aisha-org/wav2vec-dataset-common-voice-36k

audio audioduration (s) 0.2 215	transcript stringlengths 2 2.11k
	kaba hazrati ibrohim davridan beri doim tabarruk hisoblanib kelar kabaga xizmat doimo ulkan sharaf hisoblanar edi
	chodir yopish odat tusiga kirdi
	vujudi ham holdan toygan edi
	hatto uyida ham
	jurhum qabilalari tomonidan
	yanada orttirdi unga qarshi chiqqanlarning mutlaqo mag‘lub bo‘lishiga endi hech shubha qolmagan edi abobil qushlari vositasida abraha va lashkariga
	mana bu bizga yomg‘ir keltiradigan bulutdir deyishgan edi bu so‘zlardan oyisha onamiz od qavmini esladi quroni karim od qavmini
	haq yo‘lga chaqirish uchun hazrati hud alayhissalom vazifali etib yuborilganini bildiradi hazrati hud alayhissalom yaman o‘lkasidagi qumtepalar ahqof da yashaydigan qavmiga
	uzoq yillar ollohning hukmlarini yetkazdi to‘g‘ri yo‘llarni ko‘rsatdi ammo hech so‘zlariga kirita olmadi oxiri ularni sizlar yolg‘iz ollohgagina ibodat qilingiz
	men haqiqatan sizlarning ustingizda ulug kun qiyomat ning azobidan qo‘rqaman deb ogohlantirgan edi ular sen bizlarni xudolarimizdan burish yuz o‘girtirish
	uchun keldingmi u holda agar rostgo‘y kishilardan bo‘lsang bizlarga vada qilayotgan narsangni yani ollohning azobini keltirginchi dedilar u aytdi azob
	kelar vaqtning bilimi yolg‘iz olloh huzuridadir men sizlarga o‘zim elchi qilib yuborilgan narsa dinni yetkazurman lekin men sizlarni nodon qavm
	ekaningizni ko‘rmoqdaman bas qachon ular o‘sha azobni o‘z vodiylariga qarab kelayotgan bir qora bulut holida ko‘rishgach bu bizlarga yomg‘ir keltirguvchi
	bulutdir dedilar hud aytdi yo‘q u o‘zlaringiz shoshtirgan narsabir bo‘rondirki unda sizlarga atalgan alamli azob bordir u parvardigorining amri bilan
	barcha narsani vayron halok qilur bas u bo‘ron kelib od qabilasidagi kofirlarning o‘zlarini ham mollarini ham halok qildi barchalari qirilib
	maysara hayotidan mamnun edi chunki xonimafandisi unga nisbatan shafqatsiz xo‘jayin emas shafkatli bir ona bo‘lib qolgan bekasi unga hech qachon qo‘lidan kelmagan ishni buyurmagan
	bitib tong otganida faqat ularning uyjoylarigina ko‘zga tashlanar edi biz jinoyatchiosiy qavmni mana shunday jazolaymiz ko‘p o‘tmasdan shamol kelib ularni
	yoqaladi yetti kechasakkiz kunduz tinmasdan esdi va od qavmi ildizidan qo‘porilgan xurmo daraxtlari kabi yerga cho‘zildi shamol to‘xtaganida od qavmidan
	hech bir jonli narsa qolmagan o‘lik jasadlari uyumuyum bo‘lib yotar edi rasuli akram janobimiz ko‘k yuzini qoplagan bulutlarni ko‘rganlarida bu
	achchiq hodisalarni eslariga olar va o‘shanaqa azobdan himoya qilsin deb ulug mavloga duo qilar edilar qora xotin bu xotinning ismi
	suayradir orasira yiqilib hushidan ketib qoladigan dardi bor edi odobini saqlashga qayg‘uradigan xotin bo‘lgani uchun duch kelgan yerda yiqilib qolishdan
	xavotirda yurardi ayniqsa yopilgan bo‘lishini juda xohlagan dunyo berishsa ham ochmaydigan uyat joylarining bunaqa paytlari ochilib qolishi vijdonida chuqur yaralar
	hosil qilardi vaqt o‘tgani sayin ko‘ngil ko‘zasi yanada to‘lib borar yuk ko‘tara olmaydigan bir hol olar edi har gal uni bu ahvol
	ko‘rib qolganlarning oldilaridan uyalasiqila turib ketish oson emasdi axir oxiri bir kun to‘g‘ri masjidga yo‘l oldi ollohning rasulini
	topib dardini tushuntirmoqchi bo‘ldi masjidga kirdi janobimizning huzurlariga bordi va ey ollohning rasuli mening tutqanog‘im bor o‘zimdan ketib yerga yiqilaman
	ochilishini xohlamagan joylarim ochilib qoladi ollohga duo qiling menga shifo bersin dedi yillar davomida to‘plangan alam va eng oliy maqomga
	ilk bor farishtaning kelgani
	bog‘langan umid tuyg‘ulari dardli bir ovoz bilan shu ikki jumlaga siqishtirildi payg‘ambarlar sarvari sallallahu alaihi vasallam bu istakka darrov
	mayli demadilar istasang duo qilaman olloh shifo bersin istasang sabr qil va jannatga kir dedilar shifo
	topish yoqimli albatta chekkan balolarga tuygan vijdon azoblariga ko‘ra qarasa izlabtopilmas bir nemat hozirgacha hayotdan olinmagan baxtga erishilardi ammo oxiratga imoni bor odam uchun erishiladigan
	eng buyuk baxt jannat hayotidir bir paytlar masjid qurilayotganida payg‘ambarimizning ollohim chin hayot oxirat hayotidir deganlarini eshitgan edi bu ayol tanlashi
	uchun ko‘p vaqt kerak bo‘lmadi ey ollohning payg‘ambari men sabr qilaman faqat sizdan tilagim yiqilgan paytimda ustim ochilib qolishidan
	saqlashi uchun mavloimizga duo qilsangiz dedi rahmat payg‘ambari sallallahu alaihi vasallam qo‘llarini ko‘tardilar bu chorasiz lekin sabrli xotin haqiga duo
	qildilar u yerda hozir turganlar va ayniqsa bu dardga yo‘liqqan xotin omin deb turishdi nihoyat duo tugadi qo‘llar yuzlarga surildi
	xotinning ko‘zlari kulimsirab turardi sevinchning bir ifodasi o‘laroq bu ko‘zlarga inju donalari to‘plangan edi necha yillardan beri ezilgan ko‘ngilning ichichlaridan
	eng samimiy tuyg‘ular hamrohligida dumalab chiqqan bir necha tomchi edi bu donalar xafalikni emas baxtiyorlikni ifodalar edi ular bu
	inju donachalari o‘ziga o‘xshash toza va yaraqlagan boshqa donachalar bilan topishishi uchun ko‘p dard chekkan va bu baxtiyorlikka erishgan xotinning bo‘lishi
	va o‘qi degan amr berilganidan buyon
	hamda uning ko‘zlarida payg‘ambarlar sultonining ko‘zlariga boqaboqa birlashishi lozim edi tashakkurlarimni qabul eting ey ollohning payg‘ambari olloh sizdan rozi bo‘lsin
	dedida suayra orqaga o‘girilib masjid eshigi sari yo‘naldi ortidan mana jannatni qozongan bir xotin deya qarab qolishdi oradan yillar o‘tajak
	va bir kuni sahobai kirom ichida ilmi va zakosi bilan nihoyatda haqli shuhrat topgan abdulloh ibn abbos ra qiymatli shogirdi
	ato ibn abu rabohga ra jannatiy xotinni ko‘rishni istaysanmi deyajak ha javobini olgach esamana shu qora xotin deb o‘sha xotinni
	ko‘rsatajakdir ibrohimning vafoti misr qiroli sovg‘a qilib jo‘natgan moriya ismli cho‘ri bir rivoyatga ko‘ra u ham payg‘ambarimizning xotinlari qatoriga kirgan
	ajoyib bir o‘g‘il tug‘ib bergan janobimiz sallallahu alaihi vasallam oxirgi ko‘rgan bu farzandlariga katta bobolari hazrati ibrohimning alayhissalom ismlarini qo‘ygan
	edilar ibrohim juda chiroyli edi emizishga bir temirchining ummu sayf laqabi bilan tanilgan xotiniga berilgan edi janobimiz orasira kelib sevikli o'g'il
	o‘g‘illarini suyiberkalab ketar edilar ibrohim o‘n yetti oylik bo‘lganida teztez kasallanaverdi bir kuni payg‘ambarimiz sallallahu alaihi vasallam abdurahmon ibn avf
	ra bilan birga kasal farzandlarini ko‘rgani bordilar bola zo‘rg‘a nafas olardi har havo chiqarganida bo‘g‘zidan xirildoq bilan chiqardi payg‘ambarimiz uni
	quchoqlariga oldilar ko‘zlaridan yoshlar oqaoqa o‘pib hidlay boshladilar bu hol abdurahmonga g‘arib ko‘rindi iye yig‘layapsizmi ey ollohning rasuli deb so‘radi
	uch yilga yaqin
	ey abdurahmon bu bir marhamat tuyg‘usidir deb javob qildilar rasululloh sallallahu alaihi vasallam keyin esa o‘lganni o‘zida yo‘q sifatlar bilan
	sifatlab yuzini timdalab yoqalarini yirtib yig‘lashdan qaytarishlarini aytdilar ibrohim oxirgi nafasini chiqarganida hali ikki yoshga to‘lmagan edi o‘n olti yoki
	yigirma ikki oylik bo‘lganiga doir rivoyatlar bor ibrohimni hazrati abbosning ra o‘g‘li fazl yuvdi janoza namozi o‘qildi baqi qabristoniga olib
	borildi eshikdan kirib sal chapni olib ikki yuz odimcha yurishgach yolg‘izoyoq yo‘lning o‘ng tomonidagi bir joyda qabrga qo‘yildi janobimiz sallallahu
	alaihi vasallam unga qalb mahzun bo‘lar ko‘z yosh to‘kar lekin biz olloh rozi bo‘ladigan so‘zdan boshqa so‘z aytmaymiz ey ibrohim
	sening ayrilig‘ingdan bizlar mahzunmiz deya xitob etdilar qabr yopilgach bir meshda suv istadilar qabrga to‘kdilar shundan keyin qabrga suv to‘kish
	sunnati joriy bo‘lib qoldi o‘sha kuni quyosh tutildi odamlar bu hodisa ibrohimning vafoti sababidan yuzaga keldi deb o‘ylashdi aslida bu
	o‘y to‘g‘ri emasdi oldinroq rasuli akramning sallallahu alaihi vasallam uch nafar qizlari ketmaket tuproqqa berilgan ular uchun tutilmagan quyoshning ibrohim
	uchun tutilishi tushunilmasdi bunaqa tushunchalar ashobi kiromning ust qatlamidagilarga aloqasi yo‘qligi ham haqiqatdir payg‘ambarimiz bu mishmishlarni eshitgan zahotlari xalqni to‘planishga
	buyurdilar o‘amlarini bir chetga otdilar ey insonlar quyosh bilan oy ollohning qudratiga dalolat etadigan ikki alomatdir hech bir kimsaning tug‘ilishi
	vaqt o‘tdi
	yoxud o‘lishi sababidan tutilmaydi ular uning tutilganini ko‘rganlaringda duo va niyoz ila namoz ila olloh taologa iltijo qilinglar dedilar
	so‘ngra odamlarni saflanishga buyurdilar namoz o‘qiy boshladilar rosa uzundanuzoq o‘qidilar rukuni ham juda uzoq qildilar rukudan samiallohu liman hamidah deb turdilar
	yana uzoq quron o‘qidilar yana rukuga bordilar ammo bu ikkinchi qiroat bilan ruku birinchisiday uzun bo‘lmadi sajda qildilar oyoqqa turdilar
	xuddi shu tarz yana bir rakat o‘qidilar jami to‘rt rakatni shu shaklda o‘qib namozni tugatdilar bu orada quyosh ochilib ketdi
	quyosh bilan oy hech kimning hayoti yo o‘limiga bog‘liq holda tutilmasligini yana bir karra takrorladilar ibrohim vafot etgach payg‘ambarimizning sallallahu
	alaihi vasallam hayotda bittagina qizlari fotima ranho qoldi sharafli nasablari ham endi bu yo‘ldan tarqalajak edi dimom ibn salaba sad
	ibn bakr qabilasi rasulullohni sallallahu alaihi vasallam yaqin oltmish yillardan beri tanirdi chunki emizikli paytlarida mana shu qabilaga sut emizishga
	berilgan edilar qabila ahli oralaridan kuchli quvvatli esli bir odamni tanlashdi o‘sha odam rasululloh bilan ko‘rishadigan qabila nomidan qaror beradiganyo
	islom dinini qabul va yo rad etadigan bo‘ldi dimom ibn salaba shunaqa keng vakolatlar bilan yo‘lga chiqdi tuyada kunlar yo‘l
	bosdi issiq bilan olishdi suvsizlik bilan yuzmayuz keldi oxiri bir kuni o‘zini xurmo daraxtlari bezagan havosi latif bir shaharda ko‘rdi
	atrofdan toza ruhli insonlar puxta bir tanlov asosida
	masjidni izlab topdi eshik oldida tuyasini cho‘ktirib tushdi yuganini ilgakka ilib ichkari kirdi qaysi birlaring muhammad deb so‘radi ichkaridagilar sal unga
	sal narida devorga suyanib o‘tirgan oq yuzli oppoq kiyimli kishini ko‘rsatishdi dimom o‘sha yoqqa yurdi va payg‘ambarimizning qoshlariga kelib ey abdulmuttalibning o‘g‘li deb
	xitob qildi qulog‘im senda men sendan bazi narsalarni so‘rayman ammolekin jiddiy gapso‘z bo‘ladi menga
	jahl qilmaysan nimani istasang so‘ra senga qarshi ichimda zarracha g‘azab bo‘lmaydi bunday bo‘lsa yaxshi sendan oldin yashaganlarning va sendan keyin keladiganlarning parvardigori
	bo‘lgan oliy borliq nomiga qasam ichib so‘rayman seni bizga payg‘ambar qilib olloh vazifalantirdimi ollohga qasam ha yaxshi
	sendan oldin yashaganlarning va sendan keyin keladiganlarning parvardigori bo‘lgan oliy borliq nomiga qasam ichib so‘rayman yolg‘iz ollohga qullik ibodat qilishimizni unga
	shirk keltirmasligimizni otalarimiz topinib kelgan bu butlarni sindirib tashlashimizni senga olloh buyurdimi ollohga qasam ha dimom yana o‘ziga xos
	shaklda qasam ichganidan keyin so‘radi besh vaqt namoz o‘qishimizni senga olloh buyurdimi ha so‘ngra dimom islomning boshqa farzlari haqida ham
	shu tarz qasamlar ichib so‘radi zakotni ro‘zani hajni va islomning hukmlarini so‘radi payg‘ambar janobimiz har biri haqida kerakli javoblarni berdilar ortiq
	dimom so‘raydigan narsa qolmadi men guvohlik beraman deya shahodat kalimasini aytdi va so‘zida bunday davom etdi seni payg‘ambar qilib yuborgan
	ushbu dinga davat etildi
	ollohga qasam butun farzlarni ado etaman menga taqiqlaganlaringdan qochinaman bularga hech bir narsa qo‘shmayman hech bir narsani kamaytirmayman men dimom
	ibn salabaman qabilamning elchisi va vakili bo‘lib kelganman dimom o‘rnidan turdi va tuyasiga qarab keta boshladi payg‘ambarimiz sallallahu alaihi vasallam
	yonlaridagilar eshitadigan qilib agar gapi to‘g‘ri bo‘lsa jannatga kirdi hisob deb marhamat etdilar dimom qabilasiga yetib borganida odamlar darrov atrofiga
	to‘planib kelishdi u gapning po‘stkallasini aytdiqo‘ydi lot ham uzzo ham jirkanch muxluqlardir dedi jim bo‘l ey dimom boshingga balo yog‘ilmasin
	tag‘in pes bo‘pqolishing mumkin moxov bo‘pqolishing mumkin tentak bo‘pqolishing mumkin deyishdi har yoqdan yana nimalar deysiz uyat vallohi ular
	na zarar beradi va na foyda juda yaxshi bilasizlar olloh bir payg‘ambar yuborgan unga bir kitob tushirgan sizlarni o‘zingiz tushib qolgan
	bu ahvoldan u payg‘ambar vositasida qutqarishni istagan menga kelsak ollohdan boshqa hech bir iloh yo‘qligiga u olloh sheriksizo‘rtoqsiz ekaniga ishonaman
	muhammad ollohning quli va payg‘ambari deb guvohlik beraman men uning yonidan sizlarga buyuruqlarini va qaytariqlarini keltirdim o‘sha kuni ertalab quyosh
	chiqqanida qabila butga sig‘inar edi botishga hozirlanayotganida u qabilada musulmon bo‘lmagan bitta ham odam qolmadi shunday qilib dimom
	ham o‘zi qutulib ham qabila ahlini qutqargan baxtli odamga aylanib oqshomga yetishdi rasululloh sallallahu alaihi vasallam xaybar fathi chog‘i ali ibn abu
	anchamuncha muvaffaqiyat ham qozonildi
	tolibga ra aytgan juda qiymatli bir gaplari bor edi sen tufayli bir kishiga olloh hidoyat berishi sen uchun dunyoning eng
	qimmatbaho nematlaridan ham yaxshidir dimomni mana shu o‘lchovda baholash lozim erta bir kun u janobi mavlo huzuriga hisob kitob berish
	uchun borganida ortida yuzlarcha xotinerkak turishajak ularning hidoyatiga sabab bo‘lgan yaxshi bir inson sifatida izzatikrom ko‘rajak islom tarixida juda katta
	olim bo‘lib tanilgan abdulloh ibn abbos u haqida bunday degan dimom ibn salabadan yaxshiroq elchini biz eshitmadik qabila raisini ilon
	chaqdi uhud jangidan olti yil o‘tdi o‘shanda urushga chiqishiga ruxsat berilmagan sen hali yoshsan deb orqasiga qaytarib yuborilgan abu said
	xudriy ra jasur bir yigit bo‘lib yetishdi safarlarda qatnashdi urushlarga kirdi bir kuni rasuli muhtaram sallallahu alaihi vasallam o‘ttiz kishilik
	bir bo‘linma tuzdilar unga abu said xudriyni boshliq etib tayinladilar zimmasiga bir vazifa yuklab yo‘lga chiqardilar bo‘linma uzoq yurdi hatto

kaba hazrati ibrohim davridan beri doim tabarruk hisoblanib kelar kabaga xizmat doimo ulkan sharaf hisoblanar edi

chodir yopish odat tusiga kirdi

vujudi ham holdan toygan edi

hatto uyida ham

jurhum qabilalari tomonidan

yanada orttirdi unga qarshi chiqqanlarning mutlaqo mag‘lub bo‘lishiga endi hech shubha qolmagan edi abobil qushlari vositasida abraha va lashkariga

mana bu bizga yomg‘ir keltiradigan bulutdir deyishgan edi bu so‘zlardan oyisha onamiz od qavmini esladi quroni karim od qavmini

haq yo‘lga chaqirish uchun hazrati hud alayhissalom vazifali etib yuborilganini bildiradi hazrati hud alayhissalom yaman o‘lkasidagi qumtepalar ahqof da yashaydigan qavmiga

uzoq yillar ollohning hukmlarini yetkazdi to‘g‘ri yo‘llarni ko‘rsatdi ammo hech so‘zlariga kirita olmadi oxiri ularni sizlar yolg‘iz ollohgagina ibodat qilingiz

men haqiqatan sizlarning ustingizda ulug kun qiyomat ning azobidan qo‘rqaman deb ogohlantirgan edi ular sen bizlarni xudolarimizdan burish yuz o‘girtirish

uchun keldingmi u holda agar rostgo‘y kishilardan bo‘lsang bizlarga vada qilayotgan narsangni yani ollohning azobini keltirginchi dedilar u aytdi azob

kelar vaqtning bilimi yolg‘iz olloh huzuridadir men sizlarga o‘zim elchi qilib yuborilgan narsa dinni yetkazurman lekin men sizlarni nodon qavm

ekaningizni ko‘rmoqdaman bas qachon ular o‘sha azobni o‘z vodiylariga qarab kelayotgan bir qora bulut holida ko‘rishgach bu bizlarga yomg‘ir keltirguvchi

bulutdir dedilar hud aytdi yo‘q u o‘zlaringiz shoshtirgan narsabir bo‘rondirki unda sizlarga atalgan alamli azob bordir u parvardigorining amri bilan

barcha narsani vayron halok qilur bas u bo‘ron kelib od qabilasidagi kofirlarning o‘zlarini ham mollarini ham halok qildi barchalari qirilib

maysara hayotidan mamnun edi chunki xonimafandisi unga nisbatan shafqatsiz xo‘jayin emas shafkatli bir ona bo‘lib qolgan bekasi unga hech qachon qo‘lidan kelmagan ishni buyurmagan

bitib tong otganida faqat ularning uyjoylarigina ko‘zga tashlanar edi biz jinoyatchiosiy qavmni mana shunday jazolaymiz ko‘p o‘tmasdan shamol kelib ularni

yoqaladi yetti kechasakkiz kunduz tinmasdan esdi va od qavmi ildizidan qo‘porilgan xurmo daraxtlari kabi yerga cho‘zildi shamol to‘xtaganida od qavmidan

hech bir jonli narsa qolmagan o‘lik jasadlari uyumuyum bo‘lib yotar edi rasuli akram janobimiz ko‘k yuzini qoplagan bulutlarni ko‘rganlarida bu

achchiq hodisalarni eslariga olar va o‘shanaqa azobdan himoya qilsin deb ulug mavloga duo qilar edilar qora xotin bu xotinning ismi

suayradir orasira yiqilib hushidan ketib qoladigan dardi bor edi odobini saqlashga qayg‘uradigan xotin bo‘lgani uchun duch kelgan yerda yiqilib qolishdan

xavotirda yurardi ayniqsa yopilgan bo‘lishini juda xohlagan dunyo berishsa ham ochmaydigan uyat joylarining bunaqa paytlari ochilib qolishi vijdonida chuqur yaralar

hosil qilardi vaqt o‘tgani sayin ko‘ngil ko‘zasi yanada to‘lib borar yuk ko‘tara olmaydigan bir hol olar edi har gal uni bu ahvol

ko‘rib qolganlarning oldilaridan uyalasiqila turib ketish oson emasdi axir oxiri bir kun to‘g‘ri masjidga yo‘l oldi ollohning rasulini

topib dardini tushuntirmoqchi bo‘ldi masjidga kirdi janobimizning huzurlariga bordi va ey ollohning rasuli mening tutqanog‘im bor o‘zimdan ketib yerga yiqilaman

ochilishini xohlamagan joylarim ochilib qoladi ollohga duo qiling menga shifo bersin dedi yillar davomida to‘plangan alam va eng oliy maqomga

ilk bor farishtaning kelgani

bog‘langan umid tuyg‘ulari dardli bir ovoz bilan shu ikki jumlaga siqishtirildi payg‘ambarlar sarvari sallallahu alaihi vasallam bu istakka darrov

mayli demadilar istasang duo qilaman olloh shifo bersin istasang sabr qil va jannatga kir dedilar shifo

topish yoqimli albatta chekkan balolarga tuygan vijdon azoblariga ko‘ra qarasa izlabtopilmas bir nemat hozirgacha hayotdan olinmagan baxtga erishilardi ammo oxiratga imoni bor odam uchun erishiladigan

eng buyuk baxt jannat hayotidir bir paytlar masjid qurilayotganida payg‘ambarimizning ollohim chin hayot oxirat hayotidir deganlarini eshitgan edi bu ayol tanlashi

uchun ko‘p vaqt kerak bo‘lmadi ey ollohning payg‘ambari men sabr qilaman faqat sizdan tilagim yiqilgan paytimda ustim ochilib qolishidan

saqlashi uchun mavloimizga duo qilsangiz dedi rahmat payg‘ambari sallallahu alaihi vasallam qo‘llarini ko‘tardilar bu chorasiz lekin sabrli xotin haqiga duo

qildilar u yerda hozir turganlar va ayniqsa bu dardga yo‘liqqan xotin omin deb turishdi nihoyat duo tugadi qo‘llar yuzlarga surildi

xotinning ko‘zlari kulimsirab turardi sevinchning bir ifodasi o‘laroq bu ko‘zlarga inju donalari to‘plangan edi necha yillardan beri ezilgan ko‘ngilning ichichlaridan

eng samimiy tuyg‘ular hamrohligida dumalab chiqqan bir necha tomchi edi bu donalar xafalikni emas baxtiyorlikni ifodalar edi ular bu

inju donachalari o‘ziga o‘xshash toza va yaraqlagan boshqa donachalar bilan topishishi uchun ko‘p dard chekkan va bu baxtiyorlikka erishgan xotinning bo‘lishi

va o‘qi degan amr berilganidan buyon

hamda uning ko‘zlarida payg‘ambarlar sultonining ko‘zlariga boqaboqa birlashishi lozim edi tashakkurlarimni qabul eting ey ollohning payg‘ambari olloh sizdan rozi bo‘lsin

dedida suayra orqaga o‘girilib masjid eshigi sari yo‘naldi ortidan mana jannatni qozongan bir xotin deya qarab qolishdi oradan yillar o‘tajak

va bir kuni sahobai kirom ichida ilmi va zakosi bilan nihoyatda haqli shuhrat topgan abdulloh ibn abbos ra qiymatli shogirdi

ato ibn abu rabohga ra jannatiy xotinni ko‘rishni istaysanmi deyajak ha javobini olgach esamana shu qora xotin deb o‘sha xotinni

ko‘rsatajakdir ibrohimning vafoti misr qiroli sovg‘a qilib jo‘natgan moriya ismli cho‘ri bir rivoyatga ko‘ra u ham payg‘ambarimizning xotinlari qatoriga kirgan

ajoyib bir o‘g‘il tug‘ib bergan janobimiz sallallahu alaihi vasallam oxirgi ko‘rgan bu farzandlariga katta bobolari hazrati ibrohimning alayhissalom ismlarini qo‘ygan

edilar ibrohim juda chiroyli edi emizishga bir temirchining ummu sayf laqabi bilan tanilgan xotiniga berilgan edi janobimiz orasira kelib sevikli o'g'il

o‘g‘illarini suyiberkalab ketar edilar ibrohim o‘n yetti oylik bo‘lganida teztez kasallanaverdi bir kuni payg‘ambarimiz sallallahu alaihi vasallam abdurahmon ibn avf

ra bilan birga kasal farzandlarini ko‘rgani bordilar bola zo‘rg‘a nafas olardi har havo chiqarganida bo‘g‘zidan xirildoq bilan chiqardi payg‘ambarimiz uni

quchoqlariga oldilar ko‘zlaridan yoshlar oqaoqa o‘pib hidlay boshladilar bu hol abdurahmonga g‘arib ko‘rindi iye yig‘layapsizmi ey ollohning rasuli deb so‘radi

uch yilga yaqin

ey abdurahmon bu bir marhamat tuyg‘usidir deb javob qildilar rasululloh sallallahu alaihi vasallam keyin esa o‘lganni o‘zida yo‘q sifatlar bilan

sifatlab yuzini timdalab yoqalarini yirtib yig‘lashdan qaytarishlarini aytdilar ibrohim oxirgi nafasini chiqarganida hali ikki yoshga to‘lmagan edi o‘n olti yoki

yigirma ikki oylik bo‘lganiga doir rivoyatlar bor ibrohimni hazrati abbosning ra o‘g‘li fazl yuvdi janoza namozi o‘qildi baqi qabristoniga olib

borildi eshikdan kirib sal chapni olib ikki yuz odimcha yurishgach yolg‘izoyoq yo‘lning o‘ng tomonidagi bir joyda qabrga qo‘yildi janobimiz sallallahu

alaihi vasallam unga qalb mahzun bo‘lar ko‘z yosh to‘kar lekin biz olloh rozi bo‘ladigan so‘zdan boshqa so‘z aytmaymiz ey ibrohim

sening ayrilig‘ingdan bizlar mahzunmiz deya xitob etdilar qabr yopilgach bir meshda suv istadilar qabrga to‘kdilar shundan keyin qabrga suv to‘kish

sunnati joriy bo‘lib qoldi o‘sha kuni quyosh tutildi odamlar bu hodisa ibrohimning vafoti sababidan yuzaga keldi deb o‘ylashdi aslida bu

o‘y to‘g‘ri emasdi oldinroq rasuli akramning sallallahu alaihi vasallam uch nafar qizlari ketmaket tuproqqa berilgan ular uchun tutilmagan quyoshning ibrohim

uchun tutilishi tushunilmasdi bunaqa tushunchalar ashobi kiromning ust qatlamidagilarga aloqasi yo‘qligi ham haqiqatdir payg‘ambarimiz bu mishmishlarni eshitgan zahotlari xalqni to‘planishga

buyurdilar o‘amlarini bir chetga otdilar ey insonlar quyosh bilan oy ollohning qudratiga dalolat etadigan ikki alomatdir hech bir kimsaning tug‘ilishi

vaqt o‘tdi

yoxud o‘lishi sababidan tutilmaydi ular uning tutilganini ko‘rganlaringda duo va niyoz ila namoz ila olloh taologa iltijo qilinglar dedilar

so‘ngra odamlarni saflanishga buyurdilar namoz o‘qiy boshladilar rosa uzundanuzoq o‘qidilar rukuni ham juda uzoq qildilar rukudan samiallohu liman hamidah deb turdilar

yana uzoq quron o‘qidilar yana rukuga bordilar ammo bu ikkinchi qiroat bilan ruku birinchisiday uzun bo‘lmadi sajda qildilar oyoqqa turdilar

xuddi shu tarz yana bir rakat o‘qidilar jami to‘rt rakatni shu shaklda o‘qib namozni tugatdilar bu orada quyosh ochilib ketdi

quyosh bilan oy hech kimning hayoti yo o‘limiga bog‘liq holda tutilmasligini yana bir karra takrorladilar ibrohim vafot etgach payg‘ambarimizning sallallahu

alaihi vasallam hayotda bittagina qizlari fotima ranho qoldi sharafli nasablari ham endi bu yo‘ldan tarqalajak edi dimom ibn salaba sad

ibn bakr qabilasi rasulullohni sallallahu alaihi vasallam yaqin oltmish yillardan beri tanirdi chunki emizikli paytlarida mana shu qabilaga sut emizishga

berilgan edilar qabila ahli oralaridan kuchli quvvatli esli bir odamni tanlashdi o‘sha odam rasululloh bilan ko‘rishadigan qabila nomidan qaror beradiganyo

islom dinini qabul va yo rad etadigan bo‘ldi dimom ibn salaba shunaqa keng vakolatlar bilan yo‘lga chiqdi tuyada kunlar yo‘l

bosdi issiq bilan olishdi suvsizlik bilan yuzmayuz keldi oxiri bir kuni o‘zini xurmo daraxtlari bezagan havosi latif bir shaharda ko‘rdi

atrofdan toza ruhli insonlar puxta bir tanlov asosida

masjidni izlab topdi eshik oldida tuyasini cho‘ktirib tushdi yuganini ilgakka ilib ichkari kirdi qaysi birlaring muhammad deb so‘radi ichkaridagilar sal unga

sal narida devorga suyanib o‘tirgan oq yuzli oppoq kiyimli kishini ko‘rsatishdi dimom o‘sha yoqqa yurdi va payg‘ambarimizning qoshlariga kelib ey abdulmuttalibning o‘g‘li deb

xitob qildi qulog‘im senda men sendan bazi narsalarni so‘rayman ammolekin jiddiy gapso‘z bo‘ladi menga

jahl qilmaysan nimani istasang so‘ra senga qarshi ichimda zarracha g‘azab bo‘lmaydi bunday bo‘lsa yaxshi sendan oldin yashaganlarning va sendan keyin keladiganlarning parvardigori

bo‘lgan oliy borliq nomiga qasam ichib so‘rayman seni bizga payg‘ambar qilib olloh vazifalantirdimi ollohga qasam ha yaxshi

sendan oldin yashaganlarning va sendan keyin keladiganlarning parvardigori bo‘lgan oliy borliq nomiga qasam ichib so‘rayman yolg‘iz ollohga qullik ibodat qilishimizni unga

shirk keltirmasligimizni otalarimiz topinib kelgan bu butlarni sindirib tashlashimizni senga olloh buyurdimi ollohga qasam ha dimom yana o‘ziga xos

shaklda qasam ichganidan keyin so‘radi besh vaqt namoz o‘qishimizni senga olloh buyurdimi ha so‘ngra dimom islomning boshqa farzlari haqida ham

shu tarz qasamlar ichib so‘radi zakotni ro‘zani hajni va islomning hukmlarini so‘radi payg‘ambar janobimiz har biri haqida kerakli javoblarni berdilar ortiq

dimom so‘raydigan narsa qolmadi men guvohlik beraman deya shahodat kalimasini aytdi va so‘zida bunday davom etdi seni payg‘ambar qilib yuborgan

ushbu dinga davat etildi

ollohga qasam butun farzlarni ado etaman menga taqiqlaganlaringdan qochinaman bularga hech bir narsa qo‘shmayman hech bir narsani kamaytirmayman men dimom

ibn salabaman qabilamning elchisi va vakili bo‘lib kelganman dimom o‘rnidan turdi va tuyasiga qarab keta boshladi payg‘ambarimiz sallallahu alaihi vasallam

yonlaridagilar eshitadigan qilib agar gapi to‘g‘ri bo‘lsa jannatga kirdi hisob deb marhamat etdilar dimom qabilasiga yetib borganida odamlar darrov atrofiga

to‘planib kelishdi u gapning po‘stkallasini aytdiqo‘ydi lot ham uzzo ham jirkanch muxluqlardir dedi jim bo‘l ey dimom boshingga balo yog‘ilmasin

tag‘in pes bo‘pqolishing mumkin moxov bo‘pqolishing mumkin tentak bo‘pqolishing mumkin deyishdi har yoqdan yana nimalar deysiz uyat vallohi ular

na zarar beradi va na foyda juda yaxshi bilasizlar olloh bir payg‘ambar yuborgan unga bir kitob tushirgan sizlarni o‘zingiz tushib qolgan

bu ahvoldan u payg‘ambar vositasida qutqarishni istagan menga kelsak ollohdan boshqa hech bir iloh yo‘qligiga u olloh sheriksizo‘rtoqsiz ekaniga ishonaman

muhammad ollohning quli va payg‘ambari deb guvohlik beraman men uning yonidan sizlarga buyuruqlarini va qaytariqlarini keltirdim o‘sha kuni ertalab quyosh

chiqqanida qabila butga sig‘inar edi botishga hozirlanayotganida u qabilada musulmon bo‘lmagan bitta ham odam qolmadi shunday qilib dimom

ham o‘zi qutulib ham qabila ahlini qutqargan baxtli odamga aylanib oqshomga yetishdi rasululloh sallallahu alaihi vasallam xaybar fathi chog‘i ali ibn abu

anchamuncha muvaffaqiyat ham qozonildi

tolibga ra aytgan juda qiymatli bir gaplari bor edi sen tufayli bir kishiga olloh hidoyat berishi sen uchun dunyoning eng

qimmatbaho nematlaridan ham yaxshidir dimomni mana shu o‘lchovda baholash lozim erta bir kun u janobi mavlo huzuriga hisob kitob berish

uchun borganida ortida yuzlarcha xotinerkak turishajak ularning hidoyatiga sabab bo‘lgan yaxshi bir inson sifatida izzatikrom ko‘rajak islom tarixida juda katta

olim bo‘lib tanilgan abdulloh ibn abbos u haqida bunday degan dimom ibn salabadan yaxshiroq elchini biz eshitmadik qabila raisini ilon

chaqdi uhud jangidan olti yil o‘tdi o‘shanda urushga chiqishiga ruxsat berilmagan sen hali yoshsan deb orqasiga qaytarib yuborilgan abu said

xudriy ra jasur bir yigit bo‘lib yetishdi safarlarda qatnashdi urushlarga kirdi bir kuni rasuli muhtaram sallallahu alaihi vasallam o‘ttiz kishilik

bir bo‘linma tuzdilar unga abu said xudriyni boshliq etib tayinladilar zimmasiga bir vazifa yuklab yo‘lga chiqardilar bo‘linma uzoq yurdi hatto