Datasets:

Sigurdur

/

icelandic-sign-language

like 0

[ { "duration": 4.52, "start": 1.4, "text": "Raddmálsstefnan var \ntekin upp hér á landi" }, { "duration": 9.94, "start": 6.05, "text": "árið 1944 og um leið hverfur  \nmunn-handa aðferðin úr kennslu." }, { "duration": 8.67, "start": 16.11, "text": "Brandur Jónsson skólastjóri sótti námskeið \ní kennsluaðferðum raddmálsstefnunnar" }, { "duration": 4.97, "start": 24.91, "text": "í Kaupmannahöfn \nog Bandaríkjunum.     " }, { "duration": 5.4, "start": 30.01, "text": "Þegar hann tók við \nskólanum bannaði hann" }, { "duration": 5.07, "start": 35.53, "text": "að nota bendingar og\nfingrastafróf í kennslu." }, { "duration": 4.31, "start": 40.71, "text": "Þá var áhersla lögð\ná að kenna raddmál " }, { "duration": 3.63, "start": 45.13, "text": "og varaaflestur\ní kennslu. " }, { "duration": 7.82, "start": 48.93, "text": "Á árunum 1944-1980 var \nmeiri áhersla lögð á" }, { "duration": 5.42, "start": 56.85, "text": "að kenna döff nemendum  \nsamkvæmt raddmálsstefnu" }, { "duration": 5.1, "start": 62.4, "text": "og var hugmyndin að\nnýta þær heyrnarleifar" }, { "duration": 2.97, "start": 67.62, "text": "sem fyrir voru  \nmeð heyrnartækjum.   " }, { "duration": 4.64, "start": 70.69, "text": "Það átti alls ekki að nota \ntáknmál í kennslutímum.     " } ]

[ { "duration": 7.256, "start": 0.001, "text": "Um 1970 var fólk víða um heim \nfarið að gera sér grein fyrir því" }, { "duration": 5.906, "start": 7.281, "text": "að hugmyndafræði óralismans \nhafði ekki gengið upp." }, { "duration": 6.231, "start": 13.212, "text": "Nemendur yfirgáfu skólana \nilla læsir eða ólæsir" }, { "duration": 4.143, "start": 19.467, "text": "og án almennrar \nmenntunar." }, { "duration": 5.756, "start": 23.635, "text": "Þá var farið að kynna \ntákn aftur til sögunnar" }, { "duration": 7.466, "start": 29.416, "text": "innan skólakerfisins með þeirri \nhugmyndafræði að nýta allar boðleiðir" }, { "duration": 5.062, "start": 36.907, "text": "sem tiltækar væru og \nhæfðu hverjum einstaklingi." }, { "duration": 6.382, "start": 41.994, "text": "Alhliða boðskipti gat þýtt \nallt frá tali til táknmáls," }, { "duration": 4.227, "start": 48.416, "text": "allar leiðir sem gátu \nleitt til samskipta." }, { "duration": 12.258, "start": 52.668, "text": "Allt var leyft svo sem varaaflestur, \nritmál, fingramál, talmál og táknmál." }, { "duration": 9.339, "start": 64.951, "text": "Þessi stefna leiddi til þess að táknaðar \nútgáfur af raddmálum urðu til" }, { "duration": 10.191, "start": 74.315, "text": "þar sem málfræði og orðaröð raddmálsins var lögð\ntil grundvallar en táknum var bætt við röddina." }, { "duration": 8.368, "start": 84.531, "text": "Í mörgum löndum hafa þessar aðferðir verið \nnotaðar nær eingöngu í kennslu heyrnarlausra." }, { "duration": 7.44, "start": 92.924, "text": "Þarna er táknmálið notað sem aðferð \nvið kennslu en ekki litið á það sem mál" }, { "duration": 3.904, "start": 100.389, "text": "fléttað menningu \nminnihlutahóps." } ]

[ { "duration": 6.592, "start": 0.001, "text": "Alhliða samskipti í kennslu er flókið ferli." }, { "duration": 6.992, "start": 6.618, "text": "Þar er málunum blandað saman og aldrei \nnotað hreint mál, málin ekki aðskilin." }, { "duration": 4.851, "start": 13.635, "text": "Ég ólst upp við lítið aðgengi að máli." }, { "duration": 9.095, "start": 18.511, "text": "Í kennslu minni í dag nota ég og samstarfsfólk mitt \ntáknmál í kennslu og í samskiptum við nemendur" }, { "duration": 6.759, "start": 27.652, "text": "svo þeir geti lært íslensku í gegnum \nritun, lestur og táknmál." }, { "duration": 5.303, "start": 34.436, "text": "Í þessu ferli notum við tvö mál, \níslenskt táknmál og íslenskt ritmál." }, { "duration": 16.777, "start": 39.764, "text": "Við tengjum málin saman til að byggja brú á milli þeirra." }, { "duration": 10.424, "start": 56.565, "text": "Táknmál gefur döff börnum aðgengi að máli til náms \nog til að geta lært að lesa og skrifa á íslensku." }, { "duration": 7.101, "start": 67.014, "text": "Táknmál er sjónrænt mál.\nÞessi vinna stuðlar að tvítyngi." }, { "duration": 7.076, "start": 74.14, "text": "Dæmið um vinnu með orðið LEIKA\ní niðurstöðunum sýnir þetta svo vel." }, { "duration": 6.654, "start": 81.241, "text": "Nemendur höfðu aðgang að táknmáli í\ndaglegum samskiptum í kennslunni" }, { "duration": 8.735, "start": 87.92, "text": "og þar með möguleika á að velta fyrir sér málunum \nog merkingu táknanna og tengja þannig málin." }, { "duration": 8.004, "start": 96.68, "text": "Eins og dæmið með orðið LEIKA sýnir, þá getur \nritaða orðið leika haft mismunandi tákn." }, { "duration": 9.573, "start": 104.709, "text": "Leika getur bæði þýtt að leika í leikriti og leika sér." }, { "duration": 8.178, "start": 114.39, "text": "Táknin fyrir merkingu orðsins leika hafa ólík handform" }, { "duration": 4.791, "start": 122.593, "text": "og þýða ekki það sama." }, { "duration": 12.217, "start": 127.409, "text": "Táknin eru með ólík handform. Leika í leikriti er \nmeð B-handform og að leika sér er með A-handform." }, { "duration": 14.981, "start": 140.774, "text": "Þetta er dæmi um hvernig Björn fær upplýsingar um\nmerkingarleg tengsl tveggja tákna og íslensks orðs." }, { "duration": 3.912, "start": 155.78, "text": "Þetta er dæmi hvernig fræði\nog framkvæmd tengjast." }, { "duration": 8.371, "start": 159.717, "text": "Það er hvernig maður brúar bil táknmáls og hins ritaða\nmáls í daglegum samskiptum í kennslu." }, { "duration": 5.968, "start": 168.113, "text": "Þetta er mikilvæg dæmi sem sýnir mikilvægi þess\nað nemendur með táknmál að móðurmáli hafi" }, { "duration": 3.847, "start": 174.106, "text": "greiðan aðgang að táknmáli í námi sínu." }, { "duration": 7.064, "start": 177.978, "text": "Að þeir geti fengið upplýsingar um hvernig orð og tákn \ntengjast til að byggja brú á milli tungumálanna." } ]

[ { "duration": 4.42, "start": 9.35, "text": "Viðmælendur voru sammála um \nþá afstöðu að viðurkenna eigi" }, { "duration": 6.5, "start": 13.89, "text": "íslenskt táknmál sem tungumál en \nþað sé á engan hátt mál tengt fötlun." }, { "duration": 6.33, "start": 20.68, "text": "Þau lögðu áherslu á að táknmál \neigi heima undir menningar- og" }, { "duration": 6.07, "start": 27.14, "text": "menntamálaráðuneyti, og að áherslur á \nnauðsyn rannsókna á íslensku táknmáli," }, { "duration": 6.05, "start": 33.39, "text": "og söfnun og varðveisla íslensks \ntáknmáls myndu eflast við lagalega" }, { "duration": 5.97, "start": 39.53, "text": "viðurkenningu á íslensku táknmáli. Mikilvægt \nværi að huga að málþroska döff barna." }, { "duration": 6.21, "start": 45.63, "text": "Að þau verði tvítyngd á íslensku og íslensku táknmáli. \nÞar með væri lagður góður grunnur að menntun" }, { "duration": 6.87, "start": 51.97, "text": "og aðgengi þeirra til framtíðar. \nViðmælendur sögðu að döff" }, { "duration": 6.32, "start": 59.23, "text": "vildu vera til og vera viðurkennd. \nÞetta hafði veruleg áhrif á döff samfélag," }, { "duration": 4.5, "start": 65.72, "text": "því þau vildu fá viðurkenningu sem\nmanneskjur, döff sem búa á Íslandi" }, { "duration": 6.46, "start": 70.35, "text": "eins og aðrir Íslendingar. \nViðurkenningunni var ætlað" }, { "duration": 5.74, "start": 77.01, "text": "að opna samfélagið fyrir okkur, til dæmis \nmeð því að bæta menntun og aðgengi." }, { "duration": 7.75, "start": 83.1, "text": "Viðurkenningu sem minnihlutahópur sem á \nsitt mál og málið er oft tengt menningu." }, { "duration": 4.51, "start": 90.98, "text": "Við viljum sjá að málið \nsem við notum í daglegu lífi" }, { "duration": 2.77, "start": 95.6, "text": "að það hljóti viðurkenningu." } ]

[ { "duration": 9.327, "start": 0.001, "text": "Berglind Stefánsdóttir tók við\nsem skólastjóri árið 1996." }, { "duration": 5.144, "start": 9.46, "text": "Hún var eini heyrnarlausi\nskólastjórinn á Norðurlöndunum." }, { "duration": 4.655, "start": 14.629, "text": "Ráðning hennar\nmarkaði tímamót." }, { "duration": 7.499, "start": 19.511, "text": "Hún var skólastjóri í\nVesturhlíðarskóli til 2002" }, { "duration": 4.522, "start": 27.12, "text": "en þá hóf skólinn\nsamstarf við Hlíðaskóla." }, { "duration": 6.293, "start": 31.667, "text": "Markmið samstarfsins var að veita\nbörnunum fjölbreyttara félagslíf." }, { "duration": 2.811, "start": 37.985, "text": "Þetta var þó aðeins\nfyrsta skrefið." }, { "duration": 10.074, "start": 40.861, "text": "Frá 1. september árið 2002 varð\nskóli heyrnarlausra hluti af Hlíðaskóla" }, { "duration": 10.889, "start": 50.96, "text": "og Vesturhlíðaskóli var lagður niður um\nvorið 2003 og fluttur í Hlíðaskóla." }, { "duration": 6.392, "start": 61.874, "text": "Þá varð Berglind verkefnastjóri\nfyrir táknmálssvið," }, { "duration": 3.499, "start": 68.291, "text": "en táknmálssvið var\nný deild við skólann." }, { "duration": 7.737, "start": 72.718, "text": "Nýr skólastjóri Hlíðaskóla\nvar Kristrún Guðmundsdóttir." }, { "duration": 5.036, "start": 80.48, "text": "Hún hóf störf haustið 2003 og\ngegnir því starfi enn í dag." }, { "duration": 3.676, "start": 85.784, "text": "Berglind hætti um\nhaustið 2009." }, { "duration": 7.865, "start": 89.485, "text": "Í hennar stað voru ráðnir\ndeildarstjóri og verkefnastjóri." }, { "duration": 7.51, "start": 97.676, "text": "Helga Ingibergsdóttir\nvar ráðin deildarstjóri." }, { "duration": 9.578, "start": 105.211, "text": "Hjördís Anna Haraldsdóttir\nvar ráðin verkefnastjóri." }, { "duration": 3.774, "start": 114.813, "text": "Hjördís er döff og Helga er heyrandi." }, { "duration": 14.558, "start": 119.127, "text": "Samkvæmt stefnumörkun fræðsluyfirvalda\ner skólinn án aðgreiningar (e. school inclusion)" }, { "duration": 4.451, "start": 133.776, "text": "að sameinaður skóli á að þjóna bæði \nheyrnarlausum, og heyrnarskertum nemendum" }, { "duration": 5.858, "start": 138.252, "text": "í skólastarfi þannig að allir \nfái kennslu við hæfi." }, { "duration": 11.709, "start": 144.135, "text": "Blöndunin á að stuðla að víðsýni, umburðalyndi \nog auknum félagsþroska nemenda" }, { "duration": 4.857, "start": 155.869, "text": "og minnka félagslega einangrun \nheyrnarlausra og heyrnarskertra." }, { "duration": 5.906, "start": 160.751, "text": "Einnig er markmið að auka \nfjölbreytni í náminu og námskröfur." }, { "duration": 6.811, "start": 167.049, "text": "Hugmyndafræði táknmálssviðs \nbyggir á tvítyngisstefnu" }, { "duration": 6.659, "start": 173.885, "text": "sem er í samræmi við markmið \nAðalnámskrár grunnskóla." }, { "duration": 5.882, "start": 180.569, "text": "Þar eru bæði málin, táknmál \nog íslenska, jafnrétthá" }, { "duration": 11.073, "start": 186.843, "text": "og stefnt að því við lok 10. bekkjar að \nnemendur verði jafnvígir á bæði málin." }, { "duration": 7.939, "start": 197.941, "text": "Að þeir hafi gott vald á táknmáli og \níslensku, lesnum texta og ritmáli." }, { "duration": 8.647, "start": 205.905, "text": "Þar stendur að bæði málin, \ntáknmál og íslenska, séu jafnrétthá." }, { "duration": 4.329, "start": 214.608, "text": "Þess vegna er markmið \nkennslu í döff Byrjendalæsi" }, { "duration": 5.249, "start": 218.961, "text": "að nemendur öðlist færni \ní íslensku í gegnum táknmál." } ]

[ { "duration": 6.914, "start": 0.101, "text": "Ég byrjaði aðeins að skrifa í \ndagbók í nóvember árið 2012" }, { "duration": 6.771, "start": 7.04, "text": "og skráði reglulega \ní hana frá 2014-2015." }, { "duration": 6.355, "start": 13.836, "text": "Frá haustinu 2016 notaði ég \nmeira myndbandsupptökur." }, { "duration": 2.72, "start": 20.216, "text": "Þessi gögn eru heimildir \nsem gefa mér upplýsingar." }, { "duration": 3.702, "start": 22.961, "text": "Ég skrifaði í litla \nrannsóknardagbók," }, { "duration": 3.416, "start": 26.688, "text": "fljótlega eftir \nhverja kennslustund." }, { "duration": 4.139, "start": 30.129, "text": "Ég var í samvinnu \nvið tvo döff kennara." }, { "duration": 6.638, "start": 34.549, "text": "Ég skráði viðbrögð nemenda \nvið verkefnum sem við bjuggum til," }, { "duration": 3.53, "start": 41.212, "text": "hvernig mér leið í kennslustofunni, \nhvað ég hugsaði" }, { "duration": 6.412, "start": 44.767, "text": "og af hverju við breyttum og aðlöguðum verkefnin \nað döff nemendum á forsendum tungumáls." } ]

[ { "duration": 5.27, "start": 2.544, "text": "Kennari sem hefur ekki \nvald á táknmáli þreytist" }, { "duration": 5.53, "start": 7.954, "text": "á því að kenna að tala skýrt.\nSama má segja um nemendur." }, { "duration": 3.18, "start": 13.574, "text": "Þeir þreytast fljótt \naf því að lesa af vörum," }, { "duration": 5.52, "start": 16.894, "text": "að reyna að einblína á varir \nkennara til að skilja talmálið." }, { "duration": 4.86, "start": 22.564, "text": "Rannsóknir sýna að döff \nnemendur sem geta lesið" }, { "duration": 2.78, "start": 27.544, "text": "af vörum skilja aðeins \n30% af því sem sagt er." }, { "duration": 6.21, "start": 30.474, "text": "Algengt var að döff nemendur \nog kennarar misskildu hvort annað" }, { "duration": 2.07, "start": 36.814, "text": "í samskiptum. Vegna \nsamskiptaörðugleika " }, { "duration": 4, "start": 39.014, "text": "takmörkuðust möguleikar döff \nnemenda til menntunnar." }, { "duration": 3.44, "start": 43.164, "text": "Þessi ákvörðun, að banna \ntáknmál, var skelfilegur " }, { "duration": 5.27, "start": 46.764, "text": "glæpur framinn á \ntáknmálssamfélaginu, " }, { "duration": 5.229, "start": 52.154, "text": "og varaði táknmálsbannið \ní 100 ár. Þann tíma var " }, { "duration": 4.671, "start": 57.493, "text": "bannað að nota táknmál \ní menntun og lífi döff." } ]

[ { "duration": 8.756, "start": 0.001, "text": "Fræði um kennslu á táknmáli hafa sýnt að farnar hafa \nverið margar leiðir í gegnum tíðina í kennslu döff nemenda." }, { "duration": 8.242, "start": 8.782, "text": "Um miðja 18. öld var notað\ntáknmál, sem á þeim tíma naut virðingar." }, { "duration": 3.603, "start": 17.049, "text": "Eftir Mílanó fundinn var táknmál bannað í kennslu." }, { "duration": 3.171, "start": 20.677, "text": "Þá breyttust viðhorfin frá því að táknmálið nyti \nvirðingar í að það væri litið niður á táknmálið." }, { "duration": 13.19, "start": 23.873, "text": "Eftir það fór færni döff í ritun að hraka. \nMenntun þeirra versnaði og döff kennarar voru reknir." }, { "duration": 13.224, "start": 37.088, "text": "Í dag erum við döff kennarar, sem erum með B.ed \ngráðu í kennslu, þakklátir aðgengi að táknálstúlkum." }, { "duration": 7.373, "start": 50.337, "text": "Táknmál gefur\nokkur aðgengi að skýrum upplýsingum." } ]

[ { "duration": 8.108, "start": 0.438, "text": "Rökstuðningur okkar var að við vildum finna \nleiðir til að nýta hugmyndir byrjendalæsis" }, { "duration": 4.528, "start": 8.571, "text": "og leyfa nemendum að vera\nsaman og læra saman." }, { "duration": 6.53, "start": 13.124, "text": "Við vildum leyfa döff nemendum að vera \nsaman að læra íslensku gegnum íslenskt táknmál." }, { "duration": 17.909, "start": 19.679, "text": "Læra íslenskan orðaforða og táknaforða og um leið \nefla félagsleg samskipti og styrkja sjálfsmynd þeirra." }, { "duration": 7.799, "start": 37.613, "text": "Þar að auki að þau fái að vera\ndöff börn í táknmálsumhverfi." }, { "duration": 11.522, "start": 45.592, "text": "Þessi barátta tók tíma. Þarna tókust á ólík viðhorf \num hugmyndafræðina, skóli án aðgreiningar." }, { "duration": 6.249, "start": 57.139, "text": "Við urðum fyrir miklum vonbrigðum þegar okkur \nbárust fregnir af því að þessari hugmynd væri hafnað." }, { "duration": 3.225, "start": 63.413, "text": "En við gáfumst ekki upp." }, { "duration": 12.171, "start": 66.663, "text": "Sérkennari sem hélt utanum byrjendalæsi í Hlíðaskóla \nvar hlynnt þessari hugmynd og tilbúin til að styðja okkur." }, { "duration": 5.98, "start": 78.859, "text": "Hennar stuðningur gaf okkur von \num að þetta yrði samþykkt." }, { "duration": 7.037, "start": 85.45, "text": "Loks var boðaður fundur þar sem \nátti að taka loka ákvörðun." }, { "duration": 9.87, "start": 92.512, "text": "Ég kveið fundinum vegna þess að ég óttaðist að \nþað fengist ekki samþykki fyrir verkefninu." }, { "duration": 4.977, "start": 102.407, "text": "Á fundinum var þetta mikið rætt." }, { "duration": 8.346, "start": 107.408, "text": "Verkefnastjórinn færði rök \nfyrir byrjendalæsi fyrir döff." }, { "duration": 11.263, "start": 115.779, "text": "Við nefndum, máli okkar til stuðnings, að döff nemendur þyrftu að fá tíma og \nrými saman vegna tungumálsins, að vera í jafningjahóp í döff menningu." }, { "duration": 11.301, "start": 127.067, "text": "Að döff nemendur gætu ekki á sama hátt og heyrandi \nnemendur öðlast orðaforða í íslensku vegna tungumálsins." }, { "duration": 4.451, "start": 138.393, "text": "Þeir fengju því ekki tækifæri til að njóta sín í náminu." }, { "duration": 6.775, "start": 142.869, "text": "Rökstuðningur okkar var helst sá að við erum sérfræðingar.\nVið vitum hvað við erum að gera." }, { "duration": 4.971, "start": 149.669, "text": "Við sáum hvernig okkar nemendum farnaðist \ní Byrjendalæsi með heyrandi nemendum." }, { "duration": 11.039, "start": 154.665, "text": "Hraðinn var allt of mikill. Við þurftum að fá \nrými til að þróa þessa hugmynd áfram." }, { "duration": 6.042, "start": 165.882, "text": "Skólastjórinn hlustaði á okkur og \nleitaðist við að virða okkar sjónarmið." }, { "duration": 5.631, "start": 171.949, "text": "Hann nefndi mikilvægi þess að döff nemendur \nværu í tengslum við heyrandi nemendur." }, { "duration": 11.68, "start": 177.605, "text": "Við svöruðum því að þeir væru í blöndun í öðrum fögum \ns.s stærðfræði, íslensku, listasmiðju og leikfimi. Og þá með túlki." }, { "duration": 7.306, "start": 190.091, "text": "Við nefndum að döff Byrjendalæsi væri \nbara níu kennslustundir á viku." }, { "duration": 11.097, "start": 197.422, "text": "Allar aðrar kennslustundir fara fram í blöndun, með kennara og \ntúlki. Þannig að þeir misstu ekki af heyrandi samnemendum sínum." }, { "duration": 6.674, "start": 208.619, "text": "Skólastjórinn sagði að það væri slæmt fyrir döff \nnemendur að missa af atburðum í heyrandi bekknum." }, { "duration": 8.876, "start": 215.318, "text": "Við sögðum á móti að það væri slæmt fyrir þá að missa af döff\nmenningu og táknmáli þar sem þeir tilheyrðu minnihlutahópi." }, { "duration": 6.291, "start": 224.219, "text": "Döff nemendur læra tvö mál samtímis, \ntáknmál og íslenskt ritmál." }, { "duration": 11.116, "start": 230.535, "text": "Eina leiðin til að þeir gætu lært íslenskt ritmál væri í gegnum \ntáknmál, þar sem þau hafa ýmist litla eða enga heyrn." }, { "duration": 6.51, "start": 242.318, "text": "Það veitti þeim dýpri skilning, \nmeð sjóninni lærðu þeir ritmál." }, { "duration": 3.212, "start": 248.997, "text": "Mér leið ekki vel á fundinum." }, { "duration": 6.661, "start": 252.234, "text": "Mér fannst ekki borin virðing fyrir okkur\nsem eigum táknmál að móðurmáli." }, { "duration": 4.952, "start": 258.92, "text": "Mér fannst ég ekki fá viðurkenningu \ná því að vera döff kennari." }, { "duration": 3.64, "start": 263.897, "text": "Ég spurði sjálfa mig hvað ég væri að gera í þessum skóla." }, { "duration": 5.256, "start": 267.562, "text": "Hvað ég græddi á því að vera kennari \ná táknmálssviði ef ég nyti ekki virðingar." }, { "duration": 6.642, "start": 273.249, "text": "Endalaus barátta fyrir réttindum döff nemenda." }, { "duration": 4.166, "start": 280.184, "text": "Spurning hvers virði það væri fyrir mig að vinna þar." }, { "duration": 7.821, "start": 284.375, "text": "Mér fannst sem okkar menning, okkar döffhood, nyti ekki virðingar." }, { "duration": 8.854, "start": 292.221, "text": "það væri ekki hlustað á reynslu okkar sem höfðum \nfylgst með okkar nemendum í blöndun í Byrjendalæsi." }, { "duration": 6.732, "start": 301.1, "text": "Döff starfsfólk í skólanum er málminnihlutahópur." }, { "duration": 5.342, "start": 307.857, "text": "Sem dæmi þá sitjum við alltaf saman \ntil borðs í matar og kaffitímum." }, { "duration": 2.971, "start": 313.224, "text": "Heyrandi starfsfólk situr annars staðar." }, { "duration": 6.553, "start": 316.22, "text": "Síðastliðinn vetur vorum við fáliðuð á táknmálssviði. Það hefur \nkomið upp sú staða að það eru veikindi hjá döff starfsfólki." }, { "duration": 5.741, "start": 322.798, "text": "Þá sit ég ein. Það er enginn \nsem kemur og spjallar við mig." } ]

[ { "duration": 5.54, "start": 17.42, "text": "Mig langar að þakka þér fyrir að koma í viðtalið.\n- Takk fyrir. Ég er glöð að koma hingað til Íslands." }, { "duration": 4.88, "start": 23.2, "text": "Ég vona að þú hafir notið hér á Íslandi.\n- Landið er fallegt og mér líkar vel við kuldann." }, { "duration": 7.12, "start": 28.22, "text": "Mig langar að spyrja þig um Hvíta húsið.\nHvað vannstu lengi þar?" }, { "duration": 2.04, "start": 35.52, "text": "Ég vann þar í 4 ár." }, { "duration": 7.44, "start": 37.78, "text": "Hvað varð til þess að þú varðst fyrsti döff móttökustjórinn í Hvíta húsinu?" }, { "duration": 14.12, "start": 45.52, "text": "Það hófst þegar ég var í háskólanámi og\nBarack Obama bauð sig fram til forseta." }, { "duration": 6.02, "start": 60.44, "text": "Mér leist vel á hann því það var margt\nsem hann lagði fram sem átti vel við mig." }, { "duration": 10.7, "start": 66.72, "text": "Ég bauð mig fram sem sjálfsboðaliða og gerði nokkur\ntáknmálsviðmót um hann, þá fékk ég athygli." }, { "duration": 8.04, "start": 77.62, "text": "Svo vann ég í starfsnámi á meðan ég var í náminu." }, { "duration": 10.12, "start": 85.94, "text": "Þegar Obama var í framboði, þá vann ég með þeim\nog ég er fyrsti döff í sögu Bandaríkjanna." }, { "duration": 12.9, "start": 96.36, "text": "Svo vann ég með Michelle Obama í fjölmiðlum." }, { "duration": 6, "start": 109.38, "text": "Ég vann svo með Obama og það eru samtals 9 ár,\nen 4 ár í Hvíta húsinu." }, { "duration": 1.76, "start": 115.56, "text": "Þetta var góður tími." }, { "duration": 10.12, "start": 128.4, "text": "Ótrúlegt. Ég velti fyrir mér hvernig það var að ráða\ntáknmálstúlk þar sem allir eru heyrandi í Hvíta húsinu?" }, { "duration": 11.52, "start": 138.74, "text": "Það er ADA lög í Bandaríkjunum sem gerir það\nað skyldu að fólk með fötlun fái aðgengi," }, { "duration": 4.18, "start": 150.52, "text": "en það fer aðallega eftir aðstæðum." }, { "duration": 7.46, "start": 154.9, "text": "Það fer eftir þörf einstaklings og ef þig vantar táknmálstúlk í vinnu, þá færðu hann." }, { "duration": 3.62, "start": 162.56, "text": "En ef ekki er þörf á túlk þá færðu hann ekki." }, { "duration": 5.86, "start": 166.5, "text": "En ef þú vinnur mikið við tölvu og þarft ekki mikið\ná túlk að halda, þá þarftu þess ekki." }, { "duration": 3, "start": 172.7, "text": "En ef ég hitti fólk, þá fæ ég túlk með mér." }, { "duration": 7.1, "start": 176, "text": "Á þessum tíma notaði ég ekki túlk því ég vann\nmikið við tölvu, en fékk túlk á fundum." }, { "duration": 6.58, "start": 183.28, "text": "Svo þegar ég vann sem móttökustjóri og það komu\nfullt af gestum, þá fékk ég túlk með mér." }, { "duration": 4.9, "start": 190.12, "text": "Bandaríkin útvega það sem\nhentar eftir þörfum einstaklingsins." }, { "duration": 5.18, "start": 195.26, "text": "Það er gott. Manstu hvenær ADA lögin\nvoru lögsett í Bandaríkjunum?" }, { "duration": 1.7, "start": 200.58, "text": "Árið 1990." }, { "duration": 5.12, "start": 202.5, "text": "Þetta hefur breytt miklu í sambandi við\nréttindi heyrnalrausra í Bandaríkjunum?" }, { "duration": 4, "start": 207.74, "text": "Já. Áður en lögin voru sett,\nvoru ekki margir tákmálstúlkar í boði," }, { "duration": 8.64, "start": 212, "text": "og þegar lögin var sett árið 1990,\nþá fjölguðu táknmálstúlkum óvenju mikið." }, { "duration": 7.1, "start": 220.82, "text": "Þökk sé ADA lögunum þá sköpuðu þau\natvinnumöguleika fyrir túlkana." }, { "duration": 7.82, "start": 228.08, "text": "Fólk með fötun fékk líka atvinnumöguleika og ADA lögin\ntryggðu fjármagn til að bæta lífsgæði þeirra." }, { "duration": 3.62, "start": 236.32, "text": "Er ADA svipað og CRPD?" }, { "duration": 10.02, "start": 240.14, "text": "Áður en ADA lögin var lögfest fyrir fólk með fötlun eins\nog þeir sem eru í hjólastól, blindir, heyrnarlausir og fleiri" }, { "duration": 6.5, "start": 250.48, "text": "þá hófu þau baráttu gegn ríkisstjórninni og unnu málið." }, { "duration": 5.08, "start": 257.26, "text": "Sama fólkið barðist einnig fyrir UN." }, { "duration": 10.5, "start": 262.66, "text": "UN fékk nokkrar hugmyndir úr ADA\nog púslaði saman fyrir CRPD." }, { "duration": 8.96, "start": 273.62, "text": "CRPD var hannað fyrir alheiminn svo hvert land sem skrifar undir lög CRPD hafa sömu gildi og ADA." }, { "duration": 5.52, "start": 282.76, "text": "Það inniheldur aðgengi, réttindi og jafnræði." }, { "duration": 12.96, "start": 288.62, "text": "Segjum að fólk í hjólastól óskar eftir aðgengi þá hefur\nþað rétt á því ef landið þeirra samþykkir CRPD lög." }, { "duration": 5.06, "start": 309.92, "text": "Þetta er mjög gott. Ég er svolítið forvitinn\num viðhorf starfsfólks gagnvart ráðningu þinni," }, { "duration": 4.6, "start": 315.26, "text": "því þau eru vön að tala ensku án þess að sjá einhvern\nnota táknmál inni í Hvíta húsinu? Get ég spurt þig?" }, { "duration": 9.56, "start": 320.18, "text": "Já. Obama fólkið sem ég vann með sýndi gott viðhorf\nmeð opinn huga og tilbúið að taka á móti mér." }, { "duration": 5.16, "start": 330, "text": "Þau vildu fá fjölbreytilegt fólk í vinnu\nán þess að skilgreina það." }, { "duration": 6.94, "start": 335.84, "text": "Þau voru ánægð með að hafa mig og\nvildu sjá mig halda áfram í vinnunni." }, { "duration": 5.88, "start": 343.08, "text": "Þau voru mjög samvinnuþýð og sýndu gott viðhorf." }, { "duration": 7.68, "start": 349.24, "text": "Hann var fyrsti svarti forseti Bandaríkjunnar\nsem mikilvægasti hluti sögunnar." }, { "duration": 5.6, "start": 357.04, "text": "Þaðan vildi hann hafa fjölbreytilegt fólk." }, { "duration": 10.5, "start": 362.8, "text": "Þegar ég vann sem móttökustjóri,\nkom fullt af fólki inn og sá að ég var heyrnarlaus." }, { "duration": 11.32, "start": 373.54, "text": "Kannski hafa þau ekki hitt döff áður, þau voru glöð\nað sjá að döff fólk getur einnig gert allt." }, { "duration": 6.84, "start": 385.1, "text": "Það kveikti ljós hjá þeim að döff getur allt og\nþað fær þau til að vilja sjá meira jafnræði." }, { "duration": 1.66, "start": 392.14, "text": "Gott viðhorf þar.\n- Þetta er mjög gott." }, { "duration": 4.96, "start": 393.94, "text": "Eftir þú vannst þar vakti það meiri athygli\nað döff fólk getur gert allt, er það rétt?" }, { "duration": 9.26, "start": 399.08, "text": "Já, ég hitti marga forseta frá mörgum löndum" }, { "duration": 8.9, "start": 408.5, "text": "og þeir sáu fyrir sér að þeir vilja sjá\naðgengi og réttindi fólks með fötlun í sínu landi." }, { "duration": 9.32, "start": 417.8, "text": "Ég vona að þeir geri meira fyrir landið sitt,\neins og að ráða döff móttökustjóra." }, { "duration": 5.86, "start": 436.72, "text": "Það er frábært að þú sýnir heiminum\nað döff fólk getur gert allt." }, { "duration": 4.68, "start": 442.78, "text": "Ertu með einhver skilaboð sem þú vilt segja öllum frá?" }, { "duration": 8.34, "start": 447.62, "text": "Já. Mig langar að segja að döff fólk hefur\nsvo marga hæfileika eins og gáfur," }, { "duration": 9.18, "start": 456.1, "text": "og þau eru mjög vinnufús og sætta sig ekki við það\nþegar einhver segir að þau geti ekki unnið." }, { "duration": 8.86, "start": 465.48, "text": "Þegar heyrandi fólk segir að fólk með fötlun getur það\nekki, skaltu frekar segja að við getum það." }, { "duration": 2.74, "start": 474.52, "text": "Sýndu þeim það!" }, { "duration": 5, "start": 477.56, "text": "Vinnur þú enn hjá Hvíta húsinu eða á öðrum stað?" }, { "duration": 5.24, "start": 483.1, "text": "Þegar Obama hætti vinnunni sinni, þá hætti ég líka." }, { "duration": 6.24, "start": 488.72, "text": "Þegar forsetinn lýkur sinni vinnu hér\nþá fer starfsfólkið héðan líka." }, { "duration": 6.62, "start": 495.2, "text": "Nú vinn ég fyrir formann Gallaudet háskóla." }, { "duration": 9.04, "start": 502.04, "text": "Formaðurinn er döff.\nÁður vann ég undir heyrandi og nú döff." }, { "duration": 4.32, "start": 511.5, "text": "Mig langar að þakka þér fyrir viðtalið\nog óska þér góðs gengis." }, { "duration": 3.1, "start": 516.16, "text": "Takk fyrir það og gaman að hitta þig!" } ]

[ { "duration": 4.07, "start": 0.695, "text": "Myndbandsupptökur voru teknar\ná ipad í eigu skólans." }, { "duration": 4.335, "start": 4.79, "text": "Myndbönd eru meira\nlifandi sjónræn gögn," }, { "duration": 5.44, "start": 9.15, "text": "þar sem raunverulegir atburðir eru teknir upp \ní eðlilegu umhverfi nemenda og kennara." }, { "duration": 4.747, "start": 14.615, "text": "Hægt er að sjá viðbrögð þeirra og\nfélagsleg samskipti í tengslum við verkefni." }, { "duration": 4.878, "start": 19.387, "text": "Ég sá aðallega um að taka upp\nþannig að það sést lítið af mér." }, { "duration": 5.877, "start": 24.325, "text": "Ég tók mikið upp af efni svo að það\ner lítið efni til af mér með nemendum." }, { "duration": 4.565, "start": 31.287, "text": "Ég vildi óska þess að ég hefði beðið samstarfs-\nkennara mína að taka upp á meðan ég kenndi," }, { "duration": 2.561, "start": 35.877, "text": "en það er lítið \nefni til af mér." }, { "duration": 5.325, "start": 40.963, "text": "Auk þess skoðaði ég myndir af \nfélagslegum samskiptum nemenda" }, { "duration": 2.992, "start": 46.484, "text": "til að sjá hvernig til tókst \nþegar við kenndum þeim hugtök," }, { "duration": 4.983, "start": 49.501, "text": "með táknum og stöfun, og orðaforða\ní íslensku og tengdum hann táknforða." } ]

[ { "duration": 18.184, "start": 0.001, "text": "Samkvæmt fræðimönnunum, Marc Marschark og Peter C. Hauser, \nsem skrifuðu bókina How deaf children learn" }, { "duration": 16.331, "start": 18.21, "text": "ná döff nemendur, með eða án kuðungsígræðslu eða heyrnartækja, betri árangri \ní öðru tungumál þegar þeir höfðu góðan grunn í táknmáli." }, { "duration": 7.569, "start": 34.566, "text": "Að fá táknmál í frumbernsku auðveldar þeim að læra önnur \ntungumál og seinna verða þau betri í að lesa og skrifa." }, { "duration": 11.044, "start": 42.16, "text": "Bókin kom mér í skilning um að börn eiga erfitt \nmeð að læra önnur tungumál ef þau fá seint táknmál." }, { "duration": 8.283, "start": 53.229, "text": "Hér á eftir gef ég nokkur dæmi um baráttu \nmína að ná tökum á íslensku." }, { "duration": 6.28, "start": 61.561, "text": "Óralisminn gaf ekki aðgengi að íslensku og \nnýtti ekki táknmál til að tengja þessi tvö mál." }, { "duration": 6.168, "start": 68.435, "text": "Mig langar að segja nokkur persónuleg \ndæmi, hvernig ég öðlaðist mál," }, { "duration": 4.69, "start": 74.628, "text": "þar sem ég fékk ekki mál sem ungabarn, \nhvorki táknmál né íslensku." }, { "duration": 4.678, "start": 79.343, "text": "Það var ekki fyrr en á fjórða aldursári, \nskólaskyldualdri, sem ég fékk aðgang að máli." }, { "duration": 3.212, "start": 84.046, "text": "Kennsluaðferðin á þeim \ntíma var óralismi." }, { "duration": 4.41, "start": 87.283, "text": "Ég fékk heyrnartæki \num tveggja ára gömul." }, { "duration": 10.568, "start": 91.718, "text": "Að sögn mömmu bað ég hana að setja á mig heyrnartækið \num leið og ég vaknaði til að heyra hljóðin í umhverfinu." }, { "duration": 3.123, "start": 102.311, "text": "Ég notaði þau allan daginn,\nalveg þangað til ég fór að sofa." }, { "duration": 6.355, "start": 105.459, "text": "þó að ég skildi ekki hvað fjölskyldan var að segja \nþá hjálpaði það mér að heyra hljóðin í umhverfinu." }, { "duration": 7.069, "start": 113.236, "text": "Með tímanum lærði ég endurtekin hljóð eins og MAMMA \nog PABBI þegar bróðir minn, ári yngri, kallaði á þau." }, { "duration": 10.295, "start": 120.33, "text": "Ég náði einstaka orðum sem \nbróðir minn endurtók oft." }, { "duration": 8.938, "start": 131.586, "text": "Foreldrar mínir kölluðu oft á hann, en hann \nheitir KRISTJÁN. Á endanum kallaði ég hann TITÁ." }, { "duration": 12.009, "start": 140.549, "text": "Sjálf man ég ekki eftir því en hann man \nvel eftir því að ég hafi kallað hann TITÁ." }, { "duration": 3.682, "start": 155.788, "text": "Það segir mér að ég náði ákveðnum hljóðum. \nEins og ég heyrði TITÁ í staðinn fyrir KRISTJÁN" }, { "duration": 13.244, "start": 159.495, "text": "en náði ekki að segja K, R, S, J og N þar sem ég heyrði \nekki þau hljóð. Það er mjög erfitt að greina samhljóða." }, { "duration": 13.662, "start": 173.559, "text": "Þrátt fyrir að ég hafi ung fengið heyrnartæki, eða á \nöðru aldursári, missti ég af miklu á málþroskaskeiðinu." }, { "duration": 4.639, "start": 187.246, "text": "Móðir mín segir að ég hafi verið glaðlynt barn." }, { "duration": 7.897, "start": 191.91, "text": "Líklega var ég athugul og notaði sjónina, \naugun, til að kanna og skoða umhverfið." }, { "duration": 3.29, "start": 203.178, "text": "Áður er ég byrjaði í skóla \nbarðist ég við að öðlast mál." }, { "duration": 5.178, "start": 206.493, "text": "Mamma reyndi. Hún benti á hluti og\nsagði orðin, orð eins og BORÐA, SOFA." }, { "duration": 3.788, "start": 211.696, "text": "Sjálf man ég ekki eftir þessu en \nmamma hefur sagt mér frá þessu." }, { "duration": 5.751, "start": 215.509, "text": "Hún sagði að ég hafi haft \náhuga á að skilja hana." }, { "duration": 6.096, "start": 221.285, "text": "Þegar ég byrjaði í skóla bannaði Brandur, \nskólastjóri, mömmu að nota bendingar." }, { "duration": 7.662, "start": 227.406, "text": "Hún átti að tala. Hún gerði það til að byrja með en \ngafst svo upp og hélt áfram að nota bendingar." }, { "duration": 7.343, "start": 235.093, "text": "Það virkaði mun betur en var engu að síður erfitt \nvegna þess að það tók mig langan tíma að skilja." }, { "duration": 11.664, "start": 242.461, "text": "Við mamma bjuggum til okkar mál, notuðum andlits- \nog líkamstjáningu, til að skilja hvor aðra." }, { "duration": 8.352, "start": 254.15, "text": "Ég man mjög vel eftir einu atviki. Ég var á fjórða eða \nfimmta ári. Foreldrar mínir gáfu mér fínt púsluspil." }, { "duration": 7.785, "start": 262.527, "text": "Það átti að raða púslinu á pappaspjald. En púslin \nvoru laus til að hægt væri að púsla aftur og aftur." }, { "duration": 6.406, "start": 270.337, "text": "Ég hafði gaman að þessu. Einn daginn \nlangaði mig að líma púslin föst." }, { "duration": 3.459, "start": 276.768, "text": "Mamma sat inni í eldhúsi." }, { "duration": 7.069, "start": 280.252, "text": "Ég var að púsla en svo ákvað \nað ná í lím, og líma púslið fast." }, { "duration": 5.154, "start": 287.346, "text": "Þegar ég var hálfnuð sá mamma til mín. Hún kom til \nmín, reif púslið af og sagði að þetta mætti ekki gera." }, { "duration": 3.483, "start": 292.525, "text": "Ég horfði undrandi á mömmu, skildi \nekki af hverju hún gerði þetta." }, { "duration": 9.439, "start": 296.033, "text": "Ég skildi strax að ég var að gera eitthvað sem ég mátti ekki gera. \nÉg sá það á andlitinu þegar hún tók af mér púslið." }, { "duration": 4.717, "start": 305.497, "text": "Svona voru samskipti okkar, án orða en\nmeð tjáningu í andliti og líkama." }, { "duration": 9.564, "start": 310.239, "text": "Þannig lærðum við á hvor aðra, ekkert mál. \nLíkams- og andlitstjáning var okkar mál." }, { "duration": 4.585, "start": 319.827, "text": "Þannig lærðum við hvor á aðra og höfðum samskipti." }, { "duration": 6.867, "start": 325.069, "text": "Svona lærði ég muninn á réttu og röngu. \nÉg sá það á svipbrigðum hennar." }, { "duration": 6.322, "start": 332.817, "text": "Fjögurra ára gömul byrjaði ég í skóla. Á þeim \ntíma var það skólaskyldualdur fyrir döff börn." }, { "duration": 5.183, "start": 339.164, "text": "Þá kynntist ég íslensku en táknmál \nvar bannað í kennslu á þeim tíma." }, { "duration": 6.985, "start": 345.168, "text": "Þannig að ég kynntist táknmáli ekki fyrr \nen í kringum tólf til þrettán ára aldur." }, { "duration": 6.842, "start": 352.522, "text": "Ég var mjög lengi að læra íslensku." }, { "duration": 3.816, "start": 359.389, "text": "Það tók langan tíma að byggja upp \norðaforða í gegnum aðferðir óralismans" }, { "duration": 5.514, "start": 363.23, "text": "Aðaláherslan var á að tala rétt og skilja varalestur." }, { "duration": 5.762, "start": 368.769, "text": "Við vorum með heyrnartæki og kennarinn \nmeð hljóðnema sem hann talaði í." }, { "duration": 6.545, "start": 374.556, "text": "Við áttum líka að setja hönd á háls kennarans \nog horfa í spegil til að nema hljóðin." }, { "duration": 4.435, "start": 381.126, "text": "Þetta voru kennsluaðferðir óralismans." } ]

[ { "duration": 6.592, "start": 0.001, "text": "Alhliða samskipti í kennslu er flókið ferli." }, { "duration": 6.992, "start": 6.618, "text": "Þar er málunum blandað saman og aldrei \nnotað hreint mál, málin ekki aðskilin." }, { "duration": 4.851, "start": 13.635, "text": "Ég ólst upp við lítið aðgengi að máli." }, { "duration": 9.095, "start": 18.511, "text": "Í kennslu minni í dag nota ég og samstarfsfólk mitt \ntáknmál í kennslu og í samskiptum við nemendur" }, { "duration": 6.759, "start": 27.652, "text": "svo þeir geti lært íslensku í gegnum \nritun, lestur og táknmál." }, { "duration": 5.303, "start": 34.436, "text": "Í þessu ferli notum við tvö mál, \níslenskt táknmál og íslenskt ritmál." }, { "duration": 16.777, "start": 39.764, "text": "Við tengjum málin saman til að byggja brú á milli þeirra." }, { "duration": 10.424, "start": 56.565, "text": "Táknmál gefur döff börnum aðgengi að máli til náms \nog til að geta lært að lesa og skrifa á íslensku." }, { "duration": 7.101, "start": 67.014, "text": "Táknmál er sjónrænt mál.\nÞessi vinna stuðlar að tvítyngi." }, { "duration": 7.076, "start": 74.14, "text": "Dæmið um vinnu með orðið LEIKA\ní niðurstöðunum sýnir þetta svo vel." }, { "duration": 6.654, "start": 81.241, "text": "Nemendur höfðu aðgang að táknmáli í\ndaglegum samskiptum í kennslunni" }, { "duration": 8.735, "start": 87.92, "text": "og þar með möguleika á að velta fyrir sér málunum \nog merkingu táknanna og tengja þannig málin." }, { "duration": 8.004, "start": 96.68, "text": "Eins og dæmið með orðið LEIKA sýnir, þá getur \nritaða orðið leika haft mismunandi tákn." }, { "duration": 9.573, "start": 104.709, "text": "Leika getur bæði þýtt að leika í leikriti og leika sér." }, { "duration": 8.178, "start": 114.39, "text": "Táknin fyrir merkingu orðsins leika hafa ólík handform" }, { "duration": 4.791, "start": 122.593, "text": "og þýða ekki það sama." }, { "duration": 12.217, "start": 127.409, "text": "Táknin eru með ólík handform. Leika í leikriti er \nmeð B-handform og að leika sér er með A-handform." }, { "duration": 14.981, "start": 140.774, "text": "Þetta er dæmi um hvernig Björn fær upplýsingar um\nmerkingarleg tengsl tveggja tákna og íslensks orðs." }, { "duration": 3.912, "start": 155.78, "text": "Þetta er dæmi hvernig fræði\nog framkvæmd tengjast." }, { "duration": 8.371, "start": 159.717, "text": "Það er hvernig maður brúar bil táknmáls og hins ritaða\nmáls í daglegum samskiptum í kennslu." }, { "duration": 5.968, "start": 168.113, "text": "Þetta er mikilvæg dæmi sem sýnir mikilvægi þess\nað nemendur með táknmál að móðurmáli hafi" }, { "duration": 3.847, "start": 174.106, "text": "greiðan aðgang að táknmáli í námi sínu." }, { "duration": 7.064, "start": 177.978, "text": "Að þeir geti fengið upplýsingar um hvernig orð og tákn \ntengjast til að byggja brú á milli tungumálanna." } ]

[ { "duration": 7.366, "start": 0.001, "text": "Á Íslandi er ekkert vitað eða skrifað\num heyrnarlausa fyrr en árið 1820." }, { "duration": 9.985, "start": 7.392, "text": "Frá 1820-1867 voru íslensk \nheyrnarlaus börn send til Danmerkur" }, { "duration": 7.593, "start": 17.562, "text": "í hina Konunglegu mál- og \nheyrnleysingjastofnun í Kaupmannahöfn." }, { "duration": 12.27, "start": 25.18, "text": "Fram kemur í bréfi frá forstöðumanni \nskólans, Jens Peder Trap," }, { "duration": 9.097, "start": 37.475, "text": "að kennsla Íslendinganna í \nKaupmannahöfn hafi nýst þeim illa." }, { "duration": 4.705, "start": 46.597, "text": "Nemendur lærðu dönsku \nen ekki íslensku" }, { "duration": 6.541, "start": 51.729, "text": "auk þess sem þau \nfengu enga menntun." }, { "duration": 6.218, "start": 58.295, "text": "Um þriðjungur nemenda \nlést á meðan á náminu stóð," }, { "duration": 4.693, "start": 64.538, "text": "eða 8 nemendur\naf 24." }, { "duration": 6.795, "start": 69.256, "text": "Hann vakti athygli \nstjórnarinnar á því," }, { "duration": 4.254, "start": 76.076, "text": "að íslensk börn hafi ekki \nmikil not af kennslunni." }, { "duration": 4.35, "start": 80.355, "text": "Þau hefðu lítil not\nfyrir dönsku." }, { "duration": 9.887, "start": 84.73, "text": "Þessir einstaklingar vörðu frá 4 \ntil 7 árum við nám í stofnuninni" }, { "duration": 5.676, "start": 94.642, "text": "og voru öll fermd að námi loknu, áður en \nþau voru send aftur heim til Íslands." }, { "duration": 9.671, "start": 100.343, "text": "Hann talaði um að að kennslan nýttist \nnemendum illa, þau hlytu ekki menntun." }, { "duration": 11.869, "start": 110.417, "text": "Það er athyglivert en engar heimildir eru til \num hvernig kennslu íslensku börnin fengu." }, { "duration": 4.256, "start": 122.311, "text": "Það er litlar upplýsingar \ntil um þennan tíma" }, { "duration": 6.526, "start": 126.591, "text": "frá því börnin eru send til Danmerkur og þar \ntil þau koma aftur til Íslands eftir fermingu." } ]

[ { "duration": 3.336, "start": 0.64, "text": "Af hverju er mikilvægt\nað safna gögnunum?" }, { "duration": 5.686, "start": 4.001, "text": "Starfendarannsóknin, eins og\nég sagði, er byggð á gögnum" }, { "duration": 6.68, "start": 9.712, "text": "sem ég bar ábyrgð á að\nsafna í minni kennslu." }, { "duration": 8.557, "start": 16.417, "text": "Gögnin hjálpa mér að greina atburði,\nlíta um öxl og greina betur eigin hugsanir." }, { "duration": 10.691, "start": 24.999, "text": "Ég byrjaði að skrá gögnin árið 2012 og\nsafnaði þeim á fimm árum, 2012-2017." }, { "duration": 3.553, "start": 35.715, "text": "Í upphafi skráði ég\neingöngu í litlar dagbækur" }, { "duration": 3.577, "start": 39.293, "text": "en seinna fór ég að\nnota ipad, í eigu skólans," }, { "duration": 5.201, "start": 42.93, "text": "tók á hann myndir. Ég tók einnig upp\nmyndbönd á símann minn, iphone." }, { "duration": 3.743, "start": 48.156, "text": "Ég notaði einnig word\ní tölvunni heima hjá mér." }, { "duration": 9.799, "start": 51.924, "text": "Að síðustu bætti ég við upptökum og\nnotaði forritið Quick player í tölvunni" }, { "duration": 3.108, "start": 61.748, "text": "þar sem ég gat\ntjáð mig á táknmál." }, { "duration": 3.337, "start": 65.122, "text": "Í október árið 2016 fór ég\nalfarið að nota myndbandsupptökur" }, { "duration": 3.029, "start": 68.484, "text": "og þá í staðinn fyrir\nritað mál í dagbækur." }, { "duration": 5.883, "start": 71.538, "text": "Gögnin sem ég safnaði veittu mér upplýsingar\ntil að svara rannsóknarspurningu minni" }, { "duration": 4.272, "start": 77.446, "text": "um þessa grunnvinnu sem við lögðum\nupp í með Byrjendalæsis fyrir döff," }, { "duration": 3.117, "start": 81.742, "text": "og hvernig ég þróaði \nþá kennsluaðfræðin." } ]

[ { "duration": 4.077, "start": 0.001, "text": "Rannsókn sýnir \nað döff börn" }, { "duration": 4.287, "start": 4.103, "text": "sem eiga döff foreldra \ngengur vel í skóla" }, { "duration": 6.28, "start": 8.415, "text": "vegna þess að þau koma í skólann \nmeð aldursvarandi málþroska." }, { "duration": 6.28, "start": 14.72, "text": "Þar með eiga þau auðveldara með \nað læra annað tungumál, ensku," }, { "duration": 4.693, "start": 21.025, "text": "og geta því bætt við þekkingu \nsína í gegnum texta." }, { "duration": 13.575, "start": 26.061, "text": "Licthenstein bendir á að döff börn sem \nhafa fengið táknmál frá unga aldri" }, { "duration": 7.063, "start": 39.661, "text": "eru búin að þroska vinnsluminni \nsem er nauðsynlegt í lestrarnámi." }, { "duration": 10.851, "start": 46.749, "text": "Barn sem er með sterkt fyrsta mál, táknmál, býr\nyfir hæfninni að bæta við öðrum tungumálum." }, { "duration": 7.933, "start": 57.625, "text": "Sumir rannsakendur hafa sagt að táknmáls-\nkunnátta sé ekki stuðningur við lestrarnám" }, { "duration": 6.036, "start": 65.583, "text": "vegna þess að \nmálin eru svo ólík." }, { "duration": 5.968, "start": 71.644, "text": "Nemendur með ASL sem fyrsta mál, \nsem þeir lærðu af döff foreldrum," }, { "duration": 3.848, "start": 77.637, "text": "gengur mun betur í\nakademísku námi." }, { "duration": 6.839, "start": 81.51, "text": "Þetta er vel þekkt staðreynd, döff \nnemendur með góðan grunn í táknmáli" }, { "duration": 7.223, "start": 88.374, "text": "skora hærra á SAT prófi en þeir \nsem hafa ekki góðan grunn." }, { "duration": 6.359, "start": 95.622, "text": "Samskiptahæfni er mikilvæg. Döff \nnemendur með góðan grunn í táknmáli" }, { "duration": 5.845, "start": 102.006, "text": "hafa tileiknað sér mál með \nmálfræðireglum og orðaforða" }, { "duration": 6.426, "start": 107.876, "text": "og þar með betur undirbúnir\ntil að læra lestur og skrift í skóla." }, { "duration": 8.803, "start": 114.327, "text": "Þeim mun betri sem einstaklingurinn er í \ntáknmáli því hæfari er hann til að læra að lesa." }, { "duration": 7.465, "start": 123.155, "text": "Þessi rannsókn á ASL þekkingu \nog MCE og færni í lestri" }, { "duration": 4.127, "start": 130.645, "text": "styður mikilvægi tvítyngis \ní menntun heyrnarlausra barna." }, { "duration": 4.16, "start": 134.797, "text": "Sú staðreynd að heyrnarlausir \nnemendur í rannsókninni" }, { "duration": 7.754, "start": 138.982, "text": "bjuggu yfir færni til að leysa ASL verkefni\nán þess að hafa hlotið formlega þjálfun" }, { "duration": 2.911, "start": 146.761, "text": "sýnir að döff eru tvítyngdir." }, { "duration": 2.826, "start": 149.696, "text": "Ljóst er af niðurstöðum \nþessara rannsókna" }, { "duration": 4.841, "start": 152.547, "text": "að heyrnarlausir nemendur flytja \nfærni frá einu tungumáli til annars." }, { "duration": 5.098, "start": 157.413, "text": "Mikilvægt er að döff nemendur hafi \naðgang að sjónrænu tungumáli, táknmáli," }, { "duration": 4.418, "start": 162.536, "text": "til að öðlast \nfærni í lestri." } ]

[ { "duration": 4.04, "start": 3.247, "text": "Í döff skóla í París, \nInstitut  National" }, { "duration": 7.93, "start": 7.377, "text": "de Jeunes Sourds de Paris, \nvar sjálfsprottið táknmál." }, { "duration": 6.63, "start": 15.427, "text": "Kennsluáherslur voru lestur \nog ritun í gegnum táknmál." }, { "duration": 6.31, "start": 22.167, "text": "Þessi skóli hafði mikil áhrif \ná viðhorf alls staðar í heiminum." }, { "duration": 8.44, "start": 28.677, "text": "Um skeið lagði de L´Épée \náherslu á talkennslu." }, { "duration": 4.25, "start": 37.237, "text": "Hann hætti því eftir \nskamman tíma þegar" }, { "duration": 2.02, "start": 41.557, "text": "hann sá hversu seinlegt \nþað var þar sem" }, { "duration": 6.34, "start": 43.747, "text": "hann gat aðeins kennt \neinum nemenda í einu." }, { "duration": 4.63, "start": 50.197, "text": "Hann vildi líka kenna \naðrar námsgreinar," }, { "duration": 5.41, "start": 54.937, "text": "sérstaklega lestur og skrift.\nHann hætti því talkennslu og" }, { "duration": 4.74, "start": 60.487, "text": "fór að kenna stórum \nhóp nemenda á táknmáli." }, { "duration": 4.98, "start": 65.957, "text": "Hann var sannfærður um að \nþað væri eðlilegt mál döff." }, { "duration": 7.75, "start": 71.077, "text": "Döff skólar voru stofnaðir víðar \ní Evrópu og í Bandaríkjunum" }, { "duration": 8.03, "start": 78.927, "text": "á 18. og 19. öld að fyrirmynd  \ndöff skólans í Frakklandi." }, { "duration": 16.32, "start": 87.087, "text": "Annar skóli var stofnaður í þýsku \nborginni Leipzig af Samuel Heinicke." }, { "duration": 2.92, "start": 103.537, "text": "Þar var lögð áhersla á að \nkenna nemendunum að tala." }, { "duration": 4.68, "start": 106.567, "text": "Heinicke var helsti andstæðingur L'Épées." }, { "duration": 5.73, "start": 111.347, "text": "Hann og kennarar hans lögðu \náherslu á þýska talkennslu." }, { "duration": 5.23, "start": 117.207, "text": "Kennsluaðferðir hans voru leyndarmál \nen döff nemendur hans " }, { "duration": 4.81, "start": 122.627, "text": "gáfu síðar upplýsingar um \nkennsluaðferðir hans." }, { "duration": 5.83, "start": 127.557, "text": "Kennsluaðferðir Heinicke byggðu \ná að hann gaf nemendum" }, { "duration": 5.89, "start": 133.497, "text": "mismunandi vökva fyrir \nframburð hvers hljóðs," }, { "duration": 3.63, "start": 139.497, "text": "þannig að fyrir \nhvert hljóð fékk " }, { "duration": 4.05, "start": 143.237, "text": "nemandinn vökva með \nmismunandi bragði." }, { "duration": 7.35, "start": 147.397, "text": "Fyrir réttan framburð a/á/ \ngaf Heinicke hreint vatn," }, { "duration": 6.27, "start": 154.867, "text": "edik fyrir /i/, og svo framvegis." }, { "duration": 4.95, "start": 161.257, "text": "Fylgismenn Heinicke voru ekki hrifnir \naf kennsluaðferðum De L´Épées." }, { "duration": 5.33, "start": 166.347, "text": "Heinicke fullyrti að döff\ngætu ekki lært í gegnum táknmál." }, { "duration": 6.92, "start": 171.817, "text": "Hann taldi táknmál \nhindra þroska nemendanna." }, { "duration": 7.42, "start": 178.897, "text": "Ef heyrnarlausir ættu að samlagast \nþjóðfélaginu yrðu þeir að tala." }, { "duration": 7.95, "start": 186.617, "text": "Ágreiningur táknmálssinna \nog raddmálssinna er enn " }, { "duration": 6.88, "start": 194.667, "text": "áberandi í allri umræðu \num kennslu döff þó 200 ár" }, { "duration": 4.86, "start": 201.667, "text": "séu liðin frá deilu \nde L'Épées og Heinickes." } ]

[ { "duration": 18.146, "start": 0.001, "text": "Samkvæmt Paddy Ladd þá snýst \"Deafhood\" um sameignlega\nmenningu, sjónrænt tungumál, og að nota táknmál." }, { "duration": 8.97, "start": 18.172, "text": "Eini staðurinn í skólanum þar sem er\ntáknmálsumhverfi er stofa 116." }, { "duration": 12.316, "start": 27.448, "text": "Nemendur kalla stofuna ýmist Byrjendalæsisstofu,\ntáknmálsstofu eða stofu 116." }, { "duration": 7.47, "start": 39.789, "text": "Ég lít á stofuna sem sterkt\ntáknmálsumhverfi." }, { "duration": 7.784, "start": 47.284, "text": "Þar eigum við sameignlegt sjórnænt mál,\ntáknmálið. Þar eigum við \"Deafhood\"." }, { "duration": 5.999, "start": 55.093, "text": "Þessi stofa er mitt „heimili.“\nÉg finn að þar á ég heima." }, { "duration": 6.06, "start": 61.117, "text": "Þar tölum við sama tungmál.\nVið skiljum hvert annað." }, { "duration": 12.746, "start": 67.202, "text": "Við vitum hvað það þýðir að vera döff.\nÞar er aðgengi að samskiptum." }, { "duration": 12.328, "start": 80.318, "text": "Nemendur læra samskiptareglur döff. Þeir mynda\naugnsamband, læra að ná athygli hvers annars." }, { "duration": 7.243, "start": 92.671, "text": "Þetta gerir það að verkum að nemendur eru vel inni\ní öllu sem er að gerast og missa ekki af neinu." }, { "duration": 9.446, "start": 99.939, "text": "Þeir t.d. snerta öxl, veifa og blikka\nljósum til að ná athygli." }, { "duration": 5.899, "start": 109.41, "text": "Þetta er ákveðinn hluti af döff menningu." }, { "duration": 10.82, "start": 115.334, "text": "Þess vegna er mikilvægt að skapa táknmálsnámsumhverfi\nþar sem nemendur geta verið saman og lært af hver öðrum." }, { "duration": 8.732, "start": 126.179, "text": "Táknmálsnámsumhverfi veitir nemendum\naðgengi að námi og upplýsingum." }, { "duration": 5.449, "start": 134.935, "text": "Ég ólst upp án döff kennara." }, { "duration": 4.349, "start": 140.409, "text": "Ég hafði engar döff fyrirmyndir sem ég gat\nsamsamað mig við. Mig vantaði \"Deafhood\"." }, { "duration": 10.141, "start": 144.837, "text": "Varaaflestur og talæfingar gerðu mér ekki auðvelt að læra\níslensku þar sem ég fékk engar útskýringar á táknmáli." }, { "duration": 10.346, "start": 155.003, "text": "Ég hafði ekki aðgengi að máli. Ég fékk\nekki réttu verkfærin til að öðlast mál." }, { "duration": 9.615, "start": 165.374, "text": "Ég varð að læra sjálf eins og\nstarfendarannsóknin sýndi mér." }, { "duration": 5.111, "start": 175.014, "text": "Þar gat ég rannsakað, rýnt í vinnuna, og fundið\nhvaða leið væri góð til að kenna döff nemendum." }, { "duration": 12.295, "start": 180.15, "text": "Ég vildi kenna nemendum íslensku, auka orðaforða\nþeirra og setningar og lesskilning í gegnum táknmálið." }, { "duration": 9.073, "start": 192.47, "text": "Ég uppgötvaði, þegar ég skoðaði gögnin, að\nég notaði of lítið af stöfun og ritun" }, { "duration": 7.19, "start": 201.568, "text": "til að tengja saman táknmál, fingrastöfun og ritun." }, { "duration": 10.3, "start": 208.783, "text": "Ég varð meira meðvituð um að stafa og skrifa og\ngera málin sýnileg, tengja þau saman í kennslu." }, { "duration": 7.732, "start": 219.108, "text": "Þetta er mikilvægt í kennslu\nbarna sem eiga táknmál að móðurmáli." }, { "duration": 10.979, "start": 226.865, "text": "Kennarar þurfa að vera meðvitaðir um\nþetta þegar þeir vinna með orð og hugtök." } ]

[ { "duration": 14.381, "start": 0.001, "text": "Í byrjun febrúar 2015 samþykkti skólastjórinn að döff \nByrjendalæsi mætti vera á hverjum degi, fystu tvo tímana." }, { "duration": 7.938, "start": 14.407, "text": "Þetta var stór áfangi fyrir okkur, bæði\ndöff kennara og döff nemendur." }, { "duration": 11.288, "start": 22.37, "text": "Við fögnuðum, okkur var létt. Við fengum að vera við sjálfar, \nað bera ábyrgð á kennsluefni fyrir döff nemendur." }, { "duration": 14.95, "start": 33.683, "text": "Við gátum sýnt fagþekkingu okkar, reynslu og innsæi og fengum \ntækifæri til að nota það og þróa í samkiptum við nemendur." }, { "duration": 8.909, "start": 48.658, "text": "Framundan voru spennandi tímar og við fullar tilhlökkunar að geta \ngefið döff nemendum færi á að vera saman, vera þeir sjálfir." }, { "duration": 6.965, "start": 57.592, "text": "Og þar með tækifæri til að æfa sig að eiga\nsamskipti á þeirra tungumáli." }, { "duration": 12.657, "start": 65.228, "text": "Mér leið vel að vera með döff nemendum. Við áttum svo\nmargt sameiginlegt, tungumálið menninguna og döfhood." }, { "duration": 9.331, "start": 77.91, "text": "Með þeim gat ég verið ég sjálf. \nÉg gladdist fyrir þeirra hönd." }, { "duration": 8.405, "start": 87.266, "text": "Ég var mjög ánægð með að geta veitt döff nemendum \nþetta tækifæri, að læra íslensku í gegnum táknmál," }, { "duration": 11.508, "start": 95.696, "text": "að læra í eðlilegum og afslöppuðum aðstæðum þar sem \nþeir vinna saman og eiga samskipti á þeirra tungumáli." }, { "duration": 3.141, "start": 107.229, "text": "Þar sem þeir æfa samvinnu á \nhverjum morgni í 60 mínútur." }, { "duration": 8.35, "start": 110.395, "text": "Nemendur voru saman óháð heyrn \neða notkun heyrnartækja." }, { "duration": 6.147, "start": 118.77, "text": "Þeir blómstra vegna tungumálsins sem \nþeir eiga sameiginlegt, táknmálið." }, { "duration": 3.131, "start": 124.942, "text": "Það gerir þeim auðveldara með að \neiga samskipti inni í döff stofu." }, { "duration": 5.4, "start": 128.098, "text": "Við tókum eftir því hvernig sjálfstraustið jókst." }, { "duration": 2.323, "start": 133.523, "text": "Þátttaka varð meiri." }, { "duration": 8.258, "start": 135.877, "text": "Þeir hjálpuðu hver öðrum með verkefni þótt \nþeir væru á mismunandi aldri og með mismunandi heyrn." }, { "duration": 6.074, "start": 144.16, "text": "Ég naut þess að kenna þeim og vera jafningi þeirra." } ]

[ { "duration": 4.25, "start": 1.07, "text": "Eigindlegar rannsóknaraðferðir \neru best til þess fallnar að" }, { "duration": 5.54, "start": 5.42, "text": "afla upplýsinga um upplifanir \ndöff og tilgangi þeirra fyrir " }, { "duration": 7.65, "start": 11.07, "text": "baráttu á viðurkenningu ÍTM.\nÞær hafa einmitt verið notaðar " }, { "duration": 7.69, "start": 18.83, "text": "til þess að fá skilning á hegðun \neða atferli út frá sjónarhóli " }, { "duration": 4.83, "start": 26.63, "text": "eða upplifun þess sem \nverið er að rannsaka. " }, { "duration": 6.87, "start": 31.6, "text": "Ég er döff rannsakandi sem tók \nviðtöl við döff viðmælendur. " }, { "duration": 6.45, "start": 38.58, "text": "Okkar samskipti ná að vera dýpri \nvegna þess að við töluðum sama mál." }, { "duration": 8.01, "start": 45.14, "text": "Hegðun fólks ræðst af því \nhvernig fólk túlkar heiminn " }, { "duration": 8.04, "start": 53.28, "text": "og ytri ástæður hegðunarinnar \nákvarðast af viðhorfi samfélagsins " }, { "duration": 8.19, "start": 61.45, "text": "gagnvart ÍTM og táknmálsamfélaginu. \nEins og Kvale segir þá upplifir sérhver " }, { "duration": 8.14, "start": 69.77, "text": "einstaklingur heiminn með \n“sínum augum” og sýn hans " }, { "duration": 5.48, "start": 78.03, "text": "ræðst af reynslu hans \nog túlkun á henni. " }, { "duration": 10.01, "start": 83.61, "text": "Samræður sem hafa raunverulega \nsannleiksleit að leiðarljósi." } ]

[ { "duration": 5.48, "start": 2.765, "text": "Í lokaorðum horfi ég til baka og \ndreg fram það sem ég hef lært af" }, { "duration": 6.11, "start": 8.345, "text": "verkefninu þar sem ég rannsakaði \nbaráttusögu döff fyrir íslensku táknmáli." }, { "duration": 6.48, "start": 14.565, "text": "Lykillinn í viðtölum við döff, í \nþessari rannsókn, er að þau lýsa" }, { "duration": 5.39, "start": 21.135, "text": "því öll að þau eru ánægð með tilveru \nsína og með íslenska táknmálið." }, { "duration": 8.61, "start": 26.645, "text": "Þau eru tvítyngd og tilheyra bæði menningu \nheyrandi og menningu döff sem þau nota í daglegu lífi." }, { "duration": 14.91, "start": 35.415, "text": "Barátta samfélagsins snérist um að vernda samfélag döff með \nþví að fá viðurkenningu á íslensku táknmáli sem tungumáli döff." }, { "duration": 9.38, "start": 51.075, "text": "Rannsókn Paddy Ladd dregur fram að \ntáknmálið auðveldar döff að á fara milli" }, { "duration": 9.25, "start": 60.605, "text": "ólíkra tungumála- og menningarheima \ntáknmálsins og íslenskunnar." }, { "duration": 6.8, "start": 69.985, "text": "Einstaklingar sem hafa þróað með sér \nsterka sjálfsmynd eiga auðveldara með" }, { "duration": 2.2, "start": 76.885, "text": "að fara milli þessara tveggja heima." }, { "duration": 8.23, "start": 79.545, "text": "Það er óréttlát að sjá að enn \nþann dag í dag er ágreiningur" }, { "duration": 6.43, "start": 87.885, "text": "um hvort döff barn eigi \nað nota táknmál eða talmál." }, { "duration": 6.04, "start": 94.445, "text": "Ýmsir sjá ekki tvítyngi sem möguleika \nfyrir döff og heyrnarskert börn." }, { "duration": 6.41, "start": 100.965, "text": "Tvítyngt barn hefur möguleika á\nvali, að eiga greiðan aðgang að" }, { "duration": 6.84, "start": 107.475, "text": "báðum menningarheimum og það græðir\nmenningarauð tvítyngds barns." }, { "duration": 5.92, "start": 115.055, "text": "Án táknmálssamfélags verður ekki \ntil vettvangur fyrir máltöku táknmáls," }, { "duration": 3.55, "start": 121.075, "text": "sem eru undirstaða tví-\ntyngis, og menningar döff." }, { "duration": 11.06, "start": 124.785, "text": "Börnin eru svipt möguleikanum á félagsþroska og \nafleiðingarnar eru skelfilegar fyrir vitsmuna-" }, { "duration": 6.69, "start": 136.045, "text": "og málþroska eins og sagan hefur \nsýnt á tímum raddmálsstefnu." }, { "duration": 5.74, "start": 142.935, "text": "Táknmálsumhverfi barna á \nÍslandi er eingöngu í Reykjavík." }, { "duration": 5.15, "start": 148.855, "text": "Það er í leikskólanum Sólborg og \ntáknmálssviði í Hlíðaskóla." }, { "duration": 6.27, "start": 154.695, "text": "Hvað varðar landbyggðina, þá er \nekkert táknmálsumhverfi út á landi." }, { "duration": 7.45, "start": 161.165, "text": "Ég vil sjá lítil samfélög döff \ní leikskólum og grunnskólum, " }, { "duration": 5.68, "start": 168.805, "text": "eins og eru á Sólborg og í \nHlíðaskóla, í stærri kaupstöðum." }, { "duration": 9.61, "start": 174.615, "text": "Til dæmis á Akureyri. Þá geta nágranna kaupstaðir\nsótt þjónustu þar, sótt skóla og fengið táknmál." }, { "duration": 4.46, "start": 184.805, "text": "Ég tel mikilvægt að rannsaka stöðu barna \nsem eru heyrnarlaus eða heyrnarskert " }, { "duration": 4.65, "start": 189.365, "text": "og barna með kuðungsígræðslu\nog huga betur að málréttindum " }, { "duration": 3.95, "start": 194.165, "text": "þeirra hér á Íslandi. \nÍ þessari rannsókn " }, { "duration": 6.06, "start": 198.225, "text": "kom fram að réttur döff barna til \nmáls væri ekki nógu vel tryggður" }, { "duration": 5.31, "start": 204.425, "text": "vegna þess hve stórt hlutverk \nskólinn spilar í máltöku þeirra. " }, { "duration": 6.14, "start": 210.085, "text": "Í framhaldinu er nausynlegt að \nskilja betur hlutverk skólans " }, { "duration": 5.02, "start": 216.345, "text": "og hvernig menntun og \nundirbúning kennarar og " }, { "duration": 3.87, "start": 221.465, "text": "starfsfólk hans þurfa. " }, { "duration": 7.46, "start": 225.935, "text": "Einnig er aðgengi að sam-\nfélaginu og að táknmálstúlkun " }, { "duration": 6, "start": 233.535, "text": "ennþá takmarkað, sérstaklega \ntúlkun í félagslegum aðstæðum. " }, { "duration": 7.3, "start": 239.655, "text": "Döff fá til dæmis ekki túlka á \nráðstefnur erlendis, geta ekki " }, { "duration": 6.6, "start": 247.075, "text": "fengið túlk í ferðalög með \nleiðsögumanni til að fræðast " }, { "duration": 6.77, "start": 253.765, "text": "um sögu landsins, eiga ekki \nrétt á að fá túlk til að sinna " }, { "duration": 7, "start": 260.655, "text": "áhugamálum eins og setu í stjórn\nfélagasamtaka, og fá ekki túlk í " }, { "duration": 10.43, "start": 267.765, "text": "sjálfstæðri vinnu eins og til að stofna \nfyrirtæki, til að hringja, og sitja fundi. " }, { "duration": 5.15, "start": 278.315, "text": "Félag heyrnarlausra berst í \ndag og vinnur að markvissri " }, { "duration": 5.79, "start": 283.565, "text": "aðgerðaáætlun í samvinnu við \nlögfræðing félagsins að baráttu " }, { "duration": 6.77, "start": 289.455, "text": "við ríkið um réttindi táknmálsbarna, \nstyrkja tvítyngis- menntun döff og " }, { "duration": 2.24, "start": 296.345, "text": "tryggja aðgengi táknmálstúlkaþjónustu." } ]

[ { "duration": 2.87, "start": 1.636, "text": "Í lögum um stöðu íslenskrar tungu og íslensks \ntáknmáls er kveðið á um að bannað sé að " }, { "duration": 3.3, "start": 4.636, "text": "mismuna fólki eftir því \nhvort málið það notar, " }, { "duration": 2.32, "start": 8.026, "text": "íslensku eða táknmál." }, { "duration": 8.49, "start": 10.846, "text": "Það var von okkar að lagasetningunni \nfylgdi fjármagn en svo var ekki." }, { "duration": 3.27, "start": 19.456, "text": "Allir sem rætt hefur verið \nvið í tengslum við þessa " }, { "duration": 5.69, "start": 22.826, "text": "lagagrein væntu þess að \nlögin færðu döff fólki, " }, { "duration": 4.28, "start": 28.636, "text": "auk viðurkenningarinnar, \nsömu málréttindi og þeir " }, { "duration": 4.53, "start": 33.016, "text": "sem hafa íslensku að \nmóðurmáli hefðu hvort " }, { "duration": 3.56, "start": 37.676, "text": "sem ætti við um máltöku, \nmenntun, þátttöku í lífi " }, { "duration": 4.24, "start": 41.366, "text": "fjölskyldu sinnar, tómstundum, \nvinnu, hvað varðaði uppbyggingu " }, { "duration": 3.47, "start": 45.726, "text": "á þjónustu við aldraða \neða fatlaða eða aðgengi " }, { "duration": 6.09, "start": 49.326, "text": "að upplýsingum og fjölmiðlum. \nÞá var það von fólks að litið yrði " }, { "duration": 6.69, "start": 55.616, "text": "á íslenskt táknmál sem \nmenningararf og virðing " }, { "duration": 3.98, "start": 62.436, "text": "yrði borin fyrir íslensku \ntáknmálssamfélagi. " }, { "duration": 7.55, "start": 67.366, "text": "Niðurstaða allra var sú sama. \nVæntingar þeirra höfðu ekki ræst. " }, { "duration": 6.46, "start": 75.006, "text": "Lögin hefðu gefið þeim skilning \nog viðurkenningu á því hver þau væru " }, { "duration": 8.29, "start": 81.606, "text": "en ekki þau réttindi sem búist hafði \nverið við að fylgdu í kjölfarið. " }, { "duration": 6.5, "start": 90.036, "text": "Döff fólki finnst það ekki njóta \nborgaralegra réttinda til jafns á " }, { "duration": 5.03, "start": 96.666, "text": "við aðra vegna hindrana sem skapast \naf því að tala íslenskt táknmál. " }, { "duration": 9.93, "start": 101.796, "text": "Staða barna, var í huga viðmælenda, \nalvarlegust en bent var á að " }, { "duration": 7.91, "start": 111.836, "text": "þau nytu ekki þeirra málréttinda\nsem lögin hefðu átt að tryggja þeim." } ]

[ { "duration": 5.475, "start": 0.001, "text": "Óralismi er hugmyndafræði \nog kennslufræði sem unnið" }, { "duration": 5.116, "start": 5.501, "text": "var eftir í menntun heyrnarlausra \nalls staðar í heiminum frá árinu 1880." }, { "duration": 6.022, "start": 10.642, "text": "Þessi hugmyndafræði bannaði táknmál \nog heyrnarlausa kennara í menntun barna." }, { "duration": 8.387, "start": 16.9, "text": "Í staðinn áttu nemendur að þjálfa tal og \nvaralestur og síðar með stuðningi heyrnartækja." }, { "duration": 4.936, "start": 25.312, "text": "Táknmálssamfélag átti \nekki að vera til." }, { "duration": 6.109, "start": 30.273, "text": "Fólk, sem var heyrnarlaust, átti að blandast \nheyrandi samfélagi og nota raddmál til samskipta." } ]

[ { "duration": 4.31, "start": 1.062, "text": "Í döff heimavistarskólum \nvar grunnur lagður að" }, { "duration": 6.49, "start": 5.472, "text": "menningu döff sem síðan \nfluttist á milli kynslóða." }, { "duration": 9.29, "start": 12.062, "text": "Eftir lok heimavistarskólanna fluttu \ndöff þessa menninguna inn í döff félög." }, { "duration": 4.37, "start": 21.452, "text": "Í döff félögum sýna \nmeðlimir félagsins leikrit." }, { "duration": 2.26, "start": 25.922, "text": "Þeir segja hver \nöðrum brandara" }, { "duration": 4.12, "start": 28.322, "text": "og skiptast á \nskoðunum og reynslu." }, { "duration": 5.1, "start": 32.552, "text": "Á 19. og 20. öld blómstraði \nfélagsstarfið í Félagi  döff" }, { "duration": 4.21, "start": 37.762, "text": "bæði hér á landi sem og \ná hinum vesturlöndunum." }, { "duration": 4.9, "start": 42.072, "text": "Félög heyrnarlausra þjónuðu \nbæði hlutverki félagsmiðstöðvar" }, { "duration": 4.3, "start": 47.072, "text": "og menningarmiðstöðvar \nen voru líka staður" }, { "duration": 4, "start": 51.492, "text": "þar sem hægt var að skiptast \ná reynslu og fá nýja þekkingu." }, { "duration": 8.46, "start": 55.722, "text": "Hugtakið \"döff menning\" \nkom fyrst fram um 1970." }, { "duration": 3.92, "start": 64.382, "text": "Frá upphafi var litið á döff \nmenningu sem félagslegt fyrirbæri" }, { "duration": 6.31, "start": 68.412, "text": "sem var ólík menningu þess meiri-\nhluta samfélags sem var ríkjandi." }, { "duration": 2.44, "start": 74.842, "text": "Með eigin menningu \nsköpuðu döff og" }, { "duration": 4.03, "start": 77.392, "text": "aðrir táknmálstalandi sér sérstöðu gagnvart \nheyrandi meirihluta samfélagsins." }, { "duration": 6.87, "start": 81.742, "text": "Innan döff félaganna hófst bæði \ntáknmálskennsla og túlkaiðnaður." }, { "duration": 1.84, "start": 88.762, "text": "Þar fór einnig fram \nýmiss konar fræðsla" }, { "duration": 8.83, "start": 90.732, "text": "og tvítyngd menning og \nmenntun fóru að verða til." }, { "duration": 4.63, "start": 99.672, "text": "Innan döff samfélaga fór \nsmám saman að vaxa vitund" }, { "duration": 4.08, "start": 104.432, "text": "fyrir formlegri baráttu á\nviðurkenningu táknmála." } ]

[ { "duration": 6.09, "start": 1.451, "text": "Í stuttu máli er döff menning \nskilgreind út frá ákveðnum" }, { "duration": 3.76, "start": 7.661, "text": "samskiptavenjum, \nþar sem táknmál gegnir" }, { "duration": 4.09, "start": 11.541, "text": "aðalhlutverki í daglegu \nlífi samfélagsins." }, { "duration": 8.94, "start": 15.731, "text": "Þessi viðhorf og samskiptavenjur urðu til í \nkringum táknmálið og samskipti á táknmáli." }, { "duration": 2.68, "start": 24.961, "text": "Má þar nefna \nólíkar leiðir" }, { "duration": 2.9, "start": 27.741, "text": "sem döff nýta til að ná \nathygli hvers annars" }, { "duration": 4.47, "start": 30.741, "text": "í samskiptum og mikilvægi \nþess að halda augnsambandi" }, { "duration": 4.25, "start": 35.361, "text": "við þann eða þá sem \nrætt er við hverju sinni." }, { "duration": 8.38, "start": 40.601, "text": "Í stað þess að líta á heyrnarleysi \nsem vöntun sem þurfi að laga," }, { "duration": 4.99, "start": 49.001, "text": "þá undirstrika þessi viðhorf og\nsamskiptavenjur að samfélög" }, { "duration": 8.77, "start": 54.131, "text": "döff séu „félagslegt fyrirbæri“ \nsem búi yfir þeim sköpunarkrafti" }, { "duration": 5.8, "start": 63.031, "text": "sem þarf til að hlúa að alhliða \nþroska döff einstaklinga." }, { "duration": 9.81, "start": 69.011, "text": "Döff samfélög skilgreina sig ekki út \nfrá trú, fatnaði eða sérstöku mataræði." }, { "duration": 6.6, "start": 78.961, "text": "Þá eiga samfélög döff ekki \neinhver ákveðin landrými," }, { "duration": 6.8, "start": 85.681, "text": "eins og hinir ýmsu menningarhópar\nsem tengjast ákveðnum þjóðum." }, { "duration": 2.19, "start": 93.171, "text": "Það sem gerir menningu \ndöff einstaka" }, { "duration": 6.03, "start": 95.481, "text": "er að hún verður til, vex \nog dafnar samhliða þeirri" }, { "duration": 12.08, "start": 101.611, "text": "þjóðmenningu þeirra landa sem \ndöff einstaklingar fæðast inn í." }, { "duration": 5.29, "start": 113.801, "text": "Ég er sem dæmi hluti af \nsamfélagi döff og hluti" }, { "duration": 5.518, "start": 119.201, "text": "af íslenskri þjóðmenningu. \nSegja má að ég sé hálfur" }, { "duration": 5.48, "start": 124.921, "text": "Íslendingur og hinn \nhelmingurinn af mér er döff." }, { "duration": 4.15, "start": 130.521, "text": "Íslenska táknmálið \ner móðurmál mitt." }, { "duration": 8.71, "start": 134.801, "text": "Döff einstaklingar fæddir á Íslandi eru auðvitað \nÍslendingar og þekkja sögu lands og þjóðar og" }, { "duration": 6.98, "start": 143.651, "text": "hafa sömu trú og aðrir Íslendingar. \nÞeir borða líka sama mat og aðrir Íslendingar." }, { "duration": 6.18, "start": 151.231, "text": "Það sem greinir döff Íslendinga \nfrá heyrandi Íslendingum" }, { "duration": 6.12, "start": 157.631, "text": "er að á bak við tungumálin, það \ner annars vegar talaða íslensku" }, { "duration": 6.97, "start": 163.901, "text": "og hins vegar táknaða íslensku, \nbýr ólíkur menningarheimur." }, { "duration": 5.66, "start": 171.191, "text": "Bókmenntir og ljóð sem byggja \nannars vegar á táknmáli og" }, { "duration": 3.76, "start": 177.031, "text": "hins vegar á ritaðri \níslensku eru ólík." }, { "duration": 7.57, "start": 180.911, "text": "Menning döff hefur sín sérkenni \neins og öll önnur menning." }, { "duration": 5.96, "start": 188.691, "text": "Tungumálið er stór \nhluti af menningunni." }, { "duration": 5.6, "start": 194.751, "text": "Þessir þræðir fléttast saman \nog móta hvern annan." }, { "duration": 8.37, "start": 200.461, "text": "Þannig er tungumálið stór hluti \naf því að tjá og miðla menningu." } ]

[ { "duration": 6.858, "start": 0.001, "text": "Hér útskýri ég nánar \nhugtakið \"Deafhood\"," }, { "duration": 2.19, "start": 6.884, "text": "sem ég get ekki \nþýtt á íslensku," }, { "duration": 3.268, "start": 9.099, "text": "en nota á táknmáli \ntáknið „Döffhúdd“." }, { "duration": 11.009, "start": 12.563, "text": "Paddy Ladd hefur rannsakað táknmálssamfélög \nog menningu heyrnarlausra frá því 1990" }, { "duration": 5.385, "start": 23.597, "text": "en þá setti hann fyrst \nfram hugtakið „Deafhood.“" }, { "duration": 3.608, "start": 29.007, "text": "Hann útskýrði hugtakið í bókinni „Understanding \nDeaf Culture – In search of Deafhood“" }, { "duration": 8.483, "start": 32.64, "text": "Paddy Ladd er heyrnarlaus fræðimaður\nog hefur lýst menningunni innan frá" }, { "duration": 5.381, "start": 41.148, "text": "en jafnframt verið meðvitaður \num sjónarhorn heyrandi." }, { "duration": 8.663, "start": 46.554, "text": "Hann hóf að skilgreina \nog lýsa döff innri heimi." }, { "duration": 8.128, "start": 55.242, "text": "Fram að því hafði einungis læknisfræðilega\nhugtakið „heyrnarleysi“ verið notað" }, { "duration": 7.241, "start": 63.395, "text": "en ekki skilgreiningin á döff sem\nmenningarhóp, en þetta er fjölmennur hópur." }, { "duration": 7.959, "start": 70.661, "text": "Meirihluta þeirra sem stendur utan döffhópsins \ner með skerta heyrn vegna öldrunar" }, { "duration": 8.765, "start": 78.645, "text": "eða annarra orsaka á fullorðinsaldri. \nÞessir hópar eru ólíkir." }, { "duration": 7.056, "start": 87.745, "text": "Hugtakið heyrnarleysi tengist \nlíffærafræði eyrans" }, { "duration": 2.143, "start": 94.846, "text": "en tengist ekki \ndöff heimi" }, { "duration": 5.945, "start": 97.013, "text": "eins og hugtakið \"Deafhood\" vísar til\nen það tengist menningarsamfélaginu." }, { "duration": 6.764, "start": 102.983, "text": "Auk þess merkir hugtakið \"Deafhood\" að \nheyrnarlausir finna sig „tilheyra,“" }, { "duration": 10.25, "start": 109.805, "text": "að vera döff og finna til samkenndar með döff í\ntengslum við sjónræna notkun málsins." }, { "duration": 8.269, "start": 120.128, "text": "Döff eru öruggari saman með sitt \nnáttúrulega tungumál, í sínu samfélagi," }, { "duration": 4.819, "start": 128.422, "text": "auk þess sem þeir búa \nvið betra geðheilbrigði," }, { "duration": 2.396, "start": 133.266, "text": "eru meira skapandi \nsem hópur" }, { "duration": 4.808, "start": 135.687, "text": "og eiga þá auðveldara með að\ntengjast öðrum menningarhópum" }, { "duration": 7.598, "start": 140.52, "text": "og fólki sem notar annað tungumál og geta \nfarið milli menningarheima döff og heyrandi." }, { "duration": 4.383, "start": 148.143, "text": "Það eru einkum fjórir þættir \nsem tengjast Deafhood:" }, { "duration": 6.311, "start": 152.551, "text": "1) Menning og mál tengjast og \nfólk þekkir hvað einkennir þau," }, { "duration": 6.269, "start": 158.887, "text": "siði hópsins, hugsun og mál og \nsamsama sig hvert öðru." }, { "duration": 4.094, "start": 165.181, "text": "2) Hópur sem þjappar sér \nsaman innan stærri hóps." }, { "duration": 6.787, "start": 169.3, "text": "Á ensku er þetta kallað \"colonialism\"\nsem þýðir á íslensku nýlendustefna." }, { "duration": 4.596, "start": 176.112, "text": "Þessi hópur þekkir einkenni \nfólksins sem honum tilheyrir." }, { "duration": 3.669, "start": 180.733, "text": "Vegna svipaðarar þekkingar \nhópast þau saman." }, { "duration": 8.122, "start": 184.427, "text": "3) Minnihlutahópur sem á sameiginlegt mál \nog menningu, samsömun, svipað uppeldi." }, { "duration": 3, "start": 192.574, "text": "Það heldur hópinn." }, { "duration": 5.773, "start": 195.599, "text": "4) Döff þekkingarfræði, \nsérfræðiþekking döff." }, { "duration": 7.307, "start": 201.397, "text": "Döff leið til að vera í heiminum, hugsa um \nheiminn og þeirra eigin staður innan hans," }, { "duration": 5.4, "start": 208.729, "text": "raunverulegur og möguleiki\ntil þroska innan hans." }, { "duration": 6.659, "start": 214.154, "text": "Mikilvægur þáttur í þessari þekkingarfræði \nfjallar um og kynnir eðli döff" }, { "duration": 4.997, "start": 220.838, "text": "og þýðingu tengsla \ndöff innbyrðis." }, { "duration": 8.338, "start": 226.002, "text": "Þessi fjögur atriðin tengjast og \neinkenna þetta innsæi, þetta \"Deafhood\"." } ]

[ { "duration": 3.992, "start": 0.343, "text": "Hverjir voru þátttakendur þegar \nég vann með döff nemendum?" }, { "duration": 6.929, "start": 4.36, "text": "Haustið 2003 voru um það bil \n630 nemendur skráðir í Hlíðaskóla." }, { "duration": 6.995, "start": 11.314, "text": "Vesturhlíðarskóli var lagður niður \nog flutti í Hlíðaskóla haustið 2003," }, { "duration": 5.524, "start": 18.371, "text": "þá var búið að byggja þar \nvið og stækka skólann." }, { "duration": 9.63, "start": 24.278, "text": "Þá voru fjöldi döff nemenda 15 og \nstofnuð var deild, táknmálssvið." }, { "duration": 6.713, "start": 34.295, "text": "Síðustu þrjú ár voru 12-15 döff nemendur, \ná öllum aldri, skráðir á táknmálssvið." }, { "duration": 5.869, "start": 41.29, "text": "Á yngsta stigi eru 4 til 5 döff nemendur \nsem voru þátttakendur í döff Byrjendalæsi." }, { "duration": 7.144, "start": 47.607, "text": "Skólaárið 2014-2015 voru 4 döff \nnemendur, 2015-2016 voru skráðir 4" }, { "duration": 3.741, "start": 54.776, "text": "og 2016-2017 voru 5 nemendur." }, { "duration": 9.78, "start": 58.79, "text": "Skólaárið 2016-2017 var fjöldi \nnemenda í skólanum um það bil 430." }, { "duration": 8.659, "start": 68.989, "text": "Húsnæði skólans skiptist \ní þrjú rými og hátíðarsal." }, { "duration": 6.372, "start": 77.673, "text": "Vinstra megin er yngsta stig, í miðrými skólans \ner miðstig og hægra megin er unglingastig." }, { "duration": 4.584, "start": 84.281, "text": "Miðrými hússins \ner nýbygging." }, { "duration": 4.575, "start": 88.89, "text": "Í endanum er döff \nByrjendalæsis stofa." }, { "duration": 3.164, "start": 93.49, "text": "Á þeim gangi, vinstra \nmegin, er tónmenntastofa" }, { "duration": 4.305, "start": 96.679, "text": "og hægra megin er döff kennslustofa, \nþar sem unnið er með Byrjendalæsi." }, { "duration": 2.967, "start": 101.009, "text": "Við köllum stofuna ýmist \nstofa 116 eða döff stofa." }, { "duration": 7.664, "start": 104.001, "text": "Stofur 117 og 118 eru \nsérkennslustofur fyrir allan aldur." } ]

[ { "duration": 6.62, "start": 1.374, "text": "Viðmælendur bentu á að ríkið \nliti í raun á táknmálsamfélag" }, { "duration": 5.36, "start": 8.134, "text": "sem aðgengismál fatlaðra þar sem ekki \nværi horft sérstaklega til tungumáls," }, { "duration": 3.06, "start": 13.614, "text": "til dæmis táknmáls, sem \nhluta af aðgengismálum." }, { "duration": 5.11, "start": 16.784, "text": "Þá búi döff við hindrað\naðgengi að samfélagi." }, { "duration": 4.1, "start": 22.704, "text": "Viðmælendur sögðu að þeir \nvildu vera sjálfstæðir" }, { "duration": 4.41, "start": 26.914, "text": "og frjálsir einstaklingar. \nÞeir ættu rétt á" }, { "duration": 6.38, "start": 31.464, "text": "þjónustu frá ríkinu, til dæmis túlkun, til \nað fá aðgengi að öllum sviðum samfélagsins." }, { "duration": 7.05, "start": 37.984, "text": "Döff eigi rétt á sama \naðgengi og aðrir Íslendingar." }, { "duration": 3.71, "start": 45.314, "text": "Þau vilja ná jafnri \nstöðu á öllum sviðum." }, { "duration": 4.99, "start": 49.134, "text": "Þeir vilja aðgegni að samfélaginu og \nað þeir standi jafnfætis öðrum en" }, { "duration": 4.19, "start": 54.424, "text": "séu ekki lægra settir. \nSamkvæmt Hjördísi er" }, { "duration": 5.46, "start": 58.714, "text": "skortur á skilningi á að \naðgengismál döff verði ekki leyst" }, { "duration": 7.5, "start": 64.284, "text": "á sama hátt og að fá hjálpartæki fyrir \nfatlaða. Aðgengi döff felst í viðurkenningu" }, { "duration": 5.53, "start": 71.914, "text": "á tungumáli, táknmálinu. “Við \nhöfðum ekki öruggt aðgengi" }, { "duration": 3.63, "start": 77.574, "text": "með táknmálstúlk vegna \nþess að það voru engin" }, { "duration": 3.13, "start": 81.314, "text": "lög um íslensk táknmál”." }, { "duration": 4.49, "start": 84.654, "text": "Berglind Stefánsdóttir hélt \núti afar öflugri og markvissri" }, { "duration": 3.68, "start": 89.244, "text": "baráttu fyrir viðurkenningu \ná íslensku táknmáli." }, { "duration": 4.11, "start": 93.034, "text": "Baráttan fólst fyrst og \nfremst í því að fræða" }, { "duration": 4.19, "start": 97.254, "text": "almenning og stjórnvöld \num það hvernig hindrunum" }, { "duration": 4.76, "start": 101.574, "text": "döff fólk mætti í lífi sínu \nog krefjast breytinga þar á." }, { "duration": 5.29, "start": 106.504, "text": "Við erum döff og notum túlka. \nDöff eiga rétt á samskiptum" }, { "duration": 4.78, "start": 111.904, "text": "á öllum sviðum í samfélaginu." } ]

[ { "duration": 7.584, "start": 0.001, "text": "Við bjuggum til verkefni þar sem orð og\nmyndir voru hengd á vegginn." }, { "duration": 8.353, "start": 8.141, "text": "Þannig voru orðin alltaf sýnileg nemendum.\nDæmi BANGSI, DISKUR, RÚM og STÓLL." }, { "duration": 15.092, "start": 16.55, "text": "Þetta verkefni var fyrir minnisspil. Markmiðið var\nað nemendur gætu parað saman orð og mynd." }, { "duration": 8.659, "start": 32.576, "text": "Við kennarar sýndum þeim hvað\nátti að gera og spiluðum svo við þau." }, { "duration": 8.675, "start": 41.26, "text": "Að því loknu var minnisspilið hengt á vegginn svo að nemendur\nhöfðu það alltaf fyrir augunum og gátu spilað þegar þeir vildu." }, { "duration": 4.403, "start": 49.96, "text": "Þetta var leið til að hafa orðin\nbæði sýnileg og líka til upprifjunar." }, { "duration": 7.14, "start": 54.714, "text": "Næst þegar það var tími í döff stofu komu\nnemendur og byrjuðu að skoða vegginn." }, { "duration": 13.812, "start": 61.879, "text": "Björn og Jakob lásu orðin í hljóði og sögðu ekkert.\nÉg ætlaði að biðja þá að fá sér sæti en hætti við það." }, { "duration": 5.202, "start": 75.716, "text": "Ég fylgdist með þeim. Það var yndislegt\nað sjá þá skoða orðin og rifja þau upp." }, { "duration": 3.488, "start": 80.943, "text": "Ég ákvað að trufla þá ekki, vildi\nheldur að þeir nýttu þetta frumkvæði" }, { "duration": 4.334, "start": 84.456, "text": "að skoða og lesa orðin. Það er\nþeirra ábyrgð að lesa umhverfið." }, { "duration": 4.302, "start": 88.815, "text": "Skoða texta og orð sem eru sýnileg." }, { "duration": 8.374, "start": 93.141, "text": "Ég ákvað að leyfa þeim að njóta og fá tækifæri\ntil taka sjálfstæðar ákvarðanir þegar kæmi að lestri." } ]

[ { "duration": 4.225, "start": 0.647, "text": "Í seinni hluta gagnaöflunar fór ég að nota\nupptökur til að tjá mig á táknmáli," }, { "duration": 5.852, "start": 5.14, "text": "þar sem það er mitt móðurmál, og fyrir mig \nmun fljótlegri og auðveldari leið til að tjá mig" }, { "duration": 4.426, "start": 11.054, "text": "í stað þess að skrifa þar sem ég þarf mikið \nað hugsa hvernig á að skrifa íslensku," }, { "duration": 8.817, "start": 15.505, "text": "hvernig orðalag ég á að nota\ntil að geta seinna skilið textann." }, { "duration": 2.847, "start": 24.347, "text": "Eftir því sem ég þurfti að skrifa meira \ní rannsóknardagbækur mínar" }, { "duration": 5.342, "start": 27.219, "text": "fann ég hvernig \nþolinmæði mín minnkaði." }, { "duration": 5.491, "start": 32.586, "text": "þannig að ég fór að taka fleiri \nmyndbandsupptökur heima," }, { "duration": 13.845, "start": 38.507, "text": "og notaði svo forritið QuickTime \nPlayer til að horfa á upptökuna." }, { "duration": 6.917, "start": 52.377, "text": "Það kom í ljós að upptökurnar gáfu mér \nbetri skilning og ítarlegri upplýsingar" }, { "duration": 5.443, "start": 59.319, "text": "sem ég gat svo \nskráð í word." }, { "duration": 4.552, "start": 65.019, "text": "Í gegnum tjáningu mína sagði \nég frá því hvernig gengi í kennslunni" }, { "duration": 2.975, "start": 69.596, "text": "og hvað mætti \nbetur fara," }, { "duration": 5.87, "start": 72.657, "text": "hvernig ég upplifði kennslustundir með \nnemendum og umræður okkur um námsefnið." }, { "duration": 6.937, "start": 78.599, "text": "Til að byrja með skráði ég í litlar \ndagbækur og tók ljósmyndir á iphone," }, { "duration": 3.68, "start": 85.561, "text": "sem við kennarar eigum, \nog ipad í eigu skólans." }, { "duration": 7.132, "start": 89.266, "text": "Ég notaði einnig dagbók í formi myndbands-\nupptakna sem ég setti í tölvuna mína" }, { "duration": 5.445, "start": 96.423, "text": "og skoðaði í forritinu \nQuickTime Player." }, { "duration": 7.28, "start": 101.893, "text": "Gögnin notaði ég til að greina augnablik sem veittu \nmér skilning á hvernig nemendur læra íslensku," }, { "duration": 9.317, "start": 109.198, "text": "orðaforða og setningar, í gegnum táknmál \num leið og þau eiga félagsleg samskipti." }, { "duration": 6.756, "start": 118.54, "text": "Ég greindi líka hvernig ég upplifði kennsluna, að \nkenna nemendum íslenskt ritmál í gegnum táknmál." } ]

[ { "duration": 5.01, "start": 1.571, "text": "Veturinn 1987 fengu \nnokkrir kennarar " }, { "duration": 4.63, "start": 6.721, "text": "Heyrnleysingjaskólans \nþjálfun í túlkun á vegum " }, { "duration": 4.37, "start": 11.461, "text": "skólans frá nýju túlkunum \ntveimur og táknmálskennurum. " }, { "duration": 9.08, "start": 15.971, "text": "„Túlkarnir“, sem þar urðu til, voru \nkennarar við framhaldsdeild " }, { "duration": 5.47, "start": 25.111, "text": "Heyrnleysingjaskólans en unnu \nvið að túlka í framhaldsskólum. " }, { "duration": 6.66, "start": 30.691, "text": "Innan Þroskaþjálfaskólans \nvar táknmál tekið upp, sem " }, { "duration": 10.31, "start": 37.471, "text": "valáfangi veturinn 1987-1988, \nfyrir einn árgang í skólanum." }, { "duration": 3.32, "start": 47.891, "text": "Í gegnum það þróaðist \nkennslan áfram og fyrstu " }, { "duration": 3.68, "start": 51.311, "text": "skrefin voru tekin í þá átt \nað rannsaka táknmálið. " }, { "duration": 9.08, "start": 55.111, "text": "Bryndís Víglundsdóttir rektor\nÞroskaþjálfaskóli Íslands fékk " }, { "duration": 6.44, "start": 64.331, "text": "fyrst Brittu Hansen \nforstöðumann og" }, { "duration": 6.18, "start": 70.881, "text": "síðar Asger Bergman, \ndöff táknmálskennara, " }, { "duration": 4.34, "start": 77.171, "text": "frá KC, (Samskiptamiðstöð) í \nDanmörku, til að koma til " }, { "duration": 7.62, "start": 81.621, "text": "Íslands og þjálfa kennarana \nJúlíu G. Hreinsdóttur (þroskaþjálfanemi) " }, { "duration": 6.27, "start": 89.341, "text": "og Valgerði Stefánsdóttur \n(táknmálstúlkur) til þess " }, { "duration": 3.96, "start": 95.711, "text": "að kenna valáfanga \nÞroskaþjálfaskólans " }, { "duration": 7.45, "start": 99.771, "text": "í táknmáli. Haukur notaði \ntækifærið þegar Asger Bergman " }, { "duration": 3.9, "start": 107.321, "text": "kom til landssins til \nað spyrja hvort hann " }, { "duration": 6.05, "start": 111.341, "text": "áliti skynsamlegra fyrir \nfélagið að berjast fyrst " }, { "duration": 2.739, "start": 117.501, "text": "fyrir viðurkenningu á íslensku \ntáknmáli eða að berjast fyrir " }, { "duration": 5.63, "start": 120.361, "text": "stofnun samskiptamiðtöðvar.\nAsger ráðlagði félaginu að" }, { "duration": 5.57, "start": 126.101, "text": "berjast fyrir samskiptamiðstöð. \nÞar væri hægt væri að byggja " }, { "duration": 3.94, "start": 131.781, "text": "upp þekkingu og rök sem \nmætti nota í baráttu fyrir " }, { "duration": 5.39, "start": 135.851, "text": "viðurkenningu á íslensku táknmáli. \nHaukur skipulagði fund sem var " }, { "duration": 4.37, "start": 141.361, "text": "haldinn fyrir fullu húsi. \nÞangað mættu bæði " }, { "duration": 5.62, "start": 145.851, "text": "stjórnmálamenn, hagsmunaaðilar, \ndöff fólk, foreldra og kennarar. " }, { "duration": 7.03, "start": 151.591, "text": "Tveir fyrirlesarar frá Danmörku, \ndöff táknmálskennari og heyrandi " }, { "duration": 6.66, "start": 158.711, "text": "móðir döff voru fengnir til að \návarpa fundinn. Öflug samstaða " }, { "duration": 5.36, "start": 165.491, "text": "skapaðist um að vinna að \nstofnun samskiptamiðstöðvar " }, { "duration": 5.01, "start": 170.941, "text": "sem ynni að rannsóknum, \ntáknmálkennslu og túlkaþjónustu." }, { "duration": 7.47, "start": 176.611, "text": "Á árunum 1989 og 1990 héldu \nsvo áfram heitar umræður um " }, { "duration": 4.09, "start": 184.191, "text": "táknmálið og nauðsyn þess að fá \nstofnaða samskiptamiðstöð eða " }, { "duration": 6.58, "start": 188.381, "text": "táknmálsstöð. Haukur undirstrikar \nað þessi vinna að undirbúningi " }, { "duration": 5.21, "start": 195.071, "text": "samskiptamiðstöðvar og \nsvo stofnun hennar hafi " }, { "duration": 3.01, "start": 200.391, "text": "verið forsenda þess að \nhægt var að vinna að því " }, { "duration": 7.49, "start": 203.511, "text": "að fá lagalegar viðurkenningu \ná táknmáli. Nú átti að hlusta á" }, { "duration": 4.88, "start": 211.121, "text": "skoðun döff sem búnir að \nvera einangraðir, á tímum " }, { "duration": 4.02, "start": 216.121, "text": "raddmálstefnunnar, og \nviðurkenna íslensk táknmál. " }, { "duration": 4.28, "start": 220.461, "text": "Á þessum tíma var eldur\ní baráttunni og kraftur " }, { "duration": 4.58, "start": 224.881, "text": "fyrir stofnun Samskiptamiðstöð. " } ]

[ { "duration": 6.858, "start": 0.001, "text": "Hér útskýri ég nánar \nhugtakið \"Deafhood\"," }, { "duration": 2.19, "start": 6.884, "text": "sem ég get ekki \nþýtt á íslensku," }, { "duration": 3.268, "start": 9.099, "text": "en nota á táknmáli \ntáknið „Döffhúdd“." }, { "duration": 11.009, "start": 12.563, "text": "Paddy Ladd hefur rannsakað táknmálssamfélög \nog menningu heyrnarlausra frá því 1990" }, { "duration": 5.385, "start": 23.597, "text": "en þá setti hann fyrst \nfram hugtakið „Deafhood.“" }, { "duration": 3.608, "start": 29.007, "text": "Hann útskýrði hugtakið í bókinni „Understanding \nDeaf Culture – In search of Deafhood“" }, { "duration": 8.483, "start": 32.64, "text": "Paddy Ladd er heyrnarlaus fræðimaður\nog hefur lýst menningunni innan frá" }, { "duration": 5.381, "start": 41.148, "text": "en jafnframt verið meðvitaður \num sjónarhorn heyrandi." }, { "duration": 8.663, "start": 46.554, "text": "Hann hóf að skilgreina \nog lýsa döff innri heimi." }, { "duration": 8.128, "start": 55.242, "text": "Fram að því hafði einungis læknisfræðilega\nhugtakið „heyrnarleysi“ verið notað" }, { "duration": 7.241, "start": 63.395, "text": "en ekki skilgreiningin á döff sem\nmenningarhóp, en þetta er fjölmennur hópur." }, { "duration": 7.959, "start": 70.661, "text": "Meirihluta þeirra sem stendur utan döffhópsins \ner með skerta heyrn vegna öldrunar" }, { "duration": 8.765, "start": 78.645, "text": "eða annarra orsaka á fullorðinsaldri. \nÞessir hópar eru ólíkir." }, { "duration": 7.056, "start": 87.745, "text": "Hugtakið heyrnarleysi tengist \nlíffærafræði eyrans" }, { "duration": 2.143, "start": 94.846, "text": "en tengist ekki \ndöff heimi" }, { "duration": 5.945, "start": 97.013, "text": "eins og hugtakið \"Deafhood\" vísar til\nen það tengist menningarsamfélaginu." }, { "duration": 6.764, "start": 102.983, "text": "Auk þess merkir hugtakið \"Deafhood\" að \nheyrnarlausir finna sig „tilheyra,“" }, { "duration": 10.25, "start": 109.805, "text": "að vera döff og finna til samkenndar með döff í\ntengslum við sjónræna notkun málsins." }, { "duration": 8.269, "start": 120.128, "text": "Döff eru öruggari saman með sitt \nnáttúrulega tungumál, í sínu samfélagi," }, { "duration": 4.819, "start": 128.422, "text": "auk þess sem þeir búa \nvið betra geðheilbrigði," }, { "duration": 2.396, "start": 133.266, "text": "eru meira skapandi \nsem hópur" }, { "duration": 4.808, "start": 135.687, "text": "og eiga þá auðveldara með að\ntengjast öðrum menningarhópum" }, { "duration": 7.598, "start": 140.52, "text": "og fólki sem notar annað tungumál og geta \nfarið milli menningarheima döff og heyrandi." }, { "duration": 4.383, "start": 148.143, "text": "Það eru einkum fjórir þættir \nsem tengjast Deafhood:" }, { "duration": 6.311, "start": 152.551, "text": "1) Menning og mál tengjast og \nfólk þekkir hvað einkennir þau," }, { "duration": 6.269, "start": 158.887, "text": "siði hópsins, hugsun og mál og \nsamsama sig hvert öðru." }, { "duration": 4.094, "start": 165.181, "text": "2) Hópur sem þjappar sér \nsaman innan stærri hóps." }, { "duration": 6.787, "start": 169.3, "text": "Á ensku er þetta kallað \"colonialism\"\nsem þýðir á íslensku nýlendustefna." }, { "duration": 4.596, "start": 176.112, "text": "Þessi hópur þekkir einkenni \nfólksins sem honum tilheyrir." }, { "duration": 3.669, "start": 180.733, "text": "Vegna svipaðarar þekkingar \nhópast þau saman." }, { "duration": 8.122, "start": 184.427, "text": "3) Minnihlutahópur sem á sameiginlegt mál \nog menningu, samsömun, svipað uppeldi." }, { "duration": 3, "start": 192.574, "text": "Það heldur hópinn." }, { "duration": 5.773, "start": 195.599, "text": "4) Döff þekkingarfræði, \nsérfræðiþekking döff." }, { "duration": 7.307, "start": 201.397, "text": "Döff leið til að vera í heiminum, hugsa um \nheiminn og þeirra eigin staður innan hans," }, { "duration": 5.4, "start": 208.729, "text": "raunverulegur og möguleiki\ntil þroska innan hans." }, { "duration": 6.659, "start": 214.154, "text": "Mikilvægur þáttur í þessari þekkingarfræði \nfjallar um og kynnir eðli döff" }, { "duration": 4.997, "start": 220.838, "text": "og þýðingu tengsla \ndöff innbyrðis." }, { "duration": 8.338, "start": 226.002, "text": "Þessi fjögur atriðin tengjast og \neinkenna þetta innsæi, þetta \"Deafhood\"." } ]

[ { "duration": 9.233, "start": 0.103, "text": "Hér á eftir mun ég skýra af hverju ég vildi að döff nemendur \nværu daglega saman í stofu, táknmálsumhverfi." }, { "duration": 9.771, "start": 9.361, "text": "Byrjendalæsi er kennsluaðferð sem leggur áherslu á\nsamvinnu og samskipti nemenda í lestrarnáminu." }, { "duration": 5.218, "start": 19.157, "text": "Nemendur vinna því oft saman í pörum eða hópum." }, { "duration": 12.805, "start": 24.4, "text": "Námsspil og leikir eru mikilvægar námsleiðir sem þjálfa \ní senn lestrarfærni, samskipti og samvinnu." }, { "duration": 3.305, "start": 37.23, "text": "Í þessari vinnu er tungumálið mikilvægt." }, { "duration": 9.751, "start": 40.56, "text": "Döff nemendur tala sama tungumál, íslenskt táknmál, \nog með því auka þau orðaforða sinn." }, { "duration": 4.563, "start": 50.336, "text": "Eina leiðin til að þetta gerist \ner að þeir séu saman í námi." }, { "duration": 5.985, "start": 55.242, "text": "Eins og staðan var þá voru mjög \nfáir nemendur á yngsta stigi." }, { "duration": 9.42, "start": 61.252, "text": "Þeir fara í blöndun inn í bekk. Döff nemendur eiga að \nvera með jafnöldrum sínum, fylgja bekkjasystkinum sínum." }, { "duration": 5.62, "start": 70.944, "text": "Heyrandi umsjónakennari sér um \nbekkinn, ber ábyrgð á honum." }, { "duration": 11.019, "start": 76.589, "text": "Þar sem döff nemendur eru í bekk fylgir döff kennari ásamt \ntáknmálstúlki í fög eins og stærðfræði, listasmiðju og fleira." }, { "duration": 4.591, "start": 87.633, "text": "Það er erfitt, við þessar aðstæður, að \nskapa döff nemendum umhverfi" }, { "duration": 4.904, "start": 92.249, "text": "sem byggir á menningu heyrnarlausra og íslensku táknmáli." }, { "duration": 7.313, "start": 97.178, "text": "Döff nemendur eiga sama rétt og aðrir nemendur\nað fá tækifæri til að vera með jafnöldrum" }, { "duration": 11.207, "start": 104.516, "text": "sem deila sama móðurmáli og eiga \nóhindruð samskipti við jafnaldra sína." }, { "duration": 7.147, "start": 116.638, "text": "Þannig þroska þau félagsleg samskipti\nöðlast svipaða reynslu og heyrandi nemendur." }, { "duration": 8.932, "start": 123.81, "text": "Draumur minn er að döff nemendur á yngsta stigi, sem \nvoru fjórir til fimm, geta verið saman í táknmálsumhverfi." }, { "duration": 8.496, "start": 134.033, "text": "Auk þess njóta döff nemendur og döff kennarar \nekki eðlilegra og afslappaðra samskipta" }, { "duration": 5.238, "start": 142.554, "text": "vegna þess að við erum inn í íslensku \nmálumhverfi og verðum fyrir miklu ytra áreiti." }, { "duration": 5.053, "start": 147.817, "text": "Það er ekki eðlilegt umhverfi þar \nsem hægt er að njóta námsins." }, { "duration": 7.091, "start": 153.433, "text": "Auk þess vantar okkur þetta innra Deafhood, \nbæði döff nemendur og döff kennarar." }, { "duration": 9.656, "start": 162.033, "text": "Sýn okkar kennara er að byggja sterkan\ngrunn í íslensku hjá okkar nemendum" }, { "duration": 5.907, "start": 171.714, "text": "þannig að hægt er að bæta orðaforðann, \ná hraða sem hentar nemendum." }, { "duration": 12.381, "start": 177.646, "text": "Til þess að það sé hægt þurfa þeir að að æfa sig í að stafa á fingramáli \nog geta lesið bæði fingrastafróf og ritun og tengt fingramál við tákn." }, { "duration": 10.404, "start": 190.356, "text": "Námsbækur, eins og Ævintýrisaga, útskýrðar á táknmáli \nog ný orð stöfuð á fingramáli. Það er tvítyngi í námi." }, { "duration": 8.442, "start": 200.785, "text": "Þannig öðlast nemendur þekkingu á sögunni \nog orðaforða sögunnar á íslensku táknmáli." }, { "duration": 11.449, "start": 209.252, "text": "Þeir þurfa að tengja merkingu orðanna á milli\ntungumála og melta rólega, til að læra íslensku," }, { "duration": 4.403, "start": 220.726, "text": "á meðan heyrandi nemendur læra \níslenskan orðaforða mun hraðar." }, { "duration": 8.145, "start": 225.677, "text": "Döff börn þurfa að þjálfa sjónminnið, \nað læra að þekkja útlit stafa." }, { "duration": 5.804, "start": 233.847, "text": "Tengja orð og mynd. Dæmi, orðið bíll og táknið BÍLL tengjast." }, { "duration": 13.362, "start": 240.441, "text": "Þau þurfa að þekkja fyrirbærið, táknið og \nstafina á mynd og ritmál og táknmál." }, { "duration": 12.562, "start": 253.828, "text": "Staðreyndin er, eins og staðan er í dag, þá eru döff nemendur \ná yngsta stigi oftast einn eða tveir í hverjum árgangi." }, { "duration": 10.912, "start": 266.633, "text": "Þeir hafa ekki sömu möguleika og heyrandi nemendur að\nbyggja upp orðaforða í gegnum merkingarbær samskipti." }, { "duration": 5.621, "start": 277.57, "text": "Það þarf að búa þeim aðstæður þar sem þeir \nlæra að bera virðingu fyrir hver öðrum." }, { "duration": 3.076, "start": 283.216, "text": "þar sem þeir læra samvinnu og samskipti." }, { "duration": 6.959, "start": 286.317, "text": "Það þarf að skapa vinnufrið, skerpa einbeitingu, þar sem þeir \nhafa döff fyrirmyndir, fullorðið fólk sem talar táknmál." }, { "duration": 8.847, "start": 293.301, "text": "Eina leiðin til þess að skapa slíkt námssamfélag er \numhverfi sem tekur mið af menningu þeirra og tungumáli." } ]

[ { "duration": 7.1, "start": 1.83, "text": "Lög um stöðu íslenskrar tungu og íslensks táknmáls \ner í raun yfirlýsing um lok raddmálstefnutímabilsins." }, { "duration": 6.28, "start": 9.38, "text": "Íslenskt táknmál hefur verið viðurkennt af \nríkisstjórninni sem jafngilt íslenskunni." }, { "duration": 10.31, "start": 15.79, "text": "Þetta er stórsigur fyrir menningu döff. \nÁstráður Haraldsson," }, { "duration": 5.04, "start": 26.22, "text": "lögfræðingur Félags döff, \nlagði áherslu á nauðsyn" }, { "duration": 5.91, "start": 31.46, "text": "þess að fá íslenskt táknmál \nviðurkennt í lög. Hann benti á" }, { "duration": 6.36, "start": 37.5, "text": "að ekki væri hægt að sækja mál \nán þess að til væru lög sem" }, { "duration": 8.12, "start": 43.98, "text": "vernduðu rétt fólks til tungumálsins.\nSamkvæmt því skyldi íslenskt táknmál" }, { "duration": 6.16, "start": 52.2, "text": "vera viðurkennt sem fyrsta mál döff, \nheyrnarskertra og daufblindra Íslendinga." }, { "duration": 7.27, "start": 58.98, "text": "Sem döff Íslendingar eigum við rétt á \nþví að taka þátt í íslensku samfélagi." }, { "duration": 6.1, "start": 66.35, "text": "Döff eiga rétt á að ganga menntaveginn \nog fá aðgengi að táknmálstúlkun til að taka" }, { "duration": 8.26, "start": 72.65, "text": "þátt í íslensku samfélaginu á öllum sviðum þess. Þessi \nmarkmið nást verði rétturinn viðurkenndur í lögum." }, { "duration": 8.56, "start": 81.03, "text": "Táknmál er lykill að stóra samfélaginu.\nViðmælendur vildu geta vísað í" }, { "duration": 7.2, "start": 89.71, "text": "lagasetningu þar sem réttur þeirra \ntil táknmálstúlkunar væri tryggður." }, { "duration": 9.09, "start": 97.34, "text": "Lögin eiga að ná því að jafna stöðu \ndöff við heyrandi. Ný lög" }, { "duration": 8.46, "start": 106.57, "text": "um stöðu íslenskrar tungu og íslensks \ntáknmáls voru samþykkt árið 2011." }, { "duration": 7.13, "start": 115.16, "text": "Samkvæmt fyrstu grein laga um stöðu íslenskrar \ntunga og íslenskt táknmáls eru málin jafn rétthá." }, { "duration": 8.26, "start": 122.51, "text": "Íslenska er þjóðtunga Íslendinga \nog opinbert mál á Íslandi." }, { "duration": 7.97, "start": 131.37, "text": "Íslenskt táknmál er einnig þjóðtunga \ndöff Íslendinga. Allir sem rætt hefur" }, { "duration": 6.56, "start": 139.5, "text": "verið við í tengslum við þessa grein \nvæntu þess að lögin færðu döff fólki," }, { "duration": 9.29, "start": 146.11, "text": "auk viðurkenningarinnar, sömu málréttindi\nog þeir sem hafa íslensku að móðurmáli." }, { "duration": 4.82, "start": 155.51, "text": "Í lögunum felst viðurkenning á \nþví að á Íslandi sé til annað" }, { "duration": 6.66, "start": 160.44, "text": "tungumál, táknmál, sem gerir \nkröfu um aðgengi að máli" }, { "duration": 5.6, "start": 167.1, "text": "og því að öðlast almenn \nréttindi frá vöggu til grafar." } ]

[ { "duration": 3.32, "start": 2.047, "text": "Viðurkenning íslenska táknmálsins var virkilega \nyfirlýsing um að einangrunartímabilinu" }, { "duration": 7.38, "start": 5.537, "text": "væri í rauninni lokið. Í 100 ár \nhöfðu döff varðveitt og þróað" }, { "duration": 2.69, "start": 13.027, "text": "íslenska táknmálið í samskiptum \nsínum þannig að það hvarf ekki." }, { "duration": 2.57, "start": 15.827, "text": "Íslensk táknmál hefur \nverið viðurkennt sem" }, { "duration": 7.41, "start": 18.567, "text": "jafngilt mál íslensku af \nríkistjórn. Þetta er stórsigur" }, { "duration": 4.19, "start": 26.067, "text": "fyrir menningu döff. Það er ástæða \ntil að þakka öllum þeim döff sem" }, { "duration": 5.74, "start": 30.367, "text": "héldu fast í táknmálið og \nbörðust fyrir varðveislu" }, { "duration": 6.87, "start": 36.267, "text": "þess allt einangrunartímabilið.\nAllir viðmælendur döff lýstu því" }, { "duration": 5.73, "start": 43.267, "text": "að viðurkenning táknmáls væri jákvæð \nog í raun viðurkenning á þeim sjálfum." }, { "duration": 4.26, "start": 49.707, "text": "Þeir sögðu að markmið með \nviðurkenningu á íslensku táknmáli" }, { "duration": 5.11, "start": 54.087, "text": "væri aukin réttindi á öllum sviðum \ntil dæmis til túlkaþjónustu alls staðar" }, { "duration": 6.78, "start": 59.327, "text": "í samfélaginu. Það væri mikilvægast. \nViðmælendum finnst mikilvægt að heyrandi" }, { "duration": 5.8, "start": 66.217, "text": "samfélagið viðurkenni \nþau. Döff eiga sama rétt" }, { "duration": 4.52, "start": 72.137, "text": "á íslensku táknmáli eins og aðrir \nÍslendingar eiga á íslensku." }, { "duration": 4.97, "start": 76.767, "text": "Með viðurkenningu á íslensku \ntáknmáli er viðurkennt hverjir" }, { "duration": 5.07, "start": 81.877, "text": "við erum og að við eigum íslenskt \ntáknmál. Íslendingar eiga ekki" }, { "duration": 3.79, "start": 87.047, "text": "bara íslensku heldur \nlíka íslenskt táknmál." }, { "duration": 9.57, "start": 91.037, "text": "Að mati Berglindar Stefánsdóttur kom \nmeð viðurkenningunni skilningur" }, { "duration": 8.48, "start": 100.767, "text": "á að vera döff. Að eiga fullgilt mál \nsem er fallegt, skapandi og ljóðrænt." }, { "duration": 5.42, "start": 109.397, "text": "Það er annað að fá viðurkenndan rétt \neða réttindi en að það sé viðurkennt" }, { "duration": 4.08, "start": 114.937, "text": "hver maður er og að \nmaður eigi sitt eigið mál." }, { "duration": 6.15, "start": 119.217, "text": "Berglind bætir við að döff höfðu \náður heyrnartæki sem einkenndu" }, { "duration": 4.55, "start": 125.507, "text": "okkur og að þau hefðu upplifðað stöðugar \nhindranir en með viðurkenningunni" }, { "duration": 6.48, "start": 130.217, "text": "er staðfest að maður á sitt eigið mál og \nþað er mikilvægur hluti af sjálfsmyndinni." }, { "duration": 4.59, "start": 136.837, "text": "Stór viðurkenning á því hver \nmaður er. Áður en við fórum" }, { "duration": 5.51, "start": 141.537, "text": "að berjast fyrir viðurkenningu \ná málinu höfðum við ekki skýra" }, { "duration": 8.38, "start": 147.127, "text": "ímynd um hvað væri að vera döff. Það að \nvera döff er svo sterk tengt málinu." }, { "duration": 6.33, "start": 155.627, "text": "Það ferli að berjast fyrir viðurkenningu \nog svo viðurkenningu á málinu" }, { "duration": 5.31, "start": 162.127, "text": "er, að mati Berglindar, skilgreining \ná því hver við erum!" }, { "duration": 7.3, "start": 167.557, "text": "Það tengist viðurkenningu \ná okkur sem manneskjum." }, { "duration": 8.01, "start": 174.987, "text": "Ef ég á mitt mál tengist það líka minni \nsjálfsmynd og viðurkenningu á mér." } ]

[ { "duration": 4.94, "start": 3.09, "text": "Raddmálsstefnan þar sem \náhersla í kennslu var lögð á " }, { "duration": 8.42, "start": 8.17, "text": "að nemendur lærðu að tala raddmál \nsinnar þjóðartungu varði í 100 ár.  " }, { "duration": 7.33, "start": 16.65, "text": "Með samþykkt þingsins varð \ntáknmál að víkja í skólum döff og" }, { "duration": 3.54, "start": 24.03, "text": "það gerðist undrafljótt,  \nsérstaklega í Evrópu.  " }, { "duration": 5.25, "start": 27.67, "text": "Táknmál hætti að \nsjást í skólum og" }, { "duration": 4.54, "start": 33.05, "text": "döff urðu að fara í felur þegar\nþau töluðu saman á táknmáli. " }, { "duration": 8.6, "start": 37.74, "text": "Í mörgum skólum voru nemendur \nneyddir til að sitja á höndunum því" }, { "duration": 4.29, "start": 46.39, "text": "notkun táknmáls \nvar refsivert.     " }, { "duration": 4.57, "start": 50.85, "text": "Margir fræðimenn hafa bent \ná að raddmálstefna hafi," }, { "duration": 4.57, "start": 55.55, "text": "auk þess andlega skaða \nsem hún hefur valdið, " }, { "duration": 5.08, "start": 60.22, "text": "orðið til þess \nað útiloka döff fólk" }, { "duration": 5.54, "start": 65.37, "text": "frá menntun og \nþátttöku í samfélaginu.    " } ]

[ { "duration": 4.77, "start": 2.253, "text": "Fólk byrjaði að hugsa um hvað hægt væri að \ngera til að fá viðurkenningu á táknmáli." }, { "duration": 2.91, "start": 7.153, "text": "Smám saman jókst \náherslan á baráttu" }, { "duration": 2.1, "start": 10.213, "text": "fyrir viðurkenningu \ná íslensku táknmáli." }, { "duration": 9.27, "start": 12.453, "text": "Í upphafi var hamrað á réttindum \ndöff en Ástráður Haraldsson," }, { "duration": 2.56, "start": 21.853, "text": "lögfræðingur Félags \ndöff, benti á að með" }, { "duration": 3.94, "start": 24.613, "text": "viðurkenningu fengust réttindi." }, { "duration": 3.7, "start": 28.683, "text": "Hann benti á að viðurkenningin \nyrði að vera í lögum." }, { "duration": 4, "start": 32.613, "text": "Sem döff íslendingar eigum \nvið rétt á því að taka þátt í" }, { "duration": 5.75, "start": 36.723, "text": "íslensku samfélagi sem \nfullgildir þjóðfélagsþegnar." }, { "duration": 5.1, "start": 42.613, "text": "Forsenda þess að döff fólki \nsé gert kleift að ganga" }, { "duration": 6.62, "start": 47.833, "text": "menntaveginn, taka þátt í \natvinnulífi, eignast húsnæði," }, { "duration": 4.21, "start": 54.573, "text": "standa við skuldbindingar og\nvera ábyrgir foreldrar er að" }, { "duration": 3.82, "start": 58.893, "text": "íslensk táknmál verði \nviðurkennt í lögum." }, { "duration": 4.05, "start": 62.913, "text": "Viðmælendur sögðu að \ntáknmálsamfélagið hafi" }, { "duration": 2.89, "start": 67.103, "text": "barist fyrir að fá viðurkenningu \níslensks táknmáls vegna" }, { "duration": 8.72, "start": 70.113, "text": "mikilvægi menntun og aðgengis fyrir döff en \neinnig vegna sjálfsmyndar þeirra og menningar." }, { "duration": 4.23, "start": 78.953, "text": "Þeir vildu fá lög þar \nsem réttur þeirra til" }, { "duration": 5.56, "start": 83.313, "text": "að tjá sig og skilja á \ntáknmáli væri tryggður." }, { "duration": 8.05, "start": 89.003, "text": "Þeir vildu geta vísað í lagasetningu þar sem \nréttur þeirra til táknmálstúlkunar væri tryggður." }, { "duration": 6.3, "start": 97.173, "text": "Lögin eiga að vinna að því að \njafna stöðu döff á við heyrandi." } ]

[ { "duration": 14.046, "start": 0.001, "text": "Keðja eða \"chaining\" á ensku er tækni til að \ntengja tákn við skrifað orð og fingrastafrófið." }, { "duration": 10.647, "start": 14.072, "text": "Þetta er dæmi um mikilvægi þess að tengja alltaf \nsaman tákn, fingrastafróf og skrifað orð." }, { "duration": 13.787, "start": 24.744, "text": "Það er mikilvægt að vera meðvitaður um að tengja þetta \nþrennt alltaf saman, táknmál, fingrastöfun og ritað mál." }, { "duration": 6.241, "start": 38.556, "text": "Eftir að ég skoðaði gögnin mín, ljósmyndir og\nmyndbarndsupptökur, af mér í kennslu," }, { "duration": 7.659, "start": 44.822, "text": "tók ég eftir að ég var ekki nógu \nmeðvituð um að stafa orðin." }, { "duration": 13.439, "start": 52.506, "text": "Ég átti að stafa orðin meira og skrifa þau, hafa \nþau sýnileg, í stað þess að nota eingöngu táknmál." }, { "duration": 5.79, "start": 65.97, "text": "Nemendur þurfa að sjá orðin stöfuð og skrifuð, \ntil að læra íslensku, til að tengja þau við táknmál." }, { "duration": 10.412, "start": 71.785, "text": "Ég átti til dæmis að stafa orðið\nog skrifa það jafnóðum á töfluna." }, { "duration": 5.606, "start": 82.222, "text": "Dæmi er vinna með orðið „rúm“ á smart töflu." }, { "duration": 6.671, "start": 87.853, "text": "Það var mynd af rúmum í mismunandi \nstærðum, stórt, meðalstórt og lítið." }, { "duration": 13.006, "start": 94.549, "text": "Ég tók eftir því að ég hafði ekki skrifaði stærð rúmanna við myndirnar,\nstórt, meðalstór, lítið. Það vantaði að tengja saman ritað mál og tákn." }, { "duration": 7.483, "start": 107.58, "text": "Í gegnum rannsóknarvinnuna gat ég litið til baka,\ní gögnin, og séð kennsluhætti mína frá öðru sjónarhorni." }, { "duration": 10.37, "start": 115.114, "text": "Ég gat áttað mig á hvað ég gæti gert betur, hvernig ég gæti \nunnið betur með að tengja íslenskt táknmál og íslenskt ritmál." }, { "duration": 3.849, "start": 125.508, "text": "Byggja brú svo nemendur gætu farið á milli mála." } ]

[ { "duration": 6.26, "start": 1.038, "text": "Háskóli Íslands viðurkennir íslensk táknmál \nsem jafnrétthátt íslensku raddmáli." }, { "duration": 4.88, "start": 7.428, "text": "Þetta er mikill heiður fyrir \níslenska táknmálsamfélagið." }, { "duration": 6.19, "start": 12.578, "text": "Heildartími myndbanda í verkefnum af þessu \ntagi eru í kringum 3 klukkustundir." }, { "duration": 11.9, "start": 18.888, "text": "Inngangur ætti að taka 14 til 18 mínútur. Fræðslukafli milli \n55 til 60 mínútur. Aðferðafræðikafli í kringum 20 mín." }, { "duration": 14.25, "start": 30.908, "text": "Niðurstöðkaflinn milli 55 og 60 mínútur. Umræðukaflinn \nsvona 15 til 20 mínútur og lokaorð 5 til 10 mínútur." }, { "duration": 6.47, "start": 45.268, "text": "Hver upptaka ætti að \nhámarki að vera 5 mínútur." }, { "duration": 11.14, "start": 51.828, "text": "Ástæða þess er að þá er auðvelt að finna ákveðin þemu \ninnan verkefnis ef lesendur vilja skoða þau nánar." } ]

[ { "duration": 4.742, "start": 0.001, "text": "Raddmálsstefna\ná Íslandi." }, { "duration": 12.557, "start": 4.901, "text": "Á árunum 1944-1981 var eingöngu\neinn skólastjóri, Brandur Jónsson." }, { "duration": 4.474, "start": 17.483, "text": "Hann lagði mikla áherslu\ná raddmálsstefnu í kennslu" }, { "duration": 15.816, "start": 21.982, "text": "og notkun heyrnatækja \nen táknmál var bannað." }, { "duration": 11.754, "start": 38.667, "text": "Brandur fór utan til Þýskaland\nþar sem lögð var áherslu á óralisma," }, { "duration": 5.354, "start": 50.446, "text": "svo til Danmerkur og\nþaðan til Bandaríkjanna" }, { "duration": 9.581, "start": 55.825, "text": "í Clarke School þar sem var \neingöngu raddmálsstefnan." } ]

[ { "duration": 7.409, "start": 0.008, "text": "Samkvæmt fræðimönnum er \nauðveldara að tileinka sér orð" }, { "duration": 4.007, "start": 7.442, "text": "sem vísa til þekkingar \nsem er þegar til staðar" }, { "duration": 5.026, "start": 11.474, "text": "heldur en orð sem vísa til einhvers \nsem er nemendum ókunnugt." }, { "duration": 9.669, "start": 16.525, "text": "Skýrsla National Reading \nPanel hefur sýnt fram á" }, { "duration": 3.054, "start": 26.219, "text": "að nemendur læra \nbest orð" }, { "duration": 4.155, "start": 29.298, "text": "sem svarar til \nreynslu þeirra þekkingar." }, { "duration": 6.982, "start": 33.478, "text": "Reynsla og þekking einstaklinga mótast \nog markast af umhverfi þeirra" }, { "duration": 10.566, "start": 40.485, "text": "eins og upplifun og bakgrunnsþekking þeirra sem \nhafa alist upp í mismunandi menningarheimum" }, { "duration": 6.662, "start": 51.076, "text": "er oft margvísleg og því er \norðaforði þeirra það einnig." }, { "duration": 8.511, "start": 58.2, "text": "Það er frekar flókið fyrir döff nemendur að læra\nný orð vegna þess að táknmál hefur ekki ritmál" }, { "duration": 4.92, "start": 66.736, "text": "þannig að meðvitað þurfa foreldrar þeirra \nog kennarar að miðla til þeirra með því" }, { "duration": 6.804, "start": 71.681, "text": "að sýna þeim orð með fingrastöfun\nog hafa orð sýnileg." }, { "duration": 7.835, "start": 78.51, "text": "Hægt er að segja að döff nemendur \nupplifi ritmál eins og erlent mál." }, { "duration": 7.749, "start": 86.37, "text": "Foreldrar, leikskólakennarar og grunnskóla-\nkennarar sem hafa vald á íslensku táknmáli" }, { "duration": 4.903, "start": 94.144, "text": "þurfa að vera dugleg að \nlesa sögubækur fyrir börn." }, { "duration": 8.725, "start": 99.072, "text": "Þannig kynnast börnin sögum um leið \nog þau kynnast orðaforða táknmáls" }, { "duration": 5.632, "start": 107.822, "text": "og læra orð með því að sjá það \nskrifað og stafað á fingramáli." }, { "duration": 7.092, "start": 113.479, "text": "Foreldrar og leik- og grunnskólakennarar\nþurfa að vera meðvitaðir um að nota" }, { "duration": 4.325, "start": 120.596, "text": "fingrastafróf svo\nþau kynnist stöfum." } ]

[ { "duration": 2.94, "start": 2.658, "text": "Uppbygging ritgerðar. " }, { "duration": 4.59, "start": 6.568, "text": "Ritgerðin er 5 kaflar sem \nskiptist á eftirfarandi hátt. " }, { "duration": 4.13, "start": 12.318, "text": "Í fyrsta kafla er inngangur \nog markmið ritgerðarinnar. " }, { "duration": 7.14, "start": 17.128, "text": "Annar kafli er fræðilegi hluti verkefnisins en \nhann fjallar um bakgrunn rannsóknarinnar " }, { "duration": 3.78, "start": 24.468, "text": "þ.e rannsóknir á \ntáknmáli sem tungumáli," }, { "duration": 2.98, "start": 28.448, "text": "sögu og stöðu \níslenska táknmálsins, " }, { "duration": 4.11, "start": 31.628, "text": "stöðu menntunar \ndöff á Íslandi, " }, { "duration": 6.45, "start": 35.938, "text": "og erlendar rannsóknir á viður-\nkenningu táknmála í heiminum." }, { "duration": 8.39, "start": 43.118, "text": "Í þriðja kafla er farið yfir aðferðafræði \nrannsóknarinnar og siðferðileg atriði. " }, { "duration": 8.47, "start": 52.218, "text": "Fjórði kafli er niðurstöður ritgerðarinnar, \nþar sem dregin eru fram ákveðin þemu úr viðtölum " }, { "duration": 5.441, "start": 60.807, "text": "og fjallað um sögu baráttunar fyrir \nviðurkenningu á íslensku táknmáli. " }, { "duration": 8.41, "start": 66.848, "text": "Í fimmta kafla eru svo umræður og lokaorð. " } ]

[ { "duration": 5.78, "start": 1.486, "text": "Táknmál eins og önnur \nmál hefur sína málfræði." }, { "duration": 8.11, "start": 7.346, "text": "Til dæmis eru til skilgreiningar á \nhljóðkerfisfræðilegum einingum táknmáls." }, { "duration": 5.73, "start": 16.696, "text": "Þessar einingar táknmála eru \nnefndar grunnbreytur (e. Parameters)." }, { "duration": 4.9, "start": 22.516, "text": "Tákn eru samsett úr fimm\ngrunnbreytum. Þær eru:" }, { "duration": 5.76, "start": 27.556, "text": "1. Handform (e. Handshape).\nTil dæmis hafa táknin VEGGUR" }, { "duration": 3.75, "start": 33.416, "text": "og BORÐ sama handform " }, { "duration": 3.74, "start": 37.266, "text": "en táknið STÓLL\nhefur ólíkt handform." }, { "duration": 3.79, "start": 41.116, "text": "2. Hreyfing (e. Movement). \nTil dæmis hafa táknin " }, { "duration": 5.73, "start": 45.016, "text": "SKEMMTILEG og AÐ \nGAMNI SÍNU sömu hreyfingu" }, { "duration": 3.75, "start": 50.886, "text": "en táknið GAMAN \nhefur ólíka hreyfingu." }, { "duration": 7.81, "start": 54.806, "text": "3. Myndunarstaður (e. Place of articulation). \nTil dæmis hafa táknin SNJÓR og RIGNING " }, { "duration": 4.87, "start": 62.706, "text": "sama myndunarstað \nen táknið VONDUR " }, { "duration": 5.63, "start": 67.706, "text": "er táknað á kinn og hefur \nþví annan myndunarstað." }, { "duration": 6, "start": 73.506, "text": "4. Afstaða handa (e. Orientation). \nTáknin ELDHÚS og GRÁR hafa " }, { "duration": 8.73, "start": 79.616, "text": "sömu afstöðu handa en táknið \nGRUNNUR hefur ólíka afstöðu." }, { "duration": 5.9, "start": 88.456, "text": "5. Látbrigði (e. Non-manual components). \nTil dæmis hafa táknin VONBRIGÐI " }, { "duration": 3.75, "start": 94.456, "text": "og ÚTLENDINGUR \nsömu látbrigði" }, { "duration": 5.67, "start": 98.326, "text": "en táknið VONDUR \nhefur ólíkt látbrigði." }, { "duration": 4.07, "start": 104.166, "text": "Öll táknmál eiga \nfingrastafróf sem er  " }, { "duration": 5.19, "start": 108.336, "text": "notað til þess að \nstafa orð eða nöfn." }, { "duration": 2.85, "start": 113.626, "text": "Það er einnig notað til að stafa \nþað sem ekki er til tákn yfir" }, { "duration": 5.95, "start": 116.606, "text": "svo sem staðir, borgir, \nfyrirtæki og svo framvegis." } ]

[ { "duration": 4.91, "start": 0.859, "text": "Í þessari ritgerð mun ég að \nskoða afstöðu formanna " }, { "duration": 7.6, "start": 5.869, "text": "Félags heyrnarlausra á tímabilinu \n1984 – 2017 til baráttunnar um" }, { "duration": 5.25, "start": 13.589, "text": "viðurkenningu íslenska táknmálsins. \nÉg skoða hvernig formenn félagsins " }, { "duration": 5.45, "start": 18.929, "text": "og táknmálssamfélagið á Íslandi \nbarðist frá upphafi þar til " }, { "duration": 4.04, "start": 24.579, "text": "íslenskt táknmál hlaut viður-\nkenningu og var sett í lög" }, { "duration": 6.25, "start": 28.729, "text": "og hver var tilgangurinn \nmeð lagasetningunni." }, { "duration": 8.55, "start": 36.289, "text": "Tilgangur þessarar rannsóknar er að safna \nsaman og skrásetja baráttusögu döff fyrir " }, { "duration": 4.43, "start": 45.009, "text": "lagalegri viðurkenningu \ná íslensku táknmáli. " }, { "duration": 6.43, "start": 50.259, "text": "Markmiðið er að skilja \nhvað liggur að baki " }, { "duration": 2.78, "start": 56.789, "text": "baráttusögu döff \nfyrir viðurkenningu " }, { "duration": 4.59, "start": 59.679, "text": "á íslenska táknmálinu \nsem fullgildu tungumáli." }, { "duration": 5.03, "start": 64.699, "text": "Rannsóknarspurningin í \nþessu verkefni er: " }, { "duration": 6.8, "start": 70.349, "text": "Hvaða ástæður lágu að baki \nbaráttu döff fyrir viðurkenningu " }, { "duration": 3.99, "start": 77.259, "text": "á íslensku táknmáli sem \nfullgildu tungumáli? " }, { "duration": 4.84, "start": 82.039, "text": "Hvaða áhrif hefur viðurkenningin \nhaft á stöðu táknmálsins í dag." }, { "duration": 4.92, "start": 87.599, "text": "Fyrsta mál mitt er íslenskt táknmál \nþannig að ég mun að nota " }, { "duration": 6.05, "start": 92.629, "text": "íslenskt táknmál í myndböndum \ní meistaraverkefninu þar sem á " }, { "duration": 7.61, "start": 98.799, "text": "táknmáli get ég tjáð fullkomlega \nmína meiningu, mun betur en " }, { "duration": 7.66, "start": 106.529, "text": "á íslensku, en táknmál \nhefur ekki eigið ritmál. " } ]

[ { "duration": 13.593, "start": 0.018, "text": "Marchsark og Hauser bentu á að mjög fáir\neinstaklingar með mikla heyrnarskerðingu" }, { "duration": 7.017, "start": 13.637, "text": "geti lesið af vörum nægjanlega vel til\nað gagnast þeim í daglegum samskiptum." }, { "duration": 8.052, "start": 20.679, "text": "Varalestur er erfiður, þreytandi og er\nalgengt að hann leiði af sér misskilning" }, { "duration": 8.856, "start": 28.756, "text": "og fer það meira eftir \nkarakter einkennum talandans" }, { "duration": 5.557, "start": 37.637, "text": "og samhengisins en hæfileika \nheyrnarlausa einstaklingsins." }, { "duration": 5.687, "start": 43.219, "text": "Rannsóknir sýna að \nfullorðnir einstaklingar skilja" }, { "duration": 8.986, "start": 48.942, "text": "yfirleitt ekki nema 30% af því \nsem er tjáð með varalestri," }, { "duration": 5.056, "start": 58.226, "text": "án tillits til samhengislegra \nupplýsinga til stuðnings." }, { "duration": 5.243, "start": 63.541, "text": "Það gefur því að skilja \nað hæfni í varalestri" }, { "duration": 5.84, "start": 68.809, "text": "er ekki eitthvað sem hægt er að ætlast \ntil af ungum heyrnarlausum börnum." }, { "duration": 8.809, "start": 74.674, "text": "Talmálsstefnan hafði afar neikvæð \náhrif á líf og menntun heyrnarlausra." }, { "duration": 14.68, "start": 83.95, "text": "Eins og segir í skýrslu nefndar \nsamkvæmt lögum nr. 26/2007, bls. 147" }, { "duration": 11.493, "start": 98.655, "text": "„Síðar hefur komið í ljós að nemendur\nskildu ekki tilganginn með talkennslunni\"." }, { "duration": 7.282, "start": 110.378, "text": "Þeir skildu ekki af hverju átti \nað blása á blað aftur og aftur" }, { "duration": 5.748, "start": 117.685, "text": "til að æfa -p-, þeir skildu\nekki tilganginn í þessu," }, { "duration": 6.207, "start": 123.447, "text": "eða af hverju tungunni var \nýtt afturábak með tréspaða" }, { "duration": 5.021, "start": 129.701, "text": "þar til þeir kúguðust til \nað æfa -g- eða -k-" }, { "duration": 14.036, "start": 134.791, "text": "eða horfa á kennarann og líkja eftir\nvarahreyfingum fyrir framan spegil." }, { "duration": 6.352, "start": 148.851, "text": "Þeir skildu heldur ekki af hverju þeir áttu\nað setja aðra hönd á háls kennarans" }, { "duration": 6.261, "start": 155.228, "text": "og hina á eigin háls og finna titringinn\ná sama tíma og þeir horfðu í spegilinn." }, { "duration": 4.64, "start": 161.524, "text": "Skýrt kemur fram í rannsókn á\nmálsamfélagi heyrnarlausra" }, { "duration": 7.761, "start": 166.189, "text": "að nemendur á þessum tíma upplifðu \nstöðuga þreytu og tilgangsleysi," }, { "duration": 4.104, "start": 173.975, "text": "vanmátt og getuleysi." }, { "duration": 7.038, "start": 178.115, "text": "Foreldrar og fjölskyldur áttu \nað styðja raddmálsþjálfunina" }, { "duration": 3.789, "start": 185.178, "text": "og var ráðið frá því \nað nota táknmál." }, { "duration": 9.625, "start": 189.048, "text": "Þessi kennslustefna leiddi til einangrunar \nheyrnarlausra, lélegrar menntunar" }, { "duration": 10.702, "start": 198.698, "text": "lélegrar sjálfsvirðingar, útilokunar frá \nmöguleikum samfélags og þátttöku." }, { "duration": 3.898, "start": 209.425, "text": "Einnig hefur komið fram í\nviðtölum og frásögnum fólks," }, { "duration": 3.155, "start": 213.348, "text": "sem var heyrnarlaust \nbæði erlendis og hérlendis," }, { "duration": 4.466, "start": 216.528, "text": "að eftir að talmálsstefnan tók \nvið leið nemendum ekki vel" }, { "duration": 4.319, "start": 221.019, "text": "og án táknmáls skildu\nþeir ekki hvað fram fór." }, { "duration": 5.076, "start": 225.363, "text": "Þeir sáu myndir af \ndýrum og skrifuðu stafi" }, { "duration": 4.765, "start": 230.464, "text": "en tengdu ekki\norðin við dýrin." }, { "duration": 3.812, "start": 235.253, "text": "Mynd og orð. Þeir skildu ekki \nmerkinguna þarna á milli." }, { "duration": 2.166, "start": 239.089, "text": "Þetta var endurtekið\naftur og aftur." }, { "duration": 2.352, "start": 241.301, "text": "Sama orðið skrifað \naftur og aftur." }, { "duration": 3.9, "start": 243.701, "text": "Þau áttu að lesa það heima, og \nhlusta eftir því eða lesa orðið af vörum." }, { "duration": 4.653, "start": 247.626, "text": "Þau skildu ekki tilganginn og\nþetta var endalaus barningur." }, { "duration": 5.817, "start": 252.304, "text": "Kennarinn hélt pappír fyrir \nmunninum og las orð" }, { "duration": 4.868, "start": 258.146, "text": "sem nemendur áttu að reyna \nað heyra með heyrnartækjunum," }, { "duration": 5.005, "start": 263.038, "text": "hlusta þegar kennarinn talaði\nmeð blaðið fyrir munninum." }, { "duration": 6.852, "start": 268.068, "text": "Nemendur æfðu líka tal eftir \nvaralestri fyrir framan spegil." }, { "duration": 4.464, "start": 274.945, "text": "Nemendum þótti þetta erfitt \nog skildu ekki tilganginn." }, { "duration": 5.209, "start": 279.434, "text": "Kennarar komust ekkert áfram \nog kenndu það sama aftur og aftur." }, { "duration": 5.847, "start": 284.668, "text": "Sumir teiknuðu myndir til að gera \nmerkingu orðanna skiljanlega" }, { "duration": 6.163, "start": 290.539, "text": "en náðu aldrei að veita \nbörnunum raunverulega menntun“." }, { "duration": 9.005, "start": 296.727, "text": "Árið sem Brandur lét \naf embætti, 1982," }, { "duration": 4.55, "start": 305.756, "text": "var hann kominn á þá \nskoðun að nauðsynlegt" }, { "duration": 3.551, "start": 310.331, "text": "væri að kenna \nlitlum börnum táknmál," }, { "duration": 5.227, "start": 313.907, "text": "því þau gætu ekki tjáð \nsig með neinu öðru móti." }, { "duration": 3.877, "start": 319.158, "text": "Þau væru ekki að læra \nað tala og tjá sig." }, { "duration": 5.243, "start": 323.082, "text": "Það væri betra að gefa börnum\ntækifæri til að tjá sig." }, { "duration": 11.168, "start": 328.503, "text": "Brandur sagði líka að heyrandi fólk yrði að læra \ntáknmál til að geta átt samskipti við heyrnarlausa." } ]

[ { "duration": 5.19, "start": 1.291, "text": "Rannsókn mín er um baráttu fyrir\nviðurkenningu á íslensku táknmáli" }, { "duration": 5.51, "start": 6.591, "text": "og hvaða áhrif viðurkenningin hefur \nhaft á stöðu táknmálsins í dag." }, { "duration": 12.42, "start": 12.701, "text": "Táknmál eru ekki alþjóðleg mál heldur, \nlíkt og önnur tungumál, ólík á milli landa." }, { "duration": 6.66, "start": 25.261, "text": "Á Íslandi eru tvö tungumál, \níslenska og íslenskt táknmál," }, { "duration": 6.69, "start": 32.031, "text": "og er íslensk táknmál fyrsta \nmál um 300 döff íslendinga." }, { "duration": 11.01, "start": 38.941, "text": "Við sem tilheyrum táknmálsamfélagi og lítum á íslensk \ntáknmál sem okkar fyrsta mál köllum okkur döff." }, { "duration": 5.06, "start": 50.511, "text": "Lög um stöðu íslenskrar \ntungu og íslensks táknmáls" }, { "duration": 6.04, "start": 55.821, "text": "tóku gildi þann 7. júní árið 2011." }, { "duration": 9.64, "start": 62.011, "text": "Það þýðir að íslenska og íslenskt \ntáknmál eru opinber mál á Íslandi." }, { "duration": 3.47, "start": 71.831, "text": "Í lögunum er einnig kveðið á um" }, { "duration": 5.6, "start": 75.411, "text": "að íslenska og íslenskt\ntáknmál séu jafnrétthá mál" }, { "duration": 5.9, "start": 81.151, "text": "og að ríki og sveitarfélögum sé skylt \nað vernda íslenska táknmálið og" }, { "duration": 5.41, "start": 87.171, "text": "veita þjónustu á íslensku \ntáknmáli þeim sem þess þurfa." }, { "duration": 4.85, "start": 93.311, "text": "Með lögunum var íslenskt táknmál \nviðurkennt sem fyrsta mál þeirra" }, { "duration": 2.22, "start": 98.271, "text": "sem þurfa að tjá sig \ná því til samskipta." }, { "duration": 6.79, "start": 100.641, "text": "Þá er í lögunum lögð skylda á stjórn-\nvöld að hlúa að málinu og styðja." }, { "duration": 5.92, "start": 107.521, "text": "Til dæmis með því að tryggja að döff börn nái að \nbyggja upp sterkan grunn í íslensku táknmáli." }, { "duration": 4.75, "start": 113.571, "text": "Því á sterkum grunni læra þau \nönnur mál, til dæmis íslensku." }, { "duration": 4.85, "start": 118.441, "text": "Sem þýðir að þau verði \ntvítyngdir einstaklingar." }, { "duration": 3.851, "start": 123.5, "text": "Með lagalegri viðurkenningu \ná íslensku táknmáli er" }, { "duration": 6.6, "start": 127.491, "text": "táknmálsamfélagið viður-\nkennt sem samfélag manna" }, { "duration": 9.19, "start": 134.191, "text": "og íslensk táknmál viðurkennt sem \njafnrétthátt íslensku til samskipta." } ]

[ { "duration": 18.146, "start": 0.001, "text": "Samkvæmt Paddy Ladd þá snýst \"Deafhood\" um sameignlega\nmenningu, sjónrænt tungumál, og að nota táknmál." }, { "duration": 8.97, "start": 18.172, "text": "Eini staðurinn í skólanum þar sem er\ntáknmálsumhverfi er stofa 116." }, { "duration": 12.316, "start": 27.448, "text": "Nemendur kalla stofuna ýmist Byrjendalæsisstofu,\ntáknmálsstofu eða stofu 116." }, { "duration": 7.47, "start": 39.789, "text": "Ég lít á stofuna sem sterkt\ntáknmálsumhverfi." }, { "duration": 7.784, "start": 47.284, "text": "Þar eigum við sameignlegt sjórnænt mál,\ntáknmálið. Þar eigum við \"Deafhood\"." }, { "duration": 5.999, "start": 55.093, "text": "Þessi stofa er mitt „heimili.“\nÉg finn að þar á ég heima." }, { "duration": 6.06, "start": 61.117, "text": "Þar tölum við sama tungmál.\nVið skiljum hvert annað." }, { "duration": 12.746, "start": 67.202, "text": "Við vitum hvað það þýðir að vera döff.\nÞar er aðgengi að samskiptum." }, { "duration": 12.328, "start": 80.318, "text": "Nemendur læra samskiptareglur döff. Þeir mynda\naugnsamband, læra að ná athygli hvers annars." }, { "duration": 7.243, "start": 92.671, "text": "Þetta gerir það að verkum að nemendur eru vel inni\ní öllu sem er að gerast og missa ekki af neinu." }, { "duration": 9.446, "start": 99.939, "text": "Þeir t.d. snerta öxl, veifa og blikka\nljósum til að ná athygli." }, { "duration": 5.899, "start": 109.41, "text": "Þetta er ákveðinn hluti af döff menningu." }, { "duration": 10.82, "start": 115.334, "text": "Þess vegna er mikilvægt að skapa táknmálsnámsumhverfi\nþar sem nemendur geta verið saman og lært af hver öðrum." }, { "duration": 8.732, "start": 126.179, "text": "Táknmálsnámsumhverfi veitir nemendum\naðgengi að námi og upplýsingum." }, { "duration": 5.449, "start": 134.935, "text": "Ég ólst upp án döff kennara." }, { "duration": 4.349, "start": 140.409, "text": "Ég hafði engar döff fyrirmyndir sem ég gat\nsamsamað mig við. Mig vantaði \"Deafhood\"." }, { "duration": 10.141, "start": 144.837, "text": "Varaaflestur og talæfingar gerðu mér ekki auðvelt að læra\níslensku þar sem ég fékk engar útskýringar á táknmáli." }, { "duration": 10.346, "start": 155.003, "text": "Ég hafði ekki aðgengi að máli. Ég fékk\nekki réttu verkfærin til að öðlast mál." }, { "duration": 9.615, "start": 165.374, "text": "Ég varð að læra sjálf eins og\nstarfendarannsóknin sýndi mér." }, { "duration": 5.111, "start": 175.014, "text": "Þar gat ég rannsakað, rýnt í vinnuna, og fundið\nhvaða leið væri góð til að kenna döff nemendum." }, { "duration": 12.295, "start": 180.15, "text": "Ég vildi kenna nemendum íslensku, auka orðaforða\nþeirra og setningar og lesskilning í gegnum táknmálið." }, { "duration": 9.073, "start": 192.47, "text": "Ég uppgötvaði, þegar ég skoðaði gögnin, að\nég notaði of lítið af stöfun og ritun" }, { "duration": 7.19, "start": 201.568, "text": "til að tengja saman táknmál, fingrastöfun og ritun." }, { "duration": 10.3, "start": 208.783, "text": "Ég varð meira meðvituð um að stafa og skrifa og\ngera málin sýnileg, tengja þau saman í kennslu." }, { "duration": 7.732, "start": 219.108, "text": "Þetta er mikilvægt í kennslu\nbarna sem eiga táknmál að móðurmáli." }, { "duration": 10.979, "start": 226.865, "text": "Kennarar þurfa að vera meðvitaðir um\nþetta þegar þeir vinna með orð og hugtök." } ]

[ { "duration": 9.655, "start": 0.001, "text": "Þessi kafli fjallar um kennslu heyrnarlausra \nfrá upphafi til dagsins í dag." }, { "duration": 9.719, "start": 10.212, "text": "Í gegnum tíðina hafa verið mismunandi\nkennsluaðferðir sem hafa tekið ýmsum breytingum." }, { "duration": 8.784, "start": 20.42, "text": "En talsverð áhersla hefur verið lögð á ýmist \ntáknmálsaðferð eða talmálsaðferð í menntun heyrnarlausra." }, { "duration": 5.419, "start": 29.228, "text": "Í gegnum tíðina hafa heyrandi \nsérfræðingar horft á döff einstaklinga" }, { "duration": 9.925, "start": 34.672, "text": "og velt fyrir sér hvaða leið sé best \ní menntun þeirra til að þeir öðlist mál." }, { "duration": 8.894, "start": 45.675, "text": "Enn þann dag í dag er togstreita \nmilli táknmáls og raddmáls í kennslu döff" }, { "duration": 4.58, "start": 54.594, "text": "og menn ekki sammála um hvaða kennsluaðferð \nhentar döff best til að öðlast menntun." }, { "duration": 16.374, "start": 59.372, "text": "Hver sé besta kennsluaðferðin til að kenna \ndöff að lesa, skrifa og tileinka sér málskilning." }, { "duration": 3.182, "start": 75.771, "text": "Ég fer stuttlega yfir þessa sögu hér." }, { "duration": 18.464, "start": 78.978, "text": "Milli 1800 og 1900 eru fyrstu skóla fyrir \nheyrnarlausa stofnaðir í Frakklandi og Þýskalandi." }, { "duration": 8.168, "start": 97.67, "text": "Í Frakklandi var táknmálsskóli þar \nvar kennt fingramál, lestur og skrift." }, { "duration": 8.14, "start": 105.863, "text": "Í Þýskalandi var það sem nefnt hefur verið raddmálsskóli. \nÞar var öll áhersla lögð á talmál í kennslu heyrnarlausra." }, { "duration": 4.743, "start": 114.028, "text": "Þessir skólar voru með mjög \nmismunandi áherslur í kennslu." }, { "duration": 12.548, "start": 118.795, "text": "Í Frakklandi notuðu kennarar aðallega \nteikningar og tengdu þær við orð." }, { "duration": 9.429, "start": 131.367, "text": "Í þýskalandi var aðaláherslan lögð á á raddmálið eða óralisma. \nÞar var áhersla á að nemendur lærðu að tala." }, { "duration": 6.966, "start": 140.821, "text": "Þessi lönd lögðu í upphafi upp með \nmjög mismunandi áherslur í kennslu." }, { "duration": 6.116, "start": 147.811, "text": "Og voru áherslurnar nefndar eftir löndunum, \nþ.e. franska aðferðin og þýska aðferðin." }, { "duration": 10.621, "start": 155.17, "text": "Í fyrstu var þýska aðferðin, raddmálsstefnan, \nútbreidd um þýsku- og enskumælandi lönd" }, { "duration": 7.578, "start": 165.816, "text": "en sú franska, táknmálsstefnan, náði til \nNorðurlandanna og Bandaríkjanna." }, { "duration": 13.518, "start": 173.636, "text": "Í mörgum löndum var mikill skilningur á því, í skólum \nheyrnarlausra, að táknmál væri mikilvægt í menntun þeirra." }, { "duration": 11.76, "start": 187.179, "text": "Í sumum skólanna voru heyrnarlausir kennarar í \nmeirihluta og heyrandi kennarar í minnihluta." }, { "duration": 7.56, "start": 203.643, "text": "Talið er að margir hafi á þessum árum \nnotið þess að vera tvítyngdir," }, { "duration": 7.353, "start": 211.228, "text": "annars vegar kunnað táknmál og \nhins vegar lesið og skrifað þjóðtunguna." }, { "duration": 7.292, "start": 218.606, "text": "Þeir hafi þar af leiðandi verið þátttakendur \ní báðum menningarheimunum" }, { "duration": 9.507, "start": 225.922, "text": "og getað farið á milli þeirra að vild, notað táknmál í\ndöff umhverfi og lestur og ritun í heyrandi umhverfi." } ]

[ { "duration": 5.637, "start": 1.546, "text": "Þetta er búið að vera mjög langt ferðalag\nað vinna þessa meistararitgerð," }, { "duration": 9.833, "start": 7.208, "text": "líkt og að ganga upp fjall með \nótal krókaleiðum, langt ferðalag." }, { "duration": 9.461, "start": 17.066, "text": "Ritgerðin er sett upp á óhefðbundinn \nhátt til að táknmálið fái að njóta sín." }, { "duration": 4.435, "start": 26.552, "text": "Í staðinn að skila skrifaðri \nritgerð er hún á táknmáli." }, { "duration": 5.576, "start": 31.401, "text": "Ritgerðin er á tölvutæku formi, \nmyndband á táknmáli." }, { "duration": 6.076, "start": 37.002, "text": "Til að byrja með notaði ég ritmál, \nen hugsun mín er á táknmáli" }, { "duration": 4.951, "start": 43.103, "text": "og fór á seinni stigum að nota eingöngu táknmál \nþar sem það er bæði auðveldara og fljótlegra fyrir mig." }, { "duration": 5.265, "start": 48.078, "text": "Fyrir mig var það barátta að vinna \nmeð tungumálin, íslensku og ensku," }, { "duration": 3.866, "start": 53.368, "text": "en á þeim tungumálum voru \nheimildirnar sem ég vann með." } ]

[ { "duration": 6.077, "start": 0.023, "text": "Að aðlaga Byrjendalæsi\nað döff nemendum." }, { "duration": 11.579, "start": 6.671, "text": "Meginmarkmið er að nemendur nái góðum\nárangri í læsi sem allra fyrst á yngsta stigi." }, { "duration": 7.563, "start": 18.498, "text": "Byrjendalæsi nær til allra þátta\nmóðurmálsins sem er unnið með" }, { "duration": 6.292, "start": 26.086, "text": "lestur, hlustun, tal og \nritun sem eina heild." }, { "duration": 4.882, "start": 32.57, "text": "Áherslan að vinna \nmeð hljóðkerfisvitund" }, { "duration": 4.63, "start": 37.477, "text": "þurfti að aðlaga að \nheyrnarlausum nemendum." }, { "duration": 6.494, "start": 42.132, "text": "Í staðinn fyrir að vinna \nmeð raddmálið eða tal" }, { "duration": 5.999, "start": 48.651, "text": "var mikilvægt að leggja \náherslu á vinnu með táknmál" }, { "duration": 6.042, "start": 54.675, "text": "og tengja táknmálið\nvið ritaða íslensku." }, { "duration": 10.711, "start": 60.742, "text": "Auk þess var mikilvægt að nota augun við \nhlustun, að meðtaka útskýringar á táknmáli." }, { "duration": 10.805, "start": 71.779, "text": "Þar að auki er lögð áhersla á í Byrjendalæsi að\nnemendur læri að þekkja hljóð, stafi og orð." }, { "duration": 6.872, "start": 82.609, "text": "Hvernig er hægt að kenna döff \nnemendum að öðlast færni í lestri?" }, { "duration": 6.812, "start": 89.584, "text": "Ég sé fyrir mér að döff nemendur \nnoti augun til að hlusta," }, { "duration": 11.571, "start": 96.421, "text": "að þeir geti í gegnum sjónina lært \nað þekkja stafi, orð og setningar." } ]

[ { "duration": 4.077, "start": 0.001, "text": "Rannsókn sýnir \nað döff börn" }, { "duration": 4.287, "start": 4.103, "text": "sem eiga döff foreldra \ngengur vel í skóla" }, { "duration": 6.28, "start": 8.415, "text": "vegna þess að þau koma í skólann \nmeð aldursvarandi málþroska." }, { "duration": 6.28, "start": 14.72, "text": "Þar með eiga þau auðveldara með \nað læra annað tungumál, ensku," }, { "duration": 4.693, "start": 21.025, "text": "og geta því bætt við þekkingu \nsína í gegnum texta." }, { "duration": 13.575, "start": 26.061, "text": "Licthenstein bendir á að döff börn sem \nhafa fengið táknmál frá unga aldri" }, { "duration": 7.063, "start": 39.661, "text": "eru búin að þroska vinnsluminni \nsem er nauðsynlegt í lestrarnámi." }, { "duration": 10.851, "start": 46.749, "text": "Barn sem er með sterkt fyrsta mál, táknmál, býr\nyfir hæfninni að bæta við öðrum tungumálum." }, { "duration": 7.933, "start": 57.625, "text": "Sumir rannsakendur hafa sagt að táknmáls-\nkunnátta sé ekki stuðningur við lestrarnám" }, { "duration": 6.036, "start": 65.583, "text": "vegna þess að \nmálin eru svo ólík." }, { "duration": 5.968, "start": 71.644, "text": "Nemendur með ASL sem fyrsta mál, \nsem þeir lærðu af döff foreldrum," }, { "duration": 3.848, "start": 77.637, "text": "gengur mun betur í\nakademísku námi." }, { "duration": 6.839, "start": 81.51, "text": "Þetta er vel þekkt staðreynd, döff \nnemendur með góðan grunn í táknmáli" }, { "duration": 7.223, "start": 88.374, "text": "skora hærra á SAT prófi en þeir \nsem hafa ekki góðan grunn." }, { "duration": 6.359, "start": 95.622, "text": "Samskiptahæfni er mikilvæg. Döff \nnemendur með góðan grunn í táknmáli" }, { "duration": 5.845, "start": 102.006, "text": "hafa tileiknað sér mál með \nmálfræðireglum og orðaforða" }, { "duration": 6.426, "start": 107.876, "text": "og þar með betur undirbúnir\ntil að læra lestur og skrift í skóla." }, { "duration": 8.803, "start": 114.327, "text": "Þeim mun betri sem einstaklingurinn er í \ntáknmáli því hæfari er hann til að læra að lesa." }, { "duration": 7.465, "start": 123.155, "text": "Þessi rannsókn á ASL þekkingu \nog MCE og færni í lestri" }, { "duration": 4.127, "start": 130.645, "text": "styður mikilvægi tvítyngis \ní menntun heyrnarlausra barna." }, { "duration": 4.16, "start": 134.797, "text": "Sú staðreynd að heyrnarlausir \nnemendur í rannsókninni" }, { "duration": 7.754, "start": 138.982, "text": "bjuggu yfir færni til að leysa ASL verkefni\nán þess að hafa hlotið formlega þjálfun" }, { "duration": 2.911, "start": 146.761, "text": "sýnir að döff eru tvítyngdir." }, { "duration": 2.826, "start": 149.696, "text": "Ljóst er af niðurstöðum \nþessara rannsókna" }, { "duration": 4.841, "start": 152.547, "text": "að heyrnarlausir nemendur flytja \nfærni frá einu tungumáli til annars." }, { "duration": 5.098, "start": 157.413, "text": "Mikilvægt er að döff nemendur hafi \naðgang að sjónrænu tungumáli, táknmáli," }, { "duration": 4.418, "start": 162.536, "text": "til að öðlast \nfærni í lestri." } ]

[ { "duration": 8.319, "start": 0.001, "text": "Hvernig ég sé sjálfa mig í kennslu,\ner ég að gera rétt til að mæta nemendum?" }, { "duration": 7.361, "start": 8.345, "text": "Verkefni í íslensku eru nafnorð sem tengjast \nfjölskyldunni, t.d. pabbi, afi, mamma, amma." }, { "duration": 11.955, "start": 16.082, "text": "Jakob sá mynd og átti að skrifa afi\nen skrifaði PAPPI í staðinn fyrir pabbi." }, { "duration": 3.983, "start": 28.062, "text": "Ég velti fyrir mér hvort ég ætti að\nleiðrétta hann eða láta hann eiga sig." }, { "duration": 3.808, "start": 32.07, "text": "Ég var í vafa og það tók mig nokkrar \nmínútur að gera upp hug minn." }, { "duration": 9.837, "start": 35.903, "text": "Ég ákvað að biðja hann að skoða orðið PABBI, og benti\nhonum á að athuga hvort orðin væru eins skrifuð." }, { "duration": 3.796, "start": 45.765, "text": "Hann las orðið, varð leiður og huldi andlitið." }, { "duration": 7.521, "start": 49.586, "text": "Ég ákvað með sjálfri mér að reyna ekki meira.\nÉg var búin að benda honum á þetta." }, { "duration": 8.159, "start": 57.132, "text": "Annað orð sem hann átti að skrifa var SYSTIR \nen hann skrifaði STISTI. Ég sagði ekkert við því." }, { "duration": 7.211, "start": 65.316, "text": "Hann var frekar viðkvæmur þann daginn og ekki í góðu skapi.\nEf hann hefði verið góður og rólegur hefði það kannski verið í lagi." }, { "duration": 4.909, "start": 72.552, "text": "En ég velti því fyrir mér hvort ég ætti að leiðrétta hann." }, { "duration": 4.295, "start": 77.486, "text": "Ég óttaðist að hann missti áhugann á að læra íslensku." }, { "duration": 10.717, "start": 82.352, "text": "Ég upplifði sem lítil stúlka að ég reyndi að \nskrifa rétt orð og setningar, skrifa bréf," }, { "duration": 6.389, "start": 93.094, "text": "og bað mömmu að skoða íslenskuna, \nleiðrétta mig. Hún leiðrétti allt." }, { "duration": 11.003, "start": 99.508, "text": "Ég sá að ég skrifaði aldrei rétt. Fyrir vikið var ég \nmeð lítið sjálfstraust og óörugg þegar ég varð eldri." }, { "duration": 4.644, "start": 110.536, "text": "Þess vegna gætti ég mín á að leiðrétta mína \nnemendur ekki of mikið, en samt alltaf eitthvað." }, { "duration": 5.533, "start": 115.205, "text": "Ég skoðaði þetta í rannsókninni. Ég var í \nvafa hversu oft ég ætti að leiðrétta þá." }, { "duration": 3.963, "start": 120.763, "text": "Ég gerði það eins lítið og hægt er." }, { "duration": 10.271, "start": 124.751, "text": "Reynsla mín vakti mig til umhugsunar um hvernig best er \nað kenna börnum svo að þau hafi ekki sömu upplifum og ég." }, { "duration": 13.394, "start": 137.296, "text": "Gula sendibréfið. Ég bað nemendur um að rifja upp fimm \nnöfn úr sögunni. Þeir voru spenntir að fá að rifja upp söguna." }, { "duration": 6.761, "start": 151.378, "text": "Björn réttir upp hönd og segir táknin ÓSÝNILEGUR\nMANNESKJA en mundi ekki nafnið." }, { "duration": 12.002, "start": 158.164, "text": "Þá skrifaði ég Jóhannes á töfluna. Þá sá \nhann nafnið. Hver önnur spurði ég." }, { "duration": 7.031, "start": 170.191, "text": "Jón réttir upp hendi og segir á táknmáli RAUTT HÁR.\nHann vissi ekki nafnið. Þá skrifaði ég Logi." }, { "duration": 7.26, "start": 177.247, "text": "Skömmu seinna benti Jón á \norðið Logi og segir annað orð." }, { "duration": 8.913, "start": 184.532, "text": "Ég skildi ekki hvað hann átti við. Hann kom að töflunni og benti á L og I \nog sagði ef að þessum stöfum væri sleppt þá myndaðist orðið OG." }, { "duration": 5.951, "start": 193.47, "text": "Ég gaf honum fimmu og sagði þetta rétt. \nHrósið gladdi hann mikið." }, { "duration": 8.027, "start": 199.446, "text": "Jakob sá þetta og kom að töflunni án þess að \nbiðja um leyfi. Ég var of sein að stoppa hann." }, { "duration": 6.995, "start": 207.498, "text": "Hann bendir á stafina L og I og bendir á ilina á sér." }, { "duration": 5.36, "start": 214.518, "text": "Ég sagði þetta rétt nema að það þyrfti að\nvíxla stöfunum þá myndaðist orðið il." }, { "duration": 5.146, "start": 219.903, "text": "Jakob varð glaður að sjá það. Jón brosti, var að \nfygljast með og skildi greinilega það sem fram fór." }, { "duration": 6.553, "start": 225.074, "text": "Það gladdi mig að sjá að þeir gátu sjálfir \nbúið til ný orð með stöfunum í nafninu Logi." }, { "duration": 3.36, "start": 232.105, "text": "Mér leið svo vel og var spennt \nað halda kennslunni áfram." }, { "duration": 3.857, "start": 235.49, "text": "Ég spurði nemendur hvort þeir \nmundu eftir fleiri sögupersónum." }, { "duration": 7.421, "start": 239.372, "text": "Jakob rétti upp hendi og sagði að það væri önnur persóna, \nstelpa með eina teygju í hárinu. Hún sé þriðja persónan." }, { "duration": 6.107, "start": 246.818, "text": "Ég spurði hvort hann ætti við tagl. Ég tók \nbókina og bað hann að skoða myndina." }, { "duration": 6.283, "start": 252.95, "text": "Ó, sagði hann, tvær teygjur í hárinu en \nhann vissi ekki nafnið. Ég skrifaði Sigga." }, { "duration": 6.739, "start": 259.258, "text": "Hver er fjórða manneskja, spurði ég. Björn \nrétti upp hönd og sagði strákur í hjólastól." }, { "duration": 5.512, "start": 266.047, "text": "Hann vissi ekki nafnið. Ég skrifaði Nói.\nHann sagði að honum þætti nafnið stutt." }, { "duration": 6.505, "start": 271.584, "text": "Ég játti. Svo hver er fimmta manneskjan, spurði\nég. Jón og Björn réttu báðir hendur upp samtímis" }, { "duration": 6.292, "start": 278.114, "text": "og sögðu báðir, löng tunga en\nvissu ekki nafnið. Ég skrifaði Gabríella." }, { "duration": 8.19, "start": 284.615, "text": "Ég spurði um sjötta og síðasta nafnið. Allir \nsvöruðu mús. Ég skrifaði á töfluna BRÉFBERI." }, { "duration": 12.154, "start": 293.056, "text": "Björn þekkti strax orðið BRÉF en þekkti ekki BERI. \nÉg útskýrði á táknmáli hvað það þýðir." }, { "duration": 5.28, "start": 305.234, "text": "Eftir að hafa útskýrt samsetta \norðið þá virtust þeir skilja það." }, { "duration": 10.425, "start": 310.951, "text": "Eftir að hafa greint gögnin mín sá ég að þeir þekktu\nekki nöfn á persónum en þekktu þær á útlitinu." }, { "duration": 10.091, "start": 321.401, "text": "Þótt ég stafaði nöfnin. Það segir mér að ég hafði kynnt \npersónur sögunnar með því að lýsa útliti þeirra" }, { "duration": 7.062, "start": 331.517, "text": "en hafi ekki lagt næga áherslu á að \nstafa nöfnin og skrifa þau á töfluna." }, { "duration": 8.51, "start": 338.718, "text": "Það er skynsamlegt að teikna myndir af persónum og \ngera nöfn þeirra sýnileg um leið og sagan er lesin." }, { "duration": 5.552, "start": 348.509, "text": "Myndirnar svo hengdar á \nvegg til að þeir sjái nöfnin." }, { "duration": 7.131, "start": 354.086, "text": "Þar sem þeir þurfa að þekkja nöfnin en \nnöfnin segja þeim ekkert um kyn þeirra." }, { "duration": 9.361, "start": 362.273, "text": "Allir nemendur hafa jafnan aðgang að sjónrænum\nupplýsingum og gátu fylgst með hver öðrum." }, { "duration": 9.1, "start": 372.15, "text": "Það var gaman að sjá þegar Björn sýndi mér stoltur \nhvernig hægt væri að breyta nafninu Jóhannes í annað orð." }, { "duration": 6.437, "start": 381.399, "text": "Með því að taka JÓ og ES af nafninu, \nog þá væri orðið HANN eftir." }, { "duration": 3.608, "start": 387.861, "text": "Alveg rétt, sagði ég og gaf honum \nfimmu. Hann brosti út að eyrum." }, { "duration": 8.281, "start": 391.494, "text": "Jón fylgdist með samtalinu og hann brosti líka. \nÞetta eru félagsleg samskipti." }, { "duration": 8.392, "start": 399.8, "text": "Aðrir nemendur geta fylgst með því sem \nfram fer og það finnst mér mikilvægt." }, { "duration": 13.484, "start": 408.553, "text": "Námið er ekki síst félagsleg samskipti. Nemendur nota sjónina \ntil að læra íslenskan orðaforða og táknmálið byggir brú milli málanna." }, { "duration": 6.086, "start": 422.062, "text": "Tvö tungumál samtímis\ner tvítyngiskennsla." }, { "duration": 9.608, "start": 429.538, "text": "Jakob vildi ræða við mig en ég náði ekki samhenginu." }, { "duration": 10.781, "start": 439.171, "text": "Hann var ekki ánægður með það, svo stafaði hann \n„SVIDA“. Ég stafaði sama orðið nokkrum sinnum." }, { "duration": 5.037, "start": 449.977, "text": "Hann horfði á mig og svaraði játandi. Ég sagði að ég \nþekkti ekki þetta orð og hefði aldrei heyrt það." }, { "duration": 5.901, "start": 455.039, "text": "Þetta væri nýtt orð fyrir mér. Hann var undrandi og\neftir nokkrar sekúndur sagði hann „OBB, LJÚGA“." }, { "duration": 6.467, "start": 460.965, "text": "Þá áttaði ég mig á að orðið væri „SVINDLA“ og \nspurði ég á táknmál hvort það sé „svindla“." }, { "duration": 5.906, "start": 467.457, "text": "Hann játaði ánægður. Þá sýndi ég honum aftur \ntáknið „svindla“ og stafaði rétt orð S-V-I-N-D-L-A." }, { "duration": 7.022, "start": 475.168, "text": "Hann var ekki ánægður með \nað ég skildi leiðrétta hann." }, { "duration": 5.235, "start": 482.215, "text": "Næsta dag notaði ég tækifærið og spurði \nhann hvort hann myndi eftir orðinu „svindla“." }, { "duration": 2.607, "start": 487.475, "text": "Hann játti og stafaði S-V-I-N-D-L-A." }, { "duration": 2.568, "start": 490.107, "text": "Alveg rétt, sagði ég. Hann var ánægður með sig." }, { "duration": 7.559, "start": 492.7, "text": "Þetta er dæmi um hvernig maður \ntengir rétta stöfun orða og táknmál." }, { "duration": 4.604, "start": 501.517, "text": "Ég gaf honum fimmu.\nHann var ánægður að fá hrós." }, { "duration": 4.765, "start": 506.146, "text": "Ég var stolt af sjálfri mér að geta \nleiðrétt hann á jákvæðan hátt." }, { "duration": 5.211, "start": 515.677, "text": "Þetta eru tvo mál, sem þarf að tengja eins og keðju." }, { "duration": 4.858, "start": 520.913, "text": "Þegar ég lít til baka og rifja upp \nmína reynslu, á hans aldri," }, { "duration": 6.022, "start": 525.796, "text": "þá velti ég ekkert fyrir mér tengslum orða og \ntákna, enda óralsimi í kennslu á þeim tíma." }, { "duration": 4.163, "start": 531.843, "text": "Orðaforði minn í íslensku var lítill." }, { "duration": 8.484, "start": 536.457, "text": "Þegar ég var níu eða tíu ára gömul byrjaði ég \nað velta fyrir mér hvernig orð væru skrifuð." }, { "duration": 8.455, "start": 544.966, "text": "Ég er mjög meðvituð um að auka \norðaforða döff nemenda með táknmáli." }, { "duration": 7.941, "start": 553.446, "text": "Táknmál er eina leiðin til að útskýra námsefni fyrir \ndöff nemendum og þá læra þau líka og grípa orðin hratt." }, { "duration": 6.628, "start": 562.005, "text": "Þegar ég var á aldrinum níu til tíu ára \ngömul byrjaði ég að skrifa orð og orð á blað" }, { "duration": 3.472, "start": 568.658, "text": "og spyrja mömmu hvort þetta væri rétt hjá mér." }, { "duration": 5.496, "start": 572.155, "text": "Á þeim tíma var kennsluaðferðin talmál, \nekkert táknmál og engin fingrastöfun í boði." }, { "duration": 5.366, "start": 577.676, "text": "Svo þetta var mín leið, að skrifa \norð á blað og spyrja mömmu." }, { "duration": 7.87, "start": 583.067, "text": "Mamma var ótrúlega þolinmóð og hjálpaði mér.\nHenni fannst mikilvægt að ég lærði íslenskan orðaforða." } ]

[ { "duration": 6.413, "start": 0.001, "text": "Þegar Brandur Jónsson tók við \nstjórn skólans af Margréti" }, { "duration": 9.821, "start": 6.439, "text": "fólst stærsta breytingin í því \nað tekin var upp ný kennslustefna," }, { "duration": 9.739, "start": 16.285, "text": "svokölluð talmálsstefna \neða raddmálsstefnan." }, { "duration": 9.781, "start": 26.049, "text": "Nú var allt táknmál bannað og \nnemendum kennt að tala og lesa af vörum." }, { "duration": 6.499, "start": 35.855, "text": "Nemendum var bannað að nota \nallar bendingar í samskiptum" }, { "duration": 8.939, "start": 42.379, "text": "en þess í stað var einblínt á að kenna \nþeim að tala og lesa af vörum." }, { "duration": 6.654, "start": 51.343, "text": "Var tekið strangt á allri notkun \ntáknmáls í kennslustundum" }, { "duration": 3.266, "start": 58.022, "text": "Nemendur voru jafnvel \nslegnir með priki á fingurna" }, { "duration": 3.912, "start": 61.313, "text": "ef þeir töluðu \ntáknmál sín á milli." }, { "duration": 6.397, "start": 65.461, "text": "Þá var lögð mikil áhersla á \nað nota heyrnarleifar barnanna" }, { "duration": 4.491, "start": 71.883, "text": "með hjálp heyrnartækja \neins mikið og hægt var." }, { "duration": 4.03, "start": 76.399, "text": "Á þeim tíma voru heyrnatækin stór \ntæki og magnarinn hengdur um hálsinn" }, { "duration": 6.373, "start": 80.454, "text": "eða þau notuðu\nheyrnartól." }, { "duration": 6.001, "start": 87.196, "text": "Í grein sem Baldur skrifaði \ní tímaritið Menntamál," }, { "duration": 9.551, "start": 93.222, "text": "skömmu áður en hann tók við \nstarfi forstöðumanns Málleysingjaskólans," }, { "duration": 12.161, "start": 102.798, "text": "sagði hann táknmálið valda því að \nheyrnarlausir væru oft misskildir:" }, { "duration": 7.721, "start": 114.984, "text": "„Látæði þeirra og bendingar\nkoma þeirri skoðun inn hjá þeim" }, { "duration": 4.635, "start": 122.73, "text": "sem lítið þekkja til, \nað þeir séu annaðhvort" }, { "duration": 10.404, "start": 127.39, "text": "fávitar eða brjálaðir, og skringilegar\ngrettur þeirra og hreyfingar" }, { "duration": 7.619, "start": 137.819, "text": "vekja oft hlátur hjá þeim, sem enga \nhugmynd hafa um, að hverju þeir eru að hlæja“." }, { "duration": 8.551, "start": 145.463, "text": "Þarna nefndi Brandur að táknmálið ylli \nþví að heyrnarlausir væru oft misskildir" }, { "duration": 7.475, "start": 154.039, "text": "eins og hann segir „skringilegar grettur þeirra\nog hreyfingar vekja oft hlátur hjá þeim.“" }, { "duration": 7.967, "start": 161.539, "text": "Þetta orðalag segir mér að Brandur vissi \nekki að táknmál hefur hljóðkerfisfræði," }, { "duration": 7.215, "start": 169.531, "text": "málfræði, að táknmál \ner fullgilt mál." }, { "duration": 9.411, "start": 176.881, "text": "Á þessum tíma voru heyrnarlausir \neinstaklingar að þróa samskiptaleiðir." }, { "duration": 5.539, "start": 186.317, "text": "En vegna þekkingarleysis \nog ótta við það sem er „framandi“" }, { "duration": 5.132, "start": 191.881, "text": "gat fólk ekki skilið það og \ntil urðu neikvæð viðhorf." }, { "duration": 6.31, "start": 197.038, "text": "Athygli vekur að Brandur skuli hafa sagt að þeir \nværu annað hvort fávitar eða brjálaðir" }, { "duration": 4.564, "start": 203.373, "text": "en í andlitinu felst hluti \naf málfræði málsins." }, { "duration": 3.59, "start": 207.962, "text": "Döff hafa fullan aðgang að táknmáli \nog geta því nýtt sér það" }, { "duration": 4.579, "start": 211.577, "text": "til samskipta og \nþekkingarsköpunar." }, { "duration": 6.592, "start": 216.181, "text": "Táknmál veldur ekki misskilningi \nen varaaflestur gerir það." }, { "duration": 7.748, "start": 222.798, "text": "Til dæmis er erfitt að lesa \naf vörum „júni“ eða „júli“." }, { "duration": 3.764, "start": 230.571, "text": "Þessi orð hafa svipaða munnhreyfingu \nsem er auðvelt að misskilja." } ]

[ { "duration": 11.867, "start": 0.001, "text": "Það er sagt að fleiri en eitt tungumál á fyrsta \nári ævinnar sé dýrmætur viskubrunnur." }, { "duration": 8.055, "start": 12.196, "text": "Samkvæmt rannsóknum fá tvítyngd \nbörn bestar mögulegar aðstæður" }, { "duration": 13.61, "start": 20.276, "text": "til að öðlast ríkari málþroska, fjölbreyttari\ngreind, aukna viðsýni og sköpunargáfu." }, { "duration": 7.269, "start": 33.911, "text": "Ef börn læra fleiri tungumál \nþá er grunnurinn sterkari." }, { "duration": 4.809, "start": 41.438, "text": "Móðurmál barna gegnir \nmikilvægu hlutverki," }, { "duration": 4.146, "start": 46.272, "text": "en það er grunnurinn\ntil að byggja á." }, { "duration": 8.856, "start": 50.443, "text": "Tungumál samfélagsins er síðan \nlykill að velgengni í námi og starfi." }, { "duration": 19.164, "start": 59.597, "text": "Grosjean bendir á að ef barn er tvítyngt \nmun það ná hinni bestu vitsmunalegu getu," }, { "duration": 7.822, "start": 78.786, "text": "færni í notkun málsins \nog félagslegum þroska." }, { "duration": 9.717, "start": 86.633, "text": "Börn sem læra fleiri en eitt tungumál \nverða tvítyngd eða fleirtyngd." }, { "duration": 5.629, "start": 96.375, "text": "Sum börn eiga eitt móðurmál \nsem heimamál hjá foreldrum" }, { "duration": 4.288, "start": 102.029, "text": "og bæta öðru tungumáli við, \nmáli samfélagsins." }, { "duration": 8.929, "start": 106.342, "text": "En önnur börn eiga tvö móðurmál þar \nsem foreldrar eru af sitt hvoru þjóðerni" }, { "duration": 6.992, "start": 115.296, "text": "og síðan þriðja mál sem \ner mál samfélagsins." }, { "duration": 7.107, "start": 122.313, "text": "Þannig að börn eiga tvö móðurmál, \nsem tengjast þjóðerni foreldranna," }, { "duration": 5.591, "start": 129.445, "text": "og í skólanum læra þau þriðja málið, \nþað tungumál sem notað er í samfélaginu." }, { "duration": 8.915, "start": 135.061, "text": "Börn sem alast upp við mörg tungumál greina oft ekki skýr skil milli málanna." }, { "duration": 5.198, "start": 144.001, "text": "Flestir döff nemendur \neiga tvö mál," }, { "duration": 7.921, "start": 149.224, "text": "íslenskt táknmál eða annað erlent \ntáknmál sem heimamál og íslensku." }, { "duration": 4.998, "start": 157.17, "text": "Flestir döff nemendur \ná öllum aldri," }, { "duration": 6.019, "start": 162.193, "text": "frá yngsta stigi til unglingastigs,\neiga heyrandi fjölskyldu." }, { "duration": 9.29, "start": 168.237, "text": "Það þýðir að þeir hafa ekki aðgang \nað íslensku táknmáli frá unga aldri" }, { "duration": 5.546, "start": 177.552, "text": "og öðlast ekki nægjanlegan \ngrunn í táknmáli" }, { "duration": 6.983, "start": 183.156, "text": "eða jafnvel engan áður \nen skólagangan hefst" }, { "duration": 5.801, "start": 190.164, "text": "þar sem áherslan hefur \nverið á íslenskt tal." }, { "duration": 7.701, "start": 195.99, "text": "Rannsóknir í taugavísindum \nhafa sýnt að heilinn hafi getu" }, { "duration": 5.656, "start": 203.716, "text": "til að nema bæði \nsjónrænt og talað mál" }, { "duration": 4.729, "start": 209.397, "text": "án þess að færni í hvoru tungumáli \nfyrir sig verði fyrir skaða." }, { "duration": 6.024, "start": 214.151, "text": "Enn í dag eru uppi viðhorf sem halda því\nfram að táknmál muni hindra döff nemendur" }, { "duration": 6.292, "start": 220.2, "text": "í að læra íslensku sem annað mál en\ntáknmál veitir þeim meiri möguleika" }, { "duration": 6.906, "start": 226.517, "text": "og gerir það að verkum að hæfni barna \nverður meiri í öðrum tungumálum." }, { "duration": 6.528, "start": 233.448, "text": "Hér birtast enn átök milli ólíkra \norðræðna um kennslu heyrnarlausra" }, { "duration": 8.758, "start": 240.001, "text": "þ.e. læknisfræðilega viðhorfsins og\n félagsmenningarlega viðhorfsins." }, { "duration": 5.601, "start": 248.784, "text": "Þegar kemur að tvöföldum \nmenningarheimi heyrnarlausra," }, { "duration": 4.618, "start": 254.41, "text": "menningarheimur heyrnarlausra \nog menningarheimi heyrandi," }, { "duration": 8.3, "start": 259.053, "text": "er sérstaklega mikilvægt að heyrnarlaus börn \nog unglingar fái að nýta hvert tækifæri" }, { "duration": 6.872, "start": 267.378, "text": "til að læra um og kynnast \nmenningarheimunum tveimur." }, { "duration": 5.642, "start": 274.275, "text": "Það er mikilvægt að þau öðlist \nhlutdeild í báðum heimum" }, { "duration": 4.517, "start": 279.942, "text": "geti farið á milli þeirra \nog viti hvernig þeir virka" }, { "duration": 5.978, "start": 284.483, "text": "til að þeir geti orðið virkir\nþátttakendur í þeim báðum." }, { "duration": 8.012, "start": 290.485, "text": "Aðgangur og þátttaka í báðum \nmenningarheimunum er nemendum mikilvægur." }, { "duration": 4.383, "start": 298.522, "text": "Seinna á lífsleiðinni geta \neinstaklingar þá valið hvorum," }, { "duration": 4.004, "start": 302.93, "text": "eða báðum, menningarheiminum\nþau vilja tilheyra." }, { "duration": 8.636, "start": 306.959, "text": "Tvítyngi tengist menningarheiminum \nþar sem nemendur öðlast betra mál" }, { "duration": 14.453, "start": 315.62, "text": "og læra samskiptareglur táknmáls\nog samskiptareglur heyrandi heims." }, { "duration": 4.209, "start": 330.767, "text": "Rannsóknir benda til að tvítyngd börn þurfi" }, { "duration": 6.417, "start": 335.001, "text": "lengri tíma til að ná fullum tökum á\nhverju tungumál fyrir sig" }, { "duration": 7.587, "start": 341.443, "text": "en börn sem eru eintyngd, því eintyngd börn þurfa\naðeins að einbeita sér að einu tungumáli." }, { "duration": 7.993, "start": 349.055, "text": "Döff nemendur þurfa lengri tíma \ntil að ná fullu valdi á íslensku" }, { "duration": 7.923, "start": 357.073, "text": "þar sem þau hafa takmarkaðan eða \nengan aðgang að íslensku talmáli" }, { "duration": 9.461, "start": 365.021, "text": "og aðgangur þeirra að íslenskunni á sér \nstað aðallega í gegnum íslenskt ritmál," }, { "duration": 6.961, "start": 374.507, "text": "aðgangur þeirra að \nraddmáli er takmarkaður." }, { "duration": 9.265, "start": 381.492, "text": "Aðgangur að íslensku er að mestu fengin \ní gegnum vinnu með ritmálið, lestur og ritun." }, { "duration": 7.9, "start": 390.782, "text": "Þannig að árangur byggist á markvissum \nkennsluaðferðum og réttum leiðum" }, { "duration": 11.754, "start": 398.707, "text": "til að gefa þeim sem best tækifæri til að \nlæra íslenskan orðaforða og efla lesskilning" }, { "duration": 8.186, "start": 410.486, "text": "í gegnum kennsluaðferðir sem taka\nmið af menningu heyrnarlausra" }, { "duration": 9.719, "start": 418.697, "text": "og gefa nemendum færi á að tjá \nsig í táknum og rituðum orðum." } ]

[ { "duration": 3.84, "start": 1.351, "text": "Í þessu verkefni verður \nfjallað um baráttasögu" }, { "duration": 3.27, "start": 5.231, "text": "fyrir viðurkenningu á íslensku \ntáknmáli, væntingar döff" }, { "duration": 3.11, "start": 8.611, "text": "fólks til hennar og áhrif \nlagasetningarinnar." }, { "duration": 6.73, "start": 11.831, "text": "Það var þörf að skrá hvernig \nlagasetningin mundi ýta" }, { "duration": 4.13, "start": 18.611, "text": "stoðum undir íslensk táknmál, \nstyrkja það og efla auk þess" }, { "duration": 4.38, "start": 22.871, "text": "að gera það jafnrétthátt \níslenskunni í lögum," }, { "duration": 4.85, "start": 27.361, "text": "að mati þeirra sem stóðu í \nbaráttunni árum saman." }, { "duration": 5.07, "start": 32.331, "text": "Þessi lagalega staða ætti \nað gera táknmálstalandi" }, { "duration": 3.54, "start": 37.531, "text": "einstaklingum kleift að \nhafa fullt aðgengi að" }, { "duration": 5.29, "start": 41.181, "text": "íslensku samfélagi í \ngegnum sitt fyrsta mál." }, { "duration": 4.75, "start": 46.671, "text": "Rannsóknin byggir á viðtölum \nvið formenn Félags heyrnarlausra," }, { "duration": 7.6, "start": 51.531, "text": "á tímabilinu 1983–2017. Í viðtölunum \nbirtust viðhorf formannanna" }, { "duration": 4.02, "start": 59.241, "text": "og er baráttu félagsins lýst. \nEinnig er skoðað hvort" }, { "duration": 4.2, "start": 63.381, "text": "væntingar fólks hafi \nræst, eða ekki." }, { "duration": 5.03, "start": 67.711, "text": "Nöfn formanna á \nþessu tímabili eru" }, { "duration": 3.27, "start": 72.941, "text": "Vilhjálmur Vilhjálmsson, \nHaukur Vilhjálmsson," }, { "duration": 7.67, "start": 76.271, "text": "Anna Jóna Lárusdóttir, \nBerglind Stefánsdóttir," }, { "duration": 7.85, "start": 84.041, "text": "Hjördís Anna Haraldsdóttir og \nHeiðdís Dögg Eiríksdóttir." }, { "duration": 4.17, "start": 92.021, "text": "Einnig var rætt við \nfyrrverandi alþingismann" }, { "duration": 3.16, "start": 96.311, "text": "Sigurlínu Margréti Sigurðardóttur." }, { "duration": 4.78, "start": 99.701, "text": "Í þessum kafla er fjallað um \nniðurstöður rannsóknarinnar." }, { "duration": 5.03, "start": 104.731, "text": "Fyrsta vitundarvakning döff \num íslensk táknmál hefst árið" }, { "duration": 5, "start": 109.811, "text": "1986 hér á landi. \nÍ Norðurlandaráði döff" }, { "duration": 7.49, "start": 114.961, "text": "var lögð áhersla á réttindi \nog táknmálstúlka fyrir döff." }, { "duration": 4.78, "start": 122.571, "text": "Þar byrjuðu döff að vakna til \nvitundar um réttindi sín." }, { "duration": 5.39, "start": 127.531, "text": "Áhersla var lögð á jafnrétti \nog aðgengi að samfélaginu og" }, { "duration": 5.46, "start": 133.071, "text": "að íslenskt táknmál eigi heima \nundir menntamálaráðuneyti" }, { "duration": 5.76, "start": 138.661, "text": "fremur en félagsmálaráðuneyti. \nÞað er vegna þess að táknmál er" }, { "duration": 6.93, "start": 144.501, "text": "tungumál og döff þurfa tákn-\nmálstúlka til að hafa aðgengi." }, { "duration": 3.08, "start": 151.531, "text": "Barist var fyrir \ntungumálalögum og" }, { "duration": 5.16, "start": 154.751, "text": "ríkisstjórn var beitt þrýstingi \ntil að viðurkenna táknmál í lögum" }, { "duration": 5.01, "start": 160.031, "text": "og tryggja réttarstöðu döff. \nFyrsta og annan frumvarp" }, { "duration": 6.14, "start": 165.151, "text": "um viðurkenningu íslensks táknmáls \nvar flutt á Alþingi án árangurs." }, { "duration": 2.58, "start": 171.391, "text": "Félag döff skoraði \ná stjórnvöld að" }, { "duration": 6.58, "start": 174.071, "text": "viðurkenna íslensk táknmál \nog samþykkja frumvarpið." }, { "duration": 7.01, "start": 180.791, "text": "Íslenskt táknmál var loksins \nsett í lög 7. júni 2011." }, { "duration": 7.34, "start": 187.901, "text": "En það stóðst ekki væntingar \ndöff fólks um réttindi til" }, { "duration": 5.02, "start": 195.381, "text": "táknmálstúlkunar til dæmis \ntúlkun á vinnumarkaði." } ]

[ { "duration": 6.866, "start": 0.001, "text": "Orðaforði er mikilvæg undirstaða \nnáms og forsenda lesskilnings." }, { "duration": 6.373, "start": 6.892, "text": "Rannsóknir benda til þess að börn sem eiga \nannað móðurmál en það sem ríkir í samfélaginu" }, { "duration": 6.03, "start": 13.29, "text": "eiga oft erfitt uppdráttar í námi, ekki \nsíst vegna ófullnægjandi orðaforða." }, { "duration": 6.215, "start": 19.345, "text": "Döff nemendur kynnast \nnýju tungumáli, íslensku," }, { "duration": 8.738, "start": 25.585, "text": "ekki í gegnum heyrn en þau sjá útlit \norðanna, form þeirra og lengd." }, { "duration": 3.715, "start": 34.348, "text": "Íslenskt táknmál er \nnotað til að útskýra orð" }, { "duration": 7.428, "start": 38.088, "text": "og döff nemendur nota íslenskt \ntáknmál til að tengja við íslensku." }, { "duration": 8.79, "start": 47.032, "text": "Orðaforði er eitt af því mikilvægasta sem hver \neinstaklingur getur tileinkað sér í gegnum nám." }, { "duration": 8.171, "start": 56.55, "text": "Að öðlast ríkulegan orðaforða tekur \ntíma og því er mikilvægt að einstaklingar" }, { "duration": 6.717, "start": 64.746, "text": "séu meðvitaðir um að auðga \norðaforða sinn í gegnum lífið." }, { "duration": 4.935, "start": 71.488, "text": "Orðasafn einstaklinga" }, { "duration": 5.254, "start": 76.448, "text": "vex frá barnæsku fram\ná fullorðins ár." }, { "duration": 5.678, "start": 81.727, "text": "Það má skipta orðaforða bæði \ní virkan og óvirkan orðaforða." }, { "duration": 6.396, "start": 87.43, "text": "Virkur orðaforði er sá orðaforði sem einstaklingar\nnota næstum án þess að hugsa sig um" }, { "duration": 4.785, "start": 93.851, "text": "þegar hann heldur uppi\nsamræðum við annað fólk." }, { "duration": 4.584, "start": 98.661, "text": "Óvirkur orðaforði er sá orðaforði \nsem einstaklingar nota" }, { "duration": 5.567, "start": 103.27, "text": "þegar þeir skilja orð um leið \nog þeir heyra þau eða lesa" }, { "duration": 4.618, "start": 108.862, "text": "en nota þau ekki í venjulegu tali." }, { "duration": 8.949, "start": 113.873, "text": "Samkvæmt rannsóknum hefur verið sýnt fram á \nað það eru tengsl milli orðaforða og lesskilnings." }, { "duration": 7.7, "start": 122.847, "text": "Rannsakendur útskýrðu að nemendur þurfa \nað skilja að minnsta kosti 95% þeirra orða" }, { "duration": 5.756, "start": 130.572, "text": "sem notaður er í texta eða námsefni \ntil að nemendur geti skilið hann," }, { "duration": 10.791, "start": 136.353, "text": "en 98% skilningur orða þarf til að skilja \nlesefni þegar lesið er sér til gamans." }, { "duration": 7.687, "start": 147.169, "text": "Þannig að samband milli orðaforða \nog lesskilnings er gagnkvæmt." }, { "duration": 8.76, "start": 154.881, "text": "Rannsóknir sýna að börn sem búa yfir \nmeiri orðaforða hafa betri lesskilning" }, { "duration": 7.263, "start": 163.666, "text": "og eiga auðveldara með að \ngiska á þýðingu óþekktra orða" }, { "duration": 11.966, "start": 170.954, "text": "þannig að það eykur hjá þeim\norðaforða um leið og lestur eykst." } ]

[ { "duration": 8.194, "start": 0.001, "text": "Nemendur unnu verkefni með \npersónur bókarinnar Gula sendibréfið." }, { "duration": 15.341, "start": 8.228, "text": "Við tókum myndir af persónum og setningar \núr bókinni og hengdum á flettitöfluna." }, { "duration": 4.172, "start": 23.826, "text": "Nemendur áttu svo að teikna \nmynd af persónum sögunnar." }, { "duration": 7.604, "start": 29.569, "text": "Þeir áttu svo að koma og lesa í gegnum setningar og \ntaka setningu sem passaði við persónurnar þeirra." }, { "duration": 6.061, "start": 37.198, "text": "Og para þannig setningar við rétta mynd \nþar til allar setningar væru við rétta mynd." }, { "duration": 10.756, "start": 43.611, "text": "Ein persóna sögunnar heitir Jóhannes. \nHann er ósýnileg kanína, vinur Nóa." }, { "duration": 3.989, "start": 54.392, "text": "Einn morguninn varð ég vitni að skemmtilegu atviki." }, { "duration": 7.479, "start": 58.406, "text": "Jakob var að lesa \nsetningarnar við myndirnar." }, { "duration": 5.338, "start": 65.91, "text": "Þegar hann var að skoða myndirnar kom \nÞórður að athuga hvað hann væri að gera." }, { "duration": 4.706, "start": 71.279, "text": "Jakob nær athygli Þórðar og segir: þú ert ósýnilegur!" }, { "duration": 3.429, "start": 76.01, "text": "Og gat notað orðið til að \ngrínast í bekkjarbróður sínum." }, { "duration": 4.022, "start": 79.464, "text": "Ég fylgdist með og sá hvað samskiptin \ngengu eðlilega á milli þeirra." }, { "duration": 3.958, "start": 83.511, "text": "Þetta dæmi sýndir hvað Jakob var fljótur \nað tileinka sér nýtt orð, orðið ósýnilegur." }, { "duration": 4.954, "start": 87.494, "text": "Bæði orðið ósýnilegur og táknið var nýtt." }, { "duration": 11.976, "start": 93.807, "text": "Svona dæmi draga fram hvernig nemendur læra \nmeð því að sjá og ræða tengingu orða og tákna." }, { "duration": 7.756, "start": 105.808, "text": "Jakob fær tvö mál samtímis, tvítyngi. \nÞannig að hann er mjög fljótur að læra." }, { "duration": 6.434, "start": 113.589, "text": "Borið saman við aðferðir óralsima, þegar ég \nvar barn, það tók langan tíma að læra ný orð." } ]

[ { "duration": 5.94, "start": 1.595, "text": "Listmenning táknmála og \nraddmála eru ólík vegna" }, { "duration": 6.58, "start": 7.605, "text": "tjáningar annars vegar með \nrödd og hins vegar með höndum." }, { "duration": 4.25, "start": 14.315, "text": "Döff einstaklingar eiga \nsína eigin menningu," }, { "duration": 11.65, "start": 18.675, "text": "menningu sem byggir á þeirra \nmóðurmáli, táknmáli og samskiptahefðum." }, { "duration": 5.35, "start": 30.715, "text": "Döff menning er menning \ntáknmálstalandi fólks og" }, { "duration": 7.13, "start": 36.165, "text": "byggir að stórum hluta á táknmálinu.\nTáknmálið birtist í sýningum," }, { "duration": 8.6, "start": 43.465, "text": "til dæmis í leiklist, söng, frásögnum, \nbókmenntum, húmor og myndlist " }, { "duration": 10.97, "start": 52.175, "text": "á sama hátt og raddmál birtast í listrænum \nformum menningarkima sem á þeim byggja." }, { "duration": 6.13, "start": 63.735, "text": "Tungumál gegna mikilvægu\nhlutverki í myndun sjálfsmyndar. " }, { "duration": 7.74, "start": 70.105, "text": "Í gegnum tungumál lifir menning \nfólks sem það talar eða táknar." }, { "duration": 8.87, "start": 78.245, "text": "Sterk menning er ein ástæða þess \nað tungumál vaxa og dafna." }, { "duration": 4.04, "start": 87.395, "text": "Það er sterk tenging á milli \ntungumáls og menningar. " }, { "duration": 8.25, "start": 91.645, "text": "Til dæmis gegna málverk og handverk\nhlutverki í að þróa menningu en" }, { "duration": 7.61, "start": 100.005, "text": "tungumálið á samt stærstan hluta \ní að auðga og þróa menningu." }, { "duration": 5.67, "start": 107.775, "text": "Listræn form döff menningar byggja \ntil dæmis á að smíða mismunandi " }, { "duration": 10.62, "start": 113.555, "text": "fingrastafi úr við, ýmsum frásögnum, \nbröndurum og fleira." } ]

[ { "duration": 4.42, "start": 1.691, "text": "Viðmælendur voru sammála um \nþá afstöðu að viðurkenna eigi" }, { "duration": 6.5, "start": 6.231, "text": "íslenskt táknmál sem tungumál en \nþað sé á engan hátt mál tengt fötlun." }, { "duration": 6.33, "start": 13.021, "text": "Þau lögðu áherslu á að táknmál \neigi heima undir menningar- og" }, { "duration": 6.07, "start": 19.481, "text": "menntamálaráðuneyti, og að áherslur á \nnauðsyn rannsókna á íslensku táknmáli," }, { "duration": 6.05, "start": 25.731, "text": "og söfnun og varðveisla íslensks \ntáknmáls myndu eflast við lagalega" }, { "duration": 5.97, "start": 31.871, "text": "viðurkenningu á íslensku táknmáli. Mikilvægt \nværi að huga að málþroska döff barna." }, { "duration": 6.21, "start": 37.971, "text": "Að þau verði tvítyngd á íslensku og íslensku táknmáli. \nÞar með væri lagður góður grunnur að menntun" }, { "duration": 6.87, "start": 44.311, "text": "og aðgengi þeirra til framtíðar. \nViðmælendur sögðu að döff" }, { "duration": 6.32, "start": 51.571, "text": "vildu vera til og vera viðurkennd. \nÞetta hafði veruleg áhrif á döff samfélag," }, { "duration": 4.5, "start": 58.061, "text": "því þau vildu fá viðurkenningu sem\nmanneskjur, döff sem búa á Íslandi" }, { "duration": 6.46, "start": 62.691, "text": "eins og aðrir Íslendingar. \nViðurkenningunni var ætlað" }, { "duration": 5.74, "start": 69.351, "text": "að opna samfélagið fyrir okkur, til dæmis \nmeð því að bæta menntun og aðgengi." }, { "duration": 7.75, "start": 75.441, "text": "Viðurkenningu sem minnihlutahópur sem á \nsitt mál og málið er oft tengt menningu." }, { "duration": 4.51, "start": 83.321, "text": "Við viljum sjá að málið \nsem við notum í daglegu lífi" }, { "duration": 2.77, "start": 87.941, "text": "að það hljóti viðurkenningu." } ]

[ { "duration": 5.6, "start": 0.001, "text": "Raddmál eru mál sem \ntjáð eru með raddböndum," }, { "duration": 8.016, "start": 5.626, "text": "munni og tungu og \nnumin í gegum heyrn." }, { "duration": 5.686, "start": 13.671, "text": "Heyrnarlaus börn voru látin \nlæra að tala og lesa af vörum." }, { "duration": 5.912, "start": 19.382, "text": "Sú aðferð hefur verið \nkölluð „oralismi.“" } ]

[ { "duration": 3.74, "start": 2.288, "text": "Sjálfsmynd þróast á\ngrunni þeirra hugmynda" }, { "duration": 3.1, "start": 6.138, "text": "sem einstaklingur\nhefur um sjálfan sig." }, { "duration": 1.971, "start": 9.367, "text": "Hún felur í sér allt það \nsem einstaklingar notar" }, { "duration": 1.71, "start": 11.388, "text": "til að skilgreina sig\nog aðgreina frá öðrum." }, { "duration": 2.99, "start": 13.288, "text": "Sjálfsmyndin tekur \ntil líkamlegra einkenna," }, { "duration": 3.18, "start": 16.418, "text": "sem og félags- og \nsálfræðilegra eiginleika," }, { "duration": 2.67, "start": 19.748, "text": "hæfileika, færni og \nafstöðu til lífsins." }, { "duration": 8.42, "start": 22.498, "text": "Samanburður við aðra er mikilvægur \náhrifaþáttur í mótun sjálfsmyndar." }, { "duration": 4.97, "start": 31.038, "text": "Sjálfsmyndin og döfferni \nskiptir verulega máli" }, { "duration": 5.05, "start": 36.098, "text": "til þess að geta styrkt og þroskað \npersónuleika og sjálfstæði," }, { "duration": 5.81, "start": 41.298, "text": "og til að geta borðið sig \nsaman við hinn heyrandi heim." }, { "duration": 4.28, "start": 47.188, "text": "Sjálfsmyndin er í stöðugri mótun." } ]

[ { "duration": 11.397, "start": 0.001, "text": "Í döff Byrjendalæsi var einn nemandi, Björn, að \ntengja saman ritmál og táknmál." }, { "duration": 9.505, "start": 11.423, "text": "Hann var að vinna i frjálsri ritun og var að velta \nfyrir sér hvernig ætti að skrifa „leika leikrit“." }, { "duration": 6.122, "start": 20.953, "text": "Hann spurði annan kennara og \nég fylgdist með samræðunum." }, { "duration": 8.076, "start": 27.1, "text": "Björn var mjög hissa þegar kennarinn skrifaði l-e-i-k-a \nl-e-i-k-r-i-t og táknaði leika leikrit." }, { "duration": 9.806, "start": 35.201, "text": "Hann þekkti orðið „leika“ í merkingunni að leika sér,\nen var hissa að það þýddi líka að leika leikrit." }, { "duration": 7.256, "start": 45.032, "text": "Kennarinn sagði honum að sama orðið „leika“ \nætti við að „leika sér“ og „leika leikrit“." }, { "duration": 5.019, "start": 52.313, "text": "Táknin hefðu ólík handform, A handform í\nað „leika sér“ en B handform í að „leika leikrit“." }, { "duration": 4.139, "start": 57.357, "text": "Orðið hefði ólíka merkingu; \nað leika sér og leika í leikriti." }, { "duration": 6.735, "start": 61.521, "text": "Þetta, tvö ólík handform A og B handform, \ner hluti af hljóðkerfisvitund." }, { "duration": 3.899, "start": 68.281, "text": "Þetta er dæmi um að nemendur fái betri \nskilning og tilfinningu fyrir báðum málunum," }, { "duration": 6.071, "start": 72.205, "text": "íslensku og íslensku táknmáli, ef unnið er með þau á sama tíma." }, { "duration": 6.372, "start": 78.549, "text": "Það er mikilvægt að nemendur\nvinni með málin samtímis." }, { "duration": 9.434, "start": 86.617, "text": "Þetta dæmi sýnir hvernig þau velta fyrir sér og tengja \nólíkri merkingu hugtakanna að leika sér og leika í leikriti." }, { "duration": 6.401, "start": 96.075, "text": "Hvernig táknmálið er með ólík form \nfyrir íslenska orðið, ólíka merkingu." }, { "duration": 8.432, "start": 102.911, "text": "Þetta dæmi sýnir hversu mikilvægt það er að nemendur \nhafi aðgang að umræðu um málin á táknmáli." } ]

[ { "duration": 5.24, "start": 1.39, "text": "Í Evrópu og Bandaríkjunum voru \nstofnaðir skólar fyrir döff börn" }, { "duration": 8.32, "start": 6.77, "text": "þar sem þeir lærðu táknmál og mættu \njafningjum og döff fullorðnum fyrirmyndum." }, { "duration": 3.64, "start": 15.22, "text": "Í þessum skólum var \nsterkur skilningur á" }, { "duration": 4.5, "start": 19, "text": "að táknmál hefði mikla þýðingu \nfyrir menntun döff barna." }, { "duration": 7.62, "start": 23.61, "text": "Í sumum skólanna voru \ndöff kennarar í meirihluta." }, { "duration": 7.35, "start": 31.69, "text": "Þá gátu döff menntað sig jafnt á við \naðra og notið sömu lífsgæða og heyrandi." }, { "duration": 7.25, "start": 39.23, "text": "Eftir útskrift fengu margir þeirra vinnu og\nvar hlutfall þeirra á atvinnumarkaði hátt." }, { "duration": 10.42, "start": 46.59, "text": "Margir menningarlega döff voru\náberandi í samfélaginu á 19. öld." }, { "duration": 5.509, "start": 57.14, "text": "Þetta tímabil hefur \nverið nefnt blómaskeiðið." }, { "duration": 4.5, "start": 62.75, "text": "Talið er að margir döff hafi á þessum \nárum notið þess að vera tvítyngdir." }, { "duration": 4.2, "start": 67.38, "text": "Þeir hafi annars vegar kunnað táknmál \nog hins vegar getað lesið og skrifað." }, { "duration": 14.83, "start": 71.65, "text": "Þessi dæmi sýna að döff voru virkir  \nþátttakendur í báðum menningarheiminum." } ]

[ { "duration": 5.44, "start": 2.94, "text": "Árið 2004, hélt Félag döff áfram \nbaráttunni á viðurkenningu " }, { "duration": 2.93, "start": 8.52, "text": "íslenska táknmálsins í samstarfi \nvið Samskiptamiðstöð og " }, { "duration": 7.53, "start": 11.59, "text": "íslenska málstöð, sem þá var \nskrifstofa íslenskrar málnefndar. " }, { "duration": 4.58, "start": 19.28, "text": "Samstarf þessara aðila leiddi \ntil þess að menntamálaráðuneytið " }, { "duration": 3.18, "start": 23.98, "text": "skipaði, sama ár, \nnefnd til þess að " }, { "duration": 5.97, "start": 27.28, "text": "fjalla um hvernig styrkja\nmætti íslenskt táknmál." }, { "duration": 4.43, "start": 33.45, "text": "Formaður nefndarinnar var \nfulltrúi menntamálaráðuneytis. " }, { "duration": 6.18, "start": 37.99, "text": "Félag döff tilnefndi fulltrúa \ní nefndina og Samskiptamiðstöð, " }, { "duration": 6.65, "start": 44.2, "text": "Háskóli Íslands og íslensk mál-\nnefnd skipuðu einn fulltrúa hvert. " }, { "duration": 5.68, "start": 50.96, "text": "Nefndin skilaði tillögu að \nlögum um íslenska málnefnd " }, { "duration": 4.71, "start": 56.96, "text": "og málnefnd íslensks táknmáls. \nHlutverk málnefndar um " }, { "duration": 6.48, "start": 61.77, "text": "íslensk táknmál var samkvæmt \ntillögunni að vinna að eflingu og" }, { "duration": 3.64, "start": 68.36, "text": "varðveislu málsins, \nvera til ráðgjafar og " }, { "duration": 4, "start": 72.1, "text": "vinna með öðrum sem\nafskipti hafa af málinu. " }, { "duration": 6.43, "start": 76.25, "text": "Tillögur nefndarinnar voru ekki \nsamþykktar af ráðuneytinu. " }, { "duration": 3.37, "start": 83.07, "text": "Gerðar voru ýmsar efnislegar \nathugasemdir við greinar " }, { "duration": 4.38, "start": 86.56, "text": "frumvarpsins og í helmingi \numsagnanna var bent á að " }, { "duration": 6.93, "start": 91.07, "text": "kostnaðargreiningu vantaði. \nEinnig var spurt hver ætlunin " }, { "duration": 7.3, "start": 98.12, "text": "væri að mæta kostnaði. \nFrumvörpin náðu ekki " }, { "duration": 7.76, "start": 105.54, "text": "afgreiðslu en voru bæði endurflutt \ná Alþingi árin 2004 og 2007. " }, { "duration": 7.13, "start": 113.5, "text": "En samvinna döff við íslenska \nmálstöð og málnefnd skilaði " }, { "duration": 7.3, "start": 120.77, "text": "árangri þegar málnefndin lagði fram \ntillögur að íslenskri málstefnu. " }, { "duration": 2.85, "start": 128.16, "text": "Í henni var meðal annars bent \ná að brýnt væri að tryggja " }, { "duration": 6.66, "start": 131.13, "text": "lagalega stöðu íslensks \ntáknmáls við hlið íslenskunnar. " }, { "duration": 7.78, "start": 138.23, "text": "Árið 2008 lagði Þorgerður \nKatrín Gunnarsdóttir " }, { "duration": 5.98, "start": 146.14, "text": "menntamálaráðherra fram\nþingsályktunartillögu um að " }, { "duration": 4.72, "start": 152.3, "text": "tillögur íslenskrar málnefndar \num íslenska málstefnu yrðu " }, { "duration": 5.38, "start": 157.13, "text": "samþykktar sem opinber \nstefna í málum er vörðuðu " }, { "duration": 7.15, "start": 162.71, "text": "íslenska tungu. Tillagan var \nsamþykkt á þingi árið 2009. " }, { "duration": 3.69, "start": 170.06, "text": "Í samræmi við tillögur \nnefndarinnar var skipuð " }, { "duration": 6.37, "start": 173.88, "text": "nefnd lögfræðinga um \nlagalega stöðu íslenskrar " }, { "duration": 4.61, "start": 180.37, "text": "tungu og táknmálsins. \nÁtti nefndin að setja fram " }, { "duration": 6.09, "start": 185.11, "text": "tillögur um hvernig tryggja \nmætti lagalega stöðu íslenskrar " }, { "duration": 5.64, "start": 191.33, "text": "tungu og íslensks táknmáls \ní íslensku samfélagi. " }, { "duration": 5.35, "start": 197.4, "text": "Niðurstöður nefndarinnar voru \nað ekki væri tímabært að setja " }, { "duration": 6.1, "start": 202.87, "text": "ákvæði um málin í stjórnarskrá \nen nauðsynlegt væri að setja " }, { "duration": 5.61, "start": 209.08, "text": "almenn lög til styrktar þeim. \nÍ tillögum nefndarinnar að " }, { "duration": 9.66, "start": 214.82, "text": "lagafrumvarpi fjallaði ein greinin \naf tíu um íslenskt táknmál. " } ]

[ { "duration": 6.131, "start": 0.001, "text": "Í þessum kafla fjalla ég stuttlega um\nfyrstu skref í Byrjendalæsi fyrir döff." }, { "duration": 5.32, "start": 6.157, "text": "Ég fer svo yfir ferlið við að þróa \nByrjendalæsi að döff nemendum." }, { "duration": 5.4, "start": 11.502, "text": "Þessar niðurstöður gefa \nmér skilning á þróunarferlinu," }, { "duration": 8.464, "start": 16.926, "text": "minni reynslu að koma á Byrjendalæsi, og baráttu \nstarfsfólks táknmálssviðs við að vinna að því." }, { "duration": 6.568, "start": 25.415, "text": "Síðan eru nokkrir kaflar sem fjalla nánar um ferlið \nað þróa kennslufræði í Byrjendalæsi fyrir döff." }, { "duration": 4.445, "start": 32.008, "text": "Ég lýsi hvernig ég upplifði þessa baráttu, kennsluna" }, { "duration": 8.218, "start": 36.5, "text": "og hvernig döff nemendur upplifa verkefni þar \nsem unnið var með íslensku í gegnum táknmál." } ]

[ { "duration": 9.741, "start": 0.001, "text": "Byrjendalæsi er samþætting tals, \nhlustunar, lesturs og ritunar." }, { "duration": 4.406, "start": 9.767, "text": "Þetta fernt er grundvöllur \nárangurs í lestrarnámi." }, { "duration": 6.522, "start": 14.198, "text": "Þörf er á að vinna jöfnum höndum \nmeð samband stafs og hljóðs," }, { "duration": 4.595, "start": 20.745, "text": "hraða og öryggi \nog lesskilning" }, { "duration": 10.904, "start": 25.365, "text": "Þá þarf að vinna með hljóðvitund, réttritun, \nskrift, orðaforða, og setningaskipan" }, { "duration": 5.903, "start": 36.294, "text": "og flétta málfræði \ninn í alla þessa vinnu." }, { "duration": 10.768, "start": 42.222, "text": "Byrjendalæsi er kennsla sem byggir á hljóðvitund \nen fyrir döff er unnið með sjónvitund" }, { "duration": 7.305, "start": 53.015, "text": "umræðan er á táknmáli í stað \nhljóða, tal og hlustun." }, { "duration": 14.117, "start": 60.677, "text": "Táknmál hefur hljóðkerfisvitund eins og\nmálvísindamaðurinn Stokoe segir," }, { "duration": 10.264, "start": 74.819, "text": "þannig að döff nemendur læra að stafa á \nfingramáli, alveg sambærilegt við raddmál" }, { "duration": 6.158, "start": 85.108, "text": "þar sem ákveðin hljóð \nmerkja ákveðinn staf." }, { "duration": 10.204, "start": 91.291, "text": "Hljóðkerfi táknmáls felst í hreyfingu, \nafstöðu, myndurarstað og látbrigðum." }, { "duration": 6.779, "start": 101.52, "text": "Alveg eins og orð eru \nmynduð úr stöfum," }, { "duration": 5.625, "start": 108.339, "text": "til dæmis orðið sól\nstafað s-ó-l," }, { "duration": 5.016, "start": 113.989, "text": "Á táknmáli notum \nvið táknið sól" }, { "duration": 4.781, "start": 119.029, "text": "Myndunarstaðurinn, við hlið andlits, \nog hreyfing handar, hringurinn," }, { "duration": 6.379, "start": 123.835, "text": "er jafn mikilvæg og framburður \nhljóðastrengurinn sól, s-ó-l." }, { "duration": 7.559, "start": 130.238, "text": "Myndun orðsins sól líkt og \ntáknsins sól skiptir máli." }, { "duration": 4.876, "start": 137.822, "text": "Ekki er hægt að mynda táknið sól \nvið vinstra brjóst eða aftan á hnakka" }, { "duration": 6.948, "start": 142.723, "text": "frekar en að segja orðið sól, l-ó-s.\nÞað skilur enginn." }, { "duration": 3.21, "start": 149.696, "text": "Það sama á við um táknmál. Það er ekki \nhægt að breyta myndunarstað tákns" }, { "duration": 2, "start": 152.93, "text": "og ætlast til að \neinhver skilji það." }, { "duration": 4.456, "start": 154.955, "text": "Framsögnin þarf að vera \nskýr á báðum málunum." } ]

[ { "duration": 10.624, "start": 0.001, "text": "Byrjendalæsi er kennsluaðferð sem unnið er \neftir í lestrar- og íslenskukennslu í 1.-4. bekk." }, { "duration": 6.924, "start": 10.65, "text": "Aðferðin var þróuð til lestrarkennslu í 1. og 2. \nbekk, en hugmyndafræði hennar og leiðir" }, { "duration": 2.881, "start": 17.599, "text": "teygja sig yfir fyrstu \nfjóra árgangana." }, { "duration": 6.842, "start": 20.505, "text": "Meginmarkmið Byrjendalæsis er að \nnemendur nái góðum árangri í læsi" }, { "duration": 3.022, "start": 27.372, "text": "sem allra fyrst \ná skólagöngunni." }, { "duration": 8.808, "start": 30.419, "text": "Rík áhersla er lögð á að auka orðaforða \nnemenda og efla lesskilning þeirra." }, { "duration": 7.297, "start": 39.252, "text": "Lögð er áhersla á samvinnu og\nsamskipti nemenda í lestrarnáminu" }, { "duration": 4.936, "start": 46.574, "text": "og því vinna þeir oft \nsaman í pörum eða hópum." }, { "duration": 10.777, "start": 51.535, "text": "Námsspil og leikir eru mikilvægar námsleiðir sem\nþjálfa í senn lestrarfærni, samskipti og samvinnu." }, { "duration": 4.077, "start": 62.337, "text": "Byrjendalæsi er kennt á táknmáli \nfyrir nemendur táknmálssviðs" }, { "duration": 5.85, "start": 66.439, "text": "þar sem áhersla er lögð á sjónræna framsetningu \ná íslensku í staðinn fyrir hljóðkerfisfræði." } ]

[ { "duration": 4.61, "start": 1.64, "text": "Hugtakið fingramál hefur \nverið notað um fingrastöfun þar" }, { "duration": 6.42, "start": 6.37, "text": "sem bókstafir eru táknaðir með\nfingrahreyfingum og orð þannig stöfuð." }, { "duration": 3.97, "start": 12.89, "text": "Bendingamál og svipbrigði \nvar notað til að tjá hugmyndir" }, { "duration": 4.53, "start": 16.99, "text": "og hugarástand \ndöff málhafa." }, { "duration": 6.63, "start": 21.61, "text": "Fingrastarfrófið sem notað var \ná Íslandi er upphaflega danskt" }, { "duration": 3.96, "start": 28.35, "text": "og er það \nenn í notkun." }, { "duration": 5.32, "start": 32.42, "text": "Sigfús Sigurðsson, \nfyrrum döff nemandi í" }, { "duration": 4.06, "start": 37.85, "text": "döff skóla í Kaupmannahöfn,\nkenndi íslendingum" }, { "duration": 2.65, "start": 42.02, "text": "fingrastöfun svo að þeir  \ngætu átt samskipti." }, { "duration": 6.89, "start": 44.77, "text": "Eldri döff danir skilja íslenska\nfingrastafrófið vel af þessum sökum." }, { "duration": 6.01, "start": 51.76, "text": "Séra Páll Pálsson hóf  \nað kenna döff börnum" }, { "duration": 3.3, "start": 57.97, "text": "í fyrsta skipulagða \nskólahaldi fyrir döff börn" }, { "duration": 5.53, "start": 61.38, "text": "á Íslandi árið 1867, \neftir að hafa dvalið í" }, { "duration": 4.11, "start": 67.04, "text": "Málleysingjaskólanum í  \nKaupmannahöfn í Danmörku" }, { "duration": 3.18, "start": 71.23, "text": "þar sem hann kynnti sér \naðferðir við kennslu döff." }, { "duration": 7.64, "start": 74.55, "text": "Almenn skólaskylda döff var \nlögleidd á Íslandi árið 1872." }, { "duration": 4.76, "start": 82.3, "text": "Kennslustefnan sem ríkti \ní fyrstu við Prestbakka við" }, { "duration": 7.27, "start": 87.17, "text": "Kirkjubæjarklaustur á Íslandi \nvar fingra- og bendingarmál." }, { "duration": 7.45, "start": 94.55, "text": "Sú kennsluaðferð hélst \nóbreytt fram á 19. öld." }, { "duration": 7.54, "start": 102.13, "text": "Séra Páll bjó á Prestsbakka og\nvoru að jafnaði fimm til sjö döff" }, { "duration": 2.92, "start": 109.78, "text": "ungmenni við \nnám hjá honum." } ]

[ { "duration": 5.72, "start": 2.067, "text": "Hjördís bendir á að þakka \nmegi Samskiptamiðstöð fyrir" }, { "duration": 7.57, "start": 7.917, "text": "baráttuna fyrir túlkanáminu. \nÁ árunum 1992–1994 átti" }, { "duration": 4.24, "start": 15.607, "text": "Samskiptamiðstöð í viðræðum \nvið Háskóla Íslands um að koma" }, { "duration": 5.309, "start": 19.977, "text": "á námi í táknmáli og túlkun \nvið heimspekideild skólans." }, { "duration": 4.55, "start": 25.407, "text": "Samskiptamiðstöð fékk \nsérstaka fjárveitingu frá" }, { "duration": 5.42, "start": 30.157, "text": "menntamálaráðuneytinu til \nþess að greiða fyrir námið og" }, { "duration": 9.17, "start": 35.707, "text": "sett var af stað fjögurra ára tilrauna-\nnám frá árinu 1994 til ársins 1998." }, { "duration": 6.06, "start": 45.017, "text": "Samskiptamiðstöð sá skólanum fyrir \nkennslustjóra og kennurum í námið." }, { "duration": 4.55, "start": 51.217, "text": "Tveir hópar táknmáls-\ntúlka útskrifuðust" }, { "duration": 4.85, "start": 55.897, "text": "á þessu tímabili, \nalls 14 túlkar." }, { "duration": 5.39, "start": 60.947, "text": "Viðmælendur töldu að \nháskólamenntaðir túlkar" }, { "duration": 6.4, "start": 66.467, "text": "skiptu miklu máli fyrir\naðgengi og menntun döff." }, { "duration": 4.37, "start": 72.997, "text": "Menntun döff krefðist \naðkomu heyrandi túlks," }, { "duration": 4.43, "start": 77.477, "text": "en hann yrði að hafa góð \nviðhorf og virða döff." }, { "duration": 7.52, "start": 82.027, "text": "Þegar döff fóru í framhaldsnám með\ntúlk jókst þörf fyrir menntun þeirra." }, { "duration": 6.41, "start": 89.727, "text": "Með aðgang að túlk fóru döff að \nsækja um fjölbreyttari nám." }, { "duration": 6.09, "start": 96.467, "text": "Eftir að Samskiptamiðstöð \nvar stofnuð, árið 1990," }, { "duration": 5.13, "start": 102.667, "text": "fóru döff að vakna til vitundar um mikilvægi \nbaráttunnar fyrir viðurkenningu íslenska táknmálsins." }, { "duration": 5.99, "start": 107.917, "text": "það vantaði viðurkenningu og \nþar af leiðandi táknmálskennslu," }, { "duration": 5.1, "start": 114.017, "text": "rannsóknir á táknmáli og \nsvo framvegis. Árið 2001 tók" }, { "duration": 7.45, "start": 119.237, "text": "Heimspekideild Háskóla Ísland \nupp nám í táknmálsfræði" }, { "duration": 6.46, "start": 126.797, "text": "og túlkun við hlið annars \ntungumálanáms og lektor," }, { "duration": 6, "start": 133.457, "text": "Rannveig Sverrisdóttir,\nvar ráðin" }, { "duration": 4.92, "start": 139.567, "text": "að skólanum í janúar 2002." }, { "duration": 4.06, "start": 145.267, "text": "Innan félags döff var litið á\nþetta sem enn eitt skrefið" }, { "duration": 5.77, "start": 149.427, "text": "fram á við í baráttunni fyrir \nviðurkenningu á íslensku táknmáli." } ]

[ { "duration": 8.038, "start": 0.001, "text": "Fræðin segja að best sé fyrir heyrnarlaus\nbörn að öðlast táknmál sem fyrst" }, { "duration": 9.038, "start": 8.064, "text": "þannig að þau geta lært önnur tungumál. \nÞau læra fyrst ASL og síðan ensku og önnur tungumál." }, { "duration": 8.162, "start": 17.406, "text": "Þannig verða þau tvítyngd. Það er aðveldara\nfyrir þau að læra ensku ef þau fá fyrst táknmál." }, { "duration": 5.187, "start": 26.062, "text": "Rannsóknin mín, á kennslunni, sýndi \nmér að döff nemendur" }, { "duration": 12.062, "start": 31.274, "text": "í félagslegum samskiptum gátu rætt saman um námsefnið og hjálpað \nhver öðrum að læra íslensku, í gegnum ritun, fingrastöfun, og lestur." }, { "duration": 10.911, "start": 45.109, "text": "Dæmi um þetta í niðurstöðunum er þegar Björn \nvar að reyna að finna rétta mynd við orðið rúm." }, { "duration": 5.922, "start": 56.045, "text": "Bæði Jakob og Þórður bentu á myndina af rúmi." }, { "duration": 4.05, "start": 61.992, "text": "En Björn ýtti þeim frá og vildi gera þetta sjálfur." }, { "duration": 6.71, "start": 66.067, "text": "Þetta er dæmi um hvernig þeir vildu \nhjálpa hver öðrum að læra íslensku." }, { "duration": 7.017, "start": 73.579, "text": "Gegnum kennslu mína sem kennari \nsýndu nemendur mér hvernig" }, { "duration": 8.16, "start": 80.621, "text": "þeir börðust við að læra orðaforða og setningar \ná tungumáli sem var nýtt fyrir þeim." }, { "duration": 7.859, "start": 88.806, "text": "Þeir þurfa að sjá orðin aftur og aftur. \nÞeir nota sjónina til að sjá og læra" }, { "duration": 7.697, "start": 96.69, "text": "hvernig orðin eru stöfuð og fá táknin með. Og svo \nútskýringar á táknmáli til að sjá hvernig málin tengjast." }, { "duration": 15.688, "start": 104.621, "text": "Útskýringar á táknmáli veita nemendum skilning, aðgengi að\nmáli sem auðveldar þeim að skilja hvernig málin tengjast." }, { "duration": 10.666, "start": 120.334, "text": "Dæmi, Páll var að reyna að finna rétta \nröð stafanna í orðinu fiskur, F-I-S-K-U-R." }, { "duration": 6.185, "start": 131.025, "text": "Hann þekkti stafina á fingrastafrófi \nen ruglaði saman L og I." }, { "duration": 11.384, "start": 137.235, "text": "Hann ruglaði stöfunum og reyndi aftur og aftur \nað skrifa orðið en gafst upp" }, { "duration": 9.875, "start": 148.644, "text": "og bað Jakob um aðstoð að skrifa orðið rétt." }, { "duration": 5.433, "start": 158.543, "text": "Páll var mjög ánægður að fá aðstoðina." }, { "duration": 8.608, "start": 164.001, "text": "Þarna lærði ég um mikilvægi félagslegra samskipti\nnemenda þegar þeir læra íslensku." }, { "duration": 8.035, "start": 172.774, "text": "Nemendur ræða saman hver öðrum og örva hugsun \nhvers annars með því að aðstoða og hver annan." }, { "duration": 4.04, "start": 180.833, "text": "Nemendur eru allir á svipuðum aldri." }, { "duration": 6.018, "start": 185.159, "text": "Rannsóknin sýnir að það er mikilvægt að döff \nnemendur séu saman í táknmálsumhverfi." }, { "duration": 9.102, "start": 191.202, "text": "Þeir eiga sameiginlega reynslu, skilja hvern annan, \neiga táknmálið sameiginlegt, deila deafhood." } ]

[ { "duration": 3.37, "start": 0.756, "text": "Rannsóknargögnum \nvar safnað frá" }, { "duration": 8.98, "start": 4.226, "text": "vori fram á sumar árið 2017. \nAlls voru tekin sjö viðtöl." }, { "duration": 4.18, "start": 13.336, "text": "Fjögur viðtöl voru tekin í Samskiptamiðstöð \nheyrnarlausra og heyrnarskertra (SHH)" }, { "duration": 7.82, "start": 17.656, "text": "og tvö viðtöl voru tekin upp í gegnum skype þar \nsem einn þátttakandi býr í Danmörk og annar í Noregi." }, { "duration": 2.26, "start": 25.576, "text": "Eitt viðtal var tekið \ní stofunni heima hjá mér." }, { "duration": 9.63, "start": 27.956, "text": "Val á viðmælendum í þessa rannsókn afmarkaðist \nfyrst og fremst við fólk sem notar íslenskt táknmál." }, { "duration": 3.2, "start": 37.686, "text": "Þetta eru einstaklingar sem ólust upp í \ntáknmálsumhverfi og fóru í skóla fyrir döff." }, { "duration": 3.81, "start": 40.986, "text": "Þeir eru einnig félags-\nmenn í félagi heyrnarlausra." }, { "duration": 4.38, "start": 45.016, "text": "Þeir hafa reynslu af því að \nvera í stjórn döff félagsins" }, { "duration": 5.89, "start": 49.536, "text": "og vera þar í samvinnu við erlend \ndöff samtök um ýmis baráttumál döff," }, { "duration": 3.7, "start": 55.546, "text": "til dæmis baráttu um almenn \nréttindi og málaréttindi." }, { "duration": 3.22, "start": 59.566, "text": "Þetta er samvinna við samtök \neins og Norðurlandaráð," }, { "duration": 7.21, "start": 63.006, "text": "Evrópusamband döff (EUD) \nog Alheimssamtök döff (WFD)." }, { "duration": 4.33, "start": 70.326, "text": "Í þessum samtökum hafa þeir unnið að \nsameiginlegum markmiðum eins og" }, { "duration": 6.18, "start": 74.776, "text": "viðurkenningu táknmáls í \nlögum hjá ríkistjórnum." }, { "duration": 3.18, "start": 81.376, "text": "Einstaklingsviðtöl eins og \nþau sem tekin eru í þessari " }, { "duration": 5.63, "start": 84.686, "text": "rannsókn geta veitt innsýn í \nhuglæga upplifun viðmælenda." }, { "duration": 5.3, "start": 90.436, "text": "Mikilvægt er að rann-\nsakandi gæti hlutleysis" }, { "duration": 7.07, "start": 95.896, "text": "í spurningum og úrvinnslu \ngagnanna til að skoðanir hans" }, { "duration": 7.21, "start": 103.116, "text": "hafi ekki áhrif á svör viðmælenda \neða niðurstöður rannsóknar." }, { "duration": 3.92, "start": 110.496, "text": "Táknmál á ekki ritmál." }, { "duration": 3.36, "start": 114.516, "text": "Þess vegna hentar vel \nað nota eigindlegar" }, { "duration": 4.979, "start": 117.986, "text": "rannsóknaraðferðir eins og \nviðtöl, þátttökuathuganir og" }, { "duration": 4.568, "start": 122.965, "text": "fundi í gegnum upptökur til \nað safna upplýsingum." } ]

[ { "duration": 6.96, "start": 1.788, "text": "Málvísindalegar rannsóknir á \ntáknmáli hófust í kringum 1960." }, { "duration": 11.3, "start": 8.868, "text": "Upphafsmaður táknmálsrannsókna í heiminum \nvar Bandaríkjamaðurinn William C. Stokoe." }, { "duration": 3.94, "start": 20.268, "text": "Hann var lengi prófessor \nvið Gallaudet háskóla" }, { "duration": 2.07, "start": 24.338, "text": "sem er háskóli fyrir \ndöff í Bandaríkjunum." }, { "duration": 11.66, "start": 26.538, "text": "Rannsóknir hans á amerísku táknmáli, ASL, ullu \nbyltingu á skilningi á ASL í Bandaríkjunum." }, { "duration": 3.58, "start": 38.458, "text": "Með rannsóknum sínum sýndi \nhann fram á að táknmál eru" }, { "duration": 6.67, "start": 42.148, "text": "fullkomin mál en ekki bara tilviljana-\nkenndar hreyfingar eða látbragð." }, { "duration": 1.77, "start": 49.088, "text": "Rannsóknir á táknmálum" }, { "duration": 5.31, "start": 51.018, "text": "eru nú orðnar útbreiddar \ní háskólum víða um heim." }, { "duration": 8.32, "start": 56.548, "text": "Þessar rannsóknir hafa breytt viðhorfum heyrandi \nfólks til táknmála og aukið virðingu fyrir þeim" }, { "duration": 2.62, "start": 64.948, "text": "sem og döff og \nmenningu þeirra." }, { "duration": 10.55, "start": 67.978, "text": "Nú er litið á táknmál sem sjálfstæð tungumál og að \nþau opni aðgengi döff fólks að þátttöku í samfélaginu." }, { "duration": 4.01, "start": 78.668, "text": "Á táknmáli geta döff \neinstaklingar tjáð sig" }, { "duration": 7.95, "start": 82.808, "text": "um allt sem þá langar til að tala um.     \nTáknmál styrkir döff og auðveldar þeim" }, { "duration": 5.32, "start": 90.908, "text": "að læra önnur mál, vera tví-\ntyngd á táknmáli og íslensku" }, { "duration": 2.72, "start": 96.358, "text": "og þar með öðlast \nbetri menntun." }, { "duration": 8.75, "start": 99.298, "text": "Það er mikilvægt að döff einstaklingar \nfái táknmál strax frá fæðingu sem fyrsta mál." }, { "duration": 5.13, "start": 108.148, "text": "Það auðveldar þeim að læra íslensku \nsem annað mál sem síðan mun auðvelda" }, { "duration": 10.41, "start": 113.418, "text": "þeim menntun á öllum skólastigum. Í dag \nstyðja döff, og þeir sem vinna með döff," }, { "duration": 6.35, "start": 123.948, "text": "svokallaða tvítyngisstefnu, þar sem \ntáknmál og íslenska fléttast saman." } ]

[ { "duration": 4.02, "start": 2.234, "text": "Að lokum fór það svo að það \nvar menntamálaráðherra" }, { "duration": 4.35, "start": 6.364, "text": "sem lagði fram frumvarp til \nlaga um Samskiptamiðstöð." }, { "duration": 8.17, "start": 10.824, "text": "Í ræðu á Alþingi, þar sem Svavar \nGestsson talaði fyrir lagafrumvarpinu," }, { "duration": 6.75, "start": 19.114, "text": "lýsti hann ferli málsins, að \nfjölmargir fundir hefðu verið" }, { "duration": 4.12, "start": 25.994, "text": "haldnir og að fyrir lægju\nmargvíslegar skýrslur," }, { "duration": 5.15, "start": 30.214, "text": "meðal annars skýrsla frá \nsérstökum starfshópi," }, { "duration": 10.17, "start": 35.484, "text": "sem í áttu sæti Berglind Stefánsdóttir, \nJóhann V. Ólafsson fulltrúi foreldra" }, { "duration": 6.7, "start": 45.774, "text": "og fulltrúi döff Valgerður Stefánsdóttir. \nÞar væri stöðu döff lýst og settar fram" }, { "duration": 4.45, "start": 52.584, "text": "tillögur um hvernig skynsam-\nlegast væri að styrkja hana." }, { "duration": 5.09, "start": 57.234, "text": "Í lokin benti Svavar á \nað með flutningi þessa" }, { "duration": 9.37, "start": 62.444, "text": "frumvarps um Samskiptamiðstöð \nværi stigið fyrsta skrefið í þá átt" }, { "duration": 5.39, "start": 71.924, "text": "að viðurkenna táknmál sem \ntjáningarmál hér á landi við" }, { "duration": 4.39, "start": 77.424, "text": "hliðina á íslensku, móðurmálinu." }, { "duration": 9.39, "start": 81.944, "text": "Það væri mikilvægt jafnréttis-\nskref í þágu döff hér á landi." }, { "duration": 8.76, "start": 92.864, "text": "Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnar-\nskertra var sett í lög 31. desember 1990," }, { "duration": 5.68, "start": 101.764, "text": "og var það fyrsta skrefið í átt \nað viðurkenningu á íslensku táknmáli." }, { "duration": 3.76, "start": 107.544, "text": "Menntamálaráðherra réð \nValgerði Stefánsdóttur" }, { "duration": 6.61, "start": 111.454, "text": "sem forstöðumann og skipaði fyrsta\nstjórnarformann stofnunarinnar" }, { "duration": 4.35, "start": 118.224, "text": "úr röðum döff fólks,\nBerglindi Stefánsdóttur." }, { "duration": 5.25, "start": 122.684, "text": "Hún var formaður stjórnar \ntil ársins 1996." }, { "duration": 5.14, "start": 128.134, "text": "Skipun Berglindar hafði áhrif \ná áframhaldandi þróun í átt til" }, { "duration": 6.11, "start": 133.394, "text": "viðurkenningar á íslensku táknmáli. \nBerglind hafði lært táknmálsmálvísindi" }, { "duration": 3.96, "start": 139.604, "text": "við háskólann í Stokkhólmi. \nHún var einnig táknmálskennari" }, { "duration": 5.67, "start": 143.674, "text": "við miðstöðina og varð \nsíðar formaður Félags döff." }, { "duration": 5, "start": 149.474, "text": "Hún tók því beinan og \nvirkan þátt í baráttunni" }, { "duration": 2.21, "start": 154.614, "text": "fyrir viðurkenningu \níslenska táknmálsins." }, { "duration": 7.81, "start": 156.954, "text": "Eftir stofnun Samskiptamiðstöðvar \nhélt umræðan um stöðu döff fólks" }, { "duration": 2.9, "start": 164.874, "text": "og íslensk táknmál áfram \ní nokkurn tíma á Alþingi." }, { "duration": 7.43, "start": 167.974, "text": "Innan þingsins hafði \nskapast þekking og áhugi." }, { "duration": 5.29, "start": 175.924, "text": "Þannig var, undir lok \nníunda áratugarins," }, { "duration": 3.18, "start": 181.374, "text": "Félag döff komið með \nrétt til þátttöku í" }, { "duration": 3.3, "start": 184.684, "text": "samfélaginu með \ntúlkaþjónustu sem" }, { "duration": 3.39, "start": 188.104, "text": "sitt helsta baráttumál og \nmeð því viðurkenningu" }, { "duration": 3.77, "start": 191.614, "text": "á íslensku táknmáli. Eftir \nstofnun Samskiptamiðstöðvar" }, { "duration": 5.88, "start": 195.784, "text": "fóru að nást markviss skref í baráttunni \nen einnig komu í ljós frekari hindranir." }, { "duration": 3.18, "start": 201.724, "text": "Þetta ferli var allt hluti \naf því að viðurkenning" }, { "duration": 6.08, "start": 205.024, "text": "á íslensku táknmáli náðist. \nÞað varð að mennta túlka." }, { "duration": 6.4, "start": 211.304, "text": "Ákvörðun Norðurlandaráðs \num að styrkja stöðu íslensks" }, { "duration": 2.69, "start": 217.834, "text": "táknmáls og döff með \nmenningarhátíð voru" }, { "duration": 3.99, "start": 220.654, "text": "að byrja að skila árangri." } ]

[ { "duration": 11.397, "start": 0.001, "text": "Í döff Byrjendalæsi var einn nemandi, Björn, að \ntengja saman ritmál og táknmál." }, { "duration": 9.505, "start": 11.423, "text": "Hann var að vinna i frjálsri ritun og var að velta \nfyrir sér hvernig ætti að skrifa „leika leikrit“." }, { "duration": 6.122, "start": 20.953, "text": "Hann spurði annan kennara og \nég fylgdist með samræðunum." }, { "duration": 8.076, "start": 27.1, "text": "Björn var mjög hissa þegar kennarinn skrifaði l-e-i-k-a \nl-e-i-k-r-i-t og táknaði leika leikrit." }, { "duration": 9.806, "start": 35.201, "text": "Hann þekkti orðið „leika“ í merkingunni að leika sér,\nen var hissa að það þýddi líka að leika leikrit." }, { "duration": 7.256, "start": 45.032, "text": "Kennarinn sagði honum að sama orðið „leika“ \nætti við að „leika sér“ og „leika leikrit“." }, { "duration": 5.019, "start": 52.313, "text": "Táknin hefðu ólík handform, A handform í\nað „leika sér“ en B handform í að „leika leikrit“." }, { "duration": 4.139, "start": 57.357, "text": "Orðið hefði ólíka merkingu; \nað leika sér og leika í leikriti." }, { "duration": 6.735, "start": 61.521, "text": "Þetta, tvö ólík handform A og B handform, \ner hluti af hljóðkerfisvitund." }, { "duration": 3.899, "start": 68.281, "text": "Þetta er dæmi um að nemendur fái betri \nskilning og tilfinningu fyrir báðum málunum," }, { "duration": 6.071, "start": 72.205, "text": "íslensku og íslensku táknmáli, ef unnið er með þau á sama tíma." }, { "duration": 6.372, "start": 78.549, "text": "Það er mikilvægt að nemendur\nvinni með málin samtímis." }, { "duration": 9.434, "start": 86.617, "text": "Þetta dæmi sýnir hvernig þau velta fyrir sér og tengja \nólíkri merkingu hugtakanna að leika sér og leika í leikriti." }, { "duration": 6.401, "start": 96.075, "text": "Hvernig táknmálið er með ólík form \nfyrir íslenska orðið, ólíka merkingu." }, { "duration": 8.432, "start": 102.911, "text": "Þetta dæmi sýnir hversu mikilvægt það er að nemendur \nhafi aðgang að umræðu um málin á táknmáli." } ]

[ { "duration": 6.623, "start": 0.008, "text": "Hlíðaskóli tók upp aðferð Byrjendalæsis\nhaustið 2012 fyrir fyrsta og annan bekk." }, { "duration": 6.118, "start": 6.656, "text": "Ég tók ekki þátt í því vegna þess að á þeim \ntíma var ég ekki að kenna á yngsta stigi." }, { "duration": 6.199, "start": 12.799, "text": "Skólaárin 2013-2014 var ég í námsleyfi." }, { "duration": 5.053, "start": 19.023, "text": "Annar döff kennari tók þátt í\nnámskeiði um Byrjendalæsi." }, { "duration": 11.288, "start": 24.101, "text": "Vorið 2014 skráði deildarstjóri táknmálssvið mig og\nannan döff kennara á námskeið Byrjendalæsis þá um haustið." }, { "duration": 6.507, "start": 35.514, "text": "Þetta var skylda, tengt endurmenntun, \nsamkvæmt kjarasamningi kennara." }, { "duration": 8.305, "start": 42.046, "text": "Námskeiðið tók tvö ár og lukum við því vorið 2016. \nVið vorum með táknmálstúlk allan tímann." }, { "duration": 5.4, "start": 50.376, "text": "Einn döff kennari lauk námskeiðinu vorið 2015." } ]

[ { "duration": 4.06, "start": 1.597, "text": "Þriðja kennsluaðferðin, \ntáknmálsnotkun og" }, { "duration": 1.47, "start": 5.797, "text": "alhliða boðskipti \nfærist mjög í " }, { "duration": 4.36, "start": 7.387, "text": "aukana í kennslu\ndöff árið 1980." }, { "duration": 7.44, "start": 12.047, "text": "Guðlaug Snorradóttir, \nskólastjóri, innleiddi" }, { "duration": 3.67, "start": 19.607, "text": "alhliða boðskipti í \nkennslu döff barna." }, { "duration": 4.75, "start": 23.397, "text": "Með alhliða boðskiptum er \nátt við að döff noti allar" }, { "duration": 7.14, "start": 28.237, "text": "mögulega leiðir til að tjá\nsig. Það er, talmál, ritmál," }, { "duration": 4.82, "start": 35.487, "text": "varaaflestur, táknmál,  \nlábragð, fingramál," }, { "duration": 2.91, "start": 40.437, "text": "líkamshreyfingar, \nheyrnartæki og" }, { "duration": 2.77, "start": 43.477, "text": "önnur tæki fyrir\nheyrnarskerta." }, { "duration": 4.11, "start": 46.457, "text": "Á þessum tíma voru \nhvorki til rannsóknir " }, { "duration": 3.38, "start": 50.607, "text": "á íslensku táknmáli \nné kennslubók um" }, { "duration": 3.19, "start": 54.097, "text": "íslenskt táknmál. \nÁhersla á alhliða " }, { "duration": 4.91, "start": 57.387, "text": "boðskipti markaði \nupphaf að endalokum  " }, { "duration": 4.54, "start": 62.427, "text": "raddmálstefnunnar \nsem verið hafði við lýði " }, { "duration": 3.62, "start": 67.077, "text": "í skólanum frá árinu 1944 ." }, { "duration": 3.29, "start": 70.817, "text": "Smám saman varð \nþróun frá alhliða " }, { "duration": 4.97, "start": 74.217, "text": "boðskiptum til aðlögun \nskólastarfsins að " }, { "duration": 3.41, "start": 79.327, "text": "tvítyngdri námsskrá \nmeð viðurkenningu á " }, { "duration": 5.37, "start": 82.837, "text": "táknmáli sem móðurmáli \ndöff árið 1986." } ]

[ { "duration": 16.748, "start": 0.001, "text": "Franskur prestur Charles-Michel de l’Epée \nstofnaði skóli fyrir heyrnarlausa" }, { "duration": 12.628, "start": 16.774, "text": "eftir að hann kynntist heyrnarlausum \nsystrum og lærði táknmál af þeim." }, { "duration": 14.502, "start": 30.175, "text": "Úr varð táknmálsskóli á 18.öld en þar \nvar kennt fingramál, lestur og skrift." }, { "duration": 8.824, "start": 44.754, "text": "Aðal kennsluaðferðin í skólanum \nvar að tengja tákn við teikningar." } ]

[ { "duration": 4.79, "start": 0.798, "text": "Árið 1990  byrjuðu \nAlheimssamtök döff" }, { "duration": 3.75, "start": 5.688, "text": "að berjast fyrir viðurkenningu\ntáknmála alls staðar í heiminum." }, { "duration": 2.97, "start": 9.538, "text": "Þá hafði ríkisstjórn \nBandaríkjanna þegar" }, { "duration": 6.24, "start": 12.608, "text": "viðurkennt ASL, amerískt \ntáknmál, eða árið 1979." }, { "duration": 6.61, "start": 19.218, "text": "Bandaríkjamenn voru fyrstir í heiminum til \nað viðurkenna táknmál sem fullgilt tungumál." }, { "duration": 5.13, "start": 25.908, "text": "Ástæðan fyrir baráttu döff \nfyrir viðurkenningu táknmála" }, { "duration": 6.42, "start": 31.138, "text": "var að döff upplifðu samfélagslega\nhöfnun vegna táknmálsins." }, { "duration": 4.99, "start": 37.588, "text": "Afleiðingar þessarar höfnunar \nhafði slæm áhrif á geðheilsu döff." }, { "duration": 6.21, "start": 42.678, "text": "Þessi höfnun takmarkaði \nmöguleika döff á menntun" }, { "duration": 4.75, "start": 48.998, "text": "og útilokaði þau frá \nþátttöku í samfélaginu." }, { "duration": 5.45, "start": 53.908, "text": "Samfélag döff, táknmáls-\nsamfélagið, hélt sig til hlés." }, { "duration": 3.82, "start": 59.428, "text": "Þau voru undirokuð af \nhinum heyrandi heimi." }, { "duration": 2.45, "start": 63.398, "text": "Barátta döff á \nNorðurlöndunum" }, { "duration": 7.32, "start": 65.868, "text": "jókst upp úr 1980 og \náhersla var sett á táknmálið," }, { "duration": 2.45, "start": 73.298, "text": "að líta á döff sem" }, { "duration": 5.1, "start": 75.878, "text": "málminnihlutahóp sem\ná sér sína menningu." }, { "duration": 7.62, "start": 81.098, "text": "Stefnan Norðurlanda í menntun döff \nfrá því snemma á níunda áratugnum" }, { "duration": 5.37, "start": 88.818, "text": "hefur verið tvítyngismenntun.\nÞar er lögð rík áhersla á" }, { "duration": 8.09, "start": 94.298, "text": "á tvímenningu, að nemendur \nupplifi bæði menningu döff sem " }, { "duration": 7.72, "start": 102.498, "text": "og þjóðmenninguna, og tvítyngi, \nað nemendur læri bæði táknmál  " }, { "duration": 6.3, "start": 110.348, "text": "og ritmál þess talmáls sem \ner ríkjandi í þeirra landi." }, { "duration": 8.36, "start": 116.778, "text": "Árið 1981 var Svíþjóð fyrsta landið \nsem gaf táknmáli stöðu tungumáls" }, { "duration": 5.46, "start": 125.228, "text": "og kynnti tvítyngda námskrá\ní skólum fyrir döff." } ]

[ { "duration": 11.721, "start": 1.5, "text": "Í byrjun notaði ég myndavél, sem \ndóttir mín á, og notaði sd kort." }, { "duration": 2.171, "start": 13.246, "text": "Ég var mjög spennt að\nprófa þess aðferð" }, { "duration": 3.584, "start": 15.442, "text": "þó að ég hafi ekki \nkunnað á myndavélina." }, { "duration": 7.033, "start": 19.051, "text": "Upptakan slökkti sjálfkrafa eftir tíu mínútur \nog þá þurfi ég að setja hana aftur af stað." }, { "duration": 2.608, "start": 26.109, "text": "svo að ég hætti \nað nota hana." }, { "duration": 3.135, "start": 28.742, "text": "Ég horfði svo á\nupptökuna í tölvunni." }, { "duration": 5.284, "start": 31.902, "text": "Ég var ekki ánægð \nmeð innihaldið." }, { "duration": 4.209, "start": 37.211, "text": "Ég hafði verið að tákna\nmenntunarsögu döff." }, { "duration": 4.369, "start": 41.445, "text": "Ég sá að ég þurfti \nað fínpússa efnistökin." }, { "duration": 6.957, "start": 45.839, "text": "Ég er ekki góð í tæknimálum og þar sem ég fékk \nekki aðstoð gafst ég upp á að nota þessa aðferð." }, { "duration": 9.6, "start": 52.821, "text": "Mér var sagt að tákna allan textann í\nmyndveri Háskóli Íslands," }, { "duration": 2.633, "start": 62.446, "text": "en ekki hvern\nkafla fyrir sig." }, { "duration": 5.261, "start": 65.104, "text": "Upptakan fór klaufalega af stað." }, { "duration": 9.691, "start": 70.39, "text": "Ég gerði oft mistök og merkti ekki\nupptökurnar, hvaða kafla ég var að tákna." }, { "duration": 9.048, "start": 80.106, "text": "Ég mætti nokkrum sinnum og \nkláraði að tákna textann." }, { "duration": 13.641, "start": 90.108, "text": "í byrjun sat einn tæknimaður með mér \ní myndverinu og annar setti upp tækin." }, { "duration": 16.053, "start": 104.86, "text": "Þegar tækin voru tilbúin var ég með fjarstýringu \nog textann á ipad. Hann var tengdur við upptökuvél." }, { "duration": 6.715, "start": 121.193, "text": "Seinna kom hugmynd um að textinn væri á iphone í\nstaðinn fyrir fjarstýringu. Það gekk betur." }, { "duration": 5.301, "start": 129.466, "text": "Næsta skref var að fara yfir myndböndin\nog merkja hvað átti að klippa." }, { "duration": 4.062, "start": 134.821, "text": "Ég fékk kennslu í að klippa og bæta við texta\nmeð heimildum og hugtökum á upptökuna." }, { "duration": 6.534, "start": 138.908, "text": "Þegar efnið, sem búið var að klippa og\nmerkja, var flutt í tölvu hjá tæknimanni" }, { "duration": 3.86, "start": 145.467, "text": "þá gerðist eitthvað sem \nég kann ekki skil á." }, { "duration": 3.522, "start": 149.352, "text": "Það er alveg ljóst að ég er \nekki vel að mér í tækni." }, { "duration": 6.05, "start": 152.899, "text": "Þetta hafði mikil áhrif á mig, ég varð leið \nog fann að ég missti tengslin við efnið." }, { "duration": 4.094, "start": 159.199, "text": "Þetta dróst í langan tíma vegna \nþess að ég var hálf miður mín." }, { "duration": 7.958, "start": 163.318, "text": "Einnig komu upp veikindi, bæði hjá mér og tæknimanni \nþannig að vinnan stoppaði alveg í ákveðinn tíma." }, { "duration": 6.898, "start": 171.37, "text": "Þangað til við túlkurinn settumst niður með ritgerðina og \nfórum yfir öll myndböndin á flakkaranum og tímalínur," }, { "duration": 3.607, "start": 178.292, "text": "og merktum myndböndin." }, { "duration": 5.975, "start": 181.924, "text": "Þá fór vinnan af stað með krafti. Ég fann \nhvernig ég tengdist aftur efninu." }, { "duration": 2.611, "start": 187.924, "text": "Það kom í ljós, eftir að við\nfórum yfir myndböndin," }, { "duration": 6.55, "start": 190.56, "text": "að það vantaði hluta af köflunum og \nsums staðar þurfi að laga táknmálið." }, { "duration": 2.858, "start": 197.135, "text": "Sumt þurfti að laga og \neinnig vantaði upptökur." }, { "duration": 3.651, "start": 200.018, "text": "Það sem ég lærði af þessu var að það hefði\nverið best að tákna einn kafla í einu," }, { "duration": 11.727, "start": 203.694, "text": "merkja hann með númerum, og fara yfir hann \nstrax á eftir og laga ef þess hefði verið þörf." }, { "duration": 1.996, "start": 215.446, "text": "Þessi aðferð hefði verið \nskilvirkari og fljótlegri." } ]

[ { "duration": 4.35, "start": 2.009, "text": "Árið 2000 kynnti \nmenntamálaráðherra" }, { "duration": 4.52, "start": 6.479, "text": "niðurstöður skýrslu \nráðuneytisins þar sem" }, { "duration": 4.09, "start": 11.139, "text": "fram kom að staða íslensks \ntáknmáls væri lagalega sterk" }, { "duration": 4.27, "start": 15.359, "text": "innan skólakerfisins en\nþörf væri á að tryggja" }, { "duration": 5.64, "start": 19.759, "text": "frekar í lögum rétt \ndöff til túlkaþjónustu." }, { "duration": 6.67, "start": 25.599, "text": "Í samræmi við þær tillögur \nsem fram komu í skýrslunni" }, { "duration": 5.67, "start": 32.369, "text": "var skipuð nefnd lögfræðinga \nmeð fulltrúum þriggja ráðuneyta" }, { "duration": 3.99, "start": 38.149, "text": "til að vinna tillögu\nað lögbundnum rétti" }, { "duration": 8.35, "start": 42.249, "text": "til túlkaþjónustu. Lauk nefndin \nstörfum í lok september mánaðar" }, { "duration": 6.49, "start": 50.729, "text": "2001 og skilaði af sér drögum\nað frumvarpi til laga um" }, { "duration": 2.75, "start": 57.349, "text": "táknmálsþjónustu þar sem \nmeðal annars var fjallað um" }, { "duration": 3.05, "start": 60.209, "text": "hlutverk og skipulag \nSamskiptamiðstöðvar sem" }, { "duration": 6.85, "start": 63.369, "text": "táknmálsstöðvar til rannsókna, kennslu, \nnámsefnisgerðar og túlkaþjónustu." }, { "duration": 7.07, "start": 70.719, "text": "Gerð var tillaga um lágmarksréttindi \ndöff til túlkaþjónustu á öllum sviðum" }, { "duration": 6.42, "start": 77.909, "text": "og sérstaklega var fjallað um rétt til \ntúlkunar í atvinnu og daglegu lífi." }, { "duration": 8.49, "start": 84.449, "text": "Ráðherra taldi að enn væru\nnokkur álitamál tengd mögulegri" }, { "duration": 8.29, "start": 92.999, "text": "lagasetningu til að styrkja stöðu\ntáknmálsins sem finna þyrfti lausn á." }, { "duration": 4.6, "start": 101.409, "text": "Sérstaklega var bent á að óljóst\nværi hver skyldi standa straum" }, { "duration": 6.11, "start": 106.139, "text": "af þeim kostnaði sem \nslíkri þjónustu fylgdi." }, { "duration": 4.17, "start": 112.369, "text": "Frumvarpið var ekki lagt fram." }, { "duration": 5.38, "start": 116.739, "text": "Viðmælendur sögðu að baráttan \nfyrir viðurkenningu á táknmáli" }, { "duration": 7.33, "start": 122.239, "text": "hafi tekið langan tíma og að þau \nsættu sig ekki við aðra 10 ára bið." }, { "duration": 6.09, "start": 129.709, "text": "Við erum sterkasta vopnið í \nbaráttunni, við verðum að þrýsta" }, { "duration": 4.54, "start": 135.949, "text": "á stjórnvöld og sýna vilja okkar \nmeð því að sýna samstöðu og" }, { "duration": 4.31, "start": 140.609, "text": "taka þátt í þeim aðgerðum \nsem Félag döff stendur fyrir" }, { "duration": 5.15, "start": 145.049, "text": "með viðurkenningu að leiðarljósi.\nSá fjöldi sem mætti til mótmæla á" }, { "duration": 5.73, "start": 150.309, "text": "Austurvelli árið 2004 \"gaf aðeins \ntóninn fyrir það sem koma skyldi,\"" }, { "duration": 4.51, "start": 156.129, "text": "samkvæmt Hjördís. Baráttunni \nyrði haldið áfram og ekki hætt" }, { "duration": 5.57, "start": 160.779, "text": "fyrr en sú stjórn sem kæmi\ntil með að fara með völd eftir" }, { "duration": 6.19, "start": 166.449, "text": "kosningar hefði viðurkennt íslensk \ntáknmál og tryggt réttarstöðu döff." }, { "duration": 7.27, "start": 172.949, "text": "Stjórnvöld viðurkenndu ekki táknmál \nen bættu við túlkaþjónustuna." }, { "duration": 4.36, "start": 180.309, "text": "Sama á við hin Norðurlöndin, \nað Finnum undanskildum," }, { "duration": 3.48, "start": 184.799, "text": "þar sem, á þessum tíma, var lögð \náhersla á að öðlast full réttindi til" }, { "duration": 6.65, "start": 188.389, "text": "þjónustu í baráttu sinni en ekki \nvar barist fyrir tungumálalögum." } ]

[ { "duration": 6.33, "start": 2.019, "text": "Viðmælendur eru allir fullorðið \nfólk á aldrinum 30 -70 ára." }, { "duration": 7.19, "start": 8.519, "text": "Þeir samþykktu allir lög persónuverndar \nog skrifuðu undir „upplýst samþykki“." }, { "duration": 6.14, "start": 16.169, "text": "Viðmælendur verða nafn-\ngreindir í þessu verkefni." }, { "duration": 6.17, "start": 22.409, "text": "Ástæðan er að það átta sig flestir á hverjir \nþetta eru þegar þeir lesa verkefnið " }, { "duration": 8.31, "start": 28.709, "text": "þar sem þátttakendur hafa ýmist verið\n formenn félags döff og fyrrverandi alþingismaður." }, { "duration": 5.53, "start": 37.659, "text": "Rannsókn þessi snýst ekki um \npersónulega viðkvæm mál, " }, { "duration": 11.67, "start": 43.299, "text": "baráttu um að viðurkenna íslenskt táknmál sem tungumál döff, \nheldur um pólitíska tungumálabaráttu við ríkisstjórn landsins." }, { "duration": 4.42, "start": 55.089, "text": "Táknmálsamfélagið og stjórn félags döff \nvoru sameiginlega í opinberri baráttu fyrir" }, { "duration": 2.68, "start": 59.639, "text": "viðurkenningu íslenska táknmálsins." }, { "duration": 7.47, "start": 62.429, "text": "Í þessari baráttu tóku einnig þátt Norðurlandaráð \ndöff, Evrópubandalag döff og Alheimssamband döff." } ]

[ { "duration": 2, "start": 7.02, "text": "Hvað ætlum við að fjalla um í dag?" }, { "duration": 1.9, "start": 9.66, "text": "Það er fyrirtækið Döff Ísland." }, { "duration": 5.8, "start": 11.98, "text": "Munið þið eftir viðtalinu fyrir jólin sem ég tók við Sigurlínu Margréti sem er ein af stofnendum fyrirtækisins?" }, { "duration": 6.34, "start": 18.1, "text": "Hún kynnti fyrir döff fyrirtækið sem hún býður upp ferðamönnum þjónustu á táknmáli." }, { "duration": 9.66, "start": 24.84, "text": "Um daginn bauð Startup Tourism 10 sprotafyrirtækjum á námskeið þar sem þau fengu tækifæri til" }, { "duration": 12.12, "start": 34.64, "text": "að þróa viðskiptahugmyndir sínar undir leiðsögn sérfræðinga og Döff Ísland var eitt þeirra." }, { "duration": 10.12, "start": 47.1, "text": "Á lokadegi Startup Tourism fengu fyrirtækin tækifæri til að kynna sig fyrir fjárfestum, lykilatriða í ferðaþjónustu" }, { "duration": 5.72, "start": 57.46, "text": "á Íslandi og öðrum gestum. Kynningar þeirra voru mjög flottar." }, { "duration": 5.8, "start": 63.58, "text": "Svo hitti ég Sigurlín Margréti til að spyrja hana um hvernig fyrirtækið hefur þróast frá upphafi og hvernig verður í framtíðinni." }, { "duration": 3.32, "start": 100.84, "text": "Getur þú sagt mér hvernig þetta byrjaði?" }, { "duration": 6.04, "start": 105.08, "text": "Hugmyndin var frá ferðamönnum sem komu til Íslands," }, { "duration": 5.4, "start": 111.46, "text": "og þeir sögðu frá upplifuninni sinni í ferð og fannst vanta táknmál." }, { "duration": 5.72, "start": 118.44, "text": "Ísland er vinsælt land í dag og fólk leitar eftir mörgu sem þau vilja sjá hér á Íslandi." }, { "duration": 2.16, "start": 124.24, "text": "Við sáum fyrir okkur að það vantaði þjónustu fyrir döff." }, { "duration": 8.08, "start": 126.8, "text": "Við byrjuðum að skoða allt sem þau hafa áhuga á eins og viðburðir og margt fleira" }, { "duration": 3.24, "start": 135.16, "text": "sem þau vilja ferðast og við skoðuðum hvað ferðaþjónustur bjóða upp á." }, { "duration": 4, "start": 138.74, "text": "Og við reyndum að púsla því öllu saman og þaðan kom hugmyndin." }, { "duration": 5.28, "start": 143.02, "text": "Þið voruð 10 sprotafyrirtæki sem fóruð í 10 vikna viðskiptahraðal hjá Startup Tourism," }, { "duration": 2.96, "start": 148.58, "text": "hvaða áhrif hefur það á fyrirtækið ykkar eftir námið?" }, { "duration": 6.2, "start": 151.8, "text": "Það hefur hjálpað okkur mjög mikið, ekki bara okkur heldur einnig öðrum fyrirtækjum í ferðaþjónustu" }, { "duration": 2.82, "start": 158.28, "text": "því þau vita einungis ekkert um döff." }, { "duration": 6.64, "start": 161.56, "text": "Startup teymið er með háa menntun unga fólksins en þau höfðu aldrei kynnst döff áður." }, { "duration": 7.38, "start": 168.86, "text": "Þá hugsaði ég að almennar ferðaþjónustur sýndu sömu viðbrögð um að hafa ekki umgengist döff." }, { "duration": 5.06, "start": 177.46, "text": "Það er líka ekki hefðbundið atvinnusvæði fyrir döff í ferðaþjónustu." }, { "duration": 6.74, "start": 183.78, "text": "Þá tókum við við það og sáum meira kostir en gallar að byrja með fyrirtæki." }, { "duration": 4.64, "start": 191.26, "text": "Ég man þegar þú sagðir að fyrirtækið var bókunarþjónusta þegar ég tók viðtal við þig fyrir áramótin," }, { "duration": 3.18, "start": 196.1, "text": "er það enn þannig eða hefur það breyst?" }, { "duration": 2.08, "start": 199.66, "text": "Það er búið að breyta mikið." }, { "duration": 6.86, "start": 202, "text": "Núna erum við með okkar eigin ferðaskrifstofu" }, { "duration": 6.3, "start": 209.3, "text": "eins og aðrir en það eina sem er öðruvísi er að bjóða þeim táknmálið." }, { "duration": 2.48, "start": 217.06, "text": "Við sjáum um döff ferðamenn." }, { "duration": 9.6, "start": 221.2, "text": "Þetta er frumhugmyndin því það sést ekki mikið af döff sem rekur fyrirtæki með ferðaþjónustu eins og okkar," }, { "duration": 5.76, "start": 231.1, "text": "þar sem við sjáum um eru döff leiðbeinendur, bilstjórar, viðburðir fyrir þá og margt fleira" }, { "duration": 3.2, "start": 237.26, "text": "sem er hannað fyrir döff." }, { "duration": 2.18, "start": 240.84, "text": "Það er ekki mikið svona í boði í útlöndum." }, { "duration": 4.7, "start": 243.22, "text": "Við vonum að við verðum fyrirmynd þeirra og það sé hægt að læra af okkur" }, { "duration": 6.4, "start": 248.22, "text": "með því að stofna fyrirtæki og skapa atvinnumöguleika fyrir döff" }, { "duration": 3.96, "start": 254.88, "text": "Þið voruð 3 við stofnunina, en svo hafið þið bætt 2 við." }, { "duration": 4, "start": 259.1, "text": "Þýðir það meiri þjónustur og hvernig þjónusta er í boði?" }, { "duration": 3.18, "start": 263.34, "text": "Við byrjuðum í þessu í september í fyrra." }, { "duration": 5.52, "start": 266.74, "text": "Þá vorum við 3 saman og við vorum nýbúin að hitta aðra ferðamenn sem komu til Íslands." }, { "duration": 3.28, "start": 272.44, "text": "Þeir nefndu það við okkur að það væri ekkert táknmál í boði," }, { "duration": 7.9, "start": 275.88, "text": "þá ákváð ég setja mig í þeirra spor til að sjá fyrir mér og tók einmitt eftir þessu." }, { "duration": 7.58, "start": 285.32, "text": "Trausti og Steinunn tóku þátt í ferðaþjónustunni okkar og nú erum við 5 saman." }, { "duration": 5.36, "start": 293.42, "text": "Branic sem er með okkur er bandaríkjamaður, sér um \"amerísku deildina.\"" }, { "duration": 2.74, "start": 299.2, "text": "sem tengist við markað og miðlun." }, { "duration": 6, "start": 303.48, "text": "Þannig erum við 5 saman og sterkur hópur." }, { "duration": 5.24, "start": 309.68, "text": "Já, ef það er gott samstarf þá er fleira hægt að gera." }, { "duration": 2.72, "start": 315.62, "text": "Já, margt í boði ef við erum stærri saman." }, { "duration": 4.88, "start": 319.7, "text": "Við sköpum þá meiri atvinnumöguleika fyrir döff." }, { "duration": 5.7, "start": 325.08, "text": "Fyrst sáum við ekki fyrir okkur að það gengi upp, en svo sáum við að við þyrftum að vera fleiri." }, { "duration": 4.9, "start": 331.06, "text": "Ef við bjóðum svona þjónustu, þá þurfum við döff til að leiðbeina." }, { "duration": 6.6, "start": 338.12, "text": "Við þurfum að fara í meirapróf og bæta við menntun okkar," }, { "duration": 3.76, "start": 344.98, "text": "svo við getum tekið við ábyrgð sem fylgir ferðaþjónustu á Íslandi." }, { "duration": 4.24, "start": 349.08, "text": "Svo margt er í vinnslu og hvernig verður staðan hjá ykkur í sumar?" }, { "duration": 6.22, "start": 353.64, "text": "Við sjáum að það lofar góðu og við byrjum smátt til að safna í reynslubankann," }, { "duration": 4.5, "start": 360.04, "text": "og við þróum ferðir okkar eftir þörfum fyrir döff ferðamenn." }, { "duration": 3.42, "start": 364.88, "text": "Þannig að næsta sumar, 2018, verður allt tilbúið." }, { "duration": 5.34, "start": 369.68, "text": "Við höfum fengið nokkur verkefni sem við vinnum með í sumar." }, { "duration": 4.08, "start": 375.34, "text": "1. júní verður heimasíðan alveg tilbúin," }, { "duration": 4.94, "start": 379.62, "text": "en á næstu dögum verður hún opin með könnun." }, { "duration": 5.74, "start": 384.92, "text": "Við ætlum að hafa könnunina á meðan við lögum og bætum við og hafa samband við nokkur fyrirtæki" }, { "duration": 2.9, "start": 390.86, "text": "sem við vorum með." }, { "duration": 4.3, "start": 394.3, "text": "Við undirbúum okkur fyrir samning með tómstund sem önnur fyrirtæki bjóða upp á," }, { "duration": 1.88, "start": 398.82, "text": "og mögulega hótel líka." }, { "duration": 5.3, "start": 401.28, "text": "Þá geta ferðamenn pantað fullan pakka fyrir ferð þeirra til Íslands." }, { "duration": 9.16, "start": 407.12, "text": "Það er líka mögulegt að við bjóðum Íslendingum ferðapakka til útlanda til að hitta aðra döff." }, { "duration": 6.08, "start": 417.28, "text": "Við erum líka með viðburði og fyrsti viðburðurinn sem við bjóðum upp á verður" }, { "duration": 4.96, "start": 423.58, "text": "nýárskvöld og allt er í undirbúningi og þarf er að bóka góðan sal." }, { "duration": 8.36, "start": 428.86, "text": "Þá getum við boðið ferðamönnum að sjá áramót, skemmtun og flugeldar" }, { "duration": 2.92, "start": 437.52, "text": "og góð upplifun fyrir gamlárskvöld á Íslandi." }, { "duration": 3.28, "start": 440.96, "text": "Gaman að sjá margt sem þið ætlið að bjóða upp á." }, { "duration": 1.44, "start": 444.42, "text": "Við hlökkum til að fylgjast með ykkur." }, { "duration": 3.34, "start": 446.18, "text": "Ég vil óska þér aftur til hamingju með áfangann." }, { "duration": 1.04, "start": 449.66, "text": "Takk fyrir." } ]

[ { "duration": 4.86, "start": 3.121, "text": "Upptökustaður þessa verkefnis er í \nkennslumiðstöð Háskóla Íslands," }, { "duration": 11.02, "start": 8.131, "text": "á fyrstu hæð í Setbergi. \nÞar er lítið og notalegt herbergi" }, { "duration": 7.33, "start": 19.251, "text": "með tölvu, upptökuvél, borð \nog stól á hjólum án arma." }, { "duration": 3.49, "start": 26.691, "text": "Maður þarf að vera með frjálsar hendur \ntil þess að geta tjáð sig á táknmáli." }, { "duration": 8.1, "start": 30.301, "text": "Í upptökuferlinu fylgist ég með texta rúlla \nupp í tölvu við hliðina á upptökuvélinni." }, { "duration": 10.75, "start": 38.511, "text": "Tæknimaður leiðbeindi mér til að ég \ngæti unnið sjálfstætt í tækimálunum." }, { "duration": 6.09, "start": 49.361, "text": "Að lokinni upptöku vistaði ég \nallar upptökur í möppu í tölvunni" }, { "duration": 4.49, "start": 55.611, "text": "og setti þær síðan inn \ná flakkara sem ég á." }, { "duration": 5.33, "start": 60.221, "text": "Tæknimenn voru með skrifstofur nálægt upptöku-\nverinu og gat ég kallað á hjálp ef ég lenti" }, { "duration": 5.2, "start": 65.691, "text": "í einhverjum vandræðum \nmeð tæknimálin." }, { "duration": 9.12, "start": 71.021, "text": "Þegar myndböndin voru tilbúin, \ntengdi ég texta inn á þau." }, { "duration": 5.71, "start": 80.231, "text": "Það gerði ég í gegnum vefsíðu\nsem heitir clideo.com." }, { "duration": 7.7, "start": 86.071, "text": "Ég byrjaði á að setja textana þar inn. \nÉg gat gert þetta heima í tölvunni minni." }, { "duration": 3.62, "start": 93.891, "text": "Þegar ég var búin að texta myndböndin, \nþá sendi ég þau til táknmálstúlks." }, { "duration": 3.41, "start": 97.611, "text": "Hann bar saman táknmálið \nog íslenska textann" }, { "duration": 8.14, "start": 101.131, "text": "og lagaði orð og texta eins og þurfti.\nAð því loknu sendi hann efnið til mín." }, { "duration": 5.03, "start": 109.381, "text": "Ég renndi yfir lagfæringarnar. \nÞegar ég var sátt við efnið" }, { "duration": 3.98, "start": 114.541, "text": "þá sendi ég það til leiðbeinenda minna \nfyrir frekari ábendingar og athugasemdir." }, { "duration": 3.73, "start": 118.621, "text": "Leiðbeinendur brugðust við textanum. Ef ég fékk miklar \nathugasemdir frá þeim þá tók ég myndbandið upp aftur," }, { "duration": 4.23, "start": 122.471, "text": "lagaði textann og tengdi hann aftur inn á myndbandið. \nSíðan sendi ég myndbandið aftur til leiðbeinenda." }, { "duration": 5.47, "start": 126.831, "text": "Það er kostur að myndböndin séu \nstutt, þrjár til fimm mínútur" }, { "duration": 4.52, "start": 132.411, "text": "því þá er léttara og fljótlegra að endur-\ntaka upptökuna og tengja texta upp á nýtt." } ]

[ { "duration": 3.13, "start": 1.485, "text": "Ég og tvíburabróðir \nminn erum fædd döff." }, { "duration": 7.82, "start": 5.105, "text": "Við bjuggum í Vestmannaeyjum. Við \nvorum einu döff sem bjuggum á eyjunni." }, { "duration": 4.28, "start": 13.055, "text": "Við notuðum ýmiskonar bendingar \ntil að búa til okkar eigið mál." }, { "duration": 7.34, "start": 17.475, "text": "Þetta var náttúrulegt mál sem við \nmótuðum í daglegum samskiptum." }, { "duration": 8.87, "start": 24.965, "text": "Foreldrar okkar og systkini \nskildu okkur ekki." }, { "duration": 5.53, "start": 34.345, "text": "Þegar við fjölskyldan fluttum \ntil Reykjavíkur, þar sem við" }, { "duration": 2.82, "start": 39.935, "text": "tvíburabróðir minn byrjuðu í \ndöff skóla þegar við vorum" }, { "duration": 7.04, "start": 42.865, "text": "fjögurra ára, þá hvarf málið \nokkar smám saman við að" }, { "duration": 3.75, "start": 50.035, "text": "umgangast nemendur \ní döff skóla" }, { "duration": 3.36, "start": 53.905, "text": "þar sem við fengum \ntáknmálsumhverfi." }, { "duration": 3.67, "start": 57.365, "text": "Nú munum við \nekki táknaforðann," }, { "duration": 4.66, "start": 61.155, "text": "málfræðina, eða hvernig \nvið mynduðum setningar." }, { "duration": 5.57, "start": 65.895, "text": "Samskipti við foreldra, \nsystkini og fjölskyldu okkar" }, { "duration": 4.59, "start": 71.675, "text": "voru mjög takmörkuð. Þetta \nvoru bara yfirborðssamskipti." }, { "duration": 7.63, "start": 76.365, "text": "Þau reyndu að segja skýrt og rólega \nsetningar eins og GAMAN Í SKÓLA," }, { "duration": 11.39, "start": 85.075, "text": "FARÐU AÐ LÆRA, KOMDU AÐ BORÐA. \nÞetta voru einfaldar setningar á íslensku." }, { "duration": 7.51, "start": 96.565, "text": "Þetta voru ekki eðlileg samskipti \neins og í heyrandi fjölskyldum." }, { "duration": 5.11, "start": 104.825, "text": "Við vorum einangruð \ní stórfjölskyldunni." }, { "duration": 3.46, "start": 110.265, "text": "Við þekktum andlit \nfjölskyldumeðlima en" }, { "duration": 5.54, "start": 113.855, "text": "þekktum til dæmis ekki nöfn \ná systkinum foreldra okkar" }, { "duration": 5.43, "start": 119.535, "text": "eða systkinabörnum. \nVið þekktum bara nöfn" }, { "duration": 4.119, "start": 125.075, "text": "okkar allra nánustu \neins og ömmu og afa." }, { "duration": 4.85, "start": 129.395, "text": "Það var ekki fyrr en í kringum \n10 eða 11 ára aldur sem við" }, { "duration": 3.81, "start": 134.395, "text": "lærðum nöfn annarra \nfjölskyldumeðlima." }, { "duration": 4.66, "start": 138.855, "text": "Ég hef því upplifað tímana \ntvenna allt frá því þegar" }, { "duration": 5.09, "start": 143.625, "text": "notkun íslensks táknmáls var \nbannað og svo málfrelsið," }, { "duration": 4.91, "start": 148.855, "text": "í bókstaflegri merkingu, \nsem átti sér stað árið 1985" }, { "duration": 5.07, "start": 153.875, "text": "þegar ný stefna var tekin í \nmálefnum döff og heyrnarskertra." } ]

[ { "duration": 7.67, "start": 0.001, "text": "Alþjóðleg ráðstefna um menntun heyrnarlausra\nvar haldin í Mílanó á Ítalíu árið 1880." }, { "duration": 5.177, "start": 7.696, "text": "Þar var tekin ákvörðun\num að banna táknmál." }, { "duration": 6.259, "start": 12.898, "text": "Ráðstefnuna sóttu aðilar sem\nkomu að menntun heyrnarlausra," }, { "duration": 4.281, "start": 19.181, "text": "til að ræða hvaða leið væri best til að\nkenna þessum nemendum eitthvert mál." }, { "duration": 14.206, "start": 23.572, "text": "Þátttakendur voru aðallega frá Frakklandi og\nÍtalíu en líka frá Bretlandi og Bandaríkjunum." }, { "duration": 8.156, "start": 37.803, "text": "Heyrnarlausum kennurum var\nmeinaður aðgangur að þinginu." }, { "duration": 11.951, "start": 45.984, "text": "Samþykkt þingsins var ekki einhljóða því fulltrúar\nfrá Bandaríkjunum og Bretlandi mótmæltu ákvörðuninni" }, { "duration": 7.62, "start": 57.96, "text": "en rödd þeirra kafnaði í fjölda\nfylgjenda bannsins á þinginu." }, { "duration": 9.776, "start": 65.605, "text": "Tilgangurinn var að hvetja heyrnarlausa\ntil þess að nota raddmál til samskipta." }, { "duration": 15.701, "start": 75.406, "text": "Á þessum tíma var þessi ákvörðun tekin í þeirri trú að þetta\nmyndi stuðla að „eðlilegri“ samfélagsþátttöku heyrnarlausra." }, { "duration": 11.21, "start": 91.283, "text": "Táknmálsbannið varð til þess að heyrnarlaust\nfólk einangraðist í samfélögum heimsins" }, { "duration": 15.915, "start": 102.518, "text": "og það var svipt möguleika til\nmenntunar og samfélagslegrar þátttöku." }, { "duration": 8.077, "start": 119.171, "text": "Niðurstaðan var skýr og mikið\náfall fyrir heyrnarlausa." }, { "duration": 8.832, "start": 127.612, "text": "Táknmál ætti hvorki heima í\nskólum né í lífi heyrnarlausra." }, { "duration": 5.973, "start": 136.469, "text": "Heyrnarlausir áttu að tala móðurmál\nþjóðar sinnar og lesa af vörum." }, { "duration": 3.544, "start": 142.467, "text": "Mikilvægast fyrir þá væri að læra að tala." }, { "duration": 15.27, "start": 146.036, "text": "Með raddmálinu hyrfu vandamál heyrnarlausra,\nerfiðleikar í boðskiptum og einangrun." }, { "duration": 5.827, "start": 161.331, "text": "Raddmálsaðferðin hafði sigrað." }, { "duration": 15.159, "start": 167.183, "text": "Táknmálið vék undrafljótt, sérstaklega\ní Evrópu, í menntun döff." }, { "duration": 9.567, "start": 182.367, "text": "Málið, táknmál, hætti að sjást í skólum og heyrnarlausir urðu að\nfara í felur þegar þeir ræddu saman sín á milli." }, { "duration": 16.613, "start": 191.959, "text": "Í mörgum skólum voru nemendur neyddir til að sitja\ná höndum sér því allar bendingar og tákn voru refsiverðar." }, { "duration": 6.08, "start": 208.723, "text": "Heyrnarlausum kennurum var sagt upp í skólum." }, { "duration": 14.762, "start": 214.828, "text": "Það að táknmálið hélt velli í Bandaríkjunum þrátt fyrir bannið\ner m.a. rakið til þess að einn þeirra sem þingið sótti" }, { "duration": 21.434, "start": 229.615, "text": "var skólastjóri heyrnleysingjaskóla í Bandaríkjunum,\nEdward Miner Gallaudet, að nafni." }, { "duration": 11.309, "start": 251.074, "text": "Sá var á móti ályktun og banni þingsins og leyfði nemendum\nsínum að tala táknmál á heimavist skólans." }, { "duration": 8.647, "start": 262.408, "text": "Enginn einn atburður hefur haft jafn gríðarleg neikvæð\náhrif á líf og stöðu heyrnarlausra í heiminum" }, { "duration": 7.712, "start": 271.08, "text": "eins og þingið í Mílanó hafði.\nMóðurmál þeirra var útskúfað." }, { "duration": 9.777, "start": 279.301, "text": "Kennslumálið breyttist og\nvarð raddmál (e. oralism)." }, { "duration": 12.145, "start": 289.115, "text": "Forsendur menntunar brustu af því að heyrnarlausir fengu\nekki lengur kennslu á sínu tungumáli, táknmáli." }, { "duration": 6.968, "start": 301.285, "text": "Þeim var gert að nota tungumál\nsem þeir bjuggu ekki yfir." }, { "duration": 4.473, "start": 308.278, "text": "Á fáeinum árum urðu\nótrúleg umskipti." }, { "duration": 11.822, "start": 312.776, "text": "Árið 1845 voru t.d. 160 skólar fyrir heyrnarlausa í\nFrakklandi og kennslumálið í öllum skólunum táknmál." }, { "duration": 13.18, "start": 324.623, "text": "Um aldamótin var táknmál hvergi\nleyft í frönskum skólum." }, { "duration": 17.463, "start": 337.828, "text": "Þetta gjörbreytti lífi döff. Núna líta fræðimenn hins\nvegar á táknmálsbannið sem málútrýmingu," }, { "duration": 14.982, "start": 355.316, "text": "glæp gegn mannkyni og leið meirihlutans til þess\nað þvinga mál sitt upp á minnihlutahóp." } ]

[ { "duration": 6.881, "start": 0.001, "text": "Af einhverjum ástæðum dróst það að skólastjórinn \nsamþykkti stofnun döff Byrjendalæsis." }, { "duration": 11.099, "start": 6.907, "text": "Hann samþykkti það um miðjan \nnóvember og þá bara aðra hvora viku." }, { "duration": 8.022, "start": 18.031, "text": "Við vorum ekki alveg sáttar við það en okkur fannst \nþað betra en ekkert og samþykktum það." }, { "duration": 10.303, "start": 26.078, "text": "Eftir langa baráttu var þetta stór sigur fyrir okkur." }, { "duration": 11.234, "start": 36.406, "text": "Við vorum mjög ánægðar að geta veitt döff nemendum, á yngsta stigi, \nmöguleikann á að vera saman að læra íslensku." }, { "duration": 4.2, "start": 47.665, "text": "Þótt það væri aðeins aðra hverja viku." } ]

[ { "duration": 8.97, "start": 2.19, "text": "William C. Stokoe \nvar málvísindamaður." }, { "duration": 4.37, "start": 11.27, "text": "Rannsóknir hans á \namerísku táknmáli," }, { "duration": 6.77, "start": 15.74, "text": "ASL, ullu byltingu á skilningi \ná amerísku táknmáli í Bandaríkjunum." }, { "duration": 4.68, "start": 22.63, "text": "Stokoe var ráðinn prófessor \nvið Gallaudet háskóla." }, { "duration": 2.12, "start": 27.43, "text": "Gallaudet háskólinn er háskóli \nfyrir döff í Bandaríkjunum." }, { "duration": 5.73, "start": 29.67, "text": "Þar eru bæði unnar rannsóknir á ameríska \ntáknmákinu og að gerð táknmálsorðabókar." }, { "duration": 3.86, "start": 35.53, "text": "Stokoe var heyrandi og \nlærði ASL í Gallaudet" }, { "duration": 5.44, "start": 39.48, "text": "af döff nemendum þar." }, { "duration": 7.33, "start": 45.05, "text": "Árið 1960 birti Stokoe \ntilgátur um að" }, { "duration": 10.679, "start": 52.49, "text": "táknmál væru fullkomin mál í \nsama skilningi og raddmál" }, { "duration": 5, "start": 63.29, "text": "en ekki bara tilviljanakenndar \nhreyfingar eða látbragð." }, { "duration": 6.47, "start": 68.41, "text": "Hann lagði upp með að móta\nlýsandi kerfi fyrir táknmálið" }, { "duration": 6.8, "start": 75, "text": "sem hægt væri að nota til að sýna \nöðrum málfræðingum og almenningi." }, { "duration": 1.91, "start": 81.92, "text": "Þetta var í fyrsta \nsinn sem fjallað var" }, { "duration": 3.27, "start": 83.93, "text": "um táknmál sem \nfullgilt tungumál." }, { "duration": 3.68, "start": 87.34, "text": "Rannsóknir Stokoe \nbreiddust út í háskólum" }, { "duration": 5.55, "start": 91.15, "text": "víða um heim og til \nNorðurlanda um1980." }, { "duration": 5.5, "start": 96.83, "text": "Árið 1980 fór táknmálsnotkun \nog alhliða boðskipti," }, { "duration": 5.42, "start": 102.45, "text": "þar sem fólk notaði allar \ntiltækar leiðir til samskipta," }, { "duration": 3.1, "start": 108, "text": "að færst mjög í aukana \ní kennslu döff." }, { "duration": 4.31, "start": 111.3, "text": "Fólk víða um heim  \ngerði sér grein fyrir" }, { "duration": 3.96, "start": 115.73, "text": "að hugmyndafræði raddmálstefnunnar \ngekk ekki upp." }, { "duration": 3.26, "start": 119.81, "text": "Smám saman jókst \náherslan aftur á" }, { "duration": 5.96, "start": 123.17, "text": "táknmál í kennslu döff bæði \nerlendis og hér á landi." } ]

[ { "duration": 5.04, "start": 9, "text": "Í dag er föstudagur og fyrir hádegi\nvoru pallborðsumræður" }, { "duration": 8.72, "start": 14.24, "text": "og um hádegi var skipt upp í tvö umræðuefni og\nvið sátum í samskipti og aðgengi." }, { "duration": 6.62, "start": 23.2, "text": "Mörg efni voru áhugaverð en við segjum\nfrá þeim sem okkur fannst athyglisverð." }, { "duration": 6.14, "start": 30.48, "text": "Samskipti og aðgengi snýst mikið um tæknimál.\n- Já." }, { "duration": 8.28, "start": 42.22, "text": "Það fyrsta sem vakti athygli mína var frá Suður Kóreu\nen 2 fóru upp á svið fyrir hönd 5 mannahóps." }, { "duration": 6.28, "start": 50.8, "text": "Þau sögðu hvernig þau bjuggu til\ntáknmálsorðabók á heimasíðu." }, { "duration": 4.28, "start": 57.26, "text": "Einnig er orðabókin tvítyngd." }, { "duration": 9.98, "start": 61.76, "text": "Þegar fjallað er um erlenda orðabók, þá er oftast þýtt\nmilli tungumála, en tvítyngd orðabók er öðruvísi." }, { "duration": 7.06, "start": 77.58, "text": "Ég ætla að segja frá þessu á stuttu máli.\nÞig langar að finna orð en hvernig ferðu að því?" }, { "duration": 3.72, "start": 84.88, "text": "Þegar þú finnur svar, kemur það\nfram sem texti en ekki á táknmáli." }, { "duration": 3.94, "start": 88.8, "text": "Þau kynntu 5 leiðir sem byrjar með." }, { "duration": 10.2, "start": 95.96, "text": "Þú skrifar íslenskt orð í\norðabók og finnur út hvað það þýðir." }, { "duration": 7.3, "start": 106.38, "text": "Stundum er hægt að sjá þýðinguna á táknmálsútgáfu,\nen þau byrja fyrst með tákni en ekki orði." }, { "duration": 4.78, "start": 113.88, "text": "Fólk byrjar að leita að orði sem kemur frá tákni." }, { "duration": 9.38, "start": 118.98, "text": "Eins og ef kóreskur maður vill leita eftir orð frá tákni,\nþá byrjar hann að lýsa tákninu," }, { "duration": 3.96, "start": 128.58, "text": "eins og handform, svipbrigði og staða á líkamanum." }, { "duration": 3.5, "start": 132.76, "text": "Segjum að við leitum... að hvaða orði?" }, { "duration": 1.4, "start": 136.46, "text": "Loft." }, { "duration": 4.82, "start": 138.06, "text": "Svo við höfum fundið handformið,\nen á hvaða stað er það á líkamanum." }, { "duration": 4.48, "start": 143.94, "text": "Svo hvort það hreyfist eða er kyrrt." }, { "duration": 5.2, "start": 148.64, "text": "Þá birtist orð og þú hefur fundið orð fyrir táknið loft." }, { "duration": 4.6, "start": 154.4, "text": "Þetta er frekar athyglisvert því\nþetta hefur aldrei verið gert áður, svo ég viti" }, { "duration": 4.66, "start": 159.18, "text": "með því að skilgreina tákn frá upphafi en ekki orð." }, { "duration": 5.3, "start": 164.02, "text": "Líka öfugt því við byrjum með táknmálið fyrst.\n- Já einmitt." }, { "duration": 6.24, "start": 173.2, "text": "Einn fyrirlesturinn var um\nThe World's First ASL Translator" }, { "duration": 6.68, "start": 179.68, "text": "Unnið hefur verið með verkefni\nsíðan 2010 með fyrirtækinu SignAll," }, { "duration": 6.52, "start": 186.56, "text": "þróun verkefnins hefur verið löng og sótt var um styrk\nog samstarf með Gallaudet háskóla." }, { "duration": 7.02, "start": 193.32, "text": "Þau notuðu upptökuvél til að skynja tákn og svipbrigði," }, { "duration": 7.68, "start": 200.5, "text": "en táknmál hefur málfræði og eitt orð\ngetur átt nokkur tákn eftir kynslóðabili." }, { "duration": 4.5, "start": 208.4, "text": "Hún vann mikið með orðaforða og\nforritið er bráðum tilbúið til afhendingar." }, { "duration": 9.44, "start": 213.12, "text": "Segjum að döff situr á móti heyrandi og\ndöff talar beint við skjáinn með vefmyndavél" }, { "duration": 6.58, "start": 222.74, "text": "og forritið skynjar allt, eins og Kinect, sem ég segi og\nþað raðar saman niður í enska setningu og" }, { "duration": 3.84, "start": 229.54, "text": "svo talar það á ensku raddmáli til heyrandi." }, { "duration": 5.72, "start": 233.56, "text": "Þegar heyrandi talar,\nþá túlkar forritið yfir á amerískt táknmál." }, { "duration": 3.22, "start": 239.5, "text": "Athyglisvert.\n- Já, bara svolitíð fyndið með titilinn." }, { "duration": 6.22, "start": 242.98, "text": "Það segir \"The World's First ASL Translator\",\nen því ekki bara Ameríka?" }, { "duration": 4.2, "start": 249.42, "text": "Mér fannst þetta svolítið hlægilegt." }, { "duration": 9.34, "start": 258.18, "text": "Næsti fyrirlesari er vel þekktur, Joel Barish,\nsem hefur ferðast um heiminn og á margar sögur," }, { "duration": 5.26, "start": 267.72, "text": "og hefur deilt á DeafNation sem er\nsjónvarpsþáttur í Bandaríkjunum." }, { "duration": 6.08, "start": 273.84, "text": "Það var gaman að sjá hann persónulega\neftir að hafa séð hann oft í þættinum." }, { "duration": 8.42, "start": 284.46, "text": "Hann sagði frá upplifunin vera allskonar skilaboð,\nen það sem hann sagði frá var" }, { "duration": 6.64, "start": 293.26, "text": "að hann leitaði að döff um alls staðar í heiminum." }, { "duration": 8.12, "start": 300.16, "text": "Hann fór á einn stað en ég man ekki hvaða staður\nþað var, en döff vann við að tína te." }, { "duration": 6.26, "start": 308.58, "text": "Margir höfðu sagt honum að það fást té til sölu,\nen hann vildi frekar hitta döff." }, { "duration": 3.08, "start": 315, "text": "Hann fór á langa ferð til að hitta döff manninn." }, { "duration": 4.02, "start": 318.28, "text": "Döff starfsmaður fékk tár þegar hann heyrði að\nJoel hafði farið alla leið til að hitta hann" }, { "duration": 7.88, "start": 322.5, "text": "því hann var vanur að heyrandi\nfái forgang í upptöku eða í viðtali." }, { "duration": 9.66, "start": 330.68, "text": "Þegar þeir töluðu um te, þá fattaði ég að þurfum\ndöff starfsmann til að sinna íslenskum iðnaði," }, { "duration": 5.94, "start": 340.64, "text": "sem við getum tekið upp eða fengið einhvern til okkar\nað taka upp og sýnt heiminum menningu Íslands." }, { "duration": 2.4, "start": 346.8, "text": "Fékk bara þessa hugmynd á meðan fyrirlestrinum stóð." }, { "duration": 8.66, "start": 349.58, "text": "Hann sagði líka að markmið þess er að deila reynslum\nþví það býr fullt af fátæku fólki hinum megin" }, { "duration": 5.98, "start": 358.48, "text": "eins og í Tíbet þegar Joel hitti döff fólk\nsem bjó langt í burtu í litlu þorpi." }, { "duration": 6.06, "start": 364.72, "text": "Þau deildu saman mat og menningu og\nJoel sýndi þeim líf annarra í öðrum löndum," }, { "duration": 4.14, "start": 371.06, "text": "kjálkinn þeirra datt niður á jörðina því þeir héldu\nað þau voru eina fólkið í landinu þeirra." }, { "duration": 5.08, "start": 375.36, "text": "Gamall maður notaði alltaf\nbrotið gler til að horfa á video" }, { "duration": 4.3, "start": 380.66, "text": "því gleraugun hans brotnuðu fyrir löngu síðan." }, { "duration": 6.08, "start": 385.12, "text": "En Joel sagði að það er ekkert mál að fara í næstu búð\ní Bandaríkjunum og skipta um nýja umgjörð." }, { "duration": 3.08, "start": 391.56, "text": "Gamli maðurinn vissi ekki að\nþað væri svona í boði í Bandaríkjunum." }, { "duration": 3.02, "start": 394.78, "text": "Ég fékk hroll þegar ég heyrði söguna." }, { "duration": 6.92, "start": 397.96, "text": "Ein í viðbót, þegar Joel hittir döff út í bæ," }, { "duration": 7.52, "start": 405.1, "text": "þá hangir döff með fjölskyldu sinni og\nfjölskyldur verða oft forvitnar og hissa" }, { "duration": 8.08, "start": 412.82, "text": "að sjá Joel að ferðast og klæða sig\nvenjulega, taka upp efni og margt annað." }, { "duration": 2.74, "start": 421.18, "text": "Joel segir að döff getur gert allt." }, { "duration": 8.5, "start": 428.76, "text": "Einn heyrandi hélt fyrirlestur um\nhvernig sé hægt að nýta tæknina til meiri menntunar." }, { "duration": 12.9, "start": 437.48, "text": "Ísland er búið að ná mest af öllu, þegar en hann nefndi fram hvaða tækni er hægt að nota þegar kennt er í fjarnámi" }, { "duration": 6.22, "start": 450.52, "text": "þá þarf fartölvu, upptökuvél sem við vitum alveg en" }, { "duration": 4.12, "start": 456.92, "text": "það sem hann nefndi og ég tók eftir var CART ritvél." }, { "duration": 4.38, "start": 462.06, "text": "Ég hef tekið eftir að Ísland hefur ekki notað CART ritvél." }, { "duration": 6.08, "start": 466.72, "text": "Og eftir fyrirlesturinn kom\nkanadísk kona sem fjallaði einnig um textun." }, { "duration": 8.2, "start": 472.98, "text": "Hún sýndi könnun sem alþjóðasamtökin\nIFHOH, samtök heyrnarskertra, áttu í samstarfi með" }, { "duration": 6.14, "start": 481.38, "text": "WFD að kanna stöðu og aðgengi textunar í heiminum." }, { "duration": 4.16, "start": 487.8, "text": "Niðurstaðan sýndi fram að 30% þeirra nota CART tækið." }, { "duration": 3.26, "start": 492.18, "text": "Restin af niðurstöðunum var alls konar tegundir ritvéla." }, { "duration": 5.7, "start": 495.62, "text": "Ef þið skiljið ekki hvað CART er, þá er það speak-to-text" }, { "duration": 5.68, "start": 501.62, "text": "og það er til rittúlkun hér á Íslandi en\nþau nota venjuleg tæki sem tekur lengri tíma." }, { "duration": 3.66, "start": 507.62, "text": "Oft hefur komið upp misskilningur og\nþá þarf að stroka allt út og það tekur lengri tíma," }, { "duration": 3.96, "start": 511.44, "text": "en CART tekur styttra tíma og er nákvæmara." }, { "duration": 6.92, "start": 520.16, "text": "Ein sænsk kona stofnaði fyrirtækið, Dramaski," }, { "duration": 5.32, "start": 527.26, "text": "og markmið þess er aðgangur\nað neti, leikhúsi, menntun og fleiru." }, { "duration": 5.8, "start": 532.8, "text": "En hún kynnti Teckenpop." }, { "duration": 6.24, "start": 538.96, "text": "Eins og þið vitið þá getið þið ýtt á\ntákmálsviðmót á einhverri heimasíðu," }, { "duration": 6.32, "start": 545.46, "text": "en hvað ef þú vilt horfa á video með tali og enginn texti," }, { "duration": 3.14, "start": 552.02, "text": "hvernig blöndum við video með táknmál?" }, { "duration": 5.44, "start": 555.42, "text": "Teckenpop er pop-up video sem\nhægt er að færa hvar sem er og býður upp á" }, { "duration": 2.66, "start": 561.06, "text": "transparent bakgrunn." }, { "duration": 5.62, "start": 563.96, "text": "Þú getur fært pop-up hvar\nsem er á heimasíðu óháð stærð." }, { "duration": 4.12, "start": 569.88, "text": "Þú getur valið grænan, hvítan eða svartan bakgrunn." }, { "duration": 6.78, "start": 574.24, "text": "Hún talaði líka um kóða fyrir síðu til að\ntengja video saman og spila á sama tíma." }, { "duration": 2.96, "start": 581.32, "text": "Þetta vakti athygli mína." }, { "duration": 6.48, "start": 584.62, "text": "Hún vonast til að sjá svona svipað með\nmyndsímatúlkaþjónustu í framtíðinni." }, { "duration": 8.76, "start": 591.44, "text": "Ef þú vilt útskýra í gegnum heimasíðu\nen þarft að færa myndsímtalið á milli eða annað," }, { "duration": 7.48, "start": 600.4, "text": "en pop-up er betra að hafa\nbeint hvar sem þú vilt hafa það." }, { "duration": 8.34, "start": 608.1, "text": "Þetta býður döff líka upp á þann valkost að velja lit\nog stærð eftir því hvað þeim hentar best." }, { "duration": 6.1, "start": 616.78, "text": "Mér fannst dagurinn mjög áhugaverður\nmeð hvernig tæknin hefur þróast mikið" }, { "duration": 5.16, "start": 623.2, "text": "og ég velti fyrir mér öllum stóru\nbreytingunum innan fárra ára." } ]

[ { "duration": 8.53, "start": 1.302, "text": "Um haustið 1986 fór vísir að \ntúlkaþjónustu að þróast innan" }, { "duration": 6.87, "start": 9.882, "text": "Heyrnleysingjaskólans með \nþví að nýju túlkarnir, tveir úr " }, { "duration": 7.5, "start": 16.862, "text": "kennarahópnum, Valgerður Stefánsdóttir \nog Þórey Torfadóttir túlkuðu á vegum " }, { "duration": 4.25, "start": 24.492, "text": "skólans fyrir döff nemendur í\nframhaldsskólum. Vinnan með " }, { "duration": 6.64, "start": 28.912, "text": "táknmálið og þýðingar á milli \ntáknmáls og íslensku vöktu " }, { "duration": 6.84, "start": 35.672, "text": "umræður um mun á málunum og \nsérstaka málfræði íslensks táknmáls. " }, { "duration": 3.31, "start": 42.822, "text": "Vitundarvaking döff á \nviðurkenningu íslensks " }, { "duration": 3.39, "start": 46.242, "text": "táknmáls jókst eftir \nmenningarhátíðina " }, { "duration": 3.48, "start": 49.692, "text": "og döff fóru að gera \nkröfu um að fá túlk " }, { "duration": 2.88, "start": 53.292, "text": "í framhaldsnámi. " }, { "duration": 5.22, "start": 56.832, "text": "Viðmælendur höfðu \nreynslu af því að þegar " }, { "duration": 5.59, "start": 62.162, "text": "döff nemendur fóru að sækja\nframhaldsnám jókst þörfin fyrir " }, { "duration": 8.7, "start": 67.782, "text": "ný tákn hratt. Með hverju nýju \nsviði sem döff sótti inn á þurftu " }, { "duration": 5.63, "start": 76.622, "text": "að verða til ný og sérhæfð \ntákn. Á fyrstu árunum var " }, { "duration": 5.43, "start": 82.382, "text": "myndaður döff hópur nemenda \nog túlka sem kom sér saman um " }, { "duration": 4.55, "start": 87.932, "text": "ný tákn á nýjum sviðum. \nSum þeirra festust í málinu " }, { "duration": 5.69, "start": 92.592, "text": "en önnur ekki. Ný tákn \neru sífellt að bætast " }, { "duration": 2.99, "start": 98.402, "text": "við alveg eins og \nnýyrði myndast í " }, { "duration": 5.74, "start": 101.492, "text": "íslensku samfara aukinni \ntækniþróun og breytingum " }, { "duration": 3.89, "start": 107.322, "text": "á hinum ýmsu sviðum. \nVilhjálmur Vilhjálmsson " }, { "duration": 6.12, "start": 111.342, "text": "lýsti sínu fyrsta framhaldsnámi \ní auglýsingadeild í Myndlista- og " }, { "duration": 6.84, "start": 117.562, "text": "handíðaskóla Íslands \n1973-77 þar sem honum " }, { "duration": 3.68, "start": 124.502, "text": "gekk vel í náminu en \nfyrirlestrar voru ekki " }, { "duration": 3.87, "start": 128.212, "text": "túlkaðir heldur skrifaði kennari í \nHeyrnleysingjaskólanum niður " }, { "duration": 3.77, "start": 132.202, "text": "það sem fram fór í tímanum um \nleið og Vilhjálmur fylgist með. " }, { "duration": 7.26, "start": 136.082, "text": "Síðan fór kennarinn yfir námsefnið \naftur með Vilhjálmi og útstkýrði " }, { "duration": 1.85, "start": 143.502, "text": "í Heynlaysingjaskólanum. \nÞannig að þetta var í raun" }, { "duration": 6.92, "start": 145.492, "text": "\"tvöföld vinna\". Þegar túlkar \nkomu til sögunnar sagðist " }, { "duration": 3.97, "start": 152.532, "text": "Vilhjálmur hafa fengið \ntúlk og námið hafi orðið " }, { "duration": 3.09, "start": 156.622, "text": "miklu meira afslappaðra. " } ]

[ { "duration": 9.09, "start": 1.681, "text": "Viðmælendur höfðu mestar áhyggjur af stöðu \ndöff barna. Hún væri alvarleg. Þeir bentu á " }, { "duration": 6.89, "start": 11.031, "text": "að þau nytu ekki þeirra málréttinda \nsem lögin hefðu átt að tryggja þeim. " }, { "duration": 7.51, "start": 18.131, "text": "Ástæðan var ágreiningur um hvort döff \nbarn eigi að nota raddmál eða táknmál. " }, { "duration": 3.21, "start": 25.851, "text": "Þetta er sami ágreiningur og kemur \nfram annars staðar í heiminum. " }, { "duration": 7.35, "start": 29.351, "text": "Eins og segir í fræðslukaflanum \nef táknmáli er haldið frá heyrnarlausum " }, { "duration": 7.72, "start": 36.801, "text": "börnum í þeirri von að barnið öðlist raddmál \ner barnið að missa af eðlilegri leið til " }, { "duration": 8.23, "start": 44.641, "text": "vitræns þroska. Það er áhætta \nsem ekki er réttlætanleg þegar " }, { "duration": 6.62, "start": 53.051, "text": "litið er á sögu táknmálsins og þroskamynstur \nhjá heyrnarlausum börnum. " }, { "duration": 6.69, "start": 59.801, "text": "Heyrnarlaus börn sem fá táknmál \nfrá fæðingu eiga ekki á hættu að " }, { "duration": 7.93, "start": 66.611, "text": "tungumálið komi seinna eða skemmist. \nMargar rannsóknir sýna til dæmis að " }, { "duration": 5.42, "start": 74.651, "text": "raddmálsstefnan sem slík hafi haft \nvíðtæk áhrif á félagslegan þroska " }, { "duration": 4.46, "start": 80.271, "text": "nemenda og sömuleiðis á \nlæsi og lesskilning þeirra.  " }, { "duration": 7.03, "start": 85.381, "text": "Rannsókn Lauru Ahearn sýnir að\nmikilvægasti þátturinn í því að " }, { "duration": 8.15, "start": 92.531, "text": "tungumál haldi lífskrafti sínum er\nflutningur þess á milli kynslóða." }, { "duration": 9.19, "start": 100.881, "text": "Menningarverðmæti varðveitist með því \nað nýjir málhafar taki við og læri málið." }, { "duration": 9.48, "start": 110.191, "text": "Mál lærist í félagslegum samskiptum og \ner líklega sterkasta afl sem er til í " }, { "duration": 9.59, "start": 119.881, "text": "félagsmótun barna. Ferlið að verða \nfélagslega hæfur í samfélaginu" }, { "duration": 4.62, "start": 129.581, "text": "kemur að miklu leyti í gegnum\ntungumálið. Því er félagsleg " }, { "duration": 8.64, "start": 134.401, "text": "þátttaka og menningarleg gildi \nóaðskiljanleg frá máli og máltöku.     " }, { "duration": 5.95, "start": 143.131, "text": "Máltaka verður að eiga sér stað í \nmálsamfélagi þar sem börn læra " }, { "duration": 6.95, "start": 149.281, "text": "tungumál, félagsmótun og \nviðeigandi menningarhegðun.     " }, { "duration": 9.25, "start": 156.821, "text": "Rannsóknirnar Dye, Hauser og \nBavelier benda líka til þess að " }, { "duration": 4.86, "start": 166.331, "text": "táknmál séu nákvæmlega það sem\nheyrnarlausa barnið þarfnast fyrir" }, { "duration": 8.67, "start": 171.321, "text": "vitrænan þroska, þar með talinn\nfélagsþroska. Besta leiðin fyrir " }, { "duration": 12.24, "start": 180.221, "text": "heyrnarlaus börn til að læra er að nema með \nþví að efla sjónræna athygli og næra mál sitt. " } ]

[ { "duration": 9.186, "start": 0.001, "text": "Árið 1986 var ráðinn nýr skólastjóri \nvið skólann, Gunnar Salvarsson" }, { "duration": 3.202, "start": 9.212, "text": "eða eftir að Guðlaug\nhætti sem störfum." }, { "duration": 8.466, "start": 12.439, "text": "Þegar hann tók við skólanum hóf hann \nað aðlaga skólastarfið að tvítyngdri námsskrá" }, { "duration": 5.695, "start": 20.93, "text": "þar sem táknmál var viðurkennt \nsem móðurmál heyrnarlausra." }, { "duration": 7.273, "start": 26.65, "text": "Gunnar taldi að táknmálið væri \n„lykill heyrnarlausra barna til þroska" }, { "duration": 9.021, "start": 33.948, "text": "og að öllu námi á síðara skólastigum, \nbæði í íslensku og öðrum námsgreinum“." }, { "duration": 5.445, "start": 43.04, "text": "Nú var markmið skólastarfsins \nað ná fullkomnu valdi á táknmáli," }, { "duration": 4.506, "start": 48.51, "text": "geta tjáð sig reiprennandi \ná táknmáli og ritmáli." }, { "duration": 2.778, "start": 53.04, "text": "Að þessar leiðir væru\njafn réttháar." }, { "duration": 11.851, "start": 55.843, "text": "Það var stór sigur fyrir heyrnarlausa að fá\nviðurkenningu á táknmáli sem móðurmáli." }, { "duration": 8.515, "start": 67.719, "text": "En á þessum tíma var það eingöngu í\nskólasamfélaginu, ekki í þjóðfélaginu." } ]

[ { "duration": 5.56, "start": 1.809, "text": "Allir eiga sér móðurmál hvort \nsem það er raddmál eða táknmál. " }, { "duration": 7.65, "start": 7.479, "text": "Tungumál veitir fólki virðingu fyrir \nsjálfum sér og verðleikum sínum. " }, { "duration": 6.61, "start": 15.299, "text": "Með viðurkenningu á íslensku táknmáli \ner viðurkennt hverjir döff eru og að þau " }, { "duration": 7.89, "start": 22.089, "text": "eiga íslenskt táknmál. Íslendingar eiga ekki\nbara íslensku heldur líka íslenskt táknmál. " }, { "duration": 6.87, "start": 30.469, "text": "Þetta er mikilvægur hluti af sjálfsmynd,\ntengist viðurkenningu á þeim sem manneskjum. " }, { "duration": 8.08, "start": 37.439, "text": "Ég á mitt mál sem tengist sjálfsmynd\nminni og viðurkenningu á mér. " }, { "duration": 9.93, "start": 45.639, "text": "Það að vera döff er svo sterk tengt máli. \nDöff mynda samfélag einstaklinga þar sem  " }, { "duration": 5.14, "start": 55.709, "text": "þeir finna til samkenndar með hver \nöðrum, finna að þeir tilheyra  " }, { "duration": 6.02, "start": 60.949, "text": "hópi sem talar sama mál,  \nsjónrænt mál, deila döfferni.  " }, { "duration": 6.92, "start": 67.449, "text": "Í fræðslukafla ritgerðarinnar er vitnað í \nPaddy Ladd þar sem skilgreinir döfferni  " }, { "duration": 7.76, "start": 74.489, "text": "sem málminnihlutahóp sem \ndeili tungumáli og reynslu. " }, { "duration": 7.64, "start": 82.409, "text": "Samkennd hópsins stuðlar að betri\ngeðheilsu og gerir þeim auðveldara" }, { "duration": 5.11, "start": 90.299, "text": "að fara á milli tungumála-\nog menningarheima þar sem " }, { "duration": 3.77, "start": 95.739, "text": "talað er annað tungumál en \ntáknmál, svo sem íslenska.       " }, { "duration": 6.62, "start": 99.869, "text": "Einstaklingar sem hafa þróað sterka\nsjálfsmynd sem döff eiga auðveldara " }, { "duration": 5.98, "start": 106.609, "text": "með að fara milli tveggja \nmenningarheima, döff og heyrandi.    " }, { "duration": 7.51, "start": 113.229, "text": "Döff vilja viðurkenningu á því að \ndöff fólk myndi málhóp sem eigi sama " }, { "duration": 9.24, "start": 120.839, "text": "rétt á að nota íslenskt táknmál á öllum sviðum, \nlíkt og aðrir landsmenn nytu til íslenskunnar. " }, { "duration": 6.15, "start": 130.649, "text": "Döff vilja viðurkenningu á \ntilverurétti sínum, sama" }, { "duration": 6.77, "start": 136.909, "text": "tilverurétti og aðrir Íslendingar. \nViðmælendur sögðu að markmið " }, { "duration": 3.8, "start": 143.799, "text": "með viðurkenningu á íslensku \ntáknmáli væri aukin réttindi á " }, { "duration": 9.6, "start": 147.719, "text": "öllum sviðum. Til dæmis til menntunar og\ntúlkaþjónustu alls staðar í samfélaginu. " } ]

[ { "duration": 13.382, "start": 0.001, "text": "William Clarence Stokoe (1919-2000),\nbandarískur málvísindamaður," }, { "duration": 9.483, "start": 13.408, "text": "var fyrstur til að setja fram rannsóknir á bandaríska\ntáknmálinu eða ASL (American Sign Language)." }, { "duration": 13.713, "start": 23.267, "text": "Hann benti á að í þessu samskiptakerfi væri að finna\nreglur sem birtust með kerfisbundnum hætti í táknmálinu." }, { "duration": 6.63, "start": 37.455, "text": "Í gegnum rannsóknir sínar\ngreindi Stokoe að táknmál" }, { "duration": 7.067, "start": 44.11, "text": "eru samsett úr smærri einingum\nsambærilegum hljóðkerfiseiningum." }, { "duration": 14.098, "start": 51.882, "text": "Við frumgreiningu gagna fóru Stokoe og fræðimaðurinn\nRobbin Battison að greina betur þessar einingar." }, { "duration": 15.858, "start": 66.09, "text": "Þeir tóku eftir að táknin í táknmáli eru sett \nsaman úr fimm grunnbreytum (e. parameters)" }, { "duration": 12.503, "start": 82.112, "text": "Þessar fimm grunnbreytur eru handform, \nhreyfing, myndunarstaður, afstaða og látbrigði." }, { "duration": 10.23, "start": 94.911, "text": "Allar þessar einingar þurfa að vera\ntil staðar til að mynda heilt tákn." }, { "duration": 9.368, "start": 105.166, "text": "Þessar einingar eru minnstu \nmerkingarbærar einingar táknmáls." }, { "duration": 14.425, "start": 114.559, "text": "Táknmálseiningum má líkja við \nhljóðkerfiseiningar íslensks raddmáls." } ]

[ { "duration": 5.62, "start": 19.5, "text": "Við erum á WFD ráðstefnunni og búið er að \nbjóða fólki inni til skráningar og fá nafnspjald." }, { "duration": 7.98, "start": 25.38, "text": "Bráðum hefst dagskráin og herbergið er þegar\nfullt af fólki og það biða fleiri eftir að komast inn." }, { "duration": 3.58, "start": 33.56, "text": "Hvernig komast allir inn? Það eru rúmlega 600 gestir." }, { "duration": 3.08, "start": 37.5, "text": "Gaman að sjá kunnulegt og nýtt fólk hér." }, { "duration": 6.36, "start": 48.22, "text": "Við erum í Búdapest þar sem\nWFD stýrir þriðju alheimsráðstefnunni." }, { "duration": 6.26, "start": 54.82, "text": "Reiknað er með um 600 gestum að hlusta á\nmarga fyrirlestra í allan dag og á morgun." }, { "duration": 8.9, "start": 63.28, "text": "Undirbúningur er á fullu áður en dagskrá hefst.\nÞað er fullt af tækjum fyrir táknmálstúlka og fleira." }, { "duration": 4.34, "start": 72.42, "text": "Spennandi að fylgjast með hvaða efni verður\nboðið upp á. Ætlarðu að fylgjast með okkur?" }, { "duration": 2, "start": 83.92, "text": "Það var skipt milli tveggja umræðuefna í dag." }, { "duration": 5.6, "start": 86.1, "text": "Annað fjallar um tvítyngismenntun\nog hitt um táknmál í fjölskyldu." }, { "duration": 1.48, "start": 91.94, "text": "Ég fylgdist með umræðuefni menntunar." }, { "duration": 5.12, "start": 93.56, "text": "Ég ætla að fjalla um það sem\nmér fannst áhugavert og um hvað það var." }, { "duration": 8.54, "start": 103.22, "text": "Victoria Manning frá Nýja-Sjálandi segir frá" }, { "duration": 9.3, "start": 112, "text": "viðurkenningu táknmálsins þeirra frá árinu 2006" }, { "duration": 4.44, "start": 121.66, "text": "En hvað var næsta skrefið eftir viðurkenninguna?" }, { "duration": 5.94, "start": 126.38, "text": "Þau fundu út að það voru nokkrar hindranir á lögunum." }, { "duration": 4.66, "start": 132.6, "text": "Þau fóru ýmsar leiðir til að finna út\nhvaða þyrfti að laga í samfélagi Nýja-Sjálands." }, { "duration": 6.98, "start": 137.42, "text": "Viðhorfið þeirra eru til lög, en vandamálið er að lögin\naðlagast ekki að fullu á sumum stöðum." }, { "duration": 6.78, "start": 146.54, "text": "Þau nefndu einnig að mikilvægt\ner að fá peninga til að efla táknmálið" }, { "duration": 4.26, "start": 153.58, "text": "þau stofnuðu málnefnd um táknmálið\nþar sem þau fengu sjóð til að styrkja verkefni" }, { "duration": 4.4, "start": 158.1, "text": "frá umsækjendum til að virkja táknmál í samfélaginu." }, { "duration": 4.16, "start": 163.44, "text": "Eins og þróunarverkefni í tengslum við táknmál." }, { "duration": 3.1, "start": 167.84, "text": "Þau veita styrk fyrir ýmis verkefni." }, { "duration": 9.08, "start": 176.34, "text": "Joni Oyserman og Mathilde De Geus frá Hollandi\nsögðu frá verkefni sem kallast WeSign." }, { "duration": 5.74, "start": 185.58, "text": "Þetta er nýtt námskeiðarform\nfyrir foreldranámskeið og fræðslu" }, { "duration": 7.04, "start": 191.56, "text": "því flest döff börn fara í skóla án aðgreininga í Hollandi." }, { "duration": 4.8, "start": 199.16, "text": "Hvernig á þá að tryggja táknmál í kennslu?" }, { "duration": 7.16, "start": 204.22, "text": "Þá er byrjað aftur frá grunni því mikið er talað að\nforeldrar hafa val og ráða hvað er best fyrir börnin sín." }, { "duration": 7.18, "start": 211.52, "text": "Það þarf að gefa foreldrum verkfæri svo þeir geta\nkennt börnum sínum táknmál frá fæðingu." }, { "duration": 7.9, "start": 219.76, "text": "Þau nota evrópskan tungumálastuðul sem kallast CEFR." }, { "duration": 7.04, "start": 228.06, "text": "Í honum er oft talað um L2 sem þýðir annað tungumál,\nekki móðurmál." }, { "duration": 6.66, "start": 241.92, "text": "Í samantektinni gáfu þau\nforeldrum fræðslu um táknmálskennslu" }, { "duration": 4.24, "start": 248.7, "text": "og dýpra táknmálsnámskeið." }, { "duration": 4.56, "start": 253.16, "text": "Markmið þess er að foreldrar fá alla fræðslu til að hafa\nbakvið eyrun um hvernig best er að kenna barninu sínu." }, { "duration": 2.68, "start": 258, "text": "Þá er átt við málfræðireglur og allar reglur í tákmálinu." }, { "duration": 8.12, "start": 266.88, "text": "Það kom líka fram að námskeiðið\ner oft kennt í lotum með hléi á milli." }, { "duration": 8.9, "start": 275.2, "text": "Þetta tekur 2-3 ár sem er áhættusamt,\noft missa foreldrar viljann til að halda áfram" }, { "duration": 2.68, "start": 284.26, "text": "í náminu." }, { "duration": 6.78, "start": 287.64, "text": "Þess vegna er mikilvægt fyrir foreldra að vera\ní sterku foreldratengslaneti með öðrum" }, { "duration": 5.76, "start": 294.66, "text": "til að halda upp áhuganum með\ntáknmálsleiðtoga fyrir börnin sín." }, { "duration": 11.3, "start": 305.18, "text": "Athyglisverður fyrirlesari frá\nBelgíu að nafni Marieke Kusters" }, { "duration": 5.58, "start": 316.7, "text": "þar sem kom fram að\nþað eru engir tvítyngisskólar í Belgíu." }, { "duration": 4.5, "start": 324.42, "text": "Hún ákváð að finna út hvernig tvítyngi virkar" }, { "duration": 7.14, "start": 329.08, "text": "með því að byrja á verkefni þar sem hún heimsótti\nskólana þar sem tvítyngi er kennt á mismunandi hátt." }, { "duration": 2.7, "start": 336.84, "text": "Verkefnið var unnið úr 6 mismunandi\nskólum sem hún heimsótti." }, { "duration": 5.46, "start": 339.8, "text": "Hún sýndi hvaða aðferð hver og einn skóli\nnotar í formi tvítyngis og gerði samantekt" }, { "duration": 7.36, "start": 345.46, "text": "um hvaða hugmyndarform er æskilegt\num aðferðir tvítyngiskennslu." }, { "duration": 3.42, "start": 353.74, "text": "Og hvað þarf að gera til að ná markmiðinu." }, { "duration": 6.88, "start": 357.5, "text": "Efnið var gott og ég tók margar myndir af\nglærum sem ég get ekki útskýrt núna." }, { "duration": 3.62, "start": 364.76, "text": "Ég þarf sjálf að kanna þetta betur." }, { "duration": 3.86, "start": 374.1, "text": "Síðasti fyrirlesturinn tengist ekki beint tvítyngiskennslu." }, { "duration": 10.22, "start": 386.02, "text": "Johan Wesemann frá Hollandi\nfjallaði um verkefni í Suður Súdan." }, { "duration": 5.78, "start": 396.46, "text": "Að undanförnu hafa verið þar flækjur í pólitík og stríð," }, { "duration": 3.06, "start": 402.52, "text": "döff börn fara ekki í skóla þar." }, { "duration": 6.3, "start": 405.7, "text": "Hann sagði frá leið til að stofna skóla fyrir döff\nog hvaða möguleika væri hægt að nota." }, { "duration": 6.44, "start": 412.26, "text": "Það þurfti að hafa samstarf við félag heyrnarlausra,\nmenntamálaráðuneyti og fleiri samtök." }, { "duration": 4.68, "start": 419.48, "text": "Hann tók fram að þetta var mjög erfitt\nen sagði ekki frá öllum atriðum." }, { "duration": 5.18, "start": 424.4, "text": "En það var augljós menningaárekstur og köld stríð" }, { "duration": 4.46, "start": 429.88, "text": "og þau voru ekki í öruggu umhverfi." }, { "duration": 6.28, "start": 434.74, "text": "Börn geta lent í sprengjum á leið að skóla\nog ástæður eru mjög óstöðugar." }, { "duration": 4.96, "start": 442.74, "text": "Hann sagði frá þróun skólans þar sem\nnáðist að stofna nýjan skóla fyrir döff börn." }, { "duration": 3.92, "start": 447.92, "text": "En staðan er ekki fullkomin og hann\nsagði að hálfur skóli sé betri en enginn." }, { "duration": 3.26, "start": 452, "text": "Þá er átt við að skólinn hefur ekki\nskjávarp eða hlutir heldur" }, { "duration": 4.16, "start": 455.42, "text": "er hægt að byrja að kenna frá grunni." }, { "duration": 1.4, "start": 459.78, "text": "Betra en engin kennsla." }, { "duration": 5.64, "start": 471.36, "text": "Akira Morita frá Japan sagði frá döff skólanum í Tokyó" }, { "duration": 6.86, "start": 477.26, "text": "sem er ekta döffskóli eins og\nvar einu sinni hér í Norðurlöndum árið 1990." }, { "duration": 4.48, "start": 484.44, "text": "Þetta er einkaskóli með ríkt táknmálsumhverfi." }, { "duration": 5.82, "start": 489.14, "text": "Akira útskýrði hvers vegna það sé nauðsynlegt að\ntryggja að nemendur njóti jafnræðis með táknmál" }, { "duration": 6.52, "start": 495.08, "text": "sem fyrsta mál og fá gesti í heimsókn til að\ngefa þeim innblástur og hitta fyrirmyndir." }, { "duration": 3.62, "start": 501.78, "text": "Gestirnar sem koma í heimsókn eru döff." }, { "duration": 7, "start": 505.6, "text": "Það kom fram að 100 manns frá\n30 löndum hafa heimsótt skólann." }, { "duration": 6.76, "start": 513.6, "text": "Áhorfendur voru mjög hissa að sjá að\nþað er ennþá til skóli eins og þessi í Japan." }, { "duration": 7.42, "start": 526, "text": "Patty Hermann-Shores frá Sviss kynnti\nþungt umfjöllunarefni en á stuttum máli." }, { "duration": 9.8, "start": 533.66, "text": "Það kom fram að þörf sé á sjálfskoðun í tengslum\nvið kennsluaðferðir og fræðslu fyrir döff nemendur." }, { "duration": 2.5, "start": 544.04, "text": "Óháð börnum og fullorðnum." }, { "duration": 9.58, "start": 547.04, "text": "Mikilvægt er að hugsa um kennsluferli eins og hjól,\nþar sem allt námsefni og kennsla tengjist saman með" }, { "duration": 8.88, "start": 556.92, "text": "framhjóli, afturhjól, gírar, pedalar, stýri og bremsur," }, { "duration": 8.64, "start": 565.98, "text": "og hafa það í huga þegar verið er að skrifa\nnámsskrá skóla eða hanna námsskrá fyrir döff." }, { "duration": 8.98, "start": 575.62, "text": "Síðasti fyrirlesturinn voru þrír einstaklingar\nsem sögðu frá 24. gr úr CRPD" }, { "duration": 3.96, "start": 585.02, "text": "sem tengist menntun." }, { "duration": 10.9, "start": 589.64, "text": "Þau rifjuðu upp þegar sáttmálinn var mótaður,\nþá var mest rætt um menntun í 24. grein." }, { "duration": 8.28, "start": 602.64, "text": "Að undanförnu hafa blindir, döff, daufblindir\nóskað eftir að full þátttaka í skóla" }, { "duration": 3.34, "start": 611.18, "text": "sé valkostur en ekki skylda." }, { "duration": 9.24, "start": 616.02, "text": "Sem þýðir að þau njóta jafnræðis með\nþátttöku í námsumhverfi óháð formi." }, { "duration": 12.42, "start": 625.74, "text": "En það hefur horfið með tímanum og þau vilja minna á\nað greinin er með bakskilaboð sem bendir á að" }, { "duration": 11.86, "start": 638.4, "text": "námsumhverfi eða aðstæður þar sem börn geta\nnotið menntunar, félagsþroska og málvitundar" }, { "duration": 7.48, "start": 650.48, "text": "til að fullgilda þátttöku sína í\nsamfélaginu eins og þemað ráðstefnunnar." } ]

[ { "duration": 18.184, "start": 0.001, "text": "Samkvæmt fræðimönnunum, Marc Marschark og Peter C. Hauser, \nsem skrifuðu bókina How deaf children learn" }, { "duration": 16.331, "start": 18.21, "text": "ná döff nemendur, með eða án kuðungsígræðslu eða heyrnartækja, betri árangri \ní öðru tungumál þegar þeir höfðu góðan grunn í táknmáli." }, { "duration": 7.569, "start": 34.566, "text": "Að fá táknmál í frumbernsku auðveldar þeim að læra önnur \ntungumál og seinna verða þau betri í að lesa og skrifa." }, { "duration": 11.044, "start": 42.16, "text": "Bókin kom mér í skilning um að börn eiga erfitt \nmeð að læra önnur tungumál ef þau fá seint táknmál." }, { "duration": 8.283, "start": 53.229, "text": "Hér á eftir gef ég nokkur dæmi um baráttu \nmína að ná tökum á íslensku." }, { "duration": 6.28, "start": 61.561, "text": "Óralisminn gaf ekki aðgengi að íslensku og \nnýtti ekki táknmál til að tengja þessi tvö mál." }, { "duration": 6.168, "start": 68.435, "text": "Mig langar að segja nokkur persónuleg \ndæmi, hvernig ég öðlaðist mál," }, { "duration": 4.69, "start": 74.628, "text": "þar sem ég fékk ekki mál sem ungabarn, \nhvorki táknmál né íslensku." }, { "duration": 4.678, "start": 79.343, "text": "Það var ekki fyrr en á fjórða aldursári, \nskólaskyldualdri, sem ég fékk aðgang að máli." }, { "duration": 3.212, "start": 84.046, "text": "Kennsluaðferðin á þeim \ntíma var óralismi." }, { "duration": 4.41, "start": 87.283, "text": "Ég fékk heyrnartæki \num tveggja ára gömul." }, { "duration": 10.568, "start": 91.718, "text": "Að sögn mömmu bað ég hana að setja á mig heyrnartækið \num leið og ég vaknaði til að heyra hljóðin í umhverfinu." }, { "duration": 3.123, "start": 102.311, "text": "Ég notaði þau allan daginn,\nalveg þangað til ég fór að sofa." }, { "duration": 6.355, "start": 105.459, "text": "þó að ég skildi ekki hvað fjölskyldan var að segja \nþá hjálpaði það mér að heyra hljóðin í umhverfinu." }, { "duration": 7.069, "start": 113.236, "text": "Með tímanum lærði ég endurtekin hljóð eins og MAMMA \nog PABBI þegar bróðir minn, ári yngri, kallaði á þau." }, { "duration": 10.295, "start": 120.33, "text": "Ég náði einstaka orðum sem \nbróðir minn endurtók oft." }, { "duration": 8.938, "start": 131.586, "text": "Foreldrar mínir kölluðu oft á hann, en hann \nheitir KRISTJÁN. Á endanum kallaði ég hann TITÁ." }, { "duration": 12.009, "start": 140.549, "text": "Sjálf man ég ekki eftir því en hann man \nvel eftir því að ég hafi kallað hann TITÁ." }, { "duration": 3.682, "start": 155.788, "text": "Það segir mér að ég náði ákveðnum hljóðum. \nEins og ég heyrði TITÁ í staðinn fyrir KRISTJÁN" }, { "duration": 13.244, "start": 159.495, "text": "en náði ekki að segja K, R, S, J og N þar sem ég heyrði \nekki þau hljóð. Það er mjög erfitt að greina samhljóða." }, { "duration": 13.662, "start": 173.559, "text": "Þrátt fyrir að ég hafi ung fengið heyrnartæki, eða á \nöðru aldursári, missti ég af miklu á málþroskaskeiðinu." }, { "duration": 4.639, "start": 187.246, "text": "Móðir mín segir að ég hafi verið glaðlynt barn." }, { "duration": 7.897, "start": 191.91, "text": "Líklega var ég athugul og notaði sjónina, \naugun, til að kanna og skoða umhverfið." }, { "duration": 3.29, "start": 203.178, "text": "Áður er ég byrjaði í skóla \nbarðist ég við að öðlast mál." }, { "duration": 5.178, "start": 206.493, "text": "Mamma reyndi. Hún benti á hluti og\nsagði orðin, orð eins og BORÐA, SOFA." }, { "duration": 3.788, "start": 211.696, "text": "Sjálf man ég ekki eftir þessu en \nmamma hefur sagt mér frá þessu." }, { "duration": 5.751, "start": 215.509, "text": "Hún sagði að ég hafi haft \náhuga á að skilja hana." }, { "duration": 6.096, "start": 221.285, "text": "Þegar ég byrjaði í skóla bannaði Brandur, \nskólastjóri, mömmu að nota bendingar." }, { "duration": 7.662, "start": 227.406, "text": "Hún átti að tala. Hún gerði það til að byrja með en \ngafst svo upp og hélt áfram að nota bendingar." }, { "duration": 7.343, "start": 235.093, "text": "Það virkaði mun betur en var engu að síður erfitt \nvegna þess að það tók mig langan tíma að skilja." }, { "duration": 11.664, "start": 242.461, "text": "Við mamma bjuggum til okkar mál, notuðum andlits- \nog líkamstjáningu, til að skilja hvor aðra." }, { "duration": 8.352, "start": 254.15, "text": "Ég man mjög vel eftir einu atviki. Ég var á fjórða eða \nfimmta ári. Foreldrar mínir gáfu mér fínt púsluspil." }, { "duration": 7.785, "start": 262.527, "text": "Það átti að raða púslinu á pappaspjald. En púslin \nvoru laus til að hægt væri að púsla aftur og aftur." }, { "duration": 6.406, "start": 270.337, "text": "Ég hafði gaman að þessu. Einn daginn \nlangaði mig að líma púslin föst." }, { "duration": 3.459, "start": 276.768, "text": "Mamma sat inni í eldhúsi." }, { "duration": 7.069, "start": 280.252, "text": "Ég var að púsla en svo ákvað \nað ná í lím, og líma púslið fast." }, { "duration": 5.154, "start": 287.346, "text": "Þegar ég var hálfnuð sá mamma til mín. Hún kom til \nmín, reif púslið af og sagði að þetta mætti ekki gera." }, { "duration": 3.483, "start": 292.525, "text": "Ég horfði undrandi á mömmu, skildi \nekki af hverju hún gerði þetta." }, { "duration": 9.439, "start": 296.033, "text": "Ég skildi strax að ég var að gera eitthvað sem ég mátti ekki gera. \nÉg sá það á andlitinu þegar hún tók af mér púslið." }, { "duration": 4.717, "start": 305.497, "text": "Svona voru samskipti okkar, án orða en\nmeð tjáningu í andliti og líkama." }, { "duration": 9.564, "start": 310.239, "text": "Þannig lærðum við á hvor aðra, ekkert mál. \nLíkams- og andlitstjáning var okkar mál." }, { "duration": 4.585, "start": 319.827, "text": "Þannig lærðum við hvor á aðra og höfðum samskipti." }, { "duration": 6.867, "start": 325.069, "text": "Svona lærði ég muninn á réttu og röngu. \nÉg sá það á svipbrigðum hennar." }, { "duration": 6.322, "start": 332.817, "text": "Fjögurra ára gömul byrjaði ég í skóla. Á þeim \ntíma var það skólaskyldualdur fyrir döff börn." }, { "duration": 5.183, "start": 339.164, "text": "Þá kynntist ég íslensku en táknmál \nvar bannað í kennslu á þeim tíma." }, { "duration": 6.985, "start": 345.168, "text": "Þannig að ég kynntist táknmáli ekki fyrr \nen í kringum tólf til þrettán ára aldur." }, { "duration": 6.842, "start": 352.522, "text": "Ég var mjög lengi að læra íslensku." }, { "duration": 3.816, "start": 359.389, "text": "Það tók langan tíma að byggja upp \norðaforða í gegnum aðferðir óralismans" }, { "duration": 5.514, "start": 363.23, "text": "Aðaláherslan var á að tala rétt og skilja varalestur." }, { "duration": 5.762, "start": 368.769, "text": "Við vorum með heyrnartæki og kennarinn \nmeð hljóðnema sem hann talaði í." }, { "duration": 6.545, "start": 374.556, "text": "Við áttum líka að setja hönd á háls kennarans \nog horfa í spegil til að nema hljóðin." }, { "duration": 4.435, "start": 381.126, "text": "Þetta voru kennsluaðferðir óralismans." } ]

[ { "duration": 6.261, "start": 0.77, "text": "Deildarstjórinn ræddi við skólastjórann\nog fleiri stjórnendur skólans." }, { "duration": 8.198, "start": 7.056, "text": "Skólastjórinn var í vafa, ekki sannfærður þar \nsem stefna skólans er skóli án aðgreiningar" }, { "duration": 10.598, "start": 15.279, "text": "og hefur verið frá því skólinn var stofnaður." }, { "duration": 12.033, "start": 26.636, "text": "Stefna skólans er að nemendur á ólíku \ngetustigi eigi að vera í bekk með jafnöldrum." }, { "duration": 8.125, "start": 38.983, "text": "Ég gat skilið það. Ég fór að efast um \nhugmyndafræði skóla án aðgreiningar." }, { "duration": 3.543, "start": 47.133, "text": "Ég velti því fyrir mér hvað skóli án aðgreiningar þýðir." }, { "duration": 8.038, "start": 50.701, "text": "Þýðir það að allir nemendur skólans \neigi að vera inni í sömu stofu?" }, { "duration": 5.592, "start": 58.897, "text": "Ef sá skilningur minn væri réttur þá \nhentaði stefnan ekki döff nemendum." }, { "duration": 8.803, "start": 64.771, "text": "En þegar ég fór að lesa meira um skóla án aðgreiningar \nsá ég að hugmyndafræðin gengur ekki út á þetta." }, { "duration": 13.256, "start": 73.599, "text": "Hugmyndafræði skóla án aðgreiningar gengur út á að skapa mismunandi \nnámsrými fyrir einstaklinga þar sem þeir fái notið hæfileika sinna." }, { "duration": 6.204, "start": 86.88, "text": "Ég lagði fram hugmyndina við heyrandi \nkennara, sem kenndi mínum nemanda." }, { "duration": 9.16, "start": 93.109, "text": "Henni leist vel á þessa hugmynd. Annar \nheyrandi kennari var ekki sammála okkur." }, { "duration": 6.101, "start": 102.294, "text": "Henni fannst ekki rétt að taka nemandannn úr sínum \nbekk. Þetta var sjónarmið sem ég gat vel skilið." }, { "duration": 5.772, "start": 108.42, "text": "Henni fannst þessi leið ganga gegn \nstefnu skólans, skóli án aðgreiningar." }, { "duration": 10.378, "start": 114.217, "text": "Döff kennarinn sem var inni í þessum bekk sá að nemandinn \ngræddi ekki á að læra íslensku með heyrandi nemendum." }, { "duration": 5.053, "start": 124.62, "text": "Auk þess jók þetta vinnuálagið á hann, að hafa yfirsýn." }, { "duration": 6.441, "start": 129.698, "text": "Þótt táknmálstúlkur væri inni í kennslustundum hjá henni, \nsem ég hafði ekki haft áður, þá var þetta álag." }, { "duration": 6.986, "start": 136.164, "text": "Við, kennarar á táknmálssviði, vorum sammála \num að álagið hafi aukist mikið á okkur." }, { "duration": 10.502, "start": 143.175, "text": "Við upplifðum meiri streitu, að reyna að skilja kennsluumhverfið. \nHvort sem það var túlkur eða ekki, álagið var mikið." }, { "duration": 10.254, "start": 154.365, "text": "Við reyndum okkar besta til að nota okkar faglega innsæi. \nÞað var erfitt við þessar aðstæður." }, { "duration": 6.206, "start": 164.644, "text": "Auk þess vorum við sammála um að við fengum\nekki að vera kennarar í þessum aðstæðum." }, { "duration": 4.296, "start": 170.875, "text": "Við værum meira millitúlkur og aðstoð." }, { "duration": 4.288, "start": 175.844, "text": "Þetta var í oktober árið 2014." } ]

[ { "duration": 6.43, "start": 1.022, "text": "Rannsóknir sýna að tungumál eru \nnáttúrleg og heilinn vinnur eins" }, { "duration": 7.44, "start": 7.542, "text": "með táknmál og raddmál. Hugsun og \nmál tengjast og eru háð hvort öðru." }, { "duration": 5.19, "start": 15.332, "text": "Fagmenn geta ekki sagt við \nforráðamenn að nota íslensku" }, { "duration": 5.59, "start": 20.642, "text": "við barnið þeirra á meðan \nbarnið notar heyrnartæki." }, { "duration": 8.61, "start": 26.372, "text": "Mikill óvissa er um stöðu heyrnar \nvegna þess að börn heyra ekki eins." }, { "duration": 8.47, "start": 35.132, "text": "Hætta er á skertum vitsmunaþroska ef börn fá ekki \nmáláreiti á þessu helsta næmiskeiði máltökunnar." }, { "duration": 9.32, "start": 44.282, "text": "Málþroski getur ekki beðið eftir \nmáli. Börn þurfa mál á næmiskeiði." }, { "duration": 6.19, "start": 54.002, "text": "Að taka inn mál í gegnum sjón \nog heyrn er sambærilegt." }, { "duration": 10.9, "start": 60.292, "text": "Sjón er sama skynörvun í máli eins \nog heyrn og er unnið með bæði málin," }, { "duration": 11.13, "start": 71.292, "text": "raddmál og táknmál, í málstöð heilans. \nÁn táknmálssamfélags verður ekki" }, { "duration": 6.63, "start": 82.542, "text": "til vettvangur fyrir máltöku,\ntvítyngi, og menningu döff." }, { "duration": 7.61, "start": 89.252, "text": "Börnin verða svipt möguleikanum til \nfélagsþroska með skelfilegum afleiðingum" }, { "duration": 9.93, "start": 96.972, "text": "fyrir vitsmuna- og málþroska þeirra eins \nog sagan á tímum raddmálsstefnu hefur sýnt." }, { "duration": 5.72, "start": 107.052, "text": "Menntakerfi döff hefur verið gagnrýnt \nharðlega af fræðimönnum sem hafa" }, { "duration": 8.38, "start": 112.882, "text": "sýnt fram á að menntakerfið hefur byggst \ná viðmiðum hinnar heyrandi menningar." } ]

[ { "duration": 4.46, "start": 5.1, "text": "Ég vil þakka þér fyrir að koma í viðtal hjá okkur. Velkomin til Íslands." }, { "duration": 2.34, "start": 9.72, "text": "Glöð að vera hér.\n- Fyrsta skipti hér?" }, { "duration": 3.72, "start": 12.24, "text": "Nei, nú er þetta þriðja skipti. Fallegt land." }, { "duration": 7.5, "start": 16.22, "text": "Í dag erum við heppin með veður.\n- Já, í gær var svakalegur stormur." }, { "duration": 2.02, "start": 24.04, "text": "Svona er Ísland." }, { "duration": 4.66, "start": 26.34, "text": "Mig langar að ræða við þig um Døve Film og það sem gerðist í september í fyrra," }, { "duration": 6.5, "start": 31.2, "text": "þegar fjárlög ríkisstjórnar fyrir 2018 fjarlægði fjárstyrk til Døve Film. Getur þú sagt frá hvers vegna?" }, { "duration": 5.46, "start": 38.22, "text": "Ég get reyndar ekki útskýrt hvers vegna ríkisstjórnin tók þessa ákvörðun." }, { "duration": 6, "start": 45.48, "text": "Ríkisstjórnin sagðist þurfa að spara fjármál og minnka með fjárstyrkir til þeirra" }, { "duration": 5.94, "start": 51.82, "text": "fyrirtækja sem eru ríkiseignir." }, { "duration": 6.3, "start": 58.12, "text": "Døve Film var eitt af fyrirtækjum sem þau reiknuðu með að geta sleppt að veita fjárstyrk til að spara." }, { "duration": 5.62, "start": 64.82, "text": "Þau tóku ákvörðun að fjarlægja styrkinn til Døve Film." }, { "duration": 3.56, "start": 70.66, "text": "Er þetta fyrsta skipti sem það kemur fyrir Døve Film?" }, { "duration": 4.82, "start": 74.52, "text": "Það gerðist einu sinni áður en þá var ég ekki fædd." }, { "duration": 5.2, "start": 79.64, "text": "En sem betur fer gerðist það ekki og við gátum haldið áfram." }, { "duration": 7.56, "start": 85.18, "text": "En þetta var versta tilfelli í sögu okkar." }, { "duration": 5.06, "start": 93.1, "text": "Þó fjárstyrkir hafa hækkað og lækkað gegnum tíðina," }, { "duration": 5.98, "start": 98.42, "text": "en þetta var eins og að klippa í sundur streng og enginn sjónvarpsþáttur fyrir heyrnarlausra í Danmörku lengur." }, { "duration": 1.18, "start": 104.64, "text": "Þetta var okkur erfitt." }, { "duration": 7.76, "start": 106.04, "text": "Ég velta fyrir mér ef þetta hefði gerst, hvaða áhrif mynd það hafa á atvinnulíf í Kaupmannahöfn?" }, { "duration": 3.34, "start": 113.98, "text": "Eru margir starfsmenn döff hjá Døve Film?" }, { "duration": 6.56, "start": 119.92, "text": "Døve Film var með 22 starfsmenn á þessum tíma." }, { "duration": 3.34, "start": 126.98, "text": "Allir döff?\n- Nei, ekki allir." }, { "duration": 7.56, "start": 131.88, "text": "Markmiðið okkar hefur aldrei snúist um að efla atvinnulíf heyrnarlausra heldur" }, { "duration": 4.7, "start": 139.66, "text": "fyrir marga döff áhorfendur sem fylgjast með okkur í sjónvarpinu." }, { "duration": 10.18, "start": 144.58, "text": "Og ekki bara döff heldur fólk með heyrnarskerðingu og ná ekki að fylgjast með spjallþáttum" }, { "duration": 6.7, "start": 155, "text": "þegar Døve Film býr til róleg umræðuefni sem hentar betur að fylgjast með." }, { "duration": 4.8, "start": 161.86, "text": "Það er margt sem fólk missir af sem er ekki gott." }, { "duration": 8.22, "start": 166.9, "text": "Ef fjárstyrkurinn hefði hætt, hefði það haft mikil áhrif á döff áhorfendur þar sem þau geta kannski verið einmana," }, { "duration": 4, "start": 175.28, "text": "að sjónvarpsþátturinn gefur þeim innsýn af fréttum og samfélagi heyrnarlausra?" }, { "duration": 7.94, "start": 179.96, "text": "Þættir sem við gefum út innihalda fullt af upplýsingum og fræðslu" }, { "duration": 3.9, "start": 188.1, "text": "sem er mikilvægt fyrir heyrnarlausa." }, { "duration": 5.2, "start": 192.22, "text": "Tökum sem dæmi að þau fengu slæma menntun eða þau geta ekki heyrt vel," }, { "duration": 6.1, "start": 197.56, "text": "eða ekki lesið á netinu þá fá þau upplýsingar frá sjónvarpsþættinum okkar um" }, { "duration": 7.26, "start": 204.02, "text": "hvað gerist út í heiminum, samfélagi heyrnarlausra og í Danmörku." }, { "duration": 3.86, "start": 211.52, "text": "Þau fá helling af upplýsingum einu sinni í viku sem er þeim mikilvægt." }, { "duration": 4.98, "start": 215.8, "text": "Ein klukkustund er mikilvægasti tíminn fyrir þau öll." }, { "duration": 3.78, "start": 221, "text": "Svo þið sýnið þáttinn á einni klukkustund vikulega?" }, { "duration": 9.68, "start": 224.94, "text": "Það er mjög mikilvægt að sýna tungumál og menningu heyrnarlausra inn í sjónvarpi svo heyrandi getur grætt líka." }, { "duration": 10.18, "start": 234.92, "text": "Í haust barst frétt um að Norðurlöndin og við sýndum mikinn stuðning en hvað varð til þess að hætt var við að hætta við fjárstyrkinn?" }, { "duration": 8.52, "start": 245.44, "text": "Þegar það barst frétt um málið, þá var ekki ekki búið að ákveða að fjarlægja styrkinn heldur var þetta tillaga." }, { "duration": 4.92, "start": 254.26, "text": "Við höfðum tækifæri á að koma með athugasemdir um tillöguna." }, { "duration": 3.54, "start": 259.46, "text": "Landssamband heyrnarlausra í Danmörku (DDL) gerði mikið úr þessu máli" }, { "duration": 2.72, "start": 263.2, "text": "því við hjá Døve Film gátum ekkert gert í rauninni." }, { "duration": 7.6, "start": 266.28, "text": "Ástæðan er sú að við gerðum marga þætti og fréttir fyrir DDL og þau börðust fyrir okkur" }, { "duration": 4.74, "start": 274.12, "text": "og þau fóru á marga pólítíska fundi að gefa ráðherrum upplýsingar um heyrnarleysi og mynda" }, { "duration": 5.24, "start": 279.08, "text": "tengsl inni í Kaupmannahöfn." }, { "duration": 6.92, "start": 284.56, "text": "Polítíkin er eins og leikur, hvenær er rétti tími að segja hluti, tengjast og svona." }, { "duration": 4.88, "start": 292.64, "text": "Svo einn daginn var fjárstyrkurinn til Døve Film skráður aftur í fjárlögin." }, { "duration": 3.52, "start": 297.82, "text": "Þrír mánuðir voru okkur erfiðir." }, { "duration": 5.8, "start": 301.6, "text": "Ég get trúað því að þið stóðuð í lausu lofti og ég verð að hrósa ykkur fyrir að ná sigrinum." }, { "duration": 6.86, "start": 307.66, "text": "Svo er það tryggt 100% næstu 4-5 árin?" }, { "duration": 7.74, "start": 314.78, "text": "Það kemur skýrt fram að við fáum styrk næstu 4 árin eftir að þetta var skráð í fjárlögin." }, { "duration": 4.68, "start": 322.94, "text": "Þegar samþykkt er fyrir 2018 gildir það 4 ár fram í tímann." }, { "duration": 5.88, "start": 327.78, "text": "En það getur líklega gerst aftur seinna. Aldrei að vita." }, { "duration": 2.68, "start": 334.2, "text": "Krossum fingur að þetta gerist ekki aftur." }, { "duration": 8.42, "start": 337.02, "text": "Getur þú sagt mér frá tilgangi þáttanna sem þið gefið út?" }, { "duration": 6.62, "start": 345.7, "text": "Tilgangur Døve Film er að einblína á döff áhorfendur." }, { "duration": 5.32, "start": 353.8, "text": "Margir halda að við Døve Film vinnum saman með DR sem er ekki rétt" }, { "duration": 5.72, "start": 359.4, "text": "því við erum fyrirtæki með eigin rekstur undir eign ríkissins." }, { "duration": 10.46, "start": 365.32, "text": "Við seljum þætti til DR því DR fylgir lögum um að sýna þætti í sjónvarpinu með aðgengi" }, { "duration": 3.58, "start": 376, "text": "sem allir Danir geta skilið." }, { "duration": 5.9, "start": 379.8, "text": "Við útbúum þætti á dönsku táknmáli." }, { "duration": 4.08, "start": 386, "text": "Þannig seljum við efni til DR svo allir geta skilið." }, { "duration": 11.08, "start": 390.3, "text": "Þeta gildir sama með blinda sem fá tal en döff fær táknmál sem Døve Film útbýr." }, { "duration": 6.94, "start": 401.72, "text": "Svo þið bætið við tali og texta í þættinum?\n- Já." }, { "duration": 4.8, "start": 408.94, "text": "Það sem við gerum með Fréttum vikunnar er bara íslenskt táknmál án hljóðs" }, { "duration": 2.48, "start": 413.92, "text": "því við höfum ekki einstakling sem getur þýtt á milli." }, { "duration": 1.68, "start": 416.62, "text": "Gott fyrir Døve Film." }, { "duration": 5.82, "start": 418.52, "text": "Akkúrat tilgangur DR er fullt aðgengi fyrir alla." }, { "duration": 4.38, "start": 424.62, "text": "Þess vegna þurfum við að veita svona." }, { "duration": 12.1, "start": 429.24, "text": "Auðvitað er þetta einungis fyrir döff áhorfendur, en veistu hvort heyrandi finna að þau græði eitthvað frá ykkur?" }, { "duration": 5.64, "start": 441.62, "text": "Auðvitað útbúm við þætti svo allir geta skilið." }, { "duration": 11.42, "start": 447.54, "text": "Eins og við segjum ekki DDL heldur Landssamband heyrnarlausra í Danmörku svo fólk getur skilið hvað við eigum við." }, { "duration": 8.54, "start": 459.26, "text": "Til dæmis tölum við táknmál ekki hratt og einfalt heldur fallegt og skýrt," }, { "duration": 7.46, "start": 468.08, "text": "ekki hvernig við vinir tölum saman heldur skýrt svo hægt er að raddtúlka og útkomuna fallega." }, { "duration": 5.26, "start": 475.98, "text": "Mig langar að óska ykkur góðs gengis með Døve Film og spennandi að fylgjast með." }, { "duration": 3.2, "start": 481.64, "text": "Vonum að þetta gerist ekki aftur!" }, { "duration": 2.62, "start": 485.04, "text": "Vonum það! Takk fyrir." } ]

[ { "duration": 5.72, "start": 1.687, "text": "Kennsluaðferðin í kennslu-\nstefnu döff skóla sem" }, { "duration": 8.31, "start": 7.537, "text": "var upphafið að raddmál-\nstefnu í stað táknmáls" }, { "duration": 3.98, "start": 15.867, "text": "var munn-handaðferð \nsem var notuð hér á " }, { "duration": 7.72, "start": 19.987, "text": "Íslandi í kennslu \n1922-1944. " }, { "duration": 9.42, "start": 27.897, "text": "Margaret Rasmus skólastjóri  \nMálleysingjaskólans sótti" }, { "duration": 3.18, "start": 37.447, "text": "námskeið í munn-\nhandarkerfi í Danmörku" }, { "duration": 7.47, "start": 40.747, "text": "sem þýðir að nemendum \ner kennt að tala um leið og " }, { "duration": 4.12, "start": 48.327, "text": "þeim er kennt að gera merki \nmeð fingrum fyrir þau hljóð" }, { "duration": 3.52, "start": 52.597, "text": "málsins sem erfiðast \ner að lesa af vörum.    " }, { "duration": 7.24, "start": 56.197, "text": "Um leið er reynt að fá nemendur til að skilja \nþað sem sagt er með því að lesa af vörum.\n     " } ]

[ { "duration": 11.15, "start": 1.012, "text": "Um aldamótin 1800 fór danskur \nlæknir, Peter Atke Castberg," }, { "duration": 4.76, "start": 12.282, "text": "til Frakklands til að kynna \nsér kennsluaðferðir L´Epée." }, { "duration": 4.54, "start": 17.152, "text": "Hann fór til baka og stofnaði \nskóla í Danmörku fyrir döff," }, { "duration": 6.49, "start": 21.802, "text": "árið 1807, þar sem hann byggði \ná þessum kennsluaðferðum." }, { "duration": 3.81, "start": 28.382, "text": "Frá Castberg breiddust \nkennsluaðferðir, sem byggja" }, { "duration": 4.31, "start": 32.312, "text": "á táknmáli, til hinna \nNorðurlandanna." }, { "duration": 6.6, "start": 36.822, "text": "Á þessum tíma voru íslendingar \nundir stjórn danakonungs." }, { "duration": 10.16, "start": 43.542, "text": "Á Íslandi er lítið vitað um málefni  \ndöff fyrr en um miðja 19. öld" }, { "duration": 6.57, "start": 53.792, "text": "en um það bil 24 heyrnar- og \nmállaus börn munu hafa verið" }, { "duration": 10.631, "start": 60.481, "text": "send til náms í Málleysingjaskólann, \nDet Kongelige Døvstumme Institut," }, { "duration": 7.06, "start": 71.282, "text": "í Kaupmannahöfn á\ntímabilinu 1820-1867." }, { "duration": 5.19, "start": 78.412, "text": "Íslensku börnin umgengust \ndanska döff nemendur á" }, { "duration": 4.84, "start": 83.712, "text": "heimavist og lærðu þar \ndanskt bendingarmál og stöfun." }, { "duration": 7.25, "start": 88.682, "text": "Einn fyrrverandi döff nemandi í \nMálleysingjaskólanum í Kaupmannahöfn," }, { "duration": 6.95, "start": 96.022, "text": "Sigfús Sigurðsson, \nsem bjó á Akureyri," }, { "duration": 6.95, "start": 103.082, "text": "gaf út fyrsta fingramáls-\nstafrófið árið 1857." }, { "duration": 5.78, "start": 110.142, "text": "Bókin heitir Kverið \nFingramálstafróf." } ]