text
stringlengths 2
2.99k
|
|---|
Mpovelo vo konso diambu diame tuku yi talanga; nzolele yuvula; keti ludi vo luvunu voV'a mbuta vo: zi kokola; ku maki zi tukanga. E mono muna kokola mu diaki ya tuka; Ngandu nana ka kutu bakanga, lu ntadi eti mu nki ka tuka? Ndonga ya vutula VO mu diaki. Nsusu wa yuvula mu nki? e mono mwe ya tuka? ndonga ya vutula diaka vo mu diaki. Wau a mfumu z'ame. Mpangi z'ame, yani |
104 |
ndona ye nganga 0 mwana vovanga ta ta ta ndivu ka tumbula mwana tumbulanga weyi ka vovang'e ndombele kwa eno mpe mono Iwa nsasila keti vo ana tukang'e mu maki a nani fwete ki telelange? mvutu za kala za nzaki kwa VO mpangi. A mfumu nkutu k'a vava teka kwenda ku fulu mu songa nzengo ko vena nsanda kwani vempwele wo vo mfundu a Ngandu wa ka fiwete lomb'e ndoloki kwa Nsusu ye futa malavu kwa mfumu zangani kezi fongesa ku lumbu. ko, nkangu fwa, |
Ngandu nsoni za mbaka, wa yantika dila vena ndonga. Wa fukama muna nsoni za wonsono ye wa lomba nlenvo kwa zi mfumu ye kwa Nsusu. Wa tambulwila mu sumba ye futa malavu kwa zi mfumu ka fongesa mpamba mu nsamu watekama ka yenda funda. |
Ngandu wa vewa lumingu lumosi mu kwenda futa malavu kuna lumbu; kiadi vo ka telama mu vutuka kun a nkoko; kasala sia diaka tambi ku vata ko mu kuma kia nsoni za mfundu a ka funda ye vwandisa wantu, Nsusu za ka mana baka muna vata ye mfuk'a nsiku ka futa ko di ka diatilanga diaka mu vata ko. fwa, ngani |
Mu nsamu wau muna ye tini yi lenda ku tu yi mambu mambu mu va nza mu fulu tu zingilanga. Tal'eti e tini yayi: longa zinga konso |
1. Nsusu wa kokolanga mu sia vo e Ngandu mpangi ani. 0 Ngandu kondwa kwa toma banza wa fwemena Nsusu wuna ye nsodi; ka yolanga maza ko.
3 Ngandu wa mona vonga ye leva kwani; ka tala tezo kia ngangu ye ntona Za Nsusu ko. Muna mfumu vonga ye leva kwani kwa manis e mfunu vena ndonga. 0 Nsusu wa ye moneka vo zeye lusansu lwa kia kanda diani dia esi ki maki. lunga zingu
2. Kala vo wa toma zaya lusansu yo vo nkutu teka toma longoka lusansu kolo ka widingi e kazu kiokio nga ka fusuka nsoni ko.
4. E ngelele Ngandu ya mvambanesa ye muntu mu kuma kia wivi wa nsusu ye lembi fut' e nkanu a malavu ka zengwa vena nsanda yi bosi wa kituka mbeni Nsusu mu kuma kia ku a dianga ye ku a funda va ntenda nkongolo. |
Ntangu mosi, mbizi za wonsono za kutakeswa va mosi mu vava zaya keti vo muna makanda ma bulu ya wonsono nki kanda din'e ntinu za yingi. Bulu ya wonsono ya tezanga mu mpila yina ena Dia moneka VO Nkayi wa sundang' e bulu ya yingi. Nkayi wa sunda Nsizi, Nlumba; Kimpiti, nzima; Mbulu; Mpuku za wonsono; ma kala wonga ye vala wa mana yo sunda. Kiula wa mona mpasi mu ntima weyi nkutu yi sia mono muntu mpile yayi!! wa ki dia kiuvu: tina vo teza? wa |
105 |
yindula mpimpa za yingi kuna nima wa baka ngindu mu mokena ye Yula ya zunga kiau kia wonso. Yula ya mu nkoko; ya mazanga ye ya mu nzanza ya yenda kuna lukutakanu lolo. Mbut' a Yula wa telama vana kati ye wa lomba kwa Yula ya wonso mu tona ye nwanina luzitu lwa Yula ya wonsono, ye tundidik'e Yula ya wonsonoWau tun' e mosi se twa nwanina fulu kia ntete mu Mbizi za wonso za nza mu nsisani yoyo ya ntinu. A toma wizana kia mbote, a fila Kiula ki mosi mu kwenda wizana vo teza ka teza mu nsisani ye Nkayi muna ntinu. mpila |
Diambu dia mwangana mu nsi mvimba, dia sivi dia monekena kwa Bulu ya wonsono. Wau vo e tini kia toma zayakana, Yula ya kiatama muna nteto a nzila kadi Kiula wa vova vo kazolanga tikunwina mu nzila ko. Ka dia fidilwa mpaka ko, dia wizaneswa kaka. Kiula wa baka mpwasi mu kiatika mpangi zani mu nzila tuka ven'a yantikil' e nsisani ye kuna nsuka. |
Lumbu vava kia fwana, Kiula ye Nkayi a yenda moneka va meso m a twadisi a nsisani. A yantika tikuna; a diata tini kia nda na Nkayi bokela mu zaya keti vo Kiula veyi se kena. Kiula kia kala vena ntwal' ani kia tambulwila. Nkayi wa mona mpasi mu kala ku nim a Kiula. Wa kolesa ntinu mu luta na Kiula kansi kina ka tela diaka e Kiula kia kala vena ntwala kia tambulwila, na Nkayi wa toma tokana kwa. yingi ka zaya diaka mpila ka fwete vanga mu luta na Kiula ka yoya ko wa kolesa mu mpila yina ka sundilanga Mbizi za nkaka za nene za ntinu. wa ko, |
Kina ka finama ye fulu kia makananu Kiula wa vayika wa ntete, na Nkayi vava ka lwaka se manima. E nsundidi ya vewa kwa na Kiula ka mu na Nkayi diaka ko. Dia sivikwa beni mu zunga kia nsi wau dia zayakana Vo na Kiula kazaya tikuna ko. E vava fulu kia nsamu a nsisani a ntinu va kati kwa na Nkayi ye Kiula tu mwene Vo mpovo za vang'e nsisani za ngangu ye ngwizani kansi ka ntinu ko. Kala vo ntinu kaka nga Nkayi wa sunda mu nsisani yoyo. Yi kuma Vo muna ma wonsono tu lenda zole vanga vo ngwizani nkatu; ka ma lendi kutu vana nluta mina tu zolele baka ko. Nze yi wau mu nsisani yayi Nkayi ka lendele ko. Kiula wa lunga kondwa tikuna ntinu ngatu vanga fi fia fioti. Dia sivi kwa wantu mu wa vo na Kiula 0 sundidi Nkayi mu ntinu. Kansi e difwete sivikwa yi ngangu za Kiula mu zaya vo mu kintwadi kaka mono muntu a mpile yayi ndenda moneken'e mfunu ye vewa luzitu. lunga ngolo |
Mfwenge bulu kia mfuta ki finamen'e ntela ye vonga nze Niau, kansi Mfwenge se nene fioti. Muna tezanesa; 0 Mfwenge yi Niau a mu futa 0 zingilanga mu dia yimenga nze yi Niau mpe 0 zingilanga beni mu yimenga. |
106 |
Mfwenge nveti a nene, vo ka vetele ko; ka konso lekwa ko. Vo muna futa ka lendele baka ma tombokanga ku ndambu za ma vata mu vet'e Nsusu. Lumbu ki mosi, Mfwenge wa mona koko dia Nsusu; dia nene vena buka kia Nsusu za nkento Tuka Mfwenge yina ka wutikila; yi ntete ka mona koko dia Nsusu dia mpile yina ye luinda Iwa nene; Iwa mbwaki luna ye meno ma mekomokanga nze se tiya. Mfwenge mu nzala ka kele, kansi wa vilakan'e nzala mu tinis'e moyo. Mfwenge wa vutukisa malembe kuna mfuta ye nzala zani mu kuma kia wonga wa lufwa. Yi ntete Mfwenge ka mona bulu ki kangalanga ye makala matiya vena ntandu ntu mau ka ma zimi, mpe ka vie. Kwa Mfwenge; tiy'ë tuna yi twa kale ngolo za Nsusu a koko muna ki nwanina mu konso vonza ki nlwakidi. dianga ko, yani |
Nzala za Mfwenge za badila; wa banza mu kotela mu ndambu ya nkaka mpasi vo ka lenda baka kia dia. Wa yenda zietoki kuna ka banzila vo ka lendi bulangana ye vonza kia moneka kwa koko dia Nsusu dina ye tiya va mbat a ntu ko. Mu finamena fulu ki tutilwangw'e luku; wa mona Nsusu ye ana kuna nim'a su, ka va kala muntu ngatu koko dia Nsusu ko. Wa vunana, wa tala ku ntandu ye ku yanda; bosi ka kala ye kwikizi vo ka va kala mpila sumbula kwa ko. Wa takuka mu baka mwan a Nsusu wa lutakana kuna ndambu yina ka kele, wa ngyilama ye wa yenda kuna mfuta, ka yenda ku ndila. ngudi yani yani |
Va vioka lumbu ya fioti nzala za badila, mfwenge wa vutuka mu nzila ka lendela kia dia. Wa yenda ningama vena ka bakile mwan Nsusu, wa vingila; wa vingila ku nima Nsusu za yantika finamena kuna fula vata. Mfwenge wa toma swama, nkenda mu buka kia ntete kia Iwaka vena su, 0 koko dia Nsusu nkutu yi wa vite ku ntwala. Dia vanga mpasi kwa Mfwenge, wa zakama; ngindu za toma tokama. E kolo ka yindulanga; 0 koko dia Nsusu wa yiza finameniningi kuna ka swamina ye banza vo nanga ntama ka mwene ye zolele kwenda ku ngyoka. Mfwvenge wa toma zakama kwa yingi ye wa vulumuka, wa tina kwa nda ye nzala zani. Wa yenda yindula; wa ki yuvula se nki a tumbu kia mpil'e yayi kwa mono kia nangin'e nzala ? |
Mu lumbu kia Mfwenge wa bake wunkabu wa zola finamena ye toma tala keti vo tiy'e kibeni vo ka tiya ko. Wa vutuka vena SU < tutilu dia luku >ye wa luta fioti vena fulu ka vita bakil'e Nsusu; wa vwanda mu vingila e nsusu kina zi singa kwiza dia e nkesona ye nsole mia kedi mi lozwanga va ntoto. Ka ntama beni ko mpe Nsusu za yantika mu kwiza. Wa kala wa kubama mu zikisa; <toma zaya> keti vo Nsusu koko tiya ka kangalanga twau vena mbata ntu_ Ka ntama ko, koko dia Nsusu wa Iwaka; wa yantika dia nseka vena ntoto; ye sakana ye nkento. Mfwvenge wa yantika zakamena ye wonga; kansi ka tina ko; wa kang'e ntima mu toma tala tatu, |
107 |
Koko dia Nsusu wa a finameningi kuna ndambu ya kele Mfwenge. 0 Mfwenge muna diani, ka fwete mon'eziku: tiya vo ka tiya ko. Koko dia Nsusu kondwa zaya vo talwa ka tadilungu, kala kaka muna nsaka ye ndumba zani ye dia. 0 Mfwvenge wa finamena fioti, ntima didila, bosi wa ningama. Koko dia Nsusu wa pupumuka mu kokola; Mfwenge wa susumuka ye wa tina ye ki lumba mu tadi dia kala va ndambu, dia sekesela tanzi y'a vati a ntoto; kansi ka ningama ko, mu kuma kia wonga kaka. E Nsusu mu wa nsindu mia Mfwenge, za tina ye kwend'a kekomoki kuna kati kwa vata. Wantu mu zaya keti VO Nsusu bakamene kwa Mfwenge vo kwa yimbi: Mfivenge wa ki yendela kuna kati kwa mfuta; ka moneka diaka ko. yend wa wayenda yenda |
Muna momo ma wonso Mfwenge wa kala kaka ye luzolo ye makani ma toma zaya weyi koko dia Nsusu kenena ye tiya vena mbat' a ntu ye kuna nsodi? mu lumbu kia landa muna mene mene, wa vwanda vena ntandu tadi dia sekesel 'e tanzi mu vingil'e Nsusu zi kwiza dilanga kuna, ka va vioka ntangu nda ko Nsusu za yantik'e lwaka mu sosa kia dia. Za yonzama vena ndambu a su, makoko nketo za dianga ku mosi_ Vena Mfwenge wa kulumuka vena tadi, wa finamena ye kuna kwa didingi Nsusu, wa ningama mu toma tala ye zaya kieleka. Nsusu za kokomona. Mfwenge wa vena zakala, wa tadidila koko dia Nsusu ningama ye wa ngyuvula: nki kiokio una kiau va ntu e? koko dia Nsusu; kondwa teka toma ye yindula; wa vutula VO lwimba. Mfwenge landisa diaka kiuvu kia nkaka, ku ko mu toto tiye ? koko dia Nsusu wa teka seva yi bosi ka vutula mona ngyama vo: ve, ka tiya ko. Lwimba kwani e Iwalu; nitu kwani, ka yi ku mpanganga kwani ko; ka yi mwesanga kaka mpe konso kwa kima ko.. Mfwenge muna wa wonsono lomba kwa koko dia nsusu,keti vo ka lenda simb' e Iwimba wonga lolo e? 0 Nsusu kondwa kwa toma yindula ye vava zayà makani ma Mfwenge, wa tambulwila vo ka diambu ko simba kwani. Mfwenge wa finamena, kuna wonga wa wonsono, kansi sia fi wunkabu, wa lambul'e koko, muna ki nzakamena, Nsusu wa nkasumuna VO: simba kwani ku mona diambu ko Kina ka simba, Mfweng' 0 mwene Vo mpamba kwani ka kadi vanguka; mbote ka mbaka ye ku ndia mu futa za kwenda ntini ntangu za wonsono. Wa nietama, Nsusu kaza, kin'e wantu a wa kazu kia Nsusu, e ntinu mu tala keti vo nki ki wa bakidi Nsusu, wan'0 Mfwenge ntama ka ki vondele ye kota e ntinu kuna futa. Koko dia Nsusu dia fwa mu bunda vuvu kwa bulu ka toma zaya zingu ye fu ko. yenda yenda wa mpasi mpasi wa wa mpasi yend yani yani yani |
A mbuta z' eto vova vo. Dina ku zeye ko; yi mputu. Vo Mfwenge wa tokananga ngindu ye kwenda ki lumbi mu matadi; yi mbumb' a lembi zaya keti vo Lwimba tiya vo nitu muna Nsusu. Vo Nsusu a koko mpe wa fwa, mu kizowa kia song'e mbumb'a Iwimba Iwani kwa Mfwenge ka lembi toma zay' € zingu. |
108 |
Mu lenda toma dia mbote mu vavanga longoka mena ku zeye longoka Iunda mbumba za nitu aku,ya salu; ya vata ye kanda dieno;vava toma zaya kuma ya yuvu ye mvutu zi twa vingilwa mu lungisa luzolo ye makani mau.Diadi yi dia kondwa kwa KOKO dia NSUSU.Yi tuku dia nkatule luzitu ye wonga vana meso ma Mfwvenge. Tuk'e kin'e lumbu, 0 Nsusu wa ki kitula se mbizi mbote kwa Mfwenge: Muna KIZOWA KIANI E KIBENI WA KI TEKA MFIKU. zinga, ko; |
muntu muna kisi nsi kia esi kongo mu kunku ya nene ka siwanga, ki se ye kanda. E ndambu a ki se yi tangilwangwa mu tini kia ntete, wau VO yi mbuta muna nzo, wa somp' e nkento, se yi wa kobol'e mwana muna vumu kia nkento. Vo yi kanda; di siwanga mu tini ye mu kunku kia zole, kadi vo ngudi ku nim a yakala ka lekanga; sompwa ka sompwa: kama kia mbizi ye malavu. 0 mwana siwa ka siwa muna vumu, menga ma ngani. yole yani yani yani |
E yayi e kunku ya toma zita ye zitiswa kibeni mu lund'e mavimpi, ye moyo konso muntu a kisi kongo. Muntu lenda wutukila va kanda; muna diodio kanda ka vwilu; mu ka wutukidi; esi kanda a fwete kidi muna vumu vumu muna vovela muntu ndioyo. luzingu kaya |
Mbandu nze mwisi ki Vela sompele nkento wa mwisi ki Nalukoma ye Kialu. E an'a singa a fwete kala, an a na Vela e kanda diau, yi ki Nalukoma ye Kialu,kadi au mwisi ki Nalukoma ye Kialu; VO mwana kolele wa wutwa mu zozo e mvila zau zole, muna ku nsompesa esi ki Vela ye esi ki Nalukoma a fwete vwanda ku mosi mu tala ye sikidis'e longo lolo lwa mwan'a kwa ki Vela ye kanda dia Nalukoma ye Kialu. gut : ngudi ndioyo |
Vena ye mvila za yingi mu kisi kansi e zi sundidi za tuka muna kumi ye zole zi tomene zayakana; za mwangana mu nsi yayi ya wonsono ya kongo. Muna za yenda vundidi ye vwanda, mu kuma kia ntokani; nzonza ye mfwvilu; ndong' a vambana muna makanda: Ndonga mpe ya vila ka yi zeye nkutu luvila Iwa se ye ngudi zau ko, e ma se ye ngudi mpe k'a zeye nkutu tini kia tuka nkaka zau ko. Mpila mosi mu ya vidis'e nding' a nsi au yi mpila yoyo mpe ndonga ya vidisil' e ngenda za mvila zau muna a tuka a vile mvimba s' esi mavata ma nene, a konda nsanda mumu nsi a vwidi kadi ka zeye kun'a tuka ko. kongo, kongo ndonga |
Emvila yovo ngenda, yi nsinga wa zingan'e kanda dia wonsono, mbuta ye a leke vo wa kaka vo na Ntumb' a mvemba yi luvila ka tenge; e ndion'e muntu wa kanda dia eno kulu luna muna menga ma Ntumb' a mvemba, ka fwete ki sunzula ye kund'e konzo kwa tata na Ntumb'0 teng'e ngenda vena kena. |
109 |
Tu vovele vo vena ye nkenda kumi ye zole za tuka yo vo za vayika muna kongo dia ntotela yi zazi: |
1 Vuzi dia Nkuwu;
2. Mpanzu a Nsaku;
3. Ntumb' a mvemba;
4 Nakongo na lumbu;
5. Nsaku na vunda;
6. Nzambu a mpakasa;
7. Mpondi wala;
8. Nkozo a mvemba;
9. Na vela
10. Nang'a kongo;
11. Nkang' a mvika;
12. Kinlaza. |
E zozO muna za yenda; za wutana; za yandangyana mu zunga ya wonso ya nsi a kongo; yi kuma konso tini kia Iwakanga mwisi kongo vo ka tang'e luvila Iwa s'andi ye lwa kanda ka fwete toma tambulwa ye sanswa mu nsansw'a mbote muna vata bosi e kinzenza mpe kimene. Kadi muna vata diodio vo dia luvila Iwa ki se kiani, ka fwete siwa va fulu kia ki mwana kondwa kwa wonga ngatu vo lukatikisu. 0 vo se betela ye luvila Iwa kanda, se ka fwete siwa va fulu kia nkwa kanda nze se sia vo momo vata nkutu mu ka wutukila ngatu vo mu ka zingilanga. ngenda |
Mu kuma kia toma kwa wutama ye yandana kwa kwingi, mambu mpe ma tombok'e lutangu muna mavata; nzonza mia kota mu kuma kia mfwilu; ye mambu ma yindoki. Wantu yantik'e tinana ye vambul e vumu ye ma vata nkutu. Mpambani zozo za yantik'e kotesa nkumbu za yi mvila mvila ya mpa ya tuka mu mvila za tuk'e mu kongo dia Ntotela. E mpambani ye kun'a tuka mu tin'e mambu; ya toma sobanesa nkumbu za mvila yovo ngenda za makanda mu mbalukilu a ndinga mu konso zunga e nkumbu a luvila mpe ya sobanga. E luvila lu mosi lu lenda wutana ye vambuka mu mvila za yingi zi ki swaswanesenanga muna tini ki mosi kia nkumbu. Nze yi wau, kuna kwa tukwa, e Ntumb'a mvemba ye Nkozo a mvemba luvila lu mosi Iwa kele, kansi muna kuma kia mambu, za ye fwilwa; wau se mvila zole za vambana. Kansi muna mambu ka ma mbumb' a nzo ko, ku mosi se ma tadilwanga muna zina dia sia vo wonsono esi Kimvemba. Kadi Nkozo wa Mvemba 0 Ntumba mpe wa Mvemba yi kuma vo muna ntangu yina, a telelwanga vo esi kimvemba. ngelelo mpasi yela |
110 |
Kuma tuku dia kia esi ka kwa ka kwa kele muntu wa kondele luvila mpe muntu wa kele ye nkumbu ya kondwa nsasa E nzenza muna nkumbu ngatu nsoselo ko. ye yi za sobanesenwanga ye ntungi muna ma vata ye zunga ya zingu kongo, kalanga ko, ndinga Kongo. |
E kolo tu zingang'e va lekwa ya wonsono mu nketo ye mbakala; kia vata Vo kia futa, kia yi ngyole ngyole yinanga kia ma ve yovo kia malu; kia seke yo vo maza_ nza, |
0 Nzamba yi mbut'a bulu ya wonsono yi zingilanga mu kuna ki Mpuku ye manisina muna Nzamba. nzanza, yantikila ka kuna diaka Yani yi wa mbaninu kuna mfuta; kadi bulu ki nsundidi e vonga ye zita ko. Kadi Nzamba mosi zengononwa; muna nitu ani mu lenda vo ka vayika yazi ya Mpuku. Vo mu vavilwa vayikisa Nsizi, muna nitu a Nzamba mosi mu lenda vayika ma fuanda Nsizi. ye mafunda ma |
Na VO Nkayi yovo Nsa ku ndambu zi nkama. 0 zingilang'e ku londe Nzamba yovo Nzau mpangi ani lenda telelwanga vo Nzamb' a maza, mu nkoko mia nene ka zingilanga. Tomboka ka mawonso ka zolanga tombokanga ku seke ye vanga muna kiani. Di vovele VO kia mu maza kia ku seke, kwa mpila mosi kwani. yovo Nguvu, zingu zingu yani |
Nguvu toma zingilanga mu maza ye ku seke; wa toma Nzamba muna vonga ye zita. E va nza ka vena bulu ki fwanana ye mu bulu sundidi e vonga ye zita yoyo yau yi ngyole yi lenda zingila mu maza ye ku seke ko. |
Lumbu kia nkaka; fi nuni nuni ye nkumbu Ntietie fia ye Nguvu muna nteto a nkoko; muna mbokena, yenda mokena Ntietie vovesa kwa VO: Ntietie; vo ka kang'e nsinga muna ka tombok' € ku nanika ye ku ntombola e ku seke; lenda muna nkoko. Nguvu wa seva ye ku mvweza vo katuk'e kuna ku ndendi ko. Nsaka z'aku e zozo, ngeye wu ku lendi ku ndikuna nkutu ko. Ntietie vo bosi tu teza wa keti vo vuna yovo nsaka zame. Kin'e lumbu vo yi keng'e nsinga wa vingila muna nkoko ye vena yi sik'e kimbila; nanika muna nkoko; vo nkulumuka; bosi yantik'e zena ngeye lungidi, VO tomboka, zena mono ndungidi. Nguvu wa siondoka ye seva; Ntietie wa yenda kwani fina wa Nguvu~ yani nsingu Nguvu nke, tala, |
111 |
Kuna ka yenda; wa a vavi Nzamba. Kina ka mona wa ninganesa ye mokena mu nsamu mia mpila mosi nze yi mina ka vovesa kwa Nguvu. Kwa Nzamba ka nanik'e Ntietie kuna seke,kina ka die mfimbu muna nkoko a nene. Nzamba wa fumbuka ye seva,mu sevo dia lu vwezo; kadi 0 Ntietie ka lendi tezana mu nanika Nzamba ko. Kansi Ntietie wa toma bangama, kuna nima Nzamba wa tambulwila vo ka diambu ko,se vovi eti weyi ma kadila ye kia nki? lumbu;, mbazi mono se ngiza ye nsing'a nda, ngolo, se ya kanga WO muna aku, bosi yi kulumuka muna nkoko, wa vingila, vo widi e ki mbila bosi yantik'e nanika. Twa tala keti nani 0 sunde ngolo za nanik' e nkweno. yend yani singa nsingu wa singa singa |
Lumbu kia ma kananu, Ntietie wa mene mene kuna nkoko mu kanikina Nguvu ka kala wa kubama; wa sala sis'e nsuk' a nsinga muna nkoko wa tomboka ye nsuk'e yi mosi kuna londe. Wa yenda bokela diaka Nzamba mu Iwaka vena va kele nsuk nsinga ye kanga yo muna nsingu ani bosi ka mvingidis' e ki mbila. Wa kulumuka muna nkoko ye nsinga wa kanga Wo muna nsingu Nguvu ye ku mvingidisa ye kuna ka w'e ki mbila. yenda |
0 Ntietie na ka mana kang'e nsinga muna nsingu a Nzamba ye Nguvu wa timanana vena nsuk' a nti bosi ka sike kimbila. Vana vau Nzamba ye Nguvu a e tuntana mu zaya keti nani 0 singa nanik'e Ntietie. 0 Nzamba wa kala ye kwikizi VO Ntietie ka nanikiningi bonso Nguvu ka yindwidingi diaka VO Ntietie wa kele kuna nsuk'a nsinga ka nanikiningi kuna seke. Mwini wa mvimba Nzamba ye Nguvu a nangin'e nanika Ntietie, ka va kala wu mosi wa tona ko vo Ntietie ka lendi kala ye zi fwene ye zitu ba lenda nanganenena ntangu nde mpile yoyo kondwa yoya ko. yenda yantik' € ngolo |
Kuna nsuk'a lumbu, bak'e ngindu za toma siandama mpasi Vo sunde Ntietie. 0 Ntietie wa sika diak'e ki mbila mu songa VO ka va sundidi muntu ko. Nzamba ye Nguvu vava se bulangiana vena va kutulwilw'e nsinga, yi bosi a tona vo fi Ntietie fi a nanganes'e mwini mvimba, e nsingu zi mene via muna nsinga, mu mpamba mpamba. Kin'a mana kutululwa; ku nganzi a kala; luzolo lwau lwa kala mu biba fi nuni nuni fiofio fi veng'e za nkatu; mu mpaka za kondw'e nluta. Kansi 0 Ntietie wau ka zay'e diambu ye nganzi za mbizi zole za nene, wa timanana kuna nsuk'a nti a nda. Kuna nti ku ka vovelanga vo: lu mwene kala, bulu kia fioti nwanisa kwani bulu ya nene kondwa kwa kuma: Mpovo zozo za toma fwemesa Nzamba ye Nguvu, ntela, ka kulumuka mu toma mokena. Kansi 0 Ntietie wa tilumuka ye kwenda kwani muna luzingu Iwani. mpasi yenda |
Yi kuma vo diambu se sil'e mpaka; fwete dio toma tala e tuku diani, nsas'ani ye wuna dizolele kulu sia yovo kulu kitula. A mbuta z'eto za bokelelanga wantu ena ye fu bonso ya ndioyo Ntietie VO: A MVWANZI A NKAKA, tunganesang' e kweno, ku a mwes'e mpasi za kondw'e nluta. |
112 |
Nzamba ye Nguvu zinganga kondwa kwa ki vwa mambu ngatu nkutu zonza lumbu ki mosi, muna luzolo Iwa Ntietie, nangina mu nsinga mwini mvimba. Nsingu za mana via ye mpamba mu fu ya mbi ya fi nuni nuni: Ntietie. 0 ze vo keba mena ma mona Nzau ye Nguvu ma lenda ku bwila muna kanda, muna ki salu, muna kikundi kiaku. gyela |
Muna luzingu antu wole yovo mpangi zole zi toma wizananga ka zi toma yangalelwanga ko; va fwete soselwa ngangu mu kotesa ki mbeni ye mwanganes' e zola kwau. Sisu yoyo yi monekanga; tuka mu mpangi za ma kento ye mpangi za makala vo muna ki mpangi ka mu kotelwa a fwete kotela mu yovo mu kikundi. E dia nene kwa ena zolang' mbi, e zola kwa ngwizani ya mana mpasi vo e mbi ya kota. E wantu a mbi wau vo mbi kak'a zeye, yi a sadilanga; yi a toma zolanga mpe. Dia mpasi kwa muntu wa yukulukil'e vuna mu zola tanin'e ludi ka zeye ko,ngatu vo vov'e ludi mu mbi ka venge. Vena meso ma dia fioti kwa muntu a mbi 0 tungunukini mu bak'e makasi ye nwana yovo bak'e makasi ye kwenda kwani nze yi wa vanga Ntietie vena meso ma Nzamba ye Nguvu; ka mu tona mbi ye lomba ndoloki ko. ko; longo fwa, ndonga, |
Va nsamu nze yi wau, tu lenda mona VO dia ludi e dia vov'a mbuta vo: E NSONI ZA MUNTU A MBI ZI KITUKANGA SE MEKASI.. Nze yi wuna tu mwene, kolo Nzamba ye tungumun'e ye fu ya mbi ya Ntietie, ka lenda ku a finamena wa yenda timanana kuna nti a nda. Kina ka bokelwa nkutu e mvutu tilumuka ye kwenda kwani,wau vo fi nuni fia mbi, fia kitul'e nsoni zani se makasi. Nguvu luvunu ko, |
Yi kuma vo muna zingu tu fwete toma longoka mpila za wantu tu zinganga zau, mambu sadilanga muna kimvuka ye mu mpambani; men vangilanga va mpenza ye men vangilanga mu ki nsweki. 0 Vo ku tomene ku nzaya fu ko, ka dia mbote beni mu filana mpaka ko Kadi a mbuta z'eto vovelenge vo: NA MONA NLEKE NANGANANANGA YE MPAKA YE A MBUTA, VA FULU KA TUKANGA Di vovele VO e nleke ndioyo, muna mpaka zani vena ye mbuta ka bundang' e vuvu, zi ku nkundidikanga. Va fulu kiaki, Ntietie mu vun' enanik'e Nzamba muna nkoko, Nguvu ka bund'e vuvu. Mu vun'e tombola Nguvu kuna londe; Nzamba ka bund'e vuvu yani |
Na Nsiesie ye na ngo a zinganga muna mfinda; a toma wizana kia mbote kondwa kwa diambu. Lumbu ki mosi a wizana vo fwete vanga nzietelo mu monana ye a kundi a zingilanga mu ma vata ma nkaka ma kwa k'a monananga diak' au ko. nda, |
113 |
A kubikis'e nkuta mu nzila, bosi a vang'e lumbu kia kwenda. Mu nkokela; muna ntangu a mbokena, a kanina kwa mbuta za wantu muna vata ye muna zi nzo yi sia vo kwa nkento ye ana. Muna mene mene a telama ye kwenda mu nzietelo au. A yenda, yenda, nkokela ya fwana, se mpimpa wana kinu a Iwaka mu vata zola leka ko. A diata muna tezo kia ntangu makumole ye ndambu; Iwaka mu vata dia nzitu a na A kuna lumbu Iwa nzitu, a Iwaka vena mwelo a nzo a nzitu, na Ngo wa vova: Mono na Ngo wa nzitu aku ngizidi. O nzitu wa vutula: Oh oh tata; kota. Na Ngo wa kulumun'e funda, wa sia kio vena nswekelo; yi bosi ka vova mono na Ngo ntudidi. Nzitu wa telama; wa vayika va mbazi, wa van e mbote, W a nata kuna seka. Mu ndwaka ye kota; wa nkuwu, a nzenza mpe a kota muna nkuwu. Bosi ka sunzule nzenza kwa mbut' a muntu 0 lekanga muna seka ye toma song'e a mbut'a muntu kw'a ko ye nzadi zi Iweke mu vata_ zau, Ngo. yenda yale ngend |
Nzitu a na Ngo wa yenda lambis'e ma dia ma nzenza bosi ka yiza ye malavu mu kwenda mokeneni ye nzitu. Madia ma yiza, nzenza za dia bosi nzitu wa kanina vo nzenza za sala vunda kia mbote. mpasi |
Mu ntangu leka, na Ngo wa yuvula na Nsiesie keti vo weyi ka lekelanga. Na Nsiesie wa leka ma mbemba, malu ye moko ma konanana vena vumu ye vena ntulu ye wa vova vo mona mpile yayi zaya kaka vo ku kilu kia mfwa ngina. Vo wu ngwana ya lambuka ya bukama; zevo kina wa leka ko. Wa kulumuka kuna mfulu; ye wa ngyuvula keti vo na Ngo weyi ka lekelanga. Mu mvutu na Ngo wa vova: e mono na wu ngwana vo meso ma tunganana, wana ya leka ngina. Vo wu ngwana meso ma ziminina, wana ya sikama ngina. A vambana konso muntu wa ye nda ku mfulu ani ye wa leka. yovo yani |
Muna mpimpa, na wa sikama, wa vayika ku mbazi, wa yenda kuna ndimba kwa mekenang'e Nkombo, wa kota kuna mpaka, wa baka sina dia nkombo, wa vonda dio, wa sia menga mu tutu kia nkalu kia kala muna seka_ Vava ka Iwaka vena mwelo seka, nkezi kezi a tiya wa mvan'e wonga mu kota ye tutu. Wa sisa kio vena mwelo, wa kota muna seka. Wa tala mbut a muntu mpila ka lekele bosi ka luta mu tala na Nsiesie. Na Nsiesie wa tona Vo e na vayika ka ye mpe ka toma wa mbek'a nkombo muna ntangu ka kazidingi kuna 0 na Nsiesie wa balumuka ye leka ma mbemba, malu ye moko vena ntandu vumu ye ntulu. Na Ngo wa toma tala wa mona VO wa fwa kwani kuna kilu, wa vutuka mu bong'e tutu kia nkalu kia kal'e menga ma Nkombo mu kota mau muna seka. Na Ngo wa bong'e tutu, wa kota kiau ye wa zola mwang'e menga vena ntulu a na Nsiesie, na Nsiesie wa lambule moko ye malu; tutu kia nkalu kia kale menga kia sunuka ye tiamukina muna nitu a na Ngo, wa yondalala ye menga ma Nkombo; ka vova diambu wa tina ye kota muna suku ka songwa ye wa yenda leka ye menga mani muna nitu. Ngo Ngo vayikidi mpaka. ko, |
114 |
Kina kwa kia, antu yenda van'e nkawa <madia> kwa Nkombo, kiadi, a mona ndambu za nitu Nkombo kuna mpaka. Dia sivikwa; dia nzenza muna vata mu mona sisu ya dilw' e nkombo kuna mpaka. Dia sivi kadi tuka vata dia tungamena yi ntete bulu kia mfuta kizi baka Nkombo ku mpaka. Vata dia wonso dia nikuka mu kwenda tala sisu kiokio ki vangamene mu vata. Mbuta za wantu za kutakana mu ye fimpulula diambu diodio kuna lumbu Iwa mfumu a vata. fimpa |
E kolo vata dia nikuka mu sivika sisu ki vangamene mu vata, na Nsiesie wa vayika vena mbazi mu kwenda tala mena ma twa sivikwa. Yani mpe wa sivika; kansi ka vova konso kwa diambu ko. A zitu a yuvula kwa na Nsiesie keti vo e nkundi ani kinu ka sikama ko e? na Nsiesie wa vutula vo: yingeta ,kinu ka sikama ko. Ngindu z'a mbuta za toma tokana mu fimpa, kweyi di tukidi e diambu dia mpile yayil! |
Wau vo na Ngo ka sikamanga kaka nzitu ani wa tuma mwana kenda tal'e nkwezi ani keti vo weyi ka lekele? mwana wa yenda kuna seka; wa lomba: ku lumbu mbuta muntu; mbut' a muntu wa vutula vo: nzila. Mwana wa kota, wa fukama; wa kayisa mbut' a muntu ,bosi ka lomba nswa mu tala muna suku di lele na Ngo, keti VO weyi ka lekele, ka twa sikamena ko Mbuta muntu wa nlutisa mu kwenda tala: Mwana wa kaza muna suku mu mon'e menga mu vunga ye nlele mia wonsono Wa banza vo mvonda a mvondele mu mbele muna mpimpa. ko, |
Vata dia ditumuka; kento ye kiakala; mbuta ye a leke; a yenda kuna seka mu mona sivi dia zole di mwene mwana wele tale nzenza. Mbuta zole za solwa mu kota ye toma tala, Vo wa fwa kena VO wa leka. A mbuta kota, tala mu tevola yi sia VO wa moyo, a boka keti VO lenda ku nata kuna mbazi? mbuta za sala kuna mbazi za vutula vo: yingeta Iwizi twa toma mona mena kena mau eto kulu ku mosi. Muna suku mwa tuka diaka vo: dia mbote mwa kota diaka nzole wa mbuta mu nat'e mbevo. kena, yani ndinga |
Na Ngo wa toma wanga ma wonsono ma viokanga; kansi ka kala ye ka yantikila vanga konso kwa diambu ko mu kuma kia nsoni ye wonga Wa lambalala kaka; meso ma ziminina ye kuna nsi vunga dia yondalala ye menga ma Nkombo ka yiya kuna mpaka, momo vata dia kinzenza. E mbuta zole diaka za tumiswa mu kota, za Iwaka muna suku; za wizana ye kayan'e tini ya nitu a na Ngo muna ku mvayikisa kuna mbazi mu mpil'e yi: e mbuta zina za vita muna suku zi fwete simba tini kia ntu ye ntulu; e mbuta zi lende; za simb'e vumu ye malu muna ku mvayikisa kuna mbazi. A nsimba ku mosi ye wa vayikiswa ntete vena mwelo mu toma tala keti vo mputa za nene kena zau vo weyi? Dia moneka vo ka kala ye mputa mosi nkutu ko ngatu vo mpele <kwanzav. Menga kaka kena mau mu mvwatu ye mu vunga dia ki fukila. Sivi e momo menga kweyi matukidi e? lu nati muntu kuna nsanda twa tala ye zaya mena kena mau muna ntima_ mpila yani |
115 |
Ngo wa natuka vena nsanda; wa katulw'e vunga; wa vwandiswa mu sasila keti VO weyi ka yondalelele ye menga e? kweyi ma tukidi e? yoyo e yuvu ya siswa muna ntu a na Ngo mu vuza yo. Ngo wa yenzama ye nsoni, ka lenda vova ko kadi wu ka yantikila wa kondwa; e nsamu wu nene Ngo wa yantika dila vena meso ma ndonga. Nsiesie wa lomba mu vovana ye na Ngo kuna fulu ku mosi ye nzitu ani wa nlwakisa muna vata wau vo mpimp' a Iwaka muna vata, ndonga muna vata ka ya zaya Nsiesie ye Ngo ko mu lembi baka nzengo a mbi mu na Ngo, Nsiesie wa zola sadisa kuna fulu. Mfumu a vata wa vana nzila mu kwenda mokena na Ngo Vo nkangu wa zaya dina di bwidi mu nzenza ndioyo sikamene wa yondalala ye menga A telama;, yenda kuna fulu. mpasi ye |
Kuna fulu; Nsiesie wa vova kwa nzitu a na Ngo vo ndombel'e kiaki e fulu mu e zame ngindu mu mambu tu bwidilu mu vata dieno. E to, tu nzenza mu vata song dieno; ka tuzayakene kwa nkangu ko, yi kuma Vo tata nzitu fwete songa kwa ndonga twa Iwakidi mu vata; kuna twa tukidi ye kwa nani twa yizidi mwamu vata Vo ka wau ko nzengo yi lenda kala ya kwa eto wau VO tu nzenza_ mpila mpasi |
Nzitu wa vova ye tonda ngindu za Nsiesie mu lomb'e fulu kuna nima wa yuvula kwa nzitu mpila ka mwanganen'e menga muna nitu, kwe ma tuka? ma muntu ma bulu? ngeye tata nzitu wa tu kamba kwaku fulu, twa sasil'e nkangu VO diambu dia mana, twa katule nsoni. mpasi yovo |
Ngo wa vumuka, wa yenzama, bosi ka vova vo: na Nsiesie tomene zaya e kuma ngyondalelele ye menga , kadi nga wu mbwanga mo mu nitu ya wonsono. Nsiesie wa zakama; wa telama ye vova kwa nzitu vo: tala, tata nzitu, tu lele muntu ye suku diani; weyi mono yi mwangini menga? kwezi nga ngyenda mo bongela e? Ngo vova: tomene zaya VO mono nga ngiza ye tutu muna suku diaku? tomene zaya mpe nkia diambu nga vanga muna ku mfusul'e nsoni mu vata dia nzitu. yani yani wa |
Mu manis' e fulu, na Nsiesie wa samun e ludi kiani kwa nzitu ye wa vova: wa leka nga nkala, wizi tala ntete keti vo ya leka ngina; bosi nga kenda bong'e tutu ye menga momo ka tiakanene: Kizeye ko; keti kweyi nga kenda mo bongela ye keti ma nki? kina ka Iweke, zolelenge ka tiakila mo muna nitu ame, yani |
Nzambi wu nsadisi ndikukini, e tutu ki telele mu malu, ki ntiakene yi wowo ka twa vova VO mono nzeye mena mpenge. Yani wu ka kubikidingi mono ya kota mu mambu mumu vata dieno Iwa vova vo mono mpondele ye ndidi e Nkombo kuna mpaka. Lutomene dio zaya VO mono ki dianga mbizi ko, kina mpe ye nzala mu vondela bulu ko, kansi wandete kuku vata dieno;wu kazolele vo ya kota mu ye mengana yeno mu diambu ki zeye ko ye ki vangilanga ko muna zingu kiame. yani mpasi |
116 |
nzitu wa yuvula na Ngo keti Vo momo ka vovele na Nsiesie ma ludi VO ka wau ko e? Ngo ka vova diambu wa yenzama meso pwaku pwaku; ka lenda tala nzitu ngatu Nsiesie ko. Nsoni za mbaka, wa lomba nlemvo kwa na Nsiesie ye dodokela nzitu ani mu ku nsadisa ye ku mvovela mpasi vo ka vangwa mbi ko kwa esi vata ko; |
Nzitu na wa bula ma fufu sivika: a yi mambu e ma? dia ludi vO: SIA NTU A NKWENO MU LONGA VO KA WU FWANA MOKO, WAKU WU VINGA MO. Kieleka mpe vo: E LONGA NDION'O DILANGA DIO YI WULANGA DIO. E Nsiesie ngeye wizidi yani, zolele ku nkotesa mu mu vata dia ki nzenza? nani wu nzeye mumu vata? ngeye kaka, yi kuma vo mfwete sivika kadilu songele mu vata dieto ngeye tata Ngo. Wau vo lombele lusadisu; se twa teza mu vova ye sadisa wuna tu lendela mu nwanin'e moyo aku. Ngo wa toma dodokela nzitu mu toma sadisa, yi bosi a vutukisa vena ntend' a nkongolo mu sunzula men a mwene kuna fulu. Ngo wa mpasi |
Nzitu na Ngo wa basule konzo ye wa lomba ndoloki mu ntangu venge kuna fulu. E nangu wu songanga vo toma fimpa mambu ye sola mena ma lenda kwiza vovelwa va ndonga ye sisa mena ka mena mfunu a natwa kwa nkangu ko. Yi kuma Iwa tu loloka; ka dina muntu mosi ko, luzitu Iwa yendela wo. |
Mfumu a vata wa vutul e konzo ye wa vova luta kaka muna mvovo e mambu momo ma zayakene. Yi bosi nzitu a na Ngo wa sunzula zi nzenza mu mpovo ezi: E mbote, lembi mpe mbote. Kadi e mama guta wizidi mau. Lutomene ku nzaya mwamu vata mu ya wutukila; mu nsasukidi, mu nsompele ngutidi ye nsompesele, ki zeye ko weyi lu mwenang'e kadilu kiame, kia mbote vo kia mbi? eno luzeye. Mu fulu kiaki nzolele Iwa vutule ngindu kuna nima, Iwa tala muna wuta diama. 0 lundoloki nze lunzeye, mwan' a nani? nkangu a vutula vo, nda vovi: mwan' aku. Nzitu a na Ngo wa songa nlembo kwa na Ngo ye vova vo: e ndioyo yi yakala diani, mazono muna mpimpa ka Iwekenge ye ndioyo e mfumu ngani na Nsiesie. Luzeye tu zingidi mu vata. Yakala wa simb'e mvovo ani, dibadisa, zevo wa e ludi nsingu ani ka vevola Kuna twele, 0 tata vovele manisi, wa vondel e Nkombo kuna mpaka. 0 bokomokene; lombele kwa mono ya mvovela. Di vovele vo: e vava mu kiana se tuna;: e moko yi mama VO yi kwa <mbalay ya kuniswa. Yovo e nwa yi wame Vo yi mambu ma twikwa. 0 lombele twa nsadisa mu ku nloloka mu mena ka venge. guta guta mpila wa yani vov' |
Mfumu a vata wa tambule makonzo ye wa vova kwa ndonga: lu widi wo e? kwa eno di veno lwa zaya ye bak'e nzengo mu mena ma vengo kwa ko weto wutuzietele. Ndonga ya yunguluka ye guninina vo: mu konso kwa mpimpa vo ka |
117 |
dianga Nkombo mosi ye kuna ka kwendela we tu kadila? Nkombo mana zi mana mwamu vata. Esi vata mu tomes'e nsamu, a lomba kwa zi nzenza za vutuka kuna seka bosi a bokelwa. singa |
Nsiesie ye Ngo yenda kuna nzo leka mu vingila mbokela mu kwenda wa nzengo a nsamu wu venge na Ka va vioka ntangu a mvimba mwana wa lwaka mu bokela nzenza za vutuka vena nsanda A yenda, mu yantik'e mvovo, mfumu a vata wa van'e konzo kwa zi nzenza ye wa vova: mena nga lu vana kwa nzitu eno tu wilu mo, tu tomene mo tala ye talulula. Di monekene VO a kento a zolele teka maza, nioka mu zulu nti, kini kiani muna nkoko; ze Vo wonga kw'a kento. E dia zole kwa Iwaka kaka mu vata mpimpa mosi 0 lele mo menga se bungulanga ye zayakana kinu 0 zayakana ko vata ku zayi ma fula kala vo zaya dio ma fula nga mpimpa wa kadi mo katuka ye kwenda kwaku yo mpangi aku Nsiesie twa kadi bakan'e mambu. Wau vo Nzambi se sadisi,o monekene, tambulwidi, lombele lusadisu ye ndolokii, muna kuma kia luzitu lwa Nsiesie wizidi ye vuvu tu bundanga mu nzitu aku wu lwakisi, ka tu landa ma yingi ko; futa kak'e Nkombo wa yibidi; bosi tu vova mena ma landa. ko, Ngo. yeto yani |
Nsiesie wa lomba diak'e fulu; vava ka vewa nswa; Nsiesie wa lomba nzila ye nata tata nzitu kuna fulu. A telama ye kwenda kuna fulu. Vav' a Iwaka kuna fulu, a lomba ngindu za na ngo. Ngo wa yenzama, wa dingalala kaka, bosi na Nsiesie wa yuvula keti e Nkombo ntalu kwa ka fwanga muna vata ? tata nzitu wa vova VO konso Nkombo wuna ye ntalu ani mwamu vata, bosi mpe konso muntu tekanga yo; yi sianga yo ntalu Nzitu wa lomba mu tumisa mbala vwidi mpaka mu song'e ntalu ka zolele teke Nkombo ani. Ngindu za nzitu za tondwa, mfumu mpaka wa tumiswa, wa yiza van'e ntalu Nkombo: nkama tanu za mpata, ka zi komwa, ka zi katulwa Nsiesie wa yuvula: vo nzimbu nkatu? mfumu mpaka wa vova: diodio se mfumu a vata zaya. Wa yenda kwani kuna kwa kal'e ndonga. Kuna fulu; nzitu wa yuvula na Ngo keti vo weyi ka yindwidi mu momo ma twa vovwa. Ngo wa e bosi wa vova: tata nzitu mono mpovelenge; wu nsadisi, kina ye konso ma ko. Di ngizidi e Nsiesie nkutu kinu yi ntela dioko; lusadisu ngizi lomba kwa eno, kadi kuna nzo tuka nkento ye Ana mu mpasi tuna. dila, yantik' € eto, |
Nzitu wa katula kinzu kia fwomo mu nwa, wa vumuka, wa vova: e tata, kani ka zi finwa mutabuka zinanga, vava zi finwa weyi zi singa kala e? mpasi wizi tati vo mpasi wizi kudikila e? di monekene vo kuna ye konso ma ko ngeye tata? ngeye mpangi ani diaka weyi wizidi? Nsiesie wa vova vo: ndenda kala ye nkam'a mpata. 0 nzitu wa bak'e nkama ya kala kwa na Nsiesie; wa yenda kuna nzo ani wa kudika zina za kondwa; wa yiza ku bokela mu vutuka vena ntanda Nzitu wa basul' e konzo; wa vova: eto tu kwizanga twa luke maza nga tu nwa. Mfumu a ko, |
118 |
vata wa vova eno luna nzil' eno Nzitu wa sunzula mena ma kubikwa ye wa van e nzimbu kwa mfumu vata wa yuvule mfumu a Nkombo keti vo yi zau? za tangwa bosi ka vova vo za lungwa. mo, |
Kuna nim'a tonde nzimbu, 0 mfumu a vata wa vova tu tondele muna katule diadi diambu dia Nkombo, wau se lu we: mpasi tu mwene mu sisu lu songele mu vata kia Iwaka kaka lu songele sisu kia menga. 0 ze vo ngana tutele vo: Tu kangidi e kolo kani ka va vayika menga ko E dia zole vo: tete di songele ntu ku vata, kuna mfinda nkata ye nkata zina ko. E dia tatu e! vena ven'e longo ka va viokelanga ta vita ko. Yi dina vo ngeye nzingi a vata tuzeye yi tu vovesa; kadi ngeye tu zeye; tuzinganga ku mosi_ E diambu dina vo: e na vava ntela, vo mona fwangi ku batami ko. Di tu mwene, ngeye nzitu malavu mu katul' e wonga wa nkangu wu susumukini mu mon'e sisu kia menga kuna mpaka tu lundilang'e bulu: mfumu a vata wa yuvule wau vo ka wau ko e? nkangu wa yunguluka Vo yi wau wa yani futa, nkangu, |
Nzitu a na Ngo wa katula kinzu kia fwomo muna nwa, wa bunda makonzo bosi wa vova: n'a kangila, nata. E dia zole, kieleka kinga na wuta mpasi e na lembi wuta mpe mpasi. A mbuta vo: e mbende dilu kia mwana kia ndia; ye ka ye fwa mu dilu kia mwana. Wa telama ye lomb'e nzila mu vutukisa kuna nzo ani Wa vew e nzila mu mpovo za mbut' a muntu vo: kutu nangisi ko, ntangu Nzitu a na Ngo wa vutula vo ki kwenda ku nangu ko. Wa yenda, kondwa kwa nangu; wa vutukisa, wa lomb'e mvovo mu sunzule malavu ka zengwa. lunga yele. |
Mfumu vata wa mvana nzila mu vova mena kezidi mau Nzitu na Ngo wa vana ma konzo ye wa vova: nsizi a yangwa fwa kwani e ku kuni <kiemba). Kizolele vova ma yingi ko, yi malavu mo Mfumu vata wa vova, mbanzidi Vo se kutu kamba VO twa vingila; kinga ntalu malavu zeye yo, tu tondele. Nkangu wa mwangana. Nzenza mpe za vutuka kuna nzo a nzitu, kuna seka. |
Muna mpimpa vava kia kala VO se ndingw' a nsi, Ngo wa vayika diaka ku mbazi. Nsiesie wa yenda sikamesa mbut' a muntu, mfumu seka ye ku nsong'e nsamu Mbut' a muntu wa kanikina Nsiesie vo kendi dia ka muna suku diani ko ngatu se ka ntiakila menga ma bulu. Nsiesie wa vwanda vena mfulu a mbuta muntu mu vingila ntangu na Ngo ka singa vutuka. Mu nkokolw'a nsusu za tatu, na Ngo wa zibule kielo, wa kota ye luta kuna suku dia na Nsiesie, wa babeta vena mfulu kansi Nsiesie ka kala vo ko. Ngo wa tokana ngindu ye wa tela: Nsiesie, Nsiesie e! e! Mbut' a muntu wa yuvula kweyi se lu kwenda e? kuma kani ka ku kia ko? yambula ka leka kwani. Ngo wa vutula vo; kena moko. Mbut' a muntu wa nsiamisa vo wuna mumu nzo; ngeye kaka nga vayika mo. Ngo wa yantik'e dila vena mwelo a suku dia na Nsiesie ye tutu kiani kia nkalu kia ye menga. Mfumu a nzo wa yela |
119 |
mu suku diani, wa yiza wana vena mwelo suku dia lelenge na Nsiesie, bosi mbut'a muntu wa yuvula nki kiokio wuna kiau va moko? Ngo ka lenda vutula diambu mbut' a muntu wa finama vena mwelo va kala na Ngo wa toma tala ye wa mvovesa kinga kuna ye ntu ko! menga diaka se wuna mau va moko? kwa widi mambu ye yingana wa telelo kwe? Mbut'a muntu wa kang'e kielo; wa vutuka kuna mfulu ye wa lambalala. Ngo vayika ko, |
Vava kwa kia, a twedi a yantika nata nkawa <madia>kuna zi mpaka ekolo a kento tombokanga ku nkoko, wana mpaka ya zibuka, bosi vaka kia mbuta muntu ka kia kala mu mpaka ko. Kazu kia yantika diaka. Ndonga ya kutakeswa diaka mu zaya keti vo vaka kia Nkombo a kola kweyi kiele? mbut'a muntu wa lwaka kuna kwa kale nkangu yi bosi ka yuvula: weyi diaka e? vutula vo e vaka kia nene, kimboko kia Nkombo;a nete kio; ki ladidi, ka ki monekene nzila kiele ko |
A! a! a! se tuminwa kwa yeto, twendi diaka kwa mfumu vata, kadi muna mpimpa e mbadi na Nsiesie ka kwiza ku ntela vo e na Ngo kena mu nzo ko. Nga mbanzila VO ku nzo kete kele, kiongo mu momo mambu mani kaka mu kena. Kuna nima na tu zozokele kuna kilu; se telanga Nsiesie; mono yi ntelele ka leka, kadi 0 Nsiesie wa leka kena. 0 wu mvutwidi vo kena va mfulu ko; yi mvutula nga yi mvutula vo: leka wuna mumu nzo. E kwenda ku ntala, ye tutu kiani kia nkalu kia ye menga. Yi nsembele <yi ntumbidi> , 0 yenzamene ye nsoni ka ntelele diaka diambu ko. ngani yani yani yela |
Nkangu wa toma dasuka <fwema > wa yenda kuna lumbu muna makasi ye funda diaka kwa mfumu vata 0 mfumu vata wa tumis' e nzitu a na Ngo ye nzenza zani kuna lumbu mu tale nsamu mia Nkombo. Nzitu wa kafalala <wa kendalala> mu nsoni zi mfuswidi na Ngo wa nkaz' a mwan' ani. Vena mambu nzitu ani wa vova kwa nkangu vo: mono vava, se mono nkewa ya funganana mabundi, ka kondwa kwa dia vova ko. E dia zole se mono toko dia kangal'e nkonga mu mbanza e luzitu ku mbundu. E nkento yi mwan' ame luzeye vo yi nzitu ko ki lendi ta ya mana mambu mani ko. Eno luzaya keti weyi luvanga mono na lu ntela, ntambulwidi, na mpava ka luku mbona ko. Muna vov'e mpenza, nkatwidi moko muna ngoma Ka vena diambu ntala ko. Eno kulu mwamu vata lu mbangi; ki ntinini ko nana ka ntumina ko vo kwaku ku ka kwiza twa katul'e viangi. ani yani |
Mfumu vata wa vwandis' e nkangu, wa e nkuwu, nkangu wa kota muna nkuwu, ku ndambu a nzenza Nsiesie wa kota muna nkuwu. Kuna nima mfumu a vata wa vova: luvutudi mbele kuna mataku ma 0 mbut' a muntu wa leka ye nzenza bosi ka bule makonzo ye vova vo: ngeye mfumu a vata mena tu kele mau zono ma tu tala, wa yuvulanga na Ngo keti weyi ka zolele mu vat'e diadi. Mfumu yal' € ngulu. |
120 |
vata wa lomba ngindu za nzitu a na Ngo. Nzitu na wa vova: mono yi ndompetelo ki vutukilanga nzila ngizidi ko. Lwa tala mambu meno, konso wuna lu mwena, kina ye ngindu mpana dodokolo dieno. Ngo ko, |
Nkangu wa yunguluka: ka fute Nkombo kenda kuna vata diau. Tu mwene VO se NZENZA 0 TELE NTANGU MU VATA DIA KINZENZA, YI KUMA KIA NKATULA KUNA KA TUKA. |
Na wa vewa ntangu mu vova, wa yenzama ye yantika dila. Ndonga ya vova: luvunu; fwete vova kuna sidi e Nkombo kimboko Ka lenda vova ma wonsono ma manisinanga mu kinsanga. Yi bosi nkangu wa toma fwema ye lomba kwa mfumu a vata vo ka lendi mo leka diaka ko. Nzengo yoyo ya tambulwilwa, nzenza za yingwa muna vata. Kansi 0 mfumu a Nkombo ka yangalala wa tuma wantu mu kwenda ku nvingila kuna fulu. Ngo ko, ko; |
Mu mpayik'au muna vata, tezo kia ntangu kumi ye ndambu, mu kota kuna mfinda, matoko ma vayika kuna mfinda; ma baka na Ngo, wau vo nkwa manzala, wa tubulwa mbele vena laka, wa zemboka, ye wa bwa vena ntoto;wa kazila na Nsiesie vo ka nsadisa mu lembi fwila mu nzanza. E kolo ka kazanga; wa tubulwa diaka mbele muna vumu, ndia mia vayika, mia mwangana vena ntoto yi bosi se ka fwa. mpasi |