Datasets:

WikiQuality

/

frac_unique_words_lo

like 0

Follow

WikipediaQuality 4

22045

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B3%E1%8A%9B%20%E1%8B%A8%E1%8D%88%E1%88%A8%E1%8B%B0%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%88%98%E1%88%AD%E1%8A%A8%E1%89%A5%20%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%88%B0%E1%89%A0%E1%88%A8%E1%89%A0%E1%89%B5

ዳኛ የፈረደበት መርከብ የተሰበረበት

ዳኛ የፈረደበት መርከብ የተሰበረበት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዳኛ የፈረደበት መርከብ የተሰበረበት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20668

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%89%A3%E1%88%8D%E1%88%BD%20%E1%89%A3%E1%88%8C%20%E1%8B%AD%E1%89%A0%E1%88%8D%E1%8C%A3%E1%88%8D%20%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%8A%AD%E1%88%AE%E1%8B%8C%E1%89%AD%20%E1%8A%A0%E1%89%A0%E1%8B%B5%E1%88%AA%E1%8A%9D

ከባልሽ ባሌ ይበልጣል ማይክሮዌቭ አበድሪኝ

ከባልሽ ባሌ ይበልጣል ማይክሮዌቭ አበድሪኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከባልሽ ባሌ ይበልጣል ማይክሮዌቭ አበድሪኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21908

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AD%E1%88%9B%E1%88%B0%E1%88%8B%E1%88%8D%20%E1%8A%AB%E1%88%89%20%E1%8B%AD%E1%8B%9B%E1%88%98%E1%8B%B3%E1%88%8D%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8C%88%E1%8B%B5%E1%88%9D

ይማሰላል ካሉ ይዛመዳል አይገድም

ይማሰላል ካሉ ይዛመዳል አይገድም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ይማሰላል ካሉ ይዛመዳል አይገድም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22194

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%88%AE%E1%8A%93%20%E1%89%80%E1%89%A0%E1%88%AE%20%E1%89%B0%E1%8C%88%E1%8A%93%E1%8A%9D%E1%89%B0%E1%8B%8D%20%E1%8C%93%E1%88%AE

ዶሮና ቀበሮ ተገናኝተው ጓሮ

ዶሮና ቀበሮ ተገናኝተው ጓሮ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶሮና ቀበሮ ተገናኝተው ጓሮ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

51110

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A2%E1%89%B5%E1%8A%A4%E1%88%8D

ኢትኤል

አባታችን አዳም በዕለተ አርብ በነግህ ከተፈጠረ በኋላ እናታችን ሔዋን በሳምንቱ አርብ በዘመናችን አነጋገር 3 ሰዓት ላይ ከግራ ጎኑ ተፈጠረች። በገነትም 7 ዓመት ከ3 ወር ከ 17 ዕለታት ካሳለፉ በኋላ ሕግን ተላልፈው እፀ በለስን በመብላታቸው ከገነት ተባረሩ። በዚህ ግዜ አምላካችን እግዚአብሔር ለአዳም የተስፋ ቃል ሰጠው፤ እርሱም ከልጅ ልጅህ ተወልጀ ከ5 ቀን ከመንፈቅ በኋላ አድንሃለሁ የሚል ቃል ነበረ። ይህ የተስፋ ቃልና ከመላእክት ለአዳም የተሰጡትን ስጦታዎች አዳምና የልጅ ልጆቹ ሲቀባበሉት ቆይቶ ከካሕኑ መልከጼዴቅ እጅ ላይ ደረሰ። ከመልከጼዴቅ አንዳንዶቹ ለአብርሃም ተሰጠ ሲሉ አንዳንዶቹ ደግሞ ለኢት-ኤል ተሰጠ ይላሉ። 🔰መልከጼዴቅም ኢት-ኤልን እንዲህ አለው፦ “ ይህን የዕንቁ እንክብል ውሰድ፤ ሄደህም በአባይ ወንዝ መነሻ ኑሮህን መስርት። እንክብሉ በርሃብና በመከራ ወቅት ይጠቁራል፤ በጥጋብና በመልካም ወቅቶች ደግሞ ያበራል፤ ኢትዮጵያውያን የሚሆኑ ትውልዶችህ ይህን ዕንቁ ተንከባክበው እንዲጠብቁ እዘዛቸው። የሰላሙ ንጉሥ መወለዱንም አንድ ብሩህ ኮከብ ከሰማይ ያመላክታቸዋል፤ ጨረሮቹም ንጉሡ ወደ ሚወለድበት አቅጣጫ ይፈነጥቃሉ። በተወለደበት ቦታ ላይ ሲደርሱ ኮከቡ ንቅናቄውን ያቆማል። ነግሥታቱ ልጆችህም በዚያ ለንጉሡ ‘አንተ የዘላለም አምላክ ነህ’ ብለው ይስገዱለት። ልዩ የሆነውንም የኢትዮጵያ ‘ዮጵ’ የተባለውን ቢጫ ወርቅ፤ እንዲሁም ዕንጣንና ከርቤ ለሰላሙ ንጉሥ ገጸ-በረከት ያቅርቡለት። ” 🔰ከዚህ በኋላ ደሸት(ዘረ ደሸት) 1400-1600 ቅ.ል.ክ ላይ በጣና ዳር ሆኖ ሲጸልይና ከዋክብትን ሲመራመር ድንግል ከነልጅዋ በራእይ ተመለከተ፤ እርሱንም በወርቅና በብር ሰሌዳ ላይ ጽፎ ለትውልድ አስተላለፈ። ከነሸምሸልና ከነ ቀራሚድ በኋላ ደሸት ጣና አከባቢ ጎጃም ውስጥ ደሸት በተባለ ስፍራ ላይ ይኖር ነበረ። ሰብአ ሰገሎች ማን ናቸው ? ( ስለ ሰብአ ሰገሎች ከማብራራታችን በፊት የስማቸውን አንድምታ ማወቅ ይኖርብናል። #ሰብእ ማለት በግእዝ ቋንቋ #ሰው ማለት ሲሆን #ሰገል ማለት ደግሞ #ጥበብ ፈላስፋ እንደማለት ነው። በእንግሊዘኛው ሐዲስ ኪዳን ‘’ ይላቸዋል፤ በብዙ ቁጥር ሲሆን ደግሞ ‘’ ይላቸዋል። እነዚህ ነገሥታት በሥነ-ከዋክብት እውቀት ላይ የተራቀቁ እንደነበሩ ሁሉም ተመራማሪዎች ይስማሙበታል። በቀደምቱ ዓለም ደግሞ ሥነ-ጠፈር፥ ሥነ-ከዋክብትንና ሥነ ሕክምናን ከዓለም አስቀድማ ያጠናችና ጥበቡን ያስተላለፈች ቅድስት ምድር ኢትዮጵያ እንደነበረች ብዙዎች ይስማማሉ። 🔰ተመራማሪው ሉስያን “ ” በማለት ኢትዮጵያ በሥነ ከዋክብትና በተለያዩ ዘርፎች ገናና ጥበብ ከነበራቸውን ሀገራት ውስጥ ተጠቃሽ ናት። 🔰መምሕር መስፍን ሰሎሞን “7 ቁጥር” በተባለው መጽሐፋቸው ላይ “ ባቢሎን፥ ግሪክ፥ ሕንድ፥ ኢትዮጵያ፥ ሮም፥ ቻይናና ፋርስ በቀደመው ዓለም 7 የሥነ-ጠፈር አጥኚ ሀገራት ናቸው” በማለት አስፍረዋል። ነገር ግን ስለ ሰብአ ሰገል መነሻ ስፍራ አንድ ወጥ የሆነ አስተሳሰብ የለም፤ ትልቅ ጥናት የሚያስፈልገው የታሪክ ክስተት ነው። አንዳንዶቹ በፋርስ ከነበረ “” ማኅበረሰብ የመጡ ናቸው ይላሉ፤ ይሄም “” የሚለው ስያሜ የመጣበት ማኅበረሰብ እንደሆነ ይገመታል። አንዳንዶቹ የፋርስ ሰዎች ናቸው በማለት ዘረ-ደሸት የተባለ ሰው በፋርስ ይኖር ነበረ ይላሉ፤ ይህ ግን በጣም አስቂኝ ነገር ነው ዘረ-ደሸትን ከዞሮአስተር ጋር እያየያዙት ነው። በሀገራችን ደሸት የተባለ ቦታ አሁን ድረስ ጣና አከባቢ ይገኛል። ታዲያ ይህንን ታሪክ ከኢትዮጵያ በማውጣት ለሌላ ዓለም እየሰጡ ነው፤ ልክ የትሮይ ጦርነትን ኢትዮጵያውያን ተዋግተው ታሪኩ ግን ለግሪክ እንደተሰጠው የታሪክ መዛባትና ስርቆት ማለት ነው። 🔰ታላቁ የቤተ-ክርስቲያናችን ሊቅ አለቃ አያሌው ታምሩ ሰብአ ስገል 3 ሲሆኑ ሁሉም ኢትዮጵያዊ ነበሩ ብለው “የኢትዮጵያ እምነት በ፫ቱ ሕግጋት” በተባለው መጽሐፋቸው ላይ አስፍረው አልፈዋል። በርካታ የታሪክ ተመራማሪዎች ቁጥራቸው 3 ናቸው በማለት ስማቸውን እንዲህ በማለት ይዘረዝራሉ። ሜልኩ[ሜልኪዮር]- የፐርሽያ ንጉሥ ፥ ማንቱሲማር[ጋስፓር]- የሕንድ ንጉሥና በዲዳስፋ የኢትዮጵያ ንጉሥ በሚለው ስያሜ በርካታ ተመራማሪዎች ይስማማሉ። ተመራማሪዎቹ ሰብአ ሰገል 3 ናቸው ያሉበት ዋና ምክንያት ወርቅ፥ ዕጣንና ከርቤን በመገበራቸው ነው። 🔰ከምዕራባውያን ተመራማሪዎች ውስጥ ዊልያም ሊዮ ሀንስበሪና ኢሀርፐር ጆንሰን “” በተባለው ጽሁፋቸው ላይ ሁሉም ኢትዮጵያዊ ናቸው ቁጥራቸውም 3 ናቸው ይላሉ። አንዳንድ ተመራማሪዎች 3 ፤ አንዳንዶቹ ደግሞ 12 ናቸው እያሉ የየራሳቸውን ማስረጃዎች ያቀርባሉ። ☑️ሰብአ ሰገል ኢትዮጵያዊ ለመሆናቸው ማስረጃዎች ( ሰብአ ሰገሎች ኢትዮጵያዊ ናቸው ከሚሉት ውስጥ አለቃ አያሌው ታምሩ፥ አባ ተስፋ ሥላሴ ሞገስ፥ ፕ/ር ፍቅሬ ቶሎሳ፥ መሪ ራስ አማን በላይ እንዲሁም ከላይ የተጠቀሱት ዊልያም ሊዮ ሀንስበሪና ኢሀርፐር ጆንሰን ተጠቃሽ ናቸው። እኒህ መረጃ አድርገው የሚያቀርቧቸው ማስረጃዎች ውስጥ ትንቢተ ኢሳያስ 60፥ 6 ላይ ያለው ቃል ዋነኛው ነው፤ ነገሥታቱ የሳባ ነገሥታት ናቸው ብቻ ስለሚል ነገሥታቱ የሳባ ነገሥታት ናቸው ማለት እኒህ ነገሥታት የተነሱት ከኢትዮጵያ ነው ማለት ነው። እንዲሁም መዝ. 71፥ 9-10 ላይ “በፊቱም ኢትዮጵያ ይሰግዳሉ፤ ጠላቶቹም አፈር ይልሳሉ” በሚለው ቃል ላይ “ኢትዮጵያ” ብሏልና እነዚህ ሰብአ ሰገል ኢትዮጵያዊ ናቸው ብለው ማስረጃ ያቀርባሉ። ከላይ የተጠቀሰው የደሸት ታሪክም አንዱ ማስረጃ ሲሆን ዋናው ማስረጃ ደግሞ ኢትዮጵያ ከዓለም ብቸኛዋ ወርሃ ተኅሣሥን ከሰብአ ሰገል ጋር አያይዛ የሰየመች መሆኑ ነው። ታኅሣሥ ትርጉሙ የማሰስ የመፈለግ ወር ማለት ነውና። ስለ ሰብአ ሰገል በመጽሐፍ ቅዱስ በማቴ. 2 ላይ የተነገረ ሲሆን ከምሥራቅ መጡ ይላል እንጂ ስማቸውን አይዘረዝርም። ፕ/ር ፍቅሬ ቶሎሳና መሪ ራስ አማን በላይ በሰብአ ሰገል ዙሪያ ተመሳሳይ አመለካከቶች ሲኖራቸው ሰብአ ሰገል 12 ናቸው የተነሱትም ከኢትዮጵያ ነው ይላሉ። 🔰የእያንዳንዱን ነገሥታት ስምም በመጽሐፋቸው ላይ እንዲህ ብለው አስፍረዋል። 1- የጎንጂ ንጉሥ አጎጃ ጃቦን ዮጵ ወርቅ ይዞ ተነሣ 2- አቦል 3- ቶና 4- በረካን 3ቱ የአጎጃ ጃቦን ወንድም የዳጋ ነገሥታት ነበሩ። 5- የሱዳንና የአረብ ንጉሥ መሊ አቡሰላም 6- የሰገልና የማጂ ንጉሥ መጋል 7- የኤውላጥ[ኦጋዴን]ና የሶማሊያ ንጉሥ መቃዲሽ ከርቤ ይዞ ተነሣ 8- የአዳል ንጉሥ አውርና 9- የአፋር ንጉሥ ሙርኖ ዕጣን ይዘው። 10- የአዘቦ ንጉሥ አጋቦን 11- የኑባው ንጉሥ ሀጃቦንና 12- በሳባ ከተማ በሃማሴን ይቀመጥ የነበረው አርስጣ ናቸው። ሰብአ ሰገል 12 መሆናቸው ከ12ቱ ሐዋርያት ጋር የተያያዘ መለኮታዊ ምስጢር አለው በማለት 2ቱ ተመራማሪውች የኢትዮጵያ ትንሣኤ ታሪክና ስውሩና ያልተነገረው የኢትዮጵያውያንና የአይሁዳውያን ታሪክ በተባለው መጽሐፋቸው ላይ አስፍረዋል።አባ ተስፋ ሥላሴ ሞገስ በመጽሐፋቸው ላይ ሰብአ ሰገል 3 ነገሥታትና 2 ልዑላን ናቸው በማለት ሁሉም ኢትዮጵያዊ ናቸው ይሉንና እኒህ ነገሥታት ኢትዮጵያዊ ናቸው፤ ቀለማቸው ግን ነጭ ሊኖር ይችላል። ያ ኢትዮጵያዊነታቸውን አይፍቅም። ኢትዮጵያዊ ከአንድ እናትና አባት 4 አይነት ቀለም ያላቸው የተለያዩ አበባ የመሰሉ ልጆችን ይወልዳሉና ይላሉ በጥናታቸው ላይ። 🔰አባ ተስፋ ሥላሴ ሞገስ የነገሥታቱን ስምና የትውልድ ቦታ እንዲህ በማለት ያብራሩታል። 1- ናሁ አዳም(ከወንድሙ ጋር) ተነሳ ከኢትዮጵያ 2- ራይናስ(ከወንድሙ ጋር) ከምሥር 3- አሕራም ከየመን ኮከቡን ያዩት በነገሡ በ13ኛው ዕለት ሲሆን የጉዞው መሪ ከ3ቱ ኢትዮጵያውያን ውስጥ እስከ መካከለኛው ምሥራቅ ይገዛ የነበረው ናሁ አዳም ነው ይላሉ። ~ በአጠቃላይ በሰብአ ሰገል ማንነት ላይ ሁሉም ተመራማሪዎች ቢያንስ ከ3 ወይንም ከ12 አንዱ ኢትዮጵያዊ ነው በማለት ይስማማሉ። 🔰ከላይ የጠቀስናቸው የመጽሐፍ ቅዱስ የትንቢተ ኢሳያስና የመዝሙረ ዳዊት አገላለጾችና አንድምታዎች በተጨማሪም ኢትዮጵያ በሥነ-ጠፈር ምርምር የተራቀቀች መሆኗ ሰብአ ሰገል ኢትዮጵያዊ ናቸው ወደሚለው ጥናት ይወስደናል። በዚያም ሆነ በዚህ ሰብአ ሰገል ውስጥ አንዱ ወይንም ከዚያ በላይ የሆኑት ኢትዮጵያዊ ናቸው የሚለው ሃሳብ ሁሉንም ተመራማሪዎች ያስታርቃል። ☑️ሰብአ ሰገል የተመለከቱት ኮከብ ምን አይ ከጠዋቱ ፀሐይ እንደወጣች ልክ ሦስት ጫማ በዘመናችን አነጋገር ከጠዋቱ 3 ሰዓት እንደሆነ ጂራቱ 13 ክንድ የሚያህል 7 ሕብረ ቀለማት ያለው በጣም የሚያምር ጂራታም ኮከብ ከምሥራቅ በኩል ወጥቶ በኢትዮጵያና በዓለም ላይ አበራ፤ ይህንን ኮከብ የሚያዩት ለማየት ከአምላካችን #ሥላሴ የተፈቀደላቸው ብቻ ናቸው። ይላሉ አባ ተስፋ ሥላሴ ሞገስ። 🔰በተመሳሳይ የታኅሣሡ ስንክሳር “ልውጥ ኮከብ” ይለዋል፤ ይህም የሚቀያየር የሚሰወር ኮከብ ለማለት ሲሆን አንድም ሕብረ ቀለሙን ለመግለጽም ነው። ሰብአ ሰገል በመሃል ከተማ በሚገቡበት ጊዜ ኮከቡ ይሰወራቸው ነበር ይላል። ኮከቡ አንዴ ሕጻን የታቀፈች ድንግል ብላቴናን አንዴ ደግሞ ራስ፥ እጅና እግር ያለውን ሰው ይመስል ነበረ። ይህ ኮከብ የታየው ክርስቶስ ከመወለዱ ከ2 ዓመታት በፊት ነበረ፤ ይሄም ቀድሞ በቅድስት ሥላሴ ፈቃድ የተከናወነ ጎዞ መሆኑን ያመለክተናል። ምክንያቱም ከ2 ዓመት በኋላ በቤተልሔም ስለሚደርሱ ነው። 🔰ስለ ኮከቡ ምንነት በቤተክርስቲያን አስተምሕሮ መሰረት ሁሉም አንድ ወጥ ሃሳብ አላቸው፤ ‘ኮከቡ ሊቀ መላእክት ቅዱስ ገብርኤል ነው’ የሚል። ለዚህም ማስረጃ የሚሆነን ኮከብ በቀን አይታይምና ኮከብ ዝቅ ብሎ እነርሱ ባሉበት ደረጃ አይጓዝም የሚል ነው። ኮከብ የተባለው በምስጢራዊ አነጋገር ነው ይላሉ መተርጉማነ መጻሕፍት። ☑️የሰብአ ሰገል ጉዞ[ከኢትዮጵያ ወደ ኢየሩሳሌም] ( ሰብአ ሰገል ከኢትዮጵያ ወደ ኢየሩሳሌም የሄዱት ስዊዝ ካናል ከመከፈቱ በፊት መንገድ ነበረ በዚያ ነው። ከቦታው ለመድረስም 2 ዓመት ፈጅቶባቸዋል። በትርክቶች መሰረት ሲነሱ 12 ነገሥታት ሲሆኑ ኢየሩሳሌም ግን የደረሱት 3ቱ ናቸው ይባላል፤ ምክንያቱም ስንቅ ስላለቀባቸውና ጦር ስለ ተነሳባቸው ነው ይላሉ። ይህ ግን በኢትዮጵያ መዛግብት ዘንድ ተቀባይነት የለውም። ሰብአ ሰገል ኢየሩሳሌም ሲደርሱ ከተማዋ ተሸበረች እነ ሄሮድስ ደነበሩ፤ ለወረራ የመጡ መስሏቸው ነበረና ኢትዮጵያውያን ሮማውያንን ከጥንት ጀምሮ አይቀጡ ቅጣት ይቀጧቸው ነበረና። እነርሱም ለንጉሡ ልንሰግድለትና ሥጦታ ልንሰጥ መጣን ሲሉ ሄሮድስ ተደሰተ ለርሱ መስሎት ነበረና፤ ለርሱ አለመሆኑን ሲረዳ ግን ተበሳጨ ከእኔ ውጭ የይሁዳ ንጉሥ አለ እንዴ በሚል ተናደደ። እነርሱንም ንጉሡን ስታገኙት ንገሩኝ እኔም መጥቼ እንድሰግድለት አላቸው። 🔰ሰብአ ሰገል ከበረቱ በደረሱ ጊዜ ኮከቧ ቆመች[ ከላይ መልከጼዴቅ ያለውን ይመልከቱ] ወደ ውስጥም ገብተው ለጌታችን ለኢየሱስ ክርስቶስና ለእናቱ ለድንግል ማርያም ሰግደው ዮጵ ወርቅ፥ ዕጣን፥ ከርቤ፥ ቅባት፥ አክሊል፥ ዘውድ፥ በትረ መንግሥት፥ በትረ መስቀልና ሽቶ ሥጦታ አበረከቱ። ☑️ሰብአ ሰገል ከዚህ ሁሉ በኋላ አስቀድሞ የአምላክን ሰው መሆን ለድንግል ማርያም ባበሰራት በሊቀ መላእክት ቅዱስ ገብርኤል ትእዛዝ በነፋስ ኃይል በብርሃን ሰረገላ በስውር ዓለምን ዙረው ወደ ሀገራቸው ኢትዮጵያ ከተመለሱ በኋላ የአምላክን ሰው መሆን የምስራች ለኢትዮጵያ ሕዝቦች በሙሉ አበሰሩ የመጀመሪያዎቹ ክርስቲያኖች በመሆን ሰበኩ። ከዚህ በኋላ ዋልድባ[አርምኃ ደጋ] በመግባት ከአበው ጋር በመቀላቀል አምላክን ሲያገለግሉ ኖሩ። 😲ሰብአ ሰገል በሕይወት ይኖራል እንጂ አልሞቱም፥ ቅዱስ ገብርኤል ጌታን ዳግም እስከምታዩት ድረስ አትሞቱም ብሏቸዋልና አሁን እንደነ ነብዩ ሄኖክ፥ ቅዱስ ኤልያስ፥ ቅዱስ ያሬድ፥ ቅዱስ ነአኩቶለአብ፥ አቡነ አረጋዊ እንዲሁም ሌሎች ቅዱሳን ተሰውረው ይገኛሉ። ፨ኢትኤል ኢትዮጵያን የሰራ ድንቅ ጥበበኛ መሪ ነበር። ተጻፈ በኃይለሚካኤል ደሣለኝ - - መንገደ ጥበብ / ዩቲዩብ ቻናል።

21242

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9D%E1%89%B5%E1%88%AE%E1%8C%A5%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%88%9C%E1%8B%B3%20%E1%8B%A8%E1%88%9D%E1%89%B5%E1%8C%88%E1%89%A3%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%89%80%E1%8B%B3%E1%8B%B3

የምትሮጥበት ሜዳ የምትገባበት ቀዳዳ

የምትሮጥበት ሜዳ የምትገባበት ቀዳዳ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የምትሮጥበት ሜዳ የምትገባበት ቀዳዳ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

46307

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8C%8D%E1%88%AA%20%E1%89%A0%E1%88%AD%E1%8B%B5%E1%8B%9D

አንግሪ በርድዝ

አንግሪ በርድዝ ከፊንላንድ ተከታታይ ቪዲዮ ጌሞች ነው። ደግም የቴሌቭዥን እና የፊልሞች ተከታታዮች አለ። አንግሪ በርድዝ፣ አንግሪ በርድዝ ሲዘንስ፣ አንግሪ በርድዝ ሪዮ፣ አንግሪ በርድዝ ጓደኛዎች፣ አንግሪ በርድዝ ስፔስ፣ አንግሪ በርድዝ ኮከብ ዋርስ፣ አንግሪ በርድዝ ኮከብ ዋርስ ፣ አንግሪ በርድዝ ጎ!፣ አንግሪ በርድዝ ኤፒክ፣ አንግሪ በርድዝ ትራንስፎርመርዝ፣ አንግሪ በርድዝ ፋይት!፣ አንግሪ በርድዝ ፣ አንግሪ በርድዝ አክሽን! ባድ ፒጊስ፣ አንግሪ በርድዝ ስቴላ፣ አንግሪ በርድዝ ፖፕ ፊልሞች እና ቴሌቪዥን የአንግሪ በርድዝ ፊልም የካርቱን ተከታታይ ፣ ፣ የቴሌቪዥን ትርዒት

21134

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8B%B3%E1%89%8B%20%E1%8C%8D%E1%88%AD%E1%8C%8D%E1%88%AD%E1%89%B3%20%E1%88%88%E1%8B%8D%E1%88%BB%20%E1%88%B0%E1%88%AD%E1%8C%8D%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

የሚዳቋ ግርግርታ ለውሻ ሰርግ ነው

የሚዳቋ ግርግርታ ለውሻ ሰርግ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሚዳቋ ግርግርታ ለውሻ ሰርግ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22293

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AB%E1%8A%95%E1%8C%80%E1%89%B5%20%E1%89%A0%E1%88%8B%E1%8B%AD%20%E1%8D%8D%E1%89%85%E1%88%AD%20%E1%8A%A5%E1%8B%AB%E1%8B%B0%E1%88%AD%20%E1%8B%AB%E1%89%83%E1%89%85%E1%88%AD

ካንጀት በላይ ፍቅር እያደር ያቃቅር

ካንጀት በላይ ፍቅር እያደር ያቃቅር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ካንጀት በላይ ፍቅር እያደር ያቃቅር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

18550

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%A2%E1%89%B5%E1%8B%AE%E1%8C%B5%E1%8B%AB%20%E1%89%8B%E1%8A%95%E1%89%8B%E1%8B%8E%E1%89%BD

የኢትዮጵያ ቋንቋዎች

የኢትዮጵያ ቋንቋዎች በኢትዮጵያ ውስጥ የሚነገሩ እና የሚጻፉ ቋንቋዎችን፣ እና የምልክት ቋንቋን ያጠቃልላል። በአገሩ ውስጥ ፺ የሚሆኑ ቋንቋዎች አሉ። በአሁኑ ወቅት በአብዛኛው ኢትዮጵያውያን የሚነገሩት ቋንቋዎች አማርኛ እና ኦሮምኛ ሲሆኑ፤ አማርኛ በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍል ያሉ ነዋሪዎች የመማሪያ፤ የመገበያያ እንዲሁም የስራ ቋንቋ ሆኖ የቆየ በመሆኑ በአሁኑ ወቅት የስራ ቋንቋ ነው። በኢትዮጵያ ውስጥ የሚነገሩት ቋንቋዎች አፍሮ-ኤስያዊ እና ናይሎ ሳህራዊ በሚባሉ ሁለት ዋና የቋንቋ ክፍሎች ሊካተቱ ይችላሉ። በአፍሮ-ኤስያዊ የቋንቋ ቤተሰብ ውስጥም ኩሻዊ፣ ኦሞአዊ እና ሴማዊ የሚባሉ ንዑስ ክፍሎች አሉ። አፍሮ እስያዊ ቋንቋዎች ትግርኛ (በኤርትራም ይነገራል) ግዕዝ (በቤተ ክርስቲያን ብቻ ይነገራል) ሀደሪኛ ወይም ሐረርኛ ስልጤኛ ( ጋፋትኛ (የጠፋ) የምዕራብ ጉራጌ ቋንቋዎች መስመስኛ (የጠፋ) ቸሃኛ ወይም ቸሃ (ሰባትቤት ጉራጌ) አውኛ (ኩንፋልኛ ዘዬ ወይም ቀበሌኛ ቋንቋን ጨምሮ) ምሥራቅ ኩሻዊ አፋርኛ (በኤርትራና ጅቡቲም ይነገራል) ዳሳናችኛ (በኬንያም ይነገራል) ኮንሶኛ ወይም ኦሮምኛ (በኬንያም ይነገራል) ሳሆኛ (በኤርትራም ይነገራል) ሶማልኛ (በሶማሊያም ይነገራል) ቦሮኛ ወይም ወይም ሺናሻ ናይሎ ሳህራዊ (አባይ ሰሃራዊ) ናይሎ ሳህራዊ አኙዋክኛ (በሱዳንም ይነገራል) ቃጭፖ ባልስኛ (በሱዳንም ይነገራል) ሙርሌኛ (በሱዳንም ይነገራል) ኩናምኛ (በኤርትራም ይነገራል) ኑርኛ (በሱዳንም ይነገራል) ኡዱክኛ (በሱዳንም ይነገራል) ወይቶኛ (ወይጦኛ) (የጠፋ) ኦንጎትኛ () (ለመጥፋት የተቃረበ) ረርበሬኛ () (የጠፋ) የውጭ መያያዣ የኢትዮጵያ ቋንቋዎች ፲፱፻፺፪ የኢትዮጵያ ብሔሮች

21832

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8B%A8%20%E1%8B%AD%E1%8A%93%E1%8C%88%E1%88%AB%E1%88%8D%20%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%8B%88%E1%88%88%E1%8B%B0%20%E1%8B%AD%E1%8B%88%E1%88%AD%E1%88%B3%E1%88%8D

ያየ ይናገራል የተወለደ ይወርሳል

ያየ ይናገራል የተወለደ ይወርሳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያየ ይናገራል የተወለደ ይወርሳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21381

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B8%E1%8C%88%E1%88%A8%E1%8B%8D%20%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%8C%89%E1%8B%9D%20%E1%8B%AB%E1%8C%88%E1%89%A3%E1%88%8D%20%E1%88%B5%E1%89%B5%E1%8B%88%E1%88%8D%E1%8B%B5%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%8C%88%E1%8B%B0%E1%88%8D%20%E1%8B%AD%E1%8C%88%E1%89%A3%E1%88%8D%20%E1%8B%A8%E1%89%A3%E1%88%B0%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%8A%A5%E1%88%98%E1%8C%AB%E1%89%B7%E1%8A%95

የቸገረው እርጉዝ ያገባል ስትወልድበት ገደል ይገባል የባሰበት እመጫቷን

የቸገረው እርጉዝ ያገባል ስትወልድበት ገደል ይገባል የባሰበት እመጫቷን የአማርኛ ምሳሌ ነው። የቸገረው እርጉዝ ያገባል ስትወልድበት ገደል ይገባል የባሰበት እመጫቷን የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14587

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%BD%E1%8B%B5%E1%89%85%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%20%E1%88%8B%E1%88%8A%E1%89%A0%E1%88%8B%20%E1%8A%A5%E1%8B%B5%E1%88%9C%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%20%E1%88%9B%E1%89%B1%E1%88%B3%E1%88%8B%20%E1%8B%AD%E1%88%B5%E1%8C%A5%E1%88%85

ጽድቅ እንደ ላሊበላ እድሜ እንደ ማቱሳላ ይስጥህ

ጽድቅ እንደ ላሊበላ እድሜ እንደ ማቱሳላ ይስጥህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጽድቅ እንደ ላሊበላ እድሜ እንደ ማቱሳላ ይስጥህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጽድቅን ለማመኳሸት የሚያገለግል አባባል። መደብ : ተረትና ምሳሌ

52608

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%AE%E1%89%A2%E1%8A%95%20%E1%88%81%E1%8B%B5

ሮቢን ሁድ

ሮቢን ሁድ ከእንግላንድ አገር አፈ ታሪክ የታወቀ ወንበዴ ወይም አርበኛ ነው። በፍላጻም ሆነ በሰይፍ፣ እሱና ቡድኑ «ከሀብታሞች ሠርቀው ለድኆች ይሰጡ ነበር» ይባላል። በዘመናት ላይ ትውፊቱ ተቀይሮ አሁን በበርካታ ፊልሞች ውስት ታይቷል። በታሪካዊ መዝገቦች በኩል፣ ተመሳሳይ ስም መጀመርያ የተገኘው ከ1224 እና 1236 እ.እ.አ. መሃል በዮርክሺር ክፍላገር ሰነዶች ላይ አንድ «ሮበርት ሆድ» የተባለ ሰው ነበር። ስሙ ደግሞ «ሖበሆድ» እና «ሮበርት ሁድ» ተብሎ ይጻፋል። በ1224 እ.እ.አ. ለቤተክርስቲያን ዕዳ ስለነበረው ሕገ ወጥ ተባለ፣ ንብረቱም ተያዘ ። ሆኖም ወንበዴ እንደሆነ የሚል ሰነድ አልተገኘም። ከ1261 እና 1300 እ.እ.አ. መካከል፣ «ሮቢን ሁድ» የሚባል ወንበዴ ይታወሳል። ከቅድመኖቹ ታሪክ ጸሐፊዎች አንዱ (ጆህን ዘፎርዱን) እንዳለው፣ ይህ ሮቢን ሁድ ደሞ የሳይሞን ደ ሞንትፎርት ወገን ደጋፊና ተዋጊ ነበር። በተረፈ ሮጀር ጎድበርድ የሚባለው ወንበዴ በእውነት የሳይሞን ደ ሞንትፎርት ተከታይና ደጋፊ መሆኑ ስለሚታወቅ፣ «ሮቢን ሁድ» የርሱ መጠሪያ እንደ ሆነ ይታሥባል። እንዲሁም በ1323 እ.እ.አ. አንዱ የንጉሥ 1 ኤድዋርድ ሠራተኛ «ሮቢን ሁድ» እንደተባለ ይታወቃል፤ ነገር ግን ወንበዴ ወይም አርበኛ እንደ ሆነ የሚል የለም። በ1370 እ.እ.አ. ያህል የተጻፈው ግጥም «ፒርስ ፕላውማን» መጀመርያ «የሮቢን ሁድ ቅኔዎች» ይጠቅሳል። በ 1402 እ.እ.አ. ይሄ ምሳሌ፣ «ብዙ ሰዎች ስለ ሮቢን ሁድ ተናግረው ቀስቱንም ከቶ አልሳቡም» ይዘገባል። ከዚህ ትንሽ በኋላ፣ «ሕዝብ ወደ ቅዳሴ ከመሔድ ይልቅ የሮቢን ሁድ ትውፊትና ዘፈን መስማት ይወዳሉ» የሚል ቅሬታ ታትሞ ይገኛል። የተጻፉት ግጥሞች እራሳቸው ከ1450 እ.እ.አ. ጀምሮ ታውቀዋል። በነዚህ ታሪኮች ሮቢን የእንግላንድ ንጉሥና የኖቲንግሃም አለቃ ጠላት ነው። በ1500 እ.እ.አ. የተቀነባበረው «የሮቢንሁድ ታሪክ» ንጉሡን «ኤድዋርድ» ይልዋል። በ1521 እ.እ.አ. «የሮቢን ሁድ መቼት ንጉሥ 1 ሪቻርድ ከመስቀል ጦርነት ተመልሰው በጀርመን አገር ሲታሥሩ ሆነ» የሚል ሀሣብ መጀመርያ ቀረበ። ይህ የሪቻርድ ወንድም ሉዑል ጆህን በእንደራሴነት እንግላንድ በገዙበት ዓመት ወይም በ1193 እ.እ.አ. ነበር ማለት ነው። በቅድመኞቹ ትውፊቶች ዘንድ ሮቢን ተራ ሰው ቢባል፣ ከ1569 እ.እ.አ. ጀምሮ ከመክውንንት መደብ እንደ መጣ ይነገራል። ደራሲው ሰር ዋልተር ስኮት 1819 እ.እ.አ. በጻፉት ልቦለድ «አይቫንሆ» ውስጥ፣ ሮቢን ሁድ የሳክሶኖች ቅሬታዎች አርበኛ፣ ጠላቶቹም ጆህን እና የኖቲንግሃም አለቃ የኖርማን ወገን ባለሥልጣናት መሆናቸው ግልጽ ይደረጋል። ይህም የትውፊቱ ዘመናዊ አስተያየት ሲሆን ባብዛኛው ግዜ በፊልሞች ሲታይ እንደዛ ነው። ከተሠሩት ተከታታይ ድራማዎች አንዱም (1955 እ.እ.አ.) በኢትዮጵያ ተሠራጭቷል። አፈ ታሪክ

41575

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%94%E1%8B%AB%E1%8A%95%E1%8B%B0%E1%88%AD%E1%89%B3%E1%88%8D%E1%8D%A5%20%E1%8C%80%E1%88%AD%E1%88%98%E1%8A%95

ኔያንደርታል፥ ጀርመን

ኔያንደርታል (ጀርመንኛ፦ ) በጀርመን አገር በ2 ገደል መካከል በኖርድራይን-ቬስትፋለን ክፍላገር የሚገኝ ሸለቆ ነው። ከ1800 ዓ.ም. ግድም አስቀድሞ የዚህ ሸለቆ ስያሜዎች (/ዳስ ገሽታይንስ/ «የጭንጫው») ወይም (/ዳስ ሁንትስክሊፕ/ «የውሻ ገደል») ነበሩ። ከ1666 እስከ 1671 ዓ.ም. ድረስ፥ ስመ ጥሩ የጀርመን ፕሮቴስታንት ሠባኪ፣ አስተማሪና መዝሙር ጸሐፊው ዮኪም ኔያንደር በአካባቢው ሲኖር ወደ ሸለቆው መሄድና በዚያ ተማሪዎችን መሰብሰብ ይወድድ ነበር። የቤተሠቡ ስም ቀድሞ (/ኖይማን/ «አዲስ ሰው») ሲሆን አያቱ ግን እንደ ዘመኑ ሞድ ወደ ግሪክኛ አስተርጉሞት /ኔያንደር/ ሆኖ ነበር። በ1800 ዓ.ም. ግድም ዮኪም ነያንደርን ለማክበር የሸለቆው መጠሪያ (/ነያንደርስሄውለ/ «የኔያንደር ስንጥቅ» ሆነ። ከ1842 ዓ.ም. በኋላ ይህ ወደ (/ኔያንደርታል/፥ «ኔያንደር ሸለቆ») ተለወጠ። በ1848 ዓ.ም. በሸለቆው ውስጥ ጥንታዊ የሰው ልጅ ቅሪተ አካል በተገኘበት ዓመት፥ «ኔያንደርታል» የሚለው ቃል ዝነኛ ሆነ። ዛሬም «ኔያንደርታል» ለብዙዎቹ የጥንታዊ ሰው ልጅ ዝርያ አይነት ትርዒት ያስገባል። የቃሉ መነሻ ፍች ግን እንዳጋጣሚ ከግሪክና ከጀርመንኛ «አዲስ» «ሰው» «ሸለቆ» መሆኑን ልንረዳ እንችላለን። በ1893 ዓ.ም. የሸለቆው አጻጻፍ በጀርመንኛ በይፋ ከ ወደ ተቀየረ። አጠራሩ ግን እንደ በፊቱ «/ኔያንደርታል/» ነው።

50448

https://am.wikipedia.org/wiki/Shincheonji

Shincheonji

- የኮሪያዎች መጽሐፍ ቅዱስ ጥናት በኢትዮጵያ የምንከተለውና የዳንንበት ወንጌል በዘመናት መካከል ተግዳሮት ጠፍቶትና ከትግል ውጪ ሆኖ የሚያውቅበት ታሪክ የለም። በየወቅቱ ከውስጥና ከውጪ በሚነሱ የስህተት ትምህርቶችና ተቃውሞዎች ሳቢያ በየዘመናቱ ራሱን ሲከላከልና በተነሱበት ተቃውሞዎች ሁሉ እያሸነፈ ያለንበት ዘመን ላይ ደርሷል። አሁንም በተለይም ከተሀድሶ ዘመን በኋላ ለመቁጠር በሚታክቱ አያሌ የውጭና የውስጥ ተግዳሮቶች መካከል እያለፈ ሲሆን በተለይ ከውስጥ በሚነሱና ሰይጣን አስርጎ ባስገባቸው የወንጌሉ ጠላቶች ሳቢያ ቤተ ክርስቲያን ስትታመስ ኖራለች። በእኛም ዘመን በተለይ ከብልጽግና ወንዴል ጋር ተያይዞ አሌ የማይባሉ የምንፍቅና ትምርቶች የገቡ ሲሆን ከዚህ ቀጥሎ የምናየው የ ትምህርት ደግሞ በአይነቱም ሆነ በይዘቱ ለየት ብሎ ብዙም ትኩረት ሳይፈልግ በቀላሉ ሊታያ በሚችልበት ሁኔታ ትምህርቱን እያስፋፉ ይገኛል። በርግጥ ይህ አስተምህሮ በጣም ግልጽ የሆነ ከወንጌሉ ያፈነገጠ ትምህርት ቢሆንም እንኳ በጣን በሆነ ሁኔታ የምንፍቅና ሥራውን እያቀላጠፈ ያለና እየተጠቀሙበት ካለው አካሄድ የተነሳም () ሰዎቻችን በተለይም አዳጊ ወጣቶች እና ወጣቶችን በከፍተኛ ቁጥርና ፍጥነት በመማረክ ላይ ይገኛል። ወደ አስተምህሮው እንግባ በደቡክ ኮሪያ የተነሳ የስህተት ትምህርት ሲሆን አስተማሪው ደግሞ ሊ ማን-ሂ () የተባለ ግለሰብ ንወ። እንግዲህ ይህ ግለሰብ በደቡብ ኮርያ ብቻ ከ 200,000 በላይ ተከታዮች ያሉት ሲሆን በ ወይንም በቀደምት ጉምቱ የወንጌላውያን አማኞች የተወገዘና ትምህርቱ በቀጥታ የስህተትና የምንፍቅና እንደሆነ የተተቸ ትምህርት ሆኖ እናገኘዋለን። የትህምርቱ ዋና ገጽታም ከታረደው በግ ከክርስቶስ ውጪ ማዕከልነቱን ወደ ምንፍቅናው ደራሲ ወደ ሊ ማን-ሂ ያደላ መሆኑ በግልጽ ከትምህርቶቹና ከአቋሞቹ መረዳት ይቻላል። ይህ ሰው (ሊ ማን-ሂ) ራሱን ዳግም የተገለጠ ሐዋርያው ዮሐንስ እንደሆነ በግልጽ የሚያስተምርና የራሱንም የታደሰና እንደሚመቸው አድርጎ የተስተካከለ መጽሀፍ ቅዱስ (በተለይ በዮሐንስ ራዕይ ላይ) እስከ ማሳተም የደረሰ በቅዱስ ቃሉ ስልጣን ላይ የተዳፈረ ሰው ነው። ለዚህም በማሳያነት ራሱን ዳግም የተገለጠ ዮሐንስ (አዲሱ ዮሐንስ) አድርጎ ከመቁጠሩ ጋር በተያያዘ ዮሐንስ ራዕይ ዳግም በሙላት ተገልጦልኛል በማለትና በዮሐንስ ራዕይ 1 - 3 ያሉት በእስያ ያሉት ሰባቱ አብያተ ክርስቲያናት የእስያ ሳይሆኑ በኮርያ ለሚገኙ ከተሞች ናቸው ማለት አስተካክሎ የራሱን መጽሀፍ ቅዱስ አስትሟል። ያም ከተማ በዋናነት የምትባል ለሰሜን ኮርያ የቀረበች ከተማ ስትሆን የአስተምህሮ ተቋሙ ዋና መቀመጫ ናት። ትምህርቶቹ በጥቂቱ ከሰውዬው ማንነት አንጻር 1. ከላይ እንደተገለጸው ሊ ማን-ሂ ራሱን ሐዋርያው ዮሐንስ መሆኑን ያስተምራል ወይንም አዲሱ ዮሐንስ እያለ ራሱን ያቆላምጣል ( ይህ ትምህርት ፈጽሞ በክርስትና አስተምህሮ ውስጥ የሌለና ሰዎች ዳግም ሌላ ሰው ሆኖ ይወለዳሉ ለሚለው የህንድ(ሁድሃ)፣ የጥንት ቻይናና፣ የጥንት ግሪኮች ፍልስፍና ላይ የተመሰረተ የዳግም ስጋ ውልደት ትርክት ነው። 2. ሊ ማን-ሂ አዲሱ ዮሐንስ ነኝ እንደማለቱ የዮሐንስ ራዕይን "እውነታ" እንደተቀበለ ያስተምራል ይህም ልክ አይደለም ብሎ ያመነበትን የዮሐንስ ራዕይ ክፍል እንዲያወጣና በራሱ ሃሳብ እንዲተካ ነጻነትን ለራሱ አጎናጽፎታል። ይህ ሰው ዘርፈ ብዙ ስህተቶች የሚታይበት ቢሆንም የቃሉን ስልጣን የዳሰበት ግን ሰፊውን ድርሻ ይይዛል። ራዕይ መጽሐፍን ራሱ ራዕም መጽሐፉ ማንም እንዳይጨምርበትም ሆነ እንዳይቀንስበት ቆልፎ ያስቀመጠና ማንም ልሰርዝ ልደልዝ ቢል እግዚአብሔር የተገለጹትን እርግማኖች ኣንደሚያወርድበት ቢናገርም ይህ ሰው ይህንን በመተላለፍ አያሌ ስህተቶችን በመጽሐፉ ላይ ሲሰራ እናገኘዋለን። የዚህም ነገር መጨረሻ ጥፋት መሆኑ ከማንም ያልተሰወረ ሀቅ ነው። 3. በዮሐንስ ራዕይ ምዕራፍ 2፥26-27 ላይ የተገለጸውና ሕዝቡን በብረት በትር ይገዛል የተባለው ለእርሱ (ሊ ማን-ሂ) የተጻፈ ቃል እንደሆነ ያስተምራል። ክፍሉ ድል ለሚነሳው ተብሎ ለትያጥሮን የተጻፈውን ቃል እንደፈለገ ለራሱ ፍላጎት ለመተርጎም የሚታትር ግልብ ሀሳኢ መሆኑን እንረዳለን። 4. በዮሐንስ ራዕይ ምዕራፍ 12፥1-9 ባለው ክፍል ላይ የተገለጸችው ሴት ታሪክ ከሴቲቱ የተወለደውና(ቁ5) ዘንዶው ሊውጠው በተዘጋጀ ጊዜ(ቁ4) ወደ እግዚአብሔር ዙፋን የተነጠቀው(ቁ5) የያኔው ህጻን ያሁኑ ሊ ማን-ሂ መሆኑን በድፍረትና ያለ ምንም ፈሪሃ እንግዚአብሔርም ሆነ አክብሮተ የእግዚአብሔር ቃል ይናገራል። ይህ ሰው በአጭር አገላለጽ በ 2ጴጥ 1:20 ያለውን "ይህን በመጀመሪያ እወቁ፤ በመጽሐፍ ያለውን ትንቢት ሁሉ ማንም ለገዛ ራሱ ሊተረጉም አልተፈቀደም፤" የሚለውን ክፍል ወይ አላነበበውም አልያም ሊቀበለው አልፈቀደም ማለት ነው። 5. የእርሱ (ሊ ማን-ሂ) ንግግር አጽናኝና የመንፈስ ቅዱስ ቃል መሆኑን ይናገራል ( በርግጥ ቃሉ እኛ እግዚአብሔር እኛን ባጽናናበት መጽናናት ሌሎችን እንደምናጽናና ይገልጻል (2ቆሮ 1:4) ይሁንና ግን አጽናኝ ተብሎ የተገለጸው የየትኛውም የሰው ልጅ የሌለና ክርስቶስ ራሱ የመሰከረለት ቅዱስ መንፈሱ ብቻ መሆኑን እንረዳለን።(ዮሐ 14:15-16, 26, 15:26) በዚህም ይህ ሰው የመንፈስ ቅዱስን ድርሻ ለመውሰድ ያልፈራና ራሱን በመንፈስ ቅዱስ ስፍራ ያስቀመጠ ደፋር አስተማሪ ሆኖ እናገኘዋለን። ከድኅነት() አንጻር ይህ ሰው ከድኅነት አንጻር ራሱን በወንጌሉና በክርስቶስ ስፍራ ያስቀመጠ ራሱን የመዳን መንገድ አድርጎ የሚቆጥር ሰው ነው። ለአበይትም ከንግግሮቹ ከተወሰዱት መካከል፦ በዘፍ 2:9 ላይ የተቀመጠው የሕይወት ዛፍ በመባል የተገለጠው ሕይወት ሰጪ ራሱ ሊ ማን-ሂ መሆኑን ያስተምራል ከዚሁ ጋር በተያያዘም ሊ ማን-ሂ ራሱን የእግዚአብሔር መንግስት የሕይወት ዛፍ እያለም ይጠራል ( ከ ሊ ማን-ሂ ውጪ መዳን፣ ዘላለማዊ ሕይወትም ሆነ መንግስተ ሰማይ አለመኖሩን በግልጽ ያለ አንዳች መስቀቅ ያስተምራል። ( በክርስቶስ ዳግም ምፅዓት ጊዜ ጻድቅ የሆነውና የሚድነው አሁን ክርስቶስ "በመንፈስ" እንደመጣ () የሚያምን ብቻ ነው ይላል። ( ይህ ትምህርት የክርስቶክ ምፅዓት ከሆነ ዕንደቆየና አሁን የምንጠብቀው ክርስቶስ እንደሌለ መናስተማር አማኞችን የጌታቸውን መምጣት ከመናፈቅ እንዲናጥቡ የሚያደርግ ሲሆን አሁን ክርስቶስ መጥቶ በኮርያ ውስጥ እንደሚገኝ ለሚያስተምሩት ትምህርት መሰረትን ያስጥልላቸዋል። ክርስቶስ ሲመጣ እንዲህ በድብቅ ሳይሆን በግልጽና በገሀድ የወጉት ሁሉ እያዩት(ራዕይ 1:7) በታላቅ ክብር በታላቅ ክብርና በመላዕ አጀብ እንደሚመጣ(1ተሰ 4:16)፤ የመምጣቱም ቀን እንዳሁኑ መንደላቀቅና አለማዊ አትኩሮት ባለበት እየቀጠለ ሳይሆን ላላመኑበት ታላቅ ጭንቅና ተራሮች ሆይ ውደቁብን የሚያሰኝ የታላቅ ምጥ ቀን መሆኑን ቃሉ ያስተምረናል።(1ተሰ 5:3) 4. በክርስቶስ ዳግም ምፅዓት ጊዜ ሊ ማን-ሂ እውነት፣ ሕይወትና መንገድ እንደሚሆን በድፍረት ያስተምራል ( የዚህ ሰው ድፍረት ልክ ያጣና ክርስቶስ ራሱን "እኔ መንገድና እውነት ሕይወትም ነኝ፤ በእኔ በቀር ወደ አብ የሚመጣ የለም።" ዮሐ 14:6 ብሎ የገለጸበትን ሃሳብ የመዳን ብቸኛ መንገድነቱንና አዳኝነቱን ያሳየበትን ሃሳብ ይህ ሰው እንደቀላል ሲዘርፍና ለራሱ ስም ሲለጥፍበት የማይፈራ ሰው ነው። በዚህም ራሱን ከክርስቶስ ጋር ለማላከክ የሞከረ አስተምሮን የያዘ ነው። ከቤተ ዕምነት አንጻር በደምሳሳው የኦርቶዶስ፣ የኦርቶዶስ ፕሮቴስታንት ኣንዲሁም የፕቶቴስታንት አስተማሪዎች ለሰይጣን የተገቡ () እንደሆኑ ያስተምራል ( በተጨማሪም በዮሐንስ ራዕይ 14፥1፣3 ላይ የምናገኘው በጽዮን ተራራ ስለተሰበሰቡት ከ አስራ ሁለቱ ነገዶች የተውጣቱ 144 ሺህ ሰዎች የሚናገረውን ሃሳብ ኣነዚህ 144 ሺህ ሰዎች የእርሱ ተከታዮች አልያም የ አስራ ሁለት ነገዶች ኣንደሆኑና እነርሱም የቅዱስ ሕዝብና የንጉስ ካህናቶች "እንደሚሆኑ" ያስተምራል። ( ይህ ክፍል ከምድር ሁሉ ስለተዋጁና በጉን የሚከተሉ ሲሆኑ ለዚህ ምርጫ እንደመስፈርትነት የቀረበው ውሸት በአፋቸው አለመገኘቱ፣ ከሴት ጋር አለመተኛታቸው፣ ነውር ያልተገኘባቸው መሆናቸውና የመሳሰሉት እንጂ ፈጽሞ የ አባልነት በራዕዩ ላይ ቀርቦ አናገኝም። ይህ ፍጹም የእግዚአብሔርን ምርጫ ብቻ የምናይበት ክፍል ነው። በተጨማሪም ከንጉስ ካህንነት አንጻር ያነሳው ሃሳብ በ 2ጴጥ 2፥9 ላይ "እናንተ ግን ከጨለማ ወደሚደነቅ ብርሃኑ የጠራችሁን የእርሱን በጎነት እንድትናገሩ የተመረጠ ትውልድ፥ የንጉሥ ካህናት፥ ቅዱስ ሕዝብ፥ ለርስቱ የተለየ ወገን ናችሁ፤" የተገለጠ ሃሳብ ሲሆን እርሱ ለዚህ መስፈርትነት ያነሳው የ አባልነት በቃሉ ውስጥ የሌለና ከዛ ይልቅ እንደውም የንጉስ ካህንነት ጉዳይ እንደርሱ አገላለጽ የተስፋ(የወደፊት) ጉዳይ ሳይሆን በአማኞች ሕይወት የተከናወነ ጉዳይ መሆኑን እንረዳለ። 3. ከዚህ በተጨማሪም የነዚህ የ አስራ ሁለት ነገድና 144 ሺህ አባል ለመሆን በሊ ማን-ሂ የሚዘጋጅ 300 ጥያቄዎችን የያዘ ፈተና ማለፍ ግዴታ ሲሆን ፈተናውን ያለፉት ብቻ የነገዱ አባል እንደሚሆኑ ያስተምራል። ከዚህ ጋር በተያያዘም ይህንን ፈተና መመለስ የሚችሉት የ አባላት ብቻ መሆናቸውንና ከዛ ውጪ ያሉ ሰዎች ቢፈተኑ እንኳን መመለስ እንደማይችሉ የእግዚአብሔር ማጣሪያ ወንፊት የርሱ የወረቀት ፈተና እንደሆነ አድርጎ አባላቱን ያስተምራቸውል። ይህ ፈጽሞ ስህተት የሆነና እኛ ድኅነትን ያገኘነው እንዲሁ በጸጋ መሆኑን ቅዱስ ቃሉ በማያወላዳ ሁኔታ አስረግጦ ያስተምረናል። (ቆላ1:13-14፣ ዮሐ3:16፣ ኤፌ 2፥9. . . ) የዳንነው በጸጋ ብቻ ነው! ከቃሉ ባለስልጣንነት አንጻር ለዚህ ሀሳብ ከላይ ያየናቸው ሃሳቦች ብቻ በቂ ሲሆኑ የቅዱስ ቃሉን ስልጣን በመዳፈርና በመጋፋት ቃሉን ለራሱ ጥቅምና ሃሳብ ብቻ እየተረጎመ ከመገኘቱም በላይ መጽሐፍ ቅዱስን ዳግም ለማስተካከል በድፍረት የተነሳ ሰው ነው። በዚህም ከቦታ ስም እስከ ጭብጥ ለውጥ ድረስ በማድረቅ ለራሱ የሚመቸውን ትርጓሜ ሰጥቶ የሚያስተምር ሰው ነው። ይህንን ጽሁፍ ለመጻፍ የተነሳሳነው የዚህ የአስተምህሮ ቡድን በዚህ ወቅት በከተማችን አያሌ ቦታዎች በከባድ ፍጥነት እየተንቀሳቀሰ ያለ በመሆኑና አቀራረባቸውና ትምህርታቸው ለምድ ለባሽ ተኩላ እንደሚባለው በመጽሐፍ ቅዱስ ጥናት አሳበው ይህንን ፍጹም ከቃሉ ያፈነገጠ ይምህርት በቀስታ የሚያሰርፁ የገንፎ ውስጥ ስንጥር የጭቃ ውስጥ እሾህ የሆኑ ቡድኖች ናቸው። በዚህ ጊዜ በአብዛናው በትምህርት ቤቶች አካባቢ የሚንቀሳቀሱ ሲሆን ኮሌጅና ዩኒቨርስቲዎች ደጃፍ የማይጠፉ ሆነዋል። እነዚህ ቡድኖች በዋናነት ክርስቲያን(ፕሮቴስታንት) የሚያድኑ() ሲሆን በምንም መልኩ የጠለቀ ስነመለኮታዊ ውይይቶችን የማያደርጉና ሃሳቡ ሲነሳም ካዘጋጁት ትምህርት በኋላ እንደሚደርስ አድርገው በማድበስበስ በማለፍ ይታወቃሉ። ተወዳጆቻችን የመጽሐፍ ቅዱስ ጥናት በተባለበት ስፍራ ሁሉ መገኘት መንፈሳዊነት አይደለምና ነገሮችን በማስተዋል ልታደርጉ እንደሚገባ አሳስበን ማለፍ እንወዳለን። እንደ ስሕተት ሽንገላ ባለ ተንኮል በሰዎችም ማታለል ምክንያት በትምህርት ነፋስ ሁሉ እየተፍገመገምን ወዲያና ወዲህም እየተንሳፈፍን ሕፃናት መሆን ወደ ፊት አይገባንም፥ ኤፌ 4:14 ለተጨማሪና ለበለጠ መረጃ በ @ ሊያነጋግሩንና ግብአቶችን ማድረስ እንችላለን። እንዲሁም ላይ ስለ ትምህርቱ የበለጠ ማግኘት ይችላሉ። በናሆም ሙሉነህ ተጻፈ በመዲናችን አዲስ አበባ ለኢትዮጵያ ክርስትና ባዕድ የሆነ ‹አዲስ ሃይማኖት› የሚሰብክ አንድ ድብቅ ቡድን እንቅስቃሴውን ከጀመረ ድፍን አንድ አመት አለፈ፡፡ ይህ ቡድን ሃይማኖታዊ እንቅስቃሴውን የሚከውነው በድብቅ ነው፡፡ የዚህ ሃይማኖታዊ ቡድን ቀዳሚ ትኩረት በወንጌላዊያን አብያተ-ክርስቲያናት የሚገኙ ታዳጊ ወጣቶችና ወጣቶች ናቸው፡፡ ቡድኑ በመዲናችን አዲስ አበባ ለትራንስፖርት አማካኝ ናቸው በሚል በተመረጡ ቦታዎች ለምሳሌ በሜክሶኮ ኮሜርስ፣ በብሔራዊ ስታዲየምና በመገናኛ አከባዎች የማስተማሪያና የአምልኮ ስፍራ አዘጋጅቶ ብዙ ታዳጊ ወጣቶችንና ወጣቶችን በትምህርቱና በአምልኮው እያጠመቀ ይገኛል፡፡ ይህ ቡድን ሀገር በቀል ቡድን አይደለም፡፡ የቡድኑ መነሾ ደቡብ ኮሪያ የሚገኘው “” ነው፡፡ ከጥቂቶች በስተቀር አብዛኛው የቡድኑ አባላት ከደቡብ ኮሪያ የመጡ ኮሪያዊያን ናቸው፡፡ ቡድኑ እራሱን ‹› ብሎ አያስተዋውቅም፡፡ ‹› በኮሪያኛ ‹አዲስ ሰማይና አዲስ ምድር ማለት ነው፡፡ የቡድኑ አባላት እራሳቸውን ‹› በሚል መጠሪያ ማስተዋወቅ የማይፈልጉበት ብቸኛ ምክንያት ሰዎች ‹› መሆናቸውን ካወቁ መናፍቅ/ በሚል ተቃውሞ እንቅስቃሴያው እንዳይገታ ስለሚሰጉ ነው፡፡ ስለዚህም የቡድኑ አባላት ሰዎችን ወደዚህ ቡድን ሲጋብዙ የኮሪያዊያን የመጽሐፍ ቅዱስ ጥናት ቡድን/ የሚለውን መጠሪያ ይጠቀማሉ፡፡ ይህም ቀዳሚው የቡድኑ ዘዴ መሆኑን አንባቢው ልብ ይበል፡፡ የቡድኑ አባላት አዳዲስ ሰዎችን ለማጥመድ ይችሉ ዘንድ ህዝብ በሚበዛባቸውን ባዛሮች፣ ቤተ-ክርስቲያንናት፣ ኮንፍራንስ በሚካሄድባቸው የስብሰባ አዳራሾች፣ በሀገራዊ ሰልፎችና በመሳሰሉ ስፍራዎች ላይ በማተኮር ማራኪ በሆነ አቀራረብ () ተጠቅመው የሚያጠምዱዋችን ሰዎች የኮሪያዊያን የመጽሐፍ ቅዱስ ጥናት ቡድንን/ ይታደሙ ዘንድ በመጋበዝ አድራሻ ይለዋወጣሉ፡፡ ይህም ሁለተኛው የቡድኑ ዘዴ መሆኑን አንባቢው ልብ ይበል፡፡ ከዚህ በፊት ከነበረው ተሞክሮ መረዳት እንደሚቻለው ለእነዚህ ቡድኖች አዎንታዊ መልስ ሲሰጡ የሚታዩት ለመጽሐፍ ቅዱስ የጥናት ባህል አዲስ ያልሆኑ የወንጌላዊያን አብያተ-ክርስቲያናት ታዳጊ ወጣቶችና ወጣቶች ናቸው፡፡ እስካሁን ባለኝ መረጃ ይህ ቡድን በእንዲህ አይነቱ ስልት ያጠመዳቸውን ከ20 እስከ 30 የሚያህሉ ታዳጊ ወጣቶችንና ወጣቶችን ለ1 አመት በሚዘልቅ የመጀረመሪያ ዙር ስልጠና አስተሮ ሊያስመርቅ 2ና 3 ወራት ቀርተውታል፡፡ ምንም እንኩዋን ቡድኑ የመጀመሪያውን ዙር ተማሪዎች ከጥቂት ወራት በኃላ ሊያስመርቅ ቢዘጋጅም ከመጀመሪያው ዙር ቀጥሎ እያንዳንዱ ከ40 እስከ 50 የሚያህል ታዳጊ ወጣቶችንና ወጣቶችን የያዘ ባለ 3 ዙር ቡድን እያስተማረ ይገኛል፡፡ ከረዕቡና ከቅዳሜ ወጪ ለ5 ቀናት ከ3 ፈረቃዎች (ጠዋት ከሰዓትና ማታ) መካከል ተማሪው የሚመቸውን ፈረቃ መርጦ ሲያበቃ ለተከታታይ ቀናት ለ1 አመት የጊዜ ርዝማኔ በእንግሊዘኛ የማስተማሪያ ቁዋንቁዋ ተጠቅመው በማስተማር ላይ ይገኛሉ፡፡ የቡድኑ አባላት ከወንጌላዊያን አብያተ-ክርስቲያናት አያያዝ የሚለያቸው ነገር ቢኖር የሚያስተምሩዋቸውን ታዳጊ ወጣቶችና ወጣቶችን የስልክ አድራሻ በመውሰድ በየቀኑ ስለ ተማሩት ትምህርት አስመልክቶ የሚሰማቸውን ማንኛውንም ስሜት ለማድመጥ ዘወትር ምሽት የሞባይል መልዕክት // እየላኩ በጥሞና የሚከታተሉ በመሆናቸው ነው፡፡ ይህም ሶስተኛው የቡድኑ ዘዴ መሆኑን አንባቢው ልብ ይበል፡፡ የ1 አመቱ የትምህርት መርሃ-ግብር ወደ 58 የሚጠጉ ርዕሰ-ጉዳዮችን ያካተተ ሲሆን እያንዳንዱ ርዕሰ-ጉዳይ እርስ በእርስ በእጅጉ የተያያዘ እንደመሆኑ መጠን ቀጥሎ ያለው ግልጽ ይሆን ዘንድ አስቀድሞ የመጣው ቀጥሎ ለሚመጣው እንደ መሰረት ሆኖ ያገለግላል፡፡ 58ቱም የተሳሰሩት ትምህርቶች ሙሉ ለሙሉ የመጽሐፍ ቅዱስ ጥቅሶችን የሚጠቀሙ እንደመሆናቸው መጠን ተማሪው እራሱን በመንፈሳዊ ስፍራ እንዳስገኘ እንዲሰማው በማድረግ ትምህርቱን በእሺታ እንዲከታተል ሲያደርገው ይታያል፡፡ በመጀመሪያዎቹ የትምህርት ቀናት ተማሪዎች አድራሻ እንዲለዋወጡ አይፈቀድም፡፡ ይህም የሆነበት ዋና ምክንያት ምናልባትም ተማሪዎች ማንነታቸውን አውቀው ለሌሎቸ ተማሪዎችን በመንገር እንዳያስቆሙዋቸው ከሚል ስጋት ጋር እንደሚያያዝ ትምህርቱን አቁመው የወጡ የቀድሞ ተማሪዎች ይናገራሉ፡፡ ነገር ግን ወደ ትምህርቱ ማብቂያ አከባቢ ሲደርሱ አድራሻ እንዲለዋወጡ ብቻ ሳይሆን ከተቻለም እርስ በእርስ ተቀራርበው የፍቅር ግንኙነት በመፍጠር ይጋቡ ዘንድ በግል እስከማበረታታት ይደርሳሉ፡፡ የዚህም ማበረታቻ መሰረታዊ ምክንያት ትምህርቱን ጠንቅቀው የጨረሱና ከቡድኑ ጋር አመልኮ የጀመሩ ተማሪዎች ለቡድኑ ሃይማኖት መስፋፋት ቁልፍ ግለሰቦች መሆናቸውን ከማመን የሚመነጭ መሆኑን መገመት አያዳግትም፡፡ ይህም አራተኛው የቡድኑ ዘዴ መሆኑን አንባቢው ልብ ይበል፡፡ ተማሪዎች ትምህርቱን ሲከታተሉ ቆይተው በ‹› ለማመን የማያወላዱበት የትምህርት ደረጃ ደርሰዋል ሲሉ እያንዳንዱን ተማሪ በግል በማግኘት የፋሲካ() ክንዋኔን እንዲፈጽሙ ያደርጉዋቸል፡፡ የፋሲካ() ክንዋኔ አብይ አላማ ተማሪው የቡድኑ እውነተኛ ማንነት ‹› እንደሆነና እስከዛሬ ሲማር የነበረው ትምህርት ወደ ‹› ሃይማኖት ለመቀላቀል እንደሚያስችለው በመግለጽ ተማሪው አሁን ገና እንደ ዳነ ተነግሮት ቀድሞ ህብረት ሲያደርግበት ከነበረው የወንጌላዊያን አብያተ-ክርስቲያናት ተላቅቆ ለአንዴና ለዘላለም ወደ “” እንዲቀላቀል በመጋበዝ ነው፡፡ ተማሪው ከዚህ ወዲህ በወንጌላዊያን አብያተ-ክርሰቲያናት ተገኝቶ እንዲታደም ሆነ እንዲማር አይፈቀድለትም፡፡ ይልቁንም ቡድኑ ባዘጋጀውና በመዲናችን አዲስ አበባ ብሔራዊ ስታዲየም አከባቢ በሚገኝ ድብቅ የአምልኮ ስፍራ እንዲቀላቀል ይነገረዋል፡፡ ተማሪውም እሺታውን ሲገልጽ የጺዖን ተራራ () በሚሉት የድብቅ የአምልኮ ስፍራ ዘወትር እሁድ ከሰዓት ተገኝቶ ከቡድኑ ጋር እንዲያመልክና ማዕድ እንዲቆረስ ይሆናል፡፡ የአምለኮ-ስርዓቱ የሚፈጸመው ለአምለኮ የመጣው ተማሪ በጾታ ተከፍሎ በተዘጋጀው የልብስ መቀየሪያ ክፍል ገብቶ ሲያበቃ ልብሱንና ጫማውን በመቀየር የተዘጋጀለትን ሙሉ ነጭ ልብስ ለብሶ ወደ ማምለኪያው ስፍራ ይመጣል፡፡ ተማሪው ወደ ማዕከላዊው የአምልኮ ስፍራ በመቅረብ የዮጋ ልምምድ የሚያደርጉ ሰዎች እንደሚቀመጡት እግሩን በእግሩ ላይ አነባብሮ በማስቀመጥ አይኑን በመጨፈን ቆሞ የሚሰብከውን አልያም የሚያወራውን የቡድኑ አባል ስብከት በአዝነ-ህሊናው () እያብሰለሰለ ይሰማል፡፡ በእዚህ ስፍራ የተገኙ ታዳጊ ወጣቶችና ወጣቶች የቡድኑ አባላትን ጨምሮ ሁሉም ነጫጭ ልብስ ለብሰው ክብ በመስራት ይህንን ክንዋኔ ዘወትር ሰንበት ከሰአት ይፈጽማሉ፡፡ የአምልኮ መርሃ-ግብሩ ሲያበቃ የታደሙት ሁሉ የተዘጋጀውን ማዕድ በጋራ ተቆዋድሰው ይለያያሉ፡፡ ማዕዱ በዋናነት የኮሪያዊያን ምግብ የሚበዛው ቢሆንም የሀበሻ ምግብም አይጠፋውም፡፡ እንግዲህ በዚህ ሂደት ውስጥ ያለፈ ተማሪ ዘወትር እሁድ ከሰዓት የሚደረገውን አምለኮ እየፈጸመ የቡድኑን ትምህርት ተከታትሎ ሲጨርስ ልክ የቡድኑ አባላት ሰዎችን ለማጥመድ ህዝብ በሚበዛበት አከባቢ በመሄድ ብዙዎችን ጋብዘው እንደሚያመጡ እነዚህም ምሩቃን ተማሪዎች ይህንኑ ያደርጋሉ፡፡ ከዚህ ባሻገር ምሩቃኑ አማርኛ ተናጋሪ ኢትዮጵያዊያን እንደመሆናቸው መጠን ሃይማኖቱ በተሳለጠ ሁኔታ እየተስፋፋ እንዲሄድ ምሩቃኑ የተወሰነ ስልጠና ተሰጥቶዋቸው የተማሩትን ትምህርት ለአዳዲስ ገቢዎች እንዲያስተምሩ አስተማሪ ሆነው ይሾማሉ፡፡ በሀሰት ተጠምደው፣ በሀሰት የተጠመቁና በሀሰት የሚያመልኩ ምስኪን ወንድሞችና እህቶች ሳያውቁ ሌሎችን በሀሰት የሚያጠምዱ የሀሰት መምህራን ሆነው ይሾማሉ፡፡ የ ‹› ሃይማኖት የብሉይ ኪዳኑን የህዝበ-እስራኤል 12 ነገዶች እንዲሁም የኢየሱስን 12 ደቀ-መዛሙርት ምሳሌ በማድረግ በሊ. ማን. ሂ() ማዕከላዊነት ተፈጥሮ በ12 ነገዶች የተደራጀ ሃይማኖት ነው፡፡ እነዚህ 12 ነገዶች በ12ቱ የጌታ ኢየሱስ ሐዋሪያት ስም የተሰየሙ ሲሆን በሀገራችን ኢትዮጵያ በሊ. ማን. ሂ() ምሪት የገባው ብቸኛ ነገድ የጴጥሮስ ነገድ ነው፡፡ ይህ ሃይማኖት እንቅስቃሴ አይደለም ሃይማኖት እንጂ፡፡ እንቅስቃሴ በማዕከማዊነት የሚመራው ተዋረዳዊ መዋቅር የሌለው ሲሆን ሃይማኖት ግን ከእንቅስቃሴ በተለየ ሁኔታ ማዕከላዊነትን ተጎናጽፎ ተዋረዳዊ መዋቅር የሚከተል ነው፡፡ በምድረ-ኢትዮጰየያ የገባው ይህ የ‹ በደቡብ ኮሪያ ከሚገኘው “” ከሚባለው ሃይማኖት ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ያለው፣ ቀድሞኑም በዚህ ሃይማኖት መሪ አማካኝት ወደዚህ ምድር በሚሲዮናዊነት የተላኩ ግለሰቦችን የያዘና ማንኛውንም ምሪት የሚቀበልና ዘወትርም ለዚህ ሃይማኖት መሪ ሪፖርት የሚያደርግ ህቡዕ/ድብቅ ቡድን ነው፡፡ ይህን ሃይማኖት ከሌሎቹ መናፍቃዊ ሃይማኖቶች ለየት የሚያደርገው ወደ ተለያዩ ሀገራት የሚልካቸው የሃይማኖቱ ሚሰዮናዊያን መልካም ነው ለሚሉት አላማ ውሸት መናገርን እንደ ትክክልነት አምኖ መቀበሉ ነው፡፡ ለምሳሌ ከውሸቶቹ መካከል፡- ሀ) የቡድኑ አባላት መጀመሪያ የሚናገሩት ስም የውሸት ስም መሆኑ፤ (እውነተኛ ስማቸውን ‹› መሆኑን የሚናገሩት ተማሪዎቹ ትምህርቱን የማይተውበት ደረጃ ደርሰዋል ብለው ሲያምኑ ብቻ ነው) ለ) የተላኩት ከ ‹” ሆኖ ሳለ የመጡት ሆነ አባል የሆኑበት ቤተ-ክርስቲያን በኮሪያ ውስጥ የሚገኝ የፕርስፒቴሪያን ቤተ-ክርስቲያን መሆኑን መናገራቸው፤ ሐ) በኢትዮጵያ ውስጥ ለመስራት ህጋዊ ፈቃድ መንግስት እንደ ሰጣቸው መናገራቸው፤ መ) የተመረቁ ተማሪዎችን ለአስተማሪነት ሲያሰለጥኑ አዳዲስ ተማሪዎችን እንዴት ዋሽቶ ማሳመን እንደሚቻል ማስተማራቸው፤ ሠ) በልማት አልያም በበጎ ፈቃድ ድርጅት ስም በመግባት በድብቅ ይህንን እንቅስቃሴ ማሳለጣቸው፤ ከሁሉ በላይ ደግሞ የቤተ-ክርስቲያን ፈቃድ ካወጡ የሀገር ውስጥ ሌባና ወመኔ ‹መጋቢያን› ጋር ተመሳጥረው የቤተ-ክርስቲያን ህጋዊ ፈቃድ በየወሩ በመከራየት በኢትዮጵያ ውስጥ ለመቆየት መሞከራቸው የሚያስደነግጠው አካሄዳቸው ነው፡፡ ለመንጋው የማይገዳቸው ነገር ግን የቤተ-ክርስቲያን ፈቃድ አውጥተው ሲያበቁ ለእነዚህ የሃይማኖት ቡድኖች ህጋዊ በመስጠት የቤተ-ክርስቲያን ፈቃዳቸውን እያከራዩ ከርሳም ሆዳቸውን የሚሞሉ ሌባና ወመኔ ‹መጋቢያን› መኖራቸው ደግሞ በእጅጉ ያስደነግጣል፡፡ የእነዚህን ሌባና ወመኔ ‹መጋቢያን› ስምና ከመንግስት የቤተ-ክርስቲያን ፈቃድ የተቀበሉትን የቤተ-ክርስቲያን ስም ባውቅም እዚህ ቦታ መጥቀሱ አስፈላጊ ስላልሆነ አልፈዋለሁ፡፡ እዚህ ሌባና ወመኔ ‹መጋቢያ› የቤተ-ክርስቲያንን ፈቃድ እንደ ገንዘብ ማግኛ ዘዴ በመጠቀም በየወሩ የኪራዩን መጠን በመጨመር ቅልጥ ያለ ውንብድና ውስጥ ገብተዋል፡፡ ይህ ሁኔታ ከኮሪያ ለመጣው መናፍቃዊ ቡድን አስጨናቂ እየሆነ በመምጣቱ ቡድኑ ሌላ በምድረ-ኢትዮጵያ በመቆየት ለዚህ መናፍቃዊ ሃይማኖት ብዙዎችን ለማስገዛት አንድ ዘዴ የዘየደ ይመስላል፡፡ ይህም ዘዴ የተመረቁ አልያም የሚመረቁ ተማሪዎችን በማግባባት በድብቅ የ“” ቅርንጫፍ የሆነ ሀገር-በቀል ቤተ-ክርስቲያን መመስረት ነው፡፡ ይህንን ለማድረግ አሁን ባለው ህግ መሰረት 1000 የታደሰ የአባላት መታወቂያ የሚያስፈልግ እንደመሆኑ መጠን 1000ዉን የታደሰ መታወቂያ ከሌባና ወመኔ ‹መጋቢያ› ጋር በገንዘብ በመደራደር ተቀብለው ሲያበቁ በተማሪዎቹ ጠያቂነት መንግስት የሚጠይቀውን የቤተ-ክርስቲያን ቅድመ-ሁኔታ አሙዋልተው ቤተ-ክርስቲያኒቱ እንድትመሰረት እንቅስቃሴ ላይ መሆናቸውን አውቃለሁ፡፡ ይህን ለማድረግ ብዙ ጊዜ የሚፈጅባቸው አይመስለኝም፡፡ ለዚህ ደግሞ ምክንያቱ ተማሪዎቹ ኢትዮጵያዊ እንደመሆናቸው መጠን ፈቃዱን ለማውጣት አዳጋች ባለመሆኑ ነው፡፡ ያኔ እነዚህ ሰዎች ይህች ቤተ-ክርስቲያን በምታቀርበው ግብዣ በሚሲዮናዊነት ስም በምድረ-ኢትዮጵያ ለመመላለስ የሚቸግራቸው አይሆንም፡፡ ቡድኑ የቆመለት ሃይማኖት ይህንን ሁሉ ሸፍጠኛ አካሄድ ሲከተል ውሸት መሆኑ ጠፍቶት አይደለም፡፡ ይልቁንም በውሸት መልካም ስራ መስራት መጽሐፍ ቅዱሳዊ ነው ብሎ ስለሚያምን ነው፡፡ እኔ እስካለኝ መረጃ የሃይማኖቱ መስራች ወደ ኢትዮጵያ በተለያዩ የሰላምና የእርቅ እንዲሁም በግብረ-ሰናይ ጉዳዮች ዙሪያ መጥቶ ከከፍተኛ የመንግስት ባለስልጣናት ጋር በተያዩ ጊዜያት ውይይት ማድረጉን አውቃለሁ(ለምሳሌ የቀድሞ ፕሬዝዳንት አቶ ግርማ ወ/ጊዮርጊስ)። በኢትዮጵያ እየሰራ ያለው ይህ ቡድን አባላቱን 1000 ማድረግ ከቻለና የቤተ-ክርስቲያን ፈቃድ ካገኙ የሃይማኖቱ መስራች በቀጥታ ወደዚህ ሀገር የሚመጣ ይሆናል፡፡ ይህ ቡድን የቆመለት ሃይማኖት የአስተምህሮ ምንፍቅና ብቻ ሳይሆን እራሱን የቻለ ሃይማኖታዊ ልማድ() ያሉት እንደመሆኑ መጠን ተማሪዎች ይህን ሃይማኖት አንዴ ከተቀበሉ በኃላ በልዑል እግዘአብሔር ተአምራዊ እጅ ካልሆነ በቀር በቀላሉ መላቀቅ አስቸጋሪ ነው፡፡ በዚህ ትምህርት ውስጥ የነበሩና ቶሎ የወጡ እንዲሁም እየተማሩ ያሉ ወንድሞችና እህቶች እንደሚናገሩት ከሆነ በሃይማኖቱ ለብዙ ወራት የተከተተባቸው የክፋት ዘር በቀላሉ ሊላቀቃቸው ባለመቻሉ ምክንያት አንዳንዶቹ ቁጭ ብለው አልያም ተረጋግተው ማውራት ሆነ መወያየት እስከማይቻላቸው ድረስ ሊነገር በማይችል ጭንቀት ውስጥ እየማቀቁ ይገኛሉ፡፡ ይህ ግነታዊ ጽሁፍ አይደለም፡፡ ይህ እውነት ነው፡፡ ስማቸውን መጥቀስ የማይገባኝ በቅርብ የማውቃቸው አንዳንድ ወንድሞችና እህቶች በከፍተኛ የአዕምሮ ጭንቀት ውስጥ ይገኛሉ፡፡ አንዳንድ ትጉ ወንድሞች ከዚህ ትምህርት በመውጣት ትምህርቱን ለመጋፈጥ ይችሉ ዘንድ በቡድን ሆነው በጸሎትና በትጋት እንዳሉ አውቃለሁ። ይህን ሁሉ ሲጥሩ ግን የሚረዳቸው የለም። ጨርሶ! ከዚህ ቀደም እንደጻፍኩት የወንጌላዊያን አብያተ-ክርስቲያናት ህብረት ጋር እንኳን ቀርበው እርዱን ቢሉ በእጃቸው ያለውን ሰነድ ከመነጠቅ (መነጠቅ ልበለው እንጂ) በቀር ምንም አልፈየዱላቸውም። ይህም ህብረቱ ለአመት በአላት ክንዋኔ እንጂ ብዙዎችን ከጥፋት ለመታደግ እንዳልቆመ አስረድቶኛል። ትምህርቱ ሙሉ ለሙሉ የተማሪዎቹን አዕምሮ የሚቆጣጠር ከመሆኑ በላይ የወንጌላዊያን ቤተ-ክርስቲያናትን ጋለሞታ፣ ጨለማ አድርገው የሚያስተምሩ ናቸው፡፡ ስዚህም ተማሪዎች ከዚህ ህብረት ቢወጡ እንኩዋን ከገባባቸው ትምህርት የተነሳ ወደ ቤተ-ክርስቲያን ለመሄድ ሆነ መጽሐፍ ቅዱስን በግል ለማንበብ ይቸገራሉ፡፡ የዚህ ቡድን ዋና ትምህርት በራእይ መጽሐፍ ላይ የተመሰረተ ነው። በተለያዩ ምክንያቶች ብዙ ለመግፋት ባልችልም የዚህን ሃይማኖት የትምህርት ምንነት ለማወቅ ኮሜሪስ በሚገኘው የስልጠና ስፍራ ተመዝግቤ የተወሰኑ የትምህርት መርሃ-ግብሮችን ለመታደም ሞክሪያለሁ። ታዳጊ ወጣቶቻችና ወጣቶቻችን አደጋ ላይ ናቸው.... በ # የተጻፈ የክርስትና ክፍልፋዮች

22262

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%86%E1%88%AE%20%E1%88%88%E1%89%A3%E1%88%88%E1%89%A4%E1%89%B1%20%E1%89%A3%E1%8B%B3%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

ጆሮ ለባለቤቱ ባዳ ነው

ጆሮ ለባለቤቱ ባዳ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጆሮ ለባለቤቱ ባዳ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20814

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%88%98%E1%8B%B0%20%E1%89%A5%E1%8B%99%20%E1%8C%A0%E1%88%8B%E1%88%BD%20%E1%89%80%E1%8C%AD%E1%8A%95%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

ዘመደ ብዙ ጠላሽ ቀጭን ነው

ዘመደ ብዙ ጠላሽ ቀጭን ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዘመደ ብዙ ጠላሽ ቀጭን ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20964

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%86%E1%8B%B5%20%E1%89%A5%E1%88%8D%E1%88%80%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%8C%8B%E1%8A%95%20%E1%88%98%E1%89%A5%E1%88%AB%E1%89%B5

የሆድ ብልሀት የጋን መብራት

የሆድ ብልሀት የጋን መብራት የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሆድ ብልሀት የጋን መብራት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21602

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%E1%88%B5%E1%8D%8D%E1%88%AB%E1%8B%8D%20%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%88%B5%E1%89%A0%E1%88%A8%20%E1%88%B2%E1%8C%A0%E1%8C%8D%E1%8A%91%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%B5%E1%89%B8%E1%8C%88%E1%88%A8

ያለስፍራው የተስበረ ሲጠግኑት አስቸገረ

ያለስፍራው የተስበረ ሲጠግኑት አስቸገረ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለስፍራው የተስበረ ሲጠግኑት አስቸገረ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20725

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%88%88%E1%8D%88%E1%88%A8%E1%88%B5%20%E1%88%B4%E1%89%B5%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%88%88%E1%89%A0%E1%88%AD%E1%8A%96%E1%88%B5

ወንድ ልጅ ለፈረስ ሴት ልጅ ለበርኖስ

ወንድ ልጅ ለፈረስ ሴት ልጅ ለበርኖስ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ወንድ ልጅ ለፈረስ ሴት ልጅ ለበርኖስ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21564

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%8D%8D%E1%88%88%E1%8C%8B%E1%8A%93%20%E1%8B%A8%E1%8C%A5%E1%88%AC%20%E1%8A%A5%E1%88%AB%E1%89%B5%20%E1%89%A0%E1%8C%8D%E1%8B%9C%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

ያህያ ፍለጋና የጥሬ እራት በግዜ ነው

ያህያ ፍለጋና የጥሬ እራት በግዜ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያህያ ፍለጋና የጥሬ እራት በግዜ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

44223

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B9-%E1%88%B2%E1%8A%95

ሹ-ሲን

ሹ-ሲን ከ1909 እስከ 1901ዓክልበ. ግድም ድረስ የኡርና የሱመር ንጉሥ ነበር። የአማር-ሲን ተከታይ ነበር፤ በነገሥታት ዝርዝር ላይ የኡማር-ሲን ልጅ ቢባልም፣ ከሌላ ማስረጃ ግን የታሪክ ሊቃውንት ወንድሙ እንደ ነበር ያምናሉ። ቀድሞ ስሙ እንደ ጊሚል-ሲን ይታነብ ነበር፤ አሁን ግን አጠራሩ «ሹ-ሲን» ትክክል እንደ ሆነ ይታመናል። ንግሥቱ «ኩባቱም» ተባለች። ለ፱ኝ ዓመቶቹ ሁላቸው በስም ይታወቃሉ፣ እንዲህ፦የሹ-ሲን ዓመት ስሞች ሹ-ሲን ንጉሥ የሆነበት አመት። (1909 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን «የአብዙ ዋልያ» የተባለውን መርከብ የሠራበት ዓመት። (1908 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን ሲማኑምን ያጠፋበት ዓመት። (1907 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን አሞራውያንን ለመከልከል «የማርቱ ግድግዳ» የሠራበት ዓመት። (1906 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን አሞራውያንን ለመከልከል «የማርቱ ግድግዳ» ከሠራበት ዓመት በኋለ የሆነው ዓመት። (1905 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን ታላቅ የጽሑፍ ድንጋይ ለጣኦታቱ ያስቀረጸበት ዓመት። (1904 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥና የአራት ሩቦች ንጉሥ ሹ-ሲን ዛብሻሊ ምድርን ያጠፋበት ዓመት። (1903 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን ታላቅ መርከብ ለጣኦታቱ የሠራበት ዓመት። (1902 ዓክልበ.) የኡር ንጉሥ ሹ-ሲን ቤተ መቅደስ በኡማ የሠራበት ዓመት። (1901 ዓክልበ.) በአራተኛው ዘመነ መንግሥት(1906 ዓክልበ.) እንደ ተመለከተ፣ አሞራውያን በአገሩ ውስጥ በጣም በመብዛታቸው ምክንያት፣ እነሱን ለመከልከል ሹ-ሲን ከጤግሮስና ከኤፍራጥስ ወንዞች መኃል ታላቅ ግድግዳ ሠርቶ ነበር። ሹ-ሲን ሴት ልጁን ለአንሻን በኤላም አገረ ገዥ በትዳር ሰጠ። የላጋሽ ኃይለኛ አገረ ገዥ (ሻካናካ) ኢር-ናና ደግሞ የሐማዚ፣ ኡርቢሉምና ሱባርቱ አገረ ገዥ ነበር። በ1903 ዓክልበ. ያጠፋው ዛብሻሊ የሲማሽኪ ሥርወ መንግሥት ክፍላገር ነበር። ልጁ ኢቢ-ሲን ተከተለው። የሱመር ነገሥታት

21091

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%88%B8%E1%88%B9%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%9D%E1%89%A3%20%E1%88%B2%E1%88%B8%E1%88%BD%20%E1%89%B0%E1%8C%88%E1%8A%98

የሚሸሹበት አምባ ሲሸሽ ተገኘ

የሚሸሹበት አምባ ሲሸሽ ተገኘ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሚሸሹበት አምባ ሲሸሽ ተገኘ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

52343

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%8B%E1%8A%95%E1%89%8B%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8A%90%E1%89%B5

ቋንቋ አይነት

አፍሮ እስያዊ ቋንቋዎች ትግርኛ (በኤርትራም ይነገራል) ግዕዝ (በቤተ ክርስቲያን ብቻ ይነገራል) ሀደሪኛ ወይም ሐረርኛ የምሥራቅ ጉራጌ ቋንቋዎች ስልጤኛ ( ጋፋትኛ (የጠፋ) የምዕራብ ጉራጌ ቋንቋዎች መስመስኛ (የጠፋ) ቸሃኛ ወይም ቸሃ (ሰባትቤት ጉራጌ) አውኛ (ኩንፋልኛ ዘዬ ወይም ቀበሌኛ ቋንቋን ጨምሮ) ምሥራቅ ኩሻዊ አፋርኛ (በኤርትራና ጅቡቲም ይነገራል) ዳሳናችኛ (በኬንያም ይነገራል) ኮንሶኛ ወይም ኦሮምኛ (በኬንያም ይነገራል) ሳሆኛ (በኤርትራም ይነገራል) ሶማልኛ (በሶማሊያም ይነገራል) ቦሮኛ ወይም ወይም ሺናሻ ናይሎ ሳህራዊ (አባይ ሰሃራዊ) ናይሎ ሳህራዊ አኙዋክኛ (በሱዳንም ይነገራል) ቃጭፖ ባልስኛ (በሱዳንም ይነገራል) ሙርሌኛ (በሱዳንም ይነገራል) ኩናምኛ (በኤርትራም ይነገራል) ኑርኛ (በሱዳንም ይነገራል) ኡዱክኛ (በሱዳንም ይነገራል) ወይቶኛ (ወይጦኛ) (የጠፋ) ኦንጎትኛ () (ለመጥፋት የተቃረበ) ረርበሬኛ () (የጠፋ)

20713

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%88%AC%20%E1%89%A2%E1%8A%90%E1%8C%8D%E1%88%A9%E1%88%85%20%E1%88%98%E1%88%8B%20%E1%8C%A8%E1%88%9D%E1%88%AD

ወሬ ቢነግሩህ መላ ጨምር

ወሬ ቢነግሩህ መላ ጨምር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ወሬ ቢነግሩህ መላ ጨምር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14752

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%88%E1%88%86%E1%8B%B3%E1%88%9D%20%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%88%9B%E1%89%A5%E1%88%8B%E1%89%B5%20%E1%8B%8D%E1%89%85%E1%8B%AB%E1%8A%96%E1%88%B5%E1%8A%95%20%E1%88%88%E1%88%98%E1%8B%B0%E1%88%8D%E1%8B%B0%E1%88%8D%20%E1%88%98%E1%89%83%E1%8C%A3%E1%89%B5

ለሆዳም ሰው ማብላት ውቅያኖስን ለመደልደል መቃጣት

ለሆዳም ሰው ማብላት ውቅያኖስን ለመደልደል መቃጣት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ለሆዳም ሰው ማብላት ውቅያኖስን ለመደልደል መቃጣት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ለሆዳም ሰው ማብላት ውቅያኖስን ለመደልደል መቃጣት የአማርኛ ምሳሌ ነው። የማይሆንን ነገር እንዲሆን መሞክር ትርፉ ድካም ብቻ ነው። ምንጭ፦ አዲሱ የምሳሌያዊ አነጋገሮች መጽሐፍ ፣ ገጽ ፲፯ ተረትና ምሳሌ

20487

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8B%8D%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%88%B5%E1%88%8B%E1%88%8D%20%E1%88%8D%E1%89%A5%E1%8A%95%20%E1%8B%AB%E1%89%86%E1%88%B5%E1%88%8B%E1%88%8D

እውነት ይመስላል ልብን ያቆስላል

እውነት ይመስላል ልብን ያቆስላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። እውነት ይመስላል ልብን ያቆስላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20483

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8B%8D%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%89%B5%E1%8B%98%E1%8C%88%E1%8B%AB%E1%88%88%E1%89%BD%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8C%82%20%E1%8A%A0%E1%89%B5%E1%89%80%E1%88%AD%E1%88%9D

እውነት ትዘገያለች እንጂ አትቀርም

እውነት ትዘገያለች እንጂ አትቀርም የአማርኛ ምሳሌ ነው። እውነት ትዘገያለች እንጂ አትቀርም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22312

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%9D%E1%8A%95%E1%8C%80%E1%88%AE%20%E1%88%B5%E1%89%A5%E1%88%B0%E1%89%A3%20%E1%89%A0%E1%8B%8D%E1%88%BB%20%E1%8C%A9%E1%8A%B8%E1%89%B5%20%E1%8B%AD%E1%89%A0%E1%89%B0%E1%8A%93%E1%88%8D

የዝንጀሮ ስብሰባ በውሻ ጩኸት ይበተናል

የዝንጀሮ ስብሰባ በውሻ ጩኸት ይበተናል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የዝንጀሮ ስብሰባ በውሻ ጩኸት ይበተናል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22224

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%85%E1%88%AB%E1%8D%8D%20%E1%8A%A5%E1%88%B1%E1%8B%8D%20%E1%8B%AD%E1%8C%88%E1%88%AD%E1%8D%8D%20%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%88%B1%E1%8B%8D%20%E1%8B%AD%E1%88%88%E1%8D%88%E1%88%8D%E1%8D%8D

ጅራፍ እሱው ይገርፍ እርሱው ይለፈልፍ

ጅራፍ እሱው ይገርፍ እርሱው ይለፈልፍ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጅራፍ እሱው ይገርፍ እርሱው ይለፈልፍ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22401

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%85%E1%88%9B%E1%8A%95%E1%89%B5

ቅማንት

1-ከመንትነይ ድምፅ ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ ጞ ጙ ጚ ጛ ጜ ጝ ጐ ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ 2-ከመንትነይ ሳብ 2.1 ከመንትነይ ሳብ ሸካ አጛሽ ላኛ - አንድ----1 አንኳ--ዐምስት -- 5 ሰሳ-ዘጠኝ--9 ኒኛ - ኹለት---- 2 ወልታ-ስድስት --6 ሸካ--ዐሥር--10 ሲኳ - ሦስት --3 ነኘታ-ሰባት------------7 ሰጃ - አራት--- 4 ሳወታ-ስምንት------8 2.2 ከመንትነይ ሳብ ነኘይኝ አጛሽ ሸኪላኛ- … 11 ሸኪ ወልታ……16 ሸኪ ኒኛ--… 12 ሸኪ ነኘታ…….17 ሸኪ ሲኳ- … 13 ሸኪ ሳወታ-…..-18 ሸኪ ሰጃ-… 14 ሸኪ ሰሳ-- ….. 19 ሸኪ አንኳ-…15 ነኘይኝ-- ….. 20 2.3 ከመንትነይ ሳብ ሊጝ አጛሽ ወልትኝ .…60 ሳኞይኝ----……..30 ነኘቲኝ-………-70 ሳመቲኝ-……...-80 ሰጅኝ-- ……… 40 ሰሲኝ--………...-90 አንኮይኝ-…….-.50 ሊጝ---…………..100 2.4 ከመንትነይ ሳብ ሸክ አጛሽ ላኛ ሊጝ-100 ወልታ ሊጝ-600 ኒኛ ሊጝ-200 ነኘታ ሊጝ-700 ሲካ ሊጝ-300 ሳወታ ሊጝ-800 ሰጃ ሊጝ- 400 ሰሳ ሊጝ-900 አንኳ ሊጝ-500 ሸክ----1000 1- ሰጅኝ ሰሳ 2- ሸኪ ወልታ ሸክ ላኛ ሊጝ ሰሲኝ ሲኳ፡፡ 3- ሸካ ሸክ፡፡ 4- ሳወታ ሊጝ ሳወቲኝ ሳወታ፡፡ 5- ኒኛ ሸክ ነኘይኝ፡፡ 6- አንኳ ሊጝ አንኮይኝ አንኳ ሸክ አንኳ ሊጝ አንኮይኝ አንኳ፡፡ 3- ንኝ-ይር ኮና-……-እናት -ያን………..-አያት/ወንድ/ ገና…….--እናት -ታን--……….አያት/ሴት/ አባ--….…አባት -ንዋግ-…………..አማት ዘን-……..ወንድም -ያንሻት……….-አማት/ወንድ/ ሸን-……-እኅት -ታንሻት……………-አማት/ሴት/ አግ-……አጎት -ይር-…………………ሰው ቴር…..- አክስት -ይረን-……………….ሰዎች ዊና-……ሚስት -እዠን-………………-ሕዝብ ጉርዋ……..-ባል -ማኸል-………………-ጓደኛ - ኹራ-…….ሴት ልጅ -ከልሜድ-እረኛ - እውራ……-ወንድ ልጅ -ግርበድ-እኩያ - ለለማ………-ሕፃን -አበኩና-እናት አባት - መሙ-……..ማሙሽ -ከበኔላ-መካን 3.1 ተውላጠ ሽኑ - አን--እኔ ኒ--እሱ ይ-----የኔ - እንት--አንተ/አንቺ ንሽ--እሷ ቲ----ያንተ/ያንቺ - እኔው-- እኛ ናይዴው-እነሱ አናጝ----የእኛ ይሰኩ ፤ ይሰት ፤ ይሰኩን 3.1.2 አረፍተ ጋቢ ሰራጝ ለምዳ /ምሳሌ 1.አን ጎለንታው ይስኩ፡፡ 2.ንሽ አልማዝ ይሰት፡፡ 3.ናይዴው ጎለንታው ኩ አልማዝ ይሰኩን፡፡ 3.2 ተውላጠ ሽኑ ኒሻው------የሱ እንትዴው-----እናንተ ንሻው…….የሷ እን…….ይህ እንታጝ……የናንተ እንዴው…..እነዚህ ይንዴው…..እነዚያ አናጝ----እኛ ይን……ያ ናጝ---የነሱ ይት…..አንተን ይትማ---እኔን ናይ…..እርሳቸው አይሩ---አንተ (በርቀት ለመጥራት) አይኩ---አንቺ (በርቀት ለመጥራት) 3.2.1 ግስ ጋላ…..ነው አን ጋይል---እኔ ነኝ ጋይላ…ናት ንሽ ጋይላ---እሷ ናት ኒት- --ናት ኒ ጋላ---እሱ ነው ጋይል---ነኝ ናይዴው ጋጝላ--- እነሱ ናቸው አረፍተ ጋቢ ስራጝ 1-እን ቢረ ኒሻው ጋላ፡፡ 2-ይንዴው ይረን አናጝ ጋጝላ፡፡ 3-ይን ጋላ ድባ አረፍተ ጋቢ ስራጝ 1-ቲ ዊና አውኒ ይሰት? 2- ኒሻው ማኸል አውኒ ይሰኩ? 3- ናጝ ያን አውኒ ይሰኩን? 4-ንኝዝ እንሰሲ ከማ---ላም ፍንትራ---ፍየል ግምላ---ግመል ክዝማ---መዝገር ቢረ---በሬ በጊ---በግ ዶርያ---ዶሮ አንሽዋ----ዐይጥ ገር---ጥጃ አቢር---ወጠጤ ሻሹና---ጫጩት ላግላ---ንብ ጀርኮ---እንቦሳ በይላ---በቅሎ ኡራጝና---እንቁላል ሸንሻ----ዝንብ ሜን---ጓደር ድኹራ---አህያ ግዝኝ---ውሻ ብታ---ቅማል ቱምታ---ወይፈን ፊርዛ..ፈረስ ዳሚያ---ድመት ተዘራ ኩ ዘነቡ ነኘይኝ ኒኛ 4.1 ግስ ሸይ - አለኝ ሸቲ - አላት ሸይጙ- አለው ሸይዶ - አላቸው ሸይል ---የለኝም 4.2 ግስ ዋይት --- መግዛት ክዝ---መሸጥ ዋይትጙ---ገዛ ክዝጙ---ሸጠ ዋይሲት ---ገዛች ክዝሲት---ሸጠች ዋይትዶ---ገዙ ክዝዶ --- ሸጡ 5 -ክቭናዝ እንስሲ ጂወይሳ---አሞራ ከውያ---ቆቅ ታምታሚያ --- ድንቢጥ ጀል---ወፍ ሜዋ---ሜዳቋ ለምሽ---ዐዞ ጃኒ ---ዝኆን ድኹሊ---ድኩላ ሸንኩላ---ሙጭልጭላ ገመኒ---አንበሳ ሚዋ --- ሰሳ ሸሽባ---ምስጥ ወይ---ጅብ ኺራው ---ዐሣማ ሸሻ---ጣጤ ይቫ---ነብር ምርዋ……እባብ ሻሳው---ጉንዳን ሽሽዋ---ጦጣ ግርሻ --- ግራጫ አኻኺሊያ ---እንሽላሊት ጅግሪ---ዝንጀሮ በንተሌ ---ጥንቸል ኻልኻሊያ--- እንቁራሪት ኮዚል ዋነኩ ቃላት አረፍተ ጋቢ ስራጝ፡፡ 6. ጊዜ 6.1 ግርክ ሰን----ሰኞ ሳውት---ሳምንት ስሉዝ---ማግሰኞ/ማክሰኞ አርፋ-----ወር ለቦ ---ሮብ/ረቡዕ አመይ----ዓመት አሞዝ ---ዐሙስ ሻጉ-----ሳልስት ትው-------መጣ “ለ” ቲት--------መጣች 1-ችጎይ አውን ቴጝ? ትንጉ-------መጡ 2-ችጎይ አውን ትው? ቴጝ--------ይመጣል 3-ኢንዛኩና አውን ቴቲ? ቴቲ--------ትመጣለች 4-ችጎይ ኩ ኢንዛኩና አውን ትንጉ? ቴታጝ--------ትመጣለህ/ሽ 5-ኢንዛኩና አውን ቲት? ቴኩ----------እመጣለሁ 6-ችጎይ ኩ ኢንዛኩና አውን ቴኩን? ቴኩን--------ይመጣሉ፡፡ 7-እንት አውን ቴታጝ? 1-ችጎይ ትው፡፡ 2-ኢንዛኩና ቲት፡፡ 3-ችጎይ ኩ ኢንዛኩና ትንጉ፡፡ 6.2 ግርክ ናን---አኹን ይኹም- -------ዓምና ሲን----ቅድም ናኙ------------ዘንድሮ ግቶ ----ኋላ ከውንቶ-------ድሮ ንጝ----ዛሬ መሽ----------በጋ አመር--ነገ ሻጝ------------ክረምት እንጅኝ----ትናንት ግበር ግርክ-------እኩለ ቀን ክስና - ጠዋት ግበር ኺር --------እኩለ ሌሊት ኩና--ማታ/ምሽት ግበር አመይ ---ግማሽ አመት/መንፈቅ ኩነው ---- መሽ ኩንሴ--------ምሽት ክስነው ---ነጋ ኺር----------ሌሊት አረፍተ ጋቢ 1-ናኙ ሻጝ ከመንቲነይ ዋጘር ኪነይ-ንኝ ብዝዋነኩ፡፡ 2-ናንዝ ጊዜ ዲሞክራሲዝ ጊዜ ጋላ፡፡ 3-ናኙዝ ሻጝ ከውንቶዝ ሻጝ ተከኩ፡፡ 7-ገላጮች ፍራግ-----ትልቅ ሰራ--------ቀይ ሽጎይ------ትንሽ ሻዣ---------ነጭ ለገዛ-------ረጅም ባልቲ------አሮጌ ግሌይር----ዐጭር ሸመኒ---------ጥቁር ጂከክ--------ከባድ አዚ------------ዐዲስ ሸራጝ------ጥሩ ይዝም----መጥፎ 7.1. ገላጭ ካርት----እሩቅ ካጋ--------ደረቅ ተይ-----ቅርብ ዂተኔ-------እርጥብ ካርትጙ----እራቀ ሽጎጙ--------አነስ ተይጙ----ቀረበ ናጝታ-------ብዙ ሎው-----ቀኝ ድኙዝ-----በጣም ገብ-------ግራ ሳይኝ--------ጎን ኮዛ--------ላይ ንኙዋ------ከፍታ ኮዚል------ከላይ አመርት----ቆንጆ ንኛ------------ወደላይ ግበር----------ግማሽ ዳግ----------ላይ ኳሪፊ--------ምስራቅ ዳግዝ--------በላይ ኳሪቱ---------ምዕራብ ልውድ------ውስጥ ........ደቡብ ልውድል-----ከውስጥ ይሽጙሼ-------ሰሜን ዳይ------------ዳር ሳጎለውዝ------በታች/ከታች ዳይል--------ከዳር ወለሽ----------በፍጥነት ዋነ-----------ዋና ወለሽታ-------በዝግታ አረፍተ ጋቢ 1-ድኙዝ ሽራጝ 6-ሰራ አባ 2-ልውድል ንኝ 7-ካጋ አረ 3-ካርት ከው 8-ለገዛ ቢረ 4-ናጝታ ይር 9-ሻዣ ዶርያ 5-አመርት ዊና 10-ፍራግ ሸመኒ 8-ይርዝ ጉብኝክ ክፍሎች አወይ -እራስ ክርሻ -ጉንጭ ሸብካ--ጸጉር ኹም--አንገት ይልት--ዐይን ጋኛ- ገሽ----- ግምባር ጋዶ- ማጅራት በው-----ፊት ጅውር-- መከይ---አፍ ተንከል-ትከሻ እርኩ---ጥርስ ኩዝራ---ክንድ ምለይ-----ምላስ ናንት----እጅ ኹንባ-----አፍንጫ ሻብ------የእጅ መዳፍ እኹ----ጆሮ ናግላ------የእጅ ጣት ተክረሲክ---ግንጭል ላንግላ----ጥፍር ጉብኝክ---ገላ/ጉኛ ጋው/አምብ----ብብት ቲር---ደረት/ፍርምባ አንጉ---ጡት ጎዝጉ---ሆድ ልብከ--ልብ ሰግ----ጀርባ ኮሽራ----ጨጓራ ጅር--------አንጀት ግት-----ቂጥ ኒደንብ --ጭን ናሽ------ዐጥንት ግርብ……..ጉልበት ሲያ-------ሥጋ ሻምኘ--የእግር ጫማ ብር-----ደም ልኩ------እግር ማሞ---ቆለጥ ሰንካካይ---ጉበት ብዙዃ-- ምራቅ ኩንቻ---ቁላ/የወንድ ብልት ቲያነስ --ፅንስ መርያግ---ሐሞት አንጎል---አክታ ክማ---እምስ/የሴት ብልት ርዂ-ሒወት/እስትፋስ ተቫ ---ጣፊያ ተውር----ሽንት ጅረይ---ጅራት ከምጊያ----ቀንድ ሳጓ-----ሳምባ ዳግራ-----ሰገራ 9- ቢያዝ ክፍሎች ቢያ --መሬት ስብሪ------ስፍራ/ቦታ ቤዝ---ዐፈር ሳይኝ----ጉድጓድ ክርና -ድንጋይ ጎዝ-------ዕርሻ ድባ --ተራራ ድዛጝ---ጠፍ ኩራ --ወንዝ ሸሻ-------ጭንጫ ወለጋ ---ሜዳ ኳረ----ፀሓይ ክቭና ---ዱር ምዝበራ-----ጨረቃ ጋጛ---አቀበት ሰዊ-------ዝናብ ገኣ---ገደል ወይና----አውድማ በዣ--ፊፋ ኮላ-------ቆላ ገዝናጝ--ጥርጊያ/ ዲያ----ደጋ ገውራ ---መንገድ ከው----አገር/መንደር ሽኻ -ጭቃ ደብሳ----መቃብር ንኝ-----ቤት ወዛ-----አመድ ከሳ-----ጎጆ ታዛ------ጢስ በዳ ---ደጅ ደርቢ-------መደብ ታባ------አጥር ይርዋ--ንኝ---ዕቃ ቤት ትወና-----መግቢያ/በር ዳዛ-----------ዳስ ጓርዝ---ጓሮ ሽዋ---------ቆጥ/ማማ በላ-----መዝጊያ ኮለፍሳ------መቆለፊያ/ቁልፍ 12 11-ዂይሳጝ ኩ ጃኸሳጝ አረ------እንጀራ ሸቭ---ወተት ላላ-----ቂጣ/ዳቦ እርጉ-----እርጎ ብውራ------ገንፎ ጎርብ-----ወገሜት ቱቱን-----ንፍሮ ሸላኹ-----አጎት ታዝ------ቆሎ ሸላኹፍር-----አጓት ፍሬ ሻዂ----ወጥ ስላጛ------ጠላ ሳጊ--------ማር ፍሻኹ----ቅራሪ ሳያ-------ጠጅ ትክዘው----አረቂ አዂ-----ውሃ ትላ-------መድኀኒት ሊኳ------ስንቅ ጎርሻ-------ጉርሻ ስና-----ቅቤ ቡር----------ብቅል ኹ ---------ብሉ አረፍተ ጋቢ ስራጝ 1-እንት አረ ዂይ፡፡ 2-ችጎይ ሽራጝ ብውራ ዂይጙ፡፡ 3- ችጎይ ኩ ኢንዛኩና አረ ሲያዝ ሻኹ ኹ፡፡ 12. አር/እህል ታቭ ----ጤፍ ዳንሻ---------ድንች መይላ---ማሽላ እምብራ-----ጎመን ዳውሻ----ዳጉሳ አማ-------ዱባ አርፍ-----በቆሎ ቢዋ--------ቅል በልጋ------ገብስ ፍር------ፍሬ ጎዲያ-------ዘንጋዳ ብባ----በርበሬ አተርባ-----ባቄላ ትርባ----ተልባ ይተር-----አተር አዘር------ሽምብራ ፊዝጙ-----ዘራ መውትጙ-----ተሸከመ ሻንስጙ-----ጫነ ታኸነጙ---ፈጨ 1-ችጎይ ጎዲያ ፌዝጙ፡፡ 2- ኒ ሲኳ ጀይዳ ታቭ ሻንስጙ፡፡ 3-ቲ ቴር ዳውሻ አውኒ ታኸነጙ፡፡ 4- ይን ላኛ ኩንታል አተርባ አውኒ መውትጙ? 13 ይርዋዝ-ንኝ/የቤት ዕቃ 13.1 ይርዋዝ ንኝ ላኛ ጀኽሻጝ---መጠጫ ሳባ---ሰፌድ ኹይሻጝ---መብያ ሳግና---ስፌት ሽልባ---ጭልፋ ከረትማ---ቅርጫት ከምኒ---ዋንጫ ቻንችካ---ጎተራ ግበይ---ገበታ ማንታኸን---ወፍጮ ከተምሳ---መክደኛ መዉ---ሙቀጫ ሻርሻ---መጫሪያ ካናካ---ድርጎ ክቡ---እንቅብ ባከር---ቋት ገምስና---ማዉረጃ ወንተብ---ወንፊት ልማግ---መክደኛ ጀይዳ---አቅማዳ መጉና---ምጎጎ/ምጣድ/ ለምዳ---ጥላ/ምሳሌ 13.2 ይረዋዝ -ንኝ ኒኛ አርግ---ዐልጋ ሻጋ---ጠመንጃ ሰንኮታ---መጥረቢያ ከቢያ---መቀስ ተኮስምሻ---መቀመጫ መይተል---እንዝርት ናኸስ---ወንበር ምራይ---መስታዉት ዉሻጋ---ምንጣፍ ኹረኒ---ሻንጣ ከርበይ---ቆረንጮ/ቆዳ/ ክርሚ---ከበሮ ሻኹካና----ወጥ ዕንጨት ይርዋ---ዕቃ 13.3 ጉዘንቲዝ ይርዋ ንዉ---ሞፈር ሸይሳ---መያዣ ሸሌ---ቀምበር ሸይነይ---ጭነት ደንደዋ---ማረሻ ክና---ማደሪያ እርፍና---እርፍ መኮት---የንብጎሬ ሸሊካን---ማነቂ ሸዉያጝ---ወጥመድ አገር---ጠፍር ሰንኮቲካና---የመጥረቢያእጀታ ሸዊ አኹ---አምቦ ክምብ---በትር ሸረክሳጝ---ስንጣቂ አበላ---ማጭድ ሰጋጝ---የሚሰፋ በኹርናሰ---መሮ ሸጋጝ---ጭጋግ 13.4 ካና ካና---ዕንጨት/ዛፍ/ ገለብና---ገለባ አርማ---አረም አሻ---ቅጠል አቲና---ሸምበቆ ደርጉና---ዋርካ ሻንካ---ሳር አዛ---ምሳና ቲያ---ጥጥ ቦሻ---ዋንዛ አሙ---እሾህ አሸሪ---አጋም ካንቻ---አገዳ ሰርኪና---ሰርኪን 14. ሸውዛ ሸዉዛ---ሕመም አጚያጝ---እበጥ/እባጭ/ አንፊ---ጉንፋን ይኮይ---ቋቁቻ ገምሽ---ጉንፋን ጝሲያ---አጓጎት አጝያጝ---ቁስል ዊዊ---ምናምን ኪያጝ---ሬሳ ገሳጝ---ጥራጊ ለዉ---ነጠላ ታዛ---ክር ኽትራ---ጨርቅ/ልብስ/ ለኬለከ---ንቅሳት ደበይ---መቀነት ኻልሻጝ---መነፀር መሽከክ---ቀበቶ ምራያጝ---የሚሳይ 16 ጎለይስጙ/ልዩ ልዩ ሲኳልላጝ---ሩብ ሻጓ----እበት ሮዎና---ኩበት ጉምብልዛ---መኪና ኹቢያ---ፈሳሽ ድኙና---ምዕራፍ ዱካ---ኮቲ ትዉሻ---መባቻ ቡቲ--ትገል ምኻዣ---ደሞዝ ነበይትና---ጥምቀት አቭን--------እንግ ቢዉይፊዚን---መራራ ዲኸላ-------ዲቃላ ባራ---------ባሪያ ድኺ--------ድሃ ወዝዳ--------ዋስ ባጘር--------በኩር አምኒ---አማኝ ሳበንታ-------ቆጣሪ አወየን---እርሶች ጃኘንታ--------ሂያጅ አደሪን---ጌቶች ክልኘንታ-------አዝማሪ/ዘፋኝ ረበጋጝ---የማይረባ ልመንታ--------አጥፊ አዱ---ጠላት ባዘንታ---------ገጣሚ አዱወን---ጠላቶች ድወንታ------ጠንቋይ አኸንታ---ሊቅ ድወንቲ---------ጥንቆላ መስገነሳጝ---ምስጉን ይረንታ---------ሀሚተኛ ጓጘንታ---ፈሪ አዠንታ---ገቢያተኛ ለንታ---አስተዋይ ዋይተንታ---ገዥ ናብቻት---ብቻዉ ክዝደንታ---ሻጭ ወኒ----ምንድን/ምንድን ነዉ/ እን ወ ይሳጝ ? ዶርያዝ ዋያ ዊ ጋላ ? ይን ወኒ ? ወስ ኹይጙ ? ወዝ ከው ይር ጋላ ? ወዝኒ ትዉ ? ኒ አዉኒ ይሳጝ ? እንት አዉት ፈይታጝ ? ንሽ አዉን ቴቲ ? 19 ወ ኪዛጝ ? ኩ---………………..-እና ኒምክኒያት----ምክንያቱም ገን---…………….-ግን ዋ----ወደ ወይር--…………..--ወይም ጋቢ---………….-ነገር ድክ---…………..-ጋር ናይክ--……………-ኹሉ አጛሽ--…………..--እስከ ኒትኪር--………--ኹሉም አጘነር----ቢኾንም ለምዳ ሸርጝ ጋቢ ? አዉን አጛሽ ጋላ እንት ስምቤጘ ? ---ር---ም - ሲያ ዋነኩ ገን ሽጛ ባ :: ሳብእን- -ኒምክኒያተኒ እንት እንል ስብሪ ገነይና ሸይስጙ ሳጝየሚ--- -ችጎይ ላው ንኝዋ ፊይሳብ ኩ ኪዝም ኹይሳብ ያጝመ--------- /የሚ- -አን ኪዝም ኹይ ዋነኩያር እንት ኹይ፡፡ ሻጝ----ያለዉ -ልውድል ንኝ አውኒ ዋነኩ? ያርስለ----- ነኘይኝ ሸክ ሸጛ ወይር ይ ሻጋ ለይ፡፡ የ------የ አኒር እንቲር ኒር ላብረ ጋሽኖሳብ፡፡ አናጝስ ዋጘር አኔው ጋሽኖሳብ፡፡ ፊይ ኳሪ ፊያጝዋ!፣ አኸና /እውቀት/ ኪንትናር ------ተማሪ ኪነይ ንኝ -------- ት/ቤት ኪንሽናር --------አስተማሪ ኪንተኩ--------/እማራለሁ ኪንታጝ -------ምሁር/የተማረ ኪንተጙ------------ተማረ ኪነይ --------ትምህርት ኪንተይ-----------ተማረች ፈይ------------መኼድ ትንጉ--…….--መጡ ጃኝ----------------ኺድ ለሽነል----አናመጣም ፌል----…----አልኼድም ለይን--…….--ይስጥህ ፊያግ/ር-..---የሚኼድ ቲት----መጣች ፌኩ-----------ኼደ በሾ----አምጣ ፌንታ----..-ሂያጅ ትዉ----መጣ ላዉ-…… ---ና/ነይ ትታ----አትምጣ ለሽ---….-አምጣ/ጪ ሸቲ----ያዘች ለይ---…..-ስጠኝ/ጭ ይዉ----ስጥ ፈሽ---…--ዉሰድ/ጅ ይኖ----ብለው ሸይ---….-ያዝ ድዎኩ……እናገራለኹ ሻይል---የለኝም እንያጝይሶ--እንዲህ ብሎ ሸይጙ--.-ያዘ ይነዝይሶ----ለማለት ብሎ ከለብትጙ….--ተቀበለ ይኩን-----------------ይላሉ ከለብትኩ-----ተቀበልኩ ጋኽ----------------ሩጥ ከለብታ---ተቀባይ ቴኩን----ይመጣሉ ትንጉ----መጡ ከውያ---ጩኸት ቲት----መጣች አዝጙ---ከፊት ለ/ነሽነል---አናመጣም ልማጙ----ዘጋ ላይን-----ይስጥህ ልምስጙ---ተዘጋ በሾ-----አምጣ ዳድጙ---ረገጠ ትው----መጣ ብዝ---መክፈት ብዘንታ----መክፈቻትታ---አትምጣ ለም---መዝጋት ሸቲ-----ያዘች ብዝስጙ---ተከፈተ ይው----ስጥ ዋነኩ----አለሁ/አለ ኻንጙ--በላን ዋነት---አለች ኹይ--ብላ/ይ እላ----የለም/የለችም ኹ---ብሉ ዋነል----የለሁም ይጙ--አለ ሰሚል----አልነበርኩም ይት---አለች ዋለል------አልሰማሁም ዋኔይ---ያለች ሸንሲያ------ጭቆና በይ----ተው ገርሽ----------ቻለ ብትኹ--በቃኝ ማል-----መጣል ሸበኩ----ኾነ ጉዝ------ማንሳት ሸብኩን---ኾነልን ጉይ-----መነሳት ገርሽጙ---ቻለ ጓርትጙ- --ተጣ ገርሸላ---አይችልም ሰኸለጉ---ሰቀለ ገርሽኩ---እችላለሁ ጉየኩ-----ተነሳ አጚላ---አይኾንም ደበጙ----አረደ 22 አጎ----ኹኖ ፈጘጙ--ጋገረ እዣ--አወ ጃዝጙ---ጣደ ሸበጙ----አደረገ ታኸነጙ----ፈጨ ሳበጙ---ቆጠረ ኸደጙ----ቀዳ ሳብና----መቁጠር ኸዳግና--መቅዳት ፊዝት---አወጣች ኸድዋነኩ--ቀድቻለሁ ፌዝጉ---አወጣ ገዝጙ---ጠረገ ፊጉስጙ---ተነፈሰ ገዛግ---የሚጠርግ ተክሽ ተክሽጙ---ተመሳሰለ ለከምና---መልቀም ደስይጙ----ደስተስኘ ለክምጙ---ለቀ ድሻግ------ሸሸገ ሻን---መጫን ድሸንታ-----ሸሻጊ ሻንስጙ-ጫነ ከበርና-----መሸረብ ኳሸረጙ-----ቋጠረ ኳኘጙ---አዘለ መለይሻጝ----መጠበቅ መለይሽጙ----ጠበቀ መለይተንታ---ጠባቂ ሸውና---መለመን ኹይሳግ----የሚበላ ይው----ስጥ ከባጝ---ቆራጭ ኹሽ----ጋብዝ አጛ----አይደል ትኝና----ማግኘት ከበኒት/ከበኒአነት----ወለደች ኪርና----ማሽተት ከበነጙ---ወለደ ታምና---መቅመስ ከበኒእሳ----አልወለደችም አከለሽጙ----አቃለለ ሚስጙ-----ረሳ ነከነክሽጙ--አነቃነቀ ሸውዛ---ህመም/በሽታ ጉዘጉሸጙ---አነሳሳ ሸውስጙ----ታመመ ሸለመጙ----ሸለመ ሸውሲት---ታመመች አመስገነጙ---አመሰገነ ታብና------መውቃት ታበጙ-----ወቃ ድክር----ርሀብ/መራብ ለከምና---መልቀም ታመጉ----ጣፈጠ ለከመጙ---ለቀመ ድዝና----አለቀ/ማለቅ ጃምኹ---እንቅልፍ ስመርና----ማፈር ኸርና----መባዳት ጠበብሽጙ----አጠበበ ጀመውና---ማንቀላፋት ከበበጙ----ከበበ ገንጁና---መተኛት ለመለመጙ----ለመለመ በን----እዳ/ብድር ኳኘጙ----ቆረጠመ ስካ----ዝምበል ገባዝጙ----ቀማ ትንቢ-----መቆም ገበዝና----መቀማት ትንብና----መቆም ገነይነጙ--- ደከመ ገነይና----ድካም ጀሉና----መዞር ትንብጉ---- ቆመ ይኮይና----መሳቅ ትንብሲት---- ቆመች ማልቱ----ችግር ኢኮይ----መሳቅ ነብ----መጥባት ፈዋ----ልቅሶ ነበጙ----ጠባ ፋ----ማልቀስ ነብሲት----ጠባች ታንቦ----መምታት ሸዉና----ማሰር ላቨ----መዉደቅ አደግና----መቅረት ሸይስበይና----መልቀቅ ኳኝ--------አላምጥ ባዝና----መግጠም ደብ------ቅበር ባዘንታ----ገጣሚ ገወትና----መመረቅ ካብ----መርዳት ገውትና----ምርቃት ታይና----መምታት ሽውስጙ----ታሰረ ገርያግ-----ደካማ ኻይሳጝ---የታጠበ ክሻግ-----ማሳደሪያ ተኮዛ---ትኩሳት ፌጉ---------ረፍት አጊላ---አይደለም ማጎርና------መስፈሪያ ዋንኸር-ጠይቅ ማጎርሳ------ሰፋሪ ኻል---እይ ቱ---ግባ ፊይ----ውጣ ልመንታ---- -አጥፊ ሳግንሽ---አንቀሳቅስ በቴ-------ትተሽ ገመርስኖ--እንነጋገር በየ------ተዉ ጓረኹ---ቆፍር ስምብ----ቆየን አሰብሽና---መታሰቢያ ስምብኛ-ቆይ አጘኩ----ይኾናል/ኾነ ጋሽና ---ማደግ ጀርበል----እምቢ ጋሽዘንታ-አሳዳጊ ግርግዋነኩ----ዋልኩ ሳኟነኩ---ዋጠው ኒፋጘኩ----ይገባዋል አግግ-ሳይኾን አንዋነኩ----እኔ አለኹ ግቶ----ኃላ እንተዋኒ----አንተ አለኽ እልግቷ--ከዚህ በኋላ ልትዶ----ይመችህ/ሽ ጎለይስነይ--ልዩነት ዋጎ----ምን ኾኖ ስምበኒር--ቢኖርም መኒ----ነዉን ከደምሻ---በማስቀደም አኖዛ----እንግዲያስ ግድዝየንታ--አስፈላጊ/ግድባይ ዋሰኩ----እሰማለኹ ይንዝጊዜዝ--የዚያን ጊዜ ናኒር----አሁንም ዳው---በፊት እኗ----እንግዲያማ ወልያጝ---የወል አንር----እኔም 25 ታገስጙ---ታገሰ እንዝክና----እንደዚህ ሸይሳግ-----የተያዘ ዋስካ----ትሰማለኽ ክልኝ----ቅናት ኪነይ-ንኝ----ት/ቤት ስምባጝ----የነበረ /የሚኖር ኪንትነኙ----እንማር ዋናጝ--ያለ ኪነይ----ትምህርት ስምቢያ--የምትኖር ላብረ---አብሮ/አብረን ኮንኩል----ቆርጥም ይደርሊ--------በእግዚር ፍዝና----መዉጫ ወንተረሽ----ምላሽ አበብና----ማጠን ደስሸክ-----ደስተኛ/ደስተኞች ፍዝጙ----ዘራ ጃቦ----መጀመሪያ ፈንገይጉ----ነፈሰ ዮዉበይ----በለዉ ይሸጉ----በራ ዋገር----ጨዋታ/ወሬ ሳበንታ----ቆጣሪ ግርበደ----እኩያ ጃኜንታ----ሒያጅ ገመርስኖ----እንነጋገር ክልኘንታ----አዝማሪ ሰራጝ----ስራ ዋይተንታ----ገዥ(ለዕቃ) ኪና----መሞት መላክተንታ----መላክተኛ ኪጙ----ሞተ ይረንታ----ሃሚተኛ ኬሳብ-----እየሞተ መረጥሴይ----የተመረጠች ድንኟነኩ---ጨረስኩ ዳንግነይ----ቸርነት ገብር----የሌላ/የሰው ኪንሽናር----አስተማሪ ኪዛጝ--ይሻላእልልቲ----እልልታ ኽለንታ----አስተዋይ ታገን--ብኾን ኪንትናር----ተማሪ ለወይነር--ለውጥ ኪንተን----ተማሪዎች ይከለኩ--እወዳለሁ ኪንሻጝ----አስተማሪ ኹዋነኩ--እበላለሁ 26 ኪንታጝ----ምሁር(የተማረ) ጃግስጙ---ሰደበ ሲሸንቲ----መምህር ወርሳ -----አውራሽ አውሽና -----አግባብ ጋቢ .ነገር አዱ ---ፀር/ጠላት ኻልስጋጝ --የማይታይ እኒ ወኒ ------ይህ ምንድን ነው? አድዊል ---ከጠላት ወ ይቶኒ --------ምን ብለህ ነው? ቡጢ/ሸሹ---ትግል ቲ ጅሪ ወኒ -----ብሔርኽ ምንድን ነው? ጎዝጉተት---አረገዘች አውን ቲያ-----መቸ መጣኽ? ንሽደው---ንገራት ኒ አናጝ ይር መኒ----እሱ የኛ ሰው ነውን ኹሽና ----ማብላት ኒምክኒያት ወኒ------ምክኒያቱ ምንድን ነው? ኸተይና ---መቅደድ ወ ሸቢናር---------ምን ልታደርጉ መርግና ----መምረግ አውን አጛሽ---------እስከ መቸ? ኮርና -----መኩራት ጋኝኩ ቴኩ--------እሩጨ እመጣለሁ፡፡ ዋግሽጙ ----አስኘኝ ቲወስ ፊሽ-------ያንተውን ውሰድ፡፡ ታኽን-------/ዱቄት አን ዋነኩ ------እኔ አለሁ ገምሻ---ውርጃ እንት ዋኒ-------አንተ አለህ ትገሽጙ---መቅጣት/ቀጣ ናይዴውስ መኒ----እነሱን ነውን በብጙ -----ዋኘ ናይዴው ጋጛላ ---------እነሱ ናቸው ካድጙ ---ካድ አን ጋይል--------እኔ ነኝ ብትካርማ---አልጠገብክም? ሃር ላይ ---------ነፃነት ስጠኝ ግቶ የጙ ---ወደኃላ አለ ፍንትራዝ ሸቭ-----------የፍየል ወተት ከበውጙ-------ቀዘቀዘ ኒ አወይስ ጋርሽ---------እራሱን ቻለ ጎለይሳጝ----የተለያየ ይሜን ክስት----------የኔ ጊደር ተሸጠች ሳብሳጝ-------መቁጠሪያ ይዘንቲማታዋይትጙ----ወንድሜ ወይ ፈን ገዛ እንደክ -----ኖር ቲ ልበኪ ሚስጙ----------ልብህ/ሽ እረሳ 27 ብልኸ -----ብለህ ሸመርዝ ገኒ -------የጦር አለቃ ለምዳ -----ምሳሌ ሽጎይ ላንግላ----------ትንሽ ጣት ኒ ልበኪ ከርሷነኩ-----ልቡ ተሰቀለ አዚ ጋቢ ---------አዲስ ነገር ሽራጝ ጋቢ--------ጥሩ ነገር ይንዴውዝ ዶካ -------ለእነዚያ ንገራቸው ይንዝ ድውካ ---------ለዚያ ንገረው ኻሽኒ በላስ ከልጙ-------ሌባው በሩን ሰበረ ሰዊ ናጝቷነኩ -------ዝናቡ በዝቷል አመር አዠ ፌኩ----ነገ ገቢያ እሔዳለሁ ይ ፊዘን ምኻላ----- የኔ ዘር አይኾንም ወ አዳጎኒ ---------ምን ቀረባችሁ አዳጎጌ ---------ቀርቶብኛል ይረን ዋጘርሳኖአነኩ------ሰዎች ያወራሉ ናን ኳሪ ፊያነቲ -----አኹን ፀሓይ ወጥታለች እልሴዛ ወ ትተኪና-------ታዲያ ምን ትመስላለህ? ቱዋነኩ ሚልት ------------ጠብቀኝ መጣሁ ደስሽ ፊሻ-----------ደስ ካለህ ውሰደው ድውኖሳብ አጛ---------እየነገርናቸው አይደል ቶሳብ ጋላ----------------እየመጣ ነው ጋቢ ግን-----------------ነገር ግን ግርጊ ማለኩ----------ቀን ይጥላል ግርጊ ገዘኩ------------ቀን ያነሳል ግርጊ ፌኩ -----------ቀን ይሔዳል ግርጊ ቴኩ------------ቀን ይመጣል 28 በልጋ አሸጙ----------ገብስ አጨደ ድሾሳብ ጋላ---------እያጠፋ ነው ዋሰኩ-------እሰማለሁ ኹይሳግ------------የሚበላ/ምግብ ዘመንዝ ሳብሳጝ-----የዘመን ቁጥር አጎ አነኙ-------ሆኖ እያለ እንዴት ይቴኒ-------እንዴት ያለች? አከኹ------------አውቃለሁ ገር ነበጙ------------ጥጃው ጠባ ይልላጝ-------አንድ ዓይና ኒያ ሸራጝስ በጙ----እሱስ ጥሩ ነበር ወዝኒ አዳጘጋጝ-----ለምን አልቀርም ክርና ከል----ድንጋይ ስበር አውት ሰረንትኖ----------የት እንገናኝ በቲበይ በከኩ-----በልተወው በቃኝ እንኮ ስናግ ---------እንኳን አደረሰን ኪኝ አፋፍል------በሞት አፋፍ ኦጚ-----------ኹን ሻኹ ካና----------ወጥ እንጨት ኦጝዶ------------ይኹን ሸረብሳ ካና-------ጥርብ እንጨት ኦጝቶ----------ትኹን ምዝገና አገን-------እግ/ይመስገን ኦጋ------------ኹኑ ድኙዝ ናግተኩ-----እጅግ በዛ ኦጝኒ----------ይሁኑ/አክብርት/ ንኝዝ ምራያ-------የቤት መስታውት -አውሪ ጎርዋ ----አውራ መንገድ ብትከርማ--------አልጠገብክም -ክብሻጝ ፊርዚ---ክንፍ ያለው ፈረስ ዳግዚ ፊያግ----------አውሮፕላን/የሚበር -አኹዝ ፊያግ-----------መርከብ አውኒዝ ድክ----------------ከማን ጋር ቴናጝ?-------ትመጣላችሁ ተይሻጝዝ ------------በቅደም ተከተል ቴጝ----------ይመጣል መኸኸርነዝ ----------በመመካከር ቴኩ----------መጣ/ይመጣል ተፍቀርስነዝ----------በመፈቃቀር ቴቲ-------ትመጣለች ላግነይ---------------በአንድነት ቴታጝ?-------ትመጣለህ/ሽ ከው ይከልነይዝ ----ባገር ወዳድነት ይሳጝ-------ይባላል ትውስትስነዝ ---------በመግባባት ዋስካ---------ትሰማለ ሕዝብ ቁጥር የቅማንት ህዝብ ቁጥር በአሁኑ ሰዓት በ2000000 በላይ ይሆናል ተብሎ ይገመታል። መልክዓ ምድር ቅማንት የሚኖረው በላይ አርማጭሆ፣በጭልጋ፣በከፊል ደንቢያ፣በመተማ፣በጎንደር ዙሪያና በቋራ ወረዳዎች ሲሆን ማኅበረሰቡ የአማራና የትግሬ ጎሳዎች ወደ ኢትዮጵያ ከመምጣትና ከመስፈራቸው በፊት ቀድሞ ገብቶ ለአብዛኛዎች አካባቢዎች ስም የሰጠ የሰለጠነ ቋንቋ ባለቤት እንደሆነ በታሪክ መጽሐፍት ተፅፎ ይገኛል። ኢሲራክ ዘወንጌ ነኝ። ታዋቂ ሰዎች ቅማንት የኢትዮጵያ ብሔር ነው። የኢትዮጵያ ብሔሮች

20645

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%98%E1%8A%93%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%8B%B0%E1%8C%83%E1%8B%9D%E1%88%9B%E1%89%BD%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%8B%AD%E1%89%80%E1%88%AB%E1%88%8D

ከመናገር ደጃዝማችነት ይቀራል

ከመናገር ደጃዝማችነት ይቀራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከመናገር ደጃዝማችነት ይቀራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

30841

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%88%86%E1%8A%95%20%E1%8B%A8%E1%8B%8B%E1%88%88%E1%89%BD%E1%89%A0%E1%89%B5%E1%8A%95%20%E1%89%B5%E1%88%98%E1%88%B5%E1%88%8B%E1%88%88%E1%89%BD

ዘሆን የዋለችበትን ትመስላለች

ዘሆን የዋለችበትን ትመስላለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዘሆን የዋለችበትን ትመስላለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

9606

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B0%E1%88%A8%E1%89%B5%20%E1%8C%B0

ተረት ጰ

ጳጉሜ ሲወልስ ጎተራህን አብስ ጳጉሜ ሲወልስ ገበሬ ጎተራህን አብስ ጳጉሜ ቢለግስ ጎታህን አብስ

21830

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8B%A8%20%E1%89%A2%E1%88%84%E1%8B%B5%20%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%88%9B%20%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%8C%A3%E1%88%8D

ያየ ቢሄድ የሰማ ይመጣል

ያየ ቢሄድ የሰማ ይመጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያየ ቢሄድ የሰማ ይመጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20867

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%8C%A5%20%E1%8B%98%E1%8C%A5%20%E1%8A%A0%E1%89%81%E1%88%9B%E1%8B%B3%20%E1%89%82%E1%8C%A5

ዘጥ ዘጥ አቁማዳ ቂጥ

ዘጥ ዘጥ አቁማዳ ቂጥ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዘጥ ዘጥ አቁማዳ ቂጥ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21357

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%A3%E1%88%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%88%20%E1%88%9A%E1%88%B5%E1%89%B5%E1%88%85%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%89%B5%E1%8D%8D%E1%89%B3

የባስ አለ ሚስትህን አትፍታ

የባስ አለ ሚስትህን አትፍታ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የባስ አለ ሚስትህን አትፍታ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21012

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%8D%E1%89%A5%E1%88%B5%20%E1%89%80%E1%88%8B%E1%88%8D%20%E1%89%A3%E1%88%88%E1%89%A4%E1%89%B1%E1%8A%95%20%E1%8B%AB%E1%89%80%E1%88%8B%E1%88%8D

የልብስ ቀላል ባለቤቱን ያቀላል

የልብስ ቀላል ባለቤቱን ያቀላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የልብስ ቀላል ባለቤቱን ያቀላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21230

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9D%E1%88%8B%E1%88%B5%20%E1%8B%88%E1%88%88%E1%88%9D%E1%89%B3%20%E1%89%A0%E1%89%85%E1%89%A4%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%89%B3%E1%88%BD%E1%88%9D

የምላስ ወለምታ በቅቤ አይታሽም

የምላስ ወለምታ በቅቤ አይታሽም የአማርኛ ምሳሌ ነው። የምላስ ወለምታ በቅቤ አይታሽም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14316

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%81%E1%88%88%E1%89%B5%20%E1%8C%8A%E1%8B%9C%20%E1%89%B0%E1%8A%93%E1%8C%8D%E1%88%A8%E1%88%85%20%E1%8A%A8%E1%8D%8B%E1%88%85

ሁለት ጊዜ ተናግረህ ከፋህ

ሁለት ጊዜ ተናግረህ ከፋህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሁለት ጊዜ ተናግረህ ከፋህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ

21531

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8D%8B%E1%89%82%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%88%B0%E1%8A%90%E1%8D%8D%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B1%E1%8A%95%20%E1%88%B3%E1%8B%AD%E1%8D%8D%E1%89%85%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B1%E1%8A%95%20%E1%8B%AD%E1%8B%98%E1%8D%8D%E1%89%85

የፋቂ ልጅ ሰነፍ አንዱን ሳይፍቅ አንዱን ይዘፍቅ

የፋቂ ልጅ ሰነፍ አንዱን ሳይፍቅ አንዱን ይዘፍቅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የፋቂ ልጅ ሰነፍ አንዱን ሳይፍቅ አንዱን ይዘፍቅ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

53507

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%88%8B%E1%88%BD%E1%88%9B%20%E1%88%B5%E1%88%A8%E1%8B%88%20%E1%88%98%E1%8A%95%E1%8C%8D%E1%88%B5%E1%89%B5

ወላሽማ ስረወ መንግስት

የወላሽማ ስርወ መንግስት የዋላሽማ ስርወ መንግስት በኢፋት (በአሁኑ ምስራቅ ሸዋ ) የተመሰረተ የአፍሪካ ቀንድ የመካከለኛው ዘመን የሙስሊም ስርወ መንግስት ነበር። በ13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የተመሰረተው የዛሬይቱ ሶማሊያ፣ ጅቡቲ እና ምስራቃዊ የኢትዮጵያ ክፍል ውስጥ የኢፋት እና አዳል ሱልጣኔቶችን አስተዳድሯል። የዘር ሐረግ የኢፋት እና የአደል የዋሽማ መሳፍንት የአረብ የዘር ሐረግ ወጎች እንዳላቸው ይናገራሉ። በዘር ሀረግ የዋሽማ ወጎች ከባኑ መክዙም ጎሳ በኤል መቅሪሲ የተወሰደ ነው። ግን የኢፋት ሱልጣኔት የዘር ሐረግ የከሊፋው አሊ እና የጃፋር ኢብኑ አቢ ጧሊብ ወንድም ከሆነው አቂል ብን አቢ ጣሊብ ነው። የኋለኛው በሀርላ ክልል ውስጥ ከሰፈሩት ቀደምት ሙስሊሞች መካከል አንዱ ነበር። ነገር ግን የዋላስማ ከፊል አፈ ታሪክ እንደሚያረጋግጠው ዑመር ኢብኑ-ዱንያ-ሃውዝ እንደ ቅድመ አያት ኸሊፋ የዓልይ ልጅ አል-ሐሰን ነበር። ይህ በሁለቱም መቅሪዚ አይደገፍም።እና የዋሽማ ዜና መዋዕል። ነገር ግን ሁለቱም የስርወ መንግስት መስራች እንደነበሩ የሚናገሩት ዑመር ኢብኑ-ዱንያ-ሃውዝ የቁረይሽ ወይም የበኑ ሃሺም ተወላጆች ነበሩ። የአስራ አራተኛው ክፍለ ዘመን አረብ የታሪክ ምሁር ኢብን ካልዱን የዋላስማ ቅድመ አያቶች በአንድ ወቅት የዳሞት መንግስት ገባር እንደነበሩ ይጠቅሳሉ። ይሁን እንጂ አብዛኞቹ የታሪክ ተመራማሪዎች የዋላሽማ ሥርወ መንግሥት የአካባቢው ተወላጆች እንደሆኑ አድርገው ይመለከቱታል። ኤንሪኮ ችሩሊ እና ጄ.ስፔንሰር ትሪሚንግሃም እንደ አርጎባዎች ጎሳ አድርገው ይቆጥሯቸዋል። ዋላስማ በታሪክ ከአርጎባ የዶባ ህዝብ ቅድመ አያቶች ጋር የተሳሰረ ነው። የሀረሪ ህዝብም ከዋልስማ ጋር ተቆራኝተናል ይላሉ። ባህሩ ዘውዴ፣ ሪቻርድ ፓንክረስት ፣ ዲጂብሪል ኒያን እና ሌሎችም የዋላስማ ሱልጣኖች የኢፋት እና የአደል አብላጫ የአርጎባ እና ሀረሪ እንደሆኑ አድርገው ይመለከቱታል። ኤንሪኮ ችሩሊ ከኡመር ኢብኑ ዱንያሁዝ ቅድመ አያቶች አንዱ የ10ኛው ክፍለ ዘመን የሶማሊያዊ " አው " ባርካድሌ ከአረብ ነው። ጄ.ስፔንሰር ትሪሚንግሃም ይህ የማይመስል ነገር እንደሆነ ይቆጥረዋል፣ ምክንያቱም በአካባቢው ወግ መሰረት ከ500 ዓመታት በላይ የኖረ እና በ16ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ስለሞተ የሚል ምክኒያት አስቀምጧል። የኢፋት የዋላስማ ስርወ መንግስት ከአዳል መሪዎች ጋር ተከታታይ የጋብቻ ጥምረት እንደጀመረ በአረብ ፋቂህ “የአቢሲኒያ ወረራ” ዜና መዋዕል እንደገለጸው በመጨረሻው የኢፋት ሰአድ አድ-ዲን የዋላስማ ገዥ የተወለዱ የሃርላ ጌቶች በአስራ ስድስተኛው ክፍለ ዘመን የኢትዮጵያ-አዳል ጦርነት ተሳትፈዋል። በአዳል የመጨረሻው የታወቀው የዋልስማ አባል በአስራ ስድስተኛው ክፍለ ዘመን የሐረር ሰው ባራካት ኢብን ኡመር ዲን ነው። የሐርላ ካቢርቶ እንዲሁም ከዋላስማ ሥርወ መንግሥት የመነጨው ዶባ በ1769 በሙዳይቶ ሥርወ መንግሥት ተገለበጡ። የአፋር በአውሳ (በአሁኑ አፋር ክልል ) የከቢርቶ ሼክ ከቢር ሀምዛ ዘር በብራና ጽሑፎች ታሪካቸውን ጠብቀዋል። ዋላስማ የሚለው የማዕረግ ስም አሁንም በኢፋት ግዛት እስከ አስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ድረስ የዚያ ክልል ገዥዎች ከአሮጌው ስርወ መንግስት ተወላጆች ነን በሚሉ ሰዎች ይገለገሉበት ነበር። በ1993ዓ.ም መሐመድ ሳሌህ ቅድመ አያቶቻቸው እንደሆኑ የተናገረዉ የኢፋት አርጎባ ዋላስማ ቅድመ አያቶቹ ለዘመናት የሸዋ-ሀረር መንገድ ነጋዴዎች እንደነበሩ ገለፀ። የታሪክ ተመራማሪዎች እንደሚናገሩት የአደል ህዝብ እንዲሁም ገዥዎቹ ኢማሞች እና ሱልጣኖች የሚናገሩት ቋንቋ የወቅቱን የሀረሪ ቋንቋ ይመስላል። እሱም የይፋትና አደል ሱልጣኖች ቋንቋ ለአረብኛ ቅርበት ያለው የአርጎብኛ ቋንቋ ነው። አርጎብኛ ቋንቋ ከደቡብ ሴማዊ ቋንቋ አንዱ ነው። የ19ኛው ክፍለ ዘመን ኢትዮጵያዊት የታሪክ ምሁር አስማ ጊዮርጊስ ራሳቸው ዋላስማ አረብኛ ይናገሩ እንደነበር ይጠቁማሉ። የኢፋት ሱልጣኔት (1285–1415እኤአ) ዋና መጣጥፍ፡ የኢፋትየወላሽማ ስርወ መንግስት በ13ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ሰሜናዊ ሀረርጌ በማክዙሚ ስርወ መንግስት ስር የተሰየመ የሙስሊም ሱልጣኔት መቀመጫ ነበረች። ሱልጣኔቱ በውስጥ ሽኩቻ እየተበጣጠሰ እና ከአጎራባች ሙስሊም መንግስታት ጋር በተደረገው ትግል መዳከሙን የወቅቱ ምንጭ ይገልፃል። በ1278 ከነዚህ አጎራባች ግዛቶች አንዱ በምስራቅ ሸዋ ኢፋት የሚባል በዋላሽማ መሪነት የሸዋ ሱልጣኔትን ወረረ። ከጥቂት አመታት ትግል በኋላ ሱልጣኔቱ ወደ ኢፋት ተጠቃሏል ። ይህ ቁርኝት ብዙውን ጊዜ በዑመር (ረዐ) ነው የሚነገረው ነገር ግን ሸዋ በተቀላቀለበት ጊዜ 50 ዓመታትን አስቆጥሯል። ምናልባትም የልጅ ልጁ ጀማል አድ-ዲን ወይም ምናልባትም የልጅ የልጅ ልጁ አቡድ ሊሆን ይችላል። በ1288 ሱልጣን ዋሊ አስማ ሁባትን በተሳካ ሁኔታ ድል አደረገ። አዳል እና ሌሎች በክልሉ ውስጥ ያሉ ሙስሊም መንግስታት። ኢፋትን በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ ካሉት የሙስሊም መንግስታት ሁሉ የላቀ ኃያል መንግሥት ማድረግ። በ1332 የኢፋት ሱልጣን ቀዳማዊ ሃቅ አድ-ዲን በአቢሲኒያ አፄ አምዳ ስዮን ወታደሮች ላይ በወታደራዊ ዘመቻ ተገደለ ። አምዳ ስዮን በመቀጠል ጀማል አድ-ዲንን አዲሱን ንጉስ አድርጎ ሾመ፣ በመቀጠልም የጀማል አድ-ዲን ወንድም ናስር አድ-ዲን ሾመ ። ይህ ውድቀት ቢሆንም የኢፋት ሙስሊም ገዥዎች ዘመቻቸውን ቀጥለዋል። አቢሲኒያው ንጉሠ ነገሥት በአካባቢው ያሉትን ሙስሊሞች “የጌታ ጠላቶች” ብሎ ፈርጀው ነበር፣ አሁንም በ15ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ኢፋትን ወረረ። ከብዙ ተጋድሎ በኋላ የኢፋት ጦር ተሸንፎ የሱልጣኔቱ ገዥ የነበረው ንጉስ ሰአድ አድ-ዲን 2ኛ ወደ ዘይላ ሸሸ። እዚያም በአቢሲኒያ ጦር ተከትለው ገደሉት:የይፋት ስርወ መንግስት አከተመ። የይፋት ወላስማ ሱልጣኖች የአዳል ሱልጣኔት (1415–1559እኤአ) የአዳል ሱልጣኔት ተብሎ ይታወቅ የነበረው ግዛት በመካከለኛው ዘመን (ከ1415 - 1555 እኤአ.) የነበረ የብዙ እስልምና ተከታይ ጎሳዎች ድብልቅ የነበረ ግዛት ነው። አንዳንድ ተመራማሪወች አብዛኛው አዳል የአፋር ጎሳዎች ተዋጾ ነበረበት ሲሉ አንዳንዶች ደግሞ ባብዛኛው ከዲር እና ዳሩድ የሶማሌ ነገዶች የተውጣጣ ነበር ይላሉ። የአዳልን ሱልጣኔት አብዛኛ ጎሳ ስብጥር ክርክር ይውደቅ እንጂ በርግጥም ሱልጥኔቱ የብዙ ጎሳዎች ስብስብ እንደነበር ግን ክርክር የለም። .የሱልጣኖቹ የዘር ሃረግ የሰአድ አዲን አህመድ አሊ ልጆች የተመሰረተ ነው። የአዳል ሱልጣኔት ስለ አዳል ሱልጣኔት በትንሹ (ከ1415- 1577 ዓ.ል.) በአብዱ እንድሪስ (ከሚሴ) አስራ ሁለተኛው የኢትዮጵያ ሰለሞናዊ ነጋሲ የነበረው ወጣቱ አጼ ዳዊት በ1413 ዓ.ል. በአጠገቡ በነበረው የኢፋት ሱልጣኔት ላይ ሀይለኛ ጥቃት ከፈተ። የሱልጣኔቱ ገዠ የነበረውን ሱልጣን ሰዓደዲንን በዜይላ ከተማ ከገደለው በኋላም ኢፋትን ከአጼው ግዛተ መንግስት ጋር ቀላቀለው። ሆኖም አጼ ዳዊት በቁጥጥር ስር ካዋለው የኢፋት ግዛት በሙሉ ሀይሉ ለመግዛት የቻለው ከአዋሽ ወንዝ በስተምዕራብ ያለውን ብቻ ነው። ከወንዙ በስተ-ምስራቅ ያለውና እስከ ዘይላ ድረስ የተንጣለለው ምድር ወዲያውኑ ነበር ከእጁ ያፈተለከው። አባታቸው በዘይላ ሲገደል በስደተኝነት ወደ የመን የሸሹት አስራ አንዱ የሰዓደዲን ልጆች በ1415 ዓ.ል. ከስደት ተመልሰው በምስራቃዊው የኢፋት ግዛት ላይ አዲስ ሱልጣኔት መሰረቱ። ዋና ከተማቸውን ከሀረር አጠገብ በነበረችውና “ደከር” በምትባለው መሬት ላይ ቆረቆሩ። ዳግማዊ ሰብረዲን የሚባለውን የሰዓደዲን ልጅ በወላስማው ወንበር ላይ ካስቀመጡ በኋላ ህልውናቸውን በይፋ አበሰሩ። ከእንግዲህ ወዲያም ለማንም እንደማይገብሩና ሀገራቸውንም ከጥቃት እንደሚከላከሉ በይፋ አወጁ። ለአዲሱ ሱልጣኔትም “አዳል” የሚል ስያሜ ሰጡ። የኢማም ኣህመድ ኢብን ኢብራሂም ኣል ጋዚ ዘመን ታዋቂው ገዥ ኢማም አህመድ ኢብኑ ኢብራሂም አል ጋዚ በሱልጣኔቱ ላይ ትልቅ ተጽእኖ ነበረው። ከ በለው ጎሳ የተወለደው አህመድ ግራኝ እንደ ማህፉዝ ባሉ ሌሎች የሙስሊም ገዥዎች ስር ብዙ ቦታዎችን ካገለገለ በኋላ በ1527 ወደ ስልጣን መጣ። ግራኝ በተለምዶ በኢትዮጵያ ታሪክ አብያተ ክርስቲያናትን በማፍረስ እና ለክርስቲያኖች የማይራራ ሰው ሆኖ ይገለጻል። ይህን ለመደገፍ አንዳንድ ማስረጃዎች ሊኖሩ ቢችሉም፣ አህመድ ግራኝ እስካሁን ድረስ በሀገሪቱ ላይ ተጽእኖ ያላቸውን በርካታ ስኬቶችን ኣስመዝግብዋል። እንደ መሪ፣ በክርስቲያን ግዛት ላይ ብዙ ዘመቻዎችን መርቷል፣ እና ብዙ ጦርነቶች ላይ ልብነ ድንግልን እና ሌሎች ገዥዎችን አሸንፏል። በእርሳቸው አገዛዝ ወቅት ንግድ ለክልሎች ኢኮኖሚ ህልውና ቁልፍ ነገር ነበር እናም አዳል ከተለያዩ ሀገራት በተለይም ከኦቶማን ቱርክ ጋር ጠንካራ ፖለቲካዊ እና ኢኮኖሚያዊ ግንኙነት ነበረው። የእስልምና ሀይማኖት እንዲስፋፋም የጊዜው ነጋዴዎች ትልቅ ሚና ተጫውተዋል። ይህም እስከ ዛሬ ድረስ በኣካባቢው ለሚኖሩ ሙስሊሞች መብዛት ምክንያት እንደሆነ ይታመናል። የአዳል ሱልጣኔት የተወለደው ከላይ በተገለጸው ሁኔታ ነው። በኢትዮጵያ ታሪክ ከታዩት ሱልጣኔታዊ መንግስታት ውስጥ እጅግ-ገናና ስም የነበረው ይኸው የአዳል ሱልጣኔት ነው። ይህ ሱልጣኔታዊ መንግስት የኢትዮጵያን ታሪክ ለመቀየር የቻሉትን እንደ አሚር ማሕፉዝ ሙሐመድ፣ ኢማም አሕመድ ኢብራሂም አል-ጛዚ (አሕመድ ግራኝ) እና አሚር ኑር ሙጃሂድን የመሳሰሉ ታላላቅ መሪዎችን አፍርቷል። በርካታ ጸሀፍት ስለርሱ ከትበዋል። በልዩ ልዩ ህዝቦች ስነ-ቃል ውስጥ እስካሁን ድረስ ያልቀዘቀዙ ወጎች እንዲከሰቱ ምክንያት ሆኗል። አሁንም ስለርሱ ታሪክ የሚያወሱ በርካታ ድርሳናት እየተጻፉ ነው። ከዚህ እልፍ ሲል ደግሞ “አዳል” የሚለው የሱልጣኔቱ መጠሪያ የሰው ስም ሆኖ ይገኛል። በተለይ የሚያስደንቀው ደግሞ በዚህ ስያሜ የሚጠሩት ከሙስሊሞች ይልቅ ክርስቲያኖች መሆናቸው ነው። ለዚህም ብዙዎች የሚያስታውሷቸውን እንደ ጋሻው አዳል፣ ዘሪኹን አዳልና ራስ አዳል ተሰማ (በኋላ ንጉስ ተክለ ሀይማኖት ተብለው በጎጃም የተሾሙት) የመሳሰሉ ስሞችን መጥቀስ ይቻላል። በሌላ በኩል የሰለሞናዊው አጼ መንግስት ከአዳል ሱልጣኔት ጋር በጦር ሜዳ እየተላለቀ ከነበሩት ክፍለ ጦሮች መካከል አንዱን “አዳል መብረቅ” በሚል ስያሜ ይጠራው ነበር። እርሱም በበኩሉ አዳልን እየጠላው ያደንቀው ነበር ማለት ነው። ከዚህ መረዳት እንደሚቻለው የሱልጣኔቱ ስመ-ገናናት በሁሉም ወገኖችና ህዝቦች ዘንድ ተደናቂነት ነበረው። “አዳል” የሚለው ስም ምንጭ በትክክል አይታወቅም። አንዳንዶች “አዳ አሊ” (በአፋርኛ የአሊ ቤት ለማለት ነው) ከሚል ሥርወ-ቃል እንደተገኘ ይገምታሉ። አንዳንዶች ደግሞ ጥንት የሀረር አሚር ከነበረው “አሚር ኢዳል” ስም የተገኘ እንደሆነ ይናገራሉ። ሆኖም እርግጠኛው ነገር ላይ አልተደረሰም። የስያሜው ጥንታዊነት ግን በብዙ ምንጮች የተረጋገጠ ነው። ለምሳሌ አቡ ፈድሉላህ አል-ዑመሪ የሚባለው ግብጻዊ ምሁር በ1349 ዓ.ል. በጻፈውና “መሳሊከል አብሳር ፊ መማሊከል መሳር” በሚባለው ዝነኛ መጽሀፍ ውስጥ አዳል ተደጋግሞ የተጠቀሰ ስም ነው። ከ1415 ዓ.ል. በፊት “አዳል” በኢፋት ሱልጣኔት ስር የነበረ የአንድ አውራጃ ስም ነበር። የዐጼ ዐምደ ጽዮን (1314-1344 ዓ.ል) ዜና መዋዕል ዘጋቢ እንደጻፈው ከሆነ የዚህ አውራጃ ዋና ከተማ “ተላቅ” የሚል ስያሜ ነበረው። “ፉቱሕ አል- ሐበሽ” የተሰኘው መጽሀፍ ደራሲ ሱልጣኔቱን “አዳል” ከሚለው ስም በተጨማሪ “በሪ ሰዓደዲን” (የሰዓደዲን በር) እና “ዳር ሰዓደዲን” (የሰዓደዲን ሀገር) በሚሉ ስሞችም ይጠራዋል። ይህም ሱልጣኔቱን ያቋቋሙት የሱልጣን ሰዓደዲን ልጆች እንደ ሰማዕት በሚያዩት አባታቸው ስም ያወጡለት የክብር ስያሜ ነው። የግዕዝ ምንጮችም ስለኢትዮጵያ ኢስላማዊ ግዛቶች በሚጽፉበት ጊዜ “አዳል” የሚለውን ስም በእጅጉ ይደጋግሙታል። አንዳንድ ጊዜ ደግሞ ስያሜው ከግዛት መጠሪያነት ያልፍና የኢትዮጵያ ሙስሊሞች በሙሉ በወል የሚጠሩበት ስም ሆኖ ይገኛል። በኢትዮጵያ ምድር ከታዩት ሱልጣኔቶች እምብዛም በማያደናግር ሁኔታ ታሪኩ የተጻፈለት “አዳል” ብቻ ነው (ከአንዳንድ አሻሚ ነጥቦች በስተቀር)። እጅግ ሰፊ ግዛት የሚያካልለውም “አዳል” ነው። ከሀረር ከተማ ታሪክ ጋር በእጅጉ የተቆራኘውም “አዳል” ነው። አዳል በስፋቱም ሆነ በሕዝቦቹ ብዛት በኢትዮጵያ ምድር ከታዩት ሱልጣኔታዊ ግዛቶች በእጅጉ ይልቃል። በፕሮፌሰር ኡልሪች ብራውኬምፐር ጥናት እንደተገለጸው አዳል በስተምዕራብ በኩል ከባሊ፣ ደዋሮና ፈጠጋር(የአሁኗ ቢሾፍቱ) ጋር ይዋሰናል። በስተሰሜን በኩል ደግሞ እስከ አውሳ በረሃ መጨረሻ ድረስ ይደርሳል። በምስራቅ እስከ ኤደን ባህረ ሰላጤ የሚደርስ ሲሆን በደቡብ ደግሞ ከህንድ ውቅያኖስ ጋር ይዋሰናል። በአዳል ግዛት ውስጥ የኦሮሞ፣ የአፋር፣ የሶማሊ፣ የሀረላ (ሀረሪ) እና የአርጎባ ህዝቦች ይኖሩ የነበረ ሲሆን በዘመናችን በውል የማይታወቁ ሌሎች ህዝቦችም ነበሩበት። ዘይላ፡ አራ፣ በርበራ፣ ዳርዱራ፣ ሳሊራ፣ ሆበት፣ ጊዳያ፣ ሐርጋያ፣ ሀረር እና ኩሰም ከአዳል ከተሞች መካከል ጥቂቶቹ ናቸው። “ደከር” የሱልጣኔቱ የመጀመሪያ መዲና ነበረች፤ ከዚያም በዜይላ ተተካች፤ በስተመጨረሻም ሀረር የግዛተ መንግስቱ ዋና ከተማ ሆነች። አዳል የአዋሽ ወንዝ በሚፈስበት ክፍሉ እጅግ ለምና ለእርሻ ተስማሚ የሆነ መሬት ነበረው። አብዛኛው የሱልጣኔቱ ነዋሪ በግብርና ይተዳደር የነበረ ሲሆን ይህም የሰብል ማምረትንና የከብት እርባታን ያካተተ ነበር። በሌላ በኩል ሱልጣኔቱ የህንድ ውቅያኖስና የኤደን ባህረ ሰላጤ ተጎራባች መሆኑ ንግድ በክልሉ እንዲስፋፋ በእጅጉ ረድቷል። ዘይላ ሱልጣኔቱ ከውጪው ዓለም ጋር የሚገናኝበት ዋነኛ ወደብ ነበረች። የታጁራ፡ በርበራና መርካ ወደቦችም የሱልጣኔቱ አካላት ነበሩ። ከደቡብ፣ ከምዕራብና ከደቡብ ምስራቅ ኢትዮጵያ አካባቢዎች የሚመጡት የግብርና ውጤቶች፣ የዝሆን ጥርስ፣ ዝባድ ዘወተ.. ወደ ውጪ የሚላኩት በነዚሁ ወደቦች በኩል ሲሆን ከውጪው ዓለም የሚገቡ ሸቀጦችም ወደ ልዩ ልዩ የኢትዮጵያ ክፍሎች የሚገቡት በሱልጣኔቱ ምድር ነው። ሰፊው የአዳል ሱልጣኔት በስሩ ያሉትን ክልሎች ሁሉ አንድ ወጥ በሆነ መንገድ አይደለም ያስተዳደረው። በስሩ ካሉት አካባቢዎች አንዳንዶቹ የራስ ገዝ አይነት አስተዳደር ነበራቸው። እነዚህ አስተዳደሮች “አሚር” የሚል ማዕረግ በነበራቸው ገዥዎች ይተዳደሩ ነበር። በአሚር ከሚተዳደሩት የአዳል ክፍለ ሀገራት በጣም ጎልተው የሚታዩት ዘይላ፣ ሁበትና ሀረር ናቸው። “አዳል” ሱልጣኔቱ በታሪክ የሚታወቅበት ትክክለኛ ስም ነው። ይህም ከላይ እንደገለጽኩት በበርካታ የጥንት ሰነዶች ውስጥ የተመዘገበ ስያሜ ከመሆኑም በላይ የሱልጣኔቱ ገዥዎችና የሀገሬውም ህዝብ በመጠሪያነት ይጠቀሙበት ነበር። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ግን አንዳንድ ጸሀፍት ስያሜውን ከታሪክ ሰነዶች የማውጣት አዝማሚያ እየታየባቸው ነው። ምክንያቱን ባይነግሩንም ከሁኔታዎች መገመት የሚቻል ይመስለኛል። ይኸውም የ“አፋር ህዝብ ስያሜውን እንደ ስድብ ያየዋል” በሚል ሰበብ ነው። በርግጥም የአፋር ህዝብ “አፋር” ተብሎ ነው መጠራት ያለበት። ይህንንም በ1969 ዓ.ል. በገዋኔ ከተማ በተደረገው ታላቅ ጉባኤ ባሳለፈው ውሳኔ ለመላው የኢትዮጵያ ህዝቦች አስታውቋል። እኛም ውሳኔውን በሙሉ ልባችን እናከብረዋለን። ስለዚህ “አዳል” የሚለው ስም የ“አፋር” ህዝብ መጠሪያ ሆኖ መቅረብ የለበትም። ነገር ግን በታሪክ ድርሳናት የሰፈረው “አዳል” የመንግስት ስም ከመሆኑ ውጪ የአፋር ህዝብን በተናጠል የሚመለከት ስያሜ አይደለም። ደግሞም ስያሜውን ለመንግስታቸው ያወጡት የጥንቱ ወላስማዎችና የሱልጣኔቱ ህዝቦች በዚህ ስም መጠራቱን ይወዱት ነበር። ዛሬ እኛ ተነስተን ጥንት “አዳል” ሲባል የነበረውን የሱልጣኔታዊ መንግስቱን ስያሜ “አፋር” ወደሚለው ከቀየርነው ታሪክ በጣም ይፋለሳል። ሱልጣኔቱ የበርካታ ህዝቦች ግዛት ሆኖ ሳለ የአንድ ህዝብ ብቻ አድርጎ ማቅረቡም ከባድ ስህተት ነው። ስለሆነም የጥንቱን ሱልጣኔት “አዳል” በሚለው ትክክለኛ ስሙ መጥራት ይገባል። ከዚህ ጋር መጠቀስ ያለበት ሌላ ጉዳይ ደግሞ በ“አዳል” ታሪክ ላይ የሚደረገው የታሪክ ሽሚያ ነው። በዘመናችን የተለቀቁ በርካታ የኢንተርኔት ገጾች “አዳል” የሶማሊዎች ሱልጣኔት እንደነበረና ግዛቱም ሶማሊዎች የሰፈሩበትን አካባቢ (ሶማሊያ፣ ሶማሊላንድ፣ ኦጋዴን ወዘተ...) ብቻ እንደሚያጠቃልል አድርገው ነው የሚጽፉት። እነኝህ የኢንተርኔት ጽሁፎች አንድ የማያስተባብሉት ነገር ቢኖር “ሀረር የአዳል ዋና ከተማ ነበረች” የሚለው ብቻ ነው (ይህንንም ማስተባበል ያልቻሉት በፉቱሑል ሐበሽ ውስጥ የተጻፈ ሀቅ ስለሆነ ነው)። የሶማሊያው ጄኔራል ሙሐመድ ዚያድ በሬ በ1970 ኢትዮጵያን በወረረበት ጊዜም ይህንን የአዳል ሱልጣኔት ታሪክ እንደ ባለቤትነት ማረጋገጫ () በማቅረብ “ከአዋሽና ዋቤ ሸበሌ ወንዞች በስተምስራቅና ደቡብ ያለው ግዛት በሙሉ የሶማሊያ ህጋዊ መሬት ነው” የሚል ፕሮፓጋንዳ ነዝቶ ነበር። ይሁንና ይህ ሁሉ ዐይን ያወጣ የታሪክ ዘረፋ ነው። በአዳል ግዛት ውስጥ ሶማሊዎች መኖራቸው እርግጠኛ ነገር ቢሆንም አዳልና የዛሬዋ ሶማሊያ በአፈጣጠራቸው፣ በማህበረ ህዝብ ተዋጾኦዋቸውና በታሪካዊ ጉዞአቸው በጭራሽ አይመሳሰሉም። አዳል የጥንታዊው የኢፋት ሱልጣኔት ቀጥተኛ ወራሽ () ሆኖ ነው የተቋቋመው። የሱልጣኔቱ መሪዎችም በኢፋት (የዛሬው ሰሜን ምስራቅ ሸዋ ) አካባቢ ማዕከላቸውን ከቆረቆሩት የጥንቱ የወላስማ ሱልጣኖች የዘር ሀረግ ነው የተገኙት። የሱልጣኔቱ ዋና መስራች የሚባሉት ህዝቦች የሚኖሩትም በአሁኑ የኢትዮጵያ ግዛት ውስጥ ነው። በአንድ ዘመን “አዳል” ሲባል የነበረው ስፍራ የተጠቃለለው በአሁኑ የኢትዮጵያ ግዛት ውስጥ ነው (“አዳል እና ኢሳ” እና “ጨርጨር፣ አዳልና ጋራ ጉራቻ” የሚባሉትን አውራጃዎች ታስታውሱ የለም?)። የዛሬዋ ሶማሊያ አብዛኛው ክፍል በአዳል ሱልጣኔት ስር የነበረ ግዛት ቢሆንም ሱልጣኔቱ ታሪክ ሲሰራ የነበረውም ሆነ ታሪኩ የተቀበረው አሁን በኢትዮጵያ ግዛት ውስጥ ባለው ዋነኛ መሬቱ ላይ ነው። በአጭር አነጋገር የ“አዳል” መነሻም ሆነ እምብርቱ የነበረው በአሁኑ የኢትዮጵያ ግዛት ውስጥ ነው። በሌላ በኩል አዳል በዘመኑ (ከ13ኛው እስከ 16ኛው ክፍለ ዘመን) የነበሩት የኢትዮጵያ ሱልጣኔታዊ ግዛቶች ሁሉ (ሀዲያ፣ባሌ፣ ደዋሮ፣ ሻርካ፣ ደራ፣ አራባባኒ ወዘተ..) የፖለቲካዊና መንፈሳዊ መሪ እንደነበረም የታሪክ ድርሳናት ያረጋግጣሉ። ዛሬ ከመላው የኢትዮጵያ ህዝብ 45 በመቶ ያህል የሚሸፍኑት ሙስሊም አማኞች መነሻም በነዚያ የጥንት ሱልጣኔታዊ ግዛቶች የሚኖሩት ሙስሊሞች ናቸው። በዚህ አንጻር ሲታይም የሱልጣኔቱ ታሪክ ህጋዊ ባለቤቶች መላው የኢትዮጵያ ሙስሊሞች እንጂ በ1960 ዓ.ል የተወለደው የሶማሊያ መንግስትና የ“ታላቋ ሶማሊያ” መፈክር አቀንቃኞች አይደሉም። (ምንጭ፡- አፈንዲ ሙተቂ፣ “ሀረር ጌይ-2”- የሀረርና የአዳል ታሪካዊ ወጎች፡ ገጽ 33-35) አዳል የምለው ስም የጉሣ ስም ይምሰልናል አፋር ውስጥ አዳአል ይምባል ጐሣ አለ ና አዳል የሚለው ስም የጐሣ ስም የምሰልናል (ይህ ታሪክ ነክ ጽሑፍ መሠረት ወይም መዋቅር ነው። እርስዎ ሊያስፋፉት ይችላሉ!)

21507

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8D%88%E1%88%A8%E1%88%B0%E1%8A%9B%20%E1%88%9B%E1%89%85%20%E1%88%88%E1%89%A3%E1%88%BD%20%E1%8B%A8%E1%88%B4%E1%89%B5%20%E1%89%B5%E1%88%9D%E1%89%A3%E1%88%86%20%E1%8C%8E%E1%88%AB%E1%88%BD

የፈረሰኛ ማቅ ለባሽ የሴት ትምባሆ ጎራሽ

የፈረሰኛ ማቅ ለባሽ የሴት ትምባሆ ጎራሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የፈረሰኛ ማቅ ለባሽ የሴት ትምባሆ ጎራሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21379

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B5%E1%88%9D%20%E1%8D%8D%E1%8C%AA%E1%8B%8D%20%E1%8B%B1%E1%89%84%E1%89%B1%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%88%9D%E1%8C%AA%E1%8B%8D

የትም ፍጪው ዱቄቱን አምጪው

የትም ፍጪው ዱቄቱን አምጪው የአማርኛ ምሳሌ ነው። የትም ፍጪው ዱቄቱን አምጪው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20755

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8B%E1%89%A2%20%E1%8B%AB%E1%88%88%E1%8B%8D%20%E1%8B%AB%E1%88%98%E1%88%8D%E1%8C%A3%E1%88%8D%20%E1%8B%8B%E1%89%A2%20%E1%8B%A8%E1%88%8C%E1%88%88%E1%8B%8D%20%E1%8B%AD%E1%88%B0%E1%88%9D%E1%8C%A3%E1%88%8D

ዋቢ ያለው ያመልጣል ዋቢ የሌለው ይሰምጣል

ዋቢ ያለው ያመልጣል ዋቢ የሌለው ይሰምጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዋቢ ያለው ያመልጣል ዋቢ የሌለው ይሰምጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21045

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%98%E1%8A%90%E1%8A%A9%E1%88%B4%20%E1%88%8E%E1%88%8C%20%E1%8B%A8%E1%8A%AD%E1%88%A8%E1%88%9D%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%9E%E1%88%8C

የመነኩሴ ሎሌ የክረምት አሞሌ

የመነኩሴ ሎሌ የክረምት አሞሌ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የመነኩሴ ሎሌ የክረምት አሞሌ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21745

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%89%A3%E1%89%B1%E1%8A%95%20%E1%8B%AB%E1%8C%88%E1%8A%98%20%E1%88%85%E1%8B%AD%E1%8B%88%E1%89%B1%20%E1%8B%AB%E1%89%A3%E1%89%B1%E1%8A%95%20%E1%8B%AB%E1%8C%A3%20%E1%88%9E%E1%89%B1

ያባቱን ያገኘ ህይወቱ ያባቱን ያጣ ሞቱ

ያባቱን ያገኘ ህይወቱ ያባቱን ያጣ ሞቱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያባቱን ያገኘ ህይወቱ ያባቱን ያጣ ሞቱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21216

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%8B%B5%E1%8A%95%20%E1%89%A0%E1%88%BD%E1%89%B0%E1%8A%9B%20%E1%89%A0%E1%89%A0%E1%8C%8B%20%E1%8A%A5%E1%88%B8%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%9D%E1%8C%A1%E1%88%8D%E1%8A%9D%20%E1%8B%AD%E1%88%8B%E1%88%8D

የማይድን በሽተኛ በበጋ እሸት አምጡልኝ ይላል

የማይድን በሽተኛ በበጋ እሸት አምጡልኝ ይላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የማይድን በሽተኛ በበጋ እሸት አምጡልኝ ይላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22176

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%88%AE%20%E1%89%A5%E1%89%B5%E1%89%B3%E1%88%98%E1%88%9D%20%E1%89%A0%E1%8C%8D%20%E1%8A%A0%E1%88%A8%E1%8B%B1%E1%88%8B%E1%89%B5

ዶሮ ብትታመም በግ አረዱላት

ዶሮ ብትታመም በግ አረዱላት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶሮ ብትታመም በግ አረዱላት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21901

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AD%E1%88%89%E1%8A%9D%E1%89%B3%20%E1%8B%A8%E1%88%AB%E1%88%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%8A%E1%8A%95%20%E1%89%A4%E1%89%B5%20%E1%8D%88%E1%89%B3

ይሉኝታ የራስ አሊን ቤት ፈታ

ይሉኝታ የራስ አሊን ቤት ፈታ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ይሉኝታ የራስ አሊን ቤት ፈታ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22303

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%8D%89%20%E1%88%B4%E1%89%B5%20%E1%89%A0%E1%8A%91%E1%88%AE%20%E1%88%8B%E1%8B%AD%20%E1%8A%A8%E1%89%A3%E1%8B%B5%20%E1%88%AC%E1%88%B3%20%E1%89%B5%E1%88%86%E1%8A%93%E1%88%88%E1%89%BD

ክፉ ሴት በኑሮ ላይ ከባድ ሬሳ ትሆናለች

ክፉ ሴት በኑሮ ላይ ከባድ ሬሳ ትሆናለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ክፉ ሴት በኑሮ ላይ ከባድ ሬሳ ትሆናለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2142

https://am.wikipedia.org/wiki/1955%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.

1955 እ.ኤ.አ.

1955 እ.ኤ.ኣ. = 1947 አ.ም. 1955 እ.ኤ.ኣ. = 1948 አ.ም.

43440

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%85%E1%89%A3%E1%89%B5%20%E1%8A%A5%E1%88%85%E1%88%8E%E1%89%BD

የቅባት እህሎች

በገበያ ላይ ያሉ የቅባት እህል አይነቶች ሶይ ቢን ሶይ ቢን ዘይት ሶይ ቢን ምግብ ሶይ ቢን ሶይ ቢን ዘይት ሶይ ቢን ምግብ

12820

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%A2%E1%89%B5%E1%8B%AE%E1%8C%B5%E1%8B%AB%20%E1%8A%A5%E1%8C%8D%E1%88%AD%20%E1%8A%B3%E1%88%B5%20%E1%8D%8C%E1%8B%B4%E1%88%AC%E1%88%BD%E1%8A%95

የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን

የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን የኢትዮጵያ እግር ኳስ አስተዳዳሪ አካል ነው። በ1943 እ.ኤ.አ. የተመሠረተ ሲሆን፣ በ1953 እ.ኤ.አ. የፊፋ፣ እንዲሁም በ1957 እ.ኤ.አ. የካፍ () አባል ሆነ። ይህ አካል የብሔራዊ እግር ኳስ ሊግን እና የኢትዮጵያ ብሔራዊ እግር ኳስ ቡድንን ያቀናጃል።

21678

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%8B%88%E1%88%88%E1%8B%B0%E1%8A%A9%E1%89%B5%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8A%A0%E1%89%A3%20%E1%8A%A0%E1%89%A3%20%E1%89%A2%E1%88%88%E1%8A%9D%20%E1%8A%A0%E1%8D%8C%E1%8A%95%20%E1%8B%B3%E1%89%A3%20%E1%8B%B3%E1%89%A3%20%E1%8A%A0%E1%88%88%E1%8A%9D

ያልወለደኩት ልጅ አባ አባ ቢለኝ አፌን ዳባ ዳባ አለኝ

ያልወለደኩት ልጅ አባ አባ ቢለኝ አፌን ዳባ ዳባ አለኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልወለደኩት ልጅ አባ አባ ቢለኝ አፌን ዳባ ዳባ አለኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

14448

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%81%E1%88%89%20%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%8D%8B%E1%88%8D%20%E1%8A%A5%E1%8B%8D%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%89%A5%E1%89%BB%20%E1%8B%AD%E1%89%B0%E1%88%AD%E1%8D%8B%E1%88%8D

ሁሉ ያልፋል እውነት ብቻ ይተርፋል

ሁሉ ያልፋል እውነት ብቻ ይተርፋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሁሉ ያልፋል እውነት ብቻ ይተርፋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የእውነትን ዘላለማዊነት አበክሮ የሚያሳይ ተረትና ምሳሌ ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ

21449

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%98%E1%88%AC%E1%8A%95%20%E1%89%A5%E1%88%88%E1%89%85%20%E1%8B%AD%E1%89%86%E1%88%9B%E1%88%9D%E1%8C%A0%E1%8A%9D%20%E1%8A%A0%E1%88%88%20%E1%89%86%E1%88%9B%E1%8C%A3

የዘሬን ብለቅ ይቆማምጠኝ አለ ቆማጣ

የዘሬን ብለቅ ይቆማምጠኝ አለ ቆማጣ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የዘሬን ብለቅ ይቆማምጠኝ አለ ቆማጣ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21248

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9D%E1%89%B5%E1%8C%A0%E1%88%8B%E1%8B%8D%E1%8A%95%20%E1%8B%A8%E1%88%9D%E1%89%B5%E1%8B%88%E1%8B%B0%E1%8B%8D%E1%8A%95%20%E1%88%B0%E1%8C%A5%E1%89%B0%E1%88%85%20%E1%88%B8%E1%8A%98%E1%8B%8D

የምትጠላውን የምትወደውን ሰጥተህ ሸኘው

የምትጠላውን የምትወደውን ሰጥተህ ሸኘው የአማርኛ ምሳሌ ነው። የምትጠላውን የምትወደውን ሰጥተህ ሸኘው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22283

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AB%E1%88%8D%E1%89%B3%E1%8B%98%E1%88%8D%E1%8A%A9%20%E1%8A%A0%E1%88%8B%E1%88%9D%E1%8A%95%E1%88%9D%20%E1%8A%A0%E1%88%88%E1%89%BD%20%E1%88%99%E1%88%BD%E1%88%AB

ካልታዘልኩ አላምንም አለች ሙሽራ

ካልታዘልኩ አላምንም አለች ሙሽራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ካልታዘልኩ አላምንም አለች ሙሽራ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20698

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%8B%9D%E1%8A%95%E1%8C%80%E1%88%AE%20%E1%89%86%E1%8A%95%E1%8C%86%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B7%20%E1%8B%8D%E1%8B%B5%E1%8B%B5%E1%88%A9%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%88%B8%E1%8A%90%E1%8D%88%E1%89%BD

ከዝንጀሮ ቆንጆ አንዷ ውድድሩን አሸነፈች

ከዝንጀሮ ቆንጆ አንዷ ውድድሩን አሸነፈች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከዝንጀሮ ቆንጆ አንዷ ውድድሩን አሸነፈች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

44872

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B5%E1%88%AB%E1%8B%AB%E1%8A%91%E1%88%B5

ትራያኑስ

ትራያኑስ (ሮማይስጥ፦ ) (ከ53 ዓ.ም. እስከ 117 ዓ.ም. የኖሩ) ከ98 ዓ.ም. እስከ 117 ዓ.ም. የነገሡ የሮሜ መንግሥት ቄሣር ነበረ። የሮሜ ሰዎች

21289

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%88%9B%20%E1%8B%AB%E1%8B%8D%E1%88%AB%20%E1%8B%AB%E1%8B%A8%20%E1%8B%AD%E1%8A%93%E1%8C%88%E1%88%AD

የሰማ ያውራ ያየ ይናገር

የሰማ ያውራ ያየ ይናገር የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሰማ ያውራ ያየ ይናገር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

49145

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B6%E1%88%AB%20%E1%8A%A0%E1%88%B5%E1%89%B0%E1%8A%94

የቶራ አስተኔ

የቶራ አስተኔ በሙሉ ጣት ሸሆኔ ክፍለመደብ ውስጥ የሆነ የጡት አጥቢ ሰፊ አስተኔ ነው። በአስተኔው ውስጥ ያሉት ወገኖች እነዚህ ናቸው፦ ሚዳቋ ቆርኬ (ኢምፓላ)- አንድ ዝርያ (አፍሪካ) ቆርኬ - አንድ ዝርያ (አፍሪካ) ሂሮላ ቆርኬ - አንድ ዝርያ (ኬንያ-ሱማሌ ጠረፍ ብቻ) ቶራ ፈረስ - ሁለት ዝርዮች (አፍሪካ) ቀይ ቆርኬ - ሦስት ዝርዮች (አፍሪካ) ዲባታግ - አንድ ዝርያ (ኢትዮጵያና ሶማሊያ ብቻ) ዘላይ ድኩላ (ስፕሪንግቦክ) - አንድ ዝርያ (ናሚቢያ ዙሪያ) የሕንድ ድኩላ - አንድ ዝርያ (ሕንድ ዙሪያ) ቀይ ድኩላ - አምስት ዝርዮች (አፍሪካ) የሚዳቋ ድኩላ ወገን - 8 ዝርዮች (አፍሪካ) ገረኑግ - አንድ ዝርያ (የአፍሪካ ቀንድ) የሜዳ ፍየል ወገን - የሜዳ ፍየል፣ ረጅም ቀንድ የሜዳ ፍየል፣ ዳማ ሜዳ ፍየል (አፍሪካ) የሞንጎሊያ ድኩላ ወገን - 3 ዝርዮች (ሞጎሊያ፣ ቲቤት፣ ቻይና) ሳይጋ ድኩላ - አንድ ዝርያ (እስያ) በይራ ድኩላ - አንድ ዝርያ (ጂቡቲ ዙሪያ) የንሹ - አራት ዝርዮች (ምሥራቅ አፍሪካ) ንጉሣዊ ድኩላ - አንድ ዝርያ (ምዕራብ አፍሪካ) ድንክ ድኩላ - ሁለት ዝርዮች (አፍሪካ) ሰስ - አንድ ዝርያ (አፍሪካ) ፌቆ - አንድ ዝርያ (አፍሪካ) የቡላ ድኩላ ወገን - ሦስት ዝርዮች (ደቡባዊ አፍሪካ) አራት ቀንድ ድኩላ - አንድ ዝርያ (ሕንድና ኔፓል) ሰማያዊ በሬ (ንልጋይ) - አንድ ዝርያ (ሕንድ) የእስያ ጎሽ ወገን - 5 ዝርዮች (እስያ)፤ የውሃ ጎሽ ለማዳ ነው። የበሬ ወገን - በሬ / ላም፣ ያክ፣ ዜቡ፣ ጋያል፣ የባሊ በሬ ለማዳ ሲሆኑ 4 አውሬ ዝዮችም አሉ። እንዝርት-ቀንድ ሳላ - አንድ ዝርያ (ቬትናም) ጎሽ - አንድ ዝርያ (አፍሪካ) የስሜን አሜሪካ ጎሽ ወገን - 2 ዝርዮች፣ አንዱ ከምሥራቅ አውሮፓ ነው። የአጋዘን ወገን - ድኩላ፣ የምኒልክ ድኩላ፣ ኣምበራይሌ፣ የደጋ አጋዘን፣ ኒያላ፣ 3 ሌሎች (አፍሪካ) የወንደቢ ወገን - ወንደቢና ታላቅ ወንደቢ (አፍሪካ) በሬ ዋሊያ (ታክን) - አንድ ዝርያ (ቡታን ዙሪያ) የዝባድ በሬ - አንድ ዝርያ (አርክቲክ ዙሪያ) የበርበር በግ - አንድ ዝርያ (ስሜን አፍሪካ) የአረቢያ ፍየል - አንድ ዝርያ (አረቢያ) የፍየል ወገን - ፍየል፣ ዋሊያ እና 6 ሌሎች የሂማላያ ፍየል - አንድ ዝርያ (ሂማላያ) የበግ ወገን - ለማዳ በግ እና 6 ሌሎች ንልጊሪ ፍየል - አንድ ዝርያ (ሕንድ) ሰማያዊ በግ - 2 ዝርዮች (ሂማላያ) ሰሮው (ፍየል-ድኩላ) - 6 ዝርዮች (እስያ) ጎራል (ፍየል-ድኩላ) - 4 ዝርዮች (እስያ) የተራራ ፍየል - አንድ ዝርያ (ስሜን አሜሪካ) ሻምዋ ዋልያ - 2 ዝርዮች (አውሮፓ) ተራ ሚዳቋ - 2 ዝርዮች (አፍሪካ) ሌሎች ሚዳቋዎች - ፪ ወገኖች (አፍሪካ) የፈረስ ፍየል ወገን - 2 ዝርዮች (አፍሪካ) ሳላ - 4 ዝርዮች (አፍሪካ) ነጭ ድኩላ - አንድ ዝርያ (ሳሃራ በረሃ) የቲቤት ድኩላ - አንድ ዝርያ (ቲቤት) አጋዘን ድኩላ - አንድ ዝርያ (ደቡብ አፍሪካ) የድፋርሳ ወገን - ድፋርሳና 5 ሌሎች (አፍሪካ) ብሆር - ሦስት ዝርዮች (አፍሪካ)

20573

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%8D%E1%88%A8%20%E1%89%80%E1%8C%AD%E1%8A%95%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%20%E1%88%B0%E1%88%B3%20%E1%88%8D%E1%89%A0%20%E1%88%99%E1%88%89%20%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8B%B0%20%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%89%A0%E1%88%B3

እግረ ቀጭን እንደ ሰሳ ልበ ሙሉ እንደ አንበሳ

እግረ ቀጭን እንደ ሰሳ ልበ ሙሉ እንደ አንበሳ የአማርኛ ምሳሌ ነው። እግረ ቀጭን እንደ ሰሳ ልበ ሙሉ እንደ አንበሳ የአማርኛ ምሳሌ ነው።

22114

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B5%E1%88%98%E1%89%B5%20%E1%88%8B%E1%88%98%E1%88%8F%20%E1%8B%9B%E1%8D%8D%20%E1%88%8B%E1%8B%AD%20%E1%89%B5%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%88%88%E1%89%BD

ድመት ላመሏ ዛፍ ላይ ትወጣለች

ድመት ላመሏ ዛፍ ላይ ትወጣለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ድመት ላመሏ ዛፍ ላይ ትወጣለች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20848

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%88%AD%E1%89%B6%20%E1%88%98%E1%89%83%E1%88%9D%20%E1%8B%88%E1%88%8D%E1%8B%B6%20%E1%88%98%E1%88%B3%E1%88%9D

ዘርቶ መቃም ወልዶ መሳም

ዘርቶ መቃም ወልዶ መሳም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዘርቶ መቃም ወልዶ መሳም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21895

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AD%E1%88%89%E1%88%BD%E1%8A%95%20%E1%89%A3%E1%8B%88%E1%89%85%E1%88%BD%20%E1%8C%88%E1%89%A0%E1%8B%AB%E1%88%9D%20%E1%89%A3%E1%88%8D%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%88%BD

ይሉሽን ባወቅሽ ገበያም ባልወጣሽ

ይሉሽን ባወቅሽ ገበያም ባልወጣሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ይሉሽን ባወቅሽ ገበያም ባልወጣሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20555

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%85%20%E1%88%B2%E1%8A%90%E1%8B%B5%20%E1%88%8D%E1%89%A5%20%E1%8B%AD%E1%8A%90%E1%8B%B5

እጅ ሲነድ ልብ ይነድ

እጅ ሲነድ ልብ ይነድ የአማርኛ ምሳሌ ነው። እጅ ሲነድ ልብ ይነድ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21534

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8D%8C%E1%8C%A6%20%E1%88%98%E1%88%B5%E1%88%8E%E1%88%BD%20%E1%88%B0%E1%8A%93%E1%8D%8D%E1%8C%AD%20%E1%89%B5%E1%89%80%E1%88%9D%E1%88%BD

የፌጦ መስሎሽ ሰናፍጭ ትቀምሽ

የፌጦ መስሎሽ ሰናፍጭ ትቀምሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የፌጦ መስሎሽ ሰናፍጭ ትቀምሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

1533

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B5%E1%88%9D%E1%88%85%E1%88%AD%E1%89%B0%E1%8D%A1%E1%8C%A4%E1%8A%93

ትምህርተ፡ጤና

የህብረተሰብ ጤና የአለም ጤና ጥበቃ ድርጅት ጤንነትን እንደሚከተለው ይተነትነዋል፡፡ ጤንነት ማለት ሙሉ የሆነ የአካል፡ የስነልቦናዊ፡ እንዲሁም የማህበረሰብአዊ ደህንነት ነው፡፡ ይህም ሲባል የበሽታ አለመኖር ብቻ ጤነኝነትን አይገልፅም፡፡ ስለዚህም በሽታ ማለት የማንኛውንም ግለሰብ የአካል፡ የስነልቦናዊ፡ ወይም የማህበረሰብአዊ ደህንነትን የሚያቃውስ ሁኔታ ነው፡፡ የበሽታዎች የወባና በሽታ በተለያየ ጠንቅ መንገድ ሊነሳ ይችላል፡፡ 1. በተፈጥሮ የሚከሰት አካላዊ/ ይዘታዊ ጉድለት ወይም መዛባት 2. በዘር የሚወረስ ለተወሰኑ በሽታዎች ተጠቂነት (ለምሳሌ፡ የደም አለመርጋት ችግሮች) 3. ከወሊድ ችግሮች ጋር በተያያዘ (ለምሳሌ፡ የነርቭ ጉዳት) 4. በጥቃቅን ህዋሳት ምክንያት . ቫይረሶች፡ (ለምሳሌ፡ ኩፍኝ፤ ጉድፍ፤ ጆሮ ደግፍ፤ ጉንፋን፤ የህፃናት ተቅማጥ፤ ኤድስ . ባክቴሪያዎች (ለምሳሌ፡ የሳምባ ምች፤ ተስቦ፤ የደም ተቅማጥ፤ የሳምባ ነቀርሳ፤ ቁምጥና፤ ቂጥኝ . ጥገኞች፤ ፓራሳይቶች (ለምሳሌ፡ ግርሻ፤ ወባ፤ ሻህኝ፤ እንዲሁም ዝሆኔ፤ የውሻ ኮሶ፤ ወስፋት እና ሌሎች ጥገኛ የአንጀት ትላትሎች) . ፈንገሶች (ለምሳሌ ጭርት እና መሰል የቆዳ በሽታዎች) 5. በምግብ ወይም አስፈላጊ የምግብ ንጥረ ነገሮች ጉድለት (ለምሳሌ፡ የደም ማነስ፤ ክዋሾርኮር) 6. በአካል ላይ በሚደርስ ቀጥተኛ አደጋ፡ (ለምሳሌ፡ ቃጠሎ፡ የመኪና አደጋ፡ ድብደባ) 7. በኬሚካሎች መመረዝ 8. የሆርሞኖች ምርት መዛባት (ለምሳሌ፡ እንቅርት፤ የስኳር በሸታ) 9. ከቁጥጥር ውጪ የሆነ የሴሎች መባዛት (ቲዩሞር ወይም ካንሰር) 10. የማይታወቅ መንስኤ ተላላፊ በሽታዎች በአፍሪካ እና በሌሎችም ታዳጊ ሀገሮች ውስጥ አብዛኛውን ህብረተሰብ የሚያጠቁት በሽታዎች በጥቃቅን ህዋሳት አማካኝነት የሚተላለፉ እና በምግብ እጥረት ምክንያት የሚመጡት ናቸው፡፡ የአለም ጤና ጥበቃ ድርጅት የ2004 ዓ.ም. መረጃ እንደሚያሳየው በተለይም ወባ፡ የሳምባ ነቀርሳ፡ ኤድስ እንዲሁም የህጻናት ጠቅማጥ እና የሳማባ ምች ለብዙ የምርት እና የትምህርት ሰዐታት መባከን ምክንያት ናቸው፤ እንዲሁም በየአመቱ ብዙ ህይወት ይቀጥፋሉ፡፡ በህዋሳት ምክንያት የሚመጡት በሽታዎች እንደ ህዋሳቱ እይነት የተለያየ የመተላለፊያ መንገድ ያላቸው ሲሆን ባጠቃላይ ግን እኒህ መተላለፊያ መንገዶች እንደሚከተለው ይመደባሉ፡ 1. በምግብ የሚተላለፉ፡- (ለምሳሌ ኮሶ፤ የምግብ መመረዝ፤ ተስቦ፤ የህፃናት ተቅማጥ) 2. ውሃ ወለድ፡ (ለምሳሌ ኮሌራ፡ ተስቦ፤ ) 3. ከሰገራ ጋር በሚኖር ንክኪ (ማለትም በእጅ፡ በዝንቦች ወይም ከመጠጥና ምግብ ጋር በሚኖር ንክኪ) የሚተላለፉ (ለምሳሌ ወስፋት፤ አሜባ፤ የህፃናት ተቅማጥ) 4. በነፍሳት (የተለያዩ ትንኞች/ መዥገር/ ቅማል) የሚተላለፉ (ለምሳሌ ወባ፡ ቢጫ ወባ፤ ሻህኝ፤ ግርሻ) 5. በቀጥተኛ ንክኪ የሚተላለፉ (ለምሳሌ፡ የቁስል ማመርቀዝ፡ የአይን ማዝ፤ የተለያዩ የቆዳ በሽታዎች፤ የእብድ ውሻ በሽታ) 6. በወሲብ የሚተላለፉ (ለምሳሌ ኤይች አይቪ/ኤድስ፤ የተለያዩ የአባላዘር በሽታዎች፤ ቂጥኝ) 7. ከደምና ከሌሎች የሰውነት ፈሳሾች ጋር በሚደረግ ንክኪ የሚተላለፉ (ለምሳሌ ኤይች አይቪ/ኤድስ፤ የተለያየ አይነት የጉበት ልክፍት) 8. በትንፋሽ/ በአየር የሚተላለፉ (ለምሳሌ ማጅራት ገትር፤ ኩፍኝ፤ ጉድፍ፤ ጉንፋን፤ የሳምባ ነቀርሳ) ከበሽተኛው አገላለፅ እና የአካል ምርመራ በተጨማሪ አንድን በሽታ በተላላፊ ህዋሳት ነው የሚመጣው ለማለት የሚያበቁ መረጃዎች ያስፈልጋሉ፤ እነዚህም መረጃዎች የተላላፊው ህዋስ ወይንም ሰውነታችን ህዋሱን በተለይ ለመከላከል የሚያመነጨው የተለየ ፀረ-ህዋስ ኬሚካል በበሽተኛው ሰውነት ውስጥ መገኘትን ያጠቃልላል፡፡ በዚህም ምክንያት በሽታውን ለመለየት የሚደረጉ ምርመራዎች ደም ወይንም ሌላ ከሰውነት የመነጨ ፈሳሽ (ሽንት፤ አክታ፤ ሰገራ፤ መግል፤ የሳምባ ልባስ ፈሳሽ፤ ወዘተ) ሊያካትቱ ይችላል፡፡ በተለያዩ በሽታዎች ምክንያት የሚመጡ የተለየ ምልክት የሚሰጡ ጉልህ የሆኑ የአካላት ላይ የቅርፅ ለውጦችን በማየትም በሽታው ምን እንደሆነ ለመለየት የሚቻል ሲሆን፤ እነኚህን ለውጦች ለማየት በመሳሪያ የታገዘ ቀጥተኛ የሆነ የውስጥ አካል እይታ (ኤንዶስኮፒ)፤ በድምፅ-መሰል ሞገዶች የታገዘ የአልትራሳውንድ ምርመራ፤ ወይንም ኤክስ ሬይ (ራጅ) እና ሌሎች ጠልቆ ለማየት የሚያስችሉ ምርመራዎች ይታዘዛሉ፡፡ በበሽታዎች የሚመጡ በአይን ለማየት የሚያዳግቱ የተለዩ የቅርፅ ለውጦችን ለማየት አንዳንድ ጊዜ የተጠቃውን አካል ክፍል በትንሹ ቆንጥሮ በመውሰድ የሚደረግ የረቂቅ ማይክሮስኮፕ ምርመራ ውጤት ፍንጭ ሊሰጥ ይችላል፡፡ የተላላፊ በሽታዎችን መከላከል ተላላፊ በሽታዎችን ለመከላከል መሰረታዊ የሆኑ መርሆዎች አሉ። እነኚህም፡ 1. ከአስተማማኝ ምንጭ ያልተገኘን የመጠጥ ውኃ ሁልጊዜ ካፈሉ በኋላ አቀዝቅዞ መጠጣት 2. በጥሬነታቸው የሚበሉ ምግቦችን በሚገባ አጥቦ መመገብ 3. ሌሎች ምግቦችን በደንብ አብስሎ መመገብ። ያልተመርመረ ጥሬ ስጋ ኣለመብላት 4. አንዴ የበሰለን ምግብ ህዋሳት እንዳይራቡበት አቀዝቅዞ ማስቀመጥና ለመብላት ሲያስፈልግ በሚገባ ማሞቅ 5. የተመጣጠነ የምግብ አወሳሰድ 6. ሕፃናትን በተቻለ መጠን ቢያንስ 6 ወራት ለብቻው ከዚያ በኋላ ደግሞ ከተጨማሪ ምግብ ጋር እስከ አንድ አመት ድረስ የእናት ጡት ወተት ማጥባት 7. ማንኛውንም አይነት ፍሳሽ (የህፃናት ሰገራን ጨምሮ) በአግባቡ ማስወገድ 8. ከመፀዳዳት በኋላ ሁልጊዜ እጅን በደንብ በሳሙና መታጠብ 9. የግል ንፅህናን መጠበቅ፤ ገላን፤ ጸጉርን እንዲሁም ጥርስን በየጊዜው መታጠብ 10. ቢያንስ ጠዋት ጠዋት ፊትን መታጠብ 11. በትዳር አንድ ለአንድ መወሰን 12. ይህ ባይሆን በወሲብ ጊዜ በጭንብል (ኮንዶም) መጠቀም 13. ደረቅ ቆሻሻን ማቃጠል ወይንም መቅበር 14. ዝንቦችን ማስወገድ 15. በተቻለ መጠን የትንኞች መራቢያ የሆነ የውሃ ጥርቅምን ማጥፋት/ ማጽዳት 16. በትንኞች ላለመነከስ በተለይ ማታ በመከላከያ አጎበር (ዛንዚራ) ተከልሎ መተኛት 17. መኖሪያ ቤት እና ሌሎች ክፍሎች በቂ የንጹህ አየር ዝውውር እንዲኖራቸው ማድረግ 18. በሽታ ሳይጀምር የመከላከያ ክትባት በወቅቱ መውሰድ በአሁኑ ወቅት በክትባት አማካይነት ልንከላከላቸው የምንችላቸው በሽታዎች ጥቂት ብቻ አይደሉም። ከእነዚህም መካከል፡ 1. የሳምባ ነቀርሳ 2. ኩፍኝ 3. የልጅነት ልምሻ (ፖሊዮ) 4. ትክትክ 5. ዘጊ አነዳ 6. መንጋጋ ቆልፍ ከእነዚህ በተጨማሪ በለሙ ሀገሮች ሌሎች በሽታዎችን መከላከል የሚያስችሉ ክትባቶቸ አሉ። እነዚህኞቹ በተለያየ ምክንያት (ዋጋቸው ከፍተኛ መሆኑን ጨምሮ) በታዳጊ ሀገሮች በብዛት ጥቅም ላይ አልዋሉም። ከእነዚህ መሀል የመንጋጋ ቆልፍ፤ የጆሮ ደግፍ፤ የቢጫ ወባ፤ የተስቦ፤ የጉበት ልክፍት በሽታ መከላከያ ክትባቶች ይገኙበታል። የክትባት ንጥረ ነገር የሚሰራው ከራሱ በሽታ አምጭ ከሆኑት ህዋሳት ሲሆን እነዚህን ህዋሳት በኬሚካል እና በሌላም ዘዴ በማዳከም በሽታ እንዳያሰከትሉ ግን በክትባት መልክ ቢሰጡ ሰውነታችን ለይቷቸው የበሽታ መከላከያ እንዲያዘጋጅ በማድረግ ነው። አብዛኛዎቹ ክትባቶች የሚሰጡት በመርፌ መልክ ሲሆን በአሁኑ ወቅት በብዛት በስራ ላይ የዋለው የፖሊዮ ክትባት ግን በአፍ በሚሰጥ ጠብታ መልክ የተዘጋጀ ነው። የውጭ መያያዣዎች ስመ በሽታ

52405

https://am.wikipedia.org/wiki/African%20Leadership%20Academy

African Leadership Academy

የአፍሪካ አመራር አካዳሚ በጆሃንስበርግ ፣ ደቡብ አፍሪካ ዳርቻ የሚገኝ ቅድመ-ዩኒቨርስቲ ሲሆን ከ16 እስከ 19 አመት ለሆኑ ከአፍሪካ እና ከተቀረው አለም የተመሰረተ ሲሆን በአሁኑ ወቅት ከ46 ሀገራት የተውጣጡ የቀድሞ ተማሪዎች አሉት። እ.ኤ.አ. በ 2004 በፍሬድ ስዋኒከር ፣ ክሪስ ብራድፎርድ ፣ ፒተር ሞምቡር እና አቻ ሌክ የተመሰረተ ሲሆን በሴፕቴምበር 2008 በ97 ተማሪዎች ስራውን ጀምሯል። ቀጣዩን የአፍሪካ መሪዎችን በመለየት፣ በማዳበር እና በማገናኘት አፍሪካን ለመለወጥ ያልማል። ይህንን ግብ ለማሳካት፣ በአፍሪካ ጥናቶች ፣ በፅሁፍ እና በአነጋገር እና በስራ ፈጠራ አመራር እንዲሁም በተለመዱት የአካዳሚክ አንኳር ትምህርቶች የሁለት አመት ስርአተ ትምህርት አለው። የ መስራቾች፣ በ2004 አካባቢ ለ መቅድም የሚሆን ግሎባል ሊደርሺፕ አድቬንቸርስ የተባለ የበጋ ፕሮግራም ጀመሩ ። እ.ኤ.አ. በ 2006 ስዋኒከር እና ብራድፎርድ በዓለም ላይ ካሉት 15 ምርጥ ብቅ ያሉ ማህበራዊ ስራ በመባል እውቅና አግኝተዋል። እ.ኤ.አ. በ 2007 የመነሻ ካምፓስ የተረጋገጠ ሲሆን ክሪስቶፈር ካምባ የትምህርት ቤቱ የመጀመሪያ ዲን ሆኖ ሆኗኑዋል ፣ የአሁኑ ዲን ደግሞ ዲን ሀቲም ኤልታይብ ነው። ደቡብ አፍሪካ የአፍሪካ ዩኒቨርሲቲዎች ካምፓሱ ከጆሃንስበርግ ወጣ ብሎ ሃኒድሪው ውስጥ የሚገኝ ሲሆን ተማሪዎች አብረው ይሚጋሩት መኖሪያ ፣ የስፖርት ሜዳ፣ 350 መቀመጫ አዳራሾች፣ የመማሪያ ክፍሎች እና የመመገቢያ አዳራሾችን ጨምሮ ዘመናዊ መገልገያዎች አሉዋችው። የአፍሪካ ሊደርሺፕ አካዳሚ በመጀመሪያው ዙር 400 የሚጠጉ የፍጻሜ ውድድር ላይ ለመሳተፍ በሚመረጡበት የመጀመሪያ ዙር በሺዎች የሚቆጠሩ ማመልከቻዎችን ይቀበላል። የመጨረሻ እጩዎች የመግቢያ ፈተናዎችን ይጽፋሉ, በቡድን እንቅስቃሴዎች ውስጥ ይሳተፋሉ እና ቃለ መጠይቅ ይደረግላቸዋል ከዛም 120 ተማሪዎች በአካዳሚው እንዲካፈሉ ይመረጣሉ የመግቢያ ውጠት በኤፕሪል አጋማሽ ላይ ይወጣል። የምርጫ መስፈርት የአፍሪካ አመራር አካዳሚ አምስት መስፈርቶችን ይጠቀማል፡- ያለፈ የትምህርት ስኬት የአመራር አቅም የኢንተርፕረነር መንፈስ ለሕዝብ አገልግሎት መሰጠት ለአፍሪካ ፍቅር ሥርዓተ ትምህርት የአካዳሚክ አስኳል በካምብሪጅ ኤ ደረጃዎች እና በ ልዩ ስርአተ-ትምህርት በኢንተርፕረነርሺያል አመራር፣ በአፍሪካ ጥናቶች እና በፅሁፍ እና በአነጋገር ላይ የተመሰረተ የሁለት አመት የቅድመ-ዩኒቨርስቲ ፕሮግራምን ያጣምራል። ደረጃ . የኢንተርፕረነርሺፕ አመራር እና የአፍሪካ ጥናቶች የ ኢንተርፕረነርሺፕ አመራር ሥርዓተ ትምህርት የተማሪው ልምድ የማዕዘን ድንጋይ ሲሆን በመምሰል እና በፕሮጀክት ላይ የተመሰረተ ትምህርት የመሪነት እና የስራ ፈጠራ ችሎታዎችን ለመለማመድ እድሎችን ይፈጥራል። ተማሪዎች በቡድን ግንባታ እና ኦሪጅናል አስተሳሰብ ላይ እንዲሰሩ ይበረታታሉ። በኢንተርዲሲፕሊናዊ የአፍሪካ ጥናቶች ሥርዓተ ትምህርት፣ ተማሪዎች ረሃብን ማጥፋትን፣ የጤና እንክብካቤ አቅርቦትን፣ የኢኮኖሚ ዕድገትን እና የግጭት አፈታትን ያጠናሉ። የአካዳሚክ ስኬት የአፍሪካ አመራር አካዳሚ ዲን የመጀመርያው ዲን ክሪስቶፈር ሲቱማ ካምባ ቀደም ሲል በኬንያ ናይሮቢ ዳርቻ የሚገኘው የአሊያንስ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ርዕሰ መምህር ነበር። ካምባ የ ትምህርቱን ከናይሮቢ ኬንያታ ዩኒቨርሲቲ አግኝቷል። የአሁኑ ዲን ሀቲም ኤልታይብ ናቸው። ፋኩልቲ አባላት የፋኩልቲ አባላት ብዙ ቃለመጠይቆችን፣ የአካዳሚክ ዳራ ፍተሻዎችን፣ እና የግል እና ሙያዊ ማጣቀሻዎችን በማረጋገጥ ሂደት ውስጥ ያልፋሉ። ከመጀመሪያው ዙር ቃለመጠይቆች በኋላ የወደፊት አስተማሪው ተማሪዎች እና ሁለት መምህራን በተገኙበት የማስመሰያ ትምህርት ይሰጣል። ከዚህ በኋላ የመጨረሻው ዙር ቃለ-መጠይቆች ይከተላል. ሁሉም መምህራን ከዩኒቨርሲቲዎች የተመረቁ እና ቀደም ሲል በመሪ ተቋማት ያስተምራሉ. የተማሪ ህይወት ተማሪዎች በአካል ብቃት እንቅስቃሴ ላይ እንዲሳተፉ ይበረታታሉ። ይሁን እንጂ ስፖርት የአካዳሚው ጠንካራ አካል አይደለም. አሁን ያሉት የውድድር ስፖርቶች እግር ኳስ፣ ቅርጫት ኳስ እና መረብ ኳስ ያካትታሉ። የተማሪ ክለቦች እና ድርጅቶች ተማሪዎች በተለያዩ ክለቦች ውስጥ ይሳተፋሉ፣ እና እያንዳንዱ ተማሪ “የተማሪ ኢንተርፕራይዝ”፣ “የመጀመሪያው ሀሳብ ለልማት” ወይም “የማህበረሰብ አገልግሎት ፕሮጀክት” መፍጠር ወይም ማስኬድ ይጠበቅበታል። የተማሪ ኢንተርፕራይዝ ፕሮግራሞች በተማሪ የሚተዳደሩት ንግዶች የሚሠሩት በግቢው ውስጥ ብቻ ነው፣ እና የሚከተሉትን ያካትታሉ፡- ተመጣጣኝ መኖሪያ ቤት ለአፍሪካ - ይህ ኢንተርፕራይዝ ዓላማው ለዝቅተኛ መካከለኛ ደረጃ ቤተሰቦች በተመጣጣኝ ዋጋ መኖሪያ ቤቶችን ለመመርመር እና ለማዳበር ነው. አግሪኖቬሽን - ይህ ምርትን ለ ማህበረሰብ የሚሸጥ የኦርጋኒክ ማህበረሰብ እርሻ ነው እና ተጨማሪ የኦርጋኒክ ቆሻሻን በግቢው ውስጥ እንደገና ጥቅም ላይ በማዋል ላይ ተጨማሪ ፈጠራን በመፍጠር ሥነ-ምህዳሩን ይደግፋል። ትርኢት - ይህ ኢንተርፕራይዝ ለአፍሪካ አርቲስቶች እና ባለድርሻ አካላት የመስመር ላይ የግንኙነት መድረክን ለመፍጠር ይሰራል - ይህ ኢንተርፕራይዝ ለምርምር እና የኢኮ ባትሪ ኃይልን ለማዳበር ይተገበራል። ግሪንሊንክ - ይህ ድርጅት በ አካባቢን መሰረት ያደረጉ ፈጠራዎች፣ ፕሮጀክቶች፣ ዘመቻዎች እና/ወይም ክለቦችን በመፍጠር ላይ ያተኩራል። የእግር አሻራዎች - ሸቀጣ ሸቀጦች - ቲ-ሸሚዞች, የቡና መያዣዎች, ወዘተ. ዱካ ቦራ - ይህ ኢንተርፕራይዝ ከፍተኛ ጥራት ያላቸውን የፍጆታ ዕቃዎችን ለምሳሌ መክሰስ፣መጠጥ፣የአየር ሰአትን በተመጣጣኝ ዋጋ ለ ማህበረሰብ ለማቅረብ የሚፈልገውን የ ለትርፍ መጫዎቻ ሱቅ ያስተዳድራል። - ይህ ኢንተርፕራይዝ ከ15-17 አመት የሆናቸው ከደቡብ አፍሪካ ልጃገረዶች ጋር ይሰራል እና ጥሩ እውቀት ያለው ውሳኔ እንዲያደርጉ እንደ ስሜታዊ እውቀት እና የጊዜ አጠቃቀም ያሉ ክህሎቶችን ያስተምራቸዋል። - ይህ በ 21 ኛው ክፍለ ዘመን ትምህርት ውስጥ ይህንን አዲስ አስደሳች ቦታ ለማሰስ ለሚፈልጉ የቴክኖሎጂ ተማሪዎቻችን ማዕከል ነው። - ኢንተርፕራይዙ የ ተማሪዎችን ልምድ፣ሀሳብ እና ተሰጥኦ ለቀሪው አለም የሚያሳይ የመፃፍ፣የምስል እና የፎቶግራፊ ከፍተኛ ጥራት ያለው የሚዲያ መድረክ ነው። - ይህ ድርጅት በአስፐን ውስጥ ለቤዞስ ሊቃውንት ፕሮግራም ለተመረጡ ተማሪዎች ብቻ የተገደበ ነው። ዓመታዊውን የደቡብ አፍሪካ ሃሳቦች ፌስቲቫል () ያስተናግዳሉ። - ይህ ኢንተርፕራይዞች ለ ኢኮኖሚ የምክር አገልግሎት ይሰጣል። አገልግሎቶቹ የሁሉም የተማሪ ኢንተርፕራይዞች ውስብስብ፣ ግልጽነት እና ተጠያቂነት ለማረጋገጥ የኦዲት እና የፋይናንሺያል ትምህርት ድጋፍን ያጠቃልላል። ለልማት የመጀመሪያ ሀሳቦች ኦሪጅናል ሐሳቦች ለልማት ()፣ ሰፊ ወሰን ያላቸው እና ከተማሪዎቹ ጊዜ በላይ የሚሠሩ ፕሮጀክቶች ናቸው። የአሁኑ ኦአይዲዎች የሚከተሉትን ያካትታሉ፡- - ዓለም አቀፍ የአካታች ትምህርት ስትራቴጂ - አካል ጉዳተኛ ልጆች የትምህርት ዕድል እንዲያገኙ መርዳት - የካንሰር ግንዛቤ ዘመቻ ባኦባብ - ባህላዊ ግንዛቤን ለመጠበቅ እና ለማመቻቸት የቃል ታሪኮችን በመስመር ላይ ማንሳት ግሪንዶርም - በግቢው ውስጥ ለአካባቢ ጥበቃ ተስማሚ የሆነ ኑሮ (ውስጣዊ) አልማስ (የቀድሞው ኒኬ) - የውበት ክሬም በመጠቀም የፀረ-ወባ ክሬም ለመፍጠር እና ለማሰራጨት የገንዘብ ድጋፍ - የትምህርት የሂሳብ ዲቪዲዎች ማምረት ኦያማ - ለወጣት አፍሪካውያን ሥራ ፈጣሪዎች ብዙ ሕዝብ የሚፈጥር መድረክ የአፍሪካ ባካሎሬት - የአፍሪካ የራሷ የሥርዓተ ትምህርት ንድፍ ሳይካ - ስለ አፍሪካ አህጉር የተሳሳቱ ቅድመ-ግምቶችን ለማቃለል የማህበራዊ ትስስር መድረክ ራዲዮ - አንዳንድ የአህጉሪቱን አንገብጋቢ ጉዳዮች በመዳሰስ በአፍሪካ ወጣቶች መካከል የእውቀት ጥያቄን ለማነሳሳት የተዘጋጀ የራዲዮ ጣቢያ - ወጣት ልጃገረዶች ወጣት እና ንቁ ሴቶች እንዲሆኑ ለማድረግ የ21ኛው ክፍለ ዘመን ክህሎት ያላቸው ልጃገረዶችን ለማስታጠቅ የሚፈልግ የማህበረሰብ አገልግሎት ፕሮጀክት ነው። ክትትል የሚደረግባቸው ጉዞዎች ተማሪዎች የአካባቢውን ማህበረሰብ፣ አፍሪካ እና አለምን ያስሳሉ፣ በሽርሽር ፕሮግራም ላይ በመሳተፍ። የውጪ አድናቂዎች ቅዳሜና እሁድ በድራከንስበርግ ተራሮች የእግር ጉዞ ጉዞዎች እና በበዓል ሰአታት ረጅም ጉዞዎች ላይ ይሳተፋሉ፣ ሳይንቲስቶች ደግሞ በአሜሪካ የሳይንስ እድገት ማኅበር ለመሳተፍ ማመልከት ይችላሉ። ዓለም አቀፍ ምሁራን ፕሮግራም የአለም ምሁራን ፕሮግራም የሶስት ሳምንት አለም አቀፋዊ የአመራር የክረምት ፕሮግራም ነው እድሜያቸው ከ13-19 ለሆኑ ታዳጊዎች። በአለም ዙሪያ ያሉ የሌሎች ሀገራት ተማሪዎች ወደ የመምጣት እድል ያገኛሉ እና ስለ አህጉሪቱ እንዲሁም ከአመራር እና ስራ ፈጣሪነት ጋር የተያያዙ ክህሎቶችን ይማራሉ. የካታሊስት ጊዜ ከዓለም ዙሪያ ላሉ ሁለተኛ ደረጃ ተማሪዎች እንደ ማህበራዊ ፈጠራዎች ለማዳበር የውጭ አገር ጥናት። ተማሪዎች በ ውስጥ ሶስት ወር ወይም ሙሉ አመት ለመውሰድ መምረጥ ይችላሉ። ሞዴል የአፍሪካ ህብረት በዓለም ዙሪያ ከሚገኙ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች የተውጣጡ ተሳታፊዎች በአህጉሪቱ በጣም ውስብስብ በሆኑ ጉዳዮች ላይ የሚከራከሩበት እና የሚወያዩበት የአራት ቀናት ኮንፈረንስ ነው። በአፍሪካ ህብረት ባለስልጣናት እና የውጭ ፖሊሲ ባለሙያዎች ገለጻ ላይ ተሳታፊዎችም ይገኛሉ። አንዚሻ ሽልማት የአንዚሻ ሽልማት ለማህበራዊ ተግዳሮቶች ፈጠራ መፍትሄዎችን ያዳበሩ እና ተግባራዊ ያደረጉ ወይም በማህበረሰባቸው ውስጥ ስኬታማ የንግድ ሥራዎችን የጀመሩ ወጣት ሥራ ፈጣሪዎችን ለመሸለም ይፈልጋል። ከመላው አፍሪካ የተውጣጡ 15 የፍጻሜ እጩዎች በህይወት ዘመን ሁሉ የስራ ፈጠራ ስኬት መንገዳቸውን ለማፋጠን የሚረዳውን ቦታ አሸንፈዋል። በዚህ ጉዞ ውስጥ የመጀመሪያው እርምጃ በጆሃንስበርግ ወጣ ብሎ በሚገኘው የአፍሪካ ሊደርሺፕ አካዳሚ ካምፓስ ለአስር ቀናት የሚቆይ የስራ ፈጠራ አውደ ጥናት እና ኮንፈረንስ አካል ለመሆን ሁሉንም ወጪ የሚከፈልበት ጉዞ ወደ ደቡብ አፍሪካ ማሸነፋቸው ነው። ከእነዚህ የመጨረሻ እጩዎች የተመረጡት ታላቅ ሽልማት አሸናፊዎች የ100,000 ዶላር ዋጋ ያላቸውን ሽልማቶች ይጋራሉ። ህብረቱ በመቀጠል ይቀጥላል፣በስራዎቻቸው ውስጥ የእድገት አቅምን ለመክፈት፣ከአለምአቀፍ የመሪዎች አውታረ መረብ ጋር በማገናኘት፣የአለምአቀፍ የንግግር እድሎችን እና ሙያዊ እድገታቸውን የሚደግፉ የንግድ የማማከር አገልግሎቶችን ይሰጣል። ከ 100 000 ዶላር ውድድር በተጨማሪ የአንዚሻ ሽልማት በአፍሪካ ውስጥ የስራ ፈጣሪዎችን ቁጥር በመሠረታዊነት እና በከፍተኛ ደረጃ ለማሳደግ ይፈልጋል ። ይህን ለማድረግ ዋናው ነገር ከፍተኛ አቅም ያላቸውን ወጣት ሥራ ፈጣሪዎች (ከ15 እስከ 22 ዓመት ዕድሜ ያላቸውን) ለመለየት፣ ለማሰልጠን እና ለማገናኘት ሞዴሎችን መፈተሽ፣ መተግበር እና ማጋራት ሲሆን ይህም በርካታ ድርጅቶች የቧንቧ ሥራ ፈጣሪዎችን በመፍጠር ረገድ የተሻለ የጋራ ስኬት እንዲኖራቸው ማድረግ ነው ብለው ያምናሉ። የመጠን ችሎታዎች ጋር. በጣም ወጣት ሥራ ፈጣሪዎችን ያክብሩ እና ታሪኮቻቸውን በንቃት ያካፍሉ፣ ሌሎችም ስኬታቸውን ለመምሰል የሚመርጡበትን እድል ለመጨመር። (የእኛን የቅርብ ጊዜ የጋላ ሽልማት ድምቀቶች፣ የአንዚሻ ሽልማት ገላጭ ቪዲዮ ይመልከቱ እና የቅርብ ጊዜ መጽሄታችንን ያንብቡ) በጣም ወጣት ሥራ ፈጣሪዎችን ማሰልጠን እና ማፋጠን፣ በዚህም የኢንተርፕረነር ትምህርት ሞዴሎችን እንድናዳብር እና እንድንካፈል እና ከታዳጊ ወጣቶች እና በጣም ወጣት ጎልማሶች ጋር ስኬታማ የመሆን እድላቸው ሰፊ ነው። (ስለ ህብረት ልምዳችን አንብብ እና ጓደኞቻችንን አግኝ) የኢንተርፕረነርሺፕ ትምህርትን (ሁለተኛ እና ከፍተኛ ደረጃ) ላይ ተጽእኖ ያሳድራሉ ብዙ ወጣት ስራ ፈጣሪዎችን እድል ለመጨመር ብቻ ሳይሆን ለሌሎች እንደ ምርጫ ርህራሄ እና ለስራ ፈጣሪነት ድጋፍ. (ስለ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት የተማሪዎች ኢንተርፕራይዝ ፕሮግራም ቪዲዮ ይመልከቱ) አፍሪካ የሙያ አውታረ መረብ አፍሪካ የስራ አውታረ መረብ (ኤሲኤን) ወጣት አፍሪካዊ ተሰጥኦዎችን ከ እና ከማስተር ፋውንዴሽን ምሁራኖች ፕሮግራም ጋር በአፍሪካ አህጉር ውስጥ ከፍተኛ ተጽዕኖ ከሚያሳድር የስራ ልምምድ እና የስራ እድሎች ጋር የሚያገናኝ መድረክ ነው። ዓለም አቀፍ አማካሪ ምክር ቤት እንዲሁም የአስተዳዳሪዎች ቦርድ ፣ የአካዳሚው ግሎባል አማካሪ ካውንስል በቢዝነስ፣ በአመራር ልማት፣ በሁለተኛ ደረጃ ትምህርት እና በማህበራዊ ስራ ፈጠራ ዘርፍ አፍሪካውያን እና አለም አቀፋዊ ምሁራንን ያቀፈ ነው። የአለምአቀፍ አማካሪ ካውንስል ለ አስተዳደር ቡድን ስልታዊ ግብአት እና መመሪያ ይሰጣል። የአፍሪካ አመራር ፋውንዴሽን የአፍሪካ አመራር አካዳሚ እና ቀጣዩን የአፍሪካ መሪዎችን የሚደግፍ ዩኤስኤ 501(ሐ) ለትርፍ ያልተቋቋመ ድርጅት ነው። የአፍሪካ አመራር አካዳሚ ድረ-ገጽ የካምብሪጅ ዩኒቨርሲቲ ዓለም አቀፍ ፈተናዎች የደቡብ አፍሪካ ሚዲያ ክለብ አረንጓዴ በማስተጋባት ላይ የአልማዝ ማበረታቻ ፈንድ ኤምቪ ጋዜጣ ዓለም አቀፍ ለውጥ ፈጣሪዎች ዕለታዊ ትርኢት ሃፊንግተን ፖስት የመጀመርያው የአፍሪካ አመራር ኢንዳባ

8947

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%98%E1%8A%95%E1%8C%8D%E1%88%A5%E1%89%B5%20%E1%88%83%E1%8B%AD%E1%88%9B%E1%8A%96%E1%89%B5

የመንግሥት ሃይማኖት

የመንግሥት ሃይማኖት በአንድ መንግሥት ዘንድ የተመሠረተ ሃይማኖት ወይም ይፋዊ እምነት ነው። ይህ ሲባል ግን የተመሠረተው ሃይማኖት መሪዎች የመንግሥቱ መሪዎች አይደሉም፤ እንደዚህ ከሆነ ግን ያው መንግስት «» ይባል ነበር። 'የተመሠረተው ሃይማኖት' ማለት በመንግሥት የተደገፈው እምነት ወይም ትምህርት የሚመለከት ነው። መንግሥት ሃይማኖቱን እስከ ምን ደረጃ ድረስ እንደሚደግፈው በየአገሩ ይለያያል። ከቃል ድገፋ ብቻ እስከ ገንዘባዊ እርዳታ ድረስ ሊሆን ይችላል። በአንዳንድ አገር ውስጥ የሌሎቹ ሃይማኖቶች ተከታዮች ነጻነት ቢያገኙም በሌላ አገር በኩል ግን ሌላ ሃይማኖት ሁሉ ይከለከላል። ወይም ተከታዮቹ ይሳድዳሉ። በአውሮፓ ውስጥ የካቶሊክና የፕሮቴስታንት አብያተ ክርስትያናት በ16ኛ ክፍለ ዘመን ሲወዳደሩና ሲተጋገሉ፤ መንግሥታት የመሪዎቻቸውን ምርጫ ተከተሉ፤ ይህም መርኅ በአውግስቡርግ ውል (1547 ዓ.ም.) ጸደቀ። የእንግሊዝ ንጉሥ በ1525 ዓ.ም. የፕሮቴስታንት እምነት ስለ አጸደቀ፤ በፓፓ ፈንታ የእንግሊዝ ቤተ ክርስቲያን ላይኛ መሪ እሱ ሆነ። በስኮትላንድ ግን በመቃወም የስኮትላንድ ቤተ ክርስቲያን ይፋዊ ሆነ። አንዳንዴ፣ አንድ አገር ወይም ክፍለሀገር ልዩ ልዩ ሃይማኖቶች በገንዘብ ይደግፋል። ለምሳሌ በፈረንሳይ ውስጥ በአልሳስ-ሞዘል ጠቅላይ-ግዛት እንዲሁም በጀርመን አገር እንዲህ ይደረጋል። በአንዳንድ ኮሙኒስት አገር በተለይ በቻይና ሕዝባዊ ሪፐብሊክ፤ መንግስት አንዳንድ ሃይማኖት ድርጅት ብቻ ይፈቀዳልና ሌሎቹ አይፈቀዱም። እንደነዚህ ባሉት አገሮች የተመረጠው ትምህርት ወይም እምነት የማርክስ ወይም የማው ጸ-ቱንግ ጽሑፎች ይሆናል። ከመመሠረት መነቀል ( ከመመሠረት መነቀል () ማለት አንድ ሃይማኖት ወይም ቤተ ክርስቲያን የመንግስት አካል ከመሆን የሚቋረጥበት ሂደት ነው። ለምሳሌ በእንግሊዝ አገር በመጨረሻ 19ኛ ክፍለ ዘመን እንዲህ ለማድረግ የታገለ እንቅስቃሴ ቢኖርም አልተከናወነምና መቸም አልሆነም። በአይርላንድ ግን የአይርላንድ ቤተ ክርስቲያን በ1863 ዓ.ም. ከመመሠረት ተነቀለ። በ1912 ዓ.ም. ደግሞ በዌልስ ውስጥ የእንግሊዝ ቤተ ክርስቲያን ከመመሠረት ተነቀለ። በአሜሪካ ሕገ መንግሥት (1ኛ የሕግ መለወጫ፣ 1783 ዓ.ም.) መሠረት ምንም ሃይማኖት እንዳይመሠረት በግልጽ ይከለከላል። ከዚህም ጋር መንግስት በሃይማኖቶች ጉዳይ ጥልቅ ከማለት ይከለከላል። ሆኖም የተወሰነ ክፍላገር መንግሥት የተመሠረተ ሃይማኖት ከመኖር አይከለክልም። ለምሳሌ ኮነቲከት እስከ 1810 ዓ.ም. ድረስ ይፋዊ ቤተ ክርስቲያን ነበረው፤ ማሳቹሰትስም እስከ 1825 ዓ.ም. ድረስ ይፋዊ ቤተ ክርስቲያን ነበረው። ዛሬ የአሜሪካ ክፍላገሮች ሁሉ ለኗሪዎቻቸው የሃይማኖት ነጻነት ያረጋግጣሉ። ከነዚህም መካከል 8ቱ እነሱም አርካንሳው፣ ሜሪላንድ፣ ማሳቹሰትስ፣ ስሜን ካሮላይና፣ ፔንስልቬኒያ፣ ደቡብ ካሮላይና፣ ተነሲና ቴክሳስ፤ እምነተ ቢስ ሰው ከመሾም ቢከለክሉም ይህ አይነት ሕግ ግን አሁን (ከ1953 ዓ.ም. ጀምሮ) ተግባራዊ ሆኖ አይቆጠረም። ክርስቲያን አገሮች የሚከተሉት መንግስታት የክርስትና ቤተ ክርስቲያን ዓይነት በየአይነቱ መሠርተዋል። ዛምቢያ በ1983 ዓም ሕገ መንግሥት መሠረት «ክርስቲያን አገር» ነው። ሮማ ካቶሊክ እነዚህ አገራት ወይም ክፍላገራት የሮማ ካቶሊክ ሃይማኖት በይፋ አላችው። ኮስታ ሪካ ኤል ሳልቫዶር አልሳስ-ሞዘል ክፍላገር በስዊስ አገር እነዚህ ክፍላገራት፦ አፐንጸል ኢነሮደን ቫቲካን ከተማ *(ከተሐድሶ እና ከጥንታዊ ካቶሊክ ጋር) **(ከተሐድሶ ጋር) ምስራቅ ኦርቶዶክስ እነዚህ መንግሥታት የምስራቅ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን አይነት በይፋ አሏቸው። ግሪክ (የግሪክ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን) ጂዮርጂያ (የጂዮርጂያ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን) ፊንላንድ (የፊንላንድ ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን)* *(ከሉተራን ጋር) እነዚህ መንግሥታት የሉተራን ቤተክርስቲያን አይነት በይፋ አላቸው። ዴንማርክ (የዴንማርክ ቤተክርስቲያን) አይስላንድ (የአይስላንድ ቤተክርስቲያን) ኖርዌ (የኖርዌ ቤተክርስቲያን) ፊንላንድ (የፊንላንድ ወንጌላዊ ሉተራን ቤተክርስቲያን)* *(ከምሥራቅ ኦርቶዶክስ ጋር) ይህ መንግሥት የአንግሊካን ቤተክርስቲያን አይነት በይፋ አለው። እንግሊዝ (የእንግሊዝ ቤተክርስቲያን) ተሐድሶ (ሪፎርምድ) እነዚህ መንግሥታት የተሐድሶ ቤተክርስቲያን አይነት በይፋ አላቸው። በስዊስ አገር እነዚህ ክፍላገራት (የስዊስ ተሐድሶ ቤተክርስቲያን) ፦ ቱቫሉ (የቱቫሉ ቤተክርስቲያን) ስኮትላንድ - የስኮትላንድ ቤተክርስቲያን 'አገራዊ ሃይማኖት' ሲሆን ከመንግሥት ሙሉ ነጻነት አለው። *(ከሮማ ካቶሊክ እና ከጥንታዊ ካቶሊክ ጋር) **(ከሮማ ካቶሊክ ጋር) ጥንታዊ ካቶሊክ እነዚህ መንግሥታት 'ጥንታዊ ካቶሊክ ቤተክርስቲያን' የተባለው አይነት በይፋ አላቸው። በስዊስ አገር እነዚህ ክፍላገራት ('የስዊስ ክርስቲያን ካቶሊክ ቤተክርስቲያን') ፦ (በነዚህም 3 ውስጥ የሮማ ካቶሊክና የተሐድሶ አይነቶች አብረው ይፋዊ ናቸው) የእስላም አገሮች የሚከተሉት መንግስታት የእስልምና ዓይነት በይፋ መሠርተዋል። አፍጋኒስታን (ሱኒ እስልምና) አልጄሪያ (ሱኒ) ባንግላዴሽ (ሱኒ) ብሩናይ (ሱኒ) ኮሞሮስ (ሱኒ) ግብጽ (ሱኒ) ፋርስ (ሺዓ እስልምና) ዮርዳኖስ (ሱኒ) ሊብያ (ሱኒ) ማላይዢያ (ሱኒ) ማልዲቭስ ደሴቶች (ሱኒ) ሞሪታኒያ (ሱኒ) ሞሮኮ (ሱኒ) ኦማን (ኢባዲ) ቃጣር (ሱኒ) ሳዑዲ አረቢያ (ሱኒ) ሶማሊያ (ሱኒ) ቱኒዚያ (ሱኒ) የተባበሩት አረብ ኤሚራቶች (ሱኒ) ዮርዳኖስ (ሱኒ) የቡዲስት አገሮች የሚከተሉት መንግስታት የቡዳ ሃይማኖት ዓይነት በይፋ መሠርተዋል። ቡታን ('ድሩክፓ ካግዩ' ቲቤታዊ አይነት) ካምቦዲያ ('ጤራቫዳ' አይነት) በሩስያ ውስጥ የሆነ ክፍላገር፦ ካልሙኪያ (ቲቤታዊ አይነት) ስሪ ላንካ (ጤራቫዳ አይነት - ልዩ ሁኔታ እንጂ 'መንግስታዊ ሃይማኒት' አይባልም ታይላንድ (ጤራቫዳ አይነት) - ልዩ ሁኔታ እንጂ 'መንግስታዊ ሃይማኖት' አይባልም ሕንዱ አገራት ከአገራት ኔፓል ብቻ የሕንዱ ሃይማኖትን በኦፊሴል ይዞ ነበር። በ1998 ዓ.ም ግን፣ በአመጻዎች ችግር ምክንያት ይህ ሁኔታ ተለውጦ እምነቱ ከመመሰረት ተነቀለ። በእስራኤል ሕገጋት መሠረት አገሩ 'የአይሁድ አገር' ይባላል። ይሁንና 'አይሁድ' የሚለው ቃል ሃይማኖት ብቻ ሳይሆን አንድ ዘር ወይም ወገን ማለት ደግሞ ሊሆን ይችላል። ስለዚህ አይሁድና ምን ማለት እንደሚሆን ለአገሩ ክርክር ሆኗል። አሁን እስራኤል አንዳንድ ተቋም በተለይም የኦርቶዶክስ አይሁድ ተቅዋማት ይደግፋል፤ ከዚህም በላይ የኦርቶዶክስ አይሁድ፣ የእስላም፤ የክርስቲያንና የድሩዝ ችሎቶች ይፈቅዳል። በጥንት ሱመር መንግሥታት የመንግስት ሃይማኖት ጽንሰ ሀሣብ ይታወቅ ነበር። እያንዳንዱ ከተማ-አገር ወይም ሕዝብ የራሱን አማልክት ወይም ጣኦት ይኖሩት ነበር። የድሮ ሱመር አለቆች ብዙ ጊዜ የከተማቸውን አምላክ ያገለገሉ ቄሶች ማዕረግ ደግሞ ነበራቸው። በኋላ ዘመን እንዲሁም የባቢሎንና የአሦር መንግሥታት ሃይማኖት አረመኔ ነበር። የጥንታዊ ግብጽ መንግሥት ሃይማኖት እንደ መስጴጦምያ ባሕል በብዙ አማልክትና ጣኦት ያመነ አረመኔነት ነበር። ንጉሥ ወይም ፈርዖን በመጀመርያ እንደ አምላካቸው ሔሩ ትስብዕት ይቆጠር ነበር፣ በኋላ ሌሎችም አማልክት ከዘመን ወደ ዘመን ይመርጡ ነበር። ከ1357 እስከ 1338 ዓክልበ ድረስ የፀሐይ ጣዖት አተን አምልኮት ብቻ ወይም ሞኖቴይስም የግብጽ መንግሥት ሃይማኖት ሆነ፤ ከዚያ ወደ በፊቱ ፖሊቴይስም እምነት ተመለሰ። የእስራኤል አስተያየት ከጎረቤቶቿ ከባብሎን ከግብጽና ከግሪክ ባህሎች እጅግ ተለየ። ቅዱስ መጻሕፍታቸው እንደሚገልጹ፣ እምነታቸው በአንድ አምላክ ድርጊቶች በታሪካዊ ዜና መዋዕል ውስጥ የጸና እንጂ እንደ ጎረቤቶቿ በልዩ ልዩ አማልክት አፈ-ታሪካዊ ዠብዱዎችና ውድድሮች አልተመሠረተም ነበር። እነዚህ መጻሕፍት የዛሬው ብሉይ ኪዳን (ታናክ) ናቸው። ሰዎቹ በብዙ አማልክት ቢያምኑም እያንዳንዱ ጥንታዊ ግሪክ ከተማ የገዛ ዐቃቤ አምላኩ ነበረው። እንዲሁም የአቴና አምላክ አቴና ነበረች፤ የስፓርታም አርቴሚስ፣ የዴሎስ አፖሎ፣ የኦሊምፒያ ዜውስ ነበሩ። ከጥንት ጀምሮ በሮማውያን አረመኔ እምነት ገዢዎቹ የሲቢሊን መጻሕፍትን እንደ ቅዱሳን ጽሑፎች ለትንቢቱ ይመከሩ ነበር። በሮማ መንግሥት ከአውግስጦስ ጀምሮ ላይኛ ቄስ የተባለው ቄሳር ወይም ንጉሡ ነበረ። ብዙ ጊዜ ንጉሡ በትእቢቱ ብዛት እኔ አምላክ ነኝ በግልጽ ያዋጅ ነበር። በአንዳንድ ወቅት ደግሞ ለንጉሡ ካልጸለዩ ይሙት በቃ በሕዝብ ላይ ደረሰባቸው። በዚህ ዘመን ብዙ ክርስቲያኖችና አይሁዶች ለሮማ ንጉስ አንጸለይም ብለው ተገደሉ። በ303 ዓ.ም. ንጉሡ ጋሌሪዎስ አልጋ ላይ ወድቆ ትንሽ ሊያርፍ ሲል በመንግሥቱ ግዛት ውስጥ ላሉት ክርስቲያኖች ሁሉ ይቅርታ ሰጠ። ከዚህ በፊት የክርስትናን ሃይማኖት ለማጥፋት በሙሉ ሞክሮ ነበር። ከዚያ ሁለት የጋርዮሽ ቄሣሮች 1ኛ ቆስጠንጢኖስ እና ሊቂኒዎስ በ305 ዓ.ም. የሚላኖ አዋጅን አወጡ። ይህ ህግ ለሰው ሁሉ የሃይማኖት ነጻነት በማረጋገጥ የክርስቲያኖች መሬት ያለ ገደብ እንዲመልስላቸው የሚያዝዝ ነበር። በ317 ዓ.ም. ቆስጠንጢኖስ የኒቂያ ጉባኤ ጠሩ። ቢባልም ለብዙ አመታት ከዚህ በኋላ በጥምቀት እንዳልገቡ መገንዘብ ይረዳል። አሁን ክርስትና በሮማ ውስጥ በይፋ የመንግሥት ሃይማኖት ባይሆን በብዙዎች ሕዝብ በግልጽ ይከተል ጀመር። በዚህ ዘመን አካባቢ ግን የሮማ መንግሥት ጎረቤቶች የነበሩት የአክሱም መንግሥትና አርሜኒያ ከነገስታታቸው ጥምቀት አንስቶ በይፋ ወደ ክርስትና ገብተው ነበር። ለጥቂት ጊዜ ከ353 እስከ 355 ዓ.ም. ድረስ የሮማ ንጉሥ ዩሊያኖስ ከሐዲ መንግሥቱን ወደ ድሮ አረመኔ እምነት መለሠው። ተከታዩ ግን ክርስቲያን በመሆኑ አገሩን ወደ ክርስትና ፕሮግራም መለሰ። በመጨረቫ በ372 ዓ.ም. የካቶሊክ ቤተክርስቲያን በንጉሡ 1ኛ ቴዎዶስዮስ አዋጅ መሠረት የሮማ መንግስት ሃይማኖት በይፋ ተደረገ። የሳሳኒድ መንግሥት (218-643 ዓ.ም.) ይፋዊ ሃይማኖት የዞራስተር (ዛራጡሽትራ) ሃይማኖት ነበር። ፋርስ ከ643 ዓም ጀምሮ እስላማዊ ሲሆን በስሜን በቀድሞው ሂርካኒያ በኋላ ታባሪስታን በተባለው ክፍላገር በጥቃቅን መንግሥታት መኃል፣ የዞራስተር እምነት እስከ 1399 ዓም ድረስ በይፋ ተቀጠለ። አዲያቤኔ የተባለ በስሜን ሜስጶጦምያ የነበረ ሌላ ትንሽ መንግስት ደግሞ በ26 ዓ.ም. አይሁድናን ተቀበለ። ጎረቤታቸውም በሶርያ የተገኘው የኦስሮኤና መንግሥት በዚያን ጊዜ ክርስትናን እንደ ተቀበለ ይባላል። በሕንድ አገር የሠፈሩት ሕዝቦች በብዛት ድራቪዳውያንና አርያኖች ሲሆኑ፣ እነዚህም መጀመርያ የየራሳቸውን እምነቶች ቢኖራቸውም፣ ሁለቱ በታሪክ ላይ ከመቀላቀላቸው የተነሣ አንድላይ የሂንዱ ሃይማኖት ሠርተዋል። በሕንድ አገሮች ከጥንት ጀምሮ የቄሳውንት መደብ ወይም ብራህማኖች የተከበሩ ባለሥልጣናት ነበሩ። በኋለኛ ዘመን የአንዳንድ ብሔር ገዢ ለአዳዲስ ሃይማኖቶች ቡዲስምና ጃይኒስም ተከታዮች ሆኑ። በጎታማ ቡዳ ሕይወት ዘመን የማጋዳ መንግሥት ንጉሥ ቢምቢሳራ (550-500 ዓክልበ. ግድም የገዛ) የቡዳ ምእመን እንደሆነ ይባላል፤ ሆኖም በጃይኒስም ዘንድ ይሄው ንጉሥ የጃይኖች አስተማሪ የማሃቪራ ተከታይ ነበር እንጂ። የማጋዳ ገዦች ከዚያ ወይም ቡዲስም ወይም ጃይኒስም እንደ ደገፉ ግልጽ ባይሆንም፣ በሚከተለው ማውርያ መንግሥት ንጉሦቹ መጀመርያ (ከ330 ዓክልበ. ጀምሮ) የሕንዱ (ብራህማኒስም) ደጋፊዎች ይመስላሉ። መጀመርያው ማውርያ ንጉሥ ቻንድራጉፕታ የጃይን ተከታይ እንደ ሆነ ዙፋኑን ለልጁ ቢንዱሳራ ተወ፤ ቢንዱሳራ ግን አጂቪካ የተባለውን የሕንዱ ፍልስፍና ደጋፊ ነበር። በቢንዱሳራ ልጅ አሾካ ዘመን የአሾካ አዋጆች ከ264 ዓክልበ. ጀምሮ ቡዲስምን በሕንድ የመንግሥት ሃይማኖት አደረገው። ነገር ግን ከ232- 210 ዓክልበ. የገዙት ተከታዮቹ እንደገና የጃይኒስም ደጋፊዎች ነበሩ። ከ193 ዓክልበ. በሚከተለው ሹንጋ መንግሥት ግዛቱ ከቡዲስም ወደ ሒንዱ ሃይማኖት ተመለሠ። በዚህ ዘመን ደግሞ የካሊንጋ ገዢዎች በተለይም ኻራቬላ (100 ዓክልበ. ግድም) የጃይኒስም ደጋፊዎች እንደ ነበሩ ይመስላል። በኋላ በሕንድ ከነበሩት የጃይኒስም መንግሥታት፣ ምዕራብ ጋንጋ ከ300-1000 ዓም ግድም፣ ካናውጅ 740-825 ዓም ግድም፣ ራሽትራኩታ 806-870 ዓም፣ ሆይሳላ 1018-1100 ዓም፣ እና ጉጃራት ከ1144-1164 ዓም ይጠቀሳሉ። እንደገና በስሜን ከ598 እስከ 637 ዓም በሕንድ የገዛ ንጉሥ ሃርሻ ቡዲስምን ደገፈ። ከዚያ ከ742 እስከ 1150 ዓም ግድም የቆየው የፓላ መንግሥት ደግሞ ቡዲስት ነበረ። ይህ በሕንድ መጨረሻው ቡዲስት መንግሥት ነበር። ከ1183 ዓም ጀምሮ እስላም መንግሥታት በጥልቅ ወደ ሕንድ አገር ወርረው በተለይ የደልሂ ሡልታናት (1198-1518 ዓም) እና የሙጋል መንግሥት (1518-1849 ዓም) በሠፊው በሕንድ ገዙ። ከ1666-1810 ዓም የገዛው የማራጣ መንግሥት የሒንዱ መንግሥት ነበረ። በተጨማሪ ከ1791 እስከ 1841 ዓም ድረስ በፑንጃብ አካባቢ የኖረው ሲኽ መንግሥት በአዲሱ ሲኽ ሃይማኖት ተጀመረ። በ1800ዎቹ ዓም እነዚህ ሁሉ በእንግሊዞች ተሸንፈው ሕንድ አገር ለጊዜው የዩናይትድ ኪንግደም ቅኝ አገር ነበረች፤ ከ1939 ዓም ጀምሮ ነጻንቱን አገኝቶ በይፋ የመንግሥት ሃይማኖት ባይኖርም የሂንዱ ሃይማኖት ይደገፋል። በጥንታዊው ዘመን የቻይና እምነት የወላጆችና አያቶች አምልኮትና ሻማኒስም ነበረ። ፈላስፋው ኮንፉክዩስ (ወይም ኮንግፉጸ፣ 559-487 ዓክልበ.) የመሠረተው እምነት ወይም ፍልስፍና ከ148 ዓክልበ. ጀምሮ በይፋ በሃን ሥርወ መንግሥት ተከተለ። ወደ ማዕረግ ለመሾም ዕጩዎቹ በዚህ እምነት መጻሕፍት ይፈተኑ ነበር። በዚህ መንግሥት መጨረሻ (212 ዓ.ም.) ከተከተሉት ተወዳዳሪ ክፍላገራት መሃል፣ አንዳንዱ የሌላ ቻይናዊ ሃይማኖት የዳዊስም ደጋፊ ነበረ፤ በተለይ ከ207 እስከ 252 ዓም የነበረው ወይ መንግሥትና ከ416 እስከ 444 ዓም ድረስ ስሜን ወይ በይፋ ዳዊስት መንግሥታት ነበሩ። ከዚያ በኋላ ግን ስሜን ወይ ወደ ቡዲስም ተለወጠ። በደቡቡ ቻይና ደግሞ ንጉሦች ዉ ልያንግ ከ509-541 ዓም እና ዉ ቸን 549-551 ዓም በተለይ ቡዲስቶች ነበሩ። መላው ቻይና በ571 ዓም በሱዊ ሥርወ መንግሥት እንደገና ሲዋሀድ የመንግሥት ሃይማኖት ቡዲስም ሆነ። የሚከተለው ታንግ ሥርወ ነግሥት ግን ከ610-682 እና ከ697-899 ዓም ወደ ዳዊስም ተመለሠ፤ ከ682-697 ዓም የገዛች ንግሥት ግን ቡዲስት ነበረች። ከዚህ በኋላ በልያው ሥርወ መንግሥት 899-1117 ዓም፣ ጂን ሥርወ መንግሥት 1107-1226 ዓም፣ በምዕራብ ሥያ 1030-1219 ዓም እና የሞንጎሎች ንጉሥ ኩብላይ ኻን በመሠረተው ይዋን ሥርወ መንግሥት ውስጥ (1261-1360 ዓም) ቡዲስም እንደገና የመንግሥት ሃይማኖት ሆነ። ከ1360 እስከ 1903 ዓም ድረስ የነበሩት መንግሥታት እንደገና የኮንፉክዩስን ትምህርት ደገፉ፤ ከ1903 ዓም ጀምሮ እስካሁን የነበሩትም ከተመሠረተ ሃይማኖት ተነቅለዋል። በቲቤት፣ የቲቤት መንግሥት ጥንታዊው ኗሪ እምነት «ቦን» የሚባል ሃይማኖት ሲሆን፣ በተለይ ከ610-642 ዓም፣ ከ753-832 ዓም እና ከ950 ዓም ጀምሮ ቡዲስት ነበር። የጃፓን ድሮ መንግሥት ሃይማኖት ሺንቶ ሲባል በ579 ዓም የጃፓን መንግሥት ቡዲስም ደግሞ ተቀበለ። ሁለቱ ሃይማኖቶች ሲደገፉ በብዙ ታሪካዊ ረገዶች ይቀላቅሉ ነበር። ከ1860 እስከ 1937 ዓም ግን የመንግሥት ሃይማኖት ሺንቶ ብቻ ተደረገ፤ የቡዲስም ተጽእኖ ለማስወገድ እርምጃ ወሰደ። ከ1937 ዓም ጀምሮ የምንግሥት ሃይማኖት ባይኖርም፣ ሺንቶና ቡዲስም እስካሁን በሕዝቡ ዘንድ ዋና እምነቶች ሆነው ቆይተዋል። የክርስትና መስፋፋት እስከ 1450 ዓ.ም. ድረስ ክርስትና ይፋዊ የሆነበት ጊዜ 26 ወይም 192 ዓ.ም. ግድም - ኦስሮኤና 44 ዓ.ም. - ሱቁጥራ (ልማዳዊ ወቅት) 171 ዓ.ም. - ሲሉራውያን (ልማዳዊ ወቅት) 293 ዓ.ም. - ሳን ማሪኖ 295 ዓ.ም. - አርሜኒያ 305 ዓ.ም. ግድም - የካውካሶስ አልባኒያ 317 ዓ.ም. ግድም - የአክሱም መንግሥት 319 ዓ.ም. - የካውካሶስ ኢቤሪያ 329 ዓ.ም. - ምዕራብ ሮሜ መንግሥት (ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን)፣ ምሥራቅ ሮሜ መንግሥት (አሪያን ቤተ ክርስቲያን) 343 ዓ.ም. - ምዕራብ ሮሜ መንግሥት ከካቶሊክ ወደ አሪያን 353 ዓ.ም. - (መላው ሮሜ መንግሥት ወደ አረመኔ ሃይማኖት ተመለሰ) 356 ዓ.ም. - ምዕራብ ሮሜ መንግሥት - ካቶሊክ፤ ምሥራቅ ሮሜ መንግሥትና ቫንዳሎች (አሪያን) 368 ዓ.ም. - ጎቶችና ጌፒዶች (አሪያን) 372 ዓ.ም. - ምሥራቅ ሮሜ መንግሥት ከአሪያን ወደ ካቶሊክ 403 ዓ.ም. - የቡርጎኝ መንግሥት (ካቶሊክ) 412 ዓ.ም. ግድም - ናጅራን (ካቶሊክ) 423 ዓም - የኤፌሶን ጉባኤ - ሱቁጥራ ኔስቶራዊ ነው 440 ዓ.ም. - ስዌቢ (ካቶሊክ) 442 ዓ.ም. ግድም - ቡርጎኝ ከካቶሊክ ወደ አሪያን 443 ዓ.ም. - የኬልቄዶን ጉባዔ - አክሱምና ናጅራን ተዋሕዶ ናቸው (ከሮማ ካቶሊክ ተለይተዋል) 458 ዓ.ም. - ስዌቢ ከካቶሊክ ወደ አሪያን 465 ዓ.ም. - ጋሣን (ካቶሊክ) 472 ዓ.ም. - ላዚካ (ካቶሊክ) 483 ዓ.ም. - አርሜኒያ እና የካውካሶስ አልባኒያ ከካቶሊክ ወደ ተዋሕዶ (ሀዋርያዊ) 488 ዓ.ም. ፍራንኮች (ካቶሊክ) 498 ዓ.ም. - የካውካሶስ ኢቤርያ ከካቶሊክ ወደ ተዋሕዶ (ሀዋርያዊ) 502 ዓ.ም. ግድም - ጋሣን ከካቶሊክ ወደ ተዋሕዶ 508 ዓ.ም. - ቡርጎኝ ከአሪያን ወደ ካቶሊክ 535 ዓ.ም. ግድም - ኖባቲያ (ተዋሕዶ) 542 ዓ.ም. ግድም - ስዌቢ (ከአሪያን ወደ ካቶሊክ) 550 ዓ.ም. ግድም - አይርላንድ (ኬልቲክ ቤተ ክርስቲያን) 555 ዓ.ም. ግድም - ፒክቶች (ኬልቲክ) 559 ዓ.ም. - ማኩሪያ (ካቶሊክ) 560 ዓ.ም. - ሎምባርዶች (አሪያን) 561 ዓ.ም. - ጋራማንቴስ (ካቶሊክ) 572 ዓ.ም. - አሎዲያ (ተዋሕዶ) 581 ዓ.ም. - ቪዚጎቶች (ከአሪያን ወደ ካቶሊክ) 584 ዓ.ም. ግድም - ላሕሚዶች (ኔስቶራዊ ቤተ ክርስቲያን) 589 ዓ.ም. - ኬንት (ካቶሊክ) 595 ዓ.ም. - ሎምባርዶች (ከአሪያን ወደ ካቶሊክ) 596 ዓ.ም. - ምሥራቅ አንግሊያ እና ኤሴክስ (ካቶሊክ) 599 ዓ.ም. - የካውካሶስ ኢቤሪያ ከተዋሕዶ ወደ ካቶሊክ 608 ዓ.ም. - (ኬንት እና ኤሴክስ ወደ አረመኔ ሃይማኖት ተመለሱ) 612 ዓ.ም. ግድም - አለማኒ (ካቶሊክ) 616 ዓ.ም. - ኬንት (ካቶሊክ) 619 ዓ.ም. - ሎምባርዶች (ከካቶሊክ ወደ አሪያን)፤ ኖርሰምብሪያ (ካቶሊክ) 627 ዓ.ም. - ዌሴክስ (ካቶሊክ) 645 ዓ.ም. - ሎምባርዶች (ከአሪያን ወደ ካቶሊክ)፤ ኤሴክስ (ካቶሊክ) 647 ዓ.ም. - ሜርሲያ (ካቶሊክ) 653 ዓ.ም. - ሎምባርዶች ፫ኛ ጊዜ ከካቶሊክ ወደ አሪያን 663 ዓ.ም. - ሎምባርዶች ከአሪያን ወደ ካቶሊክ 673 ዓ.ም. - ሳሴክስ (ካቶሊክ) 684 ዓ.ም. - አይርላንድ (ከኬልቲክ ወደ ካቶሊክ) 688 ዓ.ም. - ባቫሪያ (ካቶሊክ) 702 ዓ.ም. - ፒክቶች (ከኬልቲክ ወደ ካቶሊክ) 702 ዓ.ም. ግድም - ማኩሪያ (ከካቶሊክ ወደ ተዋሕዶ) 716 ዓ.ም. - ጡሪንጂያ 726 ዓ.ም. - ፍሪዝያውያን 777 ዓ.ም. - ሳክሶኖች 788 ዓ.ም. - አቫሮች 797 ዓ.ም. ግድም - ፓኖናዊ ክሮኤሽያ 823 ዓ.ም. - ሞራቪያ 855 ዓ.ም. - ቡልጋሪያ 861 ዓ.ም. ግድም - ሰርቢያ 871 ዓ.ም. - የድልማጥያ ክሮኤሽያ 903 ዓ.ም. - ኖርማኖች 952 ዓ.ም. - ዴንማርክ 958 ዓ.ም. - ፖላንድ 965 ዓ.ም. - ሀንጋሪ 981 ዓ.ም. ግድም - ኪየቫን ሩስ 987 ዓ.ም. - ኖርዌይ 991 ዓ.ም. - የፌሮ ደሴቶች 992 ዓ.ም. ግድም - አይስላንድ 999 ዓ.ም. - የኬራይት መንግሥት (ኔስቶራዊ) 1000 ዓ.ም. ግድም - ስዊድን 1046 ዓ.ም. - ታላቅ መነጣጠል፦ ቢዛንታይን መንግሥት፣ ጂዮርጂያ፣ ቡልጋሪያ፣ ሰርቢያ እና ሩስ ከሮማ ተለይተው ምሥራቃዊ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ሆኑ። 1116 ዓ.ም. - ፖሜራኒያ 1151 ዓ.ም. ግድም - ፊንላንድ 1219 ዓ.ም. - ሊቮኒያ፣ ኩማኒያ 1233 ዓ.ም. - ሳዓረማ 1252 ዓ.ም. - ኩሮናውያን 1282 ዓ.ም. - ሴሚጋላውያን 1379 ዓ.ም. - ሊትዌኒያ 1405 ዓ.ም. - ሳሞጊቲያ ከ1450 ዓ.ም. በኋላ 1483 ዓ.ም. - የኮንጎ መንግሥት (ካቶሊክ) 1511 ዓ.ም. - ትላሽካላ (ካቶሊክ) 1513 ዓ.ም. - የሴቡ ራጃነት (ካቶሊክ) 1515 ዓ.ም. - ስዊድን ከካቶሊክ ወደ ሉቴራን ቤተ ክርስቲያን 1520 ዓ.ም. - ሽሌስቪግ-ሆልስታይን ከካቶሊክ ወደ ሉቴራን 1526 ዓ.ም. - እንግላንድ ከካቶሊክ ወደ አንግሊካን ቤተ ክርስቲያን 1528 ዓ.ም. - ዴንማርክ-ኖርዌይ እና አይስላድ ከካቶሊክ ወደ ሉቴራን 1545 ዓ.ም. - እንግላንድ ከአንግሊካን ወደ ካቶሊክ 1550 ዓ.ም. - ካባርዲያ (ምሥራቅ ኦርቶዶክስ)፤ እንግላንድ ከካቶሊክ ወደ አንግሊካን 1552 ዓ.ም. - ስኮትላንድ ከካቶሊክ ወደ ፕሬስቢቴሪያን ቤተ ክርስቲያን 1570 ዓም ግድም - የከፋ መንግሥት (ተዋሕዶ) 1602 ዓ.ም. - ሚግማቅ (ካቶሊክ) 1616 ዓ.ም. - የንዶንጎ መንግሥት (ካቶሊክ)፤ ኢትዮጵያ ከተዋሕዶ ወደ ካቶሊክ 1623 ዓ.ም. - የማታምባ መንግሥት (ካቶሊክ) 1625 ዓ.ም. - ኢትዮጵያ ከካቶሊክ ወደ ተዋሕዶ 1632 ዓ.ም. - ፒስካታዋይ (ካቶሊክ) 1634 ዓ.ም. - የወንዳት ብሔር (ካቶሊክ) 1646 ዓ.ም. - ኦኖንዳጋ (ካቶሊክ) 1655 እስከ 1657 ዓ.ም. - የሏንጎ መንግሥት (ካቶሊክ መንግሥት አጭር ጊዜ) 1667 ዓ.ም. - የኢሊኖይ ሕብረት (ካቶሊክ) 1811 ዓ.ም. - የታሂቲ መንግሥት፣ የሃዋኢ መንግሥት (ምዕመናዊ ቤተ ክርስቲያን) 1821 ዓ.ም. - ስፖኬን፣ ኩተናይ (አንግሊካን) 1822 ዓ.ም. - ሳሞዓ (ምዕመናዊ) 1830 ዓ.ም. - ኔዝ ፔርሴ (ፕሬስቢቴሪያን) 1861 ዓ.ም. - የመሪና መንግሥት (ተሐድሶ ቤተክርስቲያን) 1874 ዓ.ም. - የሲክሲካ ሕብረት (ካቶሊክ) 1872 ዓ.ም. - ሾሾኔ (ሞርሞን ቤተ ክርስቲያን) 1876 ዓ.ም. - ላኮታ (ካቶሊክ)፤ ካታውባ (ሞርሞን) 1889 ዓ.ም. - ሾሾኔ ከሞርሞን ወደ አንግሊካን 1899 ዓ.ም. - አራፓሆ (ባፕቲስት ቤተ ክርስቲያን) በአውሮፓ ውስጥ ያሉት መንግሥታት ሃይማኖቶች ወይም ቀድሞ የነበሯቸው ሃይማኖቶች በ1959 ዓ.ም. የአልባኒያ መንግስት በይፋ ከሃዲነት «የመንግስት ሃይማኖት» አደረገና ሃይማኖቶች ሁሉ ከለከለ። ይህ ሁኔታ እስከ 1983 ዓ.ም. ድረስ ቆየ። የፊንላንድ ብሔራዊ ቤተክርስቲያን እስከ 1801 ዓ.ም. ድረስ የስዊድን ቤተክርስቲያን ነበረ። ከ1801 እስከ 1909 ዓ.ም. ድረስ ፊንላንድ የሩስያ ቅኝ አገር ስትሆን የተለየ የፊንላንድ ወንጌላዊ ሉተራን ቤተክርስቲያን በሩሲያ መንግስት በፊንላንድ ተመሰረተ። በ1911 ዓ.ም. ሕገ መንግሥት መሠረት ከፊንላንድ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ጋር የጋርዮሽ ብሔራዊ ቤተክርስቲያን ነው። በፈረንሳይ ውስጥ በ1793 ዓ.ም. ስምምነት መሠረት የሮማ ካቶሊክ፣ የካልቪናዊ፣ የሉተራንም ቤተክርስቲያኖች እንዲሁም አይሁድና ሁሉ በመንግሥት የተደገፉ ሆኑ። በ1897 ዓ.ም. መንግሥት ከሃይማኖት ግን ተለየ። በሀንጋሪ የ1840 ሕገ መንግሥት መሠረት አምስት የጋርዮሽ አብያተ ክርስቲያናት ተመሰረቱ፤ እነሱም የሮማ ካቶሊክ፣ የካልቪናዊ፣ የሉተራን፣ የምስራቅ ኦርቶዶክስና የዩኒታሪያን ቤተክርስቲያኖች ናቸው። በ1887 ዓ.ም. አይሁድና ስድስተኛ የተምሰረተ እምነት ሆነ። በ1940 ዓ.ም. ግን የሀንጋሪ መንግሥት ሃይማኖቶቹን ሁሉ መለየት ተወ። የፖለቲካ ጥናት

50666

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9A%E1%8B%B2%E1%8B%AB

ሚዲያ

ሚዲያ መረጃዎችን ወይም መረጃዎችን ለማከማቸት እና ለማድረስ የሚያገለግሉ የመገናኛ ጣቢያዎች ወይም መሳሪያዎች ናቸው ። ቃሉ እንደ ህትመት ሚዲያ ፣ ማተሚያ ፣ የዜና ማሰራጫ ፣ ፎቶግራፍ ፣ ሲኒማ ፣ ስርጭት (ሬዲዮ እና ቴሌቪዥን) እና ማስታወቂያ የመሳሰሉትን የመገናኛ ብዙሃን መገናኛ ኢንዱስትሪ አካላትን ይመለከታል {{ የጥንታዊ ጽሑፍ እና የወረቀት ልማት እንደ ‹ፋርስ› (‹ፋርስ ካህን› እና አንጋሪየም) እና በሮማን ግዛት ውስጥ እንደ ሚዲያዎች አይነት የሚተረጎሙትን እንደ ‹ሜል› ያሉ የረጅም ርቀት የግንኙነት ሥርዓቶችን ማጎልበት አስችሏል ። እንደ ሃዋርድ ሪችንግልድ ያሉ ጸሐፊዎች እንደ ላስካ ዋሻ ሥዕሎች እና የቀደመ ፃፍ ያሉ የመጀመሪያ ሚዲያ ቅር ችን እንደ ሰብአዊ ሚዲያ ቅርጾችን ፈጥረዋል ። ሌላ የመገናኛ ብዙሃን ታሪክ አረፍተ ነገር የሚጀምረው በቼቭ ዋሻ ሥዕሎች ሲሆን ከአጭር የድምፅ ድምቀት ባሻገር የሰውን ግንኙነት ለመሸከም በሌሎች መንገዶች ይቀጥላል-የጭስ ምልክቶች ፣ የባዶ ጠቋሚዎች እና የቅርፃቅርፃ ቅር .ች ። የቴምስ ሚዲያ በዘመናዊ አፕሊኬሽኑ ውስጥ የግንኙነት መስመሮችን በሚመለከት የካናዳ የግንኙነት ባለሙያ የሆኑት ማርሻል ማክሊን በ 1956 እ.ኤ.አ. በገለፁት ‹ሚዲያዎች አሻንጉሊቶች አይደሉም ፤ በመዘር ጉስ እና በፒተር ፓን አስፈፃሚዎች እጅ ውስጥ መሆን የለባቸውም ። እነሱ ለአዳዲስ አርቲስቶች ብቻ ሊተላለፉ ይችላሉ ፣ ምክንያቱም እነሱ የጥበብ ቅርጾች ናቸው ። በ 1960 ዎቹ አጋማሽ ይህ ቃል በሰሜን አሜሪካ እና በዩናይትድ ኪንግደም ወደ አጠቃላይ አገልግሎት ተስፋፍቶ ነበር ። “የመገናኛ ብዙኃን” የሚለው ሐረግ ኤች.ኤል ሚንክን መሠረት በማድረግ በዩናይትድ ስቴትስ ውስጥ እስከ 1923 ዓ.ም. “መካከለኛ” የሚለው ቃል (“ሚዲያ” ነጠላ ቅርፅ) “በጋዜጣ ፣ በሬዲዮ ወይም በቴሌቪዥን እንደ ህብረተሰቡ ውስጥ ካሉት አጠቃላይ የመገናኛ ፣ የመረጃ ወይም የመዝናኛ መንገዶች ወይም መንገዶች አንዱ” ተብሎ ይገለጻል ። 1 ደንብ 1.1 የመንግስት መመሪያዎች 1.1.1 ፈቃድ መስጠት 1.1.2 መንግሥት ሹመቶችን አፀደቀ 1.1.3 የበይነመረብ ደንብ 1.2 ራስን መቆጣጠር 1.2.1 በክልል ደረጃ 1.2.2 ዓለም አቀፍ ድርጅቶች እና መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች 1.2.3 የግል ዘርፍ 1.2.4 የእውነታ ማረጋገጫ እና የዜና ንባብ 2 ማህበራዊ ተጽዕኖ 3 ኤሌክትሮኒክ ሚዲያ 3.1 ጨዋታዎች ለግንኙነት እንደ መካከለኛ 4 ደግሞም ተመልከት 5 ምንጮች 6 ማጣቀሻዎች 7 ተጨማሪ ንባብ ዋና መጣጥፍ-የሚዲያ ነፃነት የቁጥጥር ባለሥልጣኖች (የፈቃድ አሰራጭ ተቋማት ተቋማት ፣ የይዘት አቅራቢዎች ፣ የመሣሪያ ስርዓቶች) እና የሚዲያ ዘርፍ በራስ የመተዳደር ፖለቲካ ውስጥ ጣልቃ ገብነት እና ፖለቲካዊ ጣልቃ ገብነት ሁለቱም እንደ ሚዲያ ነጻነት ወሳኝ አካላት ተደርገው ይወሰዳሉ ፡፡ የሚዲያ ገለልተኛነትን ለማረጋገጥ ተቆጣጣሪ ባለሥልጣናት ከመንግሥት መመሪያዎች ውጭ መቀመጥ አለባቸው ፡፡ ይህ በሕግ ፣ በኤጀንሲ ደንብ እና ህጎች ሊለካ ይችላል። የመንግስት መመሪያዎች ፈቃድ መስጠት በብዙ ክልሎች ውስጥ ፈቃዶችን የማውጣት ሂደት አሁንም ግልፅነት የጎደለው በመሆኑ ግልፅ ያልሆነ እና የሚደብቁ አሰራሮችን እንደሚከተል ይቆጠራል ፡፡ በብዙ አገሮች ውስጥ ተቆጣጣሪዎች ባለሥልጣናት ለመንግሥት እና ለገዥው ፓርቲ ድጋፍ ሲሉ በፖለቲካ አድሏዊነት ክስ ተመስርተዋል ፡፡ በዚህም አንዳንድ ሚዲያዎች ምናልባት ጋዜጣዎች የተሰጣቸውን ፈቃድ ሳይሰጡ ቀርተዋል ወይም ፈቃዶቹን አቁለዋል የሚል ስጋት አላቸው ፡፡ በብዙ አገሮች ውስጥ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ መንገድ በአገሮች የተሻሻለ እንደ ሞኖፖሊሺያ በብዙ የይዘት እና አመለካከቶች ልዩነት ቀንሰዋል ፡፡ ይህ በውድድር ላይ ተፅእኖን ብቻ ሳይሆን በሕዝብ አስተያየት ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ሊያሳድሩ ወደሚችሉ የስልጣን መሰብሰብ ይመራል። ቡክሌይ . ለርዕሰ-ጉዳዩ ወሳኝ ሚዲያ ፈቃዶችን ማሳደሻ ወይም ማቆየት አለመቻልን መጥቀስ ፣ ተቆጣጣሪውን በመንግስት ሚኒስቴር ውስጥ ማጠፍ ወይም ብቃቱን እና የድርጊት ግዴታን መቀነስ ፣ የቁጥጥር ውሳኔዎች በሚተገበሩበት ጊዜ ፣ ​​እና ሌሎችም ፣ እነዚህ ተቆጣጣሪዎች በራስ የመመራት ነጻነት የሕግ መስፈርቶችን የሚያከብሩበት ምሳሌዎች ፣ ግን በእውነቱ በእውነቱ ዋናው ተግባራቸው የፖለቲካ አጀንዳዎችን የማስፈፀም እንደታየ ነው። ] መንግሥት ቀጠሮዎችን አጸደቀ ፡፡ በተቆጣጣሪ አካላት ውስጥ ከፓርቲ ጋር የተጣመሩ ግለሰቦችን ወደ ሹመቶች በማዛወርና ሹመቶችን በመጠቀም የሚሰሩ የተቆጣጣሪ አካላት የፖለቲካ ሽያጭ እየጨመረ መምጣቱ የመንግሥት ቁጥጥርም በግልጽ ይታያል ፡፡ የበይነመረብ ደንብ በዓለም ዙሪያ ያሉ መንግስታት የበይነመረብ ኩባንያዎች ፣ የግንኙነቶች አቅራቢዎችም ሆኑ የትግበራ አገልግሎት ሰጭዎች ፣ እንዲሁም በአገር ውስጥም ሆነ በውጭ አገር መሰረቱ ደንቦችን ለማራዘም ፈለጉ ፡፡ ለተጎዱት የዜና አዘጋጆች ተገቢ ያልሆነ እድሎች በማቅረብ የበይነመረብ ኩባንያዎች ጥንቃቄን በተመለከተ ብዙ ስህተቶች ሊሰሩ እና የዜና ዘገባዎችን ማውረድ ስለሚችሉ በጋዜጠኝነት ይዘት ላይ ያለው ተጽኖ ከባድ ሊሆን ይችላል ፡፡ በክልል ደረጃ በምዕራብ አውሮፓ የራስ-ቁጥጥር ለክልል የቁጥጥር ባለስልጣኖች አማራጭ ይሰጣል። በእንደዚህ ዓይነት ሁኔታዎች ፣ ጋዜጦች ከታሪካዊያን ፈቃድ እና ደንብ ነፃ ሆነዋል እናም ለእራሳቸው እራሳቸውን እንዲቆጣጠሩ ወይም ቢያንስ የቤት ውስጥ የእንባ ጠባቂዎች እንዲኖራቸው በተደጋጋሚ ጫና ተደረገባቸው ፡፡ ሆኖም ፣ ብዙ ጊዜ ትርጉም ያለው የራስ-ተቆጣጣሪ አካላት ማቋቋም አስቸጋሪ ነው። በብዙ ሁኔታዎች ፣ የራስ-አገዛዞች በስቴት ደንብ ጥላ ስር ያሉ ፣ እና የግዛቱን ጣልቃ-ገብነት የመቻቻል ሁኔታን ያውቃሉ። በማዕከላዊ እና በምስራቅ አውሮፓ በብዙ አገሮች የራስ-ተቆጣጣሪ መዋቅሮች የሚጎድላቸው ወይም ከታሪካዊ ቀልጣፋ እና ውጤታማ ያልታሰበ ይመስላል ፡፡ በሳተላይት የተላለፉ ሰርጦች መነሳት ፣ በቀጥታ ለተመልካቾች ወይም በኬብል ወይም በመስመር ላይ ስርዓቶች አማካይነት ቁጥጥር ያልተደረገበት የፕሮግራም አከባቢን የበለጠ ትልቅ ያደርገዋል ፡፡ ሆኖም በምእራባዊ አውሮፓ እና በሰሜን አሜሪካ ክልል ፣ በአረብ ክልል እና በእስያ እና በፓሲፊክ ውስጥ የፕሮግራም አዘጋጆች ወደ ሳተላይት ማስተላለፊያዎች ተደራሽነትን ለመቆጣጠር የተለያዩ ጥረቶች አሉ ፡፡ የአረብ ሳተላይት ስርጭት ቻርተር መደበኛ መስፈርቶችን ለማምጣት እና አንዳንድ የሚተላለፉትን ለመተግበር የቁጥጥር ባለስልጣን ለማምጣት የተደረጉ ጥረቶች ምሳሌ ነው ፣ ግን የተተገበረ አይመስልም ፡፡ ዓለም አቀፍ ድርጅቶች እና መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች የራስ አገዝ ደንብ በጋዜጠኞች እንደ ተፈላጊ ስርዓት ነው የሚገለፀው ፣ እንዲሁም እንደ እና መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች ባሉ መንግስታዊ መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች ለሚዲያ ሚዲያ ነጻነት እና የልማት ድርጅቶች ድጋፍ ነው ፡፡ በግጭት እና በድህረ-ግጭት ሁኔታዎች ውስጥ እንደ ፕሬስ ምክር ቤቶች ያሉ የራስ መቆጣጠሪያ ድርጅቶችን የማቋቋም ቀጣይ አዝማሚያ ታይቷል ፡፡ ዋናዎቹ የበይነመረብ ኩባንያዎች በግለሰባዊ ኩባንያ ደረጃ የራስ-ቁጥጥርን እና የቅሬታ ስርዓቶችን በዓለም አቀፍ አውታረ መረብ ተነሳሽነት መሠረት ያዳበሩትን መርሆዎች በማብራራት መንግስታት እና ህዝቡ ለሚያደርጉት ግፊት ምላሽ ሰጥተዋል። ግሎባል ኔትዎርክ ኢኒቲቭ እንደ “ጉግል ፣ ፌስቡክ” እና ሌሎች እንደ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች እና ምሁራን ካሉ የበይነመረብ ኩባንያዎች ጎን ለጎን በርካታ ትላልቅ የቴሌኮም ኩባንያዎችን በማካተት አድጓል። የአውሮፓ ኮሚሽን እ.ኤ.አ. የ 2013 እትም ፣ አይቲ ቴክኖሎጂ የግሉ ዘርፍ የሦስተኛ ወገን የይዘት ወይም የመለያ ገደቦችን በተመለከተ የዲጂታል መብቶች አመላካች ደረጃ የፖሊሲ ግልፅነት ነጥቦችን ያስገኛል ደረጃ አሰጣጥ የዲጂታል መብቶች አመላካች ከአገልግሎት አሰጣጥ ውሎች ጋር በተያያዘ (ስለ በይዘት ወይም በመለያ ገደቦች ላይ ተጽዕኖ የሚያሳድር) የፖሊሲ ግልፅነት ነጥቦችን ያስገኛል በ ‹ቴክኖሎጂ ሐሰተኛ› ላይ ያለው የህዝብ ጫና ‹የሐሰት ዜናን› ለመለየት ብቻ ሳይሆን አንዳንድ ብቅ እንዲሉ እና እንዲስፋፉ ምክንያት የሆኑትን መዋቅራዊ ምክንያቶች የማስወገድ አዳዲስ ስትራቴጂዎችን እንዲፈጠሩ ያነሳሳል ፡፡ ፌስቡክ የጥላቻ ንግግርን እና ጥቃትን በመስመር ላይ ለመቃወም ያቀዱትን የቀደሙ ስትራቴጂዎችን በመከተል ተጠቃሚዎች ሐሰት ናቸው ብለው የሚያምኑባቸውን ይዘቶች ሪፖርት ለማድረግ አዲስ አዝራሮችን ፈጥረዋል ፡፡ እነዚህ ለውጦች ግልፅነታቸውን ለማሳደግ በቴክኖሎጂ ግዙፍ ሰዎች መካከል የሚደረጉ ሰፋፊ ለውጦችን ያንፀባርቃሉ ፡፡ በደረጃ አወጣጥ ዲጂታል መብቶች ኮርፖሬሽን የተጠያቂነት መረጃ ጠቋሚ እንደተመለከተው ፣ አብዛኛዎቹ ትልልቅ የበይነመረብ ኩባንያዎች ከሦስተኛ ወገን ይዘትን ለማስወገድ ወይም ለመድረስ በተለይ ከሶስተኛ ወገን ጥያቄዎችን በተመለከተ የይዞታ አቅርቦትን በተመለከተ የነፃነት ፖሊሲዎቻቸውን በተመለከተ በአንፃራዊ ሁኔታ ሲመጡ ሪፖርት ተደርገዋል ፡፡ 16] በተመሳሳይ ጊዜ ፣ ​​የተወሰኑ የይዘት እና የሂሳብ ዓይነቶችን በመገደብ የእራሳቸውን የአገልግሎት ውል እንዴት እንደሚፈጽሙ ሲገልጽ ጥናቱ ይበልጥ ጎልተው የወጡት ብዙ ኩባንያዎችን አስመስክሯል። የእውነታ ማረጋገጫ እና የዜና ንባብ ይበልጥ ግልፅ ለሆኑ የራስ ቁጥጥር ቁጥጥር ስልቶች ግፊት ምላሽ ከመስጠት በተጨማሪ እንደ ‹የሐሰት ወሬ› በመባል በሚታወቁት ክርክርዎች ምክንያት እንደ ፌስቡክ ያሉ የበይነመረብ ኩባንያዎች ተጠቃሚዎችን በሐሰተኛ ዜናዎች መካከል እንዴት በቀላሉ መለየት እንደሚችሉ ለማስተማር ዘመቻዎችን ጀምረዋል ፡፡ እና እውነተኛ የዜና ምንጮች ፡፡ ለምሳሌ ፣ እ.ኤ.አ. በ 2017 የዩናይትድ ኪንግደም ብሔራዊ ምርጫ ፊትለፊት ፣ ፌስቡክ አንድ ታሪክ እውነተኛ ነው ወይም አለመሆኑን ሊያመለክቱ የሚችሉ 10 ነገሮችን በመጠቆም በጋዜጣዎች ላይ በጋዜጦች ተከታታይ ማስታወቂያዎችን አሳተመ። በኒው ዮርክ የኒው ዮርክ ዩኒቨርሲቲ የጋዜጠኝነት ትምህርት ቤት ውስጥ የኒውስ ኒውስ ዩኒቨርስቲ ትምህርት ቤት የዜና ማረጋገጥን እና የዜና ትምህርትን ለማስተዋወቅ የተለያዩ ለጋሽ እና ተዋንያንን አንድ ላይ ለማምጣት ሰፊ ተነሳሽነቶችም ነበሩ ፡፡ ፎርድ ፋውንዴሽን እና ፌስቡክን ጨምሮ በቡድኖች የተያዘው ይህ 14 ሚሊዮን ዶላር ኢንቨስትመንት የተጀመረው እ.ኤ.አ. በ 2017 የተጀመረው ሙሉ ተፅኖ አሁንም እንደሚታይ ነው ፡፡ ሆኖም እ.ኤ.አ. በ 2015 በፖይተር ኢንስቲትዩት የተጀመረውን የመስክ ልኬቶችን ለማብራራት የሚፈልግ እንደ ዓለም አቀፍ የውሸት ማረጋገጫ ኔትወርክ ያሉ ሌሎች አውታረ መረቦችን አቅርቦትን ያሟላል ፡፡ ማህበራዊ ተጽዕኖ በታሪክ ሁሉ ጊዜ እያለፈ ሲሄድ የሚዲያ ቴክኖሎጂ መመልከቻን ቀላል አድርጎታል ፡፡ በዛሬው ጊዜ ልጆች በትምህርት ቤት ውስጥ የሚዲያ መሳሪያዎችን እንዲጠቀሙ ይበረታታሉ እናም ስላለው የተለያዩ ቴክኖሎጂዎች አጠቃላይ ግንዛቤ እንዲኖራቸው ይጠበቅባቸዋል ፡፡ በይነመረብ እንደ ኢ-ሜል ፣ ስካይፕ እና ፌስቡክ ላሉ የግንኙነቶች መሣሪያዎች በመገናኛ ብዙኃን ውስጥ በጣም ውጤታማ ከሆኑ መሳሪያዎች ውስጥ አንዱ ሲሆን ሰዎችን በአንድ ላይ በማሰባሰብ አዳዲስ የመስመር ላይ ማኅበረሰቦችን ፈጥረዋል ፡፡ ሆኖም ግን ፣ አንዳንድ የሚዲያ ዓይነቶች ፊት ለፊት ሊያደናቅፉ እንደሚችሉ ይከራከራሉ ፡፡ ስለዚህ እሱ የግንኙነት አስፈላጊ ምንጭ ነው ፡፡ በትላልቅ የሸማች ሕብረተሰብ ውስጥ የኤሌክትሮኒክ ሚዲያዎች (እንደ ቴሌቪዥን ያሉ) እና የህትመት ሚዲያዎች (እንደ ጋዜጦች ያሉ) የማስታወቂያ ሚዲያዎችን ለማሰራጨት አስፈላጊ ናቸው ፡፡ በቴክኖሎጅካዊ ዕድገት የበለጸጉ ማህበረሰቦች ከቴክኖሎጂካዊ የላቁ ማህበረሰቦች ይልቅ በአዳዲስ ሚዲያዎች ሸቀጦች እና አገልግሎቶች የማግኘት መብት አላቸው ፡፡ ከዚህ “ማስታወቂያ” ሚና በተጨማሪ ሚዲያ በአሁኑ ጊዜ በዓለም ዙሪያ እውቀትን ለማካፈል መሣሪያ ነው ፡፡ በፖለቲካ ፣ በባህል እና በኢኮኖሚያዊ ህይወት እና በህብረተሰቡ መካከል ትስስር በመፍጠር የሚዲያውን ማህበረሰብ በኅብረተሰቡ ውስጥ ያለውን መካከለኛ ለውጥ በዝርዝር በመረመር ፣ ለምሳሌ ፣ ወቅታዊ ጋዜጣ ለመጀመሪያ ጊዜ የማስታወቂያ እና የሁለተኛ ደረጃ የመሆን ዕድል ነው ፡፡ -ከአሁኑ ጊዜ የውጭ ጉዳዮች ወይም ከሀገሪቱ ኢኮኖሚያዊ ሁኔታ ጋር። በዛን ጊዜ ዊንስስኪኪ የዘመናዊ ቴክኖሎጂን ሚና ባህላዊ ፣ ታ ፣ ብሄራዊ መሰናክሎች ለማምጣት የሚያስችለውን ሚና እያደገ ነበር ፡፡ ፍትሃዊ እና እኩል የሆነ የእውቀት ስርዓት ለመመስረት በበይነመረብ ውስጥ ተመለከተ ፡፡ በይነመረቡ ለማንም ሰው ተደራሽ እንደመሆኑ መጠን ማንኛውም የታተመ መረጃ በማንኛውም ሰው ሊነበብ እና ሊማከር ይችላል ፡፡ ስለሆነም በበለፀጉ እና በማደግ ላይ ባሉ አገራት መካከል ያለውን “ክፍተት” ለማሸነፍ ኢንተርኔት ዘላቂ መፍትሄ ነው ፡፡ ካናጋሪያህ በሰሜን እና በደቡብ አገሮች መካከል ሚዛናዊ ያልሆነ ግንኙነትን ጉዳይ እየተነጋገረ ነው ፣ ምዕራባውያንም የራሳቸውን ሃሳቦች በማደግ ላይ ባሉ ሀገሮች ላይ የማስገባት አዝማሚያ እንዳላቸው ያረጋግጣሉ ፡፡ ስለዚህ ፣ ኢንተርኔት ሚዛንን እንደገና ለማቋቋም ነው ፣ ለምሳሌ ፣ ከታዳጊ ሀገራት የጋዜጣ ፣ የአካዳሚክ መጽሔት እንዲታደግ በማድረግ ፡፡ እውቀትን ተደራሽ የሚያደርግ እና የሰዎችን ባህል እና ባህል የሚጠብቀው ክሪስቲን ነው። በእርግጥ በአንዳንድ ባህላዊ ማህበረሰቦች ውስጥ አንዳንድ ተዋናዮች የተወሰነ ዕውቀት ማግኘት አይችሉም ስለሆነም እነዚህን ባሕሎች ማክበር የ ን ወሰን ይገድባል ፡፡

21434

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%88%E1%8B%B0%E1%89%80%20%E1%8B%9B%E1%8D%8D%20%E1%88%98%E1%8A%95%E1%8C%88%E1%8B%B1%E1%8A%95%20%E1%8B%98%E1%8C%8B

የወደቀ ዛፍ መንገዱን ዘጋ

የወደቀ ዛፍ መንገዱን ዘጋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የወደቀ ዛፍ መንገዱን ዘጋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21933

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AD%E1%8B%88%E1%88%8D%E1%8B%B0%E1%8B%8B%E1%88%8D%20%E1%8A%AB%E1%88%89%20%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%88%B0%E1%88%88%E1%8B%8B%E1%88%8D%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8C%88%E1%8B%B5%E1%88%9D

ይወልደዋል ካሉ ይመሰለዋል አይገድም

ይወልደዋል ካሉ ይመሰለዋል አይገድም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ይወልደዋል ካሉ ይመሰለዋል አይገድም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20712

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%88%AC%20%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%89%A0%E1%8B%99%E1%89%B5%20%E1%89%A3%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8C%AB%E1%8A%95%E1%88%9D

ወሬ ቢያበዙት ባህያ አይጫንም

ወሬ ቢያበዙት ባህያ አይጫንም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ወሬ ቢያበዙት ባህያ አይጫንም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21999

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%8D%8B%E1%88%AD%E1%8A%93%20%E1%8C%AD%E1%88%B5%20%E1%88%98%E1%8B%8D%E1%8C%AB%20%E1%8A%A0%E1%8B%AB%E1%8C%A3%E1%88%9D

ደፋርና ጭስ መውጫ አያጣም

ደፋርና ጭስ መውጫ አያጣም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደፋርና ጭስ መውጫ አያጣም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

46119

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A6%E1%89%A5%20%E1%8B%B2%E1%88%88%E1%8A%95

ቦብ ዲለን

ቦብ ዲለን () እውቅ አሜሪካዊ ዘፋኝ፣ ደራሲ እና አርቲስት ነው። የአሜሪካ ዘፋኞች ሮበርት ቦብ ዳይለን የዓመቱ የኖቤል ሽልማት ተሸላሚ አቀንቃኝ ምንጭ፡- ;ታምራት ሀይሉ/ ;ቁም ነገር መፅሔት 2009 ዓ.ም የዓለማችን ከፍተኛው ክብርና ዝና የሚያጎናፅፈው የኖቤል ሽልማትን ለመሸመልም የታጨውና ሽልማቱም ይገባዋል የተባለው የዛሬ 20 ዓመት ነበር፡፡ በዘንድሮው የ2016 የኖቤል ሽልማት ላይ አሜሪካዊው አቀንቃበኝና የዘፈን ግጥም ደራሲ ቦብ ዳይልንን ይሸለማል ብሎ የጠበቀ አልነበረም- ራሱም ጭምር፡፡ ግን ሆነ፡፡ የመጀመሪያው የዘፈን ግጥም ፀሐፊና አቀንቃኝ ሆኖ የኖቤል ሽልማት አሸናፊ ሆኖ ተመረጠ፡፡ የስዊዲን የስነ ፅሑፍ አካዳሚ ባለፈው ሳምንት መጀመሪያ ላይ የ2016 የኖቤል ሽልማት አሸናፊ የሆነውን ቦብ ዳይለንን ስም ሲጠራ ከጋዜጠኞች ግምት ውጪ ሆኖ ነበር፡፡ የአካማዳሚው ቋሚ ዋና ፀሐፊ የሆኑት ሚስስ ሳራ ዴኑስ እንዳሉት ‹ በአሜሪካ የዘፈን ድርሰት ውስጥ አዲስ የመግለፅ ብቃት ያለው ደራሲ› ሲሉ ነበር ያስተዋወቁት፡፡ የ75 ዓመቱ አንጋፋ አርቲስት ቦብ ዳይለን ከግማሽ ምዕተ ዓመት በላይ በፖፕ ሙዚቃ ውስጥ ከፍተኛ ተፅዕኖ ፈጣሪ የሆነ ባለሙያ ነው፡፡ የስዊዲን አካዳሚ ባወጣው መግለጫ ላይ እንዳመለከተው ‹‹ቦብ ዳይለን በስራው ተምሳሌት የሆነ ስራ የሰራ ሰው ነው፡፡ በግጥሙ ስዕል መሳል የሚችል ነው፡፡›› የአካዳሚው አባል የሆኑት ፒተር ዋትስበርግ ‹‹ቦብ ዳይለን ማለት በአሁኑ ወቅት በህይወት ያለ ባለቅኔ ነው› ታዋቂው የኒውስ ዊክ መፅሔት የቦብ ዳይለንን በየኖቤል ሽልማት ማሸነፍ ተከትሎ "." ነው ያለው፡፡ በአሜሪካ የፖፕ ሙዚቃ ውስጥ አይረሴ የሆኑ ዜማዎችን በማቀንቀን የሚታወቀው ቦብ ዳይለን በአሜሪካውያን ዘንድ እንደ ብሔራዊ መዝሙር የሚዘፈኑ የተለያዩ ተወዳጅ ድርሰቶችን ሰርቶ በማንጎራጎር ይታወቃል፡፡ በዘፈኖቹ የተመሰጡ ሌሎች አዘቀንቃኞችም የዳይለንን ዘፈኖች በተለያዩ መድረኮች ላይ በማንጎራጎር ለዘፈኖቹ ያላቸውን አድናቆት ሲያሳዩ ተስተውሏል፡፡ ዳይለን ካቀነቀናቸውና በበርካታ አሜሪካውያን ዘንድ ከሚታወቁት ዘፈኖቹ መሀከል ‹"." ተጠቃሾች ናቸው፡፡ ቦብ ዳይለን የዘንድሮውን በሥነ ፅሑፍ ዘርፍ የኖቤል ሽልማት ከማግኘቱ በፊት በርካታ ሽልማቶችንና እውቅናዎችን ተጎናፅፏል፡፡ ሁለት የክብር ዶክተሬትት ድግሪ ከሁለት የአሜሪካ ዩኒቨርሲቲዎች ያገኘው ዳይለን እ.ኤ.አ በ2008 በሙዚቃ ስራዎቹ በብዙዎች ዘንድ ለፈጠረው ተፅእኖ የፑልቲዘር ሽልማትን ተቀብሏል፡፡ እ.ኤ.አ ደግሞ የአሜሪካ ከፍተኛውን ለሲቪሎች የሚሰጠውን የነፃነት መዳሊያ ከሀገሪቱ ፕሬዚዳንት ባራክ ኦባማ ተቀብሏል፡፡ የዋንጫ ሽልማቶቹና የክብር ሰርተፍኬቶቹን ሳንቆጥር በሙዚቃውና በፊልሙ ዘርፍ የተለያዩ ሽልማቶችን አግኝቷል፡፡ የ11 የግራሚ አሸናፊ፤የጎልደን ግሎብ ተሸላሚና የአካዳሚ አዋርድ አሸናፊ የሆነው ቦብ ዳይለን ለተለያዩ ፊልሞች ማጀቢያ በሰራው የሙዚቃ ስራውም ተሸላሚ ሆኗል፡፡ ሜይ 24 ቀን 1941 እ.ኤ.አ የአይሁድ ዝርያ ካላቸው ቤተሰቦቹ በአሜሪካ ሜኖሶታ የተወለደው ሮበርት ቦብ ዳይለን እስከ 1950 ዎቹ አጋማሽ ድረስ በትምህርት ቤት ቆይታው የሮክ ኤንድ ሮል ሙዚቃዎችን ይጫወት ነበር፡፡ እ.ኤ.አ ከግሪን ዊች ወደ ኒዩዎርክ የመኖሪያ አድራሻውን የቀየረው ዳይለን በኒዩዎርክ የምሽት ክበቦች ውስጥ በጊታሩ እየታጀበ ልዩ ልዩ ሙዚቃዎችን ያቀርብ ነበር፡፡ ዳይለን ለመጀመሪያ ጊዜ ጆአና ከምትባል ወጣት ጋር በፍቅር የወደቀው በምሽተ ክበብ ውስጥ ይሰራ በነበረበት ጊዜ ሲሆን ጆአን የፍቅር ዜማዎች በዳይለን አጃቢነት ታቀነቅን ነበር፡፡ እርሱ ግን በሚፅፋቸው ግጥሞችና በሚያቀነቅናቸው ዜማዎቹ እራሱን እንደ ፓለቲካ አቀንቃኝ ይገልፅ እንደነበር የህይወት ታሪኩ ያስረዳል፡፡ በዘፈኖቹ ይዘት ያልተደሰቱ ሰዎች ባቀነባበሩበት ክስም ወደ ማረሚያ ቤት ተወስዶ ነበር፡፡ ዳይለን ከጆአና ጋር ሆኖ ታላቁ የነፃነት ሰልፍ በተባለውና እ.ኤ.አ በ1963 በዋሽንግተን ዲሲ በተካሄደበት ወቅት በጋራ ባቀነቀኑበት ወቅት ታላቅ አድናቂዎት አግኝተው ነበር፡፡ የቦብ ዳይለን አልበሞች በከፍተኛ ደረጃ የሚሸጡና እስከ ቅርብ ዓመታት ድረስ የሙዚቃ ሽያጭ ሰንጠረዡ ላይ ይገኙ ነበር፡፡ ባለፉት 50 ዓመታት ተደማጭ ከነበሩት አልበሞቹ መሀከል "" በከፍተኛ ደረጃ ተወዳጆች ናቸው፡፡ ከ100 ሚሊዮን በላይ የአልበም ሽያጭ በማስመዝገብም ሪከርድ አስመዝግቧል፡፡ የሙዚቃ ብቻ ሳይሆን የስዕል ችሎታ ባለቤት የሆነው ዳይለን የሳላቸው ስዕሎች በታላላቅ የስዕል ማሳያ ሙዚየሞች ውስጥ ቦታ አግኝተዋል፡፡ ዳይለን እ.ኤ.አ በ1966 ከሞተር ሳይክ ላይ ወድቆ አደጋ ከደረሰበት በኋላ ለተወሰኑ ዓመታት ከሙዚቃ ስራው ራሱን አግልሎ ነበር፡፡ከመጀመሪያ ሚስቱ ሳራ ላውረንስ ጋር በመሆንም ልጆቹን በማሳደግ ነበር ጊዜውን ያሳልፍ የነበረው፡፡ ያም ሆኖ ግን ይህ ጊዜ ተወዳጅና አይረሴ ስራዎችንና ድርሰተችን እንዲፅፍ የተመስጦ ጊዜው እንደነበር የሙያ ባልደረቦቹ ይናገራሉ፡፡ የቦብ ዳይለን አስቸጋሪ ጊዜያዓት የጀመሩት በ1970ዎቹ ከባለቤቱ ጋር ተከለያየ በኋላ ነው፡፡ ሃይማኖቱን የቀየረው ዳይለን ሁለት መንፈሳዊ አልበሞችን አሳትሟል፡፡ ሀይማኖታዊ የመዝሙር ስልቱንም በአር ኤንድቢ በመጫወት ለመንፈሳዊ ሙዚቃ የራሱን አስተዋፅኦ ማበርከቱን ብዙዎች ያምናሉ፡፡ ያም ሆኖ ግን ከትዳር ፍችው ጋር በተያያ ዘ የአልኮል ሱሰኛ ሆኖ ነበር፡፡ በሙዚቃ ስራው አድናቂዎችን ለጥቂት ዓመታት ለማስደሰት ባይችልም ራሱን ከሙዚቃ ስራ ለማግለል ግን ሳይችል ቀርቷል፡፡ ጊታር፤ሐርሞኒካና ኪ ቦርድ የሚጫወተው ቦብ ዳይለን ለዜማ ፈጠራውም እነዚህኑ መሳሪያዎች እንደሚጠቀም ይታወቃል፡፡ የአምስት ልጆች አባት የሆነው ዳይለን ማሪያ የተባለች ልጅንም በጉዲፈቻ ያሳድጋል፡፡ በ1980ዎቹ መጀመሪያ ላይም ሁለተኛ ሚስት አግብቶ ሙሉ ጊዜውን ለሙዚቃ ስራ የሰጠው ቦብ ዳይለን በተከታታይ የሙዚቃ ኮንሰርቶችን በተለያዩ ከተሞች በማካሄድ የቀድሞ ዝናውን ለመመለስ ችሏል፡፡ "," የሚል ስያሜ ያለው 100 ኮንሰርቶችን በማካሄድም አድናቆትን አግኝቷል፡፡ ምንጭ፡- ቁም ነገር መፅሔት 2009 ዓ.ም ሮበርት ቦብ ዳይለን የዓመቱ የኖቤል ሽልማት ተሸላሚ አቀንቃኝ ሮበርት ቦብ ዳይለን የዓመቱ የኖቤል ሽልማት ተሸላሚ አቀንቃኝ የዓለማችን ከፍተኛው ክብርና ዝና የሚያጎናፅፈው የኖቤል ሽልማትን ለመሸመልም የታጨውና ሽልማቱም ይገባዋል የተባለው የዛሬ 20 ዓመት ነበር፡፡ በዘንድሮው የ2016 የኖቤል ሽልማት ላይ አሜሪካዊው አቀንቃበኝና የዘፈን ግጥም ደራሲ ቦብ ዳይልንን ይሸለማል ብሎ የጠበቀ አልነበረም- ራሱም ጭምር፡፡ ግን ሆነ፡፡ የመጀመሪያው የዘፈን ግጥም ፀሐፊና አቀንቃኝ ሆኖ የኖቤል ሽልማት አሸናፊ ሆኖ ተመረጠ፡፡ የስዊዲን የስነ ፅሑፍ አካዳሚ ባለፈው ሳምንት መጀመሪያ ላይ የ2016 የኖቤል ሽልማት አሸናፊ የሆነውን ቦብ ዳይለንን ስም ሲጠራ ከጋዜጠኞች ግምት ውጪ ሆኖ ነበር፡፡ የአካማዳሚው ቋሚ ዋና ፀሐፊ የሆኑት ሚስስ ሳራ ዴኑስ እንዳሉት ‹ በአሜሪካ የዘፈን ድርሰት ውስጥ አዲስ የመግለፅ ብቃት ያለው ደራሲ› ሲሉ ነበር ያስተዋወቁት፡፡ የ75 ዓመቱ አንጋፋ አርቲስት ቦብ ዳይለን ከግማሽ ምዕተ ዓመት በላይ በፖፕ ሙዚቃ ውስጥ ከፍተኛ ተፅዕኖ ፈጣሪ የሆነ ባለሙያ ነው፡፡ የስዊዲን አካዳሚ ባወጣው መግለጫ ላይ እንዳመለከተው ‹‹ቦብ ዳይለን በስራው ተምሳሌት የሆነ ስራ የሰራ ሰው ነው፡፡ በግጥሙ ስዕል መሳል የሚችል ነው፡፡›› የአካዳሚው አባል የሆኑት ፒተር ዋትስበርግ ‹‹ቦብ ዳይለን ማለት በአሁኑ ወቅት በህይወት ያለ ባለቅኔ ነው› ታዋቂው የኒውስ ዊክ መፅሔት የቦብ ዳይለንን በየኖቤል ሽልማት ማሸነፍ ተከትሎ "." ነው ያለው፡፡ በአሜሪካ የፖፕ ሙዚቃ ውስጥ አይረሴ የሆኑ ዜማዎችን በማቀንቀን የሚታወቀው ቦብ ዳይለን በአሜሪካውያን ዘንድ እንደ ብሔራዊ መዝሙር የሚዘፈኑ የተለያዩ ተወዳጅ ድርሰቶችን ሰርቶ በማንጎራጎር ይታወቃል፡፡ በዘፈኖቹ የተመሰጡ ሌሎች አዘቀንቃኞችም የዳይለንን ዘፈኖች በተለያዩ መድረኮች ላይ በማንጎራጎር ለዘፈኖቹ ያላቸውን አድናቆት ሲያሳዩ ተስተውሏል፡፡ ዳይለን ካቀነቀናቸውና በበርካታ አሜሪካውያን ዘንድ ከሚታወቁት ዘፈኖቹ መሀከል ‹"." ተጠቃሾች ናቸው፡፡ ቦብ ዳይለን የዘንድሮውን በሥነ ፅሑፍ ዘርፍ የኖቤል ሽልማት ከማግኘቱ በፊት በርካታ ሽልማቶችንና እውቅናዎችን ተጎናፅፏል፡፡ ሁለት የክብር ዶክተሬትት ድግሪ ከሁለት የአሜሪካ ዩኒቨርሲቲዎች ያገኘው ዳይለን እ.ኤ.አ በ2008 በሙዚቃ ስራዎቹ በብዙዎች ዘንድ ለፈጠረው ተፅእኖ የፑልቲዘር ሽልማትን ተቀብሏል፡፡ እ.ኤ.አ ደግሞ የአሜሪካ ከፍተኛውን ለሲቪሎች የሚሰጠውን የነፃነት መዳሊያ ከሀገሪቱ ፕሬዚዳንት ባራክ ኦባማ ተቀብሏል፡፡ የዋንጫ ሽልማቶቹና የክብር ሰርተፍኬቶቹን ሳንቆጥር በሙዚቃውና በፊልሙ ዘርፍ የተለያዩ ሽልማቶችን አግኝቷል፡፡ የ11 የግራሚ አሸናፊ፤የጎልደን ግሎብ ተሸላሚና የአካዳሚ አዋርድ አሸናፊ የሆነው ቦብ ዳይለን ለተለያዩ ፊልሞች ማጀቢያ በሰራው የሙዚቃ ስራውም ተሸላሚ ሆኗል፡፡ ሜይ 24 ቀን 1941 እ.ኤ.አ የአይሁድ ዝርያ ካላቸው ቤተሰቦቹ በአሜሪካ ሜኖሶታ የተወለደው ሮበርት ቦብ ዳይለን እስከ 1950 ዎቹ አጋማሽ ድረስ በትምህርት ቤት ቆይታው የሮክ ኤንድ ሮል ሙዚቃዎችን ይጫወት ነበር፡፡ እ.ኤ.አ ከግሪን ዊች ወደ ኒዩዎርክ የመኖሪያ አድራሻውን የቀየረው ዳይለን በኒዩዎርክ የምሽት ክበቦች ውስጥ በጊታሩ እየታጀበ ልዩ ልዩ ሙዚቃዎችን ያቀርብ ነበር፡፡ ዳይለን ለመጀመሪያ ጊዜ ጆአና ከምትባል ወጣት ጋር በፍቅር የወደቀው በምሽተ ክበብ ውስጥ ይሰራ በነበረበት ጊዜ ሲሆን ጆአን የፍቅር ዜማዎች በዳይለን አጃቢነት ታቀነቅን ነበር፡፡ እርሱ ግን በሚፅፋቸው ግጥሞችና በሚያቀነቅናቸው ዜማዎቹ እራሱን እንደ ፓለቲካ አቀንቃኝ ይገልፅ እንደነበር የህይወት ታሪኩ ያስረዳል፡፡ በዘፈኖቹ ይዘት ያልተደሰቱ ሰዎች ባቀነባበሩበት ክስም ወደ ማረሚያ ቤት ተወስዶ ነበር፡፡ ዳይለን ከጆአና ጋር ሆኖ ታላቁ የነፃነት ሰልፍ በተባለውና እ.ኤ.አ በ1963 በዋሽንግተን ዲሲ በተካሄደበት ወቅት በጋራ ባቀነቀኑበት ወቅት ታላቅ አድናቂዎት አግኝተው ነበር፡፡ የቦብ ዳይለን አልበሞች በከፍተኛ ደረጃ የሚሸጡና እስከ ቅርብ ዓመታት ድረስ የሙዚቃ ሽያጭ ሰንጠረዡ ላይ ይገኙ ነበር፡፡ ባለፉት 50 ዓመታት ተደማጭ ከነበሩት አልበሞቹ መሀከል "" በከፍተኛ ደረጃ ተወዳጆች ናቸው፡፡ ከ100 ሚሊዮን በላይ የአልበም ሽያጭ በማስመዝገብም ሪከርድ አስመዝግቧል፡፡ የሙዚቃ ብቻ ሳይሆን የስዕል ችሎታ ባለቤት የሆነው ዳይለን የሳላቸው ስዕሎች በታላላቅ የስዕል ማሳያ ሙዚየሞች ውስጥ ቦታ አግኝተዋል፡፡ ዳይለን እ.ኤ.አ በ1966 ከሞተር ሳይክ ላይ ወድቆ አደጋ ከደረሰበት በኋላ ለተወሰኑ ዓመታት ከሙዚቃ ስራው ራሱን አግልሎ ነበር፡፡ከመጀመሪያ ሚስቱ ሳራ ላውረንስ ጋር በመሆንም ልጆቹን በማሳደግ ነበር ጊዜውን ያሳልፍ የነበረው፡፡ ያም ሆኖ ግን ይህ ጊዜ ተወዳጅና አይረሴ ስራዎችንና ድርሰተችን እንዲፅፍ የተመስጦ ጊዜው እንደነበር የሙያ ባልደረቦቹ ይናገራሉ፡፡ የቦብ ዳይለን አስቸጋሪ ጊዜያዓት የጀመሩት በ1970ዎቹ ከባለቤቱ ጋር ተከለያየ በኋላ ነው፡፡ ሃይማኖቱን የቀየረው ዳይለን ሁለት መንፈሳዊ አልበሞችን አሳትሟል፡፡ ሀይማኖታዊ የመዝሙር ስልቱንም በአር ኤንድቢ በመጫወት ለመንፈሳዊ ሙዚቃ የራሱን አስተዋፅኦ ማበርከቱን ብዙዎች ያምናሉ፡፡ ያም ሆኖ ግን ከትዳር ፍችው ጋር በተያያ ዘ የአልኮል ሱሰኛ ሆኖ ነበር፡፡ በሙዚቃ ስራው አድናቂዎችን ለጥቂት ዓመታት ለማስደሰት ባይችልም ራሱን ከሙዚቃ ስራ ለማግለል ግን ሳይችል ቀርቷል፡፡ ጊታር፤ሐርሞኒካና ኪ ቦርድ የሚጫወተው ቦብ ዳይለን ለዜማ ፈጠራውም እነዚህኑ መሳሪያዎች እንደሚጠቀም ይታወቃል፡፡ የአምስት ልጆች አባት የሆነው ዳይለን ማሪያ የተባለች ልጅንም በጉዲፈቻ ያሳድጋል፡፡ በ1980ዎቹ መጀመሪያ ላይም ሁለተኛ ሚስት አግብቶ ሙሉ ጊዜውን ለሙዚቃ ስራ የሰጠው ቦብ ዳይለን በተከታታይ የሙዚቃ ኮንሰርቶችን በተለያዩ ከተሞች በማካሄድ የቀድሞ ዝናውን ለመመለስ ችሏል፡፡ "," የሚል ስያሜ ያለው 100 ኮንሰርቶችን በማካሄድም አድናቆትን አግኝቷል፡፡ ምንጭ፡- ;ታምራት ሀይሉ/ ;ቁም ነገር መፅሔት 2009 ዓ.ም

17418

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B2%E1%88%AB%E1%88%B5

ቲራስ

ቲራስ በኦሪት ዘፍጥረት 10 መሠረት (ወይም ቴራስ እንደ ዜና መዋዕል፤ ቴሬስ በመጽሐፈ ኩፋሌ) የያፌት ታናሽ ወንድ ልጅ ነበረ። በዕብራይስጥ መጽሐፍ ቅዱስ ስለ ቲራስ ምንም ተጨማሪ መረጃ ባይጠቀስም፣ በኩፋሌ ዘንድ ምድር በተከፋፈለበት ወቅት የቲራስ ርስት በውቅያኖስ ውስጥ 4 ታላላቅ ደሴቶች ሆነ። የአይሁድ ታሪክ ጸሐፊ ዮሴፉስ (1ኛው ክፍለ ዘመን) በጻፈው ታሪክ ዘንድ፣ ቲራስ የ«ጢራስያውያን» አባት ሆነ። እነዚህ በኋላ ስማቸው ጥራክያውያን እንደ ተባለ ይነግረናል። ጥራክውያንም በጥንታዊ ዘመን «ነበልባል ቀለም» (ቀይ ወይም ወርቃማ ጸጉር) ያለው ብሔር መሆናችውን ግሪኩ ጸሐፊ ዜኖፋኔስ (6ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.) መሰክሯል። በጥንታዊ ዘመን «ቲራስ» የድኒስተር ወንዝ ስም ነበር። በዚህም ወንዝ አፍ የግሪክ ቅኝ አገር ቱራስ ይባል ነበር፤ በዙሪያውም ቲራጌታያውያን ይኖሩ ነበር። ከጥራክያውያንም ክፍሎች አንዱ ጌታያውያን ተብለው ይታወቁ ነበር (ሄሮዶቱስ 4.93፣ 5.3 እና ሌሎች ጸሐፍት)። በግሪኮች ዘንድ፣ የጥራክያውያን አባት ስም ጥራክስ ነበረ። በአንዳንድ ሊቃውንት ዘንድ፣ ይህ «ቲራስ ያፌት» በዘሮቹ መካከል እንደ ጣኦቱ ስም ቶር (በጥንቱ ጀርመናውያን እምነት የነጐድጓድ አምላክ) ይታወስ ነበር። የግሪክ ባለቅኔ ሆሜር (9ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ.) እንደ ጠቀሰው፣ ጦውሮስ «የጥራክያውያን አሬስ (ማርስ)» ስም ነበር። በጥንታዊ ኖርስ መዝገቦች ዘንድ፣ ቶር የጥንት አለቃቸውና ወላጃቸው ሲሆን፣ ከጥራክያ እንደ ተነሣ ይላሉ። በ1830 ዓ.ም. የጀርመን ሊቅ ዮሐን ክርስቲያን ፍሪድሪክ ቱክ እንደ ጻፈው የቲራስ መታወቂያ በሮማውያን «ኤትሩስኪ» የተባለው ሕዝብ ይሆናል። በሄሮዶቱስ እና በሌሎቹ ግሪክ ታሪኮች መሠረት፣ ይህ ሕዝብ በቀድሞ (ከ800 ዓክልበ. በፊት) «ቱርሴኖይ» ተብለው ከልድያ ወደ ጣልያን ፈለሱ። አንዳንድ ሊቃውንት እንደሚሉት፣ የ«ቲራስ»ና «ቱርሴኖይ» መታወቂያ በትሮአስ ከተማ ስም ይታያል፤ ይህም ጥንታዊ ሥፍራ በሆሜር ቅኔ ዝነኛ ሆኗል። በኬጢያውያን መንግሥት መዝገቦችም፣ ከተማው «ተሩዊሳ» በመባል ይታወቃል። በተጨማሪ፣ በምሥር ጥንታዊ መዝገቦች «የባሕር ሕዝቦች» ከተባሉት ነገዶች መካከል፣ አንዱ «ተረሽ» (1220 ዓክልበ.) ወይም «ቱርሻ» (1180 ዓክልበ.) ሲሆን፤ ይሄው መርከበኛ ብሔር ከቲራስ፣ ቱርሴኖይና ተሩዊሳ ጋ ግንኙነት እንዳለው የሚል አሳብ አለ። በአይሁድ ረቢዎች ተልሙድ ዘንድ ግን፣ ቲራስ የፋርስ አገር አባት ነው። በመካከለኛው ዘመን በተጻፉ የአይሁድ መጻሕፍት ዘንድ፣ ከቲራስ የተወለዱት የአንግሎ-ሳክሶን ሕዝቦች ናቸው። ሌሎች የአይሁድ መጻሕፍት ልዩ የሆኑ ትውልዶች ጨምረዋል። በሐሣዊ ፊሎ (67 ዓ.ም. ገደማ) ቅጂዎች፣ የቲራስ ልጆች «ማአክ፣ ታበል፣ ባላና ሳምፕላሜአክ እና ኤላዝ» ናቸው። በሠፈር ሃያሻር ግን፣ ልጆቹ «ቤኒብ፣ ጌራ፣ ሉፒርዮን እና ጊላክ» ይባላሉ። የፋርስ ታሪክ ጸሐፊ አል-ታባሪ (910 ዓ.ም. ገደማ) እንደሚለው፣ የቲራስ ወንድ ልጅ ባታዊል ሲሆን፣ የባታዊልም ሴት ልጆች ቃርናቢል፣ ባኅትና አርሳል የየኩሽ፣ ፉጥና ከነዓን ሚስቶች ሆኑ። የኖህ ልጆች

2766

https://am.wikipedia.org/wiki/1962%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.

1962 እ.ኤ.አ.

1962 እ.ኤ.ኣ. = 1954 አ.ም. 1962 እ.ኤ.ኣ. = 1955 አ.ም.

22183

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%88%AE%20%E1%8A%A8%E1%89%A4%E1%89%B5%20%E1%8B%8D%E1%88%8B%20%E1%8B%9D%E1%8A%93%E1%89%A5%20%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%89%B3%E1%89%B3%E1%88%8D

ዶሮ ከቤት ውላ ዝናብ ይመታታል

ዶሮ ከቤት ውላ ዝናብ ይመታታል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶሮ ከቤት ውላ ዝናብ ይመታታል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20653

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%9D%E1%8A%94%E1%8B%8D%20%E1%88%9E%E1%89%B5%E1%88%BD%E1%8A%93%20%E1%8A%A0%E1%8D%88%E1%88%AD%20%E1%8A%A0%E1%8D%88%E1%88%AD%20%E1%88%B8%E1%89%B0%E1%89%B5%E1%88%BD

ከምኔው ሞትሽና አፈር አፈር ሸተትሽ

ከምኔው ሞትሽና አፈር አፈር ሸተትሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከምኔው ሞትሽና አፈር አፈር ሸተትሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

34217

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%8D%88%E1%8C%A5%E1%88%AE%20%E1%8C%AD%E1%88%9B%E1%88%AA

የተፈጥሮ ጭማሪ

የተፈጥሮ ጭማሪ በሰው ልጅ ጥናት በኩል ከአንድ አገር (ወይም ክፍላገር ወዘተ.) ጥሬ ልደት መጠን ቁጥር (ልደቶች በየሺህ ሕዝብ በየዓመቱ) የዚያው አገር ጥሬ ዕረፍት መጠን (እረፍቶች በየሺህ ሕዝብ) ሲቀነስ የሚገኘው የሕዝቡ ጭማሪ መጠን ነው። ይህ መጠን ግን «የተፈጥሮ» በመባሉ የሰው ልጅ ፍልሰቶች (ሰዎች ከአንድ አገር ወደ ሌላ የሚዛወሩበት መጠን) ቸል ይላል። የጥሬ ዕረፍት መጠን ከጥሬ ልደት መጠን ይልቅ ሲበዛ፣ ጭማሪ ሳይሆን የተፈጥሮ ቅነሳ አለ። አሁን በተለይ በምሥራቅ አውሮጳና በጃፓን ውስጥ ብዙ ልደቶች ስለሌሉ የተፈጥሮ ቅነሳ አለ፤ የሕዝብ ቁጥር በየዓመቱ ይቀነሳል። ሆኖም በአንዳንድ አገር የፍልሰቱ መጠን ከፍ ያለ በመሆኑ (ብዙ ሰዎች ወደዚያው አገር በመግባት ከመውጣት በላይ)፣ በጠቅላላ የኗሪዎቹ ቁጥር በየዓመቱ ይጨመራል። ከሁሉ ይልቅ የሆነው ቅነሳ ግን በሃይቲ ነው። በሃይቲ የልደት መጠን እጅግ ከፍተኛ ቢሆንም፣ የዕረፍት መጠን ግን ከዚያ እንኳን ይበዛል፤ ስለዚህ በጠቅላላ ቅነሳ አለ። በአፍሪቃ ግን ከእረፍቶቹ ይልቅ ብዙ ልደቶች ስላሉ የተፈጥሮ ጭማሪ አለ፤ የሕዝቡም ቁጥር እየበዛ ነው። ከአገራት ከሁሉ ከፍተኛ የሆነው የጭማሪ መጠን ለኒጄር ነው። የሰው ልጅ ጥናት

9856

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%8C%83%E1%8B%9D%E1%88%9B%E1%89%BD%20%E1%8A%AA%E1%8B%B3%E1%8A%94%20%E1%8B%88%E1%88%8D%E1%8B%B0%E1%88%98%E1%8B%B5%E1%8A%85%E1%8A%95

ደጃዝማች ኪዳኔ ወልደመድኅን

ኪዳኔ ወልደመድኅን ዓርብ ሌሊት ሐምሌ ፪ ቀን ፲፱፻፯ ዓ.ም ቡልጋ በከሰም ወረዳ፤ የለጥ ቀበሌ፤ ልዩ ስሙ ቡሄ አምባ በሚባለው ሥፍራ ላይ ከናታቸው ከወይዘሮ አስካለ ደጀን እና ከአባታቸው ከቀኛዝማች ወልደመድኅን አዩደረስ ተወልደው ነሐሴ ፲ ቀን በጥምቀት ስም ኪዳነ ማርያም ተሰይመው የለጥ ቅዱስ ጊዮርጊስ ቤተ ክርስቲያን ክርስትና ተነሱ። አባታችው ቀኛዝማች ወልደመድኅን ትውልድ ሃገራቸው ወበሪ ሲሆን፤ በዘመኑ የታወቁ ስመጥሩ ጠበቃ ነበሩ። ከወይዘሮ አስካለም ጋር የተገናኙት ሁለቱም እወረዳው ፍርድ ቤት ኮረማሽ ለየጉዳያቸው ሄደው እንደነበር ይነገራል። ኪዳነማርያምም እስከ ፲፪ ዓመት እድሜያቸው እዚያው ቡሄ አምባ ከአያታቸው አቶ ደጀን ደብሩ ቤት እንዳደጉና የቄስ ትምህርት ቤት ቅዱስ ጊዮርጊስ ቤተ ክርስቲያን እንደተከታተሉ ተጽፏል። ከዚህ በኋላ አባታቸው ቤት እያደጉ የአማርኛና የግእዝ ትምህርት አጠናቀዋል። አካለ መጠን ሲደርሱ በ፲፰ዓ መታቸው በ፲፱፻፳፭ ዓ.ም. አዲስ አበባ በክብር ዘበኛ ደንብ ተቀጥረው ወዲያው በንጉሠ ነገሥቱ ትዕዛዝ ከስድሳ ዘጠኝ አዲስ ወታደሮች ጋር ባሌ ተመድበው እስከ ፲፱፻፳፯ ዓ.ም ድረስ በተራ ወታደርነት ከዚያም በ ሃምሳ ዓለቃና በባሻነት ማእረግ ሲያገለግሉ ከቆዩ በኋላ ኢጣሊያ ኢትዮጵያን ሊወር ሲመጣ በ፲፱፻፳፰ ዓ.ም በምስራቅ ደቡብ በደጃዝማች በየነ መርድ እና በጄነራል አስፋው ወልደ ጊዮርጊስ መሪነት፤ የመጀመሪያ ልጃቸው ዓለማየሁ በተወለደ በዘጠኝ ቀኑ፤ ጥቅምት ፲፩ ቀን ፲፱፻፳፰ ዓ.ም ከጎባ ወደ ኦጋዴን ዘመቱ። በዚህ ጦር ግንባር ፱ ወራት ለበሽሊንዲ፤ ዋቢ ሸበሌ፤ እና የመሳሰሉ ሥፍራዎች ከ እነ ባላምባራስ አየለ ወልደማርያም ጋር ሆነው ጠላትን ሲከላከሉ ከርመው ወደ ጎባ ተመለሱ። ከሰኔ ፲፱፻፳፰ ዓ.ም ጀምሮ እስከ ሚያዚያ ፳፫ ቀን ፲፱፻፳፱ ዓ.ም ከአሩሲ፤ ከሲዳሞ፤ ከሐረርና ኦጋዴን ወደ ጎባ በሃይል የመጣውን የጠላት ጦር በራሳቸው መሪነት ሲዋጉ ከርመው፤ መጨረሻ ላይ ተማም ከሚባለው ሥፍራ ላይ በተካሄደው ጦርነት ላይ ማምለጥ በማይቻልበት ኹኔታ በጠላት እጅ ወደቀው ተማረኩ። ጠላትም ለአምስት ወራት በጽኑ እሥራት ከያዛቸው በኋላ፤ በጥር ወር ፲፱፻፴ ዓ.ም ጣሊያን መሳሪያ አስታጥቆ በሽፍን መኪና ከጎባ ወሊሶ አምጥቶ እስር ላይ አዋላቸው። ባሻ ኪዳኔም እዚሁ እስር ቤት እያሉ አብረዋቸው ከታሰሩት መሀል በምስጢር ቃለ መሃላ በመስጠት መቶ ሰዎች አሳብረው እዚያ ያለውን የጠላት ጦር ፈጅተው ለመሸፈት ከወሰኑ በኋላ ወደ ባላምባራስ (በኋላ ደጃዝማች) ገረሱ ዱኪ የሚላክ ሰው በማፈላለግ ላይ እያሉ ጠላት ሰምቶ ኖሮ አጥብቆ ይከታታላቸው ጀመር። ይኼን ሲገነዘቡ ነገሩን አብርደው ሲጠባበቁ ወደ ባላምባራስ ገረሱ የላኩት ብሩ የሚባለው መልክተኛ ጥር ፲፭ ቀን ፲፱፻፴ ዓ.ም በጠላት እጅ ተይዞ ቀኑን ሙሉ ሲመረመር ዋለ። ባሻ ኪዳኔም በዚያው ዕልት ከምሽቱ ፪ ሰዐት ሲሆን በቃለ መሃላ ያደራጇቸውን ሰዎች በያሉበት እየሄዱ ከነመሳሪያቸው እየሰበሰቡ ሲያከማቹ የጠላትም ዘቦች ነቅተው በተንቀቅ ተሰልፈው ይጠብቋቸው ጀመር። ባሻ ኪዳኔ ግን ወገኖቻቸውን ሸልሉ ብለው ሲያሸልሉ የጠላት ዘቦች ተደናግጠው እንዲያውም 'እነሱ ሳይተኩሱ አትተኩሱ' የሚል ትእዛዝ አስተላልፈው ይጠባበቃሉ። ባሻ ኪዳኔም በዚህ ጊዜ ቃለ መሓላ ከሰጧቸው ፻ ሰዎች ውስጥ ፶፭ ወታደር ከነመሳሪያው፤ አራት ድግን መትረየስ፤ አስር ሣጥን ጥይት፤ ስድስት ሽጉጥ ከጠላት እጅ ነጥቀው እየተታኮሱ ሲወጡ የጠላት ኃይል ሃያ ወታደርና አንድ መትረየስ ከ ሁለት ሣጥን ጥይት ጋር ብቻ ገንጥሎ ሲያስቀርባቸው የተረፈውን መሳሪያና ወታደሮች ጋር ድል አድርገው ሸፈቱ። ወዲያውም ኩሳ ኪዳነምሕረት ከሚባል ሥፍራ ላይ ከባላምባራስ ገረሱ ጋር ተገናኙ። ከባላምባራስ ገረሱ ጋር ከተቀላቀሉ በኋላም በደንዲ፤ በሶዶ፤ በበዳቄሮ እና በመሳስሉ ሥፍራዎች አርበኝነታቸውን እስከ ጥቅምት ፲፱፻፴፩ ዓ.ም ድረስ ሲያካሂዱ ከቆዮ በኋላ በዳቄሮ ከሚባለው ሥፍራ ላይ ከ ዱካ ዳኦስታና ከ ጄነራል ናዚ ተልኬያለሁ የሚለው ሙሴ ቀስተኛ(ሴባስቲያኖ ካስታኛ) () የሚባለው ሰላይ ከሦሥት ባላባቶች ጋራ መጣ። አርበኞቹም ቀደም ሲል በ፲፱፻፴ ዓ.ም ይኼው ሰላይ ወደ ባላምባራስ አበበ አረጋይ ዘንድ ሄዶ የጦሩን ኃይል ከአየ በኋላ ብዙ አርበኛ እንዳስፈጀ ሰምተው ስለነበር እነሱንም እንደዚሁ ለማስፈጀት እንደመጣ ስለተገንዘቡት ባሻ ኪዳኔ ወልደመድኅን በመውዜር ጠመንጃ ሲመቱት 'ማማ ሚያ፤ ኢጣልያ ለዘለዓለም ትኑር ለኢጣሊያ ስል ሞትኩላት' ብሎ ሲናገር በሽጉጥ ራሱን መትተው ከገደሉት በኋላ የለበሰውን ሙሉ ገበርዲን ልብስና ካፖርት እንዲሁም የ ንግሥተ ነገሥታት ዘውዲቱ ን ስዕል ያለበትን የብር ሰዐትና በቅሎውን ከነኮርቻው ማረኩት። እሱም እንደተገደለ አብረውት መጥተው የነበሩት ባላባቶች ለጄነራል ናዚ አስታውቀው ኖሮ ያያ አምሥት ባታሊዮን ወታደርና ሃያ ስምንት አውሮፕላን ወደበዳቄሮ ዘምቶ ተርታውን ለሦሥት ቀን ሲከላከሉ ከቆዩ በኋላ አርበኞቹ ተሸንፈው ጠላትም የሙሴ ቀስተኛን እሬሳ አንስቶ ወሰደ። አርበኞቹም ከዚያ ሥፍራ ሸሽተው ሶዶ ላይ እንደገና ልስምንት ቀን ተዋጉ። ባሻ ኪዳኔ ከባላምባራስ ገረሱ ጋር ከሙሴ ቀስተኛ የተማረከውን አላስረክብም በማለታቸውና በሌላም ምክንያቶች ባለመስማማታቸው፤ በኅዳር ወር ፲፱፻፴፩ ዓ.ም. አባሎቻቸውን አስከትለው ወደ ትውልድ አገራቸው ወደቡልጋ ተጉዘው በአሥራ ሁለት ቀናቸውም ቡልጋ ገቡ። እዚሁም ከፊታውራሪ ኃይለማርያም ማናህሌ እና ከፊታውራሪ ተረፈ ማናህሌ ጋር ተቀላቅለው እስከ መጋቢት ፲፱፻፴፩ ዓ.ም. ድረስ በውሽንግር፤ ጨፌ ዶንሳ ምሽግ፤ ነጭ ድንጋይ ምሽግ፤ ልዝብ ድንጋይ ከተባሉ ቦታዎች ላይ ከጠላት ኃይል ጋር ሲዋጉ ከርመው በመጋቢት ወር በሃገሩ ላይ ገብቶ በነበረው የ እንቅጥቅጥ በሽታ በጽኑ ታመው ከልዝብ ድንጋይ ምሽግና ቤቶች ነጭ ድንጋይ ጦስኝ ምሽግ ከወደምስራቅ ኮረማሽ መካከል ታመው ተኙ:: ወዲያው በሰኔ ወር ሦሥት አምባ ላይ ሰፍረው ሳሉ ጠላት በሦስት አምባ፤ በወይን አምባ እና በጦስኝ በኩል ወርዶ ሲከባቸው ባሻ ኪዳኔ ገመምተኛ ስለነበሩ መሮጥ አቅቷቸው ‘ተማረክ’ እያለ የከበባቸውን የጠላት ጦር እየተከላለከሉ ጫካ ገቡ የጠላትም ወታደሮች የገቡበት ጠፍቶባቸው ሲፈልጉ ባሻ ኪዳኔ ጎርፍ በጀለጣት ዛፍ ተንጠልጥለው ደፍጠው ሲጠባበቁ ጠላት ጫካውን በእሳት ነበልባል ግራና ቀኙን ሲያቃጥልው እሳቸው ያሉባት ሳትቃጠል ሊተርፉ ቻሉ። ከሦስት ቀንም በኋላ ጠላት ለቆ ሲሄድ ባሻ ኪዳኔ ከጅረት ወርደው ውሃ ሲጠጡ ደክመው ወድቀው ሳሉ ወንድማቸውና ሌሎች ሲፈልጓቸው በጥይት ያሉበትን አሳወቋቸውና መጥተው በቃሬዛ አዛውሯቸው፡ ከዚህ በኋላ ክረምቱን ቡልጋ ውስጥ በነጭ ድንጋይ፤ ፍልፍል አፈር፤ ጦስኝ ምሽግ፤ በመስኖ ከነደጃዝማች ኃብተ ሥላሴ በላይነህ፤ ከነፊታውራሪ በለጠ ሳሴና ፊታውራሪ አጎናፍር ሌሎችም ስመጥሩ የቡልጋ ልጆች ጋር ሆነው ጠላትን ሲያጠቁና ሲከላከሉ ቆይተው በመስከረም ፲፱፻፴፪ ዓ.ም በሰገሌ በኩል ተጉዘው ገሊላ ከሚባል ሥፍራ ላይ ከራስ አበበ አረጋይ ጋር ሲቀላቀሉ ባሻ ኪዳኔ የግራዝማችነት ማዕረግ ተሾሙ። ከዚህ ጊዜ ጀምሮ ከ”ጊዲዮን ፎርስ” () ጋር ወደጎጃምና ወደጎንደር እስከዘመቱ ፲፱፻፴፫ ዓ.ም ድረስ ከራስ አበበ ጋር ጠላትን በየቦታው ሲዋጉ በአርበኝነት ቆዩ። ከብዙ ከተለያዩ ውጊያዎችና ጀብዱዎች በኋላ በየካቲት ፲፱፻፴፫ ዓ.ም መሶቢት ከሚባለው ቦታ ላይ በመሪነት የጠላትን ጦር ድል አድርገው ወደዋናው ሰራዊት ከተቀላቀሉ በኋላ ራስ አበበ የቀኛዝማችነት ማዕረግ ሾሟቸው። የሰሜን ዘመቻ ቀኛዝማች ኪዳኔ በ፲፱፻፴፫ ዓ.ም ዳውንት፤ ተንታ፤ ደብረታቦር ላይ የሰፈረውን የጣሊያን ወታደሮች ከጓደኞቻቸው ጋር እየማረኩ በመስከረም ፲፱፻፴፬ ዓ.ም ጉማራ ላይ ከፍ ያለ ውጊያ አድርገው ጠላትን ድል አደረጉ። ኅዳር ፲፪ ቀን ፲፱፻፴፬ ዓ.ም ከጎንደር ወደ ቁልቋል በር ላለው የጠላት ጦር ስንቅ ሊያቀብል ከባድ መኪና፤ ታንክና መድፍ ጭኖ የመጣውን ኃይል ገጥመውት አሸንፏቸው ስንቁን አቀብሎ ሲመለስ እንደገና አጥቅተው ብዙ ባንዳዎች ገደሉ። ኅዳር ፲፰ ቀን ፲፱፻፴፬ ዓ.ም ጎንደር ከተማ ውስጥ ጄነራል ናሲ ከብዙ ሺህ ሰራዊት ጋር አካባቢውን በሽቦ አጥሮ በሽቦው ውስጥና ውጭ ፈንጂ ቦንብ ከምሱሩን ነቅሎ ቀብሮበት ሳለ፡ በእንግሊዛዊው ማጆር ዳግላስ መሪነት ቀኛዝማች ኪዳኔ ይኼንኑ የተቀበረ ቦንብ በመቀስ እየቆረጡ ሌሊቱን ተጉዘው ምሽጉ ሲደርሱ ከበው ሲነጋ ተኩስ ተከፈተ። ጠላትም ከከፍተኛ ተራራ ላይ ወደታች ወደነ ቀኛዝማች ኪዳኔ በቦንባርድና ከባድ መትረየስ ሲያጠቃቸው በተራራው ሥር ሥር አድርገው ወደ ጎንደር ከተማ የሚወስደውን መንገድ ላይ ሲደርሱ ከጎንደር ከተማ የሚመጡ አስመስለው ከኋላው በጨበጣ የጅ ቦንብ እየጣሉ ብዙ ወታደሮች ፈጁ። እንዲሁም ሦስት ቦንባርድና ስድስት የውሐ መትረየስ ማርከው ምሽጉን አስለቅቀው ከያዙ በኋላ ጀነራል ናሲ ወዳለበት ወደጎንደር ቀጠሉ። ጎንደርም ሲገቡ በአሶ ቤተክርስቲያን ምሽግ በኩል ፋሲል ግንብ ምሽግ ሲደርሱ ምሽጉን ለመድፈር የጅ ቦንብ ምሽጉ ላይ በብዛት ሲጥሉ ጠላት ተሸንፎ የሰላም ባንዲራ አውጣ። በዚህ ጊዜ ቀኛዝማች የጠላትን ወታደሮች ለመማረክ ሲጠጉ የነቀሉትን የጅ ቦንብ እረስተውት ኪሳቸው ከተቱ። ወዲያው አራት መቶ ሰማንያ አራት ነጮች በጃቸው ተማርከው በከተማው የሚገኙትን የዓረብ ተወላጆች ሱቅና ገንዘብ እንዳይዘረፍ በወታደር አስጠብቀው ከምሽቱ ሁለት ሰዐት ላይ ተማራኪዎቹን ለ ማጆር ዳግላስ አስረክበው እረፍት ሲያደርጉ ቀን በ ዘጠኝ ሰዐት ገደማ የነቀሉት ቦንብ ከምሽቱ ሁለት ሰዐት ላይ ከኪሳቸው ላስቲኩ ተነቅሎ ሳይፈነዳ ተወርውሮ ሲጣል ፈነዳ። የጎንደርም ጦርነት ኅዳር ፲፱ ቀን ፲፱፻፴፬ ዓ.ም ተፈጽሞ ባራት ቀኑ አልጋወራሹ መጥተው ወዲያው ከሳቸው ጋር ወደወሎ ጠቅላይ ግዛት እንዲሄዱ ተደርጎ እዚያው ብዙ ወታደርና መሳሪያ ለመከላከያ ሚኒስቴር አስረከቡ። የካቲት ፲፰ ቀን ፲፱፻፴፬ ዓ.ም የፊታውራሪነት ማእረግ ተሰጥተው መጀመሪያ በ ወረዳ አስተዳዳሪነት ከዚያም በ፲፱፻፴፮ ዓ.ም የየጁ፤ የዋድላ ደላንታ፤ የመቂት፤ የሸደሃና የዳውንት ብሔራዊ ጦር አዛዥና የጠቅላይ ግዛቱ ጦር አማካሪ ከዚያም እስከ ፲፱፻፵፫ ዓ.ም ድረስ በወሎና በከፋ ውስጥ አውራጃ አስተዳዳሪነት ተመድበው ሲያገለግሉ ቆዩ። ከፋ ውስጥ እንደተሾሙ (፲፱፻፵፫ ዓ.ም) ከጠቅላይ ገዢው ጋር ባለመስማማታቸው ተሽረው ንጉሠ ነገሥቱ ከስልጣን እስከወረዱ ድረስ በእስራትና በግዞት ሐያ ሦስት ዓመት ሙሉ ለሃገሩ እንዳልተጋደለ፣ በአርበኝነት ደሙን እንዳላፈሰሰ፣ ለኢትዮጵያ ነጻነት መስዋዕት እንዳልሆነ ተቆጥረው፣ ንጉሠ ነገሥቱ ለቅርብ ሎሌአቸው አድልተው ደጃዝማች ኪዳኔን ከሀገር አገልግሎት አስወገዷቸው። ንጉሠ ነገሥቱ ከስልጣን ከወረዱ በኋላ ክቡር ደጃዝማች ኪዳኔ በመላ የጥንታዊት ኢትዮጵያ ጀግኖች አርበኞች ማኅበር ሊቀመንበርነት ተመርጠው ሲያገለግሉ ከቆዩ በኋላ ሃገራቸውንንና ማኅበሩን ወክለው ሮማ ላይ በተካኼደው የዓለም አቀፍ ጸረ ኑክሊየር መሣሪያ ስብሰባ ላይ ለመሳተፍ ሲጓዙ መስኮብ () ላይ ጥቅምት ፱ ቀን ፲፱፻፸፪ ዓ.ም. በተወለዱ በስልሳ አራት ዓመታቸው አረፉ። ቀብራቸውም መንበረ ፀባዖት ቅድስት ሥላሴ ቤተ ክርስቲያን ጥቅምት ፲፭ ቀን ፲፱፻፸፪ ዓ.ም. ተከናውኗል። ክቡር ደጃዝማች ኪዳኔ ወልደመድኅን በ ፲፱፻፵፱ ዓ.ም. በተወለዱበት አጥቢያ በቡልጋ የየለጥ ቅዱስ ጊዮርጊስን ቤተ ክርስቲያን በግል ያሠሩ ሲሆን፤ በ ፲፱፻፷፬ ዓ.ም ."ከልደት እስከ ሞት" የተባለች አጭር ኃይማኖታዊ፤ መንፈሳዊና የፍልስፍና መጽሐፍ ደርሰው አሳትመዋል። የኒሻኖቻቸው ዝርዝር የዳግማዊ ምኒልክ ኒሻን ባለአምበል የአርበኝነት ሜዳይ ከ ፬ ዘንባባ ጋር የድል ኮከብ የቅዱስ ጊዮርጊስ የከፍተኛ ጀብዱ ሜዳይ ከ ፩ ዘንባባ ጋር የኢትዮጵያ የክብር ኮከብ ታላቅ መኮንን ከደረት ኮከብ ጋር ከእንግሊዝ መንግሥት የአፍሪቃ ኮከብ ከእንግሊዝ መንግሥት የአፍሪቃየድል ሜዳይ ከሶቪዬት ሕብረት ሦስት ኒሻኖች በጠቅላላው ፲ ኒሻኖችን ተሸልመዋል። ዋቢ ምንጮች የጥንታዊት ኢትዮጵያ ጀግኖች አርበኞች ማኅበር የታሪክ መዝገብ - ታህሣሥ ፲፰ ቀን ፲፱፻፸ ዓ.ም አዲስ ዘመን ጋዜጣ ፥ ፴፰ኛ ዓመት ቊጥር ፴፰ ፥ ጥቅምት ፲፮ ቀን ፲፱፻፸፪ ዓ.ም. የኢትዮጵያ ሰዎችአርበኞች

22077

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B5%E1%88%80%20%E1%89%A0%E1%88%85%E1%88%8D%E1%88%99%20%E1%89%85%E1%89%A4%20%E1%89%A3%E1%8B%AD%E1%8C%A0%E1%8C%A3%20%E1%8A%96%E1%88%AE%20%E1%8A%A5%E1%8A%A8%E1%8A%AD%20%E1%8B%AD%E1%8C%A8%E1%88%AD%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%8A%90%E1%89%A0%E1%88%AD

ድሀ በህልሙ ቅቤ ባይጠጣ ኖሮ እከክ ይጨርሰው ነበር

ድሀ በህልሙ ቅቤ ባይጠጣ ኖሮ እከክ ይጨርሰው ነበር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ድሀ በህልሙ ቅቤ ባይጠጣ ኖሮ እከክ ይጨርሰው ነበር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21760

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%89%A3%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%88%9D%E1%88%AB%E1%88%8D%20%E1%8B%A8%E1%89%A3%E1%8A%A5%E1%8B%B5%20%E1%8B%AB%E1%8A%96%E1%88%AB%E1%88%8D

ያባት ያምራል የባእድ ያኖራል

ያባት ያምራል የባእድ ያኖራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያባት ያምራል የባእድ ያኖራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

44205

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B4%E1%8A%AC%E1%88%9D

ሴኬም

ሴኬም (ዕብራይስጥ፦ /ሽኬም/) በከነዓን እና በኋላ በእስራኤል የነበረ ከተማ ነው። 2110 ዓክልበ. - አብርሃም በሴኬም ሲያልፍ መስዊያ ለእግዚአብሔር ይሠዋል (ዘፍ. ፲፪)። 2100 ዓክልበ. አካባቢ - በኤብላ የኤብላ ጽላቶች የሴኬም ጣኦት «ራሳፕ» ነው ይላሉ። (የኤብላ ጽላቶች) 1928 ዓክልበ. - የያዕቆብ (እስራኤል) ቤተሠብ ስለ እኅታቸው ስለ ዲና የሴኬም ባላባት ኤዊያዊው ኤሞርን አሸነፈ፤ ሴኬም ሠፈር አጠፋ። (ዘፍ. ፴፬) 1884 ዓክልበ. - የግብጽ ፈርዖን 3 ሰኑስረት በ«መንቱ» (ምድያም)ና በረጨኑ (ከነዓን) ላይ ዘምቶ፣ በ«ሰክመም» (ሴኬም) አሸነፋቸው። (የሰበክ-ሁ ጽላት) 1587 ዓክልበ. - ኢያሱ ወልደ ነዌ በሴኬም ተቀበረ። (ኢያሱ ፳፬) 1360 ዓክልበ. አካባቢ - «ሻክሙ» (ሴኬም) የንጉሥ ላባያ መቀመጫ፣ እርሱ ወታደሮች ከሃቢሩ ወገን ይቀጥራል። (አማርና ደብዳቤዎች) 1252 ዓክልበ. - ጌዴዎን አርፎ ልጁ ከሴኬማዊት ቁባት ጋር፣ አቢሜሌክ የእስራኤል ንጉሥ ሆነ፤ ሴኬም አመጸበትና ከተማውን አጠፋ። (መሳፍንት ፱) 936 ዓክልበ. - በሰሎሞን መሞት ሴኬም እስከ 915 ዓክልበ. ድረስ የስሜን መንግሥት የእስራኤል መንግሥት መቀመጫ ሆነ። (፩ ነገሥታት) 595 ዓክልበ. - ሴኬም የሳምራውያን ቅዱስ ቦታ ሆነ። (ፍላቪዩስ ዮሴፉስ) 136 ዓክልበ. - ከመቃብያን ወገን ዮሐንስ ሂርቃኖስ የሳምራውያን ቤተ መቅደስ በሴኬም አጠፋ። (ዮሴፉስ) 2 ዓክልበ. - ሴኬም ወደ ሮሜ መንግሥት ሶርያ ጠቅላይ ግዛት ተጨመረ። 25 ዓ.ም. ግድም - ኢየሱስ በ«ሲካር» (ሴኬም) ሲያልፍ መሲህ መሆኑን ለሳምራዊት ይገልጻል። (ዮሕ ፬፡፳፮) 59 ዓ.ም. - ገሊላ በሮማውያን ላይ ሲያመጽ ሴኬም በኬሬያሊስ እጅ ይጠፋል። 64 ዓ.ም. - የሮሜ ቄሣር ቤስጳስያን «ኔያፖሊስ» («አዲስ ከተማ») በሴኬም ሥፍራ አጠገብ አሠራ። ይህ ዛሬ ናብሉስ ይባላል። የቀድሞ ከተሞች

21026

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8A%A5%E1%8A%93%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%89%A3%E1%8B%AD%20%E1%8A%93%E1%89%B5

የልጅ እናት አባይ ናት

የልጅ እናት አባይ ናት የአማርኛ ምሳሌ ነው። የልጅ እናት አባይ ናት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22232

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%85%E1%89%A5%20%E1%8A%A5%E1%88%9B%E1%8B%AB%E1%89%81%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%88%84%E1%8B%B6%20%E1%88%A9%E1%88%9D%20%E1%88%B0%E1%88%AD%E1%89%AA%E1%88%B5%20%E1%8B%AB%E1%8B%9B%E1%88%8D

ጅብ እማያቁት አገር ሄዶ ሩም ሰርቪስ ያዛል

ጅብ እማያቁት አገር ሄዶ ሩም ሰርቪስ ያዛል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ጅብ እማያቁት አገር ሄዶ ሩም ሰርቪስ ያዛል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21588

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8B%AD%E1%89%A0%E1%8B%9B%E1%88%8D%20%28%E1%8A%A0%E1%88%88%20%E1%8B%88%E1%8D%8D%E1%8C%AE%29

ያለ ይበዛል (አለ ወፍጮ)

ያለ ይበዛል (አለ ወፍጮ) የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለ ይበዛል (አለ ወፍጮ) የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20491

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8B%9A%E1%8B%AB%E1%8B%8D%20%E1%88%9E%E1%88%8B%20%E1%8A%A5%E1%8B%9A%E1%8B%AB%E1%8B%8D%20%E1%8D%88%E1%88%8B

እዚያው ሞላ እዚያው ፈላ

እዚያው ሞላ እዚያው ፈላ የአማርኛ ምሳሌ ነው። እዚያው ሞላ እዚያው ፈላ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20850

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%98%E1%89%85%E1%8B%9D%E1%89%80%E1%8B%8D%20%E1%89%A2%E1%89%80%E1%89%A5%E1%88%A9%E1%89%B5%20%E1%89%80%E1%8A%93%20%E1%89%A5%E1%88%8E%20%E1%8A%A0%E1%8B%B0%E1%8C%88

ዘቅዝቀው ቢቀብሩት ቀና ብሎ አደገ

ዘቅዝቀው ቢቀብሩት ቀና ብሎ አደገ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዘቅዝቀው ቢቀብሩት ቀና ብሎ አደገ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

44995

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%AD%E1%88%BB%20%E1%8A%93%E1%88%81%E1%88%B0%E1%8A%93%E1%8B%AD

መርሻ ናሁሰናይ

አቶ መርሻ ናሁ ሰናይ (1850 ገደማ - 1937 ገደማ እ.ኤ.አ) ከዓጼ ምኒልክ ዘመነ ሥልጣን እስከ ዓጼ ኃይለሥላሴ ድረስ ለሀገራቸው ከፍተኛ ምሣሌያዊ አገልግሎት ያበረከቱ ኢትዮጵያዊ ነበሩ። ከ1890ዎቹ መጀመሪያ እስከ 1902 እ.ኤ.አ በሐረር የታሪካዊው ጄልዴሳ እና የአካባቢው አስተዳዳሪ ሆነው አገልግለዋል። የድሬዳዋ ከተማ እንዲቆረቆር ቁልፍ ሚና ከመጫወታቸውም በላይ ከ1902 እስከ 1906 እ.ኤ.አ የድሬዳዋና አካባቢዋ የመጀመሪያው አስተዳዳሪ ሆነው ሰርተዋል። የዓፄ ምኒልክና የራስ መኮንን አማካሪና የቅርብ ረዳት በመሆንም በወቅቱ ሀገራዊና ዲፕሎማሲያዊ ጉዳዮች ላይ ተሳታፊ ለመሆን እድል አግኝተዋል። አቶ መርሻ ዘመናዊ ዕውቀትን የቀሰሙ፤ የፈረንሳይኛ ቋንቋን ያጠኑ፤ ስለአውሮጳ ታሪክና ባህል ሰፊ ዕውቀት የነበራቸውና በሀገር ውስጥም ሆነ በውጭው ዓለም ለመታወቅ የበቁ አስተዋይ ሰው ነበሩ። የምድር ባቡር ወደ ኢትዮጵያ እንዲገባ ካደረጉት ልዩ አሰተዋጽኦ በተጨማሪ የባቡር ሀዲዱ የጥበቃ ሃይል ኃላፊ በመሆን ጡረታ እስከወጡበት ጊዜ ድረስ አገልግለዋል። በ19ኛው ክፍለ ዘመን መጨረሻና በ20ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ በተፈጠረው ሰላምና መረጋጋት ምክንያት የአውሮጳ ስልጣኔ ወደ ሀገር እንዲገባና ንግድ እንዲዳብር እንዲሁም ፖለቲካዊ ኢኮኖሚያዊና ማኅበራዊ ለውጥ እንዲመጣ ከደከሙት በርካታ ኢትዮጵያውያን መካከል እንዱ ነበሩ። ይህ አጭር የህይወት ታሪክ (የእንግሊዝኛውን ውክፔድያ ባዮግራፊ ጨምሮ ) ለዛሬውና መጪው ትውልድ አርአያነታቸውን ለማሳየትና ትምህርትም እንዲሆን ታስቦ የተዘጋጀ ነው። ትውልድና አስተዳደግ መርሻ ናሁሰናይ እንደ አውሮጳ አቆጣጠር በ1850 መጀመሪያ ገደማ በአንኮበር አካባቢ በሽዋ ተወለዱ። እድሜያቸው ለትምህርት እንደደረሰም በአቅራቢያቸው ከሚገኝው ወላጅ አባታቸው ከሚያገለግሉበት ቤተክርስቲያን ገብተው መሠረታዊ የሃይማኖትና ቀለም ትምህርትን እንደቀሰሙ ከትውልድ ትውልድ ሲተላለፍ የቆየ የቤተሰብ አፈ ታሪክ ያመለክታል። የጎልማሳነት ጊዜያቸውን በአባታቸውን እርሻ ላይ በመርዳት እንዳሳለፉም ይነገራል። ትዳር ከያዙ በሑዋላ ከቦታ ቦታም እየተዘዋወሩ ሰፊ ዕውቀትንና ልምድን አካብተዋል። አዳዲስ ነገሮችን ለማወቅና ለመሞከር ከፍተኛ ፍላጎት እንደነበራቸው በኋላ ካሳዩት ልዩ ችሎታና ብልህነት መገመት ይቻላል። በተለይም የሀገር ውስጥና የውጭ ሀገር ቋንቋዎችን ገና በወጣትነት ሳሉ ለማወቅ መድከማቸው ወደፊት ለሰጡት ከፍተኛ ህዝባዊና መንግስታዊ አገልግሎት ትልቅ መሠረት እንደሆነ ከታሪክ እንረዳለን። የአቶ መርሻን አስተዳደግ ለመረዳት ምናልባትም ፊታውራሪ ተክለ ሐዋርያት ተክለ ማርያም በኦቶባዮግራፊያቸው ውስጥ የመርሻ ባልንጀራ ስለነበሩት ታላቅ ወንድማቸው ገብረ ጻዲቅ የፃፉትን ማስታወስ ይጠቅም ይሆናል-- "የመሬታችን ግብር እንዳይታጎል አብዩ (ገብረ ጻድቅ) በድቁና እየተለወጠ ይቀድሳል። ነገር ግን ለገብረ ጻድቅ የዕውቀት ዕድል በጣም ተሰጥቶት ነበርና፤ በሰሞነኝነት ታግዶ የሚቀር ሰው አልነበረም። ቅዳሴውን ለገብረ መድኅን (ሌላው ወንድማቸው) ተወለትና፤ እሱ ዕውቀቱን ለመኮትኮት ወደ ደብረ ብርሃን ሄደ። እዚያ ሲማር ቆይቶ፤ ቅኔና ዜማ ካወቀ በኋላ ወደ ደብረ ሊባኖስ ተዛውሮ የሠዓሊነትን ጥበብ ተማረ። እንደዚህ ከልጅነቱ ጀምሮ ብልኅነቱ ይደነቅለት ነበር። በሳያደብር ቤተክርስቲያን ውስጥ የነደፈውን ሐረግና ሥዕል እኔም ደርሼበት አይቼዋለሁ። ከፈረንጆች ጋር ለመተዋወቅና ጥበባቸውን ለመቅዳት ምንጊዜም አይቦዝንም ነበር። ስለዚህ፤ ወደ ዲልዲላ (እንጦጦ)፤ ወደ አንኮበር ይመላለሳል። ወደ አንኮበር እየሄደ ባሩድ እንዴት እንደሚቀምሙና እንደሚወቅጡ ይመለከታል፤ ባሩድ እያጠራቀመ፤ የቀለህ ጠመንጃ እያበጀ ይተኩስበታል።...ቀለሁ የታሰረበት ገመድ ወይም ጠፍር ይጎማምደውና ወደኋላው ይፈናጠራል። አንዳንድ ጊዜ ገብረ ጻድቅን እጁን ወይም ፊቱን ያቆስለዋል" (ገጽ ፯) እንደ አውሮፓ አቆጣጠር በ1890ዎቹ መጀመሪያ ላይ እድሜያቸው አርባ ዓመት ሲሆን አቶ መርሻ ተወልደው ያደጉበትን ሽዋን ለቀው በሐረር አዲስ ኑሮን ጀመሩ። ወደ ሐረር ከመሄዳቸው በፊት ልጆችንም አፍርተው ነበር። ባለቤታቸው ወይዘሮ ትደነቅያለሽ የዓፄ ምኒልክ ታማኝ አገልጋይና አማካሪ የነበሩት የአቶ መክብብ ልጅ ነበሩ። ሐረር ላይ ብዙም ሳይኖሩ ታላቁ የአድዋ ጦርነት ተጀመረ። አቶ መርሻ አድዋ ስለመዝመታቸው የሚታወቅ ነገር እስካሁን የለም። ነገር ግን በቅርብ የሚያውቋቸው ሰዎችና ጓደኞቻቸው እንደሞቱና እንደቆሰሉ ከታሪክ እንረዳለን። ለምሣሌ አስተዋዩ ባልንጀራቸው ገብረ ጻዲቅ በራስ መኮንን በተመራው ጦር ውስጥ ተመድበው ሲያገለግሉ ህይወታቸው አልፏል። በጦርነቱም ላይ ስላደረጉት ልዩ አስተዋጽኦ ወንድማቸው ፊታውራሪ ተክለ ሐዋርያት የሚከተለውን ጽፈዋል-- "የጦር ሠራዊት በሰፈር ላይ ስፍራውን እንዲያውቀው፤ መሳሳት እንዲቀር ፕላን ነድፎ ሰጠ። በፕላኑ ላይ፤ የአዝማቹ፤ የራሶቹ፤ የደጃዝማቾቹ፤ የፊታውራሪዎቹ እና የሌሎቹም የጦር አለቆች የወታደሮችም ድንኳኖች በተዋረድነት ተነድፈው፤ ማንም ሰው ፕላኑን እያየ የሰፈሩን ቦታ ለማወቅ እንዲቻለው አደረገ። በሰፈር ቦታ የሚጣሉ ሰዎች ቢኖሩም፤ አጋፋሪዎች ፕላኑን እያዩ ማስተካካል እንዲችሉ አደረገ። ይህንኑ በኋላ ንጉሡም ሰምተው በጣም አደነቁ። የጦርነቱንም ታሪክ እስከ መቀሌ ድረስ ጽፎት ነበር።" (ገጽ ፳፰) የጄልዴሳና አካባቢው አስተዳዳሪ ዓጼ ምኒልክ የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት እስከሆኑበት እስከ 1889 እ.ኤ.አ. ድረስ አቶ መርሻ መንግስትን በኃላፊነት ደረጃ እንዳገለገሉ እስካሁን የሚታወቅ ነገር የለም። በሐረር ከተማ ለጥቂት ዓመታት ከኖሩና በከተማዋ የፀጥታ (ፖሊስ) ሃይል ኃላፊ ሆነው ካገለገሉ በኋላ ጄልዴሳ የምትባለው ታሪካዊ ከተማና አካባባዋ አስተዳደሪ ሆነው ተሾሙ። ጄልዴሳ ዛሬ በሱማሌ ክልል የምትገኝ መንደር ናት። በዚያን ጊዜ ግን ሽዋንና የተቀሩትን የኢትዮጵያ ክፍሎች ከቀይ ባሕርና ከገልፍ ኦፍ ኤደን () ጋር ያገናኝ የነበረው የካራቫን () ንግድ መተላለፊያ በር ነበረች። የጉምሩክ መቀመጫም ነበረች። ስለሆነም አቶ መርሻ ስትራቴጂክ ቦታን የማስተዳደር ልዩ ኃላፊነት ተጥሎባቸው ነበር። አንዳንድ መረጃዎች የሚጠቁሙት ደግሞ ከኢትዮጵያ የድንበር ክልል እስከ አዋሽ ድረስ ያለውን አካባቢ በሙሉ ይቆጣጠሩ እንደነበር ነው። ለማስታወስ ያህል ኢትዮጵያ በጊዜው ከብሪቲሽ ከፈረንሳይና ከጣልያን ሶማሌ ላንድ () ጋር ትዋሰን ነበር። ከዓጼ ምኒልክ ቀዳሚ ዓላማዎች አንዱ የኢትዮጵያን ወሰን መካለልና ማስከበር ስለነበር አቶ መርሻ በተደረገው ጥረትና ድካም ተሳትፈዋል። በተለይም በድንበር እና አካባቢዎች ጥበቃ ረገድ ከፍተኛ ድርሻን አበርክተዋል። ከጄልዴሳ አስተዳዳሪነታቸው በፊት የሐረር ፖሊስ ኃላፊ ሆነው ማገልገላቸው ለፀጥታው ሥራ እንዳዘጋጃቸው ይታመናል። ሌላው የዓጼ ምኒልክ ዐቢይ ዕቅድ ደግሞ ኢትዮጵያ ከውጭው አለም ጋር ያላትን ዲፕሎማሲያዊ እንዲሁም የንግድና ኢኮኖሚ ግንኙነት ማጠናከር ነበር። አቶ መርሻ በዚህም መስክ ልዩ አስተዋፅዖ አድርገዋል። በተለይም ከአድዋ ድል በኋላ የአውሮጳ የአሜሪካና የሌሎች ሀገሮች መንግስታት የኢትዮጵያን ነፃነትና ሉዓላዊነት ለመቀበል መወሰናቸው ለዘመናት ሲጠበቅ የነበረውን ስልጣኔ ለማስገባት አመቺ ሁኔታን በመፍጠሩ በርካታ ዲፕሎማቶች፤ ጋዜጠኞችና ሳይንቲስቶች፤ ፀሀፊዎችና ቱሪስቶች ኢትዮጵያን ጎበኙ። አብዛኛዎቹ የውጭ ሀገር ዜጎች ወደ አዲስ አበባ ሐረርና የተለያዩ የሀገሪቱ ክፍሎች ለመሄድ በወቅቱ ከሞላ ጎደል ሰላማዊ በነበረው የጄልዴሳ መንገድ ማለፍ ስለነበረባቸው አቶ መርሻ እንግዶቹን በክብር የመቀበልና ለቀጣዩ ጉዞአቸው የሚያስፈልገውን የማሟላት ከፍተኛ አደራ ተጥሎባቸው ነበር። ዓጼ ምኒልክና የሐረሩ ገዢ ራስ መኮንንም ጎብኚዎቹ ለሚያልፉባቸው ቦታዎች አስተዳዳሪዎች ሁሉ ዘመናዊ መስተንግዶ እንዲያደርጉ ጥብቅ ትዕዛዝ አስተላልፈው ነበር። በ1897 እ.ኤ.አ. ኢትዮጵያን ከጎበኙትና በእንግሊዝ መንግስት ስም የዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት ስምምነቱን ከፈረሙት ከንግስት ቪክቶሪያ ልዩ መልዕክተኛ ሰር ረኔል ሮድ () ጋር አብረው የመጡት ካውንት (ሎርድ) ኤድዋርድ ግሌይቸን () በጻፉት መፅሐፍ ውስጥ የሚከተለውን አስፍረዋል-- "...የሚቀጥለው ቀን ጄልዴሳ አደረሰን፡ እዚያም በአስተዳዳሪው በአቶ መርሻ ከፍተኛ አቀባበል ተደረገልን። ከአቢሲንያ (ኢትዮጵያ) ክልል መድረሳችንንም ለማሳየት አስተዳዳሪው መሳሪያ በታጠቁና የሀገሪቷን ስንደቅ ዓላማ በያዙ ወታደሮች በመታጀብ ተቀበሉን። ሰንደቅ ዓላማው እምብዛም አልማረከንም በሰባራ እንጨት ላይ በሚስማር ከተመቱ ቢጫ ቀይና አረንጓዴ ጨርቆች የተሰራ ስለነበር። የክብር ዘቡና አቀባበሉ ግን እጅግ የሚያስደስት ነበር።" የጉምሩክ ኃላፊ አቶ መርሻ የጄልዴሳ ጉምሩክ ኃላፊ ስለነበሩ ወደ ሀገሪቱ የሚወጣውንና የሚገባውን ሁሉ በበላይነት ይቆጣጠሩ ነበር። ሸቀጦች ዘይላ በተባለው የብሪትሽ ሶማሌላንድ ወደብና በጅቡቲ (ፍሬንች ሶማሌላንድ) በኩል እንደልብ ይገቡና ይወጡ ስለነበር ከተማዋ በንግዱ ዓለም ታዋቂ ሆና ነበር። ለምሣሌ ኢትዮጵያና እንግሊዝ (ብሪታንያ) በ1897 እ.ኤ.አ. በፈረሙት ዲፕሎማሲያዊ ውል አንቀጽ ሦስት መሠረት ጄልዴሳ ለሁለቱም ሀገሮች ንግድ ክፍት እንድትሆን ስምምነት ላይ ተደርሶ ነበር። የካራቫን ነጋዴዎች እና መንገደኞች ጄልዴሳ ሲደርሱ ከሀገር ውጭ ያመጧቸውን ግመሎችና በቅሎዎች ወደመጡብት ሰደው ለቀጣዩ ሀገር ውስጥ ጉዟቸው የሚይስፈልጓቸውን እንሰሳት ከአካባቢው ነዋሪዎች እንዲከራዩ ይደረግ ነበር። ወደ ሀገር ውስጥ የሚገባ ዕቃ ቀረጥ እንዲከፈልበት ስለተደረገም ለመንግስት ከፍተኛ የገቢ ምንጭም ሆኖ ነበር። ኢትዮጵያ በጊዜው እንደ ቡና፤ የእንሰሳት ቆዳ፤ ከብት፤ የዝሆን ጥርሶችና የመሳሳሉትን ሸቀጦች ወደተለያዩ የአፍሪቃ፤ እስያ፤ መካከለኛው ምሥራቅና አውሮጳ ሀገሮች በኤደን በኩል ትልክ ነበር። በተለይም የጅቡቲ ወደብ መከፈት ለጄልዴሳ ጉምሩክ መጠናከርና ለንግድ መስፋፋት ከፍተኛ እርዳታ አድርጓል፡ አቶ መርሻም ወደ ጁቡቲ ለሥራ ይሄዱ ነበር። በ1902 እ.ኤ.አ ድሬዳዋ ስትቆረቆር የከተማውና አካባቢዋ አስተዳዳሪና የድሬዳዋ ጉምሩክ የመጀመሪያው ኃላፊ ሆኑ። የዓጼ ምኒልክ አማካሪ አቶ መርሻ ዘመናዊ ሥልጣኔ ወደ ኢትዮጵያ እንዲገባና ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ እድገት እንዲመጣ ይገፋፉ ከነበሩት ለውጥ ፈላጊ ስዎች እንዱና ቀዳሚ ነበሩ። ዓጼ ምኒልክና ራስ መኮንን ያዘዟቸውን ሥራዎች ሁሉ በትጋት በመፈፀምም ሆነ አዳዲሰ ሀሳቦችና የቴክኖሎጂ ውጤቶች ወደ ሀገር እንዲገቡ ጠቃሚ ምክሮችን በመለገስ ከፍተኛ አስተዋጽኦ አደርገዋል። ታዋቂው የታሪክ ተመራማሪና ፀሃፊ ተክለፃድቅ መኩሪያ አፄ ምኒልክና የኢትዮጵያ አንድነት በተባለው መጽሐሃፋቸው ላይ የሚከተለውን ብለዋል-- “ዐፄ ምኒልክ የነዚህንና የውጭ አገር ተወላጅ አማካሪዎች ምክር በመስማት እውጭ አገር ደርሰው መጠነኛ እውቀት እየቀሰሙ የተመለሱትን የነግራዝማች ዬሴፍን፤ የነነጋድራስ ዘውገን፤ የእነ አቶ አጥሜን፤ የነ አቶ መርሻ ናሁ ሠናይን፤ የነ ብላታ ገብረ እግዚአብሔርን፤ የነ ከንቲባ ገብሩን፤ የነአለቃ ታየን፤ የነነጋድራስ ገብረ ሕይወት ባይክዳኝን፤ የነአቶ ኃይለማርያም ስራብዮንን፤ አስተያየት በማዳመጥ በአገራቸው የአውሮፓን ሥልጣኔ ለማስገባት ታጥቀው ተነሡ።” የምድር ባቡር ግንባታ ሥራ ተቆጣጣሪ በ1894 እ.ኤ.አ ዓጼ ምኒልክ የምድር ባቡር ወደ ኢትዮጵያ እንዲገባ ከተስማሙ በኋላ የቅርብ አማካሪዎቻቸው የሆኑት የስዊሱ ተወላጅ አልፍሬድ ኢልግ እና ፈረንሳዊው ሌዎን ሸፍነ ለሀዲዱ ግንባታ ሥራ የሚያስፈልገውን መሰናዶ ጀመሩ። የምድር ባቡር ኩባንያም በአስቸኳይ ተቋቋመ። የባቡር ሃዲዱ ሥራ በ1897 እ.ኤ.አ ሲጀመር አቶ መርሻ ከኢትዮጵያ በኩል በበላይነት እንዲቆጣጠሩ በምኒልክ አደራ ተጣለባቸው። ለዚህም ኃላፊነት የበቁት የባቡር ሀዲዱ የሚይልፍባቸው ቦታዎችና ህዝቦች አስተዳዳሪ በመሆናቸው ብቻ ሳይሆን የፈረንሳይኛ ቋንቋን ጠንቅቀው ስላጠኑና ሰለውጭው ዓለምም ሰፊ ዕውቀት ስለነበራቸውም ጭምር ነበር። በጁላይ 1900 እ.ኤ.አ. ሀዲዱ ከጅቡቲ ተነሥቶ ደወሌ ከተባለችው የኢትዮጵያ ድንበር ወረዳ ሲደርስ በተደረገው የምረቃ ስነሥርዓት ላይ ዓጼ ምኒልክን ወክለው ተገኝተዋል። በሥነ ሥርዓቱ ላይ ከፈረንሳይ መንግሥት በኩል የፍሬንች ሶማሌላንድ () ገዢ ጋብሪዬል ሉዊ አንጉልቮ () የተገኙ ሲሆን የምድር ባቡር ኩባንያው ተጠሪዎችና ሰራተኞችም ተገኝተው ነበር። በጅቡቲ የኢትዮጵያ ቆንስል የነበሩት አቶ ዮሴፍ ዘገላንም በምረቃው ተካፋይ ከነበሩት የኢትዮጵያ ባለሥልጣናት አንዱ ነበሩ። የሀዲድ ግንባታው ከተጀመረ ከአምስት ዓመት በኋላ በ1902 እ.ኤ.አ. ድሬዳዋ ወደፊት ከተመሠረትችበት ቦታ ደረሰ። ከዚያም በገንዘብና በዲፕሎማሲያዊ ችግር ሥራው ለሰባት ዓመት ተቋርጦ በ1909 እ.ኤ.አ. እንደገና ሲጀመር አቶ መርሻ በድጋሚ ግንባታውን እንዲቆጣጠሩ በዓፄ ምኒልክ ተጠየቁ። በታዘዙትም መሰረት እስከ አዋሽ ያለውን ሀዲድ በውሉ መሠረት እንዲጠናቀቅ አድርገዋል። ሀዲዱ አዲስ አበባ የደረሰው እ.ኤ.አ. በ1917 ራስ ተፈሪ መኮንን (በኋላ ዓፄ ኃይለሥላሴ) አልጋ ወራሽ በነበሩበት ጊዜ ነበር። የምድር ባቡር ወደ ኢትዮጵያ መግባት በሀገሪቱ ታሪክ ታይቶ የማይታወቅ ኢኮኖሚያና ማህበራዊ ለውጥን አስከትልዋል። በጅቡቲ በኩል ሸቀጥ ወደተለያዩ ሀገሮች ከድሮው በበለጠ ፍጥነት በባቡር ለማስወጣትና ለማስገባት በመቻሉ ንግድ እንዲጠናከር ረድቷል። በሚሊዮን የሚቆጠሩ ኢትዮጵያዊያን የኑሮ ደረጃ በፊት ከነበረው በጣም አድጓል። በርካታ መንደሮችና ከተሞች በባቡር ሀዲዱ ምክንያት ተቋቁመዋል። የህዝብ ከቦታ ቦታ መዘዋወርም ጨምሯል። ከሁሉም በላይ ደግሞ የሀዲዱ መዘርጋት ከረጅም ጊዜ መጠራጠርና ቸልታ በኋላ አውሮጵውያኖች በኢትዮጵያ ላይ ኢንቨስትመንት መጀመራቸውን ያመለክታል። አንጋፋውና ታዋቂው የታሪክ ምሁር ዶ/ር ሪቻርድ ፓንክረስት የባቡር ሀዲዱን የዘመኑ ትልቅ የቴክኖሎጂ ውጤት ብለው ጠርተውታል። የድሬዳዋ ቆርቋሪና የመጀመሪያ አስተዳዳሪ ከጅቡቲ የተነሳው የባቡር ሀዲድ እ.ኤ.አ. በ1902 ዛሬ ድሬዳዋ ካለችበት ቦታ ሲደርስ በአቶ መርሻና በፈረንሳዊው ሌዎን ሸፍነ መሪነት አዲስ ከተማ እንዲቆረቆር ትእዛዝ ተሰጠ። የቦታውም ስም መጀመሪያ አዲስ ሐረር ተባለና ትንሽ ቆይቶ ግን ድሬዳዋ የሚል ስያሜ ተሰጠው። በዚያው ዓመት አቶ መርሻ የድሬዳዋና አካባቢው የመጀመሪያ አስተዳዳሪ ሆነው ተሾሙ። ብዙም ሳይቆይ በምድር ባቡር ኩባንያው ባልደረቦችና በበርካታ ኢትዮጵያውያን ከፍተኛ ድካም ድሬዳዋ ቶሎ ቶሎ መገንባት ጀመረች። በአጭር ጊዜ ውስጥም ዘመናዊ የሆነ ከተማ ተቋቋመ። አቶ መርሻ በከተማውና አካባቢው አስተዳዳሪነት እስከ 1906 እ.ኤ.አ. ድረስ ካገለገሉ በኋላ ለሚቀጥሉት ሃያ ዓመታት ማለትም ጡረታ እስከወጡብት ጊዜ ድረስ የኢሳ ግዛቶች እና የባቡር ሀዲዱ ጥበቃ ሀይል ኃላፊ በመሆን ሰርተዋል። በልጅ ኢያሱ ዘመነ ስልጣን ለአጭር ጊዜ ተሽረው የነበረ ሲሆን ኢያሱ ከሥልጣን ከተወገዱ በኋላ ወደ ቦታቸው መመለሳቸውን የታሪክ መረጃዎች ይጠቁማሉ። ጡረታና እረፍት አቶ መርሻ በ1920ኛዎቹ እ.ኤ.አ. አጋማሽ ገደማ በጡረታ ተገለሉ። እድሚያቸው ስለገፋና በበረሐም ረጅም ዘመን ስላሳለፉ ብዙ ሳይቆይ ጤንነታቸውን እያጡ መጡ። የአልጋ ቁራኛ እስከመሆንም ደርሰው ነበር። በጡረታ ላይ እያሉ አብዛኛውን ጊዜ ከቤተሰቦቻቸው ጋር ያሳለፉ ሲሆን አልፎ አልፎ ግን ከጓደኞቻቸው ጋር ይገናኙ ነበር። ለምሳሌ የታወቁ የካቶሊክ ሃይማኖት ተከታይ ሰለነበሩ ከሚሲዮናውያን ወዳጆቻቸው ከነአባ እንድርያስ () ጋር በደብዳቤ ይገናኙ ነበር። የካቶሊክ እምነት በሐርርና ዙሪያዋ እንዲጠናከር ከፍተኛ እገዛ አድርገዋል። በርካታ ለሆኑ ወጣት ካቶሊክ ኢትዮጵያዊያኖችም አርአያ ከመሆናቸውም በተጨማሪ ዘመናዊ ትምህርት ካቶሊክ ለሆኑና ላልሆኑ ወጣቶች እንዲዳረስ ረድተዋል። የኢትዮጵያ አየር መንገድ እንዲቋቋምና እንዲጠናከር ከፍተኛ ድርሻ ያበረከቱትና የመጀመሪያው ጥቁር አፍሪቃዊ የንግድ አውሮፕላን አብራሪ ካፕቴን አለማየሁ አበበ ባሳተሙት የህይወት ታሪካቸው ውስጥ የሚከተለውን ፅፈዋል-- “አቶ መርሻ ከነቤተሰቦቻቸው በሐረር ከተማ የታወቁና የተከበሩ የካቶሊክ ሃይማኖት ተከታይ ስለነበሩ ምንሴኘር አንድሬ ዣሩሶ በሚያስተዳድሩት የካቶሊክ ሚሲዮን ገብቼ በአዳሪነት እንድማር ተደረገ።” አቶ መርሻ ናሁሰናይ በ1937 እ.ኤ.አ. ገደማ ከዚህ ዓለም በሞት ተለዩ። እድሚያቸው ሰማንያ አምስት ዓመት አካባቢ ነበር። የተቀበሩትም በሐረር ከተማ ነው። በጣሊያን ወረራ ዘመን ሰለነበር ይመስላል ስለሞታችው ምንም ዓይነት መረጃ እስካሁን አልተገኘም። አቶ መርሻ ወይዘሮ ትደነቂያለሽ መክብብን አግብተው አሥራ አንድ ልጆችን ወልደዋል። እነርሱም በየነ፤ ንግሥት፤ ዘውዲቱ፤ አለሙ፤ ወርቄ፤ ደስታ፤ ዮሴፍ፤ ማርቆስ፤ ንጋቱ፤ ዘገየና መደምደሚያ ናቸው። የልጅ ልጆቻቸውና የልጅ ልጅ ልጆቻቸው ዛሬ በኢትዮጵያና ሌሎች ሀገሮች ይኖራሉ። ከነዚህም ውስጥ ብዙዎቹ በተለያዩ መንግስታዊና የግል ድርጅቶች ውስጥ በመስራት ለሀገራቸው አገልግሎትን ስጥተዋል። የአቶ መርሻ የበኩር ልጅ ባላምባራስ በየነ ወደ አውሮጳ በተደጋጋሚ ለልዩ ልዩ ጉዳዎች ከመጓዛቸውም በተጨማሪ ለድሬዳዋና ለሀገራቸው እድገት አስተዋጽኦ አድርገዋል። ለምሣሌ የእቴጌ መነን የሴቶች ትምህርት ቤት በአዲስ ኣአበባ ሲከፍት የመጀመሪያው አስተዳዳሪ ሆነው ያገለገሉ ሲሆን፣ ከደሴ ወደ አሰብ የሚወስደው መንገድ ሲሰራ በሃላፊነት መርተዋል:: ከዚያም ቀደም ብሎ በኢትዮጵያና ብሪትሽ ሶማሌላንድ የክልል ድርድር ሲጀመር ሀገራቸውን ወክለው በኮሚቴው ፀኃፊነት ተሳትፈዋል። ዛሬ በህይውት ካሉት መካከል ደግሞ አቶ አብነት ገብረመስቀል በአዲስ አበባ የሚኖሩ የታወቁ የንግድ ሰውና () በጎ አድራጊ ናቸው። የአርአያነትና የአገልግሎት ውለታ አቶ መርሻ ናሁሰናይ ከሠላሣ ዓመታት በላይ ሀገራቸውን በተለያዩ መስኮች አገልግለዋል። አንደኛ በዓፄ ምኒልክና ራስ መኮንን መሪነት ሐረርና አካባቢዋ ወደ ኢትዮጵያ ከተቀላቀሉ በኋላ በአካባቢው ፀጥታና መረጋጋት እንዲኖር አግዘዋል። ሁለተኛ ከተሞችን በማስተዳደር ረገድ በተለይም የድሬዳዋ ከተማ እንድትቆረቆርና እንድታድግ ልዩ ድርሻ አበርክተዋል። በዚህም ምክንያት ደቻቱ የሚባለው ቦታ ለረጅም ጊዜ ገንደ መርሻ እየተባለ በአካባቢው ነዋሪዎች ይጠራ ነበር። ሦስተኛ ዘመናዊ ስልጣኔ ማለትም ዘመናዊ ሀሣቦች፣ ዘመናዊ የአስተዳደር ዘዴዎች እና የቴክኖሎጂ ውጤቶች (የምድር ባቡርና የመሳሰሉትን) ወደ ሀገር እንዲገቡ ከፍተኛ ሚና ተጫውተዋል። ዘመናዊነት ማለት ደግሞ አውሮፓዊ መሆን ሳይሆን ከውጭው ዓለም የሚገኘውን ዕውቀት ተሞክሮና ድጋፍ ለሀገር እድገትና ህዝባዊ ጥቅም የሚውሉባቸውን መንገዶች መፈለግና ተግባራዊ ማድረግ እንደሆነ ከተረዱት አንዱ ነበሩ። በመጨረሻም ኢትዮጵያ ዲፕሎማሲያዊ ዕውቅናን አግኝታ የንግድና ኢንቨስትመንት ተጠቃሚ እንድትሆን እጅግ ደክመዋል። በተለይም ከዓድዋ ድል በኋላ በርካታ የውጭ መልዕክተኞችና እንግዶች ወደ ኢትዮጵያ በመጡበት ጊዜ በጄልዴሳና በድሬዳዋ አስተዳዳሪነታቸው የማስተናገድ እድል ስላገኙ ኢትዮጵያ በቀና መልክ እንድትታይ ልዩ ጥረት አድርገዋል። ለምሣሌ በሮበርት ፒት ስኪነር () የተመራው የመጀመሪያው የአሜሪካ ልዑካን በኢትዮጵያ ጎብኝቱን ፈፅሞ ለመመለስ ሲዘጋጅ ድሬዳዋ ላይ በዓፄ ምኒልክ ስም አሸኛኘት ያደረጉትና ከምኒልክ የተላከውንም የስልክ ስንብት መልዕክት ያስተላለፉት አቶ መርሻ ነበሩ። ለእዚህና ለመሳሳሉት ከፍተኛ የሃላፊነት ቦታዎች የበቁት በትዕዛዝ ፈፃሚነታቸው ብቻ ሳይሆን በቋንቋ አዋቂነታቸውና በአስተዋይነታቸውም ጭምር እንደነበር መረጃዎች ይጠቁማሉ። ሂዩስ ለሩ () የተባሉት የፈረንሳይ ጋዜጠኛ፤ ፀሃፊና በኋላም ሴኔተር በተሰኘው ታዋቂ የፈረንሣይ ጋዜጣ ላይ ስለአቶ መርሻ የሚከተለውን ጽፈዋል-- "እኚህ ብልህ ሰው ... ንጉሰ ነገስቱ ለረጅም ዓመታት የሀገሪቱን መግቢያ በር ጠባቂ አድርገው ስለሾሟቸው ያላዩት የዜጋ ዓይነት የለም ።" የአቶ መርሻ አርአያነትና ሀገራዊ ውለታ በእርግጥ አልተረሳም። በድሬዳዋ ከተማ በዓፄ ኃይለሥላሴ በስማቸው መንገድ ተሰይሞላቸው እስካሁን ድረስ አለ። ድሬዳዋ የተመሠረትችበትን 105ኛ ዓመት በቅርቡ ስታከብር ስማቸው ተጠርቶ ተመስግነዋል። ሆኖም ግን የአቶ መርሻ የህይወት ታሪካቸው ገና አልተፃፈም። በርካታ ኢትዮጵያውያን (የታሪክ ተማሪዎችንና ተመራማሪዎችን ጨምሮ) ማንነታቸውንም ሆነ ሥራቸውን አያውቁም። የመጣበትን የማያውቅ የሚሄድበት ይጠፋዋል እንደተባለው ባለፉት ዘመናት በተለያዩ መስኮች ምሣሌያዊ ተግባራትን የፈፀሙ እንደ አቶ መርሻ ያሉ ቁጥራቸው ከፍተኛ የሆነ ኢትዮጵያዊያን አንደነበሩ ታሪክ ሰለሚይስተምረን የዛሬውም ሆነ መጪው ትውልድ ልብ ሊላቸው ይገባል። በተለይም ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ እንቅስቃሴ እንደገና እየታየ ባለበት በአሁኑ ጊዜ (የአዳዲስ መንገዶችና ባቡር ሀዲዶችን ግንባታን ጨምሮ ማለት ነው) ለዘመናዊ ሥልጣኔ መግባትና መዳበር ልዩ አስተዋጽኦ አድርገው ያለፉ ኢትዮጵያውያንን የህይወት ታሪክና አርአያነት ጠንቅቆ ማወቁ ከፍተኛ ህብረተሰባዊ ጠቀሜታ እንዳለው ያደጉ ሀገሮች ተሞክሮ ያስገነዝባል። ዋና የፅሁፍ መረጃዎች የኢትዮጵያ መሪዎች የኢትዮጵያ ታሪክ

20640

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8C%8B%E1%88%AD%20%E1%8A%A0%E1%89%B5%E1%8C%AB%E1%8B%88%E1%89%B5%20%E1%8B%AD%E1%8B%88%E1%8C%8B%E1%88%80%E1%88%8D%20%E1%89%A0%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8C%A8%E1%89%B5

ከልጅ ጋር አትጫወት ይወጋሀል በእንጨት

ከልጅ ጋር አትጫወት ይወጋሀል በእንጨት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከልጅ ጋር አትጫወት ይወጋሀል በእንጨት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22032

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B3%E1%8A%9B%20%E1%88%B2%E1%8B%AB%E1%8B%B3%E1%88%8B%20%E1%89%A0%E1%8B%B3%E1%8A%9B%20%E1%8A%A0%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%88%B2%E1%8B%AB%E1%8C%8B%E1%8B%B5%E1%88%8D%20%E1%89%A0%E1%88%98%E1%8C%AB%E1%8A%9B

ዳኛ ሲያዳላ በዳኛ አህያ ሲያጋድል በመጫኛ

ዳኛ ሲያዳላ በዳኛ አህያ ሲያጋድል በመጫኛ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዳኛ ሲያዳላ በዳኛ አህያ ሲያጋድል በመጫኛ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

50234

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%A9%E1%8A%9B%20%E1%8B%88%E1%8B%B0%20%E1%89%86%E1%88%AE%E1%8A%95%E1%8C%A6%E1%88%B5%20%E1%8D%A9

፩ኛ ወደ ቆሮንጦስ ፩

=፩ኛ ወደ ቆሮንጦስ ፩|2=← ወደ ሮማውያን ፲፮</>፩ኛ ወደ ቆሮ. ፪ →||በ፫ኛው ክፍለ ዘመን የተጻፈ ፩ኛ ወደ ቆሮንጦስ ፯:፴፫-፯ ፰:፬ በፓፒረስ ፲፭ ]] |4=አጭር መግለጫ|5=ፀሐፊ|5=ጳውሎስ|6=የመጽሐፍ ዐርስት|6=፩ኛ ወደ ቆሮንጦስ|7=የሚገኘው|7=በአዲስ ኪዳን ፯ኛው መጽሐፍ|8=መደብ|8=የጳውሎስ መልዕክት}} ፩ኛ ወደ ቆሮንጦስ በአዲስ ኪዳን ሁለተኛው መልዕክት ሲሆን ቅዱስ ጳውሎስ በቆሮንጦስ እያለ በ፶ ዎቹ ዓ.ም. ለቆሮንጦስ ሰዎች የጻፈው የመጀመሪያ መልዕክት ነው ። ፲፮ ምዕራፎች ይይዛል ። ይህ ፩ኛ ምዕራፍ ሲሆን በ፴፩ ንዑስ ክፍሎች ይከፈላል ። ቅዱስ ጳውሎስ ለቆሮንጦስ ሰዎች መልዕክት የጻፈበት ምክኒያት ብዙ ናቸው ለምሳሌ ትንሳዔ ሙታን የለም እስከማለት የደረሱ ነበሩ እንዲሁም በቆሮንቶስ ምዕመናን መሀከል ፣ እኔ የጳውሎስ ነኝ ፣ እኔ የአጵሎስ ነኝ ፣ የኢየሱስ ነኝ ...እያሉ መከፋፈላቸውን ሰምቶ ከዚህ ስህታቸው እንዲታረሙ ፤ በተጨማሪም ዓለምን ለማሳፈር እግዚአብሔር ታላቁን ሚሥጥር በዓለም በተናቁት ሰዎች እንዲገለፅ ማድረጉን ለማሳወቅ ጻፈው ።የሐዋርያው ጳውሎስ መልዕክት ፩ኛ ወደ ቆሮንጦስ ምዕራፍ ፩''' ቁጥር ፩ - ፲ ቁጥር ፲፩ - ፳ ዓለም፡ጥበብ፡ሞኝነት ፡ እንዲኾን፡አላደረገምን፧ ቁጥር ፳፩ - ፴፩

21870

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8C%A5%E1%8A%95%E1%89%B5%20%E1%8D%8D%E1%88%8B%E1%8C%AD%20%E1%8B%A8%E1%88%B5%E1%8C%8B%20%E1%89%81%E1%88%AB%E1%8C%AD

ያጥንት ፍላጭ የስጋ ቁራጭ

ያጥንት ፍላጭ የስጋ ቁራጭ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያጥንት ፍላጭ የስጋ ቁራጭ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20677

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%8A%91%E1%8C%8D%20%E1%8C%8B%E1%88%AD%20%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%8C%88%E1%8A%98%20%E1%88%B0%E1%88%8A%E1%8C%A5%20%E1%89%A0%E1%8C%A3%E1%88%9D%20%E1%8B%AD%E1%8C%A3%E1%8D%8D%E1%8C%A3%E1%88%8D

ከኑግ ጋር የተገኘ ሰሊጥ በጣም ይጣፍጣል

ከኑግ ጋር የተገኘ ሰሊጥ በጣም ይጣፍጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከኑግ ጋር የተገኘ ሰሊጥ በጣም ይጣፍጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21349

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%A1%E1%8A%93%20%E1%88%B5%E1%89%A3%E1%89%B1%20%E1%88%98%E1%8D%8B%E1%8C%80%E1%89%B1

የቡና ስባቱ መፋጀቱ

የቡና ስባቱ መፋጀቱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የቡና ስባቱ መፋጀቱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ