id
stringlengths 3
5
| url
stringlengths 33
196
| title
stringlengths 3
130
| text
stringlengths 3
111k
|
---|---|---|---|
3778 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Igifero | Igifero | Igifero (izina mu gifero : føroyskt ) ni ururimi rw’Ibirwa bya Farowe. Itegekongenga ISO 639-3 fao.
Alfabeti y’igifero
Igifero kigizwe n’inyuguti 29 : a á b d ð e f g h i í j k l m n o ó p r s t u ú v y ý æ ø
inyajwi 13 : a á e i í o ó u ú y ý æ ø
indagi 16 : b d ð f g h j k l m n p r s t v
Amagambo n'interuro mu gifero
Hallo / Hey – Muraho
Vælkomin – Murakaza neza
Hvussu gongur? / Hvussu gongur tað? – Amakuru?
Mær gongst væl – Ni meza
Hvussu eitur tú? – Witwa nde?
Eg eiti ... – Nitwa ...
Ja – Yego
? – Oya
Imibare
eitt – rimwe
tvey – kabiri
trý – gatatu
fýra – kane
fimm – gatanu
seks – gatandatu
sjey – karindwi
átta – umunani
níggju – icyenda
tíggju – icumi
Wikipediya mu gifero
http://fo.wikipedia.org/wiki/Føroyskt_mál
Indimi z’ikidage |
3779 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Folukilande | Ibirwa bya Folukilande | Ibirwa bya Folukilande cyangwa Maluvinasi (izina mu cyongereza : Falkland Islands ; izina mu cyesipanyole : Islas Malvinas ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3781 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Kayimani | Ibirwa bya Kayimani | Ibirwa bya Kayimani (izina mu cyongereza : Cayman Islands ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3782 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Koko | Ibirwa bya Koko | Ibirwa bya Koko (izina mu cyongereza : Territory of Cocos (Keeling) Islands ) n’igihugu muri Aziya.
Aziya
Ibihugu |
3783 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Kuke | Ibirwa bya Kuke | Ibirwa bya Kuke (izina mu cyongereza : Cook Islands ; izina mu kimawori : Kūki 'Āirani ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3787 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Marishali | Ibirwa bya Marishali | Ibirwa bya Marishali (izina mu cyongereza : Marshall Islands cyangwa Republic of the Marshall Islands ; izina mu kimarishali : Aolepān Aorōkin M̧ajeļ) n’igihugu muri Oseyaniya. Umurwa mukuru w’Ibirwa bya Marishali witwa Majuro.
Oseyaniya
Ibihugu |
3788 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Mariyana%20y%E2%80%99Amajyaruguru | Ibirwa bya Mariyana y’Amajyaruguru | Ibirwa bya Mariyana y’Amajyaruguru (izina mu cyongereza : Northern Mariana Islands ; izina mu gishamoro : Islas Mariånas cyangwa Sankattan Siha Na Islas Mariånas ; izina mu Carolinian : ?) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3789 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Norufoluki | Ibirwa bya Norufoluki | Ibirwa bya Norufoluki (izina mu cyongereza : Norfolk Island cyangwa Territory of Norfolk Island ; izina mu kinorufoluki : Norfuk Ailen cyangwa Teritrii a' Norfuk Ailen ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3790 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Solomoni | Ibirwa bya Solomoni | Ibirwa bya Solomoni (izina mu cyongereza : Solomon Islands ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3791 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Takisi%20na%20Kayikosi | Ibirwa bya Takisi na Kayikosi | Ibirwa bya Takisi na Kayikosi (izina mu cyongereza : Turks and Caicos Islands ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3792 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Virigini%20bya%20Leta%20Zunze%20Ubumwe | Ibirwa bya Virigini bya Leta Zunze Ubumwe | Ibirwa bya Virigini bya Leta Zunze Ubumwe (izina mu cyongereza : United States Virgin Islands ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3793 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Virigini%20Nyongereza | Ibirwa bya Virigini Nyongereza | Ibirwa bya Virigini Nyongereza (izina mu cyongereza : British Virgin Islands ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3794 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Icyirwa%20Hadi%20n%E2%80%99Ibirwa%20MakeDonalidi | Icyirwa Hadi n’Ibirwa MakeDonalidi | Icyirwa Hadi n’Ibirwa MakeDonalidi (izina mu cyongereza : Heard Island and McDonald Islands ) n’igihugu muri Antarigitika.
Antarigitika
Ibihugu |
3795 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikerene | Ikerene | Ikerene (izina mu kinya-ikarayini: Україна) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru w’Ikerene witwa Kyiv.Kugeza uyu munsi, iracyagoswe n'Uburusiya.
Ifasi yacyo itunganijwe ukurikije leta yubumwe igizwe nintara makumyabiri na kane ,. Repubulika yigenga ya Crimée n'imijyi ibiri ifite statut idasanzwe : Kiev na Sevastopol . Ikerene ifite ubuso bwa kilometero kare 603.628 kandi ituwe n'abaturage 41.732.779. Umujyi wa Kiev ni umurwa mukuru n'umujyi utuwe cyane muri iki gihugu . Ururimi rwemewe rwa Ikerene ni ururimi rwa Ikerene , kandi idini ryiganje ni ubukirisitu bwa orotodogisi .
Amateka ya Ikerene atangira mu 882 hashyizweho Kievan Rus ' , ihuriro ry’imiryango y’abasilave y’iburasirazuba , ryabaye igihugu kinini kandi gikomeye mu Burayi mu kinyejana cya 11 . Nyuma y’igitero cy’Abamongoli hagati mu kinyejana cya 13 rwagati , umutwe w’ubutaka warazimiye, kandi ako gace kagabanijwemo kandi kayoborwa n’ibihugu bitandukanye, birimo Repubulika y’ibihugu byombi , Ingoma ya Otirishiya na Hongiriya , Ingoma ya Ottoman , na Tsardom y’Uburusiya. mu binyejana byinshiMu kinyejana cya 16 n'icya 17 Hetmanate Cossack yagaragaye kandi iratera imbere , amaherezo igabanywa hagati ya Polonye n'Ingoma y'Uburusiya . Nyuma y’impinduramatwara y’Uburusiya yo mu 1917, havutse umutwe w’abenegihugu ushinga Repubulika y’abaturage ba Ikirene, bahatirwa na Bolsheviks kuba Repubulika y’Abasoviyeti y’Abasoviyeti mu 1921, n’umunyamuryango washinze Leta Zunze Ubumwe z'Abasoviyeti mu mwaka wakurikiyeho. Amaherezo, yongeye kubona ubwigenge ku ya 24 Kanama 1991, nyuma yo kugerageza guhirika ubutegetsi muri Leta Zunze Ubumwe z'Abasoviyeti.amaherezo yaje gutuma iseswa mu Kuboza uwo mwaka. Kuva icyo gihe, Ikerene iri mu nzira yo kuva mu " guca burundu " ikajya mu bukungu bw'isoko ndetse na leta ishingiye kuri demokarasi . Mu 2013, nyuma y’icyemezo cya Perezida Viktor Yanukovych cyo kwanga amasezerano y’umuryango umaze igihe kinini yumvikanyweho hagati ya Ikerene n’Umuryango w’ubumwe bw’ibihugu by’Uburayi , ahubwo, hagamijwe gushimangira umubano n’Uburusiya, imyigaragambyo yatangiye, cyane cyane i Kiev, izwi ku izina rya Euromaidan , byamuviriyemo guhirika. Iyi mimerere idahwitse yakoreshejwe n’Uburusiya mu kwigarurira no kwigarurira Crimeamuri Werurwe 2014 maze itangiraIntambara ya Donbas ukwezi kwakurikiyeho, ikazarangira mu 2022 Uburusiya bwateye Ikerene.
Muri 2020, Ikerene yashyizwe ku mwanya wa 74 muri HDI (igipimo cy’iterambere ry’abantu) mu bihugu 189 kandi, hamwe na Moldaviya , byari bifite ibicuruzwa byinjira mu gihugu biri hasi cyane mu kugura agaciro kangana (PPP) ku muturage w’Uburayi (reba Umugereka: Ibihugu by GDP (PPP) kuri buri muntu ). Ifite ikibazo cy’ubukene bukabije, kimwe na ruswa ikabije; ariko, kubera ubutaka bunini bwera cyane, Ikerene nimwe mubihugu byohereza ibicuruzwa hanze ku isi .
Uburayi
Ibihugu |
3797 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikirwa%20cya%20Bouve | Ikirwa cya Bouve | Ikirwa cya Bouve (izina mu kinyanoruveji : Bouvetøya ) n’igihugu muri Antarigitika.
Antarigitika
Noruveje
Ibihugu |
3798 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikirwa%20cya%20Man | Ikirwa cya Man | Ikirwa cya Man (izina mu kimangisi : Ellan Vannin ; izina mu cyongereza : Isle of Man ) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3799 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikirwa%20cya%20Noheli | Ikirwa cya Noheli | Ikirwa cya Noheli (izina mu cyongereza : Christmas Island cyangwa Territory of Christmas Island ) n’igihugu muri Aziya.
Aziya
Ibihugu |
3800 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Indonesiya | Indonesiya | Indonesiya cyangwa Indoneziya (izina mu kinyendonisiya : Indonesia cyangwa Republik Indonesia ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru w’Indonesiya witwa Jakarta. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 261,115,456 (2016), batuye kubuso bwa km² 1,904,569.
Indoneziya ni igihugu cy'ibirwa biherereye mu majyepfo y'uburasirazuba bwa Aziya kandi ni cyo gihugu cya kane kinini ku isi gishingiye ku baturage. Iki gihugu gifite imico itandukanye cyane kandi itandukanye, ifite amoko arenga 300 atandukanye hamwe nuburyo butandukanye bwubwiza nyaburanga butangaje, nkinyanja yubushyuhe, imisozi n’amashyamba yimvura yo mu turere dushyuha.
Umurwa mukuru wa Indoneziya ni Jakarta, umujyi utuwe cyane muri iki gihugu akaba na guverinoma, ubucuruzi n’imari. Byongeye kandi, iki gihugu gifite indi mijyi minini nka Surabaya, Bandung na Medan.
Ururimi rwemewe rwa Indoneziya ni Indoneziya, cerdaskita ni rwo rurimi rworoheje rwo muri Maleziya rufite ingaruka ku ndimi nka Javan, Sundanese na Baline. Idini ryiganje muri Indoneziya ni Islamu, ariko hariho n'andi madini atandukanye nk'Ubukirisitu, Umuhindu, Budisime na Confucianism.
Ubukungu bwa Indoneziya buri mu cyiciro cy’ibihugu biri mu nzira y'amajyambere bifite urwego runini mu by'ubukungu ari ubuhinzi, inganda na serivisi. Iki gihugu kandi gifite umutungo kamere nka peteroli, gaze gasanzwe, amakara, amabati, n'umuringa.
Indoneziya ifite ikirere gishyuha gifite ubushyuhe buri hagati ya dogere selisiyusi 26-28 umwaka wose. Nkigihugu cyibirwa, Indoneziya nayo ifite ibirwa byinshi bitanga ubwoko butandukanye bwubwiza nyaburanga nkinyanja nziza, imisozi itangaje, hamwe nubukerarugendo bushimishije.
Mu rwego rwa politiki, Indoneziya ni repubulika ifite perezida nk'umukuru w'igihugu akaba n'umukuru wa guverinoma. Igihugu kandi gifite gahunda ya politiki y'amashyaka menshi n'amashyaka ya politiki akora ibikorwa bya politiki n'amatora.
Aziya
Ibihugu |
3801 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Irake | Irake | Irake (izina mu cyarabu : العراق cyangwa جمهورية العراق ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 37,202,572 (2016), batuye kubuso bwa km² 437,072.
Irake
Aziya
Ibihugu |
3802 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Irigwe | Irigwe | Irigwe (izina mu cyesipanyole : Uruguay cyangwa República Oriental del Uruguay ) n’igihugu muri Amerika.
External links
Official website
Ibihugu |
3803 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Irilande | Irilande | Irilande cyangwa Repebulika ya Irilande (izina mu kinyirilande: Éire cyangwa Poblacht na hÉireann; izina mu cyongereza: Ireland cyangwa Republic of Ireland) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Irilande witwa Dublin.
Uburayi
Ibihugu |
3804 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Isilande | Isilande | Isilande (izina mu kinyisilande: Ísland) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru w’Isilande witwa Reykjavík.
Uburayi
Ibihugu |
3805 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Isirayeli | Isirayeli | Isirayeli cyangwa Isiraheli , Isiraheri (izina mu giheburayo : יִשְׂרָאֵל ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru w’Isirayeli witwa Tel Aviv (de jure) na Yerusalemu (de facto). Igihugu gituwe n’abaturage bagera kuri 8,819,660 (2018), batuye kubuso bwa km² 20,770–22,072.
Aziya
Ibihugu |
3806 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nyarabu%20Zunze%20Ubumwe | Nyarabu Zunze Ubumwe | Nyarabu Zunze Ubumwe cyangwa Repubulika Nyarabu Zunze Ubumwe (izina mu cyarabu : دولة الإمارات العربية المتحدة ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 9,269,612 (2016), batuye kubuso bwa km² 86.300.
Aziya
Ibihugu |
3807 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Samowa%20Nyamerika | Samowa Nyamerika | Samowa Nyamerika (izina mu gisamowani : Amerika Sāmoa cyangwa Sāmoa Amelika ; izina mu cyongereza : American Samoa ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3808 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ositiriya | Ositiriya | Ositiriya cyangwa Otirishe (izina mu kidage: Österreich ) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3809 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ositaraliya | Ositaraliya | Ositaraliya cyangwa Australiya (izina mu cyongereza : Australia ) n’igihugu muri Oseyaniya. Umurwa mukuru y'Ositaraliya ni Canberra. Abaturage by'Ositaraliya bangana 22,607,571. Ururimi rwa Ositaraliya ni icyongereza.
Ositaraliya
Oseyaniya
Ibihugu |
3811 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Repubulika%20ya%20Santara%20Afurika | Repubulika ya Santara Afurika | Repubulika ya Santara Afurika (izina mu gifaransa : République centrafricaine ; izina mu gisango : Ködörösêse tî Bêafrîka ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Repubulika ya Santara Afurika witwa Bangui.
Afurika
Ibihugu |
3812 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Jamayika | Jamayika | Jamayika (izina mu cyongereza : Jamaica ) n’igihugu muri Amerika. Umurwa mukuru wa Jamayika witwa Kingston.
Jamayika
Amerika
Ibihugu |
3813 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Jersey | Jersey | Jersey (izina mu cyongereza na gifaransa : Jersey ) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3814 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Jibuti | Jibuti | Jibuti (izina mu cyarabu : جيبوتي ; izina mu gifaransa : Djibouti ) n’igihugu muri Afurika.
Ihembe ry’Afurika
Afurika
Ibihugu |
3815 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kambodiya | Kambodiya | Kambodiya (izina mu kinyakimeri : ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ) n’igihugu muri Aziya.
Abaturage: 15.762.370 (2017)
Ubuso: 181.035 (km²)
Aziya
Ibihugu |
3816 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kameruni | Kameruni | Kameruni (izina mu cyongereza : Cameroon ; izina mu gifaransa : Cameroun ) n’igihugu muri Afurika.
Kameruni
Afurika
Ibihugu |
3817 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kapu%20Veri | Kapu Veri | Kapu Veri (izina mu giporutigali : Cabo Verde , izina mu gikerewole : Kabu Verdi ) n’igihugu muri Afurika.
Afurika
Ibihugu |
3818 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Katari | Katari | Katari (izina mu cyarabu : قطر ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru wa Katari witwa Doha. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 2,675,522 (2016), batuye kubuso bwa km² 11,581.
Aziya
Ibihugu |
3819 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kazakisitani | Kazakisitani | Kazakisitani (izina mu gikazaki: Қазақстан cyangwa Қазақстан Республикасы; izina mu kirusiya: Казахстан cyangwa Республика Казахстан) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 17,987,736 (2016), batuye kubuso bwa km² 2,724,900. Umurwa mukuru wa Kazakisitani witwa Astana.
Aziya
Ibihugu |
3820 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kenya | Kenya | Kenya (izina mu giswayili : Kenya cyangwa Jamhuri ya Kenya ; izina mu cyongereza : Kenya cyangwa Republic of Kenya ) n’igihugu muri Afurika.Kuri kilometero kare 580.367 (224.081 sq mi), Kenya nicyo gihugu cya 48 kinini ku isi ku buso bwose. Igihugu gituwe n'abaturage barenga miliyoni 47.6, Kenya ni cyo gihugu cya 29 gituwe cyane. Umurwa mukuru wa Kenya n'umujyi munini ni Nairobi, mu gihe umujyi wacyo wa kera n'umurwa mukuru wa mbere ari umujyi wa Mombasa uri ku nkombe. Umujyi wa Kisumu n'umujyi wa gatatu munini kandi ni n'icyambu cy'imbere ku kiyaga cya Victoria. Ibindi bigo byingenzi byo mumijyi birimo Nakuru na Eldoret. Kugeza mu 2020, Kenya ni ubukungu bwa gatatu mu bukungu muri Afurika yo munsi y'Ubutayu bwa Sahara nyuma ya Nijeriya na Afurika y'Epfo. Kenya ihana imbibi na Sudani y'Amajyepfo mu majyaruguru y'uburengerazuba, Etiyopiya mu majyaruguru, Somaliya mu burasirazuba, Uganda mu burengerazuba, Tanzaniya mu majyepfo, n'Inyanja y'Ubuhinde mu majyepfo y'uburasirazuba.
Afurika
Ibihugu |
3821 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kiba | Kiba | Kiba (izina mu cyesipanyole : República de Cuba ) n’igihugu muri Amerika. Umurwa mukuru wa Kiba witwa Havana.
Amerika
Ibihugu |
3822 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kiribati | Kiribati | Kiribati (izina mu cyongereza na kinyagiliberiti : Kiribati ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3823 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kirigizisitani | Kirigizisitani | Kirigizisitani (izina mu gikirigizi : Кыргызстан ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 6,019,480 (2016), batuye kubuso bwa km² 199,951.
Kirigizisitani
Aziya
Ibihugu |
3824 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kolombiya | Kolombiya | Kolombiya (izina mu cyesipanyole : Colombia cyangwa República de Colombia ) n’igihugu muri Amerika. Umurwa mukuru wa Kolombiya witwa Bogota.
Amerika
Ibihugu |
3825 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Komore | Komore | Komore (izina mu gikomore : Komori ; izina mu cyarabu : الاتّحاد القمُريّ ; izina mu gifaransa : Union des Comores ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Komore witwa Moroni.
Afurika
Ibihugu |
3826 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kongo | Kongo | Kongo cyangwa Repubulika ya Kongo (izina mu gifaransa : République du Congo ; izina mu kinyakongo : Repubilika ya Kongo ; izina mu lingala : Republiki ya Kongó ) n’igihugu cya Afurika yo Hagati kiri mu burengerazuba bw'amajyaruguru ya Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo. Cyahoze cyitwa Kongo Brazzaville.
Iki gihugu kizwi nka Congo-Brazza gifite amoko atandukanye. Umuco w’iki gihugu wakomotse cyane cyane mu bwami bwa Congo, Loango, ndetse naTeke. Imbyino zihabwa agaciro kanini cyane mu muco w’Abanyekongo, mu zizwi cyane hakaba harimo Kebo na Zango.
Repubulika ya Kongo
Afurika
Ibihugu |
3828 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Koreya%20y%E2%80%99Amajyaruguru | Koreya y’Amajyaruguru | Koreya y’Amajyaruguru cyangwa Koreya ya Ruguru (igikoreya: 북조선), cyangwa Repubulika ya rubanda iharanira demokarasi ya Koreya (igikoreya: 조선민주주의인민공화국), ni igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru rw'iki gihugu ni Pyongyang. Ururimi rwa Koreya y’Amajyaruguru ni igikoreya, ariko kiratandukanye n’icya Koreya y’Amajyepfo mu kibonezamvugo n’amagambo. Umuyobozi wayo ni Kim Jong-un. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 25,368,620 (2016), batuye ku buso bwa 120,540km². Koreya y’Amajyaruguru n’iy’Amajyepfo zari ubukoloni bw’Ubuyapani, kugeza aho Intambara ya kabiri y’isi irangiriye mu 1945.
Aziya
Ibihugu |
3830 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Koreya%20y%E2%80%99Amajyepfo | Koreya y’Amajyepfo | Koreya y’Amajyepfo cyangwa Koreya y'Epfo (izina mu gikoreya : 대한민국 ) n’igihugu muri Aziya. Umujyi mukuru rwa Koreya y'Epfo ni Seoul. Abanyakoreya bavuga igikoreya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 51,446,201 (2017), batuye kubuso bwa km² 100,210.
Aziya
Ibihugu |
3832 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Korowatiya | Korowatiya | Korowatiya (izina mu kinyakorowasi: Hrvatska) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Korowatiya witwa Zagreb.
Uburayi
Ibihugu |
3833 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kosita%20Rika | Kosita Rika | Kosita Rika (izina mu cyesipanyole : Costa Rica cyangwa República de Costa Rica ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3834 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Kote%20Divuwari | Kote Divuwari | Kote Divuwari (izina mu gifaransa : Côte d'Ivoire cyangwa République de Côte d'Ivoire ) n’igihugu muri Afurika.
Afurika
Ibihugu |
3835 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Koweti | Koweti | Koweti (izina mu cyarabu : دولة الكويت ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 4,052,584 (2016), batuye kubuso bwa km² 17,818.
Koweti
Aziya
Ibihugu |
3836 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Lativiya | Lativiya | Lativiya (izina mu kilativiya: Latvija cyangwa Latvijas Republika) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Lativiya witwa Riga.
Lativiya
Uburayi
Ibihugu |
3837 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Lawosi | Lawosi | Lawosi (izina mu kilawo : ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 6,758,353 (2016), batuye kubuso bwa km² 237,955.
Aziya
Ibihugu |
3838 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Lesoto | Lesoto | Aligeriya (izina mu gisotho (Amajyepfo) : Muso oa Lesotho ; izina mu cyongereza : Lesotho cyangwa Kingdom of Lesotho ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru wa Lesoto witwa Maseru.
Afurika
Ibihugu |
3840 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Libani | Libani | Libani (izina mu cyarabu : لُبْنَان cyangwa اَلْجُمْهُورِيَّة اَللُّبْنَانِيَّة ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 6,006,668 (2016), batuye kubuso bwa km² 10,452.
Aziya
Ibihugu |
3841 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Liberiya | Liberiya | Liberiya (izina mu cyongereza : Liberia ) n’igihugu muri Afurika.
Afurika
Ibihugu |
3842 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Libiya | Libiya | Libiya (izina mu cyongereza : ليبيا cyangwa الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الإشتراكية العظمى ) n’igihugu muri Afurika.
Libiya
Afurika
Ibihugu |
3843 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Lituwaniya | Lituwaniya | Lituwaniya (izina mu kilituwaniya: Lietuva cyangwa Lietuvos Respublika) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Lituwaniya witwa Vilnius. Abaturage | population_estimate = 2,944,459
| population_estimate_rank = 138th
| population_estimate_year = 2014
| population_census = 3,043,429
| population_census_year = 2011
Imijyi
Uburayi
Ibihugu |
3844 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Liyeshitensiteyine | Liyeshitensiteyine | Liyeshitensiteyine (izina mu kidage: Fürstentum Liechtenstein) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Liyeshitensiteyine witwa Vaduz.
Uburayi
Ibihugu |
3845 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Lugizamburu | Lugizamburu | Lugizamburu (izina mu kinyalugizamburu : Groussherzogtum Lëtzebuerg ; izina mu kidage : Großherzogtum Luxemburg ; izina mu gifaransa : Grand-Duché de Luxembourg ) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3846 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Namibiya | Namibiya | Namibiya (izina mu cyongereza : Namibia ) n’igihugu muri Afurika.
Afurika
Ibihugu |
3847 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Madagasikari | Madagasikari | Madagasikari (izina mu kimaragasi : Repoblikan'i Madagasikara ; izina mu gifaransa : République de Madagascar ) n’igihugu hafi y’inyanja y’Ubuhinde muri Afurika. Umurwa mukuru wa Madagasikari witwa Antananarivo.
Madagasikari igizwe n’uruhurirane rw’abaturage bakomotse muri Afrika ndetse no mu barabu. Ibyo bituma umuco w’icyo gihugu ugenda ugaragaramo uruvangavange rwakomotse muri ibyo bihugu byose.
Icyo gihugu gifite amoko agera kuri 18, buri bwoko bukaba bufite umwihariko mu bjyanye n’umuco cyane cyane indirimbo n’imbyino. Muri izo mbyino hakaba harimo salegy, bahoejy, malessa, kilalaka ndetse na vakodrazana.
Afurika
Ibihugu |
3848 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Makawo | Makawo | Makawo (izina mu gishinwa : 中華人民共和國澳門特別行政區 ; izina mu giporutigali : Região Administrativa Especial de Macau da República Popular da China ) n’igihugu muri Aziya.
Ubushinwa |
3849 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Malawi | Malawi | Malawi (izina mu gicewa : Malaŵi ; izina mu cyongereza : Malawi ) n’igihugu muri Afurika.,
Afurika
Ibihugu |
3850 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Malesiya | Malesiya | Malesiya cyangwa Maleziya (izina mu kimalayi : Malaysia ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 31,856,000 (2018), batuye kubuso bwa km² 330,803.
Malesiya
Aziya
Ibihugu |
3853 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mali | Mali | Mali (izina mu gifaransa : République du Mali ; izina mu kibambara : Mali ka Fasojamana) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Mali witwa Bamako.
Mali
Afurika
Ibihugu |
3854 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikilazi | Ikilazi | Ikilazi (izina mu kilazi : lazuri nena ) ni ururimi rwa Turukiya na Geworugiya. Itegekongenga ISO 639-3 lzz.
Alfabeti y’ikilazi
Ikilazi kigizwe n’inyuguti 35 : a b c ç ç̌ d e f g ğ h x i j k ǩ q l m n o p p̌ r s ş t t̆ u v y z ž ʒ ǯ
inyajwi 5 : a e i o u
indagi 30 : b c ç ç̌ d f g ğ h x j k ǩ q l m n p p̌ r s ş t t̆ v y z ž ʒ ǯ
umugereka – ubuke
-(e)pe
Laz – Lazepe Umulazi – Abalazi
çxomi – çxomepe ifi – amafi
bere – berepe umwana – abwana
xe – xepe ikiganza – ibiganza
-lepe
ndğa – ndğalepe umunsi – iminsi
nca – ncalepe igiti – ibiti
kva – kvalepe ibuye – amabuye
Amagambo n'interuro mu kilazi
Xelaǩaoba – Muraho
Ǩai moxtit – Murakaza neza
Didi Mardi – Murakoze
Çkimi coxo...ren – Nitwa ...
Ho – Yego
Va – Oya
ǩoçi – umugabo
oxorca – umugore
Imibare
ar – rimwe
jur – kabiri
sum – gatatu
otxo – kane
xut – gatanu
aşi – gatandatu
şkvit – karindwi
ovro – umunani
nçxoro – icyenda
vit – icyenda
Wikipediya mu kilazi
http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/lzz
Imiyoboro
www.lazuri.com (mu gituruki)
Indimi z’ikinyakokaze
Turukiya
Geworugiya |
3856 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Igifaransa | Igifaransa | Igifaransa (izina mu gifaransa : Français ) ni ururimi ruvugwa mu bihugu by’Ubufaransa, Ubusuwisi,Ububirigi,bya Kanada by'umwihariko muri intara ya Québec. Itegekongenga ISO 639-3 fra.
Wikipediya mu gifaransa
http://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal
Indimi z’ikiromanisi |
3859 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Umwaka | Umwaka | Umwaka
Igice cy'igihe kigizwe n'amezi cumi n'abiri (12) uhereye kuri Mutarama kugeza mu Ukuboza.
Umwaka ushobora kugira iminsi 365 cyangwa 366 bitewe n'uwo ari wo.
Uwo munsi umwe uranga cyangwa ubura uturuka ku kwezi kwa Gashyantare kugira iminsi makumyabiri n'umunani cyangwa makumyabiri n'icyenda bitewe n'umwaka.
Buri myaka ine ukwezi kwa kabiri guhindura umubare w'iminsi ikaba 29. Ni ukuvuga ko imyaka itatu ikurikiranye igira ukwezi kwa Gashyantare kw'iminsi 28 maze umwaka ukurikiyeho ugahita uhindura ikaba 29. Imyaka yose igabanyika na kane igira iminsi 366 naho itagabanyika na kane ikagira 365.
Ingero:
Umwaka wa 1987 wari ufite iminsi 365 (1978 kugabanya 4 ni 496 hagasigara 3)
Umwaka wa 2000 wari ufite iminsi 366 (2000 kugabanya 4 ni 500 hagasigara zeru(0))
Umwaka wa 2020 uzagira iminsi 366
Umwaka wa 2021 uzagira iminsi 365
Umwaka mu Rwanda ugabanyijemo ibihe bine by'ingenzi ari byo Urugaryi, Itumba, Icyi, Umuhindo bitandukanywa n'imigwire y'imvura |
3863 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Malidivezi | Malidivezi | Malidivezi (izina mu kimaldivezi : ދިވެހިރާއްޖެ cyangwa ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާ ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru wa Malidivezi witwa Malé. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 427,756 (2016), batuye kubuso bwa km² 298.
Aziya
Ibihugu |
3864 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Malita | Malita | Malita (izina mu cyongereza: Repubblika ta' Malta; izina mu cyongereza : Republic of Malta) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Malita witwa La Valletta.
Uburayi
Ibihugu |
3865 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Maritike | Maritike | Maritinike (izina mu cyongereza : Martinique ; izina mu gikerewole : Martinik cyangwa Matnik ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3866 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Maroke | Maroke | Maroke (izina mu cyongereza : المملكة المغربية ; izina mu kiberiberi : ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵓⵎⵔⵔⵓⴽ ; izina mu gifaransa : Royaume du Maroc ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Maroke witwa Rabat.
Afurika
Ibihugu |
3867 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Masedoniya%20ya%20Ruguru | Masedoniya ya Ruguru | Masedoniya ya Ruguru cyangwa Icyahoze ari Repubulika ya Yugosilave ya Masedoniya (izina mu kimasedoniyani: Република Северна Македонија) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Masedoniya ya Ruguru witwa Skopje.
Uburayi
Ibihugu |
3868 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mayanimari | Mayanimari | Mayanimari (izina mu kibarumi : Pyidaunzu Thanmăda Myăma Nainngandaw ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 53,582,855 (2017), batuye kubuso bwa km² 676,578.
Aziya
Ibihugu |
3869 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mayoti | Mayoti | Mayoti (izina mu gifaransa : Collectivité départementale de Mayotte ; izina mu giswayili : Maore ; izina mu kimaragasi : Mahori ) n’igihugu muri Afurika.
Afurika
Ibihugu
Ubufaransa |
3870 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Megizike | Megizike | Megizike (izina mu cyesipanyole : Estados Unidos Mexicanos ) n’igihugu muri Amerika ya Ruguru.
Abaturage: 123,675,325 (2017)
Ubuso: 1,972,550 (km²)
Amerika ya Ruguru
Ibihugu |
3871 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mikoronesiya | Mikoronesiya | Mikoronesiya (izina mu cyongereza : Federated States of Micronesia ) n’igihugu muri Oseyaniya. Umurwa mukuru wa Mikoronesiya witwa Palikir.
Mikoronesiya
Oseyaniya
Ibihugu |
3872 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Molidova | Molidova | Molidova (izina mu kinyamoludavi: Republica Moldova) n’igihugu mu Burayi. Umurwa mukuru wa Molidova witwa Chișinău.
Uburayi
Ibihugu |
3873 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Monako | Monako | Monako (izina mu gifaransa: Principauté de Monaco; izina mu kimonako: Principatu de Múnegu) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3874 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mongoliya | Mongoliya | Mongoliya (izina mu kinyamongoliya : Монгол улс ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 3,081,677 (2016), batuye kubuso bwa km² 1,566,000.
Aziya
Ibihugu |
3875 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Monserati | Monserati | Monserati (izina mu cyongereza : Montserrat ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3876 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Montenegoro | Montenegoro | Montenegoro (izina mu kimontenegoro : Црна Гора ) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3877 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Morise | Morise | Morise (izina mu cyongereza : Republic of Mauritius ; izina mu kimorise : Republik Moris ; izina mu gifaransa : République de Maurice ) n’igihugu muri Afurika.
Morise
Afurika
Ibihugu |
3878 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Moritaniya | Moritaniya | Moritaniya (izina mu cyarabu : موريتانيا cyangwa الجمهورية الإسلامية الموريتانية) n’igihugu muri Afurika.
Moritaniya
Afurika
Ibihugu |
3879 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mozambike | Mozambike | Mozambike (izina mu giporutigali : República de Moçambique ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Mozambike witwa Maputo.
Afurika
Ibihugu |
3880 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mutagatifu%20Kitsi%20na%20Nevisi | Mutagatifu Kitsi na Nevisi | Mutagatifu Kitsi na Nevisi (izina mu cyongereza : Federation of Saint Christopher and Nevis ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3882 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mutagatifu%20Marino | Mutagatifu Marino | Repubulika ya Mutagatifu Marino (izina mu gitaliyani : Serenissima Repubblica di San Marino ) n’igihugu mu Burayi.
Uburayi
Ibihugu |
3883 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mutagatifu%20Petero%20na%20Mikeloni | Mutagatifu Petero na Mikeloni | Mutagatifu Petero na Mikeloni (izina mu gifaransa : Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu
Ubufaransa |
3884 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Mutagatifu%20Visenti%20na%20Gerenadine | Mutagatifu Visenti na Gerenadine | Mutagatifu Visenti na Gerenadine (izina mu cyongereza : Saint Vincent and the Grenadines ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |
3885 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nawuru | Nawuru | Nawuru (izina mu kinawuru : Ripublik Naoero ; izina mu cyongereza : Republic of Nauru ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3887 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nepali | Nepali | Nepali (izina mu kinyanepale : नेपाल cyangwa सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 28,982,771 (2016), batuye kubuso bwa km² 147,181.
President: Bidhya Devi Bhandari (2015)
Prime Minister: Khadga Prasad Oli (2018)
Aziya
Ibihugu |
3888 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nigeri | Nigeri | Nijeri (izina mu gifaransa : République du Niger ; izina mu gihawusa : Jamhuriyar Nijar ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Nijeri witwa Niamey. Nijeri ni igihugu cyateye imbere cyane, kikaba kiza ku mwanya wa nyuma mu isuzuma ry’umuryango w’abibumbye ryita ku iterambere ry’abantu (HDI); yashyizwe ku mwanya wa 187 mu bihugu 188 muri 2015 na 189 mu bihugu 189 muri raporo za 2018 na 2019. Byinshi mu bice bitari ubutayu byigihugu byugarijwe n amapfa ndetse nubutayu. Ubukungu bwibanze ku buhinzi butunzwe n’ubuhinzi, hamwe n’ubuhinzi bwoherezwa mu mahanga burumbuka cyane mu majyepfo, no kohereza ibicuruzwa hanze cyane cyane ubutare bwa uranium. Nijeri ihura n’ibibazo bikomeye byiterambere bitewe nubutaka bwayo budafite ubutaka, ubutayu, ubuhinzi budakora neza, umubare munini w’imyororokere utarinze kuboneza urubyaro kandi bigatuma abaturage babana cyane, Gutesha agaciro.
Umuryango wa Nijeri ugaragaza ubudasa bwakuwe mu mateka maremare yigenga y'amoko n'uturere twinshi ndetse n'igihe gito ugereranije no muri leta imwe. Amateka, ubu Nigeriya yabaye hafi yigihugu kinini. Kuva ubwigenge, Abanyanijeriya babayeho mu mategeko shingiro atanu n'ibihe bitatu by'ubutegetsi bwa gisirikare. Nyuma y’ubutegetsi bwa gisirikare mu 2010, Niger yabaye igihugu kigendera kuri demokarasi, amashyaka menshi. Umubare munini wabaturage uba mucyaro kandi ntibafite amahirwe yo kwiga amashuri yisumbuye
Afurika
Ibihugu |
3890 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nikaragwa | Nikaragwa | Nikaragwa (izina mu cyesipanyole : República de Nicaragua ) n’igihugu muri Amerika. Umurwa mukuru wa Nikaragwa witwa Managua.
Amerika
Ibihugu |
3891 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Niyuwe | Niyuwe | Niyuwe (izina mu kiniyuweni : Niuē ; izina mu cyongereza : Niue ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu |
3892 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nuveli%20Kalidoniya | Nuveli Kalidoniya | Nuveli Kalidoniya (izina mu gifaransa : Nouvelle-Calédonie ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Oseyaniya
Ibihugu
Ubufaransa |
3893 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Nuveli%20Zelande | Nuveli Zelande | Nuveli Zelande (izina mu cyongereza : New Zealand ; izina mu kimawori : Aotearoa ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Nuveli Zelande
Oseyaniya
Ibihugu |
3894 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Omani | Omani | Omani (izina mu cyarabu : عمان cyangwa سلطنة عمان ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 4,424,762 (2016), batuye kubuso bwa km² 309.500.
Aziya
Ibihugu |
3895 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Pakisitani | Pakisitani | Pakisitani (izina mu cyuridu : پاکِستان cyangwa اسلامی جمہوریہ پاکِستان ; izina mu cyongereza : Pakistan ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 209,970,000 (2017), batuye kubuso bwa km² 881,913. Umurwa mukuru wa Pakisitani witwa Islamabad.
Pakisitani
Aziya
Ibihugu |
3896 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Palawu | Palawu | Palawu (izina mu gipalawani : Beluu er a Belau ; izina mu cyongereza : Republic of Palau ) n’igihugu muri Oseyaniya.
Ibirwa bya Palawu
Angaur
Babeldaob
Kayangel
Ngerekebesang
Koror cyangwa Oreor
Peleliu
Sonsorol
Tobi
Oseyaniya
Ibihugu |
3897 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Palestine | Palestine | Palestine (izina mu cyarabu : فلسطين cyangwa دولة فلسطين ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 4,550,368 (2014), batuye kubuso bwa km² 6020.
Aziya
Ibihugu |
3898 | https://rw.wikipedia.org/wiki/Panama | Panama | Panama (izina mu cyesipanyole : República de Panamá ) n’igihugu muri Amerika.
Amerika
Ibihugu |