موسوی,» میرطاهر؛ شیانی» ملیحه؛ فاطمی نیا» سیاوش و امیدنیا سهیلا (۱۳۹۴). «بسط مفهومی سرمایه اجتماعی با رویکرد سلامت‌اجتماعی». فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی» سال موسوی» میرنظیر (۱۳۹۹). «تحلیل نحوه بازنمایی بزه دیدگی زنان در فضای مجازی (مطالعد موردی» سایت‌های خبری باشگاه خبرنگاران جوان» خبر آنلاین» تابناک و ایسنا)» ششمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی؛ اقتصاد و حسابداری ایران» تهران. نایبی» هوشنگک (۱۳۹۲). «برنامه کامپیوتری آمار در علوم اجتماعی 5۳55». تهران: نشر نی» چاپ ارائه الگو جهت ار تقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۳۹ نوربخش» یونس و صحراگرد» کبری (۱۳۹۷). «بررسی جامعه شناختی تأثیر رسانه‌های نوین اجتماعی بر اعتماداجتماعی کاربران (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه نهران)». سومین نوربخش» پونس؛ حیدرخانی» هابیل و محمدی» اصغر (۱۳۹۶). «بررسی ارتباط بین حمایت‌اجتماعی و سلامتاجتماعی جوانان مناطق حاشیه نشین شهر کرمانشاه». پررسی نورمحمدی» مرتضی (۱۳۸۸). «چالش فرهنگک و هویت در فضای مجازی». نشریه پگاه حوزه. نیازی» محسن؛ شفائی مقدم» الهام و خدادادی» ناهید (۱۳۹۹). «تبیین رابطه بین شبکه‌های اجتماعی مجازی موبایل محور با سلامت‌اجتماعی شهروندان: پژوهشی بر مبنای رویکرد حوزه عمومی هابرماس». فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری,» سال دهم شماره سی و پنجم» ,ا837[تا8 بهص۵ط۴ مکلهچد 27 بحفسگ #صنج۸ موعفصد2 :36 جدزش محفعاحعو هط 6 ده 3/6002 0و5 ۵۶ 1۳0۵61" .(2021) +تصامطع۸ وتقصگ عم جاکه‌انم 1 01 50006018۰ 2/000۵ عا ماع علوهنا کم ععص ص210 عنصعلی ۸ 40 17967۶ «زع6ط1 نععانک عهص0ا 3160 آه۹۵0" .(2012) ع۵ط ع6اع8 ,عمط -007710167 ]٩۵ ,70۳۵ .ننک لقنو زعدم1 خ۸س متام نامسا هفوک ۹۵0۵1 .(2010) .27 فقطمط1 بماصعا 2 <۲0عص02) ,3/3010 2/00 ,عماطظ 6 ۵۶ 3۳۵۲085 13۰ ۷۵11-809۰ امک 000 ونهعش 4 007ع727 -1909 ,5781608 ۲0208 ص ما۳ 3۳۵0 ۵۵ 6۳6066 ص60 شعاد 50001 ]٩ 2010 7۳6 .(2020) 34۰ ,5028۰ 6 بط ما20 6 .5.2 وفطا0 6 0ح ۲7 بلاز37 ,۳ ۷۵5 :ص36 ,0206 اما ,عماع 11007610 بصعفنا ,۳3616 6 م.(2021) .11.۷۷ 8۳081 ,1605167 بلج مالعه8 106 :۳۵۳۵ ,عاا8 ۸ :۵۵1۳ ,1۱۵۲۱۵ ]۵ 1۵1۵1۵۲۹5 0۳۵ ۶6 1۹19۲۵۱ ۵۵۵۲ مر تق ۲۵100 -1 00 ,4 ,0075ع1 8632107 1۳۹۵۵ هی کع ام ۲00 1۰ موه ۵116 رک وان وصه معصنادوم بع ۵۲۵۳۹۵ .(2017) ص510 ۳8200 عک عصناط ۳۳۹۵۵۶ ,610109( 7ع 0 ۰و موم 6860 0عل اعاص16م0ه هه ععبد اقا ۰ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ [ عکعناا0جه 20۵9۲ 76 .(2020) بع01 عتنطقط ,02۵0 6 هک ,62860 ۰ 511066 و 7120۲0 5۵41 و0۳۵ 05ع7۳ عتحاج هه ومع ۸ :135128۳2 ۵۳۵ ماه ص00 فصوطظ مدع" .(2015) ه0ه/3 ,1101106۳ 40 ع79] 13518۳۲۵9 1۵۳ 2/065" .(2018) 5۳628-۳08 ماگ 6۶ ۷-1158 ,110228 ,(10)8 ,1867۳6 ۳۵۳۲۵ .ما۸ هسه ودمص۸ اکععاصآ او کععزم0 1 01[ ]۵۲ ]7۵۲۳۵ ]71۵۲۳۵۵۳۵ ۰ تطالهعط همه فصه عک 1۵۵2 ,16 715109707 ]٩ 2605 7۳۵" .(2020) بلع امعم مصعزعا< ۶ نقطمقط5 ,71208 ( ۸ :۷اع ۸۳ آ4 وک ۵۳ 5۵1۳۳۹0607 ۵۳۵ ,۲0۳۵۵۲1۹۵۲ آمنممک 1-0 :2020 عسال-ازرص۸ و/قاع 5000 + 316003 هن وک 0۲2 هواک ۵ روشک ۷۷۵۲۵۰ ۳۵ ]۵ 96۲5" .(2010) .[عق۵ط3/0 مصنعلصع7113 مه .3 کدعحفوص۸ مصقام1 5 ۰ 1/6010 [5000 ]٩ 000070165 ۵۳۵ 965 0۵[1۵۳ 1۳6 !مامتا سم عع 56۳۷1 و 00070ع7 ۰ 01 مک ب(2019) بلل/۷ مط00ع1۳ -ع 8-56۳2 6/0 هن 5/56 / 06020/6۳5 6310 ص۷1 // :3۳05 روهام رد2 هزوک عمط - ۷۷۵11 آهزه50 ,(1998) 263 عم برع مدرگ 6 ع360۵6 ماما 6 :۳۳۵۵ (130 1۳۵۲ بقت 0 :162006 ,عصقت 0 بهههع ۳6 فا ادازع 160286 ۶و صمناممتصعه ۸ :۴۳۲ هه فععلنا" .(2018) .1/68 8 0۳ 16066 1گصز کاز 2040 صع‌عهاقصا ۵0 6و 1۵0 عم ۵۵ 0650606 مونط ص337 مقله 50 + مزوععل۸ ,۷6۵۵ پم اصهنه منصنع بهنونها0 ومصح/1 85 22006 کاطع9ع2001 عدمصه ۵11-۳8 هه دععصعنل مزع ام رم 02 5۵۵۵ ۳۵1۵6 .(2020) ۸ بش۸ ,800066 ک مسط .5 م06 .0 منطی/2 009-56000021 ۸ :و۸ 0106۳ حز صمنهامعا هوک ۳۵۳۵:۵۵ 0هه 796 ارائه الگو جهت ارتقای سلامت اجتماعی از طریق ... ؛ زمانی و همکاران | ۴۱ :6 12061[ من بنحاطا5 ,۵ :58فا ,مق بنعصع ۵۵ محامط7 :همع مک ,8608 17-3 ,106 ,۸116000715 ۲۵۱۶۵۲ 7200070۵ ]0 [۵ 70 ۰ عتسناگ 1 ۹120 ۵ 1812 6 20 /7۵* .(2016) 30۵0 ,ص73 6 مطقطک ,تق5200 1 ,160177 ۷11/3 ۲۵1۵075 ۵۳۵ ۵۵۵ 1۵٩ 0۵ ۵۶( و نانطنوعی 09 کل 0 که 6 20 00/0 / ها 5101/60/0 ۷ // :136605 دعقط عطا .۷5 هتلوعص ۹/۵۵5 .(2019) و10۵1 بطم عط3/8 ۶ مطقطک ,52 معط وه 606 هنود چ حز کعو0مط مقس عطا ۵۵ وی ۵ :0۵ 23-2 ,(3)1 ,کع6نقلا5 عع00 0 ]٩ ام 70 هه مد صصعمط )۳۰ 3/0۵۵0 ۶ .۸ 716002 م۸ م30 2عصنطد1[م0ط۸ ؛بمطهطاک ما5 0 .9ع3/69528 هزادنا ۶و عو۸ عطا حز اصعص‌ععسد/3 عع4 1 مس 6 ۳۵۲ برع اک ش۸) 2/68528682 عصنل09 اک1۳ کاصعلوننگ و1706 0 ورنطاع 1۵12110 ۵ط) ماو" .(2019) ما .0 بککهاععد ۷۷ 2 ,3 ,کلع 506۳10 60 2۵۷۱۵۲۰ ]٩ رووام اعد صز هصاه‌ا-11ع ۳ لمع ما مط رم 6 ۶زا 07 1/065 :751097۲۵ :(2016) 3۵6۵ مکصقوطظ 2 م2 ,56100 ۵" .(2017) بطفصص11 معط یه جالع م6 مسا :ما26 مصماعامها5 ۵۶ 796 هز 0006۳05 لهنم5 ۲و عامط عط1 نصمناعلنند ۷ لد ,مان جع 06 ره 8۳۳۵6۹۲ مصححظ :206 ۸۵۵۵ ۷9۵06 ,ع0ه31 :1۳۳۵9 ,و11 7 ۸۵ اعدا ۵۶ ععتآ عطا انامه کلعنام8" .(2015) مصلا 1۵۳ ۰ و9 76-020 .(2005) عمط ,الق چگ صقطتوعط 1866 مهافت - 20100 5-481 عجسن ملس زک 48/0 / 0/00/3103 ع /اصن مد 005 //: 305 0(۰)) .50۳08 ,نا750 6۶ وهصنانک نش سطعصه ۷۷ ما10 :3/6۳8 منشا پفت 5 ,۳۵ 9 .70107 اگ 001117 1۳۳ 5/6 ه نقاه1 هنظ 1۵۳ 8سا ۹0۵ ۲ | فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین | سال هفتم | شماره ۲۸ | زمستان ۱۴۰۰ 2760۳6۵ آهنمو5 7۳۵1 ۵۶ 19020" .(2013) 6۵۰ مشک 6۶ بصعنط) ,065 275-2 ,44 ,836۳0۷107 ]50610 000 7601 ۰ طلد16 جع نصصصم استناد به این مقاله: زمانی» مهسا.» نور بخش» یونس.» نایبی» هوشنگ. (۱۴۰۰). ارائه الگو جهت ارتقای سلامت اجتماعی از طریق شبکه‌های اجتماعی (مورد مطالعه: شبکه اجتماعی اینستاگرام)» فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین» 5 00630066 ه 006۴ 160860 کز کعنلوننک 3/6002 110 ۹

استفاده روزافرون از شبکه های اجتماعی بر ابعاد مختلف سلامت کاربران، تأثیرگذار است. هدف از این پژوهش، ارائه الگو برای ارتقای سلامت اجتماعی از طریق شبکه اجتماعی اینستاگرام است. تاکنون درخصوص رابطه انواع گوناگون استفاده ازاینستاگرام با سلامت اجتماعی کاربران پژوهشی انجام نگرفته است. در این پژوهش به بررسی رابطه بین میزان استفاده و انواع استفاده از اینستاگرام با سلامت اجتماعی مخاطبین آن پرداخته شد. بدین منظور در بخش نخست پژوهش با بهره گیری از روش کیفی و انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته به طبقه بندی انواع گوناگون استفاده از اینستاگرام اقدام شد و سپس در بخش دوم با بهره گیری از روش کمی و توزیع پرسشنامه به بررسی روابط مورد نظر پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد بیش از نیمی از کاربران ایرانی اینستاگرام بین یک تا سه ساعت در شبانه روز از این شبکه استفاده می کنند و میزان سلامت اجتماعی آنان در حد متوسط (022/3) است. بین میزان استفاده از اینستاگرام و شاخص های انطباق، ارزشمندی و سلامت اجتماعی رابطه معنادار و منفی وجود دارد. انواع گوناگون استفاده از این شبکه به 9دسته قابل تقسیم است که نتایج نشان داد استفاده از اینستاگرام برای سرگرمی، و غوطه وری با شاخص انطباق اجتماعی رابطه معنادار منفی دارد. اما استفاده از اینستاگرام برای یادگیری، اشتغال، و انتقال دانش و اطلاعات با سلامت اجتماعی رابطه معنادار و مثبت دارد. استفاده از اینستاگرام برای ارتباطات و نیز برای خودابرازی با تعلق اجتماعی رابطه معنادار مثبت دارد. براساس یافته های این پژوهش، ارتقای بخشی از عوامل سلامت اجتماعی در بعد فردی از طریق اینستاگرام قابل تحقق است و این موضوع می تواند مورد توجه کاربران و مسئولین و سیاست گذاران قرار بگیرد.

441936

به دانش‌آموزان گروه آزمایش (۱۹> 00 با استفاده ا زآرواش کلاس‌درسل معکوس کتاب «نصضب و راه‌اندازی سیستمهای رایانه‌ای) به مّت:۶۴ ساعت (۸ جلسه ۸ شاعنه) و طی یک نیمسال تحصیلی, آموزش داده شد. دانشآموزان گروه کنترل (۳۱* 0 با استفاده از روش مرسوم (سنتی)» آموزش دریافت کردند. پس از اجرای مداخلات, مجدنا سطح خودکارآمدی رایانه و ادارک از کلاس‌دارس*دانش لآموران.به وان ثمرات»«پ سآزمون اندازه‌گیری و ثبت شد. نمایج تحلیل کوواریانس.نشان داد که کلاس‌درس معکوس به طورمعناداری سبب افزایش خودکارآمدی رایانه و "دراک غفبت دانش‌آموزان؛ از کلاس‌درس می‌شود. در نهایت» چگونگی تأثیر کلاس‌درس معکوس بر خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس درس به * استادیار دانشکده علوم تربیتی» دانشگاه تبریز ما20 ها هس ممنطوه 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان - به منزله یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های موفقیت نظامهای آموزشی - متأثر از عوامل متعددی است که یکی از آنها سازه خودکارآمدی! است (اورا"» ۲۰۱۷؛ عبدی زرین» پایشو" و پناهنده» ۲۰۱۷:آلت؟» ۲۰۱۵؛ مرال» کولاک و زریاک؟ ۳۰۱۲ شانک» پینتریچ و میس" ۲۰۰۸). خودکارآمدی یک متغیر کلیدی در نظریه اجتماعی- شناختی بندورا" (۱۹۸۶) است که به «اعتقاد فرد به توانایی خود برای سازماندهی و اجرای فعالیتها برای تولید دستاوردها و نتایج مطلوب» تعریف شده است (بندورا ۱۹۹۷). به‌عبارت‌دیگر خودکارآمدی عبارت است از باور دانش‌آموز به تواناییهای خود برای موفقیت (پرایس۲۰۰۶). خودکارآمدی می‌تواند عاملی بسیار مهم در فراگیری مهارتهای رایانه‌ای باشد (میورا ۱۹۸۷). خودکارآمدی رایانه "" نوعی خاص از خودکارآمدی است. خودکارآمدی خاص !! عبارت است از اعتقاد به توانایی فرد در تجهیز انگیزه» منابع شناختی و راههای عملی مورد نیاز برای پاسخگویی به نیازهای موقعیتی خاص (وود؟! و بندورا ۱۹۸۹). بنابراین» خودکارآمدی رایائي اعتقاچایه تواناییل فرد در استفاده از رایانه است (کامپیو و هیگینز", ۱۹۹۵). اهمیت خودکارآمدی رایانه تا پدان جاست که امروزه در پژوهشهای مربوط به آموزش و پذیرش فناوری» از آن به‌عنوان مهم‌ترین و محوزی‌ترین متغیر ایاد می‌شود و توجه پژوهشگران حوزه‌های متعدد همچون اسیستم*اطلاعاتیی» آموزش و پرورش, روان‌شناسی» منابع انسانی و مدیریت را به خود جلب ,کژده.ااست*(جانستن» تاره ور گرو *"» ۲۰۱۷). مطالعات پیشین نشان می‌دهند که خودکارآمدی رایانه با تمایّل فرد برای انتخاب و شرکت در فعالیتهای مرتبط با رایانه انتظار موفقیت در این فعالیتها ماندگاری و رفتار مقابله‌ای اثربخش* با مشکلات کامپیوتری» رابطه‌ای مثبت دارد دی کور سول :> ۱۶ تنیز مش خودکارآمدی رایانه بر عملکردتحصیلی 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 دانش‌آموزان در درس رایانه در مطالعات متعدد نشان داده شده است (بایرو دوتسی و احمد» ۷ نوسوآ و همکاران» ۳۰۱۵ کیم و پارک", ۲۰۱۵). در مقابل» در نتیجه خودکارآمدی پایین رایانه عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان نیز به شدت پایین خواهد آمد (بالوگون و اولانرواجو, ادراک دانش‌آموزان از کلاس‌درس"* یکی از متغیرهای مهمی است که با خودکارآمدی رابطه نزدیک دارد (کار ۶۲۰۱۴ لورسباخ و جینکز» ۱۹۹۹). پژوهشهای انجام شده در زمینه محیط یادگیری بیانگر این واقعیت است که موفقیت هر تغییر در زمینه روشها یا رویکردهای آموزشی مستلزم آن است که پیش از هر چیز ادراک دانش‌آموزان از محیطی که در آن تحصیل می‌کنند» تغییر یابد. همچنین «برای بهبود یادگیری دانش‌آموزان؛ تحت تأثیر قرار دادن ادراک آنان از محبط محیط یادگیری دارای دو مولفه اصلی است: مولفه فیزیکی! و مژلفه روانی‌اجتماعی ". مولفه فیزیکی شامل همه جنبه‌های فیزیکی مانند؛کلاسهای, درس» مواد آموزشی و امکانات یادگیری در داخل و خارج از کلاس است. در حالی‌که ولفه روان‌شناختی.مربوط به تعامل میان دانش‌آموزان» دانش‌آموزان با معلمان و دانش‌آموزان با محیط است. اين دو مولفه در ایجاد و شکل دادن محبط یادگیری مکمل یکدیگرند و بر روند باذگیری اتأثیر می گذآرند (فزاسر !"» ۱۹۹۴؛ کیلگور", ۲۰۰۶). با این‌حال» از نظر تاریخی» پژوهشهای "انجام.شلّه در تخوزه,متحیّطایادگیری» بر ابعاد روانی‌اجتماعی آن متمرکز شده اند؛ یعنی آن جنبه از محیط که مربوط به خاستگاه یا پیامد رفتار است (بوی و پژوهشهای اخیر نشان می‌دهند که ادراک دانش آموزان از کلاس‌درس به‌طورمعناداری بر روابط با هلان (بارت: دانلپ: دین:۳ الاحمورومی ,ور ۲:۰۴۹۱۸۷) گرایش به: تقلب: کردن 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 (پولورس و دیکوف", ۱۹۹۹ عملکرد تحصیلی (تاس", ۲۰۱۶ بک و چوی" ۲۰۰۲ وانارکا و رول ۲۰۰۸ نگرش نسبت به دروس (گو" و فراسر ۱۹۹۸)» خودکارآمدی تحصیلی (دورمن ۱) عزت‌نفس (هاربا و کاوانا ۲۰۱۲)» نوع جهت‌گیری به هدف (پاپلسکیس"/ ۲۰۱۳؛ لائو و لیث ۲۰۰۸ متعهد شدن نسبت به مدرسه و شرکت در فعالیتهای کلاسی (کونکول"» ۲۰۰۸) و سرآغاز شکل‌گیری حوزه «محیط یادگیری» غالبا به دو پژوهشگر آمریکایی یعنی هربرت والبرگ"" و رودلف مووس" نسبت داده می‌شود (فراسر و والبرگ» ۲۰۰۵). اولین چارچوب‌نظری را لوین "" (۱۹۳۶) برای حوزه «محیطهای انسانی» مفهوم‌پردازی کرده است. لوین معتقد بود که رفتار انسان از طریق تعامل پیچیده فرد و محیط. تعیین می‌شود. بر این اساس او فرمول ,8) ۶ < 8 (13 را پیشنهاد می‌دهد که در آن رفتار (3) بر اساس نتیجه دو عامل وابسته به‌هم یعنی فرد (8) و محیط (:۳) تبیین می‌شود. او نشان داد که تعاملی دو جانبه میان فرد و محیط است که بر رفتار افراد اما قوی‌ترین مفهوم‌پردازی برای محیطهای یادگیری را مووس,(۱۹۷۹) ارائه کرده است. مووس (۱۹۷۹) بر اساس دیدگاه لوین (۱۹۳۶)» «شخصیت محیط*» را مطرح ساخته و معتقد است همان‌طور که می‌توان شخصیت افراد را مشخص کرد محیط را نیز می‌توان بر اساس ویژگیهای برجسته آن توصیف کرد. محیطهای اجتماعی مانند افراد.می‌توّانند دارای ویژگیهایی مانند گرم و حمایتگر یا محدود و خشک باشند. مووس تلاش کرده است تا محیط اجتماعی را مفهوم‌سازی کند. آن را اندازه‌گیری و اثرات آن را بر رفتار انسان ارزیابی کند. او بر اساس تجزیه و تحلیل خود از انواع متفاوت محیط مانند مدرسه, خانواده و زندان. نتیجه گرفت که محیط اجتماعی دارای سه 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 بعد است: بعد ارتباط" (عواملی مانند مشارکت, وابستگی, حمایت معلم» همبستگی همسالان" و حل تعارض؟)» بعد رشد فردی" یا جهت‌گیری هدف* (عواملی مانند جهت‌گیری تکلیف"» رقابت. پیشرفت و اتکای متقابل و بعد نگهداری و تغییر سیستم (عواملی مانند سازمان, تنظیم قانون» وضوح قانون و کنترل معلمان). مووس (۱۹۷۹) استدلال می‌کند که ادراکات دانش‌آموزان» یکی از زوشهای نسبتا جدید در آموزش که ممکن است بتواند در خودکارآمدی و نیز ادراک از کلاس‌درس دانش‌آموزان یاری‌گر معلمان باشد. پاردایم آموزش‌معکوس يا همان کلاس‌درس معکوس است. مفهوم کلاس‌درس‌معکوس اولین بار در کتاب «رتبه‌بندی اثربخش » نوشته باربارا والورد!" و ویرجینیا جانسون اندرسون"! (۱۹۹۸) مطرح شده است (تولکس" و همکاران؛ ۲۰۱۶). معمولا" برای دوره متوسطه از اصطلاح «کلاس‌درس‌معکوس» و برای دوره ابتدایی و راهنمایی از «کلاس درس‌وارونه)*! استفاده می‌شود (تولکس و همکاران, ۲۰۱۶). ایده پشت کلاس‌درس‌معکوس این است که آموزش اطلاعات و مفاهیم در زمان خارج از کلاس‌درس اتفاق می‌افتد و در مقابل» از کلاس‌درس برای تعامل و تحول مفهومی" "بهره‌گیری می‌شود..مثلا از طریق بحثهای همگانی. حل‌مسقله و کاربست دانش مفهرولالوایاو رودقله لر۲۰)» بنابراین توجه به این انکته ضروری است که پداگوژی مفهومی "کلاس‌دزس سنتی در کلاس‌معکوس تغییر نمی‌کند بلکه کلاس‌درس معکوس, روش ارائه را اصلاح می‌کند یه گونه‌ای*که*زمان کلاس‌درس را به مشارکت دانش‌آموزان برای تحکیم تحول مفهومی او شاید ختی افزایش عملکرد دانش‌آموزان اختصاص می‌دهد (نولان و واشینگتن" ۲۰۱۳). تا به امروز از الگوی کلاس‌درس‌معکوس در مقاطع دبستان و دوره متوسطه اول و دوم استفاده بسیار شده است» چرا که نتایج پژوهشهای تجربی مبین اثربخشی 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 این روش در پیشرفت‌تحصیلی دانش‌آموزان است (کلارک!» ۲۰۱۵ لاو هاج» گرنجنیت و کلاس‌درس معکوس متشکل از دو بخش است: فعالیتهای‌یاد گیری گروهی تعاملی" درون کلاس درس و خودآموزی رایانه-محور مستقیم " بیرون از کلاس‌درس (بیشاپ و ورلگر, ۲۰۱۳). افزایش تعامل یک به یک میان دانش آموزان در کلاس معکوس, نتیجه اجازه دادن معلم به دانش‌آموزان برای درگیر شدن با مفاهیم» مواد یادگیری و همسالان در کلاس‌درس است (ابراهیم و کالووی ۴). مطالعه نولان و واشینگتن (۲۰۱۳) نشان داده که به دلیل تعاملات یک به یک و بهبود ارتباط میان دانش‌آموزان و معلمان, مشارکت دانش‌آموزان در کلاس‌درس‌معکوس ۶۶ درصد افزایش یافته است. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده در دو دهه اخیر زمانی‌که دانش آموزان به عکس گذشته که با روش سنتی تدریس, تنها دریافت‌کننده دانش از معلم بودند. به‌طورفعال در گستعزش,دانش شرقت می‌کننه احساس خویدگا رآمذی می سل :(ر :1۱۸ عقیده براین است که تعاملات میان دانش‌آموزان در کلاس‌درس (به مثابه یکی از ویژگیهای کلاس‌درس معکوس» گانود. برج "«و.هلمیک!» ۲۰۰۸) پیشرفتهای عملکردی سطح بالای" دانش‌آموزان زا ارتقا می‌بخشد (جانسیه ماری‌یاما جان؟ نلمین و اسکون" 1۹۸۱) دز نتیجه دانش‌آموزان خود را تواناتر ارزیابی می‌کنند وآزضایتمنلای بیشتری خواهند داشت (ویشئومولکاا سوتام» تریگاست. موسریئو و کر رشی‌ سای مد موی انگه,ارزشیابیی از خودش مثبت است خود را کارآمد تشخیص می‌دهد و با علاقه و پشتکار به انجام دادن کارها می‌پردازد» زیرا معتقد است که می‌تواند پیشرفت بیشتری کسب نماید (سیف» ۱۳۹۵: ۱۷۳). با این‌حال نتایج پژوهشهای انجام شده در زمینه تأثیر کلاس‌درس معکوس بر خودکازامدی دانش‌آموزان با یکدیگر همسو نیستند. در حالی‌که تعدادی از پژوهشها نشان:داده ,اند که: کلاس‌درس‌معکوس به‌طور معناداری 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 سطح خودکارآمدی دانشجویان و دانش‌آموزان را افزایش می‌دهد (چو, ۶۲۰۱۸ الجاسرا, ۲۰۱۷؛ هوگو, ۲۰۱۵؛ ابراهیم و کالووی, ۲۰۱۴؛ کننا» ۲۰۱۴)» مطالعهه وانگ" (۲۰۱۷) نتوانست این تأثیر را در زمینه تأثیر کلاس‌درس‌معکوس بر ادراک مثبت. دانش‌آموزان از کلاس‌درس" اين فرضیه مطرح است که دو ویژگی کلاس‌درس‌معکوس یعنی بهره‌گیری از تکنولوژی آموزشی و یادگیری فعال در طول کلاس‌درس به دو شکل بر ادراک دانش آموزان از کلاس‌درس تأأثیر می‌گذارند: ۱) از طریق افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان به همکاری با یکدیگر و ۲) از طریق فراهم کردن شرایط برای ارائه ایده‌ها و خلاقیت و تشویق دانش‌آموزان به آن (استرایر» ۲۰۰۷). تأثیر مثبت کلاس‌درس معکوس بر ادراک دانش‌آموزان از کلاس‌درس در مطالعات متعدد مانند پژوهش استرومایر (۲۰۱۶)» مور" (۲۰۱۶)» جانسون* (۲۰۱۳)» لاو و همکاران(۲۰۱۴) و لیج» پلت و ترگلیا* (۲۰۰۰) نیز دیده شده است. با این‌حال» اين تأثیر در بخشی دیگر از پژوهشها به چالش کشیده شده است. نتایج پژوهش استریر (۲۰۰۷) نشان داد که دانش‌آموزان, کلاسن‌درس‌معکوس نسبت به دانش‌آموزان کلاس‌درس سنتی» از ساختار کلاس‌درسی که؛آنها را به انجام.دادن تکالیف یادگیری هدایت کرده بود رضایت کمتری داشته اند. همچنین تنوع فعالیتهای یادگیری در کلاس‌درس‌معکوس تا حدودی موجب نگرانی دانش آموزان این کلاس شده بود؛ نگرانی که دانش‌آموزان کلاس‌درس سنتی تجربه نکرده بودند. نتایج مطالعه زیگلمایر و توپاز:!(۲۰۱۵) نیز.نشان داد که میان ادراک از کلاس‌درس ریاضی دانشجویان کلاس‌درس معکوس و سنتی» تفاوت معنادار وجود ندارد. اهمیت و ضرورت پژوهش حاضر را حداقل از سه منظر می‌توان نشان داد. اول اینکه میان نتایج پژوهشهای شین در زمینه تأنیو کادی‌کو مکی 4 ها که سروکارآمذی و ادراک از لاس درس دانش آموزان همانطور که بیان شد. ناهمسویی وجود دازد. از این رو نیاز بود که در قالب یک مطالعه تجربی اين مسئله پژوهشی به اطور دقیق‌تر مورد بررسی قرار گیرد. دوم اینکه با وجود انجام دادن پژوهشهای متعدد در مورد تأثیر کلاس‌ درس معکوس بر خودکارآمدی و ادراک از کلاس‌درس» 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 تا به حال در هیچ مطالعه ای این موضوع در درس رایانه مورد مطالعه قرار نگرفته است که اين مسئله بار دیگر اهمیت پژوهش حاضر را مطرح می‌سازد. افزون بر موارد فوق, متغیر خودکارآمدی در عملکردتحصیلی دانش‌آموزان به‌طور کل و در یادگیری دانش‌آموزان در درس‌رایانه» به‌طور خاص, دارای نقش با اهمیتی است. همچنین به‌منظور برانگیختن و بهینه‌سازی یادگیری دانش آموزان و محیطی که یادگیری در آن رخ می‌دهد. آگاهی از ادراک دانش‌آموزان از اين محیط و عوامل تأثیرگذار بر آنه ضروری است. بر این اساس و با توجه به وجود ناهمسویی میان نتایج یافته‌های پیشین و شکاف موجود در ادبیات پژوهش و همچنین اهمیت دو متغیر خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس‌درس در موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان» هدف در پژوهش حاضر آن بود که اثربخشی کلاس‌درس‌معکوس را در خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس‌درس دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه‌دوم شاخه فنی و حرفه‌ای شهرستان بابل مورد بررسی قرار دهد. روش در پژوهش حاضر, آزمایشی:با طرخح"پیش آزموان- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری در این پژوهش همه دانش‌آموزان پسر پایه دهم دوره"متوسطه‌دوم شاخه فنی و حرفه‌ای, رشته شبکه و نرم‌افزار رایانه شهرستان بابل سال تحصیلی ۱۳۹۶-۹۷ بوده اند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای‌چندمرحله‌ای استفاده شده است. به‌این‌شکل که ابتدا از میان همه مدارس پسرانه فنی و حرفه‌ای" شهرستان ابابل "(که آدازای"رشته شبکه و نرم‌افزار رایانه بودند» به‌شکل‌تصادفی دو مدرسه انتخاب شد. سپس از .هر یک از ,مدارس, یک کلاس انتخاب شد و از این دو کلاس, به صورت تصادفی یک کلاس بّه عنوان گروه"آزمایش (۱۹* ) و کلاس دیگر به عنوان گروه کنترل (۲۱< 1) تعیین شدند. بنابراین حجم نمونه در مطالعه حاضر برابر با ۴۰ نفر بود (۴۰* 13). با استفاده از روش تدریس کلاس‌درس‌معکوس و سنتی» مباحث مربوط به نیمسال اول کتاب «نصب و راه‌اندازی سیستمهای رایانه‌ای» (به‌عنوان یکی از دروس رشته شبکه و نرم افزار رایانه) به‌ترتیب به دانش‌آموزان گروه آزمایش و کنترل» آموزش داده شد. همچنین برای حذف اثر متغیر مزاحم «نقش‌معلم»» با هماهنگی مدیریت مدرسه» برای هر دو کلاس از یک معلم استفاده شد. طبق آیین‌نامه آموزشی دوره دوم متوسطه شورای عالی آموزش و پرورش (۱۳۹۵)» مدت زمان 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 آموزش برای این درس در طول یک سال تحصیلی برابر با ۱۲۸ ساعت (۱۶ جلسه ۸ ساعته) و به صورت کارگاهی است. بر اساس اين آیین‌نامه مدت زمان آموزش درس «نصب و راه‌اندازی سیستمهای رایانه‌ای» برای نیمسال اول (نوبت اول) برابر با ۶۴ ساعت (۸ جلسه ۸ ساعته) است. در مجموع به دانش‌آموزان گروه آزمایش» با به‌کارگیری روش کلاس‌درس‌معکوس, «نصب و راه‌اندازی سیستمهای رایانه‌ای» به مدت ۶۴ ساعت (۸ جلسه ۸ ساعته) و در طول یک نیمسال تحصیلی, آموزش داده شد. دانش‌آموزان گروه کنترل با روش مرسوم (سنتی)» آموزش دریافت معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از: نداشتن هرگونه اختلالات روان‌شناختی به ویژه اختلال یا مشکلات یادگیری» و نداشتن تجربه قبلی در زمینه حضور در کلاسهای آموزشی مبتنی بر دانش‌آموز در کلاس‌درس به مدت یک ماه ابراز نارضایتی شدید از شیوه آموزش و شرکت همزمان پس از تعیین جامعه و نمونه پژوهشی, جح از معلمان آدرس رایانه شاخه فنی و حرفه‌ای آموزش و پرورش, انتخاب شد و پژوهشگران به شکل حضوری"و با استفاده از کتاب, فیلم و دیگر منابع» روش تدریس مبتنی بر کلاش‌درس‌معکوس "را به«وی. آموزش دادند. از آنجایی که سرفصلهای کتاب «نصب و راه‌اندازی سیستمهای رایانه‌ای» (یکی از دروس تخصصی رشتهه شبکه و نرم افزار رایانه) در زمينه مهارتها و دانش پایه در زمینه رایانه است» برای بررسی اثربخشی روش تدریس کلاس‌درس‌معکوس از این" کتاب استفاده شد. در" آغاز سال تحصیلی و پیش از شروع آموزش» پرسشنامه خودکارآمدی‌رایانه ,و ادرلیک از ,کلامو3رس به‌عنوان پیش‌آزمون در میان دانش‌آموزان دو گروه (کلاس) به کمک معلم و به شکل گروقی توزیع و پس از تکمیل گردآوری شد. به دانش‌آموزان گروه آزمایش محتوای مربوط به نیمسال اول کتاب مذکور (آماده‌سازی‌رایان» مدیریت پرونده‌ها و پوشه‌ها کار با نرم‌افزارهای جانبی سیستم‌عامل و نصب نرم‌افزار تنظیمات سیستم‌عامل) به شیوه تدریس کلاس‌درس‌معکوس» آموزش داده شد. به این‌صورت که محتوای آموزشی مربوط به جلسات آینده هر درس به شکل الکترونیکی و به صورت فیلمهای کوتاه (۱۰ تا ۰ دقیقه‌ای) و پادکست در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گرفت. محتواهای الکترونیکی را خود معلم طراحی و آماده می‌کرد یا همکاران در اختیار معلم قرار می‌دادند یا اینکه برگرفته از سایتهای 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 اینترنتی معتبر بود. معلم محتوای هرجلسه را به‌صورت حضوری يا اینترنتی (از طریق بارگذاری در اینترنت) در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌داد. دانش‌آموزان می‌توانستند بر اساس نیاز و سرعت یادگیری خود در هر زمان و هر مکان و به هر اندازه که لازم بود. از آنها استفاده کنند. سپس در کلاس‌درس, از دانش آموزان خواسته می‌شد تا به‌شکل‌خلاصه آنچه را آموخته‌اند به‌صورت‌فردی یا در قالب گروههای‌کوچک برای سایر همکلاسیهای خود ارائه دهند» پرسشهای خود را مطرح کنند؛ از طریق رایانه‌های موجود در کلاس (کارگاه)» به‌شکل کاربردی و عملی آنچه را یاد گرفته‌اند به صورت‌فردی يا گروهی, تمرین و مرور کنند؛ مشکلات و چالشهایی را که در کاربست دانش با آن مواجه شده‌اند برای سایر دانش‌آموزان کلاس مطرح سازند و به کمک آنها مشکل خود را رفع کنند. شایان ذکر است که سوالات دانش‌آموزان ابتدا به‌شکل فردی یا گروهی از سوی همکلاسیها پاسخ داده می‌شد. نقش معلم در این میان تنها مدیریت کلاس درس و تسهیل مسیر یادگیری دانش آموزان گروه کنترل با همان روش‌تدریس سنتی,و مرسوم. آموزش دیدند. پس از پایان دوره آموزشی. مجددا خودکازآمدی زایانه و ادراک‌واب‌کادهادر لا دایفوآمیزان<دو گروه به عنوان پس‌آزمون برای گردآوری داده‌ها از دو ابزار زیر استقاه شده ,انشت: مقیاس خودکارآمدی رایانه" مورفی» کوور و آوون۱۹۸۹(۲)» استفاده شد. این مقیاس» درک افراد را در مورد توانایبهایشان در زمینه دانش و مهارتهای رایانه‌ای در سه سطح (مهارت مقدماتی مهارت پیشرفته: و مهارت رایانه‌ای بزر مه ) مور؟ سشجش فولی میدهد هیا کر ر دارای ۴۲ سوّال است که شیوه پاسخگویی به آن بر اساس مقیاس پنج‌درجه‌ای لیکرت (از اطمینان خیلی‌کم تا اطمینان خیلی‌زیاد) است. همه سوالات به‌شکل‌مثبت بیان شده و نمره بالا در این مقباس نشانگر سطح بالای خودکارآمدی افراد در استفاده از رایانه است (مورفی و همکاران» ۱۹۸۹). روایی‌سازه این مقیاس با استفاده از تحلیل مژلفه‌های اصلی با روش چرخش‌متمایل نشان داد که در مجموع سه عامل, ۲٩ درصد از واریانس کل صفت مورد سنجش را تبیین می‌کنند. همچنین ضریب‌آلفا برای سه عامل (مهارت مقدماتی, مهارت پیشرفته و مهارت رایانه‌ای‌بزرگ) به‌ترتیب برابر با ۰/۷۹ ۰/۹۶ و ۰/۹۲ 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 به‌دست آمد (مورفی و همکاران» ۱۹۸۹). درندل» هاگ و لیتویت! (۲۰۰۰) ضریب‌آلفای ۰/۹۶ را گزارش کردند. همچنین پایایی این مقایسه در پژوهش مثنوی, رستگارپور و فاضلیان (۱۳۹۴) با روش آلفای کرونباخ با ۲۶۱ نمونه آماری برابر با ۰/۹۷ به‌دست آمد. در پژوهش حاضر پایایی این ابزار از طریق آلفای‌کرونباخ محاسبه شد که برابر با ۰/۸۲ به‌دست آمد. ب) پرسشنامه ادراک از کلاس‌درس: برای سنجش ادراک دانش‌آموزان از کلاس‌درس از پرسشنامه «در این کلاس چه می‌گذرد (7116)» استفاده شد. این پرسشنامه را فراسر فیشر و مک‌روبی " (۱۹۹۶) ساخته اند. نسخه‌اولیه این پرسشنامه » شامل ۹۰ سوال و ٩ خرده‌مقیاس بود» اما پس از بازبینی» در نهایت با ۵۶ سوال و در ۷ خرده‌مقیاس شامل همبستگی دانش‌آموزان» حمایت معلم» درگیری دانش‌آموزان" پژوهش"» جهت‌گیری تکلیف"» همکاری! و عدالت"" تدوین شد (نیک‌دل, کدیور فرزاد و کریمی» ۱۳۸۹). این ابزار در طیف پنج درجه‌ای لیکرت از تقریبا هرگز (۱) تا هميشه (۵) تنظیم شده است. پژوهشهای انجام شده در ۲۰ سال اخیر نشان دادند که اين پرسشنامه از روایی خوبی برخوردار است و هرچند این ابزار در یک بافت غربی طراحی شده است اما می‌توان از آن در فرهنگهای آموزشی*کاّلا متفاوت انز استفاده کرد (دورمن!, ۲۰۰۳). نتایج پژوهش نیک‌دل و همکاران (۱۳۸۹). نشان داد که اين پرسشنامه از همسانی‌درونی قابل‌قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای‌کرونباخ در زیرمقیاسهای آن ,۰/۷۹ تا ۰/۹۰ است. همچنین نتایج تحلیل‌عاملی اکتشافی و تأییدی موید" آن بود.که ساختار پروستننامهبرازش قابل‌قبولی با داده‌ها دارد و کلیه شاخصهای نیکویی برازش, مدل را تایید می‌کنند. در پژوهش بای حسن‌آبادی و کاوسیان (۱۳۹۶) ضریب‌آلفای کرونباخ برای ۷ خرده‌مقیاس مذکور به‌ترتیب.برابر با ۰/۶۷ ۰/۸۳ ۰/۸۵ ۹ ۰/۸۷ ۸۲/ و ۰/۸۶ و برای کل آزمون برابر با.۸۱/* محاسّبّه شده است. پایایی این پرسشنامه در پژوهش حاضر نیز با استفاده از روش آلفای‌کرونباخ محاسبه شده که برای ۷ خرده‌مقیاس آن 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 به‌ترتیب برابر با ۷۶/» ۰/۷۹ ۰/۸۴ ۷۴/ ۰/۸۰ ۷۹/. و ۰/۸۱ و برای کل آزمون برابر با ۰/۷۸ به‌دست آمده است. داده‌ها به‌کمک نرم‌افزار 41 تجزیه و تحلیل شدند, چنانچه اشاره شده جامعه آماری پژوهش حاضر تنها دانش‌آموزان پسر بودند. دامنه سنی شرکت‌کنندگان ۱۵-۱۶ سال و میانگین سنی آنها برابر با ۱۵/۹۵ با انحراف‌معیار ۰/۲۳ سال بود. مشخصه‌های‌توصیفی گروههای مداخله و کنترل در پیش‌آزمون و پس‌آزمون خودکارآمدی و ادراک از کلاس‌درس, در جدول ۱ نشان داده شده اند. مقادیر کشیدگی و چولگی در این جدول جدول ۱: مشخصه‌های توصیفی گروهها در خودکارآمدی‌رایانه و ادارک از کلاس‌درس به تفکیک موقعیت آزمون 3 متغیرها میانگین ‏ انحراف ‏ چولگی کشیدگی میانگین ‏ انحراف ‏ چولگی کشیدگی برای بررسی تفاوت نمره‌های آزمودنیهای گروه"مداخله و کنترل از: تحلیل کوواریانس استفاده شده است تا اثر پیش‌آزمون بر نمرات پس‌آزمون»برداشته شود. ابتدا پیش از اجرای تحلیل پیش فرض تساوی واریانسها با استفاده از آزمون لون! بررسی شد (جدول ۲). اين پیش‌فرض در هر دو متغیر خودکارآمدی رایانه (77۰/۲۳, ۰/۱۹ *0) و ادراک از کلاس‌درس (1۳7۰/۵۲, 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 جدول ۲: نتایج آزمون لون برای مقايسه واریانس دو متغیر خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس‌درس دانش آموزان در دو متغیر ها مقدار ۴ درجه آزادی ۱ درجه آزادی ۲ سطح معناداری همگونی شیب‌رگرسیون (جدول ۳) نیز برای دو متغیر خودکارآمدی رایانه (1-0/۷۵ ۹ -*0) و ادراک از کلاس درس (۱۰/ کل ۰/۸۷۵ 02) معنادار نبود که با توجه به عدم جدول ۳: نتایج شیب رگرسیونی خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس‌درس در دو گروه متغیرها منبع تغییر مجموع درجه آزادی میانگین مقدار ‏ سطح کلاس‌درس کری ال ینآ زاسون ۱۳۲ ۱ ۲۱۳۲ ۰ ۸۵ همچنین نتایج بررسی نرمال بودن توزیع با استفاده از آزمون کولموگروف-اسیمرنوف نشان داد (جدول ۴) که فرض نرمال‌بودن توزیع نمره‌های متغیرها برقرار بوده است. جدول ۴: آزمون کولم و گروف-اسیمرنوف برای طبیعی بودن توزیع مقادیر متغیرها میاتگین ‏ انحراف آزمون اسطح. میانگین ‏ افحراف یوق سط 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 برای آزمون اثر مداخله (کلاس‌درس‌معکوس) بر خودکارآمدی رایانه و ادارک از کلاس‌درس دانش‌آموزان, اثر پیش‌آزمون به منزله عامل موثر تعدیل شد. داده‌های مربوط به متغیر پیش آزمونها (جدول ۵) نشان می‌دهند که اثر پیش‌آزمون (تفاوت میان دو گروه پیش از شروع مداخله) بر هر دو متغیر معنادار بوده است (0۳>۰/۰۰۱). با این‌حال, در تحلیل کوواریانس» این اثر از طریق معادله رگرسیونی تعدیل شد و میانگین تعدیل شده گروهها مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های مربوط به گروهها (جدول۵) نشان می‌دهند که اثر گروه یا مداخله هم بر خودکارآمدی رایانه دانش‌آموزان (۳۱/۱۲> 0>۰/۰۰۱) و هم بر ادارک از کلاس‌درس دانش‌آموزان (۳۱۲/۶۴ 80>۰/۰۰۱) معنادار است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت کلاس‌درس‌معکوس توانسته است خودکارآمدی‌رایانه دانش آموزان را افزایش دهد و همچنین منجر به افزایش ادارک مثبت دانش‌آموزان از کلاس‌درس جدول ۵: خلاصه تحلیل کوواریانس تأثیر کلاس‌درس معکوس بر خودکارآمدی رایانه و ادارک از کلاس‌درس دانش آموزان هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر کلاس‌درس‌معکوس در خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس‌درس دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شاخه فنی و حرفه‌ای بود. در بررسی فرضیه اول پژوهش, نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که کلاس‌درس معکوس به‌طورمعناداری سبب افزایش خودکارآمدی رایانه دانش‌آموزان از کلاس‌درس می‌شود که اين یافته با نتایج مطالعات چو (۲۰۱۷)» الجاسر (۲۰۱۷» هوگو (۲۰۱۵)» ابراهیم و کالووی (۲۰۱۴) و کننا (۲۰۱۴) همسو و با نتیجه 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 بر اساس نظریه بندورا (۱۹۹۷)» خودکارآمدی فرد مبتنی بر چند عامل مهم است که یکی از آنها تجربیات موفقیت‌آمیز است. بندورا معتقد است «موثرترین روش برای افزایش احساس کارآمدی, داشتن تجربیات موفق است. انجام دادن موفقیت آمیز یک کار احساس خودکارآمدی ما را تقویت می‌کند. در مقابل» شکست در مواجهه با یک وظیفه یا مشکل,» می‌تواند احساس خودکارآمدی را تضعیف کند» (بندورا ۱۹۹۴). مطالعات تجربی نیز نشان دادند که تجربیات موفقت‌آمیز مهم‌ترین عامل موثر بر خودکارآمدی دانش‌آموزان دوره متوسطه است (ون دی دوچی و سگرزا ۲۰۱۱). خودآموزی (یادگیری مستقل) دانش‌آموزان به منزل یکی از شقوق کلاس‌درس معکوس, مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند موفقیت را بیشتر تجربه کنند و در نتیجه به‌تدریج باور خود را نسبت به تواناییهایشان, به‌شکلی مثبت تغییر دهند. همان‌گونه‌که اشاره شده در پژوهش حاضر دانش‌آموزانی که بر اساس کلاس‌درس‌معکوس آموزش دیدند. مجاز بودند از محتوای آموزشی مربوط بهجلسات آینده هر درس که به‌شکل الکترونیکی (فیلم پاذکستت ,وی د:) خن اختیار آنها قرار می‌گرفت, بر اساس نیاز و سرعت یادگیری خود در هر زمان و هر مکان و به‌هر اندازه که لازم بود. استفاده کنند. این‌کار, امکان موفقیت دانش‌آموزان را در درک و فهم محتوای آموزشی افزایش می‌داد و در نتیجه موجب آمی‌شد تا نشبت به,تواناییهای خود در یادگیری رایانه» تبیینی دیگر که می‌توان برای اثربخشی کلاس‌درس‌معکوس بر خودکارآمدی دانش‌آموزان ارائه داده مربوط به شق دیگر کلاس‌درس‌معکوس یغنی "تعامل میان دانش‌آموزان است. کلاس‌درس معکوس, تعامل را موثرتر می‌سازد زیرا دانش‌آموزان در پرسیدن پرسشها احساسی راحت‌تر و اطمینانی بیشتر دارند و درباره موضوع با معلم و همکلاسیهایشان بحث و گفتگو می‌کنند (اوسیوا و سولوژنکو", ۰۲۰۱۵ به نقل از کاویانی» مصطفایی و خاکره ۱۳۹۴). در ین زمینه در پژوهش حاضر از دانش‌آموزان کلاس‌درس‌معکوس "خواسته ‏ می‌شد "تا به‌شکل‌خلاصه آنچه را بیرون از کلاس به‌شکل انفرادی آموخته‌اند» در قالب گروههای کوچک برای سایر همکلاسیهای خود ارائه دهند. پرسشهای خود را بیان کنند؛ مشکلات و چالشهایی را که در کاربست دانش با آن مواجه شده‌اند برای سایر دانش آموزان کلاس مطرح و به کمک آنها مشکل خود را رفع کنند. ان خاذو قد (گانود و همکاران؛ ۲۰۰۸) که تعاملات و همکاری میان دانش‌آموزان در کلاس‌درس‌معکوس, پیشرفتهای عملکردی سطح بالای" دانش‌آموزان را ارتقا می‌بخشد (جانسن و همکاران» ۱۹۸۱ در نتیجه 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 دانش‌آموزان خود را تواناتر ارزیابی می‌کنند و رضایت بیشتری از خود خواهند داشت در مورد فرضیه دوم پژوهش همان‌گونه که مشاهده شده نتایج تشان داد که کلاس‌درس‌معکوس ادراک مثبت دانش‌آموزان از کلاس‌درس را به‌طورمعناداری افزایش می‌دهد. این نتایج با یافته پژوهش استرومایر (۲۰۱۶)» لاو و همکاران(۲۰۱۴)» جانسون(۲۰۱۳) و لیج وهمکاران (۲۰۰۰) همسو و با نتایج پژوهش زیگلمیر و توپاز(۲۰۱۵) و استریر (۲۰۰۷) ناهمسوست. کاربست دانش و یادگیری فعال دانش‌آموزان مهم‌ترین متغیری است که باید در تبیین اثربخشی کلاس‌درس‌معکوس بر ادراک دانش آموزان از کلاس‌درس به آن توجه داشت. در پژوهش حاضر, دانش آموزان کلاس درس‌معکوس, از طریق رایانه‌های موجود در کلاس, به شکل کاربردی و عملی آنچه را یاد گرفته‌اند به‌صورت فردی یا گروهی» تمرین و مرور می‌کردند و آنچه را از طریق محتوای الکترونیکی و در خارج از کلاس فرا گرفته‌اند. به‌صورت عملی و کاربردی» تمرین و مرور می‌کردند و به‌خحلاف روشهای سنتی تدریس, منفعل نبودند و همین امر جو کلاس درس را از یک محیط بی‌روح و کسل‌کننده» به یک فضای جات براییادگیری تبدیل نمود؛ جایی که دانش آموزان می‌توانستند با کمک معلم - به‌عنوان تسهیل‌گر سیر یادگیری» آزادانه و به‌شکل فعال به یادگیری معکوس یعنی استفاده از فناوری آموزشنیو. یادگیریفعال.در طول کلاس‌درس به دو شکل بر ادراک دانش‌آموزان از کلاس‌درس تأأنیر مّی‌گذارد: ۱) از اظرّیق افزایش علاقه‌مندی دانش آموزان به همکاری با یکدیگر و ۲) از طریق فراهم ساختن.شرایط برای ارائه ایده‌ها و خلاقیت و تشویق بازخوردهای فردی و مثبتی که از سوی معلمان و همچنین"سایر دانش‌آموزان در کلاس‌درس معکوس ارائه می‌شود عامل دیگری اننت که می‌توان در اثربخشی کلاس‌درس معکوس بر افزایش ادارک مثبت دانش‌آموزان از کلاس‌دوس يب بآن"آشاره داشت. کممان‌طور که استرومایر (۲۰۱۶) بیان کرده است. دانش‌آموزان نسبت به کلاس‌درس معکوس, ادارک و نگرشی مثبت‌تر دارند» چراکه در آموزش مبتنی بر کلاس‌درس‌معکوس با یکدیگر تعامل دارند فرصتی برای مرور یادگیری دارند و با توجه به اهمیت دو متغیر خودکارآمدی رایانه و ادارک از کلاس‌درس, در عملکرد و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان و همچنین تأثیر کلاس‌درس‌معکوس بر این دو متغیر مهم می‌توان بهره‌گیری از ویژگیها و راهبردهای کلاس‌درس‌معکوس را به معلمان و به‌ویژه معلمان درس رایانه پیشنهاد نمود. از مهم‌ترین ویژگیهای کلاس‌درس‌معکوس که معلمان می‌توانند به منظور بهبود و 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 افزایش اثربخشی آموزش خود از آن بهره‌مند شوند می‌توان به تاکید بر یادگیری فعال دانش آموزان و فراهم کردن شرایط مناسب برای تعامل و همکاری یک به یک و گروهی دانش‌آموزان کلاس؛ استفاده از ظرفیتهای محیط خارج از کلاس درس از طریق فناوری‌آموزشی؛ فراهم ساختن شرایط برای ارائه ایده‌ها و خلاقیت و تشویق دانش‌آموزان به آن؛ ارائه بازخوردهای فردی و مثبت به دانش‌آموزان و به‌کارگیری ارزشیابی فرایندمحور به منظور حمایت از یادگیری دانش‌آموزان اشاره شایان ذکر است که با وجود تأثیرات مثبت و عمیق کلاس درس معکوس, باید این نکته مهم را در نظر داشت که اجرای موفق کلاس‌درس‌معکوس مستلزم فراهم بودن تجهیزات و آماذه‌سازی زیرساختهایی برای ورود فناوریهای آموزشی در مدرسه و کلاس‌درس است. البته باید توجه داشت که صرف وجود فناوریهای سخت‌افزاری نمی‌تواند تضمینی برای کیفیت آموزش به ویژه در حوزه کلاس‌درس‌معکوس باشد. اثربخشی کلاس‌درس‌معکوس علاوه‌بر همکاری و ارتباط خانواده و مدرسه» مستلزم داشتن معلمان توانمند است. بدون داشتن معلمان توانمند» بهترین رویکردها وشیوه‌های آموزش, محکوم به شکست خواهند بود. مهم‌ترین نقش معلم در کلاس‌درس‌معکوس. طراحی آموزشی است و طراحی یک آموزش اثربخشن؟ نیازمند برّنامه‌ریزی» دانش و مهارت است. برگزاری دوره‌های آموزشی‌حضوری یا. غیرحضوری و نیز تدوین راهنمای تدریس, فیلمهای آموزشی و ... می‌تواند نقشی موثر در ارتقای سظح مهارت.معلمان در به‌کارگیری روش تدریس پژوهش حاضر به دانش آموزان دوره متوسطه دوم محدود بوده است. بنابراین پیشنهاد می‌شود فرضیه‌های پژوهش حاضر در نمونه‌های دیگر با ویژگیهای جمعیت‌شناختی متفاوت اجرا شود. از دیگر محدودیتهای پژوهش حاضر انتخاب دو کلاس از ادو"مدرسه متفاوت به‌عنوان دو گروه آزمایش و کنترل است. به عبارت دیگز گمارش افراد در گروهها از پیش تعبین‌شده بود و تصادفی نبوده است که این امر لزوم احتیاط در تعمیم‌دهی نتایج را مطرح می‌سازد. همچنین برای بررسی عمیق‌تر و دقیق‌تر فرضیه‌های پژوهش حاضر پژوهشهای آتی می‌توانند تأثیر کلاس درس معکوس را با دیگر روشها و راهبردهای تدریس و آموزش (مانند روش تدریس مشارکتی» حل‌مسئله و ...) 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 بای» نرگس؛ حسن‌آبادی» حمیدرضا و کاوسیان؛ جواد. (۱۳۹۶). الگوی ساختاری باورهای شایستگی و ادراک از کلاس درس با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان: نقش رفتارها و باورهای پیشرفت. فصلنامه روان‌شناسی‌کاربردی,» ۱۱ سیف, علی‌اکبر. (۱۳۹۵). روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناس ی آموزش و یادگیری. تهران: دوران. شورای عالی آموزش و پرورش. (۱۳۹۵). آیین‌نامه آموزشی دوره دوم متوسطه. دریافت‌شده از: کاویانی, الهام؛ مصطفایی» سید محمدرضا و خاکره» فتانه. (۱۳۹۴). بررسی تأثیر رویکرد کلاس‌درس معکوس بر پیشرفت تحصیلی, خودتنظیمی تحصیلی, تعامل گروهی و انگیزش‌تحصیلی دانشآموزان. فصل‌نامه علمی پژوهش مثنوی» امیر؛ رستگارپور» حسن و فاضلیان, پوراندخت.( ۱۳۹۴). بررسی رابطه بین تجربه رایانه ای با خودکارآمدی رایانه ای در دانشجویان دانشگاه تربیت معلم تهران. همایش ملی مدیریت و آموزش, ملایر. دریافت شده از: نیک‌دل, فریبرز؛ کدیور پروین؛ فرزاد. ولی‌اله و کریمی» یوسف. (۱۳۸۹). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه 3206 ۵۶ 2۳0008 .(2017) .۸ ,ص72 6 .2 ب34 رفقحندط وگ بط787 ۸00 (ع00ع11م 0ص لهد6۳50م) کاعزاهط بمی‌نائه-گاهه فص کعلود داز بط ق0010 186-1 ,(61)2 ,5ع27 5000006 ۷۵۳/۵ «قاصع و5 آممطا5 طاونط صقنصع1۳ 36206 صز غاد همم کعقعل 0مو‌مناگ هداد ۵1 کوع 311006 .(2017) .34 بش۸ ,عقت۸17 270۵ 5وع 8 ۵۶ کاصعلنی تمه دمص یامد وصد خصعص مناج ۵ 6۳۷۹۳0۵۳۵۳۲ ص10 اکزس کدی که که صمخاحطنطصی عطا ددع۸ .(2015) .0 ما۸ «(18)1 ,14656076 ۳33۷1۳۵۲۱۵۲۹۵ 16079 000۵0 +مطاونط صز وفع امه نهد ,6105 بق 5۵11-010 عع ص50 ۵6۵ منطفصونهام عطی وصناههناد 13 .(2017) ب م۸ [ 70۳۵1 1۳6۵۰ صز کاصع0 500 آممط5 طاونط عدمصت ادع 6 عنطا که ص00 هه علصمع 2 06۳6008 ا8 ص506 ۵6۵ ق۲۵1۵ 6ط 1 «(2002) 1-7 مفمطا0 6۶ ,میگ ,4اعقظ 6 ۸۶10 160۳6۵ ها ادص عنطه عنصعفهج معط فصه اصعصصمضصه صممععل 7 2۳00 ۵11-016۵٩ +ماحاصهم ۵۶ ع[م8 .(2016) .5 بش۸ منازه/0130۳6 6۶ ی بش۸ ,ق3310 ۶۲۹۳۵/901 بقع جز کعاه 20 ۳ع 006 همه اعنجحصه ۵5۲ 0عکد معا مهم صز [ ۳100000 ,(.۳0) 0 3020 .5 ۷۰ 10 5۵11-16 .(0994) بش۸ ,585000۲ 5۰ ۸030606 :۵۳۵ 310 .(1-81 00.7 م4 ب۵) معط وس ۷۷۰ ۷۵۳ 310۷ |0۳۵۵ ۳۲٩ 00۳56 71۳6 م۳0 1ع5 ب(1997) .۰ .(2004) .کل ,فلاع۷۷ ۵۶ ول 1000027 ول ,18706 و51 000180 ,7.36 مطاحهظ [ 70۵ .۵0۵5 26206 200 مکدوناها۵ +ععم مصمنککع‌عهد ده کععدع ‏ اگصذ اعد 600 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 ۹۵1-01۵0 ۵006۳ ۵۶ 81۵ .(2017) بش۸ مفقصط۸ ۶ و بش۸ ,10086 ,36 .34 ,388670 371862 310۳-۳۵۶۲ رز مزونه و106 عدمصد ععصقص 00 هت اعاصعونهد 166-۰ ,(5)1 ,000ع00ن 6 رووا۵ 760 ,۳۲500606٩ ۵ سول ۸7۵۲7 6 ۴٩ ۹۳۳۷6 ۸ :01085۳00۵۲ 80060 7۳6 .(2013) بش۸ 3 بخعع6ا۷۵ ۵ بل ,رط0تاکنظ ,۸1130۵ مط00ژ05 ۳0 بخ ععدعگد0) لمحصص۸ خاماک۸ 2013 که 0عاصمصمم جعصد3 م۲ 0 ع۳36 1 06۷610016111 ]056105000 ۳0۶6۳1۳9 .(1988) .7 .ی ,8106 ۵4 و۷ بش۸ ول0ظ 40 ,00ع۹۵۱۳۵]0 ۹۵۵۵۲۲ ,۱۱۳۳۵۵ ۹0۹۹۲۵۵۲ ۵۵۵ طنای 2۵1000 .(2014) .0 مق 1015600165 کل ناه نی اصع ام تمعن نی /ساع اه روکد مصحصم ماع //:۳ط 4 5305136005 200 5۵11-16 ۵۳ هل من او مه ۵ط7 (2018) ۰٩ سا منامطاح 40 ع1[ط1:0 730۷۵1۷6 ,(.3۳09) 80000 1 مه مفلاص‌تهطظ سل دا معصنانلنه +عااصصهم 1 1۱ ۸2۷۵6۵۶ .2017 ک1777 0۳۳۷۵9۰ کعاواتسواطن 1 ۹6۲۷165 116۲۳۵۲ 1 0۳ 0 عصز ۵۶ عم 0060نا عطا ۶و عاعکه عط .(2015) بط کل واها0 [ 70۳۵1 ۹۲۵۳۰ کقل عنام 6 2 اسقلاصم56 عطا هنز ععصعفصاصم فص اصعصععدهده ۵ 0۶ 1601006۳۲ :۹۵11-0120 06۴ام 600 .(1995) ۸ 6 مکصنقع3 2 مظ .0 ,00۳06۵ وا عطنعنه م۸ نکامعاصی لماع ها ی 5۵1۲-02 جعان رصم .(2016) بش۸ مک ,106600 6۴اباص 0 2020060 هد صمصصم ما کع0نغ "کاعناهنم مدمه ص100 فصه «(6)2 ,306۵101 611 7/0096 006۲۵0۹5 ۵۳۵ 10۳۳۵۵ ۹۲ ۳۹۵۱ 1۵۳۵۵۵۵۱ 0 10625 رما ۵۶ ۳۵۷۵۶ ۸ +کص9ومکعقل ۳0060 .(2017) 6۰ .34 ,350065 ۸ ول .5 وطع6ن2م 167 141-15 ,(29)1 و۷ع۷16ع روما رد2 82۵0۵ مععنا هم ۶۵۶ فد وند و۲۳06 عنطع0هعه فصه اعد 60۷ کل 0666 کصونهن‌مکعش۸ .(2001) ۳۰ بل 100۳۵ 57 معط صز ص06 110 عز ا۵ط ۷۷ عطا ۶و دمناعلنله (مدمناهه-9 0005 .(2003) ۰ 5 9و9 1.60۲۲1 .301915 1300۳ قدصم عصاعت ععنمصصمناعع 0 ۷۷1 ۸ :86006۳ 200 بل 5۵11-01 00906۶ .(2000) .1 معانه/طانضاآ ۵ 7 ,71388 م۸ ,ا[6 100 1۵1۵۵۱ ۵۵ 26۲۶۵۲۵۱ معنصفصهمط 0صه مصعلامن5 ۶و وی نله ععمی 770000006 ,(.80) اعطق6 .0 15 معاقصنل اممطی فص صممععقاع .(1994) .7 .ظ ,۳۳8866 بسا 3/2 :۵۳۵ 310 .(493-541 0۰م) و120 004 ومع ۵۳۱ ۲۳:0۳ 6 0 ۷۵11200011 ,06۵10011604 .(1996) .7 0۰ بعزط م11 ۵2 سل .0 ,۳1906۳ ول .ظ ۳۳38962 1115/۲۹۵۲ 6۷1۳۵/۱۵۲ ۲1059۳0070 3۵۷ 6 ]۵ 0۵۳۳۹۵ ککفل ۵۵ ,06۲۵۳۵ ۲٩۵ ,۸500200 ( 656۳ هد ما۵0 معخعص۸ عط که همم تححصصه عط که 0۳656060 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 وه کم‌نطعدمناد1م۲ عون مها 0۳ حلعع3 .(2005) بل ب17 ,ق ۷۷۵106۲ ۵ ول .ظ ,۳۳3962 [ 7۵۳۳۵۲ ,7۵۳۳۵۵۲۵ 005060 00 ۳۵۵۶0۵ ص۲0 تکاطع ص600 هصنص 16 ۵ 1255۳00۲ ۷6۳۵0 ۳۵6 ودنآ .(2008) 1۰ .36 لناع11 2 وس .ل قاط وس .ی م6300 ع۵۲۵۱۴۴] ۵۲ 71110۳۵۵۳۵ 3010 36 ]٩ 2۳۵۲۵۵۵95 ود مصنهده 501206 لدع ,0633105۳ 116۳0650۵ 126۴ ب(01998) بل .ظ ,وط6قق3۳ به و .5 ما6۵ 9 528200۳6 صز کناهه عطاق وحمفصخم صز کعصهماناه اصعوی هه خصعصد مدع مع۱۵ 06۲۵۵ ۸۶۹000005 .(2012) ۳۰ ب# ,طق020303 ۵ ی بش۸ مطق 113702 1 5۳۲۳۵۲ ۸ :2 و120۳ 1۳ 2909616۹ ۹۵۵۵۱۲ ۹۵ 6۳۷۹۳۵۲۵۳ و10۳۳ 5 )14830070 70060[ ۵/۵۳۵/۹15 ۵ 1 000107165 "520018 .(2015) .5 11880 ۰ آ1711) .1210296 کعو0ط1 فصه کدمنامامععن 2۳065۲ ۶۲۵۵ 36۵۵ م(عزعط) -5۵11 مصه کعصمعانه هصنص1 اعاصعلننگ5 .(2014) بط لاله ۵ .36 مصنط10۳۵ 0 ٩ ۳۳۵۵۵۵95 ,(.8۵) کصعقتاعهطظ 1 15 بصممککقل ناگ ج صز ص06 ۵ 1۵۳ ۸۶۶002005 نشکتا شا ,0۳16205 316 .(899-908 0۰) 3-۲۵0۵ 0۳ 06 7 ,24 370۷6۳6۲ 300۵۵0 .(تاکهه) دمناه 00 هن عصاصصم) کم خصعصع ص۸۵۷ 65 .(1981) با ,5600 8 .10 ,316150 مج 701038905 و36 6۰ 3/3۳33 ۷۷۰۰ .10 7005805 ۸ :3000660 ۵۵ 5۳065 آهمع عنانادد )نز معخاخاع0م معناد 0006 ۲و )۲10685۳001۰ 80060 ۳۴ ]۹ 0۲۵00۶ 500۳ .(2013) .8 .6 008805[ 068 ,2(ط 60 حااط 0۶ بوازده نت 15۵ .(عزو 1 ۹۶۴ ۲۷۵ ع0 رام ۵۵-20 ۸ .(2017) بل و06۲0 6 بل ,188106۴ 8 008805[ 5 71/00966۱۲۱ ]٩ ۸۲۵00 .۳:6 ۶0۳۵ 1۵۳ مهد لصد یگهام 01 ]۱۵۵۵ 108۹00 80060 ۸۳۵ ]۳۵ ]۹ ۸:0 .(2014) .0 0 ,1۳6۲۳۵ 31071 ,۳۵۳80 وازازد 0۳ص ماهاک هام32 310۳6 ,کزدع5 1 کمعاعق/3 .ن ۳۵ اعد 7 ]۹ ۲۵۲۲۵۲۵۲۶ ۵0۲۵۲ ۵۵۱۵۲۵۵۰ 5060 .(2006) ۷۷ .8 ب,کتا80ا10 ب ۸ وزع 16010 ۵۶ ون نصا صنقاح) .(کزوعطا 051 ب060 ۲ اعنط هز وی 5۵1۶-01 روط صمن‌دگکندد عصنص ۳-10 .(2015) 34 اجع2 ۵۶ ول ولگ 109-6 ,(9)10 ,5 010ع زاریش 15 0۳۵ ۳91۵2۲1۳8 ۹۲5۵۵۲ 7۵۳۹۵۱ 1۳۵۲۳۵۵۵۵۱ 1015 رز عمط 6010 عم نت1 دحقاه او ما۳۵ .(2008) بش۸ باق معلناونگا یگ و ,۵86 ۳ ,70۵ ۲۵۳۹۲۵ ۳۵۶ ۸ بخعاطاهمد۷ عصم5 کم عصع صز صمنم00ه و 61 0711070011071 "514207115 ((061۵۵ درا 3 ۳۵/۵110 0716 کادوا م0 776 .(2008) 1۰ ماحغلصت .(11651 1625 فق 360 119ط ام ۲7) ۵۳۳۵۶۵۳۵۲۳۵۰ 058۳۵۵۲ ۵۵ ۵۵6۹ 1038۳00 ۲٩ 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 ۵ 8316۵ ۸ :۹009 هل عط) 136۳08 .(2000) 36۰ مقناعع1۳ ۵۶ ول ی ما13 ول .3 ,1286 ,31 ,806011071 3601076 ]۵ م70 7۳۵ ماصعصهصمخجصه عصنصدع1 حلص هه عصنادعی 0 علهمع اطع "عاصعو5 هدمگل 1۳۵۵ عم تنم .(2008) .7 مععا ۵ سل کل ,قآ 6۰ 52168 هه اصع ص600 خطو0 010 عمجم اعاصلدد طلان کصمناها جزعطا ۳۵5636 601۳0601 ص16 فص معط یگهام5 .(0999) .7 مقعاصات هگ .۸ مطق0ط10۳9 40 عدنصو 16 دنک .(2014) ۷۷۰ .۸ ماکز5 ۵ .3 0۳3008606 م۸ ,6ق1100 .ظ ,1006 [,۵۵۸۵ ۹۲/۵۱ 7۵۳۳۵۱ ,716۳۳۵۵۲۵ 0۳۹۵۰ ۲۵ هلاه +حعصنا 0عممنا2 ۵ صذ کصدمنامع 06۳ 40 ۵6110۷۵۲۵۲۶ ۹۵6۲ 0 10653۳001 00060 ۱1۵٩ 0ع]2 7۳۵ .(2012) .۸ 0 ,2/137106 ۰ ,830261۵ ونواند نصن] عاهاگ هم 3/0 .(دتفعط) 5 امه وم طعناطنهنآ) +ککع ۳و 0 5۵11-011۵6 061۵6۵ منطعط ۳۵100 156 .(2012) ۳۰ و706 ۵ مس لها .36 ,2/6۳۵ 1143-6۰ ,46 ,500671665 86010701 0۳۵ 0 مک-0 ۳۲۳۵0 معص فص 0ص ص300 7 ۱۵ ۵۳06131005 5۵11-0163 +ماح0 ام که منطکصونهام۳ 15۵ .0987 1۰ .1 مق2/00۳ ,(16)5-6 ,1686076 ]70۳۵/0 ۸ :5ع|م8 +عک مععلام ص اصعصا هه عکسی 0ص اخع از 1 200 200۳28087 کعاصع و500 ,کم ععقل 0عم‌منا۴ .(2016) ی 36 ,1/00۳6 5- 705567 :۳۳300960 5220 6۲۷1۳۵۲11۵۳5۰ ,26۵0/1۵ و۵۵۵ .(3979) بل 8 ,1/005 عم ۶ 12005ون1ه۷ هه 1066100604 .(1989) ۷۰ .5 و069 ۵۶ و10 0006 م۸ 0 ولقط0 2/0 ,(49)4 7603۳61166 مه زوهاماع و۵۰۳ ,۲200۵ معاه5 وی ما5 ۲09206 7 ۹۳۵۱916۶ آلاددعععگ5 ناه 20060 .(2013) ب5 .5 مط0اقصنطاعه ۷۷ 6 بش۸ 36 ,210185 ۵ 00167۵66 1605 نع ۷۳ که ماد 30 2909616 ع5۵ 1۵۳۵۶۱۹ 667 م.(2015) 17 ۰ ,1720606 ۵4 ول و0لن2عن0ل۸ و.ظ 0 مقا6ان3 ۸ ودک کل وقا37۷705 8 00-106 0ص 0606006066 وعوامصطل) ‏ ماع هم وی نگکه-اامد 1 719۳6۲7 ]۰۹۲ ,7۳۳۵ ,716۲۵۵۵ :5006015 عاه 0620 ۵۴ ک65 ۲۵2010 6211078 03۱۵ 800/5 060۵11۵11 ۹1۷200118 361۵۵ 116 776 .(2013) .ظ سل وفاعلزم80 40 ,(00ع0]ع۹۵۱۳ ۵60006 ,06116 آهعزوهام امه وصنصنسمط (2006) با ۲ ,6ع0۳ .(1443966 310۰ 13۸1) .28 ال کعوعط 1 وصه کدمناهامکو 0 ان عنص206عه 6۵۵۵ط منطعصنهام 6ط1 .(1999) 37 .ی ما06 ۵ کل ,01۷6۲5 487-۰ ,(40)4 ,00ع3:0 71967 1 36:60 خصعصهصمخبصه همقل عوعلای هه 713607 :۳060110۳ 1 17000011 .(2008) عل 7 ,3/666 ۵ سظ .8 بتلعلا210 و1 .10 ,4ات5 -8363۳902/1/6۳[[1 :37 ,تن 520016 10067 .و0 370) عدمناهنامیط۸ هه لوط 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0 ۸ :۵۲۷۱۳۵۲۱۱۵۲۶ 107۳/۳9 ۲۳۵ ۵۳ 0 0031۳0۵ ۳۵ ۲٩ 205 71۳۵ .(2007) ۳۰ .7 و506۲ 4 ۲10۹5۳00 0 ۵ ۵۵ 05۹۳۵۵۲ ,۳۵۵0۵ ۵ 1 و۵۲ و1۵۳۳ ۲٩ عمجم 6 م0ن0ط0 عط1 .نها م نله 1000021) کرک ود امه 1۵/960 ۵۳۵ ۷۵2 ,۹۲۵۵۱ و۳ ۵ 1 و10۲ 0044 ۲٩۰ ۲6۲۵00۳۹ 01ع0ا5 .(2016) .0 ,تع هام5 40 6۷۳۵۵۳6۵۲ ص162 همقل 0عنمعم که صمناحطنصصی عط1 .(2016) ۷۰ مقق1 [ 25۲۳۵۱۵9 ۹۲ ,7۵۳۳۵ ۳۳۵۳۵۵ بععد 500 صز خصعص ده ده ص006 ۵ 1۵۵۵0 ۸۳ .(2016) .ا بعع116 ... بش بففانه5 سل ,1۲86 و1 ,3۵086 و بتعگقط5 .10 ,ق10۵1" 40 200 600۵05 صز موم همقل 0/000 ۷ص عط ما ۵05 از 6001 ۵۳ ,70۳۳۵ 6715 .کدمنککه‌و۳م ععطااد۵ط عطا صز فصه عمصفنفعه صز وصنصند 04008 عصناگاند دممام ۳۲ .(2011) 31 یهد ۵ ۲ وحط10 .36 طقطکط0 ۷۵0 95-۰ ,(6)2 ,۷16۷ع7 116560۳60 ]30600۵ مصمنام 00 +مطاونط ص وی که امد ۹۲۵۵5 9 ۵۳ 1053۳00/1 010060 ۵٩ 1۳۵ 1۳6 .(2017) ۰7۰ ,۷308 6 هن )نله ,(کزو6ط) دک جماقه/0) .سس ماع اعد 4۵ 06 00 0000016 ۷20018 مفتاوعتتا0 ۵ ,3 ,3/0600 .۳ .0 ماقتاق1763 و .10 مقتقطاناص5 و8 ۷۰ ,136313 0صط ۹5 -و9عع0۳0 0060 جه دز کعصعنمعصنه #صد یامد ,بدعلنانه اعاصعلونه5 .(2017) 9۳00 کقل تنعل ع6 قیاع مهن 6صنط۳ه16 شوه فعلنع معاصعضه 2206 ع۷تازووم 0۳0016 اقط) کامعصمع مدمه هنهک :(2008) ک1 ملظ ه ظ مق6اق 1۸۷352 1.۵0۲9۰ 80۴ ناگ .۲۵۹۵۵۳ آهعززح 6۳ ۵۳ ۲۵6 خر تععصماناه آحسمزقط6ط 0ص ۹۵1۲-۳7 0۳5 بونانطاه ۶و عدمنم‌عصیم کم دمآ .(0989) بش۸ مق832000 6 ۸ ,1۸۷۵۵ 500101 ۵۳۵ 20۲۶۵۵۱۵ ]٩ |70۳۵ معصفاهه صمتعتعل مجعاصصهی فصه کصکنصهطع1 .5 نز کمنطعط ۳۵1200 اصعلونو- ما کم کصمناصع عم اصعلندک .(2005) 1 ,ک[6طط 1۷ 1-5 ,(43)1+2 ,ع0۳ع 63 [ ۵۲۳۵00۵ امس ۵ ۵0 1۵۳ 1 0۶ و500 ۸ نانوی ۳10060 .(2015) 36 6 ,10082 ۵ وبظ با 7680166۲ 15968 ۵۲۵ ,۳۵۹۵۷۳۲۴5 ,5 160ط۲0 :277/5 بکطمنامع 00 فص 06۳10۳۵۵۲۵6 41 1010۱ 320۵/۷ 5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:27 آ2 ۲ز.ع0زو ۲۵۳ 00۳/۱۱۵۵۵0

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر کلاس درس معکوس در خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس درس دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم شاخه فنی و حرفه ای بود. در این پژوهش که طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است، از میان همه دانش آموزان پسر پایه دهم دوره متوسطه دوم شاخه فنی و حرفه ای، رشته شبکه و نرم افزار شهرستان بابل، در سال تحصیلی 97-1396، با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 40 نفر انتخاب شدند. پس از تعیین معیارهای ورود، سطح خودکار آمدی رایانه و ادارک از کلاس درس دانش آموزان دو گروه با به کارگیری پرسشنامه خودکارآمدی رایانه مورفی، کوور و اوون (1989) و پرسشنامه در این کلاس چه می گذرد (WIHIC) فراسر، فیشر و مک روبی (1996) به عنوان نمرات پیش آزمون، اندازه گیری شد. به دانش آموزان گروه آزمایش (19 = n)، با استفاده از روش کلاس درس معکوس، کتاب «نصب و راه اندازی سیستمهای رایانه ای» به مدت 64 ساعت (8 جلسه 8 ساعته) و طی یک نیمسال تحصیلی، آموزش داده شد. دانش آموزان گروه کنترل (21 = n) با استفاده از روش مرسوم (سنتی)، آموزش دریافت کردند. پس از اجرای مداخلات، مجدداً سطح خودکار آمدی رایانه و ادارک از کلاس درس دانش آموزان به عنوان نمرات پس آزمون، اندازه گیری و ثبت شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که کلاس درس معکوس به طور معناداری سبب افزایش خودکارآمدی رایانه و ادراک مثبت دانش آموزان از کلاس درس می شود. در نهایت، چگونگی تأثیر کلاس درس معکوس بر خودکارآمدی رایانه و ادراک از کلاس درس، به بحث گذاشته شد.

BC2037

هر چه همبستگی بین متغیرها باالتر باشد، به همان اندازه پیش بینی دقیق تر ا ست. ضریب تعیین(۲R) : ضریب تعیین یا ۲R اندازه گیری آماری نزدیک داده ها به خط رگرسیون برازش شده است. به ضریب تعیین ، ضریب تشخیص نیز گفته می شود (رابطه 11 ) . 0٪ نشان می دهد که مدل هیچ یک از تغییرپذیری داده های پاسخ در اطراف میانگین آن را تبیین نمی کند . 100٪ نشان می دهد که مدل همه تغییرپذیری داده های پاسخ در اطراف میانگین آن را تبیین می کند . ضریب پیرسون(R:) یکی دیگر از پارامتر ها جهت تعیین همبستگی میان متغیر های مستقل و وابسته مورد استفاده از ضریب پیرسون استفاده شده است. ضریب پیرسون با معادله زیرمحاسبه می شود(رابطه 12 .) X وY مقادیر دو متغیر مورد نظر، x̅ و 𝑌̅ .میانگین مقادیر دو متغیر است 104 ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل … پارامترهای ارزیابی متعددی بهمنظور ارزیابی و اعتبارسنجی روشهای آماری نظیر رگرسیون خطی وجود دارن د که در این تحقیق از RMSE ، MAE ، MBE استفاده شد. این شاخص ها در روابط 1 3 تا 1 5 تعریف شده اند: : RMSE ریشه توان دوم میانگین خطاها به منظور محاسبه میزان تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شاده در مدل استفاده شده است. این شاخص هم به خطاهای تصادفی و هم باه خطاهاای سیساتماتیک حساسایت دارد. بارا ی که در آن، n برابر با تعداد کل داده ها، Predict برابر با مقدار پیش بینی شده توسط مدل و Ground برابر با مقدار داده - های زمینی است. این شاخص هرچقدر کمتر باشد نشان دهنده صحت بهتر مدل نهایی است (سدیدی و همکاران، میـانگین خطـای اریبی( MBE) : مقادیر مثبت MBE نشان دهنده بیاشتر بودن مقادیر پیش بینی شده توسط مدل نسبت به مقاادیر واقعای و مقادیرمنفی آن نشان دهنده کمتر بودن مقادیر پیش بینی شده مدل نسبت به مقاادیر واقعای است (نصرتی و همکاران، 1386 : 5 . ) این پارامترها برای بررسی ارتباط میان متغیرهای مست قل و وابسته استفاده می شود. میانگین خطای مطلق ( MAE:) میانگین قدر مطلق خطاها یکی از پر استفاده ترین شاخص ها برای نشان دادن میانگین خطاها است. به منظور محاسبه این شاخص از رابطه 15 استفاده شده است (سدیدی و همکاران، 13 96 : 16 3 . ) در ا ین بخش نتایج مربوط به دمای سطح، نقشه پراکنش پوشش گیاهی و وضعیت آلودگی ارائه شده است. شکل 2 ، نقشه دما سطح را در پنج دسته نشان می دهد که شامل 29 - 35 درجه سانتیگراد، 35 - 40 ، 40 - 45 ، 45 - 50 و 50 - 60 نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال نهم، شماره 1 ، بهار 1401 105 مطابق شکل نواحی شمالی شهر غالبا خنک ترین مناطق شهر را تشکیل داده اند که هرچه به سمت مرکز و جنوب پیشرویم بر گستره جزیره حرارتی افزوده و از گستره جزایر سرمایی کاسته می شود. به همین صورت با توجه به نقشه در جهات شرق و غرب از گستره جزایر سرمایی کاسته می شود، بطوری که در غرب شهر نه تنها جزیره سرمایی خاصی وجود ندارد (بجز دریاچه چیتگر )، بلکه جزایر گر مایی عمده ای شکل گرفته است. براین اساس در جدول 4 ، درصد مساحت هر یک از طبقات دمایی شکل 2 را نشان می دهد. 50 - 60 45 - 50 40 - 45 35 - 40 29 - 35 طبقه دمایی 2. 78 % 20. 47 % 40. 42 % 35. 32 % 1. 01 % درصد مطابق جدول 4 ، طبقه دمایی کمتر از 35 درجه حدود 1 درصد از سطح شهر را تشکیل داده است که درصد بسیار کمی است. طبقه 35 تا 40 درجه سانتیگراد درصد قابل توجهی از شهر(بیش از 35 درصد) را دربر گرفته است، اما بیشتر درصد مساحت متعلق به طبقه دمایی 40 تا 45 درجه است با بی ش از 40 درصد از سطح شهر که این طبقه، طبقه دمایی گرم محسوب می شود برای بسیاری از اقشار شامل سالمندان، کودکان و افراد داری بیماری های خاص قابل تحمل نیست. دو طبقه پایانی یعنی بین 45 تا 60 درجه سانتیگراد، نزدیک به یک چهارم از سطح شهر را پوشش داده است که برای ه مه گروه ها مشکل آفرین است و قابل تحمل نیست. در مرحله بعد تالش شد که با استفاده از بررسی میانگین دمایی هر یک از محالت، محالت دارایی جزایر گرمایی و جزایر سرمایی مشخص گردد. در جدول 5 ، 20 محله دارای بیشترین میانگین دما و 20 دارای کمترین دما مشخص 106 ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل … جدول5. رتبهبندی جزایر حرارتی/سرمایی محالت براساس میانگین محالت شهر تهران 37.92 رستم آباد 356 -- -- -- 48.24 بوستان والیت 1 37.89 قیطریه 357 -- -- -- 48.012 ش شهید یاقری 2 37.79 رستمآباد اختیاریه 359 -- -- -- 47.79 تهرانسر شرقی 4 37.76 کاشانک 360 -- -- -- 47.59 فتح صنعتی 5 37.72 پارک الله 361 -- -- -- 47.53 ش دانشگاه شریف 6 37.55 درکه 362 -- -- -- 47.11 اسماعیل آباد 7 37.46 امامزاده قاسم 363 -- -- -- 47.04 شهرک استقالل 8 37.44 تجریش 364 -- -- -- 46.93 ش دانشگاه تهران 9 37.22 زعفرانیه 366 -- -- -- 46.70 شهرک رضویه 11 37.12 محمودیه 367 -- -- -- 46.29 خلیجفارس شمالی 12 37.03 قلهک 368 -- -- -- 46.25 شکوفه جنوبی 13 36.95 باغ فردوس 369 -- -- -- 46.21 خلیجفارس جنوبی 14 36.94 حصار بوعلی 370 -- -- -- 46.17 شهرک غزالی 15 36.55 جوزستان 371 -- -- -- 46.02 شهرک فرهنگیان 16 36.40 جماران 372 -- -- -- 46 هفده شهریور 17 36.29 دربند 373 -- -- -- 45.98 چیتگر جنوبی 18 36.23 نیاوران 374 -- -- -- 45.96 امید دژبان 19 36.04 بهاران 375 -- -- -- 45.63 شهرک صدرا 20 مطابق جدول 5 ، بوستان والیت دارای باالترین میانگین دمایی و پس از این محله، شهرک شهید باقری و فرودگاه در رتبه های بعدی هستند. در طرف مقابل، بهاران پایین ترین میانگین دمایی را دارا است و پس از این محله، نیاوران و دربند هستند که کمترین میانگین دمایی را دارا می باشند. برای درک عوامل موثر بر پراکنش دمایی در سطح شهر تهران چند عامل موثر بر پراکنش دما در نظر گرفته شد که در ادامه به بررسی تاثیر آنها بر شکل گیری جزایر گرمایی و پارامتر پوشش گیاهی همواره معیار نقش تعیین کننده ای در دمای سطح زمین داشته است که وجود یا عدم وجود آن باعث تفاوت محسوس بین نواحی می شود. با این مقدمه، در این بخش نتایج بررسی ها ارتباط بین پوشش گیاهی و دمای سطح زمین ارائه می گردد. شکل 3 نقشه تغییرات شاخص NDVI در محالت شهر تهران در تاریخ 11 تیرماه 1399 را نشان می دهد. ارزش این شاخص بین 1 تا 1 - است که 1 مربوط به پوشش گیاهی بسیار متراکم و 1 - نیز معموال مربوط به آب خالص هستند. نقشه شاخص NDVI در تاریخ مذکور ارزش بین 0.740437 و 0.277162 - را نشان می دهد که باالترین ارزش مربوط به نواحی شمالی شهر و پایین ترین ارزش مربوط به دریاچه چیتگر است. از لحاظ تغییرات فضایی، شمال شهر دارای پوشش گیاهی متراکم تر و نواحی غربی و مرکز دارای کمترین پوشش گیاهی نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال نهم، شماره 1 ، بهار 1401 107 در مرحله بعد بررسی ها در خصوص پوشش گیاهی و شاخص NDVI ، میانگین شاخص NDVI برای 10 محله از محالتی که باالترین میانگین دمایی و 10 محله از محالتی که پایین میانگین دمایی را داشتند در جدول 6 .آمده است جدول6 . مقایسه شاخص NDVI برای محالت دارای جزایر گرمایی و سرمایی مطابق جدول 6 ، در محالتی که داری جزیره گرمایی هستند شاخص NDVI عدد پایین تری را نشان می دهد و بالعکس در مناطقی که شاهد جزیره سرمایی هستیم، این شاخص دارای ارزش عددی بیشتری است. این رتبه بندی دارای استثناهایی است، مانند بوستان والیت که باالترین جزیره گرمایی را دارد اما از لحاظ میانگین پوشش گیاهی وضعیت مطلوبی دارد که نشان دهنده این است که پوشش گیاهی تنها عامل تعیین کننده دمای سطح نیست و عوامل زیادی در تعیین دمای سطح زمین موثر است که پوشش گی اهی یکی از این عوامل است. بنابراین برای بررسی دقیقتر میزان تاثیر شاخص پوشش گیاهی بر دمای سطح زمین از رگرسیون ( R ) و۲R . استفاده شد 108 ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل … براساس جدول 7 ، همبستگی پیرسون بین شاخص NDVI و دمای سطح زمین برابر با 21.29 - درصد است که یک رابطه معکوس(منفی) است و نشان دهنده این است که با کاهش مقدار پوشش گیاهی دما افزایش می یابد و با افزایش ارزش این شاخص دمای سطح زمین کاهش می یابد. نمودار شکل 4 ضریب تعیین برای این ارتباط را 4.5 درصد نشان میدهد ؛ این میزان نشان می دهد با وجود اینکه رابطه بین پوشش گیاهی و دمای سطح زمین وجود دارد، اما این رابطه بسیار ضعیفی است. مقایسه سه خطای مذکور در جدول 7 که همه کمتر از 3 واحد است، نشان می دهد که مدل برازش داده شده ارزش دمای سطح را در بدترین حالت(خطای RMSE ) کمتر از سه ( 3 ) پیش بینی می کند و حتی در خطای MBE (این میزان نزدیک به صفر 0 ) است. این بدان معنی است که مدل همبستگی معکوس و تقریبا ضعیفی دارد، اما برازش مدل با توجه به میزان خطاهای بدست آمده بسیار مناسب است. با اعمال الگوریتم 10 م در جدول 3 ، نقشه تغییرات فضایی ۰۱PM شهر تهران بدست آمد که در شکل 5 نشان داده شده است. این نقشه براساس میانگین میزان آلودگی هر محله ارائه شده است که با توجه به آن می توان فهمید که محالت شمالشهر دارای پاک ترین هوا در بین سایر محالت شهر تهران هستند و محالت مرکزی و غربی شهر دارای باالترین نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال نهم، شماره 1 ، بهار 1401 109 یکی از پارامترهایی که بر طبق آن می توان به رابطه یا عدم رابطه بین دمای سطح زمین و میزان آلودگی پی برد، مقایسه رتبه میانگین دمای محالت با رتبه میانگین آلودگی هوا محالت است. در جدول 8 دمای 20 محله دارای جزیره گرمایی و 20 محله دارای جزیره سرمایی با آلودگی آنها مقایسه شد است. براساس نتایجی که در این جدول آمده است، میانگین رتبه دمایی 20 محله دارای گرمایی بر ابر 10.5 و میانگین رتبه آلودگی شان برابر 78.9 است و میانگین رتبه دمایی محالت دارای جزایر سرمایی برابر 36 5.5 است و در مقابل رتبه میزان آلودگی این محالت برابر با 350.6 است. با مقایسه این اعداد متوجه می شویم که همبستگی بین میزان آلودگی در مناطق جزیره سرمایی ب یشتر از همبستگی بین آلودگی و جزیره گرمایی است. بعبارت دیگر در مکان هایی که هوای پاکیزه تری وجود دارد، جزیره سرمایی تشکیل می - شود، اما این میزان رابطه بین آلودگی هوا و جزایر گرمایی وجود ندارد. 341 رستم آباد 356 -- -- -- 136 بوستان والیت 1 320 قیطریه 357 -- -- -- 43 ش شهید یاقری 2 291 رستمآباد اختیاریه 359 -- -- -- 104 تهرانسر شرقی 4 357 کاشانک 360 -- -- -- 2 فتح صنعتی 5 332 پارک الله 361 -- -- -- 132 ش دانشگاه شریف 6 356 درکه 362 -- -- -- 103 اسماعیل آباد 7 355 امامزاده قاسم 363 -- -- -- 15 شهرک استقالل 8 354 تجریش 364 -- -- -- 33 ش دانشگاه تهران 9 358 زعفرانیه 366 -- -- -- 72 شهرک رضویه 11 110 ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل … 340 محمودیه 367 -- -- -- 55 خلیجفارس شمالی 12 370 قلهک 368 -- -- -- 108 شکوفه جنوبی 13 351 باغ فردوس 369 -- -- -- 106 خلیجفارس جنوبی 14 359 حصار بوعلی 370 -- -- -- 64 شهرک غزالی 15 360 جوزستان 371 -- -- -- 101 شهرک فرهنگیان 16 371 جماران 372 -- -- -- 18 هفده شهریور 17 372 دربند 373 -- -- -- 29 چیتگر جنوبی 18 374 نیاوران 374 -- -- -- 151 امید دژبان 19 375 بهاران 753 -- -- -- 141 شهرک صدرا 20 برای بررسی عمیق تر ارتباط بین آلودگی هوا و دمای سطح زمین از معیارهای ضریب پیرسون، ضریب تعیین استفاده شد و برای ارزیابی مدل برازش شده از خطاهای RMSE ، MAE و MBE استفاده شد. نتایج پردازش انجام گرفته برای محاسبه ارتباط بین دمای سطح زمین و آلودگی هوا در شکل 6 و جدول 9 .ارائه شده است با توجه نمودار شکل 6 و جدول 9 ارتباط چندان قوی بین آلودگی هوا و دمای سطح زمین وجود ندارد. با توجه به جدول مذکور، ضریب پیرسون بین این دو پارامتر برابر 19.31 درصد است که نشان دهنده رابطه مستقیم بین این دو کمیت است، یعنی با افزایش میزان آلودگی هوا بر میزان دمای سطح زمین افزوده می شود. ضریب تعیین بین این دو کمیت بسیار پایین و در حدود 1 درصد است. خطاهای برازش مدل در این تحقیق نیز بیش از خطاهای برازش مدل در نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال نهم، شماره 1 ، بهار 1401 111 رابطه بین NDVI وLST است و به 8.5 و 7.7 میرسد. هرچند این میزان خطا در برازش مدل تقریبا معمول است، اما بیش از زمانی است که در برآورد دمای سطح زمین از پارامتر پوشش گیاهی استفاده می کنیم. جزیره حرارتی پدیده ای غیرقابل انکار و در بعضی مواقع غیرقابل کنترل در شهرها، بخصوص در کالن شهرها است که معموال نتیجه رشد قار چگونه و بدون برنامه ریزی شهری است. تاثیر امواج گرمایی و جزایر حرارتی برروی سالمتی انسانها کامال مشهود است، بطوری که غالب افراد جنبه هایی از آن را تجربه کرده اند. تبدیل جزایر گرمایی به جزایر سرمایی یکی از مهمت رین و بروزترین موضوعات مورد بحث است. از جمله مورد بحث اثر پوشش گیاهی و آلودگی هوا بر تشکیل جزی ره سرد و گرم است که در سال های اخی ر به دل یل نقش مهم ی که در کاهش جزا یر گرما ی شهر ی دارد، بی شتر مورد توجه قرار گرفته است .نقشه دمای سطح زمین در شهر تهران الگوی خاصی را ارائه می دهد بطوری که در شمال شهر شاهد جزایر سرمایی گسترده ای هستم و هرچه از شمال به سمت مرکز و به تبع آن جنوب شهر حرکت کنیم از گستره جزایر سرمایی کاسته و بر گستره جزایر گرمایی افزوده می شود. اما بر خالف تصور عامه که تصور می - کنند که گستره جزیره گرمایی در جنوب شهر را بیش از بقیه مناطق می دانند اما غرب تهران دارای گسترده ترین و بیشترین جزایر حرارتی است. در شرق تهران نیز جزایر گرمایی دیده می شود، اما نه از لحاظ تعداد و نه از لحاظ وسعت به اندازه غرب تهران نیست. بر طبق نتایج بدست آمده، وضعیت شهر تهران از لحاظ جزایر گرمایی و سرمایی تقریبا متعادل است، چرا که مطابق جدول 4 با وجود اینکه فاصله طبقات دمایی در جدول مذکور تقریبا برابر است، درصد مناطقی که در طبقه میانی( 40 - 45 درجه سانتیگراد) قرار دارد بیش از بقیه طبقات است و بیش از 40 درصد از سطح شهر را پو شش داده است. با توجه به درصد مساحت قرار گرفته در سایر طبقات می توان گفت که وضع تهران چندان بحرانی چرا که بیش از 36 درصد از شهر وضعیتی خنک تر از میانگین دارند و کمی بیش از 23 درصد از شهر وضعیتی گرمتر از میانگین را دارند. وضعیت هرچند بحرانی نیست اما نگران کن نده است، چرا که بیش از 40 درصد از شهر وضعیتی میانه و ناپایدار دارد و با اقدامات مدیریتی نادرست امکان تبدیل جزیره حرارتی بسیار باالست. نکته نگران کننده دوم این است که غالبا جزایر حرارتی در کنار یک دیگر قرار گرفته اند و تبدیل آنها به شرایط متعادل و در نهایت جزایر خنک بسیار مشکل است. با توجه به جدول 5 چند نکته آشکار می شود: اول اینکه گرمترین محله تهران که بوستان والیت است دارای میانگین دمایی باالی 48 درجه سانتیگراد است. نکته دوم این است تفاوت بین گرمترین محله با محله 20 م در حدود 3 درجه است که تفاوت تقریبا زیاد ی است. در طرف مقابل، خنکترین محله(بهاران) میانگین دمایی در حدود 36 درجه دارد که دمایی مطلوبی است و تفاوت دمایی با 20 )مین محله خنک شهر(رستم آباد آروین ، عباسعلی . 1397 . بررسی جزیره حرارتی در ارتباط با آلودگی هوا در شهر اصفهان . جغرافیا و مخاطرات محیطی ، 25 : 115 - سدی د ی، جواد ؛ هان ی رضا ییان و محمدرضا برشان . 1396 . مقا یسه پراکنش خطا در شبکه های عصب ی مصنوع ی بازگشت ی Elman و Jordan در تخم ین غلظت ذرات معلق اتمسفر ( ۰۱PM ) با استفاده از تصاو یر ماهواره ای ) MODIS مورد مطالعات ی: شهر اهواز) . تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی ، 17 (47) : 155 - 169 . علوی پناه، سیدکاظم . 1387 . سنجش از دور حرارت ی و کاربرد آن درعلوم زم ین . چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران ، تهران . 112 ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل … علوی پناه، سی دکاظم ؛ سیروس هاشمی درهبادامی و علی کاظم زاده. 13 9 4 . تحلیل زمانی – مکانی جزیره حرارتی شهر مشهد با توجه به گسترش شهر و تغییرات کاربری / پوشش زمین. پژوهشهای جغرافیای برنامه ریزی شهری ، 3 (1) : 1 - 17 . کری می ، عامر ؛ پرهام پهلوان ی و بهناز بی گدل ی. 1398 . تعیی ن عوامل موثر بر دما ی سطح زم ین شهر تهران با استفاده از تصاویر لندست و ترک یب رگرس یون وزندار جغراف یای ی و الگوریتم ژنت یک . مهندسی فناوری اطالعات مکانی ، 7 (3:) 102- 79 . نصرت ی، کاظم ؛ غالمرضا زهتاب یان، اسحاق مراد ی و افسانه شهباز ی. 13 8 6 . ارزیابی روش شبیه سازی تصادفی برای تولید داده های هواشن اسی . پژوهش های جغرافیایی ، 62 : 1 - 9 . هاد ی پور ، مهران؛ حمید دارابی و علی اکبری داوودی راد . 1398 . بررسی جزایر حرارتی شهری و ارتباط آن با شرایط آلودگی هوا و شاخص های NDVI و NDBI در شهر اراک ، فصلنامه علم ی - پژوهشی ا طالعا ت جغرافیایی ، 28 (112) : 264- 249 . Akbari, H. ۲۰۰۲ . Shade trees reduce building energy use and CO ۲ emissions from power plants. Environmental pollution , ٦۱۱: ۹۱۱-٦۲۱ .DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ S۹٦۲۰- ۱۹٤۷( ۱۰)٤٦۲۰۰- ۰. Amiri, R ,; Q. Weng , A. Alimohammadi and S.K. Alavipanah . ۹۰۰۲ . Spatial–temporal dynamics of land surface temperature in relation to fractional vegetation cover and land use/cover in the Tabriz urban area, Iran. Remote sensing of environment , ۳۱۱(۲۱): ٦۰٦۲- ۷۱٦۲ . DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ j.rse.۱۲۰٫۷۰٫۹۰۰۲. Cerrai, D ,; D.W . Wani k, M.A.E . BhuiyanZhang , X. Yang , J. Frediani and E.N. Anagnostou . ۹۱۰۲ . Predicting storm outages through new representations of weather and vegetation. IEEE Access , ۷: ۹۳٦۹۲- Chakraborty. T. ; and X. Lee. ۹۱۰۲ . A simplified urban -extent algorithm to characterize surface urban heat islands on a global scale and examine vegetation control on their spatiotemporal variability. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation . ٤۷: ۹٦۲-۰۸۲ .DOI : Chander, G.; B.L. Markham and D.L. Helder . ۹۰۰۲ . Summary of current radiometric calibration coefficients for Landsat MSS, TM, ETM+, and EO -۱ ALI sensors. Remote sensing of Erell, E.; and T. Williamson . ۷۰۰۲ . Intra ‐urban differences in canopy layer air temperature at a mid ‐ latitude city. International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Meteorological Society , ۷۲(۹): Farhadi, H.; M. Faizi and H. Sanaieian . ۹۱۰۲ . Mitigating the urban heat island in a residential area in Tehran: Investigating the role of vegetation, materials, and orientation of buildings. Sustainable Cities and Society , ٦٤ :۸٤٤۱۰۱ . DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ j.scs.۸٤٤۱۰۱٫۹۱۰۲. Harper, A.B.; A.J. Wiltshire , P.M. Cox, P. Friedlingstein, C.D. Jones , L.M. Mercado, S. Sitch, K. Williams and C. Duran -Rojas . ۸۱۰۲ . Vegetation distribution and terrestrial carbon cycle in a carbon cycle configuration of JULES ٤ .٦ with new plant functional types. Geoscientific Model Development , ۱۱(۷) : Jiménez -Muñoz, J.C and J.A. Sobrino . ۸۰۰۲ . Split -window coefficients for land surface temperature retrieval from low -resolution thermal infrared sensors. IEEE geoscience and remote sensing letters , ٥(٤) : Jiménez -Muñoz, J.C and J.A. Sobrino . ۹۰۰۲ . A single -channel algorithm for land -surface temperature retrieval from ASTER data. IEEE Geoscience and Remote Sensing Letters , ۷(۱) :٦۷۱-۹۷۱ .DOI : Jiménez -Muñoz, J.C.; J.A. Sobrino, D. Skoković, C. Mattar and J. Cristóbal . ٤۱۰۲ . Land surface temperature retrieval methods from Landsat -۸ thermal infrared sensor data. IEEE Geoscience and remote sensing letters , ۱۱(۰۱): ۰٤۸۱- ۳٤۸۱ . DOI : ۹۰۱۱٫۰۱/ LGRS.۲۳۰۲۱۳۲٫٤۱۰۲. Ko, Y.; ۸۱۰۲ . Trees and vegetation for residential energy conservation: A critical review for evidence - based urban greening in North America. Urban Forestry & Urban Greening , ٤۳ :۸۱۳-٥۳۳ .DOI : Lenney, M.P.; C.E. Woodcock, J.B. Collins and H. Hamdi . ٦۹۹۱ . The status of agricultural lands in Egypt: the use of multitemporal NDVI features derived from Landsat TM. Remote sensing of environment , ٦٥(۱ :)۸-۰۲ .DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ ٤۳۰۰- ۷٥۲٤( ٥۹)۲٥۱۰۰- ۲. Liao, J.; T. Wang, Z. Jiang, B. Zhuang, M. Xie, C. Yin, X. Wang, J. Zhu, Y. Fu and Y. Zhang . ٥۱۰۲ . WRF/Chem modeling of the impacts of urban expansion on regional climate and air pollutants in Yangtze River Delta, China. Atmospheric Environment , ٦۰۱ :٤۰۲-٤۱۲ .DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ j.atmosenv. ۹٥۰٫۱۰٫٥۱۰۲. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال نهم، شماره 1 ، بهار 1401 113 Liu, J.; G. Gao, S. Wang, L. Jiao, X. Wu and B. Fu. ۸۱۰۲ . The effects of vegetation on runoff and soil loss: Multidimensional structure analysis and scale characteristics. Journal of Geographical Sciences , ۸۲(۱) :۹٥-۸۷ .DOI : ۷۰۰۱٫۰۱/ s۲٤٤۱۱- ۸۱۰-۹٥٤۱- z. Liu, N and L. Morawska . ۰۲۰۲ . Modeling the urban heat island mitigation effect of cool coatings in realistic urban morphology. Journal of Cleaner Production , ٤٦۲ :۰٦٥۱۲۱ . DOI : Lu, J.; B. Li, H. Li and A. Al-Barakani . ۱۲۰۲ . Expansion of city scale, traffic modes, traffic congestion, and air pollution. Cities , ۸۰۱ :٤۷۹۲۰۱. DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ j.cities.٤۷۹۲۰۱٫۰۲۰۲. Misni, A. ۸۱۰۲ . Vegetation produces an extensive cooling effect. Asian J Qual Life , ۳(۰۱) :۹۷۱-۷۸۱ . Montávez, J.P. ; J.F. Gonz ález‐Rouco and F. Valero . ۸۰۰۲ . A simple model for estimating the maximum intensity of nocturnal urban heat island. International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Saraswat, I. ; R.K. Mishra and A. Kumar . ۷۱۰۲ . Estimation of PM ۰۱ concentration from Landsat ۸ OLI satellite imagery over Delhi, India. Remote Sensing Applications: Society and Environment , ۸: ۱٥۲-۷٥۲ . Stewart, I. ۱۱۰۲ . Redefining the Urban Heat Island. Ph.D Thesis, The University of British Columbia , Ullah, M.; J. Li and B. Wadood . ۰۲۰۲ . Analysis of urban expansion and its impacts on land surface temperature and vegetation using RS and GIS, a case study in Xi’an City, China. Earth Systems and Environment , ٤(۳) :۳۸٥-۷۹٥ .DOI : ۷۰۰۱٫۰۱/ s۸٤۷۱٤- ۰۲۰-٦٦۱۰۰- ٦. Wang, X.; F. Chen , Z. Wu, M. Zhang, M. Tewari, A. Guenther and C. Wiedinmyer . ۹۰۰۲ . Impacts of weather conditions modified by urban expansion on surface ozone: Comparison between the Pearl River Delta and Yangtze River Delta reg ions. Advances in Atmospheric Sciences , ٦۲(٥) :۲٦۹-۲۷۹ . Wang, X.; H. Cheng, J. Xi, G. Yang and Y. Zhao . ۸۱۰۲ . Relationship between park composition, vegetation characteristics and cool island effect. Sustainability , ۰۱(۳): ۷۸٥. DOI : ۰۹۳۳٫۰۱/ su۷۸٥۰۳۰۰۱. Zanter, K. ٦۱۰۲ . Landsat ۸ (L۸ )data users handbook. Landsat Science Official Website, ۳۳. Zhong, Q. ; J. Ma, B. Zhao, X. Wang, J. Zong and X. Xiao . ۹۱۰۲ . Assessing spatial -temporal dynamics of urban expansion, vegetation greenness and photosynthesis in megacity Shanghai, China during ۰۰۰۲– ٦۱۰۲. Remote Sensing of Environment , ۳۳۲: ٤۷۳۱۱۱. DOI : ٦۱۰۱٫۰۱/ j.rse.٤۷۳۱۱۱٫۹۱۰۲. 114 ارزیابی میزان تاثیر ذرات معلق و پوشش گیاهی بر تشکیل …

گرمایش جهانی و جزایر حراتی شهرها یکی از بزرگ ترین چالش های جهان امروز است. جزایر سرمایی(جزایر خنک) واژه ایست که در مقابل جزایر گرمایی قرار می گیرد و بیان کننده مناطقی از سطح شهر است که نسبت به نواحی اطراف دارای دمای پایین تری است. در این تحقیق برای بررسی عوامل موثر بر شکل گیری جزایر خنک و گرمایی شهری، ابتدا با استفاده از پردازش تصاویر لندست و استفاده از الگوریتم تک کانل دمای سطح زمین به دست آمد. سپس برای بررسی پارامترهای موثر بر تغییرات دمای سطح زمین؛ معیارهای تغییرات ذرات معلق و تغییرات پوشش گیاهی درنظر گرفته شد. برای پوشش گیاهی از شاخص NDVI و برای میزان ذرات معلق از الگوریتم ارائه شده توسط Saraswat و همکاران استفاده شد. مطابق نتایج، بالاترین میزان جزیره حرارتی به ترتیب در محله بوستان ولایت، شهرک شهید باقری و فرودگاه بودند و پایین ترین میزان جزایر خنک به ترتیب در بهاران، نیاوران و دربند بود. ضریب پیرسون به دست آمده از رابطه بین دمای سطح و پوشش گیاهی 21.29-درصد بود که نشان دهنده رابطه معکوس بین دما و پوشش گیاهی است، همچنین میزان شاخص پوشش گیاهی در مناطق گرم و سرد بیانگر این موضوع است. در خصوص رابطه دمای سطح زمین و آلودگی هوا، همبستگی بین این دو پارامتر، برابر با 19.31 درصد بود و مقایسه میزان شاخص آلودگی در مناطق دارای جزایر خنک و گرم نشان داد که رابطه معناداری بین کاهش آلاینده های هوا و جزایر خنک وجود دارد اما عکس این قضیه چندان صادق نیست.

359774

هرچند تبلیغات دهان به دهان نیاز به یادگیری بیشتری درباره فرآیند بدست آوردن و نگهداری سید جوادین» سیدرضا؛ خانلری» امیر؛ استیری» مهرداد (۱۳۸۹). "مدلی از ارزیابی تأثیر کیفیت خدمات بر وفاداری مشتریان خدمات ورزشی " نشریه دوراندیش, عبدالمجید (۱۳۹۰). "رابطه کیفیت خدمات رضایتمندی و تمایل حضور مشتریان باشگاه‌های پرورش اندام استان فارس"» پایان‌نامه 17007 ۳ نآ عنصعله۸ عطا عصتصملوصد ۸ نعصناعا 2 2/03 ۵۶ ۷۷۵۳۵ .(2007) مش 0 نله مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی» سال سوم؛ شماره پیاپی ۱۲, تابستان ۱۳۹۵ ۳ ۳68607۰ 56۳۷166 ]0 ,700۳۵ ,اتمه ۵۶ ۵۳۵ فص صمنا‌هاکنادد +عصهماعت" ,(1998) ,8۰۷ ۸006790 6 ام 56۳665 و صنطازم کعععی م0۳ 3 ۵۲ ۵۶ ۷۷۵۳۵ .(2000) 3.۸ ,۷۵26 62 یگ .3 ,58808۵ و3186 2۳0۵66 16 1058 فصه 1۳ مک 0۵ عنم 3/005 ۵۶ ۹۷۵۲۵" ,(2012) ,8.8 ,5806 85 0700066 1۵۵۵ 6۲ ۵ کاصع0ععام۸" .(2004) م7 0 ات257 6 ول و6008 و73 ,0فتا0 608-5۰ 00 ,(38)5/6 ,و1۵۲۵ ]٩ ۵1 0[ 0060 ۰ هنوص هن کصامتع 210۳ مصصذ دمص من قطع0 4 ۵۳۵ ۵1 1۵۳۳ ع هحفص [۵ ۹" .(2005) 8.8 ماه ,3 2 رمحا ,ظ .2 12۳۵ 69-7۰ 00 ,(3)2 ,76۷16۷ 81685 7۳6 ,101061 حاوا0 ۳ 103 املزم ه عکخمنه وصننناه روط ام ۵۶ ۷۵۳۵ ما1" .(2003) بل عصصقطعه ۷ ی جحنه 167 99-6۰ 00 ,24 ,و010 ع 05 6۲0110776 ]۵ ,70۳۳۵ طصمنادع نا ۷ص 1 مه ۳۵16 عنام ومد عطا ندمزعفد عم 0ص عکنجعصنه ععساه5" ,(2013) ی مصنلا +2 ومع عل ,126000 68 0۳۵۵0 00 کمتام۲ع 3۵1۳6066 ملقتساق 5۵11-00" .(2005) مظ.ل وتقطع8 6۶ و بل رفقلق۳9 4 رل50 272000 ۸" ,(2008) بلس بعله۷ا 00 3.۳۰ ,تعقته ص۷۷5 سل متقط0 .3 ووللنه -83 00 ,(26)2 ,5006766 1/0769 ۳٩ ۸۶0000 ۹۲1۴ ,70۵ هک دمناهصدو‌گصا 13۳650 وم نکم مناه۲۵1 ععز بصع صز 000۳ ععومامصه -+عصه ماع" ,(2000) ۶ کل ,10065 فص .0 .0 وتعلتصعتی عااطانااه ۳00061 0ص ام ۵۶ ۳۵۲۵ کم کاعلط" .ر2001) ول مصنکل بط .۳ ,1۳۵7068 ,3 .8 و1167 ]٩ ,70۵ ,067۹0606 باننادندهع 02 ناندانددع ده صه نصمنفقاگعم 0۵۳ ۲0۳۳۵05 دز و 7086 23028 0۳۵1۵۳65 ۳۵۵۵ صمنطعه۳" .(0998) ,7 م۸ مللن1 36 ,ت8۳ مک .2/1 ق1108 293-۰ 00 ,(26)8 10096160 نع ۶ آنماعط ۲٩ ۵۱ س ,1۵۳۳۵۵۵ 1 50078 ۵۶ کالم صمناقنصصحصم6 عصناعد/3 ع ۳ .ر2011) مکخامصس۸ ,1۵0 [ 7۵۳۳۵۲ ,7۵۲۵۵۳۵ ,۰ صملعسنگل معلخصتا عطا هنز «ماعک عناط2 عطا که روک ععع0 ۸ :13065 -8 00 ,(1)1 ونزو 766۳۵10 0۵ ۳70/65 ,کع 11 کاظ 1 ۵60۹105 ۲۳۲۵۶۱۳ ۵۳۵ ۲۵۹۵0 ۳۵۷۵۳۵ ]۹ ۵۲۵ ۲٩ ]2 .(2007) کلنافع102 ,1208 23-7 00 316۷۵08 01 برازدع ند مصصناهاجمککن 1001 رفک کرام 0 ۸ +کا0ه ما۲ ۳۵ 0صه باتلهاژم5م3 صذ ام ۵۶ ۵۳۵ ۳10006 .(2008) وظ ص8۵ وظ بج طانصک0[1ی ,۷ .5 نانآ اون 06۳2۵0 ۵۶ کزدولقصه لدسلنه-ععمی ۸" ,(1996) رظ ,810066 3 نت۷ ۷7.۷۷۰ ,[[6 2/100 5-4 00 ,(6)1 ,9 0-۵۲۵1 ]٩ ,70۵ عطاعقطسام 62 ۳۳۵3 وصه حاکظ 1۲اه ۵۲۵ ۵۶ ۷۵۲۵ وصناه‌ع یآ ناوعگئه عدملد-دعدم ۵ط 1 .(2006) مش 0 ,[[396 و1 بش۸ ,1107085 -1085 00 ,(11)4 ,۲001۳6۵1001 00۵۲-7۵۵0160 ۲٩ ,۵ 70 فعع0۳0 تسه عصتلصه 0۵ 6 ,711009119 ,م0 +عصماعتا0 عطا عصفله/1-عصنعاحم/2 منطعمدمنجام۳۸* .ر2004) بش عصره8 1 ۳۳۵۳۵۵۲۲۰ ,اف متاهتنصع0۳ 500 ۶ کدمناقا ۳ +عصماعتت" .(2006) ما ,38۵1۵905 ۳۴ ارتباط تبلیغات دهان به دهان با تمایل حضور مشتریان در باشگاه‌های ورزشی: مطالعه باشگاه‌های پرورش اندام ایلام 5 هدجه جععون ۵ 110 نعصنا افص خامص ۵1 ۶۵۳۵ که عاعیعی ۵ط 1 «(2011) مک م6۳۳۵ زد 6۰ ,۸/۸007 707 20 ۰ ۵ ۵۶ ۵۲۵ ند هه 0 ع 300 2/0 ۵۶ ۷۷۵۳۵ 1۶۵8 ۰۳۵0۲۶ .(2007) با ,ات1222 0ص .ی وتقاناه5 نکیل و/[ع 5۷662 344-34 00 ,(42)3/4 ,و۲70٩ ۹ سل ۳060 ععتنا م25 عنم معط ندعع م۳100 ۳ 5006 ۲۵۵ ۵۶ کدمتاعه‌ا عطا :3/006 ۶ ۷۷۵۳۵ عصهسعده/3۹* .(2008) ۶ مصقتاعسط) وصه .5.5 ق 1" .44 -38 00 ,(17)3 ,تاه 36۵9۲ ۸۵۳۹۲۵۱ 3/0۲۵۶ ۶ ۷۷۵۳۵ .(1995) و ,1۷۵166۲ ,5118 ععز 56 0۵ 2/0۲5 ۶٩ ۷۷۵۳۵ ۵1 انم ۵ط1 .(2004) بل م8020 200 ۳۰۷۰ نهد 1۷ ق5۳6۳ 06 هه «صمناد‌کنادد ,0۳06065 لمعل کعتاصعصز اه عا‌عناه ۵ط1 .(2002) ,8 و۷ع0 ودز و۸۷۳8 -141 00 ,(13)2 ,100961164 1۵ 56۲۷16۵ ]۵ ۹۱ موز 10۳۵0۵ سم فطع امه ۵1 ۵۳۵ 0۵

هدف از انجام پژوهش حاضر توصیف و تعیین رابطه بین تبلیغات دهان به دهان و تمایل حضور مشتریان باشگاه های پرورش اندام ایلام بوده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مشتریان باشگاه های بدنسازی شهرستان ایلام که دست کم یک سال سابقه فعالیت ورزشی داشته اند را تشکیل دادند. به این منظور 280 مشتری از باشگاه های بدنسازی به صورت تصادفی انتخاب شد و اطلاعات لازم مربوط به ویژگی های فردی از طریق چک لیست و پرسش نامه تبلیغات دهان به دهان جانگ (2007) و با پایایی 82/0=α و پرسش نامه تمایل حضور مجدد لیم (2006) و با پایایی 91/0=α، جمع آوری شد. روش تحقیق همبستگی بوده و از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، همه مؤلفه های تبلیغات دهان به دهان قابلیت پیش بینی تمایل حضور مشتریان باشگاه های پرورش اندام را دارند (به جزء مؤلفه تخصص گیرنده). بطوری که مؤلفه پیگیری اطلاعات بیشترین و قدرت رابطه کمترین تأثیر را بر تمایل حضور مشتریان به باشگاه های پرورش اندام را داشتند. با عنایت به یافته ها، ضروری است به کیفیت و قیمت خدمات توجه شود، تا رضایت مشتریان جلب شود و در نتیجه رضایت مشتریان باعث تبلیغات دهان به دهان برای حضور مشتریان جدید در باشگاه های پرورش اندام شود.

492822

بررسی شده است. بدین‌منظور» بررسی از صورت‌های بازسازی شاه از زبان هندوراوپایی آغاز و فرایند تحولات رخ‌داده در گذرابه ایرانی»باشتان و ایرانی میانه (شمال غربی) با ارائه نمونه‌هایی از هرکدام ازائه" سپس تحوالات.صورت‌گرفته‌لذر گذر به دوره نو در کردی بررسی شده است. واژه‌های نمونهبررسی‌شده در پژوهش حاضر, برگرفته از فرهنگ فارسی - کردی مردوخ (مردوخ ۱۳۹۲) است. درباین جشتار"استدلال می‌شود که واج /1/ در کردی در مواردی خاستگاه هندواروپایی دارد و ادامه #/ هندواروپایی است» معلوم می‌شود که |1- در بافت آغازی واژه در کردی .با 1#- هندواروپایی در جایگاه آغازی واژه برابری می‌کند. افزون بر این مشخّص می‌شود که خاستگاه -/ در کردی برخاسته از #-1- هندواروپایی در بافت غیر آغازی واژه و توالی ۰۵ و ۰۶۹ هندواروپایی و ایرانی باستان مادر است. همچنین تفاوت‌هایی که بین واج‌های / و از منظر خاستگاه تاریخی و نیز جایگاه این استناد: خنجری, سلمان (۱۶۰۱). بررسی تاریخیآخاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی. فصلنامه مطالعات ۳ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران. دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ واج‌های 1/ و /1/ در کردی» در بررسی تاریخی از زبان هندواروپایی به دور نو خاستگاه متفاوتی دارند: -1* (آغازی واژه) در هندواروپایی» در ایرانی باستان مادر به -۴* تحوّل می‌یابد. وجود واج 1-4/(در بات آغازی واژه) در کردی در واژه‌هایی مانند (۱) 11۷ «لب» < هندواروپایی: 0ع1*؛ (۲) 169-0 «لشتن» < هندواروپایی: -"زه1** (۳) 1302 «لگد» < هندواروپایی: -0)-16107*؛ همچنین 1* (در جایگاه غیر آغازی واژه):در هنذواروپایی تیر که در ایرانی باستان مادر به حول می‌یابد: در واژه‌هایی در کردی همسچون: (۱) 0218 «برگ» < هندواروپایی: -۷461*؛ (۲) 1601 «کوتاه» < هندواروپایی آغازین: -0ی-۲[*؛ حکایت از برابری این واج‌ها در کردی با صورت‌های هندواروپایی دارد. افزون بر اين» واج در بافت غیر آغازی واژه در کردی که در مواردی همچون در واژه 11 «خالی» با واج [* در صورت هندواروپایی: -1610190* برابری می‌کند و در مواردی دیگر که حاصل از فرایند تحول خوشه 12 به ل در کردی در واژه‌هایی همچون (۱) [02: «بلند» از -0877 «بلندبودن» و (۲) ماده مضارع -۳61 «هل-» از ريشه ۳۳۶٩ «هشتن, رهاکردن)؛ افزون بر اين؛ قرایند تحول خوشه‌های باستانی 7۲ 7۵* و ۲2* در گذر به دوره نو در کردی به واج در آواژه‌هایی همچون (۱) ۷:۵1 «گرده, کلیه» < ایرانی آغازین: -۷631162* < هندواروپایی: -۷7-160** (۲) للم «یل» <ایرانی باستان: -ت07-0* < هندواروپایی: -۳-05 م۴ (۳) 531 «سال» < ایرانی باستان: -۵870۵* < هندواروپایی: -[ع* «(سرد» سردبودن»؛ (۶) 1ع0 «دل» < ایرانی باستان مادر: -۵چل* «دل» < هندواروپایی: -30طع* «دل»؛ (۵) 96061 «اسپرز» < ایرانی آغازین: -۹0220* (3) ها کل بو ره < ایرانی باستان: -۵۳0۵** (۷) ۳31 «مالیدن» < ایرانی باستان: -12۳02* از ريشه هندواروپایی: -1618 و نمونه‌های دیگری که در متن مقاله ارائه و بررسی می‌شوند» بر تفاوت‌های ویژه‌ای درباره خاستگاه واج‌های // و 1/ موجود در دستگاه واجی کردی؛ ازمنظر خاستگاه تاریخی و نیز جایگاه این واج‌ها در بافت واژه در بررسی از زبان هندواروپایی به دوره نو دلالت دارد. با توجّه به آنچه گفته شد. در نوشتار پیش رو سعی می‌شود به دو پرسش زیر پاسخ داده - خاستگاه تاریخی هرکدام از واج‌های // و 1/ در دستگاه واجی کردی» چیست؟ - چه تفاوت‌هایی در کاربرد هرکدام از واج‌های و ا/ در بافت‌های گوناگون واژه وجود دارد؟ بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۳ نکری " (1۹۹۱) از تیدیل خخوشه‌های باستانی س* و ۵ به /۸/ و در گردی یادسی‌کنده لودزینی پاول " (۲۰۰۸) به تبدیل خوشه ۵ به #/ در کردی مرکزی و جنوبی و همچنین خرشه 2 به / و ۸ در کردی اشاره می‌کند. مک‌کاروس (۲۰۰۹) تبدیل خوشه‌های باستانی2* و 7۵* را به / در کردی مواردی که ذکر شد. به‌درستی به تحول خوشه‌های 7۵* و 2* اشاره داشته‌اند» امّا تنها به تحول این دو خوشه و آن‌هم در حد کلّی و بدون پرداختن به جزئیات اشاره می‌کنند و همچنین به خاستگاه هندواروپایی آن‌ها نپرداخته‌اند. به ویژه اینکه به سایر مواردی که 1/ و // در کردی از آنجا سرچشمه می‌گیرد اشاره نکرده‌اند در نوشتار پیش رو به‌طور جامع خاستگاه تاریخی #/ و //در کردی و همچنین تفاوت هرکدام از منظر خاستگاه تاریخی و نیز قرار گرفتن در بافت واژه با ارائه واژه‌های نمونه برای هر در پژوهش حاضر با ارائه و بررسی تاریخی.بیست واژه از زبان کردی به‌منزله نمونه (شامل اسم» صفت و ماده فعل) که دارای واج‌های / و / هستند. به فرایند تحولاتاصورت گرفته در واژه‌های مورد بررسی از صورت‌های فرضی و بازسازی‌شده در زبان هندواروپایی.و.دگرگونی‌های صورت‌گرفته در گذر از دور باستان تا دوره نو و صورت موجودآذر کردی که از شاخه گویش‌های ایرانی نو شمال غربی است.» پرداخته و واج‌های و /ا/ در کردی بررسی می‌شود. داده‌های زبان‌های باستانی براساس روش کتابخانه‌ای و داده‌های زبان کردی از زاه مصاحبه میدانی به‌ضورت پرسش از گویشوران کردزبان و نیز شم زبانی نگارنده به‌مثابه گویشور کزدی افزون ببر منابع مکتوب استفاده شده است. واژه‌های کردی برگرفته از فرهنگ فارسی - کردی مردوخ (مردوخ» ۱۳۹۲) است. آوانویسی داده‌های زبان‌های باستانی و گویشی به فونت و قلم (رایج در آوانویسی زبان‌های باستانی) 38816 7007011( 717115 انجام شده است و مواردی که با نشانه ستاره * مشخص شده‌اند. ازآنجاکه در نوشتار پیش رو خاستگاه واج‌های / و / در کردی از منظر تحولات تاریخی بررسی 5 فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران. دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ می‌شود. نخست ادوار زبان‌های ایرانی معرّفی می‌شود و سپس ویژگی‌های واجی هرکدام از واج‌های / و 1/ در کردی با ارائه جفت‌های کمینه که بر واج‌بودن آن‌ها دلالت می‌کند. به‌اجمال سخن گفته می‌شود: زبان‌های آریایی رایج در ایران و هند شاخه‌ای از خانواده بزرگ زبان‌های هندواروپایی! را تشکیل می‌دهد و همه زبان‌های آریایی بازمانده زبان آریایی آغازین هستند» آریایی آغازین زبان گروهی از مهاجران هندواروپایی بود که در حدود هزاره سوم پیش از میلاد از هم‌نژادان خود جدا و در دشت‌های آسیای مرکزی ساکن شدند (رضایی باغ‌ییدی» 4۹ لهمان 7۲ زبانی را که اقوام ایرانی پس از جدایی از هم‌نژادان خویش استفاده می‌کردند. می‌توان ایرانی آغازین» ایرانی مشترک با ایرانی باستان نامید. این زبان درواقع مادر همه زبان‌هایی است که باعنوان زبان‌های ایرانی می‌شناسیم (رضایی باغ‌بیدی» ۹ ۸ زبان‌های ایرانی به سه دور ایرانی باستان (از آغاز نگارش تا سده‌های ۳و ۶ ق.م.)» ایرانی میانه (از سده‌های ۳و ۶ ق.م. تا ۸ و ٩ م. و کمی پس از آن) و ایرانی نو (از سده‌های ۸ و ۹ تاکنون) تقسیم می‌شوند (اشمیت, ۱۹۸۹+الفنا: ۲۹؛ ویتدفون" ۲۰۰۹ ۵). فارسی میانه (شاخه جنوب غربی ؛) و پارتی (شاخه شمال غربی)؛ شاخه غربیزبان‌های ایرانی دوره میانه را تشکیل می‌دهند (شرووا ۲۰۰۹ ۱۹۹ زوندرمان"» ۹۸۹ (: ما ال (۷ را ی( ۲۵) هجری تا به امروز نیز براساس آواشناسی تاریخی, گویش‌های ایرانی نو غربی نیز مانند زبان‌های ایرانی میانه غربی» به دو شاخه شمال غربی و جنوب غربی تقسیم می‌شوند. زبان و گویش‌هایی که تحوّل تاریخی آواهای آن‌ها به تحول تاریخی آواهای زبان پارتی شبیه است. به شاخه شمال غربی تعلّق دارند (رضایی باغیدی, 4۹ - ۱۸۲). کردی در شاخه ایرانی نو شمال غربی جای دارد (کامری" ۱۹۸۷: ۳۷ هیگ" ۱ خانواده زبان‌های هندواروپایی قسمت بیش‌تر اروپا سراسر ایران و آسیای مرکّزی به سمت جنوب آسیا را پوشش می‌دهد (کامری» ۲۰۰۱: ۲۰- ۲۲؛ فورستون» ۲۰۰۶). آنچه امروزه تحت عنوان خانواده زبان‌های هندواروپایی شناخته می‌شود. مجموعه بازماندگان زبانی واحد به نام هندواروپایی آغازین است که سخن‌گویان آن در فاصله سال‌های ۶۵۰۰- ۳۹۰۰ ق.م. می‌زیستند (کریستال» ۱۹۸۷: ۶۲۹۹ تراسک» ۱۹۹۹: ۱۲۳؛ رضایی باغ‌بیدی» ۲۰۰۹ ۶). ۵. زبان فارسی نو بازمانده فارسی میانه است (شروی ۲۰۰۹: ۱۹۹) و اساس زبان فارسی میانه» زبان فارسی باستان یعنی زبان کتیبه‌های دوره هخامنشی است (اشمیت. ۱۹۸۹ ب: ۸۷). این شاخه زبانی در گروه زبان‌های ایرانی جنوب غربی جای دارد. بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۵ 5۶ مک‌کاروس ! (۲۰۰۹: ۵۸۷) معتقد است که ازنظر زبان‌شناختی» کردی» در کل جایگاهی بینابین در میان گویش‌های ایرانی نو غربی شاخه شمالی و جنوبی دارد. با توجّه به تحولات واجی از ایرانی باستان به ایرانی میانه (شمال غربی) که گویش‌های نو ایرانی (شمال غربی) از آن‌ها جدا شده‌اند (ارانسگی," 1۳۵۸ ۳۳۹-۳۴۰),فر پژوهش حاقیر براساس فرایند وت گرفته بسه فوره نو ار گردق, وجود هرکدام از واج‌های / و 4/ در بافت‌های گوناگون واژه در کردی سبب ایجاد تغییرات معنایی می‌شود. استفاده از «جفت کمینه» ازنظر واج‌شناسان ثابت می‌کند که دو آوا درواقع دو واج متفاوت هستند (آرلاتی " ۱۳۸۶: ۸۹ «پانویس»)» بدین منظور در ابتدا برای دو واج ۷/ و /در کردی» «جفت کمینه) ارائه می‌شود. «جفت کمینه» در دو قسمت برای هرکدام» نخست برای واج در جایگاه آغازی و میانی و پایانی واژه و سپس برای واج /ا/ ارائه می‌شود: در جایگاه میانی واژه: /1/ //۷/: /0012/ «میله» /13172/: «میوه» در جایگاه پایانی واژه: /1/ /4/: /لا/ «نّرکه» /علنتا/: «مّی یرز) در جایگاه آغازی واژه: در کردی اواج /1/ در جایگاه اول واژه نمی‌آید (در این مورد نگاه کنید به بند ۱- ۹ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران, دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ واژه‌هایی برای نمونه از زبان کردی که دارای واج‌های 1/ و / هستنده انتخاب شدند» سپس براساس اصول بررسی تاریخی» تحلیل و بررسی واژه‌های انتخابی از صورت فرضی زبان هندواروپایی آغاز شد تا به دوره نو و ضورت موجود در کزدی رسیدیم» سپس در آخر در جدولی جداگانه» خاستگاه هرکدام از واج‌های 1/ و /1/ به همراه فرایندهای صورت گرفته :در مورد خوشه‌های باستانی در گذر به دوره نو در کردی به تفکیک مشخّص شد. درادامه» روند بزرسی تاریخی صورت گرفته ارائه می‌شود: به منظور بررسی تاریخی خاستگاه واج / و // در کزدی»:باید از تحوّلات واجی صورت‌گرفته از زبان هندوراوپایی آغاز شده و فرایند تحوّلات رخداده در گذر به ایرانی باستان و ایرانی میانه (شمال غربی) و در دوره نو در کردی که خود در اشاخهه؛ایرانی نو شمال غربی است» بررشی شود: واج‌های زبان هندواروپایی به سه گروه واکه‌ها همخوان‌ها و بازخوان‌ها تقسیم می‌شوند (آرلاتی ۱۳۸۶: ۸). بازخوان‌ها واج‌هایی هستند که ممی‌توانشد نش واکه و همخوان داشته باشند. در میان این پازخوان‌ها ۲*ی ]* کاربره واکد ی ۲*ی 1* کاربره خمران فارند (آرلانی ۱۱۳۹-۱۳۵۱۳۸۵ پبیکس ا هندواروپایی آغازین ذر آریایی آغازین به 1/ تغییر یافشه است (کنت, *1۹0: ۱۰۷8). در بسیاری از زبان‌های ایرانی 1 درنتيجه تحولات بعدی ظاهر می‌شود: در شاخهه ایرانی غربی: 70* به 1 بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۷ (62/8-0* > ۶31 «سال») تبدیل می‌شود" (کانترا, ۲۰۱۷: 4۸۵؛ گری", ۱۹۹۵: ۷۶۵۵ اما در زبان‌های ایرانی مواردی دیده می‌شود که 1 در آن‌ها ادامه هندواروپایی: [* است: اگرچه در پارتی» هندواروپایی: [* به 7 تبدیل می‌شود. 1641605* > 1۷/2 «روز)» در برخی واژه‌ها به‌صورت [ نمود می‌یابد: پارتی: -12۳2 «لرز» < هندواروپایی: -118,ط-16,* (کانترا ۲۰۱۷: ۶۸1). هندواروپایی: از [* > کردی: 16910 «لشتن» (پوکرنی ۱۹۵۹: 1۹۸؛ هوبشمان" ۱۸۹۵: ۹۹؛ کوبایاشی» ۲۰۰۶ ۱۶۵؛ لوبوتسکی "» ۲۰۱۸: ۱۸۷۸). ۳-۲- بررسی تاریخی تحوّل خوشه‌های باستانی به /1/ و /1/ در کردی توالی هندواروپایی آغازین: (74)0* و (78)0* در ایرانی آغازین به74* و 72* تحوّل می‌یابد (پاول, ۸ ) و خوثه‌های ایرانی آغازین: 2 1/۲1 2/۳ 2/10 و نیز توالی: ۳02* و 102* در دور میانه در زبان پارتی به‌صورت توالی 12/16 (2178 «دل»» 032 «بلند») و 7 (53737 «سالار)) نمود می‌پاید* (هوبشمان» ۱۸۹۵: ۱۳۱؛ مکنزی, ۱۹۹۱: ۹۷ پاول» ۲۹۰۸ ویندفون ۲۰۰۹: ۱۹ ۶۳۹ مک‌کاروس» ۲۰۰۹ ۱. در بیشتر زبان‌های ایرانی همچون اوستا و فارشی باستان نی تقابل بین۳۰ و#ل«از بیق/رفته است (کانترا ۲۰۱۷: ۶۸0). برای نمونه هندواروپایی آغازین: -801120* «همه» > در فازسی .باستان به‌صوّزت: 11271۷2 نمود می‌یابد و هندواروپایی آغازین: 8 > در فارسی باستان به‌صورت: 1۳81162 در کتیبه‌ها مشاهده می‌شود ذر وام‌گیری /1/ اصلی در فارسی باستان به /7/ تبدیل می‌شود: صورت اعّدی: [1-*-27-02 در فارسی باستان به‌صورت: ۸7102173 «اربل» ذکر می‌شود؛ و صورت اعّدی: -1020 3 در فارسی باستان به‌صورت -۳330171 «بابل» تحوّل می‌یابد. در مواردی که کاربرد کمتری دارند /1/ باقی می‌مائد, برای مثال در موارد 71310112 «هلدیت (اسم فردی ارمنی)» -1.20138 «لبنان»» -10312 «دوبال" (ناحیه‌ای در بابل)»» -12213 «ناحیه‌ای در آشور» مشاهده می‌شود که /1/ باقی می‌ماند (کنت» ۱۹۵۰: ۱۰۷8): تمام موارد یادشده درمورد فارسی باستان بیانگر این است که در فارسی باستان؛ واج وجود ندارد. واج / در دستگاه,واجی اوستاتی نیز حذف شده است و در فارسی باستان تنها واجی حاشیه‌ای است و در چند نام خاص بیگانه دیده؛می‌شود»اما وجود واژه‌هنایی همچون 118120 «لشتن)» و «لیسیدن» در فارسی نوو حتّی نام خاص -1.216-5۵ «رخش» در الواح ایلامی تخت جمشید (که برگرفته از -1.2758 ایرانی است) گواهی می‌دهد که دست کم در یکی از گونه‌های ایرانی باستان واج /1/ نیز وجود داشته است (مایرهوفر» ۱۹۸۹: ۱۰؛ اشمیت. ۱۹۸۹ ب: ۸- توالی ۲۵ (0270 «سال») در فارسی باستان, در گذر به دوره میانه به‌صورت واج 1( -سال») در فارسی میانه تحوّل یافته ۸ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران. دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ در مورد واج // با توجه به موقعیت این واج در بافت واژه» بررسی و تحلیل واژه‌های نمونه در دو -[* (در بافت آغازی واژه) در هندواروپایی که در ایرانی باستان مادر به -7* (در جایگاه آغازی واژه) تحوّل می‌یابد. در دور نو در کردی در تمامی موارد به‌صورت واج /1/ (در موقعیت آغازی واژه) آمده است؛ در کردی واج ۷/ هیچ‌گاه در بافت آغازی واژه کاربرد ندارد؛ به منظور بررسی این فرایند می‌توان واژه‌های (1170 «لب»» 169-170 «لشتن» 1302 «لگد)) را برای نمونه در اين مورد بیان کرد. درادامه فرایند صورت‌گرفته در هرکدام از نمونه‌های ارائه‌شده از دوره باستان به نو بررسی می‌شود: «لب»: هندواروپایی: -0ع1* > ایرانی باستان: -1۵0* (از -120*)؟ (پوکرنی» ۱۹۵۹: 1۵۶ هوبشمان. 169 «لشتن»: هندواروپایی: -1618* (پوکرنی, ۱۹۵۹: 11۸؛ هوبشمان» ۱۸۹۵: ۹۹؛ کوبایاشی, ۶ ۱۶۵ کانترا ۲۰۱۷ ۶۸۹) > انرانق, باسگتان: مان" از یله سل زلشتن» (حسندوست» ۱۳۹۳: 2 «لگد»: هندواروپایی: -10-چ16ع1* > ایرانی باستان: -121621۵* (حسندوست. ۱۳۹۳: ۶1۵۳۹). مثال‌های (1۷ «لب» 16910 «لشتن» و 1202 «لگد)) که برای نمونه پیش‌تر ارائه و بررسی شاه‌اند. فرایند /-1/ آغازی واژه از زبان هندواریبایی نادور نو آدردکتدیاراسشان می‌دهد. در تمامی موارد بالا دیده می‌شود که -1* هندواروپایی (در بافت آغازی واژه)» در ایرانی باستان مادر به واج -۳* (در جایگاه آغازی واژه) تحوّل می‌یابد و در دوره نوادر کردی در تمامی موارد به‌صورت واج 174/(در موقعیت آغازی واژه) نمود می‌یابد. در نمونه‌های مورد بررسی دیدیم واج // در کردی با 1* هندواروپایی براببری می‌کند. افزون بر بررسی خاستگاه /-1/ آغازی واژه در این نمونه‌ها این مشخصه نیز روشن می‌شود که در بافت آغازی واژه در کردی» 1/ هیچ‌وقت به‌کار نمی‌رود. برای مثال‌های ارائه‌شده» از منظر جایگاه واج‌های #/ و 1/ در بافت واژه نیز می‌توان قاعده زیر را نوشت: ۱. صورت‌های موجود این واژه در ایرانی ميانه جنوب غربی بدین‌صورت است: فارسی میانه: 180 (مکنزی, ۱۹۷۱: ۵۲)» پازند: ۷7 (هوبشمان, ۱۸۹۵: ۲۹۳). هوبشمان (۱۸۹۵: ۲۹۶) معتقد است که در اینجا [* هندواروپایی در ایرانی باستان به 7* و در بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۹ قاعده الا نشان می‌دهد که ازنظر قرار گرفتن واج‌های /#/ و // در بافت واژه در کردی» فقط واج 1/ می‌تواند در بافت آغازی واژه بیاید؛ به‌عبارت دیگر واج 1/ هیچ‌گاه در بافت آغازی واژه کاربرد ندارد. در بافت غیر آغازی واژه» در مواردی واج /1/ در کردی با 1* هندواروپایی برابری می‌کند و در مواردی نیز حاصل از فرایند تحوّل خوشه 72- باستانی در گذر به دوره نو در کردی است؛ در این مورد می‌توان واژه‌های زیر را برای نمونه بیان کرد: [16۵ «خالی» [08: «بلند»؛ و -أع0: (ماده مضارع «هل-)؛ درادامه تحوّل هرکدام از موارد پادشده از ایرانی باستان به دوره نو بررسی می‌شود: در این مورد نیز دیده می‌شود که واج 1/در.کردی آبا هندواروپایی 1* برابری می‌کند. ۵1" «بلند»: از -822 «بلندشدن/ بلنذبودن): از صورت هندواروپایی آغازین: -لق۵۳طط* /لقطط* «بلند» (کنت, ۱۹۵۰: ۲۰۰ فورستون ۲۰۰۶ 1)۱۸۲ ایژانی آغازین: -۳۲2* (کاتکارت» ۲۰۱۵ ۱۳۶)؛ ایرانی باستان: 07223* حالت نهادی از -0327201* (ضفت دازنندگی) «بلند» (نسرگ ۶ ه۵)؛ مادی: در کردی پس از تحول خوشه 12 به همخوان ل با اینکه همخوان [ در موقعیت بعد از همخوان لبی ۱. صورت اوستایی این واژه به‌شکل 163117۷2 «کل, بی‌مو» آمده است (بارتلمه :۱۹۹۱: ۶۵1). ۲ این واژه در گرد به هر دو صورت نمود می‌یاند: (۱) صورت باستانی واژه به‌صورت (0832) ابلند) حفظ شده است.(۲) خوشه 72- به [ تحوّل یافته است: (081) «بلند». در این موارد آرلاتو (۱۳۸۶: ۲۷) معتقد است که گویش‌های محلّی غیر مکتوب, بیشتر صورت‌های دوره‌های باستانی یا میانه را در خود حفظ می‌کنند. در مورد این واژه شاهد هر دو صورت تحوّل خوشه باستانی به [ و نیز حفظ خوشه 12 با حفظ صورت اصلی واژه در گذر به دوره نو در کردی هستیم. ۵. صورت‌های موجود این واژه در زبان‌های ایرانی باستان شاخه شرقی و ایرانی باستان و میانه شاخه جنوب غربی به‌صورت ذیل آمده است: اوستایی: -1087۳۵2 «بلند» (بارتلمه ۱۹۹۱: 4۶۹)؛ فارسی باستان: -0870 در اسم خاص -0270178 (کنت. ۱۹۵۰: ۰ کاتکارت. ۲۰۱۵: ۸۳)؛ فارسی میانه: 0131810 «بلند» (مکنزی» ۱۹۷۱: ۲۰)» 0072 «بلند» (مکنزی» ۱۹۷۱: ۱۹)» 01172 «بلند» ۱ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران, دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ -06 ماده مضارع: از ريشه ۳72/٩ «هشتن» رها کردن» (مکنزی, ۱۹۹۱: ۷۸)» در کردی پیشوندهای فعلی به آغاز فعل اضافه می‌شوند و -1 آغازی واژه حذف می‌شود؛ برای مثال در جدول (۱) صرف فعل امر دوم‌شخص جمع از -[ع3 (ماده مضارع «هل-) ارائه می‌شود: هنگام افزودن پیشوند فعلی -0ط, همخوان 7[ که پس از واکه کوتاه قرار می‌گیرد» حذف می‌شود؛ با این حذف, وزن هجا کم‌تر می‌شود و واژه به منظور جبران وزن ازدست‌رفته خود به راهکارهای گوناگون می‌پردازد؛ بنابراین در اینجا ابتدا حذف همخوان سایشی چاکنایی رخ می‌دهد و پس از آن, تغییر جایگاه در مورد حذف همخوان 17 و تغیر جایگاه واکه. نگاه کنید به -> (مسک‌کاروس, ۲۰۰۹: صورت‌های این واژه از زبان هندواروپایی به بعد به‌صورت زیر است: هندواروپایی آغازین: -۹618* «ول‌کردن/ رهاکردن» ریکس ! (۲۰۰۱: ۵۲۸)؛ هندواروپایی: -96[18* (پوکرنی» ۱۹۵۹: ۹۰۰)؛ ایرانی آغازین: -7422۵* «هل- (هشتن)» (رضایی باغبیدی,» ۲۰۰۹ ۱۸۳)؛ ایرانی باستان: -1232* «رهاکردن»؛ مادی: -32۵ا* (رضایی باغ‌بیدی» ۹ ۸۳)؛ پارتی: -32لظ «رها کردن. هشتن» (گیلن", ۱۹۳۹: 4۸؛ بویس" ۱۹۷۷: *۵؛ رظایی باغ‌بیدی۲۰۰۹۳: ۱۸۳).* ۱ ایرانی باستان در ایرانی ميانه غربی پس از همخوان‌های لبی به 1۳ تبدیل می‌شود: پهلوی اشکانی ترفانی: (1۳۵ ,۳5تام) ۵. صورت‌های موجود این واژه در زبان‌های ایرانی باستان شاخه شرقی و ایرانی باستان و میانه جنوب غربی بدین‌صورت آمده است: اوستایی: 112۳7۵2 (بارتلمه. ۱۹۹۱: ۱۷۹۲)؛ فارسی باستان: [-02چ1*] -1۵۳02* (رضایی باغ‌پیدی, ۲۰۰۹: ۱۸۳)؛ فارسی میانه ترفانی: -[81] «رها کردن, هشتن» (بویس» ۱۹۷۷: ۵۰)؛ فارسی میانه: -لل(نیبرگ» ۱۹۷۶: ۱۰۰؛ مکنزی, ۱۹۷۱: ۶۳). خوشه 2 و [70* باستانی در پارتی باقی مانده است» امّا در فارسی میانه به [ تبدیل شده است (مکنزی» ۱۹۹۱: ۹۷۷ گری» ۱۹۹۵: ۰۱۹۹ بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۱ برای مثال‌های ارائه‌شده و فرایند صورت گرفته می‌توان قاعده زیر را نوشت: قاعده بالا نشان می‌دهد که خوشه 72 باستانی در گذر از باستان به دوره نو در کردی مطابق موارد ارائه‌شده در بافت پایانی واژه بعد از واکه هسته به واج /ا/ تحول یافته است. جدول (۲) خاستگاه تاریخی واج // را در کردی مطابق نمونه‌های بررسی شده نشان می‌دهد: هندواروپایی: -160* > ایرانی باستان مادر: -120* (از -80*)؟ > کردی: 11۷ هندواروپایی: -1۵[8* > ایرانی باستان مادر: -81512* > کردی: 1650 هندواروپایی: -10-چ16161* > ایرانی باستان مادر: -18[6۵18* > کردی: 1202 هندواروپایی: -0106881]* /-01۳813*> ایرانی باستان مادر: -032]* > کردی: 0۵1 مشا واج در کردی در گذر از هندواروپایی به دوره نو در کردی به‌صورت زیر است: (۱) 1* (در جایگاه غیر آغازی واژه) در.هندواروپایی که در ایرانی باستان مادر به * تحول می‌یاید. در دوره نو در کردی به واج /ا/ تبدیل می‌شود. در این مورد واژه‌های زیر برای نمونه ارائه و بررسی 8 «برگ»: هندواروپایی: از صورت -۷61* (حسندوست. ۱۳۹۳: ۷۹78 ایرانسی آغازین: -26۵يا* «برگ» (کاتکارت. ۲۰۱۵: ۳۲)؛ ایرانی باستان: -۷216۵* «برگ» (حسندوست. ۱۳۹۳: ۷۹۹5)؛ پارتی: ۷۷۳8۳ «برگ» (نیبرگ, ۱۹۷۶: ۲۰۳)؛ پارتی مانوی: ۷۷2۳887 «برگ» (دورکین - ماینسترارنست» ۲ صورت‌های موجود این واژه در زبان اوستایی از زبان‌های ایرانی باستان شاخه شرقی و فارسی میانه در شاخه ایرانی میانه جنوب غربی بدین‌صورت است: اوستایی: ۷۵1۵62 «برگ» (بارتلمه. ۱۹۹۱: ۱۳۹۷؛ گری,» ۱۹۹۵: ۸۰۹/۳۷)؛ فارسی میانه: ۲ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران, دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ در مثال بالا دیده می‌شود که هندواروپایی 1* که در ایرانی باستان و ایرانی میانه غربی به واج 7 تحوّل می‌یابد» در دوره نو در کردی به واج /ا/ تبدیل می‌شود. 1 «کوتاه): هندواروپایی آغازین: -1[۳7-00* (مایرهوفر " ۱۹۹۲: ۳۷۷) > ایرانی باستان: -10:۳2* چنان‌که دیده شد. هندواروپایی [* که در ایرانی باستان به واج 7 تحوّل می‌یاید. در دور نو در 2 دژاله): هندواروپایی: از صورت -[ع86* «سرد.» یخ‌زده» منجمد» (حسندوست. ۱۳۹۳: ۲۸۹۵۹). در این مثال نیز هندواروپایی 1* در دوره نو در کردی به‌صورت واج /ا/ تحوّل می‌یابد. (۲) ۶1 ۲0* و ۲2* باستانی در گذر به دوره نو در کردی به واج #/ تحوّل می‌یابد. درباره این فرایند واژه‌های ([۷721 «گرده» کلیه» لذم «بل» 31٩ «سال» 31 «بال» 467 «دل» 56061 «اسپرز» ۵1 هل رز ترا لاه «غربال» 801 «گل» 81-1 «نالیدن» و 1381-10 «مالیدن») برای نمونه بررسی می‌شوند: 6 «گرده, کلیه»: هندواروپایی: -۷3-1160* (حسندوست» ۱۳۹۳: ۷178 ایرانی آغازین: -۷۲14۵* (کاتکارت, ۲۰۱۵ ۳۱ ۱۳۹)؛ ایرانی باستان: -۷1۵* (حسندوسته ۱۳۹۳: ۲۸۷۰۵ در وازه 0634 «گرده: کلیه»» خوشه گالظتان در کن 2 درللا" نو در کردی» به ۸ تحول یافته اط «ل»: هندواروپایی: -:-01* (پوکرنی» 4۸۱۷:۱۹۵۹ مایرهوفر ۱۹۹۹: ۸۵) > ایرانی باستان: -0-م* (حسندوست. ۱۳۹۳: ۷۱۲) > پارتی مانوی: 0707 ,ا7قا0 (دورکین- ماینسترارنست.» ۲۰۰۶: در این نمونه در دوره نو در کردی فرایند تحوّل خوشه باستانی به 1/ با کشیدگی واکه پیش از آن 31 «سال)»: هندواروپایی: -[م[* «سرد» سردبودن» (خسندوست., ۱۳۹۳: ۲۹۶۶) > ایرانی باستان: -22708* (کانترا ۲۰۱۷: ۶۸۵؛ گری, ۱۹۹۵: ۷۶۸۹) > پارتی: 37٩ (نیسرگه ۱۹۷۶: ۱۷۲)؛ پارتی مانوی: ۲. صورت‌های موجود این واژه در زبان اوستایی و فارسی میانه بدین‌صورت است: اوستایی: -۷۵۳7۵8168: «کلیه» (بارتلمه. ۱۹۹۱: ۳ صورت‌های موجود این واژه در زبان فارسی باستان و فارسی میانه بدین‌صورت آمده است: فارسی باستان: -0270* (کنت. ۰ ۸۸۸) فارسی میانه زردشتی: 831 (نیبرگ» ۱۹۷۶: ۱۷۲؛ مکنزی» ۱۹۷۱: ۷۳). بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۱۳ چنان‌که دیده شد خوشه باستانی ۲۵* در گذر به دور نو در کردی به 1 تبدیل می‌شود و واکه پیش از ان گنه می‌شود و تغییر جایگاه واکه صورت می‌گیرد. در واژه 031 «بال» خوشه باستانی 74* در گذر به دور نو در کردی به # تبدیل می‌شود و واکه پیش از ان کشیده می‌شود و تغییر جایگاه واکه صورت می‌پذیرد. 61 «دل»: هندواروپایی: -چط* «دل» > در آریایی به‌صورت: -20* «دل» (کاتکارت. ۲۰۱۵: ۱۲) > در ایرانی باستان مادر: -0چل* «دل» > در پارتی: 270 «دل» (نیبرگه» ۱۹۷۶: 1۳)؛ و در پارتی مانوی باصررت: او آمفه است (ذو کی ما یشترا رت با ۳۳ همچنان‌که دیده شد, خوشه باستانی 1* در گذر به دوره نو در کردی به 1 تبدیل می‌شود. 61 «اسپرز»: ایرانی آغازین: -502۳* (کاتکارت» ۲۰۱۵: ۳۱ ی ۳.۵/۸ صورت اين واژه در کردی به‌شکل 5600 حاصل از فرایند تبدیل خوشه باستانی 32 به 1 در گذر به 1 «کل, بز تر»: ایرانی باستان: -127412* (حسندوست. ۱۳۹۳: 8*۵۱۹). در مثال بالا نیز دیده می‌شود که خوشه باستانی .0* در گذر به دوره نو در کردی به 1 تبدیل می‌شود. در این مورد نیز خوشه باستانی 70* در گذر به دوره نو در کردی به 1 تبدیل می‌شود. «گل»: ایرانی باستان: -۷۳02* (خشندوست» ۱۳۹۳: ۶40۸8) > در پارتی به‌صورت ۷8۲ «گّل» ۱. صورت این واژه در فارسی میانه به‌صورت 03128 «بال» آمده است (مکنزی, ۱۹۷۱: ۱۷). ۲ صورت این واژه در فارسی میانه به‌صورت زیر است: فارسی میانه: ل (مکنزی» ۱۹۷۱: ۲۹). در فارسی میانه خوشه 30 به ۳ صورت‌های موجود این واژه ذر زبان‌های ایرانی باستان شاخه شرقی و ایرانی میانه جتوب غربی به‌صورت زبر آمده است: اوستایی: -800۳02210 «اسپرزه (بارتلمه. ۱۹۹۱: ۱3۲۳)» -8087022 «اسپرز» (گری,» ۱۹۹۵: ۸۷۷۹/۲۲۳)؛ فارسی باستان: -50702 /-90722* (هوبشمان, ۱۸۹۵: ۲۲۲ (پانویس))؛ فارسی میانه: 501372 ,5018 «اسپرز» (مکنزی» ۱۹۷۱: ۷۹)؛ فارسی ميانه ۶. صورت اوستایی این واژه -۷87۵62 (بارتلمه. ۱۹۹۱: ۱۳۹۹) و در فارسی میانه به‌صورت [ا8 کل آسلهراستگ (شکئری» ۱ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران, دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ در مثال بالا نیز خوشه باستانی 704* در گذر به دور نو در کردی به ٩ تبدیل می‌شود. -13 «نالیدن»: ایرانی باستان: -1۵۳۵۵* از ريشه -13370 «نعره سرزدن» (هوبشمان» ۱۸۹۵: ۱۰۳). در این مثال نیز می‌بینيم که خوشه باستانی 7* در گذر به دور نو در کردی به 1 تبدیل می‌شود و واکه قبل از آن کشیده می‌شود و تغییر جایگاه واکه صورت می‌پذیرد. -181 «مالیدن»: ایرانی باستان مادر: -1۵702* از ريشه هندواروپایی: -1618 (پوکرنی» ۱۹۵۹: ۷۲۲). در دوره نو در کردی» توالی ایرانی باستان :7۵42* به /1/ تحول می‌یابد " و واکه پیش از آن کشیده شده است. درواقع تغییر جایگاه واکه پیش از آن رخ می‌دهد (کردی: ماده مضارع: -731 مصدر: 10810 برای مثال‌های ارائه‌شده و فرایند صورت گرفته می‌توان قاعده زیر را نوشت: قاعده بالا نشان می‌دهد که خوشه‌های 12/۲0/۲ باستانی در گذر .از باستان به دوره نو در کردی مطابق موارد ارائه شده در بافت پایانی واژه» پس از واکه:هشته به اج /تحوّل یافته است. جدول (۳) خاستگاه تاریخی واج ا/ را در کردی مطابق نمونه‌های بررسی:شده نشان می‌دهد: جدول (۳). خاستگاه تاریخی واج 1/ در دوره نو در کردی هندواروپایی: -[146* > ایرانی باستان مادر: -۷۵162* > کردی: 0۵18 هندواروپایی: -16[۳1-100* > ایرانی باستان مادر: -103148* > کردی: 1601 هندواروپایی: -۷4۳-1[60* > ایرانی باستان مادر: -11)8چ۷* > کردی: ۷6116 هندواروپایی: -0-61* > ایرانی باستان مادر: -0-6* > کردی: 0 هندواروپایی: -[16* > ایرانی باستان مادر: -6812* > کردی: 581 ۱. در این مورد نگاه کنید به بند: ۳-۲ در مقاله حاضر. بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۱۵ ادام جدول (۳). خاستگاه تاریخی واج /1/ در دور نو در کردی هندواروپایی: -13618 > ایرانی باستان مادر: -178102* > کردی: 1723۳-170 در جدول (۶) تحولات تاریخی صورت ‌گرفته از زبان هندواروپایی تا دوره نو در کردی درباره منشا جدول (۶). فرایند تاریخی منشا واج‌های / و /1/ در کردی هندواروپایی: -1-* (غیر آغازی) > ایرانی باستان مادر: -۲-* > کردی: -ل هندواروپایی: ۳0* > ایرانی باسقان مادر: [6[* > کردی: 1 هندواروپایی: 71* > ایرأنی باستان مذر: 1چ* > کردی: 1 هندواروپایی: 181/۳8/*18/18* > ایزانی باستان مادر: 2چ* > کردی: 1 هندواروپایی: -1* (آغازی) > ایرانی باستان مادر:,-۳* (آغازی) > کردی: -[ (آغازی) هندواروپایی: -1-* (غیّز: آغازی) > ایرانی باستان ماد ۴* > کردی: [ هندواروپایی: ۳81/۳8/1810/18* > ایرانین باستان مادر: :2چ* > کردی: [ همچنان‌که دیده شد در زبان هندواروپایی [* نقش بازخوان و ۱* نقش همخوان دارد. از پژوهش حاضر چنین نتیجه می‌شود که واج // در کردی, به [* هندواروپایی برمی‌گردد. مایرهوفر (۱۹۸۹) و اشمیت (۱۹۸۹ ب) برپايه برخی واژه‌ها به احتمال وجود واج // در یکی از گونه‌های زبان ایرانی باستان مادر اشاره داشته‌اند که ادامه [1* هندواروپایی است (در این مورد نگاه کنید به پانویس مربوط به زیربخش (۱- همچنین وجود واج /ا/ در دور نو در زبان کردی برخاسته از تحول هندواروپایی: -ا-* (غیر آغازی) که در ایرانی باستان مادر به -۲-* تحول می‌یابد و توالی 70* و ]1* هندواروپایی و ایرانی باستان مشخض شد که -1* آغازی پافت واژه در هنتوازوپایی کنه دز ایرانی باستان مسادر به-۶* تحون ۱۹ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران, دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ می‌یابد. در دوره نو در کردی در تمامی موارد به‌صورت واج - در جایگاه آغازی واژه کاربرد دارد. افزون بر اين» ازنظر تفاوت‌های کاربرد هرکدام از واج‌های 1/ و /1/ در بافت‌های گوناگون واژه نیز معلوم شد که واج / هیچ‌گاه در بافت آغازی واژه در کردی کاربرد ندارد. ارانسکی» ی. م. (۱۳۵۸). مدمه فقه اللغه ایرانی. مترجم: کریم کشاورز. تهران: پیام. آرلاتو آنتونی (۱۳۸۶). درآمدی بر زبان‌شناسی تاریخی. مترجم: یحبی مدرسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و حسندوست» محمد (۱۳۹۳). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. (۵ ج). تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. رضایی باغبیدی» حسن (۲۰۰۹). تاریخ زبان‌های ایرانی.. ژاپن؛؛مرکز پژوهش زبان‌های دنیا. دانشگاه اوساکا. طاهری, اسفندیار (۱۳۹۱). ریشه‌شناسی واژه‌هانی از گویش بختیاری. زیّان‌ها ‏ وگویش‌های ایراسی (ويژه‌نامه فتاحی. مهدی (۱۳۹۹). حذف همخوان‌های چاکنایی دنر نام‌ها دا یکردک کلهری. فصلامه مطالعات زبان‌ها و 531 تصقتط 1 بع9 و1۵ 2۵۹۵ ]۹۲ 6۳۵۳۵۲ ۳7506۵ .(2000) 3/0 منصععقحاع ۸۵1 .(36751 0ت) هگ تص ۳ 16 بعوم وم 0۲20100 و ماع .(2003) صععط3/0 منصععقحاع ۸۵1 بط 0عاقاعهد 1 بعع 1 ع 2 مرک اس 7 1۳۵۳0 م۵ 1۳0003 .(79ف8ل) 36 ۷ ,بواعصد ۸ ۳ عاتطتاعط اطع 1 بکعناع تساو 70۵ ۵ 7۳000 ر81ف0) حصمطاهط مصااهاح۸ 6 06 ۷۷۰ تستلتعطظ عبط ۵۲۵۲ کعاع 0 ۸6 .(3961) سک ,معقصمامطاحدط ب ۸۵7 :65 کاو ۲ 00ع 10-0 600۳0۵ (2011) .2 یک ب ,رفعاععظط :۳10۳۵6 ۵5 4 100-0060 ما ۵0۲6۵ آمنمه مک ۷۷۳ مح او ۳ 40 16۳۵ ۳۵۲۸۵۰ 0۳۵ 6۲۹10 1/4016 106۵۵0 ]0 51 - ۸۵۳۵ .(1977) .34 ,380 ,(.۳۵5) ۳۳۲8 .3 ,7056 .8 مطلعلک1 بل نص مصقنصا که پومامدمطام 156 (2017) بش۸ مقتعاصه) بررسی تاریخی خاستگاه واج‌های /1/ و نرمکامی‌شده /1/ در زبان کردی ۱۷ ع16 :ط0ا05 80/8 .(503 481 .0 0) 411 20 ,561666 00 عم ۰ 02 ۳0۹۲ 17006 ۵ مهاق۸ و5 ]٩ 10۳90965 1007 7۳۵ .(3987) .8 ,00۳6 6 ,(.۳۵9) 2/1167 .8 .7 مصه اامدو۸ .3 نصا ۷۷۵۵۰ عطا ۵۶ ععفعمما «(2001) .8 معنصم 86 ۲۵ ۵۳۵ 3707 عومسو ما ۲٩ ۳100 0۳۳۹۹9۵ 71۳6 ر3987) 0 ملقاکوت ۰ 0 ۳6۲۹۵۱ 1/4416 ۵60 ۳ع10 ]٩ و 00ع72 .(2004) .0 افص ۳ع1 615 /1-ص09س 1 [ 700۵1 .ک6 31 داعنوسطگا خمطلم صز کاصقص0ک00 ناما او صوزعناظ .(2021) .36 منطهااه۳ .36751 10) 45-56 ,(31) 8 ,کاععله2 00 5ع9م وم ۵۵۳ ۵۹۵۲۵ :000 7۵۵0۰ ۵ نعاآس ۹۳۵ ۲۵9۵96 700-۳0۵0 .(2004) ۷7۰ .8 ,۳0۳۹05 نهله 100 .(9 ۷۵۰ ,1/8609 بل عاوغ 0ناطنه) عطا موم عسودها ۵ا سد نمععط .(1939) .بش۸ مسصتعلنطی 6315 نم کدوناهزا 2 وصه عاکن ها مه ان0ا 13 ۷ 00 2/0016 1۳۵ 1۵ ۵۵۵ ۵]0۲ نع 5 ۵۹۵ بروو 20۵1 1100-700 .(1965) 1۳ سا 0۵ 1 2۳695 ۸3/5 ۵۳۵ 270 چگ 1-0005 9965 م1 700-100 ماگط 55 0 هدهع 6۲ 06 ع0 ۸ ۳۵۹۰ ۹۵ ۸19۵۳۶ .(2004) ی مهنه1 باعنگا 2 اقا زد ندتا-عا دا 0۳6[ ۸ -صهناعسطت0 :61 06 ۲۹-0۵7ع۳ ]٩ وه0ع2 لفنومام 3 م۸ .(2014) فمفصسصحط0< 113520005 ب(6 0) 706۳20۳6 وصه ععمع م1 م20 ۶ چصعوه ۸ تصعط1 (عا50) تسا ککه ناگ بو ع ناک عععز ۳۵۲ .(1895) 1۳۰ محتصقصط 5 1۳۵ ۸66۵ :ص116 316۷ 10601 ,7608 ,60۳07۳۲۵۲ 2675100 010 .(1950) ب ۴ ماطعک1 ,1۵10۵ 60080710715۰ 1۵0۵۸00 010 ۳٩ رووام 2۳۵۳ از ما7 .(2004) .36 مخطکه‌چه م1 0 ,ق۸۳63 فصه هزد۸ ۶ه دعسعلحت0 هه کععقنع قآ 1۵۳ عاقتاعطا خلجم‌عقم۸ ص180 :6 370۷ هه 10۵000 110600 07 60کا وم ماع7 «(3992) 2۰ ۷۷۰ محصفصطع1 ۳۵ 3/۰ ,7056 .8 مصلعلگ .7 نصا مصقنص2۳00-1۵00-1 ۵۳ عم لمصمطام 156 .(2018) .م۸ وواگاه‌ ان ,65 ک تاو 1۵0-۳۳۵۳6۵۰۲ 7۵0۳۵ ۹۳۵ 0۳۵۵۳۵۵ ۲٩ 7700600 ,(وع۳0) 70۵۵۵۵ > ۹۵۳۹۲۳۵ ۵/۵۵۹۹ مس خاعو چگ هد مع همم :30510/صتاجهط .(1888 -1875 00۰) .41.3 .20 ,5016166 006۵011 مه کعاعسو نا 68-6 ,(1) 60 ,72۷8 بطفنسگ ۶و 0 156 .(1961) 37۰ .0 بعنمدعگ3 2/12 از نت 00۳۵ :م1 .و3000 هام2 ععع 0 ۸ (3971) .3 .0 ,2/3606 1۳۵۹۵0 ازهممقصد؟5 ب(کا 3 وه 0 اعتوسکصه 20 .(2015) فمعزم/< 1/1 اانصط5 بج نصا بط کنصه‌فت] صعطه مک صعط‌عنصد دز جعل عاطنط ۷۵۳6 .(3989) 3 1/0 ۱۸ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران, دوره دهم شماره ۱ بهار ۱۶۰۱ ۵16 :۷16502060 .(24 -4 0 0) مس 0ع 1 مس کم و 2 ۵ 00 00 موف :110100106۳8 .1 ۸0۵00۲15636 ۵0۲ ۷۷۵۳۵۲۶۳۵ کم کنو هام وت .(3992) 36 2/0 :018 1۰ ۸8۵00۲1863۵ ۵6۲ ۷۵۳۵۲۶۳ عم کنو هام وت .(1996) 36۰ متعامط 2/1 -587 00) ,1۵190965 717071070 7۳6 ,(0۰) ۷۷0۶0۳ ی نصا بطعنوسگ1 .(2009) ۳۰ ,کت۳ق2/60 0 :صع۵0 :۷۷ بوه‌ععوای 12 207۲ وال20 ۲٩ م27 ۸ .(0974) یک بل ,2170678 0 7 138286۰ داعنوس16 عطا 1و وجمان نز ععمتعصه1 حاعنوسگ1 .(2008) با ماناه8 40 )) (نه‌عم نع ها اعنوسها/که اجه /ع ۳ عصتا همه نصه نز ۵ //: )۵۳/2۵۰ 1۳6۵ 1/6 0صه 560 ۰عط ۷۵۳۸۵۲ کع نو هام و کع اکن 700907 .(3959) 3 ما80 ۳ عاتطتاعص 3۵۹6 ص722 1۵9965 ۲100٩ و ماع .(2009) صعع1۵ منوخططاودط نع .(367512 10) چاژ 6 /0ص7] هعلد05 .دععه نع م12 ۸۷۵۳۵ ۰[ ۵۲1۵0۳۳۵0۲ ۲۵6۵] ۵۲۳۵ 110096711۵۹1۵1 067 1000 .(2001) .1۳ منطظ ,() اانصط5 8 نصا علناط تا صز حعطه 5 صعط‌عنصه ۸0 6 .(1989۵) 8 ماانصطا5 1 م,(۳۵) اانسط5 بط نصا بعواعلمنز عط‌کنصو‌سنن۸. عحعلوص۸ .( 1989 بط ماانصطا5 4 ع7۳[6 ,(.۳0) ۲طت۷9۶ بک :1۵ تعنص ۷۷6۵۲ 300016 .(2009) 0 8 ,5489 ۵6۰ :۳۵۳۵ 270۷ 6۶ 10000 .(278 -196 00) ,کع 710909 1 م(۳۵) ات5 بط نصا بعطو مگ ع اکتصهسنا تاک ۸۷ .(1989) ۷۷۰ محصفصحعفهنگ 3۵161671 :۷۷۵502060 .(113 -106 مم) موسا هه وس و 2 [ 70۵1 اعلهنل خهتطلهط جز ۷/۵۳۵۶ عصمک ۵۶ وومام۳0 .(2012) معنوصهنعط مضتعطت]" ,66۳۵6 ۵۳3۵ 1۵996 26۲۹0 ]٩ بر ع0ع۵) 0165 000 کعومو ما 1000 :06 270 0صه 1000 کنو 0۳۵ عومو م۵ کامعع 00 برع (3999) سا ۴ کافق17 4 736 ,(.۳۵) ۷۵۵۲ .6 نص بععزم10 فصه ,ما0 .(2009) ی ,۳طت6 ۷ 6۰ ۵۳۵ 216۶7 6 100005 .(42 -5 0م) ,کعوصو 10

در نوشتار پیش رو سرچشمه تاریخی واج های / l / و نرمکامی شده / ɫ / در دستگاه واجی زبان کردی (شاخه مرکزی و جنوبی) بررسی شده است. در این راستا، خاستگاه تاریخی واج های / l / و / ɫ / به همراه فرایند تحوّل تاریخی واج یا خوشه هایی که در گذر از باستان به دوره نو، در کردی، به واج های / l / و / ɫ / تبدیل می شوند، بررسی شده است. بدین منظور، بررسی از صورت های بازسازی شده از زبان هندوراوپایی آغاز و فرایند تحوّلات رخ داده در گذر به ایرانی باستان و ایرانی میانه (شمال غربی) با ارائه نمونه هایی از هرکدام ارائه، سپس تحوّلات صورت گرفته در گذر به دوره نو در کردی بررسی شده است. واژه های نمونه بررسی شده در پژوهش حاضر، برگرفته از فرهنگ فارسی - کردی مردوخ (مردوخ، 1392) است. در این جستار استدلال می شود که واج / l / در کردی در مواردی خاستگاه هندواروپایی دارد و ادامه * l هندواروپایی است، معلوم می شود که l - در بافت آغازی واژه در کردی با * l - هندواروپایی در جایگاه آغازی واژه برابری می کند، افزون بر این مشخّص می شود که خاستگاه - ɫ در کردی برخاسته از *- l - هندواروپایی در بافت غیر آغازی واژه و توالی * d و * t هندواروپایی و ایرانی باستان مادر است. همچنین تفاوت هایی که بین واج های / l / و / ɫ /، از منظر خاستگاه تاریخی و نیز جایگاه این واج ها در بافت واژه وجود دارد، آشکار می شود.

424407

قسمی از اموال عمومی را شکل می‌دهند که از آن به‌عنوان «اموال عمومی کاربری‌محور» یاد می‌شود. پژوهش پیش رو با بهره گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و اتخاذ رویکردی تحلیلی- توصیفی,» در مقام شناسایی «ماهیت حقوقی رابطه حکومت و اموال عمومی کاربری‌محور»» به بررسی آثار و نظریه‌های فقهای امامیه پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که ایشان با ارائه سه نظريه «مالکیت جهت»» «مالکیت عنوان» و «مالکیت شخصیت حقوقی اموال عمومی کاربری‌محور» در تمامی آدوار فقهی ماهیت حقوقی رابطه حکومت با این دسته از اموال را از نوع «نظارت. آداره و نگهداری» دانسته‌اند و «فقدان سلطه مالکانه بر این,.اموال»» «مالکیت عموم مردم نسبت به آنها» و «مالکیت شخصیت حقوقی خود این اموال» زا به‌عنوان اثر اصلی پذیرش هر یک از اموال غومی: حگومت: تس ی ام رارسا ملیف پیت مللکیت جوان. ۱ دانشیار دانشککده حقوق و علوم سیاسی, دانشگاه تهران, تهران» ایران. ما5 للم ۲ دانشجوی دکتری حقوق عمومی» دانشکده حقوق و علوم سیا » دانشگاه تهران» تهران؛ ایران  ۶ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۰۵۰ شماره ۳. پاییز ۱۳۹۹ نقش اموال و ثروت‌های عمومی در ارائه خدمات مورد نیاز هر جامعه و تأمین منابع مالی حکومت‌ها بر کسی پوشیده نیست. تنظیم حقوقی سلطه حکومت‌ها بر این اموال و تبیین ماهیت حقوقی رابطه میان آنها از یک سو حفاظت و بهره‌برداری صحیح از این اموال را تسهیل می‌کند و از سوی دیگر مانع استفاده ناصحیح و بروز فساد در این زمینه می‌شود. در این بین تبیین ماهیت حقوقی رابطه حکومت با «اموال عمومی کاربری‌محور»! که دامنه گسترده‌ای از اموال عمومی - اعم از «منافع مشترکه»۲, «موقوفات عامه»" «اموال مجهول‌المالک»؟ و «اراضی ۱. در خصوص تبیین مفهوم «اموال عمومی کاربری‌محور» باید گفت که اگر عنصر اصلی, در مفهوم‌شناسی مال عمومی را «اختصاص آن به عموم مردم» به‌شمار آوریم» نحوه تحقق این اختصاص به سه شیوه کلی خواهد بود: حالتخ نخسیت آنگهسال: ملق بماسکوست :بافگر این نبیاه را در بای ایفای وظایف خود بکهامهم‌ترین آتها تأمین مصالح عموم مردم و ارائه خدمت به آنهاست. هزینه کند. این دسته از اموال که اختصاص منافع آنها به مردم به‌طور غیرمستقیم و با واسطه ضوّرت می‌گیرد. «انفال» نام دارد؛ خالتآذوم آنکه مال به‌گونه‌ای قرار داده شده باشد که هر نوع تصرف در آن برای تعامّی آآشخاص, آزاد اباشد؟"بهره‌مندی مردم از این دسته از اموال به‌صورت مستقیم است و از آن به «مباحات» یاد می‌شود؛ حالت سوم نیز آنکه مال, نه همچون انفال» متعلق به حکومت باشد و نه مانند مباحات امکان برقرازتی سلطه خضوصی اشخاص نسبت به آن وجود داشته باشد. بلکه به‌صورت داقمی به برآورده ساخال یکمن ما ی استصاش یافته باشد: مقضود از «اموال عمومی کاریزو حور وین نتوین دیگه‌س ار امژالن عمومی اننت زبزای آشنایی با مفهوم‌شناسی وال عمومی و اقسا وک نرا م۱۵ ۶ ان ۲ این اموال که «اموال عمومی با کاربری خدمات عمومی» خوانده می‌شود و جهت استفاده عموم مردم به برآورده ساختن یک هدف و کاربری مشخص اختصاص یافته‌اند» مصادیق متعددی را شامل می‌شوند: کتابخانه‌ها, مدارس و موزه‌های عمومی؛ کاروانسراها بازارها مساجد» مشاهد مشرفه, گورستان‌ها راه‌های ریلی هوایی. کاریانی و جاذه‌ای (بزرگرامها: خیابان‌ها مبادین شهرها)میولحقات آنها (جوی فاصلا یامه رختان زاه‌های عمومی: تیر چراغ برق» ستون‌های تبلیغاتی» تيرک‌ها دکل‌ها وسایل راهنمایی و رانندگی و..) و وسایلی که برای امنیت و تسهیل استفاده از آنها ایجاد شده است (ساختمان‌های بنادر راه‌آهن‌ها و فرودگاه‌ها)» از آن جمله‌اند که هر یک به‌نحوی در برآورده ساختن نیازهای عمومی همچون نیاز به حمل‌ونقل, نیاز به آموزش, نیاز به ۳ اموالی که قصد واقف در آنها تأمین منفعتی عام و همگانی است. نکته شایان توجه آنکه هرچند فلسفه وجودی این قسم از موقوفات, تأمین نیازهای عامه مردم و بهره‌مندی ایشان از منافع این اموال است. اما در هیچ‌یک از کتب حقوقی موجود» به‌عنوان قسم مستقلی از اموال عمومی معرفی نشده‌اند! ۴مالی ات کذ,بدون اثبانت اغراض از آن» مالک واقمی‌اش معلوم نباشد (جفری لنگرودی::1۳۰::۱۳۹۱ به‌عبارت دیگر در اثر وقوع اوضاع و احوالی؛ امکان شناخت و معلوم داشتن مالک آن از بین رفته است زانصاری و پژوهش پیش‌رو در مقام تبیین مبنای تصرف حکومت نسبت به این اموال و ماهیت حقوقی رابطه میان آنها هر یک از نظریات فقهی آرائه‌شده در این خصوص را جداگانه بررسی می‌کند. بدین‌منظور در بخش نخست نظريه «بلامالک بودن اموال عمومی کاربری‌محور» (مالکیت جهت) بررسی می‌شود. سپس نظريه «مالکیت عنوان مسلمانان» بر این اموال تحلیل و ارزیابی می‌شود و در نهایت نظريه «شخصیت حقوقی اموال عمومی کاربری‌محور» تبیین و تحلیل خواهد شد. هرچند براساس سیر عملی و روایات متعددی۲ اصل تعلق اموال عمومی کاربری‌محور به مسلمانان و مالکیت غمومی آنها بر این آموال» آمری آجماغی و آثبات‌شده در میان فقهای آمامید به‌شماز می‌آید اطوسی: ۱۴۰۷ق: ۳۴ طبرسیغ ۴۱۰اق ۳۸۳ حلبی: 3۴۱۴ #۴۵ابن حمزه ۱۴۰۸ق: ۲۰۲؛ ابن زهره. ۱۴۱۷ق: ۲,۴ ؛اراوندی,,۱۴۹۵ق: ۳۵۰ ابن ادریس» ۴۱۰اق: ۵ محقق حلی: ۴۱۲اق: یاس ۴ 94۱ لاه ایشان در موره نمسای این تعلق و چگونگی آن بر مدلول یکسانی دلالت ندارد و دیدگاه فقها نسبت به این موضوع, در قالب سه نظریه مطرح می‌شود: «مالکیت جهت»» همالکیت عنوان» و «مالکیت شخصیت پیش از شروع بررسی هر یک از نظریه‌ها ذکر این نکته به لحاظ آشنایی با روش‌شناسی آثار فقهی نگارش یافته در این حوزه ضروزی است که فقها در مرحله نخست. نظریه‌های طاهری, ۱۳۸۸: ۴۵۹). کاربری اموال مجهول‌المالک. رفع احتیاجات نیازمندان جامعه دانسته شده است. ۱. «زمین مفتوح‌العنوه» در معتای,عام آن؛ عبارت است از اهر سرزمینی که باقهر و افلبه سپاه مسلمانان فتح و از کفار به غنیمت گرفته شده باشد. این دسته از اراضی باتوجه به سه ملاک «مأذون.یا غیرمأذون بودن فتح» «وضعیت آبادانی» و «عامل آبادانی» در دو دسته «انفال» و «اراضی مفتوحالعنوه به معنای خاص» قرار می‌گيزند. توضیح آنکه اگر فتح ای اززشی رون آذرر هام اه هو ریت /گیرد: یا به هنگام قتح: فاقد عمرآن او آبادانی باشند و یا در صورت عمران و آبادانی» آبادانی آنها بدون دخالت عامل انسانی و به‌صورت طبیعی حاصل شده باشد در زمره «انفال» خواهند بود. لکن درصورتی که به هنگام فتح, به دست بشر آباه بوده واذر تبردین که با اذن امام صورت می‌گیرد بهه دست مسلمانان فتح شوند» ذیل غنوان #اراضی مفتوحالعنوه به معنای خاص#آقرار خواهند گرقت و مشمول قواغن حاکم بز آق می‌باشند (موّمق اقمی, 1۱۴۴:۱۳۹۴ صدر:۱۳۹۳: ۸ مقصود ما از به‌کارگیری عبارت «اراضی مفتوحالعنوه» در این نوشتار» معنای خاص آن است که ذیل ۲ برای مشاهده روایات ر.ک: طوسی, ۱۳۹۰ق: ۱۰۹؛ حر عاملی» ۴۰۹ ۱ق, ج۳۵: ۴۳۵  ۸ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۰۵۰ شماره ۰۳ پاییز ۱۳۹۹ «مالکیت عنوان» و «مالکیت جهت» را در باب اراضی مفتوح‌العنوه و نظريه سوم را در خصوص موقوفات عامه مورد آشاره قرار داده‌اند و سپس دامنه شمول احکام اراضی مفتوحالعنوه و موقوفات عامه را به سایر مصادیق اموال عمومی کاربری‌محور تسری داده‌اند. در ادامه هر یک از عبارات شهید ثانی در روضالبهیه ! محقق سبزواری در کفایهالاحکام ۲ محقق اردبیلی در مجمع البرهان ۲ و امام خمینی (ره) در کتاب البیع بیانگر این است که منظور از مالکیت عموم مسلمانان بر اراضی مفتوح‌العنوه مالکیت آنان به معنای مرسوم نیست» چراکه از نظر ایشان این زمین‌ها هیچ مالکی ندارند و همچون زمین‌های موقوفه در جهت مصالح عامه قرار داده شده‌اند. به‌علاوه اینکه ملک مشاع مسلمانان نیز به‌حساب نمی‌آیند. در این میان رابطه حکومت اسلامی و ارکان آن نسبت به این اموال» رابطه اداره‌کننده و ناظری؛است که منافع آنها را اخذ کرده و آن گونه که تشخیص می‌دهد. در راستای مصالح مسلمین صرف می‌کند. ۱. شهید ثانی اراضی مفتوحالعنوه را.ملگ به‌حساب:نیاورده (شهید: ثانی.,۴۱۲ آق».ج۱: ۲۸۱) و در خصوص این «یصرف الامام حاصل الارض المفتوحه عنوه المحیاه خال الفتح فی مصالح المسلمین الغانمین و غیرهم کسد الثغور و معونه الغزاه و آرزاق الولاه... و لا یجوز بیعها ای بیع الأرض المفتوحه عنوه المحیاه حال الفتح- لها للمسلمین قاطبه من وجد منهم ذلک الیوم,وهمان یتجدد الی"یوم القيامه لا بمعنی ملک الرقبه بل بالمعنی السابق و هو صرف حاصلها فی مصالحهم» (شهید ثانی» ۴۱۲ اق. ج۲: ۲۵۴ ۲ البلاد الّتی فتحت عنوه یخرج خمسها لارباب الخمس و أربعه الاخماس الباقيه یکون للمسلمین قاطبه الغانمین و غیرهم سوا فی ذلک. و یکون للامام النظر فیها و تقبیلها و تضمینها بما شا» و یأخذ ارتفاعها و یصرفه فی مصالح المسلمین و ما ینویهم من سد الثغور و تقويه المجاهدین و بنا القناطر و غیر ذلک. و لیس للغانمین فی هذه الأرضین علی وجه التخصیص شی بل هم و المسلمون فیه سوا و لا یصخ بیع شی من هذه الارضین و لا هبته و لا معاوضته ولا تملکه والا وقفه و لا رهنه والا|جارته و لا ارته. و لا یصح آن یبنی دورا و منازل و مساجد و سقایات و لا غیر ذلک من؛نواع التصرف الّذی یتبع الملک. و متی فعل شی من ذلک کان التصرف باطلّا و هو باق علی الاصل (سبزواری» ۴۲۳اق: ۳۷۴). ۳ معنی کون هذه الاّرض للمسلمین, کونها معده لمصالحهم العام مثل بنا القناطر و المساجد و نفقه الئمه و القضاه و الکتاب و موّنه الغزاه و غیرها من المصالح العامه مثل بیت مال المسلمین... و الناظر علیها هو الامام» فیوجرها و یأخذ قبالتها و یصرفها فی المصالح حتی لا یحل للمستأجر حصه من الأرض و الجره له لیس مالکا بالحقیقه بل هی أرض جعلها اللّه- تعالی- کالوقف علی مصالح المستأجر و غیره من المسلمین, ل« آنها «دیدگاه افو ی آن است که زمین‌های مفتوح‌لعنوه تحت مالکیت هیچ شخصی نیست بلکه همچون بیت‌المال مسلمین در جهت مصالح عمومی مسلمانان قرار داده شده وایشان هیچ‌گونه مالکیتی بر عین و مناقع این اراضی ندارند. با این حال منافع این اراضی بایستی در راستای مصالح عمومی مسلمانان صرف شود. مصالحی چون امور سپاهیان و جهاد. لوازم تشکیل حکومت, آمور مرتبط با آن همچون تعمیر راه‌ها و خیابان‌ها ایجاد پل‌ها و..» (خمینی ۱۳۷۸: ۶۸ همان گونه که مشاهده می‌شود. قائلان به این دیدگاه مالکیت مجموعه‌ای از اشخاص بر مال واحد را جز به‌صورت مشاع متصور نشده‌اند. به‌عبارت دیگر از نظر آیشان رابطه مالکیت میان اشخاص و اموال از دو حال خارج نیست: يا این رابطه با یک شخص حقیقی برقرار می‌شود یا با چند شخص حقیقی. حالت دوم نیز جز به‌صورت مالکیت مشاعی قابل تصور نیست. بر همین اساس از آنجا که قواعد حاکم بر مالکیت مسلمانان نسبت به اراضی مفتوح‌العنوه تناسبی با قواعد مالکیت مشاعی ندارد ناگزیر به نظریه «مالکیت جهت» روی آورده‌اند. محقق اصفهانی با دقت تمام» ريشه اتخناذ نظريه مالکیت جهت در خصوص اراضی «نطبیق اصول و قواعد حاکم بر مالکیت عمومی مسلمانان ب راراضی مفتوح‌العنوه با قواعد حاکم بر سای رآشکال مالکیت. دشوار است. پذیرش مالکیت مسالمانان اعم از موجودین و معدومین > آنان که هنوز حیات فیافته‌اند/ بههنگام فتح, با ایرادانی مواجه است: نخست آنکه پذیرش این مال ۷۴ ها سل رتی ناست که اعتباریات عرفی خلاف آن می‌باشد» هرچند که محذدوز عفلی نداشته آباشند: دو مآنکه پذیرش چنین مالکیتی مستلزم توارث این ازاضی بین مسلمانان است درصورتی‌که سوم آنکه پذپرش مالکیت مسلمانان ب راين اراضی مستلز م این است که احدی غی را زآنان حق تصرف د رآنها را نداشته"باشد» هما نگونه که مقتضای قاعده تسلیط نی زاین‌چنین است. درحال یکه حق تصرف و سرپرستی این اراضی به ذشست ولی امر جامعه سپرده شده است.» در همین زمینه. اتخاذ نظريه مالکیت جهت مورد انتقاد برخی دیگر از فقها قرار گرفته است. «این اراضی قبل از فتح در مالکیت افرادی بوده و پس از فتح يا باید در مالکیت همان افراد باقی بماند یا در مالکیت شخص دیگری همچون امام درآ ید؛ اما اینکه پس از فتح هیچ مالکی براساس ادله پیش گفته همان گونه که مشاهده می‌شود محتوای نظريه «مالکیت جهت»  ۰ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۰۵۰ شماره ۰۳ پاییز ۱۳۹۹ به نظر برخی فقها معنای مالکیت عمومی این است که «عنوان عموم مسالمانان» اعم از موجودین و کسانی که هنوز متولد نشده‌اند. مالک این اراضی به‌حساب می‌آید نه فردی از آنان یا مجموع آنان به‌صورت مشاع. به همین سبب است که برای هیچ‌یک از افراد» هیچ‌گونه سلطه خصوصی نسبت به این اموال وجود ندارد و با مرگ یکی از مسلمانان» ورئه او سهم متوفی را به صاحب جواهر از فقهایی است که در این باره» تعبیر «ملک الجنس» را به‌کار می‌برد. وی در «ظاهر روایات ائمه و فتاوی فقها بلکه صریح بعضی ا زآنها ب راين امر دلالت دارد که عین و منافع این زمین‌ها هر دو ملک مسلمانان است.. و مراد از مالکیت مسلمانان, مالکیت «جنس مطلماای* میاه مماننن حالکیت نظرا بر رکاث مها جز وجوه موس ی با طالقب قاری 4۳ ری مسلمانان تا روز قیامت وفف. شده ابگض وا هل مطلفه ملک موقوف علیهمم است و تفای راحکام مالکیتآن: با احکام مات یارس لا خال وال مالکیت واره تمی‌کنده ایشان مالکیت مسلمانان بر ایشگ مغ اعنوه را نالیم قوف علیهم بر مال نوقوقه یا مالکیت فقرا بر زکات می داند. از نظر وی مال موقوفه.در اثر عقد وقف به موقوف علیهم تملیک می شود و پس از وقوع عتا گا ما بای کر ای هستند که بنابر آراده واقف حق استفاده از آن را دارند منتها این مالکیت بنا به مقتضای عقد وقف محدود است. یعنی موقوف علیهم فقط حق انتفاع از منافع مال خود با شرایط معینی را دارند نه خرید و فروش و... (نجتی ,۴۰۳ ۲قلج۸ ۲::): تسیا ازاشی مفتوج وه و مسگانان یز ای چنین,اسگا: وی در جای دیگر به‌منظور تبیین بیشتر معنای این مالکیت آورده است: طمالکیت سنلمانان برض مارا هر اهامای ام ر یه ها ی اسث نه پکایکن ایشان. بر همین اساس و بر پاي اجماع و نصوص روایات. امکان وضع مالکیت خصوصی بر این شهید صذر! و مرحوم مننظری" یر زیقائلا‌بیها همین دید گاه اهیلتند. ۱ «فنوان مسلمانان» در طول تاریخ مالک این زمین است» بی‌آنکه ذر این مالکیت هیچ مسلمانی بر مسلماق دیگر امتیازی داشته باشد. امام نیز به‌عنوان حاکم, نگهداری آن را تصدی می‌کند و از بهره‌ورانش خراجی ویژه طلب«می‌تمايه و ات مالک این خراج,است؛ زیرا وقتی مالک اخوذ زین است «ظبیعی است: که,منافع و تخراج ۲ «پوشیده نماند که منظور از این عبارت که «الّرض المفتوحه عنوه لجمیع المسلمین»» مالکیت عنوان آنان آنچه پیش از هر چیز در بدو امر به ذهن خطور می‌کند. این است که استعمال عباراتی چون «ملک الجنس» يا «مالکیت عنوان» توسط فقها تعابیر دیگری از مفهوم «شخصیت حقوقی» در حقوق کنونی است و این امر گواه بر پذیرش این مفهوم از سوی فقهاست. این گمان تا آنجا پیش رفته است که عده‌ای از محققان جهت اثبات به رسمیت شناخته شدن «ه رکجا که فقها خواسته‌اند. اهلیت و صلاحیت موضوعی غیرانسانی را مطرح سازند از مالکیت جهت آ< عنوا ن] نام برده‌اند» (صفار ۱۳۷۳: ۲۴۰). «مالکیت جهت آ- عنوان] در فرهنگ اسلامی معادل مالکیت شخص حقفوقی است» حال آنکه نگاهی گذرا به اراضی مفتوحالعنوه و احکام آن در کتب فقهی» تعلق مالکیت این اراضی به شخصیت حقوقی مسلمانان را منتفی می‌سازد. برای مثال, به رسمیت شناختن مالکیت این شخصیت حقوقی همراه با واگذاری حق تصرف و مدیریت آن به حکومت اسلامی به‌عنوان نماینده ایشان مستلزم به رسمیت شناختن تغییر این نماینده توسط مسلمین است. حال آنکه ایشان حقی در تغییر سرپزستی حکومت نسبت به این اموال ندارند (عمید زنجانی و موسی‌زاده, ۰۱۳۸۹ ج۱: ۱۳۸)» چراکه در حقیقت برخلاف بسیاری از نظام‌های حقوقی, در نظام حقوقی اسلام» حکومت نماينده مردم و مجری اراده ایشان نیست. بلکه مکلف به اجرای آوامر و دیکر آنکه.به رسمیت شناختن مالکیگ اب اش ام اد شخصیت خقوقی«مستلزمپذیرش قابلیت بیع معاوضه: صلح و آن در راستام مصاحاق مان است: به‌عنوان مغال ممکنن است‌یا تغییر اوضاع و احوال اجتماعی, مصلحت مسلمانان اقتضا کند که بخشی از این اراضی با مالی دیگر معاوظه یاصلح شود لک همان طو رکه آشارهشده بنایی اجماغفقهای آمامولوگان بیع ,معاوضه هی نم می‌باکنته ماننسالکيه ققرا بو زکات. امام سطلسیی نیز قسرف ون انی‌اراشی رابر عهنه مازدرمالکیت آمری اعتباری است و می‌توان آن را بر عناوین مختلف جعل کرد: مانند.بقاع و زیارتگاه‌ها. مساجد» مدارس و مانند اینها. منظور از عبارت «انها للمسلمین قاطبه: من وجد و من سیوجد الی یوم القيامه» در روایات نیز همین ۱ البته در کلام ایشان به تفکیک فقهی میان «مالکیت عنوان» و «مالکیت جهت» توجه نشده و این دو به یک ۲ نظریاتی که اموال عمومی را متعلق به عموم مردم دانسته و حکومت را نماينده ایشان در اداره این اموال به‌حساب می‌آورند ريشه در پذیرش نظريه انتخاب (نمایندگی) دارند. برای مشاهده ایرادات وارد بر این نظریه  7۲ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۵۰. شماره ۳ پاییز ۱۳۹۹ صلح رهن و... این اراضی وجود ندارد (محقق کرکی, ۴۱۳اق: ۵۰). لذا انطباق مفاهیمی چون «عموم مردم» یا هموم مسلمین» بر مفهوم «شخصیت حقوقی» آمکان‌پذیر نیست. نظريه «مالکیت عنوان» در خصوص ساير اموالی که حق انتفاع آنها به هدف مشخصی اختصاص یافته است نیز مطرح شده و محصور در اراضی مفتوح‌العنوه نیست. از آن جمله می‌توان به موقوفات عامه زکات و منافع مشترکه (جاده‌ها خیابان‌ها کاروانسراها و...) اشاره کرد مضمون نظريه «مالکیت شخصیت حقوقی اموال» که عبارت است از «اعتبار اهلیت نسبت به یک مال, جهت دار شدن حقوق و تکالیف» به‌صورت مستقل و بدون وابستگی به اشخاص»» در ابواب فقهی مختلفی همچون زکات. خمس, وقف. وصیت و ارث مورد اشاره قرار گرفته است. اما بسان دو نظريه دیگر (مالکیت جهت و مالکیت عنوان) اصطلاح خاصی نسبت به آن جعل نشده است. شاید به همین سبب باشد که فقها و به‌تبع ایشان حقوقدانان و قوانین» هیچ‌گاه آن را مانند دو نظريه دیگر به‌مثابه نظريه مجزا مورد اشاره و بررسی قرار نداده‌اند. پیش از بررسی این نظریه اشاره به.یکنکته ضروری اسخت:,چنانکه در بررسی دو دیدگاه پیشین مشاهده شد.» قائلان هر دو دیدگاه به‌منظور تعیین نظام جاکم بر اراضی مفتوح‌العنوه با استناد به روایتی از امام کاظم (ع)۱ که این ازاضی را «موقوفه عام بر منافع عمومی» دانسته بود. ضمن تشبیه این اراضی به موقوفات عامه. رابطه مسلمانان با اراضی مفتوح‌العنوه را همانند رابطه موقوف‌علیهم و موقوفه عام دانسته‌اند و از این طریق به تعیین ضوابط حاکم بر این دسته از آموال پرذاخته اند (آرذبیلی» ۴۰۳ اق» ج خی گس سای ج۲۱: ۱۶۲ صدرز ۱:۱۳۹۳٩ و ۱۰۲؛ منتظری, ۴۰۹ اق [الف]: ۳۵۴-۳۵۵). البته از آنجا که دیدگاه ایشان در خصوص رابطه مذکور در وقف متفاوت از یکدیگر بوده است. به‌تبع آن در مقوله اراضی مفتوح‌العنوه نیز ۹ «و لیس لمن ال شی* ی الرضین و لا ها شلوا علیه لا ما اختوی علیه الصنگر. : والرضون ال آخذت عنه ۹ و و رجال هی روف متروکذ ی من بعمرها و بحیبها و یفوم علیهّا غلّی مّا بسالحهم الوالی علّی قدر 4 و علّی قدر ما یکون لهم صلّاحا و لا بضرهم. .» برای رزمندگان از زمین‌های فتح‌شده و نیز غنایمی که بدان دست یابند». سهمی نیست مگر همان مقدار که درون منطقه سپاه است.. زمینی که با سواره‌نظام. یا پياده‌نظام فتح کردد, موقوفه به‌شمار می‌آید.و به کسانی,سپرذه می‌شوه کد آن زا آباد و زنده گردانند.و زمامدار به: اندازه توان آن افراد به‌گونه‌ای که صلاح: حال ایشان باشد و زیان نبینند به قدر نصف يا یک سوم یا دو سوم از آنان دریافت می‌کند» (کلینی» ۴۰۷ ۱ق» ج۱: ۵۴۱). ۲ چنانکه امام خمینی (ره) که در مقوله وقف. قائل به دیدگاه مالکیت جهت (بدون مالک بودن) موقوفه است. در آراضی مفتوحالعنوه نیز همین دیدگاه را برمی‌گزیند. یا صاحب جواهر که در مقوله وقف قائل به مالکیت عنوان همین وضعیت در خصوص سار اموال عمومی کاربری‌محور مانند راه‌ها مدارس؛ کاروانسراها بازارها پارک‌ها و تطبیق قواعد آن با موقوفات عامه نیز به چشم می‌خورد (طباطبایی قمی, ۴۲۶ ا۱ق, ج۲: ۰۱۶۲ سبزواری» بی‌تا: ۴۵۴-۴۵۶؛ فاضل لنکرانی» ۴۲۹ اق: ۵ علامه حلی, ۴۱۴اق: ۴۸ بحرانی, ۴۰۵اق, ج۲۱: ۱۳۵ خویی, ۴۱۰اق: ۱۶۲؛ اصفهانی, ۱۴۲۲ق: ۶۶۷۱ گلپایگانی, ۴۱۳ اق: ۶۳۷۹ صافی, ۴۱۶اق, ج۲: ۳۶۲ تبریزی, ۶ ی ۲۰۱ سیستانی, ۴۳۰ اق, ج۳: ۶۳۰۰ وحید خراسانی, ۴۲۸اق: ۱۸۷؛ روحانی» بی تا: ۰ فیاض کابلی, بی‌تا: ۳۴۱ مازندرانی, ۱۴۱۷ق: ۹۶). از همین رو با بررسی وضعیت مالکیت موقوفه, وضعیت مالکیت سایر اموال عمومی کاربری‌محور و در نتیجه ماهیت رابطه حکومت با به این منظور در ادامه ابتدا دیدگاه‌های فقهی مرتبط با ائیبات شخصیت حقوقی اموال (بررسی فقهی)» سپس چگونگی پذیرش این نظریه در نظام حقوقی ایران و قوانین موضوعه نظریه سید محمدکاظم ,طباطبای‌پای رهگ به حق: نیوا عطگردر آتاریخ نظربه قخص یت حقوقی اموال در فقه امامیه به حساب آورد. به‌نظر می‌رسد ایشان نخستین فقیهی باشد که به‌صورتی برجسته و روشن» مفهوم «شخصیت حقوقی امتوال» را پذیرفته و به اجمال بر آن استدلال کرده است چراکه در آثار فقهای پیش از وی آراده ای مشاهده نمی شود که بخواهد عنوان مستقلی را به‌صورت یک «شخصیت حقوقی» که مالک عین و منافع مالی باشد معرفی کند.! ایشان مبانی نظريه «شخصیت حقوقی اموال» و استدلال خود در خصوص آن را ذیل موضوع استقراض متولی جهت تعمیر موقوفات عامه مانند مساجد. مدرسه‌ها پل‌ها و... استوار ساخته است. استدلال او ب رای ها راهکارا فقامتی در لزغ باره آغازفمی‌گنود:؟ سخست قرض گرفتنبه قصد پرداخت از آنچه د زآینده به موقوفه اختصاص داده می‌شود. مانسد: منافع و منذورات موقوفه, سهم سبیلله آن از زکات و سایر وجوه و اموال خیریه متعلق ب هآن. موقوف‌علیهم است. در اراضی مفتوح‌العنوه نیز به مالکیت عنوان مسلمانان حکم می‌کند. ۱ وی شاکله اصلی نظريه خود را در دو باب زکات و وقف سامان داده و از آنجا که معتقد است پر این نظریه آثار متعددی مترتب خواهد بود از ملاک آن در سایر ابواب نیز بهره برده است. با این حال به‌منظور رعایت اختصار نوشتار این نظریه را صرفا در خصوص وقف بررسی خواهیم کرد. برای آشنایی و مطالعه بیشتر در خصوص به‌کارگیری این نظریه در ابواب دیگر ۲ شایان ذکر است که ایشان مالکیت اعتباری خداوند و کليه اشخاص حقیقی اعم از واقف و موقوف‌علیهم نسبت به مال موقوفه  ۴ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی» دوره ۰۵۰ شماره ۰۳ پاییز ۱۳۹۹ دوم اینکه متولی تعمیر از مال خود به قصد استیفا از منابع ذکرشده» هزینه کند و سپس سوم قرض گرفتن بر عهده «خود موفوفه؟ ونه به‌عهده متولی: البنه در این صورت باید به قرض‌دهنده اطلاع دهد که قرض بر عهده موفوفه (مسجده مدرسه یا..) می‌باشد نه بر ذمه چهارم قرض گرفتن بر عهده « زکات» و «وجوه خیر» به‌منظور صرف در تعمیر موقوفقات» و استیفا ی آن از محل یکی ا زآن دو» (یزدی, ۴۱۴ اق: ۲۶۸-۲۶۹). وی مبنای اصلی پذیرش شخصیت حقوقی و به‌تبع آن» جعل مالکیت بر عهده موقوفات. زکات» خمس و ... را «بنای عقلا» به‌شمار آورده و اضافه می‌کند همان‌گونه که در نظر عقلاه به‌عنوان مثال» مسجد می‌تواند مالک آنچه بر آن وقف شده يا نذر می‌گردد بشود اعتبار و قرار ذافن ,بر غهده آن نیز درست و قهرا ناف است: کون العهده علی سغل المسجد او ار عذانوای صنحییا قکما یضح اعتیا رکوفه مالگا للموقوقات علی هآ و المنذو رت له فی نظ رالوز بیگ لح اعنبا ر کون شی فی عهدته» در حقیقت عهده‌داری عناوینی چوّن مسجده مدرسه کات خمس و.. را همانند پذیرش مالکیت برای این دست امورمسوشما که فاد آن: راد یی داز چون این موارد از آموری است که ريشه در بنای عقلا داشته و شارع حکیم نیز آن.را کنار نزده است. همین در «ملکیت» امری اعتباری است و مانند سیاهی و سفیدی جهت تحقق, نیازمند محل بیروشسی تمی‌بافند: مه سح لاعتباری یز بای تعق یآ ن کلایت اس ید فماع یام رضعی و یی دیگر نی ز که به‌ج زاعتباز وجود دیگری در خارج ندارنده برای تحققشان محلی که در نگاه و اعتبار عفلا موجود باشد. کفایت می‌کند... به همین دلیل است که"جعل احکام اعتباری چون تفای و سبت رد سیخ حقوقل مقوقاته کات چسااجت بل وک تقو نی مریم اعنباری به‌حساب می‌آیند» صحیح می‌باشد. به تعغبی رآدیگر وفنی حفیقت چیزی عین اعتبار عفلا با شارع بود» محلآن نیز می‌تواند وجودی اعتباری داشته باشد؟ (یزدی» ۴۲۱ اق: ۵۳-۵۴). رویکرد ایشان در خصوص این موضوع, نه به‌صورت مصداقی» جزئی و خاص موقوفات. که به‌صورت مبنایی و کلی است. چنانکه در همین زمینه یادآور می‌شود مطالب زیادی از این «و ینفرّع علی ما ذکرنا من التحقیق مطالب کثیر» (یزدی, ۱۴۱۴ق: ۲۶۹). ایشان علاوه‌بر وقف. با به رسمیت شناختن «شخصیت حقوقی زکات. جدای از فقرا»» در ارث با به رسمیت شناختن «شخصیت حقوقی ترکه, جدای از متوفی» و در وصیت به جهات عامه با به رسمیت شناختن «شخصیت حقوقی موصی‌به, جدای از موصی و موصی‌له» همین مروری اجمالی بر آثار فقهای پس از ایشان نیز نشان می‌دهد که هم‌اکنون رویکرد محقق یزدی به‌عنوان نگاه غالب درآمده و به‌صورت مستقل مورد توجه و بحث فقهای معاصر قرار یادآوری این نکته خالی از لطف نیست که براساس این نظریه و با توجه به استقلال شخصیت حقوقی مال عمومی کاربری‌محور از اداره کننده آن؛ کليه منافع حاصل از دارایی‌های این شخصیت حقوقی مختص همان شخصیت است و اداره‌کننده پا منتفع» مجاز به صرف آن در اداره کننده پا منتفع از دارایی این شخصیت حقوقی امکان‌پذیر نیست و حکومت و مردم نمی‌توانند این اموال را وثيقه دین خود قرار دهند. همچنین به‌دلیل استقلال دارایی مال عمومی کاربری‌محور از شخصیت حقوقی آن تلف شدن يا از انتفاع افتادن دارایی لطمه‌ای به اصل شخصیت حقوقی وارد نمی‌سازد و اداره‌کننده موظف است به‌منظور تداوم کاربری» - از طرقی که در کلام محقق یزدی اشاره شد-مال جدیدی را به دارایی‌های این شخصیت حقوقی اضافه کند تا کاربری موردنظر مجدداتحقق یاید. محقق بحرالعلوم؛عدام تغییرمالکیت اموال عمومی کاربری‌محور در این حالت را این‌چنین مورد اشاره قرار داده است: «اگر زمین خراجی به حال خود رها شود و از آبادی درآید؛ از مالکیت عمومی امت بیرون در نهایت باید گفت که براساس نظريه شخصیت" حقوقی لموال از آنجا مالک اصلی آموال آموری خارج از هدف اختصاص یافته به مال نیست.؟ | ۱ به‌منظور آشنایی بیشتر با رویکرد ایشان در خصوص به رسمیت شناختن شخصیت حقوقی امول» جدای از متصرفان یا منتفعان آنها رمک: مرتظوی ۶۶۴۳:۱۳۹۱ به بعن. همین "بای "آشنایی با مبانی و ادله اعتبار ۲ به‌منظور آشنایی با ذیدگاه غالب در مان فقای اما وکا حسکنق حائرتی, ۱۴۲۳ق: 1۷۹-۱8۶ شبرازی, ۳ البته این امر بدین‌معنا نیست که اگر زمانی به‌عنوان مثال مقوله راه‌ها و حمل‌ونقل کشور به چنان حدی از تکامل و استغنا رسید که دیگر نیازی به صرف هزینه و خرج منافع حاصل از آن در راستای نقل نبود متولی اجازه انتقال درآمد به‌دست آمده از آن را به نهادهای دیگر نداشته باشد چراکه می‌دانیم هر شخص حقوقی دارای کليه حقوق و تکالیفی است که برای اشخاص حقیقی در نظر گرفته شده است و بر این اساس متولی می‌تواند منافع به‌دست‌آمده را از طرق موجه شرعی (برای مثال از طریق قرض) در اختیار نهاد مذکور قرار دهد و این‌گونه به حفاظت از این دسته از اموال عمومی بپردازد و مانع از ایراد خسارت به دارایی‌های  ۶ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دور ۰۵۰ شماره ۳. پاییز ۱۳۹۹ عمومی کاربری‌محور شخصیت حقوقی خود این اموال به‌شمار می‌آید ماهیت حقوقی رابطه حکومت و این اموال جز «نظارت. اداره و نگهداری» نخواهد بود.! در نظام حقوقی ایران» نخستین‌بار ماد ۳ قانون اوقاف مصوب ۱۳۵۴ شخصیت حقوقی اموال این ماده به‌دلیل عدم اشاره به شخصیت حقوقی وقف خاص, مورد انتقاد قرار گرفت تا اینکه با تصویب قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج اوقاف و آمور خیریه در سال ۱۳۶۳ که به تأیید شورای نگهبان نیز رسیده است. این گونه اصلاح شد: «هر موقوفه دارای شخصیت حقوقی است و متولی پا سازمان حسب مورد نماینده آن می‌باشد.» به این ترتیب هر وقفی که ایجاد می‌شود. دارای یک شخصیت حقوقی است که به محض تحقق وقف مستقلا مالک عین موقوفه خولما شد اهر علی‌آباد و رضیان» ۰۱۳۸۶ ۲۶). حقوقدانان برجسته نیز به حمایت از دیدگاه شخصیت حقوقی وقف پرداخته و ویژگی‌های وقف را منظبق با یک شخصیت حگوفی مگنتل دانسگاگد رهافیزیان: ۷۹:۱۳۷۷ جعفری لنگرودی, ۱۳۷۳: ۲۰۲). با ابر حال ,تا موی که در نا قوقظاان از اصالت شخصیت حقوقی وقف می‌کاهد. وابستگی آن به وجود عینی است که متافعش به مصرف معینی اختصاص یافته و به همین منظور حبس شده است. درحالی‌که در شخصیت‌های حقوقی کنونی» دارایی شخص, مفهومی کلی و مستقل از اجزای آن است و با از بین رفتن اموال وجود شخص حقوقی از بین نمی‌رود؛ اما در وقف» حبس عین و ضرورت بقای آن از ارکان اساسی این سازمان حقوقی در پاسخ به این ادعا باید. گفت که حبس عین موقوفه و ضرورت بقای آن» از ارکان اساسی وقف محسوب نمی شود تا در صورت تلف شدن مال"موقوفه, شخصیت حقوقی وقف پایان یابد و این نهاد رال شوه چراکه روایاشطسلامی اوالکیم فرقف قارل*سرایت در آسوال, گوتاگون# را .یکی از مسلمات فقه:شیعه این است که نمی‌توان در آن واخد مالکیت تام و کامل (غیرمنقاغی) ذو شخص را بر یک مال در نظر گرفت (حر عاملی» ۱۴۱۷ق: ۱۲۳؛ خمینی» ۰۱۳۷۸ ج ۲: ۲۳ عمید زنجانی» ۱۳۸۹: ۴۶۲). به‌عبارت دیگر اثبات مالکیت تام و کامل یک شخص نسبت به یک مال, به معنای انتفای رابطه مالکیت دیگری با همان مال خواهد بود. بنابراین اثبات هر گونه مالکیت بر این دسته از اموال به معنای انتفای مالکیت شخصیت حقوقی حکومت بر آنها بوده و ماهیت رابطه حکومت با این اموال محدود به «اداره و نگهداری» خواهد بود. ۲ و له یسوم غلّی ذیک الحسن بن غلی- بأکل منه بالمنروف- و یتمه یت برید اللّه فی حل محلل- [ا خرچ علیه فیه- قرن راد آن بیع نتصیبا من المّال- فیعضی به الذین- فلیفعل پن شا لا حرّج علیه فیه- و ن شام جعلّه ارائه می‌دهند. به‌عبارت دیگر با اینکه حبس عین و توقیف آن از هر گونه معامله. مصداق رایج زمان صدور روایت بوده است. در همان زمان نیز مصادیق دیگری وجود دارد که در آنها «مالیّت» در شرایطی همانند یک جریان» از عین موقوفه‌ای که مالیتش را از دست داده است. به عینی دیگر سرایت می‌کند. به‌عبارت دیگر آن چیزی که در وقف حبس می‌شود. «مالیت شی» است نه «خود شی» و این مالیت می‌تواند در اعیان مختلف تجسم یاید و ظاهر شود حسینی جاتی,۱۳۷۹: ۴۰۴۱): هنکاسی که بنا به دلایلی اقایی سالی ته با خطر آقت ند لازم است که به عین واجد شرایط دیگری انتقال یابد. ازاین‌رو دارایی وقف نیز همچون دارایی سایر اشخاص حقوقی, مفهومی کلی و مستقل از اجزای خود دارد که به هدف مشخصی اختصاص می‌یابد و با فزونی و کاستی اجزا از بین نمی‌رود (جهانیان» ۱۳۸۹: ۲۸). برای مثال اگر بخشی از دارایی موقوفه آسیب ببیند يا از بین برود» اصل شخصیت حقوقی آن از بین نخواهد رفت و زائل نخواهد شد. بلکه متولی موظف است نسبت به جایگزینی نمونه‌ای مشابه به‌نحو مقتضی اقدام کند. بنابراین» از آنجا که در نظام حقوقی ایران. مالک اموال موقوفه. شخصیت حقوقی خود موقوفه است. ماهیت رابطه حکومت با آن جز از نوع «نظارت» اداره و نگهداری» نخواهد بود. فقه آمامیه نسبت به تبیین ماه گر ردول حکومی 9 ام ل‌مومی کاربری‌مخور کد به‌صورت دائمی به یک کاربری: اش ۹ کت افته‌اند: تاکنون محل ارات سه نظریه بوده است. در نخستین مرخله»+عده‌ای از فقها از آنجا که قواعد شناخته‌شده مالکیت نزد خود را منطبق بر قواعد حاکم بر اموال عمومی کاربری‌محور نیافتند. به‌ناچار حکم به بلامالک بودن این اموال دادند و با ارائه نظريه «مالکیت جهت»» حکومت را اداره‌کننده و ناظر بر این اموال به‌شمار آوردند. مخالفت با این نظریه و نقد ادله آن» به ارائه نظريه «مالکیت عنوان مسلمانان» بر این اموال:منجرز.شد که براساس آن عنوان عموم مسلمانان اعم از موجودین و کسانی که هنوز متولد نشده‌اند» مالک این اموال به حساب می‌آید و برای هیچ‌یک از افراد» امکان برقراری هیچ‌گونه سلطه خصوصی نسبت به این اموال وجود ندارد. براساس این نظریه نیز ماهیت رابطه حکومت و این دسته از اموال از.نوع اداره و نگهداری است. در نهایت با ارائه نظريه «شخصیت حقوقی آموال» از سوی سید محمدکاظم یزدی» شخصیت حقوقی اموال عمومی یجعل تلغا فی بنی هاشم و ببی المطلب- و بل تا فی آل آبی طالب- و ند بضعهم حیت یرید ال (حر  ۸ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دور ۰۵۰ شماره ۳. پاییز ۱۳۹۹ کاربری‌محور به‌عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل, مالک اصلی این اموال معرفی شد و از آنجا که براساس مسلمات فقهی آمامیه آثبات مالکیت تام و کامل یک شخص نسبت به یک مال, به سای انتقای رابطه مالکیت:دیگری باهمان مان است: بنابراین اقبات مالکیت شکسیت حقوقی آموال عمومی کاربری‌محور بر این اموال به معنای انتفای مالکیت شخصیت حقوقی حکومت بر آنها بوده و ماهیت رابطه حکومت با این اموال محدود به «اداره و نگهداری» است. همان طو رکه مشاهده شد. هر سه نظريه ارائه‌شده با وجود تفاوت در مبانی دربردارنده نتيجه واحدی هستند و آن تعیین ماهیت حقوقی رابطه حکومت و اموال عمومی کاربری‌محور ۱. ارسطا محمدجواد (۱۳۸۹) نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران, قم: ۲ انصاری» مسعود؛ طاهری, محمدعلی (۱۳۸۸) دانشنامه حقوق خضوصی, ج ۰۱ تهرآان: جنگل. ۳۲ جعفری لنگرودی» محمدجعفر (۱۳۷۳)+ حقوق /موال» تهران: کتابخانه گنج دانش. ۵. خامنه‌ای» سید محمد (۱۳۸۶) مالکیت عمومی» تهران: انتشارات تولید کتاب (تک). ۶ صدر سید محمدباقر (۱۳۹۳)»اقتصاد ما ترجمه سید ابوالقاسم حسینی ژرفا قم: پژوهشگاه ۸ عمید زنجانی» عباسعلی؛ موسی‌زاده» ابراهیم (۱۳۸۹)» دانشنامه فقه سیاسی (مشتمل بر وازگان ففهی و حقوق عمومی) + ج ۲ تهران: دانشگاه تهران. ٩. فراهانی» محمدصادق (۱۳۹۶) راهکارهای حقوفی حفاظت از آموال عمومی محلی در حقضوق ۱ (۱۳۷۷)» حقوق مدنی: عفود معین, ج ۰۳۲ تهران: کتابخانه گنج دانش. ۲ منتظری, حسینعلی (۴۰۹اق [الف])» مبانی فقهی حکومت اسلامی, ج۶ قم: مسسه ۳ مومن قمی محمد (۱۳۹۴) اموال و ثروت‌های عمومی در حکومت اسلامی. گردآورنده: ۴ ابهری علی‌آباد». حمید؛ رضیان, عبداللّه (۱۳۸۶)» «مفهوم و ماهیت وقف و وضعیت مالکیت مال موقوقه در ققه امانیه و حقوی نی آیران* تقالات و بررسی‌هاش ۸ ۵ جهاتیای: ناسر ۳۸۹۵ #ررسی ققهی اقتصافی مالکیت وقف» سجل هاقتساد اسلامی ۶ خرازی» سید محسن (۱۳۸۴)» «پژوهشی در اقسام بانک و احکام آن» مجله فقه اهل بیت ۷ مرتضوی, سید ضیا (۱۳۹۳) «مبانی و ال شرعی شخصیت حقوقی»کاوشی نود رققه.ش ۲. ۸ (۱۳۹۱)» «نظريه شخصیت حقوقی, نقطه عطفی در فقه آیت‌الله ۹ ابن آدریس, محمد بن منصوراین احمد (۰ ۴۱ ۱ق)»الستراثرالحاوی لنحریر الفتاوی. ج ۰ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علميه قم. ۶ آبن حمزه» محمد بن علی ۲۳۰/۰ )یله ای ناش لگ .قم: آنتشارات کتابخاته ۱ ابن زهره, حمزه بن علی حسینی (۱۴۱۷ق) غنيه النزوع ای علمی الاأصول والفروع؛ قم: ۲ اردبیلی, احمد بن محمد(۴۰۳ (ق4 مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان» ج۴ و ۷ قم. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علميه قم. ۳ اضفهانی: سید ابوالحسن (۴۷۲(اق یلم النج ام (شبع حواشی الاما مالخمینی): قم: ۴ اصفهانی» محمدحسین (۱۴۱۸ق» حاشيه کناب المکاسب (ط-الحدینم. ج ۳ قم: آنوار الهدی. ۵ بحرالعلوم» محمد بن محمدتقی (۴۰۳ اق) بلغه الفقیه. تهران: منشورات مکتبه الصادق. ۶ بحرانی» یوسف بن احمد (۴۰۵ ۱ق» الحدائق الناضره ف یأحکام العنره الطاهره, ج ۰۲۱ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ۷ تبریزی» جواد (۱۴۲۶ق)» منهاج الصالحین, ج ۲ قم: مجمع الامام المهدی (عج).  ۰ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۵۰. شماره ۳ پاییز ۱۳۹۹ ۸ حر عاملی محمد بن حسن (۱۴۰۹ق)» وسائل الشيعه. ج ۱۷ و ۱۹ و ۲۵ قم: مسسه ۹ حسینی حائری» سید کاظم (۴۲۳ اق» ففه العقود. ج ۱ قم: مجمع انديشه اسلامی. ۰ حلبی,» ان ابی المجد علی بن حسن (۴۱۴ ۱ق) /شاره السبق الی معرفه /الحق, قم: دفتر ۱ خمینی, سید روحالله (۱۳۷۸)» کناب البیع, ج ۳ تهران: موسسه تنظیم و نش ر آذ ار ام ام ۳ خویی, سید ابوالقاسم (۱۴۱۰ق)» منهاج الصالحین» ج۲ قم: نشر مدینه العلم. ۳ راوندی» سعید بن عبدالله (۱۴۰۵ق)» فقه /لفرآن» ج ۰۱ قم: انتشارات کتابخانه آیهاللّه مرعشی ۵ سبزواری» سید عبدالاعلی (بی‌تا)» جامع الاحکا مالشرعيه, قم: موسسه المنار. ۶ سبزواری» محمد باقر بن محمد (۴۲۳ قّ) کفايه الوحکام, ج ۱ قم: دفتر انتشارات اسلامی ۷ سیستانی» سید علی (۱۴۳۰ق) !تا الطالحین» اج ۲بغذادبادار البذره. ۹ شهید ثانی زین‌الدین بن علیآغاملی:(۱۱۴۲۱۲ق» الروّضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقيه. ج۱ و ۲ شارح: سلطان العلمااقم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. ۰ شیرازی» سید محمد (۴۱۹ اق) الفقه, القانون» بیروت: مرکز الرسول الأعظم (ص) للتحقیق ۱ صافی, لطف‌الله (۴۱۶ (ق» هدايه العباد. قم: دار القرآن الکریم. ۲ طباطبایی قمی» سیدمحمد (۱۴۲۶ق)» مبانی منهاج‌لصالحین» ج ۲ قم: منشورات قلم الشرق. ۳ طبرسی, فضل بن حسن (۴۱۰ آق) الموتلف من المخنلف ی نأنمه السلف. ج ۰۱ مشهد: ۴ طوسی, آبوجعفر محمد بن اجسین 3۳۹۵۵ (الاسنسیار‌فیما اختلف من الاخبار ج۳ ۶ علامه حلی» حسن بن یوسف (۱۴۱۴ق)» نذکره الففها (ط-الحدینه)» ج ۰۱۶ قم: مسسه ۳۷ (۱۴۱۳ق» مختلف الشيعه ف ی آحکامالشريعه. ج ۲ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علميه قم. ۸ فاضل لنکرانی» محمد (۴۲۹ اق)» تفصیل الشريعهه فی شرح تحری رالوسیله- الغصب, |حیا الموات؛ المشترکات و اللقطه. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع). ۹ فیاض کابلی محمد اسحاق (بی‌تا4» منهاج الصالحین» ج ۲ بی‌نا. ۰ کلینی» ابو جعفر محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق)» اصول الکافی» ج ۰۱ تهران: دارالکتب ۱ گلپایگانی» سید محمدرضا (۴۱۳ ۱ق)» هدایه العباد. ج ۰۲ قم: دارالقرآن الکریم. ۳ مازندرانی» علی‌اکبر (۱۴۱۷ق)» دلیل تحریرالوسيله-الخمس, تهران: موسسه تنظیم و نشر ۳ محقق حلی» نجم‌الدین جعفر بن حسن (۱۴۱۲ق)» نکت النهایه. ج۲ قم: دفتر انتشارات ۴ محقق کرکی, علی بن حسین عاملی (۴۱۳(ق) رساله قاطعه اللجاج فی تحقیق حل الخراج, قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه آمدرسین حوزه علميه قم. ۵ منتظری, حسینعلی (۴۰۹ اقب ]) دراسات فی ولايه الفقیه و فقه الدوله الاسلاميه. ج ۳ ۶ نجفی محمدحسن (۱۴۰۴ق)» جواهر الکلام فی شرح شنرائع الاسلام, ج ۲۱ و ۲۸ و ۳۸ ۷ وحید خراسانی» حسین (۴۲۸ اق» منهاجلصالحین, ج ۳ قم مدرسه امام باقر (ع). ۸ یزدی, سید محمدکاظم (۴۰۹ (ق) العرو الوئّقی فیما تعم به البلوی» ج ۲ بیروت: موسسه ۱ حسینی حائری, سید کاظم (4۱۳۷۹ مالکیه العیّان و الجهات» الفک رالاسلامی؛ ش ۲۳.

اموالی که به صورت دائمی به برآورده ساختن یک هدف و کاربری عام اختصاص یافته اند، قسمی از اموال عمومی را شکل می دهند که از آن به عنوان «اموال عمومی کاربری محور» یاد می شود. پژوهش پیش رو با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اتخاذ رویکردی تحلیلی- توصیفی، در مقام شناسایی «ماهیت حقوقی رابطه حکومت و اموال عمومی کاربری محور»، به بررسی آثار و نظریه های فقهای امامیه پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که ایشان با ارائه سه نظریه «مالکیت جهت»، «مالکیت عنوان» و «مالکیت شخصیت حقوقی اموال عمومی کاربری محور» در تمامی ادوار فقهی ماهیت حقوقی رابطه حکومت با این دسته از اموال را از نوع «نظارت، اداره و نگهداری» دانسته اند و «فقدان سلطه مالکانه بر این اموال»، «مالکیت عموم مردم نسبت به آنها» و «مالکیت شخصیت حقوقی خود این اموال» را به عنوان اثر اصلی پذیرش هر یک از نظریات مذکور به شمار آورده اند.

475599

صنعت گردشگری از صنایع پردرآمد و اشستغال‌زای دنیاست که در چنددهه اخیر بیش از گذشته مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته است. بسیاری:از کشورها بخش مهمی از درآمد ملی خود را از راه صنعت گردشگری تأمیسن می‌کنند و درآمدهای اززی خاصل از آن. یکی ازانابع عمده تقویت اقتصاد ملی و توسعه روزافزون کشورها محسوب می‌شود. هدف اساسی تحقیق حاضر زتبه‌بندی جایگاه عوامل فضای مجازی موثر بر توسعه گردشگری دفاع مقدس است. این پژوهش, به روش تحلبل سلسله‌مراتبی فازی (۳۸7۳) اجرا شده است. اطلاعات تحقیق حاضر با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته. بر اساس مقایسات زوجی از نمونه‌ای متشکل از ده کارشناس در حوزه مدیریت رسانه و گردشگری (بخش کیفی) و 13 نفر از کارشناسان مدیریت رسانه (بخش کمی) در سال ۱۳۹۹ جمع آوری شده است.نتایج اين تحقیق؛ نشان داده که ذر حوزه فضای مجازی بیشترین تأثیر مربوط به تقویت زیرساخت‌های فناورانه تأکید بر مولفه‌های جنگ نرم در حوزه گردشگری دفاع مقدس, ایجاد زیرساخت‌های گردشگری الکترونیک در حوزه دفاع مقدس؛ آرشیوسازی مجازی آثار مرتبط با ادبیات پایداری و دفاع مقدس و استفاده از بستر فضای مجازی برای معرفی و تبلیغ گردشگری دفاع مقدس در رتبه بعدی عوامل کلیدواژه: اگراشسگری دفاع مقدس, فضای مجازی» تقویت زیرساخت‌های فناورانه فضای مجازی» مولفه‌های جنگ نرم » ایجاد زیرساخت‌های گردشگری الکترونیک در حوزه دفاع مقدس. انشجوی دکتری علوم ارتباطات, دانشگاه آزاد اسلامی» واحد تهران مرکزی, تهران» ایران 280۸11:60 2512/[2۷۵001357 # استادی ار گروه علوم ارتباطات, دانشگاه آزاد اسلامی» واحد تهران مرکزی» تهران» ایران (نویسنده مسئول) استادیار گروه علوم ارتباطات, دانشگاه آزاد اسلامی, واحد تهران مرکزی» تهران» ایران 62(/8000.6007 :2180000801 3اوهاژط ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ عه | زهره جوادیه (۱۰۷-۱۲۴) ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ | تحلیل سلسله مراتبی جایگاه عوامل فضای مجازی ... در سال‌های اخیر و در پی ظهور بازارهای جدید گردشگری» شاخه‌های متنوعی از گردشگری پدید آمده‌اند که " گردشگری جنگ" یکی از این بازارهای نوین و در حال رشد است. از دید سیتون (۲۰۰۰) گردشگری جنگ ه پدیده‌ای است که در آن گردشگران به دنبال درک تجربه‌های گذشته خود هستند. سر ی هذف‌منای با انگیره: بهسکان‌هایی که سمبل یا واقمیتی از مرگ‌های دردناگ و طالسانه رابدشمایش می‌گذارد (رجبی؛۲۸:۱۳۹۳). گردشگری جنگ ه در واقع» یکی از فرم‌های گردشگری نوستالژیک است. نوعی دلتنگی برای دوباره دیدن زادگاهی که زمانی غرق خون و صدای مهیب انفجارها بوده است و یا در این میان فضای مجازی می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند» جهت معرفی و توسعهه جاذبه‌های گردشگری جنگ (دفاع مقدس) مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه به طور کلی رسانه و به طور خاص فضای مجازی, هميشه در ارتباط بسیار نزدیک با صنعت گردشگری بوده‌اند. در واقع» فضای مجازی ابزار روایت حوادث و محتوای نوستالژیک و دفاع مقدس است که موضوع جنگ را یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های اجتماعی در طول تاریخ, با بیانی خاص و جذاب بهامخاطبان خود ارائه می‌دهد و به نمایش می‌گذارد. حماسه هشت سال دفاع مقدس».یکی:از حوادث اجتماعی.تأثیر گذار بر ابعاد مختلف سیاسی, اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی مردمابثرّان" است که اباهو فضای نوستالژیک آن» پتانسیل‌های بسیاری در راستای توسعه گردشنگری دفاع مقدس دارد. در بیشتر پژوهش‌های انجام‌شده به ارتباط و بررسی فضای مجازی و گردشگری دفاع مفشدس و به طور جزئی‌تر به ارتباط موضوع‌هایی همچون جنگ نوستالژی» فضای مجازی» موزه و گردشگری توجه نشده است. شواهد متعدد حاکی از آن است که متاأسفانه, در ایران با وجود برخورداری از پتانسیل هشست سال دفاع مقدس و بسیاری امکانات دیگر به توسعه گردشگری جنگ توجه لازم نشان داده نشده است. این موضوع. به‌ويژهه زمانی اهمبت خوّدازا نان می‌دهد که در دنیا با گسترش فضای مجازی و دسترسی به اینترنت برای بیشتر مزدم» بخشی از صنعت گردشگری امروز از جمله گردشگری جنگ از طریق فضایآمجازی صوّژّت می‌ گیرد. به طوری‌که اینترنت در حال حاضر, یک عامل مهم برای موفقیت محصولات و خدمات گردشگری به شمار می‌رود امروزه رسانه عضوی جدایی‌ناپذیر از زندگی اجتماعی است (قالیبافان و اکبری آواز ۱۶۰۰: ۷۹). طبق گفته دولین» برگرز و کوپرتارنماها در حوزه گردشگری قادر به ارائه یک تجربه مجازی برای گردشگران در مورد مقصد هستند. در واقع, آن‌ها قابلیت تصویر کردن مقصد گردشگری را در ذهن مخاطب خود دارند. بنابراین فضای مجازی نقش مهمی در به اشتراک گذاشتن اطلاعات» عکس‌ها و ارائه تجربه‌های گردشگران از محل سفر خود از طریت تارنماها رسانه‌های برخط! و شبکه‌های اجتماعی ایفا می‌کنند (پارک, ۱۲ ۰ فضای مجازی به‌سادگی می‌تواند» پیاده‌سازی سیاست‌های گردشگری را مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر قرار دهد و بستری برای تسهیل يا مانعی در برابر اجرای سیاست‌های گردشگری باشد (گرتزل؟ و همکاران» ۲۰۱۵: ۱۸۰). بدیهی است جوامع توانمند در تقویت زیرساخت‌های ارتباطی و رقابت موثر در میدان ارتباطات و اطلاع‌رسانی با شیوه‌های نوین و امر فرهنگ‌سازی می‌توانند از مزایای آن در هر صنعتی از جمله صنعت توریسم استفاده بهینه کنند؛. مطالعات مختلف نیز نشان می‌دهد. درصد زیادی از مردم از فضای مجازی همچون خبرگزاری‌ها تارنماها و پایگاه‌های خبری, برای اطلاع‌یابی از مقصد. ویژگی‌های مقصد و تصویر کامل از مقصد استفاده می‌کنند (ترتونن؛» ۲۰۱۷). با این حال, در حوزه جذب گردشگر مناطق جنگی در ایران چه به شیوه‌های سنتی و چه به شیوه‌های ارتباطی نوین و به‌ویژه در فضای مجازی فعالیت منسجمی صورت نگرفته است. فضای مجازی, نه‌تنها در انتقال اطلاعات به مردم (و دور کردن مردم از مقصد)» بلکه در تفسیر محل نیز نقش مهمی ایفا می‌کند (انصاری» ۱۳۹۷: ۳۲). فضای مجازی,» علاوه بر رسالت جذب گردشگر می‌تواند بر گردشگران داخلی نیز تاثیرگذار باشد؛ اما سوال اینجاست که این رسالت چگونه وابه چه نحوی به بهترین شکل ممکن به نتیجه خواهد رسید؟ این پژوهش به دنبال ارائسه مولفه‌های فضای مجازی موثر بر" گردشگری دفاع مقدس" است و می‌کوشد راهکارهای منانب را برای زمینه‌سنازی جهت جذب و توسعه این نوع از گردشگری مورد بررسی قرار دهد.از,این ری سوال اصلی تحقیق این است که کدام مولفه‌های مرتبط با فضای مجازی بر گردشگری دفاع مقدس تائیر دارند؟ و ترتیب تأثیرگذاری هر یک از این لطفی (۱۳۹۸) مطالعه‌ای با عنوان " ارزیابی توسعه خدمات و زیزساخت‌های گردشگری جنگ در مناطق غرب ایران (نمونه موردی: شهرستان‌های اسنتان کرّمانشاه)" انجامداده است. هدف این تحقیق, تحلیل داده‌ها و اطلاعات خدمات و زیرساخت‌های گردشگری جنگ در شهرستان‌های استان کرمانشاه است. آمار و داده ها از سالنامه آماری سال ۱۳۹۵ استخراج شده و برای رتبه‌بندی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ ط | زهره جوادیه (۱۰۷-۱۲۴) ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۲۳ 2 | تحلیل سلسله مراتبی جایگاه عوامل فضای مجازی ... چندمعیاره! استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد. با توجه به معیارهای در نظر گرفته‌شده برای اولویت‌بندی شهرستان‌های استان کرمانشاه از لحاظ خدمات و زیرساخت‌های گردشگری جنگ. کرمانشاه با امتیاز ۱ در رتبه اول» اسلامآباد غرب» قصر شیرین و هرسین در رتبه‌های بعدی قرار دارند. محمدی ( ۱۳۹۷) مقاله‌ای با عنوان " شناسایی و تحلیل عوامل موئر بر گسترش گردشگری جنگ در استان کردستان مطالعه موردی: شهرستان مریوان" نگاشته است. این پژوهش کاربردی» در منطقه مرزی و جنگ زده شهرستان مریوان استان کردستان» با روش توصیفی -تحلیلی و با رویکردی اکتشافی انجام شده است. جامعه آماری آن» دو گروه از آگاهان محلی» شامل متخصصان عرصه گردشگری و مسئولان توسعه منطقه به همراه گردشگرانی بوده‌اند که در قالب راهیان نور به منطقه اعزام شده‌اند. جمع‌آوری اطلاعات در بخش نظری, با استفاده از منابع اسنادی و در بخش میدانی» مبتنی بر مصاحبه و توزیع پرسشنامه میان ۳۵۰ نفر از جامعه آماری انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کیفی, با استفاده از روش تحلیل محتوا و در بخش کمی با استفاده از آزمون‌های تحلیل عاملی و تحلیل مسیر سه مولفه انگیزه و تمایل کم به بازدید از منطقه؛ ضعف آشنایی با منطقه و جاذبه‌های آن؛ و هزینه‌های سفر به منطقه به عنوان موانع مربوط به تقاضای گردشگری منطقه جنگی شناسایی شدند شش مولفه کمبود امکانات و خدمات رفاهی و اقامتی؛ کیفیت نامناسب اطلاع رسانی؛آموزش و تبلیغات؛ ضعف ساختارهای حمل و نقل؛ کیفیت نامناسب جاذبه‌ها؛ عدم توجه به نظارت و عملکرد مطلوب نهادهای دولتی و ضعف در مشارکت مردم محلی مربوط به بعد عرضه گردشگری منطقه نیز موانع و مشکلات موّئر بر گسترش گردشگری جنگ وئوقی و رجبی مقدم (۱۳۹۷) پژوهشی با عنوان عوامل انگیزشی در گردشگری جنگ (مورد مطالعه: موز جنگ خرمشهر)" انجام دادند. جامعه آماری این تحقیق را بازدیدکنندگان موزه جنگ تشکیل می‌دهند. داده‌های لازم با استفاده از پرسشنامه و روش نمونه‌گیری از ۰ بازدیدکننده» گردآوری شده است. در این رابطه» عوامل انگیزشی بر اشاس ۱۸ معیارقبّتنی بر چهار مولفه تبلیغات؛ علاقه به کسب آگاهی و شناخت؛ وجود تسهیلات و امکانات؛ و عوامل درونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از معادلات/ساختاژی استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق» بیشترین مقدار همبستگی گردشگری جنگ در موزه جنگ خرمشهر با شاخص علاقه به کسب آگاهی و شناخت لویس؟ و همکاران (۲۰۲۱) در مقاله‌ای با عنوان " انگیزه‌ها و اهداف گردشگران برای بازدید از اماکن گردشگری سیاه"" به مطالعه تجربی تحلیل روابط بین چهار سازه گردشگری تاریک (تجربه تاریکی» سرگرمی جذاب. تجربه یادگیری منحصربه‌فرد و علاقه گاه‌به‌گاه) و تئوری رفتار برنامه‌ریزی شاه پرداخته‌اند. ساختارهای تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده (1۳8) در این پژوهش تگزش: هنجار ذهنی» کنترل رفتاری درک‌شده, و اهداف رفتاری هستند. هدف از این مطالعه, درک بهتر رفتارها و اهداف گردشگرانی بوده که پیش‌تر از مکان‌های گردشگری سیاه» بازدید کرده يا قصد بازدید از یک مکان توریستی سیاه را داشته‌اند. وی» با ترکیبی از تئوری عامل فشار, نظريه رفتار برنامه‌ریزی شده و سازه‌های گردشگری تاریک» یک چارچوب نظری جدید برای تعیین انگیزه‌ها و اهداف گردشگرانی ایجاد کرده که از مکان‌های توریستی تاریک بازدید می‌کنند. همچنین از روش تحلیل عاملی تأییدی (۲۳۸) برای تأیید سطح رضایتمندی از اعتبار در رابطه با اندازه‌گیری تناسب مدل استفاده کرده است. نقدی که وی به تحقیقات پیشین خود دارد این است که آن‌ها فاقد روش‌های تجربی هستند. وینتر(۲۰۰۹) در مقاله " جهانگردی, حافظه اجتماعی و جنگ بزرگ"" به یادبودها و خاطره‌های مردم در مورد جنگ بزرگ ۱۹۱۶تا ۱۹۱۸ توجه کرده است. وی اذعان می‌کند» هزاران یادبود در مورد وقایع جنگ ایجاد شده است. زیرا تعداد زیادی؛از گردشگران به‌انگهداری خاطره‌های این جنگ علاقه نشان داده‌اند؛ اما در تفسیر خاطره‌هایی که توسط تسیل قبل بیان,می شد, مشکلاتی وارد شد. درنتیجه» برای تأمین این نیازها یاذمان‌های جدیدی سا < واه بر ۹ مشکال جدید یاذبوه تمنرکز ذاشتنن: در این مقاله از تئوری حافظه اجتماعی برای توّصیف فرایندی که گردشتگری از طریق آن می‌تواند در ایجاد و تداوم حافظه جنگ بزرگ نقش داشته باشد. استفاده شده و نشان می‌دهد که چگونه تحقیق‌ها هندرسون*(۲۰۰۰) در مقاله "جنگ به عنوان جاذبه‌های گردشگری: مطالعه موردی ویتنام*" با استفاده از مثال درگیری‌های ویتنام و یک تارنمای حاص در آن‌جا چالش‌های مربوط به ارائه جنگ را به عنوان یک جادذبه گردشگری به رشته تحریر در می‌آورد. این کار با یک بخث کلی در مورّد جنگ و جهانگردی آغاز می‌شود و سپس به بررسی توسعهه گردشگری در ویتنام و مکان میراث جنگی ختم می‌شود. در این نوشتار» رویکردهای مختلف به تفسیر شناسایی شده و مشکلات پیش روی‌آن برجسته شده‌است. یکی از این مشکلات. دستیابی به تعادل رضایت بخش بین آموزش» سرگرمی و در عین حال» تجربه مناسب برای بازدیدکننده‌هایی است که نیازها و انتظارات متفاوتی دارند. در واقع شرایط سیاسی, بیانگر یک عارضه اضافی است. :۷ ۶و ععیه عط1 ندمناع ۸ اکس70 ج که ۹/۵۶ .5 ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ ۱2 زهره جوادیه (۱۰۷-۱۳۴) گردشگری جک در قرن بیستم» زیرمجموعه‌ای مهم و اساسی از گردشگری سیاه بوده و پیش‌بینی شده که در قرن ۱ نیز به یکی از انواع پرطرفدار گردشگری در جهان تبدیل شود. اهمیت گردشگری جنگ. به عنوان زیرمجموعه گردشگری میامم به حدی است که برخی محققان » گردشگریی سیاه:و گردشسگری: جنگ را به یک مفهوم به کار می‌برند (نقل از فرجی‌راد و افتخار یان» ۱۳۹۱: ۵۵). باید به این نکته توجه داشت که به سبب جهت گیری ارزشی در مفهوم سیاه» از آنجا که جنگ هشت‌ساله ملت ایران, دفاع مقدس از سرزمین و باورهای ایرانی-اسلامی بوده» لذا در این تحقیق از مفهوم بررسی مطالعه‌های اخیر گردشگری دفاع مقدس نشان می‌دهد میان عوامل موثر بر گردشگری, انگیزه گردشگری همواره از متغیرهای مهم بوده است؛ زیرا رفتار گردشگر را توصیف می‌کند و در شناخت نحوه تصمیم‌گیری و انتخاب مقصد گردشگر موثر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد. هر ساله گردشگران زیادی به مناطق جنگی سفر می‌کنند و در این مقصدها یادمان‌های مربوط به جنگ» بخش مهمی از جاذبه‌های گردشگری جنگ را تشکیل می‌دهند. در صئورت توجه به آناز جنگ تحمیلی هشت‌ساله» می‌توان گفت تقاضا و ظرفیت مطلوبی وجود دارد. که می‌شنود از آن جهت توسعه ارزش‌های میهنی- اسلامی استفاده کرد. باید به این نکته توجه داشست کههتوّز مظالعه دقیّق و جخامعی در مورد میزان تأثیرگذاری فضای مجازی بر گردشگری دفاع مقدس؛ انجام نشده است و نمی‌توان بادقت و جامعیت. در مورد مولفه‌های اثرگذار فضای مجازی بر گردشگری دفاع مقس صحبت کرد. بنابراین با توجه به جدید بودن موضوع, مولفان و پژوهشگران ایرانی» بیش از فضای مجازی» بر عینیت مسئله (بازدید از موزه‌ها یادمان‌ها و مناطقی جنگی) متمرکز هستند و کوشیده‌اند تا گردشگری را به مثابه امر عینی ! مورد مطالعه قرار دهند. بهره‌گیری از فضای مجازی» برای توسعه گردشگری دفاع مقدس, همان فقدانی " است که مقال حاضر در پی پوشش آن» می‌کوشد با بهره‌گیّری از نظر کارششناسان و نیز ادبیات موجود» آغازی برای گام گذاردن در این راه باشد. عامل معنویت از عوامل مهم تأثیرگذار و برتری‌ساز ایران در جنگ هشت‌ساله» بود. معنویت» پشتوانه بزگ کرامت اخحلاقی انسان به‌شمار می‌رود. تعداد بالای کمک‌های مردمی» مددکاری خانگی» وجود و حضور دو نیروی مستقل و منسجم نظامی» تاکید بر دفاع, اهمیت روز ( سالروز ) آغاز دفاع مقدس, همه بر نقش این عنصر حیاتی و مهم در حماسه هشت سال دفاع مقدس تأکید دارند که آن را از جنگ‌های دیگر نقاط جهان متمایز می‌سازد. در پایان هشت سال دفاع مقدس, ایران اسلامی, دارای گنجینه‌ای از معارف» ارزش‌ها باورها دانش‌ها و هنرهایی شد که چشم جهانیان را مبهوت کرد. از این روست که به بیان رهبر معظم انقلاب: «این شاید مفهوم گردشگری جنگ که در ادبیات خارجی, گردشگری سیاه! نامیده می‌شود در نگاه اول گامی خلاف صلح به نظر بیاید؛ اما گردشگری جنگه نوعی از گردشگری است که در برقراری صلح و آرامش, به‌ویژه بین کشورهای همسایه و در خطوط مرزی» نقش و اهمیت بسزایی دارد. به طور کلی. به گردشگری, به عنوان مقوله‌ای اثرگذار در پایداری صلح و پدیده زمان صلح نگریسته می‌شود. بدون شک ه برخوردهای نظامی و جنگ پیامدهای منفی بر توسعه گردشگری دارد؛ زیرا جنگ شرایطی را ایجاد می‌کند که تداوم گردشگری در آن غیر ممکن به نظر می‌رسد. تاکنون, تمام اقتصادهای متکی بر گردشگری, به دلیل ناپایداری که جنگ‌ها با خود به همراه آورده‌اند. تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. از سوی دیگن برای کشورهای درگیر جنگ و مکان‌های یادبود به جامانده از آن منبع توسعه گردشگری هستند. روایت‌هایی درباره قهرمانان, میدان‌های جنگ» سنگرهای نظامی» سلاح‌های جنگی و مانند آن -واقعی یا افسانه‌ای -این قابلیت را دارند که بعد از جنگ به جاذبه گردشگری تبدیل شوند. این مقوله گردشگری راب بازاردیگری» تحت عنوان گردشگری جنگ روبه رو کزده است. جنگ به واسطه تغییرهای جمعیتی. نوآوری‌های فنی(در طول جنگ) و نوستالژی, خاطره‌ها افتخارها تجلیل از رزمندگان و تجدید دیدار از مناطق جنگی(دوران پس از جنگ»» در دنیای؛افرواز این توان بالقوّهزاادارد که به عامل انگیزشی مهمی در جنگ به شکل عمیقی در رفتار و کردار اسان زسوخ می‌کند وبه‌رغم وحشت ویرانی» خاطره و یادمان‌های آن به جاذبه‌های منحصربه‌فرد گردشگری تبدیل می‌شوند. تازنده بمانند و به فراموشی سپرده نشوند(نورانی» ۱۳۸۹: ۵۲). ادبیات. موسیقی, سینما موزه و بناهای جنگ همگی در به تصویر کشیدن جنگ و یادمان‌های آن سهم دارند. میلیون‌ها گردشگر هرساله از مکان‌های تاریخی مربوط به جنگ در سراسر دنیا بازدید می‌کنند. به طور تقریبی» تمام این جاذبه‌ها؛ کوچکآو بزرگ» ویران و بازسازی شده» دارای اهمیت هستند. جنگه یک مسئله امنیتی مهم است که به دلیل اننجاد بینش‌های عمیق اجتماعی و آثار بلندمدت خود از جنایت و تروریسم منفک شده است. پژوهشگران»تاریخ جوامعی را که در آن‌ها جنگ روی داده است» به سه دوره " قبل از جنگ" " در طول جنگ" و " بعد از جنگ" تقسیم‌بندی می‌کنند؛ گردشگری جنگ نیز به این سه دور زمانی» قابل تقسیم است. گردنسگر قر‌این نوع از گردشگری, کسی است که صادقانه علاقه‌مند به بازدید از میدان‌های جنگ و یادمان‌های آن است. این گردشگران تمایل دارند بازدیدهای کوتاه‌مدتی از مکان‌های مر تبط با جنگ در چارچوب بخشی از برنامه‌های یک گشت سازمان‌یافته داشته باشند ( باید برنامه‌های مکمل, غیر از موضوع جنگ نیز در این گشت‌ها گنجانده شود). گردشگران جنگ مجموعه خاصی از گردشگران هستند که در طول سفر نوع مشخصی از احساسات هیجانی» معنوی» بشردوستانه و ماه / سال سی‌ودوم / شمار ۳/ ۱ زهره جوادیه (۱۰۷-۱۳۴) حتی مذهبی و معنوی را تجربه می‌کنند و بعد از سفر می‌توانند این احساسات و اندیشه‌های خود را درباره جنگ و شرکت‌کنندگان در آن (افرادی که به هر نوع با جنگ درگیر بوده‌اند) ابراز کنند. اسمیت» که هم به جنگ وهم به گردشگری و هم به گردشگری جنگ اعتقاد دارد. به صراحت بیان می‌کند» جایی که جنگ رخ می‌دهد. به دنبال آن گردشگری نیز در آن مکان رشد خواهد کرد و گردشگری را عاملی برای از بین بردن یا حداقل کاهش دشواری‌های پس از جنگ در نظر می‌گیرد. برای مثال به جنگ کویت اشاره می‌کند و اینکه هنوز آتش درگیری در جنگ خلیج‌فارس» در سال ۱ به تمامی فرو ننشسته بود که گردشگران برای بازدید از نشانه‌های جنگ به کویت سفر کردند تا مکان‌های مرتبط با جنگ را ببینند (اسمیت.» ۱۹۹۸: ۲۹-۲۲۸) باتوجه به این موارد می‌توان رویکرد اصلی توسعه گردشگری جنگ را چنین برشمرد: ۰ جنگ و یادمان‌های به‌جامانده به عنوان منبع توسعهه گردشگری؛ ۵ توسعه گردشگری جنگ به منزل یکی از عوامل توسعهه اقتصادی کشور با استفاده از درآمدهای حاصل از بازدید گردشگران از مناطق جنگی در دوران پس از جنگ؛ ۵ توسعه گردشگری جنگ در جهت حفظ ارزش‌ها خاطره‌ها و افتخارات جنگ؛ توسعه گردشگری جنگ به منظور از بینبردن یا کم کردن دشواری‌های پس از جنگ؛ ۵ توسعه گردشگری جنگ به عنوان عاملی برای ایجاد صلخ؛و اجتناب از بروز درگیری‌های نظامی؛ ۵ تجدید دیدار رزمندگان و افراهادرگیرآذر جنگ از مناطق جخنگی؛ ۵ انتقال ارزش‌ها خاطره‌ها و افتخارات جنگ بهبازدید کنندگان و گردشگران داخلی و خارجی (دفتر البته باید به این نکته توجه داشت که فضای مجازی دارای ظرفیت‌های بسیار بالا و همچنین مشکلات متعددی است. به طور مثال, در رابطه با موزه‌های دفاع مقدس, فضای مجازی را می‌توان یک تیغ دولبه دانست؛ بدین معنی که اگرچه این فضا از پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری و بازدید از موزه‌های دفاع مقدس برخوردار است» اما اگر ذر استفاده از این فضا و رصد وقایع درون آن دقت نشود» چه بسا که قابلیت‌های فضای سایبر در جهت معکوس اهداف دفاع مقدس به کار گرفته شود. این پژوهش به روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (۳۸778) اجرا شده است. اطلاعات تحقیق حاضس با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته, بر اساس مقایسات زوجی از نمونه‌ای متشکل از ده کارشناس در حوزه مدیریت رسانه و گردشگری (بخش کیفی) و 13 نفر از کارشناسان مدیریت رسانه (بخش کمی) در سال ۱۳۹۹ جمع‌آوری شده است. از آنجا که اطلاعات و چارچوب نظری مناسب و بومی» برای توسعهه گردشگری دفاع مقدس وجود نداشت» ابتدا با ده نفر از خبرگان مصاحبه صورت گرفت و عوامل استخراج شده‌اند؛ سپس 13 نفر از کارشناسان مدیریت رسانه که در حوزه رسانه و قلمروهای تاثیرگذاری فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی را اولین‌بار در دهه ۰۱۹۷۰ توماس ال ساعتی مطرح کرد (ساعتی! ۱۹۹۷) که بر پايه تصمیم‌گیری بر اساس مقایسات زوجی استوار است. ۸118 شامل پنج مرحله اساسی است: ۱. بیان و تعریف روشن مسئله؛ ۲. تشکیل ساختار سلسله‌مراتبی؛ ۳ انجام مقایسه زوجی بین عناصر تصمیم توسط مقیاس‌های مقایسه‌ای؛ ۶. استفاده از مقادیر ویژه ماتریس مقایسات برای تخمین زدن وزن‌های نسبی عناصر تصمیم و ۵. کنترل معیار سازگاری مقیاس‌ها جهت اطمینان از انسجام قضاوت‌های تصمیم‌گیرندگان (نیازی و همکاران. ۱۶۹:۱۳۹۷). پس از تعیین معیارها و گزینه‌ها آن‌ها را طبق ارزش گذاری ساعتی» دوبه‌دو با هم مقایسه می کنیم؛ که در جدول ۱ نمایش داده شده است. سپس, باید این نظریه‌ها را به یک نظر واحد تبدیل کرد تابر اساس آن تصمیم بهینه حاصل آید. مناسب ترین روش برای اين کار استفاده از میانگین هندسی است. در این روش» میانگین هندسی عناصر هر سطر محاسبه شده و سپس بردار حاصل, نرمالیزه می‌شود تا بردار وزن به دست آید» سپس از هر سطر میانگین موزون گرفته می‌شود. مقادیر حاصل از میانگین موزوت نشان‌دهندمل ی شسوا مه زان 14۷): جدول ۱. ترجیحات (قضاوت شفاهی) به کاررفته برای وزن‌دهی نسبی:به معیارها در روش ۸11۳ 7 تزعیم یشان گزینه یا معیار نسبت به ز اهمیت برابر دارند و یا ارجحیتی ۳ کمی مرجح گزینه یا معیار 1 نسبت به ز کمی مهم‌تر است. ۵ خیلی مرجح گزینه يا معیار ژ نسبت به [ مهم‌تر است. ۷ خیلی زیاد مرجح گزینه یا معیار 1 دارای ارجحیت خیلی بیشتری نسبت به ز است. ۹ کاملا مرجح ریق نیا معیار 1 کاملا از زمهم‌تر است. ۲و۴و۶و۸ بینابین ارزش‌های میانی بین ارزش‌های ترجیحی را نشان می‌دهد. برای هر ماتریس» حاصل تقسیم شاخص ناسا زگاری» بر شاخص ناسازگاری ماتریس تصادفی " ماه / سال سی‌ودوم / شماره 5/۳ | زهره جوادیه (۱۰۷-۱۳۲۴) هم بعد آن که در جدول ۲ آمده است. معیار مناسبی برای قضاوت در مورد ناسازگاری آن ماتریس است که آن را نرخ ناسازگاری! می‌نامیم. چنانچه این عدد. کوچک‌تر یا مساوی ۰/۱ باشد. سازگاری سیستم قابل قبول است. وگرنه باید در قضاوت‌ها تجدید نظر کرد (همان: ۱۶۸) 5 ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۳ 111 ۰ ۰ ۵۸ ۹ ۱/۱۲ ۱۳ ۱/۳۲ ۱/۹ ۱/۳۵ ۱/۳۵ ۱ طريقه محاسبه شاخص و نرخ سازگاری در ین فرمول‌ها ارائه شده است. پروم۸ < بزرگ‌ترین مقدارویژم که همواره بزرگ‌تر یا مساوتی 8است. تحلیل سلسله‌مراتبی معمولی, به قضاوت‌ای دقیق نیاز دازد. از ایسن رو یک مدل تصمیم‌گیری خوب باید تحمل ابهام را داشته باشد. زیرا فازی بودن و ابهام؛ مشخصات عمومی بسیاری از مسائل تصمیم‌گیری هستند. فرایند سلسله‌مراتبی» یکی از روش‌هایی است که می‌توان از توسعه فازی آن در این تحقیق از روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی تحت عنوان تحلیل توسعه‌ای استفاده شده که در سال ۱۹۹۹ یک محقق چینی به نام پونگ چانگ ارائه کرد. اعداد مورد استفاده در این روش اعداد مثلثی فازی هستند. چانگ جهت تعمیم تکنیک ۸11۳ به فضای فازی از مفهوم درجه امکان‌پذیری استفاده کرده است. منظور از درجه امکان‌پذیری آن است که مشخص شود چقدر احتمال دارد یک فازی بزرگ‌تر از یک عدد فازی دیگر باشه. در روش ۳۸7۳ ماتریس مقایسات زوجی به صورت فازی است. برای ارزش گذاری مقایسات از طیف فازی, معادل مقیاس ساعتی در تکنیک ۸1۳ استفاده می‌شود که در جدول ۳ارائه شده اگر [ 71,22,...,0]-)2 یک مجموعه اشیا و [ 7-01,02,...,0000]] یک مجموعه هدف باشد., بر این اساس برای هر شی و هدف به ترتیب تجزیه و تحلیل گستردگی صورت می‌گیرد. بنابرایسن 10 مقدار تجزیه و تحلیل گستردگی برای هر شی به دست می‌آید که تمام (1,2,....0ع() :2 (1,2,....0س)» اعداد فازی مثلثی هستند. مقدار گستردگی ترکیبی فازی مرتبط جدول ۳. ترجیح‌های (قضاوت شفاهی) به کارزفته برای وزن‌دهی نسبی:به معیارها در روش ۳۸7۳ غبارت اکلامی ترس مقایسه ژنسبت معادل فازی معادل فازی معکوس دو عدد فازی مثلثی (,ا,,1,,۸)-,/93 (,ا,ی۸,یا)< 3 را در نظر بگیرید که در شکل زیر رسم شاه ست. درجه امکان‌پذیری ,۸4 < ,۸4 طبق معادله زیر تعریف می‌شود. برای مقايسه ,36و ,3 به هر دو مقدار (,/۸ < ,/۷)۱ و (,1۸ < ,/۷)۸ نیاز داریم و امتیاز قطعی و غیر فازی برابر با حداقل این دو مقدار است. ماه / سال سی‌ودوم / شماره ۳/ يچ | زهره جوادیه (۱۰۷-۱۲۴) < ( 2) یرام < (د 24 0 181)04<ل 224 04 7 جدول ۴. ماتریس مقایسات زوجی معیارها نسبت به هم در روش ۳۸7۳ وس سود مولفه‌های چنگی ۱ 2 ی افضای مجازی برای معبارها تقویت بستر با زرم در جوزه گردشگری امجازی آثار مرتبط فی و تبلیغ چا رساخت‌فتاورانه !هجو الکترونیک ابااذبیات پایدازی ۱۶ معرای ۶ + ز آنجایی که نرخ سازگاری کمتر از۷/* به دست آمده ات وّژن‌های تخصیص افته قابل قبول 7 تأکید بر مولفه‌های جنگ نرم در حوزه گردشگری دفاع مقدس ۳۴ ۳ ایجاد زیرساخت‌های گردشگری الکترونیک در حوزه دفاغ مقدس ۹/8 ۴ آرشیوسازی مجازی آثارمرتبط بااادبیات پایداری و دفاع مقدس لاشدان ی ۵ استفاده از بستر فضای مجازی برای معرفی و تبلیغ گردشگری دفاع مقدس ۸۵ جدول۵ نشان‌دهنده رتبه‌بندی نهایی مولفه‌های فضای مجازی موثر بر گردشگری دفاع مقدس است. چنانکه از ذاده‌ضای ایس جدول هویداست؛ متغیرهایی تفویت زیرسا خت‌های فناورانه تأکید بر مولفه‌های جنگ نرم در حوزه گردشگری دفاع مقدس, ایجاد زیرساخت‌های گردشگری الکترونیک در حوزه دفاع مقدس. آرشیوسازی مجازی آثار مرتبط با ادبیات پایداری و دفاع مقدس و استفاده از بستر فضای مجازی برای معرفی و تبلیغ گردشگری دفاع مقدس, به ترتیب بیشترین میزان تأثیر را بر گردشگری دفاع مقدس دارند. استفاده از بستر ‏ آرشیوسازی مجازی ‏ ایجاد کوساپخک‌های #تاکنلاپر مولفه‌های نقویت بستریا فضای مجازی برای آثار مرتبط با ادییات گردشگوی الکترونیک .. چنگ, نرم در زیرساخت فناورانه معرفی و تبلیغ ‏ پایداری و دفاع مقدس گردشگری دفاع " گردشگری و تحول دیجیتالی " نامی است که سازمان جهانی گردشگری برای ۵ مهرماه» ۲۷ سپتامبر یعنی زوز جهانی گرونش گرم د و مال ان ۹۲۸ انا کرد این تصمیم:انشضان از اهعیت و تأئیر عمیق مسائل دنیای دیجیتال بر جوز صنعت*گرردشگری و سفر دارد. فناوری» جهان امروز را به جهان هوشمند یا دیجیتال"تغییرذاده که از خحلال این جهان, تجارب انسانی شکل نوینی می‌پذیرند و از نحوه زندگی تا نحوه پیوند انسان‌ها تغییر شکل می‌یاید. همه چیز در جهان دیسچیقال, ساقه‌تر و پناسوقتهتر سم مشاغل بمسیاری ید این نتم رسیدآن گذخمی توانهه چشمان خود را به روی این موهبت ببندند؛ موهبتی که می‌تواند رفتار بشر را هدایت کند. نحوه ارتباط انسان و فناوری به قرن‌ها پیش از این باز می‌گردد. با نگاهی به وضعیت ارائه‌دهندگان خدمات گردشگری, درمی‌یابیم که در گذشته برای فروش محصول و خدمات خود به تبلیغات مجله‌ها و تلویزیون‌ها نیاز داشتند» اما با ورود رسانه‌های دیجیتال» شاهد تغییر در زاهبردهای بازاریابی و نحوه تبلیغ در این شرکت‌ها هستیم. جهان دیجیتال, دنیایی را به وجود آورده که گردشگران بتوانشد» در ساعتی کوتاه برج ایفل» میدان سرخ مسکو و دیوار چین تا بناها و موزه‌های تاریخی بسیاری از کشورها را بازدید کنند؛ بدون اینکه حتی از روی مبل خانه خود بافد شون این گرد ردب دار ممازی: لفط بناه ای تاروخی کشوی‌های سلطلف ردو بز می گیرد؛ بلکه یادمان‌های تاریخی جنگ‌هایی را که در طول تاریخ به‌ویژه تاریخ معاصر بوده» در معرض دید و تماشای گردشگران مجازی می‌گذارد. در تحقیق حاضر روی پنج عامل اصلی فضای مجازی تأکید شده که بر گردشگری دفاع مقدس تأثیر دارند. این عوامل بدین شکل قابل بهرهگیری از فضای مجازی, برای توسعه گردشگری دفاع مقدس, بیش از هر چیز نیازمند زیرساخت‌های فناورانه و ارتباطی است. از پهنای باند مناسب تا امکان حضور بر بسترهای گوشی‌های هوشمند. ساده‌ترین نمونه‌های زیرساخت‌هایی هستند که باید در توسعه گردشگری دفاع مقدس به کار گرفته شوند. کشور ما نیز می‌تواند با استفاده بهینه از اینترنت و فضای مجازی به طور کلی, موزه‌ها و یادمان‌های پرافتخاز دفاع مقس را در مصرض دید علاقه‌مندان داخلی و خارجی بگذارد و صنعت گردشگری مجازی جنگا و یادمان‌های جنگ را به نحو مناسب فعال سازد و از این طریق» حقانیت خود را دو جنگ تخّمیلنی»دز معزض دید و قضاوت گردشگران ۲ تأکید بر موّلفه‌های جنگ نرم در خوزه گردشگری دفاع مقدس کشور ما درگیر " جنگ نرم" در حوزه‌های مختلف ارآزشی است و کشورهای معاند سعی می‌کنند تا چهره‌ای جنگ‌طلب از ایران به نمایش بگذارند. نشر ایران‌هراسی» که امروزه در فضای مجازی و با فعالیت گروه‌های جدایی‌طلب و معاند تقویت شده است» ضرورت مقابله با این موج را بیش از پیش ضروری می‌سازد. در حوزه گردشگری دفاع مقشدس نیز می‌توان از فرصت فضای مجازی,» برای خنثی کردن دسیسه‌های رسانه‌ای,دشمنان استفاده کرد. تولید محتوا به گونه‌ای که مخاطبان بتوانند با واقعیت جنگ تحمیلی و رشادت‌های جوانان ایرانی در طول جنگ آشنا شوند. از راهکارهایی هستند که می‌توانند توجه گردشگران را به خود جلب کنند. به هر روی» شرکت‌های مطرح هتل‌داری در جهان, به مدد فناوری» توانسته‌اند از گردشگران میادین کی حخود پذیرانی رده وسالانه: میلیاردها دلار ااینطریق درآمد کسب کنند یتاتراین از مسئولان گردشگری, به‌خصوص گردشگری جنگ انتظار می‌رود. با استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی اطلاعات لازم را هم برای گردشگران و هم برای کسب و کارهای گردشگری, در مقاصد اصلی کشور مهیا کنند. در این راستا اشتراک‌گذاری اطلاعات در فضای مجازی چه از طریق مسئولان و چه از طریق گردشگران» کمک فراوانی به معرفی» شناخت و آگاهی‌رسانی مناطق جنگی ۴ آرشیوسازی مجازی آثار مرتبط با ادبیات پایداری و دفاع مقدس در واقع هدف اصلی و پنهان جنگ نرم» برهم زدن نظام اطلاع‌رسانی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی کشورها است. جنگ نرم» نوعی چالش و درگیری بین کشورها است که در حوزه محتوا برنامه و نرم‌افزارهایی قرار می‌گیرد که عمدتا از جنس رسانه‌ها است. در فضای جنگ نرم» موضوع موشک. اسلحه» تانک» کشتی و هواپیما نیست. بلکه موضوع ماهواره» اینترنت» روزنامه خبرگزاری» کتاب. فیلم» سینما است. واضح است. سربازانی هم که در این جنگ نرم دخیل هستند. دیگر ژنرال‌ها افسرها و نظامی‌ها نیستند» بلکه روزنامه‌نگارها سینماگرها هنرمندان و فعالان امور رسانه‌ها هستند. در حوزه گردشگری دفاع مقدس» کشورها و گروه‌های معارض و معاند با ایجاد دلهره» اضطراب. تشویش, اسلام‌هراسی, ایران‌هراسی و؛دادن اطلاعات نادرست به گردشگران خارجی و یا حتی داخلی ترسی در دل گردشگران ایجاد می‌کنند که مانع ازورود گردشگر چه به صورت مجازی و چه واقعی» می‌شود. بنابراین می‌توان گفت مسئولان دولتی» غیردولتی و حتی موسسه‌های گردشگری در این حوزه» می‌توانند با آرشیوسازی امجازی و جمع‌آوّزی کليه آثار هنری از جمله فیلم» سینما تغاتر» ادبیات پایداری» شعر خاطره‌های دوران جنگ رزمندگان. کمک شایانی به توسعهه این نوع از گردشگری داشته باشند. این مهم» در واقع همان تبلیغ و معرفی مناطق گردشگری دفاع مقدس از طریق فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی است: چراکه اشتراک تجارت گردشگران, باعث توزیع اطلاعات شده و کاربران این شبکه‌ها در واقع» به جمع گردشگران دفاع مقدس می‌پیوندند. ۵. استفاده از بستر فضای مجازی برای معرفی و تبلیغ گردشگری دفاع مقدس با توجه به شرایط حاکم بر صنعت گردشگری:دفاع مقدس»+ شاخص‌های زیرساخت فنی» ارتباطی, دسترسی به محتوای دیجیتال و خدمات برخط در افق ۱۶۰۶ با وضعیت فعلی کشور فاصله زیادی دارند» بنابراین باید اقدام‌های بیشتری برای توسعهه این شاخص‌ها صورت گیرد. افزایش کیفیت و کاهش قیمت خدمات ارتباطی» توسعه نسل سوم و چهارم تلفن همراه» افزایش پهنای باند اینترنت بین‌الملل» توسعه شبکه ملی اطلاغات ارتباط مالی و بانگی بین‌المللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ارز دیجیتال از جمله زیرساخت‌های مورد نیاز برای رونق و رشد فضای کسب و کار گردشگری دفاع مقدس و خدمات الکترونیک در کشور است. ضمن اینکه در صورت فراهم کردن بستر استفاده از فناوری‌های هوشمند نظیر فناوری موبایل, واقعیت مجازی, ربات‌ها ابزارهای هوشمند. اپلیکیشن‌های اختصاصی, پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی, تبلیضات و بازاریابی الکترونیکی موجب می‌شوند که فعالان عرصهه گردشگری به استفاده از فناوری پيشرفته مجهز در رقابت جهانی و صرفه‌جویی هزینه و انرژی» گوی سبقت را بربایند. اقدام مناسب در این زمینه» دست کم سه کارکرد مهم دارد؛ نخست اینکه از طریق توجه و فعال کردن گردشگری مجازی جنگ» کشورمان می‌تواند یادمان‌های دفاع مقدس را به دیگران (گردشگران داخلی و خارجی) نشان دهد. دوم اين کار زمینه‌ساز صنعت گردشگری جنگ است و می‌تواند منافع اقتصادی و حتی ایجاد اشتغال برای کشور و فعالان این حوزه داشته باشد. سوم می‌تواند در عرصه جنگ نرم و رقابت‌های رسانه‌ای» در مقابل اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی سد محکمی باشد و عرصه جنگ در فضای مجازی را به دشمن انصاری, ابراهیم؛ مسعود کیانپور و پری عطایی. ۱۳۹۷. " تحلیل جامعه شناختی تاثیر استفاده از فضای مجازی بر فرهنگ شفاهی (مورد مطالعه: شهر اصفهان)". فصلنامه جامعه شناسی کاربردی. دوره ۲۹. پیاپی 14: ۶۰-۱۸ دفتر مطالعات گردشگری جنگ. ۱۳۸۷. "طرح جامع.گردشگری جنگ سازمان میراث فرهنگی» صنایع‌دستی و رجبی» آزیتا و مجبوبه بازرلو. ۱۳۹۳ " بررسی وضعیّت" گردشگری جنگ ذر‌ایران و ارائه استراتژی برای توسعه آن". فرجی‌راد عبدالرضا و بهنام افتخاریان. ۱۳۹۱. ",بررسی نقش اعهماری ذرصنعت گردشگری (مطالعه موردی: معماری ایران)". فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری. دور ۱. شماره ۳ ۹۷-۶4 قالیبافان» سیدحسن و فاطمه اکبری‌آواز. ۰۱۶۹۶" سنتزپژوهی تأقّرات مصرّف رسانه‌ای در مطالعات پیشین". قصلنامه لطفی, حیدر. ۱۳۹۸ " ارزیابی توسعه خدمات و زیرساخت های گردشگری جنگ دز مناطق غرب ایران (نمونه موردی: شهرستان‌های استان کرمانشاه)". فصلنامه مطالعات تویعه اجتماعی ابرآن. ۱۱ (۳): ۰۸۷-۷۸ محمدی» سعدی. ۱۳۹۷. " شناسایی و تحلیل عوامل" موئر‌تر گسترش گردشنگری جنگ دراستان کردستان - مطالعه نورانی» حمید. ۱۳۸۹. دفاع مقدس و توسعه گردشگری در استان خوزستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد نیازی» محسن؛ هادی رازقی مله؛ محمد عقیقی و محمد سلیمان‌نژاد. ۱۳۹۷ " مطالعه تطبیقی دلایل ترجیح رسانه‌ها در تلویزیون داخلی و خارجی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (۳۸70) (مطالعه موردی: کارشناسان حوزه رسانه و شهروندان تهرانی)". فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی. دوره ۲۵. شماره ۹۵: ۰۱۳۱-۱۹۲ وثوقی لیلا و نیلوفر رجبی‌مقدم. ۱۳۹۷. " عوامل انگیزشی در گردشگری جنگ مورد مطالعه: موزه جنگ خرمشهر". ماه / سال سی‌ودوم / شمار ۳/ ها زهره جوادیه (۱۰۷-۱۳۴) وثوقی لیلا. ۱۳۸۸" گردشگری تلخ (با تأکید بر گردشگری جنگ)". فصلنامه مطالعات مدیربت گردشگری. شماره 1۸ تعصناده 0عطکزاطای0/ .2015 16۵۵۰ مصاحط۲ یگ معصه 2 هد ط7 گ مداهونگ دص عک بععاضاتآ ,سای 25:179-8 هام2 1600 /صااه6 .56 2 وان دنا ماصعحصع م1 جمناهص ده که عاناگد] 2۵2۵ 0۳ موز فاگ آهعنط م13 حز 2064 2۶ عصنایگ ۸" .1997 +حفصمط 1 جاهدگ 1000 2۵ ۲026365 م۸ عصنع ما۲ هس10 دز کعماظ 2008۰ .0 بصمکع فص .0 بنععععا ما5 99-110 :(14)2 مود ع 1 12۵0۵ که امس ول عمط 6862 جرکس 0۳7 علقسسم۸ امه مصطاظ صهعز صاخ جن محصک 10 0صه ۹/۵۳ 1998 ۷1 مطانگ بل 069170200 همه ومتصصما مر هموصعم جه حصص ی ماک ۲ ععصه ی 726 2017 مفصصط ما1 دمکس0 077 موز آمد نا هص اد ۰ص کو ععیه عط 7 ندوناع ما۸ اکس0 7 ۵ که ۹۸/۵۳ .2000 بصعوز 1100609 6۵ اس حز آهازمیه آهنمم5 عصاوص اد م۳ .۰2012 مطممر یک .115 بفوط :یگ ب6ع] :0.8 باق 1511150۰ :(33)6 با عممف سکس 7 معا امک ص کعقتصصصه :6 ولع 166 دعس 7 0۳ کلفس۸ ۰ ق اه 0 عط وه مه هنود محصک۵ ۲ 2009۰ عصنامجم۲ ,۱/66 سم 0۳ کد مناد انز وه مزا 3 و امد ۳ 2021۰ .5 200 200 1۰ بتعزقطع5 .13 ,1608 باز 0۳ 0۳ - 620 ۵ ۹۵۱۰ 6 ع واناهانمک م7 آدد واه

صنعت گرد شگری از صنایع پرد رآمدو اشتغال زای د نیاست که د ر چند د هه اخیر، بیش از گذشته موردتوجه کشورهای مختلف قرار گرفته است. بسیاری از کشورها، بخش مهمی از د رآمدملی خودرا از راه صنعت گرد شگری تأمین می کنندو د رآمد های ارزی حاصل از آن، یکی از منابع عمد ه تقویت اقتصادملی و توسعه روزافزون کشورها محسوب می شود . هد ف اساسی تحقیق حاضر، رتبه بند ی جایگاه عوامل فضای مجازی مؤثر بر توسعه گرد شگری د فاع مقد س است. این پژوهش، به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) اجرا شد ه است. اطلاعات تحقیق حاضر، با استفاد ه از پرسشنامه محقق ساخته، بر اساس مقایسات زوجی از نمونه ای متشکل از د ه کارشناس د ر حوزه مد یریت رسانه و گرد شگری (بخش کیفی) و 66 نفر از کارشناسان مد یریت رسانه (بخش کمی) د ر سال 1399 جمع آوری شد ه است. نتایج این تحقیق، نشان د اد ه که د ر حوزه فضای مجازی، بیشترین تأثیر مربوط به تقویت زیرساخت های فناورانه، تأکیدبر مؤلفه های جنگ نرم د ر حوزه گرد شگری د فاع مقد س، ایجادزیرساخت های گرد شگری الکترونیک د ر حوزه د فاع مقد س، آرشیوسازی مجازی آثار مرتبط با اد بیات پاید اری و د فاع مقد س و استفاد ه از بستر فضای مجازی برای معرفی و تبلیغ گرد شگری د فاع مقد س د ر رتبه بعد ی عوامل مؤثر بر توسعه گرد شگری د فاع مقد س قرار د ارند .

503585

وازگان کلیدی: خرید مجدد ارزش ویژه برند» محصول خرما رضایت مشتری» استان خوزستان ۲-دانشجوی کارشناسی ازشد ندیزیت باززگانی گرایش بازاریایی دانشگاه ملایر (تویسده مسعول) مبحث برند(مارک تجاری) از جمله مباحنی است که امروزه در کانون توجه شرکتها و فعالان بازار قرار گرفته است(هانایشا و قیلمن 2 ۷۳۵): چرا"که برقنسیت ایجاه قرمی,ذازایی نالتشمرترمی قبوق اک برای فبرکت انجاذ:ارزتن.می آتماتطا و سب افزایشن تمایل مصرف کنندگان به محصول حتی با قیمت بالاتر از سایر محصولات می گردد(حسینی و رضایی»۱۳۹۰). روند برند سازی در کشور ما در سال های اخیر تقویت شده است و مورد توجه مدیران و محققان زیادی قرار گرفته است. برندسازی گرچه در دهه اخیر یکی از مهم ترین اولویت های تحقیقاتی در حوزه مدیریت بازاریابی بوده است اما به عوامل موثر بر خرید مجدد محصول و ارزش ویژه برند با در نظر گرفتن رضایت مشتری در کشور توجه شایسته ای نشده است(عزیزی و همکاران» ۱۳۹۱). در دنیای پر رقابت امروز نیاز است که به خرید مجدد و ارزش ویژه برند توجه شود. این موضوع, یک استراتژی مشهور برای شرکت ها از سال ها پیش بوده است و یکی از عوامل موثر بر آن وابسته به پذیرش و ارزیابی مصرف کنندگان از ویژگی های برند است. برای ایجاد توجه مصرف کنندگان در بازار امروز داشتن تفکری مناسب درمورد استراتژی های برند سهم مهمی در موفقیت سازمان ایفا می کند. استراتژی توسعه نام تجاری و بسط حق انتخاب مصرف کننده نسبت به محصولات گوناگون به یکی از را ههای پر طرفدار در کسب رشد تبدیل شده است. بنا به تعریف آکر و کلر در سال ۰۱۹۹۰ توسعه برند از توسعه خط محصول که به صورت اصطلاحی در مورد محصولات يا خدمات جدید در محصولات در زمینه هایی چون طعم» بو اندازه و ... ایجاد می شود از شلوار های جین به روتختی» از قهوه به بستنی و ... . توسعه برند می تواند روی ارزش ویژه برند اصلی یا حتی نام شرکت يا کمپانی تأثیرگذار باشد. آشنایی مصرف کننده با برند اصلی می تواند به ورود محصول جدید و گسترش سریع آن در بخش های جدید شکل گرفته در بازار کمک کند(دهقانی سلطانی و همکاران» ۱۳۹۲). انجمن بازاریابی آمریکا برند را نام» واژه» طرح» سمبل يا هر شکل دیگری می داند که کالا یا خدمت یک فروشنده را از سایر فروشندگان متمایز می کند. متمایز شدن محصول شرکت برای شرکت سودمندی زیادی دارد» چرا که سبب جذب مشتری و بالا رفتن تعداد مشتریان و در نهایت سودآوری شرکت است که اين مهم با ارزش ویژه برند و خرید مجدد قابل دستیابی است(لیننا" و همکاران» ۲۰۱۹). خرید مجدد.» مهم ترین مولفه کیفیت محصولات یک شرکت است زیرا نشاندهنده رضایت مصرف کننده از استفاده از محصول است. ارزش ویژه برند بر این پدیده بسیار اثرگذار است و خود ارزش ویژه برند نمادی از خریدهای مجدد پی در پی است(بنسبردی و همکاران» ۱۳۹۸). عوامل زیادی بر ارزش ویژه برند و خرید مجدد آن اثرگذارند که در پژوهش های مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. در همه این مطالعات توجه به مشخصه های فرهنگی» اقتصادی و اجتماعی سایر کشورها بسیار اهمیت داشته,است(یل ۶۲۰۱۹ لینتا و.همکاران؛۳۹(۹۴). یکی از محصولات ارزشمند کشور ما که دارای قابلیت رقابتی بالایی در جهان است محصول خرما است. که در مناطق جنوبی کشور از جمله استان خوزستان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب اين محصول برداشت می شود. این محصول جز توانمندی های اصلی کشور ماست که باید عوامل موثر بر بهبود شرایط رقابتی این محصول شامل ارزش ویژه و خرید مجدد آن مورد توجه قرار گیرد. با توجه به موارد فوق مسئله تحقیق حاضر شناسایی و تبیین عوامل اثر گذار بر خرید مجدد و ارزش ویژه برند محصول خرما در استان خوزستان و در نهایت بررسی تاثیر ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصول خرما با در نظر گرفتن رضایت مشتری می باشد. ناطق موجود در جنوب کشور ایران شامل استان خوزستان به دلیل مشخصه های آب و هوایی اش دارای شرایط مناسبی جهت برداشت محصول خرما است: استان کزان 5اهها ظرقیت آهای از یله حمل و نقل جاذه ایو ریلی و خوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خرما یکی از محصولات مهم صادراتی در بخش کشاورزی ایران تلقی می شود. مشخصا سهم کشور از صادرات جهانی خرما در سال ۲۰۰۶ ۲۴ درصد می باشد که بر این اساس» ایران رتبه سوم را در میان صادرکنندگان خرما کسب کرده است(راسخی و یزدانی» ۱۳۸۹). نخل از جمله گیاهانی است که در مناطق ۲۹ تا ۳۹ درجه عرض شمالی و جنوبی خط استوا و در ارتفاع کمتر از ۱۳۵۰ متر از سطح دریا محصول می‌دهد. در جهان تنها ۲۰ کشور دارای آب و هوای مناسب برای تولید خرمای مرغوب هستند که ایران با ۲۵ میلیون نخل و داشتن مقام اول در تولید در بیشتر سالها, یکی از این کشورها به شمار می‌آید(عماد زاده و همکاران» ۱۳۸۱). خرمای استان خوزستان براساس استاندارد روسیه در فروشگاه های خرده فروشی این کشور توزیع می شود. این موضوع نشان می دهد که خرمای این منطقه قابلیت برند شدن در اقتصاد جهانی را دارد. در گذشته شرکت ها در پی ایجاد یا خرید ظرفیت های تولید بودند؛ اما امروزه به دنبال کسب جایگاهی در ذهن مصرف کنندگان هستند. کسب چنین جایگاهی در ذهن مخاطبان, به واسطه فعالیت های بازاریابی امکان پذیر است؛ ازاین رو شرکت ها باید با ایجاد ساختاری دانشی برای برند خود بر فعالیت های بازاریابی متمرکز شوند تا واکنش مطلوبی در جامعه هدف آن ها ایجاد شود(امیرشاهی و منتی؛ ۱۳۹۴). در پی اهمیت روزافزون فعالیت شرکت ها در بازار و ابقای آنها در بازار رقابتی و استفاده از مزایای بازار موجوده باید به دنبال فرآیندی بود تا از آن طریق شرکت ها بتوانند به سوی افزایش فروش خود پیش روند(سلامی و صادقی, ۱۳۸۸). اقتصاد نخل داری در کشورهای کمتر توسعه یافته ازجمله ایران که تولیدکننده عمده این محصول به شمار می رود در زمینه عملکرد زیرساخت های تولید و نگهداری بازار رسانی و ... با چالش های زیادی مواجه است. از این رو درک ماهیت و پویایی رابطه های بین کنشگران در این زمینه اهمیت ویژه ای دارد(راستی و همکاران» ۱۳۹۸). ارز آوری از طریق برندسازی محصولاتی همچون خرما به توسعه تفکر جهانی و هم چنین عامل توسعه اقتصاد ما می شود. اهمیت خرید مجدد در این است که نشاندهنده افزایش رضایت مشتریان است. اهمیت خرید مجدد همچنین در آن است که تولیدکنندگان خرما بتوانند محصولی تولید نمایند که آماده کسب استانداردهای لازم درک نیاز و شرایط جهانی و گسترش اقتصاد منتج از صادرات خرما باشند(موسوی و همکاران» ۱۳۹۷). بحث خرید مجدد محصول یکی از شاخص های مهم برای هر محصول است. با این حال به رغم توجه بسیاری از مطالعات به موّلفه های خرید مجدد در سایر محصولات, تاکنون توجه چندانی به جایگاه خرما در این زمینه نشده و الگوی جامعی از خرید مجدد و تاثیر ارزش ویژه برند بر آن ارائه نشده است. در نهایت ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصول خرما در استان خوزستان سبب افزایش کارافرینی خواهد شد که در شرایط فعلی کشور سبب رشد و توسعه اقتصادی خواهد شد. این رابطه با رضایت مشتریان ارتباط تنگاتنگی دارد. مسائل امروز سازمان ها با راه حل های دیروز حل شدنی نیست و پیش بینی آینده» مشکلات آتی را حل نمی کند بلکه باید برای پیش سازی آینده اقدام کرد. امروزه شرایط محیطی و قواعد بازی رقابت به حد زیادی بی رحم» پیچیده و پویا و نامطمئن شده که بدون داشتن برنامه ریزی دقیق نمی توان به موفقیت دست یافت(میرابی و همکاران» ۱۳۸۹). در تحقیقات بازاریابی یکی از مهم ترین موضوعات برند می باشد(برند یک نام, اصطلاح» طرح, سمبل» یا ترکیبی از این موارد است که سبب شناسایی محصولات یا خدمات یک فروشنده يا گروهی از فروشندگان و سپس ایجاد تمایز از سایر رقبامی شود(ماریا و میشرا ۲۰۱۲).) از اینرو در سالهای اخیر توجه روزافزونی به برندسازی شده است» چرا که برند شدن نشانه علاقه مشتریان به محصول می باشد که سبب کاهش هزینه های شرکت همچون تبلیغات و ... می گردد. حتی برند افزایش.قیمت مطلوب را برای مشتریان به ارمغان می آورد(آتلیگان و همکاران"» ۲۰۰۵). از اینرو در اغلب سازمان ها برند شدن به مهم ترین نگرانی تبدیل شده است» چرا که موفقیت در برند شدن سبب می شود که شرکتها با فرصت بکارگیری شایستگی هایشان روبه رو شوند و با ایجاد تفاوت در ساختار سازمانی به صورتی تضمین شده در ذهن مشتری باقی بمانند و در نهایت سبب رضایت مشتری و خرید مجدد آنها شوند. همه این موارد سبب شده که شرکتها جهت باقی ماندن در صحنه رقابت به عواملی که بر خرید مجدد و ارزشویژه برند اثر گذار است توجه نمایند زیرا ارزش ویژه برند و خرید مجدد بر موفقیت سازمانها موثر است. ارزش ویژه برند و خرید مجدد از رضایت مشتریان تاثیر پذیر و همچنین بر آن تاثیر گذار است. ارزش ویژه برند بر رضایت مشتریان اثرگذار و رضایت مشتریان نیز بر خرید مجدد آنها اثر گذار است و این عوامل لازم و ملزوم یکدیگرند(جانگ؟ و همکاران» ۲۰۳۲۱ لینتا و همکاران» ۲۰۱۹). در این تحقیق تاثیر ارزش ویژه برند بر خرید مجدد محصول خرما در استان خوزستان با در نظر گرفتن نقش میانجی رضایت مشتری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. خرما به عنوان یک مزیت رقابتی در کشور ایران جهت توسعه و رشد صادرات در این تحقیق مورد توجه قرار می گیرد. از اینرو مدل مفهومی شکل ۱: مدل مفهومی تحقیق (منبع: جانگ و همکاران» ۳۰۲۱؛ لیننا و همکاران» ۲۰۱۹) در نهایت برای رسیدن به هدف تحقیق فرضیه های تحقیق به شکل زیر طراحی شد: ۱ ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. ۲ ارزش ویژه برند بر رضایت مشتریان خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. ۳ رضایت مشتریان بر خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. عنابستانی و همکاران(۱۴۰۰) پژوهشی با عنوان تحلیل عامل های تأثیرگذار بر شکل گیری برند گردشگری روستایی شهرستان کرمان انجام دادند. هدف از انجام این پژوهش» بررسی عوامل موّثر(محیطی,» اجتماعی و اقتصادی) بر شکل گیری برند گردشگری در مناطق روستایی شهرستان کرمان است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که متأسفانه در حوزه برندسازی گردشگری به عامل های اقتصادی و اجتماعی توجه کافی نشده است. به نحوی که عامل محیطی با ضریب ۰,۶۷۶ دارای بالاترین وزن و عامل های اقتصادی و اجتماعی به ترتیب با ضریب ۰,۲۱۳ و ۰,۱۱۱ دارای کمترین وزن بوده اند. سررشته داری و همکاران(۱۳۹۹) پژوهشی با عنوان شناسایی و اولویت بندی علل وفاداری مشتریان به برند پوشاک ورزشی ایرانی با رویکرد فرآیند تحلیل رتبه ای انجام دادند. نتایج پژوهش نشان داد که هفت مولفه قیمت. طراحی و شیک بودن» کیفیت محصول, کیفیت خدمات, تبلیغات. محیط فروشگاه و نام تجاری در وفاداری مشتریان پوشاک ورزشی ایرانی تاثیر دارند که بنسبردی و همکاران(۱۳۹۸) پژوهشی با عنوان "اثر برنده طراحی و قیمت بر روی کیفیت ادراک شده و قصد مجدد خرید مشتریان کفش های برند ورزشی" انجام دادند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که طراحی با ضریب اثر ۳۶ ۰» قیمت ۰,۲۷ و برند ,هب ترتیب تأثیر معناذازی بر کیفیت اذراگگرشده مشتر یل دازند. نعایج‌این تحقیق همچنین نشان داد که که کیقیت افراگ راستی و همکاران (۱۳۹۸) پژوهشی با عنوان"اردیابی و ساخت رابطه ای فضاهای توسعه اقتصاد نخل داری؛ قابلیت تجاری مخصول خرما در تأخیه مکران" انجام دادند. میج مان اه کبس نای‌پشضا, 0 گوناگونی بین کنشگران (انسانی و غیراسانی) برقرار و یا در حال شکل گیری است. بر اساس این رابطه ها موقعیت جغرافیایی» اقلیم؛ نخل خرما بهره بردار» سرمایه, بازار هدف, سردخانه, دولت» فاصله فضایی, فناوری حمل ونقل-که به ترتیب توانسته اند شبکه گسترده تر و قوی تری از کنشگران با رابطه های بادوام شکل دهند-به عنوان بازیگران کلیدی و موّئر در زمینه قابلیت تجاری خرما عاملیت یافته اند. خرما (مطالعه موردی: استان بوشهر)" انجام دادند. نتایچ پژوهشی نشان داد مسائل عمده صنایع بسته بندی خرمای استان عبارتند از کمبود نقدینگی, عدم ثبات قیمت مواد اولیه, بالا رفتن هزینه های تولید از جمله حامل های انرژی» بالا بودن سود تسهیلات بانکی» عدم نظارت دقیق و بهداشتی بر کیفیت خرماهای بسته بندی شده و ... جانگ و همکاران(۲۰۲۱) پژوهشی با عنوان "تأثیر مدیر خرده فروشی در توسعه ارتباط برند کارکنان پیشگام» عملکرد خدمات و وفاداری مشتری " انجام دادند. پژوهش دارای ۶ فرضیه زیر بود: درک کارکنان از کیفیت مدیریت بر کیفیت برند تاثیر مثبتی دارد. هشی با اعنوان "بررسی وضعیت, شناسایی موانع و ارائه راهکارهای توسعه صنعت بسته بندی دانش برند مدیر تاثیر درک کارکنان از کیفیت مدیریت بر کیفیت برند" را افزایش می دهد. مجموعه اطلاعات راهبردی تاثیر کیفیت برند بر عملکرد خدمات فروشنده را افزایش می دهد. عملکرد خدمات فروشنده بر ارزش ویژه برند مشتری محور تاثیر مثبتی دارد. پیتالوکا و گومانتی!(۲۰۱۹) پژوهشی با عنوان "تاثیر ارزش ویژه برند بر گرایش به خرید مجدد لباس های با پوشش اسلامی در اندونزی" انجام دادند. یافته ها نشان داد که ارزش ویژه برند بر گرایش به خرید مجدد لباس های با پوشش اسلامی در اندونزی باو و همکاران (۲۰۱۰) تحقیقی با عنوان "انگیزه خرید از برندهای خصوصی" را انجام دادند. در این تحقیق تصویر ذهنی از شرکت» علامت محصول و تغییر کیفیت را به عنوان سه عامل مهم اثرگذار بر برند معرفی کردند. یو و همکاران۲۰۰۰(۱) تحقیقی با عنوان "بررسی عناصر آمیخته بازاریابی منتخب و ارزش ویژه برند" انجام دادند. نتایج این تحقیق نشان داد که ترفیعات مداوم قیمت مانند مقادیر متنوع قیمت با ارزش پایین برند مرتبط است. در حالیکه هزینه تبلیغات, قیمت بالا تصویر ذهنی خوب شرکت و حجم توزیع بالا با ارزش بالای برند مرتبط است. روش تحقیق مربوطه از نوع کمی است چرا که پرسشنامه ۵ گزینه‌ای به عنوان ابزار تحقیق قابلیت تجزیه و تحلیل آماری را دارد. تحقیق مربوطه از لحاظ هدف از نوع کاربردی است چرا که در مورد محصول خرمای استان خوزستان کاربرد دارد و از لحاظ ماهیت از نوع توصیفی-همبستگی و همچنین پیمایشی می باشد چرا که به بررسی رابطه چند متغیر مرتبط با محصول خرما می پردازد. از لحاظ نوع داده کیفی که با استفاده از پرسشنامه و طیف ۵گزینه‌ای لیکرت کمی شده است. و از لحاظ نوع استدلال استقرایی, استه چون مارب نبال نتیچه‌گیری کلی,از یک جر (تحقیق حاضرز) هستیم و از لساظ زمانی چر تحقیقات گذشته نگر ابزار تحقیق پرسشنامه ۵ گزینه ای استاندارد ترکیبی از موارد ذیل است: پرسشنامه استاندارد ارزش ویژه برند جانگ و همکاران(۲۰۲۱) و پیتلوکا و گومانتی (۳۰۱۹) با ۱۸ گوید پرسشنامه استاندارد قصد خرید مجدد (غفوری» ۱۳۹۳) دارای ۵ گویه پرسشنامه استاندارد رضایت مشتریان نیکولاس و همکاران (۱۹۹۸) به نقل از فاو و فرگوسن (۲۰۱۳) با ۱۷ گوید برای تعیین روایی پرسشنامه(توانایی در اندازه گیری صفتی که آزمون برای اندازه گیری آن ساخته شده است) از روش منطقی استفاده نمودیم؛ بدین گونه که از لحاظ ظاهری پرسشنامه دارای روایی است. و همچنین از لحاظ محتوایی کمیت و کیفیت سوّالات از نظر مدیران و اساتید دانشگاه مورد بررسی قرار گرفتند. هدف و منظور از پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه این است که در زمانهای مختلف قابلیت استفاده داشته باشد. یکی از معرودگ یار ماگاواش پایایی: استفاده از معیار آلفای کرونباخ است. هرچه مقدار آلفا نزدیک به مقدار یک باشد نشان دهنده میزان پایایی بالاست. میزان پایایی:برای ۴۳ سوال ۰,۹۰۲ بود که نشان جامعه تحقیق کلیه خریداران محصول خرما در استان خوزستان می باشد که تعداد آنها نامحدود می باشد لذا از روش نمونه گیری نامحدود کوکران استفاده می شود. تعداد نمونه‌ی لازم برای بررسی میدانی از فرمول‌های زیر به‌دست می‌آید: خطای مطلق است که تقریبا برابر ‏ ۰/۰۵ در نظر گرفته می‌شود. 0: نسبت برابر 0/5در نظر گرفته می‌شود تا اندازه‌می تموتهدی ماکسیهم به‌دست آید. 4<1-0: که در این‌جا برابر 0/5 است. ور ,م2 : صدک 100* رم ی توزیع نرمال استاندارد که در این‌جا برابر ۱/۹۶ است» یعنی صدک نود و پنجم از توزیع نرمال استاندارد. میزان حجم نمونه به قرار زیر است : با توجه به توضیحات ارائه شده و با استفاده از اغداد به دست: آمده از فرمول‌های فوق نسبت به توزیع پرسشنامه‌ها اقدام شد. تعداد ۲۵۰ پرسشنامه برگشت داده شد که از این تعداد ۲۱۰ پرسشنامه قابل استفاده بود. که از لحاظ تجربی و آماری نمونه مناسبی گاه برای حجم نمونه حد نصاب هایی ارائه می شود که خوب است در تخمین حجم نمونه آنها را در نظر گرفت تا حداقل حجم نمونه از آن کمتر نشود. حد نصابهای به این صورت است: در تحقیق همیستگی(حداقل حجم نمونه ۳۰ نفر در تحقیق علی و آزمایشی(حداقل حجم نمونه ۱۵ نفر)» در تحقیق توصیفی زمینه یاب و پیمایشی(حداقل حجم نمونه ۱۰۰ نفر)» در تحقیقاتی که نیاز به طبقه بندی جامعه برای نمونه گیری دارد» حداقل نمونه هر طبقه بین ۲۰ تا ۵۰ نفر است(فرهنگی و صفر زاد» ۱۳۸۷). در این تحقیق به این حدنصابها هم توجه شد. مشخصات پاسخ دهندگان بدین شرح بود: ۴ درصد پاسخگویان زن و ۷۶ درصد مرد انتخاب شده اند. ۲۹ درصد پاسخگویان دارای رشته حسابداری» ۳۸ درصد مدیریت » ۵ درصد اقتصاد و ۱۹ درصد سایر رشته های تحصیلی بوده‌اند. ۱۲ درصد زیر ۳۰ سال » ۳۵ درصد بین ۳۰ تا ۴۰ سال» ۳۷ درصد بین ۴۰ تا ۵۰ سال و ۱۶ درصد بیش از ۵۰ سال سن داشته‌اند. ۳۳ درصد زیر ۱۰ سال » ۲۹ درصد بین ۱۰ تا ۱۵ سال» ۱۷ درصد بین ۱۶ تا ۲۰ سال, ۱۶ درصد بین ۲۰ تا ۲۵ سال و ۵ درصد بیش از ۲۵ سال سابقه کاری داشته‌اند. ۶ درصد دارای مدرک دکتری» ۳ درصد فوق لیسانس» ۶۱ درصد لیسانس و ۱۰ درصد دیپلم و فوق دیپلم بوده‌اند. ۱۵ درصد دارای شغل کارمند» ۲۲ درصد کاسب» ۷۹ درصد تاجر خرما » ٩ درصد کشاورز و ۱۶ درصد مصرف کننده خرمای خوزستان بوده اند. مرها تعداد | میانگین میانه انحراف معیار | حداقل | حداکثر ارزش ویژه برند ۱ ۲۱۰ ۱ ۲,۹۷ ۳۹۵ ۸۴ ۱۶۷ ۴۸۷ قصد خرید مجدد | ۲۱۰ ۱ ۳,۱۴ ۹ ۵ 3 ۵ جدول ۳: آزمون کلموگروف اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن متغیرهای وابسته تحقیق مقذار احتمال معناذازی: برای: متغیرها یمان ۵و /است بابرا فرص یرای این متغیرها رد اتمی شود یعنی آتوزیع فرضیه اصلی اول: ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. که در آن 1 متغیر مستقل ارزش ویژه برند و متغیر ۷ متغیر وابسته خرید مجدد محصول است. فرض صفر و فرض مقابل در جدول زیر الگو برآورد شده است مقدار احتمال معنی‌داری ۳ برابر با ۰/۰۰۰ است. این مقدار کمتر از ۰/۰۵ است بنابراین فرض صفر در سطح اطمینان ۹۵ درصد رد می‌شود یعنی در سطح اطمینان ۹۵ درصد الگوی معنی داری وجود دارد. میزان ضریب متغیر وابسته ( خرید مجدد) توسط متغیر مستقل ارزش ویژه برند بیان میگردد. این مقدار نشانگر ارتباط نسبتا بالای بین متغیر مستقل با متغیر وابسته است. مقدار آماره دوربین واتسون برابر با ۲/۱۰ است مقادیر نزدیک به ۲ حاکی از عدم خودهمبستگی باقیمانده ها که یکی دیگر از فروض رگرسیون است را نشان میدهد. ( بنابراین تعیین برابر با ۰/۴۸ است یعنی در حدود ۴۸ درصد از تغی پارامترها مقدار ضرایب انحراف معیار مقدار ] مقدار احتمال نتیجه ارزش ویژه برند ۳۵ ۵ ۱۳,۸۶ و معنادار و مثبت برای برآورذ ضرایب می‌توان فرضهای زیر را با استفاده از آماره‌های 8 - جزتی انجام داد افرض صفر و فرض مقابل برای عرض از مبدا یا مقدار ثابت به صورت زیر است: و برای میزان ارتباط متغیرهای مستقل به صورت زیر نوشته میشود: توزیع آماره بالا برای نمونه های بزرگ توزیع نرمال استاندارد است بنابراین ناحیه رد و عدم رد به صورت زیر خواهد بود. نحوه داوری به این صورت است که اگر مقدار چ در ناحيه رد قرار گیرد فرض صفر رد میشود. مقدار آماره ‏ برای ارزش ویژه برند برابر با ۱۳/۸۶ است و این مقدار در ناحیه رد فرض صفر است به عبارت دیگر رابطه بین این متغیر و خرید مجدد معنادار و مثبت است. مقدار آماره 1 برای عرض از مبدا برابر با ۸/۴۸ است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد در ناحیه رد فرض صفر قرار دارد. فرضیه اصلی دوم: ارزش ویژه برند بر رضایت مشتریان خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد که در آن 21 متغیر مستقل ارزش ویژه برند و متغیر ٩ متغیر وابسته رضایت مشتریان خرمااست. فرض صفر و فرض مقابل مقدار احتمال معنی‌داری ۳ برابر با ۰/۰۰۰ است. این مقدار کمتر از ۰/۰۵ است بنابراین فرض صفر در سطح اطمینان ۹۵ درصد رد می‌شود یعنی در سطح اطمینان ۹۵ درصد الگوی معنی داری وجود دارد. میزان ضریب تعیین برابر با ۰/۴۲ است یعنی در حدود ۳ درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط ارزش ویژه برند بیان میگردد. این مقدار نشانگر ارتباط بالای بین متغیر مستقل با متغیر وابسته است. مقدار آماره دوربین واتسون برابر با ۱/۹۲ است. پارامترها مقدار ضرایب ۱ انحراف معیار مقدار ] مقدار احتمال نهد ارزش ویژه برند ۵ ۴ ۱۳۳۸ ۰ معنادار و مثبت مقدار آماره ۲ برای ارزش ویژه برند برابر با ۱۲/۳۸ است و این مقدار در ناحیه رد فرض صفر است به عبارت دیگر رابطه بین این متغیر و رضایت مشتری معنادار و مثبت است. مقدار آماره 1 برای عرض از مبدا برابر با ۱۲/۴۴ است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد در ناحیه رد فرض صفر قرار دارد. یعنی مقدار عرض از مبدا معنادار است. مدل به صورت زیر است: فرضیه اصلی سوم: رضایت مشتریان بر خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. که در آن 21 متغیر مستقل رضایت مشتریان و متغیر لا ,متغیروابسته,خرید مجدد است. فرض صفر و فرض مقابل در این مدل به صورت زیر است: مقدار احتمال معنی‌داری ۳ ۰/۰۰۰ است و این مقدار کمتر از ۰/۰۵ است بنابراین فرض صفر در سطح اطمینان ۹۵ درصد رد و در سطح اطمینان ۹۵ درصد الگوی معنی داری وجود دارد. میزان ضریب تعیین برابر با ۰/۳۶ است یعنی در حدود ۳۶ درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط رضایت مشتریان بیان میگردد. این مقدار نشانگر ارتباط متوسطی بین متغیرهای مستقل با متغیر وابسته پارامترها دیایب راز انس اف سار دار 1 مقدار احتمال نتیجه مقدار آماره ۲ برای رضایت مشتری برابر با ۱۰/۹۱ است و این مقدار در ناحیه رد فرض صفر است به عبارت دیگر رابطه بین این متغیر و خرید مجدد محصول معنادار و مثبت است. مقدار آماره ۲ برای عرض از مبدا برابر با ۴/۴۸ است که در سطح اطمینان ۵ درصد در ناحیه رد فرض صفر قرار دارد. یعنی مقدار عرض از مبدا معنادار است. مدل به صورت زیر است: مسائل امروز تجار و کسبه خرما و یا هر محصول دیگر با راه حل های دیروز حل شدنی نیست و پیش بینی آینده, مشکلات آتی را به تنهایی حل نمی کند لذا باید برای پیش سازی آینده و مدیریت ریسک های احتمالی اقدامات مناسبی کرد. امروزه شرایط محیطی و قواعد بازی رقابت به حد زیادی پر ریسک و نامطمئن شده که بدون داشتن برنامه ریزی دقیق و تلاش مناسب نمی توان ج تحقیقات قبلی نشان داده که در اغلب فعالیتها و از جمله تولید محصول خرما برند شدن به مهم ترین نگرانی تبدیل شده است» چرا که موفقیت در برند شدن سبب می شود که شرکتها با فرصت بکارگیری شایستگی هایشان روبه رو ی باقی بمانند و در نهایت سبب رضایت مشتری و خرید مجدد آنها شوند. همه این موارد سبب شده که تاجران خرمای استان خوزستان جهت باقی ماندن در صحنه رقابت به عواملی که بر خرید مجدد و ارزش ویژه برند اثر گذار است توجه نمایند زیرا ارزش ویژه برند و خرید مجدد بر موفقیت و ماندگاری آنها در پذیر و همچنین بر آن تأثیر گذار است. ارزش ویژه برند بر رضایت مشتریان اثرگذار و رضایت مشتریان نیز بر خرید مجدد آنها اثر گذار است و اين عوامل لازم و ملزوم یکدیگرند. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر ارزش ویژه برند بر خرید مجدد خرما با نقش میانجی رضایت مشتری در استان خوزستان در شوند و با ایجاد تفاوت در ساختار سازمانی به صورتی تضمین شده در ذهن صحنه رقابت موثر است. ارزش ویژه برند و خرید مجدد از رضایت مشتریان تال ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. ارزش ویژه برند بر رضایت مشتریان خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. رضایت مشتریان بر خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. نتایج تحقیق حاضر تا حدی با با نتایج تحقیق بنسبردی و همکاران(۱۳۹۸)» پیتالوکا و گومانتی (۲۰۱۹) و باو و همکاران قصد خرید مجدد. تمایل فرد به خرید دوباره از خرمای"خوزستان بر اساس*تجربیات قبلی خود. را نشان میدهد. لذا تجار و کسبه خرمای خوزستان باید به عوامل اثر گذار بر این پدیده توجه نمایند. ارزش ویژه برند نام و نشان تجاری مجموعه‌ای از دارایی‌ها و تعهدات است که دارای اثر متمایز و مثبتی می باشد که شناخت آن نام تجاری بر واکنش مصرف کننده نسبت به محصول يا خدمت را نشان می دهد. لذا باید به آگاهی ازبرند» وفاداری به برند» کیفیت ادراک شده و تداعی برند و همچنین اعتماد به برند(شامل تکیه بر برند و امنیت برند) و اثربخشی برند(شامل حس خوب به برند ارتباط خاص و منحصربفرد با برند و اولویت برند) توجه زیادی نمود تا در نهایت بتوان در صحنه رقابت. باقی ماند. رضایت مشتری همان احساس خوبی است که در نتیجه ارتباط موثر در جهت موفقیت مشتری با کسب و کار شما برای:مشتری ایجاد:شده است. رضایت از محصول يا خدمات و برآورده شدن نیازهای مشتری به روشی ساده و راحت از جمله مواردی هستند که تعریف رضایت مشتری را در بر می گیرند. رضایت مشتریان نشان دهنده میزان سازگاری محصولات و خدمات شرکت با نیازها و خواسته‌های مشتریان است. لذا باید محصولات خرمای خوزستان با توجه به نیاز مشتریان تولید و فروخته شوند. علت اهمیت توجه به این موارد بود که: ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان.و همچنین رضایت مشتریان تاثیر معنادار مثبتی داشت و رضایت مشتریان نیز بر خرید مجدد محصول خرمای استان خوزستان تاثیر معناداری دارد. به محققان آتی نیز پیشنهاد می شود که تحقیق های زیرارا انجام دهند و با نتایج این تحقیق مقایسه نمایند بررسی تاثیر ارزش ویژه برند در خرید مجدد محصولات مختلف ایرانی بررسی تاثیر ارزش ویژه برند بر رضایت مشتریان محصولات مختلف ایرانی بررسی تاثیر رضایت مشتریان بر خرید مجدد محصولات مختلف ایرانی امیرشاهی» میراحمد منتی» حسین» (۱۳۹۴)» الگوسازی فعالیت های بازاریابی موّئر بر ارزش برند با استفاده از نظریه مفهوم سازی بنیادی» مجله چشم انداز مدیریت بازرگانی (چشم انداز مدیریت (پیام مدیریت)4 دوره ۱۴ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) ۰ بنسبردی» علی» فسنقری» جواد» رنجبر» سمانه» بیدخوری» نرگس» (۱۳۹۸) اثر برند» طراحی و قیمت بر روی کیفیت ادراک شده و قصد مجدد خرید مشتریان کفش های برند ورزشی» مجله رهیافت های نو در علوم ورزشی» شماره ۱(۱ )4 حسینی» میرزاحسن» رضایی» مهدی» (4۱۳۹۰ بررسی عوامل موثر بر وفاداری به برند در بازار فرآورده های لبنی» بررسی عوامل موثر بر وفاداری به برند در بازار فرآورده های لبنی» فصلنامه چشم انداز مدیریت بازرگانی (چشم انداز مدیریت (پیام مدیریت))» دوره ۱۰ شماره ۵ (پیاپی ۳۸) » صص ۵۷ - ۷۹ دهقانی سلطانی» مهدی» محمدی, اسفندیار» پوراشرف» یاسان اله» سایه میری» کوروش» (۱۳۹۲)» بررسی عوامل موثر بر ارزیابی نگرش مصرف کنندگان از توسعه برند فصلنامه مدیریت بازرگانی» دوره 4۵ شماره ۱ صص ۸۵- ۰۱۰۴ راستی هادی» برقی حمید» صیدایی سیداسکندر بریمانی فرامرز (۱۳۹۸) ردیابی و ساخت رابطه ای فضاهای توسعه اقتصاد نخل داری؛ قابلیت تجاری محصول خرما در ناحیه مکران» مجله پژوهش های روستایی» دوره ۱۰ شماره ۳» صص ۴۸۸ راسخی سعید یزدانی زینب» (۱۳۸۹)» اثر تغییر نرخ ارز بر قیمت صادراتی خرما در ایران» مجله مطالعات اقتصادی» دوره ۰۱ سررشته داری محمد پورکیانی محمد امامی فرشاد (۱۳۹۹)» شناسایی و اولویت بندی علل وفاداری مشتریان به برند پوشاک ورزشی ایرانی با رویکرد فرآیند تحلیل رتبه ای» فصلنامه مطالعات بازاریابی ورزشی» دوره ۱ شماره ۱ صص ۱۲۹ - سلامی رضا صادقی مهدی» (4۱۳۸۸ طراحی فرآیندی برای بیق المللیسازی صنعت حمل و نقل دریایی جمهوری اسلامی ایران با زویکرد انتقال فناوری: ممالیهمرالدی گت کشتیرانی حهان ی‌هاسگی ایران: مجله اقتضاد و تجازت وین هوزه عزیزی» شهریار, جمالی, شهرام» صناعی» ایمان» (۱۳۹۱) ارائه مدل عوامل موثر بر عملکرد کارکنان در مورد برند در صنعت بانکداری (مطالعه موردی: بانک کشاورزی)» فصلنامه مدیریت بازرگانی» دوره ۰۴ شماره ۰۱۱ صص ٩۸ - ۰۱۰۴ عثابسانی علی اکیر: پورجوپازی مرضید: خذاحی رز ۹6۰ گیل عاقن های تأثیرگذار برشکل گیری برند گردنگری روستایی شهرستان کرمان» فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری, دوره" ٩ شماره ۱۷ صض ۲۸-۱ غفوری» ابراهیم (۱۳۹۳). تبیین عوامل موثر بر خرید مجدد بیمه نامه های آتش سوزی(مورد مطالعه: بیمه گذاران بیمه نامه ها آتش سوزی: شرکتم تایه بقانی درا اسا ۸ کیلدی) بایان رناگه کارشتاهی ارشد. دانشگاه: آزاذ اسلامی, واحذ فرهنگی, علی اکیر و صفرزاده, حسین» (4۱۳۸۷ «روشهای تحقیق در علوم انسانی با نگرشی بر پایان نامه نویسی» تهران: منفرد» نوذر» بیات» پرویز» علی پور» حسن» امیرامینی خلف لو مهناز. (۱۳۹۸). بررسی وضعیت, شناسایی موانع و ارائه راهکارهای توسعه صنعت بسته بندی خرما (مطالعه موردی: استان بوشهر). رویکردهای پژوهشی کارآفرینانه در کشاورزی» میرابی» حمیدرضا کردلویی» حمیدرضا شیخ حسنی معصومه, (۱۳۸۹)» اثرپذیری کارآفرینی در سازمان از ساختار سازمانی نشریه مدیریت کسب و کار» دوره ۳ شماره ۸ صص ۱۵۳-۱۱۹ ۷۵۳1 ۵ شوه ۳۵۹۵ 6 ۵۶ کاصحصنص 1366 .(2005) ک مصفمل۸ ۶ بک م۸ و صفعونا۸ .15 ,3130018 0ص ععدمونا ماد هماج وماس تچ جز جع از مهد عطا ها طل 220۳0 3:15 :8۳2005 3۳۷۵16 ۵۶ ععق 2 هص2 3/00 ,(2010) .5 مهدعط5 هه ۷ ,م8۵ لا ,880 :16 5 0۶ ق7009 ,طمناهه ۷ جناقد0 فصه ,ککعدع هنک 200066 ,6عق 1۳۵ عماک ۵۶ ,6 766116۳۷ ععله ۷ 00و87 هه صمنهعنله 1316200 ,(2019) و بلا سظ وت6لذظ .17 5 366 م٩۸ 0ع00 01 وم فصم۸ هصند۸0۳۳ ,(2015) 1۳ مصعصلن۲ 3 مقطفقص3 آهن500 200 ۳0۳06 صعزک۸ که آمص30 کنو فصدطظ عاطمصنتفاهناگ 028 3۳۵۳ ۳30۳5 1۵۳286۳ 510۳6 آنماع۲ ج هم عع00اگطذ 156 ,(2021) 1 ,۸010 بل ۷۵0۶ ول و1008 6 200 06710۳۳۵۵66 56۳66 رصنطفصمنهاه وص۳ط ععوماصکه عصنلص1۳ عصنمما 00 362-3 .00 ,122 ۷۵۰ ,16962۳5 کععطزعاظ ۶و م70 وحله 10 ۳ وم‌نانانطدمری صنقط بوام‌ص‌نک (2019) معط 1دک مان 6 کقصللهک خصتآ ,م7 10060۵ 5605 ۳66 ۵۶ وه ععی عام‌ناس ج - کعلنمامم که دمنام‌کنلم هدز عطا ونان 6 200 150005 بانقام۴ ۵۶ معط نمدمنم 16 عط1 مفعنصقصصم آنماع۳ ,1/6308 87200 0۵ 26506006 ۸ :۳۵00 ۵ کز هط ,(2012) .۳ مقحطک1 ودنآ 1/۵333 122-4 .880 ,370.3 ب4 ۵1٩ ,خط6 3/0286 هه ککعصتعظ ۵۶ ص30 ۳۳۵06۵۵ ۶ 136250766۲ کنا0 279000 .1998 یگ ,38۵۹10 و8 باصن 7.۸.۳ ,3110100118 ۶ 70۵1 156 و50 ععنعی عطا هه ععنصعی تفصمعم انس صمناهگعندد +عصماعه ع (55)) ما5 0ج کناد5 +عصماعا) عطا عصتعفنلد ۷ مصقطه6۳ مصمکتع ۳6۳ مصقا ,85۵8 ,21 ۷۵1۳۵ ,(۸3/37) لسوت 3/1 صعزعدلد ۸ وواعحاوصز ۵۵۵ اعد صهناد‌صع۸ 6ط صز 6 0۳ نو ۳۵۵۵ ۶ کا‌عناه ع۵ط1 ,(2019) م۸ و 6۷۵0 ,1.۷7 بق6ا10|ها0 -2 5302 87200 ۷۷6۵۳ صناف1/0 جز بوتاهدو منطعصونهاه فصج۳ط کم عام 156 60اه با بط ,8 |۵٩ ,تلع برومامصطع1 ۶ منک که تفصسوت م1362 مقزدع 1300 0 گمه دمامصنص۳ م۸ .(2000) عع1 روطاهسک ,130586 ,3130660 ,66 ق3002 ,7۵0 8 0۶ وصعلی۸ ۵ط) که لفدسوت, وق فصدتطظ فصه معط 36 وصناعماد/2 5 ۶و 16025 0 و6 ۳۵۵۵ 01 دمص که عس 6 1۳ 05 ع۳) 1060017 ما 1060 معط ۵۶ صمناحصنطصی ج +۵ ,هرک مصهنکعل مصطع ,26 2 کز 8۳200 1 6010۳5 سم ۶۵ صعطا عاهناصع تنل ما هه معلاعد ۶و مرمع +0 +علاعد عده که مععنعو 0۳ 1 ع36 06 ۵ ۳۵۵ 5۹۷6 کعنفعز ص8۳ لهس موصه هصنواعندد +عصماعت بعکقطا م۲۳ ۵ 0۳01065 ۳۵۵۵ آنشععععبه و عکسه6ط کز کنط7 بکط م22 نصهع۵۳ تحصقص 2۵۳ جح ععصم خصقا منز ۵ عا 5 دوه منصدع0۳ 0عاهناص هگنل مصد دععصعاعصصهی عمم کاز معنلنا ۲۵ کعنانص 0000۳ از 0۵0 ۶ 0261 ۵۶ تسه کز حل۳۶6۳ کنط) ۶و ععمم‌ام 156 +عوصنه "کعمعهمه صز اهوم و عخهد 162651 جز ص30کاه5 +عصماعته که عام۲ عناوم عطا طانس کعاقل ۶و ععقط م3 ۵۳ شوه 2001 فنل اقطا و50 ععی هه دمناقاعصم-ع نب نام‌ععل مصه نهنادم دز حلسع: کنط] 80۳06 0 وعلاعصز حاعنط جععمحل کوت 16 مسد5 ج حل‌جوععم عنطا مل 10 .2021 صز کعاهل ما2۳ صهادع 12 5۰ 8۳0۷166 ق1626 ۵1 ک۳عصماعته هه کعسعآنه‌نهه مصمصککعصنکتاط ,کعع ماه عط ۵ عام060 61 ۳6 ۶60 265زو هط حلو م۳۵ عط) ماه 1۵ مطادمگ 5۵4 6۳۵ کزوعطام بط 3 حل‌جوم عم کنطا 10 )) 0صه عنامنهوعل عصنمل فص مد عط) وصعامصهی جعاک۸ عمط 5 عحنفصدمناکعی علی5 40 066 کقط 61265 0013ط ۲۵۳ ۵ رقاقع) کعفاعنهاه دمص (صونککه‌وم عامآ0 2 6 از کعاهل او معقطا ام 05 اانناوه فصو که ععائه عخافمم اصی‌ناندهند عقط اقطا تمطک کاآنوم 306 1۴32651۵0 ,هنهک مکی م0۳۵0 3۵16 نموه ۳۵۵0 ,عکقط 00۳ :1۷075 م1۳

برند یک نام، اصطلاح، طرح، سمبل، یا ترکیبی از این موارد است که سبب شناسایی محصولات یا خدمات یک فروشنده یا گروهی از فروشندگان و سپس ایجاد تمایز از سایر رقبا می شود. در اغلب سازمان ها خرید مجدد محصول، رضایت مشتری و در نهایت برند شدن به مهم ترین نگرانی تبدیل شده است، چرا که موفقیت در برند شدن سبب می شود که شرکتها با فرصت بکارگیری شایستگی هایشان روبه رو شوند و با ایجاد تفاوت در ساختار سازمانی به صورتی تضمین شده در ذهن مشتری باقی بمانند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر ارزش ویژه برند بر خرید مجدد خرما با نقش میانجی رضایت مشتری در استان خوزستان است. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی- همبستگی و همچنین موردی است که در سال 1400 در مورد خرمای استان خوزستان انجام شد. برای انجام تحقیق یک نمونه 210 نفری از کارمندان، تجار، کشاورزان و مشتریان خرمای استان خوزستان انتخاب شدند. در این تحقیق 3 فرضیه تنظیم شد. برای بررسی فرضیه های تحقیق از پرسشنامه طیف 5 گزینه ای لیکرت استفاده شد. بعد از تکمیل تحقیق و انجام آزمون های آماری توصیفی و استنباطی (رگرسیون چندگانه خطی) فرضیه های تحقیق تایید شدند. نتایج نشان داد که ارزش ویژه برند بر خرید مجدد خرما با نقش میانجی رضایت مشتری تاثیر معنادار مثبتی دارد.

463399

ازجمله این راهکارها می‌توان به تعاونی‌ها اشاره کرد. تعاونی‌ها می‌توانند از سد طریق ۱.۱ شتغال انگیز شی (از محل صرف کردن د ستمزدها و درآمد تو سط کارکنان و اعضای تعاونی در قالب اقت صاد محلی ایجاد می‌شود) ۲ اشتغال مستقیم (مشاغلی که درون تشکل‌های تعاونی و با پرداخت حقوق به صورت مستقیم از طرف تعاونی ایجاد می شود) ۳. اشتغال غیرمستقیم (از کسب‌وکارهایی ناشی می شود که مواد اولیه برای تعاونی‌ها تأمین می‌کنند)» اشتغال ایجاد می‌کنند تا حد زیادی مشکلات بیکاری را حل کننده فرصت‌های شغلی را افزایش و نرخ بیکاری را کاهش دهند (یو سفی و خسروی پور۴:۱۳۹۶). در ماده ۲۴ قانون برنامه ششم توسعه نیز تصریح شده است که دولت مکلف | ست تا پایان اجرای قانون برنامه» تمهیدات قانونی لازم را جهت د ستیابی سهم تعاون در اقد صاد به بی ست‌وپنج درصد با رویکرد کارآفرینی» اشتغال‌زایی» حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و دانش‌بنیان به عمل آورد (سازمان برنامه‌وبودچه کشون ۰۱۳۹۶ 0 هر رشت در چند سال اخیر دن سازمان یونسکو بهعنوان شهر خلاق نخوراک ثبت جهانی گردیده است. فاسفه شهر خلاق بدان معنی است که همیشه در یک مکان پتانسیل‌های خلاقی وجود دارد. باید شرایط به‌گونه‌ای باشد که مردم فکر کنند برنامه‌ریزی نمایند و در استفاده از فرصت‌های به وجود آمده» ابتکار عمل داشته باشند (قربانی و همکاران»۸:۱۳۹۲). به‌ویژه اینکه داشتن دانش بومی و سسنتی در زمینه‌های مختلف مانند خوراک می‌تواند به توانمندسازی افراد بخصوص زنان و رهایی آن‌ها از فقر کمک نماید (836۲80,2019:1 :6۵ 0/10۳120271). در حقیقت حمایت از تلاش‌های جمعی زنان مانند تشکیل تعاونی‌های.می‌تواند.در تأمین؛معیشت پایدار موّثر واقع شود ( ۸13766 0 عع6). هدف از این پژوهش آن است که با فراهم شدن بستر خلاقیت و لقب گرفتن شهر رشت به‌عنوان شهر جهانی خلاق خوراک» بتوان از آن به‌عنوان زمینه‌ای برای تو سعه | شتغال بهره برد. ازاین‌رو این پژوهش با رویکرد تعاونی‌ها در بافت‌های فرسوده انجام خواهد شد. این تعاونی‌ها برای زنان در بافت‌های فرسوده بستری برای اشتغال را فراهم می‌کند که در شهراخلاق خوراک رشت» زنان از ان فرصت اسئفاده کنند و توانمند گردند. شهر رشت ازجمله شهرهایی است که سابقه قابل‌توجهی در ارتباط با حضور زنان در جامعه دارد. بنا بر اسناد موجود زنان استان گیلان به‌طور اعم و ساکنین شهر رشت به دلیل مرکزیت خود به‌طور اخص پس از انقلاب م شروطه تحت تأثیر قرارگرفته‌اند و خود را انسانی با حق داشتن حقوق شهروندی می‌دانستند. آنان در برخی از نامه‌ها و نوشته‌ها خود را طالب حق دانسته و برای دریافت حقوق ازدست‌رفته خود شسهامت به خرج داده و از مسسئولین نیز شکوائیه به مجلس و نهادهای قانونی می‌نو شتند. ازنظر محتوا و مفهوم: عریضه‌های زنان بدشتر در حوزه اخقلاف‌های مالی با حاکمان؛ اختلاف‌های شخصی: توقیف ذارایی‌ها شکایت از ورئه: اعتراض به ازدواج ذختر نابالغ: دست‌اندازی حاکمان به اموال زنان بی سرپرستت: اختلاف مالک و رعیت و موارد دیگر است. زنان در این زمان به انسان‌های شجاع و حق‌طلب مطرح شدند. در بررسی و تجزیه‌وتحلیل | سناد و عریضه‌های زنان گیلانی به مجلس شورای ملی مو ضوعاتی وجود دارد که این نکات ذشان‌دهنده رشد اجتماعی مردم گیلان درباره زنان است. زنان گیلانی در تأسیس نهادهای روشتگرانه پیشتاز بودند به‌طوری که جامعه گیلان یکی از نخستین مناطقی بود که موفق به تأسیس تشکیلات اجتماعی زنان بود. در سال ۱۳۹۵ خورشیدی در گرماگرم جنیش جنگل, روشنفکران گیلانی جمعیت مترقی فرهنگ را تأسیس نمودند که در درون جمعیت تشکیلات ویژه بانوان نیز شکل گرفت. از درون این جریان نخستین جمعیت و جریان روشنفکری زنان به نام جمعیت «پیک سعادت نزسوان» در رشت شکل گرفت. (پناهی» ۱۳۹۶). مجموعه مطالب فوق حاکی از اهمیت پرداختن به مو ضوعات مربوط به ۱۳۸ فصلنامه شهر پایدار» دوره ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ مطالعات زیادی در زمینه اشتغال زنان انجام شده که در زیر مهم‌ترین پژوهش‌های انجام شده در این حوزه ارائه می‌گردد: هادیان و حیدرپور (۱۳۸۸) در مقاله‌ای با عنوان تو سعه اقتصادی و سهم زنان در نیروی کار: مورد ایران نتیجه گرفتند که در مراحل اولیه توسعه سهم زنان در نیروی کار اندک و با افزایش درجه توسعه‌یافتگی این سهم افزایش می‌یاید. شادی‌طلب و کمالی (۱۳۸۱) در مقاله مشارکت اجتماعی زنان» دریافتند که تنگناهای ساختاری و خانوادگی از بارزترین موانع مشارکت اجتماعی زنان بوده است. فمی و همکاران (4۱۳۸۵ در مقاله شناخت و تحلیل سازه‌های موفقیت شرکت‌های تعاونی زنان در ایران» نتیجه گرفتند که عوامل روان‌شناختی» محیط توانمند ساز توانایی‌های مدیریتی و ارتباطی» و توانمندی‌های بازاریابی و بازار رسانی فرآورده‌ها عمده‌ترین سازه‌های موفقیت تعاونی‌هاست. زمانی میاندشتی و همکاران (۱۳۹۲)» در مقاله‌ای با عنوان بررسی سطوح و میزان توانمندی در بین اعضای تعاونی زنان رو ستایی در تفیهان شهرستان شیراز دریافتند که ابعاد روانی و اجتماعی- فرهنگی توانمندی از سایر ابعاد توانمندی بیش‌تر بوده و توانمندی خانوادگی و اقتصادی در رتبه بعدی قرار دارد. خروتی و ملکی (۱۳۹۴) در مقاله شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های موفقیت کارآفرینی در تو سعه تعاونی‌های استان سمنان» دریافتند که شاخص‌های فردی و سپس شاخص‌های مدیریتی بیشترین تأثیر را در تو سعه تعاونی‌ها دا شته‌اند. مذصوری (۱۳۹۵) در مقاله برر سی عوامل موّئر بر | شتغال زنان (کارکنان شهر ایلام) دریافت که وضعیت اقتصادی» پایگاه اجتماعی, تحصیلات زنان بر اشتغال تأثیر معناداری دارد. اور او همکاران (۱۹۷۹) در مقاله تجزیه‌وتحلیل روابط بین درآمد شوهر و | شتغال زنان به دریافتند که ت< صیلات زن» سن ازدواج» تعداد اعضای خانواده در مراحل متفاوت زمانی و اشتغال زودهنگام زنان بر انگیزه اشتغال زن در فاصله‌های زمانی بعدی اثر می‌گذارد. گابر یل (۲۰۰۲) در مقاله‌ای با عنوان وام صسندوق های ز نان روس_تایی» در یافت که موفقیت انجمن‌ها و تعاونی‌های زنان بستگی به سرمایه و بازاریابی» تفاهم میان اعضا احساس مسئولیت درباره کار و همچنین دستر سی به بازار دارد. گوئل (۲۰۱۳) در مقاله‌ای با عنوان ارتباط و پتاسیل ارزش‌ها و | صول همکاری برای تحقق مشاغل خانوادگی دریافت که تعاونی‌ها با توجه به ماهیت و اصول داوطلبانه خود باعث گسترش اشتغال از طریق رونق کسبوکارهای خانوادگی شده و در نتیجه به توسعه جوامع محلی می‌انجامد. سومیلیوس و همکاران (۲۰۱۵) در مقاله‌ای با عنوان دستور کار تعاونی‌ها برای همکاری‌های توسعه در تانزانیا به‌عنوان ابزاری برای کاهش فقر و ارتقای مشاغل,» نتیجه گرفتند که مدل تعاونی‌ها به‌ویژه تعاونی‌های کسب‌وکار محور باعث کاهش فقر در بین اضای تعاونی‌ها و افزایش | شتغال آن‌ها در تانزانیا شده‌اند. استبان سالواردو همکاران (۲۰۱۹) در مقاله‌ای با عنوّاناریاست هیئت‌های مدیره تعاونی در اسپانیا: رویکردی جنسیتی» به این نتیجه دست یافتند در تعاونی‌های با سرپر ستی زنان» رفاه اقتصادی کارگران ذسبت به منافع اقتسادی بیقر مورنتظر می‌باشد. ارت ناساسی ان مقاله بازیووستن سای پیقینی دراقاکید برقازتی‌ها گوراگ سی‌باشد که با توجه به شهرت شهر رشت در زمینه شهر جهانی خلاق خوراک می‌تواند بستری برای توسعه اشتغال زنان بخصوص در بافت‌های فرسوده شهری که وضعیت اقتصادی خانوارها چندان مناسب نمی‌باشد قلمداد گردد. قرن بوست و یکم را می‌توان قرن تغییر منا سبات اجتماعی» اق صادی» فرهنگی و سیا سی در جهان دانست و درواقع در پایان قرن بیستم با محکم‌تر شدن پیوندهای فرهنگی در پایه‌های اقتصاد شهری (مختاری ملک‌آبادی و همکاران» ۴ می‌توان گفت رقابت شهرهای جهان سمت‌وسوی دیگری یافته است و این رقابت به‌عنوان نقاط اتصال عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۱۳۹ شبکه‌ها ذر چارچوب اقتضاه جهانی ایجاب می‌کند تا ب:ذتبان اراقه ممحصولات تخصصی و خدمات خلاق به بازارهای جهانی با شند تا از این طریق ارائه موفق به کسب جایگاهی منا سب در زنجیره اقتصاد جهانی شوند (آفتاب/۳۴:۱۳۹۶). شهرهای خلاق موفق فقط مراکز اصلی شسهری معروف به شهرهای جهانی که امتیازات ویژه‌ای در امور مربوط به فعالیت‌های جهانی اقتصادی» فرهنگی و سیاسی در بالاترین رده سلسله‌مراتب شهرهای جهانی به خود اختصاص داده‌اند. نیستند (525۵[61,2008:77). بلکه شهرهایی در این زمینه موفق عمل می‌کنند به دنبال فراهم کر دن شرایط کافی برای پرورش خلاقیت‌ها و جذب عنا صر خلاق با شند (خدامی,۳۲:۱۳۹۷) که ازجمله اين زمینه‌ها می‌توان به بهره‌گیری از توان منا سب زنان در | شتغال در فعالیت‌های منا سب | شاره کرد. یکی از نزدیک‌ترین مفاهیم جمعیتی به مقوله ر شد و توسعه اقتصادی, اشتغال است (صادقی و عمادزاد ۱۳:۱۳۸۲) و امروزه یکی از مهم‌ترین معیارها به‌منظور ارزیابی درجه توسعه‌یافتگی یک کشور برخورداری زنان آن کشور از میزان اهمیت و اعتبار لازم در زمینه‌های مختلف ازجمله اقتصادی بوده و اشتغال زنان به‌عنوان یکی از موّلفه‌های اصلی توسعه اقتصادی به شمار می‌رود (تیموری,۱۳۹۵: ۲۷). از سوی دیگر گسترش بخش‌های مختلف اقتضادی و افزایش تولید و اشتغال مولد به‌طور غام و برای زنان به‌طور خاض به انجاد فرصت‌های جذب سرمایه و افزایش سرمایه‌گذاری نیاز دارد می‌توان ادعا کرد که افزایش و رشد رونق اقتصادی از افزایش میزان اشتغال زنان تأثیر می‌پذیرد (دورویی:۸۷:۱۳۸۹). اشتغال زنان ازنظر جامعه‌شناسی خانواده: در ارتباط با عوامل مختلقی شکل می کیرد ومطالعاث کتورهای میتی نپا کوناکنظ عوامل ذر این زمینه حکایت ذارد [ری و همکاران۱۴۰:۱۳۹۲۰) آفزایش اشتغال زنان که به افزایش اسراب آنگانی می‌انجامد: بدعنوان اثرگذارترین عوامل بر رشد اقتصادی: نیاز به ترویج فرهنگ مشارکت مردام دراسیت الما ی یراد ولآیجاد فرصت‌های برابر ذر جامعه می‌تواند مو ضوعی لازم در این زمینه به شمار می‌رود تا زمینه تسریع ر شد اقد صادی 5 شور فراهم گردد ( صفامنش»۷۹:۱۳۹۰). درحالی که مدیران و برنامه‌ریزان ک شورهای تو للم‌نیافتهلاردر حال‌توالسته یزان و نقش آن‌ها در سیر تحول و تو سمه جامعه اعتقاد چندانی ندارند و زنان در این کشورها بیشتر غنصر حاشیه‌ای» غیزفعال و غیر مولد به‌حساب می‌آیند (اشکان, ۷ در اکثر کشورها زمینه حضور زنان در بستر توسعه بر مبنای تعریف همه سونگری و کل‌گرایی توسعه است و زنان نهتنها به‌عنوان یک جذ سیت, بلکه با جایگاه‌ها و موقعیت‌های متنوع و متفاوت برخا سته از توانمندی و مهارت‌های طلمی+تخصصضی ز نیز بااقرهت‌هایغ لوخادفق از وی خاممهه‌و نظام سیاسی بهرانهای تشر خرضه:توسعه می‌پردازند (افراخته و سرایی۱۳۴:۱۳۹۲). با همه این تفا سیر به نظر می‌وشد همچنان تا ر سیدر‌زنان به جایگاه منا سب در زمینه | شتغال راه درازی باقی‌مانده |است. طبق آمار موجود. در ۲۰۱۰ زنان با ۵۰ در صد جمعیت» کمتر از یک سوم نیروی کار رسمی جهان بوده که بیش از ۶۰ درصد آن‌ها در بخش غیزرسمی مشغول بوده و ازلحاظ سخت کوشی» ۷۰ درصد ساعات کار را در جهان دارند (گوگردچیان و همکاران۱۳۹۲۰: ۱۴۸). زنان حتی در کشورهای توسعه‌یافته به ترتیب در سطح مشاغل دفتری» کار خانگی بدون دستمزد» فرو شندگی و خدماتی» فنی و حرفه‌ای, اشتغال در سطوح پارلمانی و اجرایی بالا و سطوح پایین اجرایی فعال‌اند. در کشورهای درحال‌توسعه زنان به ترتیب در کار خانگی بدون دستمزد فروشندگی, خدماتی» دفتری» فنی و حرفه‌ای» مدیران و مباشران و سطوح اجرایی بالا فعالیت دارند (پاشازانوسی,» ۸۱:۱۳۹۰). رویکردهای جامعه‌شناختی را می‌توان در سه گروه جستجو کرد: الف) نظم گرایان: پارسونز از جامعه شناسان ساختارگراست که بر ضرورت تفکیک نقش‌ها و تقسیم‌کار تأکید کرده است و آن را لازمه رسیدن به پیشرفت اقتصادی و صنعتی می‌داند (رفعت‌جاه و خیرخواه۱۳۷:۱۳۹۲). دور کیم نیز همچون پارسونز در تبیین دگرگونی ساختار جامعه از شکل مکانیک به شکل آرگانیک بو همرینگی اختماغی تا کید کردد اسکار ری مها همیستگی نزن قنویی را کونقسيم جنس کار می‌داند دورکیم نیز چون پار سونز معتقد است انسجام جامعه بر اساس تقسیم جنسی کار تأمین خواهد شد (رفعت‌جاه و خیرخواه» ۲ -۱۳۸). ب) توسعه گرایان: تفاوتی که در نظریه‌های گوناگون توسعه وجود دارد به نقشی که به انسان در ۱۳۰ فصلنامه شهر پایدار» دورد ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ تو سعه داده می شود مربوط است. در نظریه‌هایی که مبتنی بر رشد اقتصادی است» انسان نیروی کار است و در خدمت تولید بیشتر. این نظریات معمولا به رفاه مادران ازآن‌جهت توجه دارند که آن‌ها تولیدکننده و نگه‌دارنده نیروی کار هستند و به زنان ازآن‌جهت که تأمین کننده نیروی کار ارزان هستند توجه می شود. این نظریه‌ها معمولا با تشویق زنان به کسب استقلال مالی و حقوق سیاسی برابر همراه است. در دسته دیگری از نظریه‌های توسعه زنان بخش محروم جامعه هستند که باید از برنامه‌های تو سعه منتفع شوند. این نظریات بر ساوی انسان‌ها نظر دارد و در پی رفع بی‌عدالتی است. در این نظریات معمولا رفاه خانواده موردتوجه (ست ولی تجربه ثابت کرده است که رفاه خانواده نزوما آمنیت و رفاه را برای نان تضمین نمی‌کند. اما بر اساس نظریه‌های مبتنی بر توسعه پایدار زنان نه‌تنها در زمره محرومان و مصرف‌کننده برنامه‌های توسعه شمرده نمی شوند بلکه عامل توسعه هستند (رفعت‌جاه و خیرخواه۱۳۸:۱۳۹۲). ج) فمینیست‌ها: بر اهمیت عوامل فرهنگی و اجتماعی در تحدید دسترسی زنان به بازار کار تأکید دارند. طبق اين نظریه گرایش مشاغل زنانه, گرایشی از نقش خانگی آن‌ها است و همان‌گونه که در بیشتر جوامع کار خانگی کم‌ارزش انگاشته می‌شود این مشاغل و مهارت‌ها نیز در بازار کار کم‌ارزش به‌<ساب می‌آیند. وجود خصو صیاتی نظیر د ستور پذیری بیشتر»ه شکایت کمتر از کار» علاقه بیشتر به کارهای تکراری و نیاز کمتر به درآمد (زنان معمولا دومین نان‌آور خانواده محسوب می‌شوند) در زنان منجر به اخ صاص کارهای با درآمد کمتر مهارت پایین‌تر و نیز تأمین اجتماعی و پ شرفت کمتر به آنان داده می شود (نوری و همکاران :0,۳۹۲ قاین ذکر اس که خی از زنگرد رید مسائللا مساق امکای ضعیف جذب دز بازاز کاز زسمی: ضعف در تخ صص» مهارت و سرمایه و همچنین حمایت اندک نهادهای حمایتی» به دلایل ب سیاری مجبور وارد در بازار | شتغال و کسب درآمد شوند (درویشی‌فرد و همکاران ,۱۳۹۵ :۷۹۳۸3۷)بپزویکردهای اقتصادی را می‌توان در سه دیدگاه عمده جای داد: تئوری‌های نئوکلاسیک» تئوری‌های تقسیم‌بندی بازار کار و تئوری‌های جنسیت. الف) در تئوری‌های نئوکلاسیک برای تبیین مسئله اشتغال زنان و تفاوت جایگاه زن و مرد در بازار کار» از عوامل اقتصادی استفاده می‌شود. بر اساس این دیدگاه زنان به دلیل بهره‌وری کمتر در مقایسه با مردان از نجایگاه و درآمد نازل‌تری برخوردارند. یکی از مفرو ضات اقتصاددانان کلا سیک آن است که در شرایظ رقابتی به کازگران مزدی معادل ارزش نهایی محصول پرداخت می شود. (رفعت‌جاه و خیرخواه» ۱۳۹:۱۳۹۲). ب) در تئوری‌های تقسیم‌بندی بازار کار فرض اساسی این است که جنسیت یکی از مهم‌ترین عواملی است که بازار کار را به دو بخش جداگانه تقسیم می‌کند. در بخش زنانه بازار کار» تعداد مشاغل به صورت تصنعی و غیرواقعی محدود می شود. این محدودیت موجب بروز تراکم در "بخش زنانه بازار" کار می‌شود و این نکته دلیل اصلی پایین بودن جایگاه شغلی و دستمزدهای زنان است. (رفعت‌جاه و خیرخواه» ۱۳۹:۱۳۹۲). پ) تئوری‌های جذسیتی: تفاوت در شخصیت اجتماعی را از طریق سه مدل بیولوژیکی» فرهنگی- اجتماعی و اجتماعی زیستی تو ضیح می‌دهد. تفاوت‌های فیزیکی میان دو جنس» از سوی بسیاری از محیطگرایان نیز تصدیق می‌شود. اما درک طبیعت زیست شناختی جذسیت و روندی که بر | ساس آن» گروه‌بندی‌های جذسیتی ایجاد می شود پیچیده و مشکل است. این پیچیدگی از تعامل عوامل زیست‌شناختی و اجتماعی و تأثیرپذیری پدیده‌های بیولوژیکی از عوامل اجتماعی و فرهنگی عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۱۳۱ این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت داده‌ها یک پژوهش کمی است. داده‌های پژوهش از طریق مطالعات میدانی با ابزار پرسشنامه» مصاحبه و مشاهدات و از طریق منابع کتابخانه‌ای در قالب مقالات و کتاب‌ها گردآوری‌شده است. جامعه آماری پژوهش زنان ساکن در بافت‌های فرسوده مناطق ۱ ۰۲ ۳ و ۴ شهر رشت بوده است. به‌منظور تعیین حجمم نمونه از لموندگیری #صاذقی طبتهای چند مرحله و با روش کوکران« تاد ۲۸۴ پر تناس از توع ملیف آلیکریته ذر بین زنان ساکن در ۴ منطقه دارای بافت فر سوده موردا شاره متنا سب با جمعیت در هر مناطق فوق به ترتیب ۵۵ ۰۱۶۳ ۳ و ۱۴ پرسشنامه توزیع گردید. درنهایت با توجه به پاسخ‌های جامعه نمونه» تعداد ۳۷۹ پر سشنامه که به صورت کامل پاسخ داده شد. تجزیه‌وتحلیل شد. جهت ارزیابی روایی پرسشنامه از نظرات ۱۰ نفر از متخصصین حوزه مطالعات شهری استفاده گردید و همچنین پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ بررسی شد که مقدار آن ۰/۸۵۲ به دست آمد. بررسی جامعه نمونه پژوهش به‌صورت مرحله‌ای بوده و در هر مرحله بنا بر میانگین جامعه تعداد افراد مشخص‌شده است. در این روش با الگوبرداری از روش بدون جایگزینی» ابتدا کل جامعه نمونه ازنظر تمایل به کار به صورت تعاونی سنجیده شد که از ۳۷۹ نفر پاسخگو ۳۷۵ نفر تمایل به فعالیت داشسته‌اند. پس‌ازآن» پاسخگویان ازنظر برخورداری از ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی قابل‌قبول برای فعالیت سنجیده شدند و تعداد ۱۰۱ نفر شناسایی شدند. در مرحله آخر سعی شد افرادی شناسایی شوند که دارای ویژگی‌های موردنیاز برای فعالیت به‌صورت تعاونی بوده‌اند. بنا بر بررسی‌ها تعداد ۶۷ نفر توانایی فعالیت در بخش تعاونی را داشته‌اند. معیار شناسایی افراد در گروه‌های مختلف فوق» بالاتر بودن رتبه آن‌ها از میانگین (عدد ۳) بوده است. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و داده‌ها از نرم‌افزار 5۳55 استفاده گردید. سن» تحصیلات» شغل, تعداد فرزند» اعتمادبه‌نفس» استقلال فکری» ‏ زمانی میاند شتی و همکاران»۱۳۹۱؛ م سئولیت‌پذیری» ری سک‌پذیری» وجدان کاری» صبر خلاقیت و نوآوری» ‏ گلابی» ابراهیمی و علی تعامل (مشارکت اجتماعی) آگاهی اجتماعی (میزان آگاهی افراد از حقوق لشگرآر۱۳۹۳؛ بندرز و نیک فردی و اجتماعی در شهر میزان آگاهی افراد از وظایف سازمان‌های ‏ نامی؛۱۳۹۳؛ طاهرخانی و قرنی اجتماعی دولتی و غیردولتی مربوط به شهر میزان آگاهی افراد از مزایای مشارکت آر۱۳۸۴؛ لطیفی و همکاران,۱۳۹۳؛ در جامعه» میزان آ گاهی افراد از وجود فعالیت های مذهبی و خیریه و حیدری و همکاران؛۱۳۹۴؛ موحدی» اقتصادی درآمد, پس‌اندازه دریافت تسهیلات» دریافت کمک مالی داشتن اموال گابریل»۲۰۰۲؛ هلی»۱۹۹۷ ۱۳۲ فصلنامه شهر پایدار» دورد ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ شهر رشت با مساحت ۱۰۲۴۰ هکتار» در مرکز جلگه گیلان در محدوده بین ۴۹ درجه و ۳۵ دقیقه و ۴۵ ثانیه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی واقع شده است. مطابق سر شماری رسمی کشور در سال ۱۳۹۵ شهر رشت دارای ۶۰۳۳۷۴ جمعیت ده ساله و بیشتر و جمعیت فعال اقتصادی ۲۴۰۶۷۸ نفر بوده است که ۲۰۷۲۶۲ نفر آنان را شاغل و ۳۳۴۱۶ نفر را بیکار تشکیل می‌دهد (نتایج عمومی سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵). بر اساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال ۰۱۳۹۵ شهر رشت دارای نرخ اشتغال ۸۶/۱ و نرخ بیکاری ۱۳/۹ درصد است. همچنین نرخ اشتغال مردان ۷/٩۸ و نرخ اشتغال زنان ۷۴/۲ و نرخ بیکاری مردان ۱۰/۳ و نرخ بیکاری زنان ۲۵/۸ می‌باشد. این آمارها نشان‌دهنده نرخ بیکاری بیشتر زنان» نسبت به نرخ بیکاری مردان می‌باشد. اموقعیت استان گیلان در کشور 1 ۹ موقعیت شهرستان رشت در استان گیلان زنان ساکن در بافت فرسوده شهر رشت تمایل نسبتا خوبی برای فعالیت در بخش خوراک به صورت تعاونی دارند چرا که تمایل زنان در همه گویه‌ها بالاتر از میانگین بوده و این عدد بین ۳/۷۳ تا ۳/۸۷ در نو سان بوده است. بر اساس شکل ۳ بیشترین میزان تمایل در منطقه ۲ و کمترین میزان در منطقه ۴ مشاهده‌شده است. در ارتباط با ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی زنان ساکن در بافت فرسوده (شکل ۳)» همه مناطق میزانی پایین‌تر از میانگین دارند و این عدد بین ۲/۸۶ تا ۲/۷۶ در نو سان است. کمترین میزان در منطقه ۳ و بیشترین آن در مناطق ۱ و ۴ به‌طور یکسان دیده می‌شود. در ارتباط باوجود روحیه کار تعاونی و همچنین ویژگی‌های سازگار زنان به این رویکرد نیز درمجموع وضعیت تسبتا معظلوب بوده و شاخص‌ها بالاتر از میانگین بوده‌اند. میانگین کلیه ابعاد نشان می‌دهد که زنان موردمطالعه» ازنظر فعالیت در بخش خوراک به صورت تعاونی» با نو سان ب سیار ناچیز بین ۳/۱ تا ۳/۲ در و یت ژ سیتا مناسبی قرار دارند (شکل ۳) که بیشترین میزان در منطقه ۳ و کمترین آن در منطقه ۴ مشاهده شده است. تأکید می‌شود که دلیل اینکه منطقه ۵ در هیچ‌یک از موارد بررسی نشده به دلیل نبود بافت فرسوده در این منطقه بوده و جامعه نمونه از سایر مناطق انتخاب‌شده‌اند. در ادامه يافته‌ها با استفاده از آمار استنباطی بررسی و در زیر ارائه گردیده است. عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۱۳۳ وفهیت تما زان بای فعلیت در بخش خوزاک به صورت ای ونهیت اجتاي دی زان رای یت دبای خاک با مرت ری [ رومیت زان از نظر روهب ار ری بای یت در پخش غوزاک [ آوفدیت کلی زان بای قعلیت در پخش خوزاک به صورت ای شکل شماره ۳. وضعیت ویژگی‌های مناطق شهر رشت در ارتباط با فعالیت در بخش خوراک به‌صورت تعاونی تمایل به فعالیت در بخش تعاونی برای بخش خوراک با آزمون دوجمله‌ای بررسی‌شده است. بنا بر نتایج آزمون (جدول 4۲ ۱ درصد از پاسخ‌دهندگان معادل ۲۳۱ نفر تمایل به فعالیت در زمینه غذاهای محلی رشت دارند. گرچه اگر آموزش و منافع اين کار بیان شود و یا نمونه‌ای از انجام این فعالیت‌ها در شهر دیده شود احتمالا تمایل بانوان بیشتر خواهد شد. به خاطر اهمیت بحث منافع و درآمدزایی» ۶۶ در صد بانوان علاقه‌مند به کسب درآمد از این راه هستند. همچنین ۷۹ در صد تمایل دارند این اصول را به دیگران آموزش دهند. همچنین ۷۳ در صد بانوان ابراز نموده‌اند که تمایل دارند در زمینه تهیه مواد ازلیه مواد غذایی فعالیت کنند. اما مو ضوع مهم بماباگرانیکگبباندان بای همکاری با یکدیگر در این زمینه است: چرا که ۶۰ درصد آن‌ها ابراز نموده‌اند که تمایلی به همکاری نداشته و می‌خواهند به‌صورت فردی فعالیت کنند. جدول شماره ۲. نتایج آزمون دوجمله‌ای گویه‌های تمایل به فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شهر رشت مر 1 4 5 4 | موردانتظار ۰ 8 4 | موردانتظار علاق‌سندی به قبالیت در | اول ۲۲ ۱۱۴۸۱ ۰۳۹ تمابل به آموزش دستور آشپزی | افل_ | ۳۴۴ | 1۳۱۱۸۳ زمینه غذاهای محلی دوم ۳ ۳۳۱ ۶۱ ۰ او نحوه پخت غذاهای مخلی به | دوم ۳ ۹ ۲ ۰/۷۹ ۵۸۰ تمایل به ترآندزایی از | اول ۳۴ ۱۱۲۸۱ ۰۸۳۴ تمایل به همکاری با دیگران در | ول _] ۳۹۴ | ۳۲۶ ۱ 1۶۰ طریق غذاهای محلی دوم سره ۳۹۱ ۶۶ ۵۸۰ ارتباط با فعالیت در زمینه دوم ۳ ۰/۴۰۳ ۵۸۰ [ سا پچ ۹ ۱۰۰ بخناهایی خی ریگ عجج ۱۰۰۹ تمایل به یادگیری آشپزی | اول ۳ ۳۹ ۰ اول ۳۶ ۱ ۱۱۰۴ ۰/۲۷ ویو پوت ری دوم نی ۴۰ ۰/۹۶ ۵۰ اغذاهای محلی برای فعالیت در | دوم <۳ ۱ ۰۸۷۳۱۲۷۵ ۵۰ جدول شماره ۳. نتایج رتبه‌بندی آزمون فریدمن برای تمایل فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شهر رشت تمایل به همکاری با دیگران در ارتباط با فعالیت درزمینه نتایج آزمون فریدمن از رتبه‌بندی گویه‌های تمایل برای فعالیت در بخش تعاونی خوراک نشان می‌دهد که گویه تمایل به یادگیری اصولی دستور آشپزی و نحوه پخت غذاهای محلی رشت برای درآمدزایی بیشتر بالاترین رتبه را دارد (جدول ۳). اما به صورت کلی آزمون دوجمله‌ای ذ شان داده که ٩۹ در صد افراد مورد پر سش که شامل ۳۷۵ خانم می شونده تمایل بانوان برای فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شهر رشت را دارند که مقدار بسیار مناسبی به نظر می‌رسد (جدول ۴). جدول شماره ۶. نتایج آزمون دوجمله‌ای تمایل برای شاخص فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک در بخش پیشین تمایل بانوان برای فعالیت کوریهشسآنساییی‌های خوراک سور پیشت بررسی شد. نتایج حا صل از بخش پی شین یعنی تمایل ذشان داد که ٩۹ در صد بانوان معادل ۳۷۵ نفر متمایل به فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شهر رشت می‌باشند. بعد از سنجش تمایل باید برخورداری از شرایط فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک بررسی شود. ازاین‌رو در قسمت شرایط اجتماعی و خانوادگی و اقتصادی ۳۷۵ نفر از کسانی که تمایل داشته‌انده تجزیه‌وتحلیل شده‌اند. در گویه پشتیبانی خانواده از این فعالیت» ۵۹ درصد از این پشتیبانی برخوردار هستند. برخورداری اندک ۴۱ درصد باقیمانده نیز مقدار زیادی است که باید نسبت به روشن نمودن منافع این فعالیت‌ها برای خانواده نیز اقدام شود تا میزان احتمال موفقیت بانوان در فعالیت‌ها ب شتر شود. همچنین خانواده ۵۶ در صد از آن‌ها با تفکرات مرد سالارانه مخالف بوده اما ۴۴ درصد هنوز این تفکرات را دارند. در جدول ۶انتایج این بررسی بر اساس آزمون دوجمله‌ای نشان داده‌شده است. عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... جدول شماره ۵. نتایج آزمون دوجمله‌ای برای گویه‌های شرایط اجتماعی- خانوادگی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک بر اساس جدول ۵ یکی از محدودیت‌های موجود در زمینه فعالیت‌های تعاونی در بخش خوراک, آزادی اندک بانوان برای خروج از منزل در ساعات حضور در تعاونی می‌باشد. چرا که ۷۲ در صد از آزادی اندکی در این زمینه برخوردار هستند. ۶۴ در صد بانوان ابراز نمودند که خانواده آن‌ها وظیفه زن را محدود به کارهای داخل خانه می‌دانند. البته ۱٩ درصد می‌خواهند در کنار ایفای نقش دختر یا همسر یا مادر بودن به فعالیت در خارج خانه نیز بپردازند که پتانسیل بالایی محسوب می‌شود. در کنار نقش خانواده در تشویق,» حمایت و پشتیبانی از بانوان» همسایگان نیز نقش بسزایی دارند. در این زمینه ۹۴٩ درصد بانوان ابراز نموده‌اند که باورهای سنتی مردم محله درباره خروج زنان از منزل.هنوز وجود دارد که محدودیتی چشمگیر به شمار می‌رود (جدول ع۶). نتایج رتبه‌بندی آزمون فریدمن نیز در جدول ۶ قابل‌مشاهده است و نتایج کلی شرایط اجتماعی و خانوادگی بر | ساس آزمون دوجمله‌ای نشان می‌دهد که ۷۴ در صد معادل ۲۷۷ نفر از بانوان شرایط خانوادگی و اجتماعی برای فعالیت در بخش تعاونی خوراک شهر رشت را دارا هستند (جدول ۷). جدول شماره ٩. رتبه‌بندی آزمون فریدمن برای گویه‌های شرایط اجتماعی- خانوادگی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک محدود نبودن زن به کارهای داخل منزل از طرف خانواده جدول شماره ۷. نتایج آزمون دوجمله‌ای برای شاخص شرایط اجتماعی- خانوادگی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک موافقت با کار در خارج.از منزل در کنار ایفای سار نقش‌ها کمرنگ شدن باورهای سسنتی درباره خروج زنان از منزل در ۱۳۹ فصلنامه شهر پایدار» دوره ۶ شماره ۲ تابستان ۱۶۰۰ در بخش پیشین شرایط خانوادگی و اجتماعی برای فعالیت بانوان در بخش تعاونی خوراک شهر رشت بررسی شد. در این قسمت شرایط اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بر اساس نتایج آزمون دوجمله‌ای ۸۳ درصد بانوان از درآمد کافی برای گذران زندگی برخوردار نیستند که این موضوع می‌تواند محرکی برای تشویق آن‌ها برای فعالیت در تعاونی‌ها چهت کسب درآمد و ارتقای و ضعیت اقذ صادی آن‌ها قلمداد شود. همچنین ۷۶ در صد توانایی پس‌انداز کردن ندا شته و همچنین ۷۳ درصد نیز اموالی برای تبدیل به پول برای شروع یک کسب‌وکار را ندارند. (جدول ۸). جدول شماره ۸. نتایج آزمون دوجمله‌ای برای گویه‌های شرایط اقتصادی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک متغیر 3 اه رای مر کر 7 4 جح کارا ورد برخورداری از درآی دول | ۱۳۹۴ ۲۳۱۱ ۰/۸۳ ابها درا اول ۶ ۰۱۶۷۱۲۵۱۱ اکافی برای گذران دوم ۷ <۳ ۶۴ ۱/۱۷۱ ۵0لا مر | لا یی دوم ۳ ۱۰/۲۳۱۱۲۴۱۱ ۵ | ما ۲ : اول ۰ ۱ ۱۳۲ ۲۸۴ ۰/۷۶۱ اقا هلال ۶ ۱ ۱۲۶۹ ۰/۸۷۲ و دوم ۳ ۹۱ ۱۰/۲۴۱ ۰/۵۰ + لک مالی از دوم <۳ ۱۰/۲۸۱۱۱۰۶۱ ۰/۵۰ 1 تبدیل به پول ۵ دوم ۱۰ ۱۰/۳۷۱ واه ج ال نتایج رتبه‌بندی آزمون فریدمن نیز در جدول ٩ قابل‌مشساهده است و همچنین به‌صورت کلی ۲۰ درصد بانوان شرایط اقتصادی را برای فعالیت در بخش تعاونی خوراک شهر رشت دارا هستند (جدول ۱۰). جدول شماره ٩. نتایج رتبه‌بندی آزمون فریدمن برای گویه‌های شرایط اقتصادی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک برخورداری از درآمد کافی برای گذران زندگی ۳/۷۵ امکان دریافت کمک مالی از طرف خانواده ۳۰ پس‌انداز همیشگی با هر میزان درآمد ۳۳۲ کای دو ۳۳/۴ داشتن اموال برای تبدیل به پول در صورت انجام فعالیت‌های جدید ۹ درجه آزادی ۴ جدول شماره ۱۰. نتایج آزمون دوجمله‌ای برای شاخص شرایط اقتصادی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شاخص ‏ گروه طبقه فراوانی . درصد فراوانی مورد معناداری برای اما مجموع شرایط اقت صادی و اجتماعی و خانوادگی نشان می‌دهد که ۲۷ در صد از بانوان معادل ۱۰۱ نفر دارای شرایظط فعالیت در بخش تعاونی خوراک شهر رشت می‌باشند (جدول ۱۱) عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۱۳۷ جدول شماره ۱۱. نتایج آزمون دوجمله‌ای برای شاخص شرایط اجتماعی و اقتصادی فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شاخص گروه طبقه ‏ فراوانی ‏ درصد ‏ فراوانی معناداری برای در بخش‌های پیشین تمایل و همچنین شرایط فعالیت در بخش تعاونی خوراک شهر رشت توسط بانوان بررسی شد. نتایج نشان داده که ۳۷۵ نفر معادل ٩٩ درصد تمایل به فعالیت داشته و از این تعداد ۲۷ درصد (۱۰۱ نفر) دارای شرایط می‌باشند. در این قسمت امکان فعالیت در بخش تعاونی» توسط ۱۰۱ نفر دارای شرایط فعالیت» تجزیه‌وتحلیل می‌شود. نتایج آزمون دوجمله‌ای امکان فعالیت که جدول مربوط به آن در اینجا به دلیل محدودیت در تعداد صفحات مقاله حذف گردید. نشان می‌دهد که گویه‌های | ستقلال فکری» مسئولیت‌پذیری» ریسک‌پذیری, تعامل (مشارکت اجتماعی) و میزان آگاهی افراد از وظایف سازمان‌های دولتی و غیردولتی مربوط به شهر معنادار نبوده و قابل | ستناد نیست. اما در شاخص اعتمادبه‌نفس ۸۲ درصد بانوان معادل ۸۳ نفر دارای اعتمادبه‌نفس لازم برای این کار می‌باشند که این عامل پشتوانه لازمی برای فعالیت تعاونی به شسمار می‌رود. همچنین به نظر می‌رسند ۶۲ درصد از وجدان کاری لازم برای این کار برخوردارند و ۶۱ درصد خود را در این فعالیت صبور می‌دانند. همچنین ۶۲ درصد بانوان از تمایل به خلاقیت در کارها دارند و به نظر می‌ر سد ۳۶ در صد افراد از تعامل ذسبتا خوبی برای همکاری با دیگران داشته با شند که مقدار نسبتا کمی محسوب می‌گردد. چراکه لازمه کار تعاونی» تفاهم اضا با یکدیگر می‌با شد و در صورت نبود آن» تعار ضات بین فردی افزایش‌یافته و منجر به چندد ستگی و ازهمگسیختگی شبکه کنشگران تعاونی می شود. همچنین بر اساس برر سی‌های اما نتایج آزمون دوجمله‌ای در متغیر امکان فعالیت نشان می‌دهد که ۶۶ درصد بانوان معادل ۶۷ نفر امکان فعالیت در بخش تعاونی خوراک را دارند (جدول ۱۲). نتایج رتبه‌بندی آزمون فریدمن نیز در جدول ۱۳ قابل‌مشاهده است. جدول شماره ۱۳. نتایج آزمون دوجمله‌ای برای شاخص امکان فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شاخص گروه طبقه فراوانی ‏ درصد . افراوانی مورد ‏ معناداری برای جدول شماره ۱۳. نتایج رتبه‌بندی آزمون فریدمن برای متغیرهای امکان فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شهر رشت استقلال فکری ۲ - مبزان آگاهی افراد از حقوق فردی و اجتماعی ۲ مسئولیت‌پذیری ۵/۹۸ میزان آگاهی افراد از وظایف سازمان‌های دولتی و غیردولتی مربوط به شهر ۵/۸ ریسک‌پذیری ۶۵ میزان آگاهی افراد از وجود فعالیت‌های خیریه در محله ۷/۷۵ ۱۳۸ فصلنامه شهر پایدار» دور ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ درنهایت ۶۷ نفر از بانوان امکان فعالیت در بخش تعاونی‌های خوراک شهر رشت را دارند. این افراد در مرحله اول تمایل داشته و سپس شرایط اجتماعی و خانوادگی و اقتصادی لازم را دارا می‌باشند و امکان فعالیت بر آن‌ها فراهم است. توزیع این افراد در سطح مناطق مورد بررسی نشان می‌دهد که ۴۴/۸ درصد معادل ۳۰ نفر در منطقه ۲ ۴۱/۸ درصد معادل ۲۸ نفر در منطقه ۳ ۱۰/۴ درصد معادل ۷ نفر در منطقه ۱ و ۳ درصد معادل ۲ نفر در منطقه ۴ ساکن هستند. زنان در گستره جهانی نقش عمده‌ای در فعالیت‌های اقتصادی, اجتماعی و ... دارند و بسیاری از کشورها در تلاش‌اند راهکارهایی برای استفاده حداکثری از توان‌های زنان در عرصه تولید و فعالیت بیابند. در این میان گاه فرصت‌هایی در برخی شهرها بروز می‌کند که می‌توان با استفاده از آن‌ها چشم‌اندازی نو برای خواسته‌های مدیران و برنامه ریزان طراحی کرد و به راهبردهایی برای د ستیابی به اهداف اند شید. شهر را شت به‌عنوان یکی از شهرهای بزرگ شمال ک شور در راستای اقتغال زنان شهری نیازمند بازاندیشی فرصت‌هاست. فرصتی که اخیرا برای این شهر ایجادشده ثبت شهر رشت به‌عنوان شهر خلاق خوراک است. ازآنجایی که موضوع خوراک و موضوعات وابسته به آن به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم به زنان مرتبط می شود» می‌توان از این موضوع به‌عنوان یک فرصت برای شهر رشت بهره جست. از طرف دیگر با توجه فقر ذسبی حاکم بر زندگی زنان ساکن در بافت‌های فر سوده شهر ر شت از یک سو و درگیر بودن شدیدتر آن‌ها به‌طور روزمره با موضوع غذا به‌عنوان یکی از وظایف مهم زنان خانه‌دار از طرف دیگر و درنهایت امکان ضعیف سرمایه‌گذاری در راه‌اندازی شغل مورد دلخواه» ارائه ایده ترکیبی از خوراک» زنان ساکن در بافت فرسوده و رویکرد تعاونی» می‌تواند راهبردی موّثر در اشتغال زنان شاغل در این شهر باشد. ازاین‌رو این مهم موردتوجه این پژوهش قرار گرفت. از پنج منطقه شهر رشت چهار منطقه از سوی آذاره راه وآشهرسازیآاستان گیلان دارای بافت‌های فرسوده شناسایی‌شده است. ازاین‌رو جامعه آماری این پژوهش» زنان ساکن در چهار منطقه دارای بافت فرسوده شهری می‌باشد. برای دستیابی به اهداف پژوهش و پاسخ به سوّالات» زنان ساکن در این محدوده در.سه مرحله تمایل زنان به اشتغال در بخش خوراک رشت» شرایط خانوادگی - اجتماعی و اقتصادی زنان به اشتغال در بخش خوراک رشت و درنهایت امکان فعالیت زنان به اشتغال در بخش خوراک به صورت تعاونی» بررسی شده است. درواقع در هریک از مراحل» به‌صورت بدون جایگزینی عمل شده است. نتایج تحليل‌ها نشان می‌دهه که ٩٩ درص آزازنان تمایل بالای بر ختالششور بخش خوراک دارند و میانگین تمائل آن کرالیی قاظق برایر با ۱/۸۴ یود مرو می‌توان دوروی اقطافای زان باقتالیت کر این مورصه تحساب قرف اما آنچه در این میان بیش از متغیر میزان تمایل تعیین کننده|است برخورداری جامعه نمونه از شرایط اجتماعی و اقه صادی مناسب بوده است. هرچند که اغلب پاسخگویان متمایل به فعالیت در بخش خوراک شهر رشت هستند. اما نتایج شرایط اجتماعی و اقصافی نان می‌ذهد که اگرچه ۷۴ ذرصذ زنان, شنرایط اجتماعی و خانوادگی لازم را برای فسالیت:ذارند آما تعداد نه‌چندان زیادی (تنها ۲۰ درصد) شرایط اقتصادی لازم را برای فعالیت در تعاونی‌ها دارا می‌باشند. به این معنی که هرچند ایده فعالیت در بخش تعاونی با در نظر گرفتن وضعیت پایین اقتصادی مطرح‌شده اما شرایط به‌گونه‌ای است که جامعه نمونه از حداقل‌های لازم در این زمینه نیز برخوردار نیستند و نمی‌توانند گامی موّئر در این راستا بردارند. عمده‌ترین مشکل اقتصادی بانوان برای فعالیت نیز عدم برخورداری از درآمد کافی می‌باشد که باعث می‌شود نتوانند حداقل مبلغ لازم را برای فعالیت مهیا نمایند. بسیاری از آن‌ها نیز شرایط اخذ تسهیلات از بانک یا دریافت کمک از طرف خانواده را ندراند. بنابراین جهت افزایش دارای تمایل که از شرایط اقتصادی مناسبی برخوردار نیستند الزاما باید به دثبال سرمایگتار علققه‌سسجر خوزد گوراگ‌یودا با امسقادار سرمایه سرمایدگذازی و کاررز تخصضصی ,زنان بعزاق قالیت تعاونی‌ها را شروع و یا توسعه داد و سبب کارآفرینی و ایجاد اشتغال درآمد شد. ازآنجاکه کارآفرینی یکی از وجوه اساسی عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۱۳۹ خلاقیت می‌باشد» می‌توان با حمایت از توسعه تعاونی‌ها این وجه از توسعه شهر خلاق را برجسته نمود. برخورداری از توانمندی لازم برای فعالیت مور در بخش تعاونی از دیگر متغیرهای مورد ارزیابی است. درواقع هدف پژوهش توانمندسازی زنان ساکن در بافت‌های فرسوده با استفاده از الگوی تعاونی بوده و در این رهگذر از فرصت ایجادشده در بخش خوراک برای این منظور استفاده شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که زنان ساکن در شهر رشت» نه به‌طور کامل ولی با نرخ حدود ۳۰ درصد از شرایط همه‌جانیه پهره‌گیری از فرصت فعالیت در بخش خوراک به‌صورت تعاونی برخوردارند. البته نباید فراموش کرد که این درصد حاصل برخورد بدون جایگزینی افراد به‌دست آمده است. اگر عامل شرایط اجتماعی - اقتصادی و به‌ویژه اقتصادی حذف شود و فقط به تمایل بسنده شود تعداد زنانی که دارای ویژگی‌های فعالیت تعاونی هستند خیلی بیشتر آمار فوق بوده (حدود ۷۱ درصد) و در صورت حمایت از زنان با بسته‌های مناسب اقتصادی می‌توان شاهد شکل‌گیری تعاونی‌هایی با محوریت فعالیت زنان در بخش خوراک بود. به‌هرحال مشارکت تمامی ساکنین شهرها ازجمله زنان در امور و فعالیت‌های خلاقانه از عنا صر ضروری برای ظهور و توسعه شهر خلاق می‌با شد. این مو ضوع سبب ارج نهادن به سرمایه انسانی و نقش آن‌ها در شکل‌گیری شهر خلاق می شود. بنابراین شهر خلاق ر شت می‌تواند با ترکیب ایده | شتغال زنان در قالب تعاونی خوراک به گسترش صنایع فرهتگی» شکوفایی هنر آشپزی بانوان و کارآفرینی در زمینه تغذیه و خوراک» برند سازی خوراک محلی برای معرفی به دنیا و توسعه گردشگری غذایی و به اشتراک گذاشتن دانش و تحقیقات علمی مرتبط با خوراک و تغذیه از مراحل تهیه تا مراحل تولیه مصرف توزیع و حتی در قالب صادرات گامی بلند برداشت. با توجه به نتایج حاصل‌شده» پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود. ورود بخش‌های سرمایه‌گذار اعم از خصوصی یا دولتی و یا محلی.(زنانی که از شرایط اقتصادی مناسب برخوردارند» 8 ایجاد زمینه‌های خودگردان نمودن تعاونی‌ها با تدوین برنامه‌های اقتصادی منظم و حمایت‌های مالی مناسب دولتی» اندیشیدن تدابیری قوی برای زمینه‌های شکل‌گیری و رشد تعاونی خوراک از مرحله تهیه مواد اولیه تا بازاریابی» نویسندگان مقاله بر خود لازم می‌دانند تا مراتب سپاس خود را از شهرداری رشت به خاطر حمایت مالی و معنوی از این ۱) احدی» حدیث و طولایی» هومن (۱۳۹۶) بررسی وضعیت اشتغال زنان واتأثیر آن بر توسعه پایدار ایران» همایش تولید ملی و اشتغال پایداره چالش‌ها و راهکارها: دانشگاهآیت‌اله بروجردی (ره» ضص. ۰۱-۱۴ ۲) اشکان, المیرا (۱۳۹۷) بررسی تأثیر ساعت کار انعطاف‌پذیر زنان بر رفاه خانواده با رویکرد اسلامی (مطالعه موردی: زنان متأهل کارمند مراکز آموزش عالی واقع در شهر تبریز)» رساله دکتری تخصصی اقتصاد به راهنمایی محمدعلی متفکر آزاد و محمدرضا ۳( افراخته» حسن و سرایی» سودابه (۱۳۹۲) جایگاه زنان در برنامه توسعه چهارم و پنجم جمهوری اسلامی ایران» مطالعات تخصصی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری,» به راهنمایی حسین نظم فر دانشکده ادبیات و علوم انسانی» دانشگاه محقق اردبیلی. ۵) آلبا عبدالله (۱۳۹۰) تحلیل تأثیر تعاونی‌های مرزنشینان بر معیشت پایدار روستایی شهرستان سراوان» پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا به راهنمایی مرتضی توکلی» دانشکده ادبیات و علوم انسانی» دانشگاه زابل. ۶) آئینی» محمد (۱۳۸۶) موضوعات اقتصادی مالی و مدیریتی در بهسازی و نوسازی بافت‌های فر سوده شهری» تهران: انتشارات ۱ فصلنامه شهر پایدار» دوره ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ ۷) باوندپور» فاطمه (۱۳۹۰) بررسی ارتباط بین اشتغال سرمایه‌گذاری و دستمزد بخش‌های مختلف تعاونی‌های شهرستان کرمانشاه» پایان‌نامه کارشناسی ارشد اقتصاد به راهنمایی مجتبی الماسی, دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه. ۸) بندرز زینب و نیک نامی» مهرداد (۱۳۹۲) شناسایی عوامل اجتماعی_ فرهنگی مور بر توانمندسازی اعضا تعاونی‌های روستایی زنان استان ایلام» مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی» سال ششم» شماره ۳+ صص.۶۳-۷۷. ٩) پاشا زانوسی» معصومه (۱۳۹۰) تحلیل و اندازه‌گیری اثر نابرابری‌های جنسیتی در آموزش و اشتغال بر توسعه انسانی در کشورهای معغب جهان (۱53۶-۲:۱۰) پایان‌نامه کازشناسی ارشد اقتضاد یه راهتمایی مجید صامتی/ دانشکده علوم آذازی و ۰) پناهی» عباس (۱۳۹۶) کارکرد زنان گیلانی در عصر مشروطه با تکیه‌بر عریضه‌های زنان به مجلس شورای ملی» وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ» 5770108 6.17/12/62 00113۳ 8/200 1300010 1105://230 13 ۱) پورجعفر» محمدرضا (۱۳۸۸) مبانی بهسازی و نوسازی بافت قدیم شهرها چاپ اول» تهران: پیام. ۳) توسلی» منوچهر (۱۳۹۵) نقش شرکت‌های تعاونی تولید روستایی در توسعه کشاورزی پایدار (مطالعه موردی: استان گلستان)» پایان‌نامه کار شنا سی ار شد جغرافیا به راهنمایی علیر ضا | ستعلاجی,» دانشکده علوم انسانی» دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران ۳) تیموری» سرور (۱۳۹۵) تحلیل و ارزیابی اثرات تو سعه گرد شگری بر اشتغال زنان (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)» پایان‌نامه کار شناسی ار شد مدیریت جهانگردی» به راهنمای کلثوم خلیلوند» دانشکده مدیریت و حسابداری» موسسه آموزش عالی باختر ۴) حسینی» طیبه و لشگرآرا فرهاد (۱۳۹۳) شنا سایی عوامل موّئر بر توسعه مهارت‌های کارآفرینی در تعاونی‌های زنان رو ستایی استان فارس» مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی» دوره ۷ شماره ۲».صص ۰۱۳-۳۳ ۵) حیدری» فریبا؛ نادری مهدی» کریم؛ یعقوبی فرانی» یعقوب؛ حیدری» غلیقلی (4۱۳۹۴» شاخص‌های شنا سایی تعاونی‌های موفق کشاورزی» تعاون و کشاورزی» دوره ۴ شماره ۰۱۴ صص:۶۰- ۳۹ ۶) خدامی» سعیده (۱۳۹۷) بررسی تحقق‌پذیری شهر خلاق با رویکرد فرهنگی در راستای توسعه هدفمند شهری (نمونه موردی: شهر تبریز)» پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری» به راهنمایی محمود رحیمی» دانشکده فنی و مهندسی» دانشگاه آزاد ۷) خروتی الهام و ملکی مین باش رزگاه» مرت ضی (۱۳۹۴) شنا سایی و اولویت‌بندی شاخص‌های موفقیت کارآفرینی در تو سعه تعاونی‌هاتی استان سمنان با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله‌مراتبی داده‌ها نخستین همایش بین‌المللی جامع مدیریت ایران: ۸) درویشی‌فرد» علیاصغر؛ جسک» میترا؛ فیضی‌پور» خدیجه (۱۳۹۵) تجربه زیسته زنان شاغل در کارگاه‌های تولیدی» پژوهشنامه ۹) دورویی» کافیه (۱۳۸۹) برر سی تغییر ساختار گروه‌های .سنی | شتغال زنان و عوامل مور بر آن طی سال‌های ۱۳۸۵-۱۳۳۵ پایان‌نامه کار شنا سی ار شد جمعیت شنا سّی به راهنمایی شهلا کاظمی‌پور ثابت, داز شکده علوم اجتماعی, داذ شگاه علامه ۰) دیرینی حقیقی, الهام (۱۳۹۰) آسیب‌شناسی شرکت‌های تعاونی صنعتی استان بوشهر و رتبه‌بندی عوامل موّثر بر آن‌ها با | ستفاده از تکنیک تحلیل ساسله‌مراتبی ۸۳1۳ پایان‌نامه کار شنا سی ار شد مدیریت بازرگانی» به راهنمایی رحیم قا سمیه. ۱ رضت‌جاهسریم و نخیرخوامرفاسلمد ۱۳۹۱ مماقل وچالش‌های آقتقال زنای کر یرای آزذینگاه ,شباغلای وسمقاهای مدیریش» نشریه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی» دوره ۱ شماره ۲» صص ۰۱۳۰-۱۵۶ ۲) رئیسی» رقیه؛ نجفی» بهاالدین؛ باقری» پژمان (۱۳۹۲) بررسی اثربخشی عضویت زنان در شرکت‌های تعاونی روستایی بر افزایش اشتغال و کاهش فقر در خانواده اعضا بر اساس مدل‌لاجیت» مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان» دوره ۰۱۱ شماره ۴. ۳) زعفرانچی» لیلا سادات (۱۳۸۸) اشتغال زنان (مجموعه مقالات و گفتگوها)» تهران: انتشارات مرکز امور زنان و خانواده. ۴) زمانی میاند شتی» نا صر؛ عطائی» پوریا؛ ایزدی» سیم (۱۳۹۱) برر سی سطوح و میزان توانمندی در بین ا ضای تعاونی زنان عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... :۱ روستایی» مجله زن در توسعه و سیاست دوره ۰۱۰ شماره ۴» صص. ۰۱۵۲-۱۷۲ ۵) سازمان برنامه‌وبودجه ک شور (۱۳۹۶)» قانون برنامه پنج ساله ششم تو سعه اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی جمهوری | سلامی ۶) شادی طلب ژاله و کمالی؛ افسانه (۱۳۸۱) مشارکت اجتماعی زنان» مطالعات راهبردی زنان» دوره ۱ شماره ۴+ صص. ۲۶-۵۲ ۷) شربتیان» محمدحسن (۱۳۸۷) بررسی ابعاد و موانع اجتماعی اشتغال زنان» مجله پیک نور دوره ۰۷ شماره ۳ صص.۸۵-۹۵. ۲۸( شعبانعلی فمی» <سین؛ چوبچیان» شهلا؛ رحیم زاده» م صومه؛ ر سولی» فاطمه (۱۳۸۵) شناخت و تحلیل سازه‌های موفقیت شرکت‌های تعاونی زنان در ایران» فصلنامه مطالعات زنان» دوره ۴ شماره ۲» صص.۸۹-۱۰۹ ۹) صادقی» مسعود و عمادزاده» مصطفی (۱۳۸۳) تحلیلی بر عوامل اقتصادی موئر در اشتغال زنان ایران» زن در توسعه و سیاست. +۳ صالخی: مریم (1۱۳۹۱ آسیب‌شناسی مقارکتت اغضا در تعاوتی‌های تولید روستایی استان خمذان: پایان‌نامه کارشتاسی ارشنق توسعه روستایی» به راهنمایی مریم صالحی» دانشکده علوم کشاورزی» دانشگاه بوعلی سینا. ۱) صفامنش؛ هانیه (۱۳۹۰) تخمین و تحلیل تابع عر ضه نیروی کار در | ستان‌های ایران» پایان‌نامه کار شنا سی ار شد اقتصاه به راهنمایی مصیب پهلوانی» دانشکده علوم اقتصادی» دانشگاه سیستان و بلوچستان. ۲) طاهرخانی» مهدی و قرنی آرانی» بهروز (۱۳۸۴) مطالعه عوامل مور بر گرایش روستاییان به تشکیل تعاونی‌های روستایی» ۳) عندلیب, علیرضا (۱۳۸۸) فرفقفیند فرآیند نوسازی بافت‌های فرسوده شهر تهران» تهران: انتشارات نشر ری پور ۴) قربانی» ر سول؛ <سین‌آبادی» سعید؛ طورانی؛ علی (۳۹۲()#شهرهای"خلاق» رویکردی فرهنگی در تو سعه شهری» فصلنامه ۵) کریمی» علی (۱۳۹۵) بررسی تعارض بین زندگی کاری و استحکام خانواده در بین زنان شاغل در نیروی انتظامی بر اساس مدل کارلسون» پایان‌نامه کارشناسی ارشد مذیریت دولتی» به راهنمایی مراد کردی,» ذانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی ۶) گلابی» سوده؛ ابراهیمی» محمدصادق؛ علی‌بیگی» امیرحسین (۱۳۹۲) تحلیل میزان مشارکت زنان روستایی شهرستان فلاورجان در تعاونی‌ها: کاربرد نردبان مشارکت شری آرتستیرن» زن و جامعه» دوره ۴» شماره ۰۱۶ صص. ۰۲۱-۴۴ ۷) گوگردچیان» احمد؛ طیبی» کمیل؛ قضاوی» عفت (۱۳۹۳) اثر اشتغال زنان بر شکاف درآمدی جنسیتی در ایران (۱۳۷۰-۱۳۹۰)» فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی» دوره ۵ شماره ۰۱۷ صص. ۰۱۴۵-۱۶۹ ۸) لطیفی» سمیه؛ اسدی» حشمت اله؛ شعبانعلی فمی» حسین (۱۳۹۳) ارزیابی نقش تعاونی‌های فرش دستباف روستایی در توانمندسازی زنان قالیباف» فصلنامه جغرافیا و توسعه دوره ۱۱ شماره ۳۷ صص. ۱۳۲- ۰۱۱۹ ۹) مختاری ملک‌آبادی» رضا؛ مرصوصی, نفیسه؛ علیاکبری» اسماعیل؛ امینی» داوود (۱۳۹۴) تبیین معیارهای بومی‌سازی شاخض‌های مکانی فضای شهز خلاق با رویگاارا اه سلامی؟ فصلنامکشهرایرانی اسلامی: شماره ۲ اضص۴۰۰ ۲۳ ۰) مظاهری‌فرد» حسن (۱۳۹۲ بررسی عوامل مور بر موفقیت اعتبارات صندوق‌های خرد زنان روستایی شهرستان گرمسار پایان‌نامه کار شنا سی ار شد مهند سی ک شاورزی» به راهنمایی داود ثمری» داز شکده ک شاورزی و منابع طبیعی» داز شگاه آزاد ۱) منصوری» مریم (۱۳۹۵) بررسی عوامل موّثر بر اشتغال زنان» پنجمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی» تهران: ۷۲) منفرد نوذر (۱۳۹۵) زمینه‌یابی 7 شکیل تعاونی‌های زنان و برر سی م شکلات < ضور زنان در تعاونی‌ها (موردمطالعه :۱ ستان بوشهر)» نشریه کارآفرینی در کشاورزی» دوره ۳ شماره ۰۱ صص. ۳۳- ۰۱۷ ۳) موحدی» رضا (۱۳۹۴) تحلیل شاخص‌های مرتبط با تشکیل و تو سعه تعاونی‌های دانش‌آموختگان رشته‌های کشاورزی» مجله ۴) نبیلی» پرویز (۱۳۹۰) نقش تعاونی در | شتغال و تو سعه پایدار رو ستایی | ستان سمنان» پایان‌نامه کار شنا سی ار شد جغرافیا و برنامه‌ریزی رو ستایی» به راهنمایی عباس بخ شنده ز صرت پژوه شکده جغرافیا و علوم زی ستی» داز شگاه آزاد | سلامی واحد ۱:۲ فصلنامه شهر پایدار» دور ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ ۵) نوری» هدایت‌الله؟ جمینی؛ داوود؛ جم شیدی» علیر ضا (۱۳۹۱) تحلیل فضایی شاخص‌های عمده | شتغال زنان در کشور» مجلد مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان» دوره ۰۱۱ شماره ۰۲ صص. ۰۸۱-۱۰۲ ۶) هادیان» ابراهیم و حیدرپور» علی (۱۳۸۸) توسعه اقتصادی و سهم زنان در نیروی کار: مورد ایران» فصلنامه جمعیت» شماره ۲۷ ۷) یو سفی» رویا و خسروی پور بهمن (۱۳۹۶) نقش تعاونی زنان در توسعه اشتغال و کارآفرینی» اولین همایش ملی فرصت‌های نوین تولید و اشتغال بخش کشاورزی در شرق کشور بیرجند: دانشگاه بیرجند» صص. ۰۱-۸ 0 عط8] هز 606۳۵00ع۳6 هم ععتفعز همع مقس وصه لممهمصتای‌ن 30009 (2007) 34 منصعع۸ (48 [10] 06167۰ حلهع5ع1 وصاعت770 وصه عولط تنصط1 عمعجه 0ع تنل 1 ۳ لاس۳0 ۳۵ صز صمنانو20 1۷۷6۵ (2013) .5 منعد‌جدک عم .17 مطاع‌اطلدک۸ (48 0110 ,لقع 010 حل عم فصه مزع من و5 دعنوند 06۵5 مصق۳ 01 عناطمع8 عنصهادآ ۵۶ 2105 ۸00۳0۵ ۷۵۵8 مضسعصی 5 دزم وصتصصعا2 صعطارتآ عتاهمی هه صمتامصفاوطظ (2017) بش۸ رطافاگ۸ (50 نازطادل م۸ داعع اعد 3/0۳ ,رعستصص21 صعطرتآ فصه جطمده‌ و معی دز عزععط1 دق رعنصستا و5 ععه)) 13026۲ 5اآ 00 ۳01060۳ ۷۷۵6۵۹5 ۵۳۵ روک ۸ (2017) ۳ منقاه10 6 .7 ,۸۳۵0 رلد 3۳0 21۵00521 0 005۶6۳۵66 عط) اه 0عاصع عم 22067 بصد۳ ۵۶ اصعصم 106610 6[ طامهنهاهناگ .[3651 10] 6۳0۰زا070ظ ,کعزع 50216 فصه کععدمااقاک ماصعصروماصسط عاطامسنداهگ 0هه 7 6۲0009۳66 نی لغمص اصم‌کمعم هصناهدت (2019) ب ,ماک .5 .36 .7 ۸187668 (52 40 ,2/6700 نت۲ هرز کعند 0006 ۵۵-160 ۵۶ ععی ۸ نکلومطناع 1 عاطمصنهاعی ۵1 ع1طهستهاهناگ ۵۵ 000067265 3۳۵06۲5 ۵۶ دمص عطا ۵۶ کنعونععه۸ (2011) بش۸ مقطل۸ (53 .[3671 10] .728001 ,3517 فصن 72001 ,( 20 عمعی صمناهامکعنل ع۵5) ص522 ص000 ناه 11 :16 ,ق165۳ یز کز طخ1 مادم عاعل او هناد ۲6۵0 کم عععمتم 6ط1 (2009) بش۸ ,رطنلتقلوص۸ (54 0 ۵۲3 ۵1۶۵۳6 پولنسد؟ 0۵ کسمط ماو عاطنعا۶ ک ص۶6 کم مه عط1 (2018) ۰ظ مصصعلطاع۸ رک5 .(65 6 6006۵00 6۲ اعنط 2ز ص13 اه کعع رما د۷06 ع فص نونک عحه) حاعه 00۳ عنصه 151 .[36۳۹18 10] 13072۰ ,130۳2 ۵۶ جاند نا مر صمصمعع صذ عنععط 053) عطا عهصناهاک۸ ۳۵0۳5 سل /لقنوک که صصنای ص100 (2013) .34 منصعصل< 6۶ .7 ,8500۳62 (56 دسا لنه‌ و۸ ,666 حصطصا 1‏ زا جسص 66 کعنجد ج الط مصصحص ۲۴ 13۷ .[651 10] .0063-77 ,310.3 ,۷۵1.6 ملع 3قع56ع1 ۳0۵00 0صه ۳۲۵۹100 0 ۲دع 0 مه امعصا دص 0666 منطعصمتاعا عطا هصناه‌ع ادص (2011) ۳۰ مساو‌مفصه :5 ر57 8۵2 ,(ی ۳00 صز کزوع5 1 بع۵/.5) .ق16۳۵ صز کع و0006 ۵ ک ماع اصعگنل ۵۴ دعهد ۷ 6 ۲ ۲ص وتو ااصص( ((0(1) کل حصن2 نن 6۶ علوول ۸ ش۸ ۳ 3 (58 1۳3۵03 عاعه7 2/00۵ ۳۵۳۵ نکن حعطعک۸ نل۸ بروظ کممطا 1۸۷۵۳ نس 3/20 حذ 1۷۵۳۵۵۵ .[367512 10] .00۰77-108 ,310.5 ,۷۵12 وحلتعدع3 ۸۷۵۳۵ آه500 ,8007 [۳۵[2 ۳ ع عتاظ ۵۶ کعنصه 000 00006۳26 لعساع 130 ۶ ,وومامطاه2 (2013) .ط منطونطعم1 خصنز (59 95 محذ ع0.5) ,قتن۸ هصنفتا ما۳ هصناهاک۸ عطا کم عصملصهط فصه 80۳۵۵66 .[ 10] .۳طع قاط ,نع نت 3100۶ عصه ۳2 ,رصمناهعنصنصل ۸ 6606۴۳ 0ص 02000205 ع تاه ۷۷6۵5 (2019) 36۰ محط‌کنص112 2 ۰ مطاحصط10 (6۵ ,500169 لو ۵۶ م30 ماع عتم‌هممم تنعل صعنوصت کمک عطا 1۳۵۳۵ ۳۷1۵0066 ۳۵5 ععه۸ ۲ 6ص رام ۷۵۵۵۵ عطا ۶ه هسام عطا ۵۶ روک ۸ (2010) ۴۰ مف300 (61 ,(500010877 صز 1189671۵05 ۰ع3/.5) 1956-2006۰ دوع عطا وس ما۳ هصنهعگ۸ عطا مه عطا ۶ 0۳6۹060 156 (2019) .7 ,26767-502 ی بش۸ ,اعاقه2110-0ع هی سل ,300 له ک-صه 51 (ر62 00-6 ۶ لفد 30 همه 0ع06صعع ه تصنفصک صز کعناج موم ۵۴ هط عصن همع دنطعط 01300 ۵ دزورامس۸ ص۸۳ (1979) .و حمطانط ,01060 عگ +صععناظ مکصنصصنی عع .۸ ,کنالوط2 ۷6۲۶ (ر63 ۲ دفوعا امه ۲ ز لاصو لس 1۳۲ 2 ولقمط تحص ۰222222۵2 13۳۵6 00.727 ,370.4 ,۷۵1.44 وتولنسد؟ عطا وصه ععمنسفعص که م30 ,1۵۳۳۵86 1 388 زا زززده۸ ۰ ۳۵۵۵۲ ۳۵ ع2ناعظ (2002) 7 هه ,اعقطه6 ر64 1۱۷ ۳ ٩ ۲ حسط صصوع ج ااسصص 0 ناج کنانا دنا 00666 0 عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۹۳ قاس ۳ ۳02 مه هلاه که +کعنان ع م0 (2013) .۸ منصه100 6 .17 .5 ,ن۸0۵0 ۴ 650۲۳۵ ر65 .[6 10] :00.1-18 ,310.11 ,۷۵1.3 وکعنلتا5 کعنط مدع معی کدمنععط سم مخصعص ما06 النصد؟ 1۵۳ کعاممصدم مصه کعحله۷ عتام‌عممم که تعتصعامم هه ععص 8۵10 (2013) .5 باعم6 (66 ۰ ۵28667۷7۵1۰ 200 0نهتنصهع 0۳ 06 عم وم که م70 +ععناهمم هه حلجم‌عع کوعصزعباط هم ۵۳65 لهس ۲و عزوولعس۸ (2014) .77 .م۸ مزونه طن۸1 گ .5 .3 منصنط۳۵ط8 .5 مفطهامی ر67 40 0۵۳۵ مطمناه مناج 120067 کصعتاعسه جسعطاک صمنای‌ناممه صه زد هلد۳ چان کع ناد موم صذ 67 0۵ 01060 ۳0۵6 ام ما2 (2014) .ی مفطعوود 1 نف سک گ .۸ مصقنط۳0عع 60۵ (68 +-00.145 ,310.17 ,۷۵1.5 متلتهع9عظ 3/000 عن9مط۳0 ,(1991-2011) ص۳۵ هنز جع ع9م0 13 عطا صذ ۸۷7۵۵۵ ۵۶ ماک عط وصه ادعص 3066100 ص۵۵0 (2009) بش۸ مساه 30 2 ۰ مصقنوه73 ر69 .[36713 10] .00.20-30 ,370.27-28 ,۷۵1۰7 بلق 70 دمناقلم20 ,ص1۳6 ۵۶ ععق0 عط 1 :۳۳۵ 1200۳ 40 0306۴ ,ص۲2 عنصحطن ۵۶ عاممعم بط صتخم آهنو5 هه احقاصا۵ ۹ (1997) .2 ,و7711 (70 00.23-5 ,1997 310۷606۲ مقلهصی لمع دمص ععصمعکصی عناممو جع تمدمنهد 0صد0ع5 عطا اه [ا۶دععع 5 100001108 (2015) .۸ ,11670۵4 2 ۷۰ .۸ من۵۵ ۳۵۳ کل ,(06 3130012/25 ۳۰ مفق0 767 (71 -00.39 ,310.14 ,۷۵1.4 رعتتآنه‌ و۸ هه 00-0060 ,کع 00006۳20 اس احه و۸ 1۵۳ 100۵105 ۶ 167۵1006۲ ۵۵ 3300۳5 ۳110006 عطا عصنوکن0ه10 (2014) ۳۰ معح۸ تفعطاعقا 6 1۰ منصاعد7105 (72 دس آنه‌ز و۸ ,2۳006 3۳۵۳5 هل 000065 ۷۷۵۵۵۵ لعج ۶م کللفاک منطعس ۳۳0۳۵6 8 506۳810 چانسد۳ وصه عکنا ۸۷۵۳ 6660 فاصم عطا اه بوک ۸ (2016) .۸ منصضعکل (73 1199671310 ۰ع8/.5) .1/0061 5 مکاحه0) 02156 0ععوظ ۳۵ سح منکن عط صز عمط ۵۵ص 1۸۷ .[367512 10] بوبام هدک مطصوحطظ وم هدک هنک متا همه نداد ,واصعصععمسد/3 نا صز ۵ 200۳0۵6 لاه ج طانم وان نامع ج ۶ بوانازطنعهم1 عط۲ ۵1 روک (2018) .ک منص000مط1 (74 ,(8 213001 و7۳۳ صز صمنعاهاجمععنل 3/.56۰) .(من 1 ۵۶ رون عکف) اصعصم 0 1ععل صقعطانی 0عامعجها ۶و 2۳0۳02۵05 مصه صمنای ص106 (2015) 34 مطدعمقط طاعدط3/00 للم 6 .۳ مفا مک (75 3۳06 5620 ص 00006۳2/65 ۵۳ 00616066 عط هز نی 0و3 ککععیاک منطکس ۳۳0۳۵6 ۲۲۲6 186 عط اه عامه عم 2067 بع ند ونصط 16 عزدونمس۸ اه من 16۳۵۳ وصنعتا [36718 10] بصقصصعگ ,1۳۵ صل اصعصعع هه /3 ۵۹ عع ددم مدمه 13 000067265 027061 7300-1306 اه عمط عط1 (2015) .5 .1۳ منصت۳ 6 .17 مف0قهد5 .5 مفاهآ (76 7 ,۲۷۵1.12 ,167610060 فهصه جطام یومع مععصز0 ۳ صعلوه 3 صذ 6۵ ۳۳۵0۵۵ آهن5۵ ع] ۶و کنورواقمه ع20حقمصم ۸ (1993) .7 ,10۳۳65 6 بج کل 5608 6 5.2 ماعقصناآ (77 00.155-۰ ,۷۵1.136 لقصسوز ععصعن5 لقنو لهدمناعاصذ موهت‌مصعل که کعازعند و70 ع از 00-00672065 لهسعاه‌نو۸ (2020) .1 ,109 6 ۳۰ مقزل +2 .17 مصقل1 5 .7 ,150 (78 00.13۰ م۷7۵1 3۳۵۵60 0162067 ۵۶ ص70 مکنکوتعص۸ عنعصم‌ناطانط ۸ :1۷۵۳۵ 0 3306۴ 01065 ۷۵6۵۹ ماگ۸ ما۲۳ که روک ۸ (2016) 36۰ مفومعصد/3 (79 [36 10] +165۵ ,500665 آهن م5 فص بعمامط رد2 ده ععصععگ ص00 لمدمناهصاصا حاکن عط اج 5 3۵ ۵۶ ماگ عطا هصنعخ۸ ما۲ ۶و فک ۸ (2013) .17 ,لح عطهنم/3 (80 ,(8 ۳8106671 ماه و۸ حز ماع ع۵65) هام6 +معصسهی صز ۳05 ععصمصتمی 2/0 .[6 10] 2۳۵527۰ مطعصدنطظ تععصهی مجاژد جع تنصنا هش عنصه‌اد1 هو هصنوگن5060 (2015) .2 منصنص۸ 6 ۳۰ م۸ نل۸ .3 مذفتا75ق/3 ب ,31/31016۵20 (مط2/0 ر81 ,2007۳026 151306 -صقنص بط ان عجتهعی ععدر فص ععهام که کدمای نو هنعنی صمنهتنلی 10 58 00 00006721065 ۷7۵65 ۵1 ۳۵۳۵05 عطا عصنادعناده 15 (2016) 31۰ موعحدگ3/00 (82 ,(6ع83۳0 معط اکتا ننک عکق6) 000002065 هنز ععصع 2۳ ۷۵605 ۶ کص16ط20 عطا عل دز کتعااهس عع ما آمدمنناوهم کصعص ۷50 (2019) .1 یک مطاوتعط 6 .ظ ,3/0010 (83 ۰ 0عع3/0۳0 0۳66 ۵طا ۵۶ ععف 156 تاصعصم‌ ماع عل امه مهد که معععع وم 0۳0۵05 عطا ۶ ۵10061ع0 وصه اصعصطعناطهاده 0۳ عصناعگکد حما؟ عط عنعواقس۸ (2016) 8۰ من0عطه3/07 (84 ۵] .00.131-150 ,310.16 ,۷۵1.4 ,عتتقلنه‌نو۸ فصه 00-06۵0 ,کع 000062 کعاهتامه۲ع 1 فصلنامه شهر پایدار» دور ۶ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۰ لس 16 طهستفاهناگ مضه خصعص و۳010 هنز 0000065 ۵۶ عامط عط1 (2011) .2 منلنطاه< ر85 0 ع6ن 1512 ,(عصتصص21 لس فص امه عمعی صز 06۸ ص2۳0 صعصصعک که اصعص 106100 1 ۳۵0۳ ۳6 ۵1 کنولهصه آمندم5 (2013) .۸ منونطعصه7 گ .0 ,نصاعص70 .13 .5 ما30 (86 و03 ,۷۵1.11 ,لزع 10 م روم وصه لمع من و5 کعنوند ۶0605 مصق۳ا ه ۵6 ۵1 100100۳5 0065 32560 6۳۵ 063و کق/2 عط ح 0۵6 جقتصع ان و صمنا؟ 6ط7 (2017) .۸ منطعصه2 (87 <۳] .108 رکه /2/ نع سا 200 عم محطاصه// + عصاکط ۲۵ خصعصه‌ناسه2 لعدمن0ه1< ۵طا ما ص060 کع نهد و16 0067عی هم ام عطا نم اصعصسعد3/0 وصه عزد لاس۸ (2011) 2/۰ منفعتصه7 2255۵ (88 0 عطلا ۵۶ کعنخسام6 فعاماعک هز خصعص م0610 ۲۳۵۵ ٩۵ تصعصووا م۳ فصه صمنق ۳۵ ۰[ 10] ق1126 0قطجا15 ۵۶ واز نت مروصمص۳۵ صز صمناهامععنل ۵/.5۰) .(3990-2010) 500 ,۳0۳06 1۵۳ 2160 ۳1۷۵-۷۵۵7 طلاجنگ ۵ط] ۵1 12۳ (2017) ماه منصهع 0 اعع 80 وم ص2[6 ر89 .[36۳۹1۵ 10] 1720۰ ۶ اطع عنصعاد عط او 13661006۲ تمسقلت فمه 0 عط] ۶و ۳۵0۷۵0 فصه عمط ۶و م20 (2009) .دنه اکن 8 36۰ متقگهزس20 (90 3/666 1۸7۵۵6۵5 3116006655 0۵ ودک ۸ (2013) .2 منعطهدط 2 .0 منگدزها< .8 مذفنه‌هط ر91 8 307677 01 30606296 صه 61ص 10ص و عکم 0 ۵0 کعنصهصص م۲ 000060 ند حصز ,نع 10م روم فصه مزع م1 منممک کعنوننی 5 صع ۵ ,3/006 انعم 0۳۵ مععقظ ,36006۲5 ند ۳ 1 ار[ ۲ مصصط ۲۴ دجووع1 آل 58 . آر( ((0((1) از خلنگ +6 «وو[ 1۳ (92 7۵1.۶ ,5000165 100601ع۷عل لمسلیه- 5000 ,۲5 ععقصد/3 ۷۵۳۹۵ ۶ تصنمم 6 عطا ۳۳۵۵ 1۳۵۵ ,60 ۷۵۵۵۷ صز عاهم‌ننناجدم علم‌معم م0ل ۷6 (0973) ,0.3 منک 6 بط ,3۵۵0۷ (93 عطا هصناهاک۸ ۳۵0۳۶ 30506 کم عزدولقص۸ ص۸ (2004) .3 ,۳۵07۵06 .3 مناقع04د5 (94 +00.5 310.1 ,۵1.2 وکعفاناه2 وصه عم 06610 حذ 60ص م۸۵6۵ صهنص۳ ۴ه ا 6ص ۳010 1۳0 یز 3۳0 ولم‌مناگ 1200۳ ۶و کزولدص۸ فصه جمتمصناعط (2011) .1۳ مطاععصفصسه‌کدک ر95 2600 ,7اژوع۷نصتآ صماععطلاهطظ هه صفاعنگ ,رب مد حز صمناهاهوع1 ۰ع3.5) 8۳0۷1065۰ 000067۵65 2۳۵۵005 ما حذ دنه ما2 "عم ص26 که رعمامطاه2 (2012) 3/۰ منطعلهک (ر96 7۵0/6 هصزک نله باظ ,راصع 1066100 تعسط هذ صمناهاجه‌ععن ع05) مععصا 2۳0 ق11۵0 5 5006066 بننا30 ,ع0ا 3162 حاودمسطی کعنش) عبجنامع0 عصزمم1ع1067 (ر2008) .36 مفله‌عدک (97 67 صقصگامک ماکاع ۸ ,۵۳1۵ همع 06 عط هز دهع ماه ۸0۵۵6۵ (2001) 3۰ سمصیعک (98 0 3606000 (2006) ۳۰ منلناه‌ک۵ +2 .31 ,206 مصنطمط .5 مصقنططاممطک6 .17 منصع۳ نلن۸ صه‌طهطاک ر99 65و50 ۷۷۵۳۵۵۹۶ ,1۳۵۵ هنز 00006۳2065 ۷۵۵6۵5 ۶ کعسه‌نساک ککععنگ کم کزولهم۸ [36732 10] :00.89-102 ,310.2 ,۷۵1.4 لقع 10مطل دم مصه مزع م[منه5 65 ۵ 8206۲5 فصهه کصمزکد6 0 لقنمموک که فک ۸ (2008) 13 36 مصقناه‌طحقطاک (100 [ 10] :2016 0ص 2011 صز ععصز دم صعانه ۶و 06و دعر آمنعناهاک (101 ۳ ۵006۲۵6 0۵ ۸060202 (2015) .5 ممطصقف 6 16 ۳۰ ,366 ۵ .5 و1602 ۵۶ بل بقتژاعهنک (102 ,۳۳۵6816 200 00اه منصهع 0۳ ع نموم که لفص 70 مقنصصتص 1 هن صمنام‌مصمم اصعص م0610 بن 1۵ ۳۵ هصناعنلد دماج عطا ۵۶ رلوک (2005) .۰ منصهحش۸ نصع 6 .36 منصقطاحعطج 1 (103 3] .00.81-101 ,370.3 ,۷۵1.20 متل7قع9ع هنادیع مکعناد دمم لد 1۵۳۵۵ ما وال مس اجه و۸ 16 اه صتفاکاگ هل 00006۳2/65 3۳0۵005 عمط ۵1 ع[م8 156 (2016) 34۰ مناه‌ععد10 (104 ناک ,رام یومع صز صمناهامععنل ع0.5) .(ع6 8۳0۵ صهاععامی :و5 ععد0) امعم 12610 [36512 10] بصقتطع1 مطصع۳ظ 2 0ط6 1 06202 ده جنصتا م۸ 1676100۳6۲ کنس10 ۶و کاع۳1 عط) او دمناهاه۳ وصه کزولعس۸ (2016) .5 16۳00 (105 عباسخواه و همکاران / بررسی وضعیت اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده ... ۱:۰ 10" هنز اکن بع06.5) (طقطاعهق 1 توفندگ ععقع) صعصرومام ۳ 1۸۷۵6۵۹5 .[67 1۳0] بقل مصعلآ ۵۶ عاناعصا صمناق ۳۵ +عطع :73 ملظ ,را صعصعع 2/1 06۷61006 نز 00062065 ک 69ص 0۶ ۵16 156 (2017) 8۰ 20 زو عمط ی 8 نت۷۵٩ (106 ۵۵6۲۵۲۴ [ه 32000 اک 6ط1 عطا که امعم +206 .نس عم هه فصه خصعص امه 0 6391670 ۵۲ 5600۳ عسعله‌نعه هنز خصعصوماصحه هه نام ۶۵۶ کعاخص ۵000۳ 326۷ .(319650 وه کعلعنس۸ ۵۶ دمنع116مع) خصعص رام ۷۵۵۹ (2009) .5 سا مفطصه‌دکه7 (107 .[36۳۹12 10] .کجند‌گگ۸ تچانسد۳ وصه ۵۵ص 1۵۳ +عاصع0 تصح‌حطع 1 5 300۷6۲6۲ ۵1 205ع 107690 (2012) 31۰ ,ن17۵0 :6 .0 منععک۸ .37 فا اعد0 3/20 نصقصه7 (108 هطز11 ۲ کلوووور 6065م) صصلا نززدع۸ ل[ا ۴ اصصص 1۲ مس 66 عع ی اج ,0.4 ,۲701.10 رفن8 فصه عم 0610 ه ۷۷۵۵۵ رد کااع مج ححححصص وه ۶ 100

اشتغال زنان اثرات مختلفی در فرایند رشد و توسعه جوامع به طور اعم و شهرها به طور اخص دارد. بنابراین شناسایی فرصت های اشتغال زایی با توجه به فرصت های احتمالی ازجمله وظایف برنامه ریزان و پژوهشگران به شمار می رود. شهر رشت یکی از شهرهای بسیار با اهمیت در شمال کشور ازجمله شهرهایی است که بخش قابل توجهی از آن را بافت های فرسوده شهری به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر این شهر به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی از طرف یونسکو انتخاب شده است. ازاین رو به نظر می رسد فرصتی برای اشتغال زنان ساکن در بافت های فرسوده شهر رشت در بخش خوراک ایجادشده است. بر این اساس در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، موضوع اشتغال تعاونی محور زنان ساکن در بافت فرسوده شهر رشت با تأکید بر شهر خلاق خوراک مطالعه شود. جامعه آماری پژوهش، زنان ساکن در بافت فرسوده شهر رشت می باشد. جامعه نمونه با استفاده از روش کوکران، 384 نفر محاسبه شده است. جمع آوری اطلاعات به روش اسنادی و پیمایشی بوده و جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از آزمون های آماری دوجمله ای و فریدمن استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که زنان ساکن در بافت فرسوده شهر رشت تمایل بالایی برای فعالیت در تعاونی های خوراک دارند اما تنها 27 درصد آن ها شرایط لازم اجتماعی و اقتصادی را برای این کار دارند. از بانوانی که این شرایط را دارند نیز 66 درصد معادل 67 نفر امکان فعالیت در تعاونی خوراک شهر رشت را دارند. این تحلیل ها نشان دهنده تمایل بالای زنان برای فعالیت در بخش تعاونی خوراک و شکل گیری زمینه های اشتغال زنان در بافت های فرسوده شهر رشت است که با رفع موانع اقتصادی و همچنین آموزش به زنان می توان شاهد شکل گیری و توسعه تعاونی های موردنظر و اثرات مثبت آن ها بود.

321504

در میان ابعاد مختلف کنجکاوی, ماهیت معرفتی آن» یا به عبارتی دیگر جستجوی معلومات. نیاز به توجه بیشتری دارد. برای پی بردن به کاربردهای بالقوه این نوع کنجکاوی لازم است درک صحیحی از تصورات عامه انجام شود که تکمیل کننده مفاهیمنظری هستن. دیدگاه جانواده و معلسان- به درباره کنجکاوی در نحوه پاسخ دادن آن‌ها به بروز این ویژگی در کودکان تأثیری بسیار دارد. در مطلعه حاضر پزششنامه‌ای تنظیم شدّه تا نظر معلمان و خانواده درباره کنجکاوی و کندوکاو در کودکان سنجیده و به این پرسش چه تفاوتی بین دیدگاه معلمان و خانواده‌ها دربازه کنجکاوی کودکان وجود بودند که فرزندی درااين ستین؛داشتند. نتاییج این باهش نشال :داد که معلمان و خانواده نظر مثبتی نسبت به کنجکاوی و کندوکاو در فرزندانشان دارند و معلمان نسبت به خانواده برای تشویق این ویژگی در کودکان تمایل بیشتری دارند. تجزیه و تحلیل انجام شده بر اساس روش تحلیل عاملی نشان داد که تصورات معلمان و خانواده درباره کنجکاوی چند بعدی است و شباهت‌هایی * استادیار دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا(س) ‏ 52201-0600)0072000.600 این پژوهش بر آن است تا رابطه میان نظرات عامه معلمان و خانواده‌ها درباره نقشش کنجکاوی در رشد و پیشرفت کودکان با مفاهیم نظری موجود در پژوهش‌های پیشین را بررسی کند. این پژوهش می‌تواند به درک نظری درستی از کنجکاوی کمک کند و راهکارهایی را در این زمینه ارائه دهد که آیا خانواده‌ها و معلمان» تشویق کنجکاوی را به عنوان هدفی معقول ببینند یا خیر؟ کنجکاوی, اغلب به عنوان یک ویژگی طبیعی و قابل توجه در کودکان توصیف می‌شود. با وجود اين» به این موضوع در زمینه رشد و آموزش کودکان توجه زیادی نشده است(صمدی»۱۳۸۷). در زندگی روزمره» معلمان و خانواده‌ها احتمالا درباره علائم رفتار کنجکاوانه کودکان, که از طریق سژال‌های"بی حذ و حصر‌آن‌ها درباره هر چیزی نشان داده می‌شود. تردید دارند. سوال مطرّح,شده ایناست که آیا کنجکاوی,به عنوان یک ویژگی که به‌طور دائم با آن مواجه هستيم. ارزض تشویق گردن دارد؟ دیدگاه معلمان و خانواده‌ها به‌عنوان افرادی که در ساماندهی محیظ کودکان از.نقش بسزایی برخوردارنده در نحوه پاسخ دادن آن‌ها به این ویژگی موثر است. کنجکاوی وکندوکاو کودکان, کته نشان دهند تمایل آن‌ها برای دانستن است» اگر پرورده شود می‌توانده عنوان عاملی آنگیزشی برای جستجوی معلومات مفهوم کنجکاوی را برای اولین‌بار برلین "- که پایه‌گذار نظریه‌های مهمی در این زمینه است- مطرح کرد و از سال ۱۹۶۰۲ تا اواسط ۱۹۸۰توجه محافل غلمی را برانگیخت. شاید به دلیل ماهیت نامشخص آن» تمایل به درک کنجکاوی از میان رفت. لونستین؟ (۱۹۹۴) معتقد است که دیدگاه‌های مربوط به کنجکاویمتفاوت است. بزخی آن را به‌عنوان عاملی انگیزشی برای اکتشافات علمی می‌دانند وآدیگران آن را با رفتارهای غیراخلاقی چون مصرف مواد مخدر مربوط می‌دانند. دیدگاه برلین (۱۹۶۰و ۱۹۷۸) نیز درباره اشکال مختلف کنجکاوی از جمله کنجکاوی ادراکی» کنجکاوی معرفتی آ» کنجکاوی خاص" و کنجکاوی متنوعآ. به طور غیر مستقیم ازنظر لونستین حمایت می‌کند. علاوه بر اين؛ ارزش آموزشی کنجکاوی توسط برلین که کنجکاوی معرفتی يا جستجوی معلومات نامیده می‌شود نیازمند بررسی‌های بیشتری است. بر مبنای مفهوم کنجکاوی معرفتی که برلین برای ارزیابی رفتار کودکان پیش دبستانی در هنگام بازی مطرح کرد, هات* (۱۹۷۰ و ۱۹۷۹) رده‌بندیی را مطرح می‌کند. که در آن بازی به دو صورت رفتار آشکار و رفتار معرفتی تقسیم می‌شود. او همچنین رفتار معرفتی را در بر گیرنده مواردی چون حل مسأله, کندوکاو و فعالیت‌های پر بازده می‌داند. هات از جمله اولین افرادی بود که توجه معلمان پیش دبستانی را به ماهیت معرفتی بازی و کاربرد آن در طراحی محیط و یادگیرتی برای: کودکان پیش ذبستانی جلب کرد( هلت و همکاران» ۱۹۸۹). اگر چه درباره این موضوع در حقکهواظر زنیغغلات شده است(سیف»۱۳۸۸)» اسا تلاش‌هایی در جهت تشویق کنجکاوی در گلاس‌های,درس وقتژل"آنجام شده است. آرنون" (۲۰۰۳) روش‌های آموزشی از جمله ایجاد تضاد مفهومی و محیطی مناسب برای سوال پرسیدن را به منظور افزایش حینآکنخکاوی در کودکتان پیگشنهاد می‌کند. مدرسان نیز خانواده‌ها را به ترویج حس کنجکاوی در کودکانشان .از طرییق فغالیت های روزمره مانند تشویق کرذن آن‌ها به کندوکای آشا ش کین کف کردن, درک کردن, نشویق می‌کنند(گرین» ۲۰۰۲). مطالعات متعددی در دهه:۱۹۷۵ به درک توصیف کنجکاوی اختصاص یافته بود» محققان به این نتیجه رسیدند که کنجکاوی مفهوم چند بعدی است (واس و کلر, ۳ مطالعات موجوه به دووّیژگی "مرتبط با کنجکاوّی یعنی«عاملی انگیزشی (برلین» ۱۹۶۰؛ هات و همکاران» ۱۹۸۶؛ واس وکلر؛ ۱۹۸۳) و تجسم رفتاری آن به شکل کندوکاو (واس و کلر ۱۹۸۳) اشاره کرده‌اند. پیاژه (۰۱۹۳۶ ۱۹۵۳) دز تین ممفهنوم نظری کندوکاو معتقد بود (کنجکاوی ادراکی ناشی از تحریک پذیری مطالب تازه و جدید است و با تکرار 0۳1051177 3672601021 .1 (کنجکاوی معرفتی با جستجوی دانش و اطلاعات تحریک می‌شود.) ]0۳1051 ۳019101016 .2 (کنجکاوی خاص با بررسی یک مورد خاص تحریک می‌شود. )017105117 5060116 .3 (کنجکاوی متنوع در ارتباط با پیداکردن یک سرگرمی یا رفع خستگی ایجاد می‌شود.) 00۳059111 1276796 .4 کودکان احتیاج دارند که دنیا را درک کنند و این احتباج از طریق علاقه‌های ذاتی آن‌ها به«تازگی !» بروز داده می‌شود. انگیزه کندو کاو در ظهور قابلیت‌های پیچیده‌تر شناختی نهفته است و از ذیدگاه پیاژه» این کندوکاو فرایندی شناختی است که ارتباط نزدیکی با پیشرفت هوش دارد(راس و کلر؛ ۱۹۸۳). برلین (۱۹۶۰) نیز با مشخص کردن ویژگی‌های تطبیقی محرک مانند تازگی و پیچیدگی در تحریک کردن کنجکاوی, کمک به سزایی در پیشرفت نظری مفهوم کنجکاوی کرده است. پژوهش او به افزیش علاقه محققان در بررسی تشابه نظری کنجکاوی با ویژگی‌های دیگری چون خلاقیت منجر شده است(واس و کلر ۱۹۸۳). غلاوه بر این جنبه‌های متعدد کنجکاوی همچون عامل انگیزشی» تجسم رفتاری به شکل کندوکاو, ماهیت محرک و ویژگی‌های مشابه از لحاظ نظری را می‌توان به عنوان جنبه‌هایی برای درک ویژگی‌های کنجکاوی در کودکان دانست. یّافته‌های پژوهش‌ها به طور محدود. الگوهای جالبی را درباره رابطه میان رفتار خانواده و کنجکاوی پکودکان نشان داده‌انلا مطالعات نشان داده که خانواده‌هایی با رفتارهای اکتشافی, دارای فرزندانی هستند,که بیش‌تر اینگونه رفتارها را از خود بروز می‌دهند (اندسلی و همکاران,۱۹۷۹۰). در پژوهشی, پیزامون؛تأثیر نحوه پاسخ دادن خانواده به کنجکاوی کودکان, هندرسن و هور"(۱۹۸۰) دژیاقتند که کودکان, کنجکاو سال‌های بیش‌تری از خحانواده پاسخگو" و برون‌گرا" نسبت ه سایي‌انواده‌ها میاپرسند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که نگرش خانواده‌ها بر رفتار کندوکاوی فرزندانشان تأثیر می‌گذارد. همچنین خانواده‌ها به عنوان افرادی که نقش اساسی در حفظ انگیزه درونی فرزندان دارند. به آن‌ها رخدادهای جالب و جدید را معرفی و شرایظی را"برّای کنداوکاوآن‌ها افراهم می‌کنند.«به.أن‌ها کمک می‌کنند که رفتارهای کندوکاوانه از خود نشان دهند و از آن‌ها از طریق فراهم کردن امنیت عاطفی» در اسرد ۵ (۱۹۹۴) معتقد است که واسطه‌ها چون معلمان و خانواده‌هایی که به سوال‌های فرزندانشان پاسخ می‌دهند و آن‌ها را به پیدا کردن و جستجوی توضیحات به جای رد کردن نگرش خانواده و معلمان به کنچکاوی کود کال سس 00 سوال آن‌ها تشویق می‌کنند» بهتر از دیگران به پیشرفت ذهنی فرزندانشان کمک می‌کنند. با وجود تأکید مداوم بر ارزش یادگیرهای اکتشافی بچه‌ها فرایند تدریس و یادگیری هنوز هم تا حد زیادی بر انتقال معلومات به بچه‌ها تأکید دارد. محققان مشاهده کرده‌اند که درصد سوالاتی که بر مبنای کنجکاوی کودکان مطرح می‌شوند در کودکانی که سال‌های آخر دبستان را پشت سر می‌گذارند نسبت به کودکانی که به پیش دبستانی می روند به نصف کاهش می‌یاید(لیند معلم‌ها و خانواده‌ها به عنوان افرادی که در ساماندهی محیط کودکان نقش مهمی دارند. در افزایش یا کاهش حس کنجکاوی در رفتار کندوکاوانه کودکان نقش به‌سزایی دارند. سوالی که در این جا مطرح می‌شود این است که چه چیزی بر انتخاب آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برای یافتن پاسخ این سوال می‌توان از درک تصورات"باعقاید ضمنق*آفراد آغاز کرد. هیدر! (۱۹۸۵) معتقد است که چه عقاید و تصورات افرایّر اساس؛نظریات«علمی معتبرباشند یا خیر آن‌ها از نظر خود افراد دارای اعتبار هستند و به این دلیل می‌بایست در, توضیح انتظارات و رفتارهای فرد مورد توجه قرار گیرند. استرنبرگ:(۱۹۸۵):اظهار می‌دارد. که مطالعهاتظریات ضمنی افراد عام در دانستن معنای واژه‌های پر کاربره در گفتمان آژوژّمره مفیند اسیت» زیرا که ارزیابی‌ها و قضاوت‌های این افراد همه بر اساس این گونه تصووات است. مهم‌تر از این موضوع» این مسأله است که چطور نظریات ضمنی افراد به رفتاز آن‌ها مربوط است. فرنهام" (۱۹۸۸) معتقد است که عقاید افراد عام» عواقب رفتاری دارد. به عنوان مثال, او به پژوهش‌های گسترده انجام شده اشاره می‌کند که بر ارتباظ بیچیده و آظریف میان نگرشن؛و*رفتار "تأکید می‌کنند. او همچنین انتظارات معلم‌ها و عقاید خانواده را به عنوان نظریات آموزشی,عام به تصویر می‌کشد. تأثیرات احتمالی نظریات و عقاید ضنی خانواده‌هّا برنحوه ارتباط میان آن‌ها و فرزندان و نیز زفتارهای فرزندانشان چیسن؟ زرنتال و جکوبسون" (۱۹۶۸) دز مطالعه‌ای بر تأثیر اختمالی انتظارات معلم‌ها که از راه عقاید آن‌ها درباره توانایی شاگردانشان نشان داده می‌شود بر رفتار شاگردان تأکید کردند. این تأثیرات احتمالی خود تحت تأثیر روابط میان معلم و شاگرد قرار می‌گیرد که از طریق نحوه تماس‌های کلامی و استراتژی‌های آموزشی و انگیزشی نشان داده می‌شود( رزنتال» ۲۰۰۲). ادبیات موجود در این زمینه» مباحث زیادی پیرامون تأثیر عقاید خانواده‌ها بر عملکرد آن‌ها از رفتارهای مربوط به تربیت فرزندان گرفته تا شیوه تدریس را شامل است(گودنی ۱۹۸۴؛ سیگل, ۱۹۹۲؛ سیگل و مک گلیکادی- دی لسی» ۲۰۰۲). این در حالی است که پژوهش‌های مربوط به نحوه ارتباط عقاید و رفتار یک فرد نتایج ضد و نقیضی داشقه است: آیق آمر حاکی از رابطه‌ای پیچیبدهواغییو حطبی میت وبلگبرکس-هرزوگ! (۲۰۰۲) پیشنهاد می‌کند که هم روش پژوهش و هم تأثیرات متغیر عوامل مختلف محیطی و میانجی می‌تواند توضیحی بر این امر باشد. با وجود این تأثیر عقاید خانواده بر نحوه ارتباط آن‌ها با فرزندان آشکار است و به همین دلیل,» تأثیو این‌گونه ارتباطات بر پیشرفت کودگ» مورد از آنجایی که تصور می‌شوهغقاید افراد؛از تجربیات شخقایو فرهنگی آن‌ها سرچشمه می‌گیرد (سیگل و مک گلیکادی- دی لسی, ۲۰۰۲)» برای.درک نحوه ارتباط خانواده و فرزندان ابتدا باید نظریات و عقاید ضمنی"خانواده زا.درک کرد..لذاپژوهش"حاضر در صدد دستیابی به ۱- آگاهی از نظر معلمان و خانواده‌ها درباره کنجکاوی در رفتار کندوکاوگرانه فرزندان و اينکه آیا آن‌ها برای این‌گونه رفتارها ارزش قائل هستند یا خیر؟ ۲- مقایسه دیدگاه‌های خانواده‌ها و معلمان پیش دبستانی در زمینه ویژگی‌های کنجکاوی با جامعه آماری این پژوهش راآمعلمان و خانواده‌های آکودکان پیش دبستانی شهر تهران در سال تحصیلی ۹۰-۸۹ تشکیل دادند. برای انتخاب نمونه در این پژوهش از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای استفاده شد. برای این منظور هر کدام از نواحی به عنوان یک خوشه در نظر گرفته شدند و با توجه به مساوی بودن تقریبی تعداد کودکستان‌ها در نواحی,» از هر ناحیه سه تکرش خانزاده او شعلمای به کنخکاوی کود‌کان ممسممم موم هه پیش دبستانی و از هر پیش دبستانی یک کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد. در نهایت ۳۲۱ نفر(۱۹۵ معلم و ۱۲۶ خانواده) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. این مطالعه در دو مرحله انجام شد: مرحله مقدماتی ! و مرحله اصلی. در مرحله مقدماتی طی دعوت‌نامه‌ای از معلمان و خانواده‌ها خواسته شد که در این پژوهش شرکت کنند. در نهایت ۸۴ نفر شرکت کردند و به صورت نمونه‌گیری ذر ذسترس از آن‌ها استفاذه شد: از این تعداد ۶۴ نفر معلم و بقیه خانواده‌هایی بودند که به‌وسیله معلمان معرفی شدند. بخش اصلی پژوهش ۳۲۱ نفر شرکت کننده داشت, که از اين تعداد ۱۹۵ نفر معلم و ۱۲۶ خانواده بودند. خانواده‌های منتخب با ترکیب ۲۵ درصد مرد و ۷۵ درصد زن از میان خانواده کودکان پیش دبستانی (با داشتن حداقل یک کودک پیش دبستانی) از ده پیش دبستانی شهر تهران انتخساب شدند. ۷۵ درصد آن‌ها تحصیلات دبیرستائ»:۱۹ درضسد"اتحصیلات ابتدایی و ۱۵ درصد از آن‌ها تحصیلات دانشگاهی داشتند همه معلمان.انتخابی زن بوهنکه به‌طور میانگین ۱۰ سال سابقه‌تدریس داشتند. در ضمن» روش پژوهش مطالعه حاضر از نوع آمیخته" است. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ای بود. که دو قسمت کمی و.کیفی را شامل می‌شد؛ این پرسشنامه برای ارزیابی نظرات خانواده و معلم‌ها درباره کنجکاوی و رفتار کندوکاوانه طراحی شد. در بخش کمی, تصورات شرکت‌کنندگان درباره ویژگی‌های کنجکاوی و ارزش‌گذاری این افراد درباره این ویژگی‌ها ارزیابی شد. به طور خاص هدف این بود که مشخص شود آیا به نظر آن‌ها کنجکاوی ارزش تشویق کردن را در کودکان پیش دبستانی دارد؟,به‌عبارت دیگر آیا کنجکاوی در فرایند یادگیزی کوّکان بیش دبستانی موئر‌اسنت؟+درک اینکه آیا خانواده‌ها و معلمان برای این ویژگی‌های خاص ارزش قائل هستند یا خیرگ علاوه بر اینکه تصویر روشن‌تری از تصور خانواده درباره کنجکاوی به‌دست می‌دهد. به ارزیابی خانواده‌ها و معلم‌ها در زمینه سرکوب يا تشویق بروز رفتاری کنجکاوانه در کودکان می‌پردازد. این بخش از پرسشنامه از طریق تغییر و اصلاح روش چند مرحله‌ای استرنبرگ (۱۹۸۵) پیرامسون مطالعه نظریات ضمنی مربوط به مفاهیم مختلف طراحی شد. در ابتدا فهرستی از ویژگی های (جهت اطلاع بیش‌تر از این نوع روش پژوهش به بازرگان(۱۳۸۷) مراجعه شود.) 31/6100 3/07 .2 کنجکاوانه طراحی و در قالب یک پرسشنامه از شرکت کنندگان خواسته شد که با امتیازبندی (مقیاس لیکرت ۵ ارزشی) مشخص کنند که آیا هر ویژگی مربوط به کنجکاوی در کودکان پیش دبستانی است؟ آیا ارزش تشویق کردن دارد؟ آیا برای یادگیری مهم است؟ نتایج حاصل سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی تجزیه و تحلیل شد. پایایی ! ابزار پژوهش حاضر بر اساس شاخص آلفای کرونباخ " ۰/۸۵ به‌دست آمد. همچنین برای تعیین روایی پزسشنامه یاد شده از.روایی محتقوایی استفاده شده است: به این صورت که پژوهشگر پرسشنامه را در مرحله مقدماتی تکثیر و همزمان به ۵ نفر از اساتید دانشگاه و متخصصان تعلیم و تربیت ارائه کرد. سپس نظرات جمع‌آوری و در تمام نظرات توافق لازم انجام شد. همچنین شاخص 1۸10" که گویای میزان کارایی نمونه‌گیری محتوایی پرسشنامه است ذر این پژوهش بررسی شد. این ولا بو ظرابر با ۸۸/ بود. یرای بررسی معنادار بودن ماتریس همبستک ی ای مد اسرد ابا ر کار برده شد. این آزسون ضریب به‌دست آمده برای این پرسشنامه‌پرا,۲۳۸۷/۰۸ نشان دادیکه از نظر آماری معنادار بخش کیفی که شامل دو سوال باز بود با این هلف طراحی شد که چگونه خانواده در شرایط مختلف از مفهوم کنجکاوی استفاده می‌کنند. پی‌این اساس سوال‌ها به گونه‌ای مطرح شدند که دیدگاه شرکت‌کنندگان را درباره پیشرفت؛ کنجکاوی بسنجد. به خصوص اين که «آیا کنجکاوی بچه‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد؟» و «در چه شرایطی خانواده‌ها رفتار کندوکاوانه را تشویق یا سرکوب می‌کنند.) در مرحله پژوهش مقدماتی فهرستی از ویژگی‌های مربوط به کنجکاوی طراحی شد. از آنجایی که نحوه بروز این ویژگی‌ها با افزایش سن تغییر می‌کند(کریتلر و کریتلر» ۱۹۸۶)» فهرست به طور خاص مرتوط به ویژگی‌های کودکان پیش دبستانی است. برای طراحی لیست اولیه از شرکت کنندگان خواسته شد تا همه ویژگی‌های مربوط به کودک کنجکاو را آنچه که در این باره به ذهنشان می‌رسد. بنویسند. ۳۶۲ پاسخ جمع‌آوری شد. پاسخ‌ها به طور کیفی تحلیل شدند و سپس با ویژگی‌های موجود در نگوزش نخانواده او اشعلمان په کنخکاوی کودکان دمم موم ۱ پژوهش‌های پیشین ترکیب شدند و در نهایت لیستی متشکل از بیست و سه ویژگی حاصل ویژگی‌های کنجکاوانه به چهار گروه تقسیم شدند: گروهی که به عنوان عامل انگیزشی بودند (۳ مورد)» ویژگی‌هایی که از طریق رفتار کندوکاوانه بروز کردند (۱۰مورد)» آن‌هایی که به محرک مربوط بودند (۷ مورد) و گروهی که به ویژگی‌های شخصی مربوط بودند (آمورد). چهار گروه ذکر شده در جدول ۱ گزارش شده است. طبق نظر شرکت‌کنندگان در اين پژوهش و مطالعات پیشین (برلین» ۱۹۶۰؛ واس و کلر ۱۹۸۳)کنجکاوی باید به عنوان یک عامل انگیزه دهنده تصور شود. اگر چه محققان به وجود جنبه‌های انگیزشی کنجکاوی اشاره کردند اما این سوم ماهیت و پاسخ به محرک به رأحتی مجذوب می‌شود* * بر اساس نظرات شرکت کنندگان در پژوهش + بر اساس مبانی نظری بر اساس نظر شرکت‌کنندگان این موارد در گروه کنجکاوی به عنوان عامل انگیزشی قرار گرفت: ماجراجو مبتکر و متمایل به دانستن. رفتار کندوکاوانه به سه زیر گروه دست‌ورزی (۲ مورد)» کندوکاو ادراکی (۵ مورد) و رفتار معرفتی(۳ مورد) تقسیم شد. این زیر گروه‌ها بر اساس ویژگی‌های مشترک رفتار کندوکاوانه در پژوهش‌های مربوط به کنجکاوی در کودکان (کریتلن و کزیتلر؛ ۱۹۸۶ تروویند و اشنایدن ۱۹۹۴؛ واس و کلر, ۱۹۸۳ دی» ۱۹۷۱) است. همچنین تحریک حس کنجکاوی بدون حضور یک محرک ممکن نیست. برلین (۱۹۶۰) مشهورترین پژوهش درباره ماهیت محرک است. در این قسمت. سه ویژگی در ارتباط با کودکان یعنی تازگی. ناشناخته " و پیچیدگی " (کریتلر و کریتلر؛ ۶ هندرسون» ۱۹۸۴؛ ترودونید و اشنایدر ۱۹۹۴) در فهرست ویژگی‌های کنجکاوی قرار گرفتند. از این سه ویژگی, شبرکت کنننگان در این وشن فقط باه وینگی شازگی اشضازه کردقتد چیاق سورد براساس پاسخ‌های گوناگون به محرک‌ها طراحی شدند. بنا بر نظر محققان (لونستین» ۱۹۹۴؛ ترود وبنشد و اشنایدر» ۱۹۹۴) و شرکت‌کنندگان در این پیژوّهش افراد کنجکاو خیلی زود تحریک می‌شوند؛ گاهی این تحریکات گذراست و گاهی آمانذگار(هندرسون, ۱۹۸۴؛ کریتلر و کریتلر, ۶ درباره میزان تداوم تحریک جس کنجکاوی نظر شرکت‌کنشدکان در این پژوهش با محققان متفاوت بود. محققان تمایل بیشتری به تحریکات ماندگار دارند. بدین لحاظ هر دو مورد در لیست ویژگی‌های کنجکاوی مورد پژوهش قرار,داده شند:در نهایت سه مورد نیز دربار ویژگی‌های شخصی مربوط به کنجکناوی در فهرست گنجانده شد. براساس نظر شرکت‌کنندگان در این پژوهش و محققان (واسن 5 کل ۲۹۸۳) رابطه میان خحلاقیت: و تصورات با کنجکاوی و فعال بودن (که بیش‌تر توسط شرکت‌کنندگان ذکر شد) بشه عنوان ویژگی‌های پرسشنامه تهیه شده برای بخش اصلی پژوهش میان مغلم‌های مدارس توزیع شد. همچنین از مدارس خواسته شد که پرسشنامه‌هارا درمیان خانواده کودکان یک کلاس توزیع کنند که به طور تصادفی توسط مدیر مدرسه انتخاب می‌شدند. تکمیل پرسشنامه اختباری بود و مدیران مدارس نیز در تکمیل و جمع‌آوری و باز گرداندن پرسشنامه‌های تکمیل شده توسط خانواده و نگوزش نخانواده او اشعلمان په کتخکاوی کودکان دمم سم همم 9 در بخش اول به «آگاهی از نظر معلمان و خانواده‌ها درباره کنجکاوی در رفتار کندوکاوگرانه فرزندان و اینکه آیا آن‌ها برای این‌گونه رفتارها ارزش قائلند یا خیر؟» توجه شد. میانگین کلی درجه بندی ویژگی‌ها توسط شرکت‌کنندکان نسبتا بالا و در یک دامنه محدود قرار گرفت. در این میان پایین‌ترین میانگین درجه‌بندی ۳/۱۶ بود (از میزان تحریک به سرعت کاسته می‌شود) و بالاترین میانگین ۴/۳۷ بود (علاقه‌مند به تازگی است). معلمان نسبت به خانواده‌ها نمره بیش‌تری به همه ویژگی‌ها دادند و این نشان‌دهنده آن بود که آن‌ها تمایل بیشتری داشتند که این فهرست را تشکیل دهنده ویژگی‌های کنجکاوی بدانند. برای کل شرکت کنندکان مواردی که درجه‌بندی بالاتری داشتند عبارت بودند از: علاقه‌مند به تازگی است(با میانگین و انحراف معیار 9۴/۳۷. ۷۲ درصد)» تمایل زیادی به دانستن دارد» (با میانگین و انحراف معیار ۴۳۳۴و ۵6 درد ) از ال یپرد (با میانگین و انحراف معیار۴/۲۵ و ۷۲ درصد) از آنچهادر اطرافش می‌گذره آگاه اشت(با میانگین و انحراف معیار۴/۲۴و ۷۶ درصد). برای معلممان بالاتریل درجه‌بندی‌ها به مئوآرد زیر اختصاص داشت: تمایل زیادی به دانستن دارد (با میانگین ۴/۴۵)» علاقه‌مند به تازگی,است (با میانگین ۴/۴۲) و دائما به دنبال پاسخ است(با میانگین ۴/۳۲)..براق گروه خانواده علاقه‌مند به تازگی است( با میانگین ۴۳۰) :و دائما سوال می‌پرسد (با میانگین۴/۲۹۷) از بالاترین درجه‌بتدی بهره‌مند بودند. معلمان و خانواده‌ها اينموارچ رازنه عتزان ویژگی‌های مربوط به کنجکاوی می‌داشستند. دز عین حال هر دو گروه به مورد « از میزان تحریک به سرعت کاسته می‌شود» پایین‌ترین نمره را دادند (با میانگین و انحراف معیار۳/۱۶و.۱)» اين امر نشان‌دهنده؛آن اشت که آن‌ها در این باره اطمینان برای بررسی وجود الگوی خاص در تصورات معلمان و خانواده درباره ویژگی‌های کنجکاوی, از روش تحلیل عاملی مولفه اصلی " برای تجزیه و تحلیل لیست استفاده شد. با در نظر گرفتن همبستگی احتمالی میان عامل‌ها از دوران آبلیمین" با نرمال سازی کایزر" استفاده شد؛ بدین منظور گروه معلمان و گروه خانواده به طور مجزا تحلیل شدند. جدول ۲: ساختار مفهوم کنجکاوی از دیدگاه خانواده‌ها و معلمان مشاهدات دقیق ۹ ۲ استفاده از روش‌های گوناگون برای ‏ ۰/۸۱ ۳/۵۹ مشتاق به ارائه سریع پاسخ است گاهث,سریع,تخریک پذیری ۵۵ ۳/۸ ۲)ویژگی های شخصی مربوط ۸ )۳۲ ویژگی‌های شخصی«مربوط به ۳۹۰ [ سا رن 6 ما ارائه سریع پاسخ است ۸۹ ۳/۸۱ خساس یضاق اطراف ۸ ۱۹۷۱ #یوطرای#بافتن پاسخ اشیا را دستکاری ۰/۶۵ ۳/۸۳ علاقه به دستکاری اشیا دارد ۰.۰ ۴/۶ ان کل ۵۸ ۴۶ علاقه‌مند به تازگی ۵۵ ۷۲ ۵) رفتار کندو کاو انه ۴۱۴ به راحتی مجذوب می‌شود ۵۳ ۴ غلاقم به دستکاری اشیّا دآرد ۳ ۴۱۱۱ برای گروه معلمان چهار عامل با مقدار ویژه! بزرگ‌تر از یک استخراج شد. این مولّفه‌ها به ترتیب ۰۲۹ ۱ و ۷ درصد از واریانس موجود و در مجموع ۶ درصد از واریانس اطلاعات موچوه رااببان می‌کنند. شابان ذکر است گویه‌هایی که باو قاملی بورگ‌تر از ره داد وارد جدول ۲ شده‌اند. جذول ۲ فهزستی از مولّفه‌ها با پار غاملی" پزرگ‌تر از ۰/۳ را نشنان می‌دهد. مولّفه‌هایی که استخراج شدند چنین نامگذاری شدند: «علاقه به دانستن»» «ویژگی‌های شخصی مربوط به کنجکاوی» «رفتار کندوکاوانه» و «توجه متمرکز». موارد مولفد اول (با میانگین ۴/۰۳)و مولّفه سوم(با میانگین ۴/۱۳) از بالاترین میانگین‌ها بهره‌مند بودند. این مسأله نشان می‌دهد که به نظر معلمان علاقه به دانستن و ویژگی‌های شخصی مربوط به کنجکاوی به عنوان مهم‌ترین درباره گروه خانواد» شش مولّفه با مقادیر ویژه بزرگ‌تر از یک حاصل شد. این مولّفه‌ها به ترتیب در برگیرنده ۳۰ ۱۰ ۷ ۶ ۵ و ۵ درصد واریانس موجود در اطلاعات بوده و روی هم ۳ درصد از واریانس موجود در اطلاعات"*زا«تو جیه افی‌کنشد. مولّفه‌های استخراج شده در جدول ۲ گزارش شده‌اند و بدیل"ظلتورت نامگذاری شدند؟"(زفتتار کندوکاوانه» - «تمرکز ادراکی» «ماهیت تحریک»» «ویژگی‌های شخصی مربوط به کنجکاوی» «علاقه به دانستن» «رفتار کندوکاوانه» و ترکیبی از مارد مخقلف.و مواجهه,باتخطرموازد موجود در مولّفه‌های ۳ و ۴و ۵ از بالاترین میانگین (به ترتیب ۳/۹ ۳/۹۶ ۲/۱۴) بهره‌مند بودند. این نتایج حاکی از آن است که از نظر گروه خانواده» ویژگی‌های شخصی مربوط به کنجکاوی, علاقه به دانستن و رفتار کندوکاوانه - ترکیبی از موارد به عنوان ویژگی‌های اصلی کنجکاوی محسوب می‌شوند. هر دو گروه معلمان و خانواده تصورات مشابهی نیز درباره ویژگی‌های کنجکاوی داشتند. سه عامل مشابه, یعنی «غلاقه بهآدانشستن» «ویژگی‌های شخعصی» و «رفتار کندوکاوانه» از داده‌های مربوط به دو گروه معلمان و خانواده استخراج شدند.:اما آن‌ها تا حدی نظرات نسبتا متفاوتی درباره ابعاد مختلف علاقه.به دانستن و رفتار کندوکاوانه داشتند. در بعد علاقه به دانستن» معلمان مواردی چون پشتکار و مبتکر را که می‌توانند جز ویژگی‌های نگرشی" محسوب شوند در زمره مواردی قرار دادند که از میانگین بالایی بهره‌مند بودند. این رفتار معلمان نشان‌دهنده این است که از نظر این گروه علاقه به دانستن اهمیت بسیاری دارد. در جنبه رفتار کندوکاوی یک مولّفه از نظرات معلمان استخراج شد که شامل مواردی چون دستکاری,» کندوکاو ادراکی و رفتار معرفتی بود این در حالی بود که دو مولّفه از داده‌های مربوط به خانواده حاصل شد. این مسأله موجب شد که تفسیر نظرات آن‌ها درباره رفتار کندوکاوانه تا حدی پیچیده به نظر برسد. همان طور که به‌وسیله ول« ماهیت تحریک» نشان داده شد. خانواده‌ها ویژگی‌های کنجکاوی را از هم متمایز کردند. همچنین نظر شرکت‌کنندگان درباره اينکه( آیا هر ویژگی ارزش تشویق کردن را دارد؟» و « یا هر ویژگی منجر به یادگیری می‌شود؟» نیز سنجیده شد. براساس نتایج به‌نظر می‌رسد که ویژگی‌هایی که ارزش تشویق کردن دارند به یادگیری نیز منجر می‌شوند. به عبارت دیگر, در امتیاز تشویق کردن و یادگیری» هماهنگی مشاهده شد. معلمان نسبت به خانواده به تمام موارد مربوط به دو جنبه نمره بالاتری دادند. میانگین نمره معلمان به ۵۰ درصد موارد» ۴/۳ و بالاتر بود در حالی که میانگین نمره خانواده به ۳۵دراضد موزارد"۴/۳ و بالاتر بود. هر دو گروه به موارد زیر نمره پایینی دادند: از للنت تحریک.به سروعت کاسته"می‌شود (با میانگین و انحراف معیار ۲/۷۹ و ۱/۰۹)» به آسانی مجذوب می‌شوند(با میانگین و انحراف معیار ۳/۴۶و ۰/۹)» علاقه‌مند به یافتن سریع پاسخ است.(با میانگین و انحراف"معیار :۳/۴۶ و ۸۹/٩) . این امر حاکی از آن است که هر دو گروه معتقد هستند که این آموارد به ویژگی‌های غیرمطلوب کنجکاوی مربوط می‌شوند. وقتی جنبه‌های منفی کنجکاوی از دیگر جنبه‌ها متمایز شدند. معلمان نسبت به خانواده نظر مساعدتری نسبت به ویژگی‌های کلی کنجکاوی داشتند و تمایل بیش‌تری به در بخش دوم (مقایسه دیذگاه‌های خانواده‌ها و معلمان پیش:دبستانی در زمینه ویژگی‌های درباره یک سری از ویژگی‌ها+عدم توافق جالب توجهی امیان نظرات معلمان و خانواده مشاهده شد. گروه معلمان نسبت به گروه خانواده به موارد زیر امتیاز بیش‌تری دادند:« از روش‌های مختلفی برای یافتن پاسخ استفاده می‌کنند» (۰/۰۰۰۵۶-۳۱۷۰1-۴/۷۳> 0)» «برای یافتن پاسخ اشیا را دستکاری می‌کند» (1-۳/۹۲ 41-۳۱۷۰ ۰/۰۰۱۰> 0)» «مشاهدات دقیق انجام می‌دهد»(۱۳۲/۷۶ 46-۳۱۹۰ ۰/۰۰۶۰> 0) ( از آنچه که در اطرافش می‌گذرد آگاه است»(۳/۴۵- کل ۰/۰۹۱۰> 0) ماجراجو» (1-۴/۶۲ ۳۱۹۰عگل ۹/۰۹۱۰> 0) و« پشتکار» (۳/۳۹< 05-۳ ۹/۰۰۱۰> 0)» در حالی که گروه خانواده نسبت به معلمان به مورد «فعال» امتباز نگرش خانواده و معلمان به کنچکاوی کود کال یس ۳۹ بالاتری دادند( ۳/۵۱ 4۶-۳۱۷۰ ۰/۰۰۱۰> 0). از آنجایی که این موارد بیش‌تر به انواع مختلف رفتار کندوکاوانه و جنبه انگیزشی کنجکاوی مربوط هستند به نظر می‌رسد که معلمان نسبت به خانواده درک بهتری نسبت به ویژگی‌های مربوط به این جنبه کنجکاوی دارند. تصورات خانواده‌ها و معلمان در مطالعه حاضر تا حدی با تصورات نظریه‌پردازان هماهنگ است. هر دو گروه معتقد به چند بعدی بودن کنجکاوی هستند. همان‌طور که جدول۱ نشان می‌دهد. ابعاد رفتار کندوکاوانه (گروه دوم) و ویژگی‌های شخصی (گروه چهارم) موافق با تصورات نظری هستند. گر چه نظریه‌پردازان به روشنی ابعاد انگیزشی کنجکاوی را متمایز ساختند, این بعد ذر فیدگاه:شرکت‌کنندگان در این پژوهش تفکیک نشد. در مقابل بعد «علاقه به دانستن» در برگیرنده دو جنبه از کنجکاوی بود: جنبه «انگیزشی» که با مورد علاقه زیادی به دانستن دارد نشان داده شده و جنبه «جستجوی*دانشی)#که‌#با موارد:« دائما به دنبال پاسخ است»» «برای یافتن پاسخ آشیا را دستکا 5 قی‌کند و علاقه‌مند به یافتن سریع پاسخ است 0 نشان قاقه شده است. نظرات خانواده‌ها و معلمان شبیه نظرات پیاژه(,۱۹۵۲ -۱۹۳۶) است که معتقد است که علاقه بچه‌ها به «تازگی» به اين,دلیل اننت,که آن‌ها.بهدرک:مخیط اطراف خود احتیاج دارند. پژوهش‌های موجود در زمینه کنجکاوی تحت تأثیر پژوهش‌های برلین توجه زیادی را به ماهیت محرک معطوف می‌کنند. در حالیکه چنین تأکیدی در نظرات معلمان و خانواده مشاهده از شرکت کنندگان پرسیده شد که «آیا کنجکاوی کودکان. با افزایش سن کاهش می‌یابد؟ » و از آن‌ها خواسته شد که دیدگاه خود در این آزقینه: توضیح/دهند. از ۳۱۶ شرکت کننده» ۳۹ درصد معتقد بودند که کنجکاوی با افزایش سن کاهش می‌یابد., ۵۹ درصد معتقد بودند که کنجکاوی با افزایش سن کاهش نمی‌یابد و دو درصد (که همگی معلم بودند) به هر دو حالت (افزایش/کاهش ) حس کنجکاوی اشاره کردند. آزمون خی دو پیرسون نشان داد که تفاوت معناداری میان نظرات خانواده و معلمان وجود ندارد. ۱ نفر (۶۲درصد)دیدگاه خود را توضیح دادند و به‌طور کلی 4۹ دلیل جمع‌آوری شد؛ بعضی از افراد یک و برخی دو دلیل را مطرح کردند. تحلیل محتوا بر روی توضیحات جمع‌آوری شده انجام شد و دو گروه اصلی به‌دست آمد. به نظر شرکت‌کنندگان عوامل محیطی و شخصی در این مورد که آیا کنجکاوی با افزایش سن بالا می‌رود يا خیر؟ مور هستند (به جدول ۳ مراجعه کنید). در هر گروه» شش زیر گروه کدگذاری شد و در مجموع دوازده زیر گروه حاصل شد. برای به‌دست آوردن اعتبار درونی» ۳۰ درصد پاسخ‌ها(۷۸ مورد) به طور تصادفی انتخاب شد و به‌وسیله دو ارزیاب بررسی شد. از ضریب کاپا" برای ارزیابی توافق درونی استفاده شد. میانگین کلی توافق ۰/۸۵ [ان درصدها حاکی ازاغدم پاسخ بعملی از آفراه درگ زیرگ ر واه از میان شرکت‌کنندگانی که معتقد بودند کنجکاوی با افزایش سن کاهش می‌یابد. اکثر توضیحات بیان‌کننده دیدگاهی شرطظی و نهامطلق درباره رابطه میان کنجکاوی و سن بودند. به عنوان مثال تأثیرات محیطی به جای عوامل زیستی به عنوان دلایل کاهش حس کنجکاوی ۱ میانگین کلی توافق, نسبت توافق بین طبقات است. میانگین کلی کاپا نسبت توافق تصحیح شده برای شانس است. شاخص کاپا یکی از روش‌های آماری برای مقایسه و بررسی دقت حاصل از روش‌های مختلف طبقه‌بندی است که به علت حذف نقش شانس در طبقه بندی اغلب بر شاخص‌های دیگر ترجیح داده می‌شود. این مقایسه علاوه بر اینکه می‌تواند گویای نقاط ضعف و قوت روش‌های به‌کار رفته باشد» معیار مناسبی برای شناخت و مطرح شد. از آنجایی که کلیه شرکت‌کنندگان صرف نظر از اینکه معتقد به کاهش حس کنجکاوی با افزایش سن بودند يا خیر نظرات مشابهی در این زمینه بیان کردند. توضیحات درباره عوامل محیطی, هر دو گروه شرکت کننده اظهار داشتند که پاسخ‌ها انتظارات و تأثیر خانواده» در تشویق یا سرکوب کنجکاوی نقش فراوانی دارد (۱۹درصد از کل پاسخ‌ها). شرکت کنندگان توضیح دادند که تشویق خانواده به حفظ یا افزایش حس کنجکاوی کمک می‌کند و کنترل خانواده این حس را سرکوب می‌کند. معلمان بیش از خانواده به تأثیر نحوه پاسخ دادن بزرگسالان توجه می‌کردند (۲۱درصد در مقابل ۱۳/۵درصد )و برخی نیز خاطر نشان کردند که فشارهاتی وارد شده از جانب مدرسه» مانند تکالیفغ زیاد نیز تأثیر منفی بر کندوکاو کودکان دارد. همان طور که انتظار می‌رفت درصد بالاتری از معلم‌ها از نقش محیط. به صورت وجود محرک و جذابیت آن, در تشویقّ"کنتجکاوی در,فرزندان آگاه بوند#آبرخی معلم‌ها نیز به نقشش تجربیات پیشین در کندوکاو اشاره, کردند او.اظهار داشتند ,که اگراجس کنجکاوی کودک ارضا درباره عوامل شخصی, شرکت‌کنندگانی که معتقد بودند کنجکاوی با افزایش سن کاهش نمی‌یابد» چنین استدلال می‌کردند که فقط نحوه.بروز. دادن کنجکاوی یا رفتار کندوکاوانه با افزایش سن تغییر می‌کند. به غنوان مثال همان م که توانایی شناختی یک کودک افزایش می‌یابد, رفتارهای کندوکاوانه او بیش‌تر به حالت ضمنی و پنهان در می‌آید. آن‌ها همچنین معتقد هستند که علائق افزاد یر لتمرکزترو خاص تر من‌شواد. همچنیّن اظهار داشتند که افراد در سنین مختلف علائق متفاوتی دارند. تعداد بیش‌تری از معلمان نسبت به خانواده (۱۱ درصد در مقابل ۵ درصد) کنجکاوی را:به‌عنوان یک صفت مشخقه می‌دانستند و اعتقاد داشتند که برخی از افراد کنجکاوتر از دیگران هستند. درباره رابطه بین دانش و کنجکاوی نظرات متفاوتی وجود داشت. برخی افراد معتقد بودند که کنجکاوی با افزایش سن کاهش می‌یاید چرا که دانش فرد افزایش می‌یابد. این در حالی است که دیگران معتقد بودند که هر چه فرد بیش‌تر بداند. تمایل بیش‌تری به دانستن دارد. این نظرات متفاوت نیاز به بررسی بیش‌تر دارد زیرا اگر چه همه افراد معتقد هستند که ابراز رفتار کندوکاوانه با گذر زمان کاهش می‌ياید. افرادی که معتقد هستند کنجکاوی با افزایش سن کاهش می‌یابد. در تشویق کندوکاو نسبت به دیگر افراد تصورات درباره شرایطی که در آن رفتار کندو کاوانه در کودکان از شرکت‌کنندگان پرسیده شد که در چه شرایطی رفتار کندوکاوانه در کودکان را تشویق یا سرکوب می‌کنند. ۲۷۵ نفر(۸۶ درصد) به‌ این سوال پاسخ دادند و در مجموع ۱۷ مورد توضیح جمع‌آوری شد. معلمان توضیحات بیش‌تری نسبت به خانواده دادند., ۷۴ درصد از معلمان دو یا سه توضیح را بیان کردند و ۸۳ درصد از خانواده یک يا دو توضیح را اظهار کردند. تحلیل محتوا بر روی توضیحات انجام شد و سه محور اصلی مشخص شد: علایق بچه‌ها/ مشاهده نحوه پاسخ یک کودکابهآیک محرک ۹ ۱۹۵ ۸ به طور کلی, محورهای مشخص شده در پژوهش با عامل‌های اصلی موجود در نظریات مربوظ.به ارتباط میآن شخضن و شرایط تواقفی ذارند (به عنوان.مثال, لوین, ۸۹۹۷/۱۹۵۱ مکنوسان رز استتین.3/۸ 13۹ سهمخور«مشعضی شلد نشان‌دهنده ناکیدهای شارت افشرادادر توضیحات جمع‌آوری شده است. توضیحاتی که فرزندمحور بودند بر نقش اصلی فرزند تأکید نگرش خانواده و معلمان به کنچکاوی کود کال سس ۱۷۹ دارند. در این جا تأکید اصلی بر دیدگاه کودک و پاسخ به نیازها و ویژگی‌های او در یک زمان مشخص است. توضیحاتی که بزرگسال‌محور بودند بر نقش اصلی بزرگ‌سالان تمرکز داشتند. آن‌ها معتقد بودند که این بزرگسالان هستند که قضاوت اصلی را درباره توانایی کودک» موضوع کندوکاو و نقش فرزند انجام می‌دهند. توضیحات موقعیت‌محور معتقد بودند که بزرگ‌سالان عوامل محیطی را ارزیابی می‌کنند. گروه فرزندمحور به پنج زیر گروه» گروه بزرگسالمحور به شش زیر گروه و گروه موقعیت‌محور نیز به شش زیر گروه تقسیم و در مجموع هفده زیر گروه بلادسیت امین برای محاسبهه اعتبار درونی» ۳۰ درصد از پاسخ‌ها(۰ ۷(مورد) به طور تصادفی انتخاب شدند و دو ارزیاب آن‌ها را بررسی کردند. با محاسبه ضریب کاپا برای ارزیابی میزان توافق درونی» میانگین کلی توافق ۰/۹۱ و میانگین کلی کاپا ۰/۹ بود. در تعیین اینکه آیا رفتار کندوکاوانه کوک در,یکه«زامان خاص مورد تشویق قرار دهند یا خیر شرکت‌کنندگان عوامل مختلف مربوط به؛فرزند».بزرگسال و قوقعیت را در نظر می گرفتند. معلمان و خانواده به اتفاق معتقد بودند که مهم‌ترین چیزی که باید. در نظر گرفت این است که محیطی امن برای کندوکاو کودکان فراهمشود(۳۵درصداز" کل پاسخ‌ها). این اسر محتمل بود زیرا تمرکز این مطالعه بر کودکان سن آمادگی قرّار آذاشت. همچنین هر دو گروه معتقد بودند که باید در تشویق کندوکاو کودکان به علائق آن‌ها نیز توجه کرد(۱۸درصد از کل پاسخ‌ها). برخی افراد ذکر کردند لازم است نحوه پاسخ کودک را به یک محرک مشاهده کرد. اهمیت زمان نیز از جمله دیگر مواردی بود که شرکت‌کنندگان حاضر اشاره کردند. معلمان معتقد بودند که لازم است زمان کافی برای" کنذوکاو به کودکان داده شود:اماآن‌ها نظریات متفاوتی درباره زمان مناسب برای کندوکاو داشتند. از نظر بعضی از افراد کندوکاو باید در ضمن فعالیت‌های خاصی انجام شود و حال آنکه از نظر دیگران کندوکاو را می‌توان در ضمن هر فعالیتی و در هر نکته شایان توجه این بود که در توضیحات بزرگسال‌محور, تعداد بیش‌تری از خانواده‌ها نسبت به معلمان به موارد زیر توجه کردند: مناسب بودن محتوا و موضوع محرکی که مورد کندوکاو قرار می‌گیرد» یعنی اینکه آیا آن محرک ارزش کندوکاو را دارد و معنادار است؟ مناسب سن است؟ (۱۰درصد در مقابل ۱۶درصد) آیا کندوکاو به یادگیری کودک منجر می‌شود؟ (۳/۵درصد در مقابل ۶درصد) و آیا لازم است که خانواده بر کندوکاو کودکان نظارت داشته باشند؟ (۲درصد در مقابل ۵درصد) این یافته‌ها ممکن است به علت تفاوت در فضایی باشد که در آن معلمان و خانواده با کودکان در ارتباط و تعامل هستند. معلمان به عوامل مورد نظر خانواده قبلا در تهیه و طراحی فعالیت‌ها و تجارب یادگیری توجه کرده بودند. نظارت خانواده در محیط مدرسه ضروری نیست. اما در خارج از مدرسه لازم است که خانواده بر اینکه فرزندانشان با چه محرک‌هایی مواجه می‌شوند. نظارت کنند و لازم است که نقش فعالی را در انتخاب و فراهم کردن محرک‌های مناسب سن کودکان پیش دبستانی ایفا کنند. در این مقاله استدلال شد که به منظور درک اینکه آیا خانواده فرزندانشان را تشویق به کندوکاو و کنجکاوی می‌کنند يا خیر؟ لازم؛است؛ که در,ابتندا تصورات ضمنی و پنهان آن‌ها درباره کنجکاوی درک شود. همچنین آگاهی از دیدگاه‌های خانواده.و معلمان لازم است؟؛ چرا که آن‌ها واسطه‌هایی در محیط کودکان هستند. علاوه بر اين» نظزّات این افراد مکمل مفاهیم در مجموعشرکت کنندگان در این مطالعه نظرات مثبتی درباره کنجکاوی و کندوکاو ارائه کردند. حتی معلمان از نظرات مساعدتری نسبت به ,خانواده درباره کنجکاوی بهره‌مند بودند. چنین نظرات مثبتی» خصوصا از طرف پعلمان, می‌نژژاند به آیلن دلیل باشد که این افراد عمدتا با کودکان پیش‌دبستانی سرو کار دارند. به طور کلی در دوره‌های آموزشی معلمان پیش‌دبستانی بر کندوکاو و یادگیری اکتشافی"تأکیدمی‌شود. علاوم بر؛‌این» آگاهی بیش‌تثر معلمان نسبت به خانواده درباره تأثیر محیط بر کندوکاو کودکان نیز ممکن است به دلیل عقایدی باشد که آن‌ها پس از طی دوره‌های آموزشی کی کرگهاند. یحو لت کری حرفه‌ای» تأثیری مثشبت بر اگر چه معلمان پیش‌دبستانی در این پژوهش عمدتا تمایل به تشویق و کنجکاوی کودکان داشتند و به ارزش آن برای یادگیری کودکان تأکید می‌کردند. ولی با وجود اين» برخی از آن‌ها به تأثیر استرس‌های محیط مدرسه بر کنجکاوی کودکان اشاره کردند. این امر می‌تواند حاکی از نگرانی معلمان درباره توانایی آن‌ها برای عملیاتی کردن عقایدشان باشد. در مقایسه با سیستم آموزشی دبستان» سیستم آموزشی پیش دبستانی از ساختارمندی کم‌تری بهره‌مند است و همین امر به معلمان اجازه می‌دهد که عقاید حرفه‌ای خود را جامه عمل بپوشاند و به کودکان زمانی برای کندوکاو اختصاص دهند. با توجه به تأکيک کنونی دوره‌های آموزشی پیش‌دبستانی در ایران بر دانش آموزمحوری» شایسته است مباحثی در زمینه ارزش تشویق حس کنجکاوی و کندوکاو کودکان در محیط‌های پیش‌دبستانی مطرح شد. لیکن از آنجایی که استرس محیط آموزشی در دوران دبستان بالاست و این نگرانی وجود دارد که چنین استرسی به سال‌های پایین تر آموزشی نیز منتقل شود. لازم است که چنین مباحثی درباره اهمیت نقش کنجکاوی و تشویق آن» درباره تمام دوره‌ها و مقاطع آموزشی مطرح شود. همچنین لازم است بررسی شود که آیا معلمان در دوران راهنمایی مانند دوره دبستان نظرات مثبتی درباره کندوکاو و کنجکاوی دارند؟ علاوه بر موارد ذکر شده» لازم است به رابطه ممکن بین استرس آموزشی و تشویق بر اساس آنچه شرکت‌کنندگان"دزبار تشوایق حس؛کنجکاوی"وآنیز زمان تشویق بچه‌ها به کندوکاو ذکر کردند روشن شد که نظرات,آن‌ها چند بعدی بوده یعنی شامل عوامل شخصی و محیطی است. همچنین مشخصآشد که آن‌ها,درباره عملیاتی کرّدن‌مقایدشان دیدگاهی نسبی دارند. به عنوان مثال برخی از خانواده‌ها معتقل بولانقد کنه دغ صنیرتی‌که محیط امن باشد. می‌توان به کودکان اجازه داد که هر چه را می‌خواهد. کندوکاو کند. این عقیده در راستای نظر فرنهام(۱۹۸۸) است که بیان می‌کند عقاید افراد بستگی به موقعیت دارد و رابطه بین عقاید و رفتار خطی نیست. پژوهش اشنایدر و یونزنر!(۱۹۹۴) نیز بر تأثیر شبرایط اجتماغی بر رفتار علاوه بر تأکید به وجود رابطه میان عقاید و عوامل محیطی» فرنهام (۱۹۸۸) بر تأثیر فرهنگ بر عقاید و اعمال افراد نیز اشاره؛می کند. جنین اتأنیی" که بل ضورت درجه کنترل بر کندوکاو کودک ظاهر می‌شود. در سطوح مختلف بروز می‌کند. در سطح کلان, معلمان معتقد بودند که استرس محیط آموزشی به کاهش حس کنجکاوی در کودک منجر می‌شود. در سطح خرد؛ خانواده‌هایی که اعتقاد داشتند لازم است به ارزش محرک‌های مختلف برای کندوکاو کودکان توجه شود تحت تأثیر فرهنگ بزرگسال‌محور قرار داشتند. این یافته‌ها بر روابط بین عقاید خانواده و عوامل محیطی شامل محیط فرهنگی و محیط اطراف فرزندان تأکید می‌کند. پافته‌های این پژوهش بان می‌دهد که شباهت‌های شایان توجهی بین نظرات شرکت‌کنندگان(معلمان و خانواده‌ها) و مفاهیم نظری درباره ویژگی‌های کنجکاوی وجود دارد. مانند تصورات نظریه‌پردازان» تصور معلمان و خانواده نیز درباره کنجکاوی چند بعدی است. نظریه‌پردازان دو ویژگی کلیدی برای کنجکاوی مشخص کرده‌اند: ۱- کنجکاوی به عنوان عاملی انگیزشی و ۲- نحوه بروز رفتاری آن. پس از متمایز کردن رفتار کندوکاوانه» مطابق تصور معلمان و خانواده بروز رفتاری کنجکاوی در ارتباطی تنگاتنگ با جنبه انگیزشی و هصدف جستجواق ذانش, است,فر مقابل مسحققانغملاتا بر اراک و تفاوت قائل سفن بسیق جن‌هنای انواع مختلف رفتار کندوکاوانه تأکید کرده» توجه کم‌تری بر جنبه انگیزشی کنجکاوی دارند. این امر احتمالا به ناهماهنگی در پیشرفتآنظری ای نآمفهوم منجر می‌شود. نظر معلمان و خانواده درباره توجه به جنبه‌های آزفتاری و انگیزشی.می‌تواند بهاتوجه نظریه‌پردازان به ارتباط بین اين دو جنبه منجر شود. محققان" در زمينه کنجکاوی تااحد رّیادی تحت تأثیر ویژگی‌های کنجکاوی است که برلین معرفی کرده بوذ اما به غیر از.ویژگی"«تازگی» به نظر می‌رسد که معلمان و خانواده به خوبی» دیگراویژگی‌های کنجکاوی را از هم تمیز نمی‌دهند. علاوه بر اين» معلمان و خانواده‌ها همچون نظریات محققان,ویژگی‌های شخصی چون خلاقیّت و قدرت تصور را مربوط می‌دانند. اما مجزا از کنجکاوی در نظر می‌گیرند. در سال‌های اخیر اگر چه تعداد کمی از محققان توجه خاصی به مفهوم کنجکاوی به عنوان موضوع پژوهش مبذول داشته‌اند اما معلمان پیش ادبستانی همان بر ارزشل"آموزاشی.ایسمفهوم تأکید می‌کنند. گفتگوی متقابل معلمان, خانواده و نظریه‌پردازان علاوه بر این که شکاف بین نظریه و عمل را پر می‌کند می‌تواند به پیشرفت‌های نظری نیز منجر شود. به عنوان مثال نظریه برلین با تغییر دادن دیدگاه معلمان پیش‌دبستانی درباره انواع محرک‌هایی که به تشویق حس کنجکاوی کودک منجر می‌شوند جامه عمل پوشید. علاوه بر آن, تأکیدی که امروزه بر پیشرفت خلّاقیت و تصور کودکان (تخیل) وجود دارد محققان و معلمان می‌توانند توأمان رابطه موجود بین این دو مفهوم کنجکاوی را ارزیابی کنند» مخصوصا زمانی که کنجکاوی به عنوان عاملی انگیزشی و بروز پژوهش حاضر نشان داد که لازم است تصورات معلمان و خانواده درباره کنجکاوی را به تکرش نا نواده او معلمان یه کشکاوی کود‌کان مممسسمم همم( عنوان مکملی بر پژوهش‌های علمی در این زمینه به حساب آورد. این روش» به خصوص در زمينه بررسی کاربردهای ماهیت معرفتی مفهوم کنجکاوی در فضاهای آموزشی سودمند اسنت: این مطالعه به دلیل اکتشافی و کیفی بودن و محدود فو کر پژوهشن آن» نمی‌تواند درکی جامع از نظریات ضمنی بزرگسالان درباره این مفهوم را فراهم کند. در این مطالعه» فرضیاتی درباره رابطه میان دیدگاه‌های مختلف ارائه شده است؛ اما یک بررسی جامع و عمیق‌تر می‌تواند رابطه بین سیستم‌های اعتقادیی را بهتر آشکار کند که مربوط به تصور و بروز کنجکاوی هستند واقن آن ريشه دارند. به عنوان مثال» معلمان ممکن است با نظرات متضادی درباره فراهم کردن شرایط کندوکاو برای کودکان از یک سو و انجام اهداف آموزشی از سوی دیگر مواجه شوند. در فراهم کردن شرایط مناسب برای کندوکاو کودکان, معلمان و خانواده ممکن است در کشمکش بین نقش بزرگسالان به عنوان راهنما و جهت‌دهنده و ارزش‌های فرزند محور قرار بگيرند. به‌علاوه لازم است که فهرنت و ویژگی‌های,کنجکاوی"تشتخص شده در این پژوهش را غنی‌تر کرده» به دیگر گروه‌های سنی نیز,تعمیم داد. درانهایت. دیدگاه معلمان و خانواده‌های دارای فرزند در گروه‌های سنی مختلف و شبرایط فرهنگتی گوآیاگون را می‌توان به عنوان بازرگان, عباس (۱۳۸۷). مقدمه ای بر روشهای تحقیق کیفی وآمیخته. تهران: دیدار. سیف. علی اکبر (۱۳۸۸). روانشناسی پرورشی نوین» ویرایش ششم. تهران: دوران. صمدی, پروین (۱۳۸۷). هوش معنوی حلقه مفقوده در برنامه درسی. مجموعه مقالات صمدی,زهرا (۱۳۷۷). استفاده از اطلاعات فضایی در اصلاح طبقه بندی داده‌های سنجش از دور. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته سنجش از دور دانشگاه تربیت مدرس,تهران. .3-4 51ع86نه ۲۴۸/6 زعماس ۶۵۲ ۵ وزععل ,1500۳۵ وصاعتا .(2003 ) 3۰ معصمصس۸ 0۳۵-771 3/0 :۷۵۳۵ 310 وتهوز ین 00 اعمع, امس ۸ .(1960) 0.۳۰ ,8621106 -97 ,و (2)2 3۵۵۲ 0۳۵ 1/0000 .1300188 0صه زوم .(1978) 0.۳۰ ,86106 :6 367116 .۳7.1.3033.10 ن 1 تواادمنسه عقنهزد ۶و ۲ صعص عم 6۵ط1 .(171.1.)1971 و289 ۷ :11۵1۷۵10 171516 111 ,۷17131011 6۶ ,81116۳0۲ 70 ,7070۳40 . (۳05) 10.۳.۳۳۵۲ .(1979) .7 .3 وت31870 ۵ .8 بش۸ و0876 وش ب3 ,110101067508 وم ب و(31201816 40 ,طکنصه اهاز ما۸ ,8562105 2/62 0ع0ع61ع5 عدمصه کمنطعدمناج ۸1 1016 50 ,26۷610077167 #انا60 بانژدمستت [6۳۵ 310 فص [۷۳۳۵ کصععغولنطه [ممطلوع2۳ 6 1 1615ط2۲0 ]٩ و ۲200۳۹۵۵ 306 :71۳360۳65 رما .(1988) بش۸ ,3۳۱۷۳۹11۵ 4 36۷10۷۷ ۵ :6ط۷61006عل وصه عصد 2۳ اوه کوعلز "عاص ۳ .(1984) 7۰ 60000 1 ۸0۷۵۲6۶ .(08 )308011 .ظ 6 85700 بش۸ 3/۵8 نز ,۵0۳۵ 660۲ هرز کعنو] 68 3 نوماه ۵۶ [10۷6 6ط] مکند ۵ عاصعجقم عصام‌اعط دحع 13 .(31.)2002 666۰ :۹۵۳6 210۷ 3۵1008 ,1300۲06۲۹0۵ 1٩ رووام و2 1۳36 .(1958) 8۰ ,1101068 عصنه‌اگنل اممزطه ما کععدو0عم۲ کال انطا0 .(1980) .5 ,3006 :۵ بظ 1100650 1( 612 .863۵0۳ 20011 هه تسه ۶و [10۵ ما صمنقاه۳ صز 50۵ 1001021 0۳ جعاصی که که عطا ندمناه‌مامحه فصه کاصع 2 .(1984) 8۰ 110001650 .1237-1-25 و و55 2606100166 010 .مات قط6ط ماد ماه هن کمصم گنل نگرش خانواده و معلمان به کنچکاوی کود کال سس ۱۹ 1 210 .(1989) .17 ,0010650اقاسط6 ۸2 وس و11 وگ 17162 و5 و178 6 6۳ ۲ 200 0۳5ز۵0ط۵ط انعوسه او 1۶065 .(1986) .17 بمعاان ول مه .ک ,116زا ۳۵1۳6۳0۳۵120 200 ۳6۷6۷ ۵ نتسه ۵۶ پعمامط رم 156 .(1994) .ی بصاع 105 ,1360165 1316۳3000 مادم -دم5 20 .(1998) ب17 متق5131 300 .10 و1/]38111055073 685-7 , (ع۷۷:1 70۳ 070 770۷ ,600 510 ما۵ نرووام عم فان ۲ م70۵0 370۷۷ 2100۲6 10 18۵1/1906 ]۵ کصاوا0۳ 7۳۵ ,(1936/1952) .7 باعقد80 1712 ,51715 ۱۵۲,3۵1 و۵۵۵۳ از 0۳۵ 2160 ]۵و2 1۳6 .(2002) 8 باقطا 3۶0 5 05۵,091 ]۵ 10061 :06310011166 0۲000126 و 1۳۳۳0۷ ( .9 م۸0 6 :۳6۳۵۷10۳ 0010700 *۳00]078ع20۳6۶ ,(1994) ما ,17102060 ه کا ,56106۲ 6 50۳1۵1007 1۰ ,16116۴۲ 77 :1 همه امعتعواط ۵۳۵ آمنمک ۳۵ ۰۲ 1۵۵۶۵ :5 ع۵7 مزاع لما 82760 .(2002) :۸۰۷ وفقلق 00001-106ن1ان36 6 ۳۰ .1 ,اع‌وز5 770۵20006 .(.0) 5063160 ب3 36 نصز ماع0 0 صصعاونرد ککعنلعط عنصقصر0 عطا 485-۰ , 60 270 ,۷۵1.3 00۳676 6 0۳۵۵60012119 و۵۱ :و 0۲۵ ۰ بآ نصل ,2 هصصعلنل 80116 ج نصمناعصصی «مزتحطاهطاعناهط 156 .(1992) 1.8۰ مآعونگ عطا نصعاعرد اعناهط آهاصته3 ,(0)605ص00می 7 3 اقنا ع2 -وولنه‌نلانی/3 مآعهندک ۶ 017ظ31 1.0۳۵۲۵ ,777 ,5006 از بدع اذل ۶۵۳ کعصعنومعصی لمع ماما عم 60 ۳/7 .20965 عصندمنادعی 00ص عدمناک‌ا0 هصععص۸ .(1994) .8.3 ,516068 6 1 ۵۶ع۳ع]](۵ 7360۲۵۵۱ .(1994) کل طعلفعصطا5 ۸۵ 60۰ ,1۳0601130" ص363 10۳0۸01۰ ره ۵۳۵ ماک س) ,( 1700005 .5 ۶ 1۵1067 اع5 8 و167]عک1 ۲۵5۰ ۵71۵ ۲۳360۲165 :۵00107001 0۳۵ واعه‌اس0 ,(1983) 3۰ طعلاع یه . 13.6 ,۷0۵89 7 0 11615ع0 "۲3665 0666۵ 6لصزا ۵ 136۳6 15 «(2002) م۸ ,۷۷۵10-732

اگر چه کنجکاوی را می توان از جمله ویژگی هایی به شمار آورد که در اغلب کودکان دیده می شود، اما از این موضوع در سال های اخیر غفلت شده است. در میان ابعاد مختلف کنجکاوی، ماهیت معرفتی آن، یا به عبارتی دیگر جستجوی معلومات، نیاز به توجه بیشتری دارد. برای پی بردن به کاربردهای بالقوه این نوع کنجکاوی لازم است درک صحیحی از تصورات عامه انجام شود که تکمیل کننده مفاهیم نظری هستند. دیدگاه خانواده و معلمان - به عنوان افرادی که نقش مهمی در ساماندهی محیط زندگی کودکان دارند- درباره کنجکاوی در نحوه پاسخ دادن آن ها به بروز این ویژگی در کودکان تأثیری بسیار دارد. در مطالعه حاضر، پرسشنامه ای تنظیم شد، تا نظر معلمان و خانواده درباره کنجکاوی و کندوکاو در کودکان سنجیده و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا آن ها ارزشی برای این ویژگی قائل هستند یا خیر؟ و چه تفاوتی بین دیدگاه معلمان و خانواده ها درباره کنجکاوی کودکان وجود دارد. شرکت کنندگان در این پژوهش، معلمان پیش دبستانی و خانواده هایی بودند که فرزندی در این سنین داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که معلمان و خانواده نظر مثبتی نسبت به کنجکاوی و کندوکاو در فرزندانشان دارند و معلمان نسبت به خانواده برای تشویق این ویژگی در کودکان تمایل بیشتری دارند. تجزیه و تحلیل انجام شده بر اساس روش تحلیل عاملی نشان داد که تصورات معلمان و خانواده درباره کنجکاوی چند بعدی است و شباهت هایی را با مفاهیم نظری نشان می دهد.

419281

در سال‌های اخیر تعداد برون‌دادهای پژوهشی معیار ارزیابی عملکرد و ارتقای علمی قرار گرفته است. کسانی از روی ناتوانی يا ناآگاهی برای انتشار مقاله‌هایشان به مجلات چپاولگر رومی‌آورند و بی‌توجه به موازین اخلاق پژوهش و نگارش علمی می‌کوشند برون‌داد پژوهشی خود را منتشر کنند. تمایل پژوهشگران برای انتشار مقالات در مجله‌های خارجی زمینه سواستفاده و رشد قارچ گونه ناشران جعلی؟ را پدید آورده است (جمالی مهموئی» جشیره‌نژادی» و علیمحمدی, امروزه» بخش چشمگیری از برون‌دادهای علمی در حوزه‌های مختلف در مجله‌های دسترسی آزاد؟ منتشر می‌شود که از الگوی انتشار دسترسی آزاد طلایی* (دریافت هزینه از نویسندگان و رایگان برای خوانندگان) استفاده می‌کنند. مجله‌های دسترسی آزاد ویژگی‌های مثبت بسیار, دارندااز, آن جطله: دسترس‌پذیری وسیع, خوانندگان بیشتر» مخاطبان بین‌المللی, و.سرعت انتشار.است. اما این مجلات زمینه‌ساز ظهور درحال‌توسعه به‌منظوز درامد ایجاد می‌کنند (2015 ,2228 این مجله‌ها ایمیل‌های گروهی به نویسندگان می‌فرشتندیو از آنها دعیت:می کنند مقاله‌هایشان را برای انتشار به این مجلات بسپارند. پذیرش فوری,» نداشتن فرایند همترازخوانی» و کنترل کیفیت. ادعای داشتن اعتبار علمی و/داوّرال متصص, استفاده از شاخص‌های ضریب تأثیر جعلی دریافت مبالغ هنگفت برای انتشار مقاله استفاده دروغین از نام افراد معتبر یا نام‌های جعلی به‌عنوان اعضای هیئت تحریریه از نشانه‌های مجله‌های چپاولگر است (2017 ,ژد نت20 8۲ حلده هط :2014 منحاهوحاطم/2 82 ناماد[ :2013 بالم8). در سال ۲۰۱۱ مجرمان اینترنتی وب‌سایت 5000۲60۰7۵4.0۳۰ را ثبت کردند و با سواستفاده از نام و شماره بین‌المللی سایرانشریات. نسخه جعلی ایجاد کردند و نویسندگان را فریفتند و از آنها هزینه دریافت کردند (بفته[ ,دولناد5 م22۵1 5 ,ص528 87). به‌مرور تعداد مجله‌های دستبردخورده افزایش يیافت و مجرمان اینترنتی از نام» لوگو شماره بین‌المللی و سایر اطلاعات مجله‌های معتبر» به‌ویژه مجله‌های صرفا چاپی یا دارای وب‌سایت غیرانگلیسی‌زبان» نسخه جعلی تولید کردند و مقالات را با دریافت هزینه از نویسندگان منتشر می‌کردند. آنها محدوده موضوعی مجله اصلی را رعایت نمی‌کنند؛ از این‌رو وب‌سایت‌شان برای هر شماره گاه ببیش از فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) ۰ مقاله دارد. این مجله‌ها ادعا می‌کنند در پایگاه‌های معتبر نظیر وب‌آوساینس!» اسکوپوس و پاب‌مد؟ نمایه می‌شوند و ضریب تأثیر دارند. ادعای آنها اغلب دروغ است. مجله‌های ربوده‌شده همانند مجله‌های چپاولگر از نویسندگان برای انتشار مقاله و عضویت در هیئت تحریریه دعوت می‌کنند (,طهطل3۸ :2016 بالسمط 30 +8 حلمطل۵ 12 تأثیر جعلی از این دسته محسوب می‌شوند. نخستین‌بار گارفیلد شاخص ضریب تأثیر را در سال ۱۹۵۵ برای برزسی میران تأثیرگذاری مجله‌ای در حوزه موضوعی خود مطرح و در سال ۱۹۶۱ در نمایه استنادی علوم * استفاده کرد. ضریب تأثیر مجله‌ها را مسسه کلریویت ائلیتیکس * (تامسون رویترز سابق) به‌صورت سالانه در پایگاه گزارش استنادی نشریات" ارائه می‌کند. ضریب تأثیر مجله برابر است با تعداد کل استنادهای دریافتی از سوی مقاله‌های منتشرشده در آن مجله در یک پنجره زمانی معین (معمولا دو سال) تقسیم بر تعداد کل برون‌دادهای منتشرشده قابل‌استناد؛ در آن مجله و در همان دوره زمانی (2015 ,۳0۳60 ۵7 بالههظ م62 عتا0). شاخص ضریب از سوی دیگر از سوی مراکز نامعتبر و ناشترا چپاولگز. دسته‌ای از شاخص‌های علم‌سنجی گمراه‌کننده بدون استفاده از روش‌های علمی و داده‌های دقیق محاسبه می‌شوند و در قبال دریافت هزینه در اختیار؛مجله‌های متقاضی قرار می‌گیرند. استفاده می‌کنند. البته نمی‌توان ادعا کزدتمام مجله‌های استفاده‌کننده از شاخص‌های گمراه‌کننده مجله‌های چپاولگراند. بسیاری: ممکن است هنوز در" پایگاه‌های استنادی وب‌آوساینس و اسکوپوس نمایه نشده و شاخص‌های معتبر دریافت نکرده‌اند؛ از این‌رو از شاخص‌های گمراه‌کننده برای اعتباریافتن و تشویق نویسندگان برای ارسال مقاله‌هایشان به آن مجله‌ها استفاده می‌کنند. اما ناآگاهی برخی دست‌اندرکاران مجله‌ها می‌تواند شاخص‌های گمراه‌کننده را در نظر ایشان مهم‌تر از شاخص‌های معتبر علم‌سنجی بشناساند و برای دریافت آنها حاضر باشند پول بپردازند (2017 ,فلتق مهن 84 مصعامما «اتمط380۳ ,طمل0۸). بعضی از ویژگی‌های شاخص‌های فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰ شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) یا نادرست درباره مکان مسسه, تیم مدیریتی و علمی» اطلاعات تماس و غیره)؛ استفاده فریبکارانه بیشتر آنها از واژه ضریب تأثیر در نام خود و القای اینکه شاخص آنها شاخصن ضریب: تأثیر پایگاه استنادی, نشریات است. ضریب: تأثیر عربیا» ضریب تأثیر عمومی" ضریب تأثیر جهانی؟, ضریب تأثیر علمی"» ضریب تأثیر سیستماتیک*, و ضریب تأثیر فنی* بعضی از این شاخص‌های گمراه‌کننده اسکالر ,برای محاسبه استفاده می‌کنند که سجله‌ها را با اهر کیفیتی نمایه می‌کند؛ ۹ شفاف‌نبودن روش و احتمال استفاده از روغ‌های غیرعلمی در محاسبه شاخص‌ها. کشور است. ما سا آزیگهنند: از میگ هیا در تشریات علمی کشور این پدیده را بررسی کرده وتغدادی از شاخص‌های دروغین را در وب‌سایت‌های بسیار مشابه افشا کرده است که به‌نظر می‌رسد کسان یکسان. آنها را اداره می‌کنند (2013 ,اه 822/000 صمنلمله[). آثری دیگر ۲۱ شاخص گمراه‌کننده استفاده‌شده مجله‌های چپاولگر را معزفی و اعلام داشته است بیشتر آنها محاسبه ضریب تأثیر را مشابه روش موسسه کلریویت انلیتیکس انجام می‌دهند. امقاله گزارش می‌دهد که از سه شاخص معتب ر 10۴ع1۳8 1۳3۳221 لمدساه[ ع8تا 5 جماع معا مهانانافصاآ عقلناصوه5 آمصه‌ناممصهاصآ بیش از همه سواستفاده شده است (2015 ,۳0۳۵۲۵ :8 ,ألهه3 62 0ان)). مطالعات بسیاری برای شناسایی و افشای مجلات و ناشران چپاولگر (بلاه»ه8) 3 و مشارکت پژوهشگران در مجلات نامعتبر از جمله در ایران (جمالی مهموئی و همکاران» ۱۳۹۶؛ اصنافی» پورحسین؛ و امیدی‌نیا ۱۳۹۶ :8 دوعص ص26 7 م,طله‌فد و 80۵) ویژگی‌های مجلات نامعتبر (فرجی‌پور لاک ۱۳۹۳ جه‌نامله[ 4 ,ناه 1/2500 87)» مجلات ربوده‌شده (:8 «لمطل320 :2015 مطقطل32 :8 صعتلماه[ فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) 6 له 64 مطقطل322۵ :2016 کلحقط80۳)» و کنفرانس‌های جعلی (سه‌طاطه منلوهع۸ 7 ,۸۹۵۵ 86 ,ف1362۷۵5) انجام شده است. بیشتر این مطالعات درباره مجله‌های 9 مجله‌های ایرانی استفاده کننده از شاخص‌های گمراه‌کننده را کدام دانشگاه‌ها و این بررسی روی ۴۱۰ مجله ایرانی نمایه‌شده در ۳۵ وب‌سایت شاخص‌های گمراه کننده انجام شده است. براق: گردآوری: داده‌ها/فهرستی ها این تاخص‌ها از وب‌سایت او علهمسناه[ ماه ۵://0اط به‌دست اوردیم. مالک«این اوب‌سایت آن را کامل‌ترین فهرست از موسسات مظنون به دریافت/هزینه و" ارائه شاخص‌های گمراه‌کننده ۸ شاخص دسترس‌ناپذیر يا نامرتبط بود. ما به ۳۵ شاخص اکتفا کردیم (پیوست ۱). تعذاد مجله‌های نمایه‌شده:: روش تناس ناه هگا رک گر وژهدهنده» هرینت و مدت زمان نمایه‌سازی مجله‌ها و غیره از هزیک از آنها.و نام مجله‌هایی که محل نشر خود را ایران اعلام کرده بودند از هریک از ۳۵ وب‌سایت گردآوردیم. سپس از وب‌سایت مجله‌های ایرانی نام دانشگاه یا موسسه مربوط و تعداد شاخص گمراه‌کننده از ۳۵ مژسسه‌ای که شناسایی کردیم ۱۱ مسسه به هند ۵ مسسه به ایالات‌متحده» ۲ موسسه به المان, و ۲ موسسه به روسیه تعلق داشت. بقیه ملیت خود را اعلام نکرده بودند. ۱۹ وب‌سایت از دامنه «مع. ۱۳ وب‌سایت از دامنه ۲6م. یک وب‌سایت از دامنه «گصذه یک وب‌سایت از دامنه ۳ و یک شاخص از دامنه ۵ استفاده کرده استگ. همچنین اتعذداد سجلات عظر هریک ا زاین فناخص‌ها تلیل شد. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰ شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) در میان ۳۲ وب‌سایت که شمار مجله‌های استفاده‌کننده را داده‌اند وب‌سایت 0۳۳ با ۹۱۸۳۵۷ پس از آن وب‌سایت‌های 1۳۳۵ قصه وصفهفصا ۶٩ 10 (1017۳) 00۶ع3۵ و (151) عاتانافصاآ عقناحهن5 آمده‌نام ها به ترتیب با ۱۳۵۹۶ و ۹۰۲۸ عضو بیشترین استفاده‌کننده را داشتند. سه شاخص تعداد مجله‌های استفاده‌کننده را اعلام ,۳۵005 +ع وس امس[ ترا قاع۸ جاومه دم و5 رهق مگ تعصمن ههام 0 18000 16006 19000 13000 10000 00و 6006 صممه صممد و همان‌طور که در" تصویر ۱.مشاهده می‌شود؛ دز.میان ۳۲ وب‌سایت که شمار مجله‌های استفاده‌کننده ارا..داده‌اند وت‌سایت ,۴۸۵۴مان0) با ۹۸۳۵۷ پس از آن وب سایت های (177۳) 10۶ع۳۸ 0221 مضه وصتعلصا ۵۶ ماع و عخلنادهن5 لمدمتاهمعاصت (81) 6انت#م1 به‌ترتیب با ۹۲۸/۱۳۵۹۶ عضو بیشترین استفاده‌کننده را داشتند. سه روش محاسبه را ۲۲ شاخص توضیح داده بودند. روش در مواقعی مشابه با روش محاسبه ضریب تأثیر اصلی (منسسه کلریویت انلیتیکس) وگاهی متفاوت از آن است (جدول ۱). اصالت مجله کیفیت علمی مقاللات. و اعتبار اعضای هیئت تحریریه بالاترین اهمیت را دارند. بیش ازاپنجاه درصد امتیاز در ۱۴ شاخص به این پارامترها اختصاص دارد. تنها در یکی به پوشش جغرافیایی اهمیت و به آن امتیاز داده می‌شد. در هیچ‌یک از وب‌سايت‌ها چگونگی ارزیابی و ارزیابی‌کنندگان بیان نشده بود. در ۱۳ موسسه نیز هیچ‌گونه توضیحی درباره روش و نحوه محاسبه شاخص و نمایه‌سازی فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) جدول ۱. پارامترهای محاسبه ضریب تأثیر جعلی و فراوانی آنها در شاخص‌ها فقط ۱۸ موسسه شماره تماس و2 هه عم رده بودند. برخی به‌دروغ نشانی و شماره تماس کشورهای توسعه‌یافته غربی را در وب‌سایت خود نوشته بودند. به‌طور مثال» شاخص ۳۵000۴ 1۳02۲ دروم نشانی و شماره تماس المانی را در وب‌سایت خود قرار داده؛ درحالی‌که هزینه نمایه‌سازی و محاسبه شاخص را روپیه هندوستان اعلام کرده است. اموسسش: آن نیز نام آلمانی دارد؛ اما کارنامه حرفه‌ای, ایمیل یا شماره تماسی از وی ارائه نشده است. ۵ موسسه هزینه نمایه‌سازی يا محاسبه شاخص را در وب‌سایت خود نگذاشته‌اند و به‌صورت خصوصی "به امتقاضی: اعلام ‏ می‌کنند:۲۰ موسسه فقط برای ارزیابی و محاسبه شاخص هزینه می‌گيرند. مبنای ,دریافت هزینه نیز مدت زمانی که صرف محاسبه شاخص می‌کنن دار ماک هی کیان ز آن رقمی بین ۲۰ تا ۱۲۵ دلار امریکاست. بیشترین هزینه سالانه نمایه‌سازی و محاسبه شاخص را ([1۳۹7) علحستام[ لمدو‌تامحصاص 20۶ کمعزسوک ما۳ دمآ و لفنصطع1 که واعنه5 حصس۳ ت۹۵ ۹صد ما۵ طلب می‌کنند (۲۵ادلار) و کمترین را 10۵0 6۵1 فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) جدول ۲. هزینه ارزیابی و محاسبه شاخص‌های گمراه‌کننده برای مجلات حلتهع 68 مضه جمنای 3۵ تمعنصطع1 و واعن 50 ه2 فقط ۱۰ موسسه:طات‌زمان نمایه‌سازی: یا جاسبهشاخص را در وب‌سایت اعلام کرده‌اند و آن بین چهار روز تا چهار هفته است. (157) ص40 عقتاهن5 آمده‌تاهاص1 چهار ساعت پس از دریافت هزینه. مجله راانمایه و پس از دو روز کاری شاخص‌های آن را محاسبه و اعلام می‌کنل؟ فرآیند«نمایّه‌سازی و محاسبه شاخص‌های جعلی در نام‌های ۶ مجله ایرانی دز وب‌سایت ۲۳ شاخص وجود دارد. سه شاخص هلآ فلفمساه[ نوماه 006 6۶ع ۳ ادص متام( هنیک و ۳۵۵۶ دمص لد طاملی به‌ترتیب با ۱۳۰ ۱۱۷ و ۱۰۱ مجله بیشترین مشتری ایرانی را دارند. با حذف تکراری‌ها مشخص شد ۴۱۰ مجله مشتری این شاخص‌ها هستند. از میان آنها ۳۷۸ وب‌سایت مجله‌ها در دسترس بود؛ اما فقط در وب‌سایت ۲۹۲ مجله به نمایه‌شدن و استفاده از شاخص اشاره شده است (جدول ۳). ۲۲۱ عنوان مجله از یک تا پنج شاخص, * سجله از شش تا ده شاخصن ۶ خنوان:مسجله از یازده نا پانرده شاخصن, ی ۵ غنوان مجله بیش از شانزده شاخص را در وب‌سایت خود اعلام کرده‌اند (جدول ار فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) جدول ۴. وضعیت مجله‌های ایرانی به‌لحاظ ذکر شاخص‌های گمراه‌کننده در وب‌سایت خود تصویر ۲ یکی از مجله‌های وابسته به دانشگاه تهران رانشان می‌دهد که از نمایه‌شدن در ۱۷ شاخص گمراه‌کننده خبر می‌دهد. این مجله از مجله‌های معتبر وزارت علوم است و در نمایه‌نامه‌های استنادی نمایه استنادیمنابع نوظهور"و پایگاهاستنادی علوم جهان دمتاهو هه 01 5ع) وت ممزاقا دم نوات نموف اه جام ماه ممووو اک اک تصویر ۲. وضعیت نمایه‌شدن یکی از مجله‌های ایرانی در شاخص‌های گمراه‌کننده اهاز فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰ شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) * تعلق سازمانی مجله‌های ایرانی استفاده کننده از شاخص‌های گمراه کننده دانشگاه علوم پزشکی تهران (۳۶)» دانشگاه آزاد اسلامی (۲۶)» دانشگاه فردوسی مشهد (۱۴)» دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (۱۳)» مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران (۱۲)» و دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد (۱۰) دارای بیشترین مجله‌های استفاده‌کننده از شاخص‌های گمراه‌کننده‌اند (تصویر ۳). ۴۹ عنوان آنها تأبیدشده وزارت علوم و ۱۰۱ عنوان تأییدشده وزارت بهداشت هستند. تصویر ۳: ناشران ییاد مهن هگ رها گید از شاخص‌های گمراه‌کننده پژوهش حاضر با هدف آشنایی بیشتر جامعه علمی کشور با شاخص‌های علم‌سنجی گمراه‌کننده» شاخص جعلی و میزان"استفاده مجله‌های ایزانی از این شاخص‌ها را مطالعه کرده است. یافته‌ها نشان«داد بیشتر شاخص‌های جعلی در کشور هندوستان ایجاد شده‌اند. نقش این کشور درّانتشار مجلات"چپاولگر پیش از این نشان داده شده است (اصنافی و همکاران, ۱۳۹۶؛ 2017 ,صنه‌ودمط20 82 حلده دمص 3). یافته‌های ما مبنی بر اینکه سه شاخص 0146۳۵0۲ 1ع2 ما 4 صند وصفه فص که رما 3 «(111۳) 3۳۵00۶ و (آک1) عانطاناعصآ عگناصهعن5 لمصمناههاصا بیشتر ین مجلات نمایه‌شده را دارند قبلا دیده شده است (2015 ,1070۲۰ :8 بللهه8 ,062ا). در این پژوهش. فراوانی مجله‌های استفاده‌کننده» روش‌شناسی مبهم و غیرعلمی, ندادن اطلاعات دقیق فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) تماس و نشانی مسسه نشناساندن کادر علمی و اجرایی مسئول ارزیابی و محاسبه دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران» آزاد اسلامی» دانشگاه فردوسی مشهد. و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. استفاده مجله‌های علوم پزشکی از شاخص‌های گمراه‌کننده بیش از دیگر رشته‌هاست. البته هیچ‌یک از این مجله‌ها چپاولگر و جعلی نیستند و چه‌بسا در نمایه‌نامه‌های معتبر نمایه می‌شوند؛ اما استفاده ناآگاهانه آنها از شاخص‌های گمراه‌کننده می‌تواند از اعتبار آنها بکاهد و آنها را درخطرقرارگرفتن در مجله‌های علمی برتر برای حفظ اعتبار خود از چنین شاخص‌هایی استفاده مسئولان کمیته نشریات وزارت علوم و بهداشت و دست‌اندرکاران انتشار این مجلات علمی ایرانی باید آگاه باشند و به انمایه‌شدان؛در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی این مقاله با راهنمایی‌های دکتر محمدامین,عرفان‌منش نوشته شده است. مراتب تشکر خود را از راهنمایی‌های ارزشمند ایشان"در یافتن ایده و نگارش"ققاله اعلام می‌داریم. اصنافی, امیررضا؛ پورحسین, راضیه؛"و امیدی‌نیا مریم (۱۳۹۶). میزان همکارزی پژوهشگران ایرانی در نشریات علمی نامعتبر. مطالعات ملی کنابدازی و سازماندهی اطلاعات, ۲۸ (۳)» مشارکت دانشگاهیان ایران در مجله‌های ناشران متقلب در سال ۲۰۱۵ مطالعات ملی فرجی‌پور لاکه, اعظم (۱۳۹۳). شناسایی ویژگی‌های مشترک مجله‌های نامعتبر و تحلیل وضعیت انتشار مقالات ایرانی در آن‌ها. تحقیقات کنابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی, ۴۹ (۳)» ۳۳۹- سفمط 1 : مععدعکدم0) فع30 / ۳۵۵ .(2017) 8 منفمع۸ 82 مد[ .21 11628 .۸ جنه‌طاطم۸ مش ف20ف۸ر فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰ شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) وه ععصع5 .م0 لوعظ حصصظ حصعط 1 عامتاص 08 ما دوه علاطاناک عصروگ قوصه کعسی۳ 1 ام // قاط حصم۶ ,2020 ,25 هتسد[ ۵ععتع۸ .کل کعنطاظ وصخوعصنود۳ .ادابم ک9ععع2 ج۳6ر0 ماعلهم وصنلنصوسحل-عومضا وصنطعناطام نت۸0۵ .(2013) .[ ,الههظ ونطعتاطای۳ پرنهاماک عطا جز ما2 عاطمدونافه‌تا فص اصتصم0 .(2014) ب[ بالههظ ۶ عودغللمل موه حه تعلفصسو‌ز مه .(2016) .ی ال م80 ۵ م۸6 مطقطلفه1 739-7 ,(6) 36 بلها 0 مورک 20 م۸ وصتطعتاطانم تواسه‌امحل‌و علممسام[ عنصومه۸ .(2017) .ی مفلتعل‌صهنظ :۵ ۸6۰ مصتعنتعها دک المقط 80۳ ۸6 مطقطلوه1 183-7 ,(2) 33 مزازعا م0 داعهعهط وس عمط ما۳۵ اعدطصگ فحع30 برد ۵عتعهاطظ #ممالهزنط ,کلمهصساوز 0معلهزن13 .(2016) بش ب[ هلاک هل مسنعطع1 1 فلا متعنله/۸ ۸6 مطقطلوه 1 هط توستطعتاطاتام تتماقلع مر فصه ,کعقعصد وصنفهه‌اکندد وصنطعنطام لمصاه‌ز رکعانو-طاع 1 ,6 ۳0۲۵۲۶ حعنطاه وسنطعناطاام فصه وان عنصعفهه ما معط لمتاصهاوم هد لمساه‌ز مت متا ماخ یش .(2015) .10 ‌هک 10 :۵6 اه[ 1 محملانک 36 مطقطلوه1 مجمعع۸ 0000 ماقل 8۳ خی وستطعتاطی۳ .(2017) بظ. رژهدعمطی۳0 ۵84 ۸5 محافع تمه ص۳۵ م0[ 300۵ 433-444 ,33 ره 00 یمه ما2 بصع کم عم تعلقس0[ 6 :ماه ادص عنناه اند کناو‌ سارک .(2015) م۸ .10 ,3۳0۳۵۵ 86 و[ ملظ وگ 5 8 متعنای .474-6 ,(5) 37 کزه‌کتاهزظ .غ تا دوهی توعد صه م6 صعادامرم عطا او علمد ۵6 مغ .۸ بط علهن۸ م3 4 وولاعصد30 ی کل وولامصصم) سل ب[ 1100 و[ مهن 7 ۸۹002010 ۳۵ ۳٩ هم[ تفلممساه‌ز "۲صماعلهری جذ فعطعناطاتام مط۷۷ .(2015) بش۸ .17 بط6 ۲3 60ع1ع1 ۳۵ 0 وه کعنصه صصم ماع عرص ععلط او ماد 156 .(2015) 34۰ مصعنلملهر اعناوجش 60۵۵ کلهمسناو‌ز ۵ عملموزنط 90 که ماه للن عط1 .(2015) .۸ مطقطل۵ه1 :۵ ۸5 مصعتلملهر 5 عرص فتاع50 تاغل صمتاصسی 310 .(2013) ب17 مفطاووطاطه/۸ .۸6 مصعنلهلهر فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) 685-686 ,(3) 5 72064 107 ۵60 71:6 عدوتامتنصدوه عملط برد معلزصصی لا فا تمطتاطانام اوتماعلع رم وه فلعمساو‌ز ۵عملهزن73 .(2014) 17۰ ماه 2/0 82 3 مصعتلعلهر [ ۵[ لمآنهلم 1 تطلمدعدم عنحصع هه که ناهن عط مدع ما مطل کلحنطا- مت 6۵۵ 2 مقیسه» زهره؛ شکرزاده» نگین (۱۳۹۸). شاخص‌های علم‌سنجی گمراه‌کننده و استفاده مجله‌های ایرانی از آنها. مطالعات ملی کنابداری و سازماندهی اطلاعات, ۳۰ (۴) فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) فصلنامه مطالعات ملی کتابداری‌و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸) فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی‌اطلاعات | دوره ۳۰» شماره ۴ (زمستان ۱۳۹۸)

هدف: شناسایی شاخص های علم سنجی گمراه کننده و گزارش رواج استفاده مجله های ایرانی از آنها.   روش شناسی: تمامی 410 مجله ایرانی نمایه شده در وب سایت 35 شاخص علم سنجی مطالعه شدند. داده ها از وب سایت های شاخص ها و وب سایت مجله ها گردآوری و با استفاده از نرم افزار اکسل تحلیل شد. یافته ها: ویژگی های شاخص های گمراه کننده مانند از دسترس خارج شدن ناگهانی وب سایت، بسیار زیادبودن مجله های استفاده کننده، روش شناسی مبهم و غیرعلمی، ندادن اطلاعات دقیق تماس و نشانی مؤسسه، معرفی نکردن کادر علمی و اجرایی ارزیابی و محاسبه شاخص مجله ها، دریافت هزینه برای محاسبه شاخص مجله، و انجام سریع محاسبه مشخصه آنها شناخته شد. نام 410 مجله ایرانی در وب سایت 23 شاخص گمراه کننده وجود دارد. 49 عنوان مجله معتبر زیرنظر وزارت علوم و 101 عنوان مجله معتبر زیرنظر وزارت بهداشت دست کم یک شاخص گمراه کننده را در وب سایت خود آورده اند. 56% از مجله های استفاده کننده از شاخص های گمراه کننده وابسته به دانشگاه ها/مؤسسات علوم پزشکی هستند. نتیجه گیری: استفاده از شاخص های علم سنجی گمراه کننده برای اعتبار مجلات علمی زیان بار است و می تواند نام آنها را در فهرست مجلات چپاولگر و نامعتبر قرار دهد. لازم است دست اندرکاران این مجلات از نمایه شدن در چنین شاخص هایی بپرهیزند و به پایگاه های اطلاعاتی و استنادی معتبر روآورند.

380155

واژگان کلیدی: ورزش همگانی. تعهد ورزشی, بانوان ورزشکار مشارکت در ورزش # نویسنده مسئول 1ن2 8 )00۳ ند رطع مها تانقهط ۹۴ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ امروزه حضور بیشتر و گسترده‌تر بانوان در ورزش و فعالیت‌های بدنی بنا بر دلایل مختلفی همچون تندرستی» شادابی» ارتقای کیفیت زندگی و غیره لازم و ضروری به نظر می‌رسد. از جمله این دلایل, افزایش امید به زندگی در کشور است که در سال‌های آینده موجب افزایش تعداد افراد پیر و کهنسال و سالخورده خواهد شد که بنا بر دلایل فیزیولوژیکی باعث افزایش بیماری‌ها و به تبع آن» باعث افزایش هزینه‌های درمانی هم برای دولت و هم ملت خواهد شد. بخش عمده‌ای از ورزش که با سلامتی و نشاط جامعه ارتباط نزدیک دارد و بسیاری از کارکردهای اساسی ورزش در آن خلاصه می‌شود» ورزش همگانی یا ورزش برای همه است. بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از میان رویکردهای مختلف ورزش» ورزش با رویکرد بخش سلامت را پذیرفته و بر اساس آن عمل می‌کنند و رویکردهای کسب مدال در میادین بین المللی و قهرمان‌پروری و حرفه‌ای را در سیاست‌های ورزشی خود اعلام نکرده‌اند (مهدی‌زاده و اندام» ۱۳۹۳). در واقع انتخاب رویکرد و روی‌آوری کشورهای توسعه‌یافته به ورزش‌های تفریحی به شیوه‌ای استاندارد»به منظور ارتقای سلامت فردی و کیفیت زندگی صورت پذیرفته است و سیاست ورزش برای همه يا ورزش همگانی اتخاذ شده تا با کمترکردن استاندارد مشارکت ورزشی چشتم‌انداز ورزشی .متکنری را ایجاد کنّد, (ون‌تأیکوّم!» ۲۰۱۱). با توجه به اینکه زنان با جایگاه اجتماعی ویژه بیشتر: در معرض آسیب‌های ناشی از بی‌حرکتی قرار دارند». ورزش به‌عنوان راه‌حل راهبردی و ورزش همگانی به‌عنوان وسیله‌ای. ارزان‌قیمت و فرح‌بخش می‌تواند این مشکل را به نحو مطلوب حل کند (ممتازبخش, ۱۳۸۶). امروزه حدود ۵۰ ورزش (دو و میدانی, والیبال» کشتی و..) در جهان به‌عنوان ورزش همگانی شناخته شده و طیفی از دویدن‌های آرام تا بازی‌های المپیک را شامل می‌شوند. برخی از صاحب‌نظران» ورزش همگانی را فعالیتی می‌دانند که در هز شرایطی قابل اجراست» نیا زک اع یاف فرامکانان تغل /یخامی دار عمدتا برای سلامتی و اکتراندی, اوقات قراهت یه انجام, می‌رست رسیلم‌تیا و جمکازان ۱۳۹۲). بنایرایی؛ ظرورت: مفارکت بیشتر زنان در ورزش بیش‌ازپیش احساس می‌شود اما مشارکت در ورزش نمی‌تواند به‌تنهایی معضل حال حاضر جامعه را حل کند؛ برای برطرفکردن این مشکل, یک دید چندجانبه و کل‌نگر لازم است. اولین موضوع در فرایند مشارکت ورزشی بانوان» استمرار و تداوم مشارکت ورزشی است که معمولا با مفهوم تعهد شرکت‌کننده سنجیده می‌شود؛ راولند و فریدسون؟ (۱۹۹۴) این نظر را تأیید کرده‌اند که افراد پاید به مشارکت مستمر در فعالیت‌های ورزشی در زندگی روزمره» متعهد باشند و این رویه را با علاقه‌مندی و دلبستگی» در تمام طول عمر به‌طور منظم در سبک زندگی خود قرار دهند تا از فواید آن در تمام طول زندگی بهره‌مند شوند (پارسامهر ۱۳۹۰). یکی از عواملی که باعث افزایش و استمرار مشارکت افراد جامعه در ورزش‌های همگانی و تفریحی می‌شود. انگیزش است. انگیزه» کلید آغاز انجام هر کار و فعالیتی به شمار می‌رود و می‌تواند رفتارهای افراد را تحریک. تقویت و هدایت کند و یا باعث کنترل و تقویت آن شود (حسینی و همکاران» ۱۳۹۲). در حقیقت. انگیزه مردم از شرکت در فعالیت ورزشی رسیدن به اوج عملکرد ورزشی نیست و مسابقه و قهرمانی کمترین نقش را در تمایل آنان به ورزش ایفا می‌کند؛ ولی کسب سلامتی» تندرستی, نشاط روابط اجتماعی و در امان ماندن از بیماری‌ها مهم‌ترین انگیزه‌های شرکت در ورزش هستند (مظفری» ۱۳۸۱). عموم محققان بر این غقیده‌اند که آنگیزه‌های مختلف نظیر تعامل اجتماعی, لذث و تشاط. پیشگیری و فرمان, کاهش فشارهای روانی» کنترل وزن» روابط شغلی و زندگی» سلامتی و آمادگی جسمانی و غیره» باعث گرایش به ورزش می‌شوند (قدرت‌نما و حیدری‌نژاد» ۱۳۹۲). همچنین می‌توان کسب نشاط و احساس لذت. غنی‌سازی اوقات فراغت» کسب سلامتی و آمادگی جسمانی؛ بهبود روابط شغلی» تقویت ارتباطات اجتماعی و بهبود شيوه زندگی, پیشگیری و درمان بیماری‌ها. دست‌یابی به فواید و آثار ورزش» فرح‌بخشی و بی‌خطربودن, تخليه انرژی و دفع سموم» مدیریت و کاهش وزن و برخورداری از تناسب اندام» برخورداری از عواطف اجتماعی, گسترش تعامل و روابط اجتماعی را.از اثرات ورزش همگانی همان‌گونه که مشارکت در ورزش وافعالیت بدنی می‌تواند اثرات مثبت و مفیدی برای جامعه داشته باشد» مشارکت‌نکردن و یا کاهش مشارکت افراد :و به‌ویژه .زنان در ورزش نیز می‌تواند عواقب سو اقتصادی,» اجتماعی, فرهنگی و سیاسی در پی داشته باشد. با اینکه درصد حضور بانوان در فعالیت‌های ورشی منتقاوت آست.» فر تسام کشورها زناق قریما بیمی از خمعیت را تسیل می‌دهتد: که مشارکت آنها ذر قعالیت‌های ورزشی, یسک مها یا راکنا غمکارال/ ۱۳۸۵ مقبلهاها داشتن انگیزه شرکت در فعالیت‌های ورزشی» موانعی نیز بر سر راه مشارکت ورزشی وجود دارد. کرافورد و همکاران! (۱۹۹۱) موانع مشارکت را به سه دسته درون‌فزدی" بین‌فردی" و ساختاری؟ تقسیم کردند که موانع درون‌فردی عبارتند از بی‌میلی» ناآگاهی» مشکلات جسمانی یا روانی» موانع بین‌فردی عبارتند از نداشتی, ميا صلق‌نداشتی, به گروه با اسخیط. سای نامنی, محبطی زر نیز کخارپ عفی» و اقر نهایت. موانع ساختاری عبارتند از نبود وقت, نبود امکانات. نبود وسيله نقلیه و نداشتن پول (نادریان و ۹۶ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۰۱۳ پابیز و زمستان ۱۳۹۶ همکاران, ۱۳۸۸). نتایج پژوهش کاسپر و بابکیس! (۲۰۰۸) نشان داد متغیرهای شخصی, اجتماعی و اقتصادی به‌طور مستقیم بر تعهد ورزشی تأثیر می‌گذارند و تعهد در بین شرکت‌کنندگان در ورزش متفاوت است. اما در پژوهش ایشان در تمام بخش‌ها لذت و فرصت‌های مشارکت. بیشترین اهمیت را داشتند. این محققان به این نتیجه نیز رسیدند که افزایش زمان صرف‌شده در ورزش و سرمایه‌گذاری‌های پولی, تعهد ورزشی را افزایش می‌دهد. بوست" (۲۰۰۹) در مطالعه بازیکنان فوتبال دانشگاهی به این نتیجه دست یافت که فرصت‌های مشارکت. قوی‌ترین پیش‌بینی کننده تعهد هستند. متیو؟ (۲۰۱۲) در پژوهش خویش به این نتیجه رسید که هرچقدر درک فرد از بازی تنیس بیشتر باشد. انگیزه او برای مشارکت بیشتر خواهد شد. متعهدتر خواهد بود و تلاش بیشتری برای رسیدن به هدف خواهد کرد. ایمانی و همکاران (۲۰۱۴) به بررسی موانع مشارکت زنان و دختران در فعالیت‌های ورزشی و تفریحی در شهر تهران پرداخته‌اند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که موانع مشارکت به‌ترتیب عبارتند از: موانع ساختاری و حمل‌ونقل, درون‌فردی» خانواده» زمان و امکانات» موانع فرهنگی, فیزیکی و موانع روانی. ایوان؟ و همکاران (۲۰۱۴) نیز؛در»پژوهشی به درک موانع در فعالیت‌های فیزیکی مرتبط با دانشجویان دانشگاه اسپانیا پرداخته‌اند و نتایج پژوهش آنان نشان داد که مشغله کاری» کمبود وقت برای ورزش و تنبلی از موانع اصلی مشارکت‌نکردن در ورزش هستند. آسلامی (۱۳۹۲) نشان داد که از میالایمراقل کمهمان یکان لها درصد: بیماری‌های تنفسی با ٩۹درصد و اختلالات مفصلی با ۱۸درصد. عمده‌ترین موانع شرکت زنان در فعالیت‌های ورزشی هستند. نتایج پژوهش موتمنی و همکاران (۳۹۳()*نشان+داد که بی‌توجهی مسئولان به ورزش زنان» وجود فرهنگ مرد محوری, کمبود وقت. وضعیت نامناسب اقتصادی و فقدان سرمایه‌گذاری لازم در توسعه آماکن:ورزشی: زنان» از مهم‌ترین موانبع هستند. خسیتی و: همکاپان (۱۳۹۳) اذر, پژوهشی: با عنوان «ارتباط بین انگیزه‌های مشارکت. لذت و تعهد. ورزشی بانوان شرکت‌کننده در فعالیت‌های ورزشی» نشان دادند که عوامل لذت ورزشی» انگیزه درونی و انگیزه بیرونی» به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر تعهد: ورزشی تاثیر دارگر|و لته روزضل بوعلوان ایک متغیر میانجی دز این مدل نقش ایفا می‌کند. همچنین در قسمت اثر کل"مشخخظل شد که لذت آوزازشی بیشترین تأثیر را بر تعهد ورزشی داشته است. روزبهانی و همکاران (۱۳۹۳) در پژوهشی به بررسی عوامل موثر بر موانع مشارکت زنان سالمند در فعالیت‌های ورزشی تفریحی استان البرز پرداخته‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که عوامل اجتماعی, سلامتی, امکانات و تسهیلات. عوامل اقتصادی, عوامل شخصی و زمان,. مهم‌ترین موانع مشارکت زنان سالمند استان البرز در فعالیت‌های ورزشی تفریحی هستند و علاقه و ناآگاهی» از عوامل موئر بر مشارکت‌نکردن زنان سالمند استان البرز در فعالیت‌های ورزشی تفریحی نیستند. نتایج پژوهش مهدی‌زاده و اندام (۱۳۹۳) نشان داد از ۶۶ سوّال پرسش‌نامه موانع» ۱۳ سوال با داشتن بار عاملی مناسب در شش عامل سازمانی و مدیریتی» محیطی روان‌شناختی» درون‌فردی» نبود حمایت اجتماعی و محدودیت زمانی قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد عامل‌های «نبود حمایت اجتماعی» و «سازمانی مدیریتی» هریک با بار عاملی ۰/۸۳ و ۰/۷۹ بیشترین تأثیر را در تبیین مشارکت ورزشی داشتند. همچنین» نتایج پژوهش علی‌حسینی و همکاران (۱۳۹۳) نشان داد که بین تمام زیرمقیاس‌های انگیزه‌های مشارکت ورزشی و تعهد ورزشی» ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و انگیزه‌های کسب سلامتی و شهرت. قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده تعهد ورزشی هستند. به‌علاوه» انگیزه‌های مشارکت ورزشی تأثیر مثبت و معناداری بر تعهد ورزشی دارند. مشکل‌گشا (۱۳۸۵) نیز موانع درون‌فردی (نداشتن علاقه» ناآگاهی» مشکلات فردی - روانی) را مرتبط با انگیزه فرد و موّثر بر میزان مشازکت" در وززش برشمرد: همچنین» کشکر (۱۳۸۵) با تأکید بر همگانی کردن ورزش به‌عنوان یک اولویت آن را منشا تأثیرات سودمندی بر ابعاد فرهنگی, آموزشی, تربیتی, اقتصادی» اجتماعی. بهداششی هدام اقشار مختورلام گه‌اند. طبق آمار برگرفته از هیئت پزشکی ورزشی» از شهرستان‌های‌پاستتان آمازندران,تقریبا ,۴۷۶۵ نفر از جمعیت ۱۵۹۵۲۷۷ نفری زنان استان» به‌طور سازمان‌يافته در فعالیت‌های ورزشی مشارکت دارند (یعنی مشارکت ۸درصدی زنان استان مازندران در ورزش). در این راستا برنامه‌های ورزش همگانی برای زنان شرکت‌کننده نیز حائز اهمیت است؛ زیرا این برنامه‌ها به زنان فرصت می‌دهد تا از کارهای همیشگی منزل دور شوند و این شانس را به آنها می‌دهد تا در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنند و سلامتی خود را ارتقا بخشند. پژوهش‌های متعددی به بررسی متغیرهای انگیزه مشارکت. موانع مشارکت. پيامد و تعهد مشارکت ورزشی پداخته‌اند؛ بااین‌حال» هیچ‌یک از این مطالعات اثر انگیزه و موانع و پیامدهای مشارکت را بر روی تعهد به مشارکت نسنجیده‌اند. براین|اساس» پژوهش حاضر به طراحی الگوی تعهد به مشارکت بانوان استان مازندران در ورزش همگانی می‌پردازد. با توجه به مطالبی که در قسمت‌های قبل ارائه شد و همچین با توجه به هدف اصلی پژوهش, یعنی بررسی اثر عوامل انگیزاننده. بازدارنده و پیامدهای مشارکت بر تعهد مشارکت بانوان در ورزش» مدل مفهومی پژوهش حاضر در قالب شکل ۹۸ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ مدل‌یابی 81.5 در دو مرحله انجام می‌شود. دز اولین مرحلهبنا به ماهیت و هدف تحقیق, پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. که مبتنی بر مدل معادلات ساختاری (53۳3/۱) است. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای و,همچنین مطالعه میدانی در میان بانوان شرکت‌کننده در ورزش همگانی استفاده شده است. در این پژوهش از روش تصادفی - خوشه‌ای برای نمونه‌گیری در سه منطقه غرب» مرکز و شرق استان؛استفاده شد. جدول ۱- اطلاعات مربوط به نحوه بر آورد نمونه و تعداد پرسش‌نامه‌ها ابزار پژوهش حاضر, پرسش‌نامه‌ای محقق‌ساخته بود که در بخش انگیزاننده‌ها با ۱۳ سوّال, در بخش موانع با ۲۷ سوال» در حوزه پيامد مشارکت با هفت سوال و در زمينه تعهد به مشارکت با شش سوال در مقیاس پنج‌ارزشی (از بسیارکم با نمره یک تا بسیارزیاد با نمره پنج) تأیید و نهایی شد. برای بررسی روایی محتوایی آن از نظرات ۱۰ نفر از استادان مدیریت ورزشی و متخصصان این حوزه استفاده شنت ,سپس پرسش‌نامها :در اخشیار ۳۰ نفر از بانوان اشرکت‌کننده در ورزش همگاتی اسقان مازندران قرار گرفت و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از آلفای کرونباخ در مورد انگیزه 7۰/۷۰ » در مورد موانع ۷۸/** » در حوزه پيامد مشارکت ۸۰/+>7 و در مورد تعهد به مشارکت ۶۹/+* به دست آمد. در این پژوهش از مدل‌یابی معادلات ساختاری با کمک روش حداقل مربعات جزئی و نرم‌افزار 31.5 برای آزمون فرضیات و صحت مدل استفاده شده است. این روش زمانی استفاده می‌شود که تعداد نمونه کم باشد؛ در واقع 81.5 محدودیت حجم نمونه ندارد و نمونه انتخاب‌شده می‌تواند برابر یا کمتر از ۳۰ باشد که در این صورت نیز نتایج معتبر است (گری» ۲۰۰۳). مزیت دیگر این تکنیک این است که به فرض نرمال‌بودن جامعه متکی نیست و به‌عنوان روشی قدرتمند در شرایطی استفاده می‌شود که تعداد نمونه‌ها و آیتم‌های اندازه گیری محدود باشند و توزیع متغیرها نامعین باشد (هایر و دیگران» ۱۹۹۸). با توجه به نرمال‌نبودن جامعه آماری در پژوهش حاضر و محدودبودن آیتم‌های اندازه گیری» از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. مدل‌یابی 21.5 در دو مرحله انجام می‌شود؛ در اولین مرحله باید مدل اندازه‌گیری از طریق تحلیل‌های روایی و پایایی و تحلیل عامل تأییدی بررسی شود و در دومین مرحله؛ باید مدل ساختاری به‌وسيله برآورد مسیر بین به منظور دستیابی به اعتبار همگرا و میزان همبستگی» آزمون‌های پایایی مرکب و میانگین واریانس ارزیابی شد. پایایی بالاتر از ۰/۸ همراه با میانگین واریانس حداقل ۰/۵ دو شرط لازم برای اعتبار همگرا و همبستگی یک سازه هستند (چینگ‌لین"و چیه‌هانگ. ۲*۰۹). بازهای عاقلی بزرگتر از ۰/۵ از اعتبار مناسبی برخوردارند (فورنل و لارکر زد مک ند سک سلارهای عاملی بزرکتر از ۰/۷ از 1۰۰ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۰۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ جدول ۲- نتایج مربوط به تحلیل‌های روابی و پایایی و تحلیل عامل تأییدی مدل پژوهش در نرم‌افزار 81:5 ادامه جدول ۲- نتایج مربوط به تحلیل‌های روایی و پایایی و تحلیل عامل تأییدی مدل پژوهش در نرم‌افزار ۱۳۲ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۱۳ پابیز و زمستان ۱۳۹۶ در این پژوهش برای تفسیر مقادیر بارهای عاملی, از نگرش فورتل و لارکر (۱۹۸۱) استفاده شد. نتایج نشان داد بار عاملی چهار گويه مربوط به عوامل انگیزاننده» ۱۹ گويه مربوط به عوامل بازدارنده مشارکت (موانع) و یک گويه مربوط به تعهد مشارکت. کمتر از ۰/۵ است؛ بنابراین» گویه‌های یادشده از اعتبار مناسبی برخوردار نیستند. اما بار عاملی گویه‌های دیگر بیشتر از ۰/۵ است و بنابراین» اعتبار مناسبی دارند. از سوی دیگر داده‌های جدول شماره دو نشان می‌دهد که پایایی مرکب برای همه متغیرها بزرگتر از ۰/۷ و میانگین واریانس برای تمام متغیرها به‌جز یک مورد. بزرگتر از ۰/۵ است که این مقادیر اعتبار همگرایی نسبتا زیادی را نشان می‌دهند. با توجه به نامناسب بودن اعتبار ۲۴ مورد از گویه‌های پرسش‌نامه, گویه‌های مذکور در تحلیل مدل نهایی پژوهش حذف شدند. نتایج حاصل از آزمون مدل, در قالب ضرایب"مسیر؛ همزاه با مار ۲ فرضیه‌های مرتبط با مسیرهای مدل در جدول دو نشان داده شد. جدول شماره سه مقادیر ضریب مسیر و آماره 1 فرضیه‌های مرتبط با مسیرهای مدل پژوهش را با توجه به الگوی تفسیری در مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان می‌دهد که بر اساس آن, اگر مقداا افینیی یط بهد یک میگ ای مت رکتر باشد. می‌توان گفت که آن مسیر در سطح ۹۵درصد معنی‌دار است و فرضيه مربوط به آن مسیر تأیید می‌شود. در رویکرد حداقل مربعات جزئی (پی‌ال‌اس)» کیفیت و برازش مدل با استفاده از دو شاخص بررسی اعتبار حشو یا افزونگی! و بررسی اعتبار اشتراک یا روایی متقاطع۲ سنجیده می‌شود. اعداد مثبت نشانگر کیفیت مناسب مدل هستند. مقادیر شاخص‌های مذکور در جدول سه نشان داده شده است. ال انگیزاننده مشارکت چ | تحهد به مشارکت ۵۶ ۱۱۳۵ دوم عوامل بازدارنده مشارکت (موانم)!/ رای گس رکش ] ۱۹۶/+- ۳۹۵۰ جدول ۴- مقادیر شاخص‌های افزونگی و روابی متقاطع برای متغیرهای مدل پژوهش با توجه به اطلاعات جدول چهار مقادیر به‌دست‌آمده برای شاخص‌های بررسی اعتبار حشو یا افزونگی (0۷-6۵) و بررسی اعتبار اشتراک یا روایی متقاطع (20۷-0010)» همگی مثبت‌اند که نشان‌دهنده تصویر مدل آزمون‌شده پژوهش به همراه ضریب مسیر به‌دست‌آمده برای تمام مسیرهای مدل در 41 بهداشت و تندرستی 0:03 فرهنگی ‏ 1ع۳2۵.ن)جسمانی ,واظاهری 1 تشویقی 2 بهداشت و تندرستی 0:02 فرهنگی . . ۳262.ن) جسمانی و ظاهری 2 تشویقی 3 بهداشت و تندرستی 0.۳۵721 خانوادگی : ۳863.() جسمانقی و,ظاهری 3 تشویقی 4 بهداشت و تندرستی 1 شخصی 1 روانی - اجتماعی ‏ 8۳6۲1..] تعهد فردی 5 بهداشت و تندرستی 02 خحصی 2 روانی - اجتماعی ‏ 1.8672 تعهد فردی 3 وروانی - اجتماعی 43) شخصی 3 وروانی - اجتماعی 4 روانی - اجتماعی 4 شخصی 4 روانی - اجتماعتی 1 پیشگیری و درمان 045 شخصی ۲ ی ۲۷ سس ۱.۴ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی تعهد به مشارکت بانوان استان مازندران در ورزش همگانی بوده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین موانع پیش روی بانوان برای مشارکت در ورزش و تعهد به مشارکت. رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ به گونه‌ای که با افزایش میزان موانع و بازدارنده‌ها تعهد به مشارکت کاهش می‌یابد. این نتایج با نتایج پژوهش میرزاخانی و همکاران (۱۳۸۷)» قهرمانی و همکاران (۱۳۹۲)» کلمن! و همکاران ۲۰۰۸(۲) و اسوریکا و امایز۲۰۱۳(.۲) همسو هستند. تعهد ورزشی یک حالت روان‌شناختی است که نشان‌دهنده میل به مشارکت مستمر در فعالیت‌های ورزشی است (پارسامهر ۱۳۹۰). بنابراین» رفع‌نشدن موانع و بازدارنده‌ها و یا پیدایش يا افزایش آنها می‌تواند مشارکت مستمر افراد را در ورزش و فعالیت‌های بدنی تحت 5 قرار دهد و در درازمدت تکرار حضور بانوان در ورزش (تعهد به مشارکت) را کاهش دهد. با توجه به بارهای عاملی هریک از گویه‌های مورد بحث در موانع مشارکت. بیشترین میزان تأثیر مربوط به علاق کم به فعالیت بدنی و ورزش (0.86۲5) و تنبلی و بی‌حوصلگی (0.86۲4) است. این نتیجه با نتایج پژوهش مارتینز لیموس ۲ و همکاران (7:1۴ ویر و همگاران, ۱:۵ 4 ساقسفا و پرووفوفشگکی* (۷۶:۷ میرگفوری از همکاران (۱۳۸۸) و مهدی‌زاده و همکاران (۱۳۹۲) هم‌خوانی دارد. با توجه به این نتیجه به نظر می‌رسد برای رفع این مانع باید با تشویق افراد و ایجاد مشوق‌های مختلف و تأثیرگذاره سعی شود مشارکت در ورزش برای آنها مهم و ضروری جلوه کند تا افراد به سمت ورزش و فعالیت کشیده شوند. همچنین» نتایج نشان داد بین پيامدها و فواید مشارکت در ورزش و تعهد به مشارکت» رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این نتیجه بدین معناست که افزایش آگاهی بانوان از پيامدها و فواید مشارکت در ورزش و فعالیت بدنی, احتمالا حضور مستمر و مشارکت بیشتر آنها را در ورزش در پی خواهد داشت. یافته‌های حاضر با نتایج پژوهش کارگر و همکاران (۱۳۹۲) و لهسایی‌زاده و همکاران (۱۳۸۵) که نشان می‌دهند آگاهی نسبت به اثرات ورزش» رابطه مثبت و معناداری با علاقه‌مندی به ورزش و روی‌آوردن به باشگاه‌های ورزشی دارد و همچنین با نتایج پژوهش پارسامهر و همکاران (۱۳۸۵) منطبق است که نشان می‌دهند آگاهی از نقش مثبت فعالیت‌های بدنی باعث تمایل بیشتر به انجام آن می‌شود. همچنین,» نتایج پژوهش"برانسون؟ (۲۰۰۱) و پندر؟ و همکازان (۲۰۰۲) که نشان داده‌اند آگاهی از تأثیر فعالیت‌های بدنی بر اهر 1 یا مشارکت در فعالیت‌های یدنی داره نیز با نتایج: پژوهش حاضوسه وتا پژوهش خاته۱ زمفه‌ناثیر آنگیزه‌های مشارکت بر تعهد به مشارکت در ورزش نشان داد.بین دو مولفه مورد بحث. رابطه معناداری وجود ندارد. این نتایج برخلاف نتایج پژوهش حسینی و«همکاران (۱۳۹۳)علی حسیتی ‏ (۱۳۹۳)» کارت ۵۱ و همکاران (۲۰۱۰) و متیو*(۲۰۱۲) است؛ آنها در پژوهش خود به رابطه مثبت و معنادار بین انگیزه مشارکت و تعهد به مشارکت آذعان کردند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر این نتیجه بدین معناست که اگرچه بانوان شرکت‌کننده در ورزش استان مازندران» بنا بر دلایل و موارد انگیزشی مختلفی به مشارکت در ورزش روی آورده‌اند» در ادامه روند» موانعی بر سر راهشان قرار گرفته که مانع تعهد و مشارکت مستمر آنها شده است. با توجه به معناداربودن و رابطه معکوس بین موانع مشارکت در ورزش و تعهد به مشارکت. به نظر می‌رسد یکی از عوامل اصلی‌ای که ممکن است بانوان مازندرانی را از استمرار در مشارکت در ورزش بازدارد» موانع پیش رزوی آنان است. بر اساس؛نظر آلکساندریا و کارول (۱۹۹۷) انواعی از موانع با تعاریف عوامل اجتماعی و روانی همسو هستند که اگر این بحث صحیح باشد. این موانع می‌توانند بر انگیزه و به تبع آن» بر سطوح مشارکت تأثیر بگذارند. در این راستا نتيجه پژوهش ۹۶ پژوّهش در ورزش تربیتی شماره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ نادریان و همگاران 1۳۸۸) نهان, داد هواتع هرون‌فردی با آنگیزه قرد. رابظطه دارند. و از آق ظریق می‌توانند بر میزان مشارکت فرد در ورزش اثر بگذارند (نادریان و همکاران ۱۳۸۸). با توجه به آنکه مهم‌ترین انگیزه افراد از مشارکت در ورزش» توصیه و تجویز پزشک است و ازآنجاکه مهم‌ترین عامل بازدارنده مشارکت در ورزش» تنبلی و بی‌حوصلگی و علاقه کم به ورزش عنوان شده است. به نظر می‌رسد با توجه به تنبلی و بی‌حوصلگی نسبت به مشارکت در ورزش و علاقه کم به ورزش» تا زمانی که افراد دچار مشکل نشوند (امراض و بیماری) و احساس نیاز به ورزش پیدا نکنند (تجویز پزشک) اقدامی برای مشارکت در ورزش نخواهند کرد و ازآنجاکه آگاهی از پيامد و فواید مشارکت در ورزش در پژوهش حاضر تأثیر معناداری بر مشارکت مستمر در ورزش داشته است لازم است با افزایش آگاهی و تأکید بر فواید ورزش از طریق رسانه‌های گروهی و اجتماعی و نظام آمورزشی کشور (مدارس» دانشگاه‌ها و غیره) احساس نیاز در افراد ایجاد شود. همچنین ضروری است در مورد عواقب مشارکت‌نکردن در ورزش نیز اطلاع‌رسانی و:آگاه‌سازی لازم صورت پذیرد. به‌طورکلی و با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر مبنی بر تأثیر فراوان پیامدهای مشارکت در ورزش» به مسئولان و متولیان ورزش استان مازندران توصیه می‌شود در آگاه‌سازی بانوان استان از فواید ورزش و مشارکت در آن».همت بگمارند و اقدامات مناسب"و ویژه‌ای از طریق تهيه بروشورها تابلوهای تبلیغاتی شهری و رسانه‌های گروهی به؛انجام ابرسانند. همچنین, با توجه تأثیرگذارنبودن «انگیزه» بر «تعهد به مشارکت» و تأثیر منفی موانع به‌عنوان بازدارنده‌های مشارکت افراد در ورزش و با توجه به اینکه مشارکت منظم و مستمر در فعالیت‌های ورزشی برای دستیابی به مزایا و فواید کامل آن لازم و ضروری است. به نهادها و سازمان‌های متولی در زمينه ورزش و فعالیت بدنی پیشنهاد می‌شود در کنار اقدامات انگیزاننده و انگیزشی برای مشارکت بانوان استان در ورزش» در رفع موانع و محدودیت‌های موجود نیز اقدام کنند تا میزان مشارکت افراد در ورزش افزایش یابد و این نهادها و سازمان‌ها به اهداف اصلی خود یعنی گسترش و توسعه میزان مشارکت بانوان استان مازندران در ورزش نائل آیند. در این زمینه پیشنهاد می‌شود مدیران ورزش استان به بررسی و شناسایی علل علاقه کم به فعالیت بدنی و ورزش و علت تنبلی و بی‌خوصلگی بانوان استان مازندران را در مشارکت مستمر در رش بيردازند. و با موجه نسایج به‌دست آمده. رامخل‌های خناسب و کارترهی, را به کار نبشدند. همچنین» سازمان‌های فرهنگ‌ساز جامعه از جمله آموزش‌وپرورش» صداوسیما و غیره باید گام‌هایی در راستای اصلاح دیدگاه افراد به ورزش» افزایش فرهنگ ورزش افراد جامعه و بسترسازی مناسب برای مشارکت بیشتر بانوان در ورزش و فعالیت بدنی بردارند. پژوهش‌های صورت‌پذیرفته درباره مشارکت بانوان در ورزش» موارد مورد بحث در این پژوهش را (موانع» انگیزه, پيامد و تعهد به مشارکت در ورزش) به‌صورت مجزا بررسی کرده‌اند. اما پژوهش حاضر به‌صورت جامع و با ترکیبی از همه این موارد به ارائه مدل مبادرت ورزیده است و همچنین به‌صورت کاربردی آن را برای استان مازندران به رشته تحریر درآورده است. ضمنا پیشنهاد می شود انجام تحقیق مشابه در دیگر استان‌های کشور و یا در گروه‌های سنی مختلف انجام پذیرد و همچنین می توان مقایسه و توصیف شرکت و عدم شرکت پسران و دختران در مقاطع مختلف و هم را مورد پژوهش قرار داد و نیز می توان وضعیت فوق برنامه ورزشی در دانشگاه‌های کشور را نیز مورد بررسی 36120055 156 .(2014) .بط 5 مقنصنصنه‌1305 .17 مصامامتطهط .ظ رنصزععم‌طانن ۸‏ .1 1۳60۶5 276۷ .وعاملطان۸ 0ماطهعن صز خصعصاخصصهم) امک هه کعنام/3 مناد من‌ناحد 8 6 .(2009) مفصن00 هت طملد1 3/0 17 .5 بحاملصد 10 52200 1 ب7 5 خدممکمطاع2/0 طعلن۸ .2 کا ص500 علهمهه تا امک صز نز۳۵۳ د صعد ۷ عصناان۸. ۳۶۹5 ۵۶ کنولدص۸ (۳6۲۹1۵) .83-100 :(1)1 ,1/3286 50071 14 آفعدساهل .(بجازد 7۵0۳ 72270 1016612100 0۳۵8۳۵50 شوه ۲ع0صعع که نامه ,(2012) 60و31 مظ مفاه‌ی۸ ۰ .3 1 ,ل0://00ط نلهاتا معسغلنه وصه کاس۸ ,500 ۵۲ اد عصاحهمع0 همم م1 6121100 عمط 0۳08۳200 اانحاوه 000۳ عع ۵۶ 8۵1۵00 ,(2012) 3/2603 مظ مفانه‌ک۸ .4 مل۲0://84۵ط نلغاتا ب,عجاله هه کاسش۸ ,5006 ۵۶ 0603۳621 لقمصن وم 10006 عگنا ۵۶ کنلفی ۵ ۲09026 .(2010) 1 مفل۲ع معط ص152 .ظ منصعطامنه5 .38 مقفام۸. .5 ۶ 3 2056) ۵10 عنطا صز ۵۵۵ 6 هصن 200 اله ۶0۴ ا+و00د صز عصنادمنخهم ۷06 5۰ ع2 001166 صز اصعصانصحصم) امک که صمنامصنصصط م۸ .(2009) .8 بل ما808 .6 +(00)) .5 8206 با ق8760 مشرط 11086۵0 بش۸ هط ور 870880 .7 6 .513165 مادنا عطا حز اهزوجم که کاصمصنصعاعل0 وناوم فص آمادع ص۳۳0 کنصط 1 360200 اه ک 2۳6010 عنطامهع 160 .(2008) 36۰ .5 ,کع6اط2ظ8 ,3 .7 (ت06فق )0‏ .8 8121100 و۸ نامع معط وصه عاسوط که حول مامح ص۲0 مرگ کاصه‌منتاه ۳ و ۲۵16 156 .(2014) .31 5 ابمتق8 صه‌رگدزه1< :26 نزطمط بش۸ نوسمصطه/3 بش۸ نصعلعط .9 عناطاام هدز عصند‌منفنجدم 1۵۳ صمناد تمد اعدععنن عطا صز کصوتنوصمی عخصم 50006 (۳۵۲۹1۵) .89-104 :(2)7 606 3/0286 500۳1 که دا 53 ۵ عنامص۸ .5005 ۵ 31/00618 ۳۵0 ماگ عصتاهدام8 (1981) ۳۰ .2 ,معکاجها هه مس م۳۰۵۵ .10 1 عوطناع 3/6 ۶ هس70 عمط خصعمس3/0 فصد کعاطاع ۷ 0216 10 ول و00۳2 ول ,ق۲710 .۸ .8۳ ,807738 ویک و3086 و3 بفلنیک .80 و8810 .۸ ,85ق/03703-1) .11 0 اطع زد ماصعص ات0 .(2010) ب مقکناه5 و۳ ,113۵0۵8 ,36 1017687053" ۳۸ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۰۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ 5008 ۵ 03۳6۳5 106082000 .(2013) مطاک رلونعدک :26 دع0ه 3/0۳2 :3 نصمصححطفطای 0 ۶٩ ان صز آقدمناق اه ۵۶ 1065 عمحطا جز کعطوم ص۵۹۵ که دننام 0270 6۵6 منطاعدمنادام عط1 .(2014) .32 عمنن۸ بت صاملدحطهط بط نصنم‌وم13 .5005 صز 8صناهمننخدم ۵۵۵۵ دمص خصعصکنصصی م5۳ فصه خمعصومزده ,10۵65 1 51۳316816 ط (015) کعتهنوگ اکهما لهنسو۲ که عدنا .1999 .ل مفصهاا۲۳۵ ,(20:2) ما1 3/1 عزوعاه 5 مدعنلوا5 کصععم ۸ ۳۵۵۳ ۵2 ازع ۸ ندعم و 03۳0002005 ۲۵ 2۳6۳5 ع21ع 1 ,(2014) .17 من220 ۷ا و۸ بط۸ منطعهلاط بط ,ص10۵ ۶ 70۵1 صعنلصاآ. ان صححطع 1 جه کعناز ناه 500۳ آمدمنع۳ ۵۳ عاحزع 0ص ۷۵6۵ 6 ۵ 13000005 .(2014) .36 هندععصدک :36 توصدماندک 1ع0ع هط :36 سا0ن201 13 71 .1۳30 طز ۸ 1۵۴ م50 ۲ه وصندعن1 10061 فصد ۳۳60۳۵ نم0ع 1360۳ 5 م0۶ مس 156 .(2013) .3 مطق220 36 ,73۵1000۲ بط رنص۸ 5 ,1۵۲820 ۵5 55 .قطن 500۳5 ۵ کازوز ۷۵6۵5 ۵۵ عقلجعه و کاا06ط عطا ۵۶ 655 3/2۳60 (8۳6۳۹1۵) 130-1۳20۰ اکق/3 ,۸09 26 6 25 بععدععگد۲0 اصعصععمصمص هه وصتصصهام 8 3اع2 500۳5 هنز کعع 6 اکصز هوک ,(2008) 13 اجق۵2 ,3 ععانه5 وگ ب1۵0ع1۳ :(128)1 مطا[دع5 ۶و 0۳۵0۵ عطا 1۵۶ منود ندرم عطا که مهوت 15۵ مکاصعع20101 20۳8م نوم 1۳۵۳ دماح ص0۳0 ۷۳۵۵ که کلولهصد 156 .(2007) .5 تلادع 41 0۶ و106 بعزوعطا 250 165۳۵ هز کا۳و0؟ کعنانه فص آه م۲600 8 13010۳5 ۶٩ ۳۷67 156 .(2006) .77 مصقلهط13 ۷۰ [ مفنعصقطه7 بش۸ ,طع0 1252022 5۰ 3/0001 ۶ بوز 70 مشک ۵۶ روک ععع ۸ تکادمی صز ا65م6اصز افاص6ع00 5 95-5 :(24)2 ولواز نت1 منک ,5060665 هفوک فصه کمنانصق۲۳ ۶و لقص70 0376۲5 36۳6160 .(2010) .ظ ۸ ,3166۲۵ .6 ۸ ,62116805 6۰ 37 ,16062 0 50666 50075 01 [۵ 700 .65اه آهفعوطم که ععناه ۳ عطا صهذ کاصعلن5 بجاژد تعنص عزع50310 ۵۶ ما2 156 .(2013) امن تهز 34 بومتصمصودم 17 بهندععصد5 37 61 5101 ۵۵ 0ععقط کدونانامک خصعصهم 010 ۷عل وحم هه ص۳۵ هز آن۸ ۶۵۳ م5 40 7200ع[80 ,(2010) ,0 2لتق3ا-د دی ,2 ۸ 6۵ 0ن8-ع20 1 1۸ ,05ع1/]371067-1 ص50 صز ۳3000۳5 3۵13160 هه و۸ لععزکوط2 ما عمط عبنم 2 داکعانص۸ 6 500۳6 ۵۶ م30 ,3/0006 2۳666 که مصول 0065 +کاصع واگ بوازده خصت] 0 ۸0666 0۵۵ ,لق3/00۵000 که صمنمصنصحط ص۵۸ .(2012) .0 ط ,2/356 ۳005۰ کنصطصع 1 130010021 وصه ص۲۶۶ ۵ صز کعص ان ادص خصصم6 مگ خصناه‌جه) 210۳5 ۶و وازدخصتا عط1 ,عزفعطا ععصعنک کم جعاعق/2 ممطعناطاحصتا از ۸11۳ ۶۵۶ ۹00۳" ۵۶ دعزعع 502 هصزم۵1 320 .(2014) مب صحلص۸ بط ۵2065 2/0 دز "۸11 1۵۳ ۹00۳" ۵۶ دعزعع 50 هدام1006:۸10 .(2014) بط محعلص۸ بط ,1/0020 36 ۷۵۳۵۵ ۵۶ 22۳000۵05 ۳۲و50 عط ۵۶ نها 156 .(2008) .37 ,نصح 2/02۵ زد انصتآ فدم۸ عنصعلعه مصصونافاط لمعنعوط2 ۵۶ +ماعق/2 کزوعط1 وان ف#صمتقاد 40 10۳۵۷۴ ۵ کعزععاد50 ۵۶ رسک عط1 .(2007) با ما۲۵ 36 مطقطلد 2/00 ,66 وم دنام0 0 ۵۶ آفدس30 «وان هنت ععنام2 ۵۵ص که امد عط ملع عل0 6۳ 0ص ۷۵۵۵ ۵۶ 03۳0002005 00۳۲ ما کعنسعط .(2006) 8۰ مقداکه‌عاهع 1/05 ازد6 70 مط0ق3۵ آهعزکوط2 ۵۶ جعاعد/2 عزععط 1 ناهام از صنطکط ۳۵1300 5 ع136 0208 ممم هه 100008 .(2013) مق ن3/0۳۵0 بش۸ نامع بط ۸ نصعصا1/0 (۳6۲۹1۵) .111-130 :(6)24 ,5عنو500 60۲ 86 3/1202 500۳1 عناا ناه کمک ۷06۵5 ۲۵۳ رام ۵۵۳۵۶ کعلنمناند 5اعام‌معم 0ص کلدع و100 .(2002) بش ۸ مفندگه1/02 0۶ و10 صعالم0/< اعنطنج 1 کافزومم ق3۵56 500۳ فصه صمنافاه هو 0270002105 500۳۲ 1۵ 8336۳5 .(2009) مظ مقطافمعاعع 3۷۰3/05 70104 34۰ ,11306۳1 :(1)13 ,ص۵0 ععصع50 عم کدوک بصوناه نام انم منطعدوناد1م جنعطا فصه ۷06۵ 7 0۵۳0002000 ۵۵۵۹ عصتع )اه ماد او برعسه 6ط1 .(2006) .36 ,حطعصه5 808۳ .44-5 صقطهاو1 ۵۶ بوازدهنصتا کزکعطا 853 ,(ص022 31/1270 :و580 ععم6) کعناناه مگ ۵۳۵۵0۶ ما ماع ۳۵۵۷۵0۵ ۴و #عصسه عط (2011) 34۰ ,حطعصهکد 8 [۹۵ط8 :50000 0286) صماق۳۵ لهعزوروط2 کم کاصعود عدمصه کعنانناه کادم0ه صز 93-6 :(7)13 ,و5066 کا+و50 ۵۶ آف ص30 .(نوازد تا مدا ۶و کاصعونهگ ق3۳۵۵ و ۵۳۵۲05 06۳۵۷۵۵ 00 یناه * ۶[ع5 .(2002) .5 ,ا[6طع30 مظ ,۷۷14 و.8 ,806065 ۳27000310 5007 06۷66۵ منطعدمناه|م۳ .(2013) رک 0دزعصسعل و1736 بش۸ 0002۵ بچاژ نآ صقتصقط۲ فنطمطاگ ها امش لمعزدحط2 5 ص56 ۵۶ عاقطظ از 2/0۵0 (۳۵۲۹:۵) .189-202 :(5)18 ,نت500 601 3/0280 500۲ م2 ۸ ۶ [3عز5ط2 ۵ 32۳۳6۲5 36۳۵1۷۵۵ .(2014) مکی بتق05 ,8-8 و3 بقط۸۲ بآ-3 بآ ,38۵00110 ۶و ۵1 70 0065 ,ص56 بوانه نت۲ طاعنصه‌5۳ دز ۳۵60۳۹5 معاقاعمط هه هنن ۸ 5 6116006 01 ۸3969560۲ .(2014) بش۸ ,3022000۲ بکا متقاصف :36 مخصقطه‌ط2 ۳ 5 200065 ۹00۳۲ [ه ۳۵۳۵۵00 صز ۷۵۵۵ +06لم +20 500۳ صز عمتجم ما عمط که 33-2 :(1)2 ,کعنلنا5 )+500 صز 3/0266 «مزقطع5 مد مناهمنصهع0 +عع ص3۳ سودان۸ 1 ت هط 23028 16۷615 اناد لمعزدوطم ,ر2002) سا معط مظ هد عنند5 2021 - وی 0صه 1300 05 + ۳ :ان۸ 4۵۳ 500۳۲ .(2011) ما1 ۷۵۵ نامهم دز 60 ناگ ,06۳۹0606 ق۳۳06 ج ۶۳۵۵ صمناهمن حدم و500 صز کععصمماگنل 5۵02 2700 رعمامنضو5 دز 12000۶ که عحوعل عطا 1۵۳ اصعصفوم عطا که خصمص اقا ۱۰ پژوهش در ورزش تربیتی شماره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ ابراهیمی‌پور» طاهره.. رمضانی‌نژاد» رحیم. امیرنژاد»ه سعید. (۰۱۳۹۶ پاییز و زمستان). تبیین الگوی تعهد به مشارکت بانوان استان مازندران در ورزش همگانی. پژوهش در 93-0 :(5)13 ,500۳ لقدمنم3۵ ۵۵ طلجقع م3 .۸ 1۵۳ امک هز 8۳۵۵66 5 منس۸ .5 ,3625202 نصحق2 39 ۰ ,سا مرنصنطد 3 1۰ صقلن 0۶ 07ازد 17506 ماصعصعع 2/1202 50071 ۵1 3۳018307 .2 ۵ 0061 اصعصکنصصی کم عصنصتعاهه که رای عنطا ۶م ععممجام 156 -ع016ز900عل کز حلجعع۶م۳ کنط 1 لاله 207 500۳۲ ععصز 0۳0 صه 2/2202 ۶ صمناهصنناحو0 0 عمط 8۳06۴ صه‌ 3/2720 500۶ کصع 0 مععتصدو0۳ معاعنعصی صمناهانا م00 1 له 060۳۵ م۷765 2ع۳7ه م10 ععحطا ۵4 ولص 200 مماعلعد عجع ععاعلطاده 0 والهصن؟ طعنط۶ معط وصمصه #عا‌طاسعنل عجعی کمنمصصمناععجن هه 0۳0065 بقل عطا ع72لقصه ۵ +0۳06 صا معزواهصه آمعناعناهاه 1۵۳ 0ع0ع1ع5 عمع کم نفصدمناعع0 کوبولصه 2۵15 5۵۶۳۵76۰ 815 50۵0۲ 0وصه کاعومص ک6هتوی اکهع1 مادم عطا #ععتد کز ۶ ص۵۵0 06۵۵۵ عمط اصعشکنصوند مد ک۵ ۶ معط 0ع0طد کاآنادع۲ عا ۷/۵۶ 6۳۵ 506۵ عناوم ,مکل۸ .م‌نطعتعصاعوم ما خصعصاتصصهم چ ۵۵ هصنه 020 ۵ اطع انصحصامی عطا هه صمناه‌منعتحدم ما کعنصدط دع6ع مععمطز عادع 6 65 6۷۵۵۵ عمط خصی‌شندهند مه عخعمم ه دز معط هه صنطعصاحدم 0 وال۲۵ ۲۳6 ,ل۲ع0عع ۵ معا هی ما خصعص تنصصی عطا ۵۳ نام ۶و 02005 عناوم ۶و ععد عم عطا وصه عمط عطا اعحمصن خصی‌گنصهند که 136۳۵ ۵ ۷۵۶ ۵۲۵ ناغم که عاهتامص فص صمناهمننجدم ما خصعصنصصی عا 57 کنطا رز وعصنقاطاه کالیعه عطا ۲۵ ههام۸ اصعصکنصصی 0۳ خمعگگه خصی‌نگنمهند 8 ۲۳۵ 25 2/2700 ماه عتصنصفه عدومی فصه کلمنخئه ما ۳06۵6۵0 عا سنا ۵ معله وصه معط صن صمناه‌مفنا هم وصه عکنجعه که کاتقعصط عطا ۵1 ۷06۵ 0 کعتاکهع 3 عاه م2000 ععلها کامم0د صز صمناه‌صنتتدم ک 6۵ص ما کحعنسد 0 200 ما۳ معلقص۳ دعاعلطن۸ ماصعصانصصم0 امک ما۸ 10۳ 500۳۲ :۵۹و16

هدف از پژوهش حاضر تبیین الگوی تعهد به مشارکت بانوان استان مازندران در ورزش همگانی بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری (SEM) بوده است. جامعة آماری را بانوان سازمان یافتة ورزش همگانی استان مازندران تشکیل دادند که 500 نفر به صورت تصادفی خوشه ای در سه منطقة غرب، مرکز و شرق استان انتخاب شدند و پرسش نامه بین آنها توزیع شد که در نهایت تعداد 400 پرسش نامه برای تجزیه وتحلیل آماری انتخاب شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، از مدل حداقل مربعات جزئی و نرم افزار (پی. ال. اس) استفاده شده است. نتایج نشان داد انگیزة مشارکت تأثیر معناداری بر تعهد به مشارکت ندارد. همچنین، نتایج نشان داد «موانع مشارکت» بر «تعهد به مشارکت» تأثیر منفی و معناداری دارد و «پیامد مشارکت» بر «تعهد به مشارکت» تأثیر مثبت و معناداری دارد. به طورکلی نتایج نشان داد موانع و پیامد مشارکت بر تعهد به مشارکت تأثیر معنادار دارد. با توجه به نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر به مسئولان و متولیان ورزش استان مازندران توصیه می شود علاوه بر آگاه سازی بانوان استان از فواید ورزش و مشارکت در آن، در رفع موانع موجود در مسیرِ مشارکت بانوان در ورزش نیز همت بگمارند.

390835

البته ایمانی که نجات‌بخش است. نه ایمان غیّر,نجات‌بخش. در؛واقع ایمان نجات‌بخش ایمانی محسوب می‌شود که واقعی و حقیقی باشد و از متون مقدس دینی, گرفته,شده باشد. اما این؛ایمان نجات‌پخش چه ایمانی است؟ ملاصدرا ایمان نجات‌بخش را که عامل رستگاری انسان است. ایمانی می‌داند که از طریق برهان و کشفی باشد در مقابل ایمان سمعی و عوام‌الناس. لوتر ایمانی را نجات‌بخش می‌داند که فرد مژمن اعتقاد قلبی.و اغتماد و اطمینان راسخ به ایمان زبانی و بدون اطمیگانوگالون تژیایمانی را نجات‌بخش می‌قانهاکه اطمیتان و اعتماد قلبی و را باشد تا بتواند بر شک‌ها و تردیدهایی که اين اطمینان قلبی را؛تضعیف می‌کند. غلبه کند. این پژوهش برای یافتن پاسخ به سوال فوق به بررسی و بیان آرای ملاضدرا از #الواق مسلماق و لوتر #کالول از متألان مسیحی می‌پردازه که به‌عنوان ۲ لا فلسفه دین» دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ ایمان یکی از محوری‌ترین و اساسی‌ترین عناصر ادیان ابراهیمی به‌شمار می‌رود. به نوعی که ادیان توحیدی آن را عامل تحقق رستگاری و نجات انسان برشمرده‌اند. اما قبل از هر چیز باید دید معنا و مفهوم این «ایمان» چیست و نیز برای کسب آن, چه مقدماتی باید طی شود؟ شاید هم اصلا به مقدمات نیازی نباشد. بلکه صرف اینکه یکی به زبان بگوید ایمان دارم در دایره مومنان قرار می‌گیرد. پرسش دیگر این است که آیا هر ایمانی سبب نجات انسان می‌شود يا اینکه تنها بخشی از مومنان به رستگاری و سعادت اخروی نائل می‌شوند؟ به‌عبارت دیگر آیا هر نوع ایمانی نجات‌بخش است؟ اگر چنین نباشد پس ایمان نجات‌بخش کدام است؟ آیا ایمان مراتب و انواع دارد؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که آنها را پیش‌روی سه تن از بزرگان عرصه الهیات قرار داده‌ایم. صدرالمتألهین» فیلسوف و متأله اسلامی و مارتین لوتر و کالون هر دو متأله و از پیشگامان نهضت اصلاح دین در مسیحیت. تحقیق پیش‌رو پژوهشی در باب پاسخ ملاصدرا لوتر و کالون به سوالات مذکور است. ایمان مصدر باب افعال از ریشه"«امن» به معنای لغوی ایجاد:اطمینان و آرامش در قلب خویش یا دیگری است. تصدیقکردن خبر کسی بر.اثر اطمینان یافتن از صحت و عدم کذب آن و از بین رفتن ترس» اضطرانگ و یهت ,راز دیگر معانی کاربردی آن هستند (نک: ابن‌منظون ۱۶۱۶ ج ۱۳:۲۱؛ فراهیدی, ۱۶۱۷ ج ۸: ۱۳۸۸ مصطفوی» ۱۳۹۰ ج ۱: ۰) در اینجا با مراجعه به پرخی لغتنامه‌ها به بیان معانی ایمان می‌پردازیم: در تاج‌العروس در مورد ایمان چنین آمده است: اتفاق اهل غلم از لغویون بر این است که «ایمان») تصدیق و جزم به آن.چیز است. البته تصدیق به قلب و اگر کسی معتقد به تصدیق به قلب نباشد. منافق است یا؛جاهل همچنین گفته شده است که ایمان فقط اقرار به زبان می‌باشد و برخی هم ایمان را به معنای ثقه و اطمینان و اظهار خضوع و قبول شریعت و آنچه نبی (ص) آورده است. به‌کار برده‌اند. در ادامه آمده است که در ایمان سه ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان ۱۵۳ چیز جمع شده است: «تحقیق (تصدیق) به قلب. اقرار به زبان و عمل به ارکان» (الحسینی ایمان از آمن است که ضد آن خوف می‌باشد. ضد ایمان کفر و ایمان به معنای تصدیق و ضد آن تکذیب است. و اصل در ایمان دخول در صدق امانتی است که خداوند در او به ودیعه گذاشته است و زمانی که به تصدیق قلبی و زبانی اعتقاد داشته باشد. امانتش را ادا کرده و او مومن است یعنی در مقابل کسی که به تصدیق قلبی اعتقاد نداشته باشد» قرار می‌گیرد؛ پس او امانتی را که خداوند در او به ودیعه گذاشته است. ادا نکرده و منافق است (ابن‌منظور ۱۶۰۸ ج ٩: مدخل ایمان). در کتاب مجمع‌البحرین (طریحی, بی‌تا ج ٩: واژه ایمان) آمده است: «ایمان به معنای تصدیق مطلق است و آن عبارت است از تصدیق وجود و صفات خداوند و همچنین تصدیق انبیا و پیامبران و آنچه از طرف خداوند برای انسان‌ها آورده‌اند و تصدیق کتب الهی و آنچه در آن کتب است و تصدیق بعثت مردگان».میزان» بهشت. دوزخ ملایکه. پاداش و بنا بر آنچه گفته شد. می‌توان گفت: از دیدگاه اسلام مومن؛ کسی است که به خداو پیامبر و آنچه او از طرف دا آورده است ایمان بیاورد.و آنها, را تصلّیق کند و علاوه بر اين, به فرایض الهی و اوامر و نواهی او جامه عمل بپوشاند. بدون آنکه کوچک‌ترین شکی به خود راه دهد؛ در این‌صورت او هم مسلم و هم مژمن است. ملاصدرا ایمان را عبارت از تصدیق و معرفت قلبی می‌داند و در جایی, ایمان را همان معرفت و علم به خدا و پیامبر می‌داند که عمل هیچ نقشی در آن" ندارد (ملاصدرا ۰۱۹۸۱ ج :۷ و ۸). او در کتاب تفسیر,قرآن کریم در مورد ایمان ,می‌نویسد: اصل در ایمان» مجرد «بدان که ایمان و سایر مقامات دینی و معالم شریعت سیدالمرسلین (ص) منتحصرا در سه امر تنظیم یافته است: الف) معارف؛ ب) احوال؛ ج) اعمال. امّا معارف» اصول دین است ۴ لا فلسفه دین, دوره ۰۱۵ شماره ۱» بهار ۱۳۹۷ که احوال را نتیجه داده و احوال نیز اعمال را بر جای می‌گذارد. مراد از «معارف» علم به خداوند» صفات و افعال او کتب الهی رسولان و روز رستاخیز است و مراد از «احوال» جدا شدن و بریدن از غرایز و آلودگی‌های نفسانی, از قبیل شهوت» غضب» حب و دوستی دنیا جاه و مقام است و مراد از «اعمال» نیز انجام دادن واجباتی است که خداوند به آن فرمان داده و همچنین ترک محرماتی که خداوند متعال انسان را از انجام آن نهی فرموده است» (ملاصدرا ۱۳۹۷ ج ۲: ۲۰۳؛ ملاصدرا ۱۳۹۳ ج ۱: ۲۶۹). می‌توان این بیان ملاصدرا که ایمان را جمع بین اعتقاد قلبی به اصول و اقرار آن به زبان و نیز عمل به ارکان و اعضا می‌داند با این کلام نورانی امیرالمژمنین (ع) مطابق دانست؛ آنجا که در تعریف ایمان فرموده‌اند: «ایمان عبارت است از اعتقاد به قلب» اقرار به زبان و عمل به اعضا و ارکان» (آمدی» بی‌تا ج ۲: ۵۰۵). ملاصدرا ایمان نجات‌بخش را علم به خدا و صفات و افعال و ملک ملکوت او و نیز علم به قیامت. منازل و مقامات آن, از قبیل» بعث, حشر, کتاب» میزان» حساب, بهشت و دوزخ می‌داند و معتقد است: کسی که دارّایآچنین اعلی باشد. هر آینه به او خیر کثیر و فضل بزرگی عطا شده است. او در این زمینه چنین:می گوید: «اصل همه خوشبختی‌ها و نیکی‌ها عبارت است از کسب حکمت حقیقی. مقصود ما از حکمت حقیقی, علم به خذاوند تبارک و تعالی» صفات و افعال او و ملک و ملکوتش -عزّ شأنه - است و همچنین علم به روز,رستاخیز و منازل و مقامات آخرت و این ایمان حقیقی بوده واخیر کثیر و فضل بزرگی محسوب می‌شود و کفر و گمراهی» در مقابل چنین عملی قرار گرفته است» یعنی جهل و نادانی نسبت پس در نزد ملاصدرا علم و اعتقاد به خدا فرشتگان, کتب» رسولان و روز قیاست. ایمان نجات‌بخش محسوب می‌شود. ایمانی, که به‌وسيله آن کرامت و تقرب نزد خدا ملاصدرا همچنین زمانی که تعریف مومن از زبان قرآن را بیان می‌کند و می‌گوید: «خداوند. مژمنان به خود فرشتگان و کتب آسمانیش را مومن می‌داند» (ملاصدرا ۱۳۹۰: ۶) او در تعریف ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان [8] ۱۵۵ مومن, علم و ایمان را ذکر می‌کند. ولی به عمل اشاره‌ای نمی‌کند و به این ترتیب می‌کوشد که بفهماند اصل و عمود ایمان, عرفان و شناخت است و عمل, فرع بر آن به‌حساب می‌آید. بنابراین» همان‌طور که صدرا بیان کرده است. می‌توان گفت: ایمان, از دیدگاه ملاصدرا علم به اصول ایمانی است» یعنی علم به معارف که همان علم به خداوند صفات و افعال او کتب الهی» رسولان و روز رستاخیز و همچنین تصدیق آنهاست و تا وقتی که انسان به این اصول معرفت و شناخت پیدا نکرده است» مومن نیست. بر این اساس است که صدرا می گوید: «مومن کسی است که این اصول را بداند. دانستنی الهامی کشفی و یا برهانی» چنانکه خداوند بدان اشاره کرده و می‌فرماید: پیغمبر به آنچه از طرف پروردگارش بر او نازل شده و فرود آمده» ایمان دارد و مژمنان همگی به خدا فرشتگان, کتاب‌ها بر طبق بیان ملاصدرا از ایمان و مژمن» می‌توان گفت: ایمان تنها یک پذیرش ظاهری و اقرار به زبان نیست, بلکه ایمان حقیقی باید علاوه بر اقرار زبانی» با اعتقاد قلبی و نور معرفت, علم به خدا و صفاتش, پیامبر و کتاب الهی"وراوز رستاخیز نیز لزوما همراه باشد. همان‌طور که پیش از این بیان شد ایمان از دیدگاه ملاصدرا از سه امر انتظام یافته است که عبارتند از: معارف, احوال و اعمال. اما ملاصدرا در مورد رتبه و اهمیت ترتیبی این سه امسر «در نزد آنان که ادراکشان در سطح حس است» اعمال افضل از دو مورد دیگر است. اما صاحبان بصیرت و خره ۳5 انوار معرفت را از معدن نبوت -نه از دهان‌های مردمان - گرفته‌اند. افضل و برتر از همه را علوم» سپس احوال و در مرتبه نهایی و پایانی» اعمال می‌دانند. لوح نفس, همانند آینه است» اعمال, پاک کردن و صیقل دادن آن, احوال» پاکی آن,و علوم» صورت‌های نقش‌بسته در آن در توضیح این سه امر باید گفت: اعمال به ذات خود خیری ندارند و تنها مشقت و رنج را با خود همراه دارند؛ احوال نیز فی‌نفسه» وجودی برایشان متصور نیست و چیزی که ۶ 8 فلسفه دین, دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ وجودی ندارد, فضیلتی هم ندارد» خیر و فضیلت برای وجود اتم و اشرف است که آن وجود. موجودات مقدس و صور مجرد از تغییر و زوالند. مانند خداوند و فرشتگان او فایده اصلاح عمل» اصلاح قلب است و فایده و مره اصلاح قلب» آن است که جلال و عظمت خداوند در ذات» صفات و افعالش, بر او آشکار می‌شود. ملاصدرا در جای دیگر شرح اصول کافی» در تأیید این کلام درباره ارتباط این اجزا با یکدیگر می‌گوید: «ایمان و هر مقامی از مقامات آن مانند صبر و شکر و توکل و غیر اینها از معارف» احوال و اعمال انتظام می‌یابد؛ پس هر معرفتی حالی و هر حالی, عملی باقی گذارده و نتیجه می‌دهد و عکس این ترتیب هم درست و صادق است؛ یعنی هر عملی به اثر و یا حالی و صفایی در نفس منتهی شده» به معرفتی دیگر در آن منتهی می‌شود. پس هر یک از این امور سه‌گانه هم اولند و هم آخر لذا بر نفس خود تقدم دارند ولی نه به‌صورت دور محال» زیرا آن چیزی که در اول است. غیر از چیزی است که از جهت عدد در آخر است و کیفیت تقدم و تأخر و علت و معلول بودن در یکی از دو ترتیب» غیر آن چیزی است که در عکس آن است. زیرا تقدم آمعرفت" و شناخت بر حال و واسطه بودن آن بر عمل» تقدم بالذات و بالطبع (علت.بودن)؛است. مانند تقدم فاعل.بر فعل خود. و تقدم عمل بر حال و واسطه بودن آن بر معرفت"و شناخت. تقدم بالذات دارد, مانشد تقدم قابل و صدرا در اینجا عمل و علم را در ایمان دخیل می‌داند. او در مورد مدخلیت علم در مقوله ایمان نظر خود را چنین بیان می‌کند: «ایمان.عبارت است از علم به خدا فرشتگان, کتاب‌ها رسولان او و روز رستاخیز» (ملاصدرا ۷ج 7۲ ۱٩۶) و در زمینه نقش عمل در ایمان نیز می‌گوید: «ایمان جز به‌واسطه عمل به ارکان کامل نمی‌شود و عمل به ارکان نیز جز به نیت دل, ارزش ندارد) (مّلاضدرا ۰۱۳۹۷ ج۳۸۲:۲). : ملاصدرا ایمان را به دو نوع تقسیم می‌کند:«ایمان یا تقلیدی و شنیدنی (عوام‌الناس یا غیرنجات‌بخش) است. يا کشفی و قلبی (برهانی واستدلالی یا نجات‌بخش)»» (ملاصدرا ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان 8 ۱۵۷ او در شرح این دو نوع ایمان چنین می گوید: «ایمان تقلیدی و شنیدنی همان ایمان عوام‌النّاس است که آنچه می‌شنوند تصدیق می‌کنند. بدون آنکه در آن تدبر و انديشه نمایند. ایمان تقلیدی آن نوع ایمانی است که انسان اعتقادات خویش را از راه تقلید و یا شنیدن از گذشتگان و یا علمای ظاهر به‌دست آورد و انسان بدین‌وسیله از حیوانات متمایز می‌گردد و اموال و خون او در دنیا محفوظ می‌ماند. آن که ایمانش تقلیدی است. اگر دارای عمل صالح باشد. جزو اصحاب یمین است و در آخرت به مقدار عمل و پاکی قلبش از غل و غش و کینه و عداوت, مأجور است؛ اما اشکال مهمی که اين ایمان دارد, آن است که هر چند هم که محکم باشد. به اندک شبهه‌ای از بین می‌رود. چون صاحب آن از روی علم داخل ایمان نشده» پس در آن استوار نمی‌ماند و ایمانش سود و نفعی برای او ندارد». اما نوع دوم ایمان کشفی و قلبی است؛ ایمانی که به‌واسطه گشادگی و انشراح سینه به نور الهی که بخشش اوست, حاصل می‌شود. این ایمان مهم‌تر و بالاتر از ایمان تقلیدی است (ملاصدرا ۱۳۹۷ ج ۱: ۲۰۵). ملاصدرا,معتقد است: که ایمان کشفی و قلبی» دارای «به واسطه این نوع نوراوّجود حتق و صفات و افعال او همان‌گونه که هست. برای صاحبان این ایمان آشکار می‌شود و روشن می‌گردد. که .همه چیز از جانب خداوند بوده و بازگشت و سیر همه به‌سوی اوست. این گروه از مژمنان ساکنان در فردوس بوده و در نهایت قرب و همنشینی با فرشتگان بلندمرتبه از علیین هستند» بنابراین» نظر ملاصدرا در باب ایمان تقلیدی و کشفی را به‌طور مختصر می‌توان چنین بیان کرد: کسی که ایمائنق را جوم ههبش و اگاهی‌هوا اطست و همین با قوه استنباط از کتاب و سنت به‌دست آورده است در ایمانش پایدار,و استوار می‌ماند؛ اما کسی که ایمان خود را از طریق تقلید و شنیدن:لفظ و بدون آموختن فراگرفته باشد ایمانش ثابت و پایدار نخواهد ماند. بنابراین» ایمان مورد نظر ملاصدرا که عامل نجات‌بخش و رستگاری انسان ۸ 8 فلسفه دین» دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ «تصدیق‌کننده» تصدیق‌کننده نیست مگر اینکه بدون شک و شبهه به آنچه تصدیق نموده است. دانا باشد. چون تصدیق دارای مراتبی است که پایین‌تر آنها تقلید است؛ مانند ایمان تقلیدی که همان ایمان عوام مردم است.» چون به آنچه می‌شنوند. بدون دلیل ایمان می‌آورند و آن را می‌پذیرند» (ملاصدرا ۷ج ۲۰۲:۱). بنابراین» با نظر به تمام آنچه از ملاصدرا نقل شد. می‌توان گفت که وی ایمان را به دو قسم ایمان نجات‌بخش و غیرنجات‌بخش تقسیم می‌کند و ایمان نجات‌بخش را ایمانی می‌داند که از طریق استدلال یا کشف و شهود حاصل شده باشد. ایمان غیرحقیقی و غیرنجات‌بخش را ایمان عوام‌الناس می‌داند که از سر تقلید است. او این ایمان حقیقی با نجات‌بخش را نوری از طرف خداوند می‌داند که بر نفس انسان می‌تابد. «ایمان حقیقی و نجات‌بخش, نوری است که از ناحيه پروردگار عالم بر دل بنده می‌تابد» پس هر کس در انکار آن بکوشد و در خاموش کردن آن سعی نماید یا مومنی را استهزا و مسخره کند. در حقیقت با خدا ملایکه» کتب. رسل و ائمه (ع) دشمنی کرده است و همین نور است که مومن در پرتو آن؛*ژاه,آغرت*را.طق" می‌کند و هر که امروز آن را تحصیل نکند. يا از صاحب آن آنور؛اطاعت ننماید» در روز قیامت» جهان با تمام گستردگی و روشنی خود. بر او تنگ و تاریک خواهد بود و راه آحرت به رویش مسدود خواهد گشت که نتواند قدم بردارد و دزانهایت» خواهد دانست که اقتباس این نور واجب بوده است» اما او در زمانی این را می‌فهمد که فایده‌ای ندارد. چنانچه از حال اهل غرور - آیات ۳ و ۱۶ سوره حدید - معلوم می‌شود: روزی که مردان و زنان منافق به مژمنان می‌گویند: نظری به ما بیفکنید تا از نور شما شعله‌ای برگیریم» به آنها گفته می‌شود: به پشت سر خود بازگردید و کسب نور کنید..در این هنگام دیواری میان آنها زده سی‌شود که دری دارد درونش رحمت است و برونش غذاب! آنها را اصدا می‌زنند گر مابه شما نبودیم؟! می‌گویند: آری» ولی شما خود رابه هلاکت افکندید و؛انتظار مرگ پیامبر را کشیدید و شک و تردید داشتید. و آرزوهای دور و دژژاز, شما را فریب+داد تا فرمان خدا فرارسید و شیطان شما را در برابر خداوند فریب داد» (ملاصدرا ۰۱۳۹۷ ج ۱: ۱۰۹ و ۱۰۸). ملاصدرا در ادامه درباره چگونگی حصول ایمان نجات‌بخش می گوید: ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان 81 ۱۵۹ «ایمان نجات‌بخش يا حقیقی که منشأ آن قرب و ولایت حق است» برای کسی حاصل می‌شود که از ظلمات دواعی قوای بدنی گذشته به مقام نور روح رسد. "له ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور" (بقره: ۲۵۷) و این مقام است که خداوند در آیه: "فاولنک یبدل ال سیئاتهم حسنات" (فرقان: ۷۰) خبر از آن داده است» پیش از این مرتبه هر حسنه‌ای» حکم سیئه داشت زیرا که "الانا تترشح بما فیه" هر علمی که از جسم صادر شود همچون خود جسم ظلمانی است و بی‌ثبات. و همچون جسم» در معرض تغیّر و زوال و اضمحلال قرار دارد و اکنون. هر علمی که از روح ناشی می‌شود. همچون روح» نورانی» باقی و لایزال است» ۱. پروتستانت (0۳016912800 ,ا070169120) برگرفته از وا لاتینی ۳۲۵۱۵۶۵0۲( ,0066 8) به معنای پرخاشگری (1415 ,01 ) اعتراض و اعتراض اک ردان است ( ,51۳377۳۵ 6 ,۵ا۸۳) اصطلاح «پروتستان» نیز از اعتراض شاهزادگان آلمانی (۱۵۲۹م) به آیین کاتولیک رومی سرچشمه گرفته است ( 1999:93 ,ات۸ ,۵ص 5). پروتستان نام عمومی همه فرقه‌های مسیحی غیر از کلیساهای کاتولیک رومی و ارتدوکس شرقی و نیز عنوان اعضای این فرقه‌هاست. نهضشت پروتستان عنوان نهضتی دینی در عالم مسیحیت است که در قرن شانزدهم میلاذتی با اصلاح دینی آغاز شد. جریان نهضت اصلاح دینی يا رفرماسیون (۲۵10۳۵0) در واقع یکی از نقطه‌های عزیمت دور مدرن و یکی از ارکان تحولات چشمگیر در غرب بوده که در نهایت در فرقه پروتستان متبلور شده است. به‌طور خلاصه می‌توان «پروتستان» را چنین تعریف کرد: پیروان کلیساهایی که بر اثر نهضت اصلاح‌طلبی به رهبری مارتین لوتر و به‌دنبال آن کالون وتسوینکلی در سده موضوع ایمان و ایمان نجات‌بخش, یکی از مباحث مهم در الهیات مسیحی محسوب می‌شود و در فهم الهیات پروتستان هم بسیار مور است. +4 8 فلسفه دین» دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ ایمان (121110) در لغت به معنای اعتماد کردن, تکیه کردن, اطمینان داشتن و همچنین عقیدهه محکم داشتن به شخص يا شیئی است که می‌توان به‌عنوان یک شی يا شخص کاملا به آن اساسی‌ترین و مهم‌ترین منبع بیان‌کننده تعالیم دینی» ایمانی و اعتقادی هر دین و فرقه‌ای» کتاب مقدس آن دین یا فرقه است. از این جنبه برای بیان ایمان نجات‌بخش و حقیقی در مسیحیت, باید به متون مقدس آن یعنی عهد جدید مراجعه کرد و تعریف ایمان را از آن به‌دست آورد. در عهد جدید ایمان را این‌گونه تعریف شاه است: «پس ایمان. اعتماد بر چیزهای امید داشته شده و برهان چیزهای نادیده [است]؛ زیرا که به این» برای قدما شهادت داده شد. به ایمان فهميده‌ايم که عالم‌ها به کلمه خدا مرتب گردید. حتی آنکه چیزهای دیدنی از چیزهای نادیدنی ساخته شد» (عبرانیان چ )ی بحث ایمان مسیحیت به‌صورت عمده متاثر از کتاب مقدمن و به‌طور ویژه در رساله‌های پولس مطرح شده است و این ایمان, اساس و پايه تمام الهیات لوتری را شکل می‌دهد. برای مثال, لوتر اگرچه اعتبار مراسم عشای ربتانی,را,ازدیگر آیین‌های مقدس بیشتر می‌داند؛ نجات انسان را تنها دراسايه ایمان,می‌داند نه با انجام؛داذن, کارهای نیک. اعمال کشیشان و در کنار آن خرید و فروشن منصب‌های, کلیسایی به‌وسيله پول و امشال آن خشم و نفرت لوتر را برانگیخت و مقابله پا این تعالیم غیرکلیساتی و.مفاسد کشیشان و در واقع دفاع از مسیحیت و تعالیم واقعی مسیح و,کلشسا,او رابرآن داشت تا نظريه جدیدی در باب «ایمان» ارائه دهد. او با این کار ایمانی کهن و کاملا فراموش‌شده را دوباره زنده کرد در ایمانی که لوتر بیان می‌کرد؛ دیگر احتیاجی به اقرار گناه مژمنان؛در نزد کشیش و خرید و فروش غفران‌نامه و آمرزش‌نامه نبود. ایمان او پیوندی میان انسان گناهکار و خداوندش بود. او آموزه آمرزیدگی تنها باوسيله ایمان بشه شخص مسیح و دردها و رنج‌هایش» مصلوب شدنش, و برخاستن از میان مردگان و نیز آموزه کشیش بودن همه مومنان را که با ایمان ارتباط و پیوند تنگاتنگی داشت. مطرح کرد. ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان 8 ۱۶۱ لوتر ایمان را به معنای اعتماد و تکیه کردن (اینار مولند» ۱۳۹۸: 13 و ۱۳۵) و ایمان داشتن به چیزی را به معنای متعهد و ملزم کردن خود در برابر آن چیز با اطمینان خاطر می‌داند. وقتی صحبت از ایمان به خدا می‌شود. یعنی به او اعتماد و اطمینان کامل (اینار مولشد. ۷و تام دارم. و بر این اعتماد و اطمینان همه‌جانبه به خداوند و وعده‌های او تکیه می‌کنم که ایمانی حقیقی و نجات‌بخش است. از نگاه لوتر چنین اعتقادی شایسته و سزاوار نام ایمان مسیحی است (مک گراث, ۱۳۸۷: ۲۳۵؛ رابرت مکه ۱۱۳۹:۱۳۸۱ - ۱۳۷). در مقابل این ایمان, لوتر ایمانی ضعیف‌تر يا غیرواقعی را نیز بیان می‌کند و آن عبارت است از: صرف اعتقاد داشتن به چیزی مانند اعتقاد به خدا اعتقاد به اینکه مسیح از دنیا رفت. اعتقاد به اینکه مسیح از میان مردگان برخاست. لوتر در عقاید خود به این دو نوع ایمان یعنی نجات‌بخش و غیرنجات‌بخش می‌پردازد و مایز آن دو را اين‌طور بیان می‌کند: «نخست., اعتقادی درباره خدا به معنای آنکه معتقدم که آنچه درباره خدا گفته می‌شود. درست است. این اعتقاد در واقع بیشتر نوعی شناخت,اسنت تا صورتی از ایمان ... دارندگان این گونه اعتقاد می‌توانند آنچه زاادیگران گفته‌اند. تکرار کنند؛معتقدم که خدایی وجود دارد. معتقدم که مسیح متولد شد. مرد و بار دیگر برای خاطر من سر از خواب مرگ برداشت. آنان درباره اینکه ایما/نجات نع چیست,واتا جهیحظ نیروند است.» چیزی نمی‌دانند ...؛ ثائیا اعتقاد به خدا وجود دارد. به این معنا که به او اعتماد می‌کنم. از این فکر که بتوانم با او سروکار داشته باشم» دست برمی‌دارم» و بدون هیچ تردیدی باور می‌کنم که او مطابق همان چیزهایی که درباره‌اش گفته می‌شود. خواهد بود و با من نیز به همان شیوه رفتار خواهد کرد. فقط از چنین ایمانی که پرتو خود را بر خدا افکند» خواه در زندگی و نوع دوم ایمان لوتر که همان؛ایمان نجات‌بخش و واقعی است. آن را «همانا اطمینانی سرشار و بی‌محابا به فیض خدا» (ایتار مولئ ۱۳۹۸: ۱۳۷) می‌داند که باید با تمام وجود به خدا و وعده‌های او اعتماد کنیم و اطمینان راسخی داشته باشیم و خود را به عیسی به‌عنوان یگانه منجی و خداوند بسپاریم» ایمان از نظر او صرفا یک درک روشنفکرانه از یک قضیه ۲ لق فلسفه دین» دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ نیست؛ بلکه داشتن یک اعتقاد درونی و قلبی و راسخ به یک عقیده عملی و حیاتی است. اعتقاد و اطمینان داشتن به اینکه فیض و رحمت الهی که با مرگ و مصلوب شدن نجات‌بخش عیسی مسیح به انسان‌ها ارزانی شده است. او را از گناه نجات می‌دهد و انسان گناهکار را به سلامت روحی بازمی گرداند. ایمان لوتر اعتماد به تحقق وعده‌های خداوند است و آن چشم‌اندازی قابل‌اختماد و اطمینان در مقابل انحراف در زندگی و شکل خمنشگی اعتقادی راسخ به قابل‌اعتماد و اطمینان بودن وعده‌های خداوند است». چنانکه بیان شد در عقاید لوتر ایمان حقیقی اهمیت ویژه‌ای برای نجات‌بخشی و آمرزیدگی انسان گناهکار دارد و به همین دلیل لوتر اصولی برای ایمان ذکر می‌کند که عبارتند از: ۳ ایمان موجب اتحاد مومنان با مسیح می‌شود (1996:97 مطادییی31). می‌توان این مبانی ایمانی را از دیدگاه لوتر, چنین"تبیین کرد: الف) اینکه ایمان امری شخصی استانه امری صرفا تاریخی» بیان‌کننده دو نوع ایمان خواهد بود. یعنی ایمان حقیقی که سبب نجات‌بخشی انسان می‌شود و دیگر ایمانی غیرحقیقی که موجب نجات‌بخشی انسان نمی‌شود. لوتر ایمان غیرحقیقی را ایمان تاریخی معرفی می‌کند. به نظر او ایمان فقط معرفتی تاریخی نیست؛ زیرا معرفت تاریخی و ایمانی که از اعتماد و اطمینان تاریخی به اناجیل سرچشمه گرفته باشد. هرگز نمی‌تواند ایمان نجات‌بخشی باشد. زیرا صرف اعتقاد تاریخی به؛اینکه عیسی مسیح خذاوند ما مجسم شد و رنج کشید و شکنجه شد و در نهایت مصلوب شد و از میان مردگان برخاست. سبب نجات نیست! يا اینکه گناهکارانممکن اسشت به تمام جزییات و تفاصیل تاریخی اناجیل اعتقاد داشته باشند و اعتماد ورزند. اما دانستّن این جزییات با تفاصیل تاریخی در مورد خداوند ما یا اناجیل و دیگر حقایق تاریخی» هرگز برای رسیدن به ایمان واقعصی و اصیل مسیحی کافی نیست و هرگز این ایمان صرفا تاریخی موجب نجات انسان یا آمرزیدگی او ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان [8 ۱۶۳ نخواهد شد. زیرا لوتر ایمان نجات‌بخش را ایمانی می‌داند که همراه و توأم با این اعتقاد و اطمینان باشد که عیسی مسیح به خاطر ما و برای ما به دنیا آمد. او برای فرد فرد ما زاده شده و عمل نجات را در حق ما به انجام رسانیده است. چنانکه لوتر در مورد این نوع ایمان» یعنی ایمان حقیقی و واقعی که سبب نجات‌بخشی و آمرزیدگی انسان می‌شود و اينکه ایمان صرفا تاریخی موجب نجات‌بخشی انسان نمی‌شود» می‌گوید: «بارها درباره دو نوع ایمان متفاوت. لب به سخن گشوده‌ام. نوع اول شبیه به این است که شما به‌درستی معتقد شوید که مسیح همان شخصی است که در اناجیل اربعه به توصیف او پرداخته‌اند و از او تمجید شده است. اما اعتقاد و باور به اينکه او متعلق به شماست, نداشته باشید و نیز در شک و تردید باشید و چنین تصور کنید که آری او همان است. اما برای کسان دیگری چون پطرس» پولس و دیگر مردمان دیندار و پاک و قدیس. اما ایا او برای من هم هست؟ آیا ممکن است من هم با اطمینان انتظار داشته باشم که همانند قدیسان هر چیزی را از او دریافت کنم؟ همان‌گونه که ملاحظه می‌کنید این ایمان سودی ندارد؛ این ایمان هیچ چیزی از مسیح دریافت نمی‌کند و بهره و نصیبی از او ندارد..این ایمان موجب شادمانی و عشق و محبت به مسیح نمی‌شود. این ایمان» منسوب به مسیح نیستواین ایمان به مسیح نیست ... تنها ایمانی که شایسته و سزاوارآنام ایمان مسیحی است. باور و اعتقاد و اطمینان کامسل به این نکته است که مسیح با آن,اوصاف که در اناجیل آهده اختضاص به پطرس و دیگر قدیسان ندارد و مخصوص آنان نیست. بلکه بای تو نیز هست. در واقع برای تو بیش از هر کس دیگری است» (467 :1996 ,[ 31۵05 ,37۵0 ۳31110۳). ب) در نکته دوم مبانی ایمان لوتر بیان می‌شود که ایمان عبارت است از اعتماد و اطمینان به آنچه خداوند وعده داده است. آنچه در این ایمان مهم خواهد بود» همان اعتماد و اطمینان است. لوتر با.توجه به اعتماد و اطمینان به این ایمان اشاره می‌کند و چنان مهم می‌داند که آن را به یک دریانورد:تشبیه می‌کند که از کشتیو از دریا هیچ ترس و وحشتی به دل نذارد بلکه با دریا نیر مأنوس#اشت؟ظمه چیز بستگرهله ایمان ذاره. کسی که ایمان ندارد, مانند کسی است که باید دریا را پشت سر نهد. اما چنان مرعوب» نگران و حیران و هراسان است که در هیچ کشتی‌ای احساس امنیت» آرامش و آسایش نمی‌کند. او هميشه در ۴ 8 فلسفه دین» دوره ۰۱۵ شماره ۰۱ بهار ۱۳۹۷ همان جای خود ایستاده و هرگز نجات نمی‌یابد؛ زیرا اصلا تاکنون پا در کشتی نگذاشته و بر آن سوار نشده و با آن از دریا عبور نکرده» (98 :1996,ط۳21 .3/6 ۳ 816۳ن۸1). از مجموع سخنان لوتر که در تشبیه ایمان به کشتی و دریا ارائه می‌دهد. می‌توان گفت: از نظر او ایمان صرفا این نیست که باور کنی کشتی وجود دارد؛ بلکه ایمان نجات‌بخش و حقیقی آن است که قدم در آن کشتی بگذاری و خودت را به آن بسپاری. نه اینکه صرفا باور داشته باشی که ایمان حقیقت دارد و هست. بلکه ایمان نجات‌بخش یعنی آمادگی برای عمل کردن بر طبق یک باور و اعتماد و تکیه کردن بر آن و نه بر چیزهای دیگر. پس به نظر لوتر شدت و ضعف يا ازدیاد و نقصان ایمان اتکا به شدت و ضعف اعتماد و اطمینان شخص مومن دارد. هر چه اعتماد بیشتر ایمان نیز بیشتر و به همان اندازه که در اعتماد ج) نکته سوم و پایانی در مورد مبانی ایمان از نظر لوتر این است که» ایمان سبب اتحاد و یگانگی شخص ایمان‌دار با مسیح می‌شود؛ بنابراین اعلام می‌کند که هر فردی کشیش خودش است و اقرار و اعتراف به گناه دزانزد کشتیش یا خرید و فروش غفران‌نامه» برخلاف تعلیمات واقعی خداوند ما عیسی مسیح است. چون شخص مژمن با ایمان راسخ خود با خداوند خود متحد می‌شود و دیگر جدایی و دوگانگی بین شخص مومن و مسیح از بین می‌رود. لوتر اتحاد و یگانگی بین موّمن و مسیّخ را بسان اتحاد و یگانگی دو زوج «ایمان» میان روح [انسان] و مسیح اتحاد و یگانگی برقرار می‌کند» همان‌گونه که عروس و داماد با هم پیوند برقرار می‌کنند و متحد و یگانه می‌شوند و همچنانکه پولس به ما آموخته به‌واسطه همین سر (عظیم) مسیح و روح» یک جسم می‌شوند. اگر آن دو زوج یک جسمند و ازدواج.نیز ازدواجی واقعی و.یگانگی باشد. در حقیقت این کامل ترین: ازدواج هاست. ازدواج ای بشری همگی جلوه‌های ضعیف این یگانه ازدواج واقعی روح و امشیحند. لازمه اين؛مطلب آن است که آن دو زوج یا ممن و مسیح هر چه دارند مشترک باشد. چه خیر و چه شر چه شادی و چه غم. از این‌رو شخص مومن باید به هر چیزی که عیسی دارد. مباهات کند و به آن ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان [8] ۱۶۵ ببالد, اگرچه از آن عیسی باشد و در مقابل هر چیزی که مومن دارد» مسیح مدعی اما چگونه این دو روح و عیسی با هم متحد و یگانه می‌شوند؟! دو زوج جوان یعنی عروس و داماد با بستن قرارداد و پیوند ازدواج با یکدیگر متحد و یگانه می‌شوند. اما آن دو توضیح اینکه به نظر او ایمان فقط معرفتی تاریخی نیست؛ زیرا معرفت تاریخی و ایمانی که از اعتماد و اطمینان تاریخی به انجیل سرچشمه گرفته باشده هرگز نمی‌تواند ایمان نجات‌بخشی باشد. لوتر ایمان نجات‌بخش را ایمانی می‌داند که همراه و توأم با این اعتقاد و اطمینان باشد که عیسی مسیح به خاطر ما و برای ما به دنیا آمد. در نکته دوم مبانی ایمان لوتر بیان می‌شود که ایمان عبارت است از اعتماد و اطمینان کته سوم اینکه شخص مومن با ایمان با خداوند خود متحد می‌شود و دیگر جدایی و دوگانگی بین شخص مژمن و مسیح از بین.می‌رود.الوتر اتحاد و یگانگی بین مومن و مسیح را بسان اتحاد و یگانگی"دوازوج جوان یعنی عروس :داماد می‌داند: «ایمان» میان روح [انسان] و مسیح اتحاد و یگانگی برقرار می‌کند. همان‌گونه که عروس و داماد با هم پیوند برقرار می‌کند و متحد و یگانه می‌شوند (50 :2004 ,ا8/0116). محور تعریفی که کالون, لوتر و به‌طور کلی رهبران نخستین نهضت اصلاح دینی از اصل ایمان ارائه می‌دهند. اعتماد و اطمینان داشتن است (رابت مک و آنی براون» ۱۳۸۱: ۱۳۵). بنابراین» ایمان داشتن به چیژّی یعنی متعهد کردن خود در برابر آن با أطمینان خاطر (رابت مک و آنی براون» ۱۳۹:۱۳۸۱). این نوع تعریف"از ایمان را می‌توان دراسطوح مختلف از کالون نیز به‌عنوان یکی از رهبران نخستین و یک اندیشمند پروتستانی» ایمان را صرفا اطمینان و اعتماد و تکیه کردن می‌داند. او حتی درک و فهم حقیقت مراسم عشای ربانی را بر پا تکیه و اعتماد به صداقت مسیح در کلماتش در شام آخر می‌داند که خود بیان نوعی ۶ 8 فلسفه دین» دور ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ ایمان است. او اعتقاد دارد برای دریافت حقیقت عشای ربانی هیچ چیز دیگر لازم نیست. مگر ایمان و تکیه و اعتماد به وعده نجات و اعتقاد به صداقت مسیح و شک نداشتن در اینکه او نعمت بی‌کران بر ما ارزانی داشته شده است. کالون که معمولا قابل اعتمادترین فرد از رهبران نخستین پروتستانی در موضوعات مربوط به ایمان قلمداد می‌شود ( .ع24 7 :0۳۵,1996 8۳ 18167 ۸) در تعریف ایمان نجات‌بخش و حقیقی, آن را شناخت ثابت و قطعی و توا با اعتماد می‌داند که همواره مورد هجوم بیم و تردیدها قرار می‌گیرد و می‌توان ایمان را از نظر کالون به دو دسته تقسیم کرد: ایمان نجات‌بخش و ایمان غیرنجات‌بخش. ایمان حقیقی آن است که هر چند مورد هجوم شک و تردیدها قرار گیرد. به‌واسطهه آن شناخت ثابت و قطعی که از خداوند خود و وعده‌هایش دارد بر آن شک و تردیدها و اضطراب‌ها و تشویش‌ها غلبه کند و به:آنها یقن و اعتماد پیدا می‌کند. اما ایمان غیرنجات‌بخش, ایمانی است که اگرچهبر پایه اظمینان ,و«اغتماد استوار باشد» در مواجهه با هجوم شک و تردیدها و تشويش‌ها و نگرانی‌ها نمی‌تواند بر تمام آنها به‌طور کامل غلبه کند و در نتیجه تا حدی اما"نه به‌طورکامل: اطمینان و اعتمّاذش را "تخدشه‌دار می‌کند. کالون ایمان را همواره مورد هجوم بیم و ترّذیدها و تشویش‌ها می‌ذاند و معتقد است اطمینان و یقین الهیاتی؛ لروما نوجب اظمینان وآرسماد رای نمی‌سواد و مناقّاتی با این ندازهد که شخص مومن همواره در شک و تشویش خاطر و اضطراب به‌سر برد. اما آنچه در ایمان کالون در مورد ایمان نجات بخش و اینکه دچار اضطراب-و تردید می‌شود. چنین «حال می‌توانیم تعریف"درستی ازایمان داشته باشیم» به این‌صورت که ایمان را شناختی ثابت و قطعی به خیرخواهی خداوند بدانیم که اساس و مبنای آن, حقانیت و درستی وعده‌های مشفقانه خداوند در مسیح است و روح‌القدس آن را در خاطر ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان 1581 ۱۶۷ و ذهن ما مکشوف کرده و در قلب‌های ما جا داده است» (117 :1996,ط0721 .71/16 او در مورد ایمان همراه با اضطراب و تردید که آن را نوعی نبرد همیشگی شخص باایمان, با کاهش و نقصان ایمان خود می‌داند. می‌گوید: «هنگامی که ما اصرار می‌ورزیم که ایمان باید قطعی و اطمینان‌بخش باشد. منظور از آن, قطع و یقین عاری از تردید یا اطمینان عاری از تشویش و اضطراب نیست» بلکه این نکته را می‌پذیریم که مومنان در نبردی مداوم با کاهش و نقصان ایمان خود هستند و میان آنها و آگاهی اطمینان‌بخشی که هیچ‌گونه آشوب و ناآرامی نتواند خللی در آن ایجاد کند فاصله است. از سوی دیگر ما می‌خواهیم اين مطلب را تکذیب کنیم که آنها ممکن است از اطمینان خودشان به لطف الهی دست بردارند هر چند که متحمل سختی‌های فراوان شوند» (117 :0۳81,1996 3/0 8 +ماعنله). یعنی شخص مومن به‌هیچ‌وجه دست از اطمینان خودش به لطف الهی برنمی‌دارد و هميشه این اطمینان به لطف الهی در درون او وجود دارد. کالون می‌گوید: در صورتی که بتوانیم با؛اعتماد و؛اطمینان به خداوند و وعدهه نجاتش,» بر این شداید و سختی‌ها و تردیدهایی" که هر آن.به ایمان ما هوّم می‌آورد. پیروز شویم؛ دارای ایمان نجات‌بخش هستیم و نتیجه این ایمان. نجات و ملکوت خداوند خواهد بود که به انسان مومن خود وعده داده است: «این"ملکوت زمینی جسمانی نیست تا در معحرض فساد باشد؛ بلکه روحانی است. پس انسان را حتی تا مقام زندگی ابدی بالا می‌برد و ما می‌توانیم صبورانه در شکنجه‌ها گرسنگی‌هنا؛ سرماها تحقیرها سرزنش‌ها و شرایط نامطلوب دیگر و تنها با اعتماد بر اینکه پادشاه ما هرگز ما را ترک نخواهد کرد و نیازهای ما را برآورده خواهد کرد. از؛اين زندگی گذر کنیم» تا اینکه دور نبرداخود را کامل کرده» فاتح و پیروز خوانده شویم» (117 :1996 ,3/60 ۳ +ماونله). اما از آنجا که ایمان به مسیح او اعتماد او:اعتقاد. به وعده‌های خداوند می‌تواند اساس و بنیان نجات‌بخشی و رستگاری شخصن با ایمّان باشد و او راذر ملکوت خود جای دهد و حتی هیچ اطمینان یا عملی و کار نیکی با آن برابری نمی‌کند» باید به بررسی ماهیت و حقیقت این ایمان نجات‌بخش پرداخت تا در مورد آن مرتکب اشتباه و خطا نشویم و ما ۸ لق8 فلسفه دین. دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ باید در مقایسه با گرایش‌های خطا و زیانباری که عده بسیاری در عصر حاضر در موضوع ایمان مرتکب شده‌اند» در تفکر و تحقیق درباره زندگی اصلی و واقعی ایمان نجات‌بخش هوشیارتر و کوشاتر باشیم (42 :2002 ,از 0-21010). زیرا بسیاری از مردم از کلمه ایمان فقط پذیرش و قبول عاميانه تاریخ انجیلی و بشارتی و خبر خوش را درک می‌کنند. در صورتی که ایمان نجات‌بخش فراتر از صرف قبول تاریخ انجیلی است: «ایمان نه از جهل, بلکه از علم ناشی می‌شود. و نه تنها خدا بلکه اراده او را نیز دربر می‌گیرد». انسان تنها با قبول تصمیمات کلیسا و تسلیم در برابر آن به‌عنوان یک حقیقت» هرگز نجات و رستگاری را تحصیل نمی‌کند؛ بلکه ایمانی نجات‌بخش خواهد بود که «خدا را با صلحی که به‌وسیله مسیح ایجاد شده پدر خیرخواه خود بدانیم» و این را بدانیم که مسیح برای عدالت. تقدیس و زندگی, به ما عطا شده است» (جی لسلی دانستن, ۱۳۸۱: ۱۰۹). به عقیده کالون اگر چنین شناختی از ایمان داشته باشیم؛ یعنی ایمان همراه با علم به خدا و اراده او جواز ورود بنابراین ماهیت و حقیقت ایمانی که:عامل ,نجات و رستگاری انسان است. تنها صرف پذیرش مصوبات کلیسایی و تسلیم,شدن*در برایر آن نیشت؛ بلکنه ایمانی که از علم و آگاهی ناشی شده و همراه با شناخیت باشد و اراده خدا زا هر دربرگیرد و هميشه بر هجوم و حمله تردیدها و اضطراب‌های روانی پیروز شود و سبب نجات و رستگاری انسان شود. این ایمان, نتيجه شرکت جستن ما در مسیح وبا او متحد و یگانه شدن است که با عدالت از دیدگاه کالون موضوعات مربوط به ایمان دارای درجات متفاوتی هستند؛ بعضی اهمیت زیادی دارند و آن در قلب است و مرکز آیمانند که بدون آنها اصّلا ایمان محقق نمی‌شود» اما بعضی دیگر دارای اهمیت کمتری هستند و شاید بتواان بغضی از آن امور را پیراسونی دانست., زیرا نپذیرفتن آنها سب آانبادسگها دادن المان یلص موّمن آنمی‌شوذا این موضوعات با اهمیت و کم‌اهمیت ایمانی ارکان ایمان نام دارند. موضوعاتی مانند: آیا خدای یکتا و یگانه وجود دارد؟ آیا مسیح خداوند و فرزند خداست؟ آیا رستگاری و نجات انسان ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان 8 ۱۶۹ به رحمت و لطف خدا وابسته است؟ آیا ارواح پس از جدا شدن از جسم مستقیما به آسمان می‌روند یا خیر؟ اگر به آسمان نمی‌روند. به کجا می‌روند؟ مکان ارواح کجاست؟ تمام این موضوعات و دیگر موضوعات در باب ایمان, از نظر کالون ارکان ایمان محسوب کالون ضمن اعتقاد به ارکان ایمان معتقد است که این ارکان از یک نوع واحد و دارای یک درجه از اهمیت نیستند. بلکه اهمیت آنها دارای شدت و ضعف است: «همه ارکان ایمان از نوع واحدی نیستند شناختن برخی از آنها به‌قدری ضروری است که باید آنها را در کل جهان به‌منزله اصول ثابت و تردیدناپذیر یعنی به‌عنوان حکم‌های خاص دین. پذیرفت. از آن جمله‌اند این احکام که: خدای واحد وجود دارد» مسیح خداست و فرزند خداست» رستگاری ما به رحمت خدا وابسته است. اما احکام دیگری هم وجود دارند که میان کلیسا مورد بحث و اختلافند بی‌آنکه وحدت ایمان را از بین ببرند. مانند: اگر کلیسایی بر این عقیده است که ارواح پس از ترک جسم» مستقیما به آسمان می‌روند و کلیسای دیگر به خود جرأت نمی‌دهد که"چیزی دراین "باب بگوید و موقعیت محلی ارواح را تعیین کند. اما در عین حال اغتقاه راسخ دارد که,آنهنا نرّهپژوازدگار به‌سر می‌برند» کالون در مورد این ارکان کم‌اهمیت و تخاشیه‌ای ومراتب آنها و عقاید گوناگونی که از سوی بعضی مسیحیان ارائه می‌شود. معتقد است که تنوع عقاید و اختلاف نظر در مورد این نکته‌های غیراساسی و کم‌اهمیت. نباید سبب نزاع میان,مسیحیان باشد و اگر این اختلاف نظر در مسائل کم‌اهمیت به دور از هر گونه میل به مناقشه و لجاجت باشد. نباید نفاق پدید با دقت نظر در انديشه ملاصدرا و رهبران نخستین پروتستان.می‌توان به این نتیجه رسید که وجه اشتراک انديشه هر سه متفکر آنست که: ۱. ایمان به دو نوع نجات‌بخش و غیرنجات‌بخش تقسیم می‌شود؛ ۲. تنها ایمان نجات‌بخش است که ضامن رستگاری و + 8 فلسفه دین» دور ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ نجات انسان مومن است؛ ۳. ایمان دارای مراتب شدت و ضعف است و همه مومنان به یک اندازه از ایمان بهره ندارند و ۶. ایمان تنها اقرار به زبان یا غلم محض نیست. بلکه باید با به متعلق ایمان (به بیان صدرا) و ثبات در مسیر ایمان (به بیان لوتر) و غلبه بر شک و تردید (به بیان کالون) به ایمان نجات‌بخش نائل آمد. بنابراین می‌توان گفت هم صدرا و هم رهبران نخستین پروتستان درباره ایمان نجات‌بخش و انواع آن یک نظر کلی دارند؛ اگرچه در ظاهر بیانات متفاوتی ارائه کرده‌اند. مثلا اینکه ملاصدرا ایمان نجات‌بخش را ایمانی می‌داند که از سر برهان و استدلال یا کشف, نه از طریق شنیدنی و عوام‌الناس باشد. مارتین لوتر ایمان نجات‌بخش را اعتماد و اطمینان راسخ و کامل می‌داند و کالون ایمانی را ایمان نجات‌بخش می‌داند که بتواند با اعتماد و اطمینان خود. به شک‌ها و تردیدهای پیش‌رو ایمان نجات‌بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین مذهب پروتستان [8 ۱۷۱ آمدی, عبدالواحد (بی تا). غررالحکم و دررالکلم یا مجموعه کلمات قصار حضرت الحسینی الواسطی الزبیدی» السید محمد (۱۳۰۹ ق). تاج العروس, جلد ۱۰ مصر: . اینار مولند (۱۳۹۸). جهان مسیحیت» ترجمه محمد باقر انصاری و مسیح مهاجری» . جی. لسلی دانستن (۱۳۸۱).آیین پروتستان» ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی» قم: رابرت مک و آنی براون (۱۳۸۱). رو حآیین پروتستان» ترجمه فریبرز مجیدی,» تهران: . صدرالدین شیرازی» محمد ابراهیم (۹۸۷(). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه العربیه. (۱۳۹۷). شرح اصول کافی, جلد ۳۲ ترجمه و تعلیق محمد ۲ 8 فلسفه دین, دوره ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷ ۷ اظ ر خی فخرالدین (بی تا). مجمع‌البحرین, بیروت: دار و مکتبه‌الهلال. ۸ کتاب مقدس (۱۳۸۸). انجمن کتاب مقدس ایران, محل نشر ایران. ۹مری جو دیور (۱۳۸۱). درآمدی به مسیحیت» ترجمه حسن قنبری, قم: دانشگاه و ۰ مک گراث. آلیستر (۱۳۸۷). مقدمه‌ای بر تفکر نهضشت اصلاح دینی» ترجمه بهروز ۱ویل دورانت (۱۳۷۰). تاریخ تمدن, جمعی از مترجمان, چ سوم تهران: انتشارات و ,3761 3/6 :17ط 380 مصقالن3/2 موس 800 م۸ 66 0۵ .(3950) حطمل مصتلفه .22 :360711۵1011 1۳36 ]٩ 361006۵00 00۳۵ 7۳86 .(7)1996 کصقل ,فصدطظ «مللن3 24 5 صز طعسطاع #مص معط عط اه کد260 356 .(31970) صمفهصگ 36۰ هام۲ .25 م36 ]٩ 2600۵ 06۵ 7۳36 (0060) (0957) سا 6 ی 5 وا ز 7۵00۳ 07107۵ :ط000با سا ۳۰ ,03055 مطلعسا0 ۸116۳ مطاهی /هنطله1 310 ,100 وت ام ]۵ برع ,(3999) حاضحم۸ مقفصحصقطک .27 2 ,۵1 ملظ ,5601060100 7300603 ۸ ۳و ۸۳ 60۳۳۵۵۵ .(3896)

ادیان ابراهیمی (اسلام، مسیحیت و یهودیت) شرط نجات و رستگاری اخروی مؤمنان به دین خود را در گرو ایمان می دانند، البته ایمانی که نجات بخش است، نه ایمان غیر نجات بخش. در واقع ایمان نجات بخش ایمانی محسوب می شود که واقعی و حقیقی باشد و از متون مقدس دینی گرفته شده باشد. اما این ایمان نجات بخش چه ایمانی است؟ ملاصدرا ایمان نجات بخش را که عامل رستگاری انسان است، ایمانی می داند که از طریق برهان و کشفی باشد در مقابل ایمان سمعی و عوام الناس. لوتر ایمانی را نجات بخش می داند که فرد مؤمن اعتقاد قلبی و اعتماد و اطمینان راسخ به ایمان داشته باشد، نه صرف زبانی و بدون اطمینان. کالون نیز ایمانی را نجات بخش می داند که اطمینان و اعتماد قلبی و راسخ باشد تا بتواند بر شک ها و تردیدهایی که این اطمینان قلبی را تضعیف می کند، غلبه کند. این پژوهش برای یافتن پاسخ به سؤال فوق به بررسی و بیان آرای ملاصدرا از متألهان مسلمان و لوتر و کالون از متألهان مسیحی می پردازد که به عنوان رهبران نخستین مذهب پروتستان نام برده می شوند.

439904

در این بخش مفهوم آنتروپومورفیسم و نظريه آمیزه مفهومی به‌عنوان دو رکن اصلی تتوریک 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 آنتروپولوژی/انسان‌شناسی از ريشه یونانی آنتروپوس! «انسان» و پیوند لوگوس" «گفتار, شناخت» مشتق شده است (پانوف و پرن» ۱۹۷۳ ترجمه عسکری‌خانقاه» ۱۳۹۹: ۲۲) و در اصطلاح ادبی نیز علم مطالعه انسان" تعریف می‌شود (سعیدی مدنی» ۱۳۸۹: ۱۹). در میان زیرشاخه‌های این علم, آنتروپوسنتریزم" یا انسان‌مداری» نظریه‌ای است که بر اساس آن موجود انسان مقام بسیار والایی دارد که مرکز و مدار معنوی عوالم به‌شمار می‌آید (کبیر» ۲۲/۱:۱۳۹۱). از همین روست که در تفکر بشر قدیم همه چیز جاندار و به‌بیانی دقیق‌تر انسان‌وار پیکربندی شده است. همچنان‌که بقایای این بینش کهن کماکان در هنراو ادبیات جهان حضوری جدی و نمودی آشکار دارد و از آن به آنتروپومورفیسم:" یاد می‌شود. بر اساس تعزیف آنتروپومورفیسم در حوزه هتر و ادبیات, به هر آنچه که غیر از وجود و ماهیت انسانی (جاندار و بی‌جان) باشد. همچون حیوانات, نباتات, جمادات و حتی پدیده‌ها و تغییرات طبیعی (روز شب باد» باران و طوفان و...) ویژگی‌های انسانی از قبیل شکل و فرم بدن, نگاه, احساس, صدا و لهجه و... القا می‌شود (اشی‌عشری و صدقیان حکاک, ۱۳۹۸: ۲۸۷-۲۵۸). بی‌تردید اسناد حالات و ویژگی‌های حسی انسانی این امکان را به سخنور می‌دهد که با تصویرسازی رفتاری متفاوت و غیرمتعارف به‌دور از پیچیدگی‌های معمول به نمایش فضایل انسانی» اخلاقی» تبلیغی و ترویجی و درنتیجه پیام‌رسانی بپردازد (همان: آنتروپومورفیسم در ادبیات» بنا به گفه شمیسا (۱۳۷۶: 1۶) درحقیقت. همان استعاره مکنيه تخییلیه و یا مجاز عقلی است. با این تفاوت که در آن انسان‌انگاری شده باشد. ضمن این شگرد ادبی. صفات و ویژگی‌های انسانی گاه به‌صورت اضافه (تاج خورشید) و زمانی نیز از طریق اسناد فعلی به مشبه (آی گل‌ها! چرا نمی‌خندید؟) نسبت داده می‌شود. به دیگر سخن, آنتروپومورفیسم یکی از زیباتزین گونه‌های خیال‌پردازی ادیبانه است؛ تصرفی که ذهن خالق متن در اشیا و مظاهر بی‌جان می‌کند و از رهگذر نیروی تخیل خویش بدان‌ها جنبش و حرکت می‌بخشد ودرنتیجه. هنگامی که خواننده از دريچه نگاه او به طبیعت و اشیا می‌نگرد. همه چیز 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 رای رش دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ در برابر او سرشار از حیات می‌شود (شفیعی کدکنی» ۱۳۸۰: ۱۶۹). نظريه «آمیزه مفهومی» نگاهی جامع نسبت‌به همه پدیده‌ها و تعبیرهای زبانی گوناگون به‌دست می‌دهد و سازوکار انتقال از قالبی به قالبی دیگر را روشن می‌سازد. این نظریه که برخی از معناشناسان به‌صراحت آن را بسط دی نظريه «استعاره مفهومی»!"" و «فضاهای ذهنی»؟"" فوکونیه (۱۹۸۵) می‌دانند» در اواخر دهه ۱۹۹۰ به کمک مارک ترنر بسط یافت. بینش اصلی نظريه آمیزه این است که به‌طور معمول ساخت معنا نوعی آمیختگی ساختاری را به‌همراه دارد که با معنای عنصرهای تشکیل‌دهنده تفاوت دارد. به عبارت دیگر این معنای نوظهور با مجموع معانی عناصر تشکیل‌دهنده یکی نیست و همواره چیزی بیش از مجموع اجزا سازنده آن را دربردارد (صادقی» ۱۳۹۰: ۱۱۰ روشن» اردبیلی» ۱۳۹۲: ۱۸۶). بنابراین» طبق چنین فرایند شناختی این امکان به بشر دست می‌دهد که به طور ناخودآگاه ساختارها را از یک دامنه یا درونداد برگرفته؛ آن را به شکل نوعی ساخت اطلاعی منسجم با عناصری از دامنه/ درونداد دیگر در «فضای عام»"" ادغام نماید. در چنین رویکردی فضای ذهنی جدیدی به‌وجود می‌آید که در آن دامنه‌ای با دامنه‌ای دیگر بر اساس تخیل يا به بیان دیگر از طریق «فرافکنی مفهومی»*" یکی می‌شود (مژذئی و خنجری,» ۱۳۹۳: ۵-۶؛ اردبیلی و همکاران, ۱۳۹۶: ۹ گیررتس» ۲۰۰۹ ترجمه صفوی ۱۳۹۳: ۳۲). بدین ترتیب مفاهیم غیرعادی که دست به نوعی تخطی از منطق عام و واقع انسان می‌زنند؛ از فرایند آمیزه برای زایش معانی نو بهره به بیانی ساده‌تر» شکل ساده یک شبکه ادغام دربردارنده چهنار فضای ذهنی است. از مجموع چهار فضا دو فضا فضای درونداد"" یا دامن ورودی نام دارد که مسئله انطباق بین فضایی میان این دو فضا اتفاق می‌افتد. سومین فضا فضای عام است که دربردارنده ساختاری انتزاعی و طرحواره‌ای‌تر است و اطلاعات آن میان همه فضاهای موجود در شبکه مشترک است. فضای چهارم را فضای ادغام‌شده/ آميخته"" گویند این فضا با فرافکنی‌های انتخابی" از دو فضای درونداد شکل می‌گیرد. این فضا نیز با سه فرایند شناختی ترکیب, 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 تکمیل و بسط پدیدار می‌شود. به دیگر سخن عناصری از فضای درونداد نخست با فضای درونداد دیگر ترکیب می‌شوند و سپس در فرایند تکمیل, قالبی برای ساختاربخشی به عناصر ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بالاخره, بسط پردازش پیوسته‌ای است که باعث در این بخش از پژوهش استعارات آنتروپومورفیک قرآنی با رویکرد شناختی و در چارچوب نظريه آمیزه مفهومی با هدف تبیین سازوکار تکوین آن‌ها و کشف مفهوم‌سازی خاص هریک مورد مداقه قرار می‌گیرند. همچنین با توجه به موضوع پژوهش داده‌هایی از زبان قرآن که شامل کانون‌های استعاری آنتروپومورفیک هستند از سراسر کلام قرآن مجید به‌طور تصادفی استخراج شده‌اند. و نظر ابه تنوع آن‌ها در سه بخش طبیعیات؛ مجردات و واکنش‌های طبیعت به‌معنای گسترده کلمه, معادل جهان یا عالم طبیعی, فیزیکی و مادی است و در حالت کلی» به پدیده جهان فیزیکی و همچنین:زندگی اشاره دارد» همچنین قلمرو آن از ذرات ریزاتمی تا خود گیتی گسترده است: اگرچه واژه لیعت امروّه در معناهای مختلفی به‌کار می‌رود؛ لیکن اغلب به مفهوم زمین‌شناسی و حیات وحش اشاره دارد. طبیعت و پدیده‌های طبیعی دن چشم‌انداز ادبی قرآن مانند دیگر متون» صاحب پرسونا (شخص ثانویه) است. از این رو» سرسپردگی محض خود را نسبت‌به خداوند سبحان نشان می‌دهد. واژه باد را معادل واژه «ریح» در زبان عربی دانسته‌اند. باد پدیده‌ای طبیعی است که انسان با بعضی از دو کارکرد مفید و راحتی‌بخش و مخرب و مشقت‌آفرین آن برای طبیعت و آدمی آشناست. از این رو قرآن در آیات متعدد به یادآوری این پدیده و کارکرد دوگانه آن پرداخته 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 رای رش دور ۱۱ شماره ٩ (پیاپی *1)» بهمن و اسفند ۱۳۹۹ است. در این میان آنچه قابل تأمل می‌نماید. عمل آنتروپومورفیسم این پدیده طبیعی در برخی از آیات قرآنی است که می‌تواند صحنه خاصی را به نمایش گذاشته باشد. کلام مجید در آيه «وسّا عاد فهیکوا بریح صنرصتر عاییّه» (حاقه/1/۹۹)» کارکرد ویرانگر باد را در سرنوشت قوم عاد - قومی که در سووّمین «احقاف» (در شبه‌جزیره عرب یا یمن) زندگی می‌کردند و قامت‌هایی طویل» اندامی قوی» شهرهایی آباد» زمین‌هایی خرم و سرسبز و باغ‌هایی پرطراوت داشتند؛ آن‌ها طغیان و سرکشی را به‌جایی رساندند که خداوند با بادی سخت سرد و بسیار تند و سرکش طومار زندگی آن‌ها را درهم پیچید - به‌نمایش گذاشته روشن است اسناد سرکشی و عصیان به باد (ریح عاتیه)» مستلزم انسان‌وارگی آن است. بدین نحو که باد به‌شکل انسان متکبر و نارسیست غیراخلاقی نشان داده می‌شود که به‌ سیب خودشیفتگی افراطی‌اش, تمایلی به پیروی از مقررات پیرامون خود ندارد و غالبا رفتارهایی تمسخرآمیز, تهاجمی» استثماری و سلطه‌جویانه انشان می‌دهد. ابن‌عاشور نیز ذیل این آیه. طغیان و سرپیچی باد را به استعمال مجازی حمل می‌کند و می‌گوید: «اصل عتو و عتی" شدت تکبر است و برای هرآنچه از خدود و تغولن خود تجاون نموده» این معنا وام گرفته می‌شود» طبق نظريه شناختی «آمیزه» ذهن برای تبیین سرکشی افزاطی باده یک فضای درونداد حسی ذی‌شعور را انتخاب می‌کند و به برقراری نگاشت‌هایی میان این درونداد و فضای درونداد دوم حسی بی‌شعور دست می‌زند: در درونداد دوم (باد)» طغیان و سرکشی امکان ندارد حال آنکه در درونداد اول (انسان متکبر خودشیفته). طفیان امری ممکن و طبیعی است. تعبیر قرآنی «ریح عاتیه» این دی درونداد را درهم می‌آمیزد و سرانجام, فضایی آميخته ابه‌دست می‌دهد که در آن باد 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 بر اساس شکل ۱ آمیختگی (باد عصیانگر) از نظر پیچیدگی» ساختاری ساده به‌شمار می‌آید» زیرا فقط یک فضای عام و یک فضای آمیخته دارد و از نظر نوع شبکهه یکپارچه‌سازی» آمیزه آن از نوع دو حوزه‌ای محسوب می‌شود. به سخن دیگر در این آیه مفهوم باد پس از آمیختگی با مفهوم ذی‌شعور انسان» به‌سان شخصی عصیانگر, مفهوم‌سازی می‌شود. در نتيجه این مفهوم‌سازی ذهنی» می‌توان دلیل اسناد ویرانگری به باد و معنای ظریفی را که در ورای این مفهوم‌سازی وجود دارد؛ بهتر فهمید. این مفهوم‌سازی با بیان قدرت الهی تناسب دارد؛ اينکه خداوند متعال برای قوم عاد عذابی متناسب با روحیاتشان فروفرستاد؛ گو اینکه آن‌ها با همان طفیانگری و تمرد خویش که بر روی زمین فساد؛و ویرانگری فراوانی به‌وجود آورد به هلاکت رسیدند. همچنان‌که کلام قرآن مجید ضمن این مفهوم‌سازی به یک اصل مهم روان‌شناختی اشاره می‌کند و آن اینکه وقتی آدمیان سر به طغیان برمی آورند رفتارهای جنون آمیزی نشان می‌دهند که اتفاقات جبران‌ناپذیری را رقم می‌زند. 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 رای رش دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ انسان‌انگاری زمین نمونه دیگری از این ابزار بیانی به‌شمار می‌آید که با هدف دستیابی به نگاهی فراگیر و کلی و تقویت روابط حیاتی در قرآن صورت گرفته است» مانند: «وقیل يا أرض ابلّی ماک» (هود/۴۴/۱۱)؛ «فما یکت علهم السما ولارض وّما کانوا معظرین» (دخان /۲۹/۴۴)؛ و«ذا لت الرض زلزالها... # یومیذر تحسّت اخبار‌ها» (زلزال /۱/۹۹و۴). آمیختگی مفهومی در آیات فوق؛ با آمیزش کلمات «ابلعی»» «بکت» و «تحدث» با «الأرض» ایچان: ندیه است اگه: فضای آمیشهای وا کل «سیجق لکد گزن‌کنم/ بسختگی: اک تصویرگر زمین انسان‌نماست پدید آورده لذا این ساختار نوظهور عامل زایش معانی نو نیز می‌شود. در این آیه فضای درونداد اول و دوم به‌ترتیب میان «انسان» و «زمین» تشکیل می‌شود که فضای فراگیر یا عام آن قالبی طرحواره‌ای است که بر اوجود و مادیت دلالت دارد. در فضای چهارم یعنی فضای آمیختگی» برخی:از توانایی‌ها و ویژگی‌های.انسان با برخی از ویژگی‌های زمین آميخته شده و فضای معنایی بدیعی را به‌وجود آورده است؛ این فضای ادغام‌شده دارای ویژگی‌ها و عناصری از هر دو فضای درونداد است. این مسئله نتيجه فرایند ترکیب از نگاه فوکونیه و ترنر است که از عناصر دو فضای درون‌داد مجزا فرافکنی شده است. به بیانی دیگر در این آیه دامنه ورودی اول دامنه موجود ذی‌شعوری است که عناصر خود را که شامل بلعیدن و گریستن و سخن گفتن است به دامنه فاقدشعوری (زمین) انتقال داده است. دامنه سومی با عنوان زمینی که امکان بلعیدن و گریستن و سخن گفتن دارد. به‌وجود آورده است. در فضای ادغام‌شده» زمین می‌تواند از دهان» چشم و يا زبان برخوردار باشد و آب‌ها را فرو ببلعد» یا گریه کند و یا سخن بگوید و آنچه را اتفاق افتاده است. بازگوید. بنابر آنچه گفته شد ساختار این آمیختگی در هیچ‌یک از دو فضای درونداد دیگر یافت نمی‌شود. بلکه این آمیزه با تخیل مطرح می‌شود. بی‌گمان این آمیختگی, همانند نمونه‌های پیشین, حاقی پیامی است که تعابیر دکگربقادررگ#القاع آیکنیگتن ههام آیه 22 سور هود این اسنت گه نشان دهد در ماجرای طوفان نوح!؟ به امر الهی» زمین هم در طغیان آب دخالت داشته است و با توجه به استعمال واژه «بلع» که به معنای فروبردن ناگهانی بدون درنگ و استقرار در دهان است (مصطفوی۱۶۳۰ق: ۳۵۹/۱ معلوم می‌شود که جوشش آب از دل زمین» به‌قدری زیاد بوده است که زمین می‌بایست تمام آن را به‌یکباره در خود فرو می‌برد و از قضا زمین هم بی‌درنگ امتثال 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 امر می‌کرد. همچنین پیام آیه ۲۹ سوره دخان این است که فرعون و قومش به‌قدری خوار و بی‌مقدار بودند که حتی آسمان و زمین که آفریده‌هایی فاقد ادراک‌اند نیز از نابودی آن‌ها متأثر تشه ی این چنین فضای ادقاح‌شده: تهکم آمیزترین معنا را برای خواشه خلق می‌کند. سراتجام سدف او اشسان‌اتگاری مین دمن آيه ۶ سور لول آیی اس که آممی تباید او کاقنات:مسنگی شقلی کند و آن‌ها را فاقد شعور بداند؛ با آسیب‌رساندن به آن‌ها و نیز انجام فساد در برابر و روی آن‌ها ضایف سبحان را تافرماتی گنه زرا مرآ تچ من مسق اس یه لقات الهی صساحی شعووی کاس خود است و در روز قیامت به نفع انسان و يا به ضرر او گواهی خواهد داد. صبح هنگامه آغازین روز است که در آيه ۱۸ سوره تکویر (والصّیّح |ذ تنفّس) معنای استعاری گسترش نور در افق و دفع تاریکی را افاده می‌کند. به گفته صاحب /لمیزان در این بیان استعاری صبح همچون موجود زنده‌ای است که نخستین تنفس او با طلوع سپیده آغاز می‌شود و با نورافشانی نفس تازه می‌کشد (طباطبایی» ۱۶۱۷ق» ترجمه موسوی همدانی» ۱۳۷۶: ۳۹۹/۲۰). اما زمخشری (۱۶۰۷ق: ۷۱۰/۶) بر آن است که در هنگام صبح» نسیمی می‌آید که به آن مجازا نفس روز گفته می‌شود. مفهوم «تنفس صبح» آمیزه‌ای است که از تلفیق دی فضای ورودی «گسترش روشنایی» و «تنفس بیولوژیکی» پیدا شاه است (شکل ۲). قزآن کریم با ابداع چنین استعاره‌ای هر روز را آغاز و تولدی دوباره می‌نامد که سفیر جنبش و پویایی و حرکت است. (ع 0۳ عصنطا۵2 ۳ ) درد 0عاه ععاصاآ :2 عسع ۳ 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 1: جستارهای زبانی دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *1)» بهمن و اسفند ۱۳۹۹ خلاف نظر دو‌نالد دیویدسن(۰۱۹۷۸ ترجمه امینی» ۱۳۸۶: ۲۰۲) که منکر جنبه معرفت‌بخشی و شناختی استعاره است و غالبا بر کارکردهای انگیزشی» اکتشافی و تزیینی و یو این هقی وباتی تاک راو استا وه اق یدگاه شخاهتی‌ها «اق ی بایسگه اقسان را به تأمل وامی‌دارد. کل وجود فراگیر به‌ویژه حیطه‌های عاطفی, روانی - حرکتی و شناختی او را در ارتباط با هم و برای نیل به شناخت. فعال می‌نماید و از یافته‌های بین‌رشته‌ای و برقراری پیوند میان حوزه‌های به‌ظاهر مجزا و اقتباس مکانیزم‌ها از فضای برتر به فضای کهتر و یا از فضای بالیده به فضای فقیر برای حل مسئله و نیل به هدف کمک می‌گیرد» (زنگویی و همکاران» ۱۳۸۹: ۹۹). بی‌شک این مهم در استعارات آنتروپومورفیک نمود بیشتری دارد؛ زیرا به‌واسطه تخیل خلاق غالبا یکی از صفات انسانی در این استعارات برجسته‌تر می‌شود. از این رو نظريه آمیزه می‌تواند در کشف کانون توجه استعارات مذکور بیش از هر ازجمله مفاهیم مجرد و غیرعینی در قرآن کریم, مفهوم «جهنم» «روز قیامت» و «عذاب» است که ربا سسه اضان‌ها خشنگین شدن و آثار آن نیز جوشیدن آب را تجربه کرده‌اند؛ قرآن کریم با استفاده از همین تجربه محسوس پاره‌ای از مفاهیم انتزاعی را در مقیاس بشری تبیین کرده است. گرچه طبق مطالعات زبان‌شناسان شناختی» می‌توان ادعا کزد. که این قبیل آمیختگی‌ها جهان‌شمول‌اند و غالبا مبنای انسان‌شناختی دارند (216 :2005 ,1601/00965). انسان‌انگاری مفهوم یظر کلما ی فیها وب سلهم حرتنها» (ملک/۸/7۷): واژه «تمیز» در اصل به معنای فصل و جداشدن است و کلمه «غیظ» به معنای «شدت خشم» و تمیز از غیظ یعنی تکه‌تکه شدن از فرط خشم و عصبانیت است (قرشی» ۱۳۷۱: ۳۲۶/۹). بنابراین؛ در تعبیر قرآنی 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 «تمیز من الفیظ» ادغام صورت گرفته؛ در دامنه مدا (درونداد اول) انسانی است که از فرط عصبانیت مهار نفس خویش را از دست داده و نزدیک است بندبنو وجودش از هم بگساد. و در دامنه مقصد (درونداد دوم) جهنم قرار دارد که مفهومی مجرد و فاقد شعور و ادراک است. لیکن پس از ترکیب ویژگی‌های این دو دامنه با یکدیگر, یک فضای ادغام‌شده به‌وجود می‌آید که در آن» تقریبا بندبنو وجود جهنم دارد از شدت خشم از هم جدا می‌شود. این ادغام نتيجه فرافکنی و آمیختگی مشخصه‌هایی از درونداد اول و دوم است: جهنم انسان است؛ حرارت و گرمای بالای جهنم, خشم است و انفجار آن, واکنش‌هایی است که انسان خشمگین بروز می‌دهد مانند فریاد کشیدن» سرخ شدن» بالا زدن رگ‌های گردن» افزایش فشار خون» و... (شکل ۳ باید یادآور شد که ساختار نوپدید این ادغام, یعنی جهنم خشمگین, در هیچ‌یک از دو فضای درونداد دیگر یافت نمی‌شود و از این حیث فرایند بسط فضای ادغام‌شده معنایی نو و بدیع و تخیلی خلق می‌کند اما معنای باریک و لطیفی که خداوند در ورای این آمیختگی خیالی 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 رای رش دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ بی‌گمان تمثیل‌ها و تشبیه‌های بسیاری وجود دارد که برای توصیف تشدید مجازات کافران قابل استعمال است؛ اما کاربست این تشبیه با چنین فضای آمیخته‌ای به نظر مفید این معناست که در روز حساب حتی جهنم - طبق آنچه مفروض است به‌عنوان یک مکان فاقد شعور و ادراک - از کفر و بی‌ایمانی کافران به‌ستوه می‌آید و چنان از تعداد مظروف خود خشمگین می‌شود که ای‌بسا تکه‌تکه شود. به‌بیان دیگر قرآن بر آن است تا با کمک این مفهوم‌سازی به آدمی بفهماند که اگر آیات. نشانه‌ها معجزات و پیامبران الهی بر غیر بشر یعنی جمادات, و نباتات و حیوانات و... عرضه می‌شد. بی‌شک آن‌ها ایمان می‌آوردند و کفر نمی‌ورزیدند همچنان‌که آيه ۱۱ سوره فصلت ناظر بر این حقیقت است: نم استوی الّی السّما وهی دخان فقال لها ولارض انیا طوعا او رها قالنا أنا,طائین»: زمانی که خداوند آسمان‌ها ی زمین را آفریده از آن‌ها خواییهگ ورس ان هون کردند. اما ائسان: که از قوه تعقل برخوردار است و می‌بایست مجدانه‌تر از اوامر الهی فرمان ببرد و به او ایمان داشته باشد به‌قدری ناسپاس» سرکش و مغرور است که دیگر کائنات هستی از کفر و عناد او به‌تنگ می‌آیند. اسناد صفت خشمیگن شدن به,جهنم در آيه ۷ سوراه ملک «(ذا نوا فیها سمموا ها هیقا وهی ور» و نعره برآوردن دوزغ در آيه 13 رنه مان سید سیوا لیا تسا گفتنی است در آیه «کلا نها لظّی#* رد للشوی» (معارج/۱۹-۱۵/۷۰) نیز ویژگی انسانی دیگری به جهنم نسبت داده شده است که قابلیت تحلیل شناختی را دارد. در این آیه, درونداد مقصد (جهنم) بر حسب درونداد مبدا (انشتان) فهمیده می‌شود. در حوزه اول (انسان» موجود ذی‌شعور سلاخ, چاقو و حیوانی را می‌توان درنظر گرفت که سلاخ پوست آن را می‌کند و گوشت‌هایش را تکه‌تکه می‌کند. و در قلمرو دوم (جهتم) مفهوم فاقد شتغوری است که درپی مجازات آنعان‌های کافر بل‌اینان است. پیداست که سلاخی کزدن توسط جهنم نه در درونداد اول مطرح است نه در درونداد دوم بلکه در فضای ادغام‌شده میان این دو ممکن می‌شود. زبان قرآن در فرایند ادغام» این دو جنبه ناهمساز را می‌آمیزد و 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 جدا کردن» پوست کندن سوزاندن جدا کردن, پوست کندن کنش بدین شکل است که مولفه معنایی سخن گفتن به‌عنوان یکی از خصوصیات انسانی در کانون در زبان قرآن» روز قیامت با تعابیر مختلفی توصیف شده است که برخی از آن‌ها در آیات دول رال لت کفروا قی. ری مندهتی تا تلههاالساعه بقیه او با عذاب یوم (حج /۵۵/۲۲) و «م مهطعین الّی الاع ول الکافرون هذا یوم عسرّ» (قمر/۸/۵۶) و «فذلک بومز با این تفاوت که در آيه ۵۵ سوره حج صفت انسانی «عقیم/نازایی» بر سبیل استعاره مکنيه تخییلیه یا مجاز عقلی با رابطه زمانی به «ینوم/روز قیامت» نسبت داده شده است (آلوسی» ۶۱۵ ۱ق: ۱3۷/۹ ابوحیان۱۶۲۰۰ق: 0۲۸/۷)» زیرا معنای اوليه واژه «عقم» خشکی و پبوستی است که مانع از پذیرش اثر می‌شود. و عقمت المراه او الرّحم یعنی زن یا رحم او بر اثر فرورفتگی در رحم نازا شد (صاحب» ۱۶۱۶ق: ۲۰۱/۱ ابن‌فارس» ۱۶۰۶ق: ۷۵/۶). و به‌طور استعاره از این معنا می‌گویند: «عقل عقیم وقتی فایده‌ای برای صاحبش نداشته باشد. و ریح 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 1 دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ عقیم» بادی که ابر باران‌ده نیاورد و ابرها و درختان را تلقیح نکند» یعنی خیری نزاید» (زبیدی, بر این اساس, مراد از «عقیم بودن روز» یعنی روز طوری باشد که دیگر فردایی از آن متولد نشود. و معنای آیه این است که کافران همواره در شک نسبت به قرآن خواهند ماند تا روز قیامت به سراغشان آید و یا عذاب روز قیامت - که روزی است ناگهانی ‏ می‌رسد و کسی را مهلت چاره‌جویی نمی‌دهد. و فردایی از آن متولد نمی‌شود تا جبران مافات را کنند. اگر میان روز قیامت و روز عذاب قیامت تردید انداخته» برای این است که هر دو در اثر یکسان‌اند» چه روز قیامت برسد و چه عذاب آن» آن وقت کافران اعتراف به حق می‌کنند و دیگر شک و تردید آن ازبین می‌رود (طباطبایی» ۱۶۱۷ق» ترجمه موسوی همدانی» ۱۳۷۶: از آنچه گذشت این نکته روشن می‌شود که دو عغامل سبب شده است تا در یک آیه» روز قیامت یک‌بار به قید ناگهانی بودن مقید شود» و بار دیگر به قید نازا بودن! عامل اول اینکه در آن روز هیچ چاره‌ای یافت نمی‌شود. و دیگر اینکه آن روز فردایی ندارد که جبران مافات را کنند. مطابق تحلیل شناختی در مکاو واه نی انسان‌انگا راهان نو اعلب علمای سلف زیان عرب و بلاغیون سنتی گفته‌اند. یک واژه یا یک جمله از معنای موضوع‌له خود خارج نشده است و معنای جدیدی به‌دست نیاورده؛ بلکه در این موارد دو حوزه/ درونداد با هم ترکیب شده‌اند و نگاشت‌هایی بین آن‌ها به‌وجود آمده است؛ در این آیه» واژه «یوم» با مفهوم «عقیم» توصیف شده در حالی‌که آنچه از نگاه آدمی, متعارف به‌نظر می‌رسد اینکه مفهوم نازایی خاص آدمیان است نه روز؛ فسچنان‌که نس آیه ۲۹ سوره ریات می‌فومایده «فاقلچ افرآته فی رو مت ییا وتات غود عقیم»» «در این هنگام همسرش جلو آمد در حالی که (از خوشحالی و تعجب) فریاد می‌کشید به صورت خود زد و گفت: (آیا پسری خواهم آورد در حالی که) پیرزنی نازا هستم؟». بر این اساس» مفهوم‌سازی شناختی آيه موردبحث با مفهوم‌سازی تعابیر مفسران متفاوت است. بدین نحو که ذهن به سبب ماهیت استعاری‌بنیاد خود برای درک و تبیین مفهوم انتزاعی تکرارناپذیر بودن روز قیامت و نبود فرصت جبران ابتدا یک قلمرو/درونداد حسی را انتخاب می‌کند و به برقراری نگاشت‌هایی میان درونداد اول (حسی) و درونداد دوم (انتزاعمی) دست می‌زند: در درونداد دوم «روز» نازایی امکان ندارد حال آنکه در درونداد اول «انسان»» 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 نازایی امری ممکن و طبیعی است. تعبیر قرآنی «یوم عقیم» این دو درونداد را درهم می‌آمیزد و سرانجام, فضا یا قلمروی آميخته (حسی - غیرحسی) به‌دست می‌دهد» فضایی که در آن روز قیامت نازا دیده می‌شود. درونداد ادغام‌شده از طریق زبان که ابزاری برای بازنمود ساقت‌های مقهومی ذهن است: بهمقاطب اقا داده می‌شود. مجموع فرایند‌های ستگون در به دیگر سخن,» در این آیه مفهوم انتزاعی روز قیامت پس از اینکه با مفهوم حسی انسان» آميخته و قابل درک می‌شود. به‌سان شخصی که نازاست. مفهوم‌سازی می‌شود. در نتيجه این مفهوم‌سازی ذهنی» می‌توان دلیل اسناد نازایی به روز قیامت و معنای ظریفی را که ورای این مفهوم‌سازی وجود دارد بهتر فهمید؛ اگر تکرارناپذیر بودن وبرگشت‌ناپذیری به روز قیامت اسناد داده می‌شد. نسبتی حقیقی به‌شمار می‌رفت» اما گویای عمق تحسر کافران؛ احساس خسران و شدت نیاز آن‌ها به بازگشت ایام به‌منظور جبران خطاهایشان نبود. بنابراین» نسبت نازایی به آن روز عظیم از آن رو است تا به همه انسان‌ها به‌ویژه کافران نشان دهد که زندگی دنیوی و فرصت‌های آن را غنیمت شمرند» از آن برای جبران خطاها و 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 رای رش دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ گناهان خود استفاده کنند» زیرا روز قیامت هیچ روز دیگری درپی ندارد تا بتوانند به جبران مفهوم مجرد «عذاب» در قرآن کریم با صفات انسانی متعددی نظیر: مهین» الیم» غلیظ شدید. هم لیردادوا اثما ولهم غذاب مهین» (آل‌عمران /۱۷۸/۳) از این قبیل است. خداوند پس از آنکه در آیات پیشین پیامبرش را نسبت‌به تلاش و کوشش بی‌حساب دشمنان حق تسلای خاطر می‌دهد. در این آیه روی سخن خود را متوجه کافران می‌کند. درباره سرنوشت شومی که در پیش دارند» نسخن می‌گوید و می‌فرماید: زنهار که کافران از وضع حاضر خود خوشحال نباشند» زیرا این مسارعتشان در کفر درحقیقت چوب خدا و تسخیری الهی است. به بیان دیگر» وضع موجودشان املا و مهلت خدایی است که کارشان را به استدراج و تأخیر می‌کشاند او باعث بیشتر شدن گناهشان می‌شود. خداوند. کفار نامبرده را به سویی می‌راند که در آخر خط حظ و بهره‌ای در آخرت جز ذلت و عذابی خوارکننده برایشان نخواهد ماند (مکارم شیرازی» ۱۳۸۰: ۱۸۲/۳؛ طباطبایی»۶۱۷ اق» ترجمه موسوی در نگاه مفسران و اندیشمندان سلف» صفت «مهین» در آيه فوق از فاعل حقیقی که «خداوند» بوده است به فاعلی غیرحقیقی یعنی «عذاب» نسبت داده شده است که نوعی مجاز عقلی با رابطه مسبیّی يا نوعی استعاره مکنيه تخییلی خوانده می‌شود. همچنان‌که در تفسیر مفاتیحالغیب ذیل این آیه آمده است: «العذاب فی الحقیقه لا یکون مهینا لأنمعنی ذلک أنه همان غیرّه وذلک مما لا یتأتّی ال فیما یعقل, فاللّه تعالی هی المّهین للمعدّبین بالعذاب الکثیر الا ان الاهانه لا حصلت مع العذاب جاز آن یجعل ذلک من وصفه» (فخر رازی» ۱۶۲۰ق: 1۰۲/۳)» اما از دیدگاه زبان‌شناسان شناختی» این ساختار بر اساس ادغام در فضای ذهن شکل گرفته است. به‌بیان دیگر» تعبیر عذاب مهین در آيه فوق, براساس نگاشت‌هایی از حوزه مبدا به حوزه مقصد تبیین می‌شود. درنتیجه, حوزه مقصد طبق ادعای فوکونیه و ترنر» سه فرایند ترکیب» تکمیل و بسط در تولید ساختار نوظهور و 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 تعبیر ادغام‌شده «عذاب خوارکننده» حضور فعال دارند؛ بدین نحو که این فضای آمیخته. در نتيجه فرایند ترکیب» متضمن ویژگی‌هایی از دو فضای درونداد مجزاست: یعنی دامنه ورودی اول(اشسنان) دامته ژکه‌داق اه که متا شود (ذی‌شعین بودن (کنشنگز بنودن)+:(دارای کشش) و.. را به دامنه ورودی دوم (عذاب) که دامنه‌ای مرده و بی‌جان به‌شمار می‌آید» انتقال داده و واپس‌فکنی کرده است. طبق فرایند تکمیل طرح‌واره‌های پیش‌زمینه‌ای وارد عمل می‌شوند تا براساس قالب پیش زمینه‌ای مربوط به انسان» ذی‌شعوری و کنشگر بودن به فضای آدغام‌شده وارد می‌شود و از درونداد دوم قالب مفهومی انتزاعی با نام عذاب که فاقد شعور, و منفعل است با دیگر ویژگی‌هایی که در دای رتالمعارف ذهن بشر ذیل مدخل این مفهوم آمده است. به فضای آمیيخته ورود می‌کند. بنابراین» فضای نوظهور فضایی ترکیبی از دو فضای سرانجام فرایند بسط که عهده‌دار ایجاد تحرک و پویایی در فضای آميخته است. از جهت تخیلی, فضای آمیخته را به‌گونه‌ای تغییر می‌دهد که عذاب امکان تحقیر و خوارکردن دیگران می‌یاید. شايسته تأکید است که ساختار نوظهور این ادغام» یعنی عذاب خوارکننده, در هیچ‌یک از دی فضای درونداد دیگر یافت نمی‌شود و از این حیث فضای آميخته معنایی نو و بدیع و البته خیالی خلق می‌کنن که ات بسا در طاهرامس )اجان کسگی معتایی در متننشده/باشف. اما با توجه به انگیزه این آمیختگی» می‌توان نقش آن را در پیوستگی و انسجام معنایی در متن 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 جستارهای زباتی دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *1)» بهمن و اسفند ۱۳۹۹ (۵ 0۳ عنط ام 000 ماخ / 0۳61 عصناهنانهدا) ععدی عع 06 ] :6 م۳ در چنین فضای تلفیقی معانی نوپدیدی نهفته است که کاربرد عبارت در ساختار غیرمجازی یا گزاره‌ای از بار معنایی آن می‌گاهد. بر اساس اصل «خلاقیت»!! در مفهوم‌سازی می‌توان گفت انسان‌انگاری» مجاز و استعاره‌ها نقش مهمی.دز ایجاد خلاقیت ذهنی و زبانی دارند» زیرا به بازسازماندهی الگوهای دیرینه و کلیشه‌ای انديشه می‌پردازند و جنبه‌های خاصی را برجسته می‌سازند که فهم جدیدی را از متن فراهم می‌آورند (پورابراهیم و همکاران۱۳۹۰: ۲۲). چنانچه در مفهوم‌سازی جدید آیه فوق, جان‌بخشی به چیزی بی‌جان و بی‌حرکت نشان از تسری ویژگی‌های خاضی اسان به عذاب از سویی دیکر کهم‌رنک شمواعناصر خاص عذاب دارگ این امن.یه نطر نویسنده» تصویرگر تهکم و نهایت تحقیر کافران است. به ادیگر سخن» با ترسیم چنین فضای نی عتاب که ات خواری: تاش رات زهاترگی مور ۶ هم گنف و اسان‌ماسه: اینگ ان خود اوست که: از مشاهده رفتاری اعمال گافران به‌تنگ آیده است ی آن‌ها زا تحقین می‌کند. 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 میجاقات ان نخالات ارگانیسم از میگو مق امیس رگا س خن اقبراآن با صقان خصااین اشسنانی فیس دهاش اتساق‌انگاوس هنم یکی ,از لیخ شنواهه اس آيه ۱۵۶ سوره اعراف «ولّم سکب عن موستّی الغضب» تعبیر انسان‌گونه‌ای از آن به‌چشم می‌خورد. در این آیه فعل «سکت» که عملی انسانی است به یکی از حالت‌های درونی انسان؛ یعنی رغضسی) استاتراده ده اسکار با کف قاتمی‌میا (۱۳۹۹ ۳۷۹ گویا غضب بانتايه افسانی صغیر در درون حضرت موسیل! فرض شده است. آدمی وقتی عصبانی می‌شود گویا درون او کنبی,ظاهی می‌گردن که یی :را یه کارقایی نمی میدقت اق هم سانامی که غضسب سر دست از امر کردن برنداشته است اوامرش را اجرا می‌کند؛ اما وقتی خشم فرونشست. گویا بر اساس نظريه آمیزه, اسناد کنونی فوق؛ دو قلمرو مبدا راانشان می‌دهد؛ قلمرو اول که انسان است و قلمرو دوم حالت درونی خشم. در نتيجه آمیختگی این دو قلمرو, قلمرو آمیخته‌ای به‌دست می‌آید که در آن؛ خشم به‌صورت انسانی که می‌تواند سخن بگوید و سکوت اختیار کند» به تصوير کشیده می‌شود. بی‌شک کاربست عمل آنتروپومورفیسم در این آیه و انسان‌انگاری غضب توانسته است به زیبایی عنان از کف دادن آدمی را به وقت عصبانیت تصویرسازی کند. چه وقتی آدمی برآشفته می‌شود. کنترل خویش را ازدست می‌دهد درنتیجه خشم اوست که رفتارش را مدیریت می‌کند و او را به انجام رفتارهایی تادرسه ی هیجانی وهتیرمشارش رای دازد. قین هک اصل میم روزن ‏ وی اسه که کلام از دیگر واکنش‌های طبیعی ترس و ناراحتی است که در زبان قرآن با ویژگی‌های انسانی مفهوم‌سازی شده‌اند و می‌تواند اعمالی همچون آمدن؛ رفتن و جابه‌جاشدن را انجام دهند. این مفاهیم نیز در آیات «أشحه علیکر دا جام لوف راینهم بنظرون الک دور أعینهم کالذی یغشی علیم ی الموت فد ذهب الحوفه سوم بألسنه جداد...» (احزاب/۱۹/۳۳) و «وقالوا 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 جتارهای زبای دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ کریبافگلام آقگ: قفا اسان اتگاروی خسن اقآ گویمضازی سل ری مققی یحخسای می‌آیند که با توجه به دیدگاه شناختی» فراهنجاری موجود در آن‌ها به‌سبب نوزایی جدیدی است که این نوزایی کاملا هدفمند» منطقی و قراردادی صورت گرفته است و فقط با چنین تعابیری» معانی نهفته در متن آشکار می‌گردد. همانطور که دان آر. استیور :(۰۱۹۹۸ ترجمه ساجدی, ۱۳۸۶: ۲۱۵) درمورد جانشین‌ناپذیری این‌گونه تعابیر - که حالتی مشابه استعاره دارند - چنین می‌گوید: «استعاره به جای آنکه جانشین باشد جانشین‌ناپذیر است. استعاره گاهی چیزی را می‌گوید که قبلا گفته نشده است و به شیوه دیگری غیر از شیوه استعاری قابل بیان نیست». همچنین» انسان‌انگاری در قرآن به طریق اولی؛ در پرتو اشاره به این اصل مسلم مطرح می‌شود که کل کیهان؛ هم در پیام قرآنی و هم در سرنوشت بشری نقش عمده‌ای ایفا می‌کند. این اصل مسلم که از خود قرآن نشکت می‌گیرد» بر این فرضیه استوار است که پدیده‌های طبیعت به‌نوعی ذی‌شعورند: آیه ۶4 سور اسسرا «تسبح له السمّاوات السبم والارض این حقیقت است. نیز در آیه ۷۲ سوره احزاب آنجا که کوه‌ها در پاسخ به پرسش خداوند مبنی بر حمل امانت الهی» از پذیرش آن امتناع می‌کنند» بیان می‌دارد که آسمان‌ها زمین و کوه‌ها موجوداتی ذی‌شعورند (میر» ۰۲۰۰۸ ترجمه حری» ۱۳۸۸: ۱۹7). بی‌تردید. دیدگاه توحیدی من فیهن وآن من شیم لا تفقهون تسبیحهم ند کان حلیمّا غفور» ناظر بر مذکور(ذی‌شعوری هستی) بدین معنا نیست که اگر در هر آیه‌ای کائنات» موجودی زنده در نظر گرفته شده‌اند» عمل آنتروپومورفیسم وجود دارد بلکه این امر تا حدی تابع سازوکارهای معنایی هم هست؛ همچنان‌که این عمل تنها به‌سبب تناسب با دیدگاه توحیدی و تفکر دینی صورت نگرفته است؛ بلکه در آنتروپومورفیسم قرآنی افزون بر هدفی کلی» اهداف خاص موردی نیز وجود دارد که باید در پرتو بافت و سیاق آیات مورد مداقه قرار گیرد (قائمی‌نیا در صفحات پیشین این پژوهش؛ مفهوم آنتروپومورفیسم به‌منزله یکی از حوزه‌های زبانی گفتمان قرآن کریم بر حسب نظريه «آمیزه مفهومی» مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 - نظريه «آمیزه» ابزار جدید و شگفت‌انگیزی برای تحلیل تعابیر زبانی قرآن از جمله تشبیه؛ تمثیل» استعاره انسان‌انگاری» مجاز کنایه و... به‌شمار می‌آید. این نظریه؛ افزون بر تبیین مکانیسم پیدایش این معانی, قدرت تحلیل شناختی را ارتقا می‌دهد. و چشم‌اندازهای جدیدی را پیش‌روی ذهن مفسر می‌گشاید و ابعاد پنهان تعابیر زبانی قرآن را بهتر آشکار - نظريه «آمیزه» اهداف متعددی را دنبال می‌کند. اما هدف مشترک همه آمیزه‌ها و آمیختگی‌ها دستیابی به یک مقیاس بشری است. این هدف در تحلیل ادغام‌های قرآنی اهمیت بسزایی دارد» زیرا قرآن کریم حقایق عقلی ربوبی» مجهولات غیبی و مفاهیم انتزاعی بسیاری را با استفاده از تجربیات محسوس بشری متناسب با مخاطب خود تبیین کرده است. از دیگر اهداف کاربست نظريه آمیزه» اهمیت آنادر کشف کانون توجه معانی استعاری و تقویت - آنتروپومورفیسم در قرآن غالبا برای نشان دادن بعد معنتوی طبیعت وپدیده‌های ماورائی و نیز حرکت از کثرت به وحدت به‌دور از افراظ در بزرگ‌نمایی, کوچک‌نمایی و یا 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 تارهای زیانی دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *1)» بهمن و اسفند ۱۳۹۹ * ابن‌عاشور م.ط. (۱۹۸۶)./لتحریر و التنویر. ط العاشره. تونس: الدار التونسیه للنشر. * اثنی‌عشری, ش.» و صدقیان حکاک..ن. (۱۳۹۸). بررسی مفهوم آنتروپومورفیسم در * اردبیلی, ل.» برکت؛ ب.» روشن» ب.» و محمدابراهیمی» ز. (۱۳۹۶). پیوستگی معنایی متن از * استیور» د. آ. (۱۹۹۸). فلسفه زبان دینی. ترجمه |. ساجدی (۱۳۸۶). تهران: ادیان. * پانوف» م.» و پرن» م. (۱۹۷۳). فرهنگ مردم‌شناسی. ترجمه ا. عسکری‌خانقاه (۱۳۹۹). * پورابراهیم. ش. (۱۳۹۹). انسان‌انگاری مفاهیم مجرد در زبان قرآن از دیدگاه شناختی. پژوهش‌های * پورابراهیم ش گلفام, ا آقاگل‌زاده, ف. و کرد زعفرانلی کامبوزیا ع:(۱۳۹۰). بررسی مفهوم بصیرت در زبان قرآن در چارچوب معنی‌شناسی‌شناختی. پژوهش‌های زبان‌شناسی؛ ۵(۲ ۳۶-۱۹ * دادرس, پ» بهرامی‌خورشید. س.» گلفام ا» و عامری» ح. (۱۳۹۸). تلفیق مفهومی؛ پیشینه و * دیویدسن, د. (۱۹۷۸). معنای استعاره‌ها. ترجمه ر. امینی (۱۳۸۶). زیباشناخت, ۰۱۳ ۲۰۱- روشن» بو أرذبیلی» ل. (۱۳۹۲) منقنمه‌ای بر مغنهنتاسیر شنت ختلی. تهرانتغلم. 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 زنگویی» ا» شعبانی‌ورکی» ب» فتوحی» م.» و مسعودی,» ج. (۱۳۸۹). استعاره: مفهوم, نظریه‌ها و کارکردهای آن در تعلیم و تربیت. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی» ۱(۱۱) ۷۷- سعیدی مدنی» س.م. (۱۳۸۹). شکل‌گیری و توسعهه نظریه‌های کلاسیک در انسان‌شناسی. شاکرنژاد» |. (۱۳۹۵). ظرفیت نظريه استعاره‌های مفهومی برای استخراج الگوهای قرآنی در شفیعی کدکنی» م.ر. (۱۳۸۰). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه. صادقی» ل. (۱۳۹۰). شناخت جهان متن رباعیات خیام بر اساس نگاشت نظام با رویکرد طباطبایی, م.ح. (۶۱۷ ۱ق). المیزان. ترجمه س.م.ب. موسوی همدانی (۱۳۷۶). قم: موسسه گیررتس» د. (۲۰۰۹). نظریه‌های معنی‌شناسی واژگانی. ترجمه ک. صفوی (۱۳۹۳). تهران: 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 چراق رش دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *۰)7 بهمن و اسفند 00۱۳۹۹ * مصطفوی, ح. (۱۶۳۰ق) التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بیروت: دارالکتب العلمیه. * مکارم شیرازی» ن. آشتیانی» م.ر» امامی» م.ج» الهامی» د.» و ایمانی؛ ا. (۱۳۸۰). تفسیر * موذنی, ع.م» و خنجری» ش. (۱۳۹۳). تحلیل برخی از استعاره‌های مفهومی فارسی با استفاده از الگوی شبکه‌ای و ادغام./دب فارسی ۱ (۱۳)» ۱۹-۱ میرم. (۲۰۰۸). فنون و صنایع ادبی در قرآن. ترجمه ا. حری (۱۳۸۸). پژوهش‌های قرآنی؛ * نقی‌زاده» م.» و اورکی» غ.ح. (۱۳۹۵). تحلیل شناختی ساختار مفهومی قرآن در چارچوب نظريه فضاهای ذهنی فوکونیه (با تکیه بر پانزده جز دوم). نهن» ۰۵ ۱۶۲-۱۲۱ .۸/۶0/11 /۸1۵۵) #عک 070۳61167106 .(0999) 38.1 مققنفطاملصه۸ صعوجعتا ۸ ٩ له طهانگا-اه 10۵0 تناس8 .تمه و آمام۴) حو1 آموندک .0994 ایک ناه ٩ (0) .7 بنحصنطمطاط ممصسصعطا10 ک .ظ 50۹۲۵۵۶ ب.ظ ماقاع‌ندظ بسا بفانطاعلم۸ ٩ [0۵م ۳0۵ .(2019) .17 بتتعس۸ عک بش۸ ما6 ,مک بلونطمطگ نصححطهطظ ,۳ بک38 ٩ -29 ,(52) 4 ,6۹60 3610160 108۵86 وععادد فص سوواط ها عصناصعاط ,(2005) بر فصنصش بک تقصق جووع17 ما17 0978.۰۵ ۵ م3020 ٩ 0003 معطاهه ۵۳ وروی ۸ .(2019) .1٩ ,ملمالم۲ صعنطع1ع5 عک ماگ بتقطاعش۸ 5۳۵ ٩ ۰ - 255 ,46 ,70۵ 00۵24 همعط صز ععصعحصم ها هه 3/1860 1۵ 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 باطهج۸ له 10۳۵8 له دوطتط خ102 تاامنه8 بطتوع ای اه 1/00 .(0999) 34 معط حطل ۳ ٩ .(2014) 52130 بکا .298 071011 امه ۵7 70006 .(2009) ۵ مقاعع6 ٩ ۰ 0۳۵۷۵ 0۵ ۳م0هاع17 /ه 00 76 (2017) بط بش مها نصعقطی ‏ ٩ .[36512 0] )ق1500 مه عسعات عنصسماعا ۶و همع 0 عط) نصمطع1 ] .طع‌نصه‌ادج له طامامگ لو 1۵7 تصقحط 1 دروم0 جوم 0 (0992) بخ بش مخطحقط6 ۰ 0] ۳۵۳۵820۰ معط ۲08110 04 1/20 .(2000) 1۶ مطعفمتصوعقطی ٩ (701017-/۸ ۵1۵ 7001 -/۸ ۲8/18 0۵ ۷۸8 .(1984) ۲ ب32 باهش 100 ٩ 2 عنصهافآ نصم0) «(جفومااه حغنموه) ۷0۳۵۶ ۵7 مافومظ ع7 شش ب۵۹ ۳۵ 1۳۵ ٩ 0آ] 3۳۵۹۹۰ فباه‌ژع‌زام۴ تا هام۸ ۵7 وارم وم انط 2 70 (2012) ۷۰ نامگ ٩ :186 ۲۵ ۵۳1۵/0۰ 000 نله 700 +عموان ۵ ما1 (2005) 2 مح ۳۵ و 6 (2001) .۸ بنصق10 ۶ .0 بنصقطاط ۸.6 بنصه‌وعاطاعش باه ناگ صححصلم/ ٩ 3آ] نصقادط له طاهامگا لو خو0نص 1" برع ممو ۸ نخ 7 )10010110 عمط 6 .(1388) 170 .۸ .1۵۵5 0۵۹۰ 1 کعلاو ال ۱06 76 (2008) 34 0 ٩ 0۳5 مها آهنامع عم ۵۶ عندواهس۸ .(2014) بااگ عمط عک .3 بش۸ بنصعمتد0/ ٩ 7 ,۳۹ ۲۱۵۳۵/۳۵۰ 26۲۹/۵ باه عع1ز هد اعلممه ععناها عطا مهد ممعند۳۲ 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 چراق رش دوره ۰۱۱ شماره ٩ (پیاپی *1)» بهمن و اسفند ۱۳۹۹ آه طامامگا له 127 تاناو 8 1/09۰ :00 1 2606063 76 (2009) .17 مفهگهاد2/0 6 اه کلدواهمد عنانصومه عط7 (2016) ب17 بط ,0۳0 6 .3 بطع0ه7 نطعها< ۵ کععدد آماصعه ۵۳ 0666 عطا ها صعس) اه غاد نامع .[۳6۳812 10] .121-142 ,65 ,1470 .( اعد ص۲0 معا مدمعع5 عطا ۵۳ عصنواعج) اندع‌ک۸ بش هام1 046 م70 (0973) 34 مصخص۲ عک .32 کخامصه۳ ۶ ععدتعصا هز کامععدمه امعنادطاد ۵۳ صمنامقاندمک۳ .(2017) ماگ مصتطعطاع۳0 -177 ,(6)1 000۵0۰ ام ع1 1 (۹0 116کنع 7 مدرد عتقنصومه ۸ تصدس0 +02 و0لصه م7 ۴۵۶۵ عک ,۳ مطع230امعمطيش۸ بیش مصعگاه6 محاگ بحصنطوطاعی۳0 و5000 ۸ نععمنعه1 صوتا0 ها امعصمه ععلها ما عطا مهم ولد ۸ (2012) ۸ ,(5) 2 با[۵ ۳ 1851168 1۱ دع 3660 ۵۳ م70 کعمس معاصعصهد عخانصعمی 6001116۰ ۵8716 1۵ 7710201107 ۸۷ (2013) ما بزانون م۸1 ۵۶ ب.ظ بصقط۶ 80۳ 2200۳8 واعمم ک عمط 09۵0 ۶ ۵۳۵ اما عطا عصنفمط۴ .(2012) سا منطععلدگ 7 ,(175) 4 بدع ناک وو 70 طعهم مد عناوم عحتانصوی بط عصام مه صعاکرد ۵ .۳۵۳۹1۵ 10] «اوان ۲73 ۵20 توه ۷ ووماو ما۸ ۵ جعز 70 ۸ حصقاش۸ نانا‌ن8 .(لموم1-له 2[ ام /[-/۸) ۵۵ 7 ععمنک 76 (0993) بش بدعطدگ 061 ۳۵۹000 100 708111011070 ۵7 :71006 .(2001) ۴8 ب30 ,نموه نعلقطاک 5 ار 6 امعم ۵۳ معط عط) اه کدی 156 .(2016) بش هط عگلهطاگ 99-۰ ,زع17000 علنا منم عصنصنداوه 1۵۶ مادم عنصد0 که صمناهفعل 1۵۳ 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0 ۰[ 0آ] ۳۳۵0۶۹۰ معط 1 .و 1/0 0۵ «مزفحه ۳ .(0995) بک مقعنصهطک ٩ نلعزد5 بش۸ .۵0۹ بعومع سا عسمتوناع2 7 چامم ما20 76 (0998) بظ ۵ ,566 ٩ .1996 )۲130۵020 3/0052 8۰ .5.2 فه1۳ و17 ا۸ .(995ل) .7 32 منعه‌طهاه‌ 13 ٩ م5006 عطا هز دعطعه) ۶ نداد هچ مصمتاقف۳ عصنطعناط۳۵ عنصقاد م0 ۸۵6 10] ۳۵۵۰ له ج12۵ :8600 .4 .۵م۵م۸۳ ۸ 8ه7 .(1993) .36 منفنطح7 ٩ .۸26 0آ] زطاهج۸ ۸ طماعکل اج 120 تاناو 5 ماه ا۸ .(0986) .36 مسقطعمطلهد7 ٩ :3/6120 .(2010) .7 بن3/28000 ع6 .36 بنطما۳۵ .8 بفقلدج۷ نصه‌طاهطاگ بیش ,7082066 ٩ ۵0۵/0 1 0ع016ا1ک بفط00ع2 لمدمناهعاه کاز هد معط مقاص ۲0۳۵ 00۳/۱۱۵0۵0 1۲۵۲۱۱۲۲۰۵۵۵۲۵52 ۲,۱۲ ۵1 7:49 ۱۳۲۹۲ ۵۵ 5۳۵۵ ۵6۲6۲۵۲ 1311۱ 0

بسامد بالای ابزار زبانی استعاره آنتروپومورفیک در قرآن نه تنها زمینه انحراف اندیشگانی از توحید و حقایق توحیدی را فراهم نمی کند، بلکه در پرتو نظریه آمیزه مفهومی، حقایق عالم ربوبی، مجهولات عالم غیب و حقایق عقلی و معنوی را در مقیاس بشری روشن می سازد. بدین تصور مهم ترین اهداف این نوشتار استخراج گونه هایی از آنتروپومورفیسم قرآنی، تبیین سازوکارهای شکل گیری آن ها، تحلیل مفهوم سازی های خاص در ورای هریک از این استعاره ها و انگیزه های معنایی کاربست آن هاست. دستاورد حاصل نشان داد که کاربست استعارات آنتروپومورفیک افزون بر کاهش امور پیچیده عقلی و انتزاعی/غیرعینی به مقیاس بشری و تقویت روابط حیاتی و انتراعی زدایی، بیش از هر متن دیگری بیانگر حرکت از کثرت به وحدت و بُعد معنوی طبیعت و ماوراء آن به دور از افراط در بزرگ نمایی، کوچک نمایی و یا زیاده روی در مدح یا مذمت و... است. همچنین، کشف کانون توجه در این استعارات که غالباً یکی از صفات انسانی، در آن ها برجسته می شود، ضرورت کاربست الگوی آمیزه را تأیید می کند.

457847

یادداشت برداری‌ها صورت گرفت و در نهایت. سه مولفه اساسی برای بررسی فرایند ریّبه‌بندی دراین کشورها مورد نظرقرار گرفت: چارچوب ساختاری» فرآیند ارزیابی» و کاربرد نتایج. مولفه‌ها و نشانگرهای هریک در جدول ۱  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۱۵ جدول ۱- چارچوب بررسی کشورهای مورد مطالعه در پدیده رتبه‌بندی تربیت معلم ژاپن در ال ۱۸۷۳ میلادی:با تس دانشسرای توکیی شکل منظمی پیدا کرد. دانشسراها - مغلمان دوره ابتدایی 7 پرورش می‌دادند و دانشسراهای عالی به تربیت معلمان دوره اول دبیرستان اختصاص يافته بود. بعد از جنگ جهانی دوم» تغییراتی در نظام تربیت معلم ایجاد اد دوره دانشسرا به چهار سال افزایش یافت وتربیت معلم که قبلا در دانشتراهای عالی انجام می شد» به مدارس عالی و دانشگاه‌ها واگذار شد. برنامه‌های آموزشی مراکزتربیت معلم نیزتغییزیافت و براساس سه محور اساسی آموزش و پرورش عمومی» آموزش و پرورش معلمان و آموزش‌های تخصصی در یک رشته معین تدوین در سال ۰۱۹۴۹ قانون «اعطای گواهینامه کارکنان آموزشی» به تصویب رسید. طبق این قانون. مدارس عالی و دانشگاه‌های دولّنی موظف بودند دانشجویان علاقه‌مند را برای اخذ گواهینامه معلمی آماده کنند. آفزون براین دانشگاه‌های محلی و خصوصی نیزبا اجازه وزارت آموزش و پرورش و با ارائه واحدهای تعیین شده نسبت به پرورش دانشجویان برای  ۱۱۶ فصلنامه پژوهش در تربیت معلم ۱ دانشگاه فرهنگیان اخذ گواهینامه معلمی اقدام می‌کردند. بدین ترتیب نظام تربیت معلم ژاپن پس از جنگ ۲- تربیت معلم توسط دانشگاه‌ها و مدارس عالی انجام می‌شود؛ ۳- از دانشجویان تعهد خدمت گرفته نمی‌شود و فارغ‌التحصیلان در انتخاب شغل یکی از ویژگی‌های اصلی در تضمین کیفیت فرایند آموزش و آماده‌سازی دانشجویان در نظام تربیت معلم ژاپن که با حساسیت بالایی انجام می‌شود» اعطای گواهینامه معلمی است. این گواهینامه‌ها. برای تصدی حرفه معلمی ضروری است و اختصاص به دوره مشخصی ندارد بلکه درهمه مدارس, معلمان باید دارای گواهینامه معلمی باشند که توسط شوراهای آموزش و پرورش استان ودردو سطح ۱و۲ ارائه می‌شود. معلمان مدارس ابتدایی و دوره اول دبیرستان در صورتی که دوره دوساله آموزشی را در یکی از مسسات آموزش عالی گذرانده باشند.» گواهی درجه ۲ می‌گیرند و به معلمانی که دوره چهارساله دانشگاهی را گذرانده باشند. گواهی درجه یک داده می‌شود: دارندگان گواهی درجه یک در مدارس دوره اول دبیرستان و دارندگان گواهی درجه دو در مدارس ابتدایی به تدریس می‌پردازند(2006 ,قطازه1). ژاینی‌ها می‌گوپند: شایستگی هرنظام آموزشی» به اندازه شایستگی معلمان آن نظام است. لذا توجه به تربیت معلم با توجه به چالش‌های جدید» امری ضروری است. پس از دهه ۱۹۶۰ میلادی به دلیل تحول در مفهوم توسعه» (تعلیم وتربیت» در توسعه اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی جایگاهی ویژه یافت و نقش نیروی انسانی آموزش دیده و تامین آن برای توسعه جوامع در اولویت قرار گرفت: در وأقع توسعه» مفهومی انسانی پیدا کرد. لذا برای دستیابی به انتظارات از افرادی که تمایل دارند وارد حرفه معلمی شوند بسیار بالاست. لذا افرادی که قادرند این انتظارات را برآورده سازند» وارد این حرفه می‌شوند. از معلم ژاپنی انتظار می‌رود در ارتباط با دانش‌آموزان خود احساس مسوولیت کند. این مسوولیت تنها به ساعات کلاسی محدود نمی‌شود بلکه رفثار بیرون از مدرسه دانش‌آموزان را نیزدر بر می‌گیرد. معلمان. دانش‌آموزان خود را تشویق می‌کنند که شهروندان خوبی باشند. آن‌ها اخلاق فردی و اجتماعی را از طریق برنامه درسی تلفیقی» آموزش می‌دهند. همچنین به‌عنوان ناظر در  ساختار تربیت معلم در کشوزهای شرق آسیا... ]1 ۱۷ پاشگاه‌ها تیم‌های ورزشی و سای رگروه‌ها شرکت می‌کنند. علاوه براین» آنان مسژولیت‌های بسیاری در قبال سایر معلمان هم‌ردیف خود دارند و در فعالیت‌های گروهی مربوط به ارتقای "تاثیر در سایر مزایا ‏ تغییر و تعدیل در وظایف محوله به معلم نخستین شرط انتصاب معلمان در ژاپن» داشتن گواهینامه معلمی است. داوطلبان بایستی در امتحان تعیین صلاحیت حرفه‌ای که هیئث آموزش و پرورش ایالت به عمل می‌آورد شرکت نمایند و پس از توفیق در آن» زمینه برای استخدام آنان در سطح تحصیلی مورد نیاز فراهم می‌شود: آزمون تعیین صلاحیت حرفه‌ای معلمان شامل مصاحبه. آزمون کتبی و شفاهی در زمیته اطلاعات عمومی داوطلبان و شایستگی‌های حرفه‌ای وی در زمینه روش‌های تدریس و توانایی‌ها وقابلیت‌های تخصصی اوست. علاوه برآن» از معلمان هنر و ورزش» امتحانات عملی و کارگاهی نیزبه‌عمل می‌آید(آقازاده» ۱۳۹۲). داوطلبان پس از سپری کردن دوره‌های دوساله کارآموزی و گذراندن آزمون‌های تأیید صلاحیت و دریافت گواهینامه معلمی می‌توانند تقاضای استخدام خویش را به آموزش و پرورش ارسال نمایند.  1۱۸ فصلنامه پژوهش در تربیت معلم | دانشگاه فرهنگیان دوره آزمایشی نومعلمان از یک تا پنج سال طول می‌کشد و طی این مدت قابلیت‌های شغلی و حرفه‌ای معلمان را راهنمایان آموزشی» مدیران مدارس و همکاران باتجربه بررسی می‌کنند و چنانچه از عهده انتظارات شغلی و حرفه‌ای برآیند» به استخدام دائمی وزارت آموزش و وضعیت نظام رتبه‌بندی وسنجش صلاحیت معلمان ژاپنی درشکل ۱ نمایش داده شده است. دولت کره به مدت چند سال طرح بازبینی نظام آموزشی را اجرا کرد. ایده‌های ارائه شده در این طرح عبارت بودند از: طراحی برنامه‌های جدید درسی که انتخاب بیشتری در گزینش دوره‌ها به دانش‌آموزان و مدارس می‌دهد؛ مطالعه زبان خارجه در سنین پایین؛ معرفی برنامه‌های آموزشی مدنی جهت مقابله با افزایش محسوس در جنایات؛ عدم صداقت و مشکلات انضباطی دانش‌آموزان: ایجاد شوراهای مدارس به سبک انجمن والدین-معلمان! جهت دخالت دادن والدین و رهبران جوامع محلی در نظارت برعملکرد مدارس منطقه تحت پوشش خود؛ برگزاری کلاس‌های آموزشی بزرگسالان با دوره‌های انتخابی فوق‌العاده نرخ دانش‌آموزی مراک زآموزشی؛ تجهپزمدارس کشور به سیستم‌های جدید فناوری جهت اجازه دسترسی همگانی به اییترنت؛ أظای خودّمختاری بیشتربه دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها به‌ویژه در طراحی برنامه‌ها و سطوح مختلف آموزشی(امراله و حکیم‌زاده» ۱۳۹۳). دو نوع انیستیتوی تربیت معلم در کره وجود دارد: دانشگاه‌های آموزشی(کالج‌های آموزشی سابق) برای تربیت معلمان مدارس ابتدایی و کالج‌های آموزشی تربیت معلمان ابتدایی. هردو مرکز برنامه‌های ۴ ساله ارائه می‌کنند: معلمان مدارس ابتدایی در ۱۱ دانشگاه آموزشی تعلیم می‌بینند. تمامی این دانشگاه‌ها تحت نظردولت هستند. حدود ۵0۰۰ معلم درهر سال تربیت می‌شوند که ۷۰ درصد آنان از اشتغال پس از آموزش اطمینان دارند. آموزش دبیران دبیرستان عمدتا در کالج‌های آموزشی به وقوع می‌پیوندد و نیزمی‌تواند درهر کالج یا دانشگاه معتبرانجام پذیرد. مدرک معلمان برپایه‌ای غیراز امتحان و توسط رسای هر دانشگاه به تمامی افرادی که دوره‌های لازم را گذرانده‌اند. اعطا می‌شود. انتخاب و  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۱۹ استخدام معلمان مدارس عمومی توسط امتحان تعیپن شده از طریق دفاترآموزش استانی وشهری انجام می‌شود. آزمون استخدامی جهت مدارس عمومی مرکب از یک تست اولیه از فن آموزش و پروش(۸۳۰) و حوزه تخصص اصلی(1۷۰) و نیزنست دومی می‌باشد که متشکل از یک تست سنجشی و مصاحبه می‌باشد که میزان موفقیت در آن. حدوده۲/ است. متقاضیان کالج‌های آموزش لازم است که یک نست آمادگی و نیزیک تست شخصی در کشور کره جنوبی» چارچوب سنجش و ارزشیابی برای به‌سازی نتایج مدرسه مشتمل بر ارزشیابی نظام آموزشی» ارزشیابی مدرسه» ارزشیابی معلم» سنجش دانش‌آمون و ارزشیابی‌های دیگراست. دراین کشور چارچوب ارزیابی معلمان مرکب از این موارد است: ارزیایی معلم برای عملکرد؛ نظام مشوق‌های مبتنی برعملکرد طراحی شده برای بهبود کیفیت آموزش و پرورش و برانگیختن معلمان؛ و ارزیابی معلمان برای توسعه حرفه‌ای که از سال ۲۰۱ به توسعه حرفه‌ای همه معلمان در مهارت‌های آموزشی و مدیریت مدرسه کمک کرده است. نظام ارزیابی برای توسعه حرفه‌ای» به‌منظوز تحلیل نقاط قرت و ضعف تک‌تک معلمان؛ ارائه نتایج ارزشیابی به معلمان به‌عنوان مبنایی برای توسعه حرفه‌ای؛ و به حداکثررساندن آثریبخشی سازمانی» طراحی شد. نظام مشوق‌های مبتنی برعملکرد با هدف افزایش کیفیت آموزشی وبالا بردن روحیه معلمان طراخی شد. هدف از چارچوب ارزیابی که مشتمل براین انواع از ارزشیابی است» پشتیبانی توسعه مداوم حرقه‌ای معلمان می‌باشد واین در حالی است که در این چارچوب تلاش می‌نماید تا برمسائلی از قبیل تکرار» عدم بی‌طرفی و سوگیری» و ذهنیت ارزیابی غلبه کند. معیارهای اصلی برای ارزشیابی عبارتند از آموزش کلاسی؛ راهنمایی زندگی ارزیابی عملکرد معلمان؛ عملکرد کاری» توانایی کاری و نگرش عملکردی معلم را برای سال مورد نظرمی‌سنجد. از معلمانخواسته می‌شود تابرگه خود ارزیایی را درباره عملکرد کاری خود طی سال ارزیابی بنویسند وآن را به فرد ارشد ارائه کدند. گزارش‌های ارائه شده» به‌وسیله معاون مدرسه ارزشیابی می‌شود. در صورتی که نیاز باشد ارزیابی‌های چندبعدی به‌وسیله معلمان همتا انجام می‌شود. بررسی نهایی وکاسی ده به‌وسیله مدیرداده می‌شود. براساس استانداردی از یک مقیاس ۱۰ امتیازی مقولات ارزیابی عمدتا به دو دسته تقسیم می‌شود: کیفیت‌ها و نگرش‌ها(۲۰) امتیازی و عملکرد وتوانایی کاری(۸۰) امتیازی. نتایج ارزیابی عملکرد معلم  ۱۳۰ فصلنامه پژوهش در تربیت معلم ۱ دانشگاه فرهنگیان به‌عنوان بخشی از امتیازهای ارزشیابی لازم» برای ارتقا تک‌تک معلمان استفاده می‌شود. یک معلم برای ارتقا؛ باید حداقل ۷۰ امتیاز در ارتباط با تجریه تدزریس کسب کند» ۱۰ امتیاز درارزشیابی عملکرد کاری؛ و۳۰ امتیاز درنتایج آموزش. امتیازهای اضافی دیگرهم می‌تواند از طریق ابزارهای دیگر کسب شود. از آنجا که جدای از شرایط لازم برای ارتقا. ارزشیابی عملکرد کاری بزرگترین بخش را تشکیل می‌دهد» معلمان مشتاق کسب بهترین نتایج در ارزیایی عملکرد هستند. زمانی که معلمان نتایج ارزیابی را دریافت می‌کتند» برآورد می‌نمایند که چه زمانی می‌توانند ارتقا پابند و تلاش‌های خود را جهت می‌دهند تا نیازهای مشخص شده برای ارتقا را تأمین کنند(2014 ,700 :۸ «طنگ). اشرایط و تناوب ارزیابی ‏ ارزیابی دوره‌ای و اجباری سالیاته تالیر نتایق ارزیاق 3۵ بی‌یاثیر ] بارهای ارزیایی . شرحی از وظایف عمومی و حرفه‌ای معلمان در نظام ارزیابی عملکرد. نتایج ارزشیابی در رویه‌های مدیریت کارکنان از جمله نقل‌و انتقال و پاداش دادن مورد استفاده قرار می‌گیرد. درنظام مشوق فبتنی برعملکرد؛ با در نظر گرفتن نقش‌ها و مسئولیت‌هایی که معلمان در طول سال گذشته در قبال مدرسه به‌عهده گرفته‌اند نتایج حاصل از آرزشیابی به‌عنوان جبران مالی خدمات, منظور می‌شود. نتایج ارزیابی معلم برای توسعه حرفه‌ای به‌عنوان سومین شکل ارزیابی معلم» منجربه آن می‌شود که مقامات آموزشی محلی, یک سال فرصت مطالعه و پژوهش در اختیار معلمان ممتازو بسیار خوب بگذارند تا توانایی حرفه‌ای خود را افزایش دهند (2013 ,ما(1)). وضعیت نظام رثبه‌بندی و سنجش صلاحیت معلمان کره جنوبی در شکل۲ نمایش داده آموزش معلمان همواره به‌عنوان» بخش مهمی از سیستم آموزش سوسیالیستی کشور چین مطیح بوده است . طی۵۰ سال اخیر؛ از زمان پایه‌گذاری جمهوری خلق چین» دولت براجرای برنامه‌های آموزشی معلمان تاکید نموده وحمایت‌های گسترده‌ای از آن به‌عمل آورده است. اصول کلی سیستم آموزش معلمان کشور چین» بربرآورده‌سازی نیازهای آموزشی پیش‌دانشگاهی در انواع و سطوح مختلف استوارشده است. سیستم مذکور براساس شرایط خاص کشور چین طراحی شده و موسسات آموزش معلمان غیروابسته مانند بخش‌های مدیریتی تحت نظارت موسسات آموزشی را شامل می‌شود. آموزش مغلمان در کشور چین از دو بخش آموزش قبل از خدمت و آموزش ضمن خدمت تشکیل می‌شود. از جمله دوره‌های آموزش معلمان می‌توان به مسسات آموزش ۴ ساله معلمان شنامن کالج‌ها وذانشگاه‌های عمومی» کالج‌های تربیت معلم سه ساله ومدارس متوسطه آموزش پیش از خدمت مغلمان دوره ابتدایی اشاره نمود. موسسات مذکور به آموزش معلمان در جهت ثدریس درآمدارس مقدماتی! و تکمیلی متوسطه؟ و مدارس ابتدایی, مراکز پیش دبستانی و مژسسات آموزش استشنایی مبادرت می‌نمایند(2012 ,انآ ۶ الره). دوره‌های آموزش ضمن خذمت» توسط موسسات آموزشی و مراکزتربیت معلم به معلمان مدارس ابتدایی» پیش‌دبستانی و مدارس متوسطه ارائه می‌شود. علاوه براین» دپارتمان‌های آموزش عألی و برنامه‌های آموزشی تلویزیونی در جهت آموزش معلمان مدارس متوسطه طراحی شده‌اند. علاوه براین» برنامه‌های آموزشی ضمن خدمت ویژه معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه از طریق برنامه‌های آموزشی مدارس شبانه» آموزش ماهواره‌ای و برگزاری آزمون‌های ویژه  ۳۲ | فصلنامه پژوهش در تربیت معلم ]| دانشگاه فره تیان وزارت آموزش و پرورش چین به تدوین برنامه‌ای جهت تربیت۱ هزار معلم مدارس ابتدایی و متوسطه مبادرت نمود که در اواخرسال ۲۰۰۱ به پایان رسید. ۳۸ دانشگاه آموزش معلمان: مسئولیت آموزش این ۷ هزار معلم را برعهده داشته و دولت مرکزی مبلغی بالغ بر۷۶/۲۶ میلیون یوان به اجرای برنامه فوق اختصاص داده بود. علاوه براین» نخستین دوره آموزش معلمان جهت بررسی کتب درسی جدید آموزش و پرورش پایه‌ای چین در تاریخ ۲۴ مارس تا ۲۸ آوریل سال۲*۱ درتعداد ٩ دانشگاه تربیت معلم برگزار شده وتعداد ۳۰۳۸ معلم نیز در این دوره‌ها شرکت کردند. پروژه مذکور نقش مهمی در انجام اصلاحات در آموزش و پرورش پایه‌ای چین ایفا نموده است. از سال ۱۹۹۰ تا ۰۱۹۹۴ کشور چین به انجام پروژه مشترک آموزش ضمن خدمت معلمان مدارس متوسطه با بانک جهانی مبادرت نمود. پروژه دیگن توسعه برنامه‌های آموزش معلمان طی سال‌های ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۸ بود. علاوه براین» گسترش تبادلات آموزش معلمان در میان کشور چین و سایر کشورها و نواحی جهان وجود داشته که تبادل نمایندگان» تورهای مطالعاتی» تبادل دانش‌پژوهان» تأسیس مدارس مشترک. و اجرای فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه آموزش» از آن جمله می‌باشد. علاوه براین. از معلمان و کادر آموزشی چینی جهت شرکت در سمینارها و سمپوزیوم‌های بین المللی دعوت به‌عمل آمده است که این خود دراجهت تقویت فهم دوجانبه وروابط دوستانه و توسعه آموزش معلمان در آموزش مداوم ابتدا قرمیان معلمان مدارس ابتدایی توسعه پافته است. این نوع آموزش»؛ عمدتا برتقویت روش تدریس» اخلاق» نظریه‌های آموزشی. و توانایی‌های آموزشی معلمان برخوردار از آموزش‌های ضمن خدمت تأکید دارد. دپارتمان‌ها و موسسات آموزش ضمن خدمت معلمّان. پایه‌های اصلی آموزش مداوم معلمان مدارس ابتدایی به‌شمار می‌آیند. آموزش مداوم معلمان مدارس ابتدایی خود به دو بخش دوره کار آموزی معلمان تازه کار و آموزش تکمیلی تقسیممی‌شود. آموزش‌هایی نیز در خصوص همکاری‌های آموزشی. دلسوزی برای دانش‌آموزان» انس گرفتن با نظام‌ها و خط مشی‌های آموزشی» بررسی قوانین متداول در خصوص کتب مرجع به معلمین ارائه می‌شود. آموزش تکمیلی نیز به‌صورت معرفی مسژولیت‌های شغلی, توانایی‌های آموزشی و بخش‌هایی از نیازهای تکمیلی در سطوح بالاتر ارائه می‌شود. روند آموزش مداوم معلمان مدارس ابتدایی» پس از برگزاری پنجمین نشست ملی آموزش معلمان طی سال ۱۹۹۶ سرعت پیدا کرد. در حال حاضر  ساختار تربیت معلم در کشوزهای شرق آسیا... | ۲۳ ۱ ناحیه در ۱۲۳ استان» به ارایه برنامه‌های آموزش مداوم به‌صورت تجربی مبادرت رضعیت نظام رتبه‌بندی و سنجش صلاحیت معلمان چین درشکل ۳ نمایش داده شده در چین تایپه» ۵۹ دانشگاه .در زمینه تربیت معلمان دوره متوسطه و ابتدایی فعالیت می‌کنند. در فرهنگ سنتی چیّن» آموزش یک خرفه معتبراست. سیاست فعلی» این اعتبار را با تضمین حقوق و مزایای در خور تقفویت کرده است. حقوق کلیه معلمان مدارس توسط بودجه دولتی تأمین می‌شود و در نتیجه ثبات و امنیت این شغل تأمین شده است. حقوق معلمان بالاتراز درآمد کارمددان و هم‌ترازان خود در برخی مشاغل است. شرایط کار در مدارس خوشایند است و معلمان زمان کافی برای انجام وظایف کلاسی و دیگرفعالیت‌های  ۱۲۴ فصلنامه پژوهش در تربیت معلم ۱ دانشگاه فرهنگیان به‌دلیل وجود شرایط مطلوب در مدارس و حرفه معلمی» ورود به حرفه تدریس در چین تایپه به شدت رفقابتی است. انتخاب برای ورود به تربیت معلم برعهده هردانشگاه و در چارچوب ضوابط تعیین شده وزارت آموزش و پرورش است. فقط ده درصد از متقاضیان ورود به دوره‌های تربیت معلم پذیرفته می‌شوند. تنها دانشجویانی که سال اول خود را با موفقیت به پایان برسانند ویا در پرنامه‌های علمی دانشگاه با موفقیت شرکت کنند» پذیرش می‌شوند. این بدان معناست که دانشجویان سأل دوم در رقابت با دانشجویانی هستند که خود را برای دوره کارشناسی ارشد یا دکتری آماده می‌کنند. بسیاری از دانشگاه‌ها مبنای پذیرش خود را براساس نمرات دانشگاهی و برخی دیگرنیزبرمبنای توان دانشجویان در موفقیت در آزمون‌های مرتبط با تدریس» مانند زبان. دانش آموزشی عمومی» نگرش‌ها و رگه‌های شخصیتی قرار داده‌اند. برخی از دانشگاه‌ها جوانبی مانند شخصیت» رفتار اخلاقی وفعالیت‌های فوق برنامه را در نظرمی‌گیرند وهیچ الزام خاص موضوعی در فرایند انتخاب چین تایپه سازوکارهایی 908 نگل کیفیت درهرمرحله ازقربیت معلم. ازانتخاب تا صدورگواهینامه دارد. این سیستم توسط قانون تربیت معلم! درسال ۲۰۰۲ و قواعد اجرایی معلم" درسال ۱۹۹۵ تدوین شد. برای اجرای این قوانین» نیازبود دولت کمیته بررسی تربیت معلم؟ را با دو کارکرد ایجاد کند: (۱) کنترل کیفیت موسسات تربیت معلم و(۲) کنترل برنامه درسی تربیت معلم. براساس قانون تربیّت معلم» دانشجویان باید درسال دوم دانشگاه» پیش ازآنکه بتوانند در برنامه تربیت معلم پذیرش شوند ثبت نام کنند. آنها واحدهای انتخابی مختلفی را می‌گذرانند که با توجه به نوع دانشگاه متفاوت است اما تمامی این فرایندها تحت تأثیردستورالعمل ابلاغ شده توسط وزارت آموزش و پرورش قرار دازد(2008 ,له 6 1۳۵06). یکی از ویژگی‌های نظام پیش از خدمت آن است که به محققان و دانشگاهیان اطمینان داده شده که به پژوهش وارائه طرح‌ها درارتباط با تربیت معلم پیش از خدمت بپردازند. این پيشنهادها مسیر فرایندهای قانونی را می‌گذراند و به قانون تبدیل می‌شود و توسط قوه مجریه به اجرا در می‌آید. در سال ۰۲۰۰۸ این کمیته مشتمل بر چهارده نفراز استادان دانشگاه تربیت معلم» شش نفراز مدیران ارشد وزارت آموزش و پرورش» چهار نفراز مدیران  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۲۵ مدارس متوسطه» دوتن از نمایندگان صنف معام و یک عضواجرایی دولت بود. این کمیته * ارائه پيشنهادها و مشورت در زمینه سیاست‌های تربیت معلم؛ * بررسی ایجاد» تشخیص, آرزیابی» اصلاح و خاتمه دانشگاه‌های تربیت معلم؛ پس از اتمام دوره تربیت معلم دانش‌آموختگان وارد ارزیابی صلاحیت‌های معلمی توسط وزارت آموزش و پرورش می‌شوند که دوماه پس از اتمام دوره کارآموزی انجام می‌شود. پس از گذراندن این آزمون» دانش‌آموختگان با گواهینامه‌ای که تبحرآن‌ها را برای تدریس در یک زمینه خاص تأیید می‌کند. وارد آموزش و پرورش می‌شوند. پیش از تعیین محل کار آن‌ها باید در یک فرایند انتخابی که مدرسه يا منطقه تعیین می‌کند. مشارکت کنند. مرحله اول شامل آزمون نوشتاری است که برای سنجش دانش حرفه‌ای و موضوعی طراحی شده و در مرحله دوم متقاضیان باید نمایشی از تدریس خود را ارائه ودر یک مصاحبه نوشتاری در اوایل قرن ۲۱: تعداد دانش‌آموزان در چین تایه به‌دلیل عوامل جمعیتی و اقتصادی رو به کاهش نهاده است .دز سال‌های ۲:۵ و ۰۲:۶ کمیته بررسی تربیت معلم تصمیم گرفت دانشگاه‌های تربیت معلم بای مورد بازبینی قزر گیرند و در سه رثبه» درجه‌بندی شوند. درسال ۶ سهمیه پذیرش تعیین شد. به‌طوری که به دانشگاه‌های درجه ۳ دانشجوتعلق نگرفت. به دانشگاه‌های درجه ۰۲ تنها ۲۰ درصد دانشجوتعلی گرفت. دانشگاه‌های درجه۰۱ به‌وضع موجود خود ادامه دادند (2007 ,۳416811010 01 1/]1151(7)+ مژمسسات تربیت معلم برنامه درسبی خود را توسعه و آن را برای تصویب به وزارت آموزش و پرورش ارائه می‌کنند. دانشجو-معلمان که قصد تدریس ریاضیات در مدارس متوسطه را دارند باید بین ۳۰ تا۴۰ واحد در ریاضیات ودر مجموع ۱۵۴ واحد برای دانش‌آموختگی از دانشگاه با مدرک کارشناسی بگذرانند. دیگرواحدها به‌طور کلی شامل پداگوژی» محتوای انتخابی» مواد وروش‌های تدرپس» مبانی آموزش و پرورش» برخی از دانشگاه‌ها برای تدریس همزمان در مدارس ابتدایی و متوسطه مقرراتی دارند. چرا که آن‌ها برنامه درسی حرفه‌ای آموزشی را دریافت می‌کنند. با این حال» بیشتر  ۶ ذ نامه پژوهش در تربیت معلم | دانشگاه فرهتگیان دانشجویان» پیش از آنکه وارد دوره کارآموزی شوند با مدرک کارشناسی از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند. معلمان قبل از خدمت باید به مدت شش ماه به‌عنوان کارآموز تمام وقت در هر دو مدرسه ابتدایی و متوسطه فعالیت کنند. مدارس کارآموزی؛ سازوکارهای حمایتی قوی مانند تیم مشاوره و مربیان را برای دانشجو-معلمان فراهم می‌کننند. اسنتادان رآهدمای دانشگاه با مدارس مشارکت و مشاهده منظم دارند و بازخوردهای مشاوره‌ای به دانشجویان و مدارس ارایه می‌دهند. مربیان مدرسه باید حداقل سه سال سابقه تدریس داشته باشند. پنجاه درصد از ارزیابی کارآموزی توسط ناظران» مدیران و راهنمایان مدارس کارورزی انجام می‌شود و پنجاه درصد دیگر توسط ناظران وضعیت نظام رتبه‌بندی و سنجش صلاحیت معلمان تایوان در شکل؟۴ نمایش داده شده گیشت ست گذاران . اسئولان آموز آموزشی آپالتی و محلی ی ی ناگ رای با عاواه مشارکت با عدرسه و فنطقه؛  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۲۷ سیستم شاسته‌سالارقن سنگاپور بخشی از ساختار اساسی سنگاپور است یگ ۱1۵۲۲18) (2013 ,۳۵11۵۲۵۵۵ ومعلم شذن درسنگاپوریک افتخار ملی است -عمنانه1 نگ 1۳:۵1۵۲) (2012 ,11۵0200000 وزارت آموزش و پرورش؛ براساس سطح بالای دانش و عمل‌گرایی افرادی که در بهترین دانشگاه‌ها تحصیل کرده‌اند ودریک فرهنگ بهبود مستمر عمل می‌کند. شرایط کاری خوب درمدارس» جذابیت این حرفه را برای افراد بالا برده است. معلمان حدود ۱۶ ساعت درهفته را صرف آموزش چهره به چهره می‌کنند. بنابراین زمان کافی برای مشارکت و برنامه‌ریزی دارند. کادمی معلمان که درسال ۳۰۱ افتتاح شد, معلمان را تشویق کرد بهترین کارهای خود از طریق شبکه‌های یادگیری به اشتراک بگذارند(2013 ,اه 21 8010001[16). سنگاپور فرایندی مدحص ر به‌فرد وایالمی برای انتخاب معلمان پیش از خدمت در پیش گرفته که به‌طور مشترک توسط وزارت آموزش و پرورش و موسسه ملی آموزش مدیریت می‌شود. راهبردهای بازاریابی مربوط به استخدام دانش‌آموختگان مستعد مدارس متوسطه را جذب می‌کند. این افراد توسط اداره منابم انسانی وزارت آموزش و پرورش پایش می‌شوند و درنهایت یک سوم افراد بالا جحذب می‌شوند (2007 ,۱۸0۲۹62۵ :۵ 132106۴). شرایط ورود به حرفه معلمی بسیاردفیتی اسنت و بای اکثرمتقاضتتان» عملکرد درسطح الف درامتحانات مورد نیاز است. متقاضیان فهرسنت شده توسط هیشتی از معلمان ویا مدیران بازنشسته» مقامات وزارتی و کارکنان موسسه ملی آموزش» مصاحبه می‌شوند. این هیشت» براساس معیارهای تعیین شده وزارت آموزشل و پرورش. عملکرد تحصیلی و ویژگی‌های شخصیتی متقاضیان را ارزشیابی می‌کند(2013 ب[ه 61 ۷/۹۵۵). علی‌رغم فقدان اعتبارستنجی بیرونی؛ پیوندذ عمیق بین وزارت آموزش و پروزش و مژسسه ملی آموزش, انسجام و پاسخگویی راتضمین کرده است. هدف از ارزیابی درمژسسه ملی آنموزش» «حمایت از عملکرد آینده است: ونه قضاوت در مورد گذشته» است(10 .م ,2009 ,110 :6 ۰۳8 )). در این ارزیابی» زمینه: از منظراهداف و منافع برنامه؛ ورودی‌ها از منظردستیابی به اهداف؛ فرایندها براساس روندهایی که انجام شده؛ و محصول» از نظرتطابق با اهداف ونتایج بررسی می‌شوند 18110) (2013 ,له 6۳ در کشور سنگاپور رویه‌های صدور مجوز و یا صدور گواهینامه برای معلمان در شروع حرفه معلمی وجود تدارند. دانش‌آموختگان از موسسه ملی آموزش, به‌طور خودکار واجد شرایط برای تدریس شمرده می‌شوند. درسنگاپون تعداد موسسات تربیت معلم بنا به تقاضا  ۸ ]| فصلنامه پژوهش در تربیت معلم | دانشگاه فرهنگیان محدود است. این بدان معناست که چون افراد کمی در دوره‌ها حضور دارند دولت سنگاپور می‌تواند منابع مالی بیشتری برای هرفردادرتربیت معلم صرف کند ,1/0۳56 یگ 387106) (2007. به‌دلیل پایش دقیق منقاضیان» دوره می‌تواند تقاضا محور باشد که چنین نیزهست و درنتیجه دوره‌ها از کیفیت بالایی برخوردار هستند. موسسه ملی آموزش» تنها نهاد متولی تربیت معلم است که با مشارکت قوی مدارس فعالیت می‌کند. هنگام ورود دانشجومعلمان به تربیت معلم هرکدام مطابق با علایق و قابلیت‌ها در مدارسی سازماندهی می‌شوند و دانش‌آموختگی, به ارائه ونشان دادن خود و توانمندی‌های خویش در بافت مدرسه میسر سنگاپور درهرسال حدود ده میلیون دلارصرف آموزش و پرورش می‌کند. بخش قابل توجهی از بودجه آموزش و پرورش در زمینه پژوهش‌ها وعمدتا درمژسسه ملی آموزش صرف می‌شود که به‌طور فعال در مدارس مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد ,108۳1108-۳120::::0۵ ۵ 1016۵۲) (2012. آزمایشگاه‌های کلاسی که توسط موسسه ملی آموزش ساخته می‌شود جایی است که دانشجویان با ایده‌های جدید آموزشی تعامل برقرار کرده و مورد پایش قرار می‌گیرند. این نظارت. ازتلاش‌های دیگری نیز که برای اطمینان‌بخشی از وجود نوآوری‌های موفق و نمونه کارهای عالی درتماممدارسانجام می‌شود» حمایت می‌کند(2007 1/1010 62 ۵۶ 13200). نتایچ پژوهش‌های انجام شنده درمسسه ملی آموزش نشان می‌دهد که معلمان ومدارس» از یک پداگوژی انتقال دانش بهسوی نوعی ازبرنامه درسی و پداگوژی حرکت کرده‌اند که بردانش و مدرک کارشتاسی ارشد دررشته علوم تربیتی پس از چهار سال تحصیل ویک سال آموزش پداگوژی اعطا می‌شود. همچدین یک مدرک دوساله به معلمان ابتدایی ارائه می‌شود. که معادل کارشناسی ارشد است. پرنامه‌های همزمان اجازه می‌دهد دانشجویان در هردو دوره آموزش ابتدایی و متوسظه به تبحزبرسند(2013 ,61.81 8000:1116). برنامه مرسسه ملی آموزش؛ فرصت لازم برای تسلط برمحتوا مطالعات برنامه درسی» دانش موضوعی» کارورزی» افزایش مهارت‌های زبانی» گفتمان علمی و مطالعات دانشگاهی را شامل می‌شود(2013 بله ۵4 ع1لز«ا80). رابطه نزدیک بین مدارس و موسسه ملی آموزش» فرصت مناسبی را برای دانشجو-معلمان فراهم می‌کند تا آنچه را آموخته‌اند به بوته عمل بگذارند و به تأّمل درعمل خود در پرتو پژوهش‌های مبتنی برشواهد و نظریه بپردازند. هردانشجو به یک مربی آموزش‌دیده ویک  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... [] ۲۹ یا چند معلم دیگردر مدرسه و یک ناظردر مژسسه ملی آموزش ارجاع داده می‌شود. این افراد» هیئتی برای ارزیابی دانشجو تشکیل می‌دهند و درجه متناسب با عملکرد را به وی اعطا می‌نمایند. دانشجویان در معرض مردودی» توسط یکی دیگراز ناظران ارشد موسسه ملی آموزش» راهنمایی می‌شوند. در برنامه دو ساله, دانشجویان به مدت پنج هفته درسال اول و ده هفته درسال دوم به‌عنوان»دستیارآموزشی» در مدرسه حضور می‌یابند. در برنامه همزمان» حضور دانشجومعلمان در مدرسه به این ترتیب است: دو هفته در سال اول برای مشاهده برنامه‌ها در یک مدرسه ابتدایی و متوسطه» پنج هفنه در سال دوم به‌عنوان دستیار معلم» پنج هفته در سال سوم به‌عنوان کارورزی» و ده هفته در سال آخ رکه عمل آموزشی وضعیت نظام رتبه‌بندی و سنجش صلاحیت معلمان سنگاپور در شکل۵ نمایش داده : گفارانی ان مرقیط دولت مرکزی و مسئولان آموزشی ابالتی: " از دست دادن گواهینامه, تنزل رتبه, کاهش حقوق و هزایا  ۱۳۰ فصلنامه پژوهش در تربیت معلم ۱ دانشگاه فرهندگیان بررسی نظام‌های آموزشی وابعاد و اجزای آن به‌منظور استفاده از تجربیات و مسیرهای طی شده» همواره به‌عنوان یکی از روش‌های تحقیق تحت عنوان "پژوهش تطبیقی"» مورد علاقه پژوهشگران بوده است. در اپن مقاله» با هدف آگاهی از روند سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان در کشورهای شرق آسیا پنج کشور مطرح و پیشرو در زمینه آموزش و پرورش شامل ژاپن» کره جنوبی؛ چین؛ سنگاپور و تایوان مورد بررسی قرار گرفت. رتبه‌بندی معلمان یکی از رویکردهای اثربخش در ارزیابی و ارتقای شایستگی‌های حرفه‌ای آنان در نظام‌های آموزش و پرورش کشورهای شرق آسیا به‌شمار می‌رود. عقیده بر این است که با استفاده از این سازوکار می‌توان هم سنجش دقیق عملکردی از معلمان به‌عمل آورد و هم انگیزش آنان را برای دستیابی به سطوح بالاترحرفه‌ای برانگیخت. آثار پسایندی سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی در نتایج آزمون‌های تیمزو پرلزاین کشورها مشهود است (2019 ,2015 .2011 ,116۸). برای دستیابی به یک نظام آموزشی کارآمد» ارزشیابی صحیح و نظام‌مند از اصلی‌ترین علمصلان یعنی معلم ضروری است. دراین راستا همه معلمان در بازه‌های فرایندی و فرآورده‌ای مورد ارزیابی قرار گرفته و براساس عملکردهای قابل سنجش, نمره‌گذاری و تخیین سطح می‌شوند. غلاوه برسنجش سطح صلاحیت» فاصله آن‌ها تا معیارها نیزتعیین می‌شود او برنامه‌های بالندگی برای پر کردن این فاصله تدوین و ارائه می‌شود. نتایج بررسی این کشورها نشان داد که ارزیابی صلاحیت» جزو وظایف ذاتی نظام آموزشی است ومعلمان نیز خود را مسئول پاسخگویی فعالیت‌های آموزشی می‌دانند. بعد دیگرنظام سنجش صلاحیت, سیاست‌گذاری این فرایند است. دراین راستا در بیشترنظام‌های آموزشی. این فرایند اجباری بوده و توسط مسئولان محلی» مدیران مدرسه و اتحادیه‌های معلمان اجرا می‌شود. نکته قابل تأمل دراین فرایند» فعال نمودن کانون‌های مدرسه‌ای و معلمی است»استفاده از ظرفیت مدیریت مدرسه‌ای و ارزیابی همتایان» فرهنگ ارزشیابی را تسهیل نموده و مشارکت را برای ایجاد نظام ارزشیابی بالا برده است. عمده روش‌های مورد استفاده دراین زمینه عبارت است از مشاهده‌های کلاسی» نتایج پادگپری دانش‌آموزان» نتایج تحقیقات و ارزشیابی‌های ملی؛ نظرسنجی‌ها از اولیا دانش‌آموزان و  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۳۱ در پایان» می‌توان گفت براساس بررسی صورت گرفته. نظام آموزش و پرورش کشور ما ۱- توسعه یک ساختار برون‌سازمانی به منظور سنجش صلاحیت معلمان؛ ۲ تفویض اختیارات و وظایف به مدیریت مدرسه وارتقای جایگاه وی؛ ۳- پیوند بین ارزشیابی صلاحیت حرفه‌ای و رتبه‌بتدی با موضوع حقوق معلمان؛ ۴- تربیت ارزیابان حرفه‌ای به منظور ارزیابی دقیق و سنجیده از معلمان. امراله» |.؛ و حکیم‌زاده» ر. (۱۳۹۳). بررسی تطبیقی نظام ارزیابی کیفیت برنامه درسی تربیت معلم در کشورهای کره جنوبی؛ انگلستان وایران. دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی» ۵(٩)؛ حسینی» س. ب.؛ برهمن» م.: و داداشی مقدم؛ ف. (۱۳۹۸). بررسی تطبیقی نظام تربیت معلم کشور با نظام تربیت معلم کشورژاپن. کنفرانس بیی المذلی در پژوهش‌های نوین در علوم تربیتی و حسینی» م.؛ و ابراهیمی» ط . (۱۳۹۳). بررسی تطبیقی تربیت معلم در کشورهای ایران» ژاپن و آلمان. اوئین کنفرانس بین المللی روان شناسی و علوم رفتاری تهران. رضایی, م. (۱۳۹۶). تعبین شایشتگی‌ای تخصصی و حرفه‌ای معلمان متناسب با سند تحول بنیادین و مبانی نظری آن واعتاربخشی شایستگی‌ها. طرح پزوهشی اجرا شده در پژوهشگاه مطالعات شعبانی» ز. (۱۳۸۳). بررستی تطبیقی برنامه ترتیت معلم ایران و چدد کشور جهان. فصلدامه تعلیم و شورای عالی آموزش و پرورشن (۱۳۸۲).آسندد. و مدشور اصلاح نظام آموزش و پرورش. فرهمندپان. م ز ۳۵ تعلیم و تربیت: نظام تربیت معلم در کره جنوبی و چین. مجحله رشد معلي معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش (۱۳۹۲). نظام رتبه‌بددی حرفه‌ای معلمان و نامداری پژمان» م. (۱۳۹۷). طزاحی الگوی تضمین کبفیت فرایند آموزش و آماده سازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان. رساله دکتری رشته مدیریت آموزشی: دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی: 6 ۲اه خن 1۳۵ ناو موش ما ممممادافهز ۳۵۵ ۱1۵۵۵ ب(2007) بل بامقفع۸ 2 بط بوصا۵ ۸ ,(435)4-5 مولع 0960 ماگ 7ه اموومول ماه مصمناق‌دله۷طظ خعمفمصس ۲ دام 1 00/۱6 درک آن یووم ]مه مغ ۸/0 ب(2007) ۱۰ بفشعاکسها ۵ ۵۱ جاخطا هت 5 تقاط ۵۲ ح ماه مرسمه عمط صمناممصکسا 2001۰) .1 بامعدطای3 2 11 .8 بطعزعط 0 هام2  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۳۳ ,531077 7107710101 مور آه آمجموا. لصوم عم فص تال خر +1303 ق۸۸20 با۸ عصشا 13 جا صمتاعل معاصط خر نجوزمده امه اهامای .(2004) بخ بل ملصفاق0 یگ ما بانط 4 :708077011 مر آن موم موم آنممحا ما2 76 ملق 1001 بل ک بالقطاه ۱0 58 .2۳ 3/0/0۸۵0 (00[ ۱1۵۵ ۵0/0 ۸ :۵33 ۵100/1۵0۶ ۱۵۵۵۸۷۵ 0۸۵ 700000۶ (2011) ما۸ مجعطفها نک م۸ فرظ 18 ع8) 1۵7 +عادعن ۲610 نفداامتی) طاولا مسامی) و2 و ونم 7 مس مممطظ 6۱۳۱۵۷۵۸۵۱۱۲ 00 امرس ,(2013) مظ ,|۲۵ ل یگ بمق ۱ ب۵1 بش شا یگ ۷ با هه -383 .طم) ععمهنگ‌گده۲ /002 ۱11 مسا 290 عطا که ععستلهم80 ها موز جوز جوم بممزمم .(/() 16 ش۸) 001 3/3030 ۲00301100 از معط جک او صهناهاممدع۸ کات موسمم۸ .392 7 1۳۵۵/0۲ 06 هه لاهن ه تناها امد مدا ناهن ر2009) ۵ ,۵۶ ع میگ ق00۵۵ 000/1077 108۵/00/۴4 آه ۵ مول آارا 1۸0 ۰ حعمصمعمم نادمه وهطعم آهننمز 0 ۸8180۵۴ 8 انآ ۵۶ ناهد هام1 ۳۵ وداماموت (2001) 8 ۳ ما۸ گ سا ما۳ 39-9 ,(7/)1 و87116(01 هل [0 2۶۷001100 مع0م۴۸ صوموممل) خو دوامتقصا هه ۷/۳۵ اصعلی5 0 70۲ الا کر +ومام) امه ما ولد عصوصجمی راومه بر 01ع) ی مصاجمل) 81) 3306 ۷0۳ بوعلا ورد وهی رل ججوجن «منلمبان مها ,3/170 1000727 ۸۷00/10/10 10 2۸/0/1090 ما۵ معطع] حز خلف 1 عاا بر2001) 0 مصمذاعنصه۲ منز جوم 2۳۵ ممجوااط ۵ ماه موف م(2000) با 3 ها داد کب مصمقاهنهد۲ گ ما10 شنت وه ممنخزهصویگ بصز نما ۲۷۵۶ معنطممجله معط ۳۶۵۵۵/۵۸۲ آممکو ان ان مرن 07 دوز مه جوم موس ب(2 ۵01 مک ما۷۵ گ ما هدام 00011072 و خاش ۲ که اما آموم ۸ مک 2000 1 مصعطاعقلا عه با و0 ,ماه اههد [ م3۳ .جه زوه/ 32۳0 ام هلو امعم امس 2000 2 ماه واه 21110 ۵۳ کم ناموت ۳۵0۵ (2013) 13 موصها بل ما ۳ ها بل بدا۵ا۲۵ 725-7 ,(فل۳) 8 هلاه هل اما گ سل نها ار ,لاو طع5 ما بنغصند1 عععسنط 7 از ماه که نها مات ملک هی میات اما مز عهی اک بو نموت 0 ع لا 107 0121100وعک۸ ناه 11 +قلص 6101 متحم افش .(71-85 .حم) لس ۰ 1309100 نشگتا وله ماگ2 جاسها اس مممومومنو 20 کک 72 و20[11) .1۳۵ ,۵1086 ونوا نشگلا بی‌زلوو‌انو ۷‏ جاوومم اممووننمموو 2073 71455 بر2015) مخت ل[امت) حصادمظ نشکلا جو رم )ولا ۸ جزاوومک آممرمارووومروو 20/9 7245 (2019) هط ما۳ ۵00 3۵7۵5 که ماو تعط1 هط (2012) سک مقطفا ۷ ,11881 0 ,له 110۳/۵1/0 ۸6060 مامت مامتههدم ماه معاممه] معا ۵۲ ها 0 ۵00 خد اما دمناه‌انای حعمل ۵۵۲ .(2008) .0 .0 بتعواهاگ ک بت بل ما3۵ .ار با 35۵6 -615 ,(27)6 بطاع60 8 50010 ۵7 نموم مهن ۷۵۵ هلا من عمط موه ناه ماد اهداهن داعم که ماه عم اه ناهد اصممتص هنن ۸ ۰ر20۱4) 3۳ بدا گ 1 ب0گ 00۲0۳۵0۵-0 ۵۳ داد ۵0 اوه آهقاه مد عمهو مهم لاه خمعصدمواع ول آهدمامگامم ,59-80 ,(3) 31 ,۳۸0/077 7000000 مگ ۵7 امو ول 76 مصعاذود اخهم  ۱۳۴ فصلنامه پژوهش در تربیت معلم ۱ دانشگاه فرهنگیان رامآ 520 ۹۵۵0۲ صمناهاه ۹ج ما18 ع هط .(2009) بش باا9 2/10 ۶ 36۰ .5 ,۴21581 «(100 0 ات۸ آمد م۸۵ مارگ ماه ومعوظط -ول هاگ مه ۷۱0 هملکد صماونمم0 ]1 1۵ ۳10002088 1036050۲ ۵۲ ک م2 00اه ععطقت 1 بر 201) یک بط 1/0 4۱-3 ,(23)1 و0] ]معا وه ماما اما آمو‌ هط مخآممامگ و۱۹ رمندهد م1 ۲ عمگدعدحی نانطومه رع‌مامسط ممناماه حدم ص۳ ,(2010) 2 منعاممنک ک ما ,2/۵0 11-5 ,10 یمام م7 ام ما22 مهف دنام اه حمطع ها ۵1 60100110 1200۶ 01 امه ماس ۶ کهفشم وک (200) وله +۵ مصاقند ۱ 7/0 ۵ جه 08 آه منسامی 76 باعل وا رقا 20 بخ ما۳ 4 7 ,1/۵۳6۵ [ن 50/00/0 ۸۳4 7600 ,(20032) اسعهمماه30 خسه دمنامهمم-م عنصمدمط +6 دمنتمعنصمون0) ۵ سگم جسگ (201۱) اصعصدمماع 300 لصد صمااع موم عنهمممت جصل هاوگ مدع 0 () :۳۸۹ ,510/05 177100 1۵ 0۲ 290 ۲۲ خرموجما :0۳5 ۵/077 اد 3۷06 3 8 1720378 006 هامععه رش 5200657 +مطتحصه 0 کقعصاصصمه عخلمخه‌ 10 بر(2013) ۳ ,۳000 سا) [غزا 0 ج عم ولا آمماود 7۵ دموا سوام حع هحون وس ]۵۵ ۱92-2 ,(7)3 بجاو او لوط عمط نو امف‌وحم همه مه کلم اما (2002) بش۸ عمط 4 ا :2۳0/0006010 7/2317 ,(2013) با متعلد هداج مامتا گ سا وطه‌ ها ما معلانسط5 ۶ ,510217 1ن۸ . جم 00107 17 10 6ن مد ) 0161۲ 110۷آعش لودمناومیل و وناساه ۳ عط ۶0۶ امش او 13۵۳۵110 +عوصها 1و۸ ب0110(1120(00 10۶ (06ااک 0۶۰ خاع 1/00 ابو 0 مموواعموم 0993 ب۵۸ یک مگ یه 36 سا 50۵006 .010 :020۵0۵ ,۲۵۱0۱۵8 ۵ آموموم ۸ #عفه‌ا- رن داوم من غ71۵ ب(996ل) بلا ما۸ مها ماگ 1 ماع عا که معا سه شمه نخوعنمهرم عمنامع م1 (2014) مل مومع ۵۶ بسا5 326-۰ ,(21)3 ,و2 گ ی‌نام۲ بخناا ۳ +صمن ۳۵ 1 0۵4/11۳165 5612012 2۸ 06100۸01 وید مهو ۵ جعا ودره موسوم (2002) مخ مقهاازد 1 تولسا5 ۳0 خطا ۵ رما بکسلنه‌نود ما خمغصمر ما عل کوی هس11 م20 ۵ 0 مها ز ب۲۳۵ ۵۲ عزاطنای 3 عطا ها قاط ع امیش دا ما13 مها 10۵0 ۵۳ رصتا ]1 :1078 5گ, ۳۱۵/۸۸۷۲0 ۳۳۵۳۵۲۵۱۵ 76000۷ 9 ۲۲/۵/0۵۶5 .(2013) مل مطاصط۲ ک مل ناتک ۸1.1 +1۸10 اه دش لمدمام< عطا <ط ممدمندکتصصه جعجو5 ومخاومج و نونمم 0۳۲۴ ۳۳۵00 ۵ 10۵۵ :0۳0805 م00 امعم ۵۳ ماهر امه ۵ هزوم 26 2014 ,12 ما 60 0راع۸ ,2013 بک2 احقط۳ 06 دما صنطعه۷ مز مرمطکله ۳ ج اه رهم۳۳ 80/22000599 115/2۳02 000 / ها ژگو مه کم موب دناد ۱/000 قاط 0۶*۸۱۵ ۹000 4 نزواومواک هوک (2012) با ,0001108-11۵0 گ یگ با۸ امن 1 عولناصسم) ,حرط همعط مد رمک معا خها مط جم بانط جماامماط :۷۵ ۴و اع 1۵ 1۳۳ عاوما آمدواکو ۳۳۵ ماگ .(2011) مه م000۹ ۶ .۸ ب608ا/ز 1 .891-9 ,(27)5 00/0 7000:۵۶۰ 0۸ 708 +عافوم از (ممطک عط روز عاخد1 عادانععممصا م۸ بآ 33۵ .8 .0 1۵ تنیمل آمساجعی اک وهی هم نوعمسوسع را200) ۳5 ات۹۹ م1 :۵0 ب(45-66 بمرم) فواه عاعم من بترم وداامهاهه اه و06 موعلک) کنممواهگ 1  ساختار تربیت معلم در کشورهای شرق آسیا... | ۳۵ 2 (07 ۲07061 60لا مقس مومسم امه وم لوگ منوا مه (2012) ۲ بج۵0 ۹۱ آوو م5 عاقسمهع 1۳۵ ۵۶ لها عطا ما ده هدموا( ۸ درون ما۵ مهوت 0۷ ,8 6 لگ ,16۵ با باتو8ا0 ی بطاهگ سا ۴ و3069 1.٩ ها بکا.8 110100 بکنگ۴ ق1۹۵۵ 0 ,16۷۵۴80۵ با ,غالا 80 بل ۱۵ بورونروورمنگ ینومهم آه ولمم سوه (0013) سا امه هام6 +عطعمع) ما علندی ۸ نهناعممما و۳ /-18۳0۹ ,(خلکل) معلده ماه و اماز ها امدو ناماد +حفصداطا ٩ عطا صخش مخعقاصای 17 دز ههد تجتاهنی هه ,6٩ .(۳۸۵]) ۸1110۷61۵111 [۵ ۳۵۵۵0 او صمناما۵ 1۵ 10۶ 10اه م۸ ۱۵/۲۲ 0/۵ 6006/10 0۳ 02001108 7000/0۲5۱ +0068 0008 م(2011) ۵4 ۵ مکاصعداده لا 17010751 حااا هت 0000 خن ماگنه امن معطکناطا و )) صوت هه

هدف این مقاله، بررسی و واکاوی ساختار نظام سنجش صلاحیت و رتبه بندی معلمان در کشورهای شرق آسیا است. روش بررسی به شیوه کیفی و توصیفی - تحلیلی بود که با بررسی منابع، اطلاعات و داده ها و اسناد در دسترس کشورهای ژاپن، کره جنوبی، چین، تایوان و سنگاپور و با روش تحلیل اسنادی انجام شد. از این رو، از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. سه مولفه اساسی برای بررسی فرایند رتبه بندی در کشورها مورد نظر قرار گرفت: چارچوب ساختاری، فرآیند ارزیابی، و کاربرد نتایج. یافته های این پژوهش نشان داد که در کشورهای مورد بررسی، به منظور ایجاد ساختاری که در آن جایگاه و ارزش کار معلمی نمایان شود، رتبه بندی یا شکل های مشابه آن صورت می گیرد. در این بررسی مشخص شد که در فرایند رتبه بندی، مدارس جایگاه ویژه ای دارند و نهادهایی برای این ارزیابی ایجاد شده اند. رتبه بندی ها به شکل های مختلفی صورت می گیرد اما آنچه وجه اشتراک همه این نظام ها بود، توجه به یادگیری دانش آموز به عنوان عنصر اساسی نظام آموزش و پرورش است. در نهایت پیشنهادهایی برای فرایند رتبه بندی در نظام آموزش و پرورش ایران ارائه شد.

418368

شماره ۲۳ پیاپی ۰۱۰۸ بهار و تابستان ۱۳۹۸/ صفحات ۱۳۷-۱۵۷ کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است که به رغم گذشت نزدیک به شش دهه ا زآن» هنوز مخل بحث و نزاع‌های مختلف است. همین اختلاف آرا و دیدگاه منجربه ارائه روایتت‌ها ی گوناگون و متضادی ا زکودتا از همان آغازین روزهای پس ازاآن تأرکنرن نماسقت. روایت پزدشیر زاهدی تحت عنوان پنج روز بحرانی یکی از روایت‌هایی است که چهار سال بعد از کودتا نگارش یافته و حاوی اطلاعاتی دربارفعالیت‌های فض لاه ,زاهای واطرافیانش برای انجام کودتا است. اين مقاله با استفاده از تحلیل روایت بر مبنای مدل کنشگران و نحو روایی نشان خواهد داد که اين روایت با پژخورداری از زاویه"دید ‏ و کانوتی‌شدگی محدود.ه چگونه نقش عوامل مختلف داخلی وتقارجی را ندیه گرفته است و تأکیدش را بر ماهیت مردمی و قانونی و مشرو عکودتا و شخحصیت فضلالّه زاهدی به‌عنوان رهبری مروضی نز تقد زقوار داد یت آین درخال یاه کاپ و اسان اد و ققتانت صور تگرفته؛ کوذتاابا قفکناز یواسم لمتعدداداخل ی و نارجی انجام گرفت و فضلاله زاهدی صرفا فرمانده نظام ی کودتا و نه رهبری مردمی به حساب می‌آید. واژگان کلیدی: کودتای ۲۸ مرداد».اردشیّر زاهدی, نحو روایی» مدل کنشگران, روایت ۲ استادیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)؛ 0052771.26.17 131311020810  ۸ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... رولان بارت در درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت اشاره می‌کند که روایت‌ها جهان‌شمول هستند و در هر جایی حضور دارند. اصولا بدون روایتگری امکان انتقال پیام از انسانی به انسان دیگر وجود نخواهد داشت و زبان نیز هرگز به عرصه عمل نمی‌رسد. تنها از طریق روایت است که انسان‌ها قادر به درک دنیاهای فرهنگی» سیاسی, اجتماعی و... متکثر و متنوع خواهند بود. شناخت روایت‌های موجود در جوامع و دوره‌های مختلف تاریخی, امکان شناخت جوامع گوناگون. فرهنگ و تفکرشان را مهیا می‌کند. شناخت روایت‌های مختلف در هر جامعه و هر دور تاریخی, یعنی شناخت فکر و اندیشه‌ای که سازنده روایت‌ها و جوامع بوده است. روایت درست به مانند خود زندگی ساخته می‌شود و همانگونه که انديشه انسان, زندگی او را می‌سازد. روایت نیز ساخته و پرداخته همان انديشه و البته بازتابی از آن است. روایت‌ها در طول تاریخ بشر و در همه فرهنگ‌ها و زبان‌ها به‌عنوان نخستین شیوه ارتباط و بیان تجربه وجود دارند. حتی برخی از نظریه‌پردازان و تحلیلگران ادبی مانند اندرو هه و نیکولاس رویل ‏ هم با بارت موافق هستند. اینان بحث خود:درباره روایت‌ها را حول پنج گزاره سامان می‌دهند. براین اساس: ۱.«داستان‌ها همه‌جا هستند» به این ترتیب به‌مانند بارت اين دو نیز بر جهان‌شمولی روايت‌ها تأکید دارند. زوايت‌ها.همه‌جا هستند و انسان بدون روایت» مطلقا وجود ندارد؛ ۲. «نه تنها ما داستان می‌گوییم» بلکه داستان‌ها نیز ما را می‌گریننه اگر داستان‌ها همه‌جا هستند» پس ما نیز در درون داستان‌ها هستیم)؛ ۳رگفتن داستان همواره با قدرت. مالکیت و سلطه پیوند دارد»؛ ۶.«داستان‌ها متکثرند و هميشه چیزی بیش از یک داستان وجود دارد»؛ ۵استان‌ها هميشه چیزهایی درباره خود داستان به ما می‌گویند»(مکوئیلان» ۱۳۸۸: ۱۲-۱۱). بنابراین روايت‌ها ابزاری جهان‌شمول برای گفتن و دانستن» برای شنیدن و شناختن, برای شناساندن و فهمیدن هستند. فرایند فهم و درک بدون ساخت روایت هرگز به سرانجام نخواهد رسید. روایت وسیله‌ای برای معرفت‌اندوزی و بیان معرفت است (حری» ۱۳۹۲: ۱۱). از آنجاکه اسناد و منابع تاریخی در خود حامل روایت قستند. چه روایت‌های کامل یا حذاقلی یا توصیف‌های روایی, لا شناخت تاریخی, بدون شناخت روایثت حاصل نشواهد شد و همانگونه که فلاسفه تاریخ نیز نشان داده‌اند» روایت فقط جایگزینی احساسی برای بیان آمار یا ارقام موثق نیست. بلکه روشی است برای شناخت گذشته و این روش بر اصول عقلانی ویژه‌ای متکی است. امروزه روایت به مثابه شیوه‌ای توضیحی به شمار می‌رود که برای درک و فهم زندگی لازم است. ویژگی‌های جهانی و میان‌رشته‌ای نظريه روایت از دهه ۱۹۷۰م به  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۰۲۳ بهار و تابستان ۱۳۹/۹۸ این‌سو موجب شد که پژوهشگران امریکایی نیز تاریخ را همچون نوعی روایت بررسی با توجه به مطالب فوق‌الذکر و درک روایت به‌عنوان دانشی که امکان فهم بهتر وقایع و رخدادهای تاریخی را برای پژوهشگر مهیا می‌کند. این پژوهش به دنبال تحلیل مدل کنشگران و نحو روایی روایت اردشیر زاهدی از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در خاطراتش با عنوان پنج روز بحرانی است. در حقیقت اردشیر زاهدی با بیان روایتی از کودتای ۲۸ مرداد پژوهشگر را به جهانی دعوت می کند که برخاسته از علایق» گرایش های فکری و سیاسی و به تبع آن زاويه دید است: که وق دز این ارتباط. برگرویده است. با شناخت نحو روایی و مدل کنشگران روایت زاهدی, می‌توان به این سوالات پاسخ داد که درک زاهدی از وقایعی که منتهی به کودتای ۲۸ مرداد شد چگونه بوده است. بازنمایی کودتا از سوی وی چگونه انجام پذیرفته است و اصولا تفاوت روایت زاهدی با سایر روایت‌های موجود از کودتا کاستی‌های این تمام تعاریفی که ناظر بر روایت داستانی هستند شامل. ازکان:«تغییر موقعیت» «توالی با زمان‌مندی»» «هدفمندی يا علّیت» و بوزارنی) می‌شوند. در میان کسانی که به تعریف روایت پرذاخته‌اند. افرادی مانند مایکلی تولان ۱۳۸۳۹(۲: ۰ و روّلاقابارت(۱۳۸۹: 4)» شناخته. شده‌اند» شاید کامل‌ترین تعریف را اشمید ارائه جالاه باشتاهفه رم طلوایت را دارای دو معنای اساسی می‌داند» یکی جامع و دیگرق محدود. مفهوم جامع روایت به بازنمایی‌هایی اشاره دارد که تغییر وضعیت يا موقعیت را در بر می‌گیرند. در بافت این تعریف» وضعیت به مجموعه‌ای از خصوصیات منتسب به یک عامل یا یک موقعیت بیرونی در زمانی خاص اشاره دارد. بنابراین» از دید اشمید کمترین شرط روایت‌مندی این است که حداقل یک تغییر وضعیت آشکار شود. او تغییر وضعیتی را که در برگیرنده روایت‌مندی باشد. بر عناصر زیر مبتنی می‌داند: ۱.یک ساختار زمانی با حداقل دو وضعیت: موقعیت ابتدایی و موقعیت انتهایی. به عبارتی روایت پیش از هر چیز یک «ساختار» است. این ساختار یک ویژگی دارد و آن چبیزی نیست جز «زمانی‌بودن» آن. این ساختار زمانی نیز باید نمایانگر دو وضعیت باشد و چنانچه این دو وضعیت ابتدایی و انتهایی وجود نداشته باشد. روایتی وجود نخواهد داست؛ ۲. معادله موقعیت های ابتدایی و انتهایی» برابر با وجود شباهت و تضاد بین وضعيت‌ها یا دقیق تر هویت  ۰ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... و تفاوت خصوصیات این وضعیت‌ها. حال اگر روایت دارای ساختار زمانی و وضعیت‌های ابتدایی و انتهایی باشد. باز هم به وجود تعادل, آنچنان‌که تودوروف بیان کرده است. میان دو وضعیت نیاز است؛ ۳- هر دو وضعیت و تغییری که بین این دو رخ می‌دهد باید به تنهایی متوجه یک سوژه و کنشگر باشد. به عبارتی روایت باید هم ساختار زمانی داشته باشد. هم تغییر وضعیت و وجود تعادل را نشان دهد و هم ناظر بر یک سوژه و کنشگر باشد. نمی‌توان روایتی را بر اساس یک کنشگر خاص شروع کرد و با کنشگر دیگری آن را به اتمام رسانید به این ترتیب» روایت نه تنها باید بیانگر تغییر وضعیت از حالتی به حالت دیگر باشد. بلکه این تغیبر وضعیت باید در بستر زمان و توالی سببی رخدادها باشد. روایت ساخته می‌شود و رخدادها به صورت هدفمند و بر اساس پی‌رنگ خاصی به هم متصل می‌شوند. با بررسی پیرنگ روایت و یافتن روابط بین سه پاره؛ابتدایی, میانی و:انتهایی روایت می‌توان قسمتی از معنا را در روایت به دست آورد..بااین‌حال؛از دید نشانه‌معناشناسان, دسترسی بیشتر به معنا باید ازطریق عناصر دیگر ساختار صورت.گیرد. یکی از این اعناصر»الگوی مدل کنشگران یا نحو روایی است. نشانه‌معناشناسان گس این کنشکرانا 9۹۹ یت پبرتگ قرار دازد و شخصیت‌های روایی» وابسته به این الگو هستند. برایناساس.یکی از ویژگی‌های الگوی کنشگران حضور جایگاه‌هایی است.که از قبل"برای هر‌شخصیت:داستانی تعیین شده است و شخصیت‌های داستانی باید در اين جایگاه‌ها.قراز گیزند و لذا از رابطه هر جایگاه و شخصیت., با جایگاه و شخصیت دیگر قسمتی از معنا تولید می‌شود. در روایت‌های تاریخی مندرج در منابع و اسناد تاریخی نیز همین الگو را می‌توان در نظر گرفت (عباسی» ۱۳۹۳: ۱۶۰). پیروی از این الگو و بررسی مدل کنشگزان در زواینت‌های تاریخی امکان زیادی را برای محقق و پژوهشگر تاریخ فراهم می‌کند تا بتواند ضمن نقد منابع» به فهم آنها و اهدافشان از رواییگ پیش از این اشاره شد که سوسور دوگانه‌ای بین زبان و گفتار یا دال و مدلول ایجاد کرد و این دوگانه راه جدیدی را در مطالعات زبان‌شناختی باز کرد تا افرادی چون یلمسلف, لوی اشتروس و... به پیشبرد دستاوردهای زبان‌شناسی سوسور و گسترش دامنه مطالعصات نشانه‌شناسی بپردازند؛ چنانکه گرمس توانست با تکیه بر موضوعات معناشناختی» گونه‌های متفاوتی از تقابل را معرفی و طبقه‌بندی کند. وی در صورت‌بندی روایت دریافت که می‌توان سه جفت تقابل دوگانه را در هر ساختار روایی تشخیص داد (فاعل /مفعول؛ فرستنده/گیرنده؛ یاری رسان/ بازدارنده)(احمدخانی, ۱۳۹۲: ۲۲-۲۱). بنابراین در مدل کنشگران یا نحو روایی,  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۰۲۳ بهار و تابستان ۱۶۱/۹۸ شش نقش وجود دارد. در کنار این امر همانطور که قبلا گفته شد» نشانه‌معناشناسی به دنبال بررسی معنا و چگونگی ظهورش در سطح است. تمرکز بر روساخت روایت موجب شد تا نشانه‌شناسان دریابند که نقش بر اساس نمود کنش فعل ازطریق وجه تعیین می‌شود. وجه را نیز عمدتا رویکرد نشانه‌شناختی اجتماعی به سوال درباره صدق دانسته‌اند که موضوع بازنمایی واقعیت در مقابل تخیل, امر حقیقی در برابر امر ساختگی, گزاره معتبر در مقابل گزاره جعلی و سوال درباره تعامل اجتماعی است. به اين ترتیب سوال درباره صدق به سوالی اجتماعی تبدیل می‌شود؛ چراکه ممکن است در یک بافت اجتماعی درست و در بافتی دیگر نادرست باشد. پس زبان‌شناسان و نشانه‌شناسان در هنگام بررسی روایت و مدل کنشگران هرگز این سوال را نمی پرسند که «اين چقدر درست است؟» بلکه می‌پرسند که «به چه میزان درست بازنمایی می‌شود؟». در حقیقت آنها با درستی مطلق کاری ندارند بلکه به درستی از دیدگاه گویندگان. خوانندگان, نویسندگان و دیگر خالقان نشانه.و منابع نشانه‌شناختی ارتباط توجه می‌کنند(همان: ۳۱). این موضوع منجربه پیدایشامکانی برای توجه به نظام‌های,اجتماعی و الگوهای رفتاری در بررسی روایت شد. لذا روایت دیگر ضرف متن نوشتاری دژنظر گرفته نمی‌شود. از این پس نحو روایی آنچنان‌که ذکر شد» به شش,دسته به قرار زیر تقسیم می‌شود: ۱. کنشگر فاعل: او کسی است که عمل می‌کند و به ظرف شی ارزشی (مفعول) می‌رود؛ شی ارزشی يا مفعول: هدف و موضوع فعال کنشگر است؛ ۳ کنشگر فرستنده: کسی است:که فاعل کنشگر را به مأموریت می,فزستد و دستور اجرای ۶. کنشگر گیرنده: کسی است که عمل می‌کند و به طرف مفعول یا شی ارزشی می‌رود؛ ۵. کنتشگر یازی‌زسان: کسی است‌یکه بفاعل اکسفک رم کمکا می کند تا بهشی اززشی برشد؛ کنشگر بازدارنده: کسی است که مانع فاعل کنشگر جهت رسیدن به شی ارزشی ۲۳ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی پناه و ... همچنین می‌توان نحو روایی را ازطریق طرحواره روایتی کانونی بررسی کرد و مدل کنشگران را به‌صورت بهتری درک کرد.اصولا از نس فعلیع#تمام مراحلی را که عامل فاعلی از مرحله شکل‌گیری تا مرحله تحقق طی می‌کند. می‌توان به‌صورت زیر نمایش داد. براین‌اساس از مرحله مقدماتی که شامل فعل «خواستن» و «بایستن» می‌شود. به مرحله بالقوه که افعال «دانستن) و «توانستن) را در بر.می گیرد, گذر می‌شود و.از آنجا به مرحله کنش با مرحله بالفعل(تحقق) عمل می‌رسد. این مرحله فعل:«شدن» و (به انجام رسیدن» را در بر دارد. به‌این ترتیب و بر اساس اين فرایند»اراده و خواستی يا الزام و بایدی برای انجام کاری پدید می‌آید. این اراده و الزام را باید به فاعلی سپرد:که توانایی و دانش (آگاهی) لازم برای تحقق آن را داشته باشن: پین از ظی این دو مرحله است کالهمرحله کیش یا تحقق عمل می‌وسيم. در این مرحله کار یا به انجام می‌رسد يا فاعل از عهده انجام کار بر نمی‌آید. پس از مجموعه افعال موثر «خواستن» و «بایستن» و نیز-(توانستن» و «دانستن»,فاعل .توّانشی کل می گیرد. چنین فاعلی پس از اجرای عملیات اصلی تبدیل به فاعل کنشی می‌شود. جدول زیر این فرایند را فاعل ابتدایی یا مقدماتی . فاعل بالقوه(فاعل آماده عملیات) فاعل تحقق‌یافته یا بالفعل  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۲۳ بهار و تابستان ۹۸ / ۱۶۳ اصولا از نگاه روایت‌شناسان و نشانه‌معناشناسان واحدهای معنایی یک روایت بر روی پنج سطح سوار می‌شوند. وضعیت یا پاره ابتدایی» نیروی تخریب‌کننده» پاره میانی» نیروی سامان‌دهنده و پاره انتهایی روایت. این پنج پاره یک ابرساختار را تشکیل می‌دهند. این بنابراین در بررسی نحو روایی روایت‌های تاریخی,» می توان این مدل را به کار بست و از طریق آن برخی از روایت‌های تاریخی مندرج در اسناد و منابع را نقد کرد و به درک بهتری از آن رسید. طبعا هر روایت بر اساس نظام فکری و ایدئولوژیکی و... راوی یا نویسنده آن طراحی شده است و نحو روایی آن متفاوت از روایت‌های دیگر از حیث داده‌های تاریخی و نتیجه و نه از حیث ساختاری است. محقق تاریخ با بررسی این تفاوت ها امکان فهم بهتری از هر روایت و بررسی نسبتش با روایت‌های دیگر را درباره یک واقعه و رویداد واحد برای خود فراهم می‌کند و نقد قوی‌تری را بر روایت؛از حیث تأثیر عوامل ایدئولوژیکی» فکری» مرامی, اجتماعی و... بر انتخاب داده‌ها و گزینش منابع و نحوه تعدوین آنها و ساخت روایت وارد روایت اردشیر زاهدی از کودتای ۲۸ مرداد روایتی؛است بز‌اساس زاويه دید وی و منحصر به کنش‌های فضل‌اله زامدی و اطرافیانش. این روایت. روایتی است محدود و به شدت کانونی‌شده به‌نحوی‌که کنشگران آن و کنش‌های موجود آن منحصر به تعدادی از همراهیان زاهدی و تلاش‌های آنها برای رسیدن به قدرت و کنارزدن دکتر مصدق می‌شود. روایت اردشیر زاهدی از کودتا فاقد پاره ابتدایی روایت به صورت واضح است. وی شروع روایتش را از فرمان نخست‌وزیری پدرش فضل‌اله زاهدی در نظر می‌گیرد. شروع روایت کودتا بدون بیان صریح پاره ابتدایی آن که نخست‌وزیری دکتر مصدق است. به خواننده اینگونه تلقین می‌کند که پاره ابتدایی از نظر زاهدی مهم نبوده و وی اصولا موضوعیتی برای آن در نظر  4۶ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... نگرفته است. بی‌توجهی اردشیر زادی به پاره ابتدایی و شروع روایت با نیروی تخریب‌کنند» ذهن خواننده را از توجه به طرح سوال از چرایی عزل مصدق و دلایل نصب فضل‌الله زامدی منحرف کرده و کانون تحولات را بر فرمان شاه و اهمیت آن قرار می‌دهد. این چنین انحرافی زمینه را برای پیشبرد روایت در پاره‌های بعدی و بازنمایی جریان کودتا به‌عنوان جنیشی مردمی» مشروع و قانونی مهیا می‌کند. لذا زاهدی با شروع روایت از نقطه ورود نیروی تخریب‌کننده از پاره اول به پاره میانی وارد می‌شود. صدور فرمان عزل مصدق و نصب زاهدی به مثابه نیروی تخریب‌کننده زمینه را برای شروع پاره میانی فراهم می‌کند و بدین‌گونه روایت کودتا شکل می‌گیرد. در حقیقت رخداد این روایت» عزل مصدق و نصب زاهدی است. با برهم‌خوردن تعادل روایت. پاره میانی آغاز و تلاش برای رسیدن به تعادل در پاره سوم روایت شروع می‌شود. این تلاش از مرحله مقدماتی «خواستن و بایستن» که همان فرمان شاه است شروع و به مرحله بالقوه یا توانشی وارد می‌شود. به‌عبارتی حکم شاه برای زاهدی جهت تصدی منصب نخست وزیری» او,را درامزحله اول" یعنی اموحله خواستن قرار می‌دهد و لذا شاه به‌عنوان کنشگر فرستنده و زاهدی به‌عنوان هم فاعل واهم؛کنشگر گیرنده معرفی می شوند. کنشگران یاری‌رسان نیز در این«زژوایت.».افرادی هستند که همراه فضل‌اله زاهدی برای رسیدن به قدرت به‌عنوان شی ارزشی کش دارند. افرادی مانید سرتیپ گیلان‌شاه» سرلشکر باتمانقلیچ» تیمسار تقی‌زاده» حائری‌زاد» عبدالرحمن فرامرزی» عسده‌ای از افسران بازنشسته و یکی دو نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی.البته تعداد. این افراد در جریان روایت نیز بیشتر می‌شود» ولی به‌هرحال تعداد آنها بیش از ۲۰ نفر نیست. مرحله توانشی یا مرحله بالقوه «دانستن, توانستن»» در این روایت پس از دریافت حکم شاه شروع می‌شود و با اقامت کنشگران این روایت در منزل مصطفی مقدم و سپس حسن کاشانیان شکل عینی به خود می‌گیرد. در این مرحله منزل مقدم و کاشانیان به‌عنوان مکان توانش حائز اهمیت است. با حضور در این محل, اقدامات وافعالیت‌های لازم برای کسب آمادگی و مهارت جهت دستیابی به شی ارزشی آغاز می‌شنود. طرح‌ها برنامه‌ها و هماهنگی‌های لازم انجام می‌گیرد و به هر یک از کنشگران وظایف و نحوه عملی کردن آنها آموزش داده می‌شود. نصب افراد برای پست‌های مهم نحوه ابلاغ فرمان شاه به مصدق, نحوه تسلط بر ستاد ارتش, نحوه تسلط بر امور بی‌سیم پهلوی و... از آمادگی‌هایی است که در مرحله توانشی حاصل می‌شود. نکته حائز اهمیتی که در روایت اردشیر زاهدی وجود دارد اتصاف فضل‌اله زاهمدی به صفاتی است که عموما جهت نشان‌دادن توانایی او برای تصدی پستی مشل نخس‌وزیری ضروری است. زاهدی پدرش را به صفاتی مانند خونسرد. مصمم متصف می‌کند. (... پدر در  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۲۳ بهار و تابستان ۹۸ / ۱۶۵ این گونه مواقع تسلط و احاطه عجیبی بر اعصاب خود داشت و هر چه خطر را نزدیک‌تر می‌دید» خونسردتر و مصمم‌تر به نظر می‌رسید و سریع‌تر تصمیم می‌گرفت و اجرا می‌کرد.» (زاهدی» ۱۳۸۱: ۶۷۱) در این عبارات زاهدی,» پدرش را دارای سه ویژگی قدرت تصمیم‌گیری, قدرت کنترل و تسلط بر اوضاع و قدرت اجرایی‌کردن تصمیمات در مواقع سخت معرفی می‌کند. این ویژگی‌ها در کنار ویژگی‌هایی که در بقیه بخش‌های روایت از پدرش به تصویر می‌کشد در کنار متهم‌کردن دکتر مصدق به صفات متضادی مانند قانون‌گریزی و یاغی‌گری, درصدد شخصیت پردازی دوگانه و متضادی از فضل‌الّه زاهدی و دکتر مصدق است. اولی شخصی می‌شود خدمتگزار, مصمم. مدیر و... و دیگری شخصی قانون‌شکن و یاغی. پاره سوم روایت زاهدی از کودتا زمانی شروع می‌شود که روایت از حالت بالقوه خارج و به حالت بالفعل و کنش وارد می‌شود. این مرحله با فرستادن سرهنگ نصیری برای ابلاغ حکم شاه به مصدق مبنی بر عزل وی و نصب زاهدی شروع می‌شود؛ اما با شکست وی در انجام عملیاتش, روایت زاهدی در نيمه راه به پایان می‌رسد. این نقطه را باید نقطه شروع روایت دوم وی از کودتا برشمرد. در حقیقت زاهدی*دز بتزساخت"ژوایت.کوذتای ۲۸ مرداد به جای ارائه یک روایت. دو روایت را بیان.می کند.,پزاین‌اساس شروع روایت دوم.یا.پاره آغازین روایت دوم» چیزی نیست جز پایان روایت اول. در حقیقت با شکست نصیری روایت به حالت تعادل رسیده است و فاعل در کنش خود.به شکست می‌رسد: به‌این ترتیب روایت اردشیر زاهدی از کودتا روایتی است پرتنش و چند لایه. پس .از اورود به روایت دوم و پیش از بیان رخداد این روایت که منجربه برهم‌خوردن تعادل در روایت و به تبع آن تکمیل روایت می‌شود؛ اردشیر زاهدی شخصیت پردازی روایتش را بیشتر پی می‌گیرد. در روایت اول اگر اردشیر زاهصدی صبرفا ی پردازش شخصیت فضل‌اله زاهدی پرداخته است؛ در روایت دوم ضمن پیشبرد همین امر به سراغ شخصیت پردازی مصدق به‌عنوان کنشگر بازدارنده روایت نیز می‌رود. زاهصدی در این بخش از روایت به صحنه‌پردازيی برای نشان‌دادن شخصیت پدرش می‌پردازد: پدرم پس از لحظه‌ای سکوت. خطاب به ما گفت: فکر می‌کنم همه از وقایعی که پیش آمده مستحضر شده‌اید... آنچه مسلم است. دکتر مصدق از اجرای فرمان شاهنشاه سر باز زده و فعلا رویه‌ای در پیش گرفته که جز یاغیگری نام دیگری بر آن نمی توان نهاد. مجلس سنا و شورای ملی را که تنها مرجع رسیدگی به وضع آشفته فعلی است منحل کرده و در حال حاضر تمام قدرت‌ها دست اوست. به این ترتیب آینده ما معلوم است. اگر تا کنون پنهان و دور از انظار به سر می بردیم من‌بعد به هیچ‌وجه گذشت و ترحمی به ما نخواهند  ۹ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... کرد... با این وضعی که پیش آمده... من ناچار به ادامه مبارزه با این مرد هستم و تا جان در بدن دارم راهی را که پیش گرفته‌ام» دنبال می‌کنم چون به اعلی‌حضرت فقید بی نهایت علاقمند بوده و هستم و نسبت‌به شاهنشاه نیز سوگند وفاداری یاد کرده‌ام و فرمان ایشان را در دست دارم بنابراین خود را موظف می‌دانم تا آخرین قطره خونم در راه خدمت به مملکت و اعلی‌حضرت پایداری و مقاومت و مبارزه کنم. نه تنها مبارزه بلکه شدیدا علیه این یاغی که حتی حاضر نیست فرمان شاه را اطاعت کند جهاد خواهم کرد (همان: ۸۰ جملات فوق در پی شخصیت پردازی مستقیم و غیرمستقیم» مصدق را شخصیتی معرفی می‌کند قانون‌شکن» یاغی» دیکتاتور» بی‌رحم و.... این در حالی است که صفات قانون‌مدار, وطن پرست» از جان گذشته و فداکار را به زاهدی نسبت می‌دهد و به‌این‌طریق دوگانه‌های مختلفی را ایجاد می‌کند. بنابراین شخصیت پردازی زاهدی از پدرش به نحوی مکمل شخصیت پردازی و عطف به ویزژگی‌هایی"#است که پیش»*از,این یزای وی ذکر شده بود. به‌عبارتی اردشیر زاهدی در برساخت,روایت کودتا در؛برخی از مواضع روایت از مکث توصیفی, و سحنه‌پردازی ا تزا یکی از یهت زرنده سکت سرب وطبه سخنرانی‌های پدرش در جمع یارانش است. بهانظر می‌رسد کاستن از شتاب زمانی در رواییت زاهدی بیشتر جهت بازنمایی شخصیت پدر به‌عنوان انسانی جدی» مصمم, خونسرد. امیدوار, وطن پرست و... است. همچنین مکث برانیچظیگ برآدازی_زاهدی از پذرنتن کارکرد:دیگریذر این روایت دارد و آن هم شخصیت پردازی از مصدق است. در این روایت همواره مصدق و صفات اطلاق‌شده به وی» در جهت عکس زاهدی و صفات او قرار می‌گیرد. اکنون ببینیم که روایت دوّم"چگونه پیش می‌رود. پاره اول این ,روایت با شکست طرح کودتا و دستگیری نصیری شروع می‌شود. در این موضع کنشگران یاری‌رسان و فاعل در وضعیتی انفعالی قرار دارند تا ایک مشایرا دازام دی پدر و پسر متجربته: ایجاد رخداد روایت و برهم‌خوردن تعادل و عبور از پاره اول روایت می‌شود. پس از آنکه فضل‌اله زاهدی از پسرش می‌خواهد که او را ترک کند و در صورت دستگیری منکر هر گونه همکاری با پدر شود. اردشیر زاهدی از این خواسته سر باز می‌زند. همین امر منجربه فریاد پدر بر سر پسر می‌شود و اردشیر زاهدی نیز در مقابل دست به واکنش می زند. واکنش وی نیز با فریاد همراه است. «...من هم که کنترل اعصاب خود را از دست داده بودم» فریاد زدم: متأسفانه در این مورد نمی‌توانم امر شما را اطاعت کنم.» این واکنش منجربه تجدید نظر فضل‌اله زامدی می‌شود و او مصمم می‌شود تا کار را دوباره از سر گیرد: «بدنم به شدت می‌لرزید و التهاب  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۲۳ بهار و تابستان ۹۸ / ۱۶۷ عجیبی در خودم حس می‌کردم... لحظه‌ای بعد دستی روی شانه‌ام خورد. وقتی سر بلند کردم پدرم را در مقابل خود دیدم. تا خواستم دست ایشان را ببوسم» مرا در آغوش گرفت و درحالی‌که اشک در چشمانش حلقه زده بود. گفت: بسیار خوب پس بنشینید تا تصمیمی برای بدین گونه اردشیر زاهدی خود را در جایگاهی قرار می‌دهد که گویی عامل برهم‌زننده تعادل در روایت است و البته این کار را با فعال‌کردن بعد احساسی و عاطفی گفتمان انجام می‌دهد. وی برای این منظور از عبازات و جملاتی استفاده می‌کند که باز عاطقی .و احساسی حزن و اندوه عجیبی فضای اتاق را فراگرفته بود. تاریکی مطلق بر اتاق حکم‌فرما بود... پدرم... با لحن محکمی گفت: ...اردشیر تو جوان هستی و آینده‌ای در پیش داری که‌انبایستی تباه شود؛ بعد از من باید سرپرستی فامیل زاهدی را به عهده بگیری»:.. خیلی منقلب"شدم کلمات پدرم مانند سرب گداخته‌ای بود که به مغزم می‌زیختند. اشک در چشمانم حلقه زد. درحالی که بغض گلویم را:می فشرد گفتم: پدر جان خونمن از خون شما رنگین‌تر نیست. من از شما جدا نخواهم شد. اگر قرار است خون شما در راهی که پیش گرفته‌اید ريخته شود چه بهترا که خونامن هم به:آن آميخته شود(همان). ایجاد فضای عاطفی و احساسی در گفتمانزمینه‌ای.را در متن فراهم می‌کند تا ازطریق آن راوی يا نویسنده روایت. امکان جذب همدلی و همراهی مخاطب را بیابد و روایت خود را باورپذیرتر کند. این باورپذیری امکان انتقال روایت از یک پاره را به پاره دیگر مهیا می‌کند. با واردشدن روایت از اپاره؛اول به پاره میانی» کنشگران نیز از مرحله مقدماتی وارد مرحله توانشی .یا بالفوه می‌شنوند. اگر پیش از این و در زوایت اول» ترحلده نقدناتی کار در قالي بایستن تعریف شده بود» در اين/ روایت؟/این مرخله آیشتنر.در ,قالب خواستن تعریف می‌شود. کنشگران این روایت می‌خواهند؛که کنش‌آرا انجام دهند و بدین‌گونه بایسته‌ای را برای خود تعریف می‌کنند. مرحله توانشی جهت ایجاد توانایی برای دستیابی به شی ارزشی يا مفعول در این روایت شامل عناصری چون تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی درباره گرفتن عکس از فرمان شاه مبنی بر نخست‌ویزری زاهدی, چگونگی ارسال آن به ادارات و مجلات و مژسسات دولتی, پس از مرحله توانشی, مرحله کنشی و بالفعل روایت آغاز می‌شود. هر یک از کنشگران یاری‌رسان جهت انجام اموری که به آنها محول شده است» کار خود را آغاز می‌کنند. نکن مهم  ۸ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... در ارتباط با این مرخله» تأکیدی است که راوی و نویسنده بر زوی فرمان شاه دارد. مهمترین بخش مرحله کنش روایت, اقداماتی است که راوی جهت تهيه عکس از فرمان شاه و انتشار آن انجام می‌دهد. در حقیقت راوی با مکث توصیفی و کاستن از شتاب روایت سعی به ارائه سرعت حداقلی در روایت خودش از اهمیت فرمان شاه و چگونگی گرفتن عکس و تکثیر آن دارد. دلیل این امر هم موضع گزینی‌ای است که راوی در ارتباط با این فرمان انجام داده است. روایت اول زاهدی از ماجرا بر صدور فرمان شاه مبنی بر نخست‌وزیری زاهدی و عزل مصدق بوده است و از همین موضع است که زاهدی, مصدق را شخصیتی قانون‌شکن می‌داند. به عبارتی پايه روایت زاهدی از کودتای ۲۸ مرداد و مشروعیت‌بخشی به آن از طریق همین فرمان است. پس طبیعی است که موضوع فرمان شاه نقش محوری در این روایت بازی می‌کند. زاهدای در آذامه ووایتش تلاض می‌کند. تا مردمل‌بودن کرذتا را یر پیش بکقند. در حقیقت تکیه بر فرمان شاه در کنار نقش پررنگ مردم در روز کودتاامجالی را فراهم می‌کند تا اردشیر زاهدی مشروعیت کودتا را از دو جنبه قانونی‌بودن و مردمی‌بودن در ذهن خواننده باورپذیر کند. هر چند در مرحله کنش» بخشی,از کنش#زاهدی و یارانش,.به تلاش جهت اقدام نظامی با کمک افرادی چون: بختیار درکها گیگ رفا در امنواوپن یود اما روایت مسیزش را بر اساس پی‌رنگی که بیشتر بر حرکتی مردمی تأکید دارد تا کودتایی نظامی» ادامه می‌دهد. زاهدی با پیش کشیدن حضور فعال و خودجوش مردم, پدرش را رهبر کودتای نظامی نمی‌داند, بلکه او را در کسوت رهبری ملی و مردمی نشان می‌دهد که تظاهرات و قبام شروش مردمی زا در مسیری هدایته می‌کند کمتهی به گروزی می‌شود درعین‌حال اردشیر زاهدی با هدایت روایت در مسیری که نشانگر نداشتن برنامه‌ریزی قبلی در شکل گیری تظاهرات,ضل*مصلّق؛ آست» آتلاش می‌کند بهقدرّتژسیدن پدرش را نه بر اساس طرحی امریکایی‌انگلیسی و با حمایت گروه‌ها و افرادی از داخل, بلکه آن را بدون هرگونه برنامه‌ریزی قبلی معرفی, کند و این اتفاق زااصرفا پر اساس شکل‌گیری حرکت خودجوش مردمی بداند که زاهدی خود را به‌عنوان رهبر و هدایّت کننده آنها نشان داد: پدرم این وضع (وضع شهر و آشفتگی امور و حضور مردم) را خیلی تند و صریح بیان کردند... وقتی صحبتش تمام شد فوری مداد و کاغذ از جیب درآورد و با ترسیم چندخط کج و معوج خیابان های تهران را به هشت قسمت تقسیم کرد و مسئولیت هر قسمت را به عهده یکی از حاضرین سپرد و نام مسئول هر قسمت را روی همان نقشه‌ای که کشیده بود یادداشت کرد(همان:  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری» سال ۲۹ شماره ۲۳ بهار و تابستان ۱۶۹/۹۸ درحالی که اردشیر زاهدی در برساخت روایت کودتای ۲۸ مرداد تأکیدش را بر بعد مردمی کودتا گذاشته است. در مقابل سعی می‌کند. نیروهای حافظ مصدق را در مقابل مردم قرار دهد. به‌عبارتی وی نقشی ضد ملی و ضد مردمی برای مصدق و حامیانش در نظر می‌گیرد. آخرین نفری که به جمع ما پیوست مهندس ابوالقاسم زاهدی بود که از حوالی خانه دکتر مصدق آمده بود. وی اظهار داشت در آنجا مواجهه مردم با مأمورین انتظامی صورت وخیمی به خود گرفته چون مأمورین محافظ منزل مصدق هر گونه تظاهراتی را از طرف مردم با گلوله جواب می‌دهند و به همین جهت تا به زاهدی روایتش درباره کودتا را با ترسیم شخصیتی مقتدر مردمی و جسور از پدرش به پایان می‌رساند. کسی که با درایت. شجاعت., خونسردی و با استفاده از توان مدریتی‌اش توانست توده‌های پراکنده و نامنسجم مردمی را که علیه دولت مصدق به صورت خودجوش تظاهرات می‌کردند انسجام بخشیده و حکومت غیرقانونی"مسصدق رابدون هر گونه کمکی  ۰ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... پاره ابتدایی: ذکر نشده نیروی تخریب‌کننده: قرمان شاه پاره انتهایی: موفقیت کودتا ازطریق مقایسه روایت اردشیر زاهدی از کودتای ۲۸ مرداد با تحقیقات. اسناد و منابع موجود می‌توان به نکات تاریک, مبهم» حذف‌ها و تحریفات روایت وی واقف شد. زاهدی روایت خود از کودتا را از ۲۶ مرداد ۱۳۳۲ آغاز می‌کند و بدین‌گونه هیچ سخنی از تمامی زمینه‌سازی‌ها و مقدمات طرح کودتا و نقشن"عوامل بیگانه"در کودتا به میان نمی‌آورد. او با این کار نتیجه گیری‌هایی را که افزادی«چون لوی هندرسئون و.جرج میدلتون و به‌طورکلی انگلیسی‌ها پس از قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱«دزبازه انجام کودتا به‌غنوان؛تنها راهحل رهایی از دست مصدق مطرح کرده بودند. نادیده می گیرد(آبراهامیان, ۲۳۸:۱۳۹۲) و بلاین‌ترتیب هیچ حرفی از اقدامات مقدماتی کودتا به میان نمی‌آورد؛ فعالیت هسایی مانند ملاقات نمایندگان سازمان جاسوسی انگلیس با نمایندگان بخشنخاور نزدیک و آفریقایششازمان سیا در بین ماه‌های نوامبر و دسامبر ۱۹۵۲/ آبان دی ۱۳۳۱در«واشننگتن (وطن‌دوست. ۱۳۷۹: ۸۱) و نحوه تدوین نقشه مشترک امریکا و انگلیس درباره کودتا که در فروردین ۱۳۳۲ در واشنگتن به تصویب رسید و در اردیبهشت همان سال در پایگاه نظامی امریکا در قبرس و سپس در خردادماه بار دیگر در بیروت بررسی و ارزیابی شذ(آبراهامیان ۳۳۹۰:۱۳۹۲ وطن‌دوست. ۱۳۷۹: ۸۶-۹۳). زاهدی همچنین هیچ اشاره‌ای نمی‌کند که مصدق طرح مشترک امریکا و انگلیس را برای حل مسئله نفت در اسفند ۱۳۳۱نمی‌پذیرد و آمریکا نیز با تغییر مواضع خود در برابر دولت دکتر مصدق, با انگلیس درباره اجرای کودتا به توافق می‌رسد و به‌همین‌جهت مبلغ یک میلیون دلار به پایگاه سیا در تهران برای انجام کودتا می‌دهد (وطن دوست۱۳۷۹۰: ۹۹). بدین‌گونه مقامات مختلف امریکایی و انگلیسی چون مدیر سیا مدیر سرویس اطلاعاتی بریتانیا وزیر امور خارجه بریتانیا وزیر امور خارجه ایالات متحده, نخست وزیر بریتانیا رئیس جمهور ایالات متحده با انجام کودتا به توافق رسیدند(همان : ۹۵) و در اینجاست که نقشه‌ای شش مرحله‌ای برای اجرای کودتا طراحی می‌شود. این مراحل شامل تبلیغات گسترده علیه مصدق و برانگیختن احساسات مردمی بر ضد دولت وی؛ سازماندهی شاخه نظامی کودتا ازسوی  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۰۲۳ بهار و تابستان ۱۵۱/۹۸ فضل‌الّه زاهدی به کمک مالی سیا و اینتلجنس سرویس؛ کوشش جهت جلب همکاری شاه ازطریق سفیر امریکا؛ جلب نظر برخی از نمایندگان مجلس برای فراهم‌آوردن زمینه برکناری «شبه قانونی» دولت مصدق؛ سازماندهی هزاران تن از مردم جهت تظاهرات علیه مصدق ازطریق فعالیت‌های سازمان سیا متنفذان بازاری» مذهبی و برخی افراد چون برادران رشیدیان برای فراهم‌کردن زمینه برکناری «شبه قانونی» مصدق؛ و در آخر پیش‌بینی اینکه اگر کودتا از راه شبه قانونی به جایی نرسید. شاخه نظامی کودتا به رهبری زاهدی وارد عمل شوند. ازسوی دیگر در نقشه کودتا پیش‌بینی شده بود که زاهدی دبیرخانه نظامی کودتا را به وجود آورده تا ازاین‌طریق هماهنگی‌های لازم جهت اقدام نظامی را انجام دهد(رحمانیان» ۱۳۹۱: 4۸۲-۶۸۳). گذشنته از مسائل فوق, اردشیر زاهدی که پدرش را رهبر کودتا معرفی می‌کند. هیچ بحشی از نحوه انتخاب او به‌عنوان یکی از عوامل کودتا به میان نمی‌آورد و بر توافق شاه انگلیس و امریکا درباره او برای جانشینی مصدق پژژده می‌پوشاند(روزژولت» ۱۳۹۶: ۱۹۳). درحقیقت اردشیر زاهدی با,حذف تمام, وقایع و رخداه‌های مربوط به پیش از ۲۶ مرداد موجب نادیده گرفتن و پنهان‌ماندن چگونگی انتخاب رئیس عملیات کودتا کرمیت روزولت و نقش وی در ایجاد هماهنگی‌های لازم.بین نظامیانی چون فضل‌اله ازاهصدی,» فرمانده نظامی کودتا مخالفان مصدق در مجلس و نیز اراذل و اوباشسی چون شعبان جعفری می‌شود (آبراهامیان» ۱۳۹۲: ۲۳۸-۲۶۰). زاهدی نقش سازمان سیا و پایگاه آن در تهران را در تبلیغات علیه مصدق به‌خصوص در روزهای برگزاری همه‌پرسی اختیارات ویژه به کلی حذف می‌کند و در نتیجه اقداماتی را که سیا در سازمان‌دادن به نشریات و روزنامه‌های مختلف محلی و غیر محلی جهت زیر سژال‌بردن کارهای مصدق انجام داده بود مسکوت می‌گذارد گذشته از حذف تمام مقدمات کودتا اردشیر زاهدی درباره وقایع ۲۶ تا ۲۸ مرداد نیز روایتی کاملا جهت‌دار همراه باحذف‌ها؛و نکات هم وتاریک ارائه کرده است. اردشیر زاهدی در بیان روایت کودتا با زیرکی دستگیری نصیری توسط یاران مصدق را نه یک بخش از برنامه طراحی‌شده کودتا بلکه صرفا انجام دستور عزل مصدق و نصب فضل‌اله زامدی به نخست‌وزیری از سوی شاه بازنمایانده است. این در حالی است که منابع نشان می‌دهند عملیات اجرایی کودتا در ساعت ده شب در ۲۶ مرداد با سخنرانی سرهنگ نصیری در کاخ سعد‌آباد و پادگان باغشاه برای افسران جهت دستگیری و بازداشت مصدق آغاز شده است (عظیمی, ۱۳۷۶: ۶۵۶؛ وطن دوست۱۳۷۹۰: ۱۱۶). زاهدی هیچ اشاره‌ای نمی کند که طبق برنامه کودتا سه گروه گارد سلطنتی به‌سوی منزل ریاحی رئیس ستاد ارتش و شماری از اعضای  ۲۳ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی‌پناه و ... کابینه نظیر دکتر فاطمی, حق‌شناس و زیرک‌زداه جهت بازداشت آنها رفتند. زاهدی درباره تلاش تیمسار باتمانقلیچ و سرهنگ آزموده جهت به دست گرفتن مرکز مخابرات و ستاد ارتش نیز هیچ مطلبی نمی‌آورد (آبراهامیان: ۲۵۵-۲۵۶ وطن‌دوست۱۳۷۹۰: ۱۱۵). زاهدی فقط درباره حرکت نصیری به سمت منزل دکتر مصدق سخن گفته است و آن هم جهت اجرای دستور شاه اردشیر زاهدی در روایتش از روزهای بعد از ۲۵ مرداد هیچ‌گونه ذکری از بازگشت هندرسون سفیر امریکا به تهران از بیروت پس از کودتای ۲۵ مرداد نمی کند(وطن دوست۱۳۷۹۰: ۸) بازگشتی که تأثیر زیادی بر وقایع بعدی داشت. زاهدی گفت‌وگوی هندرسون با مصدق و نیز تأثیر این دیدار بر فصدق و تغییر نظراتش قذریاره کنارگذاشتن افکر همه‌پرسی بسرای برکناری محمدرضاشاه و انقراض پهلوی به میان نیاورده است. این در حالی است که برخی از پژوهشگران» این دیدار را بسیار مهم و تأأثیرگذار" ارزیابی,کراده‌اند؛ دیداری که منجربه اشتباه «مهلک پیرمرد» شد و مصدق رسما انجام*هرگونه تظاهراتی را ممنوع کرد. ممنوعیتی که عملا راه را برای سقوطش فراهم کرد (موحند*۱۳۸۶: ۲/ ۸۲۸-۸۳۶؛ نجاتی, ۱۳۹۵: ۹۳۹۶-۳۹۵ روایت زاهدی فعالیت‌هایی که جهت تخریب دولت دکتر مصدق و نیز بزرگنمایی‌های خطر حزب توده و ایجاد جمهوری.در ایران ازسوی مخالفان در روز قبل از کودتا صورت گرفت» مسکوت گذاشته است. در این روایت هیچ اشاره‌ای به نفشش جرایدی مانند «ستاره اسلام» و نشریات دیگر در این زمینه نشده است. فعالیت‌هایی که ایجاد جمهوری را خطری زاهدی در روایت روز ۲۸ مرداد به نقش ارذل و اوباش چون شعبان جعفری, طیب حاج‌رضایی, رمضان یخی و... در بستن بازار» حمله به مراکز دولتی و وزارتخانه‌ها و مهمتر از آن خیانت افرادی چون رئیس شهربانی کل کشور سرتیپ محمد دفتری و نیز نقش احتمالی هندرسون در فشار بر مصدق مبنی بر صدور دستور منع تظاهرات به خصوص از سوی حزب توده که منجر به بازشدن فضابرای ساماندهی کودتای ۲۸ مرداد شد نکرده است(رک: موحد۲:۱۳۸۶/ ۸۶۳-۸۲۸؛ آبراهامیان» ۱۳۹۲: ۲۹۹). مطالب فوق تنها اندکی از حذف‌هایی است که در روایت ازدشیر زاهدی درباره کودتا صورت گرفته است و طبغا ذکر تمامی  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۰۲۹ شماره ۲۳ بهار و تابستان ۱۵۳/۹۸ روایت زاهدی از کزدتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ روایتشی است با پی‌رنگی کاملا سشخض و درعین‌حال چند لایه. روایتی که هرچند پاره ابتدایی روایت اول ناقص است؛ اما به شیوه‌ای جذاب, سلیس, با تصویرپردازی‌های پذیرفتنی پرداخت شده است. درعین‌حال باید متذکر شد که روایت زاهدی روایتی یک‌جانبه» یکسونگر و از لحاظ زاويه دید و کانونی‌شدگی به شدت محدود است. این روایت در دل خود حداقل دو روایت اصلی و روایت‌های خرد و کوچک فرعی را نیز در برمی گیرد. روایت زاهدی از کودتا دارای مدل کنشگران و نحوی است که تأکیدش بر بعد قانونی و مردمی کودتا به‌عنوان حرکتی مردمی و نه حرکتی از پیش طراحی‌شده نظامی است. بر این مبنا روایت زاهدی با بی توجهی به پاره ابتدایی یعنی دولت مصدق (قبل از فرمان شاه) و حذف مقدمات و زمینه‌های کودتا عملا موضوعیت این دولت و مقدمات کودتا را نادیده گرفته و لذا امکان طرح سوال از؛چرایی عزل,و.پیش کشیده‌شدن عوامل تنش بین شاه و مصدق را سلب می‌کند. زاويه دید محداود زاهدی منجربه ارائه روایتی هر چند سلیس؛ اما به شدت ناقص از کودتا می‌شود؛ روایتی«کنه#هیج نفشی بتزای"عواسل خارجی» سازمان‌های جاسوسی امریکا و انگلیس و.تکاپوی:آنها بزای انجام کودتااقائل نیست. گو اینکه کودتای ۲۸ مرداد را حدود ۲۰ نفر و آن هم نه با,سازماندهی چندماهه و صرف هزینه‌های هنگفت بلکه با مشارکت مردمی و البته با ترسیم «چند خط کج و معوج خیابان‌های تهران» روی کاغذی مچاله شده به انجام رسیده است. این روایت هیچ .ذکری از اراذل و اوباشی که به منظور انجام کودتا جمع آوری و سازماندهی شده بودند. به میان نمی‌آورد» افرادی مانند شعبان جعفری (بی‌مخ)» طیب حاج‌رضایی و... . همچنین این روایت از کمک‌هایی که برخی از گروه‌های مخالف و منتقد مصدق به کودتا و کودتانجیان کردند» سخنی نمی‌گوید؛ ازسوی‌دیگر, زاهدی حتی در این روایت» بیشترین تأکیدش بر نقش خود و پدرش است و بدین‌گونه جایگاهی ویژه در این جریان برای خود دست و پا می‌کند. شخصیت مخوزری روایت زاهدی از کودتا پدرش است. زاهدی با نادیده‌گرفتن نقش عوامل پیچيده سیاسی داخلی و خارجی و بدون توجه به پیش زمینه‌های این کودتا دست به ساده‌سازی رخدادی زده است که هنوز با گذشت شش دهه» محل مناقشه و مباحثه‌های جدی در ایران است. زاهدی در شخصیت پردازی از پدرش چنان مبالغه کرده است که گویی فراموش کرده است که پدرش تنها یک عروسک خیمه‌شب‌بازی نزد شاه و عوامل. پیگانه: بوده است. به‌انظر می‌رسال مذل کنشگران روایت کودقا با توجه به پژوهش‌های صورت گرفته و عطف به بررسی حذفیات روایت زاهدی از کودتا به صورت زیر می‌تواند ترسیم شود و تفاوت روایت زاهدی با پژوهش‌های تاریخی را نشان دهد.  ۶ / بررسی نحو روایی و مدل کنشگران در روایت اردشیر زاهدی ... / مهدی رفعتی پناه و ... - احمدخانی, محمدرضا (۱۳۹۲) نشانه‌شناسی: زبان و هس گردآورنده و مترجم» تهران: نشر گمان. - بارت: رولان (۱۳۸۷) درا نی بلاغ انار ژوایت ,ونر مه ممهذ رآ تهران: فرهنگ صبا. - تودوروف» تزوتان (۱۳۹۵) بوطیمای نش ترجمه انوشیروان گنجی» تهران: نی. - تولان مایکل جی (۱۳۸۳) درآ مد ی نقادانهزباق‌فاتی پر روا ات ترجمه ابوالفضل خری,» تفران: - حری ابوالفضل (۱۳۹۲) جستارهایی در باب نظريه روایت و روایت‌شناسی» تهران: خانه کتاب. - رحمانیان, داریوش (۱۳۹۵) ایران بین د کودتا تهران: سمت. - رهنما علی (۱۳۸۶) نیروهای مذهبی بر بستر حرکت نهضت ملی, تهران: گام نو. - روزولت. کرمیت (۱۳۹۶) کودتا: حاطرات کرومیت روزولت از کودتای ۲۸مرداد» ترجمه محسن - سعیدفر فاطمه و ذوالفقار علامی(۱۳۹۹)«تحلیل موقعیت روایی» پیرنگ و نحو روایی در داستان طبل هوشنگ مرادی کرمانی بر پايه روایت‌شناسی مکتب پاریس» فصلنامه مطالعات نظریه و انواع ادبی.  تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری, سال ۲۹ شماره ۲۳ بهار و تابستان ۱۵۵/۹۸ - عباسی, علی (۱۳۹۳) روایت‌شناس ی کاربردی» تهران: دانشگاه شهید بهشتی. - عباسی, علی(۱۳۹۰)«عبور از مربع معنایی به مربع تنشی: بررسی نشانه‌معناشناختی ماهی سیاه - عباسی» علی (۱۳۹۱) «کارکرد نحو روایی (مدل کنشگران) در تئاتر لورانزاسیو اثر موسه» همایش - عظیمی, فخرالدین (۱۳۷۶) بحران دموکراسی در ایران» ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی و بیژن - مارتین» والاس (۱۳۹۱) نظریه‌های روایت. ترجمه محمد شهبا چاپ ۵ تهران: هرمس. - مکوئیلان, مارتین (۱۳۸۸) گزیده مقالات روایت. ترجمه فتاح محمدی, تهران: مینوی خرد. - مهدوی, عبدالرضا(هوشنگ) (۱۳۸۱) اردشیر زاهدی و اشارانی به رازهای اگفته به انضمام پنج روز - نجاتی, غلامرضا (۱۳۹۵)» جنیش,هلی,شدن صنعت نفت ایران ‏ وکودتای ۳۸ مرداد ۱۳۳۲ تهران: - وطن دوست.» غلامر ضا( ۱۳۷۹) اسناد سازمان سیا درباره کودنای بیست و هشتم مرداد و سرنگونی - وولف, اشمید (۱۳۹۶) درآمدی بر روایت‌شاسی»*/ترچمه تقیّ پورنامداریان و منیژه پاک‌مهر, تهران: - هرمن دیوید (۱۳۹۵) عناصر:بنیادین در نظریه‌های روایی» ترجمه حسین صافی, تهران: نی. زا5610 هداد ع 3دک صقل نصحطع 1 ,05و30 عوففمصه‌طاکاهر ص۳۵ وله ,تکقطط3* - 0 1۵306 ۳هل (0۵583۳30 0016و آوقهد عجهد علسماسقا تلد ,تقاط" - 4۰ ,2 00۲6 ,تطقلد عووهد ع تام ع5عوقصدط ,م30 ماه -ع0530 6ر1ف۵ 03۳ +تقعصها ع دادم 06 توقد هه ع دام عه 6۶۳اطم؟ تلد" رتفقط0" - ,2011 8312 متوتطاها 306 ملد فصه صقطهد عوعصقصاحد؟ رق 1 عطقرتد تقد 350036 1۵ 2-3 ۵00 ۲۶۷ 0 ,1۳395 محل تعقسوامصعل مصقنجاه‌طا ,(1995) مصتطحلد ۳۵۳ بتصاجه" - 6۰ ,6۷ :ص۳3ط76 ما53 و7056 روط 0عماعددم ,06ههد اه کاعصعاه عزققط ,26۷1۵0 116۳۵0۰ - ,300038 ۷۵۷3۵1 ۵72166 0206 ممل آوقطسقاعمز ,(2013) ماغه‌ط-اه ط۸ ,110۳5 - 6 32036 ۵ ا3عق3که 0ص ت00ط73 م۲قعلس۸ ,(2002) ,(عصم055) مناد 2۳00 ,21/2025 - ,3/0120 ۳۵3 بط اعد ,۳۵۷3۵ عا3لقوده ومع ,(2009) 313050۰ مصقل 31/300 - :70 ,05 بقطاطهگ 40 ۷ 3۵0513160 ,1۵۷3221 313727770036 ,(2012) مفقلق ۷ ,1/3055 - 6 :163۳30 باگدد 3501106 306 ,(2005) بتلد* #مصص ما30 مفعطاط 10۵0۵ - 8 061306 فصد صقساآ عااقد عاه صدو عصعلم5 تلاعص عکمطاصمز ,(0986) بقغعحصقام0 ,216135 - :3 وت[ع 0 عغدفطعد عمماممو عسداهط معط تطمعطوهد عوقطتستد ,ر(2005) کله* بقصقصطمط - ,030 28 300136 مد 307۵۵1۲ اتصسو۶ اقا :۷۸۵035 ,(2015) ماتص۲۳عک ,3026۷۵ - 7 ۵1006 200 06۳۵۳8 ,و۳۵۷5 1216 006 عاتاجاه؟ سقود)(م12 متصکلد" معصع0ق۳ ,7012 5۵ - 6 ۲۵۷33156036106 03766 ۵۳ص تصقص۳ 39305 عصعکت۷ غاد عصقاعقل عحل 577-6 ,2017 03212 ,52 ب54 ,تطهلد 3ص فص عوکهجدد عناق علقامص عومصقصاجد؟ وعققم با5۵ :763۳30 30۷5 3500316 هه عوتسقطاهه ,(2002) مقغ ص11 مک مگ - دا 2160 لکد و۵۷5 سوط تاعاقصه‌کس دمم مدق قوهد تفمسقتححل ,(2004) ول امعاوق/3 مسقاه7 - 6 2007۴ 373۳031730 7و1 بط 0عماعصده ,افقصهگاد و۳۵۷3 معط تلومصقحعل موتصگ5 بگ(۵ ٩ - و 0 فط۶ ۸۳۵ دز جعاص و5 313۳۵6 وصد صعااقهم صمناد اه عنعواعصد ص۸ 1953 19۳ و۸ /1332 ۶۵۵۵0 28۳ ۵ 136 ۵1 1137۳۵۷6 6۷6۳۲۵ اصقا موز اکمص عطا کم 0۳6 که ۳60مفعصیم کز 1332 ,28 ۳30مط ۵۶ ی 156 زد رامع 0060۵0هط از اقط) عد؟ عط عانم‌ععل لفط مصق1۳ ۵۶ بانط وه ومصعاصی 1 توصقص ۵ 160 کنط7 از 2700 0۳۳۷۳۹۲ ۳ 10۲ ج اناد دز ۵۳۵ مصهه 016۵065 06 فا ۶٩ 6 صنصصنع6ط رم عطا ۳۵ مق 665 عمط طعنطی صام ۵۳ 33۳۳۵065 6 ۵۶ 006 وز "عنعز0 ۶و کوه2 3۷6 اجه 06ههد ک نوعطه7 و۸ تم للنا عط 2000۲ دمص عصنعاصی فاص صحی عط جعاگه ددع 0۵۳ ۳65 13۳۳۵065 06 ۹۳6 8 ,علعنا۳ه کنط1 بصنامی ۲۳۵۵6 1۵۳ 101106۳5 کنط وصه ن0عطه7 که کعناننه عنط 0۷طظ 5۳0 ۵ عصاوط کز فارگ عا هس31 0ص صعاخهم صمناعه 0۳ 0860 کنک یمه 3 6 هط رصنام ۵۶ کععتی ماه 0صه هداز 4و علود عطا وصمصهز بط 5۳۵6 ,1082 ۷۵۲۷ عط] 25اه از رقنطا برظ بصمنهناه16 مصه اصنوم ۵۶ ۷36۶ ۵۳۳۵ ۷۵۳۲۲ 4 چ که 728600 ( ۳213 200 ای عطا که عسطقد . عنامت‌مصعل فصد عامصننو10 ما۵ ۲۳۵ ,کط0ا2ع 650ص 0صه کاصعسومل ما و30۳ ,110۵۷6۲۶ 1006 هد500 هه 0 ,کاطع8ه آهصدعام مصه فاص کام 6 طانم دعوم صذ اجه مق ک۵ 00007 2 50۲ هه نام عط ۵۶ 6۲و هی صعانانه جح رامع کدی توعطه7 طحالسا2ه۳ 60 له 20 صمنع۸ ,نوعطه72 نطفلج۸ ,3/0۳30 28۳ ی عطا :۵8 0۳و10 ۰( کعنانصقصحط صز اصعصم ماع ۷عل فص حلججمیم ۶۵۳ عاهنعهنا, «مکیعگ 3۳ اصمادندک۸ .2

کودتای 28 مرداد 1332 یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است که به رغم گذشت نزدیک به شش دهه از آن، هنوز محل بحث و نزاع های مختلف است. همین اختلاف آرا و دیدگاه منجربه ارائه روایت های گوناگون و متضادی از کودتا از همان آغازین روزهای پس از آن تا کنون شده است. روایت اردشیر زاهدی تحت عنوان پنج روز بحرانی یکی از روایت هایی است که چهار سال بعد از کودتا نگارش یافته و حاوی اطلاعاتی درباره فعالیت های فضل الله زاهدی و اطرافیانش برای انجام کودتا است. این مقاله با استفاده از تحلیل روایت بر مبنای مدل کنشگران و نحو روایی نشان خواهد داد که این روایت با برخورداری از زاویه دید و کانونی شدگی محدود، چگونه نقش عوامل مختلف داخلی و خارجی را نادیده گرفته است و تأکیدش را بر ماهیت مردمی و قانونی و مشروع کودتا و شخصیت فضل الله زاهدی به عنوان رهبری مردمی و مقتدر قرار داده است. این درحالی است که بر اساس اسناد و تحقیقات صورت گرفته، کودتا با همکاری عوامل متعدد داخلی و خارجی انجام گرفت و فضل الله زاهدی صرفاً فرمانده نظامی کودتا و نه رهبری مردمی به حساب می آید.

428683

اعمال خشونت علیه یک گروه برای حذف گروه دیگر در این کشور که با ناکارآمدی دولت همراه بود» باعث ایجاد موجی از مخالفت‌ها با حضور مسلمانان دراین کشور با هدف پاک‌سازی مذهبی و جلوگیری از گسترش اسلام شد.گسترش این خصومت در نتیجه» سبب وضع محدوديت‌ها و اقداماتی از قبیل عدم دسترسی مسلمانان به حقوق شهروندی و نیازهای اولیه زیستی» بیرون راندن آنان از خانه‌هایشان, جلوگیری از ازدواج و زادوولد آنان» آتش زدن خانه‌ها مثله کردن مردان» شکنجه» آتش زدن اجساد؛ تجاوز به زنان در انظار عمومی و... شد که با توجه به اعلام سازمان ملل متحد در دسامبر ۱۹۶۸ مبنی‌بر به رسمیت شناخته‌شدن جرم نسل‌کشی به عنوان یک جرم بین‌المللی و تطبیق هر یک از جرایم صورت گرفته با بندهای (الف) تا (ه) ماده ۲ کنوانسیون منع و مجازات نسل‌کشی» می‌توان این جنایات را به عنوان مصداقی از جرم نسل‌کشی برشمرد. با توجه به اين‌که نسل‌کشی عملی صد حقوق‌بشری است و مهم‌ترین حق بشری که همان حق حیات است را نقض می‌کند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی, ابتدا به بررسی کلیت و ۱. دکترای علوم سیاسی سیاست گذاری عمومی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران مفاهیم مرتبط با نسل‌کشی و سپس به‌صورت موردی, به بررسی موضوع میانمار می‌پردازیم و در ادامه» نحوه مواجهه حقوق‌بشر با این جنایت در این کشور را مورد تحلیل و واکاوی قرار می‌دهيم. در سال ۰۱۹۸۲ قانون حقوق شهروندی جدیدی در میانماربه تصویب رسید که به‌واسطه آن» از میان ۱۶۶ اقلیت موجود در این کشور» به ۱۳۵ اقلیت» حق شهروندی اعطا شد و ٩ قوم دیگر از جمله قوم مسلمان روهینگیا با قریب به دومیلیون نفر جمعیت» از حقوق شهروندی محروم شدند. در واقع به مسلمانان روهینگیا اعلام شد که آن‌ها اصالتا بنگالی هستند وباید به بنگلادش برگردند. بعد از تصویب این قانون» مسلمانان روهینگیایی از دیگر مزایای شهروندی مانند گرفتن اوراق هویتی از جمله شناسنامه و گذرنام» استخدام در مراکز و سازمان‌های دولتی محروم شدند و به دنبال آن» کوچ اجباری مسلمانان روهینگیا با انواع فشارها از سوی دولت میانمار آغاز شد. سازمان‌های به‌اصطلاح حامی حقوق‌بشر در گزارش‌های خود تأیید کرده‌اند که به دلیل عدم صدور کارت هویت برای مسلمانان روهینگیا آن‌ها نمی‌توانند داخل کشور تردد داشته باشند و از مسافرت‌های خارجی نیز محروم هستند. اگر این مسلمانان بخواهند از یک روستا به روستای دیگری بروند. باید مبلغی را به عنوان مالیات به دولت بپردازند: تخصیل در آدانشگاه‌ها برای آنان ممنوع است و حتی نمی‌توانند در ادارات دولتی استخدام شوند. ضمن اين‌که مسلمانان زوهینگیایی بدون کسب مجوز نمی‌توانند ازدواج کنند و برای گرفتن این مجوز نیز باید به دولت مالیات بدهند و پس از ازدواج نیز نمی‌توانند بیش از دو فرزند داشته باشند. مسلمانان روهینگیا: اغلب برای بیگاری يا کار اجباری برده می‌شوند و از آن‌ها به زور اخاذی می‌شود و ارائه خدمات عمومی از جمله خدمات بهداشتی و آموزش و پرورش؛ از آنان دریغ می‌شود. یزان بی‌سوادی در میان آن‌ها حدود.۰ ۸ درصد است. این گروه حق مالکیت بر زمین و اجازه تعمیر و نوسازی مساجد یا مدارس خود بدون مجوز دولت را ندارند و اگر قصد دایر کردن فروشگاهی را داشته باشند.» باید با یک بودایی شریک شوند و در حالی که فرد بودایی در این شراکت» هیچ سهمی نمی‌پردازد» اما از سود حاصل از فروشگاه» بهره‌مند می‌شود. در سال‌های اخیر» دولت میانمار» سیاست کوچ اجباری مسلمانان روهینگیایی را از منطقه آرکان اتخاذ کرده و در نتیجه آن» قریب به ۱۵۰ هزار نفر از مسلمانان این منطقه» به پنگلادش؛ ۵۰ هزار نفر به تایلند» 4۰ هزار نفر به مالزی و تعداد قابل توجهی نیز به دیگر کشورهای آسیایی مهاجرت کرده‌اند. بوداییان افراطی بیشترین درگیری را با مسلمانان میانمار دارند که مطمئنا این جنایت‌ها با چراغ سبز سکوت مجامع بین‌المللی حقوق‌بشری در مقابل نسل‌کشی مسلمانان مظلوم میانمار نیز یکی از علل تشویق دولت این کشور به ادامه جنایات علیه مسلمانان روهینگیا است. واقعیت این است که مجامع مدعی حمایت از حقوق‌بشر در سال ۲۰۱۷ و هم‌زمان با این اقدام دولت میانمار» هیچ اقدام سازنده و مثری برای رفع مصائب مردم مسلمان آن کشور انجام ندادند وسازمان همکاری اسلامی نیز این سکوت و عدم هرگونه واکنشی در برابر این اقدام دولت میانمار» در واقع بیانگر ماهیت و کارکرد اصلی نهادهای بین‌المللی است که به وضوح آشکار می‌سازد که مجامع فوق» به نمایندگی از دولت‌های اما رهبر معظم انقلاب در محکومیت این اقدام جنایت‌کارانه کشور میانمار و پرخورد با مسلمانان این کشور در ابتدای یکی از جلسات درس خارج فقه خود؛ به موضوع میانمار اشاره کرده و در مورد این فاجعه انسانی اظهار داشتند: «تقلیل فاحعه میانماربه یک درگیری مذهبی بین مسلمانان و بودایی‌ها» نافرست است. البته ممکن است وال لاه عصخول میگ لش داشته باش اما این قضیه یک موضوع سیاسی است» زیرا مجری آن دولت میانمار استت و در رأس آن دولت نیز» زنی بی‌رحم قرار دارد که برنده جایزه صلح نوبل بوده و با اين اتفاقات, در واقع» مرگ جایزه صلح نوبل رقم خورده است.» بر این اساس وبا توجه به این‌که نسل‌کشی عملی ضد حقوق‌بشری است که مهم‌ترین حق بشری که قمان حق سبات الست را نقصض می کته لذ ار ان طقاله با استفاده از روش اتحلیلی و توصیفی :اباب بررسی کلیت و مفاهیم مرتبط با نسل‌کشی و سپس به‌صورت موردی» به تبیین موضوع میانمار پرداخته می‌شود و در ادامه به واکاوی نحوه مواجهه حقوق‌بشر با این جنایت می‌پردازيم. در اسناد بین‌المللی» در ارتباط با نسل‌کشی (ژنوسید)» تعریف واحدی دیده می‌شود. در این سندها نسل‌کشی این‌گونه تعریف می‌شود که: «منظور از نسل‌کشی» هر یک از اعمال مشروحه زیر است که به قصد نابود کردن تمام یا قسمتی از گروه ملی» قومی» نژادی يا مذهبی» انجام می‌شود: ب) ایراد صدمه شدید نسبت به سلامت جسمی وروحی یک گروه ج) قراردادن عمدی یک گروه درمعرض شرایط زندگی نامناسب که به زوال قوای جسمی تمام یا در این خصوص؛ یافته‌های مربوط وال تسه در ورچس اادائیل فیپرشتاین) مشخصش شده‌اند نیز در نوع خود جالب به‌نظرمی‌رسند. روند نسل‌کشی از.دید (فییرشتاین» در جدول زیر بیان آزاز و اذیت» خشونت و ترور بازداشت و دستگیری‌های خودسرانه و محرومیت تضعیف نظام‌مند (سیستماتیک) شکنجه و قتل‌های مستمر تخریب روانی از بنا به تعریف کنوانسیون حقوق‌بشر» نسل‌کشی عبارت است از «نابودی فیزیکی جمعیتی که افراد آن غمدتا به نحو غیرارادیی وغالبا از ظریق تولد» به آن تعلق دارند:» بر این آساس» ضابطه خاصی براق همچنین نسل‌کشی» فرایندی درنظر گرفته می‌شود که اغلب طی یک دوره زمانی ودر طول سال‌ها و حتی دهه‌ها اتفاق می‌افتد. از این منظر» نسل‌کشی نه‌تنها به عمل نابودی فیزیکی اشاره دارد بلکه آن‌گونه که «رافائل لمکین»» حقوق‌دان بین‌المللی لهستانی ممی‌گوید:/,«نسل‌کشی لزوما یه معنای نابودی فوری یک ملت نیست,» بلکه چنین برنامه‌ای مر)رانگ الا نما‌های سیاسی و اجتماعی,افرهنگ» بان احساسات ملی دین» اقتصاد ملی» تخریب امنیت شخصی, آزادی» سلامتی» شأن و منزلت و حتی زندگی افراد متعلق به یک جامعه زا نیز دربر بگیرد.» البته مراحل شش‌گانه بالا همواره خطی نیستند و اغلب با یکدیگر هم‌پوشانی‌دارند. بااین‌حال» از طریق این مراجل و فرایندهایی که طی آن اتفاق می‌افتد» روابط اجتماعی که در یک جامعه ساخته‌شده‌اند» تخریب و نابود می‌شوند. (سلیمی, ۳۱:۱۳۹۷) برخی دانشمندان کوشش کرده‌اند دامنه تعریف ژنوسید (نسل‌کشی) رافراتر از آنچه که در کنوانسیون حقوق‌بشر آمده» بیان کنند. این کنوانسیون در نشست عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۹۶ مسئله ژنوسید را مورد بحث قرار داد و با توجه به قطع‌نامه (۱) ۹3 مورخه ۱۱ دسامبر ۱۹۶7 و تأکید بر اين‌که به موجب حقوق بین‌الملل» ژنوسید جرمی است که دنیای متمدن آن را محکوم می‌کند» از شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد خواست تا مطالعات لازم برای تهیه طرح قرارداد مربوط به ژنوسید را برعهده بگیرد. شورای مزبور در چهارمین جلسه خود متنی مشتمل بر یک مقدمه و ۲۶ ماده تهیه کرد. در اساس‌نامه دادگاه کیفری بین‌المللی رواندا نیز به جرایم علیه بشریت ونیز جرم نسل‌کشی اشاره شده و عبارت کنوانسیون منع نسل‌کشی» در این زمینه مورد استفاده قرار گرفته است. (900زه ۱۹۹۲۰ قربانی نسل‌کشی» در حقیقت تنها یک فرد انسان نیست» بلکه یک گروه انسانی مدنظر است. در نسل‌کشی به عنوان ناگوارترین و دردناک‌ترین شکل جنایت علیه بشریت» برخلاف سایر جنایات علیه بشریت. اثبات قصد ویژه نابودسازی کلی یا جزئی یک گروه ملی؛ قومی» نژادی و مذهبی ضروری است و همین موضوع» آن را از سایر اشکال جنایت علیه بشریت به عنوان یک جرم مستقل» تاریخ گسترش اسلام در میانمار» به قرن اول هجری بازمی‌گردد. تقریبا تا سال ۱۷۷۶م» مسلمانان این کشور هیچ مشکلی نداشتند.» اما وان مقطع» فردی بودایی به‌آنام «بوداپایا» به قدرت رسید وبا مسلمانان بنای ناسازگاری گذاشت و اجرای قوانین اسلام را ملغی کرد. از آن زمان به بعد, اختلافات مسلمانان میانمار با دولت این کشور شروع شد. در این بین» درگیری یک فرد مسلمان با یکی از بوداییان» که به کشته شدن فرد بودایی انجامید» خشم مردم مجلی و مأموران دولتی را برانگیخت و به بهانه‌ای برای افراط طلبان جهت حمله به روستاهای مسلمان‌نشین و آتش زدن منازل آن‌ها تبدیل شد. پس از این ماجرا رئیس جمهور میانمار نیز اعلام کرد که مسلمانان» شهروند میانمار محسوب نمی‌شوند و به دنبال آن نیز قانون حقوق شهروندی در سال ۱۹۸۲ به تصویب رسید که به‌واسطه این قانون» از میان ۱۶۶ قومیت موجود در میانمار» ۱۳۵ قومیت» حق شهروندی دریافت کردند و ٩ دسته از اقوام اقلیت» از حق شهروندی محروم شدند که بزرگ‌ترین این قومیت‌ها قوم روهینگیا بود. تصویب این قانون به اختلافات میان مسلمانان و بوداییان دامن زد و لذا دولت میانمار برای رفع اختلافات و مشکلات, سیاست کوچ اجباری کل ٩ میلیون مسلمان روهینگیایی از منطقه آرکان را اتخاذ کرد به واسطه این سیاست اتخاذ شته از جانب ذولت»: حنوذ ۱۵:۹ هزار نفر از مسلمانان آرکان به بنگلادش» ۵۰ هزار نفر به تایلند» ۶۰ هزار نفر به مالزی و تعداد قابل‌توجهی نیز به دیگر کشورهای در دور جدید نسل‌کشی مسلمانان» ۲۰ پسربچه مسلمان از مدرسه ربوده و پس از قطعه قطعه شدن» اجسادشان به آتش کشیده شد. موج تازه خشونت‌ها در این کشور نیز در سال ۲۰۱۷ و پس از آن آغاز شد که شورشیان روهینگیایی در روز ۲۵ اوت» به چند مرکز ایست و بازرسی پلیس و پایگاه‌های ارتش این کشور حمله کردند. درگیری‌های میان طرفین از آن زمان تاکنون ادامه دارد و کشته‌های بسیاری را نیز نسل‌کشی مسلمانان میانمار در طول تاریخ» جلوه‌های مختلفی داشته است. یکی از جلوه‌های این مهم که نقطه عطفی در تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی میانمار قلمداد شده» راهبرد موسوم به استراتژی «چهارگام» است که چهار مرحله اصلی: «قطع غذا بودجه (دارایی و پول)» اطلاعات (خبرگیری) و حمایت مردمی» را براآناببودی مزدم روهینگیا یی گیرد. عملیات موسوم به «عملیات پادشاه اژدها» که در سال ۱۹۷۸ اتفاق افتاد» بخشی از این اشتراتی بود. سازمان‌های غیردولتی مختلف برمه» گزارش‌هایی درباره این عملیات منتشرکردند که نشان می‌دهد نظامیان برمه به قتل غیرنظامیان» تجاوز به زنان و دختران و سوزاندن روستاها در ایالت کچین,» کارن؛ مون و شان, اقدامکرده‌اند. (20 در تحولات پس از سال ۲۹۱۲ نیز,باین رفتان تکرار شد, و ارتش؛ لیس وعاملان غیرنظامی مسلح ب) تعداد زیادی از مردان زنان و کودکان را به قتل رساندند.» ج) تجاوز جنسی و تجاوز به عنف ضد زنان و دختران روهینگیایی را انجام دادند» د) و تعداد زیادی از مردان و پسران روهینگیایی را ربودند که بسیاری از آن‌ها مفقودالاثر شدند. یک دیده‌بان رسمی سازمان ملل متحد برای نظارت برعملیات پاک‌سازی» این وضعیت را «وضعیت بدخواهانه» نه برای افراد مسلح» بلکه برای غیرنظامیان توصیف کرد که در آن» تنها غیرنظامیان قربانی متأثر از این واقعیت‌ها در فوریه سال ۰۲۰۱۷ دفتر کمیساریای عالی حقوق‌بشر سازمان ملل متحد ادعا کرد که نیروهای میانمار به‌احتمال زیاد» جنایاتی ضدبشری مرتکب شده‌اند. (00.2017) کمیساریای عالی حقوق‌بشر نیز در سپتامبر ۰۲۰۱۷ وضعیت ایالت راخین را نوعی «پاک‌سازی شواهدی که درباره اقدام ارتش میانمار علیه مسلمانان روهینگیا به دست آمده؛ نشان می‌دهد که حذاقل سااتا چهار مرحله از مراحل ششن‌گانه سل کشی قییرشتاین ذر ایالت راخین اتفاق اقتاذه است, برای تحقق نسل‌کشی» نیازی به انقراض کامل یک گروه نیست و هرگاه یکی از بندهای الف تاه کنوانسیون منع و مجازات نسل‌کشی, با عنصر روانی برای وقوع این جنایت همراه باشد» می‌توان چنین برداشت کرد که عنوان نسل‌کشی بر آن صندق می‌کند. رکن قانونی جنایات صورت گرفته در میانمار را می‌توان طبق ماده ۲ کنوانسیون ۱۹۶۸ من و مجازات نسل‌کشی» جرم‌انگاری کرد. در تبیین رکن مادی اين جرم که با فعل صورت می‌پذیرد» می‌توان به بندهای الف» ب» چ» دوه ماده در بند الف (قتل اعضای گروه)» می‌توان به قتل‌عام بین بیست تا پنجاه هزار نفراز مسلمانان میانمار در بند ب (ایرادصدمه جسمی يا روحی به اعضای گروه)» می‌توان به مثله شدن مسامانان» قتل مردان و تجاوز به زنان مسلمان در انظار عمومی اشاره کرد. در بعد روانی نیز» مسلمانان میانمار در خیابان و حتی در منازل و مساجد امنیت نداشته و هر لحظه» در معرض حمله و آسیب از سوی بوداییان قرار داشتند. در بند ج (تحمیل عمدی شرایط نامناسب به‌منظور نابودی کلی يا جزئی) نیز در قضیه میانمار می‌توان این رکن مادی را آشکارا مشاهده کرد. وضعیت بد بهداشتی اردوگاه‌ها به حدی اسفبار گزارش شده که آنجا را در وضعیت وخیم وغیرانسانی قرار داده بود» آن چنان که افراد این اردوگاه‌ها به اساسی‌ترین نیازهای اولیه خود دسترسی نداشتند. این امر زمانی وخیم‌تر شد که دولت. گروه‌های اصلی امدادگر را از در بند د (جلوگیری از تولد در گروه)» دادگاه روآندا اقدامات صورت گرفته در قضیه تولد و ازدواج را نیز نسل‌کشی اعلام کرد. علاوه‌بر اين» دیوان قائل به آن بود که ممانعت از تولد ممکن است جنبه جسمانی يا روانی داشته باشد. در میانمار نیز علاوه‌بر جنایات بودایی‌ها در این اواخر» برنامه‌های بسیاری برای نابودی نسل مسلمانان توسط دولت این کشور در حال اجراست که می‌توان به قانون ممنوعیت ازدواج زنان پیش از ۲۵ سالگی و مردان تا پیش از سی سالگی اشاره کرد. افزون بر این‌ها برای ازدواج کردن باید از اداره امنیت این کشور گواهی خاصی گرفته شود که اخذ این گواهی؛ با شرایط دشواری مواجه است. هدف از تمام این برنامه‌ها این است که به مسلمانان فهمانده شود که در این کشور در رکن معنوی باید روشن شود که مرتکب» یکی از اعمال ممنوعه را با قصد نابودی کل یا بخشی از یک گروه انجام داده که یکی از طبقات تحت حمایت» یعنی گروه ملی» مذهبی» قومی يا نژادی را شامل می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که در جنایات صورت گرفته در میانمار» سونیت عام (حق اراده خودآگاه مرتکب بر فعل)» سونیت خاص (اراده خاص مرتکب بر سلب حیات) و انگیزه (خواسته مرتکب بر نابودی تمام یا بخشی در یک گروه خاص)» کاملا مشهود است. ماده ۱ کنوانسیون منع نسل‌کشی ۰۱۹۶۸ نسل‌کشی را چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ» ممنوع دانسته و ارتکاب آن را به عنوان یک جنایت بین‌المللی پذیرفته است. «حقوق‌بشر» از شهروندان در برابر مقام‌های دولتی خودشان حمایت می‌کند و «حقوق مخاصمات مسلحانه» افرادی را که در حیطه قدرت برای اثبات این که نسل‌کشی به عنوان جنایت علیه حقوق‌بشر محسوب می‌شود. بایست جایگاه منع آن در اسناد حقوق‌بشری مورد توجه قرار گیرد. بنیادی‌ترین حقوق‌بشری که مبنای تمامی حقوق‌بشر است و سایر حقوق‌بشر برآن مبتنی است و در صورتی که آن نباشد» سایر حقوق‌بشری منتفی خواهد بود» حق حیات است. این حق» منشا و خاستگاه سایر ارزش‌ها است. به‌طوری که تا انسان زنده است. ماده ٩ میثاق حقوق مدنی و سیاسی» به عنوان یک سند الزام آور بین‌المللی» حق حیات را از حقوق ذاتی انسان برشمرده و اعلام کرده که هیچ فردی را نمی‌توان خودسرانه از محور زندگی» محروم کرد. در بندهای ۲و ۳ میثاق مذکور نیز تأکید شده که دولت‌ها می‌بایست مفاد کنوانسیون منع نسل‌کشی را رعایت کنند و انحراف از آن را مجاز ندانسته است. نسل‌کشی یک جنایت علیه حقوق‌بشر است که خیانت علیه بدیهی‌ترین و بنیادی‌ترین حقوق‌بشری یعنی حق حیات است. به موجب اصل عدم تبعیض» دولت‌ها مکلفند از حق حیات تمام شهروندان به‌صورت برابر و بدون کوچک‌ترین تبعیضی از حیث نژاد» رنگ» تابعیت, مذهب» جنسیت یا سایر تعلقات عرفی افراد» پاسداری و حمایت کنند. هرگونه تبعیض و نابزابزی میان شهروندان در پاسداری از حیات آن‌ها نقض بنیادی حیات به‌شمار می‌رود. نسل‌کشی,» جنایت علیه آزادی‌های مذهبی نیز محسوب می‌شود؛ لذا در صورت ارتکاب افعال مذکور دز ماده ۲ کنوانسیون منع نسل‌کشی علیه یک گروه مذهبی» به حق بر آزادی مذهب» خدشه وارد شده است. نسل‌کشی را صرفا نباید جنایت علیه حقوق‌بشری چون حق حیات. آزادی مذهب وسلامت دانست» بلکه وقوع آن؛ اقدامی علیه حقوق‌بشر فردی و جمعی نیز است وباید آن را یک جنایت علیه تمامی نسل‌ها دانست. نسل‌کشی» هنگامی که در هر مقطع از تاریخ بشری در نقطه‌ای از جهان رخ دهد صرفاجتایت علیه حیات نبوده» بلکه یک عمل ضد صلح نیز بوده و« حق بر صلح » را که از حقوق‌بشری جمعی است» نقض کرده و امنیت جامعه بین‌المللی را با خدشه مواجه می‌سازد. (خداخوا ۱۰۳:۱۳۹۸) در این رابطه» نقض حقوق‌بشر در میانمار» جلوه‌های مختلفی دارد. از یک طرف قوانین داخلی این کشور تبعیض‌آمیز و ناقض حقوق‌بشر است واز سوی دیگر, با توجه به این قوانین تبعیض‌آمیز» ارتش و نیروهای امنیتی میانمار در عمل به نقض حقوق‌بشر در این کشور مبادرت ورزیده‌اند. در همین حال» دولت میانمار موازین بین‌المللی ناظر بر حقوق‌بشر را امضا نکرده و به راحتی نیز آن‌ها را نادیده گرفته انگیزه و ماهیت خاص حاکم بر پدیده نسل‌کشی. سازمان ملل را بر آن داشت تا این پدیده را به‌عنوان یک جنایت مجزا در نظر بگیرد و در یک اقدام تاریخی» کنوانسیون منع و مجازات کشتار جمعی را در تاریخ ٩ دسامبر ۱۹۶۸ تصویب کند و از آن به عنوان آیینه تمام‌نمای وجدان عمومی بشریت در دفاع از حقانیت و موجودیت گروه‌های ملی» قومی» نژادی یا مذهبی در سراسر جهان یاد کند. ماده۲ کنوانسیون منع و مجازات نسل‌کشی, ماده 4 اساس‌نامه دادگاه یوگسلاوی سابق» ماده ۲ اساس‌نامه دادگاه رواندا و ماده 7 اساس‌نامه دیوان بین‌المللی کیفری به عنوان رکن قانونی جرم نسل‌کشی در میانمار» به جرم انگاری مواردی از قبیل: «قتل اعضای یک گروه» ایراد صد مه شدید نسبت به سلامت جسمی يا روحی اعضای گروه» قراردادن عمدی یک گروه در شرایط زندگی نامناسب به‌منظور زوال قوای جسمی کلی یا جزئی آنان؛ تحمیل اقداماتی بهمنظور جلوگیری از توالد در گروه و انتقال اجباری کودکان اما با این وجود فاجعه‌بارتر از نسل‌کشی در میانمار» سکوت مدعیان حقوق‌بشر است. خبر کشتار وحشیانه مسلمانان مظلوم میانمار توئنط دولت جاکم .این کشور؛احساسات صدها میلیون مسلمان و آزاده جهان را جریحه‌دار کرد. قطعا این نسل‌کشی و جنایات وحشیانه در مورد مسلمانان پی‌دفاع و مظلوم میانمار» موحب بی‌آبرویی بیش از پیش سازمان‌ها و دولت‌هایی است که در راستای حفظ منافع خود. حقوق انسان‌ها را نادیده گرفته و در پنهان» برای تحقق اهداف شوم و پلید خود کوچک‌ترین ارزشی برای بنابراین باید تأکید داشت که نسل‌کشی» بی‌شک جنایتی علیه حقوق‌بشر است که باید با تضمین و تأمین حقوق‌بشری» از جنایاتی هم‌چون جنایت میانمار پیش‌گیری کرد و حقوق‌بشری مقرر در منشور سازمان ملل موظف است در قالب تأمین صلح و امنیت بین‌المللی» رویه‌ای برای فعالیت‌های پیش‌گیرانه از جرم و جنایت نسل‌کشی در سطح بین‌الملل ایجاد کند» زیرا گزارش‌ها نشان می‌دهد که دولت میانمار» راهبردهای بسیاری را برای ازمیان‌بردن هویت روهینگیا استفاده‌کرده است. ازجمله این راهبردها می‌توان به تضعیف نظام‌مند (سیستماتیک) و هدفمند قومیت روهینگیا از طریق «اعمال خشونت جمعی» در انزوا قراردادن» اعمال سیاست‌های تبعیض‌آمیز و مجرمانه و بیماری و گرسنگی و .) که همگی از مراحل نسل‌کشی موردنظر فییرشتاین هستند» اشاره‌کرد. ۱. اردبیلی» محمدعلی (۱۳۸۳)» «حقوق بین‌المللی کیفری»» گزیده مقالات ۱ تهران» میزان. ۲ اردبیلی» محمدعلی,؛ حبیب‌زاد» محمدجعفر, فخربناب» حسین (۱۳۸۵)» «نسل‌کشی و ضرورت جرم‌انگاری آن در حقوق ایران»» مجله مدرس علوم انسانی» شماره 4۷. ۳ اردبیلی» محمدعلی, «کشتار جمعی»» مجله تحقیقات حقوقی» تهران» دانشگاه شهیدبهشتی» شماره 4۱۱ 4. خداخواه» نسیم (۱۳۸۹)» «حقوق‌بشر و مواجهه با نسل‌کشی»» ماه‌نامه آفاق علوم انسانی» شماره ۲۹ ۵ سلیمی» رویا شفیعی» نوذر (۱۳۹۷)» «تبیین علل نسل‌کشی مسلمانان روهینگیا درمیانمار»» دوفصل‌نامه 7. سیدفاطمی» سیدمحمدقاری (۱۳۷۹)» «حق حیات»» مجله تحقیقات حقوقی» شماره ۳۱ - ۰۳۲ پاییز و ۷ شفیعی» نوذر» سلیمی» رویا (۱۳۸۹)» (تبیین عملکرد سازمان ملل متتخد در قبال نسل‌کشی در میانمار»» ۸. کاسه‌سه» آنتونیو (۱۳۸۷)» «حقوق کیفری بین المللی»» برگردان: حسین پیران و دیگران» چ اول» تهران؛ ۳ سایت تابناک» «هولوکاست واقعی مسلمانان در میانمار»» ۲۵ تیر۱۳۹۱. 4. سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای (۱۳۹۹)» «بیانات رهبر انقلاب در ابتدای جلسه درس خارج فقه درباره 6 00006۲ 9 ۲۵ ۲۲۵۲۱۳۱۷۵۳۳۵۲۶۱۳ 1669 ۵5/و ۲۵۳۱۹ ۸۱۲ 1۵۲۷1۵۷/۹ 3065او820 ۵

میانمار یکی از متنوع ترین کشورهای آسیایی از نظر نژادی، قومی و مذهبی است که این تفاوت ها در عمل، سبب وقوع بحران های مختلف در این کشور شده است. اعمال خشونت علیه یک گروه برای حذف گروه دیگر در این کشور که با ناکارآمدی دولت همراه بود، باعث ایجاد موجی از مخالفت ها با حضور مسلمانان دراین کشور، با هدف پاک سازی مذهبی و جلوگیری از گسترش اسلام شد.گسترش این خصومت در نتیجه، سبب وضع محدودیت ها و اقداماتی از قبیل عدم دسترسی مسلمانان به حقوق شهروندی و نیازهای اولیه زیستی، بیرون راندن آنان از خانه هایشان، جلوگیری از ازدواج و زادوولد آنان، آتش زدن خانه ها، مثله کردن مردان، شکنجه، آتش زدن اجساد، تجاوز به زنان در انظار عمومی و... شد که با توجه به اعلام سازمان ملل متحد در دسامبر 1948 مبنی بر به رسمیت شناخته شدن جرم نسل کشی به عنوان یک جرم بین المللی و تطبیق هر یک از جرایم صورت گرفته با بندهای )الف( تا (ه( ماده 2 کنوانسیون منع و مجازات نسل کشی، می توان این جنایات را به عنوان مصداقی از جرم نسل کشی برشمرد. با توجه به این که نسل کشی عملی ضد حقوق بشری است و مهم ترین حق بشری که همان حق حیات است را نقض می کند، در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی، ابتدا به بررسی کلیت و مفاهیم مرتبط با نسل کشی و سپس به صورت موردی، به بررسی موضوع میانمار می پردازیم و در ادامه، نحوه مواجهه حقوق بشر با این جنایت در این کشور را مورد تحلیل و واکاوی قرار می دهیم.

404748

ه حوزه رتیه بندی اوراق بهادار» ضروری است الگوهای رتیه بندی اوراق منتشر شده در بازار سرمایه طراحی و تبیی نگردند: بر پایه همین موارد» پژوهش حاض راقدام به ندوین الگوی رتبه بندی اعتباری اوراق بهادار به پشتوانه دارایی با محوریت صک وک در بازار سرمایه نموده است تا از یک سو مشکلات اجرایی انتشار صک وک از جمله وجود اجباری ضامن مرتف عگردد و از سوی دیگر زمینه شفافیت بازار تامین مالی و تسریع در فرآیند تامین مالی از طریق این پازار فراهم شود که تهایا کاهش هزینه های تامین مالی یک اینگاه را در پی خواهد:داشت. در آين پژوه ضآیندا با سطالعه میانی نظر یمتا رآوراق به پشتوانه دآرایی ها و سایر منابع اطلاعاتی همچون دستورالعمل های منتشر شده توسط نهاد ناظر بازار سرمایه» رویه موسسات رتبه بندی بین المللی و رهنمودهای نهادهای مالی بین-المللی اسلامی» الگوی اولیه رتیهندی اوراق بهادار به پشتوانه دارایی استخرا جگردید» سپس اين الگو با هدف کسب اجماع و با استفاده از روش تحقیق دلفی در معرض نظرخواهی از خبرگان قرا رگرفته و نهایا الگوی نهایی رتبه‌بندی اوراق بهادار به پشتوانه دارایی ارائ هگردید. واژگان کلیدی: اوراق به پشتوانه دارایی؛ رتبه بندی اعتباری» روش تحقیق دلفی **استادیار گروه حسابداری دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب (نویسنده مسئول) 0ع.10000061102817211 2271.12[ ۲ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ پس از مطرح شدن ایده بانکداری بدون ربا و پیاده سازی آن در بسیاری از کشورهای اسلامی» خبرگان مالی در این کشورها اقدام به طراحی ابزارهای مالی اسلامی با تاکید بر عقود اسلامی نموده که محصول آن ابزاری تحت عنوان صکوک بوده و نقش بسزایی را در انتقال منابع مالی در این کشورها ایفا نموده است (موسویان» ۱۳۹۱) صکوک مطابق استاندارد شماره ۱۷ سازّمان حسابدازی و خسابرسی نهادهای عالّی اسلایی "» عبارتست از "اوراقی با ارزش اسمی یکسان که بیانگر پرداخت مبلغ اسمی مندرج در آن توسط خریدار به بانی (تامین مالی شونده) است و دارنده اوراق» مالک یک يا مجموعه‌ای از دارایی‌ها یا ذی‌نفع یک پروژه يا یک فعالیت سرمایه‌گذاری خاص می‌شود." صکوک اگرچه به عنوان یک ابزار تامین مالی مبتنی بر شریعت شناخته می‌شود اما از جهت ساختاری می‌تواند صکوک را می‌توان در یک طبقه‌بندی کلی به ۲ نوع صکوک بر مبنای داراییآ و صکوک به پشتوانه دارایی " تقسیم نمود» تمایز اصلی این ۲ نوع در انتقال مالکیت دارایی مبنای انتشار است (مسدی و نایفر» ۲۰۱۳). در صکوک بر مبنای دارایی» بانی تنها مالکیت انتفاع دارایی پایه را به نهاد واسط (587) منتقل می‌کند و مالکیت حقوقی و در حقیقت اصل مالکیت بر دارایی‌های پایه را برای خود محفوظ می‌دارد. به همین دلیل دارایی‌های پایه از لحاظ حقوقی و حسابداری در ترازنامهبانی باقی می‌ماند. اما در صکوک به پشتوانه دارایی» فروش واقعی دارایی‌های پایه و یا منافع آنها و انتقال مالکیت کامل اعم از حقوقی و انتفاعی از بانی به نهاد واسط صورت می‌پذیرد. بنابراین» دارایی‌های پایه از سایر دارایی- های بانی از لحاظ حقوقی جذا می‌شود و نهاد واسط از ظرف«سرمایه گذاران مالک واقعی دارایی‌های پایه شده و ریسک مالکیت را می‌پذیرد (المانکی و دنیس» ۲۰۱۰). از سوی دیگر با توجه به جوان بودن استفاده از این ابزارها در بازار سرمایه» ابعاد انتشار این اوراق در حال تکمیل بوده که یکی از مهمترین این ابعاد را می‌توان رتبه‌بندی اعتباری این اوراق برشمرد. رتبه‌بندی اعتباری صکوک منتشر شده در بازار سرمایه دارای مزایایی همچون حدف رکن ضامن اوراق بوده که این امر منجر به کاهش هزینه تامین مالی بانی (تامین مالی شونده) و تسریع در فرآیند انتشار اوراق خواهد شد. بنابراین با توجه به موارد الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۶۳ مذکور هدف این پژوهش ارائه الگوی رتبه بندی صکوک بوده که با توجه به تفاوت ماهوی صکوک به پشتوانه دارایی و صکوکک بر مبنای دارایی سوال اصلی این پژوهش آن است که الگوی مفهومی رتبه‌بندی اعتباری صکوک به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه در ادامه با تشریح مبانی نظری رتبه بندی اعتباری صکوک به پشتوانه دارایی و جمع آوری و تحلیل نظرات خبرگان در این خصوص, الگوی نهایی رتبه بندی اعتباری صکوکک در ارتباط با رتبه‌بندی صکوک اعم از صکوک به پشتوانه دارایی و صکوک بر مبنای دارایی می‌توان به ۳ منبع اطلاعاتی مهم اشاره نمود که عبارتند از رویه موسسات رتبه‌بندی اعتباری» رهنمودهای نهادهای مالی بین‌المللی اسلامی"و پژوهش‌های علمی و دانشگاهی موسسات رتبه‌بندی در حوزه رتبه‌پندی صکوک رویه‌های متفاوتی را در پیش گرفته‌اند» در این میان ۳ مسسه رتبه‌بندی مودیز» فیچ و اس‌اندپی حجم بازاری بالغ بر ۹۰ درصد را در اختیار دارند (تیچی» ۲۰۱۱) بنابراین در ادامه‌ابه رویه هر یک از این موسسات در رتبه‌بندی فرآیند رتبه‌بندی مودیز بدون در نظر گرفتن اضول شریعت به عنوان یکی از مولفه‌های صکوک بوده و بیشتر بر اندازه گیری ریسک اعتباری صکوکک تمرکز دارد» در واقع مودیز صکوک را نوعی تامین مالی ساختار يافته به پشتوانه دارایی طبقه‌بندی می‌کند. به عقیده مودیز در فرآیند صکوک نیازی به استفاده از تکنیک‌های اضافی نسبت به سایر اوراق نیست» از نظر مودیز آنچه بیش از دارایی مبنای انتشار در فرآیند تامین مالی از طریق صکوک اهمیت دارد» وضعیت اعتباری بانی است» البته مودیز بین ۲ دسته صکوک تفاوت ۴ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ الف) صکوک بر مبنای دارایی: همان طور که عنوان شد در این نوع صکوکک» بانی تنها مالکیت انتفاع ! دارایی پایه را به نهاد واسط (5277) منتقل می‌کند و مالکیت حقوقی آ و در حقیقت اصل مالکیت بر دارایی‌های پایه را برای خود محفوظ می‌دارد. این نوع صکوک بیشتر مبتنی بر ضمانت بانی یا شخص ثالث بوده و رتبه اعتباری بانی در تعیین ب) صکوک به پشتوانه دارایی: در صکوک به پشتوانه دارایی» فروش واقعی دارایی- های پایه یا منافع آنها شکل گرفته و انتقال کامل مالکیت از بانی به نهاد واسط صورت می- پذیرد. بنابراین» دارایی‌های مبنای انتشار از سایر دارایی‌های بانی از لحاظ حقوقی جدا شده و نهاد واسط از طرف سرمایه گذاران مالک واقعی دارایی‌های مبنای انتشار شده و ریس مالکیت را می پذیرد. بنابراین در این نوع صکوک تمرکز بر دارایی مبنای انتشار و میزان فیچ نیز با تقسیم صکوک به دو دسته‌ی صکوک بر مبنای دارایی و صکوک به پشتوانه دارایی برای هر یک به تدوینمتدولوژی‌های متفاوت در اين زمینه پرداخته است» بخش عمده‌ای از تمرکز فیچ بر صکوک بر مبنای دارایی اختصاص یافته و رویکرد این موسسه بر رتیهبندی اختباری ناشر" متدرعظددا سیگ رگا ياه اوراق صکوک و رتیه اعتباری شرکت تفاوت قائل نبوده و فرآیند یکسانیرا برای رتبه‌بندی هر دو استفاده می نماید. در ارتباط با صکوک به پشتوانه دارایی تمرکز فیچ بر خود دارایی مبنای انتشار و همچنین مکانیزم های ارتقای اعتباری است که به اعتبار دارایی مبنای انتشار ایجاد می گردد که اصطلاحا به آن وثیقه گذاری بیش از حد" گفته می شود (وودروف» ۲۰۰۷). فرآیند رتبه‌بندی صکوک در این موسسه نوعی اظهار نظر در خصوص توانایی بانی نسبت به ایفای تعهدات مالی خود می باشد» این موسسه» اصول شریعت را در فرآیند رتبه‌بندی خود نادیده گرفته و رعایت نمی کند و اصولا رویه یکسانی را به منظور رتبه‌بندی صکوکک الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۶۵ و سایر اوراق قرضه متعارف بکار می‌برد (هایسون» ۲۰۰۷). از نظر این موسسه» اوراق الف) صکوک با مکانیزم ارتقای اعتباری کامل: این نوع صکوک دارای ضمانت کامل یک شخص ثالث بوده که پرداخت اصل و سودهای دوره ای صکوک را متعهد شده است. اعتبارسنجی ! ضامن بخش عمده‌ی رتبه‌بندی صکوک را در این حالت تشکیل می- دهد. لازم به ذکر است ساختار انتشار صکوکک حال حاضر بازار سرمایه کشور در این دسته قرار می‌گیرد» بر اساس تبصره ۳ ماده ۲ دستورالعمل انتشار صکوک اجاره و مرابحه و تبصره ۲ ماده ۲ دستورالعمل انتشار صکوک استصناع» به شرط وجود ضامن بانکی معتبر و تایید بانک مرکزی حتی اگر بانی توانایی پرداخت سودهای دوره‌ای را نیز نداشته باشد می‌تواند از طریق انتشار صکوک اقدام به تامین مالی نماید. ب) صکوک با مکانیزم ارتقای اعتباری جزئی: در این حالت» تنها سودهای دوره ای اوراق توسط یک شخص ثالث (ضامن) متهعد"شده و اصل مبلغ بستگی به: اهیزان نقدشوندگی دارایی مبنای انتتّار"ارد. بنانراین افر#آبند رتبّه"بنّی اوراق در این حالت بستگی به ری زکاوی ضامن و تحلیل دارایی مبنای انتشار دارد. ج) صکوک بدون مکانیزم ارتقای اعتبار: در این ,حالت اتکای صکوک تنها بر توانایی بانی و دارایی مبنای انتشار خواهد بود» بنابراین ری زکاوی بانی و تحلیل دارایی مبنای انتشار بخش عمده ی فرآیند رتبه بندی را به خود اختصاص خواهد داد» موسسه اس‌اندپی دارایی مبنای انتشار را در شرایط مختلف اقتصادی مورد ارزشگذاری قرار می دهد و بر این اساس کیفیت وجه نقد مورد انتظار از این دارایی را پیش بینی می‌نماید. بنابراینی هماتطور هو امد مها گرا ما اسب واعتول )ای بییگای‌#اگگظری بین اتمللی اولا تمایز مشخصی بین صکوک و سایر ابزارهای تامین مالی قائل نبوده و ثائیا بیشتر بر محاسبه ریسککه اغتباری: اوراق تم رک داز نیا ها لو ضطابمل) مک و کت به: پشتوانه: دارایی از ظرفیت دارایی مبنای انتشار به عنوان آیکی از مکانیزم های ارتقای رتبه اعتباری اورق ۶ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ بخش عمده ای از تحقیقات صورت گرفته در داخل و خارج از کشور در حوزه عوامل مرتبط با رتبه‌بندی صکوکک» بر حوزه شناسایی ریسکک‌های مترتب بر صکوک به ویژه صکوک اجاره تمرکز نموده که بررسی مجموع تحقیقات صورت گرفته می‌تواند به شناسایی ریسکک‌های صکوکک کمک قابل توجهی نماید. موسسه بین‌المللی رتبه‌بندی اسلامی در تشریح ابعاد و مژلفه های موثر بر رتبه‌بندی صکوک به تشریح ریسک‌های مور بر صکوک پرداخته و آنها را به شرح زیر طبقه‌بندی و احصا نموده است(موسسه بین- مسسه تامین سرمایه اتحادیه؛اروپا(2009) نیز در گزارش خود مبنی بر شناخت و رتبه- بندی اوراق بهادار به پشتوانه دارایی ضمن پرشمردن ابعاد و مولفه‌های رتبه بندی اوراق بهادار به پشتوانه دارایی» ریسک‌های مترتب بر این اوراق را نیز مورد بررسی قرار داده است و در مجموع ۷ ریسک عمده این اوراق زا به شرح زیر برشمرده است: عمده تحقیقات داخلی نیز در ارتباط با طبقه‌بندی ریسکک‌های صکوکک صورت پذیرفته و ریسک های مختلفی نیز مطرح شده اند (موسویان و همکاران» ۱۳۹۱ و طالبی و رحیمی» ۱ به طور کلی شاخص‌های ریسکک صکوک را می‌توان در ۳ حوزه ریسک‌های بازار اولیه»؛ ریسک‌های بازار ثانویه و ریسک‌های مرتبط با دارایی طبقه‌بندی نمود (سروش» الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۶۷ ۶ و پاک نیت. ۱۳۹۱)» هر یک از این شاخص‌ها دارای زیرمجموعه‌هایی می‌باشند که نحوه محاسبه آنها بخش عمده‌ای از فرآیند رتبه‌بندی اعتباری را به خود اختصاص داده و نیازمند محاسبات کمی و کیفی متعددی می‌باشد. از مهمترین اجزای ریسک اوراق منجمله صکوک» ریسک اعتباری (نکول) است که برای دارندگان اوراق از اهمیت به‌سزایی برخوردار بوده و تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر رتبه اوراق خواهد داشت (دموداران» ۲۰۱۴). در مجموع تحقیقات داخلی و خارجی ۲۰ ریسک را در ارتباط با صکوک به پشتوانه دارایی شناسایی و احصا نمودند که به شرح زیر طبقه بندی می گردد: جدول شمارها. ریسک‌های شناسایی شده براق اصکرت به پشتوانه دارانی بازار اولیه ریسک عدم جمع آوری وجوه به میزان کافی مرتبط با دارایی ریسک از بین رفتن کلی یا جزئی دارایی ۸ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ از آنجا که هدف اصلی این پژوهش» شناخت ابعاد» مولفه ها و شاخص‌هایی است که انتظار می‌رود در فرآیند رتبه‌بندی اوراق به پشتوانه دارایی به ایفای نقش بپردازند » از پیمایش دلفی استفاده شده است» مراحل انجام تحقیق که به ترتیب انجام شده است به شرح الف- مطالعه مبانی نظری: در گام اول» ابعاد» مولفه ها و شاخص‌های موثر بر تدوین الگوی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه کشور مورد مطالعه تطبیقی و شناسایی قرار گرفته تا از پشتوانه نظری و تجربی برخوردار باشند. در این مرحله بر اساس مطالعه سوابق موجود از قبیل تحقیقات دانشگاهی صورت گرفته در خصوص رتبه‌بندی اوراق بهادار به طور کلی و رتبه‌بندی اوراق به پشتوانه دارایی به طور ویژه و همچنین بررسی رویه موسسات رتبه‌بندی در سطح بین‌الملل و موسسات رتبه‌بندی ملی که تخصص بیشتری در زمینه رتبه‌بندی اوراق بهادار اسلامی نظیر صکوک دارند (مثل بحرین و مالزی)» ابعاد و مولفه‌های رتبه‌بندی اوراق.به پشتوانه دارانی "شامل شناسایی انواع ریسک‌ها و الزامات قانونی و الزامات شریغت شناسایی می گردد و بر اساس آنها» سوالات کلیدی قابل ب- طراحی پرسشنامه: در این مرحله ابعاد» موژلفه ها و شاخص‌های کلیدی مبتنی بر مبانی نظری و تجربی موضوع بند (الف) که به نظر پژوهشگر با ویژگی‌های محیطی کشور جمهوری اسلامی ایران نیز سازگار است به همراه برخی از عامل و محرک‌های تأثیرگذار دیگر انتخاب و بر اساس آنها تعداد:50 سوال کلیدی قابل درج در پرسشنامه» برای ج- نظرخواهی از خبرگان: به‌منظور نظرخواهی از خبرگان با هدف کسب اجماع نظر عمومی در مورد هر یک از محرک‌ها و عوامل موثر در رتبه‌بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه کشور از پیمایش دلفی به روش فازی که یک روش تحقیق معتبر علمی و شناخته شده برای نظرخواهی عمومی از خبرگان است» استفاده گردید. در این مرحله با توجه به ابعاد و مولفه‌های مور استخراج شده از مطالعات تطبیقی» سوالاتی طراحی و در پرسشنامه‌ای منظور گردید» این پرسشنامه در اختیار خبرگان» شامل مدیران عامل نهادهای فعال و موثر در بازار سرمایه کشور مدیران عالی و میانی شاعل در نهادهای مالی» الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۶۹ کارشناسان ارشد واحدهای تامین مالی مبتنی بر بدهی» اعضای هیثت علمی و کارشناسان ارشد واحد تامین مالی از طریق ابزارهای نوین تامین مالی سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفت. لازم به ذکر است به دلیل عدم اجماع در برخی سوالات تحقیق بین گروه های خبرگان» بخشی از سوالات تحقیق در قالب دور دوم پرسشنامه بین خبرگان توزیع د- تدوین ویژگی‌های کلیدی مدل رتبه‌بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه کشور: در این مرحله از تحقیق» با استفاده از نتایج حاصل از تحلیل آماری پاسخ‌ها و عوامل مستخرجه در مرحله نظرخواهی از خبرگان» که در خصوص آنها اجماع حاصل شده است» ابعاد» مژلفه‌ها و شاخص‌های موثر بر تدوین الگوی رتبه‌بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه کشور استخراج گردیده» به نحوی که قابلیت ایجاد یک خطمشی برای موسسات رتبه‌بندی به منظور تعیین رتبه اعتباری این اوراق را داشته باشد. در این تحقیق پس از اخذ پرسشنامه های ارسال شده به خبرگان از تکنیک دلفی به منظور تحلیل پرسشنامه ها استفاده شده که نتایج این تحلیل در دور اول تحلیل پرسشنامه های دریافت شده به شرح جدول شماره ۳ می باشد» لازم به ذ کر است در این پژوهش به منظور تحلیل نتایج پرسشنامه از آزمون های آماری زیر استفاده شده است: ۳ آزمون دوجمله‌ای به منظور حصول اطمینان از نظر مخالف يا موافق آزمودنی‌ها آزمون ] یک نمونه‌ای» به منظور آگاهی از میزان؛(شدت) موافقت يا مخالفت آزمون کلم وگروف- اسمیرنف, برای تشخیص وجود یا عدم وجود اجماع (توافق نظر) در بین خبرگان راجع به موضوع مطرح شده در هر سوال؛ ۳ آزمون کروسکال- والیس برای تشخیص همسان بودن یا نبودن پاسخ‌های ۰ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ جدول ۲. خلاصه نتایج تحلیل دلفی در توزیع دور اول پرسشنامه همان طور که در جدول شماره 2 مشاهده می شود» نتایج آزمون کروسکال والیس حاکی از عدم وجود اجماع در بین گروه‌های پاسخ دهنده برای تعداد ۸ سوال بوده است. به - 2 ی ۸ ار ۳ ۳ ۹ ور ۶ 7 ۰ 2 عبارت دیگر در این سوالاات شدت موافقت گروه‌های پاسخ دهنده از توافق نظر برخوردار نبوده است. علاوه بر این نتایج اجرای آزمون 7 یک نمونه‌ای برای سوالات این بخش نشان داد خبرگان در خصوص ۳ سوال به اصورت قطعی موافقت خود را اعلام نکرده اند. بنابراین مجموعا برای این سوالات مجددا دور دوم روش دلفی اجرا شده و از خبرگان درخواست شد که با توجه به مجموع نظرات جمع آوری شده در دور اول دلفی» پاسخ قبلی خود را تایید یا تغییر دهند. بر این اساس تعداد ۱۲ نفر از خبرگان به سوالات پاسخ داده و نظرات آنها با استفاده از روش دلفی فازی مجددا مورد آزمون قرار گرفت و نهایتا تنها یک گزینه در دور دوم پرسشنامه نیز مورد موافقت خبرگان قرار نگرفت که این گزینه مربوط به ری زکاوی عامل فروش به عنوان یکی از ارکان انتشار این اوراق بود. الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۷۱ مها وه ۹ ما وب ریصن ۰ ۸ 0 5 نهایتا با تحلیل نتایج بدست آمده از تحلیل نظر خبرگان» مدل نهایی پژوهش به شرح زیر ارائه می گردد لازم به ذکر است این مدل شامل ۲ بعد» ۸ مولفه و ۲۰ شاخص کیفی بوده و بر اساس بررسی مفاد دستورالعمل انتشار اوراق بهادار به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه» رویه موسسات رتبه‌بندی اعتباری بین‌المللی» رهنمودهای نهادهای مالی اسلامی بین‌المللی و تحقیقات دانشگاهی صورت پذیرفته مدل اولیه استخراج شده و پس از نظرسنجی این مدل از خبرگان منتخب, الگوی نهایی به شرح زیر استخراج و تدوین می گردد: جدول شماره ۳. الگوی رتبه‌بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران روش های ارتقای رتبه اعتباری فراهم شده توسط اشخاص ثالث ۲ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ کیفیت مدیریت دارایی | نحوه مدیریت وجوه حاصل از انتشار صکوک به پشتوانه دارایی انطباق با شریعت رعایت ضوابط شریعت و انطباق با قوانین کمیته فقهی در سال‌های اخیر گرایش به بازار سرمایه در خصوص تامین مالی پایدار دولت و بخش خصوصی رشد قابل توجهی پیدا نموده است که بخش عمده ای از این گرایش مرهون طراحی و تدوین دستورالعمل های تامین مالی به اتکای دارایی‌های یک بنگاه بوده که با عنوان "صکوکث" در بازار سرمایه شناخته شده‌اند» ویژگی قابل توجه صکوکک تبدیل دارایی‌ها و منافع فعلی و آتی یک بنگاه به وجه نقد در قالب عقود اسلامی و شرعی است که این ویژگی ها گرایش به استفاده از این ابزارهای تامین مالی را در میان فعالان اقتصادی افزایش داده است» از سوی دیگر با توجه به حساسیت نهاد ناظر بازار سرمایه بر رتبه‌بندی صکوک پیش از انتشار و تدوین دستورالعمل ایجاد و راه‌اندازی موسسات رتبه‌بندی اعتباری» ضروری است الگوهای مقتضی به منظور رتبه بندی؛ این ورقه بهادار طراحی و بر پایه همین موارد این پژوهش با تفکیک محتوایی صکوک به دو دسته صکوک به پشتوانه دارایی و صکوک بر مبنای دارایی.اقدام.به طراحی الگوی مفهومی رتبه بندی اعتباری صکو ک به پشتوانه دارایی نلوده استآ#ابر همین آشساس الگوی اولیه با مطالعه رویه موسسات مطرح رتبه بندی اعتباری» توصیه و رهنمودهای نهادهای مالی بین المللی و اسلامی» بررسی قوانین او الزاات مطرح شده توسط نهاد ناظربازارسرمایه و نهایتا تحقیقات علمی و دانشگاهی انجام شده در این خصوص» طراحی شد که پس از نظرخواهی آن از خبرگان در قالب روش تحقیق دلفی» در ۳ سطح شامل ابعاد» ملفه‌ها و شاخص‌های رتبه- بندی اغتباری طراحی و تدوینآشد. عملّه تفاوت الگوی طراحی شده با رویه:مورد استفاده توسط مسسات رتبه‌بندی اعتباری بین‌المللی» توجه به مفاد دستورالعمل‌های منتشر شده توسط نهاد ناظر بازار سرمایه در خصوص اوراق به پشتوانه دارایی در طراحی الگوی فعلی است که در طراحی شاخص‌های این الگو مد نظر قرار گرفته و موافقت خبرگان را نیز در پی داشته است» همچنین با توجه به تنوع اوراق به پشتوانه دارایی همچون صکوک اجاره» استصناع و... که از لحاظ اندازه بازار» رتبه اول انتشار را نسبت به صکوک بر مبنای دارایی الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۷۳ در اختیار دارد» در الگوی طراحی شده تمامی زوایای انتشار اوراق به پشتوانه دارایی غلی - الخصوص در ارتباط با دارایی مبنای انتشار مد نظر قرار گرفته است» همچنین نتایج این پژوهش با تحقیقات انجام شده توسط مسدی و نایفر (۲۰۱۳) و موسسه رتبه‌پندی اسلامی بین‌المللی اسلامی (۲۰۱۵) و موسسات بومی رتبه‌بندی همچون مار کک و رم و موسسه رتبه- بندی پاکرا مبنی بر تفکیک مدل ارزیابی اوراق بدهی اسلامی در ۲ طبقه رتبه‌بندی اعتباری در مجموع با توجه به تنوع اوراق بدهی منتشر شده در بازار سرمایه ضروری است الگوهای مناسب به منظور رتبه‌بندی هر یک از این ابزارها طراحی و تدوین گردد که با توجه به الزام دستورالعمل نهاد ناظر بازار سرمایه مبنی بر تدوین فرآیند رتبه‌بندی! و متدولوژی رتبه‌بندی " یک ورقه بهادار» مقتضی است الگوهای طراحی شده در ۲ طبقه مذکور جای گيرند» لازم به ذکر است فرآیند رتبه‌بندی بیشتر ناظر بر اصول کلی و خط- مشی‌هایی است که در رتبه‌بندی اعتباری "یک ابزارامی بایست مد نظر قرار گیرد و به نظر نظر می‌رسد می‌بایست نهاد ناظر بازار سرمایه متولی تدوین آن گردد اما متدولوژی رتبه- بندی اعتباری بیشتر ناظر بر نحوه اجرای.اصول کلی مطرح شده بوده و نیازمند مدل های اندازه گیری کمی متعددی است که بیشتر بر عهده مسسات رتبه‌بندی اعتباری خواهد بود. امید است این تحقیق سرآغاز تدوین الگوهای ارتبه‌بندی اعتباری به تفکیک سایر انواع صکوک و ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه باشد که به تفکیک فرآیند رتبه بندی و متدولوژی رتبه‌بندی بتواند نقشه راه کاملی را به منظور کمک به موسسات رتبه‌بندی اعتباری به منظور محاسبه دقیق رتبه اعتباری یک ورقه بهادار ترسیم نماید. ۴ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ ارضا امیر حسین و همکاران (۱۳۹۶)" محاسبه ریسک اعتباری و تاثیر آن بر بازدهی در بورس اوراق بهادار"» فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی» دانشگاه علامه پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه ایران (۱۳۹۵)» " آمار انتشار اوراق بهادار بدهی به تفکیک نوع اوراق و مبلغ "» قابل دسترسی از طریق لینک ۵://۸۷۷/.۹0.1۳/ سازمان بورس و اوراق بهادار(۱۳۸۹)» "دستورالعمل انتشار اوراق اجاره"» مصوب سازمان سازمان بورس و اوراق بهادار(۱۳۸۹)» "دستورالعمل انتشار اوراق مرابحه"» مصوب سازمان سازمان بورس و اوراق بهادار(۱۳۹۴)» "آیین‌نامه نظام راهبری شرکتی"» مصوب سازمان سازمان بورس و اوراق بهادار(۱۳۹۲)» "دستورالعمل انتشار اوراق سفارش ساخت"» سازمان بورس و اوراق بهادار(۱۳۹۵)» "دستورالعمل تاسیس و فعالیت موسسات رتبه- سروش, ابوذر (۱۳۸۶). ۰" بررسی اوراق صکوک اجاره " فصلنامه بورس» سال دهم طالبی» محمد. رحیمی» امیر محمد (۱۳۹۱» " شناسایی» طبقه بندی و اولویت بندی ریسکهای مرتبط با اوراق بهادار اجاره". دو فصلنامه"علمی- پژوهشی جستارهای مجلس شورای اسلامی (۰)۱۳۸۸""قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساس ی "» مصوب ۱۳۸۸. مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۴)» اقانون رفع موانع نولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی میشیکین» فردریک. ایکینز استانلی (۲۰۰۶) " بازارها و نهادهای مالی ". ترجمه کردبچه دموداران» اسوات (۱۹۷۵)."مالی شرکتی پیشرفته با رویکرد کاربردی". ترجمه بدری و الگوی مفهومی رتبه بندی اوراق به پشتوانه دارایی در بازار سرمایه ایران ۷۵ دیانتی دیلمی» زهرا و همکاران (۱۳۹۵)» " بررسی رابطه بین خصوصی سازی» استفاده از ابزارهای حسابداری مدیریت و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ""» فصنامه مطالعات نجربی حسابداری مالی» دانشگاه علامه موسویان» سید عباس (۳۹۱)."بازار سرمایه اسلامی". چاپ اول» سازمان انتشارات موسویان» سید عباس (۸۳۹۲." ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)". چاپ ششم» سازمان موسویان» سید عباس و همکاران (۱۳۹۱). " شناخت و رتبه بندی ریسک های ابزارهای مالی اسلامی (صکوکث)". انديشه مدیریت راهبردی» سال هفتم» شماره اول» بهار و 15اعص1 ل2تمصقم۳ 26۶ کلحقغفمهاگ له مقطاک ۰ .(5 2004) ,۸۸۵01۳ . 1 .0 ,(2008 بوتفت۳ط۳۵ 14 هه 3ل) تقحطهطظ .(2008) ۸۸01۲ 5 222 ۳11۵[ ۰1 مور 611 220 ۱ 22000066 ۱1/۲ ۵/۲ 220 ,11076615 000110 ۳30766 .(2009) .0 .۳ ,6علق0 ۶ ول .۳ ,۳۵0022 مطعگاه 1306 کم عحطه‌ع هصق کصع ابص هه کصعح ع 122 113۵0۵1 . کلنطلباد وع 001117 :۵00000۵ ۱۱۰۰ 2222204 .(2007) بش۸ ,118806 506۳ 2/000 ۸ علبهلباه مه له احقطک .(2006) کل ,110۳12020 ۶ فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی - سال ۱۵ - شماره ۶۰ - زمستان ۱۳۹۷ 5۰ 6 ۷:16 0ط70 :317 ,11000665 ۰ (2۵ 2۵) عم . 067060116 2/۸7۳0 ۸ تعلبنهلباه 1۵ (ع2 مه هام۴ .(2008) 34 ,16028 (2014) ,ظ ,۸ ,7086 200 ظ منصقنلاگ ,36 ,1 ,۳6۲۳۵00 و5 ون و8 1/1113 8عا2 672 فصه وعمامومطاع عمط .(2013) ا٩ حعلنها< .13.5 من00ع2/8 6 ۶ ]۹ ,70۳۳۵ لمممناههاصا .۰ گلبهلباه ۵1 جوز ۵ط] عتصهاع1 فصه علبهاناه 560221100 6و۸ .(2008) 1 7 34 2/02/16 :[1۵۵ ,6۳۵۶6۵۲۶ ۶ 1۵1۵۵ ( ماع 1۳6 .5.0 ,8۳۵10966 وم نام06 40 1112۷1۷6۶ ]۵ برع 5۳۳۷ نطأماع7 ۸ 36۰ طانهگ بط ددع3 م13 هصصعگل2/0 ورع 1 ۰ کعناحل بوعگز تمد گنز ما عاصعلنی 07 1 0۵۲1/1۵/011 2۳۳۵1۲12۵1 :۸ .(2008) .6 کل مصقط ۵ص .1 .۷۷7۰2 ,8002 [ 70۳۳۵1 قصنط) جز ععصناه< کناعی ۶و خصعاصم لمصمتامص و ملص ۲۳۵ 6 7005۰۲0/۲۵ ع6 هاگ ۰ ۳0۵۳۵ 0ع 6 0ع ۸ 6 :1۵۵96۲5 0۹56۲ ]٩۵ و۲۵۳ اکن .(2003) معصانو۶2 فصه ۸0۳ .ام کعصاه۳ مضه ۰۲2 600 باقبها ۵۶ 6286 ٩ 130/68101 0۳ 5010 عطا ۶و اجو۳ +فعتمصه‌عه عصناد نع .(2011) .ی ووط11 40 کعاونصطه +ومطاعمد ‏ نطماه1 عط. .شتا عصماعصنا با3 کاو1 ن30 عاطملنو ۸ ب19 00 2008 0#عانه . فطصم‌ناههنام مه 0 تم م0 له تحقطگ ۸۸01۳1 مصتقحطهطظ ععموم مسا ۷۷ 2016777 علحهلنا5 .0002 00 ععععع 3 1۱ ]111 17۸111 .(20120) ب738 ۰ ۷۷۷۷۷۷۰ //:0ااط 0۵ 3۵0۵۵ ۰ 302012 15 عاععز مصناعااباط

در سالهای اخیر بازار سرمایه نقش به سزایی را در تامین مالی دولت و بخش خصوصی ایفا نموده و ابزارهای متنوعی را به این منظور ارائه نموده است که این ابزارها عمدتاً به پشتوانه دارایی های یک بنگاه شکل گرفته و در 2 طبقه کلی شامل اوراق به پشتوانه دارایی و اوراق بر مبنای دارایی جای می گیرد، از سوی دیگر بنابر الزام نهاد ناظر بازار سرمایه مبنی بر رتبه بندی اوراق بدهی پیش از انتشار آن و ضرورت ورود به حوزه رتبه بندی اوراق بهادار، ضروری است الگوهای رتبه بندی اوراق منتشر شده در بازار سرمایه طراحی و تبیین گردند. بر پایه همین موارد، پژوهش حاضر اقدام به تدوین الگوی رتبه بندی اعتباری اوراق بهادار به پشتوانه دارایی با محوریت صکوک در بازار سرمایه نموده است تا از یک سو مشکلات اجرایی انتشار صکوک از جمله وجود اجباری ضامن مرتفع گردد و از سوی دیگر زمینه شفافیت بازار تامین مالی و تسریع در فرآیند تامین مالی از طریق این بازار فراهم شود که نهایتاً کاهش هزینه های تامین مالی یک بنگاه را در پی خواهد داشت. در این پژوهش ابتدا با مطالعه مبانی نظری انتشار اوراق به پشتوانه دارایی ها و سایر منابع اطلاعاتی همچون دستورالعمل های منتشر شده توسط نهاد ناظر بازار سرمایه، رویه موسسات رتبه بندی بین المللی و رهنمودهای نهادهای مالی بین- المللی اسلامی، الگوی اولیه رتبه-بندی اوراق بهادار به پشتوانه دارایی استخراج گردید، سپس این الگو با هدف کسب اجماع و با استفاده از روش تحقیق دلفی در معرض نظرخواهی از خبرگان قرار گرفته و نهایتاً الگوی نهایی رتبه بندی اوراق بهادار به پشتوانه دارایی ارائه گردید .

439369

9 202 ۸ مرگ توحسطخ ناخ هام31 ,9 ۱21 صمععد11 ۳۹/00 ازازته افحت «ط00) بختنم00 وه اصعححع ص21 ۵۴ جاا۳ ماصعمص م3 ماه که +«مدق ۳۲ ماهنممکه۸ 1۰ 0 006 بصوتاهعنصع0۳ عصتصصها2 هد اصعصصع 3/102 اند ص۲7 معط معصنصصا2 ععم1 1 ۶ 250 .2 ,00 وزانکه نت صمعطع 1 بزطاهم۳ ۶و کنلس۳ مدناوخ فص اصعحصع ص31 ۵۶ واا ۳ که «محدام3۳ اصماعزدم۸ .3 6 .(2020) .38 بنطا۲۵ عک .3.۸ بنفدطش۸ هدک تنفمسطه ,36.33 بفااق/۱ گنه ۱ انس مه 0 1/000 6 7٩ ,70۵ 00/۵ [قه 2۳۵ جصهمدم5 ععصماعزدم ۸ کم وعمامطاه2 ۳۱ |۳۵ 00 08://۵0اط .290-315 ,(2) ۵ جع زاو واه 5 ال عمط بچطمصمعه ماگنه او جع عطا ددع0 010 عط 0 کمو ده | احدا و نکم هه عم هط م۸ 06000۲ ععصماعزده: گم 62لز عطا ومکنم صصتا او 1826 عصاصیک عطا واه طامسحد ماع اد لصو امادعه مدا گم مدید عطلا بواخدابه‌تانهم بکع‌تاحسوه ححاصاک عطلا روط هو هگ که 2 اند 9 1 ۳/۵5 ۳0006 000 عط بحط9و 0 جا کاصحطصااه 5 صوتاههنصههم موی 6طا عازمی 0 وفع 6 9 :۸۸10 6 0۶ 1000۲۵ 1 00 1 5 6001001۲ اد 1106 00 110 2020 1 ما0 عاطهان ۸ ,6000 ع0صماوزده عطا 0۶ وعمامطندم عطا واوصناممعخ +او ص660 06 صهاعاهه و عان! ( ام ومطاعمد آهموزکص‌حصن یط ج ۵ معط عامفوجم ۳۵۹5 ععصاصتم 00 ها ک ص0۳0 مادام که معط له عطا عدمصسد منطحصه‌تاقاهم تمه عط کنو نصطاع 0 1۳/۸۵7 06 مد ۳۵۹ عتوتصطم کش 00۳ 156 .مهد ۵۹ حصو0 ها کصهتع‌متم تحصمصمعه عمصماگزده عط) ماه اجه قص باهوهطاهط باهسا ناک ععسط 36لا ۶ قخعاکه آمصوتم اه رصن 6 80۵ ۱۵ ۶ عع 20 1۵۳ عطا اقطا اکموونه کوسنا20 عطا بکندتوافصه دنا 30۳/۸3 عطا ۵۳ معط ماه گم مها رماع آمسط‌تصاد ع ناه اکمص عطا کدی هط مزمتعحصححمه عطا صز کعحسمدم ما کعنانان :5 16 مرو ماه ع تاه ادمح عطا کم کعامرتمصم توهوصمعه عمصماگکصی اگم عم مهو صمصصصمی :60 0 هام6 2۵0تصموه مه او عامها وصه کعحس مکع اصحغ مهد آهزوصمص8 ح ککحماهع ع 3 200 ماع : ۵1 00-11101510 02۲0۸5 5ع 8۵9 156 معط اما همه عنا هه احمحد 6 ۵۳۵ امه 1 0 :/1060 کمواممنصمو0 دا ام هام5 وس کان 36 دوس هدومن ام عاهها عطا اقطا ماممنوص عسونصطا : 0۸8 هو تسه 68 ۵0000۲ عمصماعنکهی اوطام عصتوصماکوس کم لها عطا ماع هه کم فطع جز کمعساه‌ که ۵۲ اصوحهع مصقحه آهمصمصگ ص ککعمفلوه عط سم ما روز مطاه‌طا و فطع موم هماع متشه که کصصع ها تساه عط ها مصعنگبره ونمصمسگ #عسنصعوته ۵ 0۲ عاعها عطا هه # محمدحسن ملکی ۱, محمدعلی احمدی شاپورآبادی آ8» محمدرضا فتحی 8۲ ۱ دانشیار گروه مدبریت صنعتی, دانشکده مدبریت و اقتصاد دانشگاه قم. قم. ابران ۲ دکترای برنامه‌ریزی روستایی» دانشگاه اصفهان, سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قم. قم ایران ۳ استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری, پردیس فارابی دانشگاه تهران قم» ابران با بروز اتفاقات و چالش‌ها در اقتصاد جهانی» توجه به مقاوم‌سازی اقتصادی میان اندیشمندان اهمیت ویژه‌ای یافشت. همراه با تحریم‌های گسترده کشورهای غربی, به‌ویژه تحریم‌های بانک مرکزی, مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند. به‌رغم تلاش‌های دستگاه‌های مختلف اجرا ولا :۳6 اسنناد به گزارش‌های خبیرخانهاملی ستاق فرمانذهی اقتص اه متاومت ینام چل یرای برنامفهای اقتصاد مقاومتی چننان موقق نبوده است. گر ان ییا ی شنیشی فزنامه‌های اقتصاد مقاومتی ذر استان قم براساس کلیات روش سه‌شاخگی انجام شد. با به‌کارگیری روش دیمتل, ساختار علی روابط میان عوامل اثرگذار بنز آجرای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در استان قم طراحی و در ادامه از کلیدواژه‌ها: روش کپراس برای اولویت‌بندی هریک از معیازهای فرعی عوامل سه‌گانه ساختاری» رفتاری اقتصادمقاومتی,تئوری : ومحیطی استفاده‌اشند. براسیان تحلی ل دیمتلییافته‌ها نشان می‌دهد پایین بودن نسبت سه‌شاخگی,روش ‏ : میانگین تسهیلات به منابع در بانک‌های تجاری اثرگذارترین عامل ساختاری, فقدان فهم دیمتل, روش کپراس. ‏ : مشترک از مبانی اقتصاد مقاومتی اثرگذارترین عامل رفتاری و ضعف در مدیریت مالی منابع وفقدان انضباط مالی در سیستم مالی کشور اثرگذارترین عامل محیطی بر معیارهای دیگر [ ت. بر اس نتای روش ۳ اس» در بی ۷ عوا ل گانه اختاری» عامل نب د همان یی میان واحدها و سازمان‌های مختلف. در بیسن عوامل رفتاری عامل فهم نشدن صحیح اقتصاد مقاومتی میان مردم و در بین عوامل محیطی عامل ضعف در مدیریت مالی منابع وفقدان انضباط مالی در سیشتم مالتیکشنور,رتبه اول زا به خود اختصاص داده‌از صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست. ( اقتصاد جهانی در سال‌های اخیر با مشکلات بسیاری مواجه شده است. بحران جهانی با مشکلات بخش مسکن در ایالات متحده امریکا شروع شد و سپس به‌سرعت به سایر بخش‌ها سرایت کرد. با بروز این اتفاقات. توجه به مقاوم‌سازی و تاب‌آوری اقتصادی میان اندیشمندان و صاحب‌نظران اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. طالب! (۲۰۱۲)» اندیشمند امریکایی؛ شازمان‌ها را به اس دسته شکننده» پایدار" و شکست‌ناپذیر؟ تقسیم کرد. سازمان‌ها و اقتصادهای پایدار می‌خواهند وضع موجود را حفظ کنند؛ درصورتی که اقتصادهای شکست‌ناپذیر مانند آلمان علاوه‌بر تاب‌آوری اقتصادی» درپی رشد هم هستند. اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار تحریم و در دشمنی‌ها و خصومت‌های اقتصاد مقاومتی فقط جنبه نفی نیست؛ این‌طور نیست که اقتصاد مقاومتی معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام کارهای تدافعی باشد؛ نه» اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی کته.بشه یکهّلت امکان می‌دهد که حتی در شرایط پس از اینکه مقام معظم رهبیژی نظريه اقتصاد مقاومتشی را طرح کردند» تحقیقاتی برای تبیین آن انجام شد. سیف (۱۳۹۲) با بررسیسیاست‌های اقتصاد مقاومتی با روش‌های مختلفی ماندد فراتحلیل: تحلیل توا تجگ گم ان گاهداف کلان و موضوعی سیاست‌های ابلاغشی را بررسی کرده و به این نتیجه.رستیده/است که در بین اهداف موضوعی, فنریت اقتصادی بیشترین اهمیت را دارد. در این میان مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی اقتضاه مقاوستی را قر سال ۹۲ اوه مستولان ابلاغ کزدنضرتر سال, #۳۹۴ :ذولت اجرآیی کردن این سیاست‌ها را در مرکز توجه خود قرار داد و سرانجام در استان‌ها به‌عنوان خط مقدم اجرای اقتصاد مقاومتی با تشکیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در سال ۱۳۹۵ واره مرخله اجرایسی شد. به‌منظ و از زیاگلی بط 4 غملکرد سیاست‌های کلی ابلاشی اقتصاد مقاومتی در سطح ملی,» اولین ارزیابی رسمی و کارشناسی اقتصاد مقاومتی» براساس ۵ اقدام جهشی و اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی صورت گرفت. ضمن نقد و بررسی اقدامات ستاد ملی فرماندهی اقتصاد مقاومتی» به ارزیابی ۱۰ دستگاه منتخب در چارچوب ۹۵ اقدام جهشی و اولویت‌دار پرداخته شد که نتیجه حاکی از وضعیت نامناسب از نظر تحقق‌پذیری سیاست‌های ابلاغی بود. از دیگر سو دبیرخانه ملی ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی کشور با استناد ی گزارش‌های آرسالی عییرغاته‌سای الستانی؛ نظابی با فرست و رای دییرغانه ملی و مصاحبه حضوری با کارشناسان مطلع طی سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به ارزیاسی و رتبه‌بندی استان‌ها دست زده است. در این ارزیابی در سال ۰۱۳۹۶ استان قم درخصوص عملکرد اقتصاد مقاومتی در بین استان‌های کشور رتبه ۲۵ (امتیاز ۷۴,۵ از ۱۰۰) را دریافشت کرده است. با توجه به آنچه از ارزیابی سیاست‌های کلی ابلاغشی اقتصاد مقاومتی در سطوح ملی و استانی آشکار شده از یک سو ضروری است دبيرخانه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در سطوح ملی و استانی به‌منظور بازنگری» تغییر نگرش و بازتعریف فعالیت‌های خود دست به اقدامانی بزند و از دیگر سو به آسیب‌شناسی برنامه‌های اقتصاد مقاومتی. باوجود چالش‌های بسیاری در ابعاد کلان مانند ضعف ثبات و امنیت اقتصادی, ضعصف عدالت اجتماعی ضعف سلامت اقتصادی, ضعف خوداتکایی» ضعف تاب‌آوری اقتصادی» ضعصف مشارکت اقتصادی مردم» ضعف پویایی رشد. ضعف تولید دانش‌بنیان و ضعف رقابت‌پذیری در این راستا تحقیق حاضر به‌دنبال شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر تحقق برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در استان قم :از دیدگاه خبرگان و مسئولان و عوامل امور مرقیط با برنامه‌ریزی توسعه به‌وب زو ییاد اقتم یهت بدین منظور در ابشدا با مرور پیشینه تحقیق و مصاحبه با خبسرگان» شاخص‌های مور بر تحقق اقتصاد مقاومتی شناسایی می‌گردد و پس از غربال؛ایسن شاخص‌ها به‌منظتور انتخاب عوامل کلیدی, با می‌رود که نتایج تحقیق به راهکارها و توصیه‌های سیاستی و راهبردهایی درجهت تاب‌آوری اقتضادی نائل گردد. بدیهی است, که در هرگونه سیاست‌گذازی؛ برای اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی باید به:اهداف موضوعتی اهتمام بیششتزی شود و در اجرا به‌صورت متوازن عمل گردد. سياست‌ها باید به‌گونه‌ای تدوین و اجثرا شود که اهداف توانمندسازی, چرتقانو ودیگرای 1۷۳1۷9 با کارست نظرب 46 تکاسل فعریگ اقتصادی,و سطاهیم آن: ملسه پایداری,» تطابق و تبدیل در چین نشان دادند که استان‌های فاقد معادن ذغال‌سنگ یبانفت در مقایسه با استان‌های دارای چنین منابعی استقامت اقتصادی بیشتری دارند. باکیین: آنگتون و آیتوی ۷۸۱۶۴(۹ بسا کارسست آلگو رتور حداقل بیشسیقه مفستراک تارجان» مجموعه‌ای از متفیرهای سنجش تاب‌آوری و آسیب‌پذیری اقتصادی را شناسایی کردند و  ان ۱۳۹۹ دور ۸. شماره ۲ اضر رست‌ای دیهان با به‌کارگیری روش شاخص ترکیبسی ساده» تاب‌آوری و آسیب‌پذیری اقتصادی سنگاپور را تخمین زدند. تاب‌آوری سنگاپور از آسیب‌پذیری آن بیشتر است. تاب‌آوری این کشور ناشی از حکمرانی عالی دولت و مزایای ادغام در بازارهای جهانی, و آسیب‌پذیری آن ناشی از ابعاد زیست‌محیطی و تغییرات آب‌وهوایی است. جانستون» هانکه و رس ۲۶۱۳ بسرایش تخمین تاب‌آوری اقتصادی مدل داده - ستانده اقتصادی ریسک‌محور را به‌کار بستند. آن‌ها با هدف ارائه چارچوب تصمیم‌گیری مناسب برای بهبود برآورد تاب‌آوری اقتصادی, معیارهای اندازه‌گیری کمّی شامل شاخص تاب‌آوری ایستا متوسط زمان عملکرد. بيشينه افت عملکرد و زمان لازم برای بازیابی را پیشنهاد کردند. نیکلاس طالب (۲۰۱۲) اصطلاح «شکست‌ناپذیری» را برای اولین بار در کتابی با عنوان شکست‌ناپذیری چیزی است که ا زآشوب به‌دست میآ ید مطرح کرد. طالب سازمان‌ها را به سه دسته شکننده» پایدار و شکست‌ناپذیر تقسیم کرد. وی در این کتاب بیان کرد در بازارهای کنونی با رقابتی سخت و اقتصادی مبهم» پایداری به‌تنهایی کافی نیست و باید تلاش کرد تا سازمان‌های خود رآباسمت شکسی‌نازذیری خرکنست دای مک داوس زاره )اسان می‌دسد که صا تب آوریق هر بنگاهی تحت تأئیر ظرفیت انطباقپذیشری آبنشگاه همراه با آگاهی از موقعیت دربرابر آسیبی است که به بنگاه وارد شنده است.درواقع هراعملی برای تاب‌آوری بنگاه دربرابر آسیب‌های بالقوه متأثر از ظرفیت ذروتی بنگاه خواهند بود. اما در پژوهش‌های مختلف ابساد و عوامل درونی متفاوتی شناسایی شده‌اند کسه این عوامل درنهایت اقدام و عملکرد به‌زعم بیات (۱۳۹۶)» نخستین مرحله‌آذار رنشیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی در ایران» سقاخت آسیی‌پذیری‌های اقتضاذی ات کل زسیتهرا برای افزایش استقلال اقتصاهی و کاهش تأثیرات منفی کشورهای دیگر بر رشد آماده می‌کشته. در این پژوهش, این فرضیه بررشی شده است: آسیبگذیزهای افنشگاه اش ان ۷ هریغ واستگی به سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی» وابستگی به صادرات نفت و واردات مواد پتروشیمی به‌ویژه بنزین, مهم‌ترین موانع تحقق اقتصاد مقاومتی در سال‌های اخیر است. با توجه به تحلیل‌های آماری نتیجه گرفته شده که ضعف و آسیب‌پذیری در سه حوزه وابستگی به سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی» وابستگی به صادرات نفت و واردات مواد پتروشیمی مهم‌ترین موانع اقتصاد مقاومتی است. بنابراین در نخستین گام برای تحقق اقتصاد مقاومتی باید در راهبردی بلندمدت. وابستگی در این سه حوزه را کاهش داد. در پژوهش محسنی‌زنوزی و صادق‌وند (۱۳۹۶) با عنوان «تأثیر شاخص‌های منتخب اقتصاد مقاومتی بر رشد اقتصادی ایران» (چاپ‌شده در فصلنامه اقتصاد اسلامی) بیان شده است که شرایط ویره ایران و تجریم‌های تجمیلی دشمان سس مطرح شدن اقتسادمقاوستی توسط رهیر انقلاب شده است. در این پژوهش, تأثیر بلندمدت و کوتاه‌مسدت شاخص‌های منتخب اقتصاد مقاومتی (اقتصاد دانش‌بنیان, اصلاح الگوی مصرف. کاهش وابستگی به نفت و میزان مشارکت مرذم در تصمیمات کلان نظام) بر رشه اقتصادی کشور بررسی شده است. نتایج نشان داد شاخص‌های اقتصاد مقاومتی در بلندمدت تأثییر معنادار و مثبت در رشد اقتصادی دارند و در کوتاه‌مدت نیز دارای تأئیر مثبت و بعش ] معنادار در رشد اقتصادی هستند. در تحقیق «موژلفه‌های اقتصاد مقاومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری» (اسفندیاری‌صفا و دهقان, ۱۳۹۵)» مدل/ الگوی مفهومی براساس تحلیل‌ها استخراج گردید و سپس با استفاده از تمام مراحل پژوهش الگوی پارادایمی طراحی شد. در شاخصه‌های اقتصاد سقاوستی از سنظم قرماندهی سظم کل قوا ۲۷ قناخص کلیدی احصا شف که مبارت ون از: دانش‌محوری» اصلاح الگوی مصرف؛ امنیت اقلام راهبردی و اساسی, کاهش وابستگی به نفت. تبلیغات. تکیه بر تولید ملی,» ریشه‌کنی فقر ایجاد تراز اقتصادی مثبت. حاکمیت قانون» مبارزه با رکود اقتصادی, خصوصی‌سازی» خودکفایی در محصولات کشاورزی» استحصال از معادن به دور از خام‌فروشی, فعال شدن شنرکت‌های دانش‌بنیان» تنقیح قوانین اقتصادی, تجمل‌گرایی: قنات: ارج‌دمی به فرمگ ۳2 بط 91 نولید علم: علم گرایسی؛ ایجاد فضای آرامش برای نخبگان. و حمایکت از تخیگان. تراب‌ زا پشجادیه و سمیعی‌نسب (۱۳۹۳۲) پژوهشی با عنوان «بررسی ابعاد و موّلفه‌های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در انديشهه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای» انجام داند و نقشه مهندسی اقتصاد مقاومتی را تدوین کردند. نویسندگان تلاش کردند با استفاده از تحلیل محتوای سخنان رهبری و کاربست نظريه داده‌بنیاد» مدل مفهومی سخنان ایشان را درباره ابعاد ویژگی‌ها و الزامسات اقتصاد تاب‌آوری از وازه لاتین 769111۳6 به‌معنای «بنه عقب بازگشتن» گرفته شده است و در اغلب فرهنگ‌های لفت. به توانایی هر چیزی برای بازیابی ساختار اصلی خود پس از فشار بیرونی اشاره دارد. به همین سبب واژه تاب‌آوری ممکن است به پدیده‌های رفتاری در علوم مهندسی, زیست‌شناسی, محیط زیست. رفتار انسانی علوم اقتصادی و... در دامنه گسترده‌ای از موقعیت‌ها اطلاق شود (2005 ,۷/1800 :6 نع ۸). اما در اقتصاد. تاب‌آوری به قابلیت کشور در مواجهه با شوک‌های معکوس اشاره دارد (2014 ,.۸1 ۵4 130108). اولین بار جولیشگ "اه زسسال, ۷۳ ام مفسیوم ناه روم زا اراقه کورد: از سقف ناسا کاب‌آروی سیاری از توانایی جذب تغییرات و اختلالات بدون تغییر در ساختار و عملکرد است (ابراهیمی. قیضی و چیت کران 1۳۹۶ هر مباضف رای یج جهانی: بای اسطل لام اقتصضاد مقاوسی نیشستر از اقظلاح تاب‌آوری اقتضادی! اسففاده شده است: پزیگوگلی و" و دیگران (۳۳۳۶] تاب‌آوری اقتصادی را «توان از عهده برآمدن» معنا کرده‌اند؛ یعنی قادر بودن کشورها به ایستادگی و دوری جستن از تکانه‌های خارجی. دوال, المسکف و وگل" (۲۰۰۷) آن را «توان نگه داشت سطح محصول در نزدیک ظرفیت پس از تکانه‌ها» تعریف کرده‌اند. آ جنر 1۳*۶۹ نیز قاب‌آوری را فقوان اقتصاه در کاسش اختمال عمیی‌نر اشدق بتحراق و یا حداقل بهبود آثار آن» می‌خواند. بریگوگلیو (۲۰۱۴) در پژوهشی با عنوان چارچوب آسیب‌پذیری و تاب‌آوری برای کشورهای کوچک» تاب‌آوری اقتصادی را میزان استقامت اقتصاد دربرابر اثرات منفی شوک‌های خارجی می‌داند. وی میان تاب‌آوری اقتصادی که نتيجه سیاست پیش‌بینی‌شده است و آسیب‌پذیری اقتصادی که ناشی از مشخصات ذاتی اقتصاه:است: قفاوت قافل می‌شود. توانایی اقتصاه برای خشی کردن شوک‌ها زماشی تقویست می‌شود که اقتصاد دارای فضای مانور کافی باشد. نسیم نیکلاس طالب نظریه‌ای بیان کرد و نام آن را قوهای سیاه"" نامیند: نظریهاقوهای سیاه ناظر به رویدادهای بسیار کمیاب" و غیرمحتملی* ات کسجطل بای هس انتظار وقوغ آن‌ضا زا ندارد؛ لذا آينده کسبوکار ازآن سازمان‌هایی خواهد بود که قوهای سیاه را نادیده نگیرند و هزينه خطر آن‌ها را بپذیرند: این‌قبیل سازمان‌ها علاوه‌پسر تسازمان‌های یادگیرنده. شامل سازمان‌های اشتباه کننده خوا۸: ۰ ۴ هاش باه هراسی ندارند. و خی آن را ترویج می‌کنند؛ تا جایی که به‌قّول انیشنین الق که اشتباهی را مرتکب نشده باشد, هیچ‌چیز تازه‌ای را نیازموده است» (2007 ,12[60). به‌دنبال بیان نظريه قوهای سیاه و افزایش آشوب‌های غیرقابل پیش‌بینی در بازاره طالب در سال ۲۰۱۲ نظریه‌ای بیان کرد که شاید طبنق آن بصوان دم شایط اقتصباذی ربا کی وار مس اومان‌ها را خفظ کرد و مانع از شکست آن‌ها شد. طبق این نظریه» طالب سازمان‌ها را به"سه دسته شکننده, پایدار و شکست‌ناپذیر تقسیم می‌کند. وی بر این باور است که در بازارهای کنونی با رقابتی سخت و اقتصادی مبهم پایداری به‌تتهایش کافی نیسشت؛ بلکه باید سازمان‌ها را به‌سمت شکست‌ناپذیری خرکت داد.(ط2012 رطلطاه بط ور خلاصه باید گفت: اقتصاد مقاومتی درییی تاب‌آور کردن اقتصاد از طریق اتکا به توانمندی‌های داخلی و تنوع‌بخشی به جریان‌های فعالیت اقتصادی و آماده‌سازی فضای اقتصادی کشور از راه جذب و پیش‌بینی تکانه‌ها و تحقیق حاضر از منظر فلسفه» پراگماتیسم؛ از نظر جهت‌گیری, کاربردی؛ به‌لحاظ هدف. اکتشافی؛ از بسد روش‌شناسی, آمیخته؛ براساس شویوه گردآوری اطلاعات» میدانی؛ از بسد استراتژی پژوهش؛ پیمایشی است. پیاز پژوهش در جدول ۱ ارائه شده است. جامیه آساری تحقینق خبرگان لین هقالع مقاومتنی شامل اساتید اقتضاد: مدیریت. مالی و متخصص به مباحث اقتصاد مقاومتی و مدیران و کارشناسان دسگگاه‌های اجرایی استتان هسکند. روش نموته‌گیری پژاوهسش,» قصاوتی از ضوع قدفمند است. خبسرگانق برمبنای قصد و هدف معیّنی و با توجه به تخصص آن‌ها در حوزه اقتصاد مقاومتی انتخاب شدند. تعداد نمونه ۳۰ نفر است. برای جمع‌آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای/ اسنادی و میدانی استفاده شد. برای تقویت شاخص‌های استخراجی از ابزار مصاحبه استفاده شد و برای غربال شاخص‌ها پرسش‌نامه‌های خبره‌سنجی به‌کار رفشت. برای رتبه‌بسدی شد. برای ارزیابی پرسش‌نامه پژوهش با رویکرد روایی محتوا به خبرگان و صاحب‌نظران مراجعه شد تا صحت و درستی آن به‌وسیيله خبرگان چ تسین شود. استادان دانشگاه و خبرگان حوزه پژوهش تمام پرسش‌نامه‌های پژوهش را از طریق روایی محتوا تأیید کردند. علاوه‌بر این‌ها براساس ماهیت روش‌های مورد استفاده که در حوزه روش‌های تحقیق در عملیات نرم است. برخلاف روش‌های سخت که روایی برپايه قابلیت تکرارپذیری از طریق مقایسه با دنیای واقعی است. روایی براساس سازگاری منطقی, معقول و باورکردنی و انسجام قابل دفاع تعریف می‌شود. به‌منظور بررسی پایایی سوالات نهایی و تأییدشده توسط خبرگان در پرسش‌نامه خبره‌سنجی, از آزمون ویلکاکسون استفاده شد که نتایج این آزمون در سطح -ارائه مدل علّی عوامل اثرگذار بر تحققیودا ها اقصا3 ال با استفاده از روش دیمتل؛ پس از مرور پیشینه و مصاحه باوخب رکال. ۱۹۶ ام (۸۶ عامسل ساختاری, ۳۸ عامسل رفتاری و ۷۲ عامل محیطی) شناسایی .این عوامل در قالب سه عامل اصلی ساختاری, رفتاری و محیطی طبق نظريه سه‌شاخگی طبقه‌بسدی شد. منظور از عوامل ساختاری فرایندها: رویه‌ها سیستم هل خوانین یمقبرژانت د راشبکالیی اوصت که به رفتارهای انسانی در سازمان شکل می‌دهند. عوامّل رفتاری به نگرش‌ها ذهنیت‌ها رفتارها و غملکرد فردی تک‌تک اعضای سازمان یا جامعه ذلالت دازد.ادرنهایت:؛ عوامل محیطی ابعاد زمینه‌ای هستند که ساختار و رفتارهای انسانی را ,رشکل می‌بخشند. سپس این عوامل با آزمون بینم - که آزمون ناپارامتریک آماری است - غربال شد. پس از غربال عوامل (شامل ۱۵ عامل ساختاری, ۸ عامل رفتاری و ۱۱ عامل محیطی) ارگذار» با به‌کارگیسری روش‌های دیمتل و کپراس: اولویست تهایی آیسن غواسل مشخص شد: روش دیمتل غموما بسرای بررسی مسائل بسیار پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک برای ساختاردهی به مسائل مناسب است وازاقضاوت‌های سای رای سلجش شلات ووایط میان ستیرضا اسفافه می‌کن ده مایت ایسج روش کر مقاسه با فراسه تحلیل قبکه‌ای: ققاقیت آن در اتسگاسی ارتباطات مشقابل میان مجموعه‌ای گسترده از اجزاست (2020 ,7820 :8 7800 ,5088). برای رتبه‌بندی عوامسل از روش کپراس استفاده شد. کپراس روشی است که در فرایند تصمیم‌گیری چندمعیاره  اضر رست‌ای دامردی بان تابستان ۱۳۹۹. دوره ۸. شماره ۲ برای ارزیابی گزینه‌ها توسعه داده شده است. این روش برای تحلیل گزینه‌های مختلف به‌کار می‌رود و گزینه‌ها را با توجه به اهمیت و درجه سودمندی آن‌ها تخمین می‌زند. درجه سودمندی گزینه به‌صورت درصد نشان داده می‌شود. این درصد درجه‌ای را که نشان‌دهنده برتر یا بدتر بودن یک گزینه نسبت به سایر گزینه‌های موجود است. درنظر می‌گیرد. سایر روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره چنین ویژگی‌هایی ندارند و به همین دلیل است که کپراس در فرایند تصمیم‌گیری موفق عمل می‌کند و در چند سال اخیر بیشتر به‌کار گرفته شده است. این روش برای اتخاذ تصمیمات دقیق‌تر از تصمیم‌گیرندگان پشتیبانی می‌کند (عابدی‌جبلی, قاسمی و معزز ۱۳۹۴). برای استفاده از این روش» نیازمند دو دسته داده هستیم: ۱. وزن نهایی معیارها و زیرمعیارها که از روش‌های تعیین وزن مانند ۳ با 7۳٩۸ حاصل می‌شود؛ ۲. مانتریس تصمیمی است که از طریق توزیع پرسش‌نامه در میان کارشناسان به‌دست می‌آید (2017 ,7880 :۵ ۷/2۵08 ,700 ,ع7820). پس از جمع‌آوری پرسش‌نامه با میانگین حسابی» نظرات کارشناسان تلفیق شد و ماتریس تصمیم به‌دست آمد. حال باید ماتریس تصمیم را نرمال‌سازی کرد و سپس ماتریس نرمال وزین را تشکیل داد. در ادامه وزن نسبی گزینه‌ها را به‌دست آوزد. و ذرجه مطلوبیت هر گزینه را محاسبه و سپس رتبه‌بندی کرد (2012 ,8۵ :5276۵۳6 ,28 1).بزواش کبطزاس از روش‌های تصمیم‌گیری است که در اولویت‌بندی یا رتبه‌بندی گزینه‌های مختلف کاربرد دارد. از این روش در امور مختلف برنامه‌ریزی» برآوردهای مالّی, حسابداری و همچنیمن:جغرافیا و... استفاده می‌شود. این روش برای زمانی بیشتر به‌کار می‌رود که معیارهای مثبت و منفی در کنار هم ارزیابی می‌شوند. ابتدا گزینه‌های مورد نظر انتتشاب می‌شاوّد و سپس شاخص‌ها و معیارهایی که برای سنجش هدف دارای اهمیت اسنت. تعیشن می‌گردد. این معیارها ممکن است از پژوهش‌های دیگران یا مصاحبه و پرسش‌نامه به‌دست آید. نکته این است که این معیارها باید وزن‌دهی شود وهرکدام ارزش جدذا ,داشته باششهآبرای وزن‌دهی می‌توان از نظر کارشناسان بهره برد و یک مقدار عددی به هر معیار داد یا از طریق روش‌های تحلیل شبکه و سلسله‌مراتبی استفاده کرد. بایند ارزلنق اهر گزینه در ارتباط با هر معیار مشخص شود و سپس با ترکیب این داده‌ها؟ گزبّنه‌ها را اولویقبندی کرد (نیلیاحمدآبادی و در ابشدا عوامسل مستخرج از پيشينه تحقیق و مصاحبه با خبرگان با استفاده از روش دیمتل تجزیسه و تحلیل قسلابسه کمسکه ایس روش شساخم‌های 8+ و 5-8 بسرای معبارهایفرتی هریک از عوامسل ساختاری» رفتاری و محیطی (براساس مدل سه‌شاخگی) به‌دست آمد. مقادیر شاخص‌های میزان تعامسل و خالص اثر هریک از معیارهای فرعی عامل ساختاری در ملتزم نبودن بانک‌های خصوصی به حمایت از تولید در سطح استان ۶۴۳ ۳۴۴ پایین بودن نسبت میانگین تسهیلات به منابع در بانک‌های تجاری ۹۹۴۱ ۹۸ گرایش بانک‌های استان به ارائه تسهیلات در بخش‌های غیرمولد ۵۶ ۸۲ نبود نقشه راه یا الگو درمورد راخ رده ۴۹۴ ۳۸۴ نبود مطالعه استانی درباره ضعف‌ها و مشکلایت"کسب و کارهایی؛استان ۵۱۰ ۳۵ عدم استفاده از ظرفیت‌های مردم‌نهاد» مساجد» حسینیه‌ها و حوزه‌های علمیه برای ۳۹ ۵ حضورانذاشتن تما متولیان و بازیگران اوسعه درفجلسات ستاد مقاومتی استان ۷۱۱۳۴ ۶۵۳ وجود نداشتن اتاق فکر برای تمرکز بر مباحث علمی اقتصاد مقاومتی هن ۲ ضعف کارگروه‌های شورای برنامه‌ریزی در تهيه خوراک فکری برای ستاد فرماندهی ۶۸۶ ۴۹۸ نتایج بیان می‌کند پایین بودن نسبت میانگین تسهیلات به منابع در بانک‌های تجاری اثرگذارترین عوامل بر معیارهای دیگر است و بیشترین تعامل را با معیارهای دیگر دارد. 1-5 خالص اثر هر عامل رانشان می‌دهد. هرچه مقدار خالص اثر بیشتر باشد. اثرگذاری معیار سورد نظر زیاه‌تر از افرپذسری آن استه 7+8 میزان تفاسل ,یک غاسل با معیارضای دیگر رصان می‌دهد. هرچه این شاخص بزرگ‌تر باشد.» درجه تعامل معیار مورد نظر با شاخص‌های دیگر بیشتر است. با توجه به برایند دو شاخص میزان تعامل و خالص اثر ٩ معیار پایین بودن نسبت میانگین تسهیلات به منابع در بانک‌های تجاری,» گرایش بانک‌های استان به ارائشه تسهیلات در بخش‌های غیرمولد» نبود هم‌افزایی میان واحدها و سازمان‌های مختلف. نداشتن اختیارات کافی ستاد فرماندهی استان» تأثیر غوامل نهادی و گروه‌های ذی‌نفع متعدد در استان قم حضور نداشتن تمام متولیان و بازیگران توسعه در جلسات ستاد مقاومتی استان, ضعف کارگروه‌های شورای برنامه‌ریزی در تهيه خوراک فکری برای ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان قم» ملتزم نسودن بانک‌های خصوصی به حمایت از تولید در سطح استان و انباشت برنامه‌ها و اسناد در سطح استانی معیارهای نهایی برای رتبه‌بندی با روش کپراس انتخاب شدند. شاخص‌های خالص اثر و میزان تعامل:بترای معیارهای فرعی عامل رفتاری در گفتمان‌سازی و تبیین اقتصاد مقاومتی برای عموم جامعه ۷۳۴۵ ۳۳۳ فهم یک‌سویه از مشکلات بنگاه‌ها و تقلیل.آن به شکل نقدینگی ۶۳۴۸ ۳۵ بی‌توجهی به بحث باورها در موضوع اقتصاد مقاومتی ۱۳۳۸ ۵۴ نبود فهم صحیح از اقتصاد مقاومتی میان مردم و متولیان ۹۳۴ ۸۸ ققذان قسمسفت رگ از سبانی:اقتصاه قاری از گتارفرین عواسل یر معازهنای دیگر اس و بیشترین تعامل را با مغیارهای دیگر دارد. با توجه به برایند دو شاخص میزان تعامل و خالض اثر ۶ معیار فقدان قهم:مشترک از مبانی اقتصاد مقاومتی, بی‌توجهی به بخ باورها در موضوع اقتصاد مقاومتی» نبود فهم صحیح از اقتصاد مقاومتی میان مردم و متولیان» نبود اراده قوی در برخی دستگاه‌های اجرایی. گفتمان‌سازی و تبیین اقتصاد مقاومتی براین عموم جامعه و کم بودن نوآوری در خلق منابع معیارهای نهایی برای رتبه‌بندی با روش ایداس انتاب نشدنهد.:د ر انیا معیارهای فرضبی مربوظ به عاسل سخیطی از تقلر اقرذازی ,و آتزریذیری ضبط واحدهای اقتسادی توا گایکه‌ها هه دلیل معوقات ۸/۸۸ ۸۷ سیستم‌های نظارتی مبتنی بر فعالیت‌های انجام‌شده بدون توجه به فعالیت‌های ۶۴۸ ۸۴ ضعف :دار مدیریت مالی متایع :و بی‌انضمافلی مایم اسسیم مالی کشور ۱۱/۳۴۵ ۱۳۱ فضای رقابتی متقاوت و نابرابر ومنفی بین بانک‌های دولتی» خصوصی و نیسه‌دولتی ۴۲۱ ۴ گرانی کالا و غیرقابل را شدن آن در مقایسه با کالاهای خارجی به‌دلیل بالا بودن ۳۷۶ ۵۶ نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده و مالیات عملکرد در شرایط رکودی فعلی نتایج جدول ۴ بیان می‌کند ضعف در مدیریت مالی منابع و فقدان انضباط مالی در سیستم مالی کشور اثرگذارترین عوامل بر معیارهای دیگر است و بیشترین تعامل را با معیارهای دیگر دارد. با توجه به برایند دو شاخص میزان تعامل و خالص اثنر هفت معیار ضعصف در مدیریت مالی منابع و بی‌انضباطی مالی در سیستم مالی کشور مشکل تأمین نقدینگی گمرکی مواد اولیه. بالا بودن نرخ سود بانکی, ناهمخوانی بودجه‌ریزی با برنامه‌های ملی و استانی. و سیستم‌های نظارتی مبتنی بر فعالیت‌های انجام‌شده بدون توجه به فعالیت‌های انجام‌نشده معیارهای نهایی برای رتبه‌بندی با روش کپراس انتخاب شدند. در ادامه با استفاده از روش کپراس» عوامل غربال‌شده با روش دیمتل رتبه‌بندی شدند. همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شده در روش کپراس» گزینه‌ها براساس ماکزیمم شاخص ( رتبه‌بندی می‌گردند. درنتیجه گزينه برتر گزینه‌ای است که مقدار شاخص ۷ آن دارای بیشترین مقدار باقه. اقلویت معبارهای فرعبی سربوط یه ساسل ساغتاری ,در دول آقاارافه قنده است. جدول ۵. رتبه‌بندی نهایی معیارهای عامل ساختاری با روش کپراس پایین بودن نسبت میانگین تسهیلات به منابع در بانک‌های تجاری ۷۱۷۵۴ ۴ گرایش بانک‌های استان به ارائه تنهیلات کار بح ما غ 0 ۸۳۷ ۳ تأثیر عوامل نهادی و گروه‌های ذی‌نفع متعدد در استان قم ۳۸ ۵ حضور نداشتن تمام متولیان و بازیگران توسعه؛در جلسات ستاد مقاومتی استان ۵۳ ۶ ضعف کارگروه‌های شورای برنامه‌ریزی در تهيه خوراک فکری برای ستاد فرماندهی ۳/۹ ۷ ملتزم نبودن بانک‌های خصوصی به حمایت از تولید در سطح استان ۲۳۹ ۸ جدول ۶ اولویت معیارهای فرعی عامل رفتاری را نشان می‌دهد. جدول ۶. رتبه‌بندی نهایی معیارهای عامل رفتاری با روش کپراس نی توجهی به بح باورها در موصوع اقتصاد مقاومتی ۸۱ ۵ فهم نشدن صحیح اقتصاد مقاومتی میان مردم و متولیان ۱.۳۲۴ ۱ گفتمان‌سازی و تبیین اقتصاد مقاومتی برای عموم جامعه ۸/۸۹۱ ۳ در انتها رتبه‌بندی معیارهای مربوط به‌اغامل مخیطی با به کارگیری روش کپراس محاسبه جدول ۷. رتبه‌بندی نهایی معیارهای عامل محیطی با روش کپراس ضعف در مدیریت مالی منابع و بی‌انضباطی مالی در سیشتم مالی کشور ۹۳۳۵ ۱ سیستم‌های نظارتی مبتنی بر فعالیت‌های انجام‌شده بدون توجه به ۳۹۹۰ ۷  اضر رست‌ای دامردی بان تابستان ۱۳۹۹. دوره ۸. شماره ۲ همچنین باید به این نکته اشاره کرد که جمع مزیت نسبی برای سه عامل ساختاری, رقتازی وامحطی هیارت است ۵۴/۳۲۶۶ ۴۷/۹۳۵ و ۴۴/۹۷۹ بنابرایین اهمیبت و مرت نسبی قوال آضلی‌یه‌ترتیب ساخماری,رقداری وامحیظ ی استه وش اغضص ساختاری بیش ترین آهمیت هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل موّئثر بر تحقق برنامه‌های اقتصاد مقاومتی دسگگاه‌های اجرایی استان قم است. بدین منظور با استفاده از مرور پيشينه تحقیق و مصاحبه با خبرگان, عوامل موثر شناسایی شد. سپس با به‌کارگیری روش دیمتل, اثرگذارترین معیارها برای رتبه‌بندی نهایی انتخاب شد و درنهایت با استفاده از روش کپراس» اولویت معیارها مشخص گردید. در ادامه پیشنهادهایی برای بهبود پیشرفت برنامه‌های مرتبط با اقتصاد باید شرایط برای بیان نقد و نظر برای همگان فراهتم باشد. وقتی در اقتصاد شکاف‌های مختلفی مانند شکاف بهره‌وری,» حمایت صادزاتی, بازارهنای,.مالی. بودجه دولت. درآمد دولت و اقتصاد دانش‌بنیان هست. نمی‌توان به‌آستانیآبه هتراموضوعی ورود کرد. مسلم است که کارایی نظريه اقتصاد مقاومتی برای اداره کشور مسجل شنده انست و کسی درباره آن تردید ندارد؛ اما همچنان عموم مردم» نخیگان و مسوولان به تمام ابساد این نظریه به‌درستی واقف نیستند و گاه ذهنیتی از آن ندارند و نمی‌دانند که چگونه می‌توان با اقتصاد مقاومتی یکی از چالش‌ها و مشکلات اداری در استان. تولید اسناد و سیاست‌های متعدد سازمانی است. اگر سند یا برنامه‌ای وضع "می‌شنود. حتما باید با اتفاق‌نظر واحدها و دستگاه‌های مکمل صورت گرفته و همگام با اسناد بالادستی کشوری و استانی باشد. یکی دیگر از مشکلات و ضعف‌های بزرگ ستاد فرماندهتی اقتضناد مقاومتی, نداشتن ابزارهای نظارتی لازم برای پیگیری برنامه‌ها و اهداف اقتصناد مقاوقتی است. بسیاری از دستگاه‌ها خود را صرفابه ستادها و بخش‌های مرکزی خود مسئول و پاسخ‌گو می‌دانند؛ حتی برخی مدیران اعتقاد دارند که اگر برخی از اهداف و برنامه‌های مورد نظر ستاد را اجرایی کنند با تبعات و بازخوردهای منفی مرکز مواجه می‌شوند. برای تحقق اهداف برنامه‌ها و پروژه‌های اقتصاد مقاومتی در شرایط حساس کنونی,» ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی باید یگانه مرجع صلاحیت‌دار برای جهت‌دهی به اهداف و برنامه‌های سازمان‌ها باشد. حضور نداشتن برخی متولیان و عوامل اصلی در استان و بی‌تفاوتی آن‌ها نشانگر ضعف در این حوزه است. کارگروه‌های ستاد باید به‌صورت مداوم فعالیت‌ها و اقدامسات سازمان‌ها را رصد و آن‌ها را با شاخص‌ها و برنامه‌های موجود ارزیابی کنند. تمایل بانک‌ها به اعطای تسهیلات به بخش‌های غیرمولد. هزينه بالای تسهیلات اعطایی به بخش تولید. طولانسی بودن فرایند اعطای تسهیلات و اخذ وئیقه‌های گوناگون به تولید و برنامه‌های اقتصاد مقاومتی ضربه می‌زند. شناسایی واحدهای تولي‌دي مشکل‌دار در استان - مشکلاتی که با تأمین نقدینگی حل می‌شود - می‌تواند این فرایند را تسریع کند. تحقق برنامه‌ها و پروژه‌های اقتصاد مقاومتی در گرو ایجاد هماهنگی و اجماع کامل میان تمامی دسگگاه‌ها و ادارات در استان ماس بایی منظو رای اب نا آمژی‌های رقایشی اسقالم ظناسانی :شود و ققالیخ‌های همه سازمان‌ها درجهت رونق و شکوفایی این مزیت‌ها باشد. بنابراین ستاد درباره تسهیلات اعطایی به فعالیت‌های مختلف اقتصادی گزارش‌های منسجم و مستدل مبتنی بر آمار و ارقام باید ارائه کند. همچنین لازم است اولویت‌های اقتصادی, تجاری صنعتی و خدماتی آمبقام ناسورت تتسبلی اس گاه‌ها وبانک‌ها اه شرهو خروجی ومملکنردبانک‌ها در اعطای تسهیلات به بخش‌های مختلف با این سرفصل‌ها مقایسه گردد. حضور تمام متولیان و بازیگران کلیدی در جلسات ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی عاملی مهم در موفقیت برنامه‌ها و پروژه‌های اقتصاد مقاومتی است. مشارکت دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه به‌عنوان بازوی علمی ستاد در تبیین علمی اقتصتاه مقاوفتتی, حضور آموزش و پرورش و صداوسیما به‌عنوان بازوی تبلیغاتی و فرهنگ‌سنازی, و وجود شهردازی‌ها امکانات فراوانی برای حمایت موفقیت هر برنامه‌ای در گرو فهم درست و منسجم بازیگران کلیدی از آن است. درباب اقتصاد مقاومتی این مشکل وجود دارد که‌اآنه متوّلیان,و"ننه مردم فهم درست و هماهنگی از آن ندارند. تعدد و کشرت قرائت‌ها درمورد.آن به‌قذری زیاد است که گویی هر کسی از ظن خودبا آق یار شده. برای ایجاد درک درست و همسان از اقتصاد مقاومتی» باید ابتدا متولیان و بازیگران کلیدی که نقشی,اساسی در اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دارند. این مفهوم را به‌درستی درک کنند. بدین منظوّر برگزاری دوره‌های آموزشی, تهيه بروشورها و جزوه‌های آموزشی, برگزاری همایش‌ها و؛ کنفرانس‌ها با هدف عینیت‌بخشی به مفاهیم و فعال‌سازی کارگروه‌هنا و کمیته‌های اقتصاد مقاومتی برای ارتباط صحیح با ستاد فرماندهی اقتصاه مقاومتی الزامی است. در وهله دوم این مفاهیم و مصادیق آن توسط سازمان‌هایی مانند صداوسیما آموزش و پرورش» سازمان تبلیغات» حوزه‌های علمیه و شهرداری‌ها فرهنگ‌سازی شود. فرهنگ‌سازی میان مردم در کارآمدی اجرا موثر خواهد بود. همچنین دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه نقش بسیار مهمی در تبیین علمی اقتصاد مقاومتی دارند. برخی از دستگاه‌ها و مدیران به‌دلایل مختلفی همچون باور نداشتن اقتصاد مقاومتی و تضاد آن با مفروضات اقتصاد نئوکلاسیک یا تأکید بز وظایف جاری دستگاه و یا متضاد دانستن بخشی از برنامه‌های ستاد با واحد متبوع خود تمایلی به مشارکت ندارند. این مسئله به تحقق برنامه‌ها و پروژه‌های اقتصاد مقاومتی آسیب جدی می‌زند. ایجاد مبانی  اضر رست‌ای دامردی بان تابستان ۱۳۹۹. دوره ۸. شماره ۲ قوی علمی و منسجم که چراغ راهنمای سازمان‌ها دستگاه‌ها و مردم قرار بگیرد» نیازمند همکاری دانشگاه‌ها مراکز تحقیقاتی. سیاست‌گذاری و حوزه‌های علمیه است. در این زمینه. دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه باید فعال‌تر شوند. اقتصاد مقاومتی در سطح شعار و مفهوم باقبی مادوزو براق تاخص‌سازی و آراتقاتگوی ضالس کر سطج آستاش و بومسسی سلاشی دق و پیگیری صورت نگرفته اسکه جاین خالی استادان دانشگاه و صاحب‌نظران حوزه در ستاه فرماندهی اقتصاد مقاومتی که با ارائه الگوهای بومی در سطح استانی و سازمانی به اجرای - استقرار نظام بودجه‌ریزی مبتنی بر عملیات به‌معنای واقعی در نظام برنامه‌ریزی - بررسی‌های همه‌جانبه (آمایشی) طرح‌ها و پروژه‌ها و غلبه نگاه برنامه‌محور بر - تهیه و اجرای شاخص‌های بانکداری بدون ربا در قالب عقود اسلامی به‌طور شفاف؛ - هدایت منابع مالی بانک‌های تخصقی به‌طوز مششخص به‌سمت بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط (بنگاه‌های بزرگ با لابیی‌گتری و نفوّذ:در#لایه‌های مختلف دولت گلیم خود را از آب بیرون می‌کشند. ولی بنگاه‌هشای کوچک‌ نز نیازقسه" کمشک خاص هستند)؛ - هدایت معاملات درون کشور به سیسنتم بانکلی از طریق احیای سیستم گشایش اعتبار اسنادی داخلی و به‌تبع کاهش مخاطرات بنگاه‌ها از نظر عدم وصول یا تأخیر در دریافشت - ایجاد امکان ارائه قراردادها به سئیستم بانکی,ببرای تأمین مالی در سفارش‌ها به‌نحصوی که براساس قرارداد و سفارش بنگاه, تولیکشدریبتواند وام سزژمایه در گردش را اخذ و بنگاه را - ارتقای توان کارشناسی بانک‌ها در تجزیه و تحلیل اقتصادی,» اجتماعی و فرهنگی طرح‌های پیسش‌رو و کاهش و حذف موانع در صدور تسهیلات به واحدهای موفضق؛ - کاهش تعرفه‌های مواد اوليه صنایع و تولیدکنندگان» افزایش تعرفه کالاهای وارداتی لوکس, افزایش تعرفه کالاهای وارداتی (که مشابه آن‌ها در کشور ساخته می‌شود) توسط  ان ۱۳۹۹ دوره ۸. شماره ۲ اضر رست‌ای دیهان - تشکیل کمیته‌های مشترک میان دستگاه‌ها برای ایجاد هماهنگی بیشتر؛ - تدوین برنامه‌های راهبردی و عملیانی دستگاه‌های دارای اهداف مشترک بر بنای اجماع - مطالعه دقیق و جامع صنایع استان برای طبقه‌بندی و اولویت‌بندی مشکلات صنایع - ایجاد تمرکز و هماهنگی میان دسگگاه‌های مختلف استان از طریق ستاد فرماندهی - توسعه مکانیسم ارزیابی عملکنزد*ذر شناد فرماندهی:؛اقتضاد مقاومتی برای ایجاد ضمانت - فعال‌سازی کارگروه‌های ستاد فرمالاهگامتصاد مقالگی امد اطلاعاتی و پایش؛ - تشکیل یک کلینیک صنعت برای عارضه‌یأّبی مسائل واحدهای صنعتی با کمک دانشگاه - استفاده از مشورت بخش خصوصی در تأمین مالی واحدهای صنعتی؛ - رفع موانع مربوط به سازمان‌های نظارتی به‌منظور چابکی بیشتر, - تشکیل اتاق فکر اقتصاد مقاومتی برای ایجاد مدل و نظريه اقتصاد مقاومتی در استان قم با همکاری دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه قم و مفید؛  یر برست‌ای دی بان تابستان ۱۳۹۹. دوره ۸. شماره ۲ - تولید برنامه‌های آموزشی در صداوسیمای استان با محوریت اقتصاد مقاومتی برای - عملیاتی کردن مفاهیم اقتصاد مقاومتی از طریق تولید ویدئوها کلیپ‌ها و ابزارهای - استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی برای فرهنگ‌سازی اقتصاد مقاومتی؛ - توجه به بحث اقتصاد مقاومتی در مدارس و دانشگاه‌ها در سرفصل‌های درسی؛ - گنجاندن و الزامی کردن دروسی مانند کارآفرینی در سرفصل تمام رشته‌ها؛ - تدارک مسابقات» جشنواره‌های ایده‌پردازی و سمینارها راجع به اقتصاد مقاومتی در - برگزاری جلسات و کمیته‌هایی به‌منظور اجماع میان نخبگان استانی؛ - ایجاد زنجیره گاسل اقتصضاد ۰ت#رنه کید و ره #لیگالهمراتبی از ایده‌سازی از طریق اتاق‌های فکر اجماع‌سازی میان نخبشگان اسشتانی بّه‌وسيله تشکیل کمیته‌های مشترک و نهایتا فرهنگ‌سازی میان مردم با کمک نهادهای آموزشی و دینی؛ - تقویت سرمايه اجتماعی میان مردم و مسئولان به‌منظور افزایش کارایی در مرحله اجرا؛ - تقویت سرمايه روان‌شناختی میان مردم و مسئولان و ایجاد حس امید؛ ع۴ الزامات اجرایی کردن سیاست‌ها و راهکارهای تحقق اقتضاد مقاومتی در این بخش به مهم‌ترین پیش‌نیازها ظرفیت‌سازی‌ها و الزامات اجرایی جهت عملیاتنی کردن اقتصاد مقاومتی اشاره می‌شود که عمدتا ساختار محیطی و ملی دارند: - سرلوحه قرار دادن بندهای ۲۴گانه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و ارزیابی و رصد این -تبیین علسی محورفاو سیاست‌های آقتساه مقاوسشی توسط نظام علمی کشور و پیونن  تابستان ۱۳۹۹. دور ۸. شماره ۲ اضر رست‌ای دیهان آن با نظام برنامه‌ریزی توسعهه کشور از طرق مختلف مانند ایجاد کمیته‌های کاربست و - تغییر نگرش و نگاه‌ها از سیاسی به نگاه علمی و کارشناسی جهت تصمیم‌گیری و - ایجاد سازوکار در سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی جهت تدوین فرایند سیاست‌ گذاری از طریق جامعه علمی به نهادها و دسگگاه‌های اجرایی مانند اجرای استارت‌آپ‌ها به‌جای - تدوین سازوکاری جهت ارتباط مرکز الگوی پیشرفت ایرانی - اسلامی با متولی نظام برنامه‌ریزی توسعه جهت اجماع و هم‌گرایی نظرات و نقد سازنده چراکه درنهایت دستگاه - مبنا قرار دادن رویکرد اقتصاد مقاومتی به‌معنای واقعی در برنامه‌های توسعه به‌ویژه - اصلاح طرز تفکر و نگرش دربازه اقتقتاد و بشا نوشن الگوی بومی -دینی متناسب با - جراحی اساسی و اصلاح ساختار ربوی بانک‌ها و جهت گیری توزیع منابع به‌سمت - هدایت نقدینگی و سرمایه‌های سرگردان به تولید و اشتغال؛ - ارتقای سرمایه‌های اجتماغ ی از طریثق متارزه با فستاه*به‌عتوان سرطان اجتماعی» مبارزه بارانت و بده‌بستان در تمام ابعاد و توجه به شایسته‌سعالاری در انتصابات؛ - استفاده از ابزار مالیات به‌عنوان مهارکنندهه بخش‌های غیرتوسعه‌ای و ارتقادهنده - استفاده از تجربیات سایر کشورها و اقتصاددانان برجسته صاحب‌نظر بین‌المللی به‌منظور - مهار تورم و تثبیت اقتصادی به‌عنوان پیش‌شرط مهم رونق اقتصادی و توسعه فعالیت - بازنگری و اصلاح قوانیین و حذف قوانین و مقررات موازی و مغایر و تثبیت سیاست‌ها و  اضر رست‌ای دامردی بان تابستان ۱۳۹۹. دوره ۸. شماره ۲ - از آنجا که سیاست‌گذاران کشور در ارائه تعریفی منسجم و سازمان‌یافته از توسعه همسو و هم‌نظر نیستند. درنتیجه در دادن راه‌حل برای مشکلات توسعهه کشور نیز با مشکل مواجه‌اند و هرکدام مبتنی بر تعریف خود از توسعه. راهحل معرفی می‌کنند. اکشر آن‌ها به توسعه تک‌بعسدی یا فقط به جنبه‌های اقتصادی نگاه می‌کنند و درنتیجه راه‌حلشان نیز تک‌بسدی است. همچنین دولت‌ها در مسیر برنامه‌های فرادستی مانند سند چشم‌انداز و برنامه‌های توسعه گام برنمی‌دارند و هرک‌دام برداشت‌های متفاوتی از این برنامه‌ها دارند. تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشا ر کت گرده‌اند: بنا به اظهار نویسندگان, در این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافعی وجود ندارد. ابراهیمی» سیدعباس» فیض, داود و چیتکران» حسین (۱۳۹۶). «تحلیل جامع عوامل موثر بر تاب‌آوری سازمانی در صنایع کوچک و متوسط» پژوهشنهای مدیریت منابع السانی, ۳(۷» اسفندیاری‌صفا خسرو و دهقان. حبیب‌الله (۱۳۹۵). «مژلفه‌های اقتصاد مقاومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری (حفظه الله تعالی)» فصلنامه مدیریت نظامیي, ۶۱(۱۶)» ۸۴-۶۰ بیات. محسن (۱۳۹۶). «تجربه تحریم؛ راهبردی برای شناخت آسیت پذیزی‌ها و تحقق اقتصاد تراب‌زاده جهرمی, محمدصادق» سجادیه, علیرضا و سمیعی‌ نسب. مصطفی (۱۳۹۲). «بررسی عادو موّلفه‌های اقتصاد مقازنشی جسی وری اس لامی :ای زان دز اندیشه حضرته آی تال خامنه‌ای. سیدعلی (۱۳۹۲۳-۱۳۸۹). «بیانات در دیدار مرتبط با بحت اقتصاد مقاومتی». در: قبیرخانهبستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی (۳۹۶()تحوه اج و قملکره استان‌ه فرخصوصن سیاست‌ها ی کلی ابلاغگی اقتصاد مقاومتی. سازمان برنامه و بودجه کشور. شبکهه تحلیلگران اقتصاه مقاومتی (۱۳۹۶). «کتابچه مسیر فرمانده اقتصاد ایران». در همایش سالبانه افنصاد مقاومتی رصد و پایش اقتصاد مقاومتی. دانشگاه شهید بهشتی. تهران. عابدی‌جبلی, فاطمه. قاسمی, احمدرضا و؛معنزز هاشتم (۱۳۹۴).ارائه مدلی به‌منظور تحلیل, ارزیابی و انتخاب نمی نکن کر وا راولب هجتا«رونن کبراس خاکستری. پایان‌ناسه کریمی‌اعتماد. فاطمه و یعقوبی, جعفر (۱۳۹۵). «ستنجش نگرش اعضای هیئشت علمی دانشگاه زنجان نسبت به اقتصاه مقاومتی و عوامل مرتبط با آن» فصلنامه علمصی - پژوهن . اقتصاد مقاومتی بر رشه اقتصادی ایران». فصلنامه اقتصاد اسلامی, ۶۷ ۶۳-۳۹ نیلی‌احمدآبادی, مجید و پارسائی» محمد (۱۳۹۵) انتخاب بهتری ناس ترانزی نگهداری و تعمیرات با ب هکارگیری رویک رد نرکیشی 277۳۱ و ش00۳2 (مطلعه موردی شرکت میلاد قسم: پایاق‌ناسه کارشناسی آرنگ ند داش کده منابرسست: دانشگاه شم 0 ۵/۵/۵۱ ,۵۳۵۹۹ ۱۵۵۵/07 ۸ .(2015) بل م3/10۵262 ۶ مش منص‌ققط6 مط مناع‌طاعآ. ن0ع ۸ ۶ وال۳۵ 156 ,کتفعطا 3۸ 1۵//۵00۰ حش ۲0۳ 06 8و1 0205 ۵۳۵۸۵۳۵ 3612010 (۳۵۳۶۵) «جانده نت صوعطع 1 مهم ۳ که کنلعه۳ متا م۸ هد معصع 2/1 11006 6طا 1 ۸10 نممص‌نانده هه ,۳151 ق1۳۵۷ .(2005) .7.۳ ۷/1150 عگ .0 مزطاند‌ی۸ 8 00//: 08 :۵ .195-216 ,(6)3 معقلوط لگ 110106 ,700 .(341 .۸10) 00۳8606065 هه کعسه مکعقنه تعزکی عنصمصمعه خصعسه 1656 .(2009) کل مزونه :۳۵۹1166 هه بوانانطومصان ۶و صمععاصعم ۵ط ۲ .(2014) بش۸ معطعنمهنش ع وا م۸860 یگ 88168 1360 حامصع عمفت بط کعنمصمعه امعحص ماع عل جز آهعممرمدم آهعزع ماو مطاعو ۸ و از اطعا عدز رز ۶6۶ دعزععادد عصمگ نصمناعصدد و عمصعنومنه ۵ط 1 .(2017) 34۰ ماهنهظ 77-۰ ,(26)84 ,0/0070 بص ۳ 0۲ عاط ۸0 عتصهاع هز صمصمعه مادک ع دمص وصه ۲۵65 ۵ اصع‌زازده 1 ومد عاطاهامدلو۸ 310۳6 کصونانهتاعصا عصمک کلم خ۵ط/۹* .(2016) 7۰ تقصلعظ ای 1111 ناگ 2/0 ۵ 70۵ :011101 0۵ وه ۲01 01۰ صقط 1 عمط جزعط 1 هز ۰ ]م5 10۶ 20/0 ععصه‌نا نکم وصده ناما ۸ .(2014) سا مونایعظ 8 2001 ۳۵۵۵028 .(2006) .5 مقاا۵٩ نک .لذ م2نق ۳۵ .0 م009۵ سل بصزای‌عظ 0 151002۶ :110110 ,فع 5101 [/۵ 1 ۳ 681110066 010726 16 2108 ۰ تمعص‌نانه عنصمصمج 5606107101۰ (///۵۱۱۱۵۱۵۵) :۵۱۵۲۷ 0۵ 11010 7و نها 1۵۵ ۵۲ 6و جعاهاگ ]۵1 وک 0 وانانط ها عنصم0ط۳۵0۵* .(2008). .5 ما۱۵ ۶ باه مقاو ۳۵ 6 مقص۲۳۵ مسآ بونای‌عظ و ۵6 ام ع ۲۵120 همع ما لو سم ۸ .(2012) یک وزقظ 62 و.ظ مانمگ ,0 .36 مفق1 -70ع50 8/۰ 00010 )مد کش۸ 00۳ فص ۸7۴ معا عصادد کصوا هتکس ماع جه0] 1 2011 10۰1016/60 /ع و ام // قاط ناه 230-241 (6)3 4 مه هنک سوواط عمط 000۵06 ۲۵1206 عسهه 6 10 30/06 ۸ :(2012) .5 فطع .8 هگ ,31.60 فق1 -70ع50 8/۰ 00010 مد کش۸ 00۳ وحم ۲تن۸ مگ عاه معا عصزدد کصوانتاعصز آهعتصطاعع) صهزوص] 01 ۵/100 3108://001 :21 230-241۰ ,(46)3 کعع نگ وسوسووواط عنومومط ۵ 16۹1116006 عنمطمع0 وصه کعنمناوم ماگ .(2007) با باعع۹۵ کل 60 فمساط مغ بلق 10 6 م۶ کلدولهمه معط مدمه ۸۵ :(2017) 1۳ مصقدعانطا0 گ .0 م۳۵۵2 بش5 بنطنطه۳ ۳ 5 6 002 868۰و هنم وصه امد یز ععصع‌زازکهی آهد ناه تمصع 0۵۵ 13010۳5 6 136 :و۵000 ععصماعزد کم کما۵ ۳ .(2016) .1 مصقطعط3 ک مک مهلهک عمط 60-4 ,(16)61 17008000 وموا 24 دز و00 ومع اه نامهم ک 1 عارا اب 10۶۳ اعومص ۷10 0مدزوهی ۸ .(عصل. ,2009) 11.37 مخشا ک ,0.3 ق1760 بل ۲۳۵۵۵۶ 0016۳۵۲6 1016۵110021 0 ۰ معط اممو که نامهم 15۵ - نامه صمنکتمعل هفمعانی 716118 م8600 م5 .(761-768 .0م) عصله/3 نز160 هضصعاس ماما 1 عطا 1 عع ص202 نهد مزا ناه م۲۳۵۵ .(2014) .5 ماصه۲ عگ ب.ظ مفغکاعصه11 بش ما قصط0ل[ 1771-00 ,(47)13 ,ق5106 [0ع20111ظ 0۵0۵/6 تقلعی اطعل ون و5 م۳۵۵6 6 66 بچالبا 12 کصمزهه7 عمناه ۳۵ .(2016) .7 ماع عک ,۳ هط تصمعگ «(710)37 ,ودرا 160/۸11071 710716 ۹۰ 0اع؟ ماه از هه مدمه ععصماکزده ع نع 1130۵0 .6600710790 16391066 ۵ کعلاکز 16 ۵ :712206 .(2010-2014) بشیگ بزعصعصمطک 10 60 0 116006 زو6 هم و2 نصهع0 .(2008) 5.1۰ مکتاصه/1/0 6600 52066 زد۵ و دوع او امه ۵ط ۲ .(2017) .8 بلصهطعع520 ۶ .5 ق7220 نصقطا1/0 (۳6۲۹۵) .39-63 ,67 ,ف070(16ع 006 کل ۰ صها که امعصصص ما اعل عنصمصمعع6 0۵ 0 60736۷۵/0۱ 07 5۳۵/680 26:1 16 56120108 .(2016) 36۰ مفدک۳ 6 .36 بن20طاهلمصسط۸ 11زا ۵۰ 0071 212100 7٩ 2 ع8هه ۸ :۲0۳۵5 04 7۳ 7 عم مره 601201 0 87س ۳ ۳8 65 ]۹۵ ۵۵7۵۱۲۵ ۵۵ 10100711011001 76 .(2017) معاهعه اخصمصمع0 عمصماگزده 1 861 لمصه عصتصصقا2 تصصعحط] وم معم ععواهایه 7و کعننام‌جموند 6 همه (صن۳۵۳۶۵) + مناهمنصهع0 ۲صعوظ وق عمتصصما نصقط 1 موم واه [ه حعن نامر عدنلاده عاطمسناهدد عصناممله 16۶ هط عمم م۸ .(2020) ۰ بمقط72 عگ ۳ م28 ۷/۰ 8028۰ :5 00ات .عم ماع 1۸۵ 7٩ هم 76 - وس ما2 776 .(2007) .31.3 مطعله1 خشاع ۳6 نصموصم] بعاطوطورم واع ع1۸ 7 اما ع مومس معماظ 76 .(2010) ۸1160 :ام .2120۹/001 20۵1 11۵ 107/۵ ۵ 1 16 1۵ 70۶ بعازعه ۸ .(20128) 110 ۵۵۵0 +ععاهاگ 0عانمن] 20020۳۰ مرمع ۳۵۷ 7298 +عانهه ۸ .(20120) 6000 عمسکهع ی هه ۲۳۵۵۵0 .(2017) .5 شا 6 ول شا کل ,۵آ ,8 ق2080 ول 180 6087007120 671636 ۰ مصنط۲ احم6 210 ۶ ولد عحق6 تدعنان عکوطا مس مق ۵۲ زد 7-0878-6 769-01 016/10.1007/511 0/20 0 مک عاصنا//:09اط ناه 471-481 ,(27)3 بععع نک 5 ۹۲1۵۱ ۵/۵۲۵۵ 776 .(2017) مفاواههه اخصمصمعه عممهادزکهم که امصصعطه 6ط1 0 506۳130 :۳003 عمصمادزق ۸ ۶و ععمصعکد0 اممصه 156 همع (۳۵۲۹۵) 16۵۰ ووان که نصت] تاطععطعظ ناگ حصمد۳0 ععصهادزدما که عصمواند1/0 1000۳5 عمن2ولمم۸" .(2013) 3/۰ بطمقه1< نونصدک ۶ بش مطعنلودزد؟ .۸4 منصمحطهآ. (2206 10۵" 0 06506 1020605 عم باه 156 نصعا که عناطاا ۸ عتصمادا جز تمصع 06ص )دزد 668667 ۲ 561001105 هه ۳۷۵۵00۳ .(2017) بل بمقط2 6 سا مع۷/۵۵ ,اهک2 ماظ2 3 مهمعط2 0 6100۰ ۲0۸۹ طاز ومطاعص عطع۵۱ واه تایه بط تارمن هه حساط.703003 102683201 -لها10 0 ۲ت۲_ اهنا ۸ ال .0 //نصااط ناه 14-18 ,39 وگ مانمگ

با بروز اتفاقات و چالش ها در اقتصاد جهانی، توجه به مقاوم سازی اقتصادی میان اندیشمندان اهمیت ویژه ای پیدا کرد. همراه با تحریم های گسترده کشورهای غربی به وی ژه تحریم های بانک مرکزی، بحث اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری مطرح شد. علیرغم تلاشهای دستگاه های مختلف اجرایی در استان قم، با استناد به گزارش های دبیرخانه ملی ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، استان قم در زمینه پیاده سازی برنامه های اقتصاد مقاومتی چندان موفق نبوده است. بر این مبنا آسیب شناسی برنامه های اقتصاد مقاومتی در استان قم بر مبنای کلیات روش سه شاخگی انجام گردید. با به کارگیری تکنیک دیمتل، ساختار علی روابط میان عوامل اثرگذار روی پیاده سازی برنامه های اقتصاد مقاومتی در استان قم طراحی و در ادامه از تکنیک کپراس برای اولویت بندی هر یک از معیارهای فرعی عوامل سهگانه ساختاری، رفتاری و محیطی استفاده گردید. یافته ها با توجه به تحلیل دیمتل نشان می دهد که پایین بودن نسبت میانگین تسهیلات به منابع در بانک های تجاری تأثیرگذارترین عامل ساختاری، فقدان فهم مشترک از مبانی اقتصاد مقاومتی تأثیرگذارترین عامل رفتاری و ضعف در مدیریت مالی منابع و فقدان انضباط مالی در سیستم مالی کشور تأثیرگذارترین عامل محیطی روی معیارهای دیگراست. براساس نتایج تکنیک کپراس، در بین عوامل سهگانه ساختاری عامل نبود هم افزایی میان واحدها و سازمان های مختلف، در بین عوامل رفتاری عامل فهم نشدن صحیح اقتصاد مقاومتی میان مردم) و در بین عوامل محیطی عامل ضعف در مدیریت مالی منابع و فقدان انضباط مالی در سیستم مالی کشور رتبه اول را به خود اختصاص داده اند.

514707

در پژوهشی دارد. نایاک و همکاران (۲۰۲۱) گزارش کردهاند که آموزش مجازی و استرس تحصیلی بر فرسودگی تحصیلی دانشآموزان هندی در طول پاندمی کووید ۱۹ تأثیر دارد. همچنین» هارجول و همکاران (۲۰۲۱) دریافتهاند که اضطراب» استرس و ادراک نسبت به یادگیری آنلاین کودکان مدرسهای بر سلامت روان تأثیر دارد. بسیاری از دانشآموزان معتقدند که تعامل مجازی با چهره به چهره بودن یکسان نیست و آنها دلتنگ حضور فیزیکی با مردم شدهاند. لمس و نزدیکی در میشود و به نظر میرسد اين مورد در مورد دانشآموزان صادق است با توجه به فشار قابل توجهی که در طول کرونا و آموزش آنلاین بر فشار مطالعه و بهبود نتایج یادگیری در آموزش آنلاین انجاممیشود. دانشآموزان مفیذ خواهد بود بلکه انزوای تحضیلی را دز آکولش 06:1 کاهش میدهد و به‌دستآوردن نتایج پژوهشهایی در این زمینه, راهکار مفیدی برای افزایش کیفیت تدریس در مدارس میباشد. بنابراین سوّال اصلی که در این پژوهش مطرح میشود؛ این است که آیا ین استرش کرونا با انزوای تحصیلی دانشآموزان در آموزش آنلاین ارتباطی وجود این پژوهش, توصیفی و از نوع همبستگی میباشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشآموزان دختر و پسر متوسطه اول شهر هشت بندی به تعداد ۱۵۰۰ نفر(۶۷۷ دختر و ۸۲۳ پسر) میباشد. نمونه آماری بر استرس کرونا سلیمی و همکاران(۱۳۹۹) دارای ۱۸ سوّال و سه بعد حالت روانی استرس سوّالهای ۱ تا ۱۰ حالت جسمانی استرس سوّالهای ۱۱ تا ۱۵ و رفتارهای مرتبط با استرس سوال ای ۱۶ تا است. روایی سازه ابزار با روش تحلیل عاملی تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ ۰/۹۱ گزارششده است. اين ابزار در طیف ۴ درجه‌ای پاسخ‌دهنده در این پرسشنامه کسب می‌کنند بین ۰ تا ۵۴ است. نمرات بالا در این پرسشنامه نشان‌دهنده سطح بالاتری از استرس در افراد است و دیگری پرسشنامه انزوای تحصیلی دیلی و گرونت (۲۰۰۳) که مشتمل بر ۱۰ سوّال است و به بیمعنایی و ناتوانی تحصیلی میپردازده پرسشنامه پهصورت طیف پنج گزینهای لیکرت از ۱- کاملا مخالف ۲- مخالف ۳- تا حدودی ۴- موافق و ۵- کاملا موافق نمرهگذاری شده است. پایایی آن از طریق ضریب ألفای کرونباخ برای استرس برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و استنباطی استفادهشده است. در آمار توصیفی» از شاخصهایی همچون میانگین و انحراف معیار و در آمار استنباطی» از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون و همانطور که در جدول ۱ ملاحظه میشود شاخصهای آماری مربوط به متغیرهای پژوهش مورد بررسی قرار گرفتهاست که میانگین دادهها برای متغیر استرس کرونا ۵۴/۸۷ و برای متغیر انزوای تحصیلی ۶ و انخزاف معیار برای متغیر استرس کرونا ۷/۰۱ و برای متغیر کولمو گروفت- اسمیرنوف استفادهشده است تا نرمال بودن توزیع آن جدول ۳. آزمون کولموگروف- اسمیرنوف مبنی بر نرمال بودن داده ها مطابق جدول ۲ توزیع داده‌ها در استرس کرونا و انزوای تحصیلی در می‌توان گفت که داده‌ها متقارن هستند و دارای توزیع نرمال می‌باشند 1 فصلنامه فناوری و دانش‌پژوهی در تعلیم و تربیت (دوره ۲ شماره ۲ تابستان ۰۱۴۰۱ صفحه ۱۹-۲۴) فرضیه اول: بین استرس کرونا با انزوای تحصیلی دانشآموزان در نتایج جدول ۴ نشانمیدهد که بین استرس کرونا با انزوای تحصیلی(۰/۷۳ <7) رابطه مثبت و معناداری در سطح ۹۹ درصد وجود فرضیه دوم: بین ابعاد استرس کرونا با انزوای تحصیلی دانشآموزان در جدول ۴ رابطه بین ابعاد استرس کرونا با انزوای تحصیلی نتایج جدول ۴ نشانمیدهد که بین حالت روانی استرس با انزوای (۰/۶۸ -۲) و رفتارهای مرتبط با استرس با انزوای تحصیلی (۰/۵۳ -۲) رابطه مثبت و معناداری در سطح ٩۹ درصد وجود دارد (۰/۰۱ همانطور که نتایج جدول ۵ نشانمیدهد در گام اول» حالت روانی استرس بیشترین پیشبینی را از انزوای تحصیلی داشتهاست. این متغیر کند. اين پیشبینی با توجه به مقدار ۳ (۲۳۱/۵۶) در سطح ٩۹ درصد در گام دوم» حالت جسمانی وارد الگوی پیش بینی شده است و این دو متغیر با هم توانستهاند ۶۳ درصد تغییرات انزوای تحصیلی را پیشبینی کنند. یعنی متغیر حالت جسمانی ۸ درصد تغییرات انزوای تحصیلی را پیشبینی کردهاست و این پیشبینی با توجه به مقدارا در گام سوم» رفتارهای مرتبط وارد الگوی پیشبینی شده است و این سه متغیر با هم توانستهاند ۶۶ درصد تغییرات انزوای تحصیلی را پیشبینی کنند. یعنی متغیر رفتارهای مرتبط ۳ درصد تغییرات انزوای تحصیلی را پیشبینی کردهاست. این پیشبینی با توجه به مقدار ۳ هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین استرس کرونا با انزوای است؛ یافت‌ها تشان میدهند که بین استرس کرونا با انزوای تحصیلی رابطه .مثبت و معناداری.در سطح ٩۹ درصد وجود دارد. بین ابعاد استرس کرونا یعنی حالت روانی استرس» حالت جسمانی و رفتارهای مرتبط با استرس با انزوای تحصیلی رابطه مثبت و معناداری در سطح ۹ درصد وجود دارد و مطابق نتایج رگرسیون گام به گام؛ در گام اول حالت روانی استرس» در گام دوم حالت جسمانی و در گام سوم رفتارهای مرتبط وارد الگوی پیشبینیشده است و این سه متغیر با هم توانستهاند ۶۶ درصد تغییرات انزوای تحصیلی را پیشبینی کنند. این آلکومایم و همکاران (۲۰۲۰) و هارجول و همکاران (۲۰۲۱) همسو جدول ۵. خلاصه رگرسیون بررسی تأثیر ابعاد استرس کرونا با انزوای تحصیلی آزینا سلاجقه, حسقمشایخی: بررسی رابطه بیق آسترس کرونا با انزوای تخصیلی فان آموزان : ۳ بنابراین میتوان گفت نشانههای روانی استرس ناشی از کرونا ممکن این عوامل روحیه دانشآموزان را تخریب کرده و موجب از دست رفتن نشانههای استرس ناشی از کرونا را بروز میدهند نسبت به مسائل اطراف خود بیتفاوت و از اطرافیان خود ناراضی شده و قدرت تمرکز و تصمیمگیری خود را از دست میدهند که این موارد بر بالا رفتن انزوای تحصیلی بر اساس اضطراب کرونا و سلامت روان در دانشجویان» 8 1۵۳ ۹۳21681 ۳8 ام ه که عع 100 آزوم3 وس 3 صنلط۳۵ ,مک اکن ووصنآ بل ۷۷106۶ ,1 01690 ۲۳۳۴ فصلنامه فناوری و دانش‌پژوهی در تعلیم و تربیت (دوره ۲ شماره ۲ تابستان ۰۱۴۰۱ صفحه ۱۹-۲۴) عطا نز طاه2ط 11 اک ۲ ااصصص۲ عوعا 111 ن2

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین استرس کرونا با انزوای تحصیلی دانش آموزان متوسطه اول شهر هشت بندی می باشد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری؛ شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر متوسطه اول شهر هشت بندی به تعداد 1500 نفر (677 دختر و 823 پسر) می باشد و نمونه آماری بر اساس جدول مورگان شامل 306 نفر است که به روش نمونه گیری طبقه ای (138 دختر، 168 پسر) انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش؛ پرسشنامه استرس کرونا سلیمی و همکاران (1399) و انزوای تحصیلی دیلی و گرونت (2003) می باشد که پایایی پرسشنامه ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای استرس کرونا 80/0 و برای انزوای تحصیلی 76/0 به دست آمده است. داده های به دست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که بین استرس کرونا با انزوای تحصیلی رابطه مثبت و معناداری در سطح 99 درصد وجود دارد. بنابراین، داشتن استرس بیش از اندازه می تواند بر احساس سلامت و خوشحالی دانش آموزان هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی اثر مخرب بگذارد که این احساسات بر انزوای تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد.

458583

کلیدواژه‌ها: ملک سلمان تحلیل گفتمان انتقادی» امنیتی کردن» ایران هراسی. ۲- دانشیار گروه روابط بین‌الملل دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس؛ نویسنده مسئول: 17.ع2100612۳65.26 280101[ ۳- استادیار گروه زبان‌شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس ۴-استادیار گروه روابط بین‌الملل دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس ۱۳۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 8 و کزو و۸021 :1001 جاسهه5 ٩ که ع28ع 12 ۵1 ۳۵0۵ ۲۳۵ 8 1۳۵۳ ۵۷۵۳۵ 200۳06 کنهزطاد۸ نفهک مصقفصلدک هگا ,ک201 صذ ععکه وصنصععه ععصنک و520 156 .نام 0۳۵6۳۷۵۷6 65316 8۳ههد 7 ۵ پوناوم ععصعکعل 206 حدم خ ۳۵۳۵۵ #عاگنطاد ۵85 معط صز معط آه دوعص هه که 1۳۵ 066 ما مناد وااصعمو۳ عمط کلهنفغگه 1 ع) اه دلععع50 5دک هگ کعاه‌ع ندز حلع 06 خصعسه 156 6105 هه و کامع0۳ 56 ۵0 5۵۷6۵ مصقصلدگ وگ راهم ,اعقاو نوده5 ۲مط ۲مطد ۵ ۵۵8 نداد ۵ط) 00۳۵۲ ۵ دمن ۹۵۳۳۵1 او علمم کد "مدا" کم عکن ۵ فص "امه اسهم" ۵ ۵۲00 ۳۶62۳3 156 بص0نع۳6 اعد 20016 عط صز "معط جسههه" خ که ۳۵۳ ۵1 عناطامع 5 016 200 ,لاس۸ 11960056 اهنا غو " کنطعدملسنه۳ محص0< دز علعناعه کنطا 6 0۳06۵۵0 صمصلدک وگ اقطا ماد علعتاجه عط که کعصنوصنز۲ متسه" کم ووعطا ع 0صه 1۳۷ هنامز صز ۵۲۵۶ عط) وصزع بط نحص عطا که ۳۵۵ که عناطامع۴۸ عنصهاد1 که نحص 1۳۵۳205۵1 عط) صز کمناککز ص06 00 006۳ مزع معط عنط که کزعقط عاعناع0 6 ]۳ از و۵ عنطا صز وص۸ +کصمناصعبصی غامد از که کفصعحصعل نم +عصعع عطا که ۷۵11 05 کاز ۵۶ ۵۳۲6۵۲ عط۲ ۳۵۹۵ و۳ ۵۶ جانسه‌ع5 عطا انامه ععمصعنلونه عطا بقزطامطام 1۳۵۵ ,صصناه‌مخانسه‌6گ ,کزو تسه ععسامع3 نمعنا) مصقصنلد5 وصنگ :05و16 کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۴۱ عربستان سعودی یکی از کشورهای نفت‌خیز خاورمیانه است که به دلیل برخورداری از منابع نفتی فراوان و وجود اماکن مقدسه یکی از کشورهای مهم منطقه محسوب می‌شود. این کشور در طی مبارزات طولانی در سال ۱۹۳۲ م. و در نتیجه اتحاد تاریخی خاندان سعود با محمد اپن عبدالوهاب در سال ۱۷۴۴۶ م. تشکیل شد. عربستان به دلیل همسایگی با ایران و بنا به نفوذ گسترده‌ای که در جهان عرب و برخی جوامع اسلامی دارد» از لحاظ راهبردی و منطقه‌ای» برای ایران اهمیت استراتژیک فراوانی دارد. روابط این کشور با جمهوری اسلامی ایران» رابطه‌ای توا با فراز و فرود گسترده‌ای بوده و از قطع رابطه در حادثه کشتار حاجیان ایرانی در مکه در سال ۱۳۶۶ تا رابطه دوستانه در زمان دولت اصلاحات در نوسان بوده است. با به قدرت رسیدن ملک سلمان در سال ۲۰۱۵ به عنوان هفتمین پادشاه سعودی» رابطه این کشور با جمهوری اسلامی ایران دگرگونی جدیدی یافت و درون‌مایه‌های رقابتی که این کشور در زمان سلاطین مختلف به صورت نهان و آشکار با جمهوری اسلامی ایران داشت» در این دوره تجلی عینی یافت و این کشور بنا را به مبارزه علنی با ایران» امنیتی جلوه دادن ایران و موازنه‌سازی قدرت در برابر ایران در منطقه گذاشت. به تعبیری: سیاست محافظه کارانه تدافعی ملک عبدا... به سیاست محافظه کارانه تهاجمی در زمان ملک سلمان ملک سلمان و پسرش محمد بن سلمان» که بر اساس انتصاب مقام ولیعهدی و وزارت دفاع در بسیاری از تصمیمات سیاسی عربستان دخیل است و خطمشی سیاسی کشور را تعیین می کند» به رقابت علنی و برخورد تهاجمی با ایران روی آوردند که با قطع روابط دو کشور در دی‌ماه ۱۳۹۴ اوج تیرگی روابط بین ایران و عربستان آشکار شد:بنابراین» باانگاهی گذزا به مسائّل پیش آمده اخیر بین دو کشور به نظر می‌رسد که مناسبات سیاسی و عمومی بین دو کشور درازمان ملک سلمان» جنبه امنیتی حادتری یافته و برخی از مسائل و رویه‌های عادی بین دو کشور که دز زمان ملک عبدا... جنبه عادی داشته است» به مسائل حاد» حیاتی و امنیتی تبدیل شده است. مسائل به وجود آمده بین دو کشور در این برهه مانند پیوندهای مستحکم‌تر ملک سلمان با آمریکا و باج‌دهی مالی به این کشور ورود عربستان به جنگ یمن و جنگ نیابتی در سوریه در راستای موازنه با ایران» افزایش خریدهای تسلیحاتی برای تغییر موازنه نظامی علیه ایران» کمک به تحریم نفتی ایران و تعهد جبران کمبود نفت ایران در بازارهای بین‌المللی» اعدام شیخ نمر» فاجعه منا اعلام حمایت عربستان از گروه‌های تروریستی در ایران مانند حادثه تروریستی مجلس» ورود ۳۰ هزار نیروی نظامی تازه‌نفس آمریکایی به خاک عربستان» جنگ قیمت بر سر نفت با ایران» قتل خاشقچی و تأثیر آن در رابطه بین دو کشور درگیری‌های سیاسی دو کشور در صحنه سیاسی عراق و لبنان و... همگی ۱۳۳۲ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ نشان‌دهنده بعد جدیدی از رقابت‌های پایان‌ناپذیر بین دو کشور است که هرچند برخی از آن‌ها قبل از به قدرت رسیدن ملک سلمان بین دو کشور نیز وجود داشت ولی شواهد نشان می‌دهد که این رقابت‌ها وارد فاز جدیدی شده است و آن» تبدیل شدن به مسائل حاد و امنیتی است به گونه‌ای که به اصطلاح روند «امنیتی کردن»! به‌وضوح در روابط بین دو کشور هویدا است. روند امنیتی کردن وقایع و رویدادها مرتبط با روابط دو کشور در سخنرانی‌ها» مصاحبه‌ها و اجلاس‌های مختلفی که در عربستان منعقد می گردد نیز به‌خوبی مشاهده می‌شود. به‌عنوان‌مثال» ملک سلمان در نطق خود به مناسبت افتتاح سال چهارم دوره هفتم شورای مشورتی سعودی در ۲۰ نوامپر ۲۰۱۹ که یک اجلاس کاملا داخلی بوده است» از ارسال تسلیحات ایران به یمن در حمله به آرامکو انتقاد کرد و جهانیان را به رویارویی با اقدامات ایران فراخواند (20/11/2019 ,۸866 3765 32107۵10) و یا در نشست‌های سه‌گانه عربستان در مکه در ۰می ۲۰۱۹ ایران را به دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه متهم کرد و این کشور را عامل بر هم زدن قوانین حقی آزادی کشتیرانی در دریاهای آزاد دانست که باید به همین مناسبت پاسخ مناسبی از سوی جامعه بین‌الملل دریافت کند (1/6/2019 ,7298100). در این میان انشست ریاض» در ۲۱ می ۲۰۱۷ مهم ترین سخنرانی ملک سلمان و در واقع کلید سیاست امنیتی کردن مسئله ایران در عرصه بین‌الملل است. این سخنرانی در افتتاح نشست دوجانبه کشورهای اسلامی و آمریکا ایراد شده است و در این اجلاس» سران ۵۰ کشور اسلامی و دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا حضور دارند. ملک سلمان در این سخنرانی» جمهوری اسلامی:ایران را حامی مالی- معنوی تروریسم در منطقه معرفی می کند و آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای ایران رامخل امنیت جامعه بین‌الملل می‌داند. ,276۷5 ۸۲۵) 05/2017 بنابراین» در این سخنرانی مشاهده می‌شود که محور اضلی آن «امنیتی کردن» ایران است و از نظر او مواردی مانند حمایت ایران از خزبا... یا برنامه هسته‌ای اینران از مهم‌ترین مواردی است که قابلیت شدید امنیتی کردن را دارد. بدین‌سان ملک سلمان با بیان این موضوعات در اجلاسی با حضور بیش از ۵۰ کشور اسلامی و آمریکا قصد دارد از این رهگذر همراهی مخاطبان بین‌المللی با خود را به همراه داشته باشد. این مقاله در صدد آن است که روند «امنیتی کردن» مسائل غیرسیاسی و سیاسی بین دو کشور ایران و غربستان توسط دولت#شعودی را نشان دهد. به غبازت دیگر این مقاله بر ال است که نشان :دهد چگونه مقامات سعودی با به کارگیری ابزارهایی چون زبان و مفاهیم برای اقناع مخاطبین بین‌المللی خود کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۳۳ استفاده کرده‌اند تا مسائل ایران را خطرناک جلوه داده و بدین وسیله ایران را در صحنه بین‌الملل «پدیده امنبتی» معرفی نمایند. در این راستا سوال اصلی مقاله این است که مقامات کلیدی عربستان سعودی به‌ویژه ملک سلمان» چگونه از مفاهیم «امنیتی‌ساز» و کاربرد «زبان»! به‌مثابه ابزار «کنش کلامی»۲ استفاده کرده‌اند تا جمهوری اسلامی ایران را در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی «پدیده امنیتی»" معرفی نمایند؟ پاسخ ما در مقام فرضیه این است که ملک سلمان از طریق برخی ابزارهای ارتباطی زبانی و ارائه نطق‌های احساسی و استفاده از واژه‌ها و مفاهیم خاص و جهت دار که ريشه در مفاهیم مطرح حقوق بین‌الملل دارد سعی کرده تا «مخاطبان»" را اقناع کرده و ایران را پدیده امنیتی معرفی نماید. چارچوب نظری در این مقاله» نظریه «امنیتی کردن» آل ویور است و نحوه تبیین موضوع از طریق تحلیل سخنرانی ملک سلمان در اجلاس ریاض به کمک روش «تحلیل گفتمان انتقادی» فرکلاف صورت می‌پذیرد تا برچسب‌های امنیتی از درون واژه‌ها و جملات ملک سلمان واشکافی و نحوه معرفی ایران به عنوان «پدیده امنیتی» در قالب زبان به‌مثابه ابزار در خصوص این موضوع تاکنون هیچ اثری به نگارش درنیامده است. همچنین» در خصوص روابط عربستان سعودی و ایران و با چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف پژوهش‌های اند کی به رشته تحریر در آمده است که اغلب آن‌ها نیز رسانه‌های دیداری و نوشتاری دو کشور را تحلیل انتقادی نموده‌اند. در نتیجه» تحلیل انتقادی سخنرانی‌های مقامات سیاسی عربستان برای اولین بار در این مقاله صورت می گیرد. مریم السادات غیائیان و همکاران (۲۰۱۵) در مقاله‌ای تحت عنوان «تحلیل گفتمان انتقادی از ایران و شیعه در پایگاه‌های خبری برخط عربستان سعودی» در فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام» سه رسانه سعودی «العربیه»» «الشرق الاوسط)آو «گازت» را در خلال سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ بررسی کرده است که چگونه از ایران و شیعیان در سه مخور اصلی آزادی‌های فردی» قومی و اقلیتی» «برنامه‌های هسته‌ای و تحریم‌ها» و «مبارزه با تروریسم و نقش منفی شیعیان در این مبارزه» مشروعیت‌زدایی کرده‌اند. در این مقاله نویسندگان معتقد هستند که رسانه‌های خبری عربستان برای بازنمایی ایدئولوژی نهادهای اجتماعی حاکم» واقعیت را به شیوه‌هایی بازسازی و بازنمایی می‌کنند که مشروعیت‌بخشی برای خود و ۱۳۴ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ اعضای گروه خودی و مشروعیت‌زدایی از دیگری» نقش محوری پیدا کند. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که رویکرد عربستان در دشمنی با ایران و شیعیان» همسویی با غرب است. مهین ناز میردهقان و سمیه شوکتی مقرب (۲۰۱۳) در مقاله با نام «گفتمان پنهان» قدرت و رسانه در خاورمیانه عربی (مطالعه موردی: عربستان سعودی»» بر آن بوده‌اند که ماهیت قدرت و ایدئولوژی پنهان در رسانه‌های سعودی را نشان دهند. یافته‌های مقاله نشان می‌دهند که گفتمان پنهان سیاسی رسانه‌های سعودی» به بازتولید قدرت خاندان سعودی و تضمین بقای این رژیم می‌پردازند. پان عربیسم و اسلام گرایی» توجیه‌های معناشناختی این رژیم‌اند که از راه رسانه‌های گروهی پراکنده می‌شوند و گفتمان سیاسی در عربستان» استوار بر دگرسازی و خصومت‌سازی بیشینه به ویژه با ایران به عنوان کانون تشیع و اسلام سیاسی است. در مقاله دیگری» علی کریمی فیروزجائی (۲۰۱۷) با عنوان «بررسی تیتر روزنامه‌های ورزشی از دیدگاه گفتمان‌شناسی انتقادی: مطالعه موردی مسابقات تیم‌های پرسپولیس ایران و الهلال عربستان) به بررسی تحلیلی-گفتمانی روزنامه‌های ورزشی ایران به مناسبت برگزاری دو تیم الهلال و پرسپولیس می‌پردازد. وی در این مقاله نشان داده که روزنامه‌های ورزشی ایران با به کاربردن واژه‌ها و تیترهایی مانند «شلیک به سعود برای صعود آتش ما تندتر از جهنم تو پرسپولیس برد- الهلال مرد» قربانی کردن الهلال امشب حلال است و...» نوعی بازی و جنگ واژگانی با عربستانی را بازنمایی می‌کنند و مناقشات سیاسی مانند حادثه منا و فرودگاه جده که در زمان بازی این دو تیم» اذهان ایرانی‌ها را از سعودی‌ها تیره کرده بود؛ البته کاربرد تحلیل گفتمان انتقادی در پژوهش‌ها سابقه بیشتری دارد: به‌غنوان‌مثال لن هانس (۲۰۰۶) در کتاب «امنیت به‌مثابه شیوه عمل» از تحلیل گفتمان در اسیاست خارجی!و تفسیر جنگ بوسنی استفاده کرده است. نویسنده در این کتاب» توضیحات واضحی از نحوه گزینش متن‌ها جهت تحلیل گفتمان» پاسخ به سوالات دشوار و نوع منابع مربوط و دلیل استفاده از آن‌ها ارائه می‌دهد و با توضیحات مبسوطی که ارائه می‌دهد» مخاطب را به انديشه کاوی در گفتمان‌های غربی حول محور جنگ بوسنی وادار می کند. این کتاب با گفتمان‌های رقابتی که ريشه در فرهنگک غرب مانشد نسل کشی» تنفر دیرینه» حقوق بشر و مسئولیت‌های غربی در ذیل نگاه «غرب برتر» دارد» جنگ بوسنی را تحلیل گفتمانی می کند. وی در این کتاب دو نزاع گفتمانی غرب و آمریکا در جنگثا بوسنی و,نوع نگاه سیاستمداران در این جنگ را انتقاد تحلیلی می‌کند و با مثال‌های بارز خود تفکرامتضادآذو دید گاه گفتمانی را به بوته نفد و تفسیر می کشاند. همچنین» جوراج هرواث (۲۰۰۹) با نگارش مقاله‌ای تحت عنوان «تحلیل گفتمان انتشادی گفتمان سیاسی کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۳۵ اوباما؛ از گفتمان انتقادی فرکلاف برای تفسیر سیاسی اندیشه‌های اوباما استفاده می کند. او با واکاوی و تحلیل متن سخنرانی «تحلیف ریاست جمهوری اوباما» به این نتیجه رسیده است که مژلفه‌های اصلی ایدئولوژیک سخنرانی اوباما در واژه‌هایی نظیر «عمل گرایی» «لیبرالیسم»» «شمولیت» «پذیرش تنوع مذهبی و قومی» و «وحدت ملی» بازنمایی شده و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل کلمات کلیدی سخنرانی نشان می‌دهد که برجسته‌ترین کلمات به کار رفته توسط اوباما عبارتند از «ملت»» «نوین» و «آمریکایی‌ها» ونکته اصلی تا کید اوباما بر ضمیر شخصی (ما» است و این تأکید» نشان‌دهنده درک فراگیر اوباما از وضعیت جامعه آمریکا و نیاز به عنصر اساسی «وحدت» است» آن‌هم درست در زمانی که «تفرقه) به عنوان مهم ترین بحران» جامعه ملی آمریکا را تهدید می کند. سید علی اصغر سلطانی و مهدی مقدسی‌نیا نیز در مقاله «مواجهه مطبوعات ایران و عربستان در بازنمایی منا: فاجعه یا حادثه؟» سعی در بازنمایی انتقادی فاجعه منا در رسانه‌های دو کشور داشته‌اند. آن‌ها با کسک از نظریه تحلیل گفتمانی به این نتیجه رسیده‌اند که مطبوعات سعودی با سازو کارهایی گوناگونی چون نام گذاری خنثای این واقعه» استفاده از گزاره‌های دینی چون قضا و قدر انتساب مسئولیت این حادثه به حجاج ایرانی و سپاه پاسداران و... مسئولیت را از عربستان سلب و افکار عمومی را به سوی ایران معطوف ساخته‌اند. بنابراین آنچه در این نوشتار صورت می گیرد یعنی تحلیل گفتمانی انتقادی سخنرانی ملک سلمان هم در حوزه سیاست زبانی و هم در حوزه استفاده از نظریه امنیتی کردن» کار جدید و نو محسوب می گردد. چارچوب نظری به کار رفته در این مقاله» نظریه «امنیتی کردن»! است. همراه با وقوع رویدادهای سیاسی و اجتماعی مانند سقوط دیوار برلین و اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی مبحثی در میان مطالعحات امنیتی مطرح شد که آیا مفهوم نئورئالیستی می‌تواند این وقایع نوین امنیتی را توضیح دهد؟ این بحث از سوی کسانی مطرح شد که معتقد بودند علاوه پر تهدیدهای نظامی» طیف گسترده‌ای از خطرات گوناگون دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند زندگی بشر را به چالش بکشند (0.2 ,2005 ,1/1009167). یکی از این نظریات امنیتی» «مکتب کپنهاگ» "بود. دیدگاه مکتب کپنهاگ در آثار بری ات "و آل ویور؟ و... آمده است و تنها رهیافت جدید مبتنی بر مطالعات امنیتی است. این مکتب با رد نظامی محوری در مطالعات ۱۳۶ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ امنیت» امنیت تک‌بعدی را به پنج بخش نظامی» سیاسی» اقتصادی» اجتماعی و زیست‌محیطی گسترش می‌دهد(0.615 ,2011 بفطقله5 +6 نصه‌عط۸/0). این مکتب. امنیت را امری ذهنی می‌داند و اعتقاد دارد که امنیت به تصمیم کنشگران ارتباط دارد. در مکتب کپنهاگک, مسائل از طریق زبان به موضوعات امنیتی تبدیل می‌شوند و این زبان است که کنشگران يا موضوعات خاصی را به عنوان یک تهدید برای جوامع بازنمایی می‌کنند (۳.9 ,2008 ,۸]21000210) و از این رو دیدگاه بوزان به امنیت» نزدیک به نظرات پساساختا رگراها است که امنیت را ذهنی و ساخته و پرداخته زبان می‌دانند :5320۵۳۵۵ بنصقط1) .58 ,2013 مفطقااه5 8 در تفسیر مکتب کپنهاگک از امنیت» ذهن و زبان جایگاه بسیار بالایی دارند چرا که تحلیل گران این مکتب عقیده دارند که موضوع امنیت» گفتمانی است و از طریق نوعی کنش کلامی امنیتی کردن» روندی است که طی آن یک بازیگره مسئله یا پویش يا بازیگر خاصی را به عنوان «تهدید وجودی» برای هدف مرجع خاص اعلام می‌کند. اگر مخاطبان این اعلام» آن را بپذیرند» این امکان فراهم می‌شود که سیاست عادی به حالت تعلیق درآید و در پاسخ به این بحران احساس شده» اقدامات اضطراری در پیش گرفته شود. در این معنا امنیت عرصه مذاکره میان سخن گویان (بازیگران امنیتی‌ساز) و مخاطبان است؛ مذاکره‌ای که طی آن» هرچه سخن گو در داخل گروهی خاص بیشتر از موقعیت مرجع اقتدار برخوردار باشد» بیشتر می‌تواند مخاطبانش را متقاعد سازد. به دیگر سخن» امنیتی کردن را می‌توان فرایند قرار دادن مسئله خاص با توسل به/ کنش,گفتازیآ(معمولایتوشط ژهبران سیاسی) در قلمرو امنیتی (از یق تهدید جلوه دادن آن) دانست. این امر.به نویه خود (در صورت موافشت مخاطبان مربوطه) تدابیر اضطراری و تعلیق سیاست عادی را با هدف مقابله با آن مسئله به دنبال خواهد داشت اه7۵722720) به عبارت ساده‌تر» برای تضمین کار کرد صحیح این نظریه الزاما یک کنش گر امئیتی برای حفظ امنیت باید دست به اقدامی زند که توسط مخاطبان آن عمل» اقدام امنیتی درک و فهم شود ,2013 ,2(/8ل10(9) .(0.3 به همین جهت در نظر ویور یک امر سیاسی يا امنیتی هميشه امنیتی و حاد و به عبارت دیگر «امنیتی ساز» باقی نمی‌ماند و «امنیتی زدایی) وجه همیشگی توضوعات سیاستبین‌الملل است و ريشه امنیتی در کنه و ذات هیچ رویدادی در ازل و ابد باقی نمی‌ماند و امری قراردادی وازبانی است. در اینجا ویور ملهم از نظرات اظمیت است. اشمیث غقیده دارظ اک مگاتر مایاسگی, سر ها" زفسشت سیاسی شان قهمینده نمی نون چرا که یک موضوع» زمانی ممکن است سیاسی باشد و زمان دیگر غیرسیاسی؛ بنابراین از ذات یک موضوع پی به سیاسی بودن آن نمی‌توان برد بلکه از مسائل و وقایعی که در یک زمان خاص به آن‌ها مرتبط کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۳۷ است. می‌توان این را نتیجه گیری کرد (0.515 ,2003 ,۷1112108). به همین صورت. از دیدگاه ویور و مکتب کپنهاگک یک موضوع عمومی می‌تواند در طیف گسترده‌ای از معانی قرار گیرد: ۱- امور غیرسیاسی (مسائلی که دولت به آن‌ها کاری ندارد و در تصمیمات گروهی قرار نمی گیرند) ۲- امور سیاسی (مسائلی که در حیطه دغدغه‌های نظارت دولت قرار می گیرند و نیاز به تصمیمات گروهی دارند) ۳- امور امنیتی (به مسائلی گفته می‌شود که با بقا و موجودیت یک مجموعه مانند کشور سر و کار پیدا می‌کنند یا این گونه جلوه داده می‌شوند) ۴- امنیتی زدایی (زمانی که موضوعات از وجه امنیتی به امور غیرسیاسی برمی گردند) از دیدگاه مکتب کینهاگک» امنیتی کردن یک موضوع شامل چند جز است: «بازیگران امنیتی ساز» «پدیده امنیتی»» «مخاطب»» «مرجع امنیت» و «بازیگران کار کردی». بازیگران امنیتی ساز کش گرانی ستتن که امر امنیتی کردن را به عهده دارند و آن‌ها می‌ توانند سیاستگذاران» دیوان‌سالاران و حکومت‌ها باشند. پدیده امنیتی مربوط به شرایط زمانی و مکانی است که پدیده در آن قرار گرفته است. مخاطب» همان طرف‌های متقابل بازیگران امنیتی ساز است و موضوع مورد نظر باید به پسند و اقبال عمومی آن‌ها در آمده باشد. مرجع امنیت آن چیزی است که موجودیتش در مظان تهدید قرا گرفته است و بازیگران کارکردی» فقط بر تصمیمات حوزه امنیت اثر دارند و از سوی دیگر بازیگران امنیتی‌ساز تنها مرجع امنیتی کردن یک موضوع هستند. بازیگران کارکردی می‌توانند یک موسسه مطالعاتی يا یک گروه ایده‌پرداز مسائل امنیتی باشند (0.179 ,5004 ,53137 :8 137 10۳07 :نطع۷۵۶). به همین ترتیب» عملیاتی شدن امنیتی کردن. جریان سه مرحله‌ای است: نخستین مرحله» تصویرسازی از موضوعی مشخص به عنوان «تهدیدی وجودی» برای هدف مرجع است. مرحله دوم امنیشی کردن, زمانی تکمیل می‌شود که بازیگران امنیتی کننده» مخاطب را متقاعد کنند که هدف مرجع به طور جدای تهدید شده است: مرحله سوم امنیتی کردن نیز زمانی است که اقداماتی خاص (برای مثال تحریم» جنگک» شماتت بین‌المللی» بیانیه و...) برای غلبه بر تهدیدات مشخص بشود. زیرا با امنیتی خواندن یک موضوع, ادعای استفاده از ابزارهای فوق‌العاده و اقدامات خارج از رویه‌های سیاسی نیز ضروری جلوه داده می‌شود. سرانجام» امنیتی زدایی» برگشت به رویه پیشین است» به این معنی که موضوعات از حالت اضطراری خارج و دوباره به جریان چانه‌زنی عادی در حوزه سیاسی برمی گردند. به عبارت دیگر سیری است که در چارچوب آن موضوع‌های خاص از حوزه فراسیاسی و امنیتی خارج شده و به حوزه سیاست روزمره:و عادی برگردانده می‌شوند ,2019 ,3122۵71 +۵ 69/27 085) .(43. البته تاکید ویور بر امنیتی سازی نه به معنای اشتیاق ویور به امنیتی کردن هر پدیده غیرامنیتی است و اتفاقا در همین جهت انتقادهای اخلاقی و معرفتی بسیاری به نظریه وی شده است (0.55 ,2006 ,6لع1276) ۱۳۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ در حالی که به نظر ویور نباید حوزه امنیتی را گسترش داد بلکه باید پیشتر موضوعات را غیرامنیتی نمود. در واقع تلاش‌ها بیش از مطرح کردن مسائل و اهداف جدید. باید در زمینه جداسازی تدریجی مسائل از دستور کارهای امنیتی باشد. به تعبیری هدف باید تحدید روزافزون عرصه امنیت و در نهایت غیرنظامی در مباحث امنیتی کردن چهار روش «تحلیل گفتمان» «بوم نگاری»» «روندیابی» و «تحلیل محتوا» قابل استفاده است (0.33 ,2002 ,00۲5 :8 ۸۳۵۵7 م۴ نصطاع۳ع10) که متناسب با رویکرد جامعه‌شناختی متن سخنرانی ملک سلمان در این پژوهش و توجه به سه سطح تحلیل کارگزار» بافت و کنش, در نهایت روش تحلیل گفتمان انتقادی مبتنی بر قرائت نورمن فرکلاف از قابلیت تبیین بهتری برای توصیف وجوه امنیتی سازی سخنرانی ملک سلمان دارد و به همین جهت در ذیل به بیان آن پرداخته می‌شود. تحلیل گفتمان که در زبان فارسی به «سخن کاوی»» «تحلیل کلام» و «تحلیل گفتاره یل ترجمه ده است» یک گرایش مطالعاتی بین‌رشته‌ای است که از اواسط دهه ۱۹۶۰ تا اواسط دهه ۱۹۷۰ در پی تغییرات گسترده علمی- معرفتی در رشته‌هایی چون انسان‌شناسی» قوم‌نگاری» جامعه‌شناسی خرد» روان‌شناسی ادراکی و اجتماعی و... ظهور کرده است (0.7 ,1387870007,2000). تحلیل گفتمان انتقادی مرهون زحمات اندیشمندانی زیادی است که با قلم خود این نظریه را بسط و توسعه داده‌اند ولی افرادی مانند ون دایک» نورمن فرکلاف و گانزر کرین از متقدمان این نظریه هستند. تحلیل گفتمان انتشادی معتقد است تمامی رویکردها مسئله محورند و لازم است که مسائل» بین‌رشته‌ای و گزینشی مطالعه شوند. به علاوه تحلیل گفتمان انتقادی علاقه وافری به رمزگشایی از ایدئولوژی و قدرت از طریق تحقیقات داده‌ای رم زگشای سامان‌مند دارد (0.13 ,2008 :2/6767 :8 ۷042[6). «ون دایککث»" معتقد است که تحلیل گفتمان انتقادی نوعی از پژوهش گفتمانی است که در وهله اول به ذنبال مطالعه بر قدرت» چیرگی و نابرابری و سواستفاده از قدت است که همگی از روی متن و گفتگو در بافتارهای سیاسی و اجتماعی تولید» وضع و تثبیت می‌شوند (352.م ,2001 از 1۷2۵). به عبارت دیگر گفتمان تحلیل انتقادی سعی دارد تا معنای گفتمان را کشف کند و این نوع معنا را از طریق گفتمان.عیان سازد. این نظریه بناادارد تأثیر ایدئولوژی‌ها بر کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۴۹ گفتمان و تأثیر برعکس گفتمان بر ایدئولوژی و اینکه چگونه این دو عنصر بر ساختار اجتماعی و روابط قدرت سایه افکنده يا تأثیر پذیرفته است را شرح دهد (0.1076 ,2016 ,600 :8 0فآ) بر مبنای توضیحات داده شده» تمام تلاش نظریه‌پردازان اسلاف حوزه گفتمانی» کشف و آشکارسازی زوایای پنهان قدرت موجود در متن یا همان کار کرد و نقش زبان به‌مثابه ابزاری قوی در تمام عرصه‌ها و من‌جمله سیاست است که به صضورت هوشمندانهو غیرحساس‌برانگیز در من پنهان شده است, در این مباق» نظریه «تحلیل گفتمان انتقادی»! «نورمن فرکلاف»" جایگاه ویژه‌ای در توضیح این هدف دارد. وی گفتمان را مجموعه‌ای به هم تافته‌ای از سه عنصر عمل اجتماعی» عمل گفتمانی (تولید» توزیع و مصرف متن) و متن می‌ذاند. او بر این است که پیوند معناداری میان ویژگی‌های خاص متون» شیوه‌هایی که متون را با یکدیگر پیوند می‌دهند و ماهیت عمل اجتماعی وجود دارد (0.98 ,2000 ,0أقا۳817610). اقدرت» و «ایدئولوژی» دو واژه مطرح در این گفتمان هستند. در نظریه گفتمان انتقادی» قدرت برخلاف تعریف سنتی» به صورت چندوجهی تعریف می‌شود و حتی این نقش را دارد که در پوششی از متن و گفتمان» مخفی شود تا موجب ستیزه و اختلاف در جامعه نشود. این کار با تزویر و حیله صورت می گیرد به صورتی که قدرت را در بین کلمات مخفی می‌نمایانند تا در مقام اثرگذاری» موجب جریحه‌دار شدن افکار عمومی نگردد. به این ترتیب گروه‌هایی که قادرند بازنمایی‌های دلخواه خود را به واسطه زبان در اذهان ایجاد کنند» قدرت را در اختیار خواهند داشت (0.94 ,2004 ,ف۳۵2۵). ایدئولوژی نیز مجموعه‌ای از آگاهی‌هایی است که به یک گروه از مردم يا جامعه اجازه می‌دهد به موارد خوب» بد درست يا اشتباه ایمان پیاورند و بر طبق آن‌ها عمل نمایند. هژمونی حاکم در.هر جامعه‌ای در نوع خود به طبیعی‌سازی ایدئولوژی رایج به عنوان یک حس مشت رک و معقول وابسته است و هژمون از این طریق» ایدئولوژی را پنهان یا آشکار فرکلاف نظریه خود را به‌مثابه تحلیل گفتمان این گونه تعریف می‌کند که (قصد دارد به طور سیستماتیک به پررسی روابط مبهم و غیرشفاف (الف) عمل گفتمان» وقایع و متن و (ب) ساختارها روابط و روندهای گمیتوده‌تز اجتماعی و فرهنگی بپردازد (0.91 ,2017 ,۸1-3/01025). در بعد روش‌شناسی که مورد توجه ما در این پژوهش است» فرکلاف برای نظریه خود یک ساختار سه لایه‌ای تعبیه کرده است. ۱۵۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ این سه لایه عبارتند از: توصیف» تفسیر و تبیین. مرحله توصیف, با ویژگی‌های صوری متن ارتباط دارد. مرحله تفسیر به ارتباط میان متن و تعامل پرداخته و متن را محصول فرآیند تولید و منبع فرآیند تفسیر قلمداد می‌نماید و مرحله تبیین به بیان ارتباط بین تعامل و بافت اجتماعی و اینکه چگونه فرآیندهای تولید و تفسیر تحت تأثیر جامعه قرار دارند» دلالت دارد (0.112 ,2018 ,۳1۳02[266 1)2101). ما در توصیف به دنبال بررسی خصلت‌های واژه‌ها دستور زبان» نقطه گذاری» گونه‌های کنش گفتار که از حیث بیانی مستقیم یا غیرمستقیم‌اند» خصلت‌های مرتبط با ساختار تعاملات و در نهایت خصلت‌های غیر زبانی متن» هستیم. در تفسیر به دنبال تجمیع «آنچه که در متن آمده» و «آنچه که در ذهن است» می‌باشد و در تبیین به دنبال جنبه‌های موقعیتی و بینامتنی متن هستیم (0.110 ,2016 ,فط60۲۶). مرکز بین‌المللی نمایشگاه و کنگره ملک عبدالعزیز در ریاض در ۲۱ می ۲۰۱۷ (خرداد ۷٩) شاهد حضور سران بیش از ۵۰ کشور اسلامی بود که به مناسبت سفر دونالد ترامپ به عربستان گرد هم آمده بودند تا در موضوعاتی مانند تحولات اخیر خاورمیانه به ویژه تروریسم و گروه‌های تروریستی-تکفیری تبادل‌نظر کنند (21,5,2017 ,ه۸۳۵). افتتاحیه این نشست به دست میزبان یعنی ملک سلمان بود و وی سخنرانی خود را با معضل تروریسم آغاز کرد و در ادامهایران و گروه‌های متحد آن مانند حزب ا... و انصارا... را تروریست خطاب کرد. او سپس از دخالت‌های ایران در امور داخلی کشورهای منطقه شکوه کرد و همچنین ایران را محکوم کرد که به اقدامات مثبت و سازنده عربستان و کشورهای منطقه با سوظن و فرصت‌طلبی پاسخ داده است. در نهایت ملک سلمان دخالت ایران در من را محکوم و با مردم ایران در این مرحله سعی داریم با توجه به روش فرکلاف» ایدئولوژی و محتوای پنهان متن را آشکار سازیم. فرکلاف این کار را با تحلیل‌های زبان‌شناختی انجام می‌دهد تا مواضع اییدئولوژیک مولد متن را از ورای واژه‌ها و گزاره‌های متن مشخص کند. این گزاره‌ها گاه باید به صورت عیان و گاه از انسجام و وضعیت متن باید مشخص گردد به همین جهت فرکلاف از سه منظر «واژگان»» «دستور زبان» و «ساخت‌های متنی» کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۵۱ ان مهم را به سرانجام می‌رساند (110 -00.109 ,1996 ,۳۵17610185). در دو مورد اول» یعنی واژگان و دستور زبان باید به سه نوع ارزش «تجربی»» «رابطه ای» و «بیانی» پرداخت. در ارزش تجربی ما به دنبال رد پا و سرنخی از روشی هستیم که در آن تجربه تولید کننده متن از جهان طبیعی یا اجتماعی بازنمایی می‌شود. در ارزش رابطه‌ای با رابطه‌ها و روابط اجتماعی سروکار داریم و ارزش بیانی نیز بیان کننده فاعل‌ها و هویت‌های اجتماعی متن هستند (۳0.171-172 ,2000 ,ط۳۵176108). در ادامه به دنبال بازنمایی سطوح سه‌گانه ارزش‌های تجربی» بیانی و رابطه‌ای در سه سطح واژگان» دستور و در نهایت ساخت معنایی هستیم. ملک سلمان در سخنرانی خود از واژگان و مفاهیمی استفاده کرده است که بار ایدئولوژیک به همراه دارد و ما در ارزش تجربی در پی رم زگشایی از آن‌ها هستیم. در ارزش‌های تجربی ما به دنبال بار ایدئولوژی مستتر یا آشکار در متن هستیم. به عبارتی ارزش‌های تجربی به ما می گویند که چگونه تفاوت‌های ایدئولوژیکی بین متون در بازنمایی‌های مختلفی که از جهان ارائه می‌دهند» در واژگان آن‌ها عبارت بندی دگرسان یعنی عبارت بندی موجود مسلط واظبیعی شده به طور حساب شده‌ای جای خود را به عبارت بندی دیگری می‌دهد که در تقابل آگاهانه با آن قرار دازد (0.174 ,2000 ,ناه (۳21۳0). مولد متن» از طریق عبارت بندی دگرسان, عامدانه به دنبال این است که بار ایدئولوژیکی متن را بترای مخاطب آشکار و حقیقی جلوه دهد و سپس از طریق انحراف افکار عمومی به مخاطب بفهماند که طرف مقابل این عقاید را ندارد و پا دشمن این عقاید است. ملک سلمان در متن سخنرانی خویش چندین بار از عبارت بندی ذگرسان استفاده کرده است: اراد ,ال اول /یخا انی مود بیان می‌دارد که کشورهای اسلامی باید در نوع مراودات سیاسی و بین‌المللی خود» حق کشورهای قبیله‌ای و متعصب مذهبی را رعایت کنند و به عبارتی روح دم و کراسی را نسبت به این کشورها لحاظ کنند و از آسیب زدن به آن‌ها شدیدا پرهیز نمایند. او سپس اشاره می کند که هر کس:اين کار را انجام ندهد در واقع.به اسلام ضربه زده و تکرار این عمل در لوای اسلام» یعنی استفاده ابزاری از اسلام. او سپس بی‌درنگ از گروه‌ها و سازمان‌های متحد ایران در منطقه نام می‌برد که دقیقا همین کار را می‌کنند و این گونه آن را توصیف می‌کند: «گروه‌های متحد ۱۹۳ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ ایران مانند حزب ا...» حوثی‌ها و... مثال واضحی از این رویداد هستند»! (22/05/2017 ,376۷۷8 ۸780). در این بیان عبارت‌بندی دگرسان ملک سامان کاملا واضح است؛ او در ابتدا دستور به ارتباط و تعامل دم وکراتیک با کشورهای قبیله‌ای و متعصب و پذیرش و همراهی با آن‌ها می‌دهد» سپس جوامعی را که این کار را انجام نمی‌دهند» تقبیح کرده و متهم به نفرت‌افکنی و افراط گرایی در جهان اسلام می‌کند. او بعد از اینکه نقشه خود را کامل شرح داد و دوست و دشمن را در این استراتژی مشخص کرد از ایران و گروه‌های متحد او در منطقه» نام می‌برد که نه تنها دقیقا این کار را انجام نمی‌دهند بلکه خلاف آن نیز رفتار مورد دیگر در بند سوم سخنرانی مشاهده می‌شود. در این بند» ملک سلمان اشاره به تاریخ تمدن ایران می‌کند. او می گوید که در ۳۰۰ سال تاریخ اخیر ایران» هیچ خبر یا رویدادی از افراط و تروریسم در این کشور گزارش نشده است و تاریخ ایران» از صفا و صمیمیت روابط ایران با سایر کشورها گواه می‌دهد. فقط در ۴۰ سال اخیر و هم‌زمان با انقلاب اسلامی ایران است که یکک‌باره جهت سیاست‌های منطقه‌ای ایران تغییر کرده و به حمایت از گروه‌های تروریستی روی آورده است. در این بند نیز ملک سلمان ابتدا به تاریخ‌نگاری روی آورده و خسن هم‌جواری ایران با کشورهای منطقه و جهان را گوشزد نموده سپس با یک عقب گرد انقلاب اسلامی ایران را عامل تروریست‌پروری ایران می‌داند. ملک سلمان در اینجا با اشاره به روزگار مطلوب ۳۰۰ سال ایران و ایرانیان» تعمدا با گزینش عبارت‌های متضاد» سخنان قبلی خود را در تضاد آشکار با جمله قبلی خود قرار می‌دهد.و این همان عبارت بندی دگرسان است. عبارت بندی افراطی یعنی کاربرد نامعمول شمار زیادی از کلمات تقریبا هم‌معنا در عبارت‌بندی. این پدیده نشان‌دهنده شیفتگی به جنبه‌ای از واقعیت است که ممکن است.نشانگر این باشد که اینجا کانونی از مبارزه‌های ایدئولوژیک در حال جریان است (0.176 ,2000 ,۳217210810). به‌عنوان‌مثال در این جمله «موفقیت چیزی نیست جز تلاش» پشتکار» همت» اجتهاد» عزم و اراده» نویسنده با آوردن شش واه هم‌معنا از عبارت‌بندی افراطی استفاده کرده است. ملک سلمان.در سخنرانی ۳۵۰ کلمه‌ای خود بارها از عبارت بندی افراطی استفاده کرده و در تمامی آن‌ها سعی کرده ایران را محور مبارزات خود قرار دهد و این کشور را با عبارت‌ها و کلمات پی در پی به گونه‌ای در انزوا قراز داده که شنوندگان به اصطلاح به غیر 65 تقعل عه کعطاه وصه هلعمو0-ن۸ فص (طکع02) 1515 که [۵1 که ,کنطا30 عط وصه (و2001[1ع11 -1 کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۵۳ دم و کراتیک بودن ایران پی ببرند. ملک سلمان سعی کرده این کار را با استفاده از کلمات حقوقی ملک سلمان در بند یک سخنرانی بعد از اینکه از کسانی نام می‌برد که از اسلام» استفاده ابزاری می‌کنند. اشاره می کند که اقدامات آن‌ها جز نفرت پراکنی» افرا طگرایی» تروریسم و اختلافات مذهبی و تقومی» ثمره دیگری برای جهان اسلام ندارد. استفاده از پنج عبارت تقریبا هم‌معنا بار ایدئولوژیکی مولد متن را نشان می‌دهد که به چه میزان» فاعل این اقدامات, مورد نفرت جهان اسلام و جامعه بین‌الملل است و در انتها با نام بردن ایران و گروه‌های متحد ایران همچون حزب الّه و... آن‌ها را مرتکبان این اقدامات برمی‌شمارد. در بند سه سخنرانی» اوج عبارت بندی‌های افراطی ملک سلمان علیه ایران را شاهد هستیم. او اذعان دارد که ایران به اقدامات و ابتکارات مثبت کشورهای همسایه و منطقه با (جاه‌طلبگی‌های نوسعه‌طلبانه» اعمال جنای تکارانه» دخالت در امور داخلی دیگ رکشورها نقض فاحش قوانین بین‌المللی و نقض اصول خسن هم‌جواری» هم زیستی ‏ واحترام متقّابل» پاسخ داده است. استفاده از هفت عبارت هم‌معنا که همگی از اصول اساسی حقوق بین‌الملل هستند» تلاشی است در جهت تخطئه کردن ایران و سعی در جهت نشان دادن ایران در نقض قوانین بین‌المللی که این کشور با اقدامات خود به این اصول حقوقی و اخلاقی ضربه می‌زند. همچنین در بند دوم» ملک سامان از دخالت ایران در کشورهای منطقه سخن می گوید و اقدامات ایران را با سه واه «دست‌اندازی» اآرامی و بی‌نظمی» توصیف می کند. این سه واژه نشان از کاربرد سه عبارت بندی افراطی است که ملک سلمان بااستفاده از آن‌ها حجم دخالت‌های ایران در منطقه را تصویرسازی می‌کند و نوعی نفرت عمومی از دخالت‌های ایران در منطقه را برای مخاطبان تداعی می‌کند. طبیعی است نمونه‌های ذکرشده و کلا این شیوه» بیان تلاش در جهت امنیتی کردن مسئله روابط معنایی با تعبیرهای ایدئولوژیکی و امنیتی ساز رابطه تنگاتنگی دارند. به عبارتی روابط معنایی چه «هم معنایی»» (شمول معنایی» و «تضاد معنایی» را غالبا می‌توان مرتبط با ایدئولوژی‌های خاص دانست (0.177 ,2000 ,۳۵1761080). در مبحث روابط معنایی به دنبال این هستیم که چگونه کنزیش برابرهای واژگانی در متن به بازتاب گفتمان (0167 ,2016 ,337000 8 70۳02 8). ایران هراسی ملک سلمان کمک می کند. از بین کلمات (هم معنایی» می‌شود.به دو واژه «پشتیبان و حامی» اشاره کرد؛ در جایی که ملک سلمان رژیم ایران را علاوه بر دخالت در کشورهای منطقه به حمایت مالی و پشتیبانی از تروریسم در منطقه متهم می‌کند. «حسن هم‌جواری» همزیستی و احترام متقابل) نیز سه واژه هم‌معنا در حقوق و ۱۵۹۵۴ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ کنوانسیون‌های بین‌المللی هستند که باید هر کشوری بر طبق اصول اخلاقی و موضوعی سازمان ملل متحد در برابر دیگران آن‌ها را رعایت کنند و ملک سلمان» ایران را ناقض آنان می‌داند. در خصوص واژه‌های «شمول معنایی» می‌توان به نفرت پر اکنی» افرا طگرایی و هراس افکنی)» اشاره کرد که هر یک به یکدیگر می‌توانند بسط معنایی پیدا کنند. در خصوص واژه‌های «تضاد معنایی» به دو واژه «رژی مایران و جامعه بینالملل» اشاره می‌شود. ملک سالمان از آن جهت بین «ایران» و «جامعه بین‌الملل» تضاد برقرار ساخته» زیرا جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر درگیر دو مبحث چالشی «انرژی هسته‌ای» و «موشکک‌های بالستیک» در سطح بین‌الملل و جامعه جهانی است. ملک سامان به فراست این نکته را درک کرده و در سخنرانی خود از این دو مبحث بحث‌برانگیز و شناخته شده استفاده کرده و از جامعه جهانی تقاضا کرده که جلوی آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی ایران را بگیرد. به عبارتی ملک سلمان بین جامعه جهانی که مخالف بهره‌وری از فعالیت‌های هسته‌ای مخرب (در ذیل پیمان ان پی تی (37۳1) سازمان انرژی اتمی) و منع استفاده و آزمایش موشکک‌های بالستیک (در ذیل معاهده رژیم کنترل فناوری موشکی (۸/701)) است و جمهوری اسلامی ایران که از لحاظ جامعه جهانی ناقض این دو (یا مشک وک به نقض این دو) است» جدایی بیفکند و این دو را در مقابل هم قرار دهد. همین روش در مورد دو واژه «حسن نیت و نقض اصول هم‌جواری»موجود در متن سخنرانی» برای ایران تکرار شده است. در روش فرکلاف, در ارزش‌های رابطه‌ای به این نکته توجه می‌شود که چگونه انتخاب کلمات متن بستگی به روابط اجتماعی بین مخاطبین دارد و چگونه به ایجاذ این روابط کمک می‌کند. ارزش‌های رابطه‌ای» روابط اجتماعی موجود و نهفته در متن رانشان می‌دهد به همین جهت با رابطه‌ها و روابط اجتماعی سر و کار دارد (00.172-178 ,2000 ,13172101810). فر کلاف در مورد ارزش‌های رابطه‌ای» به دو مبحث خسن تعبیر» و «واژگان رسمی و محاوره‌ای» عنایت.دارد. «حسن تعبیر» در اصطلاح» استفاده از کلمات ملایم» مودبانه و غیر محاوره‌ای» به جای کلمات گستاخانه» صریح و غیرمودبانه است :8 1/08۵۷1) .(00.55-58 ,2016 ,32086090۵0 در سخنرانی ملک سلمان چند نمونه از واژگان حسن تعبیر به چشم می‌خورد. ملک سلمان قصد دارد با استعمال واژگان حسن تعبیره حضّار حاضر در نشست را با خود همراه کند. استفاده از کلماتی که عریان باشند و به نوعی تداعی گر بی‌ادبی و خارج از عرف دیپلماتیک باشد» ممکن است با اذهان عده‌ای از نمایند گان مسلمان حاضر در این نشست.-که از قضا به علت مسلمان بودن و یا همسایگی با جمهوری اسلامی ایران روابط حسنه‌ای با این کشور داشته باشند- تطابق ذهنی و فعلی نداشته باشد لذا ملک سلمان با رعایت کلمات مزدبانه که غالبا آن‌ها را از حقوق بین‌الملل به عاریت گرفته کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۹۵۵ است» سعی می‌نماید مخاطبان را با خود همراه نماید و نوعی یگانگی با حضار ایجاد نماید تا آسان‌تر بتواند بار ایدئولوژیکی و امنیتی سازی سخنان خود را به مخاطبان منتقل کند و این رعایت اصل «متقاعد کنندگی ملک سلمان در بند دوم سخنرانی خود از عبارت «فعالیت‌های ثبات زدا» برای اقدامات جمهوری اسلامی ایران در منطقه استفاده کرده است. در واقع این عبارت به جای «دخالت در امور داخلی کشورها؛ پشتیبانی از گروه‌های تروریستی و مقاومت در منطقه؛ ایجاد آشوب و بی‌نظمی در شاکله امور کشورهای منطقه» آمده است که در همان بند اشاره‌هایی به همین معانی در آن شده است. به همین ترتیب ا«نقص اصول هم‌جواری» به جای «دخالت در امور داخلی کشورهای همسایه» آمده است؛ (نقص هم‌زیستی و احترام متقابل» به جای «ایجاد بی‌اعتمادی و پیش‌بینی‌ناپذیری رفتار معقول و منطقی در برابر همسایگان» و «سکوت و خردمندی» به جای «حمله و آرایش نظامی یا مقابله به مثل برابر» آمده است. دومین مبحث در خصوص ارزش‌های رابطه‌ای مطرح در روش فرکلاف, استفاده از «واژگان رسمی» است. این متن کاملا رسمی است و در یک نشست دیپلماتیک با حضور ۵۰ کشور است که از واژگان رسمی با بار معنایی ارزش‌های رابطه‌ای به کرات استفاده شده است. کاربرد این واژگان به وضوح تلاش در جهت امنیتی سازی مسئله برای مخاطبان از سوی ملک سلمان است. در زیر تعدادی از واژگان رسمی و معادل واژگان آنان که غیررسمی» نیمه‌رسمی و محاوره‌ای تر است» دیده می‌شود. جدول(۱): واژه‌های رسمی» نیمه رسمی و غیر رسمی موجود در سخنرانی و معادل آن در فارسی کاربرد و استفاده از واژگان رسمی در یک گفتمان و یا یک سخنرانی دلایل زیادی دارد که می‌توان بیانگر مودب بودن» ملاحظه مخاطبین برای حفظ وجهه یکدیگر احترام به شأن و مقام دیگری ,8اه1ع۳نه1) ۱۵۶ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ (۲.180 ,2000 و از اعتبار انداختن طرف مقابل در انظار مخاطبین و امنیتی نمودن مسئله ایران در اذهان مخاطبان از طریق تبدیل مسائل سیاسی به مسائل حاد و امنیتی در متن باشد. مبتنی بر قرائنت فرکلاف» کاربرد واژه‌های رسمی» بیان گر تصریح در نوع رابطه مان مخاطبین متن است. در این راستا مولد متن در صدد است تا بین خود و مخاطب «فاصله» گذارد و به هدف مورد نظر یعنی تعریف جایگاه برتر برای خود و جایگاه پست‌تر برای مخاطب دست یابد. حاصل شکل گیری این دو جایگاه برای مخاطبین تبعیت مخاطب از مولد متن و سیطره ایدئولوژیک آن است (۲.114 ,2016 ,0 001075). در اینجا عربستان سعودی به عنوان مولد متن در جایگاه برتر و طرف مقابل ایران است که در جایگاه پایین تر قرار گرفته است. مولد متن در ارزش‌های بیانی به دنبال این است که ایدئولوژی خود را از جهان خارج به نمایش بگذارد و بدین طریق برداشت خود را از امنیتی کردن مسئله یا موضوع مورد بحث حقیقی و صحیح جلوه دهد. هر فردی در طی زندگانی از جهان خارج خویش, ادراکاتی برداشت می کند و عامدانه یا حتی ناخودآگاه به یک سری از واقعیات و اعتقادات ایند می‌شود. در این حال نویسنده/گوینده» این اعتقادات را در متن خویش بروز می‌دهد. به دیگر سخن, ارزشیابی مولد متن از جهان خارج در ارزش‌های بیانی دیده می‌شود. در این سخنرانی» مولد متن سعی دارد نشان دهد که احترام به حقوق و پیمان‌های بین‌المللی» همراه شدن با امنیت دسته جمعی منطقه‌ای» رعایت اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها مطابق با منشور سازمان ملل» پرهیز از امور تفرقه برانگیزانه و آشوب‌ساز که همگی در لوای تعاریف حقوق بین‌الملل بازنمایی شده‌اند» بیانگر نوعی ارزش بیانی مثبت هستند و عدم رعایت آنان» موجب طرد شدن از ترتییات منطقه‌ای توسط کشورهای همسایه می‌شود که دارای بار ارزش بیانی منفی و حاصلی جز انزوا و در مضیقه قرار گرفتن جنبه‌های تجربی دستور زبان با روش‌هایی سر و کار دارند که به موجب آن‌ها صورت‌های دستوری یک زبان به رم زگذاری اتفاقات يا روّابط میان انسان‌ها یا اشیایی که در.این اتفاقات يا روابط دخیل هستند» می‌پردازند (۳.184 ,2000 ,1217210180). در این قسمت فرکلاف به دو مشخصه جملات معلوم / مجهول» و «مثبت / منفی» عنایت دارد. بررسی و تحلیل سخنرانی نشان می‌دهد که تمام جملات به کار رفته در این سخنرانی به صورت جملات معلوم است به غیر از دو مورد. یکی از آن‌ها جایی است که ملک سلمان توصیه به رعایت روابط دمو کراتیک مسلمانان با کشورهای فرقه‌ای و متعصب می کند: «این قبیل کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۹۵۹۷ افعال نفرت‌انگیز فقط نتیجه‌ای از سو استفاده از اسلام در پوششی از مقاصد سیاسی است»! ,376۷5 ۸:80) .(5/2017 ملک سلمان در این جمله به دنبال مخفی کردن کنشگری و سببیت فاعل /فاعلان این اقدامات نفرت پراکننده موجود است. او قصد دارد تا کنش گر را در شرایط شروع سخنرانی مخفی نماید تا زمینه چینی برای ادامه سخنرانی فراهم کند و توضیح بیشتری برای اتهام به ایران و گروه‌های وابسته به او - که در آخر پاراگراف به وضوح بیان شده است- فراهم کند تا مخاطبان او که سران ۵۰ کشور در اجلاس هستند» به سرعت با او مخالفت ننمایند بلکه به آرامی ذهن آنان با توضیحات عجین شود و به دلایل او گوش دهند و جای هر گونه اعتراضی گرفته شود. (متقاعدسازی مخاطب) در خصوص کاربرد جملات مثبت يا منفی در متن نیز باید گفت که ملک سلمان به غیر از دو جمله» در تمام جملات خود از جمله‌های مثبت استفاده کرده است. یکی از آن‌ها در آخرین بند متن سخنرانی مشاهده می‌شود: «البته» ما درعین‌حال می گوییم و تصدیق هم می‌کنیم که به ملت ایران احترام گذارده و از آن‌ها قدردانی می‌کنیم چرا که این ملت مقصر و سزاوار سرزنش به خاطر اعمال جنایت کارانه رژیم خود نیست»؟ (22/05/2017 ,276۷/5 ۸۵0). فرکلاف عقیده دارد که نفی آشکارا و استفاده از واژه‌ها و جملات منفی» بار ارزش تجربی جملات را نشان می‌دهد و این روش به بهترین وجه نشان می‌دهد که چه چیزی واقعیت دارد و چه چیزی واقعیت ندارد (0.191 ,2000 ,۳217010080). ملک سلمان با جمله منفی خود مبنی بر مقصر نبودن ملت ایران به خاطر اعمال جنایت کارانه نظام ایران» حساب این ملت را از دولت آن جدا کرده و مراتب قدردانی و احترام خویش را.به ملت ایران؛ابراز کرده است. با این کار روند امنیتی کردن» اقدامات دولت ایران و بالطبعانظام سیاسی,ایران از حساب ملت ایبران جدا می‌شود و مخاطبان فرصتی برای دلسوزی و پاسداشت جایگاه شهروندان ایرانی که در تحریم‌های ۰ساله آسیب‌های فراوانی دیده‌اند» پیدا می کنند و در برابر هر مقاومّتیی که.از بابت نگرائی؛شهروئلانآدارند» آسوده می‌شوند. با این کاربردها شدت امنیتی سازی به گونه‌ای است که به جامعه ایران نیز سرایت داده می‌شود و مردم ایران نیز به عنوان بخشی از مخاطبان دیده می‌شود که حسابش از دولت ایران جداست. دننام 1۵۶ 0۷۵۶ ه که ماع انماصنه ما کامصهعاند ام اسهم ه که مهم رده ععه کات اصعوموطاطه خیگ 1 ,امعم صقنص۵ ۳ عطا ما اممم‌یه وصد ۵1 ناهن مد اه معصق عصه5 عطا که مگصم ۳6 که رکنطا بچمد 2-۷7۵ 6۰ 136۴ ۶و کعصنی عطا 1۵۳ ومصقاط ۵ امد لاله مطم ۱۵۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ فرکلاف در رابطه با ارزش‌های رابطه‌ای بر دو مورد تأ کید دارد: وجه‌های جمله و ضمایر. در این مورد» سه وجه اصلی وجود دارد که «(خبری»» («پرسشی دستوری» و «امری» نام دارند. در سخنرانی ملک سلمان تمام جملات از وجه خبری برخوردار هستند. وجه‌های خبری از قاعده «فاعل + فعل + بقیه جمله» پیروی می‌کنند و در آن جایگاه فاعصل گوینده/نویسنده جایگاه دهنده اطلاعات و جایگاه مخاطب» جایگاه دریافت کننده اطلاعات است. به عقیده فرکلاف, خواستن چه برای کنش از جانب دیگری و چه برای دریافت اطلاعات از دیگری» معمولا از جایگاه قدرت صورت می گیرد همان‌طور که ارائه اطلاعات نیز این چنین است به جز در مواردی که اطلاعات خواسته می‌شود ,2000 ,(۳۵1710۱8) ملک سلمان در جملات خود-که همگی خبری هستند- به گونه‌ای رفتار می‌نماید که از جایگاه قدرت و اقتدار است و هر چند که وجه این نوع جملات, ارائه اطلاعات است اما به نوعی اطلاعات را منتقشل می‌کند که گویی تصمیم جمعی را در از سوی خود و حضار به ایران منتقل کرده است. (متقاعدسازی مخاطب) مخاطبان سخنرانی ملک سلمان» دو دسته هستند. اولین و مستقیم ترین مخاطب, مقامات بلندپایه نظام جمهوری اسلامی ایران هستند و دومین مخاطب, احضار شرکت کننده در نشست افتتاح اجلاس ریاض هستند. در مورد مخاطب اول» جملات, قصد هشدار و اتمامحجت دارند و در مورد مخاطصب دوم» هدف. قصد همراه سازی و عدم اعتراض آنان به.ایزان شتیزی نهفته دز سخنرانی برنامه‌ریزی‌شده ملک سلمان است. جالب اینجاست گرچه تمام جملات به ظاهر خبری و خنثی هستند (یعنی جملات فقط در مقام ارائه اطلاعات با زگو شده‌اند) اما معنای آن‌ها در جهتی است که اقتدار خود را از مقام فرادست به مقام فرودست یعنی جمهوری اسلامی ایران عرضه شده استبه‌عنوان‌مثال این جمله: «نظام ایران و سازمان‌ها و گروه‌های وابسته به آن» از حزب ا... و حوئی‌ها گرفته تا القاعده و داعش, مغال بارزی از این رویدادها هستند»! (22/05/2017 ,376۷/8 ۸۲۵0).نشان‌دهنده ایران و گروه‌های همراه او است که از اسلام استفاده ابزاری می‌کنند و همچون کشوری فرو رفته در نقاب رأفت و برادری اسلامی»«ناامنی» و «افراط گرایی» را به کل منطقه سرایت می‌دهند. در وهله اول این جمله خبری است که فقط قصد ارائه اطلاعات دارد ولی در واقع» ,کنطاا370 عطغ وصه طعلاهط162 که دی کصمنامعتصمع۳ه فص کمدمتع #عاهناگگه ها وصه عصنهه صعنصع۳ا 6ط1 - 1 امه تععل ععه کعطاه وصه ۸3-02 وصد رطع 0) 1515 که ۵11 که کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۵۹ قصد مخدوش سازی وجهه ایران در نزد ۵۰ کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی را با خود به همراه دارد. پا در بند سوم ملک سلمان اظهار می‌دارد که نظام جمهوری اسلامی ایران از زمان شروع انقلاب» پیشتاز و پیش‌قراول تروریسم منطقه‌ای است. این جمله نیز از مظهر اقتدار عربستان سعودی نشات می گیرد که از سوی آمریکا مأموریت مبارزه با بنیادگرایی در منطقه را بر عهده دارد و ایران را مظهر تروریست در منطقه در تحلیل گفتمان انتقادی «خود» و «خودی» در مقابل «دیگر یا «غیر خودی» مطرح آسگ. آن‌هایی که به لحاظ خطمشی سیاسی و نوع نگرش به مسائل و پدیده‌ها در گفتمان ما قرار دارند خودی و آنانی که را که در زیر چتر گفتمان رقیب قرار دارند» آن‌ها را یا غیر خودی يا دیگری می‌نامند. حس روح جمعی و ایجاد وحدت و هویت با کاربرد ضمیر اول شخص جمع «ما» پدیدار می گردد که با ضمیر دوم شخص جمع «شما در تقابل است؛ به عبارت دیگر خود و دیگری و گفتمان مربوط به هر یک در سطح توصیف با ضمایر «ما» و «شما» مرزبندی و رمزگشایی می‌شوند ,2017 ,81۳002 :6 نلزاه 1 اقطاود8 بنونطعمه) ملک سلمان به کرات در سخنرانی ۳۰ سطری خود از واژه‌های جمع «ما»» «-مان» و «منطقه»! استفاده کرده است. به نحوی که در متن سخنرانی ملک سلمان, ۱۴ با از واژه‌هایی که بیانگر جمع هستند» استفاده شده که واژه ۷۷۵ با ۴۴ درصد فراوانی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و سپس ضمیر ملکی 007 و کلمه جمع بسته شده با واژه 16810 هر دو ۲۸ درصد را به خود اختصاص داده‌اند. ضمیرهای جمع» برای هویت‌سازی و اتحاد بین کشورهای حاضر در اجلاس به کار رفته و در مقابل به جای لفظ «شما» (0۷) از واه 168176 1۳31۵0 استفاده شده است. استفاده مکرر از واژه‌های جمعی در این سخنرانی نشان می‌دهد که ملک سلمان به شدت علاقه دارد که در این نشست» صحبت‌های خود را به عنوان یک خطابه جمعی و هشدا رآمیز از سوی جمع به جمهوری اسلامی ایران خطاب کند. او در سخنرانی خود قصد دسته‌پندی و هویت بندی حضار به عنوان خودی در مقابل ایران که غیرخودی است دارد. وی متن سخنرانی خود را با کلمه «ما به عنوان عده‌ای از کشورها.و افراد» شروع می‌کند و در همان شروع سخنرانی» به جمع القا می‌کند که وی به عنوان یک نماینده از بین ۵۰ کشور و تنها به خاطر میزبان بودن است که تریبون را در اختیار دارد وگرنه این صحبت‌های دولت سعوّدی نیست بلکه حرف همه کشورهای شر کت کننده است و ۱۶۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ از سوی دیگر قصد دارد این نکته را به ایران گوشزد کند که این هشدارها و تحذیرات کشور سعودی وجهیت بیانی همانند وجهیت رابطه‌ای با اقتدار گوینده يا نویسنده سروکار دارد با این تفاوت که مسئله اقتدار در رابطه با احتمال یا صدق بازنمایی واقعیت مطرح باشد یعنی وجهیت ارزیابی گوینده / نویسنده از صدق یک موضوع (0.193 ,2000 ,08 ۳ند۳). برای پی بردن به ارزش‌های بیانی در متن باید به دنبال جملاتی باشیم که به صورت وضوح تعهد مطلق تولید کننده متن به صدق گزاره کاملا مشخص باشد (0.197 ,2000 ,۳21۳610080). به عبارت دیگر جمله باید دارای معنای مشخصی باشد که یک واقعیت را کاملا بیان نماید و در تعهد نویسنده به آن هیچ شکی نباشد. ملک سلمان در بند دوم سخنرانی خود اظهار می‌دارد: «جامعه جهانی باید به دنبال راهکاری باشد تا به برنامه‌های موشکی بالستیک و هسته‌ای ایران پایان دهد»! (22/05/2017 ,376۷/5 ۸7۵0). در این جمله ملک سلمان به‌طور قاطع از جامعه جهانی می‌خواهد که در برابر جمهوری اسلامی ایران که خلاف کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی مبنی بر منع انجام آزمایش‌های موشکی و اتمی دست به اين گونه آزمایش‌ها می‌زند. واکنش نشان داده و با کسک مواد تنبیهی مندرج در قوانین بین‌المللی» ایران را از ادامه این گونه آزمایش‌ها منع کند. ملک سلمان در دای این جمله اصلا تردیدی ندارد و می‌داند که نه تنها عربستان بلکه کل جامعه جهانی نیز نمی‌تواند در برابر این تخلف مشهود بین‌المللی ایران ساکت بماند و باید چاره‌ای در برابر ایران اندیشیده شود. ارزش بیانی به‌شدت در این جمله دیده می‌شود زیرا این جمله صورت وجهی مطلق ملک سلمان است که یک صدق را (در اینجا لزوم پایبندی تمامی کشورها از جمله ایران به معاهدات بین‌المللی هسته‌ای و موشکی) تائید می کند و نظر خود را بدون تفسیر» بازنمایی و با قاطعیت به مخاطبان خود منتقل می کند. با نگاه به متن سخنرانی ملک سلمان یک الگو و ساخت چهار مرحله‌ای دیده می‌شود. آن‌ها به ترتیب عبارتند از: ۱- چیستی ماجرا (تروریسم)؛ ۲- عوامل اجرایی ماجرا(عوامل دخیل در اشاعه تروریسم)؛ ۳- آثار بلافصل؛ ۴- دلجویی از عوامل غیر دخیل در ماجرا. در چیستی ماجرا ملک سلمان به ریشه‌های عناونللهط وه وعلعیه نوم صقتص۳ عطغ مغ 6۳0 هه انم 6۵ 06 اکحخط بوصم لوصا ۵ط1 - 1 کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۶۱ تروریسم در منطقه می‌پردازد که چگونه استفاده ابزاری از اسلام منجر به بروز تروریسم در منطقه شده است و در همین مبحث ادامه می‌دهد که گروه‌های انصارا...» حزب ا... و... که وابسته به ایران هستند» از اسلام استفاده ابزاری می‌کنند و در نتیجه تروریست پرور هستند. در عوامل اجرایی ماجرا سلمان اذعان می‌دارد که اقدامات جمهوری اسلامی ایران به این ريشه‌ها (تروریسم) عمق بیشتری داده است. در آثار بلافصل, اشاره می‌شود که عدم اقدام عاجل کشورهای حاضر در اجلاس و عدم پاسخ قاطع این دسته از کشورها به ایران» موجب عمیق‌ترشدن ریشه‌های تروریستی ایران در منطقه شده است و در بخش دلجویی سخنرانی» از ملت ایران قدردانی شده و حساب ملت ایران از نظام ایران جدا شده است. در مرحله «توصیف) با تحلیل واژه‌ها و عبارات دستوری و واژگانی به دنبال واشکافی عناصر قدرت موجود در این جملات و چگونگی استفاده از واژه‌ها برای بیان مقاصد سیاسی و امنیتی بودیم و به عبارتی با ویژگی‌های صوری متن سر و کار داشتیم. در این مرحله به برچسب‌دهی ویژگی‌های صوری به متن اکتفا شد و متن به‌مثابه شی در نظر گرفته شد تا ارتباط خام این واژه‌ها با معانی که در پس آن‌ها نهفته است» سنجیده شود. در مرحله تفسیر روابط بین فرآیندهای تفسیری و تولید گفتمان سنجیده می‌شود. در این مرحله گفتمان به‌مثابه اعمال گفتمانی و کنش متقابل میان تولید و تفسیر متن در نظر گرفته می‌شود و به عبارت دیگر به گفتمان در مقام کردار اجتماعی نگریسته می‌شود. «تفسیر ترکیبی از محتویات خود متن و ذهنیت مفسر است و مقصود از ذهنیت مفسر دانش زمینه‌ای است که مفسر.در تفسیر متن به کار می‌بندد» ,تاقتا0[عننه۳) .0215 ,2000 فرکلاف در سطح تفشیر به بررسی دو گونه بافت موقعیتی "و بافت بینامتنی می‌پردازد. در حقیقت در این قسمت» به متن به منزله کردار اجتماعی نگریسته می‌شود و ارتباط میان متن با جهان پیرامون مشخص می‌شود. این قسمت در تعامل کامل با افراد دخیل دز به وجود" آورنده متن و گذشته‌های تاریخی آن است که متن از لحاظ تاریخی ريشه در آندارد به همین جهت است که برخی به تفسیر «عمل گفتمانی» می گویند چرا که از هر نظری به فعل فاعلان خود ارتباط دارد که چگونه و با چه کیفیتی متن را ۱۶۳ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ بر مبنای بافت موقعیتی مورد نظر فرکلاف, در این قسمت به دنبال بیان چگونگی تأثیر موقعیت و شرایط در سخنرانی ملک سلمان هستیم. فرکلاف در این باره می گوید: «در بافت موقعیتی» مفسر چگونه بافت موقعیتی را تفسیر می‌کنند و چگونه این تفسیر نوع گفتمان مربوطه را مشخص می‌کند ,10۱80ع۳۵1۲) .(215. ,2000 بررسی موقعیت نیز ريشه در چهار موضع دارد که به ترتیب عبارتند از: چیستی ماجرا طرف‌های درگیر در ماجرا روابط میان افراد درگیر در ماجرا و نقش زبان. در نگرش فرکلاف» چیستی ماجرا سه جز دارد که عبارتند از: افعالیت»» (عنوان) و («هدف». نوع افعالیت» در اینجا سخنرانی ملک سلمان در افتتاح نشست ریاض در می ۲۰۱۷ است. «عنوان) فعالیت صورت گرفته» برشماری ریشه‌های تروریسم و کشورهای دخیل در شیوع آن در خاورمیانه است. در نهایت «هدف» از فعالیت؛ شناسایی جمهوری اسلامی ایران به عنوان عامل اصلی ریشه‌های تشتّت. ناآرامی» تروریسم و... در خاورمیانه است. موقعیت بعدی «طرف‌های درگیر در ماجرا؛ نام دارد. در این موقعیت» فاعلان به سه گروه تقسیم می‌شوند. در سر رأس آن‌ها عربستان سعودی و پادشاه این کشور به عنوان سخنران در مقام میزبانی این نشست است. گروه دوم ۵۰ کشور اسلامی هستند که همگی با عضو اتحادیه عرب و یا عضو سازمان کنفرانس اسلامی هستند و طرف سوم دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان میهمان این نشت می‌باشد. موقعیت سوم «روابط بین افراد درگیر در ماجرا» است. در این موقعیت باید گفت که کشورهای دخیل در ماجرا به دو دسته تقسیم می‌شوند. اول؛ کشورهای طرفدار غرب و واضعان حفظ وضع موجود قرار دارند که به محافظه کاری علاقه‌مندند و به بنیادهای اساسی و اصولی حقوق سیاسی-فلسفی غرب پایبندند. دوم؛ جمهوری اسلامی ایران قرار دارد که کشوری انقلابی و طرفدار تغییر شدید وضع موجود است و اکثر بنیادهایی غربی را به چا لغولمی اکشاند پشتن رتاهذیر از مر قابل بررسی است: أول؛ نقش تبلیغی که در اینجا زبان به ابزاری سیاسی و امنیتی رای ملک سلمان تبدیل شده و وی با استعانت از ابزارهای زبانی و پروتکل‌های بین‌المللی موجی از ایران هراسی در نشست به راه انداخته است. دوم؛ نقش زبان در اتهام زنی به جمهوری اسلامی ایران و گروه‌های وابسته به آن است که وی آن‌ها را تروریست می‌داند و سعی دارد با زبان که در جای خود مجهز به ابزارهای حقوقی و پیمان‌های بین‌المللی است. جمهوری اسلامی ایران را تخطئه نماید.و او را ناقض تمام اصول و هنجارهای بین‌المللی معرفی نماید. در بررسی بینامتنی به زمینه‌های مشت رک و پیش‌فرض‌های مخاطبین توجه می گردد. فرکلاف معتقد است: «گفتمان‌ها و متون آن‌ها خود دارای تاریخ‌اند و متعلق به مجموعه‌های تاریخی هستند و تفسیر بافت کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۶۳ بینامتنی به این موضوع بستگی دارد که متن را متعلق به کدام مجموعه بدانیم و در نتیجه چه چیزی را میان مشا ز کین زمینه مشت رک و مفروض بخوانیم» (0.230 ,2000 ,ط۳۵1۳610۱8). بنابراین در بخش بینامتنی باید به دنبال توضیحات مرتبط پیشین و زمینه‌های تاریخی آن از لحاظ همانندی‌های اتهامی به جمهوری اسلامی ایران باشیم چرا که فرض بر این است که هر متنی ادامه و استمرار متون گذشته است و پیشینه‌های تاریخی آن» زمینه حواشی و اضافات به متون دیگر است وگرنه هیچ علمی تألیفی مطلق نیست. در همین رابطه ژاک دریدا اندیشمند پساساختا ر گرا معتقد است که «هر متن ادبی» متأثر از سایر متون است و نمی‌توان هیچ متنی را واحد دانست و معنای متن در فقط خود آن متن با حتی در آنچه ملف تعیین می کند» نیست. یعنی هر آنچه می گوییم و می‌نویسیم نه تنها متأثر از سایر متون است» بلکه معنای آن نیز در پیوند با سایر متون از دریچه تاریخ‌نگاری می‌توانیم این متن را به سایر موارد اتهامی از سوی کشورها يا جوامع بین‌المللی ارتباط دهیم که در آن جمهوری اسلامی ایران را به تروریسم يا در سطح پایین تر» به عدم رعایت هنجارهای اجتماعی و بین‌المللی متهم کرده‌اند. تعدادی از این موارد به شرح ذیل است: اتهام ایران به دست داشتن در انفجار پایگاه نظامی الشبر عربستان» ادعای تحریک شیعیان منطقه شرقیه عربستان توسط ایران» الگوی برداشتی جیهمان العتیبی از انقلاب ایران در قضیه اشغال مسجدالحرام» محورت شرارت خواندن ایران توسط ریاست جمهوری آمریکا بیانیه‌های هر ساله نقض حقوق بشر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد (به جز دو سال)» حمایت از حزب ا... در لبنان به عنوان یک گروه شبه‌نظامی و.... در تمام این حوادث» جمهوری اسلامی.ایران به‌نوعی محکوم به فعالیت‌های تروریستی يا نقض فاحش قواعد و هنجارهای بین‌المللی شده است و سخنرانی ملک سلمان ادامه تاریخی؛این اتهامات به گونه دیگر است. به‌عنوان‌مثال جیهمان العتیبی منتقد شیعی دوّلت سعودی در سال 4۹و به تأسی از انقلاب ایران به همراه عده‌ای به مسجدالحرام پناهنده شدند و برای چند روز آن‌را اشغال کردند. دولت سعودی بعد از مدت کوتاهی صبر و مذاکره عاقبت با نیروی نظامی غائله را ختم نمود. سران سعودی,» انقلاب اسلامی و شعار صدور انقلاب را مقصر معنوی این حادثه دانستند که منجر به کدورت روابط بین ایران و عربستان شد. ۱۶۴ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ زمانی که یک متن ساخته و پرداخته می‌شود باید دید که واقعیت‌های تاریخی» ساختاری» نهادی و اجتماعی چه تأثیری در فرآیند تولید آن متن داشته‌اند. به عبارتی انسان با وجود فشارها و تنگناهای ساختاری نمی‌تواند با آزادی مطلق سخنوری کند و باید با توجه به واقعیت‌ها و ارزش‌های پذیرفته شده جامعه خود» سخن گوید. هدف از قسمت تفسیر نیز ارتباط بین ساختارهای نهادی و اجتماعی با متن تولیدی مورد نظر است. در حقیقت در مرحله تبیین ما به دنبال این هستیم که گفتمان حاضر چه تأثیری بر ساختارهای اجتماعی می گذارد و برعکس, ساختارهای اجتماعی تأثیر خود را بر گفتارها تا چه حد و چگونه گذاشته‌اند. در این خصوص دو سوال اساسی مطرح است که پاسخ آن‌ها تبیین را مشخص گفتمان سخنرانی ملک سلمان به کدام فرایندهای نهادی تعلق دارد؟ این سوال به «مناسبات قدرت» ارتباط می‌یابد. سخنرانی ملک سلمان از حیث نهادین» محصول فرآیند عقل جمعی و فرآیند اجماعی است که ملک سلمان از سوی حضار شر کت کننده و شخصیت‌های حقوقی سازمان‌ها و کشورهای شرکت کننده به کام خود بهره‌برداری کرده است. این سخنرانی از یکک‌سو بازتاب منافع فردی شخص ملک سلمان و ایدئولوژی ملی - مذهبی عربستان سعودی است و از سوی دیگر نشان از همراهی کشورها و سازمان‌های شرکت کننده در نشست و تبعیت آن‌ها از هنجارها قواعد و حقوق بین‌الملل است که تروریسم را محکوم و حرکت‌های ضد تروریستی و مبارزات علیه جرائم‌های سازمان گفتمان سخنرانی ملک سلمان به کدام فرایندهای اجتماعی تعلق دارد؟ این سوال» در ذیل مبحث مبارزات اجتماعی» معنامی‌یابد. فرآیندهای اجتماعی این سخنرانی از دو منظر قابل بررسی است: ۱- رقابت‌ستیزی چند دهه‌ای عربستان با ایران در منطقه و بازتاب آن در سخنرانی حاضر ۲- اتهام‌زنی به ایران از طریق فعالیت‌های ضد تروریستی و ضربه زدن به ایران در پرتو این مبارزه اول؛ رقابت‌های دیرینه عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران در منطقه است که بازتاب خود را در این سخنرانی نشان داده است. عرنشتان سعودی در منطقه به دنبال موازنه سازی با ایران است و در بسیاری از منافع و نقطه نظرات» با جمهوری اسلامی ایران اختلاف منافع دارد. تضاد عربستان با ایران در یمن» اختلافات و هماوردهای سیاسی این دو در صححنه سیاشی لبنان» تأثیرگذاری ایران بر شیعیان کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۶۵ عربستانی» اختلاف عقیده بر سر ادامه حکومت بشار اسد در سوریه» حمایت ایران از حزب ا... و ... مواردی هستند که این دو کشور را در منطقه به دشمنان یکدیگر تبدیل کرده است :8 32907۵1 :8ع۵2220220) (۲.147 ,2003 ,ن 71290 و ماحصل آن را در این سخنرانی ملک سلمان و اتهامات او به ایران در یک نشست بین‌المللی در حضور بیش از ۵۰ سران کشورهای مختلف شاهد هستیم. مورد دوم به مبارزات و استفاده از فعالیت‌های ضد تروریستی -که عرفی کاملا پذیرفته شده در حقوق بین‌الملل است - برمی گردد. امروزه مبارزه با تروریسم به دلیل اشاعه جهانی نفرت پراکنی و دهشتناک بودن به یک امر جهانی و مقدس تبدیل شده که مورد اقبال تمام کشورها- حتی کشورهای صادر کننده این معضل - تبدیل شده است (۲.40 ,2002 رنه 505۳۵۳ 8۶ ۵0120 012۳). از این مجرا ملک سلمان در پرتو یک مبارزه اجتماعی و از طریق این سخنرانی» نهایت بهره‌برداری سیاسی را می کند و در طی یک سخنرانی ضد تروریستی سعی می‌نماید» جمهوری اسلامی ایران را به یکی از بزرگ‌ترین کشورهای صادر کننده افکارات و اقدامات تروریستی در منطقه و بلکه دنیا متهم کند و در پرتو این فرآیند اجتماعی» ایران را در مقام تروریست پروری در اذهان کشورهای شرکت کننده تنزل مقام دهد. بنابراین اتهام به ایران از منظر توجه به فعالیت‌های مشروع ضد تروریستی و تصفیه حساب شخصی با ایران از این رهگذر» دومین مبارزه اجتماعی بود که ملک سلمان در این سخنرانی به آن دست یافت و این امر به معنای تلاش زبانی و استفاده از ابزار کلام در جهت امنیتی کردن مسئله ایران و ایجاد ایران هراسی در اذهان مخاطبان است. در این نوشتار با تکیه بر مورد تحلیل گفتمانی انتقادی سخنرانی ملک سلمان در نشست ریاض در می ۷ در خصوص چگونگی بهره گیری سیاسی از زبان در جهت «امنیتی کردن» روابط دو کشور ایران و عربستان بحث شد تا از زوایای مختلف استفاده ملک سلمان از واژه‌هنا استعاره‌ها» عبارت‌های معنایی» دگرسان‌ها و... به این نتیجه برسیم که چگونه ازاين طریقی به فرآیند امنیتی سازی مسئله ایران و اقناع مخاطبین اقدام کرده است. یافته‌های پژوهش بیانگر موارد زیر است: ۱- بازیگر امنیتی کننده با کمک نفوذی که ابزارهای قدرت به او می‌دهند و همچنین سرمایه‌های وجودی خود که در اینجا نفود عربی» نفت و دیپلماسی:دلار است» سعی دارد با ایجاد بستری از کنش کلامی» تهدید را متجلی نماید. در این راه» نهادها و سازوکارهای سیاست گذاری یا همان بازیگران کار کردی به او کمک می‌نمایند تا خطر تهدید رااعملی کرده و موجی از همراه‌سازی و دغدغه امنیتی در مخاطب و منطقه ایجاد کند. ۲- در فرآیند امنیتی کردن» مخاطب و بازیگر امنیتی ساز از وزن یکسانی برخوردار هستند چرا که بر اساس نظریه امنیتی کردن» این مخاطب است که گزاره‌های بازیگر امنیتی ۱۶۶ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ کننده را می‌پذیرد و سپس با همراهی و اتخاذ سیاست‌های مرافق» به او در ارتقا فضای امنیتی خودساخته کمک می‌نماید. ۳- اظهار و اقدام به امنیتی ساختن پدیده‌ها نشان از موثر نبودن سایر گزینه‌ها است زیرا امنیتی سازی از فرآیند حل سیاسی دوطرفه» به مراتب هزینه‌ای بیشتری دارد و ممکن است بازیگر امنیتی ساز در فضای امنیتی خود ساخته» درگیر شود و آنچه که خود ساخته» به زیانش تمام شود. ۴- در چارچوب روش تحلیل گفتمان فرکلاف» کلام و زبان نقش اصلی و تعیین کننده دارد. بنابراین» پژوهش گر در مطالعات امنیتی کردن باید به داده کلامی و زبانی اعم از متن» لحن» ساختارشکنی جملات» قوانین و غیره دست یابد تا با استخراج واژگان‌های موثر» دستور زبان و کنش‌های کلامی» ارزشی و رابطه‌ای این داده‌ها را توصیف نماید. سپس با فهم شرایط اجتماعی و تاریخی حاکم بر تولید داده و تبارشناسی تاریخی و بافت‌های متنی و پیوندی» گام در راه تفسیر گفتمان منبعث از این داده‌ها بگذارد. در نهایت نیز به تبیین تأثیر این گفتمان بر ساختارهای اجتماعی و نهادی بپردازد. ۵- بر اساس نظریه امنیتی کردن» «بازیگر امنیتی ساز» در این سخنرانی ملک سلمان است که سعی دارد به تمامی جوانب منجر به فعالیت‌های منطقه‌ای ایران رنگ و بوی امئیتی بدهد. «مرجع امنیت»» حاکمیت عربستان سعودی در باطن است که به زعم ملک سلمان و پسرش با وجود همسایه پرقدرتی مانند ایران به خطر افتاده است. اما در ظاهر این مرجع به خطر افتادن امنیت جامعه بین‌الملل است که با فعالیت‌های تروریست‌پرور و آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی ایران صدمه دیده است. «مخاطب» در این سخنرانی سران بیش از ۵۰ کشور اسلامی-عربی به همراه دونالد ترامپ است که ملک سلمان با استعانت از مفاهیم حقوقی و هنجاری بین‌الملل» سعی در اقناع‌سازی و همراه‌سازی آنان و در نتیجه منزوی ساختن جمهوری اسلامی ایران در نزد آنان دارد و ذرانهایت «بازیگران کار کردی»» رسانه‌ها و موسسات فرهنگی و پژوهشی هستند که با خوراکک قرار دادن این اجلاس و سخنان مطرح شده در آن» به امنیت سازی مطرح شده در این سخنرانی جان تازه‌ای می‌دهند و با تکمیل سخنان ملک سلمان با پوشش‌های نظری و علمی به پراکنش این سخنان در قالب علم و تحلیل می‌پردازند. ملک سلمان در این سخنرانی که نقشی تاریخی در روابط عربستان با کشورهای اسلامی از یک‌سو و با ایالات متحده از سوی دیگر دارد برای تحقق اهداف رقابتی و ایجاد موازنه سیاسی با ایران و جلو افتاذن از آن در عرصه سیاست» اقتصاد و امور نظامی از سیاست امنیتی سازی استفاده کند و در نتیجه ایران را حامی تروریسم و خطرناک برای امنیت بین‌المللی جلوه دهد. بر مبنای نظریه امنیشی کردن ویور و روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف, او با این سخنرانی و موارد مشابه یگر از زبان به‌مثابه ابزار کنش سیاسی بهره گرفته و مراحل سه‌گانه توصیف, تفسیر و تحلیل» مفاهیم» واژه‌ها و جملات سخنرانی و ارتباط آن با وضعیت سیاسی و کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۶۷ اجتماعی موجود» موید موفقیت او در این راستا می‌باشد. چنین نطقی فضای بین‌المللی علیه ایران را ملتهب نموده و نه تنها عربستان که کل جهان را مرجع امنیت در قبال تهدیدهای امنیتی و نظامی ایران قرار دهد. 8 م۶٩ 5ع 3۳200 عناوم لهدمزهه< نهک صز 30۵00 .(2016) .17 مصقنفغهص ۸ (367۹12 هز) .97-122 ,(8)4 ,36101075 ۳۵۲۵191 ]۵ ,70۳۵ 0۵۳۵۲ محقصلد‌ک 6 لهعناض ه 70۳016۳ هم ععسامعنل آمعسناه72 .(2017) بش۸ .7 منصقص0/-۸1 320-30 ,(7)2 «ک6کا9 ۲ 115و 2 ۹۲ ,7۳۳۵ 70۳۳۵۵0۵۱ مفن همه ۸6۲۵ قصه وش نماد ۶و کعله 1 عطا ۵۶ ع00عع2 .ر2017) و2۳6 ,رزاه‌اهم۸ ۶ 0۳6۹0601 ۶و ۵ص عطا اه معفصلدک هنک ۶و لمع ۳۵1 .(2017) ,260۷5 و۸ 41 ۰ نزم۸ز خن 1966 حط لا نکارر ((((0 م۸0 ۷ ,و زز جطظط :4 ,20/11/2019 ,۸9610 2705 80۳۵ ,0۳68۳65 ۳۵۳۵ ععنطاعه ۵ کامواکه 8655.35 00760۳60۳۵ 013816110۳102 کح زد هه نو هک ککع عصق له ک نگ 0۹ 1۵۳ 0606۲ :صق0ط16 مکتکرا 0۳۵ ع0ن2 /0ع 0۳ ب(3998) ماک ,003ص5 هظ 1 احطط ۳۳۳ جقه 1 نجل[ ۲ ح(( ((((0) اه م2720 ۶ با رتقنطعقطه1 ۵۲۳005 00ه 1560۳ .(2002) .۷ 5 منط 650 6 ول .5 3002۵080 تصعطاوطه1 هل .7-42 ,(15)4 ,5۹165 5016916 ]۵ ,70۳۳۵ 00۵۲ مکعنو۳ه چانه‌هو 6 ع۳ ۲ ۵۵ آواسه‌ع5 آمدمزه او امعمصن ۵عط1 ر2017) مله اع 8 .36 مفحتطعطه1 ) .43-78 ,(6)1 ما20 امطمل6 مکطمنا‌علامی اعد آقدمنهه کم «منقطع 0 40 جععق 0060 عطا :ر0عط جمتاه‌متاسه‌ع5 معا ه 102۳06 .(2013) .بش۸ مه/نه6 1 -23 ,3/23 ,۲۵۲۹9 ۸۳۵۲۹۸۳ ,65ت5000 بکسه‌ع5 که عاممطاک طاو و3 6۰ 10383۵0 :۳۵۳6 310 ,806۲ 030 1.09096 .(1996) .37 مطقتاملجنه۳ ۱۶۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ 03 1۵۳ 7ع6ا0ع0 تصقطع1 هب۸ 1056 001 .(2000) .3 مطق‌تاهآعجنه۳ 70۳۵۱۲ ,56تتامعفنل لفعننین که عنعولقهصه 0صه ععس120 .(2004) 36 مفله۳۵2 041 .(2015) .۸ منعهز۳۳02 نصنه‌حمز 6۶ یگ منصقنه52 خصنطع3/0 :3 مصعنععنطی 0۵۲۵۲ ,5۵۷5 عصنلصه نهک یز کعننطی هه ص1۳۵ ۵۴ کزولقصه عکسامعنه ,129-154 ,(5)1 ,۷۷۵۲10 1510016 ۳۵ 13 36:60 20001 ۲٩ ام 7 0۳۵۵ 210۳15 0۵۵ کصمناا۶۵ع۲ هی اههد که عسعمل2 .(2016) ۷۰ منطفتمطی -107 ,(5)2 ,00۲۲۵۲ 2011065 ۷۵۲1۵ معنفا 0606 عطا 2۳۵ عزدتواهصه عکسای‌کنله 7060109 71000 0۵ 0۳ 00ع/7 80 ع10 وع۷۷ .(2007) بش۸ و60 3057106 16 0۳۵ کلرأه ۸۳ 71606 ۳۳۵۵6۵ که وااسششعک .(2006) بل 11۵5569۰ ,6 لهعنناوم کهصهط0 ۵۶ عنوواقعصه ععسام‌عنل من .(2009) .7 110۳۷۵5 0 7۳60 ,کاواهصه عکسمکنل لععنانی ۵۵ ازع ۸ .(2016) 3۰ ,630 ۵۶ کل وقاشن]آ 6۷۹0206۲5 500۳5 0۶ کع زاجم عطا ۵۶ #عنوع ۸ .(2017) .۸ معنهز ۳۳02 نصاحف1۳ 6۵ 36۵۵۵ 21365 ۵۵ ۵1 بر عکی ‏ نعکسامکنل آهعنانی که عنع م00 1۳6 ,70۳۵ 0۵۲۲۵۲۶ مقزطاه۸ نونه5 که [ح ۸1-77 هه ص۳۵ ۵۶ کنامع26۳۹ ۵1 کصوع] (36۳۹1۵ ) .21-32 ,(6)3 ,17006961671 50075 1۳ ع860۳ع 3 4عزامرم ۲۸٩۰ راز نس ۲۳۵6 0۵ ۷26/5 ک نصتع رمحا صقصز ۶و رو ۸ .(2018) .۸ مه ز زج نصخهگ1 7 ,کنو لقصه عکمکنه نی طاعتملنند؟ و عنم عم عطا 1۳۵۵ 10۵61 1۳6 .(2013) .7 ,3 منصقااه5 6 .0 1032380 مک :1۳ .36 منصقطک 4 ]02۵ 0۵۲۵۲۶ مقلذکه لقطصع 0 87ع تاک عخصتمصمع کقصنط ۳٩ اچانهعو 7 ات560 ۵۲ مناعصی عطا وصه ممناه‌مناسههک .(2008) 34 مولقم 2/0 40 006۳ ,عکسامکنل 10060 .(2013) .5 وطعتقطع3/0 امک 2 ,3 م8220 1/00۵ ,70۵ 0۵۲1۵۲ ,(2زطه۸ نفنشه5 :50007 عکه) ماعقه علمولونص هه عطا هل 600 65 6162۴ 5و۲ هه و کععمم‌سم کتآ .(2011) .۸ منطقلهک + ,مک مفص52ط2/0 613-4 ,(25)3 وز 00767 وناوطظ و۳۵۳۵ ,رمک صععقطصعمی که 6هسممل) کار کرد زبان به‌مثابه ابزار امنیتی: تحلیل سخنرانی ملک‌سلمان ۱۶۹ 1216۳0۳۵1۵100 ۵1 627 عطا ۵۶ رو ۸ .(2016) بش۸ مصقطعطلاق820 ۸6۶ ویک 2/05۵ «(6)12 ,ک6 1171950 007007۵116 ]٩ ,70۳۵ مه عکسمقنل ه تصقلد0م :163۵" ,۲۵1000715 ,11116۲۳۵10۳۵ ]٩۵ ۳۵۵۳1۵5 1 8۵010 .(2005) .17 مطع0همنط2/05 ,5000165 تانسهع5 0 فصه خطعمط آهننی هداد همعط «ر2001) .0 ,1/0۲ -383 ,(4)13 ,(فتقدایک۸ ممسصط3/0 بط فعاماعمد) مرا هام0 کع میک 1وع 5 ۲161 ,۹۲۳۵۵ ۵۳۲۵۳۹96 ۳۵ ماس ۲٩ 109165 .(2005) 8 ,1/06 10626 ووازگ ۲7۵6 کاعصه00 5 1۵۲۳۵۲۶ ۵۲۱ ۵۲ 1۳۵ 0۳۵ 6 ده :۳۳۳۹۳۵ اعصندهه ادها .(2011) 30 مهندط طاعحطامک ۵۶ و8 ,ق1130 6 ]۴٩ ]70۳۵ 0۵۲۵۲۶ ,0686 ۷۵۲۵ اعناز هصنعنطه 1۵۳ راد ۵ داز ع2۳06ع عطا صز صمنام 60 وفصمنای کنوهه5 .(2016) ۳۰ مامطد۳ 6 .36 ,110۳2 ۳81021 ع۳] 8زم10ع1067 .(2013) 1۰ منصقطعه1 2 .36 مفادتقطعهط :بش۸ م2206 ۵۳۵2۵۵ 40 1۳۵0 ۵۶ نامز عنصماعز عطا 6660 کصمنهل آحگدیه‌جی هه صمناژووم آهنانی کعله‌ان 0 .(2017) بط بندوجزط + مش بش۸ منلذاه1۳ نحقطاههدط ببک .5 بفلنطاع1۵ ل) .35-62 ,(21)72 را 7ع 00 006ط70 ووعا مأع مد کاعهسه ]1 هز عکسمعنله 76810021 156 .(2016) بط کل بنلذطه1 صهنصه‌حمعگط 6 ویک 3 مصقصم‌چ۸ :۳ منهقاوم آبانسهع5 ناهد نوج 0 او مهن ها هه کلدع صقتجعم عط صز صععری چانه‌م5 3 ۲۳6 6۲۵۵ 0۳۲۳۵۵۵0۵ ع6ط1 .(2016) 36۰ مقندعد20 ع3/0 2 .۸ .5 مفصفناه5 011601 :20060 ۳ +عاکه‌عنل تمصع اه دمناهاد ۳۵0۳66 عط هز مکعحم نهک 200 ,366185 6662 هنز ععصهاد صعنصه‌اناصه صز عامهصعلهاد نهک .(2019) .۲۳6۹۵ مصنصکه 1 [ 70۳۵1 ,کعنلن5 دهع فصه معط صمناه‌منسهعک .(2006) بج ,له 1 بل اه زانط 5 13 کارا ۸ 156056 0۳1601 .(2001) .۸ 1 انس ۷۵۵ رازه560 کتاکقتق طلابام5 ۲ عزتولمس۸ (2014) .۸ منسد‌گه5 + .5 ,3/0۳2۵ :مک مفطایتاد۵ ۷ 5 061۳۵۱ ,0۳۷عط) اهع5 مک صععق ص00 ۵۵ 02560 کعناععز ۱۷۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال ۸ شماره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۹ [ه05ا 2 عاصذ صه صمناهمتاضسه‌ع5 +کعتصعصه مکععقصطز ,1۷۷۵۳۵۹ .(2003) ۰ 36 رفن۷1 +68 و0۲]کنط +علولهصه عکسام‌عنل لمات .(2008) 37 ,3/6060 چگ مس ,6ل1۷۹۵۵۵ 220-5 ,تاه ۸ ۹6 0۳ع 15 016۵ ]٩ 1701005 موع ام مطاعص هه مومع 5 6گ باسهع5 که ع کصععق ص000 .(2017) 8 ,علزمطاوجد ۸ حاع0ه2 76

با روی کار آمدن ملک سلمان در سال 2015، سیاست خارجی این کشور در قبال ایران از سیاست محافظه کارانه تدافعی به سیاست محافظه کارانه تهاجمی تبدیل شد و این کشور به انحاء مختلف در پی امنیتی کردن مسائل سیاسی ایران بوده است تا از این طریق بر مخاطبان منطقه ای و جامعه بین الملل تأثیر گذارده و ج.ا. ایران را وارد فضای بی اعتمادی بین المللی کند و آن را مُخل امنیت بین الملل معرفی نماید. عربستان این کار را از طرق مختلف همچون جنگ یمن و یا برگزاری اجلاس ها و مصاحبه های متعدد به انجام می رساند. در این راستا، یکی از ابزارهای مهم این دولت، استفاده از زبان و مفاهیم زبانی است که تأثیر آن جدی و حائز اهمیت است. بر همین مبنا، در این مقاله سخنرانی ملک سلمان در نشست ریاض مورد واکاوی قرارگرفته و زوایای اقدامات امنیتی سازی آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. به همین جهت سؤال اصلی این است که مقامات کلیدی عربستان سعودی به ویژه ملک سلمان، چگونه از مفاهیم «امنیتی ساز» و کاربرد «زبان» به مثابه ابزار «کنش کلامی» استفاده کرده اند تا جمهوری اسلامی ایران را «پدیده امنیتی» در عرصه منطقه ای معرفی نمایند؟ روش تحقیق در این مقاله «تحلیل گفتمان انتقادی» فرکلاف و چارچوب نظری آن، نظریه «امنیتی کردن» اُل ویور است. نوع تحقیق کیفی و بنیادی و شیوه گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای و اسنادی است. یافته های مقاله نشان می دهد که ملک سلمان با بهره گیری از واژه های مطرح در حقوق بین الملل و پایه ریزی ظریفانه قدرت کلامی خود بر مسائل مطرح و جاری در جامعه بین الملل و همچنین مطالباتِ عمومی کنوانسیون های بین المللی، توانسته جمهوری اسلامی ایران را در نزد 50 کشور حاضر در اجلاس محکوم نماید و از این رهگذر اذهان مخاطبان را در مورد امنیتی بودن ایران با فحوای کلام خود اقناع نماید.

505526

عاه1 10 .انا ص106 مه صمن م۳۳ فصه عععصدسعصآ 2۳8۲ بط هنانطاهنا 00 ۲20101 50۳620 حلعنط ومع 60 کنسزی هصممم عطا معلنی صمصعصمصعطام عصنععصه 501 806۳65 ,کن 0۳0۵ عط) کم لدم اه 06620 عط) ۳۵1108 .و۵۳ ۵ که طلعا5 5ط20 1و۲ 36۶2006 8 12005 بط کنسز ۷ع عطا که 50۳620 عطا 0۳66۵ 1۵ 2 25 ,1367610۲6 .کعتتوول 00۳06۴ فصه کدمنانیه آع ,کعصااصقتهدو ,کت عون 10۳۵0 40 معط صز کعننناه احتمحعصصی که عهصد 06 ۵ مکصصنان۳ معط ۵۶ ال۲9 ,8۳63 عصناقص عطا صز رااهنه یه مصمناهامم‌عصد ۳۵060 مالناقم۲ ه که 0صه ,06062860 6 062086 کز عنط] :نک ۵ ععقفصعل که م1 ج کععنی براعامصنالن لفط 6 ,8 102000[ ز کرداعل ,6 ممصقص ص منوج ما 160 عمط 0ععمصصز کدنا ۳ ۵61379 ,کل0و0ع عاطاهطاعتعم وللغنغ0یه بکعموجی ما ععفصعل ,کلومع ۵۶ باعل مه و دادم عط] 0صه عحنط منطه کم ععم[ که ۳۵۱ که ,ناه ۵۶ دوعص 0ص 56۳۷۶۵ طنقمع۲ 7 ,۲0515 ۲۵01306۳6۲ 0هه ۳۳۵ ,56213۳6۳5 ۵۶ طاععل +۵ اند معصتاصه‌قنو 66 ۵ 1۵0 ۳11 دععی عوعط) هط 20000 06 اک کاعی جمزعتعبنل مصه اهنا مد 1[ 066۳5 00 کعسعدز 0ص مععصحسعصط عصضعص ععکد کعدو ما۲0 ع 05 کصمناادع3 مععصقسعطز مهف نام ۸ بعام‌کد6 0۹0 ۵۳ عم ما کععدع الما 1۵207۲ 4 کاع۵ 0۳۳ «صمناهادومعص2 0صه کعلهد وصفص ۶و صمنقااعصی عطا ما 160 ماه دنه قصص0۳ ب ,طق163۳ وتوالنه۳ 5ام 62 رنه خصت نعطهاه‌طاج 1 اعصوان۸ وهآ عاع 20 صز اصعوا5 85.0 1۰ ۲ا۳۵0 ,006۳۵ هدمناهص وصه مها متومصصم) که خصعص م16 بامعکع]2۳ اصماعزدک۸ .2 ,00۳15 ۵۶ 0۳86505 ,80005 ۵۶ باعل مهد ععصححععل ,عصنو 102 دز کوعاعل ما 160 عنطا 40 کعاعم [00۳2ن00ه کحوصز از مالنفه هچ که 0صه کصماعنه 0صه ۷3۳600565 ۵1 صوناد 53 .اطع ناد ۵۶ صمنانساعل ۵۳ 6۲۲طا ۵۷۵۵ ۵۳ ,کل09مع عاطامطاععم وانمنمهمعه ,کعع هل ,4 6 ۱۵ کلممع 6ط) ععتی مکله رقم صمنا‌عصنعنل فوصه عصتصه‌هی منک 0و0 ۳ 5ا6۶و۳ ۵۳ کعانام‌عنل #صه عصنعل ععصمسعصذ ۵ ۹۵ما هی عنطی خقط ۳۵6۵۵ +۵ 0ععمصعل زوم ۵ 1۵۳ 165عع 6 0۳602۳60 5۵۷6 کح مسعصز مفصقط +عطاه عط 0۵ بع6ع 0۵۳۵ 36۷ 6 0۳ 3560 0ص کدوناخوصم جمنام‌ع ده ۵۷۷ ما وصنا۳و بط عصنقل ععصع‌سعصط او خطای‌نهاعد0 ۵ ۹۲ ۵۲ ۵۳ کدمنام‌ععه منت صتقاصی کعف‌نامم ععص‌عص عععطا ۵۶ جصفص کقطا اه 5 ۳6 که 5200 0۳06 0۴ 1061 6ط) ۳۵6۵ ۵ وه و6ط7 ,19 ون ۶۵۳ عهد هی 0۳0106 ۳۵۵0 36 و0۲0۵ ۵۶ 0۳0216066 عطا ما 13006 ,6ص نداد او ععی عط 13 بعاطانعکوم 6 ۵ فقط ,کصنطاه ععنس مصه عصنطه +عصتقاصم که طلعنک رکصنطی ۵۶ کعصی 506 ۵۲ عکت 136 6۲۷ص ناه فص الط ۵ ما ععقمصعل 1۵۳ عصنقل ععص معط هز ۵05 ج ما 1۵۵ اصعاه ۵۲ عصنعل ععصمسعصز کم «دمنعصعصنل +عطامصه 6 للم ع6۳ط ۲ مکصمنا‌نیه ما عل ااظ یکمنطاه 0 ,کتنه0ع۳ 06۳0006 ,قاقم 502۳6 ۵۶ صوزکزم۳م عط) صز وقاعل وصه کصوناص‌ تنل ۳ اآنوه۲ 5 ,110655 ۲۵ 006 کاخوم 0صه کمنطاه ص 6۳ وم رصق ۲ کهآ مت 20000 صذ کصمنا6معص صنطه وز حلعنطات ,6۳۳0۳ 3۵ 1306565 ,عکت0ام ۵۳ م00 عنهناد؟ "صملنده ما 16205 کوقاعل نی ۵۳ 6۳ کگعلز کصتصع۳م صز ص۳۵0 6ط ۲ مکاصعفونمه عصخضهه که عععنی صنقص عط کم 05۶ 6 ۵ 006 0۷6۳ستق صز عصناععل ج دز وعناوم۳ عقط طعنطم معنصعلنمه هد 6۳ عطا 4و ماه 4 13۳ ۵ رآمملنا ۵۳6 ععصسعصز عصضفهص کم ععوی عنمضع۷ 0ص مصمنعکعم۲ لماع 6 5 566 1۵ 0ع ۵00 2۳6 ۳۵ معصف عصهی عطا ک۸ رونونسونا آم لها ٩ ما عل کصعاط0۳0م ۸016۴6 010/۰ هط ص عک همه هه وصه کمعمصحل اصع لا ما عحل ۳۵۵۵ صذز ۹ ۵ 006 ۶[ بعنط صنطه که کحم[ عط) ما امامت عصنعاه حز ععمموصز عطا عز م60 ۲و ,6 عز 5۳00 جنهمع۳ ۵ط صز صنطک ق ۵ ععقصهل که جندم کم صمناحسل عطا مکتقاعل0 665 6ا0ام‌عن1 3 ما 10۵0 للزم محنط ۶ه ککم1 عطا ۵ #عنهاه+ کمعمصعل وصنصنقله ۳ 42۵۳286 عطا وصتندم۳ جز دعاعل ۵ کوماعل عنم معط گز عمعسهعط عز کنط1 .5ص 2040 1[ ععنط ۶و دوم[ عط 5۵۵ بععص که معط هه فص الط کمنطی عط) وط فععبم کععمصحل عمط ۵ ع0ل 60رد اعل +۵ 0عرداعل عم کندم۳ 1۶ معکام عطنه بععصعصز عطا روط فععبی 6 651 ۳۵۵66 ۱۵ ی هه عنصعلزمه صه ما جقاعل عط عاس‌طانه للم دعس عصذ مقطو۳م ,۵665 ۲۵۳۵ ,563137675 ۵۶و طادعل فص عععصلند عصتاص‌هنن ما 60هام دععصع ۳0 130603۷ فصه 3۳0005 روط 0ععبم ععه دمص هه کاعی صمزتعبنل اهنا مومع عم .965ق 696 صز عصنعل موز ولاصی‌نصوند انس عنصعلزمه هصمحی عطا فص مفطنصاع 6 مه کصسع۳ اممصحصط عط) ععاکد کصمناهت 2 مهد اصعصاکه از وکصنقل ما ص0ن300 0 1606 عطا #عامعنکد لمع عقط عاععاهه علمای نز عصنلععل عطا فصه ,دامع ۳ ۵ 1620 105565 عع معط 0ص اصعصکه از ,136610۲6 بقطانا) مععط) که جصفص که لعنصی الق ۲عطامصه کز حعنط ,۳60/60 عجق کاصنامعه 05۲ جع ام کعاج عع که هز 06236 6 ۵۵55۵۲ 56 6اعم5 ما 000 معط ,کعودعآآه عطا اععص 10۵ 6۳5 مناد 1۵۳ 8 0۲ 12506۲5 6اعکه۵ 3 پامعصککم‌ککی ماعز منود که وم عطا صز ععصعوهمده هه -عاوزم ۲06 عصنو مومت بط سیگ 6ط) صز عععی معانصزد 1۵۳ عجعم‌ع۳م هه عصق 0۳ دمنامکصع 0ص 8 38 ۲0۷۵۲۹۰ 30۷ 0626 6۷6۵ وصه الم لمنمصهص عصنصتقاصنفص وصه صعاعری عصفماه) 5 06۳006 صذ فصمناصصعنل وصه کوقاعل امعم صف کحعسعصز وزوعمامصطع) 1۵۳۵06 1 ,30102105 0ص هنن لهانونل ۶و اصعص م0010 عطا نم فص مکصنطک ۵۶ نم 0ص 006315 066 که ی 50660 وصه کله توص انم عهاصم لمعزعوطام 6۰ منطاک کطانش) ات1306 وصه 2۳05 ,ددم ,تعا تاغوس ,0010-19 :08و16 شیوع کرونا و چالش‌های پوشش خسارات کشتی در بیمه‌های دریایی هدف: این پژوهش با هدف شناسایی آثار و چالش‌های ناشی از کرونا در زمی یایی و میزان پوشش خسارات و نیز تبیین راه‌کارهای قابل‌اعمال به‌منظور کمک به رفع این چالش‌ها و تعیین سیاست‌های پیشگیرانه در طولانی‌مدت برای غلبه بر بحران‌های مشابه احتمالی در آینده انجام شده است. روش شناشی: این پژوهش آبهاشیوه توضیفی-تخلیلی تنظیمو نطالب به‌ضورت کابخانه‌ای او با جستجو دز کپ و مقالات حقوقی» قوانین و پایگاه‌های اینترنتی مرتبط گردآوری شده است. یافته‌ها: صنعت دریانوردی و کشتیرانی نقش مهمی در حمل‌ونقل دریایی دارد؛ زیرا بیشترین حمل‌ونقل در دنیا از طریق دریا و به‌وسیله کشتی انجام می‌شود؛ اما از دیرباز تاکنون, سفرهای دریایی هميشه با مخاطراتی همراه بوده که منجر به ورود خسارت به کالا کشتی و يا سرنشینانت#آن, می‌شتلاه"است؛ بنابراین مالکین کشتی‌ها همواره در پی دست‌یابی به راهکارهای مناسبی برای جبرّان"خسارات+وارده.بود‌اند گه*دراتهایت انعقاد قرارداد بیمه با بیمه‌گران ترین راه‌حل و پشتوانه مالی یافتند و بدین ترتیب موفق به بیمه کردن کشتی» کالا و مسئولیت در مقابل شخص ثالث توسط بیمه گران انتفاعی و انجمن‌های حمایت و غرامت شدند: در آواخر سال ۲۰۱۹ پدیده نوظهوری به نام ویروس کرونا به وجود آمد که به‌سرعت در سطح دنا شیوع پیدا کرد. به‌دنبال همه‌گیری گسترده ویروس کرونا دولت‌ها سعی کردند با وضع مقررات محدودکننده از قبیل تعطیلی اجباری» قرنطینه محدودیت‌های سفر و بستن مرزها مانع شیوع بیشتر این ویروس جدید اشوند. تفیلیلار پی این محدوديت‌ها سطح وسیعی از فعالیت‌های تجاری در جهان کاهش یافت و موجب کاهش حمل‌ونقل به‌ویژه در حوزه دریایی شد که نهایتا خسارات متعددی به مالکین کشتی‌ها وارد ساخت؛ زیر "مخدرهیس‌های اعمال‌شده, مشخر به کاهشتیّروی انسانی: تخیر دز بارگیری: ترخیص و تحویل کالا ورود خسارت به محموله‌ها به‌ویژه کالاهای فاسدشدنی» تأخیر در تعمیر» سرویس و بازرسی کشتی‌ها و همچنین منجر به از دست دادن اجاره‌بهای کشتی شد و باید هزینه‌های مربوط به قرنطینه» بیماری یا مرگ دریانوردان» هزینه‌های بازگشت "و جایگزینی» مسئولیت امّسافران و هزینه‌های انحراف را نیز به آن اضافه کرد که در نهایت منجر به بروز مطالبات بیمه‌ای و ایجاد اختلاف بین بیمه‌گران و بیمه‌گذاران خواهد شد. نتیجه گیری: کرونا بیمه‌های دریایی را تحت تأثیر قرار داده و بیمه‌گذاران و بیمه‌گران برای پوشش يا جبران خسارات وارده با چالش‌های متعددی مواجه شده‌اند. درخصوص بیمه کالا محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا باعث شد بسیاری از قراردادهای فروش و حمل‌ونقل لغو شوند که منجر به تخیر در بارگیری» ترخیص و تحویل ۱. دانشجوی دکتری حقوق خصوصی, دانشگاه علامه طباطبائی» دانشکده پردیس, تهران» ایران. ۲ استادیار گروه حقوق تجارت و تجارت بین‌الملل, دانشکده حقوق و علوم سیاسی, دانشگاه علامه طباطبائی» تهران, ایران. سال سی‌هفتم اشماره ۱ابهار ۱۶۰۱/ شماره مسلسل ۱۶۵اصفحات ۱۶۵-۱۷۰ علمی و کالا ازدحام بندرها اشباع انبارها و گمرک شد و درنتیجه موجب هزینه‌های اضافی و ورود خسارات بالأخص به کالاهای فاسدشدنی یا حتی سرقت يا تخریب محموله‌ها گردید. مضافا د نیز ممکن است کالا از بین برود» آسیب ببیند یا از آن کاسته شود که این امور می‌تواند به مطالبات و اختلافات بیمه‌ای یا درخواست‌هایی برای پوشش‌های جدید منجر گردد. در سوی دیگر بیمه‌گران با توسل به شرایط جدید. استثنا خود را برای هجوم احتمالی دعاوی بیمه‌ای آماده کرده‌اند و با تکیه بر این واقعیت که بسیاری از اين بیمه‌نامه‌ها حاوی موارد استثنا همه‌گیری هستند یا برای ارائه پوشش مربوط به کووید ۱۹ تنظیم نشده‌اند. سعی دارند تا حد ممکن سطح پرداخت غرامت را کاهش دهند. از حیث بیمه کشتی» به‌دلیل شیوع کرونا کاهش استفاده از برخی از انواع کشتی‌ها مانند کشتی‌های کانتینردار و تفریحی (کروز) تا حدودی منجر به کاهش دعاوی بیمه‌ای در مورد خسارات بدنه و ماشین‌آلات کشتی شده است؛ اما بهعلّت وضع محدوديت‌ها بعد دیگری از دعاوی بیمه‌ای صورت خواهد گرفت که ناشی از اختلال و تخیر در تهیه لوازم‌یدکی» تعمیرات دوره‌ای و بازرسی کشتی‌ها است. به‌علاوه» کمبود نیروی انسانی در کشتی‌ها و بندرها به دلیل بیماری» ممنوعيت‌ها و یا تأخیر کشتی‌ها منجر به خستگی ملوانان می‌شود و بالطبع افزایش خطای انسانی را به همراه خواهد داشت که یکی از عوامل اصلی در وقرع حوادث دریایی به‌شمار می‌آید. کاهش حق بیمه یکی دیگر از آثار همه‌گیری کرونا است که درنتيجه کاهش گردش مالی ناشی از رکود اقتصادی جهانی اتفاق افتاده و احتمالا انواع بیمه‌های دریایی به دلیل کمبود نقدینگی لازم با مشکلات پرداختی مواجه خواهند شد؛ ضمن آن‌کهانتظار می‌رود*"شاهد افزایش کلاهبرداری ناشی از خسارات جعلی و افزایش ورشکستگی نیز باشیم. "کی«دایگر*از, پیامدهای #کرّونا»«افانش دعاوی مربوط به از دست دادن اجاره‌بهای کشتی است. چنان‌چه به‌دلیل تأخیرهای ناشّی از کرونا مدتارمان تعمیر صدمات وارده بر یک کشتی که در تعمیرگاه قرار دارد افزایش یابد. مظالبه خسارت مربوط به از دست.دادن اجاره‌بها منجر به بروز اختلاف بین بیمه‌گران و بیمه‌گذاران خواهد شد؛ زیرا اگرتایاها 8 مظر 93450 خصرص تعمیر صلذمات یا خسارتی که تحت پوشش بیمه بدنه و ماشین‌آلات کشتی قرار دازند, رخ دهد. دزااین‌صورت.» خسارت از دست دادن اجاره‌بها تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. در غیر این‌صورت؛ اگر,تعمیرات" به‌دلیل کرونا طولانی شود یا به تأخیر بیفتده مشامده عی‌شرد که یمسا سظلی زرا به بیباری: موهگر سیگ ,واده ز, سعی رکه خواست وا کامشی ومتد هزینه‌های مربوط به قرنطینه, بیماری و مرگ دریانوردان» هزینه‌های بازگشت. مسئولیت مسافران, هزینه‌های انحراف و جریمه‌ها تحت پوشش انجمن‌های حمایت و غرامت قراز دارند که همه‌گیری کرونا موجب افزایش چشم‌گیر مطالبات در این موارد خواهد شد. گذشته از مطالبات.«نوسانات باژار سرمایه‌گذاری به بازدهی مالی این انجمن‌ها ضربه می‌زند و کاهش بازارهای سهام تأیر زااي #و#درآمد و سرمایه‌ابسیاری از این انجمن‌ها گذاشته است؛ بنابراین» ضررهای سرمایه‌گذاری و بیمه‌ای منجر به افزایش نرخ‌های بیمه هنگام تمدید اکثر حساب‌ها می‌شود که این افزایش نرخ بیمه نیز یکی دیگر از چالش‌های پیش روی مالکین کشتی‌ها است. برای رفع چالش‌ها لازم است بیمه‌ها به‌دنبال کسب تخصص و تجربه لازم درزمینه ارزیابی خطر اضافی باشند؛ با پرداخت به‌موقع غرامت. اطمینان بیمه‌گذاران را جلب کنند و با ارتقای سیستم پذیرش ریسک و حفظ توانگری مالی» خود را برای بحران‌های مشابه در آینده آماده کنند و حتی پوشش‌های جدیدی را ایجاد کنند. بیمه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از فناوری رباتیک از تخیر و اختلال در بازرسی و تعمیرات دوره‌ای کشتی‌ها جلوگیری کنند و با توسعه دیجیتال‌سازی و اتوماسیون نیز از تماس فیزیکی اشخاص ممانعت کرده و موجب تسریع عملیات بیمه‌گری شوند. واژگان کلیدی: انجمن‌های حمایت و غرامت» بیمه کشتی» بیمه‌گر» خسارت.» کووید ۱۹. ویروس کرونا اولین بار در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین ظاهر شد و طی ماه‌های ژانویه 4 و فوریه ۰ به‌سرعت در چین و سایر کشورهای آسیایی کسترش ,یافش مین دز 5 فوریه ۲۰۲۰ وارد اروپا و مارس ۲۰۲۰ وارد آمریکای شمالی شد و همچنین در آفریقا و آمریکای لاتین شیوع پیدا کرد. برای مهار ویروس و جلوگیری از شیوع بیشتر آن؛ بسیاری از کشورها اقداماتی نظیر تعطیلی» کنترل مرزها و محدودیت‌های سفر را اعمال کردند. بر این اساس» سرعت تولید و صنعت. کاهش یافت و در بعضی مواقع نیز به‌صورت کلی متوقف گردید. مغازه‌ها و رستوران‌ها تعطیل شدند. درنتیجه» تعداد مصرف‌کنندگان به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت. لذا تجارت جهانی» حمل‌ونقل و لجستیک تحت‌فشار قرار گرفتند. اکثر مشکلات ناشی از کرونا توسط خود بیمه‌شدگان تجربه می‌شود. از آن جمله می‌توان. به. محدودیت‌های سفر تعطیلی مشاغل و تغییر تقاضای زنجیره تولید اشاره کردی‌با"آین جال» بیجه‌های, دزیایی نیز تحت تأثیر عوامل مختلفی ازجمله زیرساخت‌های تجاری, دولتی و اقانونی» تقاضای مصرف‌کننده و عوامل بیمه‌های دریایی به‌طورکلی به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از بیمه کالا؛ بیمه گفسی (بدنه و ماشین‌آلات 4 و؛ بیمک درد برابا هبات ی فلت که معمولا از اطریق باشگاه‌های: پی‌اند ای" ضحت: پرفیظا| تیا #رمگیود/ ابرال ,درک بهتر آثار وپروس کروتا بر بیمه‌های دریایی باید گفت از منظر بیمه کالا اختلالات جهانی ناشی از کرونا در زنجیره تولید با لغو قرارداد فروش و حمل‌ونقل» تأخیر در تحویل, شلوغی بندر و اشباع انبار مرتبط است؛ زیرا بندرها باز هستند. اما نیروی کار محدود است. آزاین‌رو با ظرفیت کمتری کار می‌کنند یا حتی با تعطیلی موقت روبه‌رو می‌شوند. از منظر بیمه کشتی» شیوع کرونا منجر به کاهش دسترسی به قطعات یدکی, کاهش تقاضا برای سازه‌های جدید و تغییر الگوهای سفر می‌شود. در مورد بیمه شخص ثالث نیز شیوع کرونا موضوعات زیادی از قبیل هزینه‌های قرنطینه, بیماری دریانوردان و حتی مرگه هزینه‌های بازگشت و هزینه‌های جایگزینی» مسئولیت مسافران» هزینه‌های انحراف» جریمه‌ها و ادعاهای مربوط به بار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ بنابراین دور از انتظار نیست که همه‌گیری کرونا بتواند طیف وسیعی از بیمه‌نامه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و همین امر» ضرورت مطالعه در این سوّالاتی که مطرح هستند عبارت‌اند از اين‌که همه‌گیری کرونا چه تأثیری بر بیمه‌های دریایی و پوشش‌های بیمه‌ای کشتی‌ها داشنته است؟ تأثیر آن بر صنعت ذریانوردی چگونه بوده است؟ بیمه‌گران و بیمه‌گذاران در این زمینه با چه موانع و مشکلاتی مواجه‌اند؟ با اطلاعات در دسترس, مشاهده می‌شود مطالعات انجام‌شده در این زمینه بسیار محدود است که علت اصلی آن برمی گردد به نوظهور بودن ویروس کرونا و سابقه نداشتن چنین در ادامه ابتدا پیامدهای ویروس کرونا"به‌ترتیب در بیمه کالا بیمه کشتی و بیمه‌های متقابل حمایت و غرامت بررطم بو مود سیسیها وهای ارائه‌شده: توسط برخی کشورها و نهادهای مرتبط تبیین می‌گردد و در انتها نتیجه‌گیری و پیشنهادهایی برای رفع چالش‌های بیمه‌ای ناشی از تأثیر کرونا و اراه‌کارهایی برای مقابله با وقوع احتمالی کاهش حجم تجارت و حمل‌ونقل معمولا به معنای کاهش یافتن فعالیت‌های تجاری استا: بلاتکلیفی و اختلال در زنجیره تولید و کاهش نیروی انسانی که در اثر شیوع کرونا رخ داده دلیل اصلی تخیر و توقف در مشاغل و کسب‌وکار است که نتایج آن درزمینه حمل‌ونقل دریایی کالا به‌تفصیل در مباحث زير بیان شده است. محدودیت در رفت‌وآمد افراد باعث کمبود نیروی کار موجود در بندرها می‌شود که 2 نتيجه آن تأخیر در بارگیری» تخلیه و ترخیص کالا از کشتی‌ها است. مضاف بر آن؛ 1 شناورها با زمانی که آمکان پهلو گرفتق پياینده کر قریا انگهدافته مي‌شرند که آیق ابو اک به‌طور قابل‌توجهی باعث کندی جابه‌جایی کالاها می‌شود. به همین دلیل, اشباع انبارها و تراکم در مناطق بندری موجب ورود خسارات اضافی می‌گردد. به‌علاوه» کشتی‌ها هنگام رسیدن به مقصد. قرنطینه و ضدعفونی می‌شوند و کالاها قبل از اجازه اسکله» تحت بازرسی مقامات محلی بهداشت یا بخور اضافی قرار می‌گیرند. کالاهایی که به‌درستی برای: این فرآیند بسته‌بندی نشده‌اند, ممکق استا آسیب ببیشد و ادخار ضرر ق ,زیانشوند: به دنبال محدوديت‌ها و تأخیرهای ناشتی از شیوع کرّونا کالاها مدت طولانی‌تری در بندرها و نقاط ترانزیت نگهداریی می‌شواند و حجم بیشتری از کالاها در محل‌های ذخیره‌سازی يا انبارها انباشته وی دنهد اشسکجت کالاها به شیره نامناسبی انبار شوند؛ ضمن آن‌که خطرهای ناشی از تجمع نیز برای مشتریان و بیمه‌ها افزایش می‌باند. آنباشته شدن سحمیلههل دز محل‌های فخیره‌سازی منهروبه ناپدید شدن: سرقت و تخریب آنها نیز خواهد شد. زیرا افزایش حجم محموله‌ها و فقدان امنیت کافی» توانایی علاوه‌بر آن. به دلیل انبار شدن طولانی‌مدت کالا و همچنین درصورتی که کشتی در بندری که خطر شیوع کرونا زیاد است برای تخلیه توقف نکند. احتمال افزایش هزینه برای صاحب بار وجود دارد. اگر کشتی تا بهبود وضعیت منتظر بماند» ممکن است هزینه‌های اضافی برای یافتن روش حمل‌ونقل جایگزین به مقصد نهایی بر صاحب‌بار تحمیل گردد. روش‌های جایگزین حمل‌ونقل که به‌صورت پارت وی" طی یک سفر تنظیم می‌شونده می‌توانند منجر به از بین رفتن کالا یا ورود خسارت به محموله‌هایی شود که به‌درستی برای تحمّل فشارهای ناشی از آن روش حمل‌ونقل آماده نشده‌اند. در دوران اوج شیوع کرونا بسیاری از نفت‌کش‌ها در اطراف بنادر و پایانه‌های اصلی نفتی در ایالات‌متحده» اروپا و آفریقا معطل بودند که علاوه‌بر خطر آب‌وهوای نامساعد دزدی فریایی و خطرات سیاسی نیز آنها را تهدید می‌کرق (ساگی ی خمکاران ۰ ۷3۲۱). قر بچنین شرایطی تانکرها برای استفاده به‌عنوان انبار شناور اجاره داده می‌شوند که اين امر نیازمند انعقاد قرارداد و فراهم کردن برخی شرایط نگهداری است. اگر فرآورده‌های نفتی برای مدت طولانی ذخیره شوند» در معرض خطر تخریب و از بین رفتن قرار می‌گیرند؛ کیفیت محصولات تصفیه‌شده ممکن است به‌مرور کاهش یابد و یا با آلودگی باکتریایی خراب شود یا از حجم محموله‌هایی که خاصیت تبخیر شدن دارند کاسته شود. مضاف بر آن خطر نابودی در اثر آتش‌سوزی يا حوادثکشدید آب‌وهوایی» محموله‌هایی را که در مناطق پرخطر و بدون محافظ یا کنترل‌های امنیتی مناسب انبار شده‌اند را تهدید می‌کند. ضمن آن‌که تأخیرها موجب ورّود. خشارت به کالاهای فاسندشذنی یا حساس به دما نیز می‌شود. به‌طوری‌که طبق تجریه‌وتظلباا ای اراس مگکالاها و کانتیترهای آسیب‌دیده یکی از مهم‌ترین موضوعات دعاوی در خوزه بیمه دز صنعت حمل‌ونقل دریایی است که بیش از یک مورد از هر پنج دعوی را شامل می‌شود. اینک باید دید بیمه‌ها چگونه نسبت به این حجم وسیع از مطالبات بیمه‌ای که بخش اعظم آن نشأت گرفته از شیوع ویروس:جلاید کرونا در سطح جهانی است واکنش نشان می‌دهند؛ زیرا همان‌طور که گفته آشد تأخیرهای کشتی‌ها ناخواسته منجر به ضرر احتمالی محموله‌ها به‌ویژه بارهای فاسدشدنی می‌شود که بسته به سطح پوشش, منجر به مطالبات بارنامه و اختلافات بیمه‌ای می‌گردد که در مبحث بعدی به آن پرداخته شده است. ضمن آن‌که» کرونا به‌عنوان یک بیماری همه‌گیر ممکن است در زمره موارد فورس ماژور که ۳-۱-۱ رویکرد بیمه‌گران کالا در برابر مطالبات ناشی از شیوع کرونا ّ در بعضی از کشورها مانند ایالات‌متحده و انگلستان, ظاهرا بیمه‌گران بر ادعاهای توقف ‏ 2. تباریی" مرک ز فرقاند و نز اسبرار قارنه اک بسباری اقاایق سهنامه‌ها خوبردارنده شوظ ‌ استثنا همه‌گیری هستند و یا به‌طور خاص برای ارائه پوشش مربوط به کووید ۱۹ تنظیم 5 نشده‌اند. با وجود استثنائات خحاص, برخی درخواست‌ها برای اجباری شدن پوشش با زگشتی "۲ مطرح شده که درنتيجه آن» اثر پوشش بیمه. عطف به ماسبق می‌شود که به عقیده بیمه‌گران» چنین رویکردی باعث مشکلات شدید پرداختی می‌گردد و به‌طور بالقوه اگرچه: روئدهای اخیر قبل از کروناه حاکی از توسعه بیده‌نانه‌ها برای زبان غیرمادی نیز هست/ بیمه‌نامه‌های: دربایی تعمولا براق پوششن خسارت یا زیان مادی ایجاد: می‌شوند, رسیدگی به پرونده‌ای که در آن کرونا مستقیما متجز به زیان مادی به محموله شده باشد دشوار است: زیرا مانند اکثر زبروگ ماریی هاگ _نلاصهنونی مناسب: از ین ابرود. به همین ترتیب» در مواردی که بیمه‌گذاز به‌دلیل اشباع انباز موفق به تحویل بار نمی‌شود یا حتی به‌دلیل از دست دادن بازار» ترجیح می‌دقل: کالای خود را ترک و از آن چشم‌پوشی کند» از نظر بیمه؛ چنین خساراتی تح م96 آ#طضرقادی»" فرار انمی‌گیرد. ذرموره ازیان غیرمادی» می‌توان نمونه‌هایی را در بیمه‌نامه‌های حمل کال" (بندهای مربوط به هزینه‌های اضافی, هزینه‌های حمل‌ونقل یا دسترسی به اموال) و همچنین بیمه‌نامه‌های نگرفتن اجاره بهای کشتی که به‌دلیل قرنطینه کشتی یا عدم پذیرش بندر به‌وجود آمده است. مشاهده کرد. در پی شیوع ویروس کرونا بیمه‌گذازان سّعی کرده‌اند با تکیه‌بر بیمه‌نامه‌های حمل کالا ازجمله بندهای مربوط به هزینه‌های حمل‌ونقل, بیمه‌نامه‌های مسئولیت" و بیمه‌نامه‌های توقف تجارت" ضرر و زیان خود را کاهش دهند. در مقابل» بیمه‌نامه‌های حمل کالا مانند مورد کالاهای فاسدشدنی معمولا دارای شرط استثنا تخیر" است که شامل ضرر و زیان ناشی از تأخیر در تحویل کالا می‌شود. به همین ترتیب» اعمال شرایط هزینه حمل‌ونقل - که شامل فرینههای اضاقی در تخلیه است ی خمچنین, ذر مرارقق که سقر ذریایی وین راه قطع شود شامل هزینه‌های انبار و حمل کالا به مقصد نهایی می‌باشد- منوط به ورود وق برایر ضرد. از ازیان, مادق الا نافی ار عظر بمنشده استم ضمنا پرفتش, توق تجارت در بیمه کالا نیز به‌طور معمول منوط به ورود ضرر یا زیان مادی است» هرچند هر یک از دعاوی باید بر اساس شرایط آن مورد رسیدگی قرار گیرد. در مورد بیمه‌نامه‌های مسئولیت, انجمن‌های حمایت و غرامت هیچ‌گونه مسئولیتی بابت تأخیر کشتی در ورود به بندر و بارگیری نکردن کالا را قبول نمی‌کنند (پیوست۰ ۰۱۳۹۰ ج ۳ ۴۳ مضاف بر آن» به‌منظور محافظت از بیمه‌گران در برابر هجوم مطالبات, شرایط و بندهای جدید استثنا وضع شده‌اند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم خسارات ناشی کرونا را هدف قرار داده‌اند. مانند شرط ال ام ۵۳۹۱۲ موسشنه بازار لویدز! که درحال حاضر در بیمه‌نامه‌های بندر و ترمینال وجود دارد. موسسه مذکور تاکنون مجموعا شش شرط را منتشر کرده که به‌طور مستقیم یاغیرمستقیم مربوط به همه‌گیری کرونا است و عبارتند از: ال ام ا ۱ ال ام ا ۳ ال ام ! ۴ لام ا ۵ ال ام ا ۶ ال ام ۵۳۹۷ که موجب حذف يا محدود کردن مسئولیت بیمه‌گر.در مقابل خسارات ناشی از همه‌گیری کرونا می‌شوند. در تعیین اين‌که کدام‌یک از شرایط مذکور, قابل‌اعمال است باید به متن دقیق آن شرط از نظر منشا ورّود#طبارت‌تو جه «کزد «ودین که آیا کرونا علّت اصلی ورود خسارت است يا اين‌که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم مسبّب ورود خسارت شده یا این‌که کرونا یکی از دلایل موثر دز ورود خسارت است و بر همین اساس» شرط بنابر آن‌چه در این بخش گفته شد. ویروس کرونا تأثیر بسیاری بر حمل‌ونقل دریایی و بیمه کالا گذاشته و بیمه‌شدگان برای پوشش يا جبران خسارات ناشی از همه‌گیری کرونا سال سی‌وهفتم. شماره ۱. بهار ۱۴۰۱ علمی ار 8اه کر سازمان بین‌المللی بیمه دریایی ! به میزان غیرطبیعی کاهش دعاوی بیمه‌ای مربوط به بدنه 72 و ماشین‌آلات کشتی اشاره کرده که به‌دلیل کاهش استفاده از برخی از انواع کشتی‌ها مانند 4 کشتی‌های کانتینردار» تفریحی (کروز) و قایق‌های تفریحی است و می‌توان گفت که کرونا ۱ ۷ در این بخش تا حدودی دارای آثار مثبت برای ادعاهای بیمه‌ای بوده است. زیرا مردم کمتر سفر می‌کنند و به‌دلیل بیکار بودن بسیاری از شناورها تهدیدهایی که معمولا کشتی‌ها در دریا با آن روبه‌رو می‌شوند کاهش یافته؛ اما نباید از این واقعیت غافل شد که خطرات دیگری جای آنها را گرفته و بیمه‌گران باید منتظر افزایش احتمالی مطالبات مربوط به آن خطرات در آینده باشند. زیرا بسیاری از شناورها درحال آماده‌سازی هستند و در حالت خارج از سرویس و یا بدون انجام فعالیت‌های تجاری در یک مکان ثابت لنگر انداخته‌اند که به‌دلیل استفاده از روش‌های قدیمی نگهداری, عدم دسترسی به قطعات یدکی یا تأخیر بازرسی‌ها تجمع غیرمعمول شناورهای باارزش در مناطقی که در معرض فجایع طبیعی قرار دارند. "وود امشکلاتناشی "از" کمبود کارکنان در کشتی‌ها و بندرها به‌علت بیماری یا مقررات"محدوذکننده "و تأخیر«کشتی‌ها» احتمال بروز بعد دیگری از مطالبات و دعاوی بیمه‌ای وجود دازد که باید مورد توجه قرار گیرد. بر اساس گزارش ای جی سی اس پروتکل‌های"فاصله اجتماعی منجر به تأخیر در بازرسی و تعمیرات دوره‌ای کشتی‌ها و تجهیزات اضطراری از قبیل تجهیزات اطفا حخریق می‌شوند که برای جلوگیری از بروز خطرات ناشی از آن اقدامات کنترلی بیشتری لازم است. چنان‌چه بازرسی و تعمیرات دوره‌ای کشتی‌ها و تجهیزات اضطراری به‌موقع انجام نشود» ممکن است بسیاری از عیوب کشتی يا سایر مشکلات پنهان باقی بماند و درنتیجه منجر به ورود خسارات بیشتر شود. ضمن آن‌که اختلال در زنجیره تولید باعث شیوع کرونا و چالش‌های پوشش خسارات کشتی در بیمه‌های دریایی می‌شود سوخت‌ها و مواد مصرفی دیرتر برسند که در صورت استفاده از گزینه‌های همچنین, افزایش اختلال و فشارهای اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا پیامدهای جدی مدیریت ریسک را نیز برای صنعت دریایی و بیمه‌ها به همراه دارد. فعال‌سازی مجدد یک کشتی از سرویس خارج‌شده» چالش دیگری برای متصدیان سفر دریایی است. زیرا ممکن است زمان قابل توجهی به طول انجامد. نیاز به آزمایش ایمنی گسترده و میلیون‌ها دلار هزینه در پی داشته باشد. درصورتی‌که این وضعیت و تعمیر و نگهداری منظم کشتی #«درستنی ندیریتا انشوق, اقمکن ااسیت. هنگامی که کشت اتغمیر شنده: آمادد دریانوردی می‌شود. مجددا مشکلاتی بروز کند که نیاز به راه‌اندازی دوباره کشتی باشد و رفع آن ماه‌ها طول بکشد. لذا برنامه‌های جامع شامل ارزیابی‌های ریسک پوشش, انبار کردن» از سرویس خارج کردن کشتی در زمان خرّابی ,یرای اطمینان از ایمنی آن و فعال‌سازی مجدد آن بسیار مهم است. همچنین«استفاده از فناوری‌ها و ابزار رباتیک برای بازرسی کشتی‌ها ضمن آن‌که مقرون‌به‌صرفهاست.می‌تواند. موجب"تسریع و دقت در کار شود علاوه بر مشکلات بالا به‌دلیل مخذودیت‌های" سفر» تغییر پست دادن خدمه چالش‌پرانگیزتر شده و این به‌معنای خستگی ملوانان است که .یکی از اصلی‌ترین دلایل خطای انسانی در کشتی است. در هر صورت چنان‌چه موّارّدمذکور منجر به آن شود که کشتی قابلیت دریانوردی را از دست «پدهد او با علم بیمه‌گذار به این موضوع, بدیهی است که بیمه‌های دریایی خسارات وارده را پوشش نخواهند داد (دستباز ۱۳۸۷: ۲۰۷). یکی دیگر از آثار ویروس کرونا کاهش حق بیمه است. همان‌طور که گفته شد.ه تغییر در تجارت جهانی و تقاضا برای خدمات حمل‌ونقل ارتباط مستقیمی با بندر و تجارت دارد. به‌طور کلی» کاهش گردش مالی ناشی از رکود اقتصادی جهانی با کاهش پرداخت حق بیمه مرتبط است. درواقع» تجارت کمتر برابر با حجم حق بیمه کمتر است. به‌نحوی که حق بیمه گزارش‌شده در سال گذشته, کاهش ۰/4 درصدی را نشان می‌دهد و این ممکن است موجب مشکلات پرداختی برای انواع بیمه‌های دریایی شود. ضمن آن‌که انتظار می‌رود شاهد افزایش ورشکستگی و افزایش کلاه‌برداری ناشی از خسارات جعلی باشیم. از دست دادن اجاره‌بها" موضوع دیگر مرتبط با کشتی است تحت تأثیر شیوع کرونا قرار گرفته است. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که کشتی برای مدتی کم‌وبیش طولانی بلااستفاده باقی می‌ماند و از این بابت بیمه‌گذار متضرر می‌شود. بحران کرونا می‌تواند در مدتی که یک کشتی تحت مرمت.» نگهداری:یا آنجام تعمیرات معمول است پیامدهای جدی برای مدت‌زمان صرف شد یهاوگ ر 465 «کناميذاشته. باشد. بدون شک مذت معطلی کشتی یک معضل مهم است و رسیدگی و.تعدیل ادعاهای ضرر و زیان ناشی از آن باید موردتوجه قرار گیرد. این‌گونه خشارت‌ها. که.به ازیان غیرمادی معروف است چنان‌چه جنبه عادی داشته باشد و از احد متعارف تجاوز نکند مشمول تعهد بیمه‌گر سوالی که اين‌جا مطرح می‌شود این است که.آیا دعاوی مربوط از دست دادن اجاره‌بها می‌تواند در تأخیرهای ناشی از کرونا:نیز" مطرح شود؟ اگر به‌دلیل تأخیرهای ناشی از اثرات کرونا زمان تعمیر صدمات وارده بر یک کشتی افزایش یابد» چه اتفاقی می‌افتد؟ در پاسخ به این سوالات باید گفت اگر تأخیر یا معطّلی کشتی درخصوص تعمیر صدمات یا خسارتی که تحت پوشش بیمه بدنه و ماشین‌آلات کشتی قرار دارند. رخ دهد بیمه‌ها باید پاسخگو باشند. در غیر این‌صورت. اگر تعمیرات به‌دلیل کرونا طولانی شود یا به تأخیر بیفتد. بیمه‌ها وقت اضافی را به بیماری همه‌گیر نسبت داده‌اند و این امر منجر به واه مر علمی ‏ سال سی‌وهفتم. شماره ۰۱ بهار ۱۴۹۱ آن می‌شود که بیمه‌ها ضرر را بر این اساس تقسیم کرده و غرامت را کاهش دهند. شرایط در این مورد مبهم است و به‌طور کلی ارائه راه‌کار دقیق دشوار است و هر ادعا باید جداگانه و بر اساس شرایط خاص آن مورد رسیدگی قرار گیرد. یکی از عواملی که هنگام ارزیابی این موضوع می‌تواند تعیین‌کننده باشد» پیش‌بینی تأخیرها است؛ بنابراین مهم است که در اسرع وقت. مطالبات احتمالی به بیمه‌گر اطلاع داده شود؛ به خحصوص اگر در شرایط فعلی» خسارت يا خرابی وجود داشته باشد که رفع ممکن است بیش از مدت‌زمان لازم به طول انجامد. چنان‌چه در بدو امر بیمه‌گران مطلع شده و روش یا محل تعمیر با آنها هماهنگ شده باشد. می‌توان هرگونه تأخیر قابل پیش‌بینی ناشی از بیماری همه‌گیر را از قبل تشخیص داد. لذا در صورت تقسیم خسارت. شرایط برنامه شمال اروپا"! درخصوص تأخیرهای آناشی از کرونا بدین شرح است که طبق قانون اصلی بر اساس آن برنامه اگر.به‌دلیل خطر"بیمه‌شده به کشتی خسارت وارد شده باشد قاعدتا بیمه از دست دادن یه بای پرشوهوگ میگ و ماشین آلات" کشتی, قراز می‌گیرد و درصورتی که هیچ خسارتی به "کشتی "وارد انشده باشد بر اساس برنامه بیمه دریایی شمال اروپا از دست دادن اجاره‌بهّا تحت پوتشتش بیمه قرار نمی‌گیرد. شرح برنامه شمال اروپا رهنمودهایی زا در رابطه با تخیر |رائه می‌دهد. طبق رهنمودی که در شرح بند سی ال.۲۷2۱۳ آرآئه‌شده استاذاگر شارت "ناشی از ترکیبی از خطرات تحت پوشش بیمه و خطراتی باشد که تحت پوشش قرار نگرفته‌اند» باید با توجه به تأثیرق که هر یک از آنها در وقوع و میزان خسارت واردشده دارند به نسبت بین خطرهای بیمه‌شده و خطرهای مستثنا تقسیم شود.»" خطرهایی که در رابطه با بیمه از 6 ۷ط 0۷۵۲۵۵ ع۳ه اقطا کافهم که صمتمصنطهی کج روط #ععه 66۵ط کقط کعما عط) 1۶ 2-13 با .4 6 36۵6۵ 0۳000۳002167 2000۳0060 06 اک از عم امد عنه اقطا علضهم فصه ععصقعهز ۵ ۳۳۶۹۲ 36۳ ۵۶ جلعوه ععدع از عط ما عصنومه کلم معس امه عط فص اعصنمهه معط علنعم 1055 16 ۵1 ماه وصق عع 0 عط ۳ فقط ع۷هط ۵ ۵عصعکه دست دادن دریافت اجاره‌بها به‌صورت همزمان حادث می‌شوند ممکن است در شرایط ظ مختلف و به‌تنهایی یا به‌صورت ترکیبی رخ دهند؛ به این شکل که ممکن است تحت 7. شرایطی, عواملی که تحت پوشش بيمه قرار ندارند یا تحت پوشش سایر بیمه‌ها هستند 3 منجر به آن شوند که روند «اتلاف وقت» و یا «معطل ماندن» یک کشتی - که به‌دلیل 5 خسارت وارده بر بدنه در تعمیرگاه به‌سر می‌برد- طولانی شود. این علل می‌تواند عوامل خارجی موجود در بیمه‌نامه مانند. اعتصاب, شرایط شدید آب و هوایی یا توقیف کشتی و موارد دیگر یا عوامل مرتبط با خود کشتی باشد که تحت پوشش این بیمه قرار ندارد. در این حالت, هیچ‌گونه تقسیمی برای خسارت اصلی بدنه وجود نخواهد داشت. برای سنجش تأثیری که هریک از عوامل مختلف در شرایط مختلف می‌تواند در وقوع و میزان خسارت داشته باشد معیارهایی در شرح سی ال.۲-۱۳ بیان شده است. یکی از معیارها این است که هنگام ارسال کشتی به تعمیرگاه طولانی شدن زمان تعمیر و معطّل ماندن کشتی چقدر قابل پیش‌بینی/اسات« #5 آلل/«سیالسهقآبل پیش‌بینی بوذن» در قواغد مربوط به ارزیابی مناتصات کر یگ نگ نگ دیده می‌شود و عمبنای آن با توجه به وضعیت نامشخص, پیچیده و کاملا بدیعی که در آن قرار داریم» بدون تردید پاسخ‌های بیشتر به این موضوعات باید طی ماه‌ها یا حتی سال‌های آینده ارائه شود. اطلاعی از وضعیت مشابهی که قبلا به‌وجود آمده باشد در ذسترس نیست. بنابراین روشی شناخته‌شده در مواجهه با این ادعاها روگ ظالر مر کزان مستقیما دز مززد این وضعیت اعمال کرد. هرچند برخی از رهنمودها را می‌توان در تصمیمات دادگاه‌های قدیمی در مورد ترکیب خطرات دریایی و جنگی یافت که قدمت آن به جنگ جهانی دوم می‌رسد. شراپط بیس‌نامه. آق بی اس! بزای از دست دادن اجاره‌بهای کشت نیز بذرخصیومن ادعاهایی که تخت بیمه: دنه گشی او ماشین‌آلات" اقابل جبران باشند ا- یعنی سارت وارده به کشتی ناشی از یک خطر بیمه‌شده باشد - کاربرد دارد. همانند طرح نوردیک" درصورتی که خسارتی به کشتی وارد نشده باشد یا تأخیر در انجام تعمیرات فقط به دلیل مشکلات مربوط به کرونا باشد: فرمول: ای :بی اس جزاب تمی‌دهد (کیراکیذس : ۲۰۲۰): درحالی که در این شرایط همه‌گیری اگر مدت زمان لازم برای تعمیر کشتی افزایش یابد خواه به‌دلیل تأخیر در دریافت قطعات یدکی يا تخیر در خدمات تکنیسین‌ها باشد. بیمه‌گذار انتظار دارد خسارات ناشی از آن قابل بازیافت باشد. برای رفع چنین مشکلاتی همان‌طور که قبلا گفته شد» بهترین کار این است که به بیمه‌گر اطلاع داده شود و در مورد مکان‌های احتمالی تعمیرات. در اسرع وقت با بیمه‌گران مشاوره شود تا اطمینان حاصل گردد که همه گزینه‌ها با مشارکت بیمه‌گر انتخاب شده است. درحال حاضر هیچ راهنمای کتبی در مورد چگونگی تقسیم زمان در متن ای بی اس وجود ندارد. اما در عمل, زمان به روشی مشابه با مطالبات بدنه در دعاوی بیمه‌ای مربوط به بدنه و الف) اگر تعمیراتی که هزینه آن برغهدهمالک است.(که.بلافاصله برای دریانوردی کشتی ضروری است)» همزمان با سایر تعمیراتی که در تعهد بیمه‌گران هستند. انجام شود؛ یا ب) اگر تعمیراتی که در تعهد بیمه‌گران هستند تا زمان.انجام تعمیرات معمولی متوقف شوند و همزمان با تعمیراتی که هزینه آن برعهده مالک است انجام شوند؛ زمان به‌طور صنعت سفر دریایی که بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار عواید اقتصادی در دنیا ایجاد می‌کند و بیش از یک میلیون شغل را در سراسر جهان پشتیبانی می‌کند. درنتیجه بیماری همه‌گیر کرونا از رونق افتاد و به‌دنبال شیوع ویروس کرونا در تعدادی از کشتی‌های تفریحی و با اعمال محدودیت‌های سفر و تعطیلی بندرها سفرهای دریایی متوقف شد. در چنین شرایط جدیدی که قبلا سابقه نداشته, متصدیان سفر دریایی با تعهدات نامشخصی روبه‌رو خواهند شد. تعدادی از خطوط کروز با شکایات خدمه, مسافران و سرمایه‌گذاران مواجه هستند که مثشا آنها ویروس کرونا است. به‌غنوانمثال,: پس از آن‌که. مشخص شند مسافران پیاده شده از کشتی روبی پرنسس! موجب انتقال کرونا در سیدنی استرالیا اگرچه پیش‌بینی چگونگی تثیر ویروس کرونا بر بیمه‌های متقابل حمایت و غرامت دشوار است. اما مالکان کشتی از جمله خطوط کروز که به‌دلیل بیماری همه‌گیر آسیب دیده‌اند. ممکن است ادعاهایی را ناشی از مسئولیت آنها در قبال مسافران و خدمه, نظیر ادعاهای بیماری و مرگه هزینه‌های بازگشت و جابه‌جایی» هزینه‌های قرنطینه و هزینه‌های آضافی قاشته باشتد که می‌توائن تفت پوشش .پی‌آند ای فرار. گیرد: براق این‌که پوشش پی‌اند آی برای مواجهه با ویروسن کرونا ایجاد شود این ادعاها باید ناشی از شیوع در کشتی باشد و احتمال.شیوع یا تس از شیوع آن قابل‌پذیرش نیست. کشتی‌های تفریحی يا کروز بارژتروین نمونه‌های مطالبات,مربوظ به کرونا هستند. اما همه باشگاه‌های پی‌اند آی کشتی‌های _کلاوزا را پوشش صلی دمینه#ینابراین به‌احتمال‌زیاد تأثیر آن یکسان نیست. خطوط کروز اذعان می‌کننذ نمی‌توانند به مشتریان خود اطمینان دهند که درآمد حاصل از بیمه را دریافت خواهند کرد تا به‌طور کامل تعهدات و هزینه‌های آنها را تحت این بیمه‌نامه‌ها جبران کنند. برخی متصدیان" سفر ذریایی" می‌گویند که از طریق مشارکت در باشگاه‌های پی‌اند آی» برای برخی.از تعهدات. مخارج و هزینه‌های مربوط به کووید ۱۹ از بیمه برخوردارند که شامل پوشش هزینه‌های مستقیم و اضافی مانند برخی هزینه‌های قرنطینه و برخی از تعهدات نسبت به مسافران و خدمه است. اما هیچ گونه پوشش بیمه‌ای برای از دست دادن سود يا درآمد حاصل از کشتی‌های خود يا سایر فعالیت‌ها" نذارند. ورس کرونا نشان داد تفازت‌هایی دز پوشش آرائه‌شده توسظ باشگاه‌های پی‌اند آی به‌ویژه برای هزینه‌های قرنطینه وجود دارد. بنابراین» مالکان کشتی همان‌طور که گفته شد ویروس کرونا تأثیر زیادی بر مسائل مربوط به ایمنی و سلامت خدمه کشتی و مسافران گذاشته است. دریانوردان گروهی از کارگران هستند که تحت تأثیر این بحران قرار گرفته‌اند. در ابتدای بحران کرونا بیش از ۳۰۰,۰۶۰ دریانورد بیشتر از زمان برنامه‌ریزی‌شده خود در کشتی کار می‌کردند و تعداد مشابهی از آنها نتوانسته بودند دوباره به کار خود بازگردند. بسیاری از خدمه‌ای که هرماه کشتی‌های خود را ترک می‌کردند» در طی همه‌گیری قادر به انجام این کار نبوده‌اند. اکثر بندرهای اصلی محدودیت‌هایی را برای کشتی‌ها و خدمه اعمال کردند. این درحالی است که دوره‌های طولانی‌مدّت کار در کشتی می‌تواند منجر به افسردگی خدمه به‌دلیل دوری از خانواده و اجتماع و همچنین خستگی آنها شود که یکی:از ذلایل اصلی خطای انسانی شناخته شده و تخمین زده می‌شود در ۷۵ الی ۹۶ :درضد موارد» یک عامل مور در وقوع حوادث دریایی باشد (ساکی و همکاران». ۲۰۳۲۱)..درصورتی که "خدمه قادر به ترک و ورود به شناورها باشند. دارندگان کشتی باید اقدامات. لازم را برای جلوگیری از انتشار ویروس انجام دهند. سازمان بین‌المللی دریانوردیی! برای اظمینان از جابه‌جایی‌های ایمن خدمه کشتی و سفر شیوه‌نامه‌هایی را برای ورود يا ترک خدمه در طول مدت شیوع ویروس کرونا صادر کرده است. بیکتر باشگاه‌های برلاند ای ی جخشنامه‌ها و هشدارهایی را با مشاوره در مورد بهترین روش‌ها در طول کووید ۱۹ در مورد موضوعات مختلف صادر گذشته از ادعاها نوسانات بازار سرمایه‌گذاری به بازدهی مالی بخش پی اند آی ضربه می‌زند و کاهش بازارهای سهام تأثیر زیادی بر درآمد و سرمایه بسیاری از باشگاه‌ها گذاشته است؛ بنابراین» ضررهای سرمایه‌گذاری و بیمه‌ای منجر به افزایش نرخ‌های بیمه هنگام تمدید اکثر حساب‌های پی اند آی می‌شود تا هم کمبودهای فنی انجمن‌ها و هم خسارات سرمایه‌گذاری وارده برطرف گردد که این افزایش نرخ بیمه نیز یکی از چالش‌هایی است که مالکان کشتی‌ها بالاأخص آن دسته از کشتی‌هایی که به‌دلیل محدودیت سفر مدت‌ها بدون فعالیت و کسب درآمد بوده‌اند با آن مواجه‌اند. بیماری همه‌گیر کرونا به همه ما یادآوری می‌کند که بهتر است علم را جدی بگیریم و خود را برای شوک‌های احتمالی آینده آماده کنیم. صنعت بیمه تاکنون به طرق مختلف نسبت به بیماری همه‌گیر کرونا واکنش نشان داده است. برخی از بیمه‌ها با تأمین ظرفیت محدوه: بأزار, به‌صورت سفر به سفرا براق از دست ذاذن فرآمد: و هزینه‌هاتی اضافی مالکان و مستأجران به دنبال قرنطینه کشتی یا بستن بندرها اقدام به پوشش مالی کرده‌اند. به همین ترتیب» شرایط جدیدی اخیرا ن»بازارلویز " مانند شرط ال ام آ ۵۳۹۲" برای تمدید پوشش بیمه در صورت اختلال در بازار لویدز در شرایط وخیم طراحی‌شده است. موارد زیر نمونه‌ای از سیاست‌های اعمال‌شده در نقاط امختلف جهان در مواجهه با شیوع سازمان بین‌المللی بیمه دربای مرو هی ابقل‌اطاات ی اتخاذ بهترین روش‌ها, اقدام به انتشار رهنمودهای ارائه‌شده توسط پاریس» توکیو گارد ساحلی ایالات‌متحده و اقیانوس هند در پایگاه خود بخش مربوط به مکانیسم کنترل دولت ساحلی در مورد کووید ۱۹ نموده و سعی می‌کند از طریق نمایندگی‌های خود صدای واحدی به بازار سازمان بین‌المللی دریانوردی نیز تعدادی بخشنامه برای کشورهای عضو سازمان» دریانوردان و کشتیرانی صادر کرده است؟ و این اطلاعات را مرتبا در پایگاه اینترنتی خویش بخش اختصاصی بیماری کووید ٩۱۹ به‌روز می‌کند. این بخشنامه‌ها حاوی اطلاعاتی دز موراد الیست اولیه: توضیه‌های ادولت‌ها و مقاطات املی مربوظه: دز آزمینه تسهیل تجارت دریایی در طی بیماری کرونا است. راهنمایی مربوط به صدور مجوز برای دریانوردان, راهنمایی برای اپراتورهای کشتی به‌منظور حفاظت از سلامت دریانوردان» رهنمودهایی برای مدیریت موارد کووید ٩۱ یا شیوع در کشتی‌ها و راهنمایی در مورد تأخیرهای پیش‌بینی‌نشده در تخویل کشتی‌ها از جمله این توضیه‌ها است: سازمان حمل‌ونقل فدرال" در امالاحاو؟ #وسواسیلظرر. خفظ ایمنی کارکنان: و کاربران حمل‌ونقل به‌عنوان اولویت اصلی» بخشنامه‌هایی را همراه با دستورالعمل‌های لازم صادر نموده که طبق آن انجام برخی اقدامات. پیشگیرانه از قبیل؛ کاهش تعداد کارکنان شاغل در حمل‌وتقل دریایی اعمال سیالست کاحفنه دای پیشگیرانه در وسایل خمل‌ونقل عمومی» اجرای برنامه‌های منظم برای ضدعفونی کردن وسایل حمل‌ونقل و سایر امکاناتی که توسط مقامات ذی‌صلاخ مشخص شده اطمینان از پشتیبان‌گیری برای منابع انسانی درصورتی که کارمندان فعلی قربانی ویروس شوند.تا تداوم چنین عملیاتی حفظ شود سازمان‌دهی و ایجاد کانال‌های ارتباطی در هر سازمان برای تسهیل گزارش هرگونه علائم به‌منظور مقابله سریع با آن مطابق با رویه‌های کشور مربوطه اجباری هستند. علاوه‌بر اين» دستورالعمل‌هایی نیز برای آموزش کارکنان و کارگران در مورد اقدامات احتیاطی و ضروری لازم در رابطه با فعالیت آنها در محیط کار صادر نموده است. با راه‌اندازی فناوری‌های مدرن و انجام اقدامات لازم؛ تعداد کارکنان را کاهش داده و کلیه تجهیزات حیاتی موردنیاز برای گندزدایی تحویل و نصب شده و کلیه لوازم ضدعفونی‌کننده نیز بین نیروی کار و کارکنان توزیع می‌شود. هر کشتی قبل از اجازه ورود به بندر امارات متحده عربی,» باید از حیث سلامت و ترخیص مناسب» موردبررسی قرار گیرد. عدم اجرای این دستورالعمل‌ها منجر به اعمال جریمه‌های سنگین برای اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای+عضوآن" اتحادیه نیز محدودیت‌هایی برای حمل‌ونقل اعمال کرده‌اند که حمل‌ونقل کالاهای ضروری مانند لوازم پزشکی از آن اتحادیه اروپا به‌منظور مقابله با کرونا و پیامدهای آناشی .از آن و بر اساس چشم‌انداز دریایی خود. یک بسته مالی باهدف توسعه" پایدار, رشد اقتصاد آبی قدرتمند و تحقق تدابیر مبتنی بر اکوسیستم در سطح دریاهای منطقه» برای حمایت از بخش‌های اصلی دریایی از قبیل گردشگری دریایی» شیلات. کشتیرانی و بندرها درنظر گرفته که پیش‌شرط کمک مالی آن است که اين بخش‌ها معیارهای توافق‌نامه سبز اتحادیه اروپا و راهبرد تنوع توافق‌نامه سبز اروپا یک راهبرد جدید برای پیشرفت و ترقی است که هدف آن تبدیل اتحادیه اروپا به یک جامعه منصفانه و مرفه با یک اقتصاد مدرن» کارآمد و رقابتی است که در آن انتشار خالص گازهای گلخانه‌ای در سال ۲۰۵۰ وجود ندارد و رشد اقتصادی از منابع جدا می‌شود. برای ارائه توافق‌نامه سبز اروپا لازم است در عملکرد و سیاست‌های اتحادیه اروپا و اهمیت حفاظت و بازیابی اکوسیستم‌های طبیعی, استفاده پایدار از منابع و بهبود سلامت انسان» بازنگری شود. شایان توجه است که رسیدن به این اهداف قبل از هر چیز دیگری اولا: نیازمند شکل‌گیری اروپای یکپارچه و متحد در مقابل اروپای پراکنده و مقرق اسق؛ ثانیا: تیازمند. توسعه سیاست‌های پرپای سنعت: دربایی ترسظ اتخادیه. آروپا و کشورهای خضیو اذر, طقابل, مطل: بازان, آزاه قولیبرال است ا(وق تأتهوروا کرونا بازار بیمه دریایی را تحت تأثیر قرار داده و این تأثیرات به‌صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت خواهد بود؛ زیرا به‌دنبال شیوع جهانی ویروس نوظهور کرونا تجارت جهانی و به تبع آن حمل‌ونقل به‌ویژه در حوزه دریایی تحت تأثیر محدودیت‌های اعمال‌شده توسط دولت‌ها قرار گرفته که منجر به ورود خحسارات مختلفی به مالکین کشتی‌ها شده و طبیعتا سطح وسیعی از مطالبات و اختلافات بیّمه‌ای را«دز انواع بیمه دریایی شامل بیمه کالا بیمه کشتی و انجمن‌های حمایت و غرامت به.دنبال خواهد داشت و چالش‌های متعددی را برای پوشش و یا جبران خسارات*وارده» پیش: روّی بیمه‌گذاران و بیمه‌گران خواهد بیمه‌ها که به‌دلیل کاهش حق بیمه در.«دوزان همه‌گیری با مشکلات پرداختی مواجه خواهند شد با گنجاندن بندها یا شرایط جدید استثنا در بیمه‌نامه‌ها و با این توجیه که در بسیاری از این بیمه‌نامه‌ها ابیمای همه‌گیر.استثناشده+سعی می‌کنند تا حد ممکن از پرداخت غرامت بکاهند؛ اما نباید .از این واقعیت دوار ماند که بیمه‌گذاران با هدف تأمین مالی و جبران خسارات وارده اقدام به؛ تنظیم قرارداد بیمه می‌کنند تا با پشتوانه امن و خیال آسوده به دریانوردی و تجارت بپردازند. اما عدم جبران خسارت توسط بیمه‌گران» بدون تردید شناسایی دقیق چالش‌ها و موانع بیمه‌ای موجود که درنتیجه شیوع کرونا حادث شده در طول ماه‌ها یا حتی سال‌های آینده میسر خواهد بود. نباید فراموش کرد که صنعت بیمه دریایی یک صنعت خدماتی است. بیمه‌های دریایی در این مواقع استثنایی ّ کاملا متعهد به پشتیبانی از مشتریان» با استفاده از تخصص و تجربه خود هستند و برای ۱ 2. این که بتوانند به مشتریان خود در رفع چالش‌های مداوم کمک کنند تا جایی که ممکن ‌ است باید رویکرد انعطاف‌پذیر بهخصوص در تصمیمات موردی داشته باشند. 5 بیمه‌های دریایی باید در این شرایط چالش‌برانگیز روی نیازها و درخواست‌های مشتریان خود تمرکز کنند و با پرداخت به‌موقع مطالبات آنها به بیمه‌گذاران این اطمینان را بدهند که بدهی آنان پرداخت خواهد شد. در همین راستا لازم است مقامات محلی یا ساحلی نیز در مواردی که کارشناسان خارجی به‌دلیل قرنطینه یا سایر محدودیت‌های مرزی قادر به حضور در دعاوی مربوط به مطالبات بیمه‌ای سنگین یا تلفات جانی نیستند نسبت به بیمه‌های دریایی باید به‌دنبال کسب تخصص و تجربه لازم و کافی در زمينه ارزیابی خطر اضافی باشند و علاوه‌بر آن. با ارتقایسیستم پذیرش,ریسک و حفظ توانگری مالی» خود را برای بحران‌های مشابه در ایند آمادهکنند و تجربه‌های:کسب‌شده از سناریوی کووید ۹ را به‌کار گیرند و درمورد دامنه.پوشش» فرمول‌ها و.مفاد بیمه‌نامه به‌صورت مورد به مورد. مذاگره شود. تا اطمیتان حاصل کلاه یلها تا آن‌جا که ممکن است براق پوشش بیمه‌گذاران در معرض خطرهای همه‌گیر متناسب باشند و حتی پوشش‌های بهتر است بیمه‌ها شیوه‌های کسب‌وکار آخود. ارا اتغییر دهند. ما قبلا شاهد پشتیبانی الکترونیکی و اتوماسیون بیشتر در امضا بیمه‌نامه بوده‌ايم. استفاده از فناوری رباتیک. توسعه دیجیتال‌سازی و غیرمادی‌سازی فرایندها و حذف کاغذ از تماس فیزیکی اشخاص و گسترش ویروس جلوگیری می‌کند؛ ضمن آن‌که موجب تسریع عملیات بیمه‌گری خواهد شد. مضاف بر آن» راه را برای رقابت مراکز بیمه سراسر جهان در یک شیوع کرونا و چالش‌های پوشش خسارات کشتی در بیمه‌های دریایی امص مش علمی ‏ سال سی‌وهفتم. شماره ۰۱ بهار ۱۴۹۱ بنا به اظهار نویسندگان, در این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافعی وجود ندارد. پیوست» مرتضی. (۱۳۹۰). حقوق بیمه دریایی: بیمه شخص ثالث کشتی (انجمن حمایت 3 و غرامت). تهران» نشرکیان مهر چاپ اول, جلد ۳. 5 دستبازه هادی. (۱۳۸۷). بیمه باربری کالا» کشتی و هواپیما. تهران» دانشگاه علوم هوشنگی, محمد. (۱۳۷۳). بیمه کشتی. انتشارات شرکت سهامی بیمه ایران» چاپ اول. عطا فصه ,ععصق‌سعصذ عصقه ۵۵ عمط :19 00710 .(2020) 17 ,کعل له -6 ۳5-13-3650 00-19-0070 /کااع ک سکع امه روا کت هط مر // عمط - 00-0 0 6-10 0-1 6-2 ی گام هه سط مسا ه 19وی /عحاهمی ,8770 ۵ م ,ق58۵1 و2 موفاا0نقت) ول ,388670ت) مسآ بق808 ۶4 289695601 مصه کمعده الق اد مطصاگ +کصنطک که دمناعم‌عصن م3 .(2020) /401 +100 ,ک آل0ع 5 ع0]60۲ ۵۳0 کطرناک دعع ناکم ۳زعطا ,3052 ,2/67۷6 267 ۷7۵۵ سل .ظ وعاصصق1 .ظ ,1030۵860 .0 .۸ وععلد5 بش۸ ,52066 6 ب0 3 ,۳۷۹68 بط 1/1603 و10 0 8 ,166 5 .از قزج المع حلنمن) که کعودعانهط عطا عصنصن0 .(2021) ۵۳۵ عصق صز کصمناه 000 عصتاخهصه کم عکف عطا +واعتاوطز ع ناه راما 138ع1/1202 .(2021) .2 .7 ,ص808 6۶ بل واحهع‌که0 م1 ط بش۸ ,لعنطلد5 ,75-4 30-725 78-3-0 007/9 10:1 0/000 6 مک هن //: 3105 :۶65 ماه ۳۳۵0623 فص 00710-185 .(2021) 2.36۰ .7 ,13165506 ۷7۵0 -63 و20 و0165لا5 1707701716 عنصعلوصدم عطا طازم لمعل ما کرد مادم اصع 11

هدف : این پژوهش با هدف شناسایی آثار و چالش های ناشی از کرونا در زمینه بیمه های دریایی و میزان پوشش خسارات و نیز تبیین راه کارهای قابل اعمال به منظور کمک به رفع این چالش ها و تعیین سیاست های پیشگیرانه در طولانی مدت برای غلبه بر بحران های مشابه احتمالی در آینده انجام شده است. روش شناسی : این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی تنظیم و مطالب به صورت کتابخانه ای و با جستجو در کتب و مقالات حقوقی، قوانین و پایگاه های اینترنتی مرتبط گردآوری شده است. یافته ها : صنعت دریانوردی و کشتیرانی نقش مهمی در حمل ونقل دریایی دارد؛ زیرا بیشترین حمل ونقل در دنیا از طریق دریا و به وسیله کشتی انجام می شود؛ اما از دیرباز تاکنون، سفرهای دریایی همیشه با مخاطراتی همراه بوده که منجر به ورود خسارت به کالا، کشتی و یا سرنشینان آن می شده است؛ بنابراین مالکین کشتی ها همواره در پی دست یابی به راهکارهای مناسبی برای جبران خسارات وارده بوده اند که درنهایت انعقاد قرارداد بیمه با بیمه گران دریایی را بهترین راه حل و پشتوانه مالی یافتند و بدین ترتیب موفق به بیمه کردن کشتی، کالا و مسئولیت در مقابل شخص ثالث توسط بیمه گران انتفاعی و انجمن های حمایت و غرامت شدند. در اواخر سال 2019 پدیده نوظهوری به نام ویروس کرونا به وجود آمد که به سرعت در سطح دنیا شیوع پیدا کرد. به دنبال همه گیری گسترده ویروس کرونا، دولت ها سعی کردند با وضع مقررات محدودکننده از قبیل تعطیلی اجباری، قرنطینه، محدودیت های سفر و بستن مرزها، مانع شیوع بیشتر این ویروس جدید شوند. لذا، در پی این محدودیت ها، سطح وسیعی از فعالیت های تجاری در جهان کاهش یافت و موجب کاهش حمل ونقل به ویژه در حوزه دریایی شد که نهایتاً خسارات متعددی به مالکین کشتی ها وارد ساخت؛ زیرا محدودیت های اعمال شده منجر به کاهش نیروی انسانی، تأخیر در بارگیری، ترخیص و تحویل کالا، ورود خسارت به محموله ها به ویژه کالاهای فاسدشدنی، تأخیر در تعمیر، سرویس و بازرسی کشتی ها و همچنین منجر به از دست دادن اجاره بهای کشتی شد و باید هزینه های مربوط به قرنطینه، بیماری یا مرگ دریانوردان، هزینه های بازگشت و جایگزینی، مسئولیت مسافران و هزینه های انحراف را نیز به آن اضافه کرد که در نهایت منجر به بروز مطالبات بیمه ای و ایجاد اختلاف بین بیمه گران و بیمه گذاران خواهد شد. نتیجه گیری : کرونا بیمه های دریایی را تحت تأثیر قرار داده و بیمه گذاران و بیمه گران برای پوشش یا جبران خسارات وارده با چالش های متعددی مواجه شده اند. درخصوص بیمه کالا، محدودیت های ناشی از شیوع کرونا باعث شد بسیاری از قراردادهای فروش و حمل ونقل لغو شوند که منجر به تأخیر در بارگیری، ترخیص و تحویل کالا، ازدحام بندرها، اشباع انبارها و گمرک شد و درنتیجه موجب هزینه های اضافی و ورود خسارات بالأخص به کالاهای فاسدشدنی یا حتی سرقت یا تخریب محموله ها گردید. مضافاً، در اثر قرنطینه کشتی ها و ضدعفونی کردن نیز ممکن است کالا از بین برود، آسیب ببیند یا از آن کاسته شود که این امور می تواند به مطالبات و اختلافات بیمه ای یا درخواست هایی برای پوشش های جدید منجر گردد. در سوی دیگر، بیمه گران با توسل به شرایط جدید، استثنا خود را برای هجوم احتمالی دعاوی بیمه ای آماده کرده اند و با تکیه بر این واقعیت که بسیاری از این بیمه نامه ها حاوی موارد استثنا همه گیری هستند یا برای ارائه پوشش مربوط به کووید 19 تنظیم نشده اند، سعی دارند تا حد ممکن سطح پرداخت غرامت را کاهش دهند. از حیث بیمه کشتی، به دلیل شیوع کرونا کاهش استفاده از برخی از انواع کشتی ها مانند کشتی های کانتینردار و تفریحی (کروز) تا حدودی منجر به کاهش دعاوی بیمه ای در مورد خسارات بدنه و ماشین آلات کشتی شده است؛ اما به علّت وضع محدودیت ها، بُعد دیگری از دعاوی بیمه ای صورت خواهد گرفت که ناشی از اختلال و تأخیر در تهیه لوازم یدکی، تعمیرات دوره ای و بازرسی کشتی ها است. به علاوه، کمبود نیروی انسانی در کشتی ها و بندرها به دلیل بیماری، ممنوعیت ها و یا تأخیر کشتی ها منجر به خستگی ملوانان می شود و بالطبع افزایش خطای انسانی را به همراه خواهد داشت که یکی از عوامل اصلی در وقوع حوادث دریایی به شمار می آید. کاهش حق بیمه یکی دیگر از آثار همه گیری کرونا است که درنتیجه کاهش گردش مالی ناشی از رکود اقتصادی جهانی اتفاق افتاده و احتمالاً انواع بیمه های دریایی به دلیل کمبود نقدینگی لازم با مشکلات پرداختی مواجه خواهند شد؛ ضمن آن که انتظار می رود شاهد افزایش کلاهبرداری ناشی از خسارات جعلی و افزایش ورشکستگی نیز باشیم. یکی دیگر از پیامدهای کرونا، افزایش دعاوی مربوط به از دست دادن اجاره بهای کشتی است. چنان چه به دلیل تأخیرهای ناشی از کرونا، مدت زمان تعمیر صدمات وارده بر یک کشتی که در تعمیرگاه قرار دارد، افزایش یابد، مطالبه خسارت مربوط به از دست دادن اجاره بها منجر به بروز اختلاف بین بیمه گران و بیمه گذاران خواهد شد؛ زیرا اگر تأخیرها یا معطّلی کشتی در خصوص تعمیر صدمات یا خسارتی که تحت پوشش بیمه بدنه و ماشین آلات کشتی قرار دارند، رخ دهد. در این صورت، خسارت از دست دادن اجاره بها تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. در غیر این صورت، اگر تعمیرات به دلیل کرونا طولانی شود یا به تأخیر بیفتد، مشاهده می شود که بیمه ها معطلی را به بیماری همه گیر نسبت داده و سعی می کنند غرامت را کاهش دهند. هزینه های مربوط به قرنطینه، بیماری و مرگ دریانوردان، هزینه های بازگشت، مسئولیت مسافران، هزینه های انحراف و جریمه ها تحت پوشش انجمن های حمایت و غرامت قرار دارند که همه گیری کرونا موجب افزایش چشم گیر مطالبات در این موارد خواهد شد. گذشته از مطالبات، نوسانات بازار سرمایه گذاری به بازدهی مالی این انجمن ها ضربه می زند و کاهش بازارهای سهام تأثیر زیادی بر درآمد و سرمایه بسیاری از این انجمن ها گذاشته است؛ بنابراین، ضررهای سرمایه گذاری و بیمه ای منجر به افزایش نرخ های بیمه هنگام تمدید اکثر حساب ها می شود که این افزایش نرخ بیمه نیز یکی دیگر از چالش های پیش روی مالکین کشتی ها است. برای رفع چالش ها لازم است بیمه ها به دنبال کسب تخصص و تجربه لازم درزمینه ارزیابی خطر اضافی باشند؛ با پرداخت به موقع غرامت، اطمینان بیمه گذاران را جلب کنند و با ارتقای سیستم پذیرش ریسک و حفظ توانگری مالی، خود را برای بحران های مشابه در آینده آماده کنند و حتی پوشش های جدیدی را ایجاد کنند. بیمه ها می توانند با بهره گیری از فناوری رباتیک از تأخیر و اختلال در بازرسی و تعمیرات دوره ای کشتی ها جلوگیری کنند و با توسعه دیجیتال سازی و اتوماسیون نیز از تماس فیزیکی اشخاص ممانعت کرده و موجب تسریع عملیات بیمه گری شوند.   طبقه بندی موضوعی : G22 ,G29 ,K19

463583

واژه‌های کلیدی: زبان» رشد. فرزندپروری» نحو» وضعیت اجتماعی - اقتصادی. کودکان از لحاظ رشد مهارت‌های زبانی شامل معناشناسی, نحو و توانایی تولید کلامی با هم تفاوت‌هایی دارند. در یک تخمین کلی رشد این مهارت‌ها تا حدی متأذر از ویژگی‌های ساختاری مانند جنسیت و ویژگی‌های محیطی مانند جامعه» خانواده» فرهنگ. فرزندپروری و وضعیت اجتماعی - اقتصادی است. پرسش اصلی این پژوهش این بود که تأثیر عواملی مانند جنسیت, مولفه‌های مرتبط با شغل و تحصیلات والدین؛ تک‌فرزندپروری یا داشتن خواهر و برادر و همین‌طور سبک‌های فرزندپروری (اقتدارگرایی» مستبدانه ی سهل‌گیرانه) روی رشد کدام مولفه زبانی (معناشناسی, نحو و توانایی تولید کلامی) تفاوت آق تأثیر ایجاد می‌کنند. درک بهتر تفاوت در رشد زبانی در حوزه‌های معناشناسی» نحو و تولید کلمه می‌تواند در فهم مسیر رشد زبان کمک‌کننده باشد. همین‌طور یافته‌های حاصل از بررسی اثر شاخص‌های جمعیت‌شناختی خانواده و شیوه فرزندپروری روی مهارت‌های معناشناسی» نحو و تولید کلمه می‌تواند اطلاعاتی درباره سازوکارهای محیطی که روی رشد زبان اثر می‌گذارند» در اختیار بگذارد. بر این اساس» هدف این پژوهش بررسی تأأثیر جنسیت کودک؛ شغل و تحصیلات والدین و سبک‌های فرزندپروری والدین بر روی رشد معناشناسی زبان (خرده‌مهارت‌های درک معنای کلمات به‌صورت مفهومی» مصداقی)» رشد انحو (توانایی استفاده از ادوات صرفی و تکمیل جمله‌ها به لحاظ دستوری) و توانایی تولید کلمه (توانایی تولید و تلفظ صحیح کلمات در جمله‌ها) بود. فرضيه این پژوهش این بود که بین دی جنس و همین‌طور بین خانواده‌هایی که والدین شاغل و تحصیلات بالاتری دارند, رشد موّلفه‌های زبانی بهتر از گروه با شغل و تحصیلات پایین‌تر است. پرسش‌های پژوهش هم دی مورد از این قرار بود: ۱. آیا رشد موّلفه‌های زبانی در 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی ۳٩)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ خانواده‌های تک‌فرزند و چندفرزند با هم متفاوت است؟ و ۲. کدام‌یک از سبک‌های فرزندپروری زوی چه مولفه‌های رشد زبانی افزگذارند؟ برای پاسخ ایه پرسش‌های اطلاعات: :یا استفاده از ابزارهای معتبر از کودک و خانواده جمع‌آوری شد و فرضیه‌ها و پرسش‌های پژوهش بررسی زبان یکی از موّلفه‌های نظام شناختی انسان است که روی برقراری ارتباط و تفکر و حل مسئله اثرگذار است. در طول رشد یک سری مهارت‌های زبانی در کودک شکل می‌گیرد. این مهارت‌های زبانی شامل مهارت‌های مرتبط با حوزه‌های معناشناسی» صرف و نحو و کاربردشناسی زبان است (1989 ,0.12106 7162800)). یافته‌های پیشین نشان داده است رشد این موّلفه‌ها تا حدودی مستقل .از همای حوزه‌مند است (احدی» ۱۳۹۵). به‌صورت جزئی‌تر و در ارتباط با خرده‌مهارت‌هایی که:کودک ار جریان آرشد زبان بر آن‌ها تسلط پیدا می‌کند. می‌توان این حوزه‌های زبانی را به یک دسته خرده‌مهارت تقسیم‌بندی کرد که از این قرار است: توانایی تولید کلمه در پاسخ به تصوير يا واژگان تصویری» درک معنای مشترک دو کلمه یا واژگان ربطی» توانایی توصیف کلمه و درک معنای مصداقی کلمه‌ها یا توانایی کاربرد واژگان شفاهی» درک دستوری» تقلید جمله تکمیل دستوری» تمایزگذاری کلمه» تحلیل واجی و تولید کلمه (2019 ,112۳11 ۵۶ 876/0016۲). رشد این مهارت‌ها هم تاکن از تحول تدریجی و رسش درونی مغز است و هم متأّثر از محرک‌های محیطی و عوامل مربوط به جامعه و خانواده. عوامل موثر بر رشد زبان زا می‌توان در یک شکل کلی متأذر از ویژگی‌های مرتبط با جنسیت, وکسه اقتسادی اجتوامق خانواگگ تکدا/ رورا ها نو تشن والدین ی نحره برخی یافته‌های پیشین در زمینه رابطه رشد زبان ق: جنسیت نشان داده است در کل اختلال‌های زبانی در پسران بیشتر از دختران است و دختران رشد زبانی سریع‌تری نسبت‌به پسران دارند (2018 ,8/2180 ۶ ۳21678). نتایج مطالعات بین‌فرهنگی (2016 ,.ل2 2۳ 16800712 ) ی بوشی مطالعات طولی (20[7 660ات پافته‌های ,ممتادای بربانه ارتباط جقسیت با برنقی اق جنبه‌های رشد زبان نشان داده است. با این حال به‌صورت دقیق مشخص نشده است آیا 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 تفاوت‌های جنسی در رشد زبان در همه مولفه‌هاست یا محدود به برخی از مولفه‌های خاص. عامل دیگر موثر بر رشد زبان در کودکان نوع شغل و تحصیلات والدین است. مطالعات پیشین در این زمینه یافته‌هانی منئوعی زا به‌دست داده است: دن بیششن مطالعات مشخص شده است که شغل و تحصیلات والدین به‌صورت افتراقی روی رشد برخی از مولفه‌های رشد زبانی اثرگذار است (-۵00 627 عدامده۳ :2010 بله ۵۳ عدامحصد۳ :2006 11016 :2018 له اه عصنفه 2 بله 6۲ فصدع ۷۵۵۵-۳۵۵ :2006 ,کص2ع12). مطالعات جدیدتر که با روش‌های طولی انجام شده است نیر موید این مطلب است که مولفه‌های مرتبط با جایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده شامل تحصیلات و شغل والدین روی رشد زبان شفاهی و بیانی کودکان افرگذار است (2020 ببله ۵4 علنهام]) اما این مطالعات بیشتز تحصیلات والدین را مدنظر قرار داده‌اند و مواردی مانند تأأثیر شاغل بودن مادر بر زشد زبان کم‌تر بررسی شده است. یکی دیگر از عوامل مرتبط با خانواله > دوشن نبا افرگذار است, اثر تعداد فرزندان است. در برخی مطالعات مشخص شده است وجود تعداد زیاد فرزند اثر منفی روی رشد زبانی دارد زیرا هر چه فرزندان بیشتر باشد والدین فرصت کم‌تری برای اختصاص توجه به فرزندان دارند و درنتیجه» رشد مهارت‌های زبانی با وقفه بیشتر همراه خواهد بود ( ,۸/1266 6۶ 12۷/۹0 9). درخصوص تأذیر تعداد فرزندان خانواده بر رشد مهارت‌های زبانی دی فرضیه با عنوان فرضيه اتلاف منابع! و فرضیه مدل تلاقیق" وجود دارد که"هر و براین نظرند که با افزایش تعداد فرزندان» قدرت والدین برای تحریک کلامی کودکان کاهش می‌یاید ( :2001 ,/[ع10۷/8 9 له 6۲ 170000 :2016 مادم ۷۷/۵ عل ۷۵۳۵ بدزنصامگط :2009 بهع72) اما مطالعاتی هم وجود دارد که نشان داده است خواهر و برادرها در یک خانواده, گاهی به رشد زبانی کودکان خردسال خانواده می‌توانند کمک کنند (2014 .21 61 ۳1116). بی زمینه تأثیر فرزندان روی کاهش يا تسهیل رشد زبانی در زبان‌های غیرفارسی و فرهنگ‌های فردگرا انجام شده است و از این جهت به‌دست: آوزدن اطلاعاتی درباره تأفیر تعداد فرزندان خانواده بر کیفیت ان کمیت رشی شاک ماع بانی سس جامعه ای می‌تواند یافته‌های جدید ی مطالعات قیلی ثفنان داده است عامل محیطی دیگری که زوی زشه زبان افرگذاز است: شییه فرزندپروری است. فرزندپروری عبارت است از روش‌هایی که والدین برای مدیریت رفتار و حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی ۳٩)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ هیجان‌های کودک و حل مسئله‌های روزمره زندگی در خانواده به‌کار می‌گيرند و به سه دسته اقتدارگرایی» مستبدانه و سهل‌گیرانه تقسیم‌بندی شده است (2005 ,ط801۶161). یافته‌های فراتحلیل در زمينه سازوکارهای اثرگذاری شیوه‌های فرزندپروری و رشد زبان موید این مطلب است که فرزندپروری مبتنی‌بر پاسخ‌دهی و حساسیت بیشتر از محبت صرف روی رشد زبانی ثرگذار است و رابطه فرزندپروری مبتنی‌بر حساسیت و پاسخ‌دهی و رشد زبانی در طبقات پایین اجتماعی - اقتصادی بیشتر است (2019 ,.[2 21 ۸/241820). با این حال» بیشتر مطالعات این حوزه بیشتر نوع زبان والدین و نحوه تعامل والدین را به‌منزله پیش‌بینی‌کننده رشد زبانی در نظر گرفته‌اند (2015 بله .61 ۸/]672) و از جهت عوامل هیجانی و کنترل‌گری والدین که اجزای یافته‌های روان‌شناسی رشد درباره,رشد زبان,دیدگاه‌های متفاوتی را نشان می‌دهد. از سویی در ,برخی دیدگاه‌ها رشد زبان کاملا لزاسآلظ برتامش‌رشش درونی است (1990 ,8ظه)) و در نظریه‌های دیگر» رشد زبان وابسته به شرطی شدن (2013 ,1۵:718]) و تأثیرات محیط اجتماعی و فرهنگی قلمداد می‌شود (2006 ,ل۲101). "در نظریه‌های جدیدتر به‌صورت اختصاصی‌تر بیان شده است برخی مولفه‌های زبان مانند رشد نحو و گرامر زبان مستقل از غوامل محیطی است. اما جنبه‌های 1 گا 109 انا رای واژگانی و درک کلمات شفاهی بیشتر متأذر از شرایط محیظ و خانواهه" و وخلعیت اتتههادی - اجّتمامی است ( ,140 نتيجه مطالعاتی که رابطه رشد مهارت‌های زبانی را با جنسیت بررسی کرده‌اند بیشتر نشان‌دهنده تفاوتی اندک به نفع دختران است که این تفاوت با افزایش؛ سن کودکان کم‌تر می‌شود و میزان تفاوت بین غملکرد زبانی دختران و پسران به,خرده‌مهارتی بستگی دارد که براساس آن دو گروه با هم مقایسه می‌شوند (2014 ,.ل[2 61 511720128610). مطالعات فراتحلیل درباره تأثیر جنسیت روی رشد زبانی به این نتیجه رسیده‌اند که میزان اثر جنسیت بر رشد زبانی بستگی به سن کودکان دارد. به‌طوری که در سنین اولیه آق دوران نوپایی این اثر وجود ندارد اما در دوره پیش‌دبستانی» یعنی ۶ تا ٩ سال که مهارت‌های زبانی بیانی بیشتر ارزیابی می‌شود. این اندازه اثر متوسط و تا اندازه‌ای به نفع دختران است و در دورهه اواخر کودکی و ابتدای نوجوان نیز این اثر بیشتر می‌شود و به‌تدریج در شاخص‌های مختلف زبانی عملکرد 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 دختران بهتر از پسران می‌شود (2017 [2 ۳۵10۵-۳۵141 62 16ع 0 [آ-0۷16ص2ز۸/25) درباره علل این نوع اثر تعاملی جنسیت, سن و رشد زبانی بیشتر تبیین‌ها متمرکز بر نقش الگودهی و جامعه‌پذیری متفاوت دختران و پسران است و این تفاوت در رشد زبانی دی جنس به‌دلیل عوامل بافتاری مانند متفاوت حرف زدن والدین با فرزندان دختر و پسر و انتظارات متفاوت داشتن از فرزندان دختر و پسر است که به تفاوت یا بهتر شدن عملکرد زبانی دختران نسبت‌به پسران منجر می‌شود (2005 ..ل2 ۵1 5101068). در زمينه تأثیر سطح تحصیلات والدین؛ مطالعات مختلف تشان داده است این عامل هم به‌صورت مستقیم روی رد زباتی کودکان پیش‌دبستانی اثرگذار است و هم از طریق بالا بردن دانش والد درباره روند رشد کودک سبب تسهیل رشد زبانی و رشد مهارت‌های سوادآموزی در دوره پیش‌دبستانی می‌شود (2016 ..21 ۵۲ 10۷/6). تحقیقات دیگری نیز در این زمینه نشان‌آ#ایه اسیتاآگامی با کیتوال عامل تحصیلات والدین, اثراتی که تصور می‌شد نتيجه تأثیر تفاوت‌های فرهنگی ابر رشد. زبان کودکان است. ازبین می‌رفت (2010 ببله 6۳ 13010۹1610). و همین‌طور سطح تحصیلات والدین در تحقیقات گذشته به‌منزله یکی از مهم‌ترین عواملی مشخص شد که می‌تواند تفاوت رشد زبانی کودکان را در طبقات اجتماعی اقتصادی مختلف تبیین کند ( ,۰2009 ,6ع3/1118-1600 ,101636 بقکانسا ب110عع ۳۵ شغل والدین یکی دیگر از منابع تغیتن‌کننده آجایگاه اقتضائی -اجتماعی خانواده است. پژوهش‌ها در این حوزه به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته تحقیقاتی است که به‌صورت کلی نوع شغل والد پدر را بر روی رشد زبانی بررسی کرده‌اند و دسته دوم مطالعاتی هستند که اثر شاغل بودن والدین را بر روی جنبه‌های مختلف رشد کودک اعم از رشد شناختی و زبانی بررسی کرده‌اند. مطالغاث دثتهه"اول به‌هئورت.کلی از مثبت تودن.تأذیر بالا بودن جایگاه شغلی پدران بر روی رشد شناختی فرزندان حمایت کرده است (۰2004 :6 ,1۴28۶616 ,1201 0 1995 رو 2017 کامکلصنام6. ,عادو ط-طدن11 متا ,۳266 ولی در دسته دوم برخی مطالعات تفایتی را از لحاظ رشد شناختی و زبانی بین خانواده‌هایی که زن شاغل بوده و خانواده‌هایی که زن شاغل نبود» نشان ندادند (۰2012 ,۸۳۲۵ ,ط۸1۳۵ 00ع 2010142/0 ۰ 1عع ۷۷21010 6۶ مصقلا ,016۵-000 830). برخی از مطالعات نیز به‌نحوی تأثیر منفی بازگشت زودهنگام مادران شاغل را روی پیامدهای رفتاری و شناختی و زبانی حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 جستارهای زبانی دورد ۲ ۱ شمار ۳۰ یبای ۲ رداق میر 1200 7 نشان داده‌اند (2008, ۷۷721410861 ۵0 ,۳27802 ,37۵۵16۵-0۵۵۰ ,65ع136) و طیف دیگری هم از مطالعات اثر مثبت شاغل بودن مادر روی رشد زبانی و شناختی را گزارش کرده‌اند درباره تأثیر تعداد فرزندان بر کاهش رشد زبانی و شناختی سایر فرزندان یک خانواده؛ براساس فرضيه اتلاف منابع و مدل تلاقی؛ پژوهش‌های قبلی نشان داده است با افزایش تعداد فرزندان» قدرت والدین برای تحریک کلامی کودکان کاهش می‌یابد ( :2001 ,/(ع120۷۷ 9 ,11۵0۵ :2016 ماتمطل ۷۷ عل ۷۵۳۵ بصزنصلمگط +:712821,2009). البته؛ یافته‌هایی هم وجود داشته که این یافته را به‌دست داده است که فرزندان جدید در خانواده روی منابع والدگری والدین برای رشد زبانی و شناختی فرزندان تازه به‌دنیا آمده اثر تسهیل‌گرانه دارند (16,2008 1۴160200 باله‌طاصسق) ,6عنط02 ,صزه ۵0 50). همین‌طور در مطالعات دیگر مشخص شده است فرزندان برای همدیگر می‌توانند عامل تحریک‌کننده رشد زبان باشند و به رشد زبان هم کمک کنند و در صورتی که فرزندان بزرگ‌تر حساسیت‌های شناختی خوب داشته باشند» تأثیر منفی تعداد زیاد فرزنذان بر و2 رشد زباخ تقایل خوأقد شد ( ,۳۵0166۲ ,۳۳۳۵ سبک‌های فرزندپروری براساس دو بعد میزان کنترل‌گری و میزان پاسخ‌دهی عاطفی والدین به سه دسته مقتدرانه» مستبدانه او سهل‌گیرانه تقسیم می‌شوند (2005 ,8078161) در مطالعات مشخص شده است سبک فرزندپروری مقتدرانه بر روی رشد زبان اثر تسهیل‌کننده دارد ( ,100424207 :2012 ,۷۵۵-۳۵282205 :2017 فا بط0/گ ,760 ,عمط 3, ۳1012206 ) اما بین روش فرزندپروری سهل‌گیرانه با رشد شاخص‌های زبانی رابطه معنادار وجود دارد (1,2013ع۳1241220 ,/(160424120). با وجود پژوهش‌های اولیه درباره تأثیر مستقیم وضعیت اجتماعی اقتصادی و درآمد بر رشد زبان بیانی و دریافتی کودکان (2006 ,170۶ 2015 110۳ ,رواد3700 ,ا3تا0ع20اع83) اما مطالعات سال‌های اخیر نشان داده است غیر از وضعیت اجتماعی - اقتصادی, عامل سبک‌های فرزندیروری والدین و نوع مدیریت هیجان‌ها در خانواده از سوی والدین و نحوه پاسخ‌دهی به نیازهای کودک نیز روی رشد زبانی آثرگذار است (3/:116۳2019 ,506 ,و506 ؛ 2019 بصقط6 ,6ص ,صمع 1/01 داح[ مگ بدمک مشک نع 0م۴؛ 2017 عک بخعفدماظ بصقعما ,کصام 10 (ا1). یافته‌های اختصاصی‌تر در زمينه اثرگذاری روش‌های فرزندپروری در رشد نحوی در 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 هیجانی ف‌زندپروری (چه مقبت و.چه منفی) با افزایش درونادهای ربانی خود به خود افزایش می‌یابد و سبک فرزندپروری اگرچه روی رشد معناشناسی و خزانه واژگانی هم در ابتدای رشد و هم در دوره پیش‌دبستانی اثر مستقیم می‌گذارد اما بر روی رشد یادگیری نحوی اثری ندارد. اما این امر درباره کودکانی که تخیر رشدی داشتند برعکس بود و سبک‌های فرزندپروری مثبت روی بهتر شدن یادگیری نحوی در دوره پیش‌دبستانی اثرگذار بود (2018» ,1/1000 رشد موّلفه‌های زبان مانند هر حوزه دیگرتی:ازارشد براساش دیدگاه زیست‌بوم‌شناختی (1992. 6 و مدل تعاملی رشد" (2009 526۲0۲۲) متأش از خرده‌نظام‌های مختلفی است. این خرده‌نظام‌ها می‌توانند ,شامل: ویژگی‌های" پیشینی. خود فرد مانند جنسیت و ریزسیستم‌هایی مانند روابط نزدیک با والدین؛ روابط با خواهر و بردادرها در خانواده و سبک فرزندپروری و برون سیستم‌هایی مانند وضعیت اجتماعی و اقتصادی والدین باشند. از چارچوب زیست‌بوم شناختی (۰1992 1370160766۲) و مدل تعاملی رشد (2009, 5276701۴) برای بررسی رش موّلفه‌های میجانی ی شناهتی تیگ ااستناده مه است: اما در حوزه زبان مت به‌کار گرفته شده است. بر این اساس» پژوهش حاضر براساس این چارچوب نظری عوامل موثر بر رشد حوزه‌های زبانی را بررسی کرده است. همچنین» به‌صورت اختصاصی‌تر درباره عوامل موثر بر رشد حوزه‌های مختلف زبان شامل معناشناسی» نحو و تولید کلمه» الگوهای نظری بیان می‌کنند که برخی حوزه‌ها: مانند معتاشناسی بیش از تولید کلم متأدر از عوامل اجتماعی و اقتصادی و سبک‌های فرزندپروری والدین است (2006. آ1101). درخصوص تأثیر فرزندپروری روی رشد مولفه‌های زبانی» مطالعات پیشین نشان داده‌اند به‌صورت کلی برخی از سبک‌های فرزندپروری که دربردارنده پاسخ‌دهی هیجانی و انعطاف‌پذیری در کنترل کودک است و در قالب سبک فرزندپروری اقتدارگرا متجلی می‌شود روی رشد مهارت‌های زبان دریافتی و بیانی کودکان و همین‌طور مهارت‌های سوادآموزی آن‌ها اثرگذار است ( ,8602 ,/ا3720167/,۳01 حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 رای این دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی ۳٩)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ 1 ,لاه 02712 ,31۵۸000 ۳106۶). از این جهت مطالعه حاضر با عنایت به این الگوهای نظری به بررسی این پرسش می‌پردازد که کدام‌یک از حوزه‌های رشد زبانی بیشتر متأثر از طرح این پژوهش از نوع علی - مقایسه‌ای یا مورد شاهدی است زیرا در این پژوهش توانایی‌های زبانی کودکان برحسب یک سری ویژگی‌های ازپیش معین‌شده مانند جنسیت, تعداد خواهر و برادرها شغل و تحصیلات والدین و سبک‌های فرزندپروری والدین بررسی شدند. جامعه آماری این پژوهش تما دانش‌آموزان پیش‌دبستانی تک‌زبانه:ناحيه یک آموزش و پرورش شهر کرج و والدینشان بودند. ملاک‌های آوزود به پژوهش غبارت بودند از: ۱. کودکان حتما در مقطع پیش‌دبستانی با گرومس ۹ ییاه باشت: ۲ مماگویگلا بالیس .پروشه‌های سلامت ی براساش ارژیابی‌های پیشین 8 لحاشا ‏ شناخنی تی‌مانیگه يا اتحراف نراشتنهاق, ۷ رضایت والدین در شرکت در این آزمون؛ وجود سلامت جسمانی و عقلانی برای شرکت در این پژوهش. شیوه انمونه‌گیری در دسترس بود.و درنهایت داده‌های مربوط به ۹۸ کودک پیش‌دبستانی و والدینشان برای ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده شد. متغییرهای پیش‌بین این پژوهش از این قرار بودند: ۱. جنسیت کودکان که به‌صورت دختر و پسر بود. ۲. تعداد فرزندان خانواده که به دو صورت تک‌فرزند و دارای دو فرزند یا بیشتر تعریف شده ۳. تحصیلات مادر ۶. تحصیلات پدر» ۵. شغل پدر (معلم, آزاد کارمند» خانه‌دار4» 1. شغل مادر (معلم, آزاد» کارمند و خانه‌دار) و ۷ سبک‌های فرزندپروری (مقتدرانه, مستبدانه و سهل‌گیرانه) و متغیرهای ملاک شامل برای ارزیابی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی شامل سن» جنسیت» شغل والدین؛ تحصیلات والدین و 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 پرسش‌نامه اقتدار والدگری ؛. این پرسش‌نامه دارای ۳۰ ماده است که سه سبک فرزندپروری مقتدرانه» مستبدانه و سهل‌گیرانه را اندازه‌گیری می‌کند. این پرسش‌نامه براساس نظریه و سبک‌های فرزندپروری بامریند ساخته شده است. نمره‌گذاری در قالب لیکرت ۵ درجه‌ای انجام می‌شود و نمره بیشتر در هر خرده‌مقیاس به معنی بیشتر بودن آن ویژگی است. از والدین خواسته می‌شود تا ادارکشان را از فرزندپروری خودشان مشخص کنند. ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه اوليه این پرسش‌نامه در مطالعه اصلی ساخت این مقیاس روی گروهی از والدین و مادران گزارش شده است و ضرایب همسانی درونی خرده‌مقیاس‌های سبک‌های فرزندپروری مقتدرانه» مستبدانه و سهل‌گیرانه به‌ترتیب برابر ۰/۸۲ ۰۰/۷۶ و ۰/۸۷ به‌دست آمده است (1991 ,813). در ایران ساختار عاملی این پرسش‌نامه بر روی نمونه‌ای متشکل از ۵۷۹ نفر بررسی شده است و ساختار عاملی سه عاملی برای پرسش‌های هم در تحلیل عامل اکتشافی و هم تأییدی مشخص شده است و در این مطالعه ضریب همسانی درونی برای مقیاس ۰ پرسشی 1۵ درصد و ضریب اعتبار پرسش‌های آزمون نیز در دامنه‌ای از ۵۶ درصد تا ۷۳ آزمون رشد زبانی: در این آزمون اجزای مهارت‌های رشد زبانی در حوزه‌های درک و تولید کلمه‌ها و صرف و نحو سنجیده می‌شود. این آزمون شامل ٩ خرده‌آزمون است. خرده‌آزمون‌ها به‌ترتیب شامل: واژگان تصویری» واژگان ربطی"» واژگان شفاهی/ درک دستوری", تقلید جمله:. تکمیل دستوری!"" تمایزگذاری کلمه"", تحلیل واجی"" و تولید کلمه*! است. در این پژوهش از خرده‌مقیاس‌های واژگان ربطی, واژگان شفاهی» درک دستوری» تکمیل دستوری و توانایی تولید و تلفظ کلمات استفاده شد. در خرده‌آزمون واژگان ربطی دو کلمه گفته می‌شود و از کودک خواسته می‌شود بگوید چه شباهت‌هایی این دو کلمه را به هم مرتبط می‌کند. هدف از این خرده‌آزمون سنجش درک مقولات معنایی است. در خرده‌آزمون واژگان شفاهی به کودک یک کلمه گفته می‌شود و از کودک خواسته می‌شود آن کلمه را توصیف و معنای مصداقی آن را ذکر کند. در خرده‌آزمون درک نحو جمله‌هایی برای کودک خوانده می‌شود که از لحاظ دستوری با هم فرق دارند» سپس از کودک خواسته می‌شود به دفترچهه حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 نارای زبای دوره ۱۲, شماره ۲ (پیاپی 7۲), خرداد و تیر ۱۶۰۰ ۵8 تصاویر نگاه کند و مشخص کند آن جمله از لحاظ دستوری مرتبط با کدام تصویر است. برای مثال» جمله محرک «سگ‌های زیادی کنار هم نشسته‌اند» و سه کارت محرک شامل یک سگه دو سگ و چند سگ به کودک نشان داده می‌شود و از کودک خواسته می‌شود تصویر مرتبط را مشخص کند. در خرده‌آزمون تکمیل دستوری از کودک خواسته می‌شود به جمله‌ها توجه کند و براساس امتن: ,چمله: را گامل کن. یرای مکالن: علی پسن اهس: حسین پیش اهست: آن‌ها پسر.....(هستند). هدف از این خرده‌آزمون» بررسی توانایی کودک در استفاده از ادوات صرفی*" است. در خرده‌آزمون توانایی تولید و تلفظ کلمات یک تصوير به کودک نشان داده می‌شود و توانایی کودک در تلفظ کلمه‌ها ارزیابی می‌شود. اجرای آزمون برای کودکان پیش‌دبستانی عادی بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. آزمون شامل فهرست کلمات, تصاویر و جمله‌های ناکامل است که آزمونگل بر روی کودک اجرا می‌کند و سپس نمرات مربوط به خرده‌مقیاس‌ها را جداگانه با هم جمع می‌زند و به نمره ترکیبی برای خرده‌مقیاس‌ها می‌رسد (2000 ,3611 :1997 ,1120011 مک ۸10۷/201۵۲). هر پاسخ درست نمره ۱ و پاسخ غلط نمرهه صفر می‌گیرد. هر خرده‌مقیاس دارای ۱۵ تا ۲۰ کلمه» تصوير یا جمله محرک است. نمرات مربوط به هر خرده‌مقیاس با هم جمع زده می‌شود و از نمره ترکیبی هر خرده‌مقیاس برای ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده می‌شود. این آزمون در نمونه هزار نفری از کودکان پیش‌دبستانی. در ایران اجرا*شده ای سایار اعاکلواوسشینشان ناده است همه خرده‌مقیاس‌ها روی یک عامل مشترک بار عاملی دارند که آن عامل کلی بهره زبان گفتاری نام‌گذاری شده است (حسن‌زاده و مینائی, ۱۳۸۰). همچنین,آدر ارزیابی نسخهه فارسی این آزمون میانگین ضرایب آلفا در خرده‌مقیاس‌های واژگان تصویری» واژگان ربطی» واژگان - شفاهی, درک دستوری» تقلید جمله, تکمیل دستوری» تمایزگذاری کلمه» تحلیل واجی و تولید کلمه به‌ترتیب: ۷۹ درصد. ٩۸ درصد. ٩۸ درصد ۷۶ درصد» ۹۰ درصد؛ ۸۱ درصد ۹۰ درصد. برای تحلیل داده‌های این پژوهش پس از بررسی مفروضه‌های آزمون‌های آماری برای مقايسه 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 1 خمید نخان یبور زهنمکا رات ار جنسیت کودک, شغل و تحصبلات. مهارت‌های زبانی در بین دختر و پسر و همین‌طور مقايسه مهارت‌های زبانی از لحاظ وضعیت تحصیلات و شغل پدر و مادر از آزمون‌های تجزیه و تحلیل واریانس چندراهه و آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یک‌راهه استفاده شد. همچنین؛ برای بررسی تأثیر سبک‌های فرزندپروری بر روی مهارت‌های زبانی نیز از تجزیه و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. از بین شرکت‌کنندگان ۱٩ نفر (1۲/۲درصد) پسر و ۳۷ نفر (۳۷/۸درصد) دختر بودند. ویژگی‌های توصیفی شرکت‌کنندگان از لحاظ جنسیت.» شغل و تحصیلات والدین و تعداد فرزندان خانواده در جدول شماره ۱ نمایش داده است. در جدول شماره ۲ شاخص‌های مرکزی مرتبط با متغیرهای مربوط به رشد زبان و شیوه‌های فرزندپیروری نمایش داده شده است. 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی ۳٩)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ 7 جدول ۲: شاخص‌های گرایش مرکزی مولفه‌های رشد زبان و شیوه‌های فرزندپروری در کودکان 8 166/٩ عصاصخقم وصه امعص ماع عل ععمعهما ام دندز امصصع۲ :2 1206 کودکان براساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی بود از آزمون تجزیه و تحلیل واریانس چندراهه (مانوا) استفاده شد. با توجه به مقالسیه‌هال چندگانه برای بوالژسی معناداری مقایسه‌ها و همین‌طور بررسی معناداری ضرایب هم‌بستگی ضریب آلفا با اصلاح بونفرونی تصحیح شد و ملاک تصمیم درباره معناداری ضریب آلفای اصلاح‌شده تعیین شد. مقايسه دو گروه دختر و پسر در کل از لحاظ مولفه‌های رشد زبانی تفاوت معناداری را نشان داد (۰/۸۰۳- لامبدای 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 1 حمید خانی‌پور و همکاران ار جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... ویلکن ۳۳۶/0۰ » ۳>۰/۰۰۱). مقايسه عملکرد دختران و پسران نشان داد که در خرده‌مقیاس‌های مربوط به درک نحو (۳۸/۹۷, ۳-۰/۰۰۶)» درک کلمات ربطی (۳3-۱۹/۸۱. ۱ و تکمیل دستوری (۳-۱۰/۰۹, ۳-۰/۰۰۲) عملکرد دختران به‌صورت معناداری بهتر از پسران است. اندازه میانگین گروه‌ها در خرده‌مقیاس‌ها در جدول ۳ نمایش داده شده است. ازع وه روط عصمصه امعصم ماع عل ععمعهها کم صمکضصدمصص۲ :3 1016 مقايسه کودکان از خانواده‌های تک‌فرزند و چندفرزنده» تفاوت معناداری را در کل بین موّلفه‌های رشد زبان نشان نداد و اندازه نمره میانگین هر دی گروه خانواده‌ها نزدیک هم بود (۰/۸۹۹- لامبدای ویلکز؛ ۳۲/۱۲ ۰ 0-۰/۰۹). درمورد شغل پدر نیز سه گروه وجود داشت (شفل آزاد, کارمند و مرتبط با خدمات):و عمکرّدا کودکان از این سه گروه هیچ تفاوتی از جهت رشد زبانی با هم نداشتند (۰/۹۳۸- لامبدای ویلکز, ۳-۰/۰۹۲. ۰/۸۱۹- ۳). این در حالی است که شغل مادران اثر معناداری روی رشد شاخص‌های زبانی کودکان داشت. سه گروه مادر شامل مادران خانه‌دار» با شغل آزاد و مادران دارای شغل دولتی با عنوان کارمند و دبیر بودند. یافته‌های توصیفی نشان داد در مولفه‌های رشد زبان شامل درک کلمات شفاهی درک نحو, 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 چاه جستارهای زبانی دوره ۱۲, شماره ۲ (پیاپی 7۲), خرداد و تیر ۱۶۰۰ ۵8 استفاده از کلمات ربطی, تکمیل دستوری عملکرد کودکانی که مادران‌شان شغل بیرون از خانه داش اعم از آژاد ی یا کارمف بهشر از کودگانی بود که مادرانشنان شغل خانه‌داری داشتند. نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس نیز نشان داد این تفاوت معنادار است (۰/۷۹۸-لامبدای ویلکز, ۳۳۲/۵۷ 0-۰/۰۰۹). نتایج آزمون تجزیه و تحلیل واریانس در سطح زیرمقیاس‌ها هم نشان داد در همه شاخص‌های رشد زبانی به جز تولید کلمه, تفاوت معنادار است. نتایج آزمون تعقیبی توکی نیز نشان داد تفاوت عملکرد کودکانی که مادرشان شغل آزاد یا اداری داشتند» بهتر از کودکانی بود که شغل مادرشان خانه‌داری بود. البته» در خرده‌مقیاس تولید کلمه تفاوت دو به دی بین گروه‌ها وجود نداشت. همچنین, تفاوتی بین میانگین عملکرد شاخص‌های رشد زبان در هر گروه کودکان با مادران دارای شغل‌های آزاد/ خدماتی و مادران با شغل اداری وجود نداشت. شاخص‌های آماری مرتبط با اثرشغل مادر بر روی رشد موّلفه‌های زبانی در 0۳2 5 0011362 بوط اصع رمع عل مهم ع ها ۵۳ صمح و۲0 :4 عاط1 عامل بعدی که تأثیرش بررسی شد؛ میزان تحصیلات پدر بود. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس چندراهه نشان داد که تفاوت در کل بین سه گروه با تحصیلات دیپلم و فوق‌دیپلم. گروه لیسانس و گروه فوق‌لیسانی و بالاتز. معنادان. است. (۰/۷6۸-لامبدای ویلکز: 3-۲/۷۱ 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 خمید خانی‌بور زهمکارات ار جنسیت کودک, شغل و تحصبلات.. 7 0-54). میانگین نمره همه موّلفه‌های رشد زبانی در کودکانی که پدرشان تحصیلات فوق‌لیسانس و بالاتر داشتند بهتر از سایر گروه‌ها بود. ولی تفاوت معنادار در خرده‌مقیاس‌های موبوط به درگ خی (۸ 8۲/۳ ورس ای وی (8۹/۹۷ ره ای یل دستوری (۳-۹/۹۰, 0-۰/۰۰۲) وجود داشت. مقايسه دو به دو گروه‌ها با آزمون تعقیبی توکی نیز نشان داد در خرده‌مقیاس کلمات ربطی تفاوت بین گروه اول با دوم (۳/۳۶-حتفاوت میانگین هار ۱۷ 1سا ال با سیم (۹۳/نتفاوه مینکن ها: الق ی دوم با سوم (#۹رب تفاوت میانگین‌ها 0-۰/۰۰۶) معنادار بود. در خرده‌مقیاس تکمیل دستوری نیز تفاوت گروه‌های اول و سوم (۸/1۰-تفاوت میانگین‌ها) در سطح ۰/۰۰۱ و تفاوت گروه دوم و سوم (1/0۹حتفاوت میانگین‌ها) در سطح ۰/۰۵ معنادار بود. درباره تحصیلات مادر نیز تفاوت بین سه گروه در موّلفه‌های استفاده از کلمات ربطی ی کل دیرگ در پنظم: ۰/۰۵ معنادان. بود: ۲۷ تض از مادران تحصیلات دیپلم او فوق دیپلم» 1۲ نفر تحصیلات لیسانس و ٩ نفر تحصیلات فوق‌لیسانس و بالاتر داشتند و نتایج آزمون‌های تعقیبی نشان داد در کل تفاوت مادران گروه اول با مادران گروه سوم در (۶/۹3- < تفاوت میانگین‌ها 0-۰/۰۳۰) و گروه اول با دوم (۶/01- حتفاوت میانگین‌ها 0>۰/۰۰۱) در کلمات ربطی معنادار است. اما تفاوت بین گروه دوم و سوم برای بررسی ارتباط سبک‌های فرزندپروری و رشد موّلفه‌های زبانی ابتدا با هم‌یستگی پیرسون بررسی شد سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره سهم هر یک از سبک‌های فرزندپروری در پیش‌بینی مولفه‌های زبانی محاسبه شد. نتایج هم‌بستگی پیرسون در جدول ۳ نمایش داده شده است. یافته‌ها براساس شاخص‌های رگرسیون چند متغیره در جدول ۶ نمایش داده شده است. سبک‌های فرزندپروری هز چند روی:توانایی تولید کلمه هیچ تأثیر معناداری نداشتند» اما بر روی سایر شاخص‌های رشد زبانی اثر داشتند. بیشترین میزان 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 ۸6 جستارهای زیانی دوره ۱۲, شماره ۲ (پیاپی 7۲), خرداد و تیر ۱۶۰۰ ۵8 جدول ۵: نتایج آزمون هم‌بستگی پیرسون سبک‌های فرزندپروری و مولفه‌های رشد زبانی 101 عع02ع 13 هه معاواد عمتاصحدم عصمصد صمتماعصی +علی م72 :5 عا 1 جدول ۶: شاخص‌های رگرسیون رابطه سبک‌های فرزندپروری و مولفه‌های رشد معناشناسی, 22 570۵ معلاص۵ 5۵۳ 0۳ عآنوا5 عم تاصه‌توم ۵۶ عامد ما وعام اه کععنوصز صمنککوع :6 عاط1 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 خمید خانی‌بور زهمکارات ار جنسیت کودک, شغل و تحصبلات.. 7 براساس نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره» سبک‌های فرزندپروری ۲1 درصد از واریانس رشد مولفه کلمه‌های ربطی؛ ۱۲ درصد واریانس مولفه استفاده از کلمه‌های شفاهی؛ ۲۱ درصد درک نحو و ۳۱ درصد واریانس تکمیل دستوری را پیش‌بینی کرد. ولی تأثیری روی رشد موّلفه تولید کلمه نداشتند. براساس ضرایب 0 در جدول ۶ می‌توان گفت سبک فرزندپروری مقتدارنه روی درک کلمات ربطی» درک نحو و تکمیل دستوری تأثیر مثبت و تسهیل‌گرانه دارد (0>۰/۰۰۱). همچنین» ضریب بتای سبک فرزندپروری مستبدانه با مولفه‌های رشد کلمات ربطی و تکمیل دستوری منفی بود (۰/۰۵> 40 در حالی که ضریب بتای سبک فررزندپروری سهل‌گیرانه با مولفه‌های درک نحوی و تکمیل دستوری مثبت و معنادار بود (۳>۰/۰۹). هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر عوامل مرتبط با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی فرزند و خانواده و سبک‌های فرزندپروری بر:روی رشد مولفه‌های زبانی اعم از توانایی تولید کلمات ربطی, استفاده از کلمه‌های شفاهی» تولید کلمه‌های جدید» درک نحو و تکمیل دستوری بود. یافته‌های مطالعه نشان داد عملکرد کودکان دختر در موّلفه‌های رشد زبانی بهتر از پسران است و این تفاوت به‌ویژه در سه حوزه درک معنای ربط کلمه‌ها با یکدیگر, تکمیل دستوری و درک نحو بیشتر بود. این يافته هم‌خوان با مطالعات گذشته باز هم مژید این امر است که رشد زبانی دختران در برخی حوزه‌ها بهتر از پسران است ( ,116860118 :2018 ,1/21800 ,675]ع۳ 6 ,0128 عک ,۸(/206) و این تفاوت در مولفه‌های معناشناسی و نحو زبان برجسته است. دومین يافته مطالعه درباره بی‌تأثیر بودن شغل پدر بر روی رشد مژلفه‌های زبانی بود؛ اما برعکس یافته‌ها نشان داد کودکان مادران شاغل عملکرد بهتری در همه خرده‌آزمون‌های رشد زبانی از خود نشان دادند و عملکرد کودکانی که مادرانشان خانه‌دار بودند» ضعیف‌تر از کودکانی بود که:مادرانشان سل ای بیکشن ان اه #اشتمهماچنین: بخشن دیگزی از یافته‌های این بخش نشان داد هم تحصیلات پدر و هم تحصیلات مادر بر روی رشد موّلفه‌های زبانی شامل درک نحو و تکمیل دستوری تأذیر مثبتی می‌گذارد و درکل؛ کودکانی که مادرانشان شغل بیرون از خانه دارند و همین‌طور کودکانی که والدینشان (هم پدر و هم مادر) تحصیلات بالاتری داشتند رشد زبانی بهتری نسبت‌به کودکانی که سطح تحصیلات والدینشان پایین‌تر بود یا 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 باه چارهای نبا دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی 1۲). خرداد و تیر ۱4۰۰ کودکانی که مادرشان تنها شغل خانه‌داری داشتند, بود. این نوع یافته‌ها هم‌خوان با مطالعات مختلفی است که نشان داده است در کل عناصر تشکیل‌دهنده وضعیت اجتماعی - اقتصادی خانواده اعم از تحصیلات و شغل والدین روی رشد زبانی کودک اثرگذار است ( :71011.2006 2 ,067م]آ بنه ,هنک بعلنه‌طامآ :2018 بق۷۵۵ ۶ بصعنه‌طنط م#۵انگ بعصنوم 0 ,ع186006۲ت]). در کشور ایران معمولا شاغل بودن مادر را عاملی منفی در رشد فرزند به‌شمار می‌آورند. این در حالی است که یافته‌های این پژوهش برعکس بود. چند دلیل می‌توان برای این وضعیت برشمرد. یافته‌های جمعیت‌شناختی در کل نشان می‌دهد میزان افسردگی در زنان خانه‌داری که وظيفه مراقبت از فرزندان را به‌تنهایی در خانه دارند بیشتر از زنان شاغل است و افسردگی مادر ممکن است فرصت تحریک کلامی فرزند را کاهش دهد و سرعت رشد مولفه‌های زبانی در این کودکان کم‌تر می‌شود (2017 ,1085 :1990 بق ۸1010-11026 علاوه بن این ممکن است مادرانی که بیوین اک گانهشال دار به همان میزان دارای تحصیلات بالاتری باشند و از منابع آموزشی مختلف اطلاعات بیشتری برای تربیت فرزند و تسهیل رشد زبانی به‌دست آورده باشند. بنابراین» شاغل بودن مادر خلاف تصور عامه عامل منفی در رشد سومین يافته مطالعه حاضر این بود که تفاوتی از لحاظ رشد موّلفه‌های زبانی بین خانواده‌های تک‌فرزند و چندفرزند وجود نداشت. این یافته از جهتی مخالف پیش‌بینی‌های مدل تلاقی و فرضيه اتلاف منابع است( ,61.2 ,113۳0 :2016 ,۷/۵105 16 ۷۵۵ ۶ مزنصامگ 9). به عبارت دیگر فقط تعداد و کمیت فرزندان خانواده عامل مهم و اثرگذار بر رشد زبانی نیست و احتمالا عوامل دیگری مانند قدرت فرزندان بزرگ‌تر در تسهیل رشد زبانی فرزندان کوچک‌تر نقش مهم‌تری دارد (2014 , لد[ ما۳ ددع۳1 ,ما۳ بعص۳)» اما درکل, درباره این یافته می‌توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که داشتن فرزند زیاد تأذیر مثبتی روی تسهیل رشد زبانی ندارد بلکه اين تأثیر در بیشتر مظالعات پیشین منفی بوده است. ولی در این مطالعه به دلایلی مانند کم بودن تعداد نمونه و نابرابر بودن گروه‌های تک‌فرزند و چندفرزند و همین‌طور غیریکسان بودن جنسیت فرزندان در خانواده‌های تک‌فرزندی و چندفرزندی» این اثر منفی به‌شکل معنادار به‌دست نیامد. پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده با کنترل عوامل ذکرشده داده‌های معرف‌تر برای ارزیابی فرضیه‌های اتلاف منابع و مدل تلاقی 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 خمید خانی‌بور زهمکارات ار جنسیت کودک, شغل و تحصبلات.. 7 آخرین يافته پژوهش حاضر درباره تأثیر مثبت شيوه فرزندپروری مقتدرانه در تسهیل رشد مژلفه‌های زبانی شامل درک نحو و تکمیل دستوری و تأأثیر منفی سبک فرزندپروری مستبدانه روی تضعیف رشد معناشناسی (درک و کاربرد مفاهیم ربط دهنده) و تکمیل دستوری بود. همچنین» سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه نیز رابطه مستقیمی با رشد نحوی و رشد تکمیل دستوری نشان داد. این یافته‌ها هم‌خوان با مطالعات پیشین است که نشان داده است قدرت والدین در پاسخ‌دهی هیجانی مناسب و برقراری نظم و شرایط غیراستبدادی در خانواده به رشد مهارت‌های شناختی و زبانی مختلف کمک می‌کند ( ,160042020 :2019 ,1/2082 2,3 والدینی که بر رفتار خود و خانه مدیریت بهتری دارند و ترکیبی از حمایت» استقلال و محبت را در تربیت کودک در پیش می‌گیرند شرایط بهتری برای رشد مهارت‌های زبانی فراهم می‌کنند. این شیوه‌های فرزندپروری را می‌توان در حکم سکوسازی"" برای رشد درنظر گرفت که در نظریه‌های شناختی اجتماعی رشد. مانند نظريه ویگوتسکی"" و برونر" نیز به آن اشاره شده است ( 2016 ,290660 ,طع۳۳ بنق7 ۵۶2 ,0۳۳2004 : 2 ,01060۶). والدینی با این نوع سبک‌های فرزندپروری می‌توانند با فراهم آوردن بافتار مناسب شرایط را برای ارتقای رشد زبانی در دامن تقریبی رشد کودک فراهم آورند و از این طریق به تسهیل و تسریع رشد مهارت‌های زبانی کمک کنند. رابطه معنادار سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه با رشد نحو و از طرفی رابظه معنادار رشد نخوی با سبک فرزندپروری مقتدرانه» دور از انتظار بود» اما در یک مطالعه دیگر در زمینه رابطه فرزندپروری و رشد نحوی تا حدودی نتیجه مشابه به‌دست آمده و نشان داده شده است رفتارهای مثبت و منفی در فرزندپروری تأثیر مستقیم روی یادگیری نحوی در دوره پیش‌دبستانی ندارد( ,.[2 61 / 1/100۵ 8). همچنین» در این باره می‌توان گفت رشد نحوی ممکن است تا حدودی ماهیت غیرتعلیمی داشته باشد و کودکان در اثر فرایند خودبه‌خودی رسش به آن نائل می‌شوند (2013 ,1208])» اما فرزندپروری مقتدرانه ممکن است به تقویت یا تسنریع این مهارت‌ها کمک کند. مطالعات آینده می‌توانند با طرح‌های طولی يا آزمایشی این یافته را با دقت بیشتری مشخص کنند. از طرفی یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد برخی از حوزه‌های رشد زبان بیشتر از بقیه تخس اتأخین عوامل اجقناعی ی‌قربیتی قران دارش. لنچ حیژه‌ها عبات :بویف از قوانایی استفاده از کلمه‌های ربطی» درک نحوی و تکمیل گرامری. توانایی استفاده از کلمه‌های ربطی مربوط به 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 نارای زبای دوره ۱۲, شماره ۲ (پیاپی 7۲), خرداد و تیر ۱۶۰۰ ۵8 توانایی کودک در درک شباهت‌ها و تفاوت‌های کلمه‌ها و درک مفاهیم و ارتباط مفاهیم و مقولات با یکدیگر است و به‌نظر می‌رسد همان‌طور که یافته‌های این مطالعه نشان داد هر چه قدر والدین تحسیلای بالاقیی داشقه یاف وراق سبگمای فرق شیور نتضاواته‌ای استفانه کم رنه اج مهارت‌ها بیشتر تسهیل می‌شود. دو حوزه دیگر مربوط به درک نحو و توانایی استفاده از ادوات صرفی برای تکمیل گرامر جمله‌ها بود. این حوزه‌ها که با مهارت‌های سوادآموزی در مدرسه نیز ارتباط دارند ( ,511۷6۲27 ,۳۳۵110 :0۹0,2006 10 بفتقاطا1/0 2 ,10 3/10۲۵ ,ع۲120) به‌نظر می‌رسند. می‌توانند به‌منزله حوزه‌های هدف در ارتقای مهارت‌های زبانی همه کودکان به‌ویژه کودکان متعلق به طبقه‌های اجتماعی - اقتصادی پایین یا آنچه مطالعه حاضر به ادبیات پژوهش این حوزه اضافه می‌کند از این قرار است: ۱. دختران نسبت‌به پسران در حوزه‌های معناشناسی و نحو عملکرد بهتری در دوره پیش‌دبستانی دارند ۲ تحصیلات و شغل مادر بیرون از خانه و تحصیلات پدر هر چه قدر بیشتر باشد رشد در حوزه‌های تکمیل دستوری جمله‌ها و رشد معناشناسی (توانایی استفاده از کلمه‌های ربط‌دهنده مفاهیم) بهتر خواهد بود. ۳ تک‌فرزندی تأثیری روی هیچ‌یک از موّلفه‌های رشد زبانی شامل معناشناسی,» نحو و تولید کلمه ندارد و ۶. سبک فرزندپروری مقتدرانه بیشتر از سایر سبک‌های فرزندپروری روی رشد حوزه‌های معناشناسی زبان (درک کلمات ربطی) و نحو (درک نحو و در تفسیر یافته‌های این پژوهش باید به چند محدودیت توجه کرد. ۱. نمونه شرکت‌کننده در این پژوهش معرف جامعه هدف و طبقات مختلف اجتماعی - اقتصادی آن نبود درنتیجه در تفسیر یافته‌ها به کل جمعیت باید احتیاط کرد» ۲. برای مطالعه برخی ویژگی‌ها مانند فرزندپروری از پرسش‌نامه خودگزارش‌دهی والدین استفاده شد که ممکن است سوگیری‌های خاص خود را داشته باشد و,تا حدی«یافته‌ها وا تخی‌نأثیر قرّار دهد: ۳. در این مطالعه تأثیر تعاملی ویژگی‌های روان‌شناختی فرزند و ویژگی‌های اجتماعی - اقتصادی خانواده با هم بررسی نشد. ممکن است کودکی با ویژگی‌های خاص روان‌شناختی مثل خلق‌وخوی کم‌رو يا با خلق‌وخوی بیش‌فعال در محیط‌های خانوادگی متفاوت عملکرد زبانی متفاوتی داشته باشد. ۶. برای ارزیابی شاخص‌های رشد زبانی در این مطالعه تکالیفی روی کودک اجرا شد و براساس 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 خمید خانی‌بور زهمکارات ار جنسیت کودک, شغل و تحصبلات.. 7 عملکرد در هر تکلیف به کودک نمره داده شد» امکان دارد استفاده از روش‌هایی مانند ثبت گفتار آزاد کودک و محاسبه شاخص هایی مانند میانگین طول گفته*" اطلاعات کامل‌تری درباره وضعیت رشد زبانی بدهد و ۵. برای ثبت وضعیت اجتماعی - اقتصادی شرایط برای ثبت درآمد واقعی و منابع اقتصادی واقعی (مانند وضعیت تملک خانه یا متراژخانه) فراهم نشد. این دسته عوامل ممکن است روی یافته‌های به‌دست آمده اثرگذار باشند و درنتیجه در تفسیر یافته‌های این پژوهش باید به این موارد توجه کرد و در پژوهش‌های آینده برای دستیابی به پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده با برطرف کردن محدودیت‌های ذکرشده مجدد فرضیه‌های این پژوهش بررسی شود. همچنین» پيشنهاد می‌شود براساس نمره‌های به‌دست آمده در آزمون رشد زبانی زیرگونه‌های با رشد بالا متوسط و ضعیف از هم متمایز و تفاوت‌های بین: نیمرخ‌های: این گروه‌ها از لفحاظ ظلکر درآسایر توانایی‌های شناختی مانند کارکرد اجرایی و نظريه ذهن بررسی و ویژگی‌های روانی و اجتماعی و فرهنگی خانواده‌های 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 رای این دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی ۳٩)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ 3 * احدی, ح. (۱۳۹۵). توانایی دستوری و کاربردشناختی در آسیب زبانی: دریچه‌ای به‌سوی * حسن‌زاده, س. و مینایی» ا. (۱۳۸۰). انطباق و هنجاریابی آزمون رشد زبان 010-۳7:3]" 8 حینایی: اه اشیگ وله س. (0۳۹۹ ساگتار ,عاقلی, یامتار, شسقهه: قارسی, پروسش نامه :نم ععهعهها هز ععصعاعمرصی آمعنامسصسصدع مهد عنامصسع ۳۳ .(2016) .173 منفعط۸ ٩ -20:1 (4) 7 :2016 36۹60 3۵1۵60 #ههسع سمل نهک صنقص 1 ماد ممهزی ۸ ۷۵8 که امه عطا ۵۶ و5 .(2012) بش بط بتهطع160 ۶ بش۸ بمتطاش۸ یگ بش۸ منصقصا۸ ٩ 70۵/۵ ,710۵/0۵ تصقاکفلوط دز صححغانطه ۵۶ امعم 10ععل عطا ۵0 01365 ۵1۵1 ۳۳۹/۵۵۳ .(2008) ۰[ باعع ۷۷۵1010 ۶ ی بظ۳۵80 بل 82001-609 سا ب6ع30 ٩ + عنصطاه مصد آهنعد ددمعی عم +حعصمانه فلنط مهد صعصوماره (5۳5) عنصم 5000000 .(2015) بل ما10 6 سل .له بواکل0ظ .36 مل باختاهع06قاع8 ٩ 2860 اه قطاطم 7 که عمط علقس جز اصعلوزه عنم ععم‌هها ها مان 009071010 ۵ 7000/1 عتمصصو‌تاکصنی واخمطاحه آمامع‌ه2۳ بر991ل) بل بط ۰ 0 ععاواد ۳26008 .(2017) ۰ مصفل عه بش کل ۴۵۶ بل با بط60ل بط 6 بصقطعن8 ٩ 1 ,فالفاد ععدنعمدا مه کمسغوانط طلانه کصو‌ناهنممککخ +حصق 0۳00۳ قاتا عمط 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 06711118 00۵ ۲12۵1 :1 ۵/۵ :8 001 م۳700 .(2005) 17۰ 36 مصتعاعصه 5 1 .(2010) ۷۰ کاه۳ ۵۶ بل بصطقلا 32 .0 ,06و1۵ مظ ما معا بل .3 بصلعاق80 0 0620 وس ها ماع عنطامع مصعل منود مهد موی +ععلع 101 1677-3۰ ,(46)6 ,رم و2 ماع ما70 صقان عصاصر اه 6۳5 0 آمعزعو1مصمطام آممطعرم جز کععصتاانل ماد عنصمدممونموگ .(1995) بش۸ 1 و806 ,۳۹6/10108 ۳2۵110۵ ۵1 70۵ امعم عنطاعه عمنفمه عف معا هد ان تمد باه 028 ع .17 ,31۵000 دز .36 بلقصنطط ,۳۰ بظ 0۳۳۵9۰ ,1 ب ,و8016 1۶8 1 ۳۶۶ دعاماگ معاندتآ عط) جوز الط ۵۶ 6ا مدمه عصمط ۵ط1 2001(۰) (72)6 0610070 612 قاط عهد طاعتاوسطا ماع اون مطط از 65 ناک ,(۳۵۰) هاقه۷ 104 .معط کصاکرد آمعنعمام۳ .(1992) نآ تعصصع ص80 2 .(187-249 .م۳) دعروز ۲۵701 ۵۵ ک نله اس 0 ما نهر ماع نله [۵۵ 1 ۳۹627 .(2010) .7 باعع ۷۷3100 عک بل ۷۷ بطق بل بصصت0-فام8۵ (( 1۳6 ۵1 که 11008 تفع 7 3۹۲ عط صز اصعحص ماع عل فلنط مهد خصعصوماره ,1991 7116711 م۸9 ]26۹۵0۵ ۵7 م700۵ عتفصصمناکصن تحاقمطاحه هام۳ کال خسظ :101ععل 10621 تواعهط .(2018) سا ۳۰ ,ق۷1۵۵ 6۶ با بصتنه‌طانط ی بق#النگ مب نوم -503 ,(36)5 ,108086 ۳۳۹ 7 عافد صمتامعساه مداد مهد ععصعلصعااد ععفه جع 100 6 :6 ۷۵100ع1 ما10 1غادز ومد دعصناطاند کم ما3 ب(2001) :8 0 ,13206 1 ا1] اوماد 0 ا م0 1ع۷عل عم تصتحصصم حاکنو۳۵ 156 .(2017) 36۰ بصمفعاخ حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 86110010۵ [۵ 70۵ 710۵/0۵ مصتقانط اممطحعم هز مها ۵۵ 100 :7 بطانا 30۵۳۵ ونومع)] وسفاماهید مها ع امک .(2002) .۲ مخصه‌طاطانه ,ق۲000 بعع م1 ۵1 04 ما20 76 .(1989) 8۰ با ,عمط عک ببظ .7 مطمفقعا6 13010۳8 لمسانه000د فصه عنصمص0ع50006 که غامد 16۵ (2001) ۷۰ 600262 81/8۵1 ۷3۵۳۰ طاتمع ۳ مزع امعم مش امعم ماع تغل صقان امن ععمعمها 1 061001107112 10886 6۵00 0۱۵ ۵00011066 70886 .(2013) .36 مختس ۲ ۵۵۲ عطا ۶و دنل تعلوصقاد ومد حونامامرعلخ۸ .(2001) بش بعنفص۸ بیک ,وه ص۲1۵ ,۳21107۵ ۳٩ م70 صدتطع 1 مه معطفلنا ممصفلدهورگ - ۳ 1۵۳ 3 :1010-۶0 عه لا ,۳۵6 بش۸ بقتاقت) بش بطقط۳۵۶ ب.ظ ,110006 مب بکتاحطقط ,باه 11300۰ 86 ده کعطناطاند +علاه او اکن عط1 .(2019) .هت ولگ مطام فلنط۲-ط 2/0 :(30)9 5676716 10و ما۶ 5۵ هد عمصعاقنل عهد و صمتاعص۸ 2 که امعصم 001 06610061 ععمنعمها عمصقطه مه کممرصند کدی هنود 130۳ .(2006) .طظ بکا0 ۵ ۳ 1۵۹۲ اصزوز ۸ اصعصصنمااد: آهدمناماه ومد عمنه ونطفدانگ د(2009) 36۰ 36۰ وه[ 001 ۱۱ 6606 +خنفعطام روط اسان ععساوه عطا مد امه ععصعکلصی ۳6 درنطاعد ناما +نعط وه معاواد عصتاص ۳ .(2013) 8۰ 1101220 ۶ مش مفهه۰ ۴ 5007/17 ۵۲ /۵۵/ ۸۵۳/۵۲ ع عنتامتم عهمو‌هها اعق دصسفانط اممطد عم نع عصنصسدها آهعناعناهاد صز مععصع اکن 190 .(2016) .7 ما۸ عک بش ب00نگ .184-93 ,(57)1 د1(ع 60610/001 ۲۶/2 مجقاهبرد که دوحمعطع صصمه ک صحسفوانطا تارهای زبانی دوره ۱۲ شماره ۲ (پیاپی 1۳)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ 3 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 8 ماع ٩ صحتلانط فص کسهاد آهدمنادمعه ک 3/01 .(1994) 36۰ مصزنصامگ ۳۹۵۵۵ 10120 عع مد ععند مدنگ .(2016) 6۰ .ال ماختمطا ۷۷ عل ۷۵۵ 6۶ .36 مصزنصامگ 1-6۰ ,(11)8 ,ع6زز۵ ۲/05 .فاعادهه آهاعنود اصعماانل هنز صمنا ان مزع م1 ه تعصتاه‌دم حصعلم جز ککام-ع0 1 .(2009) بج ش3106 6۶ ۷/۰ .0 80اه ,(30)3 ,5610010 7۵۱ 04 م0 کی آماصحدم 10۶ صمناتعصصمه عصناطند که ند 510168 1000601۰ع۷ع01 ععمعمها ۵0 کاصنم‌عصیم آمهمونامسخ .(1990) 37 36۰ هدما 5عتلاخطه مه امعصرو‌امه آممعامه تراهط .(2017) ما بط واه عگ 32 مفقتهطاصم] 04 ون فالتا عطا امد نادمه از کاافاد لموتقطط هه عنصعلهد (00)) .7٩ ,ق۳۹۵6 62 بل 1۵062 بیک بناک مسا .1 ب0قتصاگ .3۳ .8 بعانعطام] ع) هنز آمتاصمه نان هد بک5۳ ,دصق #امطععتمط همه کصمنهاهی دما 7061000۵1 بلممطفانطه ‏ واه زا کللفاه ‏ ععمعهما ‏ ۵۶ منم 705۰ ,200610016 ۵710۱8۵86 16۵1 776 .(2019) .10 ,الفصصما1 عک سا.۳ظ 2160606 1703۵ ماگ برع دز 20065 مک .(0990) یک مقصع‌کاع 20100-110 8 .1 اند ] .31 باعکعش ,3 .ل ,ق۷11۵ ,13 یگ هه م1۸ ما2 .ظ 2/62۰ 0 لصهه کالفاد نموم که کممانفعمم عمناصد۳ .(2015) .۵ موهطه‌قط ۶ ۰-7 /0۵/. .۰0۳0001615 #ععمامد دنل ۰ بوللد نس منود هنز عولعا موم لاس0 باه بط0 ۸1 3 بقع م۴ بش۸ یگ بصقطق ,13 ,۳۳۵۵ یگ بصقع 1/00 -قاع 2 نععمتعمها فلنط مد +متحقطط عصنام 2 (2019) ب36 بل بدصتلهل ٩ لو انطه رز مععص انا 6060000 .(2017) نآ مزقاگاهط-دزدما۳ عک سا کلع 6-7 مصد 1/1 حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 ۵۵ ]۳2۵/0۵ ۵۳ 60:۵۳ مفعنلد فنص ماگ که کلذولهمو‌هاع 2 نععمن‌هها ۳۵۲۹۵۵ عطا ۵۶ وانلناه مضه عسعناد ماع 1656 .(2017) یک بومعلز٩ عک بش باع1/00۵ ,16862 ولنسم۳ ۵۳ لقست. باهذ عاجاد عمتاصندم هط عطا که دنک 0 110606 عفد که حصعاطامم 110۳ .(2006) .ظ 17 ,1500۹0 عک کل باتقاط 1/0 * ودمسه کللفاد دحصم‌تم اه عناعماهرد هرز کعناانه‌تاکنل ما ماه ععد موی ۵ ع دعقم که صمنا‌طند0) .(2018) بل تقاط عک بسا .8 بتعل8 ,1 0 1/00 + دوقاعل مادص ماه ۷عل لاه صععفوانطه اممطقصرم هرز اصعص رما عل ماهر عاصصم 62)7(,604-66۰ ب0ع 69 انم هس ما0۳ مومسم اصعصصم ماع عل هرن [0۵ع3/21 .(2016) .۸ .3 ,۵۵660 ۶ بط بل بط۳۵ مک بش بنقناد۹ ۷ بل ,0۵006 کاعآاه 1۵۳0۳۵05 تواحعه کم 2105و مگ نصمناهاصناد عصمط فص همکد ۰ -52)9(,1409 ,روم موم ماع رهم00 امعم ماه عل عننصوم ک صحعفلنط 5 10000106 .(2017) 3/۰ ۴ بللماصنام6 عک سک بکلععم 118-۳ مظ بمنا بش۸ ,6ع۳8 7 6۲/۵۳ /۸۳۵ باعل ععمتعمها مد عشهاک عنهوص م5000 0666 1 ۳702/۵6 13 کل معنل رونام نص ص۲0 «ر2018) ما بل بطوقاق/3 62 بل ۷۷۰ ,ختعاع۳ -313 .00) 8710711 ع۸9 8ع 1 ازطمک 2 ههام0 هه وومامانومرمموط 4#ممطهنش ۵ ااطصذ عع2عصقا +عطاد2 وه 3056۶ 2006(۰) با بحصق‌ع ۷۵0-۳۵ عک .اه قام ۳ 4 ۹۲ /0۶۵/. 06۵10061۰ ععمنعمها ماما ما کصمناطص تصحطفلنطه عصسمر .(2010) .1۷۵۹8821075 ۳۳۵۵۵۲ عکناآ وانس۳۵ عک سا ,خصهع ۷۵0۵-۳۵۵ ,بل بقاو ۳ -10 1۳0۵۵ کعتانسه؟ حز امعصصمرواععل عهمعهصها ٩ علاط مم کصوناد‌طاتطصی توانمه احعط ۳ ناهانگ .(2014) .ل فاص[ ۶ ,36 ما۳ بیش بطموصمصقاط یگ بتعکله۳ ,13 ,۳۵ تارهای زبانی دوره ۱۲ شماره ۲ (پیاپی 1۳)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ 3 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 ۵۱۵ 1۳66 .(2012) .2 بوال1/0 6۶ مسطظ بل میسقت 0 ۴ بقص نگ ,۳ب ,۳۳۵۵ آهدع‌دنامصمحط طاذناعدط عصمصسه جمتحصعطع یی هتفه عصانوصم ص حطاصعل وقا 1۵۵ 8۰ 0:۵ ۸2008 اممطد قاصعصعاه جز صحطلانط آممعصنانط طدزاع‌مخطاعنصددگ 0ص بل 3۵76 عک بط ,20118-00066 .36 بش ش106۲ نآ بآ بقلتصاآ .۳ .3 ب6[110ع ۳ 86 0۵۳۳ عصتاص نوم هه ب۵ع۲۵ بکنهاد عن 500060 که کاعگگله عط1 .(2009) «] 544-557 ب(2)ک4 ,روهاماعوم آمنوهسماه20 فممطفانط وه هز اصعصم ات00 6 0۴ الم لماوع ۸ .(2004) .7 ۳۰ ,ص308 6 3 بطعندقعگ 1 ,8۵2 6 +دعتانانطاه ععمنعهدا 0آمععع روط هه شهاک ع امد منود 6660 صمناهنممحه 8-۰ 19)4(,52 +0016 62068 ما۲ واوط وا عمخاصدم که عم 623 0 6100601 عل ق۷۵۵۵ .(2016) .۳ بققا0 62 بل ,۸126 نا بقا0م۹ع۳۸ 70:7۵ .ناگ 1366100601 عومتع ما عط) عمزحن وود دمناهعنامی ۸ نعدصع ۳0۳۳ .1490 -59)6(,1484 بل 0ع60 3 7608 0۵ مومع سا نک ۵118۰ .131699 هو ماما‌و رآ جعحسی آممهک .(2017) 0۳۵ م۴۸ ۲ ام 166 .(2016) 3/۰ با بطماعامهاک 2 ,بل بظ ب6لق11 ,یلا ,کلتق 16 بسا 3۰ ۴80/6۰ داد بومدتعانا وصه عهمعصدا ٩ مصحلغانط دز عولها ومصطل تامهم فص دنه اصعتهم -25)2(,198 ,010/101 ۲/۵ 0۵ 7001 دعنانسد؟ مصناها ومد اعقاط بعانط عصمصه 4 100 70۳ :661007۵71 ۵7 [1:۵۵۵ ,7101۵۵0110۵ (2009) .7 .۸ کلمومهسد5 مط0اعصنطاعد ۱۷۷ بدوناهنممدکش۸ مزع مامطا رد۳ صمخوصه «ع 0 جلعمه عجماد هی .۷ بج ,10۳8086 2 رگ بق ۷۷/۵6۲ .10 ,816868 بط کل بلاط 6 .1۳ نگ جنقص مروازانطهناع۴ +کعخماصه ص اصعصطمرما 306 ع تام تصححصص۲ هن 310۳ 166 .(2014) 3-3۰ ,(34)1 هو سا ۴۶۲ حاکن +عفصعع اصد کدی آمامعصمواه 00 آهمن1 ید10 ۸ .(2005) .7 .8 ,832066 ۶ 6 34 ص56 36 34 ما8 36 ما ,5160068 بانط عهمر هز صمناعه عتامنصتصصمی هه وصقاحاطاق۵ 0000عع ۵۳ وفند حمید خانی‌پور و همکاران اثر جنسیت کودک. شغل و تحصیلات... 7 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60 رای این دوره ۰۱۲ شماره ۲ (پیاپی ۳٩)» خرداد و تیر ۱۶۰۰ 3 32608 .(2008) ۰ مکلنادمع۴1 عک بط بااه‌طاصصه ,1 بش ,طعنطا62 سا بلط مگ 6 م70 .خافع او ماحط اسان سکع عطا کم ادها ۸ نددعصمتم عنممصیل 2 که 0 ععمعمها فان .(2017) بکا ,و0 2 بط 10 بعف قاط پل بهقعما ۷ ,فص9ام10 مزا ععلع مهد عمط وانسد دع6ع صمنماه عطا عاهنلوهده عصنامعنل تدم 1-8۰ ,7568 روم ام لوط ان موه مه 07 امس هنماد 00 اران۳۵ عک ی ,160066 -5 3/1011 .3/1 وبوططاع ۷/110 ۳.۱ ,02-۳ سا ۷۵0۵-۳۵۵2208 ۲و 3۵۵0105 نعمتاص دم هه همم بحمقطا .(2012) بدمماهعناه 1 بوعگل (60زم۳۳ عنا 339-1 ,(27)3 00167 660 م۲2 واه امعم ماع عل ععمهها ره ۷۵۲۵1 عطا عمنصنسم3۵ .(2019) بل .۳ بعالن2 2 سل ما و5 بط ب1 ورگ 41 111۱ 56016106۲ 02 ۲باد5 ۵۵ ۱۳۵۲ 13:32 ۵1 ۱۲۲۰۵۵۵۲65۵۶۱۲ 1۲۵ 00۶/۱۱۵۵60

رشد زبان در کودکان تفاوت هایی با هم دارد و عوامل مرتبط با کودک و خانواده ممکن است روی تسهیل یا تضعیف رشد زبان اثر بگذارد. هدف مطالعه حاضر، بررسی اثر جنسیت کودک، تعداد فرزندان خانواده، شغل والدین (پدر و مادر)، تحصیلات والدین و سبک های فرزندپروری بر روی رشد مؤلفه های زبانی (معناشناسی، نحو و تولید کلمه) بود. جامعه شامل کودکان پیش دبستانی و خانواده هایشان در شهر کرج بودند. از 98 خانواده و کودک نمونه گیری انجام شد. آزمون رشد زبانی (نسخه سوم) روی کودک اجرا شد و پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی و پرسش نامه اقتدار والدگری روی والدین اجرا شد. یافته ها نشان داد عملکرد دختران در مؤلفه های درکِ نحوی، تکمیل دستوری و استفاده از واژگان ربطی بهتر از پسران بود. تفاوتی بین خانواده های تک فرزند و چند فرزند در مؤلفه های رشد زبانی وجود نداشت. شغل پدر تأثیر معنا داری بر روی شاخص های رشد زبانی نداشت، اما عملکرد کودکانی که مادرانشان شغل بیرون از خانه داشتند نسبت به مادران خانه دار، بهتر بود. کودکانی که والدینشان تحصیلات بالاتری داشتند عملکرد بهتری در خرده آزمون های درک نحو، تکمیل دستوری و استفاده از واژگان ربطی داشتند. به علاوه، سبک های فرزندپروری مقتدرانه و سهل گیر رابطه مثبت با رشد نحو و معنا شناسی داشتند، در حالی که سبک فرزندپروری مستبدانه رابطه منفی با درک نحو و معنا شناسی داشت. می توان گفت وضعیت اقتصادی اجتماعی خانواده (به صورت خاص سطح تحصیلات والدین و شاغل بودن مادر) و سبک های فرزندپروری روی اکتساب زبان کودکان اثرگذار است و توانایی زبانی در حوزه معنا شناسی و نحو در دختران، در دوره پیش دبستانی، بهتر از پسران است.

481405

پاینده داری نژاد, زهره, حبیب زاده, حامد. (۱۴۰۰). بررسی رابطه میان هویت فرهنگی و نگرش دانش آموزان مقطع دبیرستان استان تهران نسبت به یادگیری زبان انگلیسی. پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی» (۱۱) ۰۲ ۴۳-۵۸ 26 200 7از ص80 تساه 666 منطعصمناهام عط متسه ر2021) .17 مطعلمطنط۵ 2 0 2زههضه 1 06ص ۳ 103-0 ,(2) 11 ,70۳۵ 6860۳6 ۵9096 ۳۵۳۵۲9۳ مناوت ص16 ۵۳۵م) صصطع 1 که کخصع همطل طاونط که *کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی بوده و از سال ۲۲۲۲ به تدریس زبان انگلیسی مشغول است. در حال حاضر دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی دانشگاه کاشان است. **از سال ۱۳۷۵ به تدریس» ترجمه و پژوهش مشغول است و در حال حاضر عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه کاشان است. وهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ 07 1۷۹713303 396502 ۲2۷3۹3 3۳۳/۱۸۵ ۲7 ۸ 0۳ هد ع* 33۳۹ ۲202 6923380 3 کج وله 753۷ ,865 82 120 جع ۳۵۳۵ وصه انآ ۵1 لس ۳۵ مخص اه 3060 طاعناود۳ موصنط 6 1 مومع هه دناوخ صز اصعوی یگ 2۸ ۳۵۳۵۵۵ 200 6۲26 انآ ۵۶ وال۳۵ ماصعص اه 1060 طاعناوصت مع هن ۵ص موصنوههم.۲ دعناوصط او م3۳16 اه کزکک۸ ۳۵1۵110 ۲۵6 0ص و۵ ۲۵ ,تعطهع عهمتوصها. و۵۳۵ توااقه مرح مکتعط‌جع) 1۵۳ اهزاصع عم کز 1۳ ۵ ۵۳ 0۳۹۲۳۵۲۲ کعنموعای 00هام معط م9 6ط 1 وناز هه ممعفنوصها بسانت 06660 مرنط منامام عطغ مصنصمته ۵ کصهنه وود کنط اصعوبه5 ج ۲و اعد هد عف اند دک حعطعم عنط 1 بطعزاعط۳ هدما ۵۳۵۳۵ صقطع 7 کم کاصعلوی اممطک طلونط ۶و عونناند وصه وناصعلز آامسنه 0 605 5100601 56001 حلونط ۵۶ ندز امس انه ۶و ععدع عط) عصنصصه ما 0عوصعاصذ مکله حلوع و۳6 ۵ 0۳ کاعزاعن ۵۳ ۵1 ( ۵ 92 وصه عاعع 88) کاصعلونی آممط5 /وه 560 180 ,م5 00 1۵ +عاعنع ۵ ,ط6ط1 وتا مصدی عاعدل صموصت و۲۳ صعحوط عع رصع طونم مطاگا1۵ مطاگنط ۳۹۸) 6 ۵00 00200 ۵۶ عسفصدمناکصن واه کحصلعدی لوط ممطاهع ۳۵۶ عاقل 65 156 006910026 دوز امسقله 0صه معصنصهع1 عوهنوصها طکناعط۳ 1۵۵۲۵ ۲۵۲6 ۳6۷۵۵160 که تولعصه هن گناج )5 عط او ۳۵۹15 1۵6 عون عطی دمص عصنلده عانعن انا 1۳۵ 0صه باعل ادسقله ۵۶ ععاطهنع۷ 00 6 ص666 نداعم نامع 6۵6 ۵ ۷۷۵5 6 6۵6 ۵ ۵5 ۳۵۳۵ اقطا 3606 1۲ بعوقنو ها خون1۳۵ هنز ۳۵۳۵ کاصعلنی او (2۳-010ع (-16-18) کاصع 00165 صقنص1۳ 6 ۵۶ عع100 ممصل امسحلنه و صاکدهص ص666 منطعصوناها ۲ کالنا5م۳ 136 ع 162۳5 ععدنوصها کناو وعو ام عوناه معط وصه صعوز امسصانه صقنص1۳ 1۵۷۵۵ 40 05 0۶ 005 ۵ 136 ۵6۵ ععصم اکن اصع‌نگنصوند برصه امد ک۵ ۳ ۳۵عط) اقطغ 0علج ۷ معله 06 زو 10۵۲۵ 0 ۵۵ م6 لیا ماع 0۵ ۵۹۵ توونه عنطی گم موه ۶۵ط1 . انصعوز له ۶و ععصع5 عطی صذ لزع ,ق0210 عصنصس2ع[ ۵ دمصعنععل عطی معصنطقعی موصوصها طعناوصط واه مه وعصنط‌ه) که موحعط صز 5۰ ما۳ وصنصندی ۶۵۳ ماطانعده م۲5 معط عطغ وصه مکتعطهعی طاعناعص۳ ناه 0ص ااناصعلز امسقاه 666۵ منط عدمناهاع عطغ معط «ر2021) .1۳ مطعلهطنطاه1 2 مهزهاحضصه 1 06ص ۳ -103 ,(2) 11 ,70۳۵ 660۲6۳ ۵۳9096 ۳0۳۵۲9 قاط عصنصمعل دمم ص۲6 که کاصع ون اممطک طاونط 1و 5۳060 14۸ 20 0۷۷ کز ع 5 .2013 ععحزد عطع ۲62 طعناعطظ صق 66 کقط عطاک صو 2 تصتص 20 ککعصزکباط 0 1۸ هصق عمط 56 ۰٩ راب۳۵0 ,اطع ص2۳ م16 اعنلود۴ کم +عطصعص برناهد؟ چ مد کنع3 1996 ععصند معط‌عوعوم۳ فص متقاعصد معط ج 660 کمط 176 ** ۰ ,1۳۵81320 91 رازه نصا مکععقسع م۲ ۳۵۳۵۵۵ وصه ۲16۳210۳6 565/0 ع0۲8/۱1 0۲6310600۲3۳۱05۰ //: ۵۶ ۳) 006 | ۱۵۹۵۲۵00 40 اه 6۳0 0-00 نا طخ۸ ۲0۳۱۳۵۵۶ عناع ۲ ج 096۲ 16۵۳۶60 5 ۷۷0۲ 7105 0 0۲۵۳۵۲۱۷ ۷۷۵۲۱۶ اه 0۳8 1۳۵ 0۲0۷060 بل 06۲۳۳۲۵ ۷۷۵۲۵۲۵ 0۶1۳۵ کعک ا۵ ۵۲۵ ۱/4۵/۰۵۳0 های زبانشناختی و ارتباطی دارد که نیز؛ شامل انتقال بافت وابستگی متقابل فرهنگ و زبان تا بدانجا است که اکتساب زبان» بدون انتقال عناصر فرهنگی آن امکان‌پذیر نیست (تاج - ۸) به‌اعتقاد بایرم و پورتو ( 20710 :6 377870 ) بر این زبان را می‌توان عامل مهمی در موفقیت فرد دانست. با توجه به‌تأثیر دو عامل نگرش و انگیزه در خصوص فراگیری امر آموزش و معلمان به‌این دو عامل بسیار مهم و حیاتی است (اروج لو و واحدی,» ۲۰۱۱). جنبه‌ها و هنجارهای زبان مقصد تحت تأثیر قرار ذاذهو لارمه موفقیت ذر, فراگیری آزبان آن است که زبان آموزخود را با جنبه‌های جدید فرهنگی و مهارت‌ها باورها ارزش‌ها و دانش افراد بوده» و به‌طور کلی» به‌ماهیت افراد اشاره دارد. افراد از طریق حس هویت خود به‌سوالاتی در این زمینه که چه کسی هستند و جایگاه‌شان در می‌پذیرد. در این میان» توجه به‌شکل‌گیری و رشد هویت در وهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ ۸ 00 جصضع کر مر و بر سر 0۲ کمعص 0و0 کم عضو 0 کپی کب طبیعی» هویت فرد را در بزرگسالی بنا می‌نهد. در واقع» شکل- گیری هویت مثبت در سنین نوجوانی؛ می‌تواند مسیر رشد و تکامل فرد را هموارتر کرده و او را در بهره‌گیری از فرصت- های پیش رو یاری کند (تسانگ» هوای» و لا ,لتا11 ,15878" در زمینه اهمیت توجه به‌دو عامل فرهنگ و هویت در فرهنگ و هویت زبان اول و زبان خارجی با یکدیگر کاملا در زمينه فراگیری زبان انگلیسی» و نیز با توجه به‌وجود رابطه انجام شده در این زمینه, به‌ویژه در ایران» نیاز به‌پژوهش‌های و پیشرفت زبانی افراد در بسیاری از پژوهش‌ها مورد توجه قرار گرفته است (مانند تاج الدین و تیمورنژاد. ۶ دهمرده صمیمی» ۹ خسن زاده و علی زاده ۲۰۱۸). به‌عنوان مثال, ایران بودند. نتایج بررسی‌های این پژوهش نشان داد که در پیشنهاد می‌کند که با توجه به‌ارتباط تنگاتنگ فرهنگ و زبان به‌عناصر و نمودهای فرهنگی زبان مقصد توجه داشته و با از وجود رابطه مثبت میان هویت فرهنگی و یادگیری بود. بداعتقاد اوه معلمان باید بذاین نکته توجه داشته باشند که زبانشناختی و غیرزبانشناختی زبان با هم مرتبط بوده و در امر هر دو جنبه را به‌یک میزان مورد توجه قرار دهند. به‌باور محققاین یادشده» اهمیت این دو عامل تا بدانجاست که اين دوگانگی هویت کرده و یا حتی موجب تغییرهویت او شوند. زبان انگلیسی پرداخت. نتایج حاصله حاکی از آن بود که زبان بشود. افزون بر اين» پژوهش ما نشان‌داد که علاقه‌مندی زمینه‌های اهویّت" و فرهنگ در ایران» و نیز با توجه به‌اهمیت هوای» و لا ۲۰۱۱)» و نیز تأثیر مهم این دو عامل بر آموزش رابطه میان فرهنگ و هویت بر نگرش افراد» بویژه دانش- گرفته است. و لزوم پژوهش‌های بیشتر در این زمینه منطقی به نظر می‌رسد. از اینرو پژوهش حاضر به‌منظور پر کردن این وهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ ۸ 00 جصضع کر مر و بر سر 0۲ کمعص 0و0 کم عضو 0 کپی کب تأثیر متغیرهای یاد شده در امر آموزش و فراگیری زبان صد و هشتاد دانش آموز مقطع دبیرستان (دوره دوم) (۸۸ دختر و ۲٩ پسر)» مناطق یک. پنج» دوازده» هجده در شهر تهران, با شرکت کنندگان در محدوده سنی ۱۹ تا ۱۸ سال بودند. و بدون هیچ تغییری» در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار گرشنگ): این پرسشنامه شامل ۰ سوال است که در مقیاس ملیت و زبان می‌پردازد. پایایی پرسشنامه ۰,۸۵ اعلام شده که زبان خارجی را با استفاده از پرسشنامه مورد استفاده قربان پرسشنامه شامل ۳۷ گویه است که در مقیاس لیکرت ۵ دبیرسنتان.(دوره دوم) (۸۸ دختر و ۲٩ پسر)» در محدوده سنی ۸ سال, مناطق یک» پنج» دوازده هجده» در شهر تهران آنلاین از طریق واتساپ و ایمیل در دسترس دانش آموزان قرار گرفت. لینک این پرسشنامه‌ها برای ۲۰۰ نفر از دانش- آموزان (۱۹۸ نفر از طریق واتساپ و ۳۲ نفر از طریق ایمیل) فرستاده شد. از این میان» ۱۸۹ نفر مشارکت کرده و از میان تأیید و بررسی شد. پرسشنامه به‌گونه‌ای طراحی شده بود که همگی پرسش‌ها باید پیش از ارسال, بطور کامل تکمیل می- موضوع پژوهش و هدف از انجام این پژوهش به‌طور مختصر که اطلاعات حاصل از تجزیه و بررسی داده‌های جمع آوری شده بدون ذکر نام مدرسه و مکان آن‌ها به‌صورت محرمانه حفظ شده و صرفا برای پژوهش حاضر مورد استفاده قرار نرم‌افزار 58585 نسخه ۱۹ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش, به‌منظور بررسی رابطه میان متغیرها از یک جمع‌آوری شده از طریق پرسشنامه با روش های آمار توصیفی یادگیری زبان خارجی در میان داوطلبان توزیع شد. پس از آن داده‌ها توسط نرم افزار 5855 نسخه ۱۹ مورد بررسی قرار هویت فرهنگی را نشان می‌دهد. آمار توصیفی در جدول ۱ نیش به‌موارد مطرح شده در بخش دین نشان دادند. در بخش شرکت کنندگان؛ موافقت خود را در باره مواردی چون شیوه زندگی ایرانی, لزوم رعایت ادب و احترام در مقابل والدین و موافقت خود را در باره کليه موارد مطرح شده در این دو - من ترجیح می‌دهم به‌جای رفتن به‌تور اروپا به‌مکه مکرمه برم. ۱ ۱۸ ۲- من به‌عنوان یک مسلمان روزه می گیرم. ۳:۵ ۱,۹۳ وهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ ۸ و00 جع کر رو وضو ور سکع عرص 000 که ص۹0 0 صبی با ۳ من فکر می‌کنم که ما به‌عنوان مسلمان باید به‌طور منظم نماز - شرکت در مراسم مذهبی باید بخشی از شیوه زندگی ما باشد. 1 کمک به‌سازمان های خيريه مذهبی یک فعالیت خوب است. ۷ من فکر می‌کنم ما باید به‌طور منظم از مساجد برای فعالیت‌های ۸ من دوست دارم به‌امامان احترام بگذارم و فعالیت‌های شاد 4 من شیوه زندگی ایرانیان را دوست دارم و از آن لذت می‌برم. ۰ غذاهای ایرانی یکی از بهترین غذاها در جهان است. ۷۱ من فکر می‌کنم بد نیست که تعارف کنم» زیرا نشان دهنده ادب ۲- مودب بودن در مقابل والدین و سالمندان ضروری است. ۳- من دوست دارم در مراسم‌هایی مانند عروسی ایرانی. نوروز شلوار, پیراهن, مانتو و غیره) را بپوشم تا لباس‌هایی که در کشورهای غربی (مانند شلوارهای کوتاه. لباس‌های بدون بالاتنه و غیره) استفاده می ۵ من ترجیح می‌دهم از روش‌های احوالپرسی ایرانی (مثلا دست ‎ -۹‏ من سنت‌های ایرانی مثل خاکستر آش نذری, صله رحم (بازدید از بستگان). خواستگاری (پيشنهاد ازدواج). سالگردها و غیره را دوست ۷- من همه ایرانیان را بدون توجه به‌قومیتشان احترام می کنم. ۸ همه ایرانی ها پاید حقوق پرابر و فرصت های برابر داشته باشتد: ۰ من دوست دارم زمانی که در خارج از کشور هستم., خود را یک ۳۹۳ ۹1۷ ۲ فارسی, زبان رسمی ایران است و باید باشد. ۳۲ ۱۳۰۱ ۵- من فارسی را دوست دارم و افتخار می‌کنم که ایک گویشور ۹ ۱ ۹ در حال حاضر فارسی باید بیشتر حفظ و ترویج شود. ۵رد ۹۹ ۷- هرایرانی باید فارسی را زبان اول خود بداند. ۸ ۱7 ۸ من دوست دارم یک گویشور فارسی باشم تا انگلیسی. و ۳ ۹- فارسی دارای قابلیت استفاده در موقعیت های امختلف (مانند ۳۸۲ ۲ ۰ من دوست دارم فارسی را به‌عنوان زبان بین‌المللی در آینده پبینم. ۳۹ ۹۱ (منبع: ابراهیمی» افراز صمیمی۱۳۹۹۰ ص. 4۹- زبان انگلیسی در جدول ۲ نشان داده شده است. همانطور که پیشتر یاداوری شد میّانگین نمره‌های بالاتر از ۳ نشان دهنده جدول۲: آمار توصیفی داده‌های پرسشنامه انگیزش و نگرش یادگیری زبان خارجی پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ ۱ یادگیری انگلیسی مهم است؛ زیرا به‌من این امکان را خواهد داد ۳۸ ۱/۸4 تا با مردم مختلف و زیادی ملاقات و صحبت کنم. ۲ منتظر زمانی هستم که وقت کلاس انگلیسی پرسد. ۳۲ ۱ ۰-۳ وقتی ناچار می‌شوم به‌انگلیسی صحبت کنم, بسیار احساس ۹ ی ۸ و00 جع کر رو وضو ور سکع عرص 000 که ص۹0 0 صبی با ۳۶ یادگیری انگلیسی مهم است؛ زیرا قادر به‌ارتباط آسان‌تری با ۰-۵ والدینم سعی می کنند در یادگیری زبان به‌من کمک کنند. ۹ ترجیح می‌دهم زمان بیشتری را در کلاس زبان انگلیسی و زمان ۰-۸ والدینم احساس می‌کنند که یادگیری زبان برای من بسیار مهم ۹ صحبت کردن به‌زبان انگلیسی اصلا مرا آزار نمی دهد. ۰ ای کاش می‌توانستم روزنامه‌ها و مجلات را به‌زبان‌های خارجی ۳ دوست دارم انگلیسی را تا حد ممکن یاد بگیرم. 4۶ انگلیسی زبان‌ها چیزهای زیادی دارند که به‌آن‌ها افتخار کنند؛ :- مطالعه زبان مهم است؛ زیرا مرا باسوادتر خواهد کرد. ۷ یادگیری انگلیسی مهم است؛ زیرا مرا قادر خواهد ساخت تا ۰ والدینم بر اهمیتی که انگلیسی هنگام فراغت از تحصیل برای 0۱ تقریبا با مرور هر روز رابطه‌ام را با زبان انگلیسی حفظ می 7۲ اگر قصد اقامت کردن در کشوری داشته باشم. تلاش خواهم ۳ خانواده ام به‌تمام چیزهایی که در کلاس انگلیسی انجام می‌دهم ۶ اگر دست خودم بود. تمام وقتم را صرف یادگیری زبان ۵ هه ۵ ای کاش انگلیسی را روان صحبت می کردم. ۸ 3 ۹- اکثر انگلیسی زبان‌ها افرادی مهربان هستند و به‌راحتی می‌توان با ۳۵ ۸۹۳ آن‌ها کنار آمد. از اینکه با آن ها دوست هستم. خوشحالم. ۷ از ملاقات کردن با کسانی که به‌زبان خارجی صحبت میکنند. ۳,۵۹ ۱۱۱ ۰-۸ واقعا از یادگیری زبان انگلیسی لذت می‌برم. دم تیده 4۹ هر چقدر بیشتر انگلیسی‌زبانان را میشناسم. آن‌ها را بیشتر ۳۸ ۱۱۳۱ ۱ واقعا دوست دارم زبان‌های خارجی زیادی را یاد بگیرم. ۳۳۵ ۸ ۰-۲ والدینم اصرار دارند که اگر در انگلیسی مشکلی دارم از استاد ۳ ۸ ۳ کلاس انگلیس‌ام را خیلی دوست دارم. در اینده‌اتشتر مد مه ۶ تلاش می کنم تمام چیزهایی را که به‌انگلیسی می‌بینم یا می- ۹ ۹۹ ۰-۹ والدینم احساس می کنند که بهتر است تا در تمام طول تحصیل ۱ نیمه ۷ می خواهم آنقدر انگلیسی را خوب یاد بگیرم تا برای من عادی 2۷ ۵ (منبع: قربان دوردی نژاد» ۱۳۹۶ ص. ۱۲۸-۱۲۵) کولم و گروف-اسمیرنوف استفاده شد. نتایج اين آزمون در جدول۳ : آزمون کولموگروف-اسمیرنوف هویت فرهنگی و نگرش نسبت به‌فراگیری زبان پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲. تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ ۸ و00 جع کر رو وضو ور سکع عرص 000 که ص۹0 0 صبی با برای هویت فرهنگی ۰۲۶. است که از سطح معناداری ۰۵. به فراگیری زبان خارجی با استفاده از فرمول ضریب اهمبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد. جدول ۶ نتایج مربوطه را نشان همبستگی اسپیرمن ( 0.073- -,1 و 0.05 < 0) نشان داد که بین دو متغیر هویت فرهنگی و نگرش نسبت به‌فراگیری زبان فراگیری زبان خارجی رابطه منفی وجود دارد که البته با توجه به‌دلیل, اینکه سطح معناداری ۰,۳۳ بوده که از سطح معناداری ۵ بزرگتر است. می‌توان گفت رابطه بین دو متغیر معنادار نبوده و این دو متغیر رابطه خطی با یکدیگر ندارند. جدول ۶: همبستگی اسپیّرمن میان دومتغیر هویت فرهنگی دانش آموزان مقطع دیهان زانگرشی هویت فرهنگی در میان دختران و پسران مقطع دبیرستان بود. بررسی میانگین دوجامعه از مار من- ویتنی استفاده شد. که جدول ۵: آزمون من ویتنی بررسی تفاوت میان جنسیت و میزان حس هویت فرهنگی ایرانی (رتبه ها) جدول1: آزمون من ویتنی بررسی تفاوت میان جنسیت و میزان حس هویت فرهنگی ایرانی (آماره‌های آزمون) است که بیشتر از ۰,۰۵ است (0<0.05). لذا دلیلی برای پژوهش‌های زین شناختی. در زبان‌های خارجی: دوره ۱۱+ شماره ۷: تأبستان ۰ ۸ 00 جصضع کر مر و بر سر 0۲ کمعص 0و0 کم عضو 0 کپی کب رد فرض صفر وجود ندارد. و می‌توان گفت با توجه میان حس هویت فرهنگی در میان دختران و پسران نوجوان حاصل از تجزیه و بررسی‌های آماری نشان داد که بین دو در باره فراگیری زبان انگلیسی, رابطه منفی دارد» که: البتهابر ایران و سایر کشورها یافت نشد که به‌طور مشخص به‌بررسی که نتیجه پژوهش حاضر, بطور دقیق, همسو يا در تضاد با کدام پژوهش است؛ اما در باره بعد فرهنگ و آموزش» بسیاری از پژوهش‌های انجام گرفته در ایران و سایر کشورها به و جود رابطه میان متغیر فرهنگ و موفقیت در فراگیری زبان اذعان فرهنگی زبان مقصد است. قهاری (۱۳۹۲) معتقد است که در بررسی رابطه میان فرهنگ و زبان, فرهنگ یکی از عوامل مهم بذول نژاد (۱۳۹۷) نیز بر این باور است که معلمان با فرهنتگ. آموزش, و یادگیری می‌باشند. آن‌ها بر این باورند که معلمان زبان دوم باید در جهت آگاه سازی زبان‌آموزان در دانش آموزان دختر و پسر مشاهده نشد. این یافته‌ها در تناقض با مطالعه صورت گرفته توسط تسانگ, هوای, و لا (۲۰۱۱) است که معتقد است» سن» جنس و الگوهای فرهنگی در دوره‌های مختلف زندگی افراد بر تکوین و رشد هویت آن‌ها تأثی رگذارند. وانگه زانگ: کوان: و رایت ( ,72378 ,۲۷7۵۵8 ۶۷801 :8 ,ط16۷/۵) (۲۰۱۹) نیز با بررسی تأثیر جنسیت بر خس زیت افراد. ۳۵-۲۰ سال دز گشنور چین نان دادئد که جنسیت بر حس هویت تأثیرگذار بوده و حس هویت در مردان, در مقایسه با حس هویت در زنان, در سطح بالاتری این پژوهش حاکی از آن بود که با وجود پژوهش‌های متعددی نشد که بطور مستقیم به‌بررسی رابطه میان هویت فرهنگی و موفقیت‌های آینده نوجوانان و نیز با توجه به‌نقش مهم سه مطالعه حاضر تنها از میان دانش آموزان دوره دوم دبیرستان انتخاب شدند. زیرا امکان انتخاب از میان کليه سطوح دانش - آموزان موجود نبود. از اینرو با توجه به‌تأثیر احتمالی سن بر حاضر حاکی از آن بود که بین دو متغیر هویت فرهنگی و زبان خارجی رابطه منفی دارد. البته با توجه به‌نتایج بدست کتاب‌های آموزشی. یکی از ابزارهای مهم و کمک کننده در فراگیری زبان باشد. عدم آگاهی کافی از واقعیت‌ها و عناصر وهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی, دوره ۱۱ شماره ۲ تابستان ۱۴۰۰ از صفحه ۲۵۵ تا ۲۷۲ ۸ 00 جصضع کر مر و بر سر 0۲ کمعص 0و0 کم عضو 0 کپی کب فرهنگی زبان اول» زبان مقصد» و نیز سایر فرهنگ‌های بین- فرهنگی, با استفاده از ابزارها و منابع مختلفی چون متون. هویت. و آموزش زبان خارجی, مفید و قابل توجه است. بیشتری در خصوص نقش هویت و فرهنگ بر نگرش افراد؛ مدرسان کمک کند تا نسبت به‌رابطه میان این متغیرها با توجه به‌طیف‌های سنی زبان آموزان هوشیارتر باشند و با تغییر در و هویت»و تأثیر این عوامل بر امر آموزش و فراگیری زبان» زمینه عوامل موثر بر هویت فرهنگی و نگرش افراد به‌فراگیری ۰ ,(12)2 رن و 16و ۸ 600 ع سا ۵1 رهاط «(6 2 ی 20 ‎ 22:‏ ع وس تطع 7 عوصسو ما جهنصد۳ا .(2018) 3 ,و اعلوه م6۸ 3.۰ ,06 هتسه که ۲1 ۰()) .3 مق کگ دنه 77 7130020 6 3.۰ منوومططه/1 14 .00 3 ۵ 39 و ‏ 0ع عوصو ما 85_ ااز ۳ وحفط آهتهرعی _ 6 0ص کص عم پژوهش‌های زبان‌شناختی. در زبان‌های خارجی؛ دوره ۱۱ شماره ۲+ تأبستان 1۳۴۰۰ از ضفحه ۲۵۵ ۷ ۲۷۲ ۸ (00 صصضع کر او مسخو و سر عم عرص 0ض همم 9 یب

ادراک رابطه میان فرهنگ، زبان، و هویت، برای همگی معلمان، به خصوص معلمان زبان های خارجی، امری بسیار مهم و ضروری است. این سه مقوله در ارتباط با هم، نگرش معلم را از یک سو، و نگرش دانش آموز را از سوی دیگر شکل می دهند. اهداف این پژوهش، بررسی رابطه میان هویت فرهنگی و نگرش دانش آموزان مقطع دبیرستان استان تهران نسبت به یادگیری زبان انگلیسی، و نیز بررسی حس هویت فرهنگی در میان دختران و پسران مقطع دبیرستان است. صد و هشتاد دانش آموز دوره دوم دبیرستان (88 دختر و 92 پسر) مناطق یک، پنج، دوازده و هجده، با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای نمونه گیری شدند. سپس، پرسشنامه های انگیزش و نگرش نسبت به یادگیری زبان خارجی، گاردنر- فرم کوتاه، و پرسشنامه هویت فرهنگی بصورت الکترونیکی میان افراد توزیع شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل های آماری حاکی از آن بود که بین دو متغیر هویت فرهنگی و نگرش دانش آموزان نسبت به فراگیری زبان خارجی همبستگی منفی ضعیفی وجود دارد. به عبارت دیگر، میان افزایش آگاهی نوجوانان ایرانی (16-18 سال) نسبت به هویت فرهنگی ایرانی، و نگرش آن ها در باره فراگیری زبان خارجی رابطه منفی بود، که البته با توجه به نتایج پژوهش، شدت این رابطه ضعیف است. همچنین، تفاوت معناداری بین حس هویت فرهنگی دو گروه دانش آموزان دختر و پسر مشاهده نشد. نتایج پژوهش حاضر می تواند برای فعالان امر آموزش، به خصوص آموزش زبان انگلیسی، طراحان مطالب آموزشی، معلمان، مربیان تربیت مدرسان زبان مفید باشد.

341506

آمادگی جسمانی مناسب خطر ابتلا به بیماری های قلبی -عروقی» مرگ و میر زود هنگام و چاقی را کاهش می‌دهد. عملکرد استخوان‌ها و ساختمان اسکلتی عضلانی را بهبود می بخشد و بر متغیرهای روان‌شناختی نظیر افسر دگی» اضطراب» استرس و اعتماد به نفشس اثر م یگذارد. این در حالی است که در پژوهش‌های مختلف بیان شده است آمادگی جسمانی برای افراد کم توان ذهنی بیشتر از افراد عادی اهمیت دارد. با توجه به اهمیت موضوع» این مقاله ب رآن است تا با مروری بر پژوهش‌های پیشین» کیفیت عوامل مختلف آمادگی جسمانی را در افراد کم توان ذهنی بررسی واژه‌های کلیدی: آمادگی جسمانی» تندرستی» دانش آموز کم توان ذهنی اختلافات قابل ملاحظه‌ای از نظر جسمی و ذهنی نسبت به رساند و فرد کم توان می‌تواند در مسیر عادی زندگی به نظر می‌رسد افراد کم توان ذهنی برابر و یا بیشتر از افراد سالم» برای داشتن سلامتی و تندرستی و پیشگیری از امراض و مرگک و میر زودرس, نیاز به آمادگی جسمانی و شناختی و کار کردن در محیط‌های کاری با مشغله ذهنی 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 است. در این افراد حفظ قدرت و استقامت عضلانی و جسمانی معمولا به دنبال سبکک زندگی بی تحرکک و یا کاهش تح رک و فعالیت بدنی و موجب افزایش وابستگی به دیگران می‌باشد ( کجباف و همکاران» ۱۳۷۸). با این وجود اعلام شده است که در این افراد» آنچه به عنوان یک هشدار و زنگک خطر اعلام می‌شود» فعالیت بدنی کم به عنوان توانایی بدن برای عملکرد موثر و کارآمد در از بیماری‌های ناشی از کم تحرکی و داشتن توانایی لازم ایفرد" با توجه به دو هدف کلی آمادگی جسمانی» یعنی مرتبط با سلامت" و عوامل مرتبط با عملکرد ورزشی ‏ تر کیب بدن می‌باشند و عوامل مرتبط با عملکرد ورزشی (همتی نژاد و رحمانی نیا» ۱۳۸۵). در این مقاله به توضیح غنی از اکسیژن به عضلات و متعاقب آن مصرف هر چه بیش تر عضلات از آن است (رجبی و گائینی» ۱۳۸۲). به عبارتی استقامت قلبی- عروقی يا قلبی - تنفسی به توانایی سا زگاری با یک فعالیت معین و عمومی متوسط تا شدید از قبیل دویدن و شنا گفته می‌شود که در هنگام فعالیت. نیازهای غدایی و تنفسی عضلات را تامین می‌کند و در هنگام با زگشت به حالت اولیه با سرعت بیشتری منابع از تمرینات سخت و طولانی را در یک دوره زمانی معین افراد کم توان ذهنی نشان دادند که آمادگی آنها به مراتب پایین‌تر از افراد عادی است (فرن هال" ۱۹۹۳؛ فرن هال و 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 گزارش کردند و بر رعایت رژیم غذایی و انجام فعالیت اوج مصرف اکسیژن؟ و به دنبال آن آمادگی قلبی - تنفسی پایین تری نسبت به افراد غیر نشانگان داونی دارند. اوج گزارش شده است. اوج ضربان قلب" نیز در افراد بدون سندرم داون بهتر از نشانگان داون‌ها بود (فرن هال و قلب و واکنش قلب به تمرین به طور معناداری در افراد تح رک آنهاست (پی‌تتی * و همکاران» ۱۹۹۳ ۲۰۰۹؛ فرن هال و همکاران» ۱۹۹۳و ۱۹۹۶) و با افزایش سن در این افراد بیماری‌های مرتبط با سن نیز در آنها افزایش می‌یاید عروقی مدرسه محور در ۳۰ کود ک ۸ تا ۱۵ ساله دارای ساعتی را سه بار در هفته با ۶۰ تا ۸۰ درصد ضربان قلب در آزمون ۲۰ متر شاتل ران مشاهده شد. آنها در نتیجه بهبود آمادگی قلبی عروقی کود کان کم توان ذهنی مفید ارتباط مثت بین قدرت عضلانی و عملکرد این افراد در سجبطه کارش به تسده است (ورش که و شررت ۳ معلولان از جمله افراد کم توان ذهنی نقش بسزایی دارد 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 جمله عواملی است که آگاهی از اصول و قوانین رشدی مربوط به آن در کودکان کم‌توان‌ذهنی» مربی را در امر مقدار نیروی تولید شده توسط یک يا گروهی از عضلات در حر کت پرس سینه ۱۲۰ کیلوگرم است» دارای قدرتی ح رکت پرس سینه ۶۰ کیل و گرم می‌باشد (ویلمور و عضلات برای انجام تعدادی از ح ر کات یکنواخت وایا می توان به صورت ایستا با دینامومتر و تنسیومترایا به صورت پویا با حر کات (با وزنه یا بدون وزنه) اندازه گیری مختلفی گزارش کرده اند که در رده های سنی مختلف» اندازه های قدرت مردان و زنان کم توان ذهنی نسبت به است. برای کم توانان ذهنی کاهش قدرت پا و کمر یک در حالی که کروس" و همکاران (۱۹۹۹)» نشان دادند که بی تح رک به طور معناداری نمرات بهتری از افراد مبتلا به را دامنه حر کت یک مفصل می‌دانند (همتی نژاد و داشته باشند که از آن به‌عنوان هایپرموبایلیتی "" یاد می‌شود ۱ ترکیب بدن*" واژه‌ای است که به عناصر بدن اشاره دارد. تر کیب بدن می‌تواند به مقادیر اجزای اصلی سازنده 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 بدن در سطح زیر میکروسکوپی (اتم و مولکول‌ها) یا در فعالیت بدنی» ترکیب بدن اغلب به معنای تقسیم بدن به یک مدل دوجزیی توده بدون چربی و توده چربی است. مطلوب یک فرد است. دو روش رایج و ساده» شاخص توده بدن (133/]1) "و اندازه گیری چربی زیر پوستی می- وابسته به سلامتی آنها میزان چاقی و خطر مرگ و میر برای سنجش ضخامت چرپی‌های بدن است که نه تنها در آمادگی جسمانی نیز رایج است. از آنجا که محل تجمغ دارند و درصد افراد چاق در آنان نسبت به افراد عادی چاقی در این افراد به عنوان یکی از تهدیدهای سلامتی» نیازمند توجه بیشتر می‌باشد و بر کاهش چربی بدن افراد کم توان ذهنی تاکید کردند. فولی " و همکاران (۲۰۰۸) با مطالعه‌ای بر رون دانش آموزات پسر و دختر ۱۳ نا ۱۸ساله مستقیم با چربی بدان در ارتباط است و بر اهمیت مهارت- های حرکتی پایه و آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی در شیوع بیشتری از چاقی مرضی را در مقایسه با بیماران کم- توان ذهنی شدید دارند (موران" و همکاران ۲۰۰۵). چاو و پسر و دختر ۶ تا۱۸ ساله مبتلا به کم‌توانی‌های ذهنی اضافه وزن و نسبت قد به وزن در افراد کم‌توان‌ذهنی 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 مشکلات مربوط به سلامتی را در افراد مبتلا به کم‌توانی- مهمترین علل این مشکلات» زندگی کم تحرکک و با بی- داشت. برای رسیدن به این نتایج» شخص باید به سطوح قابل قبولی از فعالیت و تحرکک برسد و آمادگی جسمانی به نظر می رسد شرایط خاص این افراد و جداکردن آنها از افراد سالم خود دلیل عمده‌ای از عدم پرداختن به برنامه‌های تمرینی را باید یکی از علل عمده پایین بودن مرتبط با سلامتی را در افراد مبتلا به معلولیت‌های ذهنی را رده‌های سنی مختلف بودند پس از ۶ ماه مداخله برنامه معناداری در وزن و شاخص توده بدنی و بهبود مثبتی در اشتقامت عضلانی» توده بدون چربی و 10" را نیز به های ورزشی نیز تغییرات مثبتی در آمادگی جسمانی دانش - 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 تربیت بدنی یکی از حوزه‌های مهم تعلیم و تربیت است که نقش مهمی در تحقق اهداف تعلیم و تربیت ایفا خواهند داشت که از لحاظ بدنی تربیت شده و بنابراین یک زندگی فعال و سالم را هنگام ورود به بزرگسالی داشته باشند و این نشان از ضرورت تربیت بدنی در میان این افراد است (لی و همکاران؛ ۲۰۰۷). اگر چه توسعه های مدارس است اما برخی اوقات اعلام شده است که طراحی شود و معلمی دلسوز آن را اجرا کند در آمادگی آدامز ژن ام (بی تا). راهنمای آزمایشگاه فیزیولوژی ورزشی. رحمانی نیا فرهاد. رجبی» حمید. گایینی» عباسعلی و مجتهدی» حسین. (مترجم» افروز غلامعلی (۱۳۷۶). مقدمه ای بر روان‌شناسی ‏ وآمورش و پرورش کودکان کم نوات ذهتی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ایچستد کارل» باری لاوی (بی تا). تربیت بدنی برای کو کال عقب مانده ذهنی از نوی نا بز رگسالی ؛ترجمه شهرامی» علی و متقیانی» رضا بومپا تئودور (بی تا). نظریه و روش شناسی تمرین (علم تمرین): کردی, محمدرضا. فرامرزی» محمد. (مترجم» ۱۳۸۷) تهران: انتشارات سمت. تاج زهرا (۱۳۸۹). ارتباط بین پیشرفت تحصیلی» ناهنجاری های,وضعیتی ستون فقرات ‏ ژآمادگی جسمانی دان شآموزان دنر مقطع متوسطه. جواذی پوره فخمد. غلی غخسگری: منجید: کیامنش: اغلیرضا و خبیرزی محکد (۱۳۸۵) طراحی ‏ زاغتاریخشی,برنامه فرس ی تربیت بای ذور دابتداتی ایران» پژوهش در علوم ورزشی (پیاپی ۱۲) : ص ۰۷۱-۸۶ خلجی» حسن؛ بهرام» عباس؛ آقاپور» مهدی ( ۱۳۸۸). اصول و میانی تزبیت بدنی و علوم نززشی. تهران: انتشارات سمت. رجبی» حمید. گائینی؛ عباسعلی. (۱۳۸۲). آمادگی جسمانی . چاپ اول. تهران: انتشارات,سمت. رحمانی» پگاه. (۱۳۹۰). وضعیت بدنی ‏ وآمادگی جسمانی عقب‌مان دگان ذهنی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان. فتحی» مهدی. (۱۳۸۶). تأثیر بازی های پرورشی بر وش به رکو دکان کم توان ذهن یآموزش پذیر. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی. فدانی» مهری. (۱۳۸۸). تأثیر یک برنامه ح رکتی منتخب بر رشد مهارت‌های ح رکتی پایه دختران کم توان ذهنی آموزش پذیر۷ تا ۱۰ ساله. پایان- کجباف, محمدباقر. منصور» محمود. اژه‌ای» جواد (۱۳۷۸). بررسی تشخیص عقب مان دگی ذهنی بر اسا سآزمون‌های پیاژه و مقیاس رفتار سازشی ویلمور» جک اچ و کاستیل» دیوید ال (بی تا). فیزیولوژی ورزش و فعالیت بدنی ؛ معینی» ضیا و همکاران (مترجم» ۱۳۸۵) تهران: انتشارات وینیک» ژوزف پی و شورت, فرانسیس ایکس (بی تا) راهنما یآموز شآمادگی جسمانی براکپورت. نصیری زاهد» مژگان. خسروی» مریم 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 هالیس اف فیت. (بی تا). تربیت بدنی و بازپروری برای رشده سا زگاری و بهبودی معلولان» منشی طوسی» محمد تقی (مترجم» ۱۳۶۹). مشهد: همتی نژاد» مهرعلی؛ رحمانی نیا فرهاد (۱۳۸۵) سنجش و انداز هگیری در تربیت بدنی» تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. هولاند ب؛ گودمن اس؛ والکی جی. (بی تا) مربیگری ورزشکاران کم‌توان‌ذهنی. واحد روابط بین الملل فدراسیون ورزش‌های جانبازان و معلولین. ۳080 عنصنه 1 عونمم 11 نفد 1 0ععناهد 10و صه که خ ۳۳60 .(1992) باه اع [ عسطاصا هانگ ,117 از از , 10[ آزع دادح ص۸۸ 220-8 :(16)5 :6۲ط1 کوط2 کادو م5 م0ط0 7 بصونادلداه۸ ما3 از عااسلو۸ ۳و دحعصا ۳ جقابه‌قه ۲۵۳110 0۵ 0 واژطد16 3/0۵1 3006 .(2000) بکما 3/20 یک بفققجاه5 ۷۰ ,نماد بخ ,قق ما1 ۷۰ پیت 3/20 .اه جماج مومع م۸ -176 :66 باصاآ 11896 ملد .عم هرگ 1000 ۷/006 وصه 5 /) هام۸ اماص 36 ۳۹3 360 ع ۵ ۷ هز اعد 5 ۱/۹016 وانمدمد) عزطامه۸ دز دعومقطا۲ اعاداما-عو۸ .(2008) بظ ااقطاه۲ :ظ ۷ حقعطانصصنا :34 حصع0 بل ۴ ناعانط :1 احمصودظ 1984-99 :(11) 40 نمکزم م۲ مک کامگ حز مدنگ عک 3/006 100/۰ م20 خ۸ نصمناعلهامط اماص 3 طان دله 13010 - وا لماع عصنهد ز وانانطنه11 وصد ععصعصد وم م1060 6و0 قح .(2002) م۸ مفصعام) ما تعوصعا بک فقطحهظ مت نامع 457-2 :(2)5 باعه 106 ما٩ آمعادو جهق 1 [. بع ول رک 5 000 ا0امط۳ هه ۳۹ هلاه 1012060 و۸ ید5 علعد0 2 0۵ سدع ۳۳۵ عصنملاه ۷۷ [انسل1۳ ۸ 0۶ ۳0۹ .(2002) 34۰ صملدو۸ هه مج صعصعام6 ب5 آمدمکا نا نامع 106-10۰ .(57)2 برع10ا 00 اه فص بع و رک 1000 ۱/۹۳ عامرم۳6 بواحع10ط ها معصعلوط الط 6110۳8 ععصعلهط ککعدعق ما کاکما آمعنصناه ۳۵۷۵ .(2003) مصفمصعام) ۸ فصده 666 [ مصعاما 3,وهط۲-وظ حاکگ بت زاعصصعع 5۰ ۵۵021 وعماماصمتعع ۵۶ سمل مونانطمکنل نعهمااخص حکزج کصمصوم کاحلد از عصنصندی اانصلهی #صه مه 0 8مگ1 11058 صز داع10 معا هزوم معاماهحطاندهط ۲و صونامصتنصهعه م۸ .(2005) ما عندماآ مگ وصعط۲ 6 6 و۳۳ بط «مطا 9-6 :3 ,۳2/688 گ عع 52011 ع ده م0 تنل هب10 از از [۵ا 6 ۳ کااج اه ها ولمم ۵۵ فص محعظ ده ععنهی #عکوط اصعصع هن او معط .(1992) :36 110۳۵۳ مب ۲0000۵ ۵ ۲۵05 0605 ۹/0020 اعصقط هه وم عهد30 بعو ۵ 6لهع۳ بر01996) .[ 6۴الن/< ,34 110۳۵ بالط نااعانط ,8۸۷ عم 77:369-2 بازطه‌ اه 3/60 فرط طخ۸ .ماه لها نهاصعده از لاله وصه داماد 10۵520100 ۳۵ عامرمعم 10۳ کصقع مت ععزمعن حعایه‌که ونلنی که فعصمعاه عط) ۶و 0۳ عنامهمهه‌اهرد ۸ .(2005) 31۰ کلاعنطاگ ,لگ 0000 ۳۵6 اجه 66 2و0 0666۵ عاقن معععنل جقامه‌که منوج رز کمعد 086 (2002) 0۳۰ ما۷ بخل 3/0 بح حصت‌طه10 201-1 .00 ,(107)3 نصمناه ما۸ ما3 0 اهد 10 قمع عمش بع هرد حمل اما فص از هلاه ماد [هاد3/0 .3۵101210 آهاص/1 طلاا کصمک۳ ۵۶ کعماعو۲ عافنط ‏ فص ععصعله:3۳۵ عکهو 0 مقانه‌که نع .(2006) بع صتعط 1 3-2 :12 60/8 1656 کعزازانط2ی 1 مادم 10010 مخ صمناعلعماه ۸ 6 61 1 0۶ ععص الصا 15۵ .(2009) 2 +علاه ,0 هام۲ با عطاعها یگ بصعععاگ بکک اقآ ,34 .5 طاتعطامساط آهاد/3 ۷/۸ داصهم 16 م۸ 0665 م۸ اطعن ۷ 00۵۳ صا ۳۳۵۵ فا م۸ دحعصاز۲ لوط رازه06 0۶ دمعنوها 00 عصنصنه1 1101 فاصعلود مد صمناد‌تسهاهی آهاصع از فصلاگ که کلع10 وافناعد امعندوط 2 .(2004) .0 با ۳0۳۵۵ بل عع مت اند ۳ اداع مرت ۸۵ ۳۵۹۵0۶۹۵ ۳۵1۵ اس62ط 0ماصاظ .(2005) .5 حماجام نام با خاما 012000 با 820 بک معزاام0) بش۸ 6002۵عز ۳ بظ القطه ۳ 813-8 :86 بااطه ام 1400 قرط امیش +ع ولو هرد 10 از عم معم ص خا0ا 027010۷28007 0۳ ۷311012100 .(1998) ۳2۵۰ ماگ وص۸ ,۳ ص۱۷ دصق ص11 ,لا دطاطانگ ,10 3 دنلب ۷ ,17 کل ۳1۵ ,9 الط ۳ 602-۰ :(102)6 معط 3/0۱ [ حصخ نامام اهاصصحد ‏ ۳1 صححغانطه صز هاععا 8610 0655 8 از هل هام آهاصصه از عله 00 که مدمه ادزم که تلع .(1996) له اع بقل +مصصنط مک نااعانط بط العط ۳ 366-1 :28 معط فامرک م5 1/60 ع لو هرک 100/۵ 60 صناح بصمتاملتهامت نامع انس کال نون ها هی 0۶6 آمعنتحطام ۵ کدوناهانهنا .(2001) بلط ۵۲۵ بط العطصه ۲ :5 ,۳۳6 هام5 نگ 360 ناغماد اماصصده طاز کاهدل فص کم عصتصنعه ععنعیه فص محعصا5 آممزدوط2 .(1993) .8 العط ۳ 362110 ,داافاد #مامحه لماصعصعلوس۸ عصمصه کمنطعصه‌ناماه عط1 .(2008) ملاع منک بلحل بصتططح یگ ,و1186 :1 7 ,بو|۳۵ 0 ۵66156 10۳ راو طسع ۳3 الما آماصعدد از کاصهمعع امه صمما لوگ صز معا چووط صه بدکع 0 آهعتدوطام آهنامع11عادز وان از مر صز داافاد «مامص مصه ,کدعصا8 آمعندحطام بط 66۵۵ مرنطدموناهام۴ .(2006) 8۰ مط6 هه 06 و۲ ۵0 آهاصصح از که تسش وه صقفص 6 6660 جصمناندمصصمه روط ۵۶ صمکصمصصمه .(1995) ال متعصصنط :ظ و۳ .1439-3۰ ,اع0 ,(27)10 ۳۵۲086۰ عک کاممرگ صز ععصصنم5 ۶ 6 ۱/۵۵00 ۵ کاص‌تاوم هنز اماصمه م۳ .(2008) 6۶ نادنخ فصه ۶ ناممص0, از عحمص1 ما نفحمصنه/3 مج نفامونط ,4٩ نالد0 ماع 3/60 قرط طاعیش غورد 1005 طا کصمکوم هنز ععصعاع مج عنم مامصمحط .ظ القطصه ۴۳ ,لا فصعحمل] ,34 هجعس0 40 5655 16006 12۵1100 له مره امه فا۲ (ر2010) ب سعللمط ,0۳ تص‌نمص هط 46۰ دحعنط) مت نقمنعص۳۳ ما عون 1070-05 :(31)5 .کزانانطهکز هدعم 1010 صز طعععکم + مناهلعهاهد آهاصعه انس اه که الم 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5 85 و ددع۸ هز عفن طالم1۵ «مزه/3 .(2010) بمصملواگ وصم مطگ سعاطکه‌مطاگ ب34 م۱2 ملعم ,1111601 ,1۵۵0.24 115۵15 آههمع11هاصا هز ۳۳066 وصه بونام۳ و امس ول +کعزو یهاگ کصعمم ۸ ۵۶ 060 مش دنهدن آههها1اصا ‏ 1 1 5001 عطا ۳۲۵۵۵ کالم هم و۸ آهمزقوط2 فص صمناه ۵ آهعزدوط2 .(2007) 66 هندرگ بل ۳۵10۵ 6 صمفعع 3 36۰ ععا .43543 :77 بطالمه 1 آممطع5 ۶و ول و5 حصصع۳۳ فص کعزمناو۳ ۳ انح ه ۵و عصنصنه1 طاوص‌اگ هه عوفدم عزطمع۸ ۶و کامص8ط .(2005) بش۸ 3 سقط اهاط -داهع ۳۳ با کاع] 30-6 رم - 1 18906 - 17 ۷۵۵۵ هط 1 آهعتدوط ۳ 2006 و5 ععد۲ ۸ تعصولو هرد آه 10110 ۳۸ جع لانط۲ ۳۶و انش نمدمنامص۳ فصه ددع۳ آهعندوط2 .(2004) بل ماعنص/ بک آمدعمعط بط مدق ,36 صقاما -4:449 :14 .له از 5001 نگ فاص ها انصل1۳ ولند0 ح ماک ج که کاععقط نوانانطاهدز0 وه ۳ کاا له ها هنن ععتممن ععصمادنکه وه عزطامعق #مصنطصمه که علاط .(2011) .8 اتعط ۳ ,۳ ح 3 ,0۷ 2/0062 3/00۵1 13001 وصه از ع1مم۳۵ عصمصه اه 0 ر2005) 1۰ 2۵ هه 8 وصنس5 یگ مکه1 ,لگ 10 ۷۷۰ 10۵06 بط 1/0۵۵ 342-۰ ,13 بجع جازده 0 .ممطتا و۸ کدمعقه جمتاعلمام ۲ ۳۳۵ ۲و سول بصوناداحعاعظ اما از دانم2 ۴و دحعصازظ آممندوط 2 و اصعص 100/10 .(2002) ۸۱/۰ 113/۳20۵ ۷ مب ط0ع 101۳000 ماع نگ 13۳۵۵ .وصماهصش۸ عصنطا 5 .(2007) .7 معصمعلاما ۸0 صمکاه 2 ۵ 1۳۵۳08 داز ۲ ما مک منلحع6 0محه1-8ممط5 که عمط .(2007) 1۳۰ کاععظ بط مافقال 3 ,0٩ 1 ص1۵9 با ص026 19)2(:171-۰ نگ معط جاه و2 بدمناعلجداع نماص 3 از صححغانطح 23:586-93۰ :معط دامگ زم5 3/160 عادن اه تاهاب موم 2- هدوز وعلخماه نماد «(1991) ۴۰ [اهطامصد) متلگ ناعازط 1 ۹۲ 0۵۳۵۲۲ صش۸ بصوناهلماهد اهاصعصد طخ۳ کال مصه فععق لمعنووط2 .(01993) .ظ العطی۲ بتال +عصصنط بالط نااعازط 16:23-6 بان .۵۵ کامم 50 .کد ونان 06 هه حته1086 .مولع 5 عطنسل نادیز آههمماااصا از سل انط۲ که اما ناما آهعندوط2 .(2009) م دطصم۲ :۷۷ 3 بذاع۵ظ :17 کل مناعاز۲ 1580-6۰ رم - 8 عنفکا - 41 ۷۵۵ تعحنم ۳ مک کامم وگ صز عمصعنم5 عک 1/0006 ماع مان اامط۳ هه خ۳۵ کاص 10 مه هه صححفانطه که طاعصد چ9ط 1۵۳ (2002) سا بش0۸ عک بالط بانط 19:68-1 .نواه اقا اواانام۸ آهعزدرحط 2 عامد ۸ بصمکس‌صصمه ۸ تناها 0168665 وصه صععلوانطه صز نومه وو0وط هه دص معامه‌که من1جد0 .(2001) بالحعط۳ .ظ ع بعصسد ۷ 0.۸ مالک بانط 18:127-1 رنه 0 ا م۸ لوط 2 0مامد ۸ +دمناقلجماهد آهاصصح ابمط۳ هه از 16 10 لا هام۸ صز فدعصاز۲ آمعزدوط۲ چا هاصهم ما «(2004) با معلد۷ فصه 8 هصد/۷ ,1 جعاا1۵ بت[ +عصصنط 165-۰ :00 ,2 .310 ,109 ۷۵1۰ نصوناهل ماع آعاص 3 0 هه صععووصس۸ 5عزازازطاهدنل امعم واععل مضه صصناعلنهاه اماص3 موانانطه‌ه مامتها هه جاندط0 .(2006) با فلقسم۷ فصه 1۲ +عصسصنط 6۵1 10۳ کدوناه ناما نصوناعلسماه آماصعحه از اوه ها وانده‌دا او ع0ص ۳۳۵1 .(993ل) .6 معسز۳ .0 ملظ بل ,تعصصنط لا ۳۵50۵5 هرز عع ۳۳۵۵16 خطع 0/۵ (1998) 10۳۴ عا 0 فص 0 عمط بظ عصنمعنط۲ مقال +عصصنط بکگ زانط ع و 0۵ حصقع م0۳ عصتصنه عمصهادزدی دک ی م0 مهد -وانص ‏ حدم هو حاع56 «ر2008) 16۰ 000 فص 31۳ ماود بل کواهنط5 اوه 3460 فوط2 طعجش هه 1160 مدمه 0ع2تهموصق و مهرد 100۵ ان امه هز ماع آمعتهوطام هه عع 06۳020 ابا نم امه ج کز عامعناده دز ما لهس 0عاامص0ه فعحنصمل هد ج که آمعوامتم وود ۸ .(2010) بمظ القطص ۴ فص 31۳ «ماود 1 ,٩ کواهنطاگ 00۴ ۸6 کاا200 هار خز ععصق ام عاقما عم عم عصص‌عمم عصنصنی اعد مد جا 5061 ع1ع عم طاصتا 10۳/۵۲ کعکو مه ممعع عم عصتصنه مادم ع نی وم وعاامعل ده ۸ .(2010) 31۳۰ ماود ] ,لا کواهنطگ 187-3 :(6)3ک ناهن 100 مدمه 0مد و0 صق 3 تعص ولو رد 100 طان کاصهکه 2001 0۳21[ 0۵۰ مرامجع 2 ها عصانا داد نو که ک 166 اعد آهعزدرحط 2 .(2000) ۷۷۰ .7 ما۷ ۶ ی مط0 م۸ .۸ ۷۰ ب6اص 100 0۵ کاآما5 عزقه3 21 )اعد 1و حصه۲ع ۳۳۵ عکزمم بط 2101 ۵ او دامطلاط عط 1 .(2007) 2۰ منصماص۸ ۶ 8 002 بک جامنقاه8 مق ملنمازد 1 2 - 352 ,(3) 5 بصوناه 50 همع قرط یک ارگ مج فع نو باعل ماع آماص 3 1/006 ۳۸3 دهد 01ص ۳0۲ 156 .(2009) .24 ۴ ,کنلنصدصدنامگ :6 ۳ ,۳۰۵۵0 با ظ بقدقه8 :36 ناو نصقصمامگط بش۸ ۴ مقتقصد5 :۷6 ,ک تمعن 1 8 ععک ق5060 ۵۳ له +صمناعلنهاه۴۸ آماص/3 انس نوش که یهاگ علعد 3 عطا ۵۵ عصنصنصا الدطامغاحد 8 2638-24 مم - 9 عبففا - 23 ۷۵۵ نطعتع‌کم ۸ ۷ کااج 20 هتفر ز نع عصنصند ۵۳۹8 عنطامود صه کم دامع .(2001) ۶ کا ان بظ با مطصنلندگ ,36 ۸ عاعجد ۷ 135-4 .00 ,2 .۵ ,106 .۷۵ مق نصماع هام اهاصعهه ۵۳ موز صععتصصه 5006 عاناه ۳٩ عم 5685 آهزدوطام .(2006) ۷۳۰ مزاع مصقاهد۷ ,13 وله ,5۷ 110۸۵ با ۷۵۵۱160 بکز 0ز۳۳۵ ,۳ هلهاهنظ ,۷ 1۵1 -417 2868 ,6 13306 ,16 ۵1006 بکاورک صز ععصنمد ع عصنمنوعمه و موز صعاحعصنفصهگ وا تنل آههاعااعاصا انس دعاعاطاه زان مدز اه 110 مدز ۳۵۸ عاممعم 00 کصعع مم دک6 0 آهعندوطام وطاندط او کدعص 03600 عط1 .(2010) له 6 ول 110 ول صشا 0۶ ۱۷۷۵ 713-7 :(31)3 بدزانانطاهز0 آها م1610 صز حاعجع‌عع ماععتله حصصاسا مداد حادم جنگ ونان تاعص وانانم هدنل ج ز ها ۵ ۳6صا 5 مضه کمن معا ۷۷ 1و هام۳۸ 15۵ .(2009) .7 صعصت بط 2 70 مظ مقناه۸ ۵۲۰ موادم ,لا صسعط با فا 105-۰ :21 ۵6 بکعناع نگ مق 0۳ آمم سول منامام آهاص 3 ان سل انط۲ ۲و کععصاز۲ آمعزدوط۳ 00/۱ ۱۱۵060 1۲۵۲۱ ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ ۵110۵16021100۰۱۲ 2 10:55 ۱۳۵۲ ۵۵ 5۳0۵۷ 36 141۱ 5

آمادگی جسمانی بخش مهمی از زندگی است که به طور کلی با ورزش، تغذیه مناسب و استراحت کافی حاصل می شود و مزایای بسیاری را در پی دارد. آمادگی جسمانی مناسب خطر ابتلا به بیماری های قلبی - عروقی، مرگ و میر زود هنگام و چاقی را کاهش می دهد. عملکرد استخوان ها و ساختمان اسکلتی عضلانی را بهبود می بخشد و بر متغیرهای روان شناختی نظیر افسردگی، اضطراب، استرس و اعتماد به نفس اثر می گذارد. این در حالی است که در پژوهش های مختلف بیان شده است آمادگی جسمانی برای افراد کم توان ذهنی بیشتر از افراد عادی اهمیت دارد. با توجه به اهمیت موضوع، این مقاله بر آن است تا با مروری بر پژوهش های پیشین، کیفیت عوامل مختلف آمادگی جسمانی را در افراد کم توان ذهنی بررسی کند.

246361

تقاوت وی با دورکیم در این است که > وال دا رکش‌های بشری, فرصت براق تعدیل, گریز و سرپیچی از این چارجوت‌ها#وجود؟ دارد.. گرچه: خود ایتن«قواعد و چارچوب‌ها هستند که راههای گریز خودشان را هم تعیین می‌کنند. اما قواعد حاکم بر زندگی اجتماعی با تعیین قواعدی اجازه یا فرصت سرپیچی از آن‌ها را هم فراهم می‌کند. گافمن .از این رهگذر به دیدگاه بر چسب زنی و مساله‌ی انحراف اجتماعی هم گریز می‌زند. اگرچه مسئله‌ی بر چسب زنی و انحراف اجتماعی هردو در بحث هویت اجتماعی گافمن قابل پیگیری هستند (گافمن, ۱۹۶۷). در مناسک فعاملی کوش کافمن ات پاک ج 6 فرعی و روزانه است: مانند: "سلام: حال اشما چطور است؟ سبح بد خر با که نداد مهم تعاسلی. ذر اس شروری سکن بنظر وی وقتی افراد به یکدیگر می‌رسند و ارتباط برقرار می‌کنند. رفتار آن‌ها دارای سطح بالایی از مناسگ تعاملی آستع نایک می‌توانند باغت تخوک آفراد. بد.مشا رکف تعامل شود و آن‌ها را برای ارایه‌ی خود. صحبت کردن, منابع مورد استفاده, قواعد نسبی "و ..: تشویق کنند و هم‌چنین. رآهتمایی, براق آن‌ها در مسیر تغامل است! که می‌تواند به آن‌هل کمک کند. تا چیزی را کهنادیده گرفته‌اند: الاح نمایند. مهم‌تزین لاسکی تما هام سرام " واسلوگ؟ است. اجترام مربوط یه مفانتک: ین خی سک اقراه برانی خیگزای ایراز می‌کننت رضانشتی آن‌ها را برای ارتباط بیش‌تر کرده و منجر به ابراز علاقه و احساسات افراد دیگر شده و تعهد آن‌ها را در برخورد متقابل با دیگران بیان می‌کنند. دو نوع احترام از نظر گافمن وجود دارد: اولی مناسک اجسایی .یا سناسکی, قه یک افرد برای, خفظ ردق اقاصلی خود. با دیگران و جات از زیربا گذاشتن فضای ایده آل بین خود و دیگران وضع کرده تا افراد به حریم همدیگر وارد نشوند. دومی معالنگی, انس که در مقابل :میگرای ارایه می صهیم: فا بانیم نوی احفرام, را از میگرای اسبقبه سلوک. عناصری از رفتار رسمی افراد است که از راه طرز رفتار» لباس و حالاتی که ابلاغ می‌شود. به صورت بلاواسطه و مستقیم در رفتار افراد نسبت به دیگران در زمانی یکسان و به صورت معقول و قابل اعتمادی آرایه می‌شود. به‌ییان دیگر هر ایچ نوع ساسک آفرادیا استفاده از نیع پوشش آهاب و رسوم و رفتارهایی که انجام می‌دهند. به دیگران نشان می‌دهند که از چه جایگاه و موقعیتی برخوردارند. از راه سلوک است که افراد تصوری از خود می‌سازند و در معرض دید دیگران قرار می‌دهند تا جایگاه خود را به آنان معرفی کنند. گافمن براین باور است که افراد باید بتوانند نشانه‌های سلوکی خود را برای احترام برا گید ,6و۹ یر بگذارند (همان) نخستین مدل گافمن..مدل دوخویشی است. او در.این مدل خوذرا.به عنوان ترکیبی از دو موجودیت قابل تفکیک شخصیتآو بازیگر تشکیل یافته تمی‌داند. اصلی‌ترین مسئله مورد نظر گافمن ذومین مدلن: جبرگرایی اجتباعی اسمت. مغر آا.؟ باوااست: که خود صرفا از میان تعاملات فردی با دیگران بوجود نمی‌آید بلکه از درون ترتیباتی که در درون سازمان برای اعضا در نظر گرفته شده» شکل می‌گیرد. مدل دو خویشی تاکید زیادی بر میدان عمل بازیگر دارد اما جبرگرایی سومین مدل در پی توصیف خود به عنوانّ"واقعیت متفاوّت نت بلکه په دنبال مطرح کردن مفهومی از خود به عنوان فرایندی اجتماعی است. در این مدل؛ خود موجودیتی ندارد که در پس رویدادها و پیشامدها حالتی نیمه - پنهان داشته باشّه بلکه,شکلی تغییرپذیر برای مدیریت فرد در جریان رویدادهاست. بنظر گیدنز در مدل سوم گافمن خود مبتنی بر یک هویت آگاه که همزمان در فراسوی نقش‌های مشخص قرار می‌گیرد و هم شیوه‌ای منسجم برای پیوند نقش‌ها به سر گذقت‌هایی /فرمی زا ازایه می‌ دهد ,و مجموسه :ای .از نظیررو اختیاراقت زا برای مسدیریت:دازد,  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی جامعه‌شناسی زنان» سال دوم؛ شماره‌ی دوم تابستان ۱۳۹۰ ۷۱ گافمن بر این باور است که آنچه تعامل اجتماعی را بیان می‌کند» حرکات و سازگاری‌هایی است که پیوسته صورت می‌گیرد تا کارکرد بنیادی استعدادهای جسمانی را تقویت. تعدیل و بهبود امروزه یکی از مهم‌ترین تقسیم بندی‌ها در عرصه‌ی نظریه‌های جامعه‌شناسی که در سطح بالایی بر نظریه پردازان حاکم است» تقسیم بندی روش شناسی از آن‌هاست (ایمان» ۱۳۸۰). روش شناسی عبارت است از شیوه‌ی تفکر در مورد یک واقعیت و روش نیز به معنای مجموعه ای از رویه‌ها و فنون برای گرد آوری و تحلیل داده‌هاست. بنابراین» روش‌شناسی یک چهارچوب مفهومی و نظری عام است که نقطه‌ی تلاقی معرفت شناسی و هستی شناسی در مورد یک حوزه‌ی مورد بررسی را فراهم می‌آورد. در واقع هر روش شناسی می‌تواند طیفی از روش‌ها را برای بررسی بخشی از واقعیات روش شناسی مطالعه‌ی عام روش در حوزه‌های گوناگون پژوهش است (بلاکبورن» ۱۹۹۶). روش همان کاری است که پژوهشگر در میدان پروهشع از,ن#انشتفاده می‌کند و براساس پارادایم مشخص می‌شود» اما روش شناسی مکلسو ربکا رای 2 تقحص علمی را راخبری می‌کند (ساروخانی, ۱۳۷۵). به بیان"قایگر "در روش شناسی ژونق:پژوهش‌های علمی از ابتدا تا انتها را در بر می‌گیرد و پایایی و.روایی مطالعه را نشان می‌دهد (ترتر»:۲۰۰۶). بنظر می‌رسد گافمن طرفدار هیچ نوع روش‌شناسی خاصی نیست (ورون» ۱۹۹۳). گرچه او در یک طبقه‌بندی آکادمیگ در ینش جیگ ای یی اما سحتوی آناز وق او روش شناسی که بکار گرفت. به ما این اجازه را می‌دهد؛تا از وی درحیطه‌ی انسان شناسی نام ببریم. روش کیفی و تک نگاری‌های گافمن چیزی بین روان‌شناسی اجتماعی و انسان شناسی قرار می‌گیرند. گافمن که در زندگی حرفه ای خود بیش‌تر با انسان شناسان در ارتباط بود تا با جامعه اشناسان: پنشدت آرهوش‌های ک ز پیمایشی که سال‌ها بر نجاسته ام ,حاکم,بوده #ریزان بود و به آن اعتراض داشت. روش مشاهده‌ی نزدیک و رو در رو که گافمن در مطالعات خود بکار گرفت. روضی فوآورانک و بی بشیل بوذ که بر خلاقا اققادمایی کوب ای روش واره استه برای سای موضوع‌های مورد نظر گافمن بهترین روش بنظر می‌رسند. تاکنون کسی در مطالعه‌ی زندگی روزمره روشی بهتر از آنچه که گافمن ازایه دأد پیشنهاد نکرده است. گافمن این روش را با رویکردی انسان شناسانه برگزید. روشی که در تقابل آشکار با روش‌های کمی به روش‌های مردم شناسانه نزدیک می‌شود. گافمن به جز روش مشاهده‌ی نزدیک و رو در رو به تک نگاری‌ها و کارهای میدانی نیز گافمن روش‌های رایج در مطالعات جامعه شناسی مثل روش‌های پیمایشی را با این استدلال رد می کند که این روش‌ها با در نظر گرفتن یک هویت استعلایی برای جامعه و فرو کاستن انسان در جد یگ عامل مکاتیگی قعت سلطای ثبروهای گوناگین: رفتار اجساعی انسان, را رای ها روشن نمی‌کنند. وی باور دارد به این که بگویم عامل اجتماعی "الف" باعث رفتار آب" می‌شود. چیزی را درباره‌ی رفتار بشری برای ما روشن نمی‌کند. دانشمند علوم اجتماعی باید به این پرسش پاسخ دهد که چگونه عامل" الف" می‌تواند به رفتار آب" منتهی شود؟ وی برای پاسخ به این پرسش, سراغ جایی می‌رود که این فشارها عینی می‌شوند: کنش اجتماعی» در روشی که وی بکار می‌گیرد. می کوشد توضیح دهد که چگونه کنش‌های بشری رخ می‌دهند. جهت میانبر و هدفی که این کنش‌ها دنبال می‌کنند» چیست؟ وی برای درک این کنش‌ها به ارتباط نزدیک و مستمر بین پژوهشگر و افراد مورد مطالعه‌اش باور دارد. همان گونه که خود نزدیک یک سال در یک بیمارستان روانی اقامت کرد تا بتواند مطالبی درباره‌ی شیوه‌های بر خورد بین دو گروه با موقعیت‌های نابرابر (اولیای بیمارستان و بیماران)» تعریف هویتخود و,مقاوّمّت یا تن سپاری به نظم موجود بنویسد. روشی که گافمن در کارهای خود:بکار می‌برد» روش مردم نگارانه است: مردم نگاری به این معنا که وی برای مطالعه‌ی موضوع موردنظر خود به مشاهده‌ی مشارکتی و ارتباط نزدیک با مردم مورد مطالعه خود دست می‌زد. روشی که در مکتب شیکاگو به روش شناسی مردمی معروف است. روش- شناسی مردمی به قواعد و مناسبات حاکم بر, رفتارهای روزمره, و کنش‌های اجتماعی در سطح جامعه شناسی خرد م‌پردازد. قواعدی که مناسبات زندگی روزمره را جهت می‌دهد و قانونمندی آن را استخراج می‌کند.به باور ویلیامزا جامعه شناسی,گافمن نسخه‌ای از روش شناسی ویر و زیمل است. وی گافمن را وارث مفهوم نوکانتی علوم اجتماعی» به عنوان روند پیوسته‌ی تنظیم و تنظیم ذربازی واقسیت از راهساشنه افحلال و جایگزیی گازی سفامیم می‌ذانن یلیام ۱۹۸۸-1۹۸۷ گافمن در استفاده از زمان‌ها شرح احوال‌ها و خاطره‌ها و مقال‌های روزنامه‌ها یا مجله‌ها و اطلاعاتی که در جریان گفت‌وگوهای شخصی گرد می‌آورد. تردید به خود راه‌آانمی داد. او نیز مانند بسیاری از جامعه شناسان و انسان‌شناسان, بیش از حد خود را در میان مسایل روش شناختی ناشی از روش مشاهده و سیستم‌های نسبی نظریه خود را محصور انمی‌کند. تا حدود زیادی, قدرت او در بیان نظریه‌اش, از قدرت استدلالی‌اش ناشی می‌شود» قدرتی که به کمک آن مثال‌ها و نمایش‌های نظری  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی جامعه‌شناسی زنان» سال دوم؛ شماره‌ی دوم تابستان ۱۳۹۰ ۷۳ روش‌شناسی گافمن به "چرا"ها نمی‌پردازد و در حیطه‌ی "چه" و "چگونه" محصور می‌ماند. مفاهیم هم بر اساس سودمندی‌شان در مشخص کردن "چگونه" و "چه" ارزیابی می‌شوند. گافمن مفاهیم را بکار می‌گیرد و بر این باور است که اگر این مفاهیم توانستند چیزهای مفیدی را درباره‌ی واقمیت‌های: اجتمامی. بذ سانشان ,ذهتنمباقی می‌مانتنبو اگر فتوانستنن چنین کاری را انجام ذهتن: حذف می‌شوند. وی در پی آن است تا از میان شواهدی که تصادفی بنظر می‌رسند الگویی استخراج کند. بدون آن‌که بخواهد بگوید این الگو چرا چنین است (ویليامز, ۱۳۷۹ واحد تحلیل گافمن "علامت!" است. علامتی که معنایی درباره‌ی آن‌چه در صحنه اتفاق می‌اققده ستقن می‌که چه همین دالبل: آوچه مطالعه می‌قرد: می‌توانه ریک کی ره با قیلم: عکتن یا بزیذه‌ی روزنامه: باشد: مهم این است کذ: علامت بقواند: نان دمن که: آدم‌ها وضعیت: را گافمن مدعی تعمیم دادن نظریاتش نیست و هرگز نظریه‌ای درباره‌ی ساختارهای کلان ارایه نگرده است: سکن اس روش وی نیما براق رسیدن به جاس‌شنانبی سیبین‌قسدهی ای نباشد. اما می‌تواند بینش‌هایی ارائه کند تا بتوانیم زوایای ناشناخته‌ای از دنیای اجتماعی را بشناسیم و درباره‌ی چرایی آن‌ها تأمل کنیم. گافمن"بهزوش‌هایی"توجه می‌کند که اشخاص به کمک آن‌ها خودشان را به دیگران و به شرایطی .که در آن این روش‌ها زا بکارمی‌برند. معرفی می‌کنند. گافمن در آثارش از دو روش مشاهده‌ی طبیعت‌گرا"و پژوهش استعاره بهره می‌برد. روش مشاهدهی او به:دو نوع مداحیهی نگ طلبیعت گرا ی #اهیوگ ضم ظبیغت گرا یا مشاهده‌ی مشارکتی تقسیم می‌شود. گافمن تحت تاثیر مکتب کنش متقابل نمادین و جامعه شناسانی مثل ۰ ۲ ۳ ۰ 2 1 ژد ه و ۳ زیمل» وبر و بلومر واحد تحلیل خود را کنش‌های متقابل بین افرادانتخاب کرد و در پی آن از روش مشاهده‌ی طبیعت گرا پیروی کرد و کنش‌های افراد را در میدان و به گونه‌ی مستقیم مورد مطالعه قرار داد. براین اساس, در کارهای گافمن اسه نوع مطالعه تکرار می‌شود: * مشاهده‌ی غیرمنظم طبیعت‌گرا: مطالعات مرسوم مردم نگارانه از محیط‌های اجتماعی مانند مردم نگاری بیمارستان‌ها. هتل‌ها کلبه‌ها و ... در این راستا اثر مهم او آسایشگاههااست که کرآشاش بزوکشی آطر ۵ ۷۳۹۶۵ بیمارشتان سننت: الیزابت. در واشنگتن دی. سی. استوار است» ممکن است به خاطر حمله به هویت کلی بیمارستان‌های روانی و دیگر نهادهای تمامیت خواه مانند زندان‌ها و پایگاههای نظامی, مدارس شبانه‌روزی و آسایشگاهها نقدی از وضعیت بیمارستان‌های روانی بشمار آید (گافمن, ۱۳۸۶). از نظر او این نهادها طی تشریفاتی به نام مراسم خوارسازی, تمامی هویت افراد را از آن‌ها می گیرند (گافمن» ۱۹۶۱). این بخش از مطالعات گافمن براساس یادداشت‌های روزانه‌ای بود که درباره‌ی زندگی بیماران و همراه با گزارش‌های گفتگوها و مشاهده منظم طبیعت‌گرا: مشاهدات طبیعی نظام مند برای جمع آوری و مقوله بندی گونه‌های تجربی و موضوع‌های انتخابی برای مطالعه است (تحلیل خطاهای گفتاری استفاده از استعارات (نظیر استعاره‌ی نمایش یا بازی) برای توصیف زندگی اجتمامی: استغاراشویر, لیس مطالعانی, کدمجمرعه‌ای گستردد از توصیف وشرح واقعی و داستانی انواع گوناگون کنش را در بر می‌گیرد (بهره گیری از داستان‌های پلیسی)» بیان می‌شوند. این اطلاعات از کانال‌هایی چون ظاهر طرف. تجربه‌ی قبلی با افراد مشابه و چارچوب اجتماعی‌ای که فرد در آن زندگی می‌کند به او برسند. با این وجود مهم‌ترین اطلاع» همانی است که طرفا با ای رگ هاش در مورد خودش به دست می‌دهد. چرا که: این اطلاعا کی دا یه هی ی دوم اين‌که این اطلاعات تا حدودی تحت کنترل ۳۹6 ۱ با امرگ ل‌توان تا حذودی تصویری: را که فرذ برای: دیکر‌ ب روکد و سعی دیهان آگههاود. کنترل کرد (کزاوس: ۶ گافمن استعاره‌ی زندگی را صحنه‌ی پرباری از معانی می‌داند که افراد در سطوح کلان, خرد و تعاملایتلامسارظ خرن بای اگبافین وافییتگهستند. وی استفاره را تضوری ذهنی که چیز دیگر را القا می‌کندی تظریف,کزد (شایان مهر ۱۳۷۹). گافمن فرایندهای اجتماعی را با رفتن به فراسوی فرهنگ‌ها مورد مطالعه قرار می‌دهد و به دنبال اکتشاف الگوهای عمومی رفتار افراد در چارچوب مناسک اجتماعی است. لذا می‌توان روش وی را به تعبیری در قالب روش‌های "نگاه از بیرون" قرار داد(دنزین» ۲۰۰۱). در این روش» پژوهشگر به چیزهایی که می‌بیند یا می‌شنود. اهمیت می‌دهد و سعی دارد با استفاده از مقولات علمی تصویری جامع و عینی از رفتار افرادی که مورد مطالعه هستند. بدست دهد (کتک. ۱۹۹۶).  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی جامعه‌شناسی زنان» سال دوم؛ شماره‌ی دوم تابستان ۱۳۹۰ ۷۵ اساس رویکرد گافمن به فرد و تعامل چهره به چهره متکی است که معنای کنش اجتماعی در آن است. از دیدگاه جامعه‌شناسی او افراد بناچار وارد اجتماع می‌شوند و باید به بهترین وجه ممکن ذر آن بیغرت کنتد: ارلویت یی کننده‌ای برساختار اجقمامی,ذاذد کننه اس که خرون, ی ارایه‌ی خود در زندگی هر روزه» تشریفات. تاثیرگذاری و کنش‌های متقابل در آن رخ می‌دهد. بنابراین» جنبه‌های سطح خرد در این نظریه توانسته‌اند کانون نگاه جامعه شناختی او را تشکیل دهند. آنچه گافمن بی پاسخ رها کرده است پرسش‌های مربوط به حمایت‌های سطح کلان از این جستجو و موانع موجود بر سر راه آن در جوامع صنعتی پیشرفته است. راهبرد معرفت‌شناختی گافمن نه تبیین بلکه نقشه‌برداری از زندگی روزمره است. ضرورت منطقی یا ضرورت وجودی در رابطه‌ی بین مفاهیم نظریه وی راهی ندارند. لذا از موضع روش نظریه‌پردازی گافمن, برای رسیدن به دانش اجتماعی باید مفاهیمی ساخت که توصیف‌کننده باشند. جایی برای قوانین و نظریه کلی وجود ندارد شناخت ماهیت استقرایی دارد. گافمن اصلا دغدغه‌ی چرایی کنش‌های افراد را ندارد. بر اساس نقشه‌ای که وی با مفاهیم ترسیم می‌کند» می‌توانیم دریابیم که انسان‌ها چگونه عمل می‌کنند. مهم‌تر این است که برای آگاه شدن از درستی نظریه‌ی وی نیز فقط باید مثل او مشاهده کرد تا دید آن چه وی دی‌گووی کی با ساسا او فوق‌العاده: ظافرساز استا: جوهره‌ی اخلاقی ندارد و بیش از حد در معرض دستکاری وضعیت‌ها و منفعل است. گافمن فاقد دیدگاهی: برای ربط: دادن تعاهلات هر 4 ساخت‌های ,هام کگویمتر. است. رفتار انسان‌های بی گمان گاقمن به محدودیت‌ها رد دای نگاو دیا کهاهکان گسترش الگوها را از راه تنباخت‌ها تمی ده او خود می‌تویست ان کل هاگ باخواوکيم از یکت تشباهت سافم بین قاو پیز به نتایج عام‌تر برسیم؛ بیش‌تر مانور داده‌ايم تا چیز دیگر (گافمن» ۱۹۵۹). ما نمی‌توانیم از خود بپرسیم که این مشابهت‌ها ما را به کجا هدایت خواهند کرد. نظریه‌ی گافمن ساخت اجتماعی و زمینه‌های تاریخی و نیروهای حرکت دهنده‌ی جوامع را مورد غفلت قرار می‌دهد. گافمن می‌تواند نشان دهد که روابط نابرابر وجود دارد اما توضیح نمی‌دهد که چرا چنین شده است و چرا ادامه می‌پابند و چرا آدم‌ها میلی برای به هم زدن این روابط نشان نمی‌دهنن. اگر هم گاهی اوقت انیا هل توا رام لام کافمتی مطابقت: دارد.:می‌شود: از گافمن پرسید چرا برخی آدم‌ها عمدا تصویری از خود ارایه می‌دهند که برای جامعه قابل قبول نیست؟ و با وجود ظاهرساز بودن آدم‌های مدنظر گافمن, برخی اين کار را نمی‌کنند؟ آیا انسان‌ها همواره و در همه‌ی تاریخ چنین بوده‌اند و آیا نظریه‌ی وی در برابر پژوهش اجتماعی تطبیقی در فرهنگ‌های گوناگون نیز سربلند خواهد بود؟ و دست آخر اين‌که نظریه‌پرداز انتقادی می‌تواند بپرسد آیا توصیف‌کردن انسان گافمنی» به معنای تأیید کردن آن نیز هست؟ بنظر نمی‌رسد متون بازمانده از گافمن برای هیچ‌یک پاسخ‌هایی روشن داشته باشند. بنظر می‌رسد این پرسش‌ها مسایلی را مطرح می‌کنند که به عنوان عناوین پژوهشی می‌توانند خواننده را به درک بهتر روش‌شناسی 607 :163۵ ,و1360 لقزعمامنهه5 .(1358) مضع‌عع۸ بش۸ لفصه 1 منطانلف۸ -1 ,06۳۹066165 عنام مکمانطام ماع معط فعصوج؟* .(3996) 34 ,خااعصص۸ -2 6۶ ۲۷7۵1 بطا۳قعوعج طالم16 ع هناهد تنعل مصعمم هه شوه عنو0 0273 686 :100000 وبطام105نط2 ۵۴ وهدمن 0 00۳0 .(1996) یک مصسطغلهاط -3 5 باه 1.0000۰ توص آهنممک ما کعطه م۸0 .(1993) .31 معفماند[ظ -4 :050 ,۷۵۳۵ 5 صهصائمی دز کعنانصتاصم 1۳00۳06۵1 156 .(1988) .8 ,فصنلام) -7 ,0 ,و06 150۹۵00 ,1016۳300 1316۳0۳66 .(2001) کل با ,20طع16 -8 :6 1160 زا5200 :3 بط 0عادص1۳ بروعمامنه؟ک .(1383) بش۸ ,ق6006 -9 ا2 اصنم۸ ,1706 :۵۳ 310 + برععوع 0 .0 (0ع) فا وک۸ .(1961) ۰ظ مصقصگام6 -10 وان 8706 نآ ۳۷۵۳۷۵۲ صز 561۶ ۵۶ ۳۳۵961۵00 .(1959) 8۰ ق61۶0 -11 50000 ۵۶ 3/0386 ۳۵ ۵۵ 10165< حصوناک .(1386) ۰ مصقصامی -12 8 300 2/6105 0200006 ۵ عملعنس) .(1380) 1 36 م1۳۵0 -13 [۵ 70 5006665 0و5 هه ۲۳۳۳۵۵ .65 662۳ 2/603 حز 3/6006 عنعنلها 1۳32۹13160 .1360۳65 ری وامطل 2 آهنمک .(1386) 3۵۵۳ .3/.10 ,کتا70ق1 -14 ۵6۰ 376 .06 آ [لز 3/6۵-77‏ انصق 0 1۵۶ ما۹ .(1996) ۰ .2 هام16 -16 بط 1۳۵2513160 .8 و1منمک ها ق1500 3۳۵۵۵0۵ .(1378) بظرماقت ۳ -17  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی جامعه‌شناسی زنان» سال دوم؛ شماره‌ی دوم تابستان ۱۳۹۰ ۷۷ .۸ بط 1730512160 ...506065 لهنممک جز وصنصنهام۳ .(0373) .0 ,علاانآ -18 0۸ ,51010۳۵ 50001087۰ 3006۳0 0ص ممصکامی هن .(3992) .2 معصتصص/3 -19 ۰ بط 1۳۵2۹13160 جاعنضه5 3/006۳ 200 صعصئمی هس .(01380) بم مهن -20 40 6و نصمصخئمی ۵۵ کعنا 066 معط .(1996).ی مفقطاهد2 -[2 383-3 .00 ,3 .310 ,39 ۷۵1۰ ,۳6۳060685 مزع م50 *.وقاصعصصی ازط 1۳۵۹12160 1560۰ لزع مامنه5 و000۵ .(1380) .ی وتعقازمط -22 .13100۵ 50665 هنوگ ۵۵ 06۳0۷ ص۸ .(1375) 8۰ منصقطامندک -23 :163۵0 .ق3000 ععصعنک هفوک .(0379) بش۸ ,6۲ اعصص وق 5 -24 6 م۰۶ 71300000 ,(0ع) صامعصنا 5 ۷۰ هه صن0صع306 با 1۵ ۰و۳ 40 0۳۵۷۵۵۳ 186 0۵ 06۳۹0606 آهعزعوامنمود ۸" .(01996) .۸ 36 ,کناقا5 -26 40 .(.۳۵) م8 3 هز ,۷۵۵۵ 60ع2ط صز عنام عکزم ۶و اعد ,194-239 .00 016066۰ عناو 006 که وی آهعنزعمامنفو5 مطرعم ۸ :۷06۵ 286 ,5000108 ۵۶ صفعصمنا‌نط عووططاصعه 156 .(2006) .ظ ,106 -27 ,6 7۵۸0160 ,و1560 نع مامنمک او عه‌ساک 6ط1 .(2003) ۲۳۰ .7 ,106۲ -28 962۳6 7ص 1و ما۳ حا بععاصز ۸۹ .(0.)1993 .3 ۷7۵۳۳۵6۰ -29 317-38۰ :00 ,3 .310 ,26 ۷7۵1۰ 1016۳8600 لهن0ه5 0ص عع ددع12 بط 17312160 بودام 5 آهزعمامنه5 6۳6۵۲ .(1379) 8 ,قصقناز۷۷ -30 700۵1 اقظ عط1 ,تصمصقنمی6 عصنعند م۸" .(01986) یک ,رفن۷ -31

گافمن یکی از نظریه پردازان اجتماعی نیمه ی دوم قرن بیستم است که مدت درازی به عنوان یک شخصیت حاشیه ای در نظریه ی جامعه شناسی بشمار می آمد. گافمن در عرصه ی نظریه ی جامعه شناسی موقعیت متناقضی دارد. از سویی وی را جامعه شناسی فاقد نظریه ای کلی، تک رو، خارج از جریان اصلی تفکر نظری و مبدع اصطلاحات خودساخته و غریب می دانند و از سوی دیگر، پیوندهای اندیشه ی وی با دورکیم، زیمل، مکتب کنش متقابل نمادی و اتنومتدولوژی و تلاش وی برای بنیاد نهادن جامعه شناسی زندگی روزمره، او را به نظریه پردازی با موقعیت متناقض تبدیل می کند. هدف اصلی این مقاله ارایه ی روش شناسی نظریه ی اجتماعی گافمن است. روش مطالعه ی این مقاله بر اساس روش کتابخانه ای انجام شده و بررسی توصیفی، موقعیت روش و نظریه ی گافمن را مورد باریک بینی قرار می دهد. گافمن در مباحث نظری خود بیش تر به مردم نگار دنیای زندگی روزمره شبیه است و همین امر سبب می شود تا سبک نوشتاری وی شباهت زیادی به دیگر نظریه پردازان جامعه شناسی نداشته باشد. گافمن پس از افول نظریه ی کنش به زایش تحلیل نمایشی به عنوان صورتی دیگر از کنش متقابل نمادی کمک نمود و به این خاطر شهرت فراوانی کسب نمود. در مباحث روش شناختی، گافمن را به خاطر بحث های غنی که در قالب رهیافت تفسیری در علوم اجتماعی دارد، می توان یکی از برجسته ترین راهبران این رهیافت فکری بشمار آورد.

463942

و ژئوپلیتیک در طول تاریخ بوده است. سیستم‌ها و ساختارهای بین المللی اعم از جهانی و منطقه‌ای دارای اجزا یا قطعاتی هستند که در هر زمان به شکلی در کنار هم چیده شده و فعالیت می‌کنند. هر دگرگونی و جابجایی در جایگاه این قطعات, باعث تحول در می‌آفریند. یک نظام یا ساختار را می‌توان یک موقعیت ساکن و یک آرایشی از قطعات دانست در عین حال در یک دید تاریخی؛ هر نظام و ساختاری نه ایستا که وضعیتی پویا دارد و عامل اصلی تعیین کننده ساختار و چیدمان این اجزا چگونگی توزیع قابلیت‌ها تغییر کنده چیدمان واحدها تغییر می‌کند و در نتیجه نوع رفتار حاکم بر ساختار و نظام نیز تغییر می‌کند. بدین ترتیب تغییرات سیستم به‌طور ناهمگونی رشد کنند که این رشد ناهموار نه تنها بر توزیع نیرو در سطح سیستم بلکه بر انتظارات و رفتارهای دولت روند تغییرات بین المللی» توزیع ایستای قدرت در سیستم نیست بلکه پویایی روابط قدرت در طول زمان است. این رشد متفاوت یا نابرابر قدرت در میان کشورها در یک ساختار است که تلاش برخی کشورها برای تغییر سیستم به منظور افزایش منافع خود و یا ایجاد امنیت بیش‌تردر جهت منافع مورد تهدید رقبای خود را تقویت می‌کند. نرخ نابرابر رشد در جوامع مختلف همراه با پیشرفت‌های فنی و سازمانی که یک جامعه را از مزیت‌های بیش‌تری نسبت به جامعه دیگر برخوردار می‌کند عالم تغییر در نقاط قوت نسبی کشورهای پیش‌رو در امور جهان است[38]. با وجود ارزش روش شناختی این دیدگاه اما رشد ناموزون قدرت برآمده .از رشد ناهموار منابع نباشد. به‌عنوان مثال جغرافیا یکی از آنهاست. .یک کشور مستقل منظم و کارا با مساحت سرزمینی گسترده ممکن است از چندین مزیت قابل توجه نسبت به یک کشور کوچک‌تر برخوردار باشد. به همین ترتیب» یک کشور بزرگ که هیچ همسایه‌ای با اندازه یکسان یا مشابه ندارد» یا به طور امن‌تر از کشوری باشد که با کشورهای مشابه خود همسایه است. در صورت بهره‌برداری از ثروت طبیعی خود برخلاف کشوری که از این ثروت برخوردار نیست به خودکفایی انرژی و منافع اقتصادی. می‌رسد و از تحولات بازار این منابع آسیب اندکی می‌بیند. بنابراین عوامل پویا و ایستا می‌توانند به طور مشترک توزیع قدرت را تعریف و تعیین کنند و مطالعه آن‌ها می‌تواند تحلیل‌گر را در پیش بینی وضعیت‌های پیش رو کمک کند. تأثیر مشترک عوامل پویا و ایستا می‌تواند نتایج مختلفی را از نظر پیکربندی منطقه‌ای ایجاد کند که نمونه بارزترین آن هزمونی و توازن قدرت است. در این نوشتار ضمن بررسی مبانی و منابع قدرت و تحولات آن در طول تاریخ» موضوع توازن قوا مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس مسائل و موضوعات جاری منطقه جنوب غرب آسیا و دگرگونی‌های تاریخی آن مورد بررسی و 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا ۵۷ قدرت از جمله مفاهیمی است که در مورد آن نظریه‌ها و جوهره اصلی و روح جاری در اندام‌واره‌ی نظام بین الملل است که نه تنها به منزله نیروی متحرک شبیه جریان برق در یک مدار الکتریکی است و نه تنها به‌عنوان ویژگی مشخصه روابط انسانی می‌باشد؛ بلکه هسته اصلی تشکیل دهنده نظام بین الملل و علوم طبیعی» کلامی» فلسفی و انسانی مورد توجه قرار گرفته است. اما در علوم اجتماعی و سیاسی اهمیت ویژه و جایگاهی محوری دارد. از این روی» می‌توان گفت که قدرت از مقوله‌های بنیادین در فلسفه سیاسی است. با این حال, تعریف مشخصی که مورد توافق همگانی باشد از آن وجود ندارد. بنابراین» تعریف است [10]. اما قدر مطلقی که از تعاریف قدرت» می‌توان به دست آورد این است که قدرت به معنای توانایی نفوذ بر دیگران جهت تغییر رفتار آنان و رسیدن به مطلوب است. از اين ارو»قدرت از در روابط بین الملل است71]. قدرت در هر سطح و اندازه ای باشد و از هر سرچشمه‌ای که برآمده باشد» ناگزیر از سوی بازیگران عرصه ژئوپولیتیک به کار گرفته می شود و سطوح مختلف محلی, ملی, منطقه‌ای و جهانی از آن متأثر است. در همه کنش‌های قابل ردیابی است. این کنش‌ها در سطح منطقه‌ای هم دنبال ئوپولیتیک منطقه‌ای خود را با استفاده مستقیم یا غیر مستقیم از مختلفی را که بر قدرت و نقش آفرینی در نظام جهانی تأثیر گذارند پایگاه‌های نظامی» هم‌پیمانان خارجی و... که به توسعه کنش بین کشورها و دولت‌ها کمک می‌کند را از مهم‌ترین عوامل اثرگذار به قدرت را به دو گروه تقسیم کرد. گروهی که به تحول در «ماهیت قدرت» معتقدند و گروه دیگر که به تحول در ابزار اساسی در ماهیت قدرت ایجاد شده است به نحوی که عامل تأثیرگذاری آن از ابتدا به انتها منتقل شده است و در نتیجه به جای تأکید بر ابزارهای عینی» به هدایت به سوی هدف نهایی توجه می‌شود[15]. گروه دوم کسانی هستند که بر این دگرگونی‌ها توجهی ندارنده بلکه ضرفا به تحول در ابزار قدرت پرداخته‌اند. به باور صاحب‌نظران قدرت و چگونگی کاربرد آن در در ازای تاریخ دگرکون شده و از قدرت سخت به قدرت هوشمند رسیده است. در زمان ما بازی قدرت در سه بعد در جریان است. بعد اول قدرت سخت و نظامی است که ایالات متحده در بالاترین سطح آن است. بعد دوم» جنبه اقتصادی قدرت است که هم‌پای آمریکا و اروپا ژاپن و چین نیز در فرایند اقتصادی جهان حضور دارند و بازی چند بازیگری در جریان است. بعد سوم دامنه قدرت به است و از لحاظ موضوعی مسائل پیچیده‌ای مثل بیماری‌ها و تغییرات آّب وهوایی را در بر می‌گیرد که نیازمند تلاش همگانی همه کشورهاست و از این زاویه قدرت نرم و توانایی اقناع عمومی معترفنده کشوری که بتواند به خوبی ترکیبی از قدرت سخت و نرم را استفاده نماید یعنی به طور هوشمندانه از مولفه‌های قدرت نرم و اسخت استفاده کند قدرتمند به حساب می‌آید[1]. بر اثر قدرت هوشمند زاییده این تحولات است. در ادامه به دگرگونی در رویکرد سنتی» قدرت بیش‌تر بر پایه مولفه‌های مادی قدرت تسلط ؛اختیار قانونی و توانایی قضاوت آمده شده است [24]. دیکشنری آکسفورد نیز قدرت را توانایی انسان برای انجام کاری پا عملی؛ کنترل بر روی دیگران» توانایی فرده گروه» کشور و یا دولتی برای نفوذ و اثرگذاری زیاد تعریف می‌کند. این برداشت از قدرت که به تحلیل واقع گرایانه معروف است قدرت را مفهومی کلی می‌داند که در همه عناصر قدرت با هم ترکیب شده و یک سیاست جدید جهانی را پوشش دهد[13]. در انديشه نای» قدرت سال‌ها برای دستیابی به فرمول‌هایی برای کمی کردن قدرت در مناسبات جهانی و سنجش آن کوشیده‌اند. از دید زمانی پذیرش و رواج قدرت سخت مربوط به دورانی است که در تفسیر و تحلیل روابط بین الملل دیدگاه رثالیستی حاکم بود. در زمان حاکمیت 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 نظام دوقطبی و دوران جنگ سرد» تفسیر سخت افزارانه رثالیستی از قدرت چیرگی داشت و میزان عده نظامی بازیگران و غنای نظامی‌شان عینیت می‌بخشیدند. غافل از این که این نگاه یک بعدی به قدرت آنان را به ورطه یک مسابقه بی انتهای تسلیحاتی می‌کشاند و در گرداب معمای امنیتی گرفتار خواهد کرد و انباشت هر چه بیش‌تر تسلیحات نظامی با هدف ایجاد امنیت در محیط بین الملل؛ به ناامنی هر چه بیش‌تر می‌انجامد 55 توجه بیش از اندازه این برداشت بر نیروی نظامی» عوامل عینی و کمی قدرت سبب شده» مطالعه قدرت در تئوری‌های سنتی و حتی در برخی تعریف شود. این درک محدود سبب می‌شود تا دیگر ابعاد قدرت نادیده گرفته شده یا به آن اهمیت کمتری داده شود [20]. سه نقص کلی در مورد دیدگاه سنتی به قدرت مطرح است: نخست این که بین قدرت واقعی و احتمالی یا بالفعل و بالقوه تفاوتی نمی گذارد. دوم آن که این موضوع که قدرت در موضوع هم نهفته است را مورد توجه نداشته است و سوم آن که به اشکال غیرمادی مفهوم قدرت نرم را اولین بار جوزف نای در سال ۱۹۹۹ در کتابی با نام «تغییر ماهیت قدرت آمریکایی» مطرح و آن را در کتاب وی بر این باور است که مفهوم قدرت نرم گفتمانی تازه را شکل می‌دهد که در قالب آن نظریه قدرت» منابع و ابزارهای قدرت بازخوانی و بازتولید می‌شود و در نتیجه چهره‌ای تازه از قدرت ارائه کسب نتایج مطلوب از طریق جذابیت به جای اجبار و تطمیع است. ایده جذب به عنوان نوعی از قدرت به فیلسوفان چین باستان از جمله لائوتسه در قرن هفتم قبل از میلاد برمی‌گردد. در قدرت نرم مبتنی بر ارشاد رهبری از چنان جذابیتی برخوردار هست که پیروانش با جان و دل دستوراتش را می‌پذيرنده هر چند مورد تنبیه و مجازات وی قرار گیرند. تغییر رهیافت قدرت‌ها از گفتمان سخت افزاری به گفتمان نرم افزاری را باید ناشی از شکل و ماهیت تحولات عرصه نظام بین الملل پس از دوران جنگ سرد و تشدید امواج جهانی شدن دانست. به تعبیر باری بوزان تأثیر بزرگ پایان جنگ سرد بر دولت‌های غربی و همراهان نزدیک آن‌ها در هسته اقتصاد سیاسی جهانی» حرکت سریع و گسترده‌تر پراکنده‌تر و ناشناخته‌تر بودند 51 ]. روزنا می‌گوید: قدرت نرم هر کشور تا حد زیاد ريشه در سه منبع بنیادین دارد: فرهنگ, ارزش‌های سیاسی و سیاست خارجی. با این حال باید دانست که ابزارهای قدرت نرم می‌توانند شامل موارد متعددی باشند اما عمدتا مالی تاکید می‌گردد. برخی در قدرت نرم توانایی‌ها را ملاک قرار می‌دهند و برخی دیگر نتیجه رفتار را مهم‌ترین عامل می‌دانند ل5]. مک کلوری موّلفه‌های قدرت نرم را به پنج مقوله تقسیم می‌کند که عبارتند از: ۱) حکومت و ارزش‌های سیاسی کشور ۲) فرهنگ که برابر با مجموعه‌ای از کنش‌ها و اعمال معنادار برای جامعه. ۳) دیپلماسی و سیاست خارجی کشور ۴) آموزش» ۵) کسب و کار یا نوآوری[30]. در قدرت سخت» قدرت به آمریت تعبیر شده و سبب گسست بین عامل و موضوع قدرت می‌شود اما قدرت نرم با عنصر اقناع تعریف شده و قدرت در فضای ارتباط می‌شود» در حالی که قدرت نرم پدیده‌های اجتماعی و مرتبط ولی قدرت نرم امتزاجی از مولفه‌های محیطی است؛ قدرت سخت ماهیتی متصلب دارد ولی قدرت نرم تصویری ژلاتینی از قدرت است؛ نای در کتاب «قدرت‌های رهبری» بر همراه بودن قدرت سخت و نرم با یکدیگر به عنوان مکمل تأکید دارد. به نظر او رهبران موفق در آینده افرادی هستند که توانایی به کارگیری دو متقابل و احترام به اختلافات از طریق پیام‌های مثبت رسانه‌ای و کشورها است. از اين رو بحث در مورد قدرت نرم اغلب با مسئله مخاطبان خارجی اشاره دارد. با این وجود» طی دهه گذشته فعالیت‌هایی فراتر از بازیگران دولت اشاره دارد. این در زمینه رسانه‌های جدید و محیط اینترنت به مفهوم روان‌تری تبدیل شده 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا ۵۹ پردازان سیاسی را به چاره جویی نظری در خصوص اعمال قدرت در فضای پیچیده جهانی شدن واداشته است. حاصل این تلاش هوشمند بیش از آن که به میزان منابع قدرت سخت و نرم کشورها توجه داشته باشد به توانایی و مهارت تبدیل و ترکیب قدرت سخت و نرم در اختیار دولت‌ها توجه دارد. به این ترتیب جست و جوی قدرت هوشمند در کشورها با وسعت و جمعیت اندک نیز میسر و قابل بررسی است. از آن‌جاکه تهدیدها در عصر جهانی شدن» ماهیتی پیچیده» فراگیر و سازمان یافته دارند برای مقابله با چنین شرایطی, الگوهای کاربرد قدرت نیز باید تغییر یابند؛ به همان گونه‌ای که اشکال و ابزارهای قدرت نیز در وضعیت تغییر, بازسازی و بهینه سازی قرار می‌گیرند. می‌تواند قدرت هوشمند را به عنوان شکل تکامل یافته موّلفه‌ها و موضوعات قدرت سیاسی و استراتژیک در نظر گرفت. هر یک از این موّلفه‌ها می‌توانند قدرت هوشمند را اولین بار سوزان ناسل به معنای ترکیب هدفمند و خردمندانه قدرت سخت و نرم در مقابله با تهدیدات به‌کار برد: وی معتقد بود منابع اجباری و اقناعی شامل توانایی‌ها و جهت هماهنگ شوند تا برآیند آن» تداوم برتری یک کشور را نوین جهانی محسوب می‌شود. این توان ترکیبی در امتزاج و آمیختگی قدرت نرم و سخت به دست می آید. جدول ۱ موّلفه‌ها و ابزارهای سه نوع قدرت را نشان می‌دهد. منابع قدرت هوشمند فناوری‌های حساس برای تولید و بازپروری مواده ساخت و تبدیل جغرافیایی دور دست فراهم می‌سازند که این روند همواره و حوزه نیز تأیید می‌کننده قدرت هوشمند حالتی ترکیبی دارد که قدرت همواره به شرایط وابسته است. قرن حاضر شاهد دو جابه‌جایی بزرگ در قدرت بوده است: جابه جایی قدرت میان کشورها و پراکندگی قدرت کشورها میان بازیگران غیر دولتی. در نرم مشترک» جایگاه گروهی ی : را و اعتباری و بی آبرویی اعمال هوشمند بذیری تناس با اهناف و مهارت‌های ساختاری ‏ | هوشمندانهه ابزارهای حساس در | نبود یک يا چند مورد از موژّلفه‌ها دوران جهانی شدن» عناصر زاینده جدیدی ایجاد کننده یا از بین برنده قدرت هستند و عناصر قدرت تغییر کرده است و کشورهای مولفه‌ای موئر است که قابلیت لازم برای مقابله با تهدیدها را ایجاد می کند. جهانی شدن و انقلاب اطلاعات و ارتباطات, اهمیت 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 شبکه‌ها را افزایش و عناصر قدرت را تغییر داده‌اند. شبکه‌ها همان قدرت را ایجاد می‌کنند. فوکو از جمله اندیشمندانی است که بر اهمیت نسبت دانش و قدرت تاکید دارد. در عصر اطلاعات امروز کنترل و نظارت بر داده‌های جاری در شبکه‌ها یک منبع مهم اطلاعات و دانش» خود منبع مهمی برای اعمال قدرت به شمار می‌رود. بنابراین در عصر جهانی شدن» موفقیت در مدیریت این اشکال نوین قدرت وابسته است[18]. آلوین تافلر معتقد است: در دوره‌های گذشته, به ترتیب زور و ثروت ابزار اصلی دسترسی به قدرت بوده‌انده ولی در حال حاضر دانایی» برترین و مهم‌ترین ابزار قدرت است و همین مفهوم جا به جایی است که تحولات جهان معاصر را رقم می‌زند. می‌توان تأثیر چهانی شدن بر تحول مفهوم قدرت را در چهار موّلفه بررسی کرد که عبارتند از: پراکندگی توازن قدرت یکی از موّلفه‌های مهم سیاست خازجی است که به یک کشور اجازه می‌دهد ضمن دستیابی به اهداف سیاسی .و اقتصادی خود. خود را در برابر کشورهای رقیب حفظ کند. تمرکز بر بقا در چارچوب یک "سیستم خود یاری" باعث می‌شود دولت‌ها به توزیع نسبی نیرو توجه کنند که اساسا براساس یا حداکثر رساندن قدرت خود نسبت به دیگران هستند یا در صورت تهدید یا وقتی که قدرت نسبی آن‌ها با تغییر واقعی و نامطلوب توزیع توانایی: به چالش کشیده شود به گفتضوالت. یکه کشور ممکن است قدرت نسبی دیگری را از خارج» از اطریق "اقدامات برای تقویت و بزرگ کردن اتحاد خود و یا تضعیف و کوچک کردن یک مخالف" يا در داخل, از طریق "اقدامات برای افزایش توانایی اقتضادی ", برای افزایش نظامی قدرتو یا برای قدرت یک استراتژی اساسی برای دولت‌ها برای از بین بردن تهدیدات یک قدرت مسلط است. از آنجا که یک کشور هرگز نمی‌تواند در مورد اهداف واقعی دولت دیگر در نظام جهانی که به آن‌ها امکان می‌دهد در مقابل تهدیدهای احتمالی از امنیت و قدرت برخوردار شوند. توازن قوا را نظامی از اتحاد قدرت‌ها می‌دانند که در آن صلح و امنیت از طریق برابری نسبی قدرت میان دو بلوک رقیب برقرار گردد. قدرت جمع. هر چه کل منابع و نظامی» قدرت فنی و غیره4» تهدید بالقوه‌ای برای دیگران ارزش نیز داشته باشد. کشورهایی که قدرت بالایی دارنده توانایی مجازات دشمنان و یا پاداش دادن به دوستان را دارند. بنابراین» به خودی خود» قدرت کل دولت دیگر ممکن است انگیزه‌ای برای متعادل سازی قدرت برتر باشد. محققان واقع گرا استدلال می‌کنند که کشورهای ضعیف‌تر منافع مشترکی در ایجاد تعادل در یک کشور قدرتمندتر دارند و کشور مسلط برای جلوگیری از این گرایش بسیار کم است[1*]. توازن قدرت در توزیع بین المللی قدرت می‌تواند به‌عنوان توازن قدرت ساده يا پیچیده ظاهر شود. در توازن ساده قدرت» نوعی برابری بین قدرت‌های دو کشور وجود دارد در حالی که توازن پیچیده قدرت به شرایط بیش از دو رقابت در پیچیدگی توازن قدرت اشاره دارد. برخی دیگر از نویسندگان نیز توازن نرم و سخت را از جنبه‌های نظامی بررسی کرده‌اند. توازن نرم با کاهش و تضعیف قدرت نسبی کشورهای تهدیدکننده از طریق فشار دوجانبه و هماهنگی چند جانبه با سایر کشورها تهدید کننده بدون هیچ‌گونه تعهد و اتحاد رسمی, به رقبای کشور محدود کردن و تضعیف قدرت نسبی دولت تهدید کننده استفاده کند. استراتژی تعادل نرم نظامی می‌تواند به یک کشور کمک کند تا قدرت نسبی رقبا را تضعیف کرده و به نوبه خود امنیت خود تلاش‌های غیر نظامی برای تضعیف قدرت نسبی رقبا با محاصره رقیب سیب می‌رساند و قدرت نسبی دولت تهدید کننده را 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا ۱٩ علاوه بر اين» به گفته پیه انکار سرزمینی نیز یکی از نظام موازنه قوا به اتحاد با کشورهای نزدیک و دوست متوسل می‌شوند تا ضمن حفاظت از خود موقعیت قدرتی بهتری به‌دست آورند. سیستم موازنه قوا مشخصا پدیده تاریخی سیاست در اروپای مدرن به‌ویژه در قرن نوزدهم اطلاق می‌گردد که به نوبه خود از قاره تشکیل شده بود. هنگامی که سیستم بین المللی دست‌خوش ساخت توازن قوا در جهان یا مناطق است. جابه جایی امنیتی و يا ظهور قدرت‌های بزرگ جدید فرصت‌ها و ریسک‌های جدیدی را در روابط کشورها با یکدیگر به وجود می‌آوزد1 117 ساخت هرج و مرج گونه نظام جهانی» همواره کشورها را وادار می‌کند تا با اختصاص بخشی از منابع محدودشان در جهت به است که در سیستم هرج و مرج گونه جهانی صورت می‌پذیرد حتی اگر همه کشورها تمایلی به برقراری توازن قوا نداشته باشند اما تلاش یک يا تعدادی از کشورها برای افزایش توان و قدرت خود ناخواسته تهدیداتی ایجاد می‌کند و کشورهای دیگر را ناگزیر از وارد شدن به چرخه توازن قوا می‌کند. بدین ترتیب فرایند موازنه همیشگی است و کشورها می‌توانند در شدت و ضعف آن موثر کشور استراتژی توازن قوای سخت را برای شکل دادن به اتحادهای نظامی به کار می‌برد. شور کمک‌های استراتژیک» تکنولوژیک و اقتصادی را برای متحدین علیه رقبا به‌کار می‌گیرد. هدف کشور تضعیف یا تحدید حوزه عمل کشور رقیب است. هدف کشور تضعیف قدرت کشور رقیب از طریق ایجاد امکانات امنیتی و اقتصادی برای متحدین کشورهای کشور با هدف از بین بردن اعتبار کشور رقیب ائتلاف‌های جدید ایجاد می‌کند يا متحدین کشورهای رقیب را صورت توازن نرم و توازن سخت صورت پذیرد. این دسته بندی برای توصیف اشکال غیرنظامی موازنه قوا که از زمان پایان جنگ سرد به‌ویژه در طول جنگ ۲۰۰۳ عراق و پس از آن به کار رفته. استفا ‌شود. توازن نرم به‌عنوان یک استراتژی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه مانند برزیل» هند آفریقای جنوبی و غیره انجام شده است که وجه مشترک آن‌ها نداشتن یک نیروی نظامی قوی است. موازنه نرم هنگامی اتفاق می‌افتد که کشورهای 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 ضعیف‌تر تصمیم بگیرند که سلطه و نفوذ یک کشور قوی‌تر را نبپذیرند. اما مزیت نظامی دولت قوی‌تر چنان زیاد باشد که توازن بنابراین توازن نرم از طریق تلاش نظامی انجام نمی‌شود. بلکه از می‌شود. به عبارت دیگر توازن نرم از "ابزارهای غیر نظامی برای به تأخیر انداختن» ناامید کردن و تضعیف سیاست‌های نظامی یک جانبه تهاجمی به‌کار گرفته می‌شود. شکل ۱ چگونگی این فرایند در اوایل جهان پس از جنگ سرد به‌دلیل عدم وجود یک ابرقدرت رقیب فایده‌ای ندارد. سوّال اصلی که توسط محققان مطرح شده این است که چگونه بدون استفاده از ابزارهای قدرت سخت, یک کشور مسلط رام یا متوازن می‌شود. پل ادعا می‌کند که هم‌سویی دفاعی و بازدارندگی خود در یک سیستم تعادل نرم ضروری است. می‌شود که متعادل سازی نرم یک استراتژی صریح برای محدود به نظر می‌رسد با تحول در مفهوم قدرت» درا مفهوم و روش‌های موازنه قدرت نیز تغییراتی ایجاد شده است پا دست کم راه‌های جدیدی برای ایجاد توازن قوا در جهان رایج شده است. بررسی وضعیت توزیع قدرت در جنوب غرب آسیا و نیروها و جهت‌های توازن قوا دراین منطقه در ادامه به بحث گذاشته شده نگاهی به نقشه جغرافیای سیاسی جنوب غرب آسیا و جداول آماری مربوط به جمعیت و حجم اقتصاد و تجارت و تجهیزات و تسلیحات نظامی به آسانی نشان می‌دهد که این منطقه از جنبه بسیار کوچک حتی ذره‌ای مانند قطر و بحرین در کنار کشورهای وسیع و پرجمعیتی مانند عربستان و ترکیه و ایران قرار گرفته‌اند که گاهی اختلاف جمعیت يا اختلاف وسعت سرزمینی آن‌ها با هم به ده‌ها برابر می‌رسد. از دید توازن قوا اقدامات نامناسب ممکن است نتایج مهلکی به همراه داشته باشد. صرف نظر از شدید. باز. غالبا با حاصل جمع صفر. سود نسبی بیش‌ترین اهمیت را در میان کشورهای تحت تأثیره در داخل يا خارج از نهادهای بین تاکتیک‌های رقابتی متوسل شوند یا به دنبال ایمنی در اتحادها باشند. وقتی ماهیت سیستم از دو قطبی به موازنه قدرت تغییر پیدا می‌کند و برای جلوگیری از مداخله هر کاری از دستشان دیدگاه از خود در دولت کوچک است و اين درک از آسیب کنند که "هرگز به تنهایی یا در یک گروه کوچک» تأثیر قابل از سوی دیگر کشورهای نوپا و تازه تاسیس در کنار تمدن‌های کهن و استواری قرار گرفته‌اند که تجربه و پیشینه آن‌ها هیچ تناسبی با هم ندارد. ایران از هزاران سال پیش در این منطقه وجود داشته و بازیگری کرده است و کشورهای نوپایی که هنوز به یک قرن نرسیده‌اند. در یک پژوهش علمی که توسط پیشگاهی فرد و همکاران با تلفیق روش‌های تصمیم گیری چند متغیر انجام سطح دسته بندی شده‌اند که در سطح اول کشورهای ترکیه و 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا ۳٩ ایران» در سطح دوم کشورهای عربستان سعودی,» اسرائیل و مصر و در سطح سوم کشورهای سوریه» اردن» امارات. لبنان» عمان, افشردی و مدنی در پژوهش دیگری سطح بندی قدرت کشورهای جنوب غرب آسیا را براساس مدل فوکس تعیین کرده‌اند که به شرخ شکل ۲ آست1*ا, در غین حال کفنور امارات ,ید لطف قلرت اقتصادی خود در سال‌های اخیر به یک بازیگر مهم در خاورمیانه و شمال آفریقا تبدیل شده و از قدرت سخت در کشورهایی مانند یمن و لیبی آشکارا استفاده کرده است[٩]. همچنین قطر به پشتوانه توان اقتصادی و مالی قوی» توان دیپلماسی با برد منطقه - مالی» میانجی گری و تنش‌زدایی و... سرانجام به عنوان یک بازیگر روی آورده و توازن قوای منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار داده بنابراین عدم توازن قوا ویژگی اصلی منطقه جنوب غرب آسیا و حتی خاورمیانه بوده و هست و در چنین فضای نابرابری طبیعی است که هر تحرک و دگرگونی قدرتی زنجیره‌ای از کنش‌ها و واکنش‌ها را به دنبال دارد و به تعبیر والت معمای امنیت را ایجاد می‌کند. پيامد ایجاد معمای امنیتی در منطقه بدون تردید بی ثباتی و ناامنی است و از همین آبش‌خور است که از زمان فروپاشی امپراطوری عثمانی» این منطقه هرگز روی ثبات و امنیت به خود ندیده است يا کشورها در درون دچار بی تعادلی و بی‌ثباتی بوده‌اند و یا با همسایگان خود درگیر کنش‌های قدرتی بوده و با هم سرشاخ بوده‌اند. از آنجا که زیست سیاسی کم عمر و تجربه کنش‌های دوجانبه و چند جانبه بسیار اندک بوده است در درازای تاریخ این منطقه همواره قدرت سخت از مهم‌ترین ابزارها و روش‌های کنش سیاسی و ژئوپلیتیک بین این کشورها بوده و هست. از نظر تاریخی» خاورمیانه با سیستم توازن قدرت تفسیر می‌شود. یعنی منطقه با تئوری توازن قدرت مفهوم سازی شده ژئواستراتژیک» امنیت» جنگ و ترور ساخته شده است. به لحاظ تاریخی» این منطقه از زمان جنگ جهانی اول به‌عنوان منطقه قدرت‌های خارجی شناخته شده است. روابط رقابتی بین ایران و این منطقه است. در این مدت بازیگران بزرگ ساده‌ترین راه برای ایجاد .توازن قوا را همواره در نظامی‌گری و تجهیز و تسلیح ارتش‌ها.و پر کردن انبار مهمات دانسته‌اند و این که هم اکنون از شکل (۲): وضعیت سطح بندی قدرت در جنّوب غرب آسیا و حاشیه مدیترانه خیزش عربی و مسئله توزان قوا در جنوب غرب آسیا از آغاز سال ۲۰۱۰ خارومیانه شاهد یکی از متلاطم‌ترین دوران ترکیه برپا بوده است که از سال ۲۰۰۰ شروع به تغییر کرد. پس از اشغال عراق توسط ایالات متحده در سال ۰۲۰۰۳ توازن قوا در خاورمیانه تغییر کرد. حمله آمریکا به عراق» نه تنها عراق را به غتوان یگ "تال کسده" متطقه‌اتی در برابر یراق خذف کرد ارتقا بخشید. در حالی که همزمان منطقه جنوب‌غرب آسیا را نقطه که مبارزه خشونت آمیز علیه آن‌ها ضروری است. در سال‌های اولیه "خیزش عربی "یعنی قیام‌ها و انقلاب‌های عربی در منطقه در سال ۲۰۱۱ ویژگی اصلی توازن قدرت منطقه‌ای» نبود یک قدرت بزرگ منطقه‌ای بود. مراکز قدرت سنتی اعراب مانند قاهره» 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 دمشق و بغداد به مراکز خشونت‌های داخلی تبدیل شد. رئیس جمهور مصر در انقلاب مصر سرنگون شد. به همین ترتیب» عراق دیگر از ستون‌های توازن قوا در سیاست خاورمیانه نبود. در این روند لیبی» مصر و سوریه از مدار متوازن کنندگان قدرت در خاورمیانه خارج شدند و خلا قدرت زیادی در منطقه ایجاد شد. در واقع شورش‌های داخلی سوریه به کانون اصلی مبارزه و جنگ سرد منطقه‌ای جدید و حتی مبارزات جهانی بر سر نتیجه تبدیل شد. پیوند بحران سوریه با رقابت‌های منطقه‌ای باعث شد که درگیری‌ها در این کشور از سطح ملی به منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای سرایت کند و بازیگران منطقه‌ای هر یک بنا به انگیزه‌های مختلف درگیر بحران سوریه شوند111]. این جنگ نه تنها رژیم اسد را در برابر نیروهای شورشی قرار داد بلکه سازمان‌های جهادی را نیز وارد صحنه کرد. شیوخ خلیج فارس و ایالات متحده برای ایران» حزب اللّه و روسیه همه مستقیما برای حمایت از رژیم اسد وارد عمل شدند. جنگ سوریه از شورش به جنگ داخلی به جهانی را نیز درگیر کرده بود. علی رغم این واقعیت که کاملا حل خاورمیانه به آسیا و اقیانوسیه منجر به رقابت جدیدی از قدرت منطقه را در پیش گرفت. پس از خیزش‌های جهان عرب برای جلوگیری از نفوذ منطقه‌ای ایران و محدود نمودن آن که پس از واقعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته بوده به حمایت از گروه‌های تروریستی در کشورهای سوریه و عراق پرداختند و فرقه گرایی و تنش میان شیعه-سنی را تشدید نمودند[21]. حزب عدالت و توسعه ترکیه که یکی از شاخه‌های آخوان المسلمین به رهبری اردوغان است» تلاش کرد تا در راستای بهبود جایگاه منطقه‌ای ترکیه با حمایت از محمد مرسی رهبر آخوان در مصر در ایجاد حکومت جدید در منطقه ایفای نقش کند و ترکیه را به عنوان الگوی دموکراسی اسلامی در منطقه مطرح نماید. اما با رفتن به باتلاق بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ روند تقویت جایگاه منطقه‌ای ایران در دهه اخیر را تهدیدی برای منافع و امنیت ملی و منطقه‌ای خود به حساب می‌آورد که باید از طریق اجماع ستطقه‌ای و بین الطللی با آن سقایله نموه این کشور با حمایت از گروه‌های سلفی به دنبال برکناری حکومت بشار اسد در سوریه و حکومت شیعی در عراق و جلوگیری از توسعه نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه شد. با برکناری محمد مرسی و تضعیف جریان اخوان المسلمین در مصر ناکامی‌های محور سنی در سوریه و عراق کشورهای طرفدار اسلام میانه رو نظیر ترکیه و قطر به سمت تعامل با محور شیعی و روسیه پیش رفتند و شکاف میان طرفداران اسلام‌گرایی افراطی و میانه رو در محور سنی به‌وجود در موازنه قوای منطقه‌ای جدید ایجاد شده» در یک سو محور شیعه متشکل از ایران» عراق» سوریه و حزب االه لبنان با حمایت روسیه و در سوی دیگر محور سنی متشکل از عربستان سعودی, امارات متحده عربی» قطر و ترکیه با حمایت آمریکا قرار گرفته است. بسیاری از تحلیل‌گران موازنه قوای منطقه‌ای میان ایران و عربستان سعودی را یک جنگ سرد در سطح منطقه می‌دانند که اخیر جهان عرب نقش بازیگران کوچک مانند قطر و امارات و نیز حمایت عربستان سعودی و ترکیه در منازعات سوریه و عراق محور اصلی موازنه قوا پس از خیزش‌های جهان عرب تشدید سوریه و عراق بوده است [**], در محور سنی با وجود این که ترکیه از اسلام‌گرایان میانه رو حمایت می‌کرد و به دنبال تغییر نظم اقتدارگرای عرب بود. از طرف دیگر عربستان سعودی که از اسلام گرایان افراطی حمایت می‌کرد و به دنبال حفظ نظم موجود و تثبیت حکومت‌های اقتدارگرای عرب بود در کنار یکدیگر قرار سول نبامان: که در دسامیر ۷۶۱۵ در عربستان به سلظئت رسید سیاست عوام فریبانه‌ای را دنبال کرد و عملیات یمن را در ماه مارس آغاز کرد» که نمایانگر آرزویش برای تبدیل شدن به یک هزمونی منطقه‌ای در خاورمیانه بود. این رقابت برای تبدیل شدن به هزمون منطقه‌ای جدید خاورمیانه بین ایران و عربستان سعودی» دو قدرت رقیب تاریخی منطقه آکادمیک آغاز شد. یمن و سوریه به مناطق جنگ نیابتی بین دو قدرت تبدیل شدند. از طرف دیگر آشتی هسته‌ای بین ایران و کشورهای ۵ +۱ در ژوئیه ۲۰۱۵ و صلح ایران و آمریکا برای تشدید رقابت بین عربستان و ایران آغاز شد. در خاورمیانه توازن قوای ساده‌ای بین ایران و عربستان به‌معنای محدود وجود دارده در حالی که توازن 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا 1۵ خاورمیانه اثر گذار بوده‌اند. ایران و عربستان سعودی پس از سال ۱ مبارزه برای توازن قوا را آغاز کردند و به یک رقابت به‌عنوان متحد محور شیعی و آمریکا به‌عنوان متحد محور سنی با وجود حمایت از خیزش‌های مردمی در کشورهای تونس و مصر در مورد جنوب غرب آسیا سیاست فعالی در پیش نگرفته‌اند. تنها پس از وقوع حوادث تروریستی در کشورهای اروپایی سیاست اتحادیه اروپا در قبال بحران‌های سوریه و عراق محدود نمودن ورود پناه‌جویان به اروپا و اسکان دادن آن‌ها در مناطق امن در و بحران پناه‌جویان موجب گردید که آن‌ها با همکاری روسیه و قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران و ترکیه به دنبال پایان دادن به بحران سوریه باشند. پس از خیزش اخیر جهان عرب آمریکا و داشته‌اند. شاید تنها نقطه اشتراک میان سیاست خارجی آمریکا و روسیه در منطقه خاورمیانه نابودی داعش بوده است. البته نخبگان روسیه سیاست‌های آمریکا را علت قدرت گیری داعش در منطقه را می‌توان به دو دوره: الف) حاکمیت دمو کرات‌ها به ریاست باراک تقسیم نمود. سیاست خارجی آمریکا در دوران ریاست اوباما بر اخیر جهان عرب در منطقه خاورمیانه به دلیل تهدید غیرمستقیم برای منافع آمریکا و تعامل با قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران در چهارچوب برجام مبتنی بود. بر این اساس آمریکا تنها زمانی در مستقیم برای منافع آمریکا باشد. اما سیاست خارجی آمریکا در دوران ریاست ترامپ بر حمایت آمریکا از متحدان منطقه‌ای خود به رهبری عربستان سعودی و محدود نمودن نفوذ منطقه‌ای ایران در خاورمیانه و کاهش تعامل با ایران در چهارچوب برجام مبتنی عربستان سعودی هستند که هر دو با آن‌ها اختلافات مرزی دارند دنبال کنند. جغرافیا و ساختار هرج و مرج بین المللی می‌باید انگیزه دوحه و ابوظبی را برای همکاری با هم تشویق کند اما این و چگونگی واگرایی روابط خارجی آن‌ها دارند. بهار عربی زمینه را فراهم کرد. تلاش‌های هر دو کشور برای "کنترل و شکل دادن به جهت تغییرات در جهان عرب" بود. که سرانجام این دو کشور را به‌طور فزاینده‌ای با امارات متحده عربی در تضاد قرار داد. اگر چه ممکن است کوچک بودن آن‌ها نشان دهد که خصومت‌های فعلی موقتی است و دیری نپاید که دوحه و ابوظبی به دلایل ساختاری امارات و قطر با وجود رشد روزافزون جمعیت» توسعه سریع داخلی, ثروت نفت و گاز و سطح بالای هزینه‌های نظامی» وقتی کوچکی هستند. به ترتیب» امارات و قطر در رتبه ۲٩ و ۱۴۲ در فهرست پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان از نظر سازمان ملل و از نظر سرزمینی در ۱۱۵ و ۱۶۴ قرار دارند. برای بیان این نکته: قطر از نظر جمعیت از وانواتو و از جامائیکا کوچکتر است» در حالی که امارات متحده عربی سرزمینی برابر با اتریش و جمعیتی برابر هندوراس دارد. از نظر رتبه‌بندی قدرت نظامی که نیروی انسانی موجود» قابلیت‌های کمی و کیفی و همچنین هزینه‌ها را در نظر میگیرد امارات متحده عربی در مقایسه با موقعیت پایین قطر در ۰ (از ۱۳۶) و در رتبه ۶۵ جهان قرار دارد[31], گسترش روابط امنیتی قطر با ترکیه و به میزان کمتری, ایران برای ایجاد تعادل در برابر تهدیدهای عربستان و امارات و تمایل قطر به گفتگوی کاملا واقعی با همه این را در طول سال‌ها به‌عنوان یک سیاست نشان داده است. این دقیقا همان چیزی است که باعث شده است بتواند به‌عنوان یک واسطه ارزشمند تبدیل شود. این یک عامل حیاتی بود به‌عنوان مثال» در طالبان در سال ۲۰۱۴. این در تحویل آزادی گروگان‌های ایتالیایی که در سوریه نگهداری می‌شدند» نقش مهمی داشت. النصره سال بعد و برای آزادی ۲۶ نفر از شهروندان خود در سال ۲۰۱۷ به 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 مدت ۱۶ ماه در اسارت شبه نظامیان شیعه طرفدار ایران در عراق بود. این مشخصات منحصر به فرد انعطاف پذیری ایدئولوژیک و هویت متمایز سیاست داخلی و خارجی است که با انرژی هیدروکرین پشتیبانی می‌شود به دوحه قدرت داده است تا بر (لیبی» مصر) تأثیر گذارد. شاخ (سومالی» سودان) و شام (لبنان» فلسطین» سوریه). الجزیره قطر را قادر ساخته است تا تحت تأثیر منطقه‌ای قرار گیرد که بسیار فراتر از انتظار برای یک کشور به‌ویژه پس از راه اندازی از الجزیره انگلیسی در سال ۲۰۰۶ به سرعت وضعیت قطر را به‌عنوان یک بازیگر عرب تعریف کرد. با افزایش محبوبیت و نفوذ آن» تهدیدهای موجود برای وضع موجود نیز افزایش یافت تا جایی که کشورهای عربی شکایتی رسمی از دوحه در مورد گزارش انتقادی شبکه ارائه داده بود و سیاست گذاران در عمان» کویت و امارات به مقامات غربی هشدار دادند که الجزیره باعث ایجاد نفرت و بی ثباتی در کل منطقه می‌شود. اهمیت الجزیره به‌عنوان ابزاری برای ارتقا منافع قطر و گسترش خودمختاری آن از طریق کنترل اطلاعات در اوج آغاز بهار عربی هنگامی که منجر به پوشش انقلاب‌هایی شد که تونس» مصر و لیبی را گرفتار کرده بود نمایان شد. توانايی‌های قدرت نرم که در الجزیره تجسم یافته است برای بازی‌های سطح علاوه بر اين» قطر میزبان طیف گسترده‌ای از مخالفان از در پذیرفتن هم زمان لیبرالیسم و فراهم: آوردن پناهگاه برای کامروا مفهوم قدرت "ظریف" را برای تمایز دادن تلاش قطر برای تأثیرگذاری در حوادث خارج از مرزهای خود از قدرت نرم که توسط جوزف نا و دیگران توضیم ذاده شنه معرفی کرد[ 27] دوحه خود را به‌عنوان اسلو ژنو یا وین جهان اسلام؛ مقصدی برای هدف جنگ ‌جویان برای انجام گفتگوهای محرمانه» اگر نه مخفیانه می‌داند و موفقیت‌های محدودی را در این نقش به دست آورده است. وجه مشترک در همه این تعاملات نیاز آشکار حاکمان قطر به ارائه یادآوری‌های منظم درباره استقلال خود به مردم خود و فرار از محدودیت‌های کوچک بودن» ابتدا به دنبال ایجاد تعادل در تهدید عربستان بودند نه از طریق رقابت ژئوپلیتیک بلکه از با حمایت از زیرساخت‌های لجستیکی و تجاری» از جمله تاسیس اولین و بزرگترین منطقه آزاد منطقه» جبل علی به کشوری با درآمد بالا تبدیل شد. پيامد این تحول چشم‌گیر امارات متحده عربی با به چالش کشیدن رهبری عربستان در موضوعات مختلف از تجارت آزاد تا بازسازی عراق» به دنبال برهم زدن نظم سنتی اقتصادی منطقه بود. اوج آن در سال ۲۰۰۸ بود که امارات و سالانه ۱۳ درصد رشد می‌کرد حتی از چین و هند در همان دوره سریع‌تر بود. این واقعیت که بسیاری از امکانات در اقیانوس هند غربی به ویژه (عدن» آساب» بربرا) دارای قابلیت استفاده دوگانه هستند.و به امارات متحده عربی امکان حضور نیروی دریایی و هوایی در کنار منافع تجاری خود را می‌دهد که باعث نارضایتی آن ها املی هل کامل امارات بر مسیرهای وازدات و صاذزات, که با حمایت نظامی از دشمنان تاریخی خود در اریتره و سومالی عربی فعال‌ترین بازیگر خلیج فارس در عملیات ضد دزدی دریایی در اقیانوس هند و همچنین مداوم‌ترین مداخله گر در سیاست داخلی سومالی بوده امت. همچنین مشارکت آن در جنگ یمن را روشن می‌کند. شکی نیست که اتحاد امارات با عربستان سعودی در مقابله با حوتی‌ها از ترس تجاوز ایران به شبه جزیره عربستان, است. با این حال اين تعامل نظامی همچنین باید هند غربی درک شود. امارات متحده عربی با هدف مقابله با هدید دو دشمن بزرگ ابوظبی» ایران انقلابی و اخوان المسلمین جزیره سقطرا یمن را تصرف کرده و روابط تجاری» سیاسی و نظامی صمیمی با نخبگان در سراسر سواحل دریا برقرار کرده است و این امر حیاتی است نفوذ از لیبی در دریای مدیترانه از طریق دریای سرخ تا دریای عرب و سواحل شرق آفریقا. هم‌افزایی ابتکاری قدرت دریایی- تجاری» امارات را از رقبای خود جدا می‌کند. دامن زدن به جاه طلبی افسار گسیخته با ثروت رهبران ابوظبی می‌تواند به‌عنوان وسیله‌ای برای تنوع اقتصادی خارج از نفت و به‌عنوان 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا ۷٩ یک اهرم قدرت در جهان عمل کند. موفقیت در اجرای این چشم انداز, با حمایت از صندوق‌های ثروتمند معتبر جهانی و یک نیروی دیرپا و پر فراز و نشیب است. تحولات اخیر این منطقه که با بسیار زیادی گذاشته است. با روند خیزش عربی» لیبی» یمن و سوریه به جنگ داخلی کشانده شدند و دیگر بازیگر منطقه‌ای نیستند. در نبود توازن منطقه‌ای واقعی» هرج و مرج سیاسی در این منطقه به نقطه اوج رسیده است و تعدد و تکثر بازیگران و ابزار قدرت و بازی وضعیت معمای امنیت را در این منطقه به شدت تشدید کرده است. در یک دهه اخیر حتی کشورهای کوچک مانند قطر و امارات متحده عربی از زمان آغاز قیام لیبی؛ در این منطقه مداخله کرده و بخشی از کنش‌های سیاسی و قدرتی را جهت دهی کرده‌اند. با این حال محاصره قطر پس از چالش این کشور با عربستان و تبدیل آن از یک بازیگر فعال به یک کشور محاصره شده نشان داد که این کشور با وجود همه کشور وابسته است. همچنین انقلاب لیبی و جنگ داخلی متعاقب کرد و حتی ناتو را به سیاست‌های منطقه‌ای خاورمیانه کشانده است. ناتو برای حمایت از شورشیان لیبی و برای اطمینان از سقوط رژیم قذافی» مداخله نظامی کرد هر چند برای شکل اداره کشور بعد از دیکتاتوری سقوط کرده» برنامه‌ای نداشت. به همین ترتیب» قدرت منطقه‌ای ترکیه در سال‌های اولیه خیزش عربی» با جدید اسلام گرا به‌ویژه رژیم اخوان المسلمین کوتاه مدت در مصر نقش قاطعانه‌ای ایفا کرد. اما هنگامی که فشار داخلی و یک قطر و ترکیه نیز برکنار شدند و کشورهای ضد اخوان مانند عربستان و امارات متحده عربی جایگزین این کشور شدند. به‌طور خلاصه, در حالی که کشورهای رقیب منطقه سعی در تأثیرگذاری به‌وجود آوردند. در حالی که جنگ‌ها در عراق, لیبی» سوریه و یمن ادامه داشت» یک شکاف دیگر در یکی از معدود اتحادهای باقی مانده در خاورمیانه پدید آمد: شورای همکاری خلیج فارس. این شکاف عربستان سعودی و امارات را در برابر قطر قرار داد در حالی که کشورهای سابق این کشور را به دخالت در سیاست داخلی خود حمایت از تروریسم و آسیب رساندن به امنیت رژیم» در کشورهای همسایه خود در خلیج فارس متهم کردند. در حالی که شورای همکاری خلیج فارس از نظر فنی به‌عنوان یک اتحاد منطقه‌ای ادامه می‌داد اکنون یک پوسته حتی توخالی‌تر از گذشته شده است. به‌نظر می‌رسد بحرین سیاست خارجی خود را به عربستان سعودی واگذار کرده است» در حالی که کویت تلاش می‌کند به‌عنوان میانجی بین متحدان خود عمل کند و عمان تقریبا بی طرف مانده و روابط نسبتا نزدیک خود را با ایران حفظ قدرت» مشخص می‌شود. در این حالت» اتحادها همچنان به تغییر و سازگاری با چالش‌های مختلف داخلی و منطقه‌ای برای تأمین امنیت رژیم‌هایی که تاکنون موفق به بقا شده‌اند» می‌پردازند. در هر صورت اتحاد و عدم تعادل پویایی قدرت» یک دوره طولانی بی‌ثباتی داخلی و منطقه‌ای را برای منطقه نشان می‌دهد. وضعیت افای‌ هی ار خاورمیائه که در سال‌های اخیر یه سبببرشد تروریسم و مسابقه تسلیحاتی تشدید شده است نشان می‌دهد که بیش‌تر به سمت ستیز و کشمکش ادامه خواهد یافت تا همکاری و رقابت. در چنین شرایطی» دولت‌ها خود را برای هرگونه احتمال آماده نگه خواهند داشت و با تشدید مسابقه تسلیحاتی با هدف تامین امنیت و حفظ بقا شاهد موازنه سازی‌های جدید و ائتلاف سازی‌های نو خواهیم بود. ورود کشورهای ضعیف و بی تجربه عرب به بازی‌های ژئوپلیتیک بر التقاط نظری عملی هر چه 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 ۵- التیامی نیا رضا و تقوایی نیا علی» (۱۳۹۵) تبیین نقش و جایگاه قدرت نرم در تحقق اهداف سیاست داخلی و خارجی» ۶- بوزان» باری؛ ویور آل. (۱۳۸۸). مناطق و قدرت ها ترجمه جغرافیای انتظامی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۵ ض ۹۵ سوریه و امنیت ملی ایران از دیدگاه نظریه موازنه تهدید. تحول پارادایمی مفهوم قدرت و امنیت در عصر جهانی شدن سیاست و روابط بین المللتهران : مرکز چاپ و انتشارات 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41 تحول مفهوم قدرت در قرن بیست و یک و آینده توازن قوا در منطقه جنوب غرب آسیا 1۹ 00۳/۱۱۵060 1۲۵۳ ۵50۰۵۵۵۲۵52۶۱۲ 21 14:05 ۱۳۵۲ ۵ 5۳۵۵۷ 56016106۲ 51۱ 41

مفهوم قدرت و منابع و ابزارهای اعمال آن همواره در درازای تاریخ دگرگون شده و تکامل یافته است. هر پیشرفت علمی یا فناوری خواه در ابزارهای جنگی نخستین یا ابزارهای نابودگر گروهی و یا در منابع اقتصادی یا سیاسی قدرت به شکلی در رفتار بازیگران نیز تغییراتی را ایجاد کرده و در بسیاری مواقع جابجایی در کانون های قدرت و صاحبان آن ایجاد کرده است. منطقه جنوب غرب آسیا به دلیل پراکندگی نامتوازن منابع قدرت و رفتارهای رقابتی بازیگران از پایان جنگ جهانی اول تاکنون همواره در تنش و بی ثباتی بوده است. در این نوشتار با بررسی دگرگونی های نوین در مفهوم و منابع قدرت، نتایج آن بر توزیع قدرت و توازن قوا در جنوب غرب آسیا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بررسی نشان می دهد که به ویژه در قرن بیست و یک و با از فروپاشی نظام سنتی توزان قوا در منطقه و از بین رفتن قدرت کشورهای عراق و سوریه و حتی لیبی و ورود بازیگران جدید و کم تجربه ای مانند قطر و امارات متحده به بازی های منطقه ای هرج و مرج این منطقه را تشدید و بی ثباتی دامنه داری را پی ریزی کرده است.

399564

پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا متغیر همزادپنداری تیمی» تأثیر تعدیل کننده بر رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد هواداران ورزشی دارد یا نه. در این رابطه» هیل و گرین (۲۰۰۰) در مطلعه هواداران ‏ لیگ راگبی استرالیا دریافتند که از گروه‌های شش‌گانه هواداران؛ پنج گروه با افزایش ادراکات از کیفیت خدمت حضورشان در آینده بیشتر شد اما در مورد گروه دارای همزادپنداری بالا چنین چیزی صادق نبود. به عقیده پارک" و همکاران (۲۰۱۶) نیز اگر چه کیفیت خدمات ارائد شده به هواداران نیات رفتاری آنان از جمله حضور مجدد را تحت تأثیر قرار می‌دهد لیکن به نظر وی این رابطه ممکن است از طرق ۷۲ مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی,» سال ششم» شماره پیاپی ۰۲۲ زمستان ۱۳۹۷ ارتباط با مشتری الکترونیکی وجود دار همچنین تأثیر مثبت و دسترسی به ورزشگاه و راحتی محل نشستن هواداران) را بهبود کنند. لی و کانگ! (۲۰۱۵) در تحقیقی بر روی تماشاگران مسابقات بسکتبال در کره نشان دادند که رضایتمندی ناشی از عملکرد تیم‌ها هم بر همزادپنداری تیمی و هم بر قصد حضور مجدد تأثیر دارده لیکن رضایتمندی از شرایط محیطی فقط بر قصد حضور مجدد تأثیر دارد. پارک و همکاران (۲۰۱۶) در تحقیق خود بر روی تماشاگران مسابقات فرمول یک گرند پریکس در چین قیمت و تبلیغ بر نیات رفتاری تماشاگران از جمله قضد حضور مجدد و بازاریابی دهان به دهان تأثیر دارد. ملاحظه شد؛که در بررسی ادبیات تحقیق» شواهد بسیاری دال بر وجود رابطه مثبت بین کیفیت خدمت و نیات رفتاری مشتریان موجود است؛ اما شواهد کافی نیز وجود دارد دال بر اینکه رابطه بین این دو متغیر نیست که البته دلیل عمده آن» دل‌بستگی بین هوادار ورزشی و داده شد که این دل‌بستگی ضمن اینکه یکی از پیش‌بینی کننده‌های عمده نیات رفتاری مشتریان در این عرصه است به نظر نقش تعدیل‌کننده در رابطه بین کیفیت خدمت و نیات رفتاری را نیز بازی می‌کند. طبق نظر ویلسون و همکاران (۲۰۱۲) همه همزادپنداری تیمی بر رابطه بین ادراک از کیفیت خدمت و قصد پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها توصیفی و از نوع همبستگی بود که به شکل میدانی انجام گردید. با توجه به محدودیت زمانی برای جمع‌آوری داده‌ها در نیم فصل اول مسابقات در خلال دو مسابقه تیم فوتبال سپاهان با سپاهان و جذابیت مسابقه با این تیم‌ها تماشاگر بیشتری در این پژوهش در خلال این دو مسابقه جمع‌آوری شد. تعداد هشت نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد به همراه محقق, پس از هماهنگی با مسوّولین ورزشگاه و نیز موافقت نماینده فدراسیون» در ورودی‌ها و نیز در بخش سکوهای هواداران سپاهان مستقر شدند. نمونه‌ها به‌صورت در دسترس انتخاب شدند و قبل از شروع بازی به پرسش‌نامه‌ها پاسخ دادند. طبق جدول مورگان و کرچسی تعداد نمونه ۳۸۴ نفر تعیین شد. به منظور حصول ۰ پرسش‌نامه توزیع شد که پس از جمع‌آوری تعداد ۳۰۸ پرسش‌نامه تکمیل شده و قابل استفاده بودند (تقریبا ۸۰ درصد از پرسش‌نامه‌های توزیع شده). دامنه سنی هواداران بین ۱۶ تا ۶۲ سال با میانگین ۲۳/۳۴ سال بود. حدود ۶۳ درصد افراد نمونه مجرد و بقیه متأهل بودند. همچنین ۲۸/۵درصد آن‌ها فاقد منبع درآمد ثابتی بودند و مابقی (۷۱/۵ درصد) درآمد ماهیانه‌ای بین ۰ هزار ت۷۰۰:۱ هزار تومان داشتند. سابقه حضور این افراد در بازی‌های شسپاهان نیز بین یک تا ۱۸ سال با متوسط ۱۱/۲ سال برانسکامب (۱۹۹۳) استفاده شد که دارای هفت گزینه و تنها یک بعد است. برای مثال یکی از سوّالات این مقیاس این‌گونه تدوین شد: «برد تیم سپاهان چقدر برای شما اهمیت دارد؟» پاسخ‌ها در قالب مقیاس هفت ‏ ارزشی لیکرت از «بسیار کم» (نمره ۱) تا «بسیار زیاد» (نمره ۷) طبقه‌بندی شد. ابتدا پرسش‌نامه به فارسی ترجمه گردید و سپس متن ترجمه شده فارسی, مجددا توسط متخصصین به انگلیسی برگردانده و پس از تأیید روایی آن توسط ۰ تن از اساتید مدیریت ورزشی با تخصص بازاریابی ورزشی بین ۰ تماشاگر توزیع گردید تا ایرادات احتمالی آن برطرف شود. برای بررسی پایایی درونی پرسش‌نامه نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید که نتایج آن در جدول دو آمده است. است. استفاده شد که دارای پنج بعد است شامل: بعد ملموسات با شش گویه» پاسخگویی با چهار گویه امنیت با چهار گویه. دسترسی با چهار گویه قابلیت اعتماد با چهار گویه. پاسخ‌ها در تأثیر همزادپنداری تیمی بر رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد هواداران باشگاه فوتبال سپاهان قالب مقیاس هفت ارزشی لیکرت از «کاملا مخالفم» (نمره ۱) تا سنجش قصد «حضور مجدد» از سه گزینه متداول در ادبیات مربوطه به شرح زیر استفاده شد: ۱- مایلم در آینده نیز در بازی‌های تیم سپاهان حضور پیدا کنم. ۲- اگر بخواهم در آینده دوباره در مسابقات لیگ برتر فوتبال حضور پیدا کنم» بازی‌های سپاهان را به عنوان اولین انتخاب برمی‌گزینم. ۳- در آینده در هفت ارزشی لیکرت از «کاملا مخالفم» (نمره ۱) تا «کاملا بر رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد از رگرسیون آلفای کرونباخ همه ابعاد مربوط به کیفیت خدمت به‌جز بعد خقابلیت استما* ذر حذ قابل قبولی برد. آلقای کروتباخ ند قابلیت اعتماد در حد پایین (۸۴۲) بود که با حذف یکی از گویه‌ها (ارائه خدمات طبق آنچه وعده داده شده) این مقدار افزایش یافت و به «همزادپنداری» و «قصد حضور مجدد» نیز در حد قابل‌قبول بود جدول ۱- آمار توصیفی و پایایی درونی مربوط به قصد حضور همزادپنداری» کیفیت کلی خدمت و ابعاد کیفیت خدمت نتایج تحلیل رگرسیون در جدول دو آورده شده است. ابتدا و اثر تعاملی بین همزادپنداری تیمی و کیفیت خدمت با هم حاصل از ابعاد کیفیت خدمت با همزادپنداری تیمی توانستند قصد حضور را به‌طور معناداری پیش‌بینی کنند. این سه مورد عبارت ۷ مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی,» سال ششم» شماره پیاپی ۲۲ زمستان ۱۳۹۷ جدول ۳- رگرسیون چندگانه گام به گام قصد حضور مجدد از روی کیفیت خدمت و همزادپنداری تیمی گام ۱ کیفیت خدمت و همزادپنداری تیمی 1۸8 ۶ ۶ ۲۱۳/۱۶ گام ۲ کیفیت خدمت * همزادپنداری تیمی ‏ ۰/۱۷- ۰/۱۸ ۲ ۴/۷ گام ۱ ملموسات و همزادپنداری تیمی 5 ۵ ۵ ۲۳/۴۱ گام ۲ پاسخگویی * همزادپنداری تیمی ‏ ۰/۱۶- ۰/۱۶ ۳۲ ۳/۷ گام ۱ قابلیت اعتماد و همزادپنداری تیمی 0 ۱۷ ۱۷ ۲۳۹/۱۶ گام ۲ قابلیت اعتماد * همزادپنداری تیمی.. ۰۰/۱۳ ۰/۱۸۰ ۴ ۱/۳۱ گام ۲ امنیت * همزادپنداری تیمی ۰-۴ ۰/۱۵ ۱ ۴۱ گام ۱ دسترسی و همزادپنداری تیمی ۹ ۱۷ ۱۷ ۲۱۳۶ گام ۲ دسترسی * همزادپنداری تیّمی برش شا ۳۲ ۳/0 همچنین باید متذکر شد که بعد امنیت (از ابعاد کیفیت احتمالا به خاطر اثر همپوشانی واریانس تبیین شده (مربوط خدمت) نیز به تنهایی قصد حضور را به‌طور معنادار پیش‌بینی به اثر تعاملی همزادپنداری با امنیت و خود امنیت به‌تنهایی) کرد اما اثر تعاملی آن با همزادپنداری تیمی معناذار نبود که بوده اسنت. نمودار ۱- رابطه بین قصد حضور و تعامل ناشی از همزادپنداری با کیفیت خدمت تأثیر همزادپنداری تیمی بر رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد هواداران باشگاه فوتبال سپاهان ۷۰ همان‌گونه که در نمودار یک آمده است تجزیه و تحلیل رابطه بین قصد حضور و تعامل ناشی از همزادپنداری با کیفیت کلی همزادپنداری پایین و متوسط رابطه خطی برقرار است و بدین معنا است که افزایش کیفیت خدمت باعث افزایش قصد حضور مجدد فقط در پاسخ‌دهندگان با همزادپنداری تیمی کم یا متوسط خواهد نمودار ۲- رابطه بین قصد حضور مجدد و تعامل بین همزادپنداری تیمی با دسترسی طبق شکل دو رابطه بین قصد حضور مجدد و تعامل بین افزایش ادراک از دسترسی افزایش یافت» اما در مورد گروه دارای همزادپنداری تیمی بالا هیچ رابطه‌ای بین ادراکات از دسترسی و نمودار ۳- رابطه بین قصد حضوز مجدد و تعامل ین مزادپنداری تیمی با پاسخگویی همچنین طبق شکل سه رابطه بین قصد حضور مجدد و تعامل نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که متغیر همزادپنداری تیمی بر رابطه بین متغیرهای کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد حضور مجدد این هواداران تغییر می‌کند. مشخص شد که در مورد هواداران با سطح همزادپنداری پایین و متوسط میزان تمایل آن‌ها برای حضور مجدد در بازی‌های آینده تیم سپاهان به موازات متوسط با افزایش ادراک از پاسخگویی افزایش یافت» اما در مورد گروه دارای همزادپنداری تیمی بالا هیچ رابطه‌ای بین ادراکات از جهت حضور مجدد در بازی‌های آتی نداشت و این هواداران صرف‌نظر از اینکه کیفیت خدمت خوب یا بد باشد همواره مایل بودند در بازی‌های آتی نیز حضور یابند. این یافته‌ها با یافته‌های هیل و گرین (۲۰۰۰) سازگار است که دریافته بودند در مورد هواداران مشتاق,» اجزا خدمت تأثیر کمی بر قصد حضور مجدد آن‌ها دارد. گرینول و همکاران (۲۰۰۸) نیز به این نتیجه رسیدند ۷۹ مدیریت ار تباطات در رسانه‌های ورزشی,» سال ششم» شماره پیایی ۲۲ زمستان ۱۳۹۷ که تغییر امکانات و کیفیت تیم» رفتار آن گروه از هواداران ورزشی نتایج تحقیق ماهونی و مورمان! (۲۰۰۰) نیز نشان داد که هواداران دارای همزادپنداری بالا بدون در نظر گرفتن هر عامل دیگری در بازی‌های آینده تیم خود حضور خواهند یافت. از نظر زیرا چنین هوادارانی بدون توجه به عامل دیگری در مسابقات حضور پیدا می‌کنند تا بدین‌وسیله همزادپنداری بالای خود را ارضا نموده و از ناهماهنگی شناختی اجتناب کنند. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که ابعاد دسترسی و پاسخگویی (از عناصر کیفیت خدمت) تنها عناصری بودند که تأثیر معناداری بر قصد پایین و متوسط) داشتند. تأثیر این دو بعد موید نقش محوری کارکنان خط مقدم در ارائه خدمت در ورزش حرفه‌ای و نیز اهمیت نزدیک و در دسترس بودن ورزشگاه است. این نتیجه با یافته‌های گرینول و همکاران (۲۰۰۲) در تناقض است. آن‌ها هیچ رابطه‌ای نیاوردند. البته در ارتباط با بعد دسترسی می‌توان به محیط انجام پژوهش اشاره کرد که ورزشگاه فولادشهر در فاصله ۳۰ کیلومتری دور از دسترس بودن ورزشگاه فولادشهر بوده است که همواره در رسانه‌های ورزشی کشور نیز انعکاس یافته است. در میان ابعاد کیفیت خدمت نیز این بعد کمترین میانگین را به دست آورد. در توجیه معنادار بودن اثر بعد پاسخگویی نیز باز می‌توان بحث محیط خدمت را مطرح کرد. در ایران» اکثریت کارکنان خدماتی شاغل میانگین در ابعاد پنج‌گانه کیفیت خدمت در پژوهش حاضر را به دست آوردند. با این حال این دو بعد تأثیر مهمی بر قصد حضور عامل انسانی در رابطه با استخدام» گزینش و آموزش کارکنان بخش ارائه خدمات و نیز تسهیل دسترسی به ورزشگاه داشته باشند. سه بعد دیگر کیفیت خدمت بر قصد حضور مجدد هواداران در مورد ابعاد امنیت و قابلیت اعتماد را تحت تأثیر قرار داده باشد. معنادار بودن بعد ملموسات نیز دور از انتظار نبود زیرا در تحقیقات (۲۶۶) والی و قانگ" (۲۱۵) در سحیطهای سخطلف نیز نتایج ضد و نقیضی در رابطه با این بعد به دست آمده است. با این حال بازاریابی مد نظر است. در پژوهش حاضر برای سنجش اين بعده و هوا) ورزشگاه مورد سنجش قرار گرفت» اما واکنش‌های عاطفی تحقیقی در بخش اوقات فراغت و تفریحات نشان می‌دهد که وی را پیش‌بینی کند (۲۵ ۴). بنابراین» این احتمال وجود دارد که عنصر فیزیکی یک خدمت ورزشی, قصد حضور مجدد تماشاگر یا محل» تحت تأثیر قرار دهد. در تحقیقات آتی می‌توان این موضوع بدین‌وسیله مشتریان را بیشتر و بهتر جذب کنند. مشخصا این مدیران باید بدانند که همه گروه‌های مشتریان در قبال کیفیت خدمت» رفتار یکسانی از خود بروز نمی‌دهند. مدیران ابتدا باید با خود را به‌خوبی بشناسند و سپس راهبردهای مناسب بازاریابی را در درجه اول» هدف خود را بهبود احساس کلی هواداران دارای همزادپنداری کم و متوسط از خدمات ارائه شده قرار دهند. در این عقلایی‌سازی بازار پیشنهاد دادند که با بهبود و ارتقا عناصری خاص از خدمت» بایستی دلایل منطقی در اختیار مشتریان جچهت حضور در مسابقات قرار داد. بنا به نظر ژانگ و همکاران (۲۰۱۷) برای مشتریان با همزادپنداری پایین» مدیران توجه خود را بر عناصری از خدمت غیر از خدمت اصلی (خود بازی يا عملکرد تیم) متمرکز کنند و در واقع خود بازی را به‌عنوان یکی از عناصر مربوط به کلیت موسوم به تجربه خدمت ورزشی به مشتریان بفروشند (از جمله عناصر دیگر می‌توان به سرگرمی‌های قبل از بازی اشاره کرد)؛ اما در مورد هواداران دارای همزادپنداری بالا که ارتقای کیفیت خدمت تأثیری بر قصد حضور مجدد آن‌ها ندارد مدیران ارسال پیامک به منظور تحریک احساساتشان و نیز دادن مشوق‌ها تأثیر همزادپنداری تیمی بر رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد هواداران باشگاه فوتبال سپاهان ۷۷ در حالی که کیفیت خدمت برای گروه‌هایی از مشتریان مهم انجام دهند تا انتظارات و ادراکات مشتریان از نحوه ارائه خدمت 01 .(2000) .0 .ظ و0366 6 و .ظ مللن 13‏ .9 و7 6 و .1 ,8۳910 و بش۸ کل و770 .10 و160 6۲ و سا .10 و۷۷۵۵ و ۳ ۷۷۰ و7308 :11 و کاستی‌های آن را اولویت‌بندی کنند. با رصد کردن ارزیابی شناسایی می‌شود و در نتیجه طراحی مجدد و بهبود ارائه خدمت 2 و بل ,5 م1 و کل ,رک لومهجع[۸ .1 وال17 :6 و کل .3/1 ,/7800ظ ول بل ول نط030 .4 7 ۷۵0 و بل ,1۷83837060 ۷۵0 و .8 ,علق1 .5 ۷۸ مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی,» سال ششم» شماره پیاپی ۰۲۲ زمستان ۱۳۹۷ کل ,[6ن1080 6 و .5 لعنتا) و سل و1666 ۷370 .22 کل- .3 ,تلک1 و .ل و5108 و ب۸- .ل واقه8 .17

هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد تماشاگران باشگاه فوتبال سپاهان اصفهان و تأثیر متغیر همزادپنداری تیمی بر رابطه بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد هواداران بود. بدین منظور تعداد 312 نفر از هواداران تیم فوتبال سپاهان که به طور تصادفی انتخاب شده بودند و تمایل به شرکت در پژوهش را داشتند انتخاب و  پرسش نامه های کیفیت خدمت، قصد حضور مجدد و همزادپنداری تیمی در اختیار آنان قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و نیز رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد هواداران باشگاه فوتبال سپاهان اصفهان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و این رابطه تحت تأثیر متغیر همزادپنداری تیمی قرار می گیرد. در بین هوادارانی که دارای همزادپنداری پایین یا متوسطی بودند، رابطه مثبتی بین کیفیت کلی خدمت و نیز ابعاد پاسخگویی و دسترسی (دو بعد از کیفیت خدمت) با قصد حضور مجدد به دست آمد اما در بین هوادارانی که دارای همزادپنداری بالایی بودند، هیچ رابطه ای بین کیفیت خدمت و قصد حضور مجدد به دست نیامد. با توجه به یافته های پژوهش، لازم است مدیران باشگاه های حرفه ای برای افزایش حضور هواداران در ورزشگاه، ابتدا هواداران را بر مبنای میزان همزادپنداری آن ها تقسیم بندی کنند و در ارتباط با هواداران دارای همزادپنداری پایین و متوسط، در جهت بهبود کیفیت خدمت مورد انتظار این دسته از هواداران تلاش کنند.

356205

جامعه آماری این مطالعه را کليه ورزشکاران رشته‌های والیبال» هندبال و بسکتبال شهر تبریز در سال ۱۳۹۱ تشکیل دادند. از بین ورزشکاران مذکور ۱۸۴ نفر (۶۹ نفر والیبالیست: ۵۴ نفر هندبالیست و ۶۱ نفر بسکتبالیست) بطور تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد اعتبار ابعاد سه‌گانه پرسش‌نامه فرسودگی ورزشی براساس آلفای کرونباخ بین ۰/۷۰ تا ۰/۸۱ است. بررسی‌های مربوط به روایی همگرا و روایی سازه پرسش‌نامه فرسودگی ورزشی نیز موّید تایید روایی مقیاس مذکور بود. تحلیل عاملی همانند فرم اصلی» سه عامل همبسته ولی مجزا را برای پرسش‌نامه فرسودگی ورزشی شامل خستگی هیجانی و فیزیکی» کاهش احساس موفقیت, و کاهش ارزش را آشکار ساخت. می‌توانگفت که پرسش.نامه فرسودگی ورزشی ابزاری قابل اعتماد و روا برای ع1616 ۸1 01 ۷۵۳۹10 دزد او کعزس م20 سمل رد0 ع161 اج ۵۶ ۳006065 عفعصمحل عم عطا عصنصحعاعل ما ک۵ وروی عنطا کم صنه عط1 ,۷۵110/021 للم 000 از صمقاحم‌وم وی ع6ط7 منود صعنصق۳ا کم هم عطا صز عنفصصمتعع0 9) 5اصع580 184 ,دمناقاموم کنطا ۳۳۵۳۵ .2012 صز ان دج او عاعلطاد الدطامماعوط فص القطلوصهط .0 و۲۵۵9 ۵۲۵ روهام الدطلوصقط 54 لصه مردام المطاعاعدط 61 ,رهام الدطاوعل(م از ععنقصدمناععنو امس عاملطند که کاعم‌عد معط ۳و نانطاهنام عطا خقط مدای عمط 6 ۷۵10066 قدصم لصه خصعع ۲0 0.81 ما 0.70 ۵۳۵ فمطاعصه حطمله کطقطص که کزدواهده 21ماج؟ ۵۶ کاادوم 156 بعنمصصوناععو امصط عاعلطند عطا ۶و ونفنندی فعصسگصی 0 ا۲ط 5602۵16 عمط عط وعلم ۵ عجعی ,عنمصصونکعحی احمصسط عاعلطنه عطا مگ صنقص 0 ا نامهم فصد باعل مصوناکححطه عم نمصصمناکصو احمصاط عالطا 5۵۳ ماج ند مصه عاطهناهم دز عنمصصمناععو امصسط عاملطند عط خقطا مد صف ۷۵ مکالنهم۲ عقعطا 05 ۱ دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی (نویسنده مسئول) ۵.۳ 0 3کممازقط تلنقصط ۴ باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد اردبیل» دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل» اردبیل» ایران این خود استرس زیادی را بر آنها تحمیل می‌کند. این ترس از کنار گذاشته شدن از تیم و یا حذف از را ارئه کرده و آن را با حوزه ورزش منطبق "می‌سازد. انتخاب شدند. ۱۲۲ نفر از نمونه مورد مطالعه مرد و ۳ نفر از آنها زن بود. دامنه سنی افراد مورد مطالعه بین ۱۲ تا ۲۳ میانگین سنی آنها ۱۶/۳۶ و انحراف معیار آن ۲/۳۲ بود. ۵۲ نفر (۲۸/۳ درصد) از نمونه است "و سه یمد فرسودگی هیجانی و بدنی (مثل: من جمله‌بندی در هر یک از دو ترجمه مختلف مورد بحث ساله (۱۰ نفر از هر یک از رشته‌های والیبال» بسکتبال پاسخ دهند و میزان وضوح هریک از آیتم‌ها را در یک بالاتر از چهار را بدست آوردند. نهایتا از چهار مدرس زبان انگلیسی دو زبانه (که به دو زبان فارسی و نسخه انگلیسی و نسخه فارسی را تکمیل کنند. دو نفر قابل قبولی (آلفای کرونباخ برای سه بعد برابر با ۰/۷۰ تا ۰/۸۴) را نشان داده است. در سال ۲۰۰۳ نسخه (آیتم‌های ۲ ۰۵ ۰۷ ٩ و 4۱۳ مقیاس فرعی اضطراب جسمانی را با هفت آیتم (آیتم‌های ۱ ۳ ۶ ۵۰ ۱۲ ۴ و مقیاس فرعی اطمینان به خود را با پنج ینم (۴» ۸ ۱۱ ۱۵ و ۱۷) می‌سنجد. در این پرسش- نامه افراد احساسات خود را قبل از رقابت ورزشی در برای اطمینان از دقت یک ابزار» دو نوع تحلیل مرسوم شدند. نتایج تحلیل آنها نشان داد که مدل سه عاملی استفاده شد. مدل مورد نظز با استفاده از روش برآورد استفاده از نسخه ۲۰ نرم افزار آموس» مورد آزمون قرار گرفت. به نظر هیو و بنتلر (هو و بنتلر؟؛ ۱۹۹۵) برای اگر مجذور خی از لحاظ آماری معنادار نباشد دال بر نمونه‌های بزرگتر از *<1 غالبا هعنادار است و از این هنجار نشده و نیکویی برازش بزرگتر از ۰/۹۰ باشد بر بزرگتر از ,۰/۸۰ .بر برازش مطلوب و مناسب و اگر کمتر از قدر مطلق ۱ داشته باشند. نتایج نشان داد که کجی و کشیدگی در دامنه‌ای بین ۰/۰۳ تا ۰/۹۱ قرار جدول ۱. میانگین» انحراف معیار و آلفای کرونباخ ابعاد سه‌گانه فرسودگی ورزشی که راک و یمین [۱ مخ کر سه مقامن قومودگی برازش خوبی با داده‌ها دارد ولی به علت ناتوانی آیتم شماره ۱۱ (من نسبت به قبل برای موفق شدن در برای بعد خستگی هیجانی و بدنی» پنج آیتم برای بعد ارزش ورزش کردن) بخوبی می‌تواند فرسودگی ورزشی را در نمونه‌ای از جامعه ایرانی بسنجد. شکل ۱. تحلیل عاملی تأییدی سلسله مراتبی سه بعد فرسودگی ورزشی شواهد مربوط به پایایی ورزشی در اختیار می‌گذارد: ضرایب آلفای کرونباخ به پایایی نسخه ایرانی پرسش‌نامه فرسودگی ورزشی از بدست آمده بین ۰/۷۵ تا ۰/۸۸ بود (جدول ۱). از طریق محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ مقیاس‌های ‏ طرف دیگر در پژوهش حاضر همبستگی هر آیتم با فرعی پرسش‌نامه فرسودگی ورزشی برآورد شد. این نمره کلی محاسبه شد و تمامی آنها از ۰/۵۱ بیشتر نتایج شواهدی را مبنی بر همسانی درونی کافی سه ‏ بودند که مقادیر رضایت‌بخش هستند. جدول ۲. ضرایب همبستگی ابعاد فرسودگی ورزشی با اضطراب شناختی» اضطراب جسمانی و اطمینان از خود* مثبت و بالا با دو فرم شناختی و جسمانی اضطراب چند مقیاس در دست است که یکی از معتبرترین آنها بدست آمده بین ۰/۷۵ تا ۰/۸۸ بود. این مقادیر از بدست آمده را پایا ارزیابی کرد و نتایج را همسو با قرار دارد. نتایج آنها به نتایج به بدست آمده در تحقیق حاضر همبستگی هر آیتم با نمر کلی محاسبه شد و با اثرات منفی را مورد تأکید قرار داده‌اند (کریسول و ۶ با توجه به این نتایج» و مقایسه با نتایج مراتبی با سه متغیر نهفته مرتبه اول را تأیید کرد. مرتبه دوم و سه عامل را بکار برده و برازش خوب آن را با یک نمونه بزرگ بسنحند. برای اطمینان از از 1065 .(2007) ب ,و زم 20 2 و .2/6 جنسیت: ‏ اسن (به سال): رشته ورزشی: سابقه ورزش (به سال): ۰ میزان تحصیلات:

هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی پرسش نامهُ فرسودگی ورزشی در بخشی از جامعة ایران می باشد. جامعه آماری این مطالعه را کلیه ورزشکاران رشته های والیبال، هندبال و بسکتبال شهر تبریز در سال 1391 تشکیل دادند. از بین ورزشکاران مذکور 184 نفر (69 نفر والیبالیست، 54 نفر هندبالیست و 61 نفر بسکتبالیست) بطور تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد اعتبار ابعاد سه گانه پرسش نامهفرسودگی ورزشی براساس آلفای کرونباخ بین 70/0 تا 81/0 است. بررسی های مربوط به روایی همگرا و روایی سازه پرسش نامه فرسودگی ورزشی نیز مؤید تایید روایی مقیاس مذکور بود. تحلیل عاملی همانند فرم اصلی، سه عامل همبسته ولی مجزا را برای پرسش نامه فرسودگی ورزشی شامل خستگی هیجانی و فیزیکی، کاهش احساس موفقیت، و کاهش ارزش را آشکار ساخت. می توان گفت که پرسش نامه فرسودگی ورزشی ابزاری قابل اعتماد و روا برای سنجش فرسودگی ورزشی در فرهنگ ایران می باشد.

508907

و منابع علمی و پژوهشی بود. جامعه آماری شامل تمام سوره‌ها و آیات قر آن کریم ترجمه و تفسیرهای آن» اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درس ی ملی بود. با توجه به ماهیت پژوهش نمونه برابر جامعه بود. ابزار گرد آوری اطلاعات در این پژوهش چک لیست بررسی آیات قر آنی و اسناد بالادستی بود که روایی آن توسط ۵ نفر از اساتید علوم تربیتی, گروه معارف و معلمان علوم قرآنی دانش‌گاه تبریز تأیید و پایایی آن نیز از طربق ضریب توافق لاوشه با نظر خواهی ٩ یافته‌ها: در بخش تحلیل اقدام به استخراج مولفه‌های تربیت اقتصادی در قرآن کریم شد که این موّلفه‌ها در ۳ حوزه اصلی تولید توزیع و مصرف طبقه بندی شدند. در حوزه تولید. ٩موژلفه اصلی و ۱۱۹ موّلفه فرعی, در حوّزه تورانع. ۲۴ موّلفه اصلی و ۵۶ موّلفه فرعی و کار حوژه:مصرفه #اموّلقه اسلی و ۵۲ سولفه فرعی شتاسایی شخ فر مرحله بعته تانسایی مولفه‌ها از اسناه بالادستی ومیزان اتحکان مولفه‌های استخراج شده از قرآن‌کریم با اسناه 8 تاریخ دریافت: ۱۴۰۰/۰۹/۱۳ 8 تاریخ پذیرش: ۱۴۰۱/۰۱/۲۳ تاریخ انتشار: ۱۴۰۱/۰۱/۲۳ متومسده سول رجانفیار کروه علوم رییی : خانشگ مه علوم جربیتی ,و وان شباسی: مانگ ار یویر یریوداتران, وووانش اتوقعه کارفیاسی آزشی برفاسهریوی درس ناگم علوم فرییعی و رای شباسی ,سانشگام نبریر تیور آیرآن, 0000-0002-5299-6/ 08و00 // :داد :13 صمع تفع اهدص .صه تلنفسط دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی,» دانشگاه تبریز تبریز ایران. 8/0000-0002-1502-2 000.0 // :10:05 مزع هام اع لو مناد تلنفعط ٩ ننیج هگیری: نتایج نشان داد که میزان انعکاس مولفه‌های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی حدود ۲۲ درصد در حوزه تولید. ۱۲ درصد در حوزه توزیع و ۲۰ درصد در حوزه جلژگا یکل‌دی: تربیت. تربیت اقتصادی, ق رآ نکریم اسناد بالادستی اهمیت بسیار بالای تربیت انسان از آنجا مشخص می‌گردد که خداوند متعال در یات متعددی از قرآن کریم هدف از ارسال رسولان را تعلیم کتاب (قرآن) و حکمت و تزکیه انسان بیان می نماید (بقره: ۱۲۹ آل عمران + ۱۶۴ جمغه : ۲). ختی برانگیختن به پیامبری و مسئولیت عظیم تعلیم و تربیت را فضل خداوند متعال بیان می نماید که به هرکس که بخواهد آن زااعطا می‌نماید (جمقه: ۴).به‌وسیله تربیت می‌توان رشد افراد و به تبع آن جامعه را بهبود بخشید و از آنجا که انسان به‌عنوان اشرف مخلوقات, دارای ابعاد وجودی مختلفی است. برای رشد همه جانبه پایستی به تمامی ابعاد وجودی او توجه کرد و در راستای رشد و شکوفایی*تمامی استعداد‌های:او تلاش کرد. قرآن کریم کتابی است زمان شمول و جهان شمول که همگام با زمان و تطورها و تحول‌ها به نیازهای زندگی انسان پاسخ می‌دهد و باعث تنطیم رفتار می‌شود (مبشری, صفری و اسفینی فراهانی؛ ۱۴۰۰) قرآن‌کریم تبیان جامع! و کتابی واقع‌نگر است که با توجه به واقعیت‌های زمان و مکان و زندگی انسان و شرایط محیط و نیازهای او آهنگ پرکشیدن انسعان به؛مقصد اعلی و مقصود والا را داشته و دارد. بر این اساس بخشی از آیات‌قرآن پیرآیون اقتس ارو احکام و اخلای اقتصاهی است که بر شیان توحید و فطرت توحیدی انسان نهاده شده است. برنامه‌های اقتصادی قرآن همچون سایر برنامه‌های آن» ابعاد زندگی انسان را فرا گرفته و خطوط اصلی روابط اقتصادی و حقوق اقتصادی افراد را تبیین نموده است (علا الدین ۱۳۹۰). در نظام تربیتی اسلام هیچ کدام از ابعاد مورد نیاز تربیتی انسان و جامعه. مغفول نمانده و هدایت‌های اساسی در قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) در این راستاست. تربیت داود طهماسب‌زاده شیخلار مریم فتاحی مرکید ‏ علی ایمان‌زاده ۹۱-۱۲۲ اقتصادی نیز از مواردی است که به آن توجه اساسی شده و جلوه‌ای از هدایت‌های قرآنی و سیره‌ای به آن اختصاص یافته است. قطعا بدون پیشرفت‌های اقتصادی و دستیابی به استقلال و اقتدار اقتصادی در عرصه جهانی» طرح تمدن نوین اسلامی و تحقق عملی آن خیالی بیش نیست (الهی‌زاده ۱۳۹۷). بلندترین آیه قرآن کریم (بقره» ۲۸۲) به‌طور مفصل به یکی از مسسائل مالی و اقتصادی (قرض و رهن) پرداخته است. به‌طوری که در این آیه حدود پانزده حکم فقهی اقتصادی بیان شده است (جوادی‌آملی, ۱۳۹۸: ۶۴۲). تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام زیر مجموعه‌ای از تربیت اجتماعی می‌باشد و مهم‌ترین مشخصه آن» این است که اسلام اعتقادات» معنویت و اخلاق را در روابط اجتماعی و اقتصادی دخالت داده و به اقتصاد به‌عنوان یک امر الهی و معنوی نگریسته است. در نظام تربیتی اسلام» اقتصاد به‌عنوان ابزاری مهم در درون این نظام برای دستیابی به بهزیستی فردی و جمعی به جد مورد توجه قرار گرفته است. از دیدگاه اسلام آماده کردن افراد برای ایجاد نظام اقتصادی متوازن و مبتنی بر اصل عدّالت اجتماعی از اهداف مهم تربیتی است (حیدری» ۱۳۸۰)اما.در جوامع غربی,.تربیت اقتصادی تنها برای این‌منظور انجام می‌شود که دانش‌آموزان به‌عتوان شهروندان آینده از لحاظ اقتصادی آگاه و باسواد باشند و بتوانند خود و جامعه را به سعادت و رفاه مادی و دنیوی برسانند. بر این اساس تربیت اقتصادی به آموزش دانش و مفاهیم اقتصادی به دانش‌آموزان اشاره دارد (واروم» فرب‌دا و بری‌دا۲۰۱۳:۰۱ به نقل از یوسف‌زاده و آداک. ۱۳۹۷). اما در آثار به‌جامانده از تمدن اسلام و ایرانی چنان به تربیت اقتصادی خانواده و جامعه اهمیت داده شده است که حکما و فلاسفه از آن به بحث تدبّیرامنزل تعبیر کرده‌اند. از مهم‌ترین آثار در این زمینه رساله «السیاسه» ابوعلی سین" اخلاق ناصری خواجه نصیر الدین طوسی و قابوسنامه عنصرالمعالی است. در این آثار به روش‌هایی درباره دخل و خرج و حفظ مال و تدبیر و سو تدبیر آنها اشاره شده که همگی با مدیریت اقتصادی خانواده ارتباط دارد. از سویی عنوان «سیاست مدن» که در این آثار آمده» به حکمت عملی اداره و تربیت جوامع اختصاص دارد و نشان‌دهنده اهمیت تربیت اقتصادی جوامع است (الهی‌زاده» ۱۳۹۷). کوتاه سخن آن که تربیت اقتصادی خانواده و جامعه از دیرباز مورد توجه بوده است به گونه‌ای که اگرچه حکیمان و فیلسوفان مستقیما داعیه تربیت اقتصادی نداشته‌اند.» ولی همراه بیان آداب و احکام و یا ذکر مواعظ و اندرزها به موضوعات مختلف اقتصادی اشاره کرده‌اند. همه این تلاش ها برای چهارچوب دادن به ابعاد مختلف تربیت و از جمله در جوامع ما توجه به تربیت اقتصادی به‌ویژه در سطوح پیش از دانشگاه بسیار ضعیف بوده است. درحالی که ریشه‌های توجه به فرهنگ و تربیت اقتصادی در تمدن اسلامی ایرانی و در میان علما و حکمای مسامان را باید در جامعیت تعالیم دین مبین اسلام در توجه به همه ابعاد زندگی انسان مسلمان و وجود دستوراتی در همه زمینه‌ها در میان برنامه‌های این دین دانست (یوسف‌زاده و آداک. ۱۳۹۷). اکثر پژوهش‌ها به مسئله تربیت اقتصادی» به‌طور کلی(حیدری» ۱۳۸۰) پرداخته یا ضمن بررسی برنامه درسی اقتصاد در تعلیم و تربیت رسمی دنیا برنامه عملی برای نیل به وضعیت مطلوب در کشور پیشنهاد داده‌اند (پیغامی و توراني۱۳۹*۰۰)*یا مورد دیگری که به تبیین اهداف تربیت اقتصادی دوره ابتدائی در ایران پرداخته (قتذهاری, مهرمحمدی, طلایی و فرجی» ۱۳۹۷) که از کتب:و منابع اقتصلدی یاه نش نواله مه گتییما از خود قرآن کریم: در برخی موارد نیز به بیان مستقیم آیات و بیان مولفه‌ها پزداخته شده و هدف از آنها استفاده در آموزش و پرورش و تدوین اهداف نبوده است: در موردی که بررسی محتوای کتاب‌های درسی بر مبنای تربیت اقتصادی (یوسف‌زاده و/آداک. ۱۳۹۷) پوّده نیز اضرفا په/پروضی برخی موّلفه‌های تربیت اقتصادی مندرج در برنامه درسی ملی و سند تحول بنیادین ومیزای آن, پرداخته‌ اند یا ایتک صرفا ایک جنبه از س #اجنبه تربیت اقتصادی سل توزیع (موسی‌زاده» عظیم‌زاده و صنعتی» ۱۳۹۴) پرداخته اند. یا در پژوهشی دیگر که ۴۸ موّلفه ذیل سه جنبه تربیت اقتصادی یعنی تولید. توزیع و مصرف (صنعتی و موسی‌زاده» ۶ استخراج شده است ولی تطابقی با اسناد بالا دستی تعلیم و تربیت داده نشده است. در پزوهشی دیگر هدف» تحلیل محتوای کتاب‌های درسی ازنظر میزان توجه به مولفه‌های تربیت اقتصادی بوده (طهماسب‌زاده شیخلار مرادی, ادیب» اصغرپور نکته مهمی که وجود دارد این است که تربیت اقتصادی مورد نظر قرآن شامل چه مولفه‌هایی است و آیا مولفه‌های موجود در اسناد بالادستی برنامه درسی نظام تعلیم و تربیت کنونی ما با مولفه‌های تربیت اقتصادی براساس قرآن همخوانی دارد یا نه؟ داود طهماسب‌زاده شیخلار مریم فتاحی مرکید ‏ علی ایمان‌زاده ۹۱-۱۲۲ میزان تفاوت و شباهت بین آنها به چه صورت است؟ آیا همه آن موّلفه‌ها را شامل می‌شود یانه؟ بنابراین» پژوهش حاضر قصد دارد با نگاهی جامع‌نگر, مولفه‌های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی برنامه درسی را شناسایی و با قرآن مورد مقایسه و استنباط قرار دهد. روش تحقیق پژوهش حاضر روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوای کیفی, با مراجعه به متن قرأن کریم» اسناد بالادستی و با استفاده از منابع علمی و پژوهشی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمام سوره‌ها و یات قرآن‌کریم و اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی بود که با توجه به ماهیت پژوهش و حجم پایین جامعه نمونه برابر جامعه انتخاب شد. برای گردآوری داده‌ها از چک لیست تحلیل محتوای اسناد کد م هاچ استفاده شد. روایی آين آبزار با استفاده از نظرات پنج نفر از اساتید دانشگاه تبریز که در رشته‌های برنامه‌ریزی درسی, الهیات و معارف اسلامی صاحب نظراآبودند» آسنجیده شد,پرای*تعیین اعتبار آن نیز از ضریب توافق لاوشه! استفاده شد که مقدار آن۹۷/*به‌دشت آمد که مقدار بالا و قابل قبولی است. برای شناسایی مولفه‌های تربیت اقتصادی در قرآن, ابتدا مولفه‌های اقتصاد در قرآن بررسی شد و سپس آیات مرتبط با مولفه‌ها طبقه بندی شده و با موارد موجود از آتجاکه هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کیفی قرآن‌ ریم بود از تحلیل سحتوای کیفی متن استناده شند. بنارراان امه رال لیا جملات و عبارات موجود در متن منابع ذکر شده می‌باشد. پس از مطالعه هر صفحه, موّلفه‌های مربوط به موضوع, مشخص و یادداشت‌برداری و در نهایت نسبت به تفسیر نتایج و تحلیل یافته‌ها اقدام شد. برای شناسایی مولفه‌های تربیت اقتصادی در قرآن کریم» پژوهشگران به روش آیه به آیه از ابتدای قرآن تا انتهای آن پیش رفته و پس از شناسایی» دسته‌بندی آنها ذیل خرده‌مژلفه‌ها صورت گرفته است. در این اثنا برای درک بیشتر مفاد و مفاهیم آیات از ترجمه‌های مختلف قرآن کریم مانند ترجمه الهی‌قمشه‌ای» آیت‌الله مشکینی, فولادوند» مکارم شیرازی» انصاریان و همچنین تفاسیر مختلفی ازجمله تفسیر نور و برگزیده تفسیر نمونه و در مواقعی که نیاز به توضیح بیشتر بوده از تفاسیر دیگر مانند تاذ السیزای ‏ اطیب‌الببان: آقتی‌ مش ریز احسن‌السابظ سم استفاده ده .یرای شناسایی موّلفه‌های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی, پژوهشگران از ابتدا تا انتهای اسناد را بررسی و مواردی که به تربیت اقتصادی اشاره مستقیم و غیرمستقیم داشت را جدول شماره ۱ در راستای پاسخگویی به سوّال اصلی پژوهش که شناسایی مولفه‌های تربیت اقتصادی در قرآن کریم در حوزه‌های تولید بود استفاده شد. جدول ۱. خرده‌موّلفه‌های شناسایی شده ازاق رآن کریم برای تربیت اقتصادی در حوزه «تولید» ۵ اقدام به فعالیت اقتصادی توسط همان ختی زنان تسا ۲ منابع مالی ها روما سای واه سس ی نسا:۵ ؛ یوسف: ۶۵ #مولدلولیه بر 1۳| اجرام رل هر 9 بقره: ۲ ؛ رعد: ۴+ نحل: 4۱۱ (زمین» آب» درب ایس ۵ ی اسرا: ۹۰ ؛ سجده: ۲۷ #شراکت با دیگران (عدم تعدی به خق شریک) مائده: ۲؛ طه: ۳۲+ ص: ۲۴ 8 داشتن مشاور و همکاری نیروها با مدیر انتخاب همکار آشنا طه: ۲۹ 9 قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی و پیش‌بینی صحیح یوسف: ۴۷ 9 توانایی و تخصص؛ علم و دانایی یوسف: ۰۴۶ ۵۴ ؛ شعرا: ۱۴۹ 9 تمرکز مدیریت بر یک شخص واحد. بقیه حالت همکاری 9 قرار دادن ابزار کار در اختواولار > گیولار اد توسط مد 9 استفاده از تخصص ما بستیج نیروها,برای انجام طرتح‌های مهم کشت و کار پر سود؛ مزد کازگر؛ تحخصیل و جستجوی روزی؛ خشکی در جال احرام؛ بت‌سازی؛ سرمایه گذاری بای میارزه و تهاجم فرهنگی علیه حق؛ فروختن آیات الهی به بهای اندک 9 توجه به کمیت و کیفیت؛ توجه به عرضه و تقاضا مال زینت زندگی دنیاا کسب تفوا و آفزایش برکاتع‌هدف اقتصاد؛ تقوا و ایمان, افزایش برکت در براپرعمل صالح؛ پرکت و رحمت از آسمان‌ها و زمین برای خداست؛ عمران؛ تقرب الی‌الله؛ صلاح و سعادت در دنیا و آخرت؛ آزمایش به‌وسیله مال, فرزند. تنگی معاش؛ تقسیم روزی به دست خدا؛ اعمال ما تأخر (سوددار» عذدم توانایی بر شمارش نعمت‌های خدا؛ ملاک ارزش کفار: مال فرزند است؟ خدا مال شما را نمی خواهنه وابستگی به مساتل اقتصادی و فراموشی خدا؛ فراوانی مال و فرزند» گاهی ارزش و مطابق جدول ۱ از تحلیل تمامی آیات قرآن کریم» ٩ مولفه اصلی از قبیل منابع اس انی: مایم ,مالی#مه‌پريشه کس بو کاز مولک ز کارآفرینی: اهسیت کازو قالش اقتصادی, کسب و کار مضر و حرام و بی‌فایده. عوامل مادی بهره‌وری» عوامل معنوی بهره‌وری و رویکرد توحیدی در تولید استخراج گردید که دارای موّلفه‌های فرعی جدول ۲. خرده‌موّلفه‌های شناسایی شده از قر آن کریم برای تربیت اقتصادی در حوزه «توزیع» بقره: ۸۳ ؛ نشا: ۳۶ ؛انعام: ۱۵۱ ؛ اسرا: ۲۳٩ بقره: ۲۳۳ ؛ نسا: ۰۱۱۰۷ ۱۲ ۰۳۳ ۱۷۶؛ مریم: ۶ مائده: ۰۱۲ ۵۵ ؛ اعراف: ۱۵۶ ؛ توبه: ۰۵ ۷۱۰۱۸ بقره: ۰۱۹۶ ۰۲۶۳ ۲۸۰ ؛ توبه: ۶۰. ۷۵ ؛ یوسف: ۸۸ داود طهماسب‌زاده شیخلار . مریم فتاحی مرکید .. علی ایمان‌زاده .. ۱-۱۲۲٩ انعام: ۱۵۲ ؛ اعراف: ۸۵ ؛ یوسف: ۸۸ ؛ اسرا: ۳۵٩ انسان: ۸ ؛ بلد: ۰۱۵ ۱۶ ؛ نسا: ۵. ۶؛ کهف: ۷۹ ؛ مدثر: ۴۴ ؛ انسان: ۸ ؛ فجر: ۱۸٩ مطابق جدول ۰۲ از تحلیل تمامی آیات قرآن کریم» ۲۴ مولفه اصلی از قبیل عدالت. توزیع عادلانه» رویکرد توحیدی در توزیع قرض و دین» احسان, انفاق, نذر امانت» ارث. 8 واجبات مالی برعهده مردان» حج دیه و فدیه و قصاص» کفارات» غنائم جنگی. خمس و زکات و صدقه و عاریه و قربانی و معاملات و مفاصد اقتصادی و اطعام و ناتوانان مالی استخراج گردید که دارای موژلفه‌های فرعی به تعداد ۵۶ می‌باشد. جدول ۳. خرده‌موّلفه‌های شناسایی شده از قرآن کریم برای تربیت اقتصادی در حوزه «مصرف» توبه: ۲۴ ؛ یونس: ۸۷ ؛ ابراهیم: ۳۷ ؛ حجر: ۸۲؛ اسرا: ۱۰۴ ؛ موّمنون: ۲۹ ؛ شعرا : ۵۸ ؛ نمل: ۵۲ اسرا: ۶, ۰۶۸ ۶۹ ؛ حجرات: ۱۵ ؛ قریش: ۴؛ نسا: ۰۳ ۴. ۰۲۳ ۰۲۴ ۲۵ ؛ طه: ۱۰ ؛ نور: ۹۳۲ قصص: ۲۷؛ روم: ۲۱ ؛ یس: ۵۶ ؛ شوری: ۱۱؛ حج: ۳۰ ؛ بقره: ۱۶۸؛ یونس: ۹۵ ؛ نحل: ۰۷۲ ۱۱۴ 9 ادا حق خویشان و در راه مانده و ... ذاریات: ۲۴ ؛ قمر: 4۳۷ هود: ۶۹ ؛ یوسف: ۵۹ آنعام: ۱۴۱؛ یونس: ۱۳ ؛ اسرا: ۰۲۶ ۲۷؛ طه: ۱۲۷ مطابق جدول ۳ از تحلیل تمامی آیات قرآن‌کریم» ۶ موّلفه اصلی از جمله: نیازهای اولیه, نیازهای ثانویه» شرایط مصرف. ممنوعیت‌های مصرف پس‌انداز استخراج گردید که دارای مولفه‌های فرعی به تعداد ۵۲ می‌باشد. جدول (۴) در راستای پاسخ به سوال دوم داود طهماسب‌زاده شیخلار ‏ مریم فتاحی مرکید ‏ علی ایمان‌زاده .۱-۱۳۲٩ جدول ۴. موّلفه‌های تربیت اقتصادی استخراج شده از سند برنامه درسی ملی و سند تحول تولید ‏ منابع . ۱. تربیت نسل دانش‌پژوه و کارآمد انسانی: ۲ علاقهمند به علم و آگامی بهرهمند از دستاورد‌ها و بافته‌های علمی ۰ تربیت یکپارچه عقلی, ایمانی, علمی, عملی و اخلاقی دانش‌آموزان ۱ علم نسبت به روابط نقش‌ها حقوق و وظایف خود و افراد و اهمیت آنها در زندگی اجتماعی ۳ بهرهگیری آگاهانه از یافته‌های علمی, هنری, فبی»خرفه‌ای و بهداشتی و زیستی و تا ۴ حوزه کار و فن آوری شامل کسب مهارت‌های,عملی برای زندگی کارآمد و بهره‌ور وکسب ۶ شایستگی‌های پایه فنی موزد نیاز نیروی کار خرف و مشاغل گوناگون ۹ تعریف و اجرای مهارت‌های مربوط به‌کار در قالب پروژه و براساس نیازها استعدادها علایق و ۰ کسب مهارت کافی عملی در یکی از فعالیت‌های فنی و حرفه‌ای ساده متناسب با نیازها و ۱ کسب مهارت اقتصادی (مهارت‌های اقتصاد, صرفه اقتصادی, داد وستّه تولید» توزیع» مصرف ۳ پرورش مهارت‌های کار گروهی و شرکت در ارائه خدذمّات اجتماعی ۴ برنامه‌ریزی رشد حرفه‌ای معلمان و بهبود برنامه‌درسی و نظام آموزشی ۵ تنظیم و ارایه گزارش عملکرد تحصیلی و تربیتی با همکاری دانش‌آموز اولیا مدرسه و والدین ۶ بسترسازی برای بسط و توسعه تجارب و ابتکارات معلمان و مربیان و دانش‌آموزان در طراحی» ۷ به‌کارگیری روش‌های مور در تأمین» نگهداشت و ارتقای نیروی انسانی متخصص ۸.ایجاد فرصت‌های متنوع و به‌کارگیری راهکارهای اثربخش برای ارتقای توانمندی‌های ذی‌نفعان به‌ویژه معلمان و مدیران جهت ارتقای سطح عملکرد مدارس در اجرای برنامه درسی ملی ۹ استقرار نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی, تخصصی و حرفه‌ای و تعیین ملاک‌های ارزیابی ۰ ایجاد سازوکارهای لازم برای جذب و نگهداشت استعدادهای برتر و برخوردار از صلاحیت‌های دینی» اخلاقی, انقلایی و شخصیتی به رشته‌های تربیت معلم پا تأکید بر تقویت انگیزه‌های 3 ۶ قلمرو حوزه مطالعات اجتماعی» عوامل طبیعی (محیط طبیعی, محیط‌زیست) ۷ اختصاص منابع مالی مناسب و حمایت‌های حقوقی و اداری برای اجرا و نظارت بر حسن اجرای ۸ احساس مسئولیت در برابر پدیده‌های خلقت و همکاری در حفاظت از طبیعت و جانوران (اعم از خشکی و دریا) و حفظ تعادل در آب و هوا ٩. کمک به حفاظت و توسعه زیست بوم شهری, روستایی و محیط طبیعی در جهت بقا مناسب برای جذب و نگهداشت نیروهای کارآمد و تقویت نگاه ۴ مدیر معلمی موّمن, خلاق, متعهد. منعطفاهل فکر آینده‌نگر مشارکت‌پذیر راهبر تربیتی؛ مدیر ۵. مدیرمیئول تأمین و,توسعه محیط یادگیری/پرای شکوفایی گرایش‌های فطری دانش‌آموزان, خلق موقعیت‌های تربیتی و آموزشی, آنطباق يا تدوین» اجرا و ارزشیابی برنامه‌های درسی و تربیتی ۶ فراهم‌سازی امکان درک و اصلاح مداوم موقعیت برای کلیه عوامل (کارکنان و خانواده‌ها) و دستیابی به سازمان یادگیرنده با برقراری روابط صحیح, سازنده و پویا ۷ برخورداری از اختیارات متناسب برای پاسخگویی و مسئولیت پذیری در کلیه امور مدرسه ۸. به حداقل رساندن وجه رقابت‌زایی يا رقابت‌جویی با تأکید بر کار گروهی و فعالیت‌های جمعی ٩. فراهم آودن استارابانت؟افلویه.وااخارسازمانی مناسب برای پایش مستمر برنامه درسی ما ۰ امکان مشارکت تمامی افراد ذی‌نفع و ذی‌ربط در فرآیند ارزشیابی ۱ برقراری نظام اثربخش و کارآمد مدیریت و مدیریت منابع انسانی براساس نظام معیار اسلامی ۳ طراحی و اجرای نظام ارزشیابی براساس استانداردهای ملی» رویکرد ارزشیابی فرایند محور و ۳ حمایت‌های مادی و معنوی از طرح‌های موفق و نوآوری‌های تربیتی بومی, مستندسازی و انتشار یافته‌های پژوهشی در داخل و خارج از کشور و ایجاد بانک اطلاعاتی فعال و کارآمد ۳ بهرهگیری از مهارت‌های پایه برای شکل‌دهی هویت حرفه‌ای آینده خود به صورت کارآفرین ۴. ارزش قائّل شدن برای کار و معاش حلال و داشتن روحیه تلاش مستمر ۵. تربیت فناورانه و زندگی سالم در فضای مجازی و نیز آمادگی ورود به‌حرفه و شغل در بخش‌های داود طهماسب‌زاده شیخلار . مریم فتاحی مرکید .. علی ایمان‌زاده.. ۹۱-۱۳۲ # رام کردن نفس سرکش از ریق کار مطارق آموزه‌های اسلامی ۷. امکان کسب روزی حلال و پاسخگویی به نیازهای جامعه ۸ پیشرفت فردی؛ افزایش بهره‌وری» مشارکت در زندگی اجتماعی و اقتصادی, کاهش فقر افزایش درآمد و توسعه یافتگی از طریق آموزش فناوری, کار و مهارت آموزی ٩. تعریف حرفه‌های انتخابی با توجه به زمان آموزش و دیگر عوامل در سطوح یک یا دو مهارتی ۰ موثربودن آموزش زبان خارجی علاوه بر کارکرد ارتباط میان فردی و بین فرهنگی» در توسعه اقتصادی مانند صنعت گردشگری, تجارت. فن آوری» توسعه علم؛ و هوشیاری اجتماعی سیاسی ۱ فعالیت و تلاش و پرهیز از بطالت و بیکاری ۸. شکوفایی فطرت و دستیابی به شئون مختلف حیات طیبه, جامعیت. یک‌پارچگی و توجه متوازن ٩ تذبر در صقات: افعال ولیات وید ال به‌عنوان خالق کتی ۰ باور به نقش دین مبین اسلام و نظامات آن به‌عنوان تنها مکتب جامع و کارآمد برای تحقق ۱ «تربیت هنری» با تأکید بر دست یابی به بصیرت فرهنگی ۳ درک واقعیت‌های هستي و کشف قعل خداوند ازطریق علم تجربی ۳ از محورهای مهم تربیت علمی, براساس مبانی تربیت اسلامی, تعمیق و تعالی نگرش توحیدی و دستیابی به درک غایتمند از خلقت و به عبارتی باز کشف وکشف رمز و راز لایه‌های مادی ۴ دین (عقل و فطرت. قرآن و سنت) منبع همه ارزش‌هاست و کسب اعتبار سایر ارزش‌ها از آن ۵ محورهای اساسی ارزش‌ها در پنج عنصر تفر تعقل و حکمت؛ ایمان و باور به مبداأ و معاده علم, معرفت و بصیرت؛ کار مفید مجاهدت و عمل صالح؛ اخلاق کریمه و فضائل نفسانی, خلاصه علالانه روعیه عقرفت یی عنالت خراهی عن طلبی تکلیفذاری ذعوت‌گری مفاکره انصاف و نوع دوستی و پذیرفتن مسئولیت الهی خود در قبال نوع بشر خصوصا محرومان و مستضعفان ۳ کسب مهارت‌های اجتماعی(مهارت در فعالیت‌های گروهی, توسعه روابط انسانی بردباری» وفاق و همدلی و مسالمت‌جویی» نوع دوستی و.. رعایت حقوق و انجام تکالیف) ۴ مبارزه با استکبار جهانی و صهیونیزم در جهت ایجاد صلح و عدالت در جهان ۶. حضور فعال در عرصه‌های جهانی براساس حفظ عزت ملی و عدالت و مساوات در بین ملت‌ها ۷ تلاش در جهت حل مشکلات جهانی از قبیل روابط ظالمانه, فقر بیماری و تبعیض ۸ کمک برنامه ذرسی ملی به آیجاد تعادل و توازن ذر جامعه و آگاه کردن متریران ذر ایفای نقش ٩. پیشگیری از بازتوّلید نابراثری‌های اچتقاعی و گسترش عدالت در جامعه مصرفه . . رفع ۱ برقراری سلامت کامل جسمی و روانی دانش‌آموزان یز ۳ سلامت و تربیت بدنی به‌عنوان عاملی اساسی و موثر در توسعه فردی, اجتماعی, فرهنگی, ۷ باور به زیبایی‌های جهان آفرینش به‌عنوان مظاهر فعل و جمال خداوند داود طهماسب‌زاده شیخلار . مریم فتاحی مرکید .. علی ایمان‌زاده.. ۹۱-۱۳۲ ت الهی ان امت او و توانمندی‌ها: فردی انسا ئ مصرف ض ٩ ایمان به هویت الهی انسان, کرامت او و توانمندی‌های جمعی و فردی انسان (دامه) ۱ ۹ ۱۰ احترام نسبت به دیگران و کنترل هیجانات و احساسات به هنگام قرارگرفتن در موقعیت‌های ۱.دانش‌آموزان علاوه بر زبان مادری که به آنان امکان تعامل در سطح روابط میان فردی (خانوادگی, محلی و ملی) را می‌دهد. توانایی برقراری ارتباط با سایر جوامع و دستاوردهای بشری را در سطح ۳ آموزش‌های مرتبط با آداب و مهارت‌های زندگی و خانواده به‌عنوان فرصتی برای به‌کارگیری آموخته‌ها در موقعیت‌های واقعی زندگی و متناسب با تفاوت‌های فردی و شرایط و مقتضیات ۳ آموزش کارکرد. وظایف و مهارت‌های خانوادگی, آمادگی برای تشکیل خانواده و ایفای نقش ۵ اسلام به دنبال زب 9 اون چارای اخلای کریمه است ۸ص ۲ تقدم بخشیدن منافع ملی بر گرواهی واتتنافع جتقی بر قزدقل ۳ التزام به اصول و ارزش‌های اخلاقی,در آستفاده الوم وفن‌آورهای نوین ۴ آشنایی با میراث فرهنگی زمینه سازحفظ احهّااو اشاعه هنرهای ایرانی اسلامی» هویت‌بخشی قوش آذاب و مهارتهای زندگی ماند آداگ معاشرت. آذاب ممیشت ۶ طراحی و اجرلم لمه‌هاما ای گر باررغایت استانهار ما هقط مصالح ملی, افزایش مشارکت کلیه #جریان در سطوح مختلف باخاگید بر کاهش تمرکز ۷ رعایت توازن بین درآمد و هزینه (قناعت) و صبر در امور ٩ دفاع از مسلمانان تخاستم و کوک و باری آنان‌آدر خد توان ۰ اهتمام و سعی و کوشش در جهت حل معضلات و مشکلات مسلمانان ۱ مشارکت فعال در همکاری با مسلمانان جهان در امور فرهنگی, سیاسی, اقتصادی ممنوعیت‌های ‏ ۱. پرهیز از افراط و تفریط در توجه به ساحت‌ها در جدول(۴) به مولفه‌های شناسایی شده از سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اشاره شده است که در جمع‌بندی کلی دو ‏ وسارتم سنله حوزهاتولینشاتل ۶امولن اسلی مایم انساتی منایم مالی» نی ریت محیظ زیست ‏ ای و کارآفرینی,» اهمیت کار و رویکرد توحیدی در تولید و ۲۳ مولفه فرعی می‌باشد که در حوزه توزیع نیز ۶ مولفه اصلی عدالت. توزیع عادلانه» بخشش, وقف ادای حقوق همسر و فرزند (واجبات مالی برعهده مردان)» خدمت به محرومین, از اسناد بالادستی و ۶ مولند فرقی استتهراج که هر خدولی وق یه الما آشاره بشده است: در حوزه مصرف نیز ۴ مولفه اصلی: نیازهای اولیه, نیازهای ثانویه. شرایط مصرف» جدول (۵) (۶) و(۷) در راستای پاسخگویی به سوّال سوم پژوهش (بیان میزان انعکاس مولفه‌های قعاساییشده تربیت اققصادی ,از قرآن‌کریم در اسماد بالادستی می‌باشد. جدول ۵. انعکاس موّلفه‌های تربیت اقتصادی قر آن کریم در اسناد بالادستی 9 اقدام به فعالیت اقتصادی توسط همگان, حتی زنان تا 9 عدم کار در روزهای تعطیل, ساعت و مرز بای کار 5 امولفه ۱ موی منابع مالی ‏ 8 سرمایه (استفاده از سرمایه برای مولد ساختن؛ ۳۸ 9 مواد اولیه (زمین» آب» (باران» برف)» دریا باده ۷ 9 شراکت با دیگران (عدم تعدی به حق شریک) سا داود طهماسب‌زاده شیخلار . مریم فتاحی مرکید.. علی ایمان‌زاده .۱-۱۲۲٩ مدیریت .8 قرار دادن ابزار کار در اختیار کارکنان "۷ ۵۲ داود طهماسب‌زاده شیخلار مریم فتاحی مرکید ‏ علی ایمان‌زاده ۹۱-۱۲۲ کارآفرینی ‏ 8 سترتاری مجرت رای کي ما[ ال کی وکا ی اهمیت کار 8 ادامه کسب و کار پس از نماز ؛ کشت و کار پر سود؛ یو و مرو ۴ و مزد کارگر؛ تحصیل و جستجوی روزی ؛ اهمیت کاره پم ی داشتن حد و مرز در ساعات کاری؛ تعطیلی روز جمعه کسب و کار #8 جادوگری, آموزش سحر؛ فروش شراب. ساقی شراب؛ غ 1۰ مضروحرام و قماره‌صید در خشکی در حال احرام؛ بت سازی؛ حرام عوامل مادی 8 توجه به کمیت و کیفیت؛ توجه به عرضه و اتقاضا ی 4 عوامل معنوی 8 طا اصاه + خدا؛ عدم شریک با ی 1/۰ به مسائل اقتصادی فرد را از انجام فرمان الهی باز ندارد؛ فراوانی مال و فرزند. گاهی ارزش و پاداش الهی جدول ۶. انعکاس موّلفه‌های تربیت اقتصادی قرآن‌کریم در اسناد بالادستی (سنه تحول بنیادین و برنامه درسی ملی) در حوزه توزیع عدالت 8 عدالت در حکم و کفار؛ پرداخت دستوزد "۷ ۸ توزیع عادلانه 9 توزیع منابع و ثروت (عدالت اجتماعی) ۷ ۳۵۷ رویکرد توحیدی 9 رویکرد توحیدی در توزیع؛ ایمان‌افزایی ی ۰ ایتا به خوتشان و تیم و مسکین و حاظرین هنگام ی 1۰ 9 عدم اخذ مال داده شده به زن هنگام طلاق 9 ناتوانان مالی یتیم (اطعام یتیم؛ شرط برگرداندن دارایی یتیم؛مال » ها فقر؛ عدم درخواست از مردم با اصرار؛ صیانت از مال جدول ۷. انعکاس موّلفه‌های تربیت اقتصادی قرآن کریم در اسناد بالادستی رفع نیازهای ثانویه .68 امنیت (امنیت؛ مشارکت مردم در بودجه جنگ و ۷-9 1/۴۷ سار ۸ * ازدواج (ازدواج؛ کنیزان ملکی؛ فرزندآوری؛ عدم ۷-6-۷-۰ شماره 8۱ قتل فرزند از بیم فقر (سقط جنین)؛ افزایش قدرت تست شرایط مصرف و نح شرعی حیوانات حلال گوشت برای مصرف و 3 ۸ ی 9 حلال و طیب (حلال؛ طیب و ازکی؛ حالت اضطرار) ۰ *5-:*-۷ داود طهماسب‌زاده شیخلار مریم فتاحی مرکید ‏ علی ایمان‌زاده ۹۱-۱۲۲ با توجه به نتایج جدول‌های (۶» (۷) و(۸) می‌توان دریافت تنها 1۲۱,۸۴ از موارد تربیت اقتصادی شناسایی شده در قرآن کریم ذیل حوزه تولید. ۱۲,۴۷/ ذیل حوزه توزیع و ۲۰,۳۴/ ذیل حوزه مصرف در اسناد بالادستی ذکر شده است که نتایج بسیار پایینی پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه‌های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالا دستی انجام یافته است. نتایج این پژوهش در قرآن کریم در حوزه تولید به استخراج ٩ مولفه اصلی از جمله: منابع انسانی, منابع مالی مدیریت. کسب و کار مولد و کارآفرینی, اهمیت کار و تلاش اقتصادی, کسب و کار مضر و حرام و بی‌فایده» عوامل مادی و معنوی بهره‌وری و رویکرد توحیدی در تولید و ۱۱۹ مولفه فرعی انجامید. همچنین ۲۴ مولفه اصلی ذیل حوزه توزیع از جمله: عدالت. توزیع عادلانه. رویکرد توحیدی در توزیع» قرض و.دین» احسان, انفاق, کفارات. غنائم جنگی, خمس و زکات و مفاصد اقتصادی و غیره و ۵۶ موّلفه فرعی, و.در حوزه مصرف نیز ۶ مولفه اصلی از جمله: نیازهای اولیه؛ نیازهای ثانویه, شرایط مصرف, ممنوعیت‌های مصرف. پس‌انداز و ۳ مولفه فرعی شناسایی شد. نتایج پژوهش با یافته‌های پژوهش صنعتی و موسی‌زاده (۱۳۹۶) همسویی دارد؛ اما میزان موّلفه‌های استخراج شده در پژوهش آنان ۲ موّلفه اصلی و ۱۹ مولفه فرعی بوده است و جامعیت کاملژا ندارد. در تبیین این یافته می‌توان گفت که از آنجا که مباحث تولید» تور ونم فتاه بتخانی‌های عمده‌ای از علم اقتصاد را تشکیل می‌دهند. میزان تولیدات و ارزش اقتصادی آن یکی از مهم‌ترین ابزار اندازه گیری موققیت‌های اقتصادی کشورهاست که:ارقباط انگاننکی باامصراق وا توزیخ آدارد کاگر به درستی انجام نشود منجر به فقر گرانی و تورم در جامعه می‌شود؛ بنابراین بررسی این موضوع از نگاه قرآن از اهمیت اساسی برخوردار است. قرآن کتاب زندگی است و به تمامی ابعاد و زوایای زندگی انسان توجه کرده است که در این میان, اشکال مختلف تولید, منابع انسانی» منابع مالی, مدیریت, کسب و کار مولد و کارآفرینی, اهمیت کار و تلاش اقتصادی, کسب و کار مضر و حرام و بی‌فایده» عوامل مادی و معنوی بهره‌وری و یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که مژلفه‌های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی از جمله سند برنامه درسی ملی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که در حوزه یسابل #بواسلی بایم سای ستایع مالی سف ور سبط زیمت واکارآگریتی اهمیت کار و رویکرد توحیدی در تولید و ۲۳ مولفه فرعی می‌باشد. در حوزه توزیع نیز ۶ مولفه اصلی از قبیل عدالت, توزیع عادلانه بخشش, وقف, ادای حقوق همسر و فرزند (واجبات مالی برعهده مردان)» خدمت به محرومین» و ۶ مولفه فرعی استخراج شده است. در حوزه مصرف نیز ۴ موّلفه اصلی ازقبیل نیازهای اولیه نیازهای ثانویه, شرایط مصرف., ممنوعیت‌های مصرف و ۱۲ مولفه فرعی شناسایی شده است. نتایج پژوهش با یافته‌های یافته‌های پژوهش نشان داد که میزان انعکاس مولفه‌های تربیت اقتصادی مستخرج از قرآن در اسناد بالا دستی با توجه به نتایج:جدول‌های (۵)» (۶) و(۷) بسیار پایین است؛ به‌طوری‌که می‌توان دریافت که تنها 7۳۱,۸۴ از مولفه‌های تربیت اقتصادی شناسایی شده در فرآن کریم ذبلوطو اتود ۰۲۷ 6(یداپچوزه توزیع و 7۲۰,۳۴ ذیل حوزه مصرف در اسناد بالادستی ذکر شتندذه است که نتایج بسیار پایینی می‌باشد. با توجه به نتایج مقایسه‌ای که بین نتایج بدست آمده از قرآن کریم و اسناد بالادستی انجام یافت حاکی از این امر است که این میزان انفکاس بسیار اندک می‌باشد و انتظار می‌رود که موارد استخراج شده در پژوهش, در اسناد و به تبع آن برنامه درسی گنجانده شود. همچنین مقایسه مولفه‌های اقتصادی سند تحول و سند برنامه درسی با مژلفه‌های قرآن کریم» نشانگر این است که مواره بیان.شده در اسناد تطابق کامل با قرآن‌کریم دارد با این تفاوت که بسیاری) از موارگذ کر شاده:ذر قرآن کریم آقار این استاف پالاد‌ستی ذکر نگردیده است. نتایج پژوهش با یافته‌های پژوهش صنعتی و موسی‌زاده (۱۳۹۶) همسویی دارد. در تبیین این یافته می‌توان گفت از آنجا که قرآن کریم معجزه جاودان نبوت پيامبر اکرم در همه اعصار و قرون است لزوم رجوع به قرآن و تدبر در آیات آن بیش از پیش می‌بایست مدنظر قرار گیرد. شرع مقدس اسلام از هیچ یک از زوایای زندگانی انسان چشم نپوشیده و برای تمامی عرصه‌های وجودی وی برنامه دارد بسیاری از موارد در قرآن کریم ذکر گردیده که با ژرف اندیشی و تدبر در آیات کلام‌الله قابل استخراج است یگ رموآره تنسیلی ,نیز از سیره وس نت رسول مکویر آسلام و آغل پیت گزامی آیشآن داود طهماسب‌زاده شیخلار مریم فتاحی مرکید ‏ علی ایمان‌زاده ۹۱-۱۲۲ که تفسیر عینی آیات قرآن کریم هستند؛ قابل استخراج می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که ایده اقتصادی اسلام را می‌توان از دقیق‌ترین و ظریف‌ترین ایده‌های اقتصادی میان ادیان و مکاتب گوناگون و بلکه از همه آنها سرامدتر دانست. امروزه باتوجه به ناکامی‌ها و شکست نظام‌های اقتصادی تقلیدی از شرق و غرب. لزوم مراجعه به دیدگاه اقتصادی اسلام بیش از پیش آشکار شده است (هاشمی, ۱۳۹۷: ۵۲). بررسی سند تحول آموزش و پرورش نیز نشان می‌دهد که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران (۱۳۹۰)» آموزش سواد مالی و اقتصادی به منزله یکی از ساحات تربیت و بخشی از جریان تربیت رسمی و ععومی تحت سزان قربیت:اقتسادیی ,و حرفه‌ایی مور ترچهقرار گزفته استد در این سعده: هدف» پرورش تربیت یافتگانی هست که با درک مفاهیم اقتصادی در چهارچوب نظام معیار اسلامی از طریق کار و تلاش و روحیه انقلابی و جهادی,کارآفرینی» قناعت و انضباط مالی, مصرف بهینه و دوری از اسراف و تبذیر و؛بازغایت وجدان, عدالت و انصاف در روابط با دیگران در فعالیت‌های اقتطای در مقواسغخانوا کی اللی و جهانی مشارکت نمایند و دارای حداقل یک مهارت مفید برای تأمین معاش حلال باشند. به‌گونه‌ای که در صورت جدایی از نظام رسمی تعلیم و تربیت دز هراترحله»توانایی تأمین زندگی خود براساس یافته‌های پژوهش, از آنجا که دین مبین اسلام دین رسمی کشور و قرآن به‌عنوان کتاب هدایت گر بشریت و برنامه‌های آن در تمامی ابعاد زندگی انسان روشنگر راه است.» پیشنهاد می‌ شود در زمینه تربیت اقتصادی تمامی مولفه‌های استخراج شده در تمامی اسناد بالادستی آموزش و پرورش و حتی کتاب‌های درسی مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد می‌شود با عنایت به توجه اسناد بالادستی به تربیت اقتصادی و همچنین اهمیت موضوع تربیت اقتصادی, کتاب‌های درسی مستقل در این زمینه یا به صورت تلفیقی با سایر موضوعات در برنامه‌های درسی مقاطع مختلف تحصیلی مورد توجه جدی قرار گیرد. از کلیه کسانی که در این مطالعه به‌ویژه در استخراج و بازبینی موّلفه‌ها آلهی‌زاده, محمدحسین (۱۳۹۷) درسنامه تربیت اقنصادی. مشهد: موسسه فرهنگی تدبر در قرآن و سیره. ص ۱:۵ پیغامی» غادل؛ تورانی» حیذر (۱۳۹۶): نقش برنامه درسی اقتصاد در برنامه تعلیم و تربیت رسمی و غمومی آذنیا: ارات یک برنامه عمل برای یک برنامه درسی مغفول. نو وری‌ها ی آموزشی. ۳۷(۹): ۵۱-۳۱ جوادی‌آملی, عبدالله (۱۳۹۸). تفسیر تسنیم جلد هفتم. قم: مرکز بین‌المللی نشر اسرا. حیدزی«حسن [۱۳۸۰) تربیت آقتضادی از دیدگاهاسلامن پایان‌نامه کارشناسی آرشد گزوه الهیات:دانشگاه آزاد اسلانی: واحد شورای عالی آموزش و پرورش (۱۳۹۰). سند تحول بنیادین نظا مآموزش و پرورش. تهران : شورای عالی آموزش و پرورش. طغیانی, مهدی؛ پیغامی» عادل (۱۳۹۵) تعلیم و تربیت اقتصادی(جلد اول). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). طهماسب‌زاده شیخلار داود؛ مزادی» سمانه؛ ادیب» یوسف و اصغرپور حسین (۱۳۹۹) تحلیل محتوای کتاب‌های ذرسی رشته مطالعات اجتماعی دانشگاه فرهنگیان به لحاظ توجه به تربیت اقتصادی, پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی, ۲۴ (۴۷): صنعتی فاطمه؛ موسی‌زاده زهره (۱۳۹۶). تبیین موّلفه‌های تربیت اقتصادی براساس آموزه‌های اسلامی تربیت اسلامی. علاالدین محمدرضا (۱۳۹۰). آشنایی با آیات اقتصادیقرآن کریم (قسمت اول). فصلنامه قرآنی کوثر. ۳۸(۱۱): ۳۱-۲۱ قندهاری, آزاده؛ مهرمحمدی, محمود؛ طلایی, ابراهیم؛ فزجی دیزجی, سجاد (۱۳۹۷). تبیین اهداف تربیت اقتصادی دوره ابتدایی در ایران مبشنی بر سنتزپژوهمی مطالعات‌برنامه درسی/یزان. ۴۸(]۳). ۲-۳۹ع مبشری,» محمدتقی؛ صفری,» محمود آو.اسقینی؛فراهانی:؛ مهدیه, (۱۴۰۶). تأثیر حفظ موضوعی قرآن‌کریم بر خودتنظیمی دانش‌آموزان دختر شهرستان فراهان, متقائلق کاریلقای فعلی و تزبیتااشلامی.۱(۶): ۰۱۳۳-۱۳۷ موسی‌زاده, زهره؛ عظیم‌زاده اردبیلی:قائزه؛ صتعتیی, فاطمه (۱۳۹۴)+کاربست مولفه‌های حوزه توزیع تربیت اقتصادی در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر آموزه‌های اسلامی+علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. ۵(۳): ۲۰-۵ هاشمی, سیدمهدی (۱۳۹۷) با قرآن خوشبخت شوید قم: نشر آیه نور یوسف‌زاده, محمدرضا؛ آداک, موسی (۱۳۹۷). بررسی محتوای کتاب‌های درسیدوره دوم ابتذایی بر مبنای تربیت اقتضادی از

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم و میزان انعکاس آن در اسناد بالادستی انجام یافته است. روش: روش تحقیق، توصیفی (تحلیل محتوای کیفی) و از نوع قیاسی، با مراجعه به متن قرآن کریم، اسناد بالادستی و منابع علمی و پژوهشی بود. جامعه آماری شامل تمام سوره ها و آیات قرآن کریم، ترجمه و تفسیرهای آن، اسناد بالادستی از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند برنامه درسی ملی بود. با توجه به ماهیت پژوهش نمونه برابر جامعه بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، چک لیست بررسی آیات قرآنی و اسناد بالادستی بود که روایی آن توسط 5 نفر از اساتید علوم تربیتی، گروه معارف و معلمان علوم قرآنی دانشگاه تبریز تایید و پایایی آن نیز از طریق ضریب توافق لاوشه با نظر خواهی از همین اساتید بررسی گردید. یافته ها: در بخش تحلیل اقدام به استخراج مولفه های تربیت اقتصادی در قرآن کریم شد که این مولفه ها در 3 حوزه اصلی تولید، توزیع و مصرف طبقه بندی شدند. در حوزه تولید، 9 مولفه اصلی و 119 مولفه فرعی، در حوزه توزیع، 24 مولفه اصلی و 56 مولفه فرعی و در حوزه مصرف، 6 مولفه اصلی و 52 مولفه فرعی شناسایی شد. در مرحله بعد، شناسایی مولفه ها از اسناد بالادستی و میزان انعکاس مولفه های استخراج شده از قرآن کریم با اسناد بالادستی بررسی گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان انعکاس مولفه های تربیت اقتصادی در اسناد بالادستی حدود 22 درصد در حوزه تولید، 12 درصد در حوزه توزیع و 20 درصد در حوزه مصرف بود که نتایج بسیار اندکی می باشد. واژگان کلیدی : تربیت، تربیت اقتصادی، قرآن کریم، اسناد بالادستی

470568

واژگان کلیدی: بازار نیروی کار نوسانات بیکاری» پازل شیمر مدل جستجو و تطبیق. 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۷۸ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ مدل‌های جستجو و تطبیق (1۸/8)* پویایی‌های بیکاری را در محیطی بررسی می‌کند که شغل‌ها پیوسته ایجاد شده و از بین می‌روند. این مدل‌ها علیرغم این که برای فهم بیکاری تعادلی» فرصت‌های شغلی خالی و همچنین رابطه بلندمدت این دو متغیر مفید است» اما شیمر ۲ (۲۰۰۵) نشان داد این مدل نمی‌تواند رفتار چرخه‌ای متغیرهای اصلی بازار کار مثل بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی و نرخ پیدا کردن شغل را توضیح دهد. در صورت وجود شوکک‌های بهره‌وری» انگیزه ایجاد فرصت‌های شغلی خالی افزایش یافته و بنگاه‌ها موقعیت‌های شغلی خالی زیادی ایجاد می کنند که باعث افرایش نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری می‌شود و در نتیجه نرخ پیدا کردن شغل افزایش و بیکاری کاهش می‌یابد. با زیاد شدن استخدام» دوره بیکاری کاهش و نقطه تهدید کارگران در چانه‌زنی دستمزد افرایش پیدا کرده و بنابراین ارزش حال انتظاری دستمزدها در شغل‌های جدید بیشتر می‌شود. دستمزدهای بالاتر بخش زیادی از سود حاصل از بهره‌وری را جذب می‌کند که در پی آن بنگاه‌ها انگیزه‌ای برای ایجاد فرصت‌های شغلی خالی ندارند. در نتیجه واکنش تعادلی ناچیزیدز فرصت‌های شغلی خالی» نرخ پیدا کردن شغل و بیکاری حاصل می‌شود. این موضوع در ادبیات بازار کار به معمای نوسانات بیکاری" (پازل شیمر) راه‌های حل‌های متفاوتی برای آشتی دادن یافته‌های تجربی شیمر با مدل استاندارد جستجو و تطبیق ارائه شده و همچنین معمای آنوسانات بیکاری برای کشورهای پیشرفته مورد بررسی قرار گرفته است که این راه‌حل‌ها متناسب با ویژگی‌های اقتصادی این کشورهاست که لزوما این ویژگی‌ها بین کشورهای مختلف یکسان نیست. به خصوص این که کشورهای درحال توسعه از جمله ایران دارای موسسات بازار کار متفاوت بوده و رفتار آن‌ها در مقایسه با کشورهای 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ توسعه‌یافته تفاوت زیادی دارد. مثلا انعطاف‌پذیری در قراردادها حمایت از اشتغال» عدم وجود اتحادیه‌ها و هزینه‌های اخراج و استخدام در این کشورها با کشورهای توسعه یافته کاملا متفاوت است. به‌علاوه» کشورهای در حال توسعه دارای چسبندگی دستمزد کمتر» بخش‌های غیررسمی بزرگ‌تر و حمایت اجتماعی و مزایای بیکاری کمتر هستند. به دلیل این اختلافات بین این کشورها و کشورهای توسعه‌یافته» واکنش آنها به تغییرات نوسانات کلان اقتصادی متفاوت خواهد بود. از این جهت بررسی وجود معمای نوسانات بیکاری در ایران حائز اهمیت است چون شناخت عوامل اثرگذار در نوسانات زیاد بیکاری» امکان طراحی» اجرا و تدوین سیاست‌های اقتصادی متناسب با ویژگی‌های مربوط به بازار کار برای کاهش بیکاری» افزایش اشتغال و رفاه جامعه و برنامه‌ریزی دقیق برای ایجاد ثبات اقتصادی را فراهم و در نتیجه بستر را برای بهبود سایر متغیرهای کلان اقتصادی مهیا می‌کند. با توجه به این که پازل شیمر:(معمای نوسانات بیکاری) تاکنون در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار نگرفته» بنابراینهدف اصلی پژوهشحاضر پر کردن این خلاست و این تحقیق اولین کار کمی در این زمینه است. دز این راستا وال .اضلی که پژوهش پیش رو به دنبال پاسخگویی به آن است: آیا مدل جستجو و تطبیق قادر: بهاتوضیح نوسانات چرخه‌های تجاری مشاهده شده در متغیرهای اصلی بازار کار ایران است يا به عبارتی پازل شیمر در اقتصاد ایران در تحقیق حاضر ابتدا مروری مختصر بر مبانی نظری در رابطه با پازل شیمر (معمای نوسانات بیکاری) می‌شود و بعد مطالعات تجربی انجام شده در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته و سپس حقایق تجربی برای اقتصاد ایران شامل رفتار متغیرهای بیکاری» فرصت‌های شغلی خالی» بهره‌وری نیروی کار و نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری مورد مطالعه قرار می گیرد. در ادامه مدل استاندارد 101/8 برای اقتصاد ایران کالیبره شده تا توانایی آن برای نشان دادن نوسانات مشاهده شده بازار کار ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. در انتها نتیجه گیری و پيشنهادات تحقیق ارائه می‌شود. 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۸۰ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ بسیاری از کشورها با پدیده بیکاری مواجه‌اند و بیکاری یکی از موضوعاتی است که در علم اقتصاد به صورت ویژه به آن پرداخته می‌شود. از جمله مکاتب اقتصادی که به مقوله بیکاری می‌پردازند می‌توان به تئوری اقتصاد کلاسیکک» تئوری تقاضای موثر» تئوری چرخه‌های حقیقی مدل جستجو و تطبیق (11/7 ) توسط دایاموند-مورتنسن-پیساریدز مطرح شد و از جمله مقالاتی که در توسعه این تئوری نقش داشته‌اند می‌توان به دایاموند (0۱۹۸۲,ه)» مورتنسن (۱۹۸۲ به «)» پیساریدز (۱۹۸۵,۱۹۷۴) و مورتنسن و پیساریدز (۱۹۷۴) اشاره کرد. شیوه‌ای که کارگران بیکار و موقعیت‌های شغلی با یکدیگر روبه‌رو می‌شوند به عنوان فرایند تطبیق مدلسازی می‌شود. فرایند تطبیق هم تحت عنوان تابع تطبیق فرمول‌بندی می‌شود: که این تابع» کارگران و فرصت‌های شغلی را تحت عنوان ورودی می‌گیرد و جریانی از تطبیق‌های صورت. گرفته را شکل می‌دهد. بازار نیروی کار درب رگیرنده ناهمگنی‌ها ناقصی‌های اطلاعات, مهارت‌های متفاوت, نااطمینانی‌ها و در دسترس نبودن کارگران مناسب و... است. این عوامل مانع از تسویه بازار به صورت خود کار خواهند شد. در واقع این تابع ورودی‌های فرایند تطبیق "را موم گرد و تعداد شغل‌های ایجاد شده را محاسبه می‌کند و ممکن است تمامی کارگران بیکار صاحب شغل نشوند. بنابراین در حالت پایدار می‌تواند بیکاری وجود داشته باشد. در حالی که این مدل به عنوان یک تئوری نرخ طبیعی بیکاری پذیرفته شده است» شيمر(ه ۲۰۰۵) توانایی مذل «جشتجو ,و تطبیق را در نشان دادن نوسانات چرخه‌ای مشاهده شده در متغیرهای بازار کار آمریکا زیر سوال برد و نشان داد مدل مکانیسم تقویت ضعیفی دارد و نمی‌تواند نوسانات چرخه‌های تجاری مشاهده شده در بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی را در صورت وقوع شوک بهره‌وری نیروی کار ایجاد کند. به‌طوری که کشش فشردگی بازار کار(نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری) به شوکک‌های بهره‌وری در داده‌های اقتصاد آمریکا حدود ۲۰ و در مدل کالیبره شده حدود ۱ است. 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ در مورد پازل شیمر تحقیقات گسترده‌ای صورت گرفته که به دنبال ایجاد مکانیسم تقویت برای توضیح نوسانات زیاد بیکاری در داده‌ها بودند. شیمر (0 ۲۰۰۵) و هال!(0 2005) چسبندگی دستمزدها را مطرح می‌کنند. در مدل استاندارد13/7 دستمزد واقعی که بر اساس چانه‌زنی نش تعیین می‌شود» به تغییرات بهره‌وری واکنش خیلی زیادی نشان می‌دهد به‌طوری که بیشتر تغییرات در بهره‌وری به وسیله افزایش دستمزدها جذب می‌شود. با معرفی چسبندگی دستمزدهای واقعی» تغییرات بهره‌وری اثر قابل توجهی روی مازاد تطبیق و انگیزه بنگاه‌ها برای ایجاد فرصت‌های شغلی هگدورن و مانووسکی(۲۰۰۴) مدل استاندارد 13/7 را با کالیبراسیون متفاوت از مورد استفاده شده به وسیله شیمر برآورد کرده و نشان می‌دهند وقتی هزینه فرصت اشتغال بالاست نرخ پیدا کردن شغل خیلی به تغییرات بهره‌وری واکنش پذیر می‌شود و مدل 13/7 می‌تواند به صورت عددی نوسانات مشاهده شده در داده‌های بیکاری رابه حسابت آورد. هال و میلگروم۲۰۰۸(۲) و کنان(۲۰۱۰) چنین ویژگی را:با درنظر گرفتن مکانیسم تعیین دستمزد که متفاوت از چانه‌زنی استانداردانش است و با وجود:اطلاعات نامتقارن معرفی می‌کنند. مطالعات دیگر سازوکارهای جایگزینی مطرح.می کنند که اثرات چرخه‌های تجاری را بر بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی تقویت می‌کند: پیسارادایز (۲۰۰۹) و سیلوا و تئدو؟(۲۰۱۱) بر اهمیت هزینه‌های استخدام نیروی کار که ارتباطی به شرایط کلی بازار کار ندارد» تا کید می‌کنند. وجود این هزینه‌ها باعث می‌شود که ارزش خالص ایجاد شغل کوچک باشد که حساسیت ایجاد پتروسکی -نادئو و واسمر*(۲۰۱۰) اصطکاک‌های مالی را همراه با اصطکاک‌های بازار کار معرفی می‌کنند و هگدرون و مانوسکی (۲۰۰۸) نشان می‌دهند کالیبره کردن ارزش فعالیت‌های 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۸۲ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ غیربازاری نزدیک به ارزش بهره‌وری نیروی کار نوسانات فشردگی بازار کار را تقویت می‌کند. پیساریدز (۱)۲۰۰۹ با به حساب آوردن واکنش دستمزد کارگران تازه استخدام شده به شوک بهره‌وری مدل جستجو و تطبیق را به شواهد موجود نزدیک می‌کند. بخشی از این تحقیقات ناقصی‌های بازارهای اعتباری را وارد ادبیات بیکاری کردند. مقالات اولیه در مورد ناقصی‌های بازارهای مالی» مانند برنانکی و گرترلر (۱۹۸۹)» کیوتاکی و مور (۱۹۹۷) و مقالات بعدی مانند برنانکی و گرترلر (۱۹۹۵)؛ برنانکی» گرترلر و گیلچریست (۱۹۹۶)؛ بر نقش بازارهای اعتباری و وجود یک شتاب دهنده مالی تأکید کرده‌اند. اگرچه بخشی از این مقالات مبتنی بر کانال اعتباری سیاست پولی است اما اجزایی که مکانیسم تقویت ایجاد می‌کنند می‌تواند برای مطالعه نوسانات چرخه‌ای در بازارهای کار مرتبط باشند. در سطح اقتصاد خرد» تحقیقات تجربی در مورد تأثیر اصطکاک مالی بر تصمیمات اشتغال بنگاه‌ها وجود دارد. شارپ (۲)۱۹۹۴ با استفاده از داده‌های تولید آمریکا نشان داد که بنگاه‌هایی با محدودیت‌های مالی زیاد نیروی کار چرخه‌ای بیشتری دارند. به ویژه:اشتغالدر این بنگاه‌ها نسبت به.شوکک‌های تقاضا حساس‌تر است. کاگسه و کونات (۲۰۰۸)" در یک مدل برس کردند که نوسانات اشتغال کل به‌طور قابل توجهی برای بنگاه‌هایی که به لحاظ مالی محلاودیت بیشتری دارند نسبت به شرکت‌های بدون در این پژوهش حالت غیر تصادفی مدل جستجو و تطبیق .با استفاده از پارامترهایی که مختص اقتصاد ایران است کالیبره می‌شود تا توانایی این مدل در نشان دادن نوسانات چرخه‌های تجاری مورد ارزیابی قرار گیرد. طبق تعریف منظور از کالیبراسیون «استفاده از تئوری اقتصاد به عنوان مبنا برای محدود کردن یک چارچوب کلی و منطبق کردن آن با چارچوب داده‌های اقتصاد»" است. در این روش ابتدا با استفاده از تئوری اقتصاد مدلسازی را انجام داده سپس با استفاده از مدل و با توجه به 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ فروض اقتصادی در طراحی آن به سراغ داده‌های مرتبط در اقتصاد رفته و با مشاهده روند افت و خیز داده‌های مرتبط مدل طراحی شده را تصریح و پارامترهای آن مقداردهی می‌شود. در انتها با استفاده از مدل تصریح شده به بررسی معمای نوسات بیکاری برای اقتصاد ایران خواهیم پرداخت. ارائه راه‌حل برای پازل شیمر مستلزم شناخت ویژگی‌های بازار کار ایران و سپس بررسی وجود این پازل در اقتصاد ایران است. لذا اولین گام با این مقاله شروع می‌شود و وجود پازل شیمر به صورت تجربی پازل شیمر توسط زانگ!(۲۰۰۸) برای کشور کانادا مورد بررسی قرار گرفت و نشان داد اگرچه مدل جستجو و تطبیق در پیش‌بینی بسیاری از ویژگی‌های کیفی مشاهده شده بازار کار موفق است» اما فاقد توانایی بازتولید تغییرپذیری زیادی که در آبیکاری و فرصت‌های شغلی خالی با ارزش پایین اوقات فراغت مشاهده می‌شود» است..به وایژه با ؛استفاده.از روش کالیبراسیون مشابه با روش استفاده شده توسط شیمر واکنش نسبت فرصت‌های شغلی خالی - بیکاری به شوکک‌های بهره‌وری نیروی کار» کمتر از یک سوم واکنش تخمین زده شده در:داده‌های کانادا است. میاموتو۲ (۲۰۱۱) نشان می‌دهد با وجود در نظر گرفتن شوکک‌های کناره‌گیری از شغل و هزینه‌های آموزش در مدل جستجو و تطبیق» ترکیب آن‌ها به‌طور قابل توجهی توانایی مدل را در توضیح نوسانات چرخه بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی موجود ذر بازار کار ژاپن بهبود نمی‌بخشد. جاستیونو و میچلاسی(۲۰۱۱) یک مدل چرخه اتجاری با اصطکاک‌های جستجو و تطبیق در نظر می‌گیرند که چسبندگی دستمزد و چانه‌زنی نش را به عنوان موارد خاص در برمی گیرد. سپس مدل را با استفاده از روش اطلاعات کامل برای آمریکا انگلیس» آلمان» فرانسه» نروژ و سوئد تخمین می‌زنند و نتیجه می‌گيرند که سهم شوکک‌های فناوری در نوسانات چرخه‌ای بازار کار بین کشوری تغییرات قابل توجهی دارد. شوک‌های فناوری به تنهایی نوسانات فرصت‌های شغلی خالی» نرخ 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۸۴ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ بیکاری و نرخ پیدا کردن شغل در آمریکا را بازتولید می‌کند. در مقابل» شوکک‌های تطبیق و شوکک‌های تخریب شغلی در بیشتر کشورهای اروپایی نسبت به آمریکا نقش بیشتری دارند. آمارال و تاسی۲۰۱۳(۱) مجموعه‌ای از داده‌های کشورهای 01۳270 را برای مطالعه نوسانات بازار کار و ارزیابی عملکرد مدل 12/7 در این کشورها استفاده کردند و نشان دادند که عدم توانایی مدل برای دربرگرفتن نوسانات بازار کار فراتر از اقتصاد آمریکا است و این پازل در مجموعه‌ای از کشورهای 0۳07 وجود دارد. برای نشان دادن این که استفاده از داده‌های بین کشوری مفید است مدل استاندارد مطرح شده به وسیله هگدورن و مانوسکی (۲۰۰۸) را تعدیل می‌کنند و نتیجه می گیرند در حالی که توانایی مدل برای مطابقت با نوسانات بازار کار برای اکثر کشورها بهبود یافته» این پیشرفت کاملا قابل تعمیم نیست. به ویژه اقتصادهایی که نرخ پیدا کردن کار و اشتغال‌زایی ناچیزی دارند یا فرایند بهره‌وری آنهابه اندازه کافی پایدار نیست بازار کار گارتنر و همکاران" (۲۰۱۵)-نورظانات«پازا: کار آلمان راظوردبرسی قرار دادند و نشان دادند فرصت‌های شغلی خالی» نسبت فشردگی بازار کار (نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری) و نرخ پیدا کردن شغل دو برابر نوسانات مشاهده در بازار کار آمریکاست. کاردئلو و گوثرازی" (۲۰۱۶) نوسانات بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی را برای بازار کار ایتالیا مورد بررسی قرار داده و نشان ی ذهند که شاخص فشردگی بازار کار نوسانی‌تر از بهره‌وری است و علاوه بر این تابع تطبیق با بازار کار بخشی" و جستجوی حین کار نوسانات متغیرهای بازار 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ استابن- پرتل و همکاران ۲۰۱۷(۱) معمای نوسانات بیکاری را برای اقتصاد ژاپن مورد بررسی قرار دادند. یافته آن‌ها نشان می‌دهد که پازل شیمر در اقتصاد ژاپن وجود دارد و مدل جستجو و تطبیق قادر به نشان دادن حقایق آشکار شده بازار کار ژاپن نیست. آندرس و همکاران۲۰۱۸(۲) اهمیت چهار مکانیسم موجود را برای حل معمای نوسانات بیکاری و افزایش نوسانات متغیرهای بازار کار اقتصاد آمریکا مورد بررسی قرار داده و بین چسبندگی قیمت» اثر جانشینی بین دوره‌ای» تخریب درون‌زای تطبیق» تجمع سرمایه و مالیات‌های اختلال‌زا دریافتند وجود چسبندگی قیمت مهم‌ترین ویژگی است اما آن‌ها مکانیسم انتقال را بحث نمی کرده و در نتیجه همبستگی متغیرهای بازار کار با بهره‌وری را در نظر نمی گيرند. توماس "(۲۰۱۹) یک مدل جدید کینزی را توسعه می‌دهد که بنگاه‌ها نه تنها در مورد تولید و تعداد فرصت‌های شغلی خالی برای استخدام کارگران تصمیم می‌گیرند بلکه قیمت گذار هستند چون در یک فضای رقابت انحصاری"فعالیّت. می کنند. اگزچه این مقاله به‌طور مستقیم معمای نوسانات بیکاری را نشان نمی‌دهد اما یک مکانیسم تقویتی را مطرح می‌کند که نوسانات متغیرهای بازار کار را در چارچوب مدل کینزی جدید: افزایش می‌دهد؛ کالیبراسیون مدل او یک اثر متضاد شوک تکنولوژیکی مثبت بر اشتغال و ساعات کار:هر. کارگر را نشان می‌دهد. بلارا(۲۰۱۹) وجود معمای نوسانات بیکاری را که توسط شیمر مطرح شده را زیر سوال می‌برد و نشان می‌دهد که ملاخظه گشتاورهای بی قید و شرط می‌تواند گمراه کننده باشد زیرا طبق شواهد ۷۸ او نوسانات بیکاری مشروط به یک شوک تکنولوژیکی در داده‌ها مطابق با نوسانات بیان شده به وسیله مدل است. به عبارتی یک معمای مهم دیگر بوجود می‌آید: پس از شوک تکنولوژیکی بیکاری افزایش و نرخ پیدا کردن شغل کاهش می‌یابد» بنابراین همه مکانیزم‌های انتقال شیمر(که همان 30 استاندارد است) زیر سوال می‌رود. منظور او این است که 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۸۶ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ لازم است وجود شوک تقاضا مورد توجه قرار گیرد (اما شوکک‌های ترجیحات برای ایجاد همبستگی کلی متغیرهای بازار کار با بهره وری مناسب نیستند). علیرغم این که در ادبیات بیکاری راه‌حل‌های گوناگونی برای معمای نوسانات بیکاری مطرح شده اما تاکنون برای کشورهای اند کی شکست مدل 11/7 در نشان دادن نوسانات متغیرهای بازار کار مورد بررسی قرار گرفته است. به ویژه معمای نوسانات بیکاری برای ایران مورد بررسی قرار نگرفته و این اولین کار کمی در این حوزه است. لذا هدف اصلی این پژوهش بررسی این مسئله است که آیا مدل استاندارد جستجو و تطبیق قادر به توضیح نوسانات مشاهده شده در بازار کار داده‌های بیکاری از مرکز آمار گرفته شده و.چون داده‌های این مرکز برای بیکاری با تواتر فصلی برای سال‌های قبل از ۱۳۸۰ در دسترس نیست لذا بازه زمانی ‏ از۱۳۸۰۰ تا ۱۳۹۶ انتخاب شده است. جهت به دست آوردن جز سیکلی» نخست داده‌ها با وش 2-12 06098 فصلی زدایی شده و سپس جز سیکلی متغیر با استفاده از فیلتر هودریکک- پرسکات با پارامتر هموار کننده 677۱ خر ۱ با توجه به این که 1600 ۸ منطبق بر زمان‌های مشخص شده برای کشور آمریکا توسط 373114 است هیچ لزومی ندارد که از آن برای دیگر کشورها نیز استفاده شود. به ویژه آن که به نظر می‌رسد دوره تجاری در کشورهای در حال توسعه کوتاه‌تر از دوره تجاری در کشورهای توسعه یافته باشد (برکچیان و عینیان,۱۳۹۳). 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ با توجه این که داده‌های مورد مطالعه دز این تحقیق از قرایند روند مانا! تبعیت می‌کنند روند زدایی با فیلتر هدرویکک- پرسکات نتایج خوبی به ادست می‌دهد. اما اگر داده‌ها مورد استفاده تفاضل مانا"۲ بودند استفاده از فیلتر هدرویککت- پرسکات باعث تشخیص نوسانات چرخه‌ای جعلی می‌شد و باید از فیلتر میان گذار با کستر کین" استفاده می‌شد: پس به دلیل روند مانا بودن داده‌ها در نمودار (۱) مشاهده می‌شود در بازه زمانی مورد بررسی نرخ بیکاری طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۷ در یک روند نزولی از ۱۱/۳ درصد به ۱۰/۴ درصد کاهش یافته‌است. کاهش نرخ بیکاری در دوره مذ کور صرفا به دلیل افزایش نیافتن جمعیت فعال بوده و نه ایجاد فرصت‌های شغلی خالی. اما این روند کاهشی در سال ۱۳۸۷ تغییر مسیر داد تا اینکه نرخ بیکاری در سال ۹ با ثبت رقم 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۸۸ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ ۵درصدی به بیشترین میزان طی دهه گذشته رسید. با کاهش آهنگک رشد و بروز کسادی در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران» تقاضا برای نیروی کار از سال ۱۳۸۷ اهنگک نزولی به خود گرفته و نرخ بیکاری افزایش يافته است. نرخ بیکاری پس از قله‌زنی در سال ۱۳۸۹ بار دیگر در مسیر نزولی قرار گرفت و در سال ۱۳۹۲ به کمترین میزان رسید. این متغیر پس از ثبت این نقطه کمینه بار دیگر روندی افزایشی به خود گرفت و ۱۰/۴ درصد به ۱۲/۴ درصد افزایش يافته است که از دلایل آن می‌توان به افزایش جمعیت فعال و مستعد کار بدون ایجاد فرصت شغلی خالی» نرخ بالای رشد عرضه نیروی کار که حاصل انفجار جمعیت در اوائل دهه ۱۳۶۰است» بالا رفتن نرخ مشارکت زنان» مقررات نامناسب در بازار کار ایران و غیر رقابتی بودن اقتصاد اشاره کرد. نتایج دقیق تر با حذف روند بلند مدت با استفاده از فیلتر هودریکک- پرسکات به دست می‌آید. در نمودار (۲) چرخه نرخ بیکاری که پس از حذف روند بلندمدت حاصل می‌شود نشانگر رفتار منظمی در بخش منظمی از بازه‌های زمانی موره بررسی است. چرخه نرخ بیکاری در دوره‌های رونق کاهشی و در دوره‌های رکود افزایشی است. لذا زفتازنرخ بیکاری ضد سیکلی است و در دوره‌های رونق کاهش و در دوره‌های ر کود افزایش می‌یابد. تفاوت بین لگاریتم بیکاری و روندش انحراف استاندارد ۰/۰۶۰۹ دارد. جز چرخه‌ای بیکاری مان دگاری نسبتا بالایی دارد و خود همبستگی ۰/۵۶را نشان می‌دهد. 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ نمودار۲. لگاریتم نرخ بیکاری قصلی همراه با جزرون و چرخه(۱۳۸۰-۱۳۹۶) تعریف تجربی فرصت‌های شغلی خالی به این صورت است: ۱- بدون تصدی بوده و یا به زودی خالی یا ایجاد خواهد شد. ۲- کازفرما آمادگی به اکا رگیرینیروی انسانی را در آن داشته یا متقاضی خود اشتغال آمادگی کسب و کار برای خود را در آن دارا باشد. ۳- کارفرما فعالانه در جست و جوی نیروی انسانی برای آن بوده نا متقاضی خود اشتغال فعلانه درصدد ایجاد شغل برای خود در آن باشد.! با توجه به این تعریف, داده‌های مربوط به فرصت‌های شغلی خالی از سالنامه سیمای بازار کار برای دوره زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ جمع آوری شده و سیکل و روند آن با استفاده از فیلتر هودریکک- پرسکات با پارامتر هموار کننده 677 <1 به دست آمده است. لازم به ذکر است 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ 1۹۰ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی | سال ۰۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ که به علت در دسترس نبودن داده‌های بعد از سال ۱۳۹۶ دوره زمانی برای فرصت‌های شغلی خالی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ در نظر گرفته شده است. از نمودار(۳) مشاهده می‌شود فرصت‌های شغلی تغییرات قابل توجهی را نشان می‌دهد. بیشترین فرصت‌های شغلی خالی اینجاد شده؛مربوط به؛ضال, ۱۳۸۷ با ۶۸۵۷۳۲ فرصت شغلی است که مطابق با کمترین نرخ بیکاری در.این سال ۱۰/۴ است و کمترین فرصت‌های شغلی خالی در سال ۱۳۹۶ ایجاد شده است. فرصت‌های شغلی در بخش‌های عمده اقتصاد کشور در فاصله ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ به نحو چشمگیری کاهش یافته و در نتیجه رشد اشتغال هم در این دوره منفی شده است. کاهش فرصت‌های شغلی خالی در بنیان‌های مختلف اقتصادی» طی دوره مورد بررسی به دلیل تداوم رکود در فعالیت‌های بنگاه‌های کوچک و متوسط بوده است از طرفی اکثر شرکت هایی که در اقتصاد ایران ایجاد می‌شود دولنی است و دولت هم ظرفیتش برای ایجاد اشتغال تکمیل است و 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ جز چرخه‌ای فرصت‌های شغلی خالی انحراف استاندارد۰/۸۶ و خود همشتگی ۲ را دارد این موضوع بیانگر این است که فرصت‌های شغلی خالی رفتار موافق چرخه‌ای نشان می‌دهد. نمودار (۴) لگاریتم نرخ بیکاری و نرخ فرصت‌های شغلی خالی( نسبت فرصت‌های شغلی خالی به جمعیت شاغل)! را به‌طور همزمان نشان می‌دهد. همبستگی بین دو سری ۰/۵۹- است. چون بیکاری خلاف چرخه‌ای و فرصت‌های شغلی خالی موافق چرخه‌ای است. همان‌طور که از نمودار (۵) قابل مشاهده است نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری کاملا موافتق چرخه‌ای است. جز چرخه‌ای نسبت ۷-3 انحراف استاندارد ۰/۲۸۹ را دارد. ۱. داده‌های مربوط به جمعیت شاغل از نتایج آمارگیری نیروی کار برای سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ از مرکز آمار 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ 1۹۲ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ [ [ [ [ 7 [ ژ 3 [ [ [ [ 7 بهره‌وری نیروی کارا طبق تعریف از تقسیم ارزش افزوده به تعدادشاغلان حاصل شده است. نمودار زیر بهره‌وری نیروی کار را به صورت فصلی برای پازه زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۶ نشان می‌دهد. جز سیکل و روند بهره‌وری نیروی کار با استفاده از فیلتر هودریک - پرسکات به دست آمده است. ۱ داده‌های مربوط از سازمان ملی بهره‌وری ایران بدست آمده است 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ شاخص بهره‌وری نیروی کار قبل از سال‌های ۱۳۸۰ حول ۳۰ تا ۳۴ در نوسان بوده است و تغییرات زیادی در آن به چشم نمی‌خورد. از سال ۱۳۸۰ روند افزایشی شاخص بهره‌وری نیروی کار آغاز شده و تا سال ۱۳۸۷-ادامه داشته اسبتا از ایناسال به,بعلهشاخص بهره‌وری ثیروی کار دارای روندی نوسانی است و افت وخیز دارد. بالاترین شاخص بهره‌وری نیروی کار در سال ۰ با ۱۳۴ رقم خورده است که در سال‌های:پس از آن با کاهش معنی داری مواجه شده است» به‌طوری که شاخص بهره‌وری نیروی کار سال ۱۳۹۲ با ۱۱۸ با شاخص بهره وری سال ۱۳۸۸ دوباره یکسان شده و به گونه‌ای این شاخص به گذشته با زگشته است. روند بهره‌وری در کشور گویای عملکرد نامطلوب و به کارگیری نامناسب منابع در اقتصاد ایران است. گستردگی و عمق موانع ارتقای بهره‌وری در کشور حاکی از تلاش برای پر کردن خلاهای موجود از طریق به کارگیری مسرفانه منابع طبیعی و درآمدهای نفتی است. با توجه به این بهروه‌وری نیروی کار از از تولید ناخالص داخلی تقسیم بر تعداد شاغلان به دست آمده»چون تعداد 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۱۹۴ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی | سال ۰۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ شاغلان در طول بازه زمانی مورد نظر تقریبا ثابت و تولید ناخالص داخلی متغیر است لذا بهره‌وری نیروی کار قطعا متأثر از نوسانات تولید ناخالص داخلی خواهد بود و یکی از محرکک‌های این نوسانات حاکمیت نفت بر اقتصاد ایران است. از طرف دیگر نحوه سیاست گذاری اقتصاد کلان در بودجه» سیاست‌های پولی و مالی و در حوزه فضای کسب و کار رقابتی سبب بی ثباتی» نااطمینانی و نوسانات و در نتیجه کاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی در اقتصاد و کاهش تولید و بهره در جدول (۱) ویژگی‌های آماری متغیرهای بازار کار شامل انحراف استاندارد و خود همبستگی بین متغیرها ارائه شده است. بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی حدود ۶ برابر نوسانی از بهره‌وری نیروی کار است. علاوه بر این نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری موافق چرخه‌ای است. بیکاری() | فرصت‌های شغلی ! نسبت فرصت‌های شغلی خالی به آبهره‌وری الگوی مورد استفاده در مقاله حاضر بر اساس کار میاموتو (۲۰۱۱) بنا شده است. حالت غیرتصادفی ۱ مدل 101/7 در نظر گرفته می‌شود چون شیمر(۲۰۰۵)» مورتنسن و ناجیپول (۲)۲۰۰۷ 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ نشان دادند که واکنش‌های وضعیت پایدار مدل جستجو و تطبیق معادل با واکنش‌های پویای حالت اقتصاد شامل پیوستاری از خانوارها که به یک نرمالایز شده و تعداد زیادی بنگاه‌های یکسان با عمر نامحدود و ریسک خنثی است. زمان پیوسته است» بنگاه‌ها و خانوارها ارزش حال درآمد خود را با نرخ ۲ تنزیل می‌کنند. در هر لحظه‌ای از زمان یک کارگر با یک بنگاه تطبیق می‌یابد. کارگران تطبیق نیافته بیکار می‌شوند و به دنبال شغل می گردند. کارگران تطبیق یافته شاغل می‌شوند و اجازه ندارند جستجو کنند و دستمزد درون‌زای ۷۷ را به دست می‌آورند. این نرخ دستمزد حاصل مسئله چانه‌زنی نش است که بنگاه‌ها و کارگران در مورد مازاد تطبیق چانه‌زنی می‌کنند. قدرت چانه‌زنی کارگران با (0,1) 6 8 نشان داده می‌شود. کارگران بیکار مطلوبیت جریانی 2 را از فعالیت‌های غیر بازاری به دست می‌آورند و به جستجوی شغل می‌پردازند. بنگاه برای استخدام یک کارگر متحمل هزینه جریانی ۷ می‌شود.:اگر :فرصت شغلی با یک کارگر پر شود بنگاه می‌تواند محصول 1 را:تولید کند و در صورت خالی ماندن موقعیت شغلی هیچ یک شغل «جدید» باقی می‌ماند تا وقتی که یک شوک با نرخ ورود 2 به تابع تطبیق وارد شود و وضعیت آن را به شغل «دائمی» تغییر دهد. فرض می‌شود بین چانه‌زنی دستمزد اولیه و تجدید مذاکره تفاوت وجود دارد.» بنابراین مشاغل جدید و دائمی دستمزدهای ۱۳و۷۷ متفاوت دارند. بنگاه‌ها و کارگران با احتمال برون‌زای 5 از هم جدا می‌شوند. وقتی کناره گیری از شغل صورت می‌گیرد بنگاه می‌تواند فرصت شغلی خالی جدید ایجاد کند یا از بازار کار خارج شود. در حالی که کارگر بیکار می‌شود. بنگاه‌ها برای ورود به بازار آزاد هستند که باعث می‌شود ارزش تابع تطبیق به صورت (,/۸4)0 با بازده ثابت به مقیاس است که 1 فرصت شغلی خالی و 1۸ تعداد کارگران بیکار و << 0 فشردگی در بازار کار را نشان می‌دهد. فرض می‌شود تابع تطبیق به 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۹۶ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ نرخی که بنگاه‌ها فرصت‌های شغلی خالی را پر می‌کنند برابر است با: ۳( و - ۸4 - *)م - لا - رو چون تابع تطبیق دارای بازده ثابت به مقیاس است (9) 7 کاهنده و (0)] فزاینده در 8 است. ارزش موقعیت شغلی خالی( 17» ارزش شغل جدید(*77) و ارزش شغل دائمی ( [)» به‌وسیله زا (7[ - )1 + ([ - )و + ار ور < 3 وقتی یکت کارگر بیکار شغل پیدا کرد به کار جدید تعلق می گیرد. ارزش کارگر بیکار ا 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۹( ۷7 - )1 + (۷۳ - (1)و + ۳ > 7۷۳ ۱۱۱ 8 - ۳[ 12(86 - ۷۳ )2 ۳ج > بر (۱۲) 8 - [() 8( - )۵ 2۳8 < ۷۷ شرط ورود آزاد باعث می‌شود در تعادل 0 < 1 باشد. راه‌حل‌ها برای مسئله بهینه‌سازی ۱۷و ۷۷ باید شرایط مرتبه اول زیر را برآورده کند: با استفاده از روابط(۵) تا (۱۲)» شرط ورود آزاد 0 > 7و روابط (۱۳) و (۱۴) دستمزدهای (۱۵) ۵71 + 0 ]8 + 2(م8 -1) < ۷۷۳ با جای گذاری (۱۶) در (۷) و با استفاده از 0 < 1۷ ارزش شغل دائمی حاصل می‌شود: با جای گذاری (۱۵) در (۶) و با استفاده از 0 < 1 و (۱۷) ارزش: شغل به صورت زیر است: با استفاده از (۵) و 0 > 7 و (۱۸) شرط تعادلی ایجاد شغل به دست می آید: در تعادل وضعیت یکنواخت معادللات (۱۵)» (۱۶) و (۱۹) سطح بهره‌وری *1 را حل می‌کند. در وضعیت یکنواخت نرخ بیکاری به صورت زیر تعیین می‌شود: 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ 1۹۸ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی | سال ۰۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ سوال اصلی این است که آیا مدل جستجو و تطبیق می‌تواند نوسانات چرخه‌ای در بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی را در ایران توضیح دهد. برای بررسی این موضوع کشش‌های متغیرهای از شرایط ایجاد شغل (۱۹) کشش نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری نسبت به بهره‌وری که (۵]7)0([//1)8 > (7)0کشش تابع تطبیق نسبت به فرصت‌های شغلی خالی است. از رابطه (۲۰) کشش نرخ بیکاری نسبت به بهزه‌وری نیروی کار به دست میآید: کشش فرصت‌های شغلی خالی نسبت به بهره‌وری به صوّزت زیر است: برای کالیبره کردن مدل جستجو و تطبیق باید مقادیر پارامترهای ۰5۰7 8۰۸۰ ۶9701020 تعیین شود. دوره زمانی یک فصل در نظر گرفته .می‌شود. نرختنزیل ۰/۹۸7 به صورت سالانه و به صورت فصلی ۰/۲۴ در نظر گرفته می‌شود. مطابق با مقاله فرزین‌وش و همکاران(۱۳۹۴) قدرت چانه زنی کارگران را برابر با ۰/۷ 8 قرار می‌دهیم.کارگران با نرخ ۶۰/۳ شغل پیدا می‌کنند و نرخ کناره گیری از شغل ۰/۰۴۳ <5 است (عبادی و همکاران(۱۳۹۶). بهره‌وری ۰7 را به یک نرمالایز کرده و فرض می‌شود فرایند (۸7۹)1 را دنبال می‌کند: +2 + 1-:1087م < 108722 . پارامترهای م و :2 رابطه طوری انتخاب می‌شوند که خود همبستگی و انحراف استاندارد بهره‌وری در مدل و داده‌ها یکسان باشد و برای تخمین فرایند (۸1۹)1 از زنجیره گسسته مار کوف استفاده می‌شود. 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ کشش تابع تطبیق 0 با استفاده از روش مورتنسن و ناجیپول (۲۰۰۷) به دست آمده که برابر ۳ آاست. آرزش میانگیق 0 برابر با ۰/۶۷۶ قرار داده و برای تعیین پارامتر ثابت تابع تطبیق() از مقادیر ۶0و رابطه (۲) استفاده می کنیم. ارزش فراغت را برابر با ۰/۴ قرار می‌دهيم. هزینه ایجاد فرصت‌های شغلی خالی از حل مدل در وضعیت یکنواخت حاصل شده است. اینجا فقط شوک بهروه‌وری را در نظر می گيريم. جدول (۲) مقادیر پارامترها را در شبیه سازی رخ اگناره‌گیزی از شغل 6 ۳۳ عبادی و همکاران (۱۳۹۶) نرخ پیدا کرذن شغل ۶ ۳ عبادی و همکاران (۱۳۹۶) جدول (۳) نتایج شبیه سازی مدل با شوک بهره‌وری نیروی کار را نشان می‌دهد. 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۳.۰ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ همان‌طور که از جدول قابل مشاهده است نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری و فرصت‌های شغلی موافق چرخه‌ای هستند در حالی که نرخ بیکاری مخالف چرخه‌ای است. ستون دو از جدول (۳) نتایج اصلی حاصل از مدل را خلاصه می‌کند. برای ارزیابی عملکرد مدل از داده‌های گشتاورهای شرطی و غیر شرطی استفاده می‌شود. گشتاورهای داده‌های غیرشرطی نسبت انحراف استاندارد) است که‌بیره انحراف استاندارد:71] است که از اجزای چرخه‌ای متغیرهای بازار کار محاسبه می‌شوند. گشتاورهای شرطی از طریق مپرم*م به‌دست می آیند که ,پرم همیستگی بین 1.313 و 1.71 است. همان‌طور که مورتنسن و ناجیپول (۲۰۰۷) ذ کر می‌کنند معیار شرطی امکان ارزیابی عملکرد مدل استاندارد جستجو و تطبیق را در پیش‌بینی واکنش به شوکک‌های بهره‌وری فراهم می‌کند بدون این فرض که شوکک‌های دیگر نوسانات بازار کار را متأثر نمی کند. در هر دو مورد مشروط و غیر مشروط کششن‌ها ازکشش‌های مشاهده شده در بازار کار ایران متفاوت است. در ادبیات بازار کار کشش۷/۸ نسبت به شوک پهره‌وری نیروی کار برای ارزیابی عملکرد مدل در طول چرخه‌های تجاری استفاده می‌شود. کشش ۷/8 در داده‌های غیر مشروط به بهره‌وری برابر ۱۱/۲ است در حالی که در مدل این کشش برابر :۲/۷۴ می‌باشد که ۲۲ از نوسانات مشاهده شده ۷/۵ را توضیح می‌دهد. مدل با استفاده از «معیار شرطی مدل می‌تواند فقط ۲۷/ از نوسانات را توضیح دهد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مدل استاندارد جستجو و تطبیق در توضیح ویژگی‌های کلیدی چرخه‌های تجاری بازار کاز ایرانشکست می‌خورد و پازل شمیر در نتایج حاصل از این پژوهش مطابق با نتایج تعدادی از مقاله‌هایی است که پازل شیمر را مورد بررسی قرار داده‌اند. در مقاله میامتو در گشتاورهای داده نامقید» مقدار هدف کشش فشردگی بازار کار نسبت به بهره‌وری برابر ۱۲/۶ است در حالی که مقدار این کشش در مدل برابر با ۲/۶۷ بوده و فقط می‌تواند ۲۱ درصد نوسانات نسبت فرصت‌های شغلی خالی به بیکاری را توضیح دهد. در نتیجه مدل جستجو و تطبیق قادر به توضیح خصوصیات اصلی چرخه تجارت بازار کار ژاپن نیست که این يیافته همسو با نتیجه پژوهش حاضر است. هر چند در مدل مورد استفاده در این 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ تحقیق فقط شوک بهره‌وری در نظر گرفته شده و شوک کناره گیری از شغل» هزینه‌های آموزش نیروی کار در مدل جستجو تطبیق لحاظ نشده است. استاین- پرتل و همکاران سه نسخه مختلف از مدل جستجو و تطبیق (با کناره گیری از شغل برون‌زا با کناره گیری از شغل درون زا و لحاظ‌سازی در مدل چرخه تجاری واقعی) و به نتیجه مشابه با مقاله پیش رو می‌رسند.گارتنر و همکاران با در نظر گرفتن هزینه‌های بالای استخدام نیروی کار و نرخ‌های پایین ترک شغل نشان دادند که پازل شیمر برای کشور آلمان هم وجود دارد. در این پژوهش نرخ کناره گیری از شغل در اقتصاد ایران به صورت برون‌زا در نظر گرفته شده و از مطالعه گاتنر و همکاران دو برابر بیشتر است. پایین بودن نرخ ترکک شغل در آلمان باعث می‌شود که تغییر کلی در بهره‌وری تأثیر بیشتری بر ارزش فعلی سود یک بنگاه برای یک جفت کارگر و بنگاه معین داشته باشد و بنابراین کشش نرخ اخراج بیشترشود و در نتیجه مدل جستجو و تطبیق قادر به توضیح نوسانات بیشتری از بازار کار آلمان در مقایسه بازار کار ایران باشد. کاردئلو و" گوئثرازی مدل جستجو .و" تطبیق را برای دو دوره زمانی مختلف درنظر گرفته و نشان می‌دهند که در هر دو دوره» فشردگی بازار کار نوسانی‌تر از بهره‌وری است و معمای نوسانات بیکاری در اقتصاد ایتالیا وجود دارد و مدل 0۸/7 قادر به توضیح نوسانات مشاهده در باز کار ایتالیا همانند بازار کار ایران نیست. آن‌ها برای حل این معما بازار کار بخشی و جستجوی حین شغل را در مدل جستجو و تطبیق لحاظ کرده و نشان می‌دهند تلاش کارگران شاغل در بخش دوم اقتصاد برای جستجوی مشاغل در بخش اولیه می‌تواند با ایجاد نتایج نزدیک به شواهد تجربی» تأثیر بهره‌وری برفشردگی بازار کار را تشدید کند. جاستیونو و میچلاسی و آمارال و تاسی که پازل شیمر را برای کشورهای اروپایی مورد بررسی قرار داده و و نشان دادند که پازل شیمر در کشورهای اروپایی هم وجود دارد» هر چند در اين تحقیق معمای نوسانات بیکاری فقط 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۳۲ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی / سال ۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ در این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سوال هستیم که آیا مدل استاندارد جستجو و تطبیق می‌تواند نوسانات چرخه‌های تجاری مشاهده شده در بازار کار ایران را توضیح دهد و آیا پازل مدل 121/8 در پیش‌بینی الگوی چرخه‌ای مشاهده در متغیرهای بازار کار موفق است هر چند نمی‌تواند نوسانات مشاهده شده در بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی را در واکنش به شوکک بهره‌وری نیروی کار توضیح دهد. مادامی که مدل جستجو و تطبیق برای طراحی و ارزیابی سیاست‌های بازار کار مورد استفاده قرار گیرد ضروری است که ویژگی چرخه‌های تجاری متغیرهای بازار کار به حساب آورده شود. مدل کالیبره شده کمتر از یک چهارم نوسانات مشاهده روش استاندارد مدل سازی بیکاری تعادلی به دلیل عدم.توانایی در ایجاد برخی عناصر مهم چرخه‌ای در داده‌ها مورد انتقاد قرار "گرفته است. شیمر (۲۰۰۵) و هال (۲۰۰۵) نشان می‌دهند که مدل ساده جستجو و تطبیق از بازتولید نوسانات تجربی فشردگی,پازار کار آمریکا در واکنش به تغییرات بهره‌وری ناتوان است. در این مقاله حاضر به بررسی وجود پازل شیمر(معمای نوسانات بیکاری) در اقتصاد ایران پرداختیم. خصوصیات چرخه‌ای متغیرهای اصلی بازار کار ایران را مورد بررسی قرار دادیم. سپس مدل جستجو و تطبیق را با نرخ تخریب برون‌زا برای اقتصاد ایران کالیبره کردیم و نتایج حاصل بیانگر وجود پازل شیمر بود. مدل 13/8 در پیش‌بینی الگوی چرخه‌ای مشاهده در متغیرهای بازار کار موفتی است هر چند نمی‌تواند نوسانات مشاهده شده در بیکاری» فرصت‌های شغلی خالی و نسبت فشردگی بازار کار را در واکنش به شوک بهره‌وری نیروی کار توضیح دهد. این مدل يا به دلیل ایجاد نوسانات بسیار ناچیز در بیکاری و فرصت‌های شغلی خالی» یا به دلیل اینکه منحنی بوریج با شیب مثبت را ایجاد می‌کند» شکست می‌خورد. برای سازگار کردن مدل جستجو و تطبیق با شرایط اقتصاد ایران می‌توان با وارد کردن مدل جستجو و تطبیق در یک چارچوب تعادل عمومی با ویژگی‌هایی مثل انعطاف‌پذیری دستمزدها» چسبندگی قیمت» 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ جانشینی بین دوره‌ای» درون‌زا در نظر گرفتن نرخ کناره گیری از شغل و وارد کردن سرمایه و مالیات‌ها توانایی مدل برای رانشان دادن نوسانات چرخه‌ای متغیرهای بازار کار بهبود بخشید. با توجه به این که مدل جستجو و تطبیق ابزار مهمی در ارزیابی سیاست‌های موجود و جدید بازار کار حساب می‌شود. مادامی که برای طراحی و ارزیابی سیاست‌های بازار کار در اقتصاد ایران مورد استفاده قرار گیرد ضروری است که ویژگی چرخه‌های تجاری متغیرهای بازار کار به حساب آورده شود. پژوهش حاضر می‌تواند مبنای کارهای بسیاری باشد از جمله با شناخت ویژگی مختص بازار کار ایران می‌توان راه‌حل متناسب با این ویژگی‌ها برای پازل شیمر ارائه کرد. لذا پیشنهاد می‌شود که مطالعات بیشتری در راستای شناخت ویژگی‌های یازار کار ایران صورت گیرد که بتواند مدل استاندارد جستجو و تطبیق را به داده‌ها نزدیک‌تر کند. برکچیان» مهدی و مجید مینیان (۱۳۹۳)»."شناسایی او اتاریخ گذاری چرخه‌های تجاری اقتصاد فرزین‌وش,» اسداله» احسانی» محمد علی و هادی کشاورز (۱۳۹۴)» "اصطکاک مالی و نوسانات بازار کار(مطالعه موردی: اقتصاد ایران به عنوان يیکک اقتصاد کوچک باز)"» فصلنامه نحقیقات عبادی, جعفر» رحمتی, محمد حسین و ملیحه حداد مقدم (۱۳۹۶)» "نرخ‌های ورود به بیکاری و یافتن شغل در اقتصاد ایران ".فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی» شماره ۸۴ صص ۴۳-۶۴. مدنی‌زاده» سید علی و مهران ابراهیمیان (۱۳۹۶)» "طراحی و کالیبراسیون مدل تعادل عمومی پویای پایه برای اقتصاد ایران "» فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی» شماره ۸۴ صص ۷-۴۲ سس طنانو3 گم «00هطعط لفعنای عط۲ ,(2013) خففد7 .26 فص بم لحفصس۸ 6۹6۳۷۵ ,۳۵۵0۲۵ ,و606 0۳63 ععمی ۸ کعفصق3 ۷ فص اصعص م۳6 ۶ بوانانه[۷۰ ۵طا فصه ونونونط م۶ ,ر2018) نموت .3 فصد 8 0066 وق کغفص۸ 3206۳ ۷۵۳۵۵ ۵100/6۶ 0۳ زد 170 امعم روما متا وصه کعنصی ۷/3 7 لصه کعلمط5 برعمامصط16 +ععامس2 010 ,ععصع۳0 ۹0 ,(2019) .۸ موعمالد8 5 200 ,۷۷۵۳۵ 3761 ,کاد00 بن‌دعع۸" ,(1989) معل۳عی 36 هد .ظ ععاصمم80 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ ۳۴ نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی | سال ۰۲۹ شماره ۹۸ تابستان ۱۴۰۰ حز ۸0616۳3107 لهمصهصنز۳ ۵ط ۳1 ,(1999) اعسطلنی .5 فصد .37 ی مق عغلا ص80 ,(۳09) .3 ,۷۷۵۵۵۶0۲۵ .ظ.7 ,0و1 نص1 ۳۳۵۵00 علعیی معط عهاتاصم0 1341-33 .00 ,50167166 ۳186۷167 و 1 ۷۵ رک 3/3006 ۵1 11306004 ۳60-0 فصه عاصنه‌عدم وصتصقص۳ ,(2008) هس ۷۰ ل#صد بش۸ عععوهد حسطانانو3 ۶و وناناهاه ۷ هنایم ۵ط ,(2016) نوی فصد فصدملالوفسعع 65 71000۴ 1٩ 6۷10۷ لها 0۵۵ عع ص۳۵0 تدعتمصد ۷ وصه خصعص مامتا ,(13)3 ,201 0016 ]۵ 30۷0۶ 00۳۵ ,ق3006 مد دنله ,(1997) 1۰8۰ جعاوه) ع قصه 135۳2366 706010601 مععل بر ککمصزدظ** ,(2008) عمط 3/۰ 0ص .7 نصعم) 00۲۵۳۵۰ ۵۳۵ 3۳۵۲6۶ 3600۲6 ۲٩ 70۵ تعاع3/00 هعطق که صمناه‌طنله) 563 صز 31600 فصه صمنافصنص 3006 عهد ۷۷ ,(ط1982) بش بط م0 اجاناهنا بر 3/2061 «مطاهاآ د صعمه7* ,(2017) نطنوه .7 فص .3 موط وق اما 0-صدطع 85 ,360110171 ]۵ 715806 656076 ,02067511040 صوزککته15 ,ما22 بواناناهاه ۷٩ عط مه 0 +6 زا۷۵12 عوتهآ وه دزدم0۳ا۹* ,(2012) 306 .7 فص 6۰ 300 م3 +عصاعدی +00.106-۰ ,(1) 117 ,7610675 60707116 مصزم) عمصدک عمط اه عون آهعنا0۳0 ۵۶ 80۳2010۳ آفعنلر0م معط ,(2008) ففاعووصد3 ٩ هد 38 اههد ,(98)4 و۷ع۷1ع 0۲۵۲۳6 ۸۵۳0 و ل6اتقزم3 کعمصه3 ۷ فص خصعص مامتا 5 1۳۵۲۲ 3۷106066 ن+کعهد ۷۷ ناک فاص و‌معنقاط خصعصومامسط ,(20052) ۴ 23۵11 00.397 ,(87)3 ,ک56 5100 07۵ 5 00/1ع 0۳ 6۷16۶ 2/2066 1200۳ عطا حهز 5 ععهه۷۷ ناتدوخ طلکزم کصمتاهنه ۳1 خصعص رومام" ,(ط2005) ب8 171 عط ۵۵ 170601076۳۲ ۵۶ عع مدآ #مانهناآ ۵ط۲ ,ر2008) سول .2 فصد ۰ج ۵1 جسطازان و۳ ۶و «مزتقطعطظ لععنل و0 ۵ط۲ ,ر20131) مقاعط20 .6 فصد .۸ مصمنصناع37 116۳07 278۳ ,۳۵۳۵06 هه کت عطا صذفعصق3 ۷ هه ادعص 2601 1 200 عصنصنمع 3 ۷۷2860 دمص ۶۲۷۵۲۵ ,(2010) بل صفصص ,۳36011077 2010601 ]٩ ,70۳۵ ,اقعل بر ۳۵۵۲ ,(1997) 30096 .7 فص .2 فلها و۳۵ ۷736200065 ط70 وصه ادعص مامت ۶و «منتهطع8 آمعنل ری ,ر2011) .3 مامصه و280 07 200 17۵601076 ۵۳۵ ۹/0۲۵ ,(2007) لفموهه< ۰ افص 1 .0 ص10 6 صز متا نسای6 1 طا30 وصه دمنع0۳ م7" ,(1994) ععلسدععنط بش.6 فص ,0.3 ص10 5 -397 .00 ,(61)3 م5ع01لا5 36070716 0۳ 36۷6۶ ادص وم امصعصت] که وومط 1 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵ 85 310-00006726 3۵ که 2۳0655 عصنطاق/2 1۵۵ ,(ق1982) 0.1۰ 11000 ۲7۲۵۲۲۵/۲۶ ۵۳۵ 180۳۳۵۵ ]۹۲ 20۳۵۳۶ ۳۵ (0م) للع .73 15 ,تعصع6 0 ۴۵6 معصناه/2 صذ و‌صعنناط فص عاطونط رم برط1982) 0.7 2106۹ 7 م0۶ ونلنهاه ۷ لمعناچ0 ع۵ط۲* ,(2010) ممصعه۷۷ 5۰ 200 وبا 206۵0 31-وادون20 0۶۶۴ 5ا0ا0 800 155 6ط1 ,(2008) 5علسمعزط .6 هد .5 260010 4۰ -256 .00 ,(2) ,98 و۷ع۷1ع 60110116 ۸6۲1600 مدع مامت 676-0۰ .00 ,(75)4 ,۷16۷ع 6011016 ۸۲۳۱۵۲۳160۲1 ۷۷3868 هعط هه ,کعن0 ۷30 0 کعندعع۸ 1طعر10مط عاهاک طانم عصنطد/< 706" ,(1979) .۸ .6 کعل دوز 7 م,ط0نان1ه 200 ,0۳عط1 خصعص مامتا صصسفضطناندوگ ,ر2000) بش۸ .6 کعلفمهووزظ 55 ۷۷86 کل +عا2ا2 ناما ۷ 1صع10م 7069 1۵۵ ,(2019) بش0 کعلفمهدوز2 ع 00ه ,10۷6۳۵6 صسطط ,کطمناعاعمص] امععاسد/3 لقمصقصن۲ ,(1994) بشیک عمسعطک 1060-04 .00 ,84 310۰ و6۷16 ۲۵۲۵76 ۸۵۳6۵۲ اصعص و مامه که نی ,70۳۵ ,3/0069 562۳0 دز موق ۷۷ #نونط کم دمع و00 ۳1۵۵ ,(2004) +8 معصنطگ 69-7۰ .00 ,2 .310 ,(83 3۳0۵۲۵6010 مصه ک 6 ۳) هوکش ۳00 معط ۸۵ ۳۳و 0 10601076۲ صفطنلناوط ۶و 00۴خطع8 لفعنل 0 عط1 ,(2005) به معصنطک 4 8361۵00۳ آمعنا و6 عط) وصه کاکم۲ ۲۳0۵۳ #مطاه۲* ,(2009) 101600 38۰ 200 3 ۵ اان5 76-6۰ .00 ,(13)1 ,کع 07 16 /00عع0 106 ماع مامتا همه کعنهی ۷73 ,30268 صمتاماکصا فصه بدصتاناونعنط همعط بحطو۳۳ حاععوع5 ,(2011) 6۰ ففصمط1 ۸ :۷7322065 دام[ 0صه م۲۳60 کم «منقطعط هن ,(2008) 36۰ وصسعط2 ,۳1/0۳060101٩ ,70۳۵ 8.۳۰ ,وعاهاک وعغنصتاآ وصه حوهصع6 دع 66 دمک ۲020 41 141 ۱۵۷۵۲۱۵۲ /5۳۵۵ ۵۳ 0330+ 13:28 آ۵ 0.۱۲ 6۲ز9 ۲۵۲ 00۳/۱۱۵۵۵۵

هدف پژوهش حاضر بررسی معمای نوسانات بیکاری (پازل شیمر) برای اقتصاد ایران است. بدین منظور، ابتدا رفتار متغیرهای اصلی بازار کار مثل بیکاری، فرصت های شغلی خالی، بهره وری و نسبت فرصت های شغلی خالی به بیکاری(فشردگی بازار کار) با استفاده از داده های فصلی 1396-1380 بررسی شده و سپس توانایی مدل جستجو و تطبیق برای نشان دادن نوسانات چرخه های تجاری بازار کار از طریق کالیبراسیون در پلتفرم داینر تحت نرم افزار متلب، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بیانگر این است که مدل جستجو و تطبیق در پیش بینی الگوی چرخه ای متغیرهای بازار کار موفق بوده هر چند نمی تواند نوسانات مشاهده شده در بیکاری و فرصت های شغلی خالی را در واکنش به شوک بهره وری نیروی کار توضیح دهد و مدل کالیبره شده قادر است کمتر از 1/4 نوسانات مشاهده شده در نسبت فرصت های شغلی خالی به بیکاری را توضیح دهد. با توجه به این که این مطالعه اولین کار کمی در این زمینه برای اقتصاد ایران است می تواند مبنای پژوهش های آینده باشد از جمله با شناخت ویژگی هایی که مختص بازار کار ایران است می توان راه حل متناسب با این ویژگی ها برای پازل شیمر ارائه کرد. مادامی که مدل جستجو و تطبیق برای طراحی و ارزیابی سیاست های بازار کار مورد استفاده قرار گیرد ضروری است که ویژگی چرخه های تجاری متغیرهای بازار کار به حساب آورده شود پس پیشنهاد می شود مطالعات بیشتری در راستای شناخت ویژگی های یازار کار ایران صورت گیرد که بتواند مدل استاندارد جستجو و تطبیق را به داده ها نزدیک تر کند.

417888

یا دستور را تغییر دهد. یا بناچار ادامه عملیات را متوقف سازد. قرار گرفتن بر جریان عملیات را نظارت بر اجرا ی کنترل می‌نامند. آمروژه آرتباط در کنار فرماندهی و رایانه نیز به کمک آن‌ها آمده است. خط مشی‌ها (رسم‌سازی) شایستگی فرماندهان, تمرکز و عدم تمرکز, یکپارچگی سیستم نیز به آن‌ها کمک می‌کند (عزیزی. ده ۳۵ هدایت مستمر فرمانده یا ستاد بر کلیه مراحل فعالیت واحدهای زیر مجموعه (هوایی. دریایی» زمینی) در دستیابی به مأموریت محول شده» مداومت. استواری و راسخ بودن,. انعطاف‌پذیری و سرعت در عکس‌العمل به تغییرات محیطی از الزامات اصلی فرماندهی و کنترل فرماندهی و کنترل دو واژه مترادف هستند: اصولا قرماندهی بدون کنترل امکان‌پذیر نیست. به بیانی دیگر سازمان دادن پرسنل (کارکنان)» امکانات و وسایل» بهره‌گیری از تجزیه و تحلیل اطلاعات برای طرح‌ریزی» هدایت و کنترل عملیات را فرماندهی,و کنترل گویند (رستمی» ۱۳۷۸: ۱۱۷). بنابراین اهمیت و فواید اجرای این تحقیق به شرح زیر متصور است: - توسعه‌ی دانش نظری در زمينه فرماندهی و.کنترل متّنتاسب با جنگ‌های آینده در بین - شناسایی مژلفه‌های فرماندهی و کنترل در سازمان برای رزم در جنگ‌های آینده؛ - کمک به تنظیم و تبیین انتظارات فرماندهان نیروهای مسلح از نیروی انسانی؛ - کمک به تنظیم اهداف نهایی سازمان برای رزم در جنگ‌های آینده از سامانه فرماندهی و کنترل؛ و در صورت عدم اجرای این تحقیق موارد ذیل متصور است: 12 عدم آگاهی به موقع از وضعیت منطقه بحران و موقعیت و شرایط نیروهای عمل کننده؛ ۰ / فصلنامه مدیریت نظامی» سال نوزدهم» شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ پشتیبانی خدمات. امداد پزشکی و کمک به تصمیم‌گیری به کندی صورت می‌پذیرد. هدف اصلی پژوهش موردنظر, تبیین نقش فرماندهی و کنترل در الگوی سازمان برای رزم در جنگ‌های آینده که در این راستا اهداف فرعی ذیل مدنظر است: - تعیین مولفه‌های فرماندهی و کنترل در سازمان برای رزم در جنگ‌های آینده؛ - تعیین شاخص‌های فرماندهی و کنترل در سازمان برای رزم در جنگ‌های آینده؛ - تعیین روابط بین مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل در سازمان برای رزم در بنابراین با توجه به اهداف اصلی و فرعی پژوهش,» سوال اصلی عبارت است از اینکه تبیین نقش فرماندهی و کنترل در الگوی سازمان برای رزم در جنگ‌های آینده چیست؟ و سوالات فرعی )۱( مولفه‌های فرماندهی و کنترل در سازمان برای.رزم در جنگ‌های آینده کدامند؟ )۲( شاخص‌های فرماندهی و کنترل دریسازمان برای رزم‌یدر جنگ‌های آینده چیست؟ )۳( روابط بین مولفه‌ها و شاخص‌های «فرماندهی .و کنترل در سازمان برای رزم در بهروز تسلیمی (۱۳۹۴) در تحقیقی با عنوان: نیز وحدت فرماندهی در ارتقای توان رزمی پدافند هوایی کشور جمهوری اسلامی ایران» نتیجه می‌گیرد که با ایجاد وحدت فرماندهی در زمینه‌های هدایت آمرانه برای اجرای ماموریت. ترکیب نیروهای تابعه تعیین وظایف, امور آمادو پشتیبانی و گسترش نیروها توان رزمی پدافند هوایی کشور به میزان زیادی ارتقا خواهد یافت. اردشیر محمدی و همکاران (۱۳۹۷) در مقاله‌ای با عنوان «تحلیل پایداری شبکه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی و ارائه راه کار مناسب برای ارتقای میزان پایداری» بدین نتیجه می‌رسد که پایداری, نیازمندی اساسی برای سامانه‌های یکپارچه پدافند هوایی هر کشوری است. فرماندهی و کنترل به عنوان عوامل برترساز در ساختار پدافند هوایی مطرح و پایداری مطلوب مراکز فرماندهی و کنترل» دوام و اثربخشی عملیات پدافند هوایی را به همراه خواهد داشت. مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... ۸۱۱ علی اکبر رستمی و علی احمدپور (۱۳۹۵) در مقاله‌ای با عنوان «شیوه‌های افزایش مهارت‌های عملیاتی پایوران پدافند هوایی» نتیجه‌گیری می‌کند که هم شیوه‌های نوین و هم شیوه‌های سنتی سهم بسزایی در بالا بردن مهارت‌های عملیاتی خدمه توپ‌های پدافسد هوایی دارد و کاربران پس از فراشت از دوره‌های نظری بایستی با به‌کارگیری این شیوه‌ها و تمرین و ممارست کافی, به مهارت مورد نیاز برای رویارویی با حجمه هوایی دشمن برسند؛ در صورتی که این ترکیب معلومات نظری با شیوه‌های مورد اشاره انجام نگردد. قطعا به نتیجه مورد نظر نخواهند رسید و موفقیت قابل ملاحظه‌ای در رویارویی با پرنده‌های مهاجم به دست نخواهند آورد اما در صورت تلفیق این موارد. می‌توان به موفقیت قابل قبولی دست یافت. حسین شکوهی و علیرضا شیخ (۱۳۹۶) در پژوهشی با عنوان «تدوین الگوی مشترک فرماندهی مشترک منطقه‌ای ارتش ج.| مبتنی بر تهدیدات آینده» به نتایج زیر رسیدند. - فرماندهی مشترک باید دارای اختیارات تشکیلاتی و اجرایی در منطقه باشد که از بیشترین اولویت برخوردار و به کارگیری ابزارهای قدرت نرم» کمترین اولویت را داشته باشد. - با توجه به تهدیدات آینده و داکترین جا.ا» ماموریت و وظایف ارتش ج.ا.! قرار دادن نهادهای نظامی و انتظامی امنیتی- اطلاعاتی تحت کنترل با.توجه به روش‌های جاری در تعیین نوع - از نظر نوع ستاد ترکیب تخصص فرماندهی مشترک منطقه‌ای به میزان زیاد و خیلی زیاد - در ساختار و سازمان فرماندهی مشترک منطقه‌ای وجود یک مرکز آموزش به منظور تامین و آموزش (وظیفه, احتیاط و نیروهای مردمی) مورد نیاز و بسیار تاثیرگذار است. علیرضا شیخ و مهدی صمیمی (۱۳۹۷) در مقاله‌ای با عنوان «الگوی توانمندسازی عمومی فرماندهی در صحنه جنگ‌های آینده جمهوری اسلامی ایران» به نتایج زیر رسیدند: بصیرت فرماندهان با تبیین و ترویج فرهنگ ایثار» فداکار ی و تکلیف‌مداری و خلاقیت محوری و نوآوری و توسعه دانایی و بصیرت دینی و سیاسی, در سطح تراز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران» و ایدئولوژی حاکم بر آن ارتقا داده شود. بایستی با شناساندن ماهیت جنگ‌های آینده و نیابتی اصول دفاع همه جانبه. عوامل توسعه صحنه نبرد و با ارتقای مهارت‌های دوراندیشی و قدرت تحلیل و ارزیابی و همچنین توانایی ۲۳ /فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم, شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ فرماندهی: تصمیم‌گیری به‌موقع» درک واضح و شفاف از منطقه عملیات» درک هدف و قصد فرماندهی ارشد سنجش توانایی زیردستان در انجام ماموریت و عزم فرمانده در دیدن طرح تا کتترل غملیاتی؛ اقدرتی که :ممکن است کمتر از فرماندهی کامل ,بوده:و توسط فرمانده زوی بخشی از فعالیت‌های عناصر تابعه یا سازمان‌های دیگر اعمال می‌شود (همان» ۱۱۹). یعنی سازماندهی نفرات و تجهیزات با بهره‌گیری از اطلاعات برای طرح ریزی» هدایت و کنترل عملیات. هر سیستم فرماندهی و کنترل از مجموعه قوانین و روش‌های جاری» فرمانده و ستاد مخابرات بازی.جنگ و روش تصمیم کل یل سیگ (سلماسی, ۳:۱۳۸۸): به طورکلی مقصود از هر نوع عملیات نظامی». کنترل توزیع نیروهای میدان نبرد است. برای انجام اين کار درک عمیق از محیط بخزان-و به کارگیری ازوشن‌های مناسب حل مسأله الزامی است. برای رسیدن به یک سیستم فرماندهی وکنترل کارآمد» خودکارسازی فرآیند جمع آوری و پردازش اطلاعات و تصمیم‌سازی. همچنین هوشمندسازی تسلیحات در دستور کار ارتش‌های کلاسیک قرار گرفته است؛ این رود تا قبل از دهه هشتاد دز:دو کشور آمریکا و شوروی سابق در سطح؛ ثیروهای ‏ زاهبردی. ماننف شنکه اجشذاردهننه موشک‌های, بالستیک او ابمب‌افکن‌های استراتژیک. توسعه یافت و از اواسط.دهه‌ی, هشتاد به سایر سطوح تسرای پیدا کرد. روشن است که الگو برداری از این شیوه بدون فراهم نمودن بستر نیروی انسانی» پشتوانه فناوری و ساختار اگر چه در تشکیل یک سامانه‌ی فرماندهی و کنترل تاکتیکی, معمولا چهار مدیریت اصلی و هم‌رژزق یخی ندیریت: نأمین, اطلاطات: مدیریت بانک اظلاعاته مدیریت ارقباطات و هدیریت سامانه وجود دارد ولی به دلیل آن که عملکرد مدیریت اطلاعات از برجستگی خاصی برخوردار می‌باشد و از طرفی اساس تمام عملکرد‌ها (چهار نوع مدیریت) نیز بر فناوری ارتباطات استوار مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۸۳ است. می‌توان ادعا کرد که فناوری ارتباطات و اطلاعات چارچوب اصلی یک سامانه‌ی فرماندهی و کنترل را تشکیل می‌دهد. عملکردهای چهارگانه‌ی بالا استفاده از اطلاعات تولید شده حسگرهای, منطتلق رکه :هر یک ترخ جمع‌آوری و زمينه ااطلاغاتی متقاوتی ذارتت): و اطلاعاخ گوناگون موجود در بانک اطلاعات و انجام پردازش‌های لازم اطلاعات را بر مبنای نیاز مشخص شده از سوی فرمانده, در اختیار فرماندهان میدان قرار می‌دهند که در بیان اهمیت ارتباطات و در این چرخه. باید اذعان نمود که سامانه فرماندهی و کنترل بدون اطلاعات و عدم وجود ارتباطات به انسانی می‌ماند که دچار مرگ مغزی شده و فقط قلب او خون را به جریان می‌اندازد و از اتقاقات, تحیط. اطرافت خود. هیچ درکی ندارته بتابراین ثیروی .متخ رکه سامنانه اظرماندهی و کنترل به عنوان یکی از عوامل برتری‌ساز آمادگی رزمی در هر نیروی مسلح وجود ارتباطات و اطلاعات دقیق, به موقع صحیح و به اندازه مورد نیاز می‌باشد (همان۷۳۰). در سطح عملیاتی و تاکتیکی, توان رزمی با قدرت جنگیدن یک یگان نظامی, عبارت است از ماحصل ترکیب و تلفیق موثر عناصر فیزیکی(مادی) و عناصر غیر فیزیکی(غیرمادی) یگان توام با تدبیر و چگونگی به‌کار بردن این عناصر در محیط عملیاتی در راستای انجام ماموریت محوله عناصر تشکیل‌دهنده توان رزمی: عوامل فیزیکی (کمی با محسوس)» عوامل غیر فیزیکی, تدبیر و چگونگی به کار بردن عوامل توان رزمی در محیط عملیاتی. عوامل برتری ساز را می‌توان نوعی دانایی» دانش تخصصی,. قابلیت‌های اکتسابی و ذاتی فردی جمعی (ملی) و شرایط آمادگی وساماندهی هر نیروی مسلح در به کارگیری امکانات کشور توسط رهبران و سلسله مراتب فرماندهی در نیروهای مسلح به منظور افزایش قدرت نظامی در سامانه فرماندهی, کنترل, ارتباطات» رایانه و اطلاعات که جزو تجهیزات جنگی محسوب معصقلله ی ی مهن کمعاحا مهم ناه تصصصم آمصهی ‏ فص #صعصسص۱۲ ۴ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ نمی‌شود. ولی موجب استفاده بهینه از آن‌ها می‌گردد. رهبری» اراده ملی» شیوه‌ی فکر و برداشت مردم از عملکرد نظامیان و سازمان‌های نظامی برای مشارکت در پشتیبانی از نیروهای مسلح, انجام رزمایش‌های مشترک داخلی و خارجی, دکترین و راهبرد نظامی» نوع ساختار نظامی و سازماندهی نیروهای مسلح را نیز شامل می‌شود(مرا مخ ۱۳۸۹: ۶). سامانه فرماندهی و کنترل و ار تباطات و رایانه و اطلاعات و شناسایی سامانه فرماندهی و کنترل به خودی خود یکی از عوامل برتری‌ساز به شمار می‌آید. ولی میزان تأثیر آن در توان رزمی و قدرت نظامی به کارکرد آن در یک نیروی مسلح یا در زیرمجموعه‌های سازمانی آن بستگی دارد. شناخت سامانه فرماندهی و کنترل» اولین قدم در راه بهره‌برداری بهینه و توسعه‌ی این سامانه به حساب می‌آید که مستلزم آشتتایی با مفاهیم ترکیب منطقی و مناسبی از مقدورات/ امکانات؟ قابلیّت‌هلاورتوانمندی‌ها برای انجام مأموریت با توجه به تأثیر جو و زمین» توان "دشمن و توان نیروهای آخودی" که با پیش‌بینی و آماده‌سازی عناصر رزم (شامل نیروی انسانی» تجهیزات. پشتیبانی و فرماندهی و کنترل) درصحنه عملیات جهت اجرای مأموریت برای فرماندهان در جنگ‌های آینده باعث هم‌افزایی و ارتقای توان رزم مجموعه‌ای از افراد و تجهیّزات. که»برای " تحقق ,اهدافی معیّن به شکلی متناسب با هم سازمان رزمی در نیروی زمینی به سازمانی موقتی اطلاق می‌شود که برای اجرای عملیات یا بهترین سازمان رزمی ساختاری است که از نظر کمی محدود باشد و از نظر کیفی حداکثر سازمان برای رزم» عنوانی است که برای چگونگی ترتیب و آرایش نظامیان و تقسیم آنان در لشکرهای زمینی» دریایی» هوایی بر حسب مأموریت. طبیعت زمین, شمار نیروها و نوع مانور به کار می‌رود. هدف از سازمان برای رزم» تضمین و تأمین بهترین کاربرد ممکن از ابزارها و مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... | ۸۵ عده‌ها و غده‌هایی که عملا در رزم شرکت می‌جویند و متمایز از غناصری هستند که وظایف اداری را انجام می‌دهند را عناصر رزم گویند (رستمی, ۱۳۸۷: ۵۹۶). نیروی انسانی نظامی,. مشتمل بر کارکنانی است که دارای مهارت. دانش» تجربه, نگرش» ارزش‌ها و سلامت کافی برای انجام مأموریت‌های عملیاتی نظامی هستند. منابع انسانی باارزش‌ترین عامل ایجاد قدرت سازمانی و مهم‌ترین سرمایه و منبع اصلی ایجاد‌کننده قابلیت‌های اساسی هر سازمانی به شمار می‌آید که بر اساس جهان‌بینی اسلامی و پدیده‌ی جهاد و که یرون انساقی: با داقمی ویژکی‌های انساتی معنویت‌گرا ارضبر ز تقوا اق با آقابلیت‌هاق دانش, مهارت. تجربه از دیگران ممتاز می‌شود (سنجرانی» ۱۳۸۸: ۳۵). مأموریت یا رسالت سازمانی در واقع مبین چرایی ایجاد یک ساختار نو و یا تغییر و بهینه نمودن یک ساختار موجود است. مأموریت: فرانوا/واه6ا3 ال و راهبرد. سازمان است. هدف از طراحی ساختار سازمانی آن است که نیروی انسانی و منابع موجود به‌گونه‌ای هماهنگ و ترکیب شوند که برهم نیروزایی و موجب افزایش کارایی منابع موجود گردد (توحیدی۱۳۴:۱۳۸۹۰). یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در سازمان برای رزم» ماهیت دشمن است که در قالب سوّالات ۳ دشمن دارای چه نوع حکومتی است و تشکیلات رهبری مرکزی آن چگونه است؟ تمرکز جمعیت در نواحی شهری و روستایی به چه میزان است؟ ۳ رابطه مردم با ارتش و فرماندهان آن چگونه است؟ مباحثی از قبیل درآمد. تجارت, وحدت سیاسی, تعدد متحدان و میزان حمایت و پشتیبانی آن‌ها قراردادهای منطقه‌ای و بین‌المللی در دو سطح سیاسی و نظامی, میزان برخورداری از ۶ | فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ فناوری تسلیحات و نوع و میزان تهدید آن را باید بتوان ارزیابی کرد. نتیجه آنکه ماهیت هرگاه صحبت از جنگ‌های آینده می‌شود. در اولویت اصلی, زمان مدنظر است و اين به مفهوم وقوع جنگ در زمانی غیر از زمان حال است؛ به همین منظور برخی از کارشناسان نظامی قخلّی بر آین عقیده‌اند کذ بفجای: جنگ آینده: از وق «جنگ کار آینده» استفاده: شوقه زیرا جنگ در آینده با جنگ‌های گذشته و حال پیوستگی و ارتباط داشته و در واقع ادامه جنگ‌های گذشته و حال است؛ اما از واژه جنگ آینده ممکن است مفاهیم و برداشت‌هایی نظیر تفاوت‌های مأقیتی جنگ‌های: آبنده با گذشقه.و حال: غذم ارتباط و پیوستگی جنگ‌های آبنده با گذشتد:و حال و یا تغییر و تحولات بنیادی و ماهیتی در آن‌ها مستفاد باشد. از طرف دیگر ایجاد وضعیت‌هایی دار آینده ناشی از ایجاد وقایع وپدیده‌های پیوسته و گسسته است. یعنی وقایع در آینده نمی‌تواند با انقطاع حتمی از روندهای معنادار گذشته ایجاد شوند. .(همان:۱٩) - نیروی انسانی ماهر همچنان ابزار اطلیاجفاظتبازگ‌اوندگی #*جنگ, باقی خواهد ماند. - رفتار انسانی و سازمانی همچنان یک عامل مهم» خواهد بود. - دامن وسیعی از نیروهای چابک و چند مأموریتی وجود دارد (حیدری»۱۳۹۲: ۲۴). شش متغیر اصلی ولی مکمل برای موفقیت در هر جنگ صرف‌نظر از مولفه زمان وجود دارد: - نوع جنگی که دشمن با آن وارد جنگ می‌شود؛ - ماهیت محیط جغرافیایی صحنه نبرد که دشمن از طریق آن حمله‌ی خود را آغاز کرده و ادامه مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۸۷ سرشت جنگ در آینده درست مثل گذشته تغییرات زیادی خواهد کرد. اما پیوستگی‌های چشمگیری نیز وجود خواهند داشت. از جمله تروریسم و جنبش‌های عظیم اعتراضی و خشونت‌بار. تقریبا می‌توان با اطمینان گفت که جنگ‌های نامنظم شهری و جنگ‌های کلاسیک افزایش چشمگیری خواهند یافت. ۱۰ روند برای جنگ‌های آینده وجود دارد: جنگ نامنظم در مناطق شهری با سواستفاده از آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها تخلخل؛ پراکندگی؛ عمق؛ اختفا؛ کوچک‌سازی توان رزمی؟ خصوصی‌سازی خشونت؛ واچرخش: و ذقت. پراکندگی قدرت او ارتباطات از اواخر قرن نوزدهم به این سو در غرب و امروزه در همه جای جهان» در شیوه‌های جدید جنگیدن نمود یافته است. توسعه‌ی فناوری و ارتباطات» که زمانی فقط در انحصار برگزیدگان و مقامات کشوری بود امروزه در دسترس همگان قرار گرفته است و تبدیل به یکی از توانمندسازهای اصلی جنبش‌های نامنظم: شده "«است.. روندهای کنونی جنگ رهنمودی نیمه‌تمام برای محیطهای عملیاتی"آینده اب حساب مي‌آنند. ول مسیر احتمالی آن را شکل می‌دهند. مضامین تخلخل, پراکندگی ق, اشفا کوچک‌سازی توان رزمی» خصوصی‌سازی خشونت. واچرخش, دقت. عملیات سیستمیک اگره‌مانند». و اسیب‌پذیری زیرساختی در حوزه‌های فیزیکی» زیرساختی» اندیشه پردازی» اطلاعاتی» به ویژه درباره‌ی شهرها و سامانه‌ها به وچوه میآبند: قواغد جنگ» دو لیه طناطت. تمس کرقهانن ر(ولیوو نا یی ۹ ۳اه 4۹ ۸ / فصلنامه مدیریت نظامی سال نوزدهم» شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ بی ثباتی / منطبق شدن سطوح بر یکدیگر/ برجستگی نقشش نوع تحقیق, کاربردی است؛ یعنی نتایج آن می‌تواند مبنای عمل و تصمیم‌گیری در سازمان‌های نظامی قرار کیرد بر مبتای افنافه روش تحقیق او توق آمیخته و با استفاده از روش #هایشی؛ توصیفی و تحلیلی است. ابزار گردآوری داده‌ها مطالعه کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. در روش کتابخانه‌ای از ابزار فیش‌برداری و در روش میدانی از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر را کارکنان ستاد فرماندهی کل اجا به تعداد ۱۱۰ نفر تشکیل می‌دهند که ویژگی آن‌ها دارابودن حداقل مدرک تحصیلی لیسانس و ۵سال سابقه کار می‌باشد. ازآنجایی که داده‌های این تحقیق دارای مقیاس فاصله‌ای بوده و میانگین‌پذیر می‌باشند. لذا برای تعیین حجم جامعه نمونه از تخمین فاصله‌ای میانگین و فرمول کوکران استفاده شده که مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ٩۸۹ + << 17 حجم جامعه موردپژوهش, ۲.۳ < 67 واربانس در جامعه. ۵ << 2 مقدار اشتباه مجاز با نظر پژوهشگر,۱.۹۶ < ,20 با سطح اطمینان 1۹۵ روایی محتوا: پژوهشگر برای سنجش شاخص‌ها و مولفه‌ها بر اساس ادبیات موجود. تعدادی سوال در قالب یک پرسشنامه مطرح می‌کند. روایی محتوایی به این بستگی دارد که این سوال‌ها تا چه میزان حوزه محتوایی شاخص مورد نظر را پوشش می‌دهد. از آجایی که همه شاخص‌های پرسشنامه که برای سنجش مولفه‌ها استفاده شده است» بر آساس مطالعات ظلیدهی وان از روایی محتوایی آن اطمینان پیدا کرد. روایی وابسته به معیار: هر چه همبستگی بین شاخص و مولفه‌های وابسته با ملاک بالاتر باشد روایی بهتر است؛ به عبارتی دیگر در این پژوهش هر چه همبستگی بین زیر شاخص‌ها و مولفه‌ها بیشتر باشد. روایی وابسته به معیار پرسشنامه بهتر است؛ همان‌گونه که در جدول شماره. امشاهده می‌شود. موّلفه فرماندهی قاطع | طرح‌ها و دستورات ساده | ارتباط مداوم ۲ اطلاعات لحظه‌ای یک ابزار اندازه‌گیری بوده و نمایانگر آن است که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد. اندازه یک سازه یا خصیصه‌ای را که مبنای نظری دارد می‌سنجد. تحلیل عاملی تاییدی یکی از مفیدترین روش‌ها در این زمینه است. همان‌گونه که در شکل‌های شماره ۱و۲ مشاهده خواهد شد. بار عاملی همه مولفه‌های بالا بوده و بیانگر ۰ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم, شماره ۰۱ بهار ۱۳۹۸ به منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ که توسط نرم‌افزار 5۳55 محاسبه گردید. استناده هن پاسلور علی سقنار آنبرای سوالات پرستنتامه برایر بهالره قن که مقتارقابل توجهی جهت ابا جدول۲ :نتایج آزمون آلفای کرونباخ برای هر کدام از شاخص‌های پرسشنامه شاخص تعداد سوال اآلفای کرونباخ آلفای کرونباخ ‏ آلفای کرونباخع همان‌طور که در جدول شماره۲ ملاحظه می‌گردد. از آنجایی‌که ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از ۰/۷ است. در نتیجه آلفای کرونباخ تمامی سوالات پرسشنامه مورد قبول است و پایایی پرسشنامه تایید مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۱٩ ضریب همبستگی داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزارهای آماری تهیه و سپس آزمون معناداری برای بررسی معناداری همبستگی‌های مشاهده‌شده با استفاده از روش خودگردان سازی (بوت استراپ) به میزان ضریب همبستگی به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شود: از ۰,۰۰ تا ۰,۲۰ ناچیز؛ از ۰,۲۱ تا ۰,۴۰ کم؛ از ۱ تا ۰,۶۰ قابل‌قبول؛ از ۰,۶۱ تا ۰,۸۰ خوب و از ۰,۸۱ تا ۱,۰۰ بسیار خوب.(خلیلی» ۱۴۳:۱۳۹۱) ۳ / فصلنامه مدیریت نظامی سال نوزدهم شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ جدول ۴: ضرایب همبستگی بین شاخص‌ها و موّلفه‌های فرماندهی و کنترل فرماندهی قاطع | طرح 90‏ ارتباط | اطلاعات ۱ ار مطابق جدول بالا بیشتر ضرایب همبستگی بین شاخص‌ها و مولفه‌های فرماندهی و کنترل در سطوح مختلف خوب و بسیار خوب قرار دارند. ضریب تعیین بین شاخص‌ها و مژّلفه‌های مطابق ستون آخر جدول باللا ست. پس از این که همبستگی متغیرها شناسایی گردید. باید آزمون معناداری صورت گیرد. برای مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... | ۳٩ بررسی معناداری همبستگی‌های مشاهده شده از روش خودگردان سازی (بوت استراپ) استفاده کردیم» که آماره ۲ را به ما می‌دهد. در سطح اطمینان ۵/ اگر مقدار آماره بوت استراپینگ بزرگ‌تر از ۱,۹۶ باشد جدول ۵: آماره بوت استراپینگ (۷۵/6) برای شاخص‌های مور بر موّلفه‌های بعد فرماندهی و کنترل ۴ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم» شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ برای سنجش روابط متغیرهای پنهان(موّلفه‌ها) با گویه‌های سنجش آن‌ها(شاخص‌ها) برای آن‌که نشان داده شود که متغیرهای پنهان به‌درستی اندازه گیری شده‌اند از مدل بیرونی استفاده کردیم که نتایج به‌دست‌آمده جدول۷: محاسبه میانگین وزنی و میزان مطلوبیت شاخص‌های بعد فرماندهی و کنترل لفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های ۶ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ در این بخش از تحقیق با استفاده از آزمون فریدمن به رتبه‌بندی شاخص‌های می‌پردازيم نیروی انسانی. مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۷٩ با توجه به جدول بالا در می‌یابیم که شاخص‌های « ایمن» با میانگین رتبه ۸,۸۴ و «قدرت تصمیم‌گیری» با میانگین رتبه ۷,۸۶ و «دشمن» با میانگین رتبه ۷,۳۵ رتبه‌های اول تا سوم را از بین ۱۲ شاخص, کسب ج) ضرایب بار عاملی شاخص‌های موّثر بر موّلفه‌های بر فرماندهی و کنترل ۸ / فصلنامه مدیریت نظامی سال نوزدهم, شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ جدول ۹: ضرایب بار عاملی برای شاخص‌های مور بر موّلفه‌های بعد فرماندهی و کنترل مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۹۹ با توجه به این که مقدار مناسب برای پایایی ترکیبی ۰,۷ و برای لوی‌ای. ۰,۴ است و مطابق یافته‌ها برای کلیه شاخص‌ها در جذول بالاه تمامی ان سیارها در مورد منتگیرهای سکتون مقتار متانسبی ‏ اقخاق نموده‌انن: می‌توان مناسب بودن وضعیت پایایی و روایی همگرای را تأیید کرد. برای تبدیل پاسخ‌های کیفی به کمی از روش وزن‌دهی به سوّال‌ها استفاده شد. ۰ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... /۱۰۱ بر اساس محاسبه میزان مطلوبیت سوّل‌های پرسشنامه می‌بينيم که میزان مطلوبیت سه عامل «مأموریت» «عده و عده دشمن» «جو و زمین» با توجه به پاسخ صاحب‌نظران و خبرگان در سطح مطلوب محاسبه گردید. و عامل اصول سازمان‌دهی» در سطح نامطلوب محاسبه گردید. ۰۰ ۱درصد پاسخ‌گویان» توجه به سه عامل «مأموریت» («عده و عده دشمن» میزان تهدید دشمن)» («جو و همچنین با توجه به پاسخ صاحب‌نظران و خبرگان (۱۰ نفر)» میزان اثرگذاری عوامل, سازمان برای رزم(«مأموریت»» «عده و عده دشمن» «جو و زمین») بر ابعاد الگوی سازمان برای رزم به شرح جدول ذیل جدول۱۳: میزان درصد فراوانی اثرگذاری عوامل بر سازمان رزم جنگ‌های آینده فرماندهان صحنه جنگ چه در آینده و چه در جنگ‌های آینده باید به این موضوع توجه نمایند که هر شاخص و مولفه به چه میزان می‌تواند در سامانه فرماندهی و کنترل صحنه نبرد اثرگذار باشد و با توجه به آن‌ها می‌توانند به‌خوبی برای مقابله در جنگ‌های متفاوت در آینده آماده گردند. با: توجه به یافته‌هان تحقیق سوّلنه‌ها و شانض‌ها ابر اساس محاسبانق: دذقیق ,علمی او ۲۳ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ ریاضی و بهره‌گیری از مدل‌های آماری محاسبه و وزن و ارزش هر شاخص و موّلفه کاملا شفاف در پاسخ به سوال اول که به دنبال تعیین موّلفه‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در (فرماندهی قاطع طرح‌ها و دستورات ساده ارتباط مداوم و اطلاعات لحظه‌ای) در پاسخ به سوّال دوم که به دنبال تعیین شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در ۱) شاخص‌های موّلفه «فرماندهی قاطع» (۲ شاخص) عبارتند از: سازماندهی, ریسک‌پذیری در ۲) شاخص‌های مولفه «طرح‌ها و دستورات ساده» (۲شاخص) عبارتند از: ابتکاری در تهیه. ۳ شاخص‌های مولفه «ارتباط مداوم» (۳شاخص) عبارتند از: سیال چندلایه و ایمن ۴) شاخص‌های مولفه «اطلاعات لحظه‌ای» (۴شاخص) عبارتند از: خودی» دشمن., جو و زمین. در پاسخ به سوال سوم که به دنبال تعیین روابط بین موّلفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل و تبیین اولویت‌بندی آن‌ها بود به شرح ذدیل احصا گردید: هر چهار مولفه از رابطه قوی برخوردار بوده و ضریب همبستگی مولفه «ارتباط مداوم» در شاخص‌ها از رابطه خوبی با موّلفه‌ها برخوردار هستند. ضریب همبستگی بین شاخص‌های «ابتکاری در تهیه» و «خلاقانه در عمل» با مولفه «طرح‌ها و دستورهای ساده» این بعد و شاخص «سیال» با مولفه «ارتباط مداوم» در سطح بسیار خوب قرار دارند. شاخص‌های «سازماندهی» و «ریسک‌پذیری در مأموریت» با موّلفه «فرماندهی قاطع» و شاخص‌های «زمین» و «جو» با مولفه «اطلاعات لحظه‌ای» این بعد در سطح «خیلی خوب» قرار دارند. مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۱۰۳ برابر تحاسبانت:انجام‌شدد اولویت‌بندی مولقه‌ها به قرتیب: زیر اخصا و تعیین گردیده است: در اولویت‌بندی انجام‌شده بین ۱۲شاخص ۵ شاخص اول که بالاترین میانگین رتبه را دارند به ترتیب زیر عبارتند از: «ایمن» با میانگین رتبه(۸,۸۴)» «قدرت تصمیم‌گیری» با میانگین با توجه به نتایج پژوهش پیشنهادهای ذیل به منظور بهره‌مندی بهتر فرماندهی و کنترل یک نیازسندی اساسی برای تمام ساماندها مایت ند هگ واماههنگی مسئولیت صحته‌های آتبره را برعهده می‌گیرند. بنابراین مراکز فرماندهی و کنترل به عنوان عوامل برترساز سازمان رزم در جنگ‌های آینده مطرح هستند. توجه به شاخص‌ها و مولفه‌های فرماندهی و کنترل, دوام و اثربخشی عملیات را به همراه خواهد داشت. بنابراین پیشنهادهای ذیل در جهت دستیابی به تدوین آیین‌نامه فرماندهی بو پانتولا تبقاوه) بولوگی‌های مطرح‌شده در تحقیق آموزش فرماندهی قاطع به عنوان عامل اثرگذار در جنگ‌های آینده به سطوح مختلف جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات لحظه‌ای به عنوان عنصر برترساز در جنگ‌های آینده ۴ / فصلنامه مدیریت نظامی, سال نوزدهم, شماره ۱ بهار ۱۳۹۸ بختیاری» ایرج؛ مسلم چمنی (۱۳۹۶). فرماندهی و کنترل» تهران دانشگاه خاتم‌الانبیا(ص). توحیدی,» ارسطو (۱۳۸۵). ارائه الگوی بهینه هرم سازمانی ارتش ج.ا. تهران دانشگاه عالی دفاع ملی. حسن‌لو» خسرو (۱۳۸۵). تأثیر جنگ‌های آینده بر سیاست‌های دفاعی, تهران» موسسه آموزشی حبیبی» نیک‌بخش (۱۳۹۲). ماهیت شناسی جنگ در فضای عدم تقارن» تهران» مرکز انتشارات حیدری» کیومرث؛ فتح‌الله کلانتری (۱۳۹۳). راهبردشناسی جنگ‌های آینده» تهران, اجا. حبیبی نیک‌بخش (۱۳۹۲). ماهیت شناسی جنگ در فضای عدم تقارن» تهران» مرکز انتشارات خلیلی شورینی» سیاوش (۱۳۹۱). روش‌های پژوهش آمیخته با تأکید بر بومی‌سازی, تهران: انتشارات رستمی» محمود (۱۳۸۶). «فرهنگ وازه‌های نظامی»» تهران؛ ستاد:مشترک ارتش ج. ا.ا. رضاییان علی (۱۳۸۶). مبانی سازمان و مدیریت» تهران» سمت. چاپ دهم. زهتاب سلماسی, یعقوب (۱۳۸۸). جنگ‌های آینده, تهران»:دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش. زهدی» یعقوب؛ کلانتری» فتحاللّه (۱۳۹۴). واکاوی پارادایم‌های جنگ آینده» تهران» مرکز تحقیقات زهدی» یعقوب؛ کلانتری» فتحاللّه (۱۳۹۵). واکاوی رویکردهای جنگ آینده تهران» مرکز تحقیقات سنجرانی» شهاب و همکاران (۱۳۸۸). آیین متجاوز جلد ۱ تهران» معاونت آموزشی نزاجا. قائدان» اصغر (۱۳۸۲). سازمان‌دهی نظامی و سازمان ززم و تحولات آن در تاریخ اسلام» تهران» دانشگاه عزیزی» محمد (۱۳۹۶). الگوی سازمان برای رزم جهت تقویت توان رزمی نیروهای مسلح در جنگ‌های معین وزیری» نصرت‌اللّه؛ حسین, یاسینی (۱۳۷۹). آیین‌نامه عملیات اصول جنگ» توان رزمی و عملیات منزوی» مسعود (۱۳۸۹). پاراد‌ایم‌های حاکم بر جنگ‌های آینده, تهران» موسسه آموزشی و تحقیقاتی مولفه‌ها و شاخص‌های فرماندهی و کنترل سازمان رزم در جنگ‌های آینده... / ۱۰۵ تسلیمی, بهروز (۱۳۹۴). تأثیر وحدت فرماندهی در ارتقای توان رزمی پدافند هوایی کشور جمهوری شکوهی, حسین؛ شیخ علیرضا (۱۳۹۶). تدوین الگوی مشترک فرماندهی مشترک منطقه‌ای اجا رستمی.علی آکیر (۱۳۹۵). شیوهای افزایش. مهاوت‌های عملیاتی پایززان, پدافتت سای قسلنامد شیخ علیرضا؛ صمیمی, مهدی (۱۳۹۷). الگوی توانمندسازی عمومی فرماندهی در صحنه جنگ‌های آینده جمهوری اسلامی ایران؛ تهران» فصلنامه آینده پژوهی دفاعی سال دوم» شماره ۵. محمدی, اردشیر؛ چمنی» مسلم؛ ایرج» بختیاری (۱۳۹۷). تحلیل پایداری شبکه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی و ارائه راه‌ کار مناسب برای ارتقای میزان پایداری» فصلنامه علمی- پژوهشی فرماندهی ولیوند زمانی» حسین؛ مینایی» حسین (۱۳۹۶). آینده‌نگاری فناوری‌های رزم زمینی در جنگ آینده»

لازمه هرگونه اقدام یا عملیات نظامی صرف نظر از بخش اجرایی، اعمال فرماندهی و کنترل بر آن است. افزایش سرعت، دقت و وسعت منطقه عملیات، دخالت عوامل انسانی و محدودیت های فناوری، موجب پیچیدگی بیش ازحد سیستم های فرماندهی و کنترل شده است؛ از طرفی عدم قطعیت و پیچیدگی صحنه عملیات، امکان بهره گیری از روش های سنتی تجزیه وتحلیل اطلاعات را با مشکل مواجه می سازد. هدف اصلی این مقاله، " تعیین مؤلفه ها و شاخص های فرماندهی و کنترلِ سازمان برای رزم در جنگ های آینده بوده که بدین منظور سؤال اصلی تحقیق: مؤلفه ها و شاخص های فرماندهی و کنترلِ سازمان برای رزم در جنگ های آینده کدامند؟ مطرح گردیده است. نوع تحقیق، کاربردی- توسعه ای و روش تحقیق از نوع پیماشی، توصیفی، تحلیلی است. بر مبنای نوع داده های مورد نیاز، یک تحقیق آمیخته است که از ابزار فیش برداری و در روش میدانی از پرسشنامه استفاده شده است. اعتبار سنجی پرسشنامه، توسط خبرگان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ به میزان 85/0  محاسبه گردید. جامعه آماری تحقیق تعداد 110 نفر که حجم نمونه 32 نفر است. در نتایج حاصل، توزیع نرمالِ داده ها، ضرایب همبستگی و ضرایب بار عاملی مؤلفه ها و شاخص های فرماندهی و کنترل تعیین که مؤلفه های (فرماندهی قاطع با 3 شاخص، طرح ها و دستورهای ساده با 2 شاخص، ارتباط مداوم با 3 شاخص و اطلاعات لحظه ای با 4 شاخص) مشخص و مؤلفه ارتباط مداوم با میانگین (7.65) در رتبه اول و فرماندهی قاطع با میانگین (7.44) در رتبه دوم، مؤلفه اطلاعات لحظه ای با میانگین (5.99) در رتبه سوم و طرح ها و دستورهای ساده با میانگین (5.41) در رتبه بعدی قرار می گیرند.

420037

حریم خصوصی, حقوق شهروندی, حقوق بشر فضای سایبر مقررات ارتباطی. ۱ گروه حقوق, واحد نجف‌آباد. دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد» ایران. ۲ گروه حقوق» واحد نجف‌آباد؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ نجف‌آباد؛ ایران؛ دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) (نویسنده مسئول.) 0 .لمع 20 1 م1 تقنم8۸ :نانمس  ۸ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی. دوره ۰۵۰ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ فضای سایبر با توسعه و تسهیل شیوه ارتباطی در میان اشخاص سرا سر ج هان زمی نه را برای دستیابی و آزادی‌های مختلف حقوق بشری فراهم ساخته و شاید در وه له اول 5 مان رود که محدودیت‌های وارد بر این فضا با اصول و مبانی حقوق ب شری سازگار نبا شد و دو لت ها حق دخالت در این فضا را که فضایی مستقل و جهانی است ندارند. اما به‌ی قین نمی توان د یدگاه خودمراقبتی شهروندان و کاربران در فضای سایبر را که از نگاهی کاملا آزادی‌خواهانه سرچشمه می گیرد. به‌طور مطلق پذیرفت. چراکه این دیدگاه نمی‌تواند تضمین کننده صیانت از حقوق بشر باشد. بلکه برای صیانت از حقوق بشر باید قواعد و مقرراتی وضع شود و | گر قوانین و م قررات سایبری متناسب با تحولات فناوری اطلاعات گسترش نیابد شاید بر شترین | ثر مدای تو سعه فناوری اطلاعات بر حریم خصوصی شهروندان نمود پیدا کند که با تهدیدهای شدیدتری موا جه می‌شوند و داده‌های شخصی راحت‌تر در دسترس همگان قرار می‌گیرد و این مسئله دولت ها را ملزم می‌سازد که برای صیانت از حقوق کازبران به وضع ,قوانین و مقرراتی اقدام کنند که حریم در این پژوهش قواعد بین‌المللی و قوانین و مقررات داخلی مرتبط با حریم خصو صی برر سی شده و به خلاهای موجود در نظام حقوقی ایران اشاره و به این موضوع پرداخته می‌شود که چگونه در فضای سایبر می‌توان صیانت از حریم خصوصی شهروندان را تضمین کرد؟ برای ارائه این موضوع پس از ذکر این مقدمه, مفهوم حریم خصوصی و تأثیر فناوری اطلاعات بر آن؛ فضای سایبر و تزاحم ملزومات امنیت ملی با حریم خصوصی افراد؛ قواعد بین‌المللی مرتبط با حریم خصوصی» صیانت از حریم خصوصی شهروندان در نظام حقوقی.ایران و نتیجه‌گیری تبیین می‌شود. حریم خصوصی قلمرویی از زندگی فرد است که فرد نوعا و عرفا یا با اعلان قبلی از د گران انت ظار دارد بدون رضایت وی به اطلاعات در مورد این قل مرو مان ند ارتبا طات خصو صی وارد ذ شوند یا نظارت نکنند (انصاری» ۱۳۹۱: ۱۱-۳۸). دز فضای سایبز حریم خصوصی اطلاعات و داده‌ها عبارت ازاموری اس گداسان کلاش ماگنه قامم تشوند زیر ان حریی با شنقسیت اور ارقتباظا است, برخی معتقدند حق بر حریم خصوصی مختص اشخاص حقیقی است. ولی واقعیت | ین ۱است که اشخاص حقوقی هم نوعی حریم خصو صی داده دار ند (جعفری و رهبری‌پور ۱۳۹۶: ۴۵-۴۷). ازاین‌رو مفاهیم حریم خصوصی می‌تواند موارد متعددی را شامل شود که با ید از ن غود و ذ ظارت دیگران مصون بماند اگرچه این حق در شرایطی توسط دولت‌ها نادیده گرفته می‌شود. حق حریم خصوصی در کنوانسیون‌ها و اسناد بین‌المللی و منطقه‌ای حقوق بشر پیش‌به نی شده است. البته علاوه‌بر اعتبار قراردادی از آنجا که این حق در زمر حقوق بشر است. به نوان یک عرف از الزام برخوردار بوده و رويه مراجع بین‌المللی نیز برااین م نوال | ست (کدخدایی, ۷ حق برخورداری از حریم خصوصی در مقوله حقوق مدنی و سیا سی قرار میگ یرد و دولت نباید مانع اعمال این حق شود و در زمره تعهدات به نتیجه است. یعنی دولت باید رعا بت حقوق مذکور را تضمین کند و صرفا تلاش و کوشش کفا یت ذ میک ند (اذ صاری» ۱۳۹۱: ۵۳- در کنار حریم خصوصی, در فضای سایبری داده‌ها نیز اهمیت بسیاری دارند. در سال ۱۸۹۰ سواستفاده مأموران و مجریان قانون از اختیاراتشان به‌منظور مداخله در | مور خصو صی سبب شد دو قاضی به نام‌های وارن! و براندیس؟ به دولت هشدار دهند که نباید به بهانه اجرای قانون بدون اجازه به محیطی پا بگذارند که صاحبش حق دارد در آن خلوت 5 ند. در ه مان ز مان در کشورهای اروپایی نیز حرکت‌های مشابهی صورت پذیرفت. اما به جای ب حث در مورد حریم خصوصی " حمایت از داده‌ها؟ را مطرح کردند و قوانین آنها در این حوزه اغلب تحت این ۶ نوان به تصویب رسیده است (جلالی فرا هانی» ۱.)۱۱۹-۱۲۰,:۱۳۸۴ مروزه با تو جه به گ ستردگی فضای سایبر و پیوستگی این دو موضوع, این دو اصطلاح با یکدیگر اد غام شده| ند و <تی در اسناد لازم‌الاجرای منطقه‌ای یا بین‌المللی نیز به یک مفهوم و در کنار هم به‌کار می‌روند. البته با توجه به ماهیت امر و در بستر خدماتارتباطی و فناوری اطلاعات گرایش به سمت کاربرد عبارت «حمایت از داده‌ها» فزونی می‌یابد. از جمله در مقررات حفا ظت از داده های عمومی۵ سال ۲۰۱۸ که هدف خود را حمایت از حریم.خصوصی هم گان در اتحاد یه ارو پایی و منط مه اقتصادی اروپا می‌داند. در مواد آن حمایت از داده‌ها به کار برده شده» لیکن در سند مر بوط به حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی اروپا در سال :۱۹۹۵ این دو اصطلاح در کنار هم ذ کر شده است (95/46/6 101۳600۷6 4 درحالی که حریم خصو صی و داده های شخ صی کاملا برا بر نیستند. حریم» قلمرو است. حتی اگر تهی باشد و کافی است تعلق آن به شخص ثابت شود ؛ که می‌بایست مورد حمایت واقع شود به همین دلیل دسترسی غیرم جاز ‏ به داده های ۶ مومی در حریم خصوصی جرم انگاشته شده است. مبنای ترسیم حریم» قانون» مقررات» قرارداد یا عرف است. اما داده» پیکره و مفهوم دارد و باید ارتباطش به,شخص ثابت شود بسته به نوع اطلا عات عمومی» غیرعمومی يا انجمنی و خصوصی محسوب می‌شود و براساس تعریف کمیسیون اروپا داده شخصی هر گونه اطلاعات مربوط به شخص مثل اطلاعات خانوادگی و دیدگاه‌های مذهبی  ۰ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دور ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ را در برمی گیرد که باید مورد حمایت واقع شود چراکه آگاهی اشخاص غیرمجاز از آنها می‌تواند به زیانشان تمام شود. با وجود این تفکیک مطلق این دو مفهوم از یکدیگر دشوار است و در مقدمه لايحه «صیانت و حفاظت از داده‌های شخصی»» عمل به فتوای رهبری بر حرام شرعی بودن نقض حریم خصوصی ,کی از موارد تدوین آن داز سته شده و در ق سمت پا سخگویی کنترل‌گران داده, تعهدات ناشی از خطمشی‌های حریم خصو صی را مدنظر قرارداده که بر پیوستگی این دو مفهوم اشاره دارد. حق بر داشتن حریم خصوصی و داده‌های شخصی دو هدف را دنبال می‌کند؛ یکی اینکه ضرری به شخص وارد نز شود و دی گر ایذ که مو جب سوا ستفاده دیگران از اطلاعات شخصی فرد نگردد. اما سبک ز ندگی در دزیای | مروز و پذیرش و ضعیت نوپدید دسترسی دیگران به اطلاعات شخصی, اقت ضا می‌کاند که حق بر حریم و داده های شخصی را به‌گونه‌ای بازتعریف کرد که استیقای حق بنیادی زندگی در جهان فعلی و زب ست در فضای سایبر امکان‌پذیر شود. با گستردگی فضای سایبر و ترویج حما یت از داده های شخ صی, به‌نظر می‌رسد هر گونه داده ترافیکی که نمایانگر هویت یا شخ صیت فرد با شد. با ید شخ صی انگاشته شود» ازاین‌رو در راستای | جرای قانونن؛اسا*سی ضابطه‌مندسازی صیانت از حریم و اطلاعات غیرعمومی از یک سو و حمایت از بهره‌برداری‌های مشروع از سوی دیگر به‌منظور هماهنگی و هم‌افزایی مصوبات قانونی و مقرراتی صیانت از حریم خصوصی و داده‌های شخصی از آنجا که امروزه مراودات و انکطال مک لانوطز یقم ۹ السات‌الاکتروئی کی در فضای سایبر صورت می‌پذیرد بحث اطمینان از صیانت داده‌های شخصی در این اذ ضا اهم یت خا صی دارد چراکه داده‌های فضای سایبر از طریق فناوری‌های جدید قابل کنترل هستند و دولت‌ها با توسل به اصل حاکمیت اطلاعات و داده‌ها سعی می‌کنند بز داده‌های مختلف تسلط خود را اعمال کسد. ساه ۷ قلون اسبت ساییری جمیوری کلی چین اشظفار سی‌دارد که می‌بانسته ذخیره‌سازی داده‌های شخصی در قلمرو چین صورت پذیرد و در جایی که برای نیازهای تجاری و کسب‌وکار ضرورت به ال ادها باشه با بکاق این گ اش تاطاتهمودکط کش امتیت شبکه صورت پذیرد(359-362 :2018 ,۳2۵08) که این موارد بیانگر نظارت و دسترسی بر داده‌های شخصی است که اگر ساماندهی نشود حریم اشخاص مورد تعرض قرار خواهد گرفت. در روسیه قانون حفاظت از اطلاعات شخصی, شرکت‌های جمع‌آوری کننده اطلاعات شهروندان مانند گوگل را ملزم به انتقال سرورهای ذخیره‌کننده به داخل روسیه کرده است(362 :2018 ,۳۵۳) . امروزه در قریب به اتفاق کشورها شرکت‌های خضوصی عهده‌دار اراقه خدمات اینترنتی‌اند و این داده‌ها دیگر مستقیما در اختیار دولت‌ها نیست و دولت‌ها صرفا از این اطلاعات استفاده می‌کنند. فضای سایبر این امکان را می‌دهد که آنچه را که در گذشته به‌دلیل عدم پذیرش از طرف ناشر, امکان انتشارش وجود نداشت. منتشر شود -3 :2010 ,6270 6) (10. حتی اشخاص عادی نیز با امکان دستر سی به‌ااين ف ناوری ها به ج مع‌آوری» ضبط و نگهداری حجم انبوهی از داده‌های مربوط به حریم خصوصی | فراد | قدام کذ ند. تو سعه سریع فناوری عملا موجب تسهیل نقض حریم خصوصی داده‌ها شده است. اگر راه‌حلی قانونی نبا شد. سبب از بین رفتن آرامش و امنیت افراد جامعه می‌شود (جعفری و رهبری‌پور ۱۳۹۶: ۴۴). اما نکته قابل تأمل این است که نظارت در فضای سایبر نامرئی بوده و به‌دلیل تسهیل دسترسی و تبادل اطلاعات انتظار آزادی در فضای سایبری بیشتر است (فتحی و شاهمرادی, ۱۳۹۶: الف ۲۴۹-۰ ازاین‌رو تهدیدهای حریم خصوصی در فضای سایبر قابل درک نیست و حفظ حریم خصوصی افراد به‌دلیل سهولت دسترسی به داده‌های اشخاص مهم‌تر از گذشته است. جا دارد دولت تدابیر پیشگیرانه‌ای را در طراحی سیستم‌های ارتباطی مدنظر قرار دهد تا دستر سی به اطلاعات دیگر کاربران ممکن نباشد و تنها زمانی به داده‌های شخضی طرف برا ساس قوانین و مقررات دسترسی پیدا کرد که آن شخص نسبت به قوانین یا حقوق دیگران تعرض کرده باشد و ناهنجاری را در جامعه دامن زند. در این زمینه علاوه‌بر تصویب قوانین کارامد آموزش‌های لازم نیز به کاربران ارائه شود. ازاین‌رو شهروندان باید اطمینان دا شته با شند که داده های آ نان در یکی دیگر از شرایط حریم خصوضی, از بین رفتن اطلاعات به مرور زمان است. درصورتی که در فضای سایبر اطلاعات دائمی درج می‌شوند و این خود نیز تقهدید حریم خصوصی است. با پیشرفت فناوزی اطلاعات و بالطبه ای آگهای عبط یی چالش های بزر گی کهادز آینده به‌طور جدی‌تر در برابر بشر نمایان خواهد شد هتک بالقوه حرمت‌هاست که داده های آن بسیار ساده‌تر از گذشته در اختیار هر کسی قرار می‌گیرد. ازاین‌رو صیانت از این حق شهروندان بسیار اهمیت می‌یابد و با حساسیت بیشتری باید مورد توجه قرار گ یرد» ازا ین‌رو همرا ستا با موازین بین‌المللی سیاستگذاران تقنینی- مقرراتی باید به آن تو جه کذ ند و رسیدگی صیانتی خود نباید به زیان يا أسیب صیانتی بینجامد. همه مراحل رسیدگی صیانتی باید با رعایت ضوابط و الزامات استنادپذیری ادله انجام گیرد و در تعیین و ترسیم حوزه‌های قضایی» اداری و فضای سایبر و تزاحم ملزومات امنیت ملی با حریم خصوصی افراد به مدد پیشرفت فناوری,» تروریسم بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت ملی کشورهاست و امروز تروریست‌های اطلاعاتی می‌توانند با ورود به سیستم‌های رایانه‌ای امنیتی» آسیب‌های امنیتی جدی ایجاد کنند و موجب بحران های حاد شوند. ازاین رو علاوه‌بر اعمال مجازات» اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای تحقق امنیت ملی ضرورت پیدا می کند که این تدابیر در برخی مواقع در تقابل  ۲ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دور ۵۰ شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ با حریم خصوصی قرار می گیرد و امکان رهگیری ارتباطات در فضای سایبر توسط دولت را فراهم می‌سازد (فتحی و شاهمرادی, ۱۳۹۶: ب ۱-۱۵). اگرچه به دلایل امنیتی و مبارزه با تروریسم محدودیت‌های وارد بر حریم خصوصی و داده‌های شخصی قابل پذیرش است و اعلاميه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز حفظ امنیت ملی را مجوزی برای تحدید حق بر حریم خصوصی دانسته است. اما در مواردی که تهدید امنیتی قریب‌الوقوع باشد و تدبیرهای پیشگیرانه پیش‌دستانه يا واکنشی بدون نقض صیانت امکان‌پذیر نباشد یا زیان‌های مادی و معنوی ناشی از رعایت الزامات صیانتی به‌مراتب بیشتر یا جبران‌ناپذیر باشد, متناسب با نوع تهدید صیانت از داده‌ها محدود يا متوقف می‌شود. امروزه در غرب به رهبری آمریکا کمپین «مبارزه با تروریسم» راه افتاده و به همین بهانه برای دسترسی به ایمیل‌ها و اطلاعات خصوصی افراد در سراسر جهان تلاش می‌کنند و تهدید حریم خصوصی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که با توسعه فضای سایبر شهروندان را دچار مشکل ساخته است (129-133 :2017 ,۶000ط۸/0). در سال ۲۰۱۶ وزیر دفاع فرانسه نیز اعلام داشت که توسعه فضای سایبر ابزارهای متعددی را برای حمله سایبری فراهم ساخته و گستردگی و در دسترس بودن این سلاح‌ها چالش جدی یال ۹ ایچان ای که وااولت فرانسه بایه رای مقابله با آن و تأمین امنیت کشور واشهروندان از پتانسیل‌هتای قانونی مطابق با تعهدات بین‌المللی استفادد کند (098307 وه با وجود ابواضوو9 هه ناقض. بزرگ خریم خصوصی در فضای سایبر هستند و در دوگانه حریم خصوصی و امنیت به بهانه امنیت رد یابی و رصد کردن فعالیت افراد در فضای سایبری در دستور کار دولت‌ها قرار می‌گیرد. با این توجیه که آزادی‌های مدنی و سیاسی جز حقوق قیدپذیر است و در تعارض میان دو مصلحت «حفظ حقوق امنیت ملی» و «حفظ حریم خصوصی» می‌بایست به نفع مصلحت گسترده‌تر حکم کرد. برای برقراری امنیت حریم خصوصی شهروندان را نقض می‌کنند (فتحی و شاهمرادی, ۱۳۹۶: الف ۲۳۹ اما باید توجه داشت نقض حریم خصوصی در چالش با تهدیدهای امنیتی و تروریسم سایبری بدون رعایت قانون و ملحوظ قرار نگرفتن تناسب تحدیند حریم خصوصی با اقدام صورت گرفته نقض حقوق شهروندی و خلاف قواعد حقوق بشری است و می‌تواند موجبات مسئولیت بین‌المللی دولت را فراهم سازد. بنابراین؛از یک طرف امنیت به‌عنوان یک مفهوم حاکسیتی تیازمنه اناد اقنامانییاس گرگ است هدوت با تعلیق برشی از حقوق مرتبط با حریم خصوصی افراد منجر شود و از سوی دیگر گاهی ممکن است اقدامات افراد در چارچوب حریم خصوصی‌شان تهدیدی برای امنیت ملی باشد. از همین‌رو هنر باید در برقراری توازن بین این دو باشد. امنیت ملی نباید بهانه‌ای برای نقض حریم خصوصی و رعایت حریم خصوصی تباید بهانه‌ای برای اتخاه: اقداقات غلیه:امنیت غلی باشد.,وجزه قوانین و طقررانت شقاق در این زمینه می‌تواند تا حدود زیادی به برقراری این توازن کمک کند. ماده ۱۲ اعلاميه جهانی حقوق بشر اعلام می‌دارد زندگی خصو صی | فراد نبا ید مورد مداخ له خودسرانه قرار گیرد و افراد باید در برابر چ نین تعر ضاتی از حما یت قانون بر خوردار با شند. اگرجه سانسورسایی کسربا تظارق سقامات بخکومتقی در قصوص داده های ای ساییر ضورت می‌گیرد جنبه مثبت هم دارد چرا که دستر سی به اطلا عات گذ شته در موارد بروز جرائم می‌تواند در کشف جرائم بسیار موثر باشد یا از انتقال اطلاعات نادرست به جام عه و پیا مدهای آن جلوگیری کنده اما با تهدید حریم خصوصی و نقض حقوق بشر حق آزادی بیان | فراد یز تضعیف می‌شود و در درازمدت بی‌اعتمادی را در جامعه رواج می‌دهد و نگرا نی از قض حریم خصوصی موجب پناهندگی سایبری شهروندان می‌شود (380-387 :2018 ,39 10). ب نابراین با توجه به تحولات گسترده جهانی ناشی از فناوری اطلاعات جا دارد که اج ماع +جهانی برای حریم خصوصی و ساماندهی حقوقی در فضای سایبر برای صیانت از این حق صورت پذیرد. در ماده ۱۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی سیاسی درج شده که هیچ‌کس نباید خودسرانه در زندگی شخصی افراد مداخله کند و هر کسی در برابر چنین تعرضی حق داره از حمایت‌های قانونی برخوردار باشد. ملاحظه می‌شود که این میشاق اجازه مداخله در حریم خصوصی را نمی‌دهد و حمایت‌های قانونی را در برابر این تعرض ضروری می‌داند. | مروزه حریم خصو صی ارتباطات با ظهور اشکال جدید مراسلات همچون پست.الکترونیکی با مسائل جدیدتری رو به‌رو شده است (نوری و نخجوانی» ۱۳۸۳: ۳۴) و گسترش فضای سایبر زمینه را برای تهد ید ب شتر حریم خصوصی فراهم آورد. یکی از اسنادمهم در این زمینه» کنوانسیون جرائم سایبر | ست. از آنجا که این کنوانسیون جنبه الزام‌آور دارد» می‌توان امیدوار بود کشورهای عضو مجبورند تدابیر کیقری خود.را که عملا بخش مهمی زاین اقداساگ بهحری مخصوصی, | فراه در فضای, ساییز مربوط می‌شود.» به‌نحوی تنظیم کذند که به آذ ها ت عرض ذشود. بدیهی است با تو جه به مشابهت‌هایی که میان تدابیر نظارتی پیشگیرانه و تعق یب و پیگرد جرائم سایبر و جود دارد. می‌توان نتیجه گرفت که این کنوانسیون به طریق او لی ز سبت به تدابیر په شگیرانه ذ ظارتی صادق است (جلالی فراهانی ۲۱/۳۸۴ ۱و عامفادای؟ وانسیون بیانگر نگراتی دولت: هاق عضو در لزوم صیانت از حریم خصوصی در فضای سایبر است و..بی شک موفق یت 5 شورها در تضمین این حق شهروندی با همکاری همدیگر برای و ضع قوا عد م شترک ساماندهی فضای سایبر و تو سعه قوانین و م قررات م لی مر بوط به حریم خصو صی شهروندان متنا سب با پیشرفت‌های حاصل از فناوری اطلاعات و تأثیر آن در سبک زندگی نوین و < قوق اسا سی علاوه‌بر موافقت‌نامه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای, آرای داد گاه های : بین‌الما لی و منط قه‌ای  ۴ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۰۵۰ شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ به‌خصوص دادگاه اروپا که انعکاس‌دهنده استانداردهای حقوق بشری است ذیز می‌تواند موّئر باشد که در ۶ اکتبر ۲۰۱۵ دادگاه ارو پا! مواقت‌نا مه بین آمرد کا و اتحاد یه ارو پا را که در خصوص حفظ امنیت سایبر منعقد شده بود. به‌دلیل تهدید حریم خصوصی و حمایت از داده ها تعلیق کرد و معتقد بود تعهد اند قال داده های شهروندان ارو پایی به بر خی از شرکت های آمریکایی نقض حریم خصوصی است و اتحاد يه ارو پا ط بق د ستورالعمل 95/46/۳0 م لزم به حفاظت از داده‌های شهروندان خود | ست و اند قال داده ها به ک شور ثا لث صرفا در صورتی امکان‌پذیر است که از سطح حمایت تضمین‌شده برخوردار باشند. درحالی که | پالات مت حده از این استاندارد برخوردار نبوده و واجد شرایط نیست. اگر چه < ملات نوامبر ۲۰۱۵ در پاریس» موجب بروز انتقاد‌های مختلفی از مسئولان آروپایی شده اما در نهایت. آروپایی‌ها | ستراتژی های اتعطاف‌پذ‌بری را برای اسیت قضای سایبر اراق«می‌دسند (282283 :2016 ,ولد یک عضو پارلمان اروپا بیان داشت که قانون نظارت.بر شهروندان شرکت‌ها را منجاز به اهای داده های جمع‌آوری‌شده اشخاص بدون رضایت صریح آنان نمی‌داند و معاون کمیسیون اروپا نیز با تو جه به اینکه داده‌ها امروز شاهرگ اقتصادند. اعلام می‌دارد که نبا ید باذقض حریم خصو صی بر داده‌ها نظارت کرد يا با محدودیت‌های غیرضرور در انتقال فرامرزی مانعی در کسب و کارنوین و فعالیت اقتصادی ایجاد کرد (364 :2018 ,۳۵08). تمامی این موازد بیانگر دغدغه‌های صیانت از داده‌ها و حریم خصوصی است:که به‌حدی ضرورت دارد که ختنی به بهانه‌های افزایش موج حملات تروریستی و لزوم نظارت بر فعالیت‌های سایبری و داده‌ها برای مبارزه با تروریسم نیز دیوان اروپایی حقوق بشر اصول بنیادینی را.در رويه خود در خصوص دذخیره داده‌ها م عین کرده است. این اصول می‌توانند در موارد مقتضی اعمال شوند. از نظر دیوان اروپایی حقوق ب شر دولت‌ها تعهدات ایجابی ذاتی در حمایت موئر از زندگی خصوصی | فراد دار ند ,1979 ,۳6178) (08۵۳232 و دولت‌ها باید: اقداماتی را اتخاذ کنند تا زندگی خصوصی افراد محترم شمرده شود. حتی در حوزه روابط افراد بین خوداشان مثلا کثاربر اینترشت و کننتشانی کنه دسترسی به یک وب‌سایت مشخص را فراهم می‌سازند." دیوان در پرونده کی. یو.علیه فنلاند در سال ۲۰۰۸ این تعهد ایجابی دولت را برجسته‌تر. کرده است. اصل دیگر در.رويه دیوان این است که دولت می‌تواند در خصوص طرف‌های ثالث که داده‌های افراد را ذخیره می‌کنند. مسئولیت داشته باشد." سومین اصلی که می‌توان از رويه دیوان استخراج کرد این است که جایی که اطلاعات 60 [2015] +عدمزفکنصصم۲ م2۳ هاه0 ۶۰ کصععلگ صهزلانصفجم/2 362/14-) عحم) 1۰ 0 عطا ۷۰ افعن۸ :91 مد ۸ کعنع5 ,27 #صه 23-24 585 ,1985 دل 62 ,کلام م27 6ط ۶۰ 7 هه 2.2 ,150 8 ,39272/98 .۵ ما80 ۶۰ 3.۳۰ 0ص :2003 مهوت 21 ب36505/02 50 ,(۰ع06) ۳8000 06۰ ۸ 56۳65 ,48 8 ,1987 دل۳ق/3 26 ,56060 ۷۰ 162006۳ .3 شخصی در راستای منافع امنیت ملی ذخیره می‌شود. باید تضمین‌های کافی موثر در مقابل سواستفاده دولت وجود داشته باشد. اصل چهارم اینکه فعالیت‌های حرفه‌ای و تجاری از مفهموم گستره فضای نوپدید در تمامی عرصه‌های زندگی و حجم عظیم داده‌ها تهدیدی برای حریم خصوصی اشخاص ایجاد کرده و بر چالش‌های عصر جدید افزوده است. اگرچه همزمان با رشد انتقال داده‌ها قواعدی نیز وضع شد. لیکن با وجود پیامدهای ناگوار نقض داده‌ها قواعد وضع شده متناسب با اقتضائات و تهدیدهای نوین نبود و نمی‌توانست حمایت از حریم خصوصی و داده‌های اشخاص را به‌نحو بهینه تضمین کند تا اینکه اتحاديه اروپا با تصویب مقررات حفاظت از داده‌های عمومی۲ که جایگزین قواعد قبلی شده و قوانین حفاظت از داده‌ها را در سراسر اتحاديه اروپا هماهنگ می‌کند و از ۳۵ می ۲۰۱۸ لازم‌الاجرا شده: با در نظر گرفتن مجازاث‌های سنگین برای ناقض داده تحولی را در حمایت از داده‌ها ایجاد کرد و ماده ۴۸ در راستای حمایت از داده‌ها مقرر می‌دارد آرای محاکم و دستورهای اداری کشور ثالث به‌منظور انتقال یا افشای داده‌ها قابل اجرا نیست. مگر اینکه بین کشور درخواسست کننده و اتحاديه اروپا یا یکی از کشورهای عضو اتحادیه, موافقت نامه همکاری منعقد شده باشد.آبدیهی است فراگیر شدن فضای سایبر اقدامات هدفمند و منسجم دراخصوص مدیریت داده‌ها زا؛ایجاب می‌کند و حمایت از داده‌های شهروندان و حریم خصوصی مستلزم همکاری دولت‌ها برای بازتعریف مفاهیم و وضع قواعد و انعقاد موافقت‌نامه‌های بین‌المللی از طریق مجامع بین‌المللی و حقوق بشری و نیز الگوپذیری از مفاد آرای حقوق بشری است و بدون همکاری و درک مشترک نمی‌توان به الگوی مناسبی برای تنظیم فضای سایبری و حمایت از حریم خصوصی اشخاص دست یافت. اولین بار در قانون اساسی مشروطه مصوب ۱۲۸۵ به حریم خصوصی | شاره شد و این بیانگر پاسداشت حریم خصوصی شهروندان توسط قانونگذاران ایرانی <تی پیش از ت صویب اعلام ی جهانی حقوق بشر است. در قانون اساسی جمهوری اسلامیایران نیز بسان قانون اساسی بسیاری از کشورهای دیگر اصول متعددی از آن به تبیین حریم خصوصی اختصاص داده شده است که می‌توان اصول ۲۲۰۲۳ و ۲۵را برشمرد. در نظريه مورخ ۰۶/۲۸/ ۱۳۶۰ شورای نگه بان مطابق اصل ۲۲ قانون اساسی افشای سوابق مربوط به تعرض به حیذ یت | شخاص نیز جز با تجویز قانون ممنوع است و برا بر | صل ۲۳ اعد قادات | شخاص چ هره درو نی دارد و جز ثی از 0 عط ۶۰ 7۵110۳۵ هه :251-8 مد ۸ فعنهک ,29 5٩ ,1992 326606۲ 16 و رفن269 1۰ .1997-177 کطوز60 وصه کاصعصع70 ام کدممع8 ,42 5 ,1997 عصل 25 , 00ع۴  ۶ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ سرشت انسان است و تا زمانی که نمود بیرونی آن اختلال در نظم و امنیت ایجاد نکند» نبا ید آن شخص را مورد تعرض قرار داد و اصل ۲۵ که حریم خصوصی ارتبا طات را مورد حما یت قرار می‌دهد و در موارد ک شف جرم و تعه یب مجر مان | ستثنایی بر آن وارد می شود (وک یل و عسکری, ۱۳۸۸: ۱۲۲-۱۲۵)» در | صل ۲۹ ذیز با مم نوع داز ستن ه تک حر مت و حیذ یت بازداشت‌شدگان و زندانیان و تعیین مجازات برای عاملان» به حریم خصوصی توجه شده | ست. علاوه‌بر قانون اساسی» می‌توان به اسناد بین‌المل لی مان ند می ثاق بین‌الما لی < قوق مدنی و سیاسی که ایران نیز به آن متعهد شده است. اشاره کرد و در اسناد بالادستی فضای سایبر و در بند ۶ آخرین حکم رهبری در انتصاب اعضای شورای عالی فضای مجازی در شهریور ۰۱۳۹۴ به بعضی معتقدند نتيجه وضع قوانین درباره حریم خصوصی داده» کوچک‌تر شدن وسایل نقض حریم خصوصی داده, است. درحالی که هرچه نقض حریم در نتی جه تو سعه فناوری ساده تر می‌شود» حمایت بیشتر از حریم خصوصی داده را می‌طلبد و می‌بایست میزان مسئولیت حقوقی نقض‌کننده این حریم افزایش یابد تا توازن و ذ ظم < قوقی < فظ شود (جه فری و رهبر پور ۶ ).در گذشته هیچ دولتی قادر به کنترل حریم خصوصی شهروندان خود نبود ولی با بهره گیری از قابلیت‌های تکنولوژیکی که دریافت و ارسال همزمان داده‌ها را با یک وسیله ممکن می‌سازد. امکان نظارت تمام‌وقت یک شهروند میسر است و این تهدیدها حتی تو سط | شخاص معمولی هم صورت می‌پذیرد (انصاری» ۳.:۱۳۸۳). بنابراین با توجه به تسهیل امکان نقض حریم خصوصی افراد در فضای سایبر ضروری است در قوانین ارتباطی ایران این م سئله مورد تو جه بیشتری واقع شود و هم نسبت به نظام‌مند ساختن نظارت دولت بر فضای سایبر و شفاف سازی حيطه نظارت اقدام صورت پذیرد و هم اقدامات پیشینی و پسینی لازم در خصوص نقض حریم علاوه‌بر قوانین عام مانند قانون مسئولیت مدنی مصوب ۱۳۳۹ و قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مضوب ۱۳۸۳ که بر رعایت حریم خصوصی تأکید دارند و این حریم فضای سایبر را هم در برمی گیرد. در قوانین و مقررات مختلف دیگر به حق حریم خصوصی در فضای سایبر و حمایت از داده توجه و تمهیداتی برای صیانت از این حق لحاظ شده است. قانون انتشار و دسترسی آزاد ضمن تعریف اطلاعات شخصی در بند دوم قانون» با عنوان «حمایت از حریم خصوصی» مواد ۱۴ و ۱۱۵ را به این امر اخت صاص داده | ست. در این ۱ ماده ۱۴- چنانچه اطلاعات درخواست‌شده مربوط به حریم خصوصی اشخاص باشد يا در زمره اطلاعاتی باشد که با نقض احکام مربوط به حریم خصوصی تحصیل شده است. درخواست دسترسی باید رد شود. ماده ۱۵- موسسات مشمول این قانون درصورتی‌ که پذیرش درخواست متقاضی متضمن افشای غیرقانونی اطلاعات شخصی درباره یک شخص حقیقی ثالث باشد باید از در اختیار قرار دادن اطلاعات درخواست‌شده قانون هر دو وجه حریم خصوصی و حمایت از داده‌های اشخاص مورد توجه قانونگذار قرار گرفته و دسترسی اشخاص غیرمجاز به اطلاعات فردی منع شده است. ضمن اینکه حریم خصوصی اشخاص و همچنین جلوه‌هایی از اطلاعات متضمن آنها مانند اطلاعات مربوط به سلامت اشخاص مورذ تصریح قانونگذار قرار گرفته, لیکن حمایت شايسته مورد انتظار به‌عمل نیاسده است و در مواقعی که اطلاعات غیرواقعی در مورد شخص منتشر شود» صرفا حق پیگیری از طریق قواعد عمومی مسئولیت مدنی برای وی شناخته شده است. درحالی که باید امکان جبران فوری ناهنجاری صیانتی با کمترین هزینه و آأسیب شناخته شود. دربن ۴ مسويه قورای سالی فضای مجازی: بهحفظ حزیم خضوسی کازبرای ناکین نو دار ضوابط قنی اخرایی توسعه دولت آلکترونیکی مصضوب ۱۳۹۳ دبيرخانه شورای غالی اق ناوریق اطلاعات را ملزم به تأسیس کارگروه با همکاری سازمان های ذی‌ر بط برای | صلاح قوانین و مقررات موجود يا تصویب قوانین و مقرره‌های جدید برای صیانت از حریم خصوصی و حمایت از داده‌ها و پایگاه‌های اطلاعات دولت الکترونیکی کرده | ست. در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۴ نیز در بخش دادرسی الکترونیکی: قوه قضاییه موظف به فراهم سازی تمه یدات فنی و قانونی لازم برای حفظ حری تخصوصی افراد و تأمین امنیّت"داده‌های شخصی آنان شده و برای ناقضان آنان مجازات ت یین شده است و در ایذ جا هم قانوز گذاران حریم خصو صی و ماده ۳ قانون وظایف و اختیار روز ات‌اطاتیر ی اللاعات در راستای صیانت از خریم خصوصی شهروندان در فضی سابر ناک یراس ازکفواع مراسلات.مکالمات و اطلاعات اشخاص را از وظایف این وزارتخانه برمی‌شمارد و در واقع مسئولیت صیانت از حریم خصوصی ارتباطات و اطلاعات در مورد آنها به این وزارتخانه واگذار شده که با عنایت به اختبارات سیانگذاری اجرایی نخود می‌تواند تلا یا حسب مورد از ریق کدیسیون قظیم مقررات ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ضوابطی را وضع و ابلاغ کند. در مضوبه‌های کمیسیون تنم متوراقه ان اک وا رو امه ال اف ره توشلط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز به این مهم توجه شده است که در اجرای وظيفهه خود مبنی بر صدور مجوز ارتباطی و فناوری اطلاعات و نظارت بر فعالان پخش ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور مانند اپراتورهای مخابراتی.و دارندگان پروانه‌های ایجاد و بهره‌برداری از شبکه ارتباطات الف) شخص ثالث به‌نحو صریح و مکتوب به افشا اطلاعات راجع به خود رضایت داده باشد. ب) شخص متقاضی, ولی يا قیم يا وکیل شخص ثالث. در حدود اختیارات خود باشد. ج) متقاضی یکی از موسسات عمومی باشد و اطلاعات درخواست‌شده در چهارچوب قانون مستقیما به وظایف  ۸ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ ثابت! و خدمات ارتباطی ثابت ۲ ضوابطی را به‌منظور صیانت از حریم خصوصی اطلاعات شخصی و ارتباطی کاربران و مشترکان وضع و ابلاغ کرده است. اگرچه با عدم اتخاذ راهکارهای اجرایی دقیق و عدم نظارت صحیح عملا آن‌طور که باید و شاید از این حریم صیانت به‌عمل نيامده» چراکه حمایت مناسب و شایسته حمایتی است که قابل سنجش باشد. به‌عبارت دیگر به‌صورت عینی بتوان آن را ارزیابی کرد تا در صورت ادعای نقض از سوی شهروند مرجع صلاحیتدار, مثلا دادگاه» بتواند بر مبنای معیارهای عینی آن را ارزیابی کند. از طرف دیگر می‌بایست مرجع مقررات‌گذار الزامات و شرایط حاکم بر سازوکارها و ابزارهای نظارتی را وضع کند و از اختیار تعیین ضمانت اجراهای تخلفات صیانتی برخوردار باشد تا حریم شخصی اشخاص نقض نشود. آن گونه که امروزه در پیام‌های مختلف دریافتی اعم از مراکز آموزشی و غیره دسترسی آنان به منشور حقوق شهروندی جم هوری | سلامی | یران م صوب ۱۳۹۵ در ماده ۳۵ به حریم خصوصی شهروندان در فضای سایبر توجه دا شته وادر مواد:۳۶ تا ۴۲ نیز بررعا یت حریم خصوصی تأکین: کرده است؛ اگر چه از ( امرگ ارس من شور | لزام‌آوز نیس و ضمانت اجراهای مشخصی برای نادیده گرفتن تعهدات منشور و نقض حریم خصو صی شهروندان ذ کر نشده است. لیکن جنبه ترویجی منشور حقوق شهروندی در نهادینه شدن و مطالبه‌گر کردن شهروندان بسیار موّثر است و مبنای مناسبی برای پیگیری بسیاری از مطالبات و انتظارات مشروع شهروندان و الزام به پاسخگویی دستگاه‌های اجرایی در برابر آنهاست. همچنین درصدد جبران کاستی‌های قانونی - مقرراتی برآمده واطلا سازوکاژهای#نظام اداری را فراهم آورده است و در ماده ۱۹ منشور حقوق شهروندی در نظام.اداری نقض مندرجات منشور اخیرالتصویب از مصادیق تخلفات اداری مندرج در ماده ۸ قانون:,رسیدگی به تخلفات آداری محسوب می‌شود. ماد ۱ قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزار های رایا نه‌ای م صوب ۱۳۷۹ ذ یز متاضمن اجترام ی حریم حصومی رو مالکهت اداده‌هاسخ ماه ۳۷ قانون مطلیر اه 1۳۶۴ آه سای [ سرا شخصی و هتک حرمت را ممنوع اغلام داشته و در تبصره ۲ ماد این قانون (اصلاحی ۱۳۷۹) با مشمول قرار دادن نشریات الکترونیکی» در واقع صیانت از حریم خصوصی در فضای سایبر را ماده ۵ قانون مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می‌کنند مصوب ۹ (اصلاحی ۱۳۸۷)» نیز برخی مصادیق نقض حریم خصوصی اطلاعات و داده‌ها را تعیین و مجازات در نظر گرفته است. لیکن برای تحقق بند «ج» ماد ۵ ب نی ته به مخفيانه فیلم یا عکس مبتذل از مراسم خانواد‌گین و تکتثیر آن» اولگ,باید تیه فیلم یا غکسی مخفیانه با شدهاثازبیا قیلم‌ها وعکس‌های تهیه‌شده مبقذل باشد. اشکال وازهاین اسق که مقید کزدن فیلم پا عکس به قید «مبتذل» است. درحالی که افراد دوست ندارند که از | ماکن اختصا صی آذ ها هیچ‌گو نه عکس يا فیلمی بدون رضایت آنان گرفته شود» شایسته بود مقنن» از حریم خصوصی اطلاعات و داده‌های افراد در مقابل چنین تعدیاتی به‌طور مطلق حمایت می‌کرد. اشکال دیگر این ماده در مقید کردن تهيه عکس يا فیلم مبتذل از «مراسم» خانوادگی و اختصاصی است که دلیلی برای چنین قیدی وجود ندارد؛ چه اینکه در غیر از «مراسم» نیز افراد در مسکن خود به‌صورت راحت و بدون پوشش کامل زندگی می‌کنند که تهيه عکس يا فیلم در حالت‌های عادی نیز به‌و یژه از بانوان» ناقض حریم خصوصی است که باید مقنن از آن حمایت کند. اما نکته مثبت این ماده در بند «ب» مشاهده می‌شوده که درباره تهيه فیلم یا غعکس از محل‌های اختصا صی بانوان | ست. برخلاف تصور اولیه» حریم خصوصی در اماکن عمومی یز به ر سمیت شناخته شده و از آن حمایت می‌شود و استخرها سالن‌های ورزشی و این‌گونه محل‌ها در ز مان های خا صی که به بانوان اختصاص داده شده» در عین حفظ ویزژگی عموم یت. از این اظر حریم خصو صی آز ها محسوب شود. دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز درد عوای پک! عل یه دو لت انگا ستان در سال ۳ میلادی چنین حکم داد که*«خوزه‌هایی,از تعامل آفرد با*دواگران <تی در یک مکان عمومی وجود دارد که در چارچوب زندگی خصوصی قرار می‌گیرد» (جعفری و رهبر پور» ۱۳۹۶: ۵۶-۳) و با بهره‌مندی از اينوصف. شایسته است قانونگذارانما به وضع قوانین جدید مبادرت ورزند که هر آن به‌سراحت: مطا انش کی کهدسک هی ابر پروفا بل های شخسنی شبکه‌های اجتماغی و گرودها منت ند رگا یی افهان‌گاخته شود.و باناشان آ ین قانون مجازات اسلامی علاوه‌بر اینکه به حریم خصوصی در مواد متعدد" تو جه کرده مواد زیادی را به حریم خصوصی در فضای سایبر و ارتباطی اختصاص داده است. در قانون مجازات اسلامی در بخش جرائمرایانه‌ای و در قسمت جرائم علیه محرمانگی داده‌ها و مواد متعدد در بحث شنود غیرمجاز و دسترسی غیّرمجاز و درافصل دومامبحت جعل رایانه‌ای» فصل سوم سرقت و کلاه‌برداری و فصل پنجم هتک حیئیت و نشر اکلذیب نیز به‌نوعی حق حریم خصوصی شهروندی لحاظ شده و محترم دانسته شده است و برای متعرضین به این حقوق مجازات در نظر گرفته است. در ماد ۹۶۸ (۷۴۵) قانون مجازات هم در حمایت از حریم خصو صی پ خش فیلم و تصاویر افراد به‌وسيله سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی به‌نحوی که به ضرر يا عرفا مو جب هتک حیثیت منجر شود» جرم محسوب شده و برای آن مجازات در ز ظر گرذته شده | است و نسبت به قوانین قبلی» پخش فیلم در فضای سایبر به‌صراحت مورد توجه وا قع شده و از کات  + فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ مثبت است. لیکن از آنجا که صرف عدم رضایت فرد شرط کافی نیست و مقید به عرف و ورود ضرر شده» شاید در بعضی مواقع به نقض حریم خصوصی | فراد و نار ضایتی آ نان مذ جر شود قانون مجازات اسلامی همچنین در مواد ۸۱۳ (۵۸۲) و ۸۶۷ (۶۴۱) با تعیین مجازات برای مأموران و مستخدمان دولتی که غیرقانونی» مراسلات یا مخابرات اشخاص را مفتوح» توق یف یا بازرسی یا استراق سمع می‌کنند و مزاحمان که از وسایل ارتباطی استفاده می‌کذند. علاوه بر قانون شرکت مخابرات ایران و غیرحصری دانستن وسایل مذکور و تعمیم آن در واقع حمایت از حریم خصوصی اشخاص در فضای سایبر را تحت پو شش قرار می‌د هد و برای نا ضان آن مجازات تعیین می‌کند. در این قانون جرم شنود محتوای ارتباطات در حال انتقال غیرعمومی پیش‌بینی شده که به حریم خصوصی دلالت دارد و در بخش جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی نیز آنتشار اطلاعات شخصی و اسرار اشخاص جرم‌انگاری شده که مبین حمایت از داده‌های شخصی اشقاص است: از طرف دیگرهگهراین فانیگهرای اشقاضی که مسوولیت تگهداری از داده‌های ترافیک و اطلاعات کاربران را به‌عهده دارند» یعنی ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی و میزبانی» انزاماتی در نظر گرفت کوک ع یمن۱ رای کیفری برخوردار است واین اشخاص حق ارانه و آفقای ا اهاط ۴ + ۳۹۳۹ سلاحیتدار قضایی نذارند. علاوه‌بر اين» حفظ فوری داده‌های رایانه‌ای که جز در موارد اضطراری آننها با دستور مقام قضایی به‌عمل می‌آید» به‌منزله افشای اطلاعات سامانه‌های محافظت شده نیست و دیگر اینکه در تفتیش و توقیف داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی براساس قانون به‌منظور صیانت از حریم و حرمت اشخاص از دسترسی مجریان قانون به داده‌ها و اطلاعات غیرضرور ممانعت به‌عمل آمده و تصریح شده است که باید بر پايه ظن متعارف مشخص کنند که به کدام داده‌ها یا سامانه‌ها برای پیگیری کیفری خود نیاز دارند و اعمال سازوکارهای کنترل ارتباطات اشخاص نیز مشمول ضوابط سخت گیرانه‌ای شده و از هر گونه اعمال سلیقه از سوی مجریان قانون ممنوعیت مطلق افشای اطلاعات و داده‌های جمع‌آوری‌شده و ممنوعیت مطلق ب بهره برداری از آنها توسط مراجع قضایی, مالیاتی سنوی لوا آقلزو مر کز آ مار | بران» م.بین اصل «ناشناسی داده‌ها» و به معنای عدم افشای هویت موضوع داده‌هاست. بنابراین استنباط می شود که وارد کردن داده‌های مربوط در پایگاه‌های اطلاعاتی دولت الکترون یک و غ یره مم نوع | ست (محسنی, ۱۳۸۸: ۴۸۸- ۴۸۷) و این خود بیانگر حساسیت قانونگذاران در دهه‌های گذ شته در صیانت از حریم خصوصی شهروندان | ست که <تی دستر سی مقا مات قه ضایی و دول تی به قانون تجارت الکترونیکی هم در مواد ۵ ۵۸ و ٩۵ به حریم خصو صی و حما یت از داده ها توجه داشته و در ماده ۷۱ این قانون نیز برای ناقضان | ین حق»مجازات حبس تعدیین شده است. مطابق این قانون برای حفظ حریم خصوصی و امنیت شهروندان ضروری | ست ابزار های الکترون کی و شیوه های حفا ظت از سی ستم پو یا با شد و روش های حفا ظت از سی ستم به‌روزرسانی شود و این شرایط با توجه به اوضاع و احوال مبادله پیام ارزیابی می‌شود. | یراد وارد بر آن این است که مدعی مطمئن بودن سیستم باید ادعای خود را اثبات کند و شرایط م ندرج در این ماده برای دادگاه احراز شود و دادگاه برای احراز شرایط. موضوع را به کار شناس ار جاع می‌دهد که مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی است و بعضا مم کن | ست مدعی توان اذ .بات نداشته باشد» ازاین‌رو شا سته | ست بر خی روش های ذ نی مو جود که از شرایط اطمی نان برخوردارند به‌عنوان امارات اطمینان دلیل معرفی شوند که پیش‌نویس این قانون در ماده ۱۲۷ راهکاری را در این خصوص مدنظر داشت و کمیته‌ای با عنوان کمينه فناوری و استاندارد سازی سیستم‌های اطلاعاتی پیش‌بینی کرده بود تا بهترین روش‌های مو جود را با تو جه به آ خرین دستاوردهای علمی به‌عنوان راهنمای عمل منتشر کنند که روش‌های ف نی معر فی شده بدون نیاز به اثبات می‌توانستند در دادگاه مورد قبول قرار گیرند که این بند در تد ظیم ذهایی حذف شد. آزاین‌رو باید با استفاده از نسخه‌های استاندارد و رویه‌های متحدال شکل از بار اذ بات د عوا کاست (عبدالهی و شهبازی‌تبا ۸۸ ۱۳۹۶۱۸۹۳۹۵ 8 ای دولت‌ها در سطح:ج هانی و وضع قواعد متناسب با تنوع.کاربری فناوری ارتباطی و فناوری اطلاعات سازوکارهای نظارتی و سیاست‌های پیشینی و پسینی شرایط فضای سایبر می‌توان از حریم خصوصی کاربران صیانت در قانون تجارت الکترونیکی دیل قسمت جرایم و مجازآت‌ها در مادتین ۶۷ و ۶۸ نیز کلاه- برداری و جعل از طریق فضای سایبری مشمول مجازات شده است. در اینجا بحث حریم خصوصی فعالیت‌های تجاری الکترونیکی مدنظر قرر گرفته و می‌بایست تلاش‌های معقولانه‌ای برای حفظ و نگهداری محرمانه اسناد تجاری صورت گرفته باشد و اگر به حریم خصوصی تجاوز شده باشد برای حمایت از اضرار تکاژ ی ابرکطاوها کلاگ یرای کی مان متقلبانه. رکن وقوع جرم نیست. لیکن با وجود تخصیص مبحنثی به حمایت از داده پیام و ذکر مصادیق اطلاعات شخصی و پیش‌بینی ضمانت اجوا بای ستاو اس آقلیون با گذشت بیش از یک دهه مقررات و ضوابط شبکه‌های اطلاع‌رسانی رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی (جا سات ۴۸۸-۴۸۲) اگر چه در بند ۱۰-۳-۵ ق سمت «ب» با نوان آ یین‌نا مه وا حدهای ارائه‌کننده خدمات اطلاع‌رسانی و اینترنت ر سا شرکت ها یا موس سات آرا ثه‌کذ نده خدمات اطلاع‌رسانی و اینترنتی رسا (۱)188 را توظف به در نظر گرفتن تمهیدات برای حقظ حقوق  ۲ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دوره ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ کاربران و جلوگیری از حمله به کامپیوترهای آنان کرده و در بند ۱۳-۳-۵ نیز آنان را مکلف ساخته که اطلاعات مربوط به نحوه حفاظت از حریم خصوصی اطلاغات و ارتباطات اقراد در شبکه خود را در اختیار کاربران قرار دهد و این بندها و نیز بندهای ۰۱۱۵-۳-۵ ۰۱۳-۶ ۱۷-۶ و ۱۹-۶ به‌نوعی توجه به حریم خصوصی و پیشگیری از دسترسی به داده‌های شخصی است. لیکن درشق هید #قسمت افیا سوای آیین‌نامل تحوق لخد سخور ز ظوابطفمی ان ظه ماس بیج‌السللی«ها بر کننده تقطه اس بیج‌السللی را موظف کرذه‌اتا بانک قالیت‌های ایتترتشی کاریران خود را در اختیار وزارت ارتباطات قرار دهد و حسب درخواست وزارت اطلاعات با < کم قا ضی این اطلاعات در اختیار آنان قراز گیرد. ازاین‌رو نمی‌توان این مضوبه را کاملا همسو با حفظ حریم خصوصی شهروندان و صیانت از حریم آنان توسط دولت داز ست چرا که اولا به ذخ یره کل یه داده‌ها و دسترسی وزارت ارتباطات به آن منجر می‌شود از طرف دیگر مدت نگ بهداری داده ها مشخص نشده و نباید مدت نامحدود باشد. همچنین در اختیار قرار دادن داده‌های ذخ یره شده باید به بدا و مقضد ارتباط محدود باشد و جمع‌آوری و افشای اطلاعات بیشتر با < کم قا ضی نمی‌تواند ضامن حفظ حریم خصوصی شهروندان شود و در اختیار قرار دادن اطلاعات بیشتر باید صرفا به موارد اقدام علیه امنیت ملی"و با حکم؛مرجع ذی‌صلاح ضوزت پذیرد. دستورالعمل ضوابط و شرا بدا :لاو ۲ 6 سل حمات الکتروتیک قضایی: ابلاغی رئیس قوه قضاییه سلرو ۹ ویو هن ناد نحووییها گ#وسامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی» ابلاغی رئیس قوه قضاییه در سال ۱۳۹۵ هم به رعایت حریم خصوصی تأکید ورزیده است و ماده ۶ اصول حاکم بر صدور پروانه دفاتر پر شخوان دو لت و ب خش ۶ مومی غیردول تی مصوب کمیسیون تنظیم مقررآت ارتباطات « ۸ حیگگهشگا :۲۶۵ مورخ ۱۳۹۶/۰۵/۱۵ به استناد تب صره ۲ ماذه ۲۶ قانون اسا سنامه پفرکت هل دس هم هوری | سلامی آ یرآن مرصوب ۸ وبند «پ» ماده ۶۷ قانون برنامه ششم تو سعه ک شور تخت 2 نوان آ بین‌نا مه صدور مجوز تأسیس و راه‌انداژی؛ تعهدات و وظایف دارنده پروانه شرایظممکان و تجهیزات دفتر تمدید. تغییر نام و مکان دفتر و لغو پروانه. در بند ۱۲ ماده ۲ که"و ظایف و اخت یارات دار نده پردانه را بیان می کنده حفظط وراست از آ شاه مذاریو اطلجانی. کدذر آضه بازبوی قراز می‌گیرد در زمره وظایف دارنده پروانه است که توجه نهاد مقررات‌گذار ارتباطی به <فظ حریم در ماذه ۱۵ «۵ ستورالعمل اجرا یی آرا ت خدمات ۶ مومی اج باری آرتبا طات وف ناوری اطلاعات» مصوب کم سیون تد ظیم م قررات ارتبا طات. تعهدات اپراتور مبنی بر رعایت محرمانگی و رازداری» رعایت مفاد قراردادهای سطح سرویس و قراردادهای مشترکان و لزوم پاسخگویی در این موارد ذکر شده است. با تمام این اوصاف باید گفت که کشور ما هنوز از قانون مستقلی بای حمایت از حریم خصوصی و اطلاعات شخصی شهروندان و اشخاص تحت حاکمیتش برخوردار نیست و تاکنون هیچ‌یک از پیشنهادهای قانونی سرانجام نیافته‌اند. به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین مانعی که تاکنون سبب شده این حوزه بنیادی در بخش‌های تقنینی و بالطبع تنظیمی از زیرساخت قانونی جامع‌الشمولی برخوردار نشود این است که این حق بنیادی بشری به‌ویژه در بستر ارتباطات و فناوری اطلاعات نوین خواسته يا ناخواسته در برابر دو حوزه نظم و امنیت عمومی از یک سو و فعالیت‌های اقتصادی سایبری از سوی دیگر قرار گرفته است. گروه نخست. با چالش بسیار جدی دشواری شناسایی تهدیدها و تهدیدآفرینان در فضای بیکران سایبری روبه‌روست و چنانچه به‌هنگام و به اندازه» اطلاعات مورد نیازش فراهم نیاید. نمی‌تواند به وظيفه حیاتی‌اش عمل کند و فعالان اقتصادی نوین» به‌ویژه آنهایی که کسب‌وکار خود را در فضای سایبر و مبتنی بر داشته‌های آن بنیان نهاده‌اند» مانند کلان‌داده‌ها به اطلاعات فزاينده این فضا نیاز دارند ازاین‌رو ضروری است در تدوین مصوبات حاکم بر این حوزه» درباره این با توجه به پدیده جهانی شدن و فضای فراگیر سایبری و عدم تعین مرز جغرافیای فیزیکی برای کاربران فضای سایبر مباحث حقوق بشری مانند حفظ حریم خصوصی متفاوت از دنیای سنتی و محیط فیزیکی است که قوآعد #ضاشد6توسط یک کشوا بر اقژادهکشور دیگر تأثیرگذار | سث و از این منظر نمی‌توان معیارهای سنتی را در این فضا اعمال کرد. دگرگون‌سازی شیوه‌های تجاری زمينه رقابت اقتصادی سالم در عرصه ملی و بین‌المللی را فراهم می‌سازد» از طرف دیگر توسعه جریان آزاد اطلاعات بین تب عه ک شنوّرهای مخت لف» تناق ضات قانونی در حوزه < قوق اساسی افراد بیشتر شده و در این بین حقوق شهروندان تضییع می‌شود و ممکن است با تسهیل نقض حریم خصوصی تأثیر منفی بر این امر و سایر جنبه‌های زندگی افراد داشته باشد و بر نگرانی‌های شهروندان افزوده شود. برای رفع نگرانی‌های شهروندان مقررات سایبری متناسب با دغدغه‌های آنان می‌تواند موّئثر باشد. بدیهی است که قواعد سنتی بین‌المللی و حتی تحولات صورت گرفته در این قواعد بین‌المللی با سرعت و پیشرفت فناوری اطلاعات هماهنگ نیست و نمی‌تواند از حقوق بنیادین بشر پاسداری کند.و تنها با تعاملات بیشتر برای و ضع قوا عد حاکم در این عرصه و هماهنگ‌سازی قوانین اسا سی 5 شورها م طابق با | صول م شترک در < قوق اساسی بشر و ایجاد نظام حقوقی کارامد است که می توان از < قوق شهروندان از جم له حق در قوانین و مقررات عمومی و سایبری حقوق ایران به موازین و موضوعات مربوط به حریم خصوصی توجه شده و در برخی قوانین عادی مثل قانون م جازات | سلامی ضمانت اجرا های  ۴ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ نسبی برای نقض این حق پیش‌بینی شده است. لیکن خلاهای زیادی چه از لحاظ ساختار سازمانی نهادهای تقنینی- مقررات‌گذاری و چه در مفاد قواعد وضع‌شده وجود دارد. ازاین‌رو برای ایفای شايسته وظيفه صیانت از داده‌های شخصی پیشنهاد می‌شود: ۱. نیازهای نهادی» ماهوی و شکلی شناخته شده و در سطوح تقنینی و مقررات‌گذاری ۲. قوانین و مقررات کاربردی براساس قوانین بنیادی وضع و در صورت خلا قوانین بنیادی نسبت به تدوین آن اقدام شود در غیر این صورت قوانین و مقررات کاربردی به‌دلیل ۳ الگوبرداری از ادبیات حقوقی قانونی و مقرراتی کشورهای پیشرو و موفق و تطابق قواعد داخلی با مصوبات بین‌المللی و منطقه‌ای و بومی‌سازی آن الگوها با شرایط و اقتضائات داخلی در راستای وضع قوانین و مقررات ارتباطی و فناوری اطلاعات روزامد و کارامد. در غیر این صورت استفاده صرف از ادبیات حقوقی و قوانین کشورهای موفق به‌دلیل ۴ ناآگاهی بیشتر قانونگذاراق# رات گذاران ومدیران دئتتگاه‌قای حاکمیتی اجرایی با موضوعات و مباحث ارتباطیو فناوری اطلاعات و نیازهای حقوقی این حوزه» ناآشنایی کاربران و کنشگران عرصه سایبری با قواعد و مقررات حقوق شهروندی و الزامات حقوق بشری و نیز تهدیدهای این فضا از جمله نقض حریم خصوصی و عدم درک لزوم نظام‌مند ساختن فضای ال تو سیگ ال جمییمهشکلاتی است که ضرورت قاعده‌مند کردن فضای سایبر درک نشده است. آزاین‌رو آموزش شهروندان و مدیران مسئول با قواعد بین‌المللی منطقه‌ای و قوانین و مقررات کشورهای موفق می‌تواند هم نیاز به وضع این قواعد و مقررات را به یک مطالبه جدی ملی مبدل کند وهم دستگاه‌های اجرایی با تهیه و تدوین پیش‌نویس قوانین و مقررات حوزه صیانت از حقوق شهروندی در فضای سایبر خلاهای موجود را پر خواهند کزد؛ ۵. برای حفظ حریم خصوصی و حمایت از داده‌ها دستورالعمل در راستای محدودیت میزان دسترسی نمایندگی‌های افراتوکیااطاامات مت رکان: و ممتوعیت دسترسی آنان به داده‌ها تدوین شود و نظارت صحیح و آنلاین توسط رگولاتور صورت پذیرد؛ ۶ به‌منظور توازن بین حق صیانت از داده‌های شخصی و بهره‌برداری از کلان داده‌ای. ۷ قواعد و ضوابط حاکم بر چگونگی صیانت و استنادپذیری ادله در زمينه تخلفات صیانتی را تدوین و انواع تمهیدات تأمینی و شرایط اعمال آنها نسبت به متخلفان تدوین شود. ۱ انصاری» باقر (۱۳۹۱)» حقوی حریم خصوصی, تهران» سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم ۲ وکیل؛ امیرساعد؛ عسکری, پوریا (۱۳۸۸) قانون اساسی در نظم حقو ق کنونی, تهران: مجد. ۳ نوری» محمدعلی؛ نخجوانی» رضا (۱۳۸۳)» حقوی حمایت داده‌ها تهران: کتابخانه گنج دانش. ۴. انصاری» باقر (۱۳۸۳)» «حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام» تطبیقی و ایران» ۵. جعفری» علی؛ رهبرپور» محمدرضا (۱۳۹۶)» «مسئولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی داده‌ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه» فصلنامه پژوهش حقوقی خصوصی, ش ۰۱۸ صص ۷۴-۴۳ ۶ عبدالهی, محبوبه؛ شهبازی, مرتضی (۱۳۸۸)» «سیستم اطلاعاتی مطمئن در قانون تجارت ۷. فتحی» یونس؛ شاهمرادی خیراله (۱۳۹۶الف)» «گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای ۸ س سس رع ۱۹ ری ازریم خصوصی اشخاص و امنیت قلی :در ٩ کدخدایی, عباس (۱۳۸۷)» «شبکه‌های اطلاعاتی جهانی و نقض حقوق بشر با تأکید بر حق حریم خصوصی» مرکز پژوهش‌های ارتباطات» آخرین به‌روزرسانی ۲۰۱۶ قابل دسترس در: ۱ جلالی فراهانی, امیرحسین (۱۳۸۴)» «پیشگیری از جرایم رایانه‌ای» پایان‌نامه کارشناسی ارشد.» استاد راهنما علی‌حسین نجفی ابرندآبادی» دانشگاه امام صادنی (ع)» گروه حقوق جزا ۲۳ محسنی, فرید (۱۳۸۸)» «حمایت کیفری از حریم خصو صی در زمی نه اطلا عات»» ر ساله  ۶ فصلنامه مطالعات حقوق عمومی, دوره ۵۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۹ ۰ ,5238300۳6 ,506۲619700 50066 ۲ع اس ,(2018) عصنخصنط مهمه۲ .13 60206 ابر هز 0زاهازگ عزععاه 5 عطا که اصعصکده‌ع۸ م۸ ,(2016) ۷۷6۵ مقنهانه8ظ .14 -281 .00 ,۷01.2 و56 7700۵ 6۳۵5 0040 ک1000ع3 ع[وع۹ 5۳ ,11۵۳۳۵۵۹۵ 68 دا : +عطابره فعصسه ععل ونان گگنامجم ها عدمه عااا ها ,(2018) علسش۸ مش .15 ,30 ,1/075 ۵6 6۳۵۳۵۶ 165 بنمفص‌اغلجهطای عل ععندوصد عزعگاد۷د هل 000۳ -ع 325-0 -105- 0/606 گنه //:08اط 0 5/5/2018 16,2 02.307-3 .2018/1 4 0206۲ 1۴۵۵۲۵ ,مار صز کاطینظ ۳۳۵" ,(2010) روش ماحقطعصن6 16۰ ماطهاند ۲۵,۸۷ 2۲۵۲] 007 010۳5 ۳ع5 01و12 ۲٩ وعنهک 2010 5600 مما۲عطس) ۳۵ 63عل _ 53 3 رگ 3/0065 1مک مد کک کعص 0 // نک طااط :۳۵۵ 40 ۸۳۵۳66۶۶5 منطاکتم‌کدع0) +ع 0 صز کامعع 5011-600 ,(2018) عصعط) مصال ص19 .17 5 ک معا کعس و۸ ۴عطر0 0 ۷۷6۵۸ ت+عصونامع۳6۳ ماعنط بن ۳۷ هش اهنوا عطا ها عاطینط مق" ب,(2017) #ومصسطها3.. بزسومنطعد3/0 .18 :4 1996 - 2017 ,19 [۷۵, 70و71 ع1اط۳, هن عصم6 مه کصنانس 00۵0 :1۳ 24/3/2017 ب,کاطاهنط 1306۵ ۵۶ کمن 2۳ 0و5 عطا ج۳ه صاژوو رک 6 0.1080/10999922.2016.1230690712070 305/1 /ز0 1 /صم عصن اد 010 1۵ //:0ااط 4 .0 ۸ 56065 ,32 5 ,1979 000067 9 ,1۳61300 ۷۰ وعجنش۸ .19 [2015] +6وزعنصصم0) 2۳16005 3 ا10 ۷۰ کصعحطلک صعنالنصنه/2 362/14-) ععع0 .20 - ۷7۵۲۹100 [همع ۳۸۵05۳ - (6۵۲۵۸) صمنادای 2۳۵00 هاع0 ادعصعی تاط .22

با پیدایش و توسعه فضای سایبر حمایت از حریم خصوصی شهروندان صرفاً با قواعد حقوق بشر سنتی امکان پذیر نیست. ازاین رو باید با توسعه قوانین و مقررات داخلی همراستا با قواعد بین المللی و اقدامات فراملی، و نیز با در نظر گرفتن فناوری و شیوه های نوپدید ارتباطی و الزامات زیست در فضای سایبر و همچنین توصیه ها و قواعد تدوینی سازمان هایی مانند اتحادیه بین المللی مخابرات و سازمان جهانی مالکیت فکری، از این حقوق مهم شهروندان صیانت کرد. در این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی است، به این مسئله پرداخته می شود که قوانین و مقررات ایران تا چه حد می تواند از حریم خصوصی شهروندان در فضای سایبر صیانت کند. بدیهی است وضع مقررات ملی بدون در نظر گرفتن گستردگی جهانی این فضا و بدون ملحوظ داشتن شرایط حاکم بر جامعه جهانی و هنجارهای نوین، نه تنها از اثربخشی کافی برخوردار نخواهد بود، بلکه بروز تناقضات و مشکلاتی را موجب خواهد شد.

439418

در این باره سیاست‌هایی که بر تأمین نیاز داخل از راه تولید داخل تأکید دارند می‌تواند زمینه عدم تناسب را فرآهم نماید. یافته‌های مطالعه 7686 (2003) 7277 200 و هم‌چنین» (20170) .۵ 62۶ ۳872[220460 نشان می‌دهد که بخش کشاورزی از نگاه حمایت و حفاظت در مقابل رقابت خارجی جزو بخش‌های حمایت‌شده می‌باشد. در این باره نیز کاهش حمايت‌ها در مقابل تجارت و تأمین بخش بیش‌تری از نیاز داخل از طریق واردات توصیه می‌شود. پیشنهاد دیگر در این باره افزایش کارایی استفاده از منابع مورد استفاده در بخش کشاورزی است. بهبود تکنولوژی می‌تواند به کاهش استفاده از منابع و کاهش فشار بر محیطزیست تأمین‌کننده این منابع منجر شود. در باب ضرورت افزایش کارایی و استفاده از فناوری بهتر به دو مصداق مهم می‌توان اشاره نمود. مصداق اول برای این ضرورت» سطح بالای استفاده از منابع آبی است که با لحاظ خشکسالی‌ها این ضرورت فزونی نیز خواهد یافت؛ چرا که ممکن است خشکسالی شدید حدود نیمی از آب در دسترس کشاورزی را از بین ببرد (2013 ,2 )1). مصداق دیگر سطح بالای فقر و سطح پایین امنیت غذایی در ایران است که افزایش تولید و فشار بیشتر بر منابع و از جمله منابع زیست‌محیطی را تداعی می‌کند. دست‌کم ۲ تا ۴ دهک جامعه مشکل تغذیه دارند (2012 ,طلعمطع) و ایران از نظر مجموشاخم هاگ غذایی‌ظر میان ۲۰ کشور منطقه: در وضعیت مطلوب به سر نمی‌برد (2018 ..41 6۶ 1ط82109). این شرایط موجب شده است تا تأمین نیاز معیشتی مردم همواره دغدغه سیاست‌گذاران باشد: تا جایی که در برنامه چهارم توسعه اقتصادی- اجتماعی دولت ملکف به تأمین پروتئین مورد نیاز تا رسیدن به سطح مصرف سرانه روزانه ۲۹ گرم شده است (2018 ,820910006۳ 200 10688]32000۶). توزیع پارانه‌ای فراورده‌های پروتئینی گوشتی و حمایت از واردات نهاده‌های دامی را نیز باید از همین منظر ارزیابی نمود. یافته‌های مطالعه (2018) .01 24 ۳20702۳ نشان داد پدیده گذار تغذیه‌ای به صورت افزایش مصرف انواع گوشت در ایران در حال وقوع است. اما توأّم با فشار بر منابع طبیعی رخ خواهد داد. این پدیده از جهت نأمین میت غذایی .و است‌یابی به مضرفآسرآنه ,يادشده.مطلوب: استت» اما خمایت از تولید داخلی توسط دولت می‌تواند زمینه فشار بیش‌تر بر محیط زیست و افزایش ردپا را بیش از پیش تشدید کند. افزایش مصرف سرانه در کنار افزایش+جمعیت ضرورت افزایشن:کارایی تولید محصولات با توجه به روند غیرمتناسب بهره‌برداری از سرمایه طبیعی و هم چنین» نیاز به اطلاعات زیاد برای محاسبه شاخص‌های معرفی‌شده, ضرورت داشت تا الگوی آینده آنها نیز ترسیم شود. در همین راستا در ادامه با استفاده از دو مدل ۸73/۸ و شبکه عصبی مصنوعی پیش‌بینی برای شاخص‌های یادشده انجام گرفت. در پیش‌بینی‌های انجام شده مشخص شد که توان پیش‌بینی مدل شبکه تحقیقات اقتصاد کشاورزی/ جلد ۱۳/ شماره ۱/ بهار ۱۴۰۰(صص ۲۶۰ - ۲۳۵) رد عصبی مصنوعی برای تمامی شاخص‌ها بالاتر است. بر اساس معیارهای سنجش دقت پیش‌بینی» خطای پیش‌بینی‌ها برای شاخص تناسب اکولوژیکی نسبت به دیگر شاخص‌ها بالاتر بدست آمد. یافته‌ها نشان داد شاخص تنش اکولوژیکی را می‌توان با کم‌ترین خطا (در حدود ۰/۵ درصد) پیش‌بینی کرد و خطای پیش‌بینی شاخص ردپا و ظرفیت اکولوژیکی به ترتیب کم‌تر از ۳ و کم‌تر از ۱ درصد بدست آمد. در مطالعه (2018) .۵1 61 ۱۷72۳8 نیز که به پیش‌بینی دو شاخص ردپای اکولوژیکی و ظرفیت آکولوژیکی برای چین با استفاده از مدل ۸73/۸ پرداختند. خطای پیش‌بینی کمتر از ۳/۱ درصد ارزیابی شده است. با توجه به محدودیت‌ها در زمینه محاسبه اندازه سرمایه طبیعی, دقت یادشده در پیش‌بینی را می‌توان دقت مطلوبی ارزیابی نمود و استفاده از این مدل‌های ,5 6۵۲۵۷ ۵۶ اخمعلله 156 .(2015) 1 ات070 6 بآ بفلها۸1-310 - عطا 0۳ بانلندها5 آهعناناه‌م عطا هه مخناصاناه لهاعتاوصذ ,ککعصطصع۵00 ع0ه مصمتاهعنصه‌حاکت (صهز ۸ 270۳5 0صهه اکد۳ 000016 ۳۸ عطا هنز دمناعفدحوعل نماد عصصو فص مزع 0010 عاق۲۵10 جع عص معط 1065 .(2016) .5 بتقع۸ یک شش و۸ - ۰ ,أع[6له۳ 0صه م۸ هط مت ق5206 ززدند۳ 7 بفعهل1/01 3.8 منطافطاهط - ۳ م۶٩ 200۳0۵ 68۳3160 ٩۸ :0180۸25 هذ اسه‌ع5 1۵۵۵ ۶م عناهاک .(2018) 6 31321 .(2009) .5 ,تاممنصه1 6 بل ,0۳مم مه طاعک۸ ب10 86800000 - (36۲۹120 13) .125-147 :(13)40 ,۳۵۹0۲ 6006 ]0 ۵ 70 700 مهم 5 ۲ ناه 16 طهانه۸ .(2015) م۵۵ ۵۶ علصهظ [5۵ع0 - 41 م5600 [معزع3۳۵10 .(2017) .7 فلا ی .ل مفتا 2 ,1068 26 وقاتانج - بل ,۳8109 (۲1606-صز زسه 1 -عصززنهط صن م200۳ خص۳م 1۵۵ نمعنزومامعه ۵5 0عع0 43-5 :101 ,۸/80/0 فاجهه2 307۸۰ ۳۵ ]٩ و6۳۵۹ 000 عزعرطظ 0 0661006۲ مقفصحط 3۳060 (2008) یک مفصص30 6 ۷۰ منصتاههاعم) - 6 عطا 2008ع 1050 .(2018) .36 بطع0ومطاعطلهط 0ص 1۳ ,ص126 - دص کلگت۳د 1۵۵۵ فعصتاعدم- نام که کععصقط ععطم بط تععتی عاعائم ) .151-167 :(25)99 ,76ع1001ع0ع1 000 ۳0068 هقاس و۸ و 1[مطع 30 ,505 00ه ۷2167 70560 ,567165 1116 6001011160165 ۸001166 .(2004) ۷۷۰ ,۳06۹6 - 26۳۵ 8 2۳65608 .(2008) 3.8 مفعقق1< صنص۸ 0ص ,3 مصحنصقطهاط - [ 7۵۲۵۱ [71:0۲1۵۵۲۵ عم لذه علس که اعق1۵۳۵ مناد 1۵۳ 10061 (367۹1۵0 13) .27-35 :(19)1 ,1/0966 3۳۵۵۲0 000 و 1و۳ آه 120 تاکن «مالاوم وصناه 13000 :ص۳6 ص ها کصمزدعنصط ,(2018) 7۰ مطعله2زدنه ۳ - 618-4 :186 ,۳۵6107 016067 ]70۳۵/0 +کنعواهصه ع2۳گا۸ ۶ 2 صز م۵۶ کاص2 1306160 .(20173) 363 مفصه۳ص0 6 .13 مطعفقص۸ .7 ,۳۵۳۵2206 - (26751۵0 13) :663-686 :(52)3 ,36860۳ 3۳01۵016 ]٩ اه سول مطاتمع عنصمدمع 621 60۷0 فصه ۳00096 .(2015) 34 مطعلممطاعطلدط 2 .7 مطاع0ه2زدنه۳ - [6۵ع6 عا ما00 عصاعت ۲۵۶۵۳۵ قطن وه صقنصع۳ا ۵۶ کععواهمه 147-4 :27 ,6۷۵1001606 ع0(1 ناگ ۵۳ و۳۵۲ لعومص رکع) صسطانلن و۳ از 00هه بوازقمعاصز رع 36 .(2018) .3۸ منطعلاه‌امه7<0 6 .7 مطع0ه2زه ۳۵۳ - 161-۰ :73 ,۳607107768 برو 3۵۲ +کو60 هه کاصمصنصصع 1 نها هنز کاصعصمصصهم ۳ 1۳۵ جذ ۳۵۲۵۳۳۵ 1۳306 .(20170) 34 ,8300065 6 2۸6 ,ت70 7 ,۳۵۳۵73060 - 40 ع۶۵۳ا ۷ ۶م کزعولدم۸ نصمناه‌تنصدع0 1۵06 ۷۵۳۵ عطا ۵ صمنعه 40 عز 1۵۵۲0۵۳ مزع م[مع عطا ۷/5 + ونان مسنهاکک عصنسکد3/0 .(2008) .31 مقلهزط - نامع عنصهاک عطا صذ انسععی ۵۵ ۵1 00606 6ط1 .(2012) 3۰ ,طحقطی - ب02 )0 هز 00 1۵۳ عبسی0 کاعد نگ م۳۵06 .(2010) .2 ملحقطن۸ 6 .7 ,116 - عطا ۵۶ عزولقعمه ۸ .(2011) .36 منصق۳۳۵ 7376 6 .3 17100 .3 ,6[30 11670270 - عطا قصه 3۵۳6۶۵ ۵۵ 0016۳6۵66 لمدمنوعط بصت صز صمناقل و ععل 1۵۳65۲ که 0۳0۵۵5 علطاهلند ۸ باصع ملع ع30 ۰ علطمهنهاهتگ ۰ ۵ م۲ ۰ ۳۵۳0۵۵۳ ۳آ) بلطقط.017 30۳۳۹۹101 206-60۳55100 0 / هم هل نک ۷ //: 308 ۵۳۳۵0 ۸ تلقانصی اههد که دمتعم ۳ص ص۳3۵ .(2009) .۸ م1106 - ۳3607107165 2601091601 مکن اههد خصصا1۵0 جعاق فصه 1۵۵۳۵۳ آعنعمامه ۶و 606 [هسع5 انامه که صمنع‌نام‌م۸ .(2007) 3/31۰ ,تفاتهجه1 6 1۰ ,1100۵۳ - 40 -0عع1 ۵۶ «منادمنصتام0 156 .(2004) بش۸ ,106 ۶ ب ب,تقامط بآ 116808۶ - تحقیقات اقتصاد کشاورزی/ جلد ۱۳/ شماره ۱/ بهار ۱۴۰۰(صص ۲۶۰ - ۲۳۵) ۳۵۹ 0۳308 6۳۵۲8 270 ما۲۵ ععصقطا مه ,1۳206 .(2003) .0 و18 6 .7 7608620۰ - [ 6۷1۷ .000۲ ۳۵ ۵ کصندع مصه عاعگاه و‌صعن‌نائه مود ولاققم20 نصا صز 100۲0۳ لمعزع3010 .(2010) 7 مصتق00 6 .11.8 ,12608 7.7 ,7880 بقل بقل - 306 1360۵0 حز و5 ععی خلعلومه ۸/۸۵ روط دمنانوعمم فصه دمناهاهند همه 065 ۸ :رد660 ک صقا 0۵ کیال که کامومطز 15۵ .(2013) 2 مهنطک - (867۹1۵0 ۳ت) 1۳0۰ ,روا ۲7۵06 منک مکعنص۳000 آدسحانه‌خع۸ ۵۲ دوع 7عاعق/71 1121000وآمجه 1۵۳65۲ ۶و عا‌علئه عط1 .(2013) .۸ ,فلنعقصد۳ 0صهه و مفطق1۵ - 65 لآ ۸97۷1۳ ]٩ ۵ 70 ب۳۵0 حسعطا مه هنز ماو اممصز ۷۵۵۵ 40 علولقصه م1۵0۵ نمنعمامه عادسهعه م۸ .(2018) ۰ ملع ۵۶ سا تالآ - 33-۰ :44 ,ی 110۲۵ ۳0109160 لعومص 573 0۳ 0ع۵ط وصنزنعط 2۵۳ 0۳۵000 ,[6 ۷۷۵166728 وس 1133860۶ و10 متفل و مفععتا0۵عع11< م۸ منلله ,3.5 مفطلع0د31/1 - نلهانصی لهسه2 ۵۶ 110۳5 فصه لاک .(2017) با منصناعط 3/27 0صه ,2 123-۰ :77 ,70601075 ]0109160 1۵۵۵۳۵۳۰ مزع مزمه 1۵۳ کصمناینا م1 (86۲۹[2 13) +165۵ ,87695 باژدع نصتا مزطهاتص۸ 1 ۷7۵۰ .(ع76ع7۳1۵1119 5 06۷۷66 صنطعصوناها۲۵ عصناهع 1060 .(2015) ۰ ماهحهطاعدط 6 3 ,نعد21/0[1 - 3 ل1ها 60006 صه که م1۵ لععنع‌مامه فصه عم عناععص00 2000۵1 عصنطعناطهاد۳ .(2004) .0 ,ناه 6 34 ,اعع ۷۷32 ۰ 2/0016 - مزع و1[مزط فصه اصخصا1۵۵ نمزو امه معلنماعل ۵۵ #ععقط عاصمه لهازمی 1321 .۵ ,301۵0 +۵ .5.17 ,ق0101 بش7۸ ,کعتانک 3/1 ,اعق ۷۷62 .2.0 3/0782 - ۳0100160 .2200 بط 312000 عم 10ع 00 عاطامسنهاعک ههنسعهع/3 .(2008) 40 006۵1006۳۲ 300096 .(2010) ب26 ملقلی نسعاکقطی بع .7 بنطه011 31357 - ) دزع۸ 65۲ نامگ فصه کعطاصهع آمعماودم مامریگ صذ صمتا الوم آهاصعصص فص :5 ,106۳066071071165 ]٩ [۵ 70۳۳ .(ع 0 لهادعصد ۳0 کاعصسگ ۵۳۵ کزعقطاصصه م60 قصه لقن نهادعهد ۳ بر2011) 0.6 ,م09 2 0.0۰ ,0۳۵ - 00110205 ۵167 200 جنه 1۵۳ عبسه کاع مگ [۵ا ۵0562 ۶۵۳ وصنط‌جدعک نطاممع 40 ک6ع6عصقل 06۵ .(2018) .3 منعهطن7 2 36 ,عم علاط سظ ,نصقصططهط - 0 ععل ها ااانا0-اتامصذ ۵۶ جمناهع 6 +ص ۳ حف حدم صمخامصحعهی ما30 1 ع۳) ۵1 عنعوامم۸ .(2015) .34 منط5۵ع۳ 6 .3 م۳27۵ .کل ,۷3۵۷۵3 .3 ,16786 - 40 ۲۵0۳6۶910 لقلعصقصت ۵۳ رفقع عم لزم) کععسوع۳ مهد اصقفصطه عط ۶و 06 20۵1 ۵۲ وی 0002۵06 .(2013) .13 منطعوعله5 ع بش۸ ,ن۵0 5۳۵۵ - ,100611719 ۳6071016 .2102۷27 هه 1۵0 هنز طام جع عنصمص0ع ۵۵ ععصقوصتا 30 7۷۷3308 3609://۷ ناه ع6اطهلاند ۸ .(2016) م۳۵ ۵1 +عاصع0 لمنعناها5 - 10۳ ۵061 27000-۳22 ۸ .(2011) .۸ مفلنع ۹۳۵ 6 .3.17 وتقکاقه 13۳ - 5 ۷۷۵۵ 1۳۵0۰ عم دم ۶ ععی عط1 تععخم تومصصی ندسحانه‌نعد ۲ 5007۲ 5516005 و۳2 دزع۸ مصه صمناهنمدع۸ کصعاکرک ۳ هقعاص 1و -978 :15877 ,6صتا[ 21-25 ,12000698 منلق3-8 هاگ ,00516۳6۵ نهد ۵0 13 7 ما10 .(2007) .۸ ,5ق020206ع2 ۵ 0 ,۷۵۷۷۵0 8۰ ,قق6اع[170076" - 208 3 /۳0ع 0ع۳6ع 1۵۳ ععف ۸ ناصع ماه عطا هه لمع ات0۳۵۵ :۵ علطهاند ۸ .(2014) ,(صمزعن1 کعناعناهاک عدمناه< معنمت) 173570 - 65 89632377-۸77 مدش 0 1 کل که اه 10 /ع 0ص هه // :0 1 0۳600605 200 ددع۸5 .(2018) 8۰ ,قصق785 2 .7 مصنلا سل و۵28٩ .72 ,۷308 - 1۵۵ مزع امه 0عقنومص ه ۵۳ فععقط حصنطک صذ بانط مصنهاعیک هد عصص رصع ۶ 339683760۲ ام 0ق1 ۵۶ عناطامع7۳ عنصقلاهآ .(2005) ملصه8 ۷۷۵۲۵ - .0 8100 صنطاعه ۷۷ ,32043-18 310۰ 0071ع مطصناقل 2 وعل هدهع

این مطالعه با هدف معرفی، تحلیل روند و ارزیابی امکان پیش بینی این شاخص ها در اقتصاد ایران انجام شد. برای این منظور از داده-های سری زمانی دوره 94-1359 استفاده شد. شاخص های معرفی شده برای سرمایه طبیعی شامل ردپای اکولوژیکی، ظرفیت اکولوژیکی، تنش اکولوژیکی، تصرف اکولوژیکی و تناسب اکولوژیکی- اقتصادی می باشد. یافته ها نشان داد، شاخص ردپای اکولوژیکی به عنوان مهم-ترین شاخص، در دوره منتخب سالانه بیش از ۲ درصد رشد داشته است. در میان اجزای این شاخص نیز بیش ترین سهم مربوط به انتشار دی اکسیدکربن بود. درحالی که مشخص گردید شاخص ظرفیت اکولوژیکی در دوره مطالعه کاهش داشته و پایین تر از ردپای اکولوژیکی قرار گرفته است؛ به نحوی که کسری اکولوژیکی ایجاد شده است. هم-چنین شاخص تنش اکولوژیکی نشان داد، در مجموع خدمات دریافتی از طبیعت و محیط زیست فراتر از توان آن و بالاتر از متوسط جهانی بوده؛ به نحوی که موجب افزایش ناامنی اکولوژیکی شده است. هم چنین نتایج حاصل از پیش-بینی نشان داد، دقت پیش بینی مدل شبکه عصبی مصنوعی بالاتر از مدل سری زمانی ARMA می باشد و امکان پیش-بینی اغلب شاخص های منتخب با خطای کمتر از 3 درصد وجود دارد.

508061

بنابراین خرده مقیاس‌ها و نمره کل بهزیستی روان‌شناختی با باورهای فراشناختی روابط چندگانه وجود داشت. خرده مقیاس‌های راهبردهای مقابله‌ای توانستند باورهای فراشناختی را پیش‌بینی کند. راهیزد مقابله‌ای؛مسأله‌مدار به صورت مثبت و راهبردهای هیجان‌مدار و اجتنابی به واژگان کلیدی: راهبردهای مقابله با استرس» بهزیستی روان‌شناختی» باورهای فراشناختی» زوجین» ناسازگاری زناشویی. تمامی حقوق نشر برای فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی محفوظ است. مقدمه راضی‌اند. از نوع گذراندن اوقات فراغت رضایت دارند و وقت و بهنجاری و نابهنجاری جامعه در گرو شرایط عمومی خانواده‌ها مسائل مالی‌شان را به خوبی برنامه ریزی می‌کنند[۲]. تعارضات است و هیچ یک از آسیب‌های اجتماعی فارغ از تاثیر خانواده زناشویی نیز به عنوان شاخصی در تقابل با سازگاری زناشویی با پدید نمی‌آید ۱]. آنچه در ازدواج مهم است سازگاری زناشویی و دامنه گسترده‌ای از مسائل, اثر منفی بر کارکرد جنسی» بروز رضایت ازدواج می‌باشد. طبق گریف و مالهرب! در سال ۲۰۰۱ افسردگی در زوجین» افزایش انحرافات اجتماعی و اخلاقی و زوجین سازگار» زن و شوهرهایی هستند که از انواع روابط‌شان افول ارزش‌های فرهنگی در بین زوجین» افزایش احتمال طلاق و کاهش کیفیت زندگی همراه است[۳[ با توجه به آمارها میزان طلاق در سال ۱۳۸۹ نسبت به سال قبل ۷/۵ درصد افزایش داشته است و در تهران از هر چهار ازدواج» یک ازدواج به طلاق می‌انجامد [۴]. لذا ضرورت توجه و پرداختن به عوامل زیربنایی یکی از متغیرهایی که به نظر می‌رسد با پهزیستی روان‌شناختی و فرا یک پیشوند یونانی به معنای درباره است و کلمه شناخت یا شناختی به معنی دانستن و تفکر یا دانش و فکر است. خود است که در آن ها اطلاعات پردازش می‌شوند. به عبارت دیگر, شناخت به معنای راه‌هایی است که به وسیله آن‌ها اطلاعات مورد توجه قرار می‌گیرند تشخیص داده می‌شوند. به رمز درمی - آینده و در نهایت در حاقظه ذخیره می‌شوند تا در مواقع نیاز در زمینه حافظه بکار برده شد. فلاول فراشناخت را شناخت کنترل شناخت تعریف کرد. فراشناخت عبارت است از هر گونه دانش یا فعالیت شناختی که یک موضوع شناختی را در بر می< گیرد و پا یک فعالیت شناختی را نظم می‌دهد. فراشناخت مربوط می‌شود به دانش مردم در مورد ماهیت مردم به عنوان یک نظام شناختی و نیز دانش در مورد ماهیت تکالیف شناختی متفاوت. باورهای فراشناختی عبارتند از: باورهایی که فرد در مورد تفکر و شناخت به خود یا تنظیمات آن و یا به عنوان جزثی از سازمان شناختی است. معنی اصلی آن شناخت درباره شناخت است.. به عبارت ساده‌تر فراشناخت فرآیندی است که در آن فراگیرّاق از شناختی در یک تکلیف خاص» و چگونگی استفاده از راهبردها برای رسیدن به اهداف آگاهی داشته در شناسایی دانسته‌ها و فرایندهای شناختی خود است و شامل انجام دادن» سامان دادن از طرفی به نظر می‌رسد بهزیستی روان‌شناختی نیز با ناسازگاری شناختی" را تلاش برای کمال در جهت تحقق توانایی‌های بالقوه در تلاش برای ارتقای استعدادها و توانایی‌های فرد متجلی می - شود. ماهیت و ساختار بپهزیستی موضوعی است که از گذشته داشته است و به تازگی در کانون توجه روان‌شناسی مثبت گرا است[۱۰]. از نظر کاورد و رید* (۱۹۹۶) بهزیستی به نوعی از احساس سلامتی اشاره دارد که از آگاهی کامل از تمامیت و زندگی تشکیل شده است. ریف (۱۹۸۹) [٩]با تاکید بر اینکه سلامت مثبت چیزی فراتر از نداشتن بیماری است» بیان می‌کند که بهزیستی روان‌شناختی به آنچه فرد برای بهزیستی به آن نیاز شناختی کیفیت زندگی است و انعکاس دهنده خلق مثبت و متغیر دیگری که به نظر می‌رسد با بهزیستی روان‌شناختی و استرس است. مفهوم استرس به وجود یک رویداد تهدید آمیز و ارزیابی شخص از منابع موجود در رویارویی با آن رویداد اشاره دارد و مفهوم مقابله به عنوان تلاش‌های شناختی و رفتاری به بخش مهم و اجتناب ناپذیری در زندگی آدمی تبدیل شده است و بررسی‌ها ذر زمینه‌ی تنیدگی بر این نکته تأکید دارند که آنچه سلامت رفتار را با خطر روبه رو می‌سازد خود استرس نیست., بلکه شیوه‌ی ارزیابی فرد از استرس و روش‌های مقابله و مقابله‌ای را مرکب از شناخت و رفتارهایی می‌دانند که فرد برای ارزیابی و کاهش استرس و برای اداره کردن و تعدیل کردن آن های فکری,» هیجانی و رفتاری فرد می‌دانند که هنگام روبه‌رو شدن با فشار روانی به منظور غلبه کردن» تحمل کردن یا به حداقل رساندن عوارض فشار روانی به کار گرفته می‌شود تعریف شده است[۱۶] (میکاییلی» ۱۳۹۱). از نظر لازاروس و فولکمن دو نوع راهبرد مقابله‌ای وجود دارد مقابله مسله مدار" و هیجان مدار۷. مقابله مسئله مدار راهبرد شناختی رو در رو شدن مستقیم یا مشکلات خود و تلاش برای حل کردن آن‌ها است. مقابله خصوصا به کمک مکانیزم‌های دفاعی است. در این روش از هر  چیزی اجتناب می ورزیم» اتفاقات رخ داده را توجیه یا انکار می- کنیم و یا در برابر آن‌ها به ایمان دینی خویش اتکا می- حاضر پاسخ به این سوال است که آیا بین راهبردهای مقابله با پژوهش حاضر یک پژوهش از نوع توصیفی با روش همبستگی بود. تحقیقات همبستگی شامل کلیه تحقیقاتی است که در آنها سعی شد رابطه بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب مطالعه حدود تغییرات یک یا چند متغیر با حدود تغییرات یک یا جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره منطقه ۵ شهر تهران در سال ۱۴۰۱ بود. شناختی در جدول ۱ نشان داده شده است. در این مدل باورهای نمونه مورد مطالعه در پژوهش حاضر شامل ۱۵۰ نفر از زوجین شهر تهران با استفاده از فرمول کوکران» به روش نمونه گیری مقیاس‌های بهزیستی روان‌شناختی بود. این به آن معنا است که برای بررسی رابطه چندگانه بین این متغیرها از روش رگرسیون خطی چندگانه به روش‌های همزمان استفاده شد. در این روش - نتایج این بررسی در جداول ۱ و ۲ ارائه شده است. کمتر از ۰/۱ و مقادیر عامل تورم واریانس برای هر یک از متغیرهای پیش بین بالاتر از ۱۰ نیست. منطبق بر دیدگاه میرز۴! (۲۰۰۶) ضریب تحمل کمتر از ۰/۱ و ارزش عامل تورم واریانس بالاتر از ۱۰ نشان دهنده همخطی بودن است. یکی دیگر از مفروضاتی که در رگرسیون بررسی می شود مفروضه استقلال خطاها (تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی می‌شود که در اینجا به توجه به این که مقدار آن در دامنه ۱/۵ تا ای در جدول ۲ نشان داده شده است. در این مدل باورهای به صورت مثبت و راهبردهای هیجان‌مدار و اجتنابی به اطور داشت. مقادیر ضریب تحمل کمتر از ۰/۱ و مقادیر عامل تورم واریانس برای هر یک از متغیرهای پیش بین بالاتر از ۱۰ نیست. منطبق بر دیدگاه میرز (۲۰۰۶) ضریب تحمل کمتر از ۱ و ارزش عامل تورم واریانس بالاتر از ۱۰ نشان دهنده همخطی بودن است. یکی دیگر از مفروضاتی که در رگرسیون واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می‌شود که در اینجا به توجد به این که مقدار آن در دامنه ۱/۵ تا ۲/۵ قرار گرفته است می با توجه به اینکه بین راهبردهای مقابله با استرس با باورهای ۵ قرار گرفته است می توان گفت که خطاها از یکدیگر دارده پیشنهاد می شود مهارت های مقابله با استرس برای با توجه به اینکه بین بهزیستی روان شناختی با باورهای دارد پیشنهادامی شود برای جوان قبل از ازدواج کلاس آموزش کننده به .مرکز مشاوره منطقه ۵ شهر تهران را تشکیل دادنده شهرها نیز انجام شود تا نتایج پژوهش حاضر با نتایج حاضر قابل برای تعمیم پذیری نتایج تحقیق به سایر جمعیت" های دیگر استفاده از سایر سازه:های مشابه در این راستا یه جای این با توجه به اهمیت تأیید کارایی رویکردهای مداخله ای به با توجه به یافته"های این پژوهش در مورد رابطه بین می" توان این نتایج مورد استفاده مراکز مشاوره قرار گیرد. مراجعه کننده به مرکز مشاوره دارده زوجین ناسازگار باید توسط کننده به مرکز مشاوره است که مسوّلین نسبت به این امر هم 7 از و 0۳ رقصنطا 6۳۵ عز کععصزم 110 .01 لوط [9]

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رابطه بین راهبردهای مقابله با استرس و بهزیستی روان شناختی با باورهای فراشناختی در زوجین دارای ناسازگاری زناشویی می باشد. پژوهش حاضر یک پژوهش از نوع توصیفی با روش همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره منطقه 5 شهر تهران در سال 1398 بود. نتایج نشان داد باورهای فراشناختی دارای همبستگی مثبت معناداری با راهبرد مقابله ای مساله مدار (01/0>p، 57/0 =r) بود. با این حال، باورهای فراشناختی دارای همبستگی منفی معناداری با راهبردهای مقابله ای هیجان مدار (01/0>p، 42/0- =r) و راهبرد مقابله ای اجتنابی (01/0>p، 38/0- =r) می باشد. همچنین باورهای فراشناختی دارای همبستگی مثبت معناداری با خرده مقیاس های بهزیستی روان شناختی بود. این به آن معنا است که هر چه باورهای فراشناختی افزایش یابد، بهزیستی روان شناختی زوجین دارای ناسازگاری نیز افزایش می یابد و بالعکس. نتایج این مدل نشان داد که تمامی خرده مقیاس های بهزیستی روان شناختی توانستند باورهای فراشناختی را پیش بینی کنند. بنابراین خرده مقیاس ها و نمره کل بهزیستی روان شناختی با باورهای فراشناختی روابط چندگانه وجود داشت. خرده مقیاس های راهبردهای مقابله ای توانستند باورهای فراشناختی را پیش بینی کند. راهبرد مقابله ای مسأله مدار به صورت مثبت و راهبردهای هیجان مدار و اجتنابی به طور منفی باورهای فراشناختی را پیش بینی کردند.

420097

۱. عضوهیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث (070ع.8100211 02710055610100 ۲3) ۲ کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث؛ طلبه سطح ۳ کلام جامعه الزهرا( 0۳00 .لنه 42156540۳0 هه عاشورا براساس حضورفعال کاروان اسرا بود که باقی ماند وشناخته شد. بدون خطابه‌های حضرت زینب تلا وامام سجاد لل چگونه عاشورا می‌توانست دردل مردم خفته آن روزگاررسوخ کند وآنان را بیدارنماید؟ حضرت زینب لا پیام آورحماسه عاشورا بود واین پیام را به حماسی‌ترین شکل ممکن ارائه داد. این بانوی بزرگ اسلام در خطبه‌های خود درجهت روشنگری قیام اباعبدالّه الحسین لا به برخی آیات قرآن به صورت صریح وضمنی استناد کرد. این خطبه‌ها درکوفه وشام باعث بیداری مردم» رسوایی دستگاه اموی واثبات حقانیت قیام امام حسین الاشد. ازسویی دیگراین خطبه‌ها ازتسلط وفهم عمیق حضرت زینب‌تلئه ازقرآن کریم حکایت دارد. نکته ظریف دردعوت وسیره تبلیغی حضرت زینب ۳ در خطبه‌ها وسخنان ایشان» آن است که همواره آنها را به صورت سلسله وا رذکر می‌کند. یعنی محتوا ومضمون سخنان خود را علاوه بربیان شبوا ورسااقلا بل آیات کتاس لایس احادیث جدش و پدرش امام علی لل وپس ازآن به وقایع تاریخی مستند می‌سازد(اسفندیان ۱۳۸۷: ۰۱۳ یکی از خطبه‌های مهم حضرت زیدب تلا پس از شهادت امام حسین لا واسیری اهل‌بیت امام حسین لت خطبه ایشان درشهرشام است. شام که روزگاری مرک ز حکومت معاویه بود واوسال‌های زیادی اوبرضد علی لنّ وخاندان نبوت» تبلیغات سو می‌کرد» در آن زمان» یزید بن معاویه را حاکم خود می‌دید. کاروان اسیران کربلا وارد شهری شدند که خاندان بنی امیه ازلحاظ روانی وتبلیغاتی» فضا را علیه خاندان نبوت آلوده و مقاله پیش روبا شیوه توصیفی -تحلیلی به تحلیل اقتباس‌ها واستنادهای قرآنی حضرت زینب‌له درخطبه شهرشام می‌پردازد که روشن شود عقیله بنی‌هاشم چگونه با استناد به کلام وحی» وجدان خفته مردم شام را بیدارکرد ودستگاه یزید را رسوا نمود و  گفتنی است مقصود ازاقتباس دراین نوشتان یکی ازمحشنات لفظی درعلم بدیع از علوم بلاغی است که درتعریف آن گفته شده است: تضمین کلام وسخن به آیات قرآن یا احادیث» بدون اين‌که برآنها تصریح شود (دقیق عاملی» ۱۴۲۵: ۰۱۷۵ قالش لاو السالّمی) الصا علّی جدی صبد المرلین صد ی ال شبحاله کذلک به سول: (لمکان : عاقه قبهّ لین سار الشوای کلیوا | بایات ال وکانّوا بها سهروه» آتنک با یرید ین أحذت علیبا أفطارالّض وصیفت علا آقّاق المما قأضبخما ی فی (صارنصای لک صقافی اراک ات دواد اراد پکا من ال هّانا وعلبک منه کرامه وامیتانا ون یک کلم حطرک وال فذ رک تخت بأنیک و نی عیک شرت آا رت آرح ریا یارریک دا جی وت نانک سزیمه ولیک مه مه رین ما لک ملکنا حلص کی ملطائا فمهادمهاد لش جادآئسیت و لوا «ولای تحیا یحصجن لین روا نما یی له حیر سوم رما یی هم لزدادا ما ولمم عذاب مین من العذل با ان الما یرک حرانرک لماک وسزفک بکات رشنول له ایا فد کت شرره وت فحومهنّ تخدویهن ادا من بل ی بل وتستشرهن المتاقل وب ین المتاهل و بصع فحومهن ریب والیعید والعایب والشهید والششریگ والرضیم وان والیم یس معهن ن راهن ولمم ولاین حماتهن حمیغ عث یفک علّی ال و جخودا لول ال ودفعا ما جا به من عند الله ولا عوّمنک ولا عجت من فغلیک وأنّی توتجی مراد جمع اب و ج کهرالجرات ومرالیوگ ی وجه ول اه ای الب مود گرم له و شولا اهر را ی دی کار اما وان فوصت بجزجزفی الصذرلکنگی پم پذ رف یستبن فی بسا ات نکن تله لیکا تفا وحن مان ضهرکسره پرصول ال ویصخ لک بلسانه. وهویول قرحا رنه سید بکات رد دیاس شاه ایک سیر يد ماب آهل و این نموب دین الکوب نس آل عبد ایب وتف هکفت باشتاخک ولقربت 5 رامیت روا و ری لقذ تادیهم هو لومهد وک و ضیکاشههم ون شوک ول مینک ما مت ملّت یک من مرها لت و غیت نک از تضماک رواک یذ آزجین یی مخ ال فانک ر بو ار لس الا حذ با والعیم من الما وال عصبک علّی من مک دمانا و تقص دما ول حمائتا رمک عتاسد وتا (قعلت ملک ای فعلت» رما نرب الاجندک وما جرزت الا آخی کی شترا 4۶( 2ن ول اه یت بل 5 زد 3 اهکت من حرمّیه و سفکت مخ وکا اند خی نامع بو مهم وب شعفهم ینتم من طالمهع ویح لم بحمهم من أغانمم فلایسکدا: کفنک الفره کی ۵ لاتحسین لین فیلوا فی صپیل ال دایم زاس بان ۵ من فصله) وسبک بال ویو اکما یرو ال حضما جنر جر وصیعلم من بوک وک ین رقاب المشلمیق ان (بشت) مالقا با رگم وهدا وال مییایه میخگر اه ار در رمرم لائیجاع الاب فیک بغد کت عون المسلمین به عبری و ضرعم ند ذکره ری فیک لوب فاسیه نوش او ام مش بسکط ام وله لول ق مّس فیها الشطان وفع من ماک ملک ما در لب کل اجب لقّشل الأجا رأسباط لاه تلم لصها بأییی الملما الحيکه ونشل العهره مره تنوف اکن من دما کلب هم م من لحومتا یلک ال الرکیه علّی الجهوب الصا حيه تناها العواسل ونر غرم ات وال فلین نذا تما تچ با سکاماماسیعلج رات فلت 4 یاک ما له (بقاّم للیید) ری او المشکگی والمع ورلیه المجا والمل ند کیلک واجهذ هلک قوف ی شرا بالوعي انککاب رابت رالائیخاب لاکذ رک  [ لاب عابتا ولا مخ درا ولا بعش عنک ار ومل ریک لاد امک ال عددّ وکسم الابدهر ای الماوی ألالعن ال الالم الادی والعمد لو نی کم یاه بالسماده وحم لأضفهائه بالقهاده و بیرغ وا مر ی م3 نهر الرضوان والمعفره ول بش بهم عیرک ولا ای بهم سواک تساه کمن له الأجرو خر هم الاب وال خروتساله خضح الحلاه وجمیل الا (نه ریم وود» زینب دخترعلی بن ابی‌طالب ال برخاست وفرمود: حمد برخدای پروردگار جهانیان سزاست. ودرود برجدم سروررسولان وپیامبران. راست گفت خداوند متعال که فرمود: ( آن‌گاه فرجام کسانی که بدی کردند [بسی] بدتربود؛ [چرا] که آیات خدا را تکذیب کردند ای یزید! آیاگمان برده ای جال که جای جای زمین وآفاق آسمان را برماگرفتی وبستی وما چونان کنیزان رانده شدیم» مایه خواری ما وموجب کرامت توست وحکایت از عظمت مکانت تودارد؟! که این چنین باد دربینی انداخته‌ای وبرق شادی وسروراز دیدگانت می‌جهد. حال که دنیا را برای خود مرن واموررا برایت منظم می‌بینی وملک و سلطنت ما برایت صافی گردیده» لختی آرام گیر! مگرسخن خدای را فراموش کرده‌ای که فرمود: «گمان مبرند آنان که کافرشدند وما آنان رامهلت دادیم [این مهلت] به نفع شماست. همانا به آنان مهلت دادیم تا برگناه خود بیفزایند.وبرای آنان عذاب خوارکننده آیا این ازعدل است که زنان وکنیزان تودرپس پرده باشند ودختران رسول خدا اسیر؟! پرده‌هایشان را دریدی و چهره هایشان را آشکارکردی. آنان را چونان دشمنان از شهری به شهری کوچانیدی» ساکنان منازل برآنان اشراف یافتند ومردم دورونزدیک و پست وفرومایه وشریف چهره‌هایشان را نگریستند. درحالی که ازمردان آنان حامی و سرپرستی همراهشان نبود. چگونه امید می‌رود ازفرزند کسی که جگرهای پاکان را به دهان گرفته وگوشت وی ازخون شهدا پرورش يافته است؟! وچه‌سان درعداوت ما اهل‌البیت کندی ورزد آن‌که نظرش به ما نظردشمنی وکینه‌توزی است؟! آن‌گاه بدون احساس چنین گناه بزرگی بگویی: [اجداد تو برخیزند وپایکوبی کنند وبه توبگویند: ای یزید! دست‌مریزاد» در حالی که با تازیانه وعصایت بردندان‌های پیشین ابی عبد ال الا بزنی. چرا چنین نگویی» وحال آن که ازقرحه وجراحت پوست برداشتی وبا ریختن خون ذریه محمّد تلّهّکه ستارگان زمین ازآل عبدالمطلب‌اند خاندان اورا مستأصل کردی و نیاکان خود را می‌خوانی» وبه گمان خود آنها را ندا درمی‌دهی. [ای یزید!] زوداکه به آنان بپیوندی ودرآن روزآرزومی‌کردی که ای کاش شل بودی و لال ونمی‌گفتی آن‌چه را که گفتی ونمی‌کردی آن چه را که کردی. خداوندا! حق ما را بگیر وازآن‌که به ما ستم کرد انتقام ستان» وغضب خود را برآن که خون‌های ما را ریخته. [ای یزید!] به خدا سوگند جزپوشت خود را ندریدی و مجزگوشتت را نبریدی» بی‌تردید بررسول امه نش وارد می‌شوی» در حالی که خون ذرّیه اش را ریختی وپرده حرمست فرزندانش را دریدی واین جایی است که خدا پراکندگی‌هایشان را جمع و پریشانی‌هایشان را دفع وحقوق آنان را بگیرد: «آنان راکه درراه خدا به شهادت رسیدند مرده مپندار بلکه زندگانی هستند که درنزد پروردگارشان مرزوق اند» (آل عمران/ ۰)۱۵۷ [ ای یزید!] همین قدرتورا بس است که خدای داور ومحمّد لش دشمنت وصاحب خون» وجبرئیل پشتوپشتوان باشد. وزودا بداند آن کس که فریبت داد وتورا برگرده مسلمانان سوارکرد چه بد جانشینی برگزیده» وکدام یک مکانتی بدترداشته نیرویی ای یزید! گرچه دواهی وبلاهای زیاد ازتوبرمن فرود آمد اما همواره قدرتورا ناچیز دانسته فاجعه ات را بزرگ» ونکوهشت را بزرگ می‌شمرم» چه کنم که دیدگان, اشکبارو سینه‌ها سوزان است؟ شگفتا وبس شگفتا کشته شدن حزب ال نجیبان به دست حزب شیطان طلقا است . ازدست‌های پلیدشان خون‌های ما می چکد ودهان‌های ناپاکشان ازگوشت ما می‌خورد وآن جسدهای پاک وپاکیزه با یورش گرگ های درنده روبه روست» و  آثارشان را کفتارها محومی‌کند. واگرما را غنیمت گرفتی» زودا دریابی غنیمت نه که غرامت بوده است» آن روزکه جزآن چه دست‌هایت ازپیش فرستاده نیابی» وپروردگارت هرکید ومکر وهرسعی وتلاش که داری به کاربند. سوگند به خدای که هرگزنمی‌توانی» یاد ونام ما را محوووحی ما را بمیرانی» چه دوران ما را درک نکرده» این عاروننگ ازتوزدوده نگردد. آیا جزاین است که رای توسست است وباطل» و روزگارت محدود واندک» وجمعیت توپراکنده گردد؟ آری» آن روزکه ندا رسد: «الالعه پس حمد خدای راست که برای اوّل ماسعادت ومغفرت» وبرای آخرما شهادت و رحمت مقررفرمود. از خدا می‌خواهیم ثواب آنان را تکمیل فرماید وموجبات فزونی آن را فراهم آورد» وخلافت را برما نیکوگرداند؛ چرا که اورحیم وودود است. خدای مارا بس حضرت زینب لوا خطبه خود را با حمد وئدای الهی آغازنمود وپس از دورد بر پیامبرددشه خطبه خویش را با این آیه قرآن آغاز نمود: شم کان عاجه نیج آساژا الشوای آن کذوا ات ال و کائوا ها ستهروی»» آن‌گاه فرجام کسانی که بدی کردند [بسی] بدتربود؛ [چرا] که آیات خدا را این آیه سرانجام کارستمگران مذکوررا بیان می‌کند. از این‌روبا کلمه «ثم: سپس» آغاز می‌شود وکلمه «عاقبه» با نصبخوانده می‌شود؛ چون خبرکان واسم کان کلمه «سوای» است وبا این‌که قاعدتا باید اسم کان اول بیاید وسپس خبر اگر خبررا مقدم ذکرکرده» برای این است که حصر را افاده کند وبفهماند که سرانجامشان جز«سوای» چیزی نیست. درکلمه «اساژا؛ نفرموده درچه چیزبد کردند وخلاصه متعلق آن را ذکرنکرده ومعنایش «عملوا السو: بد کردند» است وکلمه «سوای» به معنای حالتی است که صاحبش ازآن دررنج باشد. مقصود ازآن دراین‌جا عذاب بد است وجمله «أ لوا پیات ال» در تقدیر«لتکذیبهم بایات الّ» است ولام تعلیل ازآن حذف شده ومعنایش این است که سپس سو العذاب سرانجام کارکسانی شد که عمل بد می‌کردند وغیراین سرانجامی نداشتند؛ برای این که آیات خدا را تکذیب وتمسخرمی‌کردند (طباطبایی» ۱۳۷۴: آری» گناه وآلودگی همچون بیماری خوره به جان انسان می‌افتد وروح ایمان را ازبین می‌برد وکاربه تکذیب آیات الهی می‌رسد. حتی ازآن نیزفراترمی‌رود واورا به تمسخر پیامبران وآیات الهی وامی‌دارد؛ به مرحله‌ای می‌رسد که دیگرهیچ اندرزوانذاری مور با نگاهی به صفحات تاریخ زندگی بسیاری ازیاغیان وجانیان درمی‌یابیم آنان درآغاز کار چنین نبودند ودست کم نوری ضعیف ازایمان درقلب‌شان می‌تابید؛ ولی ارتکاب گناهان پی درپی سبب شده است که روزبه روزازایمان وتقوا فاصله بگیرند وسرانجام به آخرین مرحله کف برسند. در خطبه معروف حضرت زینبتاتلاکه درشام درمقابل یزید ایراد فرمود نیزاین آیه با برداشت مذکور آمده است؛ زیرا آن حضرت هنگامی که دید یزید باگفتن کلمات کفرآمیزواشعارمعروف «لعبت هاشم بالملک ...» که بیانگرعدم ایمان او به اساس اسلام بود» همه چیزرا به سخره گرفته است» پس ازحمد الهی ودرود بر پیامبرتلش چنین فرمود: «اگرتوامروزبا این اشعارکفرآمیز اسلام وایمان را انکارمی‌کنی و به نیاکان مشرکت که در جنگ بدربه دست مسلمانان کشته شدند می‌گویی: ای کاش بودید وانتقام‌گیری مرا ازخاندان بنی‌هاشم می‌دیدید» جای تعجب نیست؛ این همان چیزی است که خدا فرموده که مجرمان سرانجام آیات مارا تکذیب می‌کنند» (مکارم حضرت زینب تلا با استناد به این آیه یادآور می‌شود که سیرگناهان یزید وی را به سوی کفروتکذیب ایات الهی می‌کشاند وپایان کارکسانی که با کفربه خدا وتکذیب  پیامبراني اووبا ارتکاب گناهان به خود بدی کردند عذاب وآتش جهنم است. حضرت زینب‌تلوا با استناد به این آیه به صورت کنایی یزید را منکرآیات الهی ونبوت وخاندان نبوت معرفی می‌کند و چهره واقعی‌اش را آشکار می‌نماید؛زیرا اوعمل کشتن سبط پیامبر نت تا برد حیث أحذت علیتا فطار الارض رای الصما أسبختا سای ما ناف الرا ی پا قوانا له ویک علیه کرامه وی دبک لعطم خطرک عنده قممخت بانیک وتقلرت نی یک جذلاح مضرورا یس ریت الدنیّا ی فشکریه والامر رز کته مین وقات ملولا ز شلطاا زلا تسین این کمروا ای کم حیرفیهم ای کم لزدادوا ما کم عدات هی فمهامهادا ای پزید! آیاگمان برده‌ای حال که جای جایزمین وآفاق آسمان را برماگرفتی و بستی وما چونان کنیزان رانده شدیم مایه خواری ما وموجب کرامت توست؟! و حکایت ازعظمت مکانت تو دارد که این‌چنین باد دربینی انداخته ای وبرق شادی وسرورازدیدگانت ی جهد؟ حال که دنیا را برای خودمرنّب واموررا برایت منظم می‌بینی» وملک وسلطنت ما برایت صافی گردیده. لختی آرام گیر! مگر سخن خدای را فراموش کرده‌ای که فرمود: گمان مبرند؛آنان که کافرشدند وما آنان را مهلت ادیم» [این مهلت] برای آنان خیراست؛ ما همانا آنان را مهلت دادیم که برگناه خود بیفزایند وبرای آنان عذاب خوارکننده خواهد بود. آیه‌ای که حضرت زیدب تلا دراین فرازاز خطبه بدان استناد می‌کند آیه ۱۷۸ سوره آل ولا تصبی ای کزرا ما ملي هم خیزلأشسهم ما غلي هم لیدارا رما رهم کافران مپندارند که درمهلتی که به آنها می‌دهیم خی رآنهاست. به آنها مهلت می‌دهیم که بیشتربه گناهانشان بیفزایند وبرای آنها عذابی خوارکننده است. ازآیات قرآن مجید استفاده می‌شود که خداوند افراد گنهکاررا در صورتی که زیاد آلوده گناه نشده باشند» به وسیله زنگ‌های بیدارباش وپیامدهای اعمالشان ویاگاهی به وسیله مجازات‌های متناسب با اعمالی که ازآنها سرزده است» بیدارمی‌سازد وبه راه حق بازمی‌گرداند: آین‌ها کسانی هستتد که هتوزشایستگی هدایت را دارندومقمول لطفت می‌شود؛ ولی خداوند آنها که درگناه وعصیان» غرق شوند وطغیان ونافرمانی را به مرحله نهایی برسانند را به حال خود وامی‌گذارد وبه آنها میدان می‌دهد تا پشتشان ازبارگناه سنگین شود واستحقاق حداکثرمجازات را پیداکنند. اینهاکسانی هستند که تمام پل‌ها را درپشت سرخود ویران کرده‌اند وراهی برای بازگشت نگذاشته‌اند وپرده حیا و درخطبه زیسب کبریتلا درشام» استدلال به این آیه را دربرابريزید طغیانگر توامروزشادی می‌کنی و چنین می‌پنداری که چون فراخنای جهان را برماتنگ کرده‌ای وکرانه‌های آسمان را؛برما بسته‌ای"وما را همچون اسیران ازاین دیاربه آن دیارمی‌بری» نشانه قدرت توست ویا درپیشگاه خدا قدرت ومنزلتی داری وما را دردرگاه‌زاوراهی نیست؟! اشتباه می‌کنی. این فرصت وآزادی راخداوند به خاطر این به توداده که پشتت ازبارگناه سنگین گردد وعذاب دردناک درانتظار توست . ... به خدا سوگند» اگرمسیرحوادث زندگی» مرا همچون زن اسیر درپای تخت توآورد» تصورنکتی که از نظرمن کمترین شخصیت وارزش داری» من تو دستت ساخته است انجام ده. به خدا سوگند هرگزنورما را خاموش نتوانی ساخت ووحی جاودانه وآیین حق ما را محونخواهی کرد تونابود می‌شوی واین حضرت زینب‌تللّ با استناد به این آیه» به یکی ازسنت‌های الهی که سنت امهال  است اشاره می‌کند وبا زبان کنایه» خوشحالی یزید ودستگاه یزدیان را فرجامی تلخ معرفی می‌فرماید؛ چراکه خداوند مهلت داده که باکشتن فرزند رسول واسیری خاندانش بر نکته دیگری که ازاین استناد عقیله بنی‌هاشم به دست می‌آید این است که اگر برخی حکومت‌ها وافراد ظالم وستمگرچند صباحی ازکام دنیا برخوردارند ومهلت گرفته‌اند» تصورنکنیم این نشانه حقانیت وعزت آنها درپیشگاه خداوند است» بلکه این سنت الهی است که گاهی به بندگان مهلت داده می‌شود که هرچه می‌خواهند انجام حضرت زیدب تلا درفرازی دیگرازاین خطبه» پش ازاین که یزید را به آن‌چه انجام جنایاتی که انجام داده» بیم می‌دهد. می‌فرماید: «فا کرک الق بقعلهم ...؛ ازقتل امام حسین لا واصحایش خوشحال مشوومپندارکه مرده‌اند». درادامه به آیه 4۹ سوره «ولا تسین الدیج یر في صبيل اه ایحا عند رم بون»» کسانی راکه درراه خداکشته شاه‌اند مرده مپندار بلکه زنده‌اند ونرزد بعضی ازمفسران معتقدند آیات فوق درباره شهدای احد نازل شده وبعضی دیگر درباره شهدای بدر می‌دانند ولی پیوند این آیات با آیات قبل» نشان‌دهند؛ نزول بعد از حادثه احد است. اما مضمون ومحتوای آیات تعمیم دارد وهمه شهدا حتی شهدای بدر راکه چهارده نفربودند شامل می‌شود. از این‌رودر حدیشی ازامام باقرثّ نقل شده است که به هرحال چنین به نظرمی‌رسد که جمعی ازافراد سست‌ایمان بعد ازحادثه احد می‌نشستند وبردوستان وبستگان خود که دراحد شهید شده بودند» تأسف می‌خوردند که چرا آنها مردند ونابود شدند؛ مخصوصا هنگامی که به نعمتی می‌رسیدند وجای آنها را خالی می‌دیدند بیشترناراحت می‌شدند وبا خود می‌گفتند: ما این چنین درنازونعمتیم» اما برادران وفرزندان ما درقبرها خوابیده‌اند ودستشان ازهمه جاکوتاه است. این‌گونه افکاروسخنان علاوه برنادرستی عدم تطبیق با واقعیت» درتضعیف روحیه بازماندگان بی‌اثرنبود. آیات فوق» براین گونه افکارخط بطلان کشیده واز مقام شامخ وبلند شهیدان یاد کرده است . منظوراز حیات وزندگی دراین‌جا همان حیات وزندگی برزخی است که ارواح درعالم پس ازمرگ دارند» نه زندگی جسمانی ومادی؛ گرچه زندگی برزخی به شهیدان اختصاص ندارد وبسیاری دیگرازمردم نیزدارای حیات برزخی هستند» ولی از آن جاکه حیات شهیدان یک حیات فوق‌العاده عالی وآمیخته با انواع نعمت‌های معنوی است وافزون براین» موضوع سخن درآیه آنها هستند.» تنها ازآنان نام برده شده است. آنها به قدری غرق مواهب حیات معنوی هستند. که گویا زندگی سایربرزخیان درمقابل آنها حضرت زینب کبری‌تلا با استناد این آیه به یزید فهماند که شادی تودرقتل سیدالشهدا لاو خویشان ویارانش آمری جاهلانه است؛ زیرا توازکار خویش مسروری» اما شهدای کربلا زنده‌اند ودرنزد پروردگارشان روزی می‌خورند واین توهستی که دچار عقیله بنی‌هاشم درادامه خطبه به سرانجام سو یزید وحضوراودردادگاه عدل الهی [ای یزید! ]همین قدرتورا بس است که خدای داور ومحمد لت دش وصاحب خون» وجبرئیل پشت وپشتوان باشد» وزودا بداند آن کس که فریبت داد وتورا برگرد؛ مسلمانان سوارکرد» ظالمان بد چیزی رابه جای  استناد حضرت درانتهای این فقره به آیه ۵۰ سوره کهف است: «فعحدوه در لاه من دذوني وه لکم عدو بش میج بدلا»» آیا شیطان وفرزندانش را به چای تین به دوستی می‌گیرید. حال آن‌که دشمن معنای این آیه این است که به یاد آراین واقعه را تا برای مردم روشن شود که ابلیس -که ازجن بود - وهمچنین ذریه ای دشمنان ایشان‌اند وخیرایشان را نمی‌خواهند. پس سزاوار نیست که فریب اورا که لذات مادی دنیا وشهوات ونیزاعراض ازیاد خدا را برای ایشان زینت می‌دهد بخورند. نیزسزاوارنیست که اورا اطاعت کنند وبه سوی باطلی که او دعوتشان می‌کند قدم نهند. نباید ابلیس وذریه اورا اولیای خود بگیرید؛ چون آنها دشمنان شمایند. بنابراین مراد ازولایت» اطاعت خواهد بود؛ چون کفار از شیاطین در آن چه به سویش می‌خوانند. اطاعت می‌کنند وخدا را دزآن‌چه به سویش فرامی‌خواند اطاعت نمی‌کنند. همه مفسران نیزآیه را این ‌طور تفسیرکرده‌اند که خداوند یه مورد بحث را با تقبیح مشرکان درقائل شدن به ولایت شیطان‌ها ختم نموده وفرموده: (بشش لین بدلا* چون عمل مشرکان درحقیقت همان بدل گرفتن شیاطین به جای خداست وچقدراین کارزشت است وهیچ صاحب خردی مرتکب آن نمی‌شود. خداوند نیزبه منظورروشن‌ترکردن این زشتی التفاتی به کاربرده؛ یعنی فرموده: «من ذونی» با این‌که جا داشت که براساس سیاق صدزآیه که فرموده بود: «وقسا بفرماید: «من دوننا»» همچنان که همین التفات را قبل زاین درجمله «عن نویه به کاربرده ونفرموده راستی چه زشت است که انسان» خدای عالم وآگاه ورحیم ومهربان وفیض بخش را رهاکند وشیطان ودارودسته‌اش را به جای اوبپذیرد! این زشت‌ترین انتخاب‌هاست. کدام انسان عاقل, دشمن راکه ازروزنخست» کمربه نابودی‌اش بسته و بدین‌منظور سوگند یاد کرده» به عنوان ولی ورهبروراهنما وتکیه‌گاه می‌پذیرد؟! (مکارم شیرازی. حضرت زینب لب با استناد واستدلال به این آیه خواستند به یزید وشامیان بفهمانند  که به جای این‌که رضایت خدا ورسولش وعترت اورا جلب نمایند. با انجام دادن فجایع کربلا رضایت شیاطین واطاعت ازابلیس را جایگزین نمودند که جایگزین وبدیل بدی را حضرت زیدب لّل پس ازاین‌که با استناد به یه ۵۰ سوره کهف» یزید وحامیان اورا اطاعت کننده شیطان وبه دورازرضایت خدا ورسولش معرفی می‌کند. با استناد به آیه ۴ سوره فرقان جایگاه آنان را درجهنم وگمراه‌ترین مردم می‌داند: ایح بقزوت علی وجوههع ی هم لک مرکا وأسل سبیلا»: همانان که [درقیامت] به سوی دوزخ محشورمی‌شوند» بدترین جایگاه را دارند و دراین کنایه» افزون براین‌که کنایه بلیغ ترازتصریح به شمار می‌آید» تهدید کفاربه شر مکان وبه عذاب الیم است ونیزدرمعنای احتجاجی است برضلالت آنان؛ چون هیچ ضلالتی بدترازاین نیست که انسان با صوزت» خود را رو به زمین بکشد وبدون ای ن‌که جایی را ببیند پیش برود وهیچ نداند که به کجا منتهی می‌شود ودرپیش روبا چه چیزهایی مواجه می‌گردد. این ضلالتی که درحشرشان برصورت» به سوی جهنم دارند. مجسم وممثل ضلالتی است که دردنیا داشتند؛ برای اين‌که دردنیا نیزبه بیراهه 1 می‌رفتند وهیچ توجهی به تدای انبیاکه راهذاران شعادت ند وازهرطرف ایشان را 5 آری» نتیجه برنامه‌های زندگی انسان‌ها درآن‌جا روشن می‌شود؛ گروهی قامت‌هایی همچون سرودارند و صورت هایی درخشان همچون ماه که باگام‌هایی بلند به سرعت به :۳ سوی بهشت می‌روند. درمقابل» جمعی به صورت برخاک افتاده وفرشتگان عذاب آنها را به سوی جهنم می‌کشانند. این سرنوشت متفاوت نشسان می‌دهد چه کس ی گمراه وشر بوده وچه کسی خوشبخت وهدایت يافته است؟! (مکارم شیرازی» ۱۳۸۰: ۰)۷۹/۱۵ حضرت زینب تلا با استناد به این آیه تمام مسببان وآمران مصائّب کربلا راگمراه و  روسیاه دنیا وآخرت برمی‌شمرد وجهنم را جایگاه ابدی آنان معرفی می‌فرماید. حضرت زینب تلا درفرازهای پایانی خطبه بلیغ خود درشام یزید را این‌گونه لب کل لمعب یل الیا واسبّاط الییا و صلیل الصجا یی الظلّا الببه وتضل الهره المره تلف أکنهم من انا وحن أفوام من ومتا یلک اجقت الکید علّی یوب الضّاحيه تناها العواسل وتعیرما مها الراعل ین اعدا مغتما تج با وشیکا مغرما جیخ مد لام قد ازگوشت ما می‌خورد وآن جسدهای پاک وپاکیزه با یورش گرگ‌های درنده روبه روست» وآثارشان راکفتارها برخاک می‌مالند واگرما را غنیمت گرفتی» زودا دریابی غنیمت نه که ,غرامت«بوده انست. آن,روزکه جزآن چه دست‌هایت از دراستنادهای قبلی» حضرت زینب‌تلا به آیات قرآن یزید و حامیان اورا ستمکار گمراه واقجوعمیان برشمرد, درادانه خطبه حتلیله ببی‌ساشم با یفیرش جعایاتی که برید انجام داده وعمق فجایعی که واقع شده» هرآن‌چه راکه برایق یزید وقاتلان کربلادردنیا و آخرت رقم بخورد» ره‌آورد عملکرد خود آنها می‌داند و خداوند براساس عدل وانصاف با بندگان خود رفتارمی‌کند؛ از این رو حضترت درادامه به آیه ۱۸۲ آل عمران استناد کرده این [عذاب] به سبب فسق وفجوروگناهانی است که خود پیش فرستادید» علامه طباطبایی ## درذیل این آیه به دونکته ظریف این‌گونه اشاره می‌کند:  یعنی این عذاب حریق به خاطراعمالی است که ازپیش برای خود فرستادید و اگراعمال را به «أیدی: دست‌ها»نسبت داده» برای این است که غالبا دست وسیله تقدیم است. جمله وان له نیش بلام للعبیل» نیزعطف است بر بفرماید: ننوشتن وثبت نکردن اعمال بندگان» اهمال ورزیدن درنظام اعمال است واین خود ظلم بسیاروستم بزرگی است؛ چون اعمال بندگان یکی دوتا نیست وبندگان هم یک نفرودونفرنیستند. پس ننوشتن اعمال بندگان» ظلمی بزرگ است ودراین صورت خدای تعالی ظلام به بندگان خواهد بود وخدا منزه از آیت الّه مکارم شیرازی -ازمفسران معاصر-نیزازاین آیه به عادل بودن خداوند چنین اصولا اگرامثال شما جنایتکاران؛ مجازات اعمال خود را نبینید ودرردیف نیکوکاران قرارگیزید» ايننهایت ظلم است واگرخدا چنین نکند» «ظلام: بسیار ظلم کننده» است. این آیه ازجمله آیاتی است که ازیک سومذهب جبریون تعمیم می‌دهد. أیه فوق تصریح می‌کند که هرگونه کیفروپاداش ازطرف خداوند به خاطراعمالی است که مردم با اراده خودشان آن را انجام داده‌اند. از 7 سوی دیگن یه فوق با صراحت می‌گوید: بخداوند هیچکایطلم نمی‌کند وقانون 3 پاداش اوبرمحورعدالت مطلق دورمی‌زند. این همان چیزی است که عدلیه (قائلین به عدل یعنی شیعه و جمعی ازاهل تسنن که معتزله نام دارند) به آن واژه ظلام» صیغه مبالغه وبه معنای بسیارظام کننده است. انتخاب این کلمه ۲۳۲ دراین‌جا با آن‌که خداوند کمترین ظلمی روا نمی‌دارد شاید به خاطراین باشد که اگراومردم را مجبوربه کفروگناه کند وانگیزه‌های کارهای زشت را درآنان بیافریند وسپس آنها را به جرم اعمالی که جبرا انجام داده‌اند کیفردهد ظلم کوچکی انجام نداده» بلکه «ظلام» خواهد بود. (مکارم شیرازی» ۱۳۸۰: ۱۹۳/۳) حضرت زینب تلا با این فرازه خطبه خود را این گونه به پایان می‌رساند: و اد يط ای حکم لقرلاند بالشماده و وختم لأضفائه بالشهاده رم اراد الق و الرضوان والعفره ول یش بم عبرک ولا یلیم یواک تساه نکیل کم ارو یترل هم الاب وال تساه خضی اللاه پس حمد خدای راست که برای اوّل ما سعادت و مغفرت» و برای آخرما شهادت و رحمت مقرر فرمود. از خدا می‌خواهیم ثواب آنان را تکمیل فرماید و موجبات فزونی آن را فراهم آورد» و خلافت را برما نیک وگرداند؛ چرا که او رحیم و ودود است. خدای ما را بس است» چه نیکووکیلی است! حضرت درپایان این خطبه» به آیه ۹۰ سوره هود استناد می‌فرماید: ازپروردگارتان آمرزش بخواهید» سپس به درگلاهش توبه کنید که پروردگارمن این آیه درمقام خطاب به گنهکاران است که بدانید گناه شما هرقدربزرگ وسنگین باشد راه بازگشت به روی شما بازاست؛ چرا که پروردگارمن» هم رحیم است وهم دوستداربندگان. «ودود» صیغه مبالغه از«ود» به معنای محبت است. ذکراین کلمه بعد ازکلمه «رحیم» اشاره به این است که نه‌تنهاخداوند به حکم رحیمیتش به بندگان گنهکارتوبه‌کارتوجه دارد بلکه ازاین گذشته؛ آنها را بسیاردوست می‌دارد که هرکدام از این دو(رحم ومحبت) خود انگیزه‌ای برای پذیرش استغفاروتوبه بندگان است (طبرسی» بعضی ازمفسران معاصر نکات زیبایی را ازاین آیه بیان می‌کنند: الف) باید درکنارهشداربه مخالفان» راه بازگشت واصلاح را نیزبه آنان ارائه داد. ب) طلب آمرزش ودوری ازگناه» مقدمه بازگشت به راه حق است.  د) خداوند را آن‌گونه معرّفی کنیم که شین بازگشت یه سزق اوآسان شنوق: ه) رحمت خدا لحظه‌ای نیست» بلکه استمراردارد ودارای آثاروبرکات زیادی است. و) خداوند نه‌تنها توبه پذیراست» بلکه توبه‌کننده را دوست دارد. (قرائی. حضرت زینب تلا دراین آخرین استناد واقتباس قرآنی خود. درصدد بیدارکردن وجدان‌های خفته وکنارزدن حجاب هایی است که معاویه وفرزندش یزید سالیانی بر چشمان مردم شام افکنده‌اند. زینب له ضمن توجه دادن اهل مجلس یزید به گناهی که مرتکب شدند» بازبودن باب استغفارالهی ورحیم بودن خداوند را یادآور شد» چه‌بسا غافلان به راه راست برگردند که تاریخ گواه است اوضاع شام به نفع اسیران کربلاشد ویزید زینب کبریتللّل درمهبط وخی ودردامان خاندان پیامبرپروزش يافت . انس ایشان با قرآن وپرورش فکری درکنارقرآن ناطق حضرت علینّ درکلام وبیان ایشان آشکاراست. مهم‌ترین شاهد براین مدعا خطبه پرمختوا وبا مضامین عالی ایشان درشام بود که مرور آن‌گذشت. عقیله بنی‌هاشم درخطابه‌های خویش با اقتباس‌های قرآنی درصدد القای مقصود به صورت کنایی به مخاطبان خویش است که کنایه بلیغ‌ترازتصریح به شمار می‌رود. این فن بلاغی فرزند امیربیان در خطبه ایشان نمایان شد. ایشان با استناد به آیات قرآن» یزید وحامیان اورا به سبب انجام فجایع کربلا گمراه» ستمکان مستحق خواری دنیا وعذاب اخروی می‌داند وتا کیدمی‌کندکه خداون درکمین آنهاست واین استمهال - اين‌طاووس» علی بن موسی بن جعفر(۸ ۷ ۱۳(ش)» اللهوف» ترجمه: عقیقی بخشایشی. - اسفندیان سرور(۱۳۸۷ش)» «اصول مبارزه عاشورایی در خطبه حضرت زینب تلف )» - دقیق آملی» شیخ معین (۱۴۲۵ق)» توحید. قم» بی‌نا چاپ دوم. - طباطبایی» سید محمدحسین (۱۳۷۴ش)» المیان ف ی التفسیرالق رن » ترجمه: - طبرسی,» احمد بن علی (۱۴۰۳ق)» الاحتجاج عل یاه لاللجاج» مشهد» نشر مرتضی. - طبرسی» فضل بن حسن (۱۳۷۲ش)» مجم عالبیان ف یتفسیرالقن » تهران» انتشارات ن مجلسی,» محمدباقر (۱۴۰۳ق)» بحارلانوا ر(ج ۴۵)» بیروت» دار احیاالتراث الخرنی: - مفید محمد بن محمد بن نعمان (۱۴۱۳ق)»الامالی» تحقیق و تصحیح: حسین - مکارم شیرازی» ناصروهمکاران (۱۳۸۰ش)» تفسیرنمونه + تهران» دارالکتب الاسلامیه.

ماندگاری  قیام امام حسین (ع) و رسوایی دستگاه بنی امیه مرهون خطبه ها و روشنگری های حضرت زینب کبری (س) می باشد. ایشان در خطبه های شهر کوفه وشام با استناد به آیات قرآن کریم به بیان عهد شکنی مردم، مظلومیت و حقانیت امام حسین(ع) و رسوا نمودن بنی امیه پرداختند. نوشتار پیش رو با شیوه توصیفی تحلیلَی و روش کتابخانه ای به تحلیل اقتباس های قرآنی حضرت زینب (س) در خطبه  شهرشام پرداخت که  حاصل آن چنین شد: ایشان با استناد به آیات قرآن،یزید و حامیان او را به سبب انجام فجایع کربلاء؛گمراه، ستمکار ، مستحق خواری دنیا وعذاب اخروی می داند و تاکید می کند که خداوند درکمین آنهاست و این استمهال الهی به نفع آنها نیست ؛ چراکه در دنیا رسوا و در آخرت هم به عذاب الهی دچارخواهند شد.

510533

سال چهاردهم شماره‌ی دوم تابستان ۱۴۰۱ پیاپی ۵۲ صص ۱۶۶-۱۳۷ تحلیل و مقایسه‌ی کارکرد پدیدارشناسی هوسرلی در نظریات و بوطیقای تصویر شعر حجم (حجم‌گرایی) یکی از جریان‌های شعری معاصر است که اولین تظاهرات فردی‌اش را در سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ در دفتر دلننگی‌های یداله رژیایی و نمک و حرکت ورید پرویز اسلامپور به‌جای گذاشت و سرانجام پس از انتشار بیانیه‌ی آن در زمستان ۱۳۴۸ جایگاه و حرکت گروهی خود را در گفتمان شعری روزگار تثبیت کرد؛ اما متن این بیانیه و نظریه‌ی شعری حجم پیچیدگی‌هایی دارد که هنوز با گذشت سال‌ها مباحث و مناقشاتی پیرامون آن‌ها شکل می‌گیرد. یداه رژیایی که چهره‌ی شاخص این جریان است. در طول زمان تلاش کرده:است تا با آثار نخود به ظرفیت‌های فلسفی» زبانی و زیبایی‌شناسانه‌ی آن عینیت بخشد. از.میان این ظرفیت‌ها».پدیدارشناسی هوسرلی از برجسته‌ترین و اثرگذارترین وجوه معرفت‌شناختی بر این نوع از شعر و به‌ویژه اشعار * استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز 2-5810۷261)256013.22.17 (نویسنده‌ی مسئول) * دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز 52[61_3۳20)2[2[000.2070 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز 077ع.271373)281۳7211 7211.۵۳ ۸ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶ شماره‌ی ۲. تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) یدالّه رویایی به شمار می‌آید و خود شاعر نیز مدت‌ها پس‌از انتشار بیانیه‌ی آن بر اثرگذاری این مبنای فلسفی بر شعر حجم صحه گذاشته است. نگارندگان این پژوهش با نظر به این مبنای فلسفی درتلاش‌اند تا با پیش‌فرض وجود چنین تأثیری» به تحلیل و مقایسه‌ی کارکرد آن در نظریات و بوطیقای تصویر شعر یداللّه رژیایی برآیند و به بررسی دو پرسش اساسی چگونگی جدایی نظریه‌ی شعر حجم از پدیدارشناسی هوسرلی و چگونگی کارکرد آن بر بوطیقای تصویر شعر این شاعر بپردازند. واژه‌های کلیدی: بوطیقای تصویر پدیدارشناسی هوسرل» تخیل حجمی, تصوير یداه روژیایی. شعر حجم (حجم گرایی / ۳8026003601211506) یکی از جریان‌های شعری معاصر است که جایگاه خود را پس از انتشار تبانیه‌ی؛آن "در زمستان ۱۳۴۸ دو.گفتمان شعری روزگار تثبیت کرد. یدالله رژیایی نیز به‌عنوان شاخصض‌ترین چهره‌ی این جریات با آثار خود تلاش کرد تا در طول زمان به ظرفیت‌های متفاوتی چون مبناهای فلسفی»*زبانی,واژیبایی‌شناسانه‌ی آن عینیت بخشد؛ اما به‌دلیل پیچیدگی متن بیانیه و مباحث نظری شعر حجم مشاهده می‌شود که هنوز پس از گذشت سال‌ها مباحث و مناقشاتی. پیزامون:آن‌ها شکل می‌گیرد. دراین‌راستا می‌توان یکی از عوامل اثرگذار بر این پیچید؟ را وامداری مباحث شعر حجم از پدیدارشناسی هوسرلی رو مر ی 5 یی دانست. مخاطبان شعر حجم آگاه‌اند که مدت‌ها پس از انتشار بیانیه» یدالله رژیایی خود بر تأثیر این مبناهای فلسفی صحه گذاشته و شرح‌های به‌نسبت مفصلی از آن را در چهره‌ی پنهان خرف و فنومنولوژی حجم ارائه داده است. همچنین مشاهده می‌شود که مباحث نظری شعر حجم با مفاهیم اساسی پدیدارشناسی هوسرلی شباهت‌ها هم‌یستگی‌ها و هم‌سویگی‌های گسترده‌ای دارد. مفاهیمی اساسی همچون چرخش (016016۵) و... که در مضامین قابل تأملی از نظریات شاعر قابل‌برداشت‌اند؛ مضامینی مانند تأکید بر سوژه یا من دکارتی شک‌کننده (1۳* 1(69027108) اپوخه یا در پرانتز تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی .۱۳۹ قرارگرفتن تمامی پیش‌فرض‌ها شالوده‌بنیان‌بودن شعر حجم» تصور وجود جهانی ماورائی در پس پشت کلمات. تجربیات انضمامی و آفرینش‌های مخاطبان در مواجهه با مکانیسم تخیل حجمی و درنهایت رسیدن به وحدتی بنیادین از کثرت تجربه‌ها. بنابراین در پژوهش حاضر تأکید بر این مبناهای فلسفی است و به کارکرد پدیدارشناسی هوسرلی و تأثیر آن بر نظرته‌ای شغر تخجم و بوطیقای, تضویر, شغر بذالله رویایی پرداخته می‌شود. ازآنجاکه مخاطب شعر حجم پیشاپیش ازطریق نظریات شاعر به وامداری مفاهیم شعر حجم از پدیدارشناسی هوسرلی آگاه است. تلاش نویسندگان این پوده است: که درپی اثبات احتمالی این ,کارکره نباشند؛ بلکه به‌دنبال شناخت پدیدارشناختی هوسرلی و فنومنولوژی حجم. به تحلیل و مقایسه‌ای میان روابط ساختارها و شباهت‌های آن‌ها بپردا زنل ی در ایکا ر کل عماین آن را در بوطیقای تصویر شعر او ارائه دهند و به‌این‌منظور به بررسیآدو موضوع ات یا دازند: - چگونگی کارکرد آن در بوطیقای تصویز شعر یدالله رژیایی همچنین لازم است ذکر شود که تمرکز نویسنگان این پژوهش, از میان دفترهای شعر یدالله رژیایی» بر نمونه‌هایی از دلننگی‌ها لبریخته‌ها! هفتاد سنگ قبر و در جست‌وجوی در بررسی پژوهش‌های انجام‌شده» مقاله‌ی "عمارتی‌مقدم باعتوان «از اپوخه تا نوآوری‌های شاعرانه: آسیب‌شناسی کاریست روش پدیدارشناختی در پژوهش‌های ادبی حوزه‌ی زبان فارسی» (۱۳۹۶)» مرجع مناسبی برای آشنایی با مقاله‌های ده‌ساله‌ی اخیر در کاربست اين نظریه است؛ بنابراین از بردن نام یکایک آن مقاله‌ها خودداری شده است. همچنین باید افزود که عمارتی‌مقدم در مقاله‌ی خود به‌سراغ آن دسته از پژوهش‌هایی رفته است که به‌گونه‌ای استنباطی به تبیین و کاربست نظریه‌ی پدیدارشناسی در آثار ادبی پرداخته‌اند؛ به‌عبارتی تعبیر مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) و تبیین نگاه پدیدارشناسانه به این آثار امری بیرونی بوده است. این درصورتی است که ضرورت تبیین و تعبیر کاربست این نظریه در شعر و نظریات یداللّه رویایی به‌نوعی امری درونی و حیاتی در گستره‌ی شعر معاصر فارسی است؛ چون تأثیر هوسرل و پدیدارشناسی برای نخستین‌بار و به‌تفصیل» توسط شاعری در جای‌جای کتاب‌ها سخنان و نظریه‌های او بیان شده است. این تأثیر به‌اندازه‌ای بوده که باعث پدیدآمدن اثری به نام فنومنولوژی حجم گردد و همواره محل مناقشات و مباحثی پیرامون تأثیر دستگاه‌های فلسفی بر شعر حجم, بر این مبنا در ادامه به معرفی آثاری پرداخته می‌شود که هرکدام به‌نوعی به موژلفه‌های «پدیدارشناسی هوسرلی» و «تصویر» در شعر یداله رژیایی پرداخته یا اشاره کرده‌اند: از مهم‌ترین این منابع» نظریه‌های یداه ریایی است و چهره‌ی پنهان حرف" و فنومنولوژی حجم " در این زمینه اهمیت زیادی"دازند. رژیایی در این "دو کتاب به‌تفصیل از مهم ترین شباهت‌ها و تفاوت‌های دستگاه فلسفی هوسرلی و شعر حخجم سخن می‌گوید. پس از او پایان‌نامه‌ی عاطفه طاهایی در زبال ولا ا شا ول پژ‌هش‌هایی بوده که به‌خوبی مبناهای فلسفی شعر حجم را بیان کرده (رک. رویایی, ۱۳۹۳: ۲۲۷) و یدالله رژیایی خود به این مسئله اشاره کرده است. مقاله‌ی «حجم‌های ندیدنی» (۱۳۸۵) با همین محوریت از عاطفه طاهایی در نشریه‌ی بایا چاپ شده است. نکته‌ای که باید توجه داشت. این است که عاطفه طاهایی مستقیم وارد دستگاه فلسقی هوسرلی او شعر خجم نشده؛ اما در تبیین دیدگاه‌های نظری و شرح و بسط بیانیه‌ی,«حجم گرایی» پسیار موثر بوده است. همچنین مسئله‌ی دیگر کمبود و نقصان بررسی تفا این دستگاه فلشفی بر «شعر حجم» به زبان فارسی و در گستره‌ی شعر معاصر بوده است. در این زمینه به پژوهش‌هایی با زبان فارسی نیاز است تا مخاطبان فارسی‌زبان و دانشجویان زبان و ادبیات فارسی از آن بهره‌مند شوند. به‌واقع می‌توان گفت. پژوهش‌هایی هم که به زبان فارسی دراین‌باره به شعر حجم و یدالله رژیایی پرداخته‌اند. نتوانسته‌اند کمبودهای نظری را در این زمینه بهبود بخشند و شرح و تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی ۳ ۱۶۱ تفسیرهای ارائه‌شده کوناه ناقضن یا په‌شکل اشاراتی گذرا یوده است. براین مبنا برحسب اولویت توجه و پرداخت پژوهشگران می‌توان از آثار زیر نام برد: بوطیقای شعر حجم: یداه رژیایی کیست و چه می‌گوید؟ (بیرانوند. ۱۳۹۳)» گزاره‌هایی ذ رآذبیات معاص رآپران/ سر (تسلیمی» ۱۳۹۳). پایان‌نامه‌هاقآشنایی‌زردایی فر شعر یداه رژیایی (نوربيشه قدیمی, ۱۳۸۲) و نفش نظریه‌های ادبی در خل یآثار ادبی, با توچه یه اندیشه‌ها و سروده‌های یلاله روبایی (رحیمی, ۱۳۹۱). اما آخسیت: کار بیرانوتن در این زمینه آن است که به‌طوراختصاصی «بوطیقای شعر حجم» را موردتوجه قرار داده است و این خود ذهن مخاطب آگاه را به ایده‌های متفاوت شعر حجم متمرکز می‌کند. همچنین با توجه به اینکه یدالّه روژیایی سال‌های زیادی است که به تبیین و تفسیر شعر حجم با نظریات و سخنان خود پرداخته.و آثار جدیدی از خویش برجای گذاشته است. نیز تغییر دیدگاه پژوهشگران شعر معاضر و توجه به جریان‌های شعری و شاعران دهه‌ی ۰ به بعد توجه استادان دانشگاهی و چرخش دیدگاه آن‌ها نسبت به شعر حجم و یدالله رژیایی» ضرورت انجام پژوهش حاضر را با نظر به آخرین آثار و پژوهش‌های انجام‌شده دوچندان کرده است؛ بنابراین تحلیل» بررسی و مقایسه‌ی مبانی نظری شعر حجم با مفاهیم پدیدارشناسی هوسرلی» کارکرد عملی و تأثیر آن بر مکانیسم تخیل حجمی و بوطیقای تصویر شعر یداله رژیایی» به‌گونه‌ای که در پژوهش حاضر پرداخته شده» در حوزه‌ی در پایان به آثاری اشاره می‌شود که به‌نوعی در بررسی تصاویر شعری یداله رژیایی و کتاب‌های طلا در مس (براهنی»۱۳۷۱) با چراغ ‏ وآینه (شفیعی کدکنی» ۱۳۹۰) و ادوار شعر فارسی (شفیعی کدکنی» ۱۳۸۷) جریان‌های شعری معاصر فارسی (حسین‌پور چافی, ۰)) شرح حاشیه (بیرانوند» ۱۳۹۵) شعر زمان ما ۱۲/ یداله رئویایی (شریفی» ۱۳۹۳)» گونه‌های نوآوری در شعر معاص رایران (حسن‌لی. ۱۳۸۶). پایان‌نامه‌های بررس یآثار یداه ریایی با تکیه بر بیانیه‌ی شعر حجم (میرشکاک» ۱۳۸۵) بررسی احوال و آثار یدالّ ۲ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶, شماره‌ی ۲ تابستان ۱8۰۱ (پیاپی ۵۲) رژویایی و شعر حجم (بزرگی موزیرجی» ۱۳۸۴) بررسی صورت و محتو/ در شعر حجم با اتحلیل نمونه‌هایی از آن (حسینی» 4۱۳۹۵ بررسی و تبیین مولفه‌های شعر پست‌مدرئیستی در اشعار رضا براهنی» علی باباچاهی و یداه رژیایی (محمدی‌نسب» ۲۳ مقاله‌های «شعر حجم و کوبیسم: بازخوانی مبانی نظری شعر حجم براساس زیبایی‌شناسی کوبیسم» (فاطمی و عمارتی‌مقدم» ۱۳۸۹)» «جریان شعر حجم» (شیری» ۵۸ «مبانی نظری شعر حجم و لبریخته‌های رژیایی» (رژیایی» ۱۳۸۵)» «بررسی انتقادی شعر حجم برمبنای روایت‌شناسی اشعار یداه رویایی» (غلام‌حسین‌زاده» ۱۳۹۰) و نیز «حجم‌گرایی یدالله رژیایی» بوطیقای تصوير و بوطیقای شناخت» (عباس‌نژاد و علوی, ۰) در زبان و ادبیات فرانسه. ضمن اینکه باید توجه داشت که مقاله‌ی اخیر نام‌برده درراستای پژوهش‌های فارمی‌زبان نبوده و نیاز مخاطب‌های فارسی‌زبان را نسبت به پدیدارشناسی دانشی فلسفی در قرن ینتم است‌الکه بعاگذار آن 2*هوسرل دانسته‌اند (رک: وودراف اسمیت. ۱۳۹۴: ۲۸). پیشینه‌ی این اصطلاح را می‌توان در آثار فلاسفه‌ی قرن هجدهم همچون کانت (1621)» هگل(۳16861) و... جست‌وجو کرد (رک. ملکیان و نجفی, ۱۳۹۹: ۸) اما اندیشمند الهام‌بخش هوسرل در این زمینه فرانتس برنتانو (3761312100 ,۳۲۵2) بوده که این اصطلاح را برای اولین‌بار در سال ۱۸۸۹ به کار گرفته است (رک. همان: ۱۴-۱۳). این دانش فلسفی به‌شکل‌های مختلفی .در طول زمان ارائه شده؛ اما جایگاه اصلی خود را در در تعریف لغوی» پدیدارشناسی به شاخه‌ای از فلسفه گفته می‌شود که به چگونگی نحوه‌ی دیدن؛ شنیدن, احساس کردن و... می‌پردازد. صرف‌نظر از آنکه آنچه دیده, شنیده یا احساس شده, وجود داشته یا واقعی باشد (0710704:2020). همچنین در فرهنگ بزرگ تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی ت ۱۶۲۷ سخن به‌معنای «مطالعه‌ی هر آنچه در حیطه‌ی حواس و تجربه‌ی بشری است. در مقایسه با آنچه به‌طورعینی وجود دارد» تعریف شده است (انوری, ج ۲» ۱۳۸۲: ۱۲۸۸-۱۲۸۷). اما در تبیین مفهومی از پدیدارشناسی» توجه به مفهوم پدیدارها ضروری است. آنچه از پدیدارها در پدیدارشناسی تعریف می‌شود.» پیشینه‌ای دارد که به کانت بازمی‌گردد (رک. غلامی, ۱۳۹۸: ۱۶). کانت در تصدیق مفهومی از ایدئالیسم فرارونده (استعلایی) «بین فنومن‌ها [پدیدارها] (یعنی چیزها آن‌گونه که آشکار می‌شوند) و نومن‌ها (یعنی چیزها آن‌گونه که فی‌نفسه هستند) تمایز می‌گذاشت و مدعی بود که ما فقط می‌توانیم درباره‌ی اولی بدانیم» (همان)؛ بنابراین پدیدارشناسی دانشی است که به ذات آگاهی آن‌گونه که توسط اول‌شخص تجربه می‌شود می‌پردازد (رک. وودراق اسمیت» /۰۱۷.:۱۳۹۴ ۸۲) که دارای روشی توصیفی و شهودی است و آگاهی آن تجربه‌های آگاهانه‌ی مختلفی است که آمیخته با زندگی روزمره‌ی انسان است؛ مانند دیدن, شنیدن؟احساس کردن میلخ؛کردن. فکر کردن لمس کردن, احساس خشم شادی و..(رک. ,رشیدپان ۱۳۸۲: ۳۲). هوسرل خصوصیت ویژه‌ی این تجربیات آگاهانه را «حیث التفاتی (116111073211177)) نامیده که از مفاهیم محوری فلسفه‌ی اوست و به‌معنای «آگاهی (تقریبا همواره) آگاهی از چیزی است» آمده است (رک. وودراف اسمیت. ۱۷:۱۳۹۴؛ ۸۳-۸۲). دراین‌راستا او از اصطلاخات مهم دیگری چون نوئما (061۵)» نوئسیس (06915)» تحلیل نوئتیک (ع106116) و نوئماتیک (120618۵16) در پدیدارشناسی‌اش سخن گفته است. به‌گفته‌ی وی نوثما «محتواتی ایدثال یا مفهوم موجود در تجربه است که شی آن‌گونه که.التفات می‌شود را تجسند: می‌بخشد.» (غلامی, ۱۳۹۸: ۲۵۵) و تحلیل نوئماتیک «در پی ساختار امعنا یا؛انژه‌ها آن‌گونه اسنت که به آگاهی داده شده‌اند.» به‌این‌ترتیب» حیث التفاتی دربارگی يا معطوف‌بودگی است (رک. همان: ۲۸) که «آگاهی بدان شیوه به انواع گوناگون اشیای جهان «معطوف» است يا آن‌ها را بازنمایی می‌کند.» (وودراف اسمیت. ۱۳۹۴: ۳۰) و آنچه موضوع آن را می‌سازد» اشیا (پدیدارها) است آن‌طورکه در تجربه آشکار می‌شوند. نه آن‌طورکه در جهان خارج وجود دارند (رک. 6 مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) شون ۱۳۷۱ *۲). درباره‌ی تسریل‌های پذیذارشناسانه نیزر باید گفت: که به‌طورکلی در (00ع2006 [2ع(ع0116016۵10) یا اپوخه. تحویل آیدتیک (ع۵1461) و تحویل من استعلایی (رک. غلامی» ۱۳۹۸: ۲۲؛ عمارتی‌مقدم» ۱۳۹۶: ۱۷۸-۱۷۷). در اپوخه» فرض وجود جهانی زمان/ مکانی (تز عام نگرش طبیعی)" خارج از آگاهی ما در پرانتز قرار می‌گیرد (رک. وودراف اسمیت. ۱۳۹۴: ۵۰) که «نه شک است.» نه جزم است و نه نمی‌دانم»؛ بلکه نادیده گرفته می‌شود و آنچه دارای اهمیت است. آگاهی‌های من است (رک. رشیدیان» ۱۳۸۲: ۳۳). شکل‌گیری تحویل آیدتیک نیز برای آن است که هدف توصیف پدیدارشناسانه, توصیفی از تجربیات جزئی و امور کوچک نیست؛ بلکه دستیابی به قوانین و ساختارهای آگاهی دلزای امقتلا لا رکالووگراف اهمیت» ۱۳۹۴: ۱۳۱۲-۳۱۱ غلامی, ۱۳۹۸: ۲۲) به‌علاوه دیدگاه:هوسرل درباره‌ی من استعلایی با در پرانتز قرار دادن من روان‌شناختی تحقق می‌یابد. این من روان‌شناختی دارای تاریخ فردی است و با در پرانتز قرار گرفتن, به (من)ی استعلایی چرخش می‌کند (رک: غلامی» ۱۳۹/۸: ۵۲؛ عمارتی‌مقدم» ۱۳۹۶: ۱۷۹-۸) و نشانگر آن است که در یک جریان آگاهی محض (6015610105685 0۳6)» من نیز باید دارای نگاهی محض باشد (رک. رشیدیان, ۱۳۸۲: ۳۳). تصویر در شعر یدالّه رژیایی درامفهوم بنیادین خود با مکانیسم تخیل حجمی گره خورده است و فهم تصویر شعر یداه روّیایی ابذون دریافت مناسبی از این مکانیسم ناقص می‌ماند؛ چون آنچه اهمیت دارد» رسیدن به ادراکی از مفاهیم بنیادین بیائیه‌ی شعر حجم٩ اعم از واقعیت مادر فوری» مطلق و تسکین‌ناپذیر مظاهر هزارگانه, فضاسازی‌های دارای ابعاد طول - عرض - عمق و جهان ماورائی -انتزاعی حاکم بر ادراک و دریافت‌های شاعر و مخاطب است. همچنین باید توجه داشت که تصاویر شعر یداه رژیایی در تبیین مایه‌های خیالی نو و انواع تصرفات معنایی و زبانی با برداشتی متفاوت از زیبایی» مخاطب تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی ۱۶۵ را به چالش کشانده و ذهن و زبان فردی او همگام با تربیت ذهنی حجم رشد کرده است؛ بنابراین تصویر در شعرش همواره ویژگی‌هایی دوسویه از تشخص‌های سبکی و تربیت دراین راستا آنچه چالش شاعر حجم‌گرا و خواننده‌ی شعر حجم را می‌سازد. واردشدن به فضای انتزاعی - فلسفی حجم‌های خیال است؛ حجم‌هایی که به تعبیر بیانیه. نه‌تنها دارای سطح (طول و عرض) بلکه دارای عمق (ارتفاع) نیز هستند؛ پس همه‌ی کاری که شاعر و خواننده‌ی شعر حجم باید بکنند. گذر از واقعیت مادر (واقعیت اولیه. واقعیت حاضر)» عبور از حجم‌های خیال و رسیدن به ماورای آن (واقعیت برتر) است. در اين گذار است که عبور شاعر از ویژگی‌هایی چون فوری» مطلق و بی‌تسکین برخوردار می‌شود و به همین دلیل ردپایی از شیوه‌ی تخیل و دستیابی او به ماورای واقعیت باقی نمی‌ماند. خواننده نیز به‌واسطه‌ی«جالشتی "که به آل "ذغوات‌شده و شیوه‌ی دستیابی به حجم‌های خیال و ماورای واقعیت» به.این فضا آن‌گونه که,تخیل می‌کند. قدم می‌گذارد؛ پس در این آفرینش خیال شاعر را همراهی می‌کند (رک. رژیایی» ۱۳۵۷: ۱۵۸-۱۵۷). این سعله وجود دارد ه در تبالی امن یزاگ مکانیسم تخیل داشته, خواننده را دز گذار از این حجم‌های خیال به یک پیش‌شرط نیز مجهز کرده است. درواقع بیان می‌کند: «... یعنی برای طی این فاصله‌ای که بین واقعیت عینی تا ماوراهای ذهنی وجود دارد می‌تواند برای پریدل‌های از شه بعله راه‌های مختل 4 و لخواهی را انتخاب کند و هرکدام که به ذائقه‌ی او تمتع بیشتری می‌داد و یا او را به شاعر نزدیک‌تر می‌کرد» بر سر آن توقف کند ...» (همان: ۱۵۸). می‌توان گفت این پیش‌شرط به‌گونه‌ای است که خواننده را آگاه می‌کند تا به‌واسطه‌ی هوش خود. شیوه‌ی رسیدن به ماورا را مشخص کند و اگر در این حرکت. انتخاب او با انتخاب شاعر یکسان باشد. به همان جایی خواهد رسید که شاعر نشسته است و در غیر این صورت در نزدیکی‌های جایی که شاعر استقرار یافته» خواهد رسید (حسین‌پور چافی» ۱۳۹۰: ۳۰۵). این مسئله می‌تواند نشان‌گر آن باشد که شاعر و خواننده در رسیدن به‌نوعی لذت يا تجربه‌ی جمعی مشارکت و در آن یک متعلق ۶ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۸۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) تجربه را به محتواهای مختلفی تجربه می‌کنند؛ درواقع یادآور معنابخشی و چگونگی فرایند حاضرسازی متعلق یک تجربه‌ی آگاهانه با گزاره‌های معنایی متفاوت در ۴ تحلیل و مقایسه‌ی کارکرد پدیدارشناسی هوسرلی در نظریات یدالّه رژیایی در تحلیل رابطه‌ی میان شعر حجم و پدیدارشناسی هوسرلی مضامین قابل‌تأملی از سخنان و نظریات شاعر می‌توان برداشت کرد» اعم از تأکید بر سوژه یا من دکارتی شک‌کننده» اپوخه یا در پرانتز قرار گرفتن تمامی پیش‌فرض‌ها شالوده‌بنیان‌بودن شعر حجم, تصور وجود جهانی ماورائی در پس پشت کلمات. تجربیات انضمامی و آفرینش‌های مخاطبان در مواجهه با مکانیسم تخیل حجمی و درنهایت رسیدان به وحدتی بنیادین از کثرت تجربه‌ها. آنچه در وهله‌ی نخست قابل‌ذکر لت توجه به گشتژادگی ابعاد تأثیر پدیدارشناسی هوسرل بر شعر حجم است که در کارکردهای زبانی و نشانه‌های شعری» زیبایی‌شناسی و شالوده‌های عرفانی آن اثرگذار بوده است: کارکردهایی که مبناهای بوطیقای تصویر شعر یداش رژیایی را تشکیل داده‌اند/ همچنیق اهمیّت ,تأثیر این ابعاد به اشاره‌ی عاطفه طاهایی در شناخت مفاهیم بنیادین بیانیه‌ی شعر حجم فوری, مطلق و تسکین‌ناپذیر مشاهده می‌شود (رک. طاهایی» ۱۳۸۵: ۲٩). این مسائل بیانگر آن اسنت که خواننده بدون داشتن آگاهی و شناخت کافی از پدیدارشناسی هوسرلی از درک.و دریافت سطوح متفاوت فنومنولوژی حجم و مکانیسم تخیل. ججمی آن بازمی‌ماند؛ بنابراین آنچه اهمیت دارد, دستیابی به چگونگی رابطه‌ای"است که میان این دو مشئله به کنشی ابهام‌انگیز منجر شده است؛ کنشی که در باور بیرانوند با ادغام و آمیختگی دو مسئله‌ی مشکل و پیچيد» یکی خوانش از هستی و دیگری نویسش می‌خواهد به ساده‌سازی بینجامد (رک. بیرانوند» ۳ ۳۸-۳۷ اما به نظر می‌رسد که تلفیق این دو مسئله به ساده‌سازی میل نخواهد کرد و تأثیرات پدیدارشناسی هوسرل در شیوه‌ی نگریستن سوژه و انتقال آن از چیزها (اشیا) به کلمات که همچون نخی نامرئی در بافت تصاویر شعری شاعر ريشه دوانیده تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی - ۱۶۷ است» به ذهن و زبان انتزاعی و استعاری شاعر دامن زده است. به‌گفته‌ی او: «ندیده‌ی شیم پا نگفتی کلمه غالا از یک ردان پرمی‌خیرد» (رژبایی ۱۳۹۸۶ 1۳ به باور یدالّه رویایی» در فلسفه‌ی پدیدارشناسی هوسرل اندیشه قابلیت اندیشیدن به خود را می‌یابد. همچنین اضافه می‌کند این یعنی «رسیدن به جایی از دریافت‌های فوری و بی‌دلیل و به درجه‌ای از مطلق که فراتر از آن نتوان رفت.» (همان: ٩۸) که به‌واقع پرداختی تخصصی از چرخش استعلایی فلسفه‌ی هوسرل را ارائه می‌دهد. همچنین ضمن آنکه می‌کوشد تا بنای بوطیقای شعر حجم را از دانش فلسفی جدا کند. باور دارد که «حجم گرایی» به‌نوعی امکان عملی رسیدن را پيشنهاد می‌دهد که وامدار پدیدارشناسی هوسرلی (فنومنولوژی ترا انساندنتال ( 016016010877 ۵601۵1 1۳30966)) است «که در دستگاه فلسفی هوسرلی دوباره‌سازیدکارت نیست؛-ولی در تخریب همه‌ی دانش‌های فلسفی‌ای است که در او خانه کرده«بوّده‌اند تا آن زمان» (همان). این شاعر در تبیینی دیگر از کارکرد ذهنی حجم‌گرایی. با بازگو:کردن مفاهیم اساسی و بنیادین پدیدارشناسی هوسرلی, بیش‌ازپیش بر بنیادهای فلسفی شعر حجم تأکید کرده اسّت.,به باور او کارکرد ذهنیت حجم‌گرایی به من استعلایی (من برتر) هوسرلی اوابسته است (رک. بیرانوند. ۴۰:۱۳۹۳)؛ تبدیل من شک‌کننده‌ی دکارتی به من استعلایی هوسرل, منی که قابلیت اندیشیدن به خود را یافته است. روّیایی ,در ادامه‌ی سخنانش اشاره می‌کند که این »برتر با در پرانتز قرار دادن آن من دکارتی» توجه خود را از پدیلارهای پیرامون به"اندیشه‌های خود معطوف می‌کند و دارای هستی متعالی‌ای (می‌شود,که ,هستی, آن/ من اندیشنده را به خود وابسته می‌کند؛ اما «همین هستی متعالی بدهکار رتتوب هستی‌هایی"است که در پرانتز مانده است. او تجربه‌هایی را تجربه می‌کند که زیر سوالشان برده است و معذالک هنوز برای او در همان سوال‌بودنشان وجود دارند؛ منتها در زیر سوال. یعنی مسیر کارکرد ذهن تا این‌جا این‌طور ترسیم می‌شود که: ۱. من فکر می‌کنم؛ پس هستم. من به‌عنوان مظهری از مظاهر جهان در تفکرهایم هستی می‌گیرم؛ ۲. من آن متفکر و «مظهری از مظاهر جهان» را که در تفکر او «هستند»» در تفکر خود از هستن می‌اندازم و منی برتر در من هستی می گیرد که ۸ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶, شماره‌ی ۲ تابستان ۱8۰۱ (پیاپی ۵۲) معذالک با پدیدارهای جهان اطرافش صددرصد نبریده است و هنوز اگرچه مشکوک ولی این تبیین از کارکرد ذهنیت حجم‌گرایی» این سوال را به ذهن می‌آورد که کدام‌یک از سخنان شاعر به تبیین کارکرد جدیدی از ذهنیت حجم‌گرایی اشاره کرده است؟ آیا من دکارتی» من اندیشنده, من استعلایی هوسرلی یا روش در پرانتز قرار گرفتن تبیین جدیدی است یا رسوب هستی‌هایی که در پرانتز قرار گرفته‌اند؟ به نظر می‌رسد که شاعر با وام‌داری مفاهیم بنیادین پدیدارشناسی هوسرلی به‌عنوان تبیینی از کارکرد ذهنیت حجم‌گرایی» از اساس شالوده‌های شعری حجم را بر دانشی فلسفی بنا کرده است. او با تغییر جمله‌ی معروف دکارتی (می‌اندیشم؛ پس هستم» به «من می‌اندیشم؛ پس نیست»» نه‌تنها اندیشه‌های شعری تازه‌ای از مفاهیم بنیادین پدیدارشناسی هوسرلی را.بیان نمی‌کند؛.بلکه بیش‌ازپیش خود را به ۳80 نگره‌ی بسطیافته‌ی سوژه است که مبناهای تربیت ذهنی حجم را می‌سازد و هنوز هیچ خط مشترکی میان شی و کلمه بر ما آشکازانشده است. همچنین توجه به چرخش استعلایی فلسفه‌ی هوسرل از ویژگی‌های:بارز نسخنان اوست که آن را در برداشت‌های شخصی خود از پدیدارشناسی هوسرل بسط می‌دهد؛ پس می‌نویسد: «کشف اسپاسمان, حجم‌های ذهنی, اطمینان‌نکردن به دریافت‌های خودم. و به نگاه خودم تا وقتی نگاهی دوباره به آن نگاه بیاندازم گذار از عینیت‌های ساده و بدوّیی به ذهنیت‌های دشوار و متعالی.» (رژیایی» ۱۳۹۶: ۹۰) علاوه‌براین.ریایی اشازه می‌کند که بوطیقای شعر حجم. آن من برتر را از جهان و پدیدارهایش"جدا می‌کند و شاعر در اپوخه با خیال کردن نقش‌آفرینی می‌کند و در این خیال می‌خواهد تا پرانتز و محتوایش را از ریخت يا واقعیت بیندازد و سپس می‌نویسد: «آن پدیدارهای مشکوک تا ماورا ضلع تازه‌ای را طی می‌کنند و در طی همین ضلع تازه است که از شک به نفی می‌رسند و جهان و مظاهرش (فنومن‌هایش) در ذهن شاعر حجم‌گرا حضور دیگری پیدا می‌کنند.» (بیرانوند» ۱۳۹۳: ۲). در این سخنان مخاطب آگاه می‌شود که خیال به‌جای انديشه جایگزین شده است؛ اما تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی .۱۵۹ آیا این جایگزینی تبیین جدیدی از پیوند حجم‌گرایی با پدیدارشناسی هوسرلی است؟ حتی می‌توان گفت خیال کردن, امری مسلّم در هنر تصویرپردازی شاعر است و در این زمینه می‌تواند یکی از انواع صور تجربه‌ی آگاهانه‌ای باشد که آمیخته با روزمرگی‌های زندگی اوست. درواقع خیال کردن تفاوت چندانی با صور تجربیات آگاهانه‌ای چون فکر کردن. تصور کردن» میل کردن يا تجربیاتی از این دست ندارد یا حداقل می‌تواند نداشته باشد. در بخش دیگری از این سخنان آمده است: «درطی همین ضلع تازه است که از شک به نفی می‌رسند ...». بیان این عبارت در نظر هوسرل» خود مجهز شدن به پیش‌داوری است. هوسرل در نقدی که بر فلسفه‌ی دکارت, دارد» دقیق به اين مسئله اشاره می‌کند. به نقل از هوسرل» تکیه‌ی دکارت بر شک خود به‌گونه‌ای است که انگار نفی کلی است و او دز شکش نسبت به جهان رن رلیا نزکلا یی اند ها مستله این است که با نفی نمی‌توان نقطه‌ی آغازی برای فلسفیدن ساخت و به‌واقع,سوژه با شک کردن به جهان اگر به‌سمت نفی میل کند؟*ذچارهبش‌دآوری شده استا*(ري. رشیدیان» ۱۳۸۲: ۳۲). مشاهده می‌شود که رژیایی یکی از مهم‌ترین برداشت‌های فلسفی حجم‌گرایی را اپوخه می‌داند و در ضمن آن از شک به نفی‌رسیدن سخن می‌گوید. به نظر می‌رسد این نه‌تنها نقطه‌ی عزیمت شعر حجم را از مبناهای فلسفی‌اش نساخته است؛ بلکه یکی از تفاوت‌های بنابراین رویایی به چه کارکرد شاعرانه‌ای در نظریه‌ی شعر حخجم دست یافته است؟ استفاده از نفی درنهایت چه معنایی به جز پیش‌داوری می‌تواند داشته باشد؟ همچنین است بیان از ریخت يا از واقعیت انداختن"محتوّای پرانتز یا حضوار دیگر جهان و مظاهرهایش در ذهن شاعر حجم‌گرا. در مواجهه با عبارت اول» مقصود و معنای آن مشخص نیست. می‌توان گفت ازریخت‌انداختن پرانتز و محتوایش در مقایسه با کاری که در تأمل پدیدارشناسانه انجام می‌شود» همان چرخش معطوف‌بودگی توجه من از متعلق آگاهی (چیز) به خود آگاهی است. همان نادیده‌گرفتن جهان طبیعی است. به‌واقع محتوای در پرانتز گذاشته‌شده پیشاپیش از واقعیت افتاده است؛ چون هدف هوسرل نیز همین بوده ۰ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) که هرگونه پیش‌فرضی درباره‌ی وجود جهان طبیعی کنار گذاشته شود؛ پس بار دیگر مخاطب در جدایی شعر حجم از مبناهای فلسفی‌اش با ابهام روبه‌رو می‌شود. مواجهه با عبارت دوم نیز درراستای همان پدیدارشناسی هوسرلی است. به‌واقع پدیدارشناسی خواستار نوعی اصلاح نگرش است و نپذیرفتن آنچه که تابه‌حال امری بدیهی پنداشته شده بود. هنگامی که «من» با تعلیق تمامی پیش‌داوری‌ها به جهان رجوع می‌کند. روند آشکارگی متعلقات تجربیاتش را در جریان آگاهی بررسی می‌کند و به چیزها همان‌گونه که هستند رجوع می‌کند؛ بنابراین به‌دلیل تغییر در شیوه‌ی نگرش, جهان در چشم او حضور دیگری می‌یابد. به توضیح اشمیت» تفاوت محتوایی میان جهان پیش از تحویل استعلایی و جهان پس از آن نیست؛ بلکه تفاوت تنها در نسبت ما با آن دو جهان است (رک. اشمیت, ۱۳۷۵: ۳۰؛ .پس.می‌توان مشاهده کرد,که کارکرد ذهنی حجم‌گرایی همچنان برمبنای پدیدارشناسی هوسرلی است و هنوز به تفاوتی از آن نرسیده. نویسندگان پژوهش حاضر همچنان با واکاوی نظریات شاعر به مبناهای فلسفی و تشابهات دیگری نیز دست یافتماند کرام 6 وی ی یگ پدهدارشناسی خوسرلی بر بعد مهمی چون رفتار زبانی یک شاعر حجم‌گرا.داشته است. به باور رژیایی» واژه و عدد به همان اندازه‌ی سنگ و گیاه حضور دارند؛ زیرا مشغله‌هایی ذهنی‌اند که باوجود اینکه در جهان اطراف حضوری فیزیکی ندارند؛ اما در معطوف‌بودگی من به آن‌ها حضور دارند. او از حاکمیت منی فعال و مصور در تن من سخن می‌گوید که او را در میان کلام عدد. گیاه» سنگ و... از لحظات ارتباط پر می‌سازد؛ آن من برتری که بر خود نیز ناظر و حاکم است (رک. رژیایی» ۱۳۹۷: ۲۲). به"باور"هوسرل نیز» یک*شنگ يا درخت به‌همان‌اندازه ابژه است که عدد دو نت موسیقی و... ابژه‌اند؛ بنابراین به نظر او ابژه را باید به‌گونه‌ای صورت‌بندی کرد که: دربردارنده‌ی تمامی این سحتواها باشد. (رک. رشیدیان» ۱۳۸۵: ۳۰). در این سخنان نیز» مخاطب شاهد هم‌بستگی‌ها و شباهت‌های تربیت ذهنی حجم و پدیدارشناسی هوسرل است. توجه رویایی به صورت‌بندی ابژه‌ها و برشمردن واژه و عدد. نمی‌تواند در پیوند حجم‌گرایی و پدیدارشناسی هوسرلی فاصله‌ای ایجاد کرده باشد. تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی ۱۵۱ همچنین آگاهی او از آن‌ها نباید تنها در تحقق فرم خلاصه شود. این ظرفیت‌های زبانی خود را در ابعاد مکانیسم تخیل حجمی, تربیت ذهنی حجم و مبناهای فلسفی آن نیز نشان می‌دهند. این درصورتی است که به اشاره‌ی رژیایی و به تصریح بیرانوند. زبان و اهمیت برجسته‌ی آن بوطیقای شعر حجم را از پدیدارشناسی هوسرلی جدا کرده است. به باور بیرانوند. زبان نقطه‌ی عطف و ویژگی برجسته‌ی شعر حجم نسبت به پدیدارشناسی هوسرلی است؛ چون پدیدارشناسی هوسرل جایگاه چندانی برای زبان قائل نبوده (رک. بیرانوند ۱۳۹۳: ۴۴). ریایی نیز تصریح می‌کند که در بوطیقای شعر حجم شاهد بیشتر بودن نقش شک نسبت‌به پدیدارشناسی هوسرلی و فلسفه‌های پیش از او هستیم و به باور او حجم‌گرایی با ضربه‌درزدن بر دستگاه فلسفی هوسرل, بوطیقای خاص شاعری خود زا با نهاده و نان در آق نقطه‌ی عزیمتی است که هوش حجم‌گرایان را اداره می‌کند؛ هوشی که جای آن در اندیشه‌ورزی*فلنتتفی خالی اشت*(زک. همان: ۴۵). مخاطبان شعر حجم از ارزش و اهمیت جایگاه رفتارهای زبانی در شعر حجم آگاه‌اند؛ اما براساس نظریات رژیایی» کارکرد مستقل رفتاز زبانی شعر حجم از مبناهای فلسفی‌اش دارای ابهام است: :در گستردگی دامنه‌ی نی ای فنومنولوژی حجم. در ضربه‌درزدن بر دستگاه فلسفی هوسرل, مبناهای بسطیافته‌ی این احیا و هویت استقلال‌یافته گم می‌شود. مخاطب پیوسته در نظریات رژیایی با مبناهای فلسفی و گفته‌های هوسرل روبه‌رو می‌شود و هنگام مقایسه, وامداری حجم‌گرایی از هوسرل را با تشابهات و گستردگی بیشتری مشاهده می‌کند. همان‌طور که تخپل کرردن در‌امر شاغری آبدیهی است کارکرد زبان نیز در یک جریان شعری منسوب به آوانگازد (12706) -۸۷۵1) بدیهی تلقی می‌شود و می‌توان گفت. آیا کارکرد زبان در یک جریان شعری آوانگارد نقطه‌ی عزیمت مناسبی از مبناهای فلسفی است؟ همه‌ی اين‌ها درصورتی است که رژیایی باور دارد حجم‌گرایی متعلق به زمان خاصی نیست. چنان‌که به مثال‌هایی نیز برای تحقق کلامش از ادبیات ۲ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶, شماره‌ی ۲ تابستان ۱8۰۱ (پیاپی ۵۲) با توجه به اینکه بررسی همه‌ی سخنان رژیایی امکان‌پذیر نیست» در این بند پایانی به‌طورخلاصه به بعضی دیگر از مهم‌ترین تشابه‌ها و مبناهای فلسفی اشاره می‌شود: تشریح فاصله‌ها و اهمیت آن‌ها که در فنومنولوژی حجم برجسته می‌شود. بنابر گفته‌ی رژیایی» اسپاسمانتالیسم در رفتار زبانی‌اش به‌نوعی تنظیم‌کننده‌ی زندگی انسان با فاصله‌ها و برعکس آن است و فاصله چیزی است که نشان می‌دهد دریافت‌های من از نزدیک زمانی اتفاق می‌افتند که از آن دور می‌شوم... از ارتباط پر می‌شوم و این به‌معنای حذف فاصله نیست؛ بلکه باید با دانستن زبان تازه‌ی اطراف به آفرینش بپردازم ... که «در زبان شعر درک فاصله» ترک معنا نیست.» (رژیایی» ۱۳۹۷: ۱۸۹). این سخنان» مخاطب را ۳ اهمیت مفهوم فاصله در پدیدارشناسی هوسرلی ارجاع می‌دهد. به باور هوسرل, متأملانه از غیرمتأملانه «فاصله گیری؛انتقاقی است..."[بهغبازتی ] میدان تأمل درباره‌ی خود بسیار وسیع‌تر از اندیشیدن به خود است؛ زیرا تأمل.وقایع مربوظ به نسبت شخص با بافت تصاویر شعری حجم که به تصریح رژیایی» زندگی «درهم و باهم» خیال و زبان را تحقق می‌بخشد. مخاطب آگاه است که تربیت ذهنی حجم و مکانیسم تخیل حجمی دارای هم‌پبستگی‌هایی با مبناهای پدیدارشناسی هوسرلی است؛ اما به باور شاعر هنگامی که حجم بوطیقای خاص خودش را بنا می‌کند. از آن به بعد است که «حکومت حجم و رکن اسپاسمان آن, کار زبانی و عبورر از استجاره‌های ,سه‌بعدی» تکنیک‌های شخصی ... و به‌طورکلی آن تربیت حجمی که در کار مالثثت به کمک ما می‌آید.» (بیرانوند, ۱۳۹۳: ۴۷). سوّال این است که تربیت حجمی که:خوذ ذاراتی مبتاهاتی فلسفی است» چگونه غزیمتی از مبناهای فلسفی را تحقق بخشیده است؟ رژیایی در توضیح درهم‌آمیختگی خیال و زبان می‌نویسد: «ضلعی از خیال که شعر را به خارج و به افق‌های دور می‌برد (نگاه)» ضلعی از خیال که شعر را به جهان ضمیر و ذهن می‌کشاند (ضلعی از نگاه) و ضلعی که شعر را در فضای سفید صفحه می‌گذارد. این ابعاد سه‌گانه در تجربه‌های زبانی, با آنچه تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی - ۱۵۲۳ خود خیال را سه‌بعدی می‌کند در شعر حیاتی درهم و باهم دارند.» (رژیایی» ۱۳۹۷: ۱۷۹) به‌واقع آنچه از زیرساخت‌های این مکانیسم تخیل حجمی و «مجموعه‌ی مصور حرکت» یافته می‌شود.» نشانگر آن مبناهای فلسفی‌اند که همبسته با تربیت ذهنی حجم حرکت می‌کنند. از همین روی است که مخاطب شاهد اصالت‌های معنایی در شعر حجم می‌شود رایخ سفن را به یاه می‌آورد که سققلی قامی حجم, مشغلری ستالیزیک اسخ زک همان: ۸۷) این توجه به معنابخشی و اصالت‌های معنایی در شعر رژیایی مخاطب را به چگونگی ادای معانی و بازنمایی در گزاره‌های زبانی رهنمون می‌شود. در دفتر دلننگی‌ها با ۲۱ قطعه شعر:اولین نطفه‌های حجم‌گرایی عینیت یافته است. در این بوطیقایی تصوير را علاوه بر تشخص‌های ذهنی.و زبانی در نگره‌های شاعری نمایان می‌کند. این مجموعه می‌تواند مقدمه‌ای بر ادراک دیگرگونه‌ی جهان شاعر باشد. مخاطب در این مجموعه شاهد آن است که روایت‌گونگی شعرها کمتر و پاره‌فضاهای ابهام‌انگیز برای تبیین کارکرد پدیدارشناسی به نمونه‌ای از آن اشاره می‌شود: 4 مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۸۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) زخم ظریف عقربه - من - دایره - معماری بیابان - تکرار - خیال و عقربه. در واکاوی مبناهای فلسفی این قطعه مشاهده می‌شود که خواننده در مواجهه‌ی با آن. نقطه‌ی اتکای روایت (من شاعر) را گم می‌کند. گم‌شدگی این نقطه‌ی اتکا در مبناهای شعری حجم با عبور از سکوی واقغیت امادر و ادر پذیدازشناسی اهوسرلی با تعلیق پیش‌داوری‌ها و اپوخه تعریف می‌شود و مقدمه‌ی ورود به فضای انتزاعی - فلسفی مکانیسم تخیل حجمی را فراهم می‌کند. این تعلیق من شاعر را به من برتر من اندیشنده به خود» چرخش می‌دهد. در این قطعه نیز ضمیر من» من شاعر نیست؛ بلکه من برتر او در یک جریان آگاهی محض است. به؛ترتیب قرار, گرفتن نشانه‌ها دقت کنید. «زخم ظریف عقربه» می‌تواند به زمان‌بندی جریان آگاهی در پدیدارشناسی هوسرلی ارجاع دهد. به‌واقع تداعی گر زمان است. ضمیر «من»,منی اضر نیست؟؛ بلکه قنبی است که به خود می‌اندیشد و به تجربه‌اش اشاره می‌کند. «دایره» تداعی گر تکرار و زمان است و درنهایت «معماری بیابان و عقربه»» مدلول نهایی کویر را (که در خط موضوعی مجموعه دیده می‌شود) در دو سطر آخر این قطعه, به اشتراک جمعی, تجربه نزدیک می‌کند. دریافت معانی محضی (محتواها یا نوئماهای متفاوتی) که یک ملق (یک پدیدار- در اینجا بیابان) را در تجربیات زیسته‌ی متفاوت افراد در مظاهر هزارگانه‌ی مکانیسم تخیل حجمی بازنمایی می‌کند. باید توجه داشت: که مفاهیم آساسی سطرهایی از بیانیه مانند فوری» مطلق و بی‌تسکین در این چهارچوب بهمعنا می‌رسند. کامل شدن دایره درنهایت به تکرار تجربه‌ی آگاهانه‌ی بیابان در تجربیات زیسته‌ی ,هرکدام از خوانندگان و من شاعر تبدیل می‌شود. همه‌ی این مفاهیم در خود قطعه عینیت می‌یابند. قطعه پیوسته برای بازیابی یک مفهوم (کویر) به خود ارجاع می‌دهد و در این مکانیسم تخیل حجمی, به آن مظاهر هزارگانه و آن تصاویر حجمی عمق می‌بخشد. همچنین در تعمیمی کلی خواننده من شاعر را از دست نمی‌دهد؛ بلکه با من برتر و اندیشنده‌ی او مواجه می‌شود و امکان مشارکت در تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی ۱۵۵ آفرینش‌های خیالی قطعه را می‌یابد. دراین‌راستا می‌توان به قطعات دیگری چون قطعات دفتر لبریخته‌ها نیز با ۱۷۹ قطعه» به باور شاعر به قصد و غرض شعر [غرض شعری حجم] نزدیک‌تر شده است. این دفتر دارای برجستگی‌های بیشتری در تشخص‌های سبکی و فردی شاعر است و میل و نزدیکی زیادتری به مکانیسم تخیل و تربیت ذهنی حجم دارد. به باور هما سیار بسیاری رژیایی را شاعر محض فرمی و زبانی دانسته‌اند؛ اما از فضای معنایی و محتوایی شعر او به‌ویژه در این دفتر غافل مانده‌اند (رک. سیان ۷۳۲ او از ویژگی نمادین تصاویر آن می‌نویسد و اشاره می‌کند که خواننده پیوسته به شاعری پناه می‌برد که به فردیت عمیقی از خویشتن, آنجا که من آن کم‌کم به منی جهانی تبدیل می‌شود» دست يافته است (رک. همان: ۷۷۸) از.این سخنان» توجه شاعر به چرخش استعلایی فلسفه‌ی هوسرل مشهر یاو ان ۷۷ ها قطعاتی دارد که معمولا در بستر یک» دو يا چهار پاره‌تصویر شکل می گیرند و از مبناهایی اندیشه‌ورزانه بهره‌مندند. این بهره‌مندی خواننده را به فضای مکانیسم تخیل حجمی نزدیک‌تر می‌کند. علاوه‌براین» این مبناها می‌تواند خواننده را با فضای عارفانه‌ای: روبه‌رو کند. به گفته‌ی هما سیار: «موضوع لبریخته‌ها نوعی عرفان آمیخته با مفهوم عمیق جسم است» (همان: ۷۸۵). مضامین عارفانه‌ای که گاه دارای صورت و مضامینی شطح گونه‌اند؛ مانند «دایره» و «اوئیت». در فاصله چیزی بگذار/ بین؛من و تو تا بینی باشد/ و.ببین/ تپیدن‌های تو یعنی// در فاصله‌های بین من و تو/ معنای تپشن بگذاز/ بگذار اگر می‌گذری/ بگذار (رژیایی» ۱۳۸۷: فاصله من - تو - بین - تپیدن - معنا. این قطعه بر مفهوم و اهمیت فاصله تأکید می‌کند. در بخش قبل درباره‌ی اهمیت مفهوم فاصله و هم‌بستگی آن با پدیدارشناسی هوسرلی سخن گفته شد. در این قطعه نیز ۶ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۸۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) به‌شکلی عملی تحقق آن مشاهده می‌شود. درنهایت مخاطب به به تصویری می‌رسد که مفهوم «تپش یا تپیدن» را در بستر یک جریان آگاهی متأملانه می‌جوید. می‌توان گفت. مخاطب در این قطعه که حاصل نهایی آن یک تصوير در بستر مکانیسم تخیل حجمی است. دغدغه‌های اندیشه‌ورزانه‌ی شاعری حجم‌گرا را مشاهده می‌کند و این در حالتی است که توجه او به‌دلیل مواجه بودن با شاعری زبانی و فرم‌گرا به فضای انتزاعی - فلسفی مکانیسم تخیل حجمی غافل مانده است؛ همین فضای انتزاعی - فلسفی در قطعه‌ی حاضل نهایی این قطع"ی گرا ات که از یلام ماگ" شده است. این ابعاد در خود قطعه فضایی ایجاد کرده‌اند که هم اهمیت مفهوم فاصله در تربیت ذهنی حجم و هم رای دیداری محضی را عینیت می‌بخشند. خواننده با دریافت این تجربه‌ی دیداری محض, وارد این مکانیسم تخیل حجمی می‌شود و معنای مرکزی قطعه را در تصویر «اخلاق حمایت گل در باغ» ن‌طور که تخیل کرده: است؛ کشفژهمی کند؟: پسن .پیوسته چرخه‌ی این معنابخشی در تجربیات محض من شکل می‌گیرد و درنهایت به تجربه‌های پدیدارشناسانه عینیت می‌بخشد. درهمین‌راستا می‌توان ابه قطعات دیگری از این مجموعه. همچون قطعات ۴۰ ۵۱ ۸۴ ۸۸ ۱۵۷۱۴۰ ۱۶۱ و ۳۱۷۹شاره کرد. دفتر فد قبر خواننده را به فضایی هستی‌شناسانه از مرگ فرامی‌خواند. متن‌هایی که با سیر در تاریخ زمان را معنا می‌بخشند؛ اما ماهیتی به‌نام مرگ آن‌ها را از زمان می‌اندازد. گویا در زمان توقف می‌کنند و مرگ تجسمی نهایی از زمان است که همه را به یک مکان فرامی‌خواند: گور. به‌گفته‌ی سینا رژیایی» مردگان در هفتاد سنگ قبر در ادراک: ابعاد زمان و مکان به بعدهای سمض زماتی -مکانی آن دست یافته‌اند (روژیایی: تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی ۱۵۷ ۱۷ به باور شاعر تجربه‌ی مرگ در این قطعات از جنس پدیدارشناسی هوسرلی نیست (رژیایی» ۱۳۹۳: ۲۲۵)؛ اما این گونه به نظر می‌رسد که مرگ همچون پدیداری در نگاه شاعر از درگاه فرم‌های مختلف عبور کرده باشد؛ چون نگاه او به مرگ نگاهی جوهری است و به تجسم‌یافتگی آن در اشخاص مختلف نظر کرده است (رک. نوربيشه» ۲ ۹4۴)؛ بنابراین این قطعات علاوه بر تکوین تازه‌ی فرم از مبناهای اندیشه‌ورزانه‌شان جدا نمی‌شوند. به‌عبارتی به بینش‌های کائناتی و دغدغه‌های متافیزیکی یک شاعر حجم‌گرا عینیت می‌بخشند. شاعر خواهان زیستن تجربه‌ی مرگ «(دیگری» است؛ اما تنها توانسته است به تجربه‌ی دیگران از مرگ نزدیکی کند (رک. رژیایی, ۱۳۹۳: ۲۲۵)؛ چون آن‌ها دیگر نیستند تا از تجربه‌ی خود از مرگ بنویسند؛ بنابراین این شاعر است که از دریچه‌ی مرگ به هستی می‌اندیشد. مفهومی انتزاعی را به قالبفرمی عینی (سنگ) می‌برد و در انگشت‌های پنجه‌ی یک دست. نیمه باز بر تنه‌ی,خشک یک درخت. تراشیده یا پر سنگ کنده شود. درون مقبره» یک صندلی کهنه‌ی بسیار قدیمی بگذارند. در زیر آن به زایر خود زکریا می‌گوید: غیبت ,سکوت نیست.» اغوا است و روی صندلی+خالی می‌ماند. و زکریا در فاصله اغوا می‌دید در سهرورد وقتی که می‌گفت: نزدیک‌ترین فاصله‌ی ما با مفاهیم وقتی است که رهایشان می‌کنيم. شهاب گفته بود: زندگی را هم وقتی‌که رها کردم» - و مرگ» وقتی به آن رسیدیم دیگر نیستیم تا رهایش کنیم و همین است که در فهم آن ۹۸ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶, شماره‌ی ۲ تابستان ۱8۰۱ (پیاپی ۵۲) به باور ریایی» غرض از آفرینش این قطعات» آفرینش فرم‌های شعری نبوده است؛ بلکه می‌خواسته تا فرم شعرها را بسازد (رک. همان: ۶). در بستر این فرم شعرها نیز فضایی ایجاد شده است که مبناهای پدیدارشناسانه‌ی آن‌ها را برجسته کرده است. خواننده در مواجهه با هفتاد سنگ قبر از همان ابتدا به فضای تجسم و تصویرسازی مرگ وارد می‌شود. به فضایی که شاعر خواسته است تا به تجربه‌ی مرگ دیگری نزدیکی کند. به‌واقع لازیه‌ی این تزدیکی زمانی غیئیت یافته که شاغر از من خود فاصله: گرقته و ذر یکت جریان آگاهی محض مرگ زکریا را تخیل کرده است. او دراین‌حالت مفهوم زمان را در نگره‌ی خود به مرگ تحقق بخشیده است. او به مرگ زکریا فارغ از وجود داشتن» حاضر بودن یا نبودن زکریا اندیشیده است. به کلماتی که ۸ آن‌ها خحظ کشیده شده است» توجه کنید. همه‌ی اين نشانه‌ها فضاسازی شاعر بای تجسم بخشیدن به مفهوم مرگ دیگری است. او ختی در مواجهه با مرک رل ۳ وی شده است. همچنین در نقل‌قول‌هایی که از زکریا 7"فهر ورگ آورگی به امیش ‌فاقله پنایشیده است. این فاصله در سطرهای پایانی, به‌نوعی تداعی‌کننده‌ی تعلیق :یا اپوخه‌ی هوسرلی است. هستی زندگی در رهاکردن زندگی است؛ یعنی آنچه زندگی را عینیت می‌بخشد. در پرانتز قرارگرفتن مفهوم زندگی است. فرایندی که در آن انسان می‌تواند به مفهوم زندگی تأمل کند. شاعر درعین‌حال که به تجسمی از مرگ می‌اندیشد. به مفهوم زندگی دست یافته است. همه‌ی این مفاهیم به‌گونه‌ای تازه در «حضور من اینجا برگی است7 که از درخت/ با وزن من می‌افتد» فشرده می‌شود. تصویرسازی شاعر در میانه‌ی متن در این سطرها به بار می‌نشیند. تلنگری که شاعر به مخاطب می‌زند» نقطهق اتکایی که متن"از دست می‌دهد. حضور من شاعر همچون برگی از درخت با «وزن من» می‌افتد. این نشانگر توجه شاعر به چرخش استعلایی فلسفه‌ی هوسرل و آن من برتر است. این به معنی آن است که بدون تعلیق من شاعر و تبدیل آن به من برتر» نزدیکی به تجربه‌ی مرگ دیگری, بازنمایی آن در تجربه‌ی زیسته‌ی خود و تعمیم آن به تجربه‌های زیسته‌ی افراد دیگر تقریبا غیرممکن است. به‌این ترتیب مخاطب شاهد بازنمایی مفهوم مرگ در مکانیسم تخیل حجمی است؛ تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی .۳ ۱۵۹ مکانیسمی که هم‌بستگی‌های عمیق آن با مفاهیم اساسی پدیدارشناسی هوسرلی» بستر تصویرسازی‌های آن را فراهم می‌کند. دراین‌راستا می‌توان به قطعاتی دیگر از این مجموعه. همچون سنگ مانی» بايزید. مافان, شاد و ویناس اشاره کرد. دفتر در جست وجو یآن لغت تنها دغدغه‌های شاعر را در کشف «لوگوس(108085)» به نمایش می‌گذارد. در ابتدای آن نیز آمده است: «.. بسیار این شعرها منتشر نشده هستند. شعرهایی که نخواستند وارد دیگر کتاب‌های من بشنوند و کتاب بشنوند؛ چراکه موضوعی در خود نداشتند و خود موضوع خود بودند: شعر لغت. شعر لوگوس, لوگوس تنها!» (روژیایی ۲ ۱۱)؛ بثابراین می‌توان گفت؛» لوگوس در چارزچوب تصاویری اندیشه‌ورزانه به موضوعیت خود ارجاع داده می‌شود. و ازمنظری پدیدارشناسان» این عطش کشف و برای تحلیل بخش‌هایی از قطعه‌ی بلند «در جستاوجوی آن لغت تنها» انتخاب شده ... هميشه در ابتدای واژه/ غایت چیزی که واژه تست می‌آید/ که آنچه می‌بینم/ از سرعت به واژگانی که زیر آن‌ها خط کشیده"شده است» ادقت؛ کنید. ابتدا/ غایت - واژه/ چیز هی آید/ من گذرد - نیست/ هست اویل/ ان تقابل‌هاتی واژگانی‌ای که‌اذر بستر تجزبه‌ی آگاهانه‌ی دیدن اتفاق افتاده‌اند: می‌بینم/ نمی‌بینم. تصویرسازی شاعر نیز ازطریق همین تقابل‌ها شکل گرفته و زبان قطعه و چگونگی بیان آن را برجسته کرده است. مشاهده می‌شود که شاعر درحال اندیشیدن به تجربه‌ی خود است. اندیشیدنی که در قالب آن «منی که به خود فکر می‌کند» در تربیت ذهنی حجم و من استعلایی در پدیدارشناسی هوسرل شکل می‌گیرد؛ بنابراین شاعر دغدغه‌ی اندیشگانی‌اش را در قالب تجربه‌ای ۰ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) دیداری میان واژه/ چیز نشان می‌دهد و در سطرهای آخر, به این تصویرسازی زمینه‌ای هنری‌تر می‌بخشد. خواننده نیز در مواجهه با این سطرها تجربه می‌کند و در عطش کشف و جست‌وجوی آن لوگوس همراه شاعر می‌شود. در بخش‌های دیگری از این قطعه تقریبا همین فرایند مشاهده می‌شود. با این تفاوت که شاعر به‌جای تقابل‌ها با تشبیه یا ترکیب‌های وصفی و اضافی به برجستگی‌های زبانی و تصویرسازی دست يافته است؛ تصاویری که بیان شاعر را زمینه‌ای هنری‌تر بخشیده است. علاوه‌براین در نمونه‌ی آخر, فرایند تشبیه» تحقق عملی‌ای از کارکرد آن در مکانیسم تخیل حجمی را نشان می‌دهد؛ یعنی فرایند تشبیه از مبناهای کلاسیک آن جدا شده و در زیربنایی پدیدارشناسان» فضای بین دریچه و گام طی شده است؛ اماهمچنان با :رابطه‌ای که شاعر میان شک - دریچه و گام ایجاده کرده است. ذهنیت خواننده را در اين«فضا نگه.داشته و این چرخه‌ی ... وقتی که سبک‌روحان و شب‌خیزان از ماه/ کلاه برمی گیرند/ نگاه خیس و خسته رخنه‌ی ایوان را آسیا می‌کند/ و مانده در نگاه نهان کشف/ آب/ پاس خیال دارد و خصم خواب تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی - ۱۶۱ در پژوهش جاض, :با پیش‌قرضن وامذاری شعر سیم از پذیذارشناسی:هوسرلی»یه تسلیل و مقایسه‌ی آن در نظریات و بوطیقای تصویر شعر یداله رژیایی پرداخته شد و نویسنگان ۲ چگونگی کارکرد پدیدارشناسی هوسرلی در بوطیقای تصویر شعر یدالله رژیایی بهاین تریب ار پاسخ باه پرسش تست شم ممجم اساس, جلایی خورذ از میناهای فلسفی را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. دراین‌راستا مشاهده شد که شعر حجم در تربیت ذهنی خود و مکانیسم تخیل حجمی:دارای؛ شباهت‌ها» هم‌سویگی‌ها و هم‌بستگی‌های گسترده‌ای با مفاهیم اساسی پدیدارشناسی هوسرلی است؛ مفاهیمی چون حیث التفاتی. چرخش استعلایی فلسفه‌ی هوسرل؛ من استعلایی, اپوخه؛ فاصله و... . همچنین علاوه‌بر این ویژگی‌ها نقش و عملکرد «زبان» و «تخیل حجمی» به‌عنوان نقطه‌ی عزیمتی از مبناهای فلسفی پدیدارشناسی هوسرلی ناکافی به نظر رسید؛ زیرا در شرحی که بر تبیین و مقایسه‌ی نظریات رژیایی و مفاهیم اساسی هوسرلی صورت گرفت, مشاهده شد که تخیل کردن نیز می‌تواند در هم‌سویگی با دیگر تجربیات آگاهانه در پدیدارشناسی هوسرلی همچون فکرکردن, قصد کردن و... قرار بگیرد و ازسوی‌دیگر اهمیت و برجستگی «زبان») شعری یک جریان شعری منسوب به.آوانگارد» مر بدیهی و مسلّم بود که نمی‌توانست فرض شالوده‌ها "و بنیان‌های افکری او افلسفی حجم را از تأثیرات پدیدارشناسی هوسرلی جدا سازد؛"تچجونی‌توان گفت که"بخشی از مسئولیت زبان در شعر حجم ایجاد ظرفیت‌هایی برای حمل مفاهیم پدیدارشناسی هوسرلی, است؛ بنابراین انکار این هم‌پستگی‌ها و نگره‌های فلسفی و تلاش رژیایی در ضربه‌در زدن به دستگاه فلسفی هوسرل و جداسازی بوطیقای شعر حجم از آن. امری است که همچنان ابهام‌انگیز است و به جزئی از ذات دستگاه فکری شعر حجم تبدیل شده است؛ زیرا باوجود ادله و نظریات مکتوب شاعر و بحث‌ها و مناقشات فراوان پیرامون شعر حجم. این بخش از ۷۲ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۱۶, شماره‌ی ۲ تابستان ۱8۰۱ (پیاپی ۵۲) دستگاه فکری شعر حجم نتوانسته است» نقص‌ها و ابهامات خود را جبران کند و همچنان مخاطب را با این سوال که نقطه‌ی عزیمت بوطیقای شعر حجم از پدیدارشناسی هوسرلی اما در پاسخ به پرسش دوم با استفاده از آثار و نتایج به‌دست‌آمده در بخش نخست که به هم‌سویگی و هم‌بستگی این دو دستگاه شعری و فلسفی اشاره می‌کند» مستقیما به تحلیل و مقایسه‌ای پدیدارشناسانه از قطعات و نمونه‌های شعری یدالله رژیایی پرداخته شد. در این بخش کوشش شد تا با ارائه‌ی نمونه‌هایی عملی از آنچه در بخش نخست بررسی شده بود. مسئله‌ی اهمیت ماهیت پدیدارشناسانه‌ی شعر حجم با نظر به اهمیت پیوند حجم‌گرایی و شعر یداله ریایی نشان داده شود: به‌همین‌منظور قطعاتی از دفاتر دلننگی‌ها لبریخته‌ها هفناد سنگ قبر وادر جست وجو ی آن لغت ننها انتخاب و مشاهده شد که این قطعات شعری در مکانیسم تخیل حجمی, آتربیت ذهنی حجم و تصاویر حجمی در پیوند با مفاهیم اساسی.پدیدارشناسی هوسرلی قرار می گیرند و این هم‌بستگی و هم‌سویگی را در شیوه‌ی نگرش شاعر+ نخوه و ادای بیان اصالت‌های معنایی دغدغه‌های متافیزیکی و در گستره‌ی مفاهیم.اساسی که شرح آن‌ها گذشت. همچون من ۱. تعداد قطعات شعری و نمونه‌های ارائه‌شده از دلننگی‌ها و لبریخته‌ها براساس مجموعه‌ی اشعار ۲ چهره‌ی پنهان حرف, نوشته‌ی یداله رژیایی در سال ۱۳۹۰ ازسوی انتشارات نگاه چاپ و منتشر شد. رژیایی در این کتاب در شرح و تبیینی نسبتا مفصل از دستگاه فکری و فلسفی شعر ۳ فنومنولوژی حجم نوشته‌ی یداله رژیایی در سال ۱۳۹۷ ازسوی انتشارات بی‌واسطه‌ی کتاب چاپ و منتشر شد. متأسفانه این کتاب هنوز توسط ناشران رسمی کتاب چاپ و منتشر نشده تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی - ۱۶۲ است. رژیایی در این کتاب مفصل به شرح و تبیینی دقیق از پیوند پدیدارشناسی هوسرلی با شعر ۴ نگرش طبیعی فرض وجود جهانی زمان/ مکانی و خارج از جریان آگاهی را مسلّم می‌انگارد. ۵ حجم‌گرایی آن‌هایی را گروه می‌کند که در ماورای واقعیت‌ها به جست‌وجوی دریافت‌های فوری و مطلق و بی‌تسکین‌اند و عطش این دريافت‌ها هر جست‌وجوی دیگر را در آن‌ها باطل کرده است. مطلق است برای آنکه از حکمت وجودی واقعیت و از علت غایی آن برخاسته است و در تظاهر خود خویش را با واقعیت مادر آشنا نمی‌کند. فوری است برای آنکه شاعر در رسیدن به دریافت از حجمی که بین آن دریافت و واقعیت مادر بوده است. نه از طول» به‌سرعت پریده است. بی‌آنکه جای پا و علامتی به‌جای بگذارد. پی‌تسکین است برای آنکه به جست‌وجوی کشف حجمی برای پریدن؛ جذبه‌ی حجم‌های دیگری اسنت که عطش کشف و جهیدن می‌دهد. تأملی بر سر این حرف می‌کنیم: از آواقعیت تا.مظاهرواقعیت» ازشی تا آثار شی فاصله‌ای است. فاصله‌هایی است؛ فاصله‌هایی از واقعیت تا ماورا آن. از هزار نقطه‌ی یک‌چیز هزار شعاع برمی‌خیزد. هر شعاع به مظهری در ماورای آن چیز می‌رسد و واقعیت تا مظاهر هزارگانه‌اش با هزار بعد وصل می‌شود. شاعر حجم‌گرا این فاصله زا با یک جست طی می‌کند؛ تند و فوری و بدین‌گونه از واقعیت به سود مظهر آن می گریزد.هر؛مظهری را که انتخاب کند از بعدی که بین واقعیت و آن مظهر منتخب است با یک جست می‌پرد؛ پس از حجم می‌پرد؛ پس حجم‌گراست انوری» حسن. (۱۳۸۲). فرهنگ بزرک سنحن. ج ۲ تهران: سخن. بیرانوند احمد. (۱۳۹۳). بوطیقای شعر حجم/ یداه رویایی کیست و چه می‌گوید؟. 6 مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۸۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) براهنی» رضا. (۱۳۷۱). طلا در مس. ج ۲ تهران: نویسنده. بزرگی موزیرجی,» اسماعیل. (۱۳۸۴). بررسی احوال ‏ وآثار یداه رویایی و شعر حجم. تسلیمی, علی. (۱۳۹۳). گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران / شعر. تهران: اختران. حسن‌لی. کاووس. (۱۳۸۶). گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث. حسینی, علی. (۱۳۹۵). بررسی صورت و محتوا در شعر حجم با تحلیل نمونه‌هایی ا زآن. حسین‌پور چافی» علی. (۱۳۹۰). جریان‌های شعری معاصر فارسی. تهران: امیر کبیر. رحیمی, مرضیه. (۱۳۹۱). نش نظریه‌های ادبی در خل قآثار ادبی» با توجه به انديشه‌ها و رشیدیان» عبدالکريم. (۱۳۸۲). «هوسرل و پدیده‌شناسی»:کتاب ماه ادبیات و فلسفه. رژیایی» مظفر. (۱۳۸۵). «مبانی نظری شعر حجم و لبریخته‌های رژیایی». بایا شماره‌ی رژیایی, پدالله. (۱۳۵۷). از سکوی سرخ. به‌اهتمام حبیب‌الّه روژیایی» تهران: مروارید. (۱۳۹۲). در جست ور جو ین لغت ماه نگاه: تهران. روژیایی» سینا. (۲/۲/ ۱۳۹۷). «هستی‌شناسی هفتاد سنگ قبر یداه رژیایی». سایت شخصی 66-8 نز612 /ک او نانک 0 / کل و تصرف نطععو که لنما//:صاخط تحلیل و مقایسه‌ی کار کرد پدیدارشناسی هوسرلی .../ عادل سواعدی - ۱۶۵ شفیعی کدکنی» محمدرضا. (۱۳۸۷). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. شیری» قهرمان. (۱۳۸۸). «جریان شعر حجم». دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی (باهنر طاهایی, عاطفه. (۱۳۸۵). «حجم‌های ندیدنی». بای شماره‌ی ۴۱ صص ۹۹-۸۹. عباس‌نژاد» فرهاد؛ علوی, فریده. (۱۳۹۰). «(حجم گرایی یداه رژیایی» بوطیقای تصویر و عمارتی‌مقدم» داوود. (۱۳۹۶). «از اپوخه تا نوآوری‌های شاعرانه: آسیب‌شناسی کاربست روش پدیدارشناختی در پژوهش‌های ادبی حوزه‌ی زبان فارسی». نقد /دبی» سال ۱۰ غلام حسین‌زاده» غلام حسین و دیگرآن. (۱۳۹۰). «بررسی انتقادی شعر حجم برمبنای روایت‌شناسی شعر یدالّه رویایی». زبان و ادبیات فارشی, شماره‌ی ۰۲۱ صص ۲۰۶-۱۸۱ غلامی, علی‌نجات. (۱۳۹۸). آشنایی با پدیذارشناسی. تهران: پگاه روزگار نو. فاطمی» سیدحسین؛ عمارتی مقدم» داوود. (۱۳۸۹). (شعر حجم و کوبیسم: بازخوانی مبانی نظری شعر حجم براساس زیبایی‌شناسی کوبیسم». نقد ادبی سال ۳ شماره‌ی ٩ صص ۶ مجله‌ی شعرپژوهی (بوستان ادب)/ سال ۸۶ شماره‌ی ۰۲ تابستان ۱۶۰۱ (پیاپی ۵۲) محمدی‌نسب. سمیه. (۱۳۹۳). بررسی و تبیین موژلفه‌های شعر پست‌مدرئیستی در اشعار رضا براهنی» علی باباچاهی و یداه ریایی. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه ولی ملکیان, کمال؛ نجفی, عیسی. (۱۳۹۹). «معرفت‌شناسی عشق در عرفان مولوی تحلیلی در پرتو پدیدارشناسی هوسرل» هایدگر و مرلوپونتی». فلسفه والهیات. سال ۰۲۵ شماره‌ی میرشکاک» آزاده. (۱۳۸۵). بررسی آثار یداه ریایی با تکیه بر بیانیه‌ی شعر حجم. نوربيشه قدیمی» محسن. (۱۳۸۲). آشنایی‌زدایی در شعر یداه رژیایی. پایان‌نامه‌ی 8 6 من 0 مس 016گ و۵ معط دک 00 ۸

تحلیل و مقایسه ی کارکرد پدیدارشناسی هوسرلی در نظریات و بوطیقای تصویر شعر یدالله رؤیایی   ع ادل سواعدی * محمدرضا صالحی مازندرانی * * مریم رفیع * * *   چکیده شعر حجم (حجم گرایی) یکی از جریان های شعری معاصر است که اولین تظاهرات فردی اش را در سال های 1346 و 1347 در دفتر دلتنگی های یدالله رؤیایی و نمک و حرکت ورید پرویز اسلامپور به جای گذاشت و سرانجام پس از انتشار بیانیه ی آن در زمستان 1348 جایگاه و حرکت گروهی خود را در گفتمان شعری روزگار تثبیت کرد؛ اما متن این بیانیه و نظریه ی شعری حجم پیچیدگی هایی دارد که هنوز با گذشت سال ها مباحث و مناقشاتی پیرامون آن ها شکل می گیرد. یدالله رؤیایی که چهره ی شاخص این جریان است، در طول زمان تلاش کرده است تا با آثار خود به ظرفیت های فلسفی، زبانی و زیبایی شناسانه ی آن عینیت بخشد. از میان این ظرفیت ها، پدیدارشناسی هوسرلی از برجسته ترین و اثرگذارترین وجوه معرفت شناختی بر این نوع از شعر و به ویژه اشعار یدالله رؤیایی به شمار می آید و خود شاعر نیز مدت ها پس از انتشار بیانیه ی آن بر اثرگذاری این مبنای فلسفی بر شعر حجم صحه گذاشته است. نگارندگان این پژوهش با نظر به این مبنای فلسفی درتلاش اند تا با پیش فرض وجود چنین تأثیری، به تحلیل و مقایسه ی کارکرد آن در نظریات و بوطیقای تصویر شعر یدالله رؤیایی برآیند و به بررسی دو پرسش اساسیِ چگونگی جدایی نظریه ی شعر حجم از پدیدارشناسی هوسرلی و چگونگی کارکرد آن بر بوطیقای تصویر شعر این شاعر بپردازند. واژه های کلیدی: بوطیقای تصویر، پدیدارشناسی هوسرل، تخیل حجمی، تصویر، یدالله رؤیایی.   * استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز [email protected] (نویسنده ی مسئول)  ** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز [email protected] *** کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز [email protected]   تاریخ دریافت مقاله: 14/7/1400                     تاریخ پذیرش مقاله: 12/11/1400  

503752

از انسانها در وضعیت‌های مختلف حمایت نمایند؛ هدف هر دی حمایت از موجودیت بشر و سفظ کاس اتسانی اسسن؟ درایی ققانل, سعی سی‌تنایند اقا بسوانط از فرباتاق نقضی حقوق بشر وحقوق بشردوستانه حمایت نمایند. از همین‌رو در توسعه و پیشرفت از موارد تأثیرگذار حقوق بشر بر توسعه حقوق بشردوستانه می‌توان به اصل عدم تبعیض ٩ در منازعات بین‌المللی اشاره نمود» این اصل از اعلامیه جهانی حقوق بشر"* به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو" راه یافته است؛ مواد ۱۲ کنوانسیون اول ژنو ۱۶ کنوانسیون چهارم ژنو و ۲۷ کنوانسیون چهارم ژنو تصریح می‌نمایند که دولت متخاصمی که افراد تحت حمایت را در اختیار خود دارد باید بدون هیچگونه اتبعیض ناشی.از نژاد» ملیت و عقاید سیاسی با آنان» به‌نحو انسانی رفتار نموده و آنانآزا مورد.حمایت قرار دهد؛اصل عدم‌تبعیض در حقوق بشردوستانه مورد پذیرش قرار گرفته است. تاثیر حقوق بشر در توسعه حقوق بشردوستانه را با ملاحظه اسناد موخرالتصویب حقوق بشردوستانه مانند قواعد مربوط به ممنوعیت شکنجه" و منع بازداشت خودسرانه" می‌توان ملاحظه نمودکه از جمله قواعدی هستند که از دنیای حقوق بشر جز اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوقی می‌باشد که هر انسانی به‌طور فطری و ذاتی در زمان خیّات خود از آن بهره‌مندامی‌باشد..در حالی که حقوق بشردوستانه» در دنیای معاصر حقوق بشر وا"حقوق بشردوستانه به‌واسطه حمایت از فرد و تضمین احترام نسبت به شأن و منزلت انسانی !» از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشند؛ هر دو متضمن قواعد و مقرراتی راجع به چگونگی رفتار با بشر و حمایت از وی» بر اساس ملاحظات انسانی می‌باشند؛ اما علی‌رغم این هدف و دغدغه مشترک» خاستگاه» ۰ 1366666۴۳ 10 ,کاطاونط 139۵ که دمنام‌داع36 نموه بنصتآ ۵ط1 5 13۵ م منم 0ص هه هآ فصه ها صعسعانصعس۲۳ م13 صعع 86 بجعام‌عاصا عط1 معع006 10 تاریخ تحول و حتی تا حدود زیادی, قلمرو و محتوای قواعد آنها متفاوت از هم است؛ هرچند پیامدهای ناگوار جنگ‌های جهانی, نقش به‌سزایی در تقارب این دو رشته حقوق بین‌الملل عمومی ۲" و در عین حال» توسعه آنها داشته است". حال پرسشی که در اینجا مطرح است این است که آیا این دو نهاد حقوقی در چهارچوب حمایت از اشخاص توسعه یافته‌اند؟ و آیا این دو نهاد برای حمایت از افراد غیرنظامی در چهارچوب جنگ‌های مسلحانه با یکدیگر دارای تعامل می‌باشند؟ آنچه در این میان حائز اهمیت است این است که حقوق بنیادین بشر در زمان مخاصمات مسلحانه در تعامل با حقوق‌بشردوستانه قابل اجرا است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی تلاش می‌نماید. تعامل میان حقوق بشر و بشردوستانه را مورد بررسی قرار دهد. بدون تردید حقوق بشر و حقوق بشردوستانه به‌عنوان دو نظام حقوقی منفک و مجزا با هدف حمایت از حقوق انسان‌ها,گام‌های موثری را برداشته‌اند "؛ با این‌حال استقلال هر یک از آن‌ها به‌عنوان نظام حقوقی مستقل محفوظ مانده است۹!. طبق ماده ۲ کنوانسیون: ۱۹۴۹ آژنو مقرراتآو قواعد. حقوق بشردوستانه تنها در منازعات مسلحانه بین‌المللی و به‌منظور «کاهش رنج بشری)» با درنظرگرفتن ضرورت‌های نظامی در دوران مخاصمات مسلحانه اعمال می‌شود. درضورتی که مقررات حقوق بشر هم در زمان صلح و هم در زمان جنگ قابل اعمال است؛ این رویه توسط دستورالعمل اتحادیه اروپا نیز مورد تأیید قرار گرفته است و بر طبق آن مقررات حقوق بشردوستانه» هم در زمان منازعات بین‌المّللی و هم. غیربین‌المللی قابل اجرا: اشت؛ این در حالی است که مقررات حقوق بشر چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح, بر تمامی افراد قابلیت اجرایی دارد؛ لذا هر چند این دو نظام قانونی با یکدیگر متمایز می‌باشند.» اما اجرای همزمان هر " از جمله مهمترین اسنادی که پس از وقوع جنگ‌های جهانی مصوب گردیدند. می‌توان به میثاق ۱۹۱۹ جامعه ملل منشور ۵ سازمان ملل متحد» اعلامیه ۹۴۸ ۱جهانی حقوق بشر کنوانسیون های چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو و پروتکل‌های الحاقی ۰۱۹۷۷ اعلامیه ۱۹۸۴مربوط به حق مردمان در مورد برخورداری از صلح و قطعنامه‌های مربوط به کمیسیون حقوق بشر و شورای حقوق ,2005 ,18 صهسهانص‌سحط دمص انم ععصهناصصی عصخامصهصم ده کعصناعوندی صمنصت] صوعموی ۳ 14 کاطاعونظ ۳3۵۳ هه 1۱۳ معضسعانصعی 1۳ 101620 عازن وصت 10ه 130 15 4 عصال 14 ,361606۲ کاطونط صمص 3 حدم کعصزاع ون صمنصت 06وی 16 ,۳۵86209 :]1 صعسقانصم 13 وصه عاطونط صعصک خص ۳ صمنامهصت ۵ط۳ بنانحطفداعطله 0 17 د حقوق بشر و حقوق بشردوستانه برای حمایت از غ ) ۳ 6 ۲ب دهم مرجم «0رگر کمجم موب وه وی همچنین گوارشگر سازمان ملل متحد در گزازرش خود. در خصوص بازداشت‌شدگان زندان گوانتانامو بر قابلیت اجرایی شدن هر دو نظام حقوقی, به‌ویژه از لحاظ رعایت حقوق بشر در زمان: جنگه تأکید تموده است۹. این رویه در دیدگاه دیوان بین‌المللی دادگلی‌ ی ی ۳۹ نیز مورد تایید قرار گرفته است. غلاو .یر آیق فر1۹ فسامیر ۲*۰۵ «قیوان بین‌المللی قاد‌گستری در پرونده جمهرری دموکراتیک کنگو علیه اوگاندا ری خود را به اين‌گونه صادر نمود که فعالیت‌های مسلحانه اوگاندا در قلمرو جمهوری دمکراتیک کنگو ناقض قاعده منع بین‌المللی توسل به‌زور در راستای اهداف تجاوزکارانه و همچنین ناقض حقوق بین‌الملل بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه است؟ قر ذعرای متقابل اوگاندا میتی بر اینکه: جمهوری ذمکراتیک کنگو, تعهدات خود را در چهارچوب کنوانسیون روابط دیپلماتیک وین در قبال اوگاندا نقض نموده استه دیران بین‌السللی دادگستری پس از بررسی ادعای هر در طرف: ارگاندا راید سابق و روآندا اعلام نمود که از آن‌جایی کههر دو نظام حقوقی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از نظر اهداف, ارزش‌هائو اصطلاحات استفاده؛از حقوق بشر, مشابهت دارند. لذا مکمل یکدیگر بوده و قابلیت اجرایی, هم‌زمات را دارند. ۲ همین رویه در پرونده مشابه در پرونده کنگو - اوگاندا نیز مشاهده می‌شود؛ در این پرونده» جمهوری دمکراتیک کنگو در ژوئّن" ۰۱۹۹۹ دادخواست خود را که در آن مدعی شده بود. اوگاندا به این کشور تجاوز مسلحانه نموده و مرتکب نقض آشکار منشور ملل متحد و مقررات حقوق بشر علیه جان و مال مردم آن کشور شده است را مطرح و برای اثبات این ادعا سه موضوع اشغال کشور کنگو, اقدامات خشونت‌آمیز علیه اتباع کنگو و * زندان گوانتانامو که در سال ۲۰۰۱ تأسیس شده است. در طول فعالیت خود صدها شهروند از ۴۲ کشور جهان را به بهانه‌های 0 .2006:22۳2 روهظ مصقصغاصهنی اج کمعصنقاع 1 او صوفاد‌نزگ 19 5۰ ع7006 26 ,(1۴3) ععناق7 0۶ ام نمدمناح دهد 20 3۰ و32 25 ,(9 063 هذنماده‌ع ٩ +۵ص۳۳ عطا <و۶ تقاط لمصنصفی تمدمتهصص 22 ۶ 0120055 کنامنهک 1۵۳ عاطانعدوم‌وم کدمع2 که صمناه‌ع 2۳ عط) دوگ امصسطخ ۳ آهدون 1۳60 01 محمی23 ب2001, 1991 ععصند 22 1فوع۵ ۹ ۳۵۳۵۶ عطغ ۵1 اوماخس ۲ عط صز وعتصصم) هه مق هانصقه 3۳۵ مد 13۳620 .181-195 8ق0080,2005,27 ۵ط) ۶و و1 عط ده ۸ فعصس۸ ۵ط1 24 دیوان بین‌المللی دادگستری پس از بررسی ادعای اطرفین دعوی؛ رأی خود را صادر نمود؛ در این پرونده اوگاندا را ناقض قوانین حقوق بشر و حقوق بشردوستانه خوانده و سپس اوگاندا را به پرداخت خسارت به جمهوری دمکراتیک کنگو محکوم نمود۳۹. از سویی دیگر دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق در پرونده یوگسلاوی سابق و روآندا اعلام نمود که «از آن جایی که هر دو نظام حقوق بشر و حقوق بشردوستانه از نظر اهداف» ارزش‌ها و اصطلاحات استفاده شده از منظر حقوق بشر مشابهت دارند. لذا حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بین‌المللی مکمل یکدیگر بوده و امکان استفاده توأمان آنها میسر می‌باشد؟* در همان زمان» دادگاه تصریح نمود که «مفاهیم توسعه‌یافته در زمینه حقوق بشر را نیز می‌توان در حقوق بشردوستانه بین‌المللی در صورت توجه به شرایط علاوه بر موارد مذکور نتایج مشابهی نیز» توسط شورای امنیت در سرزمین‌های اشغال شده توسط اسرائیل از جمله در قدس و جولان نیز صادر گردید. ۲۸ نتایج این پرونده‌ها حاکی از آن است که اين دو نظام حقوقی» در راستای حمایت از کرامت و منزلت انسانی و در شرایط جخنگی, بناب‌اضّل تداوم کاربرد*" می‌توانند یاری‌رسان یکدیگر باشند. اما باید توجه داشت که"تطبیق قوانین حقوق بشر و حقوق بشردوستانه مربوط به زمانی می‌شود که اقداماتی در اين‌خصوص انجام.پذیرفته باشد؛ این امر ممکن است. مانند موارد فوق به پیگیری جنایات بین‌المللی یا به وظایف و حقوق قدرت اشغالگر مربوط شود؛ اما باید به این نکته توجه نمود که اصل تداوم کاربرد. شامل مقررات مربوط به اقدامات جنگی و ضرورت‌های نظامی متعاقب آنها نخواهد بود"". علاوه بر موارد بیان شده» بند اول ماده ۴ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی,» بند اول ماده ۱۵ کنوانسیون:اروپایی حقوق بشر و بند اول ماده ۲۷ کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر حاوی بند تعلیق "۲ می باشند؛ وجود بند تعلیق در این معاهدات, نشان دهنده این است که حقوق بشر به‌عنوان مکمل احقوق بشردوستانه در زمان مخاصمات مسلحانه اعمال می‌گردد؛ ماده ۱۵ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و ماده ۲۷ کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر به‌صراحت جنگ را دلیلی جهت تعلیق حقوق بشر ذکر می‌نمایند. لذا واضح است که تعهدات ذکر شده در این دو کنوانسیون» باید در زمان جنگ اعمال گردند و طرفین از این جمله می توان به قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت(۱۹۶۷) و جنگ ۱۹۷۳ و قطعنامه ۳۳۸ (۱۹۷۳) شورای امنیت اشاره 6۰ ها نص 13۵ مد نحص او اصعص1۳ اهنآ 15۵ نصمنصنم0 م۸ 156 رصم 30 بشردوستانه برای حمایت از غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه بین المللی و ت 6( )6۳ عمج لهس موم ورگ کمهم موب معط جورحع معاهده, فقط با رعایت شرایط ذکر شده در این مقررات. می‌توانند برخی از قواعد حقوق ملاحظه این قواعد نشان می‌دهد که نظام بین‌المللی حقوق بشر, استانداردها و معیارهایی را برای حمایت از انسان‌ها در هر شرایطی مدنظر دارد؛ به‌گونه‌ای‌که «دیوان اروپایی حقوق بشر" ضمن دقت نظر در ماده ۱۵ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر۲ بررسی می‌نماید که اقدامات دولت‌ها بر اساس قوانین بشردوستانه بوده است يا خیر؟)۳۹. نظام‌های بین‌المللی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه با وضع قوانین» حمایت گسترده- ای را از افراد در شرایط مختلف در نظر دارند و تعلیق قواعد این دو نظام» غیرقانونی است» مگر در شرایطی که بر اساس بند یک ماده ۴ میثاق حقوق مدنی و سیاسی تایید شده باشد؛ لذا تعلیق نمودن قوانین حقوق بشری در شرایط اضطراری,» تنها با رعایت شرایط مشروعیت تعلیق به شرح زیر قابل‌اجرا می‌باشد؛ لازم به ذکر است» اجرای تعلیق با فقدان این شرایط سبب نامشروع بودن آن می‌گردد و مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها را *اصل سازگاری *» یعنی باید اقدام"دولت»با سایر تعهذات او به موجب حقوق بین- الملل سازگار باشد؛ پر واضح است که «حقوق بشردوستانه»» حاوی مهم‌ترین تعهدات بین‌المللی دولت‌ها می‌باشد؛ تبنابراین» بای تحققاین,شرط دولتی که در شرایط اضطراری از نهاد تعلیق استفاده می‌کند و.از اعطای پاره‌ای از حق‌ها:به اشهروندان استنکاف می ورزد» در همان حال موظف است حقوق بشردوستانه رابه‌اجرا درآورد . قضایی و اصل تناسب در جهت تقویت رابطه‌ای عمودی و سلسله مراتبی بین دادگاه‌های داخلی دول عضو و دیوان اروپایی استفاده می‌نماید؛ این تغییر به منزله بخشی از فرایند وحدت کامل حقوقی در اتحادیه.اروپا به وقوع پیوست که منجر به رعایت اصل ممنوعیت تبعیض*: این اصل در ماده ۴ میثاق و ماده ۲۷ کنوانسیون ‌ اردستانی و کامجو.«بررسی وضعیت حقوق بشر در زمان مخاصمات مسلحانه یک ارزیابی نظری»» ۸۲. ۰ 370۷606۴ 4 ,(۳6178) کاطاونط معصست ۵ ص00 موعم‌وسی ۶ 34 ,5ات8 ۵۳ 0 06000 صمعم و عطا کم م۳۳ فص وصو0ط7 مازنط ص۹۷ 35 این شرایط نشان‌دهنده ارتباط مهم حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بوده و لزوم رعایت آن به‌این معنا و مفهوم می‌باشد که نظام بین‌الملل حقوق بشر استانداردهایی را برای حمایت از انسان‌ها در هر زمان و مکانی» اعم از زمان جنگ و صلح و وضعیت اضطراری ۲-رابطه میان حقوق بشر و حقوق بشردوستانه در حمایت از غیرنظامیان پروتکل الحاقی اول کنوانسیون ژنو قواعد و مبنایی را مقرر می‌دارد که هم به‌صورت عرف در آمده و هم در مخاصمات مسلحانه داخلی و بین‌المللی قابل‌اجرا می‌باشد؛ نمونه- هایی از قواعد عرفی که در پروتکل الحاقی نیز ذکر شده‌اند شامل, اصل تفکیک میان نظامیان و غیر نظامیان و اموال و اهداف نظامی (قاعده ۷-۱)» ممنوعیت حمله کورکورانه (قاعده ۱۳-۱۱)» اصل تناسب در خمله .در خصوصن تفکیک میان نظامیان و غیر نظامیان انسانی حاکم بر مخاصمات مسلحانه, نخستین‌باز در مقامه اعلامیه سن پترزبورگ ۲۲۱۸۶۸ موردتوجه قرار گرفت؛ این اصل اظهار می‌دارد: تنها هدف قانونی که دولت‌ها حین جنگ باید تلاش کنند بدان دست یابندآن اسگیگه قوای/نظامی ذشمن را تضعیف نمایند ۳ همچنین مادّه ۲۵ مقررات لاهه (۱۹۰۷) که بیان می‌نماید: «حمله یا بمبارانی که به هر وسیله علیه شهرها روستاها منازل و یا ساختمان‌های بی‌دفاع صورت پذیرد. ممنوع است» ۱ حقوق غیر قابل تعلیق» حقوقی می‌باشند که در اسناد حقوق بشری, تحت عنوان حقوقی که در دوره و شرایط اضطراری عمومی نظیر جنگ‌ها یا تهاجم‌ها دولت‌ها نمی‌توانند اجرای آن‌ها را موقوف يا معلق نمایند» مطرح شده است. :" قربان‌نیا «تعلیق اجرای حقوق بشر در شرایط اضطراری» ۴۹-۴۷ ۴۱ هنکرتز و دوسوالدبک » حقوق بین‌المللی بشردوستانه عرفی, ترجمه دفتر امور بین‌الملل قوه قضائیه و کمیته بین‌المللی صلیب اعلامیه سن پطرزبورگ اولین اعلامیه رسمی عدم کاربرد بعضی سلاح‌های خاص در زمان جنگ می‌باشد. به عبارت دیگر غیر متعارف بودن پرتاب شونده‌ها (در مقایسه با سلاح‌های متعارف آن دوره) عامل اصلی در تدوین آن بود. 3( )0 6ر م کب لهس موم «صرگر مهم گموي معط درجم «اعتبار عرفی ممنوعیت جنگ فاقد تفکیک» هرگز به‌طورجدی مورد اختلاف و دعوی قرار نگرفت و حتّی بهانه‌جویی‌ها و طفره رفتن‌ها در جنگ جهانی دوم هم اعتبار بنیادین در حال‌حاضر, این اصل حقوق عرفی, قویا و به‌طور شفاف در مواد ۰۴۸ ۲(۵۱)» ۵۲ (۲) از پروتکل الحاقی اوّل (۱۹۷۷) بیان شده و به شکل بارزی میزان حمایت از افراد عادی را گسترش داده است. به‌طوری‌که طرف‌های مخاصمه, به‌منظور تضمین حمایت از جمعیت غیرنظامی باید در هر زمان؛ میان جمعیت غیرنظامی و نظامی تفکیک قائل شوند و عملیات خود را باید فقط علیه اهداف نظامی به جریان بیندازند. پروتکل الحاقی دوّم نیز غیرنظامیان را تحت حمایت قرار داده است؛ مادّه ۱۳ اين پروتکل,» عملیات نظامی علیه افراد عادی را ممنوع می‌داند؛ علاوه بر اين» برطبق مادّه ۸ اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی (ن6-6]) «حمله عمدی به جمعیت غیرنظامی یا علیه افراد غیرنظامی که نقش مستقیمی در درگیری‌ها ندارند» در حوزه درگیری‌های مسلحانه ذیوان: بین‌المللی داد گست ليالد کل وا مشورتی ۱۹۹۶ در قضیه سلاح‌های هسته‌ای» چنین بیان داشنت که اضل تفکیک. یکی از (اصول اننتاسی» حقوق بشردوستانه و یکی از «اصول غیر قابل تخطّی در حقوق بین‌الملل غرفی» می‌باشد. بر همین اساس, شورای امنیت/سازگلا ماالصیه نیز حمله علیه غیرنظامیان را که در جریان منازعات متعددی در هر دو حوزه درگیری‌های بین‌المللی و غیر بین‌المللی مورد ادعا قرار گرفته» من‌جمله در افغانستان» آنگولا آذربایجان» گرجستان» لبنان» روآند یوگسلاوی سابق و در سرزمین‌های اشغال شده از سوی اسرائیل, محکوم کرده و یا خاتمه حملات را درخواست کرده است؛:در قظعنامه:۱۲۹۵. مصوّب سال ۲۰۰۰ پیرامون حمایت از غیرنظامیان در مخاصمات مسلخانه, در زمینه حمایت از غیرنظامیان در درگیری‌های مسلحانه شورای امنیت سازمان ملل متحد. مجددا موضوع حمله عمدی به افراد غیرنظامی را در تمامی موقعیت‌های جنگی مورد محکومیت شدید قرار داد ۰ قاعده ۲ - غیرنظامیانی که در مخاصمات شرکت ندارند باید مورد احترام و حمایت قرار بگیرند؛ آنها حق دارند که شخصیت.» شرافت. حقوق خانوادگی, اعتقادات مذهبی و عادات و رسومشان مورد احترام قرار گیرد؛ حمایت از غیرنظامیان و احترام به کرامت آنها * فلگ بات ودیگران :» حقوق بشنردوستانه دز سخاصمات مسلحانه: 1۶1 ۴ موسوی میر کلائی, «راهکارها و ضمانت اجراهای حقوق بین‌الملل بشردوستانه با تأکید بر ماده ۱ مشترک کنوانسیون‌های ژنو بخشی از حقوق بین‌الملل عرفی لازم‌الاجرا را تشکیل می‌دهد؛ بر اساس کنوانسیون چهارم نو تعهد به احترام به اشخاص, مشتمل بر تعهد به حمایت و احترام به تمامیت جسمی, ذهنی و یا معنوی آنهاست» هرگونه فشار جسمی يا اخلاقی از خارج مثلا برای کسب اطلاعات از غیرنظامیان» ممنوع است؛ به همین دلیل» شکنجه اشخاص از هر نوع که باشد, ممنوع و به‌عنوان نقض فاحش کنوانسیون‌ها (یا یک جنایت جنگی) قابل مجازات است *. همچنین «انجام آزمایش‌های پزشکی و علمی, يا پیوند اعضا که از لحاظ درمانی موجّه نباشد روی این افراد ممنوع است"*؛ سایر انواع رفتارهای ظالمانه» نظیر قطع عضو یا مجازات‌های بدنی هم ممنوع است؛ به‌عبارتی دیگر «حقوق بین‌الملل بشردوستانه تعدی به حیثیت فردی» به‌خصوص رفتارهای تحقیرآمیز و غیرانسانی» فحشای اجباری و هر قاعده ۳ - اقدامات یا تهدیدهای خشونت آمیزی که هدف اولیه آن گسترش ترس و ماده ۲۷ کنوانسیون چهارم ژنو اعلام می‌دارد که با غیرنظامیان باید همواره برخوردی انسانی صورت گیرد و به‌خصوص در بزابر همه*اقدامات خشونت‌بار یا تهدیدات ناشی از آن حمایت شوند؛ بر اساش بند۷ ماده ۳۳ کنوانشیونچهارم آژنو هر عملی که هدف آن «ارعاب یا ترساندن» غیرنظامیان اباشد ممنوع است؟ ارغاب یا ترساندن در صورتی هم که هدف اعلام شده از آن, ممانعت از مداخله جمعیت غیرنظامی در مخاصمات یا حتّی در اعمال غیرقانونی باشد. ممنوع است؛ زیرا این کنوانسیون, اعمال ارعاب‌آمیز تروریسم را به‌صراحت منع کرده است؛ بنابراین مقامات یا نیروهای مسلح باید بر اساس کرامت انسانی و قواعد حقوقی, تذابیر دیگری اتخاذ کنند تا امنیت اعموّمی تضمین شود؛ اما تمامی انواع ارعاب یا اقدامات وحشت و ترس در حقوق بین‌الملل ممنوع نمی‌باشد. برای مثال عملیات نظامی علیه اهداف نظامی که در.مجاورت محل سکونت غیرنظامیان قرار گرفته است و موجب ترس و وحشت غیرنظامیان می‌شود. بدون آنکه حمله غیرقانونی علیه غیرنظامیان گردد. غیر قانونی نیست؛ در این‌خصوص, تناسب میان نتایج نظامی مورد انتظار و صدمه به جمعیت غیر نظامی باید در هر مورد خاص, عامل تعیین‌کننده باشد. رویه دولت‌ها به ۸ توکلی طبسی و منصوری»« تعهد و التزام متخاصمین به قواعد حقوق بشردوستانه در مخاصمه داخلی سوریه»» ۰۱۸۸ 3( )0 6ر معرمب دلوم موم دص ر گر مهم گموي معط مرجم این صورت است که این قاعده را به منزله یک قاعده عرفی حقوق بین‌الملل در مخاصمات مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد و کمیسیون «سابق» حقوق بشر ملل متحد نیز چندین قطعنامه در زمینه محکومیت اقدامات ارعاب‌آمیز در میان غیرنظامیان در جریان منازعه پاره‌ای از اعمال خشونت‌آمیز که به‌منزله اعمال ممنوعه برطبق این قاعده ذکر شده‌اند عبارت‌اند از: «گلوله‌باران بی‌هدف و وسیع, ! عملیات پشتیبانی با هدف گسترش ترس در میان غیرنظامیان» بمباران منظم شهرها و درعین‌حال حمله, تجاوز به عنف,آزار و شکنجه البته باید خاطرنشان کرد که همه انواع ارعاب جمعیت غیرنظامی در حقوق بین‌الملل ممنوع نیست؛ «عملیات نظامی علیه اهداف نظامی که در مجاورت تجمعی از غیرنظامیان قرار گرفته» هميشه باعث ترس و وحثلت می‌شواد. بدون آنکه حمله مذکور الزاما غیرقانونی تلقی شود؛ به تعبیر دیگر این حمله چنان ترسی در جمعیت غیرنظامی ایجاد نمی‌کند که به‌عنوان استفاده از چنین؛اقداماتی بااهدفت اوّلیه گسترش ترس» ممنوع شود۸۲ قاغده ۴ - غیرنظامیان ۷۴ متابهوسمله. ‏ حقالت گشوند. مگر اینکه مستقیما در به‌طورکلی» یکی از استثنا‌های قاعد اممنوعیت حمله به افراد غیرنظامی» «بسیج عمومی» است که به‌موجب آن ساکنان کشوری که هنوز اشغال نشده است با نزدیک شدن دشمن, به‌طور داوطلبانه و به‌منظور مقاومت در برابر نیروهای مهاجم و بدون اینکه وقت کاقی برای سازماندهی در قالب نیروهای مسلح را واشته‌باشند:برای مقابله با سپاه متجاون اسلحه به‌دست می‌گیرند؛ اگر چنین اشخاصی به‌طور آشکار اسلحه حمل کنند. نظامی ۰ مجمع عمومی سازمان ملل متحد. قطعنامه ۰۴۹/۱۹۶ قطعنامه ۵۳/۱۶۴؛ کمیسیون «سابق» حقوق بشر سازمان ملل متحد. این موضوع یک قاعده قدیمی و عرفی حقوق بین‌الملل بشردوستانه است و قبلا هم در کد لیبر ۴٩ و اعلامیه بروکسل؟" به رسمیت شناخته شده است؛ این قاعده در مقررات لاهه» کنوانسیون سوم ژنو و پروتکل الحاقی اوّل نیز تدوین شده است. ۵۵ بدیهی است که قانونی بودن حمله به یک غیرنظامی, بستگی بدان دارد که منظور از «شرکت مستقیم در درگیری» دقیقا چه باشد و اینکه مبدا و آغاز شرکت مستقیم در درگیری کجاست و چه موقع خاتمه می‌یابد؛ «کمیسیون بین‌المللی آمریکایی حقوق بشر» * بیان داشته که عبارت «شرکت مستقیم در درگیری» معمولا به‌معنای «اعمالی است که به‌موجب ماهیت يا هدف عمل, به‌قصد آسیب رسانیدن به افراد و منابع دشمن ارتکاب می‌یابند"؛ هنگامی که فرد غیرنظامی از اسلحه یا سایر وسائل برای ارتکاب اعمال خشونت‌آمیز علیه نظامیان دشمن يا منابع و امکانات آنان استفاده کند بدیهی است که حمایت در برابر حملات را از دست می‌دهد؛ همچنین این کمیسیون برای تمایز بین شرکت مستقیم و غیرنظامیانی که فعالیت‌های آنان"صرفا پشتیبانی ازیک‌طرف متخاصم است و فقط به‌صورت غیرمستقیم در درگیری‌ها شرکت دارند. نبایستی رزمنده و نظامی محسوب شوند؛ شرکت غیرمستقیم نظیر فروش کالا به یکی از طرفین مخاصمه و ابراز حمایت از آن طرف و يا حتّی واضح‌تر از آن. عدم اقدام در ممانعت از تجاوز نظامی یکی از طرفین, به‌معنای اقدامات خشونت آمیز که بتواند تهدید مستقیم در؛ایراد واقعی به‌طرف دیگر باشد. با وجود این» رویه‌های دیگری نیز وجود دارد که شرکت مستقیم غیرنظامیان در درگیری را» حسب مورد و بر اساس واقعیات قضیه ارزیایی می‌کنند. به‌عنوان مثال» افسران ارتش: روآندا». غیرنظامیان غیرمسلحی را که در جریان درگیری‌های مسلحانه به نیزوهای مسلح خود آذوقه و مهمات رسانده يا پیام‌های ایشان را آمریکا اعلام می‌دارد: احراز موضوع «شرکت مستقیم در درگیری‌ها» باید حسب مورد ۳*٩ نخستین اقدام سیستماتیک برای تدوین فهرستی از جرایم جنگی, به گونه‌ای که طیف گسترده‌ای از این جرایم را در برگیرد دستورالعمل‌های مربوط به ارتش آمریکا بود که توسط رییس جمهور وقت آمریکا "آبراهام لینکلن" در سال ۱۸۶۳صادر و به نام 0۵ نکنوانسیون سوم ژنو ماده ۴؛ مقررات لاهه ماده ۲؛ پروتکل الحاقی اوّل. ماده ۵۱ (۳). ۰ ,(1۸6۴77) کاطونط ۳۳۵9۵0 ده دمزعکنصصم) صهزه ۸ ما1 56 * حبیبی و رمضانی» «وضعیت حقوقی سپر انسانی داوطلبانه در حقوق بشر دوستانه بین‌المللی».۰۱۵ ا ( )کر دعب دلوهم رم جر گر کمم گموي معط ومع بررسی شود؛ بنابراین رزمندگان واقع در میدان نبرد بایستی» باتوجه‌به رفتار شخص, مکان و پوشش او و سایر اطلاعاتی که در آن زمان در دسترس است» تصمیم بگیرند که آیا به‌همین جهت باید گفت» مفهوم «شرکت مستقیم در درگیری‌ها» تاکنون» به‌طور دقیق و مشخص, تبیین نشده است؟؛ از سوی دیگر در موارد مشکوکی که نمی‌دانیم فردی نظامی است یا خیر بند ۱ ماده ۵۰ پروتکل الحاقی اوّل "* می گوید: «در موارد تردید در خصوص غیرنظامی بودن یا نبودنآن شخص را باید غیرنظامی به حساب آورد»؛ همچنین بند ۲ همین ماده, واژه «شهروندان غیرنظامی» را شامل حال همه افراد غیرنظامی دانسته و بیان می‌دارد چنانچه شک و تردیدی بروز کند باید فرض برخورداری از صفت شهروندی را این مقاله رویکرد تعامل حقوق بشر و حقوق بشردوستانه برای حمایت از غیر نظامیان در مخاصمات مسلحانه را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که» به‌رغم اینکه حقوق بشر و حقوق بشردوستانه دارای وجوه مشترک بسیاری می‌باشند لیکن نه می‌توان آن دو را یکی.پنداشتوانه می‌توان حقوق"بشردوشتانه را جزئی از حقوق بشر دانست» بلکه این دو نظام» مکمل یکدیگر بوده و.در؛تغامل با یکدیگر سعی می‌نمایند تا به نحو موثرتری از قربانیان تمضی" جفرقا بشر او چحفوق بشردوستانه حمایت نمایند؛ همچنین مشخص گردید. مواردی مانند حق‌خیات, ممنوعیت شکنجه, ممنوعیت بازداشت خودسرانه, لزوم تفکیک بین غیرنظامیان و نظامیان و لزوم رعایت تناسب در حمله که در اسناد حقوق بشر و خقوق بشردوستانه آمده‌اند؛ آناشی از.تعامل این دو نظام حقوقی می- از سوئی دیگر مقررات این دو نظام» در توسعه یکدیگر تأثیر متقابل داشته‌اند» یعنی در پاره‌ای موارد حقوق بشر باعث پیشرفت و توسعه حقوق بشردوستانه گردیده و در پاره‌ای موارد بالعکس؛ از موارد تأثیر آموزه‌های حقوق بشر بر توسعه حقوق بشردوستانه می‌توان به اصل عدم تبعیض در منازعات اشاره نمود که از اعلامیه جهانی حقوق بشر به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو راه یافته است؛ همچنین, از موارد تأثیر آموزه‌های حقوق بشردوستانه بر توسعه حقوق بشر می‌توان به ممنوعیت جرایم علیه بشریت اشاره نمود -3700 0۶ کصناع :٩ 1و صمنن 2۳۵ عطا ۵ هصنهاع2۸ 7۰ 1949 +عدوناص 600 جع عطا ما لحصدمننوو۸ [معمام2۳ 6۵ دق اه 33۵۳2 [2 1016۳2005 که 2610960 ۷۰ 1977 ب(17 آماه) کاناگصم) فوعصسخ امد 13120 که در پی تجارب جنگ جهانی دوم توسعه یافت و وارد اسناد حقوق بشری گردید. همچنین منع نسل‌کشی که در گذشته, از جرایم زمان جنگ محسوب می‌گردید. ولی بعدها توسعه یافته و ارتکاب آن حتی در زمان صلح نیز جرم محسوب می‌گردد. از سوبی دیگر حقوق غیر قابل تعلیق نیز به‌عنوان یکی دیگر از وجوه اشتراک اين دو نظام مورد بررسی قرار گرفت. حقوقی که شامل حقوق ابتدائی هر انسان» نظیر حق حیات. حق آزادی از شکنجه و اجتناب از رفتار یا مجازات غیرانسانی» حق آزادی از اسارت و بندگی می‌باشد و باید در هر زمان و مکانی بدون هیچ وقفه‌ای رعایت گردند؛ به‌طور کلی اين مقاله به این نتیجه رسیده است که اين دو نظام دارای وجوه مشترک بسیاری بوده و برای حمایت از غیر نظامیان در مخاصمات مسلحانه, هم در زمان جنگ و ا 6 (۷ ۳ )۳ کر معرمب دوه رم دصر گر کمچم موب بط جورحع اردستانی» علی و الهه کامجو. «بررسی وضعیت حقوق بشر در زمان مخاصمات مسلحانه» یک ارزیابی نظری». دو فصلنامه حقوی بشر دانشگاه مفید ۱ (۱۳۹۷): ۹۰-۶۷. البرزی ورکی» مسعود.«حقوق بشر و حقوق بشردوستانه». فصلنامه حقوق /ساسی ۸ (۴۰-۱۷:)۱۳۸۶. توکلی طبسی علی و فرنگیس منصوری .( تعهد و التزام متخاصمین به قواعد حقوق بشردوستانه در جهان‌تیغی» حسین و حسین نجفی.«نقش و جایگاه پروتکل‌های الحاقی به کنوانسیون ژنو ۱۹۴۹ در حقوق حبیبی» همایون و صالحه رمضانی.«وضعیت حقوقی سپر انسانی داوطلبانه در حقوق بشر دوستانه بین- فلک؛ دیتر» میشل باث و دیگران» مترجم. سید قاسم زمانی.و نادر ساعد. تهران: موسسه مطالعات و قربان‌نیا ناصر.«تعلیق اجرای حقوق بشر در شرایط اضطراری». مجله مه و حمفوق۱۲ (۳۷-۶۱:)۱۳۸۶. موسوی میر کلائی, سید طه.«راهکارها و ضمانت اجراهای حقوق بین‌الملل بشردوستانه با تأکید بر ماده ۱ موسوی, عباس.شکنجه در سیاست جنایی ایران؛ سازمان ملل منحد و شورای /روپا تهران: انتشارات خط نگهداری, عوض.«جنگ غیر نظامیان و حقوق بشر در اسلام). مجله معرفت (سابی) ۱۱۸ (۱۳۸۶): ۴۶-۳۳ هنکرتز ژان ماری و لوئیس دوسوالدبک. مترجم. دفتر امور بین‌الملل قوه قضائیه و کمیته بین‌المللی صلیب یوسف پور عبدالرحمان.«شکنجه متهمان و مرتکبان اقدامات تروریستی توسط آمریکا در چهارچوب حقوق 5 0 ات3۳06 عط 1۵۳ هس10 [۵ 13162000 ,11-96-23/1-7 8 11-96-23-1 .20 عقق۲ عطا صز 0عاا ص00 ها صاصق ۲۳ نمدماحصعاصت ۵۶ کصمناهام عامعک 1۵۳ عاطزقط500ع3 ۰[ 22] 1991 عع نز هدع 3۳0۵۳۵۲ عطا که ما1 :م۸ کاذ مه هصق ۵۵ ۷۷۵۳ ۵۶ کصماعت0 فصه که عطا عصنامم‌3 ر0) صمناص م0 67 18)ع 1138 عطا ,هصق ۵۵ ۷۵۳ ۵۶ کصماعتت 0صه که عطا عصسنصعصم0 صمناهآمعع 1 :66 از ۵صه #صشآ ۵۵ ۷۷۵۳ که فعصماعت مصه که عطا ما معط انس رت ص00 (99 ولبا7 29 )772806 156 1200۰ 0۵ ۷۷۵۳ ۵۶ کصهماعتت هه کهآ عطا عصنصععصی کصمناهآنعع 1 5 600۷60۵ صنقاع0 و ععنآ عطا <ه کدمناخع جم کصمنافطانطم2 ۵۳ فاص 00 3) 311005 عامصنصف‌ و1 عمط ما +۵ ساره واعتوعم ۳ ۵ ما فعصععل ۵ چقه طعنطت ۰ 270۷7 16 0۶ 7080601 ,11-96-2-7 .370 مه ععف عنلد141 عاطاونط 13۵۵ وصه 1۵ صعسعانصق ۳۳ لهدمنامم .۰ عانی هلوک قصه ععنجامآ ,102210 0 هآ 200 1۵۳ مها نسم ۲۳ آهد اهدص 3666 جعامهاصا ۵ط. 00۳۵۸ ,12۳066 [ و۵۲ ۷ع0۳ع77 7۳۵ .امناکد۲ ۵عصسخ ۵۳ دنامن نگ ص هآ اون صعصسک آهد 1301620 و 2 هنعط دمص کنیس ععصهنامهی عستامصمدم <ه کعصنامونی صمخصتآ ۳۳۵6۵۵ 4)(ع0)00 67 0ع۲) ۳۵10 عطا صز ماک #عانصتا عطا ۶و کعنصص۸ ۶و 6ص 0 عطا 1۵۳ کدنا 135 1 ج ۵۶ دمفاناعد00 عطا مه کععصعوع5 00 آمععآ 1۵۶ 00۳۲ع ععناع7 ۶ اسام 1316۳۵002 -[09://۷۷[6ظ ناه علامهاند ۸ 2004 ,لاس1 صعنصناععلد2 معنزم00 عطا صز هه ص۳۳ وصه کطاع‌تط حعمص ال 6/660 ج ما11 ۰.۲۵ +عومهعل۸ مفاحطاعهامطلد0 7۵۲۲۵۱ 3۳۵۳۵۵ 76 000۷۵8006 ۵۳ مکناه‌الونم۳ ماعناگده) مطصناهاد6 ع ۳۳۵ 67عع13 10 0۶ 706601 و10 /11-95-17 30۰ مه امعصع 7 که ععصک هز ۳۳۵2 ۰ تماجه 80۳056 ۵ ۵ عصناهاع8 فصه ,1949 اعناو۸ 12 ۵۶ ک 600 6606۵ عطا ما آمدننو۸ [۵۵م0 + [۵ع0۳۵۲0) کاناگصم) #عمصس۸ لغدمناعصعاص ۵۶ کصاز ٩ که م2۳06 0 166 17 آ۵ ادعصع 30 ,۳/03.4/2003/30 30۰ مه صنعاعص +عطاس؟ 0۶ 00۳۲ع1 5 170100 ۳۵ ۵۶ (23) 2444 ,1995/89 ,1993/7 ,1994/72 ,53/164 ,49/196 کطصمنانامکع1 .(1998 ۲و7 17 )م0 لمصتصسی همدص عطا که عانهاک عم ۰ 0080 0 نامع 0۵06 106) عکق) مهم عطا ۵۶ و1 عطا ۳ کعنازنا ۸ فعصس۸ 156 ۸7 0۵ 6۳00 ۸۷۵۳۵۵۵ عطا ۵۶ ماو مقج- 6۹0 متقطا عطا نم ادممعط کصمنق< #عنصت 6۰ ,۳ 26 ده اه کععصنقا16 ۵۶ ح ناهن زگ 10616060 :10006 935۰ ۳۵۱ 0 00۷۵1103 ۳۳۵۵۵۱ ۲1۵ ۳۵۲6۵ 0۳۵ 216107۰760 عازن ۷۳

حقوق بشر و حقوق بشردوستانه هر دو به منظور حمایت از حقوق انسانی و اجبار دولت ها به رعایتِ شأن و مرتبت انسانی تدوین و توسعه یافته اند و مکمل یکدیگر عمل می نمایند؛ حقوق بشر حقوقی است که همگان در همه زمان ها، حتی در زمان جنگ نیز از آن برخوردار می باشند؛ حال آنکه حقوق بشردوستانه مجموعه ای از قواعد بین المللی است که مشخصاً، ناظر بر رفتار قوای متخاصم در جنگ های مسلحانه است؛ مقاله حاضر به بررسی رویکرد حقوق بشر و حقوق بشردوستانه در زمان جنگ و نحوه حمایت از غیر-نظامیان در مخاصمات مسلحانه با روش توصیفی - تحلیلی می پردازد؛ سؤال اصلی مقاله حاضر این است که رویکرد این دو نهاد حقوقی در حمایت از افراد چیست؟ از سویی دیگر مقاله حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سؤال است که آیا قواعد و مقررات حقوق بشر در زمان جنگ های مسلحانه نیز رعایت می شوند یا خیر؟ یافته های تحقیق، حاکی از آن است که توجه به قواعد و مقررات حقوق بشر در راستای حمایت از کرامت انسانی در زمان مخاصمات مسلحانه الزامی بوده و این دو نهاد حقوقی به صورت مکمل عمل می نمایند.

515076

کلیدواژه‌ها: برهان, وجود خدا قرآن» آیت‌له جوادی آملی» امکان و وجوب. امکان فقری. د دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم. ( 6226025112212002 0 ههام ۴ استاد عالی حوزه علمیه قم. (تاریخ دریافت: ۲۲/ ۱۴۰۱/۰۳؛ تاریخ پذیرش: ۱۴۰۱/۰۷/۱۱) سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر بش قرآن کریم بارها مردم را دعوت به تعقّل کرده است تا آنجا که علامه طباطبایی عدد را برای تعقل» غیر از همان روش فطری منطقی بیان نکرده است (طباطبایی» ۱۳۹۰ق: ۵ ۵ بنابراین می‌توان قرآن را کتاب استدلال و برهان دانست تا آنجا که حتی از مخالفان خود طلب برهان کرده و می‌فرماید: «فل منوا برمانکم (ن کنثم صادقین» (بقره۱۱۱/۲) از طرف دیگر بسیاری از یات پیرامون مبدا متعال و خدای سبحان» به بیان استدلال‌هایی با همان روش عقلی و منطقی پرداخته اند؛ نظیر: «نق نحلفونه ام تخن الخالفون» (سوره واقعه:۵۶» آیه۵4) و ... این آّیات در حقیقت نمونه‌ای از وجود از سیصد مرتبه دانسته و فرموده است قرآن روش جدیدی عقلانیتی که قرآن به آن دعوت نموده»:در خود قرآنمی باشند و با استفاده براهین خدا شناسی از قرآن به جرأت می‌توّان گفت:.«زبده‌تزین فیلننتوّفان اسلامی» محکم‌ترین برهان‌های خویش را به اقرار و اعتراف خود از قرآن مجید الهام گرفته‌اند.» (مطهری. تحقیق پیش روی با استنباط و انننتخراج دو برهان از براهین وجود خدا: «برهان امکان و وجوب» از آیه ۳۵ سوره طور و «برهان امکان فقری» از آیه ۱۵ سوره فاطر از طریق تفکیک مقدمات هر یک از استدلال‌ها به وسیله قوانین علم منطق, در صدد است ارائه برهان بر وّجود حق تعالی را در قرآن اثبات نماید. البته بیان برخی از مفسران نظیر علامه طباطبایی که معتقد هستند قرآن کریم اصل وجود خدای متعال را بدیهی می‌داند و توجه آیات قرآن به اثبات صفات خدا است نه اصل وجود خدا: «و ما الذات ... آن القرآن یراه غنیا عن البیان.» (طباطبایی» ۱۳۹۰ق: ۱۳/۱) «...علی آن القرآن الشریف یعد أصل وجوده تبارک و تعالی بدیهیا.»/ (همان» ۱/ ۳۹۵) به‌معنای عدم برهان آوری قرآن بر وجود خدا نیست. بلکه قرآن براهینی برای وجود خدا اجمالا بیان کرده است البته به نحو تنبیهی نه تأسیسی. مضافا برخی نیز نظیر شهید بهشتی در کتاب «خدا از دیدگاه قرآن»/ (حسینی بهشتی» بی تا: ۳۷) و آیت‌له سبحانی در کتاب «معالم التوحید فی القرآن الکریم»/ (سبحانی» ۱۴۰۰ق: ۱۲۲.) با صراحت فرموده اند قرآن براهینی را ناظر به اثبات وجود خدای سبحان بیان نموده است. آیت‌لّه جوادی نیز در کتاب «توحید در قرآن» نیز فرموده اند: (گرچه هستی اصل مبدا در بسیاری از یات مفروغ عنه و مسلم گرفته شده» لیکن چنین نیست که قرآن هیچ گاه به آن نپرداخته باشد.»/ (جوادی آملی» ۱۳۹۹ش: ۲۷-۲۶.) و حتی شهید بهشتی آیه ۱۰ سوره ابراهیم را نیز که ذکر شد یکی از موارد استدلال بر وجود خدا در قرآن می‌داند و با تکیه بر لفظ «فاطر» به احتجاج می‌پردازد. در این میان آنچه مقصود این نگارش است تمرکز و توجه به نظر حضرت آیت الّه جوادی آملی است که در پاسخ به مسأله اصلی اين پژوهش راجع به چگونگی اقامه برهان بر وجود خدا در قرآن. فرموده‌اند: ( گرچه هستی اصل قبدا.در بسیاری ازآیات مفروغ عنه و مسلم گرفته شده» لیکن چنین نیست که قرآن هیچ گاهابه آن نپرداخته باشد. »/ (جوادی آملی. توحید در قرآن, ۲۷-۲۶.) لذا در این نوشتار برای اثبات عینی این حقیقت» دو برهان از براهین عقلی و فلسفی اثبات وجود حق تعالی که عبارتند از: «امکان و وجوب» و «امکان فقری» به ترتیب از آیات ۳۵ سوره"؛طوّر و۱۵ سوره فاطر مطابق با مبانی و آرا حضرت آیت الّ جوادی آملی پیگیری شده نحوه دلالت هر کدام از یات بر برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ ملاح برخی از مفسرین» قائل به برهان پذیری وجود خدا در قرآن می باشند؛ به عنوان مثال در ذیل آیه ۳۵ سوره طور که مورد توجه بخش نخست این مقاله نیز می‌باشد. اصل نظارت این آیه بر برهان عقلی بر وجود خدا در برخی از تفاسیر ذکر گردید است اما نحوه دلالت این یه بر مقدمات عقلی برهان بیان نشده است (مصباح یزدی» ۰۱۳۹۲ ص۳۴ سبحانی» ۴۰۰ اق» ۱۵۱؛ مکارم شیرازی» ۱۳۷۱: ۲۲/ ۴۵۴-۴۵۲) و همچنین نظارت آیه ۱۵ سوره فاطر که مورد توجه بخش دوم و پایانی این مقاله است. بر فقر ذاتی انسان, مقابل غنای ذاتی حق تعالی مورد توجّه برخی از مفسرین بوده است. (طباطبایی» ۱۳۹۰ق: ۱۷/ ۳۴ مکارم شیرازی» ۱۳۷۱: ۱۸/ ۲۲۰) لکن آنچه مورد توجه این پژوهش است. اولا تبیین نحوه کشف هر.کدام از مقدمات برهان «امکان و وجوب؛ و «امکان فقری» به اضوّزت مجرّا از آیات ۳۵ سوه طور و ۱۵ سوره فاطر می‌باشد: که: در تحقیقات یزیا به او رداخته شود ای فلذا زمینه برای گمان برخی در خصوص عدم برهان بر وجود خدا در قرآن فراهم گشته است و ثانیا توجه و تمرکز این پژوهش بر نظر یت الله.جوادی آملی دراین زمینه می‌باشد. ۱ برهان امکان و وجوب در آیه ۳۵ سوره طور یکی از براهین اثبات وجود خدای سبحان برهان وجوب و امکان ذاتی می‌باشد که به صورت مختصر عبارت است از: «الموجود ن"کان واجبا فهو المطلوب و الا استلزمه.»/ (نصیر الدین طوسی, بی تا: ۱۸۹) در این برهان که اولین بار توسط ابن سینا با عنوان برهان صدیقین مطرح گشت (ابن سینا ۱۳۸۱: ۲۶۶ -۲۶۷)» لازم ذات ماهیت (امکان ذاتی)» محور استدلال بر وجود واجب الوجود قرار می‌گیرد. لذا ابتدائا «امکان» به معنای سلب دو ضرورت: ضرورت وجود و ضرورت عدم می‌باشد. (صدر الدین شیرازی» ۱۳۶۸: ۲/ ۳۲۱) در نتیجه امکان در مقابل دو ضرورت قرار دارد»ه ضرورت وجود یعنی همان «وجوب» و ضروت عدم یعنی همان «امتناع). بنابراین موصوف‌هایی که به وصف وجود يا عدم» متصف می‌شوند یکی از این سه فرض منحصر را دارند: «واجب الوجود»» (ممتنع الوجود» و «ممکن الوجود». امکان به این معنا با وجوب بالغیر و امتناع بالغیر قابل جمع است و آنچه در عرض و قسیم آن می‌باشد وجوب بالذات و امتناع بالذات است. البته با توجه به موضوع فلسفه که وجود بما هو وجود است. ممتنع الوجود در فلسفه فرضی ندارد زیرا موجود یا ممکن الوجود است يا واجب الوجود و ممتنع الوجود اساسا وجودی ندارند. (مصباح یزدی» حال اگر ماهیات مختلف نظیر انسان"و... تعقل؛شود در حیطه ذات و ذاتیات آن‌ها نقصین وجود و عدم در آن‌ها حذ نشده است.«هر گاه عقلانسان نفس ماهیت را نسبت به وجود ملاحظه کند. اگر وجود یا عدم برای آن ضروری نباشد. مفهوم مکان را انتزاع کرده و ماهیت مزبور را ممکن الوجود می‌داند.» (مصباح یزدی» ۱۳۸۰ ۱۰۷/۲.) بنابراین هیچ یک از وجود یا عدم نه به عنوان جنس و نه به عنوان فصل برای هیچ ماهیتی مطرح نیستند هر چند ماهیات ممکنات به حسب عالم خارج از ذهن و واقعیت نمی‌توانند از دو طرف نقیض خالی باشند و نه موجود باشند و نه معدوم (طباطبایی» ۴۱۶اق: ۷۲) ولی در عالم تعقل ذات هیچ کدام از این دو قید در آن‌ها نمی آید. لذا منشا انتزاع وصف امکان, ماهیت است که حالت استوا نسبت به وجود برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر حال که منشا انتزاع مفهوم امکان روشن گشت. باید گفت ممکنات برای تحقق خود به غیر محتاج هستند. زیرا نه قید وجود در آن‌ها اخذ شده است نه قید عدم و از این جهت در حالت تساوی نسبت به وجود و عدم قرار دارند و اگر خودشان عامل موجود شدن خودشان باشند از حالت تساوی نسبت به وجود و عدم خارج شده و اجتماع نقیضین لازم می آید؛ به عبارت روشن تر لازم می‌آید آنچه نسبت به وجود و عدم تساوی دارد تساوی نداشته باشد. در نتیجه به یک قضیه حقیقیه و موجبه کلیه آن «غیر» و «دیگری» که ممکن | محقق پمی‌سازد چود نمی‌تواند ممکن باشد. زیرا همچنانی که در ذات ماهیات وجود واعدم راه نمی‌یابد» ایجاد و اعدام نیز راهی ندارد و ماهیت در حالت تساوی نسبت به ایجاد و اعدام قرار دارد. لذا اگر ممکنی به واسطه ممکنی دیگر ایجاد شود. اجتماعغ نقیضین لازم می‌آید» زیرالازم می‌آید آنچه نسبت به در حقیقت امکان ماهوی و تساوی نسبت به وجود و عدم, وصف ذاتی و لاینفک ماهیت است. در نتیجه ممکنات حتی پس از تحقق نیز وجود به داخل ذات آن‌ها راه نیافته و الا اجتماع نقیضین صورت می‌گیرد و لازم می آید آنچه حالت تساوی داشته دایگر به: خسب ذات حالت. تساوی نداشته.باشد. پنابراین هیچ یک از ممکنات به حسب ذات خود نمی توانند سببیت در ایجاد و خلق داشته باشند بلکه تماما به حسب آن قیامی است که به مبدا خود دارند و در حقیقت همان مبدا است که همه ممکنات را محقق می‌سازد و ممکنات به مثابه آینه‌ای بیش نیستند که فقط فیض الهی را نشان می‌دهند و الا به حسب ذات خود هیچ نقشی در ایجاد ندارند زیرا در غیر این صورت تناقض تساوی و عدم تساوی در ذات ماهیت به علت ایجاد ممکنات دیگر لازم با توجه به مقدمات فوق آن «غیر» که باعث ایجاد ممکنات می‌گردد. واجب الوجود و همان خدای سبحان است و با این ترتیب که بدون استفاده از دور و تسلسل و صرفا با تکیه بر استحاله تناقض صورت پذیرفت وجود خدا اثبات می گردد. اما می‌توان از طریق معروف و مشهور و با استفاده از استحاله دور و تسلسل نیز به این مطلوب رسید. به این صورت (هنا موجود بالضروره فان کان واجبا فهو المطلوب. و ان کان ممکنا افتقر الی موثر موجود بالضروره, فذلک الموثر ان کان واجبا فالمطلوب. و ان کان ممکنا افتقر ی موثر موجود. فان کان واجبا فالمطلوب و وجه دور و تسلسل در فرضی مطرح می‌شود که موجود مفروض» ممکن الوجود باشد و واجب الوجودی برای افاضه وجود مطرح نشود. زیرا این ممکن الوجود یا سلسله ممکنات از دو حال خارج نیستند: یا خودشان خودشان را به وجود می‌آورند یعنی در حینی که معدوم بوده‌اند» موجود می‌شوند و خودشان را به وجود می‌آورند و این مصداق دور و توّقف الشی بر نفس است» يا یک سلسله بی"نهایت از ممکنات تشکیل می‌دهند که وجود هر یک متوقف بر دیگری است و این نیز به معنای تسلسل در علل هستی بخش خواهد بود که محال است. با توجه به توضیحات فوق و شناخت کامل از برهان وجوب و امکان ذاتی» اکنون می‌توان به صورت منطقی استدلال مذکور را از آیه « حلفوا من غیر شی أغ هم الخالفون»/ (سوره طور:۵۲» آیه۳۵) کشف و برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر ۳- کشف منطقی برهان امکان و وجوب از آیه ۳۵ سوره طور یا کافران بدون هیچ سبب و خالقی خحلق شده‌اند یا خود آن‌ها خالقی خود هستند؟ این آیه و آیات پس از آن با مطرح نمودن یازده استفهام انکاری پی در پی به احتجاج در مقابل منکرین نبوت پیامبر» قرآن و قدرت حق تعالی پرداخته است. اما ترجمه و برداشت مذکور از این آّیه زمانی صحیح است که منظور از «من عیر شی» را «ن غیر سبب و خالقی» بدانیم. زیرا برای این آیه دو تفسیر دیگر نیز بیان شده است و اگر ثابت شوند برداشت مذکور از آیه مخدوش می‌گردد. برخی گفته‌اند منظور از شی در یه ماده پیشین است در نتیجه آیه این گونه معنا می‌شود آیا ایشان بدون وجود ماده قبلی خلق شده‌اند یا خود خالق خویش هستند؟ برخی دیگر نیز گفته‌اند که منظور از شی. هدف است؛ لذا آیه‌آزا این گوّنه معنا کرده‌اند که آیا ایشان بدون حکمت و بیهوده و عبت لوزن( اس یا )و ستند؟ اطبرسی, ۱۳۷۲: از دیدگاه بسیاری از مفسرین نظیر یات مصباح یزدی (مصباح یزدی» ۰۱۳۹۲ مکارم شیرازی (مکارم شیرازی» ۴۵۲/۲۲۰۱۳۷۱ ۴۵۴) با توجه به سوال دوم مطرح شده در آیه ظاهرا هیچ کدام از این دو تفسیر صحیح نمی‌باشد. زیرا آیه در فراز دوم می‌فرماید: «أم هم الخالمون» و این فرض زمانی می‌تواند عدل و در کنار تعبیر پیشین 0 خلفوا من عیر شی‌» واقع گردد که منظور از «من غیر شي»» «من غیر سبب و خحالتي» باشد؛ به عبارت دیگر در فراز دوم وقتی می‌فرماید آیا ایشان خود خالق خویش هستند» در این صورت فراز اول را نیز این گونه باید معنا کرد که آیا بدون الق خحلق شده‌اند؟ و الا تناسب صدر و ذیل آیه معنای خودش را از دست خواهد داد. این آیه شریفه که نمونه‌ای از برهان عقلی است (جوادی آملی, ۱۳۹۸: ۶۲-۶۱) شخص خواننده را بین یک حصر عقلی قرار می‌دهد که با ابطال دو فرض مذکور در آیه به وسیله دو استفهام مجرّا متعیّا فرض سوم ثابت می‌گردد هر چند این فرض سوم در آیه بیان نشده است. آن سه فرض عبارتند از: .این کافران بدون سبب و خالق خلق شده‌اند؛ ب. آن‌ها خود خالق خود باشند و خودشان خودشان را به وجود آورده باشند و وقتی این فرض شود به تبع آن اين‌که ممکن دیگری آن‌ها را به وجود آورده باشد باطل می‌شود. ج. کسی غیر.ازخودشان ایشانرا.به وجود آورده باشد که اين در این سه فرض» فرض اول باطل است.» زیرّا مصداق تحقق معلول بدون علت می‌باشد. فرض دوم نیز ملازم تناقض:است. زیر لازممی آید؛انقلاب در ذات حاصل شود در چیزی که ذاتا نسبت به وجود و عدم علی آلسویه است و بالتبع در ایجاد و اعدام. بنابراین متعیّا فرض سوم ثابت می‌گردد یعنی موجود دیگری غیر از مخلوق اکنون که برهان وجوب.و امکان ذاتی» درگفتار اول توضیح داده شد و تفسیر مختصری از آیه ۳۵ سوره طور بیان شد. نوبت به بیان کیفیت کشف استدلال وجوب و امکان از آیه مذکور می‌باشد. لکن ابتدائا باید به دو نکته دقت داشت: ۱. هر چند در آیه بحث از خالق در خلقت کقّار به میان آمده است ولی آیا مطالب برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر س بیان شده پیرامون تکوین و تکوّن در این آیات شامل غیر کفار تمی‌شود؟ قطعا می‌شود زیرا مناط و ملاک احتیاج مخلوقات به خالق امکان است و اين در کفّار و غیر کفّار ۲ آیه بر سیاق استفهام انکار ابطالی بیان شده و مفهوم استفهام را از کلمه «أم» منقطعه می‌توان برداشت کرد. آیه در صدد است وجدان انسان را به قضاوت وادار نماید و در حقیقت منکرین را به وجدانیات خود و آنچه بدیهیات ذهنی خود به آن اذعان دارد متنبّه سازد. لذا بیان آیه هر چند صرف استفهام است. اما استفهام انکاری می‌باشد و با تکیه بر وجدانیات انسان‌ها بیان شده است. با توجه به مطالب مذکور سه فرض با دو ویژگی مانعه الجمع و مانعه الخلو فرض می‌شود و آیه نیز دو فرض اول که بدیهی البطلان است را مطرح نموده و خواننده را به نوعی دعوت به قضاوت و توجه به ارتکازات ذهنی کرده است؛ لذا فرض سوم متعیّن و منحصر می‌گردد» هر چند آیه آن را بیان نکرده انتت؛ اما وجه منطقی این سه فرض: فرض اول: خلقت بدون خالق و علت که آیه در فراز تنخست خود به این استفهام انکاری به آن اشاره کرده است: «أم حلقوا من یر شی» (سوره طور:۵۲» آیه ۳۵ آیا آنان بدون خالق خحلق شده‌اند؟ قطعا انسان در پاسخ به این سوال خواهد گفت خیر بلکه حتما خالقی دارند زیرا هر انسان متفکّری در درون نفس خود می‌یابد که تحقق معلول بلاعله محال است. به بیان فلسفی, ممکنات که در ذات خود متساوی النسبه به وجود و عدم هستند قطعا نیازمند غیر می‌باشند و الا هیچ گاه موجود نمی‌شوند. سرجمع مفاد آیه و آنچه که آیه با توجه به آن. در صدد بیدار نمودن وجدان خواننده است را به صورت قیاس اقترانی شکل اول می‌توان بیان نمود: صغرا: تحقق مخلوق و ممکن بلا خالق, ملازم با تحقق معلول بلاعله است. کبرا: هرچه ملازم با تحقق معلول بلاعله باشد محال است. فرض دوم: این فرض متشکل از یک اصل «استحاله تحقق ممکن توسط خودش» و لازمه آن یعنی «استحاله تحقق ممکن توسط ممکن دیگر بدون ختم شدن به واجب الوجود» می‌باشد و در حقیقت استحاله دو مورد در آن بیان می‌شود. توضیح آن که خالقیت انسان برای خودش يا همان بی نیازی مخلوق از خالقی غیر از خودش محال است و آیه با این استفهام انکاری در صدد تنبّه به واضح البطلان بودن آن بر آمده است: «أم هم الخالفون» (سوره طور:۵۲» آیه۳۵) آیا آنان خود الق خویش هستند؟ قطعا و یقینا این گونه نیست زیرا معلول مخلوق و ممکنی که به حسب ذات خود متساوی النسبه به وجود و عدم است» اگر خودش خودش را موجود کند لازم می آید به حسب ذات خود متساوی النسبه نباشد و تناقض لازم می آید. به عبارت دیگر لازم می‌آید آنچه موجود نیست موجود.باشد و سپس خودارا موجود نماید لذا می‌توان گفت دور يا همان توقف الشی علی نفسه لازم می آید که محال است. سرجمع مفاد آیه و آنچه که آیه مبتنی بر آن در صدد بیدار نمودن وجدان خواننده است» یعنی همان توجه به استحاله تناقض و دور به صورت قباس اقترانی شکل اول‌می توان بیان نمود: صغرا: ایجاد مخلوق و ممکن توسط خود مخلوق و ممکن, ملازم تناقض و دور است. کبرا: هر چه ملازم تناقض و دور باشد محال است. نتیجه: ایجاد مخلوق و ممکن توسط خود مخلوق و ممکن, محال است. اما همان گونه که گفته شد این فرض پس از تنبه به استحاله مذکور استحاله برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۲۰۱ هل دیگری را نیز بالملازمه روشن می‌نماید و آن عدم توانایی سایرمخلوقات حتی پس از ایجاد» برای افاضه وجود به سایرممکنات می‌باشد» زیرا آنچه ذاتش نسبت به وجود و عدم علی السویه است (و در نتیجه نمی‌تواند خود خالق خود باشد - أم هم الخالفون)» نسبت به ایجاد و اعدام نیز قطعا علی السویه خواهد خواهد بود و قطعا به حسب ذاتش هیچ گاه نمی‌تواند ایجاد کند زیرا فاقد شی معطی شی نمی‌شود. (جودای آملی» ۰۱۳۹۸ ص ۱۵۴) به عبارت دیگر چون در این مقام بحث بر سر علت هستی پشش استه تنها کسی می‌تواند, علت هستی پخش باشد که ورد مقتضای ذاتش باشد نه ممکنات که وجود مقتضای ذات آن‌ها نمی‌باشد بلکه عارض بر آن‌ها است و اگر هم به آن‌ها نسبت داده می‌شود بالعرض و المجاز و در حقیقت هالک بالذات است «کل شی هالک لا وجهه) (سوره قصص: ۲۸ آیه ۸۸). سرجمع اين صغرا: ایجاد ممکن توسط ممکن دیگر به حسب ذاتش (نه به حسب وجودی که از غیر دریافت نموده)» ملازم با اعطای شی از جانب فاقد شی می‌باشد. کبرا: هر چه ملازم با اعطای شی از جانپ فاقد شی باشد» محال است. نتیجه: ایجاد ممکن توسط ممکن دیگر به حسب ذاتش (نه به حسب وجودی که لبته این لازمه را با توجه به استحاله تسلسل نیز می‌توان مطرح نمود به این شکل که اگر همکنات توسط یک‌دیگر خلق شوند و یک سلسله متسلسل از ممکنات دخیل در خلقت باشند. استحاله تسلسل در علل فاعلی لازم می آید که محال است و استحاله آن پس از تصور بالبداهه برای انسان آشکار خواهد شد. شکل منطقی این وجه را مقدمه اول: ایجاد ممکنات توسط یک‌دیگر بدون ختم به واجب الوجود مصداق مقدمه دوم: هر چه مصداق تسلسل در علل فاعلی باشد محال است. نتیجه: ایجاد ممکنات توسط یک‌دیگر بدون ختم شدن به واجب الوجود محال فرض سوم: اثبات وجود خالق برای کفّار بلکه برای تمام ممکنات که در این آیه شریفه بیانی مستقیما ناظر به آن وجود ندارد اما با بطلان دو فرض نخست و مورد انکار مستقیم آیه» این فرض متعیّنا ثابت می‌گردد. می‌توان صورت منطقی آن را به مقدمه اول: اگر تحقق ممکن الوجود بدون علت (فرض اول) و علیت ممکن الوجود برای تحقق خودش (فرض دوم) و علیّت یک ممکن الوجود برای دیگر ممکنات (لازم فرض دوم)» محال باشد» یک موجود واجب الوجود وجود دارد و او خالق ممکنات است. (با توجه به حصر عقلی و مانعه الجمع و مانعه الخلو بودن مقدمه دوم: لکن تحقق ممکن الوجود بدون علت (فرض اول) و علیت ممکن الوجود برای تحقق خودش (فرضن.دوم) "و علیت ,یک ممکن الوجود برای دیگر ممکنات (لازم فرض دوم)» محال است. (با توجه به مطالب بیان شده سابق) نتیجه: یک موجود واجب الوجود وجود دارد و او خالق ممکنات است. برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۲۰۱ هل برهان امکان فقری» یکی از دقیق ترین و عمیق ترین براهین اثبات وجود خدای سبحان می‌باشد. در این برهان وجود فانی و غیر مستقل که از ناحیه مبدا فاعلی» اقاضه می‌گردد محل توجه است. به عبارت روشن تر ريشه یل به امکان فقری» توجه و دقت در امکان ماهوی می‌باشد.» زیرا در استدلال وجوب و امکان ماهوی» نیازمندی ماهیت به «مرجح)» و «غیر» جهت خروج از حد استوا و به تحقّق پیوستن در عالم خارج» ملاک استدلال قرار می گرفت و این ما را به تحقیق پیرامون آن وجود افاضه این وجود افاضه شده برخلاف وصف امکان ماهوی» در حالت استوای نسبت به نقیضّین وجود و عدم به سر نمی‌برد؛/بلکه چون؛وجود است و ظرف تحقق آن عین است» لاجرم وجود برای آن ضرورت دارد که اموجود شده است و الا سلب الشی عن نفسه لازم می‌آید یعنیالازممی آید آنچه وجود؛است وجود نباشد. ماهیت به حسب ذاتش عاری از قید وجود پا عدم است و نه اقتضای وجود دارد نه عدم, اما وجود به حسب ذاتش عین تحقق و اقتضایموجودیت است. ولو از ناحیه غیر در حقیقت ریشه امکان فقری به بیان اصالت وجود و اعتباریت ماهیت است. زیرا طبق اصالت وجود آنچه در وعا خارج از ذهن می‌باشد تماما وجود است و وجود. به تعبیر ملا صدرا «الوجودات حقائق متحصله و الماهیات التنی هی الاّعیان الثابته, ما شمّت رائحه الوجود ابدا»/(صدر الدین شیرازی» ۱۳۷۸: ۲۰۸) طبق این مبنا آنچه در حقیقت متحقق است فقط وجود می‌باشد و چیزی غیر از وجود نمی‌تواند ملاک فقر و احتیاج باشد» هر چند برخی از «حکما گفته‌اند ملاک احتیاج معلول به علت امکان ماهوی است ... [أما] براساس اصالهالوجود باید فقر وجودی را به جای امکان ماهوی قرار داد.»/ (مصباح یزدی» ۱۳۸۳: ۲/ ۴۴۳) به عبارت روشن تر «صدر المتألهین که اصالت وجود را کشف کرد و در مسأله جعل و علّیت معتقد شد که علیت و معلولیت و جاعلیت و مجعولیت از شئون وجود است به امکانی در باب وجودات پی برد که معنی آن تعلّقی بودن وجود یعنی عین تعلّق بودن و عین اضافه بودن و عین ارتباط بودن و عین فقر بودن وجود است. نه لا اقتضا بودن يا متساوی النسبه بودن» و آن را از طرف دیگر طبق این ماهیت که به حسب ذات حالت استوای نسبت به وجود و عدم دارد» هیچ گاه ممکن نیست مورد افاضه وجود.قرار بگیرد و در آن انقلاب در ذات حادث شود. لذا بحث از امکان وجودی نزدیک تر است به اثبات واجب الوجود وجود ممکن بر خلاف امکان ماهوی» ضروری الوجود است. اما مقید و غیر مطلق می‌باشد؛ زیرا مشروط به شرائطی است که اگر محقق.باشند محقق می‌شود و الا خیر. لذا این وجود یک وجود محتاج و نیازمند است» زیرا محدود و مشروط به شرائطی این احتیاج و نیازمندی که لا" ینفک از وجود می‌باشد. از قبیل عوارض لازم خارج از ذات نیست» بلکه عین ذات و فقز ذأتی است و این «فقر ذاتی در صورتی متصور می‌شود که خیئیت ذات شی7 بعینها حیئیت ارتباط و تعلّق به غیر باشد و در ذات آن جهتی سوای جهت تعلق و ارتباط محقق نباشد.»/ (زنوزی» ۱۳۸۱: ۳۲۴) و الا" تناقض برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر شود؛ زیرا هر چه در ظرف خارج و واقعیت محفق شود از دو حال خارج نیست یا غنی و مستقل است یا محتاج و رابط. حال اگر این وجود مقید نیازمندی عین ذاتش نباشد لاجرم نقیض نیازمندی یعنی استغنا عین ذاتش خواهد بود و این تناقض است. امکان فقری دقیقا همان احتیاج و فقری است که عین ذات وجود رابط و فانی می‌باشد و همان واقعیت خارجی و نفس احتیاج و فقر است. این امکان در متن و واقعیت خود که عین فقر و فنا است» دلالت می‌کند بر وجود غنی و مستقل. اساسا وجود رابط و فانی بدون وجود مستقل معنا ندارد و اگر آن نباشد هیچ تحققی برای این نیز نخواهد بود. این همان محتوای تعبیر ملاصدرا است که می‌فرماید: «و لیست الوجودات الا اشعه و اضوا للنّور الحقیقی و الوجود الاحدی "جل مجده"»/ (صدر ۲ کشف منطقی برهان امکان فقری از آیه ۱۵ سوره فاطر «یا ها اش أم القرا ی اه و له هر الع العمید؛ ای مردم! شما همان نیازمندان وافقیران به سوی"خدا هستید و خدا همان بی نیاز این آیه شریف پایه اکثر براهین فلسفی اثبات وجود خدای سبحان را بیان می‌نماید» لکن آنچه مقصود این نوشتار اسّت. استفاده برهان امّکان فقری از آن ۱. فقر و غنا به معنای فقدان و وجدان می‌باشد. (طباطبایی» ۱۳۹۰ق: ۳۳/۱۷) در این آیه شریفه خداوند انسان را مخاطب قرار داده و مستقیما فقر را به ذات آن‌ها متسب نموده است (أنثم الفقرا)» در مرحله بعد نیز خدای سبحان را موضوع قرار داده و مفهوم غنا را بر او حمل کرده است (وّ اه هو العین الحمید). لذا ظهور آیه چنین است که فقدان و نیازمندی به ذات انسان بر می‌گردد و ذاتی او است و وجدان و غنا به ذات خدای سبحان حمل می‌گردد و ذاتی او است؛ بالتبع انسانی که ذاتا فقیر و فاقد است» در تمام شئون و عوارض خود نیز ازلا و ابدا فقیر و فاقد است» لذا هلاک سرمدی و بطلان ازلی از او منفک نمی‌شود (صدرالدین شیرازی۱۳۶۸۰: ۲/ ۲۹۲)» و خدایی که ذاتا غنی است و واجد همه کمالات در تمام شئون خود غنی و غنی مطلق می‌باشد. به تعبیر صدر المتألهین: «لیس مقصود آاهله منه !لا |ثبات الفقر الذاتی للوجودات الی الواجب الذاتی و أنها ذاتا و صفه و فعلا فقرا الیه" یا ها الا انم لقرا ی ال و اه هو ال."»/ (صد رالدین شیرازی» ۱۴۱۷ق: ۴۷۱/۲) لازم به ذکر است منظور از ذاتی» در تعبیر.غنای, ذاتی؛ حق .تعالی و فقر ذاتی انسان و سائر موجودات امکانی» ذاتی باب برقان است نه آن که ذاتی باب کلیات خمس باشد که ۲. فقر و غنا نظیر علت و معلول از قبیل دو طرف اضافه و نسبت می‌باشند. و همچنانی که معلول بدون علت معنا ندارد» آنچه ذاتش عین وابستگی به موجود مستقل است معنایی ندارد مگر آن که موجود مستقلی باشد. زیرا نیازمندی به موجود مستقل در ذات موجود غیر مستقل و فقیر نهفته شده است. بنابرایناصرف تعبیر «أم الفقرا) حکایت از موجود غنی بالذات و آنچه؛این حاجت را تأمین می‌نماید می‌کند. با این حال خدای سبحان جهت زدودن غبار از فطرت و عقل انسان» تعبیر «وّ اه هو الم را بیان نموده و طرف دیگر این اضافه را که خود خدای منان است را ذکر برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر 4 ۳ هر چند مخاطب در این آیه شریفه انسان می‌باشد و فقر به ذات آن‌ها نسبت ذاذه شده است آما به معتای بی نیازی سایر ممکتات نمی‌شود لذا مفسرین دز صده شمولیت مفاد این آیه برای همه ممکنات بر آمده و وجوهی را ذکر کرده‌اند. (آلوسی. ۵ق: ۳۵۶/۱۱ طباطبایی» طباطبایی» ۱۳۹۰ق: ۱۷/ ۳۴ مکارم شیرازی» ۰۱۳۷۱ ۸ ۳))ظاهرا بهترین وجه» مختار صدر المتألهین و علامه طباطبایی است؛ ایشان می‌فرمایند. ملاک و مناط فقر همچنانی که در انسان موجود است در سایرممکنات نیز موجود می‌باشد به تعبیر أمیر المومنین - علیه السلام -: «و کل قیم فی سوّاه معلول)/ (ابن بابویه» ۱۳۹۸: ۳۵) لذا فرقی بین انسان و غیر انسان در این جهت نیست زیرا هیچ یک اقتضا وجود را در ذات خود ندارند. صدر المتألهین در این باره می‌فرماید: «هو الغنی المطلق, فکل ماسواه- لا مکانه- فقیر الیه تعالی». (صدر الدین ۴. در این آیه شریفه «الفقرا» معرّف به لام وآذر عین خال خبر می‌باشد. حال آن که اصل در خبر تنکیر است؟ ریا خبر برای افادهامعنایی بهسامع تنظیم می‌شود تا مطلبی را به او بفهماند و علمی را به او بیفزاید. اما اگر خود خبر نیز معرفه باشد مانند «الفقرا» در این آیه شریفه, همان طور که بعض مفسرین گفته‌اند: «و یقع الخبر تنبیها لا تفهیما.» (فخر رازی, ۱۴۲۰ق:۲۶/ ۲۲۹) بنابراین این فقر ذاتی؛ چیزی نیست که انسان به آن علم نداشته باشد. ولی گاهی از؛آن اغافل می گردد. تعبیر «الغنی» نیز همین طور است. یعنی انسان در نهان ذات خود می‌داند که ال تبارک و تعالی بی نیاز است. لذا علم به وجود الهی در درون ذات او نهفته است فقط گاهی دچار غفلت می‌گردد. با توجه به این چهار مقدمه, برهان امکان فقری را در قالب قیاس شکل اول کبرا: آنچه وجودش عین فقر و فقر مطلق باشد. بالذات حاکی از موجود غنی صغرای برهان را آیه با تعبیر «أنئم الفقرا)؛ صراحتا بیان نموده است. با توجه به مقدمه اول از چهار مقدمه سابق» این فقر متوجه ذات انسان است و تمام وجود او و عوارض شئونش را فقدان و نیاز تشکیل داده است. طبق مقدمه سوم این فقر و حاجت اختصاص به انسان ندارد و با توجه به وحدت ملاک در تمام ممکنات جاری و ساری است. لذا نتیجه گرفته می‌شود که «ممکنات وجودشان عین فقر است»» اما این فقر را انسان از کجا متوجه می‌شود؟ با توجه به مقدمه چهارم از مجموع چهار مقدمه سابق. این فقر را انسان در ذات خود می‌یابد امگر آن که مبتلا به باده غرور و غفلت شده باشد که باز راهش تفکر در ساخت‌های مختلف نیازمندی خود می‌باشد در حقیقت انسان کوچک ترین ذره‌ای در وجود خود نمی‌یابد مگر آن که نیازمندی آن را احساس کبرای قیاس (حکایت فقیر مطلق از غنی مطلق) باتوجه‌به مقدمه دوم از چهارم مقدمه سابق آشکار می‌شود. فقیر مطلق آهمانند:آینه‌ای می‌باشد که فقط و فقط نشان دهنده غنی مطلق می‌باشد. زیرا هیچ از خود ندارد و حتی خودی هم ندارد؛ تنها یک وجود ربط و فانی»«کل من علیها فان * و یقی وج بت دو الجلال و الکرام»/ (سوره رحمن: ۵۵ آیات ۲۶ و ۲۷) بنابراین تمام ممکنات نشانی از یک وجود بی‌نهایت برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر 4 می‌باشند «أبما توا موجه الو/ (سوره بقره: ۲ آیه ۱۱۵) نتیجه قیاس (حکایت بالذات ممکن از غنی بالذات يا همان خدای سبحان) نتیجه این قیاس است. این غنی مطلق وجودا و مصداقا همان الّه تبارک و تعالی می‌باشد که آیه شریفه همین مطلب را نیز بیان نموده است «و الّه هو الغنی»» یعنی این غنی مطلق عینا همان الّه تبارک و تعالی است فلذا وجود او ثابت و مسلم می‌باشد. با توجه به مطالب سابق‌الذکر می‌توان نتیجه گرفت بر فرض هم قرآن به صورت مستقیم به اقامه برهان بر اصل وجود واجب الوجود نپرداخته باشد. این بدان معنا نیست که نشود مقدمات براهین را از آیات کشف و استنباط نمود و بر پایه آن‌ها براهین محکمی را بر وجود حق تعالی نتیجه گرفت. با لحاظ این نکته. برهان «امکان و وجوب» و («امکان فقری» بر اثبات وجود خدای سبحان از قرآن کریم با استفاده از قواعد علم منطق و در قالب قیاس» کشف و تبیین گردید: ۱. برهان امکان و وجوب با توجه به آیه ۳۵ سوره طور: «أ خحلفوا من عیر شی هم الخالفون»؛ این آیه با طرح استفهام انکاری در صدد است انسان را به مرتکزات ذهنی خود برگرداند و با سوال اول «سحلفّوا مغیر شی‌» انسان را به اصل بدیهی استحاله تحقتي ممکن بلاعله ارجاع می‌دهد و.می‌توان شکل منطقی بطلان آن را اين‌گونه بیان نمود: تحقق مخلوق و ممکن بلا خالق+ملازم با تحقق معلول بلاعله است؛ هرچه ملازم با تحقق معلول بلاعله باشد. محال است؛ پس تحقق مخلوق و ممکن, بلاخالق محال است. آیه شریفه دز فرازادوم با یک استفهام انکاری دیگر در حقیقت دو فرض دیگری را رد می‌کند و می‌فرماید: «أم هم الحالفون» آیا آنان خود خالق خویش هستند؟ قطعا و یقینا این گونه نیست زیرا معلول مخلوق و ممکنی که به حسب ذات خود متساوی النسبه به وجود و عدم اشت» اگر خودش خودش را موجود کند لازم می‌آید به حسب ذات"خود متساوی النسبه نباشد و تناقض لازم می‌آید. و همچنین نسبت به ایجاد و اعدام به حسب ذات نیز دقیقا این گونه می‌باشد. پس ممکن نه می‌تواند علت تحقق خود باشد نه علت تحقق ممکن دیگر. صورت منطقی این استدلال را این گونه می‌توان بیان نمود: ایجاد ممکن توسط خودش برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۲۰۱ هل ممکن, يا ممکن دیگر, ملازم تناقض است؛ هر چه ملازم تناقض باشد محال است؛ پس ایجاد ممکن توسط خودش, يا ممکن دیگر محال است. با نفی این سه فرض می‌توان نتیجه گرفت ممکنات با واسطه دیگری که واجب الوجود است محقّق ۲. برهان امکان فقری با توجه به آیه ۱۵ سوره فاطر: «یا ها الا انعم القرا ای ال و امه هو العن العمید»؛ در برهان امکان فقری ملاک و مناط استدلال بر وجود خدای سبحان, وجود فقری مخلوقات می‌باشد که این وجود فی غیره حاکی از یک زجود: افی‌نفسه: است. ایعنی, وجردی افقری محض, حاکی از وجود. اغنی محضص می‌باشد. بنابراین می‌توان مفاد آیه را که فقر را به ذات انسان‌ها نسبت داده اين گونه در نظر گرفت که چون شمااعین فقر هستید پس خالقی دارید که غنى محض است و صورت منطقی آن رااين گونه بیان نمود: ممکنات وجودشان عین فقر و فقر مطلق است. آنچه وجودش عین فقر و فقر مطلق باشد. بالذات حاکی از موجود غنی مطلق ابن بابویه» محمد بن علی. ۱۳۹۸ق. التوحید (للصدوق)» جامعه مدرسین» قم. ابن سینا حسین بن عبد ال ۱۳۸۱ش, الاشارات و التنبیهات. بوستان کتاب» قم. ابن سینا حسین بن عبد ال ۱۳۷۶ش, الالهیات من کتاب الشفا, تحقیق علامه حسن‌زاده آلوسی» محمود بن عبداله ۴۱۵اق» روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع جوادی آملی» عبد ال ۱۳۹۸ش, تبیین براهین اثبات خدا مرکز نشر اسرا قم. جوادی آملی» عبد الّه. ۳۹۹ ۱ش,» توحید در قرآن» مرکز نشر اسرا» قم. حسینی بهشتی» محمد. بی تا توحید در قران انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین» حلی» حسن بن یوسف. ۱۳۸۲ش» کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (قسم . زنوزی» عبد الّه ابن بیرمقلی باباخان» ۱۳۸۱ش, انوار جلیه امیر کبیر» تهران. .سبحانی» جعفر معالم التوحید فی القرآن الکریم ۱۴۰۰ق, مطبعه الخیام» قم. . ضلار الدین شیرازی, محمد بن ابراهیم» ۸شالمسائل القدسيّه. دفتر تبلیغات اسلامی صنذرآلدین شیرازی» محمد بن اباهیی ۶۸ ]اش الحکه المتعاليه ای الأسفار العقليه .صدرالدین شیرازی»محمد بن ابراهیم, ۴۱۷ ۱ق؛ الشواهد الربوبيه فی المناهج السلو کيه. .صدرالدین شیرازی» محمد بن ابراهیم» ۳۵۴ آش» المبدااو المعاد» انجمن حکمت و فلسفه؛ .صدرالدین شیرازی» محمد بن ابراهیم» ۱۳۷۸ش, المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم طباطبایی» محمدحسین» ۳۹۰اق. المیزان فی تفسیر القرآن, موسسه الاأعلمی للمطبوعات. برهان پذیری «وجود خدا» در قرآن از منظر آیت‌اللّه جوادیآ سال چهاردهم - شماره اول - پیاپی ۳۹ - بهاروتابستان ۱۳۰۱ مر ۸ طباطبایی» محمدحسین, ۴۱۶اق. نهايه الحکمه. جماعه المدرسین فی الحوزه العلميه بقم. ۹ طبرسی» فضل بن حسن» ۱۳۷۲ش, مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ناصر خسرو تهران. ۰ عبودیت» عبد الرسول, ۱۳۹۶ش, فلسفه مقدماتی» موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی. ۱ فخر رازی» محمد بن عمر ۴۲۰اق» التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)» دار !حیا التراث ۲ مصباح یزدی» محمد تقی. ۱۳۸۳ش, آموزش فلسفه» انتشارات أمیر کبیر تهران. ۳ مصباح یزدی, محمد تقی. ۱۳۸۰ش, شرح اسفار (جلد هشتم) موسسه آموزشی پژوهشی ۴ مصباح‌یزدی, محمدتقی» ۳۹۲ (ش, معارف قرآن: خداشناسی, کیهان‌شناسی, انسان‌شناسی, قم. ۵ مطهری» مرتضی» ۳۷۲ (ش :و خی و نبوت. مجموعه آثار ج۳+صدرا قم. ۶ مطهری» مرتضی» ۱۳۷۲(ش, مقالات فلسفی, مجموعه آثار. ۰۱۳ صدرا قم. ۷ مکارم شیرازی» ناصر ۱۳۷۲ش» تفشیر,نمونه؛ دار الکتب الاسلاميه, تهران. ۸ نصیر الدین طوسی» محمد بن محمد. بی تا»اتجرید الاعتقاد. مکتب الاعلام الاسلامی,

قرآن کریم، کتاب استدلال و برهان است تا آنجا که بیش از سیصد مرتبه دعوت به تعقل نموده و حتی از مخالفان خود طلب برهان کرده است. با این حال برخی معتقدند قرآن، برهانی بر اثبات وجود حق تعالی که اساس توحید و رکن همه ادیان شمرده می شود اقامه نفرموده است. لذا این پژوهش در صدد است با تمرکز بر آراء و نظریات حضرت آیت لله جوادی آملی، اثبات نماید که می توان براهینی بر اثبات وجود حق تعالی از این کتاب آسمانی استفاده نمود و چنین ادعا نمود که هرچند اصل هستی مبدأ در بسیاری از آیات مفروغ عنه و مسلم گرفته شده است، لکن چنین نیست که قرآن هیچ گاه به آن نپرداخته باشد. این پژوهش در همین راستا، دو برهان از براهین عقلی و فلسفی اثبات وجود حق تعالی یعنی برهان «امکان و وجوب» و «امکان فقری» را مورد توجه قرار داده و با استنباط مقدمات آن ها از قرآن کریم، اقامه برهان بر وجود خدا در قرآن را به اثبات رسانیده است. لازم به ذکر است، انجام پژوهش هایی از این دست می تواند جلوه ای از تفکیک ناپذیری قرآن و برهان و نمایی از اعجاز علمی این کتاب آسمانی را به سهم خود آشکار نماید.

456373

نتایج این مطالعه نشان داد که سن پاسخگو. درآمد خانوار» دینداری» سلامت عمومیآو انتظار نقش با کیفیت آزندگی آزنات در خانواده های نابارور» رابطه دارند. تبیین متغیر وابسته بر حسب مجموع متغیرهای مستقل, بیانگر آن است که سه متغیر سلامت یش بینی کننده‌ی کیفیت زندگی زنان نابارور هستند و قادرند کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی؛ عوامل اجتماعی- فرهنگی؛ خانواده‌های نابارور؛ زنان؛ شهر شیراز. ۱- استاد بخش جامعه شناسی و برنامه ریزی اخجتماعی دانشگاه شیراز 17.ع1086.531۳22:2 136۳2/216 ۲- کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شیراز 810211.6070 8 272820122۵08 ۳ دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه شیراز (نویسنده مسئول)» 07ع. 817021 6 1350 5.02002 .... جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ امروزه کیفیت زندگی» یکی از چارچوب‌های نظری مورد قبول در بررسی شرایط زندگی جوامع مختلف به‌شمار می‌رود. به نظر برگر-اشمیت کیفیت زندگی وضعیت فرد و يا افراد یک جامعه را با توجه به عوامل برون‌زاییمانند؛ فن‌آوری» تولید» زیرساخت‌ها روابط اجتماعی, نهادهای اجتماعی محیط زیست و مانند آن‌ها تخت تأثیر قرار می‌دهد (برگر-اشمیت!, ۲۰۰۲ : ۴۰۳). سازمان جهانی بهداشت, کیفیت زندگی را پندارهای فرد از وضعیت زندگی‌اش با توجه به فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زیست می‌کند و ارتباط اين دریافت‌ها با اهداف, انتظارها استاندارد‌ها بو آولویت‌های موره انظر فرد, تعریف کرده آست:(سازمان جهاتی بهداشت, ۲۵۹+ ۲ به اعتقاد گیل کیفیت زندگی مفهومی چندبعدی, ذهنی» پیچیده و فرایندی جامع و منعطف است که تمام جنبه‌های زندگی افراد را دربر می‌گیرد (نوربالا و همکاران» ۱۳۷۸ : ۱۰). به نظرالینگسون؟, چندبعدی بودن کیفیت زندگی به لحاظ اینکه فردی است؛ ابعاد مختلف سلامت و آسایش روانی و اجتماعی زندگی افراد را دربرداشته و از تجربیات شخصی و درک فرد از زندگی متاثز است کهبا گذشت زمان تغییر می‌کند: برخی آندیشمگذان سمتقلاند؛ کیقیت ند کین میرتوانق با سه روش مورد تعبیر و تفسیر قرار گیرد. اولین تعریف» بر جنبه‌های رفاهی و آرامش زندگی فرد دومین تعریف به توانایی‌های اقتصادی,» اجتماعی و جسمانی و سومین تعریف» بر زمینه‌هایی چون علائم یا بیماری‌های خاص و معلولیت‌ها تمرکز دارد (اسپیلکر؟ ۲۰۰۳ : ۱۱). یکی از عواملی مور و بلیث. معتقدند ناباروری» بحزانی آذار زندگی است که موّجب بروز مجموعه‌ای از پاسخ‌های فرهنگی, اجتماعی و روانی می‌شود. نابازوزی» پدیده‌ای دور از انتظار است :که ممکن است توضیحی برای آن پیدا نشود برای مدت زمان نامعلومی به‌طول بيانجامد و بر فرد نابارور و روابطش با دیگران تأثیرگذار باشد (بلیت ۲۰۰۱۹۶ : ۲۱۷). در:دنّای امروزهباوجود تغییرات فوق‌العاده در ارزش‌های خانوادگی» تجربه‌ی والدگرایی برای زنان و مردان اهمیتی انکارناپذیر دارد. بر اساس نظر لورنکو و پالاها ؛ بچه‌دار شدن هدفی بسیار مهم برای مردان و زنان و معیاری لازم برای دستیابی به رضایت‌مندی شخصی, پذیرش اجتماعی و هویت جنسی است (پال ها۲ ۲۰۱۱). مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان ... حلیمه عنایت و همکاران ۴۳۳ به اعتقاد بلیث! ناباروری» چیزی بیشتر از یک تشخیص پزشکی است و نوعی داغ اجتماعی محسوب می‌شود. ناباروری برای مردان به‌عنوان حمله به قدرت مردانگی آن‌ها در نظر گرفته می‌شود و زنان نابارور موجوداتی بی‌ثمر به حساب می‌آیند (بلیث. ۲۰۰۱). بازنمایی فرهنگی منفی از ناباروری در زبان روزمره منعکس شده است. برای مثال, ناباروری هم ردیف اصطلاحاتی مانند؛ نازا بی‌ثمر فاقد میل جنسی, عقیم و بی‌حاصل قرار داده می‌شود. با توجه به اینکه حدود نیمی از ناباروری‌ها مردانه تشخیص داده می‌شود؛ اما بیشتر زنان به دلیل ناباروری‌شان سرزنش می‌شوند. مردان اگر به هر دلیلی در ایفای نقش‌های خانوادگی خود موفق نشوند.» منابع دیگری برای ارضا در اختیار دارند و قادرند ناموفق بودن خود در باروری را در خلال انجام سایر نقش‌های اجتماعی و شغلی جبران نمایند. درحالی که ایفای نقش مادری» مهم‌ترین منبع اجتماعی ارضا کننده برای زنان محسوب می‌شود (خسروی, ۱۳۸۰). به هرحال, ناباروری در مردان نیز امری منفی دانسته می‌شود و اهمیت نیرومند بودن يا قدرت مردانگی مردان نابارور را زیر سوال می‌برد. سازمان بهداشت جهانی, ناباروری را به‌عنوان یک مشکل مهم بهداشت باروری مطرح کرده است که اگرچه بیماری نیست؛ ولی می‌تواند باعث اختلالات مهم عاطفی شود و عوارض و عواقب اجتماعی و روانی بر جای گذارد (ملایی نژاد و همکاران, ۱۳۷۸ : ۲۶). دریک مطالعه. ۴۸ درصد از زنان مراجعه کننده کیفیت زندگی خوب. ۲۶ درصد متوسط. ۱۵ درصد کیفیت زندگی ضعیف ذاشته اند (علامی و همکاران, ۱۳۸۷ : میا هایغاالاوری را یک جنبه‌ی روآن‌شناختی مهم ذر زندگی قرد و یکی از مرت یادها حانواه ی داننپ دکوسینید: ۲۰۰۷ : ۲۹۳). اور" در پژوهش خود نشان می‌دهد که۰۰ ۱۵-۱ درصد از افزاد در,جوامع مختلف مشکل ناباروری دارند. این مشکل به‌علت اینکه,تغاد آزنانیی که بچه‌دار شدن زایبه" تأخزه‌می‌اندازند؛ رو به افزایش است و می‌تواند. در آیندهی نردیک شرا بای ای ند جیگ زاو 7۷:۰۷ 4): به اعتقاد واینا؛ بر اساس آمارهای رسمی, حدود هشتاد میلیون تفر در دنیا نابارورهستند و بیشتر کسانی که از ناباروری رنج می‌برند» در کشورهای درحال توسعه زندگی می‌کنند (واینا. ۳۱:۲۰۰۲). زن» زمانی خود را کامل می‌پندارد که قدرت باروری داشته باشد و بچه‌دار شود (پازنده و همکاران» ۳ ۳۵۵). آمار نگران کننده درباره‌ی زوج های نابارور نشان می دهد. ۲۰/۲ درصد از زوج های ایرانی نابارور هستند. در بررسی و تحقیقات به عمل آمده از ۵۰۰ زوج؛ ۱۵ مورد از علت نازایی به مردان مربوط می شد. که اين امر با انجام یک سری آزمایش های تخصصی قبل از ازدواج» .... جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ قابّل, تقخیس اسه ی با تشقیص به موقعمی نان از آسیب: ها اجقماعی,از: جمله: طلاق» اعتیاد, افسردگی و حتی خودکشی پیش گیری کرد. بر اساس تخمین های سازمان جهانی بهداشت بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون زوج در سراسر جهان با مشکل عدم باروری دست به گریبان اند. این میزان در چین و در شفیلد انگلستان به ترتیب ٩ و ۳۵ در ایران ۳ تا ۴ میلیون جمعیت یعنی؛ نزدیک به ۲۰ درصد برآورد می شود و شیوع این پدیده در استان های تهران و البرز بیشتر و حدود ۲۰/۲ درصد است. ناباروری می تواند هم از سوی زن و هم مرد باشد و یا هر دو در این مسئله نقش داشته باشند. زن و مرد هریک ۴۰ درصد در مشکلات ناباروری سهیم هستند و این نسبت گاه در مردان بیشتر است و به مرز ۵۰ یا ۶۰ درصد هم می رسد. از سویی, مطابق شواهد آماری» حدود ۱۰ درصد این مشکل هم به زنان و هم مردان مربوط است و به رغم اینکه ایران یکی از پیشرفته ترین کشورهای دنیا در ارائه‌ی خدمات درمان ناباروری است. حدود ۱۰درصد علل اختلال در تولیدمثل, نامشخص بوده و زوجین پس از انجام آزمایش های موجود با مشکل خاصی روبه رو نیستند؛ ولی به دلایل نامعلومی نمی توانند صاحب فرزند شوند (روزنامه رسالت. 4۹ این حان: نقایج مطالغات در موره تأیرآنایاروری بر کیقیت زنداگی در کشورهای :ظربی نتایج ضد و نقیضی داشته است و در کشورهای شرقی مانند ایران» مطالعات کمی در دسترس از این رو در پژوهش حاضر به مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثربرکیفیت زندگی زنان در خانواده‌های نابارور پرداخته‌ايم و.درصدد پاشخ به این سوال هستیم که عوامل اجتماعی- فرهنگی چه تآثیری برکیفیت زندگی زنان در خانواده های ناباروز شهر شیراز دارند؟ کیفیت زندگی زنان و عوامل موئر برآن در قالب تحقیقات متعددی در داخل و خارج کشور مورد بررسی علمی قرار گرفته است. در بخش مطالعات داخلی تمامی پژوهش‌ها از جنبه‌های متفاوتی موضوع مورد نظر را مورد بررسی قرار داده‌اند و از روش‌هایی همچون؛ پیمایش و مشاهده سود جسته‌اند؛ اما بیشتر مطالعات در حیطه‌ی مباحث روان شناختی و پزشکی بوده است و پژوهشگران بیش‌تر به مقایسه‌ی زنان بارور و نابارور و یا مقایسه زنان و مردان نابارور پرداخته‌اند و کمتر به بررسی کیفیت زندگی این زنان در رابطه با عوامل اجتماعی - فرهنگی پرداخته‌اند. همچنین مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان ... حلیمه عنایت و همکاران ۴۵ مطالعات اندکی در شهر شیراز انجام گرفته است. در بخش پژوهش‌های خارجی هم بیشتر پژوهش‌های خارجی هم در حیطه‌ی روان‌شناختی بوده و نقش مهم متغیرهای اجتماعی - عابدی و همکاران (۱۳۹۳)» در پژوهشی با عنوان «بررسی رابطه کیفیت زندگی با رضایت‌مندی زوجین نابارور» نشان دادند؛ که بین بعد جسمانی کیفیت زندگی و رضایت زوجین رابطه‌ی معنا داری وجود دارد. فرخ اسلام‌لو و همکاران (۱۳۹۳)» در تحقیقی با عنوان «تأثیر ناباروری اولیه بر کیفیت زندگی زنان در شهرستان ارومیه» دریافتند؛ ناباروری اولیه به عنوان یک بحران در زندگی مشترک می‌تواند مهارت‌های ارتباطی, شغلی و اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. شاهوردی و همکاران (۱۳۹۴)» در تحقیقی با عنوان «تعارضات زناشویی در زنان نابارور و بارور شهر کرمانشاه» نشان دادند که احساس حقارت و تعارض زناشویی در گروه زنان نابارور بیشتر است. نورانی و همکاران (۱۳۹۱)» در تحقیقی با عنوان «مقایسه‌ی کیفیت زندگی زنان بارور و نابارور مراجعه کنننه:به مراکز دولتی شهز مشهد# نشان دادند که اقراد دو گروه ازنظز مشخصات فردی: سار متقیرهای اعداغلگر وز سلاسق: عمومی اخقلای مساداری تداققه بعلانی, ز هعکازان (۱۳۸۷)» درتحقیقی با عنوان «کیفیت زندگی و عوامل موثر بر آن در زنان نابارور» دریافتند که ۸ درصد از زنان مراجعه کننده کیفیت زندگی خوب., ۳۶ درصد متوسط. ۱۵ درصد کیفیت زندگی ضعیف دارند. اکسولی ! و همکاران (۲۰۱۶)» دزمطالعه‌ای با عنوان«بررسی کیفیت زندگی زنان نابارور چینی» نشان دادند. که .زنان نابارور نمرات کیفیت زندگی پایین‌تری در جنبه‌های معنویت / مذهب / اعتقادات شخمگیاهگساط کم م۷ منابع مالی و کیفیت مراقبت بهداشتی و اجتماعی و همچنین افزایش دردو ناراحتی دارند: نتایج تحقیق کارابولت! و همکاران (۲۰۱۳)» با عنوان«شاخص‌های کیفیت زندگی .در زنان نابارور» نشان داد که طولانی شدن مدت ناباروری با نمرات پایین‌تر از ذهن» بدن» دامنه‌ی تحمل اجتماعی و نمره‌ی کیفیت زندگی همراه است. چاچاموویچ و همکاران" (۲۰۱۰)» به پژوهشی با عنوان«روان پریشی به عنوان پیش‌بینی کننده‌ی کیفیت زندگی مردان نابارور پرداخته‌اند؛ نتایج نشان می‌دهد که افسردگی و نگرانی پیش‌بینی کننده‌های اصلی کیفیت زندگی مردان نابارور هستند. کوسپزیو و دومار؟ (۲۰۰۹۷) در مقاله خود با عنوان «تأثیر روانی.ناشی از ناباروری» بیان کردند که ناتوانی در داشتن فرزند» یک موقعیت استرس‌زا برای افراد و زوج‌های نابارور سراسر جهان قلمداد می‌شود. ۶ چاه شناسی نهان‌های اجستاغی/ دوزه هفتم / شماره: 1۱۶ پاییز و رسسمان ۹۹ نظریه‌ی کیفیت زندگی ژان! و هم‌چنین نظریه‌ی انتظار نقش به عنوان نظریه‌هایی هستند که برای بررسی کیفیت زندگی زنان نابارور مناسب هستند و به عنوان چارچوب نظری پژوهش انتخاب شده اند. از نظر ژان» کیفیت زندگی به پنج بعد تقسیم می‌شود: ۱) بعد اجتماعی و فرهنگی کیفیت زندگی از جمله عوامل کلیدی در شکل دادن کیفیت زندگی است که تأثیر قابل توجهی بر احساسات اجتماعی مردم دارد. این "بعد در سطح میانه مورد سنجش قرار می‌گیرد و شاخص- های آن تلفیقی از شاخص‌های عینی و ذهنی کیفیت زندگی هستند (ژان» ۱۹۹۲: ۷۹۵). متغیرهای اجتماعی و فرهنگی در این پژوهش عبارت‌اند از (سن» سن همسر تحصیلات. تحصیلات همسر شغل, شغل همسر درأمد مدت زمان ازدواج» مدت درمان ناباروری» اعتقادات مذهبی) براساس این بعد انتخاب شده‌اند. ۲) بعد روان شناختی کیفیت زندگی: ژان» بر میزان احساس خوشبختی فرد از زندگی به عنوان عامل تعیین کننده در نگرش فرد به زندگی تأکید کرده است. ازجمله عواملی که از جانب ژان به عنوان مشخصه‌های تعریف کننده احساس خوشبختی ارائه شده‌اند. می‌توان به معیارهایی مانند دوست داشتن دیگران, لذت بردن از زندگی یا شناخت خود اشاره کرد. در اين پژوهش نیز متغیرهای روانی (از جمله عزت نفس و سلامت عمومی) براساش این بعد از کیفیت زنرگی, انتخابشده است ۳) بعد اقتضاد‌ی کیفیت رندگی؛ این بعد بیشتر بر توانایی مالی» میزان دارایی» قدرت خرید و مصرف برخورداری از امکانات رفاهی در سطح فردی و گروهی ناظر است.در این تحقیق» به درآمد و شغل پاسخگو و شغل همسر نیز اطلاعاتی به دست آوردیم. ۴) بعد جسمی "و فیزیکی کیفیّت زندگی؛ این بعد بیشتر در حوزه‌ی سلامت و بهداشت فردی و شخصی است. در بخش جسمانی» مولفه‌هایی مانند قدرت. آنرژی و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره و خود مراقبتی و در بخش مربوط به بیماری» علائم بیماری مانتد درده ازکارافتادگی: ناتوان یدسا و۹ رها ان گیهگی‌های دزمانی تامتاسب و مورد تفسیر و سنجش قرار می‌گیرند. ۵) بعد محیطی کیفیت زندگ؛ این بعد در سطح کلان قرار دارد و شرایط خارجی و عوامل محیطی را مورد بررسی قرار می‌دهد (قربانی» ۱۳۹۴). طبق نظر زان» تمامی این ابعاد کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یکی دیگر از نظریات مرتبط با موضوع که به عنوان نظریه‌ی راهنما استفاده شده است» نظریه‌ی نقش ؟ است. این نظریه, جهان را به صحنه نمایش تشبیه می‌کند که هرکس در آن نقشی را بر عهده دارد و از او انتظارهایی می‌رود و باید آن نقش را ایفا کند. طبق این نظریه, هرکدام از افراد خانواده دارای موقعیتی مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان سس خلیمه عنایت و همکاران ۴۷ هستند و طبق آن موقعیت نقشی را ایفا می‌کنند. برای مثال؛ شوهر به عنوان پدر» همسر به عنوان مادر به اجرای نقش می‌پردازند. مشکلاتی که در هنگام برآوردن انتظارها و نیازهای نقشی چندگانه و پا عدم برآوردن نقش مورد انتظار زن» که همان باروری است؛ موجب بروز تعارض نقشی و به خطر افتادن سلامت روانی زن نابارور می‌شود» همچنین زن نابارور به دلیل اینکه نتوانسته است بین نقشی که جامعه از او انتظار دارد که همانا نقش مادری است؛ و نقشی که در حال حاضر دارا اس سازگاری انجاه کندهچار ناسا زگاری فش می‌شود و ازلحاظ رواتی و اجقاسی دجاز سشکل عدیده‌ای می‌شود. همچنین نمی‌تواند نقش‌های جنسیتی خود را به‌طور کامل ایفا کند و به این دلیل دچار فشار نقش و فشار روانی می‌شود و سلامت او به خطر می‌افتد. زنان نابارور بیشتر احساس پوچی و تهی بود ان می‌کنند (ژان» ۲۰۰۵ : ۸۰۰). طبق این نظریه ما انتظارهای نقش را نیز به عنوان یکی از متغیرهای مستقل برگزيديم که می‌تواند کیفیت زندگی زنان نابارور را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین» متغیرهای مستقل (دین داری و سلامت عمومی) از نظریه‌ی کیفیت زندگی ژان و انتظارهای نقش از نظریه‌ی انتظار نقش استخراج شده اند. ۱. بین متغیرهای جمعیتی و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان رابطه وجود دارد. ۲. بین مدت زمان ازدواج و مدت درمان ناباروری با کیفیت زندگی پاسخ گویان رابطه وجود دارد. ۳ بین دینداری و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان رابطه وجود دارد. ۴ بین سلامت عمومی انتظارهای نقشو کیفی آزندگی پاسخگویان رابطه وجود دارد. .... جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ پژوفش حاضر یر رهیافت کمی مبتتی آسته که با روش پیمایش؟ نام می‌کنود: جامعفی آماری پژوهش زنان در خانواده‌های ناباروری است که به دو مرکز ناباروری (بیمارستان مادر و کودک و مرکز درمان ناباروری شیراز دکتر سیروس رستمی) در شهر شیرازه جهت درمان ناباروری در تابستان ۱۳۹۵ مراجعه کرده‌اند. در این تحقیق, حجم نمونه با توجه به تعداد زوجین ازدواج کرده دراسال 1۳۹۶ کهاظبق آمار 1۵۹۵۹ روج بوده‌اند: که ۳۱۹۱ نفر از ایق زوج‌ها نابارور بوده‌اند. ۵ نفر از زنان در خانواده‌های نابارور هستند؛ که به مراکز ناباروری مراجعه کرده‌اند. این تعداد با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است که در این پژوهش به ۴۰۰ نفر ارتقا داده شد. شیوه‌ی نمونه گیری تصادفی مرحله ای است و برای انجام آن» ابتدا نقشه‌ی شهر مدرج و محورهای # و لا روی آن مشخص گردید. سپس به طور تصادفی, ۵ مرکز ناباروری انتخاب شدند. در بین این مراکز دو مرکز که با معیار پرمراجعه بودن و با انجام این تحقیق موافقت کردند. انتخاب شدند. (مرکز ناباروری شیراز و مرکز ناباروری بیمارستان مادر و کودک) و اطلاعات از آنان جمع آوری شد. در طول دوماه (مرداد و شهریور) به صورت روزانه به این مراکز مراجعه کردند و به طور تصادفی به زنان مراجعه کننده با توجه به لیست مراجعه کنندگان ناباروران» یک در میان این زنان را انتخاب کردیم و اگر مایل به همکاری نمی‌شدند؛ به نفر بعد پرسش نامه داده می‌شد. که تعداد ۱۸۰ پرسش نامه در بیمارستان مادر.و کودک,و.تغداد ۲۲۰ پرسش نامه به زنان مراجعه کننده در مرکز ناباروری شیراز کامل.شد. ابزار سنجش پرسش .نامه است. بدین منظور پرسش نامه‌ای طراحی شد که در آن متغیرهای تحقیق در قالب طیف لیکرت و يا به صورت گزینه‌های اصلا تا خیلی زیاد مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفتند.برایبزرسی میزان دقت شاخص ها و گویه های مربوط به هر متغیر و سنجش اعتبار پرسش نامه ها از اعتبار صوری استفاده گردید. به این صورت که نحوه‌ی تعاریف مفاهیم و متغیرها به کارشناسانمورد نظر عرضه شد که استادان جامعه‌شناسی هستند؛که نظر آنان مبنی بر اس اعتبار.پرسش نامه بود. در این تحقیق, برای شناخت پایایی گویه‌های دینداری, انتظلا فش, کیاللت زندگی ۷ سلاست عمومی از آلفای کروتباخ استفاده شد که مقدار نهایی مربوط به هر متغیر در جدول (۱) آمده است. برای سنجش پایایی متغیرهای مستقل و وابسته و کل پرسش نامه در ابتدا تعداد ۳۰ پرسش نامه به‌وسیله‌ی آزمون مورد بررسی قرار گرفت. تعدادی از سوالات در تدوین نهایی پرسش نامه حذف گردید. داده‌های به دست آمده با ابزار اس‌پی اس‌اس! و از طریق آلفای کرونباخ؛ بررسی گردید. به منظور تجزیه مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان سس خلیمه عنایت و همکاران ۴۹ و تحلیل داده‌ها درسطح توصیفی, از آماره‌های توصیفی» فراوانی» درصد» میانگین» انحراف معیار ستفاده شده است. درسطح تبیینی از تحلیل‌های دو متغیره و چند متغیره مانند تحلیل واریانس یک طرفه و تحلیل رگرسیون و همچنین از آزمون‌هایی مانند مقایسه میانگین‌ها و آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه برای نشان دادن تفاوت‌های آماری و معنادار بودن روابط فرضیه‌ها استفاده شده جدول ۱: ضریب آلفای گویه‌های متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق بر اساس نتایج توصیفی متغیرهای جمعیتی از مجموع ۴۰۰ پاسخگو میانگین سنی پاسخگویان ۲ سال و میانگین سنی همسران ۳۷ سال است. میانگین تحصیل جمعیت مورد مطالعه ۱۳ سال و میانگین تحصیل همسران ۱۲ سال است. میانگین مدت ازدواج پاسخگویان مورد مطالعه ۸ سال است. میانگین مدت درمان ناباروری پاسخگویان مورد مطالعه ۶ سال است. بیشتر پاسخگویان یعنی؛ ۸۰ درصد از آن‌ها سابقه‌ی ناباروری در خانواده همسر خود نداشتند و حدود ۰ درصد (یک پنجم) از آن‌ها سابقه‌ی ناباروری در خانواده‌ی همسر خود داشتند.» بیشتر پاسخگویان یعنی؛ ۳۱ درصد از آن‌ها علت ناباروری زنانه داشتند. حدود ۲۵ درصد از علت ناباروری آن‌ها ناشناخته بود. ۲۴/۲ درصد از علت ناباروری آن‌ها مردانه بود و حدود ۲۰ درصد علت ناباروری شامل هردو (هم زنانه و هم مردانه) می‌شد.بیشتر پاسخگویان حدود ۸۰ درصد آن‌ها خانه‌دار بودند. ۱۴ درصد از این زنان مشاغل دولتی و ۷ درصد از آن‌ها مشاغل غیردولتی یا آزاد داشتند. بیشتر همسرپاسخگویان یعنی؛ حدود ۶۶ درصد از آن‌ها مشاغل آزاد و ۳۴ درصد از آنان مشاغل دولتی داشتند. میانگین درآمد خانوارها یک میلیون و هفتضد هزار تومان محاسبه شده است. در بین پاسخگویان ۱۲/۵ درصد سطح دینداری,پایین» ۶۷/۵ درصد متوسط و ۲۰ درصد دینداری بالا داشتند. از میان پاسخگویان حدود ۱۶ درصد کیفیت زندگی پایینی» ۶۶ درصد متوسط و .... جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ ۲۳ درصد کیفیت زندگی بالا داشتند. از کل پاسخگویان حدود ۱۸ درصد سلامت عمومی پایین» ۶۷/۳ درصد متوسط و ۱۵ درصد از سلامتی بالا برخوردار بودند. از این رو از میان پاسخگویان ۱۹ درصد در حد پایینی از انتظار نقش قرار دارند؛ ۶۳ درصد در حد انتظار نقش متوسط و ۱۸ درصد از پاسخگویان انتظار نقش بالا داشتند. فرضیه‌ی شماره ۱: بین سن» تحصیلات» درآمد خانواده» شغل پاسخگو و شغل همسر و کیفیت برای بررسی, رأطفی یی سی پاسگگیه لاه فرام خانواقم شعل پاسشگوو شقل همسر با کیفیت زندگی از همبستگی پیرسون استفاده شده است. میزان همبستگی به دست آمده در جدول (۲) برای سن برابر با ۰/۱۰- که نشان دهنده‌ی همبستگی ضعیف منفی بین سن و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان است. سطح معناداری (۰/۰۳ *-518) نشان می‌دهد بین سن و کیفیت زندگی رابطه‌ی معنادار وجود دارد. به عبارت دیگر یعنی؛ هرچه سن بالاتر رود» کیفیت زنداگی این ازنان گستر می‌شود: سن پاسخگوبا آبعاد,سلامت ذهنی,و روابط اجتماعی هم زابط‌ی معنادار دارد؛ ولی با بقیه‌ی ابعاد کیفیت زندگی رابطه‌ی معنادار ندارد. میزان همبستگی به دست آمده برای تحصیلات در جدول (۲) برابهیز ۱ ۰لاگت. سطلا مستاداری (۷۲/«-ع81) است که نشان می‌دهد بین تحصیلات و کیفیت زندگی رابطه‌ی وجود معنادار ندارد و با هیچ‌کدام از ابعاد کیفیت زندگی هم رابطه‌ی معنادار ندارد. میزان همبستگی به دست آمده برای درآمد خانواده در جدول (۲) برابر با ۰/۱۲ که نشان دهنده‌ی همبستگی ضعیف بین درآمد خانواده و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان است. سطح معناداری (۰/۰۱ <818) است. که نشان می‌دهد بین درآمد خانواده و کیفیت زندگی رابطه وجود دارد؛ و.تنها در.بین ابعاد کیفیت زندگی با بغت سلامت محیط رابطه دارد. نتایج بررسی تفاوت کیفیت زندگی پاسخگویان برحسب شغل پاسخگو و همسرآن‌ها نیز در جدول شماره‌ی (۲) نشان داده شده است. میانگین نمرات نشان دهنده‌ی این.مطلب است که بالاترین میانگین کیفیت زندگی (۶۸/۵درصد) مربوط به پاسخ‌گویانی است که شغل دولتی داشته‌اند و پایین‌ترین میانگین مربوط به کسانی است که خانه‌دار (۶۶/۵درصد) بوقداند. یزان کین جاکی, است کذ,مانگه ۷ کیت رندگی .برای #افیگویانی که شغل همسر آن‌ها دولتی بوده است (۶۰/۶درصد) بیشتر از مقدار آن برای زنانی بوده که شغل همسر آن‌ها آزاد بوده است (۵۸/۸درصد). به طور کلی مجموع ابعاد کیفیت زندگی با شغل پاسخ‌گو و مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان .. حلیمه عنایت و همکاران ۵۱ جدول ۲: ضریب همبستگی پیرسون بین سن» تحصیلات. در آمد خانواده» شغل پاسخگو, شغل سلامت ذهنی | شغل آزاد ۳۸ ۱۳/۰ ۳۳۶ ۳۷۸ ۶۲ سلامت جسمی ۲ شغل آزاد ۳۸ ۷۱۳۹ ۱/۴۹ ۴۳ ۱ سلامت محیط ۲ شغل آزاد ۳۸ ۱۹/۱ ۴۳۴ ۹۵ ۳۸ جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ فرضیه‌ی شماره‌ی ۲ : بین مدت زمان ازدواج و مدت درمان ناباروری با کیفیت زندگی پاسخگویان برای بررسی رابطه‌ی بین مدت ازدواج و مدت درمان ناباروری با کیفیت زندگی از همبستگی پیرسون استفاده شده است. میزان همبستگی به دست آمده در جدول (۳) برای مدت زمان ازدواج برابر با ۰/۰۰۱ می‌باشد. سطح معناداری (۰/۹۹ <518) است.که نشان می‌دهد بین مدت ازدواج و کیفیت زندگی رابطه‌ی معنادار وجود ندارد؛ و با هیچ‌کدام از ابعاد کیفیت زندگی هم رابطه‌ی معنادار ندارد. بنابراین فرضیه بین مدت زمان ازدواج و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان رابطه وجود دارد؛ تأیید نمی‌شود. به دلیل اینکه شاید با گذشت زمان خواسته‌ای که از ابتدای ازدواج داشته‌اند هنوز برآورده نشده و هم‌چنان آن نیاز و خواسته بارور شدن در این زنان نابارور وجود دارد. میزان همبستگی به دست آمده برای مدت درمان ناباروری در جدول (۳) برابر با ۰/۰۳ است. سطح معناداری (۰/۴۳ -18٩5) است؛که نشان می‌دهد بین مدت درمان ناباروری و کیفیت زندگی رابطه وجود ندارد و با هیچ‌کدام از ابعاد کیفیت زندگی هم رابطه‌ندارد. بنابزاین فرضیه بین مدت درمان ناباروری و کیفیت زندگی پاسخ گویان رابطه وجوددارد؛ تأیید نمی شود. نتیجه‌ی این فرضیه نشان می دهد که شاید طول درمان تحت نظر پزشک بودن بر کیفیت زندگی این زنان تأثیر ندارد؛ به این دلیل که هم چنان برای باردار شدن امیدوار هستند و به پزشک مراجعه می کنند و راه های متفاوت درمان ناباروری را امتحان می کنند. فرضیه‌ی شماره‌ی ۳ : بین دینداری و کیفیت زندگی پاسخگویان» رابطه وجود دارد. برای بررسی رابطه‌ی بین دینداری و کیفیت زندگی» از همبستگی پیرسون استفاده شده است. میزان همبستگی, به دست آمدهرد ,)اد وزیا #5 (ایکه‌اوی) برابر با ۰/1۲۳ کهاتشان دهنده‌ی همبستگی پایین بین دینداری و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان است. سطح معناداری (۰/۰۰۰ <ع51 ) نشان می‌دهد که بین دینداری و کیفیت زندگی رابطه وجود دارد؛ به عبارت دیگر هرچه میزان مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان سس خلیمه عنایت و همکاران ۵۳ دینداری بالاتر باشد؛کیفیت زندگی این زنان بالاتر است. دینداری با همه‌ی ابعاد کیفیت زندگی رابطه دارد. بنابراین فرضیه» بین دینداری و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان رابطه وجود دارد؛ تأیید قرضیی:شماره‌ی ۰۴ بین سلامت عمومی و آنتظار نقش و کیفیت :زنداگی پاسخ‌گویان رأبطه برای بررسی رابطه‌ی بین سلامت عمومی و انتظار نقش با کیفیت زندگی از همبستگی پیرسون استفاده شده است. میزان همبستگی به دست آمده در جدول شماره‌ی (۳) برابر با ۰/۶۵ که نشان دهنده‌ی همبستگی قوی بین سلامت عمومی و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان می‌باشد. سطح معنا داری (۰/۰۰۰ *<518) نشان می‌دهد که بین سلامت روان و کیفیت زندگی رابطه وجود دارد؛ بنابراین» فرضیه‌ی بالا تأیید می‌شود. به عبارت دیگر یعنی؛ هرچه میزان سلامت عمومی بالاتر باشد کیفیت زندگی این زنان بالاتر است. سلامت عمومی با همه‌ی ابعاد کیفیت زندگی رابطه دارد. میزان همبستگی به دست آمده در جدول (۳) برای انتظار نقش برابر با ۰/۴۰ - که نشان دهنده‌ی همبستگی منفی متوسط بین انتظار نقش و کیفیت زندگی پاسخ‌گویان می‌باشد. سطح معناداری (۰/۰۰۰ <518) نشان می‌دهد که بین انتظار نقش و کیفیت زندگی رابطه‌ی منفی معنادار وجود دارد. بنابراین» فرضیه فوق ۹ می‌شود. به عبارت دیگر یعنی؛ هرچه میزان انتظار نقش کمتر باشد کیفیت زندگی این زنان بالاتر است. انتظار نقش» با همه‌ی جدول ۳: ضریب همبستگی بین مدت زمان ازدواج» مدت درمان ناباروری. دین داری» سلامت ...... جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ افته های جدول (۴) با استفاده از معادله‌ی رگرسیون چندمتغیره و به روش گام‌به‌گام» متغیر ابسته را تبیین می‌کند. از بین کلیه‌ی متغیرهای مستقل وارد شده در معادله, سه متغیر مستقل ارد مدل شده‌اند و تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کنند. درمرحله‌ی اول سلامت عمومی به تنهایی حدود ۰/۴۲ درصد» در مرحله‌ی دوم دینداری ۰/۴۷ درصد و در مرحله‌ی سوم انتظار نقش ۰/۴۸ از تغییرات متغیر وابسته را تبیین:می‌کند.:همچنین مقدار بتا! نشان می‌دهد که از بین متغیرهای وارد شده در مدل سلامت عمومی و دینداری» دارای رابطه‌ی مثبت با متغیر وابسته هستند یعنی؛ با افزایش سلامت عمومی زنان نابارور کیفیت زندگی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند و با افزایش میزان دینداری کیفیت زندگی نیز‌افزایش پیدا:می‌کند. انتظار نقش «دارای رابطه‌ی منفی با کیفیت زندگی است یعنی؛ با کاهش انتظار نقش از زنان نابارور کیفیت زندگی این زنان افزایش می‌یابد. آزمون تی۲ نیز نشان می‌دهد که ضرایب بتا برای این سه متغیر حداقل مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان سس حلیمه عنایت و همکاران ۵۵ نام متغیر ۸ [4ه ۲ :1 12 7۳ 7 و5 پژوهش حاضر با هدف, مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان نابارور در مراکز ناباروری شهر شیراز با نمونه‌ای به حجم ۴۰۰ نفر اجرا گردید. یافته‌های تحقیق نشان داد که بالاترین درصد سن زنان مراجعه کننده به مراکز ناباروری به زنانی متعلق است که در گروه سنی ۳۱ تا ۴۰ سال قرار دارند (۵۳ درصد)؛ که به نظر می‌رسد دلیل مراجعه‌ی آن‌ها در این سنین با توجه به نزدیک شدن به میان‌سالی و نیاز به فرزند است. سن دارای رابطه‌ی معناداری با - میزان تحصیلات حدود ۴۰ درصد از زنان نابارور» فوق دیپلم و لیسانس بود و بیشترین میزان تحصیلات در بین همسران این زنان نابارور دیپلم بوده است. متغیر تحصیلات پاسخگو راظه‌ی معناد‌اری با کیقیت زنّدگی ندارکرواین, بافتیبانگر این ونطلب می تواند باشه که اتحصیبلات نتوانسته نگرانی‌های ناشی از عدم باروری زنان نابارور را تقلیل دهد؛ زیرا در فرهنگ و باورهای جامعه ما یکی از مهم‌ترین انتظارهای نقشی یک زن مادر شدن واداشتن فرزند است. این یافته همسو با یافته های اسلام لو و همکاران (۱۳۹۳) مبنی بر وجود بحران درزندگی زنان نابارور وهمچنین همسو با یافته های تحقیق کوسینیو و دومار ,(۲۰۰۷) است که ناتوانی در داشتن فرزند» یک موقعیت استرس‌زا برای افراد و زوج‌های نابارور سراسر جهان قلمداد می‌شود. مدت زمان ازدواج نیز رابطه‌ی متاداری با کیفیت زندگی,نذارد. بیشترین تعداد زنان مراجعه کننده به مراکز ناباروری (حدود ۷۳ درصد) بین ۵ تا ۱۰ سال ازدواج کرده بودند؛ به این دلیل که هرچه زودتر اقدام کنند» شانس بیش‌تری برای باردار شدن دارند و انجام عمل‌های پزشکی برای آنها نسبت به سال‌های طولانی بعد از ازدواج آسان‌تر است و هم‌چنین در سال‌های اولیه امید بیش‌تری دارند. متغیر مدت درمان ناباروری نیز رابطه‌ی معناداری با کیفیت زندگی ندارد. این یافته‌ی تحقیق با نتایج پژوهش مقدم تبریزی و همکاران (۱۳۹۲)» که معتقدند هرچه طول مدت ناباروری بیشتر باشد؛ عزت نفس زنان نابارور کمتر.می شود. همچنین با نتایج تحقیق پژوهش کرامت و همکاران (۳۰۱۲) که نشان دادند عزت نفس در زوج‌های با مدت زمان ناباروری ۶ چاه شناسی نهان‌های اجستاغی/ دوزه هفتم / شماره: 1۱۶ پاییز و رسسمان ۹۹ - متغیر دینداری رابطه‌ی معناداری با کیفیت زندگی دارد. این یافته‌ی تحقیق با نتایج تحقیق اکسولی و همکاران (۳۰۱۶)؛ که نشان دادند زنان نابارور در جنبه‌های مذهبی و معنوی و اعتقادات شخصی کیفیت زندگی پایین‌تری دارند؛ منطبق است و آن را تأیید می کند. نتایج بررسی میزان کیفیت زندگی که موضوع اصلی این پژوهش است؛ این‌گونه به دست آمد که ۶۶ درصد از این زنان کیفیت زندگی خود را متوسط بیان کردند؛ این میزان درصد بالا می‌تواند نشان دهنده‌ی روحیات و تسلیم و راضی بودن این زنان باشد؛ هم‌چنین از آنجا که زنان محافظه کارتر از مردان هستند؛ به طور صریح بیان نکردند که کیفیت زندگی‌شان بالا هست یا پایین. ۱۸ درصد کیفیت زندگی خود را بالا و حدود ۱۶ درصد کیفیت زندگی پایین بیان کردند. متغیر سلامت عمومی رابطه‌ی معناداری با کیفیت زندگی دارد. این یافته‌ی تحقیق با نتایج تحقیق چاچاموویچ وهمگاران :(۵ ۲ که بدآین که سیدنت اصطراب ,و آفسبردگی پیش بیتی اعمذذاق از کیفیت - متغیر انتظار نقش» رابطه‌ی معناداری با کیفیت زندگی دارد. این یافته‌ی تحقیق با نتایج تحقیق خسروی (۱۳۸۰) ؛که ایفای نقش مادری را مهم‌ترین منبع اجتماعی ارضا کننده برای زنان محسوب می دانند» منطبق است. ۶۳ درصد از زنان میزان انتظار نقشی که جامعه و دیگران از آن‌ها دارند را متوسط گفته‌اند؛ این میزان نشان می‌دهد که متناسب با فرهنگ ایرانی» انتظارهای زیادی است و تنها حدود ۲۰ درصد انتظارهای پایین از زنان نابارور داشتند. - متغیر شغل پاسخگو و شغل.همسرانیز رابطه‌ی معناداری با کیفیت زندگی ندارند؛ در مطالعه‌ی کرامت و همکاران (۲۰۱۲) زوجین ناباروری که درآمد بالاتر دارند؛ کیفیت زندگی بهتری دارند. طبق یافته‌های علامی و همکاران (۱۳۸۸)» چالش‌های مالی علاوه بر مسائل روان- شناختی و فیزیکی ناشی از روش‌های, کمک باروری می‌تواند اتأثیر بیشتری بر زوج نابارور بگذارد. همسویی یافته.های این مطالعه‌پلایافته هام با رنیه رو میکا رن ۵9 ۱۳) نیز نشان می دهد کد زن‌ها غالبا تولد کودک را تثبیت کننده‌ی هویت خودامی‌شناسند و چنانچه فاقد قدرت باروری - در کل همه‌ی متغیرهای مدل پژوهش که با توجه به مبانی نظری, پژوهش‌های پیشین و مطالعات پژوهشگر انتخاب شده بودند توانستند ۴۸ درصد از واریانس متغیر وابسته کیفیت زندگی خسروی, زهره (۱۳۸۰). عوامل پیش‌بینی کننده‌ی سلامت روان در زوج‌های نابارور. مطالعه‌ی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر کیفیت زندگی زنان ... * روزنامه‌ی رسالت (۱۳۹۹). فصل ناباروری پایان نیافت. دوشنبه ۲۹ اردیبهشت ۰۱۳۹۹ شاهوردی» جمیله؛ احمدی» سید مجتبی؛ صادقی» خیراله؛ بختیاری» میترا؛ رضایی. منصور؛ ویسی» فاطمه و خاموشی, فیروزه (۱۳۹۴). مقایسه‌ی سطح سلامت روان» شادکامی, احساس حقارت» رضایت زناشویی و تعارضات زناشویی در زنان نابارور و بارور عابدی» قاسم؛ درواری» هاشم؛ نادی قرا اصغر و رستمی» فریده (۱۳۹۳). بررسی رابطه‌ی کیفیت زندگی با رضایت‌مندی زوجین نابارور با روش تحلیل مسیر. مجله‌ی دانشکده علوم * علامی, مه لقا شکرابی, شعله؛ حقانی» حمید و رمضان زاده, فاطمه (۱۳۸۷). کیفیت زندگی زنان نابارور و عوامل مرتبط با آن. نشریه‌ی دانشکده‌ی پرستاری و مامایی دانشگاه فرخ اسلام‌لو حمیدرضا؛ حاجی شفیع‌ها معصومه؛ کاظمی, عصمت سادات و اشتوئی, سیما (۱۳۹۳). تأثیر ناباروری اولیه بر کیفیت زندگی زنان در شهرستان ارومیه. مجله‌ی قربانی» رسول (۱۳۹۴)./اصول و مباتی برنامه ریزی شهری. تهران: انتشارات سمت. مقدم تبریزی» فاطمه و فیض "بخش» نگار (۱۳۹۳). غزت‌نفس» خودکارآمدی و پيامد درمان در زنان ناباروز خواهان استفاده از روش لقاح آزمایشگاهی در شهر ارومیه. مجله * ملایی نژاد » میترا » جعفرپور علوی » مهشید. جهانفر + شایسته و روح انگیز جمشیدی اورک (۱۳۷۸). ارتباط سازگاری زناشویی و استرس ناشی از ناباروری در زنان نابارور مراجعه کننده به مرکز درمان و ناباروری شهر اصفهان. فصلنامه‌ی باروری و ناباروری» * نورانی» شهلا» جنیدی, الهام؛ شاکری» محمدتقی و مخبر نغمه (۱۳۹۱). مقایسه ی کیفیت زندگی زنان بارور و نابارور مراجعه کننده به مراکز دولتی شهر مشهد. زنان» مامایی * نوربالا احمدعلی؛ باقری» محمد کاظم؛ یزدی» سیدعباس و پاسمی» محمدتقی (۱۳۷۸). بررسی وضعیت سلامت روان در افراد ۱۵ سال و بالاتر در جمهوری اسلامی ایران. .... جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی/ دوره هفتم / شماره ۱۶/ پاییز و زمستان ۹۹ 68 60۳6121۷68 داز وصه عنا 0۶ نله .(2007) ۳۰ مقوشا ک مت مط‌روزن۸ * ,(13)7 ,17071107 5601061166 ]1720600 ۷۵6۵۰ صعنصتا علنا نکم که مدامع 2 و۵۲ ۷ ]1۳ ۹۲ ۵۲۹۳۲۵۵ آ5000 17۳6 .(2001) 6 بففتاظ * 51182 #صه ددعدددع1وانطه قداص .(2001) بل ,3/006 ع بط بطاجاظ * ۰) 6۵1/1۳۲۵۲6 1 181011ع62 500/0 0۵ وک .(۰ح0ع) له اه دمقق3 :11 .3۳ ,00۳۵40۷۵ بل ,۳26 بسک بطعز ام حقطقط) بسا بل بطعزومصقطاهطا ٩ [۵زع010ط رد۳ .(2010) .۳ .۳ ,۳28805 ۶ ببظ .10 بطان2مگ ,3 .3 بعلع۳16 2 :فاص عصنعص‌تهمده صعمط صز عکنا ۶٩ تلو اه +ماعنوع۳م که دحعساعنل ۲ از لزع م1مط رد3 .(2007) 10 بش۸ ,ق3109 ۶ ,3 1 ,عطقم ٩ 151-۰ ,360 ,107166 7۳6 انا -اباد عل۳۵۸۵ .(2002) سا.ل ,360 ٩ 1۵0۷ ۲و 3۳۵۵00۹ .(2013) .31 0852 .5 بصها02 م۸ ۳۵۵۵ * ع موادم که کندوامصه نصع عاناتکصذ هز ما۳60) عکنا که واتلعده -0085 قصه لزع مامط و8 :(2011) ۳۰ ب30 بموط‌ما ک ,۳ بش بقطلهط * :250 آ هبعک .اواقلم‌ هی قاط وه توانانا یگدز که هاععمرعه لاه ۲ وانلهدو هنز جمتفعطام لهنه5۵ عمتعازحدم۲ .(2002) بط ماانسط‌کع 30 ٩ 65 ۲3۵۲۱۵ ۱۳6 ]٩ وتامه 7۳۵00 .(2003) .ظ لیگ ٩ ۵ 370۷۷ :0۳685 260 ۰ (صمانله 2۳۹) کله‌زج امعنطنا دز 0 ۲۳۵۲۲6۶ 0۲۲۵۲۶ .(2002) .3.0 بسانتم 2 ,بل .۳ ,0۷6 بش بقط6 :۷ ٩ 0 ۵ ۵۱۵ ۲۵۲۲۵۵۷۹۳۰ #عاعادکه ]٩۰ ۹۹۲6۹5 ]5۵۵۵ ۹۳۵ اآمعناه عک ... ۷۷.۰ بطال ۷۷.۰ بصقتامقط7 .10 نگ ب.ظ پمال بسا ,3/66 یگ بث[م28۵ * ع نا علنانه‌کصز مه عگنا که بوتلقدو عط) عمنددهدک۸ .(2016) .1۳ مصززمه 20 0 00516116۶ ]٩ ,70۵ 707۵1656 ۹00۰ [ه 003-56002 2 :1۷۵۵6۵ 1 200 0۳0۵ نعلنا که ونلهت0) .(992ل0) با مصقط7 * 1 ۷71۳ مک ماش ,16 310۰ ,7 ۷۵1۰ / نانک ص] آهزومک اه وعمامنو5 اه م0[ ید نصا عقنا ٩۳۵6۵ ۶ اتقو عطا عصناعگگند مامح عطا که عده عز بوانلنگصا 1 1۳66 .کزدمصععنل نع 2 اعاز صقطا عم کز مکاعم لهنهو5 که فصظ 2 خه 5 هر وصه کعنانصم؟ عل تاکن صز عکنا ٩ صع ۳ 0۲ نمی عط) 0۵ 10065 و500 2 عصنعد ,و509 کنطا 1 .تلو عکنا ٩ ۵ع ۳ عطا عصناگگکند دجماعع؟ آتمسلین- منود 400 ,عتتقصص 0 دعبن فععلصهاد وانلعدی عکنا ۷۷30 ج امه ماع برع ۵ 061۵۲5 برانلناه‌کصز ۵ عصنس‌کهی دعنانسد؟ علنا کم 0 ۵160 66 عهط عامسند طع بط (صمعلمی هه ۵ مگلص 00 بعلهص بعلقصی) کدم‌کق1 کنامننه ۷ 6 آ 180105 عط) اهطا ۵۵ مطد کاآناده 156 .ومطاعص عصنامصدد 120000 6 06 ها 006 فصد طالمعط لمعصهع موندمنعناه معصمعدز 0امطعقتمط بعهه عطا ۲و جمناهصمانه ۸ .دعنلنصد؟ علناکصز حز تعسو عکنا ۳۵۵۶ ۵ 1612160 ند کع1 هم دودعم وه عطا ۶و صه عط که عصع) صز عاطاهم ددع0 عا هز دععمقطه ۲6 ۵۶ 0.486 10۶ وعاصمعع2 فصد ناهدو عکنا ددع۳ علنا یکمن که :06۵ :کعنا نم عناعتص ماو لها -منو5 +عقنا که کانلعدن :۳۹و1۳ ۳08653122026 13632/216 ,نانک نی ماگ معصتصصو۳1 نهنمگ هه وع‌مامنمگ که ۳۳۵۲۵۵0۶ -1 0 1نقمرع ۵ کتس‌ع 2012 تسه ,روانه نت ممعنطاگ موعماآمنهمگ دز 36.۸ -2 ,2100 ع )0۳۹00۵08‏ وانک‌نصتا معنطگ موعماآمنوگ ‏ ۶و اعد ب0۵0طط -3

یکی از مسائلی که می تواند کیفیت زندگی زنان را تحت تأثیر قرار دهد، ناباروری است. ناباروری، چیزی بیش تر از یک تشخیص پزشکی است ؛ و نوعی داغ اجتماعی محسوب می شود. پژوهش حاضر به کیفیت زندگی زنان در خانواده های نابارور توجه می کند و به عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر  آن می پردازد. در این پژوهش، با استفاده از روش پیمایشی و پرسش نامه ی استاندارد کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، تعداد 400 نفر از زنان در خانواده های نابارور مراجعه کننده به مراکز ناباروری، با علت های  (زنانه، مردانه، هردو و ناشناخته) با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که سن پاسخگو، درآمد خانوار،  دینداری، سلامت عمومی و انتظار نقش با کیفیت زندگی زنان در خانواده های نابارور، رابطه دارند. تبیین متغیر وابسته بر حسب مجموع متغیرهای مستقل، بیانگر آن است که سه متغیر سلامت عمومی، دینداری و انتظار؛ نقش قوی ترین پیش بینی کننده ی کیفیت زندگی زنان نابارور هستند و قادرند 48/0 درصد از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند.

463132

فصلنامه دولت‌پژوهی مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی ی 3 سال ششم, شماره ۰۲۵ بهار ۱۴۰۰ صفحات ۱-۳۲ ای 2 ساختار نظام بین‌الملل و تأثیر آن بر فرایند دولت‌سازی در ایران علیرضا سمیعی اصفهانی * 2 ۱ دانشیار علوم سیاسی دانشگاه یاسوج درپی جنگ جهانی دوم با پیشروی شوروی برای ایجاد حریم امنیت نظامی بین مناطق نفوذ خود و ح کشورهای سرمایه‌داری و واکنش ایالات‌متحده به این تحرکات» نظام دوقطبی جنگ سرد شکل گرفت و امنیت بسیاری از کشورها بویژه ایران در معرض مخاطره قرار. گرفت. از این‌رو پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که ساختار نظام بین‌الملل در عصر جنگ سرد چه تأثیری بر فرآیند دولت‌سازی در ایران دوره پهلوی دوم برجای گذاشت؟ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که ویژگی‌های ساختار نظام بین‌المللی در عصر جنگ سرد موجب شد پهلوی دوم در راستای حفظ موجودیت کشور و بقای رژیم خود» امنیت‌جویی را در قالب جهت گیری اتحاد واائتلاف» در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار دهد؛ به عبارت روشن‌تر به دلیل پررنگ بودن وجه نظامی امنیت در دوره جنگ سرد از یکسو و کسری مشروعیت و وابستگی رژیم پس از کودتای:۱۹۵۳ به اباللات متحده از سوی دیگر امنیت ملی عمدتا در قالب تن امنیت دولت يا امنیت رژیم تعریف شد و در نتیجه پروژه دولت‌سازی در عصر پهلوی دوم از مسیر اصلی خود منحرف و سمت و سوی نظامی -امنیتی به خود گرفت. برای تبیین این موضوع» ترکیبی از نظریه نوواقع گرایی ساختاری "و نظریه دولت‌سازی به کار گرفته"شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که موقعیت حساس ژئوپلتیکی ایران و الزامات و ضرورت‌های ساختاری ایقای نقش بازیگر فعال منطقه‌ای در راهبرد دفاع جهانی ابالات متحده آمریکا در نظم دوقطبی جنک سرد» ترس از کمونیسم شوروی و ناسیونالیسم رادیکال عربی از مهمترین و بارزترین عوامل"تأثیرگذار ساختار نظام بین‌الملل بر امنیتی - نظامی‌شدن سیاست‌های دولت‌سازی رژیم پهلوی دوم به شمار می‌آید. روش پژوهش» کیفی از نوع تبیین علی و روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای - اسنادی است. واژگان کلیدی: ساختار نظام بین‌الملل,» نظم دوقطبی» جنگ سرد پهلوی دوم» دولت‌سازی. ۲ | فصلنامه دولت‌پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ ساختار نظام بین‌الملل متغیر مهمی است که استراتژی‌ها»ه جهت گیری‌ها و تصمیمات کشورها را در دو سطح داخلی و خارجی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ به گونه‌ای که اين ساختار در کنار امکاناتی که پیش روی دولت‌ها می گذارد» محدودیت‌هایی نیز بر رفتار آنها تحمیل می‌کند. با این حال» تأثیر عامل خارجی بر فرآیند دولت‌سازی در کشورهای غیرغربی اغلب از سوی نویسندگان» صاحب‌نظران و پژوهشگران نادیده انگاشته می‌شود. ایران به مثابه کشوری با امتیازات ویژه ژئوپلتیک. ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک در منطقه خاورمیانه همواره مورد توجه قدرت‌های بزرگک بوده و نقش کلیدی در تأمین منافع این قدرت‌ها و پایداری و ناپایداری سیاست‌های منطقه‌ای داشته است؛ از این رو تحولات سیاسی اجتماعی ایران طی یکصد سال گذشته» از انقلاب مشروطه و تحولات پس از آن» شکل گیری دولت پهلوی (۴۱-۱۹۲۱)+بازسازی» حفظ و اصلاح آن (۱۹۴۱- ۳ نجاث و ثیت آن۱۹۵۳(۴) رکدوونپایه امستحوژل‌"هلان آن (۱۹۶۳) عمیقا از ویژگی‌های ساختار نظام بین‌الملل و بازیگران عمده آن ایعنی روسیه (بعدها اتحاد شوروی)» امپراتوری بریتانیا وتا حدی آلمان و بعدها ایالات متحده تأثیر پذیرفته است که این خود نشان‌دهنده پیوند و درهم تنیدگی اسیاست‌ها و بازیگران در دو سطح ملی و یکی از مهمترین دغدغه‌ها و دلمشغولی‌های روشنفکران و دولتمردان ایرانی از هنگام رویارویی با مدرنیته غرب (آغاز انقلاب مشروطه)» تلاش برای برپایی یک مرکز سیاسی مدرن بوده است که به: تخییر«وبری" آن بتواند با ایجاد نهادهای مستقل و نیرومند» کاربرد انحصاری زور و خشونت را در قلمرو سرزمینی ایران به دست گیرد و اهداف جمعی را مستقل از اهداف خصوصی» درون سیستم اجتماعی به مرحله اجرا بگذارد. با این حال» تجربه دولت - ملت‌سازی کشورهایی مانند ایران در مقایسه با کشورهای اروپایی» تجربه‌ای مستقل و دورن‌زاد نبوده است و به شدت از ماهیت و عملکرد نظام بین‌الملل تأثیر پذیرفته است. رضاشاه با کودتای ۱۲۹۹ و حمایت دولت انگلستان به قدرت رسید و اگرچه پروژه دولت‌سازی را در قالب دولت مدرن تا حد زیادی به پیش برد؛ لیکن این پروژه به علت ضعف مشروعیت داخلی حکومت رضاشاه و همچنین نزدیکی وی به آلمانها با وقوع جنگ جهانی دوم و در نهایت مداخله نیروهای خارجی (متفقین) ناتمام پس از جنگ جهانی دوم» نظم جهان به سمتی حرکت نمود که دو قدرت اصلی یعنی آمریکا به عنوان حافظ نظام سرمایه‌داری و شوروی به مثابه طلایه‌دار نظام سوسیالیستی رقابت سختی را بر سر تقسیم مناطق نفوذ آغا زکردند. این دو ابرقدرت تعیین‌کننده دستورالعمل‌هایی ما بین کشورها بوده و بدین‌ترتیب توانایی خود را نسبت به توانایی قدرت رقیب افزایش دادند. در چنین شرایط پیچیده‌ای» ایران به علت داشتن موقعیت ژئوپلتیکی خطیر پیوند با دریای آزاد» موقعیت استراتژیک (همسایگی با اتحاد شوروی)» منابع انرژی» اتصال با هارتلند و قرارگرفتن میان دو قدرت خشکی و دریایی از جانب شوروی مورد تهدید جدی قرار گرفت و ناگزیر شد برای تأمین امنیت خود به سمت آمریکا برود؛ چرا که امتناع شوروی از.تخلیه نیروهایش و تلاش‌های همزمان آن در ایجاد حکومت‌های دست‌نشانده؛در آذربایجان و کردستان"در فوریه ۱۹۶۴ باعث شد که ایران حفظ بقا و تأمین امنیت خود را در گرو پیوستن به آمریکا بداند. بدین ترتیب» تحولات سیاسی ایران در خصوص بحران آذربایجان و کردستان و نقشی که آمریکا در حل این بحران‌ها داشت» شاه و دولتمردان را به این نتیجه رسانید که ایالات متحده آمریکا را به عنوان قدرت برتر برای مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی وارد صحنه کنند. (روبین» ۱۳۶۳: ۲۹- ۲۸) با این حال» همانگونه که گازیوروسکی اشاره می کند» اگرچه نزدیکی ایران به قدرتهای بزرگک» بویژه آمریکا» منافع بسیاری همچون پیشرفت‌های داخلی و برخورداری از .پرستیژ بین‌المللی را نصیب ایران می‌ساخت. اما فقدان مدیریت نهادینه این روابطه» نقش محدود نهادها و نظارتهای مدنی در سیاست خارجی و پایگاه ضعیف مردمی پادشاهان ایران» به تدریج این رابطه را به نوعی وابستگی و دست‌نشاندگی تغییر داد.(341 :1991 ,ل881070108[6))) در نتیجه چنین شرایطی» سیاست داخلی و خارجی ایران از جمله پروژه دولت‌سازی بیشتر تحت تأثیر نظم بین‌المللی و نیز استراتژی‌ها و دکترین‌های سیاست خارجی قدرتهای بزرگک بوده است. با این توصیف» پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که ساختار دوقطبی نظام بین‌الملل در عصر جنگ سرد چه تأثیری بر پروژه دولت‌سازی در دوره پهلوی دوم ۴ | فصلنامه دولت‌پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که دو قطبی‌شدن ساختار نظام بین‌المللی موجب شد رژیم پهلوی برای حفظ امنیت و بقای خود در چارچوب جهت گیری اتحاد و اثتلاف به بلوک غرب و مشخصا به آمریکا وابسته شود و بدین ترتیب امنیت‌جویی را در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار دهد. به طور کلی» موقعیت حساس ژئوپلتیک ایران و الزامات و ضرورت‌های ساختاری ایفای نقش بازیگر فعال منطقه‌ای در راهبرد جهانی ایالات متحده آمریکا ترس از کمونیسم شوروی و ناسیونالیسم رادیکال عربی» از مهمترین و بارزترین عوامل تأثیرگذار نظام دوقطبی (جنگک سرد) بر امنیتی - نظامی‌شدن فضای سیاسی ایران در عصر پهلوی دوم بود که سیاست‌های دولت‌سازی رژیم را به شدت تحت الشعاع خود قرار داد. پژوهش حاضر در دوبخش ساماندهی شده است» در بخش اول ماهیت و چیستی ساختار نظام بین‌الملل در مقطع زمانی جنگ سرد مورد بررسی قرار گرفته و در بخش دوم نظام؛دوقطبی جنگ سرد و تأثیر آن بر سیاست دولت- چهارچوب نظری پژوهش حاضر ترکیبی از نظریه نوواقع گرایی ساختاری و نظریه دولت‌سازی است. بنابراین» در ادامه«تلاش می گردد.ابتدا موّلفه‌های مفهومی این دو رویکرد تشریح گردد و سپس در بخش بعدی فرضیه پژوهش را بر پایه این چارچوب یکی از مهمترین رویکردهای نظری به سیاست خارجی» رویکرد نوواقع گرایی یا واقع گرایی ساختاری: است. واقع گرایی ساختاری! را می‌توان یکی از مهمترین و اصیل‌ترین نظریه‌های نظام‌مند در روابط بین‌الملل دانست. که نخستین‌بار در اواخر ۱۹۷۰ توسط کنت والتز" در کتاب نظریه سیاسّت بین‌الملل مطرح شد (74 :1979 ,8اه ۷7). این نظریه ساختار سیستم جهانی و چگونگی توزیع قدرت میان بازیگران یک سیستم را موضوع اصلی مورد بررسی قرارداده و استدلال می‌کند که سیاست بین‌الملل را می‌توان به صورت نظامی که دارای ساختار دقیق و مشخصی است تلقی و تعریف کرد. بنابراین» نوواقع گرایی نظریه‌ای در سطح کلان يا تصویری سوم ابوده که رویکردی برون به درون والتز بر این باور است که نظریه سیستمی سیاست بین‌الملل با نیروهایی سر وکار دارد که در سطح بین‌المللی ایفای نقش می‌کنند و نه در سطح ملی. وی ساختار نظام بین‌الملل را عامل بنیادی در شکل‌دهی به رفتار دولت‌ها دانسته و معتقد است که سیستم بین‌المللی و ساختارهای آن با قیدوبندهایی که بر رفتار دولت‌ها اعمال می‌کنند روابط بین‌المللی را شکل می‌دهند و رفتار دولت‌ها را یکسان و شبیه به هم می‌سازند. بنابراین» والتز برای سیستم بین‌المللی» ساختار دقیق و مشخصی مطرح می‌سازد که سه ویژگی مهم دارد: ۱) اصل نظم‌دهنده"۲ سیستم بین‌الملل ۲) ویژگی واحدهای داخلی سیستم بین‌المللی و ۳) توزیع توانایی‌های واحدها در سیستم بین‌الملل. والتز معتقد است که اصل نظم‌دهنده سیستم بین‌الملل» همان فقدان دولت مرکزی و به:عبارت دیگر وجود آنارشیسم است. پس اصل نظام‌بخش در سیاشت بین‌الملل که بهساختار انظام" بین‌الملل شکل می‌دهد» صحنه بین‌المللی آنارشی و عدم تمرکز است. (27 :1979 ,7212) ( ,1979 ,17212 3). آنارشی به معنای بی‌نظمی و هرج‌ومرج بین‌المللی و عدمارفتار الگومند نیست؛ بلکه آنارشی نوعی اصل نظام‌بخش و تنظیم کننده است که چگونگی ارتباط بین واحدهای عمده سیاست بین‌الملل را بیان می‌کند. در واقع توضیح می‌دهد که در فضای آنارشیکک واحدهای مختلف باید خودشان درک کنند که چگونه می‌خواهند با یکدیگر زندگی کنند و چگونه می‌خواهند نگرانی‌های امنیتی خود را به صورت خاصی تعقیب کرده و نهایتا مدیریت کنند؛ چراکه در نظام بین‌الملل هیچ حکومتی بر خکومت‌ها وجود ندارد. پس آنارشی یعنی فقدان اقتدار عالیه و حکومت مرکزی در نظام بین‌الملل والتز در بحث پیرامون واحدها به عنوان عنصر دوم تعریف‌کننده ساختار سیستم بین‌الملل» دولت‌ها را مدنظر قرار می‌دهد. وی دولت‌ها را مهمترین بازیگران مستقل و منطقی صحنه بین‌المللی دانسته و معتقد است که آنارشی سیستم بین‌الملل محدودیت‌ها و ۶ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | پهار ۱۴۰۰ محذوریت‌هایی را بر دولت‌ها اعمال می‌کند. به بیانی دیگر در نظام بین‌الملل فشار ساختاری وجود دارد که باعث می‌شود همه دولت‌ها با همه ویژگی‌ها و توانایی‌هایی که دارند» تحت تأثیر این فشار در یک مسیر که همان منافع و امنیت ملی است حرکت کنند. این بدان معنا است که دولت‌ها پیش از هر چیزی بایستی به فکر تأمین امنیت خود باشند. در عین حال آنها به هیچ‌وجه نمی‌توانند روی کمک دیگران حساب کنند؛ پنابراین» هميشه باید آماده باشند تا خطرات را از خود دور کنند. سومین اصل يا عنصر تعریف کننده سیستم بین‌المللی» توزیع نابرابر توانایی بین واحدها تحت‌تأثیر فشارهای سبستمیک است. توانایی‌ها را می‌توان از لحاظ جمعیت» سرزمین» منابع موجود کشور» توانایی‌های اقتصادی» قدرت نظامی» ثبات و صلاحیت سیاسی درجه‌بندی نمود. توزیع توانایی‌ها نیز در نتیجه مکانیسم تعیین کننده ساختار سیستم صورت می گیرد. بنابراین» توزیع توانایی‌ها یک مفهوم سطح تحلیلی سیستمی است نه دولتی. با توجه به ویژگی دوم ساختار (واحدها)» گرچه دولت‌ها از نظر کارکرد و رفتار باهم تفاوتی ندارند و رفتارشان#یگسان است؟ اما از بشرگتوانایی‌ها با یکدیگر متفاوت هستند (سیف‌زاده, ۱۳۷۶: ۱۶۵). بر پایه این اصل» در درون سیستم اتخاد و انتلاف بازیگران نقش‌های متفاوتی را به عهده دارند. واحدهایی که از توانمندی ابزاری همه‌جانبه‌ای برخوردارند به عنوان رهبر ائتلاف و اتحاد تلقی می‌شوند. ایالات متحده و شوروی در برخورد با متحدین خود در دوران جنگ سرد .ذارای چنین شرایطی بودند. آنان بخشی از اهداف خود را توسط سایر واحدهای سیاسی تأمین می کردند. از سوی دیگره متحدین خود را نیز در شرایط خطر و تهدید کشورهای متخاصم کمک و همیاری می‌نمودند. (متقی» ۱۳۷۸: ۱۸۲). ویژگی‌های نظام دوقطبی در عصر جنگ سرد (۱۹۸۸-۱۹۴۶) عبارت بود از تقسیم جهان به دو بلوک منطقه تخت نفوذ, تأسیس اتحادیه‌های نظامی و اقتصادی متقابل» وضعیت نه جنگ نه؛صلح و جایگزین شدن بی‌اعتمادی به جای تفاهم در تعیین خطمشی‌های نظامی و سیاسی؛ زیرا هر دو بلوک برای مقابله با خطر احتمالی بلوک دیگر به نظارت و کنترل استراتژی کشورهای بلوک خویش نیازمند بودند. (محمدی»۱۳۸۷: ۱۴). بنابراین» بر طبق این نظریه می‌توان گفت در طی دوران نظم دوقطبی جنگ سرد آمریکا و شوروی به عنوان رهبران بلوکک‌های قدرت نقش موئثری در تعیین جهت گیری سیاست خارجی سایر واحدهای سیاسی دارا بوده‌اند و سطح درگیری آمریکا و شوروری و جهانی شدن تهدیدات» کشورهای جهان سوم از جمله ایران را مجبور می کرد به سیاست انتلاف و اتحاد بپیوندند. با توجه به موارد فوق» می‌توان به این نتیجه رسید که عوامل متعددی بر جهت گیری آمریکا محور در سیاست خارجی ایران بویژه در دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد نقش داشته‌اند که در این میان ضرورت‌های ساختاری نظام بین‌الملل از اولویت بالایی برخوردار بوده است. به عبارت دیگر در تعامل جز (مسایل ساختاری کشورها) و کل (ساختار نظام بین‌الملل) برای رقابت قدرت‌های بزرگک نقش موثرتری چنانچه در بالا اشاره شد» بخش دیگری از سامانه نظری اين پژوهش» نظریه دولت- سازی است. مروری بر ادبیات نظری در حوزه دولت‌سازی نشان می‌دهد که کثرتی از تعاریف وجود دارد که معتقدند دولت‌سازی عمدتا پروژه‌ای است در جهت نهادسازی؛ چراکه هرگونه تصمیم يا سیاستگذاری جدید صرفا از طریق نهادهای تخصصی قابلیت اجرا دارد و چنین ساختاری» تضمین کننده پایداری سیاست‌ها فراتر از دوره تصدی کسانی است که این خطمشی‌ها و قوانین را وضع می‌کنند. برای نمونه» اریکسون! سیاست‌های دولت‌سازی را بر اساس رویکردی نهادی.به دولت در نظر می گیرد. به دیگر سخن» او دولت را مجموعه‌ای از نهادهای مستقل از جامعه و دارای اقتدار پر جامعه و نیز با ظرفیت تنظیم و اداره جامعه دانسته و فقدان ظرفیت دولت برای ارتقای توسعه و فراهم نمودن امنیت به عنوان مشکلی که دولت‌سازی به دنبال رسیدگی به آن می‌باشد در نظرمی گیرد. (772 :2017 ,۳:71168677) فوکویاما دولت‌سازی را ایجاد نهادهای حکومتی جدید و تقویت نهادهای موجود می‌داند (2004:17 ۳۷167818). کیث جگرز؟ از صاحب نظران برجسته این حوزه مطالعاتی» محوری‌ترین مولفه دولت‌سازی را توانایی دولت برای انباشت قدرت تعریف کرده و در اتوصیف دولت‌سازی می‌نویسد: دولت- سازی فرآیندی است که از اطریق آن دولت علاوه بر افزایش قدرت اقتصادی و اجبار حکومتی از نظر سیاسی و نهادی نیز توسعه می‌یابد (29 : 1992 ,7288675). ۸ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | پهار ۱۴۰۰ منوکال! نیز دولت‌سازی را راهکار موثری برای تقویت ساختارهای دولتی موجود» ایجاد ساختارها و نهادهای جدید و افزایش توان دولت در گستراندن مشروعیت و اقتدار قانونی در سراسر کشور مقابله با موانعی که مشروعیت دولت را به چالش می‌کشند و نیز ابزاری برای ایجاد حفظ صلح در عرصه داخلی و بین‌المللی تعریف می‌کند (17-19 :2011 ,ل3/10۵۵). باید خاطرنشان کرد که وی تأمین امنیت» برپایی حاکمیت قانون» توزیع مناسب کالاها و خدمات از طریق نهادهای دولتی رسمی و تولید مشروعیت سیاسی برای مجموعه جدیدی از نهادهای دولتی را اهداف کلیدی دولت- سازی دانسته و دولت‌سازی را مجموعه‌ای از اقدامات بازیگران ملی و بین‌المللی برای اصلاح و تقویت ظرفیت و مشروعیت نهادهای دولتی می‌داند ( ,3/6022 :68 ۳۳1۲2 003) آلن وایتز "۲ نیز دولت‌سازی را فرایندی تعریف می‌کند که بر پایه آن» دولت- ها توانایی عمکرد خود (ساختارها و ظرفیت‌های خود) را بهبود می‌بخشند. به اعتقاد وایتز تمامی فرایندهای دولت‌سازی مستلزم توسعه ظرفیت‌های "دولت در سه حوزه امنیت (توانایی بهره گیری از خشونت)» ذ رآمدها (افزایش بودجه دولت به ویژه از طریق مالیات) و قانون گذاری (تقویت ظرفیت حکومت از طریق قوانین است) ( -2008:4 ,۸۷7۳2168 بنابراین» برپایه این تعاریف» دولت‌سازی را می‌توان در اساس تحولی نهادی در حوزه سیاست در هر کشور در نظر گرفت که برای:خیات و بقای دولت‌ها ضرورتی کار کردی دارد و موجب تقویت اقتدار (قدرت مشروع) و توانمندی‌های دولت می‌شود. ۰ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ ۳ نظام دوقطبی جنگ سرد و تأثیر آن بر فرایند دولت‌سازی در ایران تجربه دولت - ملت‌سازی کشورهای در حال توسعه در مقایسه با کشورهای اروپایی» تجربه‌ای مستقل و دورن‌زاد نبوده و به شدت از ماهیت و عملکرد نظام بین‌الملل تأثیر پذیرفته است. این موضوع در مورد پروژه دولت‌سازی ایران در عصر پهلوی‌ها (بویژه دوره محمدرضاشاه) نیز صدق می‌کند. دولت‌سازی را می‌توان مهمترین مشخصه عصر پهلوی اول دانست. در این دوره (۱۳۲۰-۱۳۰۰) یکی از گسترده‌ترین و عینی‌ترین تجارب دولت‌سازی در ایران به مرحله اجرا درآمد. با کودتای ۱۳۹۹ و روی کار آمدن رضاخان و تمرکز قدرت» روند دولت‌سازی شکل تازه‌ای به خود گرفت. رویکرد رضاشاه پس از دستیابی به قدرت بر سه نهاد ارتش» بوروکراسی دولتی و حمایت دربار استوار بود و تلاش کرد تا با الگ و کی از دولت‌های مطلقه اروپایی» دولت مشابهی در ایران بنا نهد. وی در این روند ارتش را بنیاد و عامل اصلی اصلاحات خود قرارداد و تمامی امور را در سراسر کشور به کنترل ارتش درآورد وااز این راه توانست تمرکز قدرت را با سرکوب کردن نیروهای مرک زگریزیهمچون ایلات و عشایر اعاده کند؛ زیرا قبل از رضاشاه زمام امور کشور در دست آن‌ها بود (ازغندی» ۱۳۷۷: ۱۴۹) (فوران» ۸ ۳۳۱- ۳۳۰ بالا رفتن قیمت نفت به همراه بعضی از متغیرهای دیگر همچون مالیات گیری» صادرات کالا و... این امکان را به رضاشاه داد تا با تشکیل ارتش وابسته» دیوان‌سالاری گسترده و حمایت دربار» به سرکوب و خلع‌سلاح عشایر و حذف نیروهای رقیب بپردازد و با اقدام بهنوسازی قضایی» آموزشی» فرهنگی و اجتماعی و... مسیر دولت‌سازی مورد نظر خود را طی نماید (کاتوزیان» ۵۴,:۱۳۹۰- ۵۳) (میرترابی» ۱۳۹۳: ۱۴۴) (کرونین» ۱۳۷۷: ۲۵۸). حکومت رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ با وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین به پایان عمر خود رسید و پروژه دولت‌سازی در آن زمان حکومت محمدرضاشاه پس از جنگ جهانی دوم» به خوبی آغاز نشد. او در دهه ۲۰ مجبور بود بیشترین انرژی خود را مصروف باز گرداندن حاکمیت ایران و کاستن از نفوذ شوروی در شمال و غرب کشور کند (20-21 :2017 ,۳1716911878). کشمکش با شوروی و متحدان محلی آن در بحبوحه جنگ سرد پادشاه جوان را در خط مقدم ژئوپلتیک میان غرب و شرق قرار داد و ایران به نخستین صحنه رویارویی جنگ نوظهور میان واشنگتن و مسکو تبدیل شد؛ چرا که شوروی از ترک ایران خودداری و از حزب سوسیالیستی دموکرات جمهوری آذربایجان که خواهان استقلال بود» حمایت می‌کرد. اتحاد جماهیر شوروی مایل بود حداکثر حضور خود را در این کشور برای دسترسی به منابع نفتی بکر در شمال ایران حفظ کند (19 :2015 ,011116۲). بنابراین» همزمان با آغاز جنگ سرد» آمریگا ایران را دولت استراتژیک و خط مقدم جنگ سرد و پادشاه آن را بهترین متحد خود تلقی نمود و درپی آن مناسبات ایران با ایاللات متحده پس از کودتای موفقیت آمیز ۲۸ مرداد ۱۹۵۳ که هدفش بازگرداندن حکومت به خاندان پهلوی بود» تعمیق یافت. اند کی پس از آن» بدنبال انقلاب ضدسلطنتی خونین عراق در ۰۱۹۵۸ این کشور را به آشوب خونین کشاند و راه را برای مداخله شوروی در این کشور هموار ساخت. این انقلاب» دولت عراق را رادیکالیزه کرد:و ایران را به رکن اصلی پیمان بغداد بدل نمود؛ پیمانی که علیه شوروی و مدافع منافع امنیتی:آمریکا در خلیج فارس بود (21 :2017 ,۳:116811870). موقعیت ایران در مرز اتحاد جماهیر شوروی و ذخایر گسترده نفت آن» مقامات آمریکایی. را قانع کرد. که ؛این: کشور عنصر اساسی در سیاست‌های مهار آمریکا خواهد بود. به عبارت دیگر نخستین هدف سیاسی آمریکا در ایران مقابله با سیاست توسعه طلبانه شوروی بود و ایران نخستین میدان جنگ سرد به شمار روی‌هم‌رفته» در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم» آمریکا به دو دلیل برای ایران اهمیت استراتژیک قایل بود: نخست اینکه در دوران جنگ شرد» آمریکا برای اجرای سیاست سد نفوذ و محاصره به ایران احتیاج داشت و دوم اینکه منابع عظیم نفت ایران و پالایشگاه آبادان که بزرگترین پالایشگاه جهان بود» برای آمریکا و متحدین اروپایی آن اهمیتی تعیین‌کننده داشت؛ به خصوص اگر نیازهای نفتی فوری آنها مانند نیازهای ناشی از جنگ کره و بازسازی اروپا را به یاد آوریم (مصدق, ۱۳۶۵: ۲۰۲). در ادامه پیامدهای الزامات ساختار دوقطبی نظام بین‌الملل (بویژه تأکید ایالات متحده آمریکا بر اولویت امنیت و ثبات درونی ایران نسبت به اتخاذ سیاست توسعه و شکل‌گیری نهادهای دم و کراتیک در این کشور) بر سیاست‌های داخلی و مشخصا بر فرایند دولت‌سازی پهلوی دوم پس از جنگ دوم جهانی را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهیم. ۲ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ رویکرد شاه به سیاست و قدرت در دوران بعد از کودتا ۲۸ مرداد را باید بر اساس ضرورت‌های امنیتی و ژئوپلتیک نظم دوقطبی جنگ سرد و بویژه سیاست خارجی ایالات متحده درک نمود. ماهیت رژیم و ساخت دولت پس از کودتا بیان کننده چنین ضرورتی بود. با شکل گیری کودتا و به قدرت رسیدن دولت نظامی» سیاست موازنه منفی مصدق کار کرد خود را از دست داد. به تعبیر هالستی» باید کودتا را نماد رفتاری آمریکا برای نابودسازی جهت گیری عدم تعهد يا موازنه منفی در سیاست خارجی ایران دانست (متقی» ۵۸ ۱۸۴). بدین ترتیب» جهت گیری آمریکامحور در سباست خارجی ایران» با الگویی از استبداد داخلی» برای سر کوب گروههای سیاسی ایران همراه بود. شکل‌گیری احزاب دولتی در ایران (مردم ایران نوین و رستاخیز)» جلوه‌ای از مشار کت سازماندهی‌شده شاه برای کنترل تحولات سیاسی داخلی بود. در طی این دوران» آمریکا واکنش خاصی در برابر استبداد شاهنشاهی بروز نداد. علت اصلی این امر را بایید نیازهای ژئوپلتیک آمریکا به شاه دانست (متقی, ۱۳۷۸: ۱۹۶). نکته. کلیدی این است که روابط استراتژیک ایالات- متحده با پهلوی» محدویت‌های امنیتی داخلی بر دولت ایران را تا حدود زیادی برداشت. در صورت فقدان اين مناسبات» عملکرد دولت به سياست‌ها و رفتار داخلی این کشور مشروط می‌شد و وزن و اهمیت سیاسی طبقات اجتماعی بر دولت تحمیل و بدین ترتیب» پیوندی ارگانیک بین دولت و جامعه برقرار می گردید. از این حیث» شاه در وضعیتی مشابه با سایر دولت - نخبگان پسااستعماری خاورمیانه قرار داشت که جنگ سرد محدودیت‌های معینی بر سطح سیاست‌های منطقه تحمیل نمود و در عین حال استقلال سیاسی فزاینده‌ای به آنها بخشید که در مقایسه با اتحادهای ژئوپلتیکی و ایدئولوژیکی رسمی آنها در جنگ سرد به آنها اجازه می‌داد از نظر.داخلی به شیوه مستقلانه تری عمل کنند. سرکوب روشمند کمونیست‌ها توسط رژیم بعث در مصر و عراق به رغم روابط استراتژ یک این کشورها با اتحاد شوروی مصادیق این سیاست هستند ( :2013 ,71/131 بنابراین» بحران مشروعیت رژیم کودتا شاه را بر آن داشت تا با اتخاذ سیاست‌هایی در داخل و خارج» بر استحکام حکومت خود بیفزاید. یکی از این سیاست‌ها نزدیک شدن به ایالات متحده آمریکا بود. هدف اصلی شاه از این کار تقویت موضع حکومتش در مقابل شوروری و افزایش حمایت انگلیس از وی بود. در کنار بحران مشروعیت» ترس از همسایه شمالی یعنی شوروی عمده‌ترین عاملی بود که شاه را به سوی آمریکا متمایل می‌ساخت؛ چراکه شوروی با تشکیل حزب توده در ایران اقتدار سیاسی شاه را با مشکل مواجه کرده و درصدد بود با ایجاد دولت‌هایی در شمال» نظام سیاسی ایران را به با تشدید جنگ سرد بین دو بلوک پس از جنگ جهانی دوم» آمریکا که فعالانه رهبری کشورهای جهان آزاد را در مقابله با نفوذ و سیطره کمونیسم بر عهده گرفته بوده ایران را به دلیل موقعیت استراتژیکی که داشت متحدی مهم برای غرب می‌دانست؛ از اين رو درصدد برآمد تا با اقدامات پیش‌دستانه مانع از این اتفاق گردند. بدین منظور آمریکا برنامه اصل چهار را برای نخستین بار در ایران به اجراگذاشت (فاتح» ۱۳۵۸: ۳۷۶). شاید اغراق نباشد که عامل اصلی ملی شدن صنعت نفترا نیز حمایت‌های آمریکا از ایران بدانیم. در تبیین چرایی این "جریان» باید اظهار داشت که:آمریکا در چارچوب طرح بزرگی چون طرح نودر داخل وطرح مارشال در خارج, به طرز ماهرانه‌ای قصد داشت اقتصاد جهانی را در مسیر اقتصادی خود قرار دهد. بی‌شک اقتصاد ایران یکی از اقتصادهای مدنظ رآمریکا بود که در دو پروژه:کلان ملی کردن صنعت نفت که تلاش برای اخذ امتیاز نفت و اصلاحات ارضی بعنی آوردن کالاها به ایران به ازای دلارهای نفتی بود» خلاصه می‌شد. به زعم آمریکایی‌ها با بودن یک دولت ملی» دیگر امکان غارت نفت ایران وجود نخواهد داشت. در این خصوص دین آچسن!» وزیر امور خارجه آمریکا به طور رسمی ملی‌شدن صنعت نفت ایران را مورد حمایت قرار داد و گفت: ما حق دولت‌های مستقل و آزاد را برای ملی کردن نفت خود به رسمیت می‌شناسیم» به شرط آنکه خسارت عادلانه‌ای پرداخت شود (جیمز بیل» ۱۳۷۱: ۱۲۵). گام دوم آمریکا در تکمیل پروژه بعدی خود یعنی اقدام به تغییر ماهیت دولت ایران» تنظیم برنامه اثبات ناکارآمدی دولت مصدق بود. از آنجایی که دولت مصدق وابسته به نفت بود» آمریکا برای نشان دادن ناکارآمدی دولت از استراتژی تحریم استفاده کرده و در چارچوب آن» در تحریم دولت مصدق به انگلستان کمک می‌کند تا به وسیله این تحریم‌ها به تدریج ۴ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ زمینه تغییرات اجتماعی در ایران فراهم گردد. بناپراین» می‌توان کودتای ۸مرداد ۱۳۳۲ را یکی از پیامدهای ملی شدن صنعت نفت دانست ( هوشنگ‌مهدوی» ۱۳۸۲: ۲۹). با سقوط مصدق,» دولت کودتا و شاه به دلیل بروز بحران‌های اقتصادی ناشی از قطع جریان نفت و فشارهای سیاسی بین‌المللی» درصدد برآمدند تا برای برقراری ثبات در داخل و حل معضل نفت از آمریکا درخواست کمک مالی نمایند. آمریکا نیز برای تقویت شرایط مالی ایران» کمک‌هایی را در کنار مذاکره برای برقراری صادرات نفتی پیرو این مساله در مرداد ۱۳۳۳» قراردادی موسوم به کنسرسیوم! بین نمایندگان هشت کمپانی بر اساس اصل کاری پنجاه - پنجاه منعقد شد و مخالفت‌هایی را در داخل کشور برانگیخت (طلوعی» ۱۳۷۱: ۲۱۸- ۲۱۷). در قبال قرارداد کنسرسیوم» شاه در واکنش به مخالفت‌های داخلی» سیاست سرکوب را در پیش؛ گرفت. سیاستی که به نوبه خود توانست بعد از کودتا مشروعیت نیم‌بند در عرصه سیاسی کشور را به یکباره از بین برده و گروه‌ها و تشکل‌های سیاسی مخالف رژیم را به سرعت سرکوب و از عرصه سیاسی کشور کنار بگذارد و بدین ترتیپب قدرت خود را تثبیت و آرامش ظاهری برقرارنماید. در گام بعدی» شاه تلاش کرد از طریق تأسیس:دو حزب مردم و ملیون» جوهره دم وکراسی را در بدنه اجتماعی کشور تزریق کل (گازیوروسکی۱۳۷۳: ۳۳۰. هدف شاه از تأسیس این دو حزب» مشارکت دادن هر چه بیشتر مردم در امور بود؛ اما این پایان کار نبود» چرا که.پس از مدتی شاه الگوی تک حزبی را پذیرفت و بدین جهت حزب رستاخیز را در یازدهم اسفند ۱۳۵۳ برای ایجاد اتحاد و دوری از دودسته گی تشکیل داد. به نظر می‌رسد که شاه احزاب را ابزاری برای رهایی از بحران مشروعیت و قبضه شدن نبض فعالیت‌های سیاسی جامعه می‌دانست (هوشنگ مهدوی, ۱۳۷۵: ۱۹). بنابراین» می‌توان گفت که روی هم رفته در دهه ۱۳۳۲-۱۳۴۲ تمام هم و غم رژیم» صرف تحکیم موقعیت خود و اما کوتاه زمانی بعد از آرامش ظاهری شاه» در سال ۱۳۳۸ آثار بحران اقتصادی بروز نمود و نابرابری تراز بازرگانی» کمبودهای شدیدی پدید آورد و در نتیجه اعتصابات کارگری و اعتراضات مردمی گسترده‌ای» پایه‌های ثبات رژیم را سست و لرزان نمود. با پیش‌بینی افزایش خطر وقوع انقلابی اجتماعی! بود که آمریکایی‌ها شاه را برای آغاز اصلاحات ۲ و نوسازی؟ تحت فشار قرار دادند (کاتوزیان» ۱۳۷۷: ۲۶۹). از آنجایی که کشورهای فقیر بستر مناسبی برای نفوذ روزافزون کمونیسم بودند؛ در این شرایط هدف دولتمردان آمریکایی این بود که با برقراری ثبات سیاسی و توسعه اقتصادی در این مناطق» از پیوستن این کشورها به بلوک کمونیستی جلوگیری کنند (آلوین سوه ۱۳۸۰: ۰ دولت آمریکا تمرکز بر حوزه کشاورزی را مانعی موثر بر سر راه توسعه کموئیسم و یا بروز انقلاب زمین از نوع چینی آن و پیش شرط موفقیت در اجرای هرگونه برنامه صنعتی‌سازی قلمداد می‌کرد. بنابراین» تمرکز دولت ایالات متحده بر تغییر ساختار کشاورزی و انجام اصلاحات ارضی در ایران» تابع رقابت با شوروی در دورانی بود که جنگ سرد میان اين دو ابر قدرت به اشرایط حساسی رسیده بود ( میلانی» ۱۳۸۳: ۱۰۰). بدین‌تر تیب» نقطه آغاز و حرکت جدی نوسازی دوره پهلوی دوم که با برنامه انقلاب سفید؟ و بویژه اصلاحات ارضی گره خورده بود در سال ۱۳۴۱ کلید خورد؛ اما به دلیل بحران مشروعیت ناشی از تورم و تشدید فاصله ,طبقاتی» پیدایش شکاف اجتماعی - سیاسی و متأثر بودن از قدرت‌های خارجی"عملا مقهور سیاست‌های بعدی نظامی گری پرواندآپراهامیان معتقد است که شاه نه تنها برای توسعه ظرفیت نظام سیاسی تلاش چندانی نکرد؛ بلکه با در اختیار داشتن نیروی امنیتی ساواک و ارتش مدرن‌تر» گرایش به خشونت و سرکوب بهمثابه سیاستی اصلی ارژیم باقی ماند. بدین‌ترتیب» سیاست نهادسازی جدید پهلوی دوم نه در راستای منافع ملی؛ بلکه بیشتر در جهت تقویت موقعیت شخصی شاه» بقا و امنیت رژیم و درباز به اجرا درآمد. چرا که قدرت پهلوی اساسا تحت تأثیر ساختار بی‌الملل 5 بر پایه قدرات‌های حارجی و نه اقشار و طبقات ۶ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ قرارداد جدید با کنسرسیوم نفتی موجب شد تا درآمدهای نفتی کشور از حدود ۳۴ میلیون دلار در سال ۱۳۳۳ به بیش از ۳۴۴ میلیون دلار در سال ۱۳۳۷ افزایش یاید. این امر به شاه امکان داد تا نقش بین‌المللی مهمی را برعهده بگیرد و امکانات مالی لازم برای تحقق مادی عظمت‌طلبی را نیز فراهم سازد (زونیس»۱۳۷۲: ۱۳۱). برایناساس» شاه بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ یکی از مهمترین اولویت‌های خود را توسعه نظامی کشور قرار داد و پول نفت پایه‌گذار هزینه‌های ارتش در ایران شد (حشمت زاده»۱۳۷۹: ۱۳۹) (ازغندی»۱۳۷۷: ۳۴۷). بدین تر تیب» بودجه نظامی ایران از ۶۷ میلیون دلار در سال ۱۳۳۲ به هشتاد میلیون دلار در سال ۱۳۳۳ و ۱۸۳ میلیون دلار در سال ۱۳۴۲ رسید. در سال ۹ این رقم به ۸۴۴ میلیون دلار بالغ شد؛ پعنی در فاصله هفده سال» دوازده براپر شده و سهم آن در بودجه سالانه از ۲۴به ۳۵درصد رسید (سینایی» ۱۳۸۴: ۴۷۸) ( آبراهامیان» ۰ : ۲۲۷) و در نهایت» بین سال‌های ۱۹۷۰و ۱۹۷۷ بودجه دفاعی ایران از حدود۹۰۰ میلیون دلار به ۹/۴ میلیارد دلار؛ یعنی. حدود ده برابر افزایش يیافت ( :2009 ,۲۷۵۲۵ به نظر می‌رسد که رابطه مستقیمی بین میزان درآمدهای نفتی» ضرورت ایفای نقش بین المللی و تعداد نیروهای مسلح و تجهیزات نظامی وجود دارد. آنچه که در بیان چرایی رابطه مستقیم درآمد نفتی و تجهیزات نظامی به ذهن می‌رسد» بیشتر مبتنی آمارهایی است که نشان‌دهنده افزایش فزاینده هزینه‌های نظامی در پایان سال حکومت پهلوی است؛ چرا که افزایش قیمت هر بشکه.نفت: از .۵/۲ به ۱۱/۵ گواه این است که دریافت‌های ارزی ایران از در آمدهای نفتی از ۵ میلیارد دلار در ۱۹۷۳ به ۱۹ میلیارد دلار در ۱۹۷۴ رسید. در طی ,ذو سال»,درآمدهای خاوج| ایلیا نع وه برلر)شند.. بدین ترتیب» تأثیر چشمگیر افزایش قیمت نفت علاوه بر تزریق مقادیر زیادی پول به نظام اقتصادی» منجر به افزایش خریدهای نظامی از سوی رژیم شاه شد (299 :2014 ,60 1269). همچنین در ار تباط با رابطه بین افزایش درآمدهای نفتی و تقویت توان نظامی» می‌توان به تجهیزات ارسال شده از آمریکا به ایران به عنوان منبع تجهیزات نظامی در این دوران اشاره کرد. به عنوان مثال» از سال ۱۳۲۵ تا سال ۱۳۴۸ حدود ۱/۵ میلیارد دلار تجهیزات نظامی از آمریکا به تلاش برای القای این نکته که ارتش ایران پنجمین ارتش قدرتمند جهان است» یکی از موضوعاتی بود که شاه با تخصیص بخش ععمده‌ای از بودجه سالانه» پیگیری هی کرد؟ بنابراین افزایش درآمدهای ایران موجب شد که هزینه‌های نظامی از ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۷ بیش از ۶۰۰ برابر افزایش یابد و واردات از آمریکا نیز ۱۰ برابر شود (گازیوروسکی» ۱۳۷۶: ۷). بدین ترتیب» شاه بودجه سالانه ارتش را از ۲۹۳ میلیون دلار در سال ۱۳۴۲ به ۱/۸ میلیارد دلار در سال ۱۳۵۲ و پس از چهار برابر شدن قیمت نفت» به ۷/۳ میلیارد دلار در سال ۱۳۵۵ رساند (آبراهامیان» ۱۳۷۷: ۵۳۵). همچنین از آنجایی که شاه نظامیان را پشتیبان اصلی خود می‌دانست» توانست شمار نیروهای نظامی را از دویست هزار نفر در سال ۲ با بودجه‌ای معادل ۱۸۲ میلیون دلار به چهارصد و ده هزار نفر در سال ۱۳۵۶ با بودجه‌ای معادل چهار میلیارد و سه میلیون برساند (کمالی, ۱۳۸۱: ۲۱۰). روی هم رفته» ارتش در پروژه دولت‌سازی در عصر پهلوی دوم» برخلاف کشورهای اروپایی اهدافی مستقل از شرایط سیاسی و اقتصادی کشوز نداشته؛ بلکه هدفش کمک به افزایش میزان سلطه دولت مرکزی بر کنش‌های داخلی "و در واقع حافظ و پشتیبان سلطنت در برابر تهدیدات داخلی و تثبیت و تحکیم پایه‌های رژیم بوده است. بنابراین» ضرورت سرکوب مخالفان داخلی» بالابودن هزینه‌های امنیت ملی و تمایل به توسعه‌طلبی در عرصه سیاست خارجی از مهمترین و تأثیرگذارترین مولفه‌هایی بودندکه در تبیین چرایی اختصاص بخش عمده‌ای از بودجه ملی‌#به نیروی, نظامی در دوره پهلوی» می‌توان ضرورت‌های دست‌نشاندگی و بحران مشروعیت پس؛از ؛کودتای ۲۸ مرداد» شاه را بر آن داشت که اساسا برای تثیت و تحکیم موقعیت و در یک کلام امنیت رژیم خود» بر وجه سر کوب گری رژیم بیفزاید. از این رو در مقابل مخالفان همزمان با تشکیل سازمان‌های اطلاعاتی - امنیتی و پلیسی جدید» تشکیلات اطلاعاتی و امنیتی پیشین نظیر ارتش» شهربانی» ژاندارمری و چندین واحد مستقل دیگر را نیز تقویت نمود. براین‌اساس» یکی از مهمترین اقدامات امنیتی رژیم» تأسیس ساواک به توصیه آمریکا بود. به نظر می‌رسد که اقدام به تأسیس ساواک عمدتا ريشه در نگرانی شدید شاه از تهدیدات شوروی نسبت به امنیت ۸ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ رژیم باز می‌گردد؛ چرا که پس از سقوط مصدق» کشف یک شبکه وسیع جاسوسی از جانب روس‌ها در ارتش ایران شاه را به سختی تکان داد. این شبکه که به وسیله حزب توده سازمان داده شده بود» صدها افسر را تا بالاترین رده‌های فرماندهی شامل می‌شد. پس از کشف و متلاشی شدن این شبکه» شاه به فکر تشکیل یک سازمان اطلاعاتی مجهز و مدرن افتاد و برای مقابله با تشکیلات نیرومند جاسوسی روس‌ها در ایران» به آمریکا متوسل شد (سولیوان» پارسونز» ۱۳۷۲: ۹۵- ۹۴). از دید آمریکا از آنجایی که ایران می- بایست پایگاه اصلی آمریکا در منطقه باشد» بی‌شک باید برای جلوگیری از تهدید پایگاه غرب توسط بلوک شرق به یک سیستم اطلاعاتی و امنیتی قوی مجهز می‌شد؛ لذا آمریکا برای رسیدن به چنین هدفی شاه را در ایجاد سازمان اطلاعات و امنیت يا ساواک که به لحاظ سازمانی ترکیبی از اطلاعات خارجی آمریکا (1۸) و امنیت داخلی آمریکا (۳81) بود در سال ۱۹۵۷ میلادی (۱۳۳۵ شمسی):همراهی نمود. این سازمان مبارزه با مخالفان را حول محور حفظ امنیت ملی و ثبات رژیم پهلوی قرار داد (ش و کراس» ۱۳۷۱: ۸- ۱۹۷) (مبصر ۱۳۷۵: ۳۲۴). حیطه فعالیت ساواک حد و مرزی نداشت و در همه حوزه‌های حیات اجتماعی و سیاسی به شکل مهار گسیخته مداخله می کرد. ساواک دولت و سازمان‌های دولتی و دولت‌مردان و رجال سیاسی و همچنین گروه‌های چپ» ملی» اسلامی» روحانیون» گروه‌های مسلح) روشنفکران و دانشجویان را تحت کنترل داشت و با بروز مخالفت آنها به سرکوب آنها می‌پرداخت. عملیات جاسوسی این سازمان علاوه بر کشورهای مجاور و همسایه» در اروپا نیز گسترش يافته بود (آبراهامیان» ۱۳۹۲: ۵۳۶). ناگفته نماند که شهربانی را باید از تشکیلات پلیسی-اطلاعاتی و ضد جاسوسی مهم رقیب ساواک برشمرد که فعالیت‌های موازی آن با ساواک در جنبه‌های مختلف, تا پایان دوران پهلوی مشهود بود. قبل "زا تأس لا کف آدلر) ازندان‌های کشوو سستقیما تست کنترل شهربانی بود و در ساختار تشکیلاتی شهربانی هم بخش ویژه‌ای تحت عنوان اداره زندان وجود داشت که بر تمام زندان‌ها و بازداشتگاه‌های شهربانی در سراسر کشور مدیریت می کرد؛ اما پس از گسترش فعالیت ساواک بعضی از زندان‌های مهم کشور نیز علاوه بر اين» گارد جاویدان که از ابتکارات دوران سلطنت محمدرضاشاه بود» وظیفه داشت از شاه محافظت و حراست کند. پیش از تشکیل گارد جاویدان» واحدهایی از ارتش تحت عناوین گردان گارد و هنگ گارد این وظیفه را عهده‌دار بودند؛ اما شاه در اواسط دوران سلطنتش تصمیم گرفت واحدی اختصاصی برای این امر تشکیل دهد (لطفیان» ۱۳۸۰: ۱۰۶- ۱۰۵) (علم ۱۳۷۷: ۱۰۴). از دیگر واحدهای انتظامی آن روزگار ژاندارمری بود که پس از جنگ جهانی دوم به دست کارشناسان نظامی و اطلاعاتی آمریکا تجدید سازمان شد. ژاندارمری چندان در عرصه‌های اطلاعاتی و ضدجاسوسی فعالیت نداشت و بیشتر وظیفه استقرار امنیت و نظم را در اقصی نقاط کشور عهده‌دار بود. بااین‌حال» برحسب حیطه گسترده فعالیتی‌اش» به طور غیرمستقیم در برخی زمینه‌های اطلاعاتی - امنیتی که ارتباط مستقیمی با وظیفه پلیسی و انتظامی آن داشت» فعالیت‌های محدودی می کرد (شایسته‌پور» ۱۳۸۵: ۷۱- ۷۰) (هالیدی» ۱۳۵۸: ۸۵). رکن دوم ستاد ارتش نیز سازمانی بسیار کوچک با توانایی و اختیارات قانونی محدود بود که نیازهای اطلاعاتی ارتش شاهنشاهی و چه.بسا همه سازمان‌های کشور ایران را تأمین می کرد. این سازمان الاوه"بر کسب.اطلاعات نظامی»«زون‌مرزی و برون‌مرزی» کار سازمان‌های ضداطلاعات و به طورکلی ضدجاسوسی را نیز کم وبیش انجام می‌داد (مبصر, ۱۳۷۵: ۲۳۸- ۲۳۶).سازمان بازرسی شاهنشاهی, تشکیلاتی اطلاعاتی و نظارتی بود که در سال ۱۳۴۷ و تحت نظارت مستقیم شخص شاه ایجاد شد و هدف آن کنترل و نظارت عالیه بر فعالیت و عملکرد تمام دستگاه‌های آذاری - انتظامی و دولتی بود و تا واپسین ماه‌های عمر رژیم پهلوی فعالیت آن ادامه یافت. این سازمان وسیله خصوصی شاه برای نظارت بر نیروهای نظامی و جلوگیری از انعقاد توطئه‌های دیگر در نیروهای مسلح دفتر ویژه اطلاعات از واحدهای اطلاعاتی بود که مستقیما به دست انگلیسی‌ها و «اینتلیجنس سرویس» (8/16) تشکیل شد و:دواسه سالی پس از ساواک فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. این دفتر دارای؛ پنج شعبه مختلف بود که به‌ترتیب امور اداری» کشوری» سیاسی» نظامی و اقتصادی و تحقیق را برعهده داشتند. مهمترین حیطه فعالیت دفتر ویژه اطلاعات» ایجاد شبکه‌های پنهان و مخفی کسب خبر و اطلاعات از عملکرد نیروهای نظامی و انتظامی و ارتش بود که به علت تعدد مراکز اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی» به‌تدریج حدود یکی دو سال پس از آغاز فعالیت دفتر ویژه اطلاعات» ایجاد شدند. ۰ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ بنابراین» مهمترین شبکه‌های پنهان دفتر ویژه اطلاعات در ارتش» ژاندارمری و شهربانی فعال بودند ( هالیدی» ۱۳۵۸: ۸۵/ ازغندی» ۱۳۷۹: ۶۹) (فردوست» ۱۳۷۰: ۳۹۹- ۳۹۷). با اوج گیری مبارزات علیه رژیم در سال ۱۳۵۰ شاه برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از اقدامات مسلحانه گروه‌های مخالف» کمیته‌ی مشترکک ضد خرابکاری با همکاری ادارات دوم» ساواک و شهربانی تشکیل داد. هدف از تشکیل این سازمان را می‌توان افزایش هماهنگی و کارایی دستگاه‌های امنیتی در امر مبارزه با تروریسم و عملیات خرابکارانه دانست (دلانواه ۱۳۷۱: ۱۷۷- ۱۷۶). بنابراین پس از کودتا رژیم پهلوی با تأسیس نهادهای امنیتی و نظامی بیش از پیش در مسیر امنیتی‌شدن نظام و به طور کلی از دیگر ضرورت‌های ساختاری نظام"بین‌الملل در عصر جنگ سرد که تأثیر غیرقابل - انکاری بر پروژه دولت‌سازی و.ظرفیت‌های نهادی"دولت پهلوی دوم تأثیر گذاشتان سطح درگیری آمریکا و شوروی بود؛ به گونه‌ای بود که این دو ابرقدرت مجبور بودند در دهه ۴۰ و ۵۰ پیمان‌های دو یا چندجانبه نظامی و امنیتی با کشورهای دوست و متحد خود به امضا برسانند. از این رو گسترش سطح درگیری آمریکا و شوروری و جهانی- شدن تهدیدات بالاجبار منجر به وارداشدن ایران در سیاست ائتلاف و اتحاد گردید. از نظر شاه اتحاد با غرب همان ناسیونالیسم مثبت بود که در تقابل با ناسیونالیسم منفی» مورد افول تدریجی قدزت دو کشور شوروی"و انگلستان» فضای مناسبی را در اختیار ایالات‌متحده آمریکا قرار داد و آمریکا را به تسلط هر چه بیشتر بر جهان سوق داد؛ به طوری که رژیم پهلوی در سال‌های "خکومت بر ایران» عملا به عامل اجراکننده استراتژی‌های ترسیم شده از سوی آمریکا تبدیل شد و روز به روز به آمریکا نزدیک‌تر و وابسته‌تر می‌شد. به اعتقاد گازیوروسکی» پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲» حکومت شاه به رژیمی دست‌نشانده تبدیل شد و به عنوان یکی از ابزارهای سیاست خارجی آمریکا در استراتژی دفاع جهانی و همچنین شکل گیری الگوی رفتاری مربوط به دفاع پیرامونی در تحقق اهداف منطقه‌ای ایران نقش داشت. برای ایفای چنین نقشی» ایران در نوامبر ۱۹۵۵ به پیمان بغداد پیوست. این امر اولین گام برای افزایش توانمندی ساختارهای نظامی و با توجه به پیوستگی‌های سیاست خارجی ایران و آمریکا در سال ۱۹۶۹ زمینه برای ارائه دکترین نیکسون فراهم شد. در چارچوب دکترین نیکسون» ایران پس از خروج انگلیس از خلیج فارس» نقش ملی رهبر منطقه‌ای را ایفا نمود. بر پایه این دکترین» دولت آمریکا حمایت مادی و معنوی از کشورهای دوست و هم‌پیمان در مقابل تهدید شوروی را جایگزین اعزام مستقیم نیرو بر حسب سیاست‌های پیشین خود کرد. باید گفت که آمریکا از سال ۱۹۶۹ میلادی در پی آن بود که خود را از زیر بار مسولیت بحران‌های بزرگک موجود رها سازد. پیرو همین سیاست» ایران و عربستان سعودی که هردو کشور به شدت ضد کمونیسم بودند» به‌عنوان ژاندارم‌های منطقّه انتخاب شدند. ایران به دلیل داشتن ارتشی نیرومند» عهده‌دار نقش نظامی؛ گزردید و عربستان سعودی بابهزه‌مندی از ثروت هنگفت حاصل از درآمدهای نفتی» تأمین منابع مالی سیاست امنیتی مورد نظر آمریکا را عهده‌دار کی (گازیوروسکی» ۱۹۶::۱۳۷۶) (نیکسون» ۱۳۶۴: ۱۸۸) (نیکسون؟ ۱۳۶۳: ۲۶۶) (تی‌هدره در کنار دنبال کردن چنین اهدافی از سوی آمریکا اهمیت استراتژیک ایران و کشورهای خلیج فارس به علت برخورداری از معادن نفت و گاز و اتکای کشورهای صنعتی به منابع انرژی این منطقه از عوامل مهم دیگری است که سیاستمداران آمریکایی را به اتخاذ این روش سوق داد. ایران نسبت به دیگر کشورهای منطقه» تنها کشوری بود که بر خلیج فارس اشراف کامل داشت و از لحاظ جغرافیایی در مرز جنوبی اتحاد شوروی واقع شده بود که بر ارزش راهبرادی و سوق الجیشی آن می‌افزود (روبین» ۱۳۶۳: تصمیم شاه مبنی بر پذایرش چنین نقشی در منطقه خلیج فارس» چند هدف عمده را تعقیب می‌نمود که کاملا با مقاصد آمریکا مبنی بر تضمین دسترسی غرب به نفت خلیج فارس همسو بود. مهمترین آنها محافظت از خود در برابر اقدامات براندازی دولت‌های رادیکال عرب و آن دسته از رژیم‌های عربی بود که مانند یمن جنوبی پیوند ایدئولوژیک نزدیکی با شوروی داشتند (شفا ۱۳۶۴: ۱۸۵۶). تضمین امنیت سکوهای نفتی ایران در ۲ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ آب‌های خلیج فارس» هدف دیگری است که شاه با پذیرش نقش ژاندارمی به دنبال آن بود؛ چرا که کنترل خلیج فارس به حفظ امنیت تأسیسات نفتی» پتروشیمی و پایانه‌های صدور نفت و نیز لوله‌های نفت» چاه‌های نفتی و ایستگاه‌های پمپاژ نفت در خشکی کمک می‌نمود. هدف بعدی رژیم» حفظ امنیت خطوط کشتیرانی در اروندرود» خلیج فارس و تنگه هرمز بود که از آن طریق نفت ایران به خارج صادر می گردید (هوشنگک- همچنین رژیم پهلوی در راستای ژاندارمی منطقه» در برخی از مناطق بحرانی مداخله نظامی مستقیم داشت و کمک‌های نظامی و اقتصادی فراوانی در اختیار برخی از دولت‌های مورد حمایت آمریکا قرار داد. بارزترین مداخله نظامی مستقیم رژیم پهلوی دوم» سرکوبی شورشیان ظفار در عمان بود؛ چرا که عمان در کنار تنگه هرمز قرار داشت و حفاظت از تنگه هرمز شاهرگک حیاتی:انرژی اغرب محسوب می‌شد (نیکسون» ۱۳۶۴: ۶ بنابرین» به طور کلی می‌توان گفت. که نفوذ شوروی:دز کشورهای جهان سوم تشدید گرایش‌های رادیکالیستی اعراب» خروج نیروهای انگلستان از حوزه اقیانوس هند و خلیج فارس» طرح دکترین نیکسون و استراتژی منطقه‌ای هنری کیسینجر! و ارتباط آن با واگذاری نقش ژاندارم منطقه خاورمیانه به ایران از عوامل مهمی هستند که رژیم پهلوی در سال‌های منتهی به ۴۰و ۵۰ سیاست‌های دفاعی خود را بر اساس آنها تنظیم نمود. در حالی که رضاشاه بر پیشبرد سیاست داخلی تمرکز کرده بود» محمدرضاشاه توجه خود را عمدتا به خارج از کشور معطوف داشت. در طول دهه ۵۰و ۱۹۶۰ شاه سعی کرد با ادغام منافع ایران با منافع ایالات متحده» این سیاست را پیگیری نماید؛ به نحوی که توانست حمایت مالی و نظامی این کشور را بدست آورد که به وی امکان گسترش نیروهای مسلح ایران را داد. در طی دهه‌های ۴۰ و ۵۰ سیاست نظامی گری پهلوی دوم شدیدا مورد انتقاد نیروهای داخلی بود. منتقدین و مخالفین رژیم شاه بر این باور بودند که جاه‌طلبی‌های شخصی شاه کمک چندانی به سیاست دولت‌سازی و توانمند ساختن ذاتی بی‌شکک نگرانی‌های امنیتی رژیم شاه را می‌توان یکی از مهمترین فاکتورهای تشویق- کننده او برای دستیابی به تسلیحات نظامی دانست. در این خصوص, با تکیه بر دلایلی چون گسترش نفوذ شوروی و جایگزینی انگلستان در خلیج فارس و توانمندی بیشتر برای صدور ایدئولوژی کمونیستی و تسلیحات به حکومت‌های هم‌پیمان و عناصر شورشی به منظور تأمین مقاصد براندازی یا تضعیف قدرت‌های منطقه‌ای» تغییر وضع سیاسی منطقه در کل و رقابت بین ایران و عراق را می‌توان مجموعه عواملی دانست که رقابت تسلیحاتی در این منطقه را مهم جلوه داد و شاه را به شدت دچار ترس و بدبینی نمود؛ زیرا شوروی از سال ۱۹۶۹ به بعد» حضور ناوگان دریایی خود را در اقیانوس هند دائمی کرده بود و این امر به معنی تشدید بحران و.احتمال وقوع مسابقه تسلیحاتی بین ابرقدرت‌ها در منطقه بود *(اسناه؟ له جاسوسی,: 0۱۳۳:۱۳۵۸ سفیر بریتانیا سر راجر استیونس در فوریه ۱۹۵۴ می‌نویشد: هنگامی که من اعتبارنامه خود را تسلیم شاه کردم وی صمیمانه و با اشتیاق از تمایل خود در مورد قدرت نظامی ایران با من صحبت کرد. شاه گفت» ایران برای دفاع از خاورمیانه ضروری است و هرگونه تفاهم نظامی بین ترکیه و پاکستان باید در درازمدت» وی را در نظر بگیرد. در طول سفر بعدی خود به کشور ایالات‌متحده» شاه بر این مسئله بیشتر تاکید کرد: من اطمینان دارم که یکی از ملزومات جلوگیری از تحقق کمونیسم بین‌المللی از تحقق جاه‌طلبی‌های خود در رابطه با ایران» تقویت نیروهای مسلح ما.به کمک ملل بزرگک آزاد» به ویژه آمریکاست؛ به حدی که اگر ایران مورد حمله قرار گرفت» قادر باشد به شکل آبرومندانه‌ای از خود دفاع کند. پافشاری‌های شاه سرانجام با حمایت آمریکا به؛او اجازه داد تا سال ۱۹۶۳ میلادی تعداد نفرات ارتش را از ۱۲۰۰۰ به نزدیک به ۲۰۰۰۰۰ نفر افزایش دهد» گرچه احتی آمریکایی‌ها نیز نسبت به خواست‌های مداوم او برای دستیابی به اسلحه بیشتر و پول بیشتر از این رو دولت شاهنشاهی با وجود آگاهی کامل از میزان تفاوت در توان مقابله نظامی با شوروی» سعی نمود با ارتقای سطح کمی و کیفی ارتش خود بویژه نیروی دریایی» در یک رویارویی بازدارنده» از منافع خود دفاع نماید. شاه ایران را تنها کشوری ۴ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ می‌دانست که می‌تواند چنان قدرت بازدارنده‌ای را تجهیز کند (آرشیو اسناد بنیاد تاریخ معاصر ایران»؛ ۱۳۵۵: ۳۲۳۵/۱). چنانکه اشاره شده چالش با کشورهای مورد حمایت شوروی» بخصوص عراق» مسئله دیگری است که در اتخاذ رقابت‌های تسلیحاتی شاه بی‌تأثیر نبوده است. در دهه ۱۳۵۰ روابط دو کشور عراق و ایران متأثر از عوامل متعددی چون به قدرت رسیدن حزب بعث و اختلافات مربوط به اروندرود» همچنان تیره بود؛ اما این شرایط با تحقق مالکیت جزایر سه‌گانه توسط ایران پس از خروج انگلیسی‌ها به بدترین دوران خود رسید. به نظر می‌رسد که خروج نیروهای انگلیس و اعطای نقش ژاندارمی به ایران نیز در بحرانی‌شدن این وضعیت بی‌تأثیر نبوده است. در حقیقت» چالش قدرت واقعی ایران در خلیج فارس به رقابت‌های سنتی این دو کشور برای دستیابی به موقعیتی برتر در خلیج فارس و اروندرود منجر شد (فولر ۱۳۷۳: ۱۸۷) (امیری» ۲۰:۱۳۵۵) (مر کز اسناد مطالعه تاریخی ایران» سند شماره:۱/ ۳۲۴۳-۳۵۳۲- ۴۵۱۳ش). اختلاف بین دولت ایران و عراق که در واقع جبهه‌گیری دو ابرقدرت آمریکا و شوروی در مقابل هم بوده باعث وابستگی شدید دو کشور به دو جناح با افزایش قیمت نفت و خریدهای عظیم البته گذشته از اين‌ها ناتوانی پیمان بغداد در حفظ امنیت کشورهای عضو در مقابل تهدیدات منطقه‌ای نیز سبب گردید تا شاه بر ارتقا قرت نظامی نیروهای مسلح اصرار بورزد؛ چرا که شاه به اهمیت مسئله موازنه قوا در سطح جهانی و منطقّه‌ای پی برده بود و می‌دانست که از نظر تاریخی» مهمترین خطر برای استقلال ایران» همسایه شمالی است. بدین ترتیب» مرز مشت رک با اتحاد شوروی و رویارویی با دولت‌هایی افراطی مانند عراق» او را وا می‌داشت تا با اندیشیدن تمهیداتی از میزان این فشارها بر مرزهای شمالی کشور بکاهد. شاه اين مهم را با نزدیک شدن هرچه:بیشتر به ایالات‌متحده تحقق می‌بخشید (روبین»۱۳۶۳: ۱۰۵- ۱۰۴) (مسائل جهان» ۱۳۵۳: ۲۹). بر این اساس» از آغاز دهه ۱۹۷۰ سیل اسلحه و مهمات آمریکایی به ایران سرازیر شد و ایران را به یکی از بزرگترین وارد کننده بنابراین» می‌توان گفت که با تغییر وضع سیاسی منطقه» رژیم شاهنشاهی برای تقویت قدرت دفاعی خود و حفظ سیاست منطقه خلیج فارس دست به اقداماتی چون مبادرت به خرید و سفارش مجموعه بزرگی از سلاح‌های مدرن از آمریکا نمود. آنچه که در سرلوحه سیاست رژیم شاه قرار داشت» تجهیز ایران به ارتشی مقتدر بود؛ ارتشی که در خاورمیانه بی‌رقیب باشد. این امر نه تنها به خاطر حفظ و حراست ایران از همسایگان خود؛ بلکه به خاطر تضمین ثبات و آرامش منطقه نفت‌خیز خلیج فارس نیز بود (مرکز اسناد مطالعه تاریخی ایران سند شماره ۸۴۴/۱- ۵۰۹- ۱۴۵د). درپی این تصمیم» پس از سفر نیکسون» شاه مجاز شد به هر نوع سلاح نظامی آمریکایی-به جز تسلیحات اتمی- دست بدین ترتیب» درپی افزایش بی‌سابقه در آمدهای نفتی ایران از ۱/۶ میلیار دلار در سال ۲ به ۴/۶ میلیارد دلار در سال ۱۹۷۶ و سپس ۱۷/۸ میلیار دلار در سال ۱۹۷۵ شاه با تکیه بر نقش عمده نیروهای مسلح, مهیای برپایی تمدن بزرگک شد. در این راستا از سال ۰ تا ۱۹۷۲ خرید خالص تسلیحات ایران به ۱/۵ میلیارد دلار رسید و پس از افزایش قابل توجه قیمت نفت در سال ۱۹۷۳ اززش معاملات اسلحه به دو برابر رسید ( ,1۸7۸۹70 4 :2009). خریدهای نظامی؛ایران به حدی بود که نیويورکک تایمز در شماره مورخ «ژانویه ۱۹۷۵نوشت: بازار ایران* کمپانی گرومان» سازنّلاه, هواپیماهای اف-۱۶ را از ورشکستگی مالی احتمالی نجات داد (سمسون» ۲۷۰۰:۱۳۵۷- ۲۶۹). در ادامه این سیاست» در بهمن ۱۳۵۰ بزرگ‌ترین معاملتشلیتا نیع /#بیر ایام ۶ آمریکا صورت گرفت. این سفارش جهت خرید ۳۰۰ هواپیمای شکاری و بمب‌افکن» ۵۰ هواپیمای حمل و نقل و ۰ بالگرد مدل کبری که برای پرواز در شب و مجهز به موشکک‌های هوا به زمین بود» تخصیص داده شد؛ اما یکی از پرسر و صداترین قراردادهای تسلیحاتی میان ایران و آمریکا در سال ۱۳۵۳ منعقد شد که طی آن دولت آمریکا موظف شد ۸۰ فروند هواپیمای اف -۱۴ به نأوگان هوایی ایران تحوبّل دهد. بنابر آمار ارائه آشده توسط وزارت دفاع آمریکا در فاصله سال‌های ۱۳۵۱ ۰۱۳۵۶۰۷۲ چیزی نزدیک به ۱۵ میلیارد دلار جنگ‌افزار آمریکایی به ایران فروخته شده بود (ازغندی» ۱۳۷۶: ۳۴۲). ناگفته نماند که خریدهای تسلیحاتی شاه به ایاللات متحده محدود نمی‌شد؛ زیرا که شاه در فاصله سال- های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۵ نزدیک به ۸۰۰ تانک چیفتن (0131611210)) از انگلستان» ۲۵ هلیکوپتر نظامی از ایتالیا خریداری کرد و همچنین رابطه گسترده نظامی و تسلیحاتی با اسرائیل برقرار کرده بود که توسعه موشک‌های دوربرد با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای» عمده- ترین نمونه‌ای از آن به شمار می‌رود (39 :1988 ,5686۷). ۶ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ پس از جنگ جهانی دوم ساختار نظام بین‌الملل» دو قطبی گردید و عصر جنگ سرد بین دو ابرقدرت آمریکا و شوروی آغاز شد. در این دوره» دو قدرت اصلی تعیین کننده دستورالعمل‌هایی مابین بازیگران بودند و تجزیه و تحلیل رویدادهای مهم بین‌المللی بر اساس نوع تعامل یا تقابل این دو ابرقدرت امکان‌پذیر بود. در چنین شرایطی» رژیم محمدرضاشاه به خوبی می‌دانست که تأمین منافع و دستیابی به امنیت مطلوب به تنهایی امکان‌پذیر نبوده؛ از این رو اتحاد با بلوک غرب بخصوص آمریکا را راهی برای پیشبرد اهداف ملی و تأمین منافع خود دانسته و به تبع این مسئله» برای تأمین امنیت و حفظ خود ناگزیر خود را با بلوک غرب متعهد ساخت. از این رو در دوره زمانی مورد بحث یعنی سال‌های ۹۳۷۴ 11۳۵۷ سیاست واغلی, ایرلق بویژه پروژه دولت‌سازی, به شدت تحت تأثیر جهت گیری‌های سیاست خارجی و ازوندهای بین‌المللی قرار گرفت و تصمیمات و اقدامات محمدرضاشاه در این زمینه را با محدودیت‌های خاصی روبرو کرد. تجربه دولت‌سازی که نخستین بار از دوره رضاشاه آغاز شد.» به رغم موفقیت‌های نسبی در برخی زمینه‌ها به علت تأثیرپذیری از .رقابت‌های. ژئوپلتیکی قدرت‌های بزرگک چون انگلیس» آلمان و روسیه و در نهایت با تهاجم متفقین درپی جنگ جهانی دوم» با شکست مواچهشد و عملا از مشیر اصلی خو من یا مد بش از سقوّط رضاشاه و همزمان با به قدرت رسیدن محمدرضاشاه» نظام بین‌الملل در اثرارقابت قدرت‌های بزرگک وارد مرحله جدیدی شد و ایران ناخواسته به صحنه جنگ سرد کشیده شد. موقعیت حساس ژئوپلتیکی» الزامات و ضرورت‌های ساختاری ایفای نقش بازیگر فعال منطقه‌ای در راهبرد جهانی ایالات متحده آمریکا» ترس از کمونیسم شوروی و ناسیونالیسم رادیکال عربی از مهمترین و بارزترین عوامل تأثیرگذار نظام دواقطبی (جنگک سرد) بر امنیتی- نظامی شدن سیاست‌های داخلی ایران بویژه در زمینه دولت‌سازی بود. از این‌روه سیاست دولت‌سازی پهلوی دوم نه در راستای نهادسازی و توانمندسازی واقعی نهاد دولت و تقویت اقتدار آن در جهت بیشینه‌سازی منافع ملی؛ بلکه بیشتر در جهت تحکیم و پاسداری از موقعیت شخصی شاه و بقا و امنیت رژیم و دربار به اجرا درآمد و بدین ترتیب از مسیر اصلی خود منحرف گردید. اگر هدف سیاست دولت‌سازی را در سه حوزه امنیت (توانایی بهره- گیری از خشونت)» در آمدها (افزایش بودجه دولت و تقویت قدرت اقتصادی) و قانون- گذاری (افزایش ظرفیت و مشروعیت حکومت از طریق قوانین است) خلاصه کنیم» می‌توان ادعا کرد که اولویت‌های سیاستگذاری رژیم محمدرضاشاه در دوره مورد بحث» تحت تأثیر نظام بین‌الملل و همچنین پیامدهای ناشی از کسری مشروعیت داخلی عمدتا به حوزه نخست یعنی امنیت معطوف گردید؛ به طوری که سایه سنگین نهادهای امنیتی و نظامی بر سر سایر نهادها (از جمله نهادهای سیاسی قانونی و مدنی) سنگینی می کرد. ۸ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ آبراهامیان» پرواند» (۱۳۷۷) ایران بین دو انقلاب» ترجمه احمد گل محمدی و محمد آبراهامیان, یرواند. (۱۳۸۹)» تاریخ ایران مدرن» ترجمه محمد ابراهیم فتاحی» تهران: نشرنی. آلوین» سوه (۱۳۸۰)» تغییر اجتماعی و توسعه» ترجمه محمود حبیبی مظاهری» تهران: ازغندی» علیرضا (۱۳۷۹)» تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (۱۳۵۷- ۱۳۲۰)» تهران: ازغندیی» غلیرضا (۱۳۹۴)» روابط حارمی ای ولگ دمت‌شاند, (۱۲۳۵۷- ۱۳۳۰)» تهران: امینی» علی, (۱۳۷۹) به روایت اسناد ساواک. اج ۳ بخش ,اول». تهران: مرکز بررسی اسناد اونیل, پاتریک. (۱۳۹۱)» مبانی سیاست تنطبیقی» ترجمه سعید میرترابی» تهران: نشرقومس. برژینسکی» زبیگنیو (۱۳۷۹)» قدرت و اصول» ترجمه مرضیه ساقیان؛ تهران: وزارت امور بیل» جیمز (4)۱۳۷۱ شیر و عقاب, (تراژدی آمریکا در ایران)» ترجمه مهوش غلامی. تیه‌در» لیون. (۱۳۷۳) بانلاق آمریکا در خاورمیائه. ترجمه رضا حائز, تهران: اطلاعات. پارسونز آنتونی» (۱۳۷۲) سفیر آمریکا. در ایزان؛مترجم: محمود طلوعی. تهران: انتشارات حشمت زاده محمد باقر (۱۳۷۹) ایران و نفت. چاپ اول, تهران: مرکز بازشناسی اسلام و روبین» باری» (۱۳۶۳)» جنگ قدرت‌ها در ایران» ترجمه: محمود مشرقی, تهران: نشر دلانوا کریستین» (۱۳۷۱)» ساواک. ترجمه عبدالحسین نیک گهر تهران: انتشارات طرح نو. سمسونآنتونی» (۱۳۵۷) بازار اسلحه. ترجمه فضل‌الّه نیک‌آیین» تهران: انتشارات امیر کبیر. سیف‌زاده» سید حسین» (۱۳۷۶)» نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل: مبانی و قالب‌های سینایی» وحید. (۱۳۸۴)» دولت مطلقه نظامیان و سیاست در ایران (۱۳۵۷- ۱۲۹۹)» تهران: شفا شجاع‌الدین, (۱۳۶۴)» گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی(۱۳۵۵- ۱۳۹۹) فهرست روزبروز وقایع سیاسی» نظامی» اقتصادی و اجتماعی ایران ج ۴» و و سیم شوکراس» ویلیام» (4۱۳۷۱ آخرین سفر شاه» سرنوشت یک متحد آمریکا ترجمه عبدالرضا طلوعی, محمود. (۱۳۷۱) بازی قدرت» جنگ نفت در خاورمیانه, تهران: نشر علم. علم, اسداش (۱۳۷۷)» یادداشت‌های علم ج ۲ به کوششاعلینقی عالیخانی» تهران: انتشارات فاتح» مصطفی, (۱۳۳۵) پنجاه سال نفت ایرانتهران: شرکت سهامی چهر. فردوست. حسین, (۱۳۷۰)» ظهور و سقوط سلطنت پهلوی: جستارهایی از تاریخ معاصر ایران» (خاطرات ارتشبد؛ سابق حسین فردوست). اج ۲ تهران: موسسه مطالعات و فوران, جان» (۱۳۷۸)» مقاومت شکننده: تاریخ؛ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی» ترجمه احمد تدین» تهران: انتشارات رسا. کاتوزیان» محمدعلی, (۱۳۷۷) اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. ترجمه محمد رها سوه ی کاپغ ر اعزپز ی تهوان نیمک کاتوزیان»؛ محمدعلی, (۱۳۹۰) اقتصاد سیاسی ایران» ترجمه محمدرضا نفیسی, کامبیز کرونین, استفان. (4)۱۳۷۷ ارتش و حکومت پهلوی, ترجمّه غلامرضا علی بابایی» تهران: گازیوروسکی» مارک‌جی» (۱۳۷۱) دیپلماسی آمریکا و شاه» ترجمه جمشید زنگنه. تهران: گازیوروسکی, مارک‌جی, (۱۳۷۱)» سیاست خارجی آمریکا و شاه بنای دولت دست‌نشانده ۰ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ گراهام رابرت» (۱۳۵۸) سراب قدرت. ترجمه فیروز فیروزنیا تهران: سحاب کتاب. گراهام فولر (۱۳۷۳) قبله ایران, ژئوپلتیک ایران. ترجمه عباس مخبر تهران: نشر مرکز. لطفیان» سعیده» (۱۳۸۰)» ارتش و انقلاب اسلامی: بررسی ساختار ارتش ایران و تأأثیر روند انقلاب در گرایش ارتش به انقلاب اسلامی» تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. مبصر, محسن, (۱۳۷۵)» پژوهش: نقدی بر کتاب خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست و محمدی,» منوچهر (۱۳۷۷) مروری بر سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی» تهران: نشر سس (۱۳۸۱) مجموعه مقالات همایش اسناد تاریخ معاصر» تهران: مرکز بررسی مرشایمر جان, (۱۳۸۸) تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ. ترجمه غلامعلی چگینی زاده» میرترابی» سعید (۱۳۹۳)» درآمدی بر اقتصاد سیاسی نفت و,مشائل نفت ایران, تهران: نشر مصور رحمانی, غلامرضا (۱۳۶۶)» کهنه سرباز: خاطرات سیاسی و نظامی سرهنگ ستاد میلانی» محسن, (۱۳۸۳)» شکلگیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری متقی» ابراهیم» (۱۳۷۸)» جهت‌گیری سیاست خارجی و نقش ملی ایران" از کودتا تا انقلاب نیکسون.» ریچارد, (۱۳۶۳ ) رهبران؛"کسائی که دنیا را نغییزآداده‌اند. ترجمه کاظم عمادی, نیکسون ریچارد (۱۳۶۴ )» جنگ واقعی صلح واقعی» ترجمه علیرضا طاهری, تهران: کتاب هالیدی» فرد» (۱۳۵۸)» دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران ترجمه: فضل‌الله هوشنگ مهدوی,» عبدالرضا (۱۳۶۸)» تاریخ روابط خارجی ایران از پایان جنگ جهانی دوم تا هوشنگ‌مهدوی,» عبدالرضا (۱۳۷۴)» سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی -۱۳۰۰. امیری» عباس» (۱۳۵۵)» «تقویت نیروهای دفاعی ایران ضامن ثبات سیاسی منطقه است»» بی‌نام» (۱۳۵۳)» «تجارت اسلحه» مسائل جهان» سال دوم» شماره ۱ اردیبهشت. محمدی, منوچهر (۱۳۸۷)» «برخورد تمدن‌ها یا برخورد با نظام سلطه پارادایم جدید در (۱۳۶۹) اسناد معاملات دوحانبه ایران با سایر دول دفتر امطالعات سیاسی و بین‌المللی- (۱۳۷۷) اسناد سیاست خارجی آمریکا در باره نهضت ملی شدن نفت» ترجمه عبدالرضا 8 عاها5 و کاعاط عطا وصه کاعاقط عاها2017(.5) اماعفصنه مصنعاگ ,۳۵1۹6 4 ,5006069 06۵۵ -عاهاک ۶و 1۵۳9۵00 عطا فصه عصنفاندط ددع1 ۵ دنو نت8 -عاهاک عصنوصفا 00 تا مر2007) معصنن۸ بط آه 3/600 0صه ۹۷۳6۵۵ ۳۳۵۶ 5 ,163085 5ع6اها5 علزهد ۳۳ م۸ عبط 0۳105 1۵۳ 0۳۵0۵۵0 1600 ع) جز 0۳067 ۷۷۵۳۵ هه ععصقص م6 عولط -ع هاگ (غغغ )۳۳ مقصه ت۳۵ 6 مه له ۹/۵۳ :60 وم ۲و ۳۵۵۹5 ع00ط 1 عطا ومد ۷/۵۳ .(1992) مطانفکط وود[ ۵ 25 ,500165 ]8011060 6001۳007۵16 مق عصس۸ عطا هه عممسط هنز عصفمله/1 ,1350 131020052 ۵1 ععنص2۳ ععلج۳ معط" (0994/95) 7 ص30 ,تعصنه‌طاعد/2 ۲ | فصلنامه دولت پژوهی | مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی | سال ششم | شماره ۲۵ | بهار ۱۴۰۰ 7 33۳30600 210 ۵ :م26 ۶۵۳ وصنفوانط عاهاک" ,ر2011) حضمط مصنل۸ ,1/60 40 7۳۳0 "511697 علزود اعناگ 20-60 هرز ادص هدع ۳ آم م00 13۳ :3۳6610 ,51016 1/0067 136 ]۵ 0۳9105 1/0001 ۳۵ 0۳ .(1970) .م7086 ,56 0 :۵۳6 310 ,2018068 ,7110۲۵0۳۵ 7٩ و7۳60 ,(1979) .7 1۳6۳۲ تال 1۷ گنه ۵۶ بواز 1700۳ ,کع 2۵1۸ ,۳1۸۵۲۵0۵٩ و7۳60 ,(1979) ۳۵۲۵ع1 متاله 1۸ ۸ وقطنلولناطع5121 عصنو اد 000ت] تاصعصم1ع:ع20 صز عاهاک .(2008) مصعلظ۸ ,کعانمط ۸۷ ۵ عصنالناظ نطقطک عطا 0صه بی‌نام27 جعز۳0۳ .کبتآ(1991) ماحق/3 ما ت۲0مزقهی 5۰ ا و6 7۵] 00611 :310/026 ص۳۵ هز عاهاک خصعنل ۸00 :کااع 3/1392 ,کع 20110 ,0۳7110۳۵0۵ و7۳60 ,(1979) 31۰ 1۳6۵۲ تال 1۷ 0 85ط۲۵1200 [2ط20 1316۳ ووانص3006 صعنص۳آ عصناعیم3 ,(2013) صناق/2 صححصعگز 7 ,۳000 560000 ,۲ع۸۳ 000 عزسها 20 1۳07۵ 1/000۳ (2007) نن۸ .36 مض‌عص۸ ۷۵۳ ,6 اقفاطانام ۳1۳۹۲ ,7۳05100 1 اک ,1۳0 (2017) هه تطعتامص۸ منصقط ۳۲6۹ و1666 1۳۵0 ۵۶ 072005ط3/006۳ عط فص عنام۶ «ع2۵۳۵ کت (2015) 56۳5 ,006 40 16 ۵۳۵ 170 ]٩ و750 77:10 ۸ ,70۳۵ (2009) 8 بطع۷ع51 ,1۸۷۵۳0

 درپی جنگ جهانی دوم با پیشر وی شوروی برای ایجاد حریم امنیت نظامی بین مناطق نفوذ خود و کشورهای سرمایه داری و واکنش ایالات متحده به این تحرکات، نظام دوقطبی جنگ سرد شکل گرفت و امنیت بسیاری از کشورها بویژه ایران در معرض مخاطره قرار گرفت. از این رو پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که ساختار نظام بین الملل در عصر جنگ سرد چه تأثیری بر فرآیند دولت سازی در ایران دوره پهلوی دوم برجای گذاشت؟ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که ویژگی های ساختار نظام بین المللی در عصر جنگ سرد موجب شد پهلوی دوم در راستای حفظ موجودیت کشور و بقای رژیم خود، امنیت جویی را در قالب جهت گیری اتحاد و ائتلاف، در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار دهد؛ به عبارت روشن تر، به دلیل پررنگ بودن وجه نظامی امنیت در دوره جنگ سرد از یکسو و کسری مشروعیت و وابستگی رژیم پس از کودتای 1953 به ایالات متحده از سوی دیگر، امنیت ملی عمدتاً در قالب تنگ امنیت دولت یا امنیت رژیم تعریف شد و در نتیجه پروژه دولت سازی در عصر پهلوی دوم از مسیر اصلی خود منحرف و سمت و سوی نظامی امنیتی به خود گرفت. برای تبیین این موضوع، ترکیبی از نظریه نوواقع گرایی ساختاری و نظریه دولت سازی به کارگرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که موقعیت حساس ژئوپلتیکی ایران و الزامات و ضرورت های ساختاری ایفای نقش بازیگر فعال منطقه ای در راهبرد دفاع جهانی ایالات متحده آمریکا در نظم دوقطبی جنگ سرد، ترس از کمونیسم شوروی و ناسیونالیسم رادیکال عربی از مهمترین و بارزترین عوامل تأثیرگذار ساختار نظام بین الملل بر امنیتی نظامی شدن سیاست های دولت سازی رژیم پهلوی دوم به شمار می آید. روش پژوهش، کیفی از نوع تبیین علی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای اسنادی است. 

353601

رحالی که واژگان کلیدی: نیمرخ عصب‌روانشناختی» شخصیت وسواسی, وسواس فکری - جبریگروه ۲. کارشناس ارشد روانشناسی بالینی» دانشگاه الزهرا» گروه روانشناسی 13-121[:1681[17.0251)2[/2[700.20772 اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ اختلال شخصیت وسواسی بر اساس ملاک‌های تشخیصی +1۷-11-/157 » به‌عنوان الگوهای مقاومی که از لحاظ بالینی منجر به پریشانی قابل‌ملاحظه و اختلال در عملکرد شده و به‌وسیله‌ی ۴ علامت با بیشتر از موارد زیر تشخیص داده می‌شود: اشتغال به جزئیات. کمال گرایی» اختصاص بیش‌از حد برای کار انعطاف‌ناپذ یری در اصول اخلاقی» ناتوانی در دور انداختن مواد فرسوده و بی‌ارزش» تردید در تفویض امور پا همکاری با دیگران» خست» فکری - جبری,» اختلال ناتوان کننده‌ای است که با افکار عود کننده» ناخوانده و ناخوشایند» تکانه‌ها و تصاویری که اغلب با رفتارهای اجباری تکراری و وقت گیر که تشریفاتی هستند» اغلب وقت گیر هستند و با عملکردهای عادی فرد تداخل می‌یابند (انجمن روان‌پزشکی وجود درجات قابل توجهی از ناهمگونی در جمعیت مبتلابه ۳10( دامنه‌ی وسیع علائم در بیماران 0010 و همچنین اختلاف در تظاهرات بالینی و پاسخ‌های مختلف درمانی» باعث شده که پژوهشگران و درمانگران بر زیرگروه‌های مختلف اختلال 02010 تمرکز نمایند (مک کای» آبرمویتز» کلاماری» کیروس» رادوموسکی» سوکمن» تایلور» ویلهام "» ۴ روش‌های چندی برای ایجاد و گسترش چنین زیرگروه‌هایی پيشنهادشده است (آپرومویتز» فرانکلین» اسکواتز فور") ۲۰۰۳). معمولی‌ترین اصول برای شرح زی رگروه‌های 0علائم آشکار و معمول بیماران بوده است و نتایج بر چند زیرگروه چون شستن» تردید» چکک کردن و پدیده‌های وسواسی اشاره کرده‌اند (مکک کای و دیگران» ۲۰۰۴). بخش عمده‌ای از پژوهش‌ها نیز بر تعداد و تنوع اختلالات دیگر که در ارتباط با 06070 هست ۷۷/6 ,ما1 مصقصعاممک فافع هط ,کمنیگل محمصفلد) معازم مصو‌حط۸ وقکل 3 .2 مقایسه‌ی نیمرخ قصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ۲۹ تم رکز کرده‌اند ازجمله: اختلال شخصیت وسواس فکری و عملی (به‌طور مثال :نستادت! و شواهد قوی و متقاعد کننده‌ای مبنی بر ارتباط بین 0:10 و (۳1:)(" بر اساس یافته- های مربوط به مطالعات همبودی و خویشاوندی وجود دارد. میزان شیوع (81:)() در نمونه- های بالینی در 1762/1-1۷7 در حدود ۳۲/ تا 4/۲۳ (آلبرت» مانیاه فورنر» بوگتو ۲۰۰۴؛ مانکبو» ایسین,پاگانوه راسموسنگ ۲۰۰۶) . در مقایسه با میزان شیوع 00310 ۳/-۱ در جمعیت‌عادی می‌باشد (آلبرت و دیگران» ۲۰۰۴ ساموئلز و دیگران» ۲۰۰۲). داده‌های اخیر و مشاهدات بالینی مطرح می‌کند که حضور همبودی 02210 ابتلا به 0210 را در مقایسه با افراد مبتلا به 0010 بدون همبودی با 060810 افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به 02:1 همبود با 060810 در سنین جوان‌تر شروع نخستین علائم 0010 و عملکردهای روانی اجتماعی ضعیف‌تر و انعطاف‌ناپذیری شناختی شدیدتر و احتمال پایین تر بهبودی آن)() بعد از ۲ سال را تجربه می‌کنند» گرچه در شدت اختلال تفاوتی وجود نداشت (کولز و دیگران» ۸ گریفالوس و دیگران» ۲۰۱۰). از این‌رو» ناهمگنی بالینی در 0010 به این سوال منجر شده است که آیا 0670 با ۰060270 یک زیر گروه بالینی مجزا 06010 است يا این که هستند. (گاتسمن» گولد ۲۰۰۳۷۲ منزیس» آکارد چامبرلین» فیینبرگک» چن» ۲۰۰۷). ماهیت قالبی علائم 0۳10 مزمن بودن و شیوع آن در شماری از وضعیت‌های عصب شناختی باعث شد که‌تعدادی از مدل‌های عصب‌شناختی از این اختلال مطرح شود (اوزیریت» گوهل» 30265 ,نازع 1۳۵۳3516۳ ,۸0000010 مکنعن2ه20 ,و0000 20نعنکاه1 مومللد وهی . ۱ناناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۴٩ کانی» روگیر بیولاس» تیگنول» باربود۲۰۰۴۶۱). تحقیقات نشان داده‌اند نقایص عصب- شناختی بیماران 0010 را به درجات گوناگون تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نقایص شناختی در حوزه‌های مختلفی مانند حافظه‌ی فعال» حل مسئله» توجه انتخابی» نگهداری توجه» عملکردهایاجرایی و نظیر اين‌ها مطرح می‌شود. در زمینه‌ی 0010 مطالعات گسترده‌ای» عملکردهای عصب‌شناختی را در طول مرحله‌ی بیماری بررسی کرده اند. در کل شواهد موجود در ادبیات پژوهشی مطرح می‌کند که بد کارکردی‌های اجرایی خاص ممکن است نقص عمده و اصلی باشد (بانون» گونسالوز کرافت» بویسی؟؛ ۲۰۰۶؛ ویلی" و دیگران» ۷ به عنوان مثال رفتارهای اجباری در 0210 ممکن است به عنوان عدم موفقیت در تصمیم گیری مفهوم‌پردازی شود و يا انتظار می‌رود اختلالات تغییر آمایه ویژگی هسته‌ای نیمرخ عصب شناختی بیماران مبتلا به 06010 باشد (برگک*» ۱۹۴۸). نتایج پژوهش‌های مربوط به اختلال در توانایی تغییر آمایه بازداری پاسخ (چامبرلین » بلکویل» فینبرگک» روبینزه ساهاکیان*» ۹۲۰۰۵ ویلی و دیگران» ۲۰۰۷) و حافظه‌ی غیرکلامی (کولز هوهاگان» و درهولزر؟*؛ ۲۰۰۴) بدون تناقض گزارش شده‌اند. درمقابل تمرکز زیاد بر نیمرخ عصب روانشناختی بیماران مبتلا به (1:)()» نیمرخ عصب روانشناختی بیماران مبتلا به (00۳1 بسیار کمترمورد توجه بوده است. یک دیدگاه نظری شامل ارتباط بین 0010 و کوشش برای کنترل که ناشی از عدم تحمل برای عدم اطمینان(ابهام) است» می‌باشد (ملینگر ۹۱۹۸۴۷۲ پولاس 4 ۱۹۸۷؛ استارسویس» ۱۹۹۰). این مشکل در تصمیم گیری به وسیله‌ی یکک‌رویکرد محتاطانه برای طبقه‌بندی اطلاعات» درخواست‌های مکرر برای تکرار اطلاعات و شک و تردید درباره‌می صحت تصمیم‌ها مشخص می‌شود که در افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی شایع است. افراد مبتلا به 0070 ممکن است الگوهای شناختی و رفتاری مشابه 040 ,118001 ,26 انامنظ ,عیام وتصتات ماطاعنی ,معا عمنیام۸ ۰ مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... |۲۷ نشان بدهند. مطابق با این دید گاه نظری» بسیاری از صفات مر تبط با(02081 می‌تواند به عنوان محصول کنترل اعمال شده در میان ابعاد هیجانی» بین شخصی, رفتاری و شناختی در نظر گرفته شود. سبک شناختی اصلی در 00۳10 (اشتغال ذهنی با جزئیات و انعطاف‌ناپذیری- شناختی) ممکن است به منظور تسهیل حس کنترل سازمان‌یافته باشد (استارسویس» ۱۹۹۰). در یک تحلیل منتشر نشده فینبرگ او دیگران(۲۰۰۷) نقص‌های عمده‌ای در انعطاف پذیری شناختی در بیماران 0610 همبود با 0600 در مقایسه با موارد بدون همبود با 0070 نشان دادند. دینن و همکاران(۲۰۰۹) در پژوهش‌های خود در رابطه با نقص‌های عملکرد اجرایی در افراد باصفات شخصیت وسواسی نشان دادند که ارزیابی‌های غیر کلامی و حافظه‌ی کاری با نشانگان شخصیت وسواسی مرتبط می‌باشد اما این نقص‌ها در نمونه‌های غیر بالینی 0۴0 یافت نشد. دی بری؟(۲۰۱۲) در بررسی ارتباط بین انعطاف‌ناپذیری شناختی و صفات شخصیت وسواسی» حتی با درنظر گرفتن این فرض که افزایش در اضطراب به افزایش درتفکر نامنعطف به عنوان یکی از ویژگی‌های صفات شخصیت وسواسی منجر می‌شود» ارتباط معناداری بین انعطاف‌ناپذیری شناختی واضطراب / افسردگی و ارتباط کمی بین صفات شخصیت وسواسی واضطراب و افسردگی نشان داد. به‌علاوه ویلیام زآو همکاران(۲۰۱۳) فرض کردند که نقص‌های عصب‌شناختی چون نقص در حافظه‌ی کاری» توانایی تغییر توجه و برنامه‌ریزی با صفات شخصیت وسواسی در ارتباط می‌باشد. در بررسی این کارکردهای عصب‌شناختی» ویلیامز و همکاران(۲۰۱۳)» تفاوت معناداری در تکالیف حافظه‌ی کاری فضایی بین گروه شخصیت وسواسی و کنترل نشان دادند درحالی که در ارزیابی توانایی حل مسئله در تعداد مسئله‌های حل شده در کمترین حر کات تفاوت معناداری بین صفات شخصیت وسواسی و گروه کنترل مشاهد نشد. این نتایج حاکی از آن است بد کار کردی‌های عصب‌شناختی در افراد با صفات شخصیت وسواسی آشکار است. بنابراین» بر اساس مرور پیشینه‌ی پژوهشی» در پژوهش حاضر فرض شد که همانند 0610 » شخصیت وسواس می‌تواند با عملکرد عصب روان‌شناختی ضعیف از ارزیابی‌های عملکرد ۷اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ سیستم اجرایی / پیشانی مرتبط باشد. از روی الگوی 0210» فرض شده است که درارتباط با تظاهرات بالینی (0201» که به طور خاصی با کمال گرایی» انعطاف‌ناپذیری» توجه بیش از حد به جزئیات» بیزاری از حدس و گمان مرتبط می‌باشد» نقص‌هایی در این اختلال وجود دارند که عمدتا شامل حوزه‌هایی چون تفکر انتزاعی» انعطاف‌پذیری شناختی» تغییر آمایه و راهبردهای برنامه‌ریزی / سازماندهی وحافظه‌ی کاری می‌باشد. با توجه به ادبیات پژوهشی» مطرح شده همچنین باتوجه به ارتباط بین اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال شخصیت وسواسی -جبری و مبهم بودن این مسئله که آیا اختلال شخصیت وسواس فکری عملی به عنوان یک زیر گروه مجزا از اختلال وسواسی می باشد يا این که بیانگر شدت اختلال وسواسی است و از طرفی با توجه به این که پژوهش‌های اندکی به بررسی کارکردهای شناختی در اختلال شخصیت وسواسی پرداخته شده است» در پژوهش حاضر بر این هستیم که به بررسی کارکردهای عصب‌شناختی این دو اختلال پرداخته و به مقایسه نیمرخ عصب‌شناختی بیماران 0610 و 02010 وجمعیت سالم پپردازیم. از اين‌رو هدف پژوهش حاضر مشخص کردن حوزه‌های اساسا شناخته نشده و بسیار محدود از عملکردهای عصب- شناختی در بیماران 020810 می‌باشد که ممکن است در روشن کردن ارتباط این اختلال با اختلالات محور آ[ و حتی اختلالات طیف 02010 کمک کند. ازاین رو با توجه به پیشینه‌ی ۱ آیا نیمرخ عصب روانشناختی بیماران مبتلا به 0010 با نیمرخ عصب‌روان‌شناختی . آیا نیمرخ عصب‌روان‌شناختی بیماران مبتلا به 00810 و جمعیت سالم متفاوت است؟ ۳ آیا نیمرخ عصب روانشناختی بیماران مبتلا به 0610 با نیمرخ عصب‌روانشناختی پژوهش حاضر از نوع تحقیقات پس رویدادی و از لحاظ هدف با هدف بررسی و مقایسه‌ی نیمرخ عصب‌روان شناختی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری - جبری و اختلال شخصیت وسواسی جبری با جمعیت سالم» در ردیف تحقیقات کاربردی قرار می‌گیرد. جامعه آماری مقایسه‌ی نیمرخ قصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ۲1 پژوهش حاضر» کلیه مردان و زنان مبتلا به اختلال وسواسی-جبری و اختلال شخصیت وسواسی-جبری مراجعه کننده به کلینیک بهستان» کلینیک دانشگاه تهران» کلینیک سگال از مهرماه ماه سال 1٩ تا داد ماه ۱۳۹۲ هستند: با استفاده از روش نمونه گیرتی فرذسترس تعداد ۵ نفر دارای اختلال شخصیت وسواسی» ۲۰ نفر اختلال وسواس جبری و ۲۵ نفر جمعیت سالم برای پژوهش انتخاب شدند. معیارهای خروج از پژوهش برای گروه‌های بالینی» اواخر درمان‌های روان‌شناختی و دارو درمانی» سومصرف مواد همبودی با سایر اختلالات محور | ومحورا| نبود اختلات نورولوژیکی چون صرع و آسیب مغزی» تشکیل می‌دادند. جامعه افراد سالم» را زنان و مردان کارمند اداره‌ی تامین‌اجتماعی و دانشجویان تشکیل می‌دادند. ملاک این افراد به عنوان گروه بهنجار عبارت بود از: نبود آسیب يا بیماری‌های عفونی مغز نبود اختلالات روانپزشکی مشابه در محور ۱ بر اساس پرسشنامه‌ی سلامت عمومی و نبود اختلالات شخصیتی در محور آا بر اساس آزمون چندمحوری بالینی میلون» نبود اختلالات نورولوژیک مانند صرع» اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ پرسشنامه خودسنجی است و برای تصمیم گیری بالینی و تشخیص ابتلای آزمودنی به یک اختلال ویژه یا حضور ویژگی روانشناختی ویژه ای در آزمودنی مورد استفاده قرار می گیرد .این آزمون دارای 175 گویه بلی / خیر است. ۱۱ الگوی بالینی شخصیت و نشانگان بالینی را می‌سنجد. این آزمون در ایران 2 بار هنجاریابی شده است. نسخه‌ی دو ماین آزمون یک بار در شهر تهران به وسیله‌ی خواجه موگهی ترجمه و در سال ۱۳۷۲ هنجاریابی شده‌است و نسخه‌ی سوم آن در شهراصفهان به وسیله‌ی شریفی در سال ۱ هنجاریابی شده است. در پژوهش حاضر از مقیاس ۷(شخصیت وسواسی) پرسشنامه‌ی چند محوری بالینی میلون برای تشخیص اختلال شخصیت وسواسی بر اساس نمرات بالاتر از ۸۵ و همچنین غربال جمعیت راچمن"(۱۹۷۷) به منظور پژوهش در مورد نوع و حيطه مشکلات وسواس تهیه شده است. این پرسش‌نامه دارای ۳۰ پرسش دوگزینه‌ای(بله / خیر) است. همچنین اين پرسشنامه در تحلیل محتوایی پاسخ‌های ۱۰۰ بیمار» ۴ مولفه‌ی عمده راکه منعکس می‌کند این ۴ مولفه عبارتنداز :وارسی» تمیزی» کندی و شک وسواسی که ۴ مقیاس فرعی را تشکیل می‌دهند. این خرده آزمون‌ها آزمون مادزلی را به ابزاری مفید جهت ارزیابی تغییرات در نشانه‌های ویژه تبدیل کرده و موجب شده که این آزمون در ارزیابی درمان‌های معطوف به نشانه‌های وسواس فکری عملی سودمندی ویژه‌ای داشته باشد (استکتی ۱۹۹۳. استکتی پایایی این ابزار را به روش با زآزمایی 7۸۷ و دادفر(۱۳۷۶) ضریب کل پایایی این آزمون را 7۸۴ و روایی همگرایی آن با مقیاس وسواسی - جبری یل براون را 1۸۷ گزراش نمودند. استفاده در مطالعات همه گیرشناسی اختلالات روانی» پرسشنامه سلامت عمومی می‌باشد مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ۲۹۳ که توسط گلدبرگک در سال ۱۹۷۲ ابداع شده است. هدف اصلی این پرسشنامه ایجاد تمایز بین اختلالات روانی و سلامت است. این پرسشنامه دارای ۴خرده مقیاس شامل علائم جسمانی» اضطراب» ناکارآمدی هیجانی و افسردگی است (به نقل ازحمید و همکاران» ۱۳۹۱).پایایی این ابزار را یعقوبی (۱۳۷۴) به دست آورده است. ضریب پایایی این آزمون با روش با زآزمایی» بین دو مرحله اجرای پرسشنامه» با روش آلفای کرونباخ ۸ بود .در پژوهش حاضر از این پرسشنامه برای غربال جمعیت بهنجار و همچنین کنترل اضطراب و افسردگی برای اختلال وسواسی و اختلال شخصیت وسواسی استفاده و برگدر سال ۱۹۴۸ تدوین و برای رفتارانتزاعی» تغییرمجموعه و عملکردهای اجرایی تهیه آزمون فرضیه و استفاده از بازخورد خطاها راهبرد شروع و توقف عمل و نگهداری توجه را می‌سنجد (پراستو ۲ و همکاران»۲۰۰۶؛ لین و ویکر"» ۲۰۰۷). در پژوهش حاضر از فرم کامپیوتری این آزمون برای ارزیابی تغییر آمایه و انعطاف‌پذیری شناختی برای گروه‌های آزمون رنگک-واژه‌ی استروپ:به منظور اندازه گیری بازداری پاسخ در این پژوهش از آزمون رایانه‌ای استروپ استفاده شد. آزمون (رنگک-واژه) استروپ اولین بار درسال ۱۹۳۵ توسط رایدلی استروپ به منظور اندازه گیری توجه انتخابی و انعطاف پذیری شناختی ساخته شد. آزمون استروپ یکی از مهم‌ترین آزمون هایی‌است که‌به منظور اندازه گیری بازداری 4اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ آزمون 37 تعداد به عقب: یک تکلیف عملکرد شناختی مرتبط با کار کردهای اجرایی است که عموما در مطالعات تصویربرداری عصبی برای برانگیختن کار کرد مغز آزمودنی ها به کار می‌رود. این آزمون برای نخستین بار توسط کرچنر! در سال ۱۹۵۸ معرفی شد. روند کلی تکلیف بر این قرار است که دنباله‌ای از محرک‌ها (عموما دیداری) به صورت گام به گام به آزمودنی ارائه می‌شود آزمودنی باید بررسی کند که آیا محرکک ارائه شده فعلی» با مح رک 1 گام قبل از آن» همخوانی دارد يا خیر. انجام این آزمایش با مقادیر مختلف 11 صورت می‌پذیرد و با افزایش میزان 13 بر دشواری تکلیف افزوده می‌شود. از آن‌جا که این تکلیف هم نگهداری اطلاعات شناختی و هم دستکاری آن‌ها را شامل می‌شود برای سنجش عملکرد حافظه کاری بسیار مناسب شناخته شده است» و در سال‌های اخیر به طور وسیع در این حیطه به کار گرفته شده است(چن " و همکاران» ۲۰۰۸). آزمون برج لندن آ: آزمون برج لندن یکی ازمشهورترین ابزارها جهت اندازه گیری کنش اجرایی برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی است (زوککک.» داوالوس» دلوش» دیوس» ۲۰۰۴؛ بو گمن و کوپر ۲۰۰۷). این آزمون نخستین بار توسط شالیس در مقاله‌ای با عنوان آسیب‌های خاص در برنامه‌ریزی ساخته شد (شالیس» ۱۹۸۲). مطالعات تصویربرداری» حاکی از آن است که آزمون برج لندن به آسیب‌های قشر پیش پیشانی حساس می‌باشد (راسرو همکاران» ۵ووگی و همکاران» ۲۰۰۶). دراین آزمون از آزمودنی‌ها خواسته می‌شود تا مجموعه- های از مهره های رنگی سوار شده بر سه میله عمودی را برای جورشدن با یک هدف مشخص جا به جاکنند. تکالیف آزمون حداقل با ۴۰۲۷۳ و ۵ حرکت حل می‌شوند به این معنی که حداقل حرکاتی» که آزمودنی می‌تواند مسئله را حل می‌کند این تعداد می‌باشد (موریس» راش "» وودروف"» موری؟» ۱۹۹۵). متغیرها در این آزمون شامل موارد زیر می‌باشد: الف: تعداد حر کات که به عنوان معیارکلی عملکرد در نظرگرفته می‌شود تعداد حرکاتی است مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ۲1 که آزمودنی در طی آن مسئله را حل کرده است؛ ب: زمان برنامه ریزی» مدت زمان لازم برای لمس حلقه اولاست .ج: زمان فکر کردن بعدی» که عبارت است از زمان بین انتخاب اولین حلقه و کاملکردن مسأله که از آن نیز می‌توان به عنوان معیار عملکرد استفاده کرد. آزمون عملکرد پیوسته !(31)): این آزمون درسال ۱۹۵۶ توسط رازولد و همکارانش طراحی شد و در ابتدا برای سنجش ضایعه مغزی به کارمی‌رفت. در دهه ۱۹۹۰ به‌عنوان یک آزمون در ارزیابی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی معرفی گردید و هم اکنون به‌عنوان متداولترین ابزار آزمایشگاهی در تشخیص توجه پیوسته شناخته‌شده است. آزمودنی باید برای مدتی توجه خود را به یک مجموعه محرک نسبتا ساده دیداری يا شنیداری جلب کند و هنگام ظهور محرکک هدف با فشار یک کلید پاسخ خود را ارائه دهد. در بیشترتحقیقات اخیر » محرکک‌های دیداری برای مدتی کوتاه برروی صفحه نمایش رایانه ارائه می گردد وآزمودنی باید به محرکک هدف با فشردن یکی از کلیدهای صفحه کلید پاسخ آزمون قمار آیواآ(167): یکی از متداول‌ترین آزمون‌ها که برای سنجش تصمیم- گیری افراد در شرایط مخاطره آمیز و غیرقطعی به کار می‌رود آزمون قمار آیوا است(بشارا» داماسیو و آندرسون؟, ۱۹۹۴). منطق این آزمون انتخاب بهینه با هدف کسب برد خالص حداکثر از کارت‌هایی است که انتخاب آن‌ها مقادیری از برد و باخت به همراه دارد. در طول آزمون» آزمایش شونده تلاش می کند تا با انتخاب صحیح کارت‌ها به حدا کثر برد دست یابد. این آزمون یک محیط تصمیم‌گیری واقعی برای آزمودنی شبیه‌سازی می‌کند.این آزمون ابزار مناسبی برای بررسی عملکرد قشر میانی تحتانی پیش‌پیشانی می‌باشد. اطلاعات جمعیت شناختی و ارزیابی‌های بالینی آزمودنی‌ها در جدول ۱ نشان‌داده شده است. نتایج آزمون خی دو نشان می‌دهد که میان سه گروه در متغیرهای جنس» سطح تحصیلات اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ تفاوت وجود ندارد. همچنین» براساس نتایج تحلیل واریانس یک‌راهه ازلحاظ متغیر سن تفاوت معناداری میان گروه‌ها وجود ندارد. نتایج تحلیل واریانس یک راهه (جدول ۱) نشان می‌دهد که بین سه گروه در متغیر سلامت عمومی و ابعاد اضطراب» کار کردهای هیجانی و افسردگی تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین به عنوان کوواریانس در تجزیه‌ و تحلیل‌داده‌ها به کاربرده‌شد.با توجه به نتایج کوواریانس و کنترل‌اضطراب‌وافسردگی» تفاوت معناداری میان گروه‌ها در ارزیایی‌های عصب‌شناختی وجود داشت. میانگین و انحراف‌استاندارد نتایج تحلیل واریانس یک راهه برای هریک از ابعاد ارزیابی‌های عصب‌روانشناختی در جدول ۲ نشان داده شده‌است. به منظور بررسی تفاوت عملکرد گروه‌ها در موژلفه‌های مختلف اين آزمون از تحلیل واریانس چندمتغیری (۸]۸3707۸) استفاده شد براساس نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری0.0207 * 8 2.22 < (126 ,10) ۳ 0.723 < ها 10ل/) تفاوت معناداری بین گروه‌ها در ارزیابی عصب‌شناختی از ابعاد انعطاف پذیری شناختی وجوددارد. به منظور تحلیل تفاوت گروه‌ها در هر یک از ملفه‌های آزمون ویسکانسین از آزمون تحلیل واریانس تک متغیری (۸770۸) استفاده شد که نتایج در جدول شماره ۲ مشاهده می گردد. به منظور مقایسه‌ی تفاوت میانگین گروه‌ها با توجه به عدم تساوی واریانس‌ها ۵ ۳ از آزمون تعقیبی گیمز هاول استفاده شد. براساس نتایج آزمون تعقیبی» در ابعاد تعداد طبقات و پاسخ‌های سطح مفهومی فقط بین گروه اختلال وسواس فکری -جبری و گروه سالم تفاوت معناداری [5/ک0 ,983 *(1)2,67 ) و [ ,4/91 *(1)2,67 5)وجود دارد درحالی که بین گروه‌های اختلال شخصیت‌وسواسی و اختلال سواس فکری-جبری و اختلال شخصیت وسواسی با جمعیت سالم تفاوت معناداری وجود ندارد. درابعاد درجاماندگی و پاسخ‌های نادرست بین گروه اختلال وسواس فکری - جبری و گروه سالم و گروه اختلال شخصیت وسواسی و گروه سالم تفاوت معناداری [ ,7/93 *(1)2,67 5 )و (۲۹/5 ,9/33 -(1)2,67]) و جوددارد. اما بین گروه اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری - جبری تفاوت معناداری یافت نشد. بر اساس نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری» بین گروه‌های اختلال شخصیت وسواس» اختلال وسواس فکری - جبری و گروه سالم در ابعاد بازداری پاسخ شامل خطای تداخل زمان و خطای تداخل اشتباهات» مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... 0[ ]۱۱۹ توانایی تصمیم گیری» توجه پیوسته تفاوت معناداری میان گروه‌ها وجود ندارد. براساس نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری در ابعاد برنامه‌ریزی و حل مسئله» [ < ۳ 2.90 * (130 ,6) 8 ] 8 > 1۵0048 "ف6لل/ :0.011 تفاوت معناداری بین گروه‌ها در ابعاد زمان کل آزمایش و زمان آزمایش وجود دارد. به منظور مقایسه‌ی تفاوت میانگین گروه‌ها از آزمون تعقییی شفه برای نمونه‌های نابرابر استفاده شد. بر اساس نتایج آزمون تعقیبی برای ابعاد زمان کل آزمایش و زمان آزمایش بین گروه‌ها که بیانگر مجموع زمان تاخیر و زمان آزمایش می‌باشد.» فقط در بین گروه اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری - جبری [ -(1)2,67 5 (۳۹/5 ,5/70 1)2,67(2] و در بعد زمان آزمایش بین اختلال وسواس فکری و جبری و گروه سالم, تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل واریانس در ارزیابی از حافظه‌ی کاری به وسیله‌ی آزمون 37 تعداد به عقب :0.001 < 7 4.84 * (130 ,6) ۳] [0.668 > 1۵۳۵۵ 168۲( در بین گروه‌ها تفاوت معناداری را نشان می‌دهد. برای مقایسه‌ی دوبه‌دو میانگین گروه‌ها از آزمون تعقیبی شفه برابر نمونه‌های نابرابراستفاده شد. براساس نتایج آزمون تعقیبی برای آزمون 37 تعداد به عقب بین سه گروه» در ابعاد پاسخ‌های درست» پاسخ‌های نادرست و بدون پاسخ» بین گروه 0010 و گروه سالم و گروه 0۴727 و 027 تفاوت معناداری [ 5/٩0 ,10/33 <-(1)2,67]» (5:/گ0 ,10/33 1)2,67(2) ( 5 ,6/97 1)2,67(2) وجود دارد. در بعد میانگین زمان واکنش» فقط بین گروه 067 و گروه سالم تفاوت معناداری 1 0۹/5 ,1)2,67(7-4/13] وجود دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر, مقایسه‌ی نیمرخ عصب‌شناختی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری-جبری با گروه سالم در اندازه گیری‌های عصب شناختی از کار کردهایاجرایی می‌باشد. با توجه به کمبود تحقیقات موجود در ارتباط با اختلال شخصیت وسواسی و عملکردهای عصب‌شناختی» یافته‌های پژوهش تا اندازه‌ای در بافت پیشینه‌ی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری - جبری در نظر گرفته شده است. براساس نتایج به‌دست آمده از پژوهش حاضر بین بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری - ۱اناناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۴٩ جبری و گروه سالم در آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین تفاوت معناداری یافت شد که نتایح این فرضیه هم راستا با پژوهش‌های تاکل و همکاران(۲۰۱۲)» اولی و همکاران(۲۰۰۷)» بردارد! و همکاران (۲۰۰۹) بسپالو" و همکاران (۲۰۱۰) می‌باشد. در تناقض با این یافته‌ها برخی پژوهش‌ها نیز تفاوتی در عملکرد انعطاف‌پذیری شناختی در بیماران وسواسی یافت نکرده‌اند (مورتیز و همکاران ۲۰۰۰؛ کولز وهمکاران» ۲۰۰۴). توانایی تغییر در فرایندهای تفکر که به عنوان توانایی تغییر آمایه شناخته می‌شود مولفه‌ای از عملکرد اجرایی است که در افراد مبتلا به 0610 مختل می‌باشد. این نقص باعث می‌شود که برای افراد بسیار مشکل باشد که اطلاعات و دانش‌ها را برای موقعیت‌های تازه به کار ببرند. رفتارهای درجاماندگی» از جمله اعمال وسواسی به توانایی مختل مدارهای قطعه‌ی پیشانی در بازداری برنامه‌های‌شناختی نسبت داده می‌شود و خطاهای درجاماندگی و تکرار در رفتاره در اختلال وسواس فکری مورد انتظار بوده و به عنوان هسته‌ی اصلی نیمرخ عصب شناختی این اختلال مطرح شده است. در این پژوهش بین نیمرخ عصب شناختی از بعد انعطاف پذیری در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی و گروه سالم نیز تفاوت معناداری وجود داشت که همسو با پژوهش ویلیامز" و دیگران(۲۰۱۳)می‌باشد. در پژوهش حاضر بین نیمرخ عصب شناختی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی با بیماران مبتلا به اختلال وسواسی در کارکرد انعطاف‌پذیری شناختی تفاوت معناداری یافت نشد. بنابراین عدم تفاوت در نیمرخ عصب‌شناختی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی با نیمرخ عصب‌شناختی در بیماران وسواسی در کارکرد انعطاف پذیری شناختی می‌تواند بیانگر این باشد که این دو اختلال با نیمرخ انعطاف‌ناپذ یری شناختی مشابهی می‌تواند توصیف شوند. در ارتباط با کار کرد بازداری پاسخ» تفاوت معناداری در بین بیماران 0210*027170 و گروه سالم یافت نشد. این یافته با نتایج هارتسون* (۲۰۰۹)» بانون و همکاران» (۲۰۰۸)» توکل و همکاران» (۲۰۱۱)» اولی و همکاران» (۲۰۰۷) و میران و همکاران» (۲۰۱۱) مطابقت داشته مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... |۲۳ و با یافته‌های کولز و همکاران(۲۰۰۴) و با یافته‌های موریتز (۲۰۱۰) و موریتز( ۲۰۰۹)» بردارد و همکاران(۲۰۰۹)بسپالو و همکاران(۲۰۱۰) در تناقض می‌باشد. بازداری یکی از مولفه‌های کا رکردهای اجرایی است و زمانی که یک تکلیف پایان یافته یا دیگر یک هدف مناسب نیست» و تحت شرایطی که نیاز است تاخطایی اطلاح شده و محرکک‌های مناسب انتخاب شوند و محرکک‌های نامناسب رد شوند اهمیت می‌یابد. نتایج نمرات تداخل استروپ به عنوان شاخصی از پردازش‌های بازداری و انعطاف‌ناپذیری شناختی مورد استفاده قرار می گیرد. با استناد به یافته‌ی فعلی نمی‌توان استنباط کرد که بازداری شناختی در افراد 0670 و 067270 سالم است. از نظر شناختی,» بازداری پاسخ در بیماران وسواسی می‌تواند مرتبط با نشانه‌های بالینی این اختلال باشد به طوری که افکار وسواسی مزاحم و با زگشت کننده با ناتوانی در بازداری محرکهای خاص مرتبط بوده و رفتارهای اجباری با عدم توانایی در بازداری پاسخ‌های نیرومند خاص مرتبط می‌باشد. بیماران شخصیت وسواسی شباهت‌هایی از نظر شناختی با بیماران مبتلا به 2110( دارند. به طوری که این بیماران نیز درجاتی از نشخوار ذهنی به ویژه در ارتباط با دل‌مشغولی به جزئیات و نظم و ترتیب که می‌تواند منجر به رفتارهای محدود و تکراری بشود گزارش می‌کنند» که این نشانه‌های بالینی مشابه نیز می‌تواند ناشی از آسیب ویژه در کرتکس پیشانی در این بیماران باشد. ممکن است برخی عوامل بر نتایج تاثیر گذار باشند. مثلا می‌توان در رابطه با چگونگی پاسخ به این نکته اشاره کرد که آیا آزمودنی به محرکک استروپ پاسخ کلامی يا دستی می‌دهد. چگونگی پاسخ می‌تواند در سرعت و دقت عملکرد تفاوت ایجاد کند. پاسخ‌های دستی (مثل فشردن یک کلید رنگی) در مقایسه با پاسخ‌های کلامی (مثل نامیدن رنگ محرکک) نمرات تداخل پایین‌تری به دست می‌دهد. در زمینه تاثیر جنسیت» مک لئود شواهدی در حمایت از سریع تر بودن زمان واکنش در زنان ارائه داد همچنان که اکثریت آزمودنی‌های پژوهش حاضر نیز زن بودند. در ارتباط با نیمرخ عصب‌شناختی توانایی برنامه‌ریزی و حل مسئله در بین بیماران 0610 با گروه سالم تفاوت معناداری در بعد زمان آزمایش یافت شد. این يافته با نتایج پژوهش‌های بردارد و همکاران (۲۰۰۹) پاسپالو و همکاران (۲۰۱۰) منزیس و همکاران (۲۰۰۸)کولز و ۷اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ همکاران(۲۰۰۶) پار ک! و همکاران (۲۰۰۰) نیومن وپیتمن "۲ (۲۰۰۷) کریش؟ و همکاران (۲۰۱۱) چامبرلین و همکاران (۲۰۰۷) هیمانی" و همکاران(۲۰۱۰) همسو ولی با نتایج پژوهش‌های رآو* و همکاران (۲۰۰۸) سیمپسون* و همکاران (۲۰۰۶) در تضاد می‌باشد. در ارتباط با فرضیه مقایسه نیمرخ عصب‌شناختی عملکرد برنامه‌ریزی و حل مسئله در بیماران مبتلا به شخصیت وسواسی و گروه سالم تفاوت معناداری بین این دوگروه یافت نشد که اين نتایج همسو با یافته‌های ویلیامز و همکاران (۲۰۱۳) می‌باشد. در حالی که در ابعاد زمان کل آزمایش و زمان آزمایش(مجموع زمان تاخیر و زمان آزمایش) بین بیماران 021 و0281 تفاوت معناداری یافت شد. براساس این نتایج می‌توان استنباط کرد که الگوی آسیب در کار کرد برنامه ریزی و حل مسئله در بیماران شخصیت وسواسی و بیماران 0210 متفاوت می‌باشد و بیماران 0 در مقایسه با 008170 عملکرد مختلی در این حیطه نشان می‌دهند.همچنان که تاکل و همکاران (۲۰۱۲) در پژوهش خود نشان دادند که بیماران وسواسی مسئله‌های کمتری حل می کردند و در کل به حرکات بیشتری برای کامل کردن مسئله‌های آزمون نیاز داشتند. این یافته‌ها ممکن است به عنوان مشکلی در برنامه‌ریزی دقیق و ماهرانه در بیماران وسواسی تعبیر نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ارتباط معناداری بین گروه‌های اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواسی و گروه سالم در ارزیابی عصب‌شناختی از تصمیم گیری وجود ندارد. یافته‌ی پژوهش حاضر همسو با نتایج نیلن» ولتمن» بوثر» (۲۰۰۲)» کولز (۲۰۰۴) کریشنا (۲۰۱۱) و در تضاد با یافته‌های‌بردارد" و همکاران(۲۰۰۹) بسپالو"* و همکاران(۲۰۱۰) چامبرلین(۲۰۰۵) اولی (۲۰۰۰) می‌باشد. تصمیم گیری یک مهارت شناختی است که اطلاعات محیطی را برای ایجاد تصمیم‌های سازنده یکپارچه می‌کند. علائم اختلال وسواس فکری - جبری ممکن است با مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ۱0 نقص‌هایی در فرایندهای تصمیم گیری در ارتباط باشد بنابراین درک نقش تصمیم گیری در این اختلال سودمند می‌باشد. نتایج متضاد پژوهش حاضر با پژوهش‌های دیگر ممکن است به علت ویژگی‌های مختلفی باشد که عملکرد آزمودنی‌ها را در آزمون قمار آی وا تحت تاثیر قرار داده است. ازجمله‌ی اين ویژگی‌ها می‌تواند به بازنمایی ضعیف از ناهمگونی اختلال اشاره کرد. نتایج پژوهش‌های لاورنس (۲۰۰۶) نیز نشان داد که هم بیماران 02010 هم گروه کنترل عملکرد یکسانی در آزمون قمار آیوا داشتند درحالی که بیماران با علائم مسلط احتکار عملکرد مختل تصمیم گیری در آزمون قمار آیوا نشان دادند. از سوی دیگر با توجه به این که در پژوهش حاضر اختلال شخصیت وسواسی در بافت پیشینه‌ی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری -- جبری بررسی می‌شود و ا زآن‌جایی که نتایج پژوهش‌های مختلف در زمینه الگوی تصمیم گیری نقص در این کار کرد را به عنوان ویژگی کلیدی بیماران وسواسی عنوان کرده‌اند بنابراین فرض می‌شود که احتمالا بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی نیز اختلال در تصمیم گیری را به عنوان نقص عمده در نیمرخ عصب‌شناختی نشان دهند درحالی که نتایج پژوهش حاضر این فرضیه را مورد تایید قرار نداد. عوامل مختلفی ممکن است عملکرد افراد در آزمون قمار آیوار را در این پژوهش تحت تاثیر قرار داده باشد که انتخاب تصادفی گزینه‌ها توسط آزمودنی را نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ارتباط معناداری در ارزیابی عصب شناختی از توجه پیوسته بین گروه‌ها وجود ندارد. یافته‌ی پژوهش حاضر همسو با یافته‌های روچا وهمکاران(۲۰۱۰) میلیری! وهمکاران (۲۰۰۰) و در تضاد با یافته‌های گیریشام۲ و همکاران (۲۰۰۷) می‌باشد. براساس مدل شناختی » در بیماران مبتلا به 02:10 وسواس‌های فکری به کانون تفکر و عمل فرد تبدیل می‌شوند و این بیماران اغلب احساس می‌کنند که به منظور جلوگیری از وقوع خودکار افکار وسواسی لازم است به فرایندهای‌ذهنی توجه کنند و همین تمرکز افراطی بر علائم و کنترل فرایندهای ذهنی» تمامی توجه بیماران مبتلا به اختلال وسواسی را به تسخیر در می آورد. همانند بیماران وسواسی» در شخصیت وسواسی نیز تلاش برای کنترل ناشی اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ از عدم تحمل ابهام است لذا می‌توان این فرضیه را مطرح نمود که این تلاش‌های‌ذهنی منجر به ایجاد سبکک‌های توجهی برای روبروشدن با تهدید در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی شود که هدف اساسی از این نوع سبکک توجه» جستجوی اطلاعات به منظور کاهش عدم اطمینان درباره‌ی رویدادهای تهدید کننده باشد. توجه به شباهت کنترل فرایندهای‌ذهنی در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی و بیماران مبتلا به اختلال وسواس می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که دو گروه نیمرخ عصب‌شناختی مشابهی در فرایندهای توجه نشان می- دهند که می‌تواند بیانگر نقش حوزه‌های یکسان از عملکرد مغزی درگیر در فرایند توجه در این دو گروه باشد. درحالی که نتایج پژوهش حاضر نشان داد که دو گروه بیمار تفاوت معناداری در عملکرد توجه پیوسته با گروه سالم ندارند. براساس نتایج پژوهش حاضر مشاهده شد که بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری - جبری تفاوت معنادار با گروه سالم در تمام ابعاد حافظه‌ی کاری (یعنی تعداد خطا میانگین» زمان واکنش» بی‌پاسخ» پاسخ درست) دارند که بیانگر عملکرد مختل بیماران وسواسی در ارزیابی عصب شناختی از حافظه‌ی کاری می- باشد. این یافته همسان با پژوهش‌های میران او همکاران(۲۰۱۱)» تو کل و همکاران (۲۰۱۱) و با با یافته های کریشنا و همکاران (۲۰۱۱) و اولی و همکاران» (۲۰۰۷) در تضاد است.انعطافی- ناپذ یری شناختی که بیماران (0):1 غالبا در بسیاری از موقعیت‌های پیچیده از خود نشان می- دهند می‌تواند به دلیل نقص‌های کلی در نظارت کردن عملکرد و پردازش‌های اجرایی به دلیل نابهنجاری‌هایی در سیستم فرونتو-سینگولیت باشد. به‌علاوه توانایی حافظه کاری بالا با افکار ناخوانده‌ی کمتر مرتبط می‌باشد و عملکرد ضعیف بیماران وسواسی در این توانایی می‌تواند درارتباط با افکار ناخوانده باشد که به عنوان بخشی از ویژگی‌های بالینی دربیماران مبتلا به اختلال‌وسواس می‌باشد. پژوهش حاضر همچنین تفاوت معناداری در عملکرد حافظه‌ی کاری بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی و گروه سالم نشان نداد. نتیجه‌ی این یافته درتضاد با نتایج وان دیر ویی ۲ وهمکاران (۲۰۰۳:۲۰۰۷) وآپسگک-دینن "و همکاران (۲۰۰۹) می‌باشد.- مطالعات‌دینن و همکاران نشان می‌دهد که‌اختلال شخصیت وسواسی می‌تواند با اختلالات مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ۲۹۳ شناختی از جمله نقص در کار کردهای اجرایی مرتبط باشد و افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی ممکن است به طور انعطاف‌ناپذیری به روش‌ها و قواعدی در تلاش برای جبران کردن اختلالات شناختی تکیه کنند. به‌علاوه در پژوهشی ویلیامز و همکاران (۲۰۱۳) تفاوت معناداری را در ارزیابی‌های عصب‌شناختی بخصوص ارزیابی حافظه‌ی کاری در افراد دارای اختلال شخصیت وسواسی با افراد سالم نشان دادند. به طور خلاصه چنین نتیجه گیری می‌شود که حافظه» اهمیت قابل توجهی در درک عصب شناختی 00810 دارد زیرا که نشان می‌دهد شک و تردید و عدم اطمینان از ویژگی‌های مهم این اختلال می‌باشد. پژوهش حاضر » همچنین تفاوت معناداری بین گروه‌های بیمار یعنی بیماران مبتلا با اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواسی در ارزیابی عصب‌شناختی عملکرد حافظه‌ی کاری نشان داد. این تفاوت معنادار بیانگر این است که هر چند دو گروه شخصیت وسواسی و اختلال وسواسی در عملکرد حافظه‌ی کاری دچار مشکل هستند شدت نقص نیز در آن دو متفاوت است. این تفاوت می‌تواند حاکی از درگیری مناطق مختلف مغزی و نیمرخ عصب شناختی مجزا از عملکرد حافظه‌ی کاری را برای براساس یافته‌های پژوهش حاضر افراد دارای اختلال شخصیت وسواس و اختلال وسواس عملکرد ضعیف تری در تکالیف مرتبط با انعطاف‌پذیری شناختی داشتند و این اختلالات شناختی ممکن است علت اختلالات عملکردی مشاهده شده در این گروه‌ها باشد. علی‌رغم این که بین گروه‌های اختلال شخصیت وسواس و اختلال وسواس در ارزیابی‌های مرتبط با تصمیم گیری و توجه تفاوت معناداری ملاحظه نشد این امر ضرورت پژوهش‌های بیشتر و ارزیابی‌های جامع تر در حوزه‌های مختلف شناختی و کنترل بیشتر متغیرهای تاثیرگذار در- عملکردهای‌شناختی را ملزم می‌دارد. با این حال با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین استنباط کرد که ویژگی‌های شخصیت وسواسی با اختلال‌های متوسطی در ارزیایی‌های عصب‌شناختی همراه است که می‌تواند در ارتباط با نشانگان بالینی این اختلال باشد و از سوی دیگر ارتباط بیشتر ویژگی‌های شخصیت وسواسی را با اختلال وسواس را می‌توان مطرح کرد که می‌تواند بیانگر ساختارهاو عملکردهای عصب‌شناختی درگیر در این دو ا4اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۹۴ اختلال باشد و توجه بیشتر به ابعاد عصب شناختی می‌تواند بینش‌هایی در زمینه‌ی ارزیابی و درمان اختلال شخصیت وسواسی و همچنین اختلال وسواسی فراهم آورد. مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... ]۱۳۷ حمید ن »مزارعی رپاک س.(۱۳۹۱).بررسی میان استرس‌های روزمره‌ی زندگی وسبکک- های مقابله با سلامت روان در بیماران دچارسردردمیگرنی. مجله‌ی علمی - پژوهش خواجه موگهی, ن(۱۳۷۲). آماده سازی مقدماتی فرم فارسی پرسشنامه چندمحوری بالینی میلون دو (1727/7-77)در شهر تهران» پایان‌نامه کارشناسی ارشد رواشناسی بالینی» دادفرم. (۱۳۷۶). بررسی همبودی اختلالات شخصیت در بیماران وسواسی - جبری ومقایسه آن‌ها با افراد بهنجار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالیینی. انستیتوروانپزشکی شریفی.ع.ا. (۱۳۸۶). راهنمای ام .سی .امی .آی(میلون سه). تهران: روانسنجی. یعقوبی»ح. (۱۳۷۴). بررسی همه گیرشناسی اختلالات روانی در مناطق شهری و روستایی صومعه‌سرا گیلان» پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه علوم پزشکی .2003 )7.3 ,۳۲۲ شنک وتاجق 500 .2/1 مطنلغل۳۳۵2۵ کل وقت تمد ۸ ۳ م36۳۵ ۵ مز هه -ع نموم که عصماده فوصه ناکم صصماحص رک [هنصنلح مصه وصتالعدم0 ۵۶ لقدس 30 عون عزعلجاممعع زدع 005 -ع0086997 1۷7-/1252 .(2004) ۳۰ ,086110ظ ۵4 و۳ ۳07363 وت 3/1803 ودنآ ۸106۲6 بان لا کاصعتاهم یز ععصعلد ت۳0 +معلمعنه وتتفدم‌عجعم عحتعل هم 8 63۵0۴ 06366 بط ۵۶ 0096۳۵05 . (3992) ۷۰ .7 ,3166۳6 « اجه ۸10 5 -1355 ,8 ولاتقنطر25 0صه برع ملمط و2 فولنط0 ۵۶ لقصس 30 +ععصهلنون 6 ,ط810 نک ۷۷ .(.60 43) ۳065و ن0 1 هاصعص ۵۶ 52/۷7 1۵۳ 1016۳۷16 5060 .(20040) ناهن مکش هن رد2 صع ص۸۸ ول ,11800 ,.ظ وعقانامزظ بش۸ رتعزعنامظ وس وزهتا .1 بلذعنات) و.ظ ,7316عقننا۵ ۸ :گنل 6-006 005653 0۶ برع مامزک دام ند 2004(.7) ,0۰ مق طختاظ اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۴٩ 7 ,87 3۵005/010 ,87 3606010 ام 06660 علصنا برجه‌عععع ۵ -ع 00568927 .(2009) سا ۰ ,کزق17 -1[ 0210/6 2 ,۷۷۰3 بصن م۸ ص101 -زعععن ۸ 6 (2006) .8.724 ,3076 64 ول 8 وال00 ول دس 00083۵162 .5 ,588000 وان ند ۵۳ عاهاک ++علحمعنل عزو لب ص3176-0ع 9 ام صز 1300685 ,1031-1038 ,40 ولاتاقنط 2 ۶و لقصس3 وصعلد7 310 وصه صعنلد‌جاع۸ وه دهع 5ع سامزیقطع5 !منز طتطصن صقطا ع<مص کز 1 :0601 صز کاصعصحنه منز واه عصامنرد فصه مماتطنطصا «(2007) ۳ج ,00066 6 .۳.۵ مصقصطع 82 369626 کصعاکبرک ع ندعم که 10500 ۵۶ 106۲ عطا 06۳10۵60 4(۰) ۸006۳50 م73 مزفقص202 م۸ مزعقص22 م۸ 27۵ 8360-.216226 ,8 0 ۶055 ۳66( 2009) .5 لقاصقطاک ما 60060 ,06 7072 ,313 38670270 6اه عامسزد ۸ .(1948) مش روتعظط- .58598 (6) 24 وامطل م1100 -15 ,39 باتاقنط .606۳۵1 بل معصماصنطا صذ وانانطنجم11 ومد 1۵۳ اعا +2 ۴ ,فط3/۵ ,3۳۰ ,53086110 .6.8 ,73036ظ سل مفا6 617 و8۰ 10663 ,3 مفناق۲عظط 57 13/87 ص۸ تعصتصصعام 0۵ +علصعع ۶و معلله عط1 .(2.)2006 2/0۳۵3 999-0۰ ,33 , 86 قصاآ هس اعدا 1000 ۵۶ 1067 ۳6 عصنعت 1۳626۲ 655201 0ع1ناص۸ .ی ک5م6۳ ,(3/12/,)2010 صعلهه6 ص۷۵ ,۸ همعط 40 علع‌ناعط ع۷زووع2011(.005) ,72۸ معط ملک صفققع) م) وس هط با هار2 عون عزع اد مهم ازع قطان صز نلزط 21 ع اطع 36۳0۵ 6 .(2005)ظ حقعملقطه؟ ,1 کصنططامط ,2 ومع اعصنزط م۸ آ[عمعلهاط وک نامع قطن ۶و ععصقا 00۲ عطا +عل من ععلجاصجم ددع5 ۵۶0 برع مامح م36۳0 ,(3) 29 6۷16/5 [2 مزب هط منظ ع ععدعن و316 معا فقس عم زا م دامع 8 م0۶ 0-07085565 2008(50) ۳۰ ,ماع دننک 6 کرد ۷21,300 مطع 0 آهعنصنل,۳۳۳ وطصزعد صمناه‌عتاکه تحص ص۸۸ ماقم ماعج727-0 عطا صز 6۳0۲۲۷۲ و۸ 516760 8۵5556 ۰ 3/202 0ع3/20 ,ودمطص۸ ماصنط و 3/6006 ععلمع ,۶0٩ ۹06 ۸ :06020 مزطمصیم 5 ۲ 0620 , (2008) سا عصه7 معط مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... 0[ ]۱۷۹ -009699[76 .(2007) وبلکل ,8نقا00 ول وتق7080 و5 530603 27.۸ ,۳1060678 ,(359-364) 12 کعصساع5 کاهه کعندکز سقوس0 :عم معنل عتعلتا مهم -ع0969917 0 ۵۶ بوانوزط م00 .(2010) .۷۰2 ,فقعلن802 و۸ ,تا0نق 1۳۵۳2516۳ :6 بوانلم عم عتعلی صصم-عزکیع5 00 انم معلمعنل عتعلتا مهم 1160:6365 :اهنا رد2 [ سخ۸ +کدمناصعاصن نع غاد فصه عمامسچه ).10.11 و2710ظ ,یت ,51666166 .0 ,5307386 1.۸ 7008ظ ول وتتقتافنت6 508 عتعاباصصم طلزم معهنممععه خصعصنه مصنلی نع مامطل کعم و110 .)6 نصمسن-.1-1483 147 ,ر7) 45 معط هه ددع۸ امن معط 40 ط1[دع77 ما20 ۶و عاطتعصا لمدمن3 نع لدع مه 0180۳063 همم ععل دص م-ل2 005653100 .(1977) .5 متقحط‌هط 2 بلط ,110048505 وم غه صمنتاصعا۳ امک زا دمص عننل عهد.(1958) 1 ۸۷ ,عصط 10 ۵ 1۵002061 رظ طاقسه ۷9۷ ,لک هگا ,0206 عع07عی مگ 17002 مظ هصطاعس [مزع م1 مطل رد600 2011(.31) ۷ معط بو صقنصعص هط اناکه هل ۷ 55ع8۳ .020655 6 تق دنام توص هروه ۸ :060 هنز 06۳10۵ 6 1:35)8(1969-7 اند رد2 مزع م1منط +2 رومام ح عمط بر 116-2 ,۸ ,50661665 وس ,1810 و.10 ,قل00-جنهاه3/1 ,یگ ,۷۷۵۵۵6۲50 و.27.5 ,1۵767606 ۸61 136 0۳ هس ما مدمه ۲و طاوص 5 اه ۵ط 1 (1984 )مه وهعصنا 1/۵ اجان نون عتانمعم0) ر(2011) کاعصعا< ,0 10060 36 دی 00ص ,2 1/6۳ ۷اناناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۴٩ ,2 0200 [ع06 ,0 060 ,2 ۳1060678 م54 صاصق ,5 وحقطا۸ ما 1/0265 00969376-006 ۶و کم مصعطام مه عنصعم مس 31 ر2007) .لد که 40 .(2000) .7 ,0020 6 ول مفاعمنن۸ و3 م۷336تا0ظ .8 ,2/1116 (100انطصز عناخصعم) عصنصخم عنادعع31 .(2010)ما علعصناع7 ,36 ککم0لک1 رگ 1/0۳2 136۳20 . معط .(06020) معل دنل عزکا نا 0۵096536-0 هز (2001) .[2 6۲ م۸ 80160 ,5 ۳۳66 ,10 7360096 ,3 055لک1 ون ۲عماجنزظ م5 1/1012 مزع م1 مد رد000 ۵۵ کص امک عنعک0۳ع0 #نمصی ۵۴ 130۵66 [۵ ۸0۳۳ ۵۶ نما 06۳.3معنل ع تغل همع زویعو ۵ صز عع ق0610 لآ ,۳۷7 ۳61۵601 ۷۵۵ مظ عوصنلا رک حو ص۴۸۵ ,ظ 1101600 رک 1/02 (0607) 7ع06+وعنل عزدابامص مزع اه ص اصعصسنه صحن صمناهصع اج ۵0عتعاعل 02316 1.)2009(.0 علعصناع7 ,3۷ 3۳12601 ۷0۵ ,2 ففمل1 رگ 1/0۳2 40 (06730) عون ع غاب مرمع ما0 طکزم کاصعنهم که عع ق0610 40 3۳026 ومع ل2ط6 200 فصه ۷۵۳۲۵۵ 1۵۳ کلمجصی وطالندم ۱ ۶ وزوع 50015 کوعصالنگاعع 1۵۳ معط 1۵86 ما عصنا عصمفخکصی 02216 1.)2009(.0 علعصناع7 ,3۷ 3۳12601 ۷0۵ ,2 ففملک1 رگ 1/02 40 (06730) عون ع غاب مرمع دوع و اه از کاصعنهم که عع 06۳10۹۵ 40 رمع لو 2006 فصه ۷۵۳۲۵۵ 1۵۳ کلمجصی تحطالندم ۱ و [.0 ,610۷61218 1ظ وگل و [و8 130 ,عل00نط ول ,رق[6ت5300 بشمطاعسنومهی 21691306 1060011۵00 عط2003(71). ۳ ,صعل لگ گ ,773 ,1[ 2/3001 و3 ,6۳80085 -914. و اهنط روم آهزعمامنط بونغوزطامصی حه ف0عع2ط کصوتو ان 0عع 0633 1 211 13۵ 01 5007 ۵ (2007) :10002 ۵1 106۳ 156 بی مقصاان2 ,51 2760۵۵ ۶ 06710۳۳۵۲۴ مزع م1[ مطل م3100 .(2003) 7۸ 8067 060 ,2/36 216160 ۳ ۵۷0606 نعصناعرم 1 طز خصعصمع جعاکه مه ع10۳ط عاصعنادم 6 له [۵ 70 ۲۵۷1۵۰ 5610006 ۵ +علمعنل ععلن مهم ددع 0 1 .(75)2003 160 ,3/5 نک ,کل مطط ,177 11۵ م۷3 166 ,175 باجه0 مقایسه‌ی نیمرخ عصب - روان‌شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت... 0[ ]|۱۳ 6 عع ول 0۵096936-600 گم مه فصن عطا جمکعزع 53 (2006) 5۸ ص3۵6 ,2/8 مصقعهه2 مال صعع8 ,3/0 11300600 بش۸ ۲010 ۵65 لععنصنل رود عتعل رصم عزع اه لقصنو ید10 15683۳0/۵" آهعنصنا) ۵۶ لقص70 ععلقاهز که عامصصعی عطا ۵۶ کص ام ص00 ب۸ .5 ,3351035567 6۶ ,۳ .3 ,388300 سل بل وت6فل8 و .3 ,00 3/8206 .۸ 81010 آهنصنل :وک عز وج م00 عژدوع5 00 تعصنونه 10 80۵ عط2006(.16) [هنصنل) ۵۶ لمصسه7 ععلهاصز که عامصدد عطا مه کصمامصر5 فص کعس 1 80 ع6 ,.10 ,21000167 5.۳ ق5018 و۷ منطنظ ,3 31/1685108۶ ول وقلق۳ وس وت81۳8831 [مط ۸[0‏ 0ص 8 .1۵۳20165 لزع م[م م سم ۵۶ ممعلام ۵613503 ۷7 هصق ,[6 1۵02 حاکه ق1360 مطاهصه :۷1 جازنط 1969-67۰ 35 ساعنطر۳ مزع مامنط چگ رومام ه دمم ۳۲ 61 بر بل 92۷ع16 مقستگ و صقطلحقصه7 با و۸۵۵0 .0 صعتق7<7 مقط مزع 10 مد رماع عفر (2008) بط ملع که وصقط) ,تاکه 136۵3" 87 00332۲016 2760-27 حز دیع 060101276 حز افص اند کامقعل وس ,13016706 ولآ ,500۵11 ,.۳.8 ۷۷3۵6 ول و105تا128000 .8 ,7052۹10 ,8.۳۰ 128967 7 3۳0/۵1 .(2005) 2.3 ,130۳0۹0 6 ۸.۷۷۰ ,ق1708 یگ ,تع006عظط 1۳۹-6 گم ععصق سم 10000 ۵۶ 106 ما ۲۶0096 010ط ,6 ,3716۳01۳286 .عصنط افص دم آمعناجی عصنعد کاصعناهم هنصه‌طا تناو -ط2011(.106010 ) 17 00۳762 ما ب2نص3/2[10-0 ,ظ.1< ۸1۵682 مقل ۳.۳ هلم۳ عطا 0 0ع تب اکه 6 که ع من ع کلب مهم -ع ی زککع و اه هل خصعصسنه‌مصذ وله سا 86 8 .10 .8 ,837305006 بآ ,58373805 و۳ بش۸ 3/296 و ب17 ,305010 ۶ لقص70 ععفصعل صن۳۵ط ۶و اکعا ععصقص عم کتمتسصتصی ۸ .(1956) ,8 .3.۸ ,310016 .8۳.1 و7۳ 00513 ,0.3 ,قا16076ظ وت 3165130 ول 53000615 نله 36۳502 .(2000 ),.۸.ظ مصعللت0 ,3.۸ ,33005 .۸ زتد5 -صطع110 ,16 7-2 77:45 1 اهنطا 29 ۵۶ لمدسول حاعانظ عط1 جعلحمعنل0 [مزع 3010 :8 کعنع5 10000 ۶و نوک لدومطعط) که کدمنا 1۳352" ۷اناده فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی شماره بیستم» سال پنجم» پاییز ۴٩ )۹ 1600۳۶ ,ظطط ۳۵۵ ,577 صناآ ,70 170067۲ ,۷۷ 056 ,118 50 نگ 6 070ع-ع317عوح ام صز کنفقعل مزع مامط رعم معصع ندنام معط م۸ 340-۰ ,54 1 ,لز 2 معطامحل و2 که لقصه7 صععخعص۸ 1 ععصع لو بل ,517000-.351-364 4 ,عفن ص۸۸ ۵۶ لقصس 3 کعتعل صصرم 1 هس70 بک ۳20 ۷6۳۳۵ لعخعی یز ععوعماصز گم کمنفننک .(3935) 321600 ,رظ 82720 رظ ۳۳۵۵۵0 ب5 0862 ب۸هظط صفاعا۳ بل خنسنای بظ [ع6لن0 1 مزع 10 مدرم 0سع۳)2011(.31 بودادن۸ م۲۸ 020060851 ,ط نصع 0ص ,0 ۷۵0 .۸ .0 ,162375 ,3 .7 رق30۹3ل و۳۰ .3 و/(1۵56 ول .3 ,۷۷66 067 ۷870 کاناعل ۵۳0۳۲ ۳۵۳۵۵ آهنه م5 .(2003) .له 6۲ 3 .17 ,ق۵516006 7.۷۷ 17 1-۰ 20,227 مق قصزمس6< جعامی لقاصم اعنوعص عطا و خصعصعع مدع ده ,۹۷651668 ,۸ .10 165 ,بآ ,3/6867 ۷370 و۳۰ .3 و/(6 1۵705 ول .3 ,۷766 0167 ۷370 -ع9693[17 00 هلژ /وتمخعصت ما هنهک .(2007) یک بط مصطفکل چگ ,3 1 3 ۳0۳۵1 ۸:ع ۳6۶00۶ لععنصنل طلزم کع توص +علحمعنل عتعل صصم .16-23 ,17 ,8 010ع 22 ممطل کم 3766 ۳۳۵06 507۰ < از 06016 صز هصندمنا۶ عبنایهع2013(,۳) 7 م32 حف0ه0.6 جهعنص1 1 ,308675 10.3 بعلقع۷ .3/136 8۵067180 و.ل.ظ متقفلقطلد5 ومقاسآ رک 1۸۷316 8 .(2004) .11.0 ,188 8 بآ ,16705 ,1.8 ,و0لق108 .3.۸ 70۵06 06710۳۳۵۴۴ ۵1 0۳000075 که عع عع الم اصز ون وصه زنط ص160 286-2۰ ,56 مطصنانطع00 هه صن8۳۵ اوه 1.00005 فص مص13 01 1067"

پژوهش های معدودی نقص های عصب شناختی را در افراد مبتلابه اختلال شخصیت وسواسی بررسی کرده اند. به علاوه بدکارکردهای شناختی می تواند در ارتباط با صفات شخصیت وسواسی نیز رخ دهند. ویژگی های شخصیت وسواسی مانند پایبندی خشک به قواعد می توانند به عنوان راهبردی جبرانی در پاسخ به نقایص شناختی باشند. از طرفی با توجه به ارتباط این اختلال با اختلال وسواس فکری و با توجه به الگوی کارکردهای عصب شناختی در بیماران مبتلا به اختلال وسواس چنین فرض شد که افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی نیز نقایصی در مجموعه ارزیابی های عصب شناختی نشان دهند، برای بررسی این فرض نیمرخ عصب روان شناختی بیماران مبتلابه اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری - جبری با گروه سالم مقایسه شد. در پژوهش حاضر، بیماران مبتلابه اختلال شخصیت وسواسی، اختلال وسواس فکری - جبری و گروه سالم در یک مجموعه ارزیابی های عصب شناختی بررسی شدند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که افراد مبتلابه اختلال شخصیت وسواسی و اختلال وسواس فکری - جبری تفاوت معناداری در ارزیابی های عصب شناختی از انعطاف پذیری شناختی، حل مسئله و حافظه ی کاری دارند. این نتایج نشان دهنده ی نقص در انعطاف پذیری شناختی، حل مسئله و حافظه ی کاری در این بیماران هست.درحالی که الگوی اختلالات عصب شناختی در این دو اختلال متفاوت هست.

505109

ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۲۳۱ یی پژوهش با خذف مطالبه تطبیقی !۱ وضحیت باشنگاه‌های کود‌کای وقضاهای بای آنن‌ها: مزای فعالیت بدنی کودکان, نقش والدین و مربیان در فعالیت کودکان کشورهای منتخب و ایران انجام شد. روش انتناده‌شنه در ان مش توصیقی -تجلیلی, و گزوه ستی, مطالعذشنه براسناس, ذلاّل گنه در مقدمه: دو تا هقتسال یود در مطالسه الیه ایشدا ده کشور قامل تروق «ضااند :ات یش آتریگاهانها رکه آلمان, کانادا استرالیا انگلستان» نیوزلند و هلند انتخاب شدند که در حوزه بازی کودکان مطرح بودند. پس از مطالعات متعده از طریق منابع کتابخانه‌ای, گزارش‌های همایش‌های داخلی و خارجی, مقاله‌ها و سایت‌های معتبر در شبکه اینترنت جهانی» پنج کشور شامل کانادا استرالیا انگلستان, نیوزلند و هلند که دارای اطلاعات مدنظر دردسترس و مستندهایی به زبان انگلیسی بودند برای مقایسه با ایران برای دستیابی به پاسخ محورهای پژوهش» از یکی از مهم‌ترین روش‌های استاندارد برای مقایسه تطبیقی بزنامه‌های آموزشی_ری ۷4 اآکریوکیج زد. اف .وا گ#لنیشد. که: معتقد اسث در مطالعه‌های تطبیقی باید روش‌های آموزشی را شناخت و مناسب‌ترین شیوه آموزشی را انتخاب کرد. پژوهشگران زیادی از این روش در مطالعه‌های آموزشی خود استفاده کرده‌اند؛ از جمله زندی و فراهانی (۲۰۰۷) که مطالعه تطبیقی وضعیت تربیت‌بدنی آموزش و پرورش در ایران با کشورهای آمریکا و کانادا ,را انجام داحنده مادوی (۱۳۹۲) مطالحه تظبیگی مدیریت کلان, داوطلبان اورزشی هر ایراقی و کشورهای متتخب را منتشرسک8؛ وجنیاک" (۲۶۱۸)*در مطالعه‌ای آموزشی از این روش استفاده کرد و هایدن؟ (۲۰۱۱) در ارتباط با فضاهای فراملی آموزشی» درجهت رشد مدارس پژوهش خود را انجام داد. همه این پژوهش‌ها به‌اتفاق از»این روش استفاده, کرده*بژدند. مطالعه تطبیقی شامل تجزیه و تحلیل شباهت‌ها نکته‌های مشترک و نیز تفاوت‌های موجود بین نظام‌های مختلف تربیتی است که در زمینه‌های سازمانی» تشکیلاتی» نحوه مدیریت آموزشی,» برنامه‌ها و روش‌های تربیتی و همچنین 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه ۲۳۲ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ ارزشیابی‌های آموزشی در مراحل مختلف تعلیم و تربیت است. با توجه به روش استفاده‌شده در این مطالعه تطبیقی, به‌منظور محدودکردن مسئله پژوهش که از ویژگی‌های روش بردی است. پژوهشگر بر آن شد تا از میان عوامل اثرگذار بر محتوای باشگاه» مواردی را در نظر بگیرد که در کشورهای توسعه‌يافته در حوزه کودک به‌طور برجسته و به‌اتفاق به آن پرداخته شده است و آن را با وضعیت ایران مقایسه کند؛ مانند وضعیت فضاهای بازی (لیتل‌اکرون, ۶۳۰۱۷ ایلاس‌لیست!» 4۲۰۱۸ فعالیت بای (وزارت مهدافت ار ۳۰۱۷ خدایتطلایی: آحمدیای و رضایتمنته ۰۹ ۳۰ ۳۷ جرییان* (کوای- مک‌چیمیسی ورهمگاران: :۰۹۱ لارایرسین: ۳۰۱۷ و والایی ۳ (سیقل ۰۳ ۱۳۰ سمنی‌زاده او وقایی: ۹) که در کشورهای منتخب به آن پرداخته شده است. این روش شامل چهار مرحله می‌شود: توصیف (یادداشت‌برداری از پدیده‌ها و مشاهده‌ها برای نقد و بررسی در مرحله بعدی)» تفسیر (تحلیل اطلاعاتی که در مرحله اول پژوهشگر به توصیف آن می‌پردازد و مبتنی بر اصول و شیوه‌های مرسوم در غلوم اجتماعی است)» هم‌جواری/(اطالعات کار ال یگ وگو به‌دست‌آمده‌انده طبقه‌ینسی می‌شوند و در کنار هم قرار می‌گیرند) و مقایسه (مسئله پژوهش به‌طور دقیق و با توجه به موارد جزئی در زمينه شباهت‌ها و تفاوت‌ها بررسی و مقایسه می‌شود و رد يا قبول فرضیه پژوهش در این مرحله در این پژوهش ابتدا مطالب مرتبط با باشگاه: کودک به‌طور مبسوط گردآوری شد و چهار محور مشترک استخراج شد: ۱. بررسی فضای بازی کودکان» ۲. میزان فعالیت بدنی کودکان, ۳. نقش معلم یا مربی در بازی کودک. ۴. نقش والدین در بازی کودک که در کشورهای منتخب درباره آن‌ها بحث شده بود. مطالب مرتبط با محورها توصیف و تفسیر شد و در مرحله هم‌جواری با کنار هم قرار دادن مطالب» تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها آشکار شد و چهارچوبی برای مرحله بعد یعنی مقایسه فراهم آورد. در مرحله مقایسه. جداولی تنظیم شد و.به‌طور دقیق به شباهت‌ها و تفاوت‌ها در محورهای تعیین‌شده پرداخته شد. در پژوهش‌های کیفی دقت علمی از طریق مفهومی به نام قابلیت اعتماد 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب ۲۳۳ ارزیابی می‌شود. این مفهوم از چهار عنصر باورپذیری!» انتقال‌پذیریآ» تصدیق‌پذیری؟ و اطمینان‌پذیری" تشکیل شده است (رضاپور نضرآیاد ۲۰۱۶). به‌منظور افزایش باورپذیری, گفت‌وگو با همکاران و برگزاری جلسات منظم با افرادی که درگیر پژوهش حاضر نبودند» انجام شد و تفسیر داده‌ها صورت گرفت. همچنین از منابع چندگانه (مقاله‌ها گزارش‌ها و سایت باشگاه‌های کودک) برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد. برای افزایش عنصر انتقال‌پذیری, پژوهشگر تلاش کرد با توضیحات دقیق و هدفمند فرایند پژوهش و اعمال انجام‌شده در مسیر مطالعه, امکان پیگیری مسیر پژوهش و خصوصیات جمعیت مطالعه‌شده را برای دیگران فراهم کند. تصدیق پذیری معیار دیگری است که سعی شد ترجمه منابع انگلیسی تا حد امکان بدون خطا انجام شود. در مرحله بعد گزارش‌ها به اعضای گروه پژوهش ارسال شد.و نتایج یکسانی به دسلت آمد. امطگنان‌پذیرم( آخرین مغیار بود و به‌ننظور کنترل اظمینان‌پذیری: داده‌های خام جمع‌آدری د ۹ ی ور خلاضه براساس ساختار تعیین‌شده (چهار محور) تدوین شد. همچنین به‌منظور کم‌کردن سوگیری» گروه پژوهشی با تخصص‌های متفاوت شامل مدیریت آموزشی, مدیریت ورزشی» مدیریت اوقات‌فراغت و رفتار حرکتی مطالب را مطالعه و با توجه به چهارچوب روش مطالعه تطبیقی که پژوهشگر را به ضرورت موّلفه بررسی‌شده در هر شش کشور ملزم می‌کند و با توجه به مقاله‌ها و مستندهای دردسترس» محورهای مطالعه‌شده در هر کشور به‌تفکیک احصا و بررسی شد و نتایج زیر به دست آمد. - فضاهای بازی کودکان در کشورهای مطالعه‌شده چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه ۲۳۴ مطالعات مدیریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ 0610 335۲ 106 01 20250666 عطا ح ۶ کعناصم۲ عاعاه5 عط) او عفد مصسم6 -1 13016 محوره شاخص‌ها انگلستان استرالیا ‏ کانادا نیوزلند ‏ ملند 1 زمان ار ساعاتی کرویشبانر9ص/. ساعاتی ۹۹۵ سلغاتی ,در« ساعاتی در ساعاتی در روز مین عزاطایا۳ اهدواهد ماه 4.0 ماه خر 0 ما لعنفعصصه دون -صوناد‌طان۸ کصمصصی) عخهعی صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب مین عزاطایا۳ اهدواهد ماه 4.0 ماه خر 0 ما لعنفعصصه دون -صوناد‌طان۸ کصمصصی) عخهعی ۲۳۶ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ یادگیری در بله در ابعاد بله در بله در بله در ابعاد بله در بله در ابعاد جسمانی یا یادگیری یادگیری ‏ یادگیری ‏ آمادگی 9 جسمانی برای توصیف باشگاه‌های انگلستان» باشگاه بلوظ کوچولوا.و باشگاه کودک در پارک‌های محبوب» انتخاب شدند که امکانات اين دو باشگاه بهاین شرخ است: متناسب برای اوقات‌فراغت اما شبیه به خانه. حضور تمام‌وقت والدین يا مربیان در کنار کودکان» اجرای فعالیت‌های متنوع و جذاب در مدارس محلی,» دارای ایستگاه سرگرمی و ایستگاه سرگرمی پلاس پارک؛ ضمن اینکه همه این امکانات را با تأکید بر رعایت اصول ایمنی و تناسب تعداد با توجه به ظرفیت و آموزش موارد مشخص‌شده مطرح کرده:پودند. آتچه از توسیفگ باشگاه‌ها در انگلستان اسگظباظ می‌شود: حاکی از ات که باشگاه‌های کودک با رویکردهای متفاوتی ایجاد شده‌اند؛ ازجمله استفاده ار فغالیت‌های هیجان‌انگیز» درنظرگرفتن ایمنی باشگاه‌ها براساس آموزش کارکنان و کنترل جمعیت تأأمین‌شده و حضور والدین یا مراقبان به‌عنوان مربی کودک به‌منظور ایجاد محیطی امن, آرام و سرگرم‌کننده مانند خانه (بلوط کوچولو 6 عزا ۳۵ هنماد 4.0 کعنه خه 3 لوصح کح نادنخ کصمصصم) عنهعی صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب ۲۳۷ در توصیف باشگاه‌های استرالیا باشگاه‌های قلعه کودکان نپتون! (سه تا دوازده‌ساله)» جزیره بزرگ همیلتون آ, مقر صیادان بزرگ, مقر بهشت؟, کاپیتان‌هاا پارک تفریحی ساحلی مریمبالا بیچ* و شرکت باشگاه کودک استرالیا" آنتخاب شدند که ویژگی‌های آن‌ها به این شرح آست: برنامه‌ریزی با مخورییت فعالیت‌های موضوعی, دارای محل اقامت» آموزش ورزش‌ها و بازی‌های آبی» ساحلی و میدانی» ارتباط با حیات‌وحش و آموزش مراقبت از محیط زیست. فعالیت‌های هنری (مجسمه‌سازی با شن و ماسه و...)» کیت ردی: یک و بارک آبی: فضاهای باری‌های یلی (اسگاه فضای: زیرفریایی و باغ جاقرا مراقبت اختصاصی از کودکان صفر تا پنج‌ساله و کودکان شش تا دوازده‌ساله» آکواریوم بزرگ و سینما در فضای باز شکار» آموزش رشته‌های ورزشی» بازی‌های گروهی» فعالیت‌های خانوادگی دوستانه استخر سنگی, قایق جنگی, ایجاد امکان نگهداری از کودک در طی رویداد (مانند جشن‌ها مسافرت‌ها و..)» استخدام مدرسان واجد شرایط با گواهی آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان در سطح سه (ایلاس‌لیست» ۲۰۱۸). در استرالیا تاک بر تنوع زیاد بازی‌های تفریحی, طراحی باشگاه» هنر و صنایع‌دستی است. فضای داخلی و:بیرونی باشگاه باید حس تعلق, احساس امنیت. ایمنی در مقابل فرصت‌های خطر آفرین» چالشی‌بودن» دارای منابع و مواد محرک» تجارب مبتنی بر منافع و توانایی‌های کودکان و نماد‌ها را فراهم کند. ایلاجهلاجد ره ایض ها میگ بر پنج اصل است: کودکان توانا و صالح هستند. به‌طورجدی یادگیری خود.را ایجاد می‌کنند. یادگیری پویا پیچیده و جامع است. کود‌کان دارای توانایی و حقوق یاه گیری هستند و شرکا و تصمیم گهرند گان در مسائل آن‌ها تأثی رگذازند. هدف از ایجاد باشگاه: فراهم کردن/مکان‌های کوچک تقسیم‌بندی‌شده بای" کودکان به‌منظور حفظ آراسش جو: اراد فرست برای کروههاط موجک رک وی به با یه کی نها تفکر فضاها رااااین ویژگی‌ها تعریف کرد: خلاقیت. خواندن ملایم و آرام» ساخت‌وساز, پنهان کردن» بازی وانمودی و بازی 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه ۲۳۸ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ پرسروصدا. تعدادی از ملاحظه‌های کلیدی برای ایجاد و حفظ محیط مثبت عبارت‌اند از: محیط ایمن و سالم» محیطی برای انتقال ارزش‌ها و اعتقادات, نظم محیط منابع انعطاف‌پذیر استفاده از منابع موجود» واقع‌بین‌بودن» تفکر محیط به‌عنوان «معلم سوم» که به‌دلیل محل تعامل کودک. به یادگیری برای توصیف باشگاه‌های کانادا باشگاه‌های کافه بازی کودکان و نوجوانان, قلعه کودک, کافه بازی ! بلوط‌ها۲ فروشگاه کودکان,, باشگاه ورزش؟ باشگاه طالبی و نارنگی4, پارک‌بازی و کافی و باشگاه ورزش انتخاب شناتن که اسکانانگ: آن‌ها بل ان رح است: هناسب برای کودکان سفر تا تقف‌سال: امانت‌دادن برخی بازی‌ها برای کودکان بیشتر از شش سال؛ استفاده از اینترنت رایگان برای والدین؛ استفاده از غذاهای دست‌ساز فضایی راحت برای کتاب‌خوانی کودک, ارائه غذا برای کودکان کمتر از دو سال, دارای فضایی نرم برای نگه‌داشتن کودکان کمتر از دو سال و یک منطقه بزرگ‌تر نرم برای کودکان کمتر از شش سال فضای دوستانه همراه با صخره‌ها بلوک‌ها و اسباب‌بازی, پذیرش رایگان برای کمتر از یک‌ساله‌ها ماساژ رایگان برای والدین» فضای بازی بزرگ ماشین‌سواری کودک, خانه‌های کوچک برای بازی» مسیر قطار امکا تماشای#گودکان ,توللط والدی!ایجاد فضای راحت و دلنشین برای والدین» اعمال تخفیف برای خواهر و برادر» دارای بازی آموزشی» تعریف سرگرمی‌های مناسب مطابق با گروه‌های سنی» استفاده از رنگ‌های مناسب در ظراحی داخلی, فعالیت‌های هنری» آشپزخانه بازی کودک». دارای فضا برای فعالیت‌های انتخابی (پریدن» کتاب‌خوانی و...)» حضور مشاوران تغذیه ماذررو کود‌کت. در کاناداه پیشگام وکوک مجیظ امنی برای کودکان است کهآ فعالیت‌ها وبازی‌های هیجانی و شاد انجام می‌دهند و مانند یک خانواده زمانی را با هم می‌گذرانند؛ ضمن اینکه مهارت‌های نوین و خلاقانه خود را با دیگران به اشتراک می‌گذراند. باشگاه‌های کانادا مهارت‌های رهبری و تیمی را تقویت می‌کنند و دوستی‌های سالم را.در خارج از منزل پرورش می‌دهند (والدین امروزگ ۲۰۱۸). 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب ۲۳۹ براقی توصیف باشگاه‌های نیوزاند. باشگاه‌های کویین استون ۱ باشگاه کودکان شهر اوکلسد" و باشگاه منطقه سقوط ۲ انتخاب شدند که ویژگی‌های آن‌ها به این شرح است: فعالیت‌های ماجراجویی, فعالیت‌های هنری و دارای محیطی برای رشد و کاوش» تجربه زندگی روزانه (آشپزی» نجاری و..)» بازی‌های الکترونیکی» مناسب برای سنین چهار تا سیزده سال» محل دوستانه برای تخلیه هیجان. مرکزی برای یادگیری فعال, استفاده از معلمان متخصص, آموزش فعالیت‌های حرکتی روزانه, تلاش برای ارائه بهترین روش تدریس» کارکنان مشتاق و واجد شرایط. استفاده از عوامل محرک محیطی در آموزش» لحاظ تناسب بین تعداد مربیان و تعداد کودکان, دارای منطقه‌ای امن برای نوزادان» کلاس‌های آموزشی سرگرم‌کننده, متنوع و متناسب با هر گروه سنی» برگزاری کلاس یوگا و آمادگی جسمانی کودکان» تأکید بر توسعه مدل‌های جنبش بنیادی, برای کودکان شش تا یازده سال» تقویت اعتمادبه‌نفس, مناسب‌سازی فضای بیرون باشگاه برای بازی‌های کودکان و برگزاری کارگاه‌های آموزشی ویژه والدین ازجمله تقویت ارتباط‌های والدین (لس میلزآ؛ ۲۰۱۸). در نیوزلند یادگیری از طریق بازی‌ها و قعائیت‌ها توسعه مهارت وااهجان وهای احترام مال یهت تعامل‌های اجتماغی انجام می‌شود. ازجمله اهداف این باشگاه‌ها بالا بردن سطح آمادگی جسمانی کودکان است تا نه‌تنها مهارت‌های بدنی را در محیطی سرگرم‌کننده توسعه دهند/ بلکه نیازهای آن‌ها را در برقراری ارتباط با دوستان و خانواده و افزایش اعتمادبه‌نفس در محیّط‌های آتهدیدکننده نیز فراهم کنند. در باشگاه‌های تیوزلتن اتمرکز بریادگیری و تجربههای دید است ان مراک ز آگسای تعلق بل«خانواده رهز کدی ایجاد می‌کنند که بیاموزد مسئولیت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها را به اشتراک گذارد. همچنین هدف دیگر این هراک ارتقای مهارت‌ها و وابظ دالدگ با گیگ هه مک سر ای والدیی و دیدار با والدین دیگر است. مهارت‌ها هنگامی‌که به خودمدیریتی والدین در مرکز بازی کمک کنند. مهارت‌های سازمانی* را در والدین توسعه می‌دهند. که در آینده جامعه از آن منتفع می‌شود. والدین همه مسئوليت‌ها و اجراهای مرکز را به اشتراک می‌گذارند و بر بازی تمرکز می‌کنند. آن‌ها بر اهمیت والدین 6 عزا ۳۵ هنماد 4.0 کعنه خه 3 لوصح کح نادنخ کصمصصم) عنهعی ۲۴۰ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ به‌عنوان اولین و مهم‌ترین مربی کودک تأکید دارند و فرصت حضور در کارگاه‌های آموزشی بزرگسالان را برای توسعه مهارت‌ها در کار با کودکان برای آن‌ها فراهم می‌کنند (مرکز بازی!» ۲۰۱۸ برای توصیف باشگاه‌های هلنه باشگاه کودکان و نوجوانان ایکسپات؟ و باشگاه موزه مایفی" انتخاب شدند که به این شرح است: ایجاد برنامه‌های درمان تجویزشده برای هر کودک (درمان رفتاری- شناختی, بازی‌درمانی» رویکردهای انسانی, مداخله‌های مبتنی بر ذهنیت)» جلسه‌های فردی خاص در ارتباط با تبعیض بین کودکان از سنین چهار تا هجده سال؛ استفاده از شخصیت فانتزی مایفی؟ که دیک برونا (۱۹۲۷) منتشر کرد و نماد آن به‌طور فیزیکی در باشگاهی برای کودکان ساخته شد. آن‌ها با مایفی ارتباط می‌گیرند؛ مانند تجربه‌های روزمره» دکتررفتن» صحبت‌کردن با طوطی در باغ‌وحش, پخت کیک» چمن‌زنی» خوابیدن و غیره. در باشگاه‌های هلند. به‌طورکلی کودکان رویاهای شیرین و ماجراجویی فراموش‌نشدنی را تجربه خواهند کرد. باشگاه‌های هلند کودکان جوان را قادر می‌سازند همراه با خانواده و دوستانشان به‌طور فعال جهان خودرا هنگام بازی کشف کنند (دفتر رسمی اطلاعات برای توصیف باشگاه‌های ایران باشگاه اختصاصی کودکان آینده مشهد و باشگاه رنگین‌کمان اصفهان انتخاب شدند؛ زیرا بازی و فعالیت‌های بدنی محور برنامه‌های آموزشی کودک است و ویژگی‌های آن‌ها به این شرح است: انجامین ولا گ#هامیرلادگی جسمانی, مهارت‌های: ظریف, ایسگاه سفروتورامی: حرکات بات ماس بازی: سسلت‌های یناسک آسکینه کارگاه‌های ,بای مادر و کودک؛ فضای بازی و ریاضی» آموزش رشته‌های ورزشی» سالن‌های بازی کودک. استعدادیابی تخصصی ورزشی,» قایق‌رانی» یوگا». حرکت‌های اصلاحی و ماساژ به‌ظور هدفمند است. اهداف این باشگاه‌ها تولید شادی و نشاط, کمک به شکوفایی خلاقیت, پاسخ به نیازهای کودکان, مبارزه با فقر حرکتی» کمک به کودکان برای ایجاد تعادل روحی-روانی و آموزش درس زندگی (رعایت حقوق دیگران» برقراری ارتباط با دیگران» افزایش اعتمادبه‌نفس» ظرفیت پیروزی و شکست و..) از طریق بازی 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب ۲۴۱ است (باشگاه کودک آینده! ۲۰۱۸). در ایران کودکان در محیطهایی رشد می‌کنند که برایشان خسته‌کننده است. کودکان به‌جای تجربه محیط و ماجراجویی» در جست‌وجوی هیجان‌ها تخیل,. افسانه‌ها و تقلید تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری هستند؛ بدین‌ترتیب آن‌ها دوران کودکی تصنعی سپری می‌کنند را که بزرگسالان آن را پرداخته‌اند. مهم‌ترین پيامد منفی این‌گونه رشد کودکان در شهرهای کنونی این است که نمی‌توان از آن‌ها انتظار انسان‌هایی جسور خلاق و کنجکاو را داشت. همچنین مناطق درون‌شهری عمدتا فضاهای بازی نامناسبی هستند و نقش اصلی مدیران شهری باید تبخیل ایی فضاهای باز بدشکان قامل‌های اجقاس کودکای و محیط نمادیی برای افزایش جس تعل 6 عزا ۳۵ هنماد 4.0 کعنه خه 3 لوصح کح نادنخ کصمصصم) عنهعی ۲۴۲ مطالعات مدیریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ 5604 136 0 200006 136 ۵ کعنصسام۲ ما5 عط) او دمعضدمصم6 -2 عاطاد 1 در انگلستان کودکان" برای حفظ سطح پایه"سلامت. باید از فعالیت با شدت متوسط (دوچرخه‌سواری و...) تا فعالیت‌های شدید (تنیشق و.:) را هرروز انجام دهند. این فعالیت‌ها با توالی سه روز در هفته, باید شامل تمرین‌هایی برای"*تقویت‌آماهیچه‌ها و استخوان‌ها باشد. بسیاری از فعالیت‌های شدید مانند ژیمناستیک. هنرهای رزمی و فوتبال مورد علاقه کودکان انگلستانی است. کودکان و نوجوانان باید تماشای تلویزیون» بازی‌های کامپیوتری و مسافرت با ماشین را تا حد ممکن کاهش دهند. در انگلستان آموزش سبک زندگی مبتنی بر سلامتی در اولویت است؛ به‌طوری‌که کودکان باید از وابستگی به ماشین فاصله بگیرند و به سمت فعالیت‌هایی بروند که به انجام‌دادن فعالیت بدنی ملزم مین عزاطایا۳ اهدواهد ماه 4.0 ماه خر 0 ما لعنفعصصه دون -صوناد‌طان۸ کصمصصی) عخهعی صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۲۳۳ باشند. انجام‌دادن فعالیت‌های ورزشی متوسط و شدید برای دستیابی به بدنی قوی‌تر به کودکان توصیه در استرالیا برای تأمین سلامتی» کودکان باید فعالیت بدنی متوسط تا شدید را هر روز انجام دهند که شامل انواع فعالیت‌های هوازی است. حداقل سه روز در هفته. کودکان باید فعالیت‌هایی را انجام ذهتن ک بأغت: تقریت: قضله‌ها و استخوان‌ها می‌شو: والدین کودکان را در استفاده: از رسانهای الکترونیکی محدود می‌کنند؛ چون همراه با نشستن‌های طولانی است که در تضاد با منافع سلامتی است و آن‌ها را به فعالیت بیشتر تشویق می‌کند» مانند تلویزیون و بازی‌های الکترونیکی تا حداکثر دو ساعت در روز. در استرالیا میزان مشارکت کودکان در ورزش از متوسط به بیشتر است. برنامه‌های آموزشی باشگاه‌ها با خواسته‌های آمورشی واندین و#راستاساو علاقه کودک را به سمت اتخرگ جهت‌دهی می‌کند. فعالیت‌های ورزشی بیشتر از نوع هوازی است و بیشتر کودکان مشارکت در ورزش در کانادا به‌منظور تأمین سلامتی؛بیشتر در کودکان» آن‌ها حداقل سه روز در هفته, ملزم به انجام‌دادن فعالیت‌های بدنی سطوح لو سماگاکشدید و رفال ها یهستند که ضله و استخوان را تقویت می‌کند. ۷۱ درصد از کانادایی‌ها و ۷۷ درضد از والددین دارای کود‌کان سه تا هفده‌ساله می‌گویند که مشارکت در ورزش بخشی از ویژگی یک کاناد‌ای ات۳۹ درصد از مردم کانادا شرکت کودکان فرورتش, را بامقه رد بذتی؛ ۳۳ ذرستاشه آجتماگ و۲۷ /,ذرست رشتعاطقی می‌ذاشد: هار کاناها فعالیت‌های جسمانی سازمان‌یافته‌ای برای پسران و دختران برنامه‌ریزی شده است. تحصیلات و سطح درآمد در مشارکت کودکان بر فعالیت‌های بدئی تأنیرپسزایی دارد جامّعه: انجام‌دادن فعالیت بدنی و آموزش آن در کودکان را ارزش تلقی می‌کند و والدین به باشگاه‌هایی بهای بیشتری می‌دهند که به نحو بهتری این ارزش را تأمین کنند (استانداره.طلایی در علم ورزش و آموزش شخصی » ۲۰۱۱). درانیورلسد یک ترتاند الم یست‌وچهار ساعته‌رید گودگای, توضبیهشد سته 1- راب باکینیت به‌مدت نه تا یازده ساعت در شب» ۲- انجام‌دادن فعالیت بدنی متوسط تا شدید شامل فعالیت‌های هوازی و فعالیت‌های تقویت عضله‌ها و استخوان‌ها که حداقل سه روز در هفته انجام شود ۳- بیش از 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه ۲۴۴ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ دو ساعت در روز بازی‌های تفریحی کامپیوتری انجام ندهند و ۴- کاهش زمان نشستن و شرکت در فعالیت‌های مختلف فیزیکی سبک و متنوع برای چندین ساعت. دستورالعمل‌های به‌روزشده کودکان را تشویق می‌کنند که کمتر بنشینند» بیشتر حرکت کنند و به‌خوبی بخوابند (وزارت بهداشت. ۲۰۱۷). در هلند برای کودکان بین چهار تا هجده سال, دستورالعمل فعالیت بدنی به این صورت اعمال می‌شود: ۱- فعالیت بدنی بیشتر و بهتر برای شما خوب است. ۲- فعالیت بدنی شدت متوسط را به‌مدت حداقل یک ساعت در روز انجام دهید. ۳- فعالیت‌هایی را انجام دهید که عضله‌ها و استخوان‌هایتان را حقاقل سه بازر در هفته تقویت که ۴ از یرداختی با«خورمهای طولانی آتقستی خوذذاری کنیند در هلند برنامه‌های آموزشی بر انجام‌دادن فعالیت‌های هوازی و تقویتی و سبک زندگی فعال تأکید دارند در ایران میانگین:میزان فعالیت بدنی ۸ شیگ دی اوتودان ۴/۷ ساعت و فعالیت بدنی شدید ۷ ساعت در روز مطرح شده است (حسین‌زاده و اهمکاران ۰۲۰۱۶ ۳۲۰۵). پس از دوسالگی, همه کودکان باید روزانه دست‌کم ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی لذت‌بخش و با شدت متوسط تا شدید انجام دهند (هدایت و همکاران» ۲۰۱۰). فعالیت‌های مناسب و مرسوم برای سنین چهار تا شش سال شامل حرکت‌های موزون» لی‌لی بازی گرگم‌به‌هوا پرتاب توپ‌های سبک و دوچرخه‌سواری با چرخ‌های کمکی است. با این فعالیت‌ها زمانی که کودک به شش‌سالگی برسد» مهارت‌های حرکتی خود را توسعه می‌دهد و قافی استبا اشیت بیشتری بد فعالیت بلرداند.ذر ان آلگیی کنظمی برای اجامذاهی قعالیت یی مشاهده نشده است و به نظر می‌رسد بازی‌های سنتی به‌عنوان بازی‌های مفرح, در بیشتر خانواده‌ها به‌منزله بازی‌های ورزشی باشد. همچنین الگوی مشخصی برای پرهیز از بازی‌های الکترونیکی در میان ۳- نقش معلم يا مربی در بازی و فعالیت بدنی در کشورهای مطالعه‌شده چگونه است؟ ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب ۲۳۵ 0 ۲0 136 0 20250006 136 ۵ کعنساسام۲ ما5 عط) که دمعضدمصم6 -3 1۹06 در تنظیم عدالت با .. عدال با *قدالت با عدالت با عدالت با عدالت با فعالیت توجه به ‏ توجه به ‏ توجه به ‏ توجه به گروه توجه به گروه توجه به گروه لاد 186 گروه گروه گروه سنی ‏ اسنی سنی سنی 18 سنی ‏ منیا وللطهافظ ‏ نطوزاطهاو 5‏ نطوزاطاماوت. نطوزاداهایت 111 0 ناطامای5 ماو قصنط ما7 هد ععناقنل ود ععناق7 28 مین عزاطایا۳ اهدواهد ماه 4.0 ماه خر 0 ما لعنفعصصه دون -صوناد‌طان۸ کصمصصی) عخهعی ۲۴۶ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ در انگلستان مربیگری عمومی به مربیان کمک می‌کند تا نیازهای خاص کودکان را در حوزه ورزش درک کنند. مربیان با استفاده از حرفه مربیگری,» ارزیابی مناسبی از نیازهای کنونی جاری و آینده کودکان انجام می‌دهند. آن‌ها باید فرصت‌های آموزشی را با توجه به نیازهای آموزشی در نظر بگيرند. مربیان کودک سعی می‌کنند تصویری از یک مربی ایده‌آل را به‌طور شفاف به کودک نشان دهند و فرهنگ بهبودی مستمر را که به ایجاد مشخصاتی ممتاز برای مربیان کودک منجر می‌شود. در روند مربیگری دنبال کنند. فلسفه مربیگری کودک تلاش می‌کند تا دستاوردهای درحال توسعه را که برگرفته از فرهنگ محلی است و با ورزش ارتباط دارد به حداکثر برساند. هنگامی که مربی به وظایف خود به‌خوبی عمل کند. شرکت در ورزش می‌تواند از توسعه کل فرد پشتیبانی کند و زمانی که مربی نیست. به رفتارهای منفی منجر شود. با توجه به مطالب ذکرشده» ژان کوته و ود گیلبرت! (۲۰۰۹) تعریف جدیدی از مربیگری ارائه کرده‌اند: مربیگری موّثر برنامه‌ای کاربردی است که پيشنهاد می‌دهد مربیان با توجه به تغییر نیازهای مخاطبان» از زمینه‌های مختلف دانش (حرفه‌ای, بین‌فردی و درون‌فردی) بهره‌مند باشند. توانایی‌های مربیان هنگامی که به روش یکپارچه اعمال شود اجازه می‌دهد آن‌ها نقش خود را بهتر ایفا کنند (لاراترسیل, ۲۰۱۱). در استرالیا مربیان به این موارد توجه دارند: ورزش و بازی کودکان باید سرگرم‌کننده» بدون ساختار و خلاقانه باشد. تخصص اولیه ورزش برای کودکان و برنده‌شدن توصیه نمی‌شود؛ بلکه جنبه‌های اجتماعی ورزش و توسعه مهارت‌ها ارزشمندتر است.و به همه کودکان باید :فرصت انجام‌دادن یک قعالیمت ده شود کر آرقباط با وی کوهای انجمام ,کون کاری ستو یت مربیان شامل لرویجخمکاری: کار گروهی و بازی عادلانه در طول فعالیت‌ها تقویت سهم همه کودکان در یک گروه» ارائه یک محیط حمایتی و نشان‌دادن حساسیت به تفاوت‌های فردی است. در زمینهه سطح درک کودک. مربیان لازم است از الگوها برای نشان‌دادن عملکرد خوب استفاده کنند در یک زمان یک مورد را وارد کنند. دستورالعمل‌ها و سوال‌ها را کوتاه و ساده نگه دارند و اجازه دهند کودکان زمانی را برای جذب اطلاعات 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۲۳۷ و مهارت‌ها کودکان تمرین کنند. درباره ویژگی‌های جسمی کودکان» مربیان باید فعالیت‌های مختلف را برنامه‌ریزی کنند. برای یادگیری مهارت‌ها زمان بگذارند» سطوح توانایی را در نظر بگیرند.» توجه داشته باشند که دوره‌های رشد. هماهنگی و مهارت‌ها را تغییر خواهند داد و اطمینان حاصل کنند کد در کانادا استراتژی معلمان برای مدیریت روابط شامل چهار محور است: فعال» حفظ. خروج و ترمیم کننده. استراتژی‌های فعال توسط معلمان به‌عنوان ابزاری برای آشنایی با کودکان پیش از آنکه آن‌ها در کلاس به دانش‌آموز تبدیل شوند. استفاده می‌شود. معلم با کودک آشنا می‌شود و چگونگی ارتباط با کودکان بزرگ‌تر را آموزش می‌دهد. معلمان استراتژی‌های حفظ رابطه را برای نگهداری رابطه‌ای استفاده می‌کنند که وجود دارد و در حال پیشرفت است و کودکان را تشویق می‌کنند در حضور معلم احساس راحتی کنند. استراتژی‌های خروج یا صرف‌نظرکردن زمانی به کار می‌رود که کودکان احساسی نزدیک با مربی ندارند. معلمان از استراتژی ترمیم‌کننده برای بازگرداندن نزدیک‌شدن معلم به کودک پس از تنش یا درگیری استفاده می‌کنند. مربیان مسئولیت ایجاد محیطی امن برای ورزشکاران خود را دارند و این مسئله‌ای است که در نظام آموزشی کاناذا به آن توجه زیادی شده است. احساس امنیت به احساس تعلق منجر.شده و موجب می‌شود که.کودک به فعالیت‌های مرکز بازی علاقه‌مند باشد و برای تکرار حضور در مرکز احساس نیاز کند.(کوان-مک‌جیمپسی و همکاران» ۲۰۱۱). استراتژی‌های برنامه مربیگری نیوزلند بر دو بخش است: ۱- برنامه جامعه مربیگری ورزشی و ۲- برنامه مربیگری عملکرد سطح بالا. اصول پایه برنامه مربیگری ورزشی جامعه که براساس باورها شکل‌گرفته است. شامل توجه به نیازهای مخاطبان» کمک به حفظ ورزش مردم» پرورش جامعه سالم و توسعه جوانان است. بیشتر مربیان در مدارس ابتدایی شاغل هستند که تلاش می‌شود طیف وسیعی از ورزش‌های اصلاح‌شده را در یک باشگاه یا مدرسه ابتدایی برای کودکان تنظیم کنند. مربیان عشق به ورزش و تفریح فعال را پرورش می‌دهند. بر مشارکت سرگرم‌کننده و توسعه مهارت تمرکز دارند» ورزش و مهارت‌های متعدد را تشویق می‌کنند» مفاهیم بازی عادلانه را معرفی می‌کنند. تجربه‌های خودشان را با توجه به سن به‌درستی ارائه می‌دهند و به‌طور غیررسمی بازی می‌کنند. مربیان پایه 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه ۲۴۸ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ می‌توانند والدین» معلمان ابتدایی» مدیران ورزشی منطقه‌ای» دانش آموزان قدیمی‌تر در مدرسه متوسطه. دانش‌آموزان تربیتی و ارائه‌دهندگان خصوصی باشند (جامعه مربیگری ورزش نیوزلندا در هلند میلیون‌ها کودک هر روز در فعالیت ورزشی و جسمانی شرکت می‌کنند؛ اما بیشتر مربیان آن‌ها یا شرایط لازم را ندارند یا دارای مدارک عمومی پایین‌تر هستند که آن‌ها را به‌طور خاص برای کار با این گروه سنی آماده نمی‌کند. آی‌کچ‌کیدز یک پروژه بین‌المللی است که از رویکرد مشترک مبتنی بر جامعه برای ایجاد فرصت‌های نوآورانه یادگیری و توسعه برای کسانی که مربیگری کودکان و نوجوانان را انجام می‌دهد. استفاده می‌کند. آموزش مربی در هلند در درجه اول توسط انجمن‌های حاکم ورزش تأمین می‌شود؛ هرچند بعضی از موسسه‌های آموزش عالی ورزش را آموزش می‌دهند. مربیان کودک شامل پدر و مادر مربیان جوان» معلمان تربیت‌بدنی» بازیکنان قبلی» ورزشکاران و دانشجویان در حال تحصیل در رشته‌های ورزشی هستند. هلند همچنین دارای برنامه‌ای ملی شامل دوره‌های ویژه برای مربیان کار با کودکان درباره نحوه آموزش کودکان و چگونگی ایجاد محیطی آرام برای مربیگری کودکان است. در هلند» همکاری قوی بین فدراسیون‌های ورزشی و مطالعات حرفه‌ای برای توسعه دوره‌های مربوط به مربیان کودک وجود دارد. نکته‌های کلیدی که از این گزارش برداشت می‌شوند عبارت‌اند از: شناخته‌نشدن ارزش مربی کودکان؛ نبود مقررات, فقدان فرصت‌های آموزشی و کمبود داده‌های موجود. به‌طورکلی این‌گونه استنباط می‌شود که مربیان در هلند مهارت‌های کمی داشتند و ارزش عمومی آن‌ها نسبتا کم بود (آی‌کچ‌کیدز ۲۰۱۷). در ایران کمیته بازی.برای رسیدن به هدف ترویج بازی کودکان» آموزش و تربیت مربیان و متخصصین را به‌منظور مدیریت مهدکودک‌ها سازمان‌ها و همه کسانی که با کودکان در ارتباط هستند, معرفی کرده است. کمیته بازی‌ها و ورزش کودکان برنامه‌های جامع و تخصصی را برای رده سنی دو تا شش سال در چهارچوب اهداف زیر طراحی و اجرا می‌کند: ۱- پرداختن دقیق به بازی‌ها و ورزش کودکان از دیدگاه کاملا علمی و تخصصی با ایجاد پایگاه‌های مشاوره و مراکز اطلاع‌رسانی توسط هیئت‌های استانی, ۲- برنامه‌ریزی 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب بنیادی ورزش برای کودکان همراه با استانداردکردن و یکسان‌کردن تجهیزها و روش‌های آموزشی در غالب ورزش و بازی‌های ویژه» ۳- آشناکردن کودکان از سنین کودکی با دنیای ورزش همراه با آموزش شیوه‌های جدید. برای کودکان تا هفت‌سالگی بازی‌های متنوع وجود دارد که اهداف خاصی ازجمله رشد جسمانی رشد فکری و ذهنی و رشد اجتماعی را در بر دارد. به‌منظور انجام‌دادن فعالیت‌های مختلف ورزشی با اهداف ذکرشده» کودکان کمتر از هفت سال به این گروه‌های سنی تقسیم شده‌اند: الف- گروه سنی دو و سه ساله» ب- گروه سنی چهار و پنج ساله و ج- گروه سنی شش تا هفت ساله (کمیته بازیها و ورزش کودکان » ۴- نقش والدین در بازی و فعالیت بدنی کودک در کشورهای مطالعه‌شده چگونه است؟ 3۵۳۵ ۲36 1 36۳۹000۵ 6 ۳۵ فاصم ماک عط) او صمعضسد مهم -4 عاطج 1 6 عزا ۳۵ هنماد 4.0 کعنه خه 3 لوصح کح نادنخ کصمصصم) عنهعی ۳۵۰ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ در انگلستان خانواده‌ها نقش مهمی در پرورش استعدادهای ورزشی کودکانشان دارند اما در ساختار سیاست‌های ورزشی نقش ندارند. خانواده‌ها می‌توانند از کودکان حمایت کنند تا آن‌ها بتوانند به ورزش دسترسی داشته باشند؛ در غیر این صورت بسیاری از استعدادها کشف نخواهد شد (کای, در استرالیا فعالیت‌ها و رفتارهای والدین بر شیوه رشد کودکان تأثیر می‌گذارد. نتایج پژوهش اخیر آی‌یواس‌پلی! (۲۰۱۸) همبستگی زیاد بین مشنارکت والداینآذر ورزش و کودکان را تأیید می‌کند که والدین فعال می‌توانند تأثیر مثب ت"ژ‌فررندانشان,داشته,باشنند (ایوّاسپرات. ۲۰۱۸). در کانادا بررسی طولی روی کودکان و نوجوانان۲ نشان داد کودکان بخش بیشتری از زمان خود را با والدین صرف می‌کنند. والدین می‌توانند در رفتاره‌سالم کوّدک نفوذ قوی,ذاشته اشنه. پژوهش‌ها نشان داده است کودکانی که والدینشان در فعالیت بدنی مشارکت می‌کنند. فعال‌ترند و از نظر فعالیت جسمی پسران فعال‌تر از دختران هستند: والدین می‌توآنند ات۵۸ اوادقيقه با کودکان ذر پارک راه بروند یا دوچرخه‌سواری» ماسه‌بازی و مانند اين‌ها را انجام دهند. افزایش ۲۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید والد» پنج تا ۱*۶ دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید کودک را افزایش می‌دهد (گاری جت و در نیوزلند به والدین توصیه شده است: کودکان را به ورزش لذت‌بخش ترغیب کنید. به یک گروه متصل شوید و نگاهتان را بهبود بخشید تا بتوانید به کود‌کان انگیزه جهانی دهید. وقتی بزرگسالان از این راهنمایی‌ها استفاده کنند» می‌توانند تأثیر مثبت بر وضعیت روانی یا عاطفی یک کودک داشته باشند و نه‌تنها به کودکان سود ب‌رسانند. بلکه ارتباط بزرگسالان (والدین يا مربی) با فرزند را بهبود بخشند؛ این تقاضا را چرخه فضیلت می‌نامند (آی‌کچ‌کیدز ۲۰۱۷). چالش‌های اصلی در مراکز نیوزیلند 6 عزا ۳۵ هنماد 4.0 کعنه خه 3 لوصح کح نادنخ کصمصصم) عنهعی صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۳۵۱ در ارتباط با یادگیری کودکان عبارت است از: ایجاد حس تعلق محیطی برای والدین و معلمان؛ پاسخ به تنوع فردی خانواده‌ها ارتباط دوجانبه با والدین درباره یادگیری يکپارچه کودکان در مرکز و در در هلند, خانواده‌ها مهم‌تر و تأثیرگذارتر از دیگر منابع اجتماعی هستند. بیشتر والدین در پرورش فرزندان به‌دنبال رشد شخصی آن‌ها هستند و بر رشد اجتماعی و ارزش‌های اخلاقی آن‌ها نظارت دارند. همچنین رفتار والدین بر فعالیت بدنی کودک تأثیرگذار است (وزارت بهداشت. رفاه و ورزش؛ اذازمسیاست‌های جوانای: ۳۳۶۰ در ایزان: والدیی می‌توانند از طریق ذستورالعمل‌هایی ماننن نظ رکش منظم و مستمر در فعالیت‌های بدنی» اختیاردادن به فرزندان برای انتخاب رشته ورزشی مورد علاقشان» تقویت عوامل اجتماعی در کنار عوامل جسمانی و کمک به فرزندانشان در جهت توسعه مهارت‌ها و استراتژی‌ها در تطبیق با محیط‌های گوناگون برای انجام‌دادن فعالیت بدنی» الگوهای مطلوب برای فرزندانشان باشند (امیری و حسن‌زاده» ۲۰۱۰). چون تغییر شیوه زندگی در کودکی راحت‌تر است. والدین باید کودکان را به ورزش روزانه عادت دهند. همچنین به‌منظور علاقه‌مندشدن کودکان به ورزش با او همبازی شوند و ورزش را متناسب با سن. جنس و توانایی بدنی آن‌ها انتخاب کنند به‌منظور بهبود باشگاه‌های بازی کودک در ایران و استفاده از اقدام‌های ارزشمند کشورهای منتخب در حوزه کودک. پژوهش حاضر ابا هدف مطالعه تطبیقی وضعیت. باشگاه‌های کودک در محورهای فضای بازی» میزان فعالیت کودکان» نقش والدین در فعالیت‌های کودکان و نقش مربیان در فعالیت‌های کود‌کان: درکشورهای انگلستان: امترلایا: گافادا: نورق بلتکه‌ها اگرانن انجام شد. شباهت‌ها و اتفاوت‌ها در چهار محور مشخص شد که به‌طور کلی شرح داده می‌شود. فضاهای بازی: نتایج حاصل از محور فضاهای بازی کودکان نشان داد در ایران به دو نمونه از بیکریی باشگاه‌های ذاخلی آقازه قنده استه آما قر طراجی قضاه تس خلاقیت کمرنگ آست و قضای قابل‌استفاده باشگاه» فقط طراحی داخلی است و از فضای باز استفاده نکرده‌اند. با توجه به اینکه زمان انجام‌دادن فعالیت. ارتباطی نزدیک باسیاست‌های به‌کا رگرفته‌شده در آن باشگاه دارد به نظر می‌رسد 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه رد مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ در جامعه مدرن امروزی» در آینده‌ای نزدیک خانواده‌ها به باشگاهی با امکاناتی شبیه به باشگاه‌های استرالیا نیاز خواهند داشت که والدین بتوانند کودکان خود را چند شبانه‌روز در آنجا نگهداری کنند (آیلاس‌لیست.» ۲۶۱۸+ واضح است که تنوغ فعالیت‌ها با توجه به وسعت فضای ذاخلی و بیزونتی لحاظ می‌شود و فضای باشگاه‌های کودک ایران طوری طراحی شده است که بر آمادگی جسمانی با استفاده از حرکت‌های بنیادی تأکید داره (باشگاه کودک. ۲۰۱۹). درصورتی که باشگاه‌های پارک‌های محبوب انگلستان (لیتل|کرون: ۲۰۱۷؛: ای‌یوروکمپ: ۲۰۱۸) یا باشگاه‌های استرالیا همگی در ابعاد بززگی طراحی شده‌اند که امکان استفاده از فضای بیزون را داشته باشند و متناسب با این فضاها فعالیت‌هایی ماتته قایق‌راتی» باغ جادودشکار و غیرد.را اتفریق: گردفانن زابلانی‌لیسته ۱۸ ۲۰): هدف از ایجاد:این باشگاه‌ها فراهم‌کردن مکان‌های کوچک تقسیم‌بندی‌شده برای کودکان به‌منظور حفظ آرامش جو ارائه فرصت برای گروه‌های کوچک و تشویق به بازی است. طراحی هر باشگاهی نشان‌دهنده خدمات ارائه‌شده و میزان هزينه مضرفی هرقانواق ارت شم رسگ باشگاه‌هایی با این: ابعاد و امکانات, برای خانواده‌هایی با سطح درآمد بالا مناسب بأشند؛ بنابراین باشگاه‌ها پاید خدمات خود را متناسب با گروه هدف طبقه‌بندی کنند. همچنین ایجاد خدمات منحصربه‌فرد و هدفمند برای والدین ازجمله کارگاه‌های مهارت‌افزایی و ارتباط‌های مطلوب بین والدین» سایت به اشتراک‌گذاری مطالب مفید مرتبط با کودک و همچنین ایجاد فضایی مناسب برای حضور اولین مربی کودک (والدین)» به‌عنوان مزیت رقابتی می‌تواند در رشد باشگاه و توانمندسازی والدین نقش برجسته‌ای داشته باشد (پلی‌سنتر ۲۰۱۸. با توجه به موارد ذکرشده از سوی رفیعی و بهتاش (۲۰۱۴)» برخی مشکل‌های مطرح‌شده فضای بازی کودکان (ارائه بازی‌های معمولی, تکراری و کسل‌کننده توجه‌نکردن به طراحی تجهیزات متناسب با عوامل طبیعی, اقلیمی» فرهنگی و اجتماعی و همخوانی‌نداشتن نیازهای مختلف کودکان با سن و جنس)» پیشنهاد می‌شود برای مناسب‌بودن فضای بازی کودکان از موّلفه‌ها و شاخص‌های فردی, اجتماعی و کالبدی استفاده شود. به‌طورکلی» برای ایجاد یک باشگاه در ایران» درنظرگرفتن موقعیت جغرافیایی محل و متناسب کردن آن به لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که بتواند هم مهارت‌ها و هم آمادگی جسمانی کودک را پوشش دهد و ضریب ایمنی زیاد داشته باشد. لازم و ضروری است. فضای داخل و بیرون یک باشگاه کودک باید بازتاب‌دهنده اهداف آن مجموعه باشد. محیط‌های مراقبت از 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۹۳ کودک باید با سطح سنی کودکانی که از آن استفاده می‌کنند. تناسب داشته باشند و مدیران باید شیوه‌هایی را طراحی کنند که استفاده کودکان موجب دستیابی به اهداف باشگاه شود. میزان فعالیت بدنی کودکان: در ایران فعالیت بدنی کودکان با تکیه بر فعالیت‌های مفرح انجام می‌شود و حوزه تخصص کودک چندان روشن نیست (هدایت و همکاران» ۲۰۱۰)» اما در کشورهای منتخب تأکید بر تقویت عضله‌ها و استخوان‌هاست و نشان می‌دهد فعالیت‌ها برای کودکان به‌صورت هدفمند طراحی شده‌اند؛ به‌طوری‌که بر سلامت بزرگسالی آن‌ها تأثیرگذار است (دستورالعمل فعالیت بدنی» ۲۰۱۱؛ بچه‌های سالم فعال ۰ ۲۰۱۸). همچنین میزان فعالیت بدنی پيشنهادشده در ایران کمتر است که این امر را می‌توان ناشی از انجام‌شدن پژوهش‌های بسیار کم درباره فعالیت بدنی کودکان ایرانی و نبود برنامه‌ریزی صحیح در این حوزه متناسب با وضعیت اقلیمی و فرهنگی دانست. تمرین‌هایی که برای گودکان ایران استفاده می‌شود: امانن کورها 8 منتخبه هوازی است و الگویی که آن‌ها استفاده کرده‌اند» برمبنای بازی و ورزش است (هاشمی, ۲۰۱۰)» بنابراین بهتر است برنامه‌ای با هدف تقویت عضله‌ها و استخوان‌ها از نوع هوازی و برمبنای بازی و ورزش» برای کودکان در این باشگاه‌ها نقش معلم یا مربی در فعالیت بدنی کودک: در ایران فرایند گزینش مربی کودک وجود ندارد و فقط به گذراندن یک دوره مربیگری شامل بخش تئوری و عملی (طراحی بازی) محدود می‌شود که براساس مصاحبه پژوهشگر با مسئول انجمن بازی و ورزش کودکان» متولی جهانی برای مربیگری کودک وجود ندارد و هر کشور با توجه به‌ضرورت موجود برنامه‌ریزی داخلی می‌کند. استفاده از روش‌های یکپارچه متناسب با تغییر نیازهای مخاطبان» برای افزایش ذانش و آشنایی با فرهنگ محلی برای توسعه فعالیت بدنی در انگلستان مشخصه ممتازی است که حاصل آن می‌تواند بهبود مستمر حرفه مربیگری باشد. در ایران نیز روشی یکپارچه وجود دارد اما برگرفته از متون غربی و بدون توجه به فرهنگ محلی اعمال می‌شود (لارابرسیل» ۲۰۱۳)؛ بنابراین بهتر است به غیر از تحصیلات. تجربه و ویژگی‌های فردی یک مربی آشنایی وی با فرهنگ حاکم بر آن شهر و منطقه نیز در دوره تربیت مربی گنجانده شود. در استرالیا برنامه‌ریزی به‌منظور استفاده از دستورالعمل‌هایی متناسب با توانمندی‌های کودی است؛ بنأبراین لازم استبرنامدهای خلقانه,و منضطف طراجی ,شون (آیواسپوت, 2۸ ۲ تبوقن 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه ۳۵۴ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ دستورالعملی برای مربیان در ایران باعث می‌شود که مربیان طبق باورهای خود و کتب موجود از این شیوه‌ها استفاده کنند. در کانادا به‌طور مفصل به مدیریت ارتباط به‌عنوان یک بخش کلیدی در موفقیت باشگاه پرداخته شده است (کوان-مک جیمپسی و همکاران, ۲۰۱۱) که می‌توان در بهبود ارتباط‌های مربیان در باشگاه‌های ایران استفاده کرد. در نیوزلند هدف مربیان القای پویایی در جامعه کودکان از طریق تفریح‌های فعال بود (جامعه مربیگری ورزش نیوزلند» ۲۰۱۲) و با توجه به نزدیک‌بودن به برنامه ایران می‌توان برای تکمیل‌شدن فرایند طراحی محتوای باشگاه از آن کمک گرفت. طبق مرکز اطلاعات مربیان کودک هلند. گروه بزرگی در حال به‌روزکردن دانش مربیان و ایجاد فرصت‌های نوآورانه یادگیری برای مربیان کودک هستند که با فدراسیون ورزشی رشته مربوط همکاری قوی دارد (آی‌کچ‌کیدز, ۲۰۱۷)» بنابراین فدراسیون مربوط در ایران با قراردادن یک بخش پژوهش با اعضای معتبر و صاحب‌نام می‌تواند مطالب جدید را در هر دوره مربیگری به مربیان ارائه کند. استفاده از والدین به‌عنوان مربی به فراهم‌کردن زیرساخت‌هایی در کشور نیاز دارد که باید توسط یک گروه صاحب‌نظر نقش والدین در فعالیت کودک: والدین از مهم‌ترین منابع آموزشی در دسترس کودکان هستند و بسیاری از رفتارهای کودکان با الگوبرداری از رفتار والدین صورت.می‌گیرد. همبازی‌شدن والدین با کودکان و اینکه آن‌ها فقط می‌خواهند کودکانشان از بازی لذت ببرند» روش بسیار خوبی در الگوبودن و تشویق آن‌ها به فعالیت کردن است (امیری و حسن‌زاده» ۲۰۱۰ مومنی‌زاده و وفایی» ۲۰۱۰) اما به نظر می‌رسد می‌باید نگاه وسیع‌تری به این حوزه داشت. اجتماعی‌شدن» لذت‌بردن از بازی» افزایش سرمایهااجتماعی ,و اتجام‌داوی افتالیگهای ی افو که اک یز ری کودک را معشخص می‌کشده. امداق اررشمه دیگری انیم که وتان از آن‌هل هر تگیی تکرش والدیی استفاده کرد. با توجه به اینکه حضور والدین در رویدادهای مرتبط با کودک در رشد و پرورش آن‌ها تأثیرگذار است. به‌منظور ایجاد نظم در باشگاه پیشنهاد می‌شود کتابی که در آن مأموریت. دستورالعمل‌ها قوانین و مقررات و حدود وظایف والدین به‌عنوان همکاران باشگاه برای رشد مطلوب کودک تدوین شده است. ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۳۹۵۵ به‌طورکلی, در ساختار باشگاه کودک به برنامه‌ریزی منسجم مطابق با عوامل فرهنگی, الگوی مطلوب» فضای مشارکت بین کودک و والدین» برنامه جامع و فضای باز به‌عنوان رکن‌های اصلی که می‌توانند در رشد خلاقیت و فراهم‌کردن تجربه‌های جدید برای کودک موّثر باشند. بی‌توجهی شده است. درنظرگرفتن فرهنگ محلی در استفاده از وسایل و تجهیزات و طراحی فضا از عوامل موّثر دیگری بود که آشنایی مربیان با آن در توسعه فعالیت کودکان نقش برجسته‌ای دارد. همچنین, آموزش‌های ضمن خدمت برای کارکنان باشگاه و آموزش‌های ویژه والدین» در پایداربودن یک باشگاه از دیگر موارد حیاتی و حساسی است که می‌باید متناسب با سطوح فرهنگی» اجتماعی و اقتصادی منطقه در راستای هبود:مستمر باشگاه بررسی شود از دیگر مواری:برجسته این مظالعه استفاده:از واق‌سای,جذاب برای انتخاب نام باشگاه بود. با توجه به اینکه روش جمع‌آوری اطلاعات در این مقاله مبتنی بر گزارش‌ها و مقاله‌های معتبر در دسترس به زبان انگلیسی بود به پژوهشگران آینده در این حوزه پيشنهاد می‌شود از روش‌های جمع‌آوری اطلاعات مانند مشاهده و مصاحبه نیز استفاده نمایند تا اطلاعات غنی‌تری در این حوزه جمع‌آوری شود تا بتوان به مدل پذیرفتنی در این حوزه دست پافت. از اساتید محترم شرکت کننده در مصاحبه‌ها از دانشگاه‌های اصفهان, تهران و همچنین اساتید خبره کانون پرورش فکری کودک و نوجوان اصفهان و تهران و مدیران باشگاه‌های برتر کشور که یاری رسان 0(۰) .5 ماج516۷3 ۵ .۸ ,6لقه51 .ظ ,88086 کل 700900 وس و/الع0ص100 م۸ فحقل۸ 1 بانط صز عم 10ع۷عل صن۳ط 00 عقوم کاذ هه قام +#مملاده که عمط 156 ۰( 56016006۴ 2 0ع دقع ش) /0د ملد 10 /ع ان ناه 0 ع//+ک0اط نع ع1طهلند ۸ ۳۶01 صذ کاسدو0ی کصملوانط اه ع[م 6ط1 .(2009) ۳۰ ماطماقططادمط1 6 .3 مفق0 ۸ .2 0 ,770۵1 0۳60 1نط 0۵ ۳1160 500۳1 اه ددع00 عطا اه 0عاصمعصمم 3206 متعاصی 67 .00۳٩ 5ص ۲غلنط صز کاصهجعم او عم 156 .(2009) 34۰ مطعومهتصکق73 غ مطظ فخص۸ .3 ( جز) .3/20 مطالمه77 جع لنط 05 31160 500۳1 اه دک ید00 ۵ اه 0۳6۶0100 023106 م۲ ۸ تنصعفلنط صز ععهاد مد مناج 0۳6-000 کاعع 22 .(2015) .0 .ک وصتطعهط ۰ .4 ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که ۳۵۶ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ 50075 کاصعحللنط فصه عوقام 0ج0۵2ط .(2018) ععاانصصم) کمک فص ما2 کصعحفلنشض 2 6۶560ع۸) ناه ماطهاند ۸ بلاط .0105/1245 نصحع عمط //نصکط موممطفلنی :4 ع16طهانه۸ .مصصهفمسهه ال کلوا ع کول طازم برقلنامط عصنمصسع)6 .(2018) +مصفمحط .018 560160067 1 0عدعععش) /عطانل -کلا ما0 /کا ساب 0 3 /غا نف ۵0۳0 ۷ // :3۳05 020200 .(2011) عصنصنه1۳ لهدمع2 فصه ععدعنزک ععنجعرط جز وحعفصفاک 0امی عط1 2 0ع0655ع۸) عصناعلوندع/ف.0عی//:۲0۶ط که عاطهاند ۸ ,کمصناعلوندع ناه زد تحطام ۳ 0۳08۳2۳5 ۵۶ 2005 ص۸0 .(2013) ۰ مطمکاطامط غ م۸ کل ,انم .36 لعنا0 و5 ,133256 ,۳ ,30137060 مگ وقصنعمطهط مک محاع مانمگ 06) مصعحفلنط 08 67 2 ۹60ع۵۸) /کع 6-06 1-ع هن عصصی هم ال کل لاه ده ۶۷ // :۲05 :4 علاطهانه۸ بلندع وصنصنده کلن1 تعوسسمی وامنهم ددم .(2018) عون 18(۰ 560167006۴ 1 مد عععش۸) / کلم 005 /صم ان 05 ۶۷ ۷//: 8105 بط ۶۵ عغ 0۳690016۳5 ,0۵016۳5 رک10 ۶۵۳ کعنانن۸ .(2018) باعزاوه۳[1 ۰( 56016066۴ 2 60وی ۸) / هم ناه اه //+عطاخط نج عاطهاند۸ 1۵۳۴ 65 6110 نع 20 هن تطام 00 ۳083661 .(2011) +ععن مک طال130 آهد0 3130 / 65 1655/1000 /۵11 ۰۵۵۰6/100 360۹://۷۲ ناه عاطهاندی ۸ معاممعم هصا 220 08(۰ 5601606۲ 2 63360 ۵۸) / 82/02168017 660 ند[ // :36105 [معز5 ردام دز صمناهنمعکه 0انط-1 23۳60 .(2017) 1۰ ملنصطعحطط عه .ظ ووعلام) .0 ماعناع هی 3-1 ,(28)6 ,۲۵1210806 620۵02 کعناکها5 ۶و ص30 20۳۰ ط06 ص500 صه ناه 40 1۳۵ ۷۵1166۲5 01 ۳۵28660۲ وه ۵۳ وی 6و۸ .(2014) ۳۰ .ک 11۵02 15-6 م21 ,5عنونا5 ا ۸ ع دص امک معاصم 0عع[عد 500۳01 6 2۳ 0۳6۶6۵۵0 22067 بانط ۶۵۶ عاطاهانده کاممک .(2009) 33۰ مخصع‌طاعق1 [۵ 10۳300 دز 136 0۶ ۲3 ۳0۲ع 6 نصمناه ده ام کععدمد آمدو2د 1۳0 «(2011) 34 مصع0 ۲۵۲ 211-4 ,(2)9 ,۵۵05 فصه دعناع مگ مصمناه‌عننه دما .560۳ [ممطو 85 .(2009) .38 ,3۵7۵7300220 2 .3 صقونومصحط۸ 36 نقله1 2 ماق 110 1 5007 136 31 0۳6۶61۵۵ 33067 .کاص هم 0 6[ 6ط) فصه معحفلنط صز ناه عنام [هز5 وحم وصناه‌ع2 13 .(2015) م۸ بهونص و7 ه م۸ مک نصقصا< مک عم تصنم130 70۵1 ۵۵1۰ ۳600۳1 027601 ۵65 خز وصسقصصی فص 00۳ امک انم صعحفانط ۵۶ ناه 03 :6 ۳6 اند اعناهن 506 ه 1۵۳ وصنصندن عگ دمناق 600 026ص «(2017) +کوفلطاه10 2 0ع::ع۵۸) /ناعکل0اطا 102 //:09ط ناه عاطماند ۸ م۵۳0۳ عصنضهی 67 مان و6۵1 فان ۶و صمای توص تعصعی .(2015) 17۰ منوحهصط۸ ۸6 ۰ مطعصقطا م1۳ 3 عمعانطاج۸ فصه عصممصنود۳ آنن جه ععصععکص0) تمصمند< عط که 0۳69001۵0 ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب ۳۹۷ [معزورط2 ۳۵۳۵06۵ 01 سوت +جنداگ۸ ولنسد؟ ۸ مها امه عصن م5 .(2000) 1۰ موفگا 6 2 65560 ۵۸) 6له۵ 00 //:0۶ط بخ عاطهاند ۸ .(2018) طعلوصه‌ هگ اش 05 ناه 16طهانه۸ بکان] عط) حز امعم عصاه‌ر وصه صعحفلنط عصنطهم6 .(2011) .5 ,127206۳0 0-_268/3100/16۳005_2_1 016/11 /صه از /کع بوع ‎ 0‏ ع1هل ک خصن کت0 2 0://30ط - 05 /بچان صه ال به/عطاحل / 2 0 115 ص16 7 //+ قاط ناه علطهلاند ۸ .(2018) ,کلان/2ع1 1 0 /طانل- 005 /عای .0 نلک 6 013 ول 1111103050۳65 ۶۷ //: ۲08 ک لا عصنط‌ع۶ع3 .(2014) کل ,۷۷۵30 6۶ وگ ,1708 کل رققذلنا۵ 10 کل ,1/3106 ۳ 06۲۵۳۴ ,0606۲ 10۵ لانتاآه‌عمط ۵4 ععه 0 جقام و۵ فلنط ج ۶۵۳ کصهنععل ماطهاند ۸ ورگ ۷۷۵۵۵ ۵۶ وازهنصت. مط ق۲۳۵6 لمصمناق 0اه ۳ 6۷۹۳0۵۳۳۶۳۲۵ 58ن160 ععهوی وقام معامم عطا عامعی بر2012) سا مقالنص2/۳ 67 1 6560 ۸) /ن8.2 11120۲60۳ ه 05 /60://0ط نع عاطقلند ۸ مصعحللنطک هس30 ون عط ۲۵1۵0 آحگا ۳۶06 عصنلواناظ +عاصعسوم مصه ماک مصعحغانطاع .(2003) سا ,1/061 :4 ماطهلند۸ ,کدی صمناقله #ممطلولنط بواحقه #صداع2 210 مصه صهناد‌ ۸ .2018 5601606۲ 1 #مووعش۸) 0۶5/1329900۶ /2 /ع ۰2۲۵۲0 ۷ ۷//: 3610 بل ۶و 3۵2 ۳6 رز مکنجمجه او عام: 6ط1 .(2009) .1۳ مندگد ۷ :۸8 .۸ 2/0620 0 ,۲0008۳655 طکلهه77 صعحغلنط ۵۳ مععانط 500۳ عطا اه امعم جعصه ۳ 5۰ 200 وعاممصخم صمنام له ع۷نامدل۸ .(2007) بش۸ مطع0ه ه بش۸ 3 ,3180 -2012 ههام عصنطعدم 500۳۲ وانصتصصی #صعادع7 310 .(2012) موصقاهع7 30۳ م5 5007602۳ چا نس ۳0 1348695440 /عو م1 0 مد 6 0 0 0 50 /// :05 اط ناه عاطاهانه ۸ 02۳606۰ 5وه0)-ه ۲1 حز دعکی جعام ا۹عط عصزا< .(2018) ماص‌عه2 5 و100 2 4 3-02 65-1 63-13-3۲ 003/0 /ص ماع 5020 0 ۶۶ // :8 0اط ع1طانه۸ .627000560105۳220 - کعصناعفنسع اناد آهنوط2 .(2017) .هد کل نم فد مدع 2 65960ع )۵۸‏ وعصناع نع - 1-2011 ه بطم 0 هن 0 20و 0 //ن 309 ناه 7 عط) نله ع۷هط 08 چاه 00 ید16 آهعزووط2 .(2016) ,عفن وچطالده عنه ۸ 6 2 ۶560ع۵۸) 0015251۳2112۲0۵0 روط اد ع ع ناه // قاط ناه علطهلند ۸ ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که ۳۵۸ مطالعات مدیبریت ورزشی؛ دوره ۱۳ شماره ۰۷۰ بهمن و اسفند ۱۴۰۰ 65 هی 0۶ بوانازطهانه 6 ۵۶ 7و5 .(2013) 8۰ 34۰ مطفقاط856 ۳۵۳2۵0 مظ .۸ لفط :4 عاطهلنه ۸ ون صححطع71 گم مصنصصطل2 فصه رواک ۶۵۳ +عاصع مصعحلانط ۲۵۳ .(36۳13 صل) .(2018 5601667 1 0معععش) کم 6عاها 20 اطع 10 نع ۳//: 30 6و طجز بوانانطهناه+ فص ناد که جع ر2017) 8 ,هط 31 167200 493-7 ,(6)4 ,506065 طکلعط هنز ت۳۶ ع0هاتاهن ۶و لقص30 م۳6 0006200021 کصمعغانط عصندعنوعل ۵۶ کمام20 .(2010) بج مفصق0ق/2 ۸ .36 منهگقط5 215-4 ,(3)4 مط300۵00 فصه رعمامعطع1 .اعلمه دی عطا 0۵ فععقط 5ع2 0و 16/۲ انا _عصنط 0015/02 /کع اهوم /,ع ناهن ناه / 20 80 ۰۵500۳ ۶۷ ۷//: 3۲05 5۰ 0ص هام وان 016۷67 .(2012) .17 ورممم‌تصقطک چگ م۸ مفتعصخ۸ طادح۸ .36 رفتعطت 1" 105 ۳۵۲ مل ما کوصنط 6۶ 156 .(2018) +کلوصقا معط م37 عطا عانعن ۶۵۳ موی 0۶ -67 015/11960 /لد ماع ‏ /صم و صقلامط ۳ 0//: 309 ۰ ناه علطعلنه ۸ .1۵11200 ۳۵۳۷ .(2000) 10602۳60۰ ناو 2 ط اه ۷ ,500 0ص ۷۵11۵۳۵ مناد که جعنصنص 156 :4 علطهاند ۸ 21616013005 عطا هرز نامهم عنف مهد صمنافاه فممطفلنی .2018 56016066۲ 1 500 عم ۸) 76092.004 001/24 00/5 8/000۹ 0۵00 //: 3610 وانه۳ .(2011) کل وچطمونط ه سا فاگ و1 .5 وززعک نی /1-صفا0 ۵۷ 0۶ 705۵1 بصنقصمل هدعم 156 نمی فلنط جذ وکعدععمل ععم ۵ 1۵۳ کع له 637-15۰ 5-17-77 ۶۵۳ کمصناعلونمع ناه امعنوطام وتا .(2017) مطالد77 ۵1 بر اعنص/1 65 نبا - 1-201 هک بط م- 01316 1165/0 /مصا همع مداد عط, ۳ //+عصااط نعه عاطهلند ۸ 6 ماه اه صز مومطاعص عناهحعصصم عخط وصه و50۳6 .(2018) .7 ,علهنصزه ۸ 2 0::ععع۸) 5.0۲8عع 535-00216763 ۳۲05://۷ظ ناه علطملند ۸ .01050 ,48 ۳۳0۵ 1600651 ۳0۵۵ کعاقاصصع) عاندط ۳ بخ کعصعط 7۵۳۵0655 .(2018) 13661065 ۰( 5601606۴7 2 0ععععش۵) /ااعص اک معط // ؛عصاکط نج عاطعلند ۸ رام ۵۶ کن‌هاد عط ۵۶ رود ع همهم ۸ .(2009) بش۸ منصقط۳۵۳ 6 مبظ بف72:800 1 7021 مقلهصق) فصه کعاهاک معنندت عطا حز کعصی لاس 1۳۵5 هرز صمفاق 000 ما۳۵ داماد 4.0 هه خه ‏ م-لهنوعصصه ده آ-صونان‌دطاننخ کصمصصص) ع نج که صفاری: مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ابران و کشورهای منتخب ۳۵۹ گل‌شیرازی, نفیسه؛ صفاری» مرجان؛ نمازی‌زاده» مهدی؛ و نادی» محمدعلی. (۱۴۰۰). مطالعه تطبیقی باشگاه‌های بازی کودکان در ایران و کشورهای منتخب. مطالعات ۰() .۸ .37 ,7180 6 ,3 ,3132717306 3 منع‌کد5 .7 مفقهنطعامهی 40 مف0ص0ه 60 صز عطنلش) واه کصعغلنطاع که رفک 06اه ص۲0 6 عزاط20 هناهد 6ص 4.0 که ناه رخ 3 1-0 حنع دص ۲ص -ص نادنخ کصمصصم) عنوون عععحعه

پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی وضعیت باشگاه های بازی کودکان کشورهای منتخب (انگلستان، استرالیا، کانادا، هلند و نیوزلند) و ایران و ارائه پیشنهادهای کاربردی در جهت بهبود باشگاه های ایران انجام شد. این باشگاه ها مکانی برای رشد همه جانبه کودکان اند. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری باشگاه های کودک کشورهایی بودند که کودک در اولویت جامعه آن ها قرار دارد. انتخاب نمونه ها به صورت دردسترس و با رعایت این نکته که امکان دستیابی به اسناد و مدارک معتبر وجود داشت، انجام شد. این پژوهش به مقایسه بین باشگاه های بازی در ایران و کشورهای، انگلستان، استرالیا، کانادا، هلند و نیوزلند پرداخت. داده های مورد نیاز با استفاده از کتب دانشگاهی، مجله های علمی و پایگاه های اطلاع رسانی جمع آوری شد و سپس با استفاده از مدل جرج زد اف بردی، در چهار مرحله توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه تطبیقی انجام شد. نتایج نشان داد که در چهار محور فضاهای بازی، میزان فعالیت بدنی، نقش مربیان و معلمان و والدین، هرکدام به ترتیب با هشت، سه، چهار و سه شاخص در کشورهای مطالعه شده به طور هدفمند دنبال می شود و ابعاد مختلف رشد کودک را در نظر می گیرند، ولی در ایران سلیقه ای و برمبنای تجارب شخصی به محورهای محدودی توجه می شود. نتایج پژوهش حاضر می تواند در تدوین برنامه ای جامع و انجام دادن اقدام های نوآورانه یک باشگاه کودک برمبنای محورهای معرفی شده و با درنظرگرفتن لایه های فرهنگی هر شهر و منطقه، تأثیر مثبت و چشمگیری داشته باشد و در رشد فعالیت بدنی و استعدادهای ورزشی کودکان ایرانی مؤثر باشد.

424014

بدان معنا که ورود یا جذب عناصر فرهنگی بیگانه» حتی اجناس و محصولات مصرفی مانند پوشاک» نهایتا منتج به تغییراتی در عادات و شیوه‌ی زندگانی مردمان جوامعی ورود و حضور این اجناس و پدیده‌های جدید در ایران هم کم داستان و ماجرا نداشته است. چرا که پذیرش چیزهای «نوظهور» یا «تازه» هیچ‌گاه بدون دردسر نبوده و تغییر سبک زندگی يا بخش‌هایی از آن خمولاه باگگالنظها/و مقومت‌هایی روبرو بوذه است. بنابراین سوّال اصلی نوشته‌ی حاضر این است کهواکنش,ایرانیان عصر قاجار در برخورد با کالاها و محصولات خارجی چگونه بوده است؟ چرایی.و چگونگی مواجهه و برخورد آیرائیان با این کالاها و عناضر چا مد ای ایو ی خلاد بود. درباره‌ی مواجهه ایران و غرب؛ در.یکی دو دهه اخیر:مطالعات متعددی صورت پذیرفته است. «تمدن و تجدد» رامین جهانبگلو؛ «ایرانیان و انديشه تجدد» جمشید بهنام؛ «ما و مدرنیت» داریوش آشوری؛ «مدرنیته و عصرمشروطیت» و «غرب‌شناسی علمای شیعه» اثر احمد رهدار از جمله این آثار است. البته باید توجه داشت که این تحقیقات عمدتا نظری بوده و صرفا به دنبال بررسی واکنش ایرانیان به عناصر فرهنگی آغزب نبوده‌اند. در مقابل چند تحقیق و تألیف نسبنا جدید وجود دارد که موضوع آن‌ها مطالعه طیف‌های مختلف رفتاری ایرائیان.ذر قبال صنور کال و/یرلااید گارج) ب99رورا آصف۸ کتاب اهعالمان آشیعه: و سیانتخ از سرمایه‌های ملی» نوشته مهدی ابوطالبی در زمره همین آثار است. در نوشته اخیر رویکرد ۱ در پژوهش حاضر منظور از اشاعه فرهنگی و عناصر فرنگی جنبه‌های مادی فرهنگ از جمله ابزار و کالاها و تولیدات است و به- دنبال تعمیم دهی آن به سایر وجوه فرهنگ از جمله «تماس فرهنگی» نیستیم. البته این در صورتی قابل‌قبول است که همچون تایلور»ه مالینوفسکی و ویسلر (۷۷19516۲ ,1۵1101911 ,72/107) برای فرهنگ جنبه‌های مادی نیز قائّل باشیم. درباره‌ی معنا و مفهوم فرهنگ نک: (آزاد ارمکی,» ۱۳۸۷: ۲۱-۶۴ آشوری» ۱۳۸۰: ۴۷-۷۵). ین سبت هروا چکالا ومحسولاق ظازجن ترعسزقاخار ‏ 8 ۹۹ ضد استعماری «علما» و «روحانیون» به‌ویژه از جنبش تنباکو به بعد مورد توجه قرارگرفته و مبانی نظری و اقدامات عملی ایشان در حمایت از تولید ملی و شکل‌گیری مبارزه ملی علیه صدور کالا و سرمایه غربی به ایران معرفی گردیده است. در این اثر «تحریم» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین واکنش‌های علما در قبال حضور عناصر فرهنگی بیگانه در کشور یاد شده و سید بیوک محمدی و همکاران نیز در مقاله‌ای با عنوان «بررسی واکنش‌های ایرانیان به عناصر فرهنگی غرب» به مطالعه این مقوله در تاریخ معاصر ایران پرداخته‌اند و حالات و رفتار مختلف ایرانیان در مواجهه با این عناصر جدید را مورد کاوش قرار داده‌اند. از دستاوردها و یافته‌های این تحقیقات در پژوهش حاضر نیز استفاده شده است؛ اما لازم به یادآوری است که هیچ‌کدام از این تحقیقات به‌صورت مستقل به بررسی این مسئله نپرداخته و یا اصولا یک تحقیق خالص تاریخی نبوده و یا آنکه تنها واکنش گروه‌هایی از جامعه بررسی‌شده و مابقی گروه‌ها و طبقات جامعه مورد دقت قرار نگرفته‌اند. همچنین دوره‌ی روش تحقیق مقاله حاضر به شیوه‌ی تحقیقات تاریخی و به روش توصیفی -- تحلیل است که با بهره‌وری از منابع مختلف کتابخانه‌ای اطلاعات لازم فراهم آمده و تلاش شده با رویکردی تاریخی نحوه مواجهه و برخورد ایرانیان دوره‌ی قاجار با محصولات غربی تحلیل و تبیین گردد. پیش از پرداختن به چرایی و چگونگی واکنش مردم در قبال کالاهای خارجی لازم است ابتدا نگاهی؛ تاریخی بر جریان صدور کالاهای.صنعتی و گسترش مناسبات اقتصادی ایران با مغرب زمین در دوران قاجار داشته باشیم. و از آنجا که عمده این تغییرات از نیمه دوم سده‌ی نوزدهم به بعد رخ داد یا تأثیر گذاشته تمرکز مقاله را بر این دوران چنانکه ذکر شد آروپا در سده‌ی هجدهم با انقلاب صنعتی مواجهه گردید و استفاده از نیروهای طبیعی مانند نیروی بخار آآب برای بکار انداختن کارخانه‌ها نخست در انگلستان و سپس در دیگر کشورهای اروپایی رواج یافت و در رشته‌های گوناگون صنایع» خاصه نساجی  للا تاریخنامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ و ریسندگی اختراعات تازه به عمل آمد و تحول جدیدی روی داد که نتیجه آن بالا رفتن سطح تولید بود. انگلستان در رأس کشورهای صنعتی جدید قرار داشت و روسیه تزاری نیز به‌تدریج روش و تکنیک صنعت جدید یعنی صنایع ماشینی را از اروپای غربی اقتباس نموده و کارخانه‌های متعدد پارچه‌بافی و شیشه‌گری و چینی‌سازی و امثال آن‌ها دایر کرد (شمیم؛ صنعت جدید با تولید زیاد نیاز به بازارهایی برای فروش کالاهای صنعتی داشت. این امر باعث رقابت میان کشورهای صنعتی در ابتدای سده‌ی نوزدهم گردید. ایران نیز خواه و ناخواه در میانه حوادث نامطلوبی قرار گرفت که در حقیقت نتیجه‌ی آن تحولات و کشمکش‌ها بود. درک مسائلی که در این دوران رخ داد با توجه به مختصات کلی جامعه و تحلیل ماهیت رابطه‌ی غرب با ایران امکان‌پذیر است..به‌طورکلی جامعه‌ی ایران تا این دوره برکنار از تحولاتی به سر می‌برد. که در جوامع اروپایی موجبات پیشرفت‌های تمدنی آن‌ها را فراهم آورده بود. در دوران سلطنت فتحعلی‌شاه و محمدشاه در نیمه اول سده‌ی نوزدهم؛ سرمایه‌داری اروپای غربی مبدل به قدرت سیاسی عمده شد.و سرمایه‌داری صنعتی به‌سرعت جای سرمایه‌داری تجاری را گرفت. این اتفاق از ,نظر اقتصادی نتایج و پیامدهایی را در کشورهای نیمه مستعمره» همچون ایران به‌دنبال داشت,» از جمله: ادغام کشورهای نیمه مستعمره در بازار جهانی و از هم پاشیدگی بازارهای کوچک محلی, رشد تجارت خارجی, تخصص یابی در تولید و صدور مواد خام» زوال صنایع‌دستی بومی» رواج مصنوعات غربی و در این زمان کشورهای غربی برای گسترش نفوذ خود در.ایران از به‌کارگیری نیروی نظامی و جنگ با این کشور و سپس وادار کردن ایران به انعقاد قراردادهای گوناگون و گرفتن امتیازات اقتصادی و سیاسی هیچ ابانی به خود راه نمی‌دادند. چنانکه می‌توان گفت: «روابط سرمایه‌داری در ایران .با اعمال, زور مستقیم و غیرمستقیم به وسیله استنمارگران و امپریالیست‌ها از راه صدور کالا و سرمایه و فرستادن «کارشناس» سیاسی و نظامی به کشور ما قدم گذاشته است» (سوداگره ۱۳۵۷: ۱۶). به تعبیر فرزین وحدت «مدرنیت به آسیب زننده‌ترین و در نتیجه بیدار کننده‌ترین شکل خود» یعنی امپریالیسم نظامی گرانه» وارد ایران و  بررسی واکنش‌ها ی ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولات خارجی در عصرقاجار... ۵2 ۳٩ در دوره اول سلطنت قاجاریه یعنی از ۱۲۱۰ تا ۱۳۵۰ هجری‌قمری» حکومت قاجاریه با دولت تزاری روسیه وارد مجموعه‌ای از جنگ‌ها گردید و در همین زمان انگلستان موفق شد رقیب خود, فرانسه را کنار بزند و برای بسط نفوذ سیاسی خویش در کشور ما به فعالیت پرداخت» رقابت روسیه و انگلیس در درجه اول برای رخنه در امور مالی و اقتصادی ایران و کسب امتیازات اقتصادی و معافیت‌های گمرکی و عقد قراردادهای تجارتی پر سود برای آن دو کشور آغاز گردید و روزبه‌روز شدت یافت و هر دو رقیب برای پیشرفت مقاصد خود از هیچ اقدام و عمل سیاسی خودداری نکردند. بدین ترتیب تجارت خارجی ایران به‌مرورزمان در انحصار دو دولت زورمند روس و انگلیس قرار گرفت و ایران در مور گمرکی و مالی دچار ضرر فراوان گردید و در کل استقلال/اقتصادی خوّد را از دست داد." واتسن دیپلمات انگلیسی در گزارش خود نوشته «از اواخر سده‌ی هیجدهم فعالیت انگلستان برای صدور کالا به آطلان دید کار مقال هلت حاکمه ایران به سبب ناآگاهی نه‌تنها اقدامی برای حفظ و حمایت از صنایع داخلی انجام ندادند» بلکه دروازه‌های کشور را بر روی کالای بیگانه گشودند: به‌صورتی که در عضر فتحعلی‌شاه کلیه کالاهای اتخاذ چنین تصمیماتی و اعطای چنین امعافیت‌های مالیاتی و گمرکی به مرور زمان منجر به تشدید واردات کالاهای خارجی و تغییر در رقم صادرات و واردات کشور گردید. بطوری‌که ورود انواع و اقسام پارچه ماشینی در نیمه سده نوزدهم ۶۳ درصد و در پایان همین سده ۳۰ تا ۴۰ درصد کل واردات. کشور را تشکیل می‌داد. سهم چای» قند و شکر نیز در طی همان مدت از ۱۱ درصد به ۳۰ درصد افزایش یافت (دالمانی» ۱۳۷۸: ج ۱/ ۱۳۶؛ ۱ در دوره قاجاریه به سبب ناآگاهی شاهان قاجار از اوضاع جهان» رفت‌وآمد سفرا و نمایندگان دول اروپایی همچون انگلیس و فرانسه به قرآرداد‌های سیاسشی- مجاری جر شد. که درنتیجه آن «هیئت نخاکمه:ما به امخاد سیاست درهای باز اقتصادی تن دادند. این قراردادها در کنار شکست‌های نظامی از روسیه تزاری و متعاقب آن بسته شدن معاهداتی نظیر گلستان و ترکمان چای؛ که حاوی بندهای تجاری و گمرکی بود. علاوه بر شکست‌های نظامی- سیاسی به بروز اختلالی عظیم در امور اقتصادی و تجاری ایران انجامید. جهت اطلاع از زمینه‌ها و کم و کیف این قراردادها و معاهدات نک: (اعتمادالسلطنه ۱۳۶۷: ج ۱۵۱۰-۱۵۱۶/۳ و ۱۵۹۲- ۳ سپهر ۱۳۷۷: ج۳۸۶/۱؛ عبداله‌یف, ۱۳۳۶: ۲۰۱ و ۶۲۰۲ فشاهی, ۱۳۶۰: ۱۳ و ۹۴-۹۵  ۴ للا تاریخنامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ با نگاهی کلی به روند تجارت خارجی ایران» متوجه یک رشد مسلم اما مسأله‌دار می‌شویم. اگر محاسبات چارلز عیسوی را دقیق بشماریم» به نظر می‌رسد کل میزان داد و ستد خارجی کشور در فاصله‌ی سال‌های ۱۸۶۰-۱۸۰۰ میلادی دو برابر و در فاصله سال‌های ۱۹۱۴-۱۸۶۰ میلادی چهار برابر شده است. اگر تعدیل قيمت‌ها را به حساب آوریم حجم داد و ستد محصولات در سال‌های ۱۸۶۰-۱۸۰۰ میلادی سه برابر و در دوره‌ی ۱۹۱۴-۶۰ میلادی چهار برابر افزایش يافته است. به عبارت دیگر داد و ستد ایران طی ۴سال ۱۲ برابر شده است (عیسوی,» ۱۳۶۲: ۲۰۰). اگرچه خام‌فروشی ایران! در بالا رفتن اين ارقام تأثیر داشته و از حجمی ۵ برابری نسبت به کالاهای ساخته شده‌ی وارداتی برخوردار بود اما اجناس وارداتی ارزشی ۳ برابری نسبت به کل کالاهای صادراتی داشت. چنانکه در نیمه‌های سده‌ی نوزدهم واردات از صادرات پیشی گرفت و کسری تراز بازرگانی پدید آمد. این کسری در ۱۹۱۳ میلادی حدود ۳ میلیون پوند استرلینگ بود. در نتیجه ایران از خارجیان وام گرفت. ارزش پول خود را کاهش دلذ و امتیازهای تجاری بیشتری به نگاهی به فهرست محصولات وارداتی در این دوره نشانی از ورود و گسترش مناسبات سرمایه‌داری جدید مغرب زمین به کشور و میزان نیاز ما به کالاهای صنعتی غربی را در نیمه‌ی دوم سده‌ی نوزدهم عمده اجناس وارداتی ایران از کشورهای انگلستان» روسیه» فرانسه آلمان» اتریش«و هندوستان فراهم می‌گردید. (کرزن» ۱۳۶۲: ج ۲/ ۶۶۷). انگلیس: لوازم چای‌خوری, و قهوه‌خوری (پولاک ۰ ۱۳۶۸: ۲۸۸) پارچه‌های پنبه‌ای (دالمانی» ۱۳۳۵: 4۴۱٩)» چلوار» چیت» پارچه‌های پیراهنی سفید و خاکستری» ظروف مسی, روسیه: مصنوعات فلزی و بلوری از جمله سماور آینه و لیوان (پولاک, ۱۳۶۸: ۳۸۸ و  بررسی واکنش‌ها ی ایرانیاننسبت به روا جکالا ومحصولات خارجن درعص رز قاجاره: ‏ 4 ۵ ۶ قندوشکر (کرزن» ۱۳۶۲: ج ۱/ 4۶۷۱ پارچه‌های نخی, چای» اشیا بلوری و ظروف خرازی (دالمانی» ۱۳۳۵: 4۵۹۶ وسایل روشنایی از قبیل نفت» شمع» چراغ (همان: ۴۲٩ آئینه, فلزات» کالسکه و سماور (کرزن» ۱۳۶۲: ج ۲/ ۶۶۷). فرانسه: قند»ه ظروف چینی و شیشه‌ای» پارچه و اجناس ابریشمی (کرزن» ۱۳۶۲: ج ۲ ۷) قند و پارچه‌های حریر (دالمانی» ۱۳۳۵: ۴۲٩ و ۸۲۸). آلمان و اتریش: پارچه‌های پشمی و چای (کرزن» ۱۳۶۲: ج ۱/ ۷۱ع) لوازم خرازی» شيشه و بلور» شکر (همان: ج ۲/ ۶۶۷ و دالمانی» ۱۳۳۵: ۳۹٩ و ۲۹٩). هندوستان: ظروف فلزی» قلع و روی» چای» (دالمانی» ۵ ۴۴و ۵۹۶و ۳۴۹ چای» چلوار» برنج و روی» دارو ادویه» حریر و گلابتون و دبیت (کرزن» ۱۳۶۲:ج ۲/ ۶۶۷). الیته بیشترین حجم کالاها و لوازم از ظزف ذو کشور انلس و روسیه به ایران وارد می‌گردید (اورسّل» ۱۳۵۳: ۲۳۸- ۲۳۷ افکنزی, ۹۹-۱۰۷:۱۳۵۹, و دالمانی» ۱۳۳۵: ۱۰۲). هرچند در ابتدای این دوره هنوز کفه‌ی ترازو به نفع انگلیس بود اما در اواخر این سده کفه‌ی ترازو به نفع روسیه تغییر کرد و بیشترین حجم تجارت خارجی ایران در اختیار روسیه قرار گرفت (ویشارد» ۱۳۶۳: ۲۶۷؛ جمالزاده» ۱۳۸۴: ٩). لذا بنا به‌ضرورت موضوع» در صفحات بعدی روند ورود و رقابت کالاها و محصولات روسی و انگلیسی به بازارهای ایران بررسی پس از انعقاد معاهده ترکمانچای در سال ۱۲۴۳قمری/۱۲۲۸میلادی سیاست روسیه در ایران شکل تازه‌ای به خود گرفت. روابط روسیه و ایران؛از دایره‌ی سیاسی- نظامی خارج گشت و جنبه‌ی سیاسی- اقتصادی به خود گرفت. عهدنامه ترکمانچای علاوه بر تحمیل یک غرامت ۲۰ میلیون تومانی و احراز امتیازات فوق العاده منطقه‌ای» در صورت مرافعه و منازعه نیز چهارچوبی برای تجارت خارجی اتباع روسیه ایجاد نمود (عیسوی» ۱۳۶۲: ۱۱۰) از این زمان به بعد نفوذ اقتصادی روسیه به‌سرعت گسترش يافت و تجارت شمال ایران به‌طور عمده زیر نظر آن‌ها قرار گرفت و بدین طریق سیل کالاهای روسی به‌طرف ایران  ۶ للا تاریخنامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ سرازیر شد. جرج کرزن سیاست عمومی روسیه را در آن زمان چنین ارزیابی می‌کند: «یکی از اصول اساسی روس در مشرق این است که ابتدا نفوذ تجاری او مستقر شود و سپس قدرت سیاسی‌اش تأمین شود. تأسیس نمایندگی‌های بازرگانی و ایجاد راه‌های ارتباطی و اعمال مزایا و معافیت جهت اجناسی که از راه روسیه به بازارهای مشرق وارد و صادر می‌شود از مبانی تغییر ناپذیر دیپلماسی آسیایی آنهاست» (کرزن» ۱۳۶۲: ج۱/ ۲۸۰). از سال ۱۸۸۰ میلادی سهم روسیه از تجارت خارجی ایران افزایش یافت (نک: عیسوی, ۲ ٩۱۰۹) و از سال ۱۸۹۰ میلادی به بعد» یعنی در اواخر دوره‌ی ناصری در دنباله تضادهای شدید دنیای صنعتی» دولت روسیه موفق شد در بازار صادرات و واردات ایران بر انگلستان پیشی بگیرد و آنرا عقب براند (فشاهی»۱۳۶۰۰: ۱۳۱). این در حالی بود که مدتی پیش از این انگلستان ۸۰ درصد از تجارت وارداتی و ۱۰ تا ۱۲ درصد تجارت صادراتی کشور به‌این‌ترتیب با پایان سده‌ی نوزدهم .تغییراتی در دادوستد تجاری ایران بوجود آمد. به‌طوری که در حوالی سال ۱۹۰۷ میلادی ۵۷ درصد کل معاملات تجاری ایران در اختیار روسیه و ۲۲ درصد نیز در اختیار انگلستان (به اضافه هندوستان) قرار داشت (دالمانی» ۱۳۳۵: ۳ این ارقام در خلال جنگ جهانی اول بهاترتیب ای ۵۰ و کمتر از ۲۵ درصد تغییر یافت در دوره‌ی دوم سلطنت,قاجار بازارهای شمالی کشور و همچنینبازازهای خراسان تبدیل به محلی برای فروش کالاهای روسی شده بود. کالاهایی که پارچه بیشترین حجم آنرا تشکیل می‌داد. هانری رنه دالمانی به هنگام حضور در بازار قوچان کرباس و چلوار و دیگر پارچه‌های پنبه‌ای بافت روسیه را مشاهده نموده است (دالمانی» ۱۳۷۸: ج۱۱۱/۲) وی در مشاهدات خود از بازارهای نیشابور و تهران نیز به اشیا تجملی اروپایی بخصوص مصنوعات روسی اشاره‌کرده است (همان: ج۲/ ۴۰۸ و۳۱۳). گزارش موّلف استرآباد نامه نیز حاکی از دادوستد قند و چائی و شکر و همه قسم پارچه‌های روسی و خرازی و بلورآلات در این تجارت ایران با روسیه محدود به پوست و پارچه‌های وارداتی نبود و تولیدات دیگر  بررسی واکنش‌های ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولات خارجی در عصرقاجار... ۵ ۹۷٩ روسیه نیز در ایران بازار داشتند از جمله دو صنعت شیشه‌گری و آهنگری (پولاک, ۱۳۶۸: اصولا انگلستان در مقایسه با روسیه علاقه بیشتری به کسب امتیازات اقتصادی و بسط تجارت خود در ایران داشت. از نظر چارلز عیسوی بسط تجارت» گسترش نفوذ سیاسی, کسب امتیازات و حفظ جان اتباع رئوس سیاستهای این کشور در ایران بشمار می‌آمد رئوس سیاست‌های انگلیس را از فرمانی که در سال ۱۲۳۲قمری/ ۱۸۰۷میلادی به سرهار فورد جونز فرستاده‌ی سیاسی حکومت انگلستان در دربار ایران داده شد نیز می‌توان دریافت: «اين کمال رضایت مات که در خلال اقامتت در ایزان وسیله‌ای برای فروش زیاد کالاهای تولید انگلیس در ایران پیدا کنی و روابط بازرگانی و دادوستد را بین ایران و هند تجدید نمایی... و در خصوص موقعیت بازرگانی ایران» فراورده‌های ‏ آن» واردات و صادرات آن به‌دقت تحقیق کنی و راه افزایش مصرف کالاهای اروپایی از قبیل منسوجات پشمی,» فلزات» چینی‌آلات و غیره را در آنجا کشف نمایی» (لمبتون» ۲۲۷:۱۳۸۵) با این‌حال در نیمه اول سده‌ی نوزدهم تجارت این کشور با ایران اهمیت قابل‌توجهی نداشت.» اما با اصرار و سماجت انگلیس سرانجام در ۱۸۴۱میلادی پس از مذاکرات طولانی طی قراردادی آنچه را که روسیه طی عهدنامه ترکمانچای به دست آورد» نصیب این کشور نیز شد (سدیدالسلطنه کبابی ۴۳ ۶۳۳ عیسوی, ۱۳۶۲:۱۱۰). امضای این قرارداد ورود بیشتر کالاهای انگلیسی به ایران را به‌دنبال داشت. در اکثر منابع و سفرنامه‌های عصر قاجار به واردات محصولات انگلیسی بهویژه به تجارت پارگه‌های کلیس رهش الت/طبق گزارش پولاک «اغلب چیتهای مصرفی ایران را کارخانه‌های منچستر تأمین می‌کنند و این چیتها بخصوص در آن دیار مطابق سليقه ایرانی‌ها و برای فروش به مشرق زمین تولید می‌شود» (پولاک» ۱۳۶۸: ۹ کرزن در دهه‌ی۱۸۹۰میلادی در همین ارتباط می‌نویسد: اصفهان مصرف‌کننده‌ی «پارچه‌های نخی کارخانه‌ای که کم‌وبیش تماما از منچستر و گلاسکو می‌آید» شده بود  ۸ للا تاریخنامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ در برهه مذکور الگوی جدید مصرف توسط تجار خارجی در بازار شهرها در برابر دیدگان مردمان ایران قرار گرفت و حتی در برابر نیازهای ضروری و روزمره‌ی آنان چندین و چند حق انتخاب قرار گرفت و سلیقه و ذائقه خریدار ایرانی را تحریک نمود. هرچند بحث از مصرف و الگوی مصرف و خرید بیشتر ناظر بر توانایی انتخاب و امور تجملی است و جز خصیصه‌های اصلی عصر مدرن بشمار می‌رود اما ورود آن حجم از کالاهای گوناگون» ارزان‌قیمت و پر زرق‌وبرق ماشینی ساخت فرنگ تبدیل به چالشی برای الگوی خرید و مصرف ایرانیان آن دوره گردید و واکنش‌های متفاوتی.را در بین مردمان ایران برانگیخت. به نظر می‌رسد که واکنش مردمان عصر قاجار به عناصر مادی غربی همراه با واکنش مثبت بوده و بعد از مدتی اغلب این محصولات مورد پذیرش جامعه قرار گرفته است. ده‌ها و صدها مورد را می‌توان نام برد که.جزو تولیدات تولیدات و اختراعات مغرب.زمین بوده اما ایرانیان آن‌ها را پذیرفته‌اند و به آن‌ها خو کرده‌اند. بعضی, ازاین محصولات از همین زمان صفوی و قاجار وارد ایران شده و در فرهنگ خودی ادغام گردیده است: مثل میز و صندلی» سیگار پیپ» سماور» چرخ‌خیاطی» انبردست» چاپ» روزنامه» تلفن » تلگراف, ساعت» دکمه, عینک و غیره." این قبیل لوازم یا عناصر تولیدی مغرب زمین زمانی دردسرساز شده و مقاومت و واکنش منفی مردم را بر می‌انگیخت که يا لطمه‌ای به شغل و درآمد گروهی از مردمان بزنده مثل لطمه‌ی اقتصادی که در همین دوره به پیشه‌وران و اتولیدکنندگان کوچک محلی وارد گردید؛ و پا اینکه عناصر وارد شده غربی مغایر با سنت‌ها و ارزش‌های جامعه انگاشته شود و به لحاظ دینی و ایدئولوژیک در مظان اتهام قرارگیرد.. در غیر اینصورت کالاها و عناصر غربی به خاطر نیاز یا مزیت‌هایی از جمله قیمت ارزان» ظرافت و کیفیت بهتر» نو بودن و پر ۱ درباره‌ی زمان ورود و شیوع استفاده از برخی از عناصر مادی-رفاهی غربی از قبیل: ماشین زراعت» تلمبه بخار» چراغ برق» دوربین عکاسی» تلفن و تلگراف» اتومبیل» شیوع و گسترش صنعت چاپ و روزنامه و غیره به ایران نک: (سپهر ۱۳۸۶: ج۱/ ۲۹۳-۲۹۶)؛ همچنین در خصوص تاریخچه‌ی روزنامه و صنعت چاپ در ایران نک: (میرزا صالح شیرازی» ۱۳۶۲: ص ۲۴ به بعد؛ بهاره ۳۵۳۵: ۳ ۳۴۲-۳۴۷ محبوبی اردکانی» ۱۳۷۰: ج۱/ ۱۷۶-۱۸۰ و ۲۰۹-۲۲۹)؛ درباره‌ی ورود سیگار و پیپ «دودکشی» به ایران نیز نک: (کسروی» بی‌تا: ۱۴-۳۱؛ محبوبی اردکانی» ۱۳۷۰: چ۱/ ۳۳۱-۲۳۲ راوندی» ۱۳۸۲: ج۷/ ۲۴۲-۲۴۷).  بررسی واکنش‌ها ی ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولات خارجن درعص رز قاجاره: ‏ 4 ۹۹ زرق‌وبرق بودن موفق به تغییر سلیقه و ذائقه مردم گردیده و به‌مرور زمان مورد استقبال و پذیرش مردم قرارگرفته و بعد از مدتی در فرهنگ خودی ادغام می‌شدند. برای مثال کرزن در ۱۸۹۰میلادی در باب همین شدت نیاز ایران به کالاهای خارجی گزارشی می‌دهد: «در این کشورها مقدار بسیار محدودی شکر تولید می‌کنند و يا اصلا تولید نمی‌شود نه محصول قهوه دارد و نه چای» هرچند که مصرف هر دو جنس مزبور در ایران به حد وفور است. معادن نفتش هنوز دست نخورده است و کوچه‌ها و خانه‌های آن با مواد نفتی روسی و آمریکائی روشن می‌شود... همه طلا و نقره‌ی مورد لزوم را از خارجه وارد می‌کند... با آتکه گفته‌اند مس در همه‌ی نقاط این کشور هست حتی یک ظرف غذاپزی نیست که با فلز محلی ساخته‌شده باشد. ظروف و کارد.و قاشق و بلور و شيشه و چینی و بدل آن را باید از خارجه وارد کنند و از آهن فقط چیزهای خیلی خام و خشن می‌سازند و ساختن شیشه‌آلات مرسوم نیست ... جواهر و ساعت هم مال خارجه است. چلوار و پارچه‌های پیراهنی و نخی در همه‌جا مصرف می‌شود حقیرترین افراد اجناس ساخت منچستر یا مسکو می‌پوشند و کرباس نیلی کشور را که زن روستائی بر پیکر بی‌قواره‌ی خود.می‌اندازد از بمبئی وارد می‌شود. ایران در واقع از سر تا پا همه‌ی لوازم زندگی خود را باید از غرب بیاورد...» (کرزن» ۱۳۶۲: علاوه بر بحث نیاز به کالای فرنگی بحث دلدادگی و علاقه مردم و حتی درباریان به این امتعه خارجی نیز مطرح است. چنانکه کلنل استوارت جاسوس انگلیسی که با نام مستعار خواجه ابراهیم در دوره محمدشاه و ناصرالدین‌شاه در ایران مأموریت داشت در گزارش‌هایی که از ایران به سال ۱۸۵۴ میلادی در لندن به چاپ رسانده است» شرحی از ممنوعیت خرید کالاهای انگلیسی ارائه نموده که خواندنش بی‌فایده نیست: «در شعبان ۱۳۵۱ محمدشاه قاجاز؛. به: بهانه, ترویج کالامپی, داگلم: ۳۷۲ داد کم درباریا ۷ و اعضای خاندان سلظتی هیچ‌یک از مال‌التجاره برجیس نخرند درصورتی که برجیس در موقع داخل کردن این کالاها حقوق گمرکی همه را مرتبا پرداخته بود. محمدشاه گفت که هرکس اين کالاها را که او ممنوع کرده بود بخرد» «قرمساق» است. عشق و علاقه مردم به خرید اجناس انگلیسی به‌قدری زیاد بود که» با وجود منع شاه سه تن از شاهزادگان» شبانه, به انبار برچیس آمدند و  ۰ لا تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ از او مقداری اشیا خریدند...» (225 :1854 ,ا5807) به‌هرحال ظاهرا برجیس به شاه پیشکشی تقدیم و موافقت او را جلب نموده به‌صورتی که شاه به بعضی از نوکران و درباریان دستور داد که از برجیس همان کالاهایی را خریداری نمایند که خود او چندی قبل خریدن ورود کالاهای خارجی با ویژگی‌هایی که داشت مطمئنا باعث تغییر سلیقه مردم و روی‌آوری آن‌ها به مصرف کالاهای مصنوع گردید. میرزا حسین‌خان تحویلدار معتقد است با ورود این اجناس ارزان‌قیمت» سلیقه مردم تغییر کرد و به‌سوی اجناس خوش آب و رنگ خارجی متمایل گردید. توصیف وی از جماعت احرامی باف اصفهان گویای همین مطلب است: «روفرشی‌های فرنگی و کتان که درآمد بازار این‌ها شکسته و منحصر به دو دستگاه شد آن‌هم دائم لنگ و معطل» (تحویلدار اصفهانی» ۱۳۸۸: ۱۲۲) محمدمهدی اصفهانی؛ دیگر نویسنده اصفهانی نیز در تألیف خویش با عنوان نصف جهان فی تعریف الاصفهان» در تأیید مطلب بالا نوشته است: «مال فرنگ رواج یافته است و این فقره نیز پیوسته در اوج است» (اصفهانی» ۱۳۶۸: ۱۲۶)..به قول احمد اشرف «مردم کشور به مصرف این کالاها و بخصوص قماش منچستر و قند و شکر و چای اعتیاد پیدا کردند» (اشرف» ۱۳۵۹: ۱۰۳). اعتیاده شگفتی و مفتون شدگی از جمله اسامی و حالاتی است که می‌توان برای نحوه برخورد و مواجهه ایرانیان با عناصر مادی و رفاهی اغرب برگزید." عبدالله مستوفی مسافرت‌های شاه و درباریان به فرنگ را بی‌ربط به تغییر سلیقه مردم و استفاده از محصولات خارجی.ندانسته و امین السلطان را موّسس و مشوق این طرز زندگی در میان رجال و اعیان و توده مردم معرفی می‌کند. چنانکه می‌نویسد: «... مسافرتهای شاه بفرنگ سطح سلیقه درباریها و بالنتیجه رجال مملکت را بالا برد. این سلیقه‌ها طبعا بطبقات پائین‌تر هم سرایت کرده و تغییر لباس‌ها که از زمان میرزا حسین‌خان سپهسالار شروع شده ۱ شرح این سرگشتگی و مفتونی بیش از هر جایی در قلم نویسنده کتاب مخزن الوقایع قابل‌مشاهده است. جایی که فرخ خان امیز‌الدوله به سال ۱۳۷۲ قمری مطابق ۱۸۵۶ میلادی به همراه هیأتی از طریق عنمانی راهی اروپا شدند و از مشاهده مظاهر تمدن جدید شگفت‌زده و متحیر گردیدند. به‌طوری‌که مخزن‌الوقایع بیشتر به شهرفرنگ شبیه است تا به شرح یک مأموریت سیاسی. بزای تمونه نگ: (سرابی: ۷۰۴۱۱۳۶۱ ۳۰۳ و۳۴۲ خیرت فرهادمیرزا از مشاهده ساخت ماقین بخاری با اترژی آخورشید در مسافرت پاریس به سال ۱۳۹۲ میلادی نیز از همین قبیل است (فرهادمیرزا, ۱۳۶۶: ۵۳).  بررسی واکنتش‌ها ی ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولاق تارج درعض زقاجاردد ‏ 2 ۱۹ بوده در این وقت عمومیت پیدا نمود. برک و قدک و قلمکار و آنچه که بدرد جبه و قبا و ارخالق راسته می‌خورد برای جلیقه و شلوار و سرداری مناسب نبود و ماهوت و فاسونی فرنگ جای آن را گرفت. چراغ روغن کرچک دهات مبدل بلامپهای نفطی و در خانه‌های عیان شمعهای پیهی مبدل بشمعهای گچی يا لامپ نفطی شد. اثائیه زندگی در همه‌چیز تغییر کرد و کم‌کم راه و پای صندلی و میز بخانه‌ها بازگردید. کناره‌های نمد و میان فرشهای قالی مبدل بفرش‌قالی یکپارچه شد و درشکه و کالسکه جای اسبهای سواری را گرفت. حتی سبهای کالسکه هم روسی شدند» (مستوفی» ۱۳۸۴: ج۴۹۵-۴۹۴/۱)." درباره‌ی اثائه و مبلمان خانه‌ی ایرانیان نیز اوضاع تا حدودی به همین منوال بود. چنانکه مرسوم شده بود عیان و اشراف شهر خانه‌هایشان را با خرت و پرت اروپایی آراسته و به سبک اروپایی مبلمان نمایند (نک: براون» ۱۳۸۱: #۷(؛ کارلاشریا, ۳۸۴-۲۸۸۱۹۳۶۳ کرزن» ۱۳۶۲: ج۱/ ۷ ایزابلا برد گزارشی از ضیافت صبحانه میرزا یحبی مشیرالدوله می‌دهد که به سبک اروپایی» در سرویس‌های چینی صرف شده بوده همراه مبلمان اروپایی و ظروف چینی درسدن که زینت‌بخش روی میز شده بود (1/206 ۷۵1 :1988 ,ل81۳0). البته این‌گونه هم نبود که ایرانیان بلافاصله الگوی مصرف خود را تغییر.دهند و کالای پر زرق‌وبرق خارجی را ستفاده کنند» پذیرش و استقبال از عناصر فرهنگی جدید زمانی رخ می‌داد که مقاومت‌های ولیه درباره‌ی آن عنصر از بین رفته باشد و آن کالا جز غناصر معمولی به شمار رود. معمولا این مقاومت درباره مظاهر مادی مدرنیته به‌سرعت برطرف می‌شد» مگر اینکه آن محصول ایرانیان نیز مانند اقوام و ملل دیگر در برابر عناصر فرهنگی غرب» نظیر تلگراف» قطار سینما و برخی لوازم‌خانگی و مصرفیجذید همچون چرغ‌خیاطی» دوچرخه. عینک» دندان مصنوعی و گاه لباس‌های غربی و غیره از خود واکنش متفی بروز داده و در برابر این فناوری‌های نو دست به مقاومت زدند. ایرانیان برای مقاومت خود در برابر چیزهای نوظهور ابتدا به «نفی ایدئولوزیک» و ارائه‌ی تصویری از نظر مذهبی يا اعتقادی مغایر با ارزش‌های ۱ در خصوص پیشگامی اعیان و اشراف در تغییر لباس و پوشش ایرانی به طرح و سبک اروپایی نک: (مستوفی» ۱۳۸۴: چ۵۱۱/۱- ۰ سوزوکی:۱۳۹۳: ۱۱۴-۱۱۵؛ یوشیدا ۱۳۷۳: ۱۷۵-۱۷۶؛ کارلاسرنا ۱۳۶۳: ۲۸۱؛ پولاک, ۱۳۶۸: ۱۰۲-۱۱۷ گفتگوی تاریخ ایرانی با جنیفر اسکارس» «دختر ناصرالدین‌شاه پیشگام تغییر لباس زنان قاجار شد» ترجمه سامان صفرزایی).  ۲ لا تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ دینی از فناوری‌های نو می‌پردازند و گاهی در کنار توجیه ایدئولوژیک» یعنی به نحو هم‌زمان, شیوه‌های نفی عقلانی متفاوت‌اند؛ گاه فایده‌مندی ابزار و شیوه‌ی نو را محل تردید قرار می‌دهند گاه نیز عدم تناسب آن را با توانایی‌های فنی» اقتصادی و اجتماعی خود سپر می‌سازند. گاهی نیز اساسا شیوه یا ابزار سنتی بدیل آن را ارجح‌تر از شیوه و پدیده‌ی نو می‌شمارند (فاضلی» ۱۳۸۶: ۶-۷)؛ حتی گاه ممکن است واکنش منفی مردمان نسبت به ورود چیزهای جدید به‌صورت طیف‌های مختلف رفتاری جلوه‌گری کند و در مواجهه با محصولات غربی رفتارهایی نظیر؛ تمسخر» شایعه‌سازی» تحریم» فریاد» اعتراض و مشارکت در جنبش‌ها و جریان‌های معارض از اخود بروز دهند؛ مردمان دوره‌ی مورد بحث گاه از پذیرش این قبیل چیزهای جدید و نو احتراز نموده و در موقعیت‌های مختلف اقدام به تمسخر یا شایعه‌سازی یا تحریم و مبارزه علنی علیه ورود و رواج این کالاها و پدیده‌های نو می‌کردند مثلا کت‌وشلوار تنها #الاامن#کوقام, و کت‌وشلار چسال اهانت‌آمیز و پوشنده‌اش فرنگی مآب و کافر مسلک به‌حساب آمده مور استهزا و (هوهو) اطفال قرار می‌گرفت, به دنبال پوشنده‌اش راه افتاده و شعر (فرنگی ارف نیا برایش می‌خواندند (شهری: ۱۳۶۹: يا چنانکه با تمسخر کلاه گرد اروپایی, آن را به دیگ چلوپزی تشبیه نموده و نسبت به دستور شاه برای تغییر کلاه بی‌اعتنایی نشان داده و از اطاعت شاه مستبد روی یا به‌شدت از پذیرش چرخ‌خیاطی اجتناب نموده و لباس دوخته‌شده با چرخ‌خیاطی را «ارمنی دوز» می‌خواندند و معتقد بودند که پوشیدن آن: «کراهت دارد» (شهری» ۱۳۶۹: ۳ يا اینکه دوچرخه را وسیله‌ای «جنی و شیطانی» می‌دانستند (همان» ج۱۰۰/۲- ۸ مقاومت در برابر واکسیناسیون و آبله‌کوبی عمومی در زمان صدارت امیرکبیر» ننشستن رزوی اصتذلی: عذم استفاده. از بلندگو (بد تسیر سخالفان, صوت القیطان) به هتگام اذان نمونه‌های دیگری از واکنش منفی مردم به معنای عدم پذیرش تولیدات غربی است که به‌صورت شایعه‌پراکنی و تحریم بروز می‌نمود؛ چنانکه بسیاری از مردم هدف اجنبی‌ها از  بررسی واکنتش‌ها ی ایرانیان تست به روا یکلا ومحصولاق خارجن درعس زقاجارد ‏ ۵ ۱۰۳ واکسیناسیون اطفال را وارد نمودن اجنه به کالید فرزندانشان پنداشته و یا باور داشتند داروهای فرنگی عامل عقیم شدن مردان و باعث نازایی زنانشان می‌گردد 3 با چنین دریافتی استفاده از داروها و جوشانده‌های سنتی را بر داروها و قرص‌های اروپایی ترجیح می‌دادند!. مراوده تجاری زیان‌بار با مغرب زمین و بی‌تدبیری» سهل‌انگاری و منفعت‌جویی دولتمردان قاجار در قبال ورود فزاینده کالاهای خارجی» سرانجام به شکل‌گیری اعتراض و تحریم این محصولات منجر شد. اوراق روزنامه‌ها و رساله‌های انتقادی روشنفکران و میهن‌پرستان و فتاوی علمای دین در عصر ناصری و دوره مشروطه آکنده از مطالبی است که نسبت به کوتاهی دولت در قبال تولید ملی و رواج اجناس بنجل خارجی گله‌مند هستند. چنانکه جمالزاده در گنج شایگان» سهل‌انگاری و کوتاهی داخلی و حضور نیروهای خارجی را علت انحطاط صنعت قدیم و پای نگرفتن صنعت جدید در ایران دانسته (جمالزاده» ۱۳۸۴: ۷ و ارزانی و آب‌وتاب کالاهای فرنگی را در کنار شیفتگی مردم عامل تخریب و انهدام صنایع ملی و بومی کشور معرفی نموده و به انتقاد از مصرف‌گرایی و دلدادگی مردم و بزرگان وجه مشترک اغلب این نوشته‌ها نفی محصولات خارجی به دلیل تبعات اقتصادی و پیامدهای شغلی و مالی مخرب آنان است. در واقع اینان جهت حفظ ثروت ملی و در حمایت از تولید و صنایع داخلی به نفی محصولات ماشینی غربی پرداخته و کارآیی» جنس و کیفیت این قبیل کالاها را محل تردید قرار داده و کالای وطنی را برتر و ارجح‌تر دانسته۳. ورود کالای خارجی يا ایده يا هر چیز تازه به دارندگان و موّلدان و قدرت می‌بخشد و درصورتی که بدیل‌های سنتی آن متضرر شوند در برابرر آن مقاومت صورت می‌گیرد. مثلا بازرگانان و پیشه‌وران که به‌واقع مجموعه‌ای از تولیدکنندگان و توزیع کنندگان کوچک دیرینه ۱ درباره‌ی جهالت مردم و مقاومت ایشان در برابر واکسیناسیون نک: (رابینوه ۱۳۵۷: ۵۱)؛ روزنامه وقایع اتفاقیه» پنجشنبه ۳ رمضان سال ۱۳۶۷ قمری: شمارد ۲۲ ذیل عتوان «سایر ولیات»» روزنامه وقایع اتقاقیه: پفسیه ۲۴ رقضان سال ۱۲۶۷ قمری:شماره ۵ ذیل عنوان «سایر ولایات»؛ ؛ همچنین رجوع شود به مقاله «سابقه تمدن جدید در ایران: آبله کوبی در ایران»» مجله یادگار» آبان ۱۳۲۶ سال چهارم - شماره ۳ (۵ صفحه - از ۶۸ تا ۷۲). ۲ برای نمونه نک: (مراغه‌ای؛ ۱۳۸۸:۸۷؛ روزنامه احتیاج, ۱۳۱۶ قمری» س۱» ش۱ ص۴ «تجارت»؛ روزنامه احتیاج؛ ۱۳۱۶ قمری:  ۴ لا تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ سال جامعه ایرانی هستند از اواخر دوره ناصری به دلیل ادغام اقتصاد ایران در منظومه جهانی سرمایه‌داری دچار وضعیتی خاص شدند. در این دوره قصور و کوتاهی دولت همراه با اعطای اختیاراث گمرکی, معافیت قضائی و امتیازات تجاری متعدد به خارجیان» در کنار ورود کالاهای صنعتی ارزان‌قیمت و سرمایه خارجی به ایران باعث رکود و ورشکستگی صنایع کوچک و پیشه‌ورانی گردید که تولیداتشان در رقابت با محصولات خارجی قرار داشت از قضا ورشکستگی صنف نساجی به‌عنوان بزرگترین صنف پیشه‌وری کشور درست مقارن همین زمان اتفاق افتاد. تحویلدار علت این امر را ورود پارچه‌های گوناگون خارجی از یک‌سو و در ادامه تقلید کورکورانه صلمت نساجی /ایران از اجناس خارجی می‌داند که موجب روگردانی ایرانی از متاع خودی گردید در حقیقت صنف نساج ایرانی مجبور به تغییر رویه گردید که این پارچه‌های تولیدی جدید نه کیفیت قدیمی را داشت و نه توان رقابت با مشابه خارجی (تخویلدار اصفهانی, 20 + هدر عصرخالطی اف رواج کالاهای فرتگی و اعتیاد مردم کشور به مصرف این کالاها و به‌خصوص منسوجات نخی و پارچه منچستر که ظاهری بهتر و بهایی ارزان‌تر از پارچه‌های ایرانی داشت» صنایع نساجی کشور و به‌خصوص صنایع نساجی شهرهای مرکزی کشور یعنی اصفهان» کاشان و یزد رو به زوال نهاد (نک: تحویلدار اصفهانی, ۱۳۸۸: ۱۲۱؛ اصفهانی, ۱۳۶۸: ۱۲۳؛ ضرابی, ۲۵۳۶ ۴۹۹ گوبینو, ۱۳۸۳: تحویلدار در جغرافیای اصفهان درباره‌ی ورشکستگی صنعت نساجی به‌تفصیل» اما با اندوه سخن گفته است» او ضمن برشمردن ویژگی‌های پارچه‌های قدک اصفهانی به انتقاد از ایرانیانی پرداخته که مصرف اجناس خارجی را بر تولیدات داخلی ترجیح داده‌اند: «چندین سال است پارچه‌های زرد و سرخ باطن سست فرنگستان رواج گرفته... و مردم ایران جسم و جان خود را رها کردند و دنبال رنگ و بوی دیگران بالا رفتند و در واقع در این مرحله به در این وضعیت پیشه‌وران و تولیدکنندگانی که علل شکست خود را ناشی از سلطه‌ی دنیای سرمایه‌داری بر اقتصاد ایران و وابستگی حکومت قاجار به آ می‌پنداشتند با چنین  بررسی واکنتش‌ها ی ایرانیاننسبت به روا جکالا و محصولاق تارج درعض زقاجاردد ‏ 4 ۱۵ دریافتی به جریان‌های معارض و مخالف سیاسی حکومت پاسخ مثبت داده و از جمله در جریان جنیش‌های بابیه و تنباکو و سپس در نهضت مشروطه با سایر قشرها همراه شدند." روحانیون و علما دسته‌ای دیگر از مخالفان بودند که در اعلامیه‌ها و فتاوی خود به «تحریم»" کالای خارجی و ترویج کالای داخلی پرداختند. یکی از اقدامات علمای شیعه در حمایت از تولید ملی و کار و سرمایه ایرانیان در اواخر دوره ناصری و در عصر مشروطه» صدور اعلامیه و فتاوی مختلف در خصوص تحریم کالاهای خارجی و حمایت و تقویت صنایع و کالاهای داخلی کشور و ترویج فرهنگ استفاده از پارچه, لباس» کاغذ و انواع کالاها مرحوم آیت‌الله شیخ اسماعیل محلاتی صاحب رساله «ازشاد؛العباد الی عماره البلاد» اعلامیه‌ای در واکنش به زوال اقتصاد داخلی و تحریم مصرف کالاهای خارجی به شرح ذیل و به نستعین فی اعلا کلمه الاسلام و اعزاز المسلمین در ادوار سابقه ابواب تجارت خارجه به این شدت و دوران به‌طرف ایران مفتوح نبود و غالیا متعدو الیسه ای ممیکظر نیمه حرق و هنایم خوذ آن‌ها بوففو این خوره: اخیره کد هل آروپا به: ایراق نزویک شدندو مزاوگه اا بابرا ملگ باحارقوت گرفته امتعه نها خر بالاه متضراشد..و پذیی واسطلها [رواج کالاهای خاوجی ]: حزف ,و صنایع, رانا زو به انحطاط و اندراس گذاشت و فقر و پریشانی مابین صاحبان آن حرف و اجزا و حواشی ۱ بر فرض صحت این اداعا می‌توان گزارش مکنزی از آتش سوزی تعمدی یکی از انبارهای شرکت روسی در شمال کشور را نمونه‌ای از رفتارهای اعتراضی اصناف و تولیدکنندگان داخلی به حساب آورد که شغل و زندگانی خود را بدین واسطه در خطر می‌دیدند (مکنزی, ۱۳۵۹ ۱۴۷-۱۴۹)؛ روایت وامبری از خشمگینی صنعتگران ایرانی هم نمونه‌ای دیگر از این قبیل اعتراضات ۲ تحریم همواره به معنای فقهی آن یعنی «حرام دانستن» نیست» بلکه گاهی به معنای پرهیز از استفاده است (ابوطالبی» ۱۳۹۵:  ۶ لا تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ آن‌ها بالا گرفته چه خانواده‌ها برچیده و چه کارخانه‌ها که بسته شد... آیا دیگر سزاوار نیست که از خواب غفلت بیدار شویم و اموال خود را مصرف در آبادی مملکت وقوت مذهب و ملت خود نماییم و چشم از زخرف و صورت سازی امتعه خارجی بپوشیم و به اجناس وطنیه اسلامیه خود حتی المقدور اکتفا کنیم و حرف و صنایع خود را تدریجا توسعه و ترقی دهیم و ذلت مسلمین را که از حد گذشته به عزت مبدل نماییم و ممالک اسلامیه که موطن شریعت حق الهیه است معمور و آباد کنیم (زرگری‌نژاده ۱۳۷۱: ۲۸-۲۹). علما و مراجع تقلید در راستای شکل‌گیری و اثربخشی تحریم علیه محصولات خارجی و در کل جهت مبارزه با استعمار در اعلامیه‌ها و مکاتبات خویش, به چهار گروه؛ طلاب و روحانیون» درباریان» بازرگانان و تولیدکنندگان بیش از عامه مردم توجه نموده و خواستار همراهی جدی آنان بودند." سیدمحمدکاظم طباطبایی .یزدی» معروف به صاحب عروه از فقهای نامدار شیعیان در دوره‌ی مشروطه نیز در نامه‌ای که مخاطب ق احتمالا یکی از تجار است از نفوذ خارجی‌ها در صنعت و اقتصاد کشور و ضعف تکنولوژی و تولید در میان مسلمین ابراز نگرانی کرده و مسلمین را به کار و تولید برای رسیدن به استقلال اقتصادی تشویق نموده و از مردم می‌خواهد در حد امکان از لباس و کالاهای اسلامی و داخلی استفاده کنند و از تشبه به کفار بپرهیزند (ابوالحسنی»:۱۳۸۶: ۱۶۰ و ۱۶۲). در آن برهه استفاده از «البسه فرنگی» يا به تعبیر فقها و مراجع «تشبه به کفار» آن‌چنان فراگیر شده بود که مستوفی را مجاب نماید. در یادداشت‌های خود بنویسد: «لباس راسته و بلند منحصر بتجار و روحانیون و بعضی پیرهای قدیمی است که تغییر لباس را مخالف فارغ از چنین برداشت‌هایی» باید ,دانست که این‌گونه اقدامات و تصمیمات علما و روحانیون در مقابله با غرب مبتنی بر برخی اصول و ادله فقهی و کلامی بوده که می‌توان آن ۱ برای نمونه رجوع شود به رساله جمال‌الدین صدرالواعظین اصفهانی تحت عنوان «لباس التقوی» (صدرالواعظین اصفهانی ۱۳۱۸ قمری: ۳۸-۴۰)؛ همچنین نک: زرگری‌نژاده ۱۳۷۱: «ارشاد العباد الی عماره البلاد رساله‌ای در دفاع از اقتصاد ملی در دوره قاجار»»  بررسی واکنتش‌ها ی ایرانیاننسبت به روا جکالا و محصولاق تارج درعض زقاجاردد ‏ 4 ۱۰۷ را مبنای نظری اقدامات علما و روحانیون در برابر غرب دانست. اصل «نفی سبیل»»" اصل «حرمت تشبّه به کفار»» اصل «حرمت دوستی و مودّت با کفار» اصل «لاضرر و لاضرار»» اصل «الاهم فالاهم» اصل «حفظ بیضه اسلام»» اصل «المیسور لا پترک بالمعسور» (اصل قدر مقدور)» اصل «الایسر فالایسر» و اصل «حرمت القای نفس در تهلکه» از جمله اصولی است که در تصمیم‌گیری علما و متدینین در برابر غرب تأثیرگذار بوده است. یقینا بر مبنای همین اصول است [اصل نفی سبیل یا سلطه نداشتن کفار بر مسلمین] که مرحوم محمدکاظم طباطبایی در پاسخ به استفتایی مبنی بر حکم استفاده از کالاهای خارجی در صورت استفاده از مشابه داخلی آن کالا می‌نویسد: «هرچه موجب تقویت و شوکت کفر و کفار و باعث ضعف اسلام و مسلمین است حرام است» چه از معاملات باشد یا غیر آن از آنچه باشد... و بسی سزاوار است که مسلمین» کلیه؛ هرگاه ممکن باشد بدون ترتیب مفسده تحرز کنند از چیزهایی که در معرض تقویت کفر اشت» (حبل‌المتین» ۱۳۲۴: شماره ۳۳) یا اندکی بعد به سال ۱۳۳۲۹ هجری قمری مراجع بزرگ نجف؛ مرحوم ملامحمد کاظم خراسانی و شیخ عبدائله مازندرانی در تلگرافی به علمای استرآباد نتیجه مراوده با فرنگستان را گوشزد نموده و از مردم تقاضای تحریم کالاهای روسی را خواستار شدند (رهدار۱۳۸۴: ۵۲-۳). این اصول متعدد پیش از این توسط احمد رهدار در کتاب غرب‌شناسی علمای شیعه (و در مقاله‌ای تقریبا با همین عنوان) بزرسی و معرفی شده‌اند. بدین‌جهت و برای در پایان باید خطر نشان کرد که تحریم و صدور اعلامیه.و فتوا تنها واکنش علما و مراجع نسبت به گسترش مناسبات اقتصادی مغرب زمین در ایران نبود بلکه ایشان در برابر «نفوذ و سلطه اقتصادی و تجاری کفار» دست به اقدامات عملی هم زدند. اقداماتی از قبیل راه‌اندازی و شرکت در مبارزاتی همون جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه پا اقدامات ۱ در خصوص عدم تفوق و سلطه کفار بر مسلمانان» نامه‌ها و مواضع میرزای شیرازی و ملاعلی کنی به ناصرالدین‌شاه در قبال قرارداد رویتر قابل‌ملاحظه است. نک: (احمد رهدار ۱۳۸۴: ۵۱-۵۲)؛ همچنین نک: (صدرالواعظین اصفهانی» ۱۳۱۸ قمری: ۵۲-  ۳۸ تاریخ‌تامه ایران بعد از اسلام. سال دهم شماره بیست و یکم زمستان ۸٩ اقتصادی همانند تشکیل انجمن شرقی! و راه‌اندازی شرکت اسلامی" که صرفا چهت حمایت و صیانت از تولید و سرمایه ملی شکل گرفت نمونه‌هایی از اين‌دست است. پذیرش يا عدم پذیرش محصولات جدید آروپایی هیچ‌گاه مثبت یا منفی کامل نبوده است؛ یعنی منفورترین این کالاها در بین مردم طرفدارانی و محبوب‌ترین آن‌ها هم مخالفانی داشته است. به‌هرحال هر یک از مردمان آن دوره با توجه به پایگاه اجتماعی خویش و همچنین با در نظر گرفتن؛ نفع یا ضرر شخصی, بها اقتصادی کالا نیاز سلیقه» عادات» احساسات و ... نسبت به این عناصر جدید واکنش مثبت یا منفی نشان می‌داده‌اند. به‌علاوه باید در نظر داشت که پذیرش و استفاده*چیزهای تازهعطتا آنی و ناگهانی نبوده و اکثر این محصولات با گذشت زمان کم.و.بیش پذیرفته شده وادر فرهنگ داخلی ادغام می‌شدند. «ناآشنایی» مردم با این وسایل و نحوه "کار کردشان "در اطولانی شدن فرآیند پذیرش تأثیرگذار بود. برای مثال؛ مردم در ابتدا «دوچرخه» را «وسیله جنی».و «موکب شیطان» نامیدند و تا مدت‌ها آن را جز اسباب‌بازی.و سرگرمی.بچه‌های اعیان و فرزندان طبقه‌ی اشراف می‌دانستند؛ اما همین‌که مردم با کارآیی و قابلیت این محصول آشنا شدند» تغییر عقیده داده و از دوچرخه به‌عنوان وسیله کار استفاده کردند. یا «کت فرنگی» که در ابتدای عرضه محل استهزا و خنده بود به‌مرور تبدیل به لباس رسمی ایرانیان گردید. در آن سوی» احشاس«تحمیلی بودن این ,عناصر می‌توانست ,باعث بروز مقاومت بین مردم گردد به‌خصوص اگر با ارزش‌ها و اعتقادات جامعه هم طلاقی پیدا می‌کرد. برای مثال این انجمن دو هدف:در برداشت:الف] اوطریق وعظو خطابه در متایررو مساجد مردم را به استفاده از کالاهای وظنی:دعوت و ترغیب کنند. ب) با تجار مذاکره نمایند و سرمایه‌ای برای تشکیل شرکت وطنی جمع‌آوری کنند. جهت اطلاع بیشتر رجوع شود به: ۲ درباره‌ی آساسنامه: آهداف و اخبار شرکت اسلامی نک: کتابچه و نظامنامه قواعد مقنته و قانون صحیحه شرکت اسلامیه [چاپ سنگی] (۱۳۱۹ قمری)» اصفهان: بی‌نا ص ۱۹ و ۶۲۶ روزنامه ثریا ۱۳۱۶ قمری, س۱ ش۳۳ ص ۱۴-:۱ ذیل مقاله «مکتوب از اصفهان» و «کتابچه قواعد شرکت اسلامیه»؛ روزنامه ثریا ۱۱۶قمری» ش۶ و ۱۳و ۱۷و ۱۸ و ۲۰و ۲۵و ۲۷ و ۴۶ همگی ذیل مقاله«تجارت»* روزنامه: کمال: ۱۳۱۷قمری: ش۱ ش۲» ض۸ «شرکت اسلامیه اضفهان» روزنامه کمال: ۱۳۱۸قمری س دش  بررسی واکنتش‌ها ی ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولاق خارجی درعض زقاجاریدد ‏ 2 :۱۹ دستور ناصرالدین‌شاه برای تغییر لباس زنان به سبک لباس بالرین‌های اروپایی و تغییر کلاه مردان به کلاه گرد اروپایی با اعتراض و مقاومت مردم روبرو شد. عامل بیگانه‌ستیزی نیز در مواردی که ابزار یا عناصر فرهنگی جدید از جامعه‌ای دیگر اخذ یا اقتباس‌شده باشد بر مقاومت افراد و گروه‌های آسیب‌دیده تأثیر می‌گذارد. به‌هرحال مردمان جوامع نمی‌خواهند به سادگی برتری فکری و فنی دیگران را بپذیرند. زیرا گویی تن دادن به آن» علاوه بر مضرات مالی و شغلی به‌نوعی پذیرش سلطه بیگانه و قبول حقارت خویش است. همین عامل بیگانه‌ستیزی در کنار بی‌توجهی حکام داخلی بود که موجب عصیان پیشه‌وران و تولیدکنندگان بومی گردید و آنان را در کنار سار وطن‌پرستان به‌صف نکته آخر آنکه در ترویج یا نفی محصولات فرنگستان نقش «نخبگان» قابل‌تأمل است. دربار و اعیان و اشراف پیشگام تغییر سبک‌زندگی ایرانیان به سبک اروپایی بوده و مروج و مشوق این شیوه‌ی زندگانی.در بین.توده‌ی مردم به‌حساب.می‌آمدند؛ و در مقابل نخبگان مذهبی جامعه وظیفه رهبری و مقاومت در مقابل این تغییرات را برعهده داشتند. بخصوص که این تغییرات را در تعارض با ارزش‌ها و اصضول دینی می‌پنداشتند.  ۰ للتا تاریخنامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ - استرآبادنامه, (۱۳۴۸» به کوشش مسیح ذبیحی» با همکاری ایرج افشار و محمدتقی - اصفهانی» محمدمهدی» (۱۳۶۸) نصف جهان فی تعریف الاصفهان» تصحیح منوچهر ستوده» چ - اعتمادالسلطنه» محمدحسن‌خان» (۱۳۶۷)» تاریخ مننظم ناصری, ج ۳ تصحیح محمداسماعیل - اورسّل,» ارنست» (۱۳۵۳)» سفرنامه اورسل, ترجمه‌ی علی‌اصغر سعیدی» تهران: انتشارات زوار, - براون» ادوارد گرانویل» (۱۳۸۱)» یک‌سال در میان ایرانیان؛ ترجمه مانی صالحی علامه تهران: - پولاک» یاکوب ادوارد (۱۳۶۸)» سفرنامه پولاک (ایران و ایرانیان)» ترجمه کیکاوس جهانداری» - تحویلدار اصفهانی» میرزا حسین» (۱۳۸۸) جغرافیای اصفهان (جغرافیای طبیعی و انسانی و - جمالزاده» محمدعلی» (4)۱۳۸۴ گنج شسایگان» اوضاع اقتصادی ایران» چ ۳ تهران: انتشارات - دالمانی» هانری رنه» (۱۳۳۵) از خراسان تاابختیاری» ترجمه محمدعلی فره وشی» تهران: - دالمانی» هانری رنه (۱۳۷۸) از خراسان تا بختیاری» ج ۱ و ۲ ترجمه غلامرضا سمیعی, - رابینوه هل (۱۳۵۷) ولایات دارالمرز ایران - گیلان» ترجمه جعفر خمامی‌زاده» رشت: بنیاد  بررسی واکنش‌های ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولات خارجی در عصر قاجا ر ... 28 ۱۱۱ - سپهر» عبدالحسین‌خان» (4)۱۳۸۶ مرت الوقایع مظفری» ج ۱ تصحیح عبدالحسین نوایی» - سپهر» محمدتقی لسان‌الملک. (۱۳۷۷) ناسخ النواریخ» ج ۱ به اهتمام جمشید کیانفر» تهران: - سدیدالسلطنه کبابی» محمدعلی, (۱۳۶۳) بندرعباس و خلیج‌فارس (اعلام الناس فی احوال - سرابی» حسین‌بن‌عبداله, (۱۳۶۱)» سفرنامه فرخ‌خان امین‌الدوله؛ مخرن‌الوقایع» تصحیح کریم میوژوکی: شین نود [0۳۹۲ ست کی نون سس ملظ (ستتر در فلاها یزار ترچنای - سیاح» محمدعلی, (۱۳۴۶) خاطرات» به: کوشش حمید سیاح به تصحیح سیف‌اللّه گلکار تهران: - شودزکو الکساندر» (۱۳۵۴)» سرزمین گیلان» ترجمه سیروس سهامی» تهران: پیام. - شیرازی» میرزا صالح (۱۳۶۲)» گزارشس سفر میرزا صالح شسیرازی» ویرایش همایون شهیدی, - صدرالواعظین اصفهانی, جمال‌لدین [چاپ‌سنگی]. (۱۳۱۸ قمری) لباس النتقوی شیراز: - ضرابی عبدالرحیم» (۲۵۳۶ شاهنشاهی)» تاری خکانسان» چ ۳۲ تهران: امبی رکبیر. - فرهادمیرزا (4۱۳۶۶» سفرنامه فرهادمیرز/» تصحیح غلام‌رضا طباطبایی‌مجد تهران: موسسه - فلاندن» اوژن» (۱۳۲۴)» سفرنامه اوژن فلاندن به ایران در سالهای ۰۱۸۴۰-۱۸۸۴۱ ترجمه‌ی - کارلاسرنا (۱۳۶۳) مردم و دیدنیهای ایران (سفرنامه کارلاسرنا)» ترجمه‌ی غلامرضا سمیعی  ۳ لا تاریخنامه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۸٩ - کنایچه و نظامنامه قواعد مقنه و قانون صحیحه سرکت اسلامیه [چاپ‌سنگی] (۱۳۱۹ قمری)» - کرزن» جرج.ن» (۱۳۶۲) ایران و قضیه ایران» ترجمه‌ی غلامعلی وحید مازندرانی» ج ۱ و ۲ چ - گوبینو» ژوزف آرتور» (4)۱۳۸۳ سه سال در آسیا: سفرنامه کنت دوگوبینی ترجمه‌ی عبدالرضا - مراغه‌ای» زین‌العابدین (4۱۳۸۸ سیاحتنامه ا/براهیم بیگ, به کوشش محمدعلی سپانلوه تهران: - مستوفی» عبدالله, (۱۳۸۴) نسرح زندگاتی من ج ۱ چ:۵ تهران: انتشارات زوار. - مکنزی, چارلز فرانسیس (۱۳۵۹) سفونامه شمال: گزارش "ای فرانسیس مکنزی اولین کنسول انگلیس در رشست از سفر به مازندارن و استرآیاد» به کوشش: منصوره اتحادیه (نظام - واتسن» رابرت گرنت» (بی‌تا)» تاریخ ایران از ابتدای قرن نوزدهم تا سال ۰۱۸۵۸ ترجمه‌ی - وامبری» آرمین» (۱۳۸۱)» زندگی و سفرهای وامیری: دنباله سیاحت درویش دروغین» ترجمه‌ی محمد حسین آریا چ ۲ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - ویشارد جان» (۱۳۶۳)» بیست سال در ایران» ترجمه‌ی غلی پیرنیا تهران: موسسه انتشارات - یوشیدا ماساهاری (۱۳۷۳)» سفرنامه یوسید/ ماساهاژو ترجمه‌ی دکتر هاشم رجب زاده» مشهد: 1 ۷۵15۰ 2 ,1۳۵51009 0۵ ۳07۹10 111 70۳6۶5 ,(1988) مقا[ه 120 #جزظ - 1 7۵۹12066 0 ]٩ ,70۳۳۵ ,(1854) فعاحقط) [ع00ام) ماحقت50 -  بررسی واکنش‌های ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولات خارجی در عصر قاجار... ] ۱۱۳ - ابوطالبی» مهدی» (۱۳۹۵) عالمان نسیعه و صیانت از سرمایه‌های ملی, تهران: انتشارات کانون - آزاد ارمکی, تقی» (۱۳۸۷)» جامعه‌نسناسی فرهنگ, تهران: نشر علم. - اشرف» احمد. (۱۳۵۹) موانع تاریخی رسد سرمایه‌داری در ایران» دوره قاجاریه» تهران: - آشوری» داریوش» (۱۳۸۰) تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ» چ۱ (ویراست سوم)» تهران: نشر آگه. - بهار» محمدتقی(ملک‌الشعرا)» (۲۵۳۵» سبک‌شناسی (یا تاریخ تطور ثر فارسی)» ج ۳ چ ۴ - راوندی» مرتضی» (۱۳۸۲) تاریخ اجتماع ی آیران» ج"۷ چ ۲ تهرآن: انتشاراتنگاه. - سوداگر» محمدرضا (۱۳۵۷)» رسد روابط سرمایه‌داری د رایران» تهران: بی‌نا - شمیم» علی‌اصغر (۱۳۸۴) ایند ز دور اسلطی ت قاجا رقرن سیزدهم و نيمه اول قرن - شهری» جعفر (۱۳۶۹) تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم, ج ۲ چ ۲ تهران: موّسسه - عبداله‌یف» فتحاله (۱۳۳۶) مناسبات روسیه و ایران و سیاست انگلستان در ایران» ترجمه‌ی - عضدانلی حمید. (۱۳۸۴)آشسنایی با مفاهیماساسی جامعه‌سناسی» تهران: نشر نی. - عیسوی» چارلز (۱۳۶۲) تاریخ اقتصاد ی ایران (عصرقاجار ۱۳۳۳ - ۱۳۱۵ هق)» مترجم - فشاهی» محمدرضا (۱۳۶۰)» تکوین سرمایه‌داری د رایران» بی‌جا: انتشارات گوتنبرگ. - فوران» جان» (۱۳۸۹) مقاومت تسکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی» ترجمه‌ی احمد تدین چ ۰۱۰ تهران: انتشارات رسا. مه ایران بعد از اسلام» سال دهم شماره بیست و یکم» زمستان ۹۸٩ - کسروی,» احمد. (بی‌تا) تاریحچه چیوقی و غلیان» چ ۰۲ بی‌جا: نشر موّسسه مطبوعاتی شرق. - لمبتون» آن.ک.س» (4)۱۳۸۵ سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام» ترجمه یعقوب آژنده چ ۳ - محبوبی اردکانی» حسین» (۱۳۷۰) تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران» ج ۰ چ ۲ تهران: - وحدت» فرزین» (۱۳۹۰) رویارویی فکری ایرانیان و مدرئیت» ترجمه‌ی مهدی حقیقت‌خواه» چ - ابوالحسنی (منذر» علی» «مروری بر اندیشه و سیره سیاسی صاحب عروه» فصلنامه تاریخ - بی‌نا «سابقه تمدن جدید در ایران: آبله کوبی در ایران» مجله یادگار» سال ۴ شماره ۰۳ آبان - رهدار» احمد» «کلیاتی درباره "غرب‌شناسی علمای شیعه با«:تکیه .بر تحولات تاریخ معاصر ایران » رواق اندیشه شماره ۴ آبان ۱۳۸۴ ضصص ۳۶-۵۹ - زاهد زاهدانی» سعید و سعیده گروسی» «هیأت‌های مذهبی و تشکیلات صنفی به‌مثابه سازمان‌های غیردولتی»» مطالعه موردی دوره‌ی قاجار مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان» دوزه ۲+ شماره ۳۶-۳۱ پاییز و زمسّتان*۱۳۸۱+صص ۲۱۵-۲۴۴ - زرگری‌نژاد» غلامحسین» «ارشاد العباد الی عماره البلاد رساله‌ای در دفاع از اقتصاد ملی در دور - فاضلی» نعمت‌اله» «مقاومت فرهنگی در برابر نوآوری‌ها و فناوری‌های تازه در ایران»» رسد علو ماجتماعی, دوره‌ی ۰۱۱ شماره ۱ پاییز ۱۳۸۶ صص ٩۵-۹ - گفتگو جنیفر اسکارس با سامان صفرزایی» «دختر ناصرالدین‌شاه پیشگام تغییر لباس زنان قاجار  بررسی واکنش‌های ایرانیان نسبت به روا جکالا و محصولات خارجی در عصر قاجار... 23 ۱۱۵ [ا ۳510.۳ 01/2165۰۳۳۲ 7/ 0165/2165 2/10 /ح تسه نله // :3۳0 - محمدی, سید بیوک و ناهید مژید حکمت» «بررسی واکنش‌های ایرانیان به عناصر فرهنگی غرب» دو فصلنامه غرب‌شسناسی بنیادی, سال ۴ شماره ۱ بهار و تابستان ۰۱۳۹۲ صص - روزنامه احتیاج (۱۳۱۶ قمری) سال ۱ شماره ۱ ۳ - روزنامه تریا (۱۳۱۶ قمری)سال ۱ شماره ۶ ۰۱۳ ۱۸۰۱۷ ۲۰ ۲۵ ۲۷ ۳۳ ۴۶ - روزنامه کمال (۱۳۱۸ قمری) سال ۱ شماره ۰۲ ۰۱۸ - روزنامه وقایع اتقاقیه» پنجشنبه ۲۴ رمضان سال (۱۲۶۷.قمری)» شماره ۲۵. - روزنامه وقایع اتفاقیه» پنجشنبه ۳ رمضان سال (۱۳۶۷ قمری)» شماره ۲۲.

در دوران حکومت قاجاریه به ویژه در نیمه ی دوم سده نوزدهم کالاها و تولیدات خارجی به دلایل مختلفی نظیر نوآوری در تولید و برتری تکنولوژی و تفوق سیاسی- نظامی و غیره روانه بازار شهرهای بزرگ و کوچک ایران شد و موجد تغییراتی در سبک زندگی ایرانیان گردید. برخی از این محصولات خارجی از ابتدای ورود و عرضه در بازارهای کشور مورد استقبال و پذیرش مردم قرارگرفتند، برخی دیگر به مرور زمان پذیرفته شدند و تعدادی از این تولیدات و کالاها هم با اعتراض و مقاومت مردمی روبه رو گردیدند. از این رو چگونگی مواجهه و برخورد جامعه ی ایران با محصولات ماشینی جدید موضوع و سؤال مورد مطالعه این مقاله خواهد بود. اطلاعات این پژوهش از داده های منابع مختلف کتابخانه ای استخراج گردیده و به روش عمدتاً مرسوم در تحقیقات تاریخی، یعنی به صورت توصیفی- تحلیلی به بررسی چرایی و چگونگی کنش ها و واکنش های ناشی از این رخداد پرداخته است. بر پایه اطلاعات پژوهش حاضر می توان چنین استنتاج کرد که در پذیرش (واکنش مثبت) یا عدم پذیرش (واکنش منفی) تولیدات و کالاهای جدید اروپایی عواملی همچون: ناآشنایی مردم با محصولات جدید، احساس تحمیلی بودن این عناصر وارداتی، تعارض این عناصر با عادت ها و ارزش های فرهنگی و دینی غالب در جامعه، بهاء و منفعت اقتصادی و تداخل با مشاغل و تولیدات بومی اثرگذار بوده است. در حقیقت، چهار عامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و روان شناختی در پذیرش یا نفی این عناصر تازه و نو مؤثر بوده است.

508711

#. استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی (علوم قرآن و حدیث) دانشگاه پیام نور فارس» شیراز. ۶ ۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ نخاتوادم اسان سازتدگی قتخصیت: انسان و امهم‌ترین عامل تکامل ,چاه پر اسه تالم اسلام برای تنظیم روابط همسران در ناملایمات عصر حاضر دربردارنده نکات مهمی است که ناظر بر ابعاد روان شناختی آنان است. یکی از این ابعاد که از متغیرهای مورد توجه روان‌شناسان است.» هوش اخلاقی است. زیرا مرز بین نوع‌دوستی و خودپرستی را توصیف می‌کند و خصوصیتی برای برقراری ارتباط بین عقل و هیجان و بین ذهن و بدن است. بنابراین شناخت عوامل تأثیرگذار بر رفتار همسران در جهت سازگاری آنها و آشنایی با فنون و روش‌های پیدایش و بقای این سازگاری» از مسایل ضروری خانواده است که توجه بیشتر به آن» روزبه‌روز محسوس‌تر می‌شود. سازگاری! یا سطح انطباق " میزان منطبق ساختن رفتار (فرد) با انتظارات اطرافیان و جامعه است (شعاری‌نژاد» ۱۳۷۵: ۳۰) فرایند سازگاری» مهارت برقراری رابطه سالم و همسویی مسالمت‌آمیز 3 دیگران است. سازگاری» به مجموعه فعالیت‌هایی که باعث هماهنگی با نیازهای مقطعی می‌گردد نیز گفته می‌شود. (پورمقدس» ۱۳۵۶: ۲) یکی از صاخب‌نظران در تعریف سازگاری می‌نویسد: سازگاری» تطبیق"تاوفق دالان شخص» نسبت به‌اقخیطی/است که بدان تعلق دارد. به‌طور کلی روان‌شناسان» سازگاری فرد در برابر محیط را ازجمله ویژگی‌های شخصیت بهنجار تلقی نموده‌اند که منجر به زندگی مشحون از صلح و امش در محیط می‌شود. (اتکینسون و دیگران» ۱ ۲ به عقیده آنان» معیاری برای سنجش سازگاری وجود ندارد؛ اما از روی علائم روان‌شناختی و عملکرد اجتماعی می‌توان میزان توفیق افراد را مورد بررسی قرار داد. (اسلامی‌نسب.» ۴۳ ۳) روان‌شناسان» سازگاری را سنگ‌بنای عملکرد خانواده و تسهیل‌کننده ایفای نقش والدین می‌دانند. (97 :1991 ,8ط00)" بوفضلی کطرصیات) فرد هازاشگر عبارت است از: اخساس خوشبختی» ارضای نیازهای عاطفی» ایجاد احساس ارزشمندی و حمایت در یکدیگر و تلاش در مسیر شکوفاسازی استعدادهای طرف متقابل (30 - 28 :2005 ,06۲ع561002)" جریان سازگاری با بروز نیاز انسان به همراهی و دوری از تنش شروع می‌شود و با حرکت به‌سوی تعادل» کامل می‌شود. نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۰۷ همراه با مفهوم سازگاری» سازگاری زناشویی به‌طور خاص و به‌عنوان یکی از اقسام سازگاری در روان‌شناسی مطرح است. سازگاری زناشویی» زیربنای عملکرد خوب خانوادگی» تسهیل نقش والدینی و سبب رشد اقتصادی و رضایت بیشتر از زندگی می‌شود. از سوی دیگر وجود ناسازگاری زناشویی در روابط زن و شوهر علاوه بر ایجاد مشکل در روابط فوق» سبب اشکال در روابط اجتماعی» گرایش به انحرافات اجتماعی و اخلاقی و افول ارزش‌های فرهنگی در بین زوج ها می‌ شود. سازگاری زناشویی, وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع» احساس خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند. (57 :1993 ,ظ0180۵)! اسپانیر»" سازگاری زناشویی را فرایندی تعریف می‌کند که پیامدهای آن با میزان اختلافات مشکل‌آفرین زوج‌ها تنش‌های بین‌فردی» اضطراب فردی» رضایت زوج‌ها از یکدیگر» انسجام و به‌هم پیوستگی آنها و همفکری درباره مسائل مهم زناشویی مشخص می‌شود؛ مطالعات نشان می‌دهد که سازگاری زناشویی به سازگاری کلی فرد کمک می‌کند و همسرانی که از سازگاری زناشویی بالایی برخوردارنده عزت نفس بیشتری دارند و در روابط اجتماعی سازگارترند. (152 :2000 ,ق000۳ گریف " ممتقدهاست» زوج‌های یازگاز#زن,وپشتوهرهایی هستند که توافق زیادی با یکدیگر دارند و از نوع و سطحآروابط خود راضی هستند. (948 :2000 ,66) بنابراین این پدیده» فرایندی پویاست که ممکن است در هر نقطه‌ای از زمان» روی یک پیوستار از کاملا سازگار تا ناسازگار ارزیابی شود. به این ترتيبه شازگاری زناشویی مفهوم چند بعدی است که از سوی دیگر یکی از متغیرهایی که پژوهشگران حیطه روان‌شناسی در دهه‌های اخیر بدان توجه داشته‌اند» هوش و ابعاد آن است.. بدون شک» هوش در همه ابعاد زندگی» نقش مهم و انکارناپذیری دارد. در مورد تعریف هوش می‌توان گفت تعریفی که نزد همگان مقبول باشد وجود ندارد. افرادی که هوش را مورد مطالعه قرار می‌دهند» شباهت‌های زیادی به‌کار می‌برند تا به کمک آنها رفتار هوشمندانه را مفعول‌سازی کنند. در مجموع پژوهشگران هوش را.«ظرفیت کسب دانش» قدرت تفکر استدلال انتزاعی و توانایی حل مسئله» تعریف می‌کنند. (38 :2007 ,82۳908)٩ اخیرا در حوزه هوش, ابعاد جدیدی شناخته شده است. یکی از مهم‌ترین ابعاد آن - که در حوزه پژوهش جدید بوده و در ایران نیز چندان بدان پرداخته نشده است - «هوش اخلاقی» است. ۸ ۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ درحقیقت» اخلاق و آموزش اخلاقی به یکی از موضوعات عام در زمینه روان‌شناسی تبدیل شده است. امروزه هوش اخلاقی به‌واسطه تأثیرات وسیعش بر سایر حیطه‌ها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است که یکی از این حوزه‌های اثرگذار» روابط بین همسران و به‌طور خاص سازگاری زناشویی است. هوش اخلاقی برای اولین‌بار توسط بوربا" در رشته روان‌شناسی وارد شد. بوربا هوش اخلاقی را توانایی درک درست از نادرست» داشتن اعتقادات اخلاقی قوی و عمل به آنها و رفتار در چهت صحیح و درست تعریف می‌کند. هوش اخلاقی به این نکته اشاره دارد که اصول اخلاقی حاصل ورائت يس بلکه افراد اد می‌گیرند که چگونهخوب بافتد. خر یقت خوش اقلاقی, کمگ,می کند تما افراد با هوش اخلاقی بالا کار درست را انجام می‌دهند؛ اعمال آنها پیوسته با ارزش‌ها و عقایدشان هماهنگ است؛ عملکرد بالایی دارند و هميشه کارها را با اصول اخلاقی پیوند می‌دهند. درمجموع هوش معنوی دربرگیرنده نوعی سازگاری و رفتار,حل مسئله است که بالاترین سطوح تحول را در حیطه‌های مختلف شناختی» اخلاقی» هیحانی» بین‌فردی و ... شامل می‌شود و فرد را در جهت هماهنگی با پدیده‌های اطراف و دستیابی به یکپارچگی درونیو بیرونی یاری می‌نماید. این هوش» به فرد» دیدی کلی در مورد زندگی و همه تجارب و؛رویدادها می‌دهد و او را قادر می‌سازد به چهارچوب‌بندی و تفسیر مجدد تجارب خود پرداخته» شناخت و معرفت خویش را عمق بخشد. وقتی مردم درباره رشد اخلاقی صحبت می‌کنند. آنها به رفتار و نگرش خودشان نسبت به سایر مردم در جامعه اشاره دارند» به‌عبارتی آنها به پیروی ما از هنجارهای اجتماعی» مقررات و قوانین؛ عرف و آداپ ورسوم توچه ی کنند. سقراط عنوان میگکرد. که آنسان‌ها فقطکافی است بدانسه چه چیزی خوب است و چه چیزی بد است. چه چیزی درست است و چه چیزی نادرست است. چه چیزی فضیلت است و چه چیزی رذیلت انهت. یی کادانند بها مقش ۷۲ دانسته‌های خوه حتما عمل ازآنجاکه سازگاری یا سطح انطباق» نقش مهم و زیربنایی در زندگی انسان به‌ویژه زندگی مشترکش داشته و او را در وصول به اهداف عالی ازدواج همچون آسایش تن» آرامش و تعالی جان و روان یاری می‌رساند و از سویی» بسیاری از رفتارهای انسان ريشه در اصول و ارزش‌های اخلاقی دارد نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۰۹ و از آن متأثر می‌شود» افراد با هوش اخلاقی, هميشه کارهایشان را با اصول اخلاقی پیوند می‌زنند که این خود باعث افزایش تعهد و مسئولیت‌پذیری در افراد و درنتیجه بهبود کارایی فردی و گروهی و به‌خصوص سازگاری در زندگی زناشویی می‌شود. (45 - 40 :2013 ,۳6ز۳1)! تحقیقات متعددی در حوزه روان‌شناسی به بررسی تأثیر کاربرد مولفه‌های هوش اخلاقی (ازجمله دیدگاه بوربا و لنیک) در بالا رفتن سازگاری همسران صورت گرفته و بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که آموزش هوش اخلاقی به زوج‌ها بر ناسازگاری آنها اثربخش است. (گل‌محمدی و همکاران, ۲ ۲۷ در کل یافته‌ها لزوم گنجاندن برنامه آموزش هوش اخلاقی و معنوی به زوجین را متذکر می‌سازند و بر تقویت هوش اخلاقی و معنوی جهت بهبود روابط بین‌فردی و زناشویی» ابراز خشم مناسب و التیام زخم‌های عاطفی زوجین و افزایش سازگاری زناشویی تأکید دارند. (369 :2001 111 3 -1 :2009 60010 2 :2004 ,516۷6 87 معط ز۴؟) می‌توان گفت هوش اخلاقی دربزگیرن گنه او جتماعی است که تغیین می‌کند: انسان‌ها در رابطه با دیگران ازجمله با همسر چگونه بایدرفتار کنند: از نظر روان‌شناسان این قوانین مشتمل بر سه جنبه اساسی «شناختی» عاطفی؛و رفتاری» است که تبیین آنها و چگونگی روابطشان با یکدیگر و تأثیری که در فرایند درونی‌سازی دارند محور بحث‌های روان‌شناختی است. به همین علت در بسیاری از جوامع» یکی از مهم‌ترین.وظایف فرهنگی» آشناسازی افراد از همان کودکی با قوانین اخلاقی و کردار خوب و بد است. بدین جهت.یکی از ابسادرشد و تحول که از دوران کودکی تا سال‌های بزرگسالی؛ در کنار دیگر ابعاد رشد شکل می‌گیرد: رشد اخلاقی است. درواقع افزاد با گرایش معنوی با آموزه‌های انسانی آشنایی دارند و خود را مقید می‌دانند» به گونه‌ای که در تصمیمات زندگی خود به مسائل انسانی بیشتر رجوع می‌کنند و براساس آن در زندگی خود عمل می‌کننده از این‌رو صافی مبانی معنوی» تعیین‌کننده عمل آنها.در بشیاری از موقعیت‌های اجتماعی و اخلاقی ازجمله در روان‌شناسان در دهه‌های اخیر در بررسی اختلالات رفتاری و انحرافات اجتماعی به این نتیجه رسیده‌اند که بسیاری از اختلالات و آسیب‌ها در ناتوانی افراد در تحلیل صحیح مسائل شخصی, عدم آمادگی برای حل مشکلات زندگی به شیوه مناسب و وجود نگرش‌های منفی در مورد مهارت‌ها و ۰ لا فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق, دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ توانایی‌های خود در مقابله با این مشکلات ريشه دارد. بنابراین» آماده‌سازی افراد به‌ویژه نسل جوان جهت مقابله با موقعیت‌های دشوار» امری ضروری به‌نظر رسیده» در این میان آموزش مهارت‌ها و آگاهی از ظرفیت‌های اخلاقی می‌تواند سبب ارتقای توانایی‌های روانی - اجتماعی افراد در این زمینه گردد. توانایی‌هایی که فرد را برای برخورد موئر با کشمکش‌ها و موقعیت‌های زندگی یاری ببخشند و به او کمک کنند تا با جامعه» فرهنگ و محیط خود به شیوه‌ای مثبت و سازگارانه رفتار کرده و سلامت روانی خود را تأمین نماید. (حقیقی و همکاران» ۱۳۸۵: ۷۸ - ۱ع) تحقیقات نیز حاکی از آن است که این مهارت‌ها می‌توانت: فرذ.را در مقابله با قشارهای,ناگیانی محیطی موفق سازد و برعکس نبودشان» توان تنیدگی و حل مشکلات روزانه را افزایش دهد. (محرابیان» ۲۰۰۰: ۱۳۳ - ۱۰۲) امروزه بسیاری از محققین» هوش اخلاقی را هوش حیاتی برای همه انسان‌ها می‌دانند؛ چراکه دیگر اشکال هوش را در انجام امور ارزشمند هدایت می‌کند (2003 ,۱8169102 به نقل از: یوسفی و حشمتی» ۶۶.:۱۳۹۴) و معیاری برای عملکرد درست فراهم می‌سازد. (2003 ,1161006۲8" به نقل از: تاجیک و وارث» ۲:۱۳۹۶) اخلاق‌مداری» سرمایه‌ای راهبردی برای عموم افراد است که پیش‌شرط یک زندگی اجتماعی کارآمد را محقق می‌سازد و ترکیبی از دانش» تمایل و اراده‌را دربرمی‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که هر فرد. براساس آن» فکر» احساس و عمل می‌کند. (فلایت و هامان؛ ۱۳.:۲۰۱۳) افرادی که از هوش اخلاقی بالایی برخوردارند» انعطاف‌پذیرند و نسبت به خود درجه هوشیاری بالایی دارند و در مواجهه با مشکلات روزمره زندگی و حل آنها توانمندترند و رضایت‌مندی بیشتری از زندگی دارند» همه این موارد سهم معناداری در پیش‌بینی سازگاری زناشویی دارند؛ چراکه این افراد روابط نزدیک‌تر و محبت‌آمیزتر و مسئولانه‌تری در مورد همسرانشان دارند. (احمدی» فتحی آشتیانی و بر این اساس یکی از لازمه‌های کمک به زوجین برای عبور از مسایل زندگی مشترک و ایجاد. ارتقا و حفظ رضایت‌مندی و سازگاری زناشویی» شناخت مهارت‌های مربوط به ظرفیت‌های اخلاقی هریک از آنهاست تا با پهره‌مندی و کاربرد این ظرفیت. آن را پشتوانه‌ای برای مقابله با تغییرات» ازآنجاکه نخستین‌بار اصطلاح هوش اخلاقی در روان شناسی» توسط بوربا مطرح و سپس آزمون آن نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۱۱ توسط لنیک و کیل! در سال ۲۰۰۵ م» تدوین شد که به‌طور ویژه به هوش اخلاقی توجه کرده و موّلفه‌های آن را با اصول جهانی سازگار دانستند بنابراین در این پژوهش» مولفه‌های هوش اخلاقی براساس دیدگاه این دانشمندان مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته است. سوالات مهم این پژوهش موّلفه‌ها و اصول اخلاقی اسلام که با موّلفه‌های هوش اخلاقی بوربا و لنیک» در راستای سازگاری مرزهای هوش اخلاقی در جهت دستیابی به سازگاری همسران براساس آموزه‌های قرآنی و دینی لازم به یادآوری است هرچند در حوزه روان‌شناسی» پژوهش‌هایی در زمینه نقش هوش اخلاقی در سازگاری همسران به‌صورت میدانی و آماری کار شده يا موّلفه‌های هوش اخلاقی در نهج‌البلاشه مورد تحقیق قرار گرفته اما در حوزه تحقیقات نظری الهیات.و اخلاق دینی» کار تطبیقی در حوزه اصول اخلاقی اسلام و نقش موّلفه‌های ظ در سازگاری همسران» تاکنوّن انجام نشده است. راستای اثربخشی آنها در سازگاری همسران) با اصول اخلاقی اسلام» به‌نوعی بومی‌سازی شده و ضمن این تطبیق, جایگاه و اهمیت این اصول در فرایند سازگاری زناشویی» در زندگی مشترک اسلام (در نسبت با دیدگاه بشری) که بسیار مورد تذکر متون اخلاقتی آن قرار گرفته و به‌منزله شاخص‌های اصلی اخلاق در بینش» گرایش و رفتار فرد مسلمان آنیز شمرده می‌شوند» تحت‌عنوان اصول هوش اخلاقی از دیدگاه بوربا (بوربا ۲۰۰۵: ۲۷ - ۲۰) عبارتند از: -همدردی: تشخیص احساسات و علایق افراد از طریق پرورش آگاهی» افزایش حساسیت نسبت ۲۳ لا فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ -خود کنترلی: عبارت است از کنترل و تنظیم تفکرات و اعمال خود به‌طوری‌که بر هر فشار از درون و بیرون استادگی کنیم که این اصل نیز با الگوسازی و اولویت‌بندی خودکنترلی افراده تشویق آنان به انگیزه دادن به خود و آموزش راه‌هایی به افراد برای رویارویی با وسوسه‌ها و تفکر قبل از -هوشیاری: دانستن راه صحیح و درست و عمل در همان راه که با ایجاد زمینه‌ای برای رشد اخلاقی» ترویج معنویت برای تقویت هوشیاری و هدایت افراد و پرورش انضباط اخلاقی برای کمک -مهربانی: توجه به نیازها و احساس‌های دیگران از طریق ارزش‌گذاری برای مهربانی و تشویق خود و دیگران به انجام آن از طریق خاطر نشان کردن اثرهای مثبت مهربانی و دوری از زشتی و بدی. - توجه و احترام: ارزش قایل شدن برای دیگران با رفتار موّدبانه و با ملاحظه» که از طریق توجه‌نشان‌دادن به افراده بی‌توجهی به بی‌ادبی و بی‌احترامی و تأکید بر رفتارهای خوب» ادب و تواضع -صبر و بردباری: توجه به شأن.و حقوق تمام افراد حتی آنان‌که عقاید و رفتارشان با ما مخالف است. این اصل از طریق القای درک تنوع و.گوناگونی» پرورش قدرت تحمل و مخالفت با -انصاف: انتخاب‌های عقلانی و عمل بهشیوه منصفانه ات که شامل رفتار با دیگران به‌طور منصفانه و کمک به آنها برای داشتن چنین رفتاری و پرورش قدرت مقاومت در مقابل بی‌انصافی و موّلفه‌های هوش اخلاقی از دیدگاه لنیک و کیل!" (515 :2005 ,16161 84 1.66[1) عبارتند از: -درست‌کاری: این دانشمندان» درست‌کاری را ایجاد هماهنگی بین آنچه به آن باور داریم و آنچه که به آن عمل می‌کنیم» می‌دانند. به‌عبارت دیگر انجام آنچه که می‌دانیم درست است و گفتن حرف راست در تمام زمان‌ها. کسی که هوش اخلاقی بالایی دارد به شیوه‌ای که با اصول و عقایدش نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۱۳ -مسئولیت‌پذیری: کسی که هوش اخلاقی بالایی دارده مسئولیت و پیامدهای آن اعمال, همچنین اشتباه‌ها و شکست‌های خود را نیز می‌پذیرد. بروثر! (2001) احساس مسئولیت را بیانگر نوعی نگرش و مهارت می‌داند که مانند هر نوع نگرش و مهارت دیگر آموختنی و اکتسابی است. کلاسر نیز سستولیت.را با سلاستروانی ارتباط می‌قهد رو میفقد آسته کل خر قذر آقراد مس تولیت بیشتری داشته باشند از لحاظ سلامت روانی سالم‌تر هستند و بالعکس. (80 - 74 :2001 ,ع۲)70۲8 همچنین افراد با هوش اخلاقی بالا از مسئولیت‌پذیری بالاتری برخوردارند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کمبود و نارسایی‌ها در زمینه‌های تربیتی» اخلاقی» معنوی, آموزشی و همانندسازی نادرست با خانواده و همسالان از زمینه‌های مهم و موّثر گرایش افراد به سذلسبوزی؟ دلسوزی توجه به ذیگران باست:د درل تأئیر ققابل است:اگو نسبه به دیگراق مهربان و دلسوز بودیم» آنان نیز در زمان نیاز با ها همدردتی می‌کنند. دلسوزی پایه‌ای برای توان احساس آنچه دیگران احساس می‌کنند و ایجاد مبنایی نپایدار برای عمل دسته‌جمعی است. دلسوزی - بخشش: بخشیدن» آگاهی از عیوب خود و تحمل اشتباه‌های دیگران است. زمانی که دیگران را می‌بخشیم» زندگی در روابط سالم‌تر با دیگران.را آنتخاب می‌کنيم*(1997 :8 1992 ,ط۳1۵)" بخشودن یک فضیلت اخلاقی است که در برابر خطایذیگران انجام ی شود و قابل آموزش دادن است (46 :2011 ,6ط۳28)" هرچند انتقام گرفتن پاسخ طبیعی انسان در برابر خطاهای دیگران است. (21 :2011 ات ۱ اما تخششن» شاهراه سلامت روانی است. (273 :2011 بفانرردهاه/۸) * بخشش یک ویژگی سودمند در روابط انسانی است که به‌طور گسترده به‌عنوان یک موضوع پژوهشی به وسیله متخصصان علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است. ۴ تطبیق موّلفه‌های هوش اخلاقی با اصول اخلاقی فرهنگ اسلام در راستای سازگاری زناشویی در دین اسلام» اخلاق تا آن حد ارزشمند است که پیامبر بزرگوار اسلامله هدف از بشت خود را ۴ ۲۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ «اتمام مکارم اخلاق» می‌داند. با اندک تأملی در مفاهیم متعالی اسلامی می‌توان به ارتباط تنگاتننگ اخلاق و دین پی برد. ازآنجاکه دین و مذهب» بر اهمیت توجه به مسائل انسانی و ارزشی ازجمله عذالت: صفاقت و نوع‌فوستی تأکید ذارد.و از طرفی این مفاهیم اساسا وظیفه اخلاقی را ذر اجتماع برای ما به‌عنوان موجودی اجتماعی نمایان می‌سازد» بین مضامین دین و اخلاق مشترکات زیادی را آنچه از اصول اخلاقی گسترده متون دینی در این بخش» مورد توجه و تطبیق قرار می‌گیرد؛ صرفا اصول کلیدی است که با تعریف هوش اخلاقی به‌عنوان یک ظرفیت فردی سازگاری داشته باشد این اصول ابتدا به‌طور عام و کلی در ارتباط با موّلفه‌های هوش اخلاقی تطبیق یافته و سپس در در اسلام برقراری روابط فردی و اجتماعی» براساس دوستی» محبت و معاشرت نیکو با مردم پایه‌گذاری شده است. متون اسلامی طملودازولخاظ ای اضل«در راستای تمدن‌سازی فرهنگ اسلام است؛ در راستای آموزش و برجسته ساختنق همین مولفه مخوری اخلاق ات که خداوند خطاب به قیما رجتر ی ال نت لهم ولو کنت فظارغلیظ اللسرلاضّوا من حولک ... . (آل‌عمران /۱۵۹) به مرحمت خدا بود که با خلق مهربان گشتی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی مردم از قلب خویش را از مهر مردم و.دوستی و لطف آنان سرشار کن ... چراکه آنان دو گونه‌اند یا برادران دینی تون یا در آفژینش همانند تو .... (تّهج‌البلاغه | نامه ۵۳) همچنین در روایات» خوش‌رفتاری و حسن معاشرت با دیگران» با عناوینی چون بهترین نعمت (مجلسی, ۱۴۰۳: ۳۴۱/۷۱) راه سالم ماندن در دنیا (همان: 4۲۰۹/۷۷ نشانهه فروتنی (همان: 4۹ وسیله عزت و سرافرازی (همان: ۷۷ / ۲۶۸) و راه نفوذ در دل‌ها (آمدی» ۲۵۵:۱۳۸۱) این موّلفه کلیدی و کارآمد در حوزه زناشویی نیز برای به حداقل رسانیدن زمینه‌های بروز تنش و نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۱۵ نزاع میان همسران» به‌شدت مورد توصیه قرار گرفته که با ادبیات دینی «معاشرت به معروف»؛ با ها لیس منوا لا بل لک آن تروا لاه کرها ولا تنضلوشن تذهیوا یض ما ام وه لا آن بای بقاحیشار مر وا نیون موف قلن کرختموشن فستی أن تکروا شیا ویجمل ای کسانی که ایمان آورده‌اید! برای شما حلال نیست که از زنان؛ از روی اکراه (و ایجاد تاراحتی برای, ها ارف ببرید! و آنان را تحقاقشار قراراند‌هین که‌قسستی از آقچه را یه آنیا داده‌اید زاز منهر): تملگ کنیداامگر اینکه: آها عمل رشت آشکاری انجامادسد وبا آنان» به‌طور شایسته رفتار کنید! و اگر از آنها (به جهتی) کراهت داشتید» (فورا تصمیم به جدایی نگیرید!) چه‌بسا چیزی خوشایند شما نباشد. و خداوند خیر فراوانی در آن این ویژگی در قرآن به‌گونه‌ای آموزش داده شده که هریک از همسران» حتی با وجود اکراه قلبی و شاید فارغ از عشق و محبت واقعی» آن را به یکدیگر غرضه بدارند؛ چراکه در قسمتی از آیه آمده است: قلن کرخموش فعنتی آن تکرشوا هی یمن ال یر کن: و اگر از آنها: (به جت مرو هه 8 اه به جدایی نگیرید!) چه‌بسا چیزی با تامل در تفاسیر مختلف این آّیه به‌نظر می‌رسد این اصل» خود دربرگیرنده مجموعه‌ای از خرده مولقه‌های اخلاقی معتظر اسلام است که از آرزش‌های اصیل انساتن انسفت مس یرد توضیخ آنکند از نگاه قرآن هر نوع رفتاری که در چازچوب معروف جای گیرد بایسته و ستوده و هر رفتاری که از این دایره بیرون باشد ناپسند و نکوهیده است و با توجه به اینکه معروف هر فعلی است که توسط عقل و شرع پسندیده باشد. (راغب اصفهانی» ۱۴۱۶: ۵۶۱) تشخیص این روابط به عهده عقل سلیمی است مفسران ذیل آیه یادشده» درمورد گستره معنا و مصادیق خسن معاشرت» نظرات بعضا متفاوتی ارایه کرده‌اند که بسیاری از آنها با موّلفه‌های هوش اخلاقی بوربا و لنیک قابل تطبیقند که در ادامه -مصاحبت به احسان. (مقاتل بن سلیمان» ۱۴۲۳: ۱ / ۳۶۴ قرطبی, ۱۳۶۴: ۵ / ۷٩) (درست‌کاری ۶ ۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ - معاشرت بر مبنای ادای حقوق انسانی و الهی. (طوسی» بی‌تا: ۳/ ۱۵۰) - خوش‌رفتاری» لحاظ منزلت» آزادی اجتماعی و پرهیز از خشونت (قرشی» ۳۳۰/۲:۱۳۷۰) - انصاف در سخن و رفتار و اذای حقوق جسمانی و مالی. (طبرسی» ۱۴۱۵: ۹۹/۲ قیض - مهربانی و نیکی گفتار (سیوطی و محلی, ۱۴۱۶: ۱۰۲) (مهربانی در هوش اخلاقی) - رفتار به‌گونه پسندیده و همراه با مهر و گشاده‌رویی با همسر. (جوادی آملی ۱۳۸۷: ۱۸ / ۱۴۳) - مسئولیت‌پذیری در برابر شرایط همسر (آلوسی» بی‌تا: ۲۴۳/۴) (مسئولیت‌پذیری در هوش اخلاقی) برخی مفسرین نیز در تعریف «حسن معاشرت» معیار را بر مبنای کلان انسانیت» خرد عقلا و شرع قرار داده‌اند که با موّلفه هوشیاری در هوش اخلاقی قابل تطبیق است: - هرگونه رفتاری که عقل و شرع انا تأیی کند. (گنابادی» ۱۴۰۸: ۱۲ ۸) - هر رفتاری که جامع نفی ضرر و نفی اکراه در مورد همسر باشد. (این‌عاشور بی‌تا: ۴ | - زفتار مورد تأیید گغلی هم مارد رسی: ۵8 کی ۹) - معاشرت شایسته و رتاگلفهای؟ مهد گام شهراری, ۱۳۸۶ ۴۴/۳ وقتی معروف با امر معاشرت ضمیمه می‌شود» این طور معنا می‌دهد: با (همسران) به طرزی معاشرت کنید که مرسوم و معروف است. طرز معاشرت متعارف. معاشرت در یک زندگی اجتماعی است که در آن اجتماع» هر فرد خشت بنای جامعه بوده و یکسان با سایر افراد در سازمان.جامعه انسانی سهیم می‌باشپ* پس اگر با یکی از افراد اجتماع انسانی معامله‌ای غیر از این بکنند,که از او استفاده شود ولی در مقابل, فایده‌ای به او نرسد. استثنایی غلط در طرز معاشرت متعارف قائل شده‌اند. با آنکه خدای متعال در قرآن مجید روشن نموده که مردم - زن و مرد - شاخه‌های یک ريشه هستند و جامعه در به وجود آمدن خود به این افراد محتاج است ... پس زن و مرد با تمام اختلافات طبیعی که:ذارند: از نظر وزن و تأثیری: که ذر ساختمان مجتمع بشری ذارنه متعاذال و یکسان اند. این همان حکمی است که از ذوق جامعه؛ جامعه‌ای که بر طریقه فطرت بدون انحراف مشی می‌کند» سرچشمه می‌گیرد. و از آن جهت است که باید حکم برابری در معاشرت؛ یعنی آزادی اجتماعی اجرا شود و زن نیز مشل مرد در رفتار و فکر آزاد نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۱۷ باشن.ضر اسان از آی جهت که آتساتی با فکر و آراده دجسوب سی شود آاخشیاز کسب منفعت و دفع ضرر را دارد. همین انسان وقتی واره جامعه می شود دارای همان اختیارات و استقلال کامل است. (طباطبایی, ۱۴۱۲: ۲۵۶/۴ - ۲۵۵) غزالی» در ضمن مباحث اخلاقی» به آداب زندگی خانوادگی پرداخته و به بیان مصادیق معاشرت - در برخورد با همسر اخلاق نیکو در پیش گیرد به‌طوری که نه‌تنها او را نرنجاند پلکه رفتار و - با همسر با مزاح و روی خوش برخورد کند و با سعی و کوشش, زمینه درک متقابل را فراهم نماید. - مزاح و روی خوش را به حدّی نرساند که هیبت وی به‌کلی از دست برود. - در مخارج زندگی» سخت‌گیری نکند و در عین حال اسراف در پیش نگیرد. با خانواده غذا بخورد - در هنگام اختلاف با همسر با تلطّف و رفق با او مدارا کند. - در مسائل جنسی» لذت متقابل در نظر گرفته شود. - قناعت را رعایت کند و اختلاف‌های بین خود و همسر را برای دیگران بازگو نکند. (غزالی, با تأمل در آّیه و جمع‌بندی تفاسیر مختلف و متون اخلاقی» می‌توان گفت تمام رفتارهای اخلاقی و مورد قبول خرد جمعی جامعه از مصادیق اصل اخلاقی و محوری «معاشرت به معروف» یا «حسن معاشرت» هستند که به‌نوعی از باب توسعه معنایی و روابط جانشینی و هم‌نشینی» تمام موّلفه‌های هوش اخلاقی مطرح در روان‌شناسی را پوشش می‌دهند و بنابراین» به‌عنوان یک موّلفه و اصل بنیادین در حوزه هوش اخلاقی اسلام ترسیم می‌شوند؛ اما متون دینی قطعا به این مقذار بسنده نکرده و اصول اخلاقی عینی‌تر» جزیی‌تر و به علاوه‌ای در ظرفیت هوش اخلاقی انسان مسلمان لحاظ کرده‌اند که در تمام ابعاد زندگی ازجمله در زندگی مشترک کارآمد خواهند بود. در نگاه دینی» تکریم» برخوردها رفتارها و روابط مبتنی بر ارج نهادن انسان‌ها به یکدیگر است. ۸ ۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ درواقع» تکریم» گرامی داشتن اموری است که خاص انسان بوده و در غیر وی یافت نمی شود. (طباطبایی» ۱۴۱۲: ۱۳ / ۱۵۲ و ۱۵۴) قرآن کریم تمام انسان‌ها را بدون در نظر گرفتن جنسیت و نژاد و... دارای کرامت می‌داند؛ آیه «ولقد کرمنا بني ادم» (اسرا / ۷۰) اشاره به این اصل مهم و اساسی است. براساس آموزه‌های دینی» زن و شوهر به‌دلیل ارتباط بسیار نزدیکی که با هم دارنده بیش از همه موظف به رعایت احترام متقابل و حراست از شأن و منزلت یکدیگر هستند. احترام و تکریم یکدیگر از آموزه‌های اخلاقی دوجانبه در روابط همسران است؛ چنان که امام صادق:ثه: می‌فرماید: «هرکس همسری اختیار کنت باید او را آکرامیو اخترام کن [عرحاملیبی‌نا ۵:/ (غ) بزرگذاشت و تکریم شخصیت, نیاز طبیعی هر انسانی است. اگر نیاز طبیعی تکریم شخصیت هر فرد در خانواده تأمین شوه احساس آرامشن بو اغتماد بهه نس ميی کندو با دلگرمی:و امین برای موقفیستو کسب رضایت دیگر اعضای خانواده قدم برمی‌دارد. در آموزه‌های حیات‌بخش اسلام» توصیه‌های ارزشمندی به مردان و زنان درباره تکریم همسر بیان ق شکگه‌است» امام,صادق شاد ش در این باره می‌فرماید: از رحمت و مغفرت پروردگار دور اشت زتی که شوهر خود را آزار و اذیت کند و سعادت‌مند زنی است که شوهزه‌خویش را اکرام؛و احترام کرده» اذیتش نکند و از او در پیامبر گرامی اسلام» حضرت محمدئئنهه نیز دزباره اکرام زن می‌فزماید: کسی که زنی را به همسری انتخاب می‌کند. باید او را احترام کند و منزلت او را حفظ توجه به نیازها و احساس های«همسر از طریق ارزش‌گذاری برای مهربانی و تشویق خود و او به انجام آن با خاطر نشان کردن اثرهای مثبت مهربانی و دوری از زشتی و بدی» همچنین ارزش قایل شدن برای همسر با رفتار مودبانه و با ملاحظه» که از طریق توجه نشان‌دادن به او همراه با تأکید بر رفتارهای خوب» صورت می‌گیرد» همگی در موّلفه تکریم قرار دارد. خواخد تسیر قر باب تکريم همین بد تاثیر رواق شناختی آ ان اشاره کرده و براین نظر است که تکریم و احترام همسر سبب می‌شود تا او به امور منزل اهتمام ورزیده» همسر خود را همراهی کند تا نظام مطلوب خانوادگی حاصل شود؛ سپس اصناف کرامت را در مورد هریک از زن و مرد بیان می‌کند که از سوی مرد عبارتند از: بیان زیبایی‌های همسر تعریف از حجاب همسر و تشویق او بر رعایت آن» مشورت با همسر بازگذاشتن دست همسر در تدبیر امور منزل» صله‌رحم و رفت‌وآمد با خویشاوندان نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۱۹ همسر و خوش‌رفتاری با آنان» و ترجیح ندادن زن دیگر بر همسر. (طوسی» ۱۳۸۹: ۲۲۱) راه‌های تکریم مرد از سوی همسر از منظر خواجه نصیر عبارتند از: ملازمت با شوهر اظهار کفایت او» هیبت داشتن از ایشان» حسن همسرداری و احتراز از نشوز قلت عتاب و مجاملت در غیرت. (همان: ۲۲۳) اصل اخلاقی تکریم که موّلفه‌های توجه و احترام» هم‌دردی و دل‌سوزی در هوش اخلاقی را پوشش می‌دهد؛ در متون دینی اسلام به موارد متعدد و گسترده‌ای از مصادیق و رفتارهای جزیی مشتمل شده است که در زندگی مشترک و در ارتباط با همسر می‌توان به‌طور خلاصه» به مواردی چون سلام کردن» (مجلسی» ۱۴۰۳: ۷ / ۷۳) استقبال و بدرقه همسر (طبرسی» ۱۴۱۴: ۱ /۴۳۸) مشورت کردن با همسر (طلاق / ۶ فاضل مقداد ۱۴۱۹: ۲۱۸/۲) خدمت به همسر (شعیری سبزواری» ۱۴۱۴: ۲۷۶) ابراز خرسندی از وجود همسر, (لیشی واسطی» ۱۳۷۶: ۱۴۳) رازداری و عیب‌پوشی» (بقره / ۱۸۷؛ حرالعاملی» بی‌تا: کتاب النکاح» ح ۲۴۹۷۲))» هدیه دادن به همسر (مجلسی, ۳۴۳ صداقت و صراحت در رفتار» (متقی هندی»۱۳۹۷۰: ۳/ ۳۴۶) ایجاد اوقات فراشت مناسب و شاد (مجلسی» ۱۴۰۳: 7)۳۲۵,/,۷۵*قناعت و کم ,کزّان«هزینه‌های اضافی زندگی (نراقی؛ سومین موّلفه اصلی هوش اخلاقی,اقلدمالصا۸ جشه بر فاگ راست. که می‌نوان گفت: در تظام آرزش گذاری آسلامی و ذر روایات و سیر ی یه از آن بفعتوان مولغای حایز اهمیت در کاهش تنش‌ها و به‌عنوان بعدی از خردورزی و هوشیاری تأکید شده است. امام علی.لثه می‌فرمایند: نیمی از وجود شخص خردمند» تحمل کردن و نیمه دیگر او چشم پوشی نمودن است. کسی که تغافل نکند و چشم:خود را ازابشمیاری,از امور نبندد» زندگانی تلخی خواهد بر این اساس خرد نماد هوش و چشم‌پوشی نشانه‌ای از فرهیختگی اخلاقی در نظر گرفته می‌شود. در متون دینی بر لزوم به‌کارگیری این ظرفیت در تعاملات رفتاری از جمله رفتار با همسر, با عناوینی چون مدارا و رفق» به‌معنای لطافت و نرم‌خویی (فراهیدی» ۱۴۱۴: ۵ / ۱۷۱) و صفح و عفو به‌معنای نادیده گرفتن و بخشش (راغب اصفهانی, ۱۴۱۶: ۱ / ۴۴۶) تأکید شده است: سلامت زندگی در مدارا کردن است. (لیثی واسطی, ۱۳۷۶: ۲۸۵) ۰ لا فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ ذر لام جالاکت با خسبیرنتمنا را کی روما آو یکی سافترتفما با ناماس ها ای کسانی که ایمان آورده‌اید. درحقیقت. برخی از همسران شما و فرزندانتان دشمن شمایند. از آنان برحذر باشید و اگر ببخشایید و در گذرید و بیامرزید» به‌راستی» خدا و باید عفو کنید و گذشت نمایید. مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید؟ و خدا این اصل که با مولفه «هوشیاری و بخشش» در هوش اخلاقی قابل تطبیق است؛ براساس روایات» چون» بر زندگی حاکم شود جلوه‌های زیبای آن چهره گشاید و زندگی را معنای واقصی می‌بخشد و زینت‌دهنده زندگی» مایه فزونی خیر و منفعت و سبب کرامت و بزرگواری خواهد بود. (حر صبر ازجمله مفاهیم بنیادی و چند بعدی در اسلام است که علاوه بر تعلق به حوزه اخلاق» با حوزه‌های معرفت‌شناسی,» انسان‌شناسی» تعلیم‌وتربیت و روان‌شناسی ارتباط تنگاتننگ دارد. ۳٩ آیه از آیات قرآن به این موضوع پرداخته شده که خود نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه این مفهوم کلیدی در اسلام است. متون روایی و اخلاقی نیز مملو از توصیه‌های ارزشی در باب صبر است. آنچه در این متون مورد توجه این نوشتار است» متعلق صبر یعنی عقل و خردورزی است. راغشب این مفهوم را به خویشتن‌داری در سختی و تنگی و شکیبایی بر آنچه عقل و شرع حکم و اقتضا می‌کنده تعربف کرده است؛ (راغب اصفهانی» ۱۴۱۶: ۴۸۰) نراقی متعلق صبر را ثبات قوه عاقله می‌داند. (نراقی» بی‌تا: ۶۱۴) امام علی.ش: در تعبیری زیبا تمام عقل را بردباری می‌داند. (آمدی» ۱۳۸۱: ۲۶۴/۱) شمشیری و شیروانی ضمن تحقیقی با موضوع صبر با برشمردن معانی متعدد صبر یکی از این معانی را سازگاری در مناسبات انسانی برمی‌شمرند که هم در زندگی اجتماعی و هم تعاملات بین‌فردی اهمیت بسیار و نقش بسزایی دارد. شاید از این‌رو باشد که خداوند در آیه ۱۰ سوره مزمل خطاب به پیامبر می‌فرماید: «شکیبا باش برآنچه می‌گویند و به نرمی از آنها کناره بگیر». همچنین در آیه ۱۲۶ سوره نحل به مسلمانان توصیه می‌شود که در برابر حس انتقام؛ صبر در پیش گیرند و از آسیب‌زنندگان درگذرند؛ چراکه بخشش برای صابران خیر بیشتر به همراه دارد. (شمشیری و شیروانی, نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۲۱ تأمل در همه این موارد نشان می‌دهد که یکی از جلوه‌های خردورزی و فرهیختگی انسان مسلمان در راستای تحقق مهربانی» بخشش و دوری از کینه» بغض,» حس تلافی و نفرت» نهادینه شدن موّلفه صبر در ظرفیت وجودی اوست که با موّلفه «صبر و هوشیاری» در هوش اخلاقی منطبق است. در این میان بدیهی است که زندگی مشترک نیز که آمیخته با فرازونشیب» تلخ‌وشیرین و پیروزی‌وشکست است» دوام تعادل روانی» فکری و خلقی خانواده» جز با صبور بودن و شکیبایی زن و شوهر - هریک به نوبه خود - میسر نخواهد شد. این اصل اخلاقی تا بدانجا اهمیت دارد که در یکی از بالاترین سطوح آن» پیامبر خدانه آسیه را برای زنان صابر» شاخص صبر و استقامت قرار داده» هرگاه زنی در مقابل اخلاق و رفتار ناپسند شوهرش بسیار صبور و شکیبا باشد؛ بگونه‌ای که اگر توانست هر او اثر بگنود: حداقل‌تابع اعسال نافنایست و کج‌ریی‌های او نباشد» خداوند اجر و پاداشی همانند اجر وپناداش آسیه به او خواهد داد. (مجلسی. هر مردی به‌خاطر خدا درابرابر کج‌خلقی زنش صبر کند. خداوند متعال برای هر روز و شبی که در برابرش شکیبایی می‌ورزد» همانند ثوابی را به او می‌دهد که به ایوب‌نثه در یکی ار مهترین ابعاد منشور اخلاقی اسلام» خودنگهداری اسنت که"با:عنوان و ادبیات دینی «نقوا» در بسیاری از متون اخلاقی و اجتماعی» بررسی و تحلیل شده است. این مفهوم در لغت به‌معنی حفظ شی:از آنچه که به آن زیان برسانده آمده است. (راغشب هرچند در سیر معنایی این مفهوم بعضا معانی مختلفی چون ترس و خوف آمده اما به عقیده محققان معاصر کسی مدعی نشده که معنای تقوا ترس» پرهیز و اجتناب است بلکه چون دیده شده که لازمه صیانت خود ترک و پرهیز است ... در بعضی موارد به‌معنای خوف و ترس به‌کار رفته است. (مطهری» ۱۳۷۸: ۳) بنابراین عموماتقوا را حاصل تعادل یادآوری, بینش و بازداری دانسته و مستقدند ترجمه صحیح این مفهوم که در ادبیات پیشوایان با تبیرهایی چون قصر ترک» امساک. حصن, ۲ لا فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ اجتناب» حاجز و وقایه آمده است اصطلاح «خودنگهداری» است. (همان؛ پسندیده, ۱۳۸۹: ۸۶ - ۸۴) نکته مهم دیگر در این مفهوم» ارتباط معنایی و هم‌نشینیش با عقلانیت و خردورزی تام و تمام است که در قرآن در آیه ۰ سوره مائده با خطاب به اولی الالباب به آن اشاره شده: پس ای خردستدان تقوای الهی:داشته باشیده باشد که رستگار وید لب یی زر خالض و جداشده از پوست. (ابن‌فارس» ۱۴۲۲: ۳۴٩) قرآن هرگاه از حقایق زیر پرده ظواهر بحث کنده می‌گوید: اولی‌الالباب این حقیقت را درک می‌کنند ... عقل انسان هرگاه به درجه‌ای برسد که از مقهوریت وهم وخیال وحس بیرون آیذ و خالص گرد لب نأمیده می‌شرد. (سلبری, ۲۲۹۳۷۳ بتابرایی پژوهشگران» تقوا را همان کوشش‌های عقلانی فرد برای تنظیم رفتار و پیشگیری از آسیب‌ها می‌دانند و آن را ازجمله ضروریات یک زندگی شرافتمندانه به‌حساب می‌آورند. (قایمی» ۱۳۸۶: ۲۲۴) می‌توان گفت: خودنگهداری همراه با عقلانیت به‌معنی کاوشگری در ابعاد مختلف حیات و کشف حقیقت و نیز همراه با عقلانیت ابزاری بهمعثی.استفاده ار,عقل در تشخیص راه‌حل صحیح و تنظیم داده‌ها و هماهنگ‌سازی آنها با هدف معقول, مورد توجه اسلام "در مفموم تقوا است که موّلفه «خودکنترلی» در هوش اخلاقی بوربا را در پوشش خود گرفته و با این موّلفه قابل تطبیق است. هرچند در متون دینی اسلام به‌ویژه قرآن؛ نتایج مثبت.فردی و اجتماعی بسیاری برای تقوا و خودنگهداری بیان شده؛ مانند رهایی از بن‌بست‌ها به‌معنای یافتن سازوکار برون‌رفت از مشکلات (طلاق / ۲) و روشن‌بینی و بصیرت» (انفال / ۲۹) :که قطعا در زندگی مشترک و روابط با همسر نیز ازگذا اساسا آیی وی ترخسوط موض وله انراده وروایظ همعران نیقا به کاراستی خودنگهداری و مفهوم تقوابه مصداق خاص نیز تأکید کرده‌اند. برای نمونه امام حسنه در رواینی در پاسخ به سوّالی درباره معیار ازدواج» از تقوا صحبت.کرده و می‌فرمایند: کسی که تقوای الهی دارد؛ اگر همسر خوّد را:دوست داشته باشد عزیزش می‌دارد و اگر او را خوش ندارد؛ به او ظلم نخواهد کرد. (طبرسی, بی‌تا: ۲۰۴) یکی از مصادیق عدم ظلم در این موضوع» تنظیم رفتار در ابعاد مختلف وجودی» به‌ویژه بعد جنسی» در چارچوب شرع» عقل و عفاف است که انسان نیاز دارد تا در همه مراحل زندگی به توان قرآن نیز در آّیه ۱۳۸ سوره نسا بر نقش تقوا در زندگی مشترک به‌خصوص هنگام بروز تنش و اختلاف تأکید کرده و از همسران خواسته تا با کمک گرفتن از این ظرفیت وجودی» از طریق گذشت نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۲۳ از برخی حقوق خود و نیز گذشت اخلاقی از بی‌مهری» اعراض و سکوت همسر در این مواقع» در جهت صلح و حفظ شیرازه خانواده بکوشند (جوادی آملی» ۱۳۸۹: ۲۱ / ۵۰ و ۵۵؛ ابوحیان» ۴:۱۴۲۰/ ۶) و با تلاش در راستای حل‌وفصل مسایل میان خود از اشاعه آن به بیرون از خانه» جلوگیری در نگاه دینی در فراز و نشیب‌های بیرونی زندگی» آنچه بر زندگی مشترک و روابط همسران اثرات نامطلوب دارد بدون شک کمبودهای موجود در کفایت‌های اخلاقی و به تبع آن جهت‌گیری عاطفی و رفتاری هریک از زن و مرد است که می‌تواند به کمبودهایی در توانایی حسن معاشرت» خویشتن‌داری» تعهد و مسئولیت‌پذیری» همدلی و تسکین دادن یکدیگر بينجامد. در این نگاه و در این شیوه خاص از سبک زندگی» هریک از همسران می‌آموزند که عامل کنترل سلامت اخلاقی زندگی فردی و نیز زندگی مشترکشان» عوامل بیرونی نبوده بلکه برمبنای هستی‌شناسی و انسان‌شناسی ویژه‌ای که اسلام آموزش می‌دهد» زندگیشان در امنیت و تعهد درونی متقابل و پرورش ظرفیت‌های اخلاقی» در جهت.رشد و بالندگی و پویایی یکدیگر جریان می‌یابد. می‌توان گفت هم موّلفه‌های معرفی‌شده در هوش اخلاقی از سوی علم و هم اصول اخلاقی دینی» به لحاظ دقت در انتخاب فضایل اخلاقی مورد نیازی که در بهزیستی فردی و اجتماعی بر مبنای انسانی, نقش دارنده با یکدیگر شباهت دارند؛ 9 موّلقه‌ها/ اضول اخلاقی اسلام» دست‌کم یک تفاوت اصلی و عمده در پایه‌گذاری و مرزبندی این اصول در رفتار و تعاملات انسانی دارد و آن لحاظ خدامحوری و خداسویی» در پیش‌فرض‌ها و اهداف کلان این ظرفیت وجودی است تا حتی در موّلفه‌های اخلاقی نیز محور و خط حرکت انسان» گم نشود و انسآن متعادل در همه جوانب حیات؛ ثمره و نویدبخش الگوی سبک زندگی اسّلامی بای همه جهانیانباشد. در اسلام همه ابعاد حیات» یک آموزه الهی» عبادی و ربانی است و خاستگاه باید و نبایدها در وجود انسان» برمبنای رضای خداوند رقم می‌خورد و رنگ و بوی قداست دارد. رویکرد اسلامی از یک‌سو, انسان را در بهترین و والاترین جایگاه به تصویر می‌کشد و از سوی دیگر» هویت انسان را فقط در ارتباط با خالق جهان و کل هستی» دارای معنا و مفهوم می‌داند. در این نگاه» انسان موجودی بریده از ۴ ۲۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ عالم هستی و بیگانه با آن نیست» بلکه آفریده حقیقتی متعالی است و بر وجود و رفتارش» قوانین و بر همین اساس» تمام ظرفیت‌های اخلاقی نیز علاوه بر انسانیت‌محوری - که موّلفه‌های هوش اخلاقی بوربا و لنیک و کیل برآن تأکید دارند - بر محوری فراتر به نام ارتباط با خدا استوار است. این اصل» در زندگی زناشویی و در روابط با همسر نیز همواره مدنظر قرار می‌گیرد و خود مفاهیمی چون معنایابی حقیقت زندگی» تقوا عدم دنیاگرایی و آخرت‌اندیشی» حیا و عفت و سایر فرامین الهی را پوشش می‌دهد و به‌عنوان زیربنایی‌ترین موّلفه هوش اخلاقی اسلام به انسان مسلمان می‌آموزد که چگونه در تمام جنبه‌های زندگی خود ازجمله ارتباط با همسر از ظرفیت‌های موجود خود. درست بهره‌برداری کند؛ چراکه «.. هرکس امید لقای پروردگار خود را دارد» باید عمل صالح انجام دهد و کسی را در عبادت پروردگارش شریک نسازد». (کهف / ۱۱۰) به این ترتیب» اخلاص و معنویت درهمه رفتارهای انسان مسلمان باید حاکم شود تا ارتباظ اوبا همه» به‌ویژه با خانواده و همسر رنگ‌وبوی الهی بگیرد تانجاکه در چنین الگوی از زندگی» تلاش برای رفاه خانواده» همچون جهاد در راه خدا معنا می‌شود. (کلینی» ۱۳۶۵: ۵ / ۸۸) به این ترتیب اعتقادات دینی و ارتباط صمیمی با خدا به زندگی همسران» معنا و مفهوم می‌بخشد و سبب می‌شود تا در شرایط دشوار با استعانت از نیروهای برتر به‌راحتی تصمیم بگیرند. این مسئله باعث می‌شود تا در این شرایط احساس تنهایی نکنند؛ بهیکدیگر در امور زندگی کمک کنند؛ یکدیگر را تایید کنند و احساس نزدیکی و انسجام بیشتری را تجربه کنند؛ می‌توان گفت ارتباط با خدا یک نقش تعاملی و جبرانی در رابطه زا بکلات زنیدگی ,و روایط زناضوی یئز ایفا می‌کند (بیگی, هریک از همسران مسلمان باید بدانند که ازسوی خانواده به‌خصوص همسر که در نقش فرد مهم زندگی تلقی می‌شود مورد توجه» همدردی» دل‌سوزی» رفتار مسئولانه و صبورانه قرار دارند» تا احساس خشنودی و اعتماد به نفس بیشتری کنند و در مقابل مشکلات با منطق و عملکرد پهتری عمل کنند. این وضعیت: تأئیر مقبتی نیز بر وضعیت چسمی: روانی و اجتماعی افراه برجای می‌گذاره و «میانه‌روی» شاخص دیگری در حوزه هوش اخلاقی اسلام است که در منابع اسلامی با معیار عقل و نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۳۲۵ شرع معرفی می‌شود. (غزالی» ۱۹۷۵: ۸۹ - ۸۸) توصیه به دوری از جنبه‌های افراطی و تفریطی و انتخاب روش میانه هم در حوزه بینش‌ها گرایش‌ها و اراده‌ها و هم در حوزه رفتار و گفتار است. این مفهوم در آّیات قرآن با کلیدواژه‌هایی چون وسط (بقره / ۱۴۳) قصد (لقمان /۱۹) و اقتصاد (فاطر / ۳۲) و در روایات عموما با واژه قصد (نهج‌البلاغه /|حکمت ۶۷) مورد تأکید و توصیه قرار گرفته است؛ اما تعریف و طرح جدی آن در حوزه اخلاق صورت گرفته و از آن به‌عنوان حالت ثبات و سلامت روح و روان آدمی یاد شده است. (جرجانی» ۱۴۰۳: ۱۸۲) فضایل اخلاقی به لحاظ ماهوی حد وسط دو رذیلت افراط و تفریط تعریف شده است (ابن‌سینا ۱۹۹۸: ۳۷۳) که هماهنگی میان اصول اخلاقی و رفتار و درنتیجه آرامش و اطمینان را در پی دارد. (مناوی» ۱۴۱۰: ۴۷۸/۱) بنابراین می‌توان گفت یات قرآن» روایات» دستورات و احکام و اصول اخلاقی در اسلام به‌طور گسترده و پیگیر درصدد تنظیم همه امور فردی و اجتماعی مسلمانان بر محور تعادل و اعتدال و پیشگیری از تکیه بر مفاهیمی چون دنیا و آخرت» جسم و روح» عقل او دل» خوف و رجا منطق و احساس و ... و نیز توصیه به لزوم توجه به هر دو سو همه از جلوه‌های این تعادل در ساحت‌های وجودی از دیدگاه اسلام است که البته بدطرویز۹ یی اخلاقی مرگ یداو کارهای جهت‌گیری فکری, احساسی و رفتاری فرد مسلمان» در همه آبعاد حیات ازتجمله زندگی مشترک و خانوده از آن چهت که پرواضح است که این تعادل در سبک زندگی اسلامی» موردی نبوده و به‌صورت مدلی عام در همه به این ترتیب» در یک کلام می‌توان گفت» آموزه‌های اسلام بر مبنای افق‌های فکری و ارزشی ویژه خود درباره خانواده و کار کردهای آن» با عنایت به جایگاه بی‌بدیل اخلاق به‌گونه‌ای طرح‌ریزی شده است که حیات طیبه‌ای را برای انسان به ازمغان آورده که هنم خوشبختی این‌جهانی و هم بیشتر پژوهشگران قبول دارند که هم ورائت و هم محیط نقش مهمی در هوش ایفا می‌کنند و می‌توان با برنامه‌هانی که به این منظور تدارک دیده: شده است» سطح ابعاد هوش را فستقیما تغییر داد. هوش اخلاقی هم از این قاعده مستثنا نیست؛ به این ترتیب موقعیت‌هایی که افراد در آن به ۶ ۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق» دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ قضاوت در مورد درستی و نادرستی عمل می‌پردازنده می‌تواند در پرورش هوش اخلاقی موئر واقع شود» از این‌رو آموزش و تقویت موّلفه‌های هوش اخلاقی می‌تواند اثرات قابل توجهی بر روابط فیمابین انسان‌ها داشته باشد تا در ساحت‌های مختلف زندگی به‌خصوص زندگی خانوادگی و در رفتار با همسر و رسیدن به سازگاری و احساس رضایت از زندگی» به نحو شایسته به‌کار برده شود. براساس اصول اخلاق اسلامی نیز زن و مردی که به اختیار و اراده خویش با هم پیمان زناشویی می‌بندند و با تشکیل خانواده در جهت رشد و تکامل یکدیگر و به‌دست آوردن آرامش و احساس خوشبختی» اقدام می‌کنند این هدف اقتضا می‌کند که چشم‌پوشی و گذشت» صمیمیت و دل‌سوزی» مسئولیت و تعهد اخلاقی بالا نسبت به یکدیگر در رأس این پیمان قرار گیرد و هیچ‌یک از همسران» شرایطی را فراهم نیاورد که منجر به اکراه و تحت فشار قرار گرفتن طرف مقابل خود شود. دیدگاه دینی در جهت نیل به آرمان‌های یادشده» و به‌منظور حفظ اهداف کانون مقدس خانواده مهارت و سازوکارهایی چون پرورش هوش اخلاقی را تأیید و:تأکید.می‌کند. تأمل در یات قرآن و روایات نشان اخلاقی را پوشش می‌دهد؛ بلکه به شیوه مرسوم خود از تبیین مصادیق مورد نیاز زیر هر عنوان نیز دریغ نمی‌ورزد. علاوه بر آن» هم مبنا و هممرزها و هم جهت سازوکارهای هوش اخلاقی در اسلام همگی در بستر تعادل و تعالی روح و در یک جریان خداسو معنا و تفسیر می‌شود و صرفا انسان محور نیست. در پایان با توجه به وضعیت بحران دین و اخلاق در شرایط مدرن» پیشنهاد می‌شود تا افزون بر توجه و تأکید بر آداب و شعایر دینی» شیوه‌های عینی و عملیاتی برای پرورش هوش اخلاقی افراد و مدل‌های رفتاری مناسب در رویارویی با معضلات جامعه معاصر توسط الهی دانان و محققین اسلامی با بازخوانی و بازیابی قوانین دینی و لحاظ تعادل بین علم و عقل و دین,» تبیین شود تاهم به چارچوب دین آسیبی وارد نگردد و هم هماهنگ .با پیشرفت‌های اصیل جهان باشد؛ تا نسل جوان» همگام با زمانه خویش» از پویایی دین نیز بهره‌مند شده» از تعالی زوح و معنویت باز نماند. ۱. آلوسی بغدادی» شهاب‌الدین السید محمود» بی تا روح المعانی فی تفسیر الق رآن العظیم ‏ و السبع المشانی. نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۲۷ ۲ آمدی» عبدالواحد بن محمد» ۱۳۸۱ غررالحکم و دررالکلم» ترجمه مصطفی درایتی» مشهد» ضریح آفتاب. ۳ ابن‌بابویه قمی» محمد بن علی (شیخ صدوق)» بی‌تا نواب الاعمال و عقاب الاعمال» تحقیق ۶ ابن‌بابویه قمی» محمد بن علی (شیخ صدوق)» بی تا من لا یحضره الفقیه» تحقیق علی‌اکبرغفاری. قم» ۵ ابن‌سینا حسین بن عبد ال ۱۹۹۸ رساله فی الاخلاق (ضميمه فی المذهب التربوی عند ابن سینا من خلال فلسفته العمليه)» عبدالامیر ز. شمس‌الدین» بی‌روت - لبنان» الشر که العالميه الکتاب. ٩. ابن‌عاشور محمدالطاهر» بی تا تفسیر التحریر والتنویر» بی‌جا بی‌نا. ۷ ابن‌فارس» احمد بن زکریا ۱۶۲۲ معجم مقاییس اللفه» بیروت» دار احیا التراث العربی. ۸ ابوحیان» محمد بن یوسف» ۱۶۲۰ الیحرالمحیط فی التفسیر» بیروت» دارالفکر. ۹ اتکینسون» ریتال و دیگران» ۱۳۷۱ زمینه رّوّان‌اسی نزمه محمدتقی براهنی» تهران» رشد. ۶ تاجیکی» شهربانو مهدی وارث» ۱۳۹۹ «برسی رابطه هوّش اخلاقی با کیفیت زندگی کاری و رشد حرفه‌ای معلمان ابتدایی شهر شیراز» کنفرانس بین‌المللی دانشگاه شیراز ش ۱۹. ۵ جرجانی» علی بن محمله ۶۰۳ ۱ النعریفات» بیروت» دارالکتب العلميه. ۷.حرالعاملی» محمد بن الحسن, بی تا وسایل الشيعه ال تحصیل مسایل الشريعه» تصحیح عبدالر حیم ۸ حقیقی ج. موسوی,» م. مهرابی‌زاده هنرمند» م. بشلیده» ر ۰۱۳۸۵ «بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روانی و عزت نفس دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه»» مجله علوم تربینی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز دوره سوم سال سیزدهم» ص ۷۸ ۹ راغب الاصفهانی» حسین بن محمد ۱۶۱۹ مفردات الفاظ الق رآن» تحقبق صفوان عدنان داوودی» ۸ ۱ فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق» دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ ۱ سیوطی,» جلال‌الدین و جلال‌الدین محلی» ۱۶۱۹ تفسیر جلالین» بیروت» موسسه النور المطبوعات. ۲ شعیری السبزواری» محمد بن محمد» ۱۶۱۶ جامع الاخبار» تحقیق موسسه آل البیت» قم» موسسه ۳ شمشیری» بابکک» علی شیروانی»۱۳۹۰» «مفهوم صبر در قرآن و دلالت‌های فلسفی و تربیتی آن» ۶ طباطبائی» سید محمد حسین» ۱۶۱۲ المیزان فی تفسی رالقرآن» قم» موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان» ۵ طبرسی» حسن پن فضل» بی تا مکارمالاخلاق» بیروت» موسسه الاعلمی للمطبوعات. ۹ طبرسی» فضل بن حسن» ۱۶۱۵ مجمع البیان» بیروت» موسسه الاعلمی للمطبوعات. ۷ طوسی» محمد بن حسن,» بی تا التبیان فی تیال رآن)"نرّوت» دار احیا التراث العربی. ۸ طوسی, نصیرالدین محمد بن محمده ۱۳۸۹»/خلاق ناضری,» به کوشش سیاوش خوشدل» تهران» ۹ غزالی» محمد بن محمد» ۱۹۷۵ معارج القدس فی معرفه آلنفس, بیروت. دارالافاق الجديده. ۰ غزالی» محمده ۱۳۸۹ کیمیای سعادت» به کوشش حسیّن خدیوجم)؛تهران» فرهنگی. ۱ فاضل مقداد» جمال‌الدین» ۱۶۱۹ کنزالعرفات فی فقه القرآن» تهران» مجمع جهانی تقریب مذاهب. ۲ الفراهیدی» خلیل بن احمده ۱۶۱۶ ترتیسب کناب العین» تحقیق مهدی المخزومی,» ابراهیم ۶ قایمی» علی» ۱۳۸۹ نظام حیات خانواده در اسلام»تهران» انجمن اولیا و مربیان. ۹ قرطبی» محمد بن محمده ۱۳۹۶ الجامع لاحکام الق رآن» تهران» ناصرخسرو. ۷ گلمحمدی, محسن و همکاران» ۱۳۹۲ «اثربخشی آموزش هوش اخلاقی» معنوی و فرهنگی بر ناسا زگاری زناشویی زنان» فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده, دانشگاه کردستان» علسی ۸ گنابادی» سلطان محمده ۱۶۰۸ تفسیر بیان السعاده» بیروت» موسسه الاعلمی للمطبوعات. نقش مولفه‌های هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران و.. لا ۱۲۹ ۹ لیثی الواسطی» علی بن محمده ۱۳۷۹ عیون الحکم والمواعظ, تحقیق حسین الحسنی البیرجندی» + المتقی هندی» علی » ۱۳۹۷ کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال» بیروت» مکتبه التراث الاسلامی. ۱. مجلسی, محمدباقر» ۶۰۳ ۱ بحارالانوارالجامعه لدرر اخبارالائمه الاطهار بیروت» موسسه الوفا. 7۲ مدرسی» سید محمد تقی» ۱۶۱۹ من هدی الق رآن» تهران» دار محبی الحسین. ۶ مقاتل بن سلیمان» ۱۶۲۳ نفسیر مقاتل بن سلیمان» بیروت» داراحیاالتراث العربی. 0 مکارم شیرازی» ناصر ۱۳۸۹ تفسیر نمونه» تهران» دارالکتب الاسلاميه. 3 مناوی» عبدالروژف» ۱۶۱۰ التوقیف علی مهمات التعاریف» قاهره» عالم الکتب. ۷ مهرابی طالقانی» ۱۳۸۷ بررسی رابطه هوش معنوی» جه تگیری دینی و سخت‌روی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ۲ بایان‌نامه کازشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی» واحد ۸ نراقی» مهدی» ۱۶۰۵ جامع السعادت» ترجمه جلال‌الدین مجتبوی»آتهران» حکمت. 4۹ هاشمی رفسنجانی» اکبر» ۱۳۸۹ تفسیر راهنما: روشی نو در ارایه مفاهیم موضوعات قرآن» قم» دفتر ۰ یوسفی» پونه و حسین حشمتی» ۱۳۹۶ (هوّش اخلاقی و جایگاه این مفهوم در حرفه پرستاری»» مجله راهبردهای توسعه د رآموزش پزشکی, دوره ۲ ش ۲. 0 ۲۵۱۹910 36۵۵۲۱ مزاع ۳۵1000 7۳6 ,2005 م۸ هنصطوحش۸ منصه‌نع۸-نطاه ۳ 14 نفمسط۸ با5 5- 705967 ,عع111001119011 /1۵۳۵ وطقانسط ۵ هام مرعاعسرطا-وای 1716 ,2005 ,3 ق8070 .52 ,1616 1110۳۵6 ۸ :۵11-009 000۵1 یگ کهماگ 170060 ,1991 ,عمط ,00095 .53 7 1۱100105 :30۳010655 ۳۲٩۹ ععع50 آمعنوماماو2 ,201 بط ب6طع۳ط۳ 54 0۳۵1 0:۵ 0۳۹00011۲6 ۲۵۰77 ]00۱1 136 ۵1 36801۵0 ,02000 ۵۵ ره ام لوط جز 365010 اعناگدی 0صه ددع30 ,2004 بقل بظ و 516۷6 .۳۵,۳0 +55 آآ۰۸0 ۳] 165م۵ 0۳ + زا ]۱ 00۵6 ,2013 مظنا ,1130۵ بش6۸ ,عانا۳ .56 ۳[ 70۳/01 ,باتاهدو لماسقص 1۵۳ +عااق بروصعاع دمص گنای 3065 ,2000 36 6022 .57 ۰ لا فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق دوره ۰۱۴ زمستان ۰۱۴۰۰ ش ۵۴ ,009 من .5 ,86۲ تافآ به,لسآ ,10070 ,31.1 ,10۳4 ,۳.3/1 ,65 ق1710 و . کل 607005 النسم۳ مصهه لمع/2 صزوکع0زع30۳ گم علمت عط1 عمط کم کمک ص۹۹۵ )3 310۰ ,نرووام روط ات۳ ۲ ۵1 70۳ عصنط م۲ 70۵1۱ نداد فص صوتقامععنه تعضمص ۶و معط ۸ ,1993 و 7.36 مصتقص60 ۳۵۲۳۵ ]٩ هس70 ,۵۳ م۶ کمنلنسد؟ کم ی‌عزوم هط ,2000 ۸2 بکعی6 [آهااسمد 30۶ منم نامگ نو معنل که دوعطنع 1۵۳ وصنلوصها ۲۵0 200 مط بالن17 )23 370۰ ,ن(ره ۵۳ انم وه دوعسم معط حلنصد؟ فصه 40 90015 ,11360765 بروواما‌وم وسناه‌عسمع ,200 مک منصهناع) بآ ,71086 40 :163۳۵0 .0ملاززه7 3/0556 عع نطهاله۳ 7۵عج بط 0عاداکصد1۳ بدععو۲م وصناععسی 5 ۵۱۱۳3۵۲۱۱۱۱9 1۵ 1۵ 1۳6 :11۸011190166 1707۳01 ,2005 بل باعنک1 .10 ,165064 و اصمصز هش معصنطعناط2 [ممطاک جماقط ۸۷ رککعععبی برند 1000 ۵۳۵ ۵۳۶۴ ]0 ۵۵ 07916۶۶ ]۹ 0۳۵۵۹۶ 6 ]۹ 001000 مش م2011 ,3 مفغلنازناا2/2 1168 21 عمط روم فصه جمزکه 5611-02 ,دیع 100و ۳م] 5046 و0۵۳ مناعسوهام ۲ آهناهم صز ۲۵۵ نانک جمناهاعوعنل ۸ کعاهاک وعانصتاآ عطا صذ کاعتط00طظ بوط ۵ععمععصنه عطا هل وطم050لنط2 ۵۶ 2000۳ که ععحوعل عطا ۶6۵۶ خمعص‌فوعج عطا گم خصعصا ما2 5 1021 نوم که صعصسکد‌عص معط 10820 فصصعط ,2000 مشمصقنط 1/۵ رو وآماع و2 60۳۵1 6 600650001 بععصععناعاصط لمصمتامصه +۵۳ لقناصا00 298 جز وزوعط1 11000۳5 ,اع1700 00۰عآ0-70و3 م۸ نصمفهلسوعج امک ۲٩۰ 0 ,و ۲۹/۵/0 2000۵1 ,2007 ,1 520100۲09 بش۸ مظ080ن11 .17 ,8875058 0 3/0256 تصقحطع 1 باعل ه2لودع۸ صنقعه130 عع قوصماکط صه‌ک113 ۶ ,6 نز201 نام ۷6۶ م6 کلصه‌طعق77 ,2005 ,کل ,00ق00ع1 مشل تع افص 5 081 ۵۶ انوم لمصنومهنعدما عم عغ صمزدعع‌ووه لمعزدوط2 ۶۶ صمزدوع وود [۵ط۷۳ 501۰ [هعن 12 ۶ ودآسع 0 ]70۳۵/۹ مععق هط تاه صز دنهد 71 ۲۱۱۱۱۵۲0۱۱۶ ]۵1۳1۵ ۵۵ آ7۳60۳000 ,2005 بل ,ططع۷۷ سا ماطنه۹5ا10" ,(۳0) .7۲ ,۷۷۵۳9۵ با بت 10 موصاع‌طاعاام ۵00 ما۵ ]1۳۵ ,0۳910665

هدف از پژوهش تطبیقی حاضر، تعریف و تبیین نقش هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران وتطبیق مولفه های آن با معیارها و اصول اخلاقی است که دین اسلام در این حوزه، پیشنهاد می دهد. بدین منظور ابتدا به تعریف هوش اخلاقی مطرح در روان شناسی و بررسی مولفه های آن پرداخته شده و نقش هوش اخلاقی در سازگاری زناشویی از دیدگاه علمی تبیین شده است؛ سپس این مولفه ها با مفاهیم اخلاقی مرتبط در دین اسلام مورد تطبیق و ارزیابی قرار گرفته و در پایان، مرزهای هوش اخلاقی اسلام ترسیم شده است؛ می توان گفت ، مولفه های هوش اخلاقی، هریک، روشهایی اکتسابی وقابل یادگیری درجهت برقراری ارتباطی رضایت بخش بین همسران با توجه به مقتضیات پیرامونی و همسازی با تجربه های جدید هستند که در دیدگاههای بشری با انسان محوری و در اسلام با محوریت خدا و انسان متعادل در راستای تعالی و تعهد درونی به آموخته های اخلاقی، تعریف می شوند.

523629

و به‌طور عام هرکدام از این گروه‌ها در محدوده و در بلوک‌های واقع در محله ویژه استقرازیافته‌اند. سکونت ساکنان و مهاجران کم‌توان و با درآمد پایین عمدتا در بلوک‌های واقع در شمال غربی و جنوب شرقی که دربرگیرنده سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت فرسوده است تمرکزیافته است. این بلوک‌ها به دلیل عدم برخورداری‌ها و کیفیت پایین محیطی جاذب گروه‌های اجتماعی با سطح متوسط و بالای شهر نیستند به‌طوری که فضای شهر سرشار از عدم تعادل‌های اجتماعی و اقتصادی شده است. بازتاب این مسئله در جدایی گزینی فضایی منعکس گردیده به تمرکز فقر منجر شده است. به این منظور هدف کلان پژوهش چگونگی جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی در شهر اردبیل می‌باشد. آزاین‌رو اهمیت و ضرورت این پژوهش واضح و روشن بوده و نتایج آن می‌تواند به‌صورت کاربردی در آینده مورداستفاده برنامه‌ریزان شهری و شهر سازان واقع شود. همچنین این مسئله جایگاه تحقیق حاضر را برای کمک رساندن به برنامه‌ریزان شهری» طراحان شهری و شهر سازان جهت برنامه‌ریزی صحیح محلات و مناطق شهری مشخص می‌کند. مفهوم و کارکرد عدالت اجتماعی از اواخر دهه (۱۹۶۰) به بعد وارد ادبیات جغرافیایی شد و جغرافیای رادیکال و لیبرال را بیش از سایر مکاتب تحت تأثیر قرار داد. از دهه (۱۹۷۰) رویکرد مارکسیستی به تحلیل مسائل شهری در کشورهای پیشرفته غربی به یک جریان نیرومند و گذار تبدیل گردید. در انگلستان و ایالات‌متحده» جغرافیدانی مثل دیوید هاروی و در فرانسه هانری لفبور به تکمیل نظریه‌های جامعه‌شناختی در زمینه مسائل و موضوعات شهری پرداختند (حبیبی و همکاران؛ ۲۰۱۲: ۱۰۴). در ایران نیز سابقه بررسی ۷۹ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دور ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ موضوعات ناهمگونی و عدالت فضایی به دو دهه اخیر برمی‌گردد که ازجمله می‌توان به آثار افروغ و شکوپی» رساله‌های افروغ شریفی» جلیلی صدرآباد و دیگر مقالات اشاره کرد. جلیلی صدرآباد (۱۳۹۵)» در رساله دکتری خود به تأثیر ایجاد بزرگراه‌های درون‌شهری بر میزان جدایی گزینی فضایی - اجتماعی محله‌های هم‌جوار با آن‌ها پرداخت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که بزرگراه امام علی (ع) سبب جدایی گزینی در محله‌های کرمان و فدک شده است. اما تأثیر این بزرگراه بر میزان جدایی گزینی محله‌های ازگل و اراج کمتر از محله‌های کرمان و فدک می‌باشد. این یافته به این دلیل است که قبل از ایجاد بزرگراه جدایی گزینی فضایی- اجتماعی بین محله‌های ازگل و اراج وجود داشته و ایجاد بزرگراه تأثیر کمی بر میزان جدایی گزینی داشته است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ایجاد بزرگراه‌ها بر جدایی گزینی فضایی - اجتماعی محله‌های هم‌جوار آن‌ها تأثیر می‌گذارند اما شدت تأثیرگذاری آن‌ها بسته میرآبادی و همکاران (۱۳۹۷) در پژوهشی با عنوان به تبیین و تحلیل عدم تعادل فضایی و سنجش عوامل موثر بر تمرکز و جدایی گزینی در شهر مهاباد نشان از عدم توسعه‌یافتگی مطلوب شهر مهاباد دارد. لذا عامل مسئله‌ساز, قابل‌توجه و دارای اولویت در ساختار فضایی شهر مهاباده که موجب ایجاد شکاف» جدایی گزینی و تمرکز فضایی و همچنین دارای بیشترین اثر بر عدم تعادل فضایی شهر مهاباد است» عامل کالبدی و در رأس آن‌ها تأسیسات و خدمات شهری است. رفیعیان و همکاران (۱۳۹۷) در مطالعه‌ای با عنوان بررسی جدایی‌گزینی‌های اجتماعی- فضایی مهاجران در شهر مشهد بیان می‌کند که مهاجران مشهد عمدتا مکان‌هایی را برای سکونت انتخاب می‌کنند که با توجه به خاستگاه اقتصادی و اجتماعی‌شان برای آن‌ها قابل استطاعت است؟ مهاجران با خاستگاه اضعیف‌تر عمذتا در مناطقی سکونت می‌کنند که ازنظر کالبدی - سکونتی در شرایط مساعدی قرار ندارند. درنتیجه این عوامل ضمن جدا کردن مهاجران از بافت اصلی شهر و از یکدیگر» جدایی گزینی و شکاف فضایی را در مشهد تشدید می‌کند: لطفی و قضائی (۱۳۹۸)» به بررسی نقش جدایی گزینی در شکل‌گیری بافت‌های محنت‌زده شهری پرداختند. نتایج نشان می‌دهند که هر دو پدیده جدایی گزینی و محنت‌زدگی"شهری در محدوده موردمطالعه باکیفیت‌های گوناگون روی داده‌اند. برهم نهاد این دو پدیده در محدوده قاسم‌آباد نیز نشان می‌دهد که بلوک‌های فرسوده و جدا افتاده به لحاظ اقتصادی- اجتماعی و کالبدی تقریبا منطبق بر یکدیگر هستند. به این معنی که جدایی گزینی و تمرکز قشر ضعیف و انزوای آن‌ها از سایر گروه‌ها از یک‌سو به گسترش فرسودگی در بافت‌های شهری می‌انجامد و از دیگر سو وجود بافت‌های فرسوده در ابعاد مختلف» شرایط را برای جدایی گزینی و تمرکز اقشار کم برخوردار شهری مهیا می‌سازد. نیلسن و هنردال! (۲۰۱۹) در پژوهشی با عنوان جدایی گزینی افراد ذارای آموزش عالی بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۲ در سوئد نشان دادند که سهم بالایی از افراد دارای تحصیلات عالی در سنین ۲۵ تا ۶۴ سالگی جدایی گزینی فضایی کمتری در حوزه جغرافیایی دارند. جدایی گزینی در سطح شهر و نواحی شهری بیشتر از بلوک‌های شهری است. گرچه الگوهای جدایی گزینی بین سال‌های ۲۰۱۲-۱۹۹۰ مشابه است» بااین‌حال» افراد در سال ۲۰۱۲ در مقایسه با ۱۹۹۰ بیشتر کوتکی و همکاران" (۲۰۱۹)» در پژوهشی با عنوان جدایی گزینی و سلامت کودکان و نوجوانان نشان دادند با افزایش جدایی گزینی» سلامت کودکان و نوجوانان سیاهپوست در ۲۳۵ منطقه شهری آمریکا ازنظر بهداشتی بدتر می‌شود. جدایی گزینی فضایی به‌عنوان مظهر تبعیض نهادی محسوب می‌شود و از طریق زندگی در مسکن‌های بی‌کیفیت» تمرکز فقر و جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۷۷ کاهش دسترسی به فرصت‌های اقتصادی و آموزشی بر سلامت افراد تأثیر منفی می‌گذارد. کودکان فقیر» دسترسی ناکافی به مراقبت‌های بهداشتی دارند و میزان معلولیت آن‌ها بیشتر است. جوانان در مناطق فقیر نیز در معرض رفتارهای خشونت‌آمیز» مصرف سیگار الکل و ماری‌جوانا قرار دارند و ممکن است مهارت‌های شناختی» عاطفی و دانشگاهی کمتری سالواتی"! (۲۰۲۰)» در مطالعه جدایی گزینی فضایی و تغییرات باروری در آتن بیان کرد افراد در حومه شهر باروری بالاتری نسبت به مناطق مرکزی و روستاهای هم‌جوار دارند. در مراحل اولیه رشد شهرنشینی» مناطق شهری باروری بالایی داشتند. با تثبیت شهرنشینی» میزان باروری این مناطق کاهش یافت. از طرف دیگر ناهمگنی فضایی بیشتری در میزان باروری ایجاد شد. به‌طوری که مناطق حومه شهر بر اساس شرایط اقتصادی - اجتماعی از مرکز شهر جدا شدند و باروری بالاتری نیز نسبت به مناطق مرکزی دارند. درنتیجه شرایط باروری یک گروه خاص ازنظر اقتصادی - اجتماعی, فیل۲ (۲۰۲۱) در مقاله‌ای با عنوان جدایی گزینی رابطه‌ای چارچوبی را برای یک رویکرد رابطه‌ای به جدایی گزینی ایجاد می‌کند که بر ساختارهای تعاملات» معاملات» و پیوندهای بین ساختارهای اجتماعی تأکید دارد. همچنین در این پژوهش ضمن اینکه به بررسی جدایی گزینی ارتباطات پرداخته‌شده است به مزایا و معایب بازیگران مختلف در کشمکش جدایی گزینی ارتباطات نیز پرداخته است. لذا موضوع فراگیر این است که تفکیک یک‌چیز خاص با علل و اثرات منظم آن غیرعادی نیست بلکه یک ویژگی ساختاری ذاتا متناقض از روابط است که به‌عنوان تلاش بازیگران برای کنترل تکامل با مروری بر پژوهش‌های صورت گرفته در ارتباط با موضوع حاضر می‌توان به این امر پی برد که در سطح شهر اردبیل پژوهشی در باب چگونگی جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی در شهر اردبیل» صورت نگرفته است. همچنین به‌منظور پر کردن خلاهای پژوهشی موجود و یادآوری لزوم توجه به عدالت اقتصادی و اجتماعی در سطح مناطق شهر اردبیل در راستای مدیریت مطلوب مسئله کنونی» این پژوهش باهدف کمک به بهبود مسئله موجود در سال‌های آتی صورت گرفته است. ازاین‌رو» تحقیق حاضر به بررسی تحلیل جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های به‌طورمعمول, مردم در جوامع شهری در مجاورت افرادی زندگی می‌کنند که منزلت اجتماعی برابری با آن‌ها دارند. ازاین‌رو» ساختارهای اجتماعی محلات شهری از یکدیگر متفاوت‌اند؛ گروه‌های کم‌درآمد در محلات فقیر زندگی می‌کنند و گروه‌های پردرآمد محلات و حومه‌های سالم و زیبای شهرها را انتخاب کرده‌اند. چنین الگوی سکونتی که در آن افراد متفاوت دارای سکونتگاه‌های متفاوتی هستند. جدایی گزینی گفته می‌شود (تولایی و یاری» ۱۳۹۰: ۸۶). می‌توان گفت جدایی گزینی به چگونگی طبقه‌بندی اجتماعی و جغرافیایی گروه‌ها وقتی که در جامعه به‌صورت جداگانه زندگی می‌کنند می‌پردازد (15 :2007 ,021000 200 50212). به‌عبارت‌دیگر جدایی گزینی در شهرها از این واقعیت سرچشمه می‌گیرد که ساکنان ازنظر درآمد مذهب نژاد و پایگاه اجتماعی - اقتصادی به دسته‌ها و گروه‌های متعددی تقسیم می‌شوند (اسفندیاری خلوت و بابایی اقدم» ۱۳۹۲: 4۱ این مسئله به شکل‌گیری حوزه‌های همسان اجتماعی در شهرها منجر می‌شود (بابایی‌اقدم» ۱۳۸۶: ۱۶۳). بنابراین» مفهوم جدایی گزینی به تفکیک فزاینده میان فقیر و غنی» گروه‌های مذهبی, ۷۸ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دور ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ قومی» درآمدی و کاهش اندازه متوسط اشاره دارد (350 :2004 ,ط۳1۳۵). درواقع؛ تمایزات اجتماعی - فضایی جدید بر اساس عوامل گوناگون همچون ساختار جمعیتی, وضعیت اشتغال, سطح تحصیلات و سطح درآمد موجب به وجود آمدن الگوهای خاص و خوشه‌های مختلف و متفاوتی در شهرها شده است (496 :2011 ,16۷/25 200 166). بر این اساس» هر گروهی با پایگاه اجتماعی» اقتصادی برابر و اعتقادات مذهبی یکسان یا هم‌نژاد بودن گرد هم می‌آیند و منطقه یا محله‌ای را برای سکونت خود انتخاب می‌کنند (یزدانی و همکاران» ۵ ۲۰۰). متعاقب چنین مسائلی» واژگانی چون «شمال شهر» و «جنوب شهر» یا محله بندی» لایه‌بندی و مرزبندی اجتماعی پدید می‌آید. می‌توان گفت جدایی گزینی در شهرها ازجمله مسائلی است که تحت تأثیر فرایندهای مختلف و در طی زمان شکل می‌گیرد. چگونگی شکل‌گیری این فرایند در ارتباط با فضاهایی است که روابط اجتماعی در درون محیطهای جغرافیایی را در زمان‌های مختلف تعریف کرده و رابطه دیالکتیکی را با افراده جامعهه ایدئولوژی حاکم» علایق؛ خواست‌ها ویژگی‌های اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی در همان جامعه برقرار می‌کند. بر همین اساس» می‌توان گفت علت جدایی گزینی را در عوامل متعددی نظیر پایگاه اجتماعی, فرهنگی, مذهبی, قومی» اقتصادی خانوارها و شهروندان جست‌وجو کرد (تیموری و همکاران» ۱۳۹۶: ۳). همچنین» مطالعه جدایی گزینی به‌طورکلی با این هدف موردتوجه قرارگرفته است که بتواند درک از مکان‌یابی افراد در فضاهای اجتماعی ایجاد کند (166 :2005 ,۷۷7218). نظریه اکولوژی شهری به تبیین چنین گروه‌بندی‌ها و جدایی‌گزینی‌ها می‌پردازد (حاجی‌نژاد و همکاران» ۱۳۹۴ ۲۶) و روابط متقابل گروه‌های انسانی را در محیطهای مختلف شهر و چگونگی جبایی گزینی جمعیت شهر و شاخت فضاهای مورداستفاده آن‌ها را بررسی و تحلیل می‌کند (مافی» ۸۹.:۱۳۹۱). در همین چارچوب» جدایی گزینی اغلب طی مراحلی انجام می‌گیزد که به‌طوز خلاصه عبارت‌اند آر ۴ د: اسیه اما شما ۹۳۱ ز افراد ز خانواده‌هایی که ازنظر قومی: نژادی» مذهبی و زبانی با بیشتر مردم متفاوت‌اند وارد منطقه‌ای از شهر می‌شوند؛ ۳. هجوم: در این مرحله شمار زیادی از خانواده‌ها و افراد همان گروه به منطقه‌ای از یزار #ظ‌شوند که قبلظشداد,الاآفراد و خانواده‌های هم‌گروهشان اشغال کرده‌اند؛ ۳ تثبیت: در این مرحله ادامه مهاجرت و اقامت در منطقه اشغال‌شده به جامعه کوچک مهاجمان در یک شهر حالت ثابت و اقامت دائمی می‌دهد؛ ۴. تراکم و توده شدن: تعداد خانواده‌های مهاجم نه‌تنها تثبیت می‌شود بلکه روزبه‌روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود (بابایی‌اقدم و همکاران» ۱۳۹۳: ۴۷۹). درواقع» مهاجران با ورود به شهر مقصد محله‌ای را برای زندگی انتخاب می‌کنند که متأثر از پایگاه اجتماعی» اقتصادی و علقه‌های قومی آن‌هاست. این انتخاب سبب شکل‌گیری کتوهایی در نقاط مختلف شهر می‌شود که نتیجه آن جذایی گزینی فضایی و اکولوژیک در شهرهاست. این جدایی گزینی سبب تحولات و پیامدهای مثبت و منفی در بعد اجتماعی زندگی شهری می‌شود (حاجی‌نژاد و همکاران» از مدت‌ها پیش بحث جدایی گزینی اجتماعی در علوم اجتماعی جریان داشته است؛ اگرچه پس از مدتی با پیوند زدن این مباحث با تحلیل‌های فضایی» مفهوم جدیدی با نام جدایی گزینی اجتماعی - فضایی مطرح شد ( :2004 ,110071 6 :2012 ,له 61 30۳6۲۵ :2001 ,0۵ذ]آ). مفهومی که با برقرار نمودن ارتباط اجتماع با ویژگی‌های مکانی سعی در بررسی جدایی گزینی اجتماعی در زمینه وقوع آن دارد. بنابراین بایستی گفت به‌طورکلی دو رویکرد عمده در تجزیه‌وتحلیل الگوهای جدایی گزینی وجود داشته است (1406 :2014 ,11 6221611 13 2۵2). رویکرد نخست که ریشه‌های آن به مکتب شیکاگو برمی‌گردد. شامل ارزیابی عمومی الگوهای جدایی گزینی می‌شود که بر مبنای تعداد محدودی شاخص است که با یک مقدار عددی, نابرابری در توزیع یک گروه در یک جمعیت گسترده‌تر جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۳ و یا در رابطه با سایر گروه‌ها را بررسی می‌کند. رویکرد دوم که جدیدتر است» بر الگوهای محلی تأکید می‌کند و شاخص‌های عمومی نقش کم‌اهمیت‌تری دارند. به‌عبارت‌دیگر مطالعات جدایی گزینی از منظر فضایی و در گستره کلان‌شهرها بررسی می‌شود؛ به‌طوری‌که نحوه توزیع درواقع تفاوت مطالعه عمومی جدایی گزینی با جدایی گزینی اجتماعی_فضایی یا به‌عبارت‌دیگر مطالعه محلی جدایی گزینی آن است که افزایش در طبقه‌بندی اجتماعی» به‌خصوص در تشکیل گروه‌های محروم و پا نخبه بازتاب فضایی در افزایش جدایی گزینی فضایی دارد (170 :1998 ,۷۷۵1۵0۲12)» و موقعیت اجتماعی و تمایل به حفظ سبک زندگی یا هویت گروه» موجب خوشه‌بندی سکونتی و تمایزات فضایی در محیط شهری می‌شود ( ,130820 ۵00 ع500۷6 5 :2009). بنابراین بررسی جدایی گزینی اجتماعی -فضایی شامل مطالعه فرآیندهای جدایی گزینی گروه‌های اجتماعی مختلف و همچنین تأثیر این فرآیندها بر فضاهای زندگی و کیفیت آن‌هاست و از این منظر بامطالعه صرف جدایی گزینی عمومی تفاوت پیدا می‌کند (مهریار و ثابت» ۲۰۱۲ ۲). پژوهش حاضر ازنظر هدف در حوزه پژوهش‌های کاربردی و ازنظر ماهیت و روش تحقیق در زمره تحقیق‌های توصیفی-تحلیلی به شمار می‌رود. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از ابزار متن (سند) کاوی که نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ می‌باشد و لایه‌های 5آی) در سطح ‏ مناطق شهر اردبیل برحسب تقسیمات اداری - سیاسی وزارت کشور استفاده‌شده است. با استفاده از نرم‌افزارهای [1:226 جهت مدیریت داده‌ها نرم‌افزار 0-5687683110ع6) 67 جهت محاسبه شاخص‌های جدایی گزینی و نرم‌افزار 6215 ۸۲ جهت ترسیم الگوی فضایی بر اساس جدایی گزینی گروه‌های اجتماعی عمده مذکور استفاده شد. محاسبه‌ها در این نرم‌افزار» شامل سه مرحله اساسی زیر است: ** تشکیل جدول اطلاعات که شامل جمعیت هر گروه در تواحی شهری است؛ خروجی گرفتن از نتایج فایل‌های خروجی (فایل متنی مانند 131 و ...). 6 طدبلها و و وولو موی وود موه موطدد رومام او و۳۷۱ | حصراص دا وطلا شکل ۱. نحوه محاسبه شاخص‌ها در نرم‌افزار تحلیلگر جدایی گزینی ۸۰ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دور ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ به‌منظور رسیدن به هدف تحقیق یعنی تحلیل ساختار فضایی مورفولوژیکی شهر اردبیل و تأثیر جدایی گزینی طبقات شهری بر این ساختار فضایی ابتدا به سنجش میزان جدایی گزینی فضایی بر اساس پایگاه اجتماعی - اقتصادی ساکنان پرداخته می‌شود: سپس ساختار فضایی شهر بر اساس مذدل‌های شناخت پراکتش,فضایی با استفاده از آرمون قاخض میانگین نزدیک‌ترین واحد همسایگی, آماره عمومی 7 خودهمبستگی فضایی موران و تحلیل خوشه فضایی چند فاصله‌ای یا تابع ((1-11016 موردبررسی قرار می‌گیرد. جامعه آماری پژوهش کل محدوده شهر اردبیل به تفکیک بلوک‌های آماری (۱۴۱۵ بلوک) در قالب نقشه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی و افراد ساکن (۴۸۲۶۳۲ نفر) در این شهر می‌باشد. در اوایل دوره مدرنیسم همراه با وقوع مهاجرت‌های گسترده به شهرها عامل جدایی گزینی در شهرها که تا قبل از آن مبتنی بر ویژگی‌های دینی و مذهبی بوده است» جای خود را به عامل گروه‌های قومی و اجتماعی می‌دهد و چنین وضعیتی تا اواسط دوره مدرن ادامه پیدا می‌کند. هم‌زمان با رونق سرمایه‌داری و افزایش درآمد. عامل اقتصاد نقش پررنگ‌تری در جدایی گزینی فضایی ایفا می‌کند. بااین‌حال نکته مشترک در تمامی این دوران» مقیاس جدایی گزینی بوده که از سطح محله تا ناحیه را شامل می‌شود. در عصر پست‌مدرنیسم هم‌زمان با تغییر و تحولات صورت گرفته» افزایش تعاملات» رونق شبکه جهانی و ورود به عصر دیجیتال» از یک‌سو ازنظر اجتماعی جوامع به‌شدت متکثر شده و از سوی دیگر به دلیل عدم وابستگی به فضای واقعی و تأکید بر فضای مجازی» زمینه جدایی گزینی بیشتر افراد بیش‌ازپیش فراهم می‌شود (فراش و همکاران» ۱۳۹۸: ۳۸). لازم به ذکر است با توجه به مطالعات پیشین در دوره‌های مختلف تاریخی که بیشترین عوامل موثر بر جدایی گزینی شهرها عوامل اقتصادی و اجتماعی نظیر سطح سواد و اشتغال می‌باشد شاخص‌های پژوهش انتغاب شدند. حوزه‌های آماری]اوالی نوی در دسترس بیانگر طبقات جامعه یعنی سطح تحصیلات افراد و موقعیت شغلی با استفاده از ذاده‌های آماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران به سه دسته طبقه بالاه متوسط سطح تحصیلات کازشتنان ازقنو کارذانی #گارشناسی: پی‌مبواد: ایتذایی ,و براهنمایی متوسط و موققیت اشنقلی قانون‌گذاران؛ تکنسین‌ها و دستیاران» کارمندان صنعتگران و کارکنان مشاغل مربوط مقامات عالی‌رتبه و آمر آذاری کاکنا نخان و متصدیان و مونتاژ کاران ماشین‌آلات و دستگاه‌ها مدیران و متخصصان فروشندگان بازارها کارکنان ماهر و رانندگان وسایل نقلیه کارگران ساده در این پژوهش از شاخص‌های جدایی گزینی تک گروهی و خوشه‌بندی (جدول ۲) با استفاده از نرم‌افزار تحلیل‌گر جدایی گزینی که به‌وسیله آپریسو در سال ۲۰۰۸ در پژوهشکده شهرسازی» فرهنگ و اجتماع دانشگاه کوبک مونترال کانادا تولیدشده است (2014 ,اه 61 ۸00۵7100) میزان و شدت جدایی گزینی فضایی شهر اردبیل موردسنجش قرار جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۸ بعد سنجش‌های تک گروهی, اندازه‌گیری‌هایی هستند که شاخص‌ها را فقط برای یک گروه نسبت به‌کل شاخص جدایی گزینی! بین ۰ و ۱ مقدار توزیع عادلانه و برابری را نشان می‌دهد و مقدار ۱ جدایی گزینی کامل است. شاخص آنتروپی ۲ بین ۰ و ۱ مقدار توزیع عادلانه و برابری را نشان می‌دهد و مقدار ۱ جدایی گزینی کامل است. شاخص جینی ۲ بین ۰ و ۱ مقدار توزیع عادلانه و برابری را نشان می‌دهد و مقدار ۱ جدایی گزینی کامل است. ۹ شاخص اتکینسون" بین ۰ و ۱ مقدار توزیع عادلانه و برابری را نشان می‌دهد و مقدار ۱ جدایی گزینی کامل است. شاخص تراکم مطلق ٩ تین ۶ با اعد صقر و مسا ی ,حداقل اونا یطمسای خاک تراکم است: مطابق این بعد اشغال کردن واحدهای فضایی مجاور بیشتر از سوی یک گروه - درحالی که از سوی گ خوشه‌بندی گروه‌های دیگر احاطه‌شده است - موجب خوشه‌بندی بیشتر و درنتیجه» افزایش جدایی گزینی می‌شود. شاخص ‏ خوشه‌بندی ‏ این شاخص میانگین تعداد اعضای گروه 7 در مناطق مجاور را به‌صورت یک نسبت از کل جمعیت در مطلق ؟ مناطق مجاور» تعریف و مطرح می‌کند. مقدار این شاخص از حداقل صفر به معنی غیر هم‌جواری» و تا حداکثر نزدیک به یک (نه هرگز برابر با یک) به معنی هم‌جواری در نوسان است شاخص متوسط نزدیکی ‏ ارزش این شاخص از صفر تا بی‌نهایت است. جایی که یک است به معنی عدم خوشه‌بندی می‌باشد, و مجاورت میان اعضای ‏ کمتر از یک به معنی این است که اعضای گروه ۲ نزدیک‌تر به اعضای گروه‌های دیگر (به نسبت افراد از یک دسته۷ گروه خودشان) اقامت داشته‌اند, و بزرگ‌تر از یک به معنی این است که آن‌ها نزدیک‌تر به اعضای گروه ۹ شاخص تنزل فاصله* ارزش این شاخص بین ۰ تا ۱ است. صفر به معنی عدم انزوا و جدایی و یک به معنی حداکثر انزوا و منابع: (یزدانی و همکاران» 1998:۱۳۹۵ ,306180 :۵ 7ع3/1299 :2014 ,له 2۳ منسدمم۸ ) شهر اردبیل به‌عنوان محدوده مطالعاتی پژوهش حاضر,و به‌عنوان.مرکز استان و شهرستان اردبیل» در دشتی هم نام خودش و در طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۱۹ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۱۱ دقیقه تا ۸ درجه و ۱۷ دقیقه واقع‌شده است. شهر اردبیل در سال‌های گذشته» رشد افقی در جهات جنوبی - شمالی و رشد افقی کمتری در جهت غربی - شرقی داشته است. در این رشد» قسمت‌های جنوبی شهر بیشتر با برنامه و طرح قبلی توسمه‌یافته‌اند. اما قسمت‌هایی شمالی» دون ربرنانه و.طرخ قبلی .و نید دنبال هو رو سگوفت-مپیاچراتی که توان مالی کمتری داشته‌انده به وجود آمده‌اند و به قسمت شمالی شهر اردبیل هویت و شکل حاشیه‌نشینی داده‌اند. در قسمت شرق شهر نیز دو نوع توسعه رخ‌داده است؛ توسعه فیزیکی مربوط به پیوستن روستاهای نیاز به محدوده شهری که هنوز هم ازنظر کالبد» ماهیتی روستایی دارد و دیگری اتوسعه فیزیکی مربوط به شهرک‌های احداثی برنامه‌ریزی‌شده‌ای چون زرناس. در سمت غربی شهر نیز دو توسعه شکل‌گرفته است: پیوستن روستاهایی مانند گلمغان و ملایوسف (بهشت زهرا) با ماهیت و کالید روستایی و دیگری شهرک‌های نوسازی از قبیل کارشناسان (فرجی, ۱۳۹۳ ۵-۷۴ در شکل ۲ ۸۳ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دوره ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ پراکنش اجتماعی شهر اردبیل به سه دسته بالا متوسط و پایین تقسیم می‌شود. گستره طبقه‌های متوسط و پایین بیشترین پراکنش را در سطح شهر دارد؛ گروه‌هایی که از مهارت‌های شغلی پایین برخوردارند و معمولا با توجه به نوع شغل, سطح درآمد و سطح تحصیلات از توان اقتصادی بالایی برخوردار نیستند. توسعه ناهمگون و گسسته مناطق مسکونی شهر» تمرکز فعالیت‌های ناهمگون در مرکز شهر و کمبود خدمات و عدم تعادل فضایی در استقرار مراکز خدماتی ویژگی‌های بافت کالبدی شهر محسوب می‌گردد. همچنین وجود مهاجران و اقوام متفاوت فرهنگی اجتماعی علاوه بر وجود ساکنان با سطح طبقاتی متفاوت باعث تحمیل بافت ناهمگون» پراکنده و ازهم‌گسیخته شهر شده و در این قسمت چگونگی و نحوه جدایی گزینی گروه‌های مختلف اجتماعی شهر اردبیل را با توجه به میزان تحصیلات و موقعیت شغلی افراد موردبررسی قرار می‌دهیم. مقدار شاخص‌های جدایی گزینی فضایی بین * و ۱ است: ۰ بیانگر جامعه‌ای کاملا همگون و ۱ بیانگر جامعه‌ای کاملا ناهمگون است. به‌طور تقریبی مقادیر کمتر از ۰/۳ بیانگر جدایی گزینی اندک» بین ۰/۳ تا ۰/۶ متوسط و از ۰/۶ به بالا بیانگر جدایی گزینی شدید است (2010 ,1061200). شاخص‌های به کار گرفته‌شده به سوّال‌های فضایی که کدام قسمت شهر تحت تسلط کدام گروه جمعیتی است پاسخ نمی‌دهند. بنابراین از شاخص محلی جدایی گزینی به این منظور استفاده می‌شود. ازجمله ضریب مکانی (1.0) به شناسایی واحدهای فضایی محدوده مطالعه کمک می‌کند. شاخص‌های جدایی گزینی بر حسب میزان تحصیلات و موقعیت شغلی افراد موردمحاسبه قرارگرفته است (جدول ۳). میزان شاخص‌ها توزیع نابرابر» نامتعادل» ناهموار و در کل جدایی گزینی در سطح متوسط بر مبنای گروه‌های طبقاتی که متعلق به آن هستند را نشان می‌دهد. جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۸۳ جدول ۳. مقادیر شاخص جدایی گزینی تک گروهی برای گروه‌های شغلی و تحصیلی 1 3 طبقات تحصیلی شاخص جدایی . شاخص آنتروپی شاخص جینی ‏ جدایی گزینی شاخص تراکم 3 بی‌سواد ابتدایی و ۵ . . . 4 . بر طبق یافته‌های این پژوهش» نتایج به‌صورت ذیل قابل‌توجه است: ۱) شاخص جدایی گزینی: مقدار شاخص جدایی گزینی برای هر سه‌طبقه گروه‌های شغلی به صفر نزدیک بوده که نشان از توزیع عادلانه و بی‌طرف دارد یعنی بر طبق این شاخص میزان جدایی گزینی نسبتا کم است. این شاخص برای گروه‌های تحصیلی نشان می‌دهد که میزان جدایی گزینی در بین طبقات بالا و پایین چشمگیر می‌باشد به‌گونه‌ای که ازلحاظ جدایی گزینی تحصیلی در شهر اردبیل دو بعد نمایان است جدایی گزینی تحصیلی بالا و جدایی گزینی تحصیلی بالا اما فر بین آن‌ها جذایی گزیتی طبقانق کارفناسی آرشد وخگتری پیفش‌از سایر ظقات اس. ۲) شاخص آنتروپی: شاخص آنتروپی نیز چون به صفر نزدیک است» توزیع کاملا عادلانه طبقات شغلی مختلف را نشان می‌دهد اما نکته جالب این است که میزان جدایی گزینی طبقه پایین بیشتر از دوطبقه دیگر است. شاخص آنترویی برای طبقات تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری توزیعنبرابزی را نشان می‌دهد. دا بر طبق این شاخص, در سطح شهر اردبیل پایگاه اجتماعی بالا دارای بیشترین سطح جدایی گزینی اجتماعی است و بعدازآنآپایگاه‌های پایین و متوسط قرار دارند. بر این اساس می‌توان گفت پایگاه اجتماعی متوبنط تست به طایژاپایگاه‌ها دار توزیع هموارتری در سرتاسر سطح شهر اردبیل می‌باشد. لازم به ذکر است که اختلاف شاخص.اختماعی طبقات بالا و پایین خیلی کمتر می‌باشد و این نشان‌دهنده این می‌باشد که در شهر اردبیل دارایدو گروه لظتماعی بالا و پایین می‌باشد که به معنی این است که شهروندان در شهر اردبیل ازنظر اجتماعی يا در سطح بسیار مطلوب قرار گرفتند یا در سطح بسیار نامطلوب,. ۳) شاخص جینی: ضریب جینی نیز برای هر دوطبقه پایین و متوسط میزان جدایی گزینی کم را نشان می‌دهد. در این میان میزان جدایی گزینی طبقه بالا به نسبت دو گروه دیگر بیشتر است. طبقه متوسط تحصیلی کمترین میزان جدایی گزینی و بیشترین توزیع برابر را دارند اما مقدار جدایی گزینی برای طبقات پایین نسبت به شاخص‌های قبل افزایش پیداکرده و بیشترین مقدار متعلق به گروه طبقه پایین اختصاص دارد و بعدازآن طبقه بالا (کارشناسی ارشد و دکتری) ۴) جدایی گزینی اتکینسون: شاخص اتکینسون با وزن ٩/۰ محاسبه‌شده که ارزش این شاخص بین ۰ و ۱ است. جایی که صفر است نشان‌دهنده توزیع عادلانه و جایی که یک است به معنی جدایی گزینی کامل می‌باشد. همان‌طور که در جدول ۳ مشاهده می‌شود میزان جدایی گزینی اقتصادی برای طبقه بالا بیشتر می‌باشد که این نشان از توزیع نابرابر دارد و پس‌ازآن طبقات پایین و متوسط به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند همچنین مقدار محاسبه‌شده این شاخص توسط نرم‌افزار برای پایگاه اجتماعی پایین» ۰/۹۵۶۹ می‌باشد که جدایی گزینی بالایی را از خود نشان می‌دهد و پس‌ازآن پایگاه‌های اجتماعی بالا و متوسط به ترتیب با مقادیر ۰/۶۱۷۲ و ۰/۳۹۵۸ قرار دارند. ۵) شاخص تراکم مطلق: این شاخص برای طبقات شغلی بالا" مقادیر نابرابری را نشان می‌دهد که نشان از توزیع نابرابر ۸ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دوره ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ اشتغال در مناطق شهری دارد. و پس‌ازان طبقه متوسط و پایین به ترتیب در رتبه‌های بعد قرار دارند. همچنین مقدار این شاخض برای, گروه تحضیلی متوسط برخلاف سایر شاخص‌ها مقادیر بالایی رانشان می‌دهد که نشان‌دهنده این است که تراکم طبقه متوسط از همه بیشتر و تراکم مطلق طبقه بالا و پایین به ترتیب از همه کمتر است. ۱-۲) شاخص خوشه‌بندی مطلق: شاخص خوشه‌بندی مطلق هم‌جواری بالای طبقه بالا و طبقه پایین و هم‌جواری متوسط طبقه متوسط را نشان می‌دهد که به معنای خوشه‌بندی دوطبقه بالا و پایین و درنتیجه جدایی گزینی نسبی آن‌هاست. همچنین میزان این شاخص برای گروه‌های تحصیلی, نشان می‌دهد که مقدار این شاخص در محدوده موردمطالعه برای پایگاه‌های اجتماعی- اقتصادی پایین (1.0۷۷) برابر با ۰۰/۷۶۳۲ متوسط (۸]0۵00) برابر با ۰/۳۲۹۲ و بالا (ت(ق[۳) برابر با ۰/۳۵۷۶ است. لذا بر طبق این شاخص می‌توان گفت در سطح شهر اردییل اعضای, پایگاه اجتماعی پایین دارای درجه خوشه‌بندی و هم‌جواری واحدهای مسکونی بیشتری به نسبت پایگاه‌های بالا و متوسط می‌باشند و به‌تبع آن این پایگاه دارای درجه جدایی گزینی بالاتری است. ۲-۲) متوسط نزدیکی و مجاورت میان اعضای یک دسته: پایین بودن بسیار زیاد شاخص مجاورت نشان‌دهنده اين است که هر سغطبقه قغلی الزام و تمایلی برای سکونت.ذر کنار اعضای گروه نخود و قرنتیچه جذایی گزینی ندارند: مقاذیر این شاخص در مخدوده موردمطالمه برای گروه‌های تخصیلی پایین برایر با ۳/۵8۶ متوسط برایر با ۳/۵۹۵۴ و بالا بزابر با ۰۲/۳۴۰۷ همگی تمایل اعضای همه پایگاه‌ها به زندگی در میان اعضای گروه خودشان و به‌تبع آن وجود پدیده جدایی ۲) فاخص تنزل فاصله: شاخص تنزل ۹۵ رای اطقه ان ایک سر است که نشان می‌دهد اعضای آیق طبقه جدایی گزینی ندارد. اما اعضای طبقه پایین شغلی با میزان ۰/۳۱۳۵ جدایی گزینی نسبتا بالایی دارند. مقدار محاسبه‌شده این شاخص برای پایگاه تحصطایها سهشمهدار بالاییه ۲ لباشد که آنزوا و جدایی گزینی بالای اعضای این پایگاه را از خود نشان می‌دهد.. بیال‌ازاق با هلماعم بالهه متوسط به ثرتیب با مقادیر ۱۷۷۱/* و جدول ۶. محاسبه شاخص‌های بعد خوشه‌بندی گروه‌های شغلی و تحصیلی و بی‌سواد ابتدایی و راهنمایی» ا ها وه اه 9 بر طبق اشکال استخراج‌شده با استفاده از مدل ضریب مکانی (شکل ۴) نشان می‌دهد که پهنه‌هایی که از بالاترین میزان محرومیت شهری برخوردارند در بلوک‌های واقع در بخش‌های شمال غربی و جنوب شرقی قرارگرفته‌اند و عمدتا شامل پهنه‌های اسکان غیررسمی» پهنه‌هایی با بافت نابسامان میانی و بافت‌هایی با پیشینه روستایی هستند شامل محلاتی چون وحدت. ایران آباده مهرآباده سلمان‌آباده کاظم‌آباد پناه‌آباده نیار ملاباشی, گلمغان. حسین‌آباد و محله‌های جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۸۰ دیگر که نسبت به میانگین شهر از محرومیت بیشتری برخوردار هستند توسط اقشار پایین جامعه و با توان اقتصادی کم و مهارت‌های شغلی پایین اشغال‌شده‌اند. وجه غالب این پهنه‌ها سهم جمعیت بیکار و به‌ویژه سهم جوانان بیکار بالاتر است. با بیشترین تعداد از افراد با تحصیلات ابتدایی و راهنمایی و ... از ویژگی‌های بارز کالبدی این محدوده‌هاست. شکل ۳. مدل ضریب مکانی گروه‌های جمعیتی برحسب تحصیلات و موقعیت شغلی در قسمت دوم مطالعه بر اساس سه شاخص توزیع» خوشه‌بندی و تجمع و بر اساس داده‌های جمعیت و فعالیت سال ۰ مرکز آمار ایران ساختار فضایی شهر مورد تحلیل قرار گرفت. در بررسی شاخص خوشه‌بندی از دو معیار -1۳ 3167 و آماره 6 استفاده‌شده است. در تحلیل آماره ۶ بر مبنای اعداد به‌دست‌آمده می‌توان چنین استدلال کرد که با توجه به مقادیر امتیاز 7 (۱۹۷/۸۶) و مقدار آماره 2-۷72116 که معادل صفر و کوچک‌تر از مقدار امتیاز 7 است پی می‌بريم که مقادیر داده‌ها خوشه‌بندی‌شده است. میانه نمودار زنگوله‌ای نیز نشان از یک الگوی خوشه‌ای معنی‌دار دارد. ۸۹ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دوره ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ همان‌طوری که در نتایج حاصل از آزمون خودهمبستگی فضایی موران نیز مشاهده می‌شود شاخص موران ۰/۵۵۴ است و از آنجا که مقدار امتیاز 7 در سطح ۲۵۶/۸۵ و بزرگ‌تر از یک است و مقدار آماره ۳-6 برابر با صفر نشان از الگوی خوشه‌ای با تمرکز بالا دارد. نتایج حاصل از به‌کارگیری میانگین نزدیک‌ترین همسایگی نشان می‌دهد که مقدار این آماره برای توزیع فضایی جدایی گزینی ۷ است. ازآنجاکه این مقدار کوچک‌تر از یک است (۱<۰/۵۷) نتیجه اینکه داده‌ها به‌صورت خوشه‌ای پراکنده‌شده‌اند. همچنین با توجه به مقادیر امتیاز 7 (۴۵/۲۴-) بزرگ‌تر بودن این مقدار و آماره 0 6 (۰/۰۰) نتیجه می‌گیریم این خوشه‌ای بودن ازنظر آماری معنی‌دار است. همچنین در بخش نتایج آزمون ریپلی ملاحظه می‌شود که خط قرمز (نتایج مشاهده‌شده) بالاتر از خط آبی‌رنگ (نتایج مورد انتظار) است که خود مبین الگوی در یک جمع‌بندی کلی از نتایج به‌دست‌آمده بر مبنای شاخص‌های مورداستفاده می‌توان گفت که ساختار فضایی شهر اردبیل دارای الگویی متمرکز است به این‌گونه که بلوک‌هایی که در به لحاظ شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در وضعیت برخوردار و کاملا برخوردار می‌باشند بیشتر شامل محلات مناطق ۳ که شامل محلات رضوان, حافظ آزادی؛ آزادگان» امام رضا (ع)» کارشناسان» نادری و شهرک جانبازان می‌شوند. همچنین بلوک‌های به لحاظ وضعیت برخوردار در مطلات: مناطق :۱ گهشامل مخله‌های بازازه کون غارق: پیرزرگره متصوریه: ملاهادی کی مماره صفویه و سلظاق آباد که در هسته مرکزی و اولیه شهر اردبیل جای دارد ازلحاظ اقتصادی و اجتماعی در وضعیت مطلوبی به سر می‌برند. این در حالی است که نابرابری‌ها اقتصادی در سطح شهر تنها برای انعکاس نابرابری‌های درآمدی تصور نمی‌شود بلکه در میزان تخصص, اشتغال» سطح سواد امید به زندگی» ثروت و قیمت زمین و مسکن به کار می‌رود» و همه این عوامل از موقعیت مکانی زندگی و پایگاه طبقاتی تأثیر می‌پذیرد و ازآنجاکه معیارهای زندگی بر مبنای همین کیفیت‌ها تعریف می‌شود. بنابراین دارای تعیین مکانی و طبقاتی است. موقعیت و محل زندگی افراد در شهر بخش دیگری از علل جامی اودولو و همکاران / سنجش جدابی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۸۷ نابرابری‌های اقتصادی است. بلوک‌هایی که به لحاظ شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در وضعیت خیلی محروم می‌باشند شامل بخش‌های حاشیه‌ای شهر بخصوص محلات و مناطق ۴ و ۵ که شامل کریم‌آباده میراشرف» جین کندی» ایران‌آباده کاظم‌آباد» اروج‌آباد» یحیی‌آباده سلمان آباده دانش آباده کلخوران» حسن‌آباد» سیدآباد و مهرآباد می‌باشد به لحاظ اقتصادی و اجتماعی در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار دارند. اکثریت ساکنین این محلات را مهاجرین شهرها و روستاهای اطراف تشکیل می‌دهند که عمدتا در سال‌های پس از سال ۱۳۷۰ و جدا شدن اردبیل از آذربایجان شرقی به این محلات وارد شده‌اند اما به سبب ضعف اقتصادی‌شان نتوانسته‌اند وارد چرخه اصلی اقتصاد شهر شوند. این محلات ساختار اجتماعی نامنسجمی داشته» از توان اقتصادی بسیار پایینی برخوردار بود» کالبد این محلات بسیار آسیب‌پذیر می‌باشد و عمدتا ساختمان‌ها در این محلات بدون مجوز ساخته و در اراضی با محدودیت توسعه احداث‌شده‌اند و ازلحاظ قیمت زمین دارای ارزش ناچیزی می‌باشد. سکونت اقشار کم‌درآمد در مکان‌هایی که جاذب سایر گروه‌ها نیست به تمرکز و جدایی گزینی طبقه کم‌درآمد از سار گروه‌های اجتماعی منجر می‌شود که ناشی از نابرابری‌های کلان اقتصادی است و از سیاست‌گذاری و راهبردهای اقتصادی و اجتماعی در سطح ملی سرچشمه دارد؛ بنابراین اشتغال» درآمد توان تأمین مسکن و ویژگی‌های مسکن افراد و بالاخره جدایی گزینی اقتصادی نقش بسیار اساسی در تشکیل سکونتگاه‌های غیررسمی دارد. از ویژگی‌های بارز این بلوک‌های کم برخوردار می‌توان به پایین بودن قیمت زمین» فقدان زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی» کیفیت پایین تسهیلات مسکونی» دسترسی نامناسب به خدمات مختلف شهری و رفاهی» عدم تطابق افزایش جمعیت با نیازهای خدماتی و اکولوژیکی» درصد بالای بی‌سوادی و تحصیلات پایین جمعیت و ... اشاره کرد. برخی از قسمت‌های مرکزی شهر نیز که جزو بلوک‌های محروم شناسایی‌شده‌اند از پدیده زوال شهری پیروی می‌کنند. این مسئله نیز تحت تأثیر گسترش شتابان جمعیت و مدیریت شهری"ناکارآمد"به وجود امه است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد بین بلوک‌های شهر اردبیل نابرابری وجود دارده به‌طوری که این بلوک‌ها تبلور تمایزات اجتماعی» کالبدی و اقتصادی می‌باشند»ه فرصت‌ها و زیرساخت‌های نابرابر اقتصادی و اجتماعی و.فرهنگی باعث تمایز بین ساکنان شهر اردبیل شده است و این وضعیت به‌نوعی جدایی گزینی در این شهر منجر شده است. جدایی گزینی و نابرابری اجتماعی در فضای شهری اساسا حاصل دسترسی افتراقی نواحی شهر به منابع ارزشمند اجتماعی چون ثروت مادی» قدرت» منزلت و سرمایه فرهنگی است. به‌نحوی‌که این دسترسی اختلافات پنهان و آشکار زیادی را بین نواحی شهر به‌ویژه ازنظر حقوق» فرصت‌های زندگی» پاداش‌ها و امتیازات ساکنان به وجود آورد. وضعیت یا نقطه بحرانی نابرابری نواحی شهری» در آن شکل از توزیع یا باز توزیع منابع نهفته است که محروم‌ترین نواحی شهر کمترین نفع را از آن توزیع یا باز توزیع ببرند. اگرچه در همه شهرها نابرابری وجود دارده معمولا شدت نابرایری‌ها در شهرهای بزرگ بیشتر از شهرهای کوچک و روستاهاست» و اين امر نیز عمدتا با فرآیندهای تجمع جمعیت و تفکیک اجتماعی در اين شهرها مرتبط است. نابرابری‌های اجتماعی در شهر عموما جلوه فضایی داشته و به اشکال مختلفی ظهور می‌کند. جامعه‌شناسان بسیاری با گرایش‌های نظری مختلف» آثار و پیامدهای منفی نابرابری را بر حیات اجتماعی» به‌ویژه در شهرهای بزرگ» مورد تأکید قرار داده‌اند و در این میان تأکید بیشتر بر نابرابری در ثروت مادی است که از نتایج اولیه آن؛ تشدید آنواع خشونت و خصومت در جامعه است. در شرایطی که بخش عمده‌ای از تغییر انواع نابرابری اجتماعی به نحوه سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های توسعه کشورها مربوط می‌شود و با تدبیر می‌توان از شدت آن‌ها کاست» توجه به وضعیت نابرابری اجتماعی در فضای شهری و نوسانات آن» اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان جدایی گزینی فضایی- اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی در شهر اردبیل ۸۸ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دور ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ به‌منظور درک نابرابری‌های اجتماعی در این شهر و غلبه و کاهش بر آثار و پیامدهای منفی جدایی گزینی و نابرابری‌های فضایی بود. ازآنجایی که پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد مهم‌ترین بعد به‌منظور نمایش جدایی گزینی فضایی است از این بعد جدایی گزینی در این مطالعه استفاده شد. به این منظور جمعیت بر حسب طبقه‌های اجتماعی بالا متوسط و پایین طبقه‌بندی شدند. بر پایه شاخص‌های سنجش جدایی گزینی تک گروهی به بررسی میزان جدایی گزینی طبقات شهری اقدام شد. که نتایج حاکی از یک جدایی گزینی متوسط میان طبقه‌های اجتماعی شهر بود. همچنین نقشه‌های حاصل از مدل ضریب مکانی جدایی گزینی نشان داد که پهنه‌هایی که از بالاترین میزان محرومیت شهری که در بخش‌های شمال غربی و جنوب شرقی قرارگرفته‌اند اکثرا توسط طبقه کم‌درآمد اشغال‌شده است. اغلب ساکنان این بخش‌ها مهاجرانی هستند که از شهرهای اطراف به اردبیل مهاجرت کرده و به همین دلیل این بخش‌ها تأثیر شگرفی بر روی میزان جدایی گزینی شهری داشته‌اند. مهاجرانی که از منطقه مغان و مشکین‌شهر و از طوایف مختلف عشایر شاهسون در شمال و شمال غربی سکنی کردند و مهاجران شهرهای خلخال و روستاهای اطراف باغروداغ در جنوب شرقی شهر سکنی گزیدند. مهاجرین اولیه که در قسمت‌های کم برخوردار به لحاظ اقتصادی ساکن هستند. به دلیل دسترسی به شغل و درآمد بهتر و موقعیت اقتصادی بهتر به شهر آمده و به دلیل عدم دسترسی به شغل مناسب و غالبا فاقد مهارت و تخصص‌های لازم در نواحی فقیرنشین شهر ساکن شده‌اند و به مسائلی نظیر آموزش» تحصیل و سواد اهمیت چندانی قائّل نیستند. ازآنجایی که حاشیه‌نشینان اکثرا مهاجرین روستایی با پیشینه دامداری و کشاورزی بوده و مهارت آنان در ساخت اقتصادی شهر هیچ جایگاهی ندارده شغل بیشتر این افراد کارگری روزمزد و مشاغل کاذبی چون دست‌فروشی و ... است. درآمد ساکنین مناطق محروم» بسیار پایین و فقر و تنگدستی از بارزترین مشخصه‌های آنان است. این سکونتگاه‌ها ازلحاظ شاخص‌های اقتصادی جز نواحی محروم بوده و عدم رضایت آن‌ها از وضعیت اقتصادی نشان از وخامت وضع ساکنین آن مناطق می‌دهد. توزیع نابرابر ثروت یکی از مولدهای جدایی گزینی در شهرهاست و باعث ایجاد تفاوت‌های اقتصادی در زندگی و نحوه نگرش مردم به ارائه خدمات شهری می‌شود. بدیهی است که ظرفیت امکانات شهری محدودیت معینی دارد. در سطحی کلان‌تر» توزیع نابرابر ثروت بین شهرهای بزرگ و کوچک خودبه‌خود موجب بروز جدایی گزینی در شهرهای بزرگ می‌شود» یعنی وقتی اشتغال و امکانات رفاهی در شهرهای کوچک وجود نداشته باشد. جدایی گزینی در شهرها یافته‌های این پژوهش از یک‌سو با پژوهش ازدری و همکاران (۱۳۹۴) و ظهیرنژاد و همکاران (۱۳۹۷) هم‌سو است که معتقدند اقشار ضعیف‌تر جامعه به‌طور قابل‌توجهی از منظر سطح تحصیلات و طبقه شغلی در نواحی حاشیه‌ای جنوبی و گاها در خارج از محدوده خدماتی شهر با سطح خدمات بسیار پایین‌تر سکنی گزیده‌اند. همچنین اقشار برخوردار جامعه با نسبت بالایی متمایل به سکونت در نواحی گران‌قیمت‌تر شمال غربی؛ با سطح خدمات بالاتر و با آب و هوایی بهتر هستند. از دیگر سو با نتایج پژوهش مباشر امینی (۱۳۹۷)» قضایی و همکاران (۱۳۹۳) و فراش و همکاران (۱۴۰۰) هم‌خوانی دارد که یکی از متغیرهای مهم در بروز پدیده جدایی گزینی محرومیت و شرایط اقتصادی پایین است. درواقع اين‌طور می‌توان بیان کرد که با حرکت از بلوک‌های واقع در نواحی مرکزی شهر به پیرامون شهر شرایط اقتصادی نامطلوب‌تر می‌شود و نواحی مرکزی از شرایط متعادل‌تری برخوردار می‌باشد که این عامل می‌تواند به تمرکز فقر و محروميت‌ها و پیامدهای ناشی از آن منجر شود که این خود باعث کاهش تماس‌های بین طبقاتی و افزایش جدایی گزینی در شهر شود. همچنین نتایج نشان داد که میزان جدایی گزینی فضایی افراد دارای تحصیلات عالی و بی‌سواد بیشتر از سایر گروه‌های تحصیلی است و در مقابل گروه‌های دارای میزان تحصیلات پایین‌تر در همدیگر ادغام‌شده‌اند که در بلوک‌های واقع در مناطق پایین‌شهر و سکونتگاه‌های غیررسمی بیشتر از سایر نقاط است. ازاین‌رو می‌توان گفت شهر اردبیل تغییرات شگرفی را در طی دهه‌های اخیر تجربه کرده و ادامه این توسعه و گسترش نیز برای این شهر همچنان جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۸۹ قابل‌تصور است. یکی از چالش‌هایی که رشد و توسعه شهر را از منظر پایداری اجتماعی آن تهدید می‌کند. جدا شدن گروه‌های مختلف اجتماعی از یکدیگر است. به‌بیان‌دیگر» همان‌طور که از نتایج این پژوهش برمی‌آید. شهر اردبیل در حال تجربه کردن جدایی گزینی چشمگیر میان قشرهای مختلف خود به‌ویژه درزمینه تحصیلات عالی است. درنهایت نتایج برگرفته از پژوهش پیش‌رو ما را به این مسئله رهنمون می‌سازد که در شرایطی که جدایی گزینی فضایی به‌سوی جدایی کامل اقشار و گروه‌های مختلف اجتماعی باشد محلات و مناطق شهری به زمینه‌هایی برای تعاملات و تماس‌های دورن طبقاتی تبدیل خواهند شد. افزایش تماس‌های درون طبقاتی و کاهش تماس‌های بین طبقاتی منجر به اختلال مشارکت مدنی» شکل‌گیری خرده‌فرهنگ‌های محلی و درنتیجه شکل‌گیری هویت محلی جدید می‌شود. نتیجه چنین حالتی قطبی شدن فضای اجتماعی محله‌های شهری است. این موضوع درنهایت منجر به تقسیم شهر به قطعات مجزا می‌شود که خود اختلال در زندگی جمعی در سطحی وسیع‌تر از یک محله یعنی یک شهر را در بناریه اظهاز آنویسنده مسئوّل این مقاله حاهی مالی تدافته اننت: ۱) اژدری» ابوالقاسم؛ تقوایی» علی‌اکبر و ظهیرنژاده عارف. (۱۳۹۴). بررسی جدایی گزینی اجتماعی -فضایی گروه‌های تحصیلی و شغلی در کلان‌شهر تبریز. فصلنامه مطالعات شهری, ۴ (۱۶)» ۶۷-۷۹ ۲) اسفندیاری خلوت» ظهراب و بابایی‌اقدم فریدون. (۱۳۹۲). جدایی گزینی فضایی در شهرها چالشی فراروی توسعه پایدار شهری. اولین همایش ملی معماری» مرمت» شهرسازی و محیطزیست پایدار همدان» انجمن ارزیابان محیطزیست هگمنانه. ۳) بابائی اقدم» فریدون؛ حسین‌زاده دلیر» کریم و موسوی,» میرستار. (۱۳۸۶). اکولوژی ازدحام شهری در حواشی شهر تبریز. جغرافیا ۴) بابائی اقدم» فریدون؛ عطار» محمدامین؛ روشن‌رودی» اسمیه و مطیع‌دوست» ابوذر. (۱۳۹۳). سنجش جدایی گزینی اکولوژیکی شهری با استفاده از شاخص‌های اندازه‌گیری تک گروهی (مطالعه موردی: شهر تکاب). پژوهش‌های جغرافیای انسانی, ۲ ۵) پاپلی یزدی» محمدحسین و رجبی سناجردی» حسین. (۱۳۸۹). نظریه‌های شهر و پیرامون. تهران: انتشارات سمت. ۶) تولایی» نوین و یاری» جلیل. (۱۳۹۰). بررسی عوامل موثر بر تمایل امهاجرت درون‌شهری در تهران با تأکید بر احساس ۷) تیموری» ایرج؛ هادیلی» بهمن و صابری» حامد. (۱۳۹۶). مصرف‌گرایی نمادین و جدایی گزینی فضایی در شهر تبریز (مطالعه موردی: کی فردوس و ولصر): قسلنامه حرقا و توس ۵ (۳۷) ۵ ۸) جلیلی صدرآباده سمانه. (۱۳۹۵). تثیر ایجاد بزرگراه‌های درون‌شهری بر میزان جدایی گزینی فضایی- اجتماعی محله‌های هم‌جوار با آن‌ها موردکاوی: بزرگراه امام علی (ع) در محدوده‌های منطقه ۱ و ۸ شهرداری تهران. رساله دکتری» دانشگاه علم ٩) حاجی‌نژاده علی؛ یغفوری» حسین؛ پایدار» ابوذر و سنجری» امیرارسلان. (۱۳۹۴). «بررسی تأثیرات جدایی گزینی اکولوژیک بر امنیت پایدار اجتماعی (مطالعه موردی: شهر عنبرآباد). پژوهش‌نامه جغرافیای انتظامی, 4۱۰(۳ ۶۰-۳۵ ۰) رفیعیان» مجتبی؛ قضائی» محمد و قاضی, رضا. (۱۳۹۷). بررسی جدایی‌گزینی‌های اجتماعی - فضایی مهاجران در شهر ۹۰ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دوره ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ ۱) ظهیرنژاده عارف و داداش‌پور» هاشم. (۱۳۹۷). بررسی و تحلیل جدایی گزینی فضایی- اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی در منطقه کلان‌شهری اصفهان. نشریه برنامه‌ریزی نوسعه کالیدی, ۵ (۱) ۲۵-۴۴ ۲) فراش» نورالدین؛ ربیعی دستجردی» حمیدرضا و صادقی رسول. (۱۳۹۸). مروری بر جدایی گزینی فضایی در جمعیت‌شناسی. ۳) فراش» نورالدین؛ ربیعی دستجردی» حمیدرضا؛ قاضی طباطبایی» محمود و صادقی» رسول. (۱۴۰۰). تحصیلات و جدایی گزینی فضایی در کلان‌شهر تهران. توسعه محلی (روستایی-شهری) ۱(۱۳)» ۳۷-۶۵ ۴) فرجی» عیسی. (۱۳۹۳) کاربرد تحلیل شبکه در محیط ۶75 در ارائه الگوی مناسب پوشش دهی خدمات ایستگاه‌های آنش‌سانی (مطالعه مورف قه رآرکش: پایان‌نامت کارتناسسی آرشنده دانتگاه, سحقق آرذییلی: دانشکنه علوم آنساتی: گروه ۵) قربانی» رسول و ده‌ده‌زاده سیلابی» پروین. (۱۴۰۰). تحلیل فضایی الگوی فقر شهری با تأکید بر شاخص‌های اجتماعی و عوامل موثر بر سازمان‌یابی آن؛ مطالعه موردی: شهر اردبیل. جغرافیای اجتماعی شهری, ۲(۸) ۸۷-۱۰۷ ۶) قضایی» محمد؛ پاکشیر» عبدالرضا؛ لطفی, سهند؛ سلطانی, علی و گلی, علی. (۱۳۹۳). بررسی جدایی گزینی‌های شهری گزوه‌های ,متلف جسیتی نهر مین با تاکید بر ویژگی‌های سکونت قسلنامد فضای افیا برع (۵۶: ۳۳۵۱ ۷) لطفی» سهند و قضائی» سهند. (۱۳۹۸). بررسی نقش جدایی گزینی در شکل‌گیری بافت‌های محنت‌زده شهری نمونه موردی: ۸) مافی» عزت‌الله؛ وطن‌پرست» مهدی و رضوانی» محمدحسین. (۱۳۹۱). بررسی ساخت اکولوژیکی شهر مشهد. دو فصلنامه ۹) مباشر امینی» مسعود. (۱۳۹۷). مطالعه جدایی گزینی فضایی و تمرکز فقز در محله‌های مسکونی محلات ۱۳ گانه شهرداری ۰) مرکز آمار ایران (۱۳۹۵). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. موثر بر تمرکز و جدایی گزینی در شهر مهاباد. فصلنامه فضای پژوهشی,۸( 4۶۲ ۲۵۳-۲۷۴ ۲) یزدانی» محمدحسن؛ سلطانی علی؛ نظم‌فر» حسین و عطار» محمدامین. (۱۳۹۵). سنجش جدایی گزینی مسکونی پایگاه‌های اجتماعی - اقتصادی اندازه شهر شیراز با استفاده از شاخص گیری چند گروهی. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی, ,و۸ کنص36 ۵۳۵ +عنس۵ ۳ نگ 40هق صمفه6 8 .(2014) سا تعاس۸ ۶ 3 ,ات6 ص702 و20 رونفه ۸0 (23 06 5000617 .568۳682005 م۲۵06 مهس کم کععنلصز عصنماو‌ای 1۵۳ 501206 ععس ص006 ص۸ ۶ 5087682000 5000-02 عصندوامم۸ .(2015) بش۸ مهد حنطه7 6 م۸ مفق18300 م۸ مفتقلطام۸ (24 .67-0 ,(4)16 ,510 1700016006 بقعح۸ صقاناه 3/6000 موحنطاک صذ نمی هام00 مصه لفدمنام۵ ۳۵ وصنسعهع/3 .(2015) بش۸ 3/0000 ۸۵ مگ م8۵00 صقطومط .3 بتقاا۸ .8 مطتق01 و۸ نعق‌طاهظ رک2 ره 66097 770۵ .(چان) طامعله 1 :و5 ع0286) کعسعده/31 ما6۳ 056 روط نامع ععک آمنعومام۳ ۲۵۳8650 ۳۵ 0۶ رعو1م۳ .(2006) 36۰ مفهک3/0 6۶ کل رعناع 1 (اع220-صنم‌کی110 ,8۰ وحعلطو۸ نقطعط (20 .[۳6۳913 صز] 477-491 ,9 3260610017166 03۵ اجه و660 هن مج او کطسطنه ۲۳6 80۵1 1310 1۳۵ ]٩ 2۳۵۲20095 7 200۳0۵ م3006 خه نصمنامعهوع5 صعطرتآ (2008) با ,کناع80 (27 ۰ ملآ ,0116090 ,ک7۳7 بنع م5 وماعنچ وصتصصهاط امومع ۰۲ 6۵ 0۳ او 906505 ه ننطاع1 دز نامع وهی هنکمم وصه صمناعخقصاکنل آهنهمی-منمک .(2004) 37۰ ,0۵0694 (28 ۵ ۳۵۱1۳96 6 ,00065 1 569۳6901100 آ۲00ک .(2012) ۳۰ مقلطاهش۸ نعقطدط ۸ 72 ماواطگک نامدای (29 ,۳۵۹1۵۲۵101 ,۵۲6۴6 ۵۳۵ ۵۲۵۳۵۳۶۴ ]1۵0۵ 05 136 ,۵0۷۵1006۲ ۷۳۵ عاطم ماک ۸500210 0۳5و عوک۸ اعد عصمامهصهع 136 مصقعص113 مخصعصحصوفصه عاطامهنتفاعنه هه عصتصصفام جامی اودولو و همکاران / سنجش جدایی گزینی فضایی - اجتماعی گروه‌های تحصیلی و شغلی ... ۹ 6 ۵ 0۲۵۷1۵1۳ ۱۱ 6۳۷1۳۵۱۱۱۵۲۹۸ کل 1 کارا ۵۳۵ 1۵۵۲ ]٩ مغ ناحرجه 7۳۵ .(2013) .1 ما۳۳ (30 ۶ 1700۷0۳5 ,کلدعط] ۲5عاعقط .رون ا(طه۵ ۸ ۳۲٩۰ رسد عکم) 5۵0۹ 0۳6 ۵۲ ۵۵۲۵ 0۷۵۳96 138 و7۲۳ وصه رصع ومع 4و م36 ,کععصعنگ ۳۵۵۵۵ که هاهد۳ بنانطملجش۸ داععطاعدط1/0 آهناهم5 200 308۵00 .(2021) .8 ,نطعع530 6 .36 ,عنه‌طهاه 13 نعقطی .1 منلدعزاعه1 نعزطاهط .۸ مطافه۳ه۳ (31 ,(65 007117717110 ۲7800 ۵۵ وس 36۷۵100۵۶ و00۳ معنامم00ع/2 صوحطع 1 هنز نیع و5 :608۳20 صز 568۳662000 هام5 .(2020) .8 منطعع520 2 1 مفلتعزاعه1 ععزطاهط ,م3 وفالق 1۳۳۵ حاکد۳ه۳ (32 .[361 10] .429-460 ,(30) 2 ,کع ناگ 5105 ۲0/0001٩ ۵ 70 1۳۵0 3616۰ مطاک ۸ ,200702 2000 اند 260 مهد صش۸ نصعاعرد عامسی ج که صمنادع 5686 ۳۳۵۵ .(2012) 3۰ مه05انه۳ (33 30 64 1101 طازطایع 200 0ص -عاقازد 17۵0۷۳ ,مععنل 01 [01و010نع0ک .3۵130055 آهعزمع ماه ۵۶ ۷30۳ هساک ۸ نصمنمعموعک نمدمنهامط .(2021) 8۰ ماعزط (34 ۸ ن:ط0نعع3 صهاناهم0ع/2 خاحعله[ هنز ادعصم 106610 10۵ 210 (2004) 1 ,۳۵۳۳۵ 35 349-3۰ ,(28)3 ,71167۵11070 7001101 نامع و56 آهناه م5 که 806۳06006 1 5687683005 7۲۳۵0 ما وصارون5 .(2017) .۸ نامع گ م۸ منصهاامک مک ونامآ .۸ ,طنطلاه2 .36 ,عنقتقطی (36 66۰ 660970116 ]0 ,70۳۳۵ 165 هدعو زیم ۵ کزعقطاصصه صه حکزس ومططاعم/2 15 کصامتع دنل دهد امه حلغز [ع0مص بواع م0 صقطاس ۵۶ کزوواهصد هنهک .(2021) 2۰ منطهانگ 0202206 ۸۶ مظ مفصقطحمطی (37 70۳۳۵1 020۰ ازطملاج۸ :00 ععف ه مطمناقمنصع 0۳ کاز هصنا‌عاکد دماح مهد کماهنلهز آمنفود 0۳ 5۵0 ۲6 هسردم۸ .(2012) .5 ,عععکد ۷ بم مک منوند8 نله ۷ منطنعم/3 310۳۵00 .13 ,طع0هدنل۸ معا وفطازطه77 (38 103-۰ ,(7) 4 0۳۸۳۱۳۵۳۹۵۳ ,70۳۵ 00 زقوصحصد5 ۶و عسهسا5 آهنهم صز ععناعنز عاعائه آمزعمامه عط و5 .(2015) بش۸ مندزهده 6 م۸ صقلنهم .لا مخمگطههر م۸ م20زعصنزهت7 (39 ,6609700 001166 ]٩۵ /۳۵مز بان ههام۸ نوی ععق) نانطامهنداعنه آقنفود 0۵۳ نامع وعو ص۸۴۵ دز 00166065 کعقام تنماک حعلا مهد عمهطک امن .(2010) .7 ملفصقاع1 (40 1۰ ول 34 و[ع07ع36ع 500666 101عوک 1990-2000 ؛عدعنه صقانامم۷0اع2 کتآ هز عصعانهم آهناصع0زع۳ [36512 10] 667185۰ 9 81با۵ ۳ 0۵ ۳۵1007 .(2015) معاصع0 ععناعتاهاگ 1۳۵۳ (41 -[500101 ]٩ 269766 ۳۵ 0 9۹5و ۲۱۳۹۲۵٩۰ ۳۵۵00۳ ۳۵ |[ 2600 ۳۵ .(2015) .5 م20ط 43 هکنانله 42 8 1 ۲7516 1۳/5 ۳۵ 1 ۳۰و3۱ زل۸ 1۵ :1۵1930۲۵0005 و ۳ مطحاونع ۲٩ 00و 569۳ آمنود .[3671 10] +16۵0 وررع 010ص 16 300 506066 که وند تا واه م3۲ ۰۳۳۳۳۵ 3۵51000021 علوزگ هه عادجدمع5 .(2019) م31 وقص2ع6 نی 2 ,.ظ.کل1 ,6060090 7.۸ مفقلع16م16 (43 149-۰ ,96 ,0[6ع77 ((0ظ7۳۲] .کقه ۸ آمعناکنهاک صعانام 3/600 ص ۷۵۵۳۳ وصه صمحلانط0 که 77031 ۲5۵ 200 101021 56976901071۰ ,5۵۵ 0۳۵ ۵۱9۳۵۵۱ 500 00-0۲686۳۵۰ ]۵ 2016۲۵ .(2013) بش۸ زومآ رش4 ۲7۳020 معساعانطعخ۸ ,رخ تخه) اصعصد معط الط عطا وصه عسهعانا ۸۲ ۶و [ممطا5 ,1۳111 ,کزفعط] 7 73۵۵ 0۳۵ 8260 نامک آهناهم5-من0مک کم صمنه‌کنافدعز ۷ .(2011) .36 1۷۵5 ۵ ول و6عآ (45 6۰ ۹۵۵16 ۵۳ ۵۲۵۲۱۵۲۹6۵ ۷۵۵۲ 708618 بعصز 1 -ععد مکح 376065 آهنفوک فص ددع2 .19905 6 ۵۶ 600 6 اه صعاعظ :۵۳9 مقس وصه نامع ومد آمناهمی-من0م50 .(2001) .7 مقصنا (46 0 ۶ 3۵۳858 ۳6 دز 2000ع و56 ۵۶ عمط 15۵ وصفوونن5 .(2019) 34۰ معنقتقطاعی 2 مک ما1۵ (47 3661001167 0۳۵ واه و600 .(0 بفوططد هع) کسید نز 00و مضه کعقه؛ دوهی ۲۵۵6 کفقطاطاط ۵0 ۳۳ 4 5۳06 مزع مامه صقطای ۵1 دمنمعناکه از 15۵ .(2012) 3/۰ مفتهمقط۴ ۸6 ,36 مافق۷3۵۵0027 م منگق/3 (48 [836۳513 0ز] (10)1 ,6061001606 ,0۵و36 0۵ واه و۲60٩ ۵۱ سل ومططاعد/2 ۶أ1۷ و۲31۳ 0۵ ونا0ع 1 .(2016) 1۰ مان ۸8 .۷ 3091670 هگ و کلامففف هه (49 5 310۷ :۷765 1/668 2251 ۰و5 601۳000/6 00۵6۵3 ۵ 60 65۹0۳5 :69۲690010 6۰ ما0۳ لا 10000/270 وکعناژ امه عم وا صز نامع ععک عخص مودصم ع- 5000 0۵ 8 555 ۵۶ کف عطاممع 006 0ص 1 .(2014) سا م۹عطع ۵ بر ویوگفاظ و روهظ دود بکلکا2 فد هه (50 ,70۳۵ ,7116۲۳1۵0۳۵ ۰ ۳1 8 بایاکو 05ج نامع مک عنصمدمع نوک ص10 نصمنانعص 1۳ ,(67)2 ,۳0۵۲665 500101 .2000عع8۳ع5 لمناصعلزوم و کدمنعصعصنل عط1 .(1998) .31 م09صع0 ۸۶ یک 3/2 (51 ۹۳ مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری » دوره ۱۰ شماره ۲» تابستان ۱۶۰۱ 07 1611۳۵۰ ۳٩ ون ۳۵ 1 0163105 569169000 مکمک .(2012) .5 م5206 ۵ وگ ,2/65۳8 (52 [ ] 10500 ۲۵11686 بواز هت مصق۳ا ص ععصقط6 مامتا عط) 21 0۳6۶61۵0 ۳۶1061 صذ و00۳ ۵۶ ندعم فص نامع ههد آهنهمی که روک .(2018) 34۰ منصنص۸ +عطعهط30 (53 .[36 10] :63-80 ,(9)37 1686076 نوک مصمزه: عطا ۵4 دعنننهمن‌نصص 13 که کلوومط دوز هام5 ۵۶ کنوولقس۸ مصه صمنامصداصط .(2018) 36 مفع‌ملززقط نتحوطهصه 6 بش۸ منطهزه ,36 من3030ن3/1 (54 ان ۵ دز 2005ع 568۳6 وصد مناد اصععصم آهناهی ۵۳ دماج عن‌عگه عطا همدص فص ععصحاد‌طاصز .[36۳513 0ز] 255-274 ,(62) 18 بعع 0 رگ ناه و۲660 [۵ 70 .۵0 2/3 طز 600۵05 و۳۵ انم کاصعازیم و صمنامعموعک .(2019) .2 ,11606۳02 ۸۵ .36 مط186عز7< (55 :16۵0 86۲0/16۲۰ 6 0۳۵ وان ۳6 ۲[ 7۳360۳65 .(2009) 17 منلعزهصهدک نطه‌زفط ۸ .36 من20ق۷ ناصه2 (56 3/8۳05 ۵1 568۳682005 آهناهم5000-5 عط عصاون5 .(2018) .8 مفتقطی 2 .36 ,عنق2قط ,3 مطقنعنگق8 (57 [6 10] .151-178 ,(7)1 م1۳07 13 36860۲6 00۵ 50165 امک ]هب00۲۲ فقططکه/3 هز 8 .(2012) 8۰ ,ق8020 2 م۸ النصط5 .3 م0لشعلاد5 سس ,۳۵۵65 م۸ ,۷90062 13 ,30۳6۲۵ (58 ,23 ,101001075 ۳01091601 معلنط) ۵6 معدنصد5 اه ععی عط7 ,(کتاتآ) اوعد مادص مه صقطای 1 61 11ع۲09ع1ع17 50010-50001 و 10۳031 0۳۵ کعاعس) 260 نو ۳۵ 0۳۵ 2۳۳۵ .(2020) سا مفاله5 (59 ۰ علهه5 35 6 لکن 3000 0۵۶ اکسط‌عل زگ مهم ونان ۳۳ وم ۵ ۵ وام6اععقط قصلح/3 0۹967۰ 1 000و ۳وع5 و داعم 3:۶ .(2007) 8 ,ومصنقا0 ۸ ۷ مقلقطاک (60 8 رز 1۵06065 0 نصماقص مک عصد +عوص کعن صعناهم .(2009) .ک بف20ع80 ۸ .10 ,506۷66 (61 454-468۰ ,(100)4 ,96097006 ۵0016 ۳ 6۲0۲۵۲۹6۳۵ ۷۵۵۲ 710903۳18 مدمنامعوع5 هه 568۳683105 لهنادم5 مصه صکعصعدم0 عنامطاهیک .(2017) ب7 مفعطهک ۵ مظ مفلن1130 وب 161000 (62 هن] 1-16۰ ,(15)47 ,16۷610017167 0۵ واه و660 .دعقنلند ۷ هه 3۳6۳۵05 رمک :00 عقق6 چا 2 طه 1 6۳310 قداص ۵1 و۳۵60 عط ناک دماج عصنادع نصا «(2018) .7 معا ۸ .3 مفعقاه1 (63 ۵001 ۵۳۵ 0۳۵۵۲ 1٩ دافراه 0۳ منک موز آهناهم؛ ۵۶ وصناعم؟ عطا <ه عنعقطاصصه صه طکام 165۳۵ 5 ۲10 ]٩ ۹۳۵۱۴ ۳۵ :۹۵9۳۵9000 ,۹۳۵۵۵ 1۳05۳۱9 00 و 000۵1151 .(2005) 3/۰ مفااه ۷۷ (64 5 ۲۵۲۵۵9۱ ۳۵۵۲۷ 000۵1 0۳۵ 7100065 0۳0۵ :۵ص رووا0۵0ع/1 ککلکانهج۸ ۳۵ ۰۲ ۰ 6 ۳۳09۷۴ ,300065 :00065 005800101151 1 0010150010 آماعمک .(ر1998) .ی ,۷۷۵۷02 (65 55-6 ,160206 ندنص6 ۸ +65 هط معط سوواط ۹۵ عوهمش آمنممک 1010021 ۵۶ عسد/1 عط1 .(2016) بش۸ 36 بحقاا۸ وا ,ات7 .۸ بفخصفااه5 .77 37 مفصقل20د۷ (6۵ 6 مان مودک صز 1065 مع20 عصنعتا بط کمو6۳ عنصمصم-منوک که دمنادع و5 0 600۵0021 ۶و ددع 560۳ آهنهمی-منوی عصنصنصعت «ر2018) ۰ مممم‌طافق3 2 م۸ هزغ نطه7 (67 هن] ,25-44 ,(5)1 ,و2100 آهنموک آمعزعر 2 مصمنهعد صفانامم و6 مصقطعگعآ نهذ کصامتع لفدمتهمیه

جدایی گزینی شهری، در اکثر شهرهای جهان موضوع درخور توجهی است؛ چراکه جدایی گزینی شهری، موجب تمرکز شدید بر فقر و پیدایش طبقات پایین می شود که می تواند عامل پیدایش، گسترش و یا تشدید مسائل و مشکلات متعددی در شهر شود. درک راﺑﻄﻪ ﺑ ﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮ و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﺟﺪاﯾﯽﮔﺰﯾﻨﯽ از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﻘﻖﭘﺬﯾﺮی ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﺟﺮای ﻃﺮحﻫﺎ و ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮی ﻣﯽﮔﺮدد. روش تحقیق کمی بوده و رویکرد آن توصیفی – تحلیلی می باشد. داده های مورد استفاده در این پژوهش از مرکز آمار ایران تهیه شده و مربوط به سرشماری سال 1390 شهر اردبیل می باشد. داده های مورد نیاز در قالب نقشه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار GeoDa و تحلیل جدایی گزینی فضایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به همین منظور ابتدا به سنجش میزان جدایی گزینی تک گروهی بین طبقه های بالا، متوسط و پایین شهر پرداخته شد. نتایج نشان داد که میان قشرهای موجود در شهر جدایی گزینی متوسط وجود دارد. همچنین با بررسی روش های آمار فضایی مانند شاخص خودهمبستگی موران، میانگین نزدیکترین واحد همسایگی، آماره عمومی G و آزمون K-Ripley بر پایه داده های آماری 1390 بر مبنای 1415 بلوک آماری شهر اردبیل نتایج گویا بود که شهر اردبیل از یک ساختار متمرکز و خوشه ای برخوردار است. ﺑ ﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺗ ﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮ اردبیل دارای اﻟﮕﻮﯾﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ که پهنه هایی که از بالاترین میزان محرومیت شهری برخوردارند در بخش های شمال غربی و جنوب شرقی قرار گرفتهاند و عمدتا شامل پهنه های اسکان غیررسمی، پهنه هایی با بافت نابسامان میانی و بافت هایی با پیشینه روستایی هستند.

469613

تابع تقاضای چای برپایه مطالعه‌های (4) و (5) به صورت رابطه شماره پنج برآورد که در آن 180 1:71 لگاریتم مصرف چای در دوره مورد بررسی» 1-م:1880 0 72 لگاریتم مصرف با یک وقفه زمانی(عادات مصرفی)» چ۴ 72ن لگاریتم شاخص بهای مصرفی و يا 38نل لگاریتم رابطه شماره پنج را می‌توان» به صورت رابطه شماره شش بازنویسی به مقدار 17 متفاوت باشد و ع17 متغیر آستانه‌ای (در اين‌جا درآمد سرانه) است که در تقسیم کل مشاهدات, به دوگروه استفاده می‌شود و هر گروه یک رژیم نامیده می‌شود. متغیر آستانه‌ای می‌تواند یکی از عناصر متغیرهای مستقل و يا عنصری خارج از مدل تئوریکی باشد. 80 ما متغیر وابسته» 322 بردار متغیرهای مستقل و ع8 جز اخلال و 1 ارزش آستانه‌ای است. رابطه شماره شش نشان می دهد در صورتی متغیر آستانه‌ای کوچکتر از ارزش آستانه‌ای باشد از رگرسیون اول و زمانی که متغیر آستانه‌ای از ارزش آستانه‌ای بدست آمده بیش‌تر باشد» از معادله رگرسیون دوم استفاده می‌شود. برای نمایش یک رگرسیون به صورت یک معادله‌ای می توان معادلات پنج و شش را با کمک یک متغیر مجازی به صورت رابطه شماره هفت نوشت: که در آن 82 < ,82,8 + :8 < ۶ و جمله پسماند و8 ره] > 8 است. حال فرض کرده یک متیر مجازی [ > .و] < (ر)ا وجود داشته باشد که در صورت 1 ک5 17 مقدار یک و.در غیر این صورت مقدار صفر را به خود اختصاص دهد. در مرحله نخست ارزش آستانه با استفاده از رگرسیون‌های پی در پی کم‌ترین ,مربعات معمولی مشخص می‌شود. در نهایت, بر اساس ارزش دست آورد. معادله (۵) را در یک مدل رگرسیونی با دو رژیم» می توان +[ > وا /(ماانیه + موه + وع) < ۲۵۶ که در آن 1۵2 0 مصرف چای» [[۸ درآمد سرانه و ۳ شاخص قیمت چای به قیمت های ثابت سال ۱۳۹۰ و برای دوره زمانی ۱۳۹۳-۵۷ مهم است که معناداری وجود اثر آستانه‌ای از نظر آماری آزمون شود. برای این منظور می‌توان با بهره‌گیری از ضریب لاگرانژ هانسن, فرضیه صفر مبنی بر خطی بودن مدل را آزمون نمود. برای این منظور برآورد کشش های عرضه و تقاضای چای در ایران( کاربرد مدل رگرسیون آستانه‌ای) از آمازه: ۳ آزاند: شده: توسظ هانسن, به اضورت: رابظه: (٩) استفاده در معادله (٩)» فرضیه صفر به مدل خطی اشاره دارد. به این معنی که هیچ اثر آستانه‌ای وجود ندارد. در این رابطه 50 مجموع مربعات داده‌های مورد استفاده در این مطالعه, شامل سری زمانی مصرف چای» شاخص بهای مصرف کننده چای (به قیمت‌های ثابت سال چای ( به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰) واردات چای و نرخ ارز طی متحده (فائو) و سایت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران گردآوری شده‌اند. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار ایویوز ٩ انجام با توجه به استفاده از داده‌های سری زمانی» نخستین گام در برآورد تابع عرضه و تقاضای چای» بررسی وضعیت ایستایی متغیرهای مورد استفاده است. بدین منظور از آزمون 1۳۳55 استفاده شده است. نتایج بدست آمده که در جدول ۱ گزارش شده است» نشان می‌دهد تمامی متغیرهای مورد استفاده در این مطالعه که به صورت لگاریتمی می‌باشند» در سطح ایستا هستند. برای بررسی شناسایی رابطه و اجزای تابع عرضه» از الگوی تعدیل جزیی نرلاو استفاده شده است. نتایج برآورد تابع عرضه, به شرح رابطه ۱۰ است: (ضریب متغیر نرخ ارز» به دلیل علامت منفی و معنی‌دار نشدن گزارش نشده است. اعداد داخل پرانتز, انحراف معیار متغیر می‌باشند و اعداد داخل کروشد مقادیز کف بلندمدت می‌باشند). تابعج عرضه :در قالب الگوی لین یک تابع عرضه کوتاه‌مدت است و به تبع آن» ضرایب کشش» نشان دهنده واکنش کوتاه‌مدت می‌باشد. در این تابع». ضریب متغیر سطح زیرکشت دوره گذشته, تاثیر مثبت و معنی‌داری را بر سطح زیرکشت دوره جاری نشان می‌دهد. ضریب تعدیل برایر ۰/۱۵ است و بیانگر آن است که حدود ۱۵ از فاصله بین سطح زیرکشت مطلوب و سطح زیرکشت واقعی هر سال کاهش می‌یابد. به بیان دیگر برای رساندن سطح زیرکشت واقعی به سطح زیرکشت مطلوب, حدود ۶ سال زمان نیاز است. البته» این سرعت تعدیل, کند است. به دلیل آن که چای در مناطق خاص کوهستانی و شیبدار کشت می‌شود؛ لذا به همین دلیل, رساندن سطح زیرکشت واقعی به سطح زیرکشت مطلوب زمان‌بر و به بیان دیگر سرعت تعدیل, کند است. ضریب متغیر قیمت در تابع عرضه سازگار با توری و مثبت می‌باشد. واکنش چایکاران در برابر تغییر قیمت در بلندمدت نسبت به کوتاه‌مدت بیش‌تر است. به گونه ای که یک واحد افزایش قیمت مقدار واکنش عرضه‌کنندگان برای تغییر عرضه را در کوتاه‌مدت ۰/۱ واحد و در بلندمدت ۰/۷ واحد افزایش می‌دهد. ضریب متغیر واردات نیز» منفی و سازگار با تئوری می‌باشد زیرا افزایش واردات» انگیزه تولید و عرضه داخل .را کاهش می‌دهد. مقدار آماره *» معنی‌دار بودن مدل رگرسیونی را تایید می‌کند. آماره ضریب تعیین نشان می‌دهد که در گام بعدی بمنظور تخمین تابع تقاضا نیاز است» بررسی شود که آیا متغیر درآمد سرانه به عنوان متغیر آستانه مورد تایید است. نتایج آزمون هانسن که در جدول ۲ گزارش شده است نشان دهنده پذیزش افرضیه صفر این آزمون است. به بیان دیگر» وجود یک آستانه (دو رژیم) پذیرفته می‌شود. جدول ۳ نتایج برآورد تابع تقاضا را نشان می‌دهد (تمامی متغیرها به صورت لگاریتمی وارد مدل شده‌اند و اعداد داخل پرانتز آماره تی استیودنت را نشان می‌دهد). 1۳ ۸ > 1.22 + 0.8510 ۸ + 0.110 22 - 0, برآورد کشش های عرضه و تقاضای چای در ایران( کاربرد مدل رگرسیون آستانه‌ای) جدول ۱. نتایج حاصل از بررسی ایستایی متغیرهای برآورد تابع تقاضا و عرهض چای طی دوره ۱۳۵۷-۱۳۹۳ نماد متغیر نام متغیر آماره آزمون فرضیه صفر مقادیر بحرانی 1 106 لگاریتم درآمد سرانه ۳ ایشا پودن نوی ۵ 1.00۳ لگاریتم شاخص بهای مصرفی 1۷ ایستا بودن سری ۵ 1.00۸ لگاریتم سطح زیر کشت [ ایستا بودن سری ۴ 106۳ لگاریتم شاخص بهای تولید ۱ ایستا بودن سری ۴ جدول ۳. نتایج حاصل از برآورد تابع تقاضای چای به روش خطی و آستانه ای نتایج نشان داده اند که سطح درآمد سرانه ۲۰۸۲۰۰۲۰ریال ( به همان‌گونه که پیش از این آمده است» نتایج آزمون هانسن؛ عبارت ساده‌تر سطح درآمد حدود ۲۰ میلیون ریال) به عنوان سطح وجود دو رژیم (یک آستانه) برای مدل تقاضا را تایید کرده است. درآمد آستانه‌ای عمل می‌کند. نتایج الگوی برازش شده» برای سطح برآورد کشش های عرضه و تقاضای چای در ایران( کاربرد مدل رگرسیون آستانه‌ای) خودقیمتی ۰/۱۴- است. به بیان دیگر چای کالای کم‌کششی است و مصرف‌کنندگان» در برابر یک درصد افزایش قیمت چای» مقدار تقاضای خود را به ندرت به اندازه ۰/۱۴+کاهش می‌دهند و همواره تمایل به حفظ عادات مصرفی گذشته خود دارند (با توجه به عدد کشش که ۰/۳ است). کشش قیمتی برآوردی برای سطوح درآمدی بالاتر از ۲۰ میلیون ریال حدود ٩/۰- است بدین معنا که در سطوح ات قیمت دارند و با افزایش یک واحدی قیمت چای» مقدار تقاضای خود را تقریبا به همان مقدار کاهش می‌دهند. این یافته می‌تواند نشان‌دهنده این واقعیت باشد که در سطوح بالای درآمدی؛ نشان می‌دهد در درآمدهای کمتر از سطح درآمد آستانه» علامت کشش درآمدی مثبت است و ایک درصد افزایش در درآمد برای این سطح درآمدی» چای کالایی نرمال و ضروری معرفی می‌شود. در درآمدهای بالای سطح آستانه حدود ۲۰ میلیون ریال, علامت کشش درآمدی نیز مثبت و معنی‌دار است اما باز مقذاار آن نزدیک به یک است که نشان دهنده آن است در شنرایط ثبات شایر این مطالعه برای دست‌یابی به برآوردی دقیق از تابع تقاضای چای» از روش رگرسیون آستانه‌ای استفاده کرد. مطالعات گذشته با استفاده از برآوردهای ساده خطی به نتایج متفاوتی در مورد کشش‌های درآمدی دست یافته بودند. در این مطالعه با استفاده از رگرسیون آستانه‌ای دو رژیمه استفاده شده است. نتایج آزمون هانسن نشان داد که متغیر درآمد سرانه در این مطالعه دارای دو رژیم (یک آبقاندا می‌باقن ومسنظ قرام ات تزفیت ۲ میلیری ربال افستد کشش درآمدی برای سطوح بالا و پایین درآمدی مثبت و معنی‌دار است. برای سطوح درآمدی زیر ۲۰ میلیون ریال» چای کالایی کم کشش است که با افزایش درآمد تمایل به پرکشش شدن دارد. به گونه‌ای کد در سطوح درآمدی بالا افزایش قیمت: چای به گونه‌ای قابل ملاحظه مصرف چای را کاهش می‌دهد و این نکته می‌تواند گویای این واقعیت: باقند. که: اقراد:در سطوح بالات درآمدم اتمایل ید مصرف کالاهای جانشین مانند قهوه دارند. نتایج برآورد تابع عرضه چای در قالب الگوی نرلاو نشان داد که ضرایب تمامی متغیرها سازگار با تئوری بوده و ضریب تعدیل نیز برابر» 1:۱۵ است. به بیان دیگر برای رسیدن سطح زیرکشت جاری به سطح زیرکشت مطلوب نزدیک ۶ سال زمان نیاز است. ضریب کشش قیمتی عرضه در < پیشنهاد می‌شود تا دولت توسط سازمان چای کشور» بر جنبه‌های گوناگون این صنعت نظارت بیش‌تری داشته و با کاهش و کنترل بر واردات (که سبب خروج ارز زیادی از کشور می‌شود) از راه افزایش حمایت هدفمنده سبب افزایش بهره‌وری و افزایش تولید در هکتار ان محصول شود. البته, استفاده از ارقام مناسب اصلاح و نوسازی باغات چای و اجرای خرید توافقی برگ سبز چای» بخشی از به ۱- رقابت پذیر کردن چای داخلی نسبت به چای خارجی از لحاظ محصولات چای برای افزایش سهم بازار داخلی و حضور در بازارهای بین‌المللی و رقابت با آن‌ها و ۲- افزایش بهره‌وری تولید و انجام عملیات به‌زراعی و نوآوری در فرایند تولید و فرآوری چای و تولید محصولات متنوع به واسطه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و < پیشنهاد شود تا مصرف کنندگان چای نسبت به ۱- حمایت از تولید داخلی با کیفیت و در تراز محصولات مشابه خارجی ۲- توجه به ارگانیک بودن» سلامت» عطر و مزه چای ایرانی. ۳- تلاش و تعصب در خرید چای ایرانی برای کمک به بقا و رونق اقتصاد این طراحی و ایده پردازی: علی اکبر باغستانی » روش شناسی و تحلیل برآورد کشش های عرضه و تقاضای چای در ایران( کاربرد مدل رگرسیون آستانه‌ای) 2۵ ۳۵2117200 1۳6 0۶ [0 52 2 کل با 1۵ بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده برآورد کشش های عرضه و تقاضای چای در ایران( کاربرد مدل رگرسیون آستانه‌ای)

مقدمه و هدف : چای یکی از رایج ترین نوشیدنی هاست که بیش تر مردمان کشورهای جهان آن را مصرف می کنند. مصرف سالانه سرانه چای جهان حدود ۵۰۰ گرم است. در حالی که این رقم برای ایران، به بیش از پنج کیلوگرم در سال می رسد. افزون بر مصرف سالانه 110 هزار تن و تولید نزدیک به 25 هزار تن در داخل کشور، همه ساله، مقادیری چای از مبادی رسمی و غیر رسمی وارد کشور می شود. لذا واردات بی رویه، ضرورت بررسی و برآورد دقیق مصرف و تقاضا و راه کارهای افزایش تولید و عرضه را ایجاب می کند. مواد و روش ها : این مطالعه به بررسی تابع عرضه چای در قالب الگوی تعدیل جزیی نرلاو و تاثیر تغییر قیمت و درآمد بر مصرف این محصول، در سطوح درآمدی گوناگون، پرداخته است. در این مطالعه از داده های سری زمانی، برای دوره    93-1357و روش رگرسیون آستانه ای دو رژیمه جهت برآورد کشش های تقاضای چای استفاده شد. یافته ها : برآورد ساختار غیرخطی در برآورد تقاضای چای، نشان داد که چای برای گروه های کم درآمد کالایی بی کشش و ضروری است که با افزایش درآمد، تمایل به پر کشش شدن دارد. کشش های درآمدی تقاضا برای هر دو گروه بالا و پایین درآمدی، مثبت و معنی دار است. نتایج نشان داد که امکان افزایش تولید از طریق افزایش سطح زیر کشت محدود است بحث و نتیجه گیری: افزایش کیفیت و بهبود رقابت پذیری در کنار فرآوری مناسب می تواند از تقاضای غیررسمی (قاچاق) چای بکاهد. تبلیغات با هدف تعصب در خرید چای ایرانی، برای کمک به بقاء و رونق اقتصاد این نوشیدنی محبوب و پُرمصرف در ایران، ضروری است.

490559

و بعد از آن نسبت به تعیین شاخص های مراحل کاری و مولفه های شایستگیو شاخص های اصلی"عملکرد و تدوین استانداردهااقدام گردید . در آخر نیز واژه های کلیدی: توسعه آموزش فنی و حرفه ای .ظرفیت منطقه ای » صنعت بیمه عضو هیات علمی .گروه مدیریت واحد زنجان ,دانشگاه آزاد اسلامی .زنجانایران سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی نیازسنجی و کارایی و انعطاف پذیری داشتن مدل توسعه ای آموزشی که مختصات کامل مشاغل و حرف صنعت بیمه کشور را بطور دقیق و فراگیر ترسیم و تعریف نماید: از ضروریات حیاتی برای دستیابی به برآوردی صحیح از نیاز روزآمد این صنعت به نیروی کار ماهر محسوب می شود. بیشتر کشورهای جهان برای تقویت آموزشهای فنی وحرفه ای تلاشهای گسسترده ای را آغاز کرده اند (احمدی و آتشک. ۱۳۹۴). اصلاح نظام آموزش فنی وحرفه ای به عنوان ابزار مهمی برای تربیت و افزایش کارایی و بهره وری نیروهای انسانی به منظور زمینه سازی اصلاحات و توسعهه اقتصادی,» میتواند از اولویتهای اصلی نظام آموزشی کشور باشد (خالقی» ۱۳۹۱). افزایش کیفیت آموزشهای فنی وحرفه ای به بالارفتن کارایی و کارآفرینی نیروی انسانی برای کمک به رشد اقتصادی و اشتغال در جهت بهبود کیفیت ارتباط آموزش های فنی و مهارتی با دنیای کار از طریق نیاز سنجی های شغلی و حرفه ای برای تعیین سند شایستگی حرفه » ارزشیابی » آموزش و آتهیه برنامه های«ذرسی و برنامه یادگیری انجام می شود » صلاحیت حرفه آتیآذارای دی دسته: غلامی ای ظااشدانا کیاشگ ی امیش را متأئز و ذگرگون.می کند که این پژوهش در پاسخ به همین تاثیر پذیری انجام می شود و دسته دوم که آثارآن متوجه بازار کار است که به صورت درخواست نیاز » تعامل حرفه ای و مشارکت و صلاحیت حرفه ای نیروی کار نمایان خواهد شد. شکل گیری اهداف صلاحیت حرفه ای و بازار کست و کار و آموزش فرایندی توسعه ای - تعاملی است. که هدف این پژوهش رسیدن به مدل های شکل.گیری آن است.. مشاغل مرتبط با صنایع بیمه در حرفه های ذیل قابل دسته بندی و شناسایی هستند: مدیران شعب ارائه خدمات مالی و بیمه‌نمایندگان بیمه‌کارگزاران بیمه ,بازاریابان (ویزیتورهای بیمه ) ضرورت این تحقیق با توجه به مشاغل,مرتبظ با این صنعت اهمیت امر را دو چندان مینماید. این تحقیق بطور اختصاصی در حیطه ی مدیران شعب و نمایندگان بیمه میباشد که بعنوان ارکان اصلی در صنعت بیمه نقش بسزایی دارند .در این راستا اهداف تحقیق به شرح زیر میباشد : *شناسایی ذینفعان» صاحبان کسب و کارها و ارائه دهندگان آموزشی حرفه مورد نظر و تعیین نقش *بررسی پروفایل اقتصادی حرفه مورد نظر و تعیین ظرفیت های استانی و ملی با نگاهی به جایگاه بین طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه *شناسایی مشاغل فعلی و آینده حرفه مورد نظر در بازار کار *تعیین ویژگیها و سطح بندی مشاغل بر اساس نظام بین المللی طبقه بندی مشاغل روش اجرای طرح بر طبق الگوی عملیاتی زیر خواهد بود . و در سطح استانداردها تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیق کاربردی ۳6962۲21۱ 160مم۸)) و از نظر روش مطالعه از نوع تحقیقات آموخته(۱/۵11100 ۱۷1(60) است. تیم های تحقیقاتی حاضر در پروژه دست به مطالعات جهانی و تطبیقی با عنایت به.عبور از سطح |1002 به:022] و زیر ساخت های جامعه بر اساس مختصات آموزش های غیر رسمی و مغیارهای تعیین شده در قانون نظام جامع و چارچوب صلاحیت حرفه ای ملی و مبانی نظری آموزش مبتنی بر شایستگی حرفه ای به شرح زیر  ۸ سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی طراحی سند استاندارد ارزشیابی شایستگی حرفه - شغل شامل : ۳)روش تعیین سطح شایستگی حرفه ای مبتنی بر استاندارد عملکرد ۴)روش تعیین نوع عملکرد برای اثبات شایستگی حرفه ای ( درون داد فرایند » برون داد . ۶)روش های جمع آوری شواهد برای قضاوت در مورد شایستگی ( ابزارهای سنجش ) ۱)روش ترکیب استاندارد شایستگی جزفه - شغل و ارزشیابی.برای آموزش ۶)روش های سازمان دهی آموزش بر اساس پودمان - شغل و شایستگی حرفه ای طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه ۳)روش تعیین مشخصات فنی؛ تجهیزات » ابزار و مواد مصرفی ۴)روش کدگذاری کالا های سرمایه ای » نیمه سرمایه ای و مصرفی ۵)طراحی ثبت مشخصات تجهیزات با مولفه های کد » مشخصات فنی » تعداد , کد کاربرد » کد ۲)طراحی فضا مبتنی بر استقرار تجهیزات ثابت و غیر ثابت و نوع عملکرد ۳)طراحی فضا با قابلیت شکل دهندگی ترکیبی برای پروژه محوری برای گردآوری اطلاعات در این تحقیق.از«روش تحلیل مختوامصاحبه و پرسشنامه و همچنین از روش دیکوم بهره گرفته می‌شود.. برای مطالعه و اعتبار بخشی مدل يا مدل‌های مستخرج از روش خبرگان حرفه ای استفاده خواهد شد. تکنیک ذلفی روش است برای ارزیابی راست نمایی نتیجه وقایع آینده » یک گروه از خبرگان نگرشن های خود را تبادل"می کنند و به صورت مستقل ارزیابی ها و گمانه زنی های خود را جهت بررسی داده ها.و ارثه گزارش در اختیار محقق مربوطه می اعضای تیم تحقیقاتی گزارش اجمالی مذکور را مرور و به بحث و مباحثه می پردازد و پیش بینی به روز شده خود را به محقق مربوطه کسی: که:مجددا اطلاعات را مرور می کند و گزارش ثانویه را تنظیم می کند ارائه می دهند. این فرایند تا رسیدن تمام مشارکت کنند گان به یک اجماع ادامه قدم اول: انتخاب دستیار (یا تسهیل کننده ) در این روش یک خبره یا پاسخگو در هر دوره تشویق می شود تا با توجه به گزارش محقق که حاوی جمع بندی پاسخ های خبرگان دیگر (گروه انفرادی خبرگان )است » نظرات قبلی خود را تصحیح نماید.  ۸۹ سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی قدم دوم : شناسایی خبرگان »روش دلفی متکی بر هیئتی از خبرگان است .این گروه حتی می تواند اعضا تیم تحقیقاتی شما باشند شامل مشتریان و یا دیگر کارشناسان سازمان شما باشد . یک خبر می تواند هر فردی باشد که « دانش و تجربه کافی » در خصوص یک موضوع مشخص را داشته قدم چهارم : راند سوال اول : محقق جهت بدست آوردن درک وسیع از دیدگاه در خصوص پیش بین های آتی باید در ابتدا از سوالات کلی شروع نماید. این گونه سوالات ابتدایی ممکن است قدری با سوالات بسته یک پرسشنامه و یا سوالات روش هایی مانند نظر سنجی متفاوت باشد. در این بخش » جمع آوری اطلاعات و تلخیص پاسخ ها و حذف موارد غیر مرتبط جهت بدست آوردن نقطه نظرات عام خبرگان ضروری است .در برخی موارد راند اول نقش مرحله بارش افکار قدم پنجم : راند دوم سوالات : بر پایه پاسخ به سوالات ابتدایی تحقیق, پرسش های بعدی باید بیشتر به موشکافی موضع پرداخته موارد خاص بیشتری را روشن نمایند. سوالات این بخش نیز همانند بخش قبل قدری با سوالات بسا یک پزسشنامه«9 یا سگوآلات روش هایی مانند نظر سنجی متفاوت است. جمع آوری و تلخیص نتایّج ,و«حذف مواره.غی زآضژوری برای این بخش مجددا تکرار شده و جستجو برای رسیدن به زمینه مشترک,ذر دیدگاه خبرگان ادامه می یابد. محقق باید به خاطر داشته باشد که در این بخش باید به دنبال ایجاد اجتماع باشد. قدم ششم نراند سوم سوالات : هدف پرسشنامه نهایی دلفی باید بر روی حمایت از تصمیم گیری خبرگان متمرکز باشد و پالایش زمینه های.توافق در بین خبرگان بپردازد . و مشخص نمایند اغلب اعضا گروه خبرگان در زمینه هایی وجه اشتراک عمیق تری دارند. باید خاطر نشان شد در مواردی بسته به موضوع پژوهش این راند سوالات تا رسیدن به اجماع دقیق تری در بین خبرگان ادامه یافته قدم هفتم :بعد از پرسش های این راند محقق می تواند امیدوار باشد تا خبرگان به یک اجماع نهایی رسیده و افقی از مدل یا واقع آتی ارائه دهند . محقق در این بخش باید نتایج را تجزیه و تحلیل کرده و برنامه های خود را برای مقابله با خطرات و فرصت های آینده پروژه یا مدل خود  طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه ۸۷ شایان ذکر است قدم های اشاره شده در دلفی به عوامل مختلفی بستگی دارد و در برخی موارد با تغییراتی همراه است به طوری که در برخی موارد محقق پیش از اجرای طرح مراحلی از پایلوت در گام اول این تحقیق شامل اسناد بالادستی, بانک اطلاعاتی مشاغل ایران و اسناده مدارک ۰ سوابق بین المللی و بانک اطلاعاتی مشاغل در جهان در تدوین مدل مفعومی اولیه است » درگام دوم یعنی مصاحبه جهت استخراج مدل اولیه خبرگان فنی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای افراد مطلع با نیاز بازار کار و ظرفیت‌های منطقه‌ای صنعت بیمه زنجان و در نهایت جامعه آماری پنل خبرگان متخصصین و اساتیدی است که در زمینه صنعت بیمه آشنایی سطح بالایی دارند ویا نیاز بازار کار و ظرفیت‌های منطقه‌ای استان در زمینه صنعت بیمه استان زنجان آشنایی دارند . ام میدهد »سپس وارد انجام عملی طرح می شود ([51۲05. و همکاران» ۲۰۰۷). انتخاب خبرگان به ۴ عامل کیفی کل بستگی دارد ۱- آشنایی و تجزبه با موضوع مورد تحقیق ۲- تمایل فرد برای شرکت در تحقیق ۳- داشتن زمان"کتافی برای شرکت در پنل دلفی ۴-مهارت انتخاب خبرگان : خبرگان شامی افرادی بودند که در زمینه توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای متناسب با صنعت بیمه زنجان متخصص بوده و در,بازه ۲ الی ۴ ساله گذشته به طور مستقیم با موضوع در ارتباط بوده یا تجربه کاری مرتبط یا مشارکت دز طراحی يا استقرار الگوهای مشابهه را داشته است .روش نمونه گیری دراین تحقیق, نمونه گیری هدفمند می باشد و از روش نمونه گیری هدفمند جهت انتخاب خبرگان حرفه‌ای استفاده خواهد شد. معیار ورود محقیق تکمیل از آنجائی که در تحقیقات کیفی نمونه گیری تا مرحله اشباع ادامه می یابد, لذا حجم نمونه در طی تحقیق مشخص خواهد شد. اما از آنجائی که مطابق استانداردهای بین المللی جهت تشکیل کارگاه دیکوم, از ۷ نفر از صاحبنظران استفاده می شود. اما در این تحقیق جهت تحلیل هر حرفه از ۳انفر  ۸۸ سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی -پرسشنامه برای شناسایی خبرگان » پرسشنامه محقق ساخته جهت اعتبار بخشی سند حرفه در این پژوهش مهمترین ابزارهای پژوهش جهت جمع آوری اطلاعات» مصاحبه, مشاهده میدانی و مطالعه کتابخانه ای بوده است. ولی ابزار اصلی پژوهش برای رسیدن به راهکارهای توسعه بازارن انجام مصاحبه های عمیق با صاحبان صنعت. فروشندگان» بنکداران و مسئولان و تصمیم گیران در این صنعت بوده است. که در اين پژوهش بیش از ۴۰ مصاحبه کوتاه و بلند انجام شده است. به طوری که برخی از مصاحبه های حضوری بیش از ۲ ساعت زمان برده است. هدف از انجام این مصاحبه های عمیق» همفکری و همراهی و تحلیل همراه با صاحب نظر یا همان شونده در راستای توسعه بازار صنعت بیمه زنجان بوده است. در ذیل به کلیات علمی فرایند پژوهش اشاره می شود. در این تحقیق از مصاحبه عمیق استفاده شده است که این مصاحبه عمیق بر اساس دیدگاه اووه ۱- مصاحبه متمرکز۲- مصاحبه نیمه استاندارد»۳- مصاحبه مسئله محور»:۴- مصاحبه با دز این پژوهش برای انجام مصاحبه از مصاحبه عمیق با متخصصان بهره برده شده است. موزر و ناگل(۲۰۰۲)» این مصاحبه را نوعی مصاحبه نیمه استاندارد می دانند. در این مصاحبه برخلاف سایر مصاحبه ها به مصاحبه شونده نه به عنوان یک شخص, بلکه به قابلیتش به عنوان متخصص در یک حوزه خاص توجه می شود. مسئله و مشکل اصلی در این نوع مصاحبه, موضوع هدایت مصاحبه شونده به عنوان متخصص است که جهت رفع این موضوع نیز تلاش شده است که با مطالعه و کسب اطلاعات دقیق توسط محقق در حوزه بازاریابی صنعت بیمه تاحدودی حل شود. شایان ذکر است که تیم تحقیق در چند مورد مجبور استفاده از مصاحبه آنلاین و ایمیلی شدند »که خود فرایند بخصوص دارد که همانند فرایند مصاحبه رو در رو است ولی تفاوت اینجا است که به جای اتمام مصاحبه در چند ساعت در مصاحبه شفاهی در این مصاحبه حداقل دو هفته بین مصاحبه شونده و محقق ایمیل و سوالات رد و بدل می شود. طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه با توجه به ویژگی روش پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش کد گذاری استفاده شده در نظریه زمینه ای» تجزیه و تحلیل از سه نوع کدگذاری تشکیل شده است: ۱ کد گذازی باز ۲:۲ کذ گذاری محوری ۳:۳- کدگذاری انتخابی ۴ حد فاصل میان انواع کدگذاری غیرواقعی به نظر می رسد» چرا که هر کدام از آنها الزاما در مراحل جداگانه ای صورت نمی گیرد. از این جهت که میان کدگذاری باز و محوری ارتباط نزدیکی وجود دارد. اگرچه اين دو نوع کدگذاری به احتمال قوی در مراحل اولیه طرح صورت می گیرد. اما ممکن است در مرحله نزدیک به اتمام انجام شود نه به این دلیل که در ضمن کدگذاری انتخابی» محقق ممکن است دریابد که بعضی مفاهیم خوب به عمل نیامده اند یا به خوبی با سایر مفاهیم مجموعه ای هماهنگ را تشکیل نمی دهند. با این وصف» هر دو نوع کدگذاری باز و محوری» برای انجام کدگذاری انتخابی آصورت م گید (دیک ۲۰۰۵۵ ۵۳). فرایندی است که در آن داده ها به صورت واحدهای معناذار مجزا درمی آیند و در شروع مطالعه می توان از آن استفاده کرد. هدف اصلی کدگذاری باز مفهوم سازی و برچسب زدن به داده هاست. در مرحله ی تجزیه و تحلیل داده و در جستجوی کدها بودن, کدگذاری باز امکان پذیر می شود. در جریان کدگذاری باز, نظریه پردازان زمینه ای به خرد کردل, تجزیه و تحلیل, مقایسه» کدگذاری منجر به جهت یابی قبل از انتخاب شدن می شود و داده ها را به صورت بخش های تحلیلی که صورتی مفهومی به خود می گیرد. تبدیل می کند(مقدم: ۵:۲۰۰۶) مفاهیم» پایه های اساسی ساختن نظریه است. کدگذاری باز در روش نظریه زمینه ای روندی است که در آن مفاهیم قتاسایی می شوب و پوس خمموسیاآت ی اسان کون می مایت  9 سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی روش های تحلیلی اساسی که بدان وسیله این کار انجام می شود عبارت است از نسوال کردن درباره داده ها مقایسه ی موارد» حوادث و دیگر حالت های پدیده ها برای کسب مشابهت ها و تفاوت ها. حوادث و موارد مشابه طبقه بندی می شوند و برچسبی می گیرند تا مقولات را بسازند. البته گسترش مقولات با توجه به خصوصیات و ابعاد آنها ساخته و پرداخته می شود. شناسایی خصوصیات و ابعاد و گسترش منظم آنها از اهمیت زیادی برخوردار است» زیرا آنها پایه روابط بین ول هااو خرده مقوله هااو ی اساس, زابطه بین ,مقولات ععده را تشکیل ,می,دمشد. بنابراین درک ماهیت خصوصیات و ابعاد و رابطه آنها پیش نیاز رسیدن به درک همه رویه های تحلیلی کدگذاری باز بخشی از تحلیلی است که با شناسایی» نام گذاری, مقوله سازی و توصیف پدیده هایی که ذر مت یافت می شود غمراه است. لزوما هر خط جمله پاراگراف و اغیره خوانده می شود. به منظور اینکه پاسخی به اين سوال تکراری باشد که « این در رابطه با چه چیزی است؟ ۱- تحلیل و کدگذاری: در این مرحله. نمونه گیری باید بهحدی وسیع انجام شود تا پژوهشگر قادر به کشف مفاهیم در موقعیت باز باشد. در اصل پژوهشگر باید به کدگذاری هر رویداد جالب» توجه کند. ممکن است از درون یک مصاحبه (متن) کدهای زیادی استخراج شود اما وقتی داده ها به طور مرتب مورد بازنگری قرار می گیرّد کدهای جدید اخصا و کدهای نهایی مشخص می شوند. ۲- کشف طبقه ها: در این مرحله, خود مفاهیم براساس ارتباط با موضوعات مشابه طبقه بندی می شوند که به این کار طبقه سازی (تم سازی) گفته می شود. عناوینی که به طبقه‌ها اختصاص می- دهیم؛ انتزاعی تر از مفاهیمی است که مجموعه آن طبقه را تشکیل می دهند. طبقه‌ها دارای قدرت مفهومی بالایی هستند؛ زیرا می توانند مفاهیم را بر محور خود جمع کنند. عنوان های انتخابی به طور عمده توسط خود پژوهشگر انتخاب شده اند و سعی بر این بوده تا بیشترین ارتباط و همخوانی را با داده هایی که نمایانگر آن است داشته باشند. منشا مهم دیگر (عنوان ها)» واژه‌ها و عبارتی است که مشارکت کنندگان در پژوهش(مصاحبه کنندگان) به کار می برند و می تواند برای پژوهشگر طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه ۳- توصیف طبقه ها با توجه به خصوصیات آن ها: به منظور روشن‌تر کردن طبقه ها در گام بعدی ۴- جدول کدگذاری باز: که شامل دو قسمت است: جدول کدهای اولیه استخراجی از مصاحبه ها و جدول طبقه های استخراج شده از مفاهیم به همراه کدهای ثانویه آن ها. ۵- کد گذاری اولیه : در این مرحله به همه‌ی نکات کلیدی مصاحبه ها عنوانی داده می شود سپس همه‌ی این عناوین را در جدول قرار داده می شود. ۶- کدگذاری ثانویه و شکل دهی مقولات: در مرحله بعد کدهای اولیه به علت تعداد فراوان آن ها به کدهای ثانویه تبدیل می شوند (کد های اولیه در قالب طبقه ها ی مشابه قرار می گیرند). چند کد ثانویه تبدیل به یک کد مفهومی می شود. پس از تعیین مقولات. مرحله ساخت طبقات اصلی نظریه است که اين نیز در یک جدول آورده خواهد شد. در کدگذاری محوری» تکیه بر مشخص کردن یک پدیده ابا دزنظر گرفتن شرایطی که به ایجاد آن می انجامد قرار دارد و آن شرایط عبارزت است. از زمینه؛ای که" مقوله در آن واقم شده است. استراتژی های کنش و کنش متقابل که بدان وسیله مقوله اداره.و کنترل می شود و به انجام می رسد و پیامدهای آن راهبردها این گونه مشخض کردن ویژگی های مقوله, بدان دقت و ظرافت می بخشد. از این رو خرده مقوله نامیده می شود. الگوی پارادایمی که برای آن طراحی شاه از این (۸) شرایط علی > (8) پدیده>( ۴) محتوی> (0) شرایط مداخله گر >( ۴) راهبردهای به طور کلی کدگذاری محوری, روند ارتباط دادن خرده مقولات به یک مقوله است. جریان پیچیده ,از تقکر استقرایی او قباسی است گه عضمن فراحل تلف است قدگذاری مخوری نان کدگذاری باز از راه مقایسه ها و طرح پرسش ها صورت می گیرد. در کدگذاری محوری استفاده از این شیوه ها بیشتر متمرکز است و به طرف کشف روابط و ربط دادن مقولات به یکدیگر در راستای یک پارادایم سوگیری شده می رود ( مقدم: ۲۰۰۶؛ ۱۱۶-۹۸).  ۹ سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۰۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی فرایند انتخاب یک مقوله» برای مقوله ی مرکزی و مرتبط ساختن تمام مقولات دیگر به آن مقوله ی مرکزی است. ایده ی اصلی آن» گسترش خط اصلی داستان است که همه چیز حول آن شکل می گیرد. این باور وجود دارد که اين مفهوم مرکزی هميشه وجود دارد( بوگاتی۶: ۲۰۰۳ ۱۷). به طور خاص» کدگذاری انتخابی به روند انتخاب مقوله اصلی و مرکزی به طور منظم و ارتباط دادن با سایر مقوله ها اعتبار بخشیدن به روابط و پرکردن جاهای خالی با مقولاتی که نیاز به اصلاح و کدگذاری تا مرحله‌ای ادامه دارد که از آن پس اطلاعات شما در آن دسته اصلی اضافه نمی شود سپس کدگذاری متوقف می شود. این مرحله اشباع نام دارد. سپس ماتریس شرطی که وسیله تحلیل قوی برای به دست آوردن و تسخیر شرایط و پیامدهایی است که بر پدیده ای خاص اثر می گذارد. با تعقیب شرایط و مسیرهای ضمنی مهم از طریق سطوح متفاوت ماتریس می توان مشخص کرد که کدام سطوح مناسب هستند و پیده"رابّه وسیله تأثیرشان به کنش یا کنش متقابل -همانگونه که از نتایج آماری ملاحظه گردید »از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند ۰ ۳ نفر یعنی ۲۳.۱ درصد زن و ۷۶.۹ درصد مرد میباشند . بنابراین بیشتر پاسخ دهندگان این تحقیق مرد میباشند.که این امر در بررسی بعمل آمده نشان میدهد همچنان در این صنعت نیز در سمت های مدیریتی مردان برتری نسبت به: زنان دارند . -از نظر ترکیب سنی پاسخگویان همانگونه که ملاحظه گردید از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند » بیشترین گروه سنی مربوط به گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال با درصد ۴۶.۲ میباشد. و پس از آن گروه سنی ۴۱ تا ۵۰ سال با درصد ۳۸.۵ ترکیب سنی را تشکیل میدهند . این آمار نشان دهنده ترکیب سنی نسبتا جوان اعضای شورای راهبری بیمه میباشد » که این امر نشانگر خوشبینی نسبت به بکارگیری های نیروهای جوان میباشد. طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه -از نظر رشته ی تحصیلی پاسخگویان از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نمودند » بیشترین رشته تحصیلی مربوط به گروه مدیریت با درصد ۶۹.۲ میباشد. و پس از آن گروه مالی و بودجه با درصد ۲۳.۱ را تشکیل میدهند . این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی سعی گردیده از رشته های مرتبط با صنعت بیمه به نوعی استفاده شود . و تخصص گرایی در راس امور بیمه ای میباشد و این امر نشانگر -از نظر سابقه ی مدیریتی از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند ۰ بیشترین سابقه ی مدیریتی مربوط به سابقه کار ۱۱ تا ۱۵ سال با درصد ۳۸۵ میباشد. و پس از آن سابقه ی مدیریتی ۵ تا ۱۰ سال با درصد ۱۵.۴ و سابقه ی مدیریتی زیر ۵ سال با درصد ۷۷ را تشکیل میدهند . این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی افراد منصوب شده دارای سابقه ی بالایی در امر مدیریت و تجربه در صنعت بیمه میباشند . و همین امر اهمیت نشان از حساسیت این صنعت در امر شایسته سالاری و هدایت این -از نظر مدرک تحصیلی از میان ۱۳۰انفر,تخلره اصنعت بیلمهکه,درایل" پژوهش شرکت نموده اند » بیشترین مدرک تحصیلی مربوط بل کارشاساق/ارشد با دوصد ۵۳.۸ میباشد. و پس از آن کارشناسی با درصد ۳۸.۵ میباشند و از بین این"افرادایک نفر مدرک خود را مشخص ننموده است. این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی افراد منصوب شده دارای مدرک کارشناسی.ارشد مخصوصا در رشته آمدیریت میباشند که این امر -از نظر میزان آشنایی با صنعت بیمه .از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند » ۷انفر میزان آشنایی خود را با صنعت بیمه زیاد با درصد ۵۳۸ اعلام نموده اند . و پس از ۳ نفر با درصد ۲۳.۱ میزان آشنایی خود با صنعت بیمه را خیلی زیاد و از بین این افراد ۳ نفر میزان آشنایی خودرا با صنعت بیمه متوسط اعلام نموده است. این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی افراد منصوب شده دارای شناخت خوبی از صنعت بیمه میباشند که این امر جزو نقاط قوت در صنعت بیمه میباشند .  ۹ سال هشتم» شماره سی و یک» بهار ۰۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی -میزان آشنایی با بازار و صنعت بیمه پاسخگویان را نمایش میدهد. همانگونه که در جدول ذیل ملاحظه میگردد از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند» ۱انفر میزان آشنایی خود را با بازار و صنعت بیمه را زیاد با درصد ۸۴.۶ اعلام نموده اند . و پس ازآن ۲ نفر با درصد ۱۵.۴ میزان آشنایی خود با بازار و صنعت بیمه را اعلام نموده اند. این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی افراد منصوب شده دارای شناخت خوبی از با بازار و صنعت بیمه میباشند که این امر جزو نقاط قوت در صنعت بیمه -از نظر میزان سابقه کار مرتبط با حوزه امور بیمه ای از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند » ۱انفر میزان سابقه کار مرتبط با حوزه امور بیمه ای رابالای ۱۰ سال با درصد ۸۴.۶ اعلام نموده اند . و پس ازآن ۲ نفر با درصد ۱۵.۴ میزان سابقه کار مرتبط با حوزه امور بیمه ای را بین ۵ تا ۱۰ سال اعلام نموده اند. این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرسگی_افراه امنصویطظ شده دارای میزان سابقه کار مرتبط با حوزه امور بیمه ای با سابقه ی بالا میباشند که این امر: جزو نقاط قوت در صنعت بیمه میباشند. -از نظر گذراندن دوره های مرتبط با صنعت بیمه ملاحظه میگردد از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند » ۰انفر میزان گذراندن دوره های مرتبط با صنعت بیمه با تایید و درصد ۷۶.۹ اعلام نموده اند . و پسن ازآن ۳ نفر با درصد ۲۳.۱ گذراندن دوره های مرتبط با صنعت بیمه را اعلام ننموده اند. این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی: افراد.منصوب شده دوره های مرتبط با صنعت بیمه را گذرانده اند » که این امر جزو نقاط قوت در صنعت بیمه میباشند. میزان ضاعات دوره های سپری شده .از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین وه شرکت نموه اند » انفر میزان میزان ساعات دوره های سپری شده را ۴۰ ساعت با درصد ۷.۷ اعلام نموده اند . و پس ازآن ۱ نفر با درصد ۷.۷ به میزان ۰ساعت میزان ساعات دوره های سپری شده را اعلام نموده اند. و ۱ نفر با درصد ۷.۷ ۰ ساعت و ۱ نفر میزان ساعات دوره های سپری شده را ۳۰۰ ساعت اعلام نموده است . و ٩ نفر باقیمانده میزان ساعات دوره های سپری شده خود را اعلام ننموده اند. . -از نظر گذراندن دوره های مرتبط با صنعت بیمه از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نموده اند » انفر نام دوره بیمه گذرانده شده درصنعت بیمه را اصول و مقررات  طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه ۹۰ بیمه با درصد ۷.۷ و یک نفر اصول مدیریت بیمه با درصد ۷.۷ و ۱ نفر دوره های درون سازمانی با درصد ۷.۷ و ۱ نفر با درصد ۷.۷ گذراندن کلیه دوره های مرتبط با بیمه و ۲ نفر کلیه بیمه هارا با درصد ۱۵.۴ و یک نفر دوره ی ۱/۸۸ و ۶ نفر با درصد ۴۶.۲ دوره های تخصصی بيمه را گذرانده اند . این آمار نشان دهنده این امر میباشد که در اکثر نمایندگی های بیمه در قسمت سرپرستی افراد منصوب شده دوره های گذرانده شده کاملا مرتبط با بیمه میباشد » که این امر -از نظر اندازه تمایل به مشارکت در پنل خبرگان با صنعت بیمه از میان ۱۳ نفر خبره صنعت بیمه که دراین پژوهش شرکت نمودند » ۵ نفر اندازه تمایل به مشارکت در پنل خبرگان با ۳۸۵ درصد زیاد و ۵ نفر اندازه تمایل به مشارکت در پنل خبرگان را نظری نداشته و مابقی ۲۳.۱ درصد نظر خود را ثبت ننموده اند .این امر یکی از نقاط ضعف این صنعت بود که خوشبختانه با تعامل بوجود تحلیل مصاحبه های صورت گرفته و تدوین مذل علّی توسعه بازار برای جمع آوری اطلاعات و تحلیل این بخش» ابتدا منابع موجود در حوزه صنعت بیمه مطالعه گردید و سپس مصاحبه ها در سطح شهر زنجان از شرکت های بیمه و افراد دست اندر کار در این صنعت و تصمیم گیری انجام شد و رون کار به دست آهد.. آبرآیئد مصاحبه ها تحلیلی است که بر ۵-۳- کد گذاری ثانویه و شکل دهی مفهومی و مقولات در این مرحله, بعد از تحلیل اولیه و کد گذاری؛هر یک از مصاحبه ها به صورت جداگانه انجام شد" ولی به علت تعداد فراوان و تکراری بودان کدهای اولیه, آنها را به کدهای ثانویه تبدیل شدند (یا به نوعی جمع بندی و مقوله بندی شدند). کد اولیه در قالب طبقه‌های مشابه قرار می‌گیرند. چند کد ثانویه تبدیل به کد مفهومی می‌شود. در جداول زیر نتایج کدگذاری باز بر اساس کد جدول ( ۱-۳) کدگذاری ثانویه و شکل دهی کدهای مفهومی و مقولات نمایندگان بیمه و مدیران شعب "به دلیل بالا بودن تعداد و مصاحبه و تکراری بودن برخی از مطالب در مصاحبه ها کد های اولیه جدول ( ۲-۳) کدگذاری ثانویه و شکل‌دهی کدهای مفهومی و مقولات نمایندگان بیمه ارائه مزایای خذمات بیمه ای و امتیازات و اطلاعات شرکت بیمه گر سال هشتم شمار سی و یک بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه سال هشتم شمار سی و یک بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی مهارت‌آموزی در راستای کد گذاری های اولیه و ثانویه جدول تحلیل حرفه ذیل احصا گردید . جمع اوری اطلاعات از ۱ بخش بندی بازار هدف و طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه ۹۹ نظام آموزشی یک کشور مهارتی ترین و زیربنائی ترین سنجش برای اقتصاد آن کشورمحسوب میشود . تربیت نیروی انسانی » ماهر و متخصص و استفاده از خدمات آن ها درزمره مشغولیت های مهم هر سیستم آموزشی است .بدیهی است هنگامی که.کسب مهارت و ایجاد تخصص های مختلف با نیازهای جامعه هماهنگ باشد استفاده صحیح از منابع ایجاد و انگیزه در اقشار مختلف جامعه ,شکوفائی صنعت و افزایش ثروت و رفاه ملی را به همراه داشته و کشور رابه سمت توسعه همان طوری که می دانیم در سراسر نظام های مهارت محور دنیا آغازگاه آموزش و طراحی برنامه های درسی مهارتی بر اساس استانداردهای شغل و شایستگی است که ره آورد آن رشد و تعالی انسان های مسلح به مهارتهای مورد نیاز برای یک جامعه بالنده است .همچنین آموزش های مهارتی به علت انعطاف بالا و امکان پاسخگویی به نیازهای روز وهماهنگ شدن با آموزش های  ۱ سال هشتم, شماره سی و یک. بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی آینده وقتی که در قالب استانداردها ذرآیند این ظرفیت دو چندان می شود. لذا آموزش دقیق تدوین این استانداردها یکی از الزامات مهم درپاسخگوئی به نیاز جامعه به آموزش های مهارتی است . با توجه به مصاحبه ها و استاندارد سازی های بعمل آمده موارد ذیل پيشنهاد میگردد.  طراحی الگوی توسعه آموزش های فنی و حرفه ای بازار کار بیمه صنعت بیمه یکی از مواردی است که به علت ماهیت خدماتی بودن آن در مورد استاندارد سازی مشاغل مرتبط با آن صنعت هیچ کار عملیاتی و منسجمی انجام نشده است . و در اکثر مصاحبه ها و جلسات برگزار شده اذعان داشتند که استاندارد سازی در این صنعت جزو اولویت ها میباشد ولی به علت اولویت تجربه و موفقیت پرسنل در امور مختلف بیمه ای تقریبا به این مورد توجه و در این مورد و با توجه به اهمیت امر پيشنهاد میگردد: #مدیران این صنعت بر این امر اهتمام ورزیده و با مرتبط کردن این صنعت با آموزشهای فنی و حرفه ای گام موثری در این امر برداشته شود . #پیشنهاد میشود دستورالعملهای معینی به غیر از قوانین بیمه ای در مورد مسایل مشتری مداری » تحقیقات بازار بازارسنجی و بازارشناسی و سایر امور مرتبط با بازار انجام شود . *#پیشنهاد میشود دستورالعملهای استاندارد سازی در*مورد مشاغل خدماتی بیشتر کار شود چرا که در امر خدمات بخصوص بیمه به علت تفاوتهای رفتاری.» و متغیرهای مکانی و نوع شغل مورد 1۳۰ سال هشتم. شماره سی و یک» بهار ۱۳۹۹ فصلنامه علمی * احمدزاده.ع. نورانی» و. بهرامی» ۱۳۹۷(۱) بررسی و سنجش سطح رضایت مندی مشتریان شرکتهای فعال در صنعت بيمه ایران » مجله پژوهشنامه بیمه . شماره ۰۱۳۰ ص ۴۴-۲۳. اسکولموسکی و همکاران( ۲۰۰۷)به نقل از محمد فروهر , حجت اله مختاری . رضا هویدا رابطه مژلفه های سرمایه روانشناختی و مولفه های تعهد سازمانی» مجله پژوهش های علوم شناختی و رفتاری سال دوم شماره ۰۲ * بقائی, ع. حسینی» م.(۱۳۹۶) مدل‌سازی پیش‌بینی رویگردانی مشتریان صنعت بیمه (مطالعه موردی) مجله: پژوهشنامه * بازرگان.ع (۱۳۸۷)» مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته» رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران» حجت.ا.آتشک.م( ۴) نیازسنجی آموزش های فنی وحرفه ای نانو فناوری » دوره 4 شماره ۲ص ۱۳۲۰-۱۱۳ خاکی.غ (۱۳۹۱)روش تحقیق با رویکرد پایان نامه نویسی, تهران: موسسه انتشارات بازتاب, چاپ پنجم. * سرمد. ز بازرگان,ع» حجازی»(۱۳۹۱)» روش های تحقیق در علوم رفتاری» تهران‌نشر آگه. ٩ فقهی فرهمندن,(۱۳۸۸)مدیریت استرس مدیران و کارکنان سازمان مدیریت بهره وری,شماره ۰۱۰ص ۰۱۸۸-۱۶۵ * فیلک۱۳۸۸(۱) درآمدی بر تحقیق کیفی» ترجمه هادی جلیلی؛ تهران:نشر نی. چاپ دوم. 5005 / ۱۷۷۷۷۷۷۰5۲۰60۰30 :3۳ عامدازد۵۷. 7۳۵0۲ 0۵6۵ 8.)۲۰۰۵(.6۲ و۵ مه :7 2۷22016 71۳۵0۲۷۰ 6۲0960 ۵ ۱5565 001۳8 ۸۰)۲۰۰۶(۰ ,۳۵8۲۵۵03 ه - 300 166۳301065 :۸۵۶6۵۲6۳ 021131۷16 ۵۶ کعاعد8 ۲۰۰۸(۰) [ 0۲6۱۵ ۸ 5۳۵5 ۵ ۲۳۵۵۵۳65 ۶۵۲ ۵۵۷۵۱۵۵۱۳۵8 6۲۵۳۵۵۵0 1۳۵0۲۷, 1۳۱۲۵ ۴۵۱1۵۵, ۱۵۶ ۸۳8۵۱65: 86

چکیده : در بازار رقابتی امروز ضرورت دارد که سازمانها همواره باید یک گام جلوتر از رقبا باشند لذا سازمان ها تلاش می کنند که همواره مزیت رقابتی خود را حفظ نمایند. فشارهای فزایند محیطی و تحولات فراگیر ، سازمانها را با چالشهای گوناگونی مواجه ساخته است و ناکارآمدی نگرشها، سیستمها و ابزارهای مدیریتی قدیمی کاملا آشکار شده است چرا که با رویکردهای سنتی نمی توان در بازاری که تمامی قواعد حاکم بر آن عوض شده است به رقابت پرداخت. سازمان آموزش فنی و حرفه ای نیز بعنوان یک سازمان پیشرو و تاثیر گذار در امر اشتغال و مهارت ورزی در این روزگار پر شتاب سعی نموده رسالت خود را با امر استاندارد سازی مشاغل پررنگتر نموده و این بار در صنعت بیمه نقش خود را بصورت تاثیر گذاری نمایان کرده است. لذا در این پژوهش سعی بر این گردید با پرداختن به اهمیت و ماهیت این دو ، سازمان فنی و حرفه ای و صنعت بیمه نسبت طراحی نقشه راه آموزش حرف و مشاغل در صنعت بیمه در دو سطح مدیران و نمایندگی ها اقدام گردد . در این راستا پس از مصاحبه با خبرگان و تعیین استانداردهای کاری دو گروه تا رسیدن به سطح اشباع مولفه ها و دانش و مهارت مربوطه استخراج گردید . و بعد از آن نسبت به تعیین شاخص های مراحل کاری و مولفه های شایستگی و شاخص های اصلی عملکرد و تدوین استانداردهااقدام گردید . در آخر نیز پیشنهاداتی در راستای نتایج اخذ شده ارایه گردید .

469642

وازد نت ودم۸ عنصعاد مطصصمطظ لقدمنتعصعاصا نگ هام۸ که اصعصاه 160 (0ع .نع 0 اع1ع0ه ع 6 دمص نف ص۳6 ,151300 (3ع2220.2 )هنعط تلنفص) بصع مصعحطع 1 مطصع۳طظ صعطع 1 طانامگ ,ازع نت1 0 ,8۷67 کی ,ازع ۷نص7] ناحاوعطع8 فنطه‌طاک مکعزو روط و خصعصحد 1060 ,3۳0 اصاکندک۸ ,1610۳87 ,3۳۷6 0۳ ولااز 17006 ناطوعطعظ منطهطک رکعزوط2 ۵۶ 1602601 ,80۳0۶ 1-6۰ .3 .310 و5 ب[۷7۵ م2021 عامناس۸ لمصزع 0 :106 امعصه 10 [02 1102 ۵6 صز کعل50 06660 منطعصمناه1 عط۲ ع2حلمهصه ما عصنه ۷۵۳۵ کنط1 ۵ 6۵۳۵0۰ 2816۲ منعطا جز 0ص ععصقط ۳ علوماک صحطع1 عطا ۵۶ 1۵۳661 0 ۵۶۴ دععنوصذ 06۵۵ م00 +عاعصدن عطا که «منهط۲ عطا ,دیع کنطا عطا 156 5000060 66ص کقط عوس۵ ۳۳ لماک صقطع1 عطا کم کصمنادتوصی 7 ع )۲ که 6۵06 عطا هز 0عل2۳ع5 066۵ کقط )ماقم عطا و کعکس و 10۵00۳ 0 ولو همه عط] 01 البو۲ ع3 ۲ از معتقصصی 0660 کقط الدادع3 156 م60 65 م5106 عطا هعموص آمسعحخوصز کعص0 00 عطا صز 0عو هنز ماد عطا 0۵ معط ۵۶ عزکس لقنمصمص؟ ۲۵ عامعناده از ما مع0۳0 صل مدعاهاک معننمتآ عطا ۶و 6 هدعاق کنط صز کعنصق‌صصی 180 و عاعل ععزم ماد عطا مععصقطا رم ملما5 6 ۲۵۲ 0096۳۷۵۵ کز 1۲ .260 لهصه عنجه 2018 ۵ 2008 ۳۵۵ فمنوهم عطا هنز عه 65عل منام‌۳ع 70565 207 عطا هنز کعنوصز ۵1 وه +عتعصده ععامصنقم عهد 3 (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 2 ,5۳365 0160ط7] ۳۵ عازم۶ع0 مص۲ل < +کعاها5 #عانصتآ عطا صز ععکس لمنمصعصن ۵ط 7ع0 07 ۳32۹16۴ 6زتسنهم عطا هز اصصا1۵ ج 6۲۲[ امد عمط عععی لحمصعص ۲۳6 عط ۵ کعن5000 ۶0۳6 کاکعع هناد 0036۳7205 هه خاعناگ عم فعنوی عطا 067 40 عطا 0صه ۳۵۳ صز دععنلصز ۶و دممزتقطعط عتتعلزمی دعوم هه ععنمصنهم (4.0 6-8۷))) 56ط6ع13 00۳۳۵۵5 0۳6206 ن6 یآ ۵۶ 1706 (0۳)5 21 ق۲00۳ ۵ 10565 کاعوعه لصا ۶و دمنحمم ع1ط عمط ه طعنط ی صز صمتاهنزد ج مه تعصعع 1۳ 1 ۷۵60 06 ۸ ,عفن 110206081 ه ا#عللی دز 5ع6تله۷ ععمطا ۵۶ هم 120۳ -[هلمصهستگ ۵ 1620 تفص کعصولد از ۵۳ کعلو500 کنامدعع مه 0صه کام 600662 40 ۳۵۵۳۵۳۲۲ ما وصنامم۸ .(2010 ماصه هنک مصه ع0همصه‌ععت0 عععنی عنصمصمع 46 صجقی 0صه 62۲ انس 0000۳ آقتوه هه عجه کعکی لمتمصعص ,(2009) المعومج۳ 5۰ ع نا ام ۵۳ 0۳26 36 1۳۵۵ عامصقصه 200 عصنهنه تفصعاه ۵۳ نامز 5 6۳16۳۳۵ بط 0ع9نه ۷۵۳۵ باالمنهن کعکی ,عناع 560 اعناه‌ازم-0۳۵ 13 77اع 50 261-02560 ه ص ۳ کاطاعا0۳0 مصه ,کعصنصح؟ مکنصعغزمه ,110005 که حلعنو ۵ طلعبا5 صل 26۳ 578165 عطا صنطزم کرماعم؟ ۵۲ معنوع5 ه واتفدکد ,(ع91 زک اعنلهازصی) از ععلهم 0صه صعادزد عمط عطا کم عصنصمص2 عطا کاصصعنل خقطا ۷۵ جع 00ه ۷0106216 تحلاصفاعصمی عز عاکرد اعما فص عط1 13616۳686605 02960 کز طعا9زد عط) ۶و عع 6096 عمط عطا عکده06 عزعنن هو علطدمی 6 مضه ۲عغا هم لهمصحصت عطا صز دععنوصز 666 صنطعصو‌نهاع عطا عصنوفنن5 4 هه 066۵ کقط وز عزعی ۶و 0۳60000 که طلعناد 0۳60۵0 صه ۵۳ انلنازدد00م حاعنط ۲ ناه عجه کاعما هس اقطا دعبعناعط حصه ۳ م1066 عنصمصمع صز عنفعز ۳۵00 0۵12160ع هه حز عاقت1 لماعت کعل50 کهطا ۵6۶ ۵ط ۵ 16:06 عط 20۵ توص لح معوصنصد‌عص هصناد‌جه النهم< چ م۸ عصصقه عناعه 50 اآنده عازمی16 بعا دمص اعمصله کز عق2 عطا نوم ما کععنلصز کم وماعنط 0 366 کقط 01عع۵۵ عطا ,کزوعط1ومچط ب‌معننشگاه ماهس عطا که 220۳022 .37 ,706820665 ,1990 قلصلج/3 هه مل ,2000 ,تعلصعاک 2 .31 بط ,2۰1/13016802 ۱3 51066 م7 عط اه عزعس اح لوصح ۲۶ عدنادهناک 1 040 66 هقف 16۳۵0055 تدم که صمتاقصصوگصنز اه عسضنسی عط1 7 10۵۲60 ۵۶5 ماه 0ص ۵1 تمه 156 موه که اعد عطا <اع 1۳۳0 م۵ (2000) جع نت5 بط 0ع 0 محصز 66 کقط ۳۵۵۵۵۲ +عاعه 13 ب(948ت3) صصمصهناک ۰( ۷6۳) ۳۵1۵000 لذعی ۷۷۵6۲ 200۳655 ما جر مناهص مگصذ ۵4 اردص طعع 7 32۵86 506 1۳۵0 تونطه ۵ معناطعه فقط جمامهصهملصز ۶و تمه 1۳5۵ 0 066 کقط کععنوهز 06۷۵۵ مها کننمعدی عطا عمعطم له اه صعنامدی0 1 1۳32516۴ ۳6 ۵۵9۳۵ ۷۵ ,۷۵۳۵ کنطا 1۵ .رن عطههط ,تصنعک1305 مصقنام055) هم دععنلوصذ ۳8 از عحقعصصهیم هه ۳۵۳0 جز کععنلصز لماک 6 مدع وز (لع ق۳۵96 قنطا ۵1 جمناعع‌ناو صنقص عطا ,کلعزعاهم 0عمعکعم عطا عصعففعصم) 4 165۵0 ۵طا ۶و عزعی لقمصعصا عطا عامصنایه ما علطزدعوم کز از ۷366۳ از ۳۳۳۵۳6 صعطا هه 00ع ومصمخصع +عتعصدن عطا عصنکد 7 الم ۳۵086 66 لهلصقصت؟ 75 عطا م۶۲ ماع لمع از 65ص70 00 عط از ,0 6۳۳۵۵۷۲ 6لع10ط ص006 06-060 عطا عطزعد ,(2016) له ۲ عناهاد 40 ۲۶ع 2 عع مه اه 1۵۳۵6 نز کععسی نزمه ۶و عا‌عاکه عطا 0ع21ع زا10۷۶[ ۳66 کقط ۳2۲65 عع مشاه ماگنه 1۵۳ بر ماه ۶و جمن 6۵۱ عطا ادا ندعهاد 2 [ 0260و که ععد عععین لقصقط هط مه کالباعع۲ ۵ط1 ۲ 072065 ع13 ز بازازم ها عرز 100۵86 روط ما0 عا عع ماه رز 16256 3 2027260 (2017) [۵م۴ وهی 2 زا اعماسهم ععمعط هه ۵ع۳۵] عطا 136 هداعا 200 ,۳۳۵۵۵۵ ملعم5۳ وغلعد< عطا ده 0ع1ک1 ععنصدصصی 0۰ 40۲۲6۳۵۲ 6۵۵ هم ناه مگ ۵۶ 10 عطا ۲۵2۵۳۵۵ ,6۳۳۵۵۷ 12021 20 ۲056۳ ,تاکز 00216 عطا هط وک ۵6 کاابهع 1۳6 2 که 6600۳۵۲۷ ع13 ۳با0 0 2 1۲0۳2100 ۵1 عحقطاک +مزهم عطا عوز موم کعزا 10۵5 3 ۶ 1۳۳۵۵۵۵ ع۵طا هط 1۵۲۵۵ ک۵ از رقاعل بعل-عده عطا عصنعتا عمط 5 نله ۵ 6۳۳۵۵۲۷ ۳2۶۲۵۳ عطا 5عع2ع نز براخصعگنموزک غامد باعل (10390) عع2ع منز اکعطعنط عطا هط بروعماممصطع علنط روعجعصه خمععنه 0 ۷2 1۳ ,ق9061 ۶٩ بقل ۵۵۶ 2۲6۳ ,معل۸ .(2890) 2۳0226 عطا ۵ فعحد 0ص بط ,۳۵۹۲۵۲ ۵۵۳۳۵۵۷۷ ۳۵65 ولد عمعع تقاعل هنود عطا خقطا ۷۰-7 ۷ ۵۵ع از ۵۳۵ 2۳6 0۷۵۳6۵۲۹۶ عطا خقطخ هنانز ,ول گنه 6 ۳۵0اک2 3 5206 (2019) ۳2۳ فص 1.66 ,و6۵ ۵۳ عصنکتا 1۳05۰ 6 نز ععمقطل عطا ۲۵ 0۵ ,ک6ل 00 هصق ۵۵۵۵۵ واطعنط ۵۶ زد 0۵0 [0(2 1۳2 هماع ع5ا ۶٩ جازد م20 آه 1۳6۳2 عط۲ روم ماه ۵۵۳ ۵1 عصتا 0 عهط ععلصدم [2م۳20ع۳ز ۶و عصنعاه جعز 1۵۳ ۲ درد ۵06 160۳۶ 0 عطا 6عطمصه عصنعله جرعز1۵۳۵] علنط۳ رعزکزس ص02 2008-2007 عطا ععننزد 86 علط7 .کع ابا تقد عطا ۵۵ ۵۶۵۵ بواا5 و عمج کع نصا 1۳۵۳۵۵ (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 4 0۳0۳6 660 0ععع 0۳رد ۵طظا ما ع0 بر۵ 60 ۵۵۵۵۵ عطا ۶ص 0عع5 واععله کز 6 5۳060 26ط (2017) یله اه نطعلهک ما۸2 اعل مه همصد عطا صز 00۳2 5 از 122866۳ کعمنمنقه ۵۵ کزعی لومصه ندمماع عطا او ماه 5 30 ,رکاع ۲ ع۶ع 1 1۵51 10 عمط لماک صدطع 7 عطا ۵۵ 0ع1کنا 85 ,و5000 کنطا حز 500160 ۷۷۵۴۵ عع معط جلماک مصوحطع1 عطا ۵۵ فعاکعنا 5 م۵۵۲۵ عطا فصد عصنطاممص5 ععصنصده که خسامصد عطا عمنصنصصع۳ع0 0 1226636۲ ۳0۲۳ ۵۶ عند+ عطا خعطا عغعع ندز ععمنوص عط1 .[ع1۵0 6 عطنستل 0عع2ع0ع0 عقط ععمد م۳ ملعماک صوسطع71 عطا ۵۵ 0ع1عن1 کعنصدصصی 6 (2015) یله ۵۲ ۸۳۵۰11۵2206 عزکسی لهمصعهص هماع عطا ۵۶ ددع۲ 6 ۵۵ ۳3105 10۷۵۳266 0ص چانونو11 ۶و هه ۵۶ ععکاکه عطا 0ع21ع دز[ ۳۵0۵۳۵۵ 2002 ۲6 جز ۳۵۵ 0۶ 0عع 0 عباک کعنص2 ۵۳۵ ۵۶ 106000 40 0۷و11 رز کععمصعط عطا ,فص عنطا م10 ععصقطط لماک صوطع1 عطا 3 20 1۵۳1۵ 60۳۳۵ عط ۵ 260 0عک2ع عج2 ک0ع۲ز ۳305 ع6عد 10۳ عز ۳۵۵۵۳۵۵ 1۳۵۵16۵۴ 0۶ وم زاه‌عانا عط 0۳ عععصعط عععطا ۶و خمعاکه عطا 0 5ا۰06 12۶۳۵۵0 عطا و ععصی نماد ۵ط۲ ۵۵ مک عاابی۵+ ۵ط1 0۵562160۰[ 86 ما 460 [هاما ۶٩ ۵05+ عطا و۳۵۵ 1۵۶ 0ع۶ع کعععطاممچط ۵ ع۵ط) 0 6060 [۳۵ ۷۵۳۲۵ 65[ ۷226 ۶۵0 0۳۳6۳ 0ص خصفیگنمعزد ۵۳۵ ۳۳عل0 ما ع9ب۶ 6 ع6ط۳ع۲ع0 م۲ معصنه (2019) نوحمسصهط10 فمه نصدحد8 کعععطاممچط عطا 6 8 6۲0۷ صقنص1۳2 عطا دز کععنی ‏ اهمصهص هصنن‌ککد کمماعد؟ م1۵ 200۳0260 [۵ ۲0۷۵0۵ 2 ۸۳3 هه علعومم عزعین هنز جاصنق ۱۵ 6 علزعزسی لقاعصقط عطا عصناع‌اکد دعا هدند 62 وهی عنطا 1۳ عصازع307672 [046 27672206 صهزک6 82 عطا عطزع. لهس فصه ,اعومصر عطت دز 10060 6 عزکنی 0200۵ عطا عصناه‌کنکد کعا مهد علنعد مد 12 بطع200۳۵۵ 6 ۶و 06012100 ,الماک ۵۳ خعقع0 +ععو +عولعجز طعنط ۸ 1060860 ۵ ۳ ۵0ع[۵۳6] ۵۶ مناج عطا بدمناداگطز زاه۳۵] 1۳۵۵ عخد+ ععصعط ده 0102[ / انونون) مناج۲ عصمحد عداعدععصز علطم تمصع عطا ۲ عاعععد 0ع 1۵۳۵ 0 ع1۳ :60۳ ۵ ۳5 رز ۲و مناج عطا منم 60۳ ماخ مصعنه زرععدط بصقاع 1۵۵ ۵ ۳۵0 و110 :60۳ ۵ خ80ع0 6ع 60۳۶ ما نو ع50 ۵۳۴ع 6 0ع ۲و 6 ع6 1۵ 10208 ۵۶ ۳۵۲۵ ۳0۲۵ع عطا ملصدط لقاصی عطا ۵۶ عاعععد 0صع 1۵۳۵ رک[ ۳۵5 16 1٩ باه ۲۳6 636 ۳۵6۰ 00 از عطا ۶ ع و5 عطا مهد 00۳ع۶5 ٩ کل 6۲00۳۲۷ 2نص1۳2 عطا جز موعوطرز عزعی همه عطا خقط فند5 عم صف از 21ع9 ۲۵ ۲۵1160 ۷2265 ععتهعط بصعام م۵۳ هم زک 090 11 313020 رزمدگکد [ موعموطز عنطا اععاکد بن‌نامم عند+ ععمعطننه فص ن‌نامم ما۵۵ رک[ک0 ۵۲ کعتا هرز کاعما هم عس هم هه عصنععصه ۵۳۵۵۳۵۵ ,2013 ها له اه عطا رز 60 ن0۳2 کالباوع۲ عطا 200۳02 لهناعتاهاد ع زک ۵۵-۵6 2 صز هه ۰ ۴و کعطتا ۵ رم 60۲ ها اک رز 6256 هه 102160 5۳03 ۱ 51066 م7 عط اه عزعس اح لوصح ۲۶ عدنادهناک 1 1 آوماعنط عطا جز کام‌ععدم 00۳2۵1 0ص عصتامصن‌کد؟ )عمط عطا ۵۶ ع۳ه0 کز ۳۵۷ 3 ,۷16 0۳۵00۹60 66۵ کقط امعم کنط 1 حلص قصه عصععصنههه مععصعند از 60ع از عطژفتها0) 0۶و30 موی 19 عطا 10 هط وهی ا0عع 0 ع ۵ 1360۵ 2 که ,م۳ معط حمتعهصصمکصذ وصه حتاف ‌خصصصمی 85 6۳۹۵۵۷۲ ۳325167 ۵۳ 60۳۷۷ عط7 اعد ج که +علممعنل عطا که 6296 ۵ کز 7 ۳3516۴ 360۰ «منهص 0ص ۵1 امعاصی عطا هنز عطازعحطک بزط 0عاطع 0۳6 6 9عوو 6۳0۳6 معله ۳اط « 0اه مگصز لته ۵۶ کعسهه1 عصوک کع۷م له 20۲ 4 ععد ماه عطا ماملولی 10 بدمناقمحوکصن ۵0عجماعصده عطا که عع ص01 6 و۷۵ [۵ط000ع۳نه ج صز هه جاعاد ومع عصعاکرد ۵ 6/66 ناه ۳ص 00اه ام صتاککه 2۲ عع سصحتصنص عطا خصمععه ماصز دععلها برصماصه جعاعهد 06 ۵ 60 06ص آهناعتهاد ج دز م00 +عاعصد0 ص01 916رد 6 .(2000 ,کق67-150طازهححل ک) کعاطاهسع۷ لصو 666 معاگنطاد نحص ندز :1۵۳۵۵ 1011028 ۵ بط 0عمصعل عز صمتاعمصه‌کصنذ ۵۶ روص اعد 10( لگ و ما روز را روبون) ۴ 2 > ری 6 30 ۶ه معلصز ععطم معاطع۳۵ ه دز عهدجم ۸ لمنمع 1 کعص0ل 200۳ 156 5 ۷2710 1۵ 61058 کعنصق‌صصی 156 بعع ماه علعماد 75 عط) صز فعتصعصصی ,65 0صه لذه وزواع توص بقع 13621 بععصقهصز2 وک00وع عصتاکصم وکلهنعاهص وصناو نز ۵۳ 067 106 ,1106۷6 .کععزب۳عی عناطام #صه. وکص ناه ص160 وزرع 10 مصطاع] 6 5 010۳9 610۳۵۵6 عاعانانمد؟ ما دععنوصن-طانه مصز فعلن دنه 06 ,6 طاونط ۵۵ع0زعدم عنم کعنصعصصهی اقطا خعد؟ عطا <۳ه 0ع28ط عجه عمای نز 7 70 مدا ععلقط ععل0ا5 ع له ححاونط رغصا ۲ بع له 10 ۵۳ ع له 60 65 1007 عطا صنطازم کعنصه‌صصم)) افص عطا کصععص حعنطم محعلصز عطا ۶و خصی ۵ 20060 06 ۵ صقصصی که 154 همقل تتصقاعدی ععه عهد م۸ آه 13۵ 65 ژد له ,معکن0 ما 200000 0 .2009 عصل صذ مععنح ۵8 +ع هه کنط] ,(2008) 0070 ,(2008) همع ۸ ۵۶ عمط نعجوع ۵ اک[ عطا حز 0ع00ه ۵ععط ع۷هط 6 .(2009) عع20ع 2 17015 مه (2004) ۷۵2۵0۵ ,(2004) ۲267 ,(2008) ادن 6۰ م۱0 75] عطا هو ع6[مصد؟ 2 که نامع کنط) ۶و کعنصق‌صصی +عفزعصیی 77 20 کل از ,26 0هه 56 متام که عصمع صز ف۵عناطمه کز تبون امعم ۵ط1 0 70ه مناهمکصذ اعقهم عصنعت کعنون5 008-6761 ۵1 2610 عمط صز دز خقطا 5003 (۵86 ۳ لها 7) عمط لماک صوحطع 1 عطا ۶7ص فعطعناطام عمط ۲6۵ 0۵ ۹ غصه رصمناماگصن) ۳0 ۵۶ عناطم‌ع۳۸ عنصعاع عطا ۶و ملصقط ۵ 00ع0 عطا هه 4 صقطع 1 عط) 0۳۵ 0عاعنا معنصه‌صصهم) حعوصز کعص70 00۳ کت عطا م۶ فعصنقا 00 (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 6 0 ۷6۵7۶5 11 کز ۳:27 عطا بط (عجعبیم مهم عطا هه 016 فص ععصه ۳ 1 دمتاقصزطاصهم جعصنا عطا بط 60 عممنه 06 صف کلمم جماقصصه‌کصز صمصصقطک ۸۱ 1 ۷۷۵ ,(77)06 فه م2 ع[ م۷ م00 ج که موه عطا عصناعل ۳۵ 11[ مدعزم م6 0 626 ۵۶ دمنااطانعنل همم عطا که ما۶۵ ه دز ی م ۳۵۳۲۴ صق ۷۵۵016 0ص عطا هط کعاهاد عطا للد 7ع0 عز هناد عط) هه ۲۷32016 ,66067۵ 17 1۰ صقطا +عاعنع 06 صف 6۶ ای لمع جصه که صطنضهع 10 عطا که عک02 1۳۵ () 7 برطمتامه عطا عتمان سای صفه ۲۳۵ مه حسطاتمع م1 عط) ۵۶ ععقط عط عصت که ۷۷6 کز انم 1۵ 06 ۳۸111 از به خم گز فصه کزط عطا ۶و هه اند عطا 06 ۳۵11 1 2 > 10 > ده حصطکسهعما1 عطا عمط ما جمصحصمه کل از معط جمناعهص دص ها 2۰ ۶٩ ماه 1 ۷۵16 0ع مه عطا ,26 16 طاهسد۷ صملمد عطا ۵1 صماعصت؟ ناه هه کز 0 8 11 (3) (2) 0 (1) 1 رن - > (()0) ظ 65 اقا (ب) 0 ۵۶ دمناصتگ ه کز کز عاطاهمد۷ صملصد< عطا که ری 17 ره 1۸۵ وز (ج) 7 5۵ ۵0ع۵1د 06 ومد 1۲ +کصتعاصی کز خقطا جمتامص دمص عط) که عهد ۷ 1۳6 .(۵6 ع1316٩) ک2 ۳۲5 م6 ۵ وصنطامد ععط فصه ری ۵ ۵ ده 0عه ۲1 6۳۵65 180 ۵۲ دمم 5104 ۵ط ما ۳۵1۵160 عاعل عطا عفد رفن امعم 1۳5۵ معله 0صه 2018 ما 2008 وم #متتعم عطا صز معا ملعماک صححط 1 عطا 0۳۵ 0عاعن1 4۰ ۵ 1991 ۳۵۳۵ صمتع لعسعتوصز 30265 200 ععاهاک مععنمتآ عطا او عاعل ۲۳۵ 40 ع06 0لام5۳ 1۲ بوعقتومص 0۵ ما #ععد فصه عاطهکد تلاعحنل امد عجه عاعل 166 عطا نله یز اعما فص عطا هز عع0ع9 عم عجناعه صه فهط قطا دعنص‌صصهی لاد 1۳۵۳ [۵ 1۵۳ گز وولوسنط1 بعصنا عصد5 عطا که امعم عم کعنصع‌صصی لاله حلعنطت وز از 20ع1عنز ,عع۳م ه که ۳0۳۵60 ام کز 6۳ 00 ه کقله عصمک 0۳ کعتصقصصم 6 6۷۷۵۴۵ 8صزع672 27 +۵ 20 1م معا بط #عصنهاداه عز خقطا معطاصم ه فععفنعصی ۱ 51066 م7 عط اه عزعس اح لوصح ۲۶ عدنادهناک 1 .13160تسلی 06 0لامطک هت نفد عطا مقاهل اععاسقعص عطا وصنادمد معاگ۸ [3نط720ع ه 070106 ۵زا ع0هط کز امصصعااد هه هط کنطا وصتمانولی روط ماد 7ز عن هم افص 0666 منطعصمه[ع۲ عطا عصنصعجه ما 0061 6 ,۳۵۳66 ۵ صز کعتصعصصم ۵ ۶۵۳ص امد عطا عجه کامعصعاه 1۵004 32516۴ ۵0 0گطز ۵1 خصامصه عطا کعصنصحعاعل تلنفهشه حعنطتم ۵۶ 3306۳ 0 366۵ 3,6۲ 8 ۵۲ 6 اجه عطا ,۷۵۳۵5 ۲عطاه 10 دز ااصقصصی ما صعصصم 0 06۷66 صنطعدمنادا۵+ عطا ما معاعاه کصمتاعلولی عطا ۵۶ طعقه جز 1 00هه شهج مه ععطعاعنجه عطا کعاعناصذ هط وصعهزند عطا هنز کعنصعصصیمی ۳۲6 ۵۶ ع2زد عط وصه اعغا فص عط هز کعتصقصصیم 0 660 صنطع 1۵100 4 کل ۵ مدع عهزفد 156 .صنطعصه‌نهاه+ عنط ۵۶ بوازعصعاصز وصه ععزد عطا معام نز 0 1310۳۵00 ۵۶ خصامصه عطا هط ععصع5 عطا صن نع صصرد تواضه‌عکع 16 ۰ وکا 1۳۵۳۵ خطععاکنل عز ز صقصصی ما صقصصیم 1۳۵۵۵ 8۳0۳ 70265 320۷ 75 ۵ط) صذ برموخصه صمخاتعصدی عطا ۳۳۵ فوعصنعاداه هه و‌صعهز۸ 1۰ عصهاط 86 5106 صوطع 1 صذ برصوحصه +عاعصد ۳۵۵۵ معصنقاطاه هه یز ۸ .2 عسعز۳ (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 8 3 06 نز عم 0۳00۵16 اه موه معاعصدن عطا عصامله‌ند) .4 عطا عطزعد عوصز ععم افعتصه‌صصمه عطا ما #عاها۵ حاحل عطا کک06ص0ع0 ۳6 ما۳۳ 6 ۶٩ علمه عصضن عطا اقطا عصصفغزعصی معنطا م۵0 10 ومطاعص جع نصا سدع 10 6 66لا 00 ارقل کبامزم۳م عطا بط بقل معع و ععخم عط) ع0زن ۳۵ مولنقال عز هاعل 0 +ع0صز ۳۵ ۵۶ 0صعی لممصمع عطا عامستصناه [لزم ۶۳۵ مقنطا وصنمه بط مصطاهع 10 ,3 06 ۵ 3286 6 +علزعدم ۷۷6 ,1736۳6 ,کصمناهت110 لنقه جلده عمط للم ع 6 حل هداد ۵۳ 00۷۵ ۵۳ مت عصزمع +عطنه وعوصز ععخم عطا ما اصعلد دوع عز حعنط 7 136 مقاقل عطا 1۵۶ صمناناخهم عل هناد ج +علزعدیم ۷6 11 بعاهاد 0۳66 اصعسته کز فنط1 بل عاطاهنه۷ عطا ۵ ۳06 خن ماگ هصنفممععل ج 06 للم برمصمجهه ع تا عم زکهع ۳ص از ک0۳ 1055 6۵0۳۲ ,5ع55عع 0۳0 33۵1 هز ,066256 ۵0 0۲گصذ هنحص صعطم خقطا عصعکه ۷۷6 ,ع۳6ع1 مقاعل عطا صز 611 هز ص002 مه عاعلله عطا ممعاقاحولی عز ک2 #ص2صم) ۵ ۷ صق2صم0 ۵ 6116۲ کل از مطمتاصصععه کنطا ۳۳ صمتماحلی عنطا صز 0ع0 از 06 امد ماو 4 عع0ل ص۵۳۳ طععع کقطا م5 عاطندعوم که عوجها که 1۳ عاطاهنسد۷ عطا +علزعصی عصن ۳۵ عصتمانولی صز خهطا دز صعلطامرم عطا ااظ بااع‌عاز ۳۵ ماه موز عزع۳6 عانصت ۶و صعلاطاممم عط ص600 6 مصماصگ صماس‌طانعنل 0عرداعل هه کعفضرعو 6 ج ۵۲۹۳۲ ۷۳۴ مصعاطامتم. عنطا 5016 10 مکالوع عط) عاعنکد علطم ,عجزد 6 عم احولی مضه تصقعصصی طععه گم کعع5 عصنا لقع ۳۵ ۶ بوقاعل طلخزم کعزرعو 5۰ ۷0-6 3656 ۶۵۳ جر مفاهص دمص تحص ۵۴ اصتام7ه ۶ ع0۳ 1۵۳ ۵05 0ص م۳0 عطا 0عامام ۶۵ معساعنگ 1۵1108 عطا 13 06۲2۵6 اطع وصنالنه عطا ,اعنعمع کش با ۵۶ عصصع هز کعنصقصصهم ع۳ ]1 ,7 عا وصزکهعصز ‏ ۵۲ ععتهعظ ۶ باعل عصن عطا ۶و ماگ عصنوصع9عل0 60۷۷ 539163 136 ,۷۷۵۳۵5 +عطاه جز ۵۳ کعکهع0عل +عاعصن قاعل که اصامصه ع1۳ 40 ع0 1 علطم 6 متقتعهنل عطا ما عصنامععه ,150۳106 بکعکقع 060 0 کل ۵0 ۳ص ۳000۵ عطا ۵۳۵ط ۷ ععهام اک ۸۵ط حه تحقلعل عصط ۶و اصحامصه عن ۶و اصتامصه لقصتصه عطا عاعلیولی ۷6 و۶۷ کنط 15 تصحتصتص م1 ۵ کقط 0۵7 65 136 9۶ 05۵ 1۵۳ ۵0 مدز [ 3/000۵ .3 ۳6ع۳ ۱ 51066 م7 عط اه عزعس اح لوصح ۲۶ عدنادهناک 1 6 که 0۳۶06۳۵0 06 صف مطاع 162 مهن عطا معللی وللههه کز لفط ,۸۷ 361 بصمناهصصه‌کصز آحغعصتصه‌عص کز معط لفط صز حصعاعید عطا ۶و طاودع[ علمید 1 اصنامصه عطا طلعنطاب که النهه3 ۵ که ماقم عط صف کطاع 15 1200۷ 6 ,ان کصد0 عز صمتاقصوگصن اعمصد عطا معط 06 ما 0معغزعصیم کز طاهده1 2860 اه دمص منصز عطا ما ملع لد معجاعصده من منهذ 6 لفط یز صعاکری عط ۵۶ عل5 ه کاصه‌کع ۳0 حاع ص16 00ص عط1 مععنصدصصی ۵1 ۶00 ۵ 0۳۹067 ۷6 مطاقو 160 عاز عاملحولی 10 بصمتاعصصم‌لصز خصعنصهزد کز ع ا۵طا 20160 عط فلمطک 1 بدمنافصهمکصذ که خصمصه فص عطا کانصکه وز 1۲ .00287205 عطا جز 0عصعل کوموهم عصهن عطا کز ملصنم عطا ۶و وهصنصه16 ع۳6] ۶و طاهد6[ عطا که ,3۳2086 ما5 ق1650 صز ماقطا 00۶6۵۵ 6 .0600۳62969 ۳0عطا مه کع‌عععصز او صمنامصصوماصز ۵عاغنصعصد عطا ,کع‌کق 106 7 معا عصسل #عسنهه اقطا دمص عطا اه علمعم عطا کممطد معله خناصاناه 0 کگز ۳۵0ملصذ که خصامصه تفه عطا خقط کصععص کنط 1 000/5۰ هضنامه عطا علنط ۷۷ بعلفد 70-0 ۵ 0۳ ماهس علمای عطا هذ کعنصقصصی 0666 85 8700 70365 100 ۲75 عطا جز تع۲عصوتن عاهل نسحم 2۵۳ عله5 ۵۶ 100 00 لس لس 350 300 230 200 150 10 ل 65 8۲00 70365 120 30 ۵۳ ۲ع1عصد قاحل عهد ۸ 4۰ ععا۲ (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 10 86 5106 صوحط 1 که کعنصهصصم ما 0عععصد صمنامصصوگص او معاعصد عع ۸۵۳۵ .5 عع۳ لهستامه 6 که 0ع0زعدمی کز وق اطع که علق5 عضهنا عطا ,1۳06106 6۰ ملع0ا51 معط 16 هن هه ماود عط نانوی 1۵۳ طاع 16 00ص ۵ ,۷۳ 200 1 با 1.6 و/ط 6۳۵ فصو ۵۶ کعاطاهسد عطا تنعل بط هگ م5 ,05 013067 هز ۵۳ و6002 16 که عطا 2۵۳ معصنقاداه عم هی +عطصته کصی‌نگنمهاد ع6ط) وصتاملولی بط +عصنا 06۳ 0عجعتعصده حمناحصصوکصنذ ۵1 خصامصه ۲۳6 ۵ 00551016 کز از مقاقل ۵ط) ال عصنهد 270۳ 200 کقل اواهع 52 ۵۶ معط ه 067 1۵04 16۳۳۵ عطا ۵۶ دمناقمصوکصذ ۹۵۷۵-۵3 ۵ط که عهده ۳ عطا حنقاا0 ۵ عصوع کنط1 ۵00۰ ۵ ۶ عل اعدا عطا 0۳ #عردادعنه کز حعنطتم معوصع ۳ 5۵۷۵۵۲۲-۵(۷ کنطا ۵۵8 بلط +کرقل بصع اکه1 عط۲ ۵ فعهاه عز دمنامصمکصذ کنط) کز 56۲65 36۷ 8 ,لتق ۵ ۵۶ ع2ز٩ عطا ما لقنو معا بوع 6 طاز نمی صز ۷۷1300 6 1۵۳ ۵ع ان که دمص مکصذ عطا که عهه هه عطا عز اصنزمم طاععه ع۳عط۶ مفعصنقاداه 11 1 6 500 م7 عطا اه عزفس احنمحص ۶ وصناد‌هناکه 13 دز کع نی 180 1660 عصدن دمص عهد 20 ۵۳ امه +عاحصدن هد ۸ 6۰ عع ۳ 0 10676 30565 30 مان کصد عهد 26 ۵۳ بر 600 تحص 3/620 7۰ عع ۳ 6۵ خقطا 0عا01ط 06 فلحمطی از موعلصز 5عص70 00 عطا عسنلجدعع۳ 166 ع0 ۳5۲ 3625065 ۳016005 عصهو5 هط عاه توص کاصعص که 1۳ 7 و۸ .75165٩ +عاصهم [۲۵۵ ۳6۵۵ قاعل طانم کصعاعری عامصهند عصخعصصی 6 عنطا که ,رصع اک عطا که 0ع من 9عل 6 رفص اقطام ,کعکهع 0 60۳۵۷ "7065 و از 0۳ ,5060-807-9160 کز فصن عطا مارد موعاصصم یز 0عنوی 066۵ عقط 4 ۵۳6 270 عطا ۵۳۵ کععطتم وصنکند هز ععععل ه طازم معندعی ولهنعامی (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 12 وج میت مید میهد جید مود میت مید جید مید 0 1۵۳ 65[ه5 10116۳60 دزم ودملد 0ماانصکصدن د نحص مگصز عهد ۸۳ کعنع عصذ ۳ .8 عصع ۲ 0 1۵۲ و0۳0 جعتعصدن عهد 2۷0 عط کتومطاک عسعا ه 10110 156 ۳65 مقس 156 عصنا جع )هس علماد مصعنصع عطا حز کعنصعصصهیم 51 حه‌تطع1 عطا ۵۶ حعلصز هام عطا صز رل ع +۵۳ کلو/صعاصز عزعنی عطا عاه نز 6 1۵ 566۳۹5 62007 025516۲ و6 156 بدمناقاگها 10۶ وصتعدزوه +عاکد عوصع ۳ 40 3۵ مل از ۵عبصععطاه ععصنلعل عطا رکذ هط منقطعط م3200 10۳۴ 7 ع13 جع 21130 اقا کصعع5 1۲ ماه ماد عطا صز عزعنی ۶و کوامنعم عطا ۲۵ ک؟1] عطا صذ عزعنی هم #مخعم عطا عصتصصعاعل ما جمی توص 00مع ه 06 یف رمع ع ) 1۵۳ کزعنی عطا عصنصصعاعل ما «مام 10 صه عط امصصی 0۳۲ رصتاه‌تع 70265 ۳86 504 0و طع 1 عط) 0۳ کعنصقصصهی 180 عم مه +ععصدن عهد 20 156 9۰ ععز۲ ۱3 6 500 م7 عطا اه عزفس احنمحص ۶ وصناد‌هناکه 13 1 70366 320۷ 36 1۵۳ 6۳۵0۷ 0305167 306۳286 10.156 عع ۳ که ,1611۵016 کز کاعغاحهص کلما5 صز عزعنن لح0صق اج ۶و ععصعسه عطا ملع 0عع 10 6 ععهزک عم کنطا عصسکصم ۵۳۵ عطا مصامحه کاععا هم عکعطا کم ععصعنوهصه عطا امه نگنصهزد 066 ع۷هط کععنی 05 50006 2008 صذ کاعاهص ۶و کدی لماع ۷۷ 082160ع ۷ص 66۵ کقط 6۵۳۵۵۲۷ فصن که عام عطا مه کععنلوصز 66۵عط ۵6 ۵ 6۳0۷ جعاعصدن عطا که ناه عطا ۷۵۲ .(2019) بله اه صعناهم05 6 200 کاعماسقص هنحص رز 2610 عط ج عز عنعولندهمه عزم 600 ,ل۲2ع0عع 10 عم 15۰عا تفص عطا حز کنعولقصه عزم و600 1۵۶ کصمنای‌ناممه ۴و عهصد< 06 ۵ کز ۳ ع6ل1 هناد ۵ کز موه جع عصدن عط اقطا کعای توص علدتولتقصه اه کصمتاها ع ره 0 عط ۲ 0 کلوولهصه عطا ماه1 زا ۳2086 لماک معحطع1 عطا که قعاعل ۲۳6 کعنصه 0۳2 180 1۵۳ م6 ع1عصد0 عهد 20 عطا اقطا ۵عت مک ععصع قاط لماک وعنلعع0 عطا رکذ ۵1ط1 06۵0۳ حصمفصه۲ کاصعو ۲0۳ ععمعا رت ملومماک م1 1۳6 2661 5066 عطا صز عزعی ۶و کلمتعم عطا ۵ 0دممععدم امد م0 کز هز فعصعع اه 870۳۵ 70265 200 6 حز کعلع50 1۵۳ واه جعتکصدن عهد ۵ عطا علنطی عز کنط] 6 ناگ باعما هط 51006 5 عطا هم عععنن 7ع0 دعصنلعل تواطدع 00 ۵ دز کنط] .عع گنل حلعناه و عصنزهنده عطا فصن ۵ میناد ۷صز «عطاج؟ کادععوند 61 1۵۳۳ ۵ 716 رما ۵ هام صمتاقهصصم‌کصز ععصند صمناه‌عناکه ۷ص لمعنای (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 14 2 1۳0266 سنعطا فصه کاصعصعاهاک لقمصمص۳ ۶و «مناد‌هناد 1۵۷ ۵۲م۳۵ .(2013) .133-93 ,(52) 13 ,فعنفت 130 عوصم ۳ لماک حصح0طع1 یز کعوصقط) م0۳ ,1۳۵ ,3107050 رحلق[[هن۸ منص2ق3/0030 ن۵0 3/0500 مصحلدک ,طع0 22 ۵0113 ۸ 806 00 نفندونا ۶و اعمحصت عطا عصنادع 130 «(2018) +۶۵0۵ منصنصص۸ نت۸ 3600۳۳8۰ ق۳200 جز عصسزط 0ع مگ هصن و1000 ۳ه فععاقط ۳۵۲۲ 10۵1 ۵۶ کزوبرزمس۸ 2760۳ ۸ .(2018) عمط وصنلوهن نمدمتاممصعاصز مه 40 060۳۳6۵۲۴ عزعتت) لعنمصه‌مز۳ هدملع ۶و کععه0 عطا هصناه‌ع 130 .(2015) ,26ع5ع 1 عستاصم۸ وم ص۸ باانهاصصمک جه کزعقطاحصط حخزی حمتاهصخصعوع 12 4 12069 عصنلی؟ (2020) نتعکه7 ۳۰ 5۵060 .36 صعنا05۵۵ .7 ها صعلد۸۵ [02 ۳3۵0 هصناعاگ۸ دمماعد۳ ‎ )2019(.‏ بسن 20ص 3/0۳ موجم۸ مخصع‌نط ,3۳005 عاها نصا ۵۶ هام3 موم م۸ عصنهد ۸ صعزععچهطظ ۸ +عععس ۰ بک 540۷8 کل کلفدعت۴ 3 ۱/۵66 .7 ,11026 .1 بل للع 80ظ 2 00۲۶ آن8ظ 200 5ععن) .(1999) باعصم6 .ی گ نصعنصتاعش) .۸ 3.0 ,کنط80ظ 6 ۵ دمناع زا م۸ م۸ :ک6ل3/200-716002 .(2013) 37 مصقصقط 0.۱ مصتحاعق0) ,34-105 ,38 95ع11کاظ .7 مکععطم 66اه سمل ما5 اه «مز2ط 0 1۵6 ۳۰ ۳8۰ ق۳۵۳0 0 0۳۷۲ع13 ۵۶ ۳6۷۵ ۵ نعاعما هس لعازصی خصعننالط .(1970) ۳۰ .۳ م۳۵۳۵ 5 | 6 500 م7 عطا اه عزفس احنمحص ۶ وصناد‌هناکه 13 66 ۵00 ۳۵۵۵۲ بط کدمنا نع عقضسه نت هصنامک ,اعف۸ خصعاد۳ ,قعنافناها5 مصه کعنام معط اق/2 هرز عععع 12 ععمصعنک اه معاعد/< .(2001) ۳320۵1 61002 1656 .(2009) وه تصفنگل صوتطع/3 مصه نلن۸ مطعلهمصه‌که11 ۷ ,776175 3۳00۳6 ماعغاجق/2 عنعع 5021 هه [0 ۷۷۵۳۵ 0۳۳۵ عط7 ,نف 40 ک۲عصصن وصاتاط ۲۵ کسع3 .(01993) یک مصقصن1 6 .37 مط5عع8230ع[ 6 70۵۱ 7.36 مد عنناله اعل سح 506 1۵۶ فصمنعناحطت +عومل[ وصنلاعد ۸ :868 انآ ۳200۵ هداما ومسعد/3 .(2019) .7 220 2 .0 ,عع] 6 کانم 3۳ 000 عج۸ ۷۷۳۵۵ :(31990) مک بش۸ وقاصلج/3 6 ۷۷۰ بش۸ ما 175-25 ,3 بولک ,۳1۵00 عم دمن 06 عماج /2 510046 1۵ ۵ 71۳۵۵۲۵۲ ۸۸ .(2000) ۳ ب1 ,تتعلههاک ۶ بل بط ,ق3/1201680 ۰() )ی نله[ م۸ نصلزع‌11055 .تاه 11002 ول هل صهلعلای۸ بش۸ ملقصه1< 061 1360۲۰ هس صملصهد 03 اوعد وصفماصقط لمطاملع عطا ۵۶ کزدوندم۸ 70۳۵1 بح عق 200۳0 600007 ۲ کزداحلمهه موعوصز ماقم 5106 .(2019) هصط1/0 7 1116760 عز عصزل کنط1 :(2009) +لامومط 5 کل 3 0 اجه ۳۵۵ ,۵115 3/3136 6 ععدعن50 10۶ آممطلگ5 6005 (2017) ب ,[6 1۷۳ نت7 هصنامق) طلکنمگ5 ,عع قاط لماک عوملعه< عطا صنطکن برمو 0 جعاک2 1۳ (2000) 85 ع1 6۷۰ .کر/ظ ,1 6۲ نت5 .76 بععصعن5 که وصعمی ۸ ۵0 00 ۲و معط 1 نم تحص طاد/< ۸ .(948ن0) ۳۰ عوحهل6 مصمصصفنک 6۳0۳۲۵ ۳0۳06 مصه عنعس نهنمصمعصنط لمطملای عطا ۵۵ منطعدمناه م۸ .(6 حل) م۵ 1۳6۳۳۵0 ۵۴ بواز ۲760 تعقفط مکن ۳00 هز 3.56 1۳8۰ 7 3۳116006 .(2014) ۳۰ منلقل۸ 62۶ .5 ,56280 و 50036 .۸ 56250 (.۸ ,طاقعع۱0۳2) 3 310۰ ,5 ۷۵1۰ ,2021 ,۳137066 ۵۶ آهصس و7 صقنص 1۳ ۱ 16 لمصه کعاع۲ ععمصع اه 0666 10۶ جمناقصدوکصن ما حلص ص60 (0)) .7 زد0ا5 8 ,۷۷۰ 011۷618 06 و[ و1060 .0 510516 و10 زد510 ۸ هعز روط بععکسی لقتمصهص وصنسل ما6۵ و600 عادت عع ماه ۳0۳۵۵۵۵ 06۰ وم اهاط مایت .۸ ۷۷۵۳۵۹۶ نس ,70060 .461 ,(85)2 1611675 716۷10۷ مل م8 136056 بکناعناهاک عصماصدط کلط عط) ازمامدط ما بممط ده +عص۵ ۳۲ 6 مصته/2 حصت ا ۳۳۵ نطلع وم عمط عطد 10 بکعنککآ خصعسن0 ماگ7 + نل۸ 567۵۵ منصه زه ۳1۵ رصزهد1105 :3/06 مصعنون۳ بطعکهس۸ ,دقع اعد 1/0۳ ۵0 ۳طع 1 عطا مه دنک آهمصقصتا عمط وصنا‌عناکه 1 «ر2021) همعحصعامطی 5 عطا از از وصسدصصی هه +عاعصدن ۶ #مطاعص باممحصه عطا وصنکت ۳۵286 1-60۰ ,(5)3 ,۳11107166 ]0 ,70۳1۵ 7۳07100 اعغا تفس [۵ 110200 1305 نل۸ 56760 مصعنونص11 3/056 مدای عداع 3/02 داعاع۸ م2021 8 دورو

This work aims to analyze the relationship between stocks in the financial market of the Tehran Stock Exchange embedded in their transfer entropy. In this regard, the behavior of the transfer entropy between indices of 180 corporations of the Tehran Stock Exchange has been studied. Then the footprint of crises of the market has been searched in the trends of the transfer entropy. The result has been compared with the result of the analysis imposed on the stocks included in the Dow Jones industrial index in the stock exchanges of the United States. In order to investigate the financial crisis of the Tehran Stock Exchange, the stock price data of 180 companies in this market that were active in the period from 2008 to 2018 are analyzed. It is observed that the average pairwise transfer entropy of indices in the Dow Jones group declines over the financial crises in the United States. In Iran, despite the United States, the financial crises have not left a footprint in the pairwise transfer entropy over the studied period. Such an observation suggests future studies on the pairwise and possibly collective behaviors of indices in Iran and the United States.

486839

تحقیقات کاو از عملکرد برند نأثیرگذار نیست: از نظر آن‌ها حسن شهرت ف آگاه بودن از وجود یک برند در صنعتی خاص نمی‌تواند در موفقیت سازمان تأثیرگذار باشد. با توجه به این‌که صنحت مزثر در انتختاب برند.هتل توسط مشتریان شهرت آن در ارائه شکل 1 مدل مفهومی پژوهش (2018 ,500020 نگ ۵10500۶ :2019 1۳00 :2020 6220۰ نگ ۲0) تحقیق حاضر از نظر هدف؛ کاربردی و با توجه به در چنول ۱ ازاته شنت ات سوالات پرسکننانه با اتقافه باور ذارم این هتل به؛ افرادی مثل من احترام می‌گذارد. یحد پا نکاما به‌روز و مطابق با سليقه مشتریان است. اطلاعات کافی برای اطلاع اسان قر خصوص این هتل را دارم. می‌کنم دیگر مشتریان هتل نیز این هتل را دوست دارند. برند هتل تصویر ذهنی من از هتل را بهبود می‌بخشد. هگا تیف ازاین متل اس خوشاندی دای ] دی و وقتی ببینم این نام‌ونشان تجاری با شکستی مواجه شده است» شرمنده می‌شوم. همکارن اگر این هتل اتاق داشته باشد» در دیگر هتل‌ها اقامت نخواهم کرد. این هتل اولین انتخاب من برای محل اقامت خواهد بود. فارودی قصد دارم» در سفر بعدی؛ مجددا در این هتل اقامت کنم. (۱۹)) این هتل دانما سعی دارد خدمات خود را بهبود بخشد. استفاده شده که در آن ٩ تعداد زالات پرسش‌نامه و 1 حجم نمونه مورد نظر است (هومن؛ ۱۳۹۳). بر این اساس» پس از 0 ]51271۳ استفاده شده است. در مرحل + اول» نتایسج تحلیل عاملی نشان داد که در مدل مفهومی برازش‌شده» بار در سطح اطمینان ۰۹۵ بیش از ۰/4 بوده است. با توجه ب مناسب بودن این معیار در این تحقیق حکایت می‌کند. در شاخص بین صفر تا یک است و می‌تواند جایگزین آلفشای کرونب اخ باش 2 مقادیر این شاخص نباید کمتر از ۰/۷ باشد (داوری و رضازاده» ۱۳۹۲). نتایج نشان داده است که میزان بالای ۰/۷ است که پایایی قوی متغیرهای پژوهش را آشکار نتایج حاصل برای این معیار گویای آن است که تمام بالاتیر از ۰/۵ هستند که روایی همگرای قابل‌قبولی را برای جدول ۳: نتایج پایایی و زوایی متغیرها و گویه‌های پژوهش ( نفر) تحلیل و بررسی شاه و سپس روش تحلیل آزموده شدند. نتایج آمار توصیفی نشان داد که 4۷ درصد افراد نمونه را مردان و ۵۳ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. از این تعداد» ۹4 درصد متأهل و ۳۹ درصد مجرد بودند. حداکشر افراد نمونه (۵۱ درصد) در باز سنی ۳۰ تا 4۰ سال ۶2 استفاده شده است. در بخش برازش مدل ساختاری با استفاده از ضرایب » لازم است این طرایب بیشتر از ۱/۹۹ تأیید شود. همان‌طور که در شکل ۲ نشان داده شده است» مربوط به مسیر دیگر متغیرهای پنهان بالای ۱۷/۹۹ است که مغشادار بودن این مسیرها و منا دن مدل ساختاری را ۳ و ۰/1۷ ملاک مقادیر ضعیف» متوسط و قوی *18درنظر گرفته شاه اس (داوری و رضازاده» ۱۳۹۲). در مقاله حاضس این مقدار برابر ۰/3۷۹ است که برازش قوی مدل ساختاری مدل را مشخص می‌کند و در صورتی که مقدار آن در خصوص برند برابر با ۰/۳۹۶ است که قدرت پیش‌بینی قوی مدل در این سازه را آشکار و برازش منا ال ستاختاری را نگل اق برزشی برازش کلی دل» فقط از معیاری به نام مقادیر این معیار شامل ۰/۰۱ ۰/۲۵ و ۶1۳۹ است که می‌دهند (داوری و رضازاده» ۱۳۹۲: ۳۱۵). با توجه به این‌که برند در شهرت و عملکرد برند از طریق متغیر واسطهه ارزش برندادر عملکره برند تأثیر مثبت و معنادار دارد (تأیید فرضيه و کوابانا (2019) و کاو و همکارانش (2009) تأیید می‌شود. بر این اساس» می‌توان استدلال کرد که شهرت خوب برند سبب و متمایزتر از رقبای خود است در ذهن مشتریان شکل گیرد و درنتیجه موجب شود که برند به سطح فروش بالاتر» سود تغییر انتخاب جگود دارند و بیشتر برند را به دیگران توصیه علاوه بر اب ن» نتایج گوی ای آن است که اضشای برد هتل در آگاهی برند هتل تأثیر مثبت و معنادار (تأیید فرضيه تأئیر مقست ویمعقاذار آگاهی برد قر نشهرنت بوقد رد نشده اسستق تأثیرگذاری امضای برند در شهرت برند و درنتیجه عملک رد در تضاد است که این ام ن است به‌دلیل وجود آگاهی از برند شامل دو بسد آشنایی با برند و قابلیت ساب ان بزش مقس سر ان ,| اس گرب آگاه برند نقشش مهمی در بازشناسی و تشخیص برندی خاص از از همه ذهنیت افراد در خصوص برند را تحت تأثیر قرار تصویر برند هتل تأئیر مثبت و معنادار دارد (تأیید فرضبه دوم» ضریب » 4۳/۰۸ و ضري پر ۰/۸۸۲) و 3 امضای برند در شهرت برند و درنتیجه عالکمرد ابر ند ‌تاند حس مطلوب به مشتریان سبب بهبود و ارتقای تصویر برند و جذاب برای هثل ایجاد خواهد کرد که ملما در نات اعتماد مشتریان به خدمات ارائه‌شده را افزایش دهند و از این مسبت ,و سنتتاذار انبطتای برش در تکرش برش ی سین نات معنادار نگرش برند در شهرت برند تأیید شده است (ضریب ۳ ). نتيجه این دو فرضیه با تحقیقات فارودی (۲۰۱۹) تأیید شده و نشان داده است که به‌طور کلی نقش واسطه‌گر متغیر نگرش برند در تأثیرگذاری امضای برند در شهرت برند شاه نگتیرش مق تریان یه برشه مشل رابود شا ناه نتیجه آزم ن این فرض با نتایج تحقیقات فارودی (2019) در هویت برند و هویت برند در شهرت برند تأثیر مثت و مسیر ۰/۹۲۲ و تأیید فرضيه هشتم» ضریب ]» ۱۱/۹۲ ضریب همچنین» با توجه به این‌که هتل‌ها باید مشتریان خود را با برندی تطبیق دهند که درک بیشتری از آن داشته باشند. لازم به‌روز و مطابتق ستليقه مشتریان در هویت و شهرت برند هتل تأئر مطلوت گذارند و از این طریق به مزیت رقابتی مدنظر بررسی کرده است که اب ن امر تعمیم‌پذي ی نتایج پژوهش به دیگر جوامع آماری را با محدودیته رویارو می‌کند. علاوه نتایجی به دست آید که با نتایج فعلی متمایز باشد. نام تجاری و تأثیر آن بر نام تجاری مادر از دیدگاه مشتریان بازاریابی نوین؛ دوره ۸؛ شماره ۱+ شماره پیاپی ۲۸ ص ۳۶-۲۱ (تأثیر تناسب شخصیت برند بر نگرش به برند و مژلفه‌های مدیریت بازرگانی» دوره ۱7» شماره پیاپی ۰۳۱ ص ۹ ۰۹۶-۶ مرجان و بهاری؛ حامد (۱۳۹۵). «تأثیر ارزش ويژه برند ب پژوهش و برنامه‌ریزی شهری» دوره ۷» شماره 7 ۲» شماره پیاپی میانجی هویت‌پذیری و عشق به برند در هتل‌های پنسج ستاره مشهد». فصلنامه علمی - پژوهشی گردشگری و توسعه» دوره 7» مدیریت بازرگانی» دوره ۵» شماره ۱» شماره پیاپی ۱ ص ۸۵- ()). «بررشی آثاز متقابل ابعاد ارزش وی ژه برند مبتسی مشهد)». مجله مدیریت بازرگانی» دوره ۵» شماره ۰4 ص ۰۲۰-۱ توسعه» دوره ٩» شماره ۱» شماره پیاپی ۰۲۲ ص ۰۱۱۸-۱۰۳ 6 )2001( .۸ م30 060 ۷20 6۶ .8 0۰ بانط ۷۵۵ و۹ همه ۸ -05ع10 عام وم اه ع ۱ 20000

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر امضای برند در شهرت و عملکرد برند از طریق ابعاد ارزش ویژه برند در صنعت هتل داری انجام شده است. این پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش تمامی میهمانان ایرانی هتل های شهر اصفهان در بازه زمانی بهمن 1397 تا پایان اردیبهشت 1398 بوده اند. از این جامعه، نمونه ای 230 نفره با روش نمونه گیری مدل سازی معادلات ساختاری و به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده است. برای گردآوری داده های پژوهش، از ابزار پرسش نامه استفاده شده است. به منظور بررسی و تأیید روایی پرسش نامه، روایی محتوایی آن بررسی و به منظور بررسی پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. درنهایت، با توجه به غیرنرمال بودن توزیع داده ها، داده ها از طریق نرم افزار پی ال اس تجزیه وتحلیل شده اند. نتایج پژوهش نشان داده است که امضای برند به واسطه سه متغیر ارزش ویژه برند شامل هویت، نگرش و تصویر برند در شهرت برند تأثیر مثبت و معنادار دارد، درحالی که تأثیر واسطه آگاهی برند در این خصوص رد می شود. همچنین، نتایج نشان داده است که شهرت برند در عملکرد برند تأثیر مثبت و معنادار دارد.

485885

نتایج پژوهش حاکی از این مطلب است که نقش عوامل کلان از سایر عوامل پررنگ‌تر بوده و در میان سایر عوامل درونی برخی از عوامل همچون مبلغ و نرخ وام» درجه شعبه اعطا کننده تسهیلات و نوع فرد وام گيرنده تاثیرگذارتر است و تاثیرگذاری برخی از عوامل همچون میزان تحصیلات» سن و جنسیت فرد وامگيرنده ثابت نمی‌شود. در کل در این پژوهش تاثیر ۲۳ عامل در قالب ۴ گروه عوامل تاثیر گذار درونی و بیرونی بر روی معوق شدن تسهیلات بانکی مورد بررسی قرار گرفته است که تاثیرگذاری برخی از متغیرها همسو با مبانی نظری و آنچه مورد انتظار می‌رود» نیست. وا ژگان کلیدی: تسهیلات بانکی» عوامل کلان» عوامل خرد مطالبات بانکی» ریسک اعتباری بانک‌ها در ایران تاثی رگذارترین موستتات.پولی و مالیمحنوّب می‌شوند. در حال حاضر ۳۹ بانکک و موسسه اعتباری غیر بانکی در کشور اعم از خارجی و ایرانی مشغول فعالیت هستند. از این میان ۳۰ بانک شامل ۸ بانکک دولتی» ۲۰ بانک غیر دولتی و ۲ بانک قرض‌الحسنه در کشور دارای مجوزند (سایت بانک مرکزی» نظارت بانکی). بانک‌ها از مهمترین ابزار اجرای پیاده‌سازی سیاست‌های پولی به شمار می آیند. بنابراین می‌توانند به رشد و شکوفایی اقتصاد کشور کمک قابل توجهی نمایند.(رجب‌زاده مغانی و همکاران۱۳۹۵: ۸۷). هرچه نظام بانکی یک کشور پیشرفته‌تر عمل کنده بازارهای مالی توسعه می‌یابند و در نتیجه رشد اقتصادی موجب می‌شوند. تسهیلاتی که بانک‌ها در اختیار شرکت‌ها خانوار و دولت قرار می‌دهند بعد از منابع درآمدی این افراد مهمترین منبع تامین مالی برای آنها به شمار می‌آید. این منابع به سرمایه گذاری‌های منجر می شود که بر بهره‌وری و اشتغال جامعه تاثیر دارد و در نهایت به شکوفایی اقتصاد منجر می‌شود(سعیدی» ۸۸:۱۳۹۱). در کل اقتصاد کشورها بانک محور بازار محور و یا به تناسب متاثر از هر دو هستند. اکثر پژوهشگران اقتصاد ایران را بانک محور می دانند و معتقدند بی ثباتی های در نظام بانکی منجر به بی ثباتی های کلان اقتصادی می شود (مرادخانی و همکاران ۱۶:۱۳۹۶). ارایه برخی از داده‌های آماری اهمیت و تاثیرگذاری بیش از حد بانک‌ها را بر بعدهای اقتصادی, سیاسی و اجتماعی در ایران بیش از پیش نمایان می‌سازد. بیش از ۲۲ هزار شعبه و بیش از ۲ هزار باجه بانکی در کشور وظیفه نقل و انتقالات و نگهداری وجوه و سپرده‌های مردم و هزاران شرکت» موسسه و نهاد را بر عهده دارند. چیزی حدود یک میلیون کارمند در استخدام بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری کشور هستند. جمع سپرده‌های افراد حقیقی و حقوقی نزد شبکه بانکی بیش از ۲۷ هزار هزار میلیارد ریال است. همچنین بیش از ۱۹ هزار هزار میلیارد ریال تسهیلاتی:است که توسط شبکه بانکی در اختیار افراد چه حقیقی و حقوقی قرار گرفته است ( بانک مرکزی» آمارهای بانکی). این تعداد مختصر اعداد و ارقام به خوبی اهمیت نظام بانکی کشور را نشان می‌دهد. عملکرد خوب شبکه بانکی می‌تواند تاثیر مثبت بر بخش‌های مختلف اقتصادی یک کشور داشته باشد. همچنین به صورت معکوس مشکلات به بار آمده در نظام بانکی می‌تواند تاثیرهای بزرگک منفی بر اقتصاد» سیاست و به طور کل بر جامعه و کشور داشته باشد. تصور نبود شبکه بانکی غیر ممکن به نظر می‌رسد. یک نظام بانکی ناکارا می‌تواند موقعیت یک کشور را به لبه‌ی پرتگاه بکشاند. برعکس» فعالیت مثمر ثمر شبکه بانکی باعث تقویت و پیشرفت سایر بخش‌ها خواهد شد. همان گونه که اشاره شد» بیشتر صاحب‌نظران ایران را کشور در حال توسعه‌ی بانک محور می‌دانند که تسهیلات بانکی مهم‌ترین منبع تامین مالی طرح‌ها و درواقع موتور محرکه اقتصاد کشوراست (ذاکرنیا و زین الدینی» ۱۳۹۶: ۱۲۰). فعالیت اصلی بانک‌ها در دو راستا پیش می‌رود. در گام اول بانک‌ها با روش‌های گوناگون اقدام به جمع آوری منابع از دست افراد حقیقی و حقوقی می‌کنند. در اصطلاحات بانکی به اين اقدام تجهیز منابع " گفته می‌شود. برای کسب سود و ایجاد ارزش در گام دوم بانک‌ها تحت عنوان تسهیلات بانکی اقدام به عرضه این منابع می‌کنند. این فعالیت تخصیص منابع " نامیده می شود. در اصل بایستی بانک از این فعالیت اصلی کسب در آمد داشته باشد. فرآیند کسب درآمد بانک با تکمیل این چرخه کامل می شود. به اين معنا که بعد از جذب منابع و اعطای آن به شخص ثالث تحت عنوان تسهیلات بانکی باید این تسهیلات آنچه که در واقع اتفاق می‌افتد این است که درصدی از تسهیلات که در اختیار افراد قرار گرفته است به دلایل مختلف در موعد مقرر به این چرخه بازنمی گردد. به عبارت دیگر افرادی که از تسهیلات بانکی سود برده‌اند.در .سر رسید» قادر"و پا.مایل به بازپرداخت نیستند. به این دسته از مطالبات بانکی که از سررسید بازپرذاخت آنها گذشته است و همچنان وصول نشده‌اند؛ معوقات بانکی گفته می‌شود. معوقات بانکی بنا به عمری که از آنها گذشته و همچنان وصول نشده اند به سه دسته سررسید گذشته( بیشن,ازاننله ماه کمتر از شش ماه از سررسید)» معوق( پیشی از شش ماه و کمتز از 1۸ ماه از سررسید) و نهایتا مشکو که الوصول(بیشن از ۸٩ ماه) تقسیم می‌شوند. نسبت معقولی از مطالبات معوق پذیرفتنی است. همانگونه که برای دیگر شرکت‌ها و دیگر کسب و کارها این اتفاق محتمل بوده و رخ می‌دهد. به این معنا که در سایر شرکت‌ها نیز این اتفاق برای حساب‌های دریافتنی می‌افتد. البته این نسبت برای بانک‌ها بین ۲ تا ۵ درصد از تسهیلات پرداختی و يا همان کل مطالبات را تشکیل می‌دهد ( بان مرکزی» نهادهای نظارتی» گزارش کمیته بال"). افزایش این نسبت باعث قفل شدن چرخه‌ی کسب درآمد بانک‌ها می‌شود. از یک سو عدم بازپرداخت تسهیلات اعطایی» باعث کمبود منابع جهت اعطای تسهیلات جدید می‌شود. از سوی دیگر بانک‌ها ملزم به نرخ ذخیره گیری برای مطالبات معوق شده هستند و باید به تناسب مبلغ و زمان سپری شده از عدم بازپرداخت از تسهیلات اعطایی زیان مربوطه را شناسایی کنند. این دو مهم باعث می‌شود که معوقات بانکی به شدت بر سودآوری و چرخه فعالیت اصلی بانک‌ها تاثیر بسزایی داشته باشد. مطالعه صورت‌های مالی بانک‌ها در ایران نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۷ معوقات بانکی مبلغی بالغ بر ۰ هزار میلیارد تومان بوده است که در سال ۱۳۹۸ این عدد به بیش از ۱۷۰ هزار میلیارد تومان رسیده است (سایت کدال» صورت‌های مالی حسابرسی شده). نسبت معوقات بانکی به کل تسهیلات در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۱ درضد بوده که علی‌رغم افزایش قدر مطلق میزان معوقات بانکی نسبت به سال ۱۳۹۸ نسبت مربوطه دز سال۱۳۹۸۰ به حدود ۱۰ درصد کاهش يافته است. اگر چه این نسبت کاهش یافته و در مقاینته با نسبت معوقات بانکی در سال‌های ما قبل به عنوان نمونه سال ۱۳۸۸ که به رقم بی‌سابقه ۱۹ درصد رسیده بود» نسبت قابل قبول‌تری است» لیکن نسبت به میانگین جهانی و نسبت‌های استاندارد توصیه شده کمیته بال همچنان بالا با توجه به آنچه که در بالا به آن اشاره شد در باب اهمیت و جایگاه کلیدی بانک‌ها در اقتصاد» سیاست و جنبه‌های دیگر جامعه و کشور و به تبع آن اهمیت فوق العاده‌ای که معوقات بانکی در عملکرد و حیات بانک‌ها دارند؛ در این پژوهش به بررسی عوامل تاثیرگذار بر معوقات بانکی پرداخته شده‌است. اینکه چه عواملی بر معوق شدن تسهیلات تاثیرگذار هستند و آیا اينکه این عوامل با توجه به ویژگیهای خود هر کدام در چه گروهی قرار می گيرند و همچنین هر گروه از عوامل به چه نسبت بر معوق شدن یک وام تاثیر دارند از جمله پرسش‌های است که این پژوهش به دنبال پاسخ‌دهی به آنها اشست. به بیان دیگرن هدف پژوهش جاری این است که عوامل مورد بررسی در پژوهش‌های پیشین را در قالب دسته‌بندی جدید و با افزودن عوامل تاثیرگذار دیگر همزمان ارزیابی و مقایسه کرده و تاثیرگذارترین عوامل را مشخص کند. روشن شدن مولفه‌هایی با تاثیرگذاری بیشتر بر معوق شدن مطالبات بانکی می‌تواند مدیران بانکی را در شناسایی پیش از پرداخت و يا تشخیص زود هنگام معوقات بانکی راهنمایی کند. این مهم به صورت مستقیم بر افزایش سرعت و میزان چرخه عملیات بانکی و به دنباال آن بر در این بخش ابتدا به بیان مبانی نظری پژوهش می‌پردازیم و سپس مهم‌ترین مطالعات انجام شده در قالب پژوهش‌های داخلی و خارجی مورد بررسی قزار می گیرد. ریس اعتباری! یکی از مهم‌ترین ریسک‌های بانکداری است که ناشی از عدم پرداخت به موقع اصل و فرع تسهیلات اعطایی است. تعریفی که کمیته بال از ریسک اعتباری ارایه می‌دهد به این شرح است: امکان بالقوه از اينکه وام گیرنده از بانک در اجرای تعهدات خود نسبت به بانک در مدت زمان نامشخصی ناتوان شود. اهمیت اندازه گیری این ریسک به این علت است که عدم اندازه گیری و مدیریت آن منجر به افزایش حجم مطالبات مشکوک الوصول می‌شود و زیان‌های غیره منتظره‌اتی را برای بانکک‌ها ذر پی خواهد دذاشت(رستگار و جبینی» ۱۸۲:۱۳۹۷). عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن یک تسهیلات بانکی را می‌توان در کل به دو دسته عوامل درونی و بیرونی تقسیم کرد. عوامل بیرونی آن دسته عواملی هستند که کمتر کنترلی بوده و مدیران و کارمندان بانک تاثیری بر روی آنها ندارند. این عوامل می‌توانند بر گرفته از شرایط کلان اقتصادی کشور و منطقه باشند. عواملی همچون نرخ بیکاری» نرخ تورم» نرخ رشد اقتصادی» نرخ ارز» تشدید شوکک‌های سیاسی» اقتصادی» تحریم» جنگک» نرخ بهره و .. می‌توانند جز اين دسته از عوامل باشند. البته برخی از پژوهشگران و صاحب‌نظران نیز برخلاف آنچه به نظر می آید معتقدند که مدیران ارشد بانکی با اعمال نظر قادر خواهند بود حتی این عوامل بیرونی زا نیز مدیریت کنند (ذاکرئیا و زین‌الدینی» ۱۲۶:۱۳۹۶). دسته دوم عوامل» عوامل درونی هستند. اگرچه این دسته عوامل طیف وسیعی را تشکیل می‌دهند» اکثر محققان برای تقسیم‌پندی این دسته از "عوامل«تفاوت چندانی قائل نشده‌اند. عوامل درونی می‌تواند متاثر از متغیرهای باشد که با یکدیگر رفتارهای مشابه‌ی نداشته باشند. تفکیک آنها در دسته‌بندی جداگانه و برزسی هر کدام از گروه‌ها می‌تواند نتایج تاثی رگذارتری ارایه کند. گروهی از این عوامل تحت تاثیر فردوام گیرنده خواهند بود. بدون شک این مطلب پذیرفتنی است که ویژگی‌های شخص وام گیرنده از جمله اهلیت» ظرفیت» تمکن مالی» میزان د رآمد» میزان سواد» جنسیت» سن» نوع فرد از لحاظ حقیقی و با حقوقی از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر فرآیند بازپرداخت تسهلات تاثیر گذار باشند. منطقی است که میزان ثروت» تمکن مالی و میزان درآمد تسهیلات گیرنده می‌تواند تاثیر مثبت بر بازپرداخت تسهیلات داشته‌باشد. برخی از گروه‌های سنی می‌توانند ریسک بیشتری برای بازپرداخت تسهیلات رجب‌زاده مغانی و همکاران(۹۰:۱۳۹۵) وجود اطلاعات نامتقارن را از مهم‌ترین دلایل پیدایش مطالبات معوق بانکی می‌دانند. مشتری در هنگام دریافت تسهیلات از وضعیت خود اطلاعات کاملی دارد. درحالیکه بانک به همه‌ی این اطلاعات دسترسی ندارد. اگر این نامتقارنی اطلاعات پیش از عقد قرارداد رخ دهد انتخاب بد"! صورت گرفته است. اگر بعد از دریافت تسهیلات مشتری سرمایه را در پروژه ریسکی‌تر به کار برد مساله اخلاقی" که نوع دوم نامتقارنی اطلاعات است رخ می‌دهد. این ویژگی برگرفته از فرد وام گیرنده است که بر معوق شدن تسهیلات اثر خواهد داشت. گروه دیگری از عوامل درونی بر گرفته از ویژگی‌های مربوط به خود وام و تسهیلات هستند. مدت زمان قرارداد وام» نرخ وام» نوع وام از لحاظ عقد بسته شده و نوع وام از لحاظ تکلیفی و يا اختیاری بودن از ویژگی‌های مربوط و منحصر به یک وام است که می‌تواند بر چگونگی بازپرداخت وام تاثیر داشته باشد. در بانکداری اسلامی اعطای وام و.تسهیلات در قالب چهار نوع عقد يا قرارداد انجام می‌شود. قراردادهای قرض‌الحسنه» عقود مبادله‌ای شامل فروش اقساطی» اجاره به شرط تملیک, سلف» خرید دین و جعاله» عقود مشارکتی شامل مشار کت مدنی» مشار کت حقوقی» مضاربه» مزارعه و مساقات و نوع آخر قراردادهای بانک‌ها سرمایه گذاری مستقیم است. هر کدام از این نوع از عقود ویژگی‌های خاص خود را دارا هستند. این ویژگی‌ها بر شرایط پرداخت و بازپرداخت تسهیلات تاثیرگذار خواهند بود. موسویان (۱۳۸۴: ۴۶) اظهار می‌دارد که برای بانک‌های تجاری بجز عقود مبادله‌ای ملزم کردن بانک و مشتری به نوع دیگری از عقد باعث صوری شدن عقد و اتلاف بیش از پیش منابع بانک می‌شود. به عنوان مثال هنگامیکه مشتری نیازمند نقدینگی و دریافت تسهیلات است اگر مجبور شود در سرفصل عقد خاصی مانند مشارکت مدنی تسهیلات دریافت کند که برای آن هزینه بیشتری دارد مطمثنا الزام و اصرار بر این نوع عقد می‌تواند مشتری را با مشکل روبرو کند. چرا که نوع عقد بر روی مدت قرارداد تاثیر مستقیم دارد. چه بسا مشتری که قادر به بازپرداخت یکجا تسهیلات نیست بتواند به راحتی همان تسهیلات را با همان نرخ به صورت اقساطی بازپس دهد. نظرپور و کشاورزیان(۸۷:۱۳۹۵) به مانند موسویان (۱۳۸۴) معتقدند که نوع عقد می‌تواند بر وصول مطالبات غیر جاری و کاهش صوری شدن معاملات تاثیر داشته باشد. قراردادهای مبادله‌ای بهترین راهکار برای ایجاد منابع تملیکی است. این منابع از طریق عقدهای همچون سلف, اجاره به شرط تملیکک, فروش اقساطی و ... ایجاد می‌شود. مطابق یافته‌های پژوهش آنها منابع تملیکی و یا منابع آزادی که در اختیار مشتری قرار می گیرد می‌تواند بر وصول مطالبات غیر جاری تاثیر مثبت داشته باشد. بنابراین "می‌توان ویژگی‌هایمربوط به وام را به عنوان یک گروه از عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن تسهیلات بانکی به‌شمار آورد. دسته دیگری از عوامل درونی متاثر-از ویژگی‌های ابانک«پژداخت کننده تسهیلات است. خصوصی و یا دولتی بودن بانک» درجه شعبه» اندازه بانک» محل استقرار بانک و دیگر عواملی که می‌تواند برگرفته از ویژگی‌های مخصوص به بانک بوده و بر چگونگی بازپرداخت تسهیلات تاثیر داشته باشد. محل استقرار یک بانک. اینکه در کلان شهر شهر متوسط و یا یک روستا قرار داشته باشد با سطح ثروت ود رآمد مشتریان آن در ارتباط مستقیم خواهد بود. این متغیر می‌تواند بر معوق شدن مطالبات بانکی تاثیر داشته باشد. از سوی مدیریت‌های بالادستی» شعب یک بانک درجه‌بندی می‌شوند. معمولا این درجه‌بندی از درجه‌های پایین شامل درجه‌ی ۵ تا ۱ و ممتازب و ممتاز الف قابل نام گذاری هستند. درجه شعبه بر تعداد کارمند بخش تسهیلات» میزان تسهیلات پرداختی یک شعبه» تعداد تسهیلات پرداختی یک شعبه تاثیر خواهد داشت. هر کدام از این عوامل قادر خواهند بود بر مبلغ و تعداد معوق شدن یک مطالبات بانکی تاثیر داشته باشند. به عنوان نمونه تعداد بیشتر کارمند بخش‌های اعتباری تاثیر گذار بر رعایت بهداشت اعتباری خواهد بود. این متغیر قادر خواهد بود بر پیشگیری از اعطای یک تسهیلات که در آینده معوق می‌شود موثر باشد. همچنین نیروی کاری بیشتر در بخش اعتباری به اقدامات پیگیرانه بیشتر در راستای وصول مطالبات منجر خواهد شد. بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که ویژگی‌های شعبه بر معوق شدن تسهیلات تاثیرگذار باشد. همان‌گونه که در بالا به صورت مستقیم اشاره شده اگرچه عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن تسهیلات در دو گروه عوامل کلان و عوامل درونی هستند؛ لیکن برای بررسی بهتر عوامل می توان دسته عوامل درونی را به سه دسته عوامل مربوط به وام» مربوط به فرد و مربوط به شعبه تقسیم‌بندی کرد. تقسیم‌بندی جدید. کمک خواهد کرد که.تاثیر هر دسته عامل در مقایسه با دیگر دسته ها مقایسه شود و با دانستن میزان تاثیر در سطح کلان مدیریتی و در سطح شعب در این بخش به ارائه مهم‌ترین مطالعات تجربی صورت گرفته در زمینه عوامل موثر بر معوقات پژوهش مرادخانی و همکاران(۱۳۹۶) از معدود پژوهش‌های داخلی است که تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی و متغیرهای خاص بانک را بر مطالبات معوق بانک به تفکیک بررسی کرده است. در این پژوهش از داده‌های ۱۷ بانک کشور با یک مدل پنل پویا و روش گشتاورهای تعمیم یافته استفاده شده است. بازده حقوق صاحبان سهام» نسبت بدهی, مخاطره اخلاقی» اندازه باتک و نوع مالکیت از متغیرهای خاص بانک هستند. در این میان معناداری تمامی متغیرها مورد تایید قرار گرفته است. متغیرهای کلان که در این پژوهش مورد آزمون قرار گرفته‌اند شامل نرخ رشد اقتصادی بدون نفت» کسری بودجه» نرخ ارز نرخ تورم» نرخ سود تسهیلات هستند. در کل تاثیر بیشتر عوامل درون بانکی از عوامل کلان بر روی ایجاد و افزایش رجب زاده مغانی و همکاران(۱۳۹۵) در پژوهشی به بررسی دو دسته عامل تاثیرگذار بر ریسک اعتباری بانک‌ها پرداخته اند. پژوهش آنها به صورت موردی در بازه‌ی زمانی ۱۳۸۸- ۱۳۹۳ شامل ۵۳۱۶ مشتری بانک مسکن بر گرفته از ۴۵ شعبه شهر مشهد با رویکرد زمان تا قصور مشتری انجام شده است. برای سنجش,متغیرها در این پژوهش.از مدل‌های ناپارامتریک و شبه پارامتریک تحلیل بقا استفاده شده‌است. دسته اول عواملی هستند که از ویژگی‌های فرد گرفته شده‌اند. ویژگی‌های فردی شامل سن» وضعیت تاهل» تعداد فرزندان» تحصیلات» نوع شغل به معنای حقوقی يا حقیقی و دولتی یا خصوصی و شرخ شغل به مانند کارگر» کارمند و ... هستند. ویژگی‌های مربوط به وام شامل مبلغ» تعداد و نرخ تسهیلات هستند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که وام‌های بالای مبلغ ۱۷۰میلیون ریال نسبت به وام‌های کمتر از این مبلغ به صورت قابل توجهی کمتر به تعویق افتاده‌اند. همچنین تسهیلات با دوره بالای بازپرداخت احتمال معوق شدن بیشتری دارتد. مشتزیان با سن پایین‌تر از ۳۸ سال احتمال قضور بیشتری ذارند. از دیگر نتایج مستند شده اینکه افراد با تحصیلات بالای دیپلم احتمال بدحساپی کمتری دارند. مشتریان دارای دو فرزند و بیشتر احتمال قصور کمتری در بازپرداخت نسبت به مشتریان مجرد و متاهل با فرزند کمتر از دو دارند. همچنین مشتریان با مشاغل دولتی نسبت به مشاغل خصوصی ریسکک پرداخت کمتر دارند. در بین مشاغل نیز تسهیلات مربوط به معلم‌ها و بازنشستگان احتمال معوق میرزایی و همکاران(۱۳۹۵) در پژوهشی به رابطه متقابل عوامل کلان اقتصادی و مطالبات غیر جاری بانک‌ها پرداخته‌اند. چهار عامل کلان اقتصادی عبارتند از: نرخ حقیقی سود تسهیلات» پایه پولی» نرخ رشد تسهیلات و رشد اقتصادی. داده‌های پژوهش شامل یک پنل فصلی و ب رگرفته از تمامی بانک‌های کشور در دوره ۱۳۹۲-۱۳۸۱ هستند. نتایج این پژوهش حاکی از این است که نرخ حقیقی سود تسهیلات اثز منفی و معناداری بر نسبت مطالبات غیر جاری دارد به این معنا که افزایش در آن باعث کاهش مطالبات غیر جاری می‌شود. اینکه نرخ تسهیلات به مراتب پایین‌تر از نرخ تورم است باعت.یک کژمنشی از سوی وام گیرنده می‌شود. اگر این نرخ دستوری به نرخ تورم نزدیک‌تر باشد تسهیلات گیرنده منفعت. کمتری در عدم تسویه خواهد داشت. از عوامل کلان پایه پولی است که افزایش پایه پوّلی کیفیت پرتفوی وام بانک‌ها را کاهش می‌دهد. اين به معنای افزایش مطالبات معوق است. رشد اقتصادی تاثیرمعناداری بر مطالبات غیر جاری بانک‌ها ندارد. افزایش نرخ رشد تسهیلات نیز علی رغم آنکه مطابق مبانی نظری باید تاثیر افزایشی در نسبت مطالبات غیرجاری داشته باشد مطابق نتایج این پژوهش تاثیر محمدی و همکاران(۱۳۹۵) در پژوهشی به بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی و متغیرهای خاص بانک بر مطالبات غیر جاری بانک‌ها پرداخته‌اند. محدوده زمانی پژوهش آنها سال‌های ۱۳۹۲۴ را در بر می گیرد. آنها از تکنیک داده‌های تابلویی د رقالب مدل پویا از اطالاعات ۸ بانک استفاده کرده‌اند. متغیر وابسته این پژوهش نسبت مطالبات غیر جاری بانک‌ها است. در میان متغیرهای کلان مورد بررسی» متغیر رشد اقتصادی تاثیر منفی بر روی نسبت مطالبات غیرجاری داشته است. از دیگر متغیرهای کلان تاثیر نوسانات نرخ ارز و شکاف بین نرخ واقعی و اسمی تسهیلات بر روی متغیر وابسته به صورت مثبت مستند شده‌است. در بین متغیرها و عوامل خاصه بانک تاثیر متغیرهای نسبت کفایت سرمایه» نسبت سپرده به هزینه که به عنوان نماینده کارایی بانک تعریف شده است» نسبت سهم از تسهیلات که به عنوان نماینده اندازه بانکک تعریف شده است» همگی به صورت منفی و معنادار بر ایجاد مطالبات غیر جاری مستند کریمی و همکاران(۱۳۹۴) در پژوهشی به بررسی عوامل موثر بر ریسک اعتباری مشتریان بانکک‌های تجاری شهرستان نکا از استان مازندران پرداخته‌اند. پژوهش مورد نظر موردی بوده و جامعه آن مشتریان اعتباری بانک"تجارت"شهرستان نکا"هستند. داده های لازمه برای آزمون مورد نظر از ۲۵۴۵ پرونده تسهیلات مشتریان حخقیقی طی سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰ استخراج شده است. در این پژوهش تنها عوامل درونی"مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. برای این عوامل نیز دسته‌بندی واضحی صورت نگرفته‌است. البته.ذراین؛پژوهش ۱۶ عامل تاثی رگذار بر معوق شدن مطالبات بانکی به صورت کیفی و توضیحی برونزا و درونزا ارایه شده‌است لیکن در نهایت با سنجش متغیرهای در دسترس اقدام به ارزیابی صورت گرفته است. متغیرهای مورد سنجش شامل مدت تسهیلات» نرخ تسهیلات» نوع وثیقه» نوع تسهیلات و متغیرهای تکلیفی و یا غیر تکلیفی بودن تسهیلات هستند. حاصل بررسی ۵ متغیر درونی که هر ۶ مورد از نوع عوامل مربوط به وام هستند به این شرح است: رابطه بین تکلیفی و غیر تکلیفی بودن تسهیلات و معوق شدن آن تایید نمی‌شود. همچنین میزان تسهیلات اثر معناداری بر معوق شدن تسهیلات ندارد. از سوی دیگر معناداری ۴ متغیر دیگر اثبات می‌شود به این ترتیب که نرخ تسهیلات در رابطه ادازفد وثیقه‌های نقد بالاترین وصولی و سفته کمترین وصولی را نشان داده‌اند. در مورد متغیر آخر نیز تسهیلات قرض‌الحسنه بیشترین احتمال عدم وصول و تسهیلات مشارکتی بالاترین فاضلیان و همکاران(۱۳۹۳) در پژوهشی به بررسی شناسایی و الویت‌بندی عوامل سیستماتیکک و غیرسیستماتیک موثر بر افزایش مطالبات معوق در نظام بانکداری بدون ربای ایران پرداخته‌اند. آنها ابتدا حدود ۹۰ عامل بکار رفته در مقالات علمی را مورد شناسایی قرار داده‌اند. سپس با استفاده از نظرات نخبگان بانکی از بین ۹۰ عامل ۱۵ عامل را انتخاب و آنها را در دو دسته ۸ عامل سیستماتیک و ۷ عامل غیر سیستماتیک . گروه‌بندی کرده‌اند. برای سنجش میزان اثرگذاری هر عامل بر روی افزایش مطالبات معوق و همچنین سنجش ارتباطات درون گروهی از تکنیک تصمیم‌گیری چند متغیره استفاده کرده‌اند. عوامل سیستماتیکک شرایط کلان اقتصادی و مالی به حساب می‌آیند که خارج .از کنترل بانک و وام‌گيرنده هستند. عوامل غیرسیستماتیک یا عوامل خرد در حیطه اختیار فرداو بانک به حساب می‌آیند. عوامل افزایش نرخ ارز نرخ تورم» بازدهی بازارهای موازی( شاخص بورس)»» افزایش نرخ تسهیلات» بروز رکود اقتصادی» بروز و افزایش ریسک‌های اقتصادی و سیّاشی» بروز و تشدید ریسک‌های بانکی ناشی از وابستگی بانک مرکزی و مشکلات نظارتی و مانع قانونی ۸ عامل سیستماتیک تاثی رگذار بر افزایش معوقات هستند. ۷ عامل غیرسیستماتیک انتخاب شده عبارتند از: نوع و شرایط قرارداد» افزایش رفتار ریسک‌پذیرانه بانکک» ویژگی‌های ساختاری بانک» ضعف در فرآیند نظارت بر بازپرداخت» ضعف در فرآیند اعتبارسنجی مشتری» عدم ایجاد اطمینان نسبت به بازگشت تسهیلات و ضعف در کارشناسی پروژه تسهیلات. در این پژوهش دو نوع پرسشنامه بین ۲۶ نخبه بانکی توزیع شده‌است. در یک پرسشنامه شدت اثر عامل بر افزایش معوقات و در پرسشنامه دیگر ارتباطات درونی عوامل بررسی می‌شود. به طور کلی سهم عوامل سیستماتیک از عوامل غیرسیستماتیک بیشتر است. هم رتبه بالاتری نسبت به عوامل غیرسیستماتیک دارند. هم در افزایش دیگر عوامل موثرند. به طور نمونه افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی بیشترین تاثیر را در افزایش مطالبات دارند. در رتبه‌های بعدی اين تاثیرگذاری ضعف در فرآیند کارشناسی تسهیلات» بروز و تشدید رکودهای اقتصادی و افزایش نرخ ارز قرار دارند. در حالیکه تعداد بالایی از عوامل در این پژوهش بکار رفته است با این حال برخی از متغیرهای کلیدی استفاده‌نشده‌است. ویژگی‌های مربوط به فرد وام گيرنده و فردوسی و همکاران(۱۳۹۲) به شناسایی عوامل موثر بر بهبود. وصول مطالبات بانک کشاورزی مراغه پرداختند. در این پژوهش ۸۵ بانک کشاورزی شهرستان مراغه در سال ۱۳۸۸ که بدترین عملکرد وصول مطالبات را در استان آذزبایجان شرقی داشته‌اند با استفاده از الگوی رگرسیون لاجیت چندگانه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این پژوهش از معدود پژوهش‌های است که مطالبات را به چهار گروه اصلی جاری» سررسیدگذشته» معوق و مشکوک‌الوصول تقسیم کرده و طبقات را جداگانه مورد بررسی قرار ذاده‌است. در خالیکه اکثر پژوهش‌ها در بررسی مطالبات» تسهیلات را در دو گروه بازپرداخت به,موقع و معوق مورد بررسی قرار داده‌اند. آنها معتقدند که یک سوم عملکرد مدیریت بانک مربوط به وصول مطالبات است. آنها از دو دسته متغیر توضیحی کمی شامل: مبلغ اولیه وام» پیش پرداخت مشتری» نسبت پیش پرداخت مشتری» نرخ تسهیلات» سن متقاضی,» تعداد اقساط و فاصله اقساط و از متغیرهای اسمی یا مجازی شامل نوع قرارداد» تضمین» تمدید. فعالیت باغداری» دامداری» زراعتی» خدماتی و جنسیت استفاده کرده‌اند. نتایج پژوهش آنها نشان می‌دهد که ٩ متغیر از متغیرهای مستقل از لحاظ آماری معنادار هستند. متغیرهای افزایش تعداد اقساط فاصله اقساط فعالیت‌های زراعتی و خدمات و تضمین بر وصول مطالبات تأثیر مثبت دارند. متغیرهای مبلغ وام پرداختی» تمدید تسهیلات» فعالیت‌های دامداری و باغداری بر وصول مطالبات تاثیر منفی دارند. تاثیر مابقی متغیرها بر وصول و يا عدم وصول مطالبات تاثیر متفاوتی ندارند. از نتایج قابل تامل این پژوهش خروجی آزمون‌های راستنمایی و والد است که نشان می‌دهد امکان ترکیب گروه‌های چهارگانه وصول مطالبات وجود ندارد و نتایج آزمون هاسمن مستقل بودن چهار گروه مطالبات را نشان می‌دهد. مختارف! و محمدآف(۲۰۱۸) در پژوّهشی#به "بررست عواملی پرداخته‌اند که در کشور آذربایجان ریسک اعتباری را افزایشا می‌دهنلآنهااها نوچه برانّدازه دارایی‌ها ۱۰ بانک بزرگک آذربایجان را تجزیه و تحلیل کرده‌اند. پژوهش آنها شامل دادهاهای سالانه برای دوره بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ با استفاده از روش پنل لاجیت است: برای دستیابی به اهداف پژوهش تاثیر ۱۰ متغیر توضیحی بر نماینده ریسک اعتباری که همان نسبت وام‌های غیرجاری است» بررسی شده است. متغیرها. در ادو دسته مختص بانک و متغیرهای کلان معرفی شده‌اند. متغیرهای نسبت کفایت سرمایه» کل دارایی‌ها بازده حقوق صاحبان سرمایه» هزینه کل و کل تسهیلات پرداختی متغیرهای مختص بانک هستند. متغیرهای کلان اقتصادی عبارتند از: نرخ بهره» نرخ بیکاری» نرخ تورم» نرخ رشد اقتصادی و نرخ ارز. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بین نسبت کفایت سرمایه و ریسک اعتباری رابطه منفی وجود دارد. به این معنا که بانک‌هایی که ابیت کفایت سرمایه بالایی حفظ کرده‌اند» برای پرداخت وام انتخابی تر عمل کرده و وام‌های مطمئن‌ تری پرداخت کرده‌اند. همسو با این متغیر کاهش نرخ بهره یا همان سود سپرده نیز تاثیر افزایشی بر ریسک اعتباری دارد. این می‌تواند ريشه در سو استفاده وام گيرنده از شرایط باشد. هرچه متغیر دارایی کل به عنوان معیار اندازه شرکت نیز کاهش پیدا کند ریس اعتباری شرکت افزایشی خواهد بود. توجیه پژوهش گر در این مورد این است که بانک‌های بزرگتر می‌توانند مشتریان بهتری را برای اعطای وام گزینش کنند. نرخ بیکاری در نقطه مقابل سه متغیر قبلی قرار دارد به این معنا که با افزایش این متغیر همسو ریسک اعتباری افزایش پیدا می‌کند. دیگر متغیرهای مستقل شامل: نرخ ارز رشد اقتصادی» نرخ تورم» هزینه کل» کل مصارف یا همان تسهیلات پرداختی و بازده حقوق صاحبان سهام رابطه معناداری با ریس شواهدی از مطالعه کشورهای یک بخش, به بررسی عوامل تعیین کننده وام های غیرجاری در بانک‌های تجاری در کشور فرانسه به غنوان یک اقتصاد بازار محور با بانک‌های کشور آلمان به عنوان یک اقتصاد بانک محور می‌پردازند. دوره پژوهش شامل سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ و با استفاده از یک رویکرد پنل پویا و مدل مورد استفاده رگرسیون چند متغیره است. در این پژوهش اثر متغیرهای خاص بانک و اقتصاد بر روی کیفیت وام سنجیده شده‌است. منظور از کیفیت وام همان متغیر وابسته» وام‌های غیرجاری هستند که از نسبت وام‌های لاوصول به تسهیلات ناخالص به‌دست می‌آید. ۷ متغیر مستقل مختص بانک با ارتباط و اثرگذاری مورد انتظار عبارتند از: نسبت ذخیره مشکوک‌الوصول به کل دارایی‌ها نسبت هزینه‌های عملیاتی به در آمدهای عملیاتی» نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها نسبت سرمایه به کل دارایی‌ها در آمد غیر بهره‌ای به کل درآمد» لگاریتم طبیعی کل دارایی‌ها» سود خالص به کل سرمایه و پنج متغیر کلان عبارتند از: نرخ تورم» تولید ناخالص ملی» نرخ واقعی بهره» نرخ بیکاری» نرخ ارز. به جز متغیر تورم که تاثیر معناداری بر وام‌های لاوصول در فرانسه ندارد» الباقی متغیرهای کلان و خاص بانک به صورت معناداری بر کیفیت وام هم در آلمان و هم در فرانسه تاثیر دارند. البته جهت تاثیر همه‌ی متغیرها در هردو اقتصاد یکسان و یک سو نیست. به عنوان نمونه نسبت ذخیره مشک وک الوصول به کل» نسبت هزینه به د رآمد و نرخ بهره بر معوقات در فرانسه تاثیر مثبت و در آلمان تاثیر منفی دارند. متغیر اهرم یا همان نسبت بدهی به دارایی‌ها بر معوقات در فرانسه تاثیر منفی و در آلمان تاثیر مثبت دارد. برخی متغیرها همچون اندازه یا همان لگاریتم طبیعی دارایی‌ها بازده سهام» تولید ناخالص ملی و نرخابیکاری تاثیرهمسو در هر دو نوع اقتصاد دارند. البته برخی از آنها تاثیرهای نزدیک به هم و برخی دیگر با توجه به بانک محور بودن اقتصاد آلمان و بازار محور بودن اقتصاد فرانسه تاثیرات متفاوتی دارند. در کل وام‌های لاوصول در آلمان نسبت به عوامل تعیین.کننده امختص بانک حساسیت بیشتری نسبت به وام‌های غیرجاری فرانسه دارند که این برگرفته از بانک محور بودن اقتصاد آلمان دارد. الیانو(۲۰۱۳) در پژوهشی تحت عنوان معیارهای کلان اقتصادی که کیفیت وام دهی در آلبانی را تحت تاثیر قرار می‌دهند» به بررسی تاثیر؛عوامل کلان بر ریسک اعتباری و معوق شدن و لاوصول شدن وام ها در صنعت بانکداری آلبانی پرداخته‌است. معیارهای کلان اقتصادی عبارتند از: رشد ناخالص تولید ملی» نرخ بهره وام» نرخ بیکاری» نرخ تورم» نرخ ارز و معیار ریسک اعتباری میزان وام های غیر جاری بوده‌است. دوره پژوهش شامل سال‌های ۲۰۰۵ تا ۳ و شامل ۶ مشاهده و از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده شده‌است. نرخ بیکاری بر خلاف انتظار به صورت معنادار و منفی بر ریسک اعتباری تاثیر دارد. نرخ تورم نیز به صورت منفی و معنادار اثرگذاری خود را نشان داده‌است. البته ضریب این متغیر از ضریب نرخ بیکاری کمتر است. توجیه پژوهش گر دراین رابطه به بالا بودن بیش از حد نرخ های بیکاری و تورم در این دوره در کشور آلبانی بوده است. ارتباط بین نرخ رشد تولید داخلی و وام های غیرجاری مطابق انتظار منفی و معنادار بوده لیکن این اثرگذاری نسبت به سایر متغیرها در درجه پایین‌تری قرار دارد. از دیگر مستندات این پژوهش این است که نرخ‌های ارز و بهره در ارتباطی مثبت و راوی!(۱۳ ۰) در پژوهشی به بررسی عوامل کلان تاثیرگذار بر ریسک اعتباری بانک‌های نپال پرداخته است. معیار ریسک اعتباری.نیز؛در این پژوهش همچون سایر پژوهش‌ها میزان وام‌های غیرجاری است. چرخه تجاری» تورم» عرضه پول» نرخ بهره بازار و نرخ مبادله ارز از عوامل کلان بکار رفته در این پژوهش هستند: نتایج پژوهش نشان می دهد که تنها تاثیرگذاری نرخ تورم و نرخ ارز بر روی ریسک اعتباری و آن هم به صورت مثبت تایید می‌شود و معناداری با توجه به مبانی نظری و مطالعات انجام شده توسط دیگران» هدف از این مطالعه بررسی تاثیر عوامل چهارگانه خاص بانکک» فرد وام و عوامل کلان بر روی معوق شدن مطالبات بانکی است. در اين پژوهش برای آزمون فرضیه‌ها از ۵ مدل رگرسیون خطی استفاده شده‌است. منظور از رگرسیون خطی وجود رابطه خطی بین متغیرهای مستقل با متغیر وابسته است. در تحلیل‌های رگرسیون اساسا وابستگی یک متغیر وابسته به یک و یا چند متغیر مستقل دیگر پرداخته می‌شود. در این پژوهش ۲۲ متغیر مستقل نقش توضیح‌دهندگی یک متغیر وابسته تحت عنوان وام‌های مشک وک الوصول را انجام می‌دهند. مدل‌های رگرسیون در دو گروه کلی تک معادله‌ای و معادلات همزمان تقسیم‌بندی می‌شوند. در مدل‌های تک معادله ای فرض بر این است که رابطه بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته یک سویه است. در معادلات هم‌زمان رابطه دوسویه است. با توجه به آنچه که در بخش مبانی نظری ارایه شد» انتظار تاثیرگذاری ۲۲ متغیر مورد بر رسی» بر متغیر وابسته است و تاثیرگذاری یک سویه انتظار می‌رود. بنابراین مدل های به کار رفته در این پژوهش از نوع تک معادله هستند. برای تحلیل مدل‌های تک معادله‌ای از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای اینکه تفسیر آماری نتایج رگرسیون امکان‌پذیر باشد؛ خودهمیستگی و یا واریانس ناهمسانی از موارد نقضن فروض کلاسیک است. برای رفع این مشکل و برآورد ضرایب می‌توان از روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته! استفاده کرد. به همین دلیل در این پژوهش برای تحلیل نتایج مدل رگرسیون از روش حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شده‌است. برای برآورد مدل‌ها از نرم افزار ۱۲ 51218 استفاده شده‌است. داده‌های مربوط به این پژوهش به صورت مقطعی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. داده‌های مقطعی اطلاعات مربوط به یک يا چند متغیر را برای چند واحد يا مورد نمونه به عنوان مثال چند شرکت برای با توجه به مبانی نظری و آنچه که در بخش پیشینه خارجی پژوهش ارایه شد؛ در این پژوهش از مدل های ارایه شده چایبی و افتایتی(۲۰۱۵) و مختارف و محمدأف(۲۰۱۸) که مدل‌های رگرسیونی هستند که عوامل کلان و مختص بانک را بر وام های غیرجاری برازش می‌کنند» به عنوان راهنما استفاده شده است. با توجه به اینکه از جمله اهداف پژوهش بررسی عوامل تاثیرگذار فردی و مربوط به شعبه نیز بوده‌است برای این متغیرها نیز مدل مربوطه تدوین شده‌است که در ادامه این بخش توضیح و ارایه می‌شوند. برای بررسی تاثیر عوامل تاثیرگذار فردی بر روی معوقات بانکی از رابطه یک استفاده شده است. در این رابطه در سمت راست متغیرهای مربوط به ویژگی‌های شخص وام گيرنده و در سمت چپ متغیر وابسته وام معوق قرار دازد. متغیرهای مستقل.این رابطه عبارتند از: سن» نوع فرد» میزان تحصیلات» جنسیت و شغل. تعریف متغیرهای همه‌ی رابطه‌ها و نحوه‌ی عملیاتی برای بررسی تاثیر متغیرهای مختص بانک از رابطه دو استفاده شده‌است. در این رابطه تاثیر متغیرهای درجه شعبه» اندازه» تعداد وام پرداختی» موقعیت شعبه و مصارف شعبه در سمت راست رابطه و به عنوان ویژگی‌های شعبه‌ای که وام پرداختی آن معوق شده» مورد آزمون قرار برای بررسی تاثیر ویژگی‌های وام پرداختی بر معوق شدن آن در این پژوهش از رابطه سه استفاده شده است. در این رابطه از ۵ ویژگی و يا متغیر مختص وام در سمت راست رابطه استفاده شده که عبارتند از: نرخ وام» مبلغ وام» مدت وام» وثیقه وام و نوع وام. برای یافتن میزان تاثیر متغیرهای کلان بر معوق شدن تسهیلات از رابطه چهار استفاده شده‌است. در این رابطه ۷ متغیر کلان نقدینگی» تغییر دولت» شاخص بازار سرمایه رشد اقتصادی» نرخ تورم» نرخ بیکاری» نرخ ارز» در سمت راست رابطه .قرار گرفته و تاثیر آنها بر معوق شدن با مطالعه نتایج چهار رابطه ذکر شده بالا" تاثیرگذاری هر کدام از عوامل در گروه مربوط به خود مشخص می‌شود. یکی از اهداف این پژوهش مقایسه چهار گروه از عوامل با یکدیگر و یافتن تاثی رگذارترین گروه از این ۴ گروه بوده‌است که رابطه ۵ به این منظور تدوین شده‌است. در سمت راست این رابطه ۴ عامل اصلی فرد» شعبه» وام و کلان قرار گرفته‌اند و تاثیرگذاری آنها بر معوق شدن تسهیلات به صورت همزمان مورد آزمون قرار گرفته‌است. ۷ : متغیر وابسته این پژوهش است. این یک متغیر کمی است که شامل مانده بدهی مشکوک‌الوصول یک تسهیلات به شمار می‌آید. عدد مربوط به این متغیر از پرونده‌های ارسالی به مدیریت و مراجع قضایی استخراج شده‌است. هرگاه شعب از وصول یک فقره تسهیلات نا امید می‌شوند» پرونده مورد نظر را با مدارک مربوط به وثایق تسهیلات به مراجع بالاتر خود ارجاع می‌دهند. این عدد برگرفته از؛پرونده‌هایی است که سالیان متمادی از پرداخت آنها گذشته و می‌توان جز سوخت شده‌ها به حساب آورد. 0 این متغیر نشان دهنده مبلغ وام به مشتری است. متغیر توضیحی مبلغ وام به صورت کمی در مدل‌ها بررسی شده‌است. این عدد از پرونده اعتباری مشتری قابل دستبابی است. در قرار داد منعقد بین مشتری و بانک و سامانه اعتباری شعب و مدیریت بانک رقم مربوطه موجود 6 مدت وام: مدت وام‌های پرداختی به مشتریان به صورت روزانه و یا ماهیانه محاسبه می شود. در این پژوهش این متغیر به صورت متغیر مجازی وارد مدل شده‌است. در صورتیکه مدت قرارداد یک سال و يا کمتر باشد تسهیلات به عنوان کوتاه مدت شناخته می‌شود و عدد صفر را به خود اختصاص می دهد. اگر مدت قرارداد از یک سال بیشتر باشد» متغیر عدد یک 3 نرخ وام: درصد سود ذکر شده در قرار داد وام که بانک بر روی هر قسط و یا به صورت یکجا در پایان قرارداد دریافت می‌کند. نرخ وام‌های پرداختی در کشور بین ۴ تا ۲۴ درصد متغیر است. اگرچه در سال‌های اخیر بالاترین نرخ دریافتی ۱۸ درصد مصوب شده است» لیکن بانک‌ها با افزودن نرخ‌های کارمزد و یا آبونمان تا ۲۴ درصد سود دریافت می‌کنند. در این پژوهش این متغیر به صورت مجازی وارد مدل‌ها شده‌است. در صورتیکه نرخ تسهیلات ۱۲ و يا کمتر از ۱۲ درصد باشد» عدد صفر و اگر بیشتر باشد» عدد یک را به خود ۷ نوع وام: این متغیر یک متغیر مجازی است. اگر.وام پرداختی تکلیفی و یا تبصره‌ای باشد» به این معنا که از سوی دولت.و.یا"تک سازمان"و یا نهاد دولتی پرداخت تسهیلات به اشخاص مورد نظر تکلیف شده باشد و بانک‌ها مجبور به اطاعت باشند» عدد یک را به خود اختصاص می‌دهد. در غیر این صورت اعدد صفر به متغیر تغلق می‌گیرد. در وام‌های تکلیفی با توجه به اینکه بانک‌ها در شرایط اجبار قرار دارند»؛نظارت آنها کمتر بوده و این می‌تواند بر عدم رعایت بهداشت اعتباری و اعتبارسنجی مشتری تاثیر داشته باشد. تسهیلات قرض الحسنه ازدواجی نمونه‌ای از این نوع وام‌ها هستند که بانک‌ها مکلف به پرداخت با شرایط ضمانتی که ||0۵): نوع وثیقه: در این متغیر ویقه‌ها به دو نوع معتبر و کمتر معتبر تقسیم می‌شوند. وثایق رهنی غیرمنقول و سپرده های نقدی در گروه وثیقه های معتبر قرار می‌گیرند و سفته و سایر وثایق در گروه دوم قرار می گیرند. منطقی این است که تسهیلاتی که پشتوانه وثایق آنها سپرده های نقدی و اموال غیرمنقول رهنی هستنده احتمال بازپرداخت بالاتری به مراتب داشته‌باشند. به همین دلیل این متغیر مجازی در این شرایط عدد صفر را به خود اختصاص می‌دهد و در غیر ۵ شاغل: متغیری مجازی است که در صورتیکه وام گيرنده شاغل باشد عدد صفر را به خود اختصاص می‌دهد. تصور بر این است که افراد شاغل دارای منابع درآمدی هستند و به همین علت توانایی بازپرداخت تسهیلات را خواهند داشت. در صورتیکه گيرنده تسهیلات شاغل نباشد و يا اینکه مجوزات شغلی ارایه نکند» متغیر عدد یک را در مدل خواهد داشت. در ارتباط با افراد حقوقی همگی به عنوان شاغل محسوب می‌شوند که اگر شرکت دارای فعالیت 6 تحصیلات: متغیری مجازی است. که گیرندگان وام به دو دسته افراد با تحصیلات عالیه و افراد با تحصیلات دیپلم و پایین‌تر تقسیم شده‌اند..به نظر می‌رسد که اگر افراد دارای تحصیلات عالیه باشند از جایگاه اجتماعی بهتر» شغل و سطح درآمد بهتری برخوردار خواهند بود. همچنین با درایت بهتری | زتسهیلات دریافتی استفاده خواهند کرد. به همین دلیل احتمال بازپرداخت اقساط از سوی این افزاد در درجه.بالاتزی قرار.می گیرد. در این راستا اگر افراد دارای تسهیلات عالیه باشند عدد صفر و در:غیر این صورت عدد یک به عنوان یک متغیر مجازی در مدل حاضر خواهد شد. در رابطه با مشتریان حقوقی سطح سواد مدیر عامل مدنظر 0 نوع فرد: متغیری مجازی است که اگر وام گيرنده فرد حقیقی باشد عدد یک را به خود اختصاص می‌دهد و در غیر این صورت به این معنا که اگر افراد حقوقی باشند عدد صفر را به خود اختصاص می‌دهند. تصور بر این است که افراد حقوقی دارای تشکیلات سازمان یافته‌تر باشند. دارای مدیران و مشاوران مالی بوده که استفاده از آنها منجر به تصمیم‌های مفید مالی» اقتصادی برای شرکت‌ها می‌شود. به همین علت نسبت به افراد حقیقی در درجه بالاتری از 6 سن: این متغیر نیز به صورت مجازی وارد مدل شده‌است. برای این متغیر سه دامنه سنی تعریف شده‌است. افراد جوان» میان‌سال و کهنسال. تا سی سال در گروه جوان» از ۳۰ سال تا ۵ سال در گروه میان‌سال و بالای ۶۵ سال در گروه کهنسال قرار می گیرند. معمولا افراد جوان زیر ۳۰ سال هنوز به مرحله کسب ثروت و درآمد مطمئن نرسیده‌اند و همچنین تجربه لازم را نیز به دست نیاورده‌اند. همچنین بانک‌ها به اندازه کافی شناختی از سابقه آنها ندارند. در گروه کهنسال نیز به علت بالا بودن سن و.احتمال"فوت می‌تواند احتمال بازپرداخت اقساط به مشکل برخورد کند. به همین دلیل اگر فرد در یکی از این دو گروه اقرار گیرد متغیر عدد یک و در غیر این صورت عدد صفر را به خود اختصاص می‌دهد. 5ل: جنس: نوع جنسیت برای افراد حقیقی که مشخص است. برای افراد حقوقی نیز با توجه به نوع شرکت و مدیر عامل مشخص می‌شود. برای جنس مذ کر عدد صفر و برای جنس مونث عدد یک اختیار شده‌است. پذیرفتنی است که درآمد آقایان از خانم ها بیشتر باشد. همچنین سطح ثروت نیز از این قاعده پیروی می‌کند:همچنین این احتمال وجود دارد که آقایانی که خود صلاحیت گرفتن وام را ندارند و جز افراد بد حساب به شمار می آیند از طریق خانم خود اقدام به گرفتن تسهیلات داشته باشند. که این مطلب نیز باعث افزایش ریسک اعطای تسهیلات ۹ درجه شعبه: شعب بانک‌ها دارای درجه‌بندی مختلف هستند. درجات ممتاز» یک. دوه سه» چهار و پنج و یا حتی بیشتر و کمتر درجه‌بندی بانک‌ها را تشکیل می‌دهد. سطح فعالیت و مسئولیت بانک‌ها به درجه آنها بستگی دارد. بنابراین درجه‌بندی شعب مورد توجه مدیریت بانک‌ها قرار می‌گیرد. در این درجه‌بندی برای بانک‌های مختلف و در طول زمان عوامل گوناگونی تاثیرگذار بوده و هستند. برخی از آنها عبارتند از سپرده‌ها از لحاظ تعداد و مبلغ» تعهدات از لحاظ تعداد و مبلغ» نظریه سرپرست» نظریه مدیریت شعب» تعداد کارکنان» حجم کار» موقعیت محلی» بروات از لحاظ مبلغ و تعداد» خدمات از لحاظ مبلغ و تعداد» عملیات ارزی» سود و زیان. هرکدام از این متغیرها وزن دهی شده و طیفی برای درجه‌بندی تغریف می‌شود. هر شعبه با کسب امتیاز درجه می گیره(:پو رکاظمی:۱۳۸۶: ۳۰۵). در این پژوهش متغیر درجه شعبه اگر درجه شعبه ممتاز الف» ممتاز اب و یا درجه.یک باشد عدد صفر و در غیر این صورت عدد یک را به خود اختصاص داده است. شعب ممتاز و درجه یک دارای بخش اعتباری ویژه هستند. تعداد کارمندان در این بخش بیشتر؛بوده و وظایف تفکیک شده است. در این شعب هم در بحث پیشگیری و هم در بحث پیگیری وصول معوقات» نسبت به دیگر شعب با درجه پایین تر نیروی بیشتر وکا رآمدتر وجود دارد. بهداشت و انضباط اعتباری بهتر رعایت می‌شود. به همین دلیل انتظار بر این است که این شعب معوقات کمتری داشته باشند. 21ع): جایگاه: منظور از متغیر جایگاه واقع شدن شعبه در کلان شهر و یا شهرهای با جمعیت متوسط و یا روستا است. محل قرار گرفتن یک شعبه می‌تواند امتیازهای برای شعبه داشته باشد که معوقات کمتری داشته باشد. معمولا سطح درآمدی و ثروت جمعیت کلان شهری از شهرهای متوسط و روستایی بالاتر است. همچنین شعب شهرهای کلان با توجه به در اختیار داشتن منابع بیشتر تعداد کارمند بیشتری داشته که خود در بحث انضباط اعتباری مور خواهد بود. شعب کلان شهرها به سرپرستی‌های بانک‌ها نزدیک‌تر بوده و در بحث اقدام های قانونی سریعتر عمل خواهند کرد. همه‌ی این موارد می‌تواند دلایلی باشد بر اینکه احتمال وصول معوقات در شعب کلان شهرها از مناطق فایگر بیش بیشتر باشد. در این پژوهش اگر شعبه در کلان شهر واقع شده باشد عدد صفر و در غیر این صورت عدد یک را به خود اختصاص خواهد داد. 06 منابع: عدد مربوط به جمع منابع در اختیار یک شعبه شامل چهار سپرده ریالی( سپرده‌های قرض الحسنه پس انداز» قرض الحسنه جاری و سپرده کوتاه‌مدت و بلندمدت) به عنوان متغیر اندازه تعریف شده‌است. رقم مربوط به این مت متغیر از دفتر کل شعب و يا سامانه‌های اطلاعات حسابداری شعب و مدیریت شعب قاپل دستیایی است. رابطه‌ی مستقیمی ب بین منابع بانک و میزان و تعداد تسهیلات پرداختی وجود دارد. اگر بانک‌ها منابع جمع آوری شده را که برای آنها هزینه‌زا است» به مصرف نرسانند» به شعب زیان‌ده تبدیل می‌شوند. به همین دلیل باید با افزایش منابع» مصارف و میزان تسهیلات پرداختی خود را افزایش دهند. این باعث می‌شود که احتمال معوق شدن تعداد بیشتری از تسهیلات وجود داشته باشد. از سوی دیگر منابع بیشتر یک شعبه شاید همراه با درجه بالاتر شعبه و به دنبال آن تعداد کارمند بیشتر و بهتر و با تجربه‌تر باشد. این مهم می‌تواند تاثیر منفی در افزایش مطالبات داشته باشد. 45 مصارف: یک متغیر کمی: است: که مبلغ کل تسهیلات پرداختی شعبه را نشان می‌دهد. منطقی آثق است: که هرچه میزان تسهیلات پرداختی بیشتر باشد ریسک بازپرداخت افزایش یابد. البته که مصارف بالای شعبه در سودآوری شعبه به علت دریافت سودهای بالای تسهیلات تاثیر مستقیم دارد. سودآوری بر روی درجه شعبه» تعداد کارمندان شعبه و بخش اعتبارات ت تاثیر مستقیم دارد و این می‌تواند تاثیر کاهنده بر معوقات شعبه داشته باشد. 0 تعداد وام پرداختی: متغیر کمی است که تعداد کل وام های پرداختی توسط شعبه در یک دوره را نشان می‌دهد. این داده از سامانه‌های شعب و مدیریت شعب قابل استخراج است. اگرچه با افزایش تعداد وام از یک سو با درگیر شدن افراد بیشتر در بازپرداخت ریسک معوق شدن کاهش پیدا می‌کند؛ لیکن از سوی دیگر افزایش تعداد پرونده‌ها میزان بررسی پیش از پرداخت و رسیدگی‌های بعد از پرداخت را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد و این می‌تواند 0۷ نرخ بیکاری: در این پژوهش یک متغیر کمی است. مرکز آمار ایران مرجع رسمی محاسبه و انتشار آمار نرخ بیکاری است. بر اساس تعریف مرکز آمار» نرخ بیکاری عبارت است از نسبت جمعیت بیکار بهاجمعیت فعال. "جمعیت فعال اقتصادی تمام افراد بزرگگک‌تر از ۱۰ سال را در بر می گیراند. که ار هفته قبل#از آماژ‌گیری در تولید کالا و خدمات مشارکت داشته (شاغل) و یا با وجود قابلیت مشارکت» مشارکت نداشته‌اند(بیکار). در واقع جمعیت فعال بیانگر تعداد افرادی هستند که.توانایی؛و تمایل عرضه نیروی کار خود را به بازار دارند و به دو دسته شاغل و بیکار تقسیم می‌شوند. افراد شاغل طبق تعریف بخشی از جمعیت فعال‌اند که در هفته آمارگیری » حداقل یک ساعت کار کرده‌اند. افراد بیکار نیز بخشی از جمعیت فعال بوده که در هفته آمارگیری با وجود: آمادگی برای انجام کار و جستجوی کار فاقد کار بوده‌اند (سایت آمار ایران). عدد مربوط به این داده از سایت آمار ایران استخراج شده‌است. منطقی است که نرخ بیکاری با تاثیر مستقیم بر درآمد رابطه‌ی مستقیمی با افزایش 0۷ تغییر دولت: یک متغیر مجازی است. در هنگام جمع آوری داده ها به صورت چشمگیری مشاهده شد که علی‌رغم بالاا بودن تعداد وام‌های پرداختی در دولت‌های نهم و دهم تعداد کمتری از وام‌های مشک وک‌الوصول به این دوره‌ها اختصاص دارد. به همین دلیل برای بررسی اين ابهام متغیر تغییر دولت در مدل گنجانده شد. اگر تسهیلات اعطایی در دولت های هشتم» یازدهم و دوازدهم پرداخت شده باشد» متغیر در مدل عدد یک و در صورتیکه پرداخت در دولت‌های نهم و دهم صورت گرفته باشد عدد صفر را به خود اختصاص می‌دهد. 0ا: نقدینگی: به حجم پول در گردش نقدینگی گفته می‌شود. حجم پول در گردش شامل دو موژلفه پایه پولی" و ضریب فزاینده پولی است. این متغیر به صورت سالیانه هماهنگث با آمار اعلامی سایت وزارت اقتصاد ارایه شده است( سایت وزارت اقتصاد). هنگامی که این نقدینگی در اختیار افراد قرار می گیرد» توان مالی افراد را بالا می‌برد بنابراین از یک سو این متغیر می‌تواند تاثیر منفی بر روی معوقات.داشته باشد. از اسوی .دیگر خود این متغیر بر سایر مولفه‌های اقتصادی تاثیر منفی داشته و از جهت دیگر می‌تواند تاثیر فزاینده بر معوقات داشته 0 تورم: نرخ تورم نشان دهنده افزایش» کاهش يا ثبات در قیمت مصرف کننده کالاها و خدمات است. برای اندازه گیری این شاخصی محمولا در بازه‌های زمانی هفتگی» ماهیانه و سالیانه» قیمت انواع کالاها و خدمات در سراسر هر کشوری اندازه گیری و اعلان عمومی می‌شود. کالاها و خدماتی که قیمت‌شان درانرخ تورم محاسبه می‌شود؛ معمولا از کالاها و خدمات ضروری زندگی مردم به شمار می روند. به مجموعه این کالاها سبد کالایی و خدماتی سنجش تورم می گویند. این سبد کالایی و خدماتی که به عنوان سبد پایه و شاخص کالا شناخته می‌شود هر چند سال یکبار مورد بازنگری قرار می گیرد. در ایران تدوین این سبد از سال ۱۳۳۸ آغاز شد. آخرین بار در سال ۱۳۸۳ با در نظر گرفتن ۹ قلم کالا و خدمات در ۵ شهر منتخب از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی مورد ارزیابی و محاسبه قرار گرفت ( عدد مربوط به این متغیر به صورت سالیانه وارد مدل شده است. استخراج این عدد از انطباق گزارش‌های سایت‌های بانک مرکزی و آمار ایران صورت گرفته است. 01۹ شاخص بورس: در کل کلمه شاخص ! به معنای نمودار» نشان‌دهنده و نماینده است. در این پژوهش شاخص کل قیمت سهام مدنظر بوده که بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه‌ی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. عدد مربوط به این متغیر از سایت سازمان بورس استخراج و با گزارش سایت.وزارت.اقتصاد تطبیق داده شده است. اگرچه شاخص به صورت روزانه محاسبه می‌شود؛ برای همسانی با سایر متغیرهای کلان اقتصادی این 6 نرخ ارز: در محاسبه این متغیر ارز مورد نظر دلار امریکا در نظر گرفته شده است و به صورت سالیانه نسبت برابری دلار در برابر ریال ایران در بازارهای آزاد ارایه شده‌است. این نرخ از سایت بانک مرکزی و سایت آمار ایران استخراج و تطبیق داده شده‌است. 0 رشد اقتصادی: به تعبیر ساده رشد اقتصادی عبارت است از افزایش تولید یک کشور در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه. در سطح کلان افزایش تولید ناخالص ملی " یا تولید ناخالص داخلی " در سال مورد بحث به نسبت مقدار آن در یک سال پایه» رشد اقتصادی محسوب می‌شود( سایت وزارت اقتصاد). این نحوه محاسبه تاثیر افزایش قيمت‌ها و یا همان تورم را بر رشد اقتصادی حذف می‌کند. عدد مربوط به این متغیر از سایت‌های آمار» بانک مرکزی و وزارت اقتصاد گرفته و تطبیق داده شده‌است. پژوهش حاضر بر موضوعی مالی - پولی تمرکز دارد. مطالبات بانکی یکی از مولفه‌های پولی است که بر دیگر بخش‌های بازارهای پول و سرمایه تاثیر مستقیم و یا غیر مستقیم دارد و از دیگر بخش‌ها نیز تاثیر می‌پذیرد. قلمرو موضوعی این پژوهش جز پژوهش های اثباتی بازار سرمایه محسوب می‌شود. با توجه به نوع داده های این پژوهش که مقطعی هستند قلمرو زمانی به پایان سال ۱۳۹۷ برمی گردد. قلمرو مکانی.پژوهش با توجه به اینکه یک مطالعه موردی است به بانکک‌های ملت استان اصفهان اختصاص دارد. اجامعه پژوهش شامل بیش از بیست هزار پرونده اعتباری بوده‌است. از این میان نزژدیک هفتصد پروّنده می‌توانسته اند که مورد آزمون قرار بگیرند. واکاوی پرونده‌ها و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز نشان می‌دهد که حتی در حین جمع آوری اطلاعات و انجام پژوهش نیزتعدادی از پرونده‌ها وصول شده‌اند. اطلاعات تعدادی از پرونده‌ها نیز موجود نبوده و یا درحدی ناقص بوده‌است که یابستی کنار گذاشته‌می‌شدند. با این حال تعداد ۳۷۱ پرونده تسهیلات که شرایط متغیر وابسته را داشتند مورد بررسی قرار گرفته است که در نوع خود از لحاظ تعداد یک رکورد محسوب می‌شود اهداف پژوهش حاضر بررسی عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن تسهیلات بانکی در قالب ۴ گروه است. برای دستیابی به این هدف ۵ رابطه تدوین شد. رابطه یک پژوهش تاثیر عوامل فردی بر معوق شدن تسهیلات را مورد آزمون قرار داده است. در جدول یک نتایج آزمون رابطه یک نشان داده‌شده‌است. با توجه به مقدار 0-۷206 به‌دست آمده برای آماره ۴ که برابر صفر است» فرض صفر رد می‌شود و این نشان می‌دهد که تمای ضرایب رگرسیون به‌طور همزمان صفر نیستند و به طور هم‌زمان بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته رابطه معنی‌داری وجود دارد. در بین متغیرهای مستقل» متغیر نوع فرد یعنی حقیقی و یا حقوقی بودن بر معوق شدن تسهیلات به صورت مثبت و معنادار تاثیر دارد. مطابق با مبانی نظری نیز انتظار بر این بود که افراد حقوقی با توجه به ساز و کار مالی منضبط‌تر و با داشتن مدیران مالی با دانش بیشتره بهتر عمل کنند و اینکه هنگام پرداخت تسهیلات بیشتر مورد ارزیابی قرار گیرند و به همین دلایل دارای ریسک اعتباری پایین‌تری باشند. این مبانی در این پژوهش نیز تایید شده‌است. با توجه به اینکه این متغیر در دیگر پژوهش‌ها کمتر موزد توجه قرار گرفته مقایسه‌پذیری نتایج با دیگر پژوهش ها امکان‌پذیر نیست. تنهاانتایج پژوهش: رجب‌زاده‌مغانی و همکاران(۱۳۹۵) همسو با این نتیجه است. با توجه به مقدار 0-۷26 برای آماره 1 رابطه‌ی متغیرهای جنس» سن» شغل و تحصیلات در این پروهگواید پاش مواضاهم سی با این پژوهش» فردوسی و همکاران(۱۳۹۲) نیز معناداری متغیر سن را تایید نکرده‌اند. برعکس نتایج این پژوهش رجب‌زاده و همکاران(۱۳۹۵) نشان داده‌اند که سن کمتر از ۳۸ سال با ریسک اعتباری بالاتری همراه است. همچنین افراد با مدرک بالای دیپلم ریسک اعتباری کمتری دارند. بنابراین در پژوهش آنها معناداری متغیرهای شغل و میزان تحصیلات نیز تایید شده‌است که در پژوهش حاضر اینگونه نیست. به نظر می‌رسد ویژگی‌های فردی دیگری همچون نیت و شخصیت فرد تاثیر بیشتری بر وصول و يا عدم وصول وام داشته باشند که در دنیای واقع به سختی قابل آزمون و کمی شدن هستند. در جدول شماره ۲ نتایج مربوط به برازش عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن تسهیلات مربوط به ویژگی‌های شعبه آورده‌شده‌است. نتایج نشان می‌دهد رابطه‌ی معناداری بین درجه شعبه با معوق شدن تسهیلات وجود دارد. نتیجه همسو با مبانی نظری است. هرچه درجه شعبه بهتر باشد» کارکنان بهتر و بیشتری در قسمت اعتباری مشغول خواهند بود. این بر ارزیابی بیشتر یک پرونده قبل از اعطا و پیگیری‌های بعد از آن تاثیر مستقیم دارد. همچنین شعب با درجه‌ی بهتر با مشتریانی با توان مالی بالاتر تعامل خواهند داشت. این مطلب نیز باعث می‌شود ریسک اعتباری کاهش پیدا کند. خروجی‌های مدل نشان می‌دهد که اثرگذاری متغیرهای جایگاه شعبه» مصارف شعبه منابع شعبه و تعداد وام‌های پرداختی بر معوق شدن تسهیلات تایید نمی‌شود. این در حالی است که در پژوهش‌های مرادخانی و همکاران(۱۳۹۲)» چایبی و افتایتی(۲۰۱۵)» مختارف و محمدأف(۲۰۱۸) تاثیر اندازه بانک یا همان منابع به صورت مستقیم تایید شده‌است. همچنین تاثیر تسهیلات در پژوهش میرزایی و همکاران(۱۳۹۵) و محمدی و همکاران(۱۳۹۵) بر خلاف مبانی نظری تاثیرمعکوس دارد. همسو با نتایج این پژوهش مختارآفی و سحمدآف(۲۰۱۸) تاثیر کنلوواوسر ان ملاس امه را تایید نمی کنند. جدول ۱ : ب رآورد رابطه عوامل فردی تاثی ر گذار بر معوق شدن تسهیلات رابطه سوم پژوهش به دنبال یافتن تاثیرگذاری عوامل مختص بانک بر معوق شدن تسهیلات بانکی است. نتایج خروجی این مدل در جدول شماره سه قابل مشاهده است. نتایج نشان می دهد مطابق مبانی نظری مبلغ» نوع و نرخ وام تاثیر مستقیم بر معوق شدن تسهیلات دارند. هرچه مبلغ وام بیشتر باشد احتمال نکول آن بیشتر؛ است. این مطلب مورد تایید رجب‌زاده و همکارن(۱۳۹۵) بوده و البته کریمی او همکاران(۱۳۹۴) آن زا تایید نمی‌کنند. معیار نوع وام در پژوهش حاضر وام‌های تکلیفی بوده‌است. نتایج نشان می دهد که تسهیلاتی که به بانک‌ها برای پرداخت تکلیف شده‌است و بانک‌ها را تحت فشار قرار می‌داده» بیشتر معوق شده‌اند که البته این نتیجه توسط پژوهش کریمی و همکارات(۱۳۹۴) تانید نمی‌شود. البته همسو با پژوهش آنها با افزایش نرخ وام» احتمال معوق شدن آن نیز بالا می‌رود. همان گونه که ضرایب جدول نشان می‌دهد تاثیرگذاری نوع وثیقه و مدت وام نیز تایید نشده‌است. متضاد با پژوهش حاضر رجب‌زاده و همکاران(۱۳۹۵) نشان می‌دهند هرچه تعداد اقساط طولانی‌تر باشد احتمال معوق شدن بیشتر است. در پژوهش فردوسی و همکاران (۱۳۹۲) بر خلاف پژوهش حاضر معناداری متغیر مبلغ وام و نرخ تسهیلات تایید نمی‌شود. همچنین متفاوت با نتایج پژوهش حاضر و همسو با کریمی و همکاران(۱۳۹۴) تعداد اقساط بالاو وثیقه تاثیر کاهنده بر معوقات دارند. تنها نتیجه مشابه به نوع وام برمی گردد که تاثیر مستقیم بر معوق شدن می گذارد. ۲ ۳ ۳ فصفامه مات نوین بنکی - دوره چهرم - شعاره ۱۷ - پیز ۱۳۰۰ دیرخانه مرکو ی 3500 در جدول ۴ نتایج برازش مدل چهار شامل متغیرهای کلان گنجانده‌شده‌است. مطابق با مبانی نظری تاثیر تورم به صورت مثبت مورد تایید قرار گرفته‌است. با افزایش نرخ تورم از یک سو توان افراد برای باز پرداخت اقساط کاهش پیدا می‌کند و از سوی دیگر بین نرخ واقعی تسهیلات و نرخ اسمی شکاف ایجاد می‌شود. این مورد نیز باعث سو استفاده برخی شده و باعث می‌شود علی‌رغم توانایی مالی بازپرداخت اقساط را تا حد امکان به تاخیر بیندازند. همکاران(۱۳۹۵) نتایج این پژوهش را تایید و الیانو(۲۰۱۳) و مختارآف و محمدآّف (۲۰۱۸) در پژوهش حاضر همچون راوی۲۰۱۳(۰):تاثی رگذاری متغیر ,نقدینگی مورد تایید قرار نمی گیرد. این درحالی است که میرزایق او همکاران(۱۳۹۵) نشان,می‌دهند که افزایش نقدینگی منجر به افزایش معوقات می‌شود. مطابق با نتایج فاضلیان و همکاران (۱۳۹۳) و در نقطه مقابل سختارآف(۲۰۱۸) شاخص بورس به: صووت و #وظبروعوقات بانکی تا رگذار بوده است: تاثی رگذاری نرخ ارز دراین پژوهش همانند مختارّف(۲۰۱۸) مورد تایید قرار نمی گیرد. این همکاران(۱۳۹۵)» چایبی و افتایتی(۲۰۱۵) و"مرادخانی و همکاران(۱۳۹۵) تاثیر مثبت آن را مستند کرده‌اند. تاثیر متغیر مستقل تغییر دولت نیز به صورت مثبت از خروجی‌های جدول ۴ است. به این معنا که تغییر دولت همرا با تغییر سیاست‌های کلی به صورت مستقیم بر معوق شدن تسهیلات تاثی رگذاشته است. به صورت معناداری معوقات دولتهای هشتم» یازدهم و دوازدهم از دولت نهم و دهم بیشتر است. این متغیر در سایر پژوهش‌ها مورد آزمون قرار نگرفته‌است. متفاوت از مبانی نظری تاثیرگذاری معکوس نرخ بیکاری همانند پژوهش الیانو(۲۰۱۳) مستند شده‌است. این درحالی است که چایبی و افتایتی(۲۰۱۵) و مختارآأف(۲۰۱۸) تاثیر مستقیم نرخ بیکاری را مستند کرده‌اند. مطابق با آنچه انتظار می‌رود تاثیر معکوس رشد اقتصادی در این پژوهش همچون الیانو(۲۰۱۳)» محمدی و همکاران(۱۳۹۵)» چایبی و افتایتی (۲۰۱۵)» مرادخانی و همکاران(۱۳۹۵) مستند می‌شود. در پژوهش‌های مختارآأف(۲۰۱۸) و میرزایی و همکاران (۱۳۹۵) تاثیر گذاری متغیر رشد اقتصادی تایید نمی‌شود. جدول ۳ : برآورد رابطه عوامل مختص وام تاثی ر گذار بر معوق شدن تسهیلات جدول ۶ : ب رآورد رابطه عوامل کلان تاثی ر گذار بر معوق شدن تسهیلات یکی از اهداف مدنظر پژوهش مقایسه تاثیرگذاری چهار گروه عوامل فردی» مختص وام» ویژگی‌های شعب و عوامل کلان بر معوق شدن تسهیلات است. رابطه ۵ برای این منظور تدوین شده‌بود. نتایج برازش این رابطه در جدول ۵ ارایه شده است. همان‌گونه که در بخش مبانی نظری به آن اشاره شد با توجه به بانک محور بودن اقتصاد ایران انتظار بر این است که عوامل مختص بانک تاثیر بیشتری بر معوق شدن تسهیلات داشته باشند. اگرچه تاثیرگذاری هر چهار دسته عامل بر معوق شدن تسهیلات مورد تایید قرار می‌گیرد لیکن تاثی رگذاری عوامل کلان به مراتب بیشتر به چشم می‌خورد. چایبی و افتایتی(۲۰۱۵) نشان می‌دهند که معوقات بانکی در آلمان به عنوان یک اقتصاد بانک محور نسبت به فرانسه به عنوان یک اقتصاد بازار محور بیشتر متاثر.از«عوامل درونی و مربوط به بانک است. نتایج پژوهش حاضر عکس مطلب رانشان می.دهد و شاید این به این خاطر است که آن‌گونه که در پژوهش‌های داخلی به آن اشاره شده است» اقتصاد ایران بانک محور نبوده و تاثیرات بیشتری از متغیرهای کلان می‌گیرد. نتایج پژوهش‌های محمدی و همکاران(۱۳۹۵) و فاضلیان و همکاران( ۱۳۹۳).همسو با نتایج پژوهش حاضر است درحالیکه مرادخانی و همکاران(۱۳۹۵) و جدول ۵: ب رآورد رابطه عوامل چهارگانه فرد وام» شعب و کلان تاثیرگذار بر نام , نماد متغیر ‏ ضریب آماره ۲ 0 ۴ -۳۲۵)۴ آزمون بانک ها از بخش های مهم و تاثیرگذار اقتصاد به حساب می‌آیند. معوقات بانکی یکی از مولفه‌های بانکی به‌شمار می آید که تاثیر بسیار مستقیم بر سود آوری و بقای بانک‌ها دارد. به تبع آن با توجه به تاثیرگذاری بانک‌ها بر جوانب مختلف زندگی بشری» خطر معوقات بانکی از عواملی است که مدنظر اقتصاددان‌ها» مدیران سیاسی» پژوهشگران و ... قرار دارد. در این پژوهش عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن تسهیلات در چهار گروه تقسیم‌بندی شد. تاثیرگذاری این عواملبه صورت جداگانه و به طور هم زمان بررسی شد. این چهار گروه شامل عوامل کلان» عوامل مربوط به فرد وام گیرنده» عوامل مربوط به ویژگی‌های وام و عوامل مربوط به شعبه پرداخت کننده تسهیلات هستند. در بین چهار دسته عامل» بیشترین تاثیرگذاری به عوامل کلان برمی گردد. به این معنا که با بهبود موژلفه‌های واقعی اقتصاد» در سطح کلان» کسب و کار رونق گرفته و احتمال معوق شدن کمتر می‌شود. بنابراین برعکس آنچه که به نظر می‌آید اقتصاد ایران بانک محور بوده و معوقات بانکی بیشترین تاثیر را از عوامل درونی دریافت می‌کنند» باید در سطح کلان برای بهبود اقتصاد تلاش کرد آنگاه معوقات به طور چشمگیری در بین عوامل درونی» عوامل مربوط به وام تاثی رگذارترین "بوده‌اند. با توجه به اینکه نوع وام(تکلیفی و یا غیر تکلیفی)» مبلغ و نرخ وام.تاثیر بیشتری بر معوق شدن تسهیلات دارند» مدیران بانکی باید نسبت به وام های تکلیفی» وام های.با نرخ پایین که اکثرا تکلیفی بوده و به علت جرایم تاخیر پایین تر محل سو استفاده در بازپرداخت قرار می گیرند و همچنین وام‌های با مبالغ بالا حساسیت بیشتری به خرج دهند. در رابطه با ویژگی های مربوط به شعب نیز درجه شعبه تنها متغیر معنادار بوده است..این مطلّانّشان.می ده که بخش اعتباری با تعداد کارمند بیشتر و تواناتر می‌تواند تاثیر مستقیم بر کاهش معوقات داشته باشد که اين مهم باید مدنظر مدیران بانکی قرار گیرد. چه بسا افزودن یک کارمند به بخش اعتباری باعث ارزیابی بهتر قبل از پرداخت تسهیلات و انتخاب درست شود. در بحث مربوط به عوامل فردی در نتایج این پژوهش و مطالعه سایر پژوهش‌ها و تفاوت‌های بین آنها می‌توان نتیجه گیری کرد که در رابطه با عوامل فردی صرفا عواملی همچون تحصیلات» جنسیت» سن» نوع شغل و غیره نه می‌تواند لس تضمینی برای بازپرداخت باشد و نه عاملی برای معوق شدن. در بحث ویژگی‌های فردی لس سابقه‌ی فرد» شناخت از او معرفی او توسط یک مشتری شناخته شده و در کل اهلیت و ظرفیت شخص که کمتر قابل کمی شدن هستند» تاثیرات بیشتری بر ریسک اعتباری دارند. در کل و به‌طور خلاصه رونق اقتصادی در سطح کلان» توجه مدیران به برخی ویژگی های وام» همکاری و همیاری مدیران با بخش‌های اعتباری و نحوه‌ی شناخت خوب کارمندان در شعبه از مشتری» می تواند به صورت محسوسی بر کاهش معوقات بانکی تاثیر داشته‌باشد. ذاکری‌نیا احسان و مجید زین‌الدینی(۱۳۹۶)." بسته مدیریتی عوامل کلان ریسکک اغتباری در بانگداری بدون ربا"» اقتصاد اسلامی» سال هیجدهم, شماره ۷۰ تابستان رجب‌زاده مغانی» ناهید لطفی پور» محمدرضا» سیفی» احمد و مصطفی رزمخواه(۱۳۹۵)."مطالعه عوامل اثرگذار بر ریسک اعتباری مشتریان بانکی با استفاده از مدل‌های ناپارامتریک و شبه پارامتر یک تحلیل بقا"" اقتصاد پولی» مالی» سال بیست یک بانک ایرانی"» اقتصاد مقداری» دوره‌ی ۰۱۵ شماره ۱ بهار ۱۳۹۷» ص ۱۹۹-۱۸۱ سعیدی» پرویز(۱۳۹۱)."بررسی تاثیر اعتبارات بانکی بر اشتغال"» اقتصاد کلان» سال فاضلیان» محسن؛ پرویزیان» کوروش و احسان 5 ۱۳۹۳ شناسایی و اولویت- بندی عوامل سیستماتیک و غیر سیستماتیک موثر بر افزایش مطالبات معوق در نظام بانکداری بدون ربای ایران مطالعه موردی: بانک سپه. دو فصلنامه علمی و پژوهشی فردوسی» رويا؛ قهرمان زاده» محمد؛ پیش بها اسماعیل و حسین راحلی.(۱۳۹۲). شناسایی عوامل موثر بر بهبود وصول مطالبات بانکک کشاورزی شهرستان مراغه. بر رسک اعتباری مشتریان بانکک‌های تجاری- مطالعه موردی: بانک تجارت شهر نکا استان مازندران"» اقتصاد پولی» مالی» سال بیست و سوم» شماره ۱۰ پاییز و گجراتی» دامودار(۱۳۸۷). مبانی "اقتصاد اسنجی» ترجمه حمید ابریشمی» ۲ جلد» محمدی» تیمور اسکندری» افرزاد و:داوود کریمی(۱۳۹۵)." تاثیر متغیر های کلان اقتصادی و ویژگی‌های خاص بانکی.بر مطالبات غیرجاری در نظام بانکی ایران"» مرادخانی» نرگس» صدرجهانی» بهنام و مصطفی دین محمدی(۱۳۹۶). "بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی و خاض بانکی بر مظالبات غیر جاری بانکک‌های ایران به تفکیک مطالبات سررسید گذشته» معوق و مشکوکک الوصول"» اقتصاد کلان, سال موسویان» سیدعباس (۱۳۸۴). "ارزیابی قراردادها و شیوه‌های اعطای تسهیلات در میرزایی» محمود» محمدی» تیمور و عباس شاکری(۱۳۹۵)." رابطه متقابل مطالبات غیرجاری بانک‌ها و شرایط اقتصاد کلان"» پژوهشنامه اقتصادی» سال شانزدهم» نظرپور»محمدنقی و اکبر کشاورزیان(۱۳۹۵). "نقش منابع تملیکی (آزاد) در تامین مالی و وصول مطالبات غیر جاری نظام بانکی" اقتصاد اسلامی» سال شانزدهم» شماره 0 ۳۱۳۵۳6 ۶٩ |0۲۳۵( 8۵963۲6 .۸۱03013 ۱۵ ۱۵۳۵۱۵۵ ۵۶ بازاد0 41 ۳۵0۲۶ ۲۰۱۸(۰) ۴۰ ,۱۷۵۲۳۳۵۵۵۷ ۵ راعیاا۷ ریک ر ۱۷۴۳۳۵۲۵۷

در ایران معوقات بانکی از مشکلات پیچده بانک ها و تاثیرگذار بر سایر بخش های اقتصادی به شمار می رود. اگرچه در سال های اخیر نسبت به دهه های گذشته نسبت مطالبات بانکی کاهش یافته است؛ لیکن همچنان نسبت به متوسط جهانی بالاتر بوده و نگران کننده به شمار می آید. در این پژوهش تلاش شده است که نگاه جدیدی به عوامل تاثیرگذار بر معوق شدن تسهیلات بانکی شود. در این رویکرد جدید عوامل درونی، به سه دسته عامل فرد، بانک و وام تقسیم شده و در کنار دسته عوامل بیرونی به تنهایی و همچنین به طور همزمان تاثیرگذاری آنها بر معوق شدن تسهیلات بانکی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از این مطلب است که نقش عوامل کلان از سایر عوامل پررنگ تر بوده و در میان سایر عوامل درونی برخی از عوامل همچون مبلغ و نرخ وام، درجه شعبه اعطا کننده تسهیلات و نوع فرد وام گیرنده تاثیرگذارتر است و تاثیرگذاری برخی از عوامل همچون میزان تحصیلات، سن و جنسیت فرد وام گیرنده ثابت نمی شود. در کل در این پژوهش تاثیر 23 عامل در قالب 4 گروه عوامل تاثیرگذار درونی و بیرونی بر روی معوق شدن تسهیلات بانکی مورد بررسی قرار گرفته است که تاثیرگذاری برخی از متغیرها همسو با مبانی نظری وآنچه مورد انتظار می رود، نیست.

446190

این تحقیق مبتنی بر یک بیگایش ی (دراسال ۱۳۹۷) با حجم نمونه ۰ نفر در میان فارس‌ها (تهران) ترک‌ها (تیریز» کردها (ستندج)» عرب‌ها (اهواز) و بلوچ‌ها (زاهدان) است که در آن گرایش ملی. گرایش قومی» گرایش به نظام سیاسی, گرایش قومی فرامرزی» گرایش به فرهنگ و جامعه غربی و درنهایت. گرایش به اجتماعات: قومی دیگر مورگصصایی ٩ ک انش کی ما #بز استفاده: از ندال بری»" الگوی مطلوب روابط قومی دیراد قسي‌فته‌ها نشان می‌دهد فارس‌ها بیشترین گرایش ملی» بیشترین گرایش به اجتماعات قومی دیگر و کمترین گرایش به نام سیاسی را دار علایمبرایی: فرک‌ها دارای کمفرین گزایش. بو اسساعات قوصی دیگر و بیشترین گرایش قومی فرامرزی هستند. درمجموع» الگوی روابط قومی که اکثر پاسخ‌گویان (تقریبا ۷۵ درصدشان) ترجیح می‌دهند. الگوی چند فرهنگ‌گرایی یا واژگان کلیدی: قومیت. اجتماع ملی» الگوی روابط قومی, گرایش ملی گرایش قومی. ۱ این مقاله براساس داده‌های پیمایش ملی اقوام با همکاری پژوهشگاه فرهنگ» هنر و ارتباطات نوشته: شده است. شایسته است از مسئولان پژوهشگاه (به‌عنوان کارفرما و سرمایه‌گذار پروژه) و مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) (به‌عنوان مجری مرحله گردآوری و استخراج داده‌های پیمایش)» کمال قدردانی را به عمل آوریم. دکترای جامعه‌شناسی گرایش مسائل اجتماعی ایران دانشگاه شهید بهشتی (82:1.0020 46.162 از ) مجله مطالعات اجتماعی ایران. دوره چهاردهم, شماره ۱, بهار ۱۳۹۹: ۳۰-۶  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) ایران یک جامعه چندقومیتی است که مسئله تنوع قومی در آن از زمان پهلوی اول تا زمان حاضر همواره حائز اهمیت بوده است. زیرا در همه جوامع پس از تشکیل دولت مرکزی مدرن و در راستای شکل‌گیری اجتماع ملی. سوالات متعددی درزمينه «رابطه فرهنگ ملی و خرده‌فرهنگ‌های قومی»» «حقوق زبانی و مذهبی اقوام»» «تضاد منافع میان سران دولت و رهبران قومی»» «نحوه بهره‌برداری از منابع طبیعی که در نقاط مختلف کشور پراکنده است»». «الگوی توزیع قدرت بین پایتخت و پیرامون» و بسیاری موضوعات دیگر در سطح نخبگان و افکار عمومی شکل می‌گیرد که نوع مواجهه با آن‌ها سرنوشت یک جامعه را روی طیف «گرفتارماندن در نزاع‌های بی‌پایان» تا «حرکت در مسیر توسعه» رقم می‌زند. از سوی دیگر ایران در منطقه‌ای واقع شده که بین گروه‌های قومی مرزی و کشورهای همسايه آن قرابت قومی و فرهنگی وجود دارد. اگرچه اغلب کشورهای مذکور در مقایسه با ایران قدرت‌های بزرگی محسوب نمی‌شوند» درهرصورت این وضعیت موجب می‌شود که تبلیغات خارجی! به نفع گرایش‌های قومی "و دمیدن در شغله‌های جدایی‌طلبی هميشه با شدت و ضعف در برخی استان‌ها وجود داشته باشد. در شکل زیر قرابت‌های قومی و فرهنگی بین پنج گروه قومی در ایران از سویی و چندین کشور همسایه از سوی دیگرانشان داده شده است. . برای نمونه برخی ناسیونالیست‌های تندرو کشور جمهوری‌آذربایجان با ترویج اصطلاحا ادبیات اشتیاق (اشتیاق به اتحاد ساکنان طرفین رود ارس) از یک راهبرد نرم برای تحریک احساسات قومی در میان ترک‌های ایران استفاده می‌کنند. اقدامات دیگری همچون چاپ نقشه آذربایجان بزرگ. تأسیس نشریات پان‌ترک و... در ذیل همین نوع ت برای نمونه نگاه کنید به کتاب هویت. ملیت. قومیت اثر حمید احمدی (۱۳۸۳) که در مقالات پایانی آن» درباره قوم‌گرایی و جدایی‌طلبی برخی جریان‌ها در آذربایجان» بلوچستان و خوزستان» شواهد فراوانی ارائه شده است.  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ ایران در منطقه خاورمیانه واقع شده که در آن از سویی اجتماعات ملی بی‌ثبات متعددی (مانند کشورهای افغانستان» سوریه و عراق) به چشم می‌خورد و از سوی دیگر نفوذ قدرت‌های بزرگ بیگانه در آن بسیار زیاد است. ازاین‌رو» انگیزه تشدید گرایش‌های تجزیه‌طلبانه و برنامه‌ریزی برای استقرار کشورهای تازه‌تأسیس بسیار کوچک در نظریه‌پردازان و سیاست‌مداران غرب امری مسلم است که گاه از آن با عنوان «طرح خاورميانه جدید» یاد می‌شود (برای مثال از زمان پهلوی اول که مدرن‌سازی ایران با سرعت زیادی آغاز شد. تا کنون مجموعه سیاست‌های توسعه‌ای اتخاذشده به توسعه برابر همه نواحی ایران منجر نشده و در مواردی ختی, ابرایری‌ها را غمیق‌ثر ساخته. است. عااوه ابر آمارها و شاخی‌هایی که هر آین. رابطه می‌توان ارائه کرد توسعه به‌مراتب کمتر ربع واقع در جنوب شرقی کشور واقعیتی است که به‌سادگی قابل مشاهده است. برای یک بررسی دقیق‌تر می‌توانیم به داده‌های شاخص توسعه انسانی به تفکیک استان‌ها نگاه کنیم. در سال ۱۳۷۵ استاق‌های تهران» قم و اصفهان در رتبه‌های اول تا سوم ایستاده‌اند و سیستان‌ویلوچستان» کردستان و ایلام به‌ترتیب در رتبه‌های بیست‌وششم» بیست‌وپنجم و بیستم قرار دارند. در سال ۰۱۳۸۰ تهران» اصفهان و یزد در رتبه‌های اول» چهارم و پنجم و سیستان‌وبلوچستان» کردستان و آذربایجان‌غربی در رتبه‌های بیست‌وهشتم» بیست‌وهفتم و بیست‌وششم هستند. در سال ۱۳۸۵ تهران» اصفهان» همدان, یزد ۶ مان 6ط7 حز (طامس۳ حلشگل) بومسوامنط هام۳۵ یک کاده‌هاصآ آمعننامم0ه 0 ۰  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) و سمنان به‌عنوان پنج استان اول و سیستان‌وبلوچستان» کردستان و آذربایجان‌غربی به‌عنوان سه استان آخر از منظر شاخص توسعه انسانی شناخته می‌شوند (بختیاری و همکاران» ۱۳۸۵؛ محمودی» ۱۳۸۸؛ نیسی» ۱۳۸۹). در سال ۰۱۳۹۵ استان‌های تهران؛ اصفهان و قزوین در رتبه‌های اول تا سوم و استان‌های سیستان‌وبلوچستان» کردستان و آذربایجان‌غربی در پایین‌ترین رتبه‌ها قرار دارند. «وقتی تفاوت‌های قومی و فرهنگی با نابرابری‌های اقتصادی روی هم می‌افتند. امکان و شانس جذب و ادغام سیاسی اجتماعات قومی به حداقل می‌رسد» اهمیت اجتماع ملی از این جهت است که بدون داشتن یک اجتماع عام اجرای هیچ‌گونه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در راستای توسعه اجتماعی میسر نخواهد بود؛ زیرا هر جریان فکری-سیاسی که مسلط بر عرصه قدرت باشد» برای سازمان‌دهی کنش‌های فردی شهروندانش به سوی یک هدف جمعی, لاجرم نیازمند عزمی جمعی است که در جهان معاصر عمدتا از طریق اجتماع عام و هویت ملی می‌توان ابه ۷ دست پافت. از این منظر برای اینکه ملت و هویت ملی شکل بگیرد. حداقل"دو چیز لازم است: اتحاد ستیاسی و .تفاهم فرهنگی میان افرادی که خاستگاه‌های قومی گوناگونی دارند. در شرایط کنونی ایران» در هر دو بعد» مسائل و مشکلاتی به چشم می‌خورد..درزمینه مورد:بحث. برای هر شهروند حداقل شش نوع گرایش قابل تصور است: ۱. گرایش فرد به اجتماع قومی خود؛.۲. گرایش فرد به اجتماع ملی؛ ۲. گرایش به نظام سیاسی؛ ۴. گرایش به اجتماعات قومی دیگر؛ ۵. گرایش قومی فرامرزی؛ ۶. گرایش به فرهنگ و جامعه غربی (به‌عنوان گروه مرجع بخشی از جمعیت در کشورهای درحال‌توسعه). این گرایش‌ها در طول تاریخ معاصر ما چه وضعیتی داشته و اکنون در چه وضعیتی به سر می‌برند؟ کم‌وکیف گرایش‌های مذکور باید به چه صورتی باشد تا اجتماع ملی به حالت بهينه خود برسد؟ ما تقریبا در همه این محوزها.با مشکلات و مخاطراتی مواجه‌ایم؛ به‌طوری که برای هرکدام می‌توان مصادیق متعددی برشمرد (اختلال در اجتماع ملی را از روی ضعف تعهد کاری می‌توان دریافت؛ سیل مهاجرت به کانادا استرالیا و کشورهای اروپایی از این واقعیت خبر می‌دهد که جوامع غربی به گروه مرجع قوی برای بسیاری از شهروندان تبدیل شده‌اند و الی آخر). ما در این پیمایش» شش نوع گرایش زير را تا جای ممکن با معرف‌های متعددی مورد سنجش قرار داده‌ايیم که امیدواریم بتوان تصویر سه‌درچهاری از وضعیت موجود ارائه کرد.  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ - گرایش به اجتماع ملی به معنای احساس تعلق و تعهدآفردبه گذشته. حال و آینده بزرگ‌ترین اجتماع جامعه یعنی -. گرایش به اجتماع قومی به معنای احسال لو هد کردبه یه اه آینده اجتماع قومی است که خوّد را - گرایش به نظام سیاسی به معنای مشروع دانستن نظام سیاسی,حاکم بر کشور و مشارکت فرد در آن است. - گرایش به اجتماعات قومی دیگر به مغنای پذیرش (به رسمیت‌شنناسی) سایر اچتماعات قومی» تعامل با اعضای آن ها - گرایش قومی فرامرزی به معنای احساس تغلق و تعهدآپه‌آهم‌قومی‌هایی است که در آن سوی مرزهای سرزمینی - گرایش به فرهنگ و جامعه غربی به معنای علاقه فرد به سبک زندگی غربی و تمایل به مهاجرت برای یک زندگی اکنون اجتماعات کوچک نسبت به هم و نسبت به اجتماع ملی تا حدی باز شده‌اند و افزایش تماس و ارتباطات میان افرادی" که خاستگاه‌های قومی مختلفی دارند. اجتناب‌ناپذیر است. با توجه به شکل‌گیری افکار و احساسات قومی در میان نخبگان قومی و به‌تبع آن عموم مردم و نیز نظر به فزونی مطالبات سیاسی اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی در میان اقوام» ضرورت تدوین یک سیاست قومی پایدار و روشن برای تنظیم روابط میان گروه‌های قومی با یکدیگر و با مرکز  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) . گرایش به اجتماع ملی در میان فارس‌ها ترک‌ها کردها عرب‌ها و بلوچ‌ها چه کم‌وکیفی گرایش به نظام سیاسی, گرایش قومی فرامرزی و گرایش به فرهنگ و جامعه غربی به در شرایط فعلی چه روابطی میان انواع گرایش‌های شش‌گانه برقرار است؟ روابط بین‌قومی در ایران چگونه است و الگوی مطلوب از نظر گروه‌های مختلف چیست؟ در سال‌های گذشته تحقیقات فراوانی درباره گرایش‌های قومی و ملی در ایران انجام شده است. برای مثال» بسیاری از رساله‌های دانشجویی (در هر دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری) به موضوعاتی همچون هویت ملی واقومی در میان جوانان» واگرایی:قومی. سیاست‌های قومی در ایران» همسویی یا ناهمسویی گرایش‌های قومی و ملی و... پرداخته‌اند؛ اما ازآنجاکه گردآوری داده‌های اجتماعی در مقیاسبزرگ بشیار پرهزینه است و بهحمایت‌های مالی و از آن مهم‌تر حمایت‌های نهادی و سازمانی نیاز دارد بسیازی از تحقیقات انجام‌شده موردمحورند و غالبا در یک گروه قومی خاص (مثلا در.میان کردها یا.عرب‌ها و:) انجام گرفته‌اند. در این تحقیقات. البته مطالعات تاریخی و اسنادی "نیز گاهی‌|وقات به چشم می‌خورد. در ادامه تعدادی آئین‌دوست: در مطالعهای, [1۳۹۱): برانپاس, فرضيه ,رابطتو‌تفیم ایین نابرابری اهر فرصت‌ها و تعمیق شکاف‌های بین‌قومی و افزایش اعتراضات و نارضایتی‌ها به بررسی فرصت‌های داده‌شده از سوی دولت به اقوام پرداخته است. وی تأثیرات فرصت‌های نابرابر را در چهار مقطع زمانی (مشروطه تا رضاخان, رضاخان تا محمدرضا محمدرضا تا انقلاب اسلامی واانقلاب اسلامی به بعد) در میان اقوام بررسی کرده است. نتیجه‌گیری او نشان می‌دهد فرصت‌های نابرابر موجب افزایش شکاف‌های بین‌قومی و امیدی در مطالعه‌ای (۱۳۹۶) با روش کیفی و با استفاده از روش تطبیقی-تاریخی, سیاست‌های قومی در ایران را در دوران پهلوی اول و دوم مطالعه و بررسی کرده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که دلیل وقوع منازعات قومی در کشور  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ ایران در دوران پهلوی دوم در اعمال سیاست‌های تک‌فرهنگ‌گرایانه توسط دولت پهلوی اول در قبال اقوام ريشه دارد. با سقوط رضاشاه در اثر اشغال ایران در جنگ جهانی دوم قرست: بزای این اقوام فراهم شد که با تحرکات: قوم‌گزایانه خود: وازد قریشی در پژوهشی (۱۳۸۹) بررسی تطبیقی گرایش به هویت جامعه‌ای (ملی) در بین شهرهای تک‌قومی و چندقومی» بین آذری‌زبانان و کردزبانان را موضوع خود قرار داده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نوع شهر محل‌سکونت (تک‌قومی یا چندقومی) با گرایش به هویت ملی ارتباط دارد. به‌طوری که آذری‌ها و کردهاي ساکن شهرهای چندقومی» گرایش ملی بالاتری نسبت به آذری‌ها و کردهای شهرهای احمدلو در پژوهشی (۱۳۸۱) بدین پرسش‌ها پرداخته است: میزان گرایش به هویت قومی در بین جوانان ترک چقدر است؟ میزان گرایش به هویت ملی در بین جوانان ترک چقدر است؟ آیابین.میزان هویت قومی"و میزان هویت ملی جوانان رابطه‌ای وجود دارد؟ نتایج نشان می‌دهد: که افراد دارای هویت‌های گوناگونی هستند و این هویت‌ها لزوما در مقابل همدیگر؛قرار نمی گیرند:افزاد ازهویت‌های گوناگون خود (ازجمله هویت ملی و قومی) به‌عنوان بسته‌های اطلاعاتی استفاده کرده و در میرزایی در پژوهشی (۱۳۹۰) انآ شده آتااثر گرایش‌های ناسیونالیستی را در ذهن دانشجویان ایرانی دریابد و باورهای آنان را بر پایه تجربه اندیشه‌ورزان ایرانی و پيشینه تاریخی و چارچوب مفهومی پژوهش بکاود. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد نخست ما با گرلیم‌هامهتغلوی ابابلناد, چهالگانق نالیم و قوم‌گرایی در میان دانشجویان اقوام ایرانی روبه‌رو هستیم. یافته‌ها از سویی نشانگر گرایش بسیار قوی دانشجویان اقوام ایرانی به بعد مدتی اناسیونالیسم نسبت به سایر گرایش‌هاست و از سوی دیگر نشان می‌دهد هیچ‌کدام از متغیرهای زمیته‌ای» حتی قومیت. به‌عنوان یکی از متغیرهای اصلی این پژوهش, و دو متغیر مستقل قوم‌گرایی و احساس محرومیت. درآینده در تحقیقی (۱۳۹۰) به این نتیجه رسیده که در جوانان» هر دو نوع هویت جمعی (قومی و ملی) وجود دارد؛ اما آنچه در میان آن‌ها تفاوت معناداری دارد این است که در میان جوانان» هویت جمعی غالب. هویت ملی است. این مطلب در وهله  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) اول بیانگر پررنگ‌بودن هویت ملی است. به‌طوری که آن‌ها پس از گذار از جامعه ساده به پیچیده به جای جذب در هویت فراملی به سمت هویت ملی گرایش می‌یابند. ظهرابی در پیمایشی (۱۳۸۹) با عنوان «بررسی رابطه بین میزان گرایش به هویت ملی و هویت قومی در بین کردها»» تمامی خانوارهای کرد شش شهر شاهین‌دژ بوکان, بانه, مریوان» مهاباد و سنندج را به‌عنوان جامعه آماری تحقیق انتخاب کرده است. نتایج نشان می‌دهد که افراد به هویت ملی و هویت قومی گرایش مثبتی دارند؛ اما باوجوداین, همبستگی منفی بین ابعاد هویت قومی و هویت ملی به چشم می‌خورد. جعفری در پیمایشی (۱۳۹۲) به بررسی سرمايه اجتماعی و گرایش به هویت ملی و قومی افراد پرداخته است. طبق یافته‌ها در این پژوهش گرایش افراد به هویت ملی پایین» و برعکس آن, گرایش به هویت قومی بالا بوده است. همچنین میانگین سرمايه اجتماعی درون‌گروهی افراد بیشتر از سرمايه اجتماعی ارتباطی و به همین ترتیب. میانگین سرمايه اجتماعی ارتباطی بیشتر از سرمايه اجتماعی برون‌گروهی بوده است. علاوه‌براین» بین سرمايه اجتماعی درون گروهی با گرایش به هویت قومی و بین سرمايه اجتماعی برون گروهی و ارتباطی با گرایش به.هویت ملی رابطه معنادار برقرار در پیمایش حاضر مدلی که برای سنجش گرایش‌های شش‌گانه و ساخت پرسش‌نامه استفاده شده تلفیقی از مدل‌های نظری «هارتمن و کرنتی»: ۲ «بری»۲ و «چلبی» درباره اجزای اجزای اجتماع ملی و الگوهای روابط قومی است. گفتنی است به‌منظور انطباق هرچه بیشتر با شرایط داخلی ایران» در الگوی بری اندکی بازنگری شده است. همچنین بخش‌هایی از دو مدل دیگر نیز نه به‌طور کامل و یکجا بلکه در جای‌جای پرسش‌نامه. مبنای سنجش تجربی قرار گرفته است. در ادامه آشاره خیلی گنای اه گر لو هبار آمیشود. مدل هارتمن و گرتیس چهار الگوی مختلف مواجهه با تنوع قومی را به‌صورت نظری ترسیم می‌کند. این حالت‌ها که بر مبنای رابطه شهروندان با هویت عام و هویت‌های قومی و براساس مرزهای ملی و مرزهای بین اجتماعات فرهنگی کوچک‌تر تعریف می‌شوند. در ادامه توضیح داده  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ این دیدگاه در بعد اول بر اهمیت پیوندهای اخلاقی به‌عنوان پایه همبستگی اجتماعی متکی است: در بعد :دوم همانندساز یف تروگای وال هش می‌کند. :در این الگو کل اجتماعی. خصوصیات یک گروه را به خود می‌گیرد. به عبارت دیگر گروه و ملت یکی می‌شوند. فشار هنجاری برای هم‌شکلی؛ افراد را وا می‌دارد که خصوصیات هویت‌های پیشین خود را رها کنند و ارزش‌های اصلی جامعه را اقتباس نمایند (نوعی پوست‌اندازی)؛ بنابراین هویت ملی دیدگاه جهان‌وطنی ارزش اجتماعی تنوع را به رسمیت می‌شناسد. ولی به التزامات و محدودیت‌هایی که عضویت گروهی و همبستگی اجتماعی در.سطح جامعه می‌توانند بر فرد اعمال کنند مشکوک بوده و در مقابل آن‌ها محتاط است. درنتیجه» از تنوع فقط تا جایی دفاع می‌کند که در راستای حفظ و توسعهه حقوق و آزادی‌های فردی باشد. در این الگو تأکید روی «تساهل» و «انتخاب فردی» است. نه:روی تعهدات متقابل. عضویت در کل اجتماعی (یا اجتماع ملی) برای افراد فقط یکی از منابع متعدد هویتی است و الزاما برجسته‌ترین‌شان به  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) از یک نظر این ذیدگاه تقریبا ذر نقطه مقابل الگوی همانندسازی قرار دارذ اما از نگاهی دیگه خیلی شبیه بف آی اسکه بااین, سنا اک ‌جماتنه‌سازی را از اجتماغ ملی,يه حاخل گرزهو‌ها برده است. در اینجا افراد عمدتا جذب گروهشان می‌شوند تا جذب اجتماع ملی. گروه‌های‌اجتماعی کمابیش خودمختار و مجزا از هم هستند. حفظ فرهنگ گروه‌های مختلف, نقطه تأکید طرف‌داران این دیدگاه است. نظم ملی به‌وسيله احترام به حقوق و این دیدگاه برخلاف همتای قطاعی خود تأکید می‌کند که گروه‌های فرهنگی مختلف باید از طریق به‌رسمیت‌شناسی متقابل و تعاملات مستمر به فهم مشترک دست یابند. از نظر طرف‌داران این الگو ارزش اساسی‌ای "که باید آن را.؛ترویج کنیم» گفت‌وگو و مبادلات بین‌فرهنگی است. الگوی تکثرگرایی تعاملی از انظر پاي همبستگی اجتماعی شبیه الگوی همانندسازی است (هر دو پیوندهای اخلاقی را ضروری می‌دانند) و از نظر پای مشارکت اجتماعی با تکثرگرایی قطاعی قرابت دارد (226-232 :2005 ,0671618 یک ص12 . در مدل پری» افراد متعلق به اقلیت‌های قومی با دو سوال مهم مواجه‌اند: ۱. چقدر می‌خواهند فرهنگ و هویت قومی خویش را حفظ کنند؟ ۲. چقدر تمایل دارند با اکثریت تعامل داشته باشند؟ با ترکیب این دو عامل, چهار استراتژی.پا الگو قابل تعریف است: نوع الگو علاقه به حفظ فرهنگ وهویت | تمایل به تعامل با اکثریت  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ همین چارچوب را از نگاه گروه اکثریت می‌توان اين‌طور نام‌گذاری کرد: برای اندازه گیری اینکه هر پاسخ‌گو (از گروه‌های اقلیت یا گروه فرهنگی غالب) کدام‌یک از استراتژی‌های مزبور را ترجیح می‌دهد. از تکنیک پیمایش عاملی (یعنی ویگنت‌سازی) یا پیمایش معمولی (یعنی گویه‌سازی) می‌توان بهره برد. براساس نظريه بری» بعد از گردآوری چات رد | تفارش ستلشاز ‏ توافق اب رای | چ ٩ در هر سطر سه خانه علامت می‌خورد. ستون اول و سوم براساس داده‌های جمع‌آوری‌شده در پیمایش و ستون دوم بسته به نوع ترکیب حاصل از دو ستون دیگر ارزش‌های مناسب را  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) دریافت می‌کنند. از ترکیب حالات ستون اول و سوم, ۱۶ حالت ممکن ایجاد می‌شود. این ترکیب‌ها با توجه به درجه همسازی‌شان یکی از برچسب‌های «توافق»» «مسئله‌ساز» یا «تعارض» را اخذ می‌کنند (131-137 :2013 .ل[۵ ۵1 6ل۸10۷۷8). به کمک این جدول تحلیلی می‌توان به شناخت خوبی از الگوی مطلوب روابط قومی در یک کشور دست یافت. چلبی در قالب یک مدل زمانی (گذشته- حال- آینده) به تجزیه مفهومی «ملت» پرداخته است. اجتماع ملی, اجتماعی از افراد است که دارای منشا مشترک واقعی یا تصوری» سرنوشت و رموز فرهنگی مشترک و احساس مشترک بوده و دارای انحصار نسبی منابع ارزشمند هستند و در ارتباط با سایر جوامع» با استعانت از رموز فرهنگی مشترک در بستر تعاملات درون گروهی و بین‌ گروهی» با کسب هویت جمعی» دارای مای جمعی می‌شوند (چلبی» ۱۳۹۳: ۱۶۱). مفهوم گرایش ملی در این تحقیق عمدتا طبق مدل زیر تعریف عملیاتی شده است. کی ز عون هو جرد و وه جوب و مد ین پژوهش با روش پیمایش وابا اشتفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته در میان قومیت‌های فارس» ترک» کرد. عرب و بلوچ» در پاییز و زمستان ۱۳۹۷ انجام شده است." پس از معرف‌سازی متغیرهای تحقیق, پنج پرسش‌نامه مجزا طراحی شد که در عین وجوه مشترکه در برخی متغیرها با هم تفاوت داشتند. به‌طورکلی» شاخص‌های شش‌گانه انواع گرایش از طریق . البته در طرح اوليه این پیمایش ملی»؛ دو قومیت لر و ترکمن نیز قرار داشتند که به دلیل محدودیت منابع مالی  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ شاخص گرایش به اجتماع علاقه به تاریخ ایران علاقه به مشاهیر ۹۳۹ ۸۹ شاخص گرایش به اجتماع | علاقه به عناصر فرهنگ قومی (لباس و ۳۵ ۸۴ شاخص گرایش به پذیرش قانون اساسی» اعتماد به ۳ ۷ شاخض گرایش به اختماعات ۲ تگرش به کر گاه ریاد گ ۳۹ ۶ ۸ شاخض گرایش به فرهنگ و. | تمایل به سیک رظان 8 ۴ ۸۵ این پیمایش در مراکز استان‌های تهران». آذربایجان‌شرقی» کردستان» خوزستان و سیستان‌وبلوچستان به اجرا درآمد. مرحله پرسشگری که: در ذرب منازل انجام می‌شد حدود یک ماه و نیم طول کشید (با حجم نمونه ۱۹۵۰ نفر). برای انتخاب بلوک‌ها از طریق نمونه‌گیری با احتمال‌های متناسب (۱.)0۳8 برای انتخاب خانوارها به‌صورت تصادفی و جهت انتخاب افراد خانوارها به شیوه نمونه‌گیری سهمیه‌ای عمل شد. حجم نمونه‌ها در این پنج میدان به قرار زیر  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) ۵ نفر ۰ نفر ند ۵ نفر ۰ نفر ۰ تفر در این بخش به تحلیل یافته‌های پیمایش می‌پردازيم. در مرحله گردآوری داده‌ها تلاش شد تا توزیع جنسی و سنی نمونه‌های تحقیق, حتی‌المقدور نزدیک به توزیع این متغیرها در آخرین سرشماری باشد. میانگین سن پاسخ‌گویان در تهران ۴۱,۵ در تبریز ۳۶,۷ در سنندج ۰۳۷۰۱ در در نمودار زیر میانگین شاخص گرایش ملی و قومی به تفکیک گروه‌های مورد بررسی ". گفتنی است واجدان شرایط در این تحقیق؛ افراد ۱۸ سال و بزرگ‌تر بودند.  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ طیف این شاخض از گرا حیلی دم (۲-) تا ای کل مغبت (۲) است: طبق تموذار فارس‌ها با مبانکسوام امه که 5و دها با میانگین ۴۸:* ذارآی کمترین گرایش ملی هستند. اگر بخواهیم.این شاخص را اروی باژه ۱۰۶ و ۱۰۰- توصیف کنیم؛ قارس‌ها از 2۱۰۰ تمره ۶۱ و کردها تمره یر نی کابول: تمرات عرب‌ها: بلوچ‌ها و ترک‌ها به‌ترتیب ۵۳ ۵۲ و ۴۹ خواهد بود. به‌رغم آنکه مناطق بلوچ‌نشین کشور روی‌هم‌رفته کمتر از مناطق ترک‌نشین توسعه پیدا کرده‌اند و ترک‌ها نسبت به بلوچ‌ها سهم بیشتری از قدرت سیاسی دارند. گرایش بلوچ‌ها به اجتماع ملی به انداز ترک‌ها«و حتی اندکی بیشتر است. درزمينه گرایش‌های قومی» بلوچ‌ها در رتبه اول و کردها در رتبه آخر قرار دارند. چهار گروه بلوچ‌ها ترک‌ها عرب‌ها و کردها در شاخص گرایش قومی از نمره ۱۰۰ به‌ترتیب نمرات ۶۵ ۶۱ 1 ۲۷ را به دست آورده‌اند#اگر کردها را کنار بگذاریم: گرایش ملی در چهار گروه :دیگر درحد متوسط و گرایش قومی در حد متوسط رو به بالاست. تحلیل جزئی‌تر داده‌ها گویای آن است که علاوه بر چندان مطلوب‌نبودن میزان گرایش به اجتماع ملی در ایران» ما در برخی وهای اجتماع غامیماهد سظلم اقضام اجتماقی از ار وضعیت سطار گرا کتقده‌ای یه سیر می‌بريم. برای مثال» ۷۹درصد پاسخ‌گویان فارس» ۸۴درصد ترک‌ها ۶۵درصد کردها ۷۵درصد عرب‌ها و ٩#هرسه بلوچ‌ها بیان ردان که:هر احاسط ها بدرق می‌توان بر کسی اعقماد آکرد.  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) علاوه‌براین» نکته قابل توجه آنکه در تمام گروه‌ها گرایش قومی از ملی قدری قوی‌تر است که نشان می‌دهد هویت قومی افراد هنوز از هویت ملی‌شان تاحدی پررنگ‌تر است. معناداری تحلیل واریانس ای شاخص‌ها نشان می‌دهد تفاوت‌های مشاهده‌شده بین گروه‌های موردمطا هر شهروندی دارای فهرستی از هویت‌های جمعی است که:در شرایط اجتماعی مختلف. هر کدام می‌تواند نسبت به بقیه پزرنگ‌تر ال کند# ام ادرمجموع. هر فردی خود را با یکی از هویت‌هایش بیشتر بازشناسی می‌کند. اولویت‌بندی که پاسخ‌گویان از هویت قومی» ملی» دینی و جهانی‌شان داشته‌اند» در پنج نمودار دایره‌ای آمده است (هویتی که اول آمده اولویت بیشتری برای پاسخ‌گو داشته است. ضمنا فراوانی‌های زیر ۱۰درصد در ذیل دسته «سایر» تجمیع شده‌اند). برای یک‌سوم فارس‌ها سلمان‌بودن مهم‌تر از ایرانی‌بودن: است و برای حدودا یک‌سوم دیگر ایرانی‌بودن از مسلمان‌بودن اهمیت بیشتری دارد. در کل برای ۴۶درصد فارس‌ها یعنی تقریبا نیمی از پاسخ‌گویان (مجموع دو دسته ایرانی مسلمان و ایرانی جهان‌وطن» ایرانی‌بودن  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ در صدر فهرست هویتی‌شان قرار دارد. در این میان» ۴۴درصد (مجموع دسته‌های مسلمان ایرانی و مسلمان جهان‌وطن) نیز برعکس جمعیت قبل, مسلمان‌بودن برایشان در اولویت است. لذا فارس‌ها از نظر اولویت‌بندی هویتی در دو دسته اصلی جای می‌گیرند. این دو جمعیت تقریبا مساوی احتمالا تعاریف متفاوت و گاه متضادی از منافع ملی و به‌تبع آن» دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به سیاست خارجی کشور نحوه تخصیص بودجه فرهنگی و... خواهند داشت. این دوقطبی ريشه تاریخی دارد و حداقل از آغاز شکل‌گیری دولت-ملت مدرن در ایران (آخرین سال‌های قاجار) می‌توان آن را ردیابی کرد؛ یعنی زمانی که جریان‌های مذهبی (به نمایندگی روحانیون) و سکولار (حکومت پهلوی و بخشی از روشن‌فکران) هرکدام روی یک منبع فرهنگی برای هویت‌یابی ملی تأکید می‌کردند (هویت ملی مبتنی بر اسلام و تشیع‌اهویت ملی مبتنی بر  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) مسلمان‌بودن در اولویت است. این بدان معناست که برای سه‌چهارم ترک‌ها ایرانی‌بودن در درجه اول اهمیت نیست. همچنین برای یک‌سوم ترک‌ها ایرانی‌بودن حتی در اولویت دوم هم قرار ندارد. این نمودار قوی‌تربودن گرایش قومی نسبت به: گرایش ملی را که در نمودار میله‌ای نمایش داده شد. تأیید می‌کند. به‌طورکلی» صبغه اصلی هویت جمعی در ترک‌ها دینی و قومی است. درمورد کردها بزرگ‌بودن دسته سایر حاکی از آن است که با تنوع بالایی از افراد روبه‌رو هستیم» به‌طوری‌که چهار گروه نمایش‌داده‌شده فقط دوسوم جمعیت نمونه را پوشش می‌دهند. بااین‌حال» می‌توان گفت برای حداقل ۴۴درصد کردها کردبودن در رس هویت‌های جمعی فرد قرار دارد. میزان ۱۵درصد خود را "در درجه اوّل ایک مسلماق و تقایا همین اندازه خود را در درجه اول یک ایرانی می‌دانند. به نظر می‌رسد صبعه اصلی هویت جمعی در کردها قومی است.  مجله مطالعات اجتماعی ایران؛ دوره چهاردهم, شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ برای ۵۴ درصد عرب‌ها مسلمان‌بودن» برای ۲۶ درصد عرب‌بودن و برای ۱۱درصدشان ایرانی‌بودن در صدر فهرست هویت‌های جمعی قرار دارد. البته جمعیت کسانی که خود را مسلمان ایرانی می‌دانند دو برابر آن‌هایی است که خودشان را مسلمان عرب می‌شناسند. این  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) ارقام نشان می‌دهد صبعه اصلی هویت جمعی در عرب‌ها مذهبی است. بلوچ‌ها برخلاف ترک‌ها کردها و عرب‌ها از نظر اولویت‌بندی هویتی» جمعیتی بسیار همگون هستند. به‌طوری که بیش از دوسوم آن‌ها خود را یک مسلمان ایرانی می‌دانند. تقریبا یک‌پنجم نیز خود را در درجه اول مسلمان و در درجه دوم بلوچ می‌شناسند. در مورد بلوچ‌ها با اطمینان بیشتری می‌توان گفت که بعد از توصیف وضعیت شاخص گرایش ملی و گرایش قومی» نوبت به شاخص گرایش به نظام سیاسی می‌رسد. در نمودار زیر میانگین گرایش به نظام سیاسی به تفکیک گروه‌ها روی برخلاف تصور عموم» فارس‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین گروه جمعیتی, کمترین گرایش را به نظام سیاسی دارند به‌طوری‌که با میانگین ۰۰,۲۳ درواقع در محدوده گرایش منفی قرار می‌گیرند (این هرگز به‌معنای نفی پاسخ‌گویان بسیاری که گرایش مثبتی اظهار کرده‌اند» نیست). سایر گروه‌ها اگرچه بعد از صفر قرار دارند». وضعیت چندان بهتری از فارس‌ها ندارند که با توجه به صبغه اصلی مطالبات جمعی (نگاه کنید به جدول ۱۴)» این گرایش ضعیف پاسخ‌گویان می‌تواند  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ مر از اغملکرد نأمناسب. دولّت, مخصوصا در خوزه اقتصاد: باشد. اگر میانگین‌ها را روی بازه ۰ و ۱۰۰- ببریم» فارس‌ها نمره ۱۲ ترک‌ها و بلوچ‌ها نمره ۱۷ عرب‌ها ۱۵ و کردها نمره ۸ را به دست می‌آورند؛ یعنی گرایش به نظام سیاسی, بلااستثنا فاصله بسیار زیادی حتی با نمره * (به‌عنوان یک نمره متوسط) دارد. ضمنا معناداری تحلیل واریانس شاخص مذکور نشان تحلیل جزتی‌تر داده‌های گرلن شام .الا > یمان واقی بت است: اول: دلبستگی به نهادهای حکومتی؛در فازس‌ها و کردها پایین است. برای مثال, ۵۴درصد فارس‌ها و ۴۰درصد کردها بیان کرده‌اند .که اگر الان قبل«از انقلاب بود در تظاهرات و دوم: در همه گروه‌ها بی‌اعتمادی به نظام سیاسی حاکم و نارضایتی از عملکرد آن قابل توجه است. برای نمونه, بیش از ۸۰درصد فارس‌ها تقریبا۶۰۱درصد ترک‌ها حدود ۵۰درصد کردها بیش از ۷۰درصد عرب‌ها و سرانجام تقریبا ۷۵درصد بلوچ‌ها به مجلس و نماینده‌های آن اعتمادی ندارند. بیش از ۹۰درصد پاسخ‌گویان فارس» بالغ بر ۶۵درصد ترک‌ها بیش از ۵۰درصد کردها تقریبا :۸درصد عرب‌ها.و بیش از :۸۵درصد بلوچ‌ها معتقدند در ایران رئیس‌جمهور غالبا به وعده‌های خود عمل آمی‌کند. بیش از ۷۰درصد فارس‌ها بالغ بر +عذرصد ترک‌ها حدود ۵درصد کردها بیش از ۵۵درصد عرب‌ها و سرانجام تقریبا :۶درصد بلوچ‌ها نسبت به عملکرد سوم: بخش درخور ملاحظه‌ای از کل پاسخ‌گویان» قانون اساسی فعلی را نیازمند بازنگری می‌دانند. برای مثال ۴۰درصد فارس‌ها ۴۵درصد ترک‌ها ۰ ۲درصد کردها و ۵۰درصد عرب‌ها و  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) گرایش قومی فرامرزی بازنمای پیوندهای فرهنگی و هویت قومی مشترک در بین یک قوم فراسوی مرزهای سیاسی است. این گرایش الزاما به‌معنای واگرایی قومی یا گرایش‌های جدایی‌طلبانه نیست. درعین‌حال می‌تواند در شرایطی که رابطه بین اقوام مرزنشین و حکومت مرکزی پرتنش و همراه با پذیرش کم حکومت باشد. مشکلاتی را در این زمینه ایجاد و واگرایی قومی را تقویت کند. همان‌طور که نمودار زیر نشان می‌دهد. فقط در میان بلوچ‌ها چنین گرایشی منفی است. در سه گروه قومی دیگر (ترک‌ها کردها و عرب‌ها) به‌ترتیب به اندازه ۴ ۰,۱ و ۰,۲۰ گرایش مثبت وجود دارد که البته فقط در ترک‌ها قابل توجه به نظر می‌رسد. برای نمونه. ۴۷درصد ترک‌ها ترک‌های ترکیه را بیشتر از ایرانی‌های غیرترک. هموطنان خودشان می‌دانند. همچنین ۴۵درصد بیان کرده‌اند همین حس را نسبت به ترک‌های اگر بخواهیم مقادیر این شاخص را روی بازه ۱۰۰ و۰۰۰ ۱- گزارش کنیم» بلوچ‌ها نمره ۳۰ ترگ‌ها تمره 7۷ عرب‌ها ۱۰ و دما و را لت مکی مههاذاری تحلیل واریائس این شاخص گویای قابلیت تعمیم تفاوت‌های بین‌گروهی است. شاید بتوان بین این نوع گرایش و میزان توسعه‌یافتگی همسایگان ایران رابطه مستقیمی برقرار؛کرد. هرچه هم‌قومی‌های همسایه در وضعیت اجتماعی و اقتصادی بهتری به سر ببرند» تمایل بیشتری به تعامل با آن‌ها وجود دارد. تاحدی می‌توان گفت بلوچ‌های پاکستان» کردهای عراق و. ترکیه. عرب‌های عراق و ترک‌های جمهوری آذربایجان و ترکیه از نظر وضع مغیشتی و استاندارد زندگی تقریبا روی یک  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ میانگین گرایش به فرهنگ و جامعه غربی برای پنچ گروه مورد مطالعه روی محور زیر کردها و عرب‌ها در محدوده گرایش مثبت ضعیف و ترک‌ها و فارس‌ها در محدوده گرایش منفی ضعیف قرار دارند. در این میان» میانگین بلوچ‌ها (۱۰۱۸-) در محدوده گرایش منفی قوی افتاده است. به‌طورکلی» کردها دارای بیشترین و بلوچ‌ها دارای کمترین گرایش به فرهنگ  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) غرب‌اند. روابط کردهای ایران با کردهای ترکیه که به‌نوعی دروازه فرهنگی اروپاست. می‌تواند یکی از علل این امر باشد. معناداری تحلیل واریانس شاخص فوق نشان می‌دهد که تفاوت‌های با وجود اینکه گرایش به فرهنگ و جامعه غربی در میان گروه‌های مورد مطالعه از شدت قال توجهی برغوردار لیسته یکی از جوافه‌های آ هریس تمایل بهسیاجرت کهامی‌توانه ممزرق خوبی برای گریز از اجتماع ملی باشد مقادیر قابل تأملی«ژا منعکس می‌سازد. در این تحقیق. ۸درصد پاسخ‌گویان فارس» ۵۷درصد ترک‌ها ۷۰درصد کزدها و ۵۵درصد عرب‌ها گفته‌اند که در صورت فراهم‌بودن شرایط برای یک زندگی بهتر ختما به.یکی از کشورهای غربی می‌روند (فقط درمورد بلوچ‌ها این رقم.اندک (۳۰درصد) است).. لذا:اگزچه تمایل زیادی به فرهنگ و سبک زندگی غزبی بیان نشده: بظاری اراس کوی گنورها غربی زا فرصتی بزای یک این شاخص از جهت امکان آمیزش فرهنگی و انسجام اجتماعی گروه‌های قومی مختلف در ایران از اهمیت بسیار زیادی بزخوردار است. درحقیقت. به میزانی که گرایش مثبت قوی به سایر اجتماعات: قومی وجوه داشته باشت: المکلی شکل‌گیری احتباغ عام وجوق خواقه داتت, نگرش‌های منفی به دیگری و نداشتن تمایل به برقراری روابط با او (درزمينه دوستی» ازدواج» معامله و الی آخر)» اجتماعات قومی را بهروی یکدیگر بسته نگه می‌دارد. نمودار زیر گویای این واقعیت است که در این زمینه شاهد وضعیت مساعدی در ایران نیستیم. بیشترین گرایش مثبت به اجتماعات قومی دیگر را به‌ترتیب فارس‌ها بلوچ‌ها و کردها دارند که البته شدت آن اصلا کافی نیست (کردها تقریبا روی نقطه صفرند؛ یعنی گرایش‌های مثبت و منفی اظهارشده حدودا با هم ورایرتا این مس رود از مسر رات ۳۳ ۳۴ ۷ را کسب می‌کتاط قابل توه آنکه  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ گرایش ترک‌ها و عرب‌ها به سایر اقوام» درمجموع منفی است که البته این گزاره به‌معنای نبود معناداری تحلیل واریانس این شاخص خحاکی از آن است که نتایج به‌دست‌آمده قابلیت تعمیم به جامعه را دارد. منفی‌بودن گرایش ترک‌ها و عرب‌ها نشان می‌دهد اعضای این دو گروه بیش از بقيه گروه‌ها افراد را به خودی و غیرخودی تقسیم می‌کنند. چنین وضعیتی اجازه نمی‌دهد دگر تعمیم‌يافته بتستوا مرک متیر ضروری‌هن چاه ما شکل بگیزد. برای اینکه تصویر روشن‌تری از گرایش به اجتماعات قومی دیگر به دست آوریم» در پرسش‌نامه» از پاسخ‌گو خواستیم که بگوید در زمینه ازدواج. دوستی» همسایگی» همکاری, شراکت اقتصادی و معامله کدام‌یک از قومیت‌ها (فارس» ترک» کرد عرب» بلوچ؛ ترکمن و لر) را ترجیح می‌دهد. با این کار می‌توانستیم تا حدی میزان بسته‌بودن هریک از اجتماعات قومی را بسنجیم. البته از این یافته‌ها نباید الزاما فاصله اجتماعی بین گروه‌های قومی را نتیجه گرفت. در ادامه نمودارهای مربوط به رابطه ازدواج به‌طور نمونه آمده است.  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) نمودار ۱۱. چه قومیتی را برای ازدواج ترجیح می‌دهید؟ (درصد) در نمودارهای فوق, بیشترین فراوانی‌های نسبی گزارش شده‌اند (جهت افزایش خوانایی یافته‌ها فراوانی‌های زیر ۵درصد را در ذیل «سایر» تجمیع کرده‌ایم). میزان ۷۵درصد فارس‌ها برای ازدواج قومیت فارس را ترجیح می‌دهند. ۸درصد ترک‌ها را انتخاب می‌کنند و برای  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ ۸درصد نیز قومیت طرف مقابل در ازدواج فرقی نمی‌کند. میزان ۸۸درصد ترک‌ها برای ازدواج به ترک‌ها و ۱۰درصد به فارس‌ها تمایل دارند. همچنین» ۶۱درصد کردها ترجیح می‌دهند با یک کرد ازدواج کنند. میزان ۱۶درصد به فارس‌ها و ۱۰درصد به ترک‌ها تمایل دارند. هر گروه قومی بعد از خودش, فارس‌ها را برای ازدواج ترجیح می‌دهد. به‌طورکلی» بالاترین میزان هم‌قومگزینی به‌ترتیب در میان بلوچ‌ها, ترک‌ها و عرب‌ها قابل مشاهده است. ازآنجاکه فرد برای ازدواج غالبا به سراغ کسی می‌رود که با او قرابت نمادی داشته باشد درصد بسیار بالای انتخاب قومیت خود برای ازدواج اشاره به این دارد که فرهنگ قومی در ایران همچنان پابرجاست و کارکرد همگون‌سازی افراد را ایفا می‌کند. یافته‌های مربوط به روابط دوستی» همسایگی. گرایش‌های شش‌گانه چه رابطه‌ای با آهم«دارند؟ "همبّستگی‌های مستقیم یا معکوس بین شاخص‌ها می‌تواند میزان همسویی"یا ناهمسویی گرایش‌ها زا«به.ما نشان دهد. برای مثال, همبستگی معکوس بین گرایش ملی,وکرابتش قومی می وان تنان‌دهنده این باشد که لایه‌های هویتی فرد با هم سازگاری ندازند. به‌طوزیکه با افزایش "یکی»:دیگری"تدریجا حذف خواهد شد. در نقطه مقابل: اگر بین گرایش ماهیرش اشط فوم ی نها همبستگی مستقیم مشاهده شود» می‌توانیم نتیجه بگیریم هویت ملی و هویت قومی در آن جمعیت با یکدیگر به همزیستی رسیده‌اند؛ یعنی به تعبیر اتزیونی» افراد هم‌زمان به چند اجتماع وفادارند (1 :1996 ,ط۳230) و بستر لازم برای تحقق الگوی چندفرهنگ‌گرایی فراهم شده است. ازاین‌رو» روابط همبستگی بین گرایش‌های شش‌گانه را به تفکیک گروه‌های قومی یکی‌یکی بررسی می‌کنیم. گفتنی است هرجا همبستگی معنادار نبودهه از واژه غیرمعنادار در آن خانه استفاده شده است. همچنین خانه‌های در سطح ۰,۰۱ معنادار با رنگ سفید و خانه‌های در سطح ۰,۰۵ معنادار با رنگ  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) در میان فارس‌ها. با افزایش گرایش.یه نظام اسیاسی؛ گرایش ملی نیز تاحدی افزایش می‌یابد. شاید بتوان گفت در اثر تقویت مشروعیت نظام سیاسی و بهبود کارایی آن؛ شاهد افزایش گرایش ملی شهروندان خی یرد ۹۴ چم موی ین گرایش ملی و گرایش به فرهنگ و جامعه غربی نشان می‌دهد این دو نوع گرایش با هم تاحدودی متعارض‌اند. هرچقدر گرایش شهروندان به غرب بیشتر شود احتمالا گرایش‌شان به اجتماع ملی خود افت خواهد کرد یا بالعکس» هرچقدر از اجتماع ملی خود فاصله بگیرند گرایش بیشتری به غرب پیدا می‌کنند. همین رابطه معکوس با قدری شدت بیشتر بین گرایش به نظام سیاسی و گرایش به غرب نیز  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ گرایش ملی و گرایش قومی در ترک‌ها با یکدیگر تاحدی همسو به نظر می‌رسند. بین گرایش ملی و گرایش قومی فرامرزی» همبستگی معکوس خفیفی به چشم می‌خورد. همچنین, گرایش ملی با گرایش به فرهنگ و جامعه غربی رابطه غیرمستقیم دارد. گرایش قومی با گرایش به نظام سیاسی و گرایش قومی فرامرزی رابطه مستقیم و با گرایش به غرب رابطه معکوس دارد. گرایش به نظام سیاسی با گرایش قومی فرامرزی و گرایش به غرب در جلب وفاداری افراد در حال رقابت است. هرچقدر فرد از نظام سیاسی بیشتر فاصله بگیرد» نگاه بیشتری به کشورهای همسایه و جوامع غربی خواهد داشت. همبستگی نسبتا قوی بین گرایش قومی فرامرزی و گرایش به غرب در ترک‌ها قابل مشاهده است. گرایش قومی فرامرزی با گرایش به اجتماعات قومی دیگر در ایران رابطه غیرمستقیم دارد. همین‌طور بین گرایش به غرب با گرایش همسویی گرایش ملی و گرایش قومی در کردها بسیار قابل توجه به نظر می‌رسد. همچنین همبستگی قوی بین گرایش ملی و گرایش به اجتماعات قومی دیگر وجود دارد. به عبارت دیگر هرچه گرایش به اجتماعات قومی دیگر مثبت‌تر باشد. گرایش ملی نیز افزایش خواهد یافت. علاوه‌براین» بین گرایش قومی کردها و گرایش قومی فرامرزی همبستگی مثبت قوی دیده می‌شود. گرایش قومی با گرایش به اجتماعات دیگر نیز همبستگی مستقیم معناداری دارد.  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) گرایش به نظام سیاسی و گرایش قومی فرامرزی تاحد زیادی با یکدیگر ناهمسو هستند. درمورد گرایش به نظام سیاسی و گرایش به غرب نیز همین رابطه قدری ضعیف‌تر احساس می‌شود. درخصوص عرب‌ها بین گرایش ملی از سویی و گرایش قومی و گرایش به نظام سیاسی از سوی دیگر همبستگی مستقیم وجود دارد. چندین رابطه معنادار خفیف دیگر نیز بین شاخص‌های فوق به چشم می‌خورد که کم‌اهمیت‌تر هستند. مهم‌ترین مورد» همبستگی معکوس بین گرایش به فرهنگ و جامعه غربی و گرایش به سایر اجتماعات قومی در کشور است.  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ کمترین موارد همبستگی مربوط به جدول بلوچ‌هاست. برخلاف وضعیت ترک‌ها کردها و عرب‌ها در میان بلوچ‌ها بین گرایش ملی و گرایش قومی هیچ رابطه معناداری مشاهده نمی‌شود. در بین سایر موارد معناداره شدیدترین آن‌ها همبستگی مثبت بین گرایش ملی و گرایش به نظام سیاسی (۰,۳۲) و همبستگی معکوس بین گرایش به نظام سیاسی و گرایش به برای ترسیم الگوی مطلوب روابط قومی, مدل بازنگری‌شده بری در این تحقیق به‌صورت زیر مورد سنجش قرار گرفت. از پاسخ‌گویان فارس (به‌عنوان گروه اکثریت) خواستیم که درمورد هر گروه قومی» یکی از سه سناریوی زیر را انتخاب کنند: ۱-بهتر است در منطقه خودشان, ۳ بهتر است تدریجا از فرهنگ و ی نطقه خودشان, فرهنگ و هویت پیت رس وتان اس ردو کنند و با زبان فارسی و فرهنگ ملی ) قومی‌شان را حفظ می‌کنند. مثل بقیه ۱ به زبان فارسی و فرهنگ ملی روی تقریبا هیچ ارتباطی نداشته باشند. ایرانی‌ها زبان فارسی و فرهنگ ملی را بیاورند.  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) همچنین از پاسخ‌گویان ترک. کرد. عرب و بلوچ خواسته شد که درمورد خودشان از پنج ابرقی بودن برايم در درجه |[ دوست دارم فقط بافرهنگ و ]| دوست نذارم بافرهنگ و ته ایرانی بودن برایم ما نه به عنوان یک ایرائی اول لهمیت قرار رده لا ... |۱۱ اهویتاترکی زندگی کنم9.. ||" هویت ترکی ززدگی کر ۱۱ لههیتی نارد ونه ترکه بات تمه 23 بودن علاای با حقظ ۰ ۱۱ این که می‌توئیم فرهنگ فراوانی پاسخ‌ها در جدول زیر گزارش شده است. به‌طور متوسط بیش از ۸۰درصد فارس‌ها برای تمام گروه‌های قومی سناریوی «۲» را برگزیده‌اند (آنچه پری چندفرهنگ گرایی می‌نامد). همچنین اکثریت قابل توجهی از ترک‌ها عرب‌ها و بلوچ‌ها برای خودشان گزينه «الف» را انتخاب کرده‌اند (آنچه بری انسجام‌بخشی می‌نامد). اما درمورد کردها فقط کمی بیشتر از نصف جمعیت قائل به چنین الگویی هستند. بنابراین» در سه مورد شاهد: توافق و فقط در یک مورد با وضعیتی مسئله‌ساز روبه‌رو هستیم. الگوی چندفرهنگ‌گرایی که اکثریت ترجیح می‌دهند. درواقع نوعی استراتژی «وحدات در تکثر» است که چلبی در.کتاب نظم بدان اشاره می‌کند؛ یعنی مدلی که در آن ضمن تأکید ارویاشتراکات آفرهنگی»امکان زیست خرده‌فرهنگ‌های مختلف ذر چارچوب تبادی راک یلا۹ ییا ۱۳۸۴ ۱۳۷ به عبارت دیگر هویت ملی در صدر و سایر هویت‌های جمعی در ذیل آن قرار می‌گیرند. جهول ۱۲: نتایج اجرای مدل بازنگری شده بری در مورد ایران ۳1۱ ۱ اتعارض | مسئله‌ساز | توافق [ث | ات ] پ ] ب این گزینه‌ها مربوط به پرسش‌نامه ترک‌هاست. بدیهی است در پرسش‌نامه‌های سایر اقوام» کلمه ترکی با کردی  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ بلوچ‌ها بیش از همه خواهان الگوی انسجام‌بخشی هستند. بعد از آن‌ها به‌ترتیب ترک‌ها عرب‌ها و کردها ایستاده‌اند. حدود ۲۰درصد فارس‌ها درمورد عرب‌ها الگوی «۱» را انتخاب کرده‌اند؛ یعنی معتقدند بهتر است عرب‌ها در منطقه خودشان» فرهنگ و هویت قومی‌شان را حفظ کنند و با زبان فارسی و فرهنگ ملی تقریبا هیچ ارتباطی نداشته باشند. درمورد بلوچ‌ها و ترکمن‌ها هم ۱۵درصد فارس‌ها چنین نظر و نگاهی دارند. در میان ترک‌ها کردها و عرب‌ها یک جمعیت تقریبا ۲۰درصدی به چشم می‌خورد که خواهان اجرای الگوی «ب» يا همان جداسازی است. در بلوچ‌ها این جمعیت به ۱۰درصد کاهش می‌یابد. حتی اگر از مسئله‌سازبودن وضعیت کردها بگذریم» اتفاق‌نظر نسبت به الگوی انسجام‌بخشی يا چندفرهنگ‌گرایی به‌معنای آن نیست که الگوی مزبور به‌راحتی می‌تواند تحقق یابد. همان‌طور که در شاخص گرایش به سایر اجتماعات قومی دیدیم» هنوز میزان نگرش‌های منفی بین‌قومی در ایران بالاست (مخصوصا نسبت به عرب‌ها و بلوچ‌ها) و این امر مانع بزرگی پیش روی اجرای الگوهایی از این دست به ما علاوه بر سنجش مدل بری که تمرکزش عمدتا روی نحوه مواجهه با تنوع فرهنگی در یک جامعه است. از پاسخ‌گویان خواستیم نظرشان را دربازه الگوهای سیاسی ممکن برای ایران بیان کنند. در میان فارس‌ها و بلوچ‌ها.اکثریت قریب به اتفاق نظرشان.این است که ایران در همین شکل فعلی‌اش (به‌صورت مجموعه‌ای از استان‌ها) باقی بماند. حدود ۳۰درصد ترک‌ها ۰درصد عرب‌ها و ۵۰درصد کردها چنین: الگویی*را مطلوب انمی‌دانند و به فدرالیسم. ۱ جدول ۱۳: کدام اگوی سیاسی زیر را ترجیج می دهید؟ (فراوانی نسبی) ا کشور ایران ید همین شکل فعلی مجموعه‌ای از آستان‌ها پاش ۳ ۸۵,۱ ۱ ۶۷,۳ | ۱۵۰۵ ۱۷۳۶۴ ۱۸۳۶ هر گذام از آقوام آیرانی یکی از ابالت‌های ایران فذرالی را تکیل دهید. ۰ ۱۱,۳ :۱۴.۱ ۱۵.۴ ۵ جر کنام از افوام اپرانی یک منطقه خودید ال | ۱۱۲۶ ۱۱۹۳ هر کدام از اقوام اپرانی یک کشور مستفل داب بان ۱۱۴۸۱ ۴۳۹۱۵۴ ۱ برای جمع‌بندی بحثه بهتر است یک بار دیگر خیلی فشرده یافته‌های تحقیق را جهت پاسخ‌دهی به سوالات تحقیق به کار بگیریم. اولین سوال تحقیق این بود که گرایش به اجتماع ملی  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) در میان گروه‌های قومی چه کم‌وکیفی دارد. ارقام نمودار «۱» گویای این مطلب است که گرایش ملی در تمام گروه‌های قومی درحد متوسط است (غیر از کردها که ضعیف است). همچنین باید توجه داشته باشیم که برخی مژلفه‌های این گرایش بیش‌ازحد آسیب دیده‌اند؛ برای مثال» مطابق داده‌هایی که گزارش قده سطح امتماه اجتماعی در جاسه خیلی پایین استد در جواب به پرسش دوم می‌توان گفت گرایش قومی در تمام گروه‌ها متوسط رو به بالاست و قدری از گرایش ملی شدیدتر است. این یافته نشان می‌دهد تنوع فرهنگی در ایران هنوز پررنگ است و شاهد هویت‌های جمعی هستیم که دوشادوش هویت ملی پیش می‌روند. بیشترین گرایش قومی مربوط به بلوچ‌ها و سپس ترک‌ها و عرب‌هاست. جالب توجه آنکه گرایش قومی کردها از همه پایین‌تر است. با احتیاط می‌گوییم احتمالا کردها در مسیری که پارسونز می‌گوید با سرعت بیشتری دارند حرکت می‌کنند. از نظر پارسونز به نظر می‌رسد محتوای فرهنگی گروه‌های قومی در آمریکا خیلی به یکدیگر شبیه شده. اما اهمیت عاطفی تعلق به گروه قومی همچنان باقی مانده است (1975::8 ,3/0۳2 :ک 0122607). طبق استدلال پارسونز فقط فرم قومیت تداوم.می‌یابد او ؛محتوای آن برای سازگارشدن با الزامات ساختاری جامعه مدرن تغییر می‌کند (مالشویچ» ۱۳۹۰: ۸۲۳). طبق شاخص گرایش قومی» اگرچه علاقه کردها به عناصر فرهنگی‌شان مقداری. کمتر از دیگر اقوام است. نمودار دایره‌ای اولویت‌بندی هویتی به‌خوبی نشان می‌دهد برای,جمعیت.قابل توجهی از کردها کردبودن هنوز در صدر در پاسخ به سوال سه بار دیگر روی این یافته تأکید می‌کنيم که گرایش به نظام سیاسی در وضعیت نامساعدی به سر می‌برد و فارس‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین گروه جمعیتی بیشترین گرایش منفی را به نظام سیاسی دارند. گرایش قومی فرامرزی و گرایش به فرهنگ و جامعه غربی هرچند خیلی قابل توجه نیست» ولی همین مقدار نیز برای شرایط فعلی ایران می‌تواند خطرساز باشد. تمایل گسترده به مهاجرت از کشور معرف روشنی از این مسئله جدی است که اخساس غلق آفراد به دولت- ملگ‌ان نخان ورآرغ‌ها اظ لحظه آماده‌اند که از وطن خود دل بکنند و زندگی تازه‌ای را در کشورهای غربی آغاز کنند. لذا با توجه به پیچیدگی محیط سیستم (مسائلی مانند نفوذ قدرت‌های بزرگ در خاورمیانه و ایران و عواملی از این قبیل)» تقویت گرایش به نظام سیاسی جهت حفظ اجتماع ملی» از ضروری‌ترین اولویت‌هایی است که پژوهشگران و مسئولان باید برای آن چاره‌اندیشی کنند. یافته‌های پیمایش نشان می‌دهد مطالبات قومی در کشور «فعلا» غالبا جنبه اقتصادی دارد تا فرهنگی و سیاسی (نگاه کنید به جدول ۱۴)» بنابراین» مهم‌ترین اقدامی که دولت برای تقویت مشروعیت سیاسی باید در دستور  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ کار قرار دهد ترمیم نظام اقتصادی است. با این راهکار نه‌تنها گرایش به دولت. بلکه احساس تعلق به اجتماع ملی نیز افزایش خواهد یافت؛ زیرا درصورتی‌که نیازهای شهروندان به‌طور مطلوبی پاسخ داده شود. آن‌ها به جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند. احساس تعلق و تعهد بیشتری خواهند داشت. پس: از تأمین نیازها و خواسته‌های اقتصادی: این مطالبات احتمالا به سمت حقوق سیاسی و حقوق فرهنگی حرکت خواهد کرد؛ چنان‌که درمورد ترک‌ها که در مناطق به‌لحاظاقتصادی توسعه‌یافته‌تری زندگی می‌کنند می‌بینیم» هم‌اکنون نیز خواسته‌هایی از نوع آموزش زبان ترکی در مدارس, اولین مطالبه عده‌ای از افراد است. جدول ۱۴: مهم ترین مطالبات جمعی به تفکیک گروه های قومی (بر حسب درصد) اس کاهش مشکل بیکاری در کشور ((۶) کنترل تورم و افزایش قدرت خرید مردم (۱۸) ترک کاهش مشکل بیکاری در مناطق ترک‌نشین (۵۴)- آموزش زبان ترکی در مدارس مناطق ترک‌نشین (۲۶) کری کاهش مشکل بیکاری در مناطق کردنشین (۳۰)* بهبود زیرساخت‌ها و امکانات رفاهی در مناطق کردنشین (۲۵) ری کاهش مشکل بیکاری در مثاظق آقرب‌نشین (۶۶)- بهبود زیزساخت‌ها و افکانان رفاهی در مناطق عرب‌نشین (*۱) بلوچ کاهش مشکل بیکاری در مناطق بلوچ‌نشین (۶۵)- بهبود زیرساخت‌ها و امکانات رفاهی در مناطق بلوچ‌نشین (۱۴) با نگاه به جدول ۰۱۵ فارس‌ها بیشترین گرایش ملی و گرایش به اجتماعات قومی دیگر را دارند» ولی در گرایش به نظام سیاسی .از بقيهه گروه‌ها..پایین‌ترند. ترک‌ها در نقطه مقابل, کمترین گرایش ملی (البته بعد از کردها) و گرایش به اجتماعات قومی دیگر و بیشترین گرایش به نظام سیاسی را دارند. کردها در گرایش ملی در رتبه آخر در گرایش به فرهنگ و جامعه غربی رتبه اول و در چهار شاخص دیگر رتبه سوم (یک حالت بینابینی) را به دست آورده‌اند. غرب‌ها در تمام گرایش نا ر وه لزق اما گرا هن ماهلا مسفوام. آسجت که جایگاه ,پایینی دارند. در آخر بلوچ‌ها با اختلاف اندکی نسبت به عرب‌ها در رتبه سوم گرایش ملی ایستاده‌اند (تقریبا می‌توان گفت مشابه عرب‌ها رتبه دوم را دارند). همچنین در گرایش قومی گرایش به نظام سیاسی و گرایش به سایر اجتماعات قومی در کشور دارای رتبه دوم هستند. کمترین گرایش قومی فرامرزی و گرایش به غرب در بلوچ‌ها مشاهده می‌شود؛ بنابراین» یافته‌ها نشان می‌دهد مسائل و چالش‌های قومی ایران در آینده احتمالا عمدتا از میان ترک‌ها کردها و عرب‌ها (و نه از میان بلوچ‌ها) برخواهد خاست. این نشان می‌دهد برخلاف نظريه هچتر که معتقد است روی‌ههم‌افتادن تفاوت‌های قومی و نابرابری‌های اقتصادی به واگرایی قومی منجر  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) می‌شود. الزاما این گونه نیست (بلوچ‌ها را می‌توان به‌عنوان مثال نقض مطرح کرد) و متغیرهای جدول ۱۵: رتبه بندی گروه های قومی بر حسب گرایش های شش‌گانه اقوام گرایش ملی ۱ گرایش قومی ۲ گرایش به نظام ۱ گرایش قومی گرایش به گرایش به برای پاسخ به چهارمین سوّال, پنج ماتریس همبستگی در بخش یافته‌ها ارائه شد. در میان ترک‌ها کردها و عرب‌ها (ولی نه بلوچ‌ها)"میزانی ازهمبستگی مستقیم بین گرایش ملی و گرایش قومی مشاهده می‌شود. این*بدان معناست که.هویت ملی«و: هویت قومی تاحدودی با یکدیگر همسویی دارند و می‌توان به تحقق وفاداری‌های چندلايه اتزیونی ( عک 1993 ,ط۳12[0 406) در شهروندان آینده ایزان امیدوار بود: این مطلب همچنین حاکی از آن است که اجرای الگوی چندفرهنگ گرایی در کشور, ازاین .نظزازمینه آمتساعدی«دارد. علاوه‌براین» بین گرایش به نظام سیاسی از سویی و گرایش قومی فرامرزی و گرایش به غرب از سوی دیگر مقداری همبستگی معکوس مشاهده می‌شود. اعضای اجتماغات.قومی هرچه بیشتر از نظام سیاسی فاصله: بگیرند (برای مغال اقر شرایطی که اقضای ظشارکت ساسی برایشان فراهم تباشت و ای آخر)» تمایل بیشتری به بیرون از مرزهای سرزمینی پیدا می‌کنند. در پاسخ به پرسش پنجم > داز خظر ساده‌گویی می‌توان گفت.اگرچه وجه غالب سیاست‌های قومی در ایران (از دوره پهلوی تا کنون) کمابیش از نوع دیگ ذوب یا همانندسازی بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که عموم مردمبه مدل چندفرهنگ‌گرایی بری یا به تعبیری دیگر تکثرگرایی تعاملی هارتمن گرایش دارند"(غیر از کردها که واریانس‌شان بیشتر است). ازاین‌رو آلگوی مورد نظر دولت باید تذریجا به اسمت: الگویی حرکت: کند که: مطلوب: بدنه,مرذم: است. البته لازم است دوباره تأکید کنیم که صرف اینکه الگوی مطلوب کدام است. به‌هیچ‌روی تضمینی برای تحققش نخواهد بود؛ زیرا سوای اینکه مجاب‌سازی دولت برای پیش‌گرفتن عزمی جدی در این مسیر بسیار دشوار است. بستر اجتماعی لازم برای تحقق چنین الگویی چندان  مجله مطالعات اجتماعی ابران. دور چهاردهم. شماره ۱ بهار ۱۳۹۹ همان‌طور که دیدیم» افراد غالبا ترجیح می‌دهند با هم‌قومی‌های خود ازدواج کنند. همسایه باشنته همکار شون شراکت: کتنه و کف خر این حالت اجقباغات, قومی نسیتا سبته خواهنن ماند» درصورتی‌که یکی از شروط لازم شکل‌گیری اجتماع ملی به‌روی‌هم باز شدن درهای خرده‌اجتماعات یک جامعه است. آزاین‌رو هر اقدامی که بتواند این تعاملات را تقویت کند. گام مثبتی در این زمینه محسوب می‌شود. برای مثال» گسترش گردشگری و بازار محصولات فرهنگی استان‌ها می‌تواند در معرفی فرهنگ بومی منطقه به شهروندان سایر نقاط کشور و توسعه روابط بین‌قومی بسیار موّثر باشد. همچنین با توجه به اینکه مهم‌ترین مطالبه جمعی شهروندان «در حال حاضر» اشتغال‌زایی است. دولت باید با تشویق بخش خصوصی (برای مثال با اعطای انواع تسهیلات)» سرمایه‌گذاران و کارآفرینان را به سوی مناطق کمترتوسعه‌یافته و بسته‌تر هدایت کند. ظرفیت‌های جغرافیایی و طبیعی این‌گونه مناطق (ازجمله سواحل و مرزهای آبی جنوب استان سیستان‌وبلوچستان یا خوزستان) در رونق اقتصادی و افزایش مهاجرت به این نواحی نقش بسزایی می‌تواند داشته.باشد که خود عاملی در راستای تقویت احمدلو حبیب (۱۳۸۱) بررسی رابطه:میزان,هویت ملی,و هویت,قومی در بین جوانان تبریز رساله امیدی, جواد (۱۳۹۶) مطالعه تطبیقی-تاریخی سیاست‌های,قومی در ایران و نقش آن در تنازعات قومی آنین‌دوست: سمائه :0۳۹۲9 بررسی اتزات فرست‌هام, نابرازر بو اقوام ایران< رسانه؟ کارشناسی ارشی بختیاری, صادق و مجید دهقانی‌زاده و سیدمجتبی حسین‌پور (۱۳۸۵) «بررسی جایگاه استان‌های کشور از منظر شاخص توسعه انسانی» مجله دانش و توسعه. شماره ۱۹: ۳۰-۱۱ جعفری» حسین (۱۳۹۲) بررسی رابطه سرمايه اجتماعی با هویت قومی و هویت ملی (مطالعه‌ای بر روی چلبی, مسعود (۱۳۹۳) تحلیل نظری و تطبیقی در جامعه‌شناسی» تهران: نشر نی. چلبی» مسعود (۱۳۸۴) جامعه‌شناسی نظم (تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی)» تهران: نشر نی. هرآیده, سالم 1۳۹۶ جایگا موی علی در مقایسه با هویت‌های قومی حواتاق سای شیر رات ظهرابی» امیر (۱۳۸۹) بررسی رابطه بین میزان گرایش به هویت ملی و قومی در بین کردها رساله  بررسی تجربی الگوی روابط قومی در ایران (تحلیل کمی داده‌های یک پیمایش ملی) قریشی» فاطمه. بررسی تطبیقی گرایش به هویت جامعه‌ای (ملی) در بین شهرهای تک‌قومی و مالشویچ, سینیشا (۱۳۹۰) جامعه‌شناسی قومیت» ترجمه پرویز دلیرپور تهران: انتشارات آمه. محمودی, محمدجواد (۱۳۸۸) «محاسبه شاخص توسعه انسانی: کشور استان تهران و شهرستان‌های میرزایی: سیدآیت‌اله (۱۳۹۸) گزایش: به اناسیونالیسم آیرانی فر بیغ ذانشجویان (با تأکین.بر خاستگاه نیسی» عبدالکاظم (۱۳۸۹) «شاخص توسعهه انسانی در استان‌های ایران» نشريه علوم بهداشتی 1 ۹۲ ۲۵۷۵۵۹ 71۳6 :و0۳۳۳ ]٩ ماد 7۳6 .1993 بش منطماهاط 1 والأ۹ 1۵۲ ۵۳۵ و600 تعاس۳ 0100و ۵ 7۳86 1996 بش منط010اظ 0 م۸ انس ص۰۳0 6ب صرق ۵ط 1996 بش منصمنماط 6۰ م۹ 7۳۵0۲ :و2۳۵ 1975 صقطنصر3/۵ ۲۰ 0 عک .٩ متعتقا6 8 :از 100 طاز عمنلده ۰*1 .2005 معتعاه0 بل ک ب0 مصصقص1۳ ,23 ۷۵1۰ و7160 01ع1و1010عوگ ۰ فص 1 آمنعمامزم مگ هی نادس اب1010 1 ۳۳1۳96 106ع0) ع710 ن011ن00آ0) اموع 7 1975 36 مطعاط110 0 007016 .2013 866 .0 عک 2-1026 ۷/60 بکل مک بش مکله/210 5 نصتا6ظ .رد6 50016 1۵ 1/۵ ۵۲۱ ۳۳) 065 (12

با توجه به چندفرهنگیبودن ایران، شناسایی الگوی مطلوب روابط قومی مسئلهای ضروری است. این تحقیق مبتنی بر یک پیمایش ملی (در سال 1397 (با حجم نمونه 1950 نفر در میان فارسها (تهران)، ترکها (تبریز)، کردها (سنندج)، عربها (اهواز) و بلوچها (زاهدان) است که در آن گرایش ملی، گرایش قومی، گرایش به نظام سیاسی، گرایش قومیِ فرامرزی، گرایش به فرهنگ و جامعه غربی و درنهایت، گرایش به اجتماعات قومی دیگر مورد سنجش قرار گرفته است. همچنین با استفاده از مدل الگوی مطلوب روابط قومی در ایران شناسایی شد. یافتهها نشان میدهد فارسها 3 بِری، بیشترین گرایش ملی، بیشترین گرایش به اجتماعات قومی دیگر و کمترین گرایش به نظام سیاسی را دارند. علاوهبراین، ترکها دارای کمترین گرایش به اجتماعات قومی دیگر و بیشترین گرایش قومیِ فرامرزی هستند. درمجموع، الگوی روابط قومی که اکثر پاسخگویان (تقریباً 75 درصدشان) ترجیح میدهند، الگوی چند فرهنگگرایی یا انسجام بخشی است

465070

رای جمع آوری اطلاعات از پرسش‌نامه استفاده شد. روایی محتوایی و ظاهری پرسش‌نامه با نظر متخصصان ترویج و تعاون و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ و محاسبه ضریب مربوطه (۰/۹۱) تأیید شد. تجزیه‌و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 5055 انجام گرفت. یافته‌ها نشان داد در زمینه اجتماعی. عملکرد تعاونی در ایجاد ارتباط بهتر و قوی‌تر مردم با دولت؛ در زمينه اقتصادی, عملکرد تعاونی در افزایش کیفیت محصولات تولیدی در منطقه (زراعت. پاغداری, دامداری و....)؛ در زمینه زیست‌محیطی, عملکرد تعاونی در کاهش استفاده بی‌رویه از منابع (آب. سوخت و..) موفق‌تر و بیشتر از سایر عوامل بوده است. نتایج مقایسه میانگین نشان داد اعضای مسن‌تر با درآمد بیشتر پرسابقه‌تر در کار کشاورزی و دارای تعداد دام بیشتر عملکرد. کلی. تعاونی را موفق‌تر ارزیایی کرده‌اند. همچنین بین ارزیابی اعضای تعاونی در مورد میزان دستیابی تعاونی به اهداف اجتماعی, اقتصادی و زیست‌محیطی تفاوت معنی‌داری وجود داشته است و آنها بیشترین و کمترین موفقیت تعاونی راابه ترتیب. در زمینه اهداف اجتماعی و واژه‌های کلیدی: ارزیابی عملکرد. شرکت تعاونی توسعه روستایی. اهداف زیست‌محیطی. شهرستان ۱. دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی» دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ۲ دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی, دانشگاه پیام نور مرکز تهران فرایند توسعه پایدار روستایی به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها توسعه تعاونی‌هاست که می‌تواند همگام با سیاست‌های دولت در بهبود شرایط کار زندگی, تولید. ارائه خدمات. ارتقای سطح درآمد و وضعیت اجتماعی مردم روستا نقش موثری ایفا کند. همچنین تعاونی‌ها در مناطق روستایی با ایجاد تعادل اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی» نقش مهمی در دستیابی به توسعه پایدار روستایی دارند (زرگرانی» ۱۳۹۳). بر همین اساس» این تعاونی‌ها در چارچوب بنگاه اقتصادی می‌باید از قانون‌مندی‌های اقتصادی پیروی کنند و بتوانند سودآور باشند (مهرابی» ۱۳۸۱)؛ در زمینه اهداف اجتماعی, در چارچوب مضامینی چون فرصت‌های برابر (درون و بین‌نسلی)»*توان‌مندسازی»«ازتقای کیفیت زندگی» کرامت و حقوق نهادی, امنیست اجتماعی, مسئولیت‌پذیری, رفاه اجتماعی و,تعلق خاطر مکانی به شکلی گسترده عمل کنند و سرانجام در زمینه اهداف زیست محیطی, حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و تنوع زیستی را مدنظر قرار دهند (پورطاهری و همکاران ,۱۳۹۰): همه سازمان‌ها و از جمله تعاونی‌ها برای ‏ توسعه و پایداری در عرصه رقابتی امروز به سیستم ارزیابی عملکرد اثربخش نیاز دارند تا در قالب آن بتوانند برنامه‌های سازمان, فرایند و نیروی انسانی خود را مورد آتسجش:؛ قرار؛دهند (عرب مازار و.همکاران» ۱۳۸۸). ارزیابی عملکرد به مجموعه اقدامات و اطلاعاتی اطلاق می‌شود که به منظور افزایش سطح استفاده بهینه امکانات و منابع در جهت دستیابی کارا و اثرّبخش به.اهداف به شیوه‌ای.اقتصادی صورت می‌گیرد (رجب بیگی و همکاران, ۱۳۹۱). بر پایه فلسفه تعاون» هر شرکت تعاونی متعهد به ارائه خدمات به اعضا می‌باشد. در این راستا شناسایی شاخص‌های مور بر غملکردها و اندازه‌گیری کارایی هر یک از شرکت‌ها و شناخت نقاط قوت و ضعف آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین با توجه به نقشی که شرکت‌های تعاونی در نقاط روستایی در افزایش تولید. توسعه منابع انسانی و در نهایت توسعه روستایی دارند»ه ضروری است عملکرد آنها از جنبه‌های مختلف ارزیابی شود. چرا که در این صورت.» ضمن مقایسه عملکردشان با اهداف و ورودی و خروجی (آثار و پیامدها) ناشی از فعالیت آنها, ارائه را‌حل‌های عملی و منطقی در جهت بهینه کردن فعالیت این تشکل‌ها میسر در دو دهه اخیر مدیریت عملکرد سازمانی به یکی از موضوع‌های مورد توجه و جذاب در زمینه‌های تحقیقاتی و کاربردی تبدیل شده و نوآوری‌های بسیاری را نیز ایجاد کرده است. مهم‌ترین و متداول‌ترین الگوها و مدل‌های اجرای فرایند ارزیابی عملکرد شامل الگوی فرایند تحلیل سلسله مراتبی نظام مدیریت کیفیت ایزو هرم عملکرد. نظام کارت امتیازدهی متوازن؛ فرایند کسب و کار» چارچوب مدوری و استیپل؛» روش تحلیل ذی‌نفعان و نظام مدیریت بر مبنای هدف است. الگوی سلسله مراتبی بر طبقه‌پندی سلسلهمراتب ساختاری و وظیفه‌ای براساس مقایسات زوجی اولويت‌ها بنا شده؛اشت. در این الگو با استفاده :از افرایند تحلیل سلسله مراتبی» به ترسیم درخت سلسله مراتب تصمیم - که عوامل مورد مقایسه و گزینه‌های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می‌دهد- اقدام می‌شود و سپس مقایسات زوجی صورت می‌گیرد (رحیمی» ۱۳۸۵). در نظام مدیریت کیفیت ایزو کلیه فرایندهای موجود در سازمان به طور سیستماتیک شناسایی و اثربخشی و کارایی آنها اندازه‌گیری می‌شنوّد و:درانهایت» تحلیل این شاخص‌ها منجر به بهبود فرایندها می‌گردد (غلامی و نورعلیزاده» ۱۳۸۱). مدل هرم عملکرد ایجاد ارتباط بین راهبرد سازمان و سملناش آن را مدنظر قرارمی‌دهد: وتفاوت بین؛ شاخص‌های خازج سازمان (مانند رضایت مشتریان, کیفیت و تحویل به‌موقع) و شاخص‌های داخل سامان (نظیر بهره‌وری» چرخه زمانی و اتلاف‌ها) را آشکار می‌سازد (2004 ,122860). نظام کارت امتیازدهی متوازن پيشنهاد می‌کند که به منظور ارزیابی عملکرد هر سازمان بایستی به چهار سوال اساسی پاسخ داد: نگاه‌ها به سهامداران چگونه است؟ (جنبه مالی)» در چه زمینه‌هایی بایستی خوب عمل کنیم؟ (جنبه داخلی کسب و کار)» نگاه مشتریان به ما چگونه است؟ (جنبه مشتریان) و چگونه می‌توانیم به بهبود و خلق ارزش ادامه دهیم؟ (جنبه یادگیری و نوآوری) (1992 ,3107101 8۶ 1)20180). در مدل فرایند کسب و کار تفاوت بین شاخص‌های ورودی» فرایند. خروجی و نتایج مدنظر است. ورودی‌ها شامل کارمندان ماهر و باانگیزه» نیازهای مشتریان موادخام» سرمایه و غیره؛ فرایند شامل گواهی محصولات. تولید محصولات. تحویل محصولات و غیره؛ خروجی شامل محصولات., خدمات. نتایج مالی و غیره؛ نتایج شامل برطرف کردن نیازهای مشتریان» جلب رضایت مشتریان و... است (2000 له ۵۲ 7[ه076). مدل مدوری و استیپل (2000 ,5166016 :8 1/000۲) یکی از چارچوب‌های جامع و یکپارچه برای ممیزی و ارتقای سیستم‌های ارزیابی عملکرد است. اين رویکرد شامل شش گام به هم مرتبط می‌باشد. در گام.اول» راهبرد سازمان و عوامل موفقیت آن تعریف می‌شود. در گام دوم الرّاقات راهبردی سازمان با شتشن" اولویت رقابتی یعنی کیفیت. هزینه‌پذیری» انعطاف, زمان, تحویل به‌موقع و رشد آینده مطابقت داده می‌شود. در گام سوم انتخاب شاخص‌های مناسب با اشتفاده ایک چکالیست. که شامل ۱۰۵ شاخص با تعاریف کامل است. آغاز می‌شود. در .گام" چهارم» آسیشتم آززیایی اعملکرد موجود ممیزی می‌شود تا شاخص‌های مورد استفاده فعلی سازمان شناسایی شوند. در گام پنجم, به چگونگی به کارگیری واقعی شاخص‌ها پرداخته می‌شود و هر شاخص با هشت جز شامل عنوان» هدف, الگی معادله. دفعات, منبع اطلاعات. مسئولیت و بهبود. تشریح می‌شود. در انهایت در گام ششم, بازنگری‌های دوره‌ای سیستم ارزیابی عملکرد سازمان انجام می‌شود. در مدل تحلیل ذی‌نفعان» ارزیابی عملکرد سازمان بر اساس نظر ذی‌نفعان کلیدی انجام.می‌شود. ذی‌نفعان کلیدی کسانی هستند که بر سازمان کنترل مستقیم دارند و خواسته‌های آنها در اهداف سازمان متبلور می‌شود (مانند سهامداران). در واقع» اهداف سازمان نمایانگر انتظارات و تمایلات ذی‌نفعان کلیدی است و این افراد تمام قدرت را از طریق ساختار حاکمیت سازمان برای هدف‌گذاری اعمال می‌کنند (1997 ,.ل[۵ 61 ۸1100800). در مدل نظام مدیریت بر مبنای هدف, ابتدا اهداف کلان سازمان تعیین می‌شوند و سپس با بحث و مذاکره مدیران سطوح مختلف و نهایتا کارکنان, این اهداف کلان به اهداف خرد تبدیل می‌گردند. در نهایت نیز افراد بر اساس میزان تحقق اهداف خرد تعیین‌شده و بدون توجه به چگونگی تحقق مروری بر پژوهش‌های پیشین بیانگر این است که عملکرد تعاونی‌ها در حوزه‌های مختلف دارای سطوح متفاوتی است؛ برای مثال» هوشمند و حسن‌نژاد (۱۳۸۹) در بررسی عملکرد تعاونی‌های مرزنشین نشان دادند میزان رضایت‌مندی اعضا از شاخص‌های اقتصادی در مقایسه با سایر ابعاد عملکردی در سطح پایین‌تری قرار دارد و بیشترین میزان رضایت‌مندی مربوط به پورطاهری و همکاران (۱۳۹۰) در ارزیابی عملکرد تعاونی‌های کشاورزی شهرستان خرم‌آباد دریافتند تعاونی‌ها در ایجاد اشتغال, درآمد. و بهبود وضعیت اقتصادی- اجتماعی اعضا موفق عمل کرده‌اند و در تحقق انیت "غذآ یی و, توسعه ,رواستایی*نیزانقش مهمی ایفا نموده‌اند. احیای جنگل‌های استان گیلان دریافتند این تعاونی‌های در زمینه جنگل‌کاری» حصارکشی» خراش لطیفی و همکاران (۱۳۹۳) در«ازژیایی نقش"تعاونی‌های فرش دستباف روستایی در توانمندسازی زنان قالیباف دریافتند میزان توانمندی زنان قالیباف عضو تعاونی در ابعاد چهارگانه اقتصادی,» اجتماعی, خانوادگی.و.حرفه‌ای بیش از زنان قالیباف غیرعضو بوده است. دی از همکاران (۱۳۹۳) در بروسی نقش نعازیی‌های: کشاررژی دز تواتستدسازی اجتماعی زنان روستایی استان تهران دریافتند میزان توانمندی اعضا پس از عضویت در تعاونی مهدوی سعیدآبادی و همکاران (۱۳۹۶) در ارزیابی موفقیت اعضای تعاونی‌های جنگل‌نشین در حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌های تحت مدیریت دریافتند موفقیت تعاونی‌ها در حفاظت از جنگل‌ها متوسط بوده است. همچنین نقش مدیریت تعاونی‌ها در بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی جنگل‌نشینان کم بوده است. از نظر اعضا فقدان مدیریت صحیح و عدم به‌کارگیری جنگل‌نشینان در مدیریت منابع جنگلی مهم‌ترین مشکلات این تعاونی‌ها بوده‌اند. عمانی و همکاران (۱۳۹۶) در ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در عملکرد مالی تعاونی‌های تولیدی - زراعی دریافتند بین سابقه عضویت, تعداد اعضا درآمد. اعتماد اجتماعی, انسجام یافته‌های مطالعه اعظمی و همکاران (۱۳۹۵) نشان داد تعاونی‌ها سبب افزایش درآمد اعضا و پس‌انداز خانوار, کاهش استفاده بی‌رویه از منابع روستایی, افزایش مسئولیت‌پذیری و اقتدار مردم محلی, افزایش آگاهی روستاییان, بهبود امکانات و محیط طبیعی روستا دسترسی به امکانات و خدمات عمومی و بهداشتی و آموزشی و کاهش"نسبی, فقرهژوستایی شده‌اند. تعاونی روستایی شهرستان گنبدکاووس #دریافتند که*ابتاد شرکت‌های تعاونی روستایی دارای اثرات اقتصادی نظیر تأمین و توزیع کالا تأمین نهاده‌ای ,تولیدی و تسهیلات اعتباری» خرید و بازاریابی محصولات کشاورزی و اغیره و .نیز اثرات اجتماعی"نظیر.ارتقای سطح سواد و آگاهی, توسعه منابع انسانی و ایجاد زمینه‌های مشنازکت در بین اعضای تعاونی‌ها بوده است. این تحقیق در کل نشان داد ایجاد شرکت‌های تعاونی روستایی از نظر اقتصادی» روی اعضایشان تأثیر مثبت و معناداری داشته ولی به نسبت"اثرات ؛اقتصادی. آن, عملکرد و بازخورد اجتماعی این تعاونی‌ها روی جونز (2003 ,70168) در مطالعه خود به این نتیجه رسید که نقش و وظيفهه تعاونی‌های جنگلداری در سطح محلی, استخدام بیشتر» ایجاد اقتصاد قوی‌تر» کاهش قطع درختان و مدیریت بنین (2010 ,ط86) در بررسی نقش تعاونی‌ها در بنگلادش نتیجه گرفت این تشکل‌ها در گسترش سرمایه‌گذاری و توسعه منابع انسانی, استفاده بهینه از منابع». کمک به اقتصاد روستا ایجاد اشتغال پایدار و جلوگیری از مهاجرت در نواحی روستایی موفق بوده‌اند. سیگال (2010 ,ل51082) موفقیت تعاونی‌ها را فراهم کردن وسایل کار» توزیع ثروت در راستای تحقق عدالت اجتماعی» حذف واسطه‌ها و گسترش آموزش و تفاهم بین اعضا ذکر کرده هالپلین (2010 ,1010110]) عملکرد تعاونی‌ها در اندونزی را ارائه خدمات ضروری برای زندگی اعضا توانمندسازی و ایجاد معیشت پایدار برای کاهش فقر در نواحی روستایی دانسته مطالعه تسفای و تادل (2013 ,1780616 :6 (16812) در اتیوپی نشان داد تعاونی‌ها در افزایش درآمد. مالکیت دام, استقلال در تصمیم‌گیری و قدرت هزینه کردن زنان عضو موثر بوده‌اند. نتیجه گرفت اکثر زنان عضو نقشن تغاونی را در افزایش درآمد خودامثبت دانسته و معتقدند تعاونی اینوسنت و آدفیلا (2014 ,۸46112 :۵8 1۳066۲) در بررسی نقش تعاونی‌های کشاورزی در توسعه کشاورزی نیجریه این نقش را مثبت ارزیابی کردند. سرانجام» کومار و همکاران (2015 ,.[2 6۲ 1۴1137) در بررسی نقش تعاونی‌های هند در بهبود معیشت پایدار کشاورزان دریافتند این تعاونی‌ها در بهبود بهره‌وری تولید کشاورزی و افزایش درآمد کشاورزان موثر بوده‌اند..همچنین با توسعه زراعت- جنگل در قالب کشت گونه‌های مثمر این تعاونی‌ها علاوه بر تولید محصول» در سالم سازی هوا نیز مور عمل کرده‌اند. با توجه به مبانی نظری تحقیق, عملکرد یعنی حالت يا کیفیت کارکرد و عملکرد سازمانی یک سازه کلی است که بر چگونگی انجام عملیات سازمانی اشاره دارد و همه سازمان‌ها و از جمله تعاونی‌ها برای رشد و توسعه» به سیستم ارزیابی عملکرد اثربخش نیاز دارند. این ارزیایی منجر به ارائه بازخورد مناسب به مدیران در مورد میزان تحقق اهداف تعاونی و تصمیم‌گیری بهتر مدیران خواهد شد. پیشینه تحقیق نیز نشان داد که عملکرد تعاونی‌ها در مناطق روستایی با عنوان, اهداف و ماهیتشان در ابعاد اقتصادی,» اجتماعی, حرفه‌ای» فرهنگی و زیست‌محیطی مرتبط است؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف کلی ارزیابی عملکرد تعاونی توسعه بصیرت شهرستان مراوه‌تپه بر مبنای دیدگاه اعضای تعاونی انجام گرفت و اهداف اختصاصی آن عبارت بودند از: ۱. شناسایی میزان دستیابی تعاونی به اهداف اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی؛ ۲. ارزیابی و مقایسه دیدگاه اعضا در مورد میزان دستیابی تعاونی به اهداف اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی در قالب سطوح مختلف ویژگی‌های فردی و اقتصادی اعضا (تحصیلات, سابقه عضویت در تعاونی, رام سن, سابقه کار کشاورزی, سابقه کار دامداری, تعداد دام جنسیت و شغل اصلی). این تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشیو جامعه: آماری آن"شامل کلیه اعضای شرکت تعاونی بصیرت به تعداد ۱۱۰۰ نفر در چهار روستای "حوزه عمل "تعاونی شامل گوگ‌دره آق‌لر» پست‌دره و قازانقایه بود. حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان (1970 ,3/0783 6 ع16۳6[016) ۲۸۵ نفر و نمونه‌گیری به شیوه تصادفی ساده؛انجام شد. ابزار تحقیق پرسش‌نامه بود که سزالاتش بر مبنای اهداف تحقیق, در بردارنده پرسش‌هایی در زمینه ویژگی‌های فردی و اقتصادی اعضا و دیدگاه آنان در مورد عملکرد تعاونی در سه زمینه اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی بر مبنای اساسنامه آن بود. ارزیابی عملکرد تعاونی برامبنای مدل تحلیل ذی‌نفعان کلیدی یعنی اعضا انجام شد. به این منظور دیدگاه اعضا در مورد عملکرد اقتصادی, اجتماعی و.زیست‌محیطی تعاونی در قالب ۵۲ گویه از طریق طیف لیکرت پنج‌گزینه‌ای (خیلی زیاد< ۵» زیاد< ع تا حدی-۳ کم- ۲ و خیلی کم< ۱) مورد سوال قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با توجه به سوالات و اهداف تحقیق و سطوح سنجش متغیرها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی (میانگین» واریانس» انحراف معیار کمینه و بیشینه, فراوانی و درصد) و مقایسه میانگین (من‌ویتنی و کروسکال‌والیس و فریدمن) انجام شهرستان مراوه‌تپه با واقع شدن در شرقی‌ترین نقطه استان گلستان, از شمال به کشور ترکمنستان» از شرق به استان خراسان شمالی» از غرب به بخش داشلی‌برون شهرستان گنبدکاووس و از جنوب به شهرستان کلاله (جنگل گلستان) منتهی می‌شود (شکل ۱). مساحت این شهرستان حدود ۳۰۹۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن بالغ بر ۹۰ هزار نفر است (2017 ,.[۵ 6۲ 011۵ [ه۳۵۲). شرکت تعاونی توسعه روستایی بصیرت در اواخر سال ۱۳۹۱ با هدف اولیه اجرای طرح مدیریت پسته‌زارهای وحشی حوزه منابع طبیعی پالیزان با مشارکت اهالی چهار روستای گوگ‌دره» آق‌لر» پست‌دره و قازانقایه تشکیل شد و شروع به فعالیت کرد. با تأسیس و فعالیت این شرکت. زمینه‌ای فراهم شد تا با مشارکت مردم, حفاظت از این درختان مثمر در وسعت ۵1۰۰ هکتار با مشارکت مردم منطقه بهتر انجام شود و سوددهی"بیشتری با بهره‌برداری مناسب از پسته‌زارهای وحشی در قالب فرهنگ یاوار (مشارکت) انجام.گیزد. پیش‌بینی شده است که طی ۱۰ سال» با توجه به باردهی درختان انار و پسته (۱۶۳هزار اصله) به اصورت یک سال در میان, درآمدی افزون بر ۱۳/۷ میلیارد ریال برای شرکت تعاونی تحقق یابد"(اداره کلمنابع طبیعی و آبخیزداری استان نتایج نشان داد که میانگین سن پاسخگویان ۶۸/۲۹ سال است. اغلب آنها مرد بوده و بیش از ۵۰ درصد تحصیلات ابتدایی» راهنمایی و دبیرستان داشته‌اند. بیش از نیمی از پاسخگویان بین تا ۳۱ ماه در تعاونی عضویت داشته‌اند و تعداد اعضای خانواده آنها بین ۱ تا ٩ نفر بوده است. همچنین از هر خانواده حداقل ۱ نفر عضو تعاونی و میانگین تعداد سهم اعضا در تعاونی ۱/۳۹ بوده است. بیشتر پاسخگویان» کشاورز و دامدار و بیشترین تعداد افراد شاغل در خانواده یک نفر بوده است. سابقه کار کشاورزی بیشتر پاسخگویان بیش از ۲۰ سال و اغلب فاقد سابقه دامداری و دام بودند. اکثر پاسخگویان ساکن روستا و مالک ۱ تا ۱۰ هکتار زمین کشاورزی بودند و درآمدی از نظر پاسخگویان. در آزمینه زیست‌محیطی,تعاونی دز" کاهش استفاده بی‌رویه از منابع (آب. سوخت و..) بهبود محیط طبیعی و زیست روستاو اجرای طرح‌های مرتعداری در منطقه موفق‌تر عمل کرده است. اما در زمینه‌هایی چون انجام فعالیت‌های آبخیزداری» اجرای طرح‌های حمایت و حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی و اجرای طرح‌های ذخیره نزولات آسمانی موفقیت کمتری داشته است. در زمینه اقتصادی, تغاونی اعملکرد بهتری در زمینه‌هایی چون افزایش کیفیت محصولات تولیدی در منطقه (زراعت. باغداری» دامداری و....)» توسعه و آبادانی منطقه و ایجاد و تنوع منابع درآمدی بیشتر؛ برای"مردم"داشته و در عین حال توفیق اکمتری در زمینه فعالیت‌هایی چون انجام معاملات جهت تأمین نیازهای شرکت» ایجاد اصنایع فراوری تبدیلی و تکمیلی. تأسیسات و تجهیزات درجه‌بندی» آبسته‌بندی,,نگهداری اصّولی»انبار و سردخانه برای محصولات تولیدی شرکت و انجام عملیات جمع‌آوری» نگهداری اصولی» فراوری» تبدیل» بسته‌بندی و حمل و نقل, بازاریابی و فروش محصولات زراعی, باغی, دامی و مرتعی اعضا داشته است. در زمینه اجتماعی, تعاونی در زمینه‌هایی چون امکان ارتباط بهتر و قوی تر مردم با دولت. افزایش وحدت و انسجام مردم محلی و بهبود فرهنگ تساهل و تسامح در جامعه عملکرد بهتری داشته و در زمینه‌هایی چون افزایش اعتماد در روابط فردی» گسترش ارتباطات و تعاملات فرهنگی و اجتماعی برون‌مرزی و افزایش اعتماد نهادی موفقیت کمتری داشته است (جدول‌های ۱ تا ۳). کاهش استفاده بی‌رویه از منابع (آب, سوخت و..) ۳:۸ [هد ۱ اجرای طرح‌های مرتعداری توسط شرکت در منطقه ۳/4 ۸۸ ۲۳ اجرای طرح‌های بهره‌برداری گیاهان دارویی توسط شرکت در منطقه ۳۳۲ ۰/۹ ایجاد واحدهای مرتعداری» جنگل‌کاری» جنگل‌داری» آبخیزداری» بیابان‌زدایی و ۳ ۸ ۴ طبیعت‌گردی و تأسیسات مرتبط با آنها جهت استفاده امشترک اعقای شرکت اجرای طرح‌های جنگل داری توسط شرکنقاآذر منطقه ۳/۰۱ ۹ ۷ انجام فعالیت‌های آبخیزداری توسط شرکت در منطقه دا ۸ ۸ اجرای طرح‌های حمایت و حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی"توسط شرکت ۳/۹ ۷ ۹ اجرای طرح‌های ذخیره نزولات آسمانی.توسط شرکت در منطقه ۱۷۷ ۸۹ ۱ افزایش کیفیت محصولات تولیدی در منطقه (زراعت. باغداری» دامداری و....) ۳/۹۵ ۰/۷ ۱ ایجاد و تنوع منابع درآمدی بیشتر برای مردم ۰/۹۷ یر بهبود و اصلاح نظام‌های تولیدی در منطقه (زراعت. باغداری» دامداری و....) ۰۳ ۱ ایجاد فرصت‌های جدید اشتغال و کارآفرینی برای مردم در منطقه ۳۳۶ ۵ ۱۳ صدور محصولات تولیدی شرکت به خارج از کشور ۳/۳۸ ۸۷ ۱۶ ایجاد مراکز تعمیر ماشین‌آلات و تجهیزات فنی ۳۳۷ ۸ ل برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های در داخل و خارج کشور يا حضور در آنها یا انجام معاملات جهت تأمین نیازهای شرکت مانند؛تهیه بذور نشا نهال, کودهای شیمیایی و حیوانی» سموم علوفه و خوراک دام و طیور زنبور عسل» کرم اپریشم. ۰ ۳/۰۹ ۰/۵۹ ۱۹ انجام عملیات جمع‌آوری» نگهداری اصولی» فراوری» تبدیل, بسته‌بندی و حمل و نقل» بازاریابی و فروش محصولات زراعی, باغی» دامی و مرتعی اعضا و شرکت امکان ارتباط بهتر و قوی‌تر مردم با دولت ۳ ۰/۷۶ ۱ بهبود فرهنگ تساهل و تسامح در جامعه ۳ ۰/۷۸ ۳ افزایش حس همیاری و همکاری در بین مردم ۳۹3 ۵ افزایش قدرت چانه زنی مردم برای خواسته‌های خود ۷۹۸ ۷ کاهش میزان تخلفات (بیشتر در حوزه منابع طبیعی) در بین روستاییان ۰۷/۹ ۸ بهبود بخشیدن به روابط اجتماعی, قومی و قبیله‌ای 1/۹ ۹ کسب قدرت و توانایی بیشتر مردم در تصمیم‌گیری ۰/۸۱۱۸ ۱۲ امکان دسترسی بیشتر مردم به امکانات و خدمات آموزشی,بهداشتی و.. ۹ ۰/۸۸ ۱3 ارائه خدمات بهبود حرفه‌ای برای اعضا ,و هیئت‌غدیره, توسط شرکت ...۰/۷۳۳ ۱۸ گسترش ارتباطات و تعاملات فرهنگی و اجتماعیق بروّان,مرزی ۷ ۱/۵ ۳۰ نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد اقتصادی تعاونی برحسب سن» تحصیلات, سابقه غضویت در تعاونی» درآمد. سابقه کار کشاورزی و تعداد دام و همچنین بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد زیست‌محیطی تعاونی ‏ برحسب سن» سابقه اعضویت در تعاونی» درآمد. سابقه کار کشاورزی, سابقه کار دامداری و تعداد دام تفاوت معنی‌داری وجود دارد. میان ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد اجتماعی تعاونی برحسب درآمد تفاوت معنی‌داری وجود دارد اما بر حسب سن تحصیلات. سابقه عضویت در تعاونی, سابقه کار کشاورزی» سابقه کار دامداری و تعداد دام تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. سرانجام» بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد کلی تعاونی برحسب سن, سابقه عضویت در تعاونی» درآمد. سابقه کار کشاورزی و تعداد دام تفاوت معنی‌داری وجود دارد (جدول ع۶). جدول ۶. نتایج مقايسه دیدگاه طبقات مختلف اعضا در مورد میزان دستیابی تعاونی به اهداف اقتصادی : معنی‌داری در سطح یک درصد : معنی‌داری در سطح ۵ درصد آزمون من‌ویتنی نشان داد که بیّن ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد اجتماعی, اقتصادی» زیست‌محیطی و کلی تعاونی برحسب جنسیت. تفاوت معنی‌داری وجود ندارد اما در مورد عملکرد اقتصادی» زیست محیطی و کلی تعاونی برحسب شغل جدول ۵. نتایج مقايسه دیدگاه طبقات مختلف اعضا در مورد میزان دستیابی تعاونی به اهداف نتایج آزمون فریدمن نشان‌دهنده وجود تفاوت معنی‌دار بین ارزیابی پاسخگویان در مورد عملکرد اجتماعی. اقتصادی و زیست‌محیطی تعاونی بود. با توجه به مقادیر میانگین رتبه‌ای می‌توان گفت پاسخگویان ارزیابی مثبت‌تری از عملکرد تعاونی در زمینه اجتماعی داشتند (جدول 1٩). جدول ٩. نتایج آزمون فریدمن در مورد مقايسه عملکرد تعاونی در زمینه اجتماعی. مأخذ: یافته‌های تحقیق ‏ ,##: معنی‌داری در سطح یک درصد این تحقیق با هدف ارزیابی عملکرد اشزاکت»#تغاونی توسعه بصیرت در شهرستان مراوه‌تپه در استان گلستان انجام شد. نتایج نشان داد عملکرد اجتماعی تعاونی مناسب» عملکرد اقتصادی و زیست‌محیطی آن نسبتا مناسب و عملکرد کلی آن مناسب بوده است. از نظر پاسخگویان» در زمینه اجتماعی, تعاونی عملکرد بهتری در زمینه‌هایی چون امکان ارتباط بهتر و قوی‌تر مردم با دولت. افزایش وحدت و انسجام مردم محلی و پهبود فرزهنگ تساهل و تسامح در جامعه داشته است که با یافته‌های مطالعه اعظمی و همکاران (۱۳۹۵) و پورطاهری و همکاران (۱۳۹۰) مطابقت دارد. در زمینه اقتصادی, عملکرد تعاونی در زمینه‌هایی چون افزایش کیفیت محصولات تولیدی در منطقه (زراعت. باغداری,» دامداری و....)» توسعه و آبادانی منطقه و ایجاد و تنوع منابع درآمدی بهتر بوده است. این یافته با یافته‌های مطالعه اعظمی و همکاران (۱۳۹۵)» جونز (۲۰۰۳)» بنین (۲۰۱۰)» هالپلین (۲۰۱۰)» پورطاهری و همکاران (۱۳۹۰)» گبرمیچل (۲۰۱۳) و کومار و همکاران در زمینه زیست‌محیطی, تعاونی عملکرد بهتری در کاهش استفاده بی‌رویه از منابع (آب. سوخت و..)» بهبود محیط طبیعی و زیست روستا و اجرای طرح‌های مرتعداری در منطقه داشته است که این يافته با یافته‌های مطالعه استاد هاشمی و همکاران (۱۳۹۲)» مهدوی سعیدآبادی و همکاران (۱۳۹۶)» جونز (۲۰۰۳) و کومار و همکاران (۲۰۱۵) مطابقت دارد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد اقتصادی تعاونی برحسب سن, تحصیلات, سابقه عضویت در تعاونی» درآمد, سابقه کار کشاورزی» تعداد دام و شغل اصلی تفاوت معنی‌داری«وجود دارد. با توجه به مقادیر میانگین رتبه‌ای» پاسخگویان گروه سنی ۲۶۷/۶۷٩ سال».با سطح تحصیلاتابتدایی, با سابقه عضویت ۱۱ تا ۰ ماه در تعاونی» با درآمد ماهانه بیشتر از ایک میلیون"تومان, با سابقه کار کشاورزی بالای ۲۰ سال, دارای بیش از ۵۰ رأس دام#لبا شغل#امیلی کشاارژی, علملکرد اقتصادی تعاونی را موفق‌تر بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان؛در مورد عملکرد زیست‌محیطی تعاونی برحسب سن» سابقه عضویت در تعاونی» درآمد سابقه کار کشاورزی, سابقه کار دامداری, تعداد دام و شغل اصلی کشاورزی"تفاوت معنی‌داری وجود دارد. با توجه به مقادیر میانگین رتبه‌ای پاسخگویان گروه سنی ۶۷ تا ۲٩ سال با سابقه عضویت ۲۱ تا ۳۰ ماه در تعاونی» با درآمد ماهانه بیشتر از یک میلیون تومان, با سابقه کار کشاورزی بالای ۲۰ سال و سابقه دامداری بالای ۲۵ سال, دارای بیش از ۵۰ رأس دام و با شغل اصلی کشاورزی عملکرد زیست‌محیطی تعاونی را موفق‌تر بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد اجتماعی تعاونی برحسب درآمد تفاوت معنی‌داری وجود دارد. با توجه به مقادیر میانگین رتبه‌ای» پاسخگویان با درآمد ماهانه بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان» عملکرد اجتماعی تعاونی را موفق‌تر ارزیابی بین ارزیابی گروه‌ها و طبقات مختلف پاسخگویان در مورد عملکرد کلی تعاونی برحسب سن, سابقه عضویت در تعاونی, درآمد سابقه کار کشاورزی, تعداد دام و شغل اصلی کشاورزی, تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در این مورد با توجه به مقادیر میانگین رتبه‌ای پاسخگویان گروه سنی ۶۷ تا ۲٩ سال, با سابقه عضویت ۱۱ تا ۲۰ ماه در تعاونی» با درآمد ماهانه بیشتر از یک میلیون تومان؛ با سابقه کار کشاورزی بالای ۲۰ سال» دارای بیش از ۵۰ رأس دام و با شغل اصلی کشاورزی عملکرد کلی تعاونی را موفق ارزیابی کرده‌اند. نتایج این بخش را می‌توان به استفاده بیشتر کشاورزان مسن‌تر دارای درآمد بیشتر, دازای سابقه اغضویت بیشتر در تعاونی» دارای تجربه بیشتر در کار کشاورزی و دارای "دام بیشتر از فرصت‌های اقتصادی ایجاد شده تعاونی و منافع کسب شده توسط آنان و همچنین مشارکت و حضور بیشتر آنها در فعالیت‌های زیست‌محیطی تعاونی با توجه به نوع شغل و دغدغه شغلی آنان در این زمینه نسبت داد. در ارتباط با میزان دستیابی تعاونی به اهاف اجتماعی, اقتصادی و زیست‌محیطی, پاسخگویان بیشترین موفقیت تعاونی را دز زمینه اهداف اجتماعی و کمترین موفقیت را در زمینه اهداف زیست محیطی ارزیابی کرده‌اند. با توجه به این يافته اگر چه تعاونی در تقویت سرمایه‌های اجتماعی موفق عمل کرده "است» ولی, در تحقق اهداف زیست‌محیطی, که یکی از دلایل مهم شکل‌گیری آن بوده است» توفیق کمتری داشته است. این یافته با یافته‌های مطالعه هوشمند و حسن‌نژاد (۱۳۸۹)» اعظمی و همکاران (۱۳۹8)» سلطانی مقدش و میرزاعلی (۱۳۹۹) و پورطاهری با توجه به یافته‌های تحقیق و با هدف بهبود عملکرد تعاونی توسعه بصیرت پیشنهادهای ۱. در مورد اهداف زیست‌محیطی تعاونی, انجام فعالیت‌های آبخیزداری» اجرای طرح‌های حمایت و حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی و اجرای طرح‌های ذخیره نزولات آسمانی؛ در زمینه اهداف اقتصادی تعاونی, انجام معاملات جهت تأمین نیازهای شرکت. ایجاد صنایع فراوری تبدیلی و تکمیلی, تاسیسات و تجهیزات درجه‌بندی» بسته‌بندی» نگهداری اصولی» انبار و سردخانه برای محصولات تولیدی شرکت و انجام عملیات جمع آوری» نگهداری اصولی, فراوری» تبدیل, بسته‌بندی و حمل و نقل» بازاریابی و فروش محصولات زراعی,» باغی» دامی و مرتعی اعضا؛ در زمینه اهداف اجتماعی تعاونی,. افزایش اعتماد در روابط فردی» گسترش ارتباطات و تعاملات فرهنگی و اجتماعی برون‌مرزی و افزایش اعتماد نهادی مدنظر قرار گيرند. ۲ با توجه به فلسفه اولیه شکل گیری تعاونی امبنی"بر تحقق اهداف زیست‌محیطی و نظر به نتایج تحقیق, توصیه می‌شود کر یش ای سوسحیطی تعاونی, توجه بیشتریق ۳ با توجه به یافته‌های تحقیق توصیه می‌شود فعالیت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی تعاونی به گونه‌ای برنامه‌ریزی گرده که زمینه حضور و مشارکت هر چه بیشتر اعضای جوان‌تر و آقاجان نشتایی» ر. و گنج‌کار ث. (۱۳۹۲). ارزیابی عملکرد شرکت‌های تعاونی شهرستان رشت با مدل تحلیل پوششی داده‌ها. همایش:ملی مدیریت توانمندی‌ها در اقتصاد ایران» رشت. ۸ اسفند ۱۳۹۲ دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.» ۱۳ ص. قابل بازیابی بر خط در: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان. (۱۳۹۹). گزارش فعالیت‌های نعاونی توسعه استاد هاشمی, ر» رستمی شاهراجی, ت. و اسکندری, ف. (۱۳۹۲). تأثیر تعاونی های جنگل‌داری در حفاظت و احیای جنگل‌های استان گیلان. فصلنامه تعاون ‏ وکشاورزی» ۳ (۸)» 1۳-۶۵. اعظمی» م.» سپه پناه» م. و بهادری قزلجه م. (۱۳۹۵). نقش تعاونی های شهرستان فامنین در کاهش فقر روستایی. فصلنامه تعاون ‏ وکشاورزی,» ۵ (۱۷)» ۷۶-۵۳ پورطاهری,» م. پاپلی مرح و فلاحی»ع. ر. (۱۳۹۰). ارزیابی عملکرد تعاونی‌های کشاورزی در مناطق روستایی» مطالعه موردی: شهرستان خرم‌آباد. جغرافیا و توسعه. ۱۰ (۲۹)» ۰۱۹-۱۳ ده‌حقی» س.» چیذری, م. و صدیقی» ح. (۱۳۹۳). نقش تعاونی‌های کشاورزی در توان‌مندسازی اجتماعی زئان روستایی استان تهران. فصلمه تعاون رکشاورری: ۱۱7۳ اس رجب بیگی, م.» هاشم نیا ش. و طیبی اطلوع» ا. (۱۳۹۱). سنجه‌های ارزیابی عملکرد بر اساس رویکرد ارزیابی متوازن» افوزاد: شهرداری کرج. فصلنامّهاقنضاد و مدیریت شهری» ۱ (۶)» رحیمی, غ. (۱۳۸۵). ارزیابی عملکرد و بهبوه مستمر سازمان. مجله تدییر, ۱۷ (۱۷۲)» 1-۱ زرگرانی» س. (۱۳۹۳). نقش موافرستعاونی‌ها* درم توسه,پایداره‌زوستاهای کشور. زوزنامه تعادل, سلطانی مقدس, ر. و میرزاعلی» م. (۱۳۹۹). واکاوی اثرات اقتصادی- اجتماعی شرکت‌های تعاونی روستایی از دیدگاه روستاییان (مطالعه موردی: شهرستان گنبدکاووس). فصلنامه برنامه‌ریزی عادلی, ع. ر. (۱۳۹۱). ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در برقراری نظم و عرب مازار ع. اه حسینی» م. ح. و شفیعی, ز. (۱۳۸۸). ارزیابی عملکرد امور مالیاتی شهر تهران بر اساس مدل کارت اعتباری متوازن» پژوهشنامه مالیات. ۱۷ (ع)» ۳۰-۹ عمانی» ا. ر.» چیذری, م. و علیزاده, م. (۱۳۹۶). ارزیابی نقش سرمايه اجتماعی در عملکرد مالی تعاونی‌های تولیدی زراعی استان خوزستان. مدیریت سرمایه اجنماعی, ۲ (۲), ۰۱۷۹-۱۵۵ غلامی» ح.» و نورعلیزاده ح. ر .(۱۳۸۱). مقایسه روش‌های ارزیابی عملکرد. مجموعه مقالات اولین کنفرانین غلی امدیریت: غملکرد:: تهران: جهاد ادانشگاهنی اذانشکده مدیریت: دانشگاه لطیفی» س.» سعدی,» ح. و شعبانعلی فمی, ح. (۱۳۹۳). ارزیابی نقش تعاونی‌های فرش دستباف روستایی در توان‌مندسازی زنان قالیباف مطالعه موردی: استان همدان. جغرافیا و توسعه. مهدوی سعیدآبادی, ف. شیبانی» ح. و اسپهبدی» ک۱۳۹۸(:۰). ارزیابی موفقیت اعضای تعاونی‌های پژوهشی توسعه و ترویج علوم کشاورزی, منابع طبیعی و محیطزیست ایران. تهران انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین» بازیابی شده از 2.6070ع131809://707۷7.61711[1 مهرابی» ع. ۱. (۱۳۸۱). بررسی اقتصادی و طرح مباحث نظری شترکت‌های تعاونی جنگل‌نشین هوشمند. م. و حسن نژاد. م . (۱۳۸۹). بررسی نگرش اعضای شرکت‌های تعاونی مرزنشینان در زمینه عملکرد این :تعّاونی‌ها (مطالعه موردی: استان خراشان رضوی). نشریه اقتصاد و 066106 نسم هرز نموم ۵۴ اعدمصز عطا وصنعکه‌عع۸ .(2010) بط مصنصعظ بش۸ بنصنطه/3 +6 مغ .36 مفحانا0 3/208 .36 ,0۳۵8 بط .17 رنتدعک۸ .۸ منطدااه‌زد۳د۳ ع6))) 5۵7270 صمناقنگ0ع9عل0 جه ععوصعط عع 1300 هو معلله 156 .(2017) 6۰ 6۳00۷۵۳۵ صز کعبنام موم ۵۶ ع[م 156 .(2013) .ظ ماعقطنخصعطعطای -51 ,(5) 2 ,6836076 50061665 50001 6۶ 11009011۵4 31685 ]٩ ۵ 70۳ [ 7۵۳۳۵۲ 06۷۵1006۰ نوس که ادعصعع همق 00006206 .(2010) ۳۰ مصنام1101 آسالبه هه 0ص 00062065 ۳36۹ .(2014) 0۰ 7 ما۸0 2 و م1006 «(1) 7 ,56016766 500101 ۵۳۵ 37۵/65 ۹۲ ,7۳۳۵ ,70۳۵۵۵۳۵ مقلمع 21 عطا ۶و ما21 لمتسوم صز ۵0ماانصطنک ,کزععطی 2.56 0ع عناط۳20ت7] کعزوروی 3/0 3۵۳۵ ععصعنک که جعاعم/2 که ععوعل عطا 1۵۳ کاصعص‌ن ۳0 4 5عساکه 36 :5۳0۳6۳0 مععمعله۲ عط1 .(1992) 10.8 ,310205 6۶ ویکظ ,1۳۵0180 3 1۵۳ ععز عامصسد5 کهصنصنص 1366 .(3970) 0.۷۰ مصقع3/0 ۵۶ ۷ب و6ل[6 1۳ 607-۰ :30 ,6 76ع 1/6087 آم زو ماما رد2 000 ام معط +حعناا اه ۵00067۵769 ۵۶ 8016 .(2015) ۰ 1 ,065۵ 64 و کل ,606 ۷۷26 ,3 (۳۳۵گ1 ,70۵ :۸۲۲۱۵۲1۲۵۲ کنعهط 6 طاهسنهاکناک ۵۵ 136۲5 که #ممطناه 1 هصز ۳ مصز 85 200 وصتنوه 1۵۳ ۳300۳4 ۸ (2000) 0 ,عام‌عع51 2 ,10 ,2/1600 5 0 3 ,580086 ویک وقاق813 و۳ بل ,رقللن/۸ و17 بش۸ ,قل70قاعنظ و10 .۸ ,زا1376 6351066۲ 276۳10۳۵6۵ .(2000) 34۰ ,1۳6066 6 3 ما معع 0۳ 1119-15 ,(10) 20 ,09671167 ۳۳۵۵012/0 6۶ 000۵08 ]٩ [۵ 70۳ [ 70۵1 00۵61۰ 10060۲ع۲عل0 نود عمط ۵ 10۵0 .(2010) .6 ملفععند5 -۹0000 0۳0۳۵۳8 صز 065 06و00 ۴ ع[۵ عط1 .(2013) .1 ,علع130 2 م۸ وچقاد 1 ۰۵۹6 ۳۵۵ ععصع0 0 تصع ص۷0 ۵۶ اصعص 00ص عنصهمصمع 6 هنز ام 1006 (ع2/202 هنز (866) اصه ص600 000626 1 0000120055 1۵۳861 166 .۹60 ۷۵85 حل 386 بع ساکع تا من‌ععل 156 م80۳0 1 285 ,وصناصسد5 صمفصد عصنعتاآ .2106 ۶و حعطاصعص 1100 که معاعنعصی وود ۵ط) 006506 ه حاعامتطا 0معطاهع 3۵2 .کع امک حلجه‌عم که 0ماعل[عی 6۳۵ صعطا 200 ملق عارم که عاجعمته بط #عصستلصی ۳۵۶ نله ععدگ ها مه 0 ۳۵۵۵ هملد کطقطاصوی طان #ععتاصم کدم عنعوامصه بونانهنامم ۳6۵ کالنادع۲ 156 50107276۰ وررزی58۳55 عصنعت 0ع2 1 آهعه 6۲۵ 10۵2 0.91۰ ۵۶5 اصعنفقاعی [با55۶ععع5 0۳6 ه هط عقط ص020 ع20 0006 ,امن لقنضمد عطا صز 50۵۵ ع 0ص عام60م 666۵ صنطعصنجام۲ موی هه جعاعط هنز ع 0610۹۵0 06۳10۳۵۲۴ [ج55۶ععع5 330۳6 2 0هط عقط از م10 کعنصمصمه عطا 13 اصعص همع ,30۳016 لح عه) صمنهع۳ عطا هل کالومنم ۵۶ تلو عطا وهصنو ۳ص [ا55۶عععا5 0۳6 ه هط فقط از بولم معط مه عطا جز فصه رنه ملاع 11 6 م.(.ع6 ,26 ,۷۷۵165 5ع 350۲ ۵ مک 060 معط وص ام هنز 0610۹۵0۵ 6 3306 ۶۵۵ ,606۲5 ۵106۶ کقطا 0عتمطک جهمعحقعصصی صقعص عطا ۵۴ کالنوع۲ ع 960 ع9عه ,116810 عمط فصه ععمصعومصه ندساو‌نوعد عمط هه عصمنز ۵ معله ۷۵۶ 1۳۵۲۵ .اعد ع0 ع6نو 006 عطا که ععصمفصهدمصم للد 0 ع اباو ناه 5 6۲ صع ۳ 06و66 که خصعصکعککد عطا 6660 ععصع گنه اصف‌گکنصهند 0 ۷۷۵۲6 کعبتاعزداه لمامعصحصو‌ضصه فصه عنصمصمع هنود طلعنطاتم ما خصعاجم عطا صز ع20عمم-م آنشددعععب5 اکمص عطا +علزعصی بوعطا فصه عنوهممم عطا بط زا لمامعصصو فص که عصع صذ دعب اک16 کاز وصه لمع هنود ۵۶ 11610 ,ط300۵0 فصه صمزعصعاط ندسحله‌نو۸ که اصعصادم 136 بامککع2۳1 عاقنمعع۸ 1۰ 7 16۵0 ووازو هت 3100 6و3 مکعنص ص۳0 آذسغاه‌خه۸ ۶و اصع و5 0.ط3 .2

این تحقیقِ توصیفی پیمایشی با هدف ارزیابی عملکرد تعاونی توسعۀ بصیرت شهرستان مراوه تپه استان گلستان انجام گرفت. جامعۀ آماری را 1100 نفر از اعضای تعاونی تشکیل دادند که به شیوۀ نمونه گیری تصادفی، 285 نفر از میان آنها به عنوان نمونۀ تحقیق انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه استفاده شد. روایی محتوایی و ظاهری پرسش نامه با نظر متخصصان ترویج و تعاون و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ و محاسبۀ ضریب مربوطه (91/0) تأیید شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. یافته ها نشان داد در زمینۀ اجتماعی، عملکرد تعاونی در ایجاد ارتباط بهتر و قوی تر مردم با دولت؛ در زمینۀ اقتصادی، عملکرد تعاونی در افزایش کیفیت محصولات تولیدی در منطقه (زراعت، باغداری، دامداری و....)؛ در زمینۀ زیست محیطی، عملکرد تعاونی در کاهش استفادۀ بی رویه از منابع (آب، سوخت و..) موفق تر و بیشتر از سایر عوامل بوده است. نتایج مقایسۀ میانگین نشان داد اعضای مسن تر، با درآمد بیشتر، پرسابقه تر در کار کشاورزی و دارای تعداد دام بیشتر عملکرد کلی تعاونی را موفق تر ارزیابی کرده اند. همچنین بین ارزیابی اعضای تعاونی در مورد میزان دستیابی تعاونی به اهداف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تفاوت معنی داری وجود داشته است و آنها بیشترین و کمترین موفقیت تعاونی را به ترتیب، در زمینۀ اهداف اجتماعی و زیست محیطی دانسته اند.

429205

در نتیجه سولیپسیسم مساله- ای فرعی در فلسفه نیست بلکه به طوراساسی در همین نچارچوب» من به عنوان هستنده‌ای خو دآگاه و شناسنده» منطبق بر نحوه هستومندی و به خاط رقالب‌ها و صورت‌ها یآگاهی‌ام؛ جهان ‏ وآگاهی و ذهنمندی دیگران را به طور سولیپسیستی می‌شناسم. این مساله نزد برخی فیلسوفان معاصر آنچنان که شایسته است مورد نوجه قرار نگرفته است. شوپنهاور و ویتگنشتاین به این موضوع د رقالب بحث پیرامون نحوه شناخت من متافیزیکی و نیز محدوده و مرزهای جهان پرداخته‌اند. شوپنهاور بر اساس اید هآلیسم میتنی بر فلسفه استعلای یکانت» معتقد است که هستی جهان منوط به ذهنی شناسنده است که جهان د رآن بازنمود باه از دق خودش در قالب زمان و مکان و علیت نم یگنجد. خود» شناسنده جهان است ولی نمی‌تواند خودش را بشناسد. وینگنشتاین متقدم نیز در تراکتاتوس» تحت تاثیر شوپنهاور» بر اسا سکاربردها و نفش زبان» مرزهای جهان و شناخت من متافیزیکی راادر بحث سولیپسیسم مورد توجه قرار داده ‏ وآن را در تجربیات اول شخص مانند درد و نجربه عواطف نسبت به شناخت آن دیگرانابه خش‌ویذاقت هآست. ۲- دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره). 2 عازن 60 61 10613۳۵512 ۳- استادیار گروه فلسفه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) (نویسنده مسئول). 21010170.116110.86.17) 210۳010 [ا 1223/8 ۶ ووشانار ی وی وهای معرشمت مع سب نماره۱۹؛ بساد وی ۱۳۹۹ سولیپسیسم» یکی از مهم‌ترین رهیافت‌های فلسفی چه از لحاظ هستی‌ شناسی و چه از جنبه شناخت‌شناسی است. واژه (50110515170) مر کب از دو واژه‌ی لاتین (501419) به معنای تنها (/07[7) و (1056) به معنای خود (56[1) با سینت اسم‌ساز (19170) است. در فارسی به من گروی» خودآیینی» من آیینی و خودتنهاپنداری نیز ترجمه شده است. با توجه به ترجمه‌های مختلف در فارسی برای این مفهوم و کاربرد آن در حوزه‌های مختلف فلسفه» اصل واژه «سولیسیسم» در این مقاله به کار خواهد رفت. ریشه‌های سولیپسیسم را می توان تا بارکلی و د کارت ردگیری کرد. زیرا دکارت با تکیه پرسوژه اندیشنده» اندیشه خود را بر سوژه خود آیین بنا نهاد که می‌تواند در وجود جهان اطرف و نه وجود خود» شک کند. بارکلی از سویی دیگر در متن تجربه گرایی و در خوانشی ایده آلیستی» جهان خارج را صرفا در چارچوب تصورات ذهنی شناسنده فهم می‌کرد. با ظهور فلسفه استعلایی کانت» زمان و مکان به عنوان صوّر شهود» اهمیت یافت اما همچنان چیستی جهان خارج نزد وی به عنوان شیفی نفسه مسکوت باقی ماند(کانت» ۱۲۹۰۱۳۶۲). در ایده آلیسم فیشته اسولیپسیسم در قالب من مطلق" تبیینی ایگر پیدا می‌کند. پس از فيشته پکست ریاد آلبسم ,کالما لفاسوفانی همجون عگل؛ شلینگه ز شوپنهاور هر یک بر اساس فلسفه خوه» تبیینی ایده آلیستی از.هتن, داشته و همچنان وجود جهان خارج و در دوره معاصر نیز التغات به سولیپسیسم در آرای برخی از فیلسوفان نمایان شده است. به عنوان نمونه» جان سرل" سه حالت از سولیپسیسم را درنظر گرفته که یکی از آنها با موضوع حاضر مرتبط است: حالت نخست: فقط من در جهان ذهن دارم و همه چیز صرفا حالت ذهنی من است و سرل در مورد این حالت سولیپسیسم» می گوید فردی که این دیدگاه را دارد» اهمیتی برای ما نخواهد داشت و تهدیدی محسوب نمی شود. زیرا دیدگاه وّی؛راانه.می‌شود رد کرد و نه اثبات نمود. چون آن فرد در چنین حالتی فقط می‌تواند بگوید که:شما و استدلال‌تان صرفا در ذهن من وجود دارید. پس چنین حالتی قابل بحث» استدلال, نقد و ابطال نیست. اما سرل با این بیان» به نوعی مساله را منحل کرده و می‌توان از آن به فرار از مساله تعبیر کرد. زیرا او به سادگی فرض کرده که به خاطر غیرقابل تقلیل بودن موضع فرد سولیپسیست» نمی- توان بدان پرداخت. در حالیکه یقین از ذهن‌مندی دیگران» نیاز به تبیین کافی فلسفی دارد. بنابراین مساله همچنان به قوت خود باقی است و می‌توان گفت که من از هستی خود و محتویات ذهنی‌ام آگاهم» ولی در مورد خودآگاهی و ذهنمندی دیگران چه طور می‌توانم مطمئن باشم؟ به تعبیر فیلسوف معاصر» دیوید چالمرزا» در اینجا مساله زامبی يا سایبورگک پیش می آید. به این معنا که دیگران ممکن است براستی انسان‌هایی ذهنمند نباشند. زیرا من فقط ظاهر و رفتار ظاهری آنان را مانند خودم تجربه می‌کنم. بر مبنای این رفتار و شکل ظاهری میان خودم و آنان» آیا مجاز به استنباط هستم؟ و در این صورت آیا استنباط می‌تواند جای اثبات را پر کند؟ ژیزا خود آگاهی و ذهنمندی من نزد خودم حتی نیازی به اثبات هم ندارد؛ اما آیا می‌توان ذهنمندی در دیگران پس مساله سولیپسیسم می‌تواند در قالبی دشوار مطرح شود. زیرا دیگران فقط در ذهن من به عنوان تصوری آگاهانه وجود دارند» اما وجود آنها وخودآگاهی و ذهنمندی آنان حتی با دیدن مغز و گوشت و بافت‌های بدنی‌شان هم قابل اثبات نیست. براین اساس» سولیپسیسم یعنی: من فقط به خودآگاهی و حالات ذهنی خودم یقین دارم؛ وجود جهان اطرف و ختی انسان‌های ذهنمند دیگر تنها در نسبت با آگاهی من و ذهن من قابل تشخیص است. در این صورت زبان» عوّاطف و مقولات مشترک.را به خودی خود نمی توان پیشفرض گرفت. این بدان معنا است که من با این پزشش اساسی روبه‌رو می‌شوّم که آیا خارج از محدوده آگاهی من جهان خارج» شامل انسانهای خودآگاه و ذهتمند وجود دارند؟ و اگز وجود ذازند بر اساس چه مبنایی می‌توان وجود» خودآگاهی و ذهنمندی آنان را اثبات نمود؟ با توجه به مباخنث فوق» گرچه ابطال موضع یک فرد سولیپسیست به سادگی» ممکن نیست» ولی بهادلیل نحوه و کیفیت:شناخت من(سوبجکتیو) از جهان اطراف» پرداختن به سولیپسیسم به عنوان یک مساله‌ی مهم فلسفی» ضرورت دارد. در پیگیری مقصود مذکور توجه به آرای آرتور شوپنهاور و لودویک ویتگنشتاین» مبنای اساسی این پژوهش قرار گرفته است؛ زیرا سولیپسیسم در فلسفه‌ی شوپنهاور به طور برجشته قابل رد گیری و تحقیق بوده و همچنین دغدغه‌ی مهم ویتگنشتاین نیز هست. در باب این بحث» پرداختن به ایدهآلسیم» نزد هر دو فیلسوف نیز اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا به تعبیری» سولیپسیسم در ایده آلیسم نمود می‌یاید. شوپنهاور سولیپیسیسم را از جنبه متافیزیکی مورد توجه قرار داده است. این موضوع نزد وی نقش پررنگی داشته و به تعبیرخودش, نمی‌توان آن را با براهین رد کرد. اگرچه از آن برای سفسطه‌های شکا کانه استفاده می‌شود. به این معنا که فرد فقط شخص خود را به عنوان فرد واقعی و سایرین را به عنوان اوهام خود درنظر می‌آورد. زیرا شناخت ما محدود به فردیت است و هر کس تنها می‌تواند یک چیز باشد» در حالیکه می‌تواند هر چیز دیگر را ۸ ووضا‌ار ی وی وهای مرت معا مره ۱۹؛ بساد نی ۱۳۹۹ بشناسد.ولی چنین فردی(سولیپسیست)در اعتقاد راسخ خود.» به دارالمجانین برده می‌ شود (شوپنهاور ۱۲۲۰ شوپنهاور کتاب اصلی‌اش» جهان همچون اراده و بازنمود رابا این جمله آغاز می کند: جهان تصور(بازنمود) من است (همان»۲۸). او می گوید آنچه همه چیز را می‌شناسد و به وسیله هیچ چیز شناخته نمی - شود ذهن است که نگه‌دارنده جهان و شرط جهانشمول هر آنچه نمود می‌یابد بوده و این همواره برقرار است. زیرا هر آنچه وجود دارد برای ذهن وجود دارد. اما آن شناسنده است و نه خودش» موضوع شناخت. ذهن شناسنده در صورت‌های زمان و مکان نمی گنجد. هرگز خود آن را نمی‌شناسیم؛ بلکه هر گونه شناخت با آن ممکن گشته است(همان» ۳۱). اما شناخت این ذهن شناسنده در فلسفه استعلایی کانت نیز مسکوت باقی مانده بود. در حالیکه نزد شوپنهاور ما صرفا می‌توانیم از طریق آگاهی درونی» به حقیقت دسترسی داشته باشیم. آن[حقیقت ] اراده است و آگاهی سوبجکتیو ما.در اعمّال ارادی»:آگاهی‌ای است مبنی بر ابجکتیویته شدن اراده (1082[667,1990,477). همچنین شوپنهاور جزم‌باوری رثالیستی.را رد.می کند. زیرا بر آن است که عین یکسره مستقل از ذهن» چیزی اصولا غیر قابل تخبل است. زیرا بای ؛اینکه عین باشد و متعاقبا قابل شناختن» مستلزم ذهن است و از این رو هموازه تصورآذهن باقی می‌ماند (شوپنهاور,۳۹۱۳۹۶). ستارگان و سیازات بدون چشمی که بتواند:آنها را بییند و فهمی که آنها را بشناسد البته فقط در قالب الفاظ به سخن می آیند» اما این الفاظ فقط در تصورات‌اند(همان»۵۴). شوپنهاور از جنبه ای دیگر نیز این موضع رابان می کند: هستی کل این جهان برای نخستین چشمی که گشوده شد. وابسته می‌ماند. زیرا چنین چشمی لزوما این شناخت را فراهم می کند که تمام جهان تنها در آن و برای آن وجود دارد و بی آن حتی قابل انگاشت نیست. جهان یکسره تصور(بازنمود) است و به همین علت به عنوان ضامن هستی‌اش نیازمند ذهن شناسنده است. این جهان توالی تصورات این آگاهی و صورت شناسایی آن است و سوای آن تمام معنای خود را از کف می‌دهد و ابدا شناخت ماهیت تاثیر یک برابرایستای دریافت شده» آن برابرایستا را تا آنجا که بازنمود باشد می‌برد» چنانکه ورای آن بازنمود چیزی برای شناخت آن باقی نمی‌ماند. پس هیچ عینی بدون درگیر شدن در یک تناقض» نمی همچنین شناخت بی‌واسطه اندام‌ها برای هر جانوری» نقطه آغاز شناخت برای ذهنی است که همه را می‌شناسد و از این رو خودش شناخته نمی‌شود(همان» ۴۵). بر همین اساس شوپنهاور اظهار می‌کند که هر کس بدون یاری دیگران می‌داند که جهان چه است. زیرا وی خودش دهتی شناستده است که.جهان بر او بازنموه شده است: اما ایق شتاختی غیر انتزاقی است(همان» ....ذهن شناسنده‌ای که تصوراتش سرتاسر جهان است و این جهان تنها با رجوع به آگاهی ذهن شناسنده همچون ضامن ضروری آن هستی دارد. هر کسی کل جهان و عالم اصغر است و هر آنچه در وجود درونی خود بازمی‌شناسد وجود درونی کل جهان یعنی عالم اکبر را هم دربر می گیرد. بنابراین کل جهان همچون انسان یکسره اراده و تصور(بازنمود) بنابراین شناخت ذهن نگه‌دارنده و شرط کل این جهان به منزله تصور(بازنمود) است(همان»۱۱۸). همچنین او در بخش ضمیمه کتاب جهان همچون اراده و بازنمود در قسمت مربوط به مرگ و فناناپذیری ماهیت درونی جملات زیبای زیادی هست درااين باره که فکر کردن به این که ذهن انسان» که جهان را در بر می گیرد و بسیاری ایده‌هایاغالی دارد» باید همراه با او در گور فرو رود» چه قدر تکان‌دهنده است؛ امادرباره اين که پیش از ظهور این ذهن و ویژگی هایش بی‌نهایت زمان سپری شده و در چنان زمانی جهان بدون این ذهن چگونه باید اداره می شده» چیزی گفته نشده است. آما برای شناختی که با اراده گمراه نشده هیچ مسئله‌ای طبیعی تر از این نیست که : زمانی بی‌انتها پیش از تولد من سپری شده» در طول سرتاسر آن زمان من چه بودم؟ به لحاظ متافیزیکی» می‌توان پاسخ داد : «من هميشه من بوده‌ام» یعنی همه‌ی کسانی که طی آن زمان می گفتند من» دقیقا من بودند.» (همان»۹۱۹). دعوی حیرت‌انگیز شوپنهاور در جملات فوق» جایگاه محوری ذهن در نت با زمان و مکان را بیان می- کند. در ادامه به این عبارت مهم او بازخواهیم گت اما اوج بیان سولیپسیسم» نزد شوپنهاور در تجربه ناب زیبایی شناسانه نمود می‌یابد. آنجا که در تمرکز بر اثر هنری» رابطه سوژه و ابژه کنار می رود و به نوعی ذهن شناسنده و موضوع شناخت یکی می‌شوند. آن هنگام گویا جهان در من وجود دارد. همه عواملی که جهان همچون بازنمود را تشکیل می‌دادند» محو شده و فقط شناسنده‌ای ناب باقی خواهد ماند. در ارتباط با همین کسی که چنان مجذوب و محو در ادراک طبیعت شده باشد که تنها به عنوان ذهن شناسنده وجود داشته باشد» اینگونه بی‌درنگ درمی‌یابد که وی بدین نحو شرط و لذا حامی جهان و هرگونه وجوه غینی است: زیرا آکنون این جهان خواهارا وابستته به هستی وی نشان می‌دهد. به این ترتیب احساس می کند طبیعت تنها بخشی از وجود خود اوست ۰۰ وتنام نی وی وهای معرشمت معا نماره۱۹؛ بماد سنن ۱۳۹۹ آیا کوه ها و امواج و. افلاک آنگونه که من از آنهایم بخشی از من و از روح من نیستند؟ و نقل از اوپانیشادها که: من یکسره تمامی این هستی‌ام و جز من موجود دیگری نیست.(همان) شوپنهاور در کتاب متعلقات و ملحقات " که با هدف تکمیل و توسعه نظام فلسفی‌اش نگاشته بود» همچنان موضع فلسفی خود را در بحث حاضر حفظ کرده و می‌گوید: هنگامی که فرد به جهان بیرون از خودش نگاه می کند و وسعت بی‌انتهای آن را می‌بیند» خویشتن او به مثابه یک فرد به هیچ تبدیل می‌شود. آن فرد فکر می- کند که تنها جهان عظیم عینی که در آن خودش بسیار بسیار ناچیز است می‌تواند درست باشد. زیرا اگر به درون بنگرد» تنها خودش بیواسطه مهم است. از این‌رو که خودش را مستقیما و بی واسطه می‌شناسد» ولی چیزهای دیگر را غیر مستقیم می‌شناسد. بر همین اساس موجودات آگاه و شناسنده تنها به مثابه افراد قابل تصوراند ولی موجودات دیگر صرفا هستی شان با واسطه است» پس هرگونه هستی حقیقی به افراد تقلیل می- یابد. اگر توجه داشته باشیم که عین» مشروط بهذهن است» جهان بی کران بیرونی تنها در آگاهی هستنده‌های شناسنده» هستی دارد. جهان چنان با آگاهی.هستند گانی که شناسنده‌ی, آن هستند گره خورده که می‌تواند یک آگاهی همواره فردی در نظر گرفته شود. براین اساس فلسفه معطوف به درون که از ذهن به عنوان آنچه بی‌واسطه داده شده یاد می‌کند درست است. شوپنهاور حتی اینگونه بیشتر ادامه می‌دهد که اگر هر فردی با خودش خلوت کند و احساس اصالتی را که در.هر هستنده شناسنده‌ای آهست به آگاهی بیاورد» در آن صورت حتی بی اهمیت‌ترین فرد هم خودش را در خودآگاهی‌اش» واقعی‌ترین همه موجودات می‌بیند و لزوما مرکز حقیقی جهان و منشا اصلی هر گونه واقعیت را در خودش باز می شناسد(شوپنهاور»۱۳۹۴ ۱۹۲-۳). استدلال شوپنهاور در بحث موردنظر چنین بیان شده است: اگر محتوای آگاهی ما در زمان جریان پیدا کندما نمی توانیم از این حرکت آگاه شویم. پس برای این منظور باید در خودآگاهی چیزی وجود داشته باشد که نامتح رک باشد. ولی این چیز نمی تواند چیزی جز خود ذهن شناسنده باشد. یعنی ذهنی که بی‌ح ر کت و بی- تغییر بر جریان زمان و تغییر محتوای آن تامل می‌کنند. نزد آن چشم» یعنی ذهن شناسنده» زندگی همچون نمایشی جریان خود را تا پایان دنبال می‌کند. به همین خاطر اگر در پیری» خاطرات دوران کودکی و جوانی را به یاد بیاوریم» می بینیم که ذهن شناسنده چندان تغییری نکرده است. اما به قول کانت, من خودم را تنها در زمان می شناسم. حالا از نگاه عینی ممکن است چیز پایداری در زمان صرف وجود داشته باشد» چون چنین چیزی مستلزم استمرار است. اما این یعنی همزمانی و همزمانی یعنی مکان. ولی علیرغم اینها من واقعا خودم را بنیان تصورهایم می بینم. بنیانی که با وجود تغییرات درونی‌اش تا ابد دوام می آورد. رابطه‌ی این بنیاد با تصیورانت),دفبقا رابطه ماقم با اقراغن یرای است: لذا آین‌رقان مق ماد مافه قایسته. ور بوقن اسیت,و چون مکانی و ممتد نیست» می‌توان آن را جوهر بسیط دانست. این جوهر در مکان درک نشده و خودش بیرون از سیلان زمان است. هر عینی در زمان واقع می شود اما ذهن شناسنده خارج از آن و ابدی است (همان» ۷۸). با ردیابی ایده آلیسم استعلایی کانت و شوپنهاور» رهیافت ویتگنشتاین به این بحث قابل استنباط است. خصوصا بخش‌هایی از تراکتاتوس به طور مستقیم مربوط به سولیپسیسم است. ویتگنشتاین در دوره های مختلف تفکر خود» موضع‌های مختلفی را در مورد این مفهوم اتخاذ کرده است. در نوشتار حاضر مبنای اصلی دیدگاه وی در مورد سولیپسیسم تراکتاتوس بوده و شرح‌های برگرفته گرفته از آن است. زیرا مباحث مربوط به سولیپسیسم» در دوره‌ی نخست تفکر وی» نقش پررنگی دارند؛ اما به دیدگاه‌های او پیرامون مفاهیم کلیدی و مرتبط به بحث سولیپسیسم در دوره دیگر تفکر وی هنم توجه خواهیم داشت. ویتگنشتاین در تفکرات‌اش تغییرات زیادی داشته و بخش‌های زیادی از آثاراش را بازنویسی کرده است» اما چنین به نظر می‌رسد که مبحث سولیپسیسم کمتر دستخوش تغییز شده و اگر هم تغییراتیآداشته مخدود بوده است؛ اگرچه اهمیت آن تغییرات زیاد است. به همین خاطر اینکه کسی میان تفسیر از ویتگنشتاین در نراکتاتوس و پژوهش‌ها تفاوتی لحاظ کند» اهمیتی ندارد» زیرا سولیپسیسم یک مساله مرکزی نزد ویتگنشتاین بوده است ,ل#اقاه[ز(8) نزد ویتگنشتاین یکی از مسایل مهم در ارتباط با سولیپسیسم» وجود و چگونگی تجربیات درونی و بیرونی است. مطلبی که آنسکوم شرح آن را چنین بیان کرده است: درد تخیلات خود میدان بصری چه چیزی در آگاهی است؟ اینها از درون مورد ملاحظه قرار می گیرند. تجلی اینها در واژه‌ها و رفتار است. لذا صحبت از یک من مشروع است. از درون و فقط به این معنا چنان که من اشیا را می‌شناسم» اما نمی‌توانم آنها را منتقل یا بیان کنم.#گمان می؛کنید دیگران هم از دیدگاه درونی صحبت می کنند؟ آن تجربه من است یا فرض من از زبان گفتار؟ (آنسکوم» ۱۳۸۵ ۲۲۰). همچنین در مورد وجود پدیده‌های ذهنی در دیگران» ما نمی‌توانیم با اشاره به تجربیات خصوصی اذهان این پدیده‌ها را تصدیق کنیم. یعنی فقط می‌توانیم پیرامون آنها حرف بزنیم. اینکه شخص 2 غمگین است» از روی حالات چهره و رفتار وی و ابراز آن قابل تشخیص خواهد بود(گلاک۱۳۸۸ ۸۳). البته نزد ویتگنشتاین رفتار فقط به حالات ظاهری و بدنی فرد محدود نمی شود» بلکه نحوه زیستن و نیز هنگامی که واژه‌هایی را برای توصیف آن حالات ذهنی بیان می‌کند» شامل می گردد. ویتگنشتاین می گوید من درد د/رم مستقیما به تجربه ۲ ووضنناس ی وی وهای مدرشمت معا نماره۱۹؛ بماد سنن ۱۳۹۹ من دلالت دارد. اما خود وی نیز معتقد بود اینکه کسی می گوید من درد ۵/رم. به معنای اينکه براستی درد می کشد و اینکه کیفیت و نوع آن درد چگونه تجربه می‌شود» نیست. پس پدیده‌های ذهنی اول شخص را نمی- توان به حالات جسمانی یا رفتاری فروکاست. اما همچنان حالات جسمانی و ظاهری» نقشی بسزا در تشخیص کیفیات ذهنی می‌توانند ایفا کنند. ویژگی مهم در امور درونی و اول شخص, عدم تصدیق پذیری‌شان است. در این تجربیات خطا نیز بی‌معنا است: "من فکر م یکردم من درد دارم» ولی معلوم شد خارش بوده ‏ وآن درد سارا اما اگر کسی بر موضع اثبات‌پذیری! پافشاری کند» می‌تواند بگوید که آن فرد 2 وقتی تنها است می‌خندد و برای فریب دیگران چهره‌ای غمگین به خودش گرفته است. اما حتی اینکه شخص 2 درد دارد با اشاره به من و جایگاه آن تحلیل می‌شود. زیرا شخص 2 طوری رفتار می‌کند که من وقتی درد دارم رفتار می کنم. من در اینجا به خودی که مالک آن تجارب است دلالت ندارد. بلکه فقط دال بر مر کز وصف‌ناپذیر زبان است. یعنی تشخیص درد دیگران با تشابه و تصور.کردن هنگامی که من درد؛دارم ممکن است. از طرفی» می‌توان موضوع فوق را در شک معناشناختی نیز ذنظر گرفت. به این معنا که مفاهیم و ادراکات من صرفا توسط خودم فهمیده می‌شوند. پسآدر این حالت» فرد سولیپسیست "چیزی را می گوید که نمی‌تواند توسط دیگران فهمیده شود. اما او چیزی رامی گوید که نمی‌تواند درباره‌اش گفته شود و به همین خاطر راه به اما کنار گذاشتن سولیپسیسم در چنین بحث‌هایی» خودش رویکردی برخاسته از انگیزه‌ی اخلاقی است. چنین رویکردی نسبت به دیگران ممکن است چنین لحاظ شود که رویکردی است در مورد یک روح و به طوری فهمیده شود که نیازی به بررسی متافیزیکی از لحاظ وجود روح‌ها و یا بررسی شناخت‌شناسی در مورد توانایی‌های شناختی‌شان ندارد. اما به طور اساسی»آرویکردی اخلاقی مربوط به شناخت‌شناسی و همچنین هستی‌شناسی مورد نیاز است. به هر حال در این شرایط نیز» مسائل استعلایی سولیپسیسم باقی می‌مانند. [زیرا] سولیپسیسم را به سادگی نمی توان از صحنه بیرون آنداخت؛ وقتی که ما رویکرد خویش را درنظر می‌گیریم» [در واقع ] به خودمان به عنوان عامل اخلاقی» در عمیق‌ترین تراز توجه داریم (013[517817,2011,46). اما سولیپسیسم نزد ویتگنشتاین با توجه به مطالب بالا چه طور معرفی شده است؟ مطابق نظر ویتگنشتاین سولیپسیسم در همان لحظه کنونی بدان معنا است که هر آنچه درک می‌شود این منم که در آن لحظه درک - کننده است. تجربه برای اکنون من است و من مرکز جهان و ظرف حیات آن هستم. تجربه» تجربه من است. اسنادات تجرییات واقعی هر کس غیر از من» بی معنا است. ویتگنشتاین بر آن است که فرد سولیپسیست بر اساس کاربرد گرامری زبان حکم می‌کند و اکنون من در تقابل با گذشته و آینده نیست. آنچه من گرا درک می کند چیزی است که صرفا آن طور حقیقی درک می‌شود. او در بند ۵,۶ تراکتاتوس میگوید: مرزهای زبان من» مرزهای جهان من است. جهان» جهان من است. من به جهان تعلق ندارد. اما مر کز آن محسوب می‌شود. یعنی پیش فرض وجود جهان بوده و همچنین خودش مرز جهان است. همانند چشمی که خودش حوزه بصری دارد و حوزه دیدنش مرزهای آگاهی‌اش است. اما خود این چشم(من) نمی تواند متعلتق تجربه باشد. این من(جهان اصغر) است. این من» متافیزیکی بوده و با من اراده کننده اخلاق و زیبایی‌شناسی این همانی دارد. من فقط چیزی را می‌توانم بگویم که می‌توانم بیاندیشم و صرفا با زبان می توانم بیاندیشم و جهان را بفهمم. پس زبان موجب هرگونه فهم من از جهان می‌شود و به همین خاطر مرزهای آن را تشکیل داده است من» امری روان‌شناختی و فردگرایانه نیست. همچنین نقشی معرفت‌شناسانه نمی توانیم برای آن درنظر بگیریم. در این حالت» من به لحاظ منطقی.به خال خود گذاشته شده است.بنابراین زبان من» مرزهای جهان من را تشکیل می‌دهد و درون آن آن مرز را پز کرده است. همچنین من» نقش انفعالی دارد» زیرا منطق و زبان مطابق نظر ویتگنشتاین» یک فرد سولیپنتیشت آنچه قابل آنشان دادن است را می‌تواند بیان کند و نمی تواند به طور ابجکتیو» اثبات و دلیلی برای تجربیات اول شخص خود بیاوزد. پس سخن گزافی نگفته‌ایم اگر جهان و زندگی را با می» یکسان بدانیم. ویتگنشتاین حتی تبیین سولیپسیسم را گذر از ایده آلیسم به سوی رثالیسم خوانده است. زیرا در این صورت من به جهان تعلق دارم و دیگر جهان» جهان من است. من گروی تعارضی با وجود جهان خارج و تجربیات حاصل از جهان خارجی نداشته و به این معنا نیست که فقط من وجود دارم. بنابراین هر بازنمایی از جهان از چشم‌اندازی وجود دارد که از آن من است. این بازنمایی» زبانی است و جمله جایگزین من متافیزیکی می‌شود. به طوری که رابط میان جمله و واقعیت خواهد بود. گزاره‌های اول شخص پایه‌های زبان را برمی‌سازند و در آن زبان» من پایه و محوریت آن است. به همین خاطر نشانه‌های صرف از رهگذر اندیشیدن من به معنای گزاره به نمادها تبدیل خواهند شد. اما مفسری همچون فریدلاندر! نکته مهمی را در تفکر ویتگنشتاین بیان کرده است: توجه داشته باشیم به ظهور ناگهانی مفاهیم کلیدی محدوده جهان و ضمیر ملکی برای من در ارتباط آن مفاهیم با سوژه و اینکه هرگونه تفسیر از فهم ویتگنشتاین از سوژه» باید کاربرد وی از این مفاهیم درنظر بگیرد ( ,2001 ,۳۳160120067 ۴ ووفضلناس نمی ری وهای مرت معا نماره۱۹؛ بماد نی ۱۳۹۹ استفاده از مفهوم جهان» نوعی از ارتباط را بیان می کند که در آن وحدت و یکپارچگی کلی وجود دارد. مفهومی که باید به عنوان تمامیت و محدوده یک کل درنظر بگیریم. منظور ویتگنشتاین از جهان» کیهان و یا طبیعت به عنوان یک کل سیستماتیک بر طبق قوانین فیزیک نیست بلکه فهمی است مربوط به پنداشتی از جهان و به عنوان حدود آن تلقی شده و بر اساس صورت واقعیت است؛ به طوری که همواره امکان موضعی شدن را دارد و قابل تشخیص از سایر امکان‌ها در همان حدود است. فریدلاندر ادامه می دهد که اگر محدودیت‌ها در شکل گیری فهم لحاظ شوند» این امکان فراهم می گردد که نسبت میان ویتگنشتاین در سوبجکتیویته» جهان و محدوديت‌ها را به عنوان صورتی از سولیپسیسم شناخت‌شناسانه درنظر بگیریم (1). سپس به فقره ۵,۶۲ تراکتاتوس اشاره می کند که ویتگنشتاین می گوید: این نکته کلیدی را برای مساله فراهم می کند که چه حقیقتی در سولیپسیسم وجود دارد. زیرا آنچه فرد سولیپسیست منظوراش است» درست است. فقط نمی تواند بیان شوده» اما آنچه به عنوان زبانی خصوصی و يا زمینه‌ای.برای زبانی خصوصی فهمیده می‌شود فقط برای من قابل فهم است. نوعی انزوا و تک‌افتاد گی در,ایق بیان سولیپسیستی از سوبجکتیوایته آوجود دارد که در ابعاد زبان فهمیده می‌شود. یعنی محدودیت‌هایی که در حوزه معنا فهم می‌شوند. مقصود ویتگنشتاین از محدوده؛ در بازنمود جهان فهمیده نمی‌شود. زیرا از چشم‌انداز بازنمود» محدودیتی برای جهان قابل درنظر گرفتن نیست. در ادامه» مثال معروف چشم که جهان را می‌نگرد اما خودش نگریسته نمی‌شود برای توضیح نقش من شناسنده بیان می- شود (1014). شی فی نفسه! ممکن است که به جهان وابستگی داشته باشد یا به طور دقیق تر فرم و اساس آن هنگامی که در جهان است. به عنوان یک نمود قابل توجه که در مقایسه با آن همه چیز بدون رنگک به نظر می رسد ظاهر می گردد. مهم‌تر اینکه امکان جهان به نقش سوژه بستگی دارد. می‌توان گفت که مفهوم جهان متعلق است به یک ساختار منحصر به فرد که سوژه را در ارتباط با جهان قرار می‌دهد. پس ایده اصلی چنین است که در جهان بودن و یا در زبان بودن ممکن است فهمی وجودی از سوبجکتیویته باشد؛ به طوری که سوژه در مرکز هستی بوده و می گوید جهان» جهان من است. ویتگنشتاین به من مستقل و جهان اشاره می‌کند. او بر آن است که هر دو اراده‌اند. یکی اراده مستقل من و دیگری اراده بیگانه. او می گوید من جهان خود هستم که به درون جهان خودش نظر دارد. من از طرفی با اندیشه‌هایی سرو کار دارد که مربوط به درون جهان بوده و از طرفی جنبه متافیزیکی داشته که آن را فاعل مرید و نظاره کننده جهان می‌دانسته است(زندیه» ۲۱۶:۱۳۸۶). فرد ۵ به عنوان مرکز امتیاز عجیب و بیان‌ناپذیر دارد. من» محور هستم اما این امر بیان‌ناپذ بر است. حدود من» بیانگر حدود جهان من است( آنسکوم» ۱۳۸۵ ۲۲۰). ویتگنشتاین همچنین در مورد نحوه اندیشیدن سخن می گوید که آنچه را نمی توان اندیشید» نه می‌توان اندیشید و نه‌می‌توان بیان کرد. فقرات (۵,۶۱) تا (۵,۶۳۳) ترا کتانوس» بحث در باب من گروی را ادامه می آنچه را که خود تنهاگروی۱ بیان می‌کند» درواقع راست است. اما آن نمی‌تواند به زبان اینکه جهان» جهان من است در این جنبه خود را نشان می‌دهد که مرزهای زبان (مرزهای آن تنها زبانی که من می‌فهمم) به معنای مرزهای جهان من‌اند. اینکه اگر کتابی می‌نگاشت می‌توانست در مورد هر آنچه در آن جهان وجود دارد سخن بگوید اما در درون آخته به جهان تعلق ندارد بلکه یک مرز جهان است. در درون جهسان چسه طور می‌توان یسک سوژه متافیزیکی را مشاهده او در ادامه مثال چشم و حوزه بینایی‌اش را ذ کر نموده و در فقّره (۵,۶۴) می‌گوید که خودتنهاگروی اگر سرسختانه و با دقت پیگیری شود با واقع گرایی ناب یکی می‌شود. من خودتنهاانگار در یک نقطه بی گسترش در هم فرو می‌شود و واقعیت منتاظر با آن باقی می ماند و در فقره (۵,۶۴۱) می گوید بنابراین واقعا معنایی وجود دارد که در آن فلسفه می‌توان به شیوه.ای ناروان‌شناسانه از منسخن گفت. زیرا جهان» جهان من است. من مرز جهان است و نه بخشی از جهان (همان» ۱٩). خصوصیت من در قالبی روان‌شناسانه در اول شخص و زمان حال» یعنی کاربردی که ویتگنشتاین از آن دازد به عنوان امر سوبچکتیو» مصونیتی است در برابر خطا در رجوع عدم شناسایی. در واقع من بهتر است چنین فهمیده شود که به عنوان یک نشان گر است. با استفاده از این عبارت» هیچ گونه قصد توضیح تکنیکی وجود ندارد اما برای دریافتن مقایسه ویتگنشتاین در استفاده از من در بلند کردن دست یک فرد» يا برای دادن جواب در یک کلاس درس کاربرد یافته است. بلند کردن دست یک نفر فقط نشان می‌دهد که یک نفر می‌خواهد پاسخ به یک پرسش را بدهد و معلم را قادر می‌سازد به ۱- سولیپسیسم توسط دکتر ادیب سلطانی به خودتنها گروی ترجمه شده و برای ارجاع دهی دقیق به عبارت ترجمه شده توسط ۶ ووضلار ی و وهای مرت مس نماره۱۹؛ پماد سای ۱۳۹۹ درک اینکه آن فرد بلند صحبت می‌کند. بنابراین استفاده از من موجب می‌شود که دیگران قادر باشند با رجوع به آن فرد به طور ابجکتیو بیانگری و یا توصیفی داشته باشند به طوری که باید ضمیر اول شخص با دکارتی» خود فلسفی غیر فردی است و ویتگنشتاین آن را به این صورت در یادداشت‌ها به عنوان روح جهانی توصیف می کند. وقتی ما آن را به این صورت ادراک کنیم» ناممکن می شود که از چندگانگی سوژه ها صحبت به میان آوریم. به نظر می‌رسد که این دیدگاه» ویتگنشتاین را وا می‌دارد تا به سولیپسیسم استعلایی " روی بیاورد.(330 ,1996 ,ق5118) به این معنا که در حقیفت فقط یک روح جهانی وجود دارد که من ود پن با خود روزمره» نامشخص باقی مانده است. برخلاف خود ترجیح می دهم روح خود بنامم و صرفا به این صورت آنچه روح دیگران می‌نامم را ادراک می کنم بنابراین می‌توان جایگاه سولیپسیسم را نزد ویتگنشتاین» همچون کانت به عنوان شی‌فی‌نفسه به عنوان مرز شناخت درنظر گرفته و آن را از پیامدهای مفهوم سوژگی» متمایز دانست(فستکول۸۸۰۱۳۸۵). ویتگنشتاین از لحاظ دغدغه‌های معنوی و اگزایستانسالیستی بشیار تحت تاثیر شوپنهاور بوده است(دباغ, ۱۸۷و۳۸). این موضوعی است که توسط دیگران نیز بدان اذعان شده است (ویتگنشتاین»۱۳۸۶ ۳۷۴). ویتگنشتاین» نظرایه جهان هون نما یش را متاثر از شوپنهاور بوذه و تبار فلسفه‌اش به شوپنهاور بازمی گردد. خصوصا سولیپسیسم و ایده‌هایش در باره معنا را تحت تاثیر شوپنهاور بیان کرده است (آنسکوم۱۶:۱۳۸۵). اما گویا مفهوم اژاده‌/نزد ویتگنشتاین با رآنچه در افلسقه شوپنهاور بیان شده» متفاوت است. زیرا ویتگنشتاین می گوید جهان مستقل از اراده ی من است و میان اراده و جهان پیوند منطقی وجود ندارد. به باور او اینکه جهان خوب است» مستقل از اراده من است. خواستن خوب و بد طرز تلقی‌هایی از جهان به مثابه‌ی کل هستند. خوبی جهان دراچگونگی آن نیست, بلکه اساسا در وجوداش است(همان»۲۲۸). جهان» خارج از هرگونه این يا آن شیوه بودن است. بنابراین اراده خوب با چگونگی اشیا سروکار ندارد. اما چنانکه آنسکوم از ویتگنشتاین در یادداشت ها نقل کرده» اینکه حس بودن بر اراده‌ای غریب متکی است» از شوپنهاور اقتباس شده است. هر موجود هوشمند و هدفمندی جهان را همچون اراده برمی‌سازد. اما اگر این موجود هوشمند نابود شود کل جهان رو به نابودی خواهد نهاد(همان, ۲۲۴). ویتگنشتاین می گوید من» نمی تواند فاعل متفکر باشد» چون انديشه بازنمود یک امر واقع بوده و نمی‌تواند مرز جهان باشد. ویتگنشتاین فاعل اندیشنده‌ای که مرز جهان باشد را فاقد تفکر و انديشه می‌دانست. او با استناد به اراده می گفت که اگر ارده وجود نداشت نه مر کزیت جهان که (من) می نامیم در کار بود و نه آنچه عهده- دار اخلاقیات است. به همین خاطر در اینجا نیز تاثیر اراده شوپنهاوری را می‌توانیم برجسته سازیم. زیرا شوپنهاور جهان را شامل اراده به عنوان شی فی نفسه و بازنمود(جهان) بر شناسنده(من اراده‌ورز) تبیین کرده بود. پس ویتگنشتاین نیز معتقد بود سولیپسیسم خودش را آشکار می کند بدون اینکه به زبان بیاید. او حتی مانند شوپنهاور» انسان را به جهانی کوچک تعبیر کرده بود؛ بدین معنا که جهان نه تنها جهان من است. بلکه جهان با من منطبق است(07241020,2019,18). همچنین چنانکه گفتیم» گنای مثال چشم و زاویه دید آن را در مورد من مطرح می‌کند امری که خودش متعلق شناخت تجربی نمی‌تواند باشد. این مساله توسط شوپنهاور در مورد سوژه‌ای که شناسنده است» ولی خودش نمی‌تواند موضوع؛شناخت باشد» مطرح می گردد. اکنون با توجه به آرای شوپنهاور و ویتگنشتاین با محوریت سولیپسیسم» چگونه می‌توانیم به پرسش‌های محوری ابتدای مقاله پاسخ دهیم؟ آنچه موضع یک فرد سولیپسیست را به خودی خود تقویت می کند» نحوه شناخت و آگاهی‌اش از هستی خواهد بود. آگاهی‌ای که ضرورتا به طور سوبجکتیو چنین موضعی را شکل خواهد داد. زیرا ما بر اساس ذهنیت و نحوه فعالیت قوای شناختی خویش» جهان و سایر انسان ها را می‌شناسیم. من نسبت به هستی خودم» آگاهی دارم. آنچه موجب می‌شود بگویم من» به نحوه آگاهی‌ام از جهان خارج و همچنین نحوه آگاهی از انديشه ها و عواطف‌ام بستگی دارد. به این مغنا که به طور متمرکز و وحدت بخش می‌توانم بگویم که من فلان چیز را می‌شناسم و از شخصیت و هویت مستقل خودم سخن بگویم. این نحوه شناخت» به خودی خود من را در موقعغیت یک فرد سولیپسیست قرار داده است. زیرا خودآگاهی» یعنی آگاهی از هستنده گی‌ام» نحوه و آگاهی یافتن‌ام از جهان اطراف» به این صورت متمرکز و با مرکزیت خودآگاهی ام بوده است. به همین خاطر پرداختن به سولیپسیسم بسیار اهمیت خواهد داشت. من چگونه می‌توانم معیاری خارج از آگاهی خود و نحوه شناختی فراتر از آن برای سنجش موقعیت خودم در من گرایی بیابم؟ زیرا هر آنچه از جهان اطراف می‌شناسم» در نسبت با من شناخته شده است و نحوه شناخت آنها هم در نسبت با قوای شناختی منحصر به فرد من» حاصل شده‌اند. به تعبیری» تا به اینجا از من استعلایی کانت فراتر نرفته‌ايم. با این تفاوت که کانت تلاش می کرد وجود جهان خارج را نیز اثبات کند» اما در موضع دقیق من گرایانه» وجود ۸ ووفضاناس ی وی وهای معرشمت سب نماره۱۹؛ بمار نی ۱۳۹۹ جهان خارج نیز مستقل از من» جایگاهی هستی‌شناسانه نخواهد داشت. فیشته ینزاقلاش کرده که این نحوه شناخت من به غنوان وخدت‌دهندهه داد گی را اسه « من مطلق» ارتقا داده و نحوه‌ای از شناسایی من گرایانه را تبیین کرده و به عنوان بنیان دانش و فلسفه در نظر بگیرد. اما فيشته در این جهت» فلسفه‌ورزی چندانی انجام نداده است» زیرا خود مساله‌ی اصلی» یعنی آنچه کانت با فروتنی نحوه شناسایی سوژه می‌خواند و با موضع استعلایی بدان می‌پرداخت, به عنوان شی فی نفسه د رآموزه دانش! با بسط فراوان به امر مطلق تعبیر کرده است. اما گفتیم که نزد شوپنهاور» جهان بازنمود ذهن شناسنده است. حتی وجود جهان به وجود این ذهن برای شناسایی آن وابسته است. اما چرا شوپنهاور خود وجود جهان را وابسته به وجود ذهن شناسنده می‌داند؟ واضح است که برای شناخته شدن جهان» حضور ذهن شناسنده لازم است اما نبود آن نیز جهان را هیچ می گرداند؟ آیا اینکه جهان شناخته نمی‌شود» پس وجود هم,ندارد» تعبیری است که در شوپنهاور ضرورت دارد؟ آیا این یا دآور موضع بارکلی برای ما نخواهد بود؟ اما دلیل این تعبیر شوپنهاور» کم دقتی و يا همسان بودن موضع او با بارکلی نیست؛ بلکه نزد شوپنهاور آن ذهن:شناشنده خودش ذهنی اراده‌ورز است. یعنی مبنای هستی همان ذهن شناسنده» اراده‌ای است که م۱۵ ار است. به مظ ال ههار هستی جهان را واسته به ذهن شناسنده می‌داند. زیرا دراساس بای شناسنده و چه جهان باژنمودی آن» هر دو اراده هستند, اما اگر این نحوه شناسایی بعنی جهان بازنمودی برای ذهن شناسنده که همان من شناسا باشد» موجب شناختی سولیپسیستی گشته است» چه طور می توان از آن فراتر رفت؟ آیا راه برون‌رفتی از آن وجود دارد؟ زیرا تا به اینجا دریافته ایم که سولیپسیسم به نحوه شناخت من و نسبت آن شناخت با من بازمی گردد؛ حتی هرگونه آگاهی از هستی هستنده‌ها به آگاهی من از هستی خویش مرتبط بوده و در نسبت با هستی من» هستی سایر اس هنگامی که سولییسیسم چنین موضع محکم او غیرقابل رسوخی دارد» به گونه‌ای که نزد شوپنهاور جهان و هستی‌اش با آن نسبت مستقیم داشته و حتی در تجربه زیبایی‌شناسانه» این امر به اوج خودش می‌رسد.» به طوری که شناسنده و موضوع شناخت یکی می‌شود گو اینکه تمام جهان نیز در من وجود دارد» پس چنین موضعی نه تنها قابل برون‌رفت نیست» بلکه خود موضع سولیپسیستی» بنیاد هرگونه شناخت‌شناسی و هستی- ویتگنشتاین به طور مستقیم به مساله اصلی اشاره می کند: تجربه‌های درونی را چه طور می‌توان تبیین کرد؟ نسبت آنها با تجربیات هم‌سنخ در دیگران چیست؟ زیرا تجربه آنها با محوریت من تبیین می‌گردند. حتی هرگونه شناخت تجربه دیگران نیز همچون درد آنها در نسبت با تصور من از درد قابل درک خواهد بود. من فقط بر اساس رفتار ظاهری فرد 2 و بر اساس تجربه خودم و فهم خودم از درد می‌توانم در مورد درد آن شخص, شناختی حاصل کنم. تجربه درد من» تجربه‌ای است مستقیم و غیر قابل فروکاستن به امری ابجکتیو. به همین خاطر درتجربیات اول شخص در موضع من گرایانه» خطا و اشتباه هم جایی ندارند: وقتی من درد می کشم» من در حقیقت درد می کشم. زیرا درد به طور مستقیم در خود آگاهی من وارد شده است. حتی بیان این مفاهیم نیز در زبان با محوریت من و نسبت آن با دیگران بر اساس ساختار زبان ممکن گشته است. پس نزد ویتگنشتاین متقدم نیز سولیپسیسم نه تنها ابطال نمی‌شود» بلکه با قدرت و وضوح خودش را نمایان می‌سازد. زیرا آنچه در این زمان کنونی» در این مکان» به عنوان این تجربه شناخته می‌شود» تجربه‌ای برای من است. پس سخن گزافی نگفته‌ايم اگر بگوییم جهان» جهان من است. بلکه به طور دقیق نحوه شناخت از جهان را توصیف کرده‌ایم. اما نکته مهم این است. که ویتگنشتاین می‌خواهد در بحث سولیپسیسم از ایده آلیسم فراتر رود و جایگاهی برای رئالیسم باز کند: درآخالی که از سوایی در سولیپسیسم حتی آنطور که ویتگنشتاین توصیف کرده» شناخت جهان و سایر هستنده‌ها در نسبت مستقیم با من ادرنظر گرفته می‌شوند. از دیگر سو با وجود اینکه او تلاش داشته برای هستی مستقل جهان حتی با ذر نظرآداشتن «من» جایگاهی باز کنده اما به نظر نمی‌رسد در این امر راه به جایی برده باشد. بلکه افقط توانسته دراموره محدوده و نحوه شناخت من و به قول فریدلاندر» در مورد وحدت و یکپارچگی شناختن آن سخن بگویّد و آن را سولیپسیسم شناخت‌شناسانه ! بخواند. به طوری که در بیان ویتگنشتاین» محدوده‌های شناخت من» بیانگر محدوده جهان بوده و به همین خاطر اما ویتگنشتاین فزون‌تر از شوپنهاور به جایگاه و کاربرد من در زبان و نقش زبان در نحوه شناسایی نیز توجه ویژه‌ای داشته است. چنانکه در تفسیر لانگه " مشاهده کردیم» من برای ارجاع‌دهی اهمیت زیادی داشته و در زندگی روزمره نیز می توان کاربرد اساسی آن را در نظر گرفت. پس این نحوه شناسایی در زبان و کاربرد زبانی است که من نیز خودش را به ضوح نمایان می سازد. بنابراین حتی سولیپسیسم در زبان نیز خودش را تایید می‌کن؛. زیرا من در زبان هم افکار و عقاید خود را با ضمیر من در نقش فاعل بیان می‌کنم. در حالی که هرگونه مفهوم و تجربه‌ای که برای دیگران بخواهم درنظر بگیرم» دوم شخص و یا سوم شخص بوده و در نسبت با من است که گزاره را بیان می‌کنم. پس اگر چه این شناسنده گی با واژه‌ی من بیان می شود اما ,71 0ص علملی نصنعاعص6ع ۷۷ ما صمتصقصصی ۸ صذ مصکنعصناه‌گ 05 صنعاکصععز ۷۷ ,8۰36 معهصم] -2 ۰ ووفضلناس نی ری وهای مرت معا مره ۱۹؛ بماد نی ۱۳۹۹ خودش صرفا در خود حاکی از شناسنده گی اش بوده و هرگونه نحوه شناخت و نحوه هستومندی‌اش از خود و جهان اطراف» ضرورتا به نقش محوری آن وابسته خواهد بود. به همین خاطر فریدلاندر در تفسیر خود برآن است که مفهوم جهان متعلق به ساختار منحصر به فرد سوژه شناسا است. اما نزد ویتگنشتاین نیز مانند شوپنهاور «اراده» در قوام بخشیدن به من نقش مهمی دارد. گرچه تفاوت‌هایی هم میان آنها در تعبیر از مفهوم اراده وجود داشته است. اما بنابر مطلبی که از آنسکوم در یادداشت ها از ویتگنشتاین نقل کردیم» حس بودن بر اراده متکی است. پس این سخن موضع او را به شوپنهاور نزدیک تر میکند. به همین خاطر می‌توان من را از جنبه متافیزیکی بر بنیاد اراده دانست. یعنی من که شناسنده و مرکز جهان است» متافیز یکی بوده و فراتر از شخصیت و انديشه‌ها و عواطف شخصی خواهد بود. این تفسیر با بیان شوپنهاور از اینکه اراده و من هر دو در اساس یک چیز بوده و شی فی نفسه همان اراده است همخوانی دارد و به همین خاطر مرزهای ذهن شناسنده نزد شوپنهاور در من و نحوه شناخت و تجربیات‌اش محدوده و تعینی واضح ندارد. اما ویتگنشتاین سعی کرده مرزهای این من را در خودش, و محدوده‌ی شناخت آن توصیف کند. به همین خاطر جهان, جهان من می‌شود. اراده‌ای که پشت این من بوده» توسط خود آن قابل شناخت نخواهد بود. زیرا چنانکه گذشت؟ من چشمی,است که نمی توّاند. خودش,زا بسن اما این اراده در من موجب می‌شود که جهانی را در خودش به طور منحصر به فرد داشته باشد و به خاطر نقش محوری من» ضرورتا موضعی سولیپسیستی اتخاذ کند. اما با توجه به آنچه بیان شده با ز گردیم به جمله بسیار کلیدی شوپنهاور: («من همیشه من بوده ام» یعنی همه‌یپ کسانی که طی آن زمان می گفتند من» دقیقا من بوده اگر بتوانیم این سخن شوپنهاور.را درک کنیم» به بینش فلسفی مناسبی از وضعیت کنونی هستی‌مان و اینکه این وضعیت همواره وضعیت هستومندی منحصربه فردی بوده» نایل می‌شویم. آن هستنده خودآگاه» هستنده‌ای است که همواره در زمان‌ها و مکان‌های مختلس» هستی داشته است. آن هستنده خودآگاه که در جهانی که پیش رویش است به عنوان ذهن شناسنده همواره حاضر بوده و جهان منحصربه فردی را به طور سوبجکتیو می- شناسند؛ اگر موق شود با بینش فلسفی و به طور استعلایی» فراتر از نقطه‌ی زمانی و مکانی من تجربی خویش» به هستی‌اش بنگرد» آنگاه با تصور آن روند چند میلیارد ساله وقایع مختلف از شکل‌گیری کهکشان ها تا ستارگان و منظومه خورشیدی و شکل گیری زمین و دگرگونی گونه‌های حیات و جنگ‌ها و رویدادهای مختلف به شگفتی خواهد آمد. زیرا همه آن وقایع به آن لحظه ویژه و درک این بینش برای شخص او ختم شده‌اند. به همین خاطر مطابق با این نحوه هستومندی‌اش» یعنی من گروی‌ای با جهانی منحصربه فرد برای وی» هر آنچه انجام دهد» هر آنچه بنویسد» در صورت محفوظ ماندن اثر آن کرده و نوشته‌اش در گذر زمان» برای خودش بوده و اثر آن به خودش بازمی گردد. پس می توان جمله شوپنهاور را این طور فهم کرد که نحوه هستومندی هر کس در جهان منحصر به فرد خود» امری بوده که در ارتباط مستقیم با من متافیزیکی است و همواره در افراد مختلف در زمان و مکان های مختلف» خودش را تکرار کرده است. این خودآگاهی و شناسند گی‌اش همواره بوده و خواهد بود. در غیر این‌صورت جهان نیز نخواهد بود. حتی مهم‌تر اینکه جهان. از بررسی و تعمق در مورد دیدگاه های این دو فیلسوف» به اینجا می‌رسیم که می‌توان با درنظر گرفتن خودآگاهی به عنوان آنچه نزد شوپنهاور به ذهن شناسنده تعبیر شده و آن من شناسا که نزد ویتگنشتاین متقدم من متافیزیکی و مرز جهان است. به تبیین مبحث سولیپسیسم پرداخت. زیرا این امر همانگونه که ویتگنشتاین می گوید قابل بیان منطقی نیست» اما نشان دادنی است و به قول شوپنهاور هر شناسنده‌ای نزد خودش آن را به طور یقینی و بی‌واسطه تایید می‌کند. این آگاهی که خودش ذهن شناسنده بوده و اینکه هستی خودش را در خودآگاهی تصدیق می‌کند و در این صورت می‌تواند در مورد جهان پیرامون نیز حکمی صادر کند. لذادر اساس» یک هستنده ذهنمند بوده که بدون آن» هستی و شناخت هم معنایی نخواهند داشت؛ زیرا نحوه شناخت و مرزهای جهان او بدان گونه هستند که.مرزهای آگاهی‌اش را دربرمی گیرند. اما هر شناسنده خودآگاه» جهان را بر مبنای ریخت‌های آگاهی اش می‌شناسد. آنچه شوپنهاور منوط به ريشه چهارگان اصل دلیلی کافی تلقی کرده و ویتگنشتاین نیز با درنظر گرفتن نقش محوری من متافیزیکی در تجربیات و نقش آن در گرامر زبانی» به نوعی دیگر بیان می کند» چنین است که نحوه شناخت» منحصر به شناسنده آن است. به همین خاطر است که تبیین فلسفی من شناسنده» به عنوان شرط اساسی هرگونه شناختی که منخصر و مشخص برای آن و در محدوده شناخت‌اش» جهان قابل توصیف است» سخنی اغراق آمیز نخواهد بود. از جنبه هستی‌شناسانه نیز با درنظر گرفتن آرای شوپنهاور و ویتگنشتاین» می‌توانیم چنین نتیجه بگیریم که من از لحاظ متافیز یکی» ذهنی شناسنده است که به عنوان بستر جهانی که می‌شناسد نقشی بنیادین در آگاهی از هستی خود و نحوه هستومندی‌اش دارد. بر همین اساس من متافیزیکی مورد نظر کلید هرگونه ورود به مساله هستی خواهد بود و مسایل اگزیستانسیال در نسبت مستقیم با خودآگاهی من» معنای خودشان را خواهند یافت. زیرا من» خودش پرسشگر مساله هستی و در نسبت قرار دادن هستی با خود است. زیرا هستی را در خودش به ۲ ووشانار ی ی وهای معرشت مع مره ۱۹؛ بساد نی ۱۳۹۹ آنسکوم» جی. بی. ام .(۱۳۸۵). مقدمه ای ب رن راکتانوس وینگنشتاین» ترجمه همایون کاکاسلطانی» نشر گام نو. دباغ سروش.(۱۳۹۳). سکوت و معنا (جستارهایی در فلسفه ویتگشتاین)» نشر صراط. زندیه» عطیه .(۱۳۸۶). دین و باور دینی در انديشه وینگشتاین» نشر نگاه معاصر. سرل, جان.(۱۳۹۲). د رآمدی کوتاه به ذهن, ترجمه محمد یوسفی» نشر نی. شوپنهاور» آرتور ۱۳۹۶(۰). جهان همچون اراده و تصور, ترجمه رضا ولی یاری» نشر مرکز. همو .(۱۳۹۴) . متعلقات و ملحقات. ترجمه رضا ولی پاری» نشر مرکز. فسنکول» ویلهلم .(۱۳۸۵). گفتنی ها- ‏ اگفتنی‌ها(سه مقاله درباره فلسفه وینگشتاین)» ترجمه مالک کانت» ایمانویل .(۱۳۶۲). سنجش خرد ثالب» ترجمه‌ی دکتر میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی» امیر کبیر. گلاکک» هانس یوهان ۱۳۸۹(۰). فرهنگ اصطلاخات وینگنشتاین» تر جمه همایون کاکاسلطانی» نشر گام نو. ویتگنشتاین» لودویگ .(۱۳۸۶). رساله ی امنطفی-فلسفی,.ترجمه میرم الدین ادیب سلطانی» نشر ام رکبیر. 0 ,7۳۵1015 ۶ 111508167[ 7۸08 :ع 3 ع که دانونگ .(2001) نا ۳۳۵۵10067 1211 لذکهظ ,200 010 و 1/7201 ۷1965/۵17 .(1990) .8.3/.5 ,11366۲ ۵ 00ن0۳۳0۵2 ۸ نهذ ,105151آوگ 0 ۷۷۹۲96۳۵610 .(2017) اعقط20 ۳۹۲ ,12286 1 ,777۵5 70.00 200 رل 10 صصقط7-عصق11 روط 0عنن60 مصنعاعصعع ۸/1 ۷1۸۸9651617 ۵ 600700100 6007071296 706 .(1996) .ی مطتعا5 فصه کصق1 مدهنا5 له ۲طع۷۷ لا نعتمنله رفام0طع01 72 .(01961) 10 مصنعاعطعع 1۷

سولیپسیسم، به مفهوم اینکه از لحاظ هستی شناختی تنها من هستی دارم و هستیِ جهانِ خارج فقط به مثابه موضوع و مضمون ذهن من، هستی دارد و هر آنچه شناخته می شود فقط به واسطه ذهنمندی من همچون تنها شناسنده، نگریسته می شود، مساله ای است که از دوران مبنا قرار گرفتن سوژه اندیشنده توسط دکارت و همچنین توجه به ذهن شناسنده توسط فلاسفه ای همچون بارکلی و کانت و سپس در ایده آلیسم آلمانی، اهمیت فراوانی داشته است. در نتیجه سولیپسیسم مساله ای فرعی در فلسفه نیست بلکه به طور اساسی در همین چارچوب، من به عنوان هستنده ای خودآگاه و شناسنده، منطبق بر نحوه هستومندی و به خاطر قالب ها و صورت های آگاهی ام، جهان و آگاهی و ذهنمندی دیگران را به طور سولیپسیستی می شناسم. این مساله نزد برخی فیلسوفان معاصر، آنچنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. شوپنهاور و ویتگنشتاین به این موضوع در قالب بحث پیرامون نحوه شناخت من متافیزیکی و نیز محدوده و مرزهای جهان پرداخته اند. شوپنهاور بر اساس ایده آلیسمِ مبتنی بر فلسفه استعلایی کانت، معتقد است که هستی جهان منوط به ذهنی شناسنده است که جهان در آن بازنمود یافته است. این ذهن، خودش در قالب زمان و مکان و علیت نمی-گنجد. خود، شناسنده جهان است ولی نمی تواند خودش را بشناسد. ویتگنشتاین متقدم نیز در تراکتاتوس، تحت تاثیر شوپنهاور، بر اساس کاربردها و نقش زبان، مرزهای جهان و شناختِ من متافیزیکی را در بحث سولیپسیسم مورد توجه قرار داده و آن را در تجربیات اول شخص مانند درد و تجربه عواطف نسبت به شناخت آن در دیگران به بحث گذاشته است.

471196

واژگان کلیدی: 1.80 2-810 گاز مایع, انرژی, خوراک پتروشیمی» خمل‌ونقل. گاز مایم یا 0ظ۳.ل به طور عمده از دو ترکیب ۱- مدیر گروه فساد و رتبه‌بندی اقتصادی, مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر تهران» ایران شید روا اطتگاه ۴ می کش البته» کشورهایی نیز وجوه دارند که استفاده هم‌زمان از 1.۳0 و 020 را در سبد که وزارت نفت درصدد است تا مصرف آن را در داخل راهبردهای تعیین اولویت‌های تخصیص سوخت گاز مایع (1.86) در کشور متوقف و از ناحیه صادرات آن منبع درآمد ارزی برای کشور ایجاد کند. این در حالی است که عده‌ای دیگر 6 در جهان و سپس, در ایران مطرح می‌شود و در ۶ به اوج ۲۶/۷ میلیون تن رسید و سپس» در سال نهایت. با بهبود ۰/۳ درصدی به ۲۶/۲ تن در سال روسیه» کره لهستان و اوکراین در کنار هم تقریبا نیمی سول دم سال گذشته تا سال: ۲۰۱۸ در روسیه : اوکراین و ترکیه - سه بازار بزرگ - رخ داد در حالی که بیشترین سقوط در کره» ژاپن و استرالیا رخ (گاز مایع مصرفی در خودرو) در دنیا در این ۲۵ برابر بنزین و دیزل کمک کرده و یک انگیزه مالی از آنجا که ایران صاحب بخش قابل توجهی از منابع افزایش, است :و پیش بیکی شنلده مهن آیرآن: فر بازآر حجم آن از ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ پنج برابر شده و از ۱/۲ تا ۵/۸ مترمکعب در سال افزایش داشته است و با ۸27 راهبردهای تعیین اولویت‌های تخصیص سوخت گاز مایع (1.86) در کشور نمودار ۱- سهم هر پخش از مصرف 1.۳67۶ در ایران در سال ۱۳۹۶ تجاری 8 صنعتی لا ذخیره و تلفات 8 خانگی 8 صادرات 8 نمودار ۲- مصرف گاز مایع در بخش‌های مختلف طی سال‌های ۱۳۸۸-۱۳۹۶ (هزار لیتر) خانگی لا تجاری و عمومی لا کشاورزی و سایر 8 صنعتی 88 حمل‌ونقل 8 در حال حاضر عمده سهم گاز مایع به صادرات مایع دارند. سهم گاز مایع در بخش حمل‌ونقل روندی اختصاص یافته است و سپس» بخش خانگی و کاهشی بوده و در سال‌های منتهی به ۱۳۹۶ به مقدار تجاری و عمومی بیشترین سهم را در مصرف گاز بسیار ناچیزی رسیده است. ۱- یادآوری می‌شود. آخرین ترازنامه انرژی منتشر شده کشور مربوط به سال ۱۳۹۶ است. میزان از آن سوخت در کشور موجود بوده و می‌توان مترمکعب است که اين رقم با توجه به منابع سرشار ۶ میلیون لیتر بنزین است. از این میزان روزانه حدود ۶ هزار تن در بخش خانگی توزیع می‌شود و بقیه آن مازاد است. این به آن معناست که ۱- کشور در در حالی که در مورد 1.8۳0 این گونه نیست. بنابراین» با توجه به منابع محدود 1.۳0 کشور نمی‌توان از این کشور ۳/۵ میلیارد لیتر و مصرف آن حدود ۸۰ میلیون لیتر در روز است. چنانچه گاز مایع وارد سبد سوخت به بنزین» نفت گاز و دیگر فراورده‌ها متفاوت است و راهبردهای تعیین اولویت‌های تخصیص سوخت گاز مایع (1.86) در کشور خواهیم بود که با توجه به اشتعال‌زا بودن این فراورده بنزین معادل آزاد شده را صادر کرد. در اینجا دو نکته در بازار جهانی محدود و گاهی بیشتر از قیمت بنزین هزینه تمام‌شده آن با توجه به مباحث ایمنی و هزینه‌بر زمین و انشعاب‌های آب و برق و گاز)» کمتر نخواهد شد. در واقع» برای ساخت ۲ هزار جایگاه باید بیش راهبردهای تعیین اولویت‌های تخصیص سوخت گاز مایع (1.30) در کش 274 از ۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرد. بنابراین» این حوز» سرمایه‌گذاری در این حوزه صرفه به‌رغم برخی مزایای ۳0 به دلیل مقیاس کوچک اقتصادی ندارد. جدول ۲- مقایسه میزان هزینه‌پری و سوددهی جایگزینی 1.۳67 و 8767 به‌جای بنزین در سبد سوخت ۱ جایگزینی ۳67.] با بنزین در سبد سوخت حدود ۴ میلیارد دلار ۰ میلیون دلار ۶سال ۲ جایگزینی 8107 با بنزین در سبد سوخت کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار ۴ میلیارد دلار #زیرساخت‌های توزیع 6 در سال‌های گذشته در کشور فراهم شده است. از تبدیل 1.80 به محصولات با ارزش بگذرد و آن به‌ازای هر تن ۷۶۰ دلار دارد تولید کند. پروپیلن در آنها به‌طور میانگین بالغ بر ۱۳۰۰ دلار بر تن است. 7 ۱ راهبردهای تعیین اولویت‌های تخصیص سوخت گاز مایع (1.06) در کشور از بنزین و ۳۰ دلار ارزان‌تر از گازویبل است. یعنی در صورت جایگزینی روزانه ۲۰ هزار تن گاز مایع با سوخت در دستور کار خود قرار داده است. ال‌ان جی سوخت دارد. اما اين» به آن معنا نیست: که نباید دلار در هر تن دارد» یعنی حدود ۲۵۰ دلار ارزان‌تر از بنزین و گازوییل و ۲۲۰ دلار در هر تن ارزان‌تر طبیعی به هر میزان در سبد سوخت با گازوییل یا و تا آن آزمان نیز هیچ تشویق و امتیازی برای جدول ۳- سبد سوخت بخش حمل‌ونقل زمینی (ریلی- جاده‌ای) تا افق ۱۳۲۰ (میلیارد لیتر معادل بنزین) 7 ۱ راهبردهای تعیین اولویت‌های تخصیص سوخت گاز مایع (1.06) در کشور در خودروها تا سال ۱۴۲۰ از ۰/۰۱ درصد به ۰ شده است. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر صادرات به آفریقا وجود دارد و یکی از آنها اندازه ۱- (1226 180) نوعی مخزن فولادی برای حمل دریایی مایعات و گاز به صورت فله است. از آنجا که منابع عظیم گاز طبیعی در ایران وجود مناسبی در اختیار ندارند و گاز شهری مورد نیاز؛ خود را از طریق واردات و حتی در برخی موارد زغال‌سنگ 0 مانند شبکه گسترده گاز را که در کشور ما رفته‌اند. این در حالی است که در ایران در مقایسه بین 1.80 و بنزین» گزینه‌ای به نام 2210 وجود دارد حمل ونقل تا افق ۱۴۲۰ به ایجاد اختلاف نظر بین داخل بررسی شد و با ارایه دلایل مستنده به این بوده» ترجیح بر این است که حداکثر استفاده را از بسیار شبیه بنزین بوده که این موضوع هم قیمت آن شروع کرد و ابتدا باید این بازارها آزمایش شوند. به بعد از کاهش تقاضا در سه‌ماهه دوم شال :۲ ۲ابه هند انتظار بر این است که بازار انتقال 1.۳0 بهبود باشد. قیمت آن به قیمت فوب خلیج فارس است و

سوخت LPG [1]  یکی از سوخت هایی بوده که قابلیت استفاده در بخش حمل ونقل، خوراک پتروشیمی و مصارف خانگی از جمله پخت و پز را دارا است. در حال حاضر، در ارتباط با نحوه تخصیص سوخت LPG دو دیدگاه مختلف وجود دارد؛ برخی کارشناسان عقیده دارند که می توان با توسعه تولید و مصرف LPG در بخش حمل ونقل، بخشی از تقاضای سوخت در این بخش را پوشش داد. در مقابل، دیدگاه دوم با این سیاست مخالف است و بر توزیع خانگی LPG در کنار صادرات مازاد آن تأکید دارد. متفاوت بودن دیدگاه ها در خصوص نحوه تخصیص بهینه سوخت LPG سبب شد تا در گزارش حاضر ضمن بررسی وضعیت LPG در جهان و ایران، ضمن احصای موانع و چالش های به کارگیری این سوخت در مصارف مختلف، سیاست های مختلف تخصیصی این سوخت مورد ارزیابی قرار گیرد. یافته های این بررسی مؤید آن است که با توجه به میزان منابع موجود از این سوخت و زیرساخت های ضعیف استفاده از آن در کشور، توسعه استفاده از سوخت LPG در بخش حمل ونقل بهینه نیست و ازاین رو، صادرات مازاد بر مصرف خانگی سوخت LPG در وهله اول و استفاده از آن به عنوان خوراک پتروشیمی در وهله دوم، از اولویت بیشتری نسبت به استفاده در بخش حمل ونقل برخوردار است.

371977

س ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان ارومیه بود. روش پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان ارومیه طی سال تحصیلی ۱۳۹۳-۹۴ تشکیل می‌دادند. از این جامعه نمونه‌ای به حجم ۶۰ دانش‌آموز در قالب سه گروه آزمایش و ۱ گروه کنترل (در هر گروه:۱۵ دانش‌آموز) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب و مقیاس ماتزیس‌های پیش رونده ریون و آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی را تکمیل کردند. اطلاعات گردآوری شده با روش آماری تخلیل. کوواریانس تک متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که هلاسه نوع تکالیف تمرینی» آماده‌سازی و تلفیقی بر پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی تأثیر دارند» با این وجود» تأثیر تکالیف تلفیقی (تمرینی و آماده‌سازی) بیشتر از تأثیر ‏ تکالیف. تمرینی او آماده‌سازی. به تنهایی است و همچنین تأثیر تکالیف آماده‌سازی نیز به مراتب بیشتر از ار تکلیف تمرینی می‌باشد. با توجه به نتایج بذست: آمده دبیران و دست اندرکاران امور آموزشی می‌توانند در کنار اتکالیف تمرینی از تکالیف آماده‌سازی نیز بهره برده و با واژگان کلیدی: تکلیف شب تمرینی و آماده‌سازی» یادگیری ریاضی» پایه ششم ابتدایی ۱ کارشناس ارشد روانشناسی عمومی, واحد تبریز, دانشگاه آزاد اسلامی» تبریزه ایران ۲ استاد گروه روانشناسی» واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی» تبریز ایران(نویسنده مسئول) 52720411201.267 مقاله حاضر مستخرج از پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز می باشد. ۳۶ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ 6 دنک آو 1ع 0 عنحا ۸ کن0ا 33 0 77004 او مات ۲۳۵ 306۷/۵۳ ۶و امعقئه عطا اعد ۵ ۷۵۹۶ وهی عنطا ۶م صنه 156 6 مقنصستا صز کاصعلندد هلاه عمهتع اند که خمعصع عنطه کنا 12136۵ 40 0عزدع4 00511651 - 0۳61051 لام حلع2 ۳56 هام عص عمجم -عصنن 2 ۵۹5 /503 500605 ع۳۵06ع طلامرزد لالج ۶ 0عاعتعدم جمناقلا002 آهعناعناهاد 156 .مرمع مدوم ۵۹۶ ۵۲0۵0 هصنامصده 156 معنهتاآ ج 1393-1394 جععر عنصعلوهعه عطا عصسل 0 لماع مره ععتط هز کاصعونی 60 عنطانی صذ عصنامصصدک صمص عع ماک[ عطا 367 21ع 10 5610060۰ ۵۳6 (کاصع 50 15 فاص هع) کصمع [مصدم ع00 5 200 ,5۳0765 کاوع) 601 عنطله کعناممعط هط اعاصه‌صنناخدم عط مقاقل عطا مقاقل عط1 20۵126 10 ۵60 ۵۲۵ ۰۵0665 0۳08۳63316 متقلوصهاد 5 13۳66 له ۳۵۲ 5306۵ کالیم3 136 ,کزد همه عع هتم مکی 16836۲5 6 0۵ امعم1ه صه 5۵۷6 ,فعصنطصی فصه مصصناقحمع۳م مععنا0۳ مکطعصعادعهه ۴و 60 ۶۶ مه عطا 0۳ ما66 ناه عع افص عطاق اعاصه‌مننانه0 6اه 0۶ امعلله عطا صقطا 0۳۵ ۵۲۵ رصمنهم‌ع۳م فص ععناهته) خصعصطع که 7 ۷۵۶ 6260دک 0۳602205 که خمعائه عطا رمعل۸ +عصمله رتم0۳6 200 0 ع06 صف از کنو عط ده معط اصعصصعزندکد ععناهم صقطا 10۳6 5۰ 6020221 کاصع 50 عم ۵ +عطاعع ماع ع که بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۳۷ از گذشته تاکنون نظریه پردازان و پژوهشگران زیادی در زمینه یادگیری ریاضی و عوامل موثر بر آن به نظریه پردازی و مطالعه پرداخته اند. ریاضیات از جمله دروسی است که در مدارس جایگاه و اهمیت خاصی داشته و موضوعی پیچیده است که زمان» کمیت و فضا را در بر می گیرد (داوکرا» ۲۰۰۵). ریاضی علمی است که به مطالعه اعداد اشکال و اشیا می پردازد و دارای جنبه های مختلفی از جمله محاسباتآ, شمارش» عدد نویسی" حل مساله" و استفاده از راهبردهای مختلف می‌باشد که کودکان ممکن است در یادگیری هر یک از این حوزه ها دچار مشکل شوند (البرزی و خوشبخت.» ۱۳۸۶). در این راستا آموزش ابتدایی در شکل گیری مفاهیم مربوط به ریاضیات نقش اساسی دارد بطوری که کودکان با ورود به دوره ابتدایی با مفاهیم ریاضی آشنا می‌شوند حال اين مفاهیم چگونه باید در اذهان کودکان نهادینه شوند به شرایط یاددهی و یادگیری این درس بستگی دارد (علم الهدی» ۱۳۸۱). در این رابطه اکثر پژوهش های انجام شده در زمینه ریاضیات و پیشرفت مربوط به آن را می توان به سه حوزه آموزش کلاسی» تحقیقات آموزشی و طراحی آموزشی طبقه بندی کرد. همه افرادی که در این سه حوزه فعالیت می کنند دارای هدف مشترک بهبود آموزش و یادگیری ریاضیات هستند» بطوری که در حوزه آموزش کلاسی معلمان برای افزایش توان یادگیری دانش‌آموزان» در حیطه تحقیقات آموزشی, محققان برای درک و فهم بیشتر یادگیری و آموزش ریاضی و بالاخره طراحان آموزشی برای رشد و بهبود مواد آموزشی مفید تلاش می کنند (ماگیدسون؟, ۲۰۰۵). از سویی بهبوداغملکره و پیشرفت در رناضیات» مستلزم شناسایی مشکلاتی است که بر سر راه یادگیری دانش‌آموزان در:اين درس وجود:دارد (محسن پور» حجازی و کیامنش, علاوه بر مطالب مطرح شده که هر کدام به نوعی در افزایش عملکرد دانش‌آموزان در رابطه با ریاضیات دخیل هستند پژوهش های چند دهه اخیر به نقش تکلیف شب" در کنار این عوامل در یادگیری و افزایش بازدهی ریاضیات تاکید می. کنند» چرا که این تکالیف بالغ بر ۲۰ درصد از فعالیت های علمی دانشآموزان را به خود اختصاص می دهند ( کوپر" والنتین"» نی "" و لیندزی! ۱۹۹۹). کوپر (۱۹۸۹؛ به نقل از بازرگان» ۱۳۷۳) تکلیف شب را به عنوان مجموعه وظایفی که توسط معلم در مدرسه تعیین می شود تا دانش‌آموز در طول ساعات خارج از مدرسه؛ آنها را انجام دهد»؛تعریف می کند. همچنین به طور ۳۸ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ کلی منظور از تکلیف شب کلیه وظایف درسی شامل (تکالیف نوشتنی» حفظ کردنی» حل کردنی و غیره) است که معلمان به طور روزانه برای دانش‌آموزان خود تعیین می کنند تا در خانه انجام گیرد. تکلیف شب انواع مختلفی اعم از تکالیف تمرینی» آماده‌سازی» بسطی و خلاقیتی دارد که با توجه به ماهیت این تکالیف تأثیر هر یک از آنها بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان می تواند متفاوت از دیگری باشد. تکلیف شب همواره به عنوان یکی از عوامل دخیل در تحقق یادگیری مطرح بوده است و در هر دوره متناسب با برداشتی که از یادگیری وجود داشته» شکل و نوع تکلیف نیز متفاوت بوده است (بازرگان» ۱۳۷۳؛ رحمانی» امروزه با توجه به تحولات وسیع جوامع و با پیدایش نظریه های تربیتی و وجود رسانه های متنوعی که اوقات فراغت دانش‌آموزان را به خود اختصاص می دهد ضرورت تکلیف شب در بسیاری از کشورها مورد سوّال قرار گرفته است و راه های دیگری برای پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در خانه تدبیر می گردد. در این قبیل کشورها تکلیف شب حداقل در سطح ابتدایی به کلی حذف شده و یا اگر تکالیفی برای دانش‌آموزان تعیین می شود اکثرا اختاری و ردگهبلاارم فعالیتی است که در کلاس شروع شده و علاقه یا انگیزه آن در دانش‌آموزان ایجاد گردیده است (باززگان» ۱۳۷۳). با این وجود در بعضی از جوامع دیگر» تکلیف شب هنوز جایگاه ارزشی و سنتی خود را حفظ نموده و به مثابه رخداد های آموزشی, جز از طرفی» مطابق با این تضاد نظری» محققان بسیاری به بررسی نقش تکلیف شب در پیشرفت یادگیری دانش‌آموزان پرداخته و نتایج گوناگونی"زا گزارش کرده اند. گروهی از ان آمحققان به تأثیر مثبت تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی اشاره کرده اند (کوپر لیندژی نی او گریتهاوس"» ۱۹۹۸؛ بتز ۱۹۹۷) و گروهی نیز عنوان کرده اند که تکلیف شب در پیشرفت تحصیلی تأثیر منفی دارد (مک مولن " و باسچر ۲۰۰۹). همچنین در رابطه با تأثیر تکلیف شب بر یادگیری و پیشرفت ریاضیات نیز مطالعات حاکی از يافته های ضد و نقیض است به عنوان مثال. کارتلج* و ساسر" (۱۹۸۱) در پژوهشنی به بررسی تأثیر تکالیف تعیین شده بر پیشرفت ریاضیات پرداختند و به این نتیجه رسیدند که پیشرفت ریاضی در دانشجویانی که تکالیف خانگی دریافت کرده بودند به مراتب بیشتر از پیشرفت دانشجویانی بود که تکالیفی را دریافت نکرده بودند. همچنین آدبول" (۲۰۱۴) در.پژوهشی به بررسی تأثیر تکلیف شب تعیین شده بر پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان پرداخت و مطرح کرد که بین پیشرفت ریاضی دانش‌آموزنی که تکالیف خانگی دریافت کرده بودند و دانش‌آموزانی که تکالیف شب دریافت نکرده بودند تفاوت معنی داری وجود دارد. بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۳۹ این در حالی است که گری! و آلیسون ۲ (۱۹۷۱) عنوان کردند که تفاوت معنی داری بین نمرات پیشرفت ریاضی دانش‌آموزانی که تکالیف شب دریافت کرده و دانش‌آموزانی که اين نوع تکالیف را دریافت نکرده از این رو با توجه به مطالب مطرح شده و اهمیت مساله و اینکه در کشور ما تحقیقات بی نهایت اندکی به بررسی نقش تکلیف شب در یادگیری و پیشرفت ریاضیات پرداخته اند و همچنین با توجه به تناقض یافته ها در پژوهش های خارجی پژوهش حاضر در جهت افزودن بر بدنه پژوهش های مرتبط با تکلیف شب و تأثیر آن در یادگیری درس ریاضی با هدف بررسی تأثیر تکلیف شب در میزان پادگیری درس ۱ تکلیف شب از نوع تکالیف تمرینی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی ۲ تکلیف شب از نوع تکالیف آماده‌سازی بر پیشرفت تخصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ۳ تکلیف شب از نوع تکالیف تمرینی و آماده‌سازی (به صورت ترکیبی) بر پیشرفت تحصیلی درس روش پژوهش حاضر از نوع مطالعات شیه آزمایشی " با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جهت انتخاب نمونه آماری این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی استفاده شد بدین صورت که دو منطقه از مناطق ۳۴ گانه شهرستان ارومیه به صورت تصادفی انتخاب و در هر یک از این دو منطقه, دو مدرسه از بین تمام مدارس ابتدایی منطقه مورد نظر و از هر مدرسه ۱ کلاس پایه ششم ابتدایی به صورت تصادفی انتخاب گردید. به طوری که ۳ کلاس به عنوان گروه آزمایش و ۱ کلاس نیز به عنوان گروه کنترل مورد مطالعه قرار: گرفتند. قابل ذکر است که در هر یک از این کلاس ها ۵داش‌آموز وجود داشتند که در مجموع ۶۰ دانش‌آموز به عنوان نمونه آماری در این پژوهش انتخاب شدند. همچنین به منظور همتاسازی معلمان مجری و جلوگیری از تأثیر ویژگی های فردی آنها در نتایج پژوهش» از معلمان مرد با سابقه تدریس بین ۴ تا ۸ سال و با مدرک تحصیلی لیسانس و متاهل در هر مدرسه استفاده شد. بعلاوه قبل از شروع آموزش به منظور همتاسازی گروه‌ها آزمون هوشی ماتریس‌های ۴۰ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ پیشرونده ریون (۸-۱۸ ساله) جهت کنترل بهره هوشی برای دو گروه اجرا شد و اکثریت دانش‌آموزان دارای بهره هوشی بین ۱۰۴ تا ۱۰۶ بودند. اطلاعات گردآوری شده با روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری و با کمک نرم افزار 20 5۳55 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. شکل (۱): نگاره مربوط به طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل آزمون‌های پیشرفت تحصیلی براساس معلومات تحصیلی تهیه می‌شوند؛و مهارت‌های درسی دانش‌آموزان را در زمینه های مختلف مانند ریاضی» فیزیک» علوم و می سنجند. همچنین اين آزمون‌ها معمولا بصورت گروهی اجرا می‌شوند (بنی‌هاشمی و غلام‌زاده صفار» ۱۳۸۹). در این پژهش جهت اندازه‌گیری پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی از یک پرسشنامه محقق ساخته ۲۰ سوّالی در پیش آزمون و پس‌آزمون که پس از مشورت با اساتید و متخصصان اين حوزه با توجه به سرفصل‌های مطروحه درس ریاضی جهت تدریس تهیه شده بود استفاده گردید. قابل ذکر است که پایایی این آزمون‌ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ به ترتیب برای پیش آزمون ۰/۷۷ و برای پس آزمون ۰/۸۲ بدست آمد. آزمون ماتریس های پیشرونده ریون (دامنه سنی ۸ تا ۱۸ سال) نسخه اولیه آزمون هوشی ریون در سال (۱۹۳۸) تهیه شده و در سال (۱۹۴۷) تصحیح شد. در سال (۱۹۵۶) هم در ترتیب اصلی سوّالات و گزینه های آن تجدیدنظر به عمل آمد ولی هیچگونه تغییری در جوایهای صحیح سزالات صورت نگرفت, فرم دوم آزمون در سال (۱۹۴۷) تهیه شده و از آن موقع تا کنون هیچگونه تغییری نکرده است. نسخه سوم در سال (۱۹۴۷) منتشر گردید و در سال (۱۹۶۲) مورد تجدید نظر قرار گرفت. نسخه رنگی آزمون که فرم دوم آزمون ماتریس‌های پیشرونده ریون است در سال بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۴۱ (۱۹۴۷) توسط ریون تهیه شد (طاهری» ۱۳۷۲). این آزمون دارای سه فرم می باشد. فرم اول آزمون ماتریس‌های پیشرونده معیار" است که دارای ۶۰ ماتریس یا تصویر است و به ۵ سری ۱۳ تایی تقسیم شده است و برای افراد در دامنه سنی ۸ الی ۱۸ سال مناسب است. فرم دوم آزمون ماتریس‌های پیشترونده رنگی " الست که ۲۶ تسویز دازد.وااکتز آتها رنگی ,هستند و برای کودکان زیر #سال مناسب انله و ماتریس‌های پیشرونده پیشرفته" فرم سوم آزمون ریون است که دارای دو دفترچه است و برای سنجش هوش بزرگسالان درخشان (۱۱ الی بزرگسالی) بکارگرفته می شود (طاهری» ۱۳۷۲). در پژوهش حاضر جهت ارزیابی بهره هوشی شرکت کنندگان پژوهش از فرم اول آزمون ماتریس‌های پیشرونده معیار (۱۸- ۸) استفاده گردید. مولوی (۱۳۷۲) ضرایب پایایی بخش های پنج گانه آزمون ماتریس های پیشرونده معیار را از ۰/۶۷ تا ۰/۹۴ گزارش کرده است. همچنین در مطالعه براهنی؛ اصفرزاده» رضوی خسروشاهی, شمالی و خمیری (۱۳۷۱) دامنه ضریب بازآزمایی این آزمون از ۰/۶۹ تا ۰/۹۱ و نیز ضرایب پایایی تنصیف جدول (۱) شاخص‌های مرکزی و پراکندگی متغیرهای مورد مطالعه در پژوهش را نشان می‌دهد. جدول (۱) میانگین و انحراف معیار پیش‌آزمون و پس‌آزمون پیشرفت ریاضی در ۴ گروه دانش‌آموزان 0۷05 1 00511631560۳65 01 0۳61651 06116001110111 0 506051۵۸۵۵65 ]۵ کعناعلاها 0 نمی 1 ۴۲ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ جهت بررسی و پاسخ به فرضیه پژوهش» از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده گردید. همچنین قبل از انجام تحلیل کوواریانس» مفروضه های این آزمون آماری به شرح زیر مورد بررسی قرار جهت بررسی پیش فرض نرمال بودن توزیع نمرات» قبل از انجام تحلیل کوواریانس تک متغیری» از آزمون کالموگروف-اسمیرنف استفاده گردید. نتایج این آزمون برای متغیر های پژوهش در جدول (۲) جدول (۲) نتایج آزمون کالموگروف-اسمیرنف برای متغیر های پژوهش در چهار گروه دانش‌آموزان گروه آماره :2 معنی داری ‏ آماره :7 مفتی داری ۲راهاا ۸2 03160 ن1م05) 3 عمط 0186 0173 0182 017 نتایج آزمون کالموگروف-اسمیرنف برای پیش‌آزمون و پس‌آزمون پیشرفت ریاضیات در چهار گروه دانش‌آموزان (سه گروه آزمایش ویک گروه کنترل) نشان داد که نمره 2 این آزمون برای نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون معنی دار نیست و این بدین معنی است که توزیع این گروها با توزیع نرمال تفاوت معناداری ندارد بنابراین فرض نرمال بودن برقرار است. در ادامه, دومین پیش فرض» یعنی پیش فرض همگنی واریانس با آزمون لون (1.1۳۷137) ورد بررسی قرار گرفت (جدول ۳). عا همه نع 9 0202 ع ۳ معع مه م۲ وان 6و ۵ ع ۵۲۳ کاااد ‏ متغیر وابسته فراوانی ‏ درجه آزادی ۱ درجه آزادی ۲ مت قاری بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۴۳ همانطوری که نتایج آزمون لون نشان می‌دهد (جدول 4۳ ۳ مشاهده شده برای پس‌آزمون پیشرفت ریاضی از نظر آماری معنی دار نیست (۰/۰۵ < 0) بنابراین پیش فرض همگنی واریانس‌ها برقرار است. همچنین» قبل از تحلیل کوواریانس پیش فرض همگنی شیب خط رگرسیونی و وجود رابطه خطی بین متغیر همپراش و متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفتند که پیش فرض همگنی شیب خط رگرسیونی (۰/۳۹۱ ۳۶ , ۰/۹۷۳ 5۶) و رابطه خطی بین متغیر همپراش و وابسته (۰/۲۳ 1۴ 227821 ,۰/۰۰۰۱ + ۱۶/۴۳۳۶ <۳) مورد تائید قرار گرفتند. از این رو با توجه به اینکه توزیع داده‌ها نرمال» همگنی واریانس‌ها و پیش فرض همگنی شیب خط رگرسیونی و رابطه خطی بین متغیر همپراش و متغیر وابسته وجود دارد, برای تحلیل داده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده گردید. جدول (۴) نتایج تحلیل واریانس تک متغیری را برای متغیر وابسته (پس‌آزمون پیشرفت تحصیلی) نشان می‌دهد. جدول ۴ نتایج تحلیل کوواریانس اثرات بین گروهی برای چهار گروه در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی 05115۳ 06136۵111۵111 3۱۵۸۵۱۵65 9۳0۵5 ۵۳ ۳۳۵ کاعع ]6 لا ۳۵۵-9۲ عع دص ۲ کاکراه م۸ منبع تغییرات مجموع مجذورات ‏ درجهآزادی" میانگین مجذورات" ؛فراوانی . معنی داری ‏ مجذور اتاسهمی 65 ۴ 500۳6 5002065 ۵ 50 0 6 1/162 3 6 نو عتقطه هاظ نطع نتایج تحلیل کوواریانس تک متغری (جدول ۴) نشان می‌دهد که با در نظر گرفتن نمرات پیش آزمون به عنوان متغیر همپراش (کمکی) مداخله مبتنی بر تعیین نوع تکلیف شب ارائهه شده به گروه‌ها منجر به تفاوت معنی دار بین گروه‌های آزمایش و کنترل شذه است (۰/۶۱ 7۲ 2271۵1 ,۰/۰۰۰۱ > و ۴ -۳۳) همچنین میزان تأثیر ۱( درصده‌بوده است. نم بارتی, ۶۱ درصد از واریانس پس‌آزمون (پیشرفت: ریاضی) مربوظ به: مداخله یار مها نوع"تکلیف سفیهاقه شده است: از این ,رقه مداخله مبتنی بر تعیین نوع تکلیف شب بر پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان موثر بوده است. در ادامه چهت بررسی چگونگی تفاوت بین میانگین گروه‌ها و میزان تأثیر هر کدام از تکالیف شب ارائه شده از آزمون مقایسه های زوجی بونفرنی استفاده شد که نتایج آن در جدول (۵) درج شده است. ۴۴ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷- بهار ۶٩ جدول ۵: نتایج آزمون بونفرنی جهت مقایسه زوجی میانگین ۴ گروه در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی +9516 222 اع ک تاه عم کصسا اه ۲ کمععسق نوماه ام 0۳ هار3 ود رود از تفاوت میانگین خطای استاندارد تفاوت سطح معنی داری نمودار (۱): هاوت بین میادحین‌های پس‌ازمون پیشرفت ریاصی در ۲ دروه بحت مطالعه 9۲5 0۳ ] 1 560۳65 00511651 061330۷۵13۵111 ۱۵۸۱۵۲۵65 ۸3۵ و0۵۳ 0066 1۳۵ بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۴۵ با توجه به نتایج آزمون بونفرنی در جدول (۴-۶) دانش‌آموزانی که تکلیف شب از نوع تمرینی دریافت کرده بودند در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی نسبت به گروه کنترل نمراتشان بهبود یافته بود (0>۰/۰۰۴) و این امر حاکی از این است که تکلیف شب از نوع تمرینی بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان تأثیر دارد با این وجود تأثیر تکلیف شب از نوع تمرینی بر پیشرفت ریاضی کمتر از تأثیر با توجه به نتایج آزمون بونفرنی در جدول (۴-۶) دانش‌آموزانی که تکلیف شب از نوع آماده‌سازی دریافت کرده بودند در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی نمراتشان نسبت به گروه کنترل بهبود يافته بود (0>۰/۰۰۰۱) و این امر حاکی از این است که تکلیف شب از نوع آماده‌سازی بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان تأثیر دارد بنابراین» تأثیر تکلیف شب از نوع آماده‌سازی بر پیشرفت ریاضی بیشتر از تکلیف شب از نوع تمرینی ولی کمتر از تکلیف شب از نوع ترکیبی از روش تمرینی و آماده‌سازی است. با توجه به نتایج آزمون بونفرنی در جدول (۴-۶ دانش‌آموزانی که تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش‌های تمرینی و آماده‌سازی دریافت کرده بودند در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی نمراتشان نسبت به گروه کنترل بهبود يافته بود (0>۰/۰۰۰۱) و این امر حاکی از این است که تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش‌های تمرینی و آماده‌سازی بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان تأثیر دارد بنابراین» تأثیر تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش های تمرینی و آماده‌سازی بر پیشرفت ریاضی بیشتر از تکلیف یافته مربوط به فرضیه اول پژوهش نشان داد که تکلیف شب از نوع تکالیف تمرینی بر میزان یادگیری درس ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی تأثیر دارد. به عبارتی» دانش‌آموزانی که تکلیف تمرینی دریافت کرده بودند در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی نسبت به گروهی که هیچ گونه تکلیفی دریافت نکرده بودند, عملکرد بهتری داشتند. با این وجود تأثیر تکلیف شب از نوع تمرینی بر پیشرفت ریاضی کمتر از تأثیر سایر روش های ارائه تکلیف اسّت؛ این یافته باریافته های" کارتلج و ساسر (۱۹۸۱)» آدبول (۲۰۱۴)؛ موسوی نره (۱۳۹۰)» و ما (۱۹۹۶) همسو و با نتایج پژوهش های گری و آلیسون (۱۹۷۱) و مک مولن و باسچر (۱۹۹۶) ناهمسو است. در اين راستا گراندر و راپ (۲۰۱۳) به بررسی نقش تکالیف شب بر نتایج یادگیری دانش‌آموزان پرداخته و مطرح کردند که تکالیف شب بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مفید است و نمرات پیشرفت تحصیلی در گروهی که تکلیف دریافت کرده بودند نسبت به گروه کنترل بالاتر و بهتر می‌باشد. در تبیین يافته فوق می توان مطرح کرد که» تکالیف تمرینی برای تقویت مهارت و دانش کسب شده و جهت تثبیت یادگیری از سوی معلم ارائه می شود و این نوع تکالیف با وجود کاربرد گسترده‌ای که دارند, دارای معایبی همچون یادگیری غیر تحلیلی و نبود زمینه ای برای پرورش خلاقیت ۴۶ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ دانش‌آموز هستند از این رو انجام دادن این نوع تکالیف به علت تکراری بودن» اغلب برای دانش‌آموزان کسل کننده می‌باشد و معمولا به این دلیل با وجود تأثیر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان» اثربخشی آنها نسبت به سایر روش ها کمتر است (حسن زاده» ۱۳۸۶). با این وجود اگر تکالیف تمرینی به دقت و مطابق با؛توانایی تک تک :خاش آموزان :و نفاوت های آقردی آنان انقخاب لونده بسیار مقین نخواهتن بوذ یافته مربوط به فرضیه دوم نشان داد که تکلیف شب از نوع تکالیف آماده‌سازی بر میزان یادگیری درس ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی تأثیر دارد. به عبارت دیگر دانش‌آموزانی که تکلیف آماده‌سازی دریافت کرده بودند در پس‌آزمون پیشرفت ریاضی نسبت به گروهی که هیچ گونه تکلیفی دریافت نکرده بودند» عملکرد بهتری داشتند. با این وجود تأثیر تکلیف شب از نوع آماده‌سازی بر پیشرفت ریاضی بیشتر از تکلیف شب از نوع تمرینی ولی کمتر از تکلیف شب از نوع ترکیبی از روش های تمرینی و آماده‌سازی است. این يافته با نتایج پژوهش های ارن و هندرسون (۲۰۱۰)» بتز (۱۹۹۷)» امرسون و منکن (۲۰۱۱)» پلتیر (۲۰۰۵) همسو و با نتایج يافته های مک مولن و باسچر (۲۰۰۹) و گری و آلیسون (۱۹۷۱) ناهمسو می‌باشد. در اين رابطه مطالعات بسیاری نشان داذه؛اند که تکالیف شب معمولا اثر مثبتی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجوان دارند (آکسوی و لینک, ۲۰۰۰؛ بتز» ۱۹۹۷ گراندر و وین» ۲۰۰۹). همچنین موسوی نره (۱۳۹۰) در پژوهشی مطرح کرد دانش‌آموزانی که ۷۵ درصد و دانش‌آموزانی که ۲۵ درصد از تکالیف شب ریاضی‌شان را انجام می‌دادند» به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین میانگین نمره را در درس جلسه آتی» با مطالعه درسی و غیر درسی در موزد:آن موضوع دانست که سبب می گردد دانش‌آموزان زمینه اطلاعاتی مناسبی کسب نموده و آمادگی لازم را برای آموختن موضوع جدید داشته باشند (حسن زاد» ۱۳۸۶ و این امر موجبات بهبود عملکرد دانش‌آموز را فراهم می سازد» همچنین در این نوع تکلیف» معلم برای پربارتر و سودمندتر ساختن تکالیف می تواند. راهنمایی ها و دستور کارهای لازم را در مورد چگونگی انجام تکلیف به دانش‌آموزان ارائه دهد. با این کار دانش‌آموزان با انحراف کمتری در مسیر هدف مورد نظر حرکت می کنند بطوری که در این رابطه ارن و هندرسون (۲۰۰۸) در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر تکلیف شب درا پیشگوفیت تحصیلی دانش‌آموزان پرداختند و اشاره کردند که تکالیف شب در تعیین نمرات آزمون ریاضی دانش‌آموزان نقش تعیین کننده ای دارند. همچنین آنها عنوان کردند که تکالیف تعیین شده توسط معلم تأثیر زیادی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان قوی و یافته مربوط به فرضیه سوم پژوهش نشان داد که تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش های تمرینی و آماده‌سازی بر میزان یادگیری درس ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی تأثیر دارد. به عبارتی» دانش‌آموزانی که تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش های تمرینی و آماده‌سازی دریافت کرده بودند در بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۴۷ پس آزمون پیشرفت ریاضی نمراتشان نسبت به گروه کنترل بهبود يافته بود و این امر حاکی از این است که تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش های تمرینی و آماده‌سازی بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی دانش‌آموزان تأثیر دارد بنابراین» تکلیف شب از نوع تلفیقی از روش های تمرینی و آماده‌سازی نسبت به تکلیف شب از نوع تمرینی و آماده‌سازی به تنهایی» تأثیر بیشتری در پیشرفت ریاضی دارد. این یافته با یافته‌های ارن و هندرسون (۲۰۱۰ 4۲۰۰۸ دتمرز و همکاران (۲۰۰۹) امرسون و منکن (۲۰۱۱) آدبول (۲۰۱۴)» کول و کیت (۱۹۹۱) پاسکال" وینیشتین" و ولبرگ" (۱۹۸۵) همسو و با یافته های مک مولن و باسچر (۲۰۰۹) گری و آلیسون (۱۹۷۱) ناهمسو می‌باشد. در این راستا آدبول (۲۰۱۴) در پژوهشی به بررسی تأثیر تکلیف شب تعیین شده بر پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان پایه دوم ابتدایی پرداخت و مطرح کرد که بین پیشرفت ریاضی دانش‌آموزنی که تکالیف خانگی دریافت کرده بودند و دانش‌آموزانی که تکالیف شب دریافت نکرده بودند تفاوت معنی داری وجود دارد. این در حالی است که» مک مولن و باسچر (۲۰۰۹) در مطرح کردند که رابطه معنی داری بین تکلیف شب و پیشرفت تحصیلی در مقطع ابتدایی وجود ندارد. در این میان» ارن و هندرسون (۲۰۱۰) در پژوهشی به این نتیجه دست یافتند که تکلیف شب اثر متفاوتی بر دروسی مانند ریاضیات دز مقابل دروسی مانند علوم و تاریخ دارد» بطوری که تکلیف شب در ریاضیات باعث افزایش عملکرد و پیشرفت تحصیلی می شود در حالی که برای دروسی مانند علوم و تاریخ هیچ تأثیری نداشته یا تأثیر ناچیزی دارد. در تبیین یافته فوق می توان چنین مطرح کرد که تلفیق تکالیف تمرینی و آماده‌سازی با تقویت مهازت :ها و افزایش سرعت عمل دانش‌آموز در کار تثبیت آموخته های قبلی در ذهن دانش‌آموز و همچنین. آماده‌ننازی ذهن فراگیر برای یادگیری مطالب جدید و تقویت آمادگی دانش‌آموز جهت.یادگیری مستقل و در نهایت با تحریک حس کنجکاوی در زمینه موضوع درسی جدید» در ارتباط است و موجب درگیری بیشتر دانش‌آموزان در فرایند یاددهی- یادگیری شده و در واقع از این طریق موجب بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان می گردد (سیف با توجه به یافته های پژوهش حاضر ملاحظه می گردد که هر سه نوع تکالیف تمرینی» آماده‌سازی و تلفیقی از روش های تمرینی و آماده‌سازی به نوعی بر پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی تأثیر دارند. با این وجود تأثیر تکالیف تلفیقی (تمرینی و آماده‌سازی) بیشتر از تأثیر تکالیف تمرینی و آماده‌سازی به تنهایی است و همچنین تأثیر تکالیف آماده‌سازی نیز به مرانب بیشتر از تأثیر تکلیف تمرینی می‌باشد و این امر دلالت بر اين مهم دارد که دبیران و دست اندرکاران امور آموزشی نباید در فرایند تکلیف دهی, تنها بر ارائه تکالیف تمرینی تاکید کننده چراکه تاکید صرف به تکالیف تمرینی, موجبات خستکی و دلزدگی ذانشآموزان از مسائل #تحصیلی ,زا فراهم ی کتد. ۴۸ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ استفاده از آزمون محقق ساخته جهت ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و محدود شدن نمونه مورد مطالعه به دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی از جمله محدودیت های پژوهش حاضر بود. همچنین با توجه به مشکلاتی که دانش‌آموزان سطح مختلف در یادگیری دروسی مانند ریاضی دارند» توجه مسئولین امز به کاربزد روش های ارات تکلیفت فعال مانند تکالیفت آمادسنازی می تواند. روند یادگیری داش آموزان را تسهیل کرده و مانعی برای افت تحصیلی و کاهش عملکرد آنها باشد. از سویی» پیشنهاد می شود پژوهش های مشابه ای بر روی دانش‌آموزان دختر و همچنین در سایر مقاطع تحصیلی انجام گیرد. بازرگان» زهرا (۱۳۷۳). بررسی وضعیت تکلیف شب در مدارس ابتدایی شهر تهران. فصلنامه تعلیم و تربیت. ۳۸ براهنی» م» اصفرزاده, | رضوی خسروشاهی, ع» شمالی» ر. و خمیری, ط (۱۳۷۱). هنجاریابی آزمون ماتریس‌های پیشرونده ریون در کودکان ۵ تا ۱۱ ساله تهرانی. اولین کنگره روانپزشکی و روان البرزی» ش و خوشبخت, ف (۱۳۸۶). بررسی مشکلات محاسباتی از نوع جمع در دانش‌آموزان دختر و پسر کلاس بنی‌هاشمی» عبدا... و غلام‌زاده» صفار (۱۳۸۹). آموزش و پرورش کودکان استثنایی (چاپ سوم). تهران: حسن‌زاده» ناصر (۱۳۸۶). نقش تکلیف شب در فرایند یاددهی - یادگیری. فصلنامه علمی تخصصی رحمانی» رامین (۱۳۸۱). نقش تکالیف شب در یادگیری دانش‌آموزان با تأکید بر نقش والدین. فصلنامه علوم طاهری, محمدرضا (۱۳۷۲) هنجاریابی آزمون ماتریس‌های پیشرفته ریون در گروه دانش‌آموزان راهنمایی» متوسطه و دانشجویان شهر شیراز: پایان‌نامه کارشناسی‌|رشد دانشگاه شیرازه دانشکده علوم علم‌الهدایی» سیدحسن (۱۳۸۱). چکیده مجموعه مقالات سی و چهارمین کنفرانس ریاضی کشور. دانشگاه محسن‌پور» مریم.» حجازی,» الهه و کیامنش, علیرضا ( ۱۳۸۶ ). نقش خودکارآمدی, اهداف پیشرفت» راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه شهر تهران. فصلنامه موسوی‌نره» شیما (۱۳۹۰). رابطه تکلیف شب ریاضی با پیشرفت ریاضی و نقش متغیرهای میانجی خودکارآمدی ریاضی, دانش قبلی ریاضی» حافظه فعال, سبک شناختی و تلاش برای انجام تکلیف بررسی تاثیر تکلیف شب بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان ... ۴۹ شب ریاضی بر رابطه‌ی بین آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد ریاضی کاربردی - آموزش ریاضی؛ دانشگاه مولوی» حسین (۱۳۷۲). هنجاریابی مقدماتی و مطالعه پایایی و اعتبار ماتریس‌های پیشرونده استاندارد ریون در نمونه ای از دانش‌آموزان اصفهان و شهر بابک. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان» ۰۵ ۰۱۴۱-۱۵۲ 5 0۳۵ 235180601 3060۳4 ۵۶ معله عط1 .(2014) 0۵ یک ,عاناطع۸0 [ 70101 ند ۵۶۲ طانام5 صز کاصع0نی [ممط5 او قد0ع5 که اصعصع مناج 65 ۹000601 ۵۶ کزوواهصه آمصقم ۸ .(2000) 8 ب اهنا 6 ,.چ ,پزه‌کهل۸ 6 ۶و 2001 عطظا عصزکد دز کعمل :و1990 عط هز کی عطا صز 00660۲ 80 ,6 6260011 ]٩ 3601015 8 امع نله هه له ععنانجاه عصنصع1 انامه ۹۳۵۵۱ ۱۲۵۳۵۷۲۳ ۱۱ ۵۱۵۷۵۲ ]۵ 7۵۱6 7۳6 ب(1997) بط بل ,قااعظ 39518060۲5 13036۵۲4 که امعائه ع6ط1 .(0981) ۳۰ بل[ متعدفدک گ 36 .0 مععلعلانه) ۲0۵) 21860۳3 صفصط۳۵] صز کاصعلنی موعازی ماع عنطه کعنا م6 ۳۵ 1۳6 0 ۲عع۳ن نعهصنصد10 [ممط5 ۵۶ موم ه ههنایع1 .ر0991) 7 .1 مطانعگا ۸۵ .۷ ,0۵۵ 8 3۵1300590 .(1998) .5 ,۳6210056 6 وبظ ,۸06 ول ولزقف0صفآ ول ,000065 ,۲0 0صه 0عصعندک۸ 31000۲ که م۸ ,1106۵۳4۵ انامه علوهن ۸ 70-3 ,(1) 90 ,نرووام رد2 2200۵1 7٩ آمسمل احصعص مناخ اصعلونکک و۸ 6211006 .(1999) .[ ول :1009۵ :۵ وبظ و6٩ و ول ۷3۵16006 و1 ,000068 361۷۷۵66 منطاک ۲۵1200 156 .(2009) 0۰ ,66لا .10 1۳۵6610 وگ ,16165 0 دح 5ع و اهصه ۵1 010ص ۳۵۵ ععصعو 0 تلمععنصی امه کز اصعص 6 عنطاعق 0ص 06 ۷ کاصعونن5 ۶۵۳ 1016۳0 فصه م1060 باحهط .(2005) بش۸ ,1206۲ 328-36 ,38 050/11065 و10 آممسول حعن اه نان ۵0 1/3۵6 عتلص0 0۲۶ ۵۳ عتناوع۳ ۲۵ :330606 «(2011) 0 کل ,3/6066 :6 .2 1۰ ,۳1650 6 07 836۲۹0665 :60 363061 ۹000601 هه 306۵۲4 060 ع 8 ۳( 13۱6 ۲1331276115 ۵۳۳ و۷۵۶۵ ۵ ۸76 .(2010) .7 .0 1160069020۰ ۵4 .0 ,۳۳612 5۰ فآ 316302 01 اازده نت تعصد2 1۸۷۵۳۵۵8 00062 0۳۵ 1000 ۲و طنطاعط۳۵1300 ۲6 ۵۶ رود لمامعصفخصعمهه م۸ ر3971) ۳۰ .0 مصمکنان۸ 2 و۳۰ 8 و6۳8 40 ۹-606 آ00 52 1۳005۰ طلازم «مناهاصصم صز ککعععنی لام ۲۵ 306/۵۳4۶ 8 5000606۲ ۵۵ 306۷۵۳۵ ۵۶ ۲۵16 156 .(2013) .3 .6 و300 ه م۸ ,6۳0006۲ 6 ]۹ ,700۳۵ 7۳6 با 00000 0اعط ۵ ۳۵۵۵ ععدع0ه تععصما0 ۵۰ نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی -سال ۱۰ -شماره ۳۷-بهار ۶٩ عر/ 1 جازم کاعع]] ۵۱۱۵۲۲ و33۵۳ .(2009) .ی ,۷۷3۵86 ۵ م۸ ,6۳0006۲ زا6۵70 ۳۵۶1 ,33066 ۷۷۵۳۵۵۵۵ عم امه 00000 ۲٩ کع 0 3۵16۵5 0۵۵ 30360۶ 000626 ۵۶ کا‌علله عطا .(0996) م2 بق/2 ,16368 :120۵00 عنام 1/3 صنطانم کععو۳ط وصنفانط .(2005) .5 مصمکلنهد/2 1 061110۵11611 060001116 0۵ 770007 .(2009) .0 ,۲ع 8 ۸۶ یگ ,1/1]011612 0 کاعاکه 106 .(1984) .7 .1 ,۷۷۵106۲8 ۵ وچ مطن6ا ۷۷۵۱۳8 .۸ 8 ,ق8890 80۵116066, 8 )2005(. 736 0۳۵۵106 00۵۲ ۹] 11۵۱11۵۷۵۲6 05510111161115 0 1

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر تکلیف شب برپیشرفت تحصیلیدرس ریاضی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان ارومیه بود. روش پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهرستان ارومیه طی سال تحصیلی 94-1393 تشکیل می دادند. از این جامعه نمونه ای به حجم 60 دانش آموز در قالب سه گروه آزمایش و 1 گروه کنترل (در هر گروه 15 دانش آموز) به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و مقیاس ماتریس های پیش رونده ریون و آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی را تکمیل کردند. اطلاعات گردآوری شده با روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که هر سه نوع تکالیف تمرینی، آماده سازی و تلفیقی بر پیشرفت ریاضی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی تأثیر دارند، با این وجود، تأثیر تکالیف تلفیقی (تمرینی و آماده سازی) بیشتر از تأثیر تکالیف تمرینی و آماده سازی به تنهایی است و همچنین تأثیر تکالیف آماده سازی نیز به مراتب بیشتر از تأثیر تکلیف تمرینی می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده دبیران و دست اندرکاران امور آموزشی می توانند در کنار تکالیف تمرینی از تکالیف آماده سازی نیز بهره برده و با این کار برونداد مهارتی و آموزشی دانش آموزان را بهبود ببخشند

453237

فصلنامه علمی مدیریت مدرسه 2۸0 عتمتحصآم ۸ آمم لگ که لعصسم/ دوره هشتم --شماره اول -بهار ۱۳۹۹ 0 0۳۳۲٩ با 270 ,8 ۲۵1 رمضان پیری !۰ عباس عباس پور*", حمید رحیمیان * حسن ملکی ؟ حسین اسکندری ٩ در مرحله کیفی پژوهش بامطالعه‌ی دقیق متن قرآن کریم و تفاسیر مربوط و استفاده از روش تحلیل‌مضمون, ابعاد. مولفه‌ها و شاخص‌هاق شایستگی,مدیران موی انتتغزاج و سپس با نظرخواهی از ۱۵ نفر ازخبرگان» تعدیل و اصلاح گردید و الگوی اولیه با ۴ بعد ۲۲موّلفه و ۱۵۷ شاخص تدوین گردید. در مرحله‌کمی, داده‌ها با استفاده از پرسشنامه و:تکمیل آن توسط تعداد ۶۰۰ نفر از خبرگان جمع‌آوری و با روش حداقل مربعات جزثی(01.8) تحلیل و الگوی تدوین‌شده اعتباریابی. گردید. انتخاب نمونه در هر دو مرحله هدفمند و به‌روش گلوله برفی بوده است. نتایج پژوهش نشان:دادکه الگوی شایستگی مدیران‌آموزشی دارای ۴بعد. ۲۲مولفه و ۱۴۳شاخص است: الف-بعد ارزشی با ۵ مولفه‌ی: خدامحوری, حق‌مداری, عدالت‌خواهی و ظلم‌ستیزی» معادباوری و آخرت‌گرایی و ولایت‌مداری و۲۵ شاخص. ب.بعدنگرشی با ۵ مولفه‌ی: نگرش به‌هستی» نگرش به انسان» نگرش به‌دنیا و آخرت. نگرش به مدیریت و نگرش به نظارت و ۲۵ شاخص. ج-بعد منشی با ۱۳ موّلفه‌ی: اخلاص, اعتدال. امید. توکل, تقوا ذکرخدا شکرگزاری؛ وفای به‌عهد. حسن‌خلق. شرح‌صدر صبر صداقت و امانتداری و ۴۶ شاخص. د-بعد تخصصی با٩ موّلفه‌ی:.برنامه‌ریزی» سازماندهی, ایجاد انگیزش» رهبری» توانمندسازی» ارزیابی؛ ایجاد فرهنگ مطلوب‌سازمانی» تصمیم گیری و نظارت و کنترل و کلید واژگان: طراحی؛ اعتباریابی؛ الگوی شایستگی؛ مدیران آموزشی؛ آموزه‌های قر آن کریم انظیار ادانشکده ‏ روان‌شنناسي و علوم تربیتی ذانشگاه غلامه. طباظباتی» تهران» ایران ۳ دانشیار دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی, تهران» ایران ۴ استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی تهران» ایران ۵ استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی تهران» ایران  طرامی و اعتباریایی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... در میان عوامل گوناگونی که زمینه‌ی موفقیت سازمان‌ها را فراهم می‌کنند» مدیران نقش برجسته‌ای دارند و در دنیای پرتلاطم کنونی, سازمان‌ها در تلاش و رقابت‌اند تا شایسته‌ترین مدیران را به‌عنوان یک مزیت رقابتی شناسایی. جذب و حفظ نمایند (2012 ,8۳/(۵). سپردن سکانداری سازمان به مدیران ناتوان یا کم‌توان باعث عدم تحقق اهداف سازمانی و به‌تبع از آن باعث بازماندن جامعه از پیشرفت و توسعه خواهد شد. این امر باعث شده است که مفهوم شایستگی در مرکز توجه صاحب‌نظران» سازمان‌ها و جوامع قرارگیرد و طراحی و تدوین مدل‌ها و الگوهای شایستگی مدیران بخش اعظمی از پژوهش‌ها و آموزش‌ها را به خود اختصاص دهد. مطالسات ,و پزوخش‌های مختلف نان ذاده آست کل یکی از غرامل اترقی و تعالی مها روجود مدیران باکفایت و در مقابل مهم‌ترین عامل فلاکت و انحطاط ملت‌ها نیز وجود مدیران ضعیف. ناتوان و بی‌کفایت بوده است (2010 ,72810۵) آری هرگاه اصل اهلیت و شایستگی نادیده گرفته شود اضمحلال و هلاکت امت‌ها و دولت‌ها آغاز می‌شود» چنان‌که پیامبر عظیم‌الشأن اسلام (ص) می‌فرمایند: « اذا وسدالامر الی غیراهله فانتظرالساعه»هرگاه کار به دست نااهل در این میان شایستگی مدیران‌آموزشی به دلیل حساسیت. کار و نقشی که دارند. به مراتب از جایگاه و اهمیت بیشتری برخوردار است. مسئله مدیریت آموزش‌وپرورش به‌خصوص مدیریت مدارس به یکی از چالشی‌ترین و مهم‌ترین مشاغل در جوامع امروزی تبدیل‌شده است. امروز مدیریت آموزشی عاملی کلیدی برای افزایش کیفیت آموزشی در مدارس که جدی‌ترین خواسته و مطالبه‌ی جامعه و مردم است, تلقی می‌شود و همین امر مدیرآموزشی را به‌عنوان فردی محوری برای بهبود و پیشرفت آموزشی تبدیل نموده است( :8 12042۷1 52021 ,1/012۵ 8 ,ل۳2۲3۵۵). از طرفی چند سالی است که موضوعاتی مانند تحول در علوم انسانی با اولویت تولید علم دینی و بومی» تهیه‌ی الگوی پیشرفت ایرانی-اسلامی» تحول بنیادین در آموزش‌وپرورش که از الزامات تحول و پیشرفت در آموزش‌وپرورش است. در دستورکار مسئولین کشور قرارگرفته است. در سند تحول بنیادین که دارای مبانی نظری مبتنی بر فلسفه‌ی اسلامی و آموزه‌های قرآنی است. شش زیر نظام پیش‌بینی‌شده است که مهم‌ترین آن‌ها زیر نظام «مدیریت و راهبری آموزشی» است. در این زیر نظام سند به تحول در مدیریت و رهبری بر اساس معیارهای اسلامی به‌ویژه آموزه‌های قرآنی توجه جدی شده است. طرح چنین موضوعاتی  فصلنامه علمی مدیریت مدرسه. دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ ات ۳ از جهتی دیگر باور ما بر این است که قرآن‌کریم» جامع‌ترین کتاب خدا اولین و برترین نعمت الهی والاترین عامل هدایت و نور و عالی‌ترین دستورخدا (2010 ,[اه72۷841۸۳) و بیان کننده همه‌چیز است: «و نا علیک الکتاب تبیا لکل شی و هدی و رحمه و بشری للمسلمین»(نحل: ۸۹) و خداوند متعال حرکت در مسیر صحیح و سلامت را منوط به پیروی از آن کرده است: « قد جاکم من ال نو و کتاب مب یهدی به اللّه من انبم رضوانه سل لسّلام و یرجهم من الظلّمات زلی الور پلذنه ویهدیهم ی صراط مستقیم»(ماندد: 0۱۶-۱۵ بدیهی است‌که بهره‌گیری و بهره‌مندی مناسب از این کتاب آسمانی می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل و مشکلات جامعه باشد و ما را درمسیر صحیح قرار دهد. هرچند کتاب‌ها و مقالات متعددی تحت عناوین مدیریت‌اسلامی, مدیریت از منظر قرآن‌کریم؛ ویژگی‌های یک مدیر اسلامی» نکات مدیریتی در قرآن کریم» شایستگی و شایسته‌سالاری در اسلام و قرآن و.... نوشته و تألیف شده است. لیکن هیچ‌کدام از اين, مطالب و,نوشته‌ها به ارائه الگوی شایستگی! آن‌هم لگوی شایستگی مدیران آموزشی منجر نشده است و این خلا و کمبود همچنان به قوت خود با این مقدمه. می‌توان مسئله‌ی اصلی این پژوهش,.را این‌گونه بیان نمود: بر اساس آموزه‌های قرآن کریم» چه نوع الگوبی را می‌توان برای شایستگی مدیران آموزشی تدوین نمود؟ عتبار این الگو چگونه است؟ بنابراین هدف اصلی این پژوهش».طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس آموزه‌های قرآن‌کریم است. برای رسیدن به این هدف الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس آموزه‌های قر آن کریم چگونه است؟ فرهنگ (203) 0710۳۵ شایشتگی را به‌عنوان قدرت» توانایی و ظرفیت انجام دادن یک وظیفه تعریف می‌کند. شایستگی از کلمه لاتین(ع070616۲ع)گرفته‌شده که به معنی مناسب‌بودن است. (2008 ,8لطط۳). واژه شایستگی در فرهنگ لغات عمومی به معنای لیاقت. کاردانی مهارت و تبحر و در فرهنگ لغات تخصصی مدیریت به معنی صلاحیت. اهلیت. قابلیت و توانایی است و حاصل ترکیب دانش, مهارت و نگرش مطلوب در انجام کار است. به عبارتی,  ۴ طرامی و اعتباریایی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... شایستگی در زبان عامیانه به معنای داشتن توانایی» مهارت» دانش و صلاحیت است و در اصطلاح: با توجه به: کار وحیطه شغلی فرذ معنی می آید(2012 ,للاصره۳ 8۶ 0101 از شایستگی اریف: مختلقی اراقشدد است. (1973) 21801811300 شایستگی, را داتشه مهارت‌ها. ضقات. آرزش‌ها یا آنگیزه‌های, شخصضی که پا ضملگره شغلی یا پيامدهای مهم زندگی ارتباط مستقیم دارند تلقی می‌کند(2008 ,3۷008 :8 52770800). بر اساس نظر(1993) 67 6 506066۲ شایستگی, ویژگی زیربنایی فرد است که به‌طورکلی با عملکرد اثربخش و یا عملکرد برتر در یک شغل یا وضعیت» رابطه دارد (2008 ,۵16 :8 5008). آنان به ارتباط علّی, بنین, شایستگی, ز عملگرد اعتقاد دارند. ارتباظ علّی!* یعتی, آن که یک شایستگی: ضسبّب با پیش‌بینی کقنده رظار و خملکرد: ات (2002 ,فطع این پخوهشگوان: .پنج: توق شاخصس شایستگی را برجسته و مهم نشان داده‌اند: ۱-انگیزه‌ها ۲-خصلت‌ها ۳-خودپنداره ۲ ۴-دانش ۵مهارت. آنان. اعتقاد دارند. که شاب گهها ولگ . پهلاتی به آشکار بودن تمایل بیشتزق دارند و به بخش آشکار کوه یخ شباهت دارند» آسان‌تر بهبود می‌یابند و با هزینه‌ی کمتری از طریق آموزش محقق می‌شوند. در مقابل» خصلت‌ها و انگیزه‌ها.پنهان هستند و در واقع زیر خط آب در الگوی کوه یخ قرار دارند و بههسته‌ی شخصیت فرد نزدیک‌ترند و به‌سختی بهبود اصطلاح شایستگی برای توصیف مجموعه‌ای از رفتارها که.تزکیب واحدی از دانش» مهارت. توانایی و انگیزه‌ها را منعکس می‌کند و با,عملکرد در یک نقش سازمانی مرتبط است. به کار (2008) 3607۵5 +6 املناه 60۳8۳۵0 ,عن0نصهع172 شایستگی را این‌گونه تعریف کرده‌اند: دانش» مهارت» توانایی و یادگیری ویژگی‌های قابل "توسعه».قابل‌شناسایی» تعریف‌پذیر و قابل‌آندازوگیری که در نیروی آنسانی وجود ذاره و.یا برای مملهرد و قالیت‌شغلی وی نیاز است. به اعتقاد (2009) ۳1۲2020126 +6 بوطانه0ع1/1 شایستگی را می‌توان به‌عنوان مولفه‌ای از مهارت‌ها نگرش‌های شخصی و عادات رفتاری تلقی کرد. (2004) 21 6۲ 110105 معتقدند. دو مکتب فکری مختلف در تعریف شایستگی وجود دارد. یک مکتب فکری مدعی است شایستگی بر دانش يا مهارت دلالت دارد. مکتب دوم مدعی است علاوه بردانش و مهارت. شایستگی شامل برخی از ویژگی‌های دیگر مانند سطوحی از انگیزه و صفات شخصیتی است. هوفمن و فلود"  فصلنامه علمی مدیریت مدرسم. دوره هشتم, شماره اول» بهار ۱۳۹۹ 2 ۵ مکتب اول را رویکرد انگلیسی و مکتب دوم را رویکرد آمریکایی به شایستگی معرفی می‌کنند از مجموع تعاریف صورت گرفته می‌توان چنین استنباط نمود که این تعاریف بر مهارت و توانانی و آنگیزه و اضفات. شخصیتی در شایستگی اتأکید. دارند..یه. نظر می‌رسدکه ایق اتفاریف مفهوم شایستگی را محدود ساخته و از عناصر اثرگذاری مانند ایمان و باورهای دینی و نگرش‌های انسان به عالم و هستی و مدیریت و... غافل شده‌اند. بنابراین خلا کم‌توجهی به این دسته از عناصر و مفاهیم در این تعاریف کاملا مشهود است و پژوهش حاضر به‌دنبال شناسایی و تبیین عناصر دیگری در شایستگی است. عناصر و عواملی‌که نقش موری در رفتار و عملکرد الگوی شایستگی عبارت است از مجموعه‌ای سامان‌مند از شایستگی‌ها در یک نقش یا مجموعه‌ای از نقش‌های مشابه که موجب می‌شود افراد در ایفای آن نقش‌ها موفق شوند. الگوی شایستگی» سرمشق و الگوی رفتارهای موفقیت‌آمیز برای سایرین است و به نقش‌ها هویت‌خرفه‌ای می‌بخشد. یک مد بتک سول ای ستهایی از شایستگی‌ها در قالب حوزه‌ها واحدها و اجزای شایستگی‌ها است. هدف از اتدوین الگوی شایستگی در هر سازمان. یکپارچه‌سازی عملکرد سامانه‌ی منابع انسانی است. به‌گونه‌ای که منجر به عملکرد موثر و موفقیت سازمانی شود(2007 ,06182020). (2003) [ه ۵1 22۳8 مدل شایستگی را ابزاری توصیفی می‌داند: که دانش: مهارت‌ها الا مل‌زاارفتاها 2 موردنیار برای اجرای موفقیت‌آمیز ذرافزآینن آلگوسازی: شایستگی‌های مورذتیاز مرفقیت: باهم: تزکیب‌شنه: آلگوی شایستگنی را به وجود می‌آورند. الگو و مغماری شایستگی, ساختاری برای شرح‌شغل و مقیاسی برای ارزیابی عملکرد عرضه می‌دارد و موجب می‌شود سازمان‌ها به‌هنگام ارزیابی افراد و توانایی‌های موردنیاز آتیی. به‌یک زبان سخن بگویند. "از سوی"دیگر سازمان‌ها: با مقایسه‌ی شایستگی افراد با شایستگی‌های مورد نیاز برای شعل" ها سهوّلف خواهند توانشث سطح شایستگی‌های افراد را بسنجند(2012 ,له 6۲ ۳0۵۳۵27). ارزش الگوهای شایستگی در این است که قابلیت توسعه دارند و می‌توانند شایستگی موجود و شایستگی‌های موردنیاز فرد را بررسی کنند. اطلاعات به‌دست آمده از الگوهای شایستگی زا می‌توان, براین اقتقاب: انقساب: آموزش و فوانسدسازی: ارتقانه تغییر و تحول و... به‌کار برد. به‌علاوه الگوهای شایستگی برای توسعه حرفه‌ای افراد و کمک به آموزش‌دهندگان در دوره‌های آموزشی جهت برآورده ساختن نیازهای کارکنان کاربرد فراوان دارند. الگوی شایستگی برای اندازه‌گیری عملکرد و راهنمایی فعالیت‌ها و نیز برای شناسایی  طرامی و اعتباریایی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... شایستگی‌هایی که کارکنان برای بهبود عملکرد در شغل فعلی‌شان نیاز دارند یا برای مهیا شدن برای سایر مشاغل» نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. درزمینه‌ی تدوین و طراحی الگوهای شایستگی مدیران. پژوهش‌های فراوانی انجام و الگوهای متعددی ارائه‌شده ات (1982) سقطرط 2 150۳00۵ : (1987) عصعن: (0)1989ع1 مس دک (1993) جععصع م5 :66 ٩ لصه (1993) )مهد (1999) مزوعل0: (2000) فعنصتا عدمتقه<: (2002) :3/3086 6 عمزس (2003)ند0: (2004) 8 ۳۳۵60 (2005) 00010۵ (2005) (00) لها : (2006) صناحه/2: (2008) عنعاهر80: (2009) معطم: (2009) (2009) 6۲۳۵۲۵: (2010)عهنسط 31 گ #+مکد: (2010) هس ۶ ۷ (2011) 2[ و... هرکدام الگویی را برای شایستگی مدیران ارائه کرده‌اند. در این الگوها ابعاد» مولفه‌ها و شاخص‌های شایستگی از زوایای گوناگون مطرح شده است. (2003) 021705 6 1018960 در پژوهش خود چارچوب شایستگی‌ها را برای مدیران جهانی توسعه, تدوین و در آن به سه مولفه فراتوانایی هوش‌هیجانی توجه داشته‌اند. (2006) ۷( در رساله‌ی دکتری خود الگویی از شایستگی‌های عملکردی ارائه داده است. در این الگو ۱۰مولفه از شایستگی‌ها ارائه شده که هر کذام. از مولفه‌ها شامل چندین ناگاک اما #۵۲ظاستگه, مطرحشده است. موّلفه‌های اصلی این الگو شامل: بینش و انسشراتژیاهوخود شایتتتگی, بای روابطه زمان» تحلیلی, مدیریتی» اخلاقی» مشتری» مربی‌گری. (2011) 5276 پژوهشی باهدف بررسی رابطه بین شایستگی‌های عاطفی-اجتماعی و رفتارهای رهبری تحول‌آفرین مدیران انجام داده است. در اين پژوهش., مدیران‌آموزشی و زیرقاستان آق‌ها برای مشارکت در پژوهش انتخاب شده‌اند. نتایج تعفیق فشان می‌دهد که تزانایی‌های رهترادز خطوصی مدیریش روابطه مرکا افگاره احساسانگ: و دیدگاه‌های دیگران» داشتن دید. کل‌نگر کنترل تکانه‌های مخرب و انعطاف پذیری در مواجهه با تغییرات. رفتارهایی را پیش‌بینی می‌کند که موجب تلاش برای بهسازی‌های مهم و پیامدهای مثبت آموزشی می‌شود. (2017) 5112۳۳۵ در پژوهشی تحت عنوان الگوی شایستگی مدیریت‌آموزشی برای تاب‌آوری»» شایستگی‌های مدیریت‌آموزشی را در چهار دسته (بعد) و شامل ۳۳ مولفه ارائه نموده است. (2006) ۸812201 در پژوهشی به تبیین ویژگی‌های مدیران جامعه اسلامی از نظر حضرت علی(ع) که در سه دسته معیارهای تخصصی, ارزشی و مکتبی ظینابندی قلسماند: پرداخته:است: ارنتظز, او معیازهای اتخصصی بر انجامموفتیت آبیز شقل :دلالنق داشتند. معیارهای ارزشی به ابعاد هنجاری عملکرد مدیران مربوط می‌شدند و معیارهای مکتبی بر ضوابط خاص اسلام برای مدیریت اشاره داشتند. (2009) [[۸۵ :6 31/01822206 به بررسی معیارهای انتخاب مدیران بر اساس نهج‌البلاغه پرداخته‌اند و با عنایت به‌کلام حضرت علی(ع)  فصلنامه علمی مدیریت مدرسم. دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ 27 ۱۷ معیارهای زیر به‌عنوان معیار انتخاب و انتصاب مدیران با رویکرد شایسته‌گزینی شناسایی شده است: ایمان و تقوا اعتقاد به آخرت و روز حساب, اندیشناکی در باب مرگه, عدم تعلق به‌دنیا یادخدا و استعانت و بندگی او را نمودن. حسن‌سابقه پاکی و صلاحیت خانوادگی. عبرت از پیشینیان, تجربه‌کاری. (2012) 100ه51 در پژوهش خود که تحت عنوان« الگوی قابلیت‌های اسلامی- ایرانی مدیران در بخش دولتی» بوده است. الگویی برای مدیران میانی در بخش صنعت و اقتصادکشور تدوین و ارائه نموده است. در این الگو قابلیت‌های مدیران در۴ بعد: مهارت‌ها ویژگی‌های فردی, دانش و ارزش‌ها با ۱۲مژلفه و ۴۱ شاخص ذکر شده است. ,22انط) (2012) دافتا31200 تعهز0 6۶ 0ع7001128027220پژوهشی در مورد « الگوی شایستگی‌های محوری مدیران فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش‌عالی کشور» انجام داده‌اند. در این پژوهش الگوی شایستگی مدیران مشتمل بر: « تعهد به‌یادگیری» برنامه‌ریزی پیشرفت حرفه‌ای و شغلی, آگاهی‌محیطی, آگاهی‌سازمانی» تفکرراهبردی» تفکر تحلیلی و حل‌مسئله. آسیب‌شناسی فرهنگی, مسئولیت پذیری و پایذاری درکارها» به‌دست آمده است. در پژوهشی (2014) 71007 :8 ۸۶2 ,هزه 16130900 520021 به طراحی یک الگوی شایستگی مدیریتی برای شرکت گاز استان اصفهان پرداخته‌اند. در این پژوهش با کمک روش تحلیل‌محتوا و مصاحبه با مدیران یک الگوی شایستگی را با هشت شایستگی اصلی شامل: رهبری» ارزش, عملکرد: دائشش: بنازگازی» تسمیمگیری: ارتباطانت 1 تتطلیل بو تغداد ار پفایستگنی فرعی ظزاحی و ارائه نموده‌اند. (2013) ۸۵01009961022061 0صه ‏ صهنم169 نلدزصه) معیارهای شایستگی در قرآن را بررسی نموده‌اند. در این پژوهش بر اساس آیات قرآن‌کریم» معیارهای شایستگی در ابعاد تعهد و تخصص و در قالب معیارهای ایجابی و سلبی استخراج و ارائه شده الق‌شعهد:شایستگی‌های ایجابی:: اسنگهبان ,و حافظ اموال بودن, ۷امیی‌یودن و امانت‌داری, ۳ اخلاص درکار و همه چیز را از خدا دانستن ۴-مسئوليت‌ها به‌عنوان امانات‌الهی ۵-لزوم تطابق قول با عمل ۶-یقین به‌خدا و صبر در امور ۷-صداقت شایستگی‌های سلبی: ۱-نفی خویشاوندگرایی ۲-نفی ظلم و ستم ۳-ریاست‌طلب نبودن ب- نحسس: شایستگی‌های ایجابی: :۱حطلم ,یمسالج: #نزانایی آجرای مسالح #مهازگ‌های فتی, ۴- توانایی برقراری عدالت ۵-قدرت‌جسمانی ۶بلوغ‌عقلی و جسمی ۷قدرت پیش‌بینی صحیح ۸-  ۸ طراهی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... کسی: سقیولیت. و اقتماه مرحم ٩سطلم, و دانایی, «۱حاطظاعت مریم ۱احفصساحت. کفتار و فزانانی انتقال پیام ۱۲-عطوفت و نرم‌خویی ۱۳-شرح‌صدر. 66 3005۵1 مفاقطط۳۵ م3120 عنعجد:7 (2012) 76۵20 با کمک مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته و عمیق با تعدادی ازخبرگان و با کمک تحلیل‌مضمون, به طراحی الگوی شایستگی مدیران در سازمان‌های فرهنگی کشور پرداخته‌اند. در الگوی طراحی‌شده» شایستگی‌های مدیران فرهنگی در قالب سه شایستگی فرعی دسته‌بندی شده‌اند.(2015) ۸۶۵۲ :6 107622060 در پژوهشی تحت عنوان: « تدوین و اعتباریابی چارچوبی برای ارزیابی شایستگی‌های مدیران دانشگاهی با توجه به آموزم‌های‌اسلامی* بد مین آبسافه مولقها رشاخمی‌های شایستگی مذیران کانشگاهی بر آساأس آموزه‌های اسلامی پرداخته‌اند. در این پژوهش» چارچوبی مشتمل بر سه بعد: ارزشی-منشی, دانشی-بینشی و مهارتی-روشی تدوین گردیده و مولفه‌ها و شاخص‌های هریک تعیین و مدل شایستگی مدیران‌دانشگاهی بو اپباش,الگزهاه اطسلامی۷ مطالعه‌ای تطبیقی» انجام. داده‌اند. ذر این پژوهش با کیک نظریی‌ادگ#یه هبا بررسی وکسی ۹ وهی البلاغه: شایستگی‌های کلیدی شناسایی شده‌اند. در این پراهشه کیک میا یکی پنج شایستگی اضلی به‌دست آمده: است. که غبارتند از تقولیطامی۸ رخ یضار _امایتداوه, عدالت‌ورزی و انصاف و تصمیم گیری.(2016) 1۳۳۵ +6 ۸22 ,۳۵۲2۵26 ,۳0071۵۳ در پژوهش خود با عنوان « ارائه الگوی شایستگی‌های حرفه‌ای مدیران گروه‌های‌آموزشی دانشگاه تهران» به‌بررسی و شناسایی سولقه‌های شاستگی مهفه‌ای این هسقه از مدیران پرداخفونم. هر این پژوهش ۱۳ کارگروهی, نظارت» فناوری‌اطلاعات و ارتباطات, اخلاق حرفه‌ای» علمی و روان‌شناختی برای الگوی موره نظر شناسایی و مطرح شده است. از ین مولفه‌ها تصمیم‌گیری» ارتباطات و رهبری مدیران: مدارس با تأکین: بر مذیریت‌آسلامی» و: با رویکرد‌ترکیبی انجام اشده: است. ۲۳ موّلفه شایسگی برای حدیرانی‌مدارس شنامایی و اولویکیسی شدد. اسک: این سولفه‌ها: مبارکدازه ارزش‌مداری» امانتداری, پرهیز از رانت‌خواری» پشتکار و تلاش, تعهد. تقوا حسن‌تدبیر»ه حفظ  فصلنامه علمی مدیریت مدرسم. دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ آغ ٩ گشاده‌رویی» مثبت‌اندیشی» مشورت‌کردن» مغرور نبودن» مهارت و تخصص, مهربانی» نظم» وجدان‌کاری و وقت‌شناسی. در این پژوهش, مولفه‌های: مشورت‌کردن» قانون‌مندی» وجدان‌کاری» مهربانی» نظم و شرح‌صدر از اولویت بیشتری برخوردار بوده‌اند. (2018)[ه 6۲ نصه5۳20 در پژوهش خود که به‌روش کیفی انجام شده به ارائه « الگوی شایستگی برای مدیران دوره‌ابتدایی در آموزش‌وپرورش شهرتهران» پرداخته‌اند. این الگو دارای ۶ بعد شامل بعد ذهنی‌بینشی» بعد درون‌فردی» بعد بین‌فردی» بعد اخلاقی, بعدعملکردی و بعدرهبری و ۱۳ مولفه شامل مهارت‌های مهارت» استاندارسازی و مدیریت و ۱۲۴ شاخص است. (2018) 6 نصططهاتاه۳ ,فطه2ه۳ در پژوهش خود که با رویکرد ترکیبی انجام شده است. «الگوی شایستگی حرفه‌ای مدیران‌پژوهشی در سازمان‌های پژوهش‌محور» را تدوین و ارائه نموده‌اند. این الگو شامل بعد داش با ۸ مولفه: بعدمهارت: با :۱3 مولنیظسدا رانا ۷۹۳ ۵ مه ز بعن ویژگی با ۴مولقه می‌باشد: همان‌طورکه بیان گردید. در پژوهشما /انجا یه ای شاک ابعاد. مولفه‌ها و شاخص‌هاتی رویکرد این پژوهش ترکیبی است. در «بخش‌کیفی ابتدا داده‌ها با استفاده از روش تحلیل‌مضمون!» گردآوری و با کمک نظرخواهی و داوری خبرگان» اصلاح و مورد تأیید قرارگرفته‌اند. تحلیل‌مضمون, یکی از روش‌های پژوهش‌کیفی است که برای تحلیل داده‌های متنی به‌کار می‌رود (2006 ,0123166 ۵۶ 8۳۵). برای گردآوری داده‌های کیفی, ابتدا دو بار متن قرآن‌کریم و آیات آن به‌طورکامل بررسی وآیات مرتبط با موضوع پژوهش مشخص و سپس به تفاسیر مختلف با اولویت تفسیرالمیزان«و تفسیرنمونه مراجعه و تمام مضامین مربوط به شایستگی مدیران استخراج و دسته‌بندی شدند(کدگذاری شدند). در این مرحله. ابعاد» موّلفه‌ها و شاخص‌های شایستگی مدیران‌آموزشی به‌دست آمد. به دنبال آن» ابعاد» مولفه‌ها و شاخص‌های استخراج شده» با نظرخواهی از تعداد ۱۵ نفر از خبرگان و صاحب‌نظران (آگاهی‌دهندگان کلیدی) در معرض داوری اصلاح و تعدیل قرارگرفت و الگوی اولیه با ۴ بعد» ۲۲مولفه و ۷شاخص تدوین گردید. همچنین برای تعیین پایایی داده‌های کیفی» از روش کدگذاری  ۰[ طرامی و اعتباریابی انگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... (پایایی کدگذاری) استفاده شد. بدین معنی که علاوه بر محقق, کدگذاری از طریق یک نفر دیگر نیز انجام گرفت. ضریب توافق بین کدگذاران ۰/۸۴ بود که بیانگر پایایی نسبتا بالایی است. در ادانه: ابعاد» موّلفه‌ها و شاخص‌های شعاسایی‌شده در قالب یک پرسشنامه تدوین و توسط. تفر دیگر از خبرگان تکمیل و داده‌های‌کمی گردآوری گردید. روش نمونه‌گیری از خبرگان در هر دو مرحله‌ی پژوهش هدفمند و به‌روش گلوله برفی بوده است. داده‌های به‌دست آمده از پرسشنامه, با به‌وسیله‌ی نرم‌افزار 81.5 51871 مورد آزمون و تحلیل قرارگرفت و الگوی تدوین‌شده اعتباریابی شد. عدم حساسیت به‌حجم نمونه و استفاده برای نمونه‌های کوچک. استفاده در داده‌های غیرنرمال, تناسب برای متغیرهای پنهان مرتبه‌دوم به بالا از جمله مهم‌ترین دلایل برتری وزانتخاب روش 5 اظ یرای استفادهدر این تفقیق اس بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده از آموزه‌های قرآ نکری و تحلیل آق در مرحله‌ی کیفی. شایستگی‌های مدیران‌آموزشی در قالب ۴ بعد» ۳۲ مولفه و ۱۵۷ شاخص به‌شرح زیر تدوین جدول ۱. بعد ارزشی: با بررسی ۱۶۶ آیه از قرآن کریم بعد ارزشی الگو با ۵ موّلفه و ۲۶ شاخص جهان‌بینی درست. باور به‌نظارت همه جانبه‌ی الهی باور به‌حاکمیت و مالکیت‌مطلق خدا » باور به‌نصرت خدا و امدادهای غیبی, اعتقاد راسخ ن به‌حق‌بودن خدا و دستورات او باور به‌حق بودن خلقت عالم‌هستی, باور به‌حق‌بودن دین‌اسلام و غلبه‌ی آن» باور عمیق به‌حق‌بودن وعده‌های الهی پیروی از حق در همه‌ی فعاليت‌ها سفارش به‌حق و صبر برای تحقق آن اجتناب از درهمآمیختن حق و باطل و عدم کتمان‌حق قیام برای بر قراری عدالت. ظلم‌ستیزی» نه ظلم‌کردن و نه پذیرفتن ظلم بقین به‌روز قیامت. اعتقاد به معادجسمانی و روحانی» اعتقاد به وجود اعتقاد و التزام عملی به‌ولایت‌خدا اعتقاد و التزام عملی به‌ولایت جدول ۲. بعد نگرشی: با بررسی ۱۳۵ آیه از قرآن کریم و تفاسیرآن بعدنگرشی الگو با ۵ موّلفه و ۲۵ غایت‌مندی و هدف‌داری هستی, خدا در رأس هستی, زیبایی هستی, خواستن دنیااو آخرت باهم» اعتقاد به‌برتری آخرت نسبت به‌دنیا مذمت ذنیاخواهی :صرق ,و پرهیز از ذنیاگرایی» استفاده از دنیا بزای ازنن‌گی آخرنت مدیریت امانت است. مدیریت تکلیف است. هدف مدیریت رشد و کمال انسان است. نیت و انگیزه مدیریت قرب‌الهی است. مدیریت خدمت است نه نظارت خداوندمتعال, نظارت فرشتگان و مأموران الهی» ثبت و ضبط افکار و اعمال اعتقاد: بتظارت بو ثبت: افکار و اعطال توسظ عوامل اهستی ا(زمین» زمان » بدن و... )» دقت و ریزبینی در نظارت و ثبت و ضبط ۷ طراهی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... جدول ۳. بعد منشی: با استفاده از ۳۲۰ آیه قرآن و تفاسیر و مفاهیم آن بعد منشی الگوی شایستگی مدیران در ۱۳ موّلفه و ۵۴ شاخص شناسایی و تدوین گردید. آمید به‌امدادها و پاری خدا آمید به‌فضل و رحمت و بپخشش خدا اخید اطافت از خذاوت و انجام,واچبات و تکالیف» انجقنات:اژ افزمانی خنازنن کافی دانستن خداوند و اعتماد به‌او طلب توفیق از خدا باور به‌تسلط خداوند و غالب‌بودن او باور عمیق به‌تسلط نداشتن شیطان» باور عمیق ذخا قلب ذ ای گسایگت و استمرار ذکره اجتتاب از قفلت:و تسیان یادآوری مداوم:نعمت‌های خدا(شکر قلبی) ۰ حمد و ستایش خدا با زبان آرامش و اطمینان‌قلبی» صبر و مقاومت» شجاعت. حلم و بردباری» پرهیز از خشم و غضب عفو و گذشت. بدی؛را باانیکی پاسخ دادن» نترسیدن و صداقت درگفتار» صداقت در وعده» صداقت در عهد و پیمان» صداقت در پای‌بندی به‌عهد و پیمان با خدا» پای‌بندی به عهد و پیمان با دیگران آغتقاد به اسداد: آباتتداری اسان باقر بامانت‌بودی مدیریت: رفایت او جدول ۴. بعد تخصصی: با بهره‌گیری ۱۳۷ آیه‌ی قرآن‌کریم بعد تخصصی شایستگی مدیران آموزشی با ٩ موّلفه و ۵۲ شاخص شناسایی و تدوین گردید. لگوی تدوین‌شده مورد آزمون قرارگرفت و اعتبازیابی گردید. برای سنجش پایایی قداست. صلابت و حکمت. ایجاد و فراهم‌نمودن زمینه. تداوم انگیزش, نظارت وسیع و همه‌جانبه. تنوع‌ناظران» تناسب نظارت با نوع وظایف, تعددسطوح نظارتی» استمرار و تداوم نظارت» ریزبینی و دقت بسیار, تعلیم علم وحکمت» تعلیم تکنولوژی و تجهیز به‌آن» فراهم کردن هدایت. ایمان و عمل‌صالج, خوّش‌خلقی و نرم‌خویی» تواضع و فروتنی» فرهنگ جهاد. فرهنگ توکل, فرهنگ تقوا فرهنگ عبادت و بندگی از تحلیل غاملی تأییدی» آلفای کرانیاع ار ییات رکیبی)) و برای محاسبه‌ی روایی از روایی‌همگزا و روانی واگرا استفاد؟ شده استد این پیج تاخض برای برازش مدل‌های اندازهگیری در روش 31.5 مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین با محاسبه‌ی این شاخص‌ها الگو اعتباریابی شده است. مقدار قابل قبول یا بحرانی در این شاخص‌ها به‌شرح زیر است( :6 18۷271  ۴ طراهی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... روایی (باکمک بارها میزان همبستگی یک شاخص با سازه‌ی خود باید بیشتر از نتایج حاصل از این تحلیل کمی داده‌ها به‌شرح زیر است: بارهای عاملی اوآمارها سحاسي‌شده مساداری هرسظع یک هرسدقطا ,و ۹۹ قرضد اطقیتای برا نشان می‌دهد!. دراین تحلیل یکی ازشاخص‌های مولفه‌ی «حق‌مداری» حذف گردید. واگرا نیز برخوردار است.. بنابراین بعد ارزشی الگو مورد تایید است. ۱ مدل معناداری داده‌ها (4)به علت زیاد شدن حجم مقاله ارائه نشده است. ذاده‌های مربوط به روایی واگرا به لت حجم ریاد در مقاله اراقه تشد است:  7 طرامی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... بارهای عاملی وآماره 1 مربوط به‌آنها نشانگر معناداری در سطح یک درصد خطا و ۹۹درصد شاخص‌های مندرج درجدول ۲حاکی از برازش مناسب الگو در بعد نگرشی است. الگو از روایی واگرا نیز برخوردار است. بنابراین بعدنگرشی الگو با ۵ موّلفه و ۲۵ شاخص مورد تأیید است.  فصلنامه علمی مدیریت مدرسه. دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ 27 ۱۷ بارهای عاملی وآماره؟ مخاسبه شده آن‌ها نشانگر معناداری در سطح یک درصد خطا و ۹۹ درصد اطمینان می‌باشند. در این تحلیل ۱۳مژلفه‌ی بعدمنشی و ۴۶ شاخص آن از برازش لازم بر اساس اطلاعات جدول ۰۳ الگو در تمام شاخصض‌ها از .برازش مناسب در بعد منشی برخوردار 5 گرا یو فرظ ت. لذا ال ۰ و مدرد تأسه اس است: ال از روایی واگرا نیز برخوردار است. لذا الگ#لدر این بعگ نی مورد تأین بارهای عاملی وآماره] مربوط به آن‌ها درکلیه موارد نشانگرمعناداری در سطح یک درصدخطا و براساس اطلاعات جدول۴. تمام شاخص‌ها:نشان می‌دهندکه الگو در.بعد دانشی نیز از برازش لازم. برخوردار است. الگو از روانی کار سورد اس اعد الگو نیز مورد: تأیید: است. براساس این تحلیل ٩ موّلفه‌ی بعدتخصصی و۴۷ شاخص آن«از برازش لازم برخوردار و مورد  ۰ طراهی و اعتباریابی انگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... بارهای عاملی و آماره] مربوط به آن‌ها معناداری درسطح یک درصدخطا و ٩۹ درصد اطمینان را بر اساس اطلاعات جدول۵» تمام شاخص‌ها نشان می‌دهندکه الگو در تمام ابعاد از برازش مناسبی برخوردار است. الگو از روایی‌واگرا نیز برخوردار است. براساس مجموع تحلیل‌های انجام شده می‌توان گفت‌که. آلگوی‌شایستگی بر آ#فشب/ ازالعتبا رکافی برخورذاراست. این الگو این پژوهش به‌منظورطراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران‌آموزشی براساس آموزه‌های قرآن کریم انجام گرفت. هرچند پژوهش‌های زیادی در زمینه‌ی مدیریت‌اسلامی و شایستگی‌ها و معیارهای مدیریت در اسلام انجام گرفته است. لیکن بیشتر این پژوهش‌ها بر روایات و احادیث تکیه دارند و تحقیق منسجم و مناسبی در مورد مدیریت بر اساس آموزه‌های قرآن‌کریم صورت نگرفته است. آنچه که در پژوهش‌ها: قرآنی خودنمایی:می‌کند. غالبا مطالب پراکنده و از هم کسیختهای آست: کد چارچوب نقاضی را ثرای مدیریت ذر اختیاز آنسان, قرار اتمی‌دهن. آین پژوهش توانسته است با ورود کامل, منسجم وّ"دقیق به.متن کتاب خدا به شناسایی عناصر مضامین و مفاهیم مدیریت. آنهم مدیریت‌آموزشی بپردازد و با سازماندهی به این مفاهیم؛ مضامین و عناصر الگویی منسجم و منتاشب برای شایستگی مدیران در آموزه‌های این کتاب آسمانی ارائه نماید. این چارچوب منسجم با ابعاد مژّلفه و شاخص‌های دقیق نوعی نوآوری تلقی می‌شود که اين پژوهش را از سایر پژوهش‌های قرآنی متمایز می‌سازد و در واقع بستر مناسبی را بدون تردید سنت‌الهی برشایسگی استوار است (2002 ,712810202) و قرآن مجید بر اهلیت و شایستگی تأکید دارد و حکومت و سروری عالم را از آن شایستگان می‌داند (انبیا: ۱۰۵).  فصلنامه علمی مدیریت مدرسم. دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ 7 ۲۱ ال باید ایعاد: مولفه‌ها و شاخس‌ها این فایسگای و شایستگی هر ایق کتاب هدایت و نورانیت را واکاوی و شناسایی نمود و مدل‌های مناسبی استخراج وارائه نمود. در این پژوهش دو سوال اساسی و مهم تحت عنوان: ۱-الگوی شایستگی مدیران‌آموزشی براساس آموزه‌های قرآن‌کریم چگوند است۴سآیا این آلگو از اغتبار لازم.برخوردار است#مظرج شنه است.-ذر پاسخ به سوال اول الکویی شایستگی مذیرانی‌آموزشی با ۴ بید: ۳۳ مولنه و ۲۴۳ شاخص وین و اراقه شظه اس و در پاسخ به سوّال دوم نیز می‌توان گفت که الگوی طراحی‌شده از اعتبارکافی برخوردار است. بخش اعظم یافته‌های این پژوفش« با ننایج: پژوهش‌های آنجام شده تفاوت آساسی داره در اکثر پژوهش‌های غیردینی بعد دانشی» تخصصی و مهارتی شایستگی مدیران مورد توجه قرار گرفته است و ابعاد ارزشی, منشی و نگرشی شایستگی آن‌طورکه باید مدنظر قرار نگرفته و مورد کنکاش و بررسی نبوده است. در این زمینه تنها (5127۳۵)2017 یک دسته از شایستگی‌ها را با عنوان شایستگی‌های اخلاقی و معنوی مطرح کرده که ۶ مورد از مولفه‌های آن از جمله امانتداری» صداقت. عدالت. ارزش‌ها و باورها پیگیری جدی و وفاداری به‌عهد و پیمان با ذر پژوهش‌های داخلی و اسان این ومد که موامهها یشگخص‌های مختلفی مانند: تقوا: اعتقاد به آخرت و روز حساب» عدم تعلق به دنیا و یاد خدا (2009 ,۸۵ :8 0ع3/0۶۵220) امانت‌داری, اخلاص, عطوفت و نرم‌خویی و علم و دانایی (2009 ,5320117200 :6 81007 ۵) تقوا مداری» رفتاری-اخلاقی, عدالت‌ورزی و انصاف و تصمیم گیری ( 200 ۳0۷۳1۵۳ل16 منلذیصهی 6 , ,165313 قاطیت: شجامته صداقته آعدالته حقیقت کریی: حسن‌خلق: امانتدارچه حسن‌ظن» ساده‌زیستی» توا گوسو وطر هر اشیاهت و و یازع 4 ناد مج م8 تحص مهربانی(2017 ,۸۳6116[260)» بعددانش» بعد مهارت. بعد توانایی و بعد ویژگی ( ,۳88702 0,8 6 [00076۵۲۳). برای شایستگی مدیران در آموزه‌های دینی شناسایی و ارائه شده که با بخشی از یافته‌های این پژوهش همخوانی دارد؛ لیکن اولا این یافته‌ها بیشتر از منابع روایی و احادیث اخذ شده» ثانیا از انسجام و چارچوب مشخصی برخوردار نیستند. در حالی که در پژوهش حاضره قیام شاخس‌ها طولفه‌ه و فاد شساسایی شمه مساقد وه آیات اقرای‌کریم و در یک مجموعه‌ی منسجم و منطقی به نام الگو تدوین‌شده‌اند و به‌معنی حقیقی قرآنی هستند. البته (2010) طملنهط5۳ قابلیت‌های مدیران را در ۴ بعد: مهارت‌ها ویژگی‌های فردی» دانش و ارزش‌ها با ۷امولفه: و ۴۱ شاخض بیان کرده است: که برغ آپفاده موّلفه‌ها و شاخص‌ها با یافته‌های این  طراهی و اعتباریایی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... تحقیق همخوانی دارد. (2015) ۸۳۶۵۲ :۵ 107622060 نیز در پژوهش خود سه بعد: ارزشی- منشی» دانشی-بینشی و مهارتی-روشی را تدوین کرده‌اند. این چارچوب‌ها و مولفه‌های آن با وجوه برخی ,شباهت‌ها پااازعاد: مولفه‌ها وشاخص‌های پژوهش,حاقر تفازت‌های اسامبی دازه: این دو چارچوب نیز مستند به آیات قرآن نیستند. نتیجه این‌که پژوهش حاضر کامل‌ترین و نکته جالب توجه و مهم این است که بر اساس مدل کوه‌یخ (6۲)1993ع506 64 50666۲ بر خلاف رویه‌های معمول که دانش و مهارت را در فرآیند مدیریت منابع‌انسانی درکانون توجه قرار می‌دهند. ابعاد و موّلفه‌های پنهان‌تر شایستگی مثل انگیزه» ویژگی‌های شخصی(منش)» نگرش‌ها و ارزش‌ها نقش مهم‌تر و موثرتری در عملکرد افراد به‌ویژه مدیران داشته و باید در فعالیت‌های مربوط به‌مدیریت و پرورش منابع‌انسانی توجه خاصی به این دسته از این شایستگی‌ها معطوف گردد (2013 ,1.280۵0 521۵7 +6 5600۵1 ,طع۹1۵۳7۵0) . این امر اهمیت و ارزش بیش از پیش ابعاد. شناسایی شده در:اين پژوهش را برجسته می‌سازد. پژوهشگران بر این باورند که در زمینه‌ی مدیریت در قرآن با فقر پژوهش مواجه هستیم و این پژوهش‌گام بسیارکوچکی است که در این زمینه بر داشته شده است. این موضوع را می‌توان یکی از محدودیت این پژوهش قلمداد کرد. از ,طرفی «دست‌یابی به معارف قرآن‌کریم نیازمند بهره‌گیری از نظر متخصصان و خفکانلا جاگ ای کی به آنان کار آسانی نیست, لذا پژوهش با چنین محدودیتی نیز مواجه بوده است. هر الگویی به‌طور طبیعی قابلیت توسعه‌یافتگی و تکامل کمی وکیفی دارد. الگوی حاضر نیز از این قاعده مستثنی نیست. لذا پیشنهاد می‌شود پژوهشگران با بررسی‌ها و مطالعات بیشتر در معارف قرآن کریم» درمسیر توسعه از دیدگاه اسلام» اولین و مهم‌ترین منبع‌دینی» معارف قرآن‌کریم است و جا دارد مدیران جامعه اسلامی, از شایستگی‌های مورد انتظار در این منبع مهم و وحیانی برخوردار باشند. پژوهش در زمینه‌ی میزان انطباق وضع موجود مدیران‌آموزشی با این الگوی قرآنی و تعیین میزان همخوانی مدیران‌آموزشی با این الگو می‌تواند موضوع پژوهشی مناسبی باشد. در بسیاری از کشورها برنامه‌های آموزش شایستگی در سازمان‌ها مرسوم است. آموزش شایستگی به پیداکردن شیوه‌های صحیح آموزشی و تدوین برنامه‌ی مناسب نیاز دارد که باید از طریق پژوهش و تحقیق به‌دست آید. لذا پیشنهاد می‌شود پژوهشگران در زمینه‌ی چگونگی آموزش موثر شایستگی‌های مندرج در اين الگو پژوهش و چاره‌اندیشی نمایند. بالاخره در شرایط  فصلنامه علمی مدیریت مدرسه. دوره هشتم. شماره اول, بهار ۱۳۹۹ 27 ۲۳ فعلی که کشور به مدیران شایسته و مومن نیاز دارد. نتایج این پژوهش می‌تواند در انتصاب و نمودار ۶. الگوی نهایی شایستگی مدیران آموزشی براساس آموزه‌های قرآن کریم  ۴ طرامی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... 1 ۷00600۳ ۲۳۵ صز کعناعنع ما0 "3/1 وعصناد 11 .(2006) بش۸ منصه‌زهای۸ -27 :24 رام و5026 ۸۵52 مطاعمهند 1[مزطه1< صذ رهنط صمصت 06 ععهعم) نن۸ حقص] 5 106 .(2011) .۸ مصععنه 7ج عگ بش۸ نطعا[ 1۵61 .ج ما حقکنودک۸ 1 6 هنهک نصنعصمطگ1 فص 0۳ 220 [06 3/0 ععصعاه ص00 ۷7۵۳06 1و م2۳ وصه صمناع ص100 .(2017) 34۰ ملهزعصاع ۸ 70۵1 3/3028660۰ تنماک 0۹ عنعقطاصصه انم کله 2۳00 [ممطل5 که کاصعدوصص0 [36۳۹۵ ]151-172 :2017 ۲ع هک عگ هه 5 (5)1 م0 م۸ آممطک ۳۲ (0)) .۸ ,13۳60ط6000زطم1 6 لا ق7878 سل مفطلقک1 .۷ج ,807085 ۳66۲ عقنصنامه ما عنام ۶و مادم فصه کاصعصعله گم صمناه ص10 [ 70۳۵۱ 060 21 عطا صز 00066068 .(2008) ب وقلقاه80 بط علولفمه عتافصعط هصنوتا .(2006) ۷۰ ,عماتقاه ۵۶ .۷ ,5870 68 .(2012) .5 ,31300 زعقز 2 .3/1 ,7001180272060 ۳۰ متققعانط کعزازد 706 رز کععقصق/1 هلوک ۶۵۳ 3/0061 ععصعاع 000 لمام 2 عط۲ ] .27-48 :(1)2 ,ووز 1706۲ 151076 1 170096160۶ ۳۵۵ که عزاط0ع3 عنصهاد1 ۵0665 ) 6006167 0۵ 0عک2ظ ادعصعع 3/202 .(11.)2007 مصقص2 ی طع 1 [36۳۹۵0 صذ] .117-148 :(13)53 ملع گ رطعم .(ک6 2۳06۵ 0هه بط کصدمتاهاو۳ هساک عط وصنان3/000 .(2014) بش۸ ,3۵722۵06 چه م۸ مفته128 2 نع 65 00-6-1020 7 بصع‌حطع 1 ص2۳ 200 502/6 215 که ف20ع/1 5 م۸ ما دع ۸ +ععصعط [م2 نا ددع0۳ 1۵۳ پروعادمک۸ .(04) بل با ,۳0عک1 ۵ ,ت10 ,5165 و۷۷ بلل6ط۵18ظ5 ,10.10 ,100108 -102069 بش0۸ و ملظ مله2 اصعصعع همق ععسووع3 صفصحط 0عکع02 رصع مهم 06 00061666۰ ۵ ۲6ام که 066 ا مدع کعع‌کع۸ .(1989) ۷۰ ,11612 6 م(2004) کلسا ,1۳60 ۵ .516,10 و۷۷3 ,]۸۵161 0.10 ,160105 8 کز1 2 13169-813 بش0 بمان۸ مله 2 خصعصععمصهص ععسام‌ع۳ مقس 0عک02 85 معط ۵۶ نع ۸ن 3/0061 وعصاع 0090 .(2008) 8 بع[[عط10 ,رفن۳0 0 (2۳ع9ع ۶و نانز حسقع 1 حمن2ا 1060 وصه کاملن2 ,رها ماه تنل ۸  فصلنامه علمی مدیریت مدرسه دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ غ ۲۵ 0 ۳01076۳۲ (ل۳وع5 م3 فص خصعصم10ع120 پو‌نله2 که م0 صمنا۵ا ۳۷۵ ٩ ,8 2/0040 عع 0۳06160 عع 0610۹۵ ما ( 1۳۵-20002 2006(.۸) .8 ووط ۵۳ ۵۶ ۳۵05 عنصنصل0ه کععصزعتاط که عوعلزی عطا ۶و چااه‌د؟ ما عاصع عم صمناهاهکعنل 6 عطا 1۵۳ کاصعص‌شوم عط) که امعصانقلد؟ عناوم صز هد منم ] که نها 8 .(2013) .31 ماع همصنه‌ ۸00015055 6 ,3 متقنسامصن 1 بش۸۸ منلدزههی ,«(3)1 ,68607665 1700967101 04 ماک بصقس0 ولمت هنز حضعنه ععصعاع مهم تلبت ۷26 مصطز آعوامصت ماع م60 عم ج وصام 067610 .(2010) 36 ,1۳۵ 582-0 :(1)29 ,1070961671 نها ام0 ۹۲۳ ۳۵۱ ,11۵۲۵0۵ ماصعص م0010 :(4)32 .طسق ۳706 (ع ۸۵05 کوک ملظ صز عنام .(2002) بط مطعصه‌ماعه۲1 0۴ 0061 بصع ص00 م0026 .(5.)2016 مفاق000 6۶ .۸ ,ص1۳۵ 0۵5 .0۳20 م73 ۲و 1360۳۸ مادم .(2010) ۸ منامس۸ن0 732 1 00616۲6 ۵۲ 000060 عنامنق 1۷ .(2012) :0 منطام ۳ عک بش۸ نونط5 10 [36۳5120 صذ] :131-162 ,(1)2 ,کع16قباک و810 ۵ 8200 تمصع 1 0ما ما5 7 مج 0۴ 1000100060 .(2009) .7 .7 ولن م۳ 6 مس موقطاحد۳ 2 1و۶ 001 ]٩ ,70۳۵ 71۳36 بوصماعا هذ فععقصقه ۵۹6 1۵۳ 1۳۵/0۳۵ 32960 ص۳۵ ام73 که 1016۳0۳۵ 156 .(1992) بط ,فنطاکه 0۹ 1/0322 2/2766 -[2۳-2 13 بطابا۵ ۲و8 7۵06۰ خا5 تاصضم اک حقصحصن۸ ۵۶ 13160۳۵۵0 041 2 27۳0000 .(2018) .17 ۳۵۳۳۵0 +6 .36 م1202 اق0ج5 ,3 مف0قصصقط 2/0 ,۸۵17115170110171 5001 ]٩/70۳۵ +کله ص2۳ کلممطاک وحقس2 ۵۶ ۳00۵۲ 1۵۳ 50160000 "075ع 3/202 ۵1 هنعازس0 عط1 .(2009) 34 منلف۸ 6 72 ,72/0۹۵27206 041 ۸۵۶۳۵2 عطاعقلد امزطه1< صز م۸ دعناناظ جه معط خمعصاصزه م۸ 8۶ ,3/]83328675 [ع7701 1۵۳ 3/0061 همم ج 110006 .(2002) 36۰ مفصتطو0 8 .(2016) بش۸ نگل ۵ .3 بزتنم۸ .3 ,۳۵۳2۵06 بل مفصذتها 8000۳ 16۵ 1۵ 675ع3/3028 ناوج لمدمناف ام غو م2 کععصعاع 0092 آهدمزد5 ]2۳۵ [367۹۵ صذز] .17-149 :2016 +عصصسک ,(9)34 12۵7 ۵۵0 ۲ع و7 وتا 0 100000005 .(2013) .8 .ماوقا هنهک 2 مک ماقططع5 0 ,طاع0 ما0 7 139066 006 صز کععنفصاآ ععصعاع 00ص کمعمهد/3 ۶و دنا م16 ] 4-16۰ :(1)178 ,7276۷5 ۷۷۵۲1۵ 775۳۵/166 .(8675 3/202 ععهمد: 3800016 و5 عععع) ۶ 2/0061 00۳061۵ هصندهنزده12 .(2016) بش۸ منصقطاه1 6 .۳ ,30زعصص2 00 5 0002206 ۸ نعصعه2 عنصقاع ۵۳ معط کله‌م ص2۳ عنصعمی ۸  6 طرامی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس... ص] .37-48 :2016 +عصهگ هه هنک ,رل)5 وطوک ۲۵ ع/00اک1 71/0096۵61۵ 5 200 ن[7۰ آهنمعهعد/3 .(3/1.)2009 موص سک 6 ,36 ,1۵0005 ص] 119-140 :2009 م5 ,(2)8 1۵09616/۵ 2051 قطعقله‌طاه‌زطه1< صز تعاد‌تهش ۶ ۲۶طع 00۳00 فص عاعم‌ع۸ کنامنند ۷ هصنام‌ع ناه م3 .(2012) ۳۰ مقنصصنطهط ۸00۳02 6اه ناه ۸ نصعادبرک عمط عط هنز 3/0061 کععصعا عم "دهع مص1/2 [ 0۳016531002 0۶ 130066 .(2018) 2۰ ,3۵67۵0 6۶ ول وفطفتقغاستا30 ,3 مفط8302 01 .0۳82017311008 کمنوننگ کعقسه/3 +عطععه 18 ۶و فاعلومص تمصع مصص0 7 گم 13000 .(2018) سل ونعه‌طط۸ 2 .۸ منلنطکمط۴ مج مفصق‌طهطک 5 ۲۳6 هز 20 2تص2ع0۳ م۳۵ که کلدم 2 20000 م29 1۵۳ [ع00 [36۲۹120 صز] ب2018(:79-94) 507138 ,ع 1 18ع. ,1ع 55 ۳200۳۵ 1۵ روشک 10۷۵۰ 40 عصندعزدع1 .(2014) بش۸ 21000 6 بل مذتنت۸ ,2 ب,5500[6مط1 خقله5 ص۸00 ۵ 2/0061 002061665 لهامنط هدزم‌ماع 106 .(2012) بش مانط5 1 1010 عطا صز کزوعط1 2.10 بماع5 لقادع ص00 هز کمعقصق/2 [۵ ۳۵09 -ع-0131 127 168۵0 بنصه۳ مجعطاعک۸ زن۸ ممعز وش اصعص‌عمص/3 کععساهو۲۵ 1۲۳۳۳۹۵۵ 31/1302867۲ ۶و وعنانلزط۸ عنصهادا صعنص۳ا ۶و جعاه2 156 .(2012) 8۰ مطعلنعطا5 6 3/3286 ها عسصص عم بحزوعط 1 2.10 .وانده تا ۷( ۷۵1065 ۷/۵۲ 32028675 601ز70م 208عنادع13 .(2008) بش۸ ب,عله6 ۵ بط .5 ,5008 6 ۵۳۵ 1۵0020۲۹۵۳ [۲۵۲۶]0۲۲۵۵۲۵ ۳66۲ ۲۵1۵0۵۳0 706 .(2011) 0 بعکند5 1.0۹ ,4089671۵00 100۵1) 120067 آمملی ۳۵ ۲٩ ۵۱۳۵۵۵۳۶۵ آم5۵ ۵۳۵ آمومنموهه 7 ۳۵۵0 60۲ 3/3286 1۵۳ 3/0061 بوصم ۸ ر2017) بطمقصحفقطاک 5-0 :(60050 .286008 5 10 //: ۵ 8) همعط ع6مک وتان اهستفاهندگ 6-0 10محطع حز کاعومص ععصعاع م0 (2008) .0 ,۳605 2 .10 ,00505ت53  فصلنامه علمی مدیریت مدرسه دوره هشتم, شماره اول, بهار ۱۳۹۹ 27 ۲۷۷ باصزم 4 31/20266066 عنصطاعا 0۵۹ معط ۸ .(2010) 8 متصقط هنن ماه 1 ۵ ۵ ۳۳۵۳6 ۵ مصتاعلنند ۷ وصه عصنسه 2۳0 .(2015) .5 مفته‌عص۸ +2 ول ,10۳2۵06 1 1707109616716 .1695005 عنصهادآ ما #حمععط انم کاصعلزیه 2 عنصعلی۸ کحعوع۸ [86۲۹1۵0 صذ] .3-22 :2015 +عسصگ قصه هنهک ,ر9)3 مزع ۲7 عنسهماکه 8 ۵۵867 له ماع عط) وصنم10ع:106 .(2003) سا فصن +6 ,.0ع16ع ,10۷/560 ۰16۹128 .(2012) .۸ ,۷۵۵0 60 ,م5 3/0053 .3/1 مفا۵ 8۵ ,لا متناق/30062د7

هدف این پژوهش ترکیبی طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی براساس آموزه های قرآن کریم بوده است. درمرحله کیفی پژوهش با مطالعه ی دقیق متن قرآن کریم و تفاسیر مربوط و استفاده از روش تحلیل مضمون، ابعاد، مؤلفه ها وشاخص های شایستگی مدیران آموزشی استخراج وسپس با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختاریافته با 15 نفرازخبرگان، الگوی اولیه با 4 بعد، 34مؤلفه و 167 شاخص تدوین گردید. درمرحله کمی، داده ها با استفاده ازپرسشنامه وتکمیل آن توسط تعداد 60 نفرازخبرگان جمع آوری و با روش حداقل مربعات جزیی(pLs) تحلیل والگوی تدوین شده اعتباریابی گردید. انتخاب نمونه درهردو مرحله هدفمند و به روش گلوله برفی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که الگوی شایستگی مدیران آموزشی دارای 4بعد، 29مؤلفه و 131شاخص است: الف-بعد ارزشی با 5 مؤلفه ی: خدامحوری، حق مداری، عدالت خواهی و ظلم ستیزی، معادباوری و آخرت گرایی و ولایت مداری و 25 شاخص. ب-بعد نگرشی با 5 مؤلفه ی: نگرش به هستی، نگرش به انسان، نگرش به دنیا و آخرت، نگرش به مدیریت و نگرش به نظارت و 25 شاخص. ج-بعد منشی با 10 مؤلفه ی: اخلاص، اعتدال، امید، توکل، تقوا، ذکرخدا، شکرگزاری، وفای به عهد، شرح صدر و امانتداری و 34 شاخص. د-بعد دانشی با 9 مؤلفه ی: توانایی برنامه ریزی، توانایی سازماندهی، توانایی ایجاد انگیزش، توانایی رهبری، توانایی توانمندسازی، توانایی ارزیابی، توانایی ایجاد فرهنگ مطلوب سازمانی، توانایی تصمیم گیری و توانایی نظارت و کنترل و 47 شاخص.

472073

کلام آخر این که. طبق ادعای این مقاله, اغلب خداباوران تاریخ را می‌توان (بنا بر اولا تحلیل اید؛ خداباوری گشایش معمای ایده «خداباوری شهودی» و وجود پرشمار خداناباوران ۰ ۲۲۵ شهودی و ثانیا تحلیل مطالعات خداناباوری در علوم شناختی دین) خداباور شهودی به حساب آورد. بدون آن که خود بپذیرند یا حتی خبر داشته باشند. تنها دسته کمی از اشخاص دارای اختلال شناختی هستند که می‌توان آنها را حقیقتا خداناباور واقعی به عذ بوط۳۷ هه 1۲ دز ۵ط 7 نصو‌نوناهد ۶و ععصعنه عختمع0۵؟* و2007 صتافح[ رهظ مزع مامطل روم - منت +صععاومط بلندهد مود عط دا 20070 مصتافت[ باعسو3 توت قصد لووت لت *علداهد ۶و رومام وم علا عط1*" .2006 عحف[ رهصنظ هم عع وه ناهد عط 2004 فمحلفایو‌زظ ۳۰ ب0 قصه ,عفع[ ,و3 7ا لواصع دص ملع0 ۵ هو عکنانکه. عطا خوطد عصنصه‌کی 3 147 :10 عع ده ک آماص ددع7 *بلسصهد کذ صمنینام۸* .2007 بلجو۳ ,ص310 ۵ص رعم1مصه‌عزم ماونناه صعنو نز" 2011۰ اتاعسوظ نا[ فصد ,لامک ,عععن تر ۸202 صععس‌س۸ عط 0۶ مس "ناه ۶و ععصعند عتتقنصیی عط دای ا 77 :3۸۸ بصمادوظ ددع7 6۵40 7۸6 2006 مفحعطنط ,فصتاو 12 و7 ٩ هد دمتعتلعگا عللعمک عطم وسلی 2 20060 فنص ,اععصص 10 مت 7 نعلر۵ ۷ 27007 + جرو ده جرره جع ۲ 0 م,وتله ۳02 مضه‌توتاع کل جذ *بصمتقنصوی عداه‌نعناه ۸" .2012 .36 ۷۷۰ ,هی + وع مآمط روط بناملیوند5 ۷۰ ود فعننله ,معط مود تقاط تصنوم باه 26۵۶۳ ومع عصتصماظ* .2010 معصی ۷۷ 263 0 ف۵صه کل چیه روما یل روط آدتمهک قصد وتلومو‌س2 "+فصنصد عصننه عطع فصد کنو ۹ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۱۶۰۰» شماره ۳۷ ۰ وله 1 ۶ رو 7 270 ۸ علسولن عطه دز معط 1993 و50 ,عقطانی جسقلنط تمط توصمصصتاقهع خ افتس* 2006۰ مگ بش۸ 26 ۵ص بسا .8 ,فتسه3] 505-4 :(77)3 7ع 7 علتط6 " بصمنوناهد فص ععصعند احامطه حسعع1 ره گه وه همه م۸ 1944 باعسهنگ ۸863 فصه بر ,عع4نه13 نو وله دل روط ۶۳ خانهط 1 عجنحغصا* صححقلنطا0 م۸" 2004 بطووطع10 ,صعصاه 1 69 06و۳2 نصمنعناه 1 ۶و ععصعن5 عنصع۰* .2015 عفصهمط 1 ۰ظ ,1290 جل ",و۳0 2707 ممنلوهرظ عط که عحعملوند جمنعناه 1 فصد ععصعن5 عط۲ گه ودنآ عطا خد عع ویک عنوملع واگ مد ععصهنک ۵ط7 کنامنعناه ۶و فصنعنده عط1* 2012 عتوصعی 36 11 فصد بسم۸ مصه‌جدعص 370۳ «عفمعع الوصنص؟ عطع عصتدی‌عف0د. نطعنط قصه وومامتووط2* :2002 مخ ,کانه5 رگ نک عم ۵۶ لعصس هر" خصعحصکتحصحصم کجاصنوناهد هذ ععص‌معقنه

در میان دانشمندان علوم شناختی دین، شماری پس از انجام یا بررسی آزمایش ها بر آن اند که همه انسان ها «خداباور شهودی» و «دین دار طبیعی» هستند. از دید این متفکران، سه قوه اساسی در درون ما شامل «قوه ذهن مندانگاری»، «قوه عاملیت باوری» و «قوه غایت باوری» در نتیجه تکامل جزو ساختار شناختی مان قرار گرفته است. این دانشمندان داشتن همین سه قوه و باورهای پیداشده از آنها را دین داری طبیعی می نامند و بر این اساس همه ما انسان ها را دین داران طبیعی یا خداباوران شهودی یا باورمند زاده شده می خوانند. بنابراین ساختار شناختی همه ما انسان ها به هنگام تولد به گونه ای است که زمینه دین داری را در وجودمان فراهم می سازد. یکی از اشکالاتی که در نگاه اول به این نظریه وارد می شود این است که اگر واقعاً خداباوری شهودی است، پس چرا شمار زیادی از انسان ها خداناباورند. در این مقاله بنا داریم به تبیین نظریه خداباوری شهودی در علوم شناختی دین بپردازیم و سپس در برابر اشکالِ وجود پرشمار خداناباوران از آن دفاع کنیم. پاسخ ما به صورت خلاصه چنین است که خداناباوری انواع گوناگونی دارد: «خداناباوری شناختی»، «خداناباوری انگیزشی»، «خداناباوری فرهنگی» و «خداناباوری تحلیلی». با این تقسیم بندی، خداباوری و خداناباوری در همه دسته ها جز دسته اول قابل جمع است. به عبارت دیگر، با این تحلیلِ برآمده از علوم شناختی دین، همان شمار زیاد خداناباوران را می توان خداباور شهودی دانست، گرچه خود التفات یا قبول نداشته باشند. از این رو به رغم شمار فراوان و روبه افزایش خداناباوران، می توان همچنان از نظریه خداباوری شهودی در علوم شناختی دین دفاع کرد.

514630

کلیدواژه‌ها: آموزش برخط. دروس کارگاهی» دروس مهارتی» کووید-۰۱۹ یادگیری الکترونیکی  فصلنامه تدریس پژوهی سال دهم. شماره دوم تابستان ۲۵۱۶۰۱ ۲۶ امروزه کرونا ویروس موجی از نگرانی و ترس را در سراسر جهان به‌ویژه ایران ایجاد کرده و باعث اختلال در بسیاری از فعالیت‌های افراد ازجمله تجارت, سفر و همچنین آموزش در سراسر دنیا شده است (:8 1/10۳۵406/0 0 ,ع۳۳۵). ترس از ابتلا به این ویروس, باعث تعطیلی بسیاری از مراکز, نهادها دانشگاه و مدارس شده (2020 ملق اه 6 و تقریبا در قنامی کضورمای جهان؛ موجب: تحظیلی ,داز وداتشگاهها ده استگ (2020 له 6۲ بوامطاط صهاررع 6۶ رفن۸ ,طع1220زه17) و نزدیک به ۱,۶ میلیارد دانش‌آموز را در بیش از ۰ کشور تحت تأثیر قرار داده و تغییرات گسترده‌ای را در تمام ابعاد زندگی دانش‌آموزان (2020 ,5ط8720) حتی در نحوه با زگشایی مدارس پس از کاهش محدوديت‌ها ایجاد کرده است (2020 ,0361۳1 :6 [۳۵10۳۵). آنچه مشهود می‌باشده این است که: امروزه آموزش از شکل سنتی خود خارج‌شده عمدتا در بستر اینترنت و در فضای مجازی و به‌صورت الکترونیکی ارائه می‌شود (2020 ,.[۵ 61 16116۲۹). پارادایم‌های آموزش و یادگیری تغییر کرده و آموزش از طریق پلتفرم‌های برخط مختلف از قبیل: آموزش برخط آموزش از راه دور و آموزش مداوم ارائه می‌گردد و سیستم آموزشی و معلمان, آموزش در شرایط اضطراری را از طریق پلتفرم‌های برخط مختلف پذیرفته‌اند و مجبور هستی با بلست اس که بر کاواکردن با آن آمادگی لازم را ندارند. انتقال از یادگیری سنتی به یادگیری پرزخط. تجرّبه‌ای کاملا متفاوت برای دانش آموزان و معلمان محسوب می‌شود: که آن‌ها باید با آن سازگار شوگهیظیرغ#هالش‌هایی وا تغیم#یاآدایم: برای معلمان و دانش‌آموزان ایجاد کرده, استفاده از این پلتفرم‌ها نوش دارویی برای پیشگیری از همه‌گیری جهانی محسوب می‌شود ذرحالیکه ذولت‌ها و کارکنان بخش سلام۹ کشوراما: ام تال خود را برای جلوگیری از سرعت شیوع این ویروس به کار می‌گیرند. سیستم‌های آموزشی در تلاش هستند تا در این دوران سخت. آموزش باکیفیتی را برای همه دانش آموزان ارائه دهند(2021 ,5011671). بنابراین؛ استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی به‌عنوان یکی از افنآوری‌هایی نویق غطو دیخیتال همزاره زونه کرش است و در حال خاشر, شبکه‌هایی اجتباغی مختلفی از قبیل: فیس‌بوک! نینگ". توییترآ. لینکدین" و مای اسپیس* (2016 ,027080۳ع3 8۶ فآ واتساب7: تلگرام" و ایستاگرام* علاو "برکظرگ ۷۴ برای امداف آگوواشی مختلف آتیز اسنتفاده: می‌شوند (2016 ,له 2۲ ع2۷1زژو۸/1202). در این راستا نتایج بررسی‌های انجام‌شده بیانگر این است که در ایران با توجه  ۷ که شناسایی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه‌گیری کووید -۱۹ به شیوع کرونا و درگیری سیستم آموزش‌وپرورش ایران» به‌منظور جلوگیری از شیوع ویروس کووید-۱۹ و همه‌گیری بیشتر افراد جامعه استفاده از آموزش مجازی در همه دروس و در تمامی مقاطع تحصیلی مورد توجه قرار گرفت. در این راستا آموزش‌وپرورش برنامه پیام‌رسانی تحت عنوان شاد (شبکه آموزش دانش آموزان) راه‌اندازی کرد و آموزش مجازی در قالب شبکه آموزشی دانش‌آموزان (شاد) با پلتفرم پیام‌رسان شروع به کار باوجود مزایای قرنطینه در پیشگیری از گسترش هر چه بیشتر ویروس کرونا و کاهش موارد ابتلا و متعاقب آن کاهش هزینه‌های درمان و مرگ‌ومیر در افراد (2020 ,.[2 61 111()) نتایج پژوهش‌ها بیانگر این است که تعطیلی مدارس و قرنطینه کردن خانگی دانش‌آموزان به دلیل شیوع بیماری کرونا نه‌تنها روی سلامت چسمی و روانی دانش‌آموزان تأثیر گذاشته است؛ بلکه سبب قطع رابطه حضوری دانش‌آموز با معلم و همکلاسی‌ها تمرکز بر فراگیری آموزش در خانه و انس بیشتر با فضای مجازی و شبکه‌های مختلف اجتماعی شده است نتایج پژوهش‌های انجام‌شده بیانگر این گیل مررمخای ازآنجایی که بازدهی تحضیلی:: فعالیت آموزشی آنان» عملکرد. تدریس و رفتاروکلاسی "مگلمان را بهبود ی بخشد,پکازآمد و اثربخش است ( ,۸7۵ 41) چراکه بر اسانی تحقیقات: انجام 4 حا ۴۹1 مت که ۷۵ درصد: یاذگیری از طریق وسایل دیداری و تصویری و به‌وستّله ,حس بینایی"انجام می‌گیزد و اتتها 1۷ درد یادگیری از طریق حس شنوایی و وسایل صوتی انجام می‌گیرد (2021 ,۸۳87100) اما نکته‌ای که در فضای مجازی وجود دارد اين است که این نوع آموزش در نظام‌های آموزشیو به‌خصوص در میان دانش‌آموزان بیشتر برای دروس نظری نتایج پژوهش (1/10820420)2021 در این خصوص بیانگر این است که روش‌های ارائه محتوای هر درس عملی تا حدی مشابه دروس نظری است. این روش‌ها شامل گفتار متون دیداری و شنیداری» ارائه لینک منابع, بازدید علمی» تمرین» کار با مواد و ابزار در کارگاه.یا آزمایشگاه است. برای.دروس عملی که مستلزم استفاده از مواد و ابزار می‌باشند. آمنوزتریم از راه دور با مشکلات و مسائل مهمی مواجه می‌گردد. چراکه آموزش و یادگیری در انجام عملیاتی که باید به‌ضورت حسی!و فیزیکی تجربه شوند. با رایانه و از راه دور امکان‌پذیر نتایج پژوهش (62261)2021 بیانگر این است که امتحان حضوری,» امتحان کتبی مجازی» امتحان شفاهی مجازی» پرسش و پاسخ شفاهی» ارائه‌های مجازی؛ کارپوشه الکترونیکی و ارزشیابی چندگانه (تلفیقی) به‌عنوان مهم‌ترین شیوه‌های ارزشیابی دروس عملی محسوب می‌شود و لازم است در دروس عملی متناسب با محتوا و اهداف از روش‌های چندگانه (تلفیقی) برای ارزشیابی آموخته‌های فراگیران استفاده شود. واقعیت این است که تدریس دوره‌های عملی به‌صورت برخط و بدون برنامه یا کار عملی موجب چالش‌های زیادی برای دانشگاه‌ها  فصلنامه تدریس پژوهی سال دهم, شماره دوم تابستان ۳۱ و موسسات آموزشی شده و درواقع؛ تفاوت آشکاری بین ماهیت دروس نظری و عملی وجود دارد بنابراین یافتن رویگرد‌های مغطلف و قالاقانه برای اطسینان از کیفیت آموزش الکتروتیگی آفری شرزری است (2010 ,ها در این زمینه نتایج بررسی‌ها بیانگر این است که ارائه دروس عملی در آموزش‌های مجازی در صورتی اثربخش خواهد بود که فعالیت‌های عملی دروس اهمیت زیادی در پیوند نظریه و عمل داشته باشند و این ارتباط مهارت‌های تحصیلی و عملی دانش‌آموزان را تقویت کند. دانش‌آموزان از طریق کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی, می‌توانند بیش از آنکه در کلاس درس تجربه می‌کردند. تجارب مرتبط در این زمینه را کسب کنند. درواقع» دوره‌های عملی می‌توانند مهارت‌های دانش‌آموزان را توسعه داده و بر نگرش آن‌ها تأثیز بگذارد (2020 .له 6۲ ا10۵). آموزش غیرحضوری دروس عملی در بسیاری از رشته‌های علمی مانند پزشکی, مهندسی به‌صورت برخط و بدون برنامه پا کار عملی چالش‌های زیادی را برای دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی ایجاه کرده درحالی که افرامی که در این رشت‌ها تحصیل می‌کنید: نیا به کار عیدانی دارقد و انش آمووان نمی‌توانند. بدون کسب مهارت‌های کلیدی برای حرفه آ ینوا خود فارغ‌/لتحصیل شده و به بازار کار بپیوندند و از ظرف:دیگره اکثر این دوره‌ها پیش‌نیازی برای «دگ ای یی است که دانشآموزان بای یاه بگیرند نتایج بررسی‌ها بیانگر این است که دوزه‌های نظری کمتر تحت تأثیر"‌چالش‌های آموزش مجازی قرارگرفته است (2020 ,باه 64 500). درحالی که. کارقای آزمایشگاهی وآدورهای عملیّ"تقانع آشکاری برای یادگیری الکترونیکی محسوب می‌شود. بنابراین؛ ازآنجاکه آموزش دروس مهارتی و کارگاهی نیاز به حضور فیزیکی هنرجو, تعامل بین هنرجو و هنرآموز و انجام فعالیت عملی با ابزارآلات و ماشین‌های مختلف در کارگاه دارد و این نوع آموزش سنتی در دوران شیوع ویروس به علت تعطیلی‌های مختلف. تغییر کرده و آموزش این نوع دروس به‌ناچار به‌صورت مجازی و از راه دور تدریس می‌شود. ضرورت دارد این نوع تحقیقات انجام گرفته و راهبردهایی برای افزایش کیفیت آموزش دروس عملی و مهارتی ارائه شود. در این زمینه, نتایج بررسی‌های انجام‌شده بیانگر این است که تقریبا همه پژوهش‌های انجام‌شده بر روی دروس نظری متمرکزشده و مطالعه‌ای که ,به‌طور منسجم و هدفمتند بر اروی دروس عملی و مهارتی در سطح استان خراسان جنوبی انجام‌شده باشد» وجود ندارد.ازاین‌رو؛ این موضوع در قالب فراخوان نیازهای پژوهشی آموزش‌وپرورش استان خراسان جنوبی اعلام‌شده و پژوهش حاضر در راستای پاسخ به این نیاز پژوهشی انجام‌شده است. بر این اساس؛ سوّال اصلی پژوهش حاضر این است که مهم‌ترین راهبردهای بهبود ارائه دروس  ٩۹ که شناسایی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه‌گیری کووید -۱۹ پژوهش حاضر در ذیل پژوهش‌های کیفی است که بر اساس نظریه دای سای و روش نظام‌مند انجام شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش شامل کلیه گروه‌های آموزشی فنی حرفه‌ای و کاردانش آموزش‌وپرورش استان خراسان جنوبی بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند ۱۵ نفر از سرگروه‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای و کاردانش که دارای شناخت کافی از نحوه آموزش دروس مهارتی و کارگاهی داشتند. به‌عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند و 0 مصاحبه با سرگروه‌های آموزشی تا هنگام حصول اشباع نظری ادامه پیدا کرد. بدین منظور در ابتدا مصاحبه نیمه ساختاریافته با یک نفر شروع شد و فرایند انجام مصاحبه در مصاحبه ۳ به اشباع نظری رسید که برای اطمینان بیشتر فرایند مصاحبه با ۲ نفر دیگر نیز ادامه پیدا کرد. در مواردی که مصاحبه‌شوندگان اجازه دادند. داده‌ها به‌صورت صوتی و در برخی موارد هم داده‌ها از طریق یادداشت‌برداری ثبت و ضبط گردید. پس از انجام هر مصاحبه داده‌های در قالب فایل وی ۳ وارد نرم‌افزار مکس کیودا" گردید و عمل کدگذاری برای ۱۵ مصاحبه صورت گرفت. در ادامه به‌منظور اطمینان از قابلیت اعتبار ابزار اندازه گیری نتایج کدگذاری‌ها به مصاحبه‌شوندگان گزارش شد تا آن‌ها تاد کنند که آیا نتایج کدگذاری» همان چیزی است که مقصود آن‌ها بود یا خیر؟ لذا در این مرحله تعدادی از کدها حذف و تعدادی دیگر تغییر نام پیدا کرد. در این پژوهش؛ به‌منظور بررسی قابلیت اطمینان ابزار اندازه‌گیری» مصاحبه‌ها به‌صورت گروهی انجام شد و در هر مصاحبه حداقل دو مصاحبه‌گر: حضور یافت و علاوه ابر یادداشت متن مصاحبه در صورت موافقت مصاحبه‌شونده متن مصاحبه ثبت و ضبط گردید. سپس متن پیاده شده مصاحبه‌ها کدگذاری شده و برای اطمینان از موضوع» چندین بار اصل فایل مصاحبه موردبررسی قرار گرفت. درنهایت قابلیت تین داده‌های پژوهش» طی جلسه‌ای با حضور تیم پژوهشی تعدیل شد و اصلاحات لازم صورت گرفت. همچنین؛ برای اطمینان از قابلیت پایایی مصاحبه‌های انجام‌شده در پژوهش حاضره از روش پایایی توافق بین دو کدگذار برای استفاده ردیف کد مصاحبه تعداد کدها تعداد توافقات پایایی بین دو کدگذار طبق جدول ۱ مقدار پایایی بین دو کدگذار ۹۱٩ گزارش‌شده که چون این مقدار از ۰/۶۰ بیشتر گزارش‌شده (1994:240 ,6ل16۷۵) می‌توان گفت که ابزار اندازه گیری پژوهش از قابلیت اعتماد لازم برخوردار است. در ادامه پژوهشگر بر اساس مدل استراوس و کوربین (۱۹۹۰) کار تحلیل را آغاز کرد و داده‌ها در سه‌گام متوالی در قالب کدهای باز کدهای محوری و کدهای انتخابی تحلیل و طبقه‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی پژوهش» فهرستی از راهکارهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی شناسایی شدند. نتایج حاصل از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته طی چند مرحله کدگذاری منجر به شناسایی ۱۳۱ کد پایه تکراری گردید که درنهایت بعد از ادغام کدهای تکراری, ۵۴ کدباز استخراج شد. در گام دوم؛ کدهای محوری شناسایی‌شده و در قالب ۱۲۳ کد محوری دسته‌بندی شدند که نتایج در جدول ۲ زیر گزارش‌شده است: تولید محتوا در دروس مهارتی توسط مرکز فنی و حرفه‌ای استفاده از مراکز فنی و حرفه‌ای مختلف برای آموزش دروس عملی در اختیار قرار دادن امکانات و فضای مناسب برای تولید محتوا در آختیار قرار دادن آنکانات فضای مجاری به‌ضورت احائی به  ۱ کم شناسایی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه‌گیری کووید -۱۹ فراهم ساختن زیرساخت اینترنت در تمام نقاط شهری و روستایی پیگیری و ارتباط مستمر والدین با مدرسه جهت دریافت گزارش ارائه محتوا و انجام فعالیت عملی و مهارتی همراه با فیلم انجام فعالیت عملی با هماهنگی هنرآموز و تهیه مستند از فعالیت انجام فعالیت عملی و مهارتی به‌صورت انفرادی در کارگاه به‌صورت انجام کار به‌صورت کارورزی در محیط کار غیر از مدرسه برگزاری کارگاه با تعداد کم و حفظ فاصله در تابستان یا بین دو برگزاری دروس عملی و مهارتی در مدت چند روز به‌صورت متوالی  فصلنامه تدریس پژوهی سال دهم, شماره دوم تابستان ۳۳۳ در نظر گرفتن ظرفیت کلاس در گروه‌های ۳ تا ۷ نفر برگزاری آزمون دروس عملی و مهارتی به‌صورت عملی با رعایت ارزشیابی برگزاری آزمون بخش کتبی دروس عملی و مهارتی به‌صورت استفاده از آزمون‌های در سطح کاربرد و تحلیل و درک و فهم برای نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها در جدول ۲ بیانگر این است. که راهبردهای آموزش دروس عملی و مهارتی را بر اساس نظر مشارکت‌کنندگان پژوهش در قالب ۵ کد گزینشی (تولید محتوای الکترونیکی» حمایت و ببانی فنی عوامل اجتماعی, عوامل فردی و مدیریت کلاس درس) طبقه‌بندی‌شده که به‌منظور درک بهتر راهبردهای آموزشی شناسایی‌شده در این پژوهش, نتایج تحلیل گرافیکی نرم‌افزار در قالب شکل ۱ ارائه شده  ۳ که شناسایی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه‌گیری کووید -۱۹ پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی راهکارهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه گیری ویروس کووید-۱۹ انجام شد. نتایج پژوهش بیانگر این بود. که آموزش دروس عملی که به‌صورت مجازی امری دشوار است و با چالش‌های متعددی روبرو است. چراکه آموزش و یادگیری در انجام عملیاتی که باید به‌صورت حسی و فیزیکی تجربه شوند. با رایانه و از راه دور امکان پذیر نیست و درنتیجه باعث کاهش کیفیت یادگیری می‌شود. آموزش آن دسته از دروس عملی هم که در فضای مجازی امکان‌پذیر است» زیرساخت‌ها و تجهیزات لازم برای یادگیرنده را ندارد. درحالیکه لازمه موفقیت آموزش مجازی فراهم آوردن زیرساخت‌ها و تجهیزات لازم برای یادگیرنده و فرهنگ‌سازی در جهت پذیرش آموزش مجازی است. نتایج بررسی‌ها بیانگر این است که زیرساخت‌ها و تجهیزات لازم برای آموزش برخط در بسیاری از کشورها برای ارائه دروس عملی مهیا نبوده و شیوه برخورد مدیران آموزشی با این موضوع متفاوت بوده است. هرچند نمی‌توان درباره کلیه اثرات و جنبه‌های مختلف آموزش عالی درنتیجه شیوع ویروس و درگیری کشورهای جهان که هنوز نیز ادامه دارد نظر قطعی داد زیرا برخی از اثرات بحران» به‌صورت آنی قابل‌مشاهده نیستند و در درازمدت تأثیر خود را نشان می‌دهند. اما به‌یقین توقف فعالیت‌های آموزشی حضوری اغلب دانشگاه‌های جهان و ادامه فعالیت‌های آموزشی دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی به‌صورت غیرحضوری و  فصلنامه تدریس پژوهی سال دهم, شماره دوم تابستان ۳۴ در بسترهای برخط و مجازی را می‌توان به‌عنوان تأثیر آنی ویروس کرونا بر آموزش عالی پذیرفت که بسته به ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های آموزش مجازی و نوع آموزش (نظری- عملی) در کشورهای مختلف, در سطوح و در این خصوص نتایج پژوهش(2020) 110-1777۳800 در ارتباط با آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در ۴۰ کشور بیانگر این است که در ۴۰ درصد از این کشورها هیچ نوع آموزش از راه دور یا غیر برخط مهارتی ارائه نشده است و کلیه آموزش‌ها به دلیل کرونا لغو شده است (2021 ,03106810048)). در اغلب کشورها به‌جز کشورهایی مانند تایلند و استرالیا که تعطیلی مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای آن‌ها به‌صورت جزئی است. آزمون‌ها و ارزیابی‌های کارآموزان و دانشجویان» ارائه آموزش‌های عملی و همچنین آموزش‌های مبتنی بر محیط کار (کارآموزی» کارورزی» کار بینی) به تعویق انداخته‌شده است (2021 ,1777۳800) در ارتباط با نحوه ارائه دروس عملی در نظام آموزش و پرورش استان خراسان جنوبی» نتایج نشان داد که نظام آموزشی در دوران کرونا در حوزه آموزش‌های مهارتی نسبت به آموزش‌های عمومی با چالش‌های بیشتری مواجه بوده که بر اساس نتایج حاصل از اين پژوهش این چالش‌ها عموما در حوزه‌های تولید محتوای آموزشی تجهیزات و آمکانات هوشمند. زیرساخ و آسترن ایه ۵۵ تباطای نی ذانش‌آموز و معلم» تکالیف و فعالیت. روش یاددهی- یادگیری, نحوه مشارکت و ارزشیابی گزارش شده است. ازاین‌رو؛ بر اساس نظر مشارکت‌کنندگان پژوهش, را می‌توان در قالب پنج راهبرد تولید,محتوای الکترونیکی, حمایت و پشتیبانی فنی» عوامل اجتماعی, عوامل فردی و مدیریت کلاس درس طبقه‌بندی کرد. یافته‌های پژوهش حاضر؛ همسو با نتایج (378۲00)2020؛ (2020) ۹۷۶۵166 (2020)اه ام صفصسمک؛ (ل202 6 نمو‌ ۸ 1 5 ؛(2012) جززه۷< نعدله۷ م6 ادزم< 526000 و (2017) له ۲ صقنصه5) بوده و نتایج پژوهش‌های فوق را تأیید و تضدیق کرده است. همچنین؛ نتایج حاصل از این پژوهش, بیانگر این بود که آموزش دروس عملی و مهارتی حتی باوجود کم‌ترین کیفیت لازم».در دوره همه‌گیری کووید ۱۹ تعطیل یا تعویق نشده که این موضوع با یافته‌های پژوهش (37۳900)2021]) و (2020) 10-17773500 ناهمسو است. به‌طورکلی؛ نتایج حاصل از این پژوهش» بیانگر این است که آموزش مجازی در شرایط اضطراری یک تغییر موقت. برای انتقال آموزش از سیستم سنتی به آموزش الکترونیکی از طریق فناوری است. آموزش برخط در شرایط اضطراری برای ارائه آموزش و برقراری ارتباط سریع و مطمئن با دانش‌آموزان در زمان بحران ایجادشده است. هرچند بر اساس برخی از مطالعات منتشرشده و نتایج پژوهش فعلی, آموزش الکترونیکی در تدریس دروس نظری موردپذیرش برخی از دانش آموزان و معلمان قرارگرفته است. اما در مورد دروس عملی وضعیت کاملا متفاوت است» زیرا دانش‌آموز را ملزم به کسب مهارت‌های خاصی می‌کند که با توجه رشته‌ها و دوره‌های مختلف. مستلزم نگاه متفاوت است. فراهم ساختن زیرساخت و فناوری لازم در برقراری ارتباط با دانش‌آموزان  ۵ کم شناسایی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه‌گیری کووید -۱۹ و استفاده از فناوری برای ارائه خدمات. دلیلی بر ماندگاری آموزش مجازی در دروس عملی نیست. زیرا که عنصر اولیه در آموزش مجازی» دانش‌آموز است اما در شرایط فعلی, معلمان تنها منبع اطلاعاتی محسوب می‌شوند و دانش‌آموزان نقش چندان فعالی در آموزش مجازی ندارد و استفاده از این رویکرد در ارائه دروس عملی, باعث خواهد می‌شود دانش‌آموزان از کسب تجربیات واقعی محروم شوند و در آینده قادر از مهارت لازم نتایج پژوهش بیانگر این بود که با توجه به نوظهور بودن ارائه دروس عملی به‌صورت مجازی و تفاوت اساسی که در ماهیت این دروس وجود دارد و زمانی می‌توان از آموزش الکترونیکی, حداکثر استفاده را نمود که مهارت‌ها نگرش‌ها و دانش لازم در خصوص فضای مجازی برای یادگيرنده و یاد دهنده فراهم شود. قرضین‌خال: بر آسانی مارب موی ک داشعد برای آزاقه هروتیعطلی یک سر راهبردهای عملی زاف کردند که بر اساس میزان اهمیت آن در سطح استان خراسان جنوبی» به شرح زیر ارائه‌شده است: عقد قرارداد همکاری با سازمان فنیم و خرفه‌ای#8استفاده ان‌ظرفیت‌های سازماق برای تولید مختوای ارائه آموزش دروس عملی از طریق مدرسه تلویزیونی در صداوسیما استفاده از ظرفیت تیم و تیم‌سازی در تهیه و تولید محتوای آموزشی استفاده از راهبرددهای شبیه‌سازی و هوش مصنوعی در طراحی نرم‌افزارهای چندبعدی بالا بردن سطح سواد دیجیتالی معلمان در,جهت تولید محتوای الکترونیکی تشویق خیرین مدرسه‌ساز به‌منظور در اختیار قرار دادن تجهیزات آموزشی برای هنرجویان به‌صورت توسعه زیرساخت اینترنت در تمام نقاط شهری و روستایی از قبیل: افزایش پهنای باند و سرعت تقویت سطح فرهنگ, سواد و توان مالی خانواده‌ها و جدی گرفتن آموزش در فضای مجازی گروه‌بندی کردن هنرآموزان در قالب گروه‌های .۳ الی ۳ نفره جهت حضور در کارگاه‌ها تهیه مستند از فعالیت عملی هنرآموز و اجتناب از ارائه توضیحات نظری برگزاری دروس عملی و مهارتی به صورت چند روز در هفته با حضور تعداد کمتری از دانش‌آموزان نظارت بالینی مدیر مدرسه بر فعالیت‌های عملی و کارگاهی و آرشیو کردن فعالیت‌ها محدودیت‌های اصلی پژوهش حاضر این بود که آموزش دروس عملی در فضای مجازی برای معلمانی که بیشتر در فضای کارگاهی و آزمایشگاهی فعالیت داشته‌اند» یک پدیده نوظهور بود و هنوز معلمان از پتانسیل و قابلیت‌های شبکه آموزش دانش‌آموزی (شاد) اطلاع چندانی نداشتند. نکته‌ای که در استفاده از نتایج حاصل از این پژوهش باید مدنظر قرار گیرد این است که این پژوهش در استان خراسان جنوبی انجام‌شده که در ذیل  فصلنامه تدریس پژوهی سال دهم, شماره دوم تابستان ۳۱ استان‌های محروم کشور قرار دارد و قطعا موقعیت جغرافیایی استان و همچنین» وضعیت اقتصادی, اجتماعی و به‌کارگیری یافته‌های پژوهش» محتاط باشند. برای اطمینان بخشی از نتایج حاصل از این پژوهش» پیشنهاد می‌شود محققان به بررسی راهکارهای ارائه عملی در سایر استان‌ها بپردازند و این موضوع را در یک جامعه ویر مورزدبرزتی قرار دهند تا بتوان با اعتماد بیشتری از نتایج این داسته از پژوهش‌ها و تصمیم‌گیری‌های این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی است که پا حمایت مالی اداره کل آموزش‌وپرورش استان خراسان جنوبی انجام‌شده و پژوهشگران مراتب تقدیر و تشکر خود را از همه مسئولان مدیران» معلمان و همکاران که در به هر نحو ممکن در جهت انجام این طرح همگام بودند؛ اعلام می‌دارند. ۷۱۳۷۵1 ]٩ ۹6 ]٩ ۳6 ۹:۵ 0۵۹۳ 13۵ 360۵۵۲ نع 361000 .(2021) ۳۰ منله‌گ۸ 5 )75670۰ 1۵ 5۵006715 ملع 93 ۳۵/۵] ]٩ 10۲۳۵ ,۲ 16۵۲۵ و عع عمجم 160 اعاصعلنن5 .(2021) ۳۰ بلاط 6 ,3 ۸100۳2 6 ۵۲ 007۲۵۲۱۶۴ 200001 ,قلفنن 00705۵ عطا هصتسل عهمصنصم‌علته دنه [15 3138۳6000 داعزم 1۳ ,کزدزج 0010-19 ۵۵ 1 و0 2-10 ]۹ 110101۵1۵0 ۷۳۳۵1 163006۲5 .(2020) 1 رلطاقجامگ5 6 ول بقفط13850۷ .3 ,00اتقس۸ اعصنلده مع اکتست کعععقل ۳۳ .(2020) بش۸ ,27083060 6۶ ,8 8 بش۸ و۸0[0 [ 267512 10] .73-98 ,(9)1 «و0ع0ع7 1 3636076 ]٩ ۵۱ 7 مععدمکهای  ۷ که شناسایی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه‌گیری کووید -۱۹ 1 .(2021) .3 ,16۵782 6۶ یگ مفتقله5 و رق16۵78 بش۸ ,3۳ ۳نداقجنظط 2 ,رو1010ع50 0۵ 5016665 50010 1 کع میگ 0ع1آمرح۸ .رم ک) 007ع 27 00 عمط ۸ :1۷۳ صز وصنصد 6 0ع0ع31 1۵۶ دعزععاد 50 ۳۵۶۳ .(2021) 1۰ ,تاو صاعمعصنطاح 4 766۳3۲0۲ ۲م 100615 70 70 36۳۹0606۰ عنصع لد 205-2 صعنشش۸ طانا5 .3 مقع137ناظ +۵ وس وقال51370 وس وقانصطا کحصه1/0865 .0 سل ما11 بل م0۵ 0۳۵۳۵۶ عطا کصنسل صمناهاه +عطهنط صذ عصنصمع1 مصه عهنط‌دع) عسنلص0 .(2020) ۰ ,(12)24 ونوا (ط 0 اک 6066 "عاصب5 +عنص هم 8 م.(2020) بل ,عفلنا 6۶ بط بلف۳1630ج و1 و۳10۵027 بش۸ بل و818 7۳ مععطدعالقطل ۸ نعزعنی 07/710-19ع هصنسه عصنلده عععسای عنام وازد ۱2۳ 0۳00765 عط) هصنمولعس۸ .(2022) .ی مصقطروعگ چگ یی مفتنم۸ .۸ مطع0دعززه۲1 1 ع لا 1۵ 200۳023 ۸ نقه هدو 6 عطا صذ وصنصوعا-ه کم کععصعانهط فص 4 ,(9)1 ,76009 0۲6۹60761 ,70۵ 5۵ م۲-اووم عط) هل وصنصوعاته 1و 6 علههظ ۷۷۵۳1۵ فصه ,500 ۳ا0تا. ماه منصهع0 مها [۵ 13۳6۳۳۵0 00-۰ ]٩ 1۵ 36 و 2۳1 ۵۳ 100عع2 115 وک 0۵ (7۷۳7) و۳۵ 00۵ آهن500 "کاصع500 ۶و عا‌عناه عطا عصمامدط .(2016) ۰ .7 مطمکلحقطانظ۸ 6۶ ول تفآ 7۳ 57595 عصنعت ۵۶ کدمنام‌ع06۳ فص مدع عم لمنفود جه ععمعصصجه 16/08 31-4 ,29 00ع۳0 67و71 0۵ 710۳۵۲ 17۳6 .کعکومسام هدمناه وه ۰ ,70308 ۵۲ وگ بقال1 و2 رقاشآ و .۷ و8تفنکه و ,780۵08 سل ,388٩ وگ بقافآ 0071۳0-9 عطا عهصاسل معط صذ کععنعی معط تمصع عصنلص0 .(2020) 8 .(2016) .31/01086061 +۵ ,مگ ی‌زفحج۸ .10 ,7210606 .1 وعزعزژکد 1/130 ۲00320165 م0 عع ۳0[ ع۹۵8 ,2۲۵0۵ ۹۵ ۵۹8۵ [ه دع 0 "31۷2018 8 ع6ع181306 ۵۶ کععده لها عطا عصنادعناده 13 .(2021) 37۰ مه ع1/0 [ 3۵۱96 ۵ ۱٩ ۵۲۵۳۶۵] 00۳ /7000۳۵ ,ک6 600۹ مهزک 1 هس10 3۳06۵1 - ]۵ 7110101611۵011 1۵ 1 ۵۲۵۲۹ 71۳۵9 ۵۵ 1767168 ]٩ ۳06716665 4 اواند 1700 51 2138۳000 عمط ,عاقا0 60۷0-19 16 1 و1600  فصلنامه تدریس پژوهی سال دهم, شماره دوم تابستان [ ۳ کناماعگدز +عطامصه :00710-119 .(2020) .2 .37 ,ق3۳۳6 ۵۶ بخ .10 ,تلع1/1۳00 0601 760100 7700 7106 بعع دما معط -لمصنصه عطا که عصنععصه عکدععنله -10 007 0۶ 10۵61 0۵ ۳۵۷1۵ 10۳86 ۸ .(2021) 8 مفطاعططا0 ع ویک ,[6 80653 «(8)1 ,۳۵۷۳6 ۳۵ ۵۲ 3200 67و71 معصنصوعل فصه عصنفدا <۵ عنصعفهدم 19 6 .(۷۰)2020 ,فا 6 و.ظ رعنکذ و7 و۷۵08 ,3 ,72۳030 و.ظ و506 ول وتا( 0710-9ع عطا دز علممعم عععصنط) عدمصده کععسعنل لمع م1مط‌رعم که رعد .)33 ول 10 کم ,60۳۵۳۵ کص ماه عم نامه فصه کصمنای نامز نعنصعلوزمه 58 .(2020) .5 ,100۳06 6۶ ول 53876603 و۸ (ت610106 501 و۳۰ 146110675 22006 00710-189 عطا عصسل وصنصوعز مصه ددم ۶ صمنامسناصهی عط] ع عصنسل 162060 عمط کاصعلنی خقطم هستهاه۳ .(2021) 36 بش ,زعد7ع38 ,(56) 161 و00۵7 نروواما رد۶ /۵ ۳۵۵0 مکدعزعع502 قصه دععمعللم) نقدمم0 -00710 گم عصط عطا صز صمناع 00 صعلدی 3/0061 .(2020) یک ,1096 066 اکن 1 ماه 156 .(2012) .۸ وعززها< نععکه ۷ ۸ مک ماه[376 نوعع52 :71/20001600 ]٩ ,70۳۳۵ 1۳010 ,ککعععناک عوهت "کاصع0 500 0۵۳ 0۳08۳26 6 1۵ 32675 .(2017) .8 ن0عطه3/0 +6 کل ,3/02۵6 ول من5320 .3 مصتقنصه5 بااز 170076۳ هنک زل۸ ۸ معسعاجه‌نره۸ که واانه۵ ۳ عط هن عصنصه‌عاته که اصعص 006100 6 ۵۶ دعاعائه لفزعم1م رد2 .(2021) 1۰ 3 3/0۳۵۵ ۸ مک م30 طقهطک عطا صز کل نز ۵۶ کنصهای الط تماصعص عطا ۵۳ عکعععنل مزم که اصعص م0610 3] .192-184 :(22) 2 ,0(16ن0ع717 ر ۲71/0٩ 70۵ وود عم ۸ نو خصصصم 6 کعط عنام کتساه 600302 .(2020) ۷۷۰ ,72۵ 6 لا و1808 وس وتتا5

شیوع ویروس کرونا (کووید-19) موجب تعطیلی مدارس اکثر کشورهای جهان شد و ارائه دروس مهارتی و کارگاهی را با چالش اساسی مواجه کرد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوره همه گیری کروید 19 است. پژوهش بر اساس هدف، کاربردی که به روش کیفی انجام شده است. شرکت کنندگان این پژوهش شامل کلیه گروه های آموزشی شاخه های فنی و حرفه ای آموزش وپرورش خراسان جنوبی در سال تحصیلی 1400-1399 بودند. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 15 نفر به عنوان شرکت کننده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. روایی ابزار اندازه گیری با توافق کدگذاران تأیید شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA10 استفاده شد. یافته ها نشان داد که راهبردهای آموزش دروس مهارتی و کارگاهی در دوران همه گیری کووید-19 را می توان در قالب 5 عامل (تولید محتوای الکترونیکی، حمایت فنی، عوامل اجتماعی، عوامل فردی و مدیریت کلاس)، 12 مؤلفه و 54 شاخص طبقه بندی کرد. بنابراین؛ می توان نتیجه گرفت که اثربخشی آموزش دروس مهارتی و کارگاهی آنلاین مستلزم حمایت بهتر از معلمان در محیط های یادگیری آنلاین است و پیشنهاد می شود که توسعه حرفه ای معلمان موردتوجه ویژه قرار گیرد.

505595

براین اساس و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور ضروری است اثرپذیری سبد دارایی سرمایه‌گذاران در ایران از نرخ ارز واقمی و نوسانات آن مطالعه شود و رهنمودهای لازم به دولت و همچنین سظمابوگنارا ی ارگ ری تاه له نخست. آ ایرق نس زمایه از کشوز و بهب ود رفاه اجتمای ( وگلا ۴ اه ار کلیدواژه‌ها: نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد و در مرحله بعد. سرمایه‌ها به‌سوی تولید و کاهش نرخ تورم نوسانات نرخ ارز قیمت ‎ :‏ هدایت شود لناهدف اصلتی این پژوهش بزرسی تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی ب بد دارایی مسکن, قیمت سکه. سرمایه‌گذاران در ایران در راستای سیاست‌های کلی تولید ملی» حمایت از کار و سرمايه ایرانی شاخص کل قیمت سهام.: . است. جهت رسیدن به این هدف. با به‌کارگیری روش توصیفی و کتابخانه‌ای و استفاده از حجم سپرده بانکی. 1 داده‌های سری زمانی کشور ایران در ب از زمان ی ۱۳۷۰ ۱۳۹۸۱3 به آزمون فرضیه‌های تحقیق پرداخته شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها از الگوی خودتوضیح با وقفه‌های صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست. ۳۸۹ توجه به تولید ملی و حمایت از کار و سرمايه ایرانی هدفی است که افزون‌بر تقویت اقتصاد ملی, سیاست کلی در مقابله با تحریم‌ها و بی‌اشر کردن آن‌ها بر اقتضاد کشور را مشخص می‌کند: نام گذاری سال ۱۳۹۱ به:«تولید ملی» این فرصت را ذر اختیار دولت و سایر قوا قرار داد که برای رفع موانع حمایت از تولید ملی گام‌های موثر و عملی بردارند. این نام‌گذاری‌ها درواقع نشانه‌گذاری و سیاست‌گذاری است که با توجه به شرایط کشور اهمیت مبحث تولید و صیانت از سرمایه‌های داخلی در راستای رشد و توسعه کشور را نشان می‌دهد. ضرورت تهیه و تدوین راهبردهای بلندمدت تولید ملی, حمایت از کار و سرمايه ایرانی در برنامه‌ریزی اقتصادی, نقشه راه در حوزه‌های نظری و عملی منطبق بر اهداف اقتصادی در دهه پیشرفت و عدالت. توجه به تولید داخلی و حمایت دوچندان از آن به‌منظور دستیابی به برنامه‌های کلان اقتصادی در چشم‌انداز بیست‌ساله و ضرورت استمرار و توجه به اجرای موثر اصل ۴۴ قانون اساسی و سپردن مدیریت آن به بخش خصوصی, مستلزم ملزوماتی است که نیازمند توجه جدی دولت به‌عنوان مجری اقتصاد.کلان کششور قوه مقننه به‌عنوان سیاست‌گذار و قوه قضاییه به‌عنوان ضابط نظام در عرصه احمایت از فعالیت‌های ساللم اقتصادی است (عموزادخلیلی حبیبی و عموزادخلیلی. ۹۱ #6)۳دالایین مقالگه: تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعصی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در ایران در راقنای سیاسقت‌های,کلی تولید ملی و حمایت از کار و سرمايه ایرانی بررسی شده است. بگز این اشاس, در مطالعته حاضر با الهام از پژوهش آدامز و بارت (2021) و با درنظر گرفتن اینکه در ایزان سعرمایه‌گذازی افراد عموما در بازارهای مسکن. سکه و طلا سهام و سپرده بانکی است. چهشار قرضیه به شرح ذیل طراحی شد: نوسانات رخ ارز بر شاخص کل فیط سام هلول ن‌ااد؛ 7۲ + ۱13820 یه +378 ره + به < 56 17 + بلط یه + ۷8 یه + مه > 5۸۲۸74 17 + ب(ظ یه + 8 یه + مه > 53۳0325 سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. 4 نرخ ارز که برای اندازه گیری آن» از قیمت دلار در بازار غیررسمی استفاده شده است؛ 4 نرخ ارز واقصی که برای محاسبه آن» نرخ ارز اسمی در بازار غیررسمی در دوره مورد بررسی ضرب‌در شاخص قیمت شاخص قیمت عمده‌فروشی در کشورهای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (03۳67) شده و تقسیم‌بر شاخص قیمت مصرف‌کننده در آیران شده است؛ سرمایه‌گذاری به مفهوم ساده و فراگیر عبارات؛استا#به تعویق انداختن مصرف فعلی برای دذستیابی به مصرف بیشتر در آ یند#5اکقا ر اکا ردان" اقتصیادی در مطالعات خوذ به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از عوامل موئسر بر رشد و توسعه پایدار سرمایه‌گذاری کارا است. همواره فرصت‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد؟ ولی اقراد به‌دنبال بهترین امکان نجنارزادهه غاقلی و آل‌داوود (۱۳۹۴) در مطلمهاا هلان تأئیر نوسانات نرخ ارز بر تولید, قیست. مصرف و سرمایه‌گذاری در ایسران» تأئیر نوسانات نرخ ارز بر رشد متغیرهای تولید حقیقی, سطح قيمت‌ها و دو جز از اجزای تقاضای کل (مصرف و سرمایه‌گذاری خصوصی) را در ایران طی سال‌های ۹/۱۳۵۵ ۳۲۳سا ی ها ها کودضه دنل موره نظر: نوسانات نرخ ارز را به دو جز پیش‌بینی‌شده و پیش‌بینی‌نشده تجزینه کرده تأئیر هریک را جداگانه بینی نشگفاف رن وا زا طرطل‌اتانیر بر صافرات» وارذات و تقاضا برای پول داخلی, اجزای تقاضای گل را تحت تأئیر قرار می‌دهد. همچنین با تأئیر بر هزينه کالاهای واردشده» واسطه‌ای و غیره» بر طرف عرضه اقتصاد موثر واقع می‌شود. برای بررسی این موارد» پژوهش مذکور از روش 58111 برای برآورد تخمین‌ها استفاده کرده است. طبق نتایج تحقیق, افزایش در مخارج دولت رشد تولید حقیقی و تقاضا برای مصرف و سرمایه گذاری را تقویت می‌کند. افزایش در نقدینگی رشد تولید و سرمایه‌گذاری و مصرف را افزایش می‌دهد. افزایش رشد قیمت نفت تورم‌زاست و علی‌رغم افزایش رشد مصرف سنمری 1۳۹۸ نأئیر توسانانت: قرغ ار بر فرضت‌های, سرمایه‌گذاری اشرکت‌هاق سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کرد. نویسنده ۱۰۶ شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سال‌های ۱۳۸۹ 1۳۹۴۱ را که به روش حخذف سیستماتیی انتخاب شدند. تحلیل کرد. این پژوهش از لحاظ هدف. جزو پژوهش‌های کاربردی با استفاده از رویکرد پس‌رویدادی است و از نظر روش, در زمره پژوهش‌های توصیفی جای می‌گیرد. نتایج تحقیق نشان داد نوسانات نرخ ارز بر نسبت ارزش بازار دارایی‌ها به ارزش دفتری دارایی‌ها و نسبت ارزش بازار سهام به ارزش دفتری سهام تأثیر می‌گذارد؛ همچنین نوسانات نرخ ارز بر نسبت دارایی‌های ثابت مشهود (ناخالص) به ارزش بازار دارایی‌ها اثرگذار است. حسن‌پور کاشانی و آل‌عمران (۱۳۹۹) در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز و نرخ بهره بر آزادی اقتصادی در کشورهای منتخب اسلامی پرداختند. جامعه آماری تحقیق را چهارده کشور اسلامی, شامل ایران؛ آذربایجان؛ الجزایر مصر اردن؛ مراکش» تونس, لبنان» پاکستان؛ نیجریه» تاجیکستان» سودان» یمن و ترکیه» تشکیل داد. بدین منظور تخمین داده‌های تلفیقی زبانل دسلا ظی هوره ۳۰۰۰ ۷۶۹۶ میا استفاده از روفی پانل ایستا و ثرم‌افزار ایوی وق ضوررت پذیرفت. نتایج برآوردی بیانگر تأثیر مثیت متغیرهای بهره‌وری نیروی کار» تشکیل سرمايه ثابت ناخالص سرانهو ثبات سیاسی دولشنر ۹۷4 حسی‌ززای اقتصادی کشورهای مسلمان است؛ همچنین وجود رابطه منفی بین نوسانات نرخ ارز نوسانات نرخ بهره و نرخ تورم بر شاخص تانه تونگه ون آنه نگوین و هوانگ 5 ,ن2020(0)لذر پزوهشی با عنوان تأثیر نرخ ارز بر تورم و رشد اقتصادی در ویتنام» با انتخاب:داده‌های سری زمانی کشور ویتنام در بازه زمانی ۵ تا ۲۰۱۸ م به بررسی تأثیر نرخ ارز بگراشورم يم رشد اقتصادی پرداختند. آن‌ها بسرای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات از الگوی ۷۸4 استفاده کردند. مطابق نتایج پژوهش, نرخ ارز بر قورم و رشه اقتضادی در راما نیو لین دارم واه اتب آدامز و بارت" (2021) در مقاله چرا سبد دارایی کشورها در معصرض نرخ ارز اسمی قرار دارد؟ با انتخاب ۱۱۶ کشور در بازه زماني۱۹۹۰۷ تا ۵ م تأئیسر نرخ ارز اسمی بر سبد دارایی کشورها را مطالعه کردند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات از روش‌های تحلیل حساسیت و اقتصادسنجی استفاده کردند. نتایج تحقیق حاکی از تأثیر معنادار نرخ ارز اسمی در تحلیل کینز یا مکانیسم سنتی» نرخ بهره فقط بر قیمت یک دارایی, مانند اوراق قرضه. 09 13028 یک معوع ٩ حاص۸ ۵۵٩ ع1 طصقط1 1۰ سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. متمرکز است. در کنار قیمت اوراق قرضه» قیمت دو دارایی دیگر نیز به‌عنوان کانال‌هایی برای اثرگذاری سیاست پولی,» توجه زیادی را به خود جلب کرده که شامل نرخ‌های ارز و قیمت‌های سهام است. جیمز توبن نظریه‌ای ارائه کرده است که از آن به نظريه ٩ توبین یاد می‌شود. نظريه ٩ توبین چگونگی تأثیر سیاست پولی بر اقتصاد از طریق اثرات سیاست پولی بر ارزش‌گذاری سهام را توضیح می‌دهد. جیمز توبین 4 را به‌عنوان ارزش بازاری بنگاه‌ها تقسیم بر هزينه جایگزینی سرمایه تعریف می‌کند. اگر ٩ زیاد باشد» یعنی قیمست بازاری بنگاه‌ها نسبت به هزينه جایگزینی سرمایه گران است و سرمايه جدید (ماشین‌آلات و تجهیزات جدید) نسبت به ارزش بازاری بنگاه‌ها ارزان است. پس بنگاه‌ها می‌توانند سهام منتشر کنند و بات آن قیمت گرانی نسبت به هزينه تسهیلات و ماشین‌آلاتی که خریداری می‌کنند. بگیرند. در این صورت» مخارج سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها افزایش می‌یاید؛ زیر شرکت‌ها می‌فواتسه با انقشار مقادیر کمشری سوام عفدار بیفشتری قالاهای سرمایه‌ای جدید خریداری کنند. چارچوب نظريه مودیگیلیانی بر تغییرات روت بر مصرف خانوار تأکید می‌کند. چیزی که مخارج مصرفی,را تعییپلق می‌کنید. فقط درآمد امروز نیست» بلکه شامل منابع درآأمدی مادام‌العمر مصرف کننه گان,می‌ششود. بنابرایین جز مهم منابع درأمدی ماذام‌العمر مصرف‌کنندگان»: تروت مااوججل رگا کولس عمسد؛ آن زا سهام تشکیل می‌دهد. افزایش قیمت سهام» ارزش ثروت مالی افزایش می‌یاید و با افزایش ثروت. مصرف زیاد می‌شود و تقاضای کل روند فزاینده‌ای می‌گیرد. دو کاتال ثروت و ٩ توبن امکان بیان تعریفی عمومی از کانال سهام را فراهم می‌کند؛ به‌گونته‌ای که می‌توان آن‌ها را برای بازار مسکن هم به‌کار برد؛ آنجا که مسکن هم به‌صورت سهام است. افزایش در قیمت‌های مسکن باعث افزایش قیمت آن نسبت به هزيشه جایگزیسی می‌شود و لذا ٩ توبن برای هسگن رشدام یکند و پدیی ترتیب: تولیه سآگی تحریک می‌ شود 20109 رطاط دنه در سفنت موسوم تفگ ر اقتمهادی کت وروی رکه عطری ی‌انتظ ارات عفلایسی, قیمسته دارایی به‌سادگی باید مبانی اساسی بازار آن دارایی را منعکسع کند. درواقع قیمت دارایی ممکن است فقط به اطلاعاتی درمورد بازده‌ضای جناری و آیندهآناشی از دارایی بستگی داشته باشد. انحراف از این ارزش بنیادی بازار دارایی به‌عنوان قرایین ظاهصری غیرعقلایی بودن شناخته می‌شود؛ درحالی که ايده فعالان بازارهای مالی منعکس‌کنندهه نگرش متفاوتی درباره نحوه شکل‌گیری قیمت‌ها در بازارهای دارایی است. آنان معتقدند مبانی اساسی بازار دارایی تبها بخشی از چیزی است که قیمت‌های دارایی‌ها را تعییسن می‌کند. اقتصاددانان با توجه به تجربیات تاریخی درمورد شکل‌گیری حباب‌ها در بازارهای دارایی به‌تدریج به این ایده گرایش یافته‌اند که به نظریه‌پردازی درمورد حباب‌ها بپردازند. اقتصاددانان مکتب شیکاگو و طرفداران اقتصاد طرف عرضه وجود هرگونه حباب را تکذیب کرده و معتقدند آنچه به‌عنوان حباب مطرح می‌شود. درواقع نتيجه عوامل واقصی است و نیز باورند که اعلان وجود حباب در سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, بازار توهین به انسان اقتصادی است؛ چراکه آن‌ها این موضوع را بیان پاره‌ای نقایص روانی و ذهنی در افراد می‌دانند که رفع آن‌ها نیازمند دخالت دولت است (گرجی, ۱۳۸۴). دیدگاه دوم که مورد حمایت کینزین‌ها و طرفداران رفتار مالی است بیان می‌کند که وجود خباب‌ها واقعیت است و نیز حباب‌ها به‌دلیل عوامل روانی و ذهنی فعالان بازار که در عبارت غیرعقلانی بودن افراطی خلاصه می‌شود و در کانون آن رفتارهای سفته‌بازی فعالان بازار قرار دارد» ایجاد می‌شود. دیدگاه سوم متعلق به مکتب اتریشی است که براساس آن» حباب‌ها متشکل از تغییرهای واقصی و روانی است که از مسیر سیاست‌های پولی ایجاد می‌شود و درواقع حباب ناشی از سیاست‌های پولی انبساطی است؛ به عبارت دیگر در غاب تزریق پول» حباب‌ها حادث نمی‌شود. نتيجه تزریق پول به اقتصاد این است که توزیع نادرست منابع گسترش می‌یاید و بدین وسیله فعالیت‌های سفه‌بازی و نامولد بر فعالیت‌های مولد پیشی می‌گیرد این تحقیق از نظر روش» توصیفی و از نظر هدف. کاریردی است و با توجه به اینکه محقق درصدد یافتن تأثیر متغیرها بر یکدیگر اسکت. در‌شمار تققیقات علی قرار می‌گیرد. جامعه آماری تحقیق شامل داده‌های سری زماننی کشور اینران در بازه زمانی ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۸ است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها از الگنوی خودتوضیح با وقفه‌های توزیع‌شده (۸1471) و به‌منظور محاسبه نوسانات نرخ ارز از روش ۸1۹۴71 و 0۸1۹077 استفاده شده است. داده‌های تخقیق از بانک مرکنزی» وزارتااف شیاه ماک آمار آینران گرداآوزری شده است: ابتدا به مدل‌سازی نوسانات نرخ ارز واقعی,پرداخته"شید. با استفاده از معیار شوارتز - بیزین (580) پس از تعیین رتبه مانایی (0)» تع‌داد جملات خودرگرسیو و تعداد جملات میانگین متحرک برای تخمین معادله میانگین؟ به‌منظور استفاده از آن برای برآورد و محاسبه متغیر توساناته ین شده تراسانی ایغ تیار شوارمز سپیزین هر بان خالت‌های تلف قراید (۸1۹1۸/۸)1,1,1 به‌عنوان بهترین حالت لحاظ گردید. چنانچه مدل به‌درستی تصریح شده باشد. هم‌بستگی سریالی در اجزای اخلال نباید وجود داشته باشد (1992 ,16706 مک ۴0۶ ,80116110۷). به این منظور با استفاده از آزمون ضریب لاگرانژ" (/1۸) این موضوع بررسی و تأیید شد. جهت بررسی وجود ناهمسانی واریانس در مدل, از آزمون /۸1077-1۸ استفاده شد. همان‌طور که در سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. جدول ۱ آمده» فرضيه صفر مبنی بر نبود همسانی واریانس رد و فرضيه مقابل پذیرفته می‌شود. با توجه به تأیید وجود اثرات ۸3677 و همچنین با استفاده از معیار شوارتز - بیزین (85860) مدل‌های متفاوت بررسی شد و درنهایت بهترین الگو برای مدل‌سازی نوسانات نرخ جدول ۲. بر آورد مدل (0,1) 6۸1677 برای نرخ ارز در مرحله بعد. نتایج روش ۸1۹6017 به‌عنوان مغیاری برای نوسانات نرخ ارز در تابع الگوی خودبا زگشت با وقفه‌های توزیعی گسترده (۸71) قرار داده و اثر آن همراه با سایر متغیرها برای تخمین الگو ابتدا باید مانایی متغیرهای مورد نظر بررسی شود. آزمون ريشه واحد یکی از معمول‌ترین آزمون‌هایی است که برای تشخیص مانایی یک فرایند سری زمانی به‌کار گرفته می‌شود. این آزمون به دو صورت آزمون دیکی - فولر و آزمون دیکی - فولر تعمیم‌یافته انجام می‌شود. در این مقاله» از آزمون دیکی - فولر تعمیم‌یافته استفاده شد. مطابق نتایج» متغیرهای نوسانات نرخ ارز واقسی» قیمت مسکن و حجم سپرده‌های بانکی در سطح مانا بوده و متغیرهای نرخ ارز واقصی, شاخص قیمت سهام و قیمست سکه با یک بار تفاضل گیری در سطح یک مانا شده است. نتایج آزمون ريشه واحد در جدول ۲ آمده است. سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, تابستان ۱۳۰۱ دور ۱۰ شماره ۲ من ساست‌ای ری وگن جدول ۳. نتایج آزمون دیکی -فولر تعمیم‌یافته برای بررسی ابستایی متغیرها در سطح و تفاضل مرتبه اول در مطالسه خاضر, به‌منظ ور بررس اه مکی اسآ زمون بریوش - پاگان؛ استفاده شد. نتایج این آزمون در جدول ۴ بیان شده است.با توجه به آماره احتمال آزمون» وجود آزمون بریوش - پاگان (متغیر وابسته قیمت مسکن) ۵۸ ۶ آزمون بریوش - پاگان (متغیر وابسته آقیمت سهام) عغ ۳۷ آزمون بریوش - پاگان (متغیر وابسته حجم سپرده,پانکی) ۳۲ ۸۰ آزمون بریوش - پاگان (متغیر وابسته قیقّت سّکه) ۹۴ ۸ استنباط و تجزیه‌وتحلیل در روش آ۸77 مشتمل بر سه معادله پویا بلندمدت و تصحیح خطاست. همچنین از معیار شوارتز - بیزین (5386) برای تعیین وقفه‌های بهينه مدل, به‌دلیل اینکه وقفه‌های کمتری را به‌کار می‌برد. استفاده می‌شود (1992 ,3/6976 بک 301200 ,8206[66). ۳۹۶ سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. نتایج جدول ۵ نشان می‌دهد ضریب تعیین برابر با ۰/۸۸ و آماره ۳ برابر ۲۶۶ و احتمال آن ۰ است که حاکی از قدرت توضیح‌دهندگی زیاد مدل و معناداری کل رگرسیون است. آماره آزمون دوربین وانسون فقدان خودهم‌بستگی در مدل را نشان می‌دهد. پس از برآورد معادله پویا برای اطمینان از وجنود رابطه بلندمدت, باید آزمون باند؟ را برای اطمینان از وجود هم‌انباشتگی انجام داد. فرضيه صفر در این ,حالت معناداری بیانگر این است که هم‌انباشتگی یا رابطه بلندمدت میان متغیرها وجود ندارد و فرضيه مقابل بیانگر وجود رابطه هم‌انباشتگی یا بلندمدت است. در این حالت اگر مقدار آماره 7 محاشباتی آزمون باند از مقادیر بحرانی ارائ‌شده توسط باند بزرگ‌تر باشد.» فرضيه صفر رد و وجود رابطه بلندمدت پذیرفته می‌شود. در غیر این صورت. وجود رابطه بلندمدت رد می‌شنود. نتایج آزمون باند در جدول ۶ آمده است. ۱۳۳۰ ۲ دا وچو رایظه ندمت ت یی مین تفلوق: سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, نتایج جدول ۶ نشان می‌دهد مقدار ۳ آزمون باند برابر با ۱۳/۲۰ است که از مقادیر بحرانی بزرگ‌تر است؛ لذا می توان گفت در سطح ۱ درصد و با ٩۹ درصد اطمینان» رابطه بلندمدت میان متغیرهای الگو وجود دارد. پس از آزمون هم‌انباشتگی و اطمینان از وجود رابطه بلندمدت. نتایج حاصل از بردار هم‌انباشتگی برای تعیین عوامل موّثر بر قیمت مسکن در کوتاه و بلند مدت به‌ترتیب در جدول‌های ۷ و ۸ ذکر شده است. نتایج جدول‌های ۷ و ۸ نشان,می‌هد نرخ ارز واقعتی و نوسانات آن هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت بر قیمت مسکن تأنیسر معنادار دارد؛ ولی این تأنیر در کوتاه‌مسدت منفی و در ۲-۳-۵. الگوی پویای .۸01 برای متغیر شاخص کل قیمت سهام براساس نتایج جدول ٩ ضریب تعیین برابر با ۰/۸۵ و آماره ۲ برابر با ۵۴ و احتمال آن ۰/۰۰۰ آست. که خاکی :از قدرت: توصضیح‌دهندگلی زباد فسدل و نتشاداری کل رگرسیون است: آضاره آزمون دوربین واتسون فقدان خودهم‌بستگی در مدل را نشان می‌دهد. سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. پس از برآورد معادله پویا برای اطمینان از وجخود رابطه بلندمدت باید آزمون باند؟ را برای اطمینان از وجود هم انباشتگی انجام دهیم. فرضّیته اصفر ,در این حالت معنی‌داری بیانگر این است که هم انباشتگی با زابطه بلنن‌گارتگان مندهو لگ يگيندارد و قرضیه مقابل بیانگر وجود رابطه هم انباشتگی يا بلندمدت است. در ایق حالت اگر مقدار آماره ۲ محاسباتی آزمون باند.» از مقادیر بحرانی ارائه شده توسط باند بزرگتر باشد. فرضیه صفر رد شده و وجود رابطه بلندمدت پذیرفته می‌شود. در غیر این ضئوّرت,وجود رابطه بلندمدت رد می‌شود. نتایج سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, تابستان ۱۳۰۱ دور ۱۰ شماره ۲ من ساست‌ای ری وگن همان‌طور که در جدول ۱۰ مشاهده می‌شود. مقدار ۳ آزمون باند برابر با ۱۷/۷۸ است که از مقادیر بحرانی بزرگ‌تر است؛ لذا می توان گفت در سطح ۱ درصد و با ۹٩۹ درصد اطمینان, رابطه بلندمدت میان متغیرهای الگو وجود دارد. پس از آزمون هم‌انباشتگی و اطمینان از وجود رابطه بلندمدت. نتایج حاصل از بردار هم‌انباشتگی برای تعیین عوامل موثر بر قیمت سهام در کوتاه و بلند مدت به‌ترتیب در جدول‌های ۱۱ و ۱۲ آمده است. یافته‌های جدول‌های ۱۱ و ۱۲ نشانمی‌دهد که نرخ ارز واقعی و نوسانات آن هم در کوتاه‌مسدت و هم در بلندمدت بر شاخص کل قیمت سهام تأیسر معنادار دارد. طبق نتایج به‌دست‌آمده» تأیر نرخ ارز واقعی در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر شاخص کل قیمت سهام مثبت است. از طرفی نوسانات نرخ ارز واقعی در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر شاخص کل قیمت سهام منفی است. نتایج جدول ۱۳ حاکی از این است که ضریب تعیین برابر با ۰/۹۶ و آماره ۳ برابر با ۳۸۲۴ و احتمال آن ۰/۰۰۰ است. که قدرت توضیح‌دهندگی زیاد مدل و معناداری کل رگرسیون را بیان می‌کند. آماره آزمون دوربین وانسون فقدان خودهم‌بستگی در مدل را می‌نمایاند. ۴۰۰ سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. پس از برآورد معادله پویا برای اطمینان از وجود رابطه بلندمدت باید آزمون باند را برای اطمینان از وجود هم‌انباشتگی انجام داد. فرظيه طفزدر,ایشن حالت معناداری بیانگر این است که هم‌انباشتگی یا رابطه بلندمدت میبان متغیرها و جنود ندارد و فرضيه مقابسل بیانگر وجود رابطه هم‌انباشتگی يا بلندمدت است: دابو ۴ الیل آمساره 7 محخاسباتی آزسون باند از مقادیر بحرانی ارائه‌شده توسط بانند بزرگ‌تر باشد. فرضينه صفتررد و وجود رابطه بلندمدت پذیرفته می‌شود. در غیر این صورت» وجمود.رابطه بلندمدت رد می‌شود. نتایج آزمون باند در نتاییج جدول ۱۴ نشان می‌دهد مقدار ۳ آزمون باند برابر با ۱۳۰/۴۰ است که از مقادیر بحرانی بزرگ‌تر است؛ لذا می‌توان گفت در سطح ۱ درصد و با ٩۹ درصد آطمیشان وانطسه بلندمسدنت یسنان منتقیرقضای الکو وجسود:دآرد. ی از آژزمسون فمانباشسنتگی و سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, اطمینان از وجود رابطه بلندمدت. نتایج حاصل از بردار هم‌انباشتگی برای تعیین عوامل موثر بر حجم سپرده بانکی در کوتاه و بلند مدت به‌ترتیب در جدول‌های ۱۵ و ۱۶ ذکر براساس نتایج جدول‌های ۱۵ و۰۱۶ نرخ ارز واقعیو نوسانات آن هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت بر حجم سپرده بانکی آنأثیر معنادار می‌گذارد. طبق یافته‌ها تأنیر نرخ ارز واقصی و نوسانات آ در کوتاه‌مدت بر حجم سپرده بانکی منفی و در بلندمدت مثبت است. نتایج اجلدوژّن ۲۷۰ گویای آین است که ضریب قیین,برایر با ۸۸و آماره# برایبر ۷۳ و احتمال آن ۰۱۰۰۰ است که حاکی از قدرت توضیح‌دهندگی مناسب مدل و معناداری کل رگرسیون است. آماره آزمون دوربین واتسون نشان‌دهنده نبود خودهم‌بستگی در سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. پس از برآورد معادله پویا برای اطمینان از وجود رابطه بلندمدت باید آزمون باند را برای اطمینان از وجود هم‌انباشتگی انجام داد. فرضيه صفار درایشن حالت معناداری بیانگر این است که هم‌انباشتگی يا رابطه بلندمدت میان متغیرهنا وجود ندارد و فرضيه مقابل بیانگر وجود رابطه هم‌انباشتگی يا بلندسدت است. درایان ایشا آماره 7 محاسباتی آزمون باند از مقادیر بحرانی ارائه‌شده توسط باند بززگ‌تر باشد. فرضيه صفر رد و وجود رابطه بلندمدت پذیرفته می‌شود. در غیر این صورت؛ وجود رابطه بلندمدت رد می‌شود. نتایج آزمون باند در طبق نتایج جدول ۱۸ مقدار ۳ آزمون باند برابر با ۸/۲۴ است که از مقادیر بحرانی بزرگ‌تر است؛ لذا می‌توان گفت در سطح ۱ درصد و با ٩۹ درصد اطمینان یک رابطه بلندمدت میان متغیرهای الگو وجود دارد. پس از آزمون هم‌انباشتگی و اطمینان از وجود رابطه سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, بلندمدت. نتایج حاصل از بردار هم‌انباشتگی برای تعیین عوامل موثر بر حجم سپرده بانکی در کوتاه و بلند مدت به‌ترتیب در جدول‌های ٩۱۹ و ۲۰ ذکر شده است. نتایج جدول‌های ۱۹ و ۲۰ نشان می‌دهد نرخ ارز واقصی و نوسانات آن هم در کوتاه‌سدت واهتم دز بلند مدرگ بر قیم متا تیر یادا مارد برلسوامی نتایی تأتیر نترخ ارز واققی :و نوسانات آن در کوتاه و بلند قدت بر قیمت ستکه مثبت است: امروزه دستیابی به اهداف اقتصادی در هر کشوری بدون مشارکت عمومی افراد آن قابل تصور نیست. یکی از راه‌های مشارکت افراد در توسعه اقتصادی, سرمایه‌گذاری است؛ زیرا از این طریق,» پس‌اندازهای کوچک و سرگردان مردم به‌سمت فعالیت‌های مولد و تولیدی سوق می‌یابد و چرخ تولید و اقتصاد به حرکت درمی‌آید. بر این اساس در مطالعهه حاضر, با هدف ضرورت حفاظت از سرمایه‌های داخلی و سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور در راستای ممانست از خروج سرمایه‌ها از کشور و بهبود رفاه اجتماعی, به بررسی اثرپذیری سبد دارایی سرمایه‌گذاران در ایران از نرخ ارز واقعی و نوسانات آن در راستای سیاست‌های کلی تولید ملی سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. نتایج تحقیق نشان داد نرخ ارز واقصی و نوسانات آن سبد سرمایه‌گذاری افراد (شامل مسکن, سهام؛ سپرده بانکی, سکه و طلا) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. براساس یافته‌های تحقیق, در کوتاه‌مسدت نرخ ارز حقیقی و نوسانات آن با قیست مسکن رابطه معکوس و در بلندمدت با قیمت مسکن رابطه مستقیم دارد؛ به این ترتیب که در کوتاه‌مدت با افزایش نرخ اززه از رونق بازاز مسکن کاسته می‌شود و این رکوه زمینه :را برای مساعدشدن این بازار به نفع مستاجران یا همان متقاضیان رهن و اجاره تغییر می‌دهد؛ به این دلیل که مردم بیشتر تمایل دارند سرمايه خود را به خرید ارز اختصاص دهند و از سودهای کوتاه‌مدت بهره ببرند و بنابراین ممکن است املاک خود را زیر قیمت متداول کنونی بفروشند. اما در بلندمدت نتیجه کاملا برعکس خواهد بود؛ چراکه با افزایش نرخ ارز تمام کالاها و تجهیزات مرتبط با ساختمان متأثر از افزایش نرخ ارز افزاییش قیمت خواهد داشت و درنتیجه نرخ تمام‌شده هر واحد آپارتمان برای سازندگان افزایش می‌پیاید و با بهای بیشتری به متقاضیان عرضه می‌شود. درمورد تأئیر نرخ ارز حقیقی بر سهام شرکت‌ها می‌توان گفت افزایش نرخ ارز حقیقی موجب افزایش صادرات شرکت‌ها می‌شبود و قیمت سهام را افزایش می‌دهد؛ ولی در ارتباط با تأثیر منفی نوسانات نرخ ارز حقیقتی بر اشهام, با توجه به تأثیر بالقوه نوسانات نرخ ارز بر کل اقتصاد. چنین تأثیراتیخظر نسرمایه گذاریزاافزایش می‌دهد و سرمایه گذاران منابع مالی خود را کمتر وارد فعالیت‌های مولد. مانند بورس» می‌کنند و درنتیجه قیمت سهام کاهش می‌یاید. همچنین درباره تأئیر افزایش نرخ ارزو نوسانات آن در کوتاه‌مسدت بر حجم سپرده‌های بانکی می‌توان گفت در ۲اه دنا گایر بازارها مانشد سکه.و طلذ برای سرمایه‌گذاران بیشتر است و خجم مردی‌بانک ی کاهش می‌یابد؛ ولی در بلندمدت با توجه به اینکه تأثیر نوسانات نرخ ارز» خطر سرمایه گذاری را افزایش می‌دهد. سرمایه گذاران منایع مالی خود را به‌سمت سرمایه‌گذاری‌های کم‌خطر مانند سرمایه‌گذاری در بانک‌ها سوق می‌دهند و بنابرایین حجم سپرده‌های بانکی افزایسش می‌یاسد. درنهایست درمورد تأئیر مثبت نرخ ارز و نوسانات آن بر قیمت سکه و طلا در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌توان گفشت با افزایش نرخ ارز و نوسانات آن تورم افزایش می‌پاید و افراد از بیم کاهش ارزش پول, به سرمایه گذاری در سکه و طلا روی می‌آورناد که ضمن حفظ ارزش پول در کوتاه‌مدت. انتظار کسب سود در بلندمدت نیز خواهند داشت. با عنایت به نتایج به‌دست‌آمده» فرضیه‌های با توجه به اهداف سیاست‌های کلی تولید ملی و حمایت از کار و سرمايه ایرانی» درجهت کاهش اثرات زیان‌بار افزایش نرخ ارز و نوسانات آن بر سرمايه افراد و همچنین سوق دادن سرمایه‌ها بهسمت فعالیت‌های مولد. براساس یافته‌های تحقیق, تعیین یک رژیم ارزی مطلوب می‌تواند تعادل پایدار را به بازار ارز در کشور برگرداند. به‌نظر می‌رسد شناور شدن سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی, تابستان ۱۳۰۱ دور ۱۰ شماره ۲ ۰ مان راستی راب وی وکلان سازاد ارز و تقویت ای بازاز ازطریق سیالست‌های ارقادی بانگ مرکرزی کهمقناسب با کامشن دخالت مستقیم در بازار ارز است. می‌تواند زمینه‌های سفته‌بازی را در این بازار کاهش دهد و از نوسان‌های رو به افزایش قیمت‌های ارز بکاهد. در کشور ایران» بازارهای مالی, خصوصا بازار سهام پیشرفته و فعال, وجود ندارد و سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را بیشتر به‌صورت غیرواقعی (غیرمولد) مانند بازار سکه و طلا پس‌انداز می‌کنند. از این رو مسئولان باید مسیر سرمایه‌گذاری در بازارهای مولد مانند بورس را بیش از پیش هموار نمایند. درنهایت پیشنهاد می‌گردد دولت به سیاست‌های پایداری نرخ ارز از طریق یکسان‌سازی و هماهنگی نرخ ارز بنابه اظهار نویسندگان» در این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافعی وجود ندارد. سید شمس‌الدین حسینی و همکاران.تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه‌گذاران در راستای حمایت از سرمايه ایرانی. 0۵1 1۵ ۵00560 دمناگامم اعدقه "ععتفصهامه عجه 0ط ۷۷ .(2021) بط مااعسدظ ۶ بل مفصعل۸ ۰ 110 ,۳10766 ۵۳۵ 0۵0[ ,1۵۲۵۵۵۳۵ ]٩ 70۵ فاد ععصعطان 67۱۵ ۵16876 4 .(2012) .۳ مفاناقطکط 220مصسم۸ عک مش بزطازط11۵ ,4 بزاناقطکط 0و2و۸ 0اه ۵۱۵ 100 7118و رتناک :0021201 ,1۵110۵ ۵۳ کهآ ار هنز 0۱۵ 1604 هام2 وه +«مطه]آ ع مرگ نصمنام۵م2۳ منهذ ده ععصنکد0 آهدمنوعط 100۰ 1 6 :05 72ع نزمه 16۶ !ا۵5) عامرصند عصمد 0۵ .(1992) .ل ,3/306 ۶ بل ما10 مش م66 معط [ 700۵1 ععصق560 هز عصناه وم ۸۳6۲ .(0992) یک تعصمتگط عک بط منامط۲ 1 8011010۷ 6 ,071۸171168 رنز0 17106377716711 091 31/۵101[ 061100186 ۳ 10001 776 .(2019) .۸ ووعحطعاطاعطی 8امع ۸۲ 200 ماع 3/202 مک م۳0 حز واگ 310 00 ععص ص00 آهدوناها< م5 211020 آهزم ص۲0 معط 60165 13۵0-6011016 6۳۵۳965 .(2005) ظ ما60 0 1۵110۱ ع۵18ع0 [ه 7010001 .(2020) بل بقع و۸1 6۶ مظط مفصقطکها۳۵ و۲۳۵۹ ۵ 006۵۵ [عنط1 6ط1 0168 131007116 6و3 1 راومه عنه ۵ ۳۵/6 10691 (۳۵۳۹۵۵) بصقحط6 1 معصتاصامعع ۸ 60ک02-/وا 100 وصه وگ یمس عنصمم۳ 1010 .1/0765 ,۳311۵۳۵/۵ ۵۳۵ ,50009 ,۵۲3006 30015 7۳6 .(2010) .5 ۳۰ مصاطدن16 01 ۵۱۶2 7٩ ۲۹۶۲ 776 .(2015) .5 ,۸1000000 که مسا مزاعطاوش۸ مس مط2206ندزه1< 1310۵0۵1 56000 عط 1 بو 0 ۵010116310106711 ناکم معا م0210 و 706106711 66071077116 17۱ 16۹0۵۹ ها زحزه هدع 08 21700011 8 ۸02 .(2008) 3/۰ ماطکله 210 10 500606 ۵۶ 0366 موانده تا همم منصعادآ ۵۶ 3 طاعج 3۵۹ 10۰ 0۳۲ 86 0۴ 0201 156 .(2020) 36۰ مطص۵ 110202 ۶ 1 مصعجتع + طص۸ ۷۵۵ ,13 ع1 طاصقط1 :4 ,1۵106۲5 5601666 17009616 بصقا ۷ ل ط۳0ع مدمه فص صمناهاگصذ ۵۵ 1۵16 .388-07 ,(2) 10 5/. ۳۳۵۸۵۵0۰ آهانمرد) معنصصگ ام دونا 0 دز مزاماو ۳ "صرواکه صا و کصمتاهه ۳ مافگا مدا ام ام مهس 106 ب(2022) باه اه ناگ مگ مفطففکم13 407

یکی از اهداف سیاست های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی، ضرورت حفاظت از سرمایه های داخلی و سرمایه های ایرانیان خارج از کشور در راستای ممانعت از خروج سرمایه ها از کشور و بهبود رفاه اجتماعی بوده است. اهمیت این موضوع به حدی است که سال 1391 به این عنوان نام گذاری شد. از طرف دیگر در سال های اخیر، نرخ ارز در کشور نوسانات بسیاری داشته و قطعاً بر سبد دارایی سرمایه گذاران اثرگذار بوده است. بر این اساس و در مسیر تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسی در چشم انداز بیست ساله کشور، ضروری است اثرپذیری سبد دارایی سرمایه گذاران در ایران از نرخ ارز واقعی و نوسانات آن مطالعه شود و رهنمودهای لازم به دولت و همچنین سرمایه گذاران ارائه گردد تا در مرحله نخست، آسیب پذیری سرمایه ایرانی از نوسانات نرخ ارز به حداقل برسد و در مرحله بعد، سرمایه ها به سوی تولید و کاهش نرخ تورم هدایت شود. لذا هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی بر سبد دارایی سرمایه گذاران در ایران در راستای سیاست های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی است. جهت رسیدن به این هدف، با به کارگیری روش توصیفی و کتابخانه ای و استفاده از داده های سری زمانی کشور ایران در بازه زمانی 1370 تا 1398 به آزمون فرضیه های تحقیق پرداخته شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از الگوی خودتوضیح با وقفه های توزیع شده (ARDL) استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از تأثیر معنا دار نوسانات نرخ ارز بر سبد دارایی سرمایه گذاران است.

508268

. ۵صه مخصحسقط آهنمود م۳۵ ,اصعصم واه عل که اعلومص صعنصوات‌نصمادآ عط۲ 1۵ استادیار» گروه الهیات و معارف اسلامی, دانشگاه فرهنگیان» خراسان رضوی ایران (نویسنده دانشجوی کارشناسی ارشد» رشته مگاووه خانواد»موپییظ حکمت رضوی» مشنهد. ایران. دانشجوی کارشناسی ارشد: پشته مشاووگخانواده: مولوشه ححگت رضوی: سشنهد: آیرآن, هدف پژوهش حاضر بررسی ضرورت تأسیس وزارت خانواده در جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به عرانغ چالش‌ها و الرامات آن است. این پژوفش در رانگتای تحقق اهداف آموزشی درس دانش خانواده و جمعیت و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان داد چالش‌هایی مانند نگرش سکولاری و غیر سیستمی برخی از دولت‌مردان» عدم یکپارچگی و تورم قوأنین و مدیریت‌های جزیره‌ای» مانع تأسیس وزارت خانواده هستند. همچنین دلایلی نظیر اجرایی کردن سیاست‌هاتی ابلاغی و قوانین» دستیابی به خانواده پایداره رسیدن به الگوی اسلامی- ایرائی"پیشرقت, کاهش آسیب‌های |جتماعی و.. ضرورت تأسیس وزارت ۱. تاریخ ارسال: ۱۴۰۰/۰۹/۲۴ ؛ تاریخ اصلاح: ۱۴۰۱/۰۱/۲۵ ؛ تاریخ پذیرش: ۱۴۰۱/۰۲/۰۸ بقا» رشد و تعالی همه‌جانبه کشورها مبتنی بر سرمایه‌های آن است. مهم‌ترین ثروت هر کشور سرمایه نیروی انسانی آن بوده و خانواده بهترین بستر افزایش جمعیت. رونق ملی» توسعه و تعالی آحاد جوامع محسوب می‌شود. خانواده یکی از زیربنایی‌ترین نهادهای اجتماع بوده که در هر فرهنگ و تمدنی» ارزش و جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. ارزش و اهمیت ویژه خانواده را در کارکردهای گوناگون آن می‌توان یافت» کارکردهایی که در همه شئون اجتماع نقش مهمی را ایفا می‌کنند. ویلیام اف. آگبرن! شش کارکرد اصلی را برای خانواده مطرح کرده است که عبارتند از: تولید مثل» حمایت و مراقبت» جامعه‌پذیری,» تنظیم رفتار جنسی» عاطفه و همراهی, اعطای پایگاه اجتماعی (324-325 .0 ,1989 ,5002046). البته دیدگاه عالمان اسلامی» کمی متفاوت بوده و برای زندگانی انسان دو بعد دنیایی و آخرتی قائل هستند (تحریم» ۶)." از این‌ری مکتب اسلام در ارائه برنامه‌ها و آموزه‌های خود» به هر دو جنبه از حیات انسانی توجه نشان داده است (قصص,» ۷). خانواده به عنوان ایک نهاد تأثیرگذار» در خوشبختی دنیوی و اخروی انسان» در منظومه معرفتی اسلام؛ از جایگاه برجسته‌ای برخورداز است. آموزه‌های اسلام در نگرش به خانواده و کارکردهای آن به گونه‌ای طرح‌ریزی شده که ضمن از بین بردن زمینه‌های تنش و تضاد و ایجاد پیش‌نیازهای استحکام» خانواده را در ایفای نقش سعادت‌بخشی به افراد یاری دهد. بر این اساس, سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان حاکمیت‌های موجود در سراسر دنیا ؛کلیه تصمیمات و اقلناسات خوذ را بر مبفاق ارتقاو سقاظت از این نها اجقماعی قزار می‌دهند: کشررهایی نظیر آلماق ترکیه و فنلاند با تأسیس وزارت خانواده» سیاست‌ها و خطمشیهای مختلفی در زمینه سیاست‌گذاری برای خانواده دارند و وزارت خانواده به عنوان متولی مقتدری فعالیت می‌کند. در ایران بر اساس تحقیقات انجام شده» از اول انقلاب تا هه ۸۰» فقط چهار درصد کل سیاست‌های جمهوری اسلامی درباره خانواده بوده است (فتحی» ۱۳۹۹)» در حالی که مبتنی بر منابع و متون دين مقدس اسلام» هیچ بنیانی مهم‌تر و مقدس‌تر از نهاد خانواده نیست و قانون اساسی کشور نیز طبق اصل" ها ی منوا فا سکم میم تا دما التاس والحجار) وم نیما 5 ال الا اجره وا تس تصیب م الدنی» کر از آنجاگه خانراقم وانیت تیان جانعه/اسلامی امه ییازان بر رات ی برتاباروز ی خازی روطب ان بای خن بچهیت آسان کردن تشکیل خانواده» پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد.  پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره ۲. شماره ۳. ۱۴۰۱ ۰ و۱۲۱ مقرر می‌دارد که تمام برنامه‌های دولت باید خانواده‌محور باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی فرصت‌ها و چالش‌های موجود و ارزیابی دیدگاه‌های متفاوت سیاست‌گذاران امور خانواده و مقایسه اجمالی آن با کشورهای توسعه يافته است. در اين راستا اهداف آموزشی درس دانش خانواده و حمعیت » نیز مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا تحقق اهداف آموزشی درس دانش خانواده و جمعیت که از دروس عمومی دانشگاهیان بوده نیز مورد توجه قرار گرفته است. از مهم‌ترین دروس معارف اسلامی که در برنامه درسی دوره کارشناسی همه رشته‌های دانشگاهی گذراندن آن الزامی است» درس دانش خانواده و جمعیت است. از چالشی‌ترین مباحث در خصوص اين درس» بحث ضرورت وجود متولی برای تشکیل» تحکیم» سامان‌دهی و رشد نهاد خانواده بوده و در اين راستا از دیرباز مسأله ضرورت تشکیل وزارت خانواده مطرخمی‌باشد. از آنجا که تحقق این امر ضروری» مستلزم مباحث علمی و تئوریک است. لذا هدف پژوهش حاضر پاسخ به دو سوال ذیل می‌باشد: برای رسیدن به این هدف» با بهره‌گیری از روش مطالعات کتابخانه‌ای و با مراجعه و جمع‌آوری اسناد علمی و تحلیل دیدگاه‌ها و تجربیات دولت‌مردان و توجه به نظرات خبرگان و فرهیختگان حوزه مطالعات خانواده» لزوم تأسیس وزارت خانواده مورد مداقه و تاکید قرار گرفته است تا بتواند در تحقق درس دانش از سوی دیگر بدیهی است که نقش وزارت خانواده در ارتقا شاخص‌های توسعه منابع انسانی در هر کشوری بسیار مهم بوده و در شرایطی که توسعه و رشد کشور ما تحت تاثیر عوامل اجتماعی و ۱. اصل ۲۱ قانون اساسی: دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات. با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر ۱) ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او. ۲) حمایت مادران؛ به خصوص در دوران بارداری و حضانت فرزند و حمایت از کودکان بی‌سرپرست. ۳) ایجاد دادگاه صالح برای حفظ کیان و بقای خانواده. ۴) ایجاد بیمه خاص بیوگان و زنان سالخورده و بی‌سرپرست. ۵) اعطای قیّومیت فرزندان به مادران شایسته در جهت غبطه آن‌ها در صورت نبودن ولی شرعی. اقتصادی موثر بر سلامت جسمی و روانی اعضای خانواده» به مخاطره افتاده است» اين پژوهش با شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها در تغییر نگرش مخالفان تأسیس وزارت خانواده» موثر خواهد بود. نتایج مطالعات نشان می‌دهد در سال‌های اخیر که نظام خانواده» به دلیل تحولات فرهنگی» اجتماعی» صنعتی» علمی و ارزشی با مشکلات متعددی روبه‌رو شده است؛ تزلزل بسیاری از سنّت ها اخلاقیات آداب و رسوم و اعتقاداتی که عامل تقویت» استحکام و تعادل خانواده بوده» کارآمدی خانواده را تهدید کرده است. در این زمینه مقالات بسیاری در مجلات تخصصی حوزه امور خانواده چاپ شده و پژوهشگرانی مانند شهلا باقری به آن پرداخته‌اند (باقری» ۱۳۸۳). بر اين اساس» عوامل موثری بر کارآمدی و ناکارآمدی خانواده به قدری زیاد و پیچیده است که انجام چنین پژوهش‌هایی برای مقابله با عوامل آسیب‌زا و حفاظت از هویت ملی و دینی نظام خانواده» تأسیس وزارتخانه خانواده و معرفی و آموزش شاخص‌های کارآمدی و توانمندی خانواده در سطح ملی‌او بین المللی ضروری است. اگرچه فرهنگ» خود جهت‌دهنده به بسیاری از جنبه‌ها و حوزه‌های جامعه و زندگی افراد می‌باشد؛ اما در یک گستره وسیع‌تر» این دولت است که می‌تواند نقش مهمی در تعیین جایگاه فرهنگ داشته باشد. به عبارت دیگر فرهنگ می‌تواند تخت نظارت و تعیین‌پذیری و جهت‌گیری از سوی دولت و حاکمان قرار گیرد. با توجه به تعریف حداقلی از دولت در نگرزش سکولاری» دولت نقشی صرفا مدیریتی و بعضا نظاره‌گر در عرصه فرهنگ برعهده دارد؛ اما با توجه به تعریف حداکثری از دولت در دیدگاه اسلامی؛ دولت علاوه بر نقش مدیریتی» نقش فرهنگ‌سازی» هدایت و کنترل جوانب مختلف فرهنگی جامعه را نیز بر عهده دارد و بر این اساسلاژمه اقتدار دولت خمهوری اسلامی, تأسیس وزارت خانواده بوده که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی» تغییرات زیادی در ترکیب وزارتخانه‌ها ایجاد کرده است. در طول تاریخ ایران» کم‌ترین تعداد» سه وزارتخانه و مربوط به ابتدای دوران قاجار بوده و بیشترین تعداد ۲۵ وزارتخانه بوده است.! بدون شک جهت محقق شدن قوانین جمهوری اسلامی و منویات ولی فقیه در حوزه امور خانواده و دستیابی به الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت» ضرورت تأسیس وزارت امور خانواده» کاملا مشهود است و پژوهش حاضر ضرورت آن را روشن می‌سازد. در ادامه ضمن پاسخ‌گویی به سوالات پژوهش» به بررسی موانع تأسیس وزارت  پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره ۲. شماره ۳. ۱۴۰۱ موانع بسیاری وجود دارد که در طول تاریخ انقلاب اسلامی ایران تأسیس وزارت خانواده را به تعویق انداخته» تشکیل سازمان‌های حمایت از خانواده را دچار چالش و بحران نموده و طرح‌ها و قوانین حمایتی از زنان» جوانان» کودکان؛ سالمندان و معلولان عملیاتی و اجرایی نشده است که از جمله می‌توان به موارد نگرش سکولاری: متأسفانه امروزه نگرش‌های سکولاری به قوانین اسلام» چالش‌های فراوانی را برای رسیدن به تصویب و تأسیس وزارت امور خانواده ایجاد کرده است. بحث اسلام و سکولاریسم را با دو رویکرد می‌توان مطرح کرد: یکی رویکرد معرفتی که بیشتر جنبه فلسفی» کلامی و فقهی دارد و دیگری رویکرد جامعه‌شناختی. آنچه در اين فرصت بیان می‌شود» بررسی سکولا ریسم در ایران و تهدیدهای دنیای سکولار برای جامعه.ایران اسلامی با رویکرد جامعه‌شناختی است. امام خمینی با انقلایی که با همّت مردم أران و خون شهدا برپا نمود» معادله مطرح در جامعه‌شناسی غرب را که بحث سکولا ریسم و سکولا ریزاسیون بود» به هم ریخت. پیش از شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران؛ سکولاریسم جز مسلّمات جخامعه‌شناسی درآمده بود اما به راه افتادن حرکت انقلابی مردم ایران؛ که,بر پایه دين اسّلام بود» قطعیت این بحث را زیر سوال برد و سبب شد دین و کارکردش در حیات اجتماعی» در جایگاه یکی از بحث‌های مهم جامعه‌شناسی قرار گیرد. با وجود اين» دنیای پیرامون حکومت اسلامی ایران دنیای سکولار است. اين دنیای سکولار از همه قدرت خود برای ضربه زدن به جامعه و حکومت دینی ایران استفاده می‌کند. حوادث و پیامدهای اين دنیا تهدیدهایی برای نظام اسلامی ایران ایجاد می‌کند که اگر به موقع رصد نشوند و راه‌حل‌هایی برای آن‌ها پیدا نشود» ضربات جبران‌ناپذیری را به پیکره این نظام وارد می‌کنند و این نوع نگرش را در طرح و تنظیم لایحه تأسیس وزارت خانواده و عملکردهای نظام روانشناسی» بهزیستی» امور زنان و آنچه مربوط نگرش غیرسیستمی: برخی از نظریه‌پردازان نظام سیاسی کشور و متولیان امور خانواده» با نگرش غیرسیستمی به دين مبین اسلام و با نگاه سنّتی صرف باعث استبداد ری و اندیشه می‌شود. تحجر تفکر کلیشه‌ای» قالبی و ایستا را در سیستم خانوادگی و جامعه بسط می‌دهد. به طور کلی» جزنگری دینی و سیاسی نگرش برخی سیاست‌گذاران امور خانواده است که موجب انحصارطلبی می‌شود و فرسودگی تشکیلات و سازمان‌های حمایتی خانواده را درپی دارد که در نهایت به نابودی اهداف سازمان‌های مربوطه می‌انجامد. خانواده یک سیستم اجتماعی است و باید به موضوع خانواده نگاه سیستمی داشت» در این نوع نگاه به موضوعاتی اعم از کودک» نوجوان» جوان» زن و خانواده به صورت یک مجموعه مرتبط با هم پرداخته می‌شود. تشکیل» تحکیم» توسعه و تعالی خانواده باید مد نظر قرار گیرد و نگاه کامل و جامعی به آن وجود داشته باشد. متاسفانه اکنون حلقه‌های مربوط به نهاد خانواده جدای از هم و به صورت جزیره‌هایی بی‌ارتباط با یکدیگر در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند. به عنوان نمونه برای کودکان, سازمان تعلیم و تربیت کودک و برای نوجوانان؛ کانون پرورش فکری تحت نظر وزارت آموزش و پرورش ایجاد شده است» امور جوانان نیز زیر نظر معاونت جوانان وزارت ورزش قرار دارد و برای زنان و خانواده هم معاونت زنان و خانواده زیر نظر رئیس توضیح آنکه» برخی از نظریه‌پردازان نظام‌های سیاسی کشور با نگرش خطی و سطحی, دیدگاه خود را تبیین و اعمال کرده و مخالفان خود را در جلسات تصمیم‌گیری واتاق‌های فکر مدیریتی تخریب می‌کنند و طرفداران هر یک» به سرکوبی دیگری می‌پردازد. هنگامی که دامنه اختلاف در یک کشور وسعت گیرد و عمیق شود» مسلما تزلزل و سرنگونی یک حکومت را به قنبال دارد و جنگ» خونریزی و فساد را درپی خواهد داشت که بزرگ‌ترین عذاب آدنیوی است و قرآن کریم در آیه ۳۱ و ۳۲ سوره روم به آن اشاره دارد: (... ولاتکوئوا من المشرکین * می لین فروا دینهم انوا شیم کل جوّب بمّا یم فرحون». این تهدید و خطر را مقام معظم رهبری نیز گوشزد کرده‌اند: «تحجر فقط مذهبی نیست و خطرناک‌تر از آن تحجر سیاسی است» زیرا مافیایی عمل می‌کنند و امکان فکر کردن را از انسان می‌گیرند» در ظاهر افکار را قبول می‌کنند و در باطن عمل نمی‌کنند و آنچه را خود قبول دارند» عمل می‌کنند» (مقام معظم استیلا فرهنگ منحط جاهلی ستّتی و مدرن: فرهنگ عبارت است از نظام‌واره‌ای از عقاید و باورهای اساسی» ارزش‌ها آداب و الگوهای رفتاری رّیشه‌دار و پایا که اقدامات» رفتارها و مناسبات جامعه را شکل می‌دهد. بخشی از فرهنگ که اعتقادات» باورها و اخلاقیات را شامل می‌شود» ريشه در دین مبین اسلام دارد و یکی از مهم‌ترین شناسه‌های فرهنگ منحط تاریخ گذشته» نادیده گرفتن حقوق زن و ظلم به او در شئون مختلف حیات بشری بود که رهبر انقلاب در این خصوص می‌فرمایند: «خصوصیت جاهلیت سنتی» نظام ظالمانه بود. ستمگری» عرف رایج بود. این‌طور نبود که گاهی یک نفر ظلم کند. بنای نظام جامعه بر ظلم و تبعیض و زورگويي قوی به ضعیف بود زورگويي مرد به زن بود». هم‌اکنون نیز در برخی از خانواده‌ها در فرهنگ‌های جاهلیت منحط رایج است. از سوی دیگر امروزه نیز جامعه با چالش فرهنگ منحط جاهلیت مدرن مواجه است. مقام معظم رهبری دو عنصر اصلی این جاهلیت را  پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره ۲. شماره ۳. ۱۴۰۱ «شهوت» و «غضب» برشمرده‌اند. ایشان با اشاره به بازتولید جاهلیت دوران قبل از اسلام در عصر کنونی» بر همان دو پایه »شهوت» و («غصب»» تاکید می‌کنند که امروز نیز شاهد شهوت‌رانی بی‌منطق و بی‌مهار و قساوت و کشتار بی‌حدومرز هستیم؛ با این تفاوت که جاهلیت کنونی متأسفانه مجهز به سلاح علم ودانش شده و بسیار خطرناک‌تر است (مقام معظم رهبری» ۱۳۹۴/۲/۲۶). از این‌رو در طول یک دوره تاریخی, به دنبال تغییرات فرهنگی, خانواده دست‌خوش تغییرات اساسی و بنیانی شده که از عوامل مختلفی چون تغییر شیوه زندگی؛ نوع معیشت» تکنولوژی» مصرف و تغییر نگرش نسبت به زندگی متأثر است. حول اين تغییرات. رویکردهای مختلفی در مورد خانواده شکل گرفته‌اند. از جمله این نظریات. نظریه پست‌مدرن است که با انتقاد از عقلانیت مدرن و وضعیتی که به وجود آورده» به تشریح مفاهیمی مانند خانواده می‌پردازد و به این وسیله رویکردهای ماقبل خود در مورد خانواده را به چالش می‌کشد. هجوم فرهنگ غربی پست‌مدرن به خانواد» هرچند باعث دامن زدن به آشفتگی و ایجاد بی‌نظمی در روند زندگی خانوادگی شده است. افول و سقوط خانواده را درپی داشته و باعث افزایش آسیب‌های اجتماعی از جمله افزایش بچه‌های.خیابانی و طلاق و ایجاد آسیب‌های روانی در آن‌ها شده است» در عین حال» ایجاد دیدگاهی واقع گرایانه نسبت به وضعیت موجود خانواده در جامعه جدید را نیز به دنبال داشته است. این رویکرد. بحران‌های اجتماعی موجود در خانواده را علت‌یابی کرده و راه‌حل‌های کاربردی و عملی ارانه.می‌دهد که به وسیله آن می‌توان به واقعیت آنچه در بر اساس درک وضعیت موجود» مقام معظم رهبری لازم دیدند مبتنی بر مبانی و اصول اسلامی و فرهنگ پر افتخار ایرانی» یک راهکار مناسبی برای ساختن آینده کشور طراخی شود و اسم آن را الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت گذاشتند. در این راستا -حهت اطراحی» ساخت و فرهنگ‌سازی و همانندسازی مدل الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت که هدف آن رشد و ارتقای ارزش‌های پست به ارزش‌های متعالی است» در حوزه خانواده نیاز به وزارتخانه‌ای مقتدر یکپارچه و هماهنگ با دستگاه‌های دیگر وجود دارد. عدم یکپارچگی و تورم قوانین: سیاست خانواده را می‌توان به تعبیر کارن برگ اشنایدر" به عنوان مجموعه فعالیت‌های دولت که در جهت حمایت از خانواده و ارتقای سطح بهزیستی اعضای آن طراحی شده» تعریف کرد. کارشناسان امور خانواده در کشور اذعان دارند که سیاست گذاری در امور خانواده» ابعاد گسترده و فراگیری دارد که از عهده متولیان و دستگاه‌های دولتی زیرمجموعه وزارتخانه‌ها برنمی‌آید و به دلیل عدم یکپارچگی در سیاست‌گذاری‌ها با تورم قوانین و طرح‌ها از سوی سازمان‌های متعدد امور خانواده» مواجه هستیم. در حالی که وزارت خانواده می‌تواند با ارائه خطوط اساسی و چشم‌اندازهای آتی» جهت‌گیری برنامه‌ها و اقدامات را مشخص کند و از تورم قوانین بکاهد و با درک عمیق از شرایط اجتماعی موجود؛ به تعالی» عرّت و مصلحت خانواده در همه وجوه تأمینی» رفاهی» حمایتی و هدایتی بیاندیشد. یکی از کارشناسان امور زنان و خانواده معتقد است: از معضلات امروز جامعه» تورم و پراکندگی قوانین بوده و همین نکته باعث شده که به سختی بتوان قانون حاکم را یافت. این معضل در حوزه زنان و خانواده مشهودتر است. به این دلیل که نه‌تنها قوانین کافی و جامع درباره حقوق زنان و خانواده موجود نیست» بلکه همان اندک نیز با مشابهات. مغایرت‌ها و تناقضات مواجه است. پژوهش‌ها نیز در حوزه خانواده نشان می‌دهد نداشتن سازمان» سیاست‌های یکسان و نداشتن مکانیزم همکاری و هماهنگی بین این سياست‌ها از مواردی است که به نظر می‌رسد» سیاست‌گذاری در حوزه خانواده ناموفق بوده است. برای رسیدگی به اين عوامل» نیازمند متولی قانونگذاری» اجرایی؛ رصد و راهبری هستیم که جز در بستر وزارت خانواده محقق نخواهد شد. مدیریت‌های جزیره‌ای: فعالان خوزه خانواده بر این باورند که تودرتویی نهادی» یعنی واگذاری یک مأموریت به چند سازمان و موازی‌کاری» سبب هدر رفتن منابع کشور می‌شود که همراه با تورم قانون‌گذاری» یعنی وجود قوانین متفاوت و بعضأ متعارض» مسبب بسیاری از چالش‌ها در حوزه خانواده است. مباحث مربوط به آموزش خانواده زیر نظر شورای اجتماعی کشور در سه حوزه پیش از ازدواج (مسئولیت با وزارت ورزش و جوانان)» حین ازدواج (وزارت بهداشت) و بعد از ازدواج (سازمان بهزیستی و قوه قضاییه) تقسیم‌بندی شده است و به طور کلی مسائل امور خانواده در کشور به صورت پراکنده» زیر نظر چهار وزارتخانه (وزارت ورزش و جوانان؛ وزارت بهداشت» درمان و آموزش پزشکی. وزارت تعاون » کار و رفاه اجتماعی و وزارت دادگستری) بررسی و حل وفصل می‌شود. بر این اساس» مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر این موضوع را مطرح کردند که از امکانات کشور چگونه می‌توان به نحو مطلوب‌تری استفاده کرد تا چند سویی‌ها خاتمه یابده حرکت‌های زیگزاگی کشور متوقف شود و اقدامات مسئولان در جهت صحیح خود هدایت شده و همه امکانات کشور و منابع انسانی در جامعه همسو شوند» و این مهم تنها در بستر وزارت خانواده محقق می‌گردد. طرح مذکور پیشینه زیادی دارد که با نگاهی گذرا به سیر تشکیل سازمان‌های حمایت از خانواده در  پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۲. شماره ۳, ۱۴۰۱ ایرآ ,وجهان, ضرورنت نمی وزارت آمور آجتماغی, خانراق ی چوانان یی آنپیشی نمابان من نود, جهت دستیابی به خانواده تراز جمهوری اسلامی ایران» برشماری الزامات تأسیس وزارت خانواده اجرایی کردن سیاست‌های ابلاغی و قوانین: در کشور ما نهادها سازمان‌های پژوهشی و موسسات آموزش عالی زیادی وجود دارد که در ابعاد مختلف خانواده مانند توسعه فردی و تحکیم خانواده» فرزندپروری» پیشگیری و درمان آسیب‌های فردی و اجتماعی و... فعالیت بسیای دارند» اما متاسفانه دستگاه دولتی قوی مثل وزارت خانواده وجود ندارد که از دستاورد محققان و پژوهشگران در مدل‌سازی خزعلی (رئیس شورای فرهنگی» اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی) در اين زمینه معتقد است» در مرداد ماه سال ۹۸ مقام معظم رهبری بر ضرورت ایجاد یک مجموعه و نهاد اجرایی قوی تاکید کردند» که دستگاه‌های متعددی به هم وصل شوند و در این مجموعه متمرکز و منسجم و هماهنگ سياست‌ها و قوانین موجود اجرایی شده و بودجه‌ها هنم به آن نهاد داده شود .خزعلی تاکید دارد که در حوزه خانواده و زنان» سياست‌ها و قوانین خوبی وحودادارد. ولی فقط یک دولتی می‌خواهد که تصمیم به اجرای دستیابی به خانواده پایدار در تراز تمدن اسلامی: خانواده در ایران از قدیم» از غنای فرهنگی و ارزشی و قداست برخوردار بوده است. نظام حمهوری اسلامی ایران وی ویژه و متفاوتی از خانواده را ارائه داده که دارای ارزش‌ها و فلسفه وحودی مبتنی: بر معرفت‌شناسی» هستی‌شناسی و جهان‌بینی اسلامی است. خانواده در ایران در فرایند جهانی شدن» تحول عظیمی را تجربه می‌کند و هدف تهاجمات فرهنگی غرب قرار گرفته است. توجه به این نکته ضروری است که اولین مرکز بروز و ظهور هر نوع آسیبی بر فرد و جامعه» خانواده است. ناامیدی نسبت به آیند» دوری از معنویات» گرایش به ابتذال» سست شدن بنیان‌های خانواده» ایجاد شکاف بین والدین و فرزندان» بحران هویت» گسترش اعتیاد» تجمل‌گرایی» تغییر الگوها و نهایتا بحران ارزشی» هم عامل و هم معلول این تحولات است. در اثر اين تغییرات تأثیر تهاجم فرهنگی دشمن حتمی خواهد بود. ساختار جامعه ایرانی» خانوادهمحور است و خانواده در فرهنگ کشور مفهوم مقدسی دارد؛ اما متاسفانه نهاد خانواده فاقد ساختار نظام‌مندی در قالب ساختارهای نظام جمهوری اسلامی ایران است و برای دستیابی به خانواده پایدار در تراز تمدن اسلامی» نیاز به تأسیس وزارت خانواده رسیدن به الگو توسعه و پیشرفت در سطح جهانی: جای بسی شگفتی است در کشوری که هم بدنه عمومی جامعه و هم سیاست‌ورزان و مصلحان اجتماعی و هم قانون اساسی و آموزه‌های دینی بر اهمیت و بی‌مانند بودن خانواده تأکید می‌کنند» امور خانواده به صورت مستقل و مهم در پیکره دولت جایگاهی نداشته و خانواده‌محوری در رس تمام سياست‌ها و برنامه‌ها قرار ندارد. در نتیجه وزارتخانه‌ای هم در ساختار نظام برای آن پیش‌بینی نشده است. در حالی که مطالعات میدانی نشان می‌دهد در کشورهایی مانند آلمان؛ فنلاند» سوئد و... وزارت خانواده تأسیس گردیده و اهداف آن وزارتخانه تأمین نیازهای مادی و روانی اعضای خانواده بوده و مهم‌ترین بستر برای تأمین امنیت و آرامش روحی و روانی اعضا پرورش نسل» اجتماعی کردن فرزندان و برآورده ساختن نیازهای عاطفی آنان است. نتایج تحقیقات میدانی نشان می‌دهد:سیاست‌های کار و ارفاه دولت آلمان همواره بخشنده‌تر و سخاوتمندانه‌تر از سایر کشورهای ازوپایی عمل کرده است. نقش زنان به ویژه زنان تحصیلکرده» در حال افزایش است» اما بیشتر حضور زنان در مشاغل پاره وقت و مشاغلی با ساعت کار کم‌تر از ۳۰ ساعت در دولت مردان کشور ما نیز برای رسیدن به الگوی توسعه و پیشرفت در سطح جهانی» شایسته است با بهره‌برداری از تجربیات جهانی در طراحی ساختار وزارت خانواده در سطح ملی» در حوزه برخی از امور مانند کودک» جوان» زنان و سالمندان» از آن بهره ببرند: البته تجربه نشان داده الگوبرداری‌های صرف از کشورهای غربی» بدون تطبیق با فرهنگ ایرانی- اسلامی, تنها هدر رفتن انرژی و مصرف شدن هزینه‌ها کاهش آسیب‌های اجتماعی: میزان آسیب‌های اجتماعی هر جامعه برآیندی از سطح سلامت و توسعه یافتگی آن است؛ معضلی که در جوامع در حال گذار به فراوانی مشاهده می‌شود. جامعه ایران نیز از اين قاعده مستثنی نبوده و در دو دهه گذشته‌ای که قدم در مسیر توسعه گذاشته» با آسیب‌های اجتماعی بسیاری روبه‌رو شده است. افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه ایران و تلاش برای پیشگیری و کاهش آن؛ نیازمند توجه به برخی امور کلیدی بوده که در بستر وزارت مقتدر خانواده میسر می‌گردد.  پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره ۲. شماره ۳. ۱۴۰۱ زنان: علائم هشداردهنده‌ای نظیر افزایش نرخ ارتکاب به جرائم با توجه به رشد جمعیت» افزایش تنوع جرائم» کاهش سن ارتکاب به جرائم در میان زنان؛ ارتکاب علنی بسیاری از جرائم علیه اخلاق و عفت عمومی نشان می‌دهد که سنگ بنای اجتماع یعنی خانواده و نیز قشر زنان به عنوان مادران آینده و پرورش‌دهندگان نسل آتی» در معرض آسیب‌ها و تهدیدات جدی هستند (رستمی تبریزی» ۰۱۳۸۸ ص۳۱۷-۷۹). از طرف دیگر وجود تفاوت‌های جنسی» جسمی و عاطفی میان زن و مرد که منجر به تفاوت‌های حقوقی بین آن دو می‌شود» از جمله مسائلی است که در موضوع خشونت و تبعیض علیه با نگاهی گذرا به سیر تحولی تاریخچه حمایت از زنان در ایران؛ لزوم رسیدگی به امور زنان در بستر وزارتخانه‌ای مقتدر نمایان می‌گردد. تاریخچه پیدایش سازمان‌های زنان در ایران؛ به جنبش مشروطه ایران بازمی گردد. دو سازمان مهم» در دوران پادشاهان اول و دوم پهلوی» یعنی کانون بانوان و سازمان زنان ایران» تشکیل شد. در اردیبهشت ۱۶ ال 9اه مانو بانوان‌ایران را تحت ریاست افتخاری دخترش» شاهزاده شمس پهلوی و با همکاری و مراقبت وزارت معارف ایجاد کرد. در اين کانون, خدماتی چون برگزاری کلاس‌های آموزشی و ایجاد موسسات خیریه برای امداد به مادران بی‌بضاعت و اطفال بی‌سرپرست ارانه می‌شد. اما هدف اصلی تشکیل آن پیگیری ترویج انديشه سکولاری و سازمان زنان ایران که در سال ۱۳۴۵ تأهیسع شده سازمان دولتی در ایران بود که به مسایل زنان در سطح کشور می‌پرداخت. فعالیت‌های سازمان زنان» بیشتر جنبه خیریه‌ای داشت و مراکز رفاه خانواده برای زنان طبقه پایین شهری» امکانات آموزشی سوادآموزی و آموزش حرفه‌ای» تسهیلات بهداشتی آموزش بچه‌داری و تنظیم خانواده و کارهای منظم توزیع وسایل پیشگیری از بارداری» مشاوره حقوقی و مهد کودک هدف اين سازمان طبق آخرین اساسنامه سال ۱۳۵۴ بالا بردن دانش سیاسی» اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی زنان بوده است و هرچند پیشرفت علم و صنعت و تکنولوژی نوین را به همراه داشت و زنان توانستند تا حدودی به آزادی‌های مشروع خود برسند و هم‌پای مردان در صحنه‌های سیاسی و اجتماعی ظاهرشوند؛ ولی گرایش فمینیستی افراطی داشتند و تفکرات سکولاری ارزش‌های فرهنگی را در جامعه کمرنگ نمود و با شعار رسیدن به دروازه‌های تمدن فرهنگ» مدرنیته غالب شد. رونق ملی: عوامل اقتصادی موثر در ضرورت تأسیس وزارت خانواده را می‌توان از جهات مختلف ۱. زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور می‌توانند به اقتصاد خانواده کمک کنند و برنامه‌ریزی برای آنان» نیاز به وزارتخانه دارد (علیزاده» ۰۱۳۸۹ ص۹ ۹-۴ ۵). پژوهشگران با نگاهی به سرگذشت زنان در طول تاریخ» دریافتند که در جوامع ابتدایی» زنان را تنها برای فرزندآوری و تربیت نسل در نظر می‌گرفتند. از این‌روی کشف استعدادهای زنان» چندان ضروری به نظر نمی‌رسید. اما به تدریج با توسعه جوامع» حضور زنان در اجتماع» به یک الزام بدل شد. این در حالی بود که جوامع مردسالار گذشته» نمی‌توانستند باور کنند که زنان بسان مردان» در کنار وظایف اصلی خود. استعداد و توانایی‌های لازم را برای پذیرفتن نقش‌های اجتماعی دارند. هرچند در حوزه مسائل اقتصادی» تفاوت‌هایی میان زن و مرد وجود دارد. اما زنان هم می‌توانند در عرصه اقتصاد» دارای نقش‌آفرینی باشند» کار تولید کنند کارآفرین باشند» ثروت بهره‌وری اقتصادی از پنجره جمعیتی: بر اساس مطالعات جمعیت‌شناسی و دیدگاه‌های جمعیت‌شناسان» در صورت تداوم روند فعلی باروری» رشد جمعیت کشور در حدود سال‌های ۱۶۲۰ - ۱۴۱۵ به صفر خواهد رسید و رشد جمعیت منفی شده.و ساختار جمعیت در.۲۰ سال آینده به سمت سالخوردگی خواهد رفت. از سوی دیگر متخضصصان حمعیت‌شناسی معتقدند که در حال حاضر کشور در شرایط فقر جمعیتی نیست و در عین حال ایران از سال ۱۳۸۵ وارد فاز پنجره جمعیتی شده است که این پنجره حدود ۴ دهه باز می‌ماند و در سال ۱۳۲۵ ستگیا تدظ نا این باز بردن: این پنجره برای اقتصاد و توسعه کشورمان» یک فرصت طلایی است و در صورت فراهم‌سازی امکانات حمایتی برای جوانان (ازدواج» اشتغال» مسکن مناسب و...) می‌توان بهره لازم را در مسیر رشد اقتصادی و توسعه برد. بنابراین» ضرورت تدوین سیاست‌های جمعیتی» امری کاملا ضروری به‌شمار می‌رود. البته باید توجه داشت که سیاست‌های جمعیتی» فقط بحث‌های کنترل موالید را در بر نمی‌گیرد و مستلزم نگاه جامع تر به مباحثی چون اشتغال» نظام آموزشی» مسائل فرهنگی» آمایش سرزمین و... است و در سایه وزارت کاهش هزینه‌ها: برخی از مخالفان تأسیس وزارت خانواده بر این باورند که تشکیل وزارتخانه جدید. بار مالی زیادی را به دولت تحمیل می‌کند؛ در حالی که وزارت خانواده می‌تواند با فعال نمودن زنان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. به رونق ملی کمک کند و بهره‌وری از پنجره جمعیتی. فرصت طلایی توسعه است. بر این اساس» به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که فقدان مدیریت یکپارچه و مدیریت جزیره‌ای و همسو نبودن متولیان امور خانواده در کشور باعث هدر رفت انرژی و هزینه‌های بسیاری می‌شود که اين مهم با تأسیس وزارتخانه‌ای مقتدر در حوزه خانواده و یکپارچه شدن متولیان پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره ۲. شماره ۳. ۱۴۰۱ نظارت و حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد تا سطح بین‌المللی: سمن» یا سازمان‌های مردم‌نهاده گروه‌های غیر انتفاعی هستند که از سال ۱۹۶۵ به صورت مستقل از دولت. به فعالیت‌های داوطلبانه می‌پردازند. این سازمان‌ها برای اهداف مختلفی تشکیل می‌شوند که اهداف انسان‌دوستانه و اهداف زیست محیطی دو نمونه از اهدافی هستند که سازمان‌های مردم‌نهاد بسیاری آن را دنبال می‌کنند. سازمان‌های صنفی» سازمان‌های امدادگر» سازمان دفاع از حقوق انسان‌ها» از انواع سازمان‌های مهم‌ترین هدف ایجاد و تقویت سمن‌ها در ایران و جهان را می‌توان در تحقق اهدافی چون نوآوری اجتماعی» کوچک‌سازی دولتی» توانمندسازی مردم و افزایش سرمایه اجتماعی» کارآمدترسازی بخش‌های مختلف نظام» بهینه‌سازی و عملیاتی شدن برنامه‌ها مقابله با آسیب‌ها و پر کردن شکاف‌های جامعه دانست. بر این اساس» جهت سیاست‌گذاری» تنظیم‌گری» تسهیل‌گری» ارائه خدمات به خانواده‌ها از طریق سازمان‌های دولتی و مردم‌نهاد» نیازبهمدیریت متّمرکز از بستر وزارت خانواده, کاملا مشهود است. سازمان‌های متمرکز با این فرضش,عمل می‌کنند که هرچه یک سازمان نظام‌مندتر و منظم‌تر عمل بر اساس نتایج تحقیق حاضر مهم‌ترین موانع و چالش‌های اجرایی نشدن طرح تأسیس وزارت ۲) نگرش غیر سیستمی نظریه‌پردازان نظام سیاسی و متولیان امور خانواده؛ 4) عدم یکپارچگی» پراکندگی و تورم قوانین در حوزه امور خانواده؛ ٩) عملیاتی و اجرایی نشدن برخی از طرح‌ها و قوانین حمایتی خانواده. از طرف دیگر موارد ذیل را می‌توان به عنوان الزامات تأسیس وزارت خانواده برشمرد: ۵) رونق ملی با برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های کارآفرینی و اشتغال‌زایی بانوان؛ به طور کلی» بررسی گزارش‌های سیاست‌گذاران» متولیان و پژوهشگران امور خانواده حاکی از آن ۱) دیدگاه و دلایل مخالفان تأسیس وزارت خانواده» بسیار سست و ضعیف است. ۲) با گذشت چهل و اندی سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران» فقدان وزارت خانواده» در پیکره ۳) تأسیس وزارت خانواده» انتظاراتمقامامعظم رهبری؛ عموم؛جامعه و متولیان امور خانواده را برآورده خواهد ساخت و به دلیل قرار گرفتن ایران در کانون تصمیم‌گیری‌ها ی خاورمیانه» کشورهای اسلامی نیز تحت تاقیر ثمرات این تحو# فا رکه این .سبط 4) بدون شک تحقق اهداف آموزشی درس دانش خانواده و جمعیت, منوط به تأسیس وزارت خانواده بوده و ضمانت اجرایی آموزش تشکیل و تحکیم خانواده» رشد و تنظیم جمعیت که از سرفصل‌های درس دانش خانواده و جمعیت می‌باشد» در گرو تأسیس وزارت خانواده است. پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی» دوره ۲. شماره ۳. ۱۴۰۱ باقری» شهلا (۱۳۸۳). خانواده و سیاست‌گذاری اجتماعی در عرصه ملی و فرا ملی. مطالعات راهبردی زنان» ۲۵. برناردز» جان (۹۰ ۱۳). درآمدی به مطالعات خانواده. ترجمه حسین قاطیان. تهران: نشر نی. توانا مرادعلی (۱۳۸۰). زن در تاریخ معاصر ایران. تهران: انتشارات برگ زیتون. خامنه‌ای» سید علی (۱۳۸۱/۹/۷). بیانات در دیدار با دانشجویان. قابل دسترس ذر: 8 ع 0 7 05-0161 1/0 6 مها زود گ// + عصااط خامنه‌ای» سید علی (۱۳۸۱/۹/۱۵). بیانات در دیدار با مسئولان نظام و سفرا یکشورهای اسلامی. قابل دسترس در: 0ح 0 167 ۲0- 1۲/05 فطل زود // + کصااط رستمی تبریزی» لمیا (۱۳۸۸). درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرم‌شناسی. تحقیقات حقوقی؛ ۰۵۰ ص۹ ۰۳۱۷-۲۷ علیزاده» مرجان (۱۳۸۹). نقش اشتغال زنان در توسعه؟. زن ‏ وفزهنگ» ۵(۲)» ص۰۵۹-۴۹ فتحی» الهام (۱۳۹۹). نگاهی ب هگذشته» حال ‏ وآینده جمعیت ایران؛تهران: پژوهشکده آمار ایران. کریم‌پور نگار ( ۱۳۹۸). سیاست‌ها و ساختا ر شیاسن تگذازی زنان و خانواده دزسای زکشورها. تهران: دفتر مطالعات فرهنگی» محزون» علی اکبر (۱۳۹۹). پنجره جمعیتی, انتقالات اقتصادی نسلی و چشم‌انداز سود جمعیتی اول و دوم در ایران. [:9ذ] ,56000۳ 71۳02۳۵0 ۵ ]٩ روواه نع :مک یرگ ۸۵1۲۳5۵1006 ,370-606۲1۵0۵ امطمای ماحهام2 اعسووط ۰ ,۷۵۳5۵ ,6۳5 دوزاط۳0 1۳15 عصمام/3 ۵ط) ح جامنمگ لنش :[.وم] سامز2 مفاعصنا6 عغ 2عت302 مصنه6

هدف پژوهش حاضر بررسی ضرورت تأسیس وزارت خانواده در جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به موانع، چالش ها و الزامات آن است. این پژوهش در راستای تحقق اهداف آموزشی درس دانش خانواده و جمعیت و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان داد چالش هایی مانند نگرش سکولاری و غیر سیستمی برخی از دولت مردان، عدم یکپارچگی و تورم قوانین  و مدیریت های جزیره ای، مانع تأسیس وزارت خانواده هستند. همچنین دلایلی نظیر اجرایی کردن سیاست های ابلاغی و قوانین، دستیابی به خانواده پایدار، رسیدن به الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت، کاهش آسیب های اجتماعی و... ضرورت تأسیس وزارت خانواده تأیید می کند.

468263

کلیدواژه‌ها: عوامل مدیریتی؛ پیشگیزی».آسیب‌پذیری, آسیب‌پذیری. کار کنان" مرزبانی. استان سیستان و لا استناد: روزبه مهدی؛ کریماپی, علی‌اعظم؛ بیات. ناصر (زمستان, ۱۳۹۷). عوامل مدیریتی موّثر در پیشگیری از آسیب‌پذیری کار کنان مرزبانی در برابر گروهک‌های تروریستی.فصلنام پژوهش‌های مدیریتاتظامی, ۴(۱۳) ۰۶۱۴-۵۹۱ ۱ کارشناسی ارشد فرماندهی و مدیریت انتظامی. دانشکده فرماندهی و ستاد دانشگاه علوم انتظامی امین. رایانامه: ۳ استادیار گرود امنیت و حفاظت, دانشگاه علوم انتظامی امین. (نویسنده مسئول). رایانامه: 17.ان2 0 1م02/زرم)۸3 ۳ استادیار گروه جغرافیا. دانشکده فرماندهی و ستاد دانشگاه علوم انتظامی امین. رایانامه: ع727-08(/8108.2 ۲۳ هه فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شمار؛ چهارم» زمستان ۱۳۹۷ تاریخ نشان می‌دهد که در گذشته مفهوم مرز با آنچه که امروزه از آن برداشت می‌شود تفاوت داشته است. در گذشته مرز به‌صورت یک خط مفهوم نداشت. در آن زمان» منطقه پهناوری را که ه قاس سباق سر آمبراتوری بر مفطقسرجنی می‌تایتک, این گر مقاطق ممجولا بفسورت تصادفی به‌وجود می‌آمدند؛ همچنین تصمیم و موافقت طبیعی حکومت‌ها مبنای تشکیل آنها نبود و معمولا سرحد به‌معنای آخرین حد پیشروی یک امپراتوری در نواحی اطراف خود بوده است (ذوالفقاری» سلطانی و فعال» ۰۱۳۹۳ ص ۱۵). مرزهای یک کشور در واقع حدود و ثغور حاکمیت آن کشور است و وضعیت مطلوب يا نامطلوب آن نشان‌دهنده قوت یا ضعف حاکمیت آن کشور است. هرگونه ضعف در مرزها موجب واردآمدن خدشه بر اقتدار حکومت حاکم بر آن کشور شده و بر اثر تجاوزها و ترددهای غیرمجازن حاکمیت دولت در تمام قلمرو آن کشور متزلزل و کنترل دقیق مرزها حاکمیت و اقتدار دولت را در تمام قلمرو خود تثیبیت خواهد کرد. استان سیستان و بلوچستان به‌لحاظ شرایط ویژه‌ای «مانند: سنی مذهب بودن بخشی از جمعیت آن که دارای گرایش‌هایآمذهبی افرأطی«هستئد».فرس خواندن برخی طلیه‌های اهل سنت در مدارس دینی پاکستان» روابط سا کنان,«بومی با ساکنان بلوچستان پاکستان» سکونت برخی تروریست‌های بلوچ ایرانی در داخل پاکستان» وقوع اقدام‌های تروریستی در طی سال‌های گذشته حمایت‌های اطلاعاتی و... دولت و ارتش.پاکستان از تروريست‌ها و گروه‌های معاند نظام جمهوری اسلامی ایران» محرومیت اتان قاچاق وا مظدر و... به محل مناسبی برای حضور و فعالیت گروهک‌های تروریستی تبدیل شده است. در ابتدا شکل‌گیری گروه‌های مسلح غیرقانونی با انگیزه‌های مادی» فردی و درنهایت کسب قدرت محلی بوده که به‌تدریج انگیزه‌های قومی و دینی نیز به آنها اضافه شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی فضای مناسبی برای ترویج علوم دینی ایجاد شد اما غفلت مسئولان از نظارت بر مدارس علوم دینی اهل سنت و افزایش بدون ضابطه این مدارس با شن تا طلاب این مدارین تخت تأثیر تفکر و غفاین خماغت تبلیغی مسخقز در پاکستان قرار گیرند. افراد جماعت تبلیغی پاکستان که خود بیشتر در مدارس علوم دینی عربستان سعودی درس خوانده بودند پیرو تفکر و عقاید وهابیت و سلفی‌گری بودند. ترویج و گسترش عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی ۹ ۵۹۳ تفکر وهابی با حمایت‌های مالی و معنوی عربستان سعودی که خود دست‌نشانده انگیس بودند همراه و اقدام به ایجاد اختلاف بین شیعیان و اهل سنت کردند. حمایت‌های عربستان سعودی و برخی کشورهای مرتجع منطقه و سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای فرامنطقه‌ای از طلاب تندرو برخی مدارس علوم دینی» باعث شکل‌گیری گروهک‌های تروریستی متعددی در استان سیستان در سال‌های اخیر این استان به یکی از مهم‌ترین نشان‌گاه‌های امنیتی گروه‌های سلفی تبدیل شد اس قا یواشد: از ایق ظریی: ابیت نی جمهوریاسلامی اتران ررا تخت انأتیر آفراژ «هته (یاوری و جعفری‌پور ۱۳۹۵ ص ۲). گروهک‌های تروریستی که تاکنون در استان سیستان و بلوچستان ظهور و یا افول کرده‌اند همه به نوعی تحت حمایت‌های مادی و معنوی سرویس‌های جز ضربه‌زدن به امنیت و اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران برای تجزیه خاک کشورمان نداشته‌اند. رفع مشکلات و نقاط ضعف نیروهای "مرزبانی موجب افزایش اقتدار نظام جمهوری اسلامی در مرزهای کشور خواهد شد و با ایجاد امنیت در داخل کشور زمینه‌های رشد و توسعه سیاسی» اقتصادی و... فراهم خواهد شد. هنگامی که"به نیروهای مرزبانی در مقابله با گروهک‌های تروریستی صدمه و آسیب وارد می‌شود این موضوع می‌تواند علاوه بر کاهش میزان اقتدار و ایراد خدشه به حیقیت سازمان» کار کردها ی کدو ی ای دمما غ میس منطته را نیز قمت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین ضرورت و اهمیت دارد تا نقاط ضعف و آسیب پذیری مرزبانان را که اشرار و گروهک‌های تروریستی پیش‌تر توانشته‌اند از طریق آنها به نیروی انتظامی و کارکنان مرزبانی» آسیب وارد کنند شناسایی شده و با ارائه راهکارهای موثر زمینه کاهش حوادث تلخ و ناگوار گذشته فراهم شود. بر این اساس» مهم‌ترین متغیرهای برنامه‌ریزی» هدایت و رهبری» سازماندهی و هماهنگی و نظارت و کنترل به‌عنوان عوامل مدیریتی موثر در پیشگیری از آسیب‌پذیری کار کنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی» به‌عنوان پرسش‌های ۴ هه فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شمار؛ چهارم» زمستان ۱۳۹۷ تروریسم مشتق از واژه ترور است. کلمه ترور از واژه ترور! لاتین به معنی ترساندن یا عمل باعث وحشت» گرفته شده است (یورگسآ» ۲۰۰۳). در سیاسته به کارهای خشونت آمیز: و غیرقانوتی حکومت‌ها برای سرکوبی مخالفان خود و ترساندن آنها ترور می گویند. همچنین به کردار گروه‌های مبارزی که برای رسیدن به هدف‌های سیاسی خود» دست به کارهای خشونت آمیز و هراس می زنند» ترور گویند. تروریسم برمبنای دیدگاه‌ها و رویکردهای مختلف طبقه‌بندی شده است. بخشی از این تقسیم‌بندی‌ها عبارت‌اند از: تروریسم تحت کنترل کشورها و تروریسم مستقل» تروریسم هرج و مرج طلب» تروریسم نئوفاشیست و تروریسم قومی تجزیه‌طلب» تروریسم متعارف و غیرمتعارف» تروریسم هسته‌ای و... (طیب» ۱۳۸۲مص ۸۱). همچنین زرقانی و اعظمی (۱۳۸۹ ص ۶) تقسیم‌بندی دیگری شامل: تروریسم سیاسی» "تزوریسم مواد مخدر, تروریسم دینی مذهبی» تروریسم تحت حمایت حکومت‌ها تروریسم دولتی و تروریسم آزاد را ارائه کرده‌اند. گروهک‌های تروریستی: باندها و.جریان‌های مخالف, مغارض و امعاند نظام که در مناطق مرزی جنوب شرق کشور و سراوان شامل: گروهک جندالشیطان (جند اله)» جیش الظلم (جیش العدل)» جیش النضی الفرقان» انضار الفرقان: منفقح رح اسان لشکر خراسان که با حمایت مالی تسلیحاتی کشورهای حاشیه خلیج فارس (عربستان» قطر و امارات) فعالیت‌ها اقدام‌های خرایکارانه و تروریستی علیه مردم بیگناه نیروهای نظامی» انتظامی و امنیتی انجام داده و امنیت ملی را تحت الشعاع قرار می‌دهند (قاسم‌زاده بیچندی» ۱۳۹۴ صن ۱۶). بوزان ۲ و ویور" (۲۰۰۳) و تانگ* (۲۰۰۴) معتقد هستند که امنیت هر کشور يا منطقه متأثر از محیط خود و فضاهای پیرامونی است. در پژوهش‌های موردی درباره پدیده‌های ناامن‌کننده فضاهای جغرافیایی موارد متعددی از رابطه میان موقعیت مکانی و عوامل تهدیدکننده امنیتی گزارش شده است. در پژوهش‌های زیادی به رابطه میان مکان‌ها و فضاهای جغرافیایی تولید و ترانزیت قاچاق مواد مخدر با جرم» ترور خشونت و عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی ٩ ۵۹۵ ناامنی پرداخته شده است. مدینا! و هپنر۲ (۲۰۱۳» ص ۱۶) بیش از دیگران بر رابطه و وابستگی افتیث: اجتماعی ی حغراقیا و عوانل مخیطی تأکید. کرد‌اند.. آنان مسقدند که کیفیت: اتیت اجتماعی و یا آسیب‌پذیری اجتماعی یک منطقه جغرافیایی يا ناحیه سیاسی تابعی از مکان و شرایط جغرافیایی است و ارزیابی امنیقی آن فراتر از ارزیابی امکانات مهندسی در متطقه است: این بدان معناست که فقط با نگاه علوم مهندسی و امکانات سخت‌افزاری نمی‌توان امنیت اجتماعی یک منطقه را تأمین کرد و برای تحلیل واقع‌بینانه‌از امنیت اجتماعی منطقه‌ای» نیازمند بررسی شرایط محیطی و جغرافیایی است. در این میان نقش عوامل محیطی و موقعیت مکانی» نقش تعیین کننده‌ای در وضعیت امنیت اجتماعی فضاهای جغرافیایی و نواحی اکولوژیک دارد (گان » آسیب‌پذیری کارکنان: شرایط فکری» روانی وجستمی/فرد؛است که موجب پذیرش تهدید و ورود آسیب می‌شود و تابعی از تهدید و و نقاط ضعف واقوت است. به این معنی که هرگاه میزان تهدید افزایش یابد و شدت آن بیشتر شود"و نیز؛هزگاه نقاط ضعفت"تالا باشد» آسیب پذیری نیز افزایش می‌یابد و برعکس هرچه نقاط قوت بیشتر باشد» میزان آسیب پذیری کمتر می‌شود. آسیب پذیری امری نسبی بوده و میزان آن بستگی به میزان تهدید داره وبا افزایش و کاهش تهدید میزان آن نیز افزایش يا کاهش می بابد (فاضلی پرون ۱۳۹۲ ص ۱۴). وظایف و نقش‌های مدیریت: دانشمندان علم مدیریت نقش‌هاو وظایف متعددی را برای یک مدیر برشمرده‌اند که برخی از این وظایف عبارت است از: تطمیم‌گیری» برنامه‌ریزی» سازماندهی» ایجاد هماهنگی» ایجاد انگیزه و انگیزش؛ چاه جوبی در برابر حوادث پیش‌بینی آنشده» بررسی عوامل پیروزی و ناکامی و بهره‌گیری از آنها جمع‌آوری اطلاعات و آمان جذب نیروهای صالح قدردانی» تشویق و توبیخ (مکارم شیرازی» ۱۳۹۱)» کنترل و نظارت» هدایت و انگیزش, هدایت و رهبری» ارتباطات سازمانی و خلاقیت و نوآوری (الوانی» ۱۳۸۹). که در آن برنامه‌ریزی به‌معنی تعیین و بکارگیری روش‌هایی که بهترین نتیجه مطلوب را میسر سازد (نبوی» ۰۱۳۸۸ ص ۳۷)؛ ۶ 4 فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ سازماندهی به‌معنی فراگرد نظم و ترتیب دادن به کار و تقسیم آن بین اعضای سازمان به‌طوری که هدف‌های سازمانی اثربخشی تحقق پیدا کند (علاقه‌بند» ۱۳۸۶ ص ۷۷)؛ هدایت و رهبری به‌معنی نفوذ بر زیردستان یا نفوذ بر مرئوسان ازطریق برقراری ارتباط با آنان در تحقق اهداف سازمان (الوانی» ۱۳۸۴ :۱۳۷)؛ هدایت و سرپرستی به‌معنی تلاش مدیر برای ایجاد انگیزه و رغبت در زیردستان برای دست یافتن به اهداف سازمان متناسب با ارزش‌های فرد و ارزش های حاکم بر جامعه نظریه بوم‌شناسی تروریسم: در نظریه بوم‌شناسی,» شرایط محیطی جدید.» فعالیت تروریست‌ها را بسیار آسان کرده است (کگلی!: ۱۹۹۰+ ص ۱۵۵). صنعتی‌شدن و شهرنشینی موجب آسیب پذیری بیشتر جوامع در مقابل تروريست‌ها شده است. به‌همین دلیل جوامع مدرن صنعتی و شهری در حال حاضر تعداد زیادی از احداف )ییا هدند (کرنشاوا ۲۳۵ صض ۱۵): دن بوم‌شناسی تروریسم به شرایط ایجادکنند؛ تروریسم پرداخته نمی‌شود» بلکه شرایط تسهیل‌کننده و نظریه محرومیت نسبی: «دولارد و همکارانش» برای اولین‌بان این فرضیه که» رفتار پرخاشگرایانه از ناامیدی سرچشمه می‌گیرد را مطرح کردند.این محرومیّت درنهایت به تعرض علیه حکومت مرکزی می‌انجامد. همچنین یک مطالعه جدید نشان داد که ادغام اقتصادی در کشورهای دموکراتیک و پردرآمد تأثیر معناداری بر تروریسم بین‌المللی داشته است (بلومبرگ؟» ۲۰۰۴. ص ۳۹۶). نظریه سرایت از تروریسم: نظریه سرایت به این امر اشاره دارد که مشاهده پدیده‌های تروریستی با سطوح بالا در یک کشور اغلب با افزایش حوادث تروریستی در کشورهای همسایه و منطقه ارتباط دارد (کرنشاو ۰۱۹۸۳ ص ۱۵)؛ وجود سطح بالایی از حملات تروریستی در یک زمان مشخص نشان‌دهنده آن است که تصمیم از سوی گروه‌های تروریستی برای راه‌اندازی یک حمله تحت تأثیر جسلانت,مقایه در این نقاط جهان قرار,ذارد:(برایی رگ ۲۸۳ صن (38): عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی ۹ ۵۹۷ پیشینه: تاکنون پژوهش جامعی درباره شناسایی مهم‌ترین عوامل مدیریتی در پیشگیری از آسیب‌پذيری کارکنان مرزبانی در برابر گروهک‌های تروریستی انجام نشده و تنها برخی مقالات در حوزه گردشگری و محیط زیست نگارش شده است. با این حال نتایج برخی پژوهش‌های داخلی مرتبط با موضوع پژوهش حاضر به‌این شرح است: کلهر؛ امین‌صارمی و نیاورانی (۱۳۸۷) پژوهشی باعنوان «تأثیر اقدامات بدوکی‌ها در سیستان و بلوچستان بر امنیت مناطق مرزی ایران و پاکستان» انجام‌داده‌اند که در آن سعی شده است با شناسایی ویژگی‌های تاریخی» جغرافیایی استان به‌ویژه بخشی که به بلوچستان مشهور و هم‌مرز با کشور پاکستان است به معضل‌های موجود در آن استان اشاره کند. تعدادی از ساکنان آن استان که به نام «بدوکی» مشهور هستند و در مناطق خاصی از مرزهای مشترک ایران و پاکستان اقدام به ترددهای غیرمجاز می‌کنند. دارای رفتارهای خلاف قانون از قبیل قاچاق کال قاچاق«نواد مخدر قاچاق انسان» جاسوسی و شرارت هستند. در پژوهش‌یادشده تأثیر عملکرد" آنان آبر امنیت مناطق مرزی ایران و پاکستان مشخص شده است. این پژوهش نشان داذه که باوجود فعالیّت‌های"خلاف قانون و بدون مجوز این افراذ در مناطق مرزی» اقدامات. آناناسویش الا هی د رآمرزگنیست و ريشه اناامتی‌ها را بایذ در محل دیگری جستجو کرد. فاضلی‌پرور (۱۳۹۲) در پژوهشی باعنوان «آسیب‌شناسی حفاظتی یگان‌ها و کارکنان ناجا در مقابله با تهاجم‌های گروهک پژاک در استان کردستان» به شناسایی انواع تهاجم‌های پژاک, شناسایی و بررسی آسیب‌های وارده شتاسشایی او بررسی آسیب‌پذیری‌ها بررسی رابطه آسیب پذیری‌ها با آسیب‌های واردهو؛ارائه راهکارهای پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز آسیب به کارکنان و یگان‌های ناجا در مقابله با تهاجم‌های گروهک پژاک پرداخته و نتایج پژوهش وی نشان می‌دهد: عوامل سازمانی» فردی و برون‌سازمانی به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر وقوع آسیب‌های رخ‌داده داشته‌اند. قاسمی و صفی پور (۱۳۹۲) در پژوهشی باعنوان «بررسی اقدامات انسدادی مرز استان سیستان و بلوچستان بر امنیت استان از دیدگاه صاحب‌نظران» نسبت به بررسی میزان تاثیر انواع انسدادها «نصب سیم خاردان حفر کانال و خاکریزه گسترش پاسگاه‌ها و ساخت برجک‌های دیده‌بانی» ساخت دیوارهای بتنی و نصب دوربین‌های مدار بسته» در مرزهای استان: سیستان: و. بلوچستان بر امنیت آن استان پرداخته و نتیجه پژوهش آنها نشان می‌دهد: ۸ هه فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ اقدام‌های صورت گرفته درخصوص انسداد مرزهای شرقی کشور بیشترین تاثیر را به‌ترتیب بر شاخص‌های واپایش ترددهای غیرمجان کاهش تحرکات اشرار جلوگیری از ورود انواع موادمخدن جلوگیری از خروج تولیدات داخلی و مدیریت و واپایش بهتر بر مرزها و کمترین تاثیر را نیز به ترتیب بر شاخص‌های افزایش سطح درآمد مرزنشینان, اشتغال‌زایی و افزایش تولید ملی داشته است. ایزدی‌و دبیری (۱۳۹۲) در پژوهشی با موضوع «ارزیابی جغرافیای تروریسم در جنوب شرقی ایران» ضمن بررسی حغرافیای تروریسم در جنوب شرقی کشور ویژگی‌های جغرافیایی موثر در شکل‌گیری و فعالیت گروهک‌های تروریستی در این منطقه را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند. رضوی و حسینی (۱۳۹۵) در پژوهشی باعنوان «تبیین عوامل تروریستی مودر بر ناامنی مرزهای جنوب شرق کشور» به بررسی تأثیر عوامل داخلی و خارجی در حوادث تروریستی جنوب شرق کشور (سراوان) پرداخته‌اند. نتیجه اپژوهش:آنها نشان می‌دهد عوامل داخلی و خارجی هرکدام به سهم خود در ایجاد حادثه تروریستی اجنوب شرق کشور (سراوان) مورند اما سهم عوامل خارجی بیشتر است. عبدی» مستجابی و عمرانی‌نژاد (۱۳۹۵) در اپژوهشی باعنوان «عوامل موثر بر ناامنی و فعالیت‌های تروریستی در مرزهای شرقی کشور» نسبت به بررسی عوامل مور بر ناامنی و گسترش فعالیت‌های تروریستی مرزهای"شرقی کشور اقدام کرده‌اند. نتایج پژوهش آنها نشان داد: عوامل موثر بر ناامنی و گسترش فعالیت‌های تروریستی مرزهای شرقی» عوامل اقتصادی» سیاسی» جغرافیایی و فرهنگی هستند که در بین این عوامل, عامل جغرافیایی دارای مهم‌ترین تاثیر است. حبیبی (۱۳۹۵) در پژوهشی باعنوان «شناسایی عوامل موثر بر کنترل عملیات‌های گروهک‌های تروریستی و معاند در جنوب شرق کشور (مرز سراوان)» به این نتایج رسید که: مولفه‌های کنترلی و همچنین مولفه‌های اطلاعاتی در کنترل عملیات‌های تروریستی بیشترین تأثیر را دارند که این وضعیت باعث می‌شود واحدهای مرزی در تقابل با گروهک‌های تروریستی و رسیدن به اهداف عالیه خود موفق‌تر عمل کنند. مختاری‌هشی» وزیری و قادری حاجت (۱۳۹۶) در پژوهشی باعنوان «بررسی پایداری امنیت روستاهای مرزی استان سیستان و بلوچستان» به بررسی زمینه‌های ناپایداری امنیتی مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان پرداخته‌اند. یافته‌های پژوهش آنها نشان می‌دهد که برای ایجاد امنیت پایدار در مناطق روستایی استان سیستان و عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی ٩ ۵۹۹ بلوچستان باید راهبرد توسعه روستایی مورد توجه قرار گیرد تا مفهوم امنیت و توسعه پایدار تحقق یابد. ذوالفقاری (۱۳۹۶) در پژوهشی باعنوان «تأثیر مهاجرت غیرقانونی بر امنیت مرزها (مطالعه موردی مرزهای جنوب شرق)» به بررسی آثار و پیامدهای مهاجرت‌های غیرقانونی بر امنیت مزرهای جنوب شرق کشور پرداخته است. یافته‌های پژوهش وی نشان داد که: مهاجرت‌های غیرقانونی به‌ترتیب بر امنیت فرهنگی اجتماعی» امنیت سیاسی» امنیت اقتصادی» امنیت زیست محیطی و امنیت نظامی تاثیر دارند. سلیمی سبحان» عبدی» حیدری و یاری (۱۳۹۶) در پژوهشی باعنوان «تحلیل کارویژ‌ها و نقش جغرافیای سیاسی شهرهای مرزی در رولج اقدامات تروریستی در استان سیستان و بلوچستان» به بررسی نقش کارویژه‌ها در جغرافیای سیاسی شهرهای مرزی استان سیستان و بلوچستان پرداخته و یافته‌های پژوهش ایشان نشان داد که: هرگونه ناآرامی و بحران سیاسی» که به‌دلیل نقش‌آفرینی و ماهیت؛ خاص«جغرافیای سیاسی شهرهای مرزی» به حساسیت‌های فرامرزی پیوند بخورد» منجر به تغیّیر دز موازنه قدرت راهبردی بازیگران هم‌جوار بنیان روش‌شناسی این پژوهش, بر روش ترکیبی یا آميخته (میدانی» مصاحبه و اسنادی) استوار است و به‌ترتیب مراحل رویکرد کیفی و کمّی را دربرمی گیرد. به‌منظوز شناخت عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی اشتان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی» ابتدا با استفاده از فن مصاقبه نیمه‌ساختاريافته براساس جدول ۱ با تعداد ۱۷ تن از خبرگان شامل افراد دارای سابقه خدمتی در مشاغل فرماندهی و مدیریت در فرماندهی مرزبانی استان سیستان و بلوچستان مصاحبه به‌عمل آمد که تعداد افراد مصاحبه‌شونده براساس اصل اشباع نظری تعیین و از فن تحلیل محتوای کیفی با رویکرد تلخیصی برای تحلیل و تفسیر داده‌های ۶.۰ اه فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ جدول ۱. خلاصه ویژگی‌های توصیفی افراد مصاحبه‌شونده در مرحله کیفی این روش امکان دستیابی به شناخت گسترده و عمیق در یک قلمرو گفتمانی یا موضوع خاص را فراهم می‌آورد. با توجه به ضرورت نیاز به خلاصه‌سازی.داده‌های کیفی برای دستیابی به مضامین و گزاره‌های اصلی موجود درباره شناخت عوامل مدیریتی موئر در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی, از روش «تحلیل محتوای تلخیصی یا تجمعی» استفاده شد. در این پژوهش, جامعه آماری پژوهش در مرحله کمّی دربرگیرنده فرماندهان و مدیران ارشد رده‌های فرماندهی مرزبانی استان سیستان و بلوچستان است که با استفاده از جدول مورگان» حجم نمونه برابر با ۳۲ نفر در نظر گرفته شد. براساس یافته‌های مرحله کیفی تعداد ۳۲ پرسشنامه بین جامعه آماری توزیع و درنهایت اعتبار ۲ پرسشنامه‌مورد تأیید قرار نگرفت که پس از حذف آنها تعداد ۳۰ پرسشنامه مینای تجزیه و تحلیل در مرحله کمی قرار گرفت. به‌منظور توصیف و تفسیر نتایج و یافته‌های پژوهش از آزمون‌های توضیفی مناسب از خمله شاخض‌های میانگین, میانهتما قراوانی و درضد متغیرها عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۰۱ استفاده شد. همچنین با بکارگیری آزمون های کای دو و کولموگروف - اسمیرنوف توزیع داده‌های پژوهش مورد ارزیابی واقع و برای رتبه‌بندی متغیرها از آزمون فریدمن استفاده شد. یافته‌های مرحله کیفی:مصاحبه‌های ضیطانده در مرجله کیفی :رید ۴۵ اضقفخه ند (خدود ۱۳۰۰ هزاز کلمم)اقیدیل قدند. پس .از قحلیل مصاخبه‌ها داد ۲۶۲ گزازه عواتل مدیریسی موتر بر پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان استخراج شد. پس از حذف گزاره‌های تکراری و ادغام گزاره‌های متجانس با یکدیگر درنهایت ۶۵ گزاره در پاسخ به چهار پرسش اساسی پژوهش خلاصه‌سازی شد؛ به‌طوری که از مجموع گزاره‌های نهایی به‌دست آمده ۷ گزاره در بعد برنامه‌ریزی» ۱۶ گزاره در بعد هدایت و رهبری» ۷ گزاره در بعد سازماندهی و هماهنگی و ۱۵ گزاره در بعد نظارت رصن کای انا 7 وازهها مینای طراخی پرسشنامه محقق‌ساخته قرار گرفت. برای بررسی,زوایی صوری و محتوایی پرسشنامه» نظرات تعداد ۵ تن از اساتید و خبرگان مرزبانی دریافت و پس از اعمال نظرهای آنها و ارسال مجدد به آنها مورد تایید نهایی قرار گرفت. برای سنجش پایایی ابزار سنجش در یک مطالعه مقدماتی» ابزار سنجش بین ۳ نفر از افراد نمونه توزیع و نتایج آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که بیانگر یافته‌های مرحله کمی: یافته‌های به‌دست آمده در جدول ۲ نشان می‌دهد سن ۲۰ درصد از پاسخگویان ۰تا ۹ سال» سن ۷۳ درصد بین ۴۰ تا ۴۹ سال و تنها سن ۷ درصد بین ۵۰ تا ۵4 سال بود. به‌لحاظ ترجه 1۷ فرمین از پاستگوبان فارای ,فرجهسرگردی ۳ فرسید,ذازای فرجه سرفتنگ‌نومی, ۸ ورن دای ترجه سرهتگی و تتها۳۷ قرضین,ذارای ترجه میزتیپ‌کومی بونتی زان سابقد کاری ۷ ورضیت از پاسخگویان بین ۱۶ تا ۳۰ سال» ۳۳ درضد بین ۲۱ تا ۲۵ سال: ۲۶ درصد پاسخگویان بین ۷۶ ۰سا و ۷/درسه:از پانشگویان یر دارای,بیقی از ۹سا سایق کاری دز نتیروی اقعطانی بودند. همپنین به‌لحاظ مدرک تحصیلی, ۸۰ درصد پاسخگویان دارای مدرک کارشناسی»۲۰ درصد پاسخگویان دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر بوده و هیچ یک دارای مدرک کاردانی نبودند. ۲ ۸ فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ جدول ۲. خلاصه ویژگی‌های توصیفی افراد مشارکت‌کننده در مرحله کمی به‌منظور آزمون فرضیه‌های پژوهش و انتخاب نوع آزمون پارامتریک يا ناپارامتریک, از آزمون کولم وگروف - اسمیرنوف برای ارزیابی توزیع داده‌های پژوهش استفاده شد که نتایج آن جدول ۳. آزمون کولم و گروف - اسمیرتوف متغیرهای پژوهش عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۰۳ مقدار آماره کولموگروف - اسمیرنوف به‌دست آمده در سطح کوچک تر از ۰/۰۱ معنادار است. بنابراین با ۹۹ درصد اطمینان می‌توان گفت توزیع صفت در بین نمونه با توزیع آن در جامعه رال قبوده و تفاوث سساداری بین,فراواتی‌های سقاد شده و مورد انظار وجرد دازد.پتابرایی باتوجه به اینکه توزیع داده‌ها نرمال نیست در ادامه از آزمون ناپارامتری کای‌دو (خی دو) برای جدول ۴. نتایج آزمون خی دو بین متغیرهای عوامل و ملاک‌های موّئر بر برنامه‌ریزی همان‌طور که در جدول ۴ مشاهده می‌شود»با توجّه به مقدار.آزمون خی دو (۷۰/۵۶۰) که در سطح خطای کوچکتر از ۰/۰۱ معنادار است. می‌توان گفت به لحاظ آماری با اطمینان ۹4 درصد بین تأثیر عوامل متغیر برنامدریزی و بیشکش وا مگیم کار کنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی تفاوت وجود دارد. بنابراین می‌توان نتیجه حاصله را ممانعت از حر کت وسایط نقلیه موت به ت انفرادی در جاده‌ها ۹ ات از خر سای یه موتوری بهضیورت اهر ای در جاده‌هاها ۳۶۴ ۱ ۴ ۸ فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ تقویت معاونت‌های اطلاعات مرزبانی استان و هنگ‌های مرزی و یگان‌های ۱۳۳ ذخیره سازی سوخت, مواد غذایی آب شرب, مهمات و... در پاسگاه‌ها و ۴/۸۵ ۱ بارعا اس جوم وآنش پشتیان یت رای کمن درا ری استفاده از عناصر نگهبانی به تعداد کافی در یگان‌های مرزی ۱۳/۳۳ ایجاد نیروی ویژه و واکنش سریع داز گروهان‌های مرزی ۴۲ ۱۳/۳۰ الزام کار کنان مرزی به پوشیدن جلیقه‌های ضد. گلوله ۴۳۳ ۱۳/۵۹ افزایش بودجه در اختیار فرماندهان هنگ‌های مرزی و.یگان‌های مشتقل ۱۳/۵ ایجاد کمربند امنیتی پیرامون پاسگاه‌ها و برجک‌های مرزی ۴۳ ۱/۴۴ براساس یافته‌های به‌دست آمده مطابق جدول.۵ عامل 7 توجه به ساعت‌های اعزام نیروها » با میانگین ۴/۷۶ و میانگین رتبه‌ای ۱۶/۵۹ دارای, بیشترین تأثیر و عامل «تله گذاری در مسیرهای عبور و مرور گروهک‌های تروریستی» با میانگین ۵ و میانگین رتبه‌ای ۹/۳۳ دارای کمترین تأثیر عوامل مدیریتی موثر در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۰۵ همان‌طور که در جدول ۶ مشاهده می‌شود با توجه به مقدار آزمون خی دو (۴۶/۲۵۳) که در سطح خطای کوچکتر از ۰/۰۱ معنادار است» می‌توان گفت به‌لحاظ آماری با اطمینان ۹۹ درصد بین تأثیر عوامل متغیر هدایت و رهبری و پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی تفاوت وجود دارد. بنابراین می‌توان نتیجه جدول ۷. شاخص‌های مرکزی و پراکندگی متغیر هدایت و رهبری توجیه و آشنایی کار کنان یگان‌های مرزی با آخرینشیوه و شگزدهای گروهک‌های رازه توجیه و آموزش کارکنان یگان‌های مرژی قبل از اعزام آنها به مموریت ۴ ۹۵۵ رعایت عدالت و انظّاف در یه و تشویق کار کنان ۹/۳۸ اختصاض کارکنان مستعد. با انگیره و د نگاو گای‌ هایگ ریاس و آلوده ۸/۸۴ استفاده از کار کنان با تجربه به‌عنوان مربی و استاد در برنامه‌هارو کلاش‌های آموزشی ۸ تقویت و تحکیم اعتقاد به اصول دین (توحید. نبوت. افاوت عدل و معاد) در بین بر تبیین الگوهای اسلامی:و سیره امه (علیغالشلام)(فروقناشت رو توکل/به خداوند بزای ۶و تقویت بینش و تفکر دشمن‌شناسی و میهن‌پرستی در بین کار کنان مرزبانی و اور اجرای کلاس‌های سلاح‌شناسی؛ رزم انفرادی, کار با قطب‌نما: جهت‌یابی و.. به‌صورت عملی ۴/۵ ۸/۳۴ برگزاری کلاس‌های آگاه‌سازی حفاظتی برای ارایه ملاحظات و هشدارهای حفاظتی ۸/۳۳ تشویق نقدی و اعزام کار کنان وظیفه ساعی و درستکار مرزبانی استان به سفرهای چ(۷ ۶.۶ اه فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ براساس یافته‌های به‌دست آمده مطابق با جدول ۷» «واگذاری مشاغل فرماندهی و مدیریتی به کارکنان لایق» باتجربه با انگیز» شجاع و مستعد» با میانگین ۴/۸۲ و میانگین رتبه‌ای ۱۰/۴۱ دارای بیشترین تأثیر و عامل «اعطای مرخصی تشویقی به کارکنان پایور و وظیفه مرزبانی استان سیستان و بلوچستان» با میانگین ۴/۱۵ و میانگین رتبه‌ای ۶/۳۸ دارای کمترین تأثیر در بین همان‌طور که در جدول ۸ مشاغده می‌شود» با توجه به مقداز آزمون خی دو (۱۸/۵۷۸) که در سطح خطای کوچکتر از ۰/۰۱ معنادار است. می‌توان گفت به‌لحاظ آماری با اطمینان ۹۹ درصد بین تأثیر عوامل متغیر سازماندمی و تظاستگلی۸رل کیره از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی تفاوت وجود دارد. بنابراین می‌توان جدول ٩. شاخص‌های مرکزی و پراکندگی متغیر سازماندهی و هماهنگی اجرای طرح چرخش و جابجایی سالیانه در بین نیروهای مرزبانی استان معرفی دستگاه‌های ناقض دستورالعمل حریم امنیتی مرز به مراجع قضایی هماهنگی با دستگاه مرتبط برای فعال کردن و رونق بخشیدن به بازارچه‌های مرزی استان براساس یافته‌های به‌دست آمده مطابق با جدول ۹» عامل (حمایت دستگاه قضایی از تیراندازی عوامل مدیریتی موثر در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۰۷ کار کنان مرزبانی در محدوده و حریم امنیتی مرز» با میانگین ۴/۷۱ و میانگین رتبه‌ای ۴/۸ دارای بیشترین تأثیر و عامل «هماهنگی با سایر دستگاه مربوط برای فعال کردن و رونق بخشیدن به بازارچه‌های مرزی استان» با میانگین ۴/۱۸ و میانگین رتبه‌ای ۳/۳۸ دارای کمترین تأثیر در بین همان‌طور که در جدول ۱۰ مشاهده می‌شود»ابا توجهبه مقدار آزمون خی دو (۲۳/۷۵۴) که در سطح خطای کوچکتر از ۰/۰۵ نادار است» می‌توآن گفت به‌لحاظ آماری با اطمینان ۹۵ درصد بین تأثیر عوامل متغیر نظارت"و کنترل و پیشگیری«از آسیب پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تزوزیستی تفاوت وجود دارد. بنابراین می‌توان جدول ۱۱. شاخص‌های مرکزی و پراکندگی متغیر نظارت و کنترل نظارت بر نحوه عمل کارکنان در طول مدت مأموریت و میزان توجه آنها به انجام بازدید و بازرسی‌های غیرمترقبه از نحوه و چگونگی برگزاری کلاس‌های آموزشی در یگان‌ها و مرکز آموزش بلحاظ کمی و کیفی بازدید و بازرسی غیرمترقبه از چگونگی انجام گشت و ردزنی در طول نوار مرزی انعکاس رفتارهای غیراصولی و مشکوک کارکنان به سلسله مراتب سازمانی و ۸ 4 فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ ادامه جدول ۱۱. شاخص‌های مرکزی و پراکندگی متغیر نظارت و کنترل برخورد قاطعانه فرماندهان و قسمت‌های نظارتی با کار کنان متخلف و کسانی با ۸ آاسپل‌انگاری و بی‌توجهی خود زمینه وقوع شکست‌های حفاظتی در یگان‌های مرزی| ۰ ۴/۴۴ ۷/۹۶ گزارش وضعیت و کار آیی اقلام و تجهیزات واگذار شده به مرزبانی استان و ۷/۹۱ سنجش و ارزیابی مداوم آمادگی رزمی و دفاعی یگان به‌صورت میدانی توسط ۷/۶۲ افزایش و تقویت نظارت و کنترل رده‌های نظارتی بر عملکرد کار کنان یگان‌های نظارت بر چگونگی طرح تقسیم وسایط نقلیه موتوری, تسلیحات. امکانات و... بین و نظارت بر محتوی و منابع آموزشی تدریس شده در یگان‌ها و مراکز آموزش ۷/۳۵ بازدید و بازرسی از نحوه نگهداری اقلام و تجهیزات در یگان‌های مرزی ۷/۳۶ نظارت بر چگونگی تقسیم وام‌ها سهمیه اماکن؛رفاهی, مزخصی, تشویق و تنبیه ۳ همان‌گونه که در جدول ۱۱ مشاهده می‌شود» «نظارت و کنترل فرماندهان و مسئولان بر عملکرد کار کنان» با میانگین ۴/۶۸ و میانگین زتبه‌ای ۹/۴۶ از میّان عوامل متغیر نظارت و کنترل دارای بیشترین تأثیر و «نظارت بر چگونگی تقسیم وام‌ها».سهمیه اماکن رفاهی» مرخصی,» تشویق و تبیه کارکنان فرزبانی استان»با میانگین ۴/۲۱ و میانگین رتبه‌ای ۶/۶۷ دارای گمترین تأثیر است. به نظر می‌رسد میزان تأثیر هر-یک از متغیرهای برنامه‌ریزی» هدایت و رهبری» سازماندهی و هماهنگی و نظارت و کنترل بر پیشگیری از آسیب پذیری, کار کنان مرزبانی در برابر گروهک‌های تروریستی متفاوت است. به‌منظور: آزمون تفاوت میان میانگین متغیرها از آزمون ناپارامتریک کای دو (خی دو) استفاده شد که به سنجش میزان توافق رتبه‌بندی‌ها در بین پاسخگویان می‌پردازد. این آزمون با مقایسه میانگین رتبه‌ها در بین متغیرها تفاوت این میانگین‌ها را بررسی می‌کند. عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۰۹ همان‌طور که در جدول ۱۲ مشاهده می‌شود. با توجه به مقدار آزمون خی دو (۶/۳۷۵) که در سطح خطای کوچکتر از ۰/۰۵ معنادار است. می‌توان گفت به لحاظ آماری با اطمینان ۹۵ درصد بین تأثیر عوامل متغیرهای پژوهش و پیشگیری از آسیب پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی تفاوت وجود دارد. بنابراین متغیرهای چهارگانه پژوهش را می‌توان به‌ترتیب زیر در جدول ۱۳ اولویت‌بندی کرد. همان‌گونه که در جدول ۱۳ مشاهده می‌شود» متغیر «برنامه‌ریزی» با میانگین ۴/۹۴ و میانگین رتبه‌ای ۲/۶۵ دارای بیشترین تأثیر و بهترتیب متغیّر «رهبریو"هدایت» با میانگین رتبه‌ای ۲/۵۹ و متغیر «سازماندهی و هماهنگی» با میانگین رتبه‌ای ۲/۳۱ در رتبه‌های دوم و سوم و متغیر «نظارت ز کسرل» با میانگین, رتبه‌ایی. ۲۷۳۵ دارای۷ کمترین/"تأثیر پر پیشگیری از آسیب‌پذیری کار کنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی را دارا است. براساس نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش, مهمترین عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک‌های تروریستی شناسایی شد. با توجه به مهم‌ترین شاخص‌های انتخاب‌شده در بعد برنامه‌ریزی» فعالیت‌های یگان‌های نظامی» انتظامی مطابق برنامه سین و لوحه‌بندی‌های مربوط انجام می‌شود و یگان‌های مرزی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. ازاین‌رو عوامل وابسته به گروهک‌های تروریستی» با زیرنظر قراردادن فعالیت‌های یگان‌های مرزی» به‌راحتی زمان‌های ورود و خروج کارکنان را استخراج می‌کنند. پناپرایی قاخص یأدکده در پین فرماندهان به‌عئوان بهمترین شاخص در بعد برنامه‌ریری ۰ 4۸ فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۷ است که این موره تزجه قرار گیرو..در لیخ راستا: پیشههاد می‌قود اتستولان و کارکنان بیگان‌هاق مرزی به‌صورت روزانه در زمان‌های ورود و خروج خود از یگان و دیگر مأموریت‌های محوله تغییراتی را ایجاد کنند تا زمان تردد آنها در جدار مرزی برای تروریست‌ها قابل پیش‌بینی نباشد. یافته های پژوهش‌های پیشین که تا حدودی مرتبط با این حوزه هستند نشان می‌دهد که عوامل سازمانی» فردی و برون‌سازمانی به‌ترتیب بیشترین تأثیر را بر وقوع آسیب‌های رخ‌داده برای کار کنان در مقابل گروهک‌ها به‌ویژه پاک داشته است. همچنین اقدام‌های صورت گرفته درخصوص انسداد مرزهای شرقی کشور بیشترین تأثیر را به‌ترتیب بر شاخص‌های واپایش ترد‌های غیرمجاز کاهش تحرکات اشرار» جلوگیری از ورود انواع موادمخدر و جلوگیری از خروج تولیدات داخلی داشته است. از طرفی مولفه‌های کنترلی و همچنین مژلفه‌های اطلاعاتی در باتوجه به مهم‌ترین شاخص انتخاب شده دز بعد" هدایت و رهبری مبنی بر «واگذاری مشاغل فرماندهی و مدیریتی به کار کنان لایق» باتجربه با انگیزه, شججاع و مستعد» در پاره‌ای موارد مشاهده می‌شود که برخی فرماندهان به عللی از قبیل: نبود نیروهای لایق و مستعد» قوم‌گرایی» باندگرایی و... کسانی را به‌عنوان فرماند وگو )میا گزینند که شایستگی‌های لازم را نداشته و برای خود و دیگران مشکلاتی را به‌وجود آورده و حتی موجب ایراد خسارت‌هایی به سازمان نیز می‌شوند. درحالی که یکی از ویژگی‌های فرماندهان, جذب و گزینش کارکنان لایق» باتجربه» باانگیزه» شجاع و مستعد است تا با کمک این کارکنان به اهداف مورد نظر سازمان و یگان خود دست یابند. بنابراین پيشنهاد می‌شود فرماندهان و مسئولان با هم‌فکری و مشورت دیگر مسئولان» افراد لایق» باتجربه» باانگیز» شجاع و مستعد را شناسایی و پس از ارایه آموزش‌های لازم به ایشان» با هماهنگی رده‌های نظارتی نسبت به انتصاب ایشان در مشاغل فرماندهی و مدیریتی به‌مدت یک‌سال اقدام وذر ورن آرانه فبلکزد بت ومناسب, نسبت با تملین انقصاب آنها اقدام کنند. باتوجه به مهم‌ترین شاخص انتخاب شده در بعد سازماندهی و هماهنگی مبنی بر «حمایت دستگاه قضایی از تیراندازی کارکنان مرزبانی در محدوده و حریم امنیتی مرز»» یکی از مهم‌ترین مسائلی که بر نحوه عملکرد کارکنان یگان‌های مرزی تأثیر می‌گذارد ترس از برخورد قضایی عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۱۱ ناشی از تیراندازی به سمت متجاوزان مرزی است که ختی ممکن است در بین آنها عناصر وابسته به گروهک‌های تروریستی نیز باشند. اگر در محاکم قضایی کار کنان مورد نظر محکوم هم نشوند اما مدت زمان طولانی اطاله دادرسی: رفت‌وآمد به دادسرا و دادگاه و سایر عواقب ناشی از آن» موجب می‌شود تا کار کنان بسیار محتاط بوده و تا حد ممکن از سلاح خود استفاده نکنند. بنابراین در خصوص این رهیافت پيشنهاد می‌شود دستورالعمل‌های مربوط به حریم امنیتی مرز به‌صورت دقیق توسط تمام دستگاه‌های حاکمیتی اجرا و برای حمایت قضایی از کارکنان دفتر حقوقی در باتوجه به مهم‌ترین شاخص انتخاب شده در بعد نظارت و کنترل مبنی بر «نظارت و کنترل فرماندهان و مسئولان بر عملکرد کارکنان» برخی فرماندهان و مسئولان که شناخت دقیقی از وظایف و مسئولیت‌های خود ندارند» فکر می‌کنند تنها.وظیفه فرمانده» دستوردادن به زیردستان و استفاده از مزایای آن است.» درحالی که ترابر وگل انطباطق و دستورالعمل‌های سازمانی» فرماندهان و مدیران باید درخصوصن عملکرد ایگان و کارکنان خود. پاسخگو باشند و نداشتن اطلاع از وضعیت یگان و کار کنان زیرمجموعه رافع مسوّلیت آنها نیست. بنابراین در این خصوص پیشنهاد می‌شود تجهیز کلیه اماکن» خودروهاو لباس‌های. کارکنان یگان‌های صف مرزبانی به دوربین در دستور کار فرماندهان و مسوّلان عالی نیروی انتظامی و فرماندهی مرزبانی قرار گیرد. الوانی» سیدمهدی. ( ۱۳۸۴). مدیریت عمومی.چاپ بیست‌وسوم. تهران: نشر نی. حبیبی رهام بخش. (۱۳۹۵). شناسایی عوامل موثر بر کنترل عملیات‌های گروهک‌های تروریستی و معاند در جنوب شرق کشور (مورد مطالعه مرز سراوان) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علوم انتظامی امین. تهران. ایزدی» حسن و دبیری» علی‌اکبر. (۱۳۹۲). ارزیابی جغرافیای تروریسم در جنوب شرقی ایران. فصلنامه ژئوپلیتیک. 4۹( صص ۱۲۶-۹۱ قابل بازیابی از: .67 0۵1/710۷320 [/3۳/12 ۵30 9://۷/۷۷ 3۳۳۳ ذوالفقاری» حسین (۱۳۹۶). تأثیر مهاجرت غیرقانونی بر امنیت مرزها (مورد مطالعه مرزهای جنوب شرق کشور). بوخ نامه مطالعات ریری ۱7[ ۶) سس ۲۳۷ رقاب بازیالی از کو 260/2 /ذ ععنا و زد //:0کط / ۸۵۶۵۷۴۶۴۱۲۵۱۹ ۳۲۵۳۸۱۳۸۳۲۴۶۵۸۳۲ ۲۳ فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی / سال سیزدهم شمار؛ چهارم» زمستان ۱۳۹۷ دزالققاری: حمسس؛طلطاتی: مسردررقال» صدال:( ۲۳۹۳ )رایس سر بویت سرا قیران : اتمقا زان مرویان: رضوی,» محمد و حسینی, سیدمهدی. (۱۳۹۵). تبیین عوامل تروریستی موئر بر ناامنی مرزهای جنوب شرق کشور (سراوان ۱۳۹۳-۰). پزوهنرنامه مطالعات مرزی, ۴(۱۴)» صص ۱۰۷- ۱۳۴. قابل بازیابی از: 066 903542180661 0320820 /کو ام / ول هدن عناوم از دک // :0 ااط زرقانی» سیدهادی و اعظمی؛ هادی. (۱۳۹۱). تخلیل ملاخظات نظامی- امنیتی در آمایش و مکان‌گزینی فراکز و استقرا رگاه‌های نظامی با تاکید بر استان خراسان رضوی. برنامه‌ریزی ‏ وآمایشفضا (مدرس علو ماسانی ۷۰(۱۵) سلیمی‌سبحان» محمدرضا؛ عبدی» عطااللّه؛ حیدری» جهانگیر و یاری» منیر. (۱۳۹۶). تحلیل کارویژه‌ها و نقش جغرافیای سیاسی شهرهای مرزی در رواج اقدامات تروریستی (مورد مطالعه اقدامات تروریستی استان سیستان و بلوچستان). پژوه نامه مطالعات مرزی» ۶(۱۷)» صص ۸۵- ۱۲۶. قابل بازیابی از: طیب, علیرضا. (۱۳۸۲). تروریسم در فراز و فرود تارییج. تهران: نشر نی قاسم‌زاده بیچندی» پرویز. (۱۳۹۴). تروریسم و نی ژآن ابر اشیت"«مرزهای استان سیستان و بموچستان. دومین کنگره عبدی, عطاالله؛ مستجابی, حمید و عمرانی نژاد» فاظمه: (۱۳۹۵). عوامل مور بر ناامنی و فعالیت‌های تروریستی در مرزهای علاقه‌بند. علی. ( ۱۳۸۶). مدیریت عمومی. چاپ هفدهم. تهران: نشر روان. فاضلی پرور قدیر. (۱۳۹۲)./ سیب سی حفاظنی یگان‌ها" رکارکنا ن نیرو یانتظامی در مقابله با نهاجم‌ها یگروهک پاک قاسمی» محمد و صفی‌پور» محسن. (۱۳۹۲). بررسی اقدامات انسدادی مرز استان سیستان و بلوچستان بر امنیت استان از دیدگاه صاحب نظران. پوهشنا مه حماق ی/نتطامی.۱(۴)؛ صصض ۰۱۲۸-۱۰۵۲ قابل بازیابی از: 5100 اک 30۵ / قح ۳/3 از 510 ۷// :۳08 کلهر رضا؛ امین‌صارمی صارمی» نوذر و نیاورانی. جامد. (۱۳۸۷). تأثیر اقدامات بدوکی ها در سیستان و بلوچستان بر امنیت مناطق مرزی ایران و پاکستان.فقانامه پوهش‌های مدیریت /تظامی, ۲(۳)» صص ۰۱۸۱-۱۶۹ قابل بازیابی از: 7102 که 6۳ 1/۹10/320 ههبج ۳ از 0 زگ ۷// :۳08 مختاری‌هشی» حسین؛ وزیری» نرگس و قادری‌حاجت. مصطفی. (۱۳۹۶). بررسی پایداری امنیت روستاهای مرزی استان سیستان و بلوچستان. فصلنامه حم اه یی سرزرمین, ۵۴(۱۴), صص ۶۰-۴۳ قابل بازیابی از: 710520 که 03206۳ /هه سا ۳/3 انز ۷/510 ۸// :6605 مکارم شیرازی» ناصر. ( ۱۳۹۱). مدیریت و قرماندهی د ر/سلام. قم: انتشارات نسل جوان. نبوی» محمدحسن. (۱۳۸۸). مدیریت /سللامی. قم: دفتر تحقیقات اسلامی حوزه علمیه قم. یاوری» امیرحسین و جعفری پور روح‌اله. (۱۳۹۵). تأثیر اقدامات و فعالیت‌های جریان سلفی بر احساس امنیت عمومی استان سیستان و بلو چستان. فصانامه مطالعات اطلاعات و انیت التظامی, ۱۶(۲)» صص ۳۴-۱ قابل بازیابی از: 4ز_اهدساهز219096ح0 ادن وه هل نسح - 1 وحمصه دومحم اصعاصم /کنعنامم ازاع0//نصااط -16۳0۳ 200 00055 ۳۵۳۵۵6۵ وک۳ 16 هه کد 00و60 ص۳00 .(2004) 50 .5 قاط عوامل مدیریتی مور در پیشگیری از آسیب‌پذیری کارکنان مرزیانی در برابر گروهک‌های تروریستی > ۶۱۳ -1۳0۹://6000۵ :۳۵ 366۷۵۵ .463-478 دم ,(20)2 وصمصم ۸ امعننام2 کم و3 ۳۳۵06۵۵ +صکز ۳0 116۳8006۰ عطا ۵۶ 10ع مومت وصد وعوصومط م۸ و1 ام کععحه6 .(2004) سا معط 5101151060 962۳3 1616056 مهنعع 310 ,(۳۳1) عان اعد کعهصنصا۳۵ کاعنه 5۷ -۵ 1310۳ 3616056 1۵۳ ماع :0.6 دماعصنطعه ۷ بصک 1 که وواعنت اعضط خ۸ .(2003) 34۰ مککعوظ -020 ,56 13162052 ۵۴ عسه هاگ 156 :0066 هه کصمنوعط «(2003) 0۰ ۷/۵06 ۵ .ظ ,802۵9 ,و ( 3606۵ 0۳ انصصدگ امدونهصصص] عط مخصونامصهاموط نمعننام2 .(2005) 34 حطعصعیی 0 1060036 0۵ 56965 3/0000 06 الک عط مصک 16 او کععحه عطا سکع00 ۸ واهع5 200 2 :130012 ,کصوزیص6 0 وصق امع 0 نهک اماصعصص وا «(2004) .3 مصقعی .120 1نس2/0 218۳36 ,کاو 00 مکعناکنعا ها نصکو 1 نمدمنامصصگ .(0990) ۰.ط6 ووعاهع 1 ۸ :160۳5 1316۳20021 ۵1 وطامه‌ همع 156 .(2013) ۳۰ .ی 31606 34 .8 1/000۵ ۰ ۳۳۵۵05 عم 110۳ ,5م ۳ عاماک-د310 1صع(۵ ۶و کعج21 وصد معدم5 1۵ -ق5 ۵۶ 700۵1 ع۵ط1 3۳۷1۳۵6۵ ‌هک عطا که و156 عنصعدیک ۸ .(2004) یک ,1808 ازم لمع ۵010110 //: 309 نصمگ فمعخعه بف3ح1 وم ,(27)0 بقعن0ن50 عزوعا

زمینه و هدف: هدف از این پژوهش، شناخت عوامل مدیریتی مؤثر در پیشگیری از آسیب پذیری کارکنان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان در برابر گروهک های تروریستی طی سال های 1388 تا 1396 است. روش: بنیان روش شناسی پژوهش مبتنی بر رویکرد ترکیبی یا آمیخته است. مشارکت کنندگان مرحله کیفی، شامل 17 نفر از خبرگان دارای سابقه خدمتی در مشاغل فرماندهی و مدیریتی در مرزبانی استان سیستان و بلوچستان است که براساس اصل اشباع نظری تعیین و نظرهای ایشان با رویکرد تلخیصی تحلیل و تفسیر شد. جامعه آماری بخش کمی شامل فرماندهان و مدیران ارشد مرزبانی استان سیستان و بلوچستان است که 32 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. داده های پرسشنامه ها با استفاده از آمارهای توصیفی و آزمون های کای دو، کولموگروف – اسمیرنوف و فریدمن تحلیل شد. یافته ها: به تفکیک کارکردهای مدیریتی، مهم ترین گزاره های مؤثر در هریک از عوامل، از دیدگاه فرماندهان، نخبگان و صاحب نظران فرماندهی مرزبانی استان سیستان و بلوچستان شناسایی و استخراج شد. نتایج: «ایجاد تغییر مداوم در ساعت های اعزام نیروها به گشت و یا استقرار در کمین گاه های مرزی» در بعد برنامه ریزی، «واگذاری مشاغل فرماندهی و مدیریتی به کارکنان لایق، باتجربه، باانگیزه، شجاع و مستعد» در بعد هدایت و رهبری، «حمایت دستگاه قضایی از تیراندازی کارکنان مرزبانی در محدوده حریم امنیتی مرز» در بعد سازماندهی و هماهنگی و «نظارت و کنترل فرماندهان و مسئولان بر عملکرد کارکنان زیرمجموعه خود» در بعد نظارت و کنترل به عنوان مهم ترین گزاره ها شناسایی شدند.

454998

فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال دهم /شماره سی و هفت /بهار ۱۴۰۰ / ص. ۴۴-۲۱ بررسی وقوع پدیده جزابر حرارتی شهری با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای دانشکده علوم انسانی» گروه جغرافیا واحد لارستان» دانشگاه آزاد اسلامی» لارستان» ایران جهان امروزه جریان بی‌سابقه‌ای از شهری شدن را تجربه می‌نماید. رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می‌شود و اثرات ناشی از آن می‌تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا و به تبع آن سلامت عمومی ایفا نماید. در این مطالعه اطلاعات سنجنده ۸87714 ماهواره به صورت موردی در کلان شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته و از خوارزمیک ۵ باند برای بازیابی توزیع دمای سطح زمین و تعیین اثرات محلی جزیره حرارتی استفاده شد. به‌علاوه» همبستگی بین دمای سطح زمین"و شاخص پوشش گیاهی» ساختمانی» زمین لخت و آبی تفاضل نرمال شده برای تعیین اثرات زمین سبز لخت» آبی و مسکونی بر روی جزیره حرارتی به دست آمد. نتایج نشان داد که اثر جزیره حرارتی شهری در شیراز اساسا در مناطق صنعتی غرب و مسکونی و جنوب شرق واقع شده است. همچنین همبستگی منفی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی و آبی تفاضل نرمال شده نشان داد که زمین سبز و مناطق پوشیده از آب می‌تواند اثر جزیره حرارتی را تضعیف کرده» درحالی که همبستگی مثبت بین دمای سطح زمین و شاخص ساختمانی و زمین لخت تفاضل نرمال شده می‌تواند اثر جزیره حرارتی را در منطقه مورد مطالعه افزایش دهد. امروزه مهمترین مشکل در مناطق شهری, افزایش:درجه خرارت سطح زمین بخاطر دگرگونی‌های بوجود آمده در سطوح طبیعی می‌باشد» که در اثر آن پوشش گیاهی طبیعی حذف شده و با سطوح غیر قابل نفوذ و غیر قابل انتقال جایگزین شده است (سنگه» فلز سیمان» غیره) این پدیده مخصوصا با اختلاف متمایز و مشخص درجه حرارت بین شهر و نواحی اطراف شهر » پدیده‌ی جزیره‌ی حرارتی نامیده می‌شود. به منظور کاهش اثر عوامل ناخواسته امانند تاثیرات توپو گرافی و بازتاب پوشش‌های سنگی و خاک لخت روی اطلاعات پوشش گیاهی و افزایش اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی با استفاده از ترکیب حداقل دو باند شاخص پوشش گیاهی ایجاد می‌شود. در واقع شاخص گیاهی نوعی نسبت و عملیات ریاضی مان باندهای مختلف اغم از مرئیو مادون قرمز می‌باشد. هدف از ایجاد شاخص‌های گیاهی آن است که برخی از ویژگیهای پوشش گیاهی نظیراخصوصیات تاج پوشش, سطح برگ یا درصد پوشش گیاهی پیش‌بینی و ارزیابی شود. از معروف ترین شاخص‌های پوشش گیاهی برای تهیه 1.87 شاخص 3710171 می‌باشد. به طور کلی دمای سطح زمین (87.]) پارامتر کلیدی نویسنده مسئول: مجتبی محمدی, دانشکده علوم انسانی» گروه جغرافیا واحد لارستان» دانشگاه آزاد اسلامی» لارستان» ایران» بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار در عصر حاضر» شهرنشینی رونق زیادی پیدا کرده و همین امر سبب گردیده است تا کره زمین تحت تأثیر مسایل مختلف قرار گرفته» وضعیت طبیعی خود را تا حد زیادی از دست بدهد که یکی از پیامدهای آن افزایش دماست. با گسترش شهر و شهر سازی بعد از دهه ۱۹۳۰ به ویژه پس از جنگ جهانی دوم تغییرات آب و هوایی محلی در شهر نشینی ظاهر گردید چند دلیل برای جزیره گرمایی وجود دارد علت اصلی افزایش گرمای شبانه در ساختمانها در شبهای صاف, وابسته به مواد سطحی و تبخیر و تعرق در مناطق شهری است که عموما ناشی از آسفالت و سیمان است که در مناطق شهری استفاده شده است با توجه به اینکه باد در طول روز بر گرمای شهری به صورت وزش افقی در لایه‌های سطحی شهری تاثیر می گذارد. چنانچه شهر دارای ناهمواری و پستی و بلندی قابل ملاحظه‌ای باشد» به کمک مرا کز حرارتی تشکیل شده» سبب چرخش آلود گی در بین ساختمانها می‌شود و استحکام جزیره گرمایی تشکیل شده را دوام می‌بخشد. در هر منطقه شهری در کنار فرایند جذب پرتو فرابنفش و گسیل پرتو فرو سرخ سقف ساختمان‌ها و خیابانها و سطوح تیره رنگ شهری گرما را جذب نموده» با طول موج بالا به هوا گسیل می‌دارند. با توجه به اینکه همه سقف‌ها و خیابانها در شهرها رنگی دارند که با جذب گرمای گسیل شده از خورشید» دمای منطقه مسکونی را تا حدود ۲ تا ۱۵ درجه سانتیگراد افزایش می‌دهند» سبب تشدید پدیده جزیره گرمایی می گردند. در آمریکای شمالی اختلاف دمای حداکثر شهری و روستایی اندازه گیری شده و به۵/۴ درجه سانتی گراد می‌رسد و این اختلاف دما را به جمعیت و روش زندگی آنها از قرن نوزدهم میلادی دمای کره زمین روند افزایشی.پیدا" کرد. رشد لجام گسیخته و.پرشتاب شهرها موجب عدم امکان فرصت کافی جهت تنظیم وساماندهی بافت و فراهم سازی زیرساخت‌ها و امکانات کمی:وکیفی قابل قبول مورد نیاز جمعیت آن شد. در عصر حاضر نیز با توجه به پیشرفت‌های روزافژون بشر ر زمینه‌های مختلف شاد تغییر دز سیستم اقلیمی شهرهای بزرگ هستیم» که ناشی از تغییرات ایجاد شده در سیمای طبیعی شهر می‌باشد. استفاده از مضالخ تیره رنگ در معابر ‏ وآرایش دره مانند ساختمانها بخشی از انرژی خورشید را حبس می‌کند. با جذاب گرمایبیشتر در طول روز پروفیل حرارتی سطح شهر در طول شبانه روز تغییر می‌کند و در نتیجه در یک روز داغ تابستانی» خورشید سطوح خشکک و تیره) مانند آسفالت خیابان‌ها و نمای ساختمان‌ها را گاهی به مقدار۲۰ الی ۵۰ درجه سانتی گراد نسبت به محیط گرم‌تر می‌کند. همچنین عدم وجود پوشش سبزکافی» حرارت با منشا انسانی و آلودگی هوا ناشی از سیستم حمل ونقل شهری و صنایع» سبب افزایش دمای غیرعادی شهر نسبت به فضای اطراف آن می‌شود گرم‌تر شدن شهر موجب مصرف بیشتر انرژی جهت تهویه هوانی مساکن در فصول گرم و افرایش هزینه‌های مالی برای شهروندان می‌شود. از طرف دیگر عدم وزش باد و ساکن ماندن هوای موجود باعث تثبیت گازهای آلاینده در فضای شهر شده و موجب بروز خطراتی برای سلامت افراد می‌شود (مهرگان و همکاران» ۲:۱۳۹۲). افزایش میزان حملات قلبی» مشکلات تنفسی, مشکلات روحی و روانی ناشی از گرمای زیاد و ورود ری زگردها ازجمله مهم‌ترین خطراتی است که سلامت افراد را تهدید می‌کند. پدیده مزبور هم اکنون یک پدیده مهم محیطی به شمار می‌رود به طوری که در شهرهای بزرگک اثر جزیره حرارتی نیز دیده می‌شود. با توجه به مطالب یاد شده» کشور ما نیز که در دهه‌های گذشته شاهد رشد چشم گیر شهرنشینی بوده از این امر مستثنی نمی‌باشد. از زمانی که هاوارد" برای اولین بار واژه جزیره حرارتی را مطرح کرد بیش از یک قرن می گذرد و تاکنون محققان پژوهش‌های فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ این مطالعات در گذشته با استفاده از اندازه گیری دما در ایستگاه‌های هواسنجی انجام می‌شد اما توزیع یکنواخت و تعداد اند ک ایستگاه‌ها سبب می‌شد تا داده‌ها برای نمایش پراکندگی‌ها در یک منطقه قابل اعتماد نباشد. بنابراین محققان به مطالعه با استفاده از سنجش از دور روی آوردند. تصاویر سنجش از دور به دلیل پوشش وسیع و بهنگام بودن و همچنین دقت بالاا ابزار مناسبی برای تهیه نقشه‌های حرارتی سطح هستند. عدم دسترسی به داده‌های مکانی از یکطرف و تنوع زیاد کاربری و پوشش اراضی در محیط‌های شهری از طرف دیگر امکان استفاده از تکنیک‌های سنجش از دور را در برآورد و تعیین دمای سطح زمین ! بیش از پیش از تصاویر حرارتی جهت مطالعات مربوط به جزیره حرارتی در حیطه‌های مختلف استفاده شده است. این تحقیقات بیشترروی الگوی دمای سطح زمین وارتباط آن باشاخص پوشش گیاهی وانواع کاربری زمین متمرکز بوده است (فی وو۲ و همکاران» ۲۰۰۷). برخی دیگر نیز به بررسی جزیره حرارتی از لحاظ مکانی زمانی پرداخته‌اند. (جاکویز؟ و همکاران»۲۰۱۴) عده‌ای هم در پی راهکارهایی جهت کاهش اثر جزیره حرارتی و آسیب‌های ناشی از آن بوده‌اند (شاهمحمدی و همکاران» 1۲۰۱۰ پریس؟ و همکاران» ۲۰۱۴: مانیک* و همکاران» ۲۰۱۵» عقیلی نسب و همکاران ۱۳۹۱) مطالعات داخلی صورت گرفته در زمینه جزیره حرارتی هم اغلب مربوط به تهران (افشار ۱۳۷۹» صادقی‌نیا و همکاران ۱۳۹۱ ساسان پور و همکاران ۱۳۹۲) و چند کلانشهر دیگر کشور از جمله مشهد (موسوی بایگی و همکاران ۱۳۹۱ فرزندی و همکاران ۰۱۳۹۲ کاظم‌زاده و همکاران ۱۳۹۳) اهواز (معروف نژاد ۰۱۳۹۰ رنگزن و همکاران۱۳۹۰۰) و رشت (رمضانی و دخت محمد ۱۳۸۹ دره * شناسایی تغییرات زمانی و فضایی پوشش گیاهی شیراز با استفاده از تکنیک تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی. تحلیل نحوه‌ی پراکندگی دمای سطحی در ارتباط با:انواع کاربری/ پوشش زمین با توجه به مطالب بیان شده» پژوهش حاظر به دنبال پاسخگویی به پرسش‌های زیر است: آیا می‌توان با استفاده از داده‌های سنجش ازدوری و تصاویر ۸517121 به وقوع پدیده جزیره حرارتی شهری در شهر شیراز پی برد؟ شدت و گسترش الگوی توزیع مکانی زمانی جزایر حرارتی چه رابظه‌ای با پوشش سطح زمین نشان می‌دهد؟ ساختار جزیره حرارتی شیراز دستخوش چه تغییرات فضایی و زمانی:,شده است؟ با توجه به اينکه امکان استخراج پوشش‌های مختلف اراضی در یک منطقه و همچنین دمای سطح با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور وجود دارد» در این تحقیق ما به دنبال این بوده‌ایم که ضمن استخراج اطلاعات پوشش اراضی و نیز برآورد دمای سطح زمین» به بررسی نحوه ارتباط آنها با یکدیگر بپردازیم. در راستای نیل به این هدف» چگونگی اثر گذاری هر یک از کلاس‌های پوشش اراضی بر دمای سطح زمین» هم بصورت جداگانه و هم بصورت توأمان مورد بررسی قرار گرفت. (آخوند زاده» ۳۸۶ ۵11000 وصه صوزدکنصط معط 1 عصوطعع 52 فععصد ۸0 6۰ بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار با توجه به مطالب فوق» در این مطالعه پدیده جزایر حرارتی سطح زمین و رابطه آن با پوشش اراضی در کلان‌شهر شیراز با استفاده از تولیدات ماهواره‌ای سنجنده ۸877714 مورد بررسی قرار می گیرد. منطقه مورد مطالعه تحقیق شیراز می‌باشد. این شهر به عنوان یکی از مناطق صنعتی» توریستی و جمعیتی دارای رشد بالای توسعه شهری و افزایش جمعیت بوده است. با توجه به تاثیر عرض جغرافیایی و اقلیم‌های مختلف بر دمای سطح و پدیده جزایر حرارتی» شهر شیراز دارای اقلیم و آب و هوای گرم و نیمه‌خشک است. محدوده مطالعاتی در این تحقیق در شکل ۱-۴ نمایش داده شده شهر شیراز به عنوان مرکز استان فارس در دشتی تقریبا مستطیل شکل در ۲۹ درجه و ۳۷ دقیقه عرض شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه طول شرقی قرار گرفته است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۵۴۰ متر و فاصله آن با تهران به عنوان پایتخت کشور ۸۹۵ کیلومتر می‌باشد. متوسط درجه حرارت سالانه ۱۷/۳ درجه‌ی سانتی گراد می‌باشد و حداکثر درجه حرارت به ۴۳/۲ درجه‌ی سانتی گراد در فصول گرم و حداقل درجه حرارت ۱۴- درجه سانتی گراد و در فصول سرد تنزل می‌یابد. میزان بارندگی سالانه پیش از ۳۰۷ میلی متر بوده و روزهای یخبندان حدود ۵۴ روز می‌باشد. براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی» جمعیت شهر شیراز در این سال بالغ بر ۱,۲۱۴,۸۰۸ تن بوده است که از این تعداد ۶۱۳,۸۳۰ تن مرد و ۶۰۰,۹۷۸ تن زن بوده‌اند. همچنین تعداد خانوارهای ساکن این شهر ۳۱۵,۷۲۵ خانوار بوده است. سرانه فضای سبز در شیراز در سال ۱۳۸۷ برابر با ۱۲,۷ متر مربع به ازای هر تن است . هم کنون در شهر شیراز ۱۱۸ پارک فعالیت می‌کنند که این تعداد شامل ۴۸ پارک شهری و ۷۰ پارک محله‌ای می‌باشد که از این جهت مساحت کل پارکها در شیراز ۵۰ متر مربع می‌باشد که از این میزان ۱۲۸,۰۴۴ متر مربع متعلق به پار کهای محله‌ای و ۲,۰۴۲,۵۰۶ متر مربع متعلق به پارکهای شهری است و همچنین پارکک آزادی با ۲۰۴,۱۹۱ مترمربع مساحت بزرگترین پارک شیراز محسوب می‌شود. شهر شیراز از جمله شهرهای پرجمعیت است که دچار آلودگی هواست. بعلت واقع شدن بین دو رشته کوه انتهای جنوبی زاگرس و رشد به نسبت بالای جمعیت و همچنین تعداد گوناگونی رو به افزایش آلاینده‌ها به نظر می‌رسد که مشکل آلودگی در طول زمان روند صعودی و کمتر قابل پیشگیری را به خود بگیرد (اشرفی» ۱۳۸۴). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ در این تحقیق از منابع داده مختلف از جمله تصویر ماهواره‌ی [۸571» از جمله نقشه‌های دمای سطح زمین» شاخص پوشش گیاهی 8110۷۷1۱» تصاویر +177۸ و نقشه‌های نرم افزار گوگل ارث استفاده گردید. همچنین از نرم افزارهای مختلف جهت تصحیح و آماده سازی داده‌ها و پیاده‌سازی تکنيک‌ها استفاده شد. (صادقی نیا ۱۳۹۱) برای تهیه نقشه حرارتی از باند ۱۴-۱۰ سنجنده استر استفاده کرده‌ايم که دارای قدرت تفکیک مکانی ۹۰ متر را دارد که برای تحصیل و تعیین تفاوت‌های دمایی میان پدیده‌های شهری پیچیده مناسب است و امکان آنالیز موثر اقلیم شهری را فراهم می‌نماید. تصویر مورد استفاده شده در این تحقیق در شرایط مناسب اتمسفری است به دلیل اینکه در فصل گرم سال تهیه شده است. واضح است که محتوی بخار آب به علت تغیررات فصلی و درون فصلی شرایط اتمسفر در طول زمان در حال تغییر است. از همین رو است که مقایسه تصاویر ماهواره‌ای در چند زمان مختلف مناسب به نظر نمی‌رسد (موسوی بایگی» ۱۳۹۳). به منظور بررسی وضعیت جزایر حراتی در یک منطقه در ابتدای امر می‌بایست نقشه دمای سطح زمین 1.51۲ آن منطقه به درستی تهیه گرد» تا به اکنون الگوریتم‌های بیشماری در زمینه محاسبه دمای سطح با استفاده از داده‌های حرارتی ماهواره‌های سنجش از دوری توسعه و پیاده سازی شده است» برخی از این الگوریتم‌ها متناسب با وی ژگی‌های سنجنده‌های خاصی طراحی شده‌اند و برای سنجنده‌های دیگر به کلی قابل استفاده نمی‌باشند. برخی دیگر تنها در کاربری اراضی خاصی مثلا فقط در اراضی زراعی یا شهری و غیره نتیجه قابل قبولی به ما می‌دهند. در حالیکه رایج‌ترین الگوریتمهای مورد استفاده در این زمینه غالبا آنهایی هستند که که برای شرایط مختلف (سنجنده‌ها و کاربری‌های متفاوت) تعدیل و پیاده سازی می گردند. الگوریتم‌های 0 آعصص هط - 1/10 و 1۵/00۵ آ10-0020۳۵ع810 از این نوع می‌باشند. انتخاب الگوریتم مناسب جهت محاسبه دمای سطح با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای اولین و اساسی‌ترین گام در روند استخراج جزایر حرارتی شهر می‌باشد. در این تحقیق از تصاویر ماهواره‌ای (۸577:14 8 آ1.0۷۵) جهت استخراج جزایر حرارتی شهر استفاده شده است. و به منظور بررسی موضوع از زوایای مختلف آن و عدم اکتفا به انجام تحلیل‌ها بر روی یک تصویر واحد» دو تصویر در فصول زمستان و تابستان(فصل سرد و فصل گرم) و نیز یک تصویر شبانه فصل زمستان با ویژگی های ذکر شده در جدول شماره ۱-۳ تهیه شده‌اند. (اشرفی» (۱۳۸۴)) بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار جدول (۱): مشخصات تصاویر استفاده شده در استخراج جزایر حرارتی» شاخص های بکار رفته و نقشه های کاربری اراضی نام تاریخ برداشت | ساعت برداشت(716]) | ۷277 | 818/1 ۲1 اندازه سلول(متر) در این تحقیق از متد [1/]011-0102:0:06 جهت محاسبه دمای سطح زمین استفاده شده است که شرح مبسوط مبانی نظری الگوریتم تصاویر ماهواره‌ای استر که از توان طیفی بالایی برخوردار می‌باشند کاربرد وسیعی خصوصا در زمین‌شناسی و تفکیک آلتراسیون‌ها که خود از مهمترین شاخصه‌های کانی‌سازی‌های مختلف محسوب می‌شوند» دارد» دو باند مرنی» یک ماند مادون قرمز نزدیکک. شش باند مادون قرمز کوتاه و پنج باند حرارتی تصاویر استر امکان تفکیک رس‌های اپی ترمال» اکسیدهای آهن» سیلیس» کربنات‌ها» سنگهای مافیک و آلتراسیون‌های پرو پلیتیکی را فراهم می‌سازند.(2011,آ ,1108/02 2 ,۳۵۷ ,لح مظطعتال0ح 8 +8 289120) سنجنده آستر» تصویر بردار چند طیفی ۱۴ باندی است که بر ماهواره 1۳:1۹ سوار بوده و اطلاعات منابع زمینی را در سه محدوده طیفی مرئی - فروسرخ نزدیکک (۷2۷114)» فروسرخ موج کوتاه (817/114) و فرو سرخ گرمایی (111) اخذ می‌کند. داده ۸8714 دارای ۵ باند حرارتی است که از بین آنها پاندهای ۱۳ و.۱۴۶ از قابلیت بالاتری جهت استخراج دمای سطح زمین برخوردار می‌باشند. به طور کلی استخراج 1.87 با استفاده از دو باند حرارتی تحت عنوان تکنیک پنجره مجزا! شناخته شده است. در سه دهه اخیر بیش از ۰ الگوریتم پنجره مجزا توسعه و مطرح شده‌اند. در این میان سنجنده ۸51711 نیز به دلیل در دسترس بودن داده‌های آن؟ و کاربردهای محیطی فراوان آن بویژه بدلیل دارا بودن باندهای حرارتی از پژوهشهای توسعه الگوریتمهای مختلف جهت استخراج اطلاعات از آن مستشنا نبوده و کارهای بی شماری:در این حوزه صورت گرفته است. الگوریتمی که در اینجا استفاده می‌شود تنها از دو پارامتر کلیدی در برآورد 1.57 استفاده می کند اما در عین حال همان دقت الگوریتم‌هایی که از پارامترهای بیشتری استفاده می کنند را به نمایش می گذارد. طراحان این الگوریتم مربع ريشه خطا (88658) برای خروجی حاصل از آن را ۰/۶۷ درجه سانتیگراد در صورتیکه:خطای عبوّرپذ یری اتمسفر,پزابر با ۰7۰۵و حعلّای گسیلمندی برابر با ۰/۰۱ بر آورد کرده‌اند. بنابراین می‌توان گفت که این الگوریتم یک تکنیک مطمئن جهت استخراج دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر سنجنده نقشه کاربری اراضی مورد استفاده در این تحقیق» تهیه شده توسط سازمان نقشه برداری» شهرداری شهر شیراز با مقایس ۲۰۰۰۰/ مراحل انجام کار این تحقیق» تهیه و آماده سازی داده های مورد نیاز » روش های پردازش تصاویر» استخراج تصاویر حرارتی شهر شیراز و جزایر حرارتی شهر شیراز و بررسی کاربری اراضی در جزایر حرارتی شهر شیراز در شکل۲-۳ نمایش داده شده است. ۲ تا چند سال قبل دسترسی به داده های این سنجنده به صورت جزئی امکانپذ یر بوده اما در اخیرا اغلب محصولات آن به صورت رایگان یا به صورت دانلود مستقیم و یا به صورت ارسال سفارش قابل دریافت شده‌اند. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ مطالعه مقدماتی و تهیه و جمع آوری دادههای نقشه‌ای» تصاویر و 27 یا دمای سطح میت بررسی توسعه مکاتی-زمانی جزایر استخراج شده محاسیه مدل رگرسیونت چندگانه یرای یرآورد دمای سطح یوسیله یوشش‌های مخطف گسیلمندی زمینی پارامتری بسیار مهم در محاسبه"87.] از داده‌های سنجش از دوزی می‌باشد. مقدار گسیلمندی زمینی عمدتا به ترکیب ساختاری مواد سطح زمین وابسته است. در اکثر مواقع سطح زمین در یکه منطقه از تصویر می‌تواند به صورت ترکیبی از دو مادی کاربری مهم: خاک و پوشش گیاهی در نظر گرفته شود.مشخصات حرارتی خاک و پوشش گیاهی سبز به دلیل ناهمگنی در ترکیب انها متغیر می باشد. با این وجود» دامنه تغییرات گسیلمندی خاک و پوشش گیاهی در مقایسه با گسیلمندی زمینی به نسبت مقدار کوچکی است. با این فرض می‌توانیم با استفاده از قانون تشعشع تابش حرارتی مدلی کار آمد برای برآورد گسیلمندی زمینی منطبق با ترکیب سطحی دو نوع ماده توسعه دهیم عبورپذیری اتمسفر یک پارامتر کلیدی که بر دقت بر آورد 87.] با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا تأثیر می‌گذارد. تابش حرارتی در مسیر خود تا سنجنده دچار تضعیف می‌شود. عبورپذیری نمایانگر دامنه تضعیف تابش که در اتمسفر در حال انتقال به سمت سنجنده است. مقدار آن در طول موجها و زوایای دید مختلف متفاوت است. بسیاری از عوامل تصعیف مانند بخار آب» :0 ۲0 و دیگر گازها بر عبور پذیری انرژی حررارتی از اتمسفر موثر می‌باشند. با این وجود محتوی (0» 02 و دیگر گازها به طور نسبی در اتمسفر ثابت می‌باشد. و بر طبق این اثر انها می‌تواند ثابت در نظر گرفته شود و بوسیله پروفایلهای اتمسفری استاندارد شبیه‌سازی گردد. در مقابل بخر آب جو بسیار متغیر است. بنابراین نغییرات عبور پذیری اتمسفر به شدت به محتوی بخار آب در پروفابل وابسته است. بر همین اساس اغلب الگوریتم‌های پنجره مجزا به هنگام محاسبه عبور پذیری اتمسفر محتوی بخار آب را تنها عامل متغیر و بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار عبور پذیری به صورت تدریجی با افزایش محتوی بخار آب در اتمسفر کاهش می یابد(شکل ۲-۴) به منظور تخمین خطی بهر منحنی را به سه بخش برای همبستگی تقسیم می‌کنند که معادلات مشاهده شده در جدول ۴-۳ جهت محاسبه عبور پذیری اتمسفر 75 7 65 6 ۳ 5 4.5 4 3 3 2 شکل (۴): رابطه بین عبور پذیری اتمسفر و بخار آب در باندهای ۱۳ و ۱۴ سنجنده ۸5774 توسعه شهرنشینی و فعالیت‌های صنعتی. در شهرهای بزرگ منجر به تغییرات وسیعی در مشخصات فیزیکی سطح زمین» انرژی گرمایی آزاد شده» آلودگی هوا تغییرات دما و سایر پارامترهای هواشناختی می‌شود و جزیره حرارتی شهری را ایجاد می‌کند. در این مطالعه تغییرات ناشی از آثار شهرنشینی روی وضع هوا و اقلیم محلی در کلان شهر شیراز بررسی شد. لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز در منطقه شیراز اخذ شده و آماده سازی می گردد (1987 ,7.۳0016 3 ,۸ رد3 ) پس از هم مختصات سازی و اصلاحات داده‌ای تصاویر مربوط به زمستان بعد به دلیل پوشش‌های بالای ابر در زمستان همچنان دارای نسبت بالای پیکسل‌های از دست رفته بود. لذا این تصاویر برای اهداف این مطالعه نامناسب بود و از فرآیند پژوهش حذف شدند. نمونه نتایج این تصحیحات در شکل نمایش داده شده است. تصویر سمت اول نمایش دهنده‌ی دمای سطح زمین و تصویر فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ جه نی سنیش عم اسات ممت پر علض ما رو پا رب جچض جرج و اقص پوت خیاهی ۵371 هه مززوکل تخود مر قاقی اخص پوشتی کیاهی 71 شکل (۵): نمایش دهنده‌ی دمای سطح زمین شکل (۶): شاخص نرمال شده‌ی پوشش گیاهی با اجرای الگوریتم گتیس-اورد جزایر شیراز در فصل تابستان مربوط به سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ مشخص شد. نتایج حاصل از بررسی تغییرات مکانی زمانی جزایر حرارتی در شهر مورد مطالعه در شکل‌های ۶-۴ و۷-۴ نمایش داده شده است. پا توجه به نتا یج بدست آمده) شهرشیرا زاسون کی غرم جرا بر رانک سره ول «جرایر دز سال ۲:۰۷ را تجریه کرده‌اند | شا اد مان ت. شهر سبرا زر سور ی مر بر و ایس وی جر ابر دق وا حون بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار جدول (۳): میزان گسترش سطح جزایر (بر حسب درصد) نسبت به هسته اولیه در شهر مورد مطالعه مساخت‌جزایردر سال ۲۰۰۷ بر حسب *]/163(نسبت به مساحت شهر/) ۳۴( میزان گسترش جزایر در سال ۲۰۰۸ نسبت به هسته اولیه جزایر شهر بر حسب 7 ۱ ۱۷ میزان گسترش جزایر در سال ۲۰۰۹ نسبت به هسته اولیه جزایر شهر بر حسب. 1 | ۱۳ میزان گسترش جزایر در سال ۲۰۱۰ نسبت به هسته اولیه جزایر شهر بر حسب 1 | ۱۲ میزان گسترش جزایر در سال ۲۰۱۱ نسبت به هسته اولیه جزایر شهر بر حسب ۱ ۱۳/۵ میزان گسترش جزایر در دوره ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱(نسبت به هسته اولیه جزایر شهر ./) ۴۸ گسیلمندی سطح زمین از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد و یکی از پارامترهای اساسی در بر آورد دمای سطح می‌باشد. فناوری سنجش از دور امکان پایش این کمیت را در سطح وسیعی فراهم می‌آورد. تغییرات گسیلمندی وابسته به پارامترهای سطح (نظیر بافت» توپوگرافی» رطوبت) و سنجنده (نظیر قدرت تفکیکک مکانی» تابع پاسخ طیفی» و طول موج موثر باندها) می‌باشد (جنگی» ۱۳۸۶). پارامتر گسیلمندی سطح!» یکی از مهمترین ویژگی ذاتی مواد و پدیده‌های سطح زمین " است» لذا نه تنها برآورد این پارامتر برای به دست آوردن دمای سطح زمین ضروری است پلکه آن اطلاعات مفیدی برای زمین‌شناسی و مطالعات زیست محیطی» نقشه‌های معدنی فراهم می کند و یکی از مهمترین پارامترهای ورودی برای مدل‌های آب و.هوا محیط زیست و بیولوژیکی است. روشهای مختلف برآورد گسیلمندی سطح با اهدافایکسان"ولی تحت شرایط مختلف, برای" کاربردهای مختلف» دارای مزایا و شکل (٩):گسیلمندی حساب شده بای داده زمستان» سمت راست برآی باند ۱۳ و سمت چپ برای باند ۱۴ شکل (۱۰): دمای سطح زمین(درجه سانتیگراد) محاسبه شده برای سه تصویر ۸871514 از سمت راست تصویر تابستان روز تصویر زمستان شب و تصویر زمستان روز. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ با توجه به این که تصاویر مورد استفاده در این تحقیق دارای تغییرات فصلی و روزانه هستند» لذا مقایسه مستقیم داده‌های مطلق دمای استخراج شده از تصاویر به هیچ عنوان منطقی و علمی نیست. در نتیجه ابتدا باید با استفاده از یک روش آماری قدرتمند داده‌های دمای هر ۳ تصویر استاندارد شده و در گام بعدی تغییرات زمانی آنها مورد بررسی قرار گیرد 70208 2612 ,8 ۰ ۷/۵ ۳۵1 ) بنابراین ابتدا با استفاده از دو پارامتر حداقل دما و حداکثر دمای هر تصویر داده‌های هر تصویر نرمال شد. سپس با استفاده از اين روش داده‌های تمام تصاویر توزیع یک شکل پیدا کرد و توزیع آن بین ۰و ۱ قرار گرفت. برای نرمال سازی تصاویر از رابطه زیر در این رابطه: :۳« مقدار نرمال شده سلول آ :1 مقدار دمای مطلق سلول «نس]" حداقل دمای هر تصویر و .70 حداکثر دمای هر تصویر اس. سپس تصویر نرمال شده با استفاده از مقدار میانگین و انحراف معیار خود به ۵ طبقه دمایی تقسیم شدند. در جدول شماره ۲-۴ :70 بیانگر میانگین دمای هر یک از تصاویر نرمال شده و 514 نشاندهنده مقدار انحراف معیار هر یک از تصاویر نرمال جدول (۴): نحوه طبقه بندی داده‌های:دمای سطحی تصاویزمطالعه شده به ۵ طبقه دمایی دمای متوسط (طبقه۳) 0 + موه 7 گ 7 > ۹2 وم دمای بالا (طبقه۴) 0 1.5 + م7 گ 7 > 5604 - ومد شکل (۱۰): نقشه‌های حرارتی نرمال شده به ۵ طبقه دمایی استاندارد از سمت راست نقشه زمستان روز زمستان شب تابستان روز نتایج حاصل از بررسی رابطه پوشش‌های مختلف با دمای سطح در شکل‌های ۱ ۱ نمایش داده شده است. بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار شکل (۱۱): رابطه بین دمای سطح و درصد پوششر گیاهی در شهر شیراز شکل (۱۲): رابطه بین دمای سطح و درصد آب در شهر شیراز شکل (۱۳): رابطه بین دمای سطح و درصد خاک در شهر شیراز فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ شکل (۱۴): رابطه بین دمای سطح و درصد سطوح ساخته شده در شهر شیراز برازش خطی بین درصد پوشش‌های مختلف نشان دهنده اثر کاهشی پوشش گیاهی و اثر افزایشی زمین‌های بایر بر دمای سطح است. بین درصد سطوح ساخته شده و دمای سطح رابطه‌ای مشاهده نمی‌شودابدین معنی که با افزایش سطوح ساخته شده دمای سطح کاهش می‌یابد. علت این امر حضور و تاثیر پوشش‌های خاک و پوشش گیاهی در سلول‌های مختلط از این پوشش‌ها در کنار سطوح ساخته شده می‌باشد. به طور خلاصه تر شاهد رفتار دو گانه سلول‌های مخلوط با افزایش سطوح ساخته شده هستیم. در مورد اول سلول‌های مخلوطی که درصد پوشش گیاهی بیشتری نسبت به خاک در حضور سطوح ساخته شده است. مورد دوم مربوط به سلول‌های مخلوط با پوشش غالب خاک در کنار سطوح ساخته شده.است. برای بررسی جداگانه این موارد با انتخاب سلول‌های مخلوطی که پوشش غالب آنها خاک اسنت و.در مرحله دوم سلول‌هایی که پوشش غالب آنها پوشش گیاهی است به بررسی تاثیر افزایش درصد سطوح ساخته شده و جایگزینآشدن سطوح ساخته شده به جای این پوشش‌ها بر دمای سطح پرداخته شد. در سلول‌های مخلوطی که پوشش غالب در درصدهای پایین سطوح ساخته شده» پوشش گیاهی است» افزایش و جایگزینی سطوح ساخته شده به جای پوشش گیاهی سبب افزایش دما و در سلول‌های مخلوطی که پوشش غالب در درصدهای پایین سطوح ساخته شده خاک است افزایش و جایگزینی سطوح ساخته شده به جای خاک لخت با کاهش و يا عدم تغییر در دمای سطح همراه است. دلیل این امر میانگین پایین تر و نزدیک دمای سطوح ساخته شده نسبت به زمین‌های بایر و میانگین بالاتر سطوح ساخته شده بنابراین خاک لخت بیشترین دمای سطح را در تمام شهرها و پس از آن سطوح ساخته دارای دمای بیشتر نسبت به پوشش گیاهی و پوشش گیاهی دارای کمترین میانگین دمای سطح بود. تفاوت میانگین سطوح ساخته شده و خاک کمتر از تفاوت این سطوح با پوشش گیاهی است. لذا با جایگزینی سطوح ساخته شده به جای پوشش گیاهی تاثیر بیشتری نسبت به جایگزینی سطوح ساخته شده به جای خاک را نشان می‌دهد. با توجه به شرایط مشابه سلول‌های مختلط در شهرهای دیگر هم این موارد مورد بررسی قرار جدول (۵): میانگین دمای پوشش‌های مختلف در شهرهای مورد مطالعه نام شهر ۲ میانگین دمای پوشش گیاهی | میانگین‌دمای خاک ۰ میانگین‌دمای‌سطوح ساخته شده بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار نتایج برازش‌های انجام شده در شهر شیراز حا کی از اثر کاهش پوشش گیاهی (و آب در شهر شیراز) بر دمای سطح و نقش افزایشی سطوح ساخته و زمین‌های بایر بر دمای سطح است. گستردگی جغرافیایی شیراز و شرایط ناهمگون مناطق مختلف این شهر از نظر آلودگی» ترافیکک» تراکم و تنوع هر پوشش در این شهر از علل این موضوع هستند. با پررسی برازش‌های انجام شده در شهر مورد مطالعه شاهد دامنه تغییرات بالای دمای سطح به خصوص در درصدهای پایین پوشش‌های مورد بررسی بودیم. این امر حاکی از تاثیر دیگر پوشش‌ها در کنار پوشش مورد بررسی در سلول‌های مخلوط است. لذا بررسی رابطه درصد پوشش‌های مختلف با دمای سطح با استفاده از رگرسیون چند گانه می‌تواند تاثیرات هر پوشش در حضور دیگر پوشش‌ها را بر دمای سطح را مورد بررسی قرار با توجه به گسترش کمتر پوشش گیاهی نسبت به دیگر پوشش‌ها در شیراز برای بررسی بیشتر رابطه دمای سطح با پوشش گیاهی از تولیدات 2171و 15۷/1 سنجنده استفاده شد. بدین منظور با رسم اسکترپلات دمای سطحی و آ/21101و 1371 درسال‌های مختلف برای شیراز به بررسی رابطه این دو متغیر پرداخته شد. نتایج این بررسی در شکل‌های ۵ ۶ نمایش داده شده است. شکل (۱۶): رابطه دمای سطح و شاخص ]11۷ شیراز تیر ماه ۲۰۱۱ فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ با توجه به برازش‌ها شهر شیراز در واقع در شهرهای با عرض‌های پایین‌تر با هوای گرم‌تر می‌توان تاثیر کاهنده بیشتر پوشش گیاهی بر دمای سطح نسبت به شهرهای عرض‌های بالاتر با هوای خنک‌تر را مشاهده کرد. برازش بین ضرایب 311011 و 13۷1 در رابطه بین این دو متغیر و دمای سطح زمین و میانگین دمای سطح زمین حاکی از افزایش تاثیر کاهشی پوشش گیاهی با افزایش میانگین دمای سطح می‌باشد. برازش این دو شاخص با دمای سطح در کنار یکدیگر هم نشان دهنده ضریب تاثیر منفی شاخص ]۳۷ نسبت شکل (۱۷): رابطه بین میانگین دمای شهرها و اضریب 2112171 مربوظ به رابطه بین: 3110/1 و دمای سطح ۳ 7 7 7 7 7 7 7 جا 40 شکل (۱۸): رابطه بین میانگین دمای شهرها و ضریب 13371 مربوط به رابطه بین 131/1 و دمای سطح همان‌طور که قبلا بیان شد برازش درصد هر پوشش و دمای سطح زمین حاکی از تاثیر دیگر پوشش‌ها در کنار پوشش مورد بررسی در سلول‌های مخلوط است. لذا بررسی رابطه درصد پوشش‌های مختلف با دمای سطح با استفاده از رگرسیون چندگانه می‌تواند تاثیرات هر پوشش در حضور دیگر پوشش‌ها را بر دمای سطح را مورد بررسی قرار داد. نتایج این بررسی در جدول ۷-۴ و ۱۰-۴ جدول ۶: مدل رگرسیونی چندمتغیره برآورد دمای سطح بوسیله درصد پوشش‌های مختلف شهر رگرسیون چند گانه بین درصد پوشش‌های مختلف و دمای سطح شیراز ‏ ۷۵861210 46.5 + مب ات8 51.3 + آزم5 56.1 + 7.1 -< 157 بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار جدول (۷): مقادیر 1-۷810 مربوط به مدل رگرسیونی چند متغیره برآورد شده در جدول شهر | ۹۷7۵8612110 0۶ 1-۷۵16 ۱ ینت8 0۶ 17-7216 | آزم5 0۶ 06له-1 جدول (۸): مدل رگرسیونی چندگانه برآورد دمای سطح بوسیله درصد پوشش‌های مختلف و شاخص‌های 3110171 و 3/1 شهر | رگرسیون چند کانه بین درصد پوشش‌های مختلف و دمای سطح | 5027 1 مبساآنبا8 1.47 + آز50 5.92 + 3701۷1 7.88 - 42.9 < 151 ۷/۹ راد | رازه 1.77 + 8011 6.32 +5۷۲ 9.93 - 42.5 1577 ۷۲ جدول (٩): مقادیر 1-۷82116] مربوط به مدل رگرسیونی چند متغیره بر آورد شده شهر 1 1-۷۵16 0۶270۷۷1۱ 1-۷۵06 | ات8 0۶ 1-26 آزم5 1 1-726 شکل (۱۹): برازش دمای سطح و دمای پیش بینی شده توسط مدل رگرسیوتی. جایگذاری شاخص‌های 3710171 و 131 به جای درصد پوشش گیاهی مشاهده شد که مقدار 1مربوط به مدل افزایش یافت» همچنین مقادیر 7-۷2106 بدست آمده گویای معنی داری مدل بود. دلیل این امر عدم همبستگی بین مقادیر 3770171 و 13۷71 با درصد خاک لخت و سطوح ساخته شده است. مدل برازش داده شده در شهر شیراز توانایی برآورد دمای سطح را بوسیله متغییرهای مورد استفاده دارد از جمله علل این موضوع رابطه قوی‌تر کاهشی پوشش گیاهی بر دمای سطح در این نوع شهرها با توجه به نمودارهای برازش دمای سطح و شاخص‌های 3710۷1 و 13۷1 به دلیل طبیعت گرم‌تر این مناطق نسبت به شهرهای عرض‌های بالاتر می‌باشد. ) دامنه نوسانات فصلی و روزانه دمای سطح زمین به طور کامل واضح می‌باشد به طوریکه میانگین دمای منزقه مورد مطالعه در زمستان و طی روز ۱۴,۱۶ درجه سانتیگراد محاسبه شده است در حالیکه میانگین دمایی شبانه همان منطقه و در همان فصل» تنها ۱/۳۵ درجه فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ با مقایسه تغیرات مساحتی هر یک از کلاسهای حرارتی در زمانهای مختلف به طور آشکار می‌توان مشاهده نمود که در تصویر روزانه زمستان مساحت طبقاتی دمایی پایین کم بود و در عین حال مساحت طبقات با دمای بالا پهنه های قابل توجهی از منطقه مورد مطالعه را اشغال می‌کنند. این حالت در تصویر شبانه زمستان تقریبا حالت برعکس به خود می گیرد و پهنه‌های با دمای پایین سیطره بیشتری می‌یابند. در تصویر تابستانی آنومالی دمایی بسیار کم است و تمام طبقات مقدار مساحت تقریبا نزدیک به هم را نشان می‌دهند. نتیجه مهمی که از جداول ۱۰ و ۱۱ می‌توان به آن دست يافت این است تصوير تابستانی در منطقه با آب و هوای گرم و خشک (که شهر شیراز به نوعی می‌توان آن در این منطقه آب و هوایی گنجاند) به دلیل آنومالی حرارتی سطوح این اقلیم به سختی می‌تواند نقاط داغ پا مراکز حرارتی را برای ما مشخص نماید و تقریبا در این فصل همه چیز گرم است و تفاوتهای دمایی جدول (۱۱): تغییرات مساحت هریک از کلاس‌های حرارتی در زمانهای مختلف(مقادیر مساحت به کیلو متر مربع) از ویژگی‌های مناطق با اقلیم گرم و خشکک نوسان دمایی بالای شبانه روزی است» سطح زمین در این اقلیم در طول روز در غالبا در تماس مستقیم با اشعه خورشید قرار دارد و بدلیل اینکه لایه سطحی غالب خاک لخت می‌باشد و اینکه خاک به طور کلی و خاک لخت به طور خاص ظرفیت حرارتی بسیار؛پایینی دازد و به عبارتی به سرعت گرم و به سرعت سرد می‌شود» در نتیجه دور از انتظار نیست که در طول روز درجات دمایی بالا و در طول شب درجات دمایی پایین را تجربه بکند(شکل ۲۰-۴). شهر شیراز تقریبا واقع در مرکز ایران» درصد زیادی از خصوصیات مناطق گرم خشک به آن سرایت کرده‌اند از جمله همین اینرسی حرارتی پایین. با توجه به هر دو تصویر روزانه زمستان و تابستان دیده می‌شود که گرم‌ترین نقاط محدوده سیاسی این شهر در اطراف منطقه مسکونی شیراز گسترده شده‌اند» این مناطق که اغلب پوشیده از خاک لخت و یا پوشش گیاهی ناچیز می‌باشند ماهیت گرم و خشکک اقلیم حاکم بر منطقه را هویدا می‌کنند. در مقابل در تصویر شبانه مناطق اطراف محدوده مسکونی شهر شیراز در طبقات پایین دمایی گنجانده شده است و مناطق سرد با دمای حدود صفر درجه سانتیگراد را تشکیل داده‌اند. با مشاهده» کاوش و بررسی دقیق تصاویر فصول سرد و گرم و نیز تصویر شبانه فصل سرد منطقه مورد مطالعه وجود جزیره حرارتی با مفهوم علمی آن (شهرهای بزرگ به دلیل داشتن سطوح گسترده سخت غیر قابل نفوذ و فاقد پوش گیاهی» حرارت تابشی آفتاب بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار را به سرعت جذب و خود به صورت منابع ساطع کننده انرژی گرمایی عمل می کنند که چنین حالتی را اصطلاحا «جزیره حرارتی» می‌نامند. اثبات نشده است و نقشه‌های حرارتی استخراجی» آنومالی با شدت زیاد یا پهنه‌های حرارتی استثنایی در سطوح وسیع را نشان نداده‌اند. تغییرات دمایی تقریبا در تمام سطح منطقه به آرامی و با نوسانات کم انجام می‌گیرد اما در مقابل تعدادی نقطه داغ (5001 1101) در منطقه براحتی قابل تشخیص می‌باشند» گرچه در بسیاری از تحقیقات از این نقاط داغ به عنوان جزیره حرارتی یاد کرده‌اند اما این امر به هیچ وجه از منطق علمی پیروی نمی کند چراکه جزیره حرارتی ابعادی به مراتب بزرگتر از نقطه داغ را شامل می‌شود و در سطح قابل توجهی امتداد پیدا می‌کند. همانگونه که در شکل شماره ۲۰-۴ مشاهده می‌شود» در تصویر تابستان تعداد این نقاط داغ در تابستان ۵ و در زمستان طی روز ۲ و طی شب ۱ عدد تشخیص داده شده‌اند. همانگونه در تصویر شماره ۲۱-۴ نشان داده شده است» نقطه شماره یک منطبق بر یک کارخانه می‌باشد و حتی ناحیه دایره‌ای کبود در تصویری حاکی دمای بالای این نقطه می‌باشد» نقطه شماره ۲ بر فرود گاه شیراز قرار دارد و نقطه شماره ۵ کارخانه سیمان فارس منطبق می‌باشد. همانگونه که در سه تصویر نیز دیده می‌شود نقطه ۵(کارخانه سیمان فارس) به طور واضحی در هر سه تصویر مکان خود را حفظ کرده است که اين امر گویای ماندگاری دمای بالای این نقطه در زمانهای مختلف سال و شرایط مختلف شبانه روز می‌باشد(مولایی و همکاران» شکل (۲۰): نقشه خطوط همدمای منطقه مورد مطالعه» از سمت راست تصویر تابستان روز زمستان روز و زمستان شب نقاط داغ (5001 101]) در تصویر به صورت لکه‌های قرمز رنگی دیده می‌شوند که برای وضوح بیشتر آنها دایره‌های قرمز رنگک فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ شکل (۲۱): نشان دادن نقاط داغ بر روی نقشه و تصویر ماهواره‌ای موقعیت آنها بر روی زمین بدون کمترین تردید رابطه دمای سطح زمین با کاربری اراضی کاملا واضح می‌باشد. طبقات دمایی بسیار بالا تا حدود زیادی منطبق بر کاربری خاک لخت و در درجه بعدی منطبق بر کاربری شهری می‌باشند (شکل ۲۲-۶۴) در حالیکه پهنه‌های گیاهی و آبی به ترتیب کمترین مقدار حرارت را نشان می‌دهند. این امر همچنین اثر خنکککنندگی پوشش گیاهی در محیط‌های آلوده و گرم بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار از دیگر نتایج بدست آمده از این پژوهش وجود رابطه مثبت 87.] با شاخص 771081 و رابطه منفی با شاخص 377011 می‌باشد. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ حرارت سطح زمین شاخص مهمی در مطالعه مدلهای تعادل انرژی در سطح زمین و بررسی اثرات گلخانه‌ای بوده و از مهمترین پارامترها در بررسی فعل و انفعالات سطح زمین در مقیاس منطقه‌ای و جهانی می‌باشد. به عنوان مثال محاسبه دقیق حرارت سطح برف و یخ در مناطق منجمد شمالی به منظور بهبود تخمین بیلان گرمایی و ارتباط آن با تغییرات آب و هوا در مقیاس جهانی» اهمیت بسیار زیادی دارد همان طور که در فصل سه بیان شد جزایر حرارتی به وسیله لایه‌های مختلف اتمسفری شهر مشخص می شود و در حالت عادی به سه دسته تقسیم بندی می‌شوند: جزایر حرارتی لایه پوششی» جزایر حرارتی لایه مرزی و جزایر حرارتی الایه سطح زمین. سنجنده‌های حرارتی قادر هستند جزایر حرارتی سطح زمین را به وسیله ثبت رادیانس حرارتی صادر شده از سطح مناطقی که در میان دید سنجنده هستند» بازیابی کنند. به طور کلی 1.87 پارامتر کلیدی در فیز یک رفتارهای سطح زمین است» چرا که بیانگر توازن انرژی و عوامل موثر بر آن مانند تبخیر - تعرق» آلودگی و کویرزایی می‌باشد. (پرس و دکامرا۱۲۰۰۴). هميشه به هنگام محاسبه دمای سطح زمین نقطه يا نقاطی وجود دارند که دمای بسیاز بالا و پا حتی پایین نسبت روند عادی سایر نقاط به خود می گیرند» در صورتیکه از دقت الگوریتم اعمال شده در محاسبه دما اطمینان کافی را نداریم این نقاط می‌توانند به مثابه نویز تلقی شوند و حذف آنها از تصویر جهت شکل دادن به یک روند دمایی منظم نه تنها امری شدنی بلکه در برخی مواقع ضروری می‌باشد. اما از جائیکه در این کار پژوهشی سعی شده است که الگوریتمی با منطق ریاضی قوی در پس زمینه آن جهت محاسبه انتخاب گردد و علاوه بر این صحت و دقت خروجی (همانگونه که در بخش ارزیابی دقت نقشه دمایی نیز گفته شد) اعتبار به منظور بررسی تغییرات هسته‌های مرکزی جزایر حرارتی در سال‌های متوالی با اعمال عملگر اشتراک گسترش و ایجاد جزایر در درون جزایر طی سال‌های متوالی و مشخص کردن مناطق جدید مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از گسترش درونی جزایر حرارتی و افزایش شدت آنها در اطراف مناطق صنعتی در شهرمورد مطالعه بود. (کاظم زاده » ۱۳۹۴) بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار با توجه به سوالات تحقیق که بررسی رابطه پوشش‌های اراضی مختلف با جزایر حرارتی می‌باشد. اقدام به استخراج پوشش‌های اراضی شهرها شد. با برازش درصد پوشش سطح و دمای سطح زمین در شیراز ارتباط پوشش‌های مختلف و دمای سطح در این مناطق بررسی شد. نمودارهای حاصل حاکی از تاثیر توامان پوشش‌های مختلف و لزوم بررسی تاثیر این پوشش‌ها بر دمای سطح خاک لخت در تمامی شهرها نقشی افزایشی بر دمای سطح را ایفا می‌کند. در شهر شیراز تاثیر ضعیفتر پوشش‌های مختلف بر دمای سطح نسبت به دیگر شهرها مشهود می‌باشد. گستردگی این شهر و مناطق ناهمگون آن از نظر آلودگی» ترافیکک» تنوع هر پوشش در این گستره و تراکم از جمله عللی هستند که این مساله را موجب می‌شوند.(مجنونیان » ۱۳۷۴) سطوح ساخته شده در مناطق مختلف رفتار متفاوتی دارند. در مناطقی که افزایش سطوح ساخته شده همراه با جایگزینی این پوشش به جای پوشش گیاهی افزایش دما و در مناطق همراه با جایگزینی خاک لخت توسط سطوح ساخته شده کاهش جزئی و یا عدم در مورد شاخص‌های 371011 و 13۷1 می‌توان دید که رابطه منفی‌شان در مناطق گرم‌تر بیشتر از مناطق با آّب و هوای مختدل‌تر مدل رگرسیونی برآورد دمای سطح با استفاده از درصد پوشش‌های مختلف به علت همبستگی بین درصد پوشش‌های مختلف از دقت بالایی برخوردار نبود. این همبستگی در بیشتر موارد بین پوشش گیاهی و سطوح ساخته شده بود. جایگذاری شاخص‌های 71 و ]13۷1 به جای درصد پوشش گیاهی در مدل.باعث افزایش دقت وامغنی‌داری مدل‌ها شد. ابراهیمی هروی» بهروز(۱۳۹۳): تحلیل روابط بین جزایرخرارتی شهری و تغییرات کاربری/ پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در کلانشهر کرج, دانشگاه شهید چمران اهواز» گروه سنجش از دور. آخوند زاده» مهدی و سراجیان » محمد رضا (۱۳۸۶): کاربرد تصاوپر ماهواره‌ای +141 121۳2-۸51 در نمایش جزایر حرارتی در مناطق شهری» شهر تهران» دومین همایش مقابله با سوانح طبیعی. قطب علمی مهندسی نقشه برداری و مقابله با سوانح طبیعی. دانشکده فنی دانشگاه شرفی» علی (۱۳۸۴): طبقه‌بندی پوشش گیاهی در مناطق نیمه خشکک استان فارس (حوژه کوهمره سرخی) با رویکرد 6560015 پایان افشار» مژگان ( ۱۳۷۹): بررسی و شناخت جزیرهحزارتی شهر تهران» پایآن نام" کارشناسی ارشده دانشگاه آزاد اسلامی» تهران. اکبری» هادی( ۱۳۷۹): بررسی الگوی توزیع درجه حرارت شهر تهران با استفاده از اطلاعات حرارتی لندست ]/78پایان نامه کارشناسی امیری» رضا علیمحمدی» عباس» علوی‌پناه» سید کاظم» مطالعه تغییرپذیری فضایی-زمانی حرارت در ارتباط با کاربری/پوشش زمین در منطقه شهری تبریز با استفاده از داده‌های حرارتی و انعکاسی /18 و +/۳:1۸ لندست» مجله محیط شناسی» سال سی و سوم» ۴۳» صفحه رنگزن» کاظم» فیروزی» محمدعلی» تقی زاده» ایوب» مهدی زاده» رامین (۱۳۹۰): بررسی و تحلیل نقش کاربری اراضی در شکل گیری جزایر حرارتی اهواز اولین سمینار ملی کاربرد 18) در برنامه ریزی اقتصادی» اجتماعی و شهری دره بادامی» سیروس» خزایی» علی» علوی پناه» کاظم(۱۳۹۴): بررسی تاثیر بام‌های انعکاسی در کاهش اثر جزیره حرارتی با استفاده از تصاو یر ماهواره‌ای شهر کرمانشاه» مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای» سال هفتم» شماره ۰۲۵ ص ۱- ۰۱۸ فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی /سال نهم / شماره سی و شش / زمستان ۱۳۹۹ /ص. ۴۴-۲۱ ساسان پور» فرزانه» ضیائیان» پرویز» بهادری» مریم (۱۳۹۲): بررسی رابطه کاربری و پوشش اراضی با جزایرحرارتی شهر تهران» فصل نامه سلگی, فرشاد (۱۳۹۵): بررسی تغییرات مکانی-زمانی جزیره حرارتی شهر کرمانشاه» پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه لرستان صادقی نیا علیرضا علیجانی» بهلول» ضیائیان» پرویز (۱۳۹۱): تحلیل فضایی زمانی جزیره حرارتی کلانشهر تهران با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی» جغرافیا و مخاطرات محیطی» شماره۴ ص ۱- ۱۷ فاطمی» سید باقر» رضایی» یوسف, مبانی سنجش از دور انتشارات آزاده» ۰۱۳۸۴ فاطمی» باقر» رضایی» یوسف (۱۳۸۹): مبانی سنجش از دور. انتشارات آزاده. چاپ دوم کاظم زاده» علی» دره بادامی» سیروس» علوی پناه» کاظم (۱۳۹۴): تحلیل زمانی مکانی جزیره حرارتی شهر مشهد با توجه به گسترش شهر و تغییرات کاربری زمین. پژوهش‌های جغرافیای برنامه ریزی شهری. (۱). ص ۱- ۱۷ مجنونیان» ه (۱۳۷۴): مباحثی پیرامون پا رکک‌ها فضای سبز و تفرجگاه‌ها. سازمان پا رکک‌ها و فضای سبز تهران. ۲۵۲ ص. مخدوم» مجید (۱۳۶۸): بررسی آلودگی صدا در شهر تهران» مجله محیط شناسی» شماره ۱۵ صفحه ۵۷-۶۸. مهرگان» حسین» رهامی» محمدباقر» خاک نژاد» عبدالصادق (۱۳۹۲): بررسی مدیریت زیست محیطی جزایر حرارتی شهری. هشتمین موسوی بایگی» محمده اشرف» بتول» حسینی» علیرضا میان آبادی» آمنه (۱۳۹۱): بررسی جزیره حرارتی شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نظریه فرکتال» مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی؛شماره اول. ص ۳۵- ۴۹ 286 56860 نامع 1و دنه ادها وصه ح مزاع 56 0صکد 0-3 ومد نانآ :(0999) 2 ۰ حصاما۸ ۳ , 90-6164-169-1 1580 , کلصقا+عط0< عط1 بوقطه۳ , 116 ۳۵۵ ۶٩ اننصتا , تععط 8۳ ۵۳05 ۳۵۵ 0۳ وود : (2001 ) نومططاعه/3 +عععه< مهد جمععد83 ۳۰ و نفعصطم۸ مک 5 مطقصقم نتماه۸ 0۳۳۵۳0۵0۵ فع ۳۳۵۵۵0 معاعل #معصعد ومع ج۵ 260 عنکه نصا عمماسد حنعطا هه 10۹ 0 ۲۳۵6۳۵۲۵ ععقاسه فصمها 666۵ منطعصوقام عطا عمماط : (2012) همه۲ م۸ 5 معط عزدهط71 112۸-60185 ب نت5 معللن 56 رز تعنص مصعاد خمعط صقطانی 56۳ ععصق و 2 121100 0ع ۷6 606۰ 13 ۵1 3۵10۷ ۸ نطجمم۸ عامصناک قطن ۶و 106065 1۳۵ : (2003) .7 . ۸ لاس۸ ,10108 ه نا ۶و هس30 آهدمناهمعخصاگ مفصقادا 136۵4 هه‌طاتا عطا مضه , ۷۷۵۶ هصه روت اه کععممطاط 1 ,6۵.0 0صه 60 01 :داح وصه +عطاع ۷۷ ,معط م۸ : (0987) وعلادمط.7 ۸ ۴ جسعطظ 0 60۰ مضه 3/66 :مدمآ بکاهصناه هه +عطام ۷۷ هدام ما۸ : (1987) وعلحمط) .ل ۴ مج جسعطظ 0 ۸7۴ 1 امرگ ۳٩ 700461 7116 302۵16۹۰ ,2/0100 د و۸0 201010 ۸7 : ([797) 5 ,آ00ظ 112011111211 7۵ 16 0۱ ۲0۱/۵۵۵۵ ک م2 ۵۵ ۳۵ 0۶ ومد عههه ‏ ک 0 2عک ۰ 110 ما۳۳ ۸ ,۸0۳00 60 ۷۰ ,۷ مطابا۳۵1۵ .0 مفاهاه‌ نگ بش۸ بفاقاوم 0200 3/۰ صقان ۰[ 860869 ۷۰ ص80 6 ۳۲ کاصمصزه روط : عصع110100 عطا صز معنصعصیل عامصناه هه , 0120ع۵ , عاعیه صمطاجع6 : (2002) 86-۰ ,(16)4 , فعاعرو0 هنعط ممعمنظ لد م6 . امه هنت 0 لماع 17621 صه‌ تا ۰۶ دععصعطه صمنابطنسادنط1 ۵ و5 : (2007) مک ۰ عسقط72 22 ,2 ۰ ۳ ۳۵۱ ۵ تط۳..6 ,100083 عصنززنهط راصنا ۳۰۳۵۹۲ هط عمد رگ عسس 1 دمص 110-6 0۵ : (82)2014ها1ا1م7 2/۰ .۸ بش۸ ,20002 0.24.7.7 ,11016 ۷۵0 1۰۷۷۸۰ 510000۷۵10 0.7 م0 .ظ,ل1ع/طلصنده۲ ۲و لهمسه0. بعقید وصقها مقطای روط اگم مه مصماع خقعط صقطاید سم عطا ۰۶ واتاژط هنم آهناه م5 0 ۳16۷ صطمز م0 ۲۵ع۳م تاه موق وصه عصزحص5 عامصعط . (2000) ۰ ۰۷۷ ۸ +علمنگ ۰ 1۰34 م5 عاان] بواتاژط معا ددع۸ +کوصماعز خقعط معط ۶و امومصز 156 : (2015)گ فا هرگ مگ 1 عانصه/1 5 و50۳6 +عصدم عصا۵ ۷۷ , ععص‌نلندمظ عاممصنا0 کزان صعزعش , 100006۹2 [2ع10 3/6160 آهبرم عط ۳ لول توصقاعط خمعط صو‌طای 0۶ عمط عنامو همه ۵ط1 : (0982) 1.8 066 بررسی وقوع پدیده جزایر حرارتی شهری با استفاده از ... / مجتبی محمدی و همکار 3۵068 : (2010) بآ.3/00-2107.2/1.۳ بش 3/200 ,۸ وم ما .۸ 6-۸ 0 ,1.۳ همعط محصطعط5 [۵ 16۳2110 بععصقاه 60۵ صحصک60۵ برعوصصه ععنطعه 1۵ ۵0 عنخهص‌اهرد ۸ : کاعگکله هماع خععط صع‌طانی : (2004). 50۵,60 62,2/4۰ع۵ 30 ,00623 .لوا بط 7.۲ 62-02 6ص و ۸ . لآ و مصتامگ5 20 ۲2هل عنه1 20۵۵ 1۵6۵1 عسه مصعا عمهاسد وصها 16۶ کومطاعص امصصعطه_ 1۳0 فص اعمصصعط_عاع منک 25)1(:215_0 عطزعده5 عامص ۳[ اصا بعاند جحدسه8 عطا ما دمناهعنا مرح ها ۳ عصاننمعاه عاعصد 20107 فص امصصعط 3107 : (1996) ۳,عا30. 5101131/8 نآ م۸ . [ و مصتط50 17:208_4با56۵ 7.36016 اه مقعاعل جماکعش۸ ان مهم ععهاسه فصها هه 562 عمامصنایه ۳ ۷۵۳۵106 آهنکه مد وه آهوص 0۵ بوفبا5 : (2011) 1 مسه و31۵2 ۳۹۵2 مکمطعطا ب3,ق 2نوع 2 1:20 ۶٩ 2۳62 310۳ نمططانطظ فصه رنه امه جز +/2 134/81 +معلوصهاآ ٩و هط فصعادز خععط صقع‌طند 15۵

جهان امروزه جریان بی سابقه ای از شهری شدن را تجربه می نماید. رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شود و اثرات ناشی از آن می تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا و به تبع آن سلامت عمومی ایفا نماید. در این مطالعه اطلاعات سنجنده ASTER ماهواره به صورت موردی در کلان شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته و از خوارزمیک 5 باند برای بازیابی توزیع دمای سطح زمین و تعیین اثرات محلی جزیره حرارتی استفاده شد. به علاوه، همبستگی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی، ساختمانی، زمین لخت و آبی تفاضل نرمال شده برای تعیین اثرات زمین سبز، لخت، آبی و مسکونی بر روی جزیره حرارتی به دست آمد. نتایج نشان داد که اثر جزیره حرارت شهری در شیراز اساسا در مناطق صنعتی غرب و مسکونی و جنوب شرق واقع شده است. همچنین همبستگی منفی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی و آبی تفاضل نرمال شده نشان داد که زمین سبز و مناطق پوشیده از آب می تواند اثر جزیره حرارتی را تضعیف کرده، درحالی که همبستگی مثبت بین دمای سطح زمین و شاخص ساختمانی و زمین لخت تفاضل نرمال شده می تواند اثر جزیره حرارتی را در منطقه مورد مطالعه افزایش دهد. امروزه ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی،اﻓﺰاﯾﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه در ﺳﻄﻮح ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ در اﺛﺮ آن ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺣﺬف و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ

374221

لازم‌به‌ذکر است که پرتاب‌ها در ارتفاع‌های بلند. استاندارد و کوتاه حلقه انجام گرفت و داده‌ها براساس تحلیل بیزی و با استفاده از مدل تعمیم‌پذیری تحلیل گردید. نتایج نشان می‌دهد که پارامتر نویز بینایی در مدل تقریبا ثابت است (ثابت بینایی- ۰/۰۳). پارامتر مهارت ویژه نیز تنها در افراد ماهر و ارتفاع حلقه استاندارد وجود مهارت ویژه را نشان می‌دهد (پارامتر مهارت ویژه- ۰/۱۳)؛ درحالی که پارامتر مهارت ویژه در افراد ماهر با تغییر ارتفاع حلقه نشان‌دهنده وجود مهارت ویژه نمی‌باشد. ذکر این نکته ضرورت دارد که پارامتر مهارت ویژه در افراد کم‌تجربه نشان‌دهنده وجود مهارت ویژه نیست. این یافته‌ها پیشنهاد می‌دهد که در کنار میزان انبوه تمرین اطلاعات زمينه بینایی در ظهور مهارت ویژه نقش مهمی داشته و از وازگان کلیدی: فرضيه زمينه بینایی, ماهر کم تجربه. تحلیل سلسله‌مراتبی بیزی قر سال‌های: آخین پزوخشگرای مطالعات سیازی را قر ارتباط با رشن بازتمایی جافظه‌ای یک عبل انجام داده‌اند و شواهدی را برای وجود هم‌زمان تعمیم‌پذیری و اختصاصی‌بودن تمرین در رشد این بازتمایی حافظه‌ای اقراهم گرده‌اند؛ به‌عموان‌مغان؛ "افرقیه: توانایی, اختصاصی, حرکشی "و اآنظريه حلقه بسته آدامز! (۱۹۷۱)" درزمينه اختصاصی‌بودن تمرین مورد حمایت قرار گرفته‌اند؛ اما بیشتر نظریه‌های یادگیری حرکتی براساس دیدگاه عمومی‌بودن مطرح شده‌اند و بیانگر این هستند که میزان زیاد تمرین منجر به یک بازنمایی حافظه‌ای خاص برای یک طبقه ویژه از اعمال می‌شود (به نقل از ۱). شایان‌ذکر است که مهم‌ترین این نظریه‌ها "نظريه طرحواره" اشمیت" است. براساس نظريه طرحواره اقمیت آبرویری‌ وا . اقا اگما الق به یک اطبقه از اعمال توسظ یک برنامه حرکتی تنمیم‌بانگن باراد ۵۶ بایان اکنترن می‌شوند (۲۳). در این دیدگاه انتظار می‌رود که با یادگیری یک مهارت در یک طبقه؛اعمال خرکتی (مانند یادگیری شوت درجا در قاصله ۴/۲۳ متری)» بهداگاللابادکللا 6 قوانین کال لمانتیاهان‌بندی نسبی غمل)»» تمامی اعمال آن طبقه از تمرین در فاصله ۴/۵۷ متری سود ببرند؛ به‌عنوان‌مثال, برای طبقه اعمال شوت رجا در بسکتبال»: چنین, آثرات عمومی 7 له ارگ تکانه مشهود می‌باشد. طبق این فرضیه پیش‌بینی می‌شود که بین موفقیت شوت‌ها و فاصله از حلقه» یک خط رگرسیون با شیب منفی وجود داشته باشد. بااین‌وجود کیچ* و همکاران (۴) در سال ۲۰۰۵ نتیجه‌ای غیرمنتظره را درمورد شوت درجای بسکتبّال به‌دست آوردند. در پژوهش آن‌ها دقت: شوت درجا در فاصله ۴/۵۷ متر (خط پرتاب آزاد) به‌طور معناداری نسبت به پیش‌بینی خط رگرسیون بالاتر بود؛ بدین‌معناکه دقت اجرا از آنچه نظريه طرحواره پیش‌بینی کرده بود» بیشتر بوده و این یافته با دیدگاه طرح‌واره مطابق نمی‌باشد؛ زیرا در نظريه طرح‌واره» برتری خاصی برای نوع خاصی از پارامتربندی در نظر گرفته نشده است؛ هرقدر هم که فرد یک پارامتر خاص را در شرایط اوليه مشابه (مانند زاويه بینایی؛ وزن توپ و غیره) تمرین کرده باشد. کیچ و همکاران (۲۰۰۵) این نمونه بسیار اختصاصی (پرتاب آزاد) که در میان یک طبقه از توانایی اجرای بسیار عمومی از مهارت‌ها (شوت ثابت) به‌وجود آمد را اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... ۳۷ "مهارت ویژه ۱" نامیدند. مهارت ویژه در یک طبقه خاص از مهارت‌های حرکتی» مهارتی است که به‌دلیل تمرین زیاد» موقعیت ویژه و برتری کسب می‌شود (۴). درمقابل, دیدگاه‌های اختصاصی ظهور یک بازنمایی حافظه‌ای متمایز برای رخ متغیر ویژه در بین یک اظبقه از غمال را پیش‌بینی ,می‌کنند. ندید گاه اختصاضی ,یاه گیرتی مهارتخرکتی تأکید می‌کند که هر مهارت همراه با اطلاعات زمینه‌ای موجود در تمرین ذخیره می‌شود. برخلاف دیدگاه تعمیم‌پذیری» این دیدگاه پیشنهاد می‌کند هنگامی که مهارتی آموخته می‌شود. یادگیرنده به اطلاعات زمینه‌ای شرایط تمرینی» موقعیت بدن» فاصله زاویه» وزن و غیره حساس می‌باشد (۵). مطابق با این دیدگاه» وابستگی اجراکننده به منبعی از بازخورد برای تکلیف موردنظر رابطه مستقیمی با مقدار تمرینی که اجراکننده انجام می‌دهد..دارد:"علاوه‌براین» اگر نوع .یا مقدار بازخورد تغییر کند. اجرا به‌طور منفی تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و.این: تائیز منفی زممان‌که«مقدار تمرین بیشتر باشد» افزایش می‌یابد (۶). به‌نظر می‌رسد این تضاد آشکار در نظریه‌های عمومی و اختصاصی یادگیری کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ آزاین‌رو برخی از پژوهشگران.به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که چه خصوصیات حرکتی - بینایی ویژه‌ای در بازنمایی حرکتی مهارت ویژه وجود دارد. براساس "فرضيه زمينه بینایی "". اجرای موفق در فاصله ۴/۵۷ متری ناشی از مقدار زیاد تمرین در یک زاويه بینایی ثابت و فاصله بینایی ثابت از حلقه می‌باشد؛ بدین‌معناکه اطلاعات بینایی منحصربه‌فرد در خط پرتاب آزاده بخشی از بازنمایی حافظه است و اگر این اطلاعات حذف شود اجرا افت می‌کند. کیچ و همکاران (۴) با پوشاندن و حذف خطوط زمین بسکتبال این فرضیه را آزمودند و عنوان کردند که اطلاعات بینایی مرتبط با خطوط زمین در تولید مهارت ویژه تأثیری ندارد. درادامه. کیچ و همکاران (۱۱) در پژوهش خود با دست‌کاری زاویه بینایی که در آن افراد خبره از فاصله ۴/۲۳ متری پرتاب می‌کردند» شواهدی را در حمایت از فرضيه زمینه بینایی فراهم. آوردند. به‌دنبال آن» سیمون؟ و همکاران (۱۰) مهارت ویژه را در بیس‌بال بررسی نمودند و با حذف نشانه‌های آشنای محیطی و اجرا در یک زمینه جدید نشان دادند که نشانه‌های محیطی تأثیری در تولید مهارت ویژه ندارند. علاوه‌براین» استاکل و برسلین؟ (۱۳) با تغییر فاصله بین حلقه و خط پرتاب آزاد و سزیزه و همکاران (۸) با تخریب اطلاعات بینایی دردسترس افراد در حین پرتاب آزاد نشان دادند که اطلاعات زمينه بینایی بر حضور اثرات ویژگی در افراد ماهر تأثیر دارد و لذا از فرضيه زمينه بینایی حمایت نمودند. دراین‌راستا سزیز و همکاران (۸) ماهیت مهارت ویژه را با توجه به سطح مهارت افراد بررسی کرده و دریافتند که سطح مهارت. عاملی تعیین‌کننده در بروز مهارت ویژه است؛ به‌طوری‌که اثر مهارت ویژه تنها در افراد ماهر مشاهده می‌گردد. عبدالشاهی و همکاران (۱) نیز در پژوهشی در ارتباط با سرویس کوتاه بک‌هند و سرویس بلند بدمینتون» ظهور اثر مهارت ویژه را بررسی نمودند و دریافتند که در هنگام عدم حضور نشانه‌های بینایی با حذف خطوط زمین این اثر به‌وجود نيامد و ازاین‌رو از چنانچه مشاهده می‌شود. پژوهش‌های صورت گرفته اخیر درمورد کلیدی‌بودن نقش زمينه بینایی در بازنمایی حافظه‌ای مهارت ویژه در تضاد می‌باشند؛ بنابراین» نیاز به بررسی و پژوهش بیشتر درمورد نقش اطلاعات زمينه بینایی در بازنمایی حافظه‌ای در این مهارت منحصربه‌فرد وجود دارد؛ زیرا مطالعات پیشین» اطلاعات درزمينه بینایی را که پیش از پرتاب توپ جمع‌آوری می‌شوند. دست‌کاری کرده‌اند؛ اما باید توجه داشت که افراد ماهر با متغیرهایی "سازگار شده‌اند که برای کنترل اعمال مخصوص بیشترین فایده را دارند (۱۴۰۱۵). بازیکنان ماهر در طولشسال‌ها تمرین انبوه» ادراک و عمل خود را با ارتفاع حلقه تنظیم نموده‌اند (ویتگن! ۲۰۰۴ به نقل از ۱۶). علاوه‌براین» ارتفاع رسمی حلقه (۳/*۵ متر) که احتقالا د رت موقیت نس طلفه نف مهم را آیفا می‌کند یک محدودیت قانونی در پرتاب شوت ثابت به‌شمار می‌رود؛ بنابراین» هرچند اطلاعات بینایی که قبل از پرتاب توپ جمع‌آوری می‌شوند. می‌توانند در صحت بینایی دخیل باشند پرتاب آزاد بسکتبال به‌شدت به اطلاعات بینایی در :طول اجرای عمل ویژه در زمان رهایی توپ وابسته است؛ آزاین‌روه پژوهش حاضر بر آن بود تا با تغییر ارتفاع حلقه بسکتبال به بررسی اثر تغییر زمینه بینایی بر اجرای مهارت شوت آزاد بسکتبال در سطوح مختلف مهارت بپردازد و به این سوالات پاسخ دهد که آیا با ایجاد این تغییر در زمينه بینایی» اثر مهارت ویژه در فاصله ۴/۳۳ متری مشاهده می‌شود یا خیر؟ و آیا میزان تمرین می‌تواند عامل مهمی در بروز اثر مهارت ویژه باشد؟ پیش‌بینی می‌شود درصورتی که اظلاغانت,بینایی, (یزاساس, فرضیه انختساسی‌شدن زمينه بینایی)یخقی, از بازتمایی حافقلها یاذگیری مهارت باشد. تغییر ارتفاع در فاصله ۴/۲۳ متری به نبود اثر مهارت ویژه منجر شود و درصورت تعمیم‌پذیری و عمومیت تغییر اطلاعات. تأثیری بر عملکرد بهينه افراد ماهر در اثر مهارت ویژه نداشته باشد. علاوه‌براین» با توجه به این که اطلاعات بینایی در سطوح مختلف مهارت نقش متغیری دارند» پیش‌بینی می‌شود که دست‌کاری اطلاعات بینایی به‌گونه‌ای متفاوت بر اجرای افراد ماهر و اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... ۶۹ شرکت‌کنندگان این پژوهش را که به روش نیمه‌تجربی صورت گرفت ۱۰ نفر از بازیکنان بسکتبال ماهر و ۱۰ نفر از بازیکنان کم‌تجربه تشکیل دادند که برای انتخاب آن‌ها از روش نمونه‌گیری دردسترس استفاده شد. میانگین و انحراف استاندارد سنی افراد ماهر (۲۳*۲/۵۸) سال بود و دارای حداقل هشت سال سابقه بازی بسکتبال بودند. میانگین و انحراف استاندارد سنی افراد کم‌تجربه نیز معادل (۲۱/۹۰۲/۱۸) سال بود و از تجربه سه سال بازی در رشته بسکتبال برخوردار بودند. لازم‌به‌ذ کر است که شرکت‌کنندگان به‌طور منظم تمرین می‌کردند. سابقه هیچ‌گونه آسیب مزمن و یا حاد نداشتند و براساس آزمون پزشکی ورزشی از تیزبینی؛بینایی طبیعی برخوردار بودند. معیار ورود افراد به هریک از دو گروه ماهر و کم‌تجربه. سابقه و سطح بازی آن‌ها بود و چنانچه افراد در طول آزمایش دچار آسیب‌دیدگی می‌شدند. از روند آزمایش خارج می‌گشتند. علاوه‌براین» تمامی بازیکنان ماهر عضو گروه‌های باشگاهی سوپر لیگ بسکتبال ایران بودند واسابقه دعوت به تیم ملی بسکتبال جوانان و امید را داشتند. تمامی بازیکنان کم‌تجربه نیز دز تیم‌های.دانشگاهی عضویت داشتند. ابتدا شرکت‌کنندگان برگه‌های رضايت‌نامه خودارا جهت شرکت در پژوهش تکمیل نمودند. سپس, دستورالعمل کامل اجرای آزمون برای آن‌ها توضیح داده شد و آن‌ها ۱۵۰ پرتاب را با تغییر ارتفاع حلقه؛ یعنی ارتفاع‌های کوتاه» معمولی و بلند انجام دادند (۵۰ پرتاب در هر ارتفاع). ذکر این نکته ضرورت دارد که شرکت‌کنندگان درمورد تغییر ارتفاع حلقه اطلاعی نداشتند. بدین‌صورت. مهم‌ترین متغیر بینایی مورداستفاده افراد.در. پرتاب آزاد بسکتبال؛ یعنی زاويه بالایی! به‌طور مستقیم مورد دست‌کاری قرار گرفت؛ بدین‌شکل که در شرایطی که ارتفاع حلقه کوتاه یا بلند بود» ارتفاع آن به‌گونه‌ای تغییر می‌کرد که خطای تخمین‌زده در محور (۷)» ۳۵۰ میلی‌متر در جلوی مرکز حلقه (شرایط بلند) پا ۳۵۰ میلی‌متر در پشت مرکز خحلقه (شرایط کوتاه) بود. شایان‌ذکر است که ارتفاع حلقه در هریک از شرایط کوتاه و بلند با توجه به ارتفاع چشم هریک از شرکت‌کنندگان که از قبل اندازه گیری شده بود تنظیم گردید؛ به‌عنوان‌مثال, برای فردی با ارتفاع چشم ۱/۸۵ متر ارتفاع حلقه در ۰۳/۱۷ ۳/۰۵ و ۲/۹۶ متر تنظیم گردید؛ بدین‌ترتیب» کمترین و بیشترین ارتفاع حلقه در بین درمجموع, شرکت‌کنندگان ۱۵۰ پرتاب را با تغییر ارتفاع حلقه انجام دادند. جهت آشنایی با محیط. هریک از شرکت‌کنندگان پنج پرتاب گرم‌کردن را انجام دادند. سپس» با توجه به گروهی که شرکت‌کنندگان در آن قرار داشتند» در هریک از ارتفاع‌های حلقه (کوتاه» معمولی و بلند) به انجام * پرتاب آزاد بسکتبال در دو ست ۲۵تایی (هر ست پنج بلوک پنج‌تایی) در فواصل تعیین‌شده (۳/۳۵ ۳/۹۶ ۰۴۸۵۷ ۵۱۱۸ و ۵/۷۹ متری تا حلقه) در یک خط مستقیم که از نقطه‌ای عمود بر حلقه در زیر آن رسم شده بود» پرداختند (۱۱۰۱۲). باید عنوان نمود که بر روی زمین ۱۲ فاصله تا حلقه سخس ند تا قواسل, پرتاب برای آفراه کمتر داقیم, باشن. ترتیب: آجرای, بلوک‌ها نی پفطور تصادفی بود که همانند پژوهش‌های انجام‌شده دراین‌زمینه از قبل مشخص شده و توسط آزمونگر به‌ترتیب خوانده می‌شد. علاوه‌براین» بین هر کوشش پنج ثانیه استراحت وجود داشت. بدین ترتیب که آزمونگر زیر حلقه پنج ثانیه پس از برخورد با زمین توپ را به آزمودنی برمی‌گرداند. تمامی توپ‌های شوت‌شده به یک شیوه و با پاس داخل سینه به آزمودنی برگردانده می‌شد؛ اما پرتاب درنهایت با آهنگ و ریتم دلخواه خود بازیکن صورت می‌گرفت. ذکر این نکته ضرورت دارد که پرتاب آزاد برای تمامی شرکت‌کنندگان با دست برتر انجام گرفت. این حرکت نیاز به حرکت شوت هماهنگ اندام فوقانی و تحتانی داشت و در تمامی مراحل:شوت می‌بایست تماس: پاها با زمین حفظ شود. سه آزمونگر در اجرای اين آزمایش به فرایند انجام آن نظارت داشتند. اولین آزمونگر در زیر حلقه مسئول بازگرداندن توپ به شرکت‌کنندگان بود. دومین آزمونگر مسئولیت ثبت امتیازات در جدول امتیازات فردی را برعهده داشت و سومین آزمونگر نیز مسئول کنترل تعداد ترتیب و میزان استراحت بین کوشش‌ها بود. بازیکنان شوت‌های, خود را از تمامی نقاط با تلاش مساوی اجرا می‌کردند. لازم‌به‌ذکر است که از بازیکنان خواسته شده بود تمامی شوت‌ها را با تکنیک مشابهی اجرا کنند و آن‌ها اجازه هیچ نوع حرکت و دریبلی را پیش از اجرای پرتاب توپ نداشتند. تمامی پرتاب‌ها با ترتیبی که آزمونگر به‌صورت بلند بیان می‌کرد» از پشت خطوط تعیین‌شده اجرا گردید. همچنین, در تمام شرایط بینایی» بازخورد بینایی دریافت می‌شد. امتیازگذاری شوت‌ها با یک سیستم دوارزشی صورت گرفت؛ بدین‌شکل که درصورت گل‌شدن توپ. یک امتیاز و درصورت گل‌نشدن توپ» صفر در پژوهش حاضر به‌منظور تحلیل داده‌ها از مدل تعمیم‌پذیری مهارت ویژه استفاده شد. این مدل توسط سیز و همکاران (۲۰۱۳) مطرح شده است و درمقایسه با تحلیل‌های معمولی مهارت ویژه دو مزیت دارد؛ اولین مزیت مدل تعمیم‌پذیری این است که تحلیل جامعی از داده‌ها را فراهم می‌کند (٩). تحلیل‌های رگرسیونی مهارت ویژه که به‌صورت یک خط رگرسیون به‌همراه یک نقطه (۱۲) و تحلیل دلتا شامل دو خط رگرسیون (٩) ارائه شده‌اند. تنها موارد بیشینه! اکتساب مهارت را نشان می‌دهند. درواقع» تحلیل یک خط رگرسیون به‌همراه یک نقطه اختصاصی‌بودن بیش از حد و تحلیل اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... ۷ دلتاا تعمیم‌پذیری بیش از حد را نشان می‌دهند (۸). دومین مزیت مدل تعمیم‌پذیری این است که این مدل برای تغییرپذیری حرکتی, سه منبع مختلف را در نظر می‌گیرد؛ به‌طوری‌که این سه منبع به‌میزان زیادی با قوانین نویز حسی - حرکتی هم‌سو هستند. این منابع عبارت هستند از: نویز حرکتی کلی, کاهش نویز حرکتی بر اثر مهارت ویژه و عدم قطعیت بینایی. در این مدل فرض شده است که تغییرپذیری عملکرد که بر اثر نویز حرکتی و عدم قطعیت بینایی ایجاد شده است. به‌صورت خطی با افزایش فاصله تا هدف افزایش می‌یابد. نویز حرکتی به‌دلیل افزایش نیروی به‌کارگرفته‌شده. به‌طور خطی افزایش می‌پابد (به نقل از ۸) و این رابطه به‌نوبه خود به‌معنای وجود یک رابطه خطی بین فاصله و تغییرپذیری حرکتی ناشی از نویز حرکتی می‌باشد. علاوه‌براین» با استفاده از نرم‌افزار اپن‌باکز ۲ و تحلیل سلسله‌مراتبی بیزی» مدل تعمیم‌پذیری معین گردید. سپس» به بررسی این موضوع ‏ پرداخته اشد که دست‌کاری آزمایشی به‌کاررفته در پژوهش حاضر چگونه در این مدل بر پارامترهای نویز بینایی و مهارت.ویژه آتأثیر می‌گذارد. در انتها نیز برازش مدل بیزی: میانگین و انحراف استاندارد پرتاب در دو گروه ماهر و کم‌تجربه در جدول شماره جدول ۱- میانگین و انحراف استاندارد پرتاب در ارتفاع کوتاه, استاندارد و بلند به تفکیک گروه براساس مدل تعمیم‌پذیری» توزیع توپ‌ها در حلقه از یک توزیع گوسی؟ پیروی می‌کند و انحراف استاندارد این توزیع در فاصله .۲ مجموع نویز بینایی و نویز حرکتی به‌صورت زیر است: در فرمول بالا 6۷۵ نویزی است که توسط عدم قطعیت بینایی در فاصله . ایجاد شده است و 6۱۵ نویزی است که توسط نویز حرکتی در فاصله . ایجاد گردیده است؛ بنابراین» موفقیت شوت‌ها (به‌عنوان‌مثال میزان امتیاز) با 600 .مشخص می‌شود. در این مدل فرض بر این است هنگامی‌که فاصله نسبت به حلقه افزایش می‌یابد. نویز بینایی نیز به‌طور خطی افزایش پیدا می‌کند. در این مدل رابطه خطی بین فاصله تا هدف و تغییرپذیری توپ ناشی از نویز بینایی به‌صورت زیر بیان می‌شود: که در آن ثابت بینایی! یک مقدار ثابت بوده و نشان‌دهنده تیزبینی بینایی است. علاوه‌براین» در این مدل تغییرپذیری توپ که از نویز حرکتی ناشی می‌شود» با افزایش فاصله تا هدف به‌طور خطی افزایش می‌یابد. بااین‌وجود» در اطراف خط پرتاب آزاد نویز حرکتی به‌دلیل وجود مهارت ویژه می‌تواند به‌طور موقعیتی کاهش داشته باشد. به بیان دقیق‌تر نویز حرکتی به‌عنوان کمترین مقدار که در آن وررر نویز حرکتی خطی و ,۸( نویز حرکتی غیرخطی است که از مهارت ویژه ناشی می‌شود. نویز حرکتی خطی در فاصله . یک تابع خطی از فاصله است که به‌صورت زیر بیان می‌شود: که در آن ثابت حرکتی؟ و . مقادیر ثابتی هستند. همچنین» نویز حرکتی غیرخطی يا نویز مهارت که در آن . نشان‌دهنده مقدار مهارت ویژه در خط پرتاب آزاد» 13 نشان‌دهنده تعمیم‌پذیری مهارت ویژه در فاصله اطراف خط پرتاب آزاد و .. نشان‌دهنده فاصله بین خط پرتاب آزاد و هدف می‌باشد. شایان‌ذکر است که . ارزشی بین صفر و یک به‌خود می‌گیرد. هنگامی‌ که (.. ..) است. مهارت ویژه اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... ۷۳ وجود ندارد و ارزش‌های کوچک‌تر از . مقادیر بزرگ‌تر مهارت ویژه را نشان می‌دهند. درمجموع, تغییرپذیری توپ در یک فاصله معین پم که موفقیت شوت را تعیین می‌کند. به‌طور کامل توسط پنج پارامتر آزاد مشخص می‌گردد (ثابت بینایی ثابت حرکتی» ۰۵ ۰). در پژوهش حاضر روش برازش داده‌ها مشابه با روشی می‌باشد که در مطالعه سیز و همکاران (۲۰۱۳) مورد استفاده قرار گرفته است (برای توضیح بیشتر به پیوست . در مطالعه سیز و همکاران (۲۰۱۳) مراجعه کنید). برای رسیدن به تخمین باثبات‌تر پارامترها نیز از تحلیل بیزی سلسله‌مراتبی بهره گرفته شده است. همچنین, برای یافتن بهترین برازش داده‌ها در مدل سلسله‌مراتبی» روش ابتدا و به‌منظور یافتن پاسخ برای این سوّال که آیا پارامترهای نویز بینایی و مهارت ویژه در ارتفاعات متفاوت حلقه به‌طور معناداری تفاوت دارند یا خیر مدل اجرا گردید. بدین‌منظور» چهار نسخه از مدل که در آن‌ها پارامترهای مهارت ویژه (13.... یا ثابت بینایی در شرایط ارتفاع متفاوت یکسان یا متفاوت فرض شده بود» مقایسه گشت. پس از ارزیابی‌های اولیه مشخص شد که پارامتر نویز بینایی برای تمامی شرایط نزدیک به (۰/۰۳) است؛ بنابرایی» پارامتر نویز بینایی در تخمین اصلی در مقدار (۰/۰۳) ثابت گردید. در شکل‌های شماره یک و دو » پارامتر بینایی برآوردشده با خطوط خطچین مشخص شده است. همان‌طور که پیش‌تر توضیح داده شد. نویز بینایی در تمامی شرایط یکسان می‌باشد. نویز حرکتی که ترکیبی از کاهش خطی بافاصله و مهارت ویژه می‌باشد. با خطوط پر مشخص شده است. همان‌طور که در شکل‌های شماره یک و دو مشاهده می‌شود. نویز حرکتی کلی به‌طور چشمگیری در گروه افراد ماهر پایین‌تر از گروه افراد کم‌تجربه می‌باشد. احتمالا موردی که منجر به پایین‌تربودن نویز حرکتی در افراد ماهر شده است» تجربه بیشتر می‌باشد. درادامه و برای آزمودن وجود مهارت ویژه معیار تحلیل انحراف"۲ برای چهار نسخه مدل و یک مدل ساده‌تر که در آن (.. ..) بود (مدلی که عدم وجود مهارت ویژه را نشان می‌دهد) محاسبه شد. معیار تحلیل انحراف یک معیار سنجش کیفیت مدل آماری است که خوبی برازش مدل و پیچیدگی مدل را به‌طور هم‌زمان مدنظر قرار می‌دهد و مدلی که معیار تحلیل انحراف کوچک‌تری داشته باشد, به‌عنوان بهترین مدل انتخاب می‌شود (۱۷). در گروه افراد ماهر در ارتفاع حلقه استاندارد» معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر به‌ترتیب برابر با ۳۹۶ و ۴۱۶ به‌دست آمد؛ اما در ارتفاع کوتاه» معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر به‌ترتیب معادل ۴۰۳ و ۳۹۶ لحاظ شلههمچقین:ذر آرتفاغ حلقها بلق معیار تحلیل اتمراف یرای مدل کامل وامقال ,ساقدتو بفترتیب ۶ و ۳۷۱ بود؛ بنابراین, اختلاف معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر در افراد ماهر زمانی که ارتفاع حلقه تغییر کرد. به‌لحاظ آماری معنادار نبود. بدین‌ترتیب» همان‌طور که در شکل یک مشاهده می‌شود. مهارت ویژه در افراد ماهر تنها زمانی که ارتفاع حلقه استاندارد بود مشاهده اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... ۷۵ شکل ۱- انحراف استاندارد نویز بینایی (خط چین) و نویز حرکتی (خط پر) به‌عنوان تابعی از فاصله تا حلقه در گروه افراد کم‌تجربه در ارتفاع حلقه استاندارد معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر به‌ترتیب معادل ۳۰۰ و ۲۹۷ بود؛ اما در ارتفاع کوتاه» معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر به‌ترتیب عبارت بود از: ۳۰۵ و ۳۳۳. همچنین» در ارتفاع حلقه بلند» معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر به‌ترتیب معادل ۳۰۰ و ۲۸۹ به‌دست آمد. به‌طور معمول عنوان می‌شود که هنگامی اختلاف معیار تحلیل انحراف بین دو مدل معنادار است که این اختلاف بیشتر از ۱۰ باشد؛ بنابراین, اختلاف معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل و مدل ساده‌تر در افراد کم‌تجربه به‌لحاظ آماری معنادار نمی‌باشد؛ بدین‌ترتیب» مهارت ویژه در افراد کم‌تجربه مشاهده در ادامه پژوهش» ماهیت مهارت ویژه برای بهترین مدل بررسی گردید. در گروه افراد ماهر پارامتر مهارت ویژه (.) در ارتفاع استاندارد ...۰ ای وا ما ما سب هرمقایسه با ارتفاع کوتاه معناداری کوچک‌تر بود که نشان‌دهنده میزان بیشتر مهارت ویژه است. علاوه‌براین» مقدار پارامتر مهارت ویژه در گروه افراد ماهر درمقایسه با گروه افراد کم‌تجربه بدین‌شکل بود: در ارتفاع استاندارد ری مک مد شایان د کر کوک خاش فلگ رای در گروه افراد:ماهر و در ارتفاع استاندارد شامل مقدار یک نمی‌شود؛ درحالی که فاصله اطمیثاق برای . در بقیه موارد شامل مقدار یک می‌شود. درحقیقت. فاصله اطمینان . نشان می‌دهد که مهارت ویژه تنها در گروه ماهر و در اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... شکل ۲- انحراف استاندارد نویز بینایی (خط‌چین) و نویز حرکتی (خط پر) به‌عنوان تابعی از فاصله تا حلقه هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر ارتفاع حلقه بسکتبال و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه در پرتاب آزاد بسکتبال در افراد ماهر و کم‌تجربه بود. نتایج مبین آن است که تنها افراد ماهر و در شرایط استفاده از ارتفاع استاندارد وجود مهارت ویژه را تأیید کرده‌اند؛ درحالی که افراد ماهر در شرایط استفاده از ارتفاع کوتاه و بلند» اثر مهارت ویژه را تأیید نکرده‌اند. علاوه‌براین» تحلیل نتایچ نشان می‌دهد که افراد کم تجربه در شرایط استفاده از هر سه ارتفاع کوتاه, استاندارد و بلند حلقه, اثر بدین‌ترتیب» تغییر ارتفاع حلقه در پژوهش حاضر سبب شد که مقدار پارامتر مهارت ویژه (.) در مدل تعمیم‌پذیری در گروه ماهر تغییر کند؛ به‌طوری‌که در گروه ماهر مقدار کوچک . در ارتفاع استاندارد در ارتفاع بلند و کوتاه حلقه بزرگ‌تر شد و به سطح معنادار آماری نرسید. ازآأن‌جایی که تغییر ارتفاع حلقه به‌طور مستقیم زاويه بالایی افراد در پرتاب آزاد بسکتبال را تغییر می‌دهد. دست‌کاری ارتفاع حلقه اطلاعات بینایی موردنیاز برای مهارت ویژه را تخریب می‌کند؛ ازاین‌رو افراد ماهر نمی‌توانند مهارت ویژه را به‌کار برند. این یافته بیانگر آن است که در کنار مقدار انبوه تمرین برای یک عمل ویژه» اطلاعات زمينه بینایی ثابت در طول اکتساب یک مهارت برای کسب مهارت ویژه نقش دارد؛ درحقیقت. عملکرد بهتر گروه ماهر در ارتفاع استاندارد نشان می‌دهد شرایط بینایی اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... لا که فرد در آن تمرین می‌کند. به بخشی از بازنمایی یادگرفته‌شده اطلاعات حسی - حرکتی تبدیل می‌شود از فرضیه رمینه بینایی یج وهمگاران ۲ ) حمایتمی کد.این, یافته پاانتایج مطالقانت کیچ و همکاران (۱۱)» سزیز و همکاران (٩) و عبدالشاهی و همکاران (۱) همخوانی دارد. ازسوی‌دیگر این یافته با نتایج مطالعات کیچ و همکاران (۱۳) و سیمون و همکاران (۱۰) متناقض می‌باشد. در پژوهش کیچ و همکاران (۱۲) که در آن سطح زمین هنگام اجرا پوشیده شده بود و نیز پژوهش سیمون و همکاران (۱۰) که خارج از زمین اصلی بیس‌بال انجام گرفته بود به‌اندازه کافی اثر اطلاعات زمينه بینایی بر ویژگی مهارت آزمون نگردید؛ زیرا هر دو پژوهش تنها اطلاعات بینایی که در محیط اجرای مهارت وجود داشت را دست‌کاری کردند:و درحقیقت. اطلاعات بینایی که به‌طور مستقیم بر اجرای تکلیف تأثیر داشتند,را:دنتت‌کاری ننمودند"درپژوهش حاضر تلاش بر آن بود تا با تغییر زاويه بالایی نشانه‌های مرتبطش نج ی ۹ اضاسظریفار آخرای پرتاب از آق استفاده می‌کنند دست‌کاری گردد که در.پی آن».شرکت‌کنندگان ماهرتنها در ارتفاع استاندارد حلقه (۳/۰۵ متر) مهارت ویژه را نشان دادند. این مطلب هم‌راستا با نتایجی اودجن! و همکاران در سال (۱۴) و دی آلوریا؟ و همکاران (۱۶:۱۵) است که بیان می‌کنند ورزشکاران نیازمندی‌های پرتاب بسکتبال را با استفاده از اطلاعات آنلاین مستقیم بینایی از موقعیت حلقه نسبت به موقعیت خودشان به‌عنوان یاف دیگر پژوهش حاضر این بود که در افراد کم‌تجربه, اختلاف معیار تحلیل انحراف برای مدل کامل که شامل مهارت ویژه است و مدل ساده‌تر که در آن مهارت ویژه وجود ندارد به‌لحاظ آماری معنادار نبود؛ ازاین‌روه مهارت ویژه در افراد کم‌تجربه مشاهده نگردید. این امر نشان می‌دهد که مقدار انبوه تمرین در بروز مهارت ویژه نقش دارد و با یافته‌های برسلین و همکاران (۲۰) و سیز و همکاران (۹۸) هم‌راستا می‌باشد؛ اما با نتایج پژوهش چمبرلین و مگیل؟ در سال ۱۹۹۲ مغایرت دارد؛ زیر آن‌ها یک طبقه از تکالیف را با تمرین زیاد (۳۰۰ کوشش) در یک نمونه و تمرین کم در بقیه با افراد مبتدی در آزمایشگاه انجام دادند و هیچ تفاوتی را بین اجرای تکالیف مشاهده نکردند (۱۸۰۱۹). به‌طورکلی» یافته‌های پژوهش حاضر دو ویژگی مهم درمورد مهارت پرتاب آزاد را نشان داد. در ارتباط با مورد اول باید گفت ازآن‌جایی‌که مدل تعمیم‌پذیری برازش خوبی را درمورد یافته‌های این پژوهش نشان داد می‌توان بیان کرد که بازنمایی حافظه‌ای پرتاب آزاد به اندازه کافی تعمیم‌پذیر می‌باشد تا اجازه دهد که اين پرتاب از فواصل متعدد با نتایج کاملا قابل‌پیش‌بینی براساس یک مدل آماری اجرا شود. به‌عبارت‌دیگر براساس نتایج هر فرد. نمایش نتایج به‌خوبی توسط یک مدل کلی امکان‌پذیر می‌باشد. شاید این همان تعمیم‌پذیری است که اشمیت آن را درقالب "فرضيه تغییرپذیری تکانه" بیان کرده است. مورد دوم این است که این بازنمایی حافظه‌ای در افراد ماهر دارای یک عنصر مخصوص يا همان اثر مهارت ویژه است؛ به‌طوری‌که در مواقعی که پرتاب آزاد از فاصله ۴/۳۳ متری انجام می‌گیرد. برتری ویژه‌ای در صحت نتایج به‌دست می‌آید؛ بنابراین؛ نتایج این پژوهش از دیدگاه عمومی‌بودن و نظريه طرحواره اشمیت به‌طور کامل حمایت نمی‌کند. همچنین, وجود مهارت ویژه حاکی از اختصاصی‌شدن عملکرد در یک تکلیف در یک گروه از اعمال حرکتی داشته و همان چالشی می‌باشد که در نظريه طرح‌واره به‌وجود آمده است؛ چراکه نظريه طرح‌واره» بیشتر بر عمومی‌بودن یادگیری تأکید دارد تا بر محصولات ویر تمرین و توضیحی را برای وجود اثرات اختصاصی تمرین برای یک عضو از یک طبقه از مهارت‌های حرکتی فراهم نمی‌کند. درمقابل, وجود مهارت ویژه در گروه ماهر از دیدگاه‌های اختصاصی :یادگیری: حمایت می‌نماید. دیدگاه‌های اختصاصی, ظهور یک بازنمایی حافظه‌ای متمایز برای یک متغیر ویژه؛ یعنی مهارت ویژه را در بین یک طبقه از اعمال پیش‌بینی می‌کنند (۸)؛ به‌عنوان‌مثال. طبق نظريه حلقه بسته آدامزه شوت بسکتبال از یک نقطه ویژه در زمین به یادگیرنده کمک می‌کند تا یک رد ادراکی قوی و نیز روش‌هایی مور برای کاهش خطا در این رد آدراکی را توسعه دهد؛ آزاین‌رو» نظريه حلقه بسته پیش‌بینی می‌کند که تمرین بسیار زیاد در یک نقطه, منجر به اختصاصی‌شدن عملکرد در آن نقطه ویژه می‌گردد. ازاین‌رو واضح است که هیچ‌کدام از دو نظريه طرح‌واره و اختصاصی‌بودن نمی‌توانند توضیح کاملی را برای تبیین نتایج حاصل از پژوهش بیان نمایند. شاید این کمبود. ضرورت بیان نظریه‌ای کامل‌تر و با کفایت تفسیر یافته‌های حاصل از مهارت ویژه را در ذهن پژوهشگران آشکار به‌طورخلاصه, با توجه به ساختار بازنمایی حافظه‌ای زیربنایی اثر مهارت ویژه» دو مشاهده از داده‌های این پژوهش را مطرح می‌کنیم: الف. فرضيه زمينه بینایی احتمالا عامل کلیدی از برنامه حرکتی است که برای اجرای موفق انتخاب شده است و ب. پارامتریزه‌شدن (۲۰) نمی‌تواند توجیه‌کننده اثر ویژگی مشاهده‌شده در مهارت ویژه باشد. در این فرضیه پیشنهاد شده است که درنتيجه تمرین انبوه» ویژگی‌های پارامتریزه‌کردن نقطه پنالتی بسیار خوب یاد گرفته می‌شود که این توانایی یادگرفته‌شده منحصربه‌فرد» مهارت ویژه را در این نقطه تولید می‌کند؛ بدین‌معناکه میزان انبوه تمرین در یک فاصله خاص در میان یک طبقه مهارت. فرایند اختصاصی‌کردن پارامتر (سرعت. زاویه و چرخش) را برای این نمونه منحصربه‌فرد بهبود می‌بخشد (۲۰). شاید ترکیبی از دو فرضيه زمينه بینایی و پارامتریزه‌شدن در ویژگی مهارت ویژه نقش داشته باشد. دراین‌راستا می‌توان پيشنهاد داد که ویزژگی اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... ۸ حسی - مهارتی در پرتاب آزاد بسکتبال» به‌شکلی قوی به نشانه‌های بینایی که توسط حلقه و زاویه توسعه مفهوم مهارت ویژه با استفاده از نتایج این پژوهش در کنار یافته‌های پژوهش‌های دیگر می‌تواند راهی برای رسیدن به یک نظريه دقیق‌تر و حل مسائل مربوط به آن باشد. نتایج پيشنهاد می‌کنند که مطالعات آینده باید به‌طور خاص در توسعه مهارت ویژه صورت گیرند و به بررسی این سوالات بپردازند که آیا مهارت ویژه در مهارت‌های مختلف دیگر همراه با مطالعه کینماتیک حرکت کل بدن» استفاده از روش‌های سنجش توجه بینایی مشاهده خواهد شد یا خیر؟ دراین‌راستا آنواع تکالیفی که می‌توانند مورد مطالعه قرار گیرند» عبارت هستند از: سرویس تنیس یا والیبال, پرتاب دارت و تیر و کمان به وسط هدف از فواصل مختلف. همچنین؛ توجه بیشتر به فرایندهایی که سبب بروز مهارت ویژه می‌شوند نیز مفید است. پرسش‌های دیگری ‏ که می‌باید مورد توجه قرار گیرند شامل این موارد هستند که آیا عواملی مانند بازنمایی‌های ادراکی.- حرکتی یا دیداری - حرکتی در بروز این پدیده مهم می‌باشند؟ آیا این پدیده در مواجهه با اثر خستگی, حواس‌پرتی» فشار رقابتی پا اضطراب وجود خواهد داشت یا خیر؟ با توجه به بررسی‌نشدن پرسش‌های فوق کاربردی‌بودن اثر پیام مقاله: با توجه به نتایج پژوهش حاضر به‌نظر می‌رسد که با مطالعه بیشتر درمورد ویژگی‌های عملکرد افراد خبره می‌توان به توسعه جامع‌تری از نظریه‌های مرتبط با یادگیری مهارت‌های حرکتی 23101211 +نقطع 061 عاناه وز ماد آهزمهمده ۸ .7 ۲1210 رگ غرم ,6 صنادصظ مک و۲ 41 اناد م۳000 .7 ما۲2 کل هانهنطامگکا ,34 3/22۳ ,0۶ ۵۵گظ ,6 صنافعمظ ,5 غوه اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه ... کاویانی اکرم؛ عبدلی بهروزه فارسی علیرضا اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه در پرتاب آزاد بسکتبال. رفتار حرکتی. بهار ۱۳۹۶ ۲۷(۹): ۶۵-۸۴ 6 0 10۲۵1 5011 200 1701206 3106۶ 2([1 3231010 01 ۳1۵۲ 15۸۵ ی ی ی ما ما ی ی ام ی همم مه .16605

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر ارتفاع حلقه و سطح مهارت بر ظهور مهارت ویژه در پرتاب آزاد بسکتبال بود. بدین منظور، 10 نفر از بازیکنان ماهر (58/2 ± 23) و 10 نفر از بازیکنان کم تجربه (18/2 ± 90/21) بسکتبال ۱۵۰ شوت ثابت را از پنج فاصله مختلف نسبت به حلقه (شامل فاصله پرتاب آزاد بسکتبال) انجام دادند. لازم به ذکر است که پرتاب ها در ارتفاع های بلند، استاندارد و کوتاه حلقه انجام گرفت و داده ها بر اساس تحلیل بیزی و با استفاده از مدل تعمیم پذیری تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد که پارامتر نویز بینایی در مدل تقریباً ثابت است (ثابت بینایی= 03/0). پارامتر مهارت ویژه نیز تنها در افراد ماهر و ارتفاع حلقه استاندارد وجود مهارت ویژه را نشان می دهد (پارامتر مهارت ویژه= 13/0)؛ درحالی که پارامتر مهارت ویژه در افراد ماهر با تغییر ارتفاع حلقه نشان دهنده وجود مهارت ویژه نمی باشد. ذکر این نکته ضرورت دارد که پارامتر مهارت ویژه در افراد کم تجربه نشان دهندة وجود مهارت ویژه نیست. این یافته ها پیشنهاد می دهد که در کنار میزان انبوه تمرین، اطلاعات زمینه بینایی در ظهور مهارت ویژه نقش مهمی داشته و از فرضیه زمینه بینایی حمایت می کند.

510665

واژگان کلیدی: قصیده «طلاسم»» ایلیا بوماضی؛ مولانا؛ آگنوستیسیسم» ادبیات تطبیقی  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا ۶۰۲ ندانم‌گویی(281105110) دیدگاهی فلسفی است که دانستن درستی یا نادرستی برخی ادعاهای مربوط به امور فراطبیعی مانند زندگی پس از مرگ و وجود خدا و موجودات روحانی را نامعلوم و ناممکن می‌داند. و لاادری(آگنوستیک) کسی است که گمان می‌کند که دانستن حقیقت در اموری چون وجود خدا و نوعی زندگی پس از مرگ که ادیان بدان می‌پردازند. ایلیا ابوماضی از شاعران بزرگ مهجر لبنانی است که در سال ۱۸۹۹متولد شد(هواری ۵).در قصائدش مسائل اجتماعی را مورد بحث قرار می‌دهد. در میان آثار او قصیده «طلاسم» است که شاعر در آن با سوالات فلسفی و بیانی : دقیق به اسرار و وجود انسان و چگونگی آفرینش» جبر و اختیار اشاره می‌کند و افکاز"و عقاید*خود را بیان می‌کند سپس با اسلوب حواری و بیان جمله «لست اد ر ویک ان که میک" مولانا جلال الدین محمد. در ششم اربیع الأول ۶۰۴ .قآ بلخ متولد شد. او به شعر و شاعری روی آورد و یکی ازآمهمترین" آثار او دیوانش استتا که غزّلاهن این ایوان نه تو را نمی‌دانم» در آن است و وی در آن بهاعظمت او بزرگی"جهان؛هستی اشاره‌کرده و اینکه او نمی- تواند این بزرگی را درک کند و افکاز خود را با نگاهی احیرتبرانگیز و با اسلوب «نمی‌دانم» ادبیات تطبیقی (1.1۳67811076 0102721۷6-)) از قرن ۱۵ و ۱۶ در فرانسه پایه‌گذاری شد و در آغاز قرن بیستم به,تکامل رسید و آن انعکاس ادبیات و فرهنگ ملتی در ملت یا ملت‌های دیگر و شاخه‌ای از نقد آدبی است که از روابط ادبی ملل مختلف با هم سخن می‌گوید. (فرشیدورد ج۲: ۸۰۸- ۸۱۱) بررسی مضامین مختلف در فرهنگ‌ها ادبیات گوناگون و مطالعه تفاوت دیدگاه‌ها بدون تأثیرپذیری آنها اّسیکدیگر انیژ؛از شتاخصه‌های عمده ادبیات تطبیقی است که براساس مکتب ادبیات" تطبیقی پژوهشگران آمریکایی» رنه ولک (8.۷۷7۵11616) و هنری رماک(1.61۵16]) به مطالعه آثار ادبی یک کشور با یک یا چند کشور دیگر از بعد تأثیرپذیری يا تأثیرگذاری و مقایسه ادبیات با دیگر حوزه‌های تعبیر انسانی می‌پردازد (الخطیب ۰). نحله فرانسوی ادبیات تطبیقی را «شاخه‌ای از تاریخ ادبیات و تفاوت زبانی» ارتباط تاریخی دو متن و تأثیر و تأثر را شرط الزم آن می‌دانست». (پیرانی ۴۸۹) بنابراین پژوهش‌های  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۰۱۴۰۱ از صفحه ۵۴۴ تا ۵۷۶ ۶.۳ نوین تطبیقی(با به کارگیری روش ‌های نقد بینامتنی به دنبال کشف روابط متون با یکدیگرند. پس از آنجا که ادبیات تطبیقی به بررسی و تحلیل مشابهت‌ها و تفاوت‌های ادبیات ملت‌ها می‌پردازد و موضوع اصلی آن مطالعه روابط ادبیات مختلف با یکدیگر است. این پژوهش می- کوشد تا بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی ولک و رماک, به تحلیل و تطبیق اندیشه و افکار و بیان نقاط تشابه و تفارق ایلیا ابوماضی و مولانا بپردازد. زیرا ادبیات تطبیقی این اجازه را می‌دهد تا به مطالعه ارتباط بین دو فرهنگالبنانی و اایزانی با تکیه بر آثار دو شاعر برتر» یعنی ایلیا ابوماضی و مولانا که هر یک‌انماینده و الگوی فرهنگ مردماخوتش هستند» پرداخته شود. مقوله تأمل و اندیشیدن در مورد؛انشان و چرایی و چگونگی؛خلقت او هميشه فکرانسان را به خود مشغول نموده است"و معمولا؛انسان در پاسخ به آن ناتوان است "و چیزی جزهنمی‌دانم» نمی‌گوید. بنابراین آگنوستیسیسم (ندانم گویی) از ؛اهمیتزیادی برخوردار است تا جایی که وارد حوزه ادبیات و شعر شد و ایلیا ابوماضی و مولانا به این "مهم پرداختند و نتیجه تأملات آنان به صورت قصیده و غزل نمود یافت*لزوم شناخت بیشتر از مضمون و درون‌مایه قصیده «طلاسم» ایلیا ابوماضی و مقایسه آن با غزل مولانا و نگاه آنها به هستی و رسیدن به جواب «نمی‌دانم» ضرورت اصلی نگارش این پژوهش است که پس از جمع آوری داده‌ها به تحلیل و بررسی آنها و ابعاد تأثیرو تأنر آنها پرداخته‌شند. در این "مقاله ابقدا"به صورت گذرا به معرفی ایلیا ابوماضی و قصیده «طلاسم» و معرفی مولانا و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» پرداخته شد سپس مفهوم آگنوستیسیسم "و بررسی تظبیقی«مفهوم آن در قصیده «طلاسم» ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا بیان شد و مهمترین درون‌مایه های مشترک و مختلف دو شاعر در زمینه تأمل و تساول در زمینه اسرار هستی» آفرینش» حقیقت مخلوقات و مصدر وجود آنها و حیات بعد از مرگ» جبر و اختیار مورد کنکاش و بررسی و هدف نویسنده آن است که با روش توصیفی- تحلیلی براساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی ولک و رماک. به تحلیل این دو شعر بپردازد و وجوه اختلاف و اشتراک و ابعاد تأثیر  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۰۴ و تأثر آنها را بیان کند و به سوالات زیر پاسخ دهد که بر اساس نظریه‌پردازان فوق» چه مفاهیم مشترک یا متفاوتی میان ایلیا ابوماضی و مولوی وجود دارد؟ آیا آنها در مفاهیمی چون قضا و قدر» خلقت و هستی و اسلوب. از یکدیگر تأثیرپذیری و تأثیرگذاری داشته‌اند؟ و مفاهیم آگنوستیسیسم نزد آنها چگونه است؟ به نظر می‌رسد که مفاهیم جبر و اختیار» حیرت و یقین در وجود و هستی, تأمل و تساژژل در حقیقت مخلوقات و حیات بعد از مرگ» از مضامین مشترک دو شاعر است و میان آنها هیچ تأثیر و تأثری وجود ندارد. ایلیا ابوماضی نسبت به مولانا گاهی به جبر گرایش بیشتری دارد. و بیان مفاهیم ایلیا ابوماضی در مقایسه با مولانا از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. از مطالب فوق بر اساس نظريه ولک چنین برمی‌آید که ادبیات تطبیقی یک کل است که تمامی تشابهات و اختلافات دو شاعر را در بر می‌گیرد؛ زیرا ولک مقایسه ادبیات را با هنرهای مختلفت و علوم"ومعارف انسانی ممکن می‌داند (صالح در رابطه با ایلیا ابوماضی و مولانا به طور مستقل, پژوهش‌های ارزشمندی نوشته شده‌اند که عبارتند از: حسینی و همکاران (۱۳۹۷) :در مقاله‌ای که در سومین همایش ملی زبان و ادبیات خراسان آرایه شده به بررسی ایلیا ابوماضی:و مولانا موضوع پرداختند و به این نتیجه رسیدند که شعر مولانا از پیچیدگی کمتری برخوردار است و ابوماضی برای رسیدن به مفاهیم خود گاهی از عنصر طبیعت بهره‌جسته است. دیوشالار و شهبازی (۱۳۹۵) مظاهر تأمل از نقطه‌نظر آموزهای دینی در قصیده «طلاسم» را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که شاعر در این قصیده میان شک و یقین در تحول و دگرگونی است و توانست به شیوه پرسشی و جدل فکر آدمی را به سوی حیات و آهستی بکشاند. صفری (۱۳۹۳) به بررسی تطبیقی اشعار تأملی محمدرضا شفیعی کدکنی و ایلیا ابوماضی در پایان‌نامه ارشد خود در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین پرداخت. هدف او بررمی وامقایسه شعر تأملی دو شاعر در ادبیات قومی و ملی خود می‌باشد که بااانجام آن آمشخص شد که زندگی و موضوع شعر تأملی هر دو شاعر به هم شباهت دارد که ناشی از تأثیرپذیری آنها از اندیشه‌های خیام است. رحیمی‌پور (۱۳۹۰) در پایان‌نامه ارشد خود در دانشگاه مشهد. به بررسی و نقد نگرش ایلیا ابوماضی در «طلاسم» پرداخته است و بیان می‌کند که او در این قصیده به اسرار وجودی انسان وآفرینش او اشاره می‌کند و علت آفرینش و مرگ را زیر سوال می‌برد. حسام‌پور وکیانی (۱۳۹۰) به بررسی تطبیقی معمای هستی در انديشه خیام و ابوماضی بر پایه مکتب اروپای شرقی پرداخته‌اند.  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۰۱۴۰۱ از صفحه ۵۴۴ تا ۵۷۶ ۶.۵ یاحقی و محمودی (۱۳۹۰) در مقاله‌ای به برسی و تحلیل حمله مغول در آثارمولوی پرداختند و نشان دادند که مولانا در برابر حوادث جامعه بی‌تفاوت نبوده است. ملاابراهیمی (۱۳۸۳) در مقاله‌ای به این نتیجه رسید که ایلیا ابوماضی با نماد خوش‌بینی و بدبینی» شک و نومیدی به جدل بر می‌خیزد و در پی یافتن حقیقت است. میرقادری (۱۳۷۸) جلوه‌های تأمل در آثار ابوماضی را بررسی می‌کند و ثابت می‌کند که او یکی از بارزترین نمایندگان شعر تأملی است. با توجه به تحقیق در پیشینیه موضوع و با نگاهی بر رویکرد و یافته‌های این پژوهش‌ها درمی‌یابیم» پژوهش مستقل و کاملی با نگاه تطبیقی بر؛اشاس مکتب آمریکایی ولک و رماک. درباره مفهوم آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم» ابوماضی با غزل«من این ایوان نه تو را نمی- دانم» مولانا و بیان درون‌مایه‌های مشترک و متفاوت آنها انجام نشده است و پژوهش‌های انجام‌شده از زوایای دیگر به"این موضوع پرداخته‌اند. بنابراین"موضوع "از این نظرجدید و قابل بررسی است و بررسی محتوایی این نوع ادبی "می تواند رهیافتی"جدید درحوزه ادبیات باشد. و برابر اصطلاح 116۳211۳6 00133027211176 در انگلیسی است. این اصطلاح به اعتقاد تمام تطبیق گران جهان» نارسا.و مبهم است. اما به سبب کوتاهی و اختصار توانسته خود را بر سایر اصطلاحات پیشنهادی غالب کند (هلال ۱۶۲). فرانسه مهد ادبیات تطبیقی در معنای علمی آن است. در این کشور بود که نخستین بار ویلمن (۸۰۷/11161۲۵1) در سخنرانی‌های خود در سال ۱۸۲۸م اصطلاح ادبیات تطبیقی را به؛کار برد (بروئیل».بیشوا و روسو, ۱۹۹۶: ۱۸) روشن ترین تعریف در مکتب تطبیقی فرانسه از آن گویارد (670[/87) است. وی می- نویسد: «ادبیات تطبیقی تاریخ روابط ادبی بین‌المللی است. پژوهشگر ادبیات تطبیقی مانند کسی است که در سرحد قلمرو زبان ملی به کمین می‌نشیند تا تمام داد و ستدهای فکری و فرهنگی میان دو یا چند ملت را ثبت و بررسی کند» (گویارد ۵). مفهوم تطبیقی فرانسه دست کم تا پایان نیمه نخست سده بیستم بر فضای ادبی غرب حاکم بود؛ آنگاه به تدریج آماج انتقاد برخی تطبیقگران غربی و به‌ویژه آمریکایی قرار گرفت. نخستین  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۰۶ تلاش‌ها در جهت تغییر مفهوم تاریخی ادبیات تطبیقی و اصلاح مضمون آن قرسال ۱۹۳۴۹ انجام گرفت. در این سال منتقد و پژوهشگر برجسته آمریکایی رنه ولک (۳.۷۷۵11616) کتابی با عنوان «نظريه ادبیات» تألیف کردند و در فصل پنجم آن با همکاری اوستن وارن (۸۰۷۵۲۲6)به اختصار از مکتب تطبیقی فرانسه انتقاد نمودند. ولک را می‌توان برجسته‌ترین منتقد ادبیات تطبیقی در مفهوم فرانسوی آن دانست. وی در سخنرانی تاریخی خود در سال ۸ به شدت از اصول و مبانی ادبیات تطبیقی فرانسوی انتقاد کرد (عبود ۲۸۸). در واقع؛ این سخنرانی» اساس پیدایش مکتب جدیدی را بنا نهاد که از آن به مکتب آمریکایی تعبیر می- شود. تطبیقگران آمریکایی از این تاریخ به بعد حضور چشمگیری در کنفرانس‌ها و همایش‌های ولک به عنوان پایه‌گذار مکتب تطبیقی آمزیکا در.باپ ادبیات تطبیقی می‌گوید: «ادبیات تطبیقی بی‌توجه به موانع سیاسی»نژادی و زبانی به بررسی ادبیات می پردازد. نمی‌توان ادبیات تطبیقی را در شیوه و روش واحدی مخصور نمود يا آن را در اروابط تاریخی موجود منحصر کرد. چه. پدیده‌های بسیار ارزشمند مشابهی در زبان‌ها یا انواع ادبی رایج در جهان وجود دارد که با یکدیگر پیوند تاریخی ندارند. نیزنمی‌توان ادبیات تطبیقی"را در تاریخ ادبیات محدود کرد و نقد ادبی و ادبیات معاصر را از آن آدور.نمود» (مکی ۱۹۶). از مطالب فوق چنین برمی‌آید که ولکهیچ مرزی راادر ادبیات تطبیقی به رسمیت نمی- شناسد. وی قائل به مطالعه ادبیات به عنوان یک کل است و مقایسه ادبیات را با هنرهای هنری رماک(1.۳618[6آ) یکی دیگر از بزرگترین تطبیقگران؛آمریکایی است و در تعریف ادبیات تطبیقی می‌گوید: «ادبیات تطبیقی یعنی مطالعه ادبیات در آن سوی مرزهای یک کشور خاص, و مطالعه روابط موجود میان ادبیات و دیگر خوزه‌های معرفتی و اعتقادی؛ مثل هنرها (نقاشی» پیکرتراشی» معماری» مأسیقی) قلسفه» تاریخ, علوم اجتماعی (سیاست» اقتصاد جامعه شناسی و...) و علوم و ادیان و ....» (الخطیب ۵۰). از دیدگاه تطبیقگران آمریکایی, تنها پدیده‌های ادبی نیستند که در این مکتب جدید مورد پژوهش قرار می‌گیرند بلکه تمایل به تطبیق» حوزه‌های مختلف معرفتی و بیانی را شامل می- شود؛ به گونه‌ای که می‌توان» تعریفی که رماک و همکاران او از ادبیات تطبیقی به دست داده است. فصل الخطاب مکتب آمریکایی در قرن بیستم و بخش عظیمی از قرن کنونی دانست.  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۰۱۴۰۱ از صفحه ۵۴۴ تا ۵۷۶ ۶.۷ ایلیا بن ظاهر ابوماضی,» از شعرای بزرگ مهاجر است. او در روستای المحیدثه لبنان در سال ۹ متولد شد (هواری ۶۰۵). در سال ۱۹۱۱ به آمریکا مهاجرت کرد. در سال ۱۹۱۶ به نیویورک منتقل شد و رئیس تحریر مجله «مراه» و سپس هفته‌نامه «السمیر» را به عهده گرفت (ناعوری ۳۷۵). او قصائد متعددی دارد که در آنها تلاش‌کرده» اسرار وجود را درک کند یا اینکه بعضی از مشکلات اجتماعی را حل نماید و اینکه به ایجاد برابری و عدالت و درهم کوبیدن قید و بندهای شعری دعوت می‌کند: (زرکلی۳۵۰) از اثارش: دیوانهای اوست تحت عنوان: «تذکار الماضی» الجداول؛الخمائل) و سرانجام.در سال۱۹۵۷در حالی که در اوج بود فوت کرد (فاخوری ۵۹۱).از ویژگی‌های برجسته اشعار او بایّابه جنبه فلسفی و اجتماعی آن اشاره نمود. فلسفه او جواننتمختلفی*دارد "که خوش‌ببنی وآبدبینی او بپرسشگری در اشعاراو زیاد است و تأثیرات عمرخیام در اشعارش "از ابتداآتا انتها«به" چشم می‌خورد (ضیف. د.ت ۳ او در بدبینی متأثر از شاغران"قدیم؛ چون آمتنبی و.معر" وآلاادری سبنسر و اپیکوری خیام بوده و در تفاژل متأثر از ابونواس بوده؛است (برهومی۸۰). قصیده «طلاسم» یکی از قصاید طولانی و شاهکارهای دیوان الجدول ابوماضی است که در سال ۱۹۳۷ به شکل رباعی سروده است و ۲۸۴ بیت دارد و در بحر رمل سروده شده است و ۱ بند ۴ بیتی دارد. و جّمله: الست آدری)*۶۸باره درا جوّاب‌اسوالات.او تکرار شده است و پرسش‌ها همچون طلسم‌هایی مبهم» بی‌جواب و سربه مهر,برای او باقی می‌ماند و شاید هصدف او ایجاد نوعی درگیری و جدل ذهنی درخواننده باشد. او از خیام در رباعیاتش در قصیده «طلاسم)» تقلید کرده است (قیسوآمه ۸۳) و در آن به سه مقوله مهم اشاره می‌کند: رتش گبریه بدبینی و خوبینی. و قصیده او در بردارنده اندیشه‌های تأملی و فلسفی از قبیل جبر واختیارن خیر و شر مرگ و هستی و آموزه‌های دینی مثل معاد و توحید و هستی‌شناسی است. شاعر در آن با جهان‌بینی خاص خودش زیست می‌کند و با تأملات و اندیشه‌هایی خود در پی یافتن حقیقت است و به ماندن در ظواهر قانع نمی‌شود؛ بلکه می‌کوشد به عمق آن‌ها نفوذ کند. وی در این قصیده به اسرار وجودی انسان و چگونگی آفرینش او اشاره می‌کند و علت  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۰۸ خلقت و مردن را مورد سوال قرار می‌دهد. و از گذشته و آینده می‌پرسد که با ابهام و شک شروع می‌شود و به ناتوانی انسان از درک اسرا هستی و خلقت اعتراف می‌کند و توانسته است با استفهام و جدل فکر آدمی را به سوی حیات و هستی بکشاند (الفاخوری ۵۹۵). ۴- معرفی اجمالی مولانا و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی در ششم ربیع الاول سال ۰۶۰۴.ق در بلخ زاده شد.القاب او را «مولانا»» «مولوی رومی» و «ملای رومی» و «خداوندگار» و تخلص او را «خاموش» و «خموش)» و «خامش» دانسته‌اند. او پس از مدت‌ها بیماری در پی تبی سوزان در غروب یکشنبه ۵ جمادی الاخر ۶۷۲ه. ق. در قونیه درگذشت (همایی ۱۸). غزل «من اين ایوان نه تو را نمی دانم» از غزلیات دیوان شمس است که غزل شماره ۹مربوط به این غزل است که دارای ۳۰بیّت.و درخ هزج منمن سالم است. در کتاب المناقبین؛ شأن نزول این غزل راابااحکایت محاصره شهر قونیهاتوسط سردار مغول باجو اشاره شده است. در این حکایت آمده که عوّلوی در جریان محاصرهآقونیه پس از آنکه مردم از وی کمک خواستند: «بر سر تلی که‌آسپس یّذان قونیه است بر نما آمده.بهانتماز اشراق مشغول شد و گویند که خیمه باجو را زیر آن تل آزده بودند؛ آن زمان لشکرامغول از نور اسلام و امان و ایمان بی خبر بودند...به اتفاق تمام قضد.کردند که حضرت.مولانا را تیرباران کنند. همه را دست‌ها بسته شد., چندانکه می‌کوشیدند کشنیّدن کمان ممکن نشد...» (افلاکی ۲۸۵). او تا طلوع آفتاب نماز خواند و سحرگاه به قونیه برگشت و به مردم گفت: نترسید که هیچ چشم زخمی بر من این ایوان نه تو را نمی‌دانم آنمی‌دانم من این انقاشجادو را نمی‌دانم نمی‌دانم مولوی به پشتوانه خداوند قدرت ظاهری مغولان را هیچ می‌شمارد و چنان غرق در جذبه و احوال خوش عرفانی خویش است که حد و مرز کلمات را درهم می‌شکند و«خان» را «قان» و «باجو» را «باچو» و «هلاکو» را «هلاو» می‌بیند و می‌نویسد: به دستم پرلغی آمد از آن قان همه قانان که من باچو و با تو را نمی‌دانم نمی‌دانم چه رومی چهرگان دارم چه ترکان نهان دارم چه عیب است ار هلاو را نمی‌دانم نمی‌دانم هلا را بپرس آخر از آن ترکان حیران کن کز آن حیرت هلا را نمی‌دانم نمی‌دانم  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۰۹ مولوی پس از سرودن این ابیات. نجات قونیه از دست مغولان را از همت مردان خدا می‌داند (یاحقی ۱۴-۱۳) و می‌گوید: «اگر همت مردان خدا نبودی بایستی که تا غایت چون شهرستان قوم عاد وثمود زیر وزبر گسته بودی وعالمیان برای اطلال و زمین او زاری ها می‌کردند» مولوی نیز با این حادثه تاریخی رو در رو بود؛ او با استفاده از روحیه عارفانه» سعی داشت به مردم روزگار خود آرامش بدهد و آنان را به زهد و معنویت فراخواند تا بهتر بتوانند مصائب اصطلاح لاادری يا لاآدریه در متون اسده‌های هفتم و.هشتم واپس از ان بکار رفته است. در دوره معاصر, آنرا معادل آگنوستیستیسم بکار برده‌اند(تهانوی*۹۵۷) و در ادبیات فلسفی» در معنای غیرقابل شناخت بودن*"تجهان ماذیی بکار می‌رود و به‌آمعنی ,نلااشنتن آگاهی کافی در رد یا اثبات وجود یک پدیده است. لاادری»«ازگرایش آهای فلسفی است که در عین اذعان به عینیت و واقعیت جهان, شناخت قسمتی.از آن او يا کل.آن"ژا ناممکن می‌داند.(وال ۵۰۱) آگنوستیک (لاادری) کسی است که اعتقادداشت به اسبب محدودیت‌های ذاتی و غلبه‌ناپذیر ذهن انسان, نمی‌توان به خدا وجود يا عدم او علم پیدا کرد (مصاحب ۵۷-۵۶) انسان از آغاز پیدایش تا زمان مرگ خود. به دنبال پاسخی برای؛ سژالات خویش است. پرسش‌هایی چون از کجا آمده ام و به کجا خواهم رفت؟ واسرنوشت بعد از مرگم چه می- ۶- درون‌مایه‌های مشترک و متفاوت در شعر ایلیا ابوماضی و مولوی در این بخش به خوشه‌چینی مظامین مشترک در اشعار این دو شاعر بلندآواز لبنانی و ایرانی ایلیا ابوماضی در بند زیر از مسیر راه خود می‌پرسد» راهی که سرنوشت او را مشخص می‌کند و می‌پرسد که آیا من در حال پیمودن این راه هستم؟ آیا راه ما را با خود می‌برد؟ یا روزگار هر  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا ۶۱۰ دوی ما را با خود می‌برد؟ و در این بند هم کماکان به بیان خود نسبت به مسأله جبر و اختیار می‌پردازد و بیان این پرسش‌ها ذهن او را به خود مشغول می‌کند و او را به تأمل وا داشته تا وطریقی م] طریقی؟ أ طویل أم قصیر؟ آنا السبائو فی الدراب: ام الدوب پسیر؟ هل آنا أصعد ام هبیط فیه و شش ور؟ ام کلانا واقف والد هر یجری (راه من چگونه است؟ ایا طولانی است یا کوتاه؟ آیا من به بالا صعود می‌کنم یا به پایین سقوط می‌کنم؟ در آن راه فرو می‌روم؟ آیا من در راه حرکت می کنم یا راه راست که حرکت می کند؟ يا هردوی ما ايستاده‌ايم و روزگار حرکت؛می‌کند؟ نمی‌دانم) مولوی نیز اینگونه بیان کرده است در این؛غزل خودازا به بی‌خبری زده و بیان می‌کند که از مرا گوید مرو هرسو تو استادی بیا این سو که من آن سوّی بی سو را نمی‌دانم نمی‌دانم ت وگویی‌شش جهت منگربه سوق‌بی سوقبرپر * با این سوامن آن سور نمی‌دانم نمی‌دانم دو شاعر بزرگ در فکر و اندیّشه.شباهت‌های زیادی به" همدارند و به نظر می‌رسد مشکلات و نابسامانی‌های زمانه آنها از.عوامل مهم" بروز چنین نگرشی در آنان شده است. ملاحظه می‌شود که ایلیا ابوماضی آمدن از مکانی غیر این جهان را ذکر نموده و راه حرکت به سوی کمال را باور دارد. اما مولوی معتقد است. که به یک سوی خاصض رهنمود می‌شود اما ۲-۱-۶- مخالفت با تعصب و جمود فکری راهبان و صومعه‌ها ایلیا ابوماضی در این ابیات بعضی از راهبان را" که در ضومعه‌ها هستند و خودشان را دانای اسرار هستی می‌دانند» زیر سوالآبرده آنگاه لوازمی که همراه آنهاست از قبیل برقع(نقاب) و ... قیل آدری الناس بالاسرار سکان الصوامع قلت ان صح الذی قالوا فان السر ش ایع جبا کیف تری الشمس عیون فی براع والشی لسم تتبره اع لاتراه ۱٩  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا ۶۱۰ (گفته شده داناترین مردم به اسرار هستی راهبان هستند. اگر چنین است آنچه گفته‌اند پس رازی وجود ندارد و آن فاش شده است. در شگفتم چگونه چشم‌هایی که خود در نقاب است. خورشید را می‌بیند و کسی که نقاب ندارد خورشید را نمی‌بینند. نمی‌دانم) ایلیا ابوماضی در می‌یابد اینان که ادعای شناخت دارند نه تنها از منشا هستی بی‌خبرند؛ بلکه درک آنها از مردم عادی نیز کمتر است» زیرا آنها خود را از دیرها محصور کرده‌اند و گویی بر چشمان خود چشم‌پندی زده‌اند که آنان را از درک واقعيت‌ها ناتوان می‌سازد. از اینرو آنها حتی رها کن حرف هندو را ببین ترکان معنی را امن آن ترکم که هندو را نمی دانم نمی دانم مولوی در اینجا خود را به آمانند؛ ترکی فرض می‌کند که از:هندوها برتر است و مخالفت شعرا با روح لطیف خود به دنیال سرچشمه وجودی خود هستند و هر کس با زبانی به دنبال حل مسأله است که راز خلقت.او جیست؟ ابوماضنی به دنبال"#هژک*دنیای قبل از تولد است و معترف است که از دنیای گذشته و حال,و"آینده بی‌خبراست وبه دنبال اصل و چرایی خود است و وقتی که بودن و نبودن تایر ندارد پس چرا هستم؟ ایلیا ابوماضی در بند دوم با بیان استفهام انکاری و تقریری در برابر این سوالات به نمی‌دانم می‌رسد و بس. لی ذات غیر ذانی کت اد پاشطه ‏ نمی تغظرف ذانی کته ذاتنی؟ رای فلا أصبّحت انسانا وی کنت محوا و محال ام ترانی کت شیئا جوهری دارم جز اینکه نمی دانم چیست ؟ پس کی کنه ذاتم را می‌شناسم ؟ نمی‌دانم. آیا مرا  پژوهش ادبیات معاصر جهان, دوره ۰۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۱۱ می‌بینی که پیش از اینکه انسانی کامل شوم يا اینکه محو و نابود شوم يا اینکه این معما حل- شدنی است يا تا ابد لاینحل باقی خواهد بود ...و چرا نمی‌دانم هرگز نمی‌دانم!) مولوی در برابر این اعتراف ابوماضی خودش را مانند کودکی می‌داند که در بازاری پرازدحام گم شده نمی‌تواند اسرار هستی را درک کند و اینگونه بیان می‌کند: مان ابواناته‌اقبی رائمی داش یی |داننم عی‌ایین نقاش جناذز رای وان ای فاشنم چوطفلی گم شدستم من میان کوی و بازاری که این بازار و این کو را نمی‌دانم نمی‌دانم ز دست و بازوی قدرت به هر دم تیرمی پرد که من آن دست و بازو را نمی‌دانم نمی‌دانم اند و اضهار پی‌خبری و «انوانی و نمی‌دانم برده‌اند و نمی توانند تنصمت و پزرابی چهان را درب ایلیا ابوماضی در ابتدای طلاسم از آغاز پیداش خود و چگونگی پیدایش انسان سوال می‌پرسد که از کجا آمده‌ام؟ و به کجا خواهدارفت؟ او نحوه آفرینش و:آمدن خود و چگونگی انتخاب راه و حرکت در مسیر ناگی خود را موزد سوال.قرار ذاده آو تنها پاسخی که درجواب تمام سوالاتش بدست می‌آورد «نمی‌دانم» است»*او در اینجا با ظرح این سوال که از کجا آمده است. چشت لا اغلسم سن آبسن ولکشی ائیست و سابقی سارا ان شنت هلا ام آست ولد مرت سای طرف] فمشبییت) کف جیت؟ ؟ کیفارت طریفی؟ (آمدم نمی‌دانم از کجا ولی آمدم. و پیش روی حویشّ را نگریستم و راهی یافتم پس حرکت کردم.و حرکت کننده خواهم بود. چه بخواهم چه نخواهم. چگونه آمدم ؟ چگونه راهم و مولانا هم در غزل خود به دنبال پاسخی برای گمشده «نمی‌دانم» خود است و خودش را چون کودکی گم‌شده در بازار شلوغ جهان می‌بیند و علت آمدن خود را نمی‌داند.و با همین چو طفلی گم شدستم من میان کوی و بازاری که این بازار و این کو را نمی‌دانم نمی‌دانم مرا گوید مرو هر سو تو استادی بیا این سو که من آن سوی بی‌سو را نمی‌دانم نمی‌دانم  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من اين ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۱۲ در دیگر اشعار مولوی نیز همین جملات با لحن دیگری بیان شده است. آنجا که آمدنش را اجباری و غیر ارادی دانسته و رفتن خود را چنین می پندارد. لذا پیش خود چنین تصور می‌کند که آمدنش برای کسی سودی نداشته و کسی هم به او تذکر نداده است که آوردن و بردن او از کجا آماه‌ام آمسانم بهر چه بود به کجا کی روم آخر ننمایی وطنم مانده‌ام سخت عجب کز چه سبب ساخت مرا یا چه بودست مراد وی از این ساختنم چنانچه ملاحظه می‌شود. هر دو شاعر.به دنبال جوابی برای نحوه آفرینش و آمدن خود و چگونگی انتخاب راه و حرکت در مشیر زندگی هستند و از اینکه نهایت این آمدن به کجا ختم می‌شود. اظهار نمی‌دانم کرده‌اند؛ با این تفاوت که اشعار ابوماضی از تأکید و عبارات پیچیده- ایلیا ابوماضی در مورد جبر و اختیار با شک وتردید روبرو است و از قدمت حضور و بودن اوادر این جهانامی‌برسا برطراا اشاوومی ند رکه آبا لد موجودی شزاس وااسجبور؟ آپا او اختیار دارد و خودش,راهش را انتخاب می‌کند.یا دیگری برایش تغیین مسیر می‌کند؟ آیا مفید خواهم بود اگر بدانم که جهان و موجودات آن قدیم.استا يا حادث؟ جدید ام قدیم؟؟ آنا فی هّذالوجود؟ هل نا خر طلیق ام سیر فی قیود؟ هل آنا قالد قسی فی حیاتی آم مقود؟ تیش ی ی آدری و لک ن (ایا من در این وجود حادم يا قدیم! ایا من داماد ازادم يا در فید و بندها اسیرم٩ ایا من رهبر نفس خودم هستم یا دیگری مرا می‌کشد ؟ ای کاش می‌دانستم ولی نمی‌دانم)  پژوهش ادبیات معاصر جهان, دوره ۲۷ شماره ۱ بهار و تاپستان ۱۴۰۱ ۶۱۴ ایلیا ابوماضی با اسلوب استفهام انکاری و تقریری می‌پرسد که آیا بعد از این تکامل و جدایی از دنیا انسان بعداز مرگ فانی می‌شود؟ اگر قرار بر فنای انسان است پس پاداش و جزا بی‌معناست. و نکته مهم در اینجا نداشتن اطلاع دقیق انسان از آخرت است. می بینم که به حادث يا قدیم بودن انسان جبر واختیار او آزادی و انتخاب او اشاره دارد. مولوی درباره حدوث و قدیم سخن رانده است و حدوث عالم را به دو روش بیان نمود: یکی به روش متکلمان وعلمای مذاهب ودیگری به روش عارفان اهل شهود (رحیمی‌پور ۳) او بودن در این جهان را به‌مثابه قید و بند می‌داند و خود را به طفلی تشبیه کرده که در چو حوران صف شکستم من به طفلی باز رستم من که این لالای لولو را نمی‌دانم نمی‌دانم همانصوری نه ابوماصی در این موزد) سی و بردید داست و دای ابه جبر درایس بیستری دارد. ایلیا ابوماضی با اسلوب استفهام انکاری و تقریری با تظاهر به؛نادانی» می‌پرسد: ال آباقانه نمی نی جیای م۳۳ ادناشگی آنن ی آدری و لک ن (آیا من رهبر نفس خودم هستم يا دیگری مرا می‌کشد ؟ ای کاش می‌دانستم ولی نمی‌دانم) مولوی نیز خود را بر این باور می‌داند که هیچ نمی‌داند. او دردی را در درون خود دارد که برای درد خود دارویی را پیدا کرده است. ولی او باز خود را به بی‌راهه می‌زند و می‌گوید من مرا دردی است و دارویی که جالینورس می‌گوید که من این درد و دارو را نمی‌دانم نمی‌دانم در اینجا چنانچه می‌بینیم هر دو شاعر خودشان را به نادانی می‌زنند و می‌گویند که  پژوهش ادبیات معاصر جهان, دوره ۰۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۱۵ ایلیا ابوماضی در قصیده خود به اسرار وجود انسان و چگونگی آفرینش او اشاره می‌کند و علت آفریده‌شدن و مردن را زیر سوال می‌برد که می‌توان بوی بدبینی و تشاژم را از اشعارش آترانی بلضا أصبحت انسانا سویا گنت مورا او محال آماترانی کشت یا أ لهذا الفر حل؟ ام سیبقی أبدیا لت آدری... و ماذا لت آدری؟ معما حل‌شدنی است يا تا ابد لاینحل باقی خواهد بود ...و چرا نمی‌دانم هرگز نمی‌دانم!) با درنگ در این بند می‌توان دریافت که*ذهن ایلیاابوماضی ذهنی زودباور و تسلیم شونده نیست؛ او روحی پرسشگر دارد و جواب‌های:دینی گذشتگان درباره هستی و وجود» او را قانع نمی‌کند. فلسفه بدبینی و تشاژم در اشعاراو زیاد است و تأثیرات عمرخیام در اشعارش از ابتدا تا انتها به چشم می‌خورد (ضبت., د.ت۱۸۳۴). او در بدبینی مقأثر از شاغزان قدیم چون متنبی و ابوماضی به تعبد و آنچه ساکنان صومعه‌ها گفته‌اند. راضی آنمی‌شود. او باید خود آن چه را که دیگران متعبدانه و از سر تقلید پذیرفته*اند. کشف کند. بنابراین اگر شعر او را متفاوت از هنجارهای دینی حاکم بر جامعه می‌بینیم» نشانگر تفکر و تأمل عمیق شاعر است. اما مولانا در غزل خود به عظمت و بزرگی جهان هستی اشاره :کرده و اینکه او نمی‌تواند این بزرگی را درک کند و افگار"خود را بیان می‌کند او آخود«را با عبارت نمی دانم قانع مرا آن صورت غیبی به ابرو انکنه. می‌گوید که غمزه چشم و ابرو را نمی‌دانم نمی‌دانم جهان گر رو ترش دارد چو مه در روی من خندد که من جز میرمه رو را نمی‌دانم نمی‌دانم باید توجه نمود که «نمی‌دانم گرایی» مولوی به معنی نداشتن دانش و دلیل کافی در اثبات وجود خداست. ولی خدا ناباوری ایلیا ابوماضی به معنای نداشتن اعتقاد به خداست و اين  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷. شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۱۵ نکته بیانگر این مسأله هست که او شاعری متشاژم و بدبین است که این مسأله درباره مولوی ایلیا ابوماضی فکر می‌کند که دانستن حقایقی در مورد خدا و زندگی بعدی آنگونه که سایر ادیان و مذاهب به آنها می‌پردازد غیرممکن است» یا اگر غیرممکن نیست. در حال حاضر انا لا أذکر شینا من خیاتی الماضیه نالا خرف شیامن خیاتی الائیه (من بیاد نمی‌آورم چیزی از زندگی, گذشته‌ام» من چیزی از زندگی آینده خود نمی‌دانم...) ایلیا ابوماضی به دلیل بی‌دینی» زندگی بغد‌از مرگا*زا"قبول ندارد و آن را غیرممکن می‌داند و با سایر ادیان و مذاهب درباره"خدا"و زندگی بعد از مرگ اختلاف‌نظر دارد» (زحمتی۱۳۸۸۰: 2) ولی مولوی خدا را می‌شناسد وبّه جهان بعد از مرگ اعتقاد دارد و از لحاظ افکار و عقاید مولوی در این قصیده بیان می‌کنل؛که تمام"جهان هشتی زای‌شناسد. اما برای اثبات گفته خود نمی‌تواند دلایل و براهینی.را ذکر کند.بنابراین آنرا با.«نمی‌انم»"بیان می‌کند: تو گویی شش جهت منگر به سوی بی سوی بر پر بیا این سو من آن سو را نمی‌دانم نمی‌دانم با توجه به مطالب قبلی.می‌توان گفت که ایلیا ابوماضی خودش را به نادانی می‌زند و می‌گوید می‌خواهم بدانم ولی نمی دانم. ولی مولوی می‌گوید می‌داند. ولی نمی‌خواهد آنرا بیان ۳-۲-۶- تسخیر کائنات توسط خداوند او سرنوشت انسان و نظام هستی اعتقاد به خداوند اولین جلوه خوش‌بینی ذر ادبیات هر شاعر يا نویسنده است» زیرا دیگر جلوه- های خوش‌بینی از این منبع ناشی می‌شود. به راستی آیا خوش‌بینی بدون اعتقاد به خداوند امکان‌پذیر است؟ در جواب می‌گوییم: هرگز زیرا انسانی که در زندگی خود خوش‌بین است. به این امر آگاهی دارد که آفریننده این جهان خداست و همه امور به دست اوست. ایلیا ابوماضی در خلقت وجود انسان شک دارد و خود و ساحل دوردست دریا را مانند هم می‌داند و هردوی آنها را در فردای نامعلوم و دیروز گذشته سرگردان می‌بیند و از دریا می-  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من اين ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۱۶ خواهد که از او درباره فردا و دیروز نپرسد چون او از آنها بی خبر است. و به همین سبب سراغ دریا می‌رود و بیان می‌کند که انسان مانند دریایی است که نمی‌داند از کجا آمده و به کجا خواهد رفت و با این روش ذهن خواننده را به چالش می‌کشد و او را متوجه حقیقت وجودی خود می‌کند که عبث آفریده نشده است (دیوسالار و شهبازی» ۱۲۶) و با این کلمات بیان قدسلت البحر یوما هل آنا پا بر منکا؟ أصحیح مارواه بعضهم عنی و عکا؟ ام نری ما رعموا زورا و بهتانا و [فکا؟ ضحکت آمواجه منی و قالت: (روزی از دریا پرسیدم ای دریا! آیا مات مخلق"شنده‌ام؟ آیا صحیح است آنچه بعضی روایت کرده‌اند درباره من و تو؟ امواجخش به من خندید و گفت:انمی‌دانم) باید توجه نمود که تمام کائنات مسخر خداوند هستند. شاعر هر اینجا به طرح سوال و جواب از دریا و مناظره با او پرداخته او افکارش را بیان می‌کند. آنچه‌آزا در فکر خویش دارد. به رشته تحریر می‌آورد و افکارش زااین؛ گونه بیان می‌کند: که ای دریا! من از توام (از میان عناصر چهارگانه) یا من از آبم یا تشن یا,خاک. ایلیا ابوماضی دز اینجا تسخیر موجودات توسط خداوند را قبول ندارد و می‌گوید که شاید خلقت او از طرف دریا باشد. ولی مولوی تمام کائنات را مسخر خداوند می‌داند و به خداوند و قدرت او ایمان کامل دارد و می‌گوید: ز دست و بازوی قدرت به هر دم تیر می‌پرد که من آن دست و بازو را نمی‌دانم نمی‌دانم ایلیا ابوماضی وجود نیروهای متضاد در درون انسان مثل غم و شادی را به دیر نسبت فد دحلت الدیر عندالفجر, کالفجر الطروب ونکت الدیر عنداللیل کاللیل الّفشور کان فی نفسی کرب صارفی نی کروب امن الدیرا الیل کش ابی  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷. شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۱۷ (در سپیده‌دم وارد دیر شدم در حالیکه همانند سپیده‌دم شاداب بودم و شب هنگام مانند شبی خشمگین دیر را ترک کردم.درون من غمی بود اکنون غمها بیشتر شد. آیا این غم از دیر وجود نیروهای متضاد (غم و شادی و...) درون انسان قابل انکار نیستند. در این بند ایلیا ابوماضی به عدم شادابی روحی و درونی و نشاط فکری راهبان مسیحی و کلیسا اشاره می‌کند. او این پدیده را به ورود به دیر و خروج از آن نسبت داده است. ولی مولوی این گفته را قبول  پژوهش ادبیات معاصر جهان, دوره ۰۲۷ شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۱۸ مولوی در این غزل اشاره به این نکته دارد که اگرچه دل من به من می‌گوید کاری را انجام دهم ولی جسمم با آن مخالفت می‌کند. مولوی این مخالفت‌ها را دلالت بر وجودآورنده دلم چون تیر می پرد کمان تن همی غرد اگر آن دست و بازو را نمی دانم نمی‌دانم در این مقاله به بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم» ایلیا ابوماضی و غزل «من اين ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا پرداختیم. هدف, بیان جلوه‌هایی از مفهوم ندانم‌گویی در شعر این دو شاعر و تحلیل تطبیقی آن در مضمون و مفاهیم مشترک و متفاوت و بیان تأثیر وتأثر آنها بر یکدیگر است. و به سوالات زیر پاسخ دادیم که بر اسان امکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی ولک و رماک وجوه اشتراک و افتراق آنهتا:کدام است؟ آیا آنها دزامفتاهیم و اسلوب از یکدیگر تأثیرپذیری داشته‌اند؟ و مفاهیم مربوطابّه هستی در جهان‌بیتی هر‌شاعر چگونه است؟ با توجه به مطالب قبل مشخص می‌شود که عنضر تأمل مورد توجه شاغران پخضوص ایلیا ابوماضی و مولوی بوده است و هر دو با طرح مسائلی در مورد خود واهستی» قصد ایجاد نوعی تنش و جدل را در ذهن خواننده دارند واو زا به,دقت نظر و تأمّل؛وادارای‌کنند. و محتوای شعری هر دو شاعر فلسفی, قضا و قدر فنای دنیا و,ایتجاد شک و تزدید است. از مقایسه تحلیلی-- تطبیقی قصیده «طلاسم» و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا بر اساس نظريه ولک و رماک چئین برمی‌آید که ادبیات تطبیقییک کل است که تمامی تشابهات و اختلافات دو شاعر را در بر می‌گیرد» و از نظر آنان» تشابهات و اختلافات بین ابوماضی و مولوی, بیانگر ارتباط بین دو فرهنگ لبنانی/و ایزانی است که هر یک نماینده و الگوی فرهنگ مردم خویش هستند. این دو شاعر در فکر و انديشه شباهت‌های زیادی به هم دارند و به نظر می‌رسد مشکلات و نابسامانی‌های زمانه» از عوامل مهم بروز چنین نگرشی در با تأئید تحقیق رحیمی‌پور (۱۳۹۰) مشخص شد که دو شاعر تأملی با اندیشه‌های خود در پی یافتن حقیقت هستند و به ماندن در ظواهر قانع نمی‌شوند؛ بلکه می‌کوشند به عمق آن‌ها نفوذ کنند. آنها در اشعارخود میان شک و یقین در تحول و دگرگونی هستند و توانستند به  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من اين ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۱۹ شیوه آگنوستیسیسم فکر آّدمی را به سوی حیات و هستی سوق دهند و جهان‌بینی هر دو مبتنی بر جهان‌بینی فلسفی است و تأمل هر دو منجر به نوعی شک و تردید در آنها شده است؛ شکی که منتهی به یقین می‌شود و به دور از پوچگرایی است. مقایسه قصیده ایلیا ابوماضی و غزل مولوی بیانگر این است که ابوماضی با نگرشی فلسفی و اجتماعی خویش به کشف راز هستی پرداخته و مولوی با نگاه عارفانه خویش به بیان انلدیشه- های خود می‌پردازد. ایلیا توجه خاصی به رمزگرایی دارد و این قصیده هم از اشارات رمزی اوست که ناشی از دغدغه‌های اجتماعی و انسانی اوست و بیان مفاهیم او نسبت به مولانا از پیچیدگی بیشتری برخوردار است؛ زیرا او با طرح سوالات خود نوعی جدل و درگیری را در در پاسخ به سوالی که در مورد تأثیر و تأئر‌این دواشاغر لبنانی و ایرانی مطرح شد باید گفت که میان دو شاعر هیچ تأثیرپذدیزی و تأثیرگذاری وجود نذازد.واهر دو در شعرفلسفی خود متأثر از شاعران قبل از خود بودند؛ ایلیا ابوماضی متأثر از معّزی و رباعیات خیام و لاادری سبنسر و در تفاول متأثر از ابوولالس برگهلاسگ و مولانا لین عرگهه‌بوده است. با تأئید نتیجه تحقیق دیوسالار و شهبازی (۱۳۹۵) اتشخص"شد در قصیده ایلیا مفاهیم شک و تردید موفق‌تر بود. او آن را با تصاوّیر مختلف لفظی ومعنوی ال ظطباق وتناقض بیان نمود؛ در حالیکه شعر مولانا به دور از تکلف است: ایلیا ابومافتتی نسبت به مولانا گاهی به جبر در بحث اعتقاد به گذشته و آیند» مولوی بر ایوماضی برتری دارد»:زیرا که او خلود و جاودانگی انسان را انکارآنلی کل دراخالی "که أبوماظی آبا؛ آق کهمعشد بخه بازگشت همه به سوی خداست. اما در بخشهایی از شعر خود در باور به جاودانگی انسان متزلزل است. مولوی در غزل خود را به بی‌خبری زده و بیان می‌کند که از همه چیز بی‌خبر است و دچار تحیر است. أبوماضی آمدن از مکانی غیر از این جهان آرا ذکر نموده و راه و حرکت به سوی کمال را باور دارد. پس می‌توان گفت ایمان مولوی از ابوماضی قویتر است. زیرا ابوماضی بین یقین و تردید  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷. شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۲۰ ۰ 02ات 3/0060 هه عس نا ۵26 .م۸ ملجا0ط ۸ ,3/1105 ۶۵۳ «صعلله7/0-[۸ 1027 الط 006۰ 700168 بوجناظ مذم/۱3 ۸۲ 6۰ ,ل2[ن۸-77 027 تاحسلع8 1700۰ بطم ۱6 ۹۲ 2۳0 ۰.1۳۵ ان 0۰ -2 06۹0۳ ]۳0610 136 ,1700 بطم مناط لنلقطط منخصسمطحهط 5 1۷۷۳۵۲ با۹562 ام 1عط72/0 عتوص۸ هه هم نوماه بعووعزط ,اعصتسط 3610 ۵۶ ک ]۰۹/20 منم اه 5 2حطه7 هه مفقطاق۳ متقله‌که 10 0069 6 جز کعصنط102 کامزونام۸ ۵1 7:۵ 1و اصز20 عطا 1۳۵۳۵ ۰ و11 [۷۵ ب4 علعناج۸ ,ناگ 016310 و10۳0 3/000۰ ۸ لآ ۶ص ۳۲ ,غاحسه۳ 0۳۵0 ما نهک اصه/1 1ممطاک کو 13 ۵۶ ونک آهنجعاک 1۳3" 8[ عع1< /3* وعلاتاصه 31061 مضه ننک وصه 1۴0۲0 ۵۵ کزعق م۳ هه ‎ ۷۷۵۲۵ ۲۵۳۵۵۳۵ |۳2 ۵۹-۵‏ 0ع6001 10 ع0ع 6 م8 5-4 :2018, 1 .20 ,23 ۷۵[۰ و[ ن[ع 0۲ ع وه و2 ۰ ۸۵۲۵۳16 ]٩ و370 ۳۵ ۵ ۷۳۵/۵ 7۳86 بق۵۵0۵ ۲1 ,و۳۵0  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم)ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا ۶۲۱ ۰ ,8 طعتا 20 مضه 2۳08 1۵۶ عک770 ععصد‌کعنم 360 کام‌رع2 نونف 006 01060 ۳۵ ۵1 ننک 002206 ۸" له 6۳ م۸167 مفصنع171055 ۵4 1۳۵۳۶ ۵۵۵ 1 000 ۵۲۵ط ۷۷ نصحظ که ع 7 عطا فصه نفح/2 ۸۳ 1172 ‎ +‏ [ه2 زا-۸ هنعط 17000۰ بطم مناط 06 ب1-09ظ هلک مفه110۷ ‏1 ۷۷۵۳۵ عطا 0۳۵ ۵11000 که علاط" مطدالن ۳2 56760 ,2/9306 ,150 ب[۷0 ,171670۳6 ]٩ وا۳۵0 76۳۳۵۳ ]70۵/۹ ,3300 ۸ 1172  پژوهش ادبیات معاصر جهان. دوره ۲۷. شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۱ ۶۲۲ ۰ 3/300 باه۸ ما دمنا 100 م۸" هط منستط۳۳۵ طلقلل/2 ۰ -149 :2004 7-6 210۰ 160۲06۰ ۳۲٩ لاس۳۵0 ۲۳۵٩ 7۵۱ 40 8ع2۵" 2060 عطا ۶و عون همهم ۸۵ 3/20 منص۳۵زط 1 656076 8۵0۰ تاموصقطاک فصه کعلهک ص۸3 3/6500 ۶ 1۸۵1۷۵۶۳ 41 136 1 ۵۶ عط ۸۲ 170067 ]٩ 7۳۵۶ 1/2050 مطفصتعنه0 ۰ م3006 6 01 70۶6 ما۳۵ ۵ط 1 تعنص ,026 40 ]٩ ۸۲۳۵۹۴ 13۵ و 0۳1۳2۳ ۹۵ 7658900 معنکهک ماوصنصنطه۴ 0 ٩ 17867 .کزوعط 1 3/2815 701087 1 [100 بط۸ [ ۷۲۳۳9۶ 80816 71۳6 عنا م۸0 0ق کذ ۰*۵۵ 6۳۵0۰ ,ا[ع 1۹۹ [ 20018 ]36 ۳6 ]٩ 5۳0 00۳۳۵0۵1۷۴ ۸ ص1۹۵ مفندکد5 65 3/2816 .100 بطم 76 ۹۵ ۴06 عم ماک م2عط 7210۳0۵۵ ,12 ۹۷۵1۴ ,ع07ع 165 71060۳0 ,ععع مالقا فصه 0ع00 :ص1۳۵ 65 1 ۸۲۱ ]٩ ۳061006016 امک بنن۸ فقس صط 30 وت مصقطج 1 0201 3/30 دچطه ۷ بط 2000 بکعتعرامهع17 1۵ متععه 7 بصععل ,الق 1۸۷  بررسی تطبیقی آگنوستیسیسم در قصیده «طلاسم»ایلیا ابوماضی و غزل «من این ایوان نه تو را نمی‌دانم» مولانا۶۲۳ عطا مضه نصح" بنفحاممحطع/2 ه2م‌جنن۸ فصه معکه7 ممفصحصحط0/ منطاه2 ۷2 139-7 :2011 ,ت62 3۲0 .را 007127 3620۲6 نس ۰ عامع 3/0 ۰ مولژه 37 همنطعتا2 تصوتطع 1 10۵۰ ]٩ 170967 تفگ منصفصح72 ,2/1110 10۳ 506066 ۵۶ 770۵6 بصمص۳02ع] 17200۰ بصتفووسن 1 منلفاحد:7 .4 - 42 :2009 60۳6۰ 70/000 همطل خمونه‌طاط حکنم 1/۵00

ندانم گویی از عناصر تصویر شعری است که دیدگاه شاعر را نسبت به جهان خلقت بیان می کند که ایلیا ابوماضی و مولانا شاعران لبنانی و ایرانی، درصدد بیان آن برآمدند. لزوم شناخت درون مایه و مفاهیم مشترک و مختلف دو شاعر و تأثیر و تأثر از یکدیگر، ضرورت اصلی پژوهش است. در این مقاله با رهیافتی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر ادبیات تطبیقی آمریکایی، به برخی وجوه اشتراک و افتراق قصیده «طلاسم» ایلیا ابوماضی وغزل «من این ایوان نه تو را نمی دانم» مولانا، پرداخته می شود. نتایج نشانگر آن است که آنها، شباهت هایی در مفاهیم داشته اند و میان آنها هیچ تأثیر و تأثری وجود ندارد و در شعرفلسفی متأثر از شاعران قبل از خود بودند. جهان بینی هر دو مبتنی بر  فلسفه است و در پی یافتن حقیقت هستند و توانستند با ایجاد شک انسان را به سوی هستی بکشانند؛ می توان گفت ایمان مولوی از ابوماضی قویتر است. مفاهیم ایلیا از پیچیدگی بیشتری برخوردار است، زیرا او توجه خاصی به رمزگرایی دارد، اما شعر مولانا به دور از تکلف و عارفانه بیان شده است.

481650

کلمات کلیدی: کار آفرینی دانشگاهی» تجاری‌سازی دانش» مدیریت استراتژیک» عوامل ساختاری.  ۶ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال دهم» شماره سوم» تابستان ۱۳۹۹ به اعتقاد بسیاری از محققان, اقتصاد اصلی‌ترین جز جامعه و نخستین نیاز بشری است. از این رو تلاش اغلب کشورهای خواهان پیشرفت. بر بهبود اقتصاد متمرکز است؛ به‌طوری که در آن‌ها هر جز از جامعه به نوعی با اقتصاد مرتبط است و می‌کوشد وضعیت آن را تقویت کند. در این کشورها اغلب فعالیت‌های اقتصادی از دانشگاه‌ها آغاز می‌گردد؛ دانشگاه‌ها دانش ایجاد شده را به منظور تجاری ساختن آن به کار می‌گیرند و می‌کوشند تا حد ممکن دانش به دست آمده را به کارکردی تولیدی و اقتصادی مبدل سازند. این وضعیت در کشورهای در حال توسعه متفاوت است. اغلب این کشورها به ندرت. برأی بهبوه فعالیت: اقتصادی, دانشگاه تأسیس کرده‌اند و ذر آن‌ها پیوند مناسبی میأن دانش, دانشگاه و اصتعت مشاهده نمی‌شود. با این وجود برخلاف کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافت» وضعیت کشورهای در حال توسعه با یکدیگر یکسان نیست به‌طوری که برخی از آن‌ها به‌ویژه در دو دهه گذشته. گامی مفید در زمینه بهبود وضعیت اقتصادی خویش برداشته‌اند. بنا به گفته کلائی دارابی و تقوایی یزدی (۱۳۹۷) اخیرا کارآفرینی دانش به واسطه مکانیسم‌هایی نظیر خلق ایده» توسعه تولیدات, حق امتیاز و شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی از اهمیت عمده‌ای برخوردار شدند که یافته‌های پژوهش ایشان نشان داد که تأثیر بر توسعه پایدار در دانشگاه به‌وشیله"مجموعه‌ای از عوامل» راهبردها و اقدامات متأثر از عوامل و مژلفه‌های مختلف در مراکز رشد علم"وافناوری صورت می گیردو":بدون شناخت این عوامل و مولفه‌ها هدایت و سازمان‌دهی و بهبود وضعیت فوق در بستر فعالیت‌های دانشگاهی.و مسیر توسعه آن امکان‌پذیر نیست. به‌طور کلی عوامل موثر در توسعه پایدار دانشگاه طبق یافته‌های آن‌ها. شامل بعد آموزشی"و بعد پژوهشی شناخته شد. بیشترین بار عاملی به ترتیب مربوط به بعد آموزشی و بعد پژوهشی بوده است (کلائی دارابی و تقوایی یزدی» ۱۳۹۷). با این‌که واژه کارآفرینی نخستین بار برای فضای کسب‌وکار" و*تجارت مورد استفاده و پرورش یافت اما اکنون داری جایگاهی بااهمیت در فضاهای دیگر هستیم (نصیری زنگ‌آباد و همکاران, ۱۳۹۵). بررسی‌ها نشان می‌دهد که موضوع کارآفرینی و تجاری‌سازی فناوری به دغدغه اصلی مسئولان دانشگاهی تبدیل "شده است (نوری و مرادی» ۱۳۹۹). کارآفرینی دانشگاهی شاخص‌های متعددی دارد؛ با این وجود سه شاخص"عمده در این حوزه مهم‌تر از بقیه‌اند که عبارت‌اند از تولید علم» تولید نوآوری و تجاری‌سازی. از نگاه مولر! و توماس" (۲۰۰۱) تولید علم با تدریس علم کاملا متفاوت است. به اعتقاد وی هم‌اکنون بسیاری از دانشگاه‌های جهان تنها تدریس‌کننده علم می‌باشند در حالی که هیچ‌یک از آنان تولیدکننده علم نیستند. توسعه نوآوری و بروز خلاقیت» دومین شاخص کارآفرینی در دانشگاه‌ها است. روتر (۲۰۱۸) نیز معتقد است که دانشگاه‌های تولیدکننده علم» حتما شیوه‌هایی خلاقانه را برای تولید علم به کار می‌گیرند. با وجود اهمیت و لزوم کارآفرینی دانشگاهی, عملکرد این عامل و همچنین تجاری‌سازی دانش در دانشگاه‌های ایران به نحو شایسته‌ای صورت نمی‌گیرد. در بیشتر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران مسیرها و شیوه‌های مشخصی برای کارآفرینی دانشگاهی, معرفی نشده و نهادینه نشده است. همچنین اغلب فعالیت‌های کارآفرینی در دانشگاه‌های ایران فاقد نوآوری هست به‌طوری که شاخص کارآفرینی نوآورانه در ایران در سال ۲۰۱۸ برابر ٩/۸ درصد بوده است. این نبود کارآفرینی در دانشگاه‌های داخل باعث شده است که اقتصاد کشور همچنان ضعیف و وابسته به کشورهای دیگر باشد. این مسئله علاوه بر آثار زیانباری که برای جامعه ایران به همراه دارد (نظیر بیکاری گسترده نسل جوان و نیروی کار افزایش شمار تحصیل‌کردگان بیکار و تولید مشاغل کاذب) موجب عدم شکوفایی استعدادها نیز شده است. از همین رو طی سالیان اخیر تلاش‌هایی برای تغییر ایده تأسیس دانشگاه در ایران در حال شکل‌گیری است به‌طوری که در دانشگاه‌ها علاوه بر تولید اولیه علوم» برای کارآفرینی» تجاری‌سازی و کمک به بهبود وضعیت اقتصادی جامعه نیز تلاش می‌گردد (محمدی, ۱۳۹۸). این ایده به‌ویژه پس از توسعه تحریم‌های اقتصادی علیه ایران از یک‌سو و فعال‌سازی ایده "اقتصاد مقاومتی " از سوی دیگر توسعه یافته و می‌کوشد به هر طریق ممکن به‌ویژه با شناسایی عواملی که بر کارآفرینی دانشگاهی مدیریت استراتژیک عبارت است از فرآیند تجزیه‌وتحلیل محیطی سازمان و اتخاذ تصمیم‌ها و فعالیت‌هایی که باعث تقویت مزیت‌های رقابتی برای سازمان می‌شوند. مدیریت استراتژیک فرآیندی مستمر و چرخه‌ای پویا است. تاریخچه مدیریت استراتژیک به دوره‌های پیش از میلاد باز می‌گردد. در اين.دوره سربازان و فرماندهان می‌دانستند با استفاده از شیوه‌هایی می‌توان احتمال پیروزی در جنگ را:بالاابرد. پس از انقلاب اصنعتینیز این واژه به کار گرفته شد. در این دوره تولید انبوه باعث به کار بردن وسیع واژه استراتژی از سوی مردم شده,بود. دز جنگ جهانی دوم و پس از آن نیز این واژه همچنان کاربرد گسترده‌ای داشت به‌طوری که"اغلب شرکت‌ها برای,پیشبرد"اهلذاف خود این واژه را به کار می‌بردند. در این دوران بود که در کنار واژه استراتژی» دو اصطلاح برنامه‌ریزی و مدیریت نیز به کار گرفته شد. این اصطلاح‌ها نشان می‌دهند که حتی با وجود استراتژی» ممکن است سازمان‌ها به نتیجه مطلوب نرسند؛ به همین دلیل هم‌اکنون اصطلاح مدیریت استراتژی نیز رایج شده و نشان می‌دهد کهابه‌کارگیری کدام استراتژی می‌تواند بهترین نتیجه را برای سازمان به همراه داشته باشد (سیمسک! و همکاران, ۲۰۰۸). شکل شماره,۱ نشان می‌دهد که:واژه مدیریت استراتژیک» چه پیشینه‌ای را طی کرده و هم‌اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد. جنگ دوم . دوران تولید ‏ انقلاب ‏ استراتژی‌های استراتژی‌های  ٩ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال دهم شماره سوم» تابستان ۱۳۹۹ از دیدگاه دارابی و نیستانی (۱۳۹۳) میزان کاربست مژلفه‌های برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان‌های آموزشی در وضعیت موجود پایین‌تر از حد متوسط است» ولی در وضعیت مطلوب بالاتر از حد متوسط است. این نتیجه نشان دهنده نیاز به کاربست مولفه‌های برنامه‌ریزی استراتژیک است زیرا نقش عمده‌ای را در توسعه پایدار این سازمان‌ها ایفا می‌کند. وضعیت موجود نشان از کم‌توجهی به برنامه‌ریزی استراتژیک دارد و نشان دهنده کم‌توجهی به توسعه پایدار است» زیرا برنامه‌ریزی استراتژیک از مولفه‌های توسعه پایدار است. لذا نقش مدیران در ساختار سازمان و توسعه نوآوری و کارآفرینی برای دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت اقتصادی مهم است (ملکی, ۱۳۹۷: ۲۰). عوامل ساختاری نیز متغیرهایی‌اند که در ساختار یک سازمان قرار دارند و می‌توانند عامل یا مانع توسعه و پیشرفت آن شوند. از همین رو برخی از محققان عوامل ساختاری را مهم‌ترین عامل برای توسعه یک سازمان معرفی می‌کنند. ساختارها امکانات یا محدودیت‌هایی‌اند که می‌توانند سازمان را در رسیدن به موفقیت یاری نموده یا مانع شوند. به‌عنوان مثال در یک دانشگاه» درآمدهای مالی به امکانات و قوانین به محدوديت‌ها اشاره دارد؛ بنابراین هر سازمانی فرصت‌ها و محدودیت‌هایی دارد که تنها مدیریت استراتژیک می‌تواند با بهره‌گیری از آن‌ها بهترین موقعيت‌ها را برای سازمان به ارمغان آورد. از همین رو غوامل ساختاری غالبا در کنار مدیریت استراتزیک با را رگ ها بان کمک می‌کند با تأثیر نفوذ خوامل ساختاریق مثفی را به حذاقل رسانده و عوامل مثبت را تقوبا/ کنر روش ۰۱۳ ۲۸۹۲۹ به اعتقاد فینگر یک سازمان تنها به دو عامل عوامل ساختاری و مدیریت استراتژیک نیازمند است تا بتواند به موفقیت دست یابد: عوامل ساختاری» تمام آنچه را که یک سازمان برای موفقیت به آن نیازمند هست در اختیار او«می گذارد و مدیر استراتژیک» نقش مکمل را ایفا می‌نماید تا محدودیت‌های سازمانی را بهحدّاقل بزشاند (همان: ۳۱): جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشگاه‌های پیام‌نور سه استان گیلان, مازندران و گلستان (منطقه ۲ کشور) هست که تعداد آن‌ها به ترتیب شامل ۱۸ ۱۸ و ۱۲ واحد است. در این پژوهش واحد تحلیل, واحد دانشگاهی است و روسای دانشگاه‌ها واحدهای پاسخ به سوالاتی‌اند که در قالب پرسشنامه به آن‌ها ارائه می‌گردد. برای گردآوری اطلاعات از شیوه میدانی برای سنجش هر متغیر (پرسشنامه) استفاده شد: متغیر نخست شامل مدیریت استراتژیک (به‌عنوان متغیر مستقل) است. این متغیر دارای ۲ مولفه آشنایی با وضعیت جامعه و نیازسنجی جامعه است. متغیر مستقل بعدی عوامل ساختاری است که دارای دو مولفه مثبت و سازنده یا منفی و بازدارنده است. کارآفرینی دانشگاهی متغیر وابسته تحقیق را تشکیل می‌دهد. کارآفرینی دانشگاهی دارای ۶ مولفه انعطاف پذیری, خلاقیت‌آوری» ریسک يا مخاطره‌پذیری و محتوای کارآفرینانه است. پرسشنامه این ۳ متغیر توسط محقق طراحی و با استفاده از طیفی ٩ گزینه‌ای از صفر تا ۵ سنجیده شده‌اند. این پرسشنامه‌ها سپس توسط ۸ استاد در رشته کارآفرینی مطالعه و تائید شدند؛ بنابراین می‌توان ابزار مورد استفاده را دارای اعتبار صوری دانست. پایایی نیز با استفاده از کدگذاری متغیرها توسط محققان متفاوت بررسی شد و در پایان؛ نتیجه‌ها با استفاده از رابطه ۱ ارزیابی شدند. نمره ۱ (۱۰۰ درصد) به مفهوم کمترین پایایی و نمره ۰ (۰ درصد) به معنای بیشترین پایایی است. کدگذاری طی بازه زمانی یک ماهه انجام شده و سپس تفاوت میان پاسخ‌ها ارزیابی.شدند..این مسئله به‌صورت.جداگانه برای هر گویه و سپس برای کلیه گویه‌ها و متغیرها محاسبه گردید. با توجه به مقداز.به ادست آمده.می‌توان ابزار پژوهش را دارای پایایی مطلوب یافته‌های توصیفی نشان می‌دهند که از میان متغیرهای پژوهش, مدیریت استراتژیک وضعیت نامطلوب و عوامل ساختاری و کارآفرینی دانشگاهی وضعیت مطلوبی دارند. این یافته به این معنا است که دانشگاه‌های پیام‌نور» ظرفیتی نسبتا کافی.برای کارآفرینی, دارند اما این کارامم یه تصلوای‌سازی/ داترمها آن‌ها مشجر نشنه است. همین مشاهده شد که کلیه مژلفه‌های هر یک از متغیرها وضعیتی نسبتا مشابه با خود متغیرها دارند؛ اگرچه اختلافاتی جزئی نیز در این میان مشاهده می‌شد که مفهوم خاصی را در بر دارد. بر این اساس» مدیریت استراتژیک ساده و برنامه‌ریزی‌شده به ترتیب دارای وضعیت مطلوب و نامطلوب بوده‌اند؛ یعنی مدیریت روشمند و حرفه‌ای که می‌تواند نتیجه مساعدی را در کارآفرینی دانشگاهی به همراه داشته باشد در مدیران مورد مطالعه ضعیف بوده است. همچنین مژلفه‌های عوامل ساختاری نیز وضعیت متفاوتی را نشان می‌دهند به این ترتیب که عوامل خرد وضعیت مطلوب و عوامل کلان, وضعیت نامطلوبی داشته‌اند. این مسئله در مورد مولفه‌های کارآفرینی دانشگاهی یعنی تولید علم و نوآوری نیز صادق بوده است. به این ترتیب که تولید علم به اندازه کافی توسط دانشگاه‌ها به وجود می‌آید اما نوآوری خاصی در اين زمینه مشاهده نمی‌شود. این توصیفات در میان زنان و مردان و همچنین مدیران با سنین» سابقه کاری و تحصیلات لغامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال دهم, شماره سوم تا متفاوت. مشترک بوده‌اند که این مسئله» حاکی از وجود مشکل و هم عقیده بودن مدیران نسبت به متغیرهای پژوهش داده‌های جدول بالا نشان می‌دهند که متغیرهای اصلی بر متغیر وابسته تأثیر می‌گذارند. اکنون می‌توان به فرضیه‌های پژوهش پاسخ داد. فرضیه نخست بیان می‌دارد که مدیریت استراتژیک بر کارآفرینی دانشگاهی موثر است. برای سنجش این فرضیه از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شد. این آزمون زمانی به کار می‌رود که محقق می‌کوشد تأثیر یک متغیر مستقل را بر دو یا چند متغیر وابسته مورد سنجش قرار دهد. مجموع مربعات ‏ درجه آزادی میانگین مربعات ۳ سطح معناداری کارآفرینی دانشگاهی ‏ واریانس درون گروهی ‏ 1452.637 ۰ 4 138 متغیر وابسته مدیریت استراتژیک ‏ مدیریت استراتژیک ‏ تفاوت میانگین ‏ انحراف استاندارد ‏ سطح معناداری را 166۰ 0.05 106 21 801116301 اک دز 01110۳0066 ۵۵۵ 106 ۰* با توجه به اين‌که کلیه مژلفه‌ها سطوح معناداری را نشان می‌دهند می‌توان نتیجه گرفت که مدیریت استراتژیک هم به‌صورت فردی بر متغیر وابسته مور هست و هم به‌صورت هم‌زمان. این یافته با برخی از تحقیقاتی که تاکنون انجام شده‌اند هم‌راستا است. به‌عنوان نمونه تالی ! (۲۰۱۸) نشان داده که مدیریت مدرن می‌تواند بر کارآفرینی موثر باشد و روتر (۲۰۱۸) بیان می‌دارد که مدیریت استراتژیک و کارآمد می‌توانّک«تجاری‌سازی دانش را تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود در این پژوهش‌ها کارآفرینی (و نه کارآفرینی ؛دانشگاهی) مورد*نظر« بوده است. همچنین در تحقیقات قبلی» تأثیر مدیریت استراتژیک يا سایر مديريت‌ها بر-کازآ فرینیع"به آمیزان کمی«گزازش شلّه؛است در حالی که تحقیق حاضر نشان داده که این تأثیرگذاری شدید است. به نظر می وکسم یا 0 تراند شامل یک نکته اساسی باشد: نخست اين‌که تحقیقات قبلی اقلب مدیریت ستتی با مدرن اه دهاز ۴احالی گه مدیریت استراتژیک: شیره‌ای متفاوت با مدیریت سنتی یا مدرن هست و در آن به بهره‌گیری از فن‌های جدید برای کارآفرینی توجه می‌گردد. دوم اين‌که پژوهش‌های قبلی مدیریت استراتژیک را به‌عنوان یک عامل درون‌سازمانی در کنار متغیرهای برون‌سازمانی مطالعه کرده‌اند و در واقع دچار نوعی ضعف استراتژیک یا فنی شده‌اند. فرضیه دوم عنوان می‌دارد که عوامل ساختاری بر کارآفرینی دانشگاهی دانش موثر است. برای سنجش این فرضیه از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شد. با توجه به:این‌که مولفه‌ها سطوح معناداری را نشان می‌دهند می‌توان نتیجه گرفت که عوامل ساختاری هم به‌صورت فردی بر متغیر وابسته مور هست و هم به‌صورت هم‌زمان. این یافته با تعدادی از تحقیقاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده‌اند هم‌راستاست. با این وجود در اين پژوهش‌ها عوامل سازمانی (و نه عوامل ساختاری) موردنظر بوده است. به‌عنوان نمونه محمدی (۱۳۹۸) نشان داده که عوامل سازمانی می‌تواند بر کارآفرینی دانشگاهی مژثر باشد. کارایانیس " و همکاران (۲۰۱۹) کارآفرینی را متأثر از ویژگی‌های سازمانی می‌داند و آمانور" و همکاران (۲۰۰۸) به ویژگی‌هایی نظیر مقررات حاکم بر سازمان اشاره می‌نماید. با این حال نکته اساسی در این پژوهش‌ها این است که اغلب آن‌ها به‌جای مطالعه مجموعه ساختار سازمانی» به بخش‌هایی از آن نظیر ی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال دهم, شماره سوم تابسعان ۱۳۹۹ مقررات» خطمشی‌ها یا قوانین پرداخته‌اند. از همین رو در این مطالعات» تأثیر عوامل سازمانی بر کارآفرینی دانش نسبتا مجموع مربعات ‏ درجه آزادی میانگین مربعات ۳ سطح معناداری متغیر وابسته عوامل ساختاری ‏ عوامل ساختاری ‏ تفاوت میانگین ‏ انحراف استاندارد ‏ سطح معناداری 5 کارآفرینی دانشگاهی ‏ 8.00 1000 00000 225 0000 3 7.7543 3 تولید علم 1000 800 100000 225 0000 7743 97343 5 تولید علم 1400 00 401111 10213 0000 22324 1146 661۰ 0.05 106 31 اه ندز دز مدع گنل محعص 15۵ ۴۰ فرضیه سوم بیان می‌دارد که بر اساس درجهاتأثیر مدایریت استراتژیکا و غوّامل ساختاری بر کارآفرینی دانشگاهی می‌توان مدلی ارائه نمود که برای سنجش آن از رگرسیون خطی چندگانه چندمتغیره استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهند که هر دو متغیر مستقل به‌صورت هم‌زمان بر متغیر وابسته موثر است. از این رو مدلی طراحی می‌گردد که می‌توان تفاوت آن را با مدلی که قبلا ارائه شد (شکل ۲) در تأثیرپذیری مدیریت استراتژیک از عوامل ساختاری دانست. درمجموع یافته‌ها نشان می‌دهند که با استفاده از الگوی طراحی شده می‌توان تا ۷۰ درصد از تأثیرپذیری کارآفرینی دانشگاهی را تبیین نمود. از سوی دیگر تأثیر هر ایک از متغیرهای مستقّل به‌صورت جداگانه نیز ابر تتغیر وابسته مطلوب است. مرور محقق بر پژوهش‌های قبلی نشان می‌دهد که تاکنون هیچ‌کدام از, آن‌ها به ارائه مدلی در خصوص تأثیرگذاری عوامل موثر بر کارآفرینی دانشگاهی نپرداخته‌اند اما برخی از اين اتحقیقات به‌صورت جزئی به قابلیت وجود مدلی در پژوهش خویش اشاره کرده‌اند. به‌عنوان نمونه روتر (۲۰۱۸) اشاره کرده است که عوامل سازمانی می‌تواند تشکیل‌دهنده مدلی برای کارآفرینی باشد. آمانور و همکاران (۲۰۱۸) نیز نشان داده که مدیریت دانشگاهی در دانشگاه‌های اوکراین منجر به ارائه یک مدل شده است. با این وجود اولا در این تحقیقات یک مدل جامع برای تجزیه‌وتحلیل کارآفرینی دانشگاهی عرضه کدی کال هیچ‌کدام از این مدل‌ها قدرت تبیین بالایی نشان نداده‌اند. از این رو می‌توان امیدوار بود که مدل ارائه شده در این پژوهش, در صورت تائید شدن (که سوال بعدی را تشکیل می‌دهد) می‌تواند تبیین‌کننده کارآفرینی دانشگاهی  پر رسی مدل سازی یکپارچه حمل و نقل... ۸۷۱ مدل مجموع مربعات ‏ درجه آزادی ‏ میانگین مربعات ۳ سطح معناداری 1:1 انحراف استاندارد ‏ 761۵ 8 انخراف استاندارد ‏ 61۵ ی فرضیه چهارم بیان می‌دارد که درجه تناسب مدل پیشنهادی نسبتا بالا اس برای سنجش این فرضیه از آزمزن برازش مذل استفاده شده است. در اين پژوهش. آزمون‌های کااسکوون ۸۳71 ۸/5۳۸ ]۳ن) ]۳1[ 01۳1 111 و 02/177/11۳ به‌عنوان جدول ۱۱: آزمون‌های آماری برای سنجش نیکویی برازش مدل ترسیمی داده‌های جدول بالا نشان می‌دهند که مدل طراحی شده از برازش و نیکویی کافی برخوردار است. با این وجود آزمون شبکه عصبی مناسب‌ترین آزمون برای ارزیابی مدل اینت..ذر این#تحقیق از شبکه,,عطیی پرسپترون برای تحلیل مدل کارآفرینی دانشگاهی استفاده شد. این شبکه به این دلیل انتخاب شده:که در لایه‌های میانی» محدودیت‌هایی بر روی داده‌ها اعمال گردد. عملکرد این شبکه عصبی را می‌بایست این گونه عنوان نمود: ابتدا یک مجموعه داده در قالب ورودی به شبکه عصبی داده شد؛ سپس محدودیت‌هایی بر روی شبکه درالایه میانی اعمال گردید. این محدوديت‌ها شامل آماده‌سازی داده‌ها و نرمال‌سازی آن‌ها لاید اشوخ ترمال‌سازی لایه,دوم: اصلاح داذه‌ها":. ۱ لایه اول ودی (مولفه‌های مدل) تابع‌سازی, محاسبه خطا خروجی ۰ به‌صورت خوشه‌بندی وزن ۳متغیر پژوهش  ۲ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریپزی منطقه‌ای). سال دهم, شماره سوم تابستان ۱۳۹۹ شکل ۵: اصلاح داده‌ها در لایه دوم با استفاده از متلب شکل 1: نرمال‌سازی داده‌ها در لایه دوم با استفاده از متلب تصویر بالا نشان می‌دهد که ۲٩ درصد از داده‌های خوشه اول نرمال می‌باشند. در گروه دوم و سوم نیز ٩۹ درصد از داده‌ها نرمال می‌باشند. نرمال‌سازی داده‌ها با استفاده شیوه 7 صورت گرفت. اگر میانگین را با 7 و هر یک از داده‌ها را با 23 نشان دهیم. می‌توان نرمال‌سازی داده‌ها را با استفاده از رابطه ۲ نشان داد. مسئله اصلی در نرمال‌سازی» این است که داده‌های یکسانی به دست آیند که از یک‌سو امکان مقایسه میان آن‌ها با هم و از سوی دیگر امکان انجام این رابطه, می‌تواند نشان دهد که یک شبکه عصبی چگونه عمل می‌کند. به همین دلیل در ادامه» ویژگی‌های مربوط رابطه ۳ یه < (2) ها > 100 یپ -< ۲0 روش آموزش ‏ پس انتشار خطا تعداد لایه‌های میانی ۰ روند آموزش . 1.3/۸ تعداد تکرار شبکه عصبی ۰ ۲۶۰ بر اساس این داده‌ها شبکه عصبی با استفاده از ۲۶۰ بار تکرار که بیشترین تکرار در کل شبکه است. به این یافته‌ها دست پیدا نمود. این داده‌ها به همراه یافته‌های حاصل از دو بخش آموزش و آزمون که عصبی در جدول ۱۶ متغیر وضعیت فعلی (میانگین) ‏ تکرار محاسباتی ق اندازه بط و اندازه بسا نقاط قوت پ ۰ ۰.5 2۶۹ 7 ۵۳۴ مود ۱ نقاط ضعف ۳۳۳۵ ۱۸۰ ۰.۸۸ ۵ هد دی ۱۸,2۶ ۰۲ سیستم‌های هوشمند ۰ ۲۸۶,۵۲۵ ۳:۰ الا یه هم ۹ 4۵ ۲۲۶۵ ۰ در این جدول منظور از اندازه شبکه همان دقتی است که.کل شبکه در پیش‌بینی آن دارد. در شبکه عصبی به ازای هر عدد. یک رقم در برابر آن پیش‌بینی می‌گردد که تفاوتش بان عدد. منجر به محاسبه دقت می‌شود. در این رابطه ‏ مقدار محاسبه شده. 311 مقدار مشاهده شده» 1 سیانگین حسابی داده‌های مشاهده شده و 3 تعداد داده‌ها است. نمودارها نشان,می‌دهند که از یک‌سییقتوشتنکه غصبی در پیش‌بیشی بالا و خطایمیش‌بینی نسیتا پایین است, همین داده‌های جدول ۱۵ نشان می‌دهند که ادقت پیش‌بینی ۰,۸۶ و امیزان فراخوانی ۰,۸۰ به دست آمده است به این معنا که شبکه عصبی توان فراخوانی و به دست آوردن ۰ درصد از داده‌ها را دارد که این مسئله عملکرد شبکه عصبی را سنظون «پیش‌پسی داده‌هانی ازلیه ان طریق ,داده‌های تانریه (پیشن‌بیی شده‌بااشکه سضبی) است :با بهدقت داده‌ها رز معلکره شبکه حضبی .ی برده شود  ۶ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال دهم, شماره سوم تابسعان ۱۳۹۹ شکل ۷: نمودار تشخیص دقت در کل شبکه عصبی شکل ۸: نمودار تشخیص فراخوانی در کل شبکه عصبی یافته‌های مربوطه نشان داده‌اند که مدل طراحی شده بر اساس آزمون شبکه عصبی نیز نیکوئی و برازش کافی دارد. با این وجود تفاوت‌هایی در مرحله نهایی حاصل شد:که نشان :داد می‌توان در الگو تغییر ایجاد نمود. این تغییرات مربوط به رابطه‌هایی بوده است که در میان متغیرهای مستقل با یکدیگر اوجود داشته‌اند. در واقع يافته‌ها نشان داده‌اند که در مدل ثانویه» مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری که هر دو متغیرهای مستقل می‌باشند. بر هم موثرند. با این وجود این رابطه یک‌سویه است. به این معنا"که,غواماع ساختاری تأثیز قابلل‌ملاحظه‌ای بر مدیریت استراتژیک دارد در حالی که مدیریت استراتژیک فاقد تأثیر بر عوامل ساختاری است. با؛این اوجود در میان مولفه‌های مربوط به این متغیرها وضعیت به گونه دیگری است. به این معنا که مدیزیت استراتژیک بر مولفه خرد عوامل ساختاری موثر بوده و بر عوامل کلان فاقد تأثیرگذاری است. این رابطه در میان متغیر وابسته و مولفه‌های آن نیز وجود داشته است. مسئله اصلی در این تحقیق» بررسی زابطه میان مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری بر کارآفرینی دانشگاهی بوده است. دلیل این مسئله, از یک‌سو نیاز جامعه ایران به کارآفرینی ادانشگاهی و از سوی دیگر ضعف شدید جامعه دانشگاهی در اين رابطه است. همچنین کارآفرینی دانشگاهی می‌تواند به‌صورت بالقوه پیش‌نیازی برای توسعه تجاری‌سازی دانش باشد. از همین رو به نظر می‌رسد که مطالعه عوامل مژثر بر این دو اهمیت فراوانی داشته باشد. دو عامل مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری به این دلیل انتخاب شده‌اند که به نظر می‌رسد بر اساس نظریه‌ها بالاترین درجه اثرگذاری را بر کارآفرینی دانشگاهی داشته باشند. یافته‌ها نشان داده‌اند که هر دو متغیر به‌صورت هم‌زمان بر متغیر وابسته موثر می‌باشند. به این معنا که با بهبود مدیریت استراتژیک به‌عنوان عاملی درون‌سازمانی و عوامل ساختاری به‌عنوان عاملی برون‌سازمانی می‌توان کارآفرینی دانشگاهی را بهبود بخشید. اگرچه مطالعات قبلی, یافته مشابهی را نشان نمی‌دهند اما برخی از تحقیقات را می‌توان به‌صورت نزدیک به پژوهش حاضر تلقی نمود. برای نمونه محمدی (۱۳۹۸) نشان داده که مدیریت مدرن و عامل درون‌سازمانی می‌تواند بر کارآفرینی سازمانی موثر باشد. با این وجود اين مطالعه در میان نهادهای سازمانی و نه علمی (نظیر وزارتخانه‌ها و ...) صورت گرفته است و بنابراین نمی‌توان از این نهاد انتظار تولید دانش را داشت در حالی که مطالعه‌ای که در پژوهش حاضر صورت گرفت., جامعه علمی را هدف قرار داده است. در میان تحقیقات خارجی نیز آمانور و همکاران (۲۰۰۸) نتیجه مشابهی را به دست داده‌اند. با این وجود تفاوتی اساسی میان پژوهش حاضر با تحقیقات و پژوهش‌های دیگر مشاهده می‌گردد: از جمله اين‌که این تحقیقات به‌صورت هم‌زمان تأثیر مدیریت و عوامل ساختاری را بر کارآفرینی مطالعه نکرده‌اند؛ با این حال تفاوت مهم‌تر آن است که تحقیقات قبلی به رویکرد کیفی برای مطالعه این رابطه‌ها پرداخته‌اند و به همین دلیل یافته‌های آنان قابلیت تعمیم کمتری دارد در حالی که پژوهش حاضر با مطالعه کمی این مسئله» قدرت تعمیم بیشتری به یافته‌ها بخشیده است. نقطه تمایز دیگر در ارائه مدلی است که می‌کوشد با مطالعه رابطه میان هر یک از عامل‌ها و دارابی» سلمان نیستانی» محمدرضا. (۱۳۹۳). بررسی مقایسه‌ای میزان کاربست مژلفه‌های برنامه‌ریزی استراتژیک در (توسعه پایدار) آموزش‌وپرورش شهرهای اصفهان و کرمانشاه. مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی, ۶(۲), ۱۳۹-۱۰۱ کلائی دارابی» رضا تقوایی یزدی» مریم. (۱۳۹۷). ارائه مدل گامیظارنی‌#ویوالاچشی مراکز رشد او تأثیر آن بر توسعه پایدار ادانشگاه‌ها. محمدی, احمد (۱۳۹۹). کارآفرینی در دانشگاه‌های ایران و نجاری‌سازی دانش ناشی ا زآن پایان‌نامه دکترای دانشگاه تهران» دانشکده ملکی, محمود. (۱۳۹۷). کارآفرینی دانشگاهی چیست و جه رابطه‌ای با بازار صنعت و کار در ایران دارد؛ تحلیلی میتنی بر داده‌های انویه در ایران» پایان‌نامه دکترای دانشگاه تهران, دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران. نصیری زنگ‌آباده عباس؛ رسولی» رضا؛ الوداری» حسن و محمل زاده ال (۲۳۹۵), طراحی مدل دولت کارآفرین برای سازمان‌های اداری ایران. فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولنی, ۵(شماره ۱ (پیاپی ۱۷)), ۰۱۰۹-۹۱ نوری» سیامک؛ مرادی» یزدان. (۱۳۹۹). تببیّن"شکاف کارآفرینی !و "تجاری‌سازی فناوری, دز همکاری صنعت و دانشگاه. نشریه مدیریت 0 ۵۳۵۲۵۳۵۹۳۵۳۲۰ موااس] 6:00 .(2008) بط با ب ,2/0 ۵ ۷ وقا030ظ-0صقص۸ 5 لهسعله‌نه۸ ۶و اصعصاه م1306 و۲0 510۵ 3۳۹6۹ ۲٩ عکی ۳۵ دنامن سس 06۳0112200 بوعمامسطع1 .(2016) بش۸ بش۸ م1100 6۶ و بش۸ ,لاک00ع67 00 وت 8 02723/209 رو1010عع7 ]٩ ,70۵ 7۳6 66 عمجم صفنفعتظ فصه کت عطا +ععنازه نصی 60۳60۳66 وه ادعاصز ۳60۳6۵0 .ره ص72 ,2016) .7 ,06۲6۲ ملک گ ,3 م17 تال وس ۳۳۵۵6316960 ,17 .3/1 ۳6۵867 0 ]٩ 1۸۲۵20۷ 0۲هام رعومامصط1 ۵ ۵۳ دننامه گم «مناهمنلعنعصحصمی 4 و5۳۵۵ اوطاصام عصنص ۸ تلمتاصعامم آعنس هد ما00 0ص عسعلت .(2001) یک بش۸ ,1509۵ 6۶ سا .5 ,72/1061163۲ 51-7 ,(16)1 ,۷۵۹۹9 کحع قاط ]٩ مه م7 ددع 20 مصصز وصه آمجهی که کته100 ۶ 0۳۵1 لقصعاجم کنا ۷6 لقصم از 1۵7 دعنصعاممجه 0معناد جع ب.(2018) ب.ظ بل وتعاا38۵ ,(80)1 ,9001160 0۵ ,0۵۲۵ +کحا مه ۱۳۵9۲ آمنووام لوط اصعصع 1۵10۳ 1 رالد 6060۳650 صه ۶ ۵16 156 .(2009) .31 8 ,000 6 و۳ .7 ق۷۵18 و1 .3 100818 و7 لع‌قصنگ ,«(62)8 ۲6۶6076۰ 081635 ]٩ 70۵7 .حطس 6060۳0 عاهوص نم عصنامصهصحم صذ صعاکرد نامز  ,036 0۳9۵۹8 صذ اک رم نامصصواصذ ا+علد ولاهنسعد عم عصصه صه که 6[ عط1 .(2018) 37 .5 منل 1"

براساس دیدگاه اغلب محققان، کارآفرینی دانشگاهی و سپس به مرحله تجاری درآوردن دانش، به ویژه در کشورهایی که فاقد سرمایه های اولیه ای نظیر نفت، طلا و ... می باشند یا در جوامعی که در آنها علی رغم وجود منابع اولیه قابل توجه، سازوکارهای لازم برای بهره گیری از آنها وجود ندارد، می تواند موثر باشد. با این وجود نظریه ها مدیریت ضعیف استراتژیک و عوامل ساختاری محدودکننده را دو عامل اصلی در جلوگیری از کارآفرینی معرفی کرده اند. از این رو مسئله تحقیق حاضر آگاهی از رابطه مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری با کارآفرینی دانشگاهی، و هدف، طراحی مدلی برای نشان دادن چگونگی این رابطه ها است. شیوه انجام پژوهش به صورت کمّی و توصیفی- تحلیلی بوده است. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه هایی بوده که توسط محقق تهیه شده است. جامعه آماری شامل کلیه واحدهای دانشگاهی پیام نور منطقه 2 کشور (48 واحد) است که به صورت سرشماری مطالعه شده اند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس تحلیل شدند. یافته ها نشان داده اند که رابطه معناداری میان کلیه متغیرها و مولفه های وجود دارد. محقق در پایان، کوشیده است مدلی را طراحی کند که بالاترین درجه تبیین کارآفرینی دانشگاهی را به دست دهد. این مدل با استفاده از شبکه عصبی تحلیل شد. یافته ها حاکی از برازش بسیار بالای مدل می باشد. به این ترتیب نتیجه پژوهش این بوده است که می توان مدلی را طراحی نمود که به واسطه آن در مسیر توسعه کارآفرینی دانشگاهی با ایجاد بهبود در مدیریت استراتژیک و عوامل ساختاری گام برداشت.

519121

در مجموع بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش, مشکلات و نارسایی‌هایی در الگوی برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان و همچنین عوامل موثری در ایجاد و عمیق‌تر کردن این نارسائی‌ها وجود دارد. بنابراین پژوهش سعی دارد تا با ارائه راهکارهای غلبه بر مشکلات و نارسایی‌های موجود در نظام مدیریت برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان زمینه را برای شناخت بیشتر مدیران حوزه منابع انسانی سازمان تامین اجتماعی درخصوص تصمیم‌گیری در رابطه با مشکلات و نارسایی‌های و عوامل موثر بر آن را فراهم آورد و با ارائه راهکارهای مناسب زمینه را برای بهبود نظام مدیریت برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سارمان را نیز فراهم آورد. نتایج این پژوهش می‌تواند نقش و اهمیت عوامل موثر بر ایجاد مشکلات و نارسایی‌های فوق برای مدیران سازمان مورد مطالسه را آشکار سازد تا در برنامه‌ریزی کلان خود برای نیروی انسانی سازماناین عوامل را مورد توجه قرار دهند. حال با توجه به یافته‌های پژوهش و تاثیر این عوامل بر برنامه‌ریزی آموزش کارکنان سازمان پیشنهاد می‌گردد که با طراحی و تدوین مدل برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان سازگار: مناسب, علمی وکارآمد در راکاوایگ۳ بط هایل راهبردی اصلی حوژه‌های بیمه ای /درمان و حوزه اقتصادی سازمان در جهت کاهش مشکلات و نارسایی‌های برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان حرکت کند. فقدان نظام ارزشیابی جامع برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان یکی دیگراز مهمترین مشکلات ونارسایی‌های برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان مورد مطالعه است. لذا پیشنهاد می‌گردد در سازمان تامین اجتماعی سیستم و شاخص‌های ارزیابی عملکرد نطام مدیریت آموزشی را با ملاحظات و الزامات و پیش‌نیاز سازمان طراحی و بصورت کامل و حرفه‌ای اجرایی نماید. این امز باعث می‌گردد که نتایج قابل ملاحظه‌ای شامل شناسایی نقاط قوت و قابل بهبود نطام مدیریت آموزشی قابل بهره‌برداری باشد. عامل موثر دیگر عدم حمایت کافی مدیران از برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان است از انجا که تهیه و تدوین و اجرای برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان در سازمان نیازمند. درک» حمایت و مشارکت مدیریت ارشد و اجرایی این سازمان می‌باشد. لذا پیشنهاد می‌گردد زمینه لازم برای حمایت و مشارکت مدیران سازمان در تهیه و تدوین و کمک به اجرایی شدن برنامه‌های مذکور فراهم آورد. در حقیقت اجرا و پیشبرد هرگونه برنامه در سازمان» حمایت و پشتیبانی حداکثری مدیریت  ۳۳۶ پژوهشنامه تربیتی/ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد/ شماره ۷۰ ازقند ساژمان. زا می‌ظلبد.چرا که ببین ظزیق برتانده‌ها از قمانات اجرایی بالایی برخورذاز گردیده و سایر مدیران و کارکنان سازمان نیز خود را متعهد به اجرا و عملیاتی نمودن هر چه بهتر و اثربخش‌تر برنامه‌های آموزشی کارکنان سازمان می‌دانند و در صورت فقدان این مولفه بدلیل عدم وجود ضمانت اجرایی لازم پیشبرد برنامه‌ها قطعا در جریان جاری‌سازی با مشکلات و معضلات عدیده ای روبرو خواهد شد. علاوه بر پیشنهادات فوق الذکر به مدیران برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان تامین اجتماعی (چه سیاست‌گذار و چه مجری) پیشنهاد می‌شود تا با ایجاد و بهبود ترکیب سارختاری و سیستم‌های نطام مدیریت آموزشی کارکنان سازمان» مدیریت برنامه‌ریزی آموزش را بصورت هدفمند در راستای ماموریت» چشم‌انداز, استراتژی‌های سازمان» سازگار متغیرهای داخلی و خارجی طراحی و بسترو فضای سازمانی مناسب برای اجرای آن را مبتنی بر روش‌های نوین فراهم نمایند. پیشنهاد می‌گردد پژوهش‌های در زمینه ارزیابی موانع موجود پیش‌روی برنامه‌پزی آموزشی کارکنان سازمان تامین اجتماعی و سایر سازمان‌های خدماتی مشابه با هدف ارائه راهکارهایی موثرتر در این زمینه انجام پذیرد. در نهایت لازم به ذکر است که اين پژوهش نیز همانند سایر مطالغات علمی عاری از محدودیت نیست؛ از جمله» کم بودن ادبیات و مبانی نظری یا به عبارتی کم بودن پژوهش‌های مشابه مرتبط یکی از مهم‌ترین * این مقاله برگرفته از رساله دکتری رشته مدیریت دولتی» گرایش مدیریت منابع انسانی تحت عنوان «ارائه الگوی جهت کاهش مشکلات ونارسایی‌های برنامه‌ریزی آموزشی کارکنان سازمان تامین اجتماعی» است که در۱۳۹۹-۱۴۰۰ در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاثمشهر انجام شده است. امیری» علی اصغر و امین؛ فرشته. (۱۳۹۹). گیمیفیکیشن؛ رویکردی نوین به مدیریت منابع انسانی, دوماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه سال پنجم. شماره ۴: ۱-۱۰ آذر» عادل و فرجی» حجت. (۱۳۸۹). علم مدیریت فاری» تهران: مهربان نشر. حبیبی» حمداله؛ جعفریان وحیده و همرازاده ملیکا. (۱۳۹۷). آسیب شناسی مدیریت آموزشی سازمانی در نوسازی مدارس استان آّذر بایجان شرقی» دو ماهنامه علمی- پزوهشی رهیافتی نو در دلوی» محمدرضا. (۱۳۸۸). بررسی و تجزیه وتحلیل اقدامات مدیریت منابع انسانی سازمان‌های دولتی قلی‌پور» آرین. (۱۳۹۷). طراحی و تدوین مدل شسایستگی مدیران سازمان تامين اجنماعی, میرسپاسی» ناصر. (۱۳۹۳). مدیریت استراتژیک منابع انسماتی, تهران: انتشارات میر» چاپ بیست و هرینگتون» دانا. (۱۳۹۱). تحلیل عاملی تاییدی ترجمه شهرم واحدی, محمد مقدم و پیروز ,(2019) 8 مفط731332 نم اهد70(11 ,3 363 وصعل2۳ طعلدی نصمصت یک ما۸ وصنصنه ۲۵۶۵۳۲۵ 3۳۵۵ که که عطا عمط ما اعومص ج 2۳006 ,3 تصنصلو۸ نهمدمناه 0 صز دعوم م۸ 310 وکنکعنصتآ همم عنصه‌اد1 1 1307 1۵۳ 13005 دکعععباگ .(2007) ۳۰ تقامتا5 6 سس 587۳003 8 علصد) 16اه( صنقص 065۲ عطی ههنه ۳۷۵ .(2002) ۷۰ مصنا 6 0.3۳ موصعض 1 [۵ 70۳۳ ۳۳۵۵6۵۵ بدمتاه هه هعای عناعنعصنا انم معط صمنعنعل ری 0 تلو نامه ۵۶ 6[ 156 .(2012) بش۸ مقصقاانطاه) ی م۸ فاصعصنل0 ۶ 3050۳۳۵ ۵۶ آقدس70 باصعصم10ععل عنصمصمع که عععمتم عطا ص هو 7 6 37300-02866 .7 ۷۰ ,31362-800۵3 .3 .[ل لته زد ۳-هاانسی ۳ 5008 صذ عاهصنل [مدمنادمنصدوته عطا کاعگلده اقطام نش06 :م۲ /1783 ,(2019)  ۳۴۸ پژوهشنامه تربیتی/ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد/ شماره ۷۰ 5 6۳۳010766 ,6۳0ص 1180 (2017) ,2 ممطهک 2 ظ عامتی 4 7021 ۳۳۵۵6۵۵ ,وی آمعخامصه هه نکععصع نا که نمدمنهمتصهع۳ه فصه وم م12 عطمصقططت (2018) با ۵ بلنگط۷۷ 6 36 ب30 ,116۲۷16 7۵3 ۵۶ هس30 .(1و ماک حاعن73 «منصعک 30606267 که بوک ععق ه) ععنسعک5 6۰ 30107666 ۵۵ وصنصنه1۳ ۶و معللط عط1 .(2013) مش 1۳۳۵۵ 137-7 ,(4) 5 ,6طع0ع 3/3028 وصه دحعصزعناظ ۶ 70 ۳۳۵۵6۵۵ 7 00ه 128۲2 بط ,10728 .ی مققنط5 1 ,۸2838۵2 .1 مش مق63انط15 ۵ 3/6100 خطملع1 بر۳2 وصه 00طاع3 نطمل16 هد عط1 .(1993) مصع2/60 6 1۵۳ 5عزعع 5021 هه کعا13 .(2006) 5 مطعلهتصه‌کق7 6 بش۸ مخصه۵۹ 1۳0۳ 40 6020۳ 1۵۳ +عاصی 156 مکاصعص و۳۵ تاه کم خصعصکعععد 3۵ 0۶ 13069082000 .(2017) .36 متهطازصقط ۸ مسععاع۸ زک ق10۵6 6 تقفغلها5 ۵۵ ۳0۵6 حنعطا فصه کماقنوصا خصع ص0۳0 136506 ,30 .370 ,6۲ صناگ باصعصعع 3/02 مناد 0 ص حلع و م۸ 3167 ,۳110006065 40 ۳۵8۵05 3۵50۳66 ۲۳۳۳۹۵۵ ۶ ما30 ات0 ب(ع6 2۳0۵ خهتف8 6[ 136 ,(2019) ۳۳۹۵167 51067 ع6 اوه نلک هعانا2 هه 0-71عع3/2 2ع110 6 ,3۵۵05 صذ منط 10206 که لمصس 70 نمدمنهصصاصا وصنطاع0و1 آفدمتی‌جاه 85 .(2020) .5 مطا0۳علق۷۷ 6۶ کل ,16 ز:۳ع500 .0 ,3۴۵10805 ٩ صز 8صع5000 لمدمنامصاعمط هه تدم حهصعاصن 666 جم ۵ص صنطکو 1۳۵ 1316۳0۵1 0ص لق 05اه 1316 ۵۶ لقص 70 رنه صعتفقصفی 40 ۵۷۵1200۳ وصنصنده هم 713000006 .(2016) .2.2 ,09زا انط 7.7.620 رقص‌زالنط8 65 ۳0۳۵8 عع6۳16 13-5 ۵1 ۷7312105 .(31.)2014 ,ت۵ع 1۳۵۳ .2 ونع73ع1  ۸ :0160365 156۳ قصه کصعع 2۳0 عصنصهع1 ۷۷۵1266 .(2014) .31 هناگ جز <00ه2نص2ع0۳ همم دمص هه ۵۶ روک نعزع موز مدع 60 2 ۲1۳6 116۳2۷ عنابواهس۸ م۳ عطا عصنصاطه2011(.00) ۷۷۰ و۳ چگ بحان ,ت1۸ 65 ماس عطام 267610 1۵۳ 3/600 نط0اع2 و۳ عط هه د۵ع2۳ ,5 ,(4) 45 ماصقتا0 لها .۳5ععقسد/3 آمدمزدیمم2۳ عع مهم عنط0 310 ۶و  ۳۵۰ پژوهشنامه تربیتی/ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد/ شماره ۷۰ 600200021 اکدا؟ ۵ط) اه کصعاطامرم 6 ص۵0 2۵۶ اعلمص جح ص2۳9 0 :اعد معط 2۵ حسص 3/0 ددع3 حازملدک۸ بزعه ۸۸ لنله[ عا ۳۵006 1۵۳ [ع0مط ه 0۳006 ۵ ۳۵۶5 وه عنطا ۶و ععمم‌سم تفص 1۳56 4 ۳۳۳۶ 13 .0665 امه نهک مک ۶و دعنمصعنتاعل وسصتصصعام آفدمنای‌ام مه ۵۲ انوم کز ۳:۳ عنطا ,عتتطه2 ۵۶ کص۳ع صهز معکومسام فعناممه و از ,6100 «رمناعلام حاعل حذ حله مدمه حل‌جهع ۳68 عطا ۵۵ 0عع02 فصه 16:2 5007 16 ۵۶ اتقم عتهانلهی عطا ها بط‌جعع3 #محنص که #معلنعصم 5338 ع05م‌تتام 07 ملع عجعبم مطی کاجعصنه 24 فعل حلاص کعاصه‌صنناندم ول عطا وصه عاعل عناهاتلفدو عنام ۵ ۵ععت ۷۵۲6 کتع ی عاصز 0 عسهاساکنصعگ5 040 ۷۷۵۲۵ هاهل عطا که بونانطهناه< فصه ند عط1 فمطاعص عنعواهمه ۵ ۷/۵5 [۵۵] 5منع11[م هاعل عطا حدم عتاهتاصهن عطا صل بادع عمنصهنامه حاهتوتطا ال عطا هه راهم عتنامنلهدو عط هو 0عکه) عحنمصدمنکصان عل همع 1682 1 138 برع0۷ن خطم‌اع1 و22 ۵۶ کعههای ۵ عصسل 0ع2ولقصد 6۳6 ۶ نا ۵ا 0۳067 رز 0ص 78340 0مامصنکه قوس هملد 2 0002 ,161500 1 هام00 لمعناعناهاد عط1 بوععت کق #مطاعد 1366۲6 ماقم #عا اجه 3 مص0اه2نص2ع0۳ باسهع5؟ لمنمو5 عط) که اکماد ۳۵۶0۳۵ ۵طا ۵۹۶ عههاد عنطا 5 عامصد5 عط هه عام‌معم 364 مه علطم کصمع 30 عصاد فعصنصعاعل کت ند عطا اقطا 0عمعنلصذ معوصنفسنط معصنامصد5 صملصح عامصند روط غامد 1 عصعاطامم صنقص 7 کععج؟ مناد منصدع 0۳ کوععرومامصه گم تعومص وصتصصهام 65 ۵۴ 106 مصعافرک مستصصفام عصنصنده ۵1 پوومعنقاعصذ هه بوه و6 هدز ۳08۵5 عصنصند 00۲ سا دمحا ۹0006 اصعن ناگ کت مصع 5رد 40 کصعاطامتم امن اکمص عطا دمص ع۳ع صمناهمنصدع۵۳ دک کعع ترامع عل ۵۶ :0۳۵۵۳۵ عن اجه عطا خمطا #مطی کالوم۲ 156 بکعنه 1۵000 عطا ۵0 صف جمناهمنصهع0۳ عط1 ب0ع 0 مه تستصحصیمی ععه اعومص حلجهع 168 00200521 مکهاد عطا مه کعصنصم مد عطا ۲۵6۵ ما عصتصصفام سکع16 ۵ از وصنا ند ددماعد؟ عطا ,کعصنصم مک عطا هصنوکتصعلز بط اعومه وصتصصهام

هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوی کاهش نارسایی های برنامه ریزی آموزشی کارکنان سازمان تامین اجتماعی بود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و براساس رویکرد تحقیق در شیوه گرده آوری داده ها، تحقیق آمیخته به شمار می رود. در بخش کیفی پژوهش، مشارکت کنندگان شامل 24 نفر از خبرگان بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری داده های بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد و داده ها از طریق نرم افزار MAXQDA کدگذاری و با استفاده از روش تحلیل محتوا تجزیه وتحلیل شد. روایی و پایایی داده ها از طریق آزمون قابلیت بررسی شد. در بخش کمی، ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود و طی دو مرحله نظرسنجی دلفی فازی تجزیه و تحلیل داده صورت گرفت. با استفاده از روش آزمون مجدد، آلفا کرونباخ 783% برآورد گردید و به منظور برازش الگوی استخراج شده، از روش دیمتل استفاده گردید. جامعه آماری در این مرحله کارکنان حوزه منابع سازمان تأمین اجتماعی بودند که با استفاده از جدول مورگان 364 نفر تعیین و نمونه به شیوه تصادفی ساده انتخاب شد. یافته ها حاکی از آن بود که الگوی برنامه ریزی آموزشی کارکنان سازمان با 7 مشکل اصلی مواجه است که نارسایی و ناکارآمدی نطام برنامه ریزی آموزشی، فقدان نظام ارزشیابی، نگاه کوتاه مدت به برنامه های آموزشی کارکنان سازمان جزو مهمترین مشکلات و نارسایی های سازمان بودند. نتایج نحقیق نشان می دهد که مولفه های استخراجی مدل تحقیق، مورد تائید جامعه قرار دارند. سازمان می تواند از طریق شناسایی نارسایی ها، عوامل موثر بر آن و راهکارهای ارائه شده در این پژوهش، برنامه ریزی لازم را جهت کاهش نارسایی های الگوی برنامه ریزی آموزشی کارکنان انجام دهد.

515473

,1 تعطاحست ٩ 5 عجصتاه ۷ معط 1 لمات وصه نصسطز و حصونای‌نام‌ا لحصو‌ی 54 او صونی‌نام ۸ | 204 87 له 302 01 موم[ صعنصد۲۲ ۰ دس آ صعنصه۳اآ رازه ک وف / / ؛حباکط ناه عصفاده عاداماند ۸ ‌ 5 انس فده نس اه عد 12ص آحد 0 که صدمنا عنام م۸ زطامطعه ۷ سوسو؟ نل۸ ,نموم حصح‌طعه77 ومصصعطا0ه/2 وفطنطیه ۳ ما۸ ,انوم 1/0 جع [ه/1 ۳۵ ,لوس۸ ند نصتا ومی۸ عنصعاعا مطصد وج علوسش مصوناه54 و وطم‌معملنط ۳ او کصعحصحوص10 مخصلفنهه 1۵ط۲ظ بسا ,کلوسش۸ وطانه نصتا مخ عنصماع مطعصو 8 علوسش۸ ,جنگ لحصو‌ناه 54 و خصحصاحدی10 نوکک ۳ خصهادزد۸ ۵ ,کلوسش۸ ند نصتا موز حصع‌ود۳ بکع‌عصعن5 لمصوناه 84 که کدی 10 نوکی ۳ خصمادزد ۸ 1۳۵ لش رنه نصت] هش نصداعا مطصد 8 عاجش ,کعع‌صعن5 لحدو‌ناه 5 و خصحصاحدی 1 مکی ۳۳ خصصادزد۸ ع۵6۵ز آحصو‌ناهناه از ومخصمحصدم عمط مطی ماصنط عنصهاع معط کم عصه کز نیک بموو0ر ۳ ص21 عم توفه کنط که معوم‌سم عطا رعتصاط 1 و۵ موی و حز خصو‌نای‌ نامه وصو ۸۳016 <مصصطه عنعط مصنصعی مغ فص حاعضسمعط آمعنانه فص نس اه حصه‌تای‌نامحص آهصوناص‌حاه عط) مه فطع حز فصه فمنارمه خی عخوم‌ام کم عصصعع جز ری کنط + وعمام94مطع21 «متاهاام‌وم رفن5 ۵طظ1 .سمل که عصجا حدم ناو کد ومطعحد فاص حصه مدز کاعضصم‌عطی نی وصد نس ام حصونای نامحدذ آعصه‌تاه‌فه کعو‌طاد کمسوی فعطعناطی لد ۵۹ رللناگه‌دومسم ترط سوه فناوقه م۲ حعحی 20 حصعطا مت طنطی رتقهر 30 اعما عطا جس۳۵ 0وط اعد 665و وله دوگ وصکت ۵۳۵ صوناه امه صوتاحصصه اصز وت معا هد وک لمع امد 5 کول ۲۳۳۵۵ مخت ۳۵۳۵ کل اههد حاحل ۲۵ وج خم‌جناود ,فاعم موم انسیا م۳ حصونای‌نارس آمد‌ناه له عطا عمط 0 مناه جومنهت +ووصنل صنظ السلد مگ 4ص صونانصوی صمستط کم طاسوتر هه خاصهکهاملوه ۳ص علعوع اصماخو مس احوص عط) اور اخمصد عط ,00 م6 مد ۵۳ وم اه ععو همطل اه فاد عط عطق 1۵ ۳۵۵ ۱ ۰ : و : وه 0 : 00۵1 ,نت رکصه‌ای‌نامص] آمده‌نا ۳۵ ۵۶ ناه فصه عاصمعکهاملفد ۶۵۶۴ کلومطاعصد +صعاحوو اوح عط هد متطعصوتصه‌صص0ی: ۳۵5 و و عطا حذ روعلظ۸ مصملعت له طادم عط علل ۵ م۵ کالناد و فصد موم فصه مه ۵۶ علدوع اصمادوم رح کم عط عتامردصم وهای حصو۳ دصونای‌نام حصوناص‌نحله اد عط وصه صعلف‌نای خی حمامرصم اصماحمصطذ کحم عمط وصعنن آذده‌ای 6طا مصتاهنله اصها مرح دود عطغ اقط مه محد کو‌صنوصت حعطا0 معسمکنل وک که مامح ص100 و0 عصتحصل ۵۹ علعمع ام عصع حز معط لاه فصد خص ام عاعومعد فص ۲ عس دز رنه منهذ صم ارس فص خلعمع ماممط‌رکم فص لمموتامه ود عله10 من وصه ععمنومصصاصذ وووهصد کم کعامفوحخم کم صونام اه 40 کصعصم‌ع سم کم مکی عط کم کومطا‌هد ام فص حز وصه ماه هام5 حه کتفقطاری ادن +صمادو حرط +حمصد عطغ ووفا۸ بععصقطعه فص خمصنصوی و کتففطامهه وصه اصححطنصا اهب 2013 جه کتففطامصه دانسا کو علهمع اه فص خذ عمط ماه وصه نصا و خاوم عو و اه نو صه نامه "خاعسوعطا آمعنانه عطغ کسط راو حعطاه فص راو اس طاوط علهمی که واناممنو‌نه عطا ه عمطام‌هه دانسا عم جمام‌نصی اه حصع حذ وولف ام تولده علعمع منود هت عط خط مصونانادن وه جع صوناناوی فص کم وعفصضم عط وصه سوک عط موی ام تومسنم عطا ومد ولد واعووی ام تونلمصوه عطا هه مایت اصاعقوهط) <ه کتکه‌طاحرحصه کانصط ک۵ کومطغعجدد ام خی جز وصد صوتقااوه ضحم کا صعجی تمه احصد بطوتاعتسافصوم- امد و عدسوعنل تافص صد ععصعلاعی نموت توص مصوفاتعصیمی امد ناه لصه عوصعط آمفمد بصونامصساعصد صه ۵۵ کنحقطاصه اخاعخوعط له عطا خن عمط نس ۶و عصصعع جز کصونای نامز آحصو‌خحله کحط ومنونوصن اههد عط 1 ما۲0 وگ واعنموه جهن #عخوط کاممعد هفوک عحوص خقط معط آمعنای ام حصص حز حصو‌نا هنم دز آمتاعد دم عمط صی کالنهمد ممصوتاصد 6ط 1 بعنخهاد وه مه عوصعط اصد صمتتصحله نان ماعط فص صوناصند خصعسه عط ع وم م6 معلسه جح ماه و دوم مگ خصو‌ناهنام دز لهده‌تاه‌ه وصنصع نحص ۵۳ عناوم وم عاطاهن ج علف وحم ۵ حصحطا عصه‌نای ناما تمصونای 5 اه صونای‌نامر۸ ,(2022) +ک۸ نطمطعد ,1413 نعمیعطط ,۸ نطنطود۳ ,26 نومحصحصحمطه/1 نعه ع1 فاعم عنط) عکن ععوع21 204-5 :(5)1 «رعملامن م5 مدای 0 که لحسمز صعنصو1۳ ,عمط 1 نات فص نس او [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 5 ]| رع‌وام50 لعصه‌تا 54 که موز صعنصوعا 1 ات٩ و5 عحصتاه 1 راخصماعد0ه قصه حلععرد وصه وصنده‌کم معصتلصنطی او موم عطا مصعی‌عدومم کقط عستطععی وله عطا کز وعصنط ص۲۳۵ صف جصناهد توصه حلعنط حلع‌تدوسط کصوعصد عطئ اند 0۶ بصصتا وم حعطعنامصمعه والمخصنی0 فصه عکنا هط و مد عز مصصناعگوم ۹ص مدع وم 1۵۶ فسوی عط عضوم ,فص هد ۵ ععصصنعصی که وله ۵ عطا ععنطه عمط وصه ممعلز ام دععصطند عط والمفعمری معستعلنه طعز و عمط کقط فصمتاهد 1۵ عصمصه عسق ۷۷ فتاه هه عسحلنه طلعز عنطا عازمععل ,1100 معا یناه لوصه عنگناصنه ,لعنماقنط وتا خصعفصه صز عاطعلنه 2 7 ۵۳6 ۷/6 بخصعمصمد عط ۲۵۳۴ رصمتفتگصی لمسطلنه) ععصعصوععنل آمسعله وصط! عجه ۵ مصصتاهتنانن کصحفصه ۳ سل مد ول‌عامقطه مد هنتف ولا‌کناه‌قطاه عطانفد عسه ۱۵/۵ عنص لمح هصه نو 006 وصما له عم که عفد 6 ره له ی لفط وفکلاه0ط دوه له فص نا عاطمنله که ععصاکنی عطا عازمععل وععصها 1 عده عز نتعاه/2 .دمعلصنط وصه سعامطه حصععی /1۸ او عصونصنمه عطا 16۶ لاوما وله اناد عج ۵ مط‌ععی + ۲و ,وتصقطاه وصه حعحصطععطاحل 10 تنوحمصصقطه۸) متا له جه 365 توصقصد ققط مطی عمط تماق حلعیاد اه عاصصمی قاز مصصناه له که وطممعمانطم عط هصه ۵۳1۵۰ کوعوم ح معمفعز #صما ص اعممد عط که عده کز 54۵0 .(2021 عطا اه دحوامطد و فصععصی کصماو مرح عمط عط عصمصه عحه ععسه عنط صذ معف‌ناو‌م فصه ,عمطاعصد ناهج جح مرح غاد ۵ ۳۵۳1۵۰ حصعل مد عطغ ۶و کعوصللمط حطعص عط ام عصه واحعانه‌تاسوم امد ک عفعز قنطا ,1100 بو ص0۳ 6 کعسمامطه کمط کعیععز کصما و مر دمص عط او عده صععط فقط از ,عولط حصعل مد او صمناصاه عطا نمی و کسوامطد عمط اه عده کز ما3 +عمعلز لمنطاممعملنطم که صماعصسم؟ عطا که وصنصصنیط عط ععصند طک وصنتلعل صععط ۲و علعمصطنم اه عم خععمع عطا منحعله/2 .(2017 بطفصعممل ۷ فصه تحطول کععع طعته #عععته‌عنل ققط مط وه لمح هنال دمص فصه ادعسام عط کنو وکوصنط عنصعادا ام ععووطاحص عط ط جری تععع مط وصکل‌نا و آنگاافاه چ مخ لش ۵۳1۵۰ هط و وصط‌فعل فص ری عصنص0ه وتوطاعوم وصه عدمع او حصص؟ عط ح کعیدوز آمصوتای ت01 عطا ۲۵ حصعط فععوحون قصه ۳۵۳۵۶ ود فعنععز لمصوناه ت60 قصه افص اه موصخصندم لاه کعاععی عط وماهجاعد ال عنصه‌0) ط طعز معملعصه قصه کعاطحدم کم عومت م1 عط صتعاموط آمصونی‌ له جه کز نمام/1 تحعصعه/3 +ععصن 20 ,20اه 100) عمط عنط اه عحل لمدونا له عطغ فعاطتاول کقط طعنط دوع[ مونوناه + اه ۵۳۵۵ عط فصه کعع ۲ 4۵جه ,166۵6 ووطعوم خقطا وعصهفعص6 .(2020 مفلسعطی۲ تفمصصمعطه1/6 فوصه سعلی۲ ,نله‌طوعهاذ تاعقطلوظ اعد اه الط عحه دوم دک ما1 کقطا خعطط عط فصد دصوناعوااه فصه کعقاهط ۵۳۵ طعطا عمط کنر حلمد کعدمعع 0 کعا۵ ۳ کنط ص۳0 عاصععصی لمعنطاممعمانطم وه که اعد عطا م6۹ قصه صمص ۲۵ فعداع۳ عط ۵۳ عامم1 مععل ه مصعف‌نعومد که و‌یناعل عطا فصه وم که ععصموعاه عط حا ,وم طاس۳ باه مره 1006 اولطینط ۳0۵ عط 1 بعله0ط قنطا ح جع 6ط جف وچطم ۹0 ملنطام که کخصوحدصصی عط که عده عز طعنط وععصعاکنی که دعیدعز ناد مدرد مت وصه ععمط 6۵ انصتطاوحر ره جه فعامی کنط فصه مد عحطحنل که اوم‌صاد عطا حصم۳ هط سنص۸ قصه تحله۸ عمط( واعن ود ح عاممعم او خص گنای عط ۵۶ فسوی عط وصسدم ,1 عطا ۵ تمه بصصناهعت0 قنط ۳۵۵۵ 604 وصحوعم عمط ع شخ ۵۳ وتوصادقص فنط مععوط نحمام/2 .(2020 وقصه‌قه مد فنط صا 60۵۰ ع 0۵۳ رعمامهه‌عن عنط گم ععصماعص صه عز فنط1 هی و ففط توعنی* هه معط عصنونه 6 .۳0۳6 قصه خعمو ۵ ما حلمعل عنطا ا۹صه 600 حکا وماعصصی م6 علعادداه صه ععه ددماعتوعد مصتصزصه رد ۹عوصساه‌سه کلعمصنط دععه عط علنط وعسظ 6۶ صهند ۵ که غامد 0۶ عله10 مط ععمط که موعصوعی۳ عط کوعلعصی مه اقاز هط یشوه مکع101 متخ ۵۴ وصنصه‌قده کعططاحصی 116 موصعم مد عصتلععد مس ص فعگلوه فصه ۲و ععصعاعنه عطا وصعل عط ی معطکنفد رتاک عطت که وصفاهم1 حصعطی کعحططوسط فصه ص۳۵ کاذ ع۴مصوژ #مصصی عده جا .ماه فصه عتولعصه تاغل وصتواعص نامه حز فعطدمدطرصه لمعنطممعملنطم عمط عععطا عجه ععط 1 مدع 0ص کدی قمع که حلعیه صصناه 6 که دکصمصعله حطعصد عطا کقط زنط دک و00 که انوم نت160 ۵۳ ۳۳۵۵ .برعمامنجه فصه رعمام‌کنی مکعنکوطمماعمد که طعه حطم معملنطام که عسدم خصو سکن حص۳؟ وعع وغل ۲۵ صی وه ۵26 طع۹ر5 ۲۵ امد ,کعقتعصها ماه فصده عامعصی ۳۵۵ ۲۵ اند چطممعملنطم وکصنوم 10 عناولمصه لمصصمد ع2ولعصه 6۵ اعد وله 6 که عضوم قنط وصه معع 164 ما ۵۶ عله مطاحسا وصنل دی اناد ۵ 0۳6360۳ [ نامع ۳6۵۵1۵ 6۵ که 5۵ قامععدی حطعاه مت دز حطم‌معملنطم ام کل عط خقط کعناهط وصه عوموصه1 آمنع 10 4ص چا مغ فان که عط موه م6 عصنه وکعط ودره ۵ عط ععلتله مطعه مره اسنط عط 1 +حصونا نوج ص00 عطا ۳۳۵ فعوومه عقط صمنانله لمعنقسی .ر2015 منفمصصحعطامحصه ۸2 وصد ملکخه‌ططاه‌گ) مدرد مدمنام له عطا [ممحله عنط 1 .م5 ۲سا ص۳۳ عط او داعزع وحن و5 فصه دام وعملنطام اه دعن عط فصه معط لمعنای که فعاممطص 0 0۳۴ ع2نفقطصصه لفط مصعنتص1 آعصمخنفوی که مونطم قصه معام‌فصاسم عطا نی روط مخطعتحمطا او وه متاعصنصععیه عط ده جمامصتصصول عخصمصم6 که فندولعصه عط م۳ ماگ معط و۵ععبه؟ ,دقع فصه مودصم [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 2 ,1 تعاس٩ ,5 عحصتاه ۷ معط 1 ماخ وصه نصسطز و حصونای‌نام‌ا لحصو‌م 54 او صونای‌نام ۸ |206 معا مل‌عصم0 قصه مولع کم غامد عط ماه فصه وصخطونلطونط معطاس؟ مصصتاعصتصمل لمسحله که صعننانی ۵ 6 هط فکصزوم 30 لمصمناه له "عمط آمعای عقعطا کم عط که ععزجد ۳ .(2008 متصعقصط وصه فصو م10 آه معصنصم۳+مطه عطا ده کب0م؟ واخعمم وعط ععصند وکعنانه عصمصه ععنه مطاصی قصه کعکوطاعل توصق ام ععساوی عط 66:60 عمط که عسواگ وطنعصدعل ۲و 0۳۵ هنامرحم عطا ععه معط عحعط که 05 عط مصصتاصله عطا اه ماه ععه دممتم 5۲0 «حنانانطوصی عناوم ککذ حمطه وصه خصوسدمعص عمط کز معلعصد م6 معلمه صز 6010 کنط حعطاه فصه دعتاسمصنصد مخصمحع فعوماصه وحن ام دععصعنوویه دنخبل عطا عناولص خقط فصمنودیه عنعاصت له قصه ندیه ۶و صمنامتنلید عطا خعطا ععحود ول معط نی طودمطکل۸ موز توص نوم ددع عصنوصمط جع مک مه کعط کعو عط ما فععخصصصه عحه توصط هاوگ اه 10۳ ۵ معسند و ففعصزم هط وه دعخنلیه< هنود 66 صونانوووصی عط امعم مغ وعن معط مقس .(2011 منلززدگ وصه عمط ا) ول معط ۲۵ حعوله وان و5 عط عصسط م6 دز کاعسمعط عفعط او عم عط 1 معط نت1 ما عفن مزع م1046 عط1 ۵۳۵ ۵ عامع ۵ دز معط آمنانه که لمع عط1 دعنعمامعلز وصناعنه اه و‌مسننوع1 عطا عصسنصه‌تاعنو روط همع اععگگه دواد قصه متا ٩ فقط دععمعم و طعبه فصه 0علاقل؟ ععه دمم فصه فلععد صفصتط حلعنط وه صعص دعحله نله که وصطلهما وط معط نس واه حصم صقص ۳۵۶ مت دز لمع عاذ وصه عکنا صمصسط ۳ لمع عطا فمومم قصه صعص علاط صمتخمط اعد و مد که امعم عخنفه مد ج حصمط عولعلومطل ۲۳۵۵ اگنطه ۵ که طلعباه فعنای روم عصتعکصی معط ناس یز فصموط عصنمع فصه صوناههند وصاعنه عطا عصوامصه لزع م[مع4ز صه حصم۳ اگنطه ۵ تاه صفصتط 6۵ ممعتصتص‌عل حصص۳ گنطه ۵ وعط تمه هط ۲۵ منو فت۳06: عطظ1 مه‌نا سم ا تن جده کتعقطاصصه جه ۳۵ اگنطد ۵ محصصل 9 آمعنای مت لماح کح حصص۲ گنه ۵ وخصحصص‌کطونامته ۵ وطمودملنطم او صصناس؟ عطا ح گناد ۵ مصصناهمصعص مغ صصنای‌ناعزداه حص نداد و فصو سکن جده عتعمطاصمت جه ۵ ون نی ما فنص عخطلناصعنه حدم نداد و فصه صمنعه فصه صمتصنصه وصفوص مت عمط عحعصد ۲۳0۵۵۵ عطا دز رعمامصه‌اعنم ,کاعسمعط ای که 0 که خصنوم عطا ۳۳۵۵ .(2020 مطعنفوزد5 قصه خصنخ خصمتعصم) آمنازی اه وسنصعله ۳ که صوند ۵ کز عسه وصفصما وصه عول10مصطل هصه دععص‌صه ۵ ماه او کصحعصصمل 010 وه ععی حک عصومصعاه ایرد قصه آمنومصد نداد و ۹غعهسعا معط کز دفعص‌سه 0 ناس .نانز حلع۵ 200۳0 آمعنا اهنا ناس ج 1۵1105 اممط5 لمعنانه عطا مخصنوم ون نع ما مصعزی جه ۳۳۳ +عامفمصاسم کل ۰( بمنلوززه5 قصه اجه دمطلگا) کعندعژ و5 26 مضه ما عادو ص۳۵ هنود لومعصعع ه دعلنعصی فصه 8 ۴و فصونای ناصوطط آهصهناع له عطا حه دعط عم مارح عمج عطغ او دبیم عط واکسظگ طقف کنط 10 لاه جه لدم عطا ۳00۳۳ ۵ عاصیه ال حل‌وی عطخ حعط فصه وحم عط ال مملصنطا که علواد درنطعص0 ۳1۵ عط که کزدواعصه عط جه حل‌ع ۳68 و عصناه‌ ی علنط ۳ (ر2021) تنصمطمط هصه حعمصطعه اجه 10 و محصصحصعطاه 1/6 خصعاد00 عطا معط فاصم عط 6۵ عصی 05 لممصناه له کنحدام 16 فصه کصوناعلوسه؟ آمعزع ما مص‌عنی 06600 آمنسنه دز معطاه عط وصه عمط و1۵ عتعص0 +ععصرو ۵ و عسه عن که کخصنهم ک هام1 حصو صصناه له او دزاه2 حذ نامه اه لمع عط 1 معگناس‌له ٩ صعصد معا صومی طعنط ی صا او معط عمتصوعصی عع عمط عطا دز لصنطئ لمصمناه ده رو دصکی 6۵ عصنلمعه حعنط مصوناد‌تناه هناهد مه هلاه دز ممطی عنصه‌اعنص کنط حذ ,عمصحطاس۳ .ال مت عاطه ۶ ولحوطی جصتعره لمصونا اه عطغ کقط معط صمصسط مک 005 جذ علومطاعدد عجناعاگ عد فعصوخصصد عحه خصزطانی 0۳ صوناعالم فص کنصخدمدم مععص وهی ,عتاعملهنل مارد عاراه مزع و[ ممص‌اعزی عط ده (2021) خلسمعکمد دزطمطع۷ سوک قصه معط منطنوه۳ ,نوحمصصمطه/2 که نید عط 1" عطا دز نله آهن 16ص معط 0 مطد 0 که خصنوم "فعسمعطی مه معطکه فصه نحعاه/2 ح دنله کو هصه آمتاع1[ماصذ رگد اه عله 10 ععسطی حذ وعمنلمهه 6 ی ناه آمها‌علاهکصا +صمناه له که فنجه ب 6 و فاصع نو عط که عصه دز (۵۳1۵ عطا وصه 6۰۵ مئلهی) ععصانه اه درد اه ععل1مطلا هصه و دم م10 وصصن هم مصمصه که حعاد کعناعنها عمط ععط مامح ,قاعسمعط آمعنانه م۲ عصن 2600 ,1/0۳60 وفله‌وع عنامس‌فمم وصنلنزه۵ ,فلز لمفناه‌م وصاصصهع ,عولط وهی محمتحعطط کصعلوص دز ,5عع1) فاد وصنگسعاه ,عصوخقنلصی مدمه جه عصنعه60؟ روعومامطل عم لمصمناه‌ له لمنفود فاصم حتعاحی طودمحط فعسنلم< عط ی لفط ,فعامفمصضسم دنحعاه/2 که عصه‌نای‌تامصط #عععنا (2020) له که سعلصعطه‌ز ,6 طذ طکنه هصه عع14«ومصطل ععلنا مومطاعصد روط فععنامعی م6 وصناعهد که عامفوضم عط 1 +عوملاه؟ هد وخلمطاعط واه له که عامفمصم عط 1 .رصمنا‌ معط فصه ععصو‌حعام منطعلسقط قصه وله ,نان نعصو‌دری قصه ع هو [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 7 | رع‌مامنه50 لعده‌نا 54 که لعمسه‌[ صعنصوعا 1 ات٩ رک عحصتا۵ 1 عم مط عحمط لک هنت نطتوصه ,عمط فصه دععصسه ۵ عصنصنمع کردم عععصند کی صصناه‌نام ند ۲و عامفصسم عط1 .وروی حذ ععمولومصد عصط فصه ععصمومسه مزونه معط آعه چ عمط امد روکد 5 دز ماع نز۵۳0 مضه وصه عحصنسی که صونعکگدص وک‌ک دنه کلم او و14 ومصا عون عصناه ۳۵ 5 طذ واصنعایه فصه تعنلهط وصنعمعوص ودا) مععص‌سه 0 قصه له هصتنطه که علممضم عط 1 (و‌ع نت۵ فصهتاعه جذ ددعصایگطبی فصه توافعصمط) ومع ما هی عصطعم و که عامفصضسم عط 1 .ومع .۰( عطا ۶6۶ صمزقه یه قصه تانصسط او عنم عط واه نله مععصدود تدای کصه صمنعی‌عود ۴ فصمنای‌ناموصذ عطا کم (2020) حعصط م۷ فده طمفواذ نصصاسط رو وطوواطل۸ ,نصنطه‌مطاط وه صمنای‌ نسم اه معاممعم ومع طکنه وصسنلعنه‌مد مصوفضنعه‌موصنگاهد مصوتاعص ملوط نع ملله؟ مه وعمامصه‌کعنی غط بصصتاهاعنادد وصه مناد راتس ,م26 عفن نامع ,ععصداص 0 مصنامانط هه مخصصصعصگ لد 0 دعس وتونم ,فکعصطعگاه وصنلنمنه مصناوس‌داناعل وخصمصصگه امد مصصناعآوم علاط فعاممصسص کستط خی کععصم گنل مس توص عصنع 109 +محطله وصه عصصناعنل عصصع وصه نت۳۵۳ جز نامه طلغ جمتاعصصی حط (20117) طافعصمصوعاه ۷٩ وصه تعطه 1 وط ط‌جمعیم< عطا که کالبید عط 1 عصناع؟ مصمناهحله فصه ال ۳۵۵6 ۵ ط عن عطا مه یه دعتععز تمه خطوتمط که لممطی دنجعاه/2 که واندع مد عطا رفننانطاه "معط فصه نامه جع 6 ععص ط و رک و00 نله کعده 60۳ عاطنفدو م۳ همه 6۳ ومع عط وصه ععی کتامتصصیه وصه ۳06000 ,0۳366 وه 1/1 اه دومطاعحد آمصوناه‌حه کصه کلعمع ,فعامتضم عط فعحعصصی (2016) نصمصطه‌ا ۹صه نتقط6 متعطه] تلو عطا ععلما مت دعس فص نامه وصه عنطاه لک وع مدمه عمط کز ما1 خقط سای فصه هعی۲104] آمتاص‌اکنن وصتوصما دوف ول نعصی صوو6 1100 ,110069 مصقط که که هط وصتطاعصهنه5 ععلعمه وصه کل عمط او یاه ما6 جه که عاقما تمه عط دوع عصیه وصه نام که لمع خصماه صرص دمح عط 6 مت خی قصه کصمتتفصمی وه صصناکگکه ,عاصوصعه روط وصنووع1 ده کبه6؟ کومطامد لعصمناه‌ له دک جعاه/۸ .وصنلوصماعولوس نی عامنلنه؟ ۵ ,وعاطحوم هنال ماد ,ععصعنوصی ینعی روصنط‌مععم 4#ممع ,کصحصطتصام قصه خصع و دامع ,فک لوط فن7 بصمنا‌ع< وصه ععصوط حص ۳ ردنا مسا منود م09 که ع10 مطعدم مر کقط عصانا 0۳ ینت۵ مصوناالعدی مصهنای‌کنسم امد مه صوناه‌ اه لد وصمنا وم علاعصن فعاممصم لمصمتص له .عصقفستط خی مععمو یقن سونو وفصوم۳ فده همقل وهی فعمتاصمعطنعصت نون ,ععنفنازه 0۳ فتط صا +عصععصی اعوعطاه قصه 0۳۳۵ عنط وصماعولوه وامععل مت موم و 0۳ اصماح وط و کل کذ و از و۲104 آمنطاممعمانطم هه که ملعم عط فصه ععصنلفه عط وصتصله 0 ام عصفعد چ ععد کعستطع1 لمنطموعملنطم و16 مزع ماماده ۵ نله مصوناحه اه جمناع؟ عط فصه فدعص وه ۵۳ وله و3 قنطا دز متفه عطا ۵ عدوناناهد توص و که خصنوم عنط حص۳۳ +کص نها مکح دصکی لحتقنصذ حذ ۵۵۵۵ عز مطصتامصمعاوه بکمجکوژ لماصه مه ج0 کته عنا‌عزطاه جه وله۲ کعاعمغ اه وصتصم 0۳۳ قصه عکنا ‏ فعععز حفعط کم طلغ که رصح مخ عطغ هط موجه جح مضه کع جر سح حعطاه وی هه عوجر (2014) سمحصه16 وصه خلع0 1 عط حصووم عنط اه عم جز وصه خصعصعله معععاه نله فوصه توص ,لعصونت له مس لو کانحعاه/1 حز 4 دافت عجرم ه ماقم وا امس وصه ومع عط للم مغ علععمعم حعطغ وصه موعلله صه روط فصنص دعلی + عط صعدوه آمده‌ناه له عنط صذ ععصعلنه وصه غصحصطعتصر وکصعصعدسمعهت که کلعلو مد ععسط مععت 3/0 ملعصی ها عفص عطا وصنده‌ک ۳ او ععصما مر عط هه حل‌وعکم ۲ و عسلود0ه (2011) تحملطم/3 فص فدوصتصعططاهگ ,نصعطه‌ج۳ نصنطمصصه۳ ۳ هدع ۵۳6 وصنده‌کم ۳ عجنا وصط وصه نامع ۵۶ کرو ۳۵ عقط فعوداعجی وصه تحمعه16 حط عمط 4ص عامصتلی عط 1 دنله که ولعظ عط ص وللممعجری ,عاطمتصلو دز غامد لمخصعیه معط قوصه کصعصصم مله 46 صفصتط عنلعمصاص عط فصه ما۸ مت دععسوعد وصه کععالکصز لمعصعی ععنطه ما عز لاخ او صمناهله عطا حذ همع 10۳ بکمعا مخز وصنوادم؟ فصه عحو‌حص عط که صمناععی عط ده صمناعا< فص صمناعاممصخصی عحه معنا‌عزداه و اوکنانطنعصه‌مری ول ۳۵۵ وتا ناهد قصه سم موصنده‌عد< فصه وصتلصنط علاط فعاضم لمصوتص له 20 نهک -گ1هد نی ج ۵110 ما معط عطا کدی آمهعااهکص اه عصصع حذ مععصم یقن من توص عصناع ۳ 6 که طعبه دصوناوعنامصطذ خصعوععصی عغز وصه ععصفوجوه کم ععصماسومصرص مصواغلعصی مصوناهحله مهد وصه وتعطو فصه نوی علسه 0 کمعجی۳ فصد ععصنلطاه وخصن‌ادگنلهد ,1006 فصه صهمناگگکه موصنده‌تاهنه عط 1۵۴ عصمنای‌نامص لمدمنادل» عکز وصه وصتلاصنط آمعنانه جه طععی و حز (2018) ععمتط فص نفحلوحلمطک کوع ۴ ۷۵۳۵ فعامفمصم وصوملام؟ عطا خقعطا صمنعاعصم عط ۵ عصی کرد آمدمنا له او کصحصممله 10 ۲( 20 نام خص و۲۵1 صمعصسط هنعط ,عتعملعنل که جمنامصو دح عمط کو واف نا عز هط عقاو مر 60 2فمطاصصه عز صعن آو‌طامای وصه کوصط عمط عتعه عفن معط عصد5 عط ۸۳ و1 رصم فصه [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 2 ,1 تعطاحست ٩ 5 عجصتاه ۷ معط 1 ماخ وصه نصسطز و حصونای‌نام‌ا لحصو‌م 54 او صونای‌نام ۸ | 208 عطا حذ وعاو وم معط دز مومع هنود مغ یدمک فصه کمک متخ وکصوتاعاع۳ ص۲۳۵ .ععنا‌عزحاه هدنل رطع ۵ اه غامد عطا 6۵۶ کش .عون عز فممزدعبه‌عنل ععقله ومطاعمط عشط ام عصع ها بصسلنه‌نسیه ۵۳ کتام روط رکصص‌ومصقد آممطی 05 هی لک صصنای نصحصصمی عناگاگ فصه نلمده‌نادد ص۳۳ رعطا بفومطاعد طسو مصصوعد6 مخصمصصو‌عخحص فعواصی نداد فص منود جه تعمطاصمی معط لاه ده صمنا‌عالم چ* علخ (2015) توحمسصصقطمصت1 فصه ملکو‌ططم5 که عکلبهی حل‌جمعم۳ عط 1 عه طلعباه عکنا مود ۶و داععمرعه فناوسه که حصعنفنایه حه فععوط ولنعد عز معط ناه خعط ۵ مطد "وله معط نا که اص ۳۳۵0 .برع مامصعنی فصه وومامندد ,فعمعط اعنسه/1 ونوعمامصطع معتطله ووعیمامع14 وقاصعحصعله عاز قصه اممطه عطا معلنعصی فصه نود عطا ذ حصتعری لعصونتمله عطا ععمونای تحص هصه عم ولهصه بآهعناناه‌م خصماومصبص معط مولع عنصعلهه عط فصموط مدع ۵ بعطه عطا فصه صتانه‌نسه عطا وللمهعمری مه طلباه کصعن‌ای لک عمج صععط عمط دعسمعط نمی مصصقنو0ه صل عرص آهصمنای له لوصه هنود ونصمصمه دز لفط مدرد آمصصنای 0 اه همع فص عط ۳۵ دون مفوصنااهد مدای له که صمنادتن‌نناه‌ دی یددع رصع فص آمددعی اه فعض مععصعط که 36 اوعد نداد ۳0 ص0۵ ولا 1 ,عخص نداد او دنه له م۳۵11 دز حسطلنه‌نسته عط ۶6۶ کدونای‌ناصحط ها وصه نحل که معط ناه عطا عصمواحصه (2011) نفوززدک وصه عمط عووالمطل ۵ دعنت دعسه‌ساد مود فصه کعصنعری تممونخم له ها عصصی روط معط آمعنانی عقط ۳0060 عناق نامه قصه ناه ,عناوم کنط دص ,عمط 1 +فصدرد #صم دک جه و160 46 عناوم وصه ههد وصناموانص منامصس اعصها ۵ م فعحلفعصی کته که لوتمص< عطا دز صمناه له حذ ولصنطا که وم لمعنای عطا که معط وم کصقاحومط #عمصد عط ام عد0 اصزوم فنط 1 بعول1 و مطا هد ععل دم صف لفط وصصناعه قصه عول عمط وود وصه کعسعفتوط رسفصنامن‌عنه حسالنه‌نسسه ما کلوع1 لفط وبوعوامصاعن علسد0 عف ی تعنامط فصه ععصعط رصم و کال 0 ۲و فوععد مصسلنه تسه معط ولمم فده وعدع وه عط قصه فعوماصه 14 دنه عط عصمصه دععص‌ه 20 عنم +صمتعصدموی ققط ۲36۷ قنطا ,فتاه عتعوم او عازدد صا عناوم ناه کم که عنعصم معطامصه عز صصناوعتحدی 0ص جف کعنادزم معط هنود وصه حصملعن جه 16۲ کنطئ او ععصعناه۲ دمن عطا ,عاصوصمی ۳0۳ +فعصنصمطه از بط ۵۲ ۵۵0 0۵ +عاه‌نوناه + وصه ومد ولقصمنامصه که حلعاه نله و اعد حعطاه ععنامد ۲۵ ونان ح ید۳ ,66 6826 و حط عفد دز وصه [ممطی عط که عاععمعد اوعد 0۵ فص له عکنو 6 ناه (2008) تصمعسظط وصه وه مه ول اند که ووععص عصضن‌نازس وصقطونلطونط فصه دوصنصمعامطد عطا وصنامصع2 ماع ملهنل معوصعط مصعف‌نای فصه معط لاه روط ععصو حالص وامععل عن عنام موم ناه عطا خعطا فعل ای عانعن 0۳02۳ ما دز صمناع له ماه ح همع تاد 156 .رده معط اه قبهم؟ نمض عط ععه دروصنوم‌حاتا هه لدن۵۵: ۲۵ ۳۵1۵۳00 راک عسنل دز عصنس1 عناوم عنط صا «واعنمد حذ صمناه تسم ناه 0۳ هنن ماه فوصد مهو ۲و دعع وم عط ‏ خصفعم تواه عه 6ط صی خقطا له جه که 30۵0 کز وعحسع1 و عصو۲ کنط ح6ط۷/۲ .دعیدعز مه و126 وعخت0 0۳0 همعط یه که 060 دز عویملهن عوصقط که هه حخه والهشه دز ۹صه فععصقطل له ععصعط قصه آمصونااصوگصی که علعه از مغمنلنت که ملس ,وطععلصنطا وصناوی‌دانا ددع۳۶ مد ,نموم آمصونامحله "معط تمه فص نحعاه/2 ده فعط‌سوعکمد جصعط هط عحعطا و امط ۸ ۷۷۵6۳۹ وصه عنمصهافآ مه ماعسمعط آمعنانه فص نحماه 2 اه دصونای‌نامص تمص‌نام یه عطا عوخمصصصی فص صع6ط فقط مدمه 5 2/0 که نله‌نهودم فصه کنانطه‌نامرمه عط کلم خز خقطا حذ خصی‌گنصوند دز ح‌جمعیم< فنط 1" +حقامطو جمزفتگد0» لوسطلنه 6 عصنامموی کز صو۳ا وی اه مصوتامعتاحت عصعف‌هه قصه عستصلنه طلعز ۵ عمط ععنمی 10 وآکاداه‌دطاه معطخنهدد وصنط معنص1 مد فصه متفه ج66ط وتامالفه مد عجه ۷۷6 هط عصهتا عطا ۵۳ وه داعتلمنهعمد +عنععه رواخمی ی حل‌سوعی قنط هصاسلودم ,معط 1 لمح تواعایامقطه مد دنو داعم طعنط۷ هت کمصسه عطا جز خصونای و5 لهصمنای‌ له ک ما20 اه نانطی‌ناحرمه عط وله خط حصصقام کماعدادحاه عصنصم۳ 0۳ فصه عصوتتنفصی خصعوسه ۲۵ عامعلد اه طخدم عط ومد قصه عخمتلن‌ه! صی خذ وصمن 20 ۳ آمدونام نله که جو‌قسو‌صصی ه حل جصتاصسزصمه حز حلسوعیم کنط ام فوصنوصظ عطز +ععوصوالعط دنله فصه وه عصمنصنمه آمده‌تاع له عط او ناملس عطا ععمکتلهم! صی عاعومعطی آمعنانیه فصه نحعاه/2 که دصونای‌نامص ۲و دسا عطا ,عولط 1 واه مصص ه #مسعلنعصی کز گاه‌ععز قنط وصه ,ودملصنط حصعنی ۱۹۷ وصه عنصملی1 او ممعلز [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 9 | رع‌مامنه50 لعصه‌نا 54 که لعمسه‌[ صعنصوعا 1 حعطاحصت ٩ و5 عحصتاه 1 تعطا عصنصمعه 6۵ قصه معط مکی فصه نحعام/2 که دصمنای‌نامص لمصونکع له عط روص ۵ هو حل‌جمعم۳ عنط) 01 ۶و عصهونای‌ناصحطط لمصوناو له عط ,قتصلز مت دز طعفط مط‌عفععک عنطا اه عدوم‌سم مومع عطا عصولفعصم) ماه 10 فصه عخومسام ها ما فحعید طک حلمعیم فعنامرمه صه ۳۵۹ وله عنطا ,معط لاه فصه <ه دععستا50 6 عتاطم عطئ لد ۵۹ نصحمصصصیه حل‌سوعیم۳ عط 1 .و مطاعمد دماح جح ام کاز ام عمصصت ص انامه امد که 0عع1عد ۳6 لفط وکتفعر 30 اععا عط هه معط نی فصه نحعاه 2 اه مععلز تمصونام له عط1 0 ی ۳۵۹ قاقل عطا که تو‌موع1ه عط معط عسیی ععلمه 2۵ ممسوی کتاماه 1۳۵۵۵ ۶و عمعلز لمصوناه نله عط جه کعساهد فعطعناطحم 16۶ فعطسعهه دس عطسوید عطا مط‌مقعف عنطا 0۳ ری 1۵ و ال دوعوم قصه دمکتص ری که صاعط عط طخ صعطئ قصه ,دععتقط ۳ وس حز کاعسمعطی نمی کصه نحلو2/0 حامهعدسدم روط حادم فعصنصعی ۳6 کعمسوی عنام عط واه اعد عط صا بفعامههد که معط ام و طاحصتاج عم ,کل مطاعحط هصه ,فاصم وعلدمی وصنوحاعطط وخصونانامص وصه عمعلز آمدوناهحل معط هصه معط توط عصتا وصه و صععلهت معامد عطا فعطعنصظ وصنحعتز +وعاعلای ۵۶ ال خصعفن اکن لاه وعحصتاصی ععع وم کنط وصه مصمل 0160 م26 ماد ۳6۳۵ ارعط معط آمعنانی وصه نحعاه 26 اه حصونانامص وصه ممعلز آمصمنای له عط لد عصنصتصم0 مت نو 20 حذ وط‌وعدعد کنطع حذ خعطغ عم 6 فلحمطد 1۳ موه وصه قح رید عط روط 6۵ مره 0ص ور معله ۳۵۳۵ کصوخهنامصذ معط واعتقمعطع لمعنی کصه نحعاه/2 که عصونی‌تاصصن لمصونصحله عطا ,وکط0 2 نامحطط آمصونای له معط که موی ه عصتصنعاصی معاطم صمعسدصصی ه مکعهاد اععا عطا ح معط 1 دامع آمعنای فصه نحعله 2 ۶و مععلز آمصدناه بل عطغ جره کعساود انم ج۳۵۵] فعتامط وله مط‌جمعیعد قنط 10 هم عمج عط وصه ع م2060 ۵۹ عععل عط ناه فعتصکصی وله عمط فصه کلهزی‌ممد عط کمعلزم مت عفن ۳۵۵ عطا 26 رلهصه م۲۵ ۹ععتد ۵۹ ومطاعحد کندوامصه کی عط وروا لفط مه وصه وعنحه‌صه عط وط 6۵ مره ۳6۳۵ 0 ع6ط مه صمناه له که علود مزع و[ مصه‌تعنی ک نحول260 که حصو‌ناینامص عط خعط ۵ علم 0 حل‌ممع ی عط 1 وکلهمع فاص صمناه‌ له که عاود مزع امصصاعنی کنحعاه/2 که حصه‌نای‌ناصوص عطا که عله< عطا دمطی 1 عاطه] وقلهمع عصنواعصذ صصنای له که عاواد مزع ما مصه‌کنی کانحماه 1 اه عصونکی‌تاصوص عط اه له عطی 1۰ 12016 ۲و «متهعتی عطا سمل ,فد عطا همطل وعصتط صفصتط عط عمط ۵ عنط اه فعحاه عطا عمط ,ذعتطاسز و محد عط عمط وعکت نت 156 ۶۲ علاط قصه ععصی عفد ما کنلنطه عط معط فلج عطا. لصه قاصع50ع[مل ۸ لوط ععصودی معط عاطمت له نی همطل فصه ما00 لوق ۵۱۲۵ 240 ص2۳۳ ,مصصتاه له کاعده که ععسای عط صز وانانطنعصه‌دری وصله ۲ :م1 20 0۳] ۵5 تعصص عونمم وعلهد اوح که دومع عط خذا ۵ دنله من وطم 0۵۳ نام له آمخصحد ۵ ناه عصف وم مععصد ۹ جرد تصکا0 0۳6۳ ااسمم وصه معط عطغ ص اک اهلد هد خصماعصی +عاهنو 130۳ عصاسندعل وصه صوناندوم داعده همطل ,عع11 مدا ناهد مصعای لد :می2/0 [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 2 ,1 تعطاحست ٩ 5 عجصتاه ۷ معط 1 ماخ وصه نصسطز و حصونای‌نام‌ا لحصو‌م 54 او صونای‌نام ۸ |210 عصندنه< واه ,کاطخوم فوصه کعفماد کم عکتد رعصنطمعدم فص صوتانصمحصل ۸ 66 ,کج مصطعتصام وصه ک ود سامح ق0110 فص فلعلوممه علم در 6 ۳۵۳ خصعص 0 نله فصه فصمعفع1 ومع مصمناهاحعصی فصه وه صمتانطاطذ وصه وه تمعن عتصعنطه نهد رسعصه‌تاهی‌عنل +عاعنو ۳ص بطصفانتکصط قصه تمعن ما عساععم و قه ملع که کم عط وصفاله/1۹ وال ۳۵۵ علاط وهی عصتحنل مصتصومه ما فوعا صنمص عطا عصخنمامه ۵ 1۲6 که طخدم عطا وله فده مدوم ولص معط عصخا‌قاه مزع و[ مکی ک ما2 حد معاممعم سور فصه موصومد 1۵۶ علدمعی خصماومصط دمص عط و مطه 1 عاطه 1 م۸ 1 1۳6 60۵۰ م6 ففعمسو‌عد ۵۶ 600 که حول ومطا عصنحنطه لاه 6۵۳ قوصه صعص عمط عجه ,36 0۶ کصنو0 6120 معط و عحسی عطا حز عاطنعصو‌مری وصط عم عاممعم وصور فصد وفوم ۵۶ فلوم کصقا مر 4 لنه وعطا عمط مداد خطومط اه اممطد "معط آمعنانی که حصونی‌ناصمطط لمصونامحله که عنعولعصه عط 1 20 وصه عم عم هدر رکو مدق 6۵۳ واما‌موید عصونای ناو تمصو‌ناه له 0۳006 وه دعاممصاسم وعلد‌معی وصتلساعص عاواد "معط لمعنس اه عصونی‌ناصص لمصوناه ده که عله عط کت مطد 2 عاطه 1 وه دعاموصسم وعله‌می وصنلواعص اراد "معط ماه که کصمنه‌نامط لمصو‌ناه له که کلی ۲ عط 1 .2 12016 م0 مصنصنی‌کنل هنود وصامصنصناه که عدسمعنل عطا وفص‌هتان لمعنای وطصانه ۳ 00 ری ۲انام 1300 ۳ عنم 1010 800617 عناهت محصعل 2 086 ,دعل ۲00 وصملصنطا صعسه‌کنادیه مخطع‌دمطا او ص۳0 ۵ صمناص‌ککه ووصنصه‌قد۳ 1۵ 1 ,فتعز لمدمعوم فصه لمسعله ,لقود عمفنانه ما ناه عطا رصعیلو 5و 561۲-65 و قلهه‌غمم هه 8 ۱۳۹۳60 نا رصن وحصکلنانی عصاحه 1 ان مصصصم که ععصعله دم ووصاصنط ماه حدم معط ,عتعماهنک عصندن ووطنصد عطا اند ,عالنفاه هنود عصناه له ,دعتععز هنود شنک وکنام م۳۸ تا اعدعع1 کل مط عمط متام وصه عصنو دس معحت اعد مطکتض عطا هه مهن 1608 2-4 ۴٩ فعمرر ععسطا سل عاح اه وله عاطحمل روصنطد فصه ال دعناز ناه و۳۵22 عاندو 00 فص عصنلم خو اس مرچط معصت ۳۳۵ نان له‌طامای عصنکنه+ دز آمع روط #عمص عط عز که خصنوم "معط ناه حدم وفکوساد از 2 عاطه 1 م۸ عباع مهن عز ومطاعمد کصما مرح اکممط عطغ هصه مصکف‌فازی عز عممصخضم کصماو صرص دمص 6ط 1" [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 1 رعوام50 لعده‌تای 54 که موز صعنصوعا 1 جعطاحصت ٩ و5 عحصتا۵ 1 ماه که خعطا فصه علواد آمزعمامصکنی عنودام/2 جعع 56 معنسم‌انصند عمط کصمناهینای ص معطاس۳ ۷16۲۳ "معط مکی لصه نحا2/0 66۵۵ کعن ننک 3۰ 12016" وفعنطاه موز نو ص0۳ عنعقطاصصته ,علد‌مع «#مامصمطوعم فصه لمصمنامه معنانصیی هناهد هط وعغلمعه عطغ جه کتعقطاصصه قصه ,امعم که کنلعده‌دموم فصه طخلوعط آمخصومط حه عتعفطاصصه 61۶-01۵0 کدی وقلع 10 مهم فصه ععنوعصصعخاصذ وصصنص که معام‌مم هصاگنمعدل بنانطاه وصه کدی عصنعمطامصحه فصه غامد تاه قصه هناد متام وصندک‌ اد ۶و ععصمعطن قصه وصتلتطی لمحصد جه کزعقطصصته وکصمصطعتصام وصه کصعصح‌ع هسامح و عخت عط 6 ده نفقطصصه فصه مومع یلهد وم کصعصه و مصنگامی جه کتعقطصهه رکصوتصنمه ار "معط نمی قصه نححا0م2 جع معحمطد کاعجرعه خصماوصوط امه عطا و3 عاطه 1 ما عصنلممع ۸ مس نو ععمطاصصه فصه کعنا‌عزداه «مامصمط ردم فصد آمصمناممص معننصوی هناهد ععد علومع اه عصصت حز هه وصزدهه‌ساه وصه فلع 10 موهص وصه عکهنو مکح ووتونصد که فعاممسم هدعو ,فعاممصضم که فصصع صا +عنطی مت ات ,کح حصطعتصتام قصه خصعصص‌عدمع6 وکمطاعد مت مود ۷/65 بفعصه؟ صمصصصصی 66 ما0 وه ععام‌وم وعلمع اه عصصعت حذ مععصو گنل عحعط ید که + عاطه 1 بدمعجو یقن فعلم 0 معله عنوولمصه عط]" 160۳ "فاحسمعطی آمعای اصه له ۸ ۳۲۵۵ کعمس ند 4۰ 12016" آم توص جه عتعمطاصص صه خام کاعسمعط آمعقای کطط وعلدمی ام تفص فععتعمطاصمه ماه /2 وله عتعقطاصصه کاعسوعط مکی کطط مخلعوع معط فصه و۵۳1۵ معوتعقطاصصته احعاه 1 ,6 عحطنل وصه کح عکد مدای عطا ما وصاعصصی که آدمع فصدع عط فداصت نحعاه 1 4 ومع قصه نموه قصه ععناعز وصتطعناطاهای او دومع فصومع عط فاص کاعسمعطا 0۳ مان عبط بلاعد حعصصز عط که ماد فصه عصع من لاد کعوتفمطاص خحماه/2 000650 0ص صونوس‌طاتا هصه ما۲ وصنه صرمناه‌عنلعنه م5 عقزحمطاصص کاحسمعط عط ده عتتعقطاصمه معط مه عطا خطط وگاعد عط که ونلمصنوسه عطا ممرزعمطصصه نحعاه/2 وه عاممعم سور ومد که دامع عهه هنعط صوتاصناعتل و سل نحعاه 1 0 نماد اه مره حلته لوا معط لاه عط خطط ,و2 لمع مه جمتاعصصه‌اعصه‌ لمصط که ومصخم عطا جه عتعمطاصص جه کععهام خجعاه 1 0۳۵0 عصه‌ا هنود که اضسمسم عط عوعمطاصصه معط نمعنای عطا خطط وطصتاع ده عصه‌ ها معط ماه خبط ,عع 14 مطل عصتحنل عشوعه م6 عستععل عط جه کتعقطاصصه یه ام ه2/01 عمصتحنل وصه معط مصمجط که م۶ عط حز ععصعنه که صمنای+مصعل عط مموتعمطصصه خحماه/2 ب0 16 ه حلعباد اع6 ۲ فاحسمعط نان کا ,عوع1 م1 تنل اه صونندندومه عط وصه نامه گاهد رکخصعصه ملد کععفمطاصم ما26 هه م1۳۵0 ووکتلعدوه ,ععناعدز 0۳ عتعمطاصم جه خام فاعسمعطی ناه خبط ,و1010 60006510 م0۱۳۳ قصه ج توص ج۵۵ ۳ م۳0 ناه عصه [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 2 ,1 تعطاحست ٩ ,5 عجصتاه ۷ معط 1 لمات وصه نصسطز و حصونای‌نام‌ا لحصو‌ 54 او صونی‌نام ۸ | 212 معط لمعنانی خبط وععصعللمعنه اون توص وصه عصع و من گاهد کموتعمطامصه نحعا2/0 اعو‌عطخ ماه ۳ وکصعمص ۲0 مرن لد 0عنلم وخ عط جه تعمطمصصه جه کععهام نما/2 بط ,60 عل۲ه 0 نموه مزع مامصاکنی صه طخ۳ نلعده‌ناد کعوتعقطاصصه تحعاه/1 ۵۵ ۵ وصطع و طک کناممهنادد جه عتعفطاصم جه عععام ماخامع ول لاه 15 واه 4مصد هه ی کلومطاعمد مدونا له اه فععص‌ نام عطا کعتتعمطاصمت نحعاه 16 عصمط عطا عتتعفطاصم معط له کط رطعم فصه صونخصمصلفه. رفن2 کف نو ص00 هنود حصم۳ وصنعسه عومطتعح لمدوتاه له که هد کععص امه 0۳6 ۵ للع عطا عتتعمطمصه عاحسمعطی عطا خبط مصوناعالم امد جه عتعمطمصه جنه دععهام نما/2 آمدونتمعله اکاعسمعط آمعنای کصه ما2 جع عط صمناتاعنل عاطمامد کحم عطا 4 علطم ما عصنلدم۸ که ۱۳۵1 عه نو مععتعمطاصمت ن 10110۵:20 قه عم کومطتعمه وصه کعاممصم وعلومع که عصصعع خ مضه 1160 فص صا .رده دلدمی آهنمد وصه موز نود تلو۳1 عععمطصه کاعنسمعط نا خطط وقلعمع معط قصه و0۳1۵ ماه مه تافص لموصذ که ومسم عطا جه عتعمطاصم جه فععهام تحعله/2 ,فاصم که هد عم تافص هنود گم جفسوضسم عطا عععطامصته معط لعنکی عطا خبط ,رصمنامصد فصو وه ععصعلاعی توص مخصع و مصمص ای کمعتعمطاصمه ما2 ,حلومطاعد گم عصعع حل بصع صصه کصه تحصعف‌ناسی وصه صمنامصصهآعصو ی هنود ععتحمطصصصه کاعوعط آمعکاسی خطاط ,عکسامکنل خصعمص وحن هد 00 مدز و ما معلده حز موملنط عصوس‌کلنل مه حصونی‌نامص امصونای‌ له عم تصنصعه ۲و ععصماومط عطا فص ۵ ۱۵۶ ۳۵62۳ کنط اه عدومرسام عط معتصصوامر مخ معط نو مومع بط میو نها عط ۳0۵ص 6۵ فصوناج امد م0 تعطغ عصتصمیه وصه کصطو 36 "عا معط لمعنای فصه خحعاو26 او حصونای‌نامص تمص‌ناه له عط ص11 مزع و[ مصه‌اعنص 5 1/10 حص ,عام عم سار وصه ومد 1۵۶ علدمع خصما وم دمص عط وت مطه 1 عاطه 1 ۸ 1 1۳6 6۰۵۰ ۵ دفعسوعد ۶و م6 اه عول 1 ومحطل وصونطه لاله ۵۶ فصه صمص عمط 2۳6 ,16 که کصنوط 20ع61 تعطا که عدسی عطا حز عاطنفصوجری وصط عه علممعم سور فصه وعومص ۵۳ فعام موم کصما و مر حله6 ۳۵۵ ۵۴ دوصتوصت؟ عطا مت حملنصند عسه کوصنوط عفعطت وقتو۵ عحصوک ها بحصملکن 0۶ کم عط وصتلله سوه 1۵۳ وه نصنطه‌سحاط ,(2020) له ۳ نسملصعطهز ,(2021) ماه نومصصقطه۸ ,(2021) نصمطم وصه حعحصطک‌ططاع 10 نو مصحصمط1/0 روط تصقطه‌صم۳ و4صه (2014) نس‌عصه/1 وصه خعع۵ ۷ ,(2016) له +ه طعطه7 ,(2017) طفعصمصصماه 3 وصه عطه 1 ,(2020) له عط ,۷۵۶1۵ عط ودع همعط تمحطل 6۵ عاممعم کععتحص دس تحعام21 معط وعوسولص ۵ط صی ۳ .(2011) له ۳ تصمطه‌و۳ ممگده معط عط صه ۳1۵ عطا که دنله عط که عسط‌نم ه انم عط حعطغ وکعتطاسن دمص وصه ع دنه عط که جماعی عطخ ح عصن مد که صمناص عم مازصعل 16 عمط فص کععد5 طلو معط عع 16 ما دوع م6 امعم معط 0ص عطا عمط مععنله‌ط 176 معول10«ومحطل عطنل وشطدم درد فصه +ععال کح و۵۶1۵ مکعللکط عناعتامط اه صمناعسنل قنط +قطی عزعهط عنطغ ده عز خز وصه مصصنای‌گسام عصص حیتوسط عاطاتععوم عز فصمفتتط و ععجوکی معصص عط او صمناه‌تاانی بصفاه 60 معصص وصه ماه ارام کومطاعمد قصه کعاممصسم وکلدصع آهصونته له عصماله:< معصناکده 116 .مهد هصه ععهنو عمط ووونصد او کال[ عععط ۵ععممر عم عط وفعاممصسم آعصوناه ۵ 0 مطصن هسام هد رصن فنص فصه روط ,عاطنعصه‌ ری وصناه] ععلنا ماه روط عولاومصطل عصننل که طخوم عطا هزوم رنه معکه قصه معصصط عتعنطه وخصنه‌اع له لصه حول ومصل هد وکععدنه عامن نحص که نت20 1 که عمط راو حعطاه م6 ناه فندم عمط عط مصوناخصونده و۳1۵1 ۵ فقط صمناه له عنط عه حمط ک۸ر دی کم فعمل قصه فال وه ۳۵۵۵ عاممعم سار فصه دومع که عصنصن وصه صصنای له عط معاو ده عط ععطزد جستط م۲ کالوه دمص عط ,هط قنطا 0 .56 عم مه له مغ فععنصطا ۵ط م6 عع همطل اه صمناندند وه عطا «عصط معط قصه ععوخصت عطا که موی عطا ما دععسمعد عاماناند! ما لدم حز عولعلومصطل عموععل ۵ ما ۲و 1100۳ ٩ عمط فلتمطه فوصناهد مصسنصنوه فصه لمدمناو له ,36 که خصنهم عنط حصم۳ معط 1 مصصنای‌گسم [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 3 ]| رع‌وامهه5 لعده‌تاع ۲4 که موز صعنصوعا 1 عطاحصت ٩ و5 عحصتا۵ 1 دنه فناومت وصه و سمطک آمصونغص تحص حصع1 وصه دعبسن آوومم عسندوعه صی عاممعم خقط م5 عنطاه عن هط م0 عصندد قصه صصناه‌منتوم موصنصه‌ناکعنو عجناعه وعحشنط‌سفد فصد مطلنط 1 ولوط فصه فنص طعط مملهع4 ما [هداه‌اع نهد دز آدمع کصما و مرح دمح عط وفاعسمعط آمعنانه که نگ خصنه‌م عط م۳۳ ,2 عاطه 1 نع 6 ی ع۸ معتوملهنل وصنعدد کز ومطاعمد کصما و مر دمح عط وصه حصعف‌نای عز عامفوصضم خصماسو‌صطذ +حمصد عطا وصهنانل ماخه‌ططاه5 ,(2018) ععتع۸ وصه توح مطک روط حمعع که دوصتوصظ عط طخ عصنا ح ۳۵ خصعاعی عصود ۵ دوصتوص ۵ حق 1۳ .(2008) تصمفصط وصه وصو عم فصه ,(2011) نفع‌زنمک وصه تحوحعمطگط «(2015) تفع معط م ص26 وصه وطکف‌نانی ,ذفع مس هناهد که حعباه موز 0 1ععی0 16 کلدمعی تعطا وصنصتماوه جح معط آمعنانی خقطا 12۳6۳060 عطا ۶و سوم عه کنلممناه فصه ناه فععلنعصیه فص معحعوز منود که عفوننی فصه وطلصتط-ع۳ معتعملهنه ,6 ۵۴ کصزوم حتعطی حصو۳۲ بکعتوعز وم قصه صفصتحط ,لعن‌می ,دودعم طلغ لمعل مت ععطو ورد هصمته ت00 معط ح موز آمعنناه‌م قصه منود لسطلنه عوتاعص توعطي روط کز عقطغ وصه کصماو حرط عز عکنا سم صععناف ج عصحه 0۳ وه ج ول 6۵۶ ع ۳ ه مه عصنصنی وصه صمناه 6 عصناعنه عط علنعصی وعطا ععصند وصه عا آمدمت له ۳0۵۵ 8ع معط مادنا ما امعم ددم وط 1 بفععسمعت کن صهناهنهند خصسه عطا او صعل‌نانی مصمندک 000۳ آمنهه؛ ,عاینصحصصی م۲ کنانطاه عط مه طعباد کامععصی طعخصی علدوی لمصمناوحله عنعط 1 بصن عحه وعط صمناههند عط) موحرم آحمونم له نعط 1 مععممطل 6۵ اناد عط فصه ,کطیحمط اه حص0ع۳ وصتطعص‌هتان لک سهنانه؟ ,عالناد ۵ ۵ ععصعند معلنعصی وعط فصه ,لهنومامنهه دز ون فصه ناه کلسه 0 ومد معط ملس ۳۵۵ .ادنوه عع عمط او کدی عط که نی فصه عحوملهنل عععام وعط ,عنعه‌ط عنطا ده قصه وعناعزطنی فدص و6ط 1" عصمتنلوصیه هنود جده معط کتط ع امعم امد عسه عصنصنو وصه صصناه له ,16 که خصنوم سنعط دمرنطعص‌ناهاه ی عط کباه عسسع ما ملعط صی طعنط ,مطاعصد وسنصه1 ۵ مه ماج عط وصتلفم + علنط موصنمع1 باقن لاه مصصناهم ناهد ,کص تام فص کصعصصع دس معط که فص امد 0660 قدص توعط 1" .عل مطاعحدد هدنام له عط حذ فطل صمصصمی عط عسه علافاه مد و وکتلمصه‌ناه۳ این حصمصصی ع هه 116 6۵ تمط ومد طکن عصل حذ عالفاه هنود وصنط‌وع] ناه فصه نعاه/3 روط فعسحعطد فصصنای‌تاوصذ لمصونا له که داعععد خصعاسومرصط دمص عط و3 عاطه1 مولع عنطاه سونو عصنعمطاصصه قصه علدمی «متمحح-محل ردص فصه هنحص وعنصوی ععه علدمع اه فص صز ماعزمعط1 له جده کتعقطاصصه حه قوصه علع 10 موعصد قصه ععمتوعمصعاصز مصنص که دعامفصاسم تنعل فعامتصضم که فص صا ۲و عواصه 20 علمم وعطا ,حلمطاعد ۵ مد ۷/65 قمع صمصصصی عطا عممصهه 06 ما0 معط 0 32960 +عصو‌تصتمه که ععصعطعی وصه علاط آم سح جه فده قصه خصمصطعتصام وصه خص مصع 60۲0۳2 ,قع‌ع دنل تعطا ععنم‌ععل وقاعسمعطغ آمعنای قصه خقاه 1 عصتصمعط وعصصی حلاوط کقطی وعوولصن ۵ط ی کز ,کعصت 0 مدمه ,خلدصع «مامص-مط عم فصه لمصمتامحه معخانصیی هناهد علاعصذ وعطا .۵ عم معناسم‌انصنه ع هط ۳6 کصوناقاه ۲ معط وصه صوععم مععآمی عط وکناعن معط نلعصم‌عوم عطا مطکلعط آمخصصمد رفنطاه م1401 -گ[ه5 جه عتعمطصصه ,16 مونصه وصه ععهنو عمج ومد عط که حمام‌وصضسم و صونای‌گندعمل عط وککنسی له عزمقطحرمه قصه کم مصطعتصام وصه خحصعص‌ع سامح وکنانطاه ده کزعمطصرت وغاود عنناعه فصه صصنا حدم مصناه 0 فصو تاه وصه خصعحص ام مرنگاهه وفصمتصنمه که ععصمطی قصه عصلصنطی آمتط اجه کصصعع حز م6 تاه "ماعسمعط لمعنای وصه ما14 او داعحعه ع نج نکنل عاطعع مد دمص عط و4 عاطاه [ نحص مطه ک۸ "معط آمعنای کخطط وعلومی عون توص روم ححعطاه فص واوام طاوط جه کنعقطصصه کنحمام/1 عجه لمع ۶و اانامصنونده عط ممرزعقطاصصه نحماه/1 ,فاصم م۰ مود 65 «علهمی آهمه وصه توص و۵1۵ حه عتعمطاصمی وا معط لمعنانی خبط ون همکد آممصعاعی ص ی امه کصو لمصکص او ومصضم عط فص گاهد عط ۲و لد ۵6۳ جمتاعمده‌اعصه آهمد وه ومصضخم عط فصه عصصوگعد آمنمد که نموه عطا جه کنعقطاصصته عط) عطخ وصه ععصعلامععن من توص وکصعمص رصن اه جه عتتعمطاصحه نحعا2/0 وکومطتعص کم فصو جا واه مصوهعصه 0 وه وتعصسه عضو هنود جه عتعمطصصه جه خام فاعوعط لمعنای خطط ,عدسوعنل کصعمص رصن هد نامز مادص ععد معط ,فعسملنصند عط ععنم‌ععل هط عولط ۶ط ی کل رفونفط عععطا ۵ میم 5 1/۵6 [مس4 توص وصه خصعصه ناه فداصم ما20 ,لع 16 موفصد عطا ۸ علعمی که فص حخط مععصو اکن و166 عنم مدز عمط ۸ بصمعصسه‌عص دعنعوز هنود جه تعمطمصصه عط عععام نی خبط ,عام عم او دنله فعناس خبط رگلهد عط او خصه متام وصه نام عطع او کص ما۲ وصه خصعححه امد فمصتا وی 2/010 آمهزسزمه قصه آمنوخقصد ما عع توح کنیع ما3 ,خ6اممصطحم وصنلسدیع 1 «دععج ده صه عمط دوه ۵ عمط اه صمصننعند وه صه ععل 1 مصل ناهد وگاعد عط که افتحعطاده عط ده عتعمطحصه مععهام قصه فعاممصسم [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 2 ,1 تعاس3 ,5 عجصتاه ۷ معط 1 لاخ وصه نز و حصوخای‌نام‌ا لحصو‌ 54 او صونی‌نام ۸ | 214 2/0 ,عمصصعط ۳ بعموعی صطلنه‌نسه وصه عسعلنه فصه دعاسم لمسخعصد عمموولوسد نی عط کط ۳اه 10 معط ناس خبط فاگ عباه قصه معصص "علمو توص بوط فعصمده صمناجحله که دعی وحم عطا مولفعصی اتاه‌طه عصطط وصه کععص کمن که ععفنانی ما عصسنمعه مصکف‌نازی فصه حصعنلعن مد که کدی عط ح صصناه له ماه/1 گذ مه ع 1۳ مدق مطرجه همه وصه جوتمصتصصل حص۳؟ وعصناوی‌طنا ععدسمعص وعط 1 نامه فص 20ع 61 وصناعنه عط علنعصص کعناسی عطا خبط ,ععص امین مان توص له قصه ونانداهاه وصه ععمعم ح عصانا ماعع؟ رنه وعصط وصه جمتعدع ره که صونامحصتاصی فوصه ععصنلعحاه وطصتاعصتصصل عصف ۳0۳00 5۵۳ ام ۵ قه عصنصنه‌ وصه م۰ ۳۵06 5 هدس عصه‌نا‌حشاعنل عطا او عتعهط حنعصد عطا دز عولط دنحعاه26 حذ ععصساکنل لمخصحصعف؟ کنط]" ماه حذ فعطو مره عجتقانصوی فنامه ع۳ه ععط1 مصمناهله گم دحمالنم فصه خحصوصهصی صطقصد معط ت16 نموم عمصسصت جح حول عمط او عوصدد ع0 ج عون دم عط کمط مداد حعنط وخصنه‌ م16 هنال وه کصمنامصه عجناندو‌م ۵ صصناصکه موم 1/0 +عع14مصطل هنود جه فععیه6؟ لصتم معط آمعنانی علنط دم نی عطا علنط کم مصصو‌ نت1 ومنسس ه کعدومر دم فصه فلع عهنهگگله عطا حذ طخلوعط لماصد وه عنطه آمده‌دوم وفکنهه کانامده‌کومر مععص فدص عتعمطاصه فص عاممعم که تلع نو عط مت صمناصااد ما وود مصصناص وم قصده انامصه‌ناد ق‌کص5 16 ونکت معع سامح اعاه2 نس[ صا معکنا هنود 06ص نامع هد عای 000و معط ناه خطا ,معط ومد صه تحص وصه وگاهد حعصط عطغ نت۳ مه عالفاه مهد حص‌اوم ما نلنطه عطا ,عگنا ههد ۶۵۶ سوم وصنطعصعنانف عصنمملهع04 کدی داعده ععمد حصعطغ ( 6 معغعن مدعه اععطرعه من توص صه عتقط کصو‌نای‌نام مدای مفنعاه2 ۲۵ نع بصع صا 7 ۶ 2040 ,6د نت عط او «ماععی عط تمططل مت ,۵۳1 عطا تمطل ۵ مصقص م6 2۵ صمعم ه علنی وعطا که ععصودیه عطا عصناه له او صمناعستل عط ‏ خصححصم ملع 10 که دععمعم عطا معط مع ما تعلمه ح معا [۵ 0۳ وه صمنای‌تنسام ,36۲ که خصنوم ما20 جا «ععل توص ۵ عحعطلد مت وگ حصص حعتاوسطا ععصاقنی عط بلجاهد عطا که واصعطاه عط وصنعمطاصص علنط فصد نله عنم ععصلعم عم ععلم کصحصوصنا۳ ,اط00 6 "عاعسمعط ماه ,11006 تلوم6 ما فععص‌عد عکنطه ما عع عمط که حدم عطا عوصححصصع۳ عاممعم عاطاهن و5 وصه ناه روصلنط-ع ۳ عفن ما عنصصنای له کو صمتاع عطغ وصه اععمرعه هنود چ ععط صصناع 0 عنل ۶ کز صمناهدله که ومع عطا ,معط لمعنای ۳۵۶ .وتافص‌ناود طا فعامیه کسنده عناوی محصعل ه 5 عطا عتوصعطل فص نود عطا وصنصسوگ مصوتاعصنصول حد۳ صصنکوعه‌حانا ,ععنصحل که م1۳۳0 وکتاهنوه فصه ععنا نز کصعسه عطا عمط ما کاعتلمنعمرد ناه له وگ کصونی‌ناصصت لمعتاعوم عمط ی ععلهم ع9عط 1 بمتو کتهاد .که 6 0۳0 آمصوناهجه عصتصصمام 6۵۶۴ خصنوم عوماصه ج حصعط اه قصه کععصما عون علوس۸ رنه نصتا ودی۸ عنصعاعا مصصنمحل‌ت اه حطممدمانط۴ که دنععطع لمعما مل عط جح صععلم صععط فقط علتاسه کنط]" عطل ممعقم ۲ عطل فعماعط مط متفه فصه دمعن وه عط مت مع علصعط آمنعجه وصه مطصه 5۳ [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ] 5 رع‌وام50 لعصه‌تا 54 که موز[ صعنصوعا 1 جعطاحصت ٩ و5 عحصا۵ 1 وه ۳۳۵۵۶۶ اه عوناتی ج +عصونای‌تاصصط لمدمناه له عاز فصه معط مس .(2008) 26۰ نصمفصط ,۲3 وصه م10 [صملد۳0] .145-175 :(3)+4 میت جه حطوسوط 7 ما۵ رو تمس[ رام 05 ک وی عطا عصنادعنای ۲ص .(2020) 26۰ ملوسعطی ۲ نوحمصصقطه/3 ,263 سعلی7 ,1۸ نفوطمعها< احقطلهظ ,13 +دمفخهاه 10 ده کاطوم 7 0٩ 1و سم[ راومه مخحمصطها2 حذ "مکی" که عصونای‌ناصط آهصه‌تای 00 کدمنای‌نامحطط ۹ص رومامصصخعنی نس .(2020) 36۰ تمصط 10 ۷۵ بش۸ طدعها٩ نخصصعت ,36 وطوداطل۸ رز نصنطه‌مطاط [صهند۳0] .11-33 :(10)4+1 نت۲ طملا۸ جه0 عه‌رنسه/ بت بصوتاه له وم 10۳ 2/0 جح صوخنده‌مر فصن که صمنا‌صمان .(2011) 2 تحعلطه/1 ,36 فدمصتصمطاهگ ,۸6 تصمعطه‌ه۳ تصنطممصه۳ [صوند۳0] .171-184 :(17)45 .طجهع ۸ ومنصومما قصه وصنط7 +حصونای‌تاموصط آهصونای له ککز وصه تحمصکه/2 قده‌ناه‌تاصطط هاز وصه معام‌مصسم آمنزعمامعطا دنس .(2020) .۸ نصه‌عوومطگ سنصش ,ات5 نحعل۸ با سعلوصقطه‌ز + میت عتصولعا دز م۸ 1و لمسمل عتفهنک «(علومطتعصد فص فعامصضسص وله لمصمتمصه ح لا حصعنصصع 4 مدوم ام عصونعقوصسم؟ لنطموعملنطم عطا اه وله عط .(2018) 2/7 عععتعط بط هلوح مطک 60 حز ۲30 قنط که عصونای تاصصطط کناصوطط لمصمناهحله فصه 05 5 فعمصص‌طق۲ یز ده فاصم [صهند۳0۳] .711-730 :(ع1906 [ه60م12)5 منک لمدمعمع ات جز همم 1و هس[ عطا 1۵۳ فصصنای توص ها وصه صصناه له ۴و معط ماه عطا حه عتعولعصه ۸ .(2011) .526 نفوززدک شا عمط ۵۵ منطعصه‌تامله عطا وصنمولمصه فصه وموناههصا «(2021) با تصقطمظط ,13 حلعصطف‌طعطه 10 تومصصقطاه/2 1-0۰ :(13)49 0000۰ عون و۵ +حع فاعم وم آمدمنخصهحله دنس وصه عصونعوصم؟ نع مهن عطا ۲اه مقس صصی فصه عندولوص۸ .(2021) ۰ نطامطود ۷ موسیگ بل۸۸ همعط بش نطنود۳ ,۸6 تفمصصعطاه/1 عنسهلعا 1و مسر معط نی فصه نس او عن ۶و خصنوم عط و صصنای‌ له او علواه مزع مامصه‌اعنی عمطتعطا 110 مخ وصنل مه ناه رصقم فیط 0۶ جونا 0 عص 0 2020(۰) 31۰ حعنلووزدک ,۸6 نصنط خصمتعصصه ۸ [صهند۳00] .51-72 :(27)1 مجمعصونک لممو‌عم 1 تمس 05 "مصومل۸ هه ۲و سمل[ راوه) دنله حذ معط ناه هه عط .(2015) 24۰ نومصصمطمص 26 م۸ ملخق‌ططامک دز جلعجهع 0 1و سم[ راوس بصمتافحله جه تحص وصه ژطوعم۳ معط ۸ .(2017) 3۰ طکعصمصوعله ٩ وطی نمعطه ]1 عصنصنه فصه معناعزاه ,کعامفمصضسم عط وهی فصه وصنصماعط .(2016) ۳۰ نصمصطمط ,ل< ختقطی رز خعطه 1 ۳ لمدس ۵۳۰ کمصعاه2 حص0؟ فعاممحم آهعنومعدل کم مود که وفتهه ۸ .(2014) ۳۰ نسوعصه/1 بش۸ خع0۵ 1 [صملد۳0] .127-142 :(5)18 مها هه عوهمسودما م2 دز رموعلناه هط [ 2022-12-12 00 ۴ ز .زو ز-موز 2۳۵۵ 320102060 ]

Purpose: Rumi is one of the Islamic thinkers who have presented its educational ideas and implications in a coherent way. Therefore, the purpose of this study was identifying the educational implications of Rumi and critical theorists and to examine their common and distinct aspects. Methodology: This study in terms of purpose was applied and in terms of implementation method was qualitative from type of documentary. The study population was all published sources about educational implications of Rumi and critical theorists in the last 30 years, which from them 20 cases from various sources by purposefully were selected as a sample. For information collection were used from taking notes method from sources and to data analysis were used from data analysis method. Findings: Findings showed that in the educational implications from Rumi's perspective, the most important goals for adolescents and youth was human cognition and for adults was to achieve the status of knowledge of God or nearness to God, the most important principles for adolescents and youth was responsibility during its education and for adults was companionship and the most important methods for adolescents and youth was advised and preached and for adults was to walk the path of wisdom. Also, in the educational implications from critical theorists perspective, the most important goals was educating the global citizen, the most important principles was criticism and the most important methods was using discourse. Other findings showed that the most important common aspects of Rumi and critical theorists in terms of goals was drawing cognitive, emotional and psycho-motor goals and emphasis on individual ethics, in terms of principles was classification of principles at macro, intermediate and micro levels and emphasis on self-evaluation and in terms of methods was the use of encouragement and punishment and emphasis on seminar and exchange. Also, the most important distinct aspects of Rumi and critical theorists in terms of goals was Rumi's emphasis on individual goals both worldly and otherworldly, but the critical theorists' emphasis on individual and social goals only worldly, in terms of principles was Rumi's emphasis on the originality of the soul and the primacy of inward evolution over outward evolution, but the critical theorists' emphasis on the originality of society reform and the primacy of society's transformation over its own evolution and in terms of methods was Rumi's emphasis on self-construction, individual excellence and internalized discourse of self-construction, but the critical theorists' emphasis was on transformation, social change and critical discourse. Conclusion: The results indicated that educational implications in terms of Rumi has more individual aspects based on growth, perfection and nearness to God, but educational implications in terms of critical theorists has more social aspects based on society reform, citizen education and change of current status. The mentioned results can have practical implications for experts of education in order to improve the current situation and help them to provide a suitable perspective for designing educational programs.

343385

در حقیقت اندیشه مشارکت سیاسی عبارت است به درگیر شدن توده‌های مردم در فعالیت سیاسی وتعیین سرنوشت خود و تنها از این رهگذر است که زمینه‌های ثبات و پایداری نظام سیاسی تحقق می‌یابد. پیشرفت سریع تکنولوژی مبنا و پایه اصلی تحولات در عرصه‌های گوناگون زندگی در جهان امروز است. علم و نوآوری مبتنی بر دانش عمدتا جایگزین منابع فیزیکی در ایجاد فناوری‌های نوین خواهد بود؛ مشروط بر آنکه توسعه سرمایه انسانی و سازماندهی و بهره گیری از آن در اولویت قرار گیرد (2002:36 ,۷۷7۵7760). بشر با تجمع و تشکیل جامعه بستری برای ایجاد امنیت و فعالیت و تلاش در وادی اجتماعی ایجاد نموده است که باعث می‌گردد همه‌ی افراد جامعه در آبعاه مختلف اجتماغی به صورت گسترده امکان ظالیت و تلاش داشته باشند. وضعیت زنان در هر جامعه‌ای نشانگر میزان پیشرفت آن جامعه است. و این واقعیتی است که روز به روز تعداد بیش‌تری آن را در می‌یابند (2006 ,13008106 8۶ ,۱۸7118070 ,0/1167 دفتر توسعه انسانی سازمان ملل متحد درآخرین گزارش خود,(۲۰۰۹) ۰ اقدام به تهيه گزارشی از اقدامات کشورهای تحت مطالعه پیرامون میزان پایبندی و اهتمام دولت‌ها در زمینه‌ی تحقق اهداف برنامه‌های توانمندسازی جنسیتی نموده که در آن به میزان مشارکت و دخالت زنان در سیاست توجه ویژه‌ای شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از تحقیقات انجام گرفته در کشورهای خاورمیانه» حضور زنان در عرصه سیاسی و نیز مشارکت سیاسی آنان نسبت به مردان پایین بوده است که دلایل آن» بسیار و شاید مهم ترین آنها مردسالارانه بودن ساختار سیاسی کشورهای خاورمیانه و هم‌چنین محدودیت‌های عرفی و شرعی باشد که مانع از حضور پررنگ و چشمگیر زنان در عرصه‌های گوناگون می‌شود و مهمتر از همه طرز نگرش جامعه نسبت به حضور و فعالیت زنان در عرصه‌های مختلف» میزان مشارکت زنان را تحت تاثیر قرار مّی‌دهد 2004 :8 10۳۵ نطمع‌ططونه ) (25-44 :2010 ,0082705 . بر همین اساس» ایران از حیث مشارکت زنان در مدیریت وضع این نک تیز سااز اهمیا است که‌شگل گیری سرنوغ رفتاری تیازمند سب شناشت و یادگیری در مورد آن است؛ ولی هر یادگیری, الزاما منجر به بروز رفتار نخواهد شد. پارسونز در بحث اجتماعی شدن افراد می‌گوید: انسان در بخش ارگانیسم سه گرایش خام دارد.گرایش ادراکی که ناظر به شناخت است. گرایش ارزیابی که به خوب و بد ارزش‌ها می‌رسد و گرایش هنجاری که بایدها و نبایدها را تعیین می‌کند. وقتی ارگانیسم با فرهنگ برخورد می‌کند. این گرایش‌های خام شکل می‌گیرد و نظام شخصیتی را بوجود می‌آورد و از این به بعد نظام شخصیتی» فرد را به سوی  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ ۸۹ هدف می‌راند و موجب کنش اجتماعی می‌شود. ازبرآیند کنش‌های اجتماعی, نظام اجتماعی شکل می‌گیرد که بیانگر یگانگی وفاق مشارکت حقیقی افراد باهم و اعتماد آنها به یکدیگر است و فرد در عدم انگیزه مشارکت زنان گاهی ناشی از وجود انديشه‌ها و باورهای نادرست در جامعه‌ی سنتی ما در مورد توانایی‌ها و استعدادهای بالقوه زنان می‌باشد که به عنوان عامل فرهنگی مدنظر است. این نگرش‌های منفی و تعصب آمیز زنان را افرادی ضعیف عاطفی و فاقد اعتماد به نفس می‌پندارد و مانع بروز شایستگی آنها می‌شود. در واقع همین پیشداوری‌ها از سوی دیگر موجب می‌شود آنها تنها در حوزه‌ی خانه و خانواده فعالیت نمایند و برای حضور در حوزه‌ی عمومی با چالش‌های فراوان روبرو شوند و نتوانند به فعالیت اساسی خود بپردازند ( نطع۶ط3/0 وصنان (1[ه 0 8۶ برع1۳ ۳۳۵/165 مشارکت افراد در امور سیاسی به عنوان یک رفتار در قدم اول نیازمند کسب اطلاع ایجاد شناخت و یادگیری در خصوص اهمیت و چگونگی آن می‌باشد؛ ولی هر کسی که شناخت اولیه‌ای درباره مشارکت سیاسی کسب کرد. ضرورتا دست به این کار نخواهد زد چرا که زنجیره بروز رفتاری ویژه مانند مشارکت سیاسی, اپناسا ارب درنظر کف آمهارت‌هایی است که اراد دارند و در قالب رویکرد مدرنیزاسیون» به.اعتقاد هانتینگتون و نلسون» مشارکت سیاسی و اجتماعی تابعی از فرآیس توسعه اقتصادی و اجتماعی آلیگ ها بیط از دو طریق بر گسترش عشارکت اثر می‌گذارد. تست از ریق تحرگ اجساغید است. کالب ستولک‌های بالاقر اجسمافی: احسانی قواقایی را در فرد تقویت کرده و نگرش او را نسبت به توانایی‌اش در تاثیر نهادن بر تصمیم‌گیری مساعد می‌سازد. این نگرش‌ها زمینه مشارکت در سیاست #افعالیت‌های اجتماعتی را تقویت می‌کند. در این حالت. منزلت اجتماعی نهایتا از طریق اثری که:بر احساس توانایی و یا بی‌قدرتی می‌گذارد. بر بدین منظور از دهه هفتاد میلادی» مسائل مربوط به شرکت همه جانبه زنان در فرایند برنامه- های توسعه ملی به تدریج وارد دستور کار سازمان‌های توسعه و عمران ملی و بین المللی گردید و تا سال ۱۹۸۰ بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین المللی مسائل مربوط به زنان را به وضوح در برنام های توسعه خود قرار دادند. تمامی این تلاش‌ها سعی در آگاه ساختن مردم از اهمیت پایگاه اقتصادی اجتماعی زنان جامعه که پیش از این از نظرها پنهان بود؛ در توسعه کشور و محل زندگی داشت» زیرا هیچ برنام ای بدون توجه به آنان به اهداف خود نمی‌رسد و هیچ توسعه‌ای پایدار و  ۹ بررسی عوامل اجتماعی مور بر مشارکت سیاسی زنان در خانواده, والدین» ارزش‌ها و نگرش‌های سیاسی‌شان را از طریق بحث و گفتگو در منزل به فرزندانشان انتقال می‌دهند و به این صورت علاقه یا بی‌علاقگی خود را نسبت به مسائل سیاسی ابراز می‌کنند. مدرسه دوستان و همکلاسی‌ها و وسایل ارتباط جمعی نیز از طریق ارائه اطلاعات و تفسیر پیرامون دنیای سیاسی بر تفکر و رفتار سیاسی افراد تأثیر می‌گذارند و فرد از نظر سیاسی آنگونه می‌اندیشد که از نظر اجتماعی در آن بسر می‌برد. کولی معتقد است که کنش‌های فرد در زندگی روزمره تحت تأثیر گروه‌هایی می‌باشد که به آنها تعلق دارد و این وابستگی گروهی است که نحوه واکنش فرد درقبال مسائل سیاسی را تعیین می‌کند و در واقع رفتار فرد درپاسخ به فشارها و انتظارات اجتماعی که از سوی دوستان و خانواده بر وی وارد می‌شود» صورت می‌گیرد. بنابراین دیدگاه» افراد آنگونه می‌اندیشند که درآن به سر می‌برند. امروزه نرخ مشارکت زنان روندی فزاینده داشته است و از مهم‌ترین دلایل این افزایش را می- وان هر افزایشی سطظم تحصیلات ونان سوای کرد علاودیر این عامل: افرایش سطح شسبلانت غالبا موجب بالا رفتن سن ازدواج و کاهش نرخ زاد*و.ولد گزدیده که این موارد مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی را تشدید نموده است و با توجه به این موارد پیش بینی می‌شود که در سال‌های آینده نرخ مشارکت زنان و عرضه کار آنان همچنان از روندی فزاینده برخوردار شود؛ که این امر باعث اگر جامعه‌ی مدنی را فضایی بدانیم که فضیلت مندنی» شهروندی و مشارکت از مژلفه‌های اساسی آن به شمار می‌روند (2002 ,3/0867 :8 82779). این مفاهیم معرف نوعی رابطه‌ی سیاسی, اجتساهی و عقوقی میان اقراه جامعه و قدرات سیاساا است که تحقق این تفاهیم در چان تعاضر ملاک مهمی در مشروعیت حکومت‌های دموکراتیک است (2005 ,5176120). مشارکت در زندگی تا بدان اندازه اهمیت دارد که ارسطو آن را محور «زندگی سیاسی» قرار داده است و شهروند را کسی می‌داند که از حق مشارکت در امور سیاسی برای اولین بار از حدود دویست سال قبل از طریق حق ری صرفا برای مردان؛ در جوامع باختری رواج یآفت. اما مشارگت زنان در سیاست با تأخیری صد شناخت عوامل موثر بر فعالیت‌های سیاسی زنان بدلیل این که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و باید به نسبت جمعیت خود در سیاست حضور داشته باشند و مشارکت خود زمینه‌های مختلف فرآیند توسعه را تسریع بخشند. امری لازم و به جا است (2002 ,5027). این واقعیتی است که زنان صرف نظر از فضای فرهنگی و اجتماعی که در آن به سر میبرند؛ مشکلات مشترک زیادی دارند. محدودیت اعتماد به نفس و تلقی منفی از خود داشتن و سایر عوامل روان شناختی که ناشی از شرایط جامعه اند هم بخشی از مشکلات زنان در زمینه مشارکت سیاسی را تشکیل می‌دهند. برای شناسایی و رفع موانع مشارکت زنان مناسب‌ترین کسانی که قادر به حل مشکلات و  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ ۹ مسائل مرتبط می باشند خود زنان هستند (10961],1998.]). تقید به دین» تاثیر خانواده در ایجاد بینش سیاسی, پایگاه اجتماعی- اقتصادی (میزان تحصیلات» میزان درآمد» شغل)» تمایل به قدرت و مقام. وضعیت تأهل, اعتماد سیاسی, از جمله عوامل موثر می‌باشد. برنامه ریزان نیروی انسانی باید با دخالت دادن زنان در امور مختلف جامعه از حداکثر استعدادها و توانایی‌های زنان در امور مختلف جامعه از حداکثر استعدادها و توانایی‌های زنان بهره برداری کنند. دور ساختن زنان چه از سوی عوامل بیرونی یا درونی از دانش سیاسی به بهانه تندی آثار مثبت همیاری اجتماعی را نیز تحت از این رو ضرورت تقویت مشارکت سیاسی زنان یک موضوع سرنوشت سازی برای توسعه اجتماعی کشور بشمار می‌رود» که هرچه روی آوری به آن کندتر و شکل ایجاد آن ناقص‌تر باشد تاریخ توسعه کشور به تأخیر می‌افتد. آن گونه که شاید با از میان رفتن وقت طلایی هیچ وقت حاصل نمی‌شود (2000 , 7208 108]). در هر صورت نادیده گرفتن نیازها خواسته‌ها و مطالبات زنان به نفع توسعه جامعه ما نخواهد بود با توجه.به رشد.حضور دختران در مراکز آموزش عالی و مجامع علمی می‌بایست زمینه‌های حضوز آنان را در عرصه‌های سیاسی- اقتصادی و اجتماعی بر این اساس با توجه به آنچه بیان شد و ذکر این نکته که مشارکت سیاسی زنان در کشورهای در حال توسعه و بسیج آنها در قالب مشارکت سازمان یافته در فرآیند توسعه‌ی پایدار جایگاه ویژه- ای دارد و می‌تواند راهگشاری بسیاری از مشکلات جامعه باشد. زنان در شهرستان لامرد نیز با توجه به توسعه‌ی نگرش‌های سیاسی و نیاز به رشد حضور زنان در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی با توجه به پتانسیل جمعیتی موجود زنان و اثراتی زیادی که می‌توانند بر پیشرفت این شهرستان داشته باشد و هم‌چنین زمینه‌ی توسعه سیاسی و نقش آفرینی آنان را دز عرصه‌های مهم اجتماعی فراهم سازد و هم‌چنین خارج شدن نوع تفکر سنتی حاکم بر خانواده‌ها در این شهرستان و ایجاد تفکری منتهی به حضور فعال و سهیم شدن‌زنان در فعالیت‌های سیاسی و سهیم شدن؛ این تحقیق به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت سیاسی زنان در شهرستان لامرد می‌پردازد. براری و همکاران (2012 , [۵ 6۲ 827271)» در مقاله‌ای با عنوان بررسی تأثیر عضویت در سازمان- های مردم نهاد بر پایگاه اجتماعی- اقتصادی زنان سرپرست خانوار در شهر تهران به این نتیجه رسید که زنان عضو در سازمان‌های مردم نهاد به طور معناداری از پایگاه اجتماعی- اقتصادی بالاتر, دسترسی به امکانات رفاهی بیش‌تر و رضایتمندی از بیش‌تر از زندگی برخوردارند و نسبت به  ۹۲ بررسی عوامل اجتماعی مور بر مشارکت سیاسی زنان مختاری و همکاران(2012 , [2 61 3/]0101271)» با روش پیمایشی به بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موئر بر امنیت اجتماعی پرداخته است. نتایج نشان داد که یافته‌های تحقیق نشان داد که تفاوت معناداری میان افراد جوان و افراد مسن» میان افراد مجرد و متأهل, میان لرها و سایر اقوام و... از نظر احساس امنیّت اجتماعی وجود دارد. هم‌چنین, رابطه مستقیم و معناداری بین متغیرهای مستقل پایگاه اقتصادی-اجتماعی,» اعتماد اجتماعی» میزان دینداری» نگرش نسبت به عملکرد پلیس میرزایی و دیگران (2011 , [۵ 6۲ (8/11۳236)» با روش پیمایشی و اسنادی به بررسی رابطه میان عوامل اجتماعی و امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهر ایلام پرداخت و حجم نمونه ۲۳۱۰ نفر را امتخاب نمود. نتایج پژوهش نشان داد که حمایت خانواده و اعمال قانون و توانمندی زنان در امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار تآثیر بسزایی دارد و آزمون دو متغیره نوع حمایت سازمانی و تحقیقی تحت عنوان بررسی این عوامل اجتماعی اقتصادی دانشجویان در نوع نگرش آنان نسبت به مشارکت سیاسی زنان انجام گزدید. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه شیراز بوده که از طریق نمونه گیری طبقه‌ای,خوشه‌ای تصادفی تعداد ۵۹۹ نفر از آنان انتخاب شدند که پرسشنامه تهیه شده را تکمیل نمودند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که دانشجویان زن نگرش مثبت‌تری درمورد مشارکت سیاسی زنان,دارند تا دانشجویان مرد (2007, براساس تحقیق انجام یافته توسط پناهی (02080,2007) بر روی مشارکت سیاسی زنان» از نظر فعالیت‌های سیاسی, ۵۶ درصد زنان, فقط یک‌بنار در طول چهار سال در انتخابات ری داده بودند» اکثریت شان علاقه چندانی به سیاست نداشته و کمتر در گفتگوهای سیاسی شرکت می‌کردند. ۶۳ درصد پاسخگویان در دو سال گذشته در هیچ نوع راهپیمایی و تظاهراتی شرکت نکرده و فقط حدود ۵ درصد در یک سازمان؛ سیاسی عضویت فعال یا غیرفعال داشتند و میزان مشارکت سیاسی واقعی اکثریت قریب به اتفاق زنان در سطح پایینی بوده است (۴۱ درصد مشارکت سیاسی پایین» ۵۳ درصد مشارکت متوسط و ۶ درصد مشارکت بالا) و ۷۵ درصد از زنان نیز خود را غیر فعال قلمداد کرده‌اند. از سوی دیگر بر طبق نتایج این تحقیق, گرایش سیاسی قوبستان و والدیق تائیر کمی :بو مار کت سیاسی زناق ذاشته استا: نتایج بدست آمده از تحقیق پناهی بر روی مشارکت سیاسی زنان تهرانی» تأثیر نگرش سیاسی بر مشارکت سیاسی را تأیید نمی‌کند. یکی از موضوعات مطرح در جامعه ما وجود خیل افراد بی تفاوت و یا مردد می‌باشد که نگرش منفی و يا مثبت خود را بروز نمی‌دهند و یا دارای گرایش سیاسی خاصی نیستند و یا آگاهی سیاسی بسیار پایینی دارند.  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ ۹*۳ هر مراگز شنهری استاق اصقهان حقیقی به تخت عنوان مشارکت سیاسی زنان انجام داده‌اند. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان ۲۰-۳۹ ساله ساکن در مراکز شهرستان‌های استان بوده است. حجم:جامعه نموند ۱۹۱۶ نفر که.یصورت تصاذفی انتخاب,و پرسشنامد .را تکمیل کرذه‌انه و از مهمترین یافته‌های این تحقیق آن است که سطح مشارکت سیاسی در بین زنان مورد مطالعه بسیار پایین,بوده اس پیش از ۸۰ درس از افزا:موردسطالعه در فاصله مشارکت سیاسی «خیلی کم تا مشارکت سیاسی در سطح متوسط پایین) قرار می گیرند (1601۵01,1996) ۰ ترنر (2000 ,717867)» در مورد شرکت در انتخاب به این نتیجه می‌رسد که الگوی مشارکت سیاسی در کشورهای مختلف یکسان است. مردان بیش از زنان» شهرنشینان بیش از روستائیان, متأهلاین بیش از مجردین, افراد دارای منزلت بالا بیش از افراد دارای منزلت پایین و افرادی که عضورسازسان‌ها همه از افرافی که مضویت:تذارن خر آنضغاباه سر کقرمی کتتن در تحقیقی که در مکزیک دربا رد فعالسقاهای سلاسی,رتان: اقحام شده‌اتقایج انشا دا کم‌رقان در فعالیت‌های سیاسی به نحو موّنری شرکت می‌کنند و خود را در تعیین سرنوشت کشورشان با در تحقیقی که بر روی ۲۲۰ زن فعال سیاسی در ترکیه انجام شد زنان سیاسی در خانوده‌های خود با مشکلات فراوانی چون استرس/زفاد ب#اعلت ایجادوقاد[#بشین زندگی خانوادگی و فعالیت سیاسی و انتظارات بالای اعضای خانولاه دا جام گرا دشن لگلفیه هرحال این زنان معتقه بودند که فعالیت سیاسی اثر مثبتی در زندگی آنان دارد:(7328,.2000 108]). نتایج تحقیقات درباره‌ی مشارکت سیاسی زنان در روسیه نشان داد که وجود مسئولیت مضاعف و تضاد نقش برای زنان روسی باعک.شده است تا آن‌ها نتوانند در فعالیت‌هایی سیاسی به اندازه‌ی مردان مراحل پیشرفت را طی کنند. حضور نامتناسب آن‌ها در پست‌های سیاسی اغلب سطح پائین بیانگر سول شماره 1: آبا وضعیت تال ازنان در میزان مضارکت بیاسی آتان مور ات۶ سوّال شماره ۲: آیا سطح تحصیلات زنان در میزان مشارکت سیاسی زنان موّئر است ؟ سوّال شماره ۳: آیا سن زنان در میزان مشارکت سیاسی آنها مور است ؟ سوال شمازه ۴: آیااستماهمسیاسی, زنای درامقار کت سیاسی آتها مور اسک ۹ سوّال شماره ۵ : آیا وضعیت سیاسی خانواده‌ها در مشارکت سیاسی زنان موّثر است ؟ سوال شماره ۶: آیا تقید مذهبی در میزان مشارکت سیاسی زنان مور است ؟ سول شماره 7 آیا آفتماد.یه نفسن فر میزان مشارکت سیاسی زنان مور است ۶  ۹۴ بررسی عوامل اجتماعی مور بر مشارکت سیاسی زنان این تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی می‌باشد. جامعه‌ی آماری این پژوهش شامل کلیه‌ی زنان شهرستان لامرد در گروه سنی ۳۹-۱۸ به تعداد ۳۴۲۲ نفر بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد ۳۴۳ پاسخ دهندگان نهایی پژوهش را تشکیل دادند. به منظور جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. بر این اساس برای هر سوّال پژوهشی چندین سوال پرسشنامه‌ای ساخته شد که با توجه به بررسی دیدگاه متخصصان سوالات نامناسب حذف گردید و در پایان تعداد ۳۴ سوال به عنوان سوالات نهایی پرسشنامه بر مبنای مقیاس لیکرت تهیه گردید. روایی پرسشنامه مورد تأیید قرار متخصصان قزار گرفت وپایایی آن باندسقا رآلقای کرونباخ برایر 1۸۴ محاسبه گردید: برای توصیف ویژگی‌های جامعه مورد مطالعه از آمارهای توصیفی و جدول سازی» نمودار انحراف استاندارد و غیره استفاده شده است و جهت معناذار بودذن ارتباط بین متغیرها با توجه به سطح سنجش هر یک از آنها از آزمونهای 7 تفاوت میانگین‌ها و همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده جدول شماره ۱. توزیع فراوانی زنان مورد مطالعه بر حسب میزان مشارکت سیاسی همچنان که در جدول شماره ۱ نیز مشاهده می‌شود بیش‌ترین میزان مشارکت سیاسی با ۵۷/۱ سوّال شماره ۱: آیا وضعیت تأهل زنان در میزان مشارکت سیاسی موّئر است ؟ مشغیر فزاوانی ‏ میانگین انحراف استائدازد: ۰ 1 امعتی ذازی  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ ۹۵ جدول شماره ۲ نتایج بررسی تفاوت میانگین مشارکت سیاسی بر حسب وضعیت تأهل پاسخگویان را نشان می‌دهد. میزان میانگین‌ها حاکی است که میانگین مشارکت سیاسی برای گروه مجردان (۱۲.۵) کمتر از مقدار آن برای زنان متاهل (۱۳.۵) شده است. تفاوت مشاهده شده بین دو میانگین بز اساس آزمون 7 با مقذار ۲.۴ و سطح معنی‌داری 518۰.۰۹ بیانگز این است که با ۹۵ درصد اطمینان» تفاوت معنی داری بین زنان مجرد و متاهل از نظر میزان مشارکت سیاسی وجود دارد. نتایج نشان می‌دهد که وضعیت تأهل در مشارکت سیاسی زنان مور است. نتیجه این تحقیق با تحقیقات پناهی (۱۳۸۰) در خصوص این متغیر هماهنگی دارد. سوال شماره ۲: آیا سطح تحصیلات در میزان مشارکت سیاسی زنان موثر است ؟ جدول شماره ۳. میزان مشارکت سیاسی در بین زنان بر حسب میزان تحصیلات آنها متغیر فراوانی ‏ میانگین ‏ انحراف استانداره ‏ ۳ 1۳ سطح معنی‌داری جدول شماره ۳ نتایج بررسی تفاوت میزان مشارکت سیاسی پاسخگویان را بر حسب سطح تحصیلات آنها نشان می‌دهد. میانگین نمرات نشان دهنده این مطلب می‌باشد که میزان مشارکت فبیاسی کسانی که دارای تحضیلات کارشتای ارشگ بوده اسث: بیش‌تر از بقیه افنراد نی‌باشند. همان‌طور که داده‌های جدول نشان می‌دهد این زوند حالتی تقریبا نزدیک به هم دارد یعنی با افزایش سطح تحصیلات» میزان مشارکت سیاسی تغییری را نشان نمی‌دهد. با توجه به اینکه تفاوت مشاهده شده بین میانگین‌های گروه‌های مختلف درمورد میزان مشارکت سیاسی, بر اساس آزمون با مقدار ۰.۵۶ و سطح اطمینان ۹۵ درصد*(518<۰۶۴۰)» معنی‌دار نمی‌باشد» نتایج نشان می‌دهد که تحصیلات تأثیر زیادی در مشارکت سیاسی زنان ندارد و زنان در گروه‌های تحصیلی مختلف مشارکت سیاسی نزدیک بهم دارند و نتیجه این تحقیق با تحقیق وارن (2002 ,۷7۵776)» در  18 بررسی عوامل اجتماعی مور بر مشارکت سیاسی زنان سوال شماره ۳: آیا سن زنان در میزان مشار کت سیاسی آنها موثر است ؟ جدول شماره ۴. ضریب همبستگی متغیر سن و میزان مشارکت سیاسی بر اساس نتایج حاصله» همبستگی بسیار ضعیفی (1<۰.۰۰۴) بین سن زنان و میزان مشارکت سیاسی آنها وجود دارد. در مورد معنی دار بودن رابطه فوق با توجه به مقدار 5187۰.۹۴۴ رابطه فوق با ۹۵ درصد اطمینان معنی‌دار نمی‌باشد. نتایج بررسی این سوال پژوهش نشان می‌دهد که سن زنان در مشارکت سیاسی آنان تأثیر زیادی ندارد و با افزایش سن تأثیر در مشارکت سیاسی زنان ملاحظه نمی گردد. نتیجه این تحقیق با تحقیقات پناهی (۱۳۸۰) و وارن (2002 ,۷7۵۲76) در سوال شماره ۴ آیا اعتماد سیاسی زنان شارت یاسی آنها مور است ؟ جدول شماره ۵ . ضریب همبگتگی متگواگها سباسااو میزان مشارکت سیاسی بر اساس نتایج حاصله همبستگی مستقیم و بالایی (1-۰۵۴) بین میزان اعتماد سیاسی زنان و میزان مشارکت سیاسی آنها وجود دارد. در مورد معنی دار بودن رابطه فوق با توجه به مقدار ۰ ولگ رابطه فوق با ٩۹ درصد اطمینان معنی‌دار می‌باشد» نتایج بررسی این سوال پژوهشی ان می‌دهد که اعتماد: سیاسی زان بور مشاوکت سیاسی» آثرغ موتر است انتایج نان می‌دهد: که اعتماد نه تنها به شکلی مستقیم بر روت انواع خاضی از آمشارکت؛ سیاسی اعمال نفوه می‌کند. بلکه آن به طور غیر مستقیم نیز از طریق تسهیل انتقال منابع شبکه های اجتماعی و کمک به ایجاد هنجارهای روابط متقابل و تعهد مشترک در درون سازمان‌های داوطلبانه بر مشارکت سیاسی زنان سوّال شماره ۵: آیا وضعیت سیاسی خانواده‌ها در مشارکت سیاسی زنان مور است ؟ جدول شماره ۶. ضریب همبستگی متغیر وضعیت سیاسی خانواده و میزان مشارکت سیاسی  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ ۹۷ بر اساس نتایچ حاصله, همبستگی مستقیم و نسبنا قوی (1۴۰.۴۶) بین وضعیت سیاسی خانواده و میزان مشارکت سیاسی زنان وجود دارد. در مورد معنی دار بودن رابطه فوق با توجه به مقداز سم یوستواگ رازظه اقوق با ۹8 درضد.اطمینان افعی‌دار می‌باشهه تقایج بررسی اج سوانل پژوهشی نشان می‌دهد که وضعیت سیاسی خانواده‌ها در مشارکت سیاسی آنان موثر است و تأثیر افراد خانواده بر یکدگیر در ایجاد مشارکت سیاسی زنان تأثیر زیادی دارد. نتیجه این تحقیق با سوال شماره ۶: آیا تقید مذهبی در میزان مشارکت سیاسی زنان موثر است ؟ جدول شماره ۷. ضریب همبستگی متغیر میزان تقید مذهبی و میزان مشارکت سیاسی بر اساس نتایج خاصله؛ همبستگی مستقیق (۲۶ )سر میزان_تقید مذهبی و میزان مشارکت سیاسی زنان وجود دارد. در مورد معنی دار بودن رابطه فوق با توجه به مقدار 518<۰.۰۰۰ رابطه فوق با ۹۹ درصد اطمینان معنی‌دار می‌باشد. نتایج بررسی این سوال پژوهشی نشان می‌دهد که تقید مذهبی در مشارکت سیاسی زنان مور است و خانواده های مذهبی مشارکت سیاسی بالاتری دارند و تلاش می‌نمایند که تأثیر بیش‌تری آواجتماغ داشکه و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی خود سوّال شماره ۷: آیا اعتماد به نفس در میزان مشارکت سیاسی زنان مور است ؟ جدول شماره ۸. ضریب همبستگی متغیر میزان اعتماد به نفس و میزان مشارکت سیاسی بر اساس نتایج حاصله همبستگی مستقیم و ضعیفی (1<۰۰۱۰۱) بین میزان اعتماد به نفشس زنان و میزان مشارکت سیاسی آنها وجود دارد. در مورد معنی دار بودن رابطه فوق با توجه به مقدار ۱ و5 رابطه فوق با ۹۵ درصد اطمینان معنی‌دار نمی‌باشد. نتایج بررسی این سوال پژوهشی نشان می‌دهد که اعتماد به نفس در مشارکت سیاسی زنان مور نیست.  ۹۸ بررسی عوامل اجتماعی موّثر بر مشارکت سیاسی زنان این تحقیق با هدف بررسی عوامل اجتماعی موئر بر مشارکت سیاسی زنان مورد شهرستان لامرد انجام شد. بر این اساس رویکردی مبتنی بر عوامل اجتماعی و با استفاده از عناصری از رهیافت‌های جامعه شناسی- روان شناسی- سیاسی» نظریه‌هایی تلفیقی ارایه و بر اساس آنها سوّالات تحقیق مطرح گردید. یافته‌های توصیفی حکایت از آن دارند که بیش‌ترین مشارکت زنان در عرصه‌های سیاسی به ری دادن خلاصه می‌شود. در مرحله بعد شرکت در راهپیمایی‌ها و تشویق دیگران به رأی دادن به نفع کاندیدای خاص يا فاصله زیاد از ری دادن قرار می‌گیرند. سایر فعالیت- های سیاسی در مراحل بعد قرار می گیرند. نتایج یافته‌های استنباطی تحقیق نشان دهنده آن بودند که با توجه به بحث‌های پیشین مشارکت سیاسی فعالانه و مثبت زنان در شرایط فعلی کمتر از سوی دیگر مطالعات پیشین نشان داده است که اگر چه ایران از پیش از انقلاب تحت تأثیر عوامل اقتصادی- اجتماعی قرار گرفته است اما؛برخی از:ابغاد این عوامل همچون جامعه پذیری سیاسی و به ویژه عوامل اقتصادی زنان وآذختران«را بیشن‌تر تحت قاثیر قرار داده است به بیان دیگر افراد متأهل در مقایسه با افراد مجرد مذشبی‌تر و دارای اعتظاد پیش‌تری به ارکان سیاسی کشور هستند و افراد مجرد نیز به دلیل دنیاگرا بودن (سکولار ببودن) کمتر در مشارکت سیاسی در فضای همچنان که احتمال آن پیش بینی می‌شد. بیش‌ترین رابطه از بین متغیرهای مستقل مربوط به تقید مذهبی بود افراد سکولار یا دنیوی‌گرا کم‌تر از افراد در فعالیت‌های سیاسی شرکت داشته‌اند. مطالعه‌ای که در خارج از ایران تست شوپ انجام شده است. نشان داد که افراد مذهبی نوع خاص مشارکت سیاسی داشته و از برخی از جناح‌های سیاشی حمایت می‌کنند(2000 ,۳۵1600۲). لذا می- وان نتیجه گرفت که افراد سکولار عترل اس هلیم اسا۸ بیان دیگر آنها از اخنزاب و تفگرات غیر مذهبی حمایت می‌کنند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که با توجه به اینکه حکومت در ایران منتاثر از آندیشته‌های دیتیبو خامیی رفتارهای دبنی است نذا اقرآدخنیوی کنر مضارکت. سباسی کمتری خواهند داشت. بررسی زیر مرلفه‌ها و سوّآلات پرسشنامه نشان می‌دهد که افرادی که مذهبی‌تر هستند.» تمایل زیادی به مشارکت در فعالیت‌های سیاسی دارند. اما چون سیستم متکی بر اندیشه‌های مذهبی و تا حدودی بر گرفته از سنت می‌باشد. لذا زنان سنتی تر رغبت بیش‌تری زنانی که توگراتر بوده آند کمتر در فعالیت‌هاتی سیاسی مشارکنت داشته‌اند. این رابطه با چارچوب نظری ارایه شده همخوانی داشته است. همان طور که احتمال داده شد. افرادی که به ارکان سیاسی موجود اعتماد داشته اند بیش‌تر در فعالیت‌های سیاسی مشارکت نموده‌اند. تحقیقات پیشین نیز  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ ۹۹ این رابطه را تاد نموده‌اند ( :6 ۸6۲۳۵0 :1970 ,طعاگنط۳1 1972 ,زوافهنطاعه ۷ 6۶ رد2 0 ,۷2[166۲). از دیگر متغیرهایی که تاثیر مهمی در مشارکت سیاسی داشته‌اند و احتمال آن می‌رقنت که بر آساس خارچوب نظری تحقیق دارای رابطه با مار کت سیاسی باشند. متغیرهای اعتماد سیاسی» خانواده سیاسی تمایل به کسب قدرت و مقام بوده‌اند. داشتن حق رأی» وجود نمایندگان زن در مجلس, گسترش بیش از پیش تشکل‌های غیردولتی مختص مسائل زنان و حضور بیش‌تر در محیط‌هایی چون دانشگاه. این فرصت را به زنان می‌دهد نا با افراد بیش‌تری ارتباط داشته و از حمایت آنها نیز برخوردار باشند. مشارکت بیش‌تر زنان در جامعه موجب بالندگی و تسهیل توسعه کشور می‌شود» به تقویت هبستگی ملی زنان کمک می‌کند و از یک نوع از خود بیگانگی و جدا دانستن زنان از جامعه جلوگیری به عمل آورده است و فرد خود را جزیی از جامعه دانسته و در جهت توسعه آن تلاش می‌کند در نتیجه برای بهبود شاخص‌های توسعه تلاش بیش- تری نموده و منابع ملی را در جهت این پیشرفت بسیج می‌نماید. ۱- تمایل به:مشار کت سیاسی رابطه کوصت ای ۵ ان زنان دارد. به همین دلیل پیشنهاد می شود شرایط به لحاظ اجتماعی و حقوقی به گونهای تدارک دیده شود که زنان از موقعیت اجتماعی بالاتری برخوردار گردند تا بر مشارکت سیاسی آنان افزوده شود. با افزایش میزان تحصیلات زناولااظ مان ای رآ نان‌اگزایش می‌یابد و این دو متغیر (تحصیلات و شغل) هر دو اثر مثبتی بر مشنارکت نتیاسی زنان دارد به همین دلیل پیشنهاد می‌شود شرایط به گونه‌ای مهیا شود که زمینه‌های تحصیل زنان در مقاطع بالا فراهم شود. ۳- با افزایش اعتماد به نفس زنان مشارکت سیاسی آنان افزایش پیدا کرده لذا پیشنهاد می‌گردد جو حاکم بر خانواده و اجتماع به شکلی طراحی گردد که شرایط اعتماد به نفشس زنان افزایش یابد. نظر به بافت تقریبا سنتی محیط تحقیق غالبا زنان از رای شوهرانشان تبعیت نموده» لذا شرایط به شکلی ایجاد گردد تا این نگاه مرد سالارانه تضعیف شود. ۴- بالا بردن میزان آگاهی و اطلاعات زنان در رابطه با نقش آنان در سیاست و توجه به نیازهای واقعی زنان در رابطه با نقش آنان در سیاست و هم‌چنین بررسی و شناخت مسائل و مشکلات زنان در عرصه سیاسی و توجه به شاخص‌های توسعه‌ی سیاسی زنان در سال‌های گذشته باعث ۵- توجه به شاخص‌های غالب سیاسی زنان در وضعیت فعلی و خودکار آمدی و خویشتن بینی مثبت توسط خود زنان و هم‌چنین فعال کردن انجمن‌ها و صنف‌های زنان در شاخص‌های مختلف توسعه با کار گروه‌های مشورتی زنان در ادارات مختلف جهت توجه به خواسته‌ها و توقعات این گروه می‌توان افزایش مشارکت زنان در عرصه اجتماع و سیاست را شاهد بود که در  نس بررسی عوامل اجتماعی مور بر مشارکت سیاسی زنان جهت رشد بهتر با تشکیل سازمان‌ها و مراکز غیر دولتی زنان به منظور پیگیری خواسته‌های ۶- در کشورهایی مانند ایران که زنان مشارکت را ضروری می‌دانند. اما معتقدند زمینه مناسبی برای اجرایی شدن آن وجود ندارد می‌توان پیشنهاد می‌گردد که با اصلاح زیرساخت‌ها فرهنگ سازی و رفع مشکلات معیشتی» مشارکت مردمی و به دنبال آن سطح سرمایه اجتماعی در جامعه افزایش یاید که خود موجب افزایش کارآمدی, کاهش تصدی‌گری, تمرکززدایی, رفع [هنم۲ م0صه اعسا [۵عن۳۰ .(1970) ما .7 ملد ۷۷ 2 .0 و ل و طاعه ۸06 . (2012) [ . گر نصه‌که 1۳0۲ نهمقه8 ۵ 3 , آکقنه 3/0 6 3 و هط عط 0۳ (0160) دمناه تمصع 0 060۵1 * 306 که معط 1۳۵ 67 .۰ 130۶650105 98و۳۵ ۷۵۵۵۵ ۵۶ کنههاک م05 * منفمک 2 180 ۰ 00.157 ,1 310 و ۷۵1۰3 ۰ ۵۵6۵ ۵3 یمن5 ۵۶ لق ص70 40 ۷۷۵۵۳ ۵۶ منطع20م.] آمعننام2 عط1 .(2003) بااعسط مقحه هط ,337000310 3۵۳66 باه اقا عل[۳9۵ عصنصن260 .ر2001) 2۰ و اع هط 4۰ 506۲ ,2 310۰ ,6 ۲7۵1۰ ,10606 هصه 0۳ هل 0۵۵ 86706006 ع6اه نهاکا5 10۳ مستصصعام وصه نامهم 06۵5 .(2002) .7 ,387۵6 8 0066 ۶و 00 06عع 156 .(0972) 30 .ظ ,۳016۲ ,۳2760 کصق ۷۷ معنسح/3 3۳۵۵0۳ .(2000) ب17 و ههقر هسضنا 5۰ ۳۳۵ ,۵6لا 370۷ 3/37 20100۵1 .(1998) 3۰, گ, 1096 3600۵1 .(2006) .3 ,31002006 بب 8 ,۷۷۵11070 سا بل ,2/116۲  فصلنامه‌ی علمی - پژوهشی زن و جامعه. سال ششم» شماره‌ی اول» بهار ۱۳۹۴ لته قصه آهنهو5 0666 منطعدمنهاه+ 156 .(2011) و یله اع زعه 2/02 13۵۲6 136075 1۳6 نامع ۷5ص .(2013) له اع و بش۸ وج و 2/0556 1956 ,700۵ آجاعنممو5 فصه ۷۷۵۵۵۵ ,31605 حز ۵۵۵۵ ۵۶ 02۳0000 وم 0ص م5 مرع5 .(2004) کحعطاه هه 36 م۸ و 0۳ 197-4 :(11[م۸) 39 ۷۵1 ,۵16 آه عم[ منم5 صع ۸ "500060 عطا صز دماج عنصمصمع هه آهنذمک .(2007) بنن۸ منطهصه8 [۵ز۳۵۳۹ حرز ]هناگ 01 بوازد تا ,کزوعطای 5 عاع2 1 3۳8۳00002002 نز201 ۶و مقم ۸ .(2002) 3/05۰ 0ص , اسه82 [ع001 1۵۳ 1366065 .(1972) .17 0۰ وروافهنطای۵ ۷ ۵۶ با ول و 88706 0 6[ 156" .( 2010) .34 ,اطع 7800 هه 7 , 0 طع 0۹ 7اع500 جز ۷۷۵۳۵6۵ "صمناهمنناه ۶ آهعنن۵ط ماعدت 2/0016 عطا دز 0 ,3/60 ,۷۷۵۳6 .(1989) .7 [عتصه1 مصعت وه 36۰ جتقلاح ,ص26ط0ع1 06 عطا ۵ 130۵00 .(2002) ب2ع ۵مصصط 3/0 و کضهطا5 | ص۸06 روط ممطعتاطنام مصقطع1 ,ص16 هز ماه لمغنامم ۶4و ک0ععنال کاز اه ۲621172200 ۵طا ما کعل‌هاد 05 .(2005) +عطنلم/3 و تصعنعطک ۲۵15 +صنطاعمعمنان 0۵ تجاعن0ه5 آذجکن صعاع .ر2000) .5 .ظ ,10065 ۸ ا< صز ,نت50 عنصعاع فصه مصنطعصععنن که بوعمامنهد عطا 0۵ ماک۳:۵ 2/0016 عطا صز عاهاد عطا هه صنطعصع‌منان) .0 ,له اع ملظ 7 22۳60205 عن02 1060 صم6 ۵۲ط ۷ .(2002). ۳۵ 36 ,1۷۵۳۳6۰

مشارکت سیاسی زنان یکی از موضوعات مهمی است که در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی و سیاسی به آن توجه خاص می شود. این مطالعه بر آن است که به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان بپردازد و دلایل استقبال محدود زنان ایرانی را در عرصه مشارکت سیاسی کشور بررسی کند.تحقیق مذکور با استفاده از روش توصیفی و به شیوه پیمایشی انجام گرفت. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه ی زنان شهرستان لامرد در گروه سنی 18-39 به تعداد 3422 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 343 پاسخ دهندگان نهایی پژوهش را تشکیل دادند. جهت جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ 82/. محاسبه شد. هم چنین با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی به وسیله نرم افزار SPSS نتایج داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های و نتایج تحقیق حاکی از آن بود که (وضعیت تأهل، اعتماد سیاسی، خانواده سیاسی، میزان تقید مذهبی، تمایل به کسب قدرت و مقام) در مشارکت سیاسی زنان مؤثر است.

502992

استناد (ونکوور): پاکدل م طیبی ب. و احمدی س. تأثیر ادبیات رفتاری بر پویایی رابطه پلیس با مردم. استناد (۸8۸): پاکدل, م» طیبی» ب. و احمدی, س. (بهار ۱۴۰۱). تأثیر ادبیات رفتاری بر پویایی رابطه ناجا سازمانی است که بیشترین ارتباط مستقیم را با مردم دارد و به‌صورت شبانه‌روزی و بدون وقفه در برخورد با بین ناجا و سایر دستگاه‌ها و نیروهای مسلح است. تمایزی انتظامی را نمایان می‌سازد» چراکه مردم با مشاهد پلیس با پوشش رسمی و نظامی در همه معابر» خیابان‌ها و جاده‌ها پلیس را نماینده حاکمیت و نظام اسلامی قلمداد و براساس مردم با مشاهده شما و عمل‌کردتان» درباره کل حاکمیت و و سازمانی که برپایه متون اسلامی و الهی تنظیم شده و برای انضباط و کار و تلاش» دست یافت. زیرا اخلاق با تمام ابعاد خرد و کلان آن چنان‌چه در سازمان ناجا نهادینه شود و محور رفتار فرد (پلیس) قرار گیرد» هدف از برخورد با متهم» مجرم و فرد مظنون را از اهداف شخصی و دنیوی به بهبود روابط و برقراری و حفظ امنیت و درنهایت کاهش مدون از انتظارات مردم از پلیس در ایران به‌وضوح دیده می‌شود. رفع بخشی از این نقص» مستلزم توجه به منشور نماد اقتدار نظام سیاسی هر کشوری است و بین اقتدار این اه گاید 9 همان‌طرری که اشازه ش» محقق نخواهد ارتباط, برخورد مناسب و خوب پلیس با مردم نقش اساسی اسبت: قر بعذ: سلبی نیز ممانست: از آيجاه و برفرارق جایگاه پلیس را در حفظ و ارتقای حقوق شهروندی بهبود می‌دارد که رمز موفقیت پلیس در کاهش جرائم و ارتقا دنیسون و فینکلدی؟ (۲۰۲۱)» لی و اس. واگن" (۲۰۱۰) و با امنیت تأکید کرده‌اند. پرسش اصلی ما این است که (به چه میزان ادبیات رفتاری می‌تواند بر پویایی رفتار پلیس با تشکیا دادند که از این بین» ۳۵۲ نفر به‌عنوان نموانه آماری با استفاده از فرمول کوکران برای جوامع محدود و به‌روش مربوط با دو فرم اولیه 01714 و 0۷1 مورد تأیید قرار و رضایت عمومی ۰/۹۶ حاصل شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از آزمون‌های آمار توصیفی و استنباطی و با تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در جدول شماره (۲) نشان داده شده است که ۱۲۸ نفر ۷ انفر(۴۶/۰۲ درصد) لیسانس» ۵۸ نفر(۱۶/۴۷ درصد) از پاسخ‌دهندگان (۳۶/۳۶ درصد) دیپلم و فوق دیپلم» فوق‌لیسانس و ۴ نفر(۱/۱۳ درصد) دارای مدرک دکتری به‌منظور بررسی ‏ طبیعی‌بودن توزیع داده‌ها جهت بین بازه [۵ و ۵-] باشد. و به‌گفت کلین ۲۰۰۹(۲) اگر تشخیص استفاده از آزمون‌های پارامتریک یا ناپارامتریک از پولک امن بارضل و ص] ز کشیدگی بین,بازه [ ۳۴و2] کشیدگی و چولگی استفاده شده است. به گفته هیر ا(۲۰۰۸) باشد, داده‌ها دارای توزیع"ظبیعی هستند. جدول ۴- نتيجه آزمون کشیدگی-چولگی جهت بررسی توزیع طبیعی داده‌ها مولفه‌ها کشیدگی ‏ چولگی . نتیجه آزمون کلین . نتیجه آزمون هیر مسعود پاکدل و بهنام طیبی / تأثیر ادبیات رفتاری بر پویایی رابطه پلیس با مردم در ادامه, با استفاده از آزمون میانگین یک جامعه آماری یا یا نه؟ طراحی فرضیه‌های آن با توجه به طیف ۵تایی لیکرت پژوهش بیشتر از متوسط ۳ شده است. ازسوی دیگر شطح درنتیجه» با توجه به این میانگین و سطح معناداری" آزمون. با اعتماد بالای ۹۵ درصد می‌توان نتیجه گرفت که رفتار متغیرهای تحقیق با توجه به سطح سنجش آن‌ها از آزمون گردید که سطح معناداری» از سطح ۵ درصد خطا کم‌تر سطح معناداری» از سطح ۵ درصد خطا کم‌تر است. بنابراین  همچنین, با توجه به علامت ضریب همبستگی پیرسون. فرضيه اول: به‌نظر می‌رسد که ادبیات رفتاری پلیس بر این ارتباط مستقیم است. درادامه به‌بررسی فرضیه‌های فرعی اغتماد اغمومی تن رگذار,باشنن: می‌پردازیم. در این قسمت از آزمون رگرسیون یک‌طرفه استفاده شده همان‌گونه که در جدول (۷) ملاحظه می‌شود: نتایج مقدار مجذور همبستگی (142) نشان می‌دهد که ۲۰ از رگرسیون به‌روش ۳216۲ نشان می‌دهد که ادبیات رفتاری واریانس اعتماد عمومی توسط ادبیات رفتاری پلیس تبیین فرضبهه دوم : به‌نظر می‌رسد که ادبیات رفتاری پلیس بو در جدول (۸) قابل مشاهده است که نتایج ازگرسیون مدا ماحذوز هه یگ (32) حاکی از آن:است که 1۳۷ بفروش 10۲ نشان می‌ذهد, اذبیات ,رفتاری چلیس می‌تواند ازوا باس مشارکت حموعی نو سط ادیبانت ولتازش: ولی این آساس» فرضيه پژوهش مبنی‌بر پیش‌بینی مغبارک ۴ راز بات بر این اساس یه پر میمی‌بر پیس‌بینی مسار فرضيه سوم: به‌نظر می‌رسد که ادبیات رفتاری پلیس بر عمومی :با ادبیات: رفتاری پلیس تأیید مین‌شود: یبای آبتیت تأثیر گنای بافنت: 3 2 تعدیل شده 58 ضرایب رگرسیون _ 1 58 همان‌گونه که در جدول (4) قابل مشاهده است» نتایج پلمس,می‌توانه احساس میت را هرت مزا درگ رگرسیون به‌روش ۳1116۲ نشان می‌دهد که ادبیات رفتاری ۵ -۳). مسعود پاکدل و بهنام طیبی تأثیر ادبیات رفتاری بر پویایی رابطه پلیس با مردم فر ضيه چهارم: به‌نظر می‌ر سد که ادبیات رفتاری پلیس فرمانده معظم کل قوا نیز بارها با طرح عباراتی خاص, مانند پلیس مقتدر و مهربان, يار مهربان» پناهگاه امن مردم و... در موقعیت‌های مختلف و همچنین در بیانیه گام دوم نظامی هستند. استقلال و امنیت هر کشور و دولت اعم از داخلی و خارجی در پرتو قدرت و توان نظامی تأمین می‌گردد. مقابله با مهاجمان خارجی يا کسانی که در داخل  کشور با نقض قوانین» امنیت اجتماعی را مختل می‌کنند. مختلف به این منظور نیروی نظامی (پلیس) را تشکیل و خارجی و داخلی طراحی می‌کنند و با تشکیل سازمان‌ها و نهادهای نظامی خاص, افراد کارآمد و توانا را به استخدام عموم مردم وظیفه دارند برای حفظ و حراست از اسلام و زیادی دارد و می‌تواند وجهه پلیس را در اجرای صحیح مأموریت‌ها خوب جلوه دهد. این امر بیانگر آن است که منا سب و ایجاد روابط دو ستانه و صمیمانه بین همکاران اجرایی دولت در برقراری نظم و امنیت و تأمین آ سایش و فرضيه دوم حاکی از آن است که به‌میزان ۳۷/ از واریانس به‌میزان ۲۱/ از واریانس ر ضایت عمومی به‌و سيله ادبیات (۱۳۹۸). بایدها و نبایدهای رفتار پلیس در حفظ و ارتقای ۲ آقابیگیی» میلاد؛ پیو سته. منیره. (۱۳۹۵). رفتار پلیس با مردم. ۳ خیرخواهه» طاهره. (۱۳۹۱). تکریم ار باب رجوع در مراکز بررسی و شناسایی عوامل موثر بر شکل گیری و بروز سو رفتار کارکنان در رابطه با مردم و ار باب رجوع و ارایه [15292.51_ 6 عنام / ۳ ,16و از صها ده //: 0

یکی از مهم ترین مسائل مربوط به پلیس، نحوه رفتار با مردم است، چراکه اثرات مثبت و منفی رفتار پلیس جنبه عمومی دارد و مستقیماً بر امنیت جامعه اثر می گذارد. این پژوهش، با هدف اثربخشی ادبیات رفتاری بر پویایی رفتار پلیس با مردم انجام شده است. پژوهش حاضر، از نوع توصیفی-تحلیلی و به روش مقطعی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه شهروندان شهرستان آبادان به تعداد دویست ونودوهشت هزار نفر است که 352 نفر از آن به عنوان نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران برای جوامع محدود و به روش نمونه گیری تصادفی ساده اتفاقی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه 30 گویه ای محقق ساخته استفاده شد که دارای 6 مؤلفه (ادبیات رفتاری، اعتماد عمومی، مشارکت عمومی، احساس امنیت، آرامش اجتماعی و رضایت عمومی) است. روایی محتوایی پرسشنامه با بهره گیری از آزمون KMO  با ضریب 861/0 و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب برای ادبیات رفتاری 88/0، اعتماد عمومی 91/0، مشارکت عمومی 83/0، احساس امنیت 83/0، آرامش اجتماعی 81/0 و رضایت عمومی 96/0 مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که اعتماد عمومی، مشارکت عمومی، احساس امنیت، آرامش اجتماعی و رضایت عمومی به وسیله ادبیات رفتاری پلیس تبیین می شوند.

516855

موفقیت‌های مقاومت اسلامی لبنان در مقابل رژیم صهیونیستی, شکل‌گیری بسیج مردمی (حشدالشعبی) در عراق برای مقابله با گروه تروریستی داعش, در کنار رشد فکری و سیاسی سال‌های اخیر مردم کشورهای منطقه غرب آسیا و گره خوردن مطالبات ایشان با آرمان‌هایی چون استقلال‌طلبی» عدالت‌جویی, اسلام‌خواهی: کوتاه کرد کاهگ کا یی طداطله‌گوا مقطقه: در دار خیزش بیداری اسلامی مردم ستمدیده در کشورهایی مانند بحرین» یمن؛ فلسطین» سوریه و .. همگی فرصت مناسبی را فراهم آوزده است تا بتوان با نگاهی ژرف‌تر به تحلیل چرایی و پیدایی جبهه مقاومت و مبانی فکری آن در حوزه سیاست خارجی پرداخت و از منظر آینده‌نگاری راهبردی و ابزارهای مرتبط با آن» مولفه‌های این جبهه را بررسی کرد. در این پژوهش با استفاده از روش‌های آینده‌نگاری راهبردی, در ابتدا از طریق پویش محیطی به شناسایی پدیده‌ها و مسائل مرتبط با چرایی و پیدایی جبهه مقاومت پرداخته و پس از آن با بهره‌جویی از نظر خبرگان» اولویت‌های مهم این مسائل دسته‌بندی شده است و در پایان به کمک روش تحلیل تأثیر متقابل و نرم‌افزار «میک‌مک»» عوامل کلیدی اثرگذار و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن‌ها ارزیابی و مهم‌ترین مسائل مرتبط با چرایی و پیدایی محور مقاومت بررسی شده است. واژگان کلیدی: جبهه مقاومت. جمهوری اسلامی ایران؛ امنیت ملی آینده‌نگاری انقلاب اسلامی: نماد اراده/ باگدز, مگابخاا لی؟ نقظه عطف جریان مقاومت در دهه‌های اخیر است. کفتمایو میگ در انقلاجااهولاگهیلهدف کسب منزلت و استقلال ملت‌ها و زیستن در سایه صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز آموزه‌های مقاومت را تعلیم داده و استوار کرده ات امووویا دک دوشگ مقاومت ملت‌ها در برابر تجاوز و اشغال و خشونت. کارنامه موفق و دستاوردهای بسیاری مشاهده می‌شود. وضعیت کنونی منطقه نماد پیروزی عظیمی برای کشورهای اسلامی است که انگیزه پیمودن راه آینده را ارتقاامی‌تخششن» جمهوری اانتلامی-اأیران که با تأسی به فرهنگ دینی مقاومت. توانست مراحل پیدایی» پویایی و پایایی انقلاب را با هزینه‌های بسیاری سپری کند. اکنون به نماد مقاومت منطقه‌ای و جهانی تبدیل‌شده است و مروری بر دستاوردهای چند دهه حضور ایران و محور مقاومت در مقلبل تجاوز و سلطه, نشانه‌های امیدوارکننده‌ای را به نمایش می‌گذارد. باورپذیری ملت‌ها به استقلال خواهی و دفع سلطه به ادبیات فراگیری بین ملت‌ها تبدیل‌شده است. شکست سیاست‌های آمریکا و حامیان آن در منطقه استراتژیک غرب آسیا و حومه و شکل‌گیری مداوم نیروهای مقاومت در مناطق مختلف از نتایج اراده بر استقرار محور مقاومت است اکنون که بیش از چهار دهه از انقلاب بزرگ اسلامی ایران می‌گذرد. در طی این مدت جمهوری اسلامی در چارچوب یک نگاه کاملا واقع‌گرایانه و منطقی» بزرگ‌ترین حامی نهضت‌های آزادی‌بخش جهان و مشخصا محور مقاومت و گروه‌های مبارز فلس میتی و حزب‌اله لینای بوده الس اک در حفیظت انقلاب: انساقنی ایرای نها ید نهضت‌های استکبارستیز منطقه و جهان ازجمله محور مقاومت حیات دوباره بخشیده. بلکه بازتولید و گس ترش این گفتمان را همچنان وجهه همت خود قرار داده است. گفتمان حمایت از مستضعفان جهان» در عین خودداری از هرگونه دخالت در امور داخلی ملت‌های دیگر که در قانون اساسی ایران آمده» امر بدیع و بی‌نظیری است که در قانون اساسی هیچ کشور دیگری مشابه ندارد (عمید زنجانی و توکلی ۰۱۳۹۱ ص. بنابراین» در شرایط و اوضاع کنونی, گفتمان انقلاب اسلامی ایران در جهان اسلام و به‌ویژه منطقه غرب آسیا در عرصه عملیاتی در قالب جبهه یا محور مقاومت بیش از هرزمانی تجلی‌پافته و ازاین‌رو گفتمان‌های دیگر مثل جریان‌های سلفی تکفیری با شکست‌های پی‌درپی» یکی پس از دیگری. صحنه زورآزمایی با گفتمان اصلی انقلاب اسلامی ایران مبنی بر حملیت از محور مقاومت را ترک کرده يا باگذشت زمان از مبانی خود زاویه گرفته و رو به اضمحلال رفته‌اند (شاهقلیان قهفرخی و سلیمانی, به دنبال ناکامی لیالات متحده آمریکا.در پیشبرد طرح خاورمیلنه بزرگ» چهره جدیدی در منطقه شکل گرفت که همچنان شامل دو محور است. محور اول را «سازش» شکل می‌دهد و شامل کشورهایی است که سیاست خارجی آن‌ها بر اساس تعامل با سیاست خارجی ایالات متحده شکل گرفته است و محور دوم را «مقاومت» شکل می‌دهد که متحدان و جنبش‌های همسو با جمهوری اسلامی ایران در این طیف جای می‌گیرند. سوریه» گروه‌های مقاومت در لبنان» فلس طین به‌طور خاص و عراق این محور را تشکیل می‌دهند. شکل‌گیری این محور با ابداع هلال شیعی از سوی پادشاه اردن و سران اقتدارگرای حاشيه خلیج‌فارس همراه بوده است. پیش از این نیز عربستان در واکنش به آنچه تهدید انقلاب اسلامی می‌خواند. شورای همکاری خلیج‌فارس را تشکیل داده بود (شاهقلیان قهفرخی و سلیمانی» ۱۳۹۹). در واپسین ماه سال ۰۲۰۱۹ مژسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی (1155) در گزارشی مطرح کرد که ایران توانسته با به‌کارگیری راهبرد «صرف منابع حداقلی و جذب منافع حداکثری» از خاکس‌ترهای منطقه جنگ‌زده خاورمیلنه. پیروز بیرون بياید و با وجود در اختیار داش تن رهنامه نظامی- دفاعی بودجه لندک نظامی در قیاس با واشسنگتن و ریاض, نتیجه بازی و درگیری زئوپلیتیک منطقه را به نفع خود پیش برد. نتیجه جالب و انتهایی گزارش این است: «جمهوری اسلامی ایران توانسته است توازن نفوذ موّثر در خاورمیانه را به سود خود تغییر دهد» (2019 ,155]). با این وضعیت باید تأملاتی جدی در خصوص آینده محور مقاومت انجام شود و آینده‌نگاری راهبردی و پژوهش‌هایی مانند پژوهش حاضر می‌تواند به‌خوبی پاسخگوی این نیاز باشد. آینده‌پژوهی» آینده را حاصل از برهم‌کنش روندها رویدادها تصاویر و اقدامات می‌داند و شاید هیچ عاملی به‌اندازه تصویرسازی در شکل‌گیری و تحقق آینده موثر نخواهد بود پس به نظر می‌رسد یکی از اولویت‌های جبهه استکبار ارائه تصویری بنابراین با استفاده از آینده‌پژوهی می‌بایست تصویرسازی‌های درست و منطقی از آینده منطقه اداشت و با تبیین درست وضعیت آینده غرب آسیا درک بهتری از آینده ایجاد کرد. در این پژوهش سعی شده با استفاده از رویکرد و امکاناتی که آینده‌نگاری راهبردی فراهم می‌کند شناسایی:مسائل وپدیده‌های مرتبط با جبهه و محور مقاومت انجام و بستری برای پژوهش‌های آتی و غلاقه‌مندان به این موضوع فراهم شود تا با استفاده از نتایج آن ضمن درک چرایی و پیدایی محور مقاومت. عوامل کلیدی اثرگذار و پیشران‌های موّثر بر آن را شناخته و تحلیل‌های کامل‌تری نسبت به موقعیت جمهوری اسلامی, منافع و چالش‌های آینده آن در حمایت و راهبری محور ۲ وجوه اشتراک چرایی و پیدایی محور مقاومت در بین کشورهای با توجه به تنوع کشورهای حاضر در محور مقاومت چه در نقش اصلی و چه در نقش حمایتی و تنوع ویژگی‌های زبانی» نژادی و هویتی ایشان» منافع مشترک باعث می‌شود این زنجیره به شکلی متصل و محکم تداوم داشته باشد. این اشتراک در منافع را می‌توان در ابعاد مختلفی تحلیل کرد؛ به‌عنوان مثال در بعد سیاسی, قدرت امتیا زگیری و چانه‌زنی را برای محور مقاومت در مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل و ... افزایش خواهد داد. در بعد اقتصادی, با عقد قراردادهای تبادل کالا و پول می‌تواند آیق محور مستقل از دلار و محدودیت‌های مالی و شبکه‌های بانکی خارجی به تجارت بپردازد و با توجه به ظرفیت بسیار بالای این منطقه و منابع سرشار آن مانند معادن ۱ روابط خارجی * سال 4۱۴ شماره ۵۴ * تابستان ۱۴۰۱ و ذخایر سوخت و انرژی» شکل‌گیری تعاملات اقتصادی به تقویت شدیدتر محور و در بعد امنیتی و نظامی با تقویت توان دفاعی در مقابل دشمنان مشترک» حلقه امنیتی محکم‌تری ایجاد خواهد شد و امنیت پایداری برای منطقه رقم خواهد خورد. در بعد فرهنگی تنوع زبان» نژاد و دین در این جبهه مشهود است و در این خصوص بایستی بر روی مشترکاتی مانند قبله. کتاب و توحید تأکید کرد و از فرقه‌گرایی و درگیری‌های قومی و مذهبی که تهدیدی برای انسجام این جبهه است پرهیز کرد. در بعد مدیریتی هم نخبگان و رهبران این جبهه با تعاملات بیشتر و سیاست‌های همسو می‌توانند هم‌افزایی بیشتری داشته باشند و اهداف محور مقاومت را سریع‌تر از قبل مطابق با بررسی‌های انجام‌شده و مطالعات اسنادی صورت گرفته درباره موضوعاتی که به شکلی با بخش‌هایی از.این پژوهش مرتبط بوده‌اند. مواردی شناسایی شد که اهم این یافته‌ها به‌صنورت خلاصه به همراه چکیده‌ای از مباحث مطرح در قالب پیشینه تحقیق و در جدول ۱ قابل‌مشاهده است. گفتنی است با توجه به رویکرد مدنظر پژوهشگران در مقلله حاضرو توجه به آینده‌های بدیل پیش روی محور مقاومت و وضعیت آینده حکمرانی منطقه غرب آسیا بیشتر مواره شناسایی‌شده به زبان فارسی است و در منابع انگلیسی,.ووهش)یا.اثرقابل‌توجهی یافت نشد که ضمن به رسمیت شناختن محور مقاومت برای چیستی و چرایی آن تحلیلی ارائه داده باشد. دو مورد از این آثار در جدول ۱ مشاهده می‌شود. محمدرحیم شناخت‌شناسی منافع ۹۹ پژوهشگر با ارائه شواهد حقوقی در ضمن بررسی پیشینه پژوهش که بخشی از آن.در جدول ۱ ارائه شد نکات زیر توجه ویژه برخی پژوهشگران غربی به منطقه غرب آسیا و تحولات قبل و آینده اهمیت بررسی مولفه‌های قدرت در غرب آسیا در استحکام امنیت ملی جمهوری توجه به بازیگران فعال جبهه مقاومت و نقش آینده بازیگران موافق و مخالف در بی‌توجهی اکثر کتب و مقالات نوشته‌شده به زویکرد آینده‌نگاری وضعیت محور نبود تصویرسازی ویژه از آینده وضعیت غرب آسیا در پژوهش‌ها؛ اقدامات تجویزی موّثری برای نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی در آینده این 0 وزع۸ دز 606۳26۵ عناد0مصعل که کمزتهدع5 0ص کصوزوز/ 1 درمجموع می‌توان ادعا کرد توجه به رویکرد آینده‌نگاری راهبردی و شناسایی مولفه‌های اثرگذار درباره آینده جبهه مقاومت در پیشینه پژوهش‌های قبلی وجود ندارد. همچنین مشخص شد پژوهشی که ضمن شناسایی متغیرهای مرتبط با چرایی و پیدایی جبهه مقاومت. با استفاده از آینده‌نگاری راهبردی به اولویت‌دهی و بررسی تأثیر متقابل این متغیرها بر روی هم و سپس استخراج عوامل کلیدی اثرگذار بپردازد. در کشور انجام نگرفته است؛ بنابراین پژوهش حاضر هم در حوزه موضوع و هم روش نظام بین‌الملل به‌عنوان امری پویا همواره در حال تغییر است. تا ورود به قرن بیستم» جهان سیاسی در شرایطی قرار داشت که نظام خاصی بر کل آن حاکم بود؛ اما پس از جنگ جهانی دوم کشور آمریکا و روسیه جهان را به دو قطب تقسیم کردند و بلوک شرق و غرب رابه وجود آوردند. این جهان دوقطبی تا فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ ادامه داشت.. پس از افول؛قدرت روسیه., آمریکا تنها کشور قدرتمند در عرصه جهانی باقی‌ساند و کوب ال ها درو سیطره تصمیمات و قدرت خویش, به‌ویژه در عرصه نظامی قرار داد. در این میان خاورمیانه در کانون توجه آمریکا قرار گرفت و جالب‌تر اینکه هژمونی تک‌قطبی در خاورمیانه به مرحله بلوغ رسید؛ یعنی بستری ایجاد کرد تا نظام تک‌قطبی به مرحله بلوغ خود برسد و آن حمله آمریکا به عراق و سقوط رژیم بعث او اشغال این کشور بود. با وجود اين» باید توجه داشت که آين نظام نیز مانتک سای رالظام‌های/سیاسی نیا تغییر می‌کند. نشانه‌های تغییر نظام تک‌قطبی در جهان با نمایان شدن قدرت‌های نوظهور در حال شکل‌گیری است و این روند در خاورمیانه نیز با پیشاهنگی چین» به‌ویژه در عرصه بسیاری از اندیشمندان روابط ایالات‌متحده و جمهوری خلق چین را مهم‌ترین روابط دوجانبه از منظر تأثیرات و پیامدهای آن بر آینده سیاست و نظام بین‌الملل تلقی می‌کنند. تلقی مزبور تا حدود زیادی صحیح به نظر می‌رسده زیرا روابط پدیدارشده از یکسو در فضای پسا جنگ سرد رخ نموده است که دوران گذار را تجربه می‌کند و از سوی دیگر مسائل همگرایانه و واگرایانه متعددی در روابط جاری دو کشور وجود دارد که به نحوی بالقوه می‌تولند فرایندهای کلان بین‌المللی را از خود متأثر کند و بر موقعیت قدرت‌های برتر جهانی و آزادی عمل این دسته از کنشگران قدرت‌طلب تأثیرات ژرفی را بر جاتی گذارد و ذو کشور را به سمت یک نظام جهانی, با ماهیت مدل دو/ چندقطبی سوق دهد. ازاین‌رو» پایش تحولات روابط این دو کنشگر برتر می‌تواند در فهم روندهای کنونی و حتی آتی سیاست بین‌الملل موّثر واقع شود. نکته مهم و قابل توجه این است که چون در نظام بین‌الملل, قدرت‌های بزرگ و سیاست آن‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای را به خود اختصاص داده‌اند: شناخت این سیاست‌ها و رفتارها برای جمهوری اسلامی ایران در راستای اتخاذ راهبردهای مطلوب و بهینه در عرصه سیاست خارجی بسیار مهم است (نوروزی و عله‌پور» ۱۴۰۰). در این میان با توجه به بروز نشانه‌های تغییر روند وضعیت نظام تک‌قطبی دنیا و شکل‌گیری قدرت‌های منطقه‌ای جدید با محور ترکیه و عربستان در منطقه غرب آسیا ابتکار جمهوری اسلامی در تشکیل قدرت منطقه‌ای موافق با سیاست‌های خارجی خویش و با عنوان محور مقاومت از نقاط عطف وقایع شکل‌گرفته در این منطقه است. محور مقاومت پیش از اینکه جبهه‌ای برای مقابله با تعدی‌گری قدرت‌های مختلف در غرب آسیا باشد» نویدبخش تغییر موازنه قدرت بین‌المللی و افول نظام تک‌قطبی کنونی واژه محور مقاومت از دو منظر تعریف می‌شود: نخست اینکه. محور مقاومت یک «ائتلاف ژئوپلیتیک» منطقه‌ای و مرکب از مجموعه بازیگران دولتی ایران» سوریه و عراق و غیردولتی (حزب‌الله, حماس, انصار الله و جهاد اسلامی) است که دارای منافع مشترک ملی و ایدئولوژیک هستند. تعریف دوم گفتمانی است و مهم‌ترین وجوه اثباتی و ایجابی تعریف گفتمان مقاومت. وجوهی چون عدالت‌خواهی» اسلام‌خواهی, صلح‌طلبی, حق‌طلبی, اقتدار و عزت. آزادی و استقلال‌طلبی» توجه ویژه به عقلانیت. معنویت‌گرایی و آرمان‌گرایی در کنار واقع‌بینی است (سلیمی و شریعتی» ۰۱۳۹۳ ص. اعضای اصلی محور مقاومت بازیگرانی هستند که مبنای مبارزه آن‌ها با رژیم میمیوتییتی آبولویک ستاو آرمان فلسطلیی نققی مجوری رآ کر آی آبفا می‌کند. جمهوری اسلامی ایران؛ حزب‌الله لبنان» مقاومت اسلامی در عراق» حماس و جهاد اعضای پیوسته محور مقاومت بازیگرانی هستند که حضور آن‌ها در محور مقاومت بیش از آنکه دلایل ایدئولوژیکی داشته باشد مبنای امنیتی و ژئوپلیتیکی دارد. دولت یک پژوهش می‌تواند چند هدف و رویکرد مختلف داشته باشد. گاهی هدف از انجام آن» حل کردن یک مسئله یا چالش مرسوم و موجود در محیط کار و گاه ارتقای دانشی در حوزه‌ای خاص مدنظر است و زمانی هم می‌خواهد به بررسی آثار و طرح‌های پیشنهادی يا پژوهش‌های کاربردی و پژوهش‌های توسعه‌ای قبلی بپردازد (دانایی‌فرد و همکاران» ۰۱۳۹۶ ص. ۳۲). این پژوهش از نظر تقسیم‌بندی نوع آن جز پژوهش‌های کاربردی به شمار می‌رود و در آن تلاش شده با استفاده از زمینه و بسترهای شناختی و معلومات موجود. از نتایج حاصله برای رفع ابهامات و نادانسته‌ها و توسعه کاربردی موضوع موردپژوهش» استفاده شود. همچنین این پژوهش با رویکرد کیفی در پی گردآوری داده‌ها به‌منظور مفهوم‌سازی و ازائه تحلیل‌های تجویزی است. خلیلی شورینی (۱۳۸۹) روش‌های گردآوری:داده‌ها را به دو دسته کلی تقسیم * روش میدانی (پرسشنامه باز و بسته. ذهن‌گیری,» فن گروه اسمی و ..)؛ * روش کتابخانه‌ای علمی و تخصصی (کتاب‌های علمی و تخصصی در زمینه پژوهش» مقالات غلمی و پژوهشی؛ اسناد و مدارک دسته اول, آرشیوهای در این پژوهش از هر دو دسته ابزار استفاده شده است: با بهره‌گیری از منابع معتبر ذیل رویکرد کتابخانه‌ای و مرور اسنادی, ادبیات اولیه تحقیق تهیه گشته و با گردآوری داده‌ها از روش‌های میدانی (پرسشنامه نیمه ساختاریافته و پنل خبرگان) با توجه به اهمیت این پژوهش و اينکه یکی از اهداف اصلی پژوهش بسط نگاه راهبردی سیاست‌گذاران و پژوهشگران علاقه‌مند به ظرفیت نا اندیشیده در خصوص عوامل کلیدی و موئر بر چرایی و پیدایی محور مقاومت بوده» شناسایی خبرگان موثر و کارآمد نقش بسزایی داشته است. به همین منظور جامعه آماری این پژوهش مجموعه‌ای از صاحب‌نظران و خبرگانی هستند که توانایی کمک تحلیلی به اهداف پژوهش را داشته باشند. ویژگی‌های مدنظر برای خبرگان جامعه آماری طرح به قرار داشتن تحصیلات عالی در خوزه‌های روابط بین‌آلملل, غلوم سیاسی و * داشتن سابقه پژوهشی و مقاله یا تألیف به‌منظور درک بیشتر و عمیق‌تر همچنین با توجه به اینکه نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی و کمی تفاوت بسیاری دارد و اینکه نوع پژوهش حاضر کیفی بوده است. مشارکت‌کننده در پژوهش با انتخاب هدف‌دار پژوهشگران و با دعوت به همکاری وارد چرخه پژوهش شده است. این نوع نمونه‌گیری که نمونه‌گیری هدفمند یا غیراحتمالی نیز نامیده می‌ شود با انتخاب هدف‌دار نمونه‌های مرتبطبّا پژوهش و به‌منظور کسب معلومات و دانش مورد نیاز به انجام می‌رسد و در این روش برخلاف پژوهش کیفی, پایان نمونه‌گیری بر اساس اشباع داده‌ها خواهد بود و در جایی که کد جدیدی وارد پژوهش نشود. در پژوهش حاضر از روش نمونه‌گیری هدفمند (انتخاب آگاهانه افراد برای پژوهش توسط پژوهشگر) و تعداد محدودی از افراد نمونه استفاده شده است. با توجه به محدود بودن تعداد افراد خبره در این حوزه و همچنین ویژگی‌های مدنظر برای جامعه آماری» از دیدگاه‌های چهار نفر از‌استادان دانشگاه‌های علامه طباطبائی, دانشگاه عالی دفاع ملی و مدیران دولتی شاغل در وزارت کشور و امور خارجه استفاده آینده‌نگاری در پی روشن کردن و مشخص ساختن این امر است که هریک از اقدامات و تصمیمات در زمان حاضر پس از گذشت زمان» به چه آینده‌های ممکن یا محتملی منجر خواهند شد و در این راستا و برای رسیدن به آینده‌های مطلوب و مدنظر, چگونه باید حرکت کرد. در گذشته و قبل از گسترش علم آینده‌پژوهی در رویکردهای کلاسیک و سنتی نگاه به آینده, می‌توان ادعا کرد که هدف اصلی فقط پیش‌بینی یک آینده بوده و آن آینده هم اهمیت یا مقبولیت داشته است. اما در رویکردهای نوین و در حوزه‌های دانشی جدید آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری» بحث از انواع آینده‌های قلبل‌تصور به میان می‌آید. این آینده‌ها می‌توانند دسته‌بندی‌های مختلفی داشته باشند که از آن‌ها با عناوینی چون آینده‌های «چندگانه» یا یکی از مسیرهای توسعه این مفاهیم در کشور فرانسه اتفاق افتاده که امروز با عنوان «پراسپکتیو!» شناخته شده است. در زبان انگلیسی به‌عنوان واژه جایگزین و معادل آن» عبارت «آینده‌نگاری راهبردی»؟ را به کار می‌برند. در تعریفی ساده» آینده‌نگاری راهبردی رویکردی هنجاری و به‌طور هم‌زمان توصیفی است که ارتباط نزدیکی هم با مدیریت راهبردی دارد. در این میان «میشل گوده»؟ آینده‌پژوه معاصر فرانسوی,» یکی از این روش‌های نظام‌یافته این رویکرد را در قللب مجموعه‌هایی از «تئودور گوردون»؟ و «هلمر»۸ روشی با عنوان «مدل‌های ساختاری تأثیرات متقابل» را در سال ۱۹۶۶ پدید آوزدند؛ روشی که اکنون یکی از روش‌های پیشرفته و مبنای سناریونویسی در تحقیقات آینده‌پژوهی است. روش یادشده بر اساس این سوال بنا نهاده شده است که «آیا پیش‌بینی#آننده می‌توانه, مبتنی بر تأثیرات احتمالی متقابل اتفاقات آینده بر یکدیگر باشد؟» (1994 ,0740). در بیشتر رویکردهای غلمی از تحلیل تأثیر متقابل به‌منظور بررسلااختمال/ستاریوها استفاده می‌شوه: ذر این راستا گام‌هایی تعریف و مجموعه نرم‌افزارهایی برای تسریع و ساده کردن اجرای هریک از گام‌ها تهیه شده است که نمونه‌ای از آن, بسته نرم‌افزاری «میک‌مک»* است (2003 .له 6۲ 00061)). در این پژوهش با توجه به اینکه شناخت مسائل چرایی و پیدایی جبهه مقاومت از اهمیت زیادی برخوردار بود. روش تحلیل ساختاری انتخاب و از نرم‌افزار میک‌مک برای شناسایی مسائل کلیدی و چگونگی روابط بین آن‌ها با توجه به شرایط حاکم بر زمان پژوهش و مصادف شدن آن با شیوع بیماری کرونا و ایجاد محدودیت‌های اجتماعی و فاصله گذازری در کشور تعامل با خبرگان و پنل‌های خبرگی با استفاده یز یکی تباطی برگر ایگوت انجام شده است. در گام کسگه پسن از مطالعهاشنادی بلاررسی آگیبات تحقیق فاد ۴۷ سستله اولیه عرقیط.با چرایی و۴۶ له سرقظ مه پیدایی جسه فلوستاش ناس یی شد. مسائل اولیه شناسایی‌شده در جدول ۲ قابل‌مشاهده است. در گام دوم پژوهش, خبرگان باید به اهمیت و اولویت هرکدام از این مسائل امتیاز می‌دادند؛ بنابراین با استفاده از طیف لیکرت. خبرگان به اولویت و اهمیت هرکدام از مسائل, در محدوده سفر (ساقل بی‌افسیت اعد ۳ صساخل آفمیت یار زیاقه استیاز دانقت وتناس اولیه استخراج گشت. با توجه به پراکندگی محل جغرافیایی خبرگان مشارکت‌کننده در طرح» برای تسهیل در ارتباط گیری با آنان و سرعت‌بخشی به انجام پژوهش, فرم‌های الکترونیکی و پرسشنامه‌های لازم در بستر اینترنت تهیه شد و خبرگان در پایان گام دوم» بعد از آنالیز امتیازات خبرگان به متغیرهای شناسایی‌شده بالا مشاهده شد که بیش از ۶۰ درصد از خبرگان» ۱۵ آیتم را مهم‌ترین مسائل مرتبط با مفاهیم چرایی و پیدایی محور مقاومت تلقی کرده و روی آن اتفاق‌نظر داشته‌لند. با توجه به اینکه در گام‌های بعدی بایستی ماتریسی تشکیل و در آن تحلیل تأثیرات متقابل متغیرها بر روی هم توسط خبرگان مشخص می‌شد. برای ساده‌تر شدن ماتریس و معقول بودن حجم کاز پژوهش» همان ۱۵ آیتم هلاک ادامه کار قرار گرفت جدول ۳: با اولویت‌ترین متغیرهای شناسایی‌شده از دید خبرگان در اتمام فا ز اول پژوهش در گام سسوم اجراق پژوهش, امتیازه‌هیبيه آثر متقلیل با اولویت‌ترین مس لقل شناسایی شد و ذر ذستوز کاراقرار گرقت,ومجذدا طی تغامل با نخبرگان از آنان خواسته شد به اثر متقابل هر مسئله بر سایر مسائل امتیاز دهند. در این گام» وضعیت هر مسئله در ارتباط با ۱۴ مورد دیگر موردبررسی قرارگرفته و هر خبره با توجه به سابقه علمی و نظر تخصصی خود. به نقش هر مسئله و میزان تأثیرگذاری آن بر سایر مسائل نظر داده است. به‌منظور تحلیل داده‌های پژوهش,» امتیازات خبرگان در گام سوم وارد نرم‌افزار میک‌مک شد و در نرم‌افزار مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج بفدست آمده» درجه پرشدگی ماتریس38.4 درصد بوده است که نشان می‌دهد عوامل انتخاب‌شده در کمترااز نیم از ,موارد بر یکدیگر تأثیر داشته‌اند. در جدول ۴ تحلیل داده‌های ماتریس و آماره‌های 3 قابل‌مشاهده است که در رت تعداد ۱۵۵ رابطه کاملا بی‌تأنیرا گزارش شده است وانشان:می‌دهد در روابط دوبه‌دو این مسائل نه بر هم اثری دارند وانه اثریامی پذيرند. ۳۵ مورد رابطه با تأثیر کم ۲۳ رابطه با تأثیر متوسط و ۱۲ راظله باتاظ زبط کر شمان است: بر اساس شاخص‌های آماری» ماتریس با دو مرحله چرخش, بهینه‌شده و درجه مطلوبیت داده‌های آن به ۱۰۰ رسیده است. این امر نشان‌دهنده روایی قابل‌قبول پرسشنامه و پاسخ آن است. بررسی آثار متغیرها بر روی هم باعث می‌شود میزان اثرگذاری و اثرپذیری هر متغیر مشخص شود و یک سیاست‌گذار یا برنامه‌ریز در بعد کلان موضوع می‌تواند از این میزان اثرگذاری يا اثرپذیری, نقاط قوت و ضعف مسئله را شناسایی یا از متغیرهای اثرگذار استفاده کند تا بیشترین تأثیر بر موضوع مدنظر ایجاد شود و متغیرهای اثرپذیر را مدیریت کند تا کمترین آسیب‌پذیری را در خصوص موضوع مدنظر شاهد باشد. با توجه به اینکه موضوع اصلی اين پژوهش بررسی چرایی و پیدایی محور مقاومت بوده است از نتایج حاصل‌شده می‌توان متغیرهای آسیب‌پذیر با ضریب اثرپذیری زیاد را شناسایی و به‌عنوان نقطه‌ضعف محور مقاومت» مورد توجه قرار داد. همچنین متغیرهایی با اثرگذاری بالاتر در محور مقاومت. ظرفیت لازم را برای ایجاد نقش‌آفرینی در این محور دارند و از آن‌ها می‌توان به‌عنوان نقاط قوت و متغیرهایی استفاده کرد که صحنه فعلی را در آینده تغییر دهند. قر روش تحلیل ساختاری با سه نو فسناوره مواچهفستیم .خر ابا با تشکیل ماتریس آثار مستقیم متغیرهای با اولویت و اثرگذاری بالا به همراه متغیرهای وابسته مشخص می‌شوند. دوم» با محاسبه فاصله‌های درجه متغیرها مهم‌ترین متغیرهایی که قابلیت اثرگذاری و وابستگی غیرمستقیم دارند مشخص‌شده. در مرحله نهایی» با افزودن داده‌های مربوط به تأثیرات احتمالی متغیرها بر یکدیگر وایستگی‌های مستقیم و غیرمستقیم آن‌ها شناسایی می‌شوند. نحوه توزیع و جایگیری متغیرها در صفحه نمودار میزان پایداری یا درجه ناپایداری سیستم را برای تحلیلگران مشخص می‌کند (2003 ,.له 6۲ 0061). در روش تحلیل و بررسی اثرهای متقلبل متغیرها به‌طورکلی به دو نوع پراکنش اشاره می‌شود که از این پراکنش‌ها با عناوین ۱- سیستم‌های پایدار و ۲- سیستم‌های ناپایدار.نام برده و درباره آن‌ها بحث می‌شود (نمودار ۲). در سیستم‌های پایدار وضعیت پراکنش متغیرها به شکل «آ» است و سه ۱ متغیرهای بسیار تأثیرگذار بر سیستم که از آن‌ها به‌عنوان عوامل کلیدی یاد در سیستم‌های پایدار» جایگاه و نقش هریک از عوامل و متغیرهای مرتبط با آن سیستم مشخص است. در مقابل این سیستم‌ها سیستم‌های ناپایدار حضور دارند که شرایط آن‌ها پیچیده‌تر از سیستم‌های پایدار است. متغیرها در این سیستم» حول محور قطر رسم‌شده در نمودار پراکنده می‌شوند و در این حالت. ارزیابی و شناسایی عوامل کلیدی بسیار مشکل‌تر خواهد بود (2003 ,.ل2 61 000461)). در نمودار ۳ پراکنش و تفکیک سیستم‌های پایدار و ناپایدار به‌طور کامل قابل مشاهده است. آرایه‌های مرتبط با ماتریس تحلیل ساختاری در نموداری دوبعدی رسم و تحلیل می‌شوند. در این نمودار» محور افقی بیان کننده مجموع امتیازات یک متغیر در یک سطر است و محور عمودی,» مجموع امتیازات متغیر در ستون متناظر با آن را نشان می‌دهد. این یک ماتریس متقارن است؛ به همین دلیل با جمع جبری سطر و ستون و مقیاس‌بندی محورهای مختصات, می‌توان به هر متغیر امتیازی متشکل از جمع سطری و ستونی آن اختصناص داد و آن را در.یک فضای دوبعدی جانمایی کرد. هنگامی که نقشه آثرات متغیرها سود رورس آمگشود. جمع سطری تأثی رگذاری یک متغیر بر همه متغیرهای دیگر و جمع ستونی هم تأثیرپذیری یا وابستگی متغیر بر متغیرهای دیگز را بازگو می‌کنن (94 ی یهمکاراگ ۱۳۹۶). با توجه به نمودار ۱ ناحیه ۱ به متغیرهای راهبردی یا دووجهی تعلق دارد؛ با این خاصیت که بس یار تأنیز گذار و اهمچنین؛ دشیار تأنیریدیز عمل می‌کنند. محل جایگیری آن‌ها در قسمت شمال شرقی نمودار است. این متغیرها به گونه‌ای هستند که هم قابل دستکاری و کنترل بوده و هم بر پویایی و مقدار تحول و تغییر سیستم تأثیر خواهند گذاشت؛ یعنی به تعبیر ساده‌تر شاخص‌های ناپایداری آن سیستم 1 تفنگیل می‌دسد. متغیرهایی که در موفعیقبالای خط فرظی اترسیمشده اقظری این ناحیه قرار می‌گیرند «متغیرهای ریسک» نامیده می‌شوند. این متغیرها و عوامل, امکان و ظرفیت تبدیل‌شدن به عوامل و بازیگران کلیدی را دارند و به همین منظور باید به آینده وضعیت آن‌ها توجه ویژه داشت؛ یعنی به‌سرعت تغییرات بر آن‌ها اثر می‌گذارند و آن‌ها نیز این تغییرات را خیلی سریع به متغیرهای وابسته در ناحیه ۲ منتقل می‌کنند. مدیران و سیاست‌گذاران بمندرت تولنایی تغییر در متغیرهای قرا رگرفته در ناحیه 2 را دارند. متغیرهای حاضر در این ناحیه در شمال غربی نمودار بوده به‌عنوان بحرانی‌ترین مولفه‌ها دارای بیشترین مقدار تأثیرگذاری و کمترین میزان تأثیرپذیری هستند. متغیرهای حاضر در ناحیه 3 نمودار مقدار تأثیرگناری:ق تأثیرپذیری بسیار کمتری دارند و به همین دلیل» با توجه به این خاصیتشان, متغیرهای راهبردی محسوب نخواهند شد. محل قرارگیری آن‌ها در نمودار نقشه اثرات متغیرها در بخش جنوب شرقی است و در تحلیل نمودار «متغیرهای مستقل و مس تاه انآميده می‌شوند: متغیرهای, سستنتقفا از کایگر متقیرها تأثیر تمس پذبرید. همچنین آثری بر آن‌ها ندارند. متغیرهای حاضر در ناحیه 4 به سبب وابستگی زیاد به دیگر متغیرها خاصیت راهبردی ندارند. متغیرهای قرارگرفته در ناحیه ۱ متغیرهایی راهبردی هستند. این متغیرها هم قابلیت کنترل سیستم را دارند و هم بر سیستم ۴-۶. تحلیل اثرات مستقیم و متغیرهای موئر در آینده محور مقاومت همان‌طور که در جدول ۵ مشاهده می‌شنود میزان اثرگذاری (بیشترین عدد در تعداد سطرها) و اثرپذیری مستقیم (کمترین عدد:در تعداد.سطرها) برای هر مسئله مشخص است و «اشاعه گفتمان ضد نظام سلطه» و «ظهور و افزایش تعداد نخبگان محور مقاومت» بیشترین اثرگذاری مستقیم را بر سایر مسائل داشته است. همچنین «منافع اقتصادی کشور» به همراه «انسجام افقی و عرض محور مقاومت در هماهنگی سیاست‌ها در سطوح منطقه‌ای» و «مقابله.با تهدیدات خارجی» در کنار «شکل‌گیری ۷ ۹ توسعه دیدگاه‌های سلبی ملت‌های مسلمان نسبت به آمریکا و غرب ۱۲ ۴ انسجام افقی و عرض محور مقاومت در هماهنگی جدول ۵: توصیف عددی میزان تأثیرگذاری و تأتیرپذیری مستقیم مسائل شناسایی‌شده آنچه از وضعیت نمودار و نقشه پراکندگی مسائل مهم و موثر در چرایی و پیدایی محور مقاومت می‌توان فهمید (طبق/,نمودار ۳» وضعیت ناپایداری سیستم است. با توجه به اینکه نمودار به شکل گلابی است و در آن مشاهده می‌شود که اکثر متغیرها به این معنا محور مقاومت در آینده وضعیت ناپایداری را تجربه خواهد کرد که ریشه‌یابی و آسیب‌شناسی علل این ناپایداری خود نیازمند پژوهش‌های دیگری است با توجه به ننایج: اکنون دی ار اش اهاز سسائل مرتبط با آینده چرایی و پیدایی محور مقاومت در نظر گرفت. با تطابق نمودار ۴ بر نمودار ۱و مقایسه آن دو می‌توان برای هر متغیر نوع اهمیت و محل قرار گرفتن آن در هر ایک از ریخ‌های نموذار # خلیل‌هاش را ارافه کري نکه مهم ایغلوسست ند متقیرهاتی قرارگرفته در ربع اول (بالا و سمت راست) نمودار همگی می‌توانند قابلیت پیشران را در محور مقاومت داشته باشند و از این لحاظ باید توجه بیشتری به آن‌ها کرد. بر این اساس, با تقسیم این متغیرها به سهه دسته مستئله با عنوان‌های «راهبردی»» «اث رگذار» و «مستقل»» اکنون می‌توان با رویکرد تحلیل ساختاری, چرایی و پیدایی محور مقاومت را بهتر بررسی کرد. در جدول ۶ این مسائل در کنار هم جدول ۶: انواع مسائل شناسایی‌شده در خصوص چرایی و پیدایی محور مقاومت ‏از نمودار ۴ می‌توان نتیجه گرفت مهم‌ترین مسائل مرتبط با محور مقاومت در آینده که بیشترین میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را بر سایر مسائل دارند عبارت‌اند از: «ظهور و افزایش تعداد نخبگان محور مقاومت»» «ضرورت منطقی و عقلی دفاع منطقه‌ای»» «اشاعه گفتمان ضد نظام سلطه»» «انشسجام عمودی محور مقاومت در راهبردها و سیاست‌های امنیتی در منطقه» و «افزایش اقتدار منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران». این موارد ظرفیت تبدیل‌شدن به مسائل کلیدی در آینده محور مقاومت را دارند. این موارد همچنین در مقایسه با سایرین دارای قدرت راهبردی بالاتری هستند و به همین دلیل می‌توانند ناپایداری را در سیستم رقم بزنند. به همین دلیل به‌طور هوشمندانه می‌توان از طریق توجه کافی به این موارد و بهبود و کنترل آن» ظرفیت‌های کارآمد و بسیار موثر برای محور مقاومت در آینده ایجاد کرد. بازیگران مور در محور مقاومت. باید به این مسائل نگاه راهبردی داشته باشند و از آن‌ها به‌عنوان نقاط قوت برای تغییر موازنه در محور مقاومت در آینده استفاده کنند. این مسائل اثرگذاری بسیار زیادی بر سایر مسائل در محور مقاومت دارند.» اما تأثیرپذیری چندانی از سایر مسائل درون محور ندارند. موارد یادشده شامل «مقابله با جنگ‌های ترکیبی و سایبری آینده» و «توسعه دیدگاه‌های سلبی ملت‌های مسلمان نسبت به آمریکا و غرب» و همچنین «توسعه گفتمان انقلاب اسلامی در منطقه و جهان» و «مبانی اعتقادی و دینی» و «تأمین اهداف امنیت ملی و منطقه‌ای» هستند. این مسائل ماهیتی محیطی دارند. یعنی مولفه‌هایی بحرانی هس‌تند که به‌راحتی قابل‌کنترل نبوده» با تغییر در آن‌ها به‌شدت بر مسائل موجود در ناحیه ۴ اثر بنابراین» اگر بنا باشد در محور مقاومت اثرگذاری بیشتری را در نظر داشته باشیم با تقویت این عناوین می‌توان انتظار داشت موفقیت بیشتری حاصل شود. این مسائل همچنین قابلیت تبدیل به مسائل راهبردی در آینده را دارند و در صورت فراهم شدن شرایط می‌توانند نقش‌آفرین و تعیگن کننو لش ته۷ بر این اسان ضروری است کنشگران جبهه مقاومت. این مسائل زا:به‌درستی رضد. کنند و برای آن برنامه و اقدام داشته باشند. این مسائل در آینده می‌توانند به‌عنوان برگ برنده مطرح شوند. «مقابله با تهدیدات خارجی» «منافع اقتضادی کشور» و «شکل‌گیری هسته‌های مردمی مقاومت در منطقه» از مسائل,اثرپذیری هستند که بیش‌ترین میزان تأثیرپذیری از سایر مسئل را در محور مقاومت دارند. با توجه به مبانی نظری اعلام‌شده در پژوهش» این مسائل به‌نوعی نقاط آسیب‌پذیر و ضعف را نشان می‌دهند و چون بیشترین اثرپذیری را در محور مقاومت دارند با کمترین تغییراتی درصحنه عمل» نفوذ‌پذیری بسیاری از خود نشان خواهند داد. توجه به این مسائل نه به سبب ترانایی نقش‌آفرینی, بلکه به مب توا انجام شک وعر در آنده. شروری است. اگر به مشکلات و عوامل اثرگذار بر این عوامل توجه نکنیم در آینده می‌توانند «ایجاد تمدن نوین اسلامی در منطقه» و همچنین «انسجام افقی و عرض محور مقاومت در هماهنگی سیاست‌ها در سطوح منطقه‌ای» از مسائلی هستند که در ناحیه ۳ قرار گرفته‌اند و به‌نوعی متغیرهای مستقل و مستئثنا هستند. به‌عبارت‌دیگر این دو مسئله باعث توقف و ایجاد تغییری در سایر مسائل نخواهند شد. این دو مورد به‌خودی‌خود کاملا مستقل هستند و می‌توان آن‌ها را در تحلیل مسائل مرتبط با محور مقاومت حذف کرد. این دو عنوان می‌توانند مستقل از سایر مسئله‌های تقاسای‌شده مطالعه وروروسی شونترعلت کار گذاشتی آین مسائل بی آهمیگ,پوژن آن‌ها نیست. بلکه میزان ارتباط و اتصال آن‌ها به سایر مسائل در دو دسته بالا ناچیز است. به دیگر سخن اگر با نگاه کلان و سیستمی به محور مقاومت بنگریم» مسائل راهبردی و مسائل اثرگذار به‌گونه‌ای در ساختار و بافتار محور مقاومت جا گرفته‌اند که تغییر در یکی باعث تغییر در موازنه و وضعیت دیگری خواهد شد؛ اما مسائل مستقل این گونه نبوده و تغییر یا حذف آن‌ها بر دو دسته دیگر اثر چندانی ندارد. صیانت از منافع ملی هر کشور جز وظایف و اهداف ترسیم‌شده سیاست خارجی آن کشور است و اگر قرار باشد به بررسی نحوه تأثیرگذاری اهداف ایدئولوژیک جمهوری اسلامی ایران در قبال جبهه مقاومت اسلامی بپردازیم و رابطه آن راجا تأمین منافع و امنیت ملی! کشور مورد تحلیل قرار؛دهیم» دارا بودن شناخت صحیح و واقع گرلیلنه از مفهوم منفعتملی ۲ و امنیت ملی و چگونگی حفظ آن در سطحی قابل‌قبول» نقشی اساسی دارد. درباره مفهوم منافع ملی, تعاریف و نظریه‌های متفاوتی وجود دارد و در مجموع می‌توان گفت «منافع ملی شامل هدف‌های عام و ماندگاری هستند که یک ملت برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کند». مطابق با این تعریف منافع ملی مفهوم وسیعی را در بر می‌گیرد که نه‌تنها به معنای حفظ استقلال ملی و تمامیت ارضی و مرزهای جغرافیایی است. بلکه حیطه وسیع‌تری نظیر دستیابی به اهداف ایدئولوژیک» توسعه اقتصادی, نفوذ برون‌مرزی» دفاع از اتباع در ورای مرزها در چنین شرایطی دولت‌ها و حکومت‌ها برای تأمین و حفظ منافع ملی ناگزيرند بیش از گذشته به محیط عملیاتی و متغیرهای مربوط به بستر جهانی‌شدن توجه کنند. به این ترتیب. با در نظر گرفتن موارد پیش گفته نقش مهم مقاومت اسلامی و حمایت از جبهه مقاومت در راستای تأمین منافع و امنیت ملی کشور مشخص می‌شود؛ هرچند مشی جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی و در قبال محور مقاومت و سایر نهضت‌های آزادی‌بخش و عدالت‌خواه» نگاهی بشردوستانه و در راستای اهداف ایدئولوژیکی و مکتبی آن است؛ اما این امر منافاتی با تأمین امنیت و منافع ملی کشور ندارد. بر این اساس, منافع ملی و امنیت ملی یک کشور و تأمین در این پژوهش با عنایت به مفروضات بالا در گام نخست طی مرور اسنادی و بررسی پیشینه پژوهش, مسائل و متغیرهای مرتبط با چرایی و پیدایی محور مقاومت شناسایی شد و ۳٩ عنوان در این گام به دست آمد. در گام دوم با امتیازدهی خبرگان به میزان اهمیت و اولویت این مسائل در خصوص ۱۵ مورد. اتفاق‌نظر و اجماع خبرگان حاصل گشت. در سومین گام فرایند پژوهش, با اسستفاده از تحلیل تأثیر متقابل هر مسئله بر سایر مسائل» سه دسته مسئله شناسایی شد که هرکدام خصوصیت و توانایی خاصی را داشتند (جدول ۶). در دسته نخست. مسائل راهبردی قرار گرفتند که به‌عنوان مسائل کلیدی محور مقاومت مطرح هستند و بیش‌ترین میزان اثرگذاری را در آینده خواهند داشت. توجه به این مسائل باعث ایجاد تحول شگرف در محور مقاومت شده است و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان «مسائل کلیدی و تحول ساز در آینده» نام برد. از نتایج این پژوهش مشخص شد. «اشاعه گفتمان ضد نظام سلطه»» «ظهور و افزایش تعداه؛نخبگان محوز مقاومت»» «ضرورت منطقی و عقلی دفاع سنطقه‌ای» د ۸ +ا4ور ۳ ر راهبزد‌ها و سیاست‌های امنیتی در منطقه» به مترالموف دار میگ اگوی اسلامی ایران» بیشترین اثرگذاری مستقیم را بر سایر مسائل در آینده محور مقاومت خواهد داشت. در دسته‌بندی دوم» مسائل اثرگذار قراز دارند. که در آینده قابلیت تبدیل‌شدن به نقش راهبردی را دارا هستند. این مسائل اثرگذاری بسیاری بر سایر مسائل در محور مقاومت دارند» اما تأثیرپذیری چندانی از سایر مسلئل درون محورندارند. موارد یادشده شامل «مقابله با جنگ‌های ترکیبی و سایبری آینده» و.«توسعه دیدگاه‌های سلبی ملت‌های مسلمان نسبت به آمریکا:و غرب» و همچنین «توسعه گفتمان انقلاب اسلامی در منطقه و جهان» و «مبانی اعتقادی و دینی» و «تأمین اهداف امنیت ملی و منطقه‌ای» هستند. توجه به این موارد در آینده توان محور مقاومت را بیشتر و دسته سوم مسائل اثرپذیر شامل «مقابله با تهدیدات خارجی» «منافع اقتصادی کشور» و «شکل‌گیری هسته‌های مردمی مقاومت در منطقه» هستند که بیشترین میزان تأثیرپذیری از سایر مسائل را در محور مقاومت دارند. بی‌توجهی به این مسائل باعث بروز غافلگیری راهبردی در آینده خواهد شد و چهارمین دسته مسائل مستقلی هستند که به‌تنهایی دارای اثراتی بوده تأثیرگذاری يا تأثیرپذیری چندانی از سایر از آنجایی که هدف اصلی این پژوهش بررسی چرایی و پیدایی مسائل مرتبط با محور مقاومت بود با بررسی نتایج تحلیل ساختاری پژوهش» می‌توان به ارتباط هر مسئله با دیگری و نحوه تعدیل یا تقویت آن مسئله و اثراتی پرداخت که تغییر در آن بر روی سایر مسائل در آینده خواهد داشت. به‌عبارت‌دیگر حاصل این پژوهش نگاهی سیستمی و کلان نسبت به مسائل موجود در محور مقاومت ایجاد می‌کند و از طریق نتایج پژوهش می‌توان ارتباط و میزان اثرگذاری یا اثرپذیری هر مسئله را با دقت قابل قبولی مشخص کرد. آنچه برای کنشگران اصلی در محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران مهم است. دیدبانی و آمادگی برای شرایط آینده این محور و حفظ پایداری آن مانند یک سیستم پویا است. نتایج این پژوهش نشان داد احتمال ناپایداری در این سیستم زیاد است و برای استقرار و تقویت محور و جبهه مقاومت. ضروری است با استفاده از رویکرد آینده‌نگاری راهبزدی» نقاط ضعف (مسائل اثرپذیر) و نقاط قوت (مسائل راهبردی و اثرگذار) هم‌زمان مورد توجه باشد. تا ضمن تقویت و توسعه این منطقه غرب آسیا در سلسله‌مراتب روابط ژئوپلیتیکی قرن بیست و یکم (درس‌هایی از پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. چاپ دوازدهم» انتشارات صفار. ربانی طاها (۱۳۹۱). کاربرد رویکرد آینده‌پژوهی و تفکر راهبردی در ایران تداوم يا انقطاع حمایت از نظام کنونی سوریه: فصلنامه سیاست دفاعی» (٩۸). حمایت از نهضت‌های آزادی‌بخش و مخور مقاومت و تأثیرسنجی آن بر امنیت عیوضی: محمد رحیح/[ ٩ هرا #۳ عبات هش ناسی مناقع متقابل در مخور قدیری» روحالله (۱۳۸۴). بررسی چند تجربه ملی در آینده‌نگاری» مجموعه ساخفاری به روش میک‌نگ :در آینده‌نگاری, راهبردی. هی فصلنامه آیسمپژوهی اثران: ناظمی, امیر (۱۳۸۴). متغیرهای تأثیرگذار بر انتخاب حوزه‌های هدف یک موّثر بر محور مقاومت با تأکید بر ناآرامی‌های اجتماعی عراق و لبنان. فصلنامه علمی ایالات‌متحده و چین در حوزه راهبردی ایندوپاسیفیک و راهکارهای تحصیل منافع 4 5200006 ۵ نط20 ما دمناهماناصهه ۳۳0۳۵ .(3994) 34۰ م6066 16 عطا از 10۶106066 ۵۶ 3160/0268 5 صوز .(2019) معانناقصز 11585 6۳5/1۳3۰ ۴10551 1ع 0216 /کد ناه نام /ع 0 ککنذ, ۶۷ //:5 3۲۳0 601 دص و1۵۳5 ۵۶ ۲۵۵ ۵06 ۷رد ۸ .(2015) .36 ما5 نم .792-799 ,64 ,506066 00006۲ هنوع2۳ معسمه انا خمعصه‌ع 1/3

جمهوری اسلامی ایران، از ابتدای پیدایش مطابق با اصول مکتبی خود و با پشتیبانی قانون اساسی، همواره به دنبال حمایت مادی و معنوی از جریان های مقاومت اسلامی و نهضت های آزادی بخش بوده و در این مسیر متحمل هزینه های بسیاری نیز شده است. موفقیت های مقاومت اسلامی لبنان در مقابل رژیم صهیونیستی، شکل گیری بسیج مردمی (حشد الشعبی) در عراق برای مقابله با گروه تروریستی داعش ، در کنار رشد فکری و سیاسی سال های اخیر مردم کشورهای منطقه غرب آسیا و گره خوردن مطالبات ایشان با آرمان هایی چون استقلال طلبی، عدالت جویی، اسلام خواهی، کوتاه کردن دست قدرت های مداخله گر از منطقه، در کنار خیزش بیداری اسلامی مردم ستمدیده در کشورهایی مانند بحرین، یمن، فلسطین، سوریه و ... همگی فرصت مناسبی را فراهم آورده است تا بتوانیم با نگاهی ژرف تر، به تحلیل چرایی و پیدایی جبهه مقاومت و مبانی فکری آن در حوزه سیاست خارجی بپردازیم و از منظر آینده نگاری راهبردی و ابزارهای مرتبط با آن، مؤلفه های این جبهه را بررسی نماییم. در این پژوهش با استفاده از روش های آینده نگاری راهبردی، در ابتدا از طریق پویش محیطی به شناسایی پدیده ها و مسائل مرتبط با چرایی و پیدایی جبهه مقاومت پرداخته شده است و پس ازآن با استفاده ازنظر خبرگان، اولویت های مهم این مسائل دسته بندی شده اند. در پایان نیز با کمک روش تحلیل تأثیر متقابل و نرم افزار میک مک، عوامل کلیدی اثرگذار و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن ها ارزیابی و مهم ترین مسائل مرتبط با چرایی و پیدایی محور مقاومت موردبررسی قرارگرفته است.

402182

9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن.. 7 آتیسم! یکی از اختلالات رشدی؟ است که شیوع آن در دهه ۱۹۹۰ و ۱۹۷۰ در اروپا و ایالت متحده امریکا ۲ تا ۶ در هر ۱۰۰۰۰ نفر تخمین زده شده بود (2005:231 ,1۹1167). با تغییر معیارهای تشخیصی آتیسم؛ افزایش چشمگیری در شیوع آن مشاهده شد؛ برای مثال در سال ۲۰۰۲ در ایالت متحده امریکا این رقم به ٩ تا ۷ در هر ۱۰۰۰ نفر رسید (591 :2009 ,101300010:06). شدت علائم یسم در این کودکان بسیار متفاوت است و در پیوستاری از خفیف تا شدید قرار دارد و بسیاری از کودکان مبتلا به آتیسم خفیف توان یادگیری مهارت‌های خواندن و نوشتن را دارند و در مدارس, در حال یادگیری خواندن و نوشتن هستند. با توجه به متفاوت بودن توانایی‌های شناختی و زبانی این کودکان از سایر کودکان دارای اختلالات رشدی (کم‌توان ذهنی» نارساخوانی و آسیب ویژه زبانی) تألیف کتاب‌های آموزشی ویژه برای آن‌ها ضرورت می‌یاید. خواندن از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین توانایی‌های بشر و همین‌طور.گام اول در کسب دانش است. برخی مهارت‌های شناختی مانند رمزگشایی» بازشناسی و درک واژه‌ها در کسب مهارت خواندن نقش دارند. توجه به کسب این مهارت به‌ویژه در سال‌های اوليه یادگیری» اجتناب‌ناپذیر است. آگاهی واج‌شناختی یکی از قطامل تاشگگذار در خولای اسحههه بسیاری از محققان آن را پیش‌نیاز خواندن می‌دانند. برای یادگیری طبیعی خواندن و نوشتن» لازم است کودکان به سطح مناسبی از آگاهی واج‌شناختی دست یابند. بخشی از آگاهی واج‌شناختی» از تجارب پیش‌دبستانی کودکان در مورد شعرهای کودکانه و خواندن آوازهای قافیه‌دار حاصل می‌شود و بخش دیگر آن تنها زمانی کسب می‌شود که کودک از روش نظام‌مند نمایش صداهای واژه‌های گفتاری با حروف منفرد یا گروه‌هایی از خروف آگاه می‌شود (برانزویک ۱۳۹۵: ۵۶). در دیدگاه ساده به خواندن (1986 ,211167 00181)) توانایی خواندن به‌عنوان مهارت رمزگشایی و درک تعریف می‌شود. بازشناسی واژه در خواندن؛به فرایند تبدیل واژه‌های چاپی به آوا مربوط است. توانایی به‌کار بردن راهبردهای رمزگشایی آوایی برای بیان واژه‌های ناآشنا مهارت رمزگشایی نامیده می‌شود. درک مطلب فرایندی شناختی - زبانی است که باعث استنباط معانی از واژه‌ها عبارات و جملات چاپی می‌شود (1985 ,867]61). شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مهارت بازشناسی واژه برای درک مطلب ضروری است اما کافی نیست 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  بچنارمای زان دورد ۱۰+ مارد ۱ (یایی ٩6 فروردین ارات 3 (1975 ,110826020 ۵۶ 10عله۳). گاهی ممکن است کودکان توانایی خوبی در بازشناسی واژه داشته باشند؛ اما درک مطلب آن‌ها ضعیف باشد. این وضعیت به‌عنوان نقص درکی ویژه* شناخته می‌شود. اگر راهبرد رمزگشایی متوالی حروف به صداها کند ی ناکارآمد باشده؛ بار بیش‌ازحدی بر حافظه تحمیل می‌شود و درنتیجه ممکن است به تلفظ ناصحیح و عدم تداعی معنی منجر شود. در اثر مواجهه مکرر با واژه‌های چاپی دانش کودکان از الگوهای هجی املایی گسترش می‌یابد و توانایی آن‌ها را برای تلفظ تقریبی واژه به‌منظور بازیابی معنی آن تسهیل رشد آگاهی واج‌شناختی در کودکان نقش مهمی در یادگیری خواندن و نوشتن در یک نظام الفبایی؛ ایفا می‌کند (1989 بل ۵۳ 061120]آ). زبان‌ها از نظر رسم‌الخط در پیوستاری از کم‌عمق* تا عمیق! قرار دارند و فارسی نیز دارای رسم‌الخط و میزان تطابق واج - نویسه" متفاوتی از زبان‌های دیگر مانند انگلیسی, ایتالیایی و... است (زبان فارسی ازجمله زیان‌های کم‌عمقی است که از زبان‌هایی مانند سوئدی و ولزی عمیق‌تر و از زبان‌هایی مانند ایتالیایی» انگلیسی دانمارکی و ... کم‌عمق‌تر است (برانزویک. ۱۳۹۹ ۱۰۵) به همین دلیل تأثیر آگاهی واج‌شناختی* در خواندن زبان فارسی نیز متفاوت از تأثیر آگاهی واج‌شناختی در زبان‌های دیگر است. پس مطالعه این ارتباط در زبان فارسی نیز ضروری است؛ زیرا میزان تطابق واج - نویسه در هر زبان بر شیوه آموزش تأثیر می‌گذارد او معمولا واژه‌ها در زبان‌هایی با تطابق واج - نويسه بیشتر به روش واج به واج و در زبان‌هایی با تطابق کمتر, به روش در بسیاری از اختلالات رشدی زبان مانند نارساخوانی"" و کم‌توانی اذهنی, رابطه آگاهی واج‌شناسی با خواندن در زبان فارسی بررسی شده و نتایج متفاوتی به دست آمده است؛ اما پژوهشی درباره بررسی این ارتباط در کودکان فارسی‌زبان مبتلا به آتیسم یافت نشد. از این رو لازم است مطالعه دقیقی درباره مهارت آگاهی واج‌شناختی کودکان مبتلا به تسم و ارتباط آن با توانایی خواندنشان انجام شود و کتاب‌های خاصی برای آموزش خواندن و نوشتن به این کودکان وجود. داشته باشد. این در خالی است که آن‌ها یا از کتاب‌های اطراحی‌شده برای کودکان کم‌توان ذهنی يا کتاب‌های مربوط به کودکان طبیعی استفاده می‌کنند. انجام این پژوهش 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  هه حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن.. می‌تواند.یگی از مقدمات طراحی کتاب برای آن‌ها باشد؛ زیرا برای طراحی کتاب مناسب باید از عوامل تأثیرگذار بر مهارت خواندن این کودکان, همچون آگاهی واج‌شناختی آگاه بود. هدف کلی پژوهش حاضر بررسی ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن در کودکان مبتلا به یسم است و با انجام این پژوهش می‌توان به فرضیه‌های ذیل پاسخ داد: * میزان مهارت کودکان فارسی‌زبان مبتلا به أتیسم» در تمام بخش‌های آزمون آگاهی * میزان مهارت کودکان فارسی‌زبان مبتلا به أتیسم در تمام بخش‌های آزمون خواندن در * در هر دو گروه مبتلا به أیسم و گروه شاهد میان بخش‌های مختلف آزمون آگاهی واج‌شناختی و بخش‌های مختلف آزمون خواندن» هم‌بستگی معنی‌داری وجود دارد. با بررسی پژوهش‌های انجام‌شده در زبان فارسی, نتیجه‌ای درباره بررسی آگاهی واج‌شناختی کودکان فارسی‌زبان مبتلا به أتیسم يا ارتباط آگاهی واج‌شناسی با خواندن این کودکان یافت نشد؛ اما در برخی از پژوهش‌ها این ارتباط در کودکان طبیعی بررسی شده است (شیرازی, ۰ غفاری» ۱۳۸۱؛ احدی و مخلصین, ۱۳۹۵؛ سلیمانی و همکاران؛ ۱۳۸۷). آگاهی واج‌شناختی یا خواندن نیز در کودکان فارسی‌زبان طبیعی» به‌طور مجزا بررسی شده است (دهقان احمدآباد و بهارلویی» ۱۳۸۶). در پژوهش‌های بعدی بیشتر به بررسی تأثیر آموزش آگاهی واج‌شناختی بر توانایی خواندن کودکان؛ طبیعی پرداخته شده "است (مدرسی؛ ۳۷۹ سلیمانی؛ ۱۳۷۹). در برخی از مطالعات نیز به بررسی ویژگی‌های آگاهی واج‌شناختی کودکان دارای اختلالات رشدی همچون کم‌شنوایی (شهریاری۱۳۷۹؛ شهریاری و همکاران» ۱۳۸۲؛ مخلصین و همکاران» ۱۳۹۳) و کم‌توان ذهنی (توکل و همکاران۱۳۹۰۰) و نارساخوانی (مردانی و همکاران» ۱۳۹۲) پرداخته شده است. در پژوهش‌های ثایگر به بزرسی تأثیر آموزش آگاهی واج‌شناختی بر توانایی خواندن کودکان دارای اختلالات رشدی زبان» همچون کم‌توان ذهنی (مستقیم زاده و سلیمانی, ۶ کم‌شنوا (فیاضی» ۱۳۸۸) و نارساخوان (پیرزادی و همکاران؛ ۱۳۹۱ کرمی و همکاران؛ ۱) پرداخته شده است. در رابطه با توانایی زبانی (احدی» ۱۳۹۵؛ پارمند». ۱۳۹۵) کودکان 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  بچنارمای زان دورد ۱۰+ مارد ۱ (یایی ٩6 فروردین ارات 3 ممبتلا به أتیسم؛ پژوهش‌های اندکی انجام شده است و آثار محدودی در رابطه با خواندن آن‌ها وجود دارد برای مثال شهریور و دادگر (۱۳۸۹) و بهرامخانی و همکاران (۱۳۹۱). با جست‌وجوی کلیدواژه‌های آگاهی واج‌شناختی و خواندن کودکان مبتلا به تسم در پژوهش‌های خارجی مطالعات بیشتری یافت شد که جنبه‌های مختلف خواندن را مورد توجه قرار داده و نتایج مختلفی به‌دست آورده‌اند. برای مثال (1983 ,50۷/108 ۵0 ۳[110) نشان دادند که کودکان مبتلا به أتیسم به‌جای رمزگشایی و استفاده از راهبرد تلفظ واجی"", بیشتر بر یادسپاری طوطی‌وار""! و تشخیص واژه‌ها بر اساس شکل يا الگوی شناختی, متمرکز هستند؛ اما مینشیو و همکاران (1994) در مطالعه خود نشان دادند که خواندن ناواژه‌ها در نوجوانان مبتلا به یسم کمی بهتر از شناسایی دیداری واژه‌ها است؛ در مطالعه آن‌ها کودکان مبتلا به آتیسم توانایی بالایی در تجزیه‌وتحلیل آوایی و رمزگشایی ناواژه‌ها نشان دادند. تشخیص بهتر ناواژه- ولش و همکاران (1987)» نیز نشان دادند که کودکان موردبررسی‌شان توانایی بالایی در برخی پژوهشگران مهارت آگاهی واج‌شتاختی را بررسی کرده‌اند. برای مثال» نیومن و همکاران (1995) با بررسی میانگین نمرات گزارش‌شده برای آگاهی واج‌شناختی » نشان دادند کودکان مبتلا به آتیسم نسبت به گروه شاهد طبیعی, به‌طور قابل‌توجهی تمرات پایین‌تری گرفتند؛ و همینطور نیومن و همکاران (2007) که انتایج پژوهش آن‌ها نشان داد عملکرد کودکان مبتلا به یسم که هیچ سابقه بیش‌خوانشی نداشتند» به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از گروه مبتلا به تیسم در برخی مطالعاث غلاوّه"بر توانایی آخواندن ‏ واژه‌هاتوانایی.درک کودکان مبتلا به أتیسم نیز بررسی شده است. برای مثال» نیشن و همکاران (2006) در پژوهش خود نشان دادند با اینکه بیشتر آزمودنی‌ها مشکلاتی در درک خواندن دارند؛ اما سطح متوسطی از توانایی خواندن آسبرگ و همکاران (2008) نیز که هدف اوليه آن‌ها مقايسه عملکرد خواندن در کودکان دارای انواع اختلالات أتیسم؛ کودکان بیش‌فعال و همتایان عادی بود. شباهت‌های بسیاری میان گزوه‌های بالینی دن سظح عملکرد ی الگی‌های آتوانایی خواندن پیدا دادن هر دق گروه: بالینی 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  و و ری این هگاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن... 7 نسبت به؛ گروه مقایسه.- که از لخاظ سن عقلی یکسان بودند - مشکلات: رمزگشایی ق درگ مطلب وجود داشت. در هر دو گروه بالینی وابستگی زیادی میان روانی رمزگشایی واژه‌ها و هومن, ای.همگاران (2010) دن مطالعه خوه ناسازگاری میا مرگ مطلب‌ری رژگشنایی زا در انواع آتیسم تأیید کردند. بنابراین یک الگو از مهارت‌های رمزگشایی نسبتا طبیعی همراه با دزک مطلب ضعیف در افراد دارای اختلالات طیف آتیسم مشخص شد. در مقابل, گروه دارای اختلال نارساخوانی, الگوی متضادی از رمزگشایی ضعیف‌تر و درک مطلب قوی‌تر را نشان زوکارلو و همکاران (2015) نیز همین بررسی یعنی بررسی ارتباط مهارت رمزگشایی خواندن و درک مطلب را در کودکان مبتلا به آتیسم ایتالیایی‌زبان انجام دادند. آن‌ها با بررسی رمزگشایی خواندن و درک در کودکان مبتلا به تسم در زبان ایتالیایی که دارای رسم‌الخطی باقاعده ۷ است نشان دادند که کودکان مبتلا به أتیسم در درک متن اختلال دارند و به‌طورکلی نتایج آن‌ها با نیمرخ بیش‌خوانشی*" برای کودکان مبتلا به یسم سازگار است. در خصوص بررسی ارتباط مستقیم آگاهی واج‌شناختی و خواندن تنها مطالعه گابیگ (2010) یافت شد. البته در مطالعه او تنها توانایی خواندن واژه‌ها بررسی‌شده و درک مطلب بررسی نشده است. گابیگ در مطالعه خود هیچ رابطه‌ای میان آگاهی واج‌شناختی و خواندن واژه‌ها در کودکان مبتلا به تسم نیافت و این کودکان با وجود داشتن توانایی کافی در خواندن واژه‌ها توانایی متوسطی در آگاهی واج‌شناختی داشتند. البته به این نکته باید توجه کرد که او برای آزمودن آگاهی واج‌شناختی تنها از تکالیف حذف واج و ترکیب واج‌ها استفاده کرده است. مطالعات اخیر ازجمله پژوهش دیویدسون و ویسمر (2015) به دنبال یافتن پیش‌بینی‌کننده- های مهارت خواندن اولیه در کودکان مبتلا به أتیسم هستند و بدین منظور مهارت‌های زبانی و شناختی آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. دیگر مطالعات همچون (2013 ,ط/3170۷) فرا بنابراین» بررسی مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد در مطالعات داخلی هیچ پژوهشی درزمینه ارتباط خواندن و مهارت آگاهی واج‌شناختی در کودکان مبتلا به آتیسم انجام‌نشده است؛ ولی در مطالعات خارجی این موضوع از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  جتارهای زبای دوره ۱۰, شماره ۱ (پیاپی 44 فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ 0 برخی مطالعات خواندن واژه و ناواژه مقایسه شده» در برخی دیگر رابطه خواندن واژه‌ها و ناواژه‌ها با درک متن بررسی شده است و در برخی دیگر نیز رابطه آگاهی واج‌شناختی با خواندن واژه‌ها و اخیرا هم عوامل پیش‌بینی کننده توانایی خواندن در کودکان آتیسم. مورد جامعه هدف در این مطالعه تمام کودکان مبتلا به أیسم خفیف و جامعه موردبررسی ۱۰ کودک فارسی‌زبان مبتلا به یسم خفیف در حال تحصیل در مدارس أتیسم مقطع ابتدایی شهر تهران و ۰ کودک طبیعی بودند. از‌آنجا که تعداد کودکان مبتلا به تیسم خفیف در حال تحصیل اندک بودند. در این پژوهش از روش تمام‌شگاوی‌باشتناگهیشدعنی تمام کودکانی که معیارهای ورود موردنظر در پژوهش را.داشتند» بررسی شدند. معیارهای ورود به این پژوهش بدین * تحصیل در پايه ششم ابتدایی (برای تمام کودکان موردبررسی). * رضایت خانواده‌ها برای شرکت در کار پژوهشی (برای تمام کودکان موردبررسی). * کسب امتیاز میان ۰٩ تا ۹۰ در آزمون گارز (برای کودکان مبتلا به آتیسم). * دوزبانه نبودن و نداشتن مشکلات گفتار و زبان در تمام کودکان موردبررسی. برای تشخیص کودکان مبتلا به تیسم از آزمون غربالگری" و تشخیصی أتیسم!" استفاده شد. سپس برای بررسی مهارت آگاهی واج‌شناختی از آزمون آگاهی واج‌شناختی (دستجردی و سلیمانی» ۱۳۸۵) و برای بررسی مهارت خواندن از آزمون خواندن و تارساخوانی نما (کرمی و مرادی» ۱۳۸۷) استفاده شد. برای انجام پژوهش حاضر ابتدا نامه‌ای مبنی بر تأیید پژوهش دانشجو از دانشگاه گرفته شد و بعد از دریافت مجوز و لیست مدارس استثنائی شهر تهران از اداره آموزش‌وپرورش استثنائی» با مراجعه به مدارس و طی مشورت با مشاور و گفتاردرمانگر هر مرکز کودکان فارسی‌زبان مبتلا ابه أتیسم خفیف در مقطع ابتدایی شناسایی شدند. بدین‌صورت که پس از تکمیل پرسش‌نامه‌های تشخیصی آتیسم به‌وسيله آموزگاران؛ ۲۹ کودک مبتلا به أتیسم خفیف شناسایی شدند (۲ کودک در پايه اول ۵ تا پایه دوم. ۲ کودک پایه سوم 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 ۰ کودک پايه چهارم» ۲ کودک در پايه پنجم و ۱۰ کودک در پا ششم) که تعداد کودکان مبتلا به آتیسم خفیف در دانش‌آموزان پايه ششم (۱۰ کودک ۱۲ تا ۱۶ ساله) از دانش‌آموزان سایر پایه‌ها بیشتر بود» بنابراین»؛ برای همگن‌سازی آزمودنی‌ها به لحاظ توانایی خواندن» تحلیل داده‌ها تنها در دانش آموزان مبتلا به یسم خفیف پايه ششم انجام شد. گفتنی است با توجه به محدود بودن کودکان مبتلا به تیسمی که توانایی خواندن و نوشتن داشتند؛ در انجام پژوهش از ریش قامضماوی استقنه ند آگاد از کاتراه‌های این اقرایه رضایس‌نانه‌ای «برای:اجرای آزمون‌ها دریافت شد. در مرحله بعد با توافق معلم هر کودکه زمانی برای اجرای آزمون در نظر گرفته شد. سپس آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی و آزمون خواندن در جلسات مختلف به‌صورت جداگانه برای هر کودک اجرا شد. زمان میانگین برای اجرای این آزمون‌ها برای هر فرد» سه جلسه نیم‌ساعته بود. گفتنی است در صورت عدم تمایل آزمودنی به پاسخ‌گویی, ادامه آزمون به جلسات بعد موکول می‌شد. پس از اتمام اجرای آزمون‌ها در کودکان مبتلا به تیسم. مجددا به آموزش‌وپرورش کل مراجعه کردیم و پس از طی مراحل اداری و گرفتن مجوز ورود یه مدارس ابتایی پسرانه طبیی‌اشهر گوا که به‌صوظ تصنواگی انتخاب شنده بودنده.سی کودک ۱۱ ساله نیز به‌صورت*تصیالفی اانتخاب و آزمون‌قای متاکی‌زلادر آن‌ها اجرا شد. نتایج آزمون‌ها ثبت و داده‌های به‌دست‌آمده با نرم‌افزار اس. پی. اس. اس. تحلیل شدند. با توجه به مسسته بودن دادهفای مورناخفاده وان یز ومیل ری لوا حخصی آمار برای اتجام تفام هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن در کودکان مبتلا به تیسم است. در این پژوهش از آمار توصیفی برای توصیف شاخص‌های مرکزی مانند حداقل» حداکش, میانگین و انحراف معیار و برای بررسی هم‌بستگی نمرات کلی آزمون‌ها و خرده آزمون‌های هریک از آزمون‌ها با یکدیگر از آزمون هم‌بستگی اسپیرمن استفاده شد. برای بررسی وجود تفاوت معنی‌دار در خرده آزمون‌های خواندن و آگاهی واج‌شناختی میان دی گروه مبتلا به آتیسم 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 جدول ۱: آمار توصیفی آزمون آگاهی واج‌شناختی کودکان مبتلا به یسم موردیررسی (0-۱۰) و -ع28 20 (10حم) ن7ک۸ اه ددع2۳ آمعزع ص20 10۶ معاعل ع هام1 1۰ عاطه1 بررسی جدول ۱ نشان می‌دهد در کودکان مبتلا به أتیسم موردبررسی از میان خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی» بالاترین امتیاز میانگین مربوط به تقطیع هجایی (۹۸/۰۰) و کمترین امتیاز مربوط به حذف واج آغازین (:۳۳/۰) است. بررسی نمرات میانگین مربوط به کودکان گروه شاهد نیز نشان می‌دهد که بالاترین امتیاز میانگین مربوط به حذف واج پایانی (۹۷/۳۳) و کمترین امتیاز میانگین مربوط به حذف واج آغازین (13/15) است. البته گفتنی است که آگاهی واج‌شناختی از سه زيرمجموعه «آگاهی هجایی» آگاهی درون‌هجایی و آگاهی واجی» تشکیل شده است. میانگین این سه زیرمجموعه در گروه شاهد به ترتیب ۸۸/۰۰ ۸۶/۳۳ و 0۱ و در گروه مبتلا به آتیسم به ترتیب ۸۸/۰۰ ۳/۰۰٩ و 2۷/۱۱ است. همان‌طور که مشخص است در هر دو گروه» میانگین آگاهی هجایی از میانگین آگاهی درون‌هجایی و میانگین جتارهای زبای دورد ۱۰+ مارد ۱ (یایی ٩6 فروردین ارات 3 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  1 احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن... آگاهی واجی بالاتر است. به‌علاوه آگاهی واجی در گروه شاهد بهتر از آگاهی درون‌هجایی آن‌هاست؛ اين در حالی است که میانگین آگاهی واجی در گروه مبتلا به آتیسم پایین‌تر از آگاهی درون‌هجایی است. در هر دو گروه امتیاز حذف واج پایانی بالاتر از سایر تکلیف‌های حذف واج و امتیاز حذف واج آغازین پایین‌تر از دو تکلیف دیگر است. جدول ۲: آمار توصیفی مقايسه خرده آزمون‌های خواندن کودکان مبتلا به آتیسم موردبررسی (۳۱۰) و -ع286 200 (10ح) ن1ک۸ که دالناد عصنفمه: +1۵ عاحل م16 .2 12016 بررسی جدول ۱ نشان می‌دهد در کودکان مبتلا به آتیسم پايه ششم از میان خرده‌آزمون‌های خواندن» بالاترین امتیاز میانگین مربوظ به خواندن واژه‌های پربسامد (۸۳/۲۵) بوده است و کمترین امتیاز نیز مربوط به خرده‌آزمون درک متن (۱۲/۹۱) بوده است. این در حالی است که در گروه شاهد بالاترین امتیاز امیانگین مربوط به خواندن واژه‌ها با بسامد متوسط (4۹/11) و کمترین امتیاز میانگین مربوط به درک متن (۸۲/۶۱) است. بررسی نمرات مربوط به خواندن واژه‌ها در کودکان مبتلا به تسم نشان می‌دهد با افزایش بسامد واژه‌ها, امتیاز خواندن آن‌ها افزایش یافته است. بررسی خواندن واژه‌ها و ناواژه‌های آن‌ها نیز نشان می‌دهد میانگین خواندن ناواژه‌ها از میانگین مربوط به خواندن واژه‌های کم‌بسامد بیشتر و از 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  : جستارهای زبانی دوره :۱ شماره ۱ (پیاپی ٩24 فروردین ‏ زاردنهشت 7 میانگین واژه‌هان پریسامه ی واقه‌ها باسام متوسط کم اسندن کرو شنامی یز کنترین امتیاز در خواندن واژه‌ها با بسامد مختلف: مربوظ به خواندن واژه‌های کم‌بسامد است؛ اما امتیاز میانگین واژه‌ها با بسامد متوسط از امتیاز میانگین واژه‌های پربسامد بیشتر است. به‌علاوه در گروه مبتلا به یسم امتیاز میانگین ناواژه‌ها از واژه‌های کم‌بسامد بیشتر و از واژه‌ها با بسامد متوسط ی واژه‌های پربسامد کمتر است: اما در گروه: شاهد امتیاز میانگین ناواژه‌ها از امتیاز میانگین واژه‌های پربسامد با بسامد متوسط و کم‌بسامد کمتر است. جدول ۳: مقايسه میانگین خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی میان کودکان مبتلا به آتیسم و همتایان آمعزع ۳۳0۵10 مدمه 10۴ اما وعطانط ۷۷ -صصق/3 0 اند ع6ط1 .3 1306 طبق جدول ۲ تنها در دو خرده‌آزمون تقطیع هجایی (۰۷0/:) و ترکیب واجی (۰/۱3۳) میان دی گروه مبتلا به یسم و همتایان طبیعی آن‌ها تفاوت معنی‌دار وجود ندارد؛ اما در سایر 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  : حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن.. 9 جدول ۴: مقایسه میانگین خرده آزمون‌های خواندن میان کودکان مبتلا به تیسم و همتایان طبیعی عالفاه عمنفم عم همه 10۳ اما وعصانط ۷ -صصق/3 و الک عط1 4 13016 طبق جدول ۶ در تمام خرده‌آزمون‌های خواندن میان دو گروه مبتلا به آتیسم و همتایان جدول ۵: بررسی هم‌بستگی بخش‌های مختلف آزمون خواندن و آگاهی واج‌شناختی رباع ۸517 ج دانفاد عصنفمه وصه کحعصصنه 3۳ عنم وامدوطظ ص06 کدوناماعص0 .5 106 خواندن ۲ واژه‌ها ‏ پربسامد کم‌نسامد | ناواژه | متن ۹ هم‌بستگی | ۱۰/۵۲۷ ۱۰/۹۹۹۶ ۰/8840 ۸۱ ۴۶ ۱ ۱۰/۷۲۹۶ ۰/۲۳۹ هم‌بستگی | ۱۰/۶۸۹ ۰/۹۲۳ ۱ ۱۰/۳۵۵ ۰/8۹۷ ۶ ۱ ۱۰/۹۵۹۶ ۰/۱۸ قافیه هم‌بستگی ۱۰/۱۹۹۱ ۰/۶۰۲ | ۰/۱۰۹ ۳۳ ۰ 8 ۱ 4 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 دوره :۱ شماره ۱ (پیاپی ٩24 فروردین ‏ زاردنهشت 7 بر اساس نتایج جدول ۵ در گروه مبتلا به تیشم میان امتیاز خواندن واژه‌ها تنها با امتیاز معنی‌داری وجود دارد؛ همچنین؛ میان امتیان خواندن ناواژه‌ها با کل آگاهی واج‌شناختی» تقطیع اجان تجائس: تقطیعم واجی:+حدف واج:پایاتی, و حتف آواج آغازین: هم‌بسنتگی معتی‌دان اوجون دارد؛ اما میان امتیاز درک متن با هیچ‌یک از خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی» ارتباط 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 جدول ۶: بررسی هم‌بستگی بخش‌های مختلف آزمون خواندن و آگاهی واج‌شناختی در کودکان طبیعی [۵ ۸10۳ موز دااناد عمنفمه وصه دحعص هه مزع م20 6660 کصمناماعح60 6۰ 106 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  : جستارهای زبانی دوره :۱ شماره ۱ (پیاپی ٩24 فروردین ‏ زاردنهشت 7 داده‌های جدول ٩ نشان می‌دهند که در گروه شاهد میان امتیاز خواندن واژه با امتیاز خردهآزمون‌های آکامی, رایشخاختی کلی: آگاهمی دوون‌هجایی: آگاهی واجی: تجاش, رات آغازین یکسای حذف وا آغاوین ان نف وراج سیانی مرستگی سلی‌دال یچود داره اما انتیاق خواندن واژه‌های پربسامد با هیچ‌یک از خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی هم‌بستگی سعنی‌داری تذارد: هموئین: میاق امقیاز خواندن ناواژه با امتباز آگاهی رایشناختی کلی: آگاهی درون‌هجایی» آگاهی واجی» تجانس» واج آغازین یکسان؛ حذف واج آغازین و حذف واج میانی هم‌بستگی معنی‌دار وجود دارد. مان امتیاز درک متن با امتیاز کلی آزمون آگاهی واج‌شناختی و همچنین خرده‌آزمون‌های تجانس» آگاهی هجایی» آگاهی درون‌هجایی و حذف واج آغازین نیز در این قسمت فرضیه‌های پژوهش» بر اساس یافته‌ها یک‌به‌ یک بررسی می‌شوند و نتایج آن‌ها با مطالعات پیشین مورد بحث و مقایسه قرار می‌گیرند. جدول ۱ نشان می‌دهد در کودکان مبتلا به آتیسم موردبررسی از میان خرکه‌آومون‌هایپآگاهی واج‌شتاشتی گالاتلاین امتیاز میانگین مربوط به تقطیع هجایی (۹۸/۰۰) و کمترین امتیاز مربوط به حذف واج آغازین (۳۳/۰۰) بوده است. بررسی نمرات میانگین مربوط به کودکان گروه شاهد نیز نشان می‌دهد که بالاترین امتیاز میانگین مربوط به حذف واج پایانی (۷/۳۳٩) و کمترین امتیاز میانگین مربوط به حذف واج آغازین (13/13) است؛ به‌نظر می‌رسد در تکلیف حذف واج آغازین میان دو گروه موردبررسی شباهت وجود دارد؛ یعنی برای هر دو گروه این خرده‌آزمون دشوارترین تکلیف بوده است. البته گفتنی است آگاهی واج‌شناختی از سنه زيرمجموعه «آگاهی هجایی, آگاهی درون‌هجایی و آگاهی واجی» تشکیل شده است. میانگین این سه زیرمجموعه در گروه شاهد به‌ترتیب ۸۸/۰۰ ۸4/۳۳ و ۸۹/۸۱ و در گروه مبتلا به یسم به ترتیب*۳/۰۰:۸۹۸/۰۰٩ و ۶۷/۱۱ است. به‌علاوه در هر دو گروه» میانگین آگاهی هجایی از میانگین آگاهی درون‌هجایی و میانگین آگاهی واجی بالاتر است؛ یعنی آگاهی هجایی ساده‌ترین مهارت است؛ به‌علاوه آگاهی واجی در گروه شاهد بهتر از آگاهی درون‌هجایی آن‌هاست. این در حالی است که میانگین آگاهی واجی در گروه مبتلا به آتیسم پایین‌تر از آگاهی درون‌هجایی است؛ یعنی مهارت کودکان مبتلا به یسم در تجانس و قافیه 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  هه حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن.. بالاتر از تضشخیص واج و دستکاری آن (شناسایی و حذف واج) است. در هر دو گروه امتیاز حذف واج پایانی بالاتر از سایر تکلیف‌های حذف واج و امتیاز حذف واج آغازین پایین‌تر از دو تکلیف دیگر است؛ یعنی انجام تکلیف حذف واج پایانی ساده‌تر از حذف واج آغازین است. این شباهت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده الگوی مشابه آگاهی واج‌شناختی در دو گروه باشد. کودکان مبتلا به یسم موردبررسی در این پژوهش, خلاف مطالعه شهریاری (۱۳۷۹) و کودکان طبیعی‌ای که در این پژوهش به‌عنوان گروه شاهد بررسی شدند؛ در اجرای آزمون مربوط به قافیه در مقایسه با فعالیت تقطیع واژه به هجا مهارت کمتری داشتند. به‌علاوه خلاف مطالعه شهریاری» تشخیص واژه‌های مشابه از نظر واج آغازین» برای تمام کودکان موردبررسی (گروه شاهد و گروه مبتلا به تیسم) ساده‌ترین فعالیت نبود؛ بلکه این خرده آزمون برای هر دو گروه سخت‌ترین فعالیت بود و تقطیع هجایی ساده‌ترین فعالیت برای کودکان مبتلا به یسم موردبررسی این پژوهش بود. تکلیف تقطیع واجی نیز» خلاف پژوهش شهریاری (۱۳۷۹)» برای گروه مبتلا به تسم موردبررسی در این پژوهش از دشوارترین فعالیت‌های آگاهی واج‌شناختی نبود؛ اما پس از تشخیص واج آغازین» دشوارترین فعالیت برای آن‌ها بود؛ ولی برای کودکان گروه شاهد. تکلیف دشواری نبود. شاید این تفاوت در نتایج گروه طبیعی این طی مقايسه خردهآزمون‌های مختلف آگاهی واج‌شناختی در گروه مبتلا به یسم و گروه شاهد در جدول ۳ مشاهده کردیم که امهارت کودکان مبتلا به یسم موردبررسی در این پژوهش, در تمام خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی به‌غیراز تقطیع هجایی (۰/۰۷۵) از کودکان گروه شاهد پایین‌تر بود. بنابراین» فرضيه اول رد می‌شود. هیمن و همکاران (1995) و تیومن ی همکاران (2007) اک کش #آکامی) اج شا هط ایشا یلد ریی‌نیند/ که کودگان مبتلا به یسم نسبت به گروه شاهد طبیعی به‌طور قابل‌توجهی نمرات پایین‌تری گرفتند. بر اساس یافته‌های مطرح‌شده در جدول ۲ در کودکان مبتلا به أتیسم پايه ششم» از میان خرده‌آزمون‌های خواندن» بالاترین امتیان میانگین مربوط به خواندن واژه‌های پربسامد (۸۳/۲۵) و کمترین امتیاز نیز مربوط به خرده آزمون درک متن (۱۲/۹۱) بوده است. این در حالی است که در گروه شاهد بالاترین امتیاز میانگین مربوط به خواندن واژه‌ها با بسامد متوسط (۹۹/33) و کمترین امتیاز میانگین مربوط به زنجیره واژه‌ها (1۹/۸۱) است. بررسی نمرات مربوط به 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  بچنارمای زان دورد ۱۰+ مارد ۱ (یایی ٩6 فروردین ارات 3 خواندن واژه‌ها در کودکان مبتلا به آتیسم. نشان می‌دهد با افزایش بسامد واژه‌ها, امتیاز خواندن آن‌ها نیز افزایش یافته است. بررسی خواندن واژه‌ها و ناواژه‌های کودکان مبتلا به یسم نیز نشان می‌دهد میانگین خواندن ناواژه‌ها از میانگین مربوط به خواندن واژه‌های کم‌بسامد بیشتر و از میانگین واژه‌های پربسامد و واژه‌ها با بسامد متوسط, کمتر است. بنابراین؛ خلاف یافته‌های مطالعات مینشیو و همکاران (1994) دریافتیم که این کودکان در خواندن واژه‌ها علاوه بر تداعی واج - نویسه (تطابق واج - نویسه)» از راهبردهای دیداری نیز استفاده کرده‌اند. به‌علاوه میانگین امتیاز کلی خواندن واژه (۷۲/۷۶/) بالاتر از امتیاز خواندن ناواژه‌ها (۹۵/۷۹)) بوده است» از این رو می‌توان نتیجه گرفت که آموزش آگاهی واج‌شناختی به این کودکان برای خواندن واژه‌های ناآشتا الزامی است. در گروه شاهد نیز کمترین امتیاز در خواندن واژه‌ها با بسامد مختلف, مربوط به خواندن واژه‌های کم‌بسامد است؛ اما امتیاز میانگین واژه‌ها با بسامد متوسط از امتیاز میانگین واژه‌های پربسامد بیشتر است. به‌علاوهه در گروه شاهد. میانگین ناواژه‌ها از میانگین واژه‌ها با بسامدهای مختلف کمتر است. با توجه به این مشاهدات به نظر می‌رسد آستانه بسامد واژه‌ها در گروه مبتلا به أتیسم برای تشخیص دیداری واژه‌ها بالاتر از گروه شاهد است. این یافته تا حدی همسو با یافته‌های ولش و همکاران (1987) است که نشان داده بودند که کودکان مبقلا به أشنم در رمرگشایی شبه‌واژه‌ها یعنی واژه‌های یافته‌های پژوهش حاضر در خصوص درک مطلب همانند یافته‌های جونز و همکاران (2009)» نشان داد درک متن کودکان مبتلا به یسم بسیار ضعیف است و کمترین میانگین مربوط به خرده‌آزمون درک مطلب است. بنابراین؛ میانگین امتیاز خواندن واژه و ناواژه از درک متن بالاتر است. این یافته در تأیید مطالعات زو‌کارلو و همکاران؛(2015) و آسبرگ و همکاران به‌علاوه طی بررسی داده‌های این پژوهش دریافتیم که توانایی خواندن واژه‌ها در گروه یسم نسبت به توانایی آن‌ها در سایز خرده‌آزمون‌ها و نسبت به مهارت گروه شاهد, در سطح متوسطی قرار داشت که این یافته همسو با يافته مطالعات نیشن و همکاران (2006) است. با مقايسه خرده‌آزمون‌های مختلف خواندن در گروه مبتلا به أتیسم و گروه شاهد در جدول ۶ نیز مشاهده کردیم که مهارت کودکان مبتلا به أتیسم موردبررسی در این پژوهش, در تمام 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  هه حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن.. خرده‌آزمون‌های خواندن؛ از مهارت کودکان گروه شاهد پایین‌تر بود؛ بنابراین» فرضيه دوم فرضيه آخر مربوط به وجود هم‌بستگی میان بخش‌های مختلف آزمون آگاهی واج‌شناختی و بخش‌های مختلف آزمون خواندن در هر دو گروه است. براساس جدول ۵ و ٩ میان امتیاز کلی خواندن و امتیاز کلی آگاهی واج‌شناختی در هر دو گروه هم‌بستگی معنی‌داری وجود ندارد. این یافته مخالف یافته‌های پژوهش شیرازی (۱۳۷۰) در کودکان طبیعی است. این در حالی است که میان امتیاز کلی آگاهی واج‌شناختی کودکان مبتلا به آتیسم و خواندن واژه‌ها در این پژوهش هم‌بستگی معنی‌داری در هر دو گروه یافت شد که این یافته مخالف یافته‌های گابیگ (2010) است و دلیل این مسئله می‌تواند متفاوت بودن آزمون‌های استفاده شده يا پايه موردبررسی باشد. بنابراین» برای بررسی دقیق‌تر این ارتباط؛ بهتر است هم‌بستگی میان خرده‌آزمون‌ها نیز بررسی شود. بررسی هم‌بستگی خرده‌مهارت‌های هر دی آزمون نشان داد» مانند پژوهش شیرازی (۱۳۷۵) و غفاری (۱۳۸۱) هم‌بستگی بالایی میان بسیاری از بخش‌های آگاهی واجی و به‌خصوص نمره کل آگاهی واجی و خواندن مشاهده شد. بر اساس داده‌های جدول ۵ در گروه آتیسم. خواندن واژه‌ها و نارا ابا هلاسکی آکادی شاوی تقطیم فجا هم‌یستگی معنی‌داری داشتند. به‌علاوه خواندن واژه با امتیاز ترکیب واجی و واج آغازین یکسان هم‌بستگی مغنی‌دار ذاشت. از سوی یگ خواهو فا زهما یا تجا ی واجی. حذف واج آغازین و پایانی هم‌بستگی معنی‌دار داشت. داده‌های جدول ٩ نشان می‌دهند که در گروه شاهد میان امتیاز خواندن واژه (و واژه‌های کم‌بسامد) و خواندن ناواژه با امتیاز خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی کلی» آگاهی درون‌هجایی» آگاهی واجی» تجانس» واج آغازین یکسان, حذف واج آغازین و حذف واج میانی هم‌بستگی معنی‌دار وجود دارد؛ اما امتیاز خواندن واژه‌های پربسامد با هیچ‌یک از خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی هم‌بستگی معنی‌داری ندارد. این یافته تا حدی با يافته پژوهش غفاری (۱۳۸۱) هم‌راستاست. کهدر آن میان فعالیت‌های مختلف آگاهی واج‌شناختی یعنی توانایی ترکیب واجی» تقطیع واجی و حذف واج و نیز تشخیص تجانس با توانایی خواندن هم‌یستگی یافت شده بود. در کودکان طبیعی موردمطالعه غفاری نیز حذف واجی دارای بالاترین ضریب هم‌بستگی با متغیرهای مربوط به نمره درستی و سرعت خواندن بود و کمترین ضریب هم‌بستگی متعلق به ترکیب واج بود. 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  : جستارهای زبانی دوره :۱ شماره ۱ (پیاپی ٩24 فروردین ‏ زاردنهشت 7 در این پژوهش, کودکان مبتلا به تسم علاوه بر خواندن واژه‌ها در آگاهی واج‌شناختی مشکل داشتند. این يافته در تضاد با يافته گابیگ (2010) است که در آن کودکان با وجود توانایی کافی در خواندن واژه‌ها در برخی مهارت‌های آگاهی واج‌شناختی ضعف داشتند. البته به این نکته بای توجه کرد که آن‌ها برای آزمودن آگاهی واج‌شناختی تنها از تکالیف حذف واج و ترکیب واج‌ها استفاده کرده بودند؛ اما در پژوهش حاضر علاوه بر این دو تکلیف, سایر تکالیف نیز بررسی شده‌اندمی‌توان گفت از نظر ارتباط تکلیف حذف واجی با خواندن؛ یافته‌های این مطالعه نیز همچون مطالعه گابیگ ارتباطی نیافت؛ اما در سایر تکالیف مانند ترکیب واجی» این ارتباط مشاهده شد. البته شاید دلیل تفاوت نتایج در نوع ارزیابی‌ها و نوع آزمون‌ها نیز باشد. در گروه آتیسم (جدول ۵) میان امتیاز درک متن با هیچ‌یک از خرده‌آزمون‌های آگاهی واج‌شناختی, ارتباط معنی‌داری یافت نشد؛ اما در گروه شاهد (جدول 1) میان امتیاز درک متن با امتیاز کلی آزمون آگاهی واج‌شناختی و همچنین تجانس؛ آگاهی هجایی آگاهی درون‌هجایی و حذف واج آغازین هم‌بستگی معنی‌داری/,وجود دأشنت که اين یافته همسو با زوکارلو و همکاران (2015) و هومر و همکاران (2010) است. بنابراین» می‌توان نتیجه گرفت وجود مشکلات جانبی همچون ناتوایی‌های کاربردشناختی و نقص در نظريه ذهن می‌تواند از عواملی باشد که بر درک مطلب کودکان مبتلا به آنیسم تأشیرامی‌گذا رل و سبیامشکلات جدوی واضعف شدید در درک مطلب آن‌ها می‌شود که لازم است در پژوهش‌های آینده به رابطه آن‌ها با درک مطلب پرداخته شود. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که با وجود اینکه میان امتیاز کلی خواندن و امتیاز کلی آگاهی واج‌شناختی ارتباط معنی‌داری وجود ندارد» هم‌بستگی معتی‌داری میان برخی تکالیف آگاهی واج‌شناختی و خواندن در کودکان مبتلا به أتیسم وجود دارد که نوع این تکالیف متفاوت از تکالیف مرتبط مشاهده‌شده/رریکودگاقا طبیمی 8 ترا نتعایل پاختلالات رشدی است. دن گزوه مبتلا به آتیسم هم‌بستگی‌های" موجود میان خواندن واژه و آگاهی واج‌شناختی متفاوت از هم‌بستگی‌های موجود میان خواندن ناواژه و آگاهی واج‌شناختی است؛ اما در گروه شاهد این هم‌بستگی‌ها کاملا مشابه است. این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده تأثیر توانایی شناختی آن‌ها و کاربرد این توانایی‌ها در خواندن باشد. میزان مهارت کودکان آتیسم در خرده‌آزمون‌های 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 مختلف آگاهی واج‌شناختی؛ همچون بالا بودن آگاهی درون هجایی و پایین بودن آگاهی واجی می‌تواند نشان‌دهنده عدم رشد آگاهی واج‌شناختی در اثر افزایش مهارت خواندن و لزوم آموزش مستقیم آگاهی واجی باشد؛ زیرا بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در کودکان طبیعی» آگاهی واجی با افزایش مهارت خواندن و درواقع با یادگیری خواندن ایجاد می‌شود. بنابراین لازم است در مطالعات آینده تأثیر افزایش مهارت خواندن (در پایه‌های تحصیلی مقايسه دو آزمون میان دو گروه نیز نشان داد که غیر از خرده‌آزمون‌های تقطیع هجایی (۰/۰۷۵) و ترکیب واجی (۰/۱3۳) در سایر خرده‌آزمون‌ها تفاوت معنی‌داری بین گروه مبتلا به یسم و شاهد وجود دارد. بنابراین؛ مهارت این کودکان در تقطیع هجایی و ترکیب واجی نقطه قوت آن‌هاست که می‌توان در آموزش این کودکان از آن‌ها بهره جست. در ضمن متفاوت بودن نوع هم‌بستگی موجود در گروه مبتلا به آتیسم نیز باید در آموزش خواندن آن‌ها موردتوجه جدی قرار گیرد. ازآنجا که در این مطالعه هم‌یستگی میان آگاهی واج رسید و نشان داده شد نوع هم‌بستگی‌های موجود میان دو گروه مبتلا به تیسم و شاهد متفاوت است. به نظر می‌رسد. برای جلوگیری تأثیر روند رشد بر مهارت‌های خواندن و آگاهی واج‌شناختی و تکمیل شدن مطالعات این حوزه» لازم است در پژوهش‌های بعدی کودکان مبتلا به تسم به‌جای کودکان طبیعی هم‌پایه ابا همتایان طبیعی دارای مهارت خواندن مشابه نیز بررسی شوند. از سوی دیگر بنابر ایافته‌های پژوهش: حاضر, امتیاز درک متن» میان خرده‌آزمون‌های خواندن در گروه مبتلا به یسم بسیار پایین است و ازآنجا که موارد دیگری همچون توانایی‌های زبانی» حافظه, نقص در نظریه ذهن نقص در انسجام مرکزی و ... ممکن است در درک متن آن‌ها دخیل باشند؛ لازم است پژوهش‌های بیشتری در حوزه درک متن و 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  جتارهای زبای دوره ۱۰, شماره ۱ (پیاپی 44 فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ 0 0 تاه از مصععلانط از ممصصصع 6 مره م۲ .(2016) ب منفقط۸ ٩ ۳آ] (عآعنانه ع0ن1 0۵) 696060 1610160 108086 مسللنط همنم‌ماهعل والدزمن 8 لزع 10 دمح ام 0666 ما۳0 .(2016) 36 بصنحعاطاه/< .7 بنفقهط۸ ٩ 0 0۳050606 ععمعصما ‏ مه ددص 2 لمع مامممطم ‏ ,1610 ۰ [۳۵۳۹1۵ 10] 620-626۰ :۳0 .(17)3 هل مگ ۰ معا ما0۳ دز داافاد وصنلهه عزحد 8 .(2008) ومد کص ولد .۸ ک دععلطد1 .5 :7 موهطاه۸ ٩ 211 ۵۳ کعل من حصحصاععدره تاه انس صعل انطاه حاکنوع یگ عصنص نس -طاعنط 95-07 :80 .2 .219070609 6191 رگ ۸110 1۱ (ع0ع60 ۰علمقنل 1 36 حز وانانطه عنو ۵۳-2 ادها امم رت .(2014) معلع‌عنص/3 ۰ 6 .7 بوهاه۸ ٩ 7-72-08 لمع مدنگ 2 ۶و ولد ععیه خر +علممعنل سای تاه هه ۵۶ 6۵ م.(2013) ق2030 بش 6 ۴۵۹۵۵7 2 بنط 7.30200 +36 بنصقط ص52 ٩ 5 ما۲ عنادتا۸ مهد امصهاج صز حصمتص۳ عتاحعط او دمعس‌مصصع 3] .31-37 :م۳ .13 11101107۰ط0 ۴ 07 م70 ۹۰فعنانانطاه عمط فصد کعنامسعطاج/ 6 ۵۳ علدتواهمه‌-ماعی ۸ .(2013) صمقصطاه بش عک ولو هک 0 بل :3 3 ب 30 ٩ 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن... 7 7 70۵ 5060۰ حمکناه عط) ۵ کلما زا نز کم عانفاد صوزحصعطاتصصهم 08و1۳ بنفقط۸ روط عاقا 1 006۰ کم روهظ ۸ ماو .(2009) .3۷ ملع قصظ .[361 10] +165وناگ لممجغانت هه نسم 1۵۶ عاختاعها] تصععط 1 ۳ 007 10 ومع و4 2 ص متام ولد عحمی .(2010) 2 ها شطهطاک .13 خقع24 12 .[3671 0آ] .299-304 :20 .(10)3 ان همعط و دلوم ناه و 2505 مه هه اعد ۲۵ .(2005) تعماحقطه8 21۰ عک بخ ,وق معط معطعطع 1 ال 2۵0 ۷۵۲۵ عامطا زا ککعصنه ۳ لمع مامصمطام ۵۳ عامعمعد ۵۶ 506 :0 :(6)1 3۵10111101100 ۰70۵/۵7 عفدتع ادعتا عطا هز کاصعلد ازع هز معطع2 مد ۳ دنم مه ۰۲۳2۳212200 .(2014) +عصکنه ۷۷ علاط .5 ۶ .36 .34 122059 0 ۸۲۹۱ ۵۲ ,500۰/0۵ حطتکقاجه عطا هه صععلانط صذ حعقانانطاه عصتفمه: وانعه 0 بط ماه م1010 «ر2004) عصناومدک 7 نک 6 ما بط ,(308) آعمرش۸ بکاک بصتطط بل بظ بصقصناانگ بط بط ماگ بش 10 اطع 10 .(433460 :0 ) و2000 7206100011000 110۵04 04 ععمسه اه اممطقه 77 از ۶ عصنمنمی مهد ادعا کدعص 3۳2 آمعنوماودمط ۶ .(2009) با منصنزتهظ خمدوه۲ 1۰ عمط ] هز ععمصعل نله ای کاصعلند آممطع5 اوقم 1 ماع 006100 عقه عم ۵۶ وومامتنص نت «ر2009) ما بغصطص ۳۹۵ ۵ ۵۵۵٩ 10۳ نفد فص عصنممعه ۶۵۳ عصنفوم ۹ .(1983) عصناهومصک .34 عک نا مطاتط برط 08و۵2 ز منانصع ۳۵ ۵۶۵ فص کحعصع ۳ آمعزعمامد0ط ۶ .(2010) .5 6 معنطه6 .67-5 :۳0 .(2) 31 7907209۰ 0۱/۵/0 ۰ ناه طازس صحعفلنط 55001 اوتمقخم اتقصنله کدعص‌ند ۳ لمعنعمامصمطام عاععط .(2002) یک ماکقطایه 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  جتارهای زبای دوره ۱۰, شماره ۱ (پیاپی 44 فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ 0 1/0021 ۳٩ بواند جهن نصت] بعصننلع/1 انا نطمطاعط و ولم۳ ,کنفعطی کعاکق/1 کاصع0د منک عصنلههد هد معصنلههد موصنفم ۹ .(1986) +عصص 3 ۷۷۰ 6۶ .۳ بطق60 ٩ 0 عمنفم: عدزحمع ما .(1995) وعطلانه ب ع مهسز1 1۰ پده‌قاع1٩ ۵ کل :36 بصصمصع۳ ٩ 012 116126۷6 هه معط ناه انس صعحغلنطه هنز دانفاد جوناه‌نصصصمی -459 :0 .25 ,19070605 00102110710 0۵ ۸/137 ۵1 (70۸ ۰ دع و0۳ تعا0ا2 0 85 ۷۵۲ ۶و علتامم ع معط مه ۸۵ .(2010) 300 ۷۰ 6 ۷۰ یک ,۳۳6۶ ٩ 0 ۸۸/۹ ۵1 /0۸۳۵/. 10۹۹۰ معنل حصحاعصمرد ماه هرز جماکصعطصصم هصق م20 85 00010812 ام ۵1 امعااه ۵ط 1 .(2013) نعله7 بش۸ ع نعوطط۸ ۰ 72 بل نصو‌م۴ ٩ 70۵1 62۰ 1 رل اب کاصعلو یک که فطع م60 0صق امعسعه موعع رد ۵۳۵ عصنصنم .[ 6 10 ] :38-53 :م3 .(2)3 بفعانطم و عسوممم ۰۳ :1632 203100 0۸۵ ۸08 7 68 2005(.7) 310۵00 ۴ بش بط سماذ نسم ٩۰ .[۳6۳812۵ 10] +3206 حصع اند 3/10 اجه 1 ووانده خصتا نطمعطده‌ص0 1 فطل عامرتمصتم ع0اع م1562 .(1989) صعصص‌طنا .36 بخ عک ان ماگ .0 :۷ با مصقفصصعطنا ٩ ۲ .(2014) نلقصهل .7 ع نصعقطای .1۳ بنونطکمطکط .بط بنطقاط .ظ باه سمل ٩ ۳۵ مه درل طانس مععغلنط عهد صععر 7-9 ع6عط دالنفاد صمنععاعل عصوط و ]] .27-32 :م8 .(3)1 ۰ 0100 ما۴2 ک جع هنک آم 002 ره امس تصححفلنط منمطع20م۸ .(1994) لدعوزگ .7 3 ۶ ماوق با بصنعاحوام6 .6 بل 3 ,0ط۵9 ٩ 04 21601 1٩ 700۵ دله 10 عقاعاه عصندتاعصه طعنط هز اصعص 2010 8 21 زعمامدوحام ۶و امعله ۵ط ]۳ .(2005) نصمصنعامگ 7 عک بط علهمصسنطیمادم/ ٩ ۸2۷۵۲۱6۶ 500001۰ اوقم عفعع فصمععد صز عاحزع فعلهاهی واتمامعه هرز دالناد 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0 ,036683 مزع ۳0۵۵010 .(2015) نزوگ ۳۰ عک تفمطخ .17 بنطافمگ ۳۰ .3 بصندعاط1/01 700 00716310 ۰ تمعطغوانطه کععل جز عمط صصمه عصتفههد هد تمصع 0008 بواناژطاه عمنوم اه ما۳ .ع ۹/1 2006(۰) اطع ۷ .5 ۶ ععاسماح .۳ کل ,21800 16610011107101 0:۵ ۸11810 ۵7 ,6۳۰۰/0۵ من حصحصاعمرد کنات طانس صععلوانط هنز ما .۳ ۷۱60۵۶ ۳۰ بقااطه8 1 بدعامها3 بل بش 3/120 03 :36 1۰ 3166۵ ۰ رازآ 00۵0 :000 و۸ ۴208 .(1985) بش۸ 6 ما۳ 10108(۰/ع ۹ 2۵10۵ ۵7 م79 لاد همنحصعط همهم همه مهد عمفمعل ۲12۹202۵06 .5 بضه‌وه لا ۳۰ بقااه ۷ -نطاه‌ماوحاک .3 بطقموظ- و طامط 8.6 :33 نفمسط 1 ۶ 6205 روط 55ع0ع 3/20 عنص‌صمطام عصنطه) ۵۶ اععمط ۵ط 1 .(2012) اضمعداک .۸ 0108 16۳۰ ون عصنفمه: انس کاصعلودد ۵۳ امعص عنطاعه عمنلهه ۵0 صمفاعتساحصز 7 آ0۵/ .ددع0 هد دعصنوهج تایه ۶ وعوامنع۸" .(2005) 36۰ عاانظ 1 م۹۲ ۳۵/۵۲۵۱ ,۵۲۵ ۵۲ ۸۵۳۵۲۵۹۹ 2100108100 .(2001) .36 مق حطهطک ‎ ۵۵ ۵ 1055 07۱ 111۵ 3۹1 1۵ 13/10 870068۰ 2/56۰ 1365‏ حره‌عق 4 1106 لام 361 10 ]۰ ب0ا ۳:۵0 اهاط مدع .رنه خآ صا مصعحطع 1 40 ع۵ط۴* (2004) نصقطنعگط 36 عک نصقطحمطه. بش با نحعحعل3/0 :36 مسقسطهطاگ ۸0108 ۰ دععانط مع دما -ع هط #ممتمم ما عععه صز صمننصعمع عاطمااود 6 2۶/00/08160[7 .(1998) عطعوعگ ب7 ع 2/00۵ بط بک۳ ندنک ۳ عانتاقدآ بصقعتط] بکنفعط1 31.5 .و00 نزمه مها جزز همه ما2 حوریه احدی و همکاران ارتباط آگاهی واج‌شناختی و خواندن... 7 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0  جتارهای زبای دوره ۱۰, شماره ۱ (پیاپی 44 فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ 0 8 10۳ فطدمنام نامر ها هه مه لمعنعمامدمط ۶ (2007) یک شاک ٩ [۳۵۳۹1۵ 10] .40-3 :20 .(4)4 ۵ 70 11011070 ماع 70000 ۰و2 ۶ وانانطاهناه مصده ونلنند ۷ .(2005) منص‌مفگط نلهواعد1 36 6 2 منصقصنه‌ام5 ٩ .[۳6۳512 0آ] 82-100۰ :م2 .9 رو ماما و2 ۵7 آم ۵۹۰/0 ککعصعه 2 مزع مامصمطام 5 200 5.5 دز ع نوم ام امعاقه مهد دحعصععد 2 آمعنعوامد0ط ۲ .(2000) 2 منصقصنه‌امک ٩ 0] .27-35 :م۳ .(1)2 بمننهنانطم ۴2 ۰7 امومول7 تصحلانط معط 010 محفعر 6 ۴ ۳۵۵۵۹0۵ .(2009) نععلدل .5.7 عک ۸.3.3000 بناهه٩ ۳۰ 2 متمعصره‌امک5 ٩ 0 اه مر 8 ک 7 مهد صعحفلنطه عنعادول ۵۳۵۵۵ مادقا ععمع 1 [۳۵۹120 0]] 41۰ :(4 ب3) 2 ب(11110110ط0/ع 1/000 006۹۰ 20۳۵1 5 21 ع1ع010 نام که صمناهداه ۳۷ .(2012) 3۵ زل۸ با لماک .85 پگ بامعله 12 ه (۵25 12 ۵ 7 ۶و عهد آمادصه) عصوعلصرد کص ول طاز اند عاطمساله هز دالفاد 2 -605 :م۳ .(5) 7 .مگ دوه نامع 07 آمماعک صعا مصعطهاد هز 1101601 40 صمنانطع۲۵۵ ۷/۵۶۵ ,(1987) ,و۴8۵ یک عک 100ع98نطط۳ ۳ .8 بل 36 مطفاع/۷ ه 79-6۰ :32 08086۰ 00 30 ۰ حححقلنطه عنوها روط دز داافاد صمنحصعطصص0 0۴ اععانه عطا گم دمسدمصصهمه ۸ ,(2016), دش 17 عک 17 ,۷۵۳۵۵۵0 ٩ 11100 300۷۵160 10052 هصق دمناها نع 00 تناها 0ص 1۵000 عانطه عفاعتاه هز ععمعاصه5 ج ها د ۵۳ کم معطصه ععه 2 عطا هز عحمعز عطا 0۳ دنه یز صماکصعطاع ص60 مهد عصنومععل عصنلومم ۹ .(2015) له اه ۴ بوااهتدع2 ٩ جداحع1 طان ععقع ها 2 0 ععصعله +ععلومعنل صصاصی ناه لا 126-4 :م۳ .17 ,7218070 رک ۸/۵ 6۶ ۰ حطامد ما0 9 141۱ ابا /(۳۵۵ا5 ۵۵ ۱۳۵۲ 12:18 21 ۱۲,ع .1۲۵۲۱۱۲۲۰۲۵۵۵۲۵5 00۳/۱۱۵۵۵0

از آنجا که کودکان فارسی زبان مبتلا به اُتیسم، کتاب ویژه ای برای آموزش خواندن و نوشتن ندارند و توانایی شناختی و زبانی آن ها متفاوت است، بررسی عوامل تأثیرگذار در خواندن آن ها می تواند گامی مهم در جهت ارزیابی و اصلاح کتب آموزشی مورداستفاده، باشد. از سوی دیگر به دلیل متفاوت بودن رسم الخط و تطابق واج نویسۀ زبان فارسی از زبان های دیگر (انگلیسی، ایتالیایی و...)، تأثیر آگاهی واج شناختی در خواندن زبان فارسی متفاوت است، لذا لازم است هم بستگی میان آگاهی واج شناختی و خواندن در کودکان فارسی زبان مبتلا به اُتیسم مشخص شود. در این پژوهش که بر روی 2 6 کودک مبتلا به اُتیسم و 30 کودک فارسی زبان طبیعی شهر تهران انجام شد، از دو آزمون آگاهی واج شناختی و خواندن استفاده شد و نتایج آن ها با استفاده از آزمون های آماری تحلیل گردید . نتایج نشان داد در گروه کودکان مبتلا به اُتیسم میان خواندن واژه با ترکیب واجی و واج آغازین یکسان و میان خواندن ناواژه با تجانس، تقطیع واجی، حذف واج آغازین و پایانی ، هم بستگی معنی داری وجود دارد؛ و در گروه شاهد میان امتیاز خواندن واژه و خواندن ناواژه با امتیاز آگاهی درون هجایی، آگاهی واجی، تجانس، واج آغازین یکسان، حذف واج آغازین و حذف واج میانی هم بستگی معنی دار وجود دارد. در ضمن تفاوت معنی داری میان گروه اُتیسم و شاهد در تمام خرده آزمون ها غیر از خرده آزمون های تقطیع هجایی (075/0) و ترکیب واجی (163/0) وجود دارد. بنابراین، میزان مهارت و هم بستگی در کودکان مبتلا به اُتیسم متفاوت از کودکان طبیعی است و باید در آموزش خواندن آن ها مورد توجه جدی قرار گیرد.

460738

در این زمینه محقق با ۳ نفر از دانشجویان ذکتزاق" که از ات #یوضی! استفاده کرده بودند. ارتباط برقرار کرد و بخش‌هایی از تحلبل در آختیال آنان‌قرار گرفت» تا "ها نیز کدگذاری کرده و محقق از روند کدگذاری و عدم سوگیری,ذو-تحلیل‌های انتدایی/آگاهی یابد. به منظور برآورد معیار انتقال پذیری» روش نمونه‌گیری هدفمنلآظلورد*اسپتفاده*قروار گرفت که بر مبنای این روش ابتدا مقاله‌ای که به عنوان هسته در هر یک از گروه‌های مورد بررسی ,حضور داشت» شناسایی شد؛ سپس از طریق آن» به سای‌امقالات؛ دس "بافی."کار#معاز اطملینان‌پذیری از روش کفایت اجماعی* استفاده شد. به این ترتیتادر, بخاشته‌ای پار امباتید» درباره روند انجام پژوهش ارائه ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴۰۰ شده و بازخوردهایی جهت بهبود کار در مورد طراحی چارچوب تئوریکی کشف شده. دریافت شد. در معیار تأییدپذیری» از روش نگارش یادداشت‌های تأملی! استفاده شد. این يادداشت‌ها بیانگر یادداشت‌های شخصی محقق در حین کار است. در اصل» هدف از نوشتن این یادداشت‌ها آگاهی یافتن از تعصباتی بود که ممکن است ناآگاهانه در نوشتن و تحلیل- های محقق اتفاق بیافتد و بر نتایج پژوهش تأثیر بگذارد. بنابراین» مدل ارائه شده از قابلیت در پژوهش حاضر مطالعاتی که در حوزه آموزش زیبایی‌شناسی در داخل و خارج از کشور انجام شده است» برحسب ارتباط موضوعی و محتوا مورد بررسی قرار گرفته‌اند. بیشتر پژوهش‌های داخلی در خصوص جایگاه اتاترو هن ار برنامه‌های درسی مدارس انجام گرفته- اند و پژوهش‌های خارجی ضمن توجه"به«یاملاهای ‏ جانبی هنر به طور خاص به بررسی اهداف و قابلیت‌های اختصاصی و منحصر به*فردهر پرداخله‌اند که پس از گردآوری و بررسی داده‌های مربوط به تحقیق, از میا ۲۷هنبغ بررسی«شله» نتای«حاصل از اهداف یا پیامدهای آموزش هنر در دو سطح نگرش‌ها (ارریش‌ها! رها )"و اتهاوت‌ها مورد بررسی قرار گرفت که ابعاد نردیک به هم جهت پاسخ به سوالا نت فلیقه بیش شنده‌اند که عبارت‌اند از: سوال ۱: یافته‌های پژوهشی چه اهداف يا پیامدهایی از آموزش زیبایی‌شناسی را درتوسعه جدول(۲) کدگذاری و طبقه بندی پامنا‌های#آموزتر تقطاسنی, در توسعه نگرش‌ها (ارزش‌ها باورها) ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی, شماره «ع سال شانزدهم, بهار ۱۴:۰ ۳۶ بروزویک, ۲۰۱۵ شادی و افزایش بهره‌وری درکار باق الهام: ۳۷ مور؛ ۲۰۰۴؛ دروزا ۲۰۱۷ ایجاد سطحی از تفکرات مرتبه بالاتر بر اساس جدول ۲ اهداف یا پیایدهای آمرّژش ازیبایی شناسی بر اساس توسعه‌ی نگرش‌ها (باورها ارزش‌ها)» در سیزده طبقه: پذیرش و درک‌اجتماعی, افزایش ظرفیت‌همدلی, تقویت هویت فرهنگی و تاریخی» درک زیباشناسانه از هویت فرهنگی, درک زیباشناسانه از همکاری با محیط دریافت زیباشناسانه» پرورش ارزش‌های اخلاقی, پاداش درونی» فرصت شکوفایی» توسعه ارتباط هنرمندانه, اشتیاق الهام بخش به تفکر پرورش جنبه زندگی محور و ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴:۰ سوال ۲: یافته‌های پژوهشی چه اهداف يا پیامدهایی از آموزش زیبایی‌شناسی را درتوسعه مهارت‌ها مورد تاکید قرارمی‌دهد؟ با توجه به داده‌های به دست آمده از نتایج پژوهش‌ها اهداف یا پیامدهای آموزش زیبایی‌شناسی براساس توسعه‌ی مهارت‌ها در دو مقوله هسته‌ای در شش طبقه خودآگاهی, پرورش,تفکر" خاق. پروزش تفر تحلیلی» پرورش تفکر نقاد. پرورش تفکر ذهنی و تجسمی و پرورش مهارت بصری قرار می‌گیرد. ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴:۰ ۳۴ ژو و براون. ۲۰۱۵ نسبت به نقش یک شخصیت يا تجربه از ۲۶ ژو و براون» ۲۰۱۵ تمرین و هیجان در بازی‌ها ۳۷ ژو و براون» ۲۰۱۵ تجربه در فعالیت بدنی 5 با توجه جدول ۴ نتایج آموزشل ازیبایی‌شتالهی اراس ابعاد مهارت‌های‌عملی(تجربی) آورده شده است. بدین ترتیب نتایج در دژازده مقوله یا شاخص: کنش اجتماعی» همکاری با محیط ارتباط با هویت فرهنگی, تاریخی» بیان خلاقانه در ارتباط مهارت مشاهده» مهارت درک‌مطلب و خواندن, مهارت حل‌مسئله, مهارت شناسایی الگو مهارت بازنمایی‌بصری» تجربیات ذهنی‌بدنی» شکل‌گیری مهارت‌های دست‌ورزی و عضلانی و مهارت ارتباط با ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴:۰ شناسی در حوزه نگرش‌ها و مهارت‌ها بر اساس نتایج پژوهش‌ها براساس شکل ۱ اشتراکاتی در مقوله‌های آموزش زیبایی‌شناسی در دو حوزه نگرش‌ها (ارزش‌ها باورها) و مهارت‌ها وجود دارد. با استناد به تحقیقات انجام شده در خصوص پیامدهای آموزش زیبایی‌شناسی در حوزه نگرش‌ها هدف اشتیاق الهام‌بپخش به تفکر با شش مقوله‌ی پرورش مهارت بصری,» پرورش تفکر خلاق, پرورش تفکرتحلیلی» پرورش تفکرذهنی و تجسمی» پرورش تفکرنقاد و خودآگاهی در حوزه مهارت‌های‌شناختی همپوشانی دارد و نیز نگرش دریافت زیباشناسانه» با دو هدف خودآگاهی در حوزه مهارت‌های‌شناختی و بیان خاطقانه در ارتبلطا در حووه: مهارک‌های‌سلی (تجربی): ارتباط. دزد نیز مه دینگاه نومه ارتباط هنرمندانه» درک زیباشناسانه در هویت فرهنگی و درک زیباشناسانه در همکاری با محیط نیز با مقوله بیان خلاقانه در ارتباط در حوزه مهارت‌های عملی (تجربی)» در ارتباط است. همچنین بر اساس نتایج استخراج شده از منابع» چهار دیدگاه درک زیباشناسانه در همکاری با محیط پذیرش و درک‌اجتماعی, افزایش ظرفیت همدلی و پرورش ارزش‌های اخلاقی از طریق مقوله همکاری با محیط*دنشوژه‌پمهارت‌های عملی (تجربی)» قابل مشاهده هستند و نیز سه دیدگاه پذیرش و درک اجتتتاغی#*افزایش"ظلرفیت همدلی و پرورش ارزش- دارند. اهداف پرورش ارزش‌های اچاقیق "و ارات" هریت فرهنگی در حوزه نگرش‌ها نیز با مقوله ارتباط با هویت فرهنگی- تاریخی !در اجوزه‌پمهارت‌های تجربی ارتباط دارند و همچنین دیدگاه تجربیات یادگیری محور از طریق هفت مهارت عملی (تجربی): درک مطلب و خواندن» دست‌ورزی و عضلانی, قابل ارائه است. دیدگاه پرورش چنبه زندگی‌محور در حوزه نگرش‌ها با مقوله مهارت ارتباط با دنیای واقعی "درحوبزاه مهارت‌های«عملی (تجربی)» ارتباط دارد که در بررسی نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل پیامدهای آموزش زیبایی‌شناسی نشان داد ضمن ارتباط و درهم تبیدگین اهداف در هر حوزه» بین برخی اهداف در حوزه نگرش‌ها (باورها ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴۰۰ ارزش‌ها)» با مقوله هسته‌ای مهارت‌ها در دو سطح شناختی و تجربی نیز نوعی ارتباط و همپوشانی وجود دارد.«مفاهیم همپوشانی) امفاهیم مشترک بین دو یا چند رشته هستند که استانداردهای هر رشته را انتخاب و با استانداردهای رشته‌های دیگر از نظر اهداف و ارزیابی مورد تطبیق قرار می‌دهند (دروزا ۲۰۱۷؛ ژو و براون» ۲۰۱۵). به طور کلی می‌توان یافته‌ها را از شاخص‌هایی چون درک و لذت از زیبایی» کنش اجتماعی, ارتقا تفکر تجربیات یادگیری محور و ارتباط معنایی با دنیای واقعی مورد بحث و بررسی قرار داد: نتایج پژوهش نشان داد یکی از مهم‌ترین اهداف آموزش زیبایی‌شناسی در حوزه نگرش‌ها دریافت زیباشناسانه به معنای توجه و تمایل به حس و ادراک زیبایی‌شناختی است. هنر شاخص‌ترین حوزه در برنامه‌درسی است که به دانش‌آموزان امکان درک کیفیت در انجام یک فعالیت لذت‌بخش را می‌دهد و حس زیبایی‌شناسی به عنوان یک منبع لذت. ارمغان ماندگاری از تربیت هنری در طول حیات فرد است که به/انجام فعالیت‌ها عمق و غنا می‌بخشد (آیزتر ۳۲۳ توانایی این حس آبرای دانش آموزاناسقلیط بای اطیف_وسیعی از مهارت‌ها و ارزش‌ها؟ را به ارمغان می‌آورد (محجوب. ۲3۶1:۳/۱۶). 1۳*۹11 پرورش اين نوع حساسیت را منوط به تجربه: روابطی می‌داند که ولا کرهاوی حراسوق ها راهاگیر و تحت تأثیر قرار می‌دهند. براساس یافته‌ها دریافت زیباشناسانه-نهاتنها توجه فردیر|ابه*تو‌انایی‌های خویش جلب نموده و کمک می‌کند تا به ارزیابی و قضاوت موالر درباره شنأحت خویش بپردازد (خودآگاهی)» بلکه موجب توسعه‌ی مهارت تجربی بیان خلاقانه در ارتباط نیز می‌شود. در واقع هنرها نوعی تخلیه بیان شخصی _تلقی می‌شوند.؛تا شخحص فرصت بوای کشف آتچه در درون خود دارد. پیدا کند» از سوی دیگر نیاز بنیانی انسان به "پزقراری*اوتپاط | ار نز از طریق الگوها و علائم هنرهای بصری مورد توجه قرار می‌دهند (ذیجسیوس . ۲۰۱۶ ۲۳۴). لذا به کارگیری زبان هنر به شکل بیانی حلاقانه و هنری» می‌تواند علاوه بر دست‌یابی به قابلیت‌هایی برخوردار از مهارت‌های خلاق کلامی و غیرکلامی در ارتباط امکان دریافت زیباشناسانه. فهم میان فرهنگی و تعهد همدلانه نسبت به روابط اجتماعی و تنوع فرهنگی را نیز از طریق فرایند یادگیری امکان پذیر سازد (ژو و براون» ۲۰۱۵؛ لرکیان و دیگران» ۱۳۹۰). در این خصوص یافته‌ها نیز مهارت تجربی بیان خلاقانه در ارتباط را در برگيرنده سه هدف مهم درک زیباشناسانه در همکاری با محیط. هویت فرهنگی و توسعه ارتباط هنرمندانه در حوزه نگرش‌ها نشان می‌دهد. لذا درتعلیم و تربیت مدرن» هر کودک با داشتن فرصت توسعه و توانایی مشاهده» تجربه, ارزیابی و درکی زیباشناسانه از باورها و ارزش‌ها باید بتواند ارزش‌های فرهنگ عمومی,» تاریخ و جامعه خود را نیز بررسی و نقد کند. این مهم در صورتی تحقق می‌یابد که کودکان در یک محیط زنده و سالم به گونه‌ای فعالیت یابند که حس زیبابی‌شناختی در آنان ارتقا یابد (دناک:۲۰۱۴» آنلور و زمبا ۹ همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد آموزش زیبایی‌شناسی توجه به هدف پذیرش و درک اجتماعی و ظرفیت همدلی را تقویت می‌کند و موجب همکاری با محیط و کنش کودکان را بهبود می‌بخشد (آیزنره ۲*8۲). ایننگران آباز در شّلاقیت ارتباط با محیط اجتماعی به کودکان اجازه می‌دهد تا در تال #پلزدیگران و محیطی*سغلج.بالایی از پذیرش و درک را فراهم کرده و مهارت‌های اجتماعی ار رده ,راارییاموز نژ" که از کارایی آن در طول زندگی نیز بهره مند شوند (ژو و براون» ۲۰۱۵). بم نون مالک در نتایج یافته‌های دروزا (۲۰۱۷: ۱۸)» مشارکت در اجرای یک پروژه بین رشته‌ای برنامه‌درسی متشکل از تیم‌های ریاضی» علوم و هنر موجب شد تا دانش آموزان ین نمایشی,بصري از ,تأثیر فزآپند‌هّای طبیعی در محیط زیست» اهمیت همکاری در حفاظت از اکوسیستم را در خود نهادینه کنند. در پژوهشی دیگر کودکان از طریق فعالیت‌های اجتماعی مثل ایفای نقشی) به"دیذگاه‌های بهتری درباره پذیرش خود و دیگران دست یافتند (ایوای!» ۲۰۰۳). همچنین مشارکت در فعالیت‌های هنری موجب پرورش ارزش‌های اخلاقی نیز می‌شود (ژو و براون» ۲۰۱۵ بلاردو و ماریا ۲۰۱۵). بر اساس یافته‌ها پرورش ارزش‌های اخلاقی با سه مولفه‌ی همکاری با محیط و کنش اجتماعی و ارتباط با هویت ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴۰۰ فرهنگی- تاریخی در سطح مهارت‌های عملی (تجربی) تعامل دارد و تقویت می‌یاید. یکی از پیامدهای مهم آموزش زیبایی‌شناسی در شکل‌دهی ارزش‌ها احساس امنیت در مشارکت‌های گروهی است. که موجب کاهش استرس و در نتیجه بهتر شدن خلق و خوی افراد می‌شود و علاوه بر ایجاد انگیزه در مطالعات علمی و عملکرد بهتر در وظایف دانش‌آموز (وینر» ۲۰۱۳: ۵) موجب کاهش بروز رفتارهای هنجارشکنانه و خشونت‌های فردی و اجتماعی و ایجاد روابط دوستی بین فرهنگ‌های مختلف نیز می‌گردد ( بلاردو و ماریا ۲۰۱۵۰). از دیگر اهداف شناسایی شده در حوزه نگرش‌ها اشتیاق الهام بخش به تفکر است. که شامل شش مهارت شناختی: تفکر بصری» تفکر خلاق» تفکر تحلیلی» تفکر ذهنی و تجسمی, تفکر نقاده وخودآگاهی است. آموزش زیبایی‌شناسی در شناخت و توسعه‌ی اشکال پیچیده تفکر انسان موثر است (گورنون » ووس-آندره و استنلی! ۲۰۱۳: ۱) و با بهره‌گیری مناسب از این رویکرد می‌توان از طریق هنر به درک وپه‌کارگیری شیوه‌های تفکر کمک کرد (آیزنر 7۲۳ نوری و فارسی, ۱۳۹۴). در این ارتباط/آژانهایم(۱۹۶۹)» از مهم‌ترین طرفداران جنبه‌ی شناختی هنر درکتاب تفکر بصری آخوده#|اراک آرا بکفعالیت شناختی معرفی می‌کند که تمام تفکر, یادگیری) را در بر می‌گیرد..پناژه* نیز تین,جنته‌هایبشناختی و عاطفی فرایندهای فکری تمایز عمیقی قائل نمی‌شود (آیزنر ۸۳۶۹۲۰۰۲ یهار ایگپرنامه‌هایی که از دانش آموزان خواسته می‌شود تا اهداف خود را به شکل هنری تصور با مجسم سازند. و یا آنان را تشویق به قضاوت درباره هنر می‌کند در اصل ددش‌آ مورا اراد ربای فراینای کر ی_پحود به تأمل وا می‌دارند تا از طریق این نوع مهارت‌های شناختی به, شکل‌هایی/ از تفکر دست یابند. بر این اساس هنر با فراهم کردن امکان غلبه بر کليشه‌ها و تطورات قالبی دانش‌آموزان را به سمتی سوق می‌دهد که به طور منعطف و واگرا فکرکنند. به طوری که با ایجاد مسیری متفاوت برای پیدا نمودن راه‌حل‌های جدید. به مهارت‌های تفکرعالی امانند تحلیل» تفسیر و تجسم دست‌یابند. «تفکر عالی» چتری است که شامل فرایندهای تفکر چون تفکرانتقادی آ, تفکرراهبردی ", تفکرخلاقانه؟" و تفکر فراشناختی* می‌شود (دیجسیوس, ۲۰۱۶: ۲۷). این سطح از تفکر بر پایه‌ی اصول ساختارگرایانه و شناختی برای درک چگونگی یادگیری رخ می‌دهد که ضمن ترکیب‌سازی اطلاعات جدید با دانش قبلی و درهم آمیختن و تنظیم مجدد آنها موجب یافتن پاسخ‌هایی غیر متداول به مسائل پیچیده می‌گردد (دیجسیوس» ۲۰۱۶ ؛ یکمن ۲۰۱۲؛ کلپ و جیمنزه ۲۰۱۶). بر همین اساس دیویی (۱۹۸۰) یادگیری را ساختاربندی مجدد شیوه تفکر معرفی می‌کند. لذا این نوع ساختارگرایی مبین شیوه آموزشی جدیدی مبنی بر دقیق بودن عملکرد ذهنی فرد است که بر مفهوم زیبایی فکری تمرکز می‌کند و آن را به سمت نیرویی هدایت می‌نماید که موجب لذت از یادگیری می‌شود. این نوع احساس رضایت و لذت از یادگیری در هر مرحله» موجب پاداش درونی می‌شود که از دیگر یافته‌های پژوهش است. همچنین از دیگر نتایج در حوزه نگرش‌ها تجربیات یادگیری‌محور است کهبلیشفت‌یمهالژت عملکردی درک مطلب و خواندن؛ مهارت مشاهده» حل مسئله شناسای ی آلگی ثازائمانو بصیری)انجربیات ذهنی-بدنی و مهارت- های دست‌ورزی و عضلانی ارتباظ بیدا کرده و همبوشبانی*#هارد. در دیدگاه ساختارگرایی» یادگیری شیوه‌ای از تدریس عنوان ,مشود که,افراگیران "من داشتن فرصت برای تجربه‌ای عینی و با معنی» می‌توانند از طریق الگوها و مطلاخپیازی سوالات و مدل‌سازی,» تفسیر و دفاعی مناسب از راهکارها و ایده‌های خود داشته باشنل (دیجسیوس, ۲۰۱۶ ۱۴). اين کیفیت می- تواند فراهم نمودن موقعیت شایباشد, که ,انگیزه" بادگیری معنادازرا در دانش‌آموزان ایجاد کند و موجب شود تا ضمن درگیری با محتوا مستقل عمل کرده و درک درستی از ایده‌ها و مهارت‌هایی که یاد می‌گیرند را بدست»آورنه»(آیزنر» 7۲ *). ژو و براون (۲۰۱۵)» در پژوهش خود اشاره به چگونگی یادگیری در درک مطلب و خواندن می‌کنند که از طریق نحوه ارتباط ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی» شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴۰۰ خواننده با متن و معنای شخصی که به تفسیر متن می‌دهد. ایجاد می‌شود و یا در یادگیری مفاهیمی چون ریاضیات. به تلفیق مدل‌های ریاضی و ساختارهای هندسی, اشاره شده است (ریحانی» ۱۳۹۵: ۳۹۲ که دانش‌آموزان در انتخاب» به کارگیری و تبدیل بازنمایی‌های مختلف به انواع دیگر در حین کسب تجاربی معنادار یادگیری خود را در موضوعات چالش برانگیز» تقویت می‌نمایند. نمونه عملیاتی از این نگرش با توجه به الگو می‌تواند تجربه‌ی زیاد و کم کردن مقدار رس در زمان شکل‌دهی آن در سفالگری» به جهت تبیین مفهوم توازن در ریاضی و یا نمایش تقارن در نقاشی بر روی بوم» توسط دانش‌آموزان باشد. که ضمن استفاده از حرکات دست جهت بازنمایی اشکال سه بعدی و يا خلق تصاویر علاوه برکسب تجربیات ذهنی بدنی و توسعه مهارت‌های دست‌ورزی و مشاهده, باعث افزایش احتمال یادآوری و یادگیری مفاهیم نیز می‌شود. از دیگر یافته‌های پژوهش توجه به دو مقوله فرصت پیشرفت و شکوفایی و پرورش جنبه زندگی محور در حوزه نگرش‌ها پاپست. تربیت هنری درایجاد فرصت‌های رشد در انواع مهارت‌های تفکر اخلاقیت»شکلدهلا آرزش‌ها و نیز رویکردهای افراد با در نظرگرفتن تفاوت‌های فردی بسبار منهیج‌واشگ (زواوراون؛ ۲۰۱۵؛ روپرت. ۲۰۰۶ لرکیان و دیگران» ۱۳۹۰). این فرصت‌ها ضر« درکوبرنامه‌هاق« درثیی* و مفاهیم» ارتباط‌های معنایی با دنیای واقعی را نیز شناسایی می‌کنندلبهاطوری که دانش آمویواق,را قادر می‌سازند تا با آزاد شدن از عادت و غلبه برقوانین» برای توضیح ,و" حل, پشکلاات واقعی در جهان پیرامون خود ایده- پردازی نمایند (براک و دیگران, ۲۰۱۶). لذا با الهام از الگوی طراحی شده» از طریق تعامل با هنر می‌توان با شناسایی و تقوّیت طیف وسیغن, از هافر *حوزه نگرش‌ها و مهارت‌های ضروری در بهبود یادگیری و برنامههای, آموزشي, ابه" انش آموزان در درک محیط اطراف و انتقال احساسات یاری رساند و کلک کرد تا به سادگی ذهنیات خود را در رسانه‌ای هنری که جایگزینی خحلاق برای ارتباطات کلامی یا نوشتاری است بیان کنند. آیزنر (۲۰۰۲: ۵۱)» نتایج آموزش هنر را بسیار وسیع‌تر توصیف می‌کند. وی معتقد است «جهان منبعی بالقوه از شادی و غنی از معناست. دیدگاه زیبایی‌شناسی» یک دیدگاه منحصر به فرد در پی بدست‌آوردن زاویه دیگری از جهان است. آموزش به عنوان یک فرایند می‌تواند افراد را قادر سازد تا نحوه کشف معنا و دریافت عمق آن را در طول زمان یاد بگیرند. از آنجا که معنا در تعامل بین دانش آموزان و بقیه شرایط قرار گرفته است» هر دانش‌آموز معنایی خاص برای آن موقعیت دارد که گاه از آنچه معلم قصد دارد تدریس کند. فراتر می‌رود. هنر تمایل به تشویق کودکان به بیان خودادارد که در عمل گاهی به معنای کاملا اکتشافی و بدون هدف (خلاق و آزاد) است. در واقع این اهداف انعطاف‌پذیرند. اگرچه در عین حال اهدافی وجود همچنین يافته‌ها نوعی ارتباط بین مولفه‌های آموزش زیبایی‌شناسی با ابعاد نظریه‌پردازان و متخصصان تعلیم و تربیت نشان می‌دهد که پیشنهاد می‌شود در پژوهشی مستقل مورد تحلیل قرارگیرد. امید است با شناسایی و پی بردن به اهمیت پیامدهای آموزش زیبایی‌شناسی» گامی مور در جهت پیشبرد اهداف تعلیم و تربیت و ارتقای کیفیت آموزشی در برنامه‌درسی ابتدایی انصاری,» مریم؛ بختیار نصرآبادی» چسعلی؛ لیاقت دار» محملجواد و باقری» خسرو (۱۳۹۳). تحلیل نظریه تجربه زیبایی‌شناسی جان دیوییفصلنامل پژوهش در برنأقه ریزی درسی» ۱۴(۱۱)» ۵۲-۵۳ شمشیری,» بابک؛ همایون. زهره»«ایراق" پووه ماه نفثیر (1)۱۳۹۵ تقد و بررسی جایگاه تربیت هنری در سند تحول نظام تعلیم و تربیت ایران,! هفتمینهمایش املی انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران» فلسفه تعلیم و تربیت و قلمرو علوم اجتماعی و انسانی» دانشگاه شیراز: گرمابی. حسن علی؛ ملکی خسن آبهشتی شید و ایشا (۱۳۹۴). طراحی و اعتباریابی الگوی بومی برنامه‌درسی دوره ابتدایی",مبتنی | ترهمولفه‌های" زنباشناسی و هنر» فصلنامه مطالعات پیش قنبری» سعید (۱۳۹۴). یادگیری در بین رشته ها: ایک مطالعه موردی جمعی از دو برنامه دانشگاهی که هنرها را با 57671 ادغام می‌کند. مجله بین المللی آموزش و هنر (۷) ۰۱۶ ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴:۰ لرکیان» مرجان» مهرمحمدی» محمود. ملکی» حسن و مفیدی» فرخنده (۱۳۹۰). طراحی واعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی هنر دوره ابتدایی ایران فصلنامه مطالعات برنامه‌درسی مهرمحمدی, محمود (۱۳۹۴). آموزش عمومی هنر چیستی. چرایی و چگونگی » تهران : نشر مهرمحمدی, محمود؛ کیان, مرجان (۱۳۹۳). برنامه درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش. متقی» زهره؛ حیدری» محمد حسین و میرحیدری,» اشرف (۱۳۹۵). رویکرد نوین ماکسین گرین به متقی» زهره» و نوروزی» رضاعلی (۱۳۸۸). زیبایی‌شناسی از منظر علامه جعفری و پیامدهای نوری» علی و فارسی, سهیلا (۱۳۹۴). ارژشیایی بر‌نامه,دژزسی هنر دوره ابتدایی به روش خبرگی ریحانی» ابراهیم (۱۳۹۵). تحلبل خظ‌ها.,اشناد مصوب؟ پژوهش‌ها و منابع معتبر مرتبط با حوزه‌ی یادگیری ریاضی, واحد تحقیق . توسههول آمق‌زاشن_ویاضی.«ازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی, رضایی, منیژه (۱۳۹۲). تربیت هنری؛! در نظام آموزشنی ایران» فصلنامه مطالعات فرهنگ- ۶و نز170 :م[ع 5۵۳ موصفانط7 ۷9۵ .(0969) بط نع ۸ ۸ :اس۸ ط۵۲ 118۳۵0 51۳۲ ..(2015)* ۸ مقنتق/2 ۸6 با ,۳00ه1عظط 0 ,ظ 0و2 کجعاعه/2 ,کاع 2۳0 1200081 513۳۸0 1۵۶ 16230 160۵0 [ 70۳۵1 3131136205 صز کفاعطاوع۸ 05 اصف۴ .(2017) بش۸ ,3876116006 0 0168۳۵000 اعد عصا اه هط عط1 .(2015) بش۸ ,عانط۳620ظ 11-3 00.۰ ,(5) رظن ]0 70۵1 م5 وسمصافخی صز 13136205 ۲۵۵۱ وصنطه) عفن عاگه هه تسد اه عاسمم عط7 .(2016) .2 بح وتعات۳ظ 00.24-3 ,11330۳8 مصمناه له آهنامهص هه ٩0 ککعتهصی لمد 10۲6۳2 6 :510۳۲ 8 ۵۲5 5۵۳ .(2016) با ,اععهق< ۵۶ یک م0گن102 :2 ,58۳04 8 ۰ 300601 انس صحصم6 0۶ ,عمط 056 عط) ععتاآ 700 ٩ فص عاممتل5 +00.48-3 ,53(6) 01076 000 50662 ]۹ ۵۱ 51۳۸/۲۰70 ماص 51۳3۲ 51۳۸۹۲٩ 1301068 .(2016) با ۴ ,7106062 6 و8 8 و00ق۵لت0 762 ,۸۵51۳۵65 ]٩ روهام رد2 ]٩ امد سول معصنصصعز ۵ ممعصی -60ا 12 0 ۸0۹1016 210۷ 156 .(2616) ب مقققه1 نگ بر توا ااگا- که 0026 ,00165 216076 ۵۶ عان اعد بلهانون۵ای20 عطا کم کدونهااماعصم6 ناس۸ عاعزط0 وصاعنا :301 [(3020060 ,لن 3020۶ .(2016) .8 .30 ,کتادع7ع12 5۰ 33106206 دز وصفانط 1 006 0-0ق1 1۵۶ عادجااه) عد اس۸ 7 3268۲66 عطا 1۵۳ کاصعص نو عجا ۵۶ ما۳ لعتسه2 ص فعاختصطانگ دز 3۵00 ۸۵51006 او 6[م3 320 مود نونک 156 «(2014) 0۰ 126۵ 8۵1 صه که 05اه قاحسا 00 53۳۸۵۹۲ .(2017) .7 م۹۵مع12 :6 .(۳۵) طماعاووظ 7.۸ 15 عم وه که ۸۶۲ .(1980) .7 ,/63 126 767 دزمنالذ حصعطاناوگ :3000116 وصم: علعودو 0 ,ق۷۵۳6 ماو عط1 1 عاسه ۲56 1۲۵۵ 120 صمناه0اع صف ا۵ط ۰۷۷ :(2002) ۷۰ ۰ ,۳18063 ۰() ,5067۷15107 ۵۵ سس 00۳۳ ]۵ 70۳۵ 00۵0057 که ععناد۳م عطا 6[ :100000 موصفص او صمناهعی 6 اقه عاعه عط1 .(2002) ۷۷۰ ۰ظ ,31906۲ 8 2 ۶٩ ۶6 136 ۶٩ و۵0 ماد ماموه ۸۲ .(2010) .7 37 ,و۳۵۳ 00.2۰ .(۵0109,ع(۳۹ ,2010 0 عنام + عنجصه قصه ,کعنا وجانجندعی ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی شماره ۶۰ سال شانزدهم» بهار ۱۴:۰ 40 27۲ 13108۳۵۳8 .(2013) .[ ووعلصقاک 2 بل بعدع ۷۵۶۹-۸0 :0 ,60 () .26,2013 ۳6۳۳۵۲۷۷ :۳01500 ماه اه 1026 لس ح ععصعند 57 ط21 طز اصند7 ۷۷6 #نص) چطاو .(2012) 7 ب مصتلاعتج 5000 .(2007) کل ,ص02ع 5 6 یک ,۷7۵۵6۵ بط ,۷۷۵۵6۲ با ,111120 ۵۳6 21607 300۵0۰ عاس۸ لهدعز۷ ۶و عاناعصعظ لعج عط15 تعصملاصنط 1" +-00.109 4(2) وکا ۸ 16 ۵7۵ ۵65 7/0136 ]٩ 70۳۳۵۱ 0۳۵۳ عطا 0ص فمنامطایم۸ .(2015) .7 ۷۵۵0۵060 ۵۶ ۱[ ,1۳6۵۵7 [ 70۳۳۵۱ 7۵۲۵110 ۸ 0۰عط1 5۶66 ۳۵۵ ام نز 0 -ع 10 نز 5000605 ق۳222 +عمصعنی 0عع2 -عزم۳ .(2015) .ل کلنزهگا 0025-7۰ م1 (82) مغ غ0ع 1 عع نک معصنصعا آهدمزعصعحصنل نگ الا ع 1 :و3002 ۸7 کل .(2013) .13 36۰ م1200 547-4 ,20 ,ع 0 عنعک 6۶ تامصمه عنوع ۳۳۵ .51۳21 ماصذ کاسه عطا -قاسه م۸ :سح صلا من دنا کصد 0 هصنا ین کنو 3 .(2016) ۰ ممعنا ٩ صز 600210 26913006 ۵1 512005 156 .(2019) .5 ,8۵00 6۶ بل ,ط111602ن] 1 5600168 ]70۳۵/۵ 6۲11 مگ ستایه‌خسیه طاکنوع مک عط) اه دنادیم 5 ام ۳۵0۵05 ۸ ۳ صماناطخصصمی مط7 .(2003) کل مفق/1۷ .1316200۵ را۸ 8صنط162 1۵۳ ککعصا 200 اه امعم 3206 ,1169 3 3۳۳۵۲۴ ۵ ما۳0 عاسخ۸ 1 1026 ۵ط۳ .(2016) .3 ,1/3۳80 4 32۵1۵ ]٩ ,70۳۳۵ +کلزط2 10۲۵۱ عفزفد3 1۵۶ ونانطا۸ ععصعک عناعطاعع۸ 85 ۳ ۲۱۵ 16اه 2 که هس00 وصفتاآ .(2004) .31 ,2/00۳6 لصه 00ط1ع دنه عط1 .(2013) بش۸ ,قط6ط0ع51 6۶ بش۸ ,731105015 ع) وسنا هدوسآ .ر2015) .17 .بش۸ ععته8ع12 6 بل من ,ک1130 بط ۷۷۰ ,[866 ,0 16110 ۳50 ک0 500 00 0ع0اعط۴ مععصعنی د00اه 8006 16۳۲ 8 روط ملصتط) ۲۵ عصنصهه1 عجه اصعونااماصز 156 .(1994) .31 .10 ,کصفاجع80 ۰ 666ز7۳0 :11۳200 بعاح۸ عطا هل 30۵0 1۵۶ تعاصع) چامی معط ماه اه 5 110۷۷ .(2008) .7 ,ک1067۵ ۵ بط .80 ع9عع5۳0 بکل .36 ماحه ام :30 ,8056۲ ۹ 156 ب8۵0 عط۲ 0ص کاسم۸ معصنصهع] +صمنانصوم۲ دععصعناگصآ عصنصند۳ 1 5۰ 1202 :۵۳۵ 36 مط0تانطع00 وصه کام۸ 0۵ 600۳۲ مک 00 ۵ علنبع ۸ .(2011) .8 ,760502 ۵ با ,ق3/1۵00۵۷ بکل بعنطانط بش۸ .37 معصن۴ 1 66۲1۲ قاعه 6 170۶ +عمصع له آهعنس) .(2006) .5 .5 3006 ,۸86765 کاح۸ 51216 ۶و لدعم لمدمتاها< عطا ۳۵ 0ع معط ماصعص ناه -ر1]316۳20 فاس۸ 000۵000 کاسد 0۲ سم ۸1020 .(2016) 34۰ مععدعاصع5 ۵ 6810630 :51۳ دز 6 اند 2۳006 .(2014) .7 8 ,1۳6۵" چ .5 .3 ,10۷1896 نا مطع۲ع۳68 :0 بط لاله رل قدهم۸ بل اکتا ۵20021065 "0200008 اه دزغطا 5۳ 012 1206 هو ۸ .(2013) .ی ,11060 ,(69)8 ,71۷51719 000۵71660 ]۵ ۵و7 مکطواتفسه0 لعانم‌عمط دمص چگ 12۳۵ ۶ عاعا1ج عطا وسنصنصه۳ .(2019) .بط ماقط0ع7 6 بظ ,6۲تلط7] - 330-3 که 30010061 ددع30 عناعطاعع۸ ۵0 سع 2۳ ما۳۵ .(2013) :5 ۷20-1200 جع بط .1 مصلعاع6010 چ معنلهط1 +6 بظ ,۵6۲ 40 طل۹62۳ع 3 ۳۵۵0۵1 مصصناق ۳۵ عاس۸ ۵۶ دمص 15۵ مادک م۸ ۳ فصلنامه مطالعات برنامه درسی, شماره «ع سال شانزدهم, بهار ۱۴:۰ :6 8۳ + 51۳3 ۵ 10۵70 .(2013) .7 ,کله11 6۶ :1 1۷۷82 6 10۶ 1۳۵۵۲۶ خنناعل ۸ تصمنافی‌اه 57۳2 .(2014) سا .0 ,طعلون7 [۵ انا ,۳۵900596 5000050616 آمسغانه‌من0و5 ۸ رصع اس - ۲۵ 00.1-3۰ .۳10۳02 طلابا50 0۶ و706 مصمناق ۳۵ ععدعن5 که کعنفون5

هدف مقاله، بررسی نظام مند و ارائه فراترکیبی از پژوهش های مرتبط با پیامدهای آموزش زیبایی شناسی براساس نگرش ها (باورها، ارزش ها) و مهارت ها بود. رویکرد پژوهش، کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با روش سنتز پژوهی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با شیوه تحلیل محتوای استقرایی با رویکرد جهت دار انجام شد که پژوهش های اخیر با روشی نظام مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شدند. جامعه مورد بررسی، تحقیقات مرتبط با موضوع از سال های 2000 تا 2019 منتشر در سایت های معتبر داخلی و خارجی است. از مجموع 60 مقاله و کتاب، 47 نمونه به روش هدفمند انتخاب گردید و پایه های نظری و مضامین اصلی استخراج، کدگذاری و طبقه بندی شدند. نتایج نشانگر مدل مفهومی، در سه طبقه اصلی نگرش ها (باورها، ارزش ها)، مهارت های شناختی و مهارت های عملی(تجربی) می باشد. مقوله ها در برخی از ابعاد همپوشانی دارند. نتایج، آموزش زیبایی شناسی را در توسعه پیامدهایی چون درک و لذت از زیبایی ، کنش اجتماعی، ارتقاء تفکر، تجربیات یادگیری محور و ارتباط معنایی با دنیای واقعی مورد تأکید قرار داد.

493427

و با توجه به میزان ضریب بتای بهدست آمده دراین فرضیه با نتایج یوشیکونی و آلبرتین [۴] (۲۰۱۸)» برنارد و همکاران [۲۶] (۲۰۱۶)» انور و حسینی [۲۵] رسیدن به مرحله رهبر ابتکار در بازاره حرکت به سمت بازارهای جدید به طور مکرر پیشرو بودن در بهبود روش‌های بر ارائه سرویس به مشتریان فعلی و گرفتن مشتریان جدید. فرضیاتی در مورد ریسک‌ها وجود داشته باشد و در نهایت با توجه به استراتژی تدافعی یعنی حفظ حاشیه امن به از فرمت جاری و تمرکز بر بهبود روش‌های خرده فروشی فعلی مدیره به‌صورت مشخص تبیین گردند و این امر با استفاده از را بر مبنای آن برنامه‌ریزی و اجرا نمایند. همچنین توصیه فعلی در شرکت لبنی میهن بر اساس تعیین استراتژی شرکت در دستور کار قرار بگیرد و در مصاحبه‌های استخدامی به توانایی و مهارت افراد برای قرار گرفتن در سمت‌های مورد دانش در سازمان نهادینه شود. و در نهایت تحلیل فرضیه ضمن اینکه وید و هلند [۳۴] (۲۰۰۴)» نیز در مطالعه خود در مورد استراتژی و سیستم اطلاعات مبتنی بر نظریه دیدگاه می‌شود. به منظور تحلیل روند عملیات اجرایی در سازمان و را از نظر مدیریت هزینه و صرف مخارج مورد بررسی قرار دهند و در صورت لزوم تغییرات مقتضی را اعمال نمایند. و نیز با استفاده از ابزارهایی نظیر داشبورد مدیریتی و تهیه یابد. همچنین بهتر است واحد ارتباط با مشتریان در شرکت لبنی میهن با در نظر گرفتن یک استراتژی آینده‌نگر» مجهز تحلیل سبد خرید شناسایی مشتریان دائمی و حفظ آنها و بهرامی رودباری» رضا؛ سهیل زرکندی و خدیجه قاضیانی (۱۳۹۳)» «آمار و پیرایش» رضا و سیده زهرا موسوی (۱۳۹۵)» «نقش سیستم‌های اطلاعاتی کنفرانس ملی مدیریت» اقتصاد و حسابداری» تبریز؛ دانشگاه فنی و حبیبی؛ آرش و مهدی جواهری (۱۳۹۱)» «آموزش کاربردی لیزرل»» نشر دهدشتی» زهره؛ نادر مظلومی؛ محمدتقی تقوی فرد و حسن بیابانی (۱۳۹۵)» برعملکرد شرکت‌های مستقر در پارک علم موفناوری خراسان به واسطه علیشاه» نرجس (۱۳۹۸)» «ارائه مدلی جهت ارزیابی عملکرد پیمانکاران با استفاده از رویکرد 1352 و ۸117 در شرکت گاز استان تهران»» پایان‌نامه میر موسوی» میررضا (۱۳۹۶)» «بررسی تأثیر جهت‌گیری بازار بر عملکرد اولیه و ثانویه صادرات با در نظر گرفتن نقش میانجی قابلیت نوآوری ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری در سال 0 5۳21681 55ع0زیاظ ,(2016) .5 ,تا2کق11 200 .7 بتق ۸ 641 ع[ 1 .(2011) .3 .۸ .0 مناو۸ 2 .5 .36 ۸۷۷۷/36 ب68 ول 511۷8 08 ۳6۳۳61۳۵ ول 03706170 7 .۸ ,86065 5 هه هه :ععقطام صمنانه‌عه که عصناعل ۵ کعزع عادو ۵ 16۷6100۳۳6۳۲ ,(2003) .1 ۳9۶ 8 ,11 وفاق]آ کل رصنطاح 6 0۵۶ 060۵065 100 ,(2014) .5 مققاعآ ۵ و27 ,۲۵۶ 0 عط1 ,(1992) .2 .10 ,210710 00ه .5 8 ,1۵0180 6 ,(2010) .3 ,۸۳۵۵06 ۵ و ,و1۳88 ویک .5 و1877 -481 .00 ب4 .310 43 ۵1۰ ,ط6 2/0286 :۸ 13109۵05

هدف این پژوهش، ارزیابی تأثیر سیستم اطلاعاتی استراتژیک بر عملکرد شرکت با نقش میانجی گری جهت گیری استراتژیک در شرکت لبنی میهن می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از منظر روش و ماهیت در زمره پژوهش های توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، مدیران و کارشناسان شرکت لبنی میهن در شهر تهران می باشند که با توجه به فرض محدود بودن جامعه آماری 63 نفر به عنوان نمونه انتخاب و از طریق نمونه گیری تصادفی ساده پرسشنامه در میانشان توزیع شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد، با طیف پنچ گزینه ای لیکرت استفاده شده است. که میزان آلفای کرونباخ برای متغیرهای پژوهش بالای 7/0 محاسبه شد که بیانگر این است که پرسشنامه پژوهش از پایایی بالایی برخوردار می باشد. ضمن اینکه روایی سوالات نیز از طریق روایی محتوا و روایی سازه مورد تأیید قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش که از طریق نرم افزار Smart-PLS انجام گرفت نشان داده شد که: سیستم اطلاعاتی استراتژیک، هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم (از طریق جهت گیری استراتژیک) بر عملکرد شرکت تأثیر معنی داری می گذارد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که جهت گیری استراتژیک بر عملکرد شرکت تأثیر معنی داری می گذارد.

503973

به نظر بوردیو» سرمایه اجتماعی متمایز از سرمایه‌های اقتصادی, فرهنگی و نمادین است که خصلتی ساختاریی و تعاملاتی دارد. سرمایه اجتماعی شبکه باثباتی از روابط و تعاملات نهادینه‌شده همراه:با شناخت و تعهدات است که موجبات لازم را برای تسهیل رفتارهای فردی و جمعی فراهم می‌سازد (بوردیو ۱۹۸۶: ۲۴۸). از نظر بوردیو سرمایه‌ها قابلیت تبدیل شدن به هم را دارند و سرمایه اجتماعی درعین‌حال که تحت تأثیر سایر سرمایه‌هاست1 خود یو بر شایر تسرمایهاتتانیق می‌گذارّد.: کنشگران اجتماعی از طریق میدان‌های اجتماعی و عادت‌واره موفق به کسب انواع سرمایه می‌شوند و از طریق این سرمایه‌ها موقعیت و جایگاه خود.را در,فضاها و میذان‌های اجتماعی مشخص می‌کنند کلمن نیز مثل بوردیو بین انواع سرمایه‌ها (فیزیکی» اقتصادی, انسانی و...) تفاوت قائل می‌شود و برای آن خصلتی تعاملاتی و ساختاری در نظر می‌گیرد که فرد با عضو شدن در یک گروه و ارتباط با سایر افراد با مراعات نمودن اصول و قواعد مقبول در آن گروه و جلب نظر دیگران» به اطلاعات موردنیاز دست پیدا می‌کند و در فرایند کنش از حیات جمعی برخوردار می‌گردد. بنابراین سرمایه اجتماعی تسهیل کننده کنش‌هاست (کلمن, ۱۹۹۴: ۳۰۲). درواقع» به نظر کلمن سرمایه اجتماعی با استفاده از کارکردهایش تعریف می‌شود. به باور وی سرمایه اجتماعی شی منحصربه‌فردی نیست بلکه انواع چیزهای گوناگونی‌اند که دو مشخصه مشترک دارند: همه آن‌ها بخشی از ساختار اجتماعی هستند و کنش‌های افراد را در درون ساختار تسهیل می‌کنند. سرمایه اجتماعی, مانند سایر انواع سرمایه, مولد است و دستیابی به هدف‌های معین را که در نبود آن دست‌یافتنی نخواهد بود امکان‌پذیر می‌سازد (ناطق‌پور و فوکویاما هم از اندیشمندانی است که درزمینه سرمایه اجتماعی دیدگاه مهمی ارائه کرده است. فوکویاما به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با توسعه اقتصادی می‌پردازد و معتقد است که سطوح بالای سرمایه اجتماعی و اعتماد افراد را به انجام کارهای مشارکتی سوق می‌دهند (رسول‌زاده اقدم و همکاران, ۱۳۹۵/الف:.۱۰۱).به نظر فوکویاما سرمایه اجتماعی مجموعه‌ای از باورها ارزش‌ها و هنجارهاست که اعضای گروهی که:مشارکت و همکاری بینشان مجاز تعاریف مختلفی از سبک زندگی ضورت گرفته.اشت کهآريشه در سنت‌های نظری و اهداف پژوهشگران دارد؛ درانگاه چانی"۲ (۱۹۹۶: ۵) سبک زندگی, الگوهایی از کنش است که باعث تمایز افراد از یکدیگر امی‌شود: سبک زندگی از نظر گیدنز (۱۳۹۸: ۱۳۲۰) مجموعه‌ای کم و بیش جامع از عملکردهاست که فرد برای برطرف نمودن نیازهای جاری خود و عینیت بخشیدن به روایت مشخصی از هویت فردی خود.در مقابل دیگران از آن‌ها استفاده می‌کند. پترسون" (۱۹۸۳: ۴۲۶) شیوّه زندگی زا الگوّهای گزینش فرهنگی در نظر می گیرد. همچنین از نظر لسلی؟ کنش‌هایی که با قشربندی حیئیتی و اعتباری مر تبطاند شیوه زندگی ناميده می‌شوند (لسلی لیر م۸۹ ۲۶۸ ی زندگی نتخصرا به: آنچه یگ شخص از آن موارد را در اختیار دارد» محدود نمی‌شود. بلکه شیوه نمایش آن‌ها توسط شخص است. سبک زندگی هم شامل الگوهای مصرف است و هم قدرتی که از این طریق به دست می‌آید. علایق» سلایق, آداب معاضدت و مد به‌مثابه داشتن جایگاهی در نردبان اجتماعی است (عدلی‌پور و همکاران ۱۳۹۴: ۱۰۲). همچنین» شیوه زندگی دربردارنده طیف وسیعی از کارهاست که افراد در زندگی روزمره‌شان انجام می‌دهند (رسول‌زاده اقدم و همکاران. ۱۳۹۴: ۳۹ رسول‌زاده اقدم و همکاران؛ ۱۳۹۵/ب: ۱۱۱). با جمع‌بندی تعاریف واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + 0و (( 7 8۳7 ق) وه مب دلو رهش صرم دصر رمرم موب معط وحم فوق می‌توان گفت که سبک زندگی الگوی رفتار است. ابعاد مختلفی دارد و موجب تمایز بین افراد می‌شود. بنابراین» شیوه زندگی» کنش‌های روزمره معطوف به مصرف و تولید فرهنگی, اجتماعی و اقتصادی است که باعث تمایز افراد از یکدیگر می‌شود (ذکایی و ازجمله جامعه‌شناسانی که به غنای مفهوم سبک زندگی افزوده‌اند» می‌توان به گیدنز و بوردیو" اشاره نمود. گیدنز معتقد است که مدرنیته برخلاف جهان سنت» فرد را در مقابل تنوع پیچیده‌ای از انتخاب‌ها قرار می‌دهید. از پیامدهای این امر اهمیت یافتن سبک زندگی و اجتناب‌ناپذیر بودن انتخاب آن برای فرد است. به باور گیدنز سبک زندگی به صورت عملکردهای روزمره در پوشش» خوراک. طرز کار محیط‌های مطلوب برای ملاقات با دیگران, رفتارهای خاص هر محیط و جز آن جلوه‌گر می‌شود. ماهیت متحرک و هویت شخصی به طرزی بازتابی در برابر تغییرات احتمالی باز و پذیرا است. هرچه وضع و حال جامعه‌ای که فرد در آن به سر می‌برد ابیشتر.به آانیای مابعدسنت تعلق داشته باشد» سبک زندگی او نیز بیشتر با هسته واقغی هویت شخصی‌اش, تولید.و همچنین بازتولید آن سروکار خواهد داشت (گیدنز, ۱۳۹۸). اما نکته مهمی:که گیدنز به آن اشاره می‌کند. التزام‌های سیاسی و اجتماعی‌ای است که جستجووسکنیههوفت تلخمص .هی دارد. این مسئله نه‌تنها التزام‌های سیاسی در پی دارد بلکه مهم‌تز از لک با تجّلایّه,ساختار فعالیت‌ها و مسائل سیاسی بی‌نهایت مهمی در مرحله کنونی ارتباط دارد. منظور گیدنز از این عبارت تعقیب سیاست رهایی بخش و مهم‌تر از آن ظهور سیاست زندگی است. گیدنز سیاشست رهایی‌بخش را نوعی نگرش تعریف می‌کند که بیش از همه متوجه آزاد ساختن افراد و گروه‌ها از قیدوبندهایی است که تأثیر منفی بر فرصت‌های/زندگی آناندارند. سیاس رهایی‌بخش شامل دو عنصر اصلی است: تلاش برای پاره کردن زنجیرهاتی گذشته و ایجادانگرش دگرگون ساز به آینده» و غلبه بر سلطه نامشروع برخی افراد و گروه‌ها بر دیگران (کسل» ۱۳۸۷: ۴۶۶). سیاست زندگی سیاست خودشکوفایی در محیطی است که به‌طور تأملی نظم یافته است. جایی که همین تأمل گری موجب پیوند نفس و بدن با نظام‌های جهانی می‌شود. سیاست زندگی به مفهومی غنی و جدی سیاست سبک زندگی است. به زعم گیدنز انسان مدرن در اثنای جستجوی خویشتن» جستجوی هویت شخصی, سیاست زندگی را در پیش می‌گیرد. سیاست زندگی مفهومی آشناست. آنچه همه ما در زندگی روزمره به کار می‌بندیم» يا به عبارت بهتر سیاست تصمیم‌گیری‌های مربوط به زندگی است. اگر بخواهیم تعریفی علمی‌تر و با به‌کارگیری مفاهیم جامعه‌شناختی ارائه کنیم باید بگوییم سیاست زندگی تدابیر لازم برای محقق ساختن خویشتن» در جریان گرایش‌های متقابل جهانی و محلی و ظهور نظام‌های درون مرجع عصر جدید است. برای مثال» تصمیماتی که خود هویت شخصی را تحت تأثیر قرار می‌دهند: مثل اقدام برای یافتن معنا در زندگی» اقدام به برقراری رابطه عاطفی, ازدواج» اقدام برای شکل به نظر پوردیوی سبک‌های زندگی محصول منسجم سرمایه فرهنگی است که به نوبه خود. به نظام‌هایی از نشانه تمایز و تشخص اجتماعی تبدیل می‌شوند (بوردیی ۱۹۸۴: ۱۷۲). در نظریه ارائه‌شده از سوی بوردیو سبک زندگی,» عینیت يافته و تجسم‌یافته ترجیحات اشخاص است (بوردیقی ۱۹۸۴: ۱۷۱) . از یکاسو سبک‌های زندگی شیوه‌های مصرف کنشگران اجتماعی‌ای است که دارای مراتب مختلفیی از مشروعیت و منزلت اجتماعی‌اند. این شیوه‌های مصرفی بازتاب نظام اجتماعی سلسله‌مراتبی‌اند؛ اما آن طوّز که.پوردیو نشان می‌دهد. مصرف صرفا شیوه‌ای برای بیان تمایاک نیت بلکه خود شلیره‌اتق‌آپرایایتجاد تمایزات نیز است. بنابرایق سیکی,زندگی محصول نظام‌هند عادّت‌واره است که*از خلال رابطه دوگانه خود با رویه‌های عادت‌واره درک می‌شود و تبدیل به نظام نشانه‌هایی می‌شود که به شکل جمعی بوردیو در اثر خود یعنی تمایز (۱۹۸۴) شیوه‌هایی را تحلیل می‌کند» که گروه‌هایی که هم رده هستند خود را با استفاده از آن از الگوهای مصزفی ذیگز متمایز می‌کنند. بوردیو در تمایز نشان می‌دهد که چگونه برخی از گروه‌های خاصن از طریق شیوه لباس پوشیدن» غذا خوردن» آرایش کردن, مصرف کردن و.. انتخاب‌هایی انجام می‌دهند تا سبک زندگی خود را از دیگران متمایز و مجزا کنند (فاضلی, ۱۳۸۲: ۴۲). به نظر بوردیو کشمکش مداومی برای به دست آوردن منزلت و قدرت در بین طبقات اجتماعی مختلف جامعه و همچنین در درون هر طبقه وجود دارد. این کشمکش‌ها در میدان‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد جایی که روابط میان طبقات با میزان و دسترسی به انواع مختلف سرمایه به وجود آمده‌اند. وی به مبارزه و کشمکش برای به دست: آوردن قذرت:می‌پرذازده کشمکشی که صرفا بدقدرت اقتصادی محدود نمی‌شود بلکه سلطه فرهنگی را نیز شامل می‌شود. مبارزه و کشمکش برای سلطه» بین واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + 0و (( 7 8۳7 ق) وه مب دلو رهش صرم دصر رمرم موب معط وحم طبقات و خرده‌طبقات به تداوم یافتن تغییرات شیوه زندگی ختم می‌شود. کشمکش نمادین در زمینه‌های مختلف ترجیحات فرهنگی است» بنابراین» فضای اجتماعی شیوه‌های زندگی مطابق با قوانین و قواعد قدرت به وجود آمده است. درنتیجه, طبقات و زیرطبقات باقدرت» سبک زندگی را مهم و مسلط می‌کنند (رضوی‌زاده» ۱۳۸۶: ۵۵- ۵۶). طبق نظریه سرمایه اجتماعی بوردیو این سرمایه حاصل شبکه بادوامی از روابط کم و بیش نهادینه‌شده آشنایی و شناخت متقابل است که می‌تواند بر سبک زندگی موثر باشد. در نگاه بوردیو متناسب با موقعیت اجتماعی و اقتصادی افراد در میدان‌های مختلف آن‌ها می‌توانند دارای سرمایه‌های گوناگونی شوند و هرکسی که از سرمایه بیشتری برخوردار شود. از قدرت بیشتری نیز برخوردار خواهد شد (بوردیو ۱۳۹۰). بوردیو از معدود جامعه‌شناسانی است که به ارتباط سرمایه اجتماعی و سبکزندگی پرداخته است. از نظر بوردیو حجم و انواع سرمایه‌ها طبقه اجتماعی را شکل می‌دهند و عادت‌واره:افراد. درون هر طبقه را به یکدیگر وصل می‌کند و بر مبنای این عادت‌وارهامشترک سبک‌ای*زندگی شکل می‌گیرد. بنابراین افرادی که در فضای اجتماعی.مشابهی قرار دارند. ذائقه‌هاتی مشاب" سبک زندگی مشابه دارند و بنیان این سبک‌های زندگی و تشابهات نوع و میزان سرمایه (سرمایه اجتماعی» سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی) افراد استذرواقع» در نظريهبوردیو سبک زندگی متاأثر از ذائقه و ذائقه پیامد عادت‌واره و عادت‌واره نیز محصول جایگاه فرد در ساختارهای عینی اجتماعی انست,بناپراین جایگاه فرد در ساختار اجتماعی که مشخص‌کننده میزان بهره‌مندی وی از انواع سرمایه (اقتصادی,» اجتماعی"و-فرهنگی):است. عادت‌واره وی زا شکل می‌دهد و عادت‌واره نیز مولد دو نظام است. یکی نظامی از رویه‌های ادراک و ارزیابی» یعنی همان ذائقه و دیگری نظامی از رویه‌های ایجادکننده اعمال قابل طبقه‌بندی که ؛تعامل این دو نظام» سبک زندگی را به اعتقاد گیدنز عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم عصری است که نمادها و علائم مربوط به مصرف نقش بیشتری در زندگی روزمره ایفا می‌کنند و هویت‌هایش خاصی به میزان بیشتر گرداگرد انتخاب‌های سبک زندگی ساخت می‌یابند؛ مثل چگونگی لباس پوشیدن» چگونگی مراقبت و رسیدگی به بدن و چگونگی استراحت و تفریح و کمتر بر اساس معرف‌های سنتی‌تر طبقه مثل اشتغال شکل می‌گیرد (گیدنز و بردسال» ۱۳۹۷: ۴۲۹). از منظر گیدنز جهانی که هم‌اکنون فراروی ما است با مخاطرات و عدم قطعیت‌هایی روبروست که در دوران پیش از آن وجود نداشته‌اند. اگرچه دنیای پیش از مدرن زندگی را در محدوده شبکه‌ای تقریبااز پیش تعیین‌شده از آداب و سنت‌ها به‌گونه‌ای تحکم‌آمیز در فراروی انسان‌ها قرار می‌داد» مدرنیته اما فرد را رودرروی تنوعی پیچیده از انتخاب‌هایی قرار می‌دهد که در گزینش آن‌ها تا خدود زیادی دست افراد باز گشاده شده است. با این وجوده گیدنز کنشگران را در این انتخاب‌ها یکسره آزاد نمی‌بیند و آن‌ها را تحت تأثیر فشار گروه‌ها و الگوهای رفتاری آن‌ها و همچنان زیر نفوذ اوضاع و احوال اجتماعی و اقتصادی می‌نگرد (گیدنزن ۵۸ ۱۹). وی در برخی جهات با بوردیو هم‌نوا می‌شود که «دشوار می‌توان با این فکر مخالفت کرد که قشربندی درون طبقات. و نیز میان طبقات. نه‌فقط به تفاوت‌های شغلی بلکه به تفاوت در مصرف و سبک زندگی نیز بستگی دارد». اما به هر جهت وی نقش ساختارهای اقتصادی را تعیین‌کننده‌تر می‌داند. این فرسگ ما که کسهانی که زمینه‌های طبقاتی ستفاوتی دارند برنامه‌های تلویزیونی یکسانی تماشا می‌کنند و.یا لباس خود را از بوتیک‌های یکسانی می‌خرند و در کل این نوع مصرف است که سبک‌های,متنوع,زندگی,را پدید آورده اما توجه زارع و فلاح (۱۳۹۱) در مطالعه‌ای با عنوان «بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر آن» نشان دادند که بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی منفعلانه همبستگی معنادار معکوسی وجود دارد اما بین سرمایه اجتماعی و سبک‌های زندگی خرده‌فرهنگی, قادری و همکاران (۱۳۹۴) در مطالعه‌ای به بررسی نقش سرمایه اجتماعی در ارتقا سبک زندگی سالم پرداخته‌اند. یافته‌های آن‌ها نشانگر آن است که بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی سالم همبستگی معنادار مستقیمی وجود دارد. از میان ابعاد سرمایه اجتماعی» بعد روابط اجتماعی بیش‌ترین ضریب همبستگی را با سبک زندگی سالم دارد. یافته‌های پژوهش مومی‌زاده و علیزاده اقدم (۱۳۹۵) در مطالعه‌ای تحت عنوان «بررسی رابطه بین سبک زندگی سلامت محور و سرمایه‌های اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + 0و (( 7 8۳7 ق) وه مب دلو رهش صرم دصر رمرم موب معط وحم تبریز» بیانگر آن است که بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی سلامت محور همبستگی نوروزی و پت رامی (۱۳۹۵) در مطالعه‌ای که به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سبک زندگی دانشجویان پرداخته بودند نشان دادند که با افزایش میزان سرمایه اجتماعی» سبک زندگی مدرن‌تر می‌شود و با کاهش میزان سرمایه اجتماعی» سبک زندگی سنتی‌تر می‌شود. البته همبستگی (۰/۱۶) این دو متغیر ضعیف است به طوری که تأثیرگذاری سرمایه اجتماعی احمدی و همکاران (۱۳۹۵) در مطالعه‌ای با عنوان «رابطه انواع سرمایه و سبک زندگی سلامت محور در زنان شهر سنندج»» نشان دادند که از میان ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی (هنجارهای جمعی, اعتماد بین‌شخصی, اعتماد ابه غریبه‌ها شبکه‌های اجتماعی) فقط یافته‌های پژوهش میرحسینی" و آقاجانی (۱۳۹۷): در "مطالعه‌ای با عنوان «بررسی جامعه‌شناختی سبک زندگی و رابطه آن با سرمایه اجتماعی» بیانگر آن است که بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی مدرن همبستگی معنادار مستقیمی وجود دارد اما بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی سنتی همبستگی معناداز معکوسی وجود دارد. شیردل و همکاران(۱۴۰۰) در یکی از فرضیه‌های پژوهشی با عنوان «رابطه بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با هویت ملی در دختران نوجوان شهرشستان کرمان» نشان دادند که سرمایه اجتماعی تأثیر مستقیم و چشمگیری (۰/۷۵) بر شبک زندگی دختران نوجوان دارد. لاگ* و همکارانش (۲۰۱۵) به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی سالم در بزرگ‌سالان برزیلی پرداخته‌اند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد کسانی که از میزان سرمایه اجتماعی بالایی برخوردارند از سبک زندگی سالمی برخوردارند و میزان تعداد رفتارهای فانگ" و همکارانش (۲۰۱۷) در پژوهشی به مطالعه رابطه سرمایه اجتماعی و پایبندی به سبک زندگی سالم (فعالیت بدنی و تغذیه) در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب پرداخته‌اند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (شبکه اجتماعی, حمایت اجتماعی, مشارکت اجتماعی, اعتماد اجتماعی و حس تعلق) با سبک زندگی سالم و اتری" و همکارانش (۲۰۱۸) در پژوهشی به مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی در افراد سالمند پرداخته‌اند. یافته‌های آن‌ها نشان داد که سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (اعتماد» امنیت» مشارکت» ارزش زندگی) با سبک زندگی همبستگی معنادار مستقیمی دارند. روش پژوهش حاضر فراتحلیل است. فراتحلیل دربرگيرنده یک‌سری از روش‌های آماری است که برای تلفیق یافته‌های کمّی.از پژوهش‌های مختلف. برای تولید دانشی جدید در زمینه‌ای خاص است (لییستی,ووپلسون, ۲۰۰۱). لذا از.روشن فراتحلیل در زمینه‌هایی از یک موضوع که انباشت دانشی"زیادی رخداده» بهره گرفته می‌شود تا اثر مجموعه‌ای از عوامل بر یک مورد خاص»در«تغدادی از پژوهش‌ها به#دست آید (لیتل و همکاران؛ ۸). در روش فراتحلیل, ادبیات یک موضوع مورد مرور نظام‌مند قرار می‌گیرد تا بر اساس پژوهش‌های قبلی» تأثیر یک مفهوم بر روی مفهوم دیگر مشخص شود. درواقع» فراتحلیل نوعی مرور ادبیات یک موضوع است که در آن برای خلاصه‌سازی نتایج تحقیقات گذشته که در خصوص مسئله واحدی صورت گرفته است. از روش‌ها یا آزمون‌های کمّی بهره گرفته می‌شود (نوغانی و میرمخمدتبازه ۱۳۹۶). روش کار در فراتحلیل بدین گونه است که اول موضوع يا مسئله موردبررسی را انتخاب می‌کنیم. سپس موضوع تدوین‌شده و پژوهش‌هایی گردآوری می‌شوند که با موضوع ارتباط دارند و همه آن‌هاافرضیه واحدی را بررسی نموده‌اند. داده‌های پژوهش‌ها استخراج و کدگذاری می‌شوند و سپس آماره‌ها میانگین و سایر اطلاعات آماری به‌اندازه اثر تبدیل می‌شوند. اندازه اثر نحوه و شدت تأثیرگذاری یک متغیر بر متغیر دیگر را مشخص می‌کند. نخست اندازه اثر هر پژوهش محاسبه می‌شود و در مرحله بعد اندازه اثر تحقیقات باهم مورد مقایسه قرار می‌گیرند و درنهایت اندازه اثر کل محاسبه می‌شود (برون‌استین و همکاران» ۲۰۰۹). در مرحله آخر اندازه اثرها باهم ترکیب می‌شوند و اندازه واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + و و که هم معرمي دلو رهظ رم جر گر کمهم کموي پوط مورحم در پژوهش حاضر, نخست با استفاده از روش مرور سیستماتیک مقالات حوزه رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی موردبررسی قرار می‌گیرند. در مرور سیستماتیک به مسائلی از قبیل وجود يا عدم وجود چهارچوب نظری» مژلفه‌های استفاده‌شده برای اندازه‌گیری متغیرها نوع پرسشنامه‌ها گزارش روایی و پایایی» نوع روایی به‌کاررفته» سطح راهکارهای ارائه‌شده پرداخته شده است. پس از مرور سیستماتیک» به محاسبه اندازه اثر هر یک از تحقیقات پرداخته شد. جامعه آماری این بررسی» همه مقالات با موضوع رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی ,در ایران است که,ذر مجلات معقبر از سال 1۳۹۵ تا سال :1۳:۳ انجام‌شده است, شوط گزینش مقالات هم پرداختن به موضوع رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی در فرضیه‌های تسقیقات است. درنهایت+۱۶ تحقیق مرتبط با موضوغ از مجلات و سایرمنایع دیگر انتاب پس از کدگذاری اطلاعات گردآو ری‌شده» از نرم‌افزار فراتحلیل جامع برای محاسبه اندازه بهره گرفته شد. روش کار بدین صورت بود که آزمون‌های آماری استفاده‌شده در فرضیه‌ها از طریق فرمول‌های ارائه‌شده توسط وولف؟ تبدیل به‌اندازه اثر شدند و سپس با ترکیب این اندازه‌ها به شیوه هانتز و اشمیت"" مورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین برای تفسیر اندازه اثر از جدول ۱. جدول پراکندگی طبقات اندازه اثر بر اساس آماره‌های محاسبه‌شده اندازه اثر متوسط از ۰/۳ ۰/۵۷5 از ۰/۵ تا ۰/۸ جدول ۲ تعداد و د رسیم ایا وق لفههای استادوشناه ابرای نیج سرمایه اجتماعی و سیک زندگین را نشان می‌دهد. مطابق نتایج این جدول, اعتماد اجتماعی, شبکه‌های اجتماعی رسمی و غیررسمی (روابط اجتماعی) و مشارکت اجتماعی بیش‌ترین مولفه‌های به‌کاررفته در سفچش سربایه اجتماغی هس در منگیر سبک زنلاگی که با خیل عظیمی از مژلقه‌ها براق سنجش این متغیر روبه‌رو هستیم» سبک زندگی سلامت‌محور فعالیت‌های فراغتی» مدیریت بدن, مصرف مادی و فرهنگی و سبک زندگی دینی يا اسلامی» بیش‌ترین مولفه‌های به کار واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران 0و و که هم معرمي دلو رهظ ص رم جر گر مهم کموپ بط وحم جدول ۲. تعداد و درصد مولفه‌های مورداستفاده برای سنجش سرمایه اجتماعی و سبک زندگی جدول ۳ نظریه‌ها یا رویکردهای نظری و چهارچوب‌های نظری مورداستفاده در خصوص سرمایه اجتماعی و سبک زندگی را نشان می‌دهد. اطلاعات این جدول بیانگر آن است که پژوهشگران از نظریات یکسان و محدودی در بررسی مفاهیم سرمایه اجتماعی و سبک دی استفاده کرده‌اند و در چهارچوب‌های نظری استفاده‌شده فقط از نظریه‌های بوردیو و گیدنز برای بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی استفاده‌شده است. جدول ۳. رویکردهای نظری مورداستفاده برای بررسی سرمایه اجتماعی و سبک زندگی زایگردهای نظری مروز. شدهاسرمایه اجتماعی | بوردین پاتنام» کلمن فوکریاما؛ ناهاپیت و گوشان رویکردهای نظری مرور شده سبک زندگی بوردیو» گیدنز زیمل» وبلن؛ وبر؛ کاکرهام» چانی جدول ۴ بیانگر وجود يا عدم وجود چهارچوب نظری در تحقیقات مرور شده درزمینه بطه سرمایه اجتماعی با سبک آشت. بر آشاس اطاققات اسنآجدول, ۶۲/۵۰ درصد (۱۰ مورد) از مطالعات موردبررسی؛ در.این زمینه دارای" چهارچوب نظری می‌باشند و ۳۷/۵۰ جدول ۴. توزیع فراوانی و درصدی پژوهش‌ها بر حسب داشتن يا نداشتن چهارچوب نظری اطلاعات جدول شماره ۵ بیانگر آن است که از لحاظ جامعه آماری» ۲۵ درصد از تحقیقات مرور شده درزمینه رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی روی شهروندان صورت گرفته است. زنان با ۱۸/۷۵ درصده جوانان با ۱۸/۷۵ درصده سالمندان با ۱۲/۵۰ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. دانشجویان» ورزشکاران» بیماران و کارمندان نیز هر کدام با ۶/۲۵ واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + و و که هم معرمي دلو رهظ رم جر گر کمهم کموي پوط مورحم جدول ۵. توزیع فراوانی و درصدی بر حسب جامعه موردیررسی از منظر شیوه‌های سنجش یااندازه‌گیری و اعتبار"و پایایی ابزار پژوهش, اطلاعات جدول شماره ۶ بیانگر آن است که از تحقیقات مزور شده درزمینه ارتباط سرمایه اجتماعی و سبک زندگی, ۷۵ درصد این تحقیقات از پرسشنامه‌های محقق ساخته, ۱۸/۷۵ درصد از مقیاس استاندارد و ۶/۲۵ درصد نیز از پرسشنامه‌های ترکیبی (محقق ساخته و استاندارد) برای سنجش متغیرهای سرمایه اجتماعی و سبک زندگی استفاده کرده‌اند. همچنین. ۵ درصد از تحقیقات مرّور" شده؛ از؛اعتباز صوّی"برای "تأمین اعتبار متغیرهای سرمایه اجتماعی و سبک زندگی استفاده کرده‌اند که, این مقدار دارای بیش‌ترین میزان است. بعدازآن, اعتبار سازه‌ای"با ۳۷/۵۰,درصد دارای" بیش‌ترین میزان است و ۱۸/۷۵ درصد از آن‌ها نیز اعتبار متغیرهای تحقیق را گزارش نکرده‌اند. علاوه بر اين» از منظر پایایی ابزار سنجش,۷۵ درصد از تحقیقات» پایایی ابزار سنجش را گزارش کرده‌اند و ۲۵ جدول ۶. تعداد و درصد میزان شیوه‌های سنجش. اعتبار و پایایی ابزار پژوهش جدول ۷ سطوح (خرد. میانی, کلان) راهکارهای ارائه‌شده در تحقیقات مرور شده درزمینه ارتباط سرمایه اجتماعی و سبکزندگی را نشان می‌دهل.در آین جضوصّ, ۲۵ پيشنهاد توسط نویسندگان مقالات ارائه‌شده است که از این ؛تعداد ۶۴ درصد در سطح کلان, ۲۴ درصد در سطح میانی و ۱۲ درصد در سطح تخرد ارائه‌شده‌اند. زر مجموع اکثر راهکارها برگرفته از یافته‌های پژوهش‌ها نیستند و ارتباط شفاف و منطقی‌ای میان آن‌ها وجود ندارد. اکثر راهکارهای طرح‌شده ارتباطی با اهداف پژوهش ندارند و به شکل غیر کاربردی ارائه‌شده‌اند. جدول ۷. توزیع فراوانی و درصدی راهکارهای ارائه‌شده در پژوهش‌های موردیررسی - تحول در ساختارها و نگرش حکومت به حوزه خصوصی و سبک زندگی - آموزش و مشاوره خانواده درزمینه نحوه تعامل با فرزندان - برگزاری سینمار و نضب پوسترهای سلامت محور در دانشگاه - فراهم نمودن زمینه فعالیت و مشارکت دانش‌آموزان دختر در برنامه‌ها و واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + و و که هم معرمي دلو رهظ رم جر گر کمهم کموي پوط مورحم پیش از محاسبه اندازه اثر نهایی» نخست. پیش‌فرض‌های فراتحلیل در مورد همگنی این پژوهش‌ها و سوگیری در انتشار موردبررسی قرار گرفت. برای بررسی همگنی پژوهش‌های موردنظر, به منظور گزینش مدل مناسب برای برآورد اندازه اثر نهایی از آزمون 0 بهره گرفته‌شده است که نتایج آن در جدول ۸ قابل ملاحظه است. با توجه به این که مقدار 0 حاصل از آزمون (۲۸۲/۷۸۰) که با درجه آزادی ۵ در سطح ((>001/00 معنادار است. می‌توان گفت که با اطمینان بسیار بالا فرضیه ناهمگن بودن پژوهش‌های موردبررسی تأیید و فرضیه صفر یعنی همگنی این پژوهش‌ها رد می‌شود. با توجه به این که آزمون 0 نسبت به تعداد اندازه اثرها حساس بوده و با افزایش شمار اندازه اثرها توانایی آزمون برای پذیرش ناهمگنی افزایش پیدا می‌کند» آماره دیگری به نام مجذور آ نیز در این آزمون به‌کاربرده می‌شود. دامنه مقدار ‏ از * تا ۱۰۰ تغییر می‌کند. هر چه مقدار آماره به ۱۰۰ آنزدیک‌تر باشد. نشان‌دهنده این است که میان اندازه اثرها ناهمگنی بیشتری وجود دارد. حال با توجه به این که مقدار مجذور آ که در جدول ۷ آمده است. می‌توان گفت که,نژدیک به ۷٩ درصد از تفاوت‌هایموجود میان اندازه اثرها یا نتایج حاصل از پژوهش‌ها ناشی از,ناهمگون؛بودن؛آن‌ها است. بنابراین ضروری است برای دستیابی به‌اندازه اثر نهایی در میان"تحقیقات مدنظر از مدل,اثرات تصادفی بهره گرفته شود. ای آماری مدار 0 درجه آزادی . | سطح معناداری مجذور آ یکی دیگر از پیش‌فرض‌هایی که در فراتحلیل انجام می‌شود» بررسی سوگیری انتشار است. برای این که فراتحلیل بتواند یک اندازه اثر ترکیبی عاری از خطا برآورد کند» باید به همه مطالعاتی که در خصوص ارتباط سرمایه اجتماعی و سبک زندگی در داخل کشور انجام‌شده» دسترسی داشته باشد و بتواند آن‌ها را ارزیابی کند. عدم بررسی تمامی این مطالعات و همچنین بروز برخی دیگر از خطاهای خاص, می‌تواند منجر به پدید آمدن مسئله‌ای شود که به آن خطای انتشار می‌گویند. برای بررسی فرض نبود سوگیری انتشار در فراتحلیل, آزمون همبستگی رتبه‌ای بگ و مزومدار"" و 7 ایمن از خطا به کار گرفته می‌شود (نیازی و همکاران» ۶). در جدول نتیجه آزمون همبستگی رتبه‌ای بگ و مزومدار نشان داده‌شده است. فرض صفر در این آزمون نشانگر عدم وجود خطای انتشار و فرض یک نشانگر وجود خطای سوگیری است. اگر سطح معناداری آزمون بگ و مزومدار بیشتر از ۰/۰۵ باشد. فرض یک رد می‌شزد. در پژوهش حاضر نیز با توجه به سطح معناداری به‌دست‌آمده برای این آزمون که بیشتر از ۰/۰۵ است. می‌توان حکم بر عدم وجود سوگیری انتشار داد. جدول ٩. نتایج حاصل از آزمون همبستگی رتبه‌ای بگ و مزومدار آزمون 37 ایمن از خطای روزئتال نیز تعداهامطالعات بیانگر فرضّیه صفر را پيشنهاد می‌دهد که باید به تحلیل اضافه شود تا معنادار نبودن آماری اثر کلی به دست آید (نیازی و همکاران» ۷ نتایج حاصل از اين روش نشان می‌دهد که باید ۴۹۵ مطالعه دیگر صورت گیرد تا مقدار 8 دوسویه ترکیب شده از ۰/۰۵ بالاتر نرود و فقط در این حالت است که در نتایج نهایی محاسبات و تحلیل‌ها خطا به وجود می‌آید. این‌انتیجه, دقت و درستی بالای اطلاعات و نتایج جدول ۱۰+ نتایج جاصل از محاسبه آزمون 37 اییمن از خطا تعداد مطالعات گمشده‌ای که مقدار ۳ را به آلفا می‌رساند ۴۹۵ واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + و و که هم معرمي دلو رهظ رم جر گر کمهم کموي پوط مورحم پس از بررسی پیش‌فرض‌های فراتحلیل و تأیید استفاده از الگوی اثر تصادفی, اطلاعات جدول ۱۱ بیانگر آن است که اندازه اثر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی سلامت محور (۰/۳۹)» بر سبک زندگی اسلامی (۰/۳۷) و بر سبک زندگی کل (۰/۴۶) است. با استفاده از معیار کوهن (مراجعه شود به جدول ۱) می‌توان گفت که در کل؛ سرمایه اجتماعی در حد متوسط بر سبک زندگی سلامت مخور اسلامی و سبک زندگی کل اثرگذار است. جدول ۱۱. نتایج حاصل از اندازه اثر مطالعات مرور شده تأثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی سلامت مخور ۶ ۳۹ ۰/۱ تأثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی اسلامی ۳ ۳۷ ۰/۹۱۹۱ تأثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی کل ۱۶ ۳۶ ۹۸ ۱ ۰/۰۰ نتایج پژوهش حاضر در بخش مرور نظام‌مند بیانگر آن است؛کهابرای سنجش رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی,» از مولفه‌های,متعلادی برّای:اندازه‌گیری این مفاهیم استفاده‌شده است. این در حالی است که در برخی پژوهش‌ها از چهار بعد در برخی از شش بعد و در برخی دیگر از ده بعد بزای سنجش سبک زندگی؛بهره گرفته‌شده است. اما در خصوص نحوه سنجش متغیر سرمایه اتماعی اتفاق نظر پیشتر6اجود دارد و این متغیر‌طمدتا با ابعاد اعتماد اجتماعی, شبکه‌های اجتماعی رسمی و غیررسمی و مشارکت اجتماعی سنجیده شده است. مهم ترین دلیل این نابسامانی (استفاهه از ابّغّاد متعدد برای تتنجش سبک زندگی)» استفاده محققان از پرسشنامه‌های محقق ساخته است. به طوری که؛ ۷۵ درصد تحقیقات صورت گرفته درزمینه تأثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی از پرسشنامه‌های محقق ساخته برای سنجش سرمایه اجتماعی و سبک زندگی استفاده نموده‌اند. علاوه بر این» در سنجش متغیر سبک زندگی از مولفه‌هایی که خودشان یک متغیر کلی و مجزا از سبک زندگی (همچون دین‌داری» خانواده گرایی» باورهای سنتی و فرهنگی» احساسات خوشایند) هستند استفاده‌شده است. درواقع» پراکنده بودن» مسنجم نبودن و عدم تطابق شاخص‌های اندازه‌گیری سیگ زندگی با مفهوم‌سازی ارائه‌شده یکی از چشمگیرترین ضعف‌های مطالعات صورت گرفته در این حوزه است. استفاده از ابعاد مختلف و متعدد برای سنجش مفاهیم سرمایه اجتماعی و سبک زندگی یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در تعارض و تناقض بین یافته‌های پژوهش‌های مرور شده در خصوص ارتباط سرمایه اجتماعی با سبک زندگی نیز هست. بنابراین» برای سنجش دقیق مفهوم سبک زندگی لازم است با در نظر گرفتن ابعاد و مولفه‌های متعدد این مفهوم, مقیاس‌های استانداردی طراحی و ساخته شود. درواقع, ازآنجایی‌که توجه هم‌زمان به مقیدات فرهنگی و ویژگی‌های جهانی» پیش‌فرض‌های انجام یک مطالعه در خصوص سبک زندگی است. به نظر می‌رسد ساخت مقیاس‌های استاندارد با تمرکز بر فرهنگ و جامعه ایرانی باید در اولویت قرار گیرد. آگاهی از مبانی جامعه‌شناختی سبک زندگی و استفاده از تفاوت‌های مطرح در این رویکردها برای ساخت مقیاس‌های دقیق و جامع» نیازی است که کمتر موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته است. برای ساخت مقیاس يا پرسشنامه سبک زندگی, پیش از مرور پژوهش‌های انجام‌شده و استفاده از چارچوب‌های تحقیقی تکراری, باید به شناسایی گونه‌ها و الگوهای پچالعه‌شناخی سبک زندگی,مواجغه‌پشود. تا شرایط ساخت عدم وجود چهارچوب نظری مشخص که طریقه استخراج فرضیه‌ها و نحوه ارتباط سرمایه اجتماعی با سبک زندگی را مشخص کند یکی دیگر از نکات ضعف پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه موضوع پژوهش است. این در حالی است که پژوهش‌هایی که با روش کمّی صورت میگیرند.و.هدف آن‌ها نظریه آزمایی است؛ حثما باید چهارچوب نظری داشته باشند. این مطلب با توجه به پیمایشی بودن کار» یک ضعف عمده به شمار می‌رود و از منظر اعتبار و پایایی ابزار سنجش مفاهیم سرمایه اجتماعی و سبک زندگی, ۴۳/۷۵ درصد از تحقیقات مرور شده در این حوزه» از اعتبار صوری برای تأمین اعتبار این متغیرها استفاده کرده‌اند. این ذر حالی است که اغتبار صرری نمی‌تواند نوخی اعتبار باشننه بلکه تنها یک ویژگی آزمون یا پرسشنامه است که در پاره‌ای مواقع وجود آن مفید به نظر می‌رسد. ثراندایک و هیگن" در رد اهمیت اعتبار صوری گفته‌اند: درواقع آنچه تعیین می‌کند یک مقیاس چه چیزی را اندازه می‌گیرد تکالیفی است که به وسیله سوال‌های آزمون یا گویه‌های واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + 0و (( 7 8۳7 ق) وه مب دلو رهش صرم دصر رمرم موب معط وحم یک مقیاس معرفی می‌شوند. و کسی که بخواهد قدرت پیش‌بینی یک مقیاس را تعیین کند باید گویه‌های مقیاس را به دقت بررسی نماید. و برای این منظور ما به صورت ظاهر آزمون (اعتبار صوری) چندان اعتنایی نمی‌کنیم (سیف» ۱۳۹۹). همچنین برخی از پژوهش‌ها (۱۸/۷۵ درصد) نیز اعتبار پژوهش را گزارش نکرده‌اند. با این حال تعداد کمی از پژوهش‌ها اعتبار سازه‌ای و مختوایی پرسشننامه‌هاتی مورداستفاده برای اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی و سیک زندگی را گزارش کرده‌اند. با توجه به اینکه مقیاس‌های به کاررفته برای سنجش رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی در کشور اکثرا محقق ساخته هستند حتما ضروری است اعتبار این مقیاس‌ها از طریق اعتبار سازه‌ای تأمین شود. این در حالی است که از منظر پایایی ابزار سنجش, مقیاس‌ها یا پرسشنامه‌های طراحی‌شده در حوزه ارتباط سرمایه اجتماعی با سبک زندگی در حد بسیار مطلوبی هستند. اما لازم به ذکر است که اعتبار مقدم بر پایایی است» یعنی تا پرسشنامه‌ای اعتبارش تأمین نشود نمی‌توران بهپالایی به‌دست‌آمده اعتماد کرد. از منظر پیشنهادهای پژوهش نیره‌گفتس اشت که ااکنژیششهادهای ارائه‌شده در خصوص رابطه سرمایه اجتماعی با سبک,زندگی در سطح کلان یا ملی,و سازمانی یا منطقه‌ای هستند. این در حالی است که حجم بسیار کمی از پيشنهادهای ازائه‌شده در سطح خرد پا فردی (۱۲ درصد) هستند. اغلب راهکارهای طرح‌شده عملی و کاربردی نیستند و به شکل مبهم ارائه‌شده‌اند و در بیشتر موارد تناسبی میان راهکارهای ارائه‌شده با اهداف تحقیق وجود ندارد. همچنین شعارگرایی یا صوری گرایی در پیشنهادهای ارائه‌شده به‌شدت به چشم می‌خورد و عاری از هرگونه عمل‌گرایی هستند. بنابزاین.لازم است پژوهشگران از اشعارگرایی و صوری گرایی پرهیز کنند و به جای آن عمل‌گرایی و نظام‌مندی را در اولویت کار قرار دهند. از سوی دیگر, سطح تحلیل اکثر پژوهش‌های اصورت گرفته دز,خصوص ارتباط سرمایه اجتماعی و سبک زندگی, خرد است و با توجه به ریشه‌های ساختاری و کلان هر پدیده اجتماعی ضروری است پژوهش‌های بیشتری با واحد تحلیل میانی یا کلان صورت گیرد. محاسبه اندازه اثر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی بیانگر آن است که تأثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی سلامت محور (۰/۳۹)» بر سبک زندگی اسلامی (۰/۳۷) و بر سبک زندگی کل (۰/۴۶) است. این یافته‌ها بیانگر آن است که سرمایه اجتماعی نقش مهمی در سبک ونداگی افراد دارد. این يافته در راستای یافته‌های پژوهش‌های شیردل و همکاران (۱۴۰۰)» قادری و همکاران (۱۳۹۴)» لاگ و همکارانش (۲۰۱۵)» فانگ و همکارانش (۲۰۱۷)» اتری و همکارانش (۲۰۱۸) است که در مطالعه‌شان نشان دادند بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی همبستگی معنادار مستقیمی وجود دارد. همچنین این یافته در تضاد با برخی از یافته‌های پژوهش‌های زارع و فلاح (۱۳۹۱)» احمدی و همکاران (۱۳۹۵) میرحسینی و آقاجانی (۱۳۹۷) است که در مطالعه‌شان بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی همبستگی معکوسی گزارش کرده بودند. این یافته‌ها همسو با نظریه بوردیو است که سرمایه اجتماعی را مولفه‌ای تأثیرگذار بر سبک زندگی می‌داند. به باور وی» سرمایه اجتماعی به‌مثابه شبکه‌ای از ارتباطات, امانت یا تحفه طبیعی و اجتماعی نیست؛ بلکه برای به دست آوردن آن در طول زمان باید تلاش نمود. به نظر بوردیو سرمایه اجتماعی ثمره نوعی سرمایه‌گذاری فردی و جمعی يا هدف‌مند است که: درضند.بازتزلید نوعبی از روابظ امتماعی ات که نصا در کوتاه ندت و بلننمدرت قابل‌استفاده هستند. همچنین, از طریق روابط يا پیوندهایی که از طریق سرمایه اجتماعی فراهم می‌شوند و نیز چگالی و ثبات این پیوندها روابط اجتماعی بازتولید می‌شوند و فرصت‌هایی را برای افراد مهیا می‌کنند که باعثتنوع سبک زندگی می‌شود. درواقع» به نظر بوردیو افراد در میدان اجتماعی از طریق عادت‌واره‌ای که.دارند نسرمایه‌های مختلفی به دست می‌آورند و بر اساس نوع و میزان این سرمایه‌ها»موقعیت خود را در.میدان‌های مختلف تعیین می‌کنند و سبک زندگی خود را انتخاب می‌کنند. درواقع» مطابق با نظر بوردیو تنها نابرابری‌های اقتصادی باعث قرار گرفتن اشخاص در جایگاه‌ها و مراتب اجتماعی نیستند و همراه با نابرابری‌های اقتصادی از طریق تملک سرمایه‌های مختلف؛ انواع نابرابری‌های دیگری به وجود می‌آید. لذا می‌توان بیان کرد که آسبک زندگی افراد و میژّان سرمایه آن‌ها باعث قرار گرفتن آن‌ها در موقعیت‌های خاص اجتماعی می‌شود و سبک‌های,زندگی متنوع را به وجود می‌آورد. با توجه به یافته‌های پژوهش, پیشنهادهای زیر برای پژوهشگران و پژوهش‌های آینده - مطالعه مسئله پژوهش (رابطه سرمایه اجتماعی با سبک زندگی) در بین سایر گروه‌ها و - ساخت‌های پرسشنامه‌های استانداردی که اعتبار محتوایی و سازه‌ای و پایایی آن‌ها واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + 0و (( 7 8۳7 ق) وه مب دلو رهش صرم دصر رمرم موب معط وحم -بایستی سعی نمود فرضیه‌های پژوهش‌ها از چهارچوب نظری مشخصی استخراج شوند و ضروری است محققان به طرح چهارچوب نظری بپردازند و از کلی‌گویی خودداری کنند. -پرهیز از شعارگرایی و صوری گرایی در پیشنهادهای پژوهش و ارائه پیشنهادهای عملی احمدی» یعقوب؛ محمدزاده» حسین و علی رمائی» سیمین (۱۳۹۵). «رابطه انواع سرمایه و سبک زندگی سلامت‌محور در زنان شهر سنندج» رفاه اجتماعی, ۶۱(۱۶): ۰۱۵۹-۱۲۳ بوردیو پیر (۱۳۹۰). تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی» ترجمه حسن چاوشیان» تهران: ثالث. سس -- (۱۳۹۹). نظریه کنش (دلایسل عملی و انتخاب عقلانی) ترجمه مرتضی مردیها, تهران: رسول‌زاده اقدم صمد افشار, سیمین, عدلی‌پور» صمد و میرمحمدتبار» سید احمد (۱۳۹۵/ب). «تحلیل رابطه بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با گرایش به فرزند آوری (موردمطالعه: دانشجویان رسول‌زاده اقدم صمد؛ عدلی‌پور» صمد و کوهی, خدیجه (۱۳۹۵). «تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی با هویت بازاندیشانه (موردمطالعه: دانششجویان کارشنناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان)» توسعه رسول‌زاده اقدم صمد؛ عدلی‌پور» صمد؛ میرمحمد تبار شید,احمد و افشار» سیمین (۱۳۹۴). «تحلیل نقش رسانه‌های اجتماعی در گرایش به سبک زندگی,نوین,در بین,جوانان ایرانی» پژوهش‌های رضوی‌زاده» نورالدین (۱۳۸۶). پررسی تأثیر مصرف رشانه‌ها بر سبک زندگی ساکنان تهران, تهران: زارع» بیژن و فلاح» مهدی (۱۳۹۱). بررسی سبک زندگی جوانان در شهر تهران و عوامل موثر بر زاهدی, محمدجواد؛ شیانی؛ ملیخه؛ علی پور پروین (۱۳۸۸).رابطه سرمایه اجتماعی با رفاه . سیف, علی‌اکبر (۱۳۹۹). اندازه گیری, شنجش و "ارازشیابی.آموزشی» تهران: دوران. شیردل, الهام؛ حامی کارگر فاطمه و انجم شعاع, فاطمه (۱۴۰۰). «رابطه بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با هویت ملی در دختران نوجوان شهرستان کرمان»» مطالعات ملی, ۲(۲۲): ۶۹-۸۷. عبداللهی» محمد؛ موسوی, میرطاهر (۱۳۸۶). «سرمایه اجتماعی در ایران؛ وضعیت موجود. دورنمای عبداله‌پور جمال؛ احمدی, محمدعزیز؛ سعیدیان؛ مرتضی و حاتمی» هدایت (۱۳۹۸). «عوامل موثر بر خرس سیک ژنگی در چارچوب نظام ارزشی اسلامی - ایرانی در میان جوانان (موردمطالعه: جوانان واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران + 0و (( 7 8۳7 ق) وه مب دلو رهش صرم دصر رمرم موب معط وحم ۴ عدلی‌پوره صمد؛ بنیاد. لیلی و بردیافر» نیما (۱۳۹۴). «تحلیل رابطه سبک زندگی با هویت فرهنگی ۵ فاضلی, محمد (۱۳۸۲). مصرف و سبک زندگی, تهران: صبح صادق. ۶ فوکویاما فرانسیس (۱۳۸۶). پایان نظم: سرمایه اجتماعی و حفظ آن, ترجمه غلامعباس توسلی, ۷ قادری» مهدی؛ ملکی, امیر و حق جو مجید (۱۳۹۴). «نقش سرمایه اجتماعی در ارتقا سبک زندگی سالم میان افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر»» نشریه پرستاری قلب و عروق, ۴ (۲): ۲۴-۳۴ ۸ کسل, فیلیپ (۱۳۸۷). چکیده آثار آنتونی گیدنز, ترجمه حسن چاوشیان, تهران: ققنوس. ۹ گیدنز آنتونی (۱۳۹۸). تجدد و تشخص, ترجمه ناصر موفقیان, تهران: نی. ۰ گیدنز آنتونی و بردسال, کارن (۱۳۹۷). جامعه‌شناسی, ترجمه حسن چاوشیان» تهران: نی. ۱ موسی‌زاد» سمیه و علیزاده اقدم, محمدباقر (۱۳۹۵). «بررسی رابطه بین سبک زندگی سلامت‌محور و سرمایه‌های اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز)» مطالعات جامعه‌شناسی, ۸ (۳۰): ۸۱-۹۳ ۲۳ میرحسینی» بیدا و آقاجانی» حسین (۱۳۹۷). «برژشی جامعه‌شناختی سبک زندگی و رابطه آن با سرمایه اجتماعی (نمونه موردمطالعه: زنان شهر.قزوین)»علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ۳ ناطق‌پور محمدجواد» فیروزآبادی» سید احمد (۱۳۸۵).«شکل گیری سرمایه اجتماعی و فراتحلیل عوامل موثر بر آن»» نامه علوم اجتماعی» ۲۸ (۲):/ ۱۶۰-۱۹۰ ۴ نوروزی» فیض‌الله و پت رامی» آذر (۱۳۹۵). «بررسی اسبک زندگی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی و عوامل اجتماعی موثر بر آن» رفاه اجتماعی, ۱۶(٩۵): ۲۲۵-۲۷۷ ۵ نوغانی» محسن, میرمحمدتبار سید احمد (۱۳۹۶).فراتحلیل: مبانی و کارپردها انتشارات دانشگاهی. ۶ نیازی» محسن؛ افرا هادی؛ نژادی» اعظم و سخایی؛ ایوب (۱۳۹۷). «فراتحلیل رابطه سرمایه فرهنگی ۷ نیازی» محسن؛ یعقوبی» داریوش؛ سخایی» ایوب و حسینی‌زاده آرانی» سید سعید (۱۳۹۶). «فراتحلیل تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت ژوان» زاهبرد اجتماعی فرّهنگی, ۳۵(۶): ۱۷۶-۱۴۱ ۸ ودادهیر» ابوعلی و هانی ساداتی, سید محمد (۱۳۹۰). سلامت در زندگی اجتماعی- فرهنگی شهر معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی, تهران: .(2018) .7 بف۵0 ۸ ۵ م۸ رفقز۳۵ .۸ .36 ,720۵0 مک 17 38 مطقق1 .8 .5 ما۸ .29 ۳0210۵1 .5اام 20 +016 عصمصه عاواک انا وصه آماامده آهنهو5 66 مرنطعص هم -ع 1010۵ .(2009) ۸ .17 مصنعاکطامظ 2 .۳ .ل وقصاعع31 ۷۰ بل ,ک6ع110 36.۰ مصلاک 50 .30 0 عاکها ۲و امع ولاز ۵ ۲و عنونای آهنممد چ نما .(1984) ۳۰ منعنلوس 80 و 133000006 (.0ع) «معلحقطنظ .7 صز ملهانصه) ۵1 ۳۵۳۵۹۵ 156 .(1986) .2 مناعنو 380 5۰ ۳66۵ :۵۳6 310 مطصناه 0 ۵1 برعمامن م5 ۶۵۳ حلجمععم ۹ 0صه 1360 -مطع ۸020 .50160065 6۵10۳۵1 ۵ط 10۶ کندواهمه جع وم ما55 .(2013) .7 مصعطم۲ ۸6۳۵ .آهازطی ۵0 ۵۶ صمندعی عطا صز لمازصی م5 .(1988) .5 .7 متقصعام) 5 ااژد 6۳ نی 13۵۳2۳0 معط آهنوو5 ۵1 ۳0۵20 .(3994) .5 .7 متقصعام) 5۵0۹ ۵۶ 0۳۳۵1۵65 156 .(2017) .0 ,5۳۵0 ۵۶ ولا وش ول وش و۷۷ .ل و۷۵88 ول و۳378 -عنل معط مدمه طکز عاصعناهم جز عاواکا حطالادعط ما ععصحمطله هد لعاامی -[5000 10000۷ .(1994) صنصه‌زد86 ق60۳9 6۶ 33۵۳ 1.2۳50 6۳۵10 ,عناوم ] ,065 11305200 .کز5 اه مه-3 01 ما82 .(2001)..ظ .0 ,۷/1509 ۸ ۷۷۰ .36 110969 - 612-20۵ 200 ۳۵۷1۵۹5 529165۵16 .(2008) ۷۰ زانط 6 .3 00۳۵۳۵ .17 .7 انآ -0۳م3 ۵ .10 ,3/137006072-0601062 .م۸ رفق3/65 .0 کل 8 م5028 و .3 م10 -وقنا 40ص ک ماه نز آهازصی نمنو5 صعع معط تاداع .(2015) ۳۰ ,وزعلهاس2-۸عنع 1636-7۰ ,31 مقعزاط20 عفنه5 عل دمصوعلم6 اوه صعنانمعط ص عاواک -م 156 01 کزوترامس۸ آهزع 500010 .(2013) 8۰ م10۳8 ۸۶ وگ ۸01100 وگ 2/60۵ 8 ع6) 0۶ 5016 نآ ده 3160۳۵ م5 1۳:۵1 ۶و دعوتآ ۵طا 8666 13005 و لآ 30 6۵0 3/6016 .(صح خاک ۵۶ ۵ ۳۵ مه ۳060004 که رفن5 عععع) ۸6۳۵ 0۳01680360۰ ۸ تععزمطل اعسعله 0۶ 220608 .(0983) .۸ 8 ,80616۳50 ۵ 5121181105 .ک زک واهسه-ها عم هنز بوانعصع ۵10 ۵ کعطعه م۸ .(2001) .8 .0 ,۳۵66 -5000[0 006۳0 صز کصمناف‌نام‌مه وصه عصنهنه ها +لمازمی آهنمم5 .(1998) .۸ ,80۳65 هانزصه0 لهنهم5 05 ,6005 عطا عهصناع6 .(1998) ۳۰ ,تعوحط5 ی ۳۵۲۳۵22 وش ,۸۷۵ واکاوی ار تباط سرمایه اجتماعی با سبکت زندگی: فراتحلیلی از تحقیقات پیشین در ایران

سرمایه اجتماعی یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده سبک زندگی است. تا کنون پژوهش های متعددی در خصوص تاثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی در ایران انجام شده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل تحقیقات صورت گرفته در خصوص تاثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی است تا از این طریق تصویری شفاف از وضع موجود تحقیقات و کاستی های این حوزه به دست آید. جامعه آماری پژوهش، تحقیقات صورت گرفته در زمینه تاثیر سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی در بین سال های 1390 تا 1400 است که از طریق جستجو در پایگاه اطلاعات علمی مگیران، پرتال جامع علوم انسانی، پایگاه مجلات تخصصی نورمگز و پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی به دست آمده اند. از بین تحقیقات صورت گرفته، پس از پالایش اولیه، 16 مورد با توجه به معیارهای فراتحلیل به عنوان نمونه انتخاب شده اند. یافته های پژوهش در دو بخش مرور نظام مند و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA2) ارائه شده اند. مهمترین نکات ضعف پژوهش های این حوزه عبارتند از: استفاده کم از پرسشنامه های استاندارد (75/18 درصد)، استفاد از مولفه های متعدد و بعضاً بی ربط برای سنجش مفهوم سبک زندگی، عدم وجود چهارچوب نظری مشخص در 50/37 درصد از تحقیقات، کم توجهی به اعتبار و پایایی ابزار پژوهش در برخی از تحقیقات، مبهم و غیرکاربردی بودن پیشنهادات ارائه شده در بخش نتیجه گیری پژوهش ها. همچنین، محاسبه اندازه اثر بیانگر آن است که سرمایه اجتماعی بر سبک زندگی سلامت محور (39/0)، بر سبک زندگی اسلامی (37/0) و بر سبک زندگی کل (46/0) تاثیر معناداری دارد.

493486

نتیجه: عدم قوانین جامع در این حوزه در آمریکا موجب شده است تا چالش‌هایی چون محکومیت بی‌گناهان ایجاد شود. اما در نظام کیفری ایران» وجود ظرفیت‌های عدالت ترمیمی فرصت مناسبی برای به رسمیت شناختن معامله اتهام است. از اين‌رو پیش‌بینی این نهاد در نظام کیفری ایران علاوه بر آنکه ۹ حجم پرونده‌ها و هزینه‌های دادرسی می‌ کاهد. موجب شرمساری 6 تمامی حقوق انتشار این اثر متعلق به انجمن علمی حقوق بشر اسلامی ایران می‌باشد. معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . که معامله را وارد فرایند کیفری کرده .ات تا از طریق آن متهم بتواند از منافع داد و ستد استفاده کند. در این بستر مقام‌های تعقیب و متهم در قالب مجازات با یکدیگر داد و ستد می‌کنند تا هر دو ظرف از این سمل سود کشت با توجد بز ایا زندانیان و مواردی از آن دست می‌باشد. از دیگر سو تعقیب کننده جرم و متهم است؛ با این توضیح که با توجه به نوع جرم يا موجبات تشدید مجازات و کند و در عوض از موجبات تشدید رهایی یابد یا با تأسی از آموزه‌های فقهی و در محدوده زمانی پس با آن در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر آن بر ین است که معامله اتهام و گونههای مختلف آن از ۸ فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی,» ویژه نامه جستارهای نوین افقه و حقوق ۱۴:۶ میان متهم و دادستان به وقوع پیوست و به سایر یک تأسیس مبتنی بر سازش و توافق است که میان آن در نظام حقوق کیفری ایران از جمله تخفیف و ! قضازدایی در مراحل مختلف فرآیند کیفری از جمله در مرحله تعقیب متهم» بیان جرایم و تخلفات وی, اعمال مجازات و.. به دنبال کاستن از هزینه‌ها موارد رسیدگی و همچنین کاستن از تعداد پرونده‌ها در دستگاه‌های قضایی است. استدلال این است که در قضازدایی کاهش جمعیت کیفری» درک انسانی از جرم و برخوردی مبتنی بر کرامت با پیدا کرده است. نتیجه دیگری نیز از معامله اتهام و و پشیمانی متهم و یا بزهکار و تلاش وی برای بزهکاران صورت می‌گیرد. در واقع. نظام عدالت کیفری با بهره‌گیری از اعتماد و استقبال گسترده عمومی می‌گردد. بدین ترتیب مردم به دستگاه عدالت کیفری تنها به عنوان مرجع و مصدر رسمی اعمال قدرت معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . بهره گیری از معامله اتهام وجود دارد که از جمله می‌کند که بر مبنای آن, متهم با پذیرش و اقرار به تعقیب کننده جرم نیز رفتار توأّم با تساهل و تسامح در پیش می‌گیرد که در قالب تحفیف مجازات و پا که از نام آن پیداست به شرایط توافقی اشاره دارد که در یک طرف آن مجرم و در طرف دیگر آن نیز کیفری در واقع به معنای آن است که پس از اثبات مجرم و بزهکار ندارند و افراد را به‌سان یکدیگر در بازداشتگاه و یا زندان باید اصل عدم مداخله را در + فصلنامه مطالعات فقه اقتصاذدی, ویژه نامه جستارهای نوین افقه و حقوق ۱۴:۶ در نتیجه پیشگیری از تکرار جرم تهیه کنند و برای معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . در مراجعه به دستگاه قضایی شده و اهمیت آن در ۹). که با آگاهی از نقش این سازوکار در بهبود میان دادستان و متهم است. در این روش خاص که متهم و دادستان پس از دستیابی به یک توافق در هلاه مطالعات قه اقتصضاهی, وه انامه خستارهای تویق افقه ,و یوق ۱۳۵۵ به تشخیص مقام قضایی و با در نظر داشتن میزان جرم و سابقه‌دار بودن و یا نبود مجرم شرایط برای ارتباط با معامله اتهام تفسیر نمود. گام اول. در این است که فرایند کیفری را به بستری برای توافق و بستری برای انعقاد قرارداد در نظر گرفته که در یک معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . اصل بر همکاری و توافق میان مقام قضایی و بزهکار نمی‌کند. بلکه باید اراده دو طرف در ایجاد توافق و متهم و موافقت بزه‌دیده یا مدعی خصوصی و با اخذ تأمین متناسب مهلتی که بیش از دو ماه نباشد به ۴ هلاه مطالعات فه اقتصضاهی, ویو انامه خستارهای تویق افقه ,و موی ۱۳۵۵ نشود و از احکام و دستورات دادگاه در این مدت قاضی پرونده با در نظر گرفتن شرایط لازم و از مجرم موظف است که در آن زمان تعیین شده.» از مبتنی است و به مجرم فرصت می‌دهد تا با نرمش نسبت به آن دسته از بزهکاران است که از سو مسأله» میانجی گر یا تسهیل کننده با هر یک از افراد است. که.در نتیجه وقوع جرم در سطح فردی و نیز با پی بردن به نتایج زیانبار جرم ارتکابی خود برای معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . کیفری است. در واقع این وجه از عدالت کیفری با در این معنا دو هدف اصلی را دنبال می‌کند؛ اول به وی در زمینه پذیرش جرم و معامله و همکاری در قبال جرم و مجازات تعیین شده برای وی است. در کیفری و حتی از افتخارات هر نظام حقوقی به شمار طرفین دعوی و يا متهم و مقام قضایی می‌نماید. در مذکور از حالت یک سویه خارج شده و در مواردی جنبه سازشی به خود گرفته است. این راهبرد با به که در یک سوی آن» مقام‌های قضایی و در سوی فسلنایه سطالسایت فعه اقسای, یناه جستارهای تویق کدی حمری ۳۶زا گیرد؛ نه این که بصورت انفعالی فقط در برابر کنش اقرار به ارتکاب جرم کند و از سوی دیگر دادستان منعقد می‌کنند تا یک یا چند اتهام متهم را بدون قسم اول آن یعنی در صورتی که فرد مرتکب یک و کند باشند. در حالت دوم فرد با عناوین متعدد اتهامی مواجه است. در این صورت يا به دیگر سخن در این شرایطه دادستان و متهم بر سر پذیرش یک تجربه نسخ و صرف‌نظر از نهاد معامله اتهام را دارند» معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . از نهاد معامله اتهام ندارند و به همان دلیل عدم به با وجود آن که میانجی گری به عنوان نهاد زمینه‌ساز در عمل حقوق متهم تضییع شود؛ زیرا در متهم در بخشی از آن ناشی از اخلاق و فرهنگ عمومی حاکم بر جامعه و بخش دیگر آن مربوط به سواستفاده از قدرت است. در عمل وضعیت معامله اتهام را به یک معامله یک طرفه تبدیل کرده است که در آن فقط معامله اتهام از یک‌سو از حجم پرونده‌ها کم کند و اتهام در نظام کیفری ایران و نحوه اجرای آن امری برای عملی شدن نهاد معامله اتهام و ورود آن به از یک‌سو از حجم پرونده‌ها کم کند و از سوی دیگر یا قبول کند. در صورت پذیرش معامله» این امر باید ناشی از اراده آزاد متهم و با اختیار تمام و کمال تبصره ۱- انواع معامله اتهام بر اساس نوع اتهام به ۱) چنان چه متهم تنها با یک عنوان اتهامی مواجه ۸ فصلنامهه مطالعات فقه اقتصادی, ویژه نامه جستارهای نوین افقه .و حقوق :۱۴:۶ صورتی که متهم یک نوع اتهام را در توافق با معامله اتهام را از حیث مسائل شکلی-و با در نظر معامله اتهام در حقوق کیفری آمریکا و ایران و تأثیر . - دوت» چ. هرز» «میانجی گری بین مرتکب و بزه- + فصلنامه مطالعات فقه اقتصاذی, ویژه نامه جستارهای نوین افقه و حقوق ۱۴:۶ - وایت» راب» هینس» فیونا درآمدی بر جرم و جرم-

زمینه و هدف: معامله اتهام یکی از رویکردهای شناخته شده در عرصه حقوق کیفری است که ابتدا در امریکا مطرح شد و سپس جایگاه خاصی در نظام های حقوقی پیدا کرده است. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی نقش معامله اتهام در حقوق کیفری ایران و امریکا و تأثیر آن بر قضازدایی است که از منظری فقهی نیز دنبال می شود. مواد و روش ها: روش مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و استناد به مقالات، کتب و اسناد مرتبط در حیطه حقوق کیفری و قضایی است. یافته ها: موافقان معامله اتهام آن را راهی برای قضازدایی و کاهش جرایم دانسته و مخالفان بر پیامدهای آن از جمله اجبار در حضور، محکومیت بی گناهان و فقدان تضامین از سوی مجرمان توجه نشان می دهند. ملاحظات اخلاقی: پژوهش حاضر با حفظ حقوق مؤلفین و رعایت اصول اخلاق نگارش به رشته تحریر درآمده است. نتیجه گیری: عدم قوانین جامع در این حوزه در آمریکا موجب شده است تا چالش هایی چون محکومیت بی گناهان ایجاد شود. اما در نظام کیفری ایران، وجود ظرفیت های عدالت ترمیمی فرصت مناسبی برای به رسمیت شناختن معامله اتهام است. از این رو، پیش بینی این نهاد در نظام کیفری ایران علاوه بر آنکه از حجم پرونده ها و هزینه های دادرسی می کاهد، موجب شرمساری بازپذیرنده متهم می شود.

466041

فرضیه ششم: میزان شادکامی در دانشجویان مرد و زن متفاوت است. همان‌طور که در جدول ۷ مشاهده می‌شود. انتایج آزمون لون نشان می‌دهد که سطح معناداری این آزمون (518-۰/۴۷۰) بیش‌تر از مقدار ۰/۰۵ است؛ پس واریانس گروه‌های مستقل دانشجویان مرد و زن در شادکامی با هم برابر می‌باشد. هم‌چنین مقدار سطح معناداری آزمون تی مستقل (5187۰/۲۱۱) بیش‌تر از مقدار (۰/۰۵< 0) است لذا با ۹۵ درصد اطمینان فرضیه پژوهش رد و فرضیه صفر تأیید می‌گردد؛ بنابراین می‌توان بیان نمود که میزان شادکامی در دانشجویان مرد و زن متفاوت نیست.  رابطه بین مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با شادکامی دانشجویان ... نتایج حاصل از یافته‌های این پژوهش نشان داد که بین مطلوبیت اجتماعی و شادکامی دانشجویان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد؛ به‌عبارتی» هر چه میزان مطلوبیت اجتماعی دانشجویان در دانشگاه بیش‌تر باشد شادکامی آنان بیش‌تر می‌شود. بین خودکارآمدی و شادکامی دانشجویان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد؛ به‌عبارتی» هر چه خودکارآمدی دانشجویان در دانشگاه بیش‌تر باشد شادکامی آنان بیش‌تر می‌شود؛ و سهم هر یک از مّلفه‌های خودکارآمدی در پیش‌بینی شادکامی دانشجویان متفاوت است. هم‌چنین میزان مطلزییت اجسای: خردکازآمدی و قنادکامی دانشتجوتان مرد وی قفاوت انیست؟ بررسی پیشینه پژوهش حاکی از همسانی نتایج به‌دست آمده از پژوهش حاضر با یافته‌های پژوهش‌های دیگر محققان دارد. اناری و پاکدامن (۱۳۹۶) که بین خودکارآمدی و شادکامی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اکبریان (۱۳۹۵) که بین شادکامی و خودکارآمدی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. سمایی (۱۳۹۴) که بین مطلوبیت اجتماعی با خودکارآمدی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. مرکزی (۱۳۹۴) که بین مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با شادکامی در دانشجویان رابطه وجود دارد. کجباف و همکاران (۱۳۹۴) که بیزووکاا ای دای هارساوطاط معناذاری خارتد. حسن‌تیا و همکاران (۱۳۹۳) که خودکارآمدی به‌صورت مستقیم شادکامی را پیش‌بینی می‌کند. صفاری و همکاران (۱۳۹۳) که بین شادکامی و خودکارآمدی همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود دارد. غلامعلی لواسانی و همکاران (۱۳۹۳) که آموزش برنامه شادکامی من افزایش "احشاس شادکامی دانش‌آموزان باعث افزایش خودکارآمدی عمومی آنان نیز می‌شود. یولاند و مانیلال (۲۰۱۸) که خودکارآمدی شادکامی دانشجویان زن و مرد را پیش‌بینی می‌کند کاپوتو (۲۰۱۷) که بین مطلوبیت اجتماعی و شادکامی ذهنی همبستگی وجود دارد. دوران و پیلدیريم (۲۰۱۷) که بین میزان شادکامی و خودکارآمدی مدیران رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد.. موسوی‌نسب و مکوندی (۲۰۱۶) که بین مطلوییت اجتماعی و خودکارآمدی دانش آموزان رابطه مثبت وجود دارد. خجتی و همکاران (۲۰۱۳) که آموزش شادکامی باعث افزایش خودکارآمدی دانش‌آموزان می‌شود. کاپرارا و همکاران,(۲۰۰۶) که بین باورهای خودکارآمدی و ورود به دانشگاه مقطع بسیار حساسی در زندگی نیروهای کارآمد, فعال و جوان هر کشوری محسوب می‌شود و مستلزم تغییرات زیادی در انتظارات و نقش‌های جدیدی در روابط اجتماعی و انسانی آنان می‌باشد. قرار گرفتن در چنین شرایطی غالبا با فشار و نگرانی تم بوده و توانایی مهارت‌های ارتباطی و اتماعی دانشجویان, زا برای به ظهوز رساندن انمتاهها و ظرقیت‌های بالقوشان یه چالش کشیده و از این طریق بر عملکرد تحصیلی و بازدهی آنان اثر می‌گذارد (زرگر شیرازی و سراج خرمی, ۱۳۹۰). از سویی دیگر دانشجویان شاد از نظر ساختار فکری» قضاوت و انگیزش با دانشجویان ناشاد تفاوت دارند و از پازامی قرفی: خاتولاگی: قتلنی: تسیل بو انجتفاسی روالاتری پرگوردازن. باطور کل اقراد با سارک  تغییرات اجتماعی - فرهنگی. سال هفدهم, شماره شصت و ششم. پاییز ۱۳۹۹ خوشی و ناخوشی, به زندگی خود رنگ می‌دهند. به همین دلیل» امروزه مطالعات مربوط به شادکامی و عوامل مرتبط با آن از مهم‌ترین اولویت‌های روانشناسی مثبت است (حسن‌نیا صالح صدق‌پور و دماوندی» ۳ در همین راستا از جمله عواملی که می‌توانند شادکامی و سلامت روانی دانشجویان را تحت تأثیر قرار دهند» مطلوبیت اجتماعی و خودکارامدی می‌باشند. برای دانشجویان مطلوبیت اجتماعی احساس مهمی است و معمولا دوست دارند هميشه مورد تأیید و پذیرش سایر هم‌کلاسی‌های خویش قرار گیرند؛ بنابراین همواره رفتارها و کردارهایی را از خود بروز می‌دهند که مورد انتظار سار دوستان آنان باشد. دانشجویانی که از احساس مطلوبیت اجتماعی در بین هم‌کلاسی‌های خویش برخوردارند معمولا از موقعیت‌های اجتماعی که در کلاس برای آنان فراهم می‌شود» هیچ‌گونه هراسی نداشته و با علاقه در بحث‌ها و فعالیت‌های کلاسی و تحصیلی شرکت نموده و در نتیجه احساس خرسندی» رضایت و شادی به آنان دست خواهد داد؛ و در نهایت شادی و شادکامی موجب افزایش سلامت روانی آنان شده و باعث افزایش باورهای مثبت و کاهش هیجانات منفی در ارتباط با تحصیل در دانشجویان می‌شود. از این‌رو از آرامش فکری» انگیزش» عزت‌نفس» رضایت از ازندگی تحصیلی و شغلی بیش‌تری نسبت به سایر یکی دیگر از متغیرهای مهم که ارتباظ ل با شادکامی دانتحویّان در این پژوهش تأیید شده است. خودکارآمدی است. خودکارآمدی در واقع همان قضاوت» اعتقاد و باور دانشجو نسبت به توانمندی خویش جهت رسیدن به اهداف آموزشی و پژوهشی است. خودکارآمدی به‌عنوان تنظیم‌کننده رفتار دانشجو در محیط‌های آموزشی در ارتباط با فرآیند یاددهی - یادگیری است؛ که به‌عنوان یک راهنما و شکل‌دهنده رفتار دانشجو جهت مشارکت بیش‌تر و مطلوب‌تز درآنجاماقعالیت‌های آموزشی و تحصیلی عمل می‌کند. دانشجویانی که دارای خودکارامدی قوی هستند نسبت به دانشجویانی که از خودکارامدی ضعیف‌تری برخوردارند در انجام فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی تلاش و کوشش بیش‌تری را از خود نشان می‌دهند و در نتیجه عملکرد تحصیلی آنان نیز بهتر خواهد بود. در نهایت دانشجویانی که خودکارآمد هستند از موفقیت تحصیلی بیش‌تری بهره‌مند می‌شوند که این امر موجب احساس رضایت درونی آنان می‌گردد. به‌گونه‌ای که این زضایت تحصیل ی /رامللوفتگط تلم هرگ هاش شادکامی می‌کنند. انن شادی و رضایت زمانی مضاعف می‌گردد که موّلفه‌های خودکارآمدی شامل میل به آغازگری رفتار» میل به ادامه تلاش و مقاومت در برابر موانع» پیش‌بینی‌کننده مناسبی برای شادکامی دانشجویان هستند. لذا دانشجویانی که خودکارآمدی بالایی دارند احساس رضایت و شادکامی بیش‌تری را نیز احساس می‌کنند؛ بنابراین توصیه می‌شود که مسئولان دانشگاه دانشجویانی را که از مطلوبیت اجتماعی» خودکارآمدی و شادکامی کمتری برخوردارند را به‌طور جدی مورد توجه قرار دهند و جهت افزایش این متغیرها در رفتار دانشجویان» برنامه‌ریزی‌های مناسبی را در قالب برگزاری کارگاه‌های منظم آموزشی تدارک ببینند. در مجموع از نتایج این پژوهش می‌توان استدلال کرد که مدیران دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانند با ایجاد  رابطه بین مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با شادکامی دانشجویان ... فضایی مناسب» زمینه را برای استقرار و گسترش مطلوبیت اجتماعی, خودکارآمدی و شادکامی در دانشجویان فراهم نموده و از طریق استراتژی‌ها چشم‌انداز» تدوین و توسعه برنامه‌های درازمدت بتوانند این متغیرها را در دانشجویان بهبود بخشند؛ بنابراین می‌توان اظهار داشت که دانشگاه آزاد اسلامی به‌طور خاص و سایر موسسات آموزشی به‌طور عام بایستی تقویت و توسعه مطلوبیت اجتماعی» خودکارآمدی و شادکامی دانشجویان را به‌عنوان امری مهم در سرلوحه برنامه‌های خویش قرار داده تا بتوانند از این طریق عملکرد تحصیلی دانشجویان را بهبود بخشند. با عنایت به پژوهش‌های انجام گرفته در زمینه مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی و رابطه آن‌ها با شادکامی دانشجویان انتظار می‌رود متغیرهای مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی شرایط لازم را برای ارتقای شادکامی دانشجویان در محیط‌های - ابوالقاسمی» عباس و جوانمیری» لیلا. (۱۳۹۱). نقش مطلوبیت اجتماعی» سلامت روانی و خودکارآمدی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر روان‌شناسی مدرسه» دوره ۱ شماره ۲ - اکبریان» فرامرز. (۱۳۹۵). رابطه بین آتگرش مذهبی با شادکامی و خودکارآمدی دانش آموزان دوره دوم متوسطه» روان‌شناسی مدرسه» دوره ۵» شماره ۲» صص ۰۷-۱۹ - اناری» نسیم و پاکدامن» بهزاد. (۱۳۹۶). بررسی رابطه خودکارآمدی و کفایت اجتماعی با شادکامی در دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی» چهارمین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روان‌شناسی» مشاوره و علوم رفتاری» تهران» دانشگاه نیکان» ۲۲ تیرماه ۹۶. - حسن‌نیا سمیه؛ صالح صدق‌پور» بهرام و ابراهیم دماوندی» مجید. (۱۳۹۳). مدل‌یابی رابطه ساختاری هوش هیجانی و شادکامی با واسطه‌گری خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی, مطالعات آموزش و - رنجبر ندا؛ احمدی» عباداله و اوجی‌نژاد» احمدرضا. (۱۳۹۴). رابطه هوش سازمانی با شادکامی و رضایت شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.» رهیافتی نو در مدیریت آموزشی, سال ششم زرگر شیرازی» قریبا و سراخ خرمی» تاصر (:13۹) رابطد خوذاتریخشی و مقبولیت: اجتماغی با اضطراب اجتماعی در دانشجویان دختر. زن و فرهنگ» سال دوم شماره هفتم» صص ۶۳-۷۸ - سپهریان آّذر» فیروزه؛ محمدی» نسیم؛ بدلیور» زینب و نوروززاد» وحید. (۱۳۹۵). رابطه امیدواری و شادکامی با رضایت زناشویی, مجله سلامت و مراقبت, سال هجدهم» شماره اول» ۳۸-۴۴  تغییرات اجتماعی - فرهنگی. سال هفدهم, شماره شصت و ششم. پاییز ۱۳۹۹ - سرمدی سلطان» وحید؛ زارعی میانکلی, فرشاد و سلیمی بجستانی» حسین. (۱۳۹۲). اثربخشی آموزش مهارت‌های‌زندگی بر بیان‌گری و مطلوبیت اجتماعی دانشجویان. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان - سمایی» مسعود. (۱۳۹۴). بررسی رابطه مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با عزت‌نفس دانش‌آموزان پسر دوره اول متوسطه شهرستان اقلید پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی, - صالحی عمران» ابراهیم و عابدینی بلترک» میمنت. (۱۳۹۷). بررسی رابطه بین شادکامی با موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان در فضاهای آموزشی استان مازندران با تأکید بر نقش برنامه‌ریزی آموزشی» مطالعات - صفاری» محسن؛ سنایی‌نسب» هرمز؛ رشیدی جهان» حجت؛ پورتقی» غلامحسین و پاکپور حاجی آقا امیر. (۱۳۹۳). شادکامی» خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان» توسعه آموزش در علوم - عزیزی‌نژاد» بهاره؛ پورحیدر» رحیمه و سلطانی, پوران. (۱۳۹۳) برزسی رابطه بین سلامت روان و عوامل درون دانشگاهی در بین دانشجویان رشته بهداشت در دانشگاه علوم پزشکی آرومیه دوره ۰۱۲ - غلامعلی لواسانی» مسعود؛ راستگو؛ لیلا؛ آذرنياده آرش: و احمدی» طاهر. (۱۳۹۳). اثر آموزش شادکامی به شیوه شناختی رفتاری بر باورهای خودکارآمدی و استرس تحصیلی, دو فصلنامه راهبردهای - فرشا محمدرضا؛ سلیمی بجستانی» حسین؛ فتحی» داوود و ریاحی» موسی. (۱۳۹۳). رابطه بین مطلوبیت اجتماعی و مباحثه طلبی با شادکامی دانشجویان ایرانی» کنفرانس بین‌المللی اقتصاد حسابداری مدیریت و علوم اجتماعی» ۲۰ و ۲۱ آذر» کشور لهستان. - قنبریان» مینا؛ پرموز مهناز و رجب‌زاده» زینب. (۱۳۹۵)..رابطه بین شادکامی و امید به زندگی در دانشجویان دانشکده علوم پزشکی بهبهان» اصول بهداشت روانی» سال ۱۸ (ویژه‌نامه)»؛ صص ۵۵۳-۵۵۶. - کجباف, محمدباقر؛ نقوی, محمد و عرب بافرانی» حمیدرضا. (۱۳۹۴). تأثیر خودکارآمدی, توانمندسازی و شادکامی بر ابراز وجود معلمان» دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی» سال شانزدهم - مرادی» کبری و دهقانی» اکرم. (۱۳۹۷). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (۸67) بر شادکامی و مطلوبیت اجتماعی زنان حوزوی» فصلنامه فرهنگی و تربیتی زنان و خانواد» سال دوازدهم؛  رابطه بین مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با شادکامی دانشجویان ... - مرکزی» فرانک. (۱۳۹۴). بررسی رابطه مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با میزان شادکامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد واحد کرمان» دومین همایش ملی پرستاری» روان‌شناسی» - نعیمی» ابراهیم؛ آشفته» سید محمدحسین و طالبی» ریحانه. (۱۳۹۵). بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با همایندی ادراک از خود و تفکر انتقادی در دانش‌آموزان» فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی» دوره - هوشمندجا منیجه؛ جوانمرد» علی و مرعشی» سید منصور. (۱۳۹۳). بررسی رابطه خودکارآمدی,» راهبردهای شناختی - فراشناختی با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر مقطع متوسطه عشایر فناوری ون اعط00[ع3 عط1 .(2018) بل مصفنش5 6۶ .3۳.۳ وقتا01جق1 صعل۸ - 0 10262862 10810 م6ع۵ 0۷ فصه ,دفعصام 1۳12۵ ,بکد ۳۵۳۵1۷66 ولوازتازد۳0 ۳۵۳۹۵۳۵۷ .(2011) با مصق6 نا هصا زاهک یک 10 ,1۷20016 بش۸ ,3۵52-7282066 - عماوززع 0[مد زد رو صنه1۸۷۵11-8 عبنا‌عزطاک که کدم 0و۳ که بونانط 3 هنهک فوصه کانه۳ 1" .ی بمنط۷ ۵ ,3 ,8806110 و2 ,0670100 و8 ق5166 و6۰۱7 0۵0۳878 - ۶ 06162015 که کاع‌نا۵ط وی ناهد نهصنه - ۵11 "عاصی مق 1۵۳ وصفمامم1 «(2006) -30 ,(15)1 ,5060665 عناهنط رد2 وصه 7ع امن عمط مکععصتمصهط فصه وصملسنطا ع نز005 ۵11-8 5611-6007160 صز فقنط بونلناه‌جزوعل هنهک .(2017) بش۸ ,ماتاص2ق) - 1-3۰ ,(16)2 ,لقعزق 2010 کعنازد 17۵00 روتسد عصتلصه هصق ۳۵۵ عع دزم نع که 16 ,6 6 ود و1183 .3 ,۵52۵021-0010 ول وغل و بل بش۸ مق05 1008067-۳501 - 0 80055 بوانازطه‌ 1 لقنممک هم ععدعص کامدععنوصز ۸ .(2018) .8 1 جم ,5810 کل مقلنطت] .۷ بننطاف بکل بر0لا۷ .3 ,13738838 2 10 مقعناصای عطا 1۳۵۳ کع و3۳0 :رعمامطا عم لتمسقلین-ععوی ماصذ ۷0606 ,(ک۳0) ۳۳۵۵16۵6۳ ‎ 0099-‏ ۶0۲ طصمناقنودک ۸‏ لقدمناه 130 عطا ‏ اه ک5ع 6028 2370 600/13۴۲0 850 .026 قمحا ک// + ع اطع مامطل رووقلدسحلته #اومط50 ۵۷۵۵ متطافطم3۵121 معط ب(04)2017< مصس0ل1 3 عک بیش م1038 - 1316۳20۵1 ,کاع7ع.1 501-۳1۵ عمط فصه عاعما دحعصنم 112 اکماه ها عنمنمصل ۸ 1 311۵0 .(2013) .31 ,6ع7۵6ع3 ۳.۵00 ,113020060 .2 مفاقته77 ۳۳۵0 .36 مفاهز110 - ,8900108 منجناظ هناهد اعاصعفدی ععععصا ۵۵ ککعصنم 17 ۳۳۵6۵ عصنصنه منک د13000م1 عط1 .(2016) .ظ من0ص02ل3/3 ۸ ,36 .5 ,طقفقل2 2/0۹۵0 - و ولالما5 جرمناه‌نصتصصم) هه وی ناط-۲ام5 و نلنطنعصه‌مععط وبونانطه‌زوع 1 نهنمم5 ۲۵۹ صنطعط۲۵1۵00 از وصه هام5 .(2018) .0 بالقانصهم/2 ۸۵ .۷ ,۵13006٩ - 4 ل۵ط70 ,کاصع5000 جانتنص. هصمصه ککعصتم‌صقط 0ص عکنز طان صمنا‌هاعنادد

هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین مطلوبیت اجتماعی و خودکارآمدی با شادکامی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد بوده است. پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و از نوع مطالعات کاربردی می باشد جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نکا به تعداد 190 نفر بود. نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، به تعداد 127 نفر و به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر حسب جنسیت انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از سه پرسش نامه استاندارد مطلوبیت اجتماعی، خودکارآمدی و شادکامی استفاده شده است. روایی صوری ابزار توسط صاحب نظران و متخصصان مربوطه مورد تأیید قرارگرفته است. پایایی آن ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برای هر یک به ترتیب برابر 0/87، 0/81 و 0/88 به دست آمد. جهت بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین مطلوبیت اجتماعی (0/256=r) و خودکارآمدی (0/321=r) با شادکامی دانشجویان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؛ و سهم هر یک از مؤلفه های خودکارآمدی در پیش بینی شادکامی دانشجویان متفاوت است. هم چنین میزان مطلوبیت اجتماعی، خودکارآمدی و شادکامی دانشجویان مرد و زن متفاوت نیست.

368913

دانشگاه آزاداسلامی» واحداهواز» اهواز» ایران واژه‌های کلیدی: خشم, دانشجویان» ذهن آگاهی» شناختی تاریخ تایید: ۹۵/۰۷/۰۸ زمانی است که یک انسان در زندگی تجربه می‌کند. دوری از خانه و خانواده» اجبار و لزوم استقلال» محیط خوابگاه و گاه احساس تنهایی شرایطی را مهیا می‌سازد که می‌توان آن را در بسیاری مواقع به عنوان گذار از حساس‌ترین دوران‌ها تلقی کرد.در این شرایط مشکلات و ناکامی‌های محیطی سبب پیدایش برخی احساسات منفی از جمله خشم! می‌گردد که می‌تواند بر روابط درون فردی و میان فردی اثرات منفی بگذارد (۱). خشم به صورت یک حالت هیجانی درونی ناخوشایند با فراوانی و شدت متغیر تعریف می‌شود که غالبا با افکار و ادراکات کلامی و یا حرکتی که از لحاظ فرهنگی ناپسند است» مشخص می‌شود (۲). بنابراین افرادی که خشم و عدم خودکنترلی زیادی دارند معمولا با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم کرده و حتی با داشتن توانایی‌های زیاد موفقیت کمتری را نسبت به افراد مشابه خود کسب می‌کنند. آنها مدام روابط میان فردی پرتنشی داشته» رضایت کمتر و در نتیجه احساس شادمانی کمتری را در زندگی تجربه می‌نمایند (۱).دختران به لحاظ عاطفی حساس‌تر از پسران هستند و در برابر شرایط دشوار زندگی توان و درمان گروهی به عنوان یکی از انواع درمان‌ها به طور جدی بعد از جنگ جهانی دوم متداول گشت. تشکیل این جلسات در گروه های کوچکک و با حضور مشاور يا درمانگر که نقش تسهیل کننده را به عهده داشت قابل اجرا بود. در اين روش افراد در گروه های همگن در یک محیط مطمئن» آرام و غیر رسمی به تعامل می‌پردازند و مشکلات خود را ابراز می‌دارند و مشکلات دیگران را هم می‌شنوند و در می‌یابند که دیگران هم مشکلاتی کم و بیش شبیه او دارند و بدین طریق به پالایش ذهن آگاهی یک تکنیک درمانی است که ترکیبی از آرام سازی و یک ذهن آگاهی طبق تعریف کابات زین " و هان‌آدر ساده‌ترین شکل آن آگاهی از آن چیزی است که در لحظه حال اتفاق می‌افتد(۵). ذهن آگاهی مداخله‌ای کل‌نگر" است که هیچ گونه تمایزی بین بان و ذهن قائل نمی‌شود (۶) یکی از رویکردهای درمانی که از ذهن آگاهی استفاده می کند درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی می‌باشد. اساس شناختی این 6 770۷-766 ,(ع755 18)506001 مطالد170 3/66۵ ۵1 علماص6 ۳۵۵2 399 روبکرد» نظریه زیر سیستم‌های شناختی می‌باشد (۷). در این نظریه ارتباط در این رویکرد به شرکت کنندگان آموزش داده می‌شود هرگاه افکار یا احساس منفی در آنها ظاهر شد» قبل از پاسخ به آنها اجازه دهند که افکار به همان صورتی که هستند در ذهنشان باقی بمانند (۸) ذهن آگاهی به کمک تنفس و با استفاده از اعضای بدن» آگاهی از وقایع» آگاهی از بدن"» تنفس» صدا افکار و پذیرش افکار بدون قضاوت در مورد آنها منجر به تغییر عاطفی خاص می‌شود و فرد به این نکته پی می‌برد که افکار پیش از این که باز تابی از واقعیت باشند افکار ساده‌ای هستند و این افکار منفی و اضطراب آور ضرورتا صحیح نمی‌باشند. روش ذهن اگاهی باعث می‌شود فرد متوجه فعالیت‌های اتوماتیک وار و رفتارهای عادی خود شود و آگاهی و هوشیاری فزاینده‌ای در فعالیت‌های خود به دست آورد این آگاهی از افکار و احساسات منجر به تغییر ارتباط فرد با آن افکار و در پژوهشی به مقايشه اثربخشی گروه درمانی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی با گروه درمانی شناختی - رفتاری در کاهش خشم و پرخاشگری رانندگی پرداختند. نتایج نشان داد که درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی در مقایسه با درمان شناختی- رفتاری باعث کاهش معنادار خشم رانندگی» ابراز پرخاشگرانه خشم رانندگی و افزایش معنادار ابراز انطباقی همچنین در پژوهشی به بررسی اثربخشی ذهن آگاهی بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی دانشجویان دانشگاه اصفهان پرداخته شده است. نتایج تحلیل کوواریانس حاکی از اثربخشی معنادار روش درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی گروه آزمون در مقابل گروه شاهد بود (۱۰). باتوجه به مطالب عنوان شده و همین طور با توجه به این که تا کنون در پژوهشی با ترکیب متغیرهای این تحقیق (آموزش گروهی به روش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی» خشم) انجام نشده است» این پژوهش سعی دارد تا تعیین کند که آیا آموزش گروهی به روش شناختی مبتنی بر ذهن نمونه آماری این پژوهش بالینی شامل ۳۰ دانشجوی زن مشغول به تحصیل در رشته روان‌شناسی دانشگاه آزاد بهبهان بودند که به صورت نمونه گیری در دسترس از بین ۲۱۷ زن دانشجو رشته روان‌شناسی انتخاب شدند. سپس این دانشجویان به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و ۰ مجله‌ی اصول بهداشت روانی» سال ۱۸ (ویژه نامه)» آبان و آذر ۱۳۹۵ شاهد تقسیم شدند. سپس جلسات آموزش گروهی به صورت یک جلسه در هفته در خلال هشت جلسه ۹۰ دقیقه‌ای برگزارشد. پس از آن هر دو گروه آزمون و شاهد در معرض اجرای پس آزمون قرارگرفتند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسش‌نامه خشم صفت-حالت اسپیلیرگر " بود. این سیاهه» یک مقیاس مداد-کاغذی است که برای گروه سنی ۱۶- ۰سال تهیه شده و۵۷ ماده دارد که شامل شش مقیاس و پنج خرده- مقیاس است و ماده های آن در سه بخش تنظیم شده است که شامل مقیاس خشم صفت» خشم حالت و بروز وکنترل خشم می باشد. این آزمون در ایران بر روی دانشجویان دانشگاه اصفهان هنجاریابی شده که هر یک ازبخش ها و زیرمقیاس های این سیاهه دارای همسانی محتوای جلسات در این پژوهش با تاکید بر اصول نظری و فنون درمانی موجود در روش ذهن آگاهی برای کاهش خشم و افزایش خود کنترلی ساختار جلسات با استفاده از نظریه ذهن آگاهی در ۸ جلسه تنظیم شد. در هر جلسه کارهای مشخصی باید انجام شود که شامل توزیع جزوات آموزشی مربوط به جلسه» نوارها و مطالب خواندنی و آماده سازی اتاق در شروع هر جلسه برنامه درسی مطرح می‌شود در انتهای هر جلسه جزوات آموزشی بین شرکت کنندگان توزیع شده و کلاس‌های پیگیری ضمنا در هر جلسه تمرینات به صورت عملی تجربه می‌شوند و سپس به بحث و تبادل نظر پیرامون تجربه به دست آمده پرداخته می‌شود و در پایان تمریناتی برای اجرا تا جلسه بعد داده می‌شود که در جلسه بعد درباره آنها بحث و تبادل نظر صورت می‌پذیرد. شرح جلسات به شرح جلسه اول- تعیین اهداف جلسه» تنظیم خط مشی کلی» دعوت شرکت کنندگان به تشکیل گروه‌های دو نفری و معرفی خود به یکدیگر و سپس اعضای گروه به عنوان یک واحد» تمرین خوردن کشمش: خانگی» تمرین افکار و احساسات» تامل نشسته» توزیع نوارها و جزوات جلسه دوم ( درباره حضور ذهن» تمرکز بیش‌تر بر بدن و نجواهای ذهنی» جلسه سوم- تمرین دیدن يا شنیدن» در حالت تامل نشستن» بازنگری تمرین» تکلیف خانگی» توزیع جزوات و نوارها فهرستی از وقایع ناخوشایند( این فهرست شامل موارد ناکام کننده» خشمگین کننده و مسائلی است که فرد نمی‌تواند خودش را در مقابل آن کنترل کند). بازنگری تکلیف خانگی» توزیعم جزوات و نوارها (در این مجموعه مطالبی پیرامون حضور ذهن» خشم» تکانه‌ها و خودکنترلی عنوان شده خواندن شعر رومی» تکلیف خانگی» توزیعم جزوات و نوارها( در این مجموعه مطالبی پیرامون آگاهی از تنفس» بدن و افکار و صداها و خلق» افکار و تمرین نقطه نظرات» و توزیع جزوات و نوارها (در این مجموعه پیرامون خلق و افکار منفی و اینکه فکر صرفا فکر است و همچنین افکار قبل از خشم و تکانه ها مطالبی عنوان شده است). خانگیی»#تمرین امشاهده ارتباط بین فعالیت و خلق» فضای تنفس ۳ دقبقه‌ای» دادن تکلیفی خانگی و توزیع جزوات و نوارها( در این مجموعه کل برنامه توزیع پرسش نامه پایان دادن به کلاس با آخرین تأمل» توزیع جزوات وانوارها ( در این جزوات مطالبی درباره حضور ذهن روزانه و همچنین مسائلی درباره خشم و خودکنترلی عنوان شده است). اجرای جهت تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزار 51۳55 مورد بررسی قرا رگرفت. از میانگین و انحراف معیار جهت یافته‌های توصیفی و از در این بخش میانگین و انحراف استاندارد نمره های افراد نمونه درمتغیرهای خشم به تفکیک گروه آزمون و شاهد گزارش می شود (جدول ۱). خشم یکی از متغیرهای مهم اين تحقیق به شمار می‌رود که دارای ۴ مولفه خشم حالتی» خشم صفتی» ابراز خشم و کنترل خشم می- 6 770۷-66 ,(ع1556 [18)50600 مطالد6 [۵ا2/60 ۵1 کلاصع ۳۵2 401 متغیرها میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار ابراز خشم ۴۰ ۵/۷ ۳/۸۳ ۴۳ ۳۹/۲۵ ۶/۸ ۳/۲۵ ۹ کنترل خشم ۴/۶ ۶/۹ ۶ ۸۵ ۴۵/۹ ۶/۱ ۴/۶ ۸/۳ خشم حالتی ۱۷/۶ ۳/۳۵ ۱۳/۱۷ ۱/۱۱ ۱۹/۵۸ ۱/۳۴ ۱۵/۵ ۱/۴۳۲ خشم صفتی ۲۱۱/۹۷ ۳/۷۹ ۱۹/۸۳ ۳/۶ ۲۱/۸ ۴۰۷ ۲۱۳/۳۳ ۲/۳۶ با توجه به جدول ۱ متغیر کنترل خشم گروه آزمون در دو وضعیت پیش آزمون و پس آزمون به ترتیب دارای میانگین ۴۱/۶۶ و ۶۲ می‌باشد. در همین راستا مقدار ابراز خشم گروه آزمون در پیش آزمون ۴۰ و در پس آزمون ۳۷/۸۳ می‌باشد. همچنین میانگین‌ها در گروه آزمون نشان می‌دهند که میانگین خشم صفتی و حالتی در پس آزمون نسبت به پیش به علاوه متغیر کنترل خشم گروه شاهد در دو وضعیت پیش آزمون و پس آزمون به ترتیب دارای میانگین ۴۵/۹ و ۴۶/۶ می‌باشد. همچنین میانگین‌ها در گروه گواه نشان می‌دهند که میانگین خشم صفتی (۲۲/۳۳) در پس آزمون نسبت به پیش آزمون (۲۰/۰۸) افزایش یافته است. این مساله در خشم حالتی تقریبا بدون تغییر بوده است با این وجود ممکن است این تعییرات از نظر آماری معنی‌دار نباشد. در همین‌واژاستا مقدان ابراز خشم در گروه شاهد پیش آزمون ۳۵/۲۵ و در پس آزمون ۳۷/۲۵ برای این که بتوانیم اثرات پیش آزمون را از هر دو گروه آزمون و شاهد حذف نماییم قبل ازاجرای کواریانس از رگرشیون استفاده گردید که پیش فرض همگنی رگرسیون موردتایید قرارگرفت سپس از آزمون با توجه به جدول فوق» پس از تعدیل پیش آزمون» نتایج نشان می‌دهد اثر معنی‌داری بین گروه آزمون و شاهد» حداقل در یکی از متغیرها وجود دارد. این تفاوت در سطح ۰/۰۲ > معنی‌دار می‌باشد. جدول "واریانس صحت مدل . کنترل خشم ۰ ۳۰۲/۵۹ ۵ زدیا ۴ ۰/۱۷۵ رقگری کت رل خشم ‏ ۱۴۶/۵۶ ۱ ۵۶ ۴/۲۳ ۰/۵۴ گروه ‏ کنترل خشم ‏ ۹۵/۶۱ ۱ 0۱ ۰ ۲۸۶ ۰/۰۳ بر اساس نتایج جدول ۳ همه متغیرهای وابسته به جز خشم حالتی با کنترل پیش آزمون تواسته‌اند تفاوت معناداری را در گزوه: آزمون نسبت به گروه شاهد کسب کنند. جدول ۴ میانگین‌های تعدیل شده گروه آزمون و شاهد.» زمانی که اثر پیش آزمون از آن‌ها برداشته شده است را ۲ مجله‌ی اصول بهداشت روانی» سال ۱۸ (ویژه نامه)» آبان و آذر ۱۳۹۵ هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش ابراز خشم» افزایش کنترل خشم» کاهش خشم حالتی و صفتی دانشجویان بود. برای پاسخ به پرسش های اصلی پژوهش از پرسشنامه های روا و پایا به روش علمی استفاده شد. از يافته های تحقیق در زمینه اثربخشی مشاوره گروهی به شیوه ذهن آگاهی بر کاهش ابراز خشم» نتایج این پژوهش نشان داد که مشاوره گروهی به شیوه ذهن- آگاهی بر کاهش ابراز خشم موثر است. یافته‌های این پژوهش به طور کلی با یافته‌های مطالعات همسو است (۱۲:۹-۱۷). این پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش خشم و پرخاشگری و ابراز خشم موثر هستند. در این رابطه می‌توان گفت که هایی فطری که در افراد مختلف در شرایط یکسانی بروز می‌کنند. از جمله هیجان‌هایی که در زندگی همه افراد نقش مهم و موثری دارد» هیجان خشم است. خشم به صورت یک حالت هیجانی درونی ناخوشایند با فراوانی و شدت متغیر تعریف می‌شود که غالبا با افکار او ادراکات کلامی و یا حرکتی که از لحاظ فرهنگی ناپسند است» مشخص می‌شود. همچنین خشم واکنشی مرتبط با تنیدگی و خصومت است که با قرار گرفتن در موقعیت‌های گوناگونی از ناکامی‌های واقعی یا خیالی» آسیب- ها تحقیرها یا بی عدالتی‌ها برانگیخته می‌شود که ممکن است به پاسخ- های غیر ارادی مانند افزایش فشار خون» ضربان قلب» تعریق و افزایش قند خون منجر شود. خشم عموما از تنش عضلانی و برانگیختگی سیستم عصبی خودمختار و فعالیت غدد درون ریز و باورهای غیر منطقی درباره دیگران ناشی می‌شود (۲:۱۸:۱۹). ویژگی مهم خشم این است که در عین حالی که جزیی از زندگی است.می تواند ما را از رسیدن به هدف هایمان بازدارد» به عبارت دیگر اگرچه خشم هیجانی طبیعی و گاهی مفید است» ولی خطرهایی نیز به همراه دارد» وقتی خشم خارج از کنترل و مخرب باشد می‌تواند به مشکلاتی در کار روابط بین فردی و کیفیت زندگی منجر شود. بدین ترتیب اگر یاد نگیریم که چگونه خشم خود راکنترل یکی از راه‌های کنترل خشم استفاده از درمان‌های روان شناختی است و یکی از درمان‌های موجود در این زمینه درمان‌های مبتنی بر ذهن آگاهی هستند. ذهن آگاهی به معنی توجه کردن به زمان حال به شیوه خاص», هدفمند و خالی از قضاوت است. ذهن آگاهی فنی برای فهمیدن گذشته یا تصحیح راه‌های غلط تفکر درگذشته نیست و مستقیم به درمان شناخت‌ها و هیجان‌ها توجه می‌کند و مضمون‌های نهفته زندگی را در معرض آگاهی قرار می‌دهد؛ به این ترتیب بدون قضاوت يا سرزنش نشان می‌دهد که نخست هیجانات مرکب از افکار» حس‌های بدنی» احساسات خام و تکانه هستند. در مرتبه دوم» آن‌ها اغلب نشانه‌های عمیق و وسیعی از ناکار آمدی نحوه‌ی برقراری ارتباط ما با خودمان» دیگران و دنیا هستند. آن‌ها اطلاعات درونی و بیرونی را اعلام می‌کنند و علائمی هستند که فقط باید در این لحظه بدون قضاوت و یا سرزنش مشاهده شوند و موردتوجه قرار گيرند. به‌این‌ترتیب ذهن آگاهی روشی برای تربیت ذهن است و شبیه میکروسکپی عمل می‌کند که عمیق‌ترین الگوهای ذهن را نشان می‌دهد؛ وقتی که ذهن در عمل مورد مشاهده قرار می گیرد افکار و هیجانات خودبه‌خود ناپدید می‌شوند (۱۳). یکی از جنبه‌های مهم درمان مبتنی ابر ذهن آگاهی این است که افراد یاد می‌گیرند با هیجانات و افکار منفی مقابله نموده و حوادث ذهنی را به صورت مثبت تجربه نمایند و نکته مهم دیگر این است که درمان مبتنی بر ذهن آگاهی باعث بازنمایی ذهنی اشیا موجود در زندگی می‌شود که از کنترل بلافصل انسان خارج است وااين امر از طریق تنفس عمیق و فکر کردن آموزش داده می‌شود (٩). یکی از دلایل عمده اقدام به رفتارهای پرخاشگرانه مکرر فقدان مهارت- های اجتماعی اساسی آن‌ها است و چون روش مکالمه موثر را نمی‌دانند» راه نادرست را برای اظهار وجود و ابراز خشمشان انتخاب می‌کنند. در این درمان درمانگر مبنای یادگیری سبکک‌های پاسخ‌دهی همراه با جرات مندی را به جای روش‌های پرخاشگرانه موجود توضیح می‌دهده او به درمانجو پیامدهای منفی پاسخ‌های پرخاشگرانه را توضیح می‌دهد و نیز بر استفاده از پیامدهای مثبت تاکید بر حقوق خود که بیانگر جرات ورزی هستند تاکید می‌کند (۱۹). در این روش به افراد پرخاشگر آموزش داده می‌شود که افکار و احساسات خود را بدون قضاوت» مشاهده کنند و آنها را وقایع ساده‌ای ببینند که می‌آیند و می‌روند» به جای آنکه آنها را به عنوان قسمتی از خودشان يا انعکاسی از واقعیت در نظر بگیرند. تمرین منفی را افزایش می‌دهد و آنها را قادر به مقابله موثر می کند. انجام مستمر تمرین‌های ذهن آگاهی» شناخت و آگاهی افراد را از بدن» احساسات و نتایج این پژوهش نشان داد که مشاوره گروهی به شیوه ذهن‌آگاهی بر افزایش کنترل خشم موثر است. یافته‌های این پژوهش به طور کلی با رسیدند که درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش اخشم و پرخاشگری موثر هستند. در رابطه با اثربخشی این درمان بر پرخاشگری می‌توان گفت که هدف روبکردهای کنترل خشم» آشنا ساختن فرد پرخاشگر با الگوی خشم و رابطه آن با رویدادها و افکار سبب ساز و رفتار خشونت آمیز است. مهارت کنترل خشم باعث می‌شود که افراد از طریق خود آرام سازی» مصون سازی در مقابل استرس» تخلیه خشم و مواجه شدن با مسائل به روش مذاکره و جرات مندی,» بهتر بتوانند خشم و عصبانیت خود را کنترل کنند. در این درمان با کاهش استفاده از تحریف شناختی و افزایش استفاده از درک عینی از رویدادها و منطق درست و کا رآمد و استفاده از تکنیک‌های رفتاری باعث کاهش میزان خشم می- اجتماعی در افراد ایجاد می‌کند که آنها بتوانند در مواقع برخورد با مشکلات و فشارهای زندگی شخصی و اجتماعی از آنها استفاده کنند و بر افکار» احساسات و رفتار خود تسلط داشته باشند. این مهارت‌ها آمادگی فرد را برای مقابله با چالش‌های زندگی به وجود می‌آورد؛ همچنین باعث مقاوم شدن شخصیت آنها و افزایش بینش آنها نسبت به زندگی و رویدادهای آن و افزایش مهارت و اداره زندگی و ارتباط: با مشاوره گروهی به شیوه ذهن آگاهی بر کاهش خشم حالتی اثر ندارد. ناهمسو است. این پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش خشم و پرخاشگری موثر هستند. ذهن آگاهی باعث تعدیل احساسات» بدون قضاوت و افزایش "آگاهی نسبت. به احساسات روانی و جسمانی می‌شود و به واضح دیدن و پذپرش هیجانات و پدیده‌های فیزیکی» همان گونه که اتفاق می‌افتند» کمک می‌کند. آموزش مشاهده افکار و هیجانات آشفته‌ساز بدون قضاوت؛و پذیرا بودن به جای اجتناب یا اشتغال ذهنی به آنها منجر به بالا رفتن آگاهی از تجربه و ایجاد واکنش آگاهانه و سازگارانه و کنترل بهتر افکار يا هیجانات مهمی داشته باشد. دلیل اثربخشی این درمان این است که این روش منجر 6 770۷-66 ,(ع1556 [18)50600 مطالد6 [۵ا2/60 ۵1 کلص6 ۳۵۵2 403 به تغییر شناختی در طرز تفکر و اعمال فرد می‌شود و از اصول تقویت شرطی سود میبرد» بدین ترتیب افراد برای رفتن به گام بعدی تلاش می- کنند تا خود را در گامی بالاتر ببینند و اين تمایل به طور مستمر باعث نتایج این پژوهش نشان داد که مشاوره گروهی به شیوه ذهن‌آگاهی بر کاهش خشم حالتی موثر است. یافته‌های این پژوهش به طور کلی با رسیدند که درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش اخشم و پرخاشگری موثر هستند. در این رابطه می‌توان گفت که یکی از جنبه‌های مهم درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی این است که افراد یاد می‌گیرند با هیجانات و افکار منفی مقابله نمایند و حوادث ذهنی را به صورت مثبت تجربه کنند. همچنین در رابطه با اثربخشی درمان اين نکته را می‌توان متذ کر شد که توجه بیمارگونه اساس نشانه‌های عصبانیت و پرخاشگری است و افزایش کنترل توجه بایستی در کاهش عصبانیت موثر باشد. در روش آموزش کنترل توجه» فرد می‌آموزد تا ذهن خود را از هرگونه قضاوّت‌هایی که منجر به عصبانیت و پرخاشگری در وی می‌شود» پاک کند و عمیقا بر زمان حال تمرکز کند و آن را در رفتارها و فعالیت‌های روزمره خود به کار گیرد. برای افزایش کنترل توجه؛ فرد یاد می گیرد تا این تمرین را در زندگی خود به صورت متناوب در کارهایی که درگیر آنها است. انجام دهد تا اینکه به نقطه‌ای برسد که کاملا نسبت به زمان و مکان هشیار باشد(۲۴۰۱۳). با خودآگاهی فرد به آرامش و آگاهی بیشتری از خود می‌رسد و در زمان‌های خشمگین شدن نیز به دلیل افزایش اگاهی فرد» به عنوان گام نخست از وجود خشم در وجود خود آگاه شده و آن را می‌پذیرد تا در گام‌های بعدی در پی اداره آن باشد. با خود آگاهی و به دست آوردن توانایی بازنگری و بازسازی شدت و جهت یک هیجان در خود و دیگران» افراد به تعدیل و مهار هیجانات منفی به صورت درونی و بر اساس نتایج» ذهن آگاهی موجب کاهش خشم در دانشجویان رشته ۰ :30206 نصوحط16 .(۲مهاکصد) .36 آنمفصعت «زکاصعوی ما وعصنصندی آمحصم امک دوز قط806] بش۸ طعه1 و۸ ۷/۵۳۵۵ 1۰ .458-7 :(5)7 :2011 امطل و2 20۳5 و5 .منک ههد کازطنطصز [محصم-1۶ع5 1۳۰ 360805 ,قظ امملصنم ,60 061 .2 ۵۳ 11۳۹۲ 0ص علاط عناطام ۵۵ لوز مدع-6 نا مصع-له نع م1 صز عصخاعصی مامتع که دکعصع ماه 1۳56] 3073 ع0۵مط۴ .3 ,3۳۵065 36562760 وصه 506066 اهنت م۸ عنصذادآ مععط۸ دنمان 3۸ زصحا دز صععاعع گام کاصعونی علمصم؟] (۳6۲51۵0) .2000 بصقطروعا معط 1 ب[ک6امتمصخم عصخنعدی مام۳] 34۰ 20۵0 به ۴ مجله‌ی اصول بهداشت روانی» سال ۱۸ (۵)» شهریور و مهر ۱۳۹۵ خسرو بهرنگ و همکاران 40 506065 دمنهانانطم۳م3 که واننصتا بزکاصعصدعی #مکدطا-ع دم عم 6۵0 .۲ ساومنصقطت ,ط خصحطل وم صحصطا2/0 .5 ۵۳۵0۷ ع۷نانصهم 0عع - 0016 خصعصدعی فمعصنطصی که کععصع ناکم 156] بککل دمک طق10 ,ط نصقط6لو 3/0 .6 .[136 060۳653106 عستاد6 0۳6 جز عف تفع 220 معط نما معط ع نهیم 30 .رومعطا دم قطط عتخصهی هه (۳۵۲۹1۵) 2006۰ :و 2عله) ۵۶ بجاز هنت عطا وصه معا ۸۷ آهنمم5 ۵۶ وان نصتا عمط ۶و زوم و165 3 :۳۳10۵0 :110۷6 عمط ع کی صعل وصنانم مصعط +عوصعط فص صمخانصهی ماگ۸ 2۰ هط ,70 آفلعدع1 .7 40 3386۴ اطع 680 ککعی 0۵ ص0ناه ق۲۳۵1 66 ع م0۳ ۷ نامع ککعصانگاصنصه که کا‌عکگه عط1 8 ط0 3 .8 6 ۶ 0۳۳0۵۳505 56 1] .36 نفو‌طهنن۸ نطعامدنی۸ ,36 نتعه 30025 بظ نوهط۸ صعطعق۳ خحطصد0 با نصنعصع2ق1 .9 (۳۵۲۹۵) +2011 .[620651 ماع ع نانوی از خصعص6 محمتع عتخخصهیم مهد -کعمصایگوصنص که ککعصع انعم ۳۵۳۳۵0 ۵۶ ۳۵05 ۵۳ هصنصند کععصایغوصنص ککعصع ناکم 156] 2/۰ (۵0ط۸ مت 3/01 ,ظ/3 دزم مق 00ع ۸2۵۳ 10۰ 87-4 :16 :2009 12065327 ۵۶ م30 .زکا ص506 واننصتآ صعطد‌یآ 4و ددع0 200 160۷ 30۳65100 جمعهس۸ انه516-0] یک توطههنا ۷۶ #ععمک طاعصقط7370 بش۸ 2/2800 م36 فحدکنه‌ هط 11۰ ,۷۷۵11۵۲6 م5 فصه دعدعن5 صمنهانانطهطام۴ که واننصتا مدمنهاعن بخ .ز موه دآمنیک که دنه نو اد ۶ ۳6۵16۳۲ 099-02960 3/0۶01 .له 6۲ ,37۸ طاوصنک بلط 316605 ,۸57 0۳ص 7ظ مدمه م1 متا نصملصقه.] ,310 طاوصنک .12 158-7 :4 :2013 55 3/0۶01 ۰و5 امصصم اکن هصانده ج +عمنزانطهعنل هه 10 1مصز وان از کله دوز صز منک هه ۵۵ ۳6۵۳6۳۲ ع۷خانصهم معط -انغوصنص که دوعص ن‌عاکم 6 1] بط نهزه‌طلهند۷ رک نصنطقط رک ۳۵۳۵۵2 .13 ۰ 6۳۰ 2160 صز +عهصه ۶و ۳۵0 عط 1۵۳ معط عخنصهی فععقط ککعصلی ۰.2/10 720 51۵ 14۰ :0۳0 نی :۵۳ 310 060۳650 1۵۳ معط عقنصهی فمکدط-کعمصلی ۰30۶ 70 م1 ,7366 ۷/1 ,737 آمه56 .15 333386363 تعهصه 1۵۳ رمع دمن هدهع خصهی فصه معکهطا-ععمصاغلوصنصه عطا مصتاهد3 مصع2۸116 .16 7 ۷:01 55ع۳عع۸ ۳۵۷1۵۰ هی ه دمن 5ه‌هود 1۵۳ کاصعصاد0 0 مک -ککمصایوصنصه که کا‌عگکه 15۵ .57 جزط ملظ ۳۶ .17 41 3086۴ ۵۶ ماه 7۳56] .۸ 2۵00 با نصقصح7 بظ 00۵6 نام بش۸ حاممط2ع2 5عظ ,36 ۷۵۵۵ نامک :18 5عانطاع معع۳ وعط بزامقه فص صمنعلجهام احاصعص انم ادلی کم کعطامص که اصعصععمصقص معهصه 0۳ کالما وصنصندی 5 وگ 16۶082005 7۰ 0ح دجم ,3 اصق0 3/0065 ,7 5 فص 3/0 حطاهه۸ بک نوم طحوحصط۸ نصنطمط .19 ۶ موز ص50 156 یفقصهی فقعط طانم کاصعقهم ص همنا۳۵00 حعوصه صز کصعصمدع ممتع اد معط + تقنصهم که 8 136۳6396 داد [3/0۶0 .لد 6۲ ,36 53022 مک بعلطه ۷۷ ,۷3 کات ,۸۷ک۸ ۷/00 ,ی نصمتصه.ا ,310 طاوصنک .20 547-8۰ :27 :2006 زاهک 06۷ کعط مزا هگنل نمادعص ماع ۷عل طازس اه هنز وود ۳۵۶۵ 200 ۶ اناد ۵ مدوناقصنصت۳ عهصه مصمزکک 060۳ ۵۳ اصعصا3 6 #مکدط-ععمصانغوصنصه که کحعصعنعاکه 6ط1] یک صعنلونص11 .21 [02ع/ ۵۶ بوز9 ۲70 مونطک بصمناما م1 .35 زهنصتوطاکیل انم اصعنهم صز هلو کوعصاحغلوصنصه هه صمتمصه 655-0 0۶1 ۵4 ص۳26 زود کم معگکه عط] مک «مممفاوماآ مق حعطعک۸ ,2 نطع3/0۵ ,3 نومصصط3/0 ,3 عجع7 .22 [مر25 1162115 هزولد / 11۳۳ طازس عاصعنهم صذ صنعم که وانعدعاصذ مصه ععصقام‌ععه مام‌ععصی +عاععنل 0۵ اصعصادعن عننصهی 8 متام۳ع 02560 -55عص1حغوصنص که معاکه عط1 .5 ععدعط م۸ ملک ,34 10 20ز 13090 ۷۷ 3/00 ,36 00۳ نع ممطد3 2 3 رازآ هنصتآ ۶و هس70 بععدمعنل اعوعط ععصمجی خی کاصعخقهم صز واعنجحصه فص هنعط مصمنککع تمعن ۵۶ ۳۵005 0۳ ۰ متسه هنود صز همع نامه ۵۳ ۳۵0 ککعجی مک ط-کومصایگو دنه ۵1 کا‌عگلط .77 کوج م8 صنوامی 24

مقدمه: در این پژوهش تاثیر آموزش گروهی به شیوه شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش خشم دانشجویان زن رشته روان شناسی دانشگاه آزاد شهرستان بهبهان مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان زن رشته روان شناسی دانشگاه آزاد شهرستان بهبهان در سال 1394 بودند. 30 نفر از این دانشجویان به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمون و شاهد گمارده شدند. ابزار مورد اندازه گیری در این پژوهش پرسش نامه ی خشم اسپیلبرگر است. ابتدا روی هر دو گروه پیش آزمون اجرا گردید. سپس آموزش گروهی به روش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر روی گروه آزمون در ۸ جلسه اعمال گردید و پس از اتمام آن از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. به منظور تحلیل داده ها علاوه بر روش های آمار توصیفی نظیر میانگین و انحراف معیار از روش های آمار استنباطی همانند کوواریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش گروهی به شیوه شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث کاهش معنی دار خشم در دانشجویان زن رشته روان شناسی گروه آزمون در مقایسه با گروه شاهد شد. نتیجه گیری: بنا بر نتایج، به نظر می رسد که آموزش گروهی به شیوه شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی باعث کاهش خشم می گردد.

513771

جایگاه قانونی نظام ریاستی و پارلمانی در حقوق اساسی ایران علمای حقوق عمومی» سنا بر اساس قوای تشکیل دهنده حکومت و شرح وظایف هر قوه به اعتبار رسالتی که در اداره کشور بر عهده دارد و چگونگی تعامل قدرت میان آنها ساختار حقوقی و سیاسی کشورها را عمدتا به نظام‌های اقتدار گرا پارلمانی» ریاستی» نیمه ریاستی و هیأت مدیره‌ای تقسیم کردداند:انقخاب: یکی :از ای ساختازها به هنگام شک دهی وق به ساختار قدرت: اتجام می‌شود از قاعا این ساقتار ذر قانون اساسی تعریف می‌شود حال فیرای.ما پاسخ باه این سوال اساسی اممیت دارد که نظام حقوقی و سیاسی جمهوری اسلامی با کدام.یک از رزیم‌های پیش گفته تطابق دارد؟ فرضیه این تحقیق توصیفی-تحلیلی آن است‌که انظام؛اساسی جمهوری اسلامی.ایران به‌دلیل ابتنا بر مبانی فقه اسلامی و ترسیم اهدافی ویژه برای 4ج چام ای مدل خاص است که لزوما نمی‌تواند به طور کامل منطبق بر یکی از نظام‌های سیاسی- حقوقی رایج باشد. بلکه در بهترین تحلیل, دارای نوعی رابطه عموم و خصوص من وجه است. از این منظر نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که در سبک ساختار حقوقی-سیاسی ایران نوعی نوآوری وجود دارد که به اعتبار شکلی بودن این ساختار» لاجرم از کلیدواژه‌ها: نقکیک قوا. ساختار سیاس ی کشورها نظام پارلمانی؛ نظام ریاستی» نظام نیمه ریاستی. #. استادیار گروه حقوق دانشگاه رازی» کرمانشاه» ایراق (نویسنده مسئول) .23001300 دنله :۳۳۵1 ۱ استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران, تهران» ایران (30ع 1001.2 هزز:انم) ۲ مستشار دادگاه تجدیدنظر استان کرمانشاه» کرمانشاه» ایران (0ع.300 ۵/2 0167 هط ۸ص که ۲3 :انم) لک نسبت ساختار حقوقی جمهوری اسلامی ایران به مدلهای رایج در نظامهای سیاسی و حقوقی جهان یکی از پرسش‌های مطرح در طی ده‌های اخیر بوده است. به مثابه یک طرح مسئله لازم به توضیح اولیه است که مطالعه ساختار سیاسی حکومتها نیز یکی از مباحثی است که در حقوق آساسی, به: آن پرداخته می‌فنود. ساختار سیاسی کشورها فرانگاهی کلان یا میتی بر اختلاط قوا است يا مبتنی بر تفکیک قوا. منظور از قوا هر یک از ارکان اساسی متشکله حکومت است که عبارتند از : قو مقننه» قوه قضائیه و قوه مجریه. در یک قرائت رایج در گذشته نظامهای منوکراسی رواج بیشتری داشته و معمولا ساختار حکومت مبتنی بر اختلاط قوا بود. یعنی در چنین نظام سیاسی مرز مشخصی میان قوای سه‌گانه وجود نداشته است. هرچند نبود این شیوه از تفکیک قوا به معنای نبود عدالت و مشروعیت نبوده است. با این‌حال در دوران معاصر که نظام‌های سیاسی مبتنی بر آرای مردم گسترش بیشتری يیافته است» این ایده پايه اساسی حکومت را تشکیل داده است که باید مرز میان قوای سه‌گانه حکومت مشخص شود و این قوا با در نظر گرفتن اصل تفکیک قوا, به وظایف خویش بپردازند. آنچه در ساختار سیاسی مطرح است موضوع حکومت است و نه دولت. هرچند شاید امروزه به غلط در ادبیات حقوقی ما بعضا دولت و حکومت یکی تعبیر می‌شود. با این حال گاهی دولت در معنای عام مرادف با «حکومت» است و شامل تمام سازمانهای اداری» قضایی و قانون‌گذاری می‌شود و وصف بارز آق حاکمیت و سلطه در روابط داخلی و بین المللی است (کاتوزیان» ۴۱:۱۳۸۶). اعمال قدرت دولت منوط به وجود فرمانبرانی است و به تعبیر دیگر تحقق دو طبقه «حاکمان» و «فرمانبران» لازمه تشکیل حکومت است. ,اناع0). (635 1972,0 بنابراین» مهم‌ترین خصيصه حکومت «قدرت» است که این قدرت از مسیر اعمال اقتدار دولت نمود پیدا می‌کند. البته چنین قدرتی که در حقوق عمومی از آن سخن به میان می‌آید. مبتنی بر این مفروض است که این قدرت مشروع است که نماینده عقل عمومی تلقی می‌شود. فرض دوم آن است که ساختار سیاسی بر نوعی قرارداد اجتماعی استوار می‌شود و مشروعیت پیدا میک قراردادی که حسب طبیعت آن باید خشنودی دو طرف آن یعنی شهروندان و حاکمان را به بدون این مفروضات حقوقی» ساختار سیاسی» مشروعیت (قانونیت) و مقبولیت (رضایت) ندارد. لذا همواره ارتباط وثیقی میان «حقوق» و «سیاست» وجود دارد. در واقع سیاست زمین بازی است که حقوق قوانین آن‌را تدوین می‌کند و از سوپی بالطبع نظارت و داوری هم با خود حقوق است و از سوی دیگر البته اجرا و اعمال اين قوانین با دولتی است که نماد همان سیاست است. در نتیجه حقوق با وضع مقررات و قواعد لازم» حد و مرز نهادهای سیاسی را مشخص می‌کند و اگر در پس هر نهاد سیاسی» توجیه و منطق حقوقی لازم نهفته باشد ثبات و مداومت آن بیشتر می‌شود. لذا موازین و شیوه‌های حقوق اساسی است که نهادها را در مجموعه‌ای گسترده به نام «رژیم سیاسی» چارچوب بندی می‌کند. رژیم سیاسی عبارت است از : قالب بندی‌های حقوقی نهادهای سیاسی در قلمرو یک کشور و در زمان معین بدون شک همه کشورها از رژیم سیاسی یکسانی برخوردار نیستند. از گذشته‌های دور شاید عصر ایران باستان و یونان باستان» اندیشمندان برای اداره درست کشور نظریه‌های گوناگونی ارائه کرده‌اند. از نظر تاریخی, قدمت رژیمهای مطلقه که مبتنی بر قدرت شخص واحد بوده و به صورت موروثی به نسلهای بعد او انتقال می‌يافته» بیشتر از سایر رژیمهاست. هرچند باید توجه داشت که وجود رژیم مطلقه يا تک شخصی مئثلا پادشاهی لزوما به معنای خودکامگی و استبداد نیست و ارسطو به نیکی این تفکیک را با توجه به اشکال حکومت در کتاب سیاست خویش توضیح داده است که مناط البته منافع عمومی است و بس. شکل و ساختار رژیمهای سنتی بسیط بوده است. اما امروزه ساختار و شکل رژیمهای سیاسی» تغییرات اساسی پیدا کرده است. این تغییرات غموما در اثر زشد آگاهی‌های عمومی و انقلاب‌های آزادیخواهان» در برابر حکومت‌های خودکامه به وجود آمده است. در ساختار عموم رژیمهای سیاسی قوای سه گانه» که هر یک متولی وظیفه خاصی است وجود دارد. اين قوا عبارتند از: قوو مقننه, قوه مجریه و قوه قضاییه. علمای حقوق و سیاست بر اساس میزان و نوع رابطه‌ای که این قوا با هم دارند» رژیمهای سیاسی را به انواعی تقسیم نموده‌اند. این رژیمها عبارت است از: الف- رژیم اقتدارگرا (اختلاط قوا). ب- رژیم ریاستی (تفکیک قوا). ج- رژیم پارلمانی (همکاری قوا).د- با توجه به نوع تحقیق تحلیلی در این مقاله روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر تحلیل محتوا با چارچوب کتابخانه‌ای است. از این‌رو ابتدا به بررسی ساختار سیاسی کشورها می‌پردازيم و پس از آن با بررسی ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی تحلیل و تطبیق می‌شود و نهایتا به پاسخ این سوال می‌پردازیم که اين نظام با کدام یک از ساختارهای سیاسی رایج همسویی بیشتری دارد؟ ری فرضیه ما در این تحقیق ترکیبی توصیفی-تحلیلی این است که نظام اساسی جمهوری اسلامی ایران به دلیل ابتنا آن بر مبانی فقه اسلامی و ترسیم اهدافی خاص برای پیشبرد اهداف جامعه اسلامی یک مدل خاص است که لزوما نمی‌تواند به طور کامل منطبق بر یکی از نظام‌های سیاسی- حقوقی رایج باشد. بلکه در بهترین تحلیل دارای نوعی رابطه عموم و خصوص من وجه است. با در نظر گرفتن این موضوع که شکل دولت با شکل حکومت فرق دارد و شکل دولت در نهایت معطوف به ساختار قوه مجریه و هیات وزیران و به عبارتی مدل اجرایی قوانین کشور است که در راس آن می‌تواند رئیس جمهور پا نخست وزیر باشد که هر یک از آن دو هم به نمایندگی و انتخاب مستقیم مردم يا با واسطه مجلس نمایندگان مردم باشند و نیز با مفروض دانستن اینکه نهاد حکومت مقوله عام‌تر و گسترده‌تر از موضوع دولت است در این خصوص تصویر زیر قابل تصویر ۱. از کشور تا دولت از کل به جز حال در مباحث آتی مسئله ساختار سیاسی - حقوقی با توجه به شکل حکومت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در هر مدل با موضوع ساختار جمهوری اسلامیایران مقایسه می‌شود. مفهوم شناسی واژگان ناظر به تبیین حقوقی نظامهای سیاسی بسیار مهم است. گاهی برداشتی غلط از یک مفهوم منجر به کژی در فهم متن حقوقی می‌شود. از این‌رو لازم است تصریح شود که همآن‌گونه که حکومت عام‌تر از دولت است رژیم نیز بسی فراتر از حکومت است. از این‌رو یک رزیم سیاسی حاکم دربرگیرنده مجموعه‌ای از خرده رژیم‌های فرهنگی» اقتصادی,» دینی, تصویر ۲. رژیم سیاسی حاکم دربرگیرنده مجموعه‌ای از خرده رژیم‌ها رژیمهای سیاسی بر حسب میزان مشارکت مردم در اداره امور کشور به انواعی تقسیم می‌شوند. نوع نخست آن رژیمهایی هستند که در آن» قدرت در اختیار شخص واحدی است. نوع دوم نظامهای هستند که در آن» قدرت در اختیار گروه معدودی است و نوع سوم نظامهایی هستند که در آن» قدرت در اختیار همه مردم است. اما اینکه قدرت در اختیار همه باشد به معنای توان اعمال قدرت از سوی همه است و نه لزوما حضور همه در قدرت. از این‌رو است که حکمای قدیم اصرار داشتند به نوعی مدل دمکراسی را در مقابل جمهوّژی»آشکلی از حکومت بدانند که در آن اکثریتی در راس قدرت است که به اقلیت اجحاف می‌کند این مدل حکمرانی هم البته نامشروع است (افلاطون» ۱۳۸۳: ۶۴۸ع). رژیمهای اقتدار گرا از نوع نخست است. مونوکراسی (8/0100۲267) یا یکتا سالاری نوعی خاص از حکومت است کهدر" آن شخصی آواحد*ذر رأس قدرت قرار داشته و به صورت سلسله مراتبی مقامات مادون خود را تعیین می‌کند. رژیمهای مونوکراسی در فرم کلاسیک آن ممکن است به صورت پادشاهی مطلق يا خودکامگی و يا دیکتاتوری باشد. در همه اقسام مونوکراسی نوعی اختلاط قوا دیده می‌شود (قاضی» ۱۳۷۳: ۴٩ به بعد). ناریسم و فاشیسم دو نمونه از حکومت‌های اقتدار گرا قلمداد می‌شوند. البته اين دو نوع حکومت مبنای یکسانی ندارند و از لحاظ مفهوم ملت و دولت نقش رهبری حکومت و اتکیه بر اصالت و برتری نژادی از یکدیگر متمایز می‌شوند (566 2 .1970 ,۳6۲10). از لحاظ نظری در حال حاضر بحث و بررسی پیرامون رژیمهای اقتدارگرا يا اختلاط قوا اهمیت چندانی ندارد. اين نوع رژیم» در افکار عمومی کنونی» جایگاهی 9 ندارد. البته نباید نادیده گرفت که ممکن است بعضی از کشورها هم‌چنان در عمل همسو با چنین در رژیم اقتدارگرا دستگاهی که اعمال هر سه قوه (مقننه» مجریه و قضائیه) را بر عهده دارده یکی است. در این رژیم سیاسی» دارنده قدرت می‌تواند» هم واضع قانون باشد هم مجری قانون و هم دادرس. بیشتر رژیمهای اروپایی پیش از انقلاب‌های قرن هیجدهم» پادشاهی‌های مطلقه آسیا و آفریقا و نیز حکومت‌های دیگر در گذشته» به گونه‌ای در قالب اختلاط قوا شکل گرفته بودند. امروزه مشروعیت و بالطبع مقبولیت این نوع حکومت‌ها محل تردید است و افکار عمومی جوامع؛ پذیرای چنین رژیم سیاسی نیست. نباید نادیده گرفت که در بعضی از کشورها تدوین کنندگان قانون اساسی با ظرافتها و البته با لطایف‌الحیل در پس ظاهر فريبنده ساختار سیاسی تفکیک قوا, عملا رژیم اختلاط قوا را ایجاد کرده‌اند. مجلس نمایندگان در ایتالیای فاشیست يا مجلس تقنینی آلمان عهد هیتلر در برابر قوو محریه فاقد استقلال عمل بوده‌اند. در کشورهای جهان سوم قوو قضائیه, قاعدتا ابزاری در دست فرمانروایان اجرایی است (فلاطون, ۱۳۸۳ ۳۳۳ و ۳۳۴). لازم به ذکر است که گاهی ممکن است اختلاط قوا به سود قوه مجریه و يا به سود قوه مقننه باشد. در صورتی که اختلاط قوا به سود قوه مجریه باشد» این قوه با تکنیک پنهان کاری» گونه‌ای دیکتاتوری به وجود می‌آورد. یعنی در عمل آرایش قوا به صورتی است که قوه مجریه بر سایر قوا مسلط می‌شود. اما اگر اختلاط توا دوه مقننه کلب در شرایط و وقعیت: خاضی قوه مجریه را تحت سیطره خود مماعشاگ زمر سمل است: ظواهر تفکیک قوا حفظ شده باشد؛ اما عملا فقو مجریهجه جای اون در ههام یکه توت واقعی عمل کند به مثابه مجری و فرمانبر قوو مقننه در می‌آید. شاید بحث از اهمسویی حکومت مطلقه با حکومت توتالیتر و استبدادی به مدلهای حکومت غربی بیشتر معطوف باشد تا شرقی که در سایه این موضوع بحث گذر از حکومتهای با مشروعیت الهی به سمت مردمی هم خواسته یا ناخواسته مطرح بوده است. چراکه با مطلقه شدن حکومت در فرانسه در قرن هفدهم پادشاهی فراموش نکرد که از یک طرف پادشاه به وظیفه‌ای عمل می‌کند که«منبع رل قوانین الهی است در نتیجه او جانشین خداست و امانت دار است و از طرف دیگر اعمال قدرت حکومتی به‌وسیله قوانینی وضعی هم تنظیم می‌شود. این همان چیزی است که نظریه پرداز حاکمیت و مطلقه‌گرایی یعنی جان بدن در اثر خود به نام «شش کتاب در ایا جمهوری» (۱)۱۵۷۶ در حمایت از قانون الهی ری را سخت (0) ستوده است. شاید از این جهت است که در جمهوری اسلامی ایران آنجا که تاکید بر ولایت مطلقه فقیه می‌شود بسیاری از مستشرقین آن‌را همسو با رژیمهای توتالیتر می‌دانند در حالی‌که باید در نظر داشت که صرف وجود اختیارات وسیع در دست یک نفر موجب و موجد استبداد نمی‌شود و به صرف یک نفره بودن راس قدرت» نمی‌توان حکومتی را نامشروع دانست. همآن گونه که امروزه دیگر در بحث رژیمهای سیاسی حکومت پادشاهی يا حتی اریستوکراسی لزوما نامشروع یا حتی نامقبول نیست. البته چنان که رایج است قدرت مطلق می‌تواند منجر به فساد شود که در هر رژیمی باید نهادهای نظارتی بیرونی و درونی از عهده چنین معضلی برآیند. امام خمینی ره در ضمن کتاب ولایت فقیه خود و نیز در سخنرانی‌ها بسیار به این نکته عنایت داشته‌اند و از همین رو می‌فرماید: «ما می‌خواهيم که فقیه باشد که جلوی دیکتاتورها را بگیرد, نگذارد نخست وزیر دیکتاتوری کند نگذارد رئیس مثلا لشگر دیکتاتوری بکند. ... نه اینکه بخواهیم دیکتاتوری درست کنیم.» (خمینی» ۱۳۷۰: ۳۸ با این وصف نمی‌توان انطباق وضع موجود نظام سیاسی جمهوری اسلامی را که در آن نهادهای اساسی چون مجلس و انتخابات وجود دارد همسو با حکومتهای مطلقه دینی و سیاسی عصر کلاسیک قلمداد کرد. در این .با ان است که موضوع ولایت مطلقه فقیه به مدل حکومتی و فیلسوف شاهی افلاطون بسیار نزدیک.می‌شود و در واقع فقیه همان فیلسوف شاهی است که اطلاق در حکمرانی منبعث از دانش و درایت اوست و مردم باید با از این رو در جمع‌بندی باید افزود که صرف تک نفره بودن يا چند نفره بودن دلیل بهتر یا بدتر بوذن یک نظام سیاسی نیست به دیگر س رولیت ویر تأثیر را در کیفیت حکومت حاکم دارد آنچه منجر به تبدیل شدن یک حکومت مقتدر به مستبد می‌شود قلت و کثرت حاکمان نیست بلکه نبود مکانیسم‌های نظارتی مقتدر است. از آنجا که عمدتا حکام مستبد حکامی مقتدر و مطلقه هم بوده‌اند اغلب حکومتهای اقتدار گرا به حکومتهای استبدادگرا ملقب شده‌اند اما این ذاتی در این اثر بدن حاکمیت را به معنی قدرت مطلق و جدایی ناپذیر دولت تعبیر کرد که به غیر از ذات خداوند و اراده آن هیچ یک نظام مقتدر یا پادشاهی یا یک نفره نیست. حکومتهای مقتدر حتی یک نفره می‌توانند حکومتهای عادلانه‌ای باشند چنان‌که سلاطین عادل در متون کلاسیک از جمله تورات عمدتا از رژیمهای سلطنتی می‌توانند در بخشی به وسیله پارلمان منتخب مردم کنترل و در نتیجه مشروطه شوند و نیز می‌توانند از طریق پارلمان» اساسا به صورت کامل در اختیار مردم قرار داشته باشند که اغلب در این صورت رژیم سلطنتی به صورت نمادین حضور دارد و عملا دارای اقتدار سیاسی ناف نیست. اما سابقه رژیمهای سلطنتی و شاهی نوعی اقتدار تام بوده است. از این‌رو با افراط و استبداد رژیمهای شاهی و اقتدارگرا میل به نقش انتخابی مردم و مشارکت فعال آنان بیشتر شد. شاید بتوان مدعی شد که اولین نظام پارلمانی به تاریخ ایران باستان و اسلام باز می‌گردد. در زمان اشکانیان مجلسی مشابه مجالس سنای امروزی با عنوان ممهستان (3/6815102065)» وجود داشت (پیرنیا ۱۳۶۹ ۲۳۳۴). در عصر نبوی در مدینه الرسول» مسجد به مثابه پارلمان محل تصمیم و ابلاغ قوانین شریعت بود و به نوعی ستاد اسلام بود. (نک. خمینی» ۱۳۷۰: ۹۶). این تصمیم‌گیری شورایی هرچند به مفهوم نظام پارلمانی نزدیک است و اساسا یکی از ارکان آن به شمار می‌رود اما لزوما مفهوم رژیم پارلمانی را ندارد چرا که چنین سبک مدیریتی در یونان باستان و به نوعی در دولت شهرهای آن نیز وجود داشته است. اما بیشتر» به صورت نهادینه و مدرن» نقطه آغاز و پیدایش رژیمهای پارلمانی. (6۲۵1۲6ع۳871 6810(6) را باید در ظهور تدریجی پارلمان در انگلستان جستجو کرد. پس از صدور منشور کبیز آزادیها (2۵7۵ ۸12802) و پیدایش آزادیهای مدنی و سیاسی برای شهروندان» در نهایت به سال ۱۶۲۸ پارلمان شکل گرفت. این پایه‌گذاری در آغاز قرن نوزدهم از سوی فرانشه اقتباس و سپس به تدریج در دیگر کشورها رواج پیدا کرد رژیمهای پارلمانی از تفکیک قوای انعطاف‌پذیر ناشی می‌شوند. وظایف نهادهای حکومتی از هم متمایزاند و هر یک از این وظایف به نهاد خاصی سپرده شده است. با این حال» ارگانها و نهادهای متولی وظایف مربوطه دارای تخصص ویژه‌ای نیستند. بلکه در مواردی ممکن است وظایف آنها با هم تلاقی داشته باشد. به علاوه, هر یک از قوا به اندازه کافی ابزارهای لازم برای دخالت در وظایف سایر قوا را در اختیار دارد (قاضی ۱۳۸۳: ۳۳۷). برای اینکه نظامی پارلمانی قلمداد شود. لازم است شرایطی وجود داشته باشد. از جمله اینکه اولا- بین قوای سه‌گانه به ویژه بین قوه مقننه و مجریه باید همکاری وجود داشته باشد. ثانیا - قوه مجریه باید از دو بخش متمایز از هم تشکیل شده باشد. این دو بخش شامل رئیس مملکت و کابینه وزرا است. هیأت وزیران باید حتما در برابر پارلمان مسوّلیت سیاسی داشته باشد» یعنی پاسخگوی مداوم اعمال خود در برابر پرسش و استیضاح‌های مجالس مقننه باشد (همان). بنابراین عامل اصلی تحقق رژیم پارلمانی» مسوّلیت سیاسی وزرا در برابر پارلمان است. لذا از این حیث با رژیم ریاستی تفاوت اساسی دارد. زیرا در رژیم ریاستی» رئیس جمهوری» هم رئیس مملکت و هم رئیس کابينه وزرا است و در برابر مجالس مقننه مسئولیتی ندارد. به علاوه» در رژیمهای پارلمانی» رئیس مملکت (پادشاه یا رئیس جمهور) که عنصری غیر مسئول است و شورای وزیران که مسوّلیت سیاسی دارد امور قوه مجریه را با هم تقسیم کرده‌اند. کابینهه وزیران باید اعتماد مجلس را داشته باشد تا بتواند به کار خود ادامه دهد؛ هر چند که مبعوث يا معرفی شده از سوی رئیس مملکت باشد. از.دو راه ممکن است» بتوان میزان اعتماد پارلمان را نسبت به وزیران سنجید: یا نخست وزیر بزای اطمینان از پشتیبانی پارلمان» در موقع مناسب» درخواست رای اعتماد می‌کند» يا اینکه اعضای پارلمان» بعد از استیضاح از یک وزیر یا هیأت وزرا از مجلس می‌خواهند که نسبت به ابقا یا سقوط هیأت دولت» مسئله را به ری بگذارد. از سوی دیگر برای آنکه اثرگذاری مقننه بر مجریه یک جانبه نباشد و امکان سقوط وزیران» کم‌کم پارلمان را به سوی گونه‌ای استبداد ری نکشاند و" آرای عدم اعتماد متوالیا موجب بی‌ثباتی وزیران نگردد به قوه مجریه, حق دادهشده است که بر اساس مقررات مربوط پارلمان را منحل سازد. وجود حق انحلال قوه مققنه برای قوه مجریه» آثار مهمی در پی دارد. از جمله این آثار این است که اولا- باعث تعدیل رفتارهای قوه مقننه در قبال قوه مجریه می‌شود. زیرا وجود حق انحلال تهدیدی جدی در برابر رفتارهای غیرمتعارف قوه مققنه است. ثانیا- معلوم می‌کند که اعتماد به وزیران تنها از طریق ابراز آن از سوی نمایندگان مجلس قانون‌گذاری نیست بلکه مردم نیز حق دارند نسبت به حکومت ابراز اعتماد کنند. در هر حال در رژیمهای پارلمانی نیز کوشش بر این بوده است که بین قوا به نحوی تعادل قوا به وجود آید. رژیمهای پارلمانی» عملا ممکن است. هم در ساختار حکومت‌هایی که به صورت سلطنتی اداره می‌شوند تشکیل یابد و هم در ساختار حکومتهایی که به صورت جمهوری هستند. ذیلا؛ به بررسی هر یک از دو نوع ساختار حکومتی رژیمهای سلطنتی که امروزه در کشورهایی چون هلند سوئد بلژیک» انگلستان» نروژ دانمارک و کشورهای اسکاندیناوی نیز وجود دارد با نظام سلطنتی به مفهوم سنتی آن یعنی نظام دیکتاتوری یا شاه سالاری متفاوت است. (1972 ,۶۵2 21 11200) بررسی تاریخ تحولات سیاسی در کشورهای سلطنتی نشان دهنده گرایش تدریجی از شاه سالاری به پارلمان سالاری در این کشورهاست که به موازات تحولات جاری در تاریخ سیاسی. کشورهایی چون لهستان و فرانسه انجام گرفته و البته به نتایج متفاوتی منجر شده است. الگوی رژیمهای سلطنتی در"جهان غرب نظام سلطنتی انگلستان است که به لحاظ حدود اختیارات شاه یا ملکه تحولات بسیاری را در تاریخ سیاسی این با آغاز سلطنت ویلیام اول در سال ۱۰۶۴ میلادی» حکومت مرکزی در این کشور به وجود آمد و بنا بر دو عامل اصلی, یعنی نفوذ کلیسا و جنگهایی: که بین کشورهای اروپا در می‌گرفت» همواره نظام سلطنتی به عنوان عامل وحدت» ثبات و قدرت سیاسی شناخته می‌شد. در اوایل قرن هفدهم رژیم جمهوری در انگلستان برقرار شد و البته تحولات سال ۱۶۸۸ موجب خلع جیمز دوم و روی کار آمدن ویلیام شد. رفته رفته از قدرت شاه کاسته شد وقدرت بین شاه و پارلمان تقسیم شد. البته کفه قدرت بیشتر به سود پارلمان متمایل بود. از اوایل قرن ۱۸ به بعد همواره قدرت پادشاهان و ملکه‌ها در نبرد با پارلمان رو به کاهش گذارده و امروزه جز تشریفات» چیزی از آن به جای نمانده است. لکن آمیختگی حاکمیت واقعی پارلمان با حاکمیت تشریفاتی سلطنت به حدی است که شمایی از محتوای نو در قالبی کهنه را نشان می‌دهد (عمید زنجانی؛ ۱۳۸۴: ۱۱۰). ملکه از یک سو با پارلمان قوه مقننه را تشکیل می‌دهد و از سوی دیگر با نخست وزیر دولت را شکل می‌دهد. ملکه با قضات دادگستری که خود بخشی از مجلس لردها (پارلمان) می‌باشد. قوه قضائیه انگلستان را تشکیل می‌دهند. بنابراین» می‌توان گفت» ملکه به صورت تشریفاتی در شکل‌گیری هر سه قوه نقش دارد. علی رغم آن قدرت واقعی به توسط پارلمان اعمال می‌شود. در این نظام حکومتی پارلمان تحت هیچ نوع نظارتی قرار ندارد و مافوق قانون است. به عبارتی قدرت مطلق در اختیار این مرجع قرار دارد. رژیم سیاسی انگلستان نوعی اتحادیه نیز محسوب می‌شود. مصوبات شورای قانون‌گذاری این کشور در ایرلند شمالی» اسکاتلند و ولز اجرا می‌شود. (همان» ۱۱۰ و ۱۱۱) از جمله ویژگی‌های نظام پارلمانی انگلستان نحوه شکل‌گیری قوه مجریه از طریق احزاب در پارلمان است. به این صورت که رهبر حزب اکثریت که در انتخابات عمومی پارلمان به کرسی‌های بیشتر دست یافته است به عنوان نخست وزیر از پشتوانه مردمی برخوردار می‌شود. اقتدار پارلمان در کشور انگلستان تا به‌حدی است که بعضی از نویسندگان در این خصوص گفته‌اند: «وجه تمایز میان پارلمان انگلیس با تشکیلات مشابه آن در قاره اروپا دزادرجه اول» اقتدار واقعی پارلمان انگلیس بود. زیرا پارلمان انگلیس بر کشورز حکومت می کرد» (فرهودی» ۱۳۸۴: ۵۵). از تولد مشروطه در ایران تا تولد جمهوری اسلامی» ایران در یک نوع سلطنتی مشروطه به سر برده است.! در ایران در عصر مشروطه به نوعی ایران وارد فضای سلطنتی مشروطه شد که گاهی ۱. نک متمم قانون اساسی مشروطه مورخ ۲۹ شعبان ۱۳۲۵ ه. ق:: اصل سی.و پنجم: سلطنت ودیعه ایست که به موهبت اصل سی و ششم: سلطنت مشروطه ایران از طرف ملت به‌وسیله مجلس موّسسان به شخص اعلیحضرت شاهنشاه رضاشاه پهلوی تفویض شده و در اعقاب ذکور ایشان نسلا بعد نسل برقرار خواهد بود. می‌توان آن‌را به دلیل نفوذ و اختیارات خاص پارلمان» نظام سلطنتی پارلمانی خواند. چرا که از آنجا که با ورود گفتمان مشروطیت به ایران متأثر از تعامل ایرانیان با غرب به مرور اندیشه‌ی سلطنت مطلقه رنگ می‌بازد. حاکمیت اراده‌ی مردم به جای حاکمیت اراده‌ی شاه و مشروعیت مردمی حکومت به جای مشروعیت ظل‌اللهی از این زمان وارد فضای حقوقی کشور می‌شود. از این هام لوق میاسی با مقروغیت حکوست ازتباط بگاتی بیدا می‌کند. فر واگ با تخول حقوق سیاسی در اين زمان مفهوم شهروندی در ایران با حقوقی چون حق رأّی و گزینش حاکمان و آزادی‌های سیاسی معنا می‌یابد. چنان که دیدیم برطبق قانون اساسی مشروطه قوای مملکت ناشی از ملت تعریف می‌شود و از سلطنت با عنوان ودیعه‌ای که به موهبت الهی از طرف ملت به شخص پادشاه تفویض می‌شود یاد می‌گردد. همچنین مجلس شورای ملی نماینده‌ی قاطبه‌ی اهالی مملکت معرفی می‌شود. جمع این اصول, نوع حکومت در ایران را سلطنت مشروطه می‌نماید. در واقع قانون اساسی مشروطه با اساس قرار دادن حاکمیت مردمی همراه با به رسمیت شناختن سلطنت اقدام به ایجاد سلطنت مشروطه می‌نماید و رابطه‌ی حکومت با ملت تحت لوای حکومت قانون مندرج در قانون اساسی درمی‌آید. مجلس شورای ملی به عنوان مظهر اراده مردم» نهاد کنترل‌گر حکومت می‌شود و تکالیف عمده‌ی دولت در هر یک از بخش‌های حکومتی مشخص و موارد نظارتی مجلس"بر؛امور دولت احصا می‌گردد. با مشروطه منبع حاکمیت نیل به مردمی شدن می‌نماید و قانون اساسی یگانه میثاق بین.ملت و حکومت به عنوان تنظیم بخش رابطه‌ی مردم با حکومت می گردد. بر همین اساس» طبق اصل بیست و ششم متمم قانون اساسی مشروطه قوای مملکت ناشی از ملت تعریف می‌شود و طریقه‌ی اجرایی این اصل بر مبنای انتخابات نمایندگان مجلس شورای ملی چیده می‌شود..در واقع قانون اساسی مشروطه براساس این اصل پایه‌ی حاکمیت را در ایران از اتکای به شاه خارج نموده و به ملت اعطا می‌کند و شناخته شده ترین رژیم سیاسی در اروپا رژیم جمهوری پارلمانی است که پس از انقلاب کبیر فرانسه و تبدیل رژیم سلطنتی به جمهوری در این کشور به عنوان مدل سیاسی ایدئال و دمکراتیک. مورد توجه قرار گرفت. هر چند جمهوری فرانسه در فرایند سیاسی جمهوری پنجم» به رژیم ریاستی متمایل بود» لکن تجربه جدید پارلمانتاریسم انگلستان با جمهوری دمکراتیک در فرانسه انجام گرفت. در جمهوری پارلمانی» قوه مجریه هم عرض قوه مقننه و به طور مستقیم یا غیر مستقیم» توسط مردم برگزیده می‌شود و بستر مناسبی برای تفکیک معقول قوا محسوب می‌گردد. محور اصلی در نظام پارلمانی» اصل تفکیک قوا است که شیوه‌های منطقی» وفاداری نظام سیاسی به دموکراسی را تضمین می‌کند (عمید زنجانی» ۱۳۸۴: ۱۱۴). لازم به ذکر است در نظام پارلمانی» وظایف و اختیارات ریاست کشور و ریاست اجرایی دولت» در نهادهای منفک از هم از همدیگر متمایز شده است. رئیس کشور که ممکن است پادشاه و یا رئیس جمهور منتخب پارلمان باشد در مقام حفظ دولت علی الاصول» کار اجرایی ندارد و فقط مبادرت به انتخاب رئیس دولت (نخست وزیر) که مورد تأیید اکثریت پارلمان است» می‌نماید. مسئولیت اعمال و اجرای سیاستها و امور کشور از آن پس بر عهده نخست وزیر و وزیران است. در این نظامها مسئولیت سیاسی دولت» به عنوان یکی از اصول بنیادین دموکراسی» قابل اغماض نیست. از وابستگی و رسمیت یافتن دولت با تأیید پارلمان»؛ همکاری میان آن دو نها لازم می‌آید. به عبارت دیگر با آتکه ابتکار عمل تهيه لوایح از آن دولت است از آغاز پیشنهاد تا تصویب قوانین» با پارلمان همکاری می‌کند. وسعت این همکاری تا جایی است که می‌توان تفکیک قوا.در نظام پارلمانی را غیر واقعی دانست (هاشمی, ۱۳۹۰: ۲۴۷ مشارکت احزاب و. گروههای سیاسی» یکی از اصول مهم دموکراسی است. در نظامهای پارلمانی» مشروعیت دولتوابسته بهرأی اکثریت پارلمان است. لذا حضور احزاب در پارلمان بسیار نقش آفرین است. عملا نظامهای پارلمانی همکن است با ساختار سیاسی بعضی از کشورها نظیر ایتالیا از نظام چند حزبی برخوردارند. نظام چند حزبی نمایانگر مشارکت بیشتر مردم و جریانهای سیاسی در شکل‌گیری نظام است. این امر می‌بایستی در زمر محاسن چنین نظامی قلمداد نمود. اما نباید نادیده گرفت که در عمل» از نظر ساختاری آسیب‌پذیر است. در چنین نظامهایی» به لحاظ اینکه» کسب اکثریت نسبق*+آرا ناممکن است لذا احزابی که در صدر قرار دارنده برای کسب قدرت ناچار از افتلاف با هم هستند و این در حالی است که آنان از حیث نگرشهای سیاسی» اقتصادی و فرهنگی با هم اختلاف عقیده دارند. (121 ,1971 ,1.6016۲) معایب ری نظامهای چند حزبی در نظامهای دو حزبی وجود ندارد. در نظام دو حزبی ضمن آن که نباید از محصور بودن سلایق متنوع مردم در دو ساختار حزبی محدود به عنوان یک عیب» غافل شد؛ اما در عمل این حسن را دارد که حزب واحد با برخورداری از اندیشه‌های شفاف با کسب اکثریت مطلق آرا دولت را تشکیل می‌دهد و ناچار از انتلاف با حزب دیگری نیست. البته ساختار عملی نظام دو حزبی از نظر قانونی مانع از فعالیت احزاب دیگر و یا شکل‌گیری حزب‌های نوپا نیست. بلکه آنچه معیار تفکیک نظامهای دو حزبی و چند حزبی قرار گرفته است» واقعیت عینی و تحقق یافته‌ای است که در عمل مشهود است. به عنوان مثال در کنار دو حزب قدرتمندی که در کشور انگلستان (محافظه کار و کارگر) به طور سنتی قدرت را به نوبت در اختیار می‌گیرنده احزاب کوچک‌تر دیگری نیز هستند که تعداد اندکی نماینده به پارلمان می‌فرستند. (154 ,2009 ,6ات7) در جمهوری اسلامی ایران پارلمان یک ابزار برای اهداف انقلاب محسوب می‌شود. با این وجود مجلس به تعبیر بنیان‌گذار انقلاب حضرت ایت له خمینی» در راس آمور است. (خمینی»ج ۰۸ ص ۲۳ امام خمینی در قبل از انقلاب اسلامی در ضمن کتاب ولایت فقیه یا حکومت اسلامی خود. حکومت اسلامی را هم یک حکومت مشروطه می‌دانستند.و مجلس را در واقع یک مجلس برنامه‌ریزی تلقی می‌کردند! در بعد انقلاب از قانون‌گذاری سخن گفتند : «...دنبال این باشید که یک مجلس قوی قانون‌گذاری داشته باشیم تا بتوانند مملکت را به راه راست ببرند.» (امام خمینی,۵۳۸/۳). اما این تمام مسئله در باب اهمیت مجلس در ایران نیست. بلکه در گفتاری صریح از مقام معظم رهبری نوعی چرخش نظام به سوی تغییر نظام از شکل رایج ریاستی به پارلمانی» ممکن تلقی شده است. در ۲۴ مهرماه سال ۱۳۹۰ رهبر انقلاب در کرمانشاه به صراحت از نوعی احتمال تغییر سخن گفتند: (مروز نظام ما نظام ریاستی است؟ یعتی مردم با ری مستقیم خودشان 3 از انظر امام خمنینی ره خکومت: اسلامی نوگا تخاصار خکومت مسروطالت: یعنی مضروظ بهاقوانین اسلا بدین جهت از نظر امام خمینی, وظیفه قوه مقننه و مجلس قانون‌گذاری در واقع برنامه‌ریزی برای وزارتخانه‌های مختلف و تشکیلات حکومت در محدوده احکام اسلامی است. نه قانون‌گذاری مصطلح در سایر حکومتها . رئیس جمهور را انتخاب می‌کنند؛ تا الان هم شیوه‌ی بسیار خوب و تجربه‌شده‌ای است. اگر یک 09 روزی د رآینده‌های دور یا نزردیک - که احتملا د رآینده‌های نزدیک» چنین چیزی پیش نمی‌آید -احساس بشود که به جای نظام ریاستی مثلا نظام پارلمانی مطلوب است - مثل اینکه در پعضی از کشورهای دنیا معمول است - هیچ اشکالی ندارد؛ نظام جمهوری اسلامی می‌تواند این خط هندسی را به این خط دیگر هندسی تبدیل کند تفاوتی نمی‌کند؟. و از این قبیل. شاید برخی افات موجود دلیل بر طرح این ایده بوده است. با این حال پارلمان ایران هم باید تحول یابد. چون در نظام پارلمانی در وضعیت اخیر ایران باید به نوعی اصلاح رویه‌های جاری پرداخت تا بتوان این مدل را به مثابه مدل مطلوب قلمداد کرد شاید یکی از جدی‌ترین موضوعات» تحدید ثروت و قدرت نمایندگان مجلس است تحدید ثروت به این معنا که از شغل قلمداد شدن نمایندگی جلوگیری کرد و به نوعی دوره زمانی محدود نیز در نظر گرفت. برای کنترل ورودی‌های ثروت نیز باید نوعی معرفی اموال مبتنی بر رویه‌های نظارتی صورت گیرد. این موضوع در مباحث دیگر با در نظر گرفتن ویژگیهای نظام ریاستی» برخی از حقوق‌دانان فضای فرهنگی ایران را اساسا مستعد نظام ریاستی می‌دانند و برخی نیز نظام ریاستی را به‌ظور سنتی مناسب‌تر می‌دانند. (هاشمی و کاتوزیان» ۱۳۹۱: ۲۵) البته قرنها حکومت سلطنتی هم می‌تواند یکی دیگر از موییدات فرهنگی و تاریخی اقبال بیشتر ایرانی به مدل ریاستی باشد. اما بار دیگر باید تاکید کرد که بسته به اینکه 8 رئیس حکومت را رئیس کشور بدانیم یا رئیس دولت تعریف ما از مدل ریاستی به ویژه در |« خصوص ایران تغییر خواهد کرد. به طور متعارف رژیم ریاستی (8106(61ع7م عزعع) ی برخواسته از آندیشنه آیجاد اي یاس مافاچلرری ار کز خی |جرانی#(نیک و کشورهایی با بافت نا جمعیتی آسیب‌پذیر و یا ائتلاف جغرافیایی ناپایدار و نیز کشورهایی که به هر دلیل زمینه‌های بی‌ثباتی دارند, معمولا به این نوع رژیم روی می‌آورند که شکل شفاف آن را می‌توان در جمهوری ریاستی آمریکا مشاهده کرد (عمید زنجانی» ۱۳۸۴: ۱۲۰ در این ساختار سیاسی ریاست قوه مجریه (رئیس جمهور) منتخب مستقیم یا غیر مستقیم مردم است. ريشه تاریخی این نوع ساختار سیاسی ای را باید به قرن هیجدهم و به دوران استقلال آمریکا معطوف نمود. کلنی‌های استقلال طلب با گذر از مبارزات اوليه علیه استعمار انگلیس» در کنگره ۱۸ ژوئن ۱۷۷۸ فیلادلفیا با تشکیل اتفاق ایالات (0:۳:1۵15 0۳۶0046۲20۶9)) اعلام استقلال نمودند. این استقلال خواهی منجر به تصویب قانون اساسی در سال ۱۷۸۷ توسط ۱۳ ایالت شد. با پیوستن تدریجی دیگر ایالات؛ نظام ریاستی به صورت منسجم درآمد و سپس توسط دیگر کشورهای آمریکایی و همچنین فرانسه (جمهوری) مورد اقتباس قرار گرفت (هاشمی, ۱۳۹۰ ۲۵۱ نظام ریاستی» مولود تفکیک قوا و شیوه عملکرد متداول بین آن‌هاست. به تعبیر دیگر» تفکیک کامل قوا در حالت خام موقعی محقق می‌شود که قوای سه‌گانه, در سطح مساوی با هم قرار گیرند و فرض بر آن باشد که هیچ کدام از دیگری برتر و والاتر نیست. هر کدام از ارگانها در کار خود تخصصی هستند. مجلس یا مجالس مقننه, فقط به کار وضع قانون اشتغال می‌ورزند. حکومت در چهارچوب اجرایی عمل می‌کند و دادگاهها انحصارا, به قضاوت و دادرسی در زمینه‌هایی حقوقی و جزایی می‌پردازند (قاضصی, ۱۳۸۳: یکی از شاخص ترین نمادهای نظام ریاستی در جمهوری اسلامی ایران اصول ناظر به ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. برای این منظور می‌توان تا قبل از بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸.آن را نظامی متمایل به نظام پارلمانی نامید که پس از این دوره با اعمال اصلاحاتی در اصول ناظر به رهبری» نخست و زیری و مجریه و نیز ریاست قوه قضاییه فرایندهای مشورتی و شورایی تقلیل و نوع مدیریت ریاستی تقویت شد. چنین برداشتی از پیش نویس قانون اساسی هم وجود دارد که در پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پس از انقلاب نیز عملا چنین ساختاری البته در شکلی محدودتر برای حکومت پیش‌بینی شده بود یعنی رئیس جمهور نماد اراده ملی و تجسم قدرت عمومی بود و شاید تنها فردی بود که به عبارتی حرف آخر را در کشور قرار است بزند..ماهیت نظام ریاستی هم عملا چنین است. یعنی در نظام ریاستی» قوه مجریه به طور کامل در اختیار رئیس جمهور است که به نمایندگی از سوی مردم به طور مستقیم یا غیرمستقیم» با تشکیل دولت از طریق معاون و وزیران منصوب خود در این قلمرو اعمال قدرت می‌کند. به این ترتیب» رئیس کشور و رئیس دولت با اختیارات وسیع به اس طور هم‌زمان در اختیار رئیس جمهور قرار می‌گیرد. در این نظام که فاقد نخست وزیر یا مقام مشابه است رئیس جمهور رأسا وزرا را عزل و نصب می‌کند و وزرا صرفا در مقابل او مسئولند. در قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ در ایران روش دیگری اتخاذ شد یعنی از سویی ولایت فقیه در قانون اساسی گنجانده شد و از سوی دیگر نخست وزیر اضافه شد . به عبارتی رئیس جمهور عملا قدرت معمول در نظامهای ریاستی را از دست داد و این موضوع در قانون مصوب سال ۸ با اضافه شدن ولایت مطلقه فقیه به قانون اساسی باز هم خاص‌تر شد. در حالی که در نظام ریاستی» قوه مقننه در اختیار پارلمان منتخب مردم است که به صورت تک مجلسی يا دو مجلسی اعمال می‌شود. پارلمان در وضع قوانین مورد نیاز کشور در عرصه‌های مختلف ابتکار عمل دارد. لذا در نظام ریاستی» هر یک از قوا با مشروعیت مردمی که به دست می‌آورد. صلاحیت خاص خود را در قلمرو مربوطه» مستقل از سایر قوا اعمال می‌کند. بر عکس نظام پارلمانی» در نظام ریاستی قوه مجریه در مقابل قوه مقننه مسئولیت سیاسی ندارد. به این ترتیب» قوه مقننه حق برکناری قوه مجریه و قوه مجریه نیز حق انحلال قوه مقننه را ندارد (هاشمی» ۱۳۹۰: ۲۵۱ و ۲۵۲). در این ساختار سیاسی استقلال رئیس جمهور در هدایت و پیشبرد سیاستهای داخلی و خارجی» عزل و نصب وزیران و دیگر مقامات سیاسی» فرماندهی کل نیروهای مسلح و .... همراه با ابتکار عمل سیاست گذاری» برنامه‌ریزی» سازماندهی.و اجرای امور کشور در جلوه‌های اجتماعی» سیاسی» اقتصادی و فرهنگی می‌توانده زمینه‌ساز اقتدارگرایی فردی و آسیب‌پذیری دموکراسی باشد. (همان) اين آسیب‌پذیر در پاره‌ای از کشورهای آمریکای لاتین (مانند مکزیک» شیلی» برزیل و آرژانتین)» برخی از کشورهای آفریقای جنوبی.و کشورهای استقلال یافته از جماهیر شوری سابق (مانند اوکراین و جورجینا) که از نظام ریاستی آمریکا اقتباس نموده اند دیده می‌شود. به اعتقاد بعضی از حقوق‌دانان در این کشورها رئیسان حاکم» با ایجاد فضای انقلابی و مسلط نمودن حزب واحد» نظام ریاستی آرمانی را به ریاست‌گرایی متکی به فرد تبدیل نموده‌اند (154 ,1990 ,1.20۷۵۵ در این فضای نامساعد سیاسی» رئیس جمهور با هماهنگی حزب واحد و مسلط از حمایت اکثریت پارلمانی نیز برخوردار است که حاصل آن دیکتاتوری‌های رائج در اکثر کشورهای جهان سوم است. (هاشمی, ۱۳۹۰: ۲۵۳) از این رو باید همواره تاکید کرد که در یک نظام ریاستی اعم از دینی یا ای غیر دینی مفروض آن است که رئیس کشور منتخب عموم مردم باشد تا از یکه سالاری دوری کرده و بر نظارت عمومی گردن گذارد. در بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ مسئله ولی فقیه که مقامی بالاتر از رئیس مجهور دارد مجددا مطرح و همان شأن سابق آن تثبیت شد. با طرح مسئله ولایت فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عملا نظام سیاسی حقوقی ایران از مدل ریاستی هم فاصله گرفت و به سوی شکل دیگری از مدلهای حکومتی گرایش پیدا کرد. این سیر با توجه به نظام حکومتی آمریکا قابل مقایسه است. یکی از نظامهایی که از ساختار سیاسی ریاستی برخوردار است ایالات متحده آمریکا است. امروزه شاید نظام ریاستی آمریکا قوی ترین مدلی است که هنوز به عنوان یک مصداق در برابر مدل پارلمانی انگلستان و نظام نیمه ریاستی فرانسه مورد استناد قرار می‌گیرد. از این منظر تحلیل ساختار ان کمک خوبی به بحث مقایسه‌ای ما خواهد کرد. این کشور با پشت سر نهادن تحولات فراوان ناشی از اختلافات و جنگهای طولانی» به تجربه نو در تشکیل حکومت رسیده است. نقش کنگره» در این ساختار سیاسی بسیار با میگ ال 5 جال ی که می‌توان گفت» جایگاه کنگره در این کشور نشانی از نوعی نظام پارلمانی.دارد. لکن در مقایسه میزان اقتدار دو قوه نمی‌توان از اختیارات گسترده رئیس جمهوراظات»کاد. ازژيم سیاسین وکا باتوی از اصل تفکیک قوا, در حقیقت قوه مجریه را با اعطای امتیازهای سیاسی از حوزه قدرت کنگره و اثرپذیری در مقابل آن به دور کرده و استقلال این قوه را تضمین نموده است. ویژگی‌های نظام ریاستی ایالات آمریکا را ۱- وزرا که در حقیقت نمایندگان اجرایی رئیس جمهور هستند در برابر کنگره مسئول نمی‌باشند. ۲- کنگره نه تنها در انتخاب وزرا نقشی ندارد قادر به عزل آنها نیز نمی‌باشد. ۳ عزل و نصب مقامات اجرایی و وزرا توسط رئیس جمهور» نیازی به ری کنگره و یا مشورت با ۴- رئیس جمهور به لحاظ قدرت و حاکمیت مردم» همردیف با کنگره و منتخب مردم می‌باشد. ۵- با وجود واگذاری همه اقتدارات قانون‌گذاری به کنگره مرکب از مجلس سنا و مجلس نمایندگان» رئیس‌جمهور می‌تواند برای مقاماتی که در دوره تعطیل مجلس سنا بدون متصدی می‌شوند» جانشین تعیین کند و مأموریت آنان را مشخص نماید و در مواقع فوق العاده می‌تواند یک یا دو مجلس را به تشکیل جلسه دعوت و زمان اختتام آن را در صورت عدم حصول نتیجه ۶- رئیس جمهور می‌تواند از توشیح مصوبات کنگره» خودداری نموده و آن را به ضمیمه ایرادها که در صورت مذاکره به تفصیل ثبت می‌کند. به کنگره عودت دهد تا کنگره مصوبه خود را مورد ۷- هر گاه لایحه‌ای به وسيله رئیس جمهور ظرف مدت ده روز از تاریخ عرضه نمودن آن به وی بازنگردد قانون تلقی خواهد شد و مانند آن است که مراحل قانونی را به طور عادی گذرانده باشد. البته درچنین شرایطی کنگره می‌تواند با توسل به بهانه تعطیلی از قانونی شدن لایحه مزبور ۸ هر نوع دستور» تصمیم یا رای که موافقت کنگره را لازم دارد باید به رئیس جمهور داده شود و پیش از آنکه قابل اجرا شود» باید به تصویب رئیس جمهور برسد و اگر مورد تصویب وی قرار نگیرد بر طبق قواعد و شرایطی که:درمورد لوایح مقرر است, باید.دو سوم کنگره مجددا آن را با وجود استقلال قو قضائیه که به موجب اصل سوم قانون اساسی آمریکا کليه صلاحیت‌ها و اقتدارات قضایی را در قالب دیوان عالی کشور برخوردار می‌باشد اعضای این دیوان توسط رئیس ۰ هرگاه کرسی نمایندگی هر یک از ایالات در مجلس سنا خالی شود مقام صلاحیت دار قوه مجریه ایالت» فرمان انتخاب کرسی مزبور را صادر می‌کند. قوه قانون‌گذاری هر یک از ایالات. می‌توانده به قوه مجریه آن» اختیار دهد که انتصاب موقت انجام دهد. تا انتخاب جانشین به گونه‌ای که قوه مقننه مقرر می‌دارد» صورت گیرد. (برگرفته از اصول مقرر در بخش‌های ۲ و ۳و ۷ قانون اساسی ایالات متحده آمریکا). اين نوع تفکیک قوا به قوه برتر یعنی قوه مجریه اجازه می‌دهد که ضمن حفظ استقلال خود در دو قو دیگر اثرگذار باشد و رئیس قوه مجریه جز در ر مورد خیانت در برابر هیچ‌کدام از دو قوه دیگر» مسئول اقدامات خویش نخواهد بود. معمولا جمهوری ایالات متحده را نوع کامل تفکیک قوا به شمار می‌آورند. تفکیک مطلق قوا در هر کدام از اصول سه گانه اوليه قانون اساسی این کشور به ترتیب اختیارات سه فقو مقننه, مجریه و قضائیه بیان شده است. لکن این استنباط در صورتی قابل قبول است که قوه قضائیه نیز همچون دو قوه دیگر از استقلال برخوردار باشد. (عمید زنجانی» ۱۳۸۴: ۱۲۱ و ۱۲۲) یکی دیگر از انواع ساختارهای سیاسی کشورها نظامی است که نمی‌توان آن را ریاستی و با پارلمانی صرف نامید. بلکه این رژیم سیاسی را می‌توان» نیمه ریاستی و يا مختلط و یا بهتر بگوییم شبه ریاستی (961-0۳6910661 8[706ع1) نامید. در این رژزیم سیاسی رئیس‌جمهور با اختیاراتی فراتر از اختیارات رئیس کشور در نظامهای پارلمانی» به طور مستقیم و از طریق آرای عمومی انتخاب می‌شود. علی رغم آن» اداره دولت در دست هیأتی مرکب از نخست وزیر و وزیران است که در مقابل پارلمان مسئول هستند. ضمانت؛اجرای این مسئولیت قابلیت عزل نخست وزیر و وزیران به وسيله پارلمان است (322 ,1980 ,00۷۲86۲). این رژیم سیاسی در اتریش» فنلانده ایسلند» جمهوری وایمار آلمان (۱۹۳۳۰۷۰۱۹۱۹) و فزانسه به موجب قانون اساسی سال ۱۹۵۸ (اصلاحی سال ۱۹۶۲) تجربه شده است (152 ,1991 ,ا16ع02): در این زژیم سیاسی قوه مجریه دو رکن دازد. رکن اول رتیس جممو ناگ 6 زایی ارام اختیار تعیین ذولت و آذاره آمور کشور است. رکن دوم نخست وزیر و وزیران هستند که از سوی رئیس جمهور انتخاب و منصوب می‌شوند. رکن اخیر دولت زیر نظر رئیس جمهور قرار داشته و در عین حال هماهنگ با و مقننه انجام وظیفه می‌نماید. در نظام سیاسی نیمه ریاستی» اگر پارلمان بتواند برنامه‌ها و سیاستهای نخست وزیر و وزیران را مسدود کند و ری عدم اعتماد به دولت بدهد. رئیس جمهور نیز در مقابل می‌تواند, با انحلال پارلمان و تجدید انتخابات» قدرت آن را محدود کند. همچنین رئیس جمهور می‌تواند». هم برای پیشبرد کارهای خود متوسل به همه پرسی شود و هم اینکه بدون جلب‌نظر پارلمان» دعوت به استعفای دولت نماید (هاشمی, ۱۳۹۰: ۲۵۷). برخی مطالعات دانشگاهی نشان داده است که رژیم حقوقی-سیاسی جمهوری اسلامی ایران» در حد بسیاری شبیه رژیم نیمه ریاستی - )0 حال می‌توان این مدل را در جمهوری اسلامی هم مورد ارزیابی قرار داد. ابتدا باید گفت که یکی از خبط و خطاهای رایج در زبان حقوق اساسی کشور و نیز در تفسیر قانون اساسی یکی انگاشتن مفهوم رئیس قوه مجریه و رئیس دولت و نیز رئیس حکومت است. در این جا بار دیگر با تاکید بر آن تمییز معنایی و لفظی» باید افزود که این سه مقام در قانون اساسی جمهوری اسلامی» به ویژه قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ به نیکی از هم منفک هستند. در قانون اساسی ۰۱۳۵۸ رئیس قوه مجریه نخست وزیر رئیس دولت رییس جمهور» و رئیس حکومت ولی فقیه یا رهبر بود. اما با حذف مقام نخست وزیر در قانون اساسی مصوب ۰۱۳۶۸ در عمل زمینه تنزیل یا تعالی اختیارات و وظایف رئیس جمهور فراهم آمد. با این حال» رد پای اختیارات و وظایف سرگردان به خوبی قابل رصد است. مجموعه‌ای از وظایف» که با عنوان تعهدات دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است فراتر از تعهدی است که مبتنی بر اصل ۶۰ قانون اساسی برای قوه مجریه به رسمیت شناخته می‌شود. بنابراین» اگر رئیس جمهور تنها رئیس قوه مجریه باشد یعنی او را صاحب مقامی در حد نخست وزیری در نظر بگیریم» در این صورت تعهدات و وظایف اصول ۳ ۱ ۱۱۴ ۳۰ ۱۳۸ و ۸۵ بسی فراتر از تعهد رئیس جمهوز است. در این حالت يا باید آن‌ها را وظيفه رئیس حکومت یعنی رهبری بدانیم» یا باید رئیس جمهور را رئیس دولت بدانیم؛ که در این صورت» رئیس جمهور اعم از قوه مجزیه و ریاست آن است. از ان رو تعهدات دولت در اصول فوق الذکر می‌تواند معنا یابد. رئیس جمهور مقام دوم رسمی کشور بعد از رئیس حکومت یعنی رهبری است و برتر از یک رئیس قوه است. وظایف دولت در این معنا فراتر از تمهدات قوه مجریه ۱. «به حکم آيه شريفه «ا ینهاکم ال عن الذین لم یقاتلوگم فی,الدین و.لم بخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین»» دولت جمهوری اسلامی أیرّان و مسلمانان‌موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل کنند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند این اصل‌در حق کسانی اعتبار دارد که برضد است (اصول ۳ ۳۰ ۱۱۱ و ...). او حق انحصاری وضع تصویب‌نامه‌ها و آیین نامه‌ها را نسبت به سایر قوا دارد (اصول ۸۵ و ۲۱۳۸). رئیس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی (اصل ۱۱۳) و مقام دوم مملکت است که با انتخاب مستقیم مردم به قدرت می‌رسد. با این حال هرچند دیدیم که در قانون اساسی جمهوری اسلامی مسئولیت اجرای قانون اساسی بر عهده رئیس جمهور است اما در عمل تاکنون این امر باعث نشده است رئیس جمهور بر مجلس اقتداری داشته باشد (عمید زنجانی, لذا در تفسیر محتوا-محور مبتنی بر اصول ۱۲۱ و ۱۱۳ قانون اساسی و نیز کلیت مبانی نظری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» می‌توان گفت که رئیس جمهور با توصیف فوق و در مسند قانونی خود ضامن جمهوریت نظام است» از این رو او مستقیما مسئول اجرای قانون است.؟ رهبری را نیز در سطح کلان باید مسئول اسلامیت نظام دانست و مسئولیت انحصاری در این خصوص دارد. در این نگاه» رهبری يا ولایت امر و امامت امت یک محتواست که شکل اجرایی و تبلور عملی آن در قالب ولایت فقیه یا ولایت مطلقه فقیه است. رئیس جمهور نیز در سطح کلان مسئول اجرا و ضمانت قانون» اعم از قوانین شرعی و عرفی, و رهبری مسئول نظارت و هدایت شریعت» اعم از قانون دینی و قوانین عرفی .است. با :این تلقی حداکثری و محتوا-محور مراد از ۱. به حکم آيه کريمه «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» همه مسلمانان یک امتند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود.را بر پايه ائتلاف و؛اتحاد ملل‌اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت ۲ مجلس شورای اسلامی می‌تواند تصویلظ دای اس هگا مان‌ها شوکت‌گل موسسات دولتی یا وابسته.به دولت را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های ذیربط واگذار کند پا اجازه تصویب آن‌ها را به دولت بدهد. در این صورت, مصوبات دولت نباید با اصول و احکام مذهب رسمی کشور يا قانون اساسی مغایرت داشته باشد. تشخیص این امر به ترتیب مذکور در اصل نود و ششم با شورای نگهبان است. علاوه بر اين» مصوبات دولت نباید مخالفت قوانین و مقررات عمومی کشور باشد. و به منظور بررسی و اعلام عدم مغایرت آن‌ها با قوانین مزبور باید ضمن ابلاغ برای اجرا به اطلاع رییس مجلس ۳ «.. دولت می‌تواند تصویب برخی از امور مربوط به وظایف خود را به کمیسیون‌های متشکل از چند وزیر واگذار نماید. مصوبات این کمیسیون‌ها در محدوده قوانین پس از تأیید رییس جمهور لازم‌الاجرا است. تصویب‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های دولت و مصوبات کمیسیون‌های مذکور در این اصل»؛ ضمن#ابلاغ برای جرا به اطلاع رییس مجلس شورای اسلامی می‌رسد. تا در صورتی که آن‌ها را بر خلاف قوانین بیابد»با ذکر دلیل برای تجدید نظر به هیأت وزیران بفرستند.» ۴ در سایت شورای نگهیای درایق خصوض اسستوطی اراقه شدهراست کدیهتومی موید:این تیک الست: اطلاق در ولایت مطلقه فقیه اطلاق در حوزه مصالح عامه شریعت است که می‌تواند فراتر از مصلحت‌سنجی صرف برای منافع عمومی ملت در شرایط اضطراری باشد. با این تفسیر البته نمی‌توان تغییر نظام سیاسی از ریاستی به پارلمانی یا مدل تلفیقی را کاملا ممکن و میسور دانست» چرا که هر تغییر ساختار باید به جمهوریت و اسلامیت (اصول ۱ و ۱۷۷) وفادار بماند؛ یعنی توجه به شکل و محتوا علاوه بر وفاداری به اصول قانون اساسی باید اجازه تغییر دوره‌ای قانون در ذیل مبحث پنجم - رژیم سیاسی هیأتی (هیأت مدیره‌ای یا شورایی) رژیم هیأت مدیره‌ای رژیمی است که در آن امور کشور توسط پارلمان منتخب مردم اداره می‌شود. این رژیم نخستین بار در سالهای ۱۷۹۵ تا ۱۷۹۹ در فرانسه با عنوان «رژیم توافقی» ۲07۱۷۵۲10۲۳1 91116ع) تشکیل گردید. اما در حال حاضر نمونه بارز این نظام سیاسی را بایستی کشور سوئیس دانست. در این کشور پارلمان با حضور اعضای هر دو مجلس و با ری اکثریت اعضای هیأت مدیره که هفت نفر هستند جهت اداره امور کشور انتخاب می‌شوند. هیأت مدیره موصوف «شورای فدرال» //۳2۵۲۵ آ[[07196)) نامیده می‌شود. شورای فدرال تحت نظر پارلمان قرار داشته و در صورت اقتضا ممکن است اعضای آن به توسط مرجع اخیر استیضاح و یا عزل شوند. در خصوص انتخابات اخیر مجلس خبرگان در ایزان برخی از اندیشمندان را به این سو برده است تا از مشابه این مدل صحبت کنند. یعنی مدلی مبتنی.بر شورای رهبری که در قانون ۱. چنین مدلی موافق قانون اساسی؛می‌تواند تلقی شود چراکه؛پیشتر هم در اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده‌بود: هرگاه یکی از فقهای واجد شرایط مذکور در اصل پنجم این قانون از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شده باشد. همآن‌گونه که در مورد مرجع عالیقدر تقلید و رهبر انقلاب آیت‌الله‌العظمی امام خمینی چنین شده‌است. این رهبر ولایت امر و همه مسئولیت‌های ناشی از آن را بر عهده دارد در غیر این صورت خبرگان منتخب مردم درباره همه کسانی که صلاحیت مرجعیت و رهبری دارند بررسی و مشورت می‌کنند. هر گاه مرجع را دارای برجستگی خاص برای رهبری بیابند او را به عنوان رهبر به مردم معرفی می‌نمایند» وگرنه سه یا پنج مرجع واجد شرایط رهبری را به عنوان اعضای شورای رهبری تعیین و به مردم معرفی می‌کنند. در مدلی که در دوره پس از رحلت امام خمینی توسط برخی اعضای محترم مجلس خبرگان چون آیت‌الله هاشمی رفسنجانی مطرح گردید می‌توان به گونه‌ای صورت هیات مدیره‌ای مدیریت سیاسی کشور را با زمان نامحدودتر مشاهده کرد. در سال ۱۳۶۸ یکی از پیشنهاداتی که در مجلس خبرگان رهبری مطرح شد تشکیل شورای رهبری با حضور سید علی خامنه‌ای» عبدالکریم موسوی اردبیلی و علی مشکینی بود. به‌گفته هاشمی رفسنجانی مهم‌ترین موافق رهبری جمعی در این مجلس خود آیت‌اشه خامنه‌ای بود و حتی اعلام کرده بود که چون ولایت فرد را قبول ندارم» کاندیدای رهبری نمی‌شوم و هاشمی نیز در موافقت با شورای رهبری و مخالفت با رهبری فرد صحبت کرد اما در نهایت فقط بیش از بیست نفر به شورای رهبری رأّی دادند و ۴۵ نفر با رهبری فرد موافق بودند. (رضنجانی, ۱۳۸۵). نکته مهم در این خصوص امکان نظارت فعال و تعیین بازه زمانی برای مدیریت شورایی است که اگر چنین موضوعی هرچند مبتنی بر وظیفه نمایندگان خبرگان رهبری نیز تعریف گردد این نهاد را به مدل هیات مدیره‌ای بسیار نزدیک می‌کند. لازم به ذکز آست که آکیز هاشمی ‏ رفسنجانی: گر ارتباماوانتهابای۷ پنجمین ذوزه:مجلس خبرگان: بأزها به «شورای رهبری» و امکان «نظارت بر رهبری» اشاره کردند. در قانون اساسی فعلی نیز تدارک چنین مدلی مخالف قانون تلقی نشده است. چراکه طبق اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی در صورت عزل یا کناره‌گیری رهبر تا هنگام معرفی ارهبر: جدید شورائی موقت مرکب از رئیس‌جمهور» رئیس قوه قضائیه و یکی از فقهای شورای نگهبان به انتخاب مجمع تشخیص واقعیت آن است که سبک مدیریت کلان سیاسی و حقوقی جامعه تابع تغییرات زمان و مکان است. این امر که از آن به نسبیت در حاکمیت گفته می‌شود ناظر به محتوای حاکمیت نیست بلکه ناظر به شکل اداره حقوقی جامعه است. از این‌رو به تبع عقل و تجربه بشری» تعیین و تعریف ساختارهای پنج گانه به منظور سهولت شناخت وضعیت نظامهای سیاسی است و در عین حال نمی‌توان هم کشورهای دنیا را لزوما در یکی از این ساختار جای داد. زیرا هر کشوری بر اثر اقتضائات فرهنگی سیاسی و اجتماعی که دارد ممکن است در شکل‌های مذکور دخل و تصرفی نماید و یا به عبارتی قواعد متعارف آن ساختار را بشکند و تغییراتی حسب شرایط خود در آن به وجود آورد. در هر صورت آنچه درخور اهمیت است این است که تعیین این ساختارها به دنبال موج فزاینده گرایشات مردم سالارانه» قوت گرفته است. البته شاید ساختار نخست که خاص نظام‌های انحصار طلب و دیکتاتور مآب است از این قاعده مستثنی است با این نگاه» از میان رژیمهای مورد مطالعه, رژیمهای پارلمانی و ریاستی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. حال در پایان به پاسخ صریح این سوّال نخستین باز می‌گردیم که نظام حکومتی جمهوری اسلامی ایران به کدام یک از ساختارهای مزبور شباهت دارد؟ تحقیق حاضر نشان می‌دهد که نظام سیاسی جمهوری اسلامی بر اساس وضعیت فرهنگی و اجتماعی خاصی که دارد به صورت مطلق در قالب هیچ یک از ساختارهای پارلمانی .و یا ریاستی صرف قرار نمی‌گیرد. مهم‌ترین دلیل این امر آن است که: ۱. از سوبی» در نظام جمهوری: اسلامی» ضمن آنکه تاحدودی شکل‌گیری دولت منوط به جلب ری مجلس شورای اسلامی است*و این مجلس نظارت بعدی بر دولت در قالب اختیار استیضاح هیأت وزیران و رئیس جمهور را دارد. اما حق انحلال مستقیم دولت را ندارد. از سوی دیگر رئیس جمهور که رئیس دولت است و با ری مستقیم مردم انتخاب می‌شود و از حیث شیوه انتخاب از مجلس استقلال دارد ولی در انجام وظایف باید به مجلس پاسخگو باشد. ۲. به‌علاوه در قانون اساسی جمهوری اسلامی اصل تفکیک قوا پذیرفته شده است و اختیار نظارت بر عملکرد قوای سه گانه و حل اختلافات میا" آناق باموهری ات (اطلم ۱۱۰ قانون اساسی). ۳ تظام اساسی جمهوری اسلامی ایران به دلیل ابتنا آن بر مبانی فقه اسلامی و ترسیم اهدافی خاص برای پیشبرد اهداف جامعه اسلامی یک مدل خاص است که لزوما نمی‌تواند به طور کامل منطبق بر یکی از نظام‌های سیاسی- حقوقی رایج باشد. بلکه در بهترین تحلیل» دارای نوعی رابطه عموم و خصوص من وجه است. با در نظر گرفتن این موضوع که شکل دولت با شکل حکومت فرق دارد و شکل دولت در نهایت معطوف به ساختار قوه مجریه و هیات وزیران و به عبارتی مدل اجرایی قوانین کشور است که در راس آق می‌تواند رئیس جمهور یا نخست وزیر باشد که هر یک از آن دو هم به نمایندگی و انتخاب مستقیم مردم یا با واسطه مجلس نمایندگان مردم باشند. هرچند در قانون اساسی جمهوری اسلامی مسئولیت اجرای قانون اساسی بر عهده رئیس جمهور است (اصل ۱۱۳ قانون اساسی) اما در عمل تا کنون این امر باعث نشده است رئیس جمهور بر مجلس اقتداری داشته باشد. بنابراین به نظر می‌رسد اگر میزان گرایش جمهوری اسلامی به سمت یکی از دو نظام مرسوم ارزیابی شود شاید. کفه ترازو به سمت نظام پارلمانی متمایل باشد. زیرا: بدون در نظر گرفتن اختیارات مطلقه ولی فقیه مبتنی بر اصل ۱۱۰ قانون اساسی» این مجلس شورای اسلامی است که توان استیضاح رئیس جمهور و وزرا و در صورت لزوم عزل آنها به دنبال اعطای رای عدم اعتماد داراست. به علاوه بر اساس اصل ۰٩ قانون اساسی, مجلس شورای اسلامی حق نظارت بر عملکرد دولت را دارد و بعلاوه» به وسيله دیوان محاسیات کشور حتی نوعی نظارت قضایی بر مدیران متخلف دولتی اعمال می‌نماید. اما در مقابل این اختیار مجلس, رئیس جمهور اقتدار مشابهی بر مجلس ندارد. با.این وصف اگر چه ممکن است این ساختار متناسب با وضعیت دیا اایت‌ای گر درگ گبنیگاجامعه باشن: اما در صورت: أصضل قراردادن تئوری چرخش نخبگان در مدیریت ساختار سیاسی-حقوقی کشور» هر چند در عمل شورای نگهبان نوعی اقتدار تقنینی دارد با این حال به صورت نظام‌مند می‌توان پیش‌بینی کرد که برای مجلس شورای اسلامی هم این امکان در آینده فراهم شود تا به ویژه با تدارک سیر نظام پارلمانی از سلطه تک پارلمانی به سمت دو مرحله‌ای شدنو.در نتیجه ثنویت نظام پارلمانی» میزان گرایش به سبک مدیریت شورایی بیشتر گردد. این موضوع وقتی جدی‌تر تلقی می‌شود که مسئله ولایت فقیه در قانون اساسی هم به مثابه شکل حاکمیتی دیده شود و نه محتوای حکومتی. به طور کلی می‌توان گفت: در سبک ساختار حقوقی-سیاسی ایران نوعی نوآوری وجود دارد که به اعتبار شکلی بودن این ساختار» لاجرم از نوعی سیالیت هم برخوردار است. ۱عنایت» حمید (۱۳۸۱)» سیاست ارسطو تهران: انتشارات علمی و فرهنگی, چاپ چهارم. ۲ افلاطون» (۱۳۸۳)» جمهور» مترجم: فوّاد روحانی» تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ۳پیرنیا حسن» (۱۳۶۹) ایران باستان» انتشارات دنیای کتاب, جلد ۳. چاپ چهارم. ۴محمدجواد» جاوید. (۱۳۸۸)» نظریه نسبیت در حقوق شهروندی» تهران: نشر گرایش انتشارات ۵محمدجواد» جاوید؛ جمالی» فریما (۱۳۹۰)» «فرهنگ سیاسی ایران و درآمدی بر وضع حقوق عمومی» فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران» مقاله ۸۷ دوره ۴ شماره ۰۱۴ صص ۱۶۲ -۱۸۴. #جاوید» محمد جواد؛ جواهری طهرانی» محمد» (۱۳۸۷)» «از طریقیت تا موضوعیت الفاظ فیلولوژی یا فقه اللغه دولت در حقوق اساسی و علوم سیاسی» مجله معارف اسلامی و حقوق, ۷خمینی» روح اه (۱۳۷۰» صحیفه نور جلد ۱۱ تهران: نشر آثار امام. ۸رحیمی» مصطفی,» (۱۳۵۷)» قانون اساسی ایران و اصول دموکراسی» تهران» امی رکبیر. ٩روزل پالمر» رابرت» (۱۳۸۴)» عصر انقلاب دمکراتیک» (تاریخ سیاسی اروپا و امریکا» مترجم: ۰عمید زنجانی» عباسعلی» (۱۳۸۷)» کلیات حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران» چاپ سوم ۱عمید زنجانی» عباسعلی» (۱۳۸۴)» حقوق اساسی تطبیقی» چاپ نخست» تهران» نشر میزان. ۲ فردی» محمد حسن» (۱۳۹۸)» بررسی ماهیت حقوقی-سیاسی جمهوری اسلامی ایران در پرتو رژیم‌های سیاسی (پارلمانی». ریاستی». مختلط)» راهنمایی . هریسی‌نژاد کمال‌الدین پایان‌نامه ۳قاضی شریعت پناهی» ابوالفضل» (۱۳۷۳)» بایسته‌های حقوق اساسی» نشر یلدا چاپ اول, زک ۴قاضی شریعت پناهی» ابولفضل, (4)۱۳۸۳ حقوق اساسی و نهادهای سیاسی» چاپ دوازدهم؛ ۵کاتوزیان» ناصر (۱۳۸۶) مبانی حقوق عمومی, چاپ سوم تهران» نشر میزان. ۶هاشمی رفسنجانی» (۱۳۸۵) اظهارات هاشمی رفسنجانی درباره شورای رهبری» ابتکار نیوز 737165 350 66۵/216/5 3 / ماع 6 ۶ // :310 ۷هاشمی» سید محمد؛ کاتوزیان» ناصر (۱۳۹۱)» جمهوری ریاستی از پارلمانی بهتر است. ۸هاشمی, سید محمد (۱۳۸۹) حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران» جلد ۱ چاپ پنجم» ٩۹ هاشمی,» سید محمد. (4۱۳۹۰ حفوتی اساسی و ساختارهای سباسی» چاپ نخست» تهران» نشر ۰ 60 3 ,لهطمتاتاعصم امسل عل عانه1۳ م1972 رل انی20.10 گر ۰ [11006ن0۳510 ال اع کمن ونناوم مان عص1 (ر1991) .س عع 21.0 4 و 6 نا نناعصی سل ام کعوناناوم کص م1380 سا , 2ع5۶ ام ۸ (1972) ,منسه22.17 کعزنه نا وأعصصوتانه عم کل 6۲ کعموناناوم کصمخاتصناعهآ ‎ )1971(‏ موعنلهع .23 7 5۰ 3/2550 ,ک0نق00طع 0 کعنوخانامم کصوناحختاعط ر1971) ۰ ماعاه24.2 ی وک037 .60 4 ,0131102 ,عونمم 0609665 ععل عمزماعنطآ (1970) ,(36) 7101ع25.06 3 7 - کنه5 006 ۳.17.3۰ وعناوناناه‌م ععصن5 هل[ (ر1966) بص ,26.010 ی 2 ,13/1 ,66710 و [ع ناحادم ازمل0 جل علوعمعع 0۳۵ بم ,27.104 6 ]ره 3716100 که زو [ج 200 ۴ اه 3۸130 16 2 0 21عع1 عطا 0عتنمععای عهط 10۳ علطم ۵۶ کجهاملی دوع وللم 1۳00 ,181075 فنصنص0ه گم 0۵۳۵ فصه لمناصعلوزکه منک ملهناصعمز عم ,توطهاصعصهناحدم وال 6ط) ۶ صمناصس‌وعل عطا خصعصصمع عطا اه عمط اصعطناعصی عطا 0 03560 عطا ۶ه «مناهعنصنصلجه عطا صز ماگ کاز طکزم ععصقعل0ععه حز 006۶ طلعقه 0۶ 6 ۶و عط0 که دمناع1ع5 عط 1 معط 660 صمناحتعاصذ معتومم عط فصه طصتی 0 ,ع06ع5 0067 عطا ۶و م1۵۳۵ دوع[ عطا وصنسه معصصو‌عم کز 5065 کت 1۵۳ 10071201 کز از ,7710 .انعم عط صز 0عمصتاعل مدع عز عجحه‌نها5 کنط] 65 30۳660۵0 عطا ۵۶ لفط ۵ که مصصناععحن نماصع 0 عط) که 1۵ ی نامع ناک عمط ۶و صعادرد آمعناناوم فوصه لمع[ عطا طازم عاطتدصصی کز 8 [مدمنانناعدم عطا خقطا کز حاجع‌ع۳۶ معا وامصه-ع 0 صص‌ععل عنطی ۶و دزوعطام‌مررط 156" 105 عطا 0۳ کزعقطاصصه کاز ۲۵ 006 ص1۳2 ۵4 ع6ناط0 ۶ عنصحادآ عطا ۵۶ درد 66 ۵ صنه اقطا کلدم‌ع عقنعمد عصندمنعتبصه عاذ وصه ععصعو منز عنصماع کم چم ددع6 امصصی عقطا آعومص عصونه 2 ک وواعنمک عنصقاع عطا که کعبنا‌عزاه عطا ین [21-16821ع نم لمدمناصعبصمی عطا گم عده لخن عاطتدصصی وتعاعاصصی ع0 باه کز 5751605 13696 13 صنداک ۲۵13000 کاز ,کن هه 0651 136 صز ,عطاقهط.کطع 1 رد از 009965365 له علنطت معحقطاک فصه معامع0۷ وعطا ,کع20اعصز عصو5 صز هط کز 136۲6 هط 505 حل‌سق ۳۶6 عطا ۵1 ۲و۵ عط نا عم عم کنطا ۳۳0۵ کعتاهنله06 معط عسص تساه لهناناهم-لع10 صقنص1۳ عطا ۶و عاوی عطا هن حدم مصصن ۶ 0ص ۵ ۶1 0۶ 600 ۵ 00969865 امومع ورنلق 1۵ کاز ۲۵ 006 (3ع 1000012 2زز: انم ۳) مصحتطع 1 ۵۶ بوازهنصت] عط) اه ۲۰3۳0169907 (0 .۵013100 301۶۷ ۸ ع اکق :افص م۸ ۵۶4 سم حاق ص16۳ عمط ما م۸۵ ۳۰

علمای حقوق عمومی، سنتاً، بر اساس قوای تشکیل دهنده حکومت و شرح وظایف هر قوه به اعتبار رسالتی که در اداره کشور بر عهده دارد و چگونگی تعامل قدرت میان آنها، ساختار حقوقی و سیاسی کشورها را عمدتا به نظام های اقتدار گرا، پارلمانی، ریاستی، نیمه ریاستی و هیأت مدیره ای تقسیم کرده اند. انتخاب یکی از این ساختارها به هنگام شکل دهی حقوقی به ساختار قدرت انجام می شود و قاعدتا این ساختار در قانون اساسی تعریف می شود. حال برای ما پاسخ به این سؤال اساسی اهمیت دارد که نظام حقوقی و سیاسی جمهوری اسلامی با کدام یک از رژیم های پیش گفته تطابق دارد؟ فرضیه این تحقیق توصیفی-تحلیلی آن است که نظام اساسی جمهوری اسلامی ایران به دلیل ابتناء بر مبانی فقه اسلامی و ترسیم اهدافی ویژه برای پیشبرد اهداف جامعه اسلامی یک مدل خاص است که لزوما نمی تواند به طور کامل منطبق بر یکی از نظام های سیاسی- حقوقی رایج باشد. بلکه در بهترین تحلیل، دارای نوعی رابطه عموم و خصوص من وجه است. از این منظر نتیجه تحقیق نشان می دهد که در سبک ساختار حقوقی-سیاسی ایران نوعی نوآوری وجود دارد که به اعتبار شکلی بودن این ساختار، لاجرم از نوعی سیالیت هم برخوردار است.  

493557

آنها همچنین در پژوهشی دیگر در سال ۰۱۹۸۷ با:کنترل:اثر اندازه و ریسک سیستماتیک و.اثر ژانویه» وجود بیش‌واکنشی را دوباره 3 کردند. در این راستا ماهانی و پوتشمن؟ (۲۰۰۸) نیز نتیجه گرفتند که سرمایه گذاران فردی در مقابل اطلاعات گذشته سود هر سهم تعهد شده» بیش‌واکنشی از خود نشان می‌دهند. از سویی» یکی دیگر از انواع تورش‌های رفتازی در بازازهای مالی؛ توده‌واری" است. به این معنا که بسیاری از سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای و گاه حرفه‌ای» به دور از انجام تحلیل‌های لازم» به صرف این که دیگران سهمی را خریده یا فروخته‌اند به عملی مشابه دست می‌زنند که این تقلید کورکورانه از رفتار دیگران را رفتار گله‌ای یا توده‌وار نامیده‌اند. در واقع رفتار توده‌وار» پذیرش ریسک فراوان بدون اطلاعات کافی است. بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری به‌عبارتی می‌توان آن را به‌صورت قصد و نیت آشکار سرمایه‌گذاران جهت تکرار رفتار سایر سرمایه‌گذاران تعریف نمود (بیخچندانی و شارما, ۲۰۰۱) که این تقلید سهامداران از یکدیگر» ریسک سرمایه‌گذاری در بازار را افزایش داده و سرانجام به تخمّیل آزیان به اکثزیت سرمایه گذاراندرابازار منجر می‌گردد (جانسون و بر این اسان آتویسند‌گان مقاله ان ری ]2 #باوان رکه مای تامتناسب رقتارزی سرمایهگذاران (بیش‌واکنشی» کم‌واکنشی و توده‌واری) در بازار سرمایه, ابتدا بر حجم معاملات, بعد قیمت و در نهایت بر بازده تأثیرگذاشته و بظور قالب به تودمواری می‌انجاند. گرآنرا (1۹4۴) نیز دار مقانه‌ای به نقس خجم ساطلاقاد ارتباط پین رسک ریاف هر مان اقیمت‌گذاریدازانی سرمایهای ‏ اقتاره کموفمو تقبس سی کیرد که حجم معاملات منبع ریسک بوده و در تعیین قیمت و بازده سهام در مدل مذکور نقش اساسی دارد و این رابطه ریسک و بازده در ماه‌های با حجم بالای معاملات را متفاوت از ماه‌های با حجم پائین معاملات می‌کنن: این اهمیقا حجم بالات باکوتانی استا کهشری‌الستل‌هایی خربازارهای مطرج جورمی وال انتگریت و نیویورک برای آن ساخته شده که "حجم معاملات است که تغییرات قیمت را به‌وجود می‌آورد" یا "حجم معاملات است که قیمت را به حرکت درمی‌آورد" از آن جمله‌اند (کارپوف؟. ۱۹۸۷). با این حال» جستجوی نگارندگان نشان داد پژوهشی که به‌صورت توأمان دو پدیده واکنش نامتناسب و توده‌واری را در بازار مالی تهران بررسی کرده باشد سابقه ندارد. پنابراین این پژوهش با هدف آزمون دو فرضیه اصلی زیر شکل گرفته تا این خلا مطالعاتی را جبران کند: _واکنش‌های نامتناسب سرمایه گذاران(بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی) در بازار سهام ایران بر حجم معاملات _واکنش‌های نامتناسب سرمایه‌گذاران(بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی) در بازار سهام ایران منجر به توده- در ادامه مقاله پیش رو به این صورت ساماندهی شده که اپتدا مبانی نظری بیان و پیشینه پژوهش پژوهش مرور شده است. سپس, روش‌شناسی پژوهش تشریح و مدل پژوهش برآورد شده است. بعد از آن نیز نتایج تخمینی ارائه و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.در پایان با توجه به نتیجه‌گیری به‌عمل آمده سرمایهگتازای هر قرایط اعمای :اکن کل اسب کته و همواره هر معرقن گورش‌های رفتاری قرار دارند. این حالت‌های خاص رفتاری مانند کم‌واکنشی و بیش‌واکنشی پس از انتشار اخبار جدید در بازارهای مالی در پژوهشنهای کالی نگ ,ایند اشاا ایلت. این واکنش نامتاشی تهرمایه گذاران که از جذب با تأخیر اطلاعات در قیمت اوراق بهادار ناشی می‌شود در تعیین میزان کارایی بازار اوراق بهادار نقش اساسی دارد. به‌نحوی که اگر واکنش سرمایه گذاران صحیح و سریع باشد. بازار اوراق بهادار به سمت کارایی و در غیر این‌صورت به سمت ناکارایی میل می‌کند. دراواقع» هرگونه تأخیر.و اختلال در واکنش سرمایه گذاران» فانله از یازا کارا زاابیشتر می‌کنه اسعیدی و فرهائیان ,۰/۱۳۹۴ ۳۶۲-(۶ج, از سویی» رفتار توده‌وار عمومی‌ترین پدیده شناخته شده در بازارهای مالی در چارچوب و حیطه روان‌شناسی است که باعث رفتارهای غیرمنطقی از طرف سرمایه‌گذاران شود. در این حالت ممکن است فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» زمستان بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری تعدادی از سرمایه‌گذاران فکر کنند و با تجزیه‌وتحلیل اساسی به این نتیجه برسند که یک ارز یا سهام خاص درست قیمت‌گذاری نشده است. اما با وجود این از قرار گرفتن در مقابل نظر اکثریت خودداری نموده و حتی افراد کاملا منطقی هم می‌توانند دچار این پدیده شوند. در واقع این افراد داوطلبانه و به‌منظور استفاده از نوسانات بازار مالی اقدام به این کار می‌کنند. همچنین, رفتارها و قضاوت‌های افراد یک جامعه, مشابه یکدیگر است. زیرا همه آنها در معرض اطلاعات یکسان و مشابه قرار دارتت و تأیر اجتماعی است که نقش بزرگی در جهت‌دهی به قضاوت‌های افراد ایفا می‌کند. زمانی که افراد با قضاوت یکسان یک گروه بزرگ از هم‌نوعان خود مواجه می‌شوند گرایش پیدا می‌کنند که پاسخ متفاوت آنها احتمالا نادرست است. این افراد به‌سادگی فکر می‌کنند که همه افراد نمی‌توانند اشتباه کنند. بنابراین نظر خود را تغییر داده و با آنها هماهنگ می‌شوند. زیرا افراد معمولا تخت تأثیز مخیط آطراف‌آشان هستند.و اکثر سعی می‌کننن خود را با محیط تطبیق دهند. مد نیز در این راستا قابل تفسیر است و شکل خفیفی از رفتار مبتنی بر نظر اکثریت محسوب می‌شود. اما شکل قوی این رفتار مبتنی بر نظر اکثریت مانند موجی است که باعث ایجاد حباب خطرناک در بورس اوراق بهادار می‌شود (یوسفی و شهرآبادی» ۱۳۸۸). رفتار توده‌وار در سرمایه‌گذاران نهادی نیز وجود دارد که برای آن سه نظریه پایه‌ای مطرح شده است. نخست. طبق نگه داشتن (یا ایجاد) شهرت. زمانی که بازارها به خوبی اطلاع رسانی نشده باشند مدیران ممکن است اطلاعات اختصاصی خود را نادیده گرفته و در رفتار توده‌وار پنهان شوند. دوم ممکن است مدیران اطلاعات اختصاصی را از عملکرد گذشته نمایندگان (تأثیر همتا _گروه) استنباط کنند و مطلوبا تصمیم آبگیرند که همانند آنها عمل کنند. سوم سرمایه گذاران نهادی ممکن است اطلاعات اختصاصی وابسته به‌هم و کسانی را از تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های مشابه یا از اوراق بهادار دلخواه با مشخصات معین به‌دست آورند (لیو و همکاران ! ۱۱ گاسج وهمگاران" (:7۰۷) با بررسی (ابطه‌ناپایدارگ و اندازه‌گیری همزمانی قیمت سهام به آیخ نتیچه رسیدند که اندازه‌گیری ههزمانی, قثت سهام بر اپساس مدل 8۶ بازار با اپایداری سهام تقلیل یافته و رام‌حل‌های سنتی مورت اسگناگ ,با یماکان با امنرات بای رها اسلا 44۶ موثر نیست. احمد و صفدر" (۲۰۱۸) با استفاده از تحلیل صورت‌های مالی به بررسی راهبرد مومنتوم قیمت پرداخته و نشان دادند مومنتوم قیمت در جایی است که عواملن؛بنیادی با عملکرد قیمتی گذشته ناسازگار هستند. دمیرر و ژانگ؟ (۲۰۱۸) با بررسی رفتار جمعی صنعت و سودآوری راهبردهای مومنتوم در هنگام بحران‌های بازار نشان داد که الگوهای رفتاری می‌تواند در افزایش سودهای مومنتومی به‌کار رود. حتی در دوره‌های بحران بازار که راهبرد معمول مومنتوم به‌صورت ضعیف کار می‌کند. راشید و همکاران! (۲۰۱۸) به بررسی رابطه همزمانی قیمت سهام و افشای داوطلبانه پرداخته و نشان دادلد کدقه شا اطاضات ممومی بلکاه اظللسات خسوسی نیز بر قیستا سهام تأقیر می‌گذارنه و ارقباطی 7 شکل بین همزمانی و افشای داوطلبانه وجود دارد. همچنین بین همزمانی قیمت سهام و سطح افشای یائو و همکاران ؟(۲۰۱۴) با بررسی رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران در دو بازار سهام شانگهای؟ و شنژن؟ نشان داد رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران در این دو بازار متفاوت است. فرای و همکاران ۵ (۲۰۱۴) رفتار توده‌وار مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آلمان را بررسی نموده و نشان دادند میزان معینی از رفتار توده‌وار در بین مدیران صندوق‌های سرمایه گذاری این کشور وجود دارد. هوآ* (۲۰۱۱) اثر عدم اطمینان اطلاعاتی بر جنبه‌های گوناگون عملکرد قیمتی‌سهام و نحوه اتخاذ تصمیمات تأمین مالی مدیران را مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش وی نشان داد هرچه عدم اطمینان اطلاعاتی افزایش یابد. سودآوری راهبرد معاملاتی شتاب سود و شتاب قیمت افزایش می‌پیاید. در نتیجه. عنوان کرد که با افزایش عدم اطمینان اطلاعاتی» واکنش کمتر از حد سرمایه‌گذاران نیز افزایش هاچیکا!" (۲۰۱۰) با استفاده از پراکندگی.مقطعی حجم معاملات. رفتار جمعی در بورس تورنتوا را ت از سوی سرمایه گذاران را مشاهده کرد. علاوه‌بر این دریافت که رفتار جمعی هر دوره به رفتار جمعی دوره قبل بستگی دارد. فرانسیس و همکاران* (۲۰۰۷) اثر عدم اظمینان اطلاعاتی بر جریان تدریجی بعد از اعلام عایدات را بررسی کرده‌آند: که.سه نتیجه ذربر داشیت یگ ۱ هه ار به غلائم سود غیرمننظره سهام آذارای عدم‌اطمینان اطلاعاتی بیشتر؛ واکنش کمتر وا بالاتری را نشای*می‌هد. دوم سبدهای سهامی که دارای اخبار غیرمنتظره شدیدتری هستند. اغلب از عدام اطمینان اطلاعاتی بالاتری برخوردارند. سوم. در داخل سبد سهامی که دارای اخبار غیرمنتظره شدیدتر هستند. سهامی که از عدم اطمینان اطلاعاتی بالاتری برخوردارند» نرخ بازده غیرعادی بالاتری نسبت به سهام با عدم اطمینان اطلاعاتی کمتر دارند. باربریز و همکاران ۹۸(۱۰ 0۹ سک مغ یفبراما سا الوا کیان این که چگونه: سرمایه گذاران اعتقاد را شکل می‌دهند- ارائه داده‌اند که با یافته‌های تجربی مبتنی بر شواهد روان‌شناختی سازگار است و فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» زمستان بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری قادری و همکاران (۱۳۹۷) ارتباط بیش‌اطمینانی مدیران و اثربخشی مدیریت ریسک را مورد بررسی قرار داده‌اند. برای این منظور از سه معیار خطای تخمین سود. مخارج سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاری بیش از حد به‌عنوان شاخص‌های بیش‌اطمینانی مدیران و از چهار عامل راهبرد. بهره‌وری» گزارشگری و انطباق برای محاسبه اثربخشی مدیریت ریسک استفاده شد. بر اساس نتایج این پژوهش» شیوه‌های مدیریت ریسک سازمانی متأثر از سوگیری‌های رفتاری و بیش‌اطمینانی مدیران بوده و اثربخشی خود را از دست خواهد داد. بنابراین اثر اطمینان بیش از حد مدیران بر مدیریت ریسک تأیید می‌شود. خجسته و زنجیردار (۱۳۹۵) به بررسی رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران نهادی برای ۴۹ شرکت در دوره زمانی ۸۷ تا ۱٩ پرداخته‌اند. نتایج نشان داد بین رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران نهادی و بازده سهام ارتباط معناداری وجود دارد و این رابطه در شرکت‌های بزرگ از شرکت‌های کوچک بیشتر و در شرکت‌های با اهرم مالی بالا از شرکت‌های با اهرم مالی پائین بیشتر است. ریاحین و همکاران (۱۳۹۵) تأثیر اطلاعات و اخبار هسته‌ای بر بورس ایران را مورد ارزیابی قرار داده‌اند. نتایچج به‌دست آمده حاکی از آج است که سرمایه‌گذاران بازار سهام ایران به‌صورت کلی با ورود اطلاعات و اخبار هسته‌ای به بازار از خود بیش‌واکنشی نشان می‌دهند و این اطلاعات و اخبار در دوره دولت یازدهم» بیش‌واکنشی بیشتری را در رفتار سرمایه‌گذاران نسب به:دوره دولت‌های نهم و دهم ایجاد کرده گل ارضی و ضیاچی (۱۳۹۳) در پژوهشی به بررسی بیش‌واکنشی سهامداران و مقایسه آن در شرکت‌های کوچک و بزرگ در بورس؛اوراق بهادارهتهران پرداخته‌اند. نتایج نشان داد در میان سهامداران شرکت‌های بزرگ بیش‌واکنشی وجود دارد. آم در میأن سهامداران شرکت‌های کوچک بیش‌واکنشی مشاهده نشد. در نهایت با توجه به وجود بیش واکنشی/درابازاره سهامداران اه کر یر راهبرد سرمایه‌داری معکوس جهانگیری‌راد 9 همکاران (۳۹۳) در مقاله‌ای به فررزسی رفتار گروهی سرمایه گذاران در بوروست: اوراق بهادار تهران پرداخته و نشان داد سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران رفتار گروهی دارند و این نوع شمس و اسفندیاری مقدم (۱۳۹۷) با استفاده از داده‌های فصلی به بررسی ارتباط رفتار توده‌وار با عملکرد و ویژگی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته‌اند. یافته‌های ایشان بیانگر زابظه منفی معناداوسفتار"#وظه‌وار با عملکرد ومووژگی‌های شرکت‌های:موزه بزرسی است. به این صورت که توده‌واری با رشد دارایی» بازده فصل قبل جریان نقدی» تغییر رشد فروش» تغییر فرهادی و همکاران (۲۰۱۹) رابطه رفتار جمعی و مومنتوم با بازدهی سهام را در بورس تهران و فرابورس ایران در سطح صنایع مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج نشان داد سبد سهام دارای رفتار جمعی و مومنتوم, بازدهی بالاتری در مقایسه با سبد سهام بدون رفتار جمعی و مومنتوم دارد و عامل رفتار جمعی همان‌گونه که ملاحظه شد در اغلب پژوهش‌های بالا از بازده سهام و بازده بازار برای بررسی و سنجش رفتار سرمایه‌گذاران (بیش‌واکنشی» کم‌واکنشی و توده‌واری) استفاده شده است. حال آن‌که نویسندگان پژوهش حاضر بر این باورند که یکی از متغیرهای اصلی و بنیادی تحلیل هر سهم برای معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران» توجه به تغییر حجم معاملات آن سهم است. سرمایه‌گذاران به دلایل زیادی از جمله عدم کارایی بازار و عدم دسترسی کافی به همه ابزارهای لازم برای تصمیم‌گیری مانند اطلاعات صحیح, شفاف و به‌موقع و ناتوانی در تحلیل درست اطلاعات و دلایل ناشناخته, به حجم معاملات به منزله عامل مهم و تأثیرگذار توجه می‌کنند و به‌صورت جمعی از این عامل تبعیت می‌کنند. توجه همزمان سرمایه‌گذاران به حجم معاملات بازار سبب می‌شود که حجم معاملات سهم به حجم بازار تورش پیدا کند که نشان‌دهنده این است که افراد هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در سهمی خاص, به جای توجه به اطلاعات داخلی و ارزش ذاتی سهم» حجم معاملات را مبنای تصمیم خود قرار داده و این متغیر در تحلیل سهام نقش تعیین کننده‌ای ایفا می‌کند. بنابراین با توجه به خلا مطالعاتی یادشده, این پژوهش ابتدا به آزمون وجود یا عدم وجود پدیده بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. سپس رفتار توده‌وار در چندین صنعت جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که از این بین» شرکت‌هایی که قبل از سال ۱۳۹۱ در بورس پذیرفته شده و تا پایان سال ۱۳۹۸ از بورس خارج نشده‌اند و داده‌های مورد نیاز آنها در دسترس بود به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش از مدل باربریز و همکاران (۱۹۹۸) برای بررسی واکنش‌های نامتناسب سرمایه گذاران و از مدل لاکونیشوک و همکاران ! (۱۹۹۲) برای بررسی,رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران استفاده شده که در در این مدل» دو وضعیت متصور می‌شود و سرمایه‌گذاران بازار در یکی از این دو وضعیت قرار داده می‌شوند. در وضعیت اول, سرمایه‌گذاران اطلاعاتی به تناوب خوب و بد (مثبت و منفی) در مورد شرکت دریافت می‌کنند و به اطلاعات منتشر وزن کاقی نمی‌دهند. چزا که می‌پندارند اطلاغات مزبور و شرایط ایجاد شده را است و ان شرایط به دوره قبل باز خواهد گشت. بنابراین» در مواجهه با اطلاعات جدید کم‌واکنشی رخ می‌دهد. در وضعیت دوم فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» زمستان بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری سرمایه‌گذاران دنباله‌ای از اطلاعات خوب يا بد را در مورد شرکت دریافت می‌کنند. به‌عبارت دیگر پس از یک سری اطلاعات خوب و یا بد» یعنی تداوم انتشار اخبار هم‌ارزش باعث می‌شود سرمایه‌گذاران نسبت به آخرین اطلاعات از خود بیش‌واکنشی نشان دهند. عایدی دوره 1 (:37) از رابطه زیر محاسبه می‌شود: به‌عبارت دیگر عایدی در دوره ] برابر است با عایدی دوره قبل به‌علاوه یک شوک که ممکن است منفی یا باشد. ماتریس انتقال برای دو مدل به‌شکل زیر است که تفاوت دو ماتریس در احتمالات حدی (1 > برج7 > 0.5و 0.5 > رت7 > 0) به‌صورت زیر می‌باشد: در مدل ۱ که وضعیت اول را نشان می‌دهد. اگر در دو دوره قبل عایدی مثبت (یا منفی) بوده به احتمال کمی عایدی دوره بعد نیز مثبت (یا منفی) خواهد بود چرا که در مدل ۱ سرمایه‌گذاران خود را در وضعیت ۱ فرض کرده که بازگشت به میانگین مورد انتظار است. ولی در مدل۲ اگر در دوره قبل عایدی مثبت (یا منفی) بوده به احتمال زیاد عایدی دوره بعد نیز مثبت (یا منفی ) خواهد بود. در وضعیت ۲ تغییر وضعیت بازار از وضعیت. اييه ۲ ,و برعکس, یک قرآینه مارکفی! است که:ماتریسن تغییر وضعییت این که در حال حاضر کدام وضعیت (:5) حاکم است فقط به وضعیت قبل یعنی 5:1 بستگی دارد. تغییر وضعیت به‌ندرت اتفاق می‌افتد (براساس فرض محافظه‌کاری)» بنابراین فرض می‌کنیم 2۸.1+12>1 فرض دیگر این که احتمال وقوع وضعیت ۱ بیشتر است. به‌عبارت دیگر 2۱*۸۲ احتمال غیرمشروط برای قرار گرفتن در وضعیت ۱ برابر است با (2 7+ 11)/ ۸2 . البته نتایج این مدل به بزرگی یا کوچکی 2۱و ۲ بستگی ندارد. از طرفی محاسبه عایدی بستگی به این دارد که از کدام مدل باید استفاده کرد و این موضوع خود به وضعیت بازار در حالت فعلی بستگی دارد. شوک (ع0 - 1) با استفاده از مدل ۲ در 40 -1-2,()1) +240 (۹0 < ۳22)1 ( 0۳2 مادرزمان 1ج" ۸ یعنی احتمال این که در دوره ۲ وضعیت ۱ قرار گرفته باشیم» مشروط به وجود اطلاعات در مورد نز 1-عل2 «و و-ع0 به همین ترتیب 11 (احتمال اين‌که 7+1 بر اساس مدل ۱ اندازه‌گیری شده باشد) بر اساس رابطه(1) 0 2ک وج 5 او )8 (2ک 1 بعق)8۳+(ز 1 ا وب 1(۲۶ )2۳ در این حالت اثبات می‌شود ع۷ > روبع به‌عبارت دیگر اگر عایدی دو دوره از نظر علامت یکسان باشند. سرمایه‌گذاران به مدل ۲ وزن بیشتری می‌دهند. حال اگر شوک در دوره ۳+1 از نظر علامت مخالف در این حالت اثبات می‌شود 0 < و+جمع۷ به‌عبارت دیگر اگر عایدی دو دوره از نظر علامت مخالف هم باشند. سرمایه‌گذاران به مدل ۱ وزن بیشتری می‌دهند. به همین ترتیب روبع (احتمال این که وبعلل( بر اساس مدل ۲ اندازه‌گیری شده باشد) بر اساس قضیه بیز با استفاده از رابطه (۴) محاسبه اس 1,0 جع گا و جم )2۲( 1 ک )۳۳+ (ع لا 2کوجعگا بو مط(2ک )8۳ فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» زمستان بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری در ادامه به‌دنبال بیان ارتباط مدل مذکور برای پیش‌بینی قیمت سهام و تأثیر بر روی حجم سهام هستیم. با توجه به روش‌های متداول قیمت گذاری سهام از جمله روش‌های مبتنی بر تنزیل جریان‌های نقده جهت محاسبه قیمت اوراق بهادار می‌توان از رابطه زیر استفاده کرد (8 عبارتست از نرخ تنزیل و 37 عواید می‌دانیم که انتظار سرمایه‌گذاران در مورد عواید آینده از گشت تصادفی پیروی نمی‌کند. حال اگر فرض بر وجود گشت تصادفی باشد. می‌توان با فرض :۱۷ < (زیع):13 قیمت سهام را به صورت ۹۶ محاسبه کرد. ولی قیمت سهام از این مقدار دارای انحراف است» چرا که سرمایه‌گذاران حرکت قيمت‌ها را بر اساس گشت تصادفی تصور نمی‌کنند. بلکه یکی از دو مدل ۱ (باور به بازگشت به میانگین) يا ۲ (باور به وجود روند) را برای پیش‌بینی عایدی و در نهایت قیمت سهام درنظر می‌گیرند. اگر سرمایه‌گذاران بر این باور باشند که نظام تعیین قیمت در بازار بر اساس مدل تغییر رژیم است. قیمت بر اساس معادله زیر محاسبه می‌شود. رابطه (۶) (0 2 - ر0) ور جع < :۳ مقادیر :3 و 82 مقادیر ثابتی هستند که بر اساس 22 ,2 ,بزج7 ,77 قابل محاسبه‌اند. در این مدل فرض پایه آن است که توزیعی دوجمله‌ای براساس نسبت خریداران به کل معامله‌گران ساخته شود. در این وضعیت نسبت موفقیت برابر تعداد خریداران تقسیم بر تعداد کل خریداران و فروشندگان خواهد بود. بر اساس توزیع مذکور معادله زیر برای محاسبه توده‌واری (.:77) در زمان معین ] برای سهم 1 درایی سادل ۳ تسوت مداد" بذاران سیم ۱ ورد رعانی اب نامر بداران وفروکندگان است و ,ز5 تعداد فروشندگان سهم دز دوره زمانی) است. و (8)۳ امین ریاضی نسبت موفقیت همه سهام عامل ۸۳ یا عامل تعدیل, یعنی اگر در بازار توده‌واری وجود نداشته باشد. انتظار می‌رود ارزش مقدار قسمت اول معادله یعنی |(۳)۳ - ,8۳| چقدر باشد تا با کسر مقدار اول از ۸ مقداری بزرگتر از صفر به‌دست آید که آن را به‌عنوان مقدار توده‌واری درنظر می‌گیریم. بنابراین ۸ در واقع امید ریاضی (ارزش مورد انتظار) |(8)۳ - ,8۳| است. یعنی: ( |(۳) - ,۳ |)8- ۸۳:۸ است. البته بعد از محاسبه توده‌واری در ادامه با استفاده از داده‌های سال‌های ۳۲٩ تا ۰۹۸ ابتدا فرضیه اول (بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی) و سپس فرضیه دوم (توده‌واری) در چند صنعت بورسی از جمله مخابرات. حمل ونقل, انبارداری و ارتباطات مورد بررسی قرار گرفته است. به‌طور کلی» میزان واکنش بیش از حد و واکنش کمتر از حد به این بستگی دارد که سرمایه گذاران اطلاعات اولیه را چگونه درک می‌کنند. اگراطلاعات بتواند توسط بسیاری از افراد به راحتی قابل درک باشد بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی در بازار بسیار کم و بهندرت اتفاق خواهد افتاد. پا استفاده از عایدی‌های ۱۴ دوره برای هر دو شرکت در طی سال‌های ۳ تا ۹۸ جداول زیر نظر سرمایه گذاران را در مورد 11 (احتمال استفاده از مدل ۱ برای اندازه گیری شوک عایدی جاری) نشان می‌دهد. در این جدول فرایند ایجادعایدی (شوک 7-1 ز) تصلذفی است واهمچنین فرض می‌کنیم ۰2.<*/۱ 2۳( ۰ 70۳۰/۷۵ و 7۳۰/۵ ۰ البته فروض چهارگانه مذکور در واقع ذهنی بوده و تعیین آنها برای هر سرمایه‌گذار (با توجه به شرایط روان‌شناختی و ریسک‌گریزی و..) مقادیر منحصربه‌فردی است. حجم ملاله‌شده‌باقیمت‌لیه _ | _نوع‌واکنش _ | _نوع واکنش ۹ شوک ام کل حجم اولیه سهم | قیمت‌اولیه سهم ‏ | تاریخ بررسی وه فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» زمستان بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری حال بعد از محاسبات همگی احتمالات (0)» شوک‌ها بهتدریج طبق تعاریف قبلی تعیین می‌شوند که در جداول زیر نشان داده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود در جدول ۵ برای شرکت مخابرات ایران طی دوره‌های ۳ تا ۸ شوک‌های مثبت و منفی پیاپی ایجاد شده‌اند و مدل نشان می‌دهد مقدار :0 یا احتمال اين‌که شوک عایدی از مدل ۱ استفاده شود در حال افزایش است و در طول دوره ۸ تا ۰۱۲ شوک‌های منفی پیاپی ایجاد شده‌اند و مدل نشان می‌دهد مقدار :0 یا احتمال این که شوک عایدی از مدل ۲ استفاده شود در حال افزایش است و مقدار 0 از ۰/۸۴ تا ۰/۴۱ کاهش یافته است. در طول این دوره‌ها هرجا دو عدد مثبت و يا دو عدد منفی ایجاد می‌شوند» :1 کاهش می‌یاید. و طبق جدول ۶ برای شرکت ارتباطات سیار ایران مشاهده می‌شود که در دوره‌های ۱ تا ۳ و ۱۱ تا ۱۴ شوک‌های مثبت () با شوک‌های منفی جایگزین شده‌ند که میین حالت اول مدل یعنی کواکنشی می‌باشد. زیرا که مدل ۱ بر چنین روندی (یک در میلن شوک مثبت ومنفی) استوار بود بناراین این دوره کم‌واکنشی است و شوک‌ها بصورت متوالی معکوس هستند و همچنین شاهد بیش‌واکنشی در دوره‌های ۳ تا ۶ ۷ تا ۸ و... هستیم که این هم حالت دوم مدل (یعنی بیش‌واکنشی) را تأیید می‌کند. حجم مبادله شده _ | نوع واکنش ‏ | نوع واکنش ۹ شوک(۰)۱۸ | حجم اولیه سهم | قیمت اولیه سهم تاریخ بررسی دوره ۳۰ ین داش ۷ + ۴ ۱۸۳۳ ( ی ۹ همان‌طور که در جداول ۵ و ۶ مشاهده می‌شود: واکنش‌های نامتناسب (بیش‌واکنشی و کم‌واکنشی) ضمن تأثیر بر حجم معاملات در هر دوره» سبب دور شدن قیمت سهم از ارزش ذاتی آن شده و به اصطلاح حباب قیمتی به‌وجود آمده است. به بیان دیگر تعادل عرضه و تقاضا به‌وجود نيامده و بازار سهام به اصطلاح از یک بازار کارا دور شده و تعادل در بازار وجود نداشته است. در نتیجه فرضیه اول پژوهش اثبات می‌شود. دراین سینت یتنا که‌زازی مسق ماوت (تامل شنز کت مخارات یرای وش کت ازتتاطات سار ایران) و یت حمل ونقل, انبارداری و ارتباطات (شامل شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا شرکت ریل پردازسیر شرکت ریل سیر کوثر) با مدل لاکونیشوک و همکاران (۱۹۹۲) مورد آزمون قرار گرفته و نتایج در جدول ۷ ارائه شده است. نامتناسب نمایان شده بود وجود توده‌واری داژز«جدول ۷«مخرز گردیده است. در ادامه ازه‌های زمانی جداول ۵ و ۶ بالا که وجود واکنش‌های جدول ۸. واکنش‌های تافشاسبآش کت توسعه#خلّمات دی و بندری سینا برای ضنعت حمل ونقل:: انبارداری‌پییاشگاقات تعوال د حلاصا سای هو جداول ۰۸ 5 ۱۱ ارائه شده جدول ۱۱. توده‌واری صنعت حمل و نقل» انبارداری و ارتباطات . شرکت ریل پرداز سیر شرکت ریل سیر کوثر ۲ جدول‌های بالا وجود یک تناظر یک به یک قابل مشاهده است. در بازه‌های زمانی مشابه نیز شاهد بروز رفتار گله‌ای هستیم. یعنی پس از واکنش‌های نامتناسب بروز رفتار گله‌ای نیز محرز می‌باشد. بنابراین نتیجه می‌گیریم که ایجاد واکنش نامتناسب منجر به توده‌واری می‌شود که این ادعا با مقایسه نتایچج هر دو بخش مشهود است. بنابراین وجود واکنش‌های نامتناسب (به‌شرح جداول ۸ ٩ و ۱۰) به توده‌واری (به‌شرح جدول ۱۱) منجر شده و فرضیه دوم اثبات می‌شود. در دوره یک ساله اردیبهشت ماه ۹۸ تا اردیبهشت ۹۹ از یک طرف به علت شرایط اقتصادی,» سیاسی و غیره ... و از طرف دیگر به علت"تحریک,عمومی مردم برای ورود,به بازار سرمايّه توسط دولت. شاهد ورود سرمایه‌گذاران زیادی بودیم و این موج زیاد سرمایه‌گذاران» اغلب تازه وارد از بازار سرمایه شناخت کافی نداشتند و از احساسات» شایعات و تجربه"دیگران بیشتر تقلید و تبعیتآمی‌کنند که موجب بروز پدیده‌های بیش‌واکنشی» کم‌واکنشی و توده‌واری در بازار سهام شده که گواه این ادعا در نمودارهای ۱ تا ۳ نمایان است. نمودار ۱. روند یکساله ارزش معاملات اشخاص حقیقی و حقوقی در سهام فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» زمستان نمودار ۲. روند یکساله شاخص کل بورس تهران و فرابورس ایران نمودار ۳. روند یکساله ارزش ارزش معاملات سهام به تفکیک نوع معاملات نتایج این مطالعه که نسبت به سایر مطالعات مشابه بسیار محسوس و ملموس است با شواهد تجربی مندرج در نمودارهای فوق به‌طور کامل تطابق و همگرایی دارد. بنابراین واکنش‌های رفتاری و هیجانی سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران باعث ناکارایی بیشتر این بازار خواهد شد. به عنوان یک مثال» هجوم زیاد مشارکت‌کنندگان در بازار سبب حجم زیاد معاملات (بیش‌واکنشی,» کم‌واکنشی و توده‌واری) و همچنین ضعف‌های ساختاری بازار سرمایه ایران مانند: عدم بازارگردانی و ... موجب وقفه‌های مصنوعی در معاملات سهام می‌شود که اين وقفه‌های مصنوعی باعث جلوگیری از تطابق سریع قیمت سهام و ارزش ذاتی آن می‌شود. بنابراین وجود متوقف‌کننده‌ها می‌تواند مانع از تغییر قیمت سهام بر اساس اطلاعات جدید شده و کارایی بازار را با مشکل مواجه می‌نماید. در نتیجه شناخت و رصد واکنش‌های رفتاری سرمایه گذاران موجب اتخاذ تصمیمات بهینه‌تری برای سیاست‌گذار و مقام ناظر بازار سرمایه خواهد شد. هرقدر این پیش‌بینی‌ها دقیق‌تر باشد. قابل اطمینان‌تر هستند و می‌توانند راهبرد مناسبی در اختیار سیاست‌گذاران کشور برای پیش‌بینی نوسانات شدید بازار سهام قرار دهد. در پایان چند سیاست اجرایی برای افزایش کارایی و کاهش واکنش‌های نامتناسب رفتاری سرمایه‌گذاران بازار سرمایه ایران متناسب با نتایج مطالعه پیشنهاد می‌گردد: با توسعه شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و تشویق فرهنگ عمومی به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در صندوق‌های سرمایه گذاری نسبت به افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران اقدام گردد. ۷ با کاهش زمان بسته بودن نماد افزایش دامنه نوسان.قیمت و حذف حجم مبنا اصطکاک در بازار با افزایش سهام شناور و وضع مقررات به‌روز جهت بازارگردانی بر عمق بازار افزوده شود. ۷ با مقررات‌زدایی و عدم دخالت دولت در بازار نسبت به افزایش استقلال آن اقدام شود. تعارض منافع: بنا بر اظهار نویسندگان در این مقاله هیچگونه تعارض منافعی وجود ندارد. تعهد کپی‌رایت: طبق تعهد نویسندگان حق کپی‌رایت رعایت شده است. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» ز بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری جهانگیری راد مصطفی» مرفوع» محمد و سلیمی, محمدجواد. (۱۳۹۲۳). بررسی رفتار گروهی سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی» ۴۲(۱۱)» ۰۱۳۹-۱۵۶ ریاحین» مهدی.» معدنچی, مهدی و ستایش, محمدرضا. (۱۳۹۵). ارزیابی واکنش بیش از اندازه سرمایه گذاران بازار سهام ایران نسبت به اخبار مذاکرات هسته‌ای. مجله اقتصادی» ۷(۱۶)» ۵۳-۷۷ زنجیردار مجید و خجسته. صدف. (۱۳۹۵). تأثیر رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران نهادی بر بازده سهام. سعیذی: علی :و فرهاتیان» سین محمه جواذ: (۱۳۹۴):مبانی اقتصادومالی رفتاری:انتتارات بوزسن: شممن شش باب‌الدیی ز اس فساری مقدم اسر تیمور .13۹۷2 قاط رفتا زر آتردد‌واز یا مسلگرد ری ویژگی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی, ۳۸(۱۰» ۴۷-۶۶ فرهادی,» روحاله.. آخوندی, آمید و مهرآور حمیدرضا. (۱۳۹۸). توضیح رابطه رفتار جمعی و مومنتوم با بازدهی سهام: شواهدی از بازار سرمایه ایران. چشم‌نداز مدیریت مالی, ۲۶(۹)» ۰۱۲۱-۱۴۵ قادری» کاوه.. قادری. صلاح‌الدین و قادریّ» سامان (۱۳۹۷): تأثیر عاملی رفتاری اطمینان بیش از حد مدیران بر اثربخشی مدیریت ریسک. پزوژهش‌ماین خضابریهالی ,و حسابرسی, ۳۷(۱) ۲۷۲-۲۴۳ قالمق؛ کریم.: یعقوب نژاد احمف و افلاح شمس میرفیض؛ (۱۳۹۵)تأثیر سواد مالی بر تورش‌های رفتاری سرمایه‌گذاران بورس اوراق هکل ترا وناز مصططل هار۶ ۷۵-۹۴ گل‌ار ضی, غلامحسین» و ضیاچی, علی‌اصغر. (۱۳۹۳). بررسی رفتار جمعی سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با رویکردی مبتنی بر حجم مّعاملات. تحقیقات مالی. ۲(۱۶). ۳۵۹-۳۷۱ یوسفی, راحله و شهرآبادی» ابوالفضل: (۳۸). پررسی و موق رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران در 8 1۵۳6۵۲ 0۳66 کلعمای وصناهعع .(2018) با حقلکدک ۵ .5 بش۸ ملاعص ۸ 106510۴ ۲ موم ۸ .(01998) بط وصطعز۷ عه بش۸ بمعگزلاک .27 ,0۵70615 .,5اع افص هنمصحص هذ «ماقطعط 136۳0 .(2001) .5 مقصهطک عم بک منصعل مد امازط 7 0۵ 6۷186066 8۳6۴۲ .(1987) بل ب# ,۲علهط1 ۵ 3 .3 ۷۷۰ ,580006 126 .557-580 ,(42)3 ,۳1107166 ]70۳۵/0 اک نافدمک56 اعغا هه کلمی وصه د0ن 0۳ ۰ ۵66۲ 506 56 10065 .(1985) 11 م8 ,تعلقط1 ۵ .3 ۳۰ ۷۷۰ ,80006 126 4 بوانانطهاظو۳م عط هه هنعط ادا .(2019) 7 معصقط7 ۵ ب ,1606۲ -195 ,(20)2 ,۳11107166 ]3610/0۵ ]٩ ,70۳۵ +کععی امماحمص عصنسل مزع مداد 10660 نطکط۲۵1200 عط۲ وصنصندامط .(2019) .17 وحع۸ 0طع3 2 0۰ منفصمطل۸ مس ۳۵71130 5 ۲6 1۳۵۳ ۳۷10666 نکم ملمنک کاس صحخصعص 0ص وصه من معط هنعط ص066 ) .121-145 ,(9)26 ,۳6۲۹0606 1/0096 ۳3۵۵۵۱ ۳٩ ام سمل هه آهامهی 7(ان۵ 6۳ 1310۳۵05 .(2007) کل عم‌صنط5 ۵ .3 015909 وس ,080گ3.] ول ق۳۳۵6 ۸۴۲0۷۲۲9۰ چگ ۳33۵66 881655 ]۵ ,70۳۵ اسلا 6 3000 -کعصنص ام هه 08-3 ن36۳۵ وگ لمح 3/6 .(2014) بش۸ بعاله ۷۷7 ۵۶ .8 ,ا8ط1167 وی5 و3۳۳637 0 1350005 ,کا0۲۵/[ ]۳۹۵۳۵۵ ,13۵۲۳۵۵۵۵ ۲٩ ۵ 70 200۳02 [۵ 5۳ 1 ع36 200 نون و710 .(2020) 2۰ فص .۸ .17 معگندکا5 ول «ط96ق63 . 419-6 ,(37)1 36860۳ و م۸۶ و 600 ون دصرد مخ ماد که 7 6۳210۲۵1 ۶و که 6ط1 .(2018) .5 ,6۳۵06 6 .5 م۵06طی کل مف06۲قط6 70۳۵۱ ۳۵۵8660۰ ماعزم ۵۶ ککعصع ۲0اه ۵۳ کمعقصقط ۶و ععصعلکدی عنفجع نم 6 ۵۶ 16۹062005 .(2010) .7 36 ,53060300 6 .5 رفصقطاک و17 باف۸ ۶قطناهطای 6۰ م۳06٩ 165۵ صز ما50 0010۳005 ععفخم هه موم که سحطع۳ ص000 ۶ 10۵6 156 .(2016) .34 ,کصقط5 طقالم۳ 6 بش۸ ,و2زعصاط مهد مک مطعقصلقطی ,70۵ .506 2286 اه 16۵0 1و رصنع کم جععوعط 0620۲21 0۵ همان نحص عاز 200 0۷/۵۳۳۵2010 10625 م اقا ۵۶ دمتاها۳۷۵ .(2019) بکل بقسه1 ۶ 6 منشهام6 هذ کعنصق‌صصم 60امععع3 رنه عکه) کعتصقصهی موه موصه افص صذ همعخقعصصیی (36۲۹1۵0 13) .59-76 ,25 ۳6۳50661006 00961116111[ [۵۵ 0۲۳۹۳۵۳ ,70۳۵ .(86 ماه 506 ۰ ۳۵006 داعنا00ط) آهسمزمط6ط عصنفحعط که خطهند 310۳ .(2010) .31 مقطنط ۲1 6 0۳166 5106 05 لداع 00 هه 0ص ۵4 اعدصصز 15۵ «(2011) 3۰ م13۳۵ ,۲7096۳51 حصقطس 10 هدمع 25.30 بومتعتعل عصصمص5 وه "کععمصهص 200 85 و 136۹82000 .(2014) .7 .31 مفصنلهگ 2 .3 بقاه‌اج3/2 ,36 ,8۵0 احنوصعطه[ 56100 ۸۲۲0۹۳9 ۹۵ ۲1/0۹901۵۲٩ ,700۵ 86 قطان علمای صححطع 1 صز «مز اطع 86 عط] 50206-200 [۵ دز هطنظ .(2002) 2۰ ما21 عگ .17 مصماطوصنآ ,3 مطکصط70 5 1990 6 ۶ 60۵ عط) اه علاط عهاه م50 6ط) جعاکد وصه عصسل معط «ماکع ۷ص 0۶ 00 ,ادص 6ع 3/002 وصه کعنص000 که آممط5 ,کزفعط 1" ۸ :۷۵1۵ دنو هه کععصقعطا ععخم دع6 6 ناهام 156 «ر3987) :31 .7 ص1۵۳ 4 ۶ه منطعدو‌نج1م+ 6 0ص مکاکی ۳۵25205 روصنون ععزم< .(1999) ۰ ,1۳۵6۲ -343 ,(8)4 ,۳1۳۵66 +6 ۳60110165 ]۵ 6۷10۶ ,76۲۵0۵ ۷۵16۰ هتفه 0ص ک۳00 [ 00 ۵۶ عمط 15۵ .(0992) ۷۷۰ 8 وتوصطاق 6 بش۸ رعگزه‌اطاک ,ول امطکنطله.] . 23-43 ,(32)1 ,ک6 6601101۳ ۲0۵001٩ 70۳۵۱ مکععطم کل 50 ۵5 ۳۵058 7 ۲۵۲۵۴ ۵ 56۳۵ 5 عع مق ۶۵۵ 306 .(2011) 6۰ ,۷/۵ :6 .6 ,110208 و1 ,180 0 6۶ 661ص 5106 ۵ 06۳۳20 .(2008) 36 بش۸ مصقصطیع20 2 .5 8 ,تصقطح/1 ۲۳6 1۳۵۳۵ ۳103066 :موز 0عم دوعص بوط معخم خلماد کم دننکن فصلنامه راهبرد مدیریت مالی/سال نهم» شماره سی و پنجم» ز بررسی واکنش نامتناسب سرمایه‌گذاران در بازار سهام ایران /قهرمان عیدلی» محمد حیدری 6 51066 .(2018) .3 ,73۷60 ۵ .1 رفن۷۵ بل ,53660 اصنزظ ویک 3 ,0660ف3۵ 6 ۳۳۵۳۴۵۱ ب80ا0ه2 ۵۶ 06۳506006 صز عسعماعنل هام۷ وصه اافند هط رد -06 0۶ 8۵102005 .(2016) 8 .31 مطافعقاع5 ۵ .3 مفطص1/2202 .36 مصفط۵رنگ ۵165 جوعلع۵ عط) ۵۶ اعد عطا ۵ کماکعتصز ماه ملماد صقنص1۳2 ۵1 ۳20 +2 کعن0۳0۳ع6 06۳210۳۵1 ۵۶ لماد6 و۳ .(2015) صعنصقط۳ .7 36 ه بش۸ مف۵ععد5 ق۲۵10 6ط1 .(1397) 1 بش۸ مق ف0مهطع3/0 همعط ۸ یک ,قفصهط5 ۷6665 ۶ ععناعنعا هط فصد ععصعصدصم عطا هد +مقطعط هصنوعط (36۲۹1۵ 1۳) .47-66 ,(10)38 بودنتوس۸ ۵٩ ودامسم ۸ ۲۳۹۵۹۵۵۱٩ ام و3 4 عم مصنطا0 ۶و سامزقطعط وصنو معط 16510۳ .(2014) ۷۷7۰2۰ ,176 8 0۰ 3/3 ول 730 8 ع6 ۶0۳8 0صه وصنامع 13 .(2009) بش۸ منفهط۸ حطقطک 6 ب بگه‌قا۵ 7 1 260۷61006۶ ]۹ ,70۳۳۵ 86 ماه لماک عطا ۵0 6910۳5 ۵۴ 20۳طع0 36۳۵08 1068108 0۳ موز ۵ط1 .(2017) .5 مطعاههزمطاگ ۰ 34۰ ممعلعازسه:27 40 ]۳1۶01 ]۹ ,70۳۳۵ 00۳۵۲ .وم دمک فوصه ۳۳۵۹8 وصنکت ۳6095 506 56 0۵ علعناند 0060-3006855 صه دز 7006 کلط1 .ص1۳2 مصصقطع1 ,کازدعنصتا محطه‌مل۸ 2020 6 - 0000 ۸۲ 60008 063806 506 ۵4 کصمنان0د60 00ق. حص عمط موه ماس نله

تورش های رفتاری در بازار سرمایه، وضعیتی است که طی آن فرد بنا به دلایل منطقی یا غیرمنطقی، اطلاعات و تحلیل های شخصی خود را نادیده گرفته و با تأثیرپذیری از اخبار، تحولات اقتصادی، سیاسی و.... واکنشی به موقع یا به اندازه و یا هر دو به تحولات بازار نمی دهد و سبب فاصله گرفتن بازار از بازار کارا می شود. در این راستا، مقاله حاضر با استفاده از داده های روزانه قیمت سهام و حجم معاملات سهام به ارزیابی دو تورش رفتاری بیش واکنشی وکم واکنشی سرمایه گذاران و بررسی رابطه آنها با تورش دیگری به نام رفتار توده وار در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 لغایت 1398 پرداخته است. برای دستیابی به این هدف، از مدل باربریز و همکاران برای ارزیابی بیش واکنشی و کم واکنشی و از مدل لاکونیشوک برای بررسی رفتار توده وار سرمایه گذاران استفاده شده که نتایج نشان داد در دوره مورد بررسی، بیش واکنشی، کم واکنشی و نیز رفتار توده وار سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران وجود داشته است.

407498

واژگان کلیدی: انتقال انرژی خزر سناربوهای آینده» روسیه. ایران» همگرایی. آ,استادیار کرو آینده پژوهی: دانشکده علوم اجتباعی:ذانشگاد بین‌اتملای آنام خی ززد): قرویی: یزان اشنا سی ارقد غلوممسپاسی و مقر قانگگاه ,یام تور قزوین, ابراق لوستتتاه مستقول: پیشینه روابط ایران و روسیه به گذشته‌های دور بازمی‌گردد. ایران و روسیه دست‌کم در پانصدسال گذشته روابط پرفرازونشیبی با یکدیگر داشته‌اند. با نگاهی گذرا به رژیم‌حقوقی دریای‌خزر و رویه کشورهای ساحلی این دریا برای فروش انرژی می‌توان به این نتیجه رسید که یک گسیختگی و تک‌روی در این زمینه به‌چشم می‌خورد. بدین معنی که هریک از کشورهای این حوزه به‌صورت جداگانه قرارداد فروش نفت با شرکت‌های نفتی غرب منعقد کرده‌اند. از طرفی حمایت آمریکا از خطلوله نفت. باکو- تفلیس - جیهان نشان داد که عزم این کشور برای بهره‌گیری از انرژی‌خزر بدون حضور ایران و روسیه بسیار جدی است. بنابراین می‌توان گفت: همکاری ایران و روسیه برای مهار غرب در بحث انرژی‌خزر بسیار با اهمیت و اثرگذار به‌نظر می‌رسد. دو کشور ایران و روسیه برای انتقال آنرژی‌خزر علاوه بر همکاری‌های فنی نیازمند تعریف یک سازوکار نوین هستند تا بتوانند بر اساسن آن همگرایی و همسویی آخوّذ را تدوین کنند؛ بنابراین این همگرایی در قالب یک کنسرسیوم انرژی می‌تواند نثایج ارزنده‌ای به‌دنبال داشته اکنون که تحولات روابط بین‌الملل .به اسمت‌وسویی ارفته است که منافع جمهوری اسلامی ایران در بستر این تجللاتقایلامیع9 کی ریگ «اگا.باید از این فرصت براق رسیدن به این منافع» نهایت بهره‌برداری ار وال که در این تحقیق مطرح است این است که با توجه به عزم دو کشور ایران و روسیه برای صدور انرژی خزر آیا سناریوهای آینده بازار انرژی‌خزر می‌تواند تسهیل‌گر همگرایی ایران و روسیه در ایجاد ساختارهای جدید در این خوزه باشد؟ در این تحقیق تلاش شده تا به این سوال پاسخ داده شود. بنابراین حضور ایران و روسیه در کنار یکدیگر برای صدور انرژی‌خزر علاوه‌بر همگرایی بین ذو کشور موجی انقویث*قواقلع مبلیاسی] "و افزایش قدرت دیپلماتیک و از منظر رهیافت واقع گرایی. از کنت والتزا تا نظریه‌پردازان دیگر که به این رابطه (ایران و روسیه) پرداخته‌اند؛ پاید اذعان داشت که این نظریه‌پردازان در نگاه نظری به دوره پس  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۶۹ از جنگ سرد به رابطه ایران و روسیه اشاره می‌کنند. والتز همچنان با تأکید بر مفهوم سنتی موازنه, روسیه و چین را به‌عنوان قدرت‌هایی که در مسیر حرکت نظام تک‌قطبی به چندقطبی یکی از جریان‌های مقابل آمریکا هستند. موردتوجه قرار می‌دهد. فرض والتز این است که رفتارهای یک‌جانبه آمریکا کشورهایی مانند روسیه. چین و در نتیجه ایران را به‌سمت همکاری با یکدیگر سوق می‌دهد. والتز در تحلیلی که از فرایند شکل‌گیری موازنه قدرت جدید پس از جنگ سرد ارائه می‌کند. عمدتا مفهوم سنتی موازنه یا موازنه سخت را که عمدتا بر ایجاد تأسیسات نظامی, اتحادهای نظامی, انتقال فناوری نظامی و موارد مشابه تأکید دارد مدنظر قرار می‌دهد در حالی که در دوره پس از جنگ سرد چنین تلاش‌هایی بیشتر از جانب خود آمریکا و نه از جانب سایر قدرت‌های بزرگ به‌ویژه چین و روسیه. نظریه‌های نظریه‌پردازان واقع‌گرایی از اسوی. برخی تحلیلگران لیبرال به‌ویژه در ارتباط با موضوع روابط ایران و روسیه با انتقادات*جدی مواجه شده است. بروکز و ارنولد و لغرز در مقاله‌ای با نقد معهوم موازنه‌نرم استدلال می‌کنند که چرا همکاری‌ها میان ایران و روسیه را نبايدوله حنتایچ تلاش برای ایجاههطوازنه*گذاشت. به گفته ایشان روسیه دلایل زیادی, جدا از ایجاد موازنه در برابر آمریکا».برای برقراری روابط خوب با آیران دارد: آین دلیل غمادتا از طریق دو مفهوم منافع اقتصادی و امنیت منطقه‌ای توضیح داده می‌شود. نقد ایشان به مفهوم موازنه‌نرم نیزا باوجود اینکه در کل تأمل‌برانگیز و مستند به شواهد تاریخی است. اما استدلال‌های متقابلی که این دو در مورد روابط ایران و روسیه مطرح می‌کنند نیز قابل استناد به‌تمامی ابعاد روابط دو کشور نیست. مفاهیم «امنیت منطقه‌ای» و «منافع اقتصادی» نیز به‌همان اندازه مفهوم موازنه‌نرم» می‌تواند بر مبنای شواهد تاریخی مورد چالش قرار گیرد (جعفری و تقی‌نژاد» ۱۳۹۱: ۶۱-۵۹). ایران و روسیه پس از فروپاشی شوروی» روابط دوجانبه را آغاز کردند و به‌تدریج در منطقه آسیای مرکزی» خزر و قفقاز به درک مشترکی از منافع متقابل رسیدند که مبنایی برای همکاری آن‌ها در این مناطق شد. خطر گسترش نفوذ قدرت‌های غربی و متحدان آنها در مناطق مزبور و سرایت بحران‌های موجود در منطقه به درون مرزهای دو کشور موجب همکاری بیشتر تهران و مسکو شد (کرمی, ۱۳۹۷: ۸۶ افزون برآن؛ باید به همکاری در حمایت از ائتلاف شمال افغانستان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ اشاره کرد که موجب شد آنها در مقابل حملات ظالبان مقاومت کنند. درواقع» از نگاه تهران و مسکو حرکت‌های تندرو اعم از قومی و مذهبی در مناطق مشترک میان دو کشور منافع آنها را به خطر می‌اندازد و از این رو در بسیاری از زمینه ها به یکدیگر نه به‌عنوان رقیب» بلکه چون همکار نگریسته و کوشش‌هایی برای حل‌وفصل مسائل به‌عمل‌آورده‌اند (کرمی؛ ۱۳۹۷: ۸۶ زمینه‌های همگرایی بین ایران و روسیه را باید در دارایی‌ها و توانمندی‌ها چالش‌ها فرصت‌ها و منافع مشترک آنها جستجو کرد. این دو کشور بالاترین سهم را از مجموع منابع طبیعی نفت وگاز دارا هستند. هر یک می‌توانند در عرصه دیپلماسی آنرژی در سطوح جهانی» منطقه‌ای و دوجانبه نقش مهمی ایفا نمایند. ایران و روسیه درمجموع ۰ درصد نفت و ۵۰ درصد از ذخایر*کاریشها ن#راییدال| هستند. درحال‌حخاضر که حوزه خزر حدود ۲۵ درصد انرژی.جهان زا«تأمین می‌نماید او حداقل تا پنجاه سال آینده مهم‌ترین منبع انرژی مکمل یا جایگزین نفت محسوب می‌شود. بدون نقش‌آفرینی این موقعیت منحصربه‌فرد ایران در جنوب غرب آسیا و دسترسی بی‌واسطه آن به آب‌راه‌های بین‌المللی و مالکیت. توأمان «ذخایر چشمگیر. نفت و گاز در دو حوزه استراتژیک خلیج‌فارس و دریای خزر جایگاه روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین دارنده و صادرکننده گاز جهان که فروش و انتقال گاز خود را به‌طور عمده از طریق خطوطلوله انجام می‌دهد و از نفوذ سیاسی بالایی در کشورهای آسیای‌میانه و همسایگان دریای خزر برخوردار است. فرصت‌های زیادی را برای همکاری اقتصادی با منافع راهبردی پوراین همه طرف‌های ذی‌نفع ایجاد کرده است. ذخایز نفت ایران و روسیه دز حوزه دریای خزر بالغ‌بر ۲۰۰ میلیارد بشکه برآورد شده که حدود پنج برابر مجموع ذخایر سه کشور دیگر حاشیه دریای خزر است. تحقق طرح‌هایی :از این قبیل, ازجمله خرید گاز از ترکمنستان و سوآپ برق با ارمنستان و مشارکت ایران در تأمین گاز موردنیاز خطلوله نابوکو مستلزم آگاهی و اراده مشترک بازیگران و دیپلماسی فعال منطقه‌ای و البته حمایت و نقش‌آفرینی روسیه است و در مجموع می‌تواند به همکاری و همگرایی در منطقه کمک کند. ظرفیت‌های همکاری و همگرایی درزمینه توسعه و فروش و انتقال گاز بین  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۷۱ کشورهای حاشیه دریای خزر نیز بسیار قابل‌توجه است. بخش اعظم ذخایر گاز اين منطقه که حدود ۷۳ تریلیون مترمکعب هست. متعلق به روسیه و ایران است. این مقدار حدود هفت برابر مجموع گاز قزاقستان, آذربایجان و ترکمنستان است. ازنظر تولید گاز نیز مجموع تولید این سه کشور در سال ۰۲۰۰۸ حدود یک‌هفتم مجموع تولید ایران و در صورت همکاری و هماهنگی بین کشورهای دارای گاز در حوزه دریای خزر ایجاد یک شبکه انتقال گاز منطقه‌ای که از شبه‌قاره هند تا اروپا را تحت پوشش قرار دهد کاملا امکان‌پذیر است. فواید مترتب بر هماهنگی و اتخاذ سیاست‌های مشترک در این زمینه موجب گردید که ایران» روسیه و قطر همراه با چند کشور دیگر که مجموعا ۷۰ درصد از ذخایر شناخته‌شده گازی جهان ووبیش از ۴*۶ درصد از تولید آن را در اختیاردارند" از سال ۲۰۰۱ به این‌سو در گرد هم‌آیند و «مجمع کشورهای صادرکننده گاز» را تشکیل دهند؛ اگرچی این‌اجهم باگذ شیک دهه.از زمان تأسیس خود. مراحلی از تکامل و تثبیت سازمانی.راطی کرده است»اما.در عمل هنوز نتوانسته به یک سازمان تأثیرگذار در بازار گازاظبیعی تبدیل شود. بااین‌حال» رایزنی منظم و مستمر بین اعضا درباره زمینه‌های همکاری ازجمله برای شکل دادن به یک نظام قیمت‌گذاری برای گاز طبیعی» امنیت تقاضا جذب سرمایه برای توسعه میادین گازی و نحوه تعامل با مصر ف کنندگان, همگرایی بین اعضا را تسهیل کرده و امکان نقش‌آفرینی این سازمان را در شرایط بحرانی و نوسانات حاد قیمتی فراهم آورده است. با عنایت به اینکه روسیه توانسته است با گسترش خطوط انتقال و صادرات گاز به اروپا از امنیت تقاضا از جانب کشورهای مسیر و مقصد در این قاره در میان‌مدت اطمینان حاصل نماید. به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین هدفی که روسیه از عضویت و فعالیت در این مجمع (کشورهای صادرکننده گاز) دنبال می‌کند کنترل عرضه و در دست گرفتن قیمت در بازار جهانی گاز طبیعی و حفظ ثبات و امنیت تقاضای موئر از سوی: مصرف‌کنندگان. گاز به‌ویژه در اروپا و امریکا باشد. روسیه در دیپلماسی انرژی خود در قبال ایران به‌طور مشخص فعالیت در بخش‌های بالادستی نفت و گاز را دنبال می‌کند و همچنین خواستار مشارکت در احداث خطوطلوله صاذرات گاز به بازارهای مصرف آسیایی آست (قربان: ۱۳۸۹: ۴۶۱). روسيه ۱ درحال‌حاضر کشورهای الجزایر ایران» بولیوی» ترینیداد و توباگوه روسیه. قطر گینه استوایی. لیبی» مصر نیجریه و ونزوئلا پازحه عضو رسمی این متجمع و قراقستان: هلند و ترور نیز اعضاق :تاظر آن ند اساستامهمجیع کشورهای تضادر کسده از فر شال ,۲۶۹۸ رضما بهاتضویب اغضا رسید:و قبيرخانه دائم آن ار افوحه تشکیل شن, به منابع انرژق و همکاری در صنایع نفتی ایران بسیار علاقه‌منداست. چرا که ایران چهارمین ذخایر اثبات‌شده نفت جهان (۱۱ درصد) را در اختیار دارد و در سايه رفع تحریم‌ها می‌تواند در شمار چهار تولیدکننده بزرگ جهان قرار گیرد. در سال ۲۰۰۹ وزیر انرژی روسیه- سرگثی شاماتکو- بر اجرای پروژه‌های بزرگ‌تر نفت و گاز تأکید کرد. دو طرف بر سر اجرای ۱۵ طرح جدید نفتی و گازی در ایران و تأسیس شرکت مشترک نفت ایران و روسیه به توافق رسیده‌اند. آنها در پی استفاده از این ذخایر به سود مشترک. توسعه یک راهبرد مشترک برای مشارکت در بازار آنرژی جهان هستند. دو کشور در سال ۲۰۰۱ مجمع کشورهای صادرکننده گازا متشکل از ۱۳ کشور تولیدکننده بزرگ گاز باهدف ارتقای منافع متقابل را تأسیس کردند. (صادقی‌ومرادی, ۵ این کشورها حدود ۶۷ درصد ذخایر گاژ جهان را در اختیاردارند. در سال ۲۰۶۸ در راستای کنترل قیمت گاز ساختاری مشابه اوپک را ابا همراهی قطر به‌شکل تروئیکای گازی تشکیل دادند. روسیه و .ایران همچنین در سال۲۰۰۹۰ به توافق سوآپ گاز باهدف تأمین گاز شمال ایران و مبادايکاست وان ۷ الکو در جنوب ایران: دست یافتند. ایران در سال‌های اخیر افزایش .شدیدی را درزمينه تولید گاز و عرضه آن به بازارها تجربه کرده است به‌گونه‌ای که تخمین زده می‌شود در سال ۲۰۲۰ این افزایش به حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب خواهد رسید. (صادقی ومرادی» ۱۳۹۶: ۲۰۵). اکنون. هم روسیه و هم ایران مایل به احیای پیوندهای فنی درزمینه گاز هستند. در صورت قعال بودن دیپلماسی انرژی, ابرابل می‌توالبهعنوار عضو موستن اویگ, با طرح خواسته‌های خود. از روسیه درزمینه گسترش همکاری‌ها بهره ببرد. روسیه نیز می‌تواند از طریق ایران بر اوپک اثر گذاشته و به اهداف خود. یعنی استفاده از اهرم انرژی جهت تحقق اهداف سیاست خارجی مسکو در مقابل غرب دست یابد (جعفری و تقی نژاده نکته‌ای که باید توجه ویژه‌ای به آن نمود این است که روابط ایران و روسیه در دو مقطع دستخوش تغییرات اساسی شد. مقطع اول پیروزی انقلاب اسلامی بود که چرخشی اساسی در سیاست‌های جمهوری اسلامی نسبت به آمریکا پدید آورد و به نگرانی‌های روسیه در مورد ایران پایان داد چرا که با پیروزی انقلاب و چرخش در سیاست خارجی جمهوری اسلامی» ایران به‌عنوان همسایه جنوبی روسیه و متحد آمریکا  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۷۳ از اردوگاه غرب خارج شد و این امر اطمینان خاطر روس‌ها را نسبت به همسایه جنوبی‌شان پدید آورد. مقطع دوم فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بود که منجر به تولد کشورهای جدید به‌عنوان حائل بین ایران و روسیه شد و پیدایش این کشورها به دغدغه‌های جمهوری اسلامی ایران نسبت به همسایگی با یک قدرت هژمون با سوابق تاریخی منفی پایان داد. بعد از اين دو مقطع, آمریکا به‌شدت نسبت به همگرایی و اتحاد استراتژیک بین ایران و روسیه بیمناک شد تا جایی که ایجاد شکاف بین دو کشور که قدرت‌های تعیین‌کننده در غرب آسیا هستند به‌عنوان یک استراتژی اساسی در دستور ۳- تأثیر آمریکا بر همگرایی و واگرایی ابران و روسیه درحال‌حاضر ایران و روسیه دو بازیگر.مهم و تأثیزگذار در سطح بین‌المللی تلقی می‌شوند. جمهوری اسلامی.ایران نیز به‌دلیل موقعیت. برجسته‌ای که در منطقه ژئواستراتژیک خاورمیانه و جهان اسلام:دازد. یک قدرت منطقه‌ای با تأثیرگذاری جهانی است. به‌همین دلیل, روابط مان جمهوری اسلامی ایران و روسیه به‌ویژه در برخی از حوزه‌های استراتژیک مانند همکاری‌های تسلیحاتی و پا همکاری در زمینه فناوری هسته‌ای از ابعاد بین‌المللی برخوردار شده است (اطهری و فیاضی ۱۳۹۱: ۴۰). به‌عبارت دیگر به‌دلیل حساسیت موضوع در بسیاری از زمینه‌ها روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه در فضای محدود دو جانبه باقی نمانده است. حساسیت آمریکا نسبت به روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه, حتی موضوعات کم‌اهمیت در روابط دوجانبه میان دو کشور را به‌مثابه موضوعات مهم بین‌المللی برجسته ساخته است. بارزترین جلوه بین‌المللی شدن روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و روسیه در سال‌های اخیر در مسئله روابط هسته‌ای و همکاری دو کشور در بحران سوریه دو کشور تبلور پیداکرده است (کتچرا, ۲۰۰۹). منافع راهبردی مشترک یکی از مهم‌ترین دلایل همگرایی میان ۴- عوامل تأثیرگذار بر ژئوپلیتیک دریای خزر و ایجاد بحران در حوزه در یک تقسیم‌بندی کلی عوامل ایجاد بحران و ناامنی را در این منطقه می‌توان به سه دسته اول: عامل نیروی انسانی است که به دلایلی نظیر تکثر قومی» مذهبی» تنوع جمعیتی» ایجاد مرزبندی‌های جدید. تنوع ملی» تابعیت و عدم پذیرش نوع تقسیمی که در مرزها صورت گرفته است و یا سهمی که به این اقوام داده‌شده است. زمینه های اصلی دسته دوم: عامل حکومتی- سیاسی است که به‌شکل کشمکش‌های حکومتی در سطح ملی و یا در سطح فرو ملی در منطقه ظهور کرده و موجب بی‌ثباتی در منطقه ذسته: سوم: عامل نظامی یاهرویگههای امنیتقولشت کم بذشکل دخالت و رقابت (کاگ.ب) و سرویس‌های اطلاغاتی آمریکا و اسرائیل در کشورهای منطقه موجبات ایجاد بحران و ناآرامی را فراهم می‌کتند (ملکی, ۱۳۸۱: ۴۱). تمام این عوامل ایجاد بحران به‌همراه مسائل داخلی نظام حکومتی کشورهای تازه استقلال یافته حوزه خزر بر موقعیت ژئوپلیتیک منطقه و ازجمله بر مسیرهای انتقال انرژی منطقه تأثیرگذار است؛ بنابراین دریای خزر برای کشورهای هم‌جوارش از چند جهت اهمیت ژئوپلیتیک عمده دارد ۱ اتصال مناطق ژئوپلیتیک آسیای مرکزی و قفقاز و کشورهای ساحلی خزر به ۳ حمل‌ونقل و کشتیرانی که ضرورتی حیاتی برای تجارت دریایی محسوب دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۷۵ ۵- بررسی و ارزبابی مسیرهای انتقال نفت و گاز دریای‌خزر به بازارهای بیشتر منابع انرژی نفت و گاز خزر مربوط به کشورهایی است که محصور در خشکی هستند و جهت صدور به بازارهای مصرف احتیاج به انتقال از روش‌های مختلف و از طریق کشورهای همسایه دارند. جهت صادرات این منابع راه‌های مختلف وجود دارد که اصولا روش معاوضه یا سوآپ نفت خام بین دو کشور احتیاج به حصول شرایطی دارد ۱ نبودن مسیر مناسب برای انتقال از سوی کشور صادرکننده ۲ وجود مسیر مناسب با امکانات«و تسهیلات لارمجهت صادرات در کشور ۳ مناطق هم‌جوار با کشور صادرکننده نیاز به مصرف محصولات نفتی داشته باشد و میادین و پالایشگاه‌های کشور هم‌جوار از نواحی مصرف خود دور باشد. ۵ وجود پالایشگاه‌ها. خطوطلوله مناسب برای انتقال امکانات و تسهیلات ۶ توافق طرفین و وجود اراده سیاسی قوی برای انجام معاملات سوآپ (مجتهد این روش نیز از جهاتی صاحب‌امتیازاو برتزی نسبت به روش معاوضه است و تقریبا تمام شرایطی که برای انتقال از روش معاوضه لازم است در این مورد نیز ضروری به‌نظر می‌رسد با این تفاوت که احتیاج به توسعه خطوطلوله بیشتر» سرمایه‌گذاری در مور فنی و ایجاد تسهیلات لازم مثل تعمیرات خطوطلوله قدیمی, ایجاد اسکله‌ها و پالایشگاه‌ها و ...رفع موانع سیاسی مسیر انتقال» ظرفیت‌سازی خطوطلوله و ... را دارد. جدول شماره ۱: مسیرهای صادرات نفت منطقه خزر (حافظ نیا ۱۳۷۸: ۱۳۹-۱۳۸) و (نعمت دوره دوم / شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸ روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۷۷ جدول شماره ۲: مسیرهای صادرات گاز طبیعی دریای خزر (جلالی ۱۳۸۴: ۱۳۹ و ۱۳۰) دوره دوم / شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۷۹ کوتاه‌ترین و شیواترین تعریف سناریو را وندل بل بیان کرده است که سناریوها را محصول روش‌های آینده‌پژوهی می‌داند (وندل بل» ۲۰۰۲: ۲۱۷). وی بر این باور است که تمامی روش‌های آینده‌پژوهی مقدمه‌ی سناریونویسی هستند و می‌توانند به خلق سناریو منجر شوند. روش سناریو را می‌توان روشی برای خلاصه‌سازی نتایج تلاش‌های آینده‌پژوهی دانست. برخی سناریو را توصیف از وضعیت آینده و مجموعه‌ای از رخدادهایی که آن وضعیت را به وجود می‌آورند تعریف می‌کنند. سناریوپردازی» مجموعه گام‌هایی است که یک فرد يا سازمان می‌تواند طی کند تا آینده‌های ممکن را در جهت اخذ تصمیم‌گیری راهبردی زمان حال بررسی کند (ون در هیجن؛ ۲۰۰۵). امروزه کاربرد سناریو در طیف وسیعی از موقعیت‌ها همچون ارزیاپی محیط جهانی (ون نویتن و مختلفی ارائه شده است. از دیدگاه هاس و هونتون» دو محقق برنامه‌ریزی سازمان‌ها به‌طور فزاینده‌ای از تحلیل سناریوها استفاده می‌کنند که هدف اصلی آن پیش‌بینی آینده‌های ممکن است و تشخیص شنرایظی است که ممنتهی به تغییرات بنیادین می‌شود. تحلیل سناریوها برخلاف روش‌های"سنتی رکه عمستا بر برون‌یپابی گذشته استوار هستند) باعث تشویق برنامه‌ریزان برای تفکر گسترده‌تر و خلاقانه‌تر نسبت به آینده می‌شود. با بررسی روش‌های مختلف. فرآیندها و مراحل زیر کمابیش در روش‌های سقفاوت: دینه‌شته مسق کی بکسورت بالقوم قابلیت استفاده: درلرانحی, سنارجوهای, آین - بنانهادن یک گروه سناریوپردازی شامل تصمیم گیران کلیدی و ذینفعان اصلی - مشخص کردن سوال یا مسئله اصلی که باید.به آن پاسخ داده شود. - گروه‌بندی نیروهای پیشران, با تقلیل و تجمیع نیروهای پیشران که به هم مرتبط هستند می‌توان به تعداد محدود و معدودی سناریو رسید. - تعریف و تدوین سناریوهای معدود معمولا بین ۳ تا ۴ سناریو - ارزیابی سناریوها بررسی صحت. اعتبار ارتباط باهدف/مسئله تصمیم (شوارتز بر مبنای ماهیت تحولات در عرصه روابطبین‌الملل روش عدم قطعیت بحرانی بیشترین ۷- شناسایی عوامل و روندهای موّثر در همگرایی ایران و روسیه روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه در طول تاریخ همواره نوسان داشته و این روابط متأثر از تحولات منطقه‌ای و جهانی بوده است. اکنون که روسیه دچار چالش جدی با غرب شده و آمریکا و اروپارویکرد تحریمی نسبت به.این.کشور در پیش گرفته‌اند. چرخش روسیه به سمت ایران«و ابرخی کشورهای آسیایی ازجمله چین و هند بیش‌ازپیش حس می‌شود. براین اساس می‌بینيم که روندهای سیاست خارجی جهان و پیشران‌هایی که موجب شکل‌گیری این روندها. می‌شوند به سمت و سویی حرکت با نگاهی به تحولات روابط بین‌الملل و استراتژی بلندمدت روسیه در اروپای شرقی درمی‌يابيم که تقابل روسبه با غرب تا حدودی هم اجتناب‌ناپذیر بود» چرا که روسیه به‌دنبال احیای قدرت گذشته و هزمونی خود در زمان شوروی سابق است و آمریکا و اروپا به‌دنبال مقابله با این استراتژی روسیه هستند. به‌این ترتیب می‌بینيم که این تقابل موجب شکل‌گیری روندها و پیشران‌هایی«می‌شود که سیاست خارجی این دو طیف را تشکیل می‌دهد. بر این اساس روندهای موثر و پیشران‌هایی که موجب همگرایی ایران و دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۸۱ انتشار اطلاعات مبتنی بر توسعه فناوری اطلاعات (پرونده اسنودن و ...) تحریم روسیه توسط غرب و اخراج از گروه جی ۸ با نگاهی به فهرست فوق درمی‌يابيم که ۶ پیشران از ۱۰ پیشران فوق تلاش غرب برای حضور در حیاط خلوت روسیه یعنی همان کشورهای منشق شده از شوروی سابق است. استقلال کوزوو و دو جمهوری آبخازیا. و اوستیای‌جنوبی را می‌بایست در چارچوب رقابت‌های آمریکا و روسیه دانست. روسیه با تجزیهدو جمهوری آبخازیا و اوستیای جنوبی از گرجستان توانسته است نفوذ خودرا.در. دریای سیاه» شرق اروپا و جمهوری‌های بازمانده از شوروی سابق احیا کند و سیطره خود را بر این مناطق حفظ نماید» همچنین مانع گسترش ناتو به نزدیکی مرزهای خود شود. از سوی دیگر آمریکا هم با حمایت از استقلال کوزوو و بهره‌برداری از بحران گرجستان پس از دو سال بحث و مذاکره: و مخالفت: شدید روسیه. راگن اسگرار سامانه موشکی خود را با لهستان امضا کند. به‌این‌ترتیب قدرت‌های بزرگ دانسته و پا ندانسته به بازی خطرناکی روی آورده‌اند که دامنه آن غیرقابل کنترل بوده و به این زودی‌ها تمام نخواهد شد. اعلام استقلال مناطق, جدایی‌ظلی بکمت خطرناکی,است که از سوق دوقدرت جهانی آمریکا اساسا روسیه نسبت به رویدادهایی که در حوزه امنیت ملی این کشور رخ می‌دهد حساسیت مضاعفی دارد. به‌این‌ترتیب تحولات منطقه قفقاز و اروپای شرقی همواره موجب حساسیت و اقدام روسیه در این حوزه شده است (واعظی» ۱۳۸۸: ۲۳۰). به‌عنوان‌مثال مسئله گرجستان که با تنش فراوان همراه بود و نهایتا منجر به جدایی دو بخش از این کشور- آبخازیا و اوستیای جنوبی - و پیوستن گرجستان به ناتو شد نمونه بارزی از تقابل روسیه با آمریکا و غرب در حوزه مسائل امنیتی مسکو بود که در اين مسئله ناتو تنها به اجرای یک مانور نظامی در دریای سیاه بسنده کرد و مسکو نشان داد که بر سر مسائل امنیتی حاضر به مماشات نیست و درگیری روسیه و گرجستان نخستین کاربرد نیروی نظامی روسیه خارج از مرزهای کشور و حمله نظامی به یکی از متحدان غرب در دوره بیست‌ساله پس از جنگ سرد بود (واعظی, ۱۳۸۸: ۲۳۰). بحران اوکراین نمونه جدی تقابل روسیه با غرب است که ارتعاشات آن در فضای دیپلماتیک بین‌المللی همچنان ادامه دارد. اوکراین منطقه‌ای بسیار مهم و استراتژیک است و در تمام تهاجم‌ها به روسیه مانند حمله ناپلئون, امپراتوری آلمان و آلمان نازی به‌عنوان سپر روسیه بوده است. هیچ‌یک از رهبران روسی در برابر کمک غرب برای ایجاد دولتی در اوکراین که قصد پیوند این کشور به غرب .را دازد ساکت نمی‌مانند. شاید واشنگتن موقعیت: سسنکق را دوست ندافته سر :26 منطتحشت زا بنهمد. اين‌یکت ااضل ژئوپلیتیک است که: قدرت‌های بزرگ همیشه به تهدیدهای بالقوه در نزدیکی محدوده‌شان حساس هستند. آمریکا هرگز استقرار یک نیروی نظامی بزرگ در هیچ کجای نیمکره غربی را نمی‌پذیرد چه برسد به استقرار آن در مرزهایش؛ بنابراین طبیعی است که روسیه نسبت غرب به تحریم اقتصادی روسیه برای پایان دادن به حمایت‌های این کشور (روسیه) از شورشیان اوکراین شرقی روی آورده است. اکنون آمریکا و اتحادیه اروپا دور سوم تحریم‌هایشان را آغاز کردند. تحریم‌هایی که شخصیت‌های رده‌بالای نزدیک به دولت. بانک‌های بزرگ.» شرکت‌های انرژی و مراکز دفاعی روسیه.را:هدف قرار می‌دهد. آنها همچنین تهدید کردند که دور سخت‌تری از تحریم‌ها که تمام بخش‌های اقتصاد روسیه را دربرمی گیرد درراه است و آنها را اجرا خواهند کرد: کشورهای غربی به‌ویژه آلمان در برابر,وضع این تحریم‌ها مقاومت می‌کنند. چراکه می‌ترسند روسیه به‌گونه‌ای پاسخ این تحریم‌ها را بدهد که آسیب‌های شدیدی به اقتصاد اتحادیه اروپا وارد کند. اما ختی اگر آمریکا موفق به قانع کردن متحدان اروپایی‌اش شود تا تحریم‌های سخت‌تر وضع کند. احتمالا پوتین تصمیمش را عوض نمی‌کند. تاریخ نشان داده که کشورها برای حفظ باورهای استراتژیک اصلی‌شان تنبیه‌های سخت را تحمل می‌کنند و هیچ دلیلی وجود ندارد که روسیه را مستثنی از این قاعده بدانیم. رهبران غربی در بحران اوکراین به سیاست‌های تحریک‌کننده‌ای چسبیده‌اند که روند دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۸۳ بحران اوکراین را در ابتدا تسریع کردند. این امر برای آنان هزینه‌های زیادی درپی داشت تلاش آمریکا برای استقرار سیستم دفاع ضد موشکی در منطقه اروپای شرقی نشان می‌دهد که آمریکا اهداف دیگری را دنبال می‌کند. روس‌ها بر این باورند که آنچه امروز از آن به‌عنوان مقابله با تهدید موشکی ایران و کره شمالی یاد می‌شود. پوششی جدید برای هدف اصلی استقرار سیستم دفاع موشکی آمریکا در شرق اروپاست. آمریکا از مدت‌ها پیش درصدد تغییر موازنه استراتژیک در آروپا به‌نفع خود بوده است و ایجاد شرایطی که امکان یک حمله هسته‌ای پیش‌دستانه را به‌صورت بالقوه برایش حفظ کند. یک راهبرد بلندمدت در دکترین نظامی خود می‌داند.:هدف اصلی سیستم دفاع ضد موشکی در اروپا نه ایران بلکه روسیه است (امینی,۱۳۸۶: ۲۴۵)بنابراین می‌توان گفت این مسئله هم به‌عنوان یکی از روندهای واگرایی: غرب و روسیه در چارچوب پیشران‌های فوق ۵-۷- گسترش ناتو به شرق و گسترش اعضای اتحادیه اروپا سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در ابتدا به‌عنوان یک رژیم امنیتی برای حفظ ماقم خولنت: آمریکا در مقابل شوروو کل هت ولم لا فرویاشی ان کشوزه گستزش در کارکردهای آن. شکل‌گیری, قواعد .و عرفآجدید .و گسترش یه اشرق, بفسبورت یک خیر همگانی باعث برقزاری ثبات شده است : (مرادی»,۱۳۸۰:, ۰۱۳ ۳۰۴۴۳ آمریکا برای ایجاد نظم جدید در جهان و به‌ویژه در اروپا به ناتو متکی است. ناتو تنها نهادی است که دخالت و نفوذ آمریکا را در اروپای شرقی مشروع جلوه می‌دهد و کسینجر آن را جایزه پیروزی در جنگ سرد می‌داند. آمریکا:در دهه ۱۹۹۰ فرایند تحول ناتو برای تبدیل آن به ابزاری کارآمد برای هژمونی خود مدیریت کرده است (نای, + ۳۵ این تحول در چند عرصه صورت گرفته است: ۱ تبدیل ناتو به سازمانی سیاسی‌تر که هدف آن ایجاد ثبات و مدیریت بحران در کل قاره اروپاست. نقطه اوج این تحول در تدوین مفهوم استراتژیک جدید در ۲ مشارکت در صلح و ثبات, از سال ۱۹۹۵ محور اصلی فعالیت‌های ناتو ایجاد ثبات ۳ پیدایی کارکردهای جدید ازجمله اقتصاد سیاسی, مبارزه با مواد مخدر و مقابله با به‌این‌ترتیب می‌بینيم که گسترش ناتو به شرق در مسیر محدودسازی حوزه ژئوپلیتیکی روسیه قرار دارد و روسیه درواقع گسترش ناتو را به‌عنوان بزرگ‌ترین خطر پس از پایان جنگ سرد می‌داند زیرا هنوز تفکر «حاصل جمع.صفر» یا بی‌اعتمادی به تحولات ناتو پس از جنگ سرد در روسیه.وجود دارد و این گونه"تلقی می‌شود که گسترش ناتو و تحکیم موقعیت آن در اروپا روسیه را از ایفای نقش مور در امنیت اروپا بازخواهد داشت (رحمانی, ۴ ۱۰۳ به‌علاوه این روند موجب.شده تا تمایلات ضد غربی در روسیه افزایش یابد که چشم‌انداز آینده آن» شروع تقابل و جنگ سردی جدید در قرن ۶-۷- انقلاب‌های رنگین در کشورهای منشق شده از شوروی سابق انقلاب گل رز در گرجستان در اثر یک جنبش غیر خشونت‌بار به نام «کامارا» به پیروزی رسید. اگر در گرجستان به‌واسطه ورود ساکاشویلی و حامیان وی با شاخه‌های گل رز به مجلس, نام انقلاب رز بر آن نهاده شد. در مورد اوکراین نیز به‌واسطه استفاده از پرچم‌های نارنجی‌رنگ توسط تظاهرکنندگان. این انقلاب, نام نارنجی به خود گرفت. در قرقیزستان هم مردم ناراضی» از رنگ‌های.صورتی و زرد در تظاهراتشان استفاده نمودند ولی به‌دلیل اینکه قرقیزستان دارای گونه‌های متنوعی ازگل‌های لاله است نام این انقلاب نیز به انقلاب لاله‌ای قرقیزستان مشهور گشت. با نگاهی به ماهیت این انقلاب‌ها درمی‌يابيم که تمامی این جنبش‌ها حرکت‌هایی نرم» خزنده و بدون خشونت برای جابه‌جایی قدرت در کشورهای هدف بوده است. یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی انقلاب‌های رنگین این است که این تحولات کلا در محیط سابق بلوک شرق یا به عبارتی در حیاطخلوت روسیه حادث شده است. کشورهای واقع‌شده در اروپای شرقی,. دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۸۵ مرکزی و جمهوری‌های سابق شوروی سال‌ها در سیطره نظامی روس‌ها بودند و آزادی‌های مدنی و اجتماعی افراد به‌شدت محدود می‌شد. روس ها هرگونه تحول‌خواهی مدنی را با خشونت پاسخ می‌دادند. عکس‌العمل روسیه نسبت به وقوع انقلاب‌های مخملی در محیط امنیتی و جمهوری‌های سابق خود غالبا واکنش آمریکا و کشورهای غربی را به‌دنبال داشته است که اين کنش و واکنش موجب تقابل آمریکا و روسیه شده است (زرگر» ۱۳۸۱: ۱۱۶). برخی از ویژگی‌های انقلاب‌های رنگین را می‌توان چنین ۱ بهره‌گیری از بستر انتخابات (ادعای تقلب در انتخابات) به‌عنوان موقعیتی برای ۳ سازمان‌دهی جوانان رادیکال برای اجرای تاکتیک تظاهرات غیرمتعارف قبل از انتخابات باهدف به.تحلیل بردن محبوبیت رژیم و فراهم کردن بستر برای ۴. وجود یک آپوزیسیون یکپارچه که تا حدودی با خارج در ارتباط است ۵ فشارهای دیپلماتیک خارجی و پایش گسترده و نظارت غیرمعمول انتخابات ۶ بسیج توده‌ای مردم بای "تقلب.آمیز"جلوه دادن.انتخابات و کاربرد تاکتیک ۷-۷- انتشار اطلاعات مبتنی بر توسعه فناوری‌اطلاعات (پرونده اسنودن و ...) جاسوسی یکی از متداول‌ترین شیوه‌هایی است که کشورهای جهان برای آگاهی از حوزه‌های امنیتی و محیط پیرامون خود بکار می‌گیرند. شنود آمریکا از مکالمات سران کشورهای جهان نمونه‌های بارزی از این موارد است. اما در این میان یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های جاسوسی مربوط به ادوارد اسنودن افسرا اطلاعاتی آمریکاست که به روسیه پناهنده شد. اگرچه از ابتدای ورود ادوارد اسنودن روس‌ها تلاش کردند نشان دهند که در این قضیه بی‌طرفی پيشه می‌کنند و در مواضع رسمی‌شان نیز روابط با واشنگتن را بردادن پناهندگی و حمایت از اسنودن ترجیح دهند ولی در عمل مواضع تهاجمی دولت آمریکا نتوانست آنها را از اعطای پناهندگی به اسنودن منصرف سازد. روسیه پس از قضیه اسنودن پالس‌های تهدیدآمیزی از سوی آمریکا دریافت کرد که شامل موراد زیر می‌گردد: افزودن به لیست تحریمی‌ها قانون ماگنیتسکی. تصویب قانون ضد روسی در آمریکا. کمک و حمایت از مخالفان پوتین و حمایت از تجزیه‌طلبان و لغو دیدار رسمی در خلال اجلاس جی ۸. روس‌ها تلاش بر مدیریت منطقی این وضعیت کردند و از همان ابتدا در مقابل فشارهای دولت آمریکا اعلام نمودند که هیچ نوع موافقت‌نامه‌ای مبنی بر استرداد مجرمین بین این دو وجود نداشته و پس از اعطای اعطای پناهندگی و خویشتن‌داری در قبال اظهارات و مواضع تند واشنگتن همگی نشان از عقلانیت و موضع واحد روسیه.در قبال واشنگتن از یک‌سو و القای این نکته است که روسیه تمکین در قبال آمریکا را نپذیرفته و به‌عنوان قدرت بزرگ و رو به‌ظهور خواهان ایفای نقشی فعال در جهان و پذیرش این انکته.از سوی آمریکاست که عصر یکه‌تازی‌ها و یک‌جانبه گری‌هاال/بایانآسیده است لوب گکوتی است که سال‌هاست برای موازنه آمریکا و چالش هرمونی آن رقابت فعالی را در نیمکره شرقی و خاورمیانه آغاز کرده و معتقد است حل و مدیریت بحران‌های کنونی.در جهان بدون حضور سایر ۸-۷- اخراج روسیه از گروه جی ۸ و تحریم این کشور روسیه در واکنش به بحران اوکراین و سقوط دولت روس‌گرا در این کشور اقدام به تجزیه اوکراین کرد به‌دنبال این موضوع استان‌های روس تبار اوکراین هم که حس واگرایی نسبت به دولت مرکزی داشتند علم استقلال برپا کرده و بدین‌سان اوکراین گرفتار بحران داخلی و تجزیه فرسایشی.شد. کشورهای گروه هشت هم که حاضر به درگیری با روسیه نبودند» در جریان نشستی در هلند با انتشار اعلامیه‌ای در لاهه. ضمن محکومیت رسمی موضع‌گیری روسیه درباره تحولات اوکراین و استقلال شبه‌جزیره کریمه از این کشور اخراج روسیه از گروه ۸ را اعلام و یک سلسله تحریم علیه روسیه اعمال کردند. اخراج روسیه از گروه هشت کشور صنعتی جهان ازجمله معدود تقابلات جدی غرب با روسیه بود که این امر سرآغاز فصل جدیدی از مناسبات دیپلماتیک و دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۸۷ بخش مهمی از سیاست خارجی سوریه در چارچوب استراتژی راهبردی روسیه تعریف‌شده است که با تمامی شاخص‌های راهبردی روسیه در قالب یک قدرت جهانی بزرگ هماهنگی دارد؛ همکاری روسیه با سوریه ماهیت اقماری دارد. به‌طورکلی باید بر این امر تأکید داشت که روابط روسیه و سوریه بخشی از ائتلاف ایدئولوژیک. امنیتی و یا ژلویلیتیگی با روسيه را تکیل می‌دشد ا(متقی و فیگران,: ۰۱۳۹۲ 41۴۲ پلا همین دلیل است که می‌بينيم روسیه قطعنامه‌های شورای امنیت علیه سوریه را وتو نموده و تلص‌های فییلسانک قرب ید سرکردگی آمریها بران اصال فشار علیه سوری در بسیاری موارد ناکام مانده است. مضففا اینکه سوریه در چارچوب استراتژی منطقه‌ای جمهوری اسلامی در خاورمیانه و حمایت از مقاومت لبنان و تقویت محور مقاومت به رهبری ایران هم نقش مهم و بسزایی داشته است. به‌این ترتیب می‌بینیم که حمایت‌های رژیم سوریه شده است و این مسئله از مهم‌ترین همگرایی‌ها و همکاری‌های طرفین (ایران و روسیه) در فراز و نشیب‌های سیاسی و نظامی دراسوریه شده است. درمجموع روابط سوریه و روسیه متأثر از دواعامل نظامی و اقتصادی است. در بعد نظامی پایگاه استراتژیک مربلاسی [ لی یاون 4هماهمنظامی همکاری این دو کشور معرفی کرد (هارمرا ۳ ).در حوزه اقتصادی هم سوریه یکی از بازارهای استراتژیگک روسیه محسوب می‌شود. مضافا اکه روسیگ علاقه‌منداست: تأثیر خود در خاورمیانه را بسط داده و یا در همین حد حفظ کند که این تأثیرگذاری عمدتا در حمایت از سوریه و ایران تبلور می‌یابد (67 :2012 .828400۵9). ۸- رتبه‌بندی نیروهای پیشران بر اساس درجه اهمیت و عدم قطعیت بر پایه مطالعات انجام‌شده, ده روند به‌عنوان پیشران استخراج گردیده» رتبه‌بندی پیشران‌ها براساس درجه اهمیت آنها برای موفقیت موضوع يا تصمیم اصلی و عدم قطعیت آنها صورت می‌گیرد. نکته اصلی شناسایی دو یا سه عامل یا روندی است که بیش از دیگران اهمیت داشته و یا بیش‌ترین عدم قطعیت را دارا باشند. برای مشخص کردن فضای سناریق به پیشران‌های اصلی نیاز داریم که دارای بالاترین اولویت ازنظر اثرگذاری و همچنین بالاترین اثرپذیری و عدم قطعیت باشند. با توجه به بررسی روابط و وابستگی بین ده پیشران اولویت‌دار یادشده با استفاده ازنظر نخبگان می‌توانیم این کار را انجام دهیم. در این راستا از نرم‌افزار میک مک بهره گرفتیم. در این نرم‌افزار با مقایسه پیشران‌ها به‌صورت دودویی و با دریافت نظر خبرگان, تأثیر و اهمیت هر یک از پیشران‌ها را نسبت به پیشران‌های دیگر از خبرگان مشخص می‌کنیم» ارتباط هر پیشران با خودش صفر در نظر گرفته می‌شود و چنانچه یک پیشران با پیشران دیگر هیچ ارتباطی نداشته باشد امتیاز آن صفر خواهد بود. ارتباط ضعیف امتیاز یک. ارتباط متوسط امتیاز دو و ارتباط زیاد امتیاز سه را به خود جدول شماره ۳: ماتریس امتیازات رابطه هر پیشران نسبت به پیشران‌های دیگر دوره دوم / شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸ روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۸۹ ۱ ۰ ۱ ۳ ۳ ۳ ۱ ۱ ۱ ۲ کشورهای منشق ۰ ۱ ۱ ۲ ۳ ۲ ۱ ۱ ۲ ۳ بل روسیه وغر همان گونه که مشاهده می‌شود بیشترین امتیازات در سطرهای مربوط به بحران اوکراین. جدول شماره ۴: جدول امتیازات پیشران‌ها بر مبنای نظر خبرگان اخراج روسیه از گروه جی ۸ و تحریم این کشور توسط غرب انقلاب‌های رنگین در کشورهای منشق شده از شوروی سابق ۱۶ ۱۹ اصلی‌ترین کارکرد سناریوها شناسایی آینده‌های متنوع و باورپذیری است که هر یک می‌تواند تحقق یابد و درصورتی‌که تحقق یابد» منجربه تأثیرات متعددی بر موضوع موردبحث می‌شود. به‌این ترتیب سناریوها دربردارنده شرایطی هستند که در آن شرایط همگرایی ایران و روسیه می‌تواند به‌شدت تحت تأثیر قرار بگیرد. سناریوها باید بیش از هر موضوعی بتوانند تهدیدات استراتژیک را ترسیم کنند. در هر یک از سناریوها برخی دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ‏ ۲۹۱ از عوامل تأثیرگذار به‌صورت بهتری می‌توانند به ایفای نقش بپردازند و بر همین اساس نیز می‌توانند رویدادهای مختلفی را نیز تحقق بخشند. در این مطالعه از روش‌شناسی «عدم قطعیت‌های بحرانی» استفاده‌شده است. بر اساس روش عدم قطعیت‌های بحرانی لازم است تا اصلی‌ترین عدم قطعیت‌هایی که آینده را شکل می‌دهند. شناسایی شوند. بر این اساس لازم است تا مهم‌ترین موضوعاتی که واجد شرایط زیر باشند.» شناسایی ۱ موضوعی که اهمیت بالایی در فضای روابط بین‌الملل داشته باشد بر آینده منافع ملی ایران و روسیه نیز تأثیرگذار باشد. بر این اساس می‌توان گفت این موضوعات به‌عنوان عدم قطعیت‌هایی مهم در زمره اولویت‌های مور طبقه‌بندی ۲ عدم قطعیت شدید و عمیقی.داشته باشند. به‌عبارت‌دیگر نتوان با اطمینان بالایی در خصوص آن سخن گفت. این عدم قطعیت را می‌توان در روابط روسیه و غرب بررسی نمود. در: روش عدم قطعیت‌های بحرانی تلاش می‌شود تا موضوعاتی محور اصلی بحث شوند که هم‌زمان هم اهمیت بالایی دارند و هم آن که دارای عدم قطعیّت باشند. به این منظور لارم است تا ابتدا فهرستی از موضوعات تهیه شود و سپس «عدم قطعیت‌های بحرانی» شناسایی شوند؛ و از آن‌ها به‌عنوان محورهای بحث بهره گرفته شود. بر این اساس عدم قطعیت‌ها در سال‌های گذشته تغییرات در حوزه روابط بین‌الملل و روابط روسیه با غرب گسترده بوده است., شرایط کنونی امکان تغییرات بنیادی در فضای جهانی 1 فراهم می‌کند. این تغییرات به‌نوبه خود می‌تواند مثبت یا منفی باشد. در این راستا با برخورد با عوامل دیگر خود می‌تواند به ایجاد یا رفع تهدیدات نوظهوری که در جریان تغییرات گسترده جهان سناریوها از تقاطع میان عدم قطعیت‌های بحرانی شکل گرفته است. به‌این‌ترتیب آن‌گونه که بیان‌شده است. می‌توان به سه سناریوی اصلی اشاره نمود: - اتحاد استراتژیک ایران و روسیه بر مبنای منابع دریای خزر - اتحاد مقطعی و قابل‌تأمل ایران و روسیه بر اساس نیاز مسکو هر سناریویی از کنش و تعامل عوامل تأثیرگذار مختلف ساخته می‌شود. این سناریو تقریبا از غیرمحتمل‌ترین سناریوهای موجود در فضای سناریویی ما است چراکه روسیه به‌عنوان یک قدرت‌جهانی و ایران به‌عنوان یک قدرت‌منطقه‌ای را که در حوزه ژئوپلیتیک خزر دارای مرزهای آبی و منافع مشترک هستند.» نمی‌توان به گونه ای تصور کرد که روابط این دو کشور عادی باشد. همچنین دو کشور نمی‌توانند نسبت به انتقال انرژی‌خزر و حضور کشورهای دیگر در خزر بی‌تفاوت باشند. ایران و روسیه در طول تاریخ همواره روابط پرفرازونشیبی را تجربه کرده‌اند. در دوران صفویه روابط ایران با روسیه مبتنی بر همکاری بود در دوران قاجار به خصومت تبدیل شد و در دوران پهلوی هم این روابط خصمانه و.گاه دوستانه بود اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی روابط ایران و روسیه - که در آن زمان شوروی بود - بعد از گذشت ی دهه شکل ثابتی به خود گرفت و همکاری‌های دو کشور تقریبا از سال ۱۳۶۸ آغاز شد. با فروپاشی شوروی و شکل‌گیری نظام تک‌قطبی بر اساس نظم نوین جهانی» ایالات‌متحده آمریکا برای تثبیت هژمونی خود در جهان تلاش مضاعفی کرد؛ اما اتحادیه اروپا و روسیه دو قطب مخالف این نظم بودند» به‌این ترتیب روسیه غالبا منابع خود را پیگیری می‌نمود. درگیر و دار این مسائل منافع روسیه و آمریکا به تلاقی شنگینی رسید که منجر به تقابل جدی بین روسیه و غرب شد. این مسئله موجب گردید تا روسیه در سیاست‌های خود به واگرایی با غرب برسد. این فرصت بهترین فرضت برای ایران است تا بتواند در کار زوسيه اسنافع املی خود#ا تأمیر کند. واگتاژی, سامانه‌های. موشکی آنن, ۳۰۰ به ایران» همکاری بیشتر برای حل مسئله هسته‌ای ایران و توسعه روابط ایران و روسیه ازجمله مواردی هستند که می‌توان نشانه‌های همگرایی ایران و روسیه را در آن مشاهده دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۹۳ سناریو ۳: اتحاد استراتژیک بین ابران و روسیه بر پایه منابع دربای خزر هرچند ایران خواستار رسیدن به این نقطه است که اتحادی راهبردی با روسیه داشته باشد اما واقعیت این است که منافع ملی دو طرف در برخی مسائل دچار تناقض است و همچنین تجربه‌های تاریخی نشان داده‌اند که روس‌ها در بزنگاه‌های مختلفی که بارزترین آن را می‌توان آخرین قطعنامه شورای امنیت برای تحریم ایران دانست. تهران را تنها گذاشته‌اند. روس‌ها با کشورهایی اتحاد استراتژیک منعقد می‌کنند که سیاست خارجی خود را در چارچوب استراتژی راهبردی مسکو و به‌عنوان اقمار این کشور تعریف کنند و ان اقاخض‌ها با تمامی شاخض‌های ,راهنبرزدی ,رواسینه اهر قالب یک قدرت: جهانی بررگ هماهنگی داشته باشد. اگر درحال‌حاضر نتوانیم روابط ایران و روسیه را در قالب اتحاد استراتژیک تعریف کنیم» واقعیت این است که این رابطه هم‌اکنون از همگرایی هم بالاتر و مستحکم‌تر است؛ بنابراین دو کشور در برهه فعلی رابطه‌ای تعمیق یافته و وسیع‌تری را تجربه می‌کنند. به‌ویژه اينکه انزدیک شدان مسکو و تزا متضمن منافع مشترکی است که از هیچ رهگذر دیگری تأمین:نمی‌شود. بر این اساسباید بگوییم انتقال انرژی‌خزر می‌تواند بهترین بستر برای همکاری و همگرایی ایران وازوسیه باشد. واقعیت این است که دو کشور به‌دلیل دارا بودن حجم عظیمی از ذخایر نفت و گاز و نزدیکی جغرافیایی می‌توانند به‌عنوان مکمل یکدیگر اقدم‌ها و فعالیت‌های بسیار مفید و سازنده‌ای درزمینه همکاری و مشارکت ایران و روسیه در این سناریو مبتنی بر شرایطی متفاوت است؛ چه آنکه روسیه در رویای کسب جایگاه ابرقدرتی در سطح جهان است (2008:13 .1(/۷:1). کشوری که ازیک‌طرف به لحاظ امنیتی .دارای توان نظامی و فنی و ازلحاظ سیاسی, دارای حق و تو در سازمان ملل است. همچنین از طرف.دیگر در رویای ایفای نقش ابرقدرتی است و وجود هرگونه رقیب برای مشارکت (در اینجا خزر) را برنمی‌تابد. هرچند روسیه در عرصه نظام بین‌الملل قائّل به‌نظام چندقطبی برای ایجاد توازن در برابر سلطه آمریکاست (8 :2006 .۸40۳۵۱)» اما این دلیل نمی‌شود که رقبای منطقه‌ای خود را نادیده بگیرد یا پیمان ائتلاف دائمی با آن‌ها ببندد؛ بنابراین روسیه به‌دنبال منافع و امنیت خود است و حمایتش از ایران در راستای منافع خود درنتیجه مقطعی و سطحی خواهد بود. علی‌رغم اینکه بسیاری از تحلیلگران بر اين باورند که روسیه به ایران خیلی نزدیک و حتی علیه آمریکا باهم متحد هستند. واقعیت دقیقا برعکس است. روسیه از روس‌ها توازنی را بین جلوگیری از دستیابی ایران به فناوری‌های مدرن و همکاری نزدیک به وجود آورده‌اند. ایران نیز بنا بر اضطرار» جایگاه و شرایط بین‌المللی خود. چنین وضعیتی را پذیرفته است. به همین دلیل روسیه نسبت به سایر بازیگران بین‌المللی دارای بیشترین نفوذ در تهران است (8 :2006 .۸00:۵). بدون شک روابط ایران و روسیه هیچ‌گاه منحصر به روابط تهران و مسکو نبوده و پیوسته عنصر بین‌المللی عنصر بین‌المللی در اینجا آمریکاست. که باعث شده ایران و روسیه علایق و منافع مشترک خود را در آسیای‌میانه: و قفقاگدنبالا کتک (نواگویی و میرزازاده: ۱۳۸): برخی تحلیلگران و حتی مسئولان جمهوری اسلامی اعتقاددارند که هم‌اکنون روسیه شریک استراتژیک ایران است» درخحالی که همکاری بین ایران و روسیه. شراکتی استراتژیک نیست بلکه نوعی‌چظاکاری هل گرایانه آیگیی ۹ گطجآن و میزان همکارتی توسط روسیه تعیین می‌شود (6 :2009 .طلاه[5من). روسیه به‌عنوان بازیگر مسلط منطقه‌ای برای بازیابی خود به‌دنبال احیای قدرت ازدست‌رفته خود است و در همین از منظر دورنمای صنعت انرژی» ایران رقیب روسیه برای دسترسی به بازارگاز اروپاست و شاید تحت شرایط ژئوپلیتیکی متفاوت بتواند به‌عنوان مسیر ترانزیت رقیب برای صدور انرژی‌خزر عمل کند (2009::12 .۵1 ۵1 بت 72176)» اما اکنون روسیه دریافته است که می‌تواند قدرت زئواستراتژیک خود را از طریق"همکاری با ایران به‌این‌ترتیب می‌بينيم که در این سناریو روسیه صرفا,باهدف تأمین منافع خود و به‌صورت مقطعی کنار ایران قرارگرفته و بعد از دوره‌ای که منافعش تأمین شد این همکاری هم کم‌رنگ خواهد شد. کما اینکه تاکنون هم همین‌طور بوده است. به‌عنوان‌مثال می‌بینيم که روسیه علی‌رغم داشتن روابط خوب با ایران هیچ‌گاه دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۹۵ با این بررسی می‌توان دریافت که دو کشور ایران و روسیه در شرایط محیطی بین‌المللی به نسبت با یک دهه پیش از آن» با تحولاتی روبرو شده‌اند که بستر نوینی را برای همکاری دو کشور فراهم‌شده است. دو کشور برای همکاری درزمینه انرژی تمایل دارند. همچنین توسعه فازهای پارس‌جنوبی» همکاری درزمینه انتقال نفت خام دریای خزر به دریای عمان (خطلوله نکا- جاسک)». ساخت پالایشگاه در شمال کشور بررسی و مطالعه و اجرای توسعه میدان آزادگان شمالی مورد تأکید قرارگرفته است. طرح معاوضه گاز در شمال کشور و بهره‌برداری و فروش آن در جنوب برای کشورهای مصرف‌کننده گاز از دیگر توافق‌ها با شرکت گازپروم است. مشارکت شرکت‌های روس در پروژه‌های بزرگ نفت و گاز ایران؛ نشان می‌دهد که توجه سرمایه‌های روسی به بازار ایران روزبه‌روز افزایش می‌یابد. با در نظر گرفتن تمام جوانب برای همکاری ایران و روسیه باید گفت روسیه در مقاطعی باهدف حذف رقبای دیگر و شکست برخی طرح‌های انرژی کشورهای غربی مثل (باکو - تفلیس - جیحان) به‌صورت ابزاری از برخی طرح‌های ایران در منطقه حمایت کرده و حتی خواستار مشارکت خود در این طرح‌ها شده اشت. که برهه فعلی از شرایطی است که روسیه هم به‌لحاظ عیتی و هم به‌لحاظ ذهنی آمادگی همکاری و بر این اساس همان‌طور که قبلا ,هم اشاره اشد. اجرای خطلوله (باکو- تفلیس - جیهان) نشان داد که آمریکا و غرب مجدانه پیگیر حذف ایران و روسیه از پروژه انتقال انرژی‌خزر هستند؛ لذا این اقدام آمریکا و غرب هشداری به ایران و روسیه برای اتخاذ رویکردی واقع‌بینانه و سریع"درباره بر شپت انرژی‌خزر. است. درنتیجه همکاری و همسویی دو کشور کافی است تا غرب را تقریبا در برابر همگرایی ایران و روسیه منفعل کند. مضافا اینکه کشورهای میزبان خطوط لوله نوباکو و باکو - تفلیس - جیهان توان پر کردن ظرفیت این خطوط را ندارند. و ناچارند برای تکمیل ظرفیت این خطوط از کشورهای ایران و روسیه کمک بگیرند که این امر خود زمینه کاهش اقتدار غرب و همگرایی ایران و روسیه را در صدور انرژی فراهم می‌آورد. از سوی دیگر همکاری روسیه و ایران می‌تواند زمینه‌ساز پیوستن سایر کشورهای ساحل خزر به این جمع باشد بنابراین باید منتظر عزم جدی ایران و روسیه برای اتخاذ رویکرد مشترکی جهت همگرایی در منطقه خزر بود تا زمینه برای توسعه روابط با سایر کشورها بیش‌ازپیش فراهم شود. ایران باگذشت بیش از یک دهه از پرونده هسته‌ای‌اش می‌رود که گام‌های نهایی را برای تکمیل این پروژه بردارد و تکمیل پروژه هسته‌ای ایران یعنی فراغ بال برای دستگاه دیپلماسی جهت تعامل بهتر در موضع قوی‌تر با کشورهای دوره دوم / شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۹۷ ابراهیمی» محمد. (۱۳۸۴). استراتژی انرژی روسیه. ظرفيت‌ها و اقدامات». مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین‌المللی آسیای مرکزی و قفقاز آینده‌نگری به اسکلیارف, لئونید. (۱۳۷۵). «کشورهای حوزه دریای خزر در قرن ۲۱ منطقه رقابت با همکاری». ترجمه: مهرداد محسنین. فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز. شماره ۱۴. اطهری» سید اسدا... و فیاضی عبدالناصر. (۱۳۹۱). «تأثیر ایالات‌متحده آمریکا بر همگرایی و واگرایی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه». فصلنامه آسیای آریانفر» عزیز. (۱۳۸۴). «نقش منابع انرژی در همگرایی و همکاری منطقه‌ای». مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین‌المللی آسیای مرکزی و قففاز - آینده‌نگری به آلیسون» روی. (۱۳۸۳). امنیت در آسیای مرکزی. ترجمه: محمدرضا دبیری. تهران: بابا علی‌اکبر. (۱۳۸۸). مقایسه تما تشگنا جگهوری‌های خودمختار آبخازیا و پیمن. سیب (۱۳۸۹):. فرویگرد‌ها و مسائل‌انگاسی در روابظ ابراق او روسبفه ماختاما پایگاه خبری - تحلیلی انتخاب. (۱۳۹۳/۱/۵). ذر: کد خبر: ۰۱۵۳۴۹۶ جعقری؛.علی‌اکبر و تقی‌نزاد. روعوانله. (0). شاشبگه‌های .روابظ آینده: ایران او روسیه: از الزامات انرژی‌محور تا اقتضائات فناوری پایه». فصلنامه آسیای مرکزی و قففاز جلالی, محمدرضا. (۱۳۸۴). #ذخایر هیدروکربنی دریای‌خزر: خطوطلوله نقت و گاز مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین‌المللی آسیای مرکزی و قفقاز - حافظنیا محمدرضا. (۱۳۷۸). «تفاوت‌ها و تعارض‌ها در حوزه ژئوپلیتیک خزر ». فصلنامه حافظنیا محمدرضا. (۱۳۸۲). «جزوه درسی نظریه‌های ژئوپلیتیک» در: گروه جغرافیای رحمانی» منصور. (۱۳۸۴). «گسترش ناتو و تحول نظام امنیتی اروپا». فصلنامه سباست زرگر افشین. (۱۳۸۶). «بعاد و ماهیت انقلاب‌های رنگین» فصلنامه خط اول. شماره ۳. سامانی, نیلوفر. (۱۳۸۶). "ایران و روسیه: زمینه‌های امتناع و امکان همکاری‌های نفت وگاز» در میزگرد همکاری‌های انرژی.ایزان و روسیه: مرکز مطالعات بینالملل یانرژی. سجادپور سید محمدکاظم. (۱۳۸۷) عنضر بین‌الملل در روابط ایران و روسیه. تهران: شوری. محمود. (۱۳۸۸). «روسیه آمریکا و مسئله ایران». فصلنامه راهبرد. شماره ۵۱ صادقی, سید شمس‌الدین و مرادی, سمیرا. (۱۳۹۶). «ایران پساتحریم و چشم‌انداز ائتلاف راهبردی با روسیه» فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. شماره ۲۰ ۱۸۹-۲۱۶ عزتی رت الط (۱۳۸۰) رو پنتشیک اق ور قررن ۳۸. تهران:: سمت. قربان» نرسی. (۱۳۸۹). «نقش:ایران در تعاملات نفت و.گاز خوزه دزیای خزر». مجموعه مقالات همایش ملی نفت و سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع کرمی, جهانگیر. (۱۳۹۷). «ایران و روسیه درگذر تاریخ محیط امنیتی و مسئله تهدید و کیانی. داود و خان‌محمدی, زهره. (۱۳۹۲). «واکاوی علل حضور روسیه در سوریه». کرمی, جهانگیر. (۱۳۸۹). «روابط ایران و روسیه در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۰۱۳۸۸ بسترها عوامل و دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸  روندها و سناریوهای آینده روابط ایران و روسیه مبتنی بر انتقال انرژی خزر ۲۹۹ متقی, ابراهیم و دیگران. (۱۳۹۳). «عمل‌گرایی‌راهبردی در روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه». فصلنامه راهبرد دفاعی. شماره ۴۶. ۱۴۷- ۰.۱۱۷ مجتهد زاده» پیروز. (۱۳۷۹). «رژیم حقوقی دریای‌خزر تصویری ژئوپلیتیک از مانعی در محبی‌نیا جهانبخش و صالحی منصور. (۱۳۹۲). «جنگ‌سرد نوین در روابط روسیه و مرادی» مریم. (۱۳۸۰). استمرار و تغییر در سیاست خارجی آمریکا». مجله راهبرد. ملکی. عباس. (۱۳۸۰). «سه دیدگاه در یک میزگرد در: میزگرد چشم‌انداز امنیتی ملکی: عباس. (۱۳۸۱). «خطمشی کهایسی و تمهیگای در سیاست خارجی ایران با میرشایمر جان جی. بحران اوکزاین اشتباه کیست». ترجمه: صبا نائلی» فصلنامه نعمت‌اللّه. مهدی. (۱۳۷۹). «مسیرهای صادرات نفت و گاز دریای‌خزر واقعیات و تصورات». مجموعه مقالات کنفرانس "بین‌المللی منابع نفت و گاز خاورمیانه و نیاکویی» سید امیر و میرزازاده» فرامرز. (۱۳۹۲). «رقابت قدرت‌ها ژئوپلیتیک خزر و واعظی, محمود. (۱۳۸۸). «پیامدهای بحران گرجستان». فصلنامه راهبرد. شماره ۰۵۱ 6 نامناگم00 صعمرگ عطا از کاداصا کوز دعب .(2012) +عقمملوهظ بکه‌امنه۸ 505 ۳۰10۵1 مضه عتصمص0ع۳ ۶و م0 صمعم وس ۳۳۵۰ فصه معع ۳۳۹ 6 ناگم صفتر5 عطا ح کاک‌تاصا کهزدعبظ .(2012) بعقامبه۸ ,عقصمفههظ ,500165 ۳۵16021 مضه عتصمص0ع3 ۴ لقم3 هروس ۳۳۵5۵ هه ب6عاد۳ ۳۰1۵1 3/000 یز عامس۳۳۵ مه عسماگ .(2005) بل لاس3 ,کته تلا 056/086/7 00767/1 8011 2و وزعب12 ۵عط 1 تصمص و۳۳ -صز8 ۷۷1860 ۵۶ رازه نت مععص‌ن50 عناوم ۵۶ خصعصاحه م16 ما0۵ ما عمط ۵ وصه جزع۸ آو ما0 دز کادعماصا .5.ت] .(2007) .7 صعطم‌عاک علصهاظ 0 مقزدفن3 فصه نع .(2010) بععلجا بطق 6 فلمعصمط ,قطان تصصع1 نموم بصکنلده و۵ مصه واعنممگ عاهاگ هز حصکنامصع۳۳۵ ما مصعناعع1۵ و۷12 +علوصتآ معا 10۳00 بونا۲۵ ۳۵۵۵0 .(2009) 3/0۵۵ مطناه‌زه م10 و 5016006 آ2ز500 0۶ اممطع5 ۵طا ما ۵عاغتصطاناگ کزفعط 1 ۸ .2000-2008 ۳۵ ۷( 610621 عطا صز کعاهاگ صعنم‌عه0) عطا مه هنعط .(2009) .26 و۸ مکککه[ وه [0۵انا۳۰ 512165۰ 0عانمتآ عمط وصه بصععا .(2009) بمزدعظ مصعظ 6۳۰طع ۴۵ ۰ 7100٩ 56 :10.60 صماعمتطاعه ۷ +صتفهظ که وصه یی صعزد۳ نص همع ۳۳۵ ما حصکتاععل] حم مهندعتط فصه صوعاآ .(2012) مطعطهاط ,عععام مک بمطقاهآ وه ۹1۵ نصموصماآ ,(05ع) 2/۳3 ععلنا وضع +عطاباهصصه 1 ۵1۵م 0 0۴ 312006 عمعصقط0 عط :1۵0 ما فصوظ .(1990) .5 طامع8 10 ,را 0 512۳05 67 رگ 0۲ اععا0) 10 تفع .(2008) باعقط/3 مصایط دوره دوم | شماره اول | بهار و تابستان ۱۳۹۸

روندها و پیشران های تأثیرگذار بر روابط ایران و روسیه با تحولات متفاوت روبرو شده است و بستر نوینی را برای همکاری های دو کشور مهیا نموده است. در دهه گذشته روسیه در عرصه های مختلفی با غرب به تقابل برخاست که بحران اکراین، بحران کوزوو، بحران گرجستان (جدایی اوستیای جنوبی)، استقرار سپرموشکی آمریکا در چک، گسترش ناتو در شرق و... ازجمله این تقابل ها محسوب می شود. یکی از عرصه های مهم دیگر که تقابل جدی روسیه و غرب را به دنبال داشته انرژی خزر است. خط لوله انتقال گاز خزر به اروپا از طریق روسیه، خط لوله باکو تفلیس جیهان و خط لوله نابوکو مؤلفه هایی هستند که بر روابط روسیه و اروپا تأثیر بسزایی دارند. با توجه به رویکرد جدید غرب برای یافتن منبع انرژی جدید و خروج از وابستگی به انرژی خلیج فارس به نظر می رسد منابع انرژی خزر نقش راهبردی را ایفا خواهد نمود. نفود آمریکا و غرب در کشورهای ساحلی دریای خزر موجب شقاق بین استراتژی آنان با روسیه برای صدور انرژی شده است. در این بین، همگرایی ایران و روسیه که اغلب مواضع مشابهی در قبال غرب اتخاذ کرده اند می تواند نتایج مثبت و اثرگذاری به دنبال داشته باشد. لذا بر اساس آینده تحولات سیاسی- اقتصادی منطقه و بازار انرژی خزر، روندها و سناریوهای همگرایی آینده ایران و روسیه با استفاده از روش عدم قطعیت بحرانی شناسایی و تبیین شده است.

503136

روع حرکت‌های بیداری اسلامی با تا کید بر پارادایم واکنشی باعث بروز بحران‌های سیستمی یی اقتصادی» فرهنگی و اجتماعی در خاورمیانه گردید. این سوال مطرح است که در بازخوانی پدیده بیداری اسلامی در یک روایت واکنشی با محوریت مسئله محرومیت نسبی این مسئله چگونه به‌عنوان یک کاتالیزوّندر ظهور گروه‌های بنیادگرا مانند جبهه النصره موثر بود؟ (مسئله). با روش توصیفی -تخلیلی و بهره‌گیری از تئوری؛محرومیت نسبی به‌عنوان زیرمجموعه پارادایم‌های واکنشی (روش)» این فرضیه به بحث گذارده شده که ناتوانی سیستم حکمران به‌عنوان متغیر تصمیم‌گیر در سنوریه به‌دلیل ناتوانی آدر پاسخ‌گویی به مطالبات اجتماعی باعث بسترسازی گروه‌های بنیادگرا با مشی خشونت‌طلپی شد و در کنار آن دخالت بازیگران فراملی مانند آمریکا و روسیه منجر به تعمیق بحران گردید (فرضّیه). سرانجام» با ظهور جبهه‌النصره ساخت سیاسی - اجتماعی سوریه واردایک بخران:امنیتی فراگیر شد که اساسا منجر به امنیت‌زدایی گردید و نظم مسلط اين کشور را با چالش روبه‌رو کرد و عملا بحران سیاسی در سوریه به یک بحران امنیتی مبدل گشت که به متعاقب آن رشد گروه‌های تکفیری مانند جبهه النصره و داعش را به‌عنوان خریان‌های آلترناتیو مطرح ساخت. (یافته) کلیدواژه‌ها: پارادایم واکنشی» بحران سوریه» جبهه‌النصره» محرومیت نسبی» بیداری اسلامی. ۱.دانشیار گروه علوم سیاسی,» دانشکده ادبیات وعلوم انسانی» دانشگاه بیرجند» بیرجند ایران. :9-056 8/0000-0002-987 0۳0.0 // :50 0) خز 200.20[ 0 نوت قط عم 50 ۲ استادیار گروه علوم سیاسی» دانشکده حقوق وعلوم سیاسی» دانشگاه علامه طباطبایی» تهران؛ ایران. ۳.دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم سیاسی,» دانشکده ادبیات وعلوم انسانی» دانشگاه بیرجند» بیرجند» ایران. تاریخ دریافت مقاله: ۱۴۰۰/۰۶/۱۰ تاریخ پذیرش مقاله: ۱۴۰۰/۰۸/۰۸ صص: ۳۳-۵۵ خاورمیانه همواره شاهد تحولات سیاسی,» احتماعی» اقتصادی و فرهنگی در درون خود بوده است. این تحولات درگذر زمان تغییر پیداکرده و متناسب با شرایط زمانی و مکانی فرازوفرودهایی داشته است. به دلیل بافت موزاییکی این منطقه و وجود شکاف‌های اجتماعی فعال در آن» متناسب با نحوه عملکرد شکاف‌ها اغلب جوامع خاورمیانه دچار تنش با یکدیگر و تنش میان خرده هويت‌ها در داخل خود هستند. به‌بیان‌دیگر» وجود یکسری از مطالبات انباشته‌شده اجتماعی که حکومت‌ها و دولت‌ها توانایی پاسخ‌گویی به آنان را نداشته‌اند باعث بروز محرومیت اجتماعی -سیاسی در بافتار اجتماعی شد؛ به‌گونه‌ای که اين مسئله در رشد جریانات خشونت‌طلب با کنش‌های معطوف به نهادینه‌سازی ارزشی خود شکل گرفتند. این تنش‌ها و نزاع‌ها بر پایه مبانی ایدئولوژیک» سیاسی» اقتصادی و فرهنگی منجر به شکل‌گیری و جهت‌دهی فضای گفتمانی جامعه‌شان شده که در قالب جنبش» گروه و یا فرقه منظومه معنایی خود را شکل داده و همواره محل تنازع و بروز گفتمان‌های چالش زا در عرصه سیاست بوده‌اند. از جمله کشورهایی که در طول چند سال گذشته در معرض تنش و درگیری ناشی از تحرک جنیش‌های بنیادگرا قرار داشته‌اند» کشور سوریه است. اساسا در این کشور با شروع حرکت‌های موسوم به بیداری اسلامی حرکت‌ها و مطالبات دموکراتیک اجتماعی منتج به نتیجه از ناحیه سیستم حکمران نشد و برخورد اقتدارگرایانه با این مطالبات باعث بروز بحران و کش مکش داخلی به رهبری جریان سلفیت و ورود کارگزار خارجی به‌عنوان شکل‌دهنده نظم جدید سبب‌ساز تعمیق بحران و گذار آن به یک بحران امنیتی شد. بررسی تحولات سوریه نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ حریان‌های در سال ۲۰۱۲ بود که جریان جبهه النصره اعلام موجودیت کرد و در سال‌های بعد با رشد جریان تکفیری داعشآعملا فضای سیاسی سوریه تبدیل به منزلگاه جریان‌های تکفیری شد. اساسا افراط گرایان مذهبی این فزصت را یک غنیست بزرگ می‌ذانستند که به ساخت یک میلیش‌ای فرقه‌ای (سنی‌های افراطی) بدل گشت. این گروه درصدد بود تا با استفاده از فرصت به دست آمده فضای موجود سیاسی را برای تدوین معلومات گفتمانی خود در ساخت سیاسی سوریه فراهم آورد وبه بسیج اجتماعی برای کادر سازی بپردازد تا به‌عنوان یک جریان آلترناتیو مطرح شود. در بررسی موضوع فوق» این سوال مطرح می‌شود که در بازخوانی پدیده بیداری کاتالیزور در ظهور گروه‌های بنیادگرا مانند جبهه‌النصره موثر بود؟ در پاسخ این فرضیه می‌شود که ناتوانی سیستم حکمران به‌عنوان متغیر تصمیم گیر در سوریه به دلیل ناتوانی در پاسخ‌گویی به | مطالبات مطالبات اجتماعی باعث بسترسازی گروه‌های بنیادگرا با مشی خشونت طلبی شد و ظهور چنین گروهی سیستم سیاسی سوریه را به یک معضل امنیتی فراگیر طولانی‌مدت تبدیل کرد. بای ای واکاوی پیشینه تحقیق در باب جبهه النصره نشان می‌دهد که تاکنون کتاب و یا مقاله‌ای که از زاویه نظریه محرومیت نسبی به جبهه‌النصره بپردازد.» انجام‌نشده و کتب و مقالاتی نیز که در دسترس قرار دارد بیشتر در ذیل بررسی بحران سوریه تنها به‌صورت پراکنده به این گروه اشاره دارند و پژوهش مسستقلی در این زمینه انجام‌نشده است. در میّان آثار مقاله «حبهه‌ النصره از پیدایش تا انشعاب» نوشته حمزه المصطفی که در آن نویستنده به چگونگی روند شکل‌گیری و پیدایش این گروه در جریان بستر تاریخی می‌پردازد و منابع فکری» مالی و ساختار تشکیلاتی اين گروه را توضیح می‌دهد و پس‌ازآن به حوزه نفوذ جبهه‌النصره در سوریه و انشعابات صورت گرفته در درون ساختار تشکیلاتی آن اشاره می‌کند. در میان آثار فارسیی؛ مقاله حمید حکیم وسعید پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره غلامی (۱۳۹۹) با عنوان: بحران سوریه؛ چالشن‌ها و فرطستاها (باتاکید بر جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی) که یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد منطقه غرب آسیا محل نزاع و آشوب بوده است و سوریه به‌عنوان یکی از کشورهایی این منطقه از آغاز سال ۲۰۱۱ تا به امروز در بحران امئیتی به اسر می‌برد ودر این بستر کشورهای مانند ایران واسرائیل به ترتیب خواهان مدیریت این مسئله هستند. در میان آثار بین‌المللی 16۳210 160101121 2ط۲۰۲۱(1۵) در اثر خود با عنوان: (تأثیرات بحران سنوریه بر روابط منطقه‌ای و بین‌المللی) يافته‌ها تأکید دارد که بحران سوریه در منطقه خاورمیانه فضای این منطقه را در بحرانی امنیتی غرق کرده است و بر روابط منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیرات زیادی داشته است؛ به‌طوری‌که باعث ایجاد سرمایه‌گذاری پروکسی‌وار کنشگران منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای بر بسترهای تنش‌آفرین شده است. .1 ۳27168 (۲۰۱۸) در اثر خود با عنوان: جهادگرایی در سوریه: (دولت اسلامی دلیل ضعف ساختاری - نهادی و بحران دولت - ملت‌سازی در سوریه» جهادگرایی به‌عنوان یک گفتمان جایگزین رشد یافت و این گفتمان منجر به تولد داعش به‌عنوان یک جریان تکفیری فراگیر خاورمیانه را در بحرانی هویتی - ایدئولوژیکی غرق کرده است. ۳۳111105 100027 9زسطالح) (۲۱۷۱) در کتاب خود به نام: (نبرد برای رقابت‌های بین‌المللی در سوریه و خاورمیانه) اشاره می‌دارد که از سال ۲۰۱۱ به بعد سپهر سیاسی سوریه درگیر جنگ و ناامنی گشته و این مسئله باعث شده تا قدرت‌های منطقه‌ای مانند عربستان» ترکیه» قطر» اسرائیل و ایران و قدرت‌های فرا منطقه ای یعنی روسیه و ایالات‌متحده آمریکا حضور پیوسته‌ای در خاورمیانه و سوریه داشته باشند. اساسا رقابت قدرت‌ها در سوریه برای تغییر توازن قدرت و امنیت‌سازی و تحول ترتیبات منطقه‌ای برای تأمین منافع بوده است. [۵ ۵1 020607276 (۲۰۲۰) در اثر خود با عنوان: (جنگ داخلی سوریه و بازیگران غیردولتی خشن) بیان می‌دارد که خشونت گروه‌های غیردولتی در سوریه باعث تئوریزه‌شدن خشونت و نظم مبتن ی آبرآشوب و بحران در سوریه شده و اساسا این جنگ ریشه در بسترهای ناکارآمد داخلی دازد که ظرفیت‌سازی لازم را برای بازتولید حرکت‌های گریز از مرکز موجب شده است. در خصوص نوآوری وتفاوت این پژوهش با دیگر آثار باید بیان داشت کهانی مقاله با عطف به یک نظریه جامعه شناختی درصدد تبیین و علت یابی ظهور فرانسوا بوگار در بررسی جامعه‌شناختی تاریخی واکنش‌ها در خاورمیانه بیان می‌دارد که دهه‌های جدید اکثریت واکنش‌ها در این منطقه در بسترهای فرهنگی» هویتی و ایدئولوژیک صورت گرفته است. اساسا یکی از زیرمجموعه‌های پارآد‌ایم/واکنشیی برای تبیین حرکت‌ها و اعتراضات در خاورمیانه نظریه بحران با یکاروایت مبنی بر محرومیت نسبی! هست (160 :5216,2012). فرض این دیدگاه آن است که در پاسخ به محرومیت‌های اقتصادی» سیاسی» فرهنگی در کشورهای خاورمیانه یکسری از اعتراضات رخداده است که بعضی از آنان تبدیل به بحران‌های ساختاری - امنیتی شده است؛ اعتراضاتی که در مطالبات خودشان از فقر» تضاد طبقاتی» بی‌عدالتی. نابرابری و انس‌داد سیاسی نام می‌برند و گاهی این مطالبات با تلفیق نگرش‌های ایدئولوژیک تبدیل به شکاف‌های هویتی شده‌اند که نتیجتا به رشد تفکرات تکفیری انجامیده است؛ ماد ۱ تدای آنچه در سوریه به‌واسطه ظهور گروه‌هایی مانند جبهه‌النصره و بعدازآن داعش رخ‌داده است. | ملالوات اساسا در خوانش واکنشی برای تبیین پدیده بیداری اسلامی و تلفیق آن با نگرش محرومیت نسبی» اندیشمندان ظهور بنیادگرایی اسلامی را در پاسخ به ناتوانی سیستم‌های حکمرانی در برنامه‌های تحول آن را ناشی از رشد سرمایه‌داری رفاقتی و تبعات اقتصادی مخرب آن می‌دانند که باعث تضعیف طبقه متوسط و گسترده‌سازی طبقه تهی‌دست و ادغام این طبقه در گروه‌های رادیکال شده است که نهایتا در واکنش به آن کنش‌های جمعی خشونت‌طلبانه‌ای شکل‌گرفته‌اند. به باور هاپرماس رشد جنیش‌های تکفیری - سلفی ناشی از سرخوردگی‌ها و محرومیت‌های فرهنگی - ایدئولوژیکی بوده است که باعث تقویت مشی تروریستی آنان در جوامع خاورمیانه گشته است و نظم سیاسی این منطقه را با بحران روبه‌رو ساخته است. تد رابرت‌گر در نظریه محرومیت نسبی بیان می‌دارد که اگر درراه دستیابی به اهداف که آرمان‌ها تقاضاها و مطالبات مردمی خلل و مانعی ایجاد شود دچارانوعی از محرومیت می‌شوند پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره و در چنین شرایطی آنان می‌توانند وضعیت زیستی را دچار بحران کنند. در نقطه کانونی تئوری محرومیت نسبی اساسا این تغییر مدانظز است که منبع نازضایتی؛از کجا می باشد؟ و این منبع چگونه در بروز بحران و آشوب مژثر است؟ بدین ترتیب رابرت‌گر بیان می‌کند منبع نارضایتی در شکل‌گیری اعتراض» آشوب» هرج‌ومرج می‌تواند در بستر اقتصاد» هویت» فرهنگ باشد و این موژلفه‌ها می‌تواند در شکل‌گیری خشونت سیاسی جمعی مژثر باشد. محرومیت‌نسبی با این فرض آغاز می‌شود که ظاهرا نارّضاینی‌ها علت اساسی ستیزه‌های اجتماعی -یاسی» اقتصادی -فرهنگی است. اساسا این نارضایتی مفروضی برای انجام کنش‌های جمعی خشونت‌آمیز است محرومیت نسبی در یک رویکرد و رهیافتی جدید می‌تواند در خیزش‌های فزاینده اجتماعی موثر باشد و این رهیافت اساسا به معنی محرومیت صعودی است که باعث می‌شود سطح انتظارات و توقعات فزونی یابد و در مقابل گفتمان مسلط (دولت) توانایی پاسسخ‌گویی به این توقعات را ندارد و درنتیجه شدت و حدت خشونت‌های ساختاری در غالب گروه‌های مختلف ظهور و بروز یابد (55 :2015 ,861118761). محرومیت نسبی اساسا موجب بروز نارضایتی در میان افراد و گروه‌های مختلف در جامعه می‌گردد و پیشران تسهیل ساز برای افزایش سطح خشونت‌ها می‌شود. پاسخ‌های پرخاش جویانه و واکنش‌های سریع زمانی شکل می‌گیرند که اقتصادی» اجتماعی» فرهنگی و یا امنیتی باشند و در غالب این کاتالیزورها خشونت جمعی - گروهی وارد عرصه تصمیم‌گیری شوند و نظم موجود را به چالش بطلبند. به‌طورکلی» تئوری محرومیت نسبی پیش‌شرط لازم برای ستیزه‌های خشونت‌بار سیاسی - اجتماعی در یک سیستم سای :سس که ساسا توانایی تغیرانت,رآهیروی آز یک وی مسالمت جوبانهبه یک بخران امنیتی را دارا هست. وجود یکسری از محرومیت‌های نسبی است که در میان بازیگران اجتماعی بروز می‌یابد و براساس این متغیر قابلیت‌های ارزشی جدیدی را مناسب با محیط برای خود تعریف می‌کنند که این تعریف قابلیت‌ها می‌تواند در افزایش سطح خشونت‌ها موثر باشد. براساس نظر رابرت گر نارضایتی‌های احتماعی می‌تواند ناشی از میزان شدت و حدت احساس ناکامی در میان اقشار یک جامعه باشد که خود را در یک وضعیت ازدست‌رفته می‌دانند و برای تغییر این وضعیت بخشی ازانیروها به مشی خشونتآمیزاروی می‌آوردند. توالی بحران‌ها و ناتوانی سیستم حاکم در پاسخ‌گویی به مطالبات اجتماعی باعث متحول‌شدن نارضایتی سیاسی به عقیده رابرت‌گر هرچه میزان توانایی حکومت در پاسخ به مطالبات اجتماعی کاهش یابد؛ این امر می‌تواند منجر به کاهش انس‌جام فکری! در اجتماع شود. به این معنا که, اساسا اپوزیسیون متحد و واحدی شکل نمی‌گیرد و گروه‌هایی با استفاده از معضل‌های ازهم‌گسیختگی اجتماعی - هویتی و ایدئولوژیک به بسیج اجتماعی خشونت‌طلبانه روی می‌آوردند و نهایتا منجر به افزایش خشونت‌ها و درگیری‌های داخلی می‌شود و نظم احتماعی را از بین می‌برد (-867120 5 :7,)). اساسا ناامنی#اجتماعی زمانی پدیدار می‌شود که افراد در یک زیست ژئوپلیتیکی متوجه این مسئله شوند که منافع ازدست‌رفته‌ای دارند و این مورد می‌تواند با همراه شدن درک از تهدید در بروز خشونت‌های ساختاری و چندوجهی مژثر باشد. در بعضی از جوامع به دلیل بافتار اجتماعی خاص امنیت داخلی و اجتماعی آنان می‌تواند با چهار تهدید همراه باشد که این تهدیدهای چهارگانه توانایی ایجاد آشوب و تنش را دارند که شامل: ۱) تهدیدات فیزیکی؛ ۲) تهدیدات اقتصادی (اموال» درآمد سرانه و...)؛ ۳) تهدید حقوق (زندان» انسداد» سرکوب و...)؛ ۴) تهدید موقعیت (تنزل درجه و تحقیر عمومی) است. به‌بیان‌دیگر» این تهدیدات و محرومیت‌ها | ملالات می‌تواند منجر به سرخوردگی شود و نهایتا تبدیل به خشونت و بحران گردند. نهایتا سیاسی شدن حرکت‌ها اعتراضی و ازهم‌پاشیدگی فکری میان آنان و اساسا حضور ایدتولوژی‌های التقاطی در" اهراک اطلای این حرکات می‌تواند دگرسازی داخلی را توسط گروه‌های معترض ایجاد کند. در نظام اندیشگانی این معترضان سیستم حاکم و حامیان آن به‌عنوان دیگری شناسایی می‌شود که اساسا این دگر عامل محرومیت و سرخوردگی آنان است که می‌بایست با آن مبارزه جدی شود تا عزت و قدرت ازدست‌رفته بازگردد. به عبارتی این ایدئولوژی سازی بسترساز خشونت» منازعه» بحران و امنیتی شدن می‌گردد و بحران داخلی را به یک بحران فراگیر تبدیل می‌کند. ارائه یک تصویر کلی از محرومیت نسبی بدین معنا است که این عوامل به‌منزله منبع نارضایتی و پرخاشگری اجتماعی هستند و می‌تواند در شکل‌گیری کنش‌های جمعی موّثر باشد و جامعه را به سمت افزایش خشونت‌ها و درگیری‌ها پیش ببرد. به عقیده تدرابرت‌گر سنجش‌ها و معیارهای چندگانه‌ای برای بررسی سطح محرومیت نسبی قابل تبیین است که شامل: درآمد نسبی افراد» میزان رفاه و آسایش اقتصادی» توزیع دزآمدها غذالت اختماعی؛و.. به‌عنوان شاخصی برای پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره بررسی میزان محرومیت نسبی اقتصادی» سیاستی است که بافهم آنان در جوامع مختلف می‌توان بسترهای خشونت آمیزی که محرک درگیری و نزاع اجتماعی هستند را شناسایی کرد. رویکرد بیداری اسلامی ویا بهار عربی که در منطقه خاورمیانه رخ داد» شامل دیدگاه‌های متفاوتی بوده است که از منظر خوانش محرومیت نسبی می‌توان به آن اشاره داشت. تأثیّرات سیاست‌های اقتصادی نتولیبرالی حکومت که اساسا بدون توتجه اب شاخت اچتماعی داخلی ترسیم‌شده بود منجر به افزایش نابرابری‌های اجتماعی - اقتصادی» ظهور اقتصادهای سرمایه‌داری رفاقتی گردید وعملا در یک وجه یعنی عاملیت اقتصاد به‌عنوان پیشران حرکت‌های اعتراضی و رشد گروه‌های رادیکال در سوریه مانند جبهه‌النصره و داعش شد. در این حرکت‌ها و روایت‌سازی‌ها عملا در کانون گفتمانی چنین حرکت‌هایی» فقر بیکاری» شکاف‌های طبقاتی» تبعیض اجتماعی و سرکوب به‌عنوان کاتالیزور حرکت‌های اعتراضی مطرح بود (۲۰۱۶,۸/۵: ۷-۶). به‌بیان‌دیگر تنزل سریع اجتماعی» اوضاع نا به سامان فرهنگی» اقتصادی» گزینشی عمل‌کردن حکومت در برابر جریانات فرهنگی - اجتماعی» فقر و بیکاری به‌عنوان دال‌های تئوری محرومیت نسبی مطرح بودند و عمللا در افزایش سطح اعتراضات و در پرتو آن رشد سریع گروه‌های رادیکال مأنتن جبهه‌النصره موثر بود. به‌طور مثال در کشورهایی مانند سوریه» جنگ داخلی» ویرانی اجتماعی» موقعیت اقتصادی تنزل‌یافته باعث شد که جریانات ضد نظام سیاسی مانند جبهه النصره در سال ۲۳ به‌عنوان یک جریان آلترناتیو و در سال ۲۰۱۴ داعش ظهور پیدا کنند که این پیدایش ريشه ۱ اثر رویکردهای چندوجهی با تأکید بر محرومیت نسبی در بروز و ظهور حرکت‌های به‌طورکلی» به‌واسطه حرکت‌هایی که معروف به بیداری اسلامی شدند جوامع خاورمیانه دچار تغییرات ساختاری گشتند و نظم سیاشی در این کشورها متحول شد. از سویی دیگر با تأکید بر عامل اقتصاد» عمدتا اصلاحات اقتصادی معطوف به خصوصی‌سازی و آزادسازی بود که با نبود نظارت‌های قانونی منجر به افزایش شکاف‌ها تعارضات و تقابل‌های طبقاتی شد. به‌طور مثال در سوریه رامی مخلوف به‌عنوان نماد بارز فساد اقتصادی محسوب می‌شد. درواقع در این کشور نبود یک دموکراسی نهادینه‌شده» انباشته‌شدن محرومیت. عدم شفافیت» رشد یک سرمایه‌داری رفاقتی و شکاف‌های اقتضادّی منجّر بّه گسترش نارضایتی‌ها شد که این عوامل نهایتا در پدیدار گشتن گروه‌های رادیکال با مشی خشونت‌طلبی موثر بود. لویسنکی و لوکان‌وی اشاره می‌کنند که بعصی رژیم‌های خاورمیانه‌ای مانند سوریه در بستر سیاسی» انتقابات رقابتی برگزار می‌کشد. در این نظام‌های اقثدارگرای رقابتی روندهای دموکراتیک دست‌کاری می‌شد و اساسا دسترسی ناعادلانه به منابع» سواستفاده از قدرت و منابع دولتی باعث می‌شد تا نظم نافتوازن دز این کشورها شکل گیرد و این نامتوازن‌سازی‌ها گروه‌های رادیکالیستی مانند جبهه‌النصره ظهور کردند که به بسیج اجتماعی گزینشی در بین گروه‌های ایدئولوژیکی- هویش پرداختند و اساسا ساخت سیاسی را به سمت خشونت‌طلبی و بحزان‌های در سوریه اساسا به دلیل چندپارگی و عدم شکل‌گیری دولت - ملت‌سازی پایدار» هویت ملی و انس‌جام اجتماعی به‌عنوان متغیر فرهنگی - اجتماعی محرومیت نسبی سطح خشونت‌ها و ظهور گروه‌های رادیکالی مانند جبهه‌النصره ایجاد شد. به‌طورکلی» در این کشور تعمیق‌شدن شکاف‌های قومی - قبیله ای و مذهبی و گزینشی عمل‌کردن حاکمیت در برابر اقلیت‌ها که جنبه حمایتی از حکومت را پیداکرده بود مانند نزدیک‌شدن حکومت بشار اسد به اقلیت‌های علوی, مطالعات دروزی و مسیحی و همچنین لایه‌هایی کوچک از اهل‌سنت و به نوعی دخالت نیروهای خارجی در غالب حمایت از گروه‌های سرخورده باعث بروز خشونت‌های چندوجهی با رهبری گروه‌هایی رای اسلای همان‌طور که گفته شد در تئوری محرومیت نسبی مژلفه‌هایی مانند کاهش درآمد سرانه و تضعیف قدرت اقتصادی در بروز حرکت‌های اعتراضی و توسعه آنان بهسوی کنشگری‌های خشونت‌آمیز و بسیج احتماعی گروه‌های رادیکال موثر است. به‌طور مثال» در سال ۲۰۰۹ در سوریه درآمد سرانه این کشور شامل ۲۴۱۰ دلار بوده است که این رقم تا سال ۲۰۱۸۲۰۱۸ به ۸ دلار رسیده است که این آمار گویای کاهش درآمد سرانه ناشی از تعارضات اقتصادی در سوریه بوده است وعملا اين ناکارآملیی اقتظلادیاالاعنوان بیشوآن تسهیل‌ساز حرکت‌های رادیکال بوده است. به‌طورکلی» ترکیب پیچیده نظم سیاسی سوریه که شامل نارضایتی‌های سیاسی» اجتماعی و اقتصادی می‌باشلا» بحران این کشور را وارد یک بحران و آشوب سیستمی اساسا تیبولوی اعتراضات» پاسخ‌گویی حاکمیت دخالت بازیگران فرا منطقه‌ای مانند پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره آمریکا و تأثیرات محرومیت‌های نسبی اقتصادی - سیاسی باعث برون‌دادهای متفاوتی در بحران سوریه شد و در این بحران و خشونت بازیگرانی مانند جبهه‌النصره و داعش بر سطح تعارضات ساختاری افزودند. به‌بیان‌دیگر» در مولفه فرهنگی -سیاسی محرومیت نسبی کانونیت تنش‌آفرین اساسا به این مسئله اشاره دارد که جوامع غیر مستعد برای همگرایی از عدم تجانس» شکاف‌های فرقه‌ای و جامعه‌مدنی ضعیف رنج می‌برند. در سوریه هم به‌نوعی این رویکرد قابل تصدیق اسست. به‌طورکلی» این جامعه اساسا جامعه‌ای چندپاره است. درحالی‌که اکثریت جمعیتی آنان مسلمانان اهل‌سنت هستند؛ اما علوی‌ها نزدیک‌ترین بخش به حاکمیت و قدرت سیاسی تصمیم گیر می‌باشند و اساسا خود این مسئله به‌عنوان یک پیشران تنش‌آفرینی محسوب می‌شود. اگرچه در مراحل ابتدایی حرکت اعتراضی در سوریه به نسبت مسالمت‌آمیز بود؛ اما سیاست‌های حاکمیت در مواجهه با اعتراضات و خواسته‌های عمومی که ناشی از همان محرومیت بود به‌سرعت باعث قدرت‌یابی و نقش‌آفرینی گروه‌های تکفیری مانند جبهه‌النصره گشت که در کنار این گروه‌ها بازیگران فرا منطقه‌ای و منطقه‌ای به‌عنوان عوامل مخرب‌زای سیستمی که شامل آمریکا» رژیم صهیونیستی» عربستان سعودی وارد بحران شدند. تحولات داخلی به سمت یک بحران ساختاری - امنیتی رفت و در این مسیر به‌دلیل ناتوانی سیستم سیاسی موجود یک اپوزیسیون متحد داخلی برای حل و فصل اختلافات شکل نگرفت. گسیختگی اپوزیسون سوریه که شامل گرایش‌های ملی» سکولار ارتش آزاد» جبهه‌التصره» جریان‌های ترکمن» داعش و ... بودند که هرکدام خواسته‌ها و مطالبات گوناگونی داشتند منحر به تعمیق سطح بحران و امتیت‌زوایی قراگیر شد.در سوریه اساسا تضعیف‌شدن طبقه متوسط که در جامعه‌شناسی سیاسی به‌عنوان طبقه مدنی و پا جامعه مدنی است تضعیف شد (1278 انباشتهسازی محرومیت‌های نسبی بی‌پاسخ و حل نشده آنان باعث کوچک‌شدن اين طبقه از ۶ درصد به ۲۴/۲ درصد شد و بخش اعظمی از این طبقه متوسط به سمت گروه‌های رادیکال رفتند و جذب در این گروه‌ها گش‌تند که خود این مسئله یعنی کوچک‌سازی طبقه متوسط شهری - روستایی» ناکارآمدی اقتصاذی - سیاسی: حاکمیت در حل مطالبات و خواسته‌های آنان منجر به گذار آنان به گروه‌هایی مانند جبهه‌النصره شسد که در میان‌مدت در افزایش سطح خشونت‌ها و ۲ تحولات سیاسی در سوریه و احیا کنش‌گری گفتمان جبهه‌النصره به‌عنوان یک جریان قبل از ورود به بحث تحولات سیاستی سوریه و بررسی بسترهای ظهور جریانات تکفیری مانند جبهه‌النصره باید بیان نمود که اساسا حرکت‌های اعتراضی در خاورمیانه علی الخصوص پس از حرکت‌های موسوم به بیداری اسلامی در غالب خوانش پارادایم واکنشی قابل تبیین است. فروض و مبنای اصلی اين پارادایم آن است که اسلام‌گرایی در پاسخ به بحران‌های اقتصادی» سیاسی و فرهنگی در جوامع اسلامی رخ می‌دهد که این مسائل خود ريشه در پیشران دیگری یعنی حضور نیروهای فرامنطقه‌ای و محرومیت‌های داخلی دارد. با عطف به این چارچوب» گفتمان مدرنیته و تلقی آن به‌عنوان یک فراگفتمان منجر به ناکارآمدی» غلبه تفکر سکولا ریسم و سلب هویت امسلامی از جوامع اسلامی‌شده است» لذا ضرورت دارد جنبش‌های اسلامی برای اعاده حیئیت ۱۳۵ و هویت ازدست‌رفته به مقابله با فراگفتمان مخرب بپردازند (سردارنيا ۱۳۹۲: ۲۰۸-۲۰۹). یرس ازنظر هابرماس کنش‌گری جنبش‌های اسلامی در جوامع مربوطه با تأکید بر بیداری اسلامی | مطالات واکنشی علیه نابرابری‌های موجود در بستر حوزه زیست عمومی -سیاسی بوده است. پدیدار شدن گروه‌هایی تکفیری مانند جبهه‌النصره و داعش با توجه به این‌که یکسری از نابرابری‌های اجتماعی یراک ای -سیاسی در سطح ساختار داخلی کشورها به وجود آمده بود به کادرسازی پرداختند و حضور افرادی که از نابرابری‌های سیاسی» اقتصادی و اجتماعی در رنج بودند در این گروه‌ها بیان‌گر همسویی پدیده محرومیت نسبی با امر خشونت شد که نهایتا منجر به کنشگری تکفیری‌های در ساخت سیاسی جوامعی مانند سوریه گشت (1,2007:963-964ع۸10200). این دولت‌ها گفتمان جدیدی را تحت عنوان گفتمان ملی‌گرایی سوسیالیسم وارد حوزه اقتصادی کردند و بدون توجه به ماهیت هویت اسلامی جوامع خود درصدد تحمیلاسازی این رویکرد بودند که نتيجه آن هم‌زمان با شروع حرکت‌های موسوم به بهارعربی (بیداریاسلامی) برخی از گروه‌ها در پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره سوریه فراخوان‌هایی مبنی بر شروع تجمع داشتند که البته بشار اسد بیان نمود؛ این جریانات به سوریه سرایت نخواهد کرد. اما از اوایل مارس ۲۰۱۱ شعارنویسی چند دانش‌آموز در شهر درعا و برخورد اقتدارگرایانه و خشن با آن پیشترانی در جهت شروع حرکت‌های اعتراضی در سوریه شد. این اعتراضات در ابتدا به شیوه‌های مسالمت جویانه در حال پیشروی بود و معترضان خواستار اصلاحات سیاسی» اصلاح امور اقتصادی و لغو قانون وضعیت اضطراری بودند اما در این میان» شیوه برخورد دستگاه حکومتی با این حرکت‌ها که باعث کشته‌شدن تعدادی از شرکت‌کنندگان شد» مشی اعتراطلی و ساخت سیاسی سوریه را تغییر داد و این کشور را وارد بحران امنیتی کرد. بااین‌حال» یکی از اقدامات بشار اسد بهره‌برداری از شکاف‌های مذهبی - فرقه‌ای در سوریه بود. وی علوی‌ها و سایر گروه‌ها را متقاعد کرد که این حرکت‌های شورشی یک توطئه از سوی افراطگرایان‌سنی مذهب است که خواهان سرنگونی دولت و بعدازآن قتل‌عام علوی‌ها هستند (۳۵11261,2019:492). گسترش این اقدامات چهار پیامد مهم در ساخت سیاسی سوریه و تعمیق بحران اين کشور و گسترش جریان‌های تکفیری به‌عنوان یک بدیل! در * سرکوب گسترده سیاسی از سوی سیستم حکمران در سوریه که بر کنشگری حرکت‌های افراط گرایانه ۲ و نظامی شدن آن‌ها تأثیر فراوان داشت؛ * ملحق شدن بخش‌هایی از ارتش به‌ویژه سربازان و افسران بخش‌های میانی به این جریانات به‌دلیل عدم تأمین مطالبات اقتصادی که منجر به شکل‌گیری ارتش آزاد سوریه * ورود عناصر مخرب به سیستم تصمیم‌گیری سیاسی در سوریه یعنی قدرت‌های فرا * بسط واشاعه گفتمان ایدئولوژیکتش‌زا برای مقابله با گفتمان سیاسی حاکم که در بررسی تحولات سوریه ان ماگ سال ۹۲ 3۲ ۲۰۲۰ جریان‌های تکفیرق به‌عنوان یک اپوزیسیون در این کشور احیا شدند. در سال ۲۰۱۳ بود که جریان جبهه‌النصره اعلام موجودیت کرد و در سال‌های بعد باارشند جریان تکفیری داعش عملا فضای سیاسی سوریه تبدیل به منزلگاه جریان‌های تکفیری شد: اساسا افزاط‌گرایان مذهبی اين فرصت را یک غنیمت بزرگ می‌دانستند که به ساخفا یک میلیاگفرقه‌ای (سنی‌های افراطی) بدل گشت. با قدرت‌یابی جریان‌های رادیکال مانند جبهه‌النصره خشونت علیه علوی‌ها و مسیحیان و سایر اقلیت‌ها گسترش یافت و همین عامل به‌عنوان یک تیشران» حهت‌دهنده به تشدید شکاف‌های به‌طورکلی» در سوریه حاکمیت به دلیل ناتوانی در پاسخ‌گویی به مطالبات و خواسته‌های مردمی و عدم نظم‌سازی دموکراتیک بستر تولید جریان‌های تکفیری مانند جبهه‌النصره و داعش را فراهم آورد (187 :1,2015[.آ) جریان‌هایی که باعث شد بحران سوریه را وارد یک آشوب بی‌پایان و امنیتی گردانند و تبدیل به یک اپوزیسیون مخرب شوند. ناتوانی هیئت حاکم در سوریه در پاسخ‌گویی به مطالبات مردمی و ادراک آنان از این حریانات به‌عنوان حریان تروریستی باعث جدایی بخش‌هایی از جامعه از حاکمیت شد. بخش‌هایی که عملا علم مخالفت را با دولت برداشتند و بستر خشونتآفرینی‌های تکفیری بودند (78 :۳160402,2020). به‌طورکلی» | ملالوست پاسخ‌گویی ضعیف حکومت بشار اسد نسبت به درخواست‌های اصلاح‌طلبانه اپوزیسیون سکولار وعدم شکل‌گیری یک اجماع راهبردی - نخبگانی باعث شد تا خواسته‌های این بخش امهارک اطای از جامعه و پویش‌های دموکراتیک آنان به سمت جنگ داخلی و رادیکالیزاسیون افراطی - تکفیری کشانده شود و فرصت راهبردی لازمی برای گروه‌هایی مانند جبهه‌النصره و داعش فراهم آید. ظهور پاد گفتمان تکفیری جبهه‌النصره و داعش در سال‌های بعد در چارچوب مدل سیکل بحرانی حرکت می‌کند؛ بدین منظور که انباشته‌سازی مطالبات احجتماعی و خواسته‌های اصلاح طلبانه و عدم پاسخ‌گویی مناسب و به‌موقع آن بسترسازی ظرفیت‌های خشونت‌آمیز را به وجود آورد و بر همین اساس با ورود دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در سوریه جریان رادیکالیزاسیزن را به‌عنزان کاتالیزور تزا بارد< سا شاد ی شمارنویسی دانشآموزان سوری و برخورد حاکمیت با آنان به‌عنوان عامل محرک در شروع یک بحران سیستمی در سوریه است» پیشرانی در جهت بازتولید احیاگری رادیکال و ظهور اسلام‌گرایی افراطی در غالب گروه‌هایی مانند جبهه‌النصره و داعش شند که معمای امنیت را در شنوریه ایجاد و تداوم بحران به پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره به‌بیان‌دیگر» نظم سیاسی سوریه از ۲۰۱۱ به بصد نظمی بر مبنای گذار از بحران بطئی (کند) به وضعیت کاسل بحرانی تغییر حهت داد (33 :2[,2013 61 200 ۳۳۵061161680). در مرحله اول» که بحران بطئی است شروع اعتراضات. وجود محرومیت‌های نسبی اجتماعی و عدم مدیریت دولتی این مطالبات و همچنین حاکم بودن‌/فرهنگ خشونت‌ساختاری قابل تبیین است. در مرحله دوم» بحران ویژه شکل گرفت؛ که سرکوب معترضان به دلیل ترس از دست دادن مشروعیت سیستم حکمرانی صورت گرفت و بسترسازی لازم برای افزایش اعتراضات در قالب تحول‌خواهی انقلابی در مشی خشونتآفرینی و امنیت‌زدایی صورت‌بندی شد. مرحلهه سوم» بحران نوظهور که به‌واسطه عدم اجماع سیستمی رخ داد. اساسا با افزایش خشونت علیه غیرنظامیان و استفاده ابزاری از هویت فرقه‌گرایانه» ظهور گروه‌هایی مثل جبهه النصره و بعدها به‌عبارت‌دیگر» در این مرحله متغیر افراط‌گر در سیستم تصمیم‌گیری حضور داشت و در افزایش شدت بحران در نظام سیاسی موّثر عمل کرد. در مرحله چهارم و آخر وضعیت کاملا بحرانی شکل گرفته است. در این وضعیت سوریه وارد بحران ساختاری شدیدی شد به‌طوری‌که گروه‌های افراطی -رادیکالی مانند جبهه‌النصره به کادرسازی پرداختند. درعین حال متغیرهای خارج از سیستم شامل قدرت‌های مخرب منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای وارد عرصه گشتند و درنهایت بحران آشوب سیستمی و یک جنگ امنیتی با حضور قدرت‌های خارجی‌شکل گرفت. با عطف به این مسائل در نظم سیاسی سوریه پویش‌های خشونت شاخه‌ای به وجود آمد که سیاسی» ۲) خشونت واکنشی شامل شروع اعتراضات در غالب نظام گفتمانی بیداری اسلامی که واکنشی بود در برابر خشونت تجلی‌گرا» ۳) خشونت فرقه‌ای که به‌واسطه ادراک دولت از بازیگر دوم ایجاد شده» ۴) خشونت دفاعی که شامل دفاع نظام حکمرانی از خود در برابر نظم آشوب هست و ۵) خشونت سازمان‌یافته که ورود بازیگران منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای به سوریه در جهت تغییر موازنه قدرت در این کشور می‌باشد (خکیم وغلامی» ۹۹ ۱۳:۱۳). اساسا پیدایش این پویش‌های پنج‌گانه شاخه‌ای و هم‌افزایی آنان در کنار یکدیگر به هویت‌سازی آشوب بی‌پایان در سوریه بدل گشت واين کشور را حیات خلوت گروه‌های تکفیری - سلفی مانند جبهه‌النصره و داعش ساخت. ۳ پاد گفتمان سلفی - تکفیری؛ انعکاسی جدید از بستر منازعه آمیز در سوریه ظهور گفتمان امنیت‌زدای سلفی - تکفیری در سوریه پس از سال ۲۰۱۱ و تحولات مربوط به بیداری اسلامی منجر به پیدایش گروه‌هایی با ماهیت رادیکالی شد. در کنار بسترهای داخلی | ملالیست - سیاسی» متغیرهای فرامنطقه‌ای (خارجی) هم در بروز آن موثر می‌باشند. اساسا یک کنشگر ۰ ا ماک "سای منطقه‌ای مانند عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری پروکسی‌وار و شبکه‌ای خود سوژه‌های امنیتی شروع بحران در سوریه اگرچه سویه داخلی داشت و شکاف‌های موجود نشئت می‌گرفت. اما نقش‌آفرینی قدرت‌های منطقه‌ای مانند: عربستان» رژیم صهیونیستی» ترکیه» قطر در قالب پررنگ‌سازی بسترهای فرقه‌گرایانه و بازیگران فرامنطقه‌فی مانند آپزیکا به‌منظور موازنه‌قوا و تثبیت منافع خود بر تعمیق بحران موجود می‌افزاید (1610]32021:43-49). اساسا بررسی بی‌ثباتی و ارزیایی دخالت نیروهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در مکعب بحران سوریه نشان می‌دهد مداخله نیروهای فراپیرامونی در سوریه مانند آمریکا در جهت تغییر موازنه قدرت در منطقه خاورمیانه هست؛ به همین دلیل سیاست تغییر موازنه با حمایت از جریان‌های تکفیری پیگیری شد. برهمین|اساس» رشد جریان‌های رادیکال اسلامی مانند جبهه‌النضره و بعدها داعش در سوریه بر این مینا قابل تبیین است. به‌بیان‌دیگر» گفتمان حاکم بر نظم سیستمی (نظم حکمرانی سیاسی) در سوریه نشان‌دهنده تعارض بین‌الاذهانی کنشگران است که نگرش هویتی پیداکرده‌اند و باعث بروز پادگفتمان تکفیری - رادیکالی در سوریه شده است. به‌عبارت‌دیگر» در بحران سوریه و ظهور پادگفتمان سلفی مانند جبهه‌النصره موضوع کانونی قدرت و عدم توازن قدرت‌اند؛ به این معنا که قدرت‌های منطقه‌ای مانند ترکیه» عربستان» ایران؛ رژیماصهیونیستی و ... به دلیل نظم آنارشیک سیستمی در خاورمیانه به ایجاد توازن قدرت در برابر هم عمل می‌نمایند. بر همین اساس, بازیگری مثل عربستان سعودی به دنبال توازن سلفی - تکفیری به‌عنوان گفتمان موردقبول خود در خاورمیانه در برابر گفتمان شیعی به رهبری ایران و حزب‌الله لبنان است تا به‌نوعی توازن قدرت پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره را به سود خود تغییر دهد و نظم متناسب با منافع خود را راهبردی کند. به عبارتی در سوریه تقابل گفتمان مقاومت (گفتمان شیعی) با گفتمان مداومت (گفتمان تکفیری با الگوی حفظ و سرایت) بسترساز تقابل‌های هویتی و تکثیر نیروهای منازعه گرا شده است. سازوکار مدیریت بحران در سوریه پس از تحولات مربوط به بیداری اسلامی تحت تأثیر نیروهای مداخله‌گر منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌باشد (مصلی‌نزاد» ۱۳۹۵: ۱۱۱). در غایت کانونی این بازیگران در وهله اول هدف, کاهش قدرت منطقه‌ای ایران بوده است. کشورهایی مانند عربستان» رژیم صهیونیستی» ترکیه» قطر به‌عنوان مداخله‌گرهای منطقه‌ای و ایالات‌متحده به‌عنوان متغیر مداخله‌گر فرا منطقه‌ای با استفاده از الگو و مدل محدودسازی قدرت رقیب سعی در تغییر توازن منطقه‌ای به سود خود در سوریه را داشته‌اند تا به‌نوعی ژئوپلیتیک قدرت را به سود خود تغییر دهد (4 :104,2012). به‌طورکلی» نیروهای فرا پیرامونی اهمیت موثری در امنیتی سازی و بحران‌سازی دارند. به‌عبارت‌دیگر» حمایت کشورهای منطقه و فرا منطقه از نیروهای فروملی در سوریه مانند گروه‌های مخالف بشار اسد» بستر سیاسی - اجتماعی این کشور را به سمت متقاعدسازی بحران پیش برده است. جمایت این کشورها از گروه‌های مسلح و تندرو بستر خش ونت وفرقه‌گرایی را ذر م۲ رون ات و کنش‌های تقابل جویانه داخلی را در این کشور پررنگ ساخته است که به‌نوغی منجر به ظهور پادگفتمان سلفی و گروه‌هایی مانند حرکت‌های بیداری اسلامی در جوامع هدف خاورمیانه می‌توانست در میان‌مدت و بلندمدت منتج به نتایج مثبت و تغییرات ساختاری منطبق بر قلانیت‌زاهبردی حرکت کند و اساسا حرکتی بود در جهت آگاهی اسلامی بر بنیاد اسلام‌خواهی که می‌بایست در جوامع هدف به وحود می‌آمد (مراد پوردهنوی» ۱۳۹۹: ۱۰۸). اما گسترش خوانش سلفی بر مبنای پخش سرایت‌پذیری مانع این کار شد. هماره این روایت موخب شد تا جریانات سلفی - تکفیری فرصتی راهبردی برای بازتولید خود پیدا کنند. شکل‌گیری حرکت‌های بیداری اسلامی در کشورهای اسلامی از یک‌شکل دیگر برخوردار بود؛ بدین‌صورت که,عدم درک سیستم نخبگانی در این کشورها باعث شد که در فردای پس از تحوّلات درک مشترکی برای پاسخگویی به مطالبات اجتماعی شکل نگیرد و همین موجب شد تا گروه‌های تکفیری هریک خوانشی جدید از مقابله با وضع موجود ارائه دهند و به‌عنوان یک نظم مسلط وارد عرصهه سیاسی و تصمیم‌گیری شوند. به‌علاوه همراهی کشورهایی مانند عربستان سعودی» رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده از این جریانات بر قدرت کنش ورزی آنان در اتمسفر بیداری اسلامی افزود و به‌عنوان گفتمان غالب پدید آمدند (التیامی» ۱۳۹۹: ۱۵۱-۱۵۳). به‌طورکلی» بیشتر نفع راهبردی را از ظهور و گسترش جریان‌های تکفیری - سلفی را کشورهایی مثل آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌بردند به‌طوری‌که دو عامل مهم در ارتباط با این موضوع به تأمین منافع فرا منطقه‌ای و منطقه‌ای آنان ۱) هدف اصلی بیداری اسلامی که مبارزه و مقابله با آمریکا و اسرائیل بود به حاشیه می‌رفت ۲) پروژه اسلام علیه اسلام که گفتمان موردقبول آنان بود باث تضعیف هر دو طرف درگیری خواهد شد و این مسئله نهایتا بر تأمین منافع منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای این دو کشور می‌افزاید و پروژه هژمون‌سازی گفتمان غرب را به وجود می‌آورد. اساسا جریان‌های سلفی - تکفیری و نوبنیادگرا مانند جبهه‌النصره در سوریه همواره در جهت انجام کنش‌گری و کسب قدرت سیاسی به‌عنوان یک جریان آلترناتیو به اپرسازی در نظم سیاسی موجود داخلی و منطقه‌ای روی می‌آوردند. به‌عبارت‌دیگز, در جوامعی مانند سوریه مژلفه‌های فشار ساختاری که شامل: محرومیت‌ها» تضادهای اجتماعی» گوناگونی قومیتی غیر همگرا فرقه‌ای که به گفته مایکل دوران و سلمان شیخ۱ سوریه را تبدیل به ارواح حمله کرده است. ازجمله عوامل بروز خشونت‌های رادیکالی با رهبری تکفیری‌ها بوده است (,7۳2071 20 1/۵127 به‌بیان‌دیگر» ترکیبی از این فشارهای ساختاری و همراه سازی آنان با کنشگری گروه‌های تکفیری که اساسا با پررنگمخازی کیش های بخطوف به اززش‌های ازدسیّت‌رفته» دست به اقدام‌های خشونت آمیزی زدند و درصدد بازتعریف نظم وساخت سیاسی برآمدند. در باب سطوح کنش‌گری جبهه‌النصره در سوریه به‌عنوان یک مدل آلترناتیو باید بیان نمود که در سطح ارزشی اساسا تعهد مستقیم به خوانش‌های رادیکالی - سلفی داشتند. در ارتباط با هنجار سازی این گروه به همنوایی کلی با فرقه‌گرایی و کادر سازی گزینشی از میان مخالفین ارزشی حکومت اسد یعنی اقشار آسیب‌دیده در همه سطوح ازجمله اهل سنت پرداختند. درکنش سازمان‌یافته این گروه اساسا ساخت‌یابی یک نظم و سیستم جایگزین مدنظر بوده است و نهایتا در پیش فهم‌های پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره علیتی این جریان تکفیری نگرش‌های طایفه‌گرایانه و ایدئولوژیک به‌عنوان وجه غالب آنان قابل ۴ ظهور جبهه‌النصره درسوریه از مشروعیت یافتن ارزش‌ها تا تدوین معلومات گفتمانی هم‌زمان با سرکوب شدید سیاسی توسط نیروهای امنیتی در شهر درعا حرکت‌های انقلابی ظهور پیدا کردند. در حالیکه بشار اسد موافقت خود را با اصلاحات محدود سیاسی - اقتصادی اعلام کرده بود؛ اما گسترگی اعتراضات در سوریه بیش از گذشته بود و به‌نوعی این اعتراضات با مشی اقتصاد - زندگی ازدست‌رفته که به‌عنوان زیرمجموعه محرومیت نسبی بودند به کنش ورزی پرداختند. با افزایش سطح خشونت‌ها و سرایت آن به دمشق حاکمیت و سیستم حکمران تصمیم به آزادسازی یکسری از زندانیان سیاسی گزفت و تعدادی از این زندانیان آزاد شدند. بااین حال علائم اولیه کانون مقاومت مسلحانه در برابر سیستم سیاسی سوریه در ماه مه ۱ فظاهر شد. اساسا تا اوت ۲۰۱۱ چندین گروه مقاومت در برابر شیستم سیاسی مسلط سوریه در دمشق و شمال سوریه ایجادشده بودند که هدف آنان مبارزه بانظم سیاسی حاکم بر آن بود. بسیاری از نیروهای اين گزوه‌های اعتراضی که مشی تکفیری - سلفی در آنان پر رنگ بود از میان اقشار آسیب دیده بودند که ازلحاظ اقتصادی؟تیاسی» اجتماعی و فرهنگی در وضعیت خوبی نبودند وبه گفته آمار منتشرشده حدود ۳۳ درصد از جمعیت را شامل می‌شدند که تنها راه بقا و نجات خود را مبارزه مسلحانه با حاکمیت می‌دانستند (:1,2021و۷۵16 200 1۵0100۷1610 7 اساسا گروگهای تکقیری مافان جبوالفصره درس ور یه تست یه محوادت سبور بد توجه جدی داشتند که هدف نهایی آنان یک مذل:حکمرانی جایگزین! در برابر نظم مسلط فعلی بود. ظهور گروه‌های سلفی مانن جبهه‌النصره در سوریه به‌عنوان مشروعیت‌سازی در بخش نهادی» تعهد به یک نظم و ساختار تکفیری داشتند. در این مسیر چنین جریانی به‌عنوان الگوی آلترناتیو حکمرانی درصدد هنجار سازی متناسب با مشی گفتمانی خود که همان تکفیریت می‌باشد» بوده اسست: دون ایفای نقش و استعداد کلی این گروه می‌توان مولفه‌هایی مانند خشونت‌ورزی»؛ طایفه‌گرایی را مطرح کرد و نهایتا در مرحله آخر برای تدوین نظم مطلوب خود که بتواند به جذب مخاطب و کادر سازی بپردازد» نگرش‌های ایدئولوژیکی - هویتی سلفی برای پاسخ به به‌عبارت‌دیگر, بر پایه اصل تکافوکنندگی که از مژلفه‌های سازنده در شاخص‌های بررسی‌کنندهه محرومیت نسبی است.» احساس سرخوردگی‌های هویتی - اجتماعی گروه‌هایی مانند اعراب سنی» و احساس آنان مبنی بر این‌که از سمت سیستم حاکمیت شیعی -علوی در سوریه کنار گذاشته‌شده‌اند باعث شد تا بستر و زمینه برای شکل‌گیری گفتمان مداومت به رهبری تکفیری‌ها (جبهه‌النصره) به وجود آید و به‌تبع این امربر افزایش خشونت‌ها ناامنی‌ها و نهایتا آمنیتی شدن بحرآن سوریه آتجامید: قر کنار آین مسائل حمایت‌های منطقه‌ای از حریانات آلترناتیو با گفتمان سلفی - تکفیری تغییر در معادلات منطقه‌ای را در نظر داشت. بدین منظور که حمایت‌های عربستان سعودی» رژیم صهیونیستی از جنبش‌هایی مانند جبهه‌النصره منجر به ظهور هژمونی اعراب سنی افراطی می‌شد که می‌توانست رهبری کشورهایی مانند عربستان به‌طورکلی» گروه‌هایی مانند جبهه‌النصره و داعش از فرصت پیش آمده برای معرفی خود به‌عنوان یک جایگزین مناسب بهره‌برداری کردند. در اکتبر ۲.۰۱۱ بااافزایش سطح نارضایتی‌های داخلی سوریه جبهه‌النصره به‌عنوان (جبهه پششتیبان) شکل گرفت. گروه بنیادگرایی که اساسا در بیان نقش و کنش‌گری خود بیان می‌دارد که آنان به‌منظور مبارزه با ظلم» بی‌عدالتی» فقر محرومیت‌های انسانی که به واسطهه سیاست‌های اشتباه دستگاه حکمرانی بر مردم سوریه تحمیل گشته است به‌عنوان یک نظم جایگزین وارد عرصه شه‌اند (4987,2015:59-64]). این گروه با شعارهایی که رنگ و بوی آرمان‌های ناسیونالیش ی ذاشت واساسا منجر به شکل‌یابی تفکرات پان عربیسم می‌شد به جذب نیرو اقدام کرد و به‌واسطه این رویکرد پان عربی است بر قدرت سلفیت خود افزود. به‌طور کلی» از ژانویه تا آگوست ۲۰۱۲ یک دوره جدی در ظهور و توسعه شورشیان جهادی در سوریه بوده است. این گروه‌های بنیادگرا با بسیج اجتماعی و کنش‌های خمعیی معظوقبیه ارزن که اساسا وین بهخفسوتت اقزایی شدند فضاق مسباسی سور یه راآار دگرگون ساختند و بحران داخلی این کشور را به شدید بحران امنیتی در منطقه خاورمیانه تبدیل پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره سوریه موضوعی منحصربه‌فرد برای مطالعه امنیت در خاورمیانه و علت‌یابی رشد گروه‌های تکفیری هست. امر قدرت در سوریه اساسا با پنهان شدن در پشت یک نظام و ساختار سیاسی پایدار و خنثی‌سازی ضعف‌های سیستم حکمران منجر به این مسئله شد تا در هنگامه وقوع پدیده بیداری اسلامی منابع ناامنی متکثر به‌عنوان حوزه‌های ارجاع دهنده به امنیت‌زدایی و رشدیابی گروه‌های تکفیری بازشناسی شوند. به‌طورکلی» در سوریه فقدان توسعه سیاسی متوازن و توسعه اقتصادی نامتوازن با ساخت اجتماع منجر به فعال‌سازی شکاف‌های اجتماعی شد که نتیجه این مسئله رشد گروه‌هایی تکفیری مانند جبهه‌النصره و بعدازآن داعش شد. بشار اسد با تأکید بر رویکرد اصلاحات از بالا برای اصلاح‌سازی روت اترمت اه خر سورریه باعتااشد تا وی اساسا جایگزین و بدیل مناسبی را برای ساخت سیاسی سوریه ارائه ندهد و با یک رهیافت مبتنی بر بر همین اساس به دلیل نبودن طرح‌های جامع پوششی در حوزه‌های اقتصادی» سیاسی, اجتماعی توسعه ناموزون در بستر اجتماع شکل گرفت و باعث این موضوع شد که عده‌ای از شرایط اقتصادی و سیاسی مناسب محروم بمانند. در چنین فضایی از محرومیت بود که گروه‌های تکفیری مانند جبهه‌النصره با یک بسیج اجتماعی به کادرسازی و جذب نیرو از میان محرومین و سرخوردگان پرداختند که نهایتا با پیوستن بخش اعظمی از محرومان جامعه به این گروه و پیوند امر سیاست و هویت به‌عنوان چارچوب امنیت‌زدایی در سوریه پدیدار شد و نتيجه این وضعیت افزایش سطح ناامنی» خشونت» ناکارآمدی دولتی هست. علت اصلی تعارضات و امنیتی شدن بحران سوریه این بود که شهروندان سوری دولت را منبع اصلی ناامنی و تهدید رفاه می‌دانستند. به‌طورکلی؛ ناکارآمدی جکالرانی) ک یا ار خیالت بازیگران فرامنطقه ای باهدف تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای در سوّریه باعث شده است تا ضمن رشد گروه‌هایی چون جبهه‌النصره» سطح ناامنی و امنیتی‌شدن بحران سوریه افزایش پیدا کند. اما می‌توان با یکسری از تغییرات از سوی ساختار تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز سوریه» تهدیدات به فرصتی برای حل‌وفصل بحران تبدیل شوند (عوامل داخلی و ساختاری). در بعد عوامل فراملی دخالت بازیگران بین‌المللی در تحولات سوریه همواره نقش منفی داشته است و این کشور را به بستر رقابت‌های ژئو پلیتیکی و تغییر چرخه و توازن قدرت منطقه‌ای در خاورمیانه تبدیل ساخته است. دخالت بازیگران منطقه‌ای مانند ترکیه» قطر و عربستان در سوریه اساسا در محور مقابله با رژیم اسد و حمایت از گروه‌های خشونت طلب بوده است و دخالت بازیگران فرامنطقه ای مانند آمریکا و روسیه منجر به عدم مصالحه بین دولت سوریه و گروه‌های اپوزیسون و تعمیق سازی روند بحران و تبدیل | لطالوت شدن آن به یک معضل امنیتی - ساختاری گردید. بحران سوریه نشان داد که منافع و عملکرد قدرت‌های بزرگ در نهایت تعیین‌کننده نتایج بین‌المللی است و تنها در چارچوب منافع چنین قدرت‌هایی قابل‌فهم هست همچنین ناکارآمدی سازه‌های جمعی بین‌المللی مانند شورای امنیت برای مقابله با بحران سوریه نشان‌دهنده نقش منفی بازیگران و نهاد های جهانی است. در پایان پیشنهاداتی جهت حل وفصل بحران سوریه ارائه می‌گردد: ۱. پیگیری صلح با معارضان سیاسی سوریه برای کاهش سطح تعارضات. ۲ انجام یکسری اصلاحات متوازن سیاسی - اقتصادی که بتواند پاسخ‌گوی خواسته‌ها مطالبات مردمی و انباشت تقاضاهای اجتماعی باشد» ۳. بازنویسی قانون سای :با تا کید بر حقوق شهروندی ویا اعمال حاکمیت قانون و شفافیت در سطح سیستم حکمرانی» ‌ بیگیزی گفتگوهای سوری -سوری به‌عنوان پیشران گذار از بلوغ منازعه به بلوغ مذاکره با همکاری بازیگران منطقه‌ای» ۵. تقویت پروسه دولت - ملت‌سازی در میان‌مدت و پلندمدت برای جذب حداکثری در سطح اجتماعی و همس‌بتگی ملی با تأکید بر بسترسازی برای بازگشت آورگان و جلوگیری از تبدیل‌شدن آنان به معطل امنیتی فراگیر» ۶. تقویت پایه‌های اقتصاهاملی و کاهش بسترهای فسادآمیز و شفافیت عملکردی حاکمیت برای افزایش ضریب امنیت اقتصادی و امنیت انسانی شهروندان سوری» ۷ استفاده از ظرفیت نشست‌های منطقه‌ای مانند کنفرانس بغداد در,جهت حل‌وفصل منطقه‌ای پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره ۱. سردارنیا خلیل‌الله (۱۳۹۲)» درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی در خاورمیانه» تهران: نشر ۲ مصلی‌نژاد» عباس (۱۳۹۵)» «سیاست‌گذاری امنیتی و الگوی مدیریت بحران در سوریه»» ۳ حکیم» حمید و سعید غلامی (۱۳۹۹)» «بحران سوریه؛ چالش‌ها و فرصت‌ها (باتاکید بر جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل)»» دو فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی؛ ۴ مراد پور دهنوی» امیرحسین (۱۳۹۹)» «درآمدی بر مراحل بیداری اسلامی در جهان اسلام» دو فصلنامه علمی مطالعات بیداری اسلامی»» سال نهم» شماره هجدهم. ۵. التیامی» رضا (۱۳۹۹)» «سیاست ترویسج بنیادگرایی و بالکانیزه‌سازی خاورمیانه پس از بیداری اسلامی: تهدیدات پیش‌روی جمهوری اسلامی ایران و متحدان منطقه‌ای آن»» دو 186 :۷۷۵۳۵ طاعیش۸ عطا که عهنمعکله ۵۵۳ 6 ,(2016) +نصعکگ مصنص۸ .6 ۰ 1616 3/0۳5 عمتک و۸ ع دا اه ماگ۸ عطا ح ععصقط۲0 هه -2007(.10600) 0۹(۰) بولنصه 1 ۳20016۰ 120۰ مممقطاک +عا وک بطازطقطصظ 7۰ حسقط رل دفه1ع-30010 ,(2016) هسطع مطعصع] مهصعاظط فصه ن1۵ مع02 8۰ 0 مزع زاه 1 ,(2019) مقصسه2تتسماگلن۸ لو مطگل فصد 0۵ ,3۳۳069 9۰ 168626۰ تاه ۳6116 02 لقصا0 3 آهممتاهصاصا ۷۷۵۳۹۵۰ و۸ 6 1۳۵۵ -ط7] ۳3610 1۳20260 ۸ :۷۷۵6۳ طاعیش۸ عطا ,(2020) م30 ۳۵۱۵۵۰ 10۰ - و۸۵1 1161002 - 2/106 ۸ (2013) له 2۳ هه وانو۰طظ ۳۳۵۵66 11۰ 61021 : بوازک 70 06لدم ماعناگط0) مرک عطا که صمناعلی ۳ ۲۵ 01 زد 168210۵1 ۲۳۵ الط جعتعنت) مرک عط) (2021) ماقانهام۴ هصنه1 ,ص۴۵ 12۰ 6 ,,(2010) ۷۷729 بش مسا لمه صع۷عا5 وواکانمها .13 ابراری ای ععلطاصع۲ ۷۷۵۳۰ 10 عطا م+عاکهه دعصنوعط 00و33 +صحنصعه تم مطا ۸ 7228 5۳۳۵۳۵ 0عع۳0 عا ال ۸ :امه 0ع۵ 10۳ (2015) مصنصععظ نانآ 14۰ ۳۵۷2۵۰ ار ۳00100 )کم 562/10016 1ص دعناناه ۳ ددع۲0 06۳ 6 13126 ۲۳6 ۸1-0260 :مه ط ال مت رگ عطا ,(8 201) 4 معلمقا۲0 ]15۰ ۰ زا73۷0 070۵ ,/اععع اگص] جع که ۳۵10۵ ۲۳۵ هه ,6005۰ تو هط ٩ هرک م۲ عون 6 ۳1010 ۸ :و منهه ۷۷ م71 (2012) .۸ 16۰10۰ پارادایم واکنشی و فهم ظهور بنیادگرایی در سوربه مطالعه موردی: جبهه‌النصره 6 3200۵ ۳۳۵۵ :۵ رک ,(2019) ۸11 مگ وه نآ سعاه/17۰2 40 ۳۳۵۹6۳۲ ماقق2 عطا بوصعگ 1۲و معنصس۸ ,(2019) 37 .طاعمصصعکل ما۳۵ 18۰ 5 5601280 وه عصمک و۸ (2017) +فصنگل ۵ ۳2۳0 ,19۰۳۳05۵0 505 1616086 1۵۳ 135006 مرگ هه صعص ۷ مصتعحطهطظ +عزکم ۷۷۵۹۲ نز ۵ 1601600 صق رگ ,(2021) تسف منحصعله ۷ قصه حقص)] مطعزمصزطی ۴ 20۰ م10 معط 1 مناد 1060۷ 1۵106 ,(2012) مصعلش۸ مطعلع5 21۰ ,4 ,8 ۷۵1۰ ولزانا 02 کعناناه م6060 عاعناکص) ص16 فصه واتصطاط

شروع حرکت های بیداری اسلامی با تاکید بر پارادایم واکنشی باعث بروز بحران های سیستمی در نظم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در خاورمیانه گردید. اساساً یکی از کشور هایی که به واسطه ی تحولات اخیر در شمال آفریقا و خاورمیانه منبعث از بیداری اسلامی دچار تغییرات و ظهور بحران گردید سوریه می باشد. در این کشور به-دلیل وجود یکسری از چالش ها و مطالبات انباشته شده که در غالب محرومیت نسبی تجلی می کند وارد بریک معضله امنیتی فراگیر شد که سیستم تصمیم گیری این کشور را با بحران روبه رو ساخت. حال، این سوال مطرح است که در بازخوانی پدیده بیداری اسلامی در یک روایت واکنشی با محوریت مسئله محرومیت نسبی این مسئله چگونه به عنوان یک کاتالیزور در ظهور گروه های بنیاد گرا مانند جبهه النصره موثر بود؟(مسئله). با روش توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از تئوری محرومیت نسبی به عنوان زیر مجموعه پارادایم های واکنشی(روش)، این فرضیه به بحث گذارده شده که ناتوانی سیستم حکمران به عنوان متغییر تصمیم گیر در سوریه به دلیل ناتوانی در پاسخ گویی به مطالبات اجتماعی باعث بستر سازی گروه های بنیاد گرا با مشی خشونت طلبی شد(فرضیه). سرانجام، با ظهور جبهه النصره ساخت سیاسی – اجتماعی سوریه وارد یک بحران امنیتی فراگیر شد که اساساً منجر به امنیت زدایی گردید و نظم مسلط این کشور را با چالش روبه رو ساخت(یافته).

472029

از این جهت. این نوع سلب مالکیت به سختی قابل پیش‌بینی و قابل احراز بوده و در نتیجه. حمایت از سرمایه گذاری خارجی در برابر صور احتمالی آن نیز به سختی میسز است. این مقاله سعی در بررسی جایگاه سلب مالکیت خزنده در رويه داوری بین‌المللی و یافتن پاسخی برای این سوّال دارد که رويه داوری بین‌المللی چه معیارها و ضوابطی را برای شناسایی این نوع سلب سالکیت نیت کرده آست, ار غیق حال بای دید له می‌ وان از سرمایهگداری خارجی در برابر سلب مالکیت خزنده حمایت کرد. در نهایت ملاحظه می‌گردد که رويه داوری سرمایدگذاری مغیارها و وکسم لیم ااسرای اهر یال لب مالکیت خزنده ایجاد کرده و در کنار آن. حقوق بین‌الملل سرمایه گذاری نیز دارای بستر و ظرفیت‌های فرآوان براتی آراقه رآخکارهای حمایتی هر برایز ای لیم ای ایکیت است. 1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل: دانشکده حقوق و علوم سیاسی؛ دانشگاه علامه طباطپافی؛ تهران؛ آیران» نویسنده مسئول ۲ دانش‌آموخته دکتری حقوق بین‌الملل,:دانشکده حقوق, الهیات و معارف اسلامی, واحد نجف‌آباد, دانشگاه آزاد اسلامی» نجف‌آباد ایران. ۳ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد خقوق خضوضی, دانشکده حقوق و غلوم سیاسی, دانشگاه شهید بهشتی, تهران» ایران سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... مسئله سلب مالکیت از حقوق بیگانگان توسط کشور میزبان» مقوله‌ای کهن در حقوق بین‌الملل بوده و از دیرباز موضوع محافل حقوقی بوده است او مباحث راجع به آن در شاخه‌های حقوق بشر رفتار با بیگانگان و حقوق سرمایه‌گذاری خارجی ظهور می‌کند. قطعا در گام نخست مسئله مشروعیت يا عدم مشروعیت آن در این حوزه از حقوق سطرح برد اسست نا کهوسقی کلاس یک بودهواین سقاله درس جوی آی لیست ابا دق بادآ رمی‌شسود. که ساع سمده تطاگم پراسبرنانه‌گذاری خارجی یی مغاهدانت بین‌المللی و حقوق بین‌الملل عرفی هیچکدام دولت میزبان را از اقدام به سلب مالکیت سرمایه‌گذاری خارجی منع نکرده است. منتها شرایط و ضوابطی را برای دولت‌های میزبان ترسیم کرده‌اند که اقدام به سلب مالکیت از سرمایه‌گذاری خارجی جز از طریق ۱ از لحاظ ترمینولوژی و دلیل استعمال واژه «سلب مالکیّت» بعنوان معادل «67:070011211011»» باید بیان داشت که مناسب ترین معادل فارسی برای واژه 670۳0707181100 که به مخنی اخذ مال خارجیان یا ازاله حقوق مالکانه بر آن با رعایت شرایط خاص و از جمله همراهآبا پزداخت:غرامت است. «سل مالکیّت» دانسته می شود. این مفهوم افاده تصرفی در حقوق مالکانه اشخاص خصوصی توسط دولت در جهت:منافع آعمومّی مبی کند (ملکی. ۱۳۷۹: ۶). ملی کردن یا ملی سازی نیز که معاذل واژه «18110118112211012»است می تواند همین ویژگی ها را داشته باشد. ولی مفهوم اخیر خاص تر است و یکی از گونه-های,سلب مالکیت می باشد و در فرهنگ علوم اقتصادی از آن بعنوان «تملک و اداره کردن یک واحد اقتصادی از طرف دولت که قبلا در دست افراد یا موسسات خصوصی يا بیگانگان بوده» تعریف شده است. این شکل توصیف از ملی کردن به معنای انتقال و حذف مدیریت سرمایه داری خصوصی و سامان دادن آن به صورت عمومی است. از بعد بین المللی؛در پی ملی کردن» بیشتر انگیزه های سیاسی و رهائی از سلطه خارجی مدنظ بوده است. گروهی از حقوقدانان ملی کردن را بر مبنای هدف دولت از آن تعریف کرده اند و بر این اساس ملی کردن را برانداختن قدرت سرمایه داران بخش خصوصی توسط دولت می دانئد. (جزایری» ۱۳۳۵ (۱): ۳۷۴). سلب مالکیت از نوع ملی کردن عمدتا برای سلب مالکّیت ها بزرگ و گروهی به کار متی‌آرود (ملکی, ۱۳۷۹: ۷). از واژه مصادره يا «001218021101» استفاده نشده است. چرا که این عمل بیشتر حالت مجازات دارد و در برابر ارتکاب جرم قرار می گیرد و از آثار مترتب بر محکومیت های جزایی است (ملکی ۱۳۷۹: ۷) که هیچکدام از شرایط سلب مالکیت :و آو جمله: پرداخت فرامسبرا نیز در برفهارد مطمعا «اخفومانی کهبوون جبرای خسارت باه سلب انیت از طرف دیگر ضبط مال (86121176) عبارت است از توقیف مال موجود و کشف شده حاصل از جرم به طور موقت و بدون حق برداشت (ملکی ۱۳۷۹: ۸). ضبط اموال یا موقت است يا دائم که در ضبط موقت امید بازگشت وجود دارد لکن ضبط دائم با سلب مالکیت از مالک همراه است. علی الاصول ضبط و مصادره اموال به موجب دستور يا قرار یا حکم مقام قضائی انجام می شود. در قوانین کیفری ایران از ضبط و مصادره اموال گاهی بعنوان مجازات و گاهی بعنوان یک اقدام تأمینی و گاهی هم در مفهوم مدنی آن به کار رفته است (قاسمی ۱۳۷۹: ۱) رعایت تمام و کمال آنها میسور نمی‌باشد.! این شرایط عبارتند از: ضبط دارایی خارجی برای مقاصد عمومی, قانونی بودن عمل غیر تبعیض آمیز بودن و همراهی عمل با در سلب مالکیتی که ضبط مال به صورت آنی و مستقیم و بلاواسطه است. هم عمل انجام شده مشخص و خالی از ابهام است و هم دولت میزبان متعهد به جبران خسارت می‌شود و آنچه امکان طرح دعوا به وجود می‌آورد» صرفا میزان غرامت و یا تأدیه یا عدم تأّدیه آن است. مشکل زمانی بروز می‌کند که سلب مالکیت از حالت مستقیم و بی‌واسطه خارج شده و در پی اقداماتی هرچند قانونی و در گذر زمان رخ می‌دهد. بعنوان مثال, دولت با تصویب یک قانون» شرکت‌های خارجی بزرگ مستقر در سرزمین خود را ملزم می‌کند که مدیر دولتی داشته باشند» در این جالت بدون اینکه مال را بطور مستقیم از دست مالک خارجی بیرون آورد» بطور غیرمستقیم باادزادست گرفتن مدیریت آن بنگاه اقتصادی غملا اداره و کنترل آن را حوگی ه السشت. 74اه موارده هم احراز غمل سلب مالگیت برای خوامان متضري‌ا ابرانهگام ز ممخق مرلو حل اختلاف س خت می‌شود و هم اینکه دولت مزبور با توسل به این دفاع که عمل او به هیچ وجه حالت سلب مالکیت نداشته است. از زیر بار تعهد به جبران:خسارت می‌گریزد. در گنر ژهای وبلاس ورگ تدریجی بتگاه اقتسنادگا با /ذارانه/ س ماه کهاز خازجی ربق سمتی ای کشاند که از اعقبار وورارژش اقتضاد‌ی ساقط می‌شود. اعقالی که قدم بهاقدم و ب‌صورت قانونی ضورت می گرد و هریگ به ننهایههانشسانی از عجل شلیل مالکیت ندارد. اما تأثیر کلی و جمعی آنها باعث می‌شود که:دارایی سرمایه‌گذار از حیث اعتبار و ارزش اقتصادی تنزل فاحش یافته یا از فاقّ اخطارکتاد. این آنوع سلط مالکیت غیرمستقیم: در ۱ بنگرید به: رئیسی نافچی: امیر (۱۳۹۶): «سلب مالکیت غیرمستقیم و خق نظارت در سرمایه گذاری خارجی»: پژوهش ملل, دوره دوم. شماره ۰۲۰ صص. ۱۳۰ - ۱۱۸؛ میهمی, مهدی و محمود باقری (۱۳۹۶)» و «تحلیل نظریات موجود در احراز سلب مالکیت غیرمستقیم و تحولات آن درخصوص سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی». مطالعات حقوق ۳ این نوع سلب مالکیت غیرمستقیم از این جهت که دولت اقدام کننده بنا ندارد در قبال آن جبران خسارتی انجام دهد یا غرامتی بپردازد. به مفهوم مصادره نزدیک می شود. سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... سلب مالکیت خزنده ممکن است به اشکال و صور مختلف جلوه گر شود و تشخیص و تبیین آن با دشواری‌هایی روبرو است و بنابراین حمایت از سرمایه گذار خارجی ذریرابر سلب.مالکیت غزنده یکی از دغدقه‌های مهم خقوق سسرمایه‌گذاری است. بنابراین» سوّال اساسی که این مقاله در جستجوی یافتن پاسخی برای آن است. جایگاه» شناسایی و چگونگی سلب مالکیت خزنده در رويه داوری بین‌المللی! و بررسی سلب مالکیت که «گرفتی با تشییر کس نرده خر حقوق سالکانه اشهاس, توسط دولت» معنی شده است (602 :2004 ,127167))» در چند حوزه حقوق بین‌الملل نظیر رفتار با بیگانگان» حقوق بشر و حقوق سرمایه‌گذاری خارجی مطرح می‌شود. سلب مالکیت در حقوق بین‌المللقتبازت لت ازپاخذ مالانتخاص خصوصی خارجی توسط دولت میزبان ضمن پرداخت غرامت: مقتضی."همانطور که گفته شد سلب مالکیت مستقیم حکایت از اخذ بی‌واسطه نی مال دازد که در خال حاضر به ندرت رخ می‌دهد (3 :2005 ,5003667). اما سلب مالکیت غیرمستقیم. عبارت است از مجموعه اقداماتی که فی‌نفسه سلب مالکیت نخواه یو ی گپایی آن تغییر حقوق مالکانه دارنده مال و در نتیجه محروم سازی او از اموال می‌باشد. این عمل هرچند الزاما همراه با عمل گرفتن مال نمی‌باشده اما همواره با سسه عنصر مداخله غیرموجه ممانعت از تمتع و در ستاو میباهدا گرد المالم مس لارشویی از سلب,مالکیت آغج از مبتقت, و غیرمستقیم به عمل نمی‌آید و بدون ذکر تعریف آن"به مسئله وقوع و آثار آن پرداخته می‌شود. اما می‌توان گفت حقوق مالکانه خارجیان در سرزمین میزبان حقوقی مطلق ۱. بدیهی است که این موضوع منحصر به رسیدگی ها و رويه داوری نبوده و در بسیاری از قضایای بین المللی نزد مراجع قضایی وناگاه های بیی المللی نظیر دیوای دای دادکلبتری یی الطللی و خلف آندیوای بین الللی دا گستوی بو یا دیوان اروپایی حقوق بشر مطرح شده است. اما نظر به موضوع این مقاله و محدودیت های پیش رو مقاله تنها رويه ۲ "این یک قاعده تثبیت شده در حقوق بین الملل است که اموال خارجیان بدون پرداخت غرامت. مصادره نخواهد نبوده و می‌تواند در مواردی برای نیل به مقاصد عمومی و اجتماعی کلان محدود يا کأن لم یکن شود (217 :1985 ,130702706). بنابراین» اخذ گرفتن» تصاحب يا هرگونه قملی که در نهایت به ازاله حقوق مالکانه انجامد. نظیر مداخله در مدیریت. کنترل پا کاهش عمده ارزش دارایی‌ها بلوکه کردن یا مسدود کردن اموال» عدم تمدید پروانه‌های صادره» کنترل قیمت يا دستمزد و وضع قوانین مالیاتی شدید همه می‌تواند سلب می‌پردازند. به طور مثال بند اول ماده ۲ معاهده سرمایه گذاری بین ایالات متحده و مصر تعریف ضبط اموال را به موارد زیر نیز تعمیم می‌دهد: «هرگونه اقدام مستقیم یا غیرمستقیم» به طور مثال «وضع مالیات. فروش اجباری جز و یا کل سرمایه‌گذاری, محرومیت جزئی يا کامل از مدیریت. کنترل وایا ارزش اقتصادی سرمایه گذاری» که اثر نهایی آنها به منزله ضبط اموال باشت» (812108. 70000 1۵ 361/66 و17۵2 15۵ 2 , 29 5601606۲ ماص نع تعاطا موش عط ومد معتصص۸ 1ه). بر این اساس همه تعاریفی که از سلب مالکیت غیرمستقیم موجود است درواقع تمثیل و بیان مصادیق می‌باشد و از این‌رو شساید بتوان ایسن تعریف را جامع قلمداد کرد: «مصادره غیرمستقیم عبارت است از هرگونه:دخالت عمدی و غیرمعقول دولت نسبت به مال مشخص, به نحوی که بتوان نتیجه‌گیری کرد مالک مال برای هميشه از بهرمندی» برخورداری و حق واگذاری مال خود محروم گردیده است» (پیران؛ ۱۳۸۳ داذه‌اند. بوخی آن راسترادف با ی لگ باکت غیراس تمه دانسگه و تشکیکی قاقل نشهه‌اند (پیران» ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴: ۴۱۸)؛۱ بعضی آن را مفهومی جدای از سلب مالکیت غیرمستقیم می‌دانند و برخی نیز بر این باورند که سلب مالکیت خزنده در ۲۵ برع ۳۵۳ عطا توس عحصنعع 1 جمناهمم مک ماهها 5 +عاحقطا۲ وووصت نمعله 566 1۰ تلقی مرجع داوری ایکسید در پرونده شرکت کشتیرانی و حمل و نقل خاورمیانه علیه دولت مصر نیز چنین است که این دو مفهوم را مترادف با هم در نظر گرفته است. (107 .0۵۳8 :200 ,12 ۸0۲1 ,10810]) سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... است (14 :2005 ,5۵[70۷6۲)! که از نظر منطقی رابطه این دو عموم و خصوص مطلق ,است .یا این توضیج که سلب تالگیت غیرمستقیم داته زسیع‌تری دارد. به نظر بنابراین» سلب مالکیت خزنده, شکلی از سلب مالکیت غیرمستقیم است که در برهه‌ای از زمان و به‌صورت مرحله به مرحله و گام به گام انجام می‌شود. این مفهوم از مفاهیمی چون سلب مالکیت دو فاکتو یا عملی ۲ و سلب مالکیت حکمی يا ضمنی" نیز متمایز گردد؛ چرا که به رغم اینکه این دو مفهوم نیز درواقع نوعی سلب مالکیت غیرمستقیم هستند» اما می‌توانند برخلاف سلب مالکیت خزنده بدون همراهی عنصر زمان محقق شوند (,29 3/27 ,1085171 نظر به مراتب فوق, «. ]الک وه در پی مجموعه‌آی از اقدامات صورت می‌گیرد که هریک به خودی:خود.سلب مالکیت نیستند. اما عنصر زمان و تأثیر نهایی و جمعی آنها منتهی به نابودی ارزش سرمایه‌گذاری می‌شود. لذا اقدانات: گسترده‌ای نظیرظم گالهات: دشر 9۷ امتناع از دادرسی ستصقانه: تخیر یا عدم اجرا یا دیگر اشکال اهمال» یا قصور یا تقصیر دولت چنانچه به کاهش عمده ارزش دارایی سرمایه‌گذار انجامد یا موجبات زیان سنگین او را فراهم آورد» ممکن است سلب مالکیت خزنده تلقی شود (:2004 ,51026 ,1۹6191027 3) پس دق عنضر بواقراین نوع یل مالکیت متضواقاشت: غنضر نان و وجود -006] 10۶ ۵1100 تاودا که عم‌معگ عطا عمنص 0 .0 ۳۵۶ مهد نمعله عع5 1۰ ۰ ,3 |۷۵ 8۵۷۰ سل بفطظ لاوما ,دیص (هد 130 همچنین بنگرید به: تیموری» محمدصادق, لعیا جنیدی, محمد صقری و رضا عباسیان (۱۳۹۷)» «سلب مالکیت غیرمستقیم سرمایه گذاران خارجی؛ جستاری در حقوق ایران و بین الملل»» فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی, سال آسن بای بین‌المللی متعددی نظیر پیش‌نویس کنوانسیون سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در خصوص حمایت از اموال خارجی»! و سومین بازنگری قانون روابط خارجی ایالات متحده۲ و متن پیش‌نویس تجمیع‌ش‌ده موافقت‌نامه چندجانبه مراجع داوری در هنگام پرداختن به ادعاهای سلب مالکیت‌هایی که حالتی خزنده داشته‌اند همواره با مشکل احراز مواجه بوده‌اند و دفاع طبیعی و بدوی خوانده نیز این اسا کداقناسات او رمیسگرنه عمل میقنی بر س لب مالکیگا نبوده اس ک. بنابراین» مشکل اصلی در این مرحله این است که خوانده دعوا منکر انجام اصل عمل است. همانظور که گفته شد. سلب ما کیی لح ولاف بسیاری از آشکال سلب مالکیت‌های غیرمستقیم از عملی واحد ناشی نمی‌شود و مجموعه‌ای از اقدامات به مراجع داوری متعددی در تشخیص سلب مالکیت خزنده در پرونده‌های مطروحه سعی کر نییین و احراز آی داشته‌اند. رابهذاورولا تصدیق می‌کند که کام‌های صعوخی که به صورت ضمنی منجر به ازاله تصرف و مالکیت شود اقداماتی هستند که با سلب -ط00 0۵1 (035610) امعصم10ع 0 فصه دوعوم ۲0-0 عنص ۳00060 ج16 دمنامعنصهع 0 156 1۰ عطا ۶٩ ها کدوناها۴۸۵ ۳۳۵۵ عطا ۶و (راحنط 0 خصعص‌اهادمط مکامختاقصاگ ها همع عس۸ .2 48 انرم۸ 22 ,0567 - ام 0ععلو نا مدمه کل خصعصاکه حصز 0 اصعص وه مها اس 6 .3 تفسیر نوشته شده بر این پیش‌نویس گویای آن است که هرچند واژه سلب مالکیت خزنده در این سند به کار نرفته .است؛ اما عبارت «اقدامات دارای اثری یکسان» با سلب مالکیت. مفهوم سلب مالکیت خزنده را نیز پوشش می‌دهد -168012< عطا ۶و معصسنقط۲ عطا وط وغل اصعصاکه ص] هه اصعحص وا آههامانا 1 عطت0 سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... مالکیت یکسان‌اند." دیوان داوری ایکسید در پرونده‌های متعددی بیان داشته است که هرچند هریک از اقدامات واحد انجام‌شده به خودی خود سلب مالکیت نیستند. اما اثر جمعی آنها و نتیجه همه آنها نهایتا می‌تواند به سلب مالکیت بيانجامد (.۳6۳ ,105170 2 02۵۳8 :2003 ,16 .560 ,1085110 مضه 153 قتقط :2000 ,17). دیوان داوری ایکسید در مقام شناسایی مفهوم سلب مالکیت خزنده بیان می‌دارد: «سلب مالکیت خزنده یکی از اشکال مصادره غیرمستقیم است که با مشخصه زمانی همراه است. به این معنا که مجموعه‌ای از اقدامات منتسب به دولت در یک برههه زمانی منتهی به سلب مالکیت می‌شود» (22 :6 20 .0278 :2003 ,16 560160067 ,2.)108510 رویه داوری بین‌المللی به شکل گسترده‌ای به مجموعه‌ای از اقداماتی که منجر به مصادره‌ی خزنده می‌شوند اشاره دارد. دیوان داوری اختصاصی در قضیه بیلون علیه غنا دریافت که جمیع اقدامات و ترک فعل‌های"ضورت گرفته توسط دولت. که به نحو موثری سرمایه گذار را از ادامه‌ی پروژه‌ی خود باز داشته است. منجر به سلب مالکیتی ضمنی" شده است. از نظر دیوان» چنانچه هریک.از این اقدامات به تنهایی صورت گرفته بود نمی‌توانست سلب مالکیت قلمداد:شود.» امامجموع آنها این نتیجه را به دنبال داشته است (10۷681618 003202 ۷۰ 110 16م 00 16 عصق/3 وصه عصاهازظ 1 .02۳8 :1989-1990 مق 6 که 01 600 عطا هه 6ا00)). در پرونده‌ای دیگر علیه ذولت مصرّ دیوان ایکسید به تأیید ادعای خواهان مبنی بر وقوع سلب مالکیت خزنده پرداخت و بیان داشت که اگر چنانچه اثر اقدامات انجام شده توسط دولت همانا محرومیت سرمایه‌گذار از منافع سرمایه‌گذاری‌اش باشد. هرچند که رسما مالکیت اسمی او بز اموالش باقی باشد, اقدامات انجام گرفته یک سلب مالکیت 1608 1085110 1 ,1980 افنوش۸ 8 ,و۸ بوهط۲0 ۶۰ اصعکده5 عک ابا 836 نععگ 1 ۰ عف8ق۲ 1۳8510 مق‌طانا او عناطام3 ۰ نا و0 حعطاصن عمط صعس‌طان] :330 0 7 ,2000 6صال 26 ,۸۵0 بقو ۲0۵ 731001۰ هه 2006 :1986 حاع0ق/3 31 ۸۵/83/2 -۸0۷6) ,۲20۵08 ۶۰ 106۰ ,36605 .5.10 مصمناهازطاجش۸ عمط فش م۸ .99 عم ام ,69 کاو م1 ۰ ع8ه۲ 10510 ,هاگ صععن10 معاندتا ۶۰ مگ ق۳۵۱0 وم صنصع۸1 نمعله 566 .2 4 260 16 ۶٩ 2۵0 ب(30060 ۷۶۰ صمص۳۵۱ صاصق که ما معلق) 99/1/(ص۸۵)ط ۸۴ خزنده با فییرسس تم اسظا ذر پوونگاهجاقیر اتیژ ای ای‌صاقق اسف و سومانه‌گداز از ارزش اقتضایداسرنایدگذاری نود مخرونم شده استه.اینگوته اغه تال هضسای یالب مالکیتی است که در ماده ۴ موافقت‌نامه آمده است و از اینرو خوانده متعهد به جبران در پرونده پنونوتی علیه کنگو نیز مرجع داوری ایکسید نتیجه گرفت که اثر مجموع اقدامات و ترک فعل‌های دولت. سلب مالکیت عملی سهام خواهان در شرکت بوده است. (4.64 .0278 :1980 ,8 ۸881 ,108511) در پرونده لتکو علیه لیبریا نیز مرجع داوری اعلام داشت مجموعه‌ای از اقدامات و ترک فعل‌های صورت گرفته توسط دولق موچب سلب مالکیت غیرستقیم ده اس ارسکری: ۲۵۷۶۳۹۷ ذر پررنده تریدکس علیه آلبانی خواهان مدعی سسلب مالکیت از سرمایه‌گذاری کشاورزی اش بود که اساسا توسط مقامات ذیربط در اماگاض لد ۳۳۷ رو و همچنین بهوسيله نابود کردن مجصولات و تصرف زمین اوصنط ها ان امد بودنمزجع ذاوری ایکسید در این پرونده بدون اینکه صریحا از اصطلاح سلب مالکیت خزنده نام ببرد با اشاره به ویژگی‌های مرحله به مرحله و گام به گام بودن آن» بیان می‌دارد که: «هرچند هیچ یک از تصمیمات و وقایع واحد ادعایی توسط تریدکس نمی‌تواند سلب مالکیت تلقي شود ما ممکن است و همچنین ک‌پواله‌وایمولسگی کند که آیا ترکیبی از این تسیماق و زقایم می‌توانن:سلب مالکیت سرسایهگذاری خا#جی ترین‌کنن توسط دول آلبانی در یک فرآیند طولانی و گام به گام تلقی شود» (:1999 ,29 ۸۶1 ,10510 1 .0272). هرچند در نهایت دعوای تریدکس ناوارد دانسته شدهو دیوان سلب مالکیت خزنده را احراز نمی‌کند (204 .1999:0278 ,29 ۸01 ,05110]) و آن هم پیش از هرچیز به این سبب است که عمل روستائیان را به دولت نمی‌توانست منتسب کند (197-203 .2728 :1999 ,29 م۸ ,085110]) اما بیان مرجع داوری نشان از در دعوایی به موجب معاهده دوجانبه سرمایه‌گذاری میان مکزیک و اسپانیا نیز مرجع داوری دریافت که ابطال مجوز برداشت از زمین‌های دفن زباله به نقض ماده ۵ معاهده دوجانبه سرمایه گذاری میان دو کشور در رابطه با حمایت از سرمایه‌گذار در برابر سلب مالکیت يا هر اقدام مشابه انجامیده است. آنگاه دیوان داوری بیان داشت: سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... «بطور کلی چنین فهمیده می‌شود که اصطلاح «یکسان با سلب مالکیت» يا «به مقایه سلب مالکیت* که دی موافقت‌نام هدنگ ر معاهداتبین‌الجللی,رانجع به حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی آمده است. به سلب مالکیت‌های باصطلاح «خزنده» یا «غیرمستقیم» و همچنین به سلب مالکیت‌های «عملی» اشاره دارد» (3/270 ,105171 مرجم دورن کسید در پرزنده‌ای بیان دافمت که فنفررانت می‌تواند بهگونه‌ای طراحی شوند که منجر به سلب مالکیت خزنده شوند.. در واقع؛ اکثر سلب مالکیت‌های خزنده از راه تصویب منقوراث صورت می‌گيره و با اقداماتی ذوظاهر قانونی شکافی قمیق در قواعد حمایتی حقوق بین‌الملل از سرمایه گذار ایجاد می‌کند» (,26 7006 ,1۳08770 با مطالعه آرا داوری بین‌المللی مشخص می‌شود که عموما مراجع داوری با بررسی معیارهایی خاص در جستجوی یافتن و اخراز وقوع سلب مالکیت بر می‌آیند که قظعا یکی لو مخهارهایی که مرجم داوری راید سعت اخراز عم سلب تالگیت سوق می‌دهد» میزار تأثیر اقذامات دولت‌/بط سرمایه گذار و با بمهبارتیی دیگر استفاده از یکی از مهمترین عناصری که به تشخیص میزان مداخله دولت کمک می‌کند. شدت تأثیرات اقتضادی بر خواهان است. هموما اذمان شده است: که مداغله کم اهمیت در سرمایه‌گ‌ذاری خارجی به سلب مالکیت غیرمستقیم منجر نخواهد شد. بنابراین». شدت مداخله به منزله از دست رفتن اساسی کنترل يا از دست رفتن اساسی ارزش سرمایه‌گذاری‌های خارجی نخستین عنصر لازمه برای بررسی تحقق سلب داوران بین‌المللی نیز همواره به این عنصر جهت تشخیص وقوع سلب مالکیت توجذذاق تهانه و عموبا مراجم,ذاوری ذز موارفی کفراقتاما ذولگا تمام ریا بخش قایّل وهی از ارزش اقتصادی اموال سرفایه‌گذار ,را از پین نبرده باشد: از اخرار سلب‌سالکیی آمستناع می‌کنند" ویر آیق باور خستته قهمداغله دولت بایدپسیار آساسی باشد تا پتواند سلّبماتکیت نلمی ,شوه قیرالن‌های بیوالسللی متتدی تربافتهانه کیک مقوره قانونیی زمانی می‌تواند به سلب مالکیت غیرمستقیم ختم شود که حقوق اقتصادی سرمایه‌گذار (نظیسر حق مالکیت. استفاده» بهره‌برداری یا مدیریت بر فعالیست و تجارت) را به‌طور اساسی تنزل داده و با بلااستفاده نمودن آنها به ورطه نابودی کشاند» هرچند عنوان ماکان کسجتان از آن سرمایدگذار باشد" صرق اعسال سجتودیت سبط و سلب سالکیت نخواهد بود (96-98 .08788 :2000 ,26 706 ,105110 200 11 :2004 ,05601). در پروشد‌ای ترد دبای دافری حضاوی ایرارا -ابالای مدمه که برای یک کت ساختمان‌سازی آمریکایی مدیران ایرانی منضوب شده:بود دیوان عمل واقع شده را نوعی سلب مالکیت دانست: و بیان داش ۱۳۷۹۷۳ مرا یشرت ان ۶( 37 برفته شده است کد اقدامات انجام شده توسط ذولت چرلهدا گلگادر حقوواطالی گواهان اگر به حدی باشت که این خقوق را بلااستفاده کردا بل آزفوه انتفاع ال کگیمی‌تواند سلب مالکیت [غیر مستقیم] قلمداد شود هرچند؛ دولت منکر سلب.مالکیت.باشد و مالکیت قانونی بر اموال رسما به نام مالک قبلی باشد» (:0:1983ع12[0.1 ۰[ 512168 1120-1701160 یکی دیگر از عناصری, که بر تشخیص تأثیر اقدامات دوله هر سلب مالگیت: بخصوص در مورد سلب مالکیت‌های خزنده کمک می‌کند. مدت زمان مقرراتی است که باعث محرومیت مالک از حقوق خود می‌شود (1999::465-538 ,۷728067). منظور این است که مقررات مختلف طی زمانی ,طولانی موجود باشند و منجر به محرومیت مالک از حقوقش شود. هرچند در مواردی مراجع داوری حتی توقیف موقت و کوتاه مدت یک مال را نیز سلب مالکیت دانسته‌اند (131 :2000 ,8 360۰ ,1۳810)" اما باید ۰ 106 ,13180 یک 3006 :(1984) 149 .معط بط با 6 م18 ۶۰ بع10 میگ #مصمانهه5 1۰ :(1983) 154 ,122 .رمع .ط10 باح فعاهاگ #عاندتا-صه 1 4 مصقا ۶۰ .م۲ عدزع10 اعسماک .2 (1984) 219 .1۳6 بح 6 بص۳اآ ۵۶ زیت عصا هد 1۸05-۸۳۳۸ ۶۰ 10068 هه ۰ ,۸/۵۳0 لهنسد۳ (2000 ,13 +عطه ۵0 مقلقصق ۶۰ بعصل ,3 .5.0 نمفعله 566 .3 سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... توجه داشت که در خصوص سلب مالکیت‌های خزنده عنصر زمان پیش از وقوع ضبط, معیار قرار می‌گیرد. یعنی مجموعه اقداماتی که در طول زمان شکل می‌گیرد و بطور طولانی مدت موجب محرومیت از حقوق مالکانه می‌شود.! به تعبیر دیوان داوری دعاوی ایران و آمریکا: «سلب مالکیت غیرمستقیم زمانی رخ می‌دهد که سرمایه‌گذار «از حقوق اساسی مالکیتی خود محروم شده باشد و این نشان می‌دهد که محرومیت نمی تواند زودگذر باشد» (222 .0272 :1984 ,219 .160 .1216 با .85.[]-1۵) ۲-۲-۲. محرومیت سرمایه گذار از حقوق مالکانه یا دارایی خود یکی از ملاک‌های عمده مراجع داوری در تشخیص سلب مالکیت خزنده و دیگر اشکال سلب مالکیت غیرمستقیم» محرومیت خواهان يا مدعی از حقوق اساسی مالکیتی است. درواقع» در تحلیل اخراز سلب؛مالکیت به‌جای مقید شدن به اصطلاحات رسمی باید نتایج امر را بررسی کرد (ابراهیم‌پور اسنجان و سلیمانی دینانی» ۱۴۰۰: ۹ پرونده آلفا علیه اوکراین حاوی معیارهای مفیدی در جهت تعیین و تشخیص سلب مالکیت‌های غیرمگتقلام آنلات: دیوان ایکشید زاین دعوا دریافت که به موجب حقوق بین‌الملل پذیرفته شاه است که اقّدام دولتبرایاینکه سلب مالکیت تلقی شود لازم نیست شامل توقیف آشکارای.گا(۹ بألاشالی‌هنوان مالکانه آن باشد: به عم دیوان در این پرونده خواهان بطور اساسی محروم از ارزش اقتصادی سرمایه‌گذاری شده است واچنیی فعرومیتیم ال واسی داشیته اس و قظعا کی اقدام دول بدید. آنده آست. لا از خقوق‌وخزاهان به موجب مولففت‌نامه‌ها ی برششمالبمانکیت شنده است (408 0۵7۵۰ :2010 ,8 210۷0۳067 ,105110). بنابراین در این پرونده‌ها دیده می‌شود کفهر عمل,ذولت برای انکه لش کیت تلقی شیاین بظور حمفد بر سرمایهگذازی اثر بگذارد و همچنین بدیهی است که محرومیت پدید آمده باید بر اثر رفتاری بوجود آمده باشد که به دولت قابل انتساب باشد (104 .02۳8 :1999 ,29 م۸ ,1۳510). دیوان داوری ایکسید در پرونده‌ای دیگر نیز بر این موضع بود که خواهان نتوانسته 9 ,217-99-2 .310 ۸۵۳۵ ,.0ع8 .ط1 با دعاهاگ معانمتا-صوا 10 معع30 دماعط۲ نعع5 .1 بح 6 با ۶و منوت عمناهد 1۸۵05-۸0۳۳۸ ۶۰ م1 مه 130 که ,1986 2/8۳ نشان دهد سلب مالکیتی رخ داده است چرا که دلیلی مبنی بر حجم زیاد زیان‌های وارده کهبرای دیوان قابل:اقناع باشد ازائه نداده است و نمی‌توان نتیجه گرقت که نتیجه آن مخرومیت اقتصادی آساسی از سرمایه‌اشی بوهد استه قی ادامه بیان داشت که زماین یگ سلب مالکیت غیرمستقیم رخ می‌دهد که «مداخله دولت در حقوق سرمایه‌گذار باید به حدی قابل توجه و زیاد باشد که سرمایه‌گذار را از ارزش اقتصادی سرمایه, استفاده یا بهره‌برداری از آن محروم کند» (65 .0878 :2006 ,13 560107067 ,05811 1]). پرونده متالکلد نیز نمونه قوی و مناسبی برای شناسایی معیار محرومیت خواهان از حقوق مساتگاندای می‌باشت کدمررذآوری بدسرآجت آشاره مه سلبمالکیتن ذاطت که بذمیوونت غیرمستقیم واقع شده و در نهایت منجر به محرومیت جزئی پا کلی مالک از منافع قابل البته این نظر نیز وجود دارد که تمتعام معیازهای دیگر در نهایت به «محرومیت اساسی» ختم می‌شود (222 :2005 ۳۵11161,:1012/13677) اما رویهّآداوری نشان داده است که برای «محروم شدن از حقوق» جنبه‌های متمایز و مختلفی قائّل است و بسته به موضوع به هرکدام می‌پردازد. این مهم هنگام,.تعریف تتلب مالکیّت خزنده بهتر نمایان می‌شود. برخی هنگام تعریف این نوع سلب مالکیت عنصر محرومیت را نیز در آن می‌گنجانند و سلب مالکیت خزنده را تنزل فاحش آرزش ,ات هظلرال سزمایه‌گذار در پی اقدامات قانونی دولت طی مدت زمانی متا طولانی می‌دانند (8 :2015 ,160۳21501[1م1۴). این معیار که آن را معیار «تأثیر عمل»! می‌خوانند. آنقدر مهم؛است که گاه در مراجع اوری منخضرا ند آق اکتا میهکود؟ و گنها بم نردم این مرو تایه که ایا اقدامات دولت منجر به محرومیت سرمایه‌گذار از کل یا ابخش عمده منافع اقتصادی سرمایه‌گذاری‌اش شده است يا خیر (198 :2013 ,۹۵60]). این ممعیار از این جهت نیز قابل توجه و مطلوب‌تر جلود می‌کند که تقریبا تسام سلب الگیت‌های انجام شده اقلا در اصساو قوری حاوی سیاز هدف مشروع و عمومی می‌باشند و لذا بهتر است در تحلیل و بررسی سلب مالکیت به معیار تأثیر عمل توجه کرد که حالتی عینی‌تر داشته و احراز آن ساده‌تر و قاطعانه‌تر صورت می‌پذیرد. 7 نیونههایی از آزامداروی در هه ای که مرجم رسیدگن کسسده یرای تین سلب مالگیته خرنده ,صرق بر یار تأثیر عمل و در حقیقت محرومیت سرمایه گذار از حقوق مالکانه تکیه کرده است. (1۸3/5-۸7۳۸ ۷۰ 0۳04118ز1 -۳0آ] 10 ,6ع004 دما6ط2 هه :225-226 بطم ,(1984) 219 .ط1 با 6 مصقا که وحعصنعسط عصغانهم0ع 2 027۵ ,1986 3/۵۳ 19 ,217-99-2 .310 و۸ ,.0ع۸ ط1 با کصاهاگ فعاندت) سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... یکی.دیگر از عوامل مهمی, کدمیتوانه ریک اقداخ دولت:را به عمل سلب طالکیت تبدیل کند این است که اقدام مزبور با هدف توسعه و گسترش اهدافی چون «اهداف اجتماعی»! مشخص و «رفاه عمومی»" انجام شود (116 :1975 ,۷۷76810). یعنی هدف. ویژگی و جنس اقدام دولت مدنظر قرار می‌گیرد. بعنوان مثال دیوان داوری در چارچوب نفتا بیان داشت که «هر دو عبارت [یکسان يا به مثابف سلب مالکیت] هر مرجع داوری را ملزم:می‌کند که به ماهیت و نه شکل آنچه رخاداده استانظر کند. یک مرجع داوری نباید اسیر ملاحظات فنی يا صوری شده و از احراز وقوع سلب مالکیت و یا هز اقدامی که به:مثابه سلب مالکیت باشد: باز بماند. او باید به منافع واقعی موجود و هدف و تأثیر اقدام دولت توجه کند» (,13 310۷۵106۲ ,۸30112102 06 ۸۵ بسیاری از دولت‌ها این معیارزاادر؛کنار معیار تأثیر عمل» به کار می‌برند. این نوع بررسی داوران را قادر می‌سازد که رویکردی موضوعی به هر پرونده خاص داشته باشند و بررسی آنها همراه با نگاهی عرفی و جدید به موضوع باشد (:2013 ,19210 9). مشخص است که توسل به صرف معیار منفعت عمومی, رفاه همگانی يا دیگر انگیزه‌های عمومی گاهی اوقات نهاد.داوژی رابّهبیراهه می‌برد. بخصوص از این جهت که تقریبا تمام اقدامات قانونگذاری يا اجرایی دولت‌ها به نام منافع عام انجام می‌شود. پس اج مفناراقدری کمرامرشگاوزاسگ. حلم (تخصوص ,در مور دیص سلب مالکیت رده که بایستی رویکردی حمایتی نسبت به شرمایه‌گذار وجود داشته باشد. بر این اساس» این معیار چنانچه با معیار تأثیر عمل یا مفحرومیت سرمایه گذار با هم مورد استفاده قرار گیرد (122 :2003 ,29 ۸/87 1۳8۵19) + نتیکه کی رم نزدیکاتر به وآقعی خواهن داشت. ۳ علاوه بر پرونده فوق پرونده تکمد نیز حاوی استدلالی مشابه است: 0 1۳510 ,کعاهاگ 200۵0 وعغندتآ 15۵ ۶۰ مبش.گ وع ص16 دعلماصهزط ص000 خفن 1 ۳ حمایت از سرمایه گذار خارجی در برابر سلب مالکیت‌های خزنده سرمایطاگذاری فارجی در سقابل اقداسان یط کسد؟ دول سیربان ید موچسب فانسد‌انعبیقالمللی سرمایه گذاری مور حمایت واقع می‌شود. به بوچ مقررانت معاهدات دوجانبه سرمایه‌گذاری هر سلب مالکیت قانونی بایستی این شرایط را داشته باشد: با مقاصد عمومی انجام شود بدون تبعیض باشد. به موجب قانون تجویز شود و در ازای آن بطوری شایسته. منصفانه و موّثر غرامت پرداخت شوه (:2008 ,51۵ 3). در نتیجه باید در صدد ایجاد تعادلی میان دو منطق حقوقی بین‌المللی بود: از یک سو دولت میزبان با حاکمیت مطلق در قلمرو خود قرار دارد که می‌تواند در راستای تمیین نقظ اجتمامی«آقتصای ی سیاسی آقتآمراه رضم مفررآت با تجدیق فعالیت‌های خارجیان بکند (ابراهیم‌پور اسنجان و سلیمانی دینانی» ۱۴۰۰: ۸۰۶) و از دیگر سو سرمایه‌گذارانی خارجی که لازم نیست متحمل تبعات منافع عمومی کشوری دیگر شوند. موافقت‌نامه‌های بین‌المللی سرمایه‌گذاری از طریق ایجاد تعهد به تضمین استانداردهای حمایتی خاص برای دولت‌های میزبان دست به حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی می‌زنند. می‌توان با برجسسته کردن اصول زیر در اینگونه موافقت‌نامه‌ها زمینه‌های حمایت از سرمایه‌گذا رواد را نگ یگ لت مامم‌گرنده تقویت کرد. در خصوص معیارهایی که مراجع داوری برای احراز سلب مالکیت‌های خزنده به کار می‌برند به نظر می‌آید اگر از معیار «تأثیراعمل» بهره برده شخود. از جهاتی به نفع سرمایه‌گذار خارجی بوده و دست دولت زا در توسل به اقدامات خزنده جهت سلب مالکیت بسته نگه می‌دارد. این معیار هرچند نیازمند این اسّت که خواهان دعوا بتواند «محرومیت اساسی يا کامل» از حقوق خود را اثبات کند اما از این جهت حمایت بهتری نسبت به سرمایه‌گذار خارجی فراهم می‌آورد که نیاز به اثبات انگیزه یا نیت دولت میزبان ندارد (260 :2009 ,۸/011). این معیار هرچند از دیگر معیارها - که بدون نیاز اثبات نتيجه عمل یعنی محرومیت. می‌توانند هرگونه مداخله دولت را نوعی لب مالکیظ قلمداا کسه_ محروداتر اسق از این +حیت اکسظرفت مولتی نمی ‌تواتد با انکار سو نیت. به دفاع از اقدام صورت گرفته بپردازد. به نظر می‌آید در موضوع سلب سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... مالکیت‌های خزنده وافی به مقصود بوده و حمایت بیشتری از سرمایه‌ گذار خارجی به قرط رقتاز عاقلاته و متصفانه خولت‌ها ترا علزم می‌کنن کل با اس رمایه‌گذارای خارجی نامطلوب‌تر از اتباع خود رفتار نکنند. یعنی کمتر از آنچه در مورد اتباع خودشان اعمال می‌شود. در حق خارجیان جریان نیابید. این اصل همچنین دولت‌ها را ملزم به شفافیت! می‌نماید. بدین معنی که در این زمینه نظام اقتصادی کشور نمی‌تواند به یک باره و به‌طور زیاد در جهتی تغییر یابد که با وضعیت سرمایه‌گذاری پول‌های خارجی در اغمال این اصل برای سر 42لا خا#هچو"لسیار مفید است: بر اساس اصل مزبور گمان می‌رود دولت متعهد به فراهم آوردن حمایت کامّل و امنیت از سرمایه گذاران است. همچنین به موجب اصل رفتار عادلانه و.منصفانه که در اکثر معاهدات دوجانبه سرمایه‌گذاری دیده می‌شود (عسکری» ۱۱۴:۱۳۹۴)» دولت میزبان به وضوح ملزم به حمایت از سرمایه‌گذاری‌ها در برابر نابودی‌های مادی می‌شود. این شرط همچنین دولت‌ها را ملزم می‌کند نظام حقوقی خود را به گونه‌ای حفظ کنند که سرمایه‌گذاران بتوانند در برابر نقض قراردادها و عملکردهای تجاری غیرمنصفانه از سوی اشخاص قالبق ار فرضت‌های ور #رمناس بسن پر دم ناشند. تقاراین سزارد پظور ظمنی در اصل استانداردهای حداقل بین‌المللی" نیز مستتر است. علاوه بر موارد فوق, به نظر می‌رسد شرط مزبور تعهدی مثبت و ایجابی را بر دوش دولت‌ها در جهت حمایت از سرمایه گذاران در برابر عملکردها و بزخوردهایی اینچنین قرار می‌دهد (:2002 ,10۷/6 455-6). پرونده‌هایی نظیر مافزینی پیشنهاداتی از این دست را ارائه می‌دهند 102 72-3 .02۳2۵۶8 :2000 ۸10۷6۵۶ 13 ,510). علاوه بر این» بعنوان مثال در ۲ بنگرید به: ایی» محمد و سیدعلی ینی‌آزاد (۱۴۰۰)» «نقش شفافیت در تفسیر شرط رفتار عادلانه و منصفانه در حقوق بین‌الملل سرمایه گذاری» مجله مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران» دوره ۰۵۱ شماره ۲+ صص: پرونده فلدمن علیه مکزیک اگر اصل رفتار عادلانه و منصفانه و یا اصل استاندارد حداقل بین‌المللی اعمال می‌شد عمل سلب مالکیت خزنده مزبور به هیچ روی رخ نمی‌داد و جنبه حمایتی از سرمایه‌گذار خارجی آنقدر تقویت می‌یافت که دولت از وضع مقررات جنبه دیگر حمایتی از حقوق سرمایه‌گذاران خارجی در برابر سلب مالکیت‌های خزنده اصل «انتظارات مشروع»؟ است. برای تشخیص مشروع بودن يا نبودن انتظارات سرمایه‌گذار باید چارچوب حقوقی دولت میزبان در زمان سرمایه‌گذاری مورد ارزیابی قرار گیرد. البته اجماعی میان حقوقدانان در خصوص اینکه آیا مفهوم انتظار مشروع یک اصول کلی حقوقی است يا خیر وجوداندارد. در حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری, انتظارات مشروع به انتظارات بنیادین, معقول و موجه سرمایه‌گذار در خصوص رفتار در مواردی که قوانین دول ملزبانابه‌طور غیرقابل یوابینی و غیرمنتظرانه‌ای بازنگری و اصلاح می‌شود. بایستی نقض وزیر پا نهادن انتظار مشروع سرمایه‌گذار خارجی مقروض انگاشسته شود به عبات و هن ظسلاحات و بازنگری‌هایی از چارچوب توسعه‌ی معمول صلاحیت دولت به دور است (-24 :2015 ,6010012150111 5). این اضل اگر درکنار استانداردهای دیگر نظیر شغافیت اعمال؛شود: حمایت‌های قوتی‌ترتی از سرمایه‌گذار در بای سلب‌مالکیت حرش ایجاد ی دراه اصل شفافیت متضمن تعهد به اطلاع‌رسانی و روشن‌سازی تنظیم‌گری‌ها و مقررات است و درنتیجه سرمایه‌گذار همواره از تصمیماتی که به تدریج اتخاذ می‌شتود و ممکن است در آینده منجر به محرومیت وی از حقوق مالکانه شود همواره آگاهی و اطلاع خواهد داشت." ۲ ۸۳۵۳۵ ,8)۸۵۳(/99/1 ۸ .310 ععع6 10510 ,دعاهاگ صععن1/0 #عانصتا ۶۰ صعصل۳۱ :566 .1 1 .0ع 3 10181 7 ,(2002 ,16 ۰ع06) ا۵صاط1 1۳6 ۳ بنگرید به: ث ایی» محمد و سیدعلی ینی آزاد (۱۴۶۰)» «نقش شفافیت در تفسیر شرط رفتار عادلانه و منصفانه در حقوق بین‌الملل سرمایه گذاری» مجله مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران» دوره ۰۵۱ شماره ۲. صص. سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... راهکار واپسین به منظور حمایت هرچه بیشتر از سرمایه‌گذار خارجی, استفاده از اصل تناسپب! است." اصل تناسب یک استاندارد حقوقی برای افراد در برابر اقدامات دولت فراهم می‌آورد. این اصل به گونه‌ای در حقوق بین‌الملل توسعه یافته است که معیاری برای سنجش عمل تلقی می‌شود و بخصوص برای سنجش توجیهات یک مداخله در حقوق دیگران یا اعمال محدودیت بر آن مورد استفاده واقع می‌شود (-۸ ادعای فقدان اصل تناسب می‌تواند در قضایایی که عدالت توزیعی مبنای محرومیت از حقوق سرمایه‌ گذار عنوان شده است. دفاعی مناسب باشد (,۸:,06128 2 :2008 ,عنام216). خواهان می‌تواند استدلال کند که حتی در مواقعی که منافع عمومی که توسط دولت مورد استناد قرار گرفته و تحت اوضاع و احوال موجود ارجح بوده است. اما هدف مزبور نمی‌تواند از نظراهنجاری امحا و نابودی کامل سرمایه‌ی او را توجیه کند (286 :2009 ,۸/016) صرف قرار گرفتن در محدوده یک کشور نمی‌تواند دلیلی بر قربانی شدن او برای مقاصد مابقی اجتماع باشد. همچنین در مورد سلب مالگیت‌های غیرم. تیم نی زد نگل مایکیگیهای خزنده:پاسخ واضح است: هنگامی که دولت خوانده به یک منفعت عمومی برتر بعنوان توجیهی استثنایی بر اقدام خود استناد می‌کند اصل تناسب بعنوان استثنای متقابل " می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.و گفته شود کسلقه‌امات انجام شدمبا هدف تعقیپ کم تاسب تداشته اس این امر در دو مورد بسیار قابل توجه است:الف) در مواردی که"دولت بیش از آنکه هدف ادعایی را بخواهد به دنبال شنلب مالکیت و محزویت سرمایه‌گذار خارجی از دارایی است؛ پا ب) در مواردی که نفع اجتماعی برتر عنوان شده منفعتی معمولی باشد و نه ۲ در حقوق اروپا مفهوم «تناسب» نقشی ابزار - هدف (10ط۳612110 218-608ع]/۸) را بازی می کند که به این معنی است که میان اهداف تعقیب شده توسط یک اقدام معین دولت و ابزارهای به کار گرفته شده برای دستیابی به آن اهداف تعادل برقرار شود. (23-24 :1996 ,۳111101) به زبان ساده گفته می شود که اصل تناسب یعنی اینکه «برای شکستن فندق در صورتی که فتدق شکن این کار را انجام می ذهد: نباید از چکش استفاده کرد». (8:۷ اصل تناسب در شکل دقیق خود مشتمل بر سه شرط است: مناسب بودن, ضرورت و تناسب در معنی خاص و مضیق. مراجم ذاوری ارتباط اسلن تناس یب را ذر اختلافاه سرسایه گذاری بفرسمیت شناخته‌اند و در پرونده‌های متعددی نزد دیوان‌های داوری ایکسید به این اصل اشاره شده است.! در پرونده‌ای مرجع داوری بیان می‌دارد: «.. بایستی رابطه منطقی تناسب میان هزینه‌ها و فشارهای وارده بر سرمایه‌گذار خارجی و هدفی که با اقدامات سلب مالکیت کننده دنبال می‌شده است. برقرار شود» (.0272 :2003 ,29 3/27 ,10510 2). همچنین» در پرونده لینک تریدینگ نیز مرجع داوری به گونه‌ای احتمال تلقی وضع تاعادلانه و غیرمنصفانه مالیات را بعنوان غمل سلب مالکیت کننده بیان می‌کند که به نظر می‌رسد به فقدان تناسب اشاره دارد (۸[1 18 ,۸1210 1701۵1 اعمال اصل تناسب می‌تواند از نقص یکجانیه‌گرایی موجود در ضابطه «تأثیر عمل» به دور مانده باشد و از طرفضی می‌تواند نقش مکمل را برای راهکارهای پیش‌گفته بازی کنده هرچند به خود این ضابطه نیز انتقادهایی وارد است. (میهمی 0 ع۲ 108510 ,عانط او عناط م3 ۷ 5۸ علنط۲ 3170 هه ۵طظ لگ ونسوظ 1/10 :566 1۰ 1665 مه م6 آمازمه۲ 16065 م۲0 وعصتط 16068 :ر2004 و12٩3 25) م۸ ۸۵/01/7 سنا ده 3060-810 ۸8/02/1 ما٩ عععع 10510 بعزاطانارط عصناه‌ونش ۷ عصا هام13 19000 ۷ 5۸ م1606 دعاهادزطا 1/1000 مععند 16 :(2006 0006۶ 3) هنانطاه ۷ ۸ هه :ر2003 و3۵ 29) و۸ ب00/2/( )۸۴۵ ما3 ععع 10510 ,دنمادک (2006 راب7 14) ۸۵۳۵ ,۸8/01/12 ما3 ععع 1۳510 معناطامع عصناموی۸ سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... سرمایه‌گذاری خارچی همواره با خطر سلب مالکیت‌های خزنده دست و پنجه نرم قرده اشت و دعاوق متقدادی با این آدقا در سراجع:داوری بین‌الملل طرع شدهاست: همانطور که گفته شد سلب مالکیت خزنده مجموعه‌ای از اقدامات قانونی دولت‌های میزبان است که در نهایت و با مضی زمان منجر به محرومیت سرمایه‌گذار از حقوق ماکان یا استرمایه خود می‌ش ود بنابراین: در چمین اقدامی: هم اتشخیص عطل سفق است و هم اثبات قصد و نیت دولت میزبان و تحقق سلب مالکیت دشوار می‌نماید. با این حال. پس از طرح پرونده‌های زیادی با اذغای سلب مالکیت خزنده نزد مراجع داوری» مراجع مزبور اقدام به شناسایی و تبیین این نوع سلب مالکیت نموده‌اند. در مرحله بعد برای احراز عمل اقدام به ایجاد معیارهایی در رویه کرده‌اند که از رهگذر آن معیارها می‌توان به وقوع سلب مالکیت پی برد: معیارهایی نظیر شدت تأثیر عمل دولت بر سرمایه‌گذار, محرومیت سرمایه گذار از حقوّق مالکانه (معیار تأثیر عمل) و عنصر زمان از جمله معیارهایی است‌گرمی 9 با مطالقلادیژگایری سرمایه‌گذاری بعنوان یک رویکرد ثابت واقابل اتکا از رها ]۹ تخراح ال تیا کرد. مراجع داوری با تکیه بر نظر به شرایط ویژه و خطرناکی که سلب مالکیت خزنده به بار می‌آورد و ظاهرا سرمایه‌گذار در برابر آن بیش از سایر اشکال سلب مالکیت بی‌پشتوانه می‌ماند». ضرورت دارد که در نظام حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری به دنبال راهکارهایی برای حمایت هرچه بیشتر از سرمایه‌گذاران خارجی در برابر این نوع سلب مالکیت بود. در نظم کنونی حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری می‌توان با تکیه و تأکید بیشتر بر اصولی چون اصل رفتار عادلانه و منصفانه اصل تناس ب و اصل انتظارات مشروع به موجب موافقت‌نامه‌های بین‌المللی سرمایه گذاری (اعم از دوجانبه و چندجانبه) حمایت بیشتری را از سرمایه گذاران در برابر اقدامات سلب مالکیت کننده دولت‌های میزبان به عمل آورد. تأکید بر این اصول صرفا مختص موافقت‌نامه‌ها نبوده و مراجع داوری نیز با تفسیر موسع اصول مزبور و تکیه بر آن‌ها در کتار معیارهای مناسب بزاأی تشخیص سلب مالکیت خزنده - که معیار تأئیز عمل ارجح می‌نماید - می‌توانند لایه‌های حمایتی از سرمایه‌گذاری خارجی را در برابر ۲.عسکری, پوریا (۱۳۹۴). حفوتی سرما ی هگذاری خارجی در رويه داوری بینالمللی. ۳ ابراهیم‌پور اسنجان» عادل و مائده سلیمانی دینانی (۱۴۰۰)» «نقابل و نعامل سلب مالکیت غیرمستقفیم و ننظیمگری دولت میزبان» فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران, دوره ۰۵۱ شماره ۰۲ صص. ۸۰۵ - ۸۲۵ ۴ پیران«حسین (۱۳۸۳ و 0۳۸۴ هصادرد فیرمستقیمر فار خقوق انم و روبه دیوان داوری دعاو ی ایالات متحده -/یران»» مجله حقوقی بین‌المللی» شماره ۵. تیموری» محمدصادق, لعیا جنیدی» محمد ضقری و رضا عباسیان (۱۳۹۷)» «سلب مالکیت فیرمستقفیم سرمای دگذارانتخا رجی؛ خستّازی در حقوق ایران و بین‌الملل». فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی, سال ششم. شماره ۰۲۴ صص. ۳۶ - ٩. ۶ شمسایی, محمد و سیدعلی حسینی‌آزاد (۱۴۰۰)» هفش شفافیت در نفسیر شسرط رفتار عادلانه و منصفانه در حفوق بینالملل سرمایه‌گذاری». فصلنامه مطالعات جقوق عمومی ,ذانشگاه تبران دورد :۵۱ شماره 4۲ ضصض. ۷۸۳ ۸۳ ۷ میهمی مهدی و محمود باقری (۱۳۹۶)» «نحلیل نظریات موجود د راحراز سلب مالکیت غیرمستقیم و تحولات آن درخصوص سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی» مطالعات خقوق انرژی, دورد ۳ شیمارو او نشورو ور ر ۳۵۹ ۸ نأفچی: آسیر (0۳۹۶): اس هب لک قلطم ر و خی نظارت در سرمایه‌گذاری خارجی»» پژوهش ملل دوره دوم شماره ۰۲۰ صص. ۱۳۳ - ۰۱۱۷ ٩ قاسمی, ابوالحسن (۱۳۷۹). ضبط و مصادره اموال در حقوق کیفری ایران, پایان‌نامد کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم‌شناسی, دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. ۰ مالکی» زیتب(0۳۸۹ سفهوم سلب مالکیت خزنده: با نگاهی ویژه باقولات آخیر در این خصوص؛ پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی حقوق تجارت بین‌الملل, دانشکده‌ی سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... ۱ ملکی+منضور (۱۳۷۹). سلب مالکیت ,غیرمستفیم حقوق بیگانگان با تا کید یز وید دیوان داوری ایران و آمریگا پایان‌نامه کارشناسی آرشد دانشکده حقوق و علوم سیاسی - رل واه متا مرو رکه عآمن‌ مهم 726 .(0996) ععامطزا< منامنانهط .2 م3۸ ,6ع 0 0 ۰ط0۵00] نرق ع تاه دس 2 مها موع0 7 ب15۸] بظ10ن604 510 ,1۵۳21002 علع 212 .(2004) بش صقه بط همه .3 7 ع16 ۵ 1۵۳ 210۵ ۸21۹ 00 0۵7 ۶ اصطاملی دوهی - 16۲0 ۵۳۷ 1069621 آ2س 712 .(2008) 2۰ هو منوعط نگ .5 عآرا 0052 2 00۶0165 ۲۷۵ .(0994) .13 و660 مطلل۸ .6 هآ 512168 0ع1-ست۲- 9 ۵ اه عدمزعنع 7072 موسوم روط اه جعسول 7 ۰ ,88 ۷۵٩ ,12۷ آه نصا ۲و تقو م۸ ۵ط 1 ص27 0 12 07 7/2 ۰72 .(2008) عنصام 71 صعتعا5 فصه 3/205 محعصعلوص۸ 7۰ 85 ۳661006 صقطاگ ۹/۵۵ نصل و7۵ ۷۷70 دز وازاد دم ومروط -۳0 ۰722۳621 .(2005) 10۵۲ با معطما5 فصه ۵۹۵ ما ,۳۵۳۵۲ .8 7 1۷260 71 ما [ ماع هرداص اه وه عطا دز مهم 310 ,13 ۷۵1 و1616 هآ 73086 هزک۸ ,106910 3۲۵۵1 0۶ 76 عع5 -0 ۳ 01102601 006 06 وسس2 0 .(2013) .0 ۲۳۵۳ بکاملدد[ .9 ۷۵ ,1۵ با بفتاظ ل2 ما0 بقاوع ماع تمصع ما دمتعم 1 ,71 ۳0022102 0 هلو ۳ .(2002) مفطع ۷۵ ,10۵ 10۰ -10 در 776202621 عاطاهانسوط قسه ۶و۶ ر2007) حصمنط 31/1 11۰ -ا65 10 1016210021 1۵ 19065 ,قورع ومع و۸ امعصسع 0 آدممتدوسم 1068161 هام0 عمزم۵1-0 10 عطا 16۶ مومد2 ومع امهط هآ 16۵ -۳0 ۰7260۸ .(2004) عصوماگ .0 6 ام ,باعقط3/6 ۷۷۰ مصقصعا۴۸۵ .12 -قامط50 وال۳0 , وی 77ظ عل در ممتمه لد ها 00 ماه ۸02060۷ ع0ع112 ۳۵ ۵1 کعحس0ت0 0116000 نز و روی‌عاوط +معصاعع و و - 203 مرو اه امع 6 726 (2005) حامماعقسطاک متصنه‌تطع5 .14 06 , :77۵۵169 2۱1۵0 7۵۶۵۲ ۱۵۲ 200 ۲76 هت حول -و0اطبامساک /۲/ 21/110 ۰316.26 /0//: 608 نکم عاطهاند ۸ معاعزای۸ 0668 ,(ع60) داعمنگ 121060 وصه کصمهنگ عوجر ماع۳ مصقطاگ هن ۷/0 ۳0198 11201 و۳۵۳۵ وهآ ع ص۳60 هد واه 1 ها اصعزه مگ (0 6 77069122677 [2 7/0200 .(01999) 7.36 عصع2 ۷۷ 16۰ -ع1 127 و17۵۵ 626 00106 ,وروی عن-و ۳ آماموسصو سس مد -72ع121 0067 و معل 7 ۵۶۵۵ .(1975) .7 قاط ,۷۷۵30۵ .17 -0 ۳ و م2۵ 01 سعآ اطع ماس رو اعع02 م۸7 وه آدسم 103-۰ .00 ,16 ۷۵1۰ و12 هد همادا ۵۶ هل همع ۷۳ ,۱ ماهر سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... ,کا اون روط "عماع 12 قصد عاهلووه3 ما عمووط ‏ نع 51 -85ع 7 10 811 7 16 300 2007 9 «ر2004) 19.050 ههام2 0۳610 ,2004/04 ما ع ادص هد ناه هاصا 0:۵ -1102 20 کطص0ناق1< مانصنا بو روط 1 عسواد7 .(2000) تختغاهنا .20 ۳ عطا مه 62 م۸ ۶و دعاها5 وعاندنآ 15۵ 066۵ واه1 عط1 .21 -۳0 وه ۳60226601 هو مزع عطا عصنص ۲000 ام وع ۲ ۶ عزاطا 1 ,, 29 5601606۳ ۵۵ صماعطتطع ۷۷ که ومع زگ 10/63 ۵۶ 160100 ۳۳ م8۸ 121011] ب8و۲202 ۷۶۰ +عصا ,5.10165 مطمناد‌جازطاجش۸ عمط ۸۵ .22 ۰ مهف 068510) عصنعکانا .۷ ات6 نف امطاه‌زم۳ هطمل۸ .23 6 ماک 10 6329۸۵ ۷ ما م۲ 6 عص20/ فص عصسوانظ .24 1989-0۰ ,لقصط عمط و۸ و200 عطا ممصعطی که اصع ص600 عطا هه -و00 0۶ 0زاطم۵ ۰ بش5 بقصاظ هاصدک عل ماآمسد165 اعل عنقدمص0 .25 .660 ۳) [0۵ 1 عطا 0۶ ۸۳۵۳۵ ۸۳8۵/96/1 .ما2 ععم) 1۳510 مععنطظ 13۵ ,(7 ۸13/971 .310 عقق6 165110) هرگ ۷ نصنیکه/ و۸ منانط .26 -1010 1085110 16 (2001) ,2000 310006۳ 13 بلهصط1 عطا ۶و ۸/0 .60 101851 7 ,(2002 ,16 ع6ت) م- 1 عطا و جع ۸ ,(۸8/00/9 .310 6قق) 16۹51) عصنم‌عاتاآ ۶۰ عصا نانآ 66۵20 .28 0 ,68 نا 0۶ عناطا نام ۶۰ 00020 دص هنعط صعنه‌طانا .29 6 1057110 ,کاها5 1/0062 1160 ۶۰ مگ ۳۵۱۵۵0 پومظ صابسع/3 .30 0 ,(3/67160 ۶۰ ۳۵100۵0 صزس0ه3 که م60 معلع) 99/1/(مش۵) ۸۵ 110۰ 4 10510 ,دعاهاگ 3/002 خن 1۵ ۶۰ ماه 000 مماعلها1/0 31۰ -عج ۸۵ ۷۰ 5.۸ 0۵ وطتاومم3 وصه عمزممتطاک خصعص0 احعط 3/0016 .32 2 ,12 ات۸ 0۶ ۳/۵0 ,۸3/99/6 310۰ معع 105110 مام رویط ۶ عناطابام (2000 ,26 76) ۸200 حص6اص] م هس۲2 ۷۰ 106 ماوطل2 1 ۶ 2006 .34 80 معط 0۶ عنام ۳01615 ۰ معط عک تاه 860 5.۸.۴۲ .35 0 ,8 افتاعنن۸ ۵۵ ۳606۵0 ۸۷2۳0 (۵/77/2 ۸ .30 ممع6 16510 (1984) ۵.149 .120 ان 6 م1 ۶۰ 106۰ 56166 ما50 .36 ۰ .10 با کعاها5 0عاندتا-صه 4 بصع ۰ 00۵۰ عصاد110 ماگ .37 ) م16 عطا ۶و و۸ ,(۳(/00/2ه۸) ۸ .ما3 ععع 16510 ما5 -1۴) هع 1۳ ۵۶ عنام ۲۰ کم۸ کصوتام تحص علزطا3/0 +مصعا1 .39 ,13 6 ط56016) ۸۵۳۵0 ,(10.141< م5 (04/15/صج۸ یماد ععع 510 (1984) 219 0۰ع 120۰ با .85. 1۳20-17 6 1۳۵9۰ ۵۶ ۳۵20065 ۰ عفق60 16510) هنصه‌طال۸ ۵۶ عزاط0 3 ۷ بشیگ فقاا1۵ 106 41۰ سلب مالکیت خزنده در رويه داوری سرمایه گذاری و ... -727] ب3/0100۷۵ ۷ 0۰ 510۵16 صزهل. 62و1۵ -علصناآ مصوناو‌جزطاح۸ متا .42 8) ۸۵0 ,(صگا 72 مقصع‌تحساظ ب10ع2ا 6 1) مناد -زطاح۸ 7106 0و۸ تش 003 ,4 ع ۲ 1۳511 ام وین 0۲ عزاط 1 م۸۵ ۶۰ 1۸0۰ فلعا ۷/۵110 .43 (00) 896 .1.1.01 41 ,(2000 ,8 1066) 131 ,قان2/0 0۵ ۸/۵۳0

سلب مالکیتی که بطور غیرمستقیم، به تدریج و در طول زمان انجام می گیرد و در نهایت به محرومیت مالک از حقوق مالکانه وی می انجامد را اصطلاحاً سلب مالکیت خزنده گویند. این نوع سلب مالکیت از مجموعه ای از اعمال و رفتارهای دولت میزبان شکل می گیرد که هیچکدام از آنها به تنهایی نشانی از سلب مالکیت و نظیر آن ندارد، اما نتیجه مجموع آنها محرومیت سرمایه گذار خارجی از حقوق مالکانه است. از این جهت، این نوع سلب مالکیت به سختی قابل پیش بینی و قابل احراز بوده و درنتیجه، حمایت از سرمایه گذاری خارجی در برابر صور احتمالی آن نیز به سختی میسر است. این مقاله سعی در بررسی جایگاه سلب مالکیت خزنده در رویه داوری بین المللی و یافتن پاسخی برای این سؤال دارد که رویه داوری بین المللی چه معیارها و ضوابطی را برای شناسایی این نوع سلب مالکیت ثبت کرده است. در عین حال باید دید چگونه می توان از سرمایه گذاری خارجی در برابر سلب مالکیت خزنده حمایت کرد. در نهایت ملاحظه می گردد که رویه داوری سرمایه گذاری معیارها و ضوابط مشخصی را برای احراز و شناسایی سلب مالکیت خزنده ایجاد کرده و در کنار آن، حقوق بین الملل سرمایه گذاری نیز دارای بستر و ظرفیت های فراوان برای ارائه راهکارهای حمایتی در برابر این نوع سلب مالکیت است.