id
stringlengths
3
5
url
stringlengths
33
196
title
stringlengths
3
130
text
stringlengths
3
111k
3618
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibisimba%20byaduka
Ibisimba byaduka
Ibisimba byaduka ni ukuvuga ibisimba byaduka bikigarurira ahantu kamere hatuwe kandi bikaba bishobora no kuhangiza. Ibimera n’Inyamaswa
3619
https://rw.wikipedia.org/wiki/Akabambano
Akabambano
Igituba Igituba ni umwenge w'igitsina cy'abagore winjirwamo n'imboro mu gikorwa cy'imibonano mpuza bitsina . Amoko y’akabambano birerekana umwinjiriro w’igituba ufite akabambano gasanzwe, agahu koroshye gafunga ho igice umwinjiriro w’igituba. irerekana akabambano gafunga 100% umwinjiriro w’igituba, ubu bwoko bwa akabambano busaba ko muganga abaga umukobwa kugira ngo amaraso yo mu mihango abone aho anyura. irerekana aho akabambano yahoze umugore amaze kubyara. Akabambano iyo gakuhweho igihe umukobwa bamuswera ava amaraso ariyo kera bashakaga kureba kugirango bemere ko ari isugi. Aha umuntu yakwibaza niba abagabo bo batababara igihe baswera umukobwa w'isugi kuko bisaba ingufu nyinshi >Ese bo imboro itaha amahoro aho yo ntikomereka? Umubiri w’umuntu
3620
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubushakashatsi%20mu%20buhinzi%20n%E2%80%99ubworozi
Ubushakashatsi mu buhinzi n’ubworozi
Ubushakashatsi mu buhinzi n’ubworozi (ISAR mu magambo ahinnye y’igifaransa; izina mu gifaransa: Institut des Sciences Agronomiques du Rwanda ; izina mu cyongereza: Rwanda Agricultural Research Institute ) Ishami ry’ubushakashatsi ku mbuto ziribwa n’imboga ntiryabagaho muri ISAR mbere ya Jenoside yakorewe Abatutsi yo mu 1994. Hariho gusa imirima y’amoko anyuranye y’avoka, amacunga, makadamiya n’inanasi yari yaratewe muri sitasiyo za Rubona, Karama na Rwerere, guhera mu mwaka wa 1970. Ukurikije umubare munini cyane w’imbuto ziribwa n’imboga ziboneka mu Rwanda ndetse no kw’ isi hose, ubu ingufu zashyizwe mu bushakashatsi . Imiyoboro https://web.archive.org/web/20110819172853/http://www.isar.rw/spip.php?rubrique1 Ubuhinzi
3622
https://rw.wikipedia.org/wiki/Yoga
Yoga
Umukino wa Yoga ni umukino. Yoga imaze koko kwamamara, nubwo inkomoko yayo ari mu Buhinde, ntibyayibujije gushinga ibirindiro mu Bushinwa, mu Buyapani, Amerika, mu Burayi ndetse no muri Afurika. Mu Rwagasabo naho ntiyahatanzwe uretse ko itaramenyekana byimazeyo. Kutamenyekana ahanini bigaragarira mu bisubizo abanyarwanda batanga iyo babajijwe icyo bazi kuri Yoga. Bamwe bagira bati: «Yoga ni nk’umikino nka za karate» abandi bati:«Itera imbaraga zirenze iza muntu bityo ikaba iri “satanique” », hari n’abavuga ko Yoga ari ukujya mu mwuka maze ntihagire ikintu na kimwe utekereza (concentration totale) abandi bati: «Ni idini ry’abahinde». Yoga ni ijambo riri mu rurimi rw’igisansikiriti rikaba rivuga “guhuza”. Guhuza “umubiri , gatekerezi na espri (body, mind and spirit), binyujijwe mu gusubiramo imyitozo ngororamubiri (Asanas), ndetse no kwiyinjiramo noneho umuntu akamenya ukuri kuri muri we, uwo ari we bityo akamenya n’abandi. Yoga igizwe n’imyitozo itandukanye y’umubiri, yo guhumeka, yo gutekereza ndetse n’iyo gukora no kuvuga. Yoga rero ni imyitozo ifasha umuntu mu buzima bwa buri munsi, kuko imufasha kuyobora gatekerezi ye (mind control). Iyo rero amaze kumenya neza gatekerezi ye, aba noneho ashobora kubaho, guhumeka, gutekereza, kuvuga, gukora no gukunda bya nyabyo. Imiyoboro Ikiganiro kirambuye n'umwarimu wa Yoga mu Rwanda Imikino
3623
https://rw.wikipedia.org/wiki/Makadamiya
Makadamiya
Makadamiya (izina ry’ubumenyi mu kilatini: Macadamia ) ni kimwe mu bihingwa ngengabukungu byinjiza amafaranga menshi ku muhinzi wayo, ariko kikaba ari igihingwa kitagwiriye henshi muri aka karere. Ibitii
3625
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ingano
Ingano
Ingano (izina ry’ubumenyi mu kilatini : Triticum aestivum) ni igihingwa cyageze mu Rwanda mu mwaka wa 1920 kizanywe n’Ikigo cy’ubushakashatsi mu buhinzi cyo muri Kongo (INEAC). Nyuma, mu myaka ya 1950 icyo gihingwa cyaje kurekwa kubera ibura ry’isoko ndetse n’amoko y’ingano atari aberanye n’u Rwanda. Ubu ingano zihingwa mu turere tw’isunzu rya Kongo-Nili, mu turere tw’amakoro ndetse no mu misozi miremire ya Buberuka ku butumburuke buri hejuru ya metero 1900. Iki gihingwa gikoreshwa mu nganda zitunganya ifu y’ingano ndetse kikaribwa nk’impeke. N’ubwo gifite akamaro kanini, ubugunduke bw’ubutaka, indwara n’ibindi byonnyi bituma umusaruro utiyongera. Gutegura umurima w'ingano Umurima ugomba guhingwa inshuro ebyiri. Ubwa mbere hakurwamo ibyatsi, ubwa kabiri hasanzwa umurima kugira ngo habonekei ntabire iringaniye yo gucibwamo imirongo. Ingano zikenera ubutaka bw’isi ndende, bufite imborera ihagije kandi buhitisha amazi. Gutera ingano Ingano ziterwa kabiri mu mwaka : hagati muri Nzeli kugera hagati mu kwezi k’ Ukwakira (Igihembwe cy'ihinga A)  no hagati muri Werurwe kugera hagati muri Mata (Igihembwe cy'hinga B). Igerambuto n‘uburyo bwo gutera : Hakenerwa kirogarama ijana z‘imbuto kuri hegitari imwe (100kg/ha). Imbuto zinyanyagizwa mu mirongo itandukanywa na santimetero makumyabiri (20cm). Umwobo imbuto ijyamo uba ufite ubujyakuzimu bwa santimetero eshatu (3 cm). Kwita ku gihingwa cy’ingano Ingano zikenera kwitabwaho hakorwa ibi bikurikira: kumenera, kubagara, gusukira, kurandura ibyatsi, ibindi bihingwa, kimwe n‘izindi mbuto z‘ingano zimeza mu murima. Gufumbira: Ifumbire y’imborera: toni icumi kuri hegitari  zishyirwamo mbere yo kubiba imbuto (T 10/ ha ). Ifumbire mvaruganda :ibiro 250 bya NPK cyangwa kg 100 za DAP mu murima  wa hegitari imwe mu gihe cyo gutera (250 kg/ha za NPK cyangwa 100 kg/ha za DAP), hakongerwamo kg 100 za Ire (mu gihe cyo kubagara). Isimburanyabihingwa:ingano zibisikanywa n’ibinyamisogwe (amashaza, ibishyimbo, ) ndetse n’ibinyabijumba (ibirayi). Indwara Indwara ya Seputoriyoze: iterwa n’agahumyo bita "Septoria tritici"; igaragazwa n’amabara maremare atareshya y’ikigina cyeruruka mu ibara hagati, umuzenguruko w’ibara ukaba ikigina cyijimye. Indwara itangirira ku mababi yo hasi. Iyo ibonetse mu murima utarera, ntacyo basarura. Ubusanzwe igabanya umusaruro cyane w’ingano. Iboneka mu gihe gihehereye cyane kirangwa n’ubushyuhe. Kuyikumira no kuyirwanya: Bayirwanya batera imbuto ziyihanganira kandi z’indobanure; Guhingira igihe, Gutera imbuto zihungiye, Kurunda inganagano mu kimpoteri cyazo ahitaruye. Umugese w’ingano: iterwa n’agahumyo bita "Puccinia sp." (Striifomis, graminis anarecondida), igaragazwa n’utudomagure tw’ifu tw’umuhondo wijimye cyangwa umukara ku bibabi by’ingano. Amababi yafashwe cyane aruma. Ikunze kuboneka mu gihe bikonje kandi ingano ziyirwaye zigira ibihuhwe byinshi. Iboneka cyane nyuma yo guterera. Kuyikumira no kurwanya: Bayirinda batera ingano zihanganira indwara kandi kare, Gutera imbuto zihungiye na Thiram; Gusimburanya ibihingwa mu murima kuko agahumyo kayitera gashobora kubaho gafashe ku bishibu cyangwa ku ngemwe zikomoka ku ntete z’ingano zaguyehasi; Kurunda inganagano mu kimpoteri cyazo ahitaruye. Ibyonnyi Agakoko karya amababi (Coccinnelles) bita "Epilachna spp" Ni agakoko ko mu bwoko bw’ibivumvuri gasa nk’impeke y’ikawa. Agakoko gafite ibara ry’umutuku ririmo utudomo twinshi tw’umukara. Agakoko kakiri gato, gaharura ikibabi ku ruhande rwo hasi, naho agakuze karya gahereye ku migongo y’ikibabi. Kuyikumira no kurwanya: bayirwanya bakoresheje imiti nka Dimethoate, Chloropyriphos – ethyl, Cypermethrine. Gusarura no guhunika Basarura ingano zeze neza (3-5 T/Ha), zigatonorwa kandi zikanikwa kugirango zume neza. Zihunikwa ahantu humutse kandi hagera umwuka uhagije. Isarura rikorwa ingano zeze neza, impeke zimaze gukomera no kuma neza, zifite ubuhehere bwa 16% kugeza kuri 18%, ibiganogano bifite ibara ry’umuhondo. Guhura hakoreshwa ibibando ariko bishobotse guhura byakorwa n’imashini kugira ngo impeke zitamenagurika. Kwita kumusaruro Ingano zigeshwe zihambirwa mu miba cyangwa zigashyirwa mu mifuka, zigatundwa zijyanwa  ku mbuga zihurirwaho cyangwa mu bwugamo.  Ingano zihurirwa kuri shitingi zishashwe mu murima cyangwa zishashwe ku mbuga zagenewe guhurirwaho. Guhura hakoreshwa ibibando cyangwa imashini ikihutisha zabugenewe Kugosora ingano mu buryo bwa gakondo hifashishijwe urutaro (intaara  cyangwa inkoko). Hakurwamo izirwaye, izametse, amabuye, imbuto z’ibindi bihingwa n’indi imyanda yose. Imashini igosora yarushaho kugabanya igihombo. Kwanika ingano Impeke zanikwa ku mbuga iriho sima cyangwa kuri shitingi. Zumishwa neza n’izuba rike rike kuko iyo imbuga cyangwa shitingi bishyushye cyane birazibabura, bityo ubwiza bw’umusaruro bukagabanuka. Guhungira ingano Mbere yo guhunika ingano, ni ngombwa kubanza kuzihungira mu rwego rwo kuzirinda imungu n’ibindi byonyi bizangiza mu buhunikiro. Imwe mu miti yifashishwa mu kuzirinda imungu ni nka Detia ikoreshwa ni ibinini 2 kugeza kuri 3 muri  toni imwe y’impeke cyangwa se Skana Super iri ku gipimo cya garama 100 ku biro 90 by’impeke. Gupakira no guhunika ingano  Ingano zumye neza ku buhehere bwa 13-14%, zigosowe kandi zihungiwe neza zihunikwa mu mifuka isukuye, nayo igaterekwa mu buhunikiro bwabigenewe. Gukoresha imifuka idahitisha umwuka biba akarusho aho bishoboka. Indwara n’ibyonnyi by’ingano birwanywa no kwirinda ubuhehere bwinshi mu buhunikiro, guteganya aho umwuka uhagije unyura, gutereka imifuka ku mbaho kugira ngo idahura n’ubukonje bwo hasi no gushyiramo imitego y’imbeba iyo ari ngombwa. Bimwe mu bikomoka ku ngano. impeke z’ingano zisebwa  n’ibyuma bisanzwe zigatanga ifu,,.... Impeke kandi zitunganywa n’inganda maze zikazikoramo ifarini. Ifu y’ingano ikorwamo igikoma, umutsima, ibidiya. Ifarini ikorwamo imigati, amandazi, keke, capati,...Ibisigazwa bikorwamo ibiryo by’amatungo, ibikoresho by’ubwubatsi., isaso y’amatungo, ifumbire, n’ibindi. Amashakiro ISAR Porogaramu y’ingano Ibimera Ubuhinzi
3632
https://rw.wikipedia.org/wiki/Umusigiti%20wa%20Sultanahmet
Umusigiti wa Sultanahmet
Umusigiti wa Sultanahmet (izina mu kinyaturukiya: Sultanahmet Camii) ni umusigiti i Istanbul muri Turukiya. Amafoto Imisigiti ya Turukiya
3640
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ishyaka%20ry%E2%80%99Ukwishyira%20Ukizana
Ishyaka ry’Ukwishyira Ukizana
Ishyaka ry’Abakozi mu Rwanda (PL mu magambo ahinnye y’igifaransa ; izina mu gifaransa : Parti libéral ) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Ni ishyaka riri mu kwaha kwa FPR. Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3643
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ishyaka%20ry%E2%80%99Ubwisungane%20Bugamije%20Iterambere
Ishyaka ry’Ubwisungane Bugamije Iterambere
Ishyaka ry’Ubwisungane Bugamije Iterambere (PSP) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Dushingiye ku Itegeko Nshinga rya Repubulika y’u Rwanda ryo ku wa 04 Kamena 2003, cyane cyane mu nteruro yaryo ya gatatu ivuga ibyerekeye Imitwe ya Politiki, no ku Itegeko no 16/2003 ryo ku wa 27/06/2003 rigenga Imitwe ya Politiki n’abanyapolitiki; Twebwe abiyemeje gushyiraho “Ishyaka ry’Ubwisungane Bugamije Iterambere” mu gifaransa “Parti de la Solidarité et du Progrès » mu cyongereza « Party for Solidarity and Progress » mu magambo ahinnye « PSP » Imiyoboro Amategeko ngenga y’Ishyaka ry’Ubwisungane Bugamije Iterambere (PSP) Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3645
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ishyaka%20ry%E2%80%99Iterambere%20n%E2%80%99Ubusabane
Ishyaka ry’Iterambere n’Ubusabane
Ishyaka ry’Iterambere n’Ubusabane (PPC mu magambo ahinnye y’igifaransa ; izina mu gifaransa : Parti pour le Progrès et la Concorde ) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Ni ishyaka ry'inkundarubyino gusa. Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3648
https://rw.wikipedia.org/wiki/P.S.Imberakuri
P.S.Imberakuri
P.S.Imberakuri cyangwa Ishyaka ry’Imberakuri mu Rwanda (izina mu gifaransa : Parti Social Imberakuri na izina mu cyongereza: Social Party Imberakuri) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Imiyoboro https://web.archive.org/web/20100829093035/http://www.imberakuri.org/ Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3650
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ishyaka%20FDU-Inkingi
Ishyaka FDU-Inkingi
Ishyaka FDU-Inkingi (izina mu gifaransa : Forces Démocratiques Unifiées na izina mu cyongereza: United Democratic Forces - Inkingi) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3651
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ishyaka%20RPP-Imvura
Ishyaka RPP-Imvura
Ishyaka PPR-Imvura (Parti Populaire Rwandais ) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Ishyaka RPP-Imvura rirasaba ibihugu byose bikomeye byose ku isi gufasha abanyarwanda guca akarengane kari mu Rwanda gahonyora uburenganzira bw’ikiremwa muntu nta nkomanga. Mu ibaruwa ndende iryo shyaka ryandikiye ibihugu byishi bikomeye byo hirya no hino kwisi, harimo n’imiryango mpuzamahanga ndetse n’abantu kugiti cyabo bishuti magara za Kagame, isaba ko bamwumvisa akemera ibiganiro n’abatavuga rumwe nawe akubaha demikarasi . RPP- Imvura yakomeje ivuga ko batabara u Rwanda inzira zikigendeka hato rutazagwa mu bibazo rwaguyemo muri 1994, aho rwatakaje abantu barenga miliyoni abandi batagira ingano bagahunga igihugu cyabo bagata ibyabo n’aba bo .Muri abo bose iryo shyaka ryandikiye, abakuru b’ibihugu na za guverinoma bagera kuri 23, bamaze kwandikira perezida Kagame bamumenyasha ibyo iryo shyaka risaba. Mu iriyo baruwa ndende, ikinyamakuru Umuvigizi gifitiye kopi, iryo shyaka riravuga ko u Rwanda, rutigeze rugira amahoro, abaturage bakomeje guhura n’ikibazo kitotezwa kuburyo bukomeye, kubera ubuyobozi bubi, ibyo byose byagiye bigira uruhare mu mibereho mibi y’abaturage b’u Rwanda, bamwe bakicwa abandi bagahunga. Ishyaka FPR, ryatangiye urugamba rufite intego zo kugarura amahoro no gucyura impunzi ndetse no kubaka leta n’igihugu kigendera ku mategeko cyubaha uburenganzira bw’ikiremwa-muntu kandi kigendera ku mahame ya demokarasi. Imiyoboro https://web.archive.org/web/20100706065250/http://www.rwandapeopleparty.org/ Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3652
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ishyaka%20FPR-Inkotanyi
Ishyaka FPR-Inkotanyi
Ishyaka FPR-Inkotanyi (FPR mu magambo ahinnye y’igifaransa ; izina mu gifaransa : Front Patriotique Rwandais ) ni ishyaka rya politiki mu Rwanda. Leta iyobowe na FPR yashyizeho iminsi mikuru – Umunsi w’ Intwari (1 Gashyantare), Umunsi wo kwibuka Jenoside yakorewe Abatutsi (7 Mata), Umunsi w’ Ubwigenge (1 Nyakanga), Umunsi wo kwibohoza (4 Nyakanga), n’ Umunsi wo gukunda igihugu (1 Ukwakira) – muri gahunda yo gucengeza ubumwe hagati y’ amoko kimwe no guha abayobozi urubuga rwo kwibutsa abanyarwanda ko bagomba kurwanya ingengabitekerezo ya jenoside. Itegekonshinga ryasubiwemo muri 2003 ryaciye imvugo yose yerekeranye n’ amoko (ingingo ya 33) kimwe no guhana umuntu wese uvangura amoko cg upfobya jenoside (ingingo ya 13). FPR kandi yahinduye muri 2006 amazina y’ uturere mu nzengo zose z’ ubutegetsi, kuva ku mirenge kugeza mu ntara, muri gahunda yo gukingira abacitse ku icumu no kubibagiza aho ababo baguye. Imiyoboro rpfinkotanyi.org Amashyaka ya politiki mu Rwanda
3655
https://rw.wikipedia.org/wiki/Umugambi%20Mushya%20w%E2%80%99Iterambere%20muri%20Afurika
Umugambi Mushya w’Iterambere muri Afurika
Umugambi Mushya w’Iterambere muri Afurika (NEPAD) igamije kongera uburyo butuma ibidukikije byo muri Afurika birushaho kuba byiza, kurwanya ubukene, kongerera ubushobozi Afurika mu gushira mu bikorwa amasezerano mpuzamahanga mu rwego rw’isi no mu rwego rw’akarere, guhangana ku buryo buboneye n’ibibazo by’ibidukikije byugarije ibidukikije muri Afurika mu ishyirwa mu bikorwa rusange rya NEPAD. Reka noneho twibaze: "Niba koko Umugambi Mushya w’Iterambere muri Afurika (NEPAD) wakabaye kimwe mubyatuma Africa itera imbere abayobozi b'ibihugu bya Africa bagira uruhe ruhare mugushyira mubikorwa uwo mugambi"? Ubukungu bw’Afurika Ubukungu bw’u Rwanda
3659
https://rw.wikipedia.org/wiki/ISO%204217
ISO 4217
ISO 4217 Active codes Obsolete currency codes Ibindi ALK Ileki Ishaje y’Alubaniya (Albanian Old Lek) AOK Ikwanza Lishya ry’Angola (Angolan New Kwanza) BAD Idenari rya Bosiniya na Herizegovina (Bosnia and Herzegovina Dinar) BEC Ifaranga Rihindurwa ry’Ububiligi (Belgian Franc Convertible) BEL Ifaranga Mutungo ry’Ububiligi (Belgian Franc Financial) BGJ Ilevi A/52 rya Bulugariya (Bulgarian Lev A/52) BGK Ilevi A/62 rya Bulugariya (Bulgarian Lev A/62) BYB Irubule rya Belarusi (Belarussian Rouble) CNX Idolari rya Banki y’Abaturage b’Ubushinwa (Chinese Peoples Bank Dollar) CSJ Ikoruna A/53 rya Cekosilovakiya (Czechoslovak Krona A/53) GEK Ikupo rya Geworugiya (Georgian Coupon ) GWE Esikudo rya Gineya (Guinea Escudo) HRD Idenari rya Korowasiya (Croatian Dinar) LSM Imaloti rya Lesoto (Lesotho Maloti) LTT Italonasi rya Lituwani (Lithuanian Talonas) LUC Ifaranga Rihindurwa rya Lugizamburu (Luxembourg Convertible Franc) LUL Ifaranga Mutungo rya Lugizamburu (Luxembourg Financial Franc) LVR Irubule rya Lativiya (Latvian Ruble) MTP Maltese Pound (Ipawundi rya Malite) MZE Esikudo rya Mozambike (Mozambique Escudo) NIC Ikorudoba rya Nikaragwa (Nicaraguan Cordoba) RHD Idolari rya Rodesiya (Rhodesian Dollar) TLE Esikudo rya Timoro (Timor Escudo) UGW Ishilingi Rishaje rya Yuganda (Uganda Old Schilling) VNC Idongi Rishaje ya Viyetinamu (Viet Nam Old Dong) Amafaranga
3660
https://rw.wikipedia.org/wiki/Igiturukimeni
Igiturukimeni
Igiturukimeni cyangwa Inyeturukimeni (izina mu giturukimeni : türkmençe cyangwa türkmen dili ) ni ururimi rwa Turikimenisitani n’Afuganisitani. Itegekongenga ISO 639-3 tuk. Amagambo n'interuro mu giturukimeni Siz iňlisçe gepleýärsiňizmi? – Uvuga icyongereza? Hawa – Yego Ýok – Oya bir – rimwe iki – kabiri üç – gatatu dört – kane bäş – gatanu alty – gatandatu ýedi – karindwi sekiz – umunani dokuz – icyenda Alfabeti y’igiturukimeni Wikipediya mu giturukimeni http://tk.wikipedia.org/wiki/Baş_Sahypa Indimi z’ikinyaturukiya
3661
https://rw.wikipedia.org/wiki/Turukimenisitani
Turukimenisitani
Turukimenisitani cyangwa Turikimenisitani (izina mu giturukimeni : Türkmenistan ) n’igihugu muri Aziya. Turukimenisitani Aziya Ibihugu
3665
https://rw.wikipedia.org/wiki/Afuganisitani
Afuganisitani
Afuganisitani (izina mu Kinyaperisi/gipushito : افغانستان ) cyangwa Repebulika y’Ubuyisilamu ya Afuganisitani (izina mu Kinyaperisi: جمهوری اسلامی افغانستان / gipushito : د افغانستان اسلامي جمهوریت ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru w’Afuganisitani witwa Kabul. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 34,656,032 (2016), batuye kubuso bwa km² 652,864. Afuganisitani Aziya Ibihugu
3667
https://rw.wikipedia.org/wiki/Afurika%20y%E2%80%99Epfo
Afurika y’Epfo
Afurika y’Epfo cyangwa Repubulika (cyangwa Repebulika) ’Afurika y’Epfo n’igihugu muri Afurika. Umujyi mukuru rw'Afurika y'Epfo ni Johannesburg. Imijyi mukuru 2 rw'Afurika y'Epfo ni Pretoria na Le Cap. Umujyi mukuru rw'amategeko rw'Afurika y'Epfo ni Bloemfontein. Amazina izina mu cyongereza : Republic of South Africa izina mu kinyafurikansi : Republiek van Suid-Afrika izina mu kindebele (amajyepfo) : IRiphabliki yeSewula Afrika izina mu kigisosa : IRiphabliki yaseMzantsi Afrika izina mu kizulu : IRiphabliki yaseNingizimu Afrika izina mu gisotho (amajyaruguru) : Rephaboliki ya Afrika-Borwa izina mu gisotho (amajyepfo) : Rephaboliki ya Afrika Borwa izina mu gitswana : Rephaboliki ya Aforika Borwa izina mu giswati : IRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika izina mu kivenda : Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembeizina mu gitsonga : Riphabliki ra Afrika Dzon Afurika y’Epfo Afurika Ibihugu
3668
https://rw.wikipedia.org/wiki/Aligeriya
Aligeriya
Aligeriya (izina mu cyarabu : الجزائر‎ , izina mu tamazight: ⴷⵣⴰⵢⴻⵔ) n’igihugu muri Afurika. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 40,400,000 (2016), batuye kubuso bwa km² 2,381,741. Aligeriya Afurika Ibihugu
3669
https://rw.wikipedia.org/wiki/Alubaniya
Alubaniya
Alubaniya cyangwa Repebulika y’Alubaniya (izina mu cyalubaniya: Shqipëria cyangwa Republika e Shqipërisë) n’igihugu muri Uburayi. Umurwa mukuru w’Alubaniya witwa Tirana. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 2,876,591 (2017), batuye kubuso bwa km² 28,748. Alubaniya Uburayi Ibihugu
3670
https://rw.wikipedia.org/wiki/Andora
Andora
Andora (izina mu gikatalani: Principat d'Andorra) n’igihugu muri Uburayi. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 77,281 (2016), batuye kubuso bwa km² 467.63. Umurwa mukuru w'Andora witwa Andorra la Vella. Uburayi Ibihugu
3671
https://rw.wikipedia.org/wiki/Angola
Angola
Angola cyangwa Repebulika y’Angola (izina mu giporutigali : República de Angola na izina mu kinyakongo : Repubilika ya Ngola ) n’igihugu muri Afurika. Afurika Ibihugu
3672
https://rw.wikipedia.org/wiki/Angwiya
Angwiya
Angwiya (izina mu cyongereza : Anguilla ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3673
https://rw.wikipedia.org/wiki/Antigwa%20na%20Baribuda
Antigwa na Baribuda
Antigwa na Baribuda (izina mu cyongereza : Antigua and Barbuda ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3674
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikawa%20ya%20Maraba
Ikawa ya Maraba
Ikawa ni kimwe mu bihingwa ngengabukungu gifite isoko ryo hanze y’igihugu kikazamura ubukungu bw’u Rwanda ndetse ngo kikaba kinakundwa cyane kubera uburyohe budasanzwe. Hakunze rero kubaho amarushanwa yo kumva ikawa iruta izindi mu buryohe bikitabirwa n’inzobere mu kuyumva, akaba ari muri bene nk’ayo marushanwa ikawa ya Maraba yabaye iya mbere ndetse ikabona n’igihembo. Mu kagari ka Maraba umurenge wa Shyembe ho mu Ntara y’Amajyepfo niho hera iyo kawa ifite umwihariko w’uburyohe budasanzwe. Ikawa ya Maraba Imvaho Nshya yanyarukiye muri uwo Murenge kureba uko abahinzi ba kawa yaho babayeho niba kuba yitwa ko ari iyambere bibagiraho ingaruka nziza cyangwa biherera iyo. Aho twabasanze ni kuri koperative Abahuzamugambi, hakaba hari na labolatwari ibafasha kurobanura ikawa. Kuri iyo koperative twasanze batoranya ikawa batubwira ko uretse kuyihinga koperative ibaha n’akazi kandi ikabahemba ku buryo ngo ikibazo cy’ubushomeri muri uwo Murenge cyagabanutse. Ngo barashimira Perezida wa Repubulika ko muri iyi manda ishize hari aho bavuye bakaba bafite n’aho bageze ngo kubera gahunda Leta yashyizeho zo kwibumbira mu makoperative ndetse n’izo kubaka inganda kuko byabagabanyirije imvune ndende bagiraga ubwo bari bagikoresha uburyo bwo hambere bwo gusya n’urusyo gusa ngo byaba byiza cyane bongerewe imashini bityo umusaruro ukiyongera. USAID, ikigo cy’abanyamerika gitsura amajyambere, cyerekanye ibicuruzwa bikomoka ku buhinzi yafashije Abanyarwanda gushakira amasoko mu bihugu by’Uburayi na Leta Zunze Ubumwe z’Amerika. Muri ibyo bicuruzwa harimo ikawa ya Maraba, urusenda, ifu y’imyumbati y’i Butare, umutobe w’amatunda bita Agashya, n’inzoga ikoze mu ikawa yo mu Rwanda yengerwa muri Amerikai. Iyo nzoga icyakora ntiratangira gucururizwa mu Rwanda. Abahuzamugambi b’Ikawa ya Maraba (Coopérative du Café de Maraba) Imiyoboro Maraba: Kawa yabateje imbere, hari ibyo banasaba Kagame Ubukungu bw’u Rwanda
3678
https://rw.wikipedia.org/wiki/Aziya
Aziya
Umugabane w’Aziya ni umwe mu migabane igize isi.Ndetse Ikaba ari iya mbere m'ubunini ndetse no mukugira abaturage benshi igarukirwa na Afurika Aziya igizwe n'ibihugu 48(Mirongo ine n'umunani).
3679
https://rw.wikipedia.org/wiki/Amerika
Amerika
Umugabane w’Amerika ni umwe mu migabane igize isi. Ituwe n'abaturage 1,001,559,000 (2016). Batuye kubuso bwa km² 42,549,000. Amerika ya Ruguru Amerika y’Epfo Amerika
3680
https://rw.wikipedia.org/wiki/Oseyaniya
Oseyaniya
Umugabane w’Oseyaniya ni umwe mu migabane igize isi. Oseyaniya
3682
https://rw.wikipedia.org/wiki/Antarigitika
Antarigitika
Umugabane w’Antarigitika ni umwe mu migabane igize isi. Antarigitika
3685
https://rw.wikipedia.org/wiki/Arabiya%20Sawudite
Arabiya Sawudite
Arabiya Sawudite cyangwa Sawudi Arabiya (izina mu cyarabu : المملكة العربية السعودية‎ ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 33,000,000 (2017), batuye kubuso bwa km² 2,149,690. Arabiya Sawudite Aziya Ibihugu
3686
https://rw.wikipedia.org/wiki/Arijantine
Arijantine
Arijantine cyangwa Arijantina (izina mu cyesipanyole : República Argentina ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3688
https://rw.wikipedia.org/wiki/Aruba
Aruba
Aruba (izina mu kinerilande : Aruba ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3689
https://rw.wikipedia.org/wiki/Arumeniya
Arumeniya
Arumeniya (izina mu cyarumeniya : Հայաստան ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru w’Arumeniya witwa Yerevan. Aziya Ibihugu
3690
https://rw.wikipedia.org/wiki/Azeribayijani
Azeribayijani
Azeribayijani (izina mu kinyazeribayijani : Azərbaycan Respublikası )n’igihugu muri Uburayi n’Aziya. Umurwa mukuru w’Azeribayijani witwa Baku. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 9,867,250 (2017), batuye kubuso bwa km² 86,600. Aziya Ibihugu
3691
https://rw.wikipedia.org/wiki/Bahamasi
Bahamasi
Bahamasi (izina mu cyongereza : The Bahamas cyangwa Commonwealth of The Bahamas ) n’igihugu muri Amerika. Amerika
3692
https://rw.wikipedia.org/wiki/Bahirayini
Bahirayini
Bahirayini cyangwa Bahrayeni (izina mu cyarabu : مملكة البحرين‎ ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru wa Bahirayini witwa Manama. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 1,536,050 (2018), batuye kubuso bwa km² 765. Bahirayini Aziya Ibihugu
3693
https://rw.wikipedia.org/wiki/Bangaladeshi
Bangaladeshi
Bangaladeshi (izina mu kibengali : বাংলাদেশ ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru ya Bangaladeshi ni Dhaka. Ururimi rwa Bangaladeshi ni ikibengali. Abaturage bya Bangaladeshi bangana 128,570,535. Bangaladeshi Aziya Ibihugu
3694
https://rw.wikipedia.org/wiki/Barubadosi
Barubadosi
Barubadosi (izina mu cyongereza : Barbados ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3695
https://rw.wikipedia.org/wiki/Belarusi
Belarusi
Belarusi (izina mu kibelarusiya: Беларусь) n’igihugu muri Uburayi. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 9,498,700 (2016), batuye kubuso bwa km² 207,595. Umurwa mukuru wa Belarusi witwa Minsk. Uburayi Ibihugu
3696
https://rw.wikipedia.org/wiki/Belize
Belize
Belize (izina mu cyongereza : Belize ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3697
https://rw.wikipedia.org/wiki/Bene
Bene
Bene (izina mu gifaransa : Bénin ) ni igihugu muri Afurika y'Iburengerazuba. Afurika Ibihugu
3698
https://rw.wikipedia.org/wiki/Berimuda
Berimuda
Berimuda (izina mu cyongereza : Bermuda ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3699
https://rw.wikipedia.org/wiki/Boliviya
Boliviya
Boliviya (izina mu cyesipanyole : Plurinational State of Bolivia ; gikecuwa : Bulivya Mamallaqta ; kinyayimara : Wuliwya Suyu ) n’igihugu muri Amerika y'Amajyepfo. Umurwa mukuru wayo ni Sucre, ariko inzubatsi nyinshi za reta ziri mu mujyi wa La Paz. Inkiko Nkuru y'igihugu iri i Sucre. Perezida wa Boliviya ni Evo Morales. Akurikira gahunda y'ingengabitekerezo ya gisosiyarisiti. I La Higuera, igiturage mu hagati y'igihugu, Ernesto Che Guevara yishwe muri 1967 n'abasirikare b'abanyaboliviya. Abanyaboliviya bafite amoko make. Ibihugu
3700
https://rw.wikipedia.org/wiki/Bosiniya%20na%20Herizegovina
Bosiniya na Herizegovina
Bosiniya na Herizegovina cyangwa Bosini Herzegovina (izina mu kinyabosiniya na kinyakorowasi: Bosna i Hercegovina; izina mu kinyaseribiya: Босна и Херцеговина) n’igihugu muri Uburayi. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 3,531,159 (2013), batuye kubuso bwa km² 51,129. Umurwa mukuru wa Bosiniya na Herizegovina witwa Sarajevo. Uburayi Ibihugu
3701
https://rw.wikipedia.org/wiki/Botswana
Botswana
Botswana cyangwa Repubulika ya Botswana (izina mu gitswana : Lefatshe la Botswana ; izina mu cyongereza : Republic of Botswana ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Botswana witwa Gaborone. Afurika Ibihugu
3702
https://rw.wikipedia.org/wiki/Burezile
Burezile
Burezile (izina mu giporutigali : República Federativa do Brasil ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3703
https://rw.wikipedia.org/wiki/Burukina%20Faso
Burukina Faso
Burukina Faso (izina mu gifaransa : Burkina Faso ) n’igihugu muri Afurika y'Uburengerazuba. Umurwa mukuru wa Burukina Faso witwa Wagadugu. Afurika Ibihugu
3704
https://rw.wikipedia.org/wiki/Buruneyi
Buruneyi
Buruneyi cyangwa Buruneyi Darusalamu (izina mu kimalayi : Negara Brunei Darussalam ; izina mu kijavani : بروني دارالسلام ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 417,200 (2015), batuye kubuso bwa km² 5,765. Buruneyi Aziya Ibihugu
3705
https://rw.wikipedia.org/wiki/Butani
Butani
Butani (izina mu kinyazongika : འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ ; izina mu cyongereza : Bhutan ) n’igihugu muri Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 797,765 (2016), batuye kubuso bwa km² 38,394. Aziya Ibihugu
3706
https://rw.wikipedia.org/wiki/Cade
Cade
Cade cyangwa Cadi (izina mu cyarabu : تشاد‎ cyangwa جمهورية تشاد ‎ ; izina mu gifaransa : Tchad cyangwa République du Tchad ) n’igihugu muri Afurika. Afurika Ibihugu
3707
https://rw.wikipedia.org/wiki/Dominika
Dominika
Dominika (izina mu cyongereza : Dominica cyangwa Commonwealth of Dominica ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3708
https://rw.wikipedia.org/wiki/Repubulika%20ya%20Dominikani
Repubulika ya Dominikani
Repubulika ya Dominikani (izina mu cyesipanyole : República Dominicana ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3709
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ekwadoro
Ekwadoro
Ekwadoro (izina mu cyesipanyole : República del Ecuador ) n’igihugu muri Amerika. Ibihugu
3710
https://rw.wikipedia.org/wiki/Eritereya
Eritereya
Eritereya (izina mu gitigirinya : ኤርትራ cyangwa ሃገረ ኤርትራ ; izina mu cyarabu إرتريا cyangwa دولة إرتريا : ; izina mu cyongereza : Eritrea cyangwa State of Eritrea ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru w’u Eritereya witwa Asmara. Ihembe ry’Afurika Afurika Ibihugu
3711
https://rw.wikipedia.org/wiki/Etiyopiya
Etiyopiya
Etiyopiya (izina mu kinyamarike : ኢትዮጵያ cyangwa የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru w’u Etiyopiya witwa Addis Ababa. Ihembe ry’Afurika Afurika Ibihugu
3712
https://rw.wikipedia.org/wiki/Fiji
Fiji
Fiji (izina mu gifijiyani : Matanitu ko Viti cyangwa Matanitu Tu-Vaka-i-koya ko Viti; izina mu cyongereza : Fiji cyangwa Republic of the Fiji Islands ) n’igihugu muri Oseyaniya. Umurwa mukuru wa Fiji witwa Suva. Oseyaniya Ibihugu
3713
https://rw.wikipedia.org/wiki/Filipine
Filipine
Filipine (izina mu cyongereza : Philippines ; izina mu gitagaloge : Pilipinas cyangwa Republika ng Pilipinas ) n’igihugu muri Aziya. Umurwa mukuru wa Filipine witwa Manila. nonton anime id Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 100,981,437 (2015), batuye kubuso bwa km² 343,448. Aziya Ibihugu
3714
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gabon
Gabon
Gabon cyangwa Gabo (izina mu gifaransa : Gabon cyangwa République Gabonaise ) n’igihugu muri Afurika yo Hagati . Gabon igizwe n’amoko agera kuri 50 ay’ingenzi akaba ari aba Fangs, aba Omyene, aba Teke n’aba Punus. Mu bijyanye n’umuco, ibyo bituma icyo gihugu kigira ubutunzi bwihariye kuko buri bwoko bugira imico itandukanye n’iy’abandi. Imbyino zo muri Gabon zizwi cyane nka Ingwala ikomoka mu bwoko bwa Nzebi, Omias, Mengane n’abandi, imbyino yitwa Ikokou ikomoka mu bwoko bw’aba Punu. Afurika Ibihugu
3715
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gambiya
Gambiya
Gambiya (izina mu cyongereza : Gambia ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Gambiya witwa Banjul. Afurika Ibihugu
3716
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gana
Gana
Gana (izina mu cyongereza : Ghana ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Gana witwa Accra. Afurika Ibihugu
3717
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gerenada
Gerenada
Gerenada (izina mu cyongereza : Grenada ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3721
https://rw.wikipedia.org/wiki/Umuryango%20w%E2%80%99Abafasha%20b%E2%80%99Abakuru%20b%E2%80%99Ibihugu%20by%E2%80%99Afurika%20wo%20Kurwanya%20Ubwandu%20bwa%20SIDA
Umuryango w’Abafasha b’Abakuru b’Ibihugu by’Afurika wo Kurwanya Ubwandu bwa SIDA
Umuryango w’Abafasha b’Abakuru b’Ibihugu by’Afurika wo Kurwanya Ubwandu bwa SIDA (OAFLA mu magambo ahinnye y’icyongereza; izina mu cyongereza: Organisation of African First Ladies against HIV/AIDS ) n’ishyirahamwe rigizwe n’Abafasha 40 b’Abakuru b’Ibihugu by’Afurika bisunganye kugira ngo bavugire abadashoboye kwivugira mu kurwanya Ubwandu bwa SIDA. Ubunyamabanga Nshingwabikorwa bwa OAFLA buri i Kigali, mu Rwanda, bukaba buyobowe n’Umufasha w’Umukuru w’Igihugu. SIDA
3722
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibitaro%20bya%20Kaminuza%20by%E2%80%99i%20Kigali
Ibitaro bya Kaminuza by’i Kigali
Ibitaro bya Kaminuza by’i Kigali (CHUK mu magambo ahinnye y’igifaransa; izina mu gifaransa: Centre Hospitalier Universitaire de Kigali ; izina mu cyongereza: University Teaching Hospital of Kigali) ni kimwe mu bitaro byo mu gihugu byoherezwa mo abarwayi bakomerewe cyane. Bifite inshingano zo gutanga inyigisho no guhugura abagize umwuga akazi ko kuvura, kuvura bikwiye abantu ari bose baje kuhivuriza no guteza imbere ubushakashatsi mu buvuzi. Amateka Ibi bitaro byubatswe muri mwaka w'1918, bitangira bikora nk'ikigo nderabuzima mu mwaka w'1928. Guhera mu mwaka w'1965 byatangiye gukora nk'ibitaro. Gusa kubera ibibazo byari mu gihugu, guhera muri Mata 1994 kugeza mu mwaka w'1996, ibi bitaro (CHK- Centre Hospitalier de Kigali/ Ibitaro bya Kigali) byabaye ikigo nderabuzima, ibitaro by'akarere ndetse nibitaro byorerezwa abarwayi. Mu mwaka wa 2000, hamwe no gushyiraho amategeko Nr. 41/2000 yo ku ya 7/12/2000 ku ishyirwaho no gutunganya ibitaro byigisha bya kaminuza "CHUK", CHK yabaye ikigo cya Leta gifite ubuzimagatozi kizwi ku izina rya "Ibitaro byigisha kaminuza bya Kigali". Ikindi mu minsi yashize humvikanye inkuru y’umwana wari uri kuvurirwa mu bitaro bya Kaminuza bya Kigali (CHUK), wari waravukanye uburwayi bw’amayobora, aho yari afite ikibyimba cyari ku mutwe ndetse ari kinini kuwuruta. Aho biherereye Ibitaro byigisha bya kaminuza bya Kigali / CHUK, biherereye mu akarere ka nyarugenge kuri KN 4 Ave, Umujyi wa Kigali. Amashakiro http://www.chk.org.rw/ Umuti Ibitaro mu Rwanda Ubuzima
3725
https://rw.wikipedia.org/wiki/Komisiyo%20y%E2%80%99Igihugu%20yo%20Kurwanya%20SIDA
Komisiyo y’Igihugu yo Kurwanya SIDA
Komisiyo y’Igihugu yo Kurwanya SIDA (NACC mu magambo ahinnye y’icyongereza; izina mu cyongereza: The National AIDS Control Commission ; izina mu gifaransa : Commission Nationale de Lutte contre le SIDA ) Urwego ruhuza inzego zifite uruhare mu kurwanya Ubwandu bwa SIDA. SIDA
3727
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikigo%20Gishinzwe%20Kuvura%20no%20Gukora%20Ubushakashatsi%20kuri%20SIDA
Ikigo Gishinzwe Kuvura no Gukora Ubushakashatsi kuri SIDA
Ikigo Gishinzwe Kuvura no Gukora Ubushakashatsi kuri SIDA (TRAC mu magambo ahinnye y’icyongereza; izina mu cyongereza: Treatment and Research AIDS Center ) Aho ikorera muri Minisiteri ishinzwe Ubuzima, TRAC ishinzwe cyane cyane kugenzura ubwandu bwa SIDA, kuvura indwara zituruka mu mibonano mpuzabitsina, ibijyanye no gutanga inama no kwipimisha ku bushake ubwandu bwa SIDA, no kurinda ababyeyi ko bakwanduza abana babo SIDA , kubavura no kubafasha . SIDA
3729
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gahunda%20yo%20Kurinda%20no%20Kwitaho%20Imiryango%20Ibana%20n%E2%80%99%20Agakoko%20Gatera%20SIDA/SIDA
Gahunda yo Kurinda no Kwitaho Imiryango Ibana n’ Agakoko Gatera SIDA/SIDA
Gahunda yo Kurinda no Kwitaho Imiryango Ibana n’ Agakoko Gatera SIDA/SIDA (PACFA mu magambo ahinnye y’icyongereza; izina mu cyongereza: Protection and Care of Families Against HIV/AIDS ) Umushinga uyobowe n’Umufasha w’Umukuru w’i Igihugu ufasha Abantu babana n’Ubwandu bwa SIDA (PLWHA), abagore n’abana. SIDA
3731
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gahunda%20y%E2%80%99Igihugu%20yo%20Kurwanya%20Indwara%20ya%20Malariya
Gahunda y’Igihugu yo Kurwanya Indwara ya Malariya
Iyi Gahunda y’Igihugu yo Kurwanya Indwara ya Malariya (PNILT mu magambo ahinnye y’icyongereza; izina mu cyongereza: National Malaria Control Programme ) ikorera muri Minisisteri y’Ubuzima inshinzwe guhuza ibikorwa byose bijyanye no kurwanya indwara ya malariya mu gihugu. Indwara
3733
https://rw.wikipedia.org/wiki/Geworugiya
Geworugiya
Geworugiya cyangwa Geworigiya, Gurjestan (izina mu kinyageworugiya: საქართველო, sak’art’velo) n’igihugu muri Uburayi n’Aziya. Igihugu gatuwe n’abaturage bagera kuri 3,718,200 (2017), batuye kubuso bwa km² 69,700. Umurwa mukuru wa Geworugiya witwa Tbilisi. Aziya Uburayi Ibihugu
3734
https://rw.wikipedia.org/wiki/Geworugiya%20y%E2%80%99Epfo%20n%E2%80%99Ibirwa%20bya%20Sanduwice%20y%E2%80%99Epfo
Geworugiya y’Epfo n’Ibirwa bya Sanduwice y’Epfo
Geworugiya y’Epfo n’Ibirwa bya Sanduwice y’Epfo (izina mu cyongereza : South Georgia and the South Sandwich Islands ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3736
https://rw.wikipedia.org/wiki/Giburalitari
Giburalitari
Giburalitari (izina mu cyongereza : Gibraltar ) n’igihugu muri Uburayi. Uburayi Ibihugu
3737
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gineya
Gineya
Gineya (izina mu gifaransa : République de Guinée ) n’igihugu muri Afurika. Afurika Ibihugu
3738
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gineya-Biso
Gineya-Biso
Gineya-Biso cyangwa Guneya-Biso (izina mu giporutigali : Guiné-Bissau cyangwa República da Guiné-Bissau ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Gineya-Biso witwa Biso. President: Umaró Umbaló Sissoko (2020) Prime Minister: Geraldo Martins (2023) Afurika Ibihugu
3739
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gineya%20Ekwatoriyale
Gineya Ekwatoriyale
Gineya Ekwatoriyale (izina mu cyesipanyole : República de Guinea Ecuatorial ; izina mu gifaransa : République de Guinée Équatoriale ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Gineya Ekwatoriyale witwa Malabo. Afurika Ibihugu
3740
https://rw.wikipedia.org/wiki/Giyana
Giyana
Guyana (izina mu cyongereza : Guyana cyangwa Co-operative Republic of Guyana) n’igihugu muri Amerika. Ibihugu
3741
https://rw.wikipedia.org/wiki/Guyane%20Nyamfaransa
Guyane Nyamfaransa
Gwiyan Nyamfaransa (izina mu gifaransa : Guyane française ) n’igihugu muri Amerika. Ibihugu Ubufaransa
3742
https://rw.wikipedia.org/wiki/Goronulande
Goronulande
Goronulande (izina mu kinyagurinilande : Kalaallit Nunaat ; izina mu kidanwa : Grønland ) n’igihugu muri Amerika. Umurwa mukuru wa Goronulande witwa Nuuk. Amerika Ibihugu
3743
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gwadelupe
Gwadelupe
Gwadelupe (izina mu gifaransa : Guadeloupe ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu Ubufaransa
3744
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gwami
Gwami
Gwami (izina mu gishamoro : Guåhan ; izina mu cyongereza : Guam ) n’igihugu muri Oseyaniya. Oseyaniya Ibihugu
3745
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gwasi
Gwasi
Gwasi (izina mu cyongereza : Bailiwick of Guernsey ; izina mu gifaransa : Bailliage de Guernesey ) n’igihugu muri Uburayi. Uburayi Ibihugu
3746
https://rw.wikipedia.org/wiki/Gwatemala
Gwatemala
Gwatemala (izina mu cyesipanyole : Guatemala cyangwa República de Guatemala ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3747
https://rw.wikipedia.org/wiki/Hayiti
Hayiti
Hayiti (izina mu kinyahayiti : Ayiti cyangwa Repiblik Ayiti ; izina mu gifaransa : Haïti cyangwa République d'Haïti ) n’igihugu muri Amerika. Amerika Ibihugu
3748
https://rw.wikipedia.org/wiki/Helena%20Ntagatifu
Helena Ntagatifu
Helena Ntagatifu (izina mu cyongereza : Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha ) n’igihugu muri Afurika. Afurika Ibihugu
3749
https://rw.wikipedia.org/wiki/Hongiriya
Hongiriya
Hongiriya (izina mu gihongiriya: Magyarország cyangwa Magyar Köztársaság) n’igihugu muri Uburayi. Umurwa mukuru wa Hongiriya witwa Budapest. Uburayi Ibihugu
3750
https://rw.wikipedia.org/wiki/Hongo%20Kongo
Hongo Kongo
Hongo Kongo (izina mu gishinwa : 香港 ) n’igihugu muri Aziya. Ubushinwa
3751
https://rw.wikipedia.org/wiki/Zimbabwe
Zimbabwe
Zimbabwe (izina mu cyongereza, gishona na kindebele amajyaruguru : Zimbabwe ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Zimbabwe witwa Harare. President : Emmerson Mnangagwa Afurika Ibihugu
3752
https://rw.wikipedia.org/wiki/Zambiya
Zambiya
Zambiya (izina mu cyongereza : Zambia ) n’igihugu muri Afurika. Umurwa mukuru wa Zambiya witwa Lusaka. Afurika Ibihugu
3753
https://rw.wikipedia.org/wiki/Uburusiya
Uburusiya
U Burusiya (izina mu kirusiya: Россия cyangwa Российская Федерация) ni igihugu mu Burayi no muri Aziya. Uburusiya butuwe n’abantu barenga 144.463.451 (2017). Perezida wacyo ni Vladimir Putin wakomejwe binyuze mu mayeri y’itegeko nshinga. Uburusiya Uburayi Aziya Ibihugu
3754
https://rw.wikipedia.org/wiki/Morodoviya
Morodoviya
Morodoviya (izina mu kimokisha : Мордовия Республикасы ; izina mu kirusiya : Республика Мордовия ) n’igihugu mu Burusiya. Ibihugu
3757
https://rw.wikipedia.org/wiki/Runyankore-Rukiga
Runyankore-Rukiga
Runyankore-Rukiga Runyankore-Rukiga, byanditswe mw'ijambo rimwe ritandukanijwe n'akarongo. Icyabiteye ni ukubera ko uru rurimi ari ururimi rumwe koko! Kano karongo hamwe n'amagambo abiri Runyankore na Rukiga birerekana na none ko n'ubwo ari ururimi rumwe, rutavugwa n'abantu bamwe. Abanyankore rero n'Abakiga iyo bavuga nabo barumvikana neza n'ubwo umwe amenya ko uwo bavugana ari umukiga cyangwa umunyankore. Mbese ni kimwe n'ikinyarwanda n'ikirundi. Dukurikije amategeko y'isesengurandimi, ikinyarwanda n'ikirundi ntabwo ari indimi ebyiri zitandukanye, ahubwo ni ururimi rumwe, rufite amazina abiri kubera ko abaruvuga badatuye hamwe. Urunyankore n'urukiga nabyo ni cyo kimwe, kubera ko bamwe batuye ukwabo abandi bakaba batuye ukwabo, ariko ubundi barumvikana neza usibye utuntu duke duke nk'uko amagambo avugwa, ateye cyangwa icyo asobanura. Hano rero turerekana ko uru rurimi rusangiye n'ikinyarwanda ibintu byinshi. Icyambere kubera ko izi ndimi zitwegereye, icya kabiri kubera ko ziri mu muryango umwe witwa uw'Abantu. Ikinyankore Indimi z’ikibantu
3759
https://rw.wikipedia.org/wiki/Igikuyu
Igikuyu
Igikuyu cyangwa Ikikuyu (izina mu gikuyu : Gĩkũyũ ) ni ururimi rumwe mu zinini zo muri Kenya. Itegekongenga ISO 639-3 kik. Izindi zifite abantu benshi zo mu muryango w’Abantu ni Igikamba n'Ikiruya. Haba ni umuryango witwa Nilotiki urimo Ikimasayi, Kalenjini n’Ikijyaluwo. Igikuyu gisangiye ibintu byinshi n’ikinyarwanda kubera ko zombi ziva indimwe ariko na none hari na byinshi by'umwihariko zisangiye bitaboneka mu zindi. Ikizwi cyane ni itegeko rigenga imivugire y’ingombajwi ryitwa irya Dahl (Dahl's Law). Riraza kuboneka hepfo mu ngero ziza gutangwa. Muri iyi nyandiko, ndibanda cyane ku magambo izi ndimi zombi zisangiye, imiterere y’amagambo hamwe n’amategeko agenga imivugire y’uru rurimi. Wikipediya mu gikuyu http://ki.wikipedia.org/wiki/Main_Page Indimi z’ikibantu Kenya
3764
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikiluba
Ikiluba
Ikiluba ni ururimi rw'Abaluba. Itegekongenga ISO 639-3 lub. Abaluba batuye mu ntara ebyiri za Kongo ari zo Katanga na Kasayi. Abaluga ni ubwoko bunini cyane muri Kongo nyine. Ubundi bwoko bunini ni Abakongo batuye mu bihugu bitatu ari byo Kongo Brazzaville, Kongo Kinshasa na Angola. Uru rurimi abanditsi bamwe barwita Iciluba, abandi Itshiluba abandi na none Ikiluba. Ni rumwe mu ndimi enye zikoreshwa mu nyandiko za Leta n'iz'amashuri. Izo zindi zemewe ni Igifaransa, Igiswahili n'Ilingala. Kuko ruri mu muryango w'indimi zitwa iz'Abantu rusangiye amagambo menshi n'Ikinyarwanda, imiterere y'amagambo n'interuro hamwe n'amategeko agenga uko ururimi ruvugwa. Rimwe na rimwe hari ubwo iyo miterere iba idahuje kubera ihinduka ry'indimi ariko ibyo ntibibe bitangaje kuko uko guhinduka gukurikiza amategeko abazobereye mu buhanga bwo gusesengura indimi baba bazi. Amagambo yerekeye ibice by'umubiri: difu igifu ditama itama dibele ibere ditako itako diso ijisho iminwe iminwe mutwe umutwe kuboko ukuboko kulu ukuguru lubavu urubavu kutwi ugutwi lubolo/imbolo imboro dibelo ikibero dino/meno iryinyo/amenyo muongo umugongo bubongo ubwonko lukongo rugongo ludimi ururimi mutyima umutima mula/mila ubura mukono umukono umbidi umubiri kikoba igikoba kwapa ukwaha kanwa akanwa nywele injwiri (umusatsi) dingingo ingingo lwala urwara Indimi z’ikibantu Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo
3767
https://rw.wikipedia.org/wiki/Icyongereza
Icyongereza
Ururimi rw’Icyongereza (izina mu cyongereza : English ) ni ururimi rwa Afurika y’Epfo, Angwiya, Antigwa na Baribuda, Bahamasi, Barubadosi, Belize, Berimuda, Botswana, Dominika, Eritereya, Fiji, Filipine, Gambiya, Gana, Gerenada, Geworugiya y’Epfo n’Ibirwa bya Sanduwice y’Epfo, Giburalitari, Giyana, Gwami, Gwasi, Helena Ntagatifu, ... Abongereza n’Abanyamerika na bo bashaka ko isi yose ivuga Icyongereza. Icyongereza
3770
https://rw.wikipedia.org/wiki/Viyetinamu
Viyetinamu
Viyetinamu cyangwa Repubulika Gisosiyalisite ya Viyetinamu (izina mu kinyaviyetinamu : Việt Nam cyangwa Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ) ni igihugu muri Aziya. Umurwa wa Viyetinamu ni Hanoyi, kandi umujyi munini wa mbere ni Umujyi wa Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh yari perezida wa mbere wa Repubulika Kidemokarasi ya Viyetinamu. Ibihugu
3772
https://rw.wikipedia.org/wiki/Yemeni
Yemeni
Yemeni (izina mu cyarabu : اليَمَن cyangwa الجمهورية اليمنية ) n’igihugu muri Aziya. Yemeni Aziya Ibihugu
3773
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibihugu%20by%E2%80%99Amajyepfo%20Nyamfaransa
Ibihugu by’Amajyepfo Nyamfaransa
Ibihugu by’Amajyepfo Nyamfaransa (izina mu gifaransa : Terres australes et antarctiques françaises cyangwa Territoire des Terres australes et antarctiques françaises ) n’igihugu muri Antarigitika. Antarigitika Ibihugu
3774
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20Bito%20Bikikije%20Leta%20Zunze%20Ubumwe
Ibirwa Bito Bikikije Leta Zunze Ubumwe
Ibirwa Bito Bikikije Leta Zunze Ubumwe (izina mu cyongereza : United States Minor Outlying Islands ) n’igihugu muri Oseyaniya. Oseyaniya Ibihugu
3775
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20by%E2%80%99Alande
Ibirwa by’Alande
Ibirwa by’Alande (izina mu kinyasuwede : Landskapet Åland ; izina mu kinyafinilande : Ahvenanmaan maakunta ) n’igihugu muri Uburayi. Uburayi Ibihugu
3776
https://rw.wikipedia.org/wiki/Ibirwa%20bya%20Farowe
Ibirwa bya Farowe
Ibirwa bya Farowe (izina mu gifero : Føroyar ; izina mu kidanwa : Færøerne ) n’igihugu muri Uburayi. Bigenze n'Ubwami bwa Danimarike. Uburayi Ibihugu