Datasets:

ArmanAsq

/

dsm-raw-fa

like 0

برای مثال اگر والدین یا سایر بستگان عنوان کنند که فرد در کودکی دوستیهای عادی و ثابت دو جانبه برقرار میکرده و مهارتهای ارتباطی غیر کلامی قابل قبولی داشته تشخیص طیف اختلال در خودماندگی کنار گذاشته میشود. ولی توجه داشته باشید نبود اطلاعات رشد به تنهایی نمیتواند موجب کنار گذاشتن تشخیص فوق باشد. نقایص اجتماعی و ارتباطی و رفتارهای محدود تکراری ذکر شده در طیف اختلال در خودماندگی کاملاً در دوره رشد و نمو مشهود است. در سنین بالاتر مداخلات درمانی و راهکارهای جبرانی به موازات حمایتهای مستمر می توانند برخی از این مشکلات را لااقل در برخی زمینه ها مخفی نگه دارند ولی به هر حال علائم آنقدر هستند که سبب بروز نقایصی در سایر حوزه های اجتماعی شغلی و زندگی شخصی فرد گردند. عوامل خطرساز و عوامل مربوط به پیش آگهی اثبات شده ترین عوامل پیش بینی کننده فرجام بیماری فرد مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی عبارت اند از وجود یا فقدان اختلال رشد ذهنی و نقایص زبانی مثلاً وجود قابلیت های زبانی در سن ۵ سالگی نشانه پیش آگهی خوب است و دیگر مشکلات بهداشت روان وجود صرع به منزله یک تشخیص هم ابتلا با افزایش مشکلات زبان و ناتوانی ذهنی بیشتر همراه است.

محیطی برخی از عوامل غیر اختصاصی مانند سن بالای والدین وزن پایین موقع تولد و قرار گرفتن در معرض برخی داروها یا تراتوژنهایی نظیر والپروئیک اسید، در دوران جنینی میتواند با خطر ابتلا به طیف اختلال در خودماندگی همراه باشد. ژنتیک و فیزیولوژیک نقش وراثت در طیف اختلال در خودماندگی بر اساس میزان همگامی دوقلوها حدود ۳۷ تا بیش از ۹۰ و در یک گروه متشکل از ۵ کشور ۸۰٪ تخمین زده میشود. مطالعات اخیر نشان میدهند که حدود ۱۵ موارد طیف اختلال در خودماندگی مربوط به یک جهش شناخته شده ژنتیکی دفعات مختلف نسخه برداری جدید یا جهش های جدید ژنهای خاص مربوط به اختلال در خانواده های مختلف هستند (یعنی همه افراد با همان ناهنجاری ژنتیکی یکسان به طیف اختلال در خودماندگی مبتلا نمیشوند با این حال باید توجه داشت حتی در مواردی که طیف اختلال در خودماندگی مرتبط با یک جهش ژنی شناخته شده است به نظر نمی رسد که قدرت نفوذ آن صددرصد باشد بدین معنا که لزوماً تمامی افرادی که ناهنجاری ژنتیک مشابهی دارند به طیف اختلال در خودماندگی مبتلا نمی شوند.

احتمالاً بقیه موارد باید به صورت چند ژنی باشند و صدها جایگاه ژنتیکی مختلف نقش نسبتاً اندکی در پیدایش اختلال دارند با توجه به گنجایش محدود جوامع مختلف در تحقیقات ژنتیکی مشخص نیست که آیا یافته ها برای همه جمعیتهای نژادی قومی به طور یکسان اعمال می - شود یا خیر. مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ تفاوت های فرهنگی در زمینه هنجارهای تعاملات اجتماعی ارتباطات غیر کلامی و روابط وجود دارد اما افراد دچار اختلالات طیف درخودماندگی به نحو چشمگیری نسبت به هنجارهای فرهنگی خود دچار نقصان هستند فرهنگ بر درک رفتارهای اوتیستیک برجستگی ادراک شده از برخی رفتارها بر دیگران انتظارات از رفتار کودک و شیوه های فرزندپروری تأثیر می گذارد. عوامل فرهنگی و اقتصادی اجتماعی ممکن است بر سن تشخیص یا شناسایی تأثیر بگذارند. اکثر مطالعات نشان داده اند که تشخیص این اختلال در میان کودکانی که از نظر قومی و نژادی تحت فشار قرار گرفته اند دیرهنگام اتفاق افتاده است. برای مثال در ایالات متحده اختلال در خودماندگی در کودکان سیاه پوست دیرتر و کمتر از حد واقعی تشخیص داده میشود.

مسائل تشخیصی مرتبط با جنسیت طیف اختلال در خودماندگی در پسران چهار برابر بیشتر از دختران تشخیص داده میشود و به طور متوسط سن تشخیص در زنان دیرتر است. به نظر میرسد در نمونه های بالینی اختلال رشد ذهنی و صرع در جنس مونث شایع تر است. این نکته حاکی از آن است که دختران بدون اختلالات ذهنی و تأخیر کلامی احتمالاً به دلیل داشتن علائم خفیف مشکلات اجتماعی و ارتباطی تشخیص داده نمیشوند در مقایسه با مردان مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی زنان ممکن است گفتگوی متقابل بهتر و علایق مشترک بیشتری داشته باشند، رفتار کلامی و غیر کلامی را ادغام کنند و رفتار خود را بر اساس موقعیت تغییر دهند علی رغم اینکه مشکلات درک اجتماعی مشابه مردان دارند. تلاش برای پنهان کردن رفتارهای نشان دهنده طیف در خودماندگی مثلاً با تقلید پوشش صدا و رفتار زنان موفق اجتماعی ممکن است تشخیص را در برخی از زنان دشوارتر کند. رفتارهای تکراری ممکن است به طور میانگین در زنان نسبت به مردان کمتر مشهود باشد و علایق خاص ممکن است.

دارای تمرکز اجتماعی مانند یک خواننده ، یک بازیگر یا تمرکز هنجاری مانند اسبها بیشتری باشند در حالی که از نظر شدت همچنان غیر عادی هستند نسبت به جمعیت عمومی نرخ واریانس جنسیتی در طیف اختلال در خودماندگی افزایش یافته است و واریانس در زنان بیشتر از مردان بوده است. ارتباط با افکار یا رفتار خودکشی افراد مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی در مقایسه با افراد فاقد این اختلال بیشتر در معرض خطر خودکشی قرار دارند. کودکان مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی که ارتباطات اجتماعی ضعیف و ناقص داشتند در مقایسه با کودکان معمولی با رسیدن به سن ۱۶ سالگی بیشتر در معرض خطر آسیب رساندن به خود با قصد خودکشی افکار خودکشی و برنامه ریزی برای خودکشی بودند نوجوانان و جوانان مبتلا به این اختلال در مقایسه با گروههای کنترل هم سن و هم جنس خود حتی پس از تعدیل عوامل جمعیتی و بیماریهای روانی همراه با خطر بیشتر اقدام به خودکشی روبرو بوده اند. پیامدهای کارکردی اختلال طیف درخودماندگی در خردسالان مبتلا به اختلال ،فوق نبود توانایی های اجتماعی و ارتباطی میتواند سبب مشکلات یادگیری به خصوص یادگیری از طریق تعاملات اجتماعی یا تعامل با گروه همتایان گردد.

در خانه اصرار به حفظ روالهای روزمره و بیزاری از تغییرات به علاوه حساسیتهای حسی میتواند با خوردن و خوابیدن تداخل داشته و انجام مراقبتهای معمول مانند اصلاح مو یا کارهای دندان پزشکی را بسیار دشوار سازد مهارت های انطباقی معمولاً از بهره هوشی اندازه گیری شده کمتر است. مشکلات شدید برنامه ریزی ساماندهی و تطابق با تغییرات روی پیشرفت تحصیلی کودک حتی در کسانی که ضریب هوشی بالاتر از متوسط دارند تأثیر منفی میگذارد در دوران بزرگسالی این افراد به دلیل تداوم رفتارهای انعطاف ناپذیر و مقاومت در مقابل شرایط جدید در برقراری زندگی مستقل مشکل دارند. بسیاری از افراد مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی حتی در غیاب اختلال رشد ذهنی در بزرگسالی کار کرد اجتماعی روانی ضعیفی دارند که با مقیاسهایی مانند زندگی مستقل و اشتغال درآمدزا در تناقض است. پیامدهای کارکردی اختلال در سالمندی مشخص نیست ولی به نظر میرسد انزوای اجتماعی و مشکلات ارتباطی مانند کاهش یاری جویی در ارتباط با مسائل مربوط به سلامتی مشکلاتی را برای فرد مبتلا به بار می آورد.

هم ابتلایی با اختلال رشد ذهنی صرع، اختلالات روانی و بیماری های مزمن طبی ممکن است با خطر مرگ و میر زودرس برای افراد مبتلا به طیف اختلال در خود ماندگی همراه باشد. مرگ و میر ناشی از جراحت و مسمومیت و همچنین خودکشی بسیار بالاتر است غرق شدن علت اصلی مرگ تصادفی در کودکان مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی است. تشخیص افتراقی اختلال کم توجهی ٫ بیش فعالی ناهنجاری های توجه تمرکز خیلی شدید یا حواس پرتی سریع و همین طور بیش فعالی در بیماران مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی شایع است علاوه بر این برخی از مبتلایان به ADHD ممکن است دارای نقصهای ارتباط اجتماعی مانند قطع کردن صحبت دیگران صحبت با صدای بلند و رعایت نکردن فضای شخصی باشند. اگرچه تشخیص ADHD از طیف اختلال در خودماندگی به طور بالقوه دشوار است سیر رشدی و نبود رفتارهای محدود تکراری و علایق غیر معمول در ADHD به تمایز این دو اختلال کمک میکنند. لذا در بیماران طیف در خودمانده وقتی این تشخیص مطرح میشود که کم توجهی یا بیش فعالی بیشتر از حدی باشد که در کودکان با سطح هوشی نزدیک به بیمار دیده میشود.

اختلال رشد ذهنی ناتوانی ذهنی بدون طيف اختلال در خودماندگی تمایز گذاشتن میان این اختلال و اختلالات طیف در خودمانده در کودکان خیلی کوچک کار دشواری است. چالش بعدی تشخیصی وقتی است که فرد مبتلا به کم توانی ذهنی مهارتهای زبانی یا نمادین را کسب نکرده باشد، زیرا در این گونه کودکان رفتارهای تکراری اغلب دیده میشود. در فرد مبتلا به کم توانی ذهنی وقتی تشخیص گذاری طیف اختلال در خودماندگی صحیح است که تعاملات و ارتباطات اجتماعی در مقایسه با رشد مهارتهای غیر کلامی فرد مانند مهارت های حرکتی ظریف حل مسأله به طریق غیر کلامی دچار تخریب قابل ملاحظه ای شده باشد برعکس در مواقعی که فاصله ای بین سطح مهارتهای ارتباط اجتماعی و سایر مهارت های هوشی دیده نمی شود تشخیص کم توانی ذهنی مناسب تر است. اختلالات زبانی و اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) در برخی از انواع اختلال زبانی مشکلات ارتباطی و برخی دشواری های ثانویه اجتماعی میتواند وجود داشته باشد. با این حال اختلال اختصاصی زبان معمولاً با ناهنجاری های غیر کلامی و یا الگوهای تکراری و محدود رفتار علایق و فعالیت همراه نیست.

وقتی فردی دچار علائم تخریب ارتباطات و تعاملات اجتماعی است ولی هیچ گونه رفتار و علایق و فعالیت های تکراری محدود ندارد احتمالاً میتوان اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) را به جای تشخیص طیف اختلال در خودماندگی مطرح نمود هرگاه ملاکهای تشخیصی طیف اختلال در خودماندگی احراز میشود باید آن را جایگزین تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی نمود و برای اثبات آن باید بررسی کاملی انجام داد که چه در گذشته و چه در حال حاضر علائم رفتارهای تکراری محدود وجود داشته باشد. سکوت انتخابی در سکوت انتخابی، رشد اولیه مختل نمی شود. معمولاً کودک مبتلا در موقعیتها و مکانهای خاص از مهارتهای ارتباطی مناسبی برخوردار است. حتی در مکانهایی که کودک ساکت است نه تعاملات اجتماعی دوجانبه مختل است و نه الگوهای رفتاری تکراری و محدود دیده می شود.

اختلال حرکات قالبی حرکات قالبی تکراری جزء ویژگی اصلی طیف اختلال در خودماندگی است لذا وقتی که این حرکات تکراری در چهارچوب تشخیص اختلالات طیف در خودمانده می گنجد نیازی به تشخیص گذاری جداگانه برای حرکات قالبی نیست با این حال در مواردی که این حرکات قالبی به شکل آسیب به خود است و کانون توجه درمانی واقعی میشود مطرح کردن هر دو تشخیص بجا است. سندرم رت ممکن است در دوره پسرفت سندرم رت انحطاط تعاملات اجتماعی مشاهده شود مشخصاً بین سنین ۴-۱ سالگی) لذا درصد قابل توجهی از دختران مبتلا علائمی دارند که ملاکهای تشخیصی طیف اختلال در خودماندگی را برآورده میکند. البته پس از گذشت این دوره مهارتهای ارتباط اجتماعی اغلب افراد مبتلا به سندرم رت بهبود می یابد یعنی پس از این دوره ویژگیهای طیف در خودمانده از اهمیت زیادی برخوردار نیستند. در نتیجه فقط در مواقعی که تمام ملاکهای تشخیص وجود دارند باید تشخیص طیف اختلال در خودماندگی را در نظر گرفت.

علائم مرتبط با اختلالات اضطرابی همپوشانی علائم اضطراب با علائم اصلی طیف اختلال در خودماندگی می تواند طبقه بندی علائم اضطراب در طیف اختلال در خودماندگی را چالش برانگیز کند به عنوان مثال کناره گیری اجتماعی و رفتارهای تکراری ویژگیهای اصلی طیف اختلال در خودماندگی هستند اما ممکن است بیانگر اضطراب نیز باشند. شایع ترین اختلالات اضطرابی در طیف اختلال در خودماندگی عبارتند از فوبیای خاص در ۳۰% موارد و اضطراب اجتماعی و آگورافوبیا در ۱۷ % موارد) اختلال وسواسی جبری رفتارهای تکراری یکی از ویژگی های بارز اختلال وسواسی جبری و طیف اختلال در خودماندگی هستند. در هر دو حالت رفتارهای تکراری نامناسب یا عجیب تلقی میشوند. در اختلال وسواسی جبری افکار مزاحم اغلب به آلودگی سازماندهی یا موضوعات جنسی یا مذهبی مربوط می شوند. فرد در تلاش برای تسکین اضطراب به اجبار به این افکار مزاحم پاسخ میدهد در طیف اختلال در خودماندگی رفتارهای تکراری معمولاً شامل رفتارهای حرکتی قالبی مانند تکان دادن دست و انگشت یا رفتارهای پیچیده تر مانند اصرار بر روتین روزانه یا ردیف کردن اشیاء می باشند.

برعکس اختلال وسواسی جبری رفتارهای تکراری در طیف اختلال در خودماندگی ممکن است لذت بخش و تقویت کننده تلقی شوند. اسکیزوفرنی اسکیزوفرنی با شروع در دوران کودکی پس از یک دوره رشد طبیعی یا نزدیک به طبیعی بروز می کند. دوره مقدماتی بیماری میتواند با نقایص اجتماعی و علایق و باورهای غیر معمول همراه باشد و ممکن است با نقایص اجتماعی طیف در خودماندگی اشتباه شود باید دقت نمود توهم و هذیان که ویژگی های معرف اسکیزوفرنی هستند در طیف اختلال در خودماندگی دیده نمیشوند ولی بالینگران باید به این نکته توجه داشته باشند که فرد مبتلا به اختلال در خودماندگی ممکن است تفسیری عینی و غیر انتزاعی از سؤالات مربوط به علائم کلیدی اسکیزوفرنیا داشته باشد مثل آیا شما وقتی کسی نزدتان نیست صدایی میشنوید؟ بله منظورش از رادیوست») طیف اختلال در خودماندگی و اسکیزوفرنیا ممکن است همزمان رخ دهند و هر دو باید در صورت وجود علائم به طور همزمان تشخیص داده شوند.

اختلالات شخصیت در بزرگسالان بدون اختلال رشدی هوش یا اختلال زبانی قابل توجه برخی از رفتارهای مرتبط با طيف اختلال در خودماندگی ممکن است توسط دیگران به عنوان علائم اختلال شخصیت خودشیفته اسکیزوتایپی یا اسکیزوئید تصور شوند اختلال شخصیت اسکیزوتایپی به ویژه ممکن است. با طیف اختلال در خودماندگی در مشغله های غیر معمول و تجربیات ادراکی تفکر و گفتار عجیب عاطفه محدود و اضطراب اجتماعی فقدان دوستان نزدیک و رفتارهای عجیب و غریب یا غیر عادی تلاقی پیدا کند دوره رشد اولیه طیف اختلال در خودماندگی فقدان بازیهای تخیلی رفتار محدود تکراری حساسیتهای حسی بیشترین کمک را در تمایز این اختلال از اختلالات شخصیتی دارد. هم ابتلایی در اغلب موارد طیف اختلال در خودماندگی همراه اختلال رشدی هوش و اختلال زبان است مانند عدم توانایی درک و ساختن جملات با دستور زبان صحیح که در این موارد باید آنها را تحت شاخصهای مربوطه ذکر نمود مشکلات یادگیری خاص خواندن نوشتن و حساب و همین طور اختلال رشدی هماهنگی نیز شایع هستند.

بسیاری از افراد دچار طیف اختلال در خودماندگی علائم روان پزشکی دارند حدود ۷۰ افراد مبتلا به اختلالات طیف در خودمانده یک اختلال روانشناختی همراه دیگر و حدود ۴۰ آنها دو یا چند اختلال روانشناختی هم ابتلا دارند. وقتی ملاکهای تشخیصی هر دو طیف اختلال در خودماندگی و ADHD وجود دارند باید هر دو تشخیص را ثبت نمود. همین اصل در مورد وجود هم زمان طیف اختلال در خودماندگی و اختلال رشدی هماهنگی اختلال اضطرابی اختلالات افسردگی و ADHD نیز صدق میکند اختلال امتناع از غذا یا پذیرش فقط چند نوع غذای محدود یک ویژگی نسبتاً شایع در طیف اختلال در خودماندگی است و این ذائقه خاص و محدود غذایی ممکن است برای همیشه ادامه یابد. در کودکانی که قادر به حرف زدن نیستند یا نقایص زبانی دارند در صورت وجود نشانه های مشهود نظیر تغییر عادات غذایی خواب و افزایش رفتارهای مشکل ساز باید فرد از نظر اضطراب و افسردگی و همچنین درد یا ناراحتی احتمالی ناشی از مشکلات طبی یا مشکلات دندان که تشخیص داده نشده اند ارزیابی شود. بیماریهای طبی شایعی که در ارتباط با طیف اختلال در خودماندگی هستند بیماریهای طبی شامل صرع و یبوست هستند.

اختلال کم توجهی - بیش فعالی Attention-Deficit ٫ Hyperactivity Disorder اختلال کم توجهی - بیش فعالی Attention-Deficit٫ Hyperactivity Disorder ملاکهای تشخیصی الگوی مداوم بی توجهی و یا بیش فعالی - تکانشگری که با کار کرد یا رشد فرد تداخل داشته باشد که با (۱) و یا (۲) مشخص می شود. ۱ بی توجهی حداقل ۶ مورد از علائم زیر دست کم ۶ ماه طول کشیده و شدت آنها به حدی است که با سطح رشد ناهماهنگ است و روی فعالیت های اجتماعی شغلی تحصیلی فرد تأثیر مستقیم منفی گذاشته باشد. توجه علائم صرفاً بازتاب یک رفتار مقابله ای نافرمانی مخالفت جویی یا عدم درک وظایف محوله یا دستورات داده شده نیست. در نوجوانان و بزرگسالان سن ۱۷ سال به بالا) وجود حداقل ۵ علامت زیر ضروری است. اغلب قادر نیست به جزئیات توجه دقیق داشته باشد و در تکالیف تحصیلی شغلی و یا سایر فعالیتها خطاهایی ناشی از بی توجهی از وی سر میزند مانند نادیده گرفتن یا عدم توجه به جزئیات عدم انجام صحیح کار) .

اغلب در حفظ توجه بر روی تکالیف یا فعالیتهای مربوط به بازی ها مشکل دارد (مثلاً مشکل حفظ تمرکز در حین سخنرانی مکالمات یا مطالعه طولانی اغلب وقتی مستقیماً با او صحبت می شود به نظر میرسد گوش نمی دهد مثلاً به نظر می رسد حواسش جای دیگری است حتی در هنگامی که هیچ عامل حواسپرتی در کار نیست.

اغلب دستورالعملها را دنبال نمی کند و قادر نیست تکالیف مدرسه مسئولیت ها یا وظایف شغلی اش را به پایان برساند (مثلاً کارها را شروع میکند ولی به سرعت تمرکزش را از دست میدهد و نیمه کاره رها میکند اغلب در ساماندهی کارها و فعالیت هایش مشکل دارد برای مثال مشکل در مدیریت تکالیف متوالی مشکل در نگهداری منظم اشیاء و متعلقات شخصی بی نظمی در کارها مدیریت زمانی ضعیف عدم انجام امور در موعد مقرر) اغلب از تکالیفی که نیازمند فعالیت ذهنی مستمر است دوری میکند، نفرت دارد و یا نسبت به انجام آنها بی میل است مانند کارهای مدرسه یا کارهای منزل در نوجوانان و بزرگسالان تهیه گزارش تکمیل کردن فرم مرور مقالات طولانی اغلب وسایل لازم برای انجام تکالیف یا فعالیتها را گم میکند مانند وسایل مدرسه مداد کتاب ابزار آلات کیف پول کلید کاغذ یادداشت عینک تلفن همراه با محرکهای خارجی به راحتی حواسش پرت میشود در نوجوانان بزرگتر و بالغان میتواند شامل افکار غیر مرتبط هم باشد.

فراموشکاری در انجام کارهای روزمره مانند انجام کارهای منزل پیغام رساندن در نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان جواب تلفن دادن پرداخت قبوض سر قرار حاضر شدن بیش فعالی و تکانشگری حداقل ۶ مورد از علائم زیر برای حداقل ۶ ماه در حدی که با سطح رشدی فرد تطابق نداشته باشد تداوم داشته و روی فعالیتهای اجتماعی شغلی، تحصیلی وی تأثیر مستقیم منفی گذاشته باشد. توجه علائم موجود صرفاً بازتاب یک رفتار مقابله ای نافرمانی مخالفت جویی یا عدم درک دستورات یا وظایف محوله نیست. در نوجوانان و بزرگسالان سن ۱۷ به بالا حداقل ۵ علامت کافی است. اغلب روی صندلی وول میخورد با دست ها یا پاهایش ور میرود و یا آنها را تکان میدهد. . اغلب در مواقعی که لازم است سرجای خود بنشیند صندلی را ترک می کند مثلاً سر کلاس مطب محل کار یا سایر مکانهایی که لازم است برای مدتی بنشیند اغلب در مکانهایی که مناسبتی ندارد میدود یا از در و دیوار بالا میرود توجه در نوجوانان و بالغان میتواند محدود به حس بی قراری باشد. اغلب نمیتواند بی سروصدا به بازی و سایر فعالیتهای تفریحی بپردازد. اغلب در حال حرکت است و به نظر می رسد.

موتوری به حرکتش وامی دارد مثلاً قادر نیست یک جا ثابت بماند و اگر مدتی طولانی یک جا بماند احساس ناراحتی میکند، مثلاً در رستوران و ملاقات ها ممکن است دیگران احساس کنند بی قرار است و یا نتوانند پابه پای وی بمانند. اغلب زیاد حرف میزند. اغلب قبل از پایان سؤال جواب را می پراند (مثلاً جمله دیگران را تکمیل میکند و در مکالمات اجازه صحبت به طرف مقابل نمی دهد و مابین حرف هایش می پرد. اغلب قادر به انتظار کشیدن برای نوبت نیست مانند موقعی که در صف قرار دارد اغلب وسط حرف دیگران میپرد و فعالیت شان را قطع میکند مثلاً وسط مکالمات بازی ها یا کارها داخل میشود ممکن است از وسایل دیگران بدون اجازه استفاده نماید. در نوجوانان و بالغان ممکن است در کار دیگران مداخله کند و کار را از دستشان بگیرد چندین علامت بی توجهی یا بیش فعالی - تکانشگری قبل از سن ۱۲ سالگی دیده میشود. چندین علامت بی توجهی یا بیش فعالی - تکانشگری در بیش از یک موقعیت و محل دیده میشود مثلاً در منزل مدرسه یا کار با دوستان یا بستگان و یا سایر فعالیتها D. شواهد آشکاری وجود دارد که این علائم سبب تداخل یا افت کیفیت کار کرد اجتماعی تحصیلی یا شغلی فرد شده اند.

علائم منحصراً در جریان اسکیزوفرنیا یا یک اختلال روان پریشی دیگر روی نداده و اختلال روانی دیگری آن را بهتر توجیه نمیکند مانند اختلال خلقی اختلال اضطرابی اختلال تجزیه ای اختلال شخصیت مسمومیت یا ترک مواد). مشخص نمایید آیا (۳۹۰٫۲) با علائم مختلط اگر در ۶ ماه گذشته هم ملاک A بی توجهی و هم ملاک A2 بیش فعالی - تکانشگری وجود داشته است. (۲۹۰٫۰) عمدتاً با علائم بی توجهی اگر در ۶ ماه گذشته ملاک A بی توجهی کاملاً وجود داشته ولی ملاک ) بیش فعالی - تکانشگری دیده نمی شود. (۳۹۰٫۱) عمدتاً با علائم بیش فعالی تکانشگری اگر در ۶ ماه گذشته علائم ملاک A بیش فعالی - تکانشگری به طور کامل برآورده میشوند ولی ملاکهای A بی توجهی وجود ندارند. مشخص کنید اگر در فروکش نسبی وقتی ملاک های تشخیصی قبلاً کامل بوده ولی در ۶ ماه گذشته ملاک ها کمتر از حد لازم تشخیصی بوده اند و با این حال هنوز بر کار کرد اجتماعی تحصیلی با شغلی فرد تأثیر منفی می گذارند. شدت فعلی بیماری را مشخص نمایید. خفیف علائم موجود چندان بیشتر از حد لازم برای تشخیص گذاری نیستند و تأثیر منفی آنها بر کار کرد اجتماعی شغلی فرد خیلی خفیف است.

متوسط علائم و افت کار کرد بین حد خفیف و شدید است. شدید تعداد علائم از حد لازم تشخیص گذاری خیلی بیشتر است یا چند علامت خاص هنوز شدید هستند یا علائم سبب افت بارز کارکرد اجتماعی یا شغلی فرد شده اند. ویژگی های تشخیصی ویژگی اصلی اختلال کم توجهی ٫ بیش فعالی (ADHD) الگوی مستمر بی توجهی و یا بیش فعالی - تکانشگری است که با کار کرد و رشد فرد تداخل دارد بی توجهی در اختلال کم توجهی بیش فعالی خود را در رفتارهایی مانند نیمه کاره گذاشتن کارها نداشتن پشتکار مشکل حفظ تمرکز و نابسامان بودن آشکار میسازد که البته ناشی از نافرمانی یا عدم درک مطلب نیست. بیش فعالی به افزایش فعالیتهای حرکتی دویدن و جست و خیز کردن کودک در مواقع نامناسب با وول خوردن زیاد بازی با انگشتان یا پرحرفی اطلاق میشود بیش فعالی در بزرگسالان میتواند به شکل بیقراری شدید یا خسته کردن دیگران با فعالیت بروز نماید تکانشی عمل کردن یعنی اعمال عجولانه ای که بدون هیچ گونه فکر و ملاحظه ای انجام میگیرند و میتوانند سبب آسیب به فرد گردند مانند بی احتیاطی در عبور از خیابان تکانشگری میتواند بازتاب تمایل برای پاداشهای فوری و عدم توانایی در به تأخیر انداختن ارضا باشد.

رفتارهای تکانشی می توانند به شکل دخالتهای اجتماعی قطع زیاده از حد کلام دیگران و یا تصمیم گیریهای مهم بدون اندیشیدن به پیامدهای دراز مدت آن مانند پذیرش شغل بدون کسب اطلاعات کافی راجع به آن بروز نمایند. ADHD در کودکی شروع میشود ضرورت وجود چند علامت قبل از سن ۱۲ سالگی نشانگر این موضوع است که علائم بالینی دوران کودکی اهمیت زیادی دارند. در عین حال به این دلیل سن شروع کمتری برای بروز علائم تعیین نشده که اثبات دقیق گذشته نگر علائم کودکی کار دشواری است. به خاطر آوردن علائم دوران کودکی فرد در بزرگسالی زیاد قابل اعتماد نیست و فقط برای اخذ اطلاعات کمکی مفید است. تا در صورتی که قبل از ۱۲ سالگی هیچ علامتی از ADHD وجود نداشته باشد در سنین بعدی نمیتوان این تشخیص را گذاشت. هنگامی که علائمی که به نظر میرسد ADHD هستند برای اولین بار پس از ۱۳ سالگی رخ میدهند به احتمال زیاد به اختلال روانی دیگری نسبت داده میشوند یا نشان دهنده اثرات شناختی مصرف مواد میباشند.

علائم اختلال باید در بیش از یک موقعیت و مکان وجود داشته باشد مثلاً خانه مدرسه و محل کار) تأیید وجود علائم مهم اختلال در مکانهای مختلف بدون کمک افراد مطلعی که او را در چنین محلهایی دیده اند امکان پذیر نیست. معمولاً علائم با توجه به بستر موجود موقعیتهای مختلف فرق خواهند داشت در موارد زیر ممکن است نشانه های اختلال کاهش یابند و یا ناپدید شوند به دنبال دریافت پاداشهای مکرر به خاطر رفتارهای مناسب هنگام نظارت دقیق در مکانهای جدید شرکت در فعالیتهای مورد علاقه داشتن محرک های خارجی پیوسته مثلاً از طریق نمایشگرهای الکترونیکی یا تعامل در موقعیتهای تک به تک مانند مطب بالینگر) ویژگی های همراه تأخیر در رشد زبانی حرکتی یا اجتماعی مختص ADHD نیست ولی اغلب هم زمان وجود دارد اختلال در تنظیم هیجانی یا تکانشگری هیجانی معمولاً در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD رخ میدهد افراد مبتلا به ADHD از دید خود و دیگران کسانی هستند که زود عصبانی میشوند به راحتی سرخورده شده و از نظر احساسی بیش از حد واکنش نشان می دهند. در اکثر موارد حتی در غیاب یک اختلال یادگیری اختصاصی کار کرد تحصیلی یا شغلی مختل است.

افراد مبتلا به ADHD ممکن است نقایص عصبی شناختی را در زمینه های مختلفی از جمله حافظه فعال تغییر وضعیت تغییر پذیری زمان واکنش مهار پاسخ هوشیاری و برنامه ریزی سازماندهی نشان دهند گرچه این آزمونها به آن اندازه حساس و اختصاصی نیستند که بتوان به آنها به منزله شاخصهای تشخیصی استناد ADHD با ویژگیهای جسمی خاصی همراه نیست هر چند که میزان ناهنجاریهای جزئی جسمی مانند فاصله زیاد میان دو چشم سقف بلند ،کام گوشهای پایین تر از حد معمول ممکن است نسبتاً بیشتر از حد طبیعی باشد. تأخیرهای حرکتی جزئی و سایر نرم نشانه های عصبی نیز گاهی بروز میکند توجه کنید که بروز هم زمان تأخیرهای حرکتی و دست و پا چلفتی بودن شدید را باید جداگانه کدگذاری نمود مانند اختلال رشدی هماهنگی). کودکان مبتلا به اختلالات عصبی رشدی با علت شناخته شده مانند سندرم X شکننده سندرم حذف (22q11) اغلب ممکن است علائم بی توجهی و تکانشگری ٫ بیش فعالی را نیز داشته باشند. اگر علائم آنها ملاکهای کامل این اختلال را داشته باشند باید تشخیص ADHD داده شود.

شیوع بررسیهای جمعیتی نشان میدهد ADHD در سراسر جهان در حدود ۷.۲ از کودکان رخ میدهد با این حال نرخ شیوع فراملی به طور گسترده ای از ۰.۱ تا ۱۰.۲ در کودکان و نوجوانان است. شیوع در جمعیتهای خاص مانند فرزند خواندگان و یا در مراکز اصلاح و تربیت بیشتر است. در یک فراتحلیل (متاآنالیز) فراملی ADHD در ۲۵ از بزرگسالان یافت شد. بروز و سیر بسیاری از والدین از فعالیت حرکتی بیش از حد فرزند نوپایشان شکایت دارند ولی تا قبل از ۴ سالگی تشخیص علائم از اشکال بسیار متنوع طبیعی حرکتی کار بسیار دشواری است. اختلال ADHD بیش از همه در دوران تحصیلی ابتدایی تشخیص داده می شود زمانی که بی توجهی مشهود شده و باعث افت کار کرد کودک میشود. این اختلال معمولاً تا اوایل نوجوانی سیر نسبتاً ثابتی دارد ولی در برخی از موارد به دلیل بروز رفتارهای ضد اجتماعی سیر بدتری پیدا میکند در اکثر افراد مبتلا به ADHD علائم بیش فعالی حرکتی در نوجوانی و بزرگسالی کاهش مییابد ولی علائم بیقراری بی توجهی برنامه ریزی ضعیف و تکانشگری ادامه می یابد درصد قابل توجهی از کودکان مبتلا به ADHD در بزرگسالی نیز تا حدودی با مشکل روبرو هستند.

بروز اصلی ADHD در سنین قبل از مدرسه بیش فعالی است بی توجهی بیشتر در دوران دبستان جلوه گر میشود. در دوران نوجوانی علائم بیش فعالی دویدن و بالا و پایین پریدن کمتر دیده میشود و بیشتر به صورت وول خوردن و یک حس درونی بیقراری ناآرامی و ناشکیبایی بروز می کند. در بزرگسالی به موازات کم توجهی و بی قراری تکانشگری حتی در غیاب بیش فعالی میتواند مشکل آفرین باشد. عوامل خطرساز و عوامل مربوط به پیش آگهی سرشتی ADHD با کاهش مهار ،رفتاری کنترل با تلاش زیاد قید و بند؛ هیجان پذیری منفی و یا افزایش تنوع طلبی همراه است. این صفات میتوانند آسیب پذیری برخی کودکان را نسبت به ADHD افزایش دهند ولی مختص ADHD نیستند. محیطی وزن خیلی کم موقع تولد و میزان نارس بودن احتمال بروز ADHD را افزایش میدهد؛ هر چه کمبود وزن شدیدتر باشد، خطر نیز بیشتر است قرار گرفتن در معرض سیگار پیش از تولد با ADHD مرتبط است حتی پس از کنترل تاریخچه روان پزشکی والدین و وضعیت اجتماعی اقتصادی بروز علائم در اقلیتی از بیماران میتواند با واکنش به برخی جنبه های رژیم غذایی مربوط باشد.

مواجهه با سموم مؤثر بر دستگاه عصبی مانند سرب عفونتی مانند انسفالیت یا مواجهه با الکل در دوران جنینی نیز میتواند با ADHD مرتبط باشد ولی معلوم نیست که این عوامل و ارتباطها نقش سببی دارند یا خیر ژنتیک و فیزیولوژیک نرخ وراثت ADHD تقریباً ۷۴ درصد است. مطالعات گسترده ارتباط ژنومی (GWAS) تعدادی لوکوس غنی شده را در مناطق ژنومی که از نظر تکاملی محدود شده اند و در ژنهای فاقد عملکرد و همچنین در اطراف مناطق تنظیمی بیان شده توسط مغز شناسایی کرده اند. هیچ ژن واحدی برای ADHD وجود ندارد. اختلالات شنوایی و بینایی ناهنجاری های متابولیک اختلالات خواب کمبودهای غذایی و صرع باید عواملی در نظر گرفته شوند که میتوانند بر علائم ADHD تأثیر بگذارند. عوامل تغییر دهنده سیر بیماری بعید است الگوی تعاملات خانوادگی در اوایل کودکی سبب بروز ADHD شود، ولی ممکن است روی سیر اختلال یا پدیدار شدن مشکلات ثانویه سلوک مؤثر باشد.

مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ به نظر میرسد تفاوت میزان شیوع ADHD در مناطق مختلف بیش از همه مربوط باشد به تفاوت روشهای تشخیصی و کار بالینی از جمله استفاده از مصاحبه های تشخیصی مختلف و اختلاف نظر در مورد اینکه آیا اختلال عملکردی ضروری بود یا خیر و اگر چنین بود چگونه تعریف شده بود. در عین حال احتمالاً نگرش نسبت به رفتار کودکان و نوجوانان مبتلا و تفاوتهای فرهنگی در تفسیر آنها توسط والدین و معلمان در فرهنگهای مختلف متفاوت است. در آمریکا میزان تشخیص بالینی ADHD بین نژاد لاتین و آمریکائیان آفریقایی تبار کمتر از سفید پوستان است. تشخیص نادرست ممکن است ناشی از برچسب نادرست زدن به علائم ADHD تحت عنوان مخالف یا مخل در گروههای قومی یا نژادی تحت فشار اجتماعی به دلیل سوگیری صریح یا ضمنی پزشک باشد که منجر به تشخیص بیش از حد اختلالات ایزایی میشود. شیوع بالا در میان جوانان سفید پوست غیر لاتین نیز ممکن است تحت تأثیر تقاضای زیاد والدین برای تشخیص رفتارهایی باشد که به منزله رفتارهای مرتبط با ADHD در نظر گرفته میشوند.

میزان علائمی که توسط اطرافیان کودک گزارش میشود نیز تحت تأثیر فرهنگ این افراد است لذا برای ارزیابی صحیح ADHD آشنایی با فرهنگ آنها ضروری است. مسائل تشخیصی مرتبط با جنس و جنسیت در جمعیت عادی ADHD در پسرها شایع تر از دختران است و نسبت آن در کودکان ۲ به ۱ و در بزرگسالان ۱۶ به ۱ است. در دختران علامت کم توجهی بیشتر از پسران بروز میکند و علامت اصلی است. تفاوتهای جنسیتی در شدت علائم ADHD ممکن است به دلیل مسئولیتهای ژنتیکی و شناختی متفاوت بین جنسیت های مختلف باشد. نشانگرهای تشخیصی هیچ نشانگر بیولوژیکی ای برای ADHD تشخیص داده نشده است. اگرچه مطالعات قبلی ارتباط ADHD با افزایش قدرت امواج آهسته (۴۷) هرتز تنا» و همچنین کاهش قدرت امواج سریع ۱۴) تا ۳۰) هرتز بتا» را نشان داده بود، اما بررسی های جدید هیچ تفاوتی در قدرت تتا یا بتا در کودکان یا بزرگسالان مبتلا به ADHD در مقایسه با گروههای کنترل نشان نداد. اگرچه برخی از مطالعات تصویر برداری عصبی تفاوتهایی را در کودکان مبتلا به ADHD در مقایسه با افراد گروه کنترل نشان داده اند اما فراتحلیل تمامی مطالعات تصویر برداری عصبی تفاوتی را بین افراد مبتلا به ADHD و افراد کنترل نشان نمی دهد.

این مسئله احتمالاً به دلیل تفاوت در معیارهای تشخیصی اندازه نمونه کار انجام شده و جنبه های فنی تکنیک تصویر برداری عصبی است تا زمانی که این مسائل برطرف نشوند هیچ گونه تصویر برداری عصبی ای نمی تواند برای تشخیص ADHD استفاده شود. ارتباط با افکار یا رفتار خودکشی ADHD یک عامل خطر برای بروز افکار و رفتار خودکشی در کودکان است. به طور مشابه در بزرگسالی ADHD هنگامی که با اختلالات خلقی رفتاری یا مصرف مواد همراه باشد حتی پس از کنترل هم ابتلایی باعث افزایش خطر اقدام به خودکشی می شود. افکار خودکشی نیز در جمعیتهای ADHD نسبت به افراد غیر مبتلا شایع تر است. ADHD پیش بینی کننده تداوم افکار خودکشی در سربازان ارتش ایالات متحده بوده است.

پیامدهای کارکردی اختلال کم توجهی بیش فعالی ADHD با کاهش تواناییهای اجرایی در مدرسه و پیشرفت تحصیلی مرتبط است افت تحصیلی مشکلات مربوط به مدرسه و نادیده گرفته شدن از سوی همسالان شایع ترین علائم مربوط به بی توجهی هستند در عین حال طرد توسط همتایان و به میزان کمتری صدمات ناشی از تصادفات مهمترین عواقب ناشی از بیش فعالی یا تکانشگری هستند پشتکار ناکافی و یا متغیر در اموری که نیاز به تلاش مستمر دارد اغلب از سوی دیگران به تنبلی مسئولیت ناپذیری و یا عدم همکاری تعبیر میشود. جوانان مبتلا به ADHD ثبات شغلی ضعیفی دارند. در این اختلال بزرگسالان عملکرد شغلی دستیابی به موفقیت و حضور در محل کار ضعیف تری دارند و احتمال بیکاری و همچنین تعارضات بین فردی بیشتری را نشان میدهند. در مجموع در اکثر موارد بیماران مبتلا به ADHD در مقایسه با سایر همسالانشان درجات تحصیلی پایین تر موفقیت های شغلی کمتر و نمرات هوشی پایین تری دارند، گرچه تفاوتهای زیادی بین مبتلایان دیده میشود در اشکال شدید بیماری نقایص جدی موجود روی قدرت تطابق اجتماعی خانوادگی و تحصیلی ٫ شغلی فرد تأثیر زیادی می گذارند.

تعاملات منفی و نزاع از مشخصات روابط خانوادگی این افراد است. این افراد نسبت به همسالان بدون ADHD عزت نفس پایین تری دارند روابط با همسالان اغلب به دلیل طرد کردن مسخره کردن و یا کنار گذاشتن فرد مبتلا به ADHD به هم میخورد. احتمال بروز اختلال سلوک در نوجوانی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی در بزرگسالی بین کودکان مبتلا به ADHD خیلی بیشتر از سایر همتایان فاقد این اختلال است در نتیجه احتمال بروز اختلالات مصرف مواد و زندانی شدن بیشتر میشود. احتمال اختلالات مصرف مواد در سنین بالاتر افزایش می یابد به خصوص هنگامی که اختلال سلوک یا شخصیت ضد اجتماعی شکل می گیرد. احتمال آسیب و جرح در افراد مبتلا به ADHD بیشتر از همسالان است کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD بیشتر در معرض خطر آسیب دیدن و ابتلا به سندرم استرس پس از سانحه هستند تخلفات و تصادفات رانندگی در رانندگان مبتلا به ADHD بیشتر دیده میشود میزان مرگ و میر در افراد مبتلا به ADHD به دلیل تصادفات و جراحات بیشتر است. به نظر می رسد درصد چاقی و فشار خون در افراد مبتلا به ADHD بیش از جمعیت عادی است.

تشخیص افتراقی اختلال نافرمانی مقابله جویانه افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به دلیل مقاومت در مقابل دستورات و درخواست دیگران از انجام تکالیف تحصیلی یا کاری که نیازمند پشتکارند سر باز بزنند مشخصات این گونه رفتار عبارت اند از منفی کاری مخالفت جویی و نافرمانی باید این علائم را از امتناع از مدرسه رفتن یا انجام ندادن تکالیف ذهنی دشوار که به دلیل عدم توانایی حفظ تمرکز ذهنی روی آنها فراموش کردن دستورالعمل ها و تکانشگری در ADHD دیده میشود افتراق داد. مسئله ای که تشخیص افتراقی این دو را از هم سخت تر میکند این است که گاهی کودکان مبتلا به ADHD به تدریج نسبت به این گونه تکالیف نگرش مقابله جویانه ای پیدا میکنند و آنها را بی اهمیت جلوه میدهند. اختلال انفجاری متناوب رفتارهای تکانشی یکی از علائم مشترک ADHD و اختلال انفجاری متناوب هستند ولی در اختلال انفجاری پرخاشگری به دیگران خیلی جدی است که جزء ویژگیهای مشخص ADHD نیست این بیماران برعکس آنچه در ADHD دیده میشود در حفظ توجه و تمرکز مشکل خاصی ندارند. به علاوه اختلال انفجاری متناوب در کودکی به ندرت دیده میشود این اختلال را میتوان هم زمان با ADHD تشخیص گذاری کرد.

سایر اختلالات عصبی رشدی افزایش فعالیت های حرکتی موجود در ADHD را باید از رفتارهای حرکتی تکراری که خصوصیت تشخیصی اختلال حرکات قالبی و در برخی موارد طیف اختلال در خودماندگی است افتراق داد. در اختلال حرکات قالبی این گونه حرکات ثابت و تکراری هستند مانند گاز گرفتن خود تکان دادن بدن در حالی که وول خوردن و بی قراری ADHD معمولاً منتشر بوده و مانند حرکات قالبی ثابت نیستند. گاهی تیکهای متعدد حرکتی که در اختلال تورت دیده میشود با وول خوردن ADHD اشتباه گرفته میشود. در این گونه موارد زیر نظر داشتن کودک برای مدت طولانی تر کمک میکند که بتوانیم میان این دو افتراق بگذاریم اختلال یادگیری اختصاصی ممکن است کودکان مبتلا به اختلال یادگیری به دلیل ناکامی فقدان علاقه یا توانایی های محدود در فرآیندهای عصبی شناختی از جمله حافظه فعال و سرعت پردازش بی توجه به نظر برسند در حالی که بی توجهی آنها هنگام انجام یک مهارت که به فرآیندهای شناختی آسیب دیده نیاز ندارد بسیار کاهش می یابد. اختلال رشدی هوش کم توانی ذهنی). علائم ADHD در کودکانی که در مراکز تحصیلی نامتناسب با توانایی ذهنی شان تحصیل میکنند بسیار شایع است.

در این گونه موارد علائم مزبور در تکالیف غیر درسی دیده نمیشوند تشخیص ADHD در کم توانی ذهنی در مواقعی قابل قبول است که بیش فعالی یا بی توجهی بیش از حد مورد انتظار بر اساس سن عقلی کودک است. طیف اختلال در خودماندگی افراد مبتلا به ADHD و کودکان در خودمانده از بی توجهی اختلال عملکرد اجتماعی و رفتارهای دشوار رنج میبرند اختلال عملکرد اجتماعی و طرد از سوی همسالان در ADHD را باید از عدم علایق اجتماعی انزوا و بی تفاوتی نسبت به نشانه های چهره ای و آوایی ارتباطات اجتماعی افراد مبتلا به طیف اختلال در خودماندگی افتراق داد. گاهی کودکان در خودمانده به دلیل عدم توانایی تطابق با تغییرات جزئی محیط پیرامونیشان قشقرق به راه می اندازند. ولی در کودکان ADHD به دلیل خودکنترلی ضعیف یا تکانشگری به هنگام تغییرات اساسی علائم سوء رفتار یا قشقرق بروز میکنند. اختلال دلبستگی واکنشی مهار گسستگی اجتماعی را می توان در کودکان مبتلا به این اختلال مشاهده نمود ولی سایر علائم اختلال ADHD مشهود نیست. به علاوه در ADHD علائم دیگری مانند فقدان روابط دیرپا وجود ندارد.

اختلالات اضطرابی بی توجهی علاوه بر ADHD در اختلالات اضطرابی نیز دیده میشود افراد با ADHD دچار بی توجهی هستند زیرا به محرکهای خارجی فعالیتهای جدید یا فعالیتهای لذت بخش گرایش دارند این علامت را باید از بی توجهی مشهود در اضطراب که به دلیل نگرانی و نشخوار ذهنی موضوعات خاص است افتراق داد بی قراری هم ممکن است در اختلالات اضطرابی دیده شود ولی بی قراری ADHD با نگرانی و نشخوار ذهنی همراه نیست. اختلال استرس پس از سانحه مشکلات تمرکز مرتبط با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD ) ممکن است در کودکان به عنوان ADHD به اشتباه تشخیص داده شود. کودکان کوچکتر از ۶ سال اغلب PTSD را با علائم غیر اختصاصی مانند بی قراری تحریک پذیری بی توجهی و تمرکز ضعیف نشان میدهند که میتواند مشابه ADHD باشد. ممکن است والدین علائم مربوط به سانحه را در فرزندان خود به حداقل برسانند و معلمان و سایر مراقبان اغلب از قرار گرفتن کودک در معرض رویدادهای آسیب را بی اطلاع هستند.

یک ارزیابی جامع از مواجهه با رویدادهای آسیب زا در گذشته میتواند اختلالات افسردگی کاهش قدرت تمرکز در اختلالات افسردگی نیز دیده میشود اما اختلال تمرکز در اختلالات خلقی فقط در دوره های تشدید علائم افسردگی مشاهده میشود. اختلال دوقطبی افزایش فعالیت کاهش تمرکز و تشدید تکانشگری در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی دیده میشود ولی این ویژگی ها برخلاف ADHD که علائم ثابتی دارد، دوره ای هستند و هر نوبت برای چند روز در مرحله بیماری ادامه می یابند. تشدید اعمال تکانشی و بی توجهی موجود در اختلال دو قطبی اغلب با خلق بالا خود بزرگ بینی و سایر ویژگیهای دو قطبی همراه است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است. تغییرات خلقی بارزی در طی شبانه روز نشان دهند که این گونه نوسانات خلقی با دوره مانیا متفاوت است زیرا برای تشخیص اختلال دو قطبی حتی در کودکان باید علائم مانیا حداقل ۴ روز پیاپی ادامه داشته باشد. اختلال دو قطبی در سنین قبل از نوجوانی نادر است حتی در مواردی که تحریک پذیری شدید و خشم زیادی وجود دارد در حالی که ADHD در کودکان و نوجوانانی که خشم و تحریک پذیری زیادی از خود بروز میدهند. شایع است.

اختلال کر تنظیمی خلقی ایذایی علائم مشخصه این اختلال عبارتند از تحریک پذیری فراگیر و عدم تحمل ناکامی ولی اعمال تکانشی و نابسامانی توجه از مشخصات اصلی آن نیستند. با این حال اغلب کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال از علائمی رنج میبرند که ملاکهای تشخیصی ADHD را نیز در خود دارند که در این صورت باید تشخیص جداگانه گذاشته شود. اختلالات مصرف مواد افتراق اختلالات مصرف مواد از ADHD در مواردی که اولین علائم ADHD به دنبال شروع سوء مصرف یا مصرف مکرر مواد پدیدار میشود کار دشواری است. یافتن شواهد آشکار ADHD قبل از سوء مصرف مواد از اطرافیان مطلع و پرونده های قبلی وی برای تشخیص صحیح ممکن است ضروری باشد. اختلالات شخصیت تشخیص ADHD از اختلال شخصیت مرزی خود شیفته و سایر اختلالات شخصیت در نوجوانان و بالغان کار دشواری است.

ویژگیهای نابسامانی تداخلات اجتماعی کر تنظیمی هیجانی و کر تنظیمی شناختی در تمام این اختلالات دیده میشود ولی ترس از رها شدگی، آسیب به خود دوسوگرایی شدید یا سایر ویژگیهای اختلال شخصیت در ADHD دیده نمیشود گاهی برای افتراق صحیح اعمال تکانشی مزاحمتهای اجتماعی یا رفتار نامناسب از رفتارهای سلطه جویانه پرخاشگرانه و خودخواهانه و تشخیص گذاری صحیح باید از مشاهدات بالینی گسترده مصاحبه با افراد مطلع و شرح حال دقیق استفاده نمود. اختلالات روان پریشی اگر علائم بی توجهی و بیش فعالی منحصراً در دوران یک اختلال روان پریشی رخ دهد. تشخیص ADHD مطرح نمی شود. علائم ADHD ناشی از داروها علائمی مانند بی توجهی بیش فعالی یا تکانشگری را میتوان به مصرف برخی از داروها ربط داد مانند بازکنندگان راههای هوایی ایزونیازید نورولپتیک ها سبب آکاتیژیا میشوند، داروهای جایگزین تیروئید این موارد به عنوان سایر اختلالات معین یا اختلال نامعین مرتبط با سایر مواد یا مواد (نامعلوم) تشخیص داده می شوند.

اختلالات عصبی شناختی در حالی که اختلال در توجه پیچیده ممکن است یکی از حوزه های شناختی آسیب دیده در اختلال عصبی شناختی باشد باید نشان دهنده کاهش نسبت به سطحی از عملکرد پیشین باشد تا تشخیص اختلال عصبی شناختی عمده یا خفیف را توجیه کند. اختلال عصبی شناختی عمده یا خفیف معمولاً در بزرگسالی شروع میشود. در مقابل بی توجهی در ADHD باید قبل از ۱۲ سالگی وجود داشته باشد و نشان دهنده کاهش نسبت به عملکرد پیشین نباشد. هم ابتلایی اگرچه ADHD در مردان شایع تر است زنان مبتلا به ADHD دارای نرخ بالاتری از ابتلا به اختلالات همراه به ویژه اختلال نافرمانی مقابله ای طیف اختلال در خودماندگی و اختلالات شخصیتی و مصرف مواد هستند در جمعیت عادی اختلال نافرمانی مقابله جویانه در نصف کودکان ADHD با علائم مختلط و یک چهارم کسانی که وجه غالب علائم شان بی توجهی است دیده میشود.

اختلال سلوک در حدود یک چهارم کودکان و نوجوانان ADHD با علائم مختلط بروز میکند که بستگی به سن و وضعیت زمینه ای کودک دارد اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال کر تنظیمی خلقی ایذایی علائمی دارند که ملاکهای تشخیصی ADHD را نیز احراز میکنند و برعکس درصد کمی از مبتلایان ADHD ملاکهای تشخصی اختلال کر تنظیمی خلقی ایذایی را برآورده میسازند. اختلالات یادگیری اختصاصی نیز به میزان قابل توجهی هم زمان با ADHD بروز می کنند. اختلالات افسردگی اساسی و اضطرابی در اقلیتی از افراد دچار ADHD دیده میشود ولی میزان آنها از جمعیت عادی بیشتر است. به همین شکل با اینکه بروز هم زمان اختلال انفجاری متناوب در ADHD زیاد نیست میزان آن از جمعیت عادی بیشتر است. گرچه شیوع اختلالات مصرف مواد در مبتلایان به ADHD بیشتر از جمعیت عادی است ولی در مجموع درصد کمی از بالغان مبتلا به ADHD دچار اختلالات مصرف مواد میشوند. اختلال شخصیت ضد اجتماعی و سایر اختلالات شخصیت در بالغان مبتلا به ADHD دیده میشود.

ADHD ممکن است در نیم رخهای علائم متغیر با سایر اختلالات عصبی رشدی از جمله اختلال یادگیری اختصاصی طیف اختلال در خودماندگی اختلال رشدی هوش اختلالات زبانی اختلال رشدی هماهنگی و اختلالات تیک همراه باشد. اختلالات خواب همراه در ADHD با اختلالات شناختی در طول روز به عنوان مثال بی توجهی همراه است. بسیاری از افراد مبتلا به ADHD خواب آلودگی در طول روز را گزارش میکنند که ممکن است با معیارهای اختلال پرخوابی هم خوانی داشته باشد. یک چهارم تا نیمی از افراد مبتلا به ADHD مشکلات خواب را گزارش میدهند مطالعات بسیاری ارتباط ADHD را با بی خوابی اختلال خواب و بیداری ریتم شبانه روزی تنگی نفس در خواب و سندرم پای بی قرار نشان داده اند. افراد مبتلا به ADHD دارای تعداد زیادی از بیماریهای طبی به ویژه آلرژی و اختلالات خود ایمنی و همچنین صرع هستند.

سایر اختلالات معين كم توجهی - بیش فعالی Other Specified Attention-Deficit٫ Hyperactivity Disorder (۴۹۰٫۸) این طبقه در مورد وضعیتی به کار میرود که در آنها علائم مشخصه اختلال کم توجهی - بیش فعالی که سبب ناراحتی بالینی قابل توجه با افت کارکرد ،اجتماعی شغلی یا سایر حوزه های مهم کارکردی فرد شده اند وجود دارد ولی به اندازه ای نیست که ملاکهای تشخیصی ADHD یا هر تشخیص دیگری در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی رشدی را به طور کامل احراز کند گروه سایر اختلالات معین کم توجهی بیش فعالی در مواقعی به کار میرود که بالینگر قصد دارد دلیل خاصی برای اینکه چرا علائم موجود ملاک های تشخیصی ADHD یا هر اختلال مشخص عصبی رشدی دیگری را برآورده نمی کنند ذکر نماید در این موارد ابتدا تشخیص سایر اختلالات معین کم توجهی - بیش فعالی ثبت و به دنبال آن دلیل خاص مدنظر بالینگر برای مطرح کردن این تشخیص آورده میشود مانند با علائم بی توجهی ناکافی اختلال کم توجهی - بیش فعالی نامعین Unspecified Attenction-Deficit Hyperactivity Disorder

مانند با علائم بی توجهی ناکافی اختلال کم توجهی - بیش فعالی نامعین Unspecified Attenction-Deficit Hyperactivity Disorder این طبقه در مورد وضعیتی به کار میرود که در آنها علائم اختلال کم توجهی - بیش فعالی که سبب ناراحتی قابل توجه یا افت کار کرد اجتماعی شغلی و یا سایر حوزه های مهم کار کردی فرد شده اند وجود دارند ولی به اندازه ای نیستند که ملاک های تشخیصی ADHD یا هر تشخیص دیگری در طبقه تشخیصی اختلالات عصبی رشدی را به طور کامل برآورده سازند.

گروه تشخیصی اختلال کم توجهی - بیش فعالی نامعین در مواقعی به کار میرود که بالینگر قصد ندارد دلیل خاصی برای اینکه چرا علائم موجود ملاکهای تشخیصی ADHD یا هر اختلال مشخص عصبی رشدی دیگری را کامل نمی کنند ذکر نماید و شامل علائمی است که اطلاعات کافی برای مطرح کردن تشخیص اختصاصی وجود ندارد. اختلال یادگیری اختصاصی Specific Learning Disorder اختلال یادگیری اختصاصی Specific Learning Disorder ملاک های تشخیصی مشکلات یادگیری و به کارگیری مهارتهای تحصیلی که حداقل به شکل یکی از علائم زیر و برای مدت حداقل ۶ ماه علی رغم انجام مداخلات درمانی برای رفع مشکلات فوق وجود داشته باشد. ۱ روخوانی دشوار کند و نادرست کلمات مثلاً: هر کلمه را بلند و غلط یا به کندی و با دودلی میخواند اغلب کلمات را حدسی میخواند برای ادای اصوات كلمات مشکل دارد). دشواری در درک معنی آنچه قرائت میشود (مثلاً: متن را به درستی میخواند ولی ارتباطات استنتاج توالی یا عمق مطلب را درک نمیکند مشکلات هجی کردن مثلاً ممکن است حروف صدادار یا بی صدا را اضافه حذف یا جایگزین نماید .

مشکلاتی در بیان نوشتاری مثلاً اشتباهات متعدد دستوری یا علامت گذاری جملات چیدمان و ساماندهی ضعیف پاراگرافها بیان نوشتاری افکار فاقد شفافیت لازم است. ه مشکلاتی در یادگیری مفاهیم و معانی اعداد یا محاسبات (مثلاً فهم ضعیفی از اعداد، روابط و بزرگی آنها دارد برای جمع اعداد یک رقمی به جای آنکه مانند همسالان از اصول ریاضی استفاده کند از انگشتان خود کمک می گیرد در حین انجام محاسبات عددی گیج میشود و ممکن است فرایندهای دیگری را انجام دهد. و مشکلاتی در استدلالات ریاضی مانند مشکل جدی در به کارگیری مفاهیم اصول یا روشهای حل مسائل عددی) مشکلات موجود در مهارت تحصیلی مزبور شدید بوده و از نظر کمی از آنچه برای سن تقویمی وی انتظار می رود کمتر است و بر اساس ارزیابیهای جامع بالینی و آزمونهای انفرادی استاندارد سنجش پیشرفت سبب تداخل چشمگیر در کارکرد شغلی یا تحصیلی و فعالیتهای معمول زندگی روزمره فرد شده است. در افراد ۱۷ ساله و بالاتر تاریخچه اثبات شده وجود نقایص و مشکلات یادگیری را میتوان به جای ارزیابیهای استاندارد به کار گرفت.

اختلالات یادگیری در دوره مدرسه شروع شده ولی ممکن است تا زمانی که ضرورت های تحصیلی در زمینه مهارت تحصیلی مختلف از حد تواناییهای فرد بیشتر نشده، آشکار نگردد (مثلاً در آزمونهای زمان دار، خواندن یا نوشتن گزارشهای طولانی پیچیده در یک مدت مشخص فشار تحصیلی بیش از حد سنگین مشکلات یادگیری مزبور توسط کم توانی ذهنی کاهش حدت بینایی یا شنوایی اصلاح نشده سایر اختلالات روانی یا عصبی شرایط حاد اجتماعی - روان شناختی بلد نبودن زبانی که آموزشهای تحصیلی با آن صورت میگیرد یا میزان کم تحصیلات قابل توجیه نیست. نکته چهار ملاک تشخیصی فوق باید بر اساس ترکیب بالینی شرح حال فردی رشد و نمو طبی ،خانوادگی تحصیلی گزارش مدرسه و ارزیابیهای آموزشی روان شناختی کامل گردند. نکات کدگذاری تمام حوزه های تحصیلی و مهارت های مختل را مشخص نمایید در مواقعی که بیش از یک حوزه دارای مشکل است باید همه آنها را با توجه به شاخصهای زیر جداگانه کدگذاری نمایید.

مشخص کنید اگر (۴۸۱٫۰) همراه با اختلال در خواندن روخوانی) صحت خواندن لغات سرعت و فصاحت خواندن درک مطلب نکته کرخوانی دیس لکسی اصطلاح جایگرینی است که برای اشاره به یک الگوی اختلال یادگیری به کار میرود و مشخصات آن عبارتند از مشکل در شناسایی روان و دقیق کلمات رمزگشایی ضعیف و توانایی ضعیف هجی کردن اگر از کرخوانی برای مشخص کردن نوع مشکل مزبور استفاده میشود ثبت هرگونه مشکل اضافه تر موجود مانند درک مطلب شفاهی با استدلال ریاضی نیز اهمیت زیادی دارد.

(۴۸۱٫۸۱) با اختلال در بیان نوشتاری صحت هجی کردن صحت دستور زبان و علامت گذاری جملات شفافیت یا نظام مند بودن بیان نوشتاری (۴۸۱٫۲) با اختلال در ریاضیات مفهوم عدد به خاطر سپردن قواعد ریاضی صحت و روانی محاسبات صحت استدلال ریاضی توجه محاسبه پریشی (dyscalculia) اصطلاح جایگزینی است که برای الگوی مشکلات با مشخصات زیر به کار می رود مشکل در پردازش اطلاعات عددی یادگیری اصول و قواعد ریاضی و انجام آسان و درست محاسبات اگر محاسبه پریشی برای مشخص نمودن این الگوی خاص مشکلات ریاضی به کار میرود در صورت وجود مشکلات دیگری مانند مشکلات در استدلال ریاضی با دقت منطق به کارگیری کلمات آنها را نیز باید مشخص نمود. شدت فعلی را مشخص کنید خفیف مشکلات مهارتهای یادگیری در یک یا دو حوزه تحصیلی دیده میشود ولی آنقدر خفیف هستند که ممکن است فرد بتواند آنها را جبران نماید یا در مواردی که خدمات حمایتی جانبی یا مراکز آموزشی مناسبی وجود دارند عملکرد خوبی را ارائه دهد به خصوص در سنین مدرسه متوسط مشکلات قابل توجه در یک یا دو حوزه تحصیلی در حدی که فرد بدون برخی مداخلات شدید و اختصاصی آموزشی در طول دوران تحصیل مدرسه قادر نیست آنها را فرا گیرد.

خدمات جانبی یا کلاسهای تقویتی ویژه حداقل به صورت پاره وقت در مدرسه محل کار یا منزل برای تکمیل صحیح و دقیق تکالیف لازم است. شدید مشکلات شدید مهارتهای یادگیری که چندین حوزه تحصیلی را درگیر کرده است و فرد بدون آموزشهای اختصاصی و انفرادی مستمر فشرده در بخش اعظم سالهای تحصیل قادر به یادگیری این مهارت ها نیست. حتی با وجود همه خدمات و کلاسهای تقویتی در منزل مدرسه یا محل کار فرد ممکن است به نحو کارآمدی قادر به تکمیل تکالیف خود نباشد. روندهای ثبت تمام حوزه ها و خرده مهارتهای تحصیلی اختلال یادگیری اختصاصی باید ثبت گردند به دلیل الزام ICD باید اختلال در روخوانی اختلال در بیان نوشتاری و اختلال در ریاضی به همراه نقایص متناظر در خرده مهارتها جداگانه ثبت شوند.

برای مثال نقایص روخوانی و ریاضیات و نقایص خرده مهارت های سرعت و روانی خواندن درک مطلب شفاهی، صحت و روانی محاسبات و استدلال ریاضی دقیق باید کد گذاری شوند و به شکل زیر ثبت شوند (۴۸۱٫۰) اختلال یادگیری اختصاصی با اختلال در روخوانی با نقص در سرعت و روانی خواندن و نقص در درک مطلب شفاهی (۳۸۱٫۲) اختلال یادگیری اختصاصی با اختلال در ریاضیات با نقص در صحت و روانی محاسبات و نقص در استدلال ریاضی دقیق ویژگی های تشخیص اختلال یادگیری اختصاصی یک اختلال عصبی رشدی است که منشأ زیستی دارد یعنی پایه و اساس ناهنجاریهای موجود در سطح شناختی است و نشانه های رفتاری اختلال از آن نشأت گرفته اند. ریشه زیستی علائم شالوده ای از تعاملات عوامل ژنتیک اپی ژنتیک و عوامل محیطی هستند که بر توانایی مغز در درک و پردازش دقیق و مؤثر اطلاعات کلامی و غیر کلامی تأثیر می گذارند.

یکی از ویژگی های اصلی اختلال یادگیری اختصاصی ناتوانی مداوم یادگیری مهارتهای کلیدی تحصیلی ملاک تشخیصی (۸) است که از دوران تحصیلات رسمی شروع میشود یعنی سنین رشد و نموی مهارتهای تحصیلی اصلی عبارتند از درک مطلب شفاهی خواندن روان و صحیح کلمات بیان نوشتاری و هجی کردن محاسبات عددی و استدلال ریاضی حل مسائل ریاضی برخلاف تکلم یا راه رفتن که شاخصهای اصلی رشدی اکتسابی هستند و هم زمان با بلوغ مغزی پیشرفت میکنند به نظر میرسد که مهارت های تحصیلی مانند خواندن هجی کردن نوشتن ریاضیات منحصراً از طریق تعلیم و تعلم شکل می گیرند. اختلالات یادگیری اختصاصی الگوی طبیعی یادگیری مهارت های تحصیلی را بر هم میزنند و این مشکل فقط به خاطر عدم دسترسی به امکانات آموزشی یا آموزش ناکافی نیست. مشکلات تسلط بر این مهارتهای تحصیلی اصلی میتواند روی یادگیری سایر دروس نیز تأثیر بگذارد مانند تاریخ، علوم، علوم اجتماعی و این مشکلات ثانویه همگی قابل استناد به اختلال یادگیری مهارت های پایه تحصیلی هستند.

مشکلات یادگیری جور کردن لغات با اصوات زبان یعنی خواندن لغات نوشته شده معمولاً کرخوانی یا دیس لکسی نامیده میشود یکی از شایع ترین علائم اختلال یادگیری اختصاصی است. مشکلات یادگیری به شکل طیف قابل مشاهده ای از علائم یا رفتارهای توصیفی بروز میکند مطابق آنچه در ملاک A تا A ذکر شد. این علائم بالینی گاهی به راحتی قابل ملاحظه هستند و گاهی از لابلای مصاحبه بالینی کشف میشوند و یا با توجه به گزارشهای مدرسه مقیاسهای درجه بندی یا گزارشهای ارزیابی های آموزشی و روان شناختی قبلی به اثبات میرسند. مشکلات یادگیری موقتی نیستند و برای همیشه ادامه می یابند. در کودکان و نوجوانان تداوم به معنی پیشرفت ضعیف تحصیلی (مثلاً شواهدی دال بر توانایی رقابت بیمار با همکلاسان وجود ندارد به مدت حداقل ۶ ماه علی رغم کمکهای جبرانی در مدرسه و منزل است. برای مثال مشکل یادگیری قرائت لغات منفرد حتی با کمک آموزش مهارتهای آوایی یا روشهای شناسایی لغات بهبودی سریع و قابل ملاحظه ای پیدا نمی کند. این نکته نشان میدهد که این مشکل یک اختلال یادگیری اختصاصی است.

شواهد مشکلات یادگیری مداوم را میتوان از مجموع گزارشهای مدرسه و کارنامه های تحصیلی کودک آزمونهای اختصاصی موضوعات مختلف درسی یا مصاحبه های بالینی به دست آورد. در بزرگسالان تداوم مشکلات به صورت اختلال مستمر خواندن و نوشتن یا ریاضیات خود را نشان میدهد که از زمان خردسالی شروع و در نوجوانی ادامه داشته و با مجموعه ای از شواهد به دست آمده از گزارشهای مدرسه کارنامه ها و ارزیابی های قبلی تأیید میشود. دومین ویژگی کلیدی این است که کار کرد شخص مبتلا در زمینه مهارت تحصیلی به میزان بارزی کمتر از میانگین سن تقویمی وی است ملاک (B یک شاخص قوی بالینی مشکلات یادگیری مهارتهای تحصیلی پیشرفت تحصیلی کمتر از حد انتظار بر اساس سن بیمار و یا پیشرفت متوسطی است که با تلاش فوق العاده و مستمر بیمار و حمایتهای دیگران به دست می آید. در کودکان مشکلات یادگیری تداخل قابل ملاحظه ای با کار کرد تحصیلی آنها خواهد داشت گزارشهای مدرسه و نمره دهی معلم و یا آزمونها مؤید این مسئله هستند. شاخص بالینی بعدی به ویژه در بزرگسالان پرهیز از شرکت در فعالیتهایی است که نیازمند مهارتهای تحصیلی هستند.

به علاوه در بزرگسالی مهارتهای ضعیف تحصیلی با کار کرد شغلی و فعالیتهای روزمره زندگی که نیازمند مهارتهای فوق هستند تداخل دارد بر اساس اظهارات خود فرد و گزارش دیگران ولی به هر حال تأیید قطعی این ملاک تشخیصی نیازمند شواهد روان سنجی به دست آمده از یک آزمون متناسب با فرهنگ و انفرادی پیشرفت تحصیلی است که بر پایه هنجار یا ملاک باشد اختلال مهارتهای تحصیلی بر روی یک طیف قرار دارد لذا نقطه برش طبیعی خاصی وجود ندارد که بتوان بر اساس آن افراد سالم یا مبتلا به اختلال یادگیری را از هم تفکیک نمود. بنابراین تعیین هرگونه آستانه ای برای مرزبندی پیشرفت تحصیلی طبیعی و پایین تر از آن مثلاً آستانه تحصیلی که از حد انتظار سن کاملاً کمتر باشد تا حد زیادی اختیاری خواهد بود. نمرات پایین کسب شده در آزمونهای استاندارد سنجش پیشرفت تحصیلی در هر یک از موضوعات درسی (یعنی حداقل ۱٫۵ انحراف معیار [SD] کمتر از حد میانگین جمعیت های آن سن که تقریباً معادل نمره استاندارد ۷۸ یا کمتر یعنی زیر صدک هفتم است برای کسب اطیمنان بیشتر تشخیص ضروری است باید توجه داشت که نمره دقیق آزمون با توجه به نوع آزمون استاندارد خاصی که به کار گرفته شده متفاوت است.

بر اساس قضاوت بالینی در صورتی که وجود مشکلات یادگیری توسط شواهد همگرای حاصل از ارزیابی بالینی، سابقه تحصیلی گزارشهای مدرسه یا نمرات آزمون ها تأیید شود معمولاً آستانه پایین تری به کار گرفته میشود مثلاً ۱۰۰ انحراف معیار [SD] پایین تر از حد متوسط جامعه برای سن مورد نظر به علاوه از آنجا که آزمونهای استاندارد به تمام زبانها موجود نیست در چنین مواردی تشخیص تا حدودی بر اساس قضاوت بالینی نمرات به دست آمده از آزمونهای سنجش در دسترس صورت میگیرد. ویژگی مهم سوم اختلالات یادگیری وجود علائم در اوایل دوران مدرسه در اکثر موارد است ملاک (C) با این حال گاهی مشکلات یادگیری به طور کامل تا سنین بالاتر تحصیلی نمایان نمی شود، یعنی زمانی که مقتضیات آموزشی مطالب درسی سنگین تر شده و از حد توانایی محدود فرد فراتر رود. ویژگی تشخیصی مهم دیگر این است که به چهار دلیل مشکلات یادگیری اختصاصی تلقی می شود.

نخست این اختلالات مربوط به اختلالات رشدی هوش کم توانی ذهنی تأخیر کلی رشدی مشکلات شنوایی یا بینایی و یا اختلالات عصبی یا حرکتی نیستند ملاک تشخیصی (D) اختلال یادگیری اختصاصی بر یادگیری افرادی اثر می گذارد که از سایر جهات سطح کار کرد هوشی طبیعی دارند عموماً بهره هوشی بالاتر از حدود ۵۷۰ - نمره برای خطاهای اندازه گیری احتمالی )) عبارت کسب موفقیت تحصیلی کمتر از انتظار به این دلیل در ملاکهای تشخیصی اختلال فوق گنجانده شده است که نشان دهد اختلال یادگیری اختصاصی بخشی از یک اختلال یادگیری فراتر مانند آنچه در اختلال رشدی هوش یا تأخیر کلی رشدی دیده می شود نیست. دوم مشکلات یادگیری را نمیتوان به عوامل خارجی عمومی تری مانند محرومیتهای اقتصادی اجتماعی، غیبت طولانی یا فقدان آموزش آنچنان که معمولاً شرایط جامعه برای افراد مشابه فراهم میکند نسبت داد سوم اینکه مشکلات یادگیری را نمیتوان به یک اختلال حرکتی یا عصبی مانند سکته مغزی کودکان و یا اختلالات شنوایی و بینایی مربوط دانست. این حالات اغلب با مشکلات یادگیری مهارت های تحصیلی همراهند ولی با توجه به نشانه های عصبی موجود از اختلال یادگیری قابل افتراق هستند.

دست آخر اینکه ممکن است اختلال یادگیری به یک مهارت یا حوزه تحصیلی محدود باشد مانند خواندن لغات منفرد به یادآوری اعداد یا محاسبه با آنها).

اختلال یادگیری اختصاصی در افرادی که توانایی های هوشی خارق العاده دارند نیز دیده میشود این گونه افراد ممکن است قادر باشند با استفاده از راهکارهای جبرانی تلاش فوق العاده زیاد یا حمایتهای لازم تا زمانی که نیازهای آموزشی یا فرایندهای ارزیابی مانند آزمونهای زمان مند مانعی برای یادگیری و انجام تکالیف مورد نیاز ایجاد نکنند، پیشرفت تحصیلی لازم را کسب نمایند در این موارد نمرات پیشرفت فرد نسبت به سطح توانایی یا پیشرفت در سایر حوزه ها پایین خواهد بود نه نسبت به میانگین جمعیت در زمینه پیشرفت

ارزیابی جامع ضروری است اختلال یادگیری اختصاصی فقط پس از شروع تحصیلات رسمی قابل تشخیص است ولی پس از آن در هر زمانی در کودکی نوجوانی یا بزرگسالی قابل تشخیص گذاری است مشروط به اینکه شواهدی موجود باشد مبنی بر شروع آن در طول سالهای تحصیلات رسمی یعنی در طول دوره رشد هیچ منبع اطلاعاتی به تنهایی برای تشخیص اختلال یادگیری اختصاصی کافی نیست اختلال یادگیری اختصاصی تشخیصی بالینی است که بر اساس تجمیع اطلاعات به دست آمده از تاریخچه طبی تحصیلی رشدی و خانوادگی فرد تاریخچه مشکلات یادگیری شامل علائم فعلی و قبلی آن، تأثیر احتلال بر کارکرد تحصیلی شغلی یا اجتماعی فرد گزارشهای جاری و یا قبلی مدارس پرونده شغلی فرد شغلی که نیاز به مهارتهای تحصیلی دارد ارزیابیهای رشته تحصیلی مورد نظر و نمرات کسب شده فعلی و قبلی فرد در آزمونهای پیشرفت تحصیلی استاندارد فردی به دست میآید.

اگر احتمال وجود یک اختلال هوشی حرکتی حسی یا نورولوژیک نیز می رود باید بررسی های بالینی لازم در مورد آنها هم به ارزیابی های استاندارد اختلال یادگیری اضافه شود لذا برای ارزیابی جامع این بیماران باید از متخصصان با تجربه در زمینه اختلال یادگیری و ارزیابی های روانی - شناختی استفاده نمود. از آنجا که اختلال یادگیری معمولاً تا بزرگسالی ادامه می یابد، ارزیابی مجدد به ندرت ضرورت می یابد مگر اینکه تغییرات بارزی در مشکل یادگیری فوق دیده شود بهبود) یا تشدید و یا به منظور خاصی ارزیابی مجدد درخواست شود. ویژگی های همراه علائم اختلال یادگیری اختصاصی مشکل در جنبه های خواندن نوشتن یا ریاضیات اغلب همزمان رخ میدهند. نیم رخ ناهمگن استعدادهای فردی مانند استعداد بالاتر از متوسط در نقاشی طراحی و سایر تواناییهای دیداری فضایی و برعکس خواندن کند همراه با تلاش و بی دقت یا درک ضعیف مطالب شفاهی و بیان نوشتاری ضعیف در این افراد شایع است.

در سنین پیش از دبستان قبل از تشخیص اختلال یادگیری اکثراً ولی نه همیشه علائمی مانند تأخیر زبان توجه و مهارت های حرکتی در کودک دیده میشود که ممکن است بعداً نیز تداوم داشته باشند و هم زمان با اختلال یادگیری نیز مشاهده میشوند. توانایی این افراد در اکثر موارد ولی نه همیشه در انجام آزمونهای روان شناختی پردازش شناختی ضعیف است ولی معلوم نیست این ناهنجاریهای شناختی علت اختلالات یادگیری هستند یا معلول آنها یا فقط مرتبط با این اختلالات هستند. همچنین گرچه نقایص شناختی مرتبط با مشکلات یادگیری خواندن لغات کاملاً به اثبات رسیده است و درک روبه رشدی از نقایص شناختی مرتبط با مشکل در کسب مهارتهای ریاضی وجود دارد ولی مشکلات شناختی همراه سایر انواع اختلال یادگیری مانند درک مطلب شفاهی محاسبات ریاضی بیان نوشتاری هنوز شناسایی نشده اند. اگر چه نقایص شناختی فردی به طور خاص به بروز هر یک از علائم اختلال یادگیری اختصاصی کمک میکنند اما برخی از نقایص شناختی در زیر گروههای مختلف اختلال یادگیری به عنوان مثال سرعت پردازش مشترک هستند و ممکن است در بروز علائم اختلال یادگیری خاص نقش داشته باشند.

ماهیت همزمانی بروز علائم اختلال یادگیری خاص و نقایص شناختی مشترک در بین زیرگروههای اختلال یادگیری خاص سازوکارهای زیربنایی بیولوژیکی مشترک را نشان میدهد. بنابراین در افرادی که علائم رفتاری یا نمرات آزمون مشابه دارند نقایص شناختی متنوعی دیده شده است بسیاری از این نقایص پردازشی در سایر اختلالات عصبی رشدی نیز دیده میشوند مانند ADHD طیف اختلال در خودماندگی اختلالات ارتباطی اختلال رشدی هماهنگی در مبتلایان به این طبقه تشخیصی تغییرات محدودی در پردازش شناختی ساختار و عملکرد مغزی دیده می شود تفاوتهای ژنتیکی نیز در این طبقه دیده میشود ولی آزمونهای شناختی تصویر برداری مغزی یا آزمایشات ژنتیک در حال حاضر برای تشخیص مفید نیست. لذا ارزیابی نقایص پردازش شناختی برای تشخیص گذاری ضرورتی ندارد. شیوع شیوع اختلال یادگیری اختصاصی در حوزه خواندن نوشتن و ریاضیات حدود ۱۵-۵ کودکان دبستانی در برزیل ایرلند شمالی و ایالات متحده را در بر می گیرد.

شیوع آن در بزرگسالان نامعلوم است بروز و سیر شروع شناسایی و تشخیص اختلال یادگیری اختصاصی معمولاً در دوران مدرسه ابتدایی یعنی زمانی که کودکان باید خواندن هجی کردن نوشتن و ریاضیات را یاد بگیرند صورت میگیرد. با این حال علائم هشدار دهنده ای مانند تأخیر یا نقایص زبان مشکلات قافیه و وزن یا شمردن و اشکال در حرکات ظریفی که برای نوشتن ضروری هستند در سنین قبل از مدرسه این کودکان شایع است. گاهی علائم بیماری رفتاری است مانند امتناع از مدرسه رفتن رفتارهای مقابله جویانه این اختلالات در تمام طول عمر ادامه دارند ولی تنوع سیر و شکل بالینی آنها بسته به تعامل وظایف و ضرورتهای محیطی گستره و شدت مشکلات یادگیری فرد تواناییهای یادگیری فرد هم ابتلایی و مداخلات و حمایت های در دسترس بسیار زیاد است. با این حال معمولاً مشکلات مرتبط با فصاحت خواندن و درک مطلب هجی کردن بیان نوشتاری و تواناییهای ریاضی تا بزرگسالی ادامه می یابد.

با پیشرفت سن تغییراتی در بروز علائم به وجود می آید، لذا ممکن است در طول عمر مجموعه مشکلات یادگیری فرد ثابت مانده یا دستخوش تغییر گردد به نظر میرسد بزرگسالان مبتلا به اختلال یادگیری اختصاصی محدودیتهایی را در فعالیت و مشارکت در حوزه های ارتباطی تعاملات بین فردی و اجتماعی و زندگی اجتماعی و مدنی تجربه میکنند. نمونه ای از علائم که ممکن است در کودکان سن پیش دبستانی دیده شود عدم علاقه به بازیهای مربوط به اصوات زبانی مانند تکرار وزن و قافیه است که میتواند آنها را در یادگیری اشعار مهد کودک با مشکل روبرو سازد. کودکان پیش دبستانی مبتلا به این اختلال اغلب دچار تکلم بچگانه تلفظ غلط کلمات و مشکل در به خاطر سپردن نام حروف اعداد و روزهای هفته هستند. به علاوه قادر به شناسایی حروف نام خودشان نیستند و در یادگیری شمارش مشکل دارند. کودکان پیش دبستانی مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است قادر به شناسایی و نوشتن حروف و نوشتن نام خویش نبوده و از هجیهای ابداعی خودشان استفاده نمایند.

گاهی در بخش کردن کلمات مانند بخش کردن ماشین به «ما» و «شین» یا تشخیص کلمات هم قافیه مانند پیر سیر شیر دچار مشکل هستند کودکان مبتلا در سنین مهد کودک قادر به شناسایی ارتباط حروف با صداهایشان مانند حرف سین صدای س میدهد و شناسایی واج ها نیستند مثلاً تشخیص نمی دهند که صدای آغازین کدام یک از سه کلمه «کتاب»، «سگ» و «مرد» با صدای آغازین کلمه «کبوتر» اختلال یادگیری اختصاصی در سنین دبستان به طور معمول به صورت دشواری یادگیری ارتباط حروف صداها به خصوص در کودکان انگلیسی زبان رمزگشایی روان کلمات هجی کردن یا قواعد ریاضی بروز میکند قرائت با صدای بلند کند، نادرست و توام با تقلا است و برخی از آنان برای درک بزرگی یک رقم گفته شده یا نوشته شده تلاش زیادی به خرج میدهند. کودکان کلاس اول تا سوم همچنین ممکن است با شناسایی و به کارگیری واج ها خواندن کلمات رایج یک بخشی مانند توپ یا باد و شناسایی کلمات شایع با هجی بی قاعده مانند خواهر خنثی درگیر باشند.

در قرائت دچار اشتباهاتی می گردند که نشانگر اشکال در مرتبط ساختن حروف و صداها است (مثلاً گفت به جای گاو آنها در شناسایی توالی اعداد یا حروف نیز مشکل دارند کودکان کلاس اول تا سوم در به خاطر سپردن قواعد اعداد یا فرایندهای ریاضیات مانند جمع، تفریق و امثالهم دچار مشکل هستند و از سخت بودن حساب و قرائت زبان (مادری) شکایت میکنند و از انجام تکالیف آنها امتناع می ورزند.

بچه های مبتلا به اختلال یادگیری اختصاصی در کلاسهای میانی چهارم تا ششم کلمات چند بخشی طولانی را یا غلط تلفظ میکنند یا قسمتی از آن را جا می اندازند (مثلاً «خوانی» به جای «خواندنی» یا «کتاچیه به جای «کتابچه» و یا کلماتی را که صداهای شبیه به هم دارند به جای هم به کار میبرند (مثلاً سراسر» به جای «برابر این بچه ها در به خاطر سپردن اسامی تاریخ ها و شماره تلفنها و گاهی اتمام تکالیف و آزمون ها در موعد مقرر با دشواری روبرو هستند کودکان در این سنین (کلاس چهارم تا ششم ممکن است درک مطلب ضعیف با یا بدون قرائت کند و نادرست و پرزحمت بروز دهند و در قرائت عبارات دستوری تک کلمه ای مانند «که» «در»، «با» و «از ») با دشواری مواجه میگردند هجی کردن و تکالیف کتبی آنها پر از غلط است. این افراد ممکن است قسمت نخست کلمه را درست درک کنند و قسمت بعدی را بر اساس حدس خود بیان میکنند مثلاً داماد به جای دامدار و از قرائت بلند میترسند یا امتناع می ورزند.

برعکس نوجوانان احتمالاً در رمزگشایی لغات مهارت کافی پیدا کرده اند ولی قرائت آنها همچنان کند و با دشواری صورت میگیرد و در درک مطالب شفاهی و بیان نوشتاری شامل هجی ضعیف و قواعد ریاضی و حل مسائل آن ضعیف عمل می کنند. در دوران نوجوانی تا بزرگسالی افراد مبتلا همچنان اشتباهات هجی کردن زیادی مرتکب میشوند و لغات منفرد و متون مربوط را به کندی و دشواری قرائت میکنند و در تلفظ لغات چند بخشی مشکل دارند برای درک موضوعات و فراگرفتن نکات اصلی باید متن را چند بار مطالعه کنند و در برداشت از متون نوشتاری با دشواری مواجه میشوند. این افراد اغلب از انجام اموری که نیاز به خواندن و محاسبات دارند پرهیز میکنند مطالعه به عنوان سرگرمی خواندن دستور العمل های کتبی بالغان مبتلا به اختلال یادگیری اختصاصی همچنان با هجی کردن مشکل خواهند داشت و قرائت آنها کند و با دشواری صورت میگیرد و برداشتهایشان از اطلاعات عددی در مدارک مکتوب کاری با خطاهای فاحشی همراه است.

آنها ممکن است از انجام امور شغلی یا تفریحی که با خواندن و نوشتن سروکار دارد دوری کنند و یا از روشهای جایگزین استفاده کنند (مثلاً نرم افزار تبدیل متن به گفتار یا تبدیل گفتار به متن کتابهای صوتی وسایل صوتی تصویری شکل دیگر بروز بالینی اختلالات یادگیری مشکلات محدودی است که تا پایان عمر ادامه می یابند، مانند عدم توانایی تسلط بر مفهوم پایه عدد مثلاً درک اینکه در یک جفت عدد در کنار هم کدام یک بزرگ تر است ناتوانی در شناسایی لغات یا هجی کردن اجتناب یا اکراه از شرکت در فعالیت هایی که محتاج مهارتهای تحصیلی است در کودکان نوجوانان و بالغان مبتلا شایع است. افرادی که مهارتهای خواندن و ریاضی ضعیفی دارند، بیشتر احتمال دارد که ناراحتی های اجتماعی عاطفی مانند غم اندوه تنهایی را در دوره ابتدایی گزارش کنند. در طول عمر این افراد بروز دوره های اضطراب شدید یا اختلالات اضطراب شامل شکایات جسمی یا حملات پانیک وحشتزدگی شایع است و همراه مشکلات یادگیری فراگیر یا محدود دیده میشود.

عوامل خطرساز و عوامل مربوط به پیش آگهی محیطی عوامل محیطی از جمله شرایط اجتماعی اقتصادی به عنوان مثال جایگاه اجتماعی اقتصادی پایین و قرار گرفتن در معرض سموم عصبی خطر اختلال یادگیری اختصاصی یا مشکلات خواندن و ریاضیات را افزایش میدهد. مواجهه با هر یک از موارد زیر در دوران قبل از تولد یا اوایل زندگی خطر بروز اختلال یادگیری اختصاصی یا مشکلات روخوانی و ریاضیات را افزایش میدهد آلودگی هوا ،نیکوتین دی فنیل اترهای پلی - برومینه یا بی فنیلهای پلی کلره بازدارنده) شعله، سرب یا منگنز ژنتیک و فیزیولوژیک به نظر میرسد اختلالات یادگیری در بعضی خانواده ها بیشتر دیده میشود به خصوص در مواردی که خواندن هجی کردن و ریاضیات را درگیر می کند. خطر نسبی ابتلا به اختلالات خواندن یا ریاضیات در بستگان درجه یک افراد مبتلا خیلی بیشتر از بستگان کسانی است که فاقد این اختلالات هستند به ترتیب ۸-۴ و ۱۰-۵ برابر بیشتر قابل ذکر است نرخ ها بسته به روش تشخیص آزمون عینی یا خود - گزارش دهی وضعیت تشخیصی والدین متفاوت است.

تاریخچه خانوادگی مشکلات خواندن کرخوانی و میزان سواد والدین پیش بینی کننده مشکلات سواد آموزی یا اختلالات یادگیری اختصاصی فرزندان بوده و نشان دهنده نقش تلفیقی ژنتیک و عوامل محیطی در این اختلالات است. نقش وراثت در توانایی و ناتوانی ،خواندن هم در زبانهای الفبایی و هم غیر الفبایی برجسته است و در مورد اکثر توانایی ها و ناتوانی های خواندن دیده میشود مثلاً میزان وراثت پذیری بیش از ۰٫۶ تخمین زده میشود علائم مختلف مشکلات یادگیری همبستگی بالایی با هم دارند که این امر نشان میدهد ژن های مرتبط با یک علامت همبستگی بالایی با ژنهای مربوط به علائم دیگر دارد. زایمان زودرس یا وزن بسیار کم هنگام تولد خطری برای اختلال یادگیری اختصاصی است در افراد مبتلا به نوروفیبروماتوز نوع ۱ خطر ابتلا به اختلال یادگیری اختصاصی بالا است به طوری که تا ۷۵% از افراد این اختلال را نشان می دهند.

عوامل تغییر دهنده سیر بیماری وجود مشکلات بارز ناشی از رفتار بی توجهی درون سازی و برون سازی در سنین پیش - دبستانی پیش بینی کننده مشکلات خواندن و ریاضیات در سنین بعدی ولی نه الزاماً اختلال یادگیری اختصاصی و عدم پاسخ به مداخلات آموزشی مؤثر (تقویتی هستند تأخیر یا اختلال گفتار یا زبان یا نقایص پردازش شناختی مثلاً آگاهی آوایی حافظه کاری نامیدنهای پیاپی (سریع در سنین پیش دبستانی بازگو کننده اختلالات یادگیری اختصاصی بعدی در خواندن و بیان نوشتاری هستند هم ابتلایی با ADHD میتواند سبب بدتر شدن پیش آگهی اختلال یادگیری همراه آن گردد. آموزش فردی فشرده و نظام مندی که با کمک مداخلات مبتنی بر شواهد انجام گیرد میتواند مشکلات یادگیری بعضی افراد را رفع کند یا کاهش دهد و سبب تشویق استفاده از راهکارهای جبرانی در سایر بیماران گردد و فرجام ضعیف این اختلال را ارتقاء بخشد. مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ اختلال یادگیری اختصاصی در تمام زبانها فرهنگ ها، نژادها و شرایط اقتصادی اجتماعی دیده میشود ولی علائم آن با توجه به ماهیت سامانه های نمادین کلامی و نوشتاری و عوامل فرهنگی و آموزشی جوامع مختلف متفاوت است.

برای مثال ضروریات مورد نیاز پردازش شناختی خواندن و کار با اعداد در رسم الخطهای مختلف تفاوت عمده ای با یکدیگر دارند. در زبان انگلیسی شاه علامت بالینی قابل مشاهده مشکلات یادگیری خواندن قرائت کند و نادرست لغات منفرد است.

در سایر زبانهای الفبایی که هماهنگی حروف و اصوات مستقیم تر است مانند اسپانیایی و آلمانی و زبانهای غیر الفبایی مانند چینی و ژاپنی ویژگی شاخص خواندن کند ولی صحیح است ارزیابی کسانی که زبان انگلیسی می آموزند زبان دوم باید در برگیرنده این نکته باشد که مشکل موجود ناشی از یک اختلال یادگیری است یا ناشی از تسلط اندک فرد بر زبان انگلیسی عوامل خطر اختلال یادگیری خاص در کسانی که زبان انگلیسی می آموزند عبارتند از تاریخچه خانوادگی اختلال یادگیری اختصاصی یا تأخیر زبانی در زبان مادری به علاوه مشکل یادگیری زبان انگلیسی و عدم توانایی رقابت با همتایان اگر به اختلالات زبانی یا فرهنگی شک داریم

مثلاً در کسی که در حال آموختن انگلیسی است در ارزیابی باید تسلط فرد بر زبان مادری زبان اول را به موازات زبان دوم در این مثال انگلیسی در نظر داشته باشیم در ارزیابی فوق باید بستر فرهنگی و زبانی ای که فرد در آن زندگی میکند و همچنین تاریخچه تحصیلی و یادگیری وی در فرهنگ و زبان اصلی خودش نیز مورد توجه قرار گیرد مشکلات خواندن همراه ممکن است در زبانهای مختلف متفاوت باشد برای مثال در تایوان مشکلات خواندن در میان کودکانی که به زبان چینی مطالعه می کنند و به اختلال رشدی هماهنگی مبتلا هستند، در مقایسه با کودکان کشورهای انگلیسی زبان کمتر است، احتمالاً به دلیل ویژگیهای دو زبان نوشتاری لوگوگرافیک در مقابل الفبایی ملاحظات در ارزیابی ممکن است شامل زمینه زبانی و فرهنگی ای که فرد در آن زندگی میکند و همچنین سابقه تحصیلی و یادگیری او در زمینه زبانی و فرهنگی اصلی باشد.

عوامل خطر برای مشکلات یادگیری در میان کودکان پناهنده و مهاجر عبارتند از برچسب زدن از سوی معلم و توقعات کم قلدری، تبعیض قومی و نژادی، سوء تفاهم والدین در مورد سبکهای آموزشی و انتظارات آسیب و استرسهای پس از مهاجرت مسائل تشخیصی مرتبط با جنس و جنسیت اختلال یادگیری اختصاصی در پسران شایع تر از دختران است (نسبت از ۲ به ۱ تا ۳ به ۱ متفاوت است و این اختلاف را نمیتوان به عواملی مانند تنوع تعریفی یا اندازه گیری زبان نژاد وضعیت اقتصادی اجتماعی و یا سوگیری اطمینان یابی نسبت داد. تفاوتهای جنسیتی در کژخوانی اختلال یادگیری اختصاصی با اختلال در خواندن ممکن است تا حدی به وسیله سرعت پردازش تعدیل شود. ارتباط با افکار یا رفتار خودکشی در نوجوانان ۱۵ ساله آمریکایی در مدارس دولتی در مقایسه با نوجوانانی که نمرات معمولی در خواندن داشتند، حتی پس از کنترل متغیرهای جمعیت شناختی و روانپزشکی توانایی خواندن ضعیف با افکار و رفتار خودکشی مرتبط بود.

در یک مطالعه مبتنی بر جمعیت بر روی بزرگسالان در کانادا، نرخ شیوع اقدام به خودکشی در طول عمر در میان افراد دارای اختلال یادگیری اختصاصی بیشتر از افراد بدون این اختلال بود، حتی پس از سازگاری با ناملایمات دوران کودکی سابقه بیماری روانی و مصرف مواد و عوامل اجتماعی جمعیت شناختی در میان افراد مبتلا، سابقه شاهد خشونت خانگی شدید والدین بودن و داشتن یک اختلال افسردگی اساسی با افزایش خطر رفتار خودکشی همراه بود. پیامدهای کارکردی اختلال یادگیری اختصاصی اختلال یادگیری اختصاصی میتواند در طول عمر عواقب منفی عملکردی در پی داشته باشد که عبارتند از مدارج تحصیلی پایین تر ترک تحصیل بیشتر حین دوره دبیرستان میزان کمتر تحصیلات پس از دبیرستان ناراحتی بیشتر روان شناختی و بهداشت روانی عمومی پایین تر نرخ بالاتر بیکاری یا کار پاره وقت و درآمد کمتر ترک تحصیل و بروز هم زمان افسردگی سبب افزایش عوارض بهداشت روان مانند خودکشی می شود در حالی که حمایت بالای اجتماعی و هیجانی با فرجام بهتر بهداشت روان همراهند.

تشخیص های افتراقی تفاوت های طبیعی پیشرفت تحصیلی اختلال یادگیری اختصاصی از تفاوت پیشرفتهای تحصیلی طبیعی ناشی از عوامل خارجی مانند نبود فرصتهای تحصیلی آموزش مداوم ضعیف آموزش با زبان دوم قابل تشخیص است، زیرا مشکلات یادگیری علی رغم وجود فرصتهای تحصیلی مناسب و استفاده از همان آموزشهایی که سایر همسالان از آنها بهره میبرند و توانمندی در زبان آموخته شده حتی در هنگامی که با زبان کلامی اصلی فرد فرق دارد، ادامه می یابد. اختلال رشدی هوش کم توانی ذهنی) اختلال یادگیری اختصاصی با مشکلات یادگیری عمومی مرتبط با اختلال رشدی هوش متفاوت است زیرا مشکلات یادگیری در صورت وجود سطوح طبیعی عملکرد هوشی یعنی نمره 10 بین ۶۵ تا ۷۵ رخ می دهد. اگر اختلال رشدی هوش وجود داشته باشد، اختلال یادگیری اختصاصی فقط در صورتی میتواند تشخص گذاری شود مشکلات یادگیری فراتر از مشکلاتی باشند که معمولاً با اختلال رشدی هوش مرتبط است.

مشکلات یادگیری ناشی از بیماریهای حسی و عصبی اختلال یادگیری اختصاصی با عنایت به وجود یافته های غیر طبیعی معاینات نورولوژیک از مشکلات یادگیری ناشی از اختلالات حسی و عصبی مانند سکته مغزی طفولیت صدمه به سر ناشی از ضربه نقایص شنوایی یا بینایی قابل - تشخیص است. اختلالات عصبی شناختی اختلال یادگیری اختصاصی از مشکلات یادگیری مرتبط با اختلالهای شناختی عصبی - اضمحلالی قابل افتراق است در اختلال یادگیری اختصاصی تظاهر بالینی مشکلات یادگیری خاص در دوره رشد رخ میدهد. و گاهی فقط هنگامی بارز میشود که الزامات یادگیری افزایش یابند و از ظرفیتهای محدود فرد فراتر بروند چنانکه ممکن است در بزرگسالی رخ دهد و این مشکلات نسبت به وضعیت پیشین کاهش قابل ملاحظه ای را نشان ندهند. اختلال کم توجهی ٫ بیش فعالی افتراق اختلال یادگیری اختصاصی از کارکرد تحصیلی ضعیف مرتبط با ADHD به این صورت امکان پذیر است که مشکلات موجود در ADHD الزاماً بازتاب مشکلات یادگیری مهارتهای تحصیلی نیست بلکه میتواند بازتاب مشکلات اجرایی مهارتهای آموخته شده باشد با این حال بروز هم زمان این دو اختلال بیش از آن چیزی است که از بروز تصادفی آنان با یکدیگر انتظار میرود.

اگر ملاکهای تشخیصی هر دو اختلال کامل است باید هر دو تشخیص را مطرح نمود. اختلالات روان پریشی تشخیص اختلال یادگیری اختصاصی از مشکلات تحصیلی و مشکلات پردازش شناختی مرتب با اسکیزوفرنیا و روان پریشی بدین گونه مسجل میشود که مشکلات مرتبط با اسکیزوفرنیا با افت اغلب سریع در این حوزه های کارکردی همراه است با این حال، نقص در توانایی خواندن در اختلال یادگیری اختصاصی شدیدتر از آن چیزی است که توسط اختلالات شناختی عمومی مرتبط با اسکیزوفرنیا پیش بینی می شود.

هم ابتلایی در اکثر موارد اختلال یادگیری اختصاصی همراه با سایر اختلالات عصبی رشدی مانند ADHD اختلالات ارتباطی اختلال رشدی هماهنگی طیف اختلال در خودماندگی یا سایر اختلالات روانشناختی مانند اضطراب افسردگی و اختلالات دو قطبی یا مشکلات رفتاری بروز میکند تخمین های میزان هم ابتلایی مشکلات ریاضی و خواندن بسته به آزمون هایی که برای تعریف دشواری ریاضی استفاده میشوند متفاوت است احتمالاً به این دلیل که یک علامت یکسان به عنوان مثال مسائل محاسباتی میتواند با نقایص شناختی متفاوتی همراه باشد به عنوان مثال، نقص در مهارتهای زبانی یا نقص در پردازش اعداد این هم ابتلایی ها الزاماً به معنی کنار گذاشتن تشخیص اختلال یادگیری نیست ولی بررسی و تشخیص افتراقی آن را دشوارتر می سازد زیرا هر یک از این اختلالات همراه میتوانند جداگانه قدرت اجرایی انجام کارهای روزمره زندگی از جمله یادگیری را کاهش دهند. بنابراین در این گونه موارد قضاوت بالینی برای استناد این کاستیها به بیماریهای موجود نقش مهمی ایفا میکند.

اگر دلایل قانع کننده ای وجود دارد که مشکلات کلیدی یادگیری مهارتهای تحصیلی شرح داده شده در ملاک A به دلیل تشخیص دیگری است اختلال یادگیری اختصاصی نباید عنوان گردد. اختلالات حرکتی Motor Disorders اختلال رشدی هماهنگی Developmental Coordination Disorder ملاکهای تشخیصی .. یادگیری و انجام مهارتهای حرکتی هماهنگ به میزان قابل توجهی کمتر از حد انتظار بر اساس سن تقویمی فرد و فرصت های موجود برای یادگیری مهارت و به کارگیری آن است. این مشکلات به صورت دست و پا چلفتی بودن مانند انداختن یا برخورد با اجسام و یا کندی و بی دقتی انجام مهارتهای حرکتی مانند گرفتن اجسام استفاده از قیچی و قاشق و چنگال دست خط دوچرخه سواری ورزشها تظاهر می یابد. افت مهارتهای حرکتی ملاک A به شکلی مستمر و بارز با فعالیتهای روزمره متناسب با سن بیمار تداخل دارد مانند مراقبت از خود و حفظ سلامتی و روی کار کرد تحصیلی مدرسه کار کرد شغلی و آمادگی برای آن تفریح و بازی وی تأثیر می گذارد.

شروع علائم در اوایل دوران رشد است نقص در مهارتهای حرکتی توسط اختلال رشدی هوش کم توانی ذهنی یا مشکلات بینایی بهتر توجیه نمیشود و مربوط به یک بیمار عصبی مؤثر بر حرکت مانند فلج مغزی دیستروفی عضلانی بیماری اضمحلالی نیست. ویژگی های تشخیصی تشخیص اختلال رشدی هماهنگی با ترکیب بالینی شرح حال رشد و نموی و طبی معاینه بالینی گزارش مدرسه یا محل کار و ارزیابی بیمار با کمک آزمون های روان سنجی استاندارد شده متناسب با فرهنگ فرد امکان پذیر است. علائم ناشی از اختلال مهارتهایی که نیازمند هماهنگی حرکتی ملاک (A) است بستگی به سن دارد خردسالان با تأخیر به شاخصهای اصلی حرکتی رشد میرسند مانند نشستن خزیدن راه رفتن گرچه بسیاری از آنها در رسیدن به این مهارتها مشکلی ندارند. معمولاً این خردسالان در یادگیری مهارتهایی مانند بالا یا پایین رفتن از پله ها رکاب زدن بستن دکمه لباس تکمیل جورچین و بستن زیپ نیز مشکل دارند. حتی در مواقعی که مهارتهای فوق را یاد میگیرند نسبت به همسالان خود آنها را با ناشی گری کندی و با بی دقتی انجام میدهند.

علائم اختلال در بچه های بزرگتر و بزرگسالان به صورت بی دقتی و کندی در جنبه های حرکتی کارهایی مانند تکمیل جورچین ها مدل سازی بازی های با توپ به خصوص به صورت گروهی دست خط تایپ کردن رانندگی یا مهارتهای مراقبت از خود بروز می کند. اختلال رشدی هماهنگی فقط موقعی قابل تشخیص گذاری است که نقایص حرکتی موجود به شکل قابل توجه با کار کرد اجرایی و مشارکت فرد در فعالیتهای روزمره خانوادگی اجتماعی و مدرسه تداخل داشته باشد ملاک (B) نمونه های چنین فعالیت هایی عبارتند از لباس پوشیدن غذا خوردن با وسایل قاشق چنگال و....) متناسب با سن بدون خراب کاری شرکت در بازی های جسمی با دیگران استفاده از لوازم التحریر مانند خط کش و قیچی و شرکت در فعالیتهای ورزشی گروهی در مدرسه نه تنها قدرت انجام این کارها کاسته شده است بلکه کندی قابل توجهی نیز در هنگام اجرا مشهود است. دست خط کودک اغلب خوب نیست و متعاقباً روی سرعت نوشتن و خوانایی نوشته ها و پیشرفت تحصیلی اش تأثیر میگذارد برای تشخیص افتراقی آن از اختلال یادگیری اختصاصی باید به جنبه حرکتی توانایی نوشتن بیمار عنایت داشت.

در بالغان مهارتهای روزمره تحصیل و کار به خصوص مواردی که نیاز به سرعت و دقت دارند، تحت تأثیر مشکلات عدم هماهنگی قرار می گیرند. ملاک تشخیصی C تصریح دارد که شروع علائم اختلال رشدی هماهنگی باید در اوایل دوره رشد باشد. با این حال معمولاً اختلال هماهنگی رشدی تا قبل از سن ۵ سالگی تشخیص داده نمیشود زیرا تفاوتهای عمده ای در سن مطلوب یادگیری مهارتهای حرکتی وجود دارد و مقیاس استاندارد ثابتی در اوایل دوران کودکی ندارد مثلاً بعضی بچه ها زودتر یاد می گیرند به علاوه سایر علل تأخیر حرکتی در سنین فوق هنوز کاملاً بروز نکرده اند. بر اساس ملاک تشخیصی D تشخیص اختلال رشدی هماهنگی فقط در مواردی گذاشته میشود که مشکلات موجود با اختلالات بینایی یا بیماریهای عصبی قابل توجیه نیستند. بنابراین معاینه چشم و بینایی و معاینات عصبی باید به منزله بخشی از بررسیهای تشخیص در نظر گرفته شوند. اگر اختلال رشدی هوشی کم توانی ذهنی وجود دارد، علائم حرکتی موجود بیش از حد انتظار برای سن عقلی کودک است. ولی دقت کنید که در ملاک فوق هیچ نقطه برشی برای بهره هوش مبنا قرار داده نشده است.

اختلال رشدی هماهنگی هیچ زیرگونه مجزایی ندارد؛ ولی بعضی از بیماران در حرکات درشت و برخی دیگر در حرکات ظریف مانند دست خط دچار مشکل هستند. سایر عباراتی که برای توصیف اختلال رشدی هماهنگی به کار میروند عبارتند از کر کنشی (dyspraxia) دوران کودکی اختلال رشدی اختصاصی عملکرد حرکتی و سندرم کودک دست و پا چلفتی ویژگی های همراه برخی از کودکان مبتلا به اختلال رشدی هماهنگی علائم حرکتی دیگری نیز دارند معمولاً سرکوب شده، مانند حرکات کره ای شکل اندام ضعیف تر یا حرکات آینه ای این حرکات سرریز را عدم بلوغ عصبی رشدی و یا نشانه های جزئی عصبی نرم نشانه ها مینامند و عبارت ناهنجاریهای عصبی را به کار نمیبرند در حال حاضر نقش این علائم در تشخیص گذاری چه در متون موجود و چه در کار بالینی مشخص نیست و نیازمند تحقیق بیشتر است. شیوع شیوع اختلال رشدی هماهنگی در کودکان ۵ تا ۱۱ ساله حدود ۵-۸ در بریتانیا ۱۸ کودکان ۷ ساله مبتلا به اختلال رشدی هماهنگی شدید هستند و احتمال وجود اختلال در ۳ دیگر نیز میرود .است و در کانادا سوئد و تایوان شیوع ۷ تا است. پسران بیشتر از دختران مبتلا میشوند و نسبت ۲ به ۱ و ۷ به ۱ است.

بروز و سیر در مجموع اختلال رشدی هماهنگی سیر متغیری دارد ولی لا اقل در پیگیری یک ساله و دو ساله ثابت بوده است. گرچه در در از مدت پیشرفتهایی دیده میشود ولی تخمین زده میشود که ۷۰-۵۰ کودکانی که در خردسالی دچار مشکلات هماهنگی بوده اند در نوجوانی هم دچار همان مشکلات باشند. معمولاً اولین نشانه ها تأخیر در رسیدن به نقاط عطف رشدی و نموی هستند و یا اختلال اولین بار وقتی تشخیص داده میشود که کودک سعی میکند کارهایی مانند گرفتن چاقو و چنگال بستن دکمه یا بازی با توپ را انجام دهد در میانه کودکی مشکلات مربوط به جنبه حرکتی اعمالی چون تکمیل جورچین مدل سازی بازی با توپ و دست خط و به همین شکل ساماندهی متعلقات شخصی در مواقعی که هماهنگی توالی های حرکتی ضرورت دارد بارز میشود در ابتدای بزرگسالی مشکل یادگیری مهارت های حرکتی جدید پیچیده خودکار همچنان در انجام کارهایی مانند رانندگی و استفاده از ابزار آلات تداخل ایجاد می کند. عدم توانایی یادداشت برداری و تندنویسی می تواند در کارکرد شغلی تحصیلی فرد تداخل ایجاد کند. بروز هم زمان سایر اختلالات به بخش هم ابتلایی مراجعه نمایید میتواند در سیر علائم و فرجام آن تأثیر داشته باشد.

عوامل خطرساز و عوامل مربوط به پیش آگهی محیطی اختلال رشدی هماهنگی در موارد مواجهه پیش از زایمان با الکل و زایمان زودرس یا وزن کم موقع تولد شایع تر است. ژنتیک و فیزیولوژیک نقایص پردازش های زمینه ای عصبی رشدی به خصوص در مهارتهای حرکتی دیداری چه درک حرکتی دیداری و چه تجسم فضایی دیده میشود و بر قدرت تطابق حرکتی سریع با افزایش پیچیدگی حرکات تأثیر گذار است. با اینکه کر کاری مخچه ای در این اختلال مطرح شده است، منشأ عصبی اختلال رشدی هماهنگی همچنان نامعلوم است. به دلیل بروز هم زمان اختلال رشدی هماهنگی با ADHD کم توانی های یادگیری اختصاصی و طیف اختلال در خودماندگی عوامل ژنتیک مشترکی برای آنها در نظر گرفته شده است، ولی بروز هم زمان یکسان در دوقلوها فقط در موارد شدید دیده میشود. عوامل تغییر دهنده سیر بیماری افرادی که در کنار ADHD مبتلا به اختلال رشدی هماهنگی هستند، افت بیشتری نسبت به کسانی که فقط دچار ADHD هستند پیدا می کنند.

مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ اختلال رشدی هماهنگی در تمام نژادها فرهنگ ها و شرایط اجتماعی اقتصادی بروز میکند در عین حال تغییرات فرهنگی در رشد حرکتی هم با سرعت و هم با تأخیر نسبت به هنجارهای ایالات متحده مشاهده شده است. به نظر میرسد که این تغییرات با شیوه های مراقبتی مرتبط با انتظارات از تحرک مستقل کودک در طول رشد فرصتهای ناکافی برای تحرک در میان کودکان در فقر شدید و تفاوت ها در روش - شناسی اندازه گیری مرتبط باشد گنجاندن مؤلفه فعالیت های روزمره زندگی به این نکته اشاره دارد که هنگام تشخیص گذاری باید به اختلالات فرهنگی بستر جامعه ای که کودک در آن زندگی میکند توجه داشت، در عین اینکه آیا کودک امکان و فرصت فراگیری چنین مهارتهایی را مانند سایر همسالان خود داشته است یا خیر شیوع بالاتر اختلال رشدی هماهنگی در مطالعات کودکان از برخی کشورهای با درآمد کم و متوسط ممکن است منعکس کننده تأثیر آسیب های اجتماعی اقتصادی بر حرکت باشد.

پیامدهای کارکردی اختلال رشدی هماهنگی اختلال رشدی هماهنگی در انجام کارهای روزمره زندگی مشکلات زیادی به بار می آورد ملاک تشخیصی (B) و این کاستیها در همبودی بیماریهای دیگر افزایش می یابد پیامدهای اختلال رشدی هماهنگی عبارتند از کاهش مشارکت در بازیها و ورزشهای گروهی عزت نفس و حرمت نفس پایین مشکلات رفتاری و هیجانی افت پیشرفت تحصیلی تناسب جسمی ،ضعیف کاهش فعالیتهای جسمی و چاقی و کیفیت پایین سطح سلامت و بهداشت. تشخیص افتراقی اختلالات حرکتی ناشی از یک بیماری طبی دیگر مشکلات هماهنگی میتواند مرتبط با اختلالات بینایی و بیماری های عصبی خاصی باشد مانند فلج مغزی ضایعات پیشرونده مخچه ای بیماریهای عصبی عضلانی در چنین مواردی در معاینه عصبی یافته های اضافی دیگری مشهود است. اختلال رشدی هوش کم توانی ذهنی در صورت وجود کم توانی ذهنی اکثر تواناییهای حرکتی به موازات بهره هوش دچار افت میشوند با این حال اگر مشکلات حرکتی بیشتر از حدی است که برای ضریب هوشی بیمار انتظار میرود و ملاکهای تشخیصی اختلال رشدی هماهنگی را احراز میکند. گذاشتن این تشخیص نیز درست است.

اختلال کم توجهی - بیش فعالی بچه های بیش فعال گاهی می افتند به اجسام برخورد میکنند یا به اجسام اطرافشان ضربه می زنند. برای اطمینان از اینکه این علائم حرکتی مربوط به حواس پرتی یا تکانشگری فرد است یا ناشی از مشکلات رشدی هماهنگی باید کودک را در چند مکان مختلف مورد مشاهده دقیق قرار داد. اگر ملاکهای تشخیصی هر دو اختلال برآورده شوند باید هر دوی آنها را کدگذاری نمود. طیف اختلال در خودماندگی افراد مبتلا به این اختلال غالباً تمایلی به شرکت در کارهای نیازمند مهارت های هماهنگی حرکتی پیچیده مانند ورزشهای با توپ ندارند. مشکلات فوق بر انجام آزمونها و کارکرد فرد تأثیر می گذارند، ولی معرف محوری بودن مشکلات حرکتی نیستند بروز هم زمان اختلال رشدی هماهنگی و اختلالات در خودماندگی شایع است و در صورت وجود ملاکهای هر دو باید جداگانه کدگذاری شوند. سندرم بیش حرکتی مفاصل در افراد مبتلا به این سندرم قابلیت انعطاف مفاصل بیش از حد معمول است قابل ردیابی در معاینه فیزیکی و اغلب همراه درد این افراد گاهی علائمی شبیه اختلال رشدی هماهنگی دارند.

هم ابتلایی اختلالاتی که معمولاً همراه با اختلال رشدی هماهنگی دیده می شوند عبارتند از اختلال زبان و گفتار اختلال یادگیری اختصاصی به خصوص خواندن و نوشتن مشکلات بی توجهی مانند ADHD شایع ترین اختلال هم ابتلا که در ۵۰٪ موارد دیده میشود طیف اختلال در خودماندگی مشکلات رفتارهای هیجانی و ایذایی و سندرم بیش حرکتی مفاصل گاهی بیماریهای همراه به صورت خوشه های مجزا دیده میشوند مثلاً خوشه همراه اختلال شدید خواندن مشکلات حرکات ظریف و دست خط بد یا خوشه کنترل ضعیف حرکات و برنامه ریزی حرکتی وجود سایر اختلالات دلیلی برای رد کردن تشخیص اختلال رشدی هماهنگی نیست ولی سبب دشوار شدن کار تشخیص و تداخل مستقل با انجام فعالیت های روزمره فرد میشود لذا تجربه و قضاوت بالینی بالینگر در این موارد اهمیت بیشتری دارد.

اختلالات حرکات قالبی Stereotypic Movement Disorder ملاک های تشخیصی رفتارهای حرکتی ظاهراً بی فایده و تکراری که به نظر میرسد حالت جبری دارند مانند تکان دادن یا حرکات موجی دستها جنباندن بدن کوبش سر گاز گرفتن خود و ضربه زدن به خود حرکات تکراری مزبور با کارکرد ،اجتماعی تحصیلی یا سایر فعالیتهای فرد تداخل داشته و میتواند سبب آسیب به خود گردد. علائم در اوایل دوران رشد و نمو بروز میکنند. رفتارهای حرکتی تکراری ناشی از اثرات فیزیولوژیک یک ماده یا بیماری عصبی نیست و با یک اختلال عصبی رشدی یا روانی دیگر بهتر توجیه نمیشود مانند اختلال کندن مو تریکوتیومانيا اختلال وسواسی جبری مشخص کنید اگر همراه رفتار خود آسیبی یا رفتاری که اگر اقدامات پیشگیرانه انجام نگیرد میتواند منجر به آسیب گردد. بدون رفتار خود آسیبی مشخص کنید اگر مرتبط با یک بیماری عمومی یا طبی اختلال عصبی رشدی یا عامل محیطی شناخته شده است مانند سندرم لش نیهان اختلال رشدی هوشی کم توانی ذهنی مواجهه درون رحمی با الکل نکته کدگذاری برای مشخص نمودن بیماری ژنتیک یا طبی و یا اختلال عصبی رشدی یا عوامل محیطی همراه از کد دیگری استفاده نمایید.

شدت فعلی بیماری را مشخص نمایید خفیف علائم به راحتی توسط محرک های حسی یا انحراف توجه از بین میروند. متوسط اقدامات حفاظتی و مداخلات رفتاری اختصاصی برای کنترل علائم ضروری است. شدید نظارت مستمر و اقدامات حفاظتی برای پیشگیری از آسیبهای جدی مورد نیاز است. روندهای ثبت برای ثبت اختلال حرکات قالبی که با یک بیماری طبی یا ژنتیکی، اختلال عصبی رشدی یا عامل محیطی شناخته شده مرتبط است به صورت زیر عمل نمایید اختلال حرکات قالبی مرتبط با نام) بیماری اختلال یا عامل) (مثلاً اختلال حركات قالبی مرتبط با سندرم لش نیهان شاخص ها شدت حرکات قالبی بدون خود آسیبی از یک سری حرکات خفیف که به آسانی با محرکهای حسی یا منحرف کردن توجه از بین میروند تا حرکات مداوم شدیدی که با تمام فعالیت های زندگی روزمره تداخل دارد متفاوت است. رفتارهای خود آسیب رسان از نظر میزان دفعات تأثیر روی کار کرد انطباقی و شدت صدمات بدنی از کبودیهای خفیف و قرمزی ناشی از ضربه دست تا پارگی و قطع انگشتان یا کنده شدن شبکیه بر اثر ضربه سر متفاوت هستند.

ویژگی های تشخیص ویژگی اصلی اختلال حرکات قالبی وجود رفتارهای حرکتی تکراری واضحاً بی هدفی است که به نظر می رسد حالت غیرارادی دارند ملاک ( این رفتارها غالباً شامل حركات موزون سر دستها و بدن هستند که عملکرد انطباقی آشکاری ندارند بی فایده اند این حرکات ممکن است با انجام اقداماتی متوقف شوند یا نشوند در بچه های با رشد طبیعی گاهی با توجه مستقیم به کودک و یا پرت کردن حواس وی این حرکات قطع می شوند. در کودکانی که دچار اختلال عصبی رشدی هستند پاسخ کمتری به چنین اقداماتی دیده میشود. در سایر موارد خود فرد تلاش میکند با اقداماتی از این رفتارها بکاهد مثلاً نشستن روی دستها پیچیدن لباس دور بازوها یافتن وسیله ای محافظتی). خزانه رفتاری در اینجا تنوع دارد؛ رفتار هر فرد ویژگی های خودش را دارد و با دیگران فرق میکند و امضاء رفتاری او محسوب میشود. نمونه هایی از حرکات تکراری بدون آسیب عبارتند از حرکات تنه به جلو و عقب به هم کوبیدن یا چرخش دست ها ضرب گرفتن یا تکان دادن انگشتان روی صورت تکان دادن یا حرکات موجی بازوها و تکان دادن سر و غیره کشیدن دهان با دست معمولاً همراه با حرکات اندام فوقانی دیده میشود.

برخی از حرکات تکراری خود آسیبی عبارتند از کوبش سر سیلی زدن به صورت انگشت کردن در چشم و گاز گرفتن دستها لبها یا سایر قسمتهای بدن در این میان انگشت کردن در چشم اهمیت زیادی دارد و بیشتر در کودکانی دیده میشود که نقایص بینایی دارند ترکیب چند حرکت نیز دیده میشود مانند حرکات رفت و برگشتی سر، عقب و جلو بردن تنه تکان دادن مکرر یک زنجیر کوچک در جلوی صورت). این حرکات قالبی گاهی چندین بار در طی روز تکرار میشود که از چند ثانیه تا چند دقیقه یا حتی طولانی تر ادامه می یابد. دفعات تکرار از چند بار در روز تا یک بار در عرض چند هفته متفاوت است. این رفتارها با توجه به موقعیتی که فرد در آن قرار دارد نیز تغییر میکند مثلاً بسته به اینکه چه کاری انجام می دهد یا وقتی هیجان زده خسته کسل یا مضطرب است. ملاک A ایجاب میکند که این حرکات مشخصاً بدون هدف باشند با این حال این حرکات میتوانند در خدمت برخی اهداف قرار گیرند، مثلاً حرکات قالبی ممکن است اضطراب ناشی از محرک های خارجی را کم کند.

ملاک B تأکید میکند که حرکات قالبی با فعالیت های اجتماعی تحصیلی و یا سایر فعالیتهای کودک تداخل دارد و برخی از آنها سبب آسیب به خود میگردند یا اگر اقدامات پیشگیری صورت نمی گرفت منجر به چنین آسیبی میشدند. در صورت وجود آسیب به خود باید آن را با مشخصه خودش کد گذاری نمود. حرکات قالبی در اوایل دوران رشد شروع می شود ملاک (CC بنا بر ملاک D این حرکات قالبی تکراری ناشی از اثرات فیزیولوژیک یک ماده یا بیماری عصبی نیست و با یک اختلال عصبی رشدی یا روانی دیگر بهتر توجیه نمیشود. وجود این حرکات به خصوص در کودکان ۳-۱ ساله می تواند نشانگر مشکل عصبی رشدی شناسایی نشده باشد. شیوع حرکات ساده قالبی مانند جلو و عقب رفتن در خردسالان و به خصوص در دوران رشد شایع است به عنوان مثال (۵۱۹) در بریتانیا و ایالات متحده حرکات قالبی پیچیده کمتر دیده می شود در حدود ۴-۳ موارد بروز می کند. حدود ۴ تا ۱۶ کودکان مبتلا به اختلال رشدی هوشی کم توانی ذهنی در کشورهای با درآمد بالا دچار حرکات قالبی و خودآسیبی هستند و هر چه شدت کم توانی ذهنی بیشتر باشد احتمال این حرکات افزایش می یابد.

مثلاً شیوع این حرکات قالبی یا خود آسیبی در کودکانی که به علت کم توانی ذهنی در مراکز نگهداری زندگی میکنند حدود ۱۵-۱۰ است. رفتارها و علایق تکراری و محدود ممکن است نشانگرهای خطر برای شروع خودآزاری پرخاشگری و تخریب در کودکان مبتلا به کم توانی ذهنی شدید باشند. بروز و سیر حرکات قالبی معمولاً در سه سال نخست زندگی پدیدار می گردند. حرکات قالبی ساده در دوران شیرخواری شایع است و احتمالاً در جهت یادگیری و تبحر حرکتی صورت می گیرد. در کودکانی که دچار حرکات قالبی پیچیده هستند. علائم قبل از سن ۲۴ ماهگی و ۱۲ بین ۲۴ تا ۳۵ ماهگی شروع شده است و تنها ۸ در ۳۶ ماهگی یا پس از آن شروع میشود. در اکثر کودکان با رشد عادی با افزایش سن این حرکات یا خود بخود قطع میشوند یا قابل مهار میگردند. زمان بروز حرکات قالبی پیچیده گاهی در دوران شیرخواری و گاهی در سنین بالاتر دوران رشد است. در برخی از بیماران مبتلا به کم توانی ذهنی این حرکات قالبی خودآسیب رسان برای سال ها تداوم می یابد گرچه ممکن است نوع یا الگوی رفتارهای خود آسیبی تغییر نماید.

عوامل خطرساز و عوامل مربوط به پیش آگهی محیطی انزوای اجتماعی عامل خطری برای اقدامات خود تحریکی است که میتواند به تدریج به حرکات قالبی تکراری و خود آسیب رسان تبدیل گردد. عوامل محیطی استرس زا نیز میتوانند رفتارهای قالبی را آشکار نمایند ترس میتواند حالت فیزیولوژیک را به هم بزند و سبب افزایش دفعات رفتارهای قالبی گردد. ژنتیک و فیزیولوژیک اعتقاد بر این است که براساس فراوانی مواردی که دارای سابقه خانوادگی مثبت حرکات قالبی هستند اختلال حرکتی قالبی تا حدودی می تواند ارثی باشد. کاهش قابل توجه حجم پوتامن در کودکان دارای حرکات قالبی نشان میدهد که مسیرهای قشری - مخطط مشخص مرتبط با رفتارهای عادی یعنی مدارهای پوتامن پیش حرکتی تا خلفی ممکن است محل آناتومیکی زمینه ساز در حرکات قالبی پیچیده باشد. هر چه کار کرد شناختی فرد ضعیف تر باشد خطر بروز حرکات قالبی بیشتر و میزان پاسخ به مداخلات درمانی کمتر خواهد بود حرکات قالبی در بین افراد مبتلا به انواع متوسط شدید و عمیق کم توانی ذهنی که به دلیل سندرم مانند سندرم رت یا عامل محیط شخصی مانند زندگی در محیطی که محرکهای محیطی کمی وجود دارد به آن دچار شده اند شایع تر است.