qwen2-72b
stringlengths 52
18.6k
| llama3-8b-it-new
stringlengths 27
2.19k
| arxiv-translator
stringlengths 52
14.6k
| deepl
stringlengths 52
14.4k
| llama3-instrucTrans-enko-8b
stringlengths 50
2.13k
| llama3.1-8b-it-new
stringlengths 51
16k
|
---|---|---|---|---|---|
\(\bullet\)_์นํ์ด์ง._ ์ธํฐ๋ท์ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ LLMs๊ฐ ๋ค์ํ ์ธ์ด ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ผ๋ฐํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค [82, 26]. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด, ์ด์ ์์
์์๋ CommonCrawl [163]๊ณผ ๊ฐ์ ์น์์ ๋๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌ๋กค๋งํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ๋กค๋ง๋ ์น ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ํคํผ๋์์ ๊ฐ์ ๊ณ ํ์ง ํ
์คํธ์ ์คํธ ๋ฉ์ผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ง ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฌํจํ๊ณ ์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ฐ์ดํฐ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์นํ์ด์ง๋ฅผ ํํฐ๋งํ๊ณ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. | \(\bullet\)_์นํ์ด์ง._ ์ธํฐ๋ท์ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฑ๋์ด LLM์ด ๋ค์ํ ์ธ์ด์ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ผ๋ฐํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์๊ฒ ๋์์ต๋๋ค [82, 26]. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ์์
์์๋ CommonCrawl [163]๊ณผ ๊ฐ์ด ๋๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์น์์ ํฌ๋กค๋งํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ๋กค๋ง๋ ์น ๋ฐ์ดํฐ์๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์ ๊ฐ์ ๊ณ ํ์ง ํ
์คํธ์ ์คํธ ๋ฉ์ผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ง ํ
์คํธ๊ฐ ๋ชจ๋ ํฌํจ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ฐ์ดํฐ ํ์ง์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์น ํ์ด์ง๋ฅผ ํํฐ๋งํ๊ณ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. | \(\bullet\) ์นํ์ด์ง. ์ธํฐ๋ท์ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ LLMs๊ฐ ๋ค์ํ ์ธ์ด ์ง์์ ์ป๊ณ ๊ทธ๋ค์ ์ผ๋ฐํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ฒ ํ๋ค [82, 26]. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ์์์ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด, ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์์๋ CommonCrawl [163]๊ณผ ๊ฐ์ด ์น์์ ๋๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌ๋กค๋งํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ๋กค๋ง๋ ์น ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ข
์ข
์ํคํผ๋์์ ๊ฐ์ ๊ณ ํ์ง ํ
์คํธ์ ์คํธ ๋ฉ์ผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ง ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ฐ์ดํฐ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์นํ์ด์ง๋ฅผ ํํฐ๋งํ๊ณ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. | \(\bullet\) ์นํ์ด์ง. ์ธํฐ๋ท์ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฑ๋์๊ณ , ์ด๋ LLMs๊ฐ ๋ค์ํ ์ธ์ด ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ผ๋ฐํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค [82, 26]. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ์์์ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์์๋ CommonCrawl [163]๊ณผ ๊ฐ์ด ์น์์ ๋๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌ๋กค๋งํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ๋กค๋ง๋ ์น ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์ ๊ฐ์ ๊ณ ํ์ง ํ
์คํธ์ ์คํธ ๋ฉ์ผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ง ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฌํจํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ฐ์ดํฐ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์นํ์ด์ง๋ฅผ ํํฐ๋งํ๊ณ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. | \(\bullet\) ์นํ์ด์ง. ์ธํฐ๋ท์ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ LLMs๊ฐ ๋ค์ํ ์ธ์ด ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ผ๋ฐํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋์์ต๋๋ค [82, 26]. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์์๋ CommonCrawl [163]๊ณผ ๊ฐ์ด ์น์์ ๋๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌ๋กค๋งํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ๋กค๋ง๋ ์น ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ํคํผ๋์์ ๊ฐ์ ๊ณ ํ์ง ํ
์คํธ์ ์คํธ ๋ฉ์ผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ง ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ฐ์ดํฐ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์นํ์ด์ง๋ฅผ ํํฐ๋งํ๊ณ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. | \(\bullet\) ์นํ์ด์ง. ์ธํฐ๋ท์ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํด ๋ค์ํ ์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ LLMs๊ฐ ๋ค์ํ ์ธ์ด์ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ผ๋ฐํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋์์ต๋๋ค [82, 26]. ์ด๋ฌํ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์์๋ CommonCrawl [163]๊ณผ ๊ฐ์ด ์น์์ ๋๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌ๋กค๋งํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฌ๋กค๋ง๋ ์น ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ํคํผ๋์์ ๊ฐ์ ๊ณ ํ์ง ํ
์คํธ์ ์คํธ ๋ฉ์ผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ง ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ฐ์ดํฐ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์นํ์ด์ง๋ฅผ ํํฐ๋งํ๊ณ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. |
1. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ , ๊ฐ์ฅ ์ต๊ทผ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ์์ธก ์ง๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์งํ์ฌ, ์๋ํ๋ ์์ธก ์์คํ
์ ํ๊ฐ์ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค.
2. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ํ๊ณ , ๊ฒฝ์์ ์ธ ์์ธก ํ๋ซํผ์์์ ์ธ๊ฐ ๊ตฐ์ค์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐํํ LM ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํฉ๋๋ค.
3. ์ฐ๋ฆฌ๋ LM์ ์์ธก ์์
์ ๋ํ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ ๊ฐ๋
๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ฉํฉ๋๋ค. | 1. ์๋ ์์ธก ์์คํ
์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ต์ ํํ๊ธฐ ์ํด ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ ์ต์ ์ ์ค์ ์์ธก ์ง๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ํ๋ ์ด์
ํฉ๋๋ค.2. ๊ฒฝ์๋ ฅ ์๋ ์์ธก ํ๋ซํผ์์ ๊ธฐ์ค์ ๋ณด๋ค ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ๋๊ณ ์ธ๊ฐ ๊ตฐ์ค์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด๊ฐ LM ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํฉ๋๋ค.3. ์์ธก ์์
์ ๋ํ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์์ฒด ์ง๋ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ฉํฉ๋๋ค. | [korean]
1. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ ์ต์ ์ ์ค์ธ๊ณ ์์ธก ์ง๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ ๋ณํ์ฌ, ์๋ํ๋ ์์ธก ์์คํ
์ ํ๊ฐ์ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ์ฌ์ฉํ๋ค.
2. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ์ค์ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ํ๊ณ , ๊ฒฝ์์ ์ธ ์์ธก ํ๋ซํผ์์ ์ธ๊ฐ ๊ตฐ์ค์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐํ๋ LM ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ค.
3. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ธก ์์
์ ๋ํ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์๊ธฐ ์ง๋ ํ์ต์ ํตํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ฉํ๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ , ๊ฐ์ฅ ์ต๊ทผ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ์์ธก ์ง๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์งํ์ฌ, ์๋ํ๋ ์์ธก ์์คํ
์ ํ๊ฐ์ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค.
2. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ์ค์ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ํ๊ณ , ๊ฒฝ์์ ์ธ ์์ธก ํ๋ซํผ์์์ ์ธ๊ฐ ๊ตฐ์ค์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ฆ๊ฐ LM ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํฉ๋๋ค.
3. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ธก ์์
์ ๋ํ LM์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ์๊ธฐ ๊ฐ๋
๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ฉํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ ์ต์ ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ์์ธก ์ง๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์งํ์ฌ, ์๋ํ๋ ์์ธก ์์คํ
์ ํ๊ฐ์ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค.
2. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ์ค์ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ํ๊ณ ๊ฒฝ์์ ์ธ ์์ธก ํ๋ซํผ์์์ ์ธ๊ฐ์ ๊ตฐ์ค ์ฑ๋ฅ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ฆ๊ฐ LM ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํฉ๋๋ค.
3. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ธก ์์
์ ๋ํ LM์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์๊ธฐ ์ง๋ ํ์ต ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ฉํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฌ๊น์ง ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ , ๊ฐ์ฅ ์ต๊ทผ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ์์ธก ์ง๋ฌธ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์งํ์ฌ, ์๋ํ๋ ์์ธก ์์คํ
์ ํ๊ฐ์ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค.
2. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ์ค์ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ ํ๊ณ , ๊ฒฝ์์ ์ธ ์์ธก ํ๋ซํผ์์ ์ธ๊ฐ์ ๊ตฐ์ค ์ฑ๋ฅ์ ์ ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด๊ฐ๋ LM ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํฉ๋๋ค.
3. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ธก ์์
์ ๋ํ LM์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ์๊ธฐ ์ง๋์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ฉํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] |
PersonA: Vascepa๋ ์ฌ๊ฐํ ๊ณ ์ฝ๋ ์คํ
๋กคํ์ฆ์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค์ ์ด ์ฝ๋ ์คํ
๋กค์ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด ์ ์ง๋ฐฉ ์์ฌ ๋ฐ ๋ค๋ฅธ ์น๋ฃ๋ฒ๊ณผ ํจ๊ป ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. | PersonA: ๋ฐ์ค์ธํ๋ ์ ์ง๋ฐฉ ์์ด์๋ฒ ๋ฐ ๊ธฐํ ์น๋ฃ์ ์ ํจ๊ป ๊ณ ์ฝ๋ ์คํ
๋กคํ์ฆ์ด ์ฌํ ์ฌ๋์ ์ด ์ฝ๋ ์คํ
๋กค์ ๋ฎ์ถ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. | [reviewed korean]
PersonA: Vascepa๋ ์ฌ๊ฐํ ๊ณ ์ฝ๋ ์คํ
๋กค์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค์ ์ด ์ฝ๋ ์คํ
๋กค์ ๋ฎ์ถ๊ธฐ ์ํด ์ ์ง๋ฐฉ ์๋จ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์น๋ฃ๋ฒ๊ณผ ํจ๊ป ์ฌ์ฉ๋๋ค. | PersonA: Vascepa๋ ์ ์ง๋ฐฉ ์๋จ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์น๋ฃ๋ฒ๊ณผ ํจ๊ป ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ๊ฐํ ๊ณ ์ฝ๋ ์คํ
๋กคํ์ฆ์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค์ ์ด ์ฝ๋ ์คํ
๋กค ์์น๋ฅผ ๋ฎ์ถ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. | [reviewd korean]
PersonA: Vascepa๋ ์ ์ง๋ฐฉ ์๋จ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์น๋ฃ๋ฒ๊ณผ ํจ๊ป ์ฌ์ฉ๋์ด, ์ฌ๊ฐํ ๊ณ ์ฝ๋ ์คํ
๋กคํ์ฆ์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค์ ์ด ์ฝ๋ ์คํ
๋กค ์์น๋ฅผ ๋ฎ์ถฅ๋๋ค. | ์ฌ๋A: Vascepa๋ ์ฌ๊ฐํ ๊ณ ์ฝ๋ ์คํ
๋กคํ์ฆ ํ์์ ์ด ์ฝ๋ ์คํ
๋กค์ ๋ฎ์ถ๊ธฐ ์ํด ์ ์ง๋ฐฉ ์์ด์๋ฒ ๋ฐ ๊ธฐํ ์น๋ฃ์ ํจ๊ป ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. |
* **Natural Questions**[179]์ ์ค์ ์ต๋ช
ํ๋, ์ง๊ณ๋ Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ์ถ๋ ์ง๋ฌธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ QA ๋ฐ์ดํฐ์
์
๋๋ค. ์ฃผ์๊ธฐ๋ ์ต์์ 5๊ฐ์ ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๊ฐ์ ธ์จ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง์ ํจ๊ป ์ง๋ฌธ์ ์ ์๋ฐ๊ณ , ํ์ด์ง์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธด ๋ต๋ณ(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ)๊ณผ ์งง์ ๋ต๋ณ(ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ)์ ์ฃผ์ ์ฒ๋ฆฌํ๊ฑฐ๋, ๊ธด/์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ null์ ํ์ํฉ๋๋ค.
* **MMLU**[180]๋ ์ ๋ก์ท ๋ฐ ์์ ์ท ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ป์ ์ง์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฆ, MMLU๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ด๋ STEM, ์ธ๋ฌธํ, ์ฌํ๊ณผํ ๋ฐ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ์ 57๊ฐ ์ฃผ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋ณต์ก๋๊ฐ ๋ค์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ฑํ๊ต ์์ค์์ ๊ณ ๊ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์์ค๊น์ง ๋ค์ํฉ๋๋ค. ์ธ๊ธํ ๊ฐ์น๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ฃผ์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ค์ค ์์
์ธ์ด ์ดํด, ์ง๋ฌธ ์๋ต ๋ฐ ์ฐ์ ์ถ๋ก ์ ์์ต๋๋ค.
* **MBPP**[181]์ "Mostly Basic Python Problems"๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ฝ๋ ์์ฑ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ฐ๋
๊ณผ ํ์ค ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๋ 974๊ฐ์ ์งง์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํฌ๊ดํฉ๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ์์
์ค๋ช
, ์ฝ๋ ์๋ฃจ์
๋ฐ ์ธ ๊ฐ์ ์๋ํ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **HumanEval**[182]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์
๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ 164๊ฐ์ ์์์
์ผ๋ก ์ ์๋ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ํจ์ ์๋ช
, docstring, ์ฝ๋ ๋ณธ๋ฌธ ๋ฐ ์ฌ๋ฌ ๋จ์ ํ
์คํธ๊ฐ ๋๋ฐ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ๋ฐํ ์ฃผ์ ๋๊ธฐ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ์ด ๋ด์ฉ์ ์ ์ธํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฅํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **APPS**[183]์ Python ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด์ ์ค์ ์ ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. APPS ๋ฐ์ดํฐ์
์ 232,444๊ฐ์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ปฌ๋ ์
์ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ๊ท 18์ค์ ํ์ด์ฌ ์ฝ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋ํ, APPS๋ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฌธ์ ์ค๋ช
์ด ์๋ 10,000๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฐ์ต ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ ์ฅ์์ ์ก์ธ์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ฐ์กฐํด์ผ ํ ๋ง์ง๋ง ์ธก๋ฉด์ ๊ทธ๊ฒ์ด ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํฌํจํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **WikiSQL**[184]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ ์๋์์ผ๋ฉฐ, ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์ด๋ธ์์ ๊ฐ์ ธ์จ SQL ์ฟผ๋ฆฌ์ ํด๋น ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ์ ์ ๊ตํ๊ฒ ๋ผ๋ฒจ๋ง๋ ์ 87,726๊ฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. SQL ์ฟผ๋ฆฌ๋ ์ธ ๊ฐ์ ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค: ํ
์คํธ ์ธํธ(17,284๊ฐ์ ์์ ), ๊ฐ๋ฐ(9,145๊ฐ์ ์์ ), ํ๋ จ(61,297๊ฐ์ ์์ ).
* **TriviaQA**[185]์ QA ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ 650,000๊ฐ ์ด์์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ-์ฆ๊ฑฐ ์ผ์ค์ ํฌํจํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ 95,000๊ฐ์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์์ ํธ๋ฆฌ๋น์ ์ ํธ๊ฐ์ ์ํด ์์ฑ๋์๊ณ , ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 6๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์์คํ๋ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฌธ์์ ์ํด ์ง์๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋๋ ๋ ๋์ ์น ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ผ๋ก ํ๋๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธ๊ทธ๋จผํธ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ฉฐ, ์ด๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋ฐ ์น ๋๋ฉ์ธ์์์ ์ง์ ํ ๋ต๋ณ๊ณผ, ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋ฐ ์จ๋ผ์ธ์์ ์ ํํ๊ฒ ๋ต๋ณ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๊ทธ์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ฆ๋ ์ธํธ๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. | * **์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ**[179]์ Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ์ถ๋ ์ค์ ์ต๋ช
ํ๋ ์ง๊ณ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง๋ฌธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ QA ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ฃผ์ ์์ฑ์๋ ์์ \(5\) ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง์ ํจ๊ป ์ง๋ฌธ์ด ์ ์๋๊ณ , ํ์ด์ง์ ๊ธด ๋ต๋ณ(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ)๊ณผ ์งง์ ๋ต๋ณ(ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ)์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฃผ์์ ๋ฌ๊ฑฐ๋ ๊ธด/์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ null์ ํ์ํฉ๋๋ค.
* **MMLU**[180]๋ ์ ๋ก์ท ๋ฐ ํ์ฐ์ท ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ป์ ์ง์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฆ, MMLU๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐ ์ง์๊ณผ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ชจ๋ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. STEM, ์ธ๋ฌธํ, ์ฌํ ๊ณผํ ๋ฐ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ์ 57๊ฐ ๊ณผ๋ชฉ์ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ด๊ธ๋ถํฐ ๊ณ ๊ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊น์ง ๋ค์ํ๊ฒ ๋ณต์ก๋๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์ฃผ์ ๊ณตํ์ ๋ค์ค ์์
์ธ์ด ์ดํด, ์ง๋ฌธ ๋ต๋ณ ๋ฐ ์ฐ์ ์ถ๋ก ์ ์ํ ๊ฒ์์ ์ธ๊ธํ ํ์๊ฐ ์์ต๋๋ค.
* **MBPP**[181]๋ "๋๋ถ๋ถ ๊ธฐ๋ณธ ํ์ด์ฌ ๋ฌธ์ "์ ์ฝ์๋ก ์ฝ๋ ์์ฑ์ ์ํด ์ค๊ณ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ฐ๋
๋ฐ ํ์ค ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋ฒ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๋ 974๊ฐ์ ์งง์ Python ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํฌ๊ดํฉ๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ์์
์ค๋ช
, ์ฝ๋ ์๋ฃจ์
, ์ธ ๊ฐ์ง ์๋ํ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **HumanEval**[182]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 164๊ฐ์ ์์์
์ผ๋ก ์ ์๋ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ณผ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๊ฐ ๊ณผ์ ์๋ ํจ์ ์๋ช
, ๋ฌธ์ ๋ฌธ์์ด, ์ฝ๋ ๋ณธ๋ฌธ, ์ฌ๋ฌ ๋จ์ ํ
์คํธ๊ฐ ์ฒจ๋ถ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ ์ฃผ์ ๊ฐ๋
์ ์ฝ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ํด๋น ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ ์ธํ ์ ์๋๋ก ๋ณด์ฅํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **APPS**[183]๋ Python ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด์ ์ค์ ์ ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. APPS ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 232,444๊ฐ์ Python ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ๊ท 18์ค์ Python ์ฝ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋ํ APPS๋ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฌธ์ ์ค๋ช
์ด ์๋ 10,000๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฐ์ต ๋ฌธ์ ๋ฆฌํฌ์งํ ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ก์ธ์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ๊ฐ์กฐํ๊ณ ์ถ์ ์ ์ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํฌํจํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **WikiSQL**[184]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ ์๋์์ผ๋ฉฐ, ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์ด๋ธ์์ 87,726๊ฐ์ ์ ์คํ๊ฒ ๋ ์ด๋ธ์ด ์ง์ ๋ SQL ์ฟผ๋ฆฌ์ ํด๋น ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ ์์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. SQL ์ฟผ๋ฆฌ๋ ํ
์คํธ ์ธํธ(\(17,284\) ์์ ), ๊ฐ๋ฐ(\(9,145\) ์์ ), ํ์ต(\(61,297\) ์์ )์ ์ธ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **TriviaQA**[185]๋ QA ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 650,000๊ฐ ์ด์์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ-์ฆ๊ฑฐ ์ผ๊ฐํ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 95,000๊ฐ์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์ง๋ฌธ์ ํด์ฆ ์ ํธ๊ฐ๋ค์ด ์์ฑํ์ผ๋ฉฐ ํ๊ท 6๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์์ฑ๋ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฌธ์๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋๋ ๋ ๋์ ์น ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ผ๋ก ํ๋๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋ฐ ์น ๋๋ฉ์ธ์ ์ง์ ํ ๋ต๋ณ์ด ํฌํจ๋ ์ธ๊ทธ๋จผํธ์ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋ฐ ์จ๋ผ์ธ์ ๊ด๋ จ ๋ฌธ์์ ํจ๊ป ์ ํํ๊ฒ ๋ต๋ณํ ์ง๋ฌธ์ด ํฌํจ๋ ํ์ธ๋ ์ธ๊ทธ๋จผํธ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธ๊ทธ๋จผํธ๋ก ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. | [korean]
* **Natural Questions**[179]๋ ์ค์ ์ต๋ช
ํ๋, ์ง๊ณ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ QA ๋ฐ์ดํฐ์
์ผ๋ก, ์ด ์ฟผ๋ฆฌ๋ Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ง๋ฌธ ํํ๋ก ์ ์ถ๋์์ต๋๋ค. ์ฃผ์ ๋ด๋น์๋ ์์ 5๊ฐ์ ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์ํคํผ๋์ ํ์ด์ง์ ํจ๊ป ์ง๋ฌธ์ ์ ์๋ฐ๊ณ , ํ์ด์ง์ ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธด ๋ต๋ณ(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฌธ๋จ)๊ณผ ์งง์ ๋ต๋ณ(ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐํฐ)์ ์ฃผ์ ์ฒ๋ฆฌํ๊ฑฐ๋, ๊ธด/์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ null๋ก ํ์ํฉ๋๋ค.
* **MMLU**[180]๋ zero-shot ๋ฐ few-shot ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ป์ ์ง์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฆ, MMLU๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ชจ๋ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ด๋ STEM, ์ธ๋ฌธํ, ์ฌํ๊ณผํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ค๋ฅธ ๋ถ์ผ์ 57๊ฐ ์ฃผ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋ณต์ก๋๊ฐ ๋ค์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ฑ ์์ค์์ ๊ณ ๊ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์์ค๊น์ง ๋ค์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ฃผ์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ค์ค ์์
์ธ์ด ์ดํด, ์ง๋ฌธ ์๋ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์ ์ถ๋ก ์ ์์ต๋๋ค.
* **MBPP**[181]๋ "Mostly Basic Python Problems"์ ์ฝ์๋ก, ์ฝ๋ ์์ฑ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 974๊ฐ์ ์งง์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํฌํจํ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ธฐ๋ณธ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ฐ๋
๊ณผ ํ์ค ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ ๋ง์ ์ฃผ์ ๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๊ฐ ์ฑ๋ฆฐ์ง๋ ์์
์ค๋ช
, ์ฝ๋ ์๋ฃจ์
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ ๊ฐ์ ์๋ํ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **HumanEval**[182]๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์
๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ 164๊ฐ์ ์์ผ๋ก ์ ์๋ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฑ๋ฆฐ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๊ฐ ์ฑ๋ฆฐ์ง๋ ํจ์ ์๋ช
, docstring, ์ฝ๋ ๋ณธ๋ฌธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ๋๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ์ฃผ์ ๋๊ธฐ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์ํ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ํด๋น ๋ด์ฉ์ด ๋ฐฐ์ ๋๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **APPS**[183]๋ Python ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. APPS ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ 232,444๊ฐ์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ปฌ๋ ์
์ด ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์๋ ํ๊ท 18์ค์ ํ์ด์ฌ ์ฝ๋๊ฐ ์์ต๋๋ค. ๋ํ, APPS๋ 10,000๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฐ์ต์ ๋ํ ์ ์ฅ์์ ์ก์ธ์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ๊ฐ ์ฐ์ต์๋ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฌธ์ ์ค๋ช
์ด ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ๊ฐ์กฐํ ์ ์ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **WikiSQL**[184]๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ๋ง๋ค์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ์ํคํผ๋์ ํ
์ด๋ธ์์ 87,726๊ฐ์ ์ ๊ตํ๊ฒ ๋ ์ด๋ธ์ด ์ง์ ๋ SQL ์ฟผ๋ฆฌ์ ํด๋น ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ ์์ด ์์ต๋๋ค. SQL ์ฟผ๋ฆฌ๋ ํ
์คํธ ์ธํธ(17,284๊ฐ์ ์์), ๊ฐ๋ฐ(9,145๊ฐ์ ์์), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ จ(61,297๊ฐ์ ์์)์ ์ธ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **TriviaQA**[185]๋ QA ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ 650,000๊ฐ ์ด์์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ-์ฆ๊ฑฐ ํธ๋ฆฌํ์ ํฌํจํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ 95,000๊ฐ์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์์ ํด์ฆ ์ ํธ๊ฐ๋ค์ ์ํด ์์ฑ๋์๊ณ , ํ๊ท 6๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์ถ์ฒ๋ฅผ ๋ฐํ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฌธ์์ ์ํด ์ง์๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์๋ ์ํคํผ๋์ ๋๋ ๋์ ๋ฒ์์ ์น ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ผ๋ก ํ๋๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธ๊ทธ๋จผํธ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ฉฐ, ํ๋๋ ์ํคํผ๋์์ ์น ๋๋ฉ์ธ์์์ ์ง์ง ๋ต๋ณ์ ํฌํจํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ํคํผ๋์์ ์จ๋ผ์ธ์์์ ์ ํํ๊ฒ ๋ต๋ณ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๊ทธ์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ฆ๋ ์ธํธ์
๋๋ค.
[reviewd korean] | * **Natural Questions**[179]์ Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ง๋ฌธ์ผ๋ก ์ ์ถ๋ ์ค์ ์ต๋ช
ํ๋ ์ง๊ณ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ QA ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ฃผ์ ์์ฑ์๋ ์์ 5๊ฐ์ ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๊ฐ์ ธ์จ Wikipedia ํ์ด์ง์ ํจ๊ป ์ง๋ฌธ์ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ฉฐ, ํ์ด์ง์ ๊ธด ๋ต๋ณ(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ)๊ณผ ์งง์ ๋ต๋ณ(ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ)์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ฅผ ์ฃผ์ ์ฒ๋ฆฌํ๊ณ , ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ null์ ํ์ํฉ๋๋ค.
* **MMLU**[180]๋ ์ ๋ก ์ท๊ณผ ์์ ์ท ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ป์ ์ง์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฆ, MMLU๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ STEM, ์ธ๋ฌธํ, ์ฌํ๊ณผํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ์ 57๊ฐ ์ฃผ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ๋ณต์ก๋๋ ์ด๊ธ์์ ๊ณ ๊ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์์ค๊น์ง ๋ค์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์ฃผ์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ค์ค ์์
์ธ์ด ์ดํด, ์ง๋ฌธ ๋ต๋ณ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์ ์ ์ถ๋ก ์ ์์ต๋๋ค.
* **MBPP**[181]๋ "Mostly Basic Python Problems"์ ์ฝ์๋ก, ์ฝ๋ ์์ฑ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 974๊ฐ์ ์งง์ Python ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ๋ณธ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ฐ๋
๊ณผ ํ์ค ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋ฒ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฑ๋ฆฐ์ง๋ ์์
์ค๋ช
, ์ฝ๋ ์๋ฃจ์
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 3๊ฐ์ ์๋ํ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **HumanEval**[182]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 164๊ฐ์ ์์์
์ผ๋ก ๋ง๋ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฑ๋ฆฐ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฑ๋ฆฐ์ง๋ ํจ์ ์๋ช
, ๋ฌธ์ ๋ฌธ์์ด, ์ฝ๋ ๋ณธ๋ฌธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ๋๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ ์ฃผ๋ ๋ชฉ์ ์ ์ฝ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์ํ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ์ด ๋ด์ฉ์ด ๋ฐฐ์ ๋๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **APPS**[183]๋ Python ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. APPS ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 232,444๊ฐ์ Python ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์๋ ํ๊ท 18์ค์ Python ์ฝ๋๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๋ํ, APPS๋ 10,000๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฐ์ต ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ ์ฅ์์ ์ก์ธ์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋ฌธ์ ๋ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฌธ์ ์ค๋ช
์ ๋๋ฐํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ๊ฐ์กฐํ๊ณ ์ถ์ ์ ์ ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **WikiSQL**[184]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ๋ง๋ค์ด์ก์ผ๋ฉฐ, 87,726๊ฐ์ ์ธ์ฌํ๊ฒ ๋ผ๋ฒจ๋ง๋ SQL ์ฟผ๋ฆฌ์ ํด๋นํ๋ ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ ์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ด ์ฟผ๋ฆฌ๋ ํ
์คํธ ์ธํธ(17,284๊ฐ์ ์์ ), ๊ฐ๋ฐ ์ธํธ(9,145๊ฐ์ ์์ ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ต ์ธํธ(61,297๊ฐ์ ์์ )์ ์ธ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค.
* **TriviaQA**[185]๋ QA ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 650,000๊ฐ ์ด์์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ-์ฆ๊ฑฐ ํธ๋ฆฌํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 95,000๊ฐ์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์์ ํด์ฆ ์ ํธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ์๊ณ , ํ๊ท 6๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ ์ธ ์ถ์ฒ์ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฌธ์๋ก ๋ท๋ฐ์นจ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์๋ Wikipedia ๋๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์น ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ผ๋ก ์์ง๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ธ๊ทธ๋จผํธ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ฉฐ, ํ๋๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์ ์น ๋๋ฉ์ธ์์ ์ป์ ์ ํํ ๋ต๋ณ์ ํฌํจํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์ ์จ๋ผ์ธ์์ ์ป์ ์ ํํ ๋ต๋ณ๊ณผ ๊ทธ์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ฆ๋ ์ธํธ์
๋๋ค. | * **Natural Questions**[179]์ Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ์ถ๋ ์ค์ ์ต๋ช
ํ๋ ์ง๊ณ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง๋ฌธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ QA ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ฃผ์ ์์ฑ์๋ ์์ 5๊ฐ์ ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ ์ค ํ๋์ธ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง์ ํจ๊ป ์ง๋ฌธ์ ์ ์๋ฐ๊ณ , ํ์ด์ง์ ๊ธด ๋ต(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ)๊ณผ ์งง์ ๋ต(ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐํฐ)์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ฅผ ์ฃผ์ ์ฒ๋ฆฌํ๊ฑฐ๋, ๊ธด/์งง์ ๋ต์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ null์ ํ์ํฉ๋๋ค.
* **MMLU**[180]๋ ์ ๋ก์ท๊ณผ ํ์ฐ์ท ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ป์ ์ง์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฆ, MMLU๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐ ์ง์๊ณผ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ STEM, ์ธ๋ฌธํ, ์ฌํ๊ณผํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ์ 57๊ฐ ์ฃผ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ด๋ฑํ๊ต ์์ค์์ ๊ณ ๊ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์์ค๊น์ง ๋ค์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์ฃผ์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ค์ค ์์
์ธ์ด ์ดํด, ์ง๋ฌธ ๋ต๋ณ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์ ์ถ๋ก ์ ์์ต๋๋ค.
* **MBPP**[181]๋ "Mostly Basic Python Problems"์ ์ฝ์๋ก, ์ฝ๋ ์์ฑ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 974๊ฐ์ ์งง์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ๋ณธ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ฐ๋
๊ณผ ํ์ค ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋ฒ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ์์
์ค๋ช
, ์ฝ๋ ์๋ฃจ์
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ ๊ฐ์ ์๋ํ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **HumanEval**[182]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 164๊ฐ์ ์์์
์ผ๋ก ์ ์๋ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ํจ์ ์๋ช
, ๋ฌธ์ ๋ฌธ์์ด, ์ฝ๋ ๋ณธ๋ฌธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ๋๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ ์ฃผ์ ๋๊ธฐ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ์ด ๋ด์ฉ์ด ์ ์ธ๋๋๋ก ๋ณด์ฅํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **APPS**[183]๋ Python ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด์ ์ค์ ์ ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. APPS ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 232,444๊ฐ์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 18์ค์ ํ์ด์ฌ ์ฝ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋ํ, APPS๋ 10,000๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฐ์ต ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ ์ฅ์์ ์ก์ธ์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋ฌธ์ ๋ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฌธ์ ์ค๋ช
์ ๋๋ฐํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ๊ฐ์กฐํ๊ณ ์ถ์ ์ ์ ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **WikiSQL**[184]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ ์๋์์ผ๋ฉฐ, ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์ด๋ธ์์ 87,726๊ฐ์ ์ ์คํ๊ฒ ๋ ์ด๋ธ์ด ์ง์ ๋ SQL ์ฟผ๋ฆฌ์ ํด๋น ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ ์์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. SQL ์ฟผ๋ฆฌ๋ ํ
์คํธ ์ธํธ(17,284๊ฐ์ ์์ ), ๊ฐ๋ฐ ์ธํธ(9,145๊ฐ์ ์์ ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ต ์ธํธ(61,297๊ฐ์ ์์ )์ ์ธ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **TriviaQA**[185]๋ QA ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 650,000๊ฐ ์ด์์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ-์ฆ๊ฑฐ ์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 95,000๊ฐ์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์์ ํด์ฆ ์ ํธ๊ฐ๋ค์ด ์์ฑํ์ผ๋ฉฐ, ํ๊ท 6๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์์ฑ๋ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฌธ์๋ก ๋ท๋ฐ์นจ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋๋ ๋์ ์น ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ผ๋ก ํ๋๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ธ๊ทธ๋จผํธ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ฉฐ, ํ๋๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์ ์น ๋๋ฉ์ธ์์์ ์ ํํ ๋ต๋ณ์ ํฌํจํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์ ์จ๋ผ์ธ์์์ ์ ํํ๊ฒ ๋ต๋ณ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๊ทธ์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. | * **Natural Questions**[179]์ Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ์ถ๋ ์ค์ ์ต๋ช
ํ๋ ์ง๊ณ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง๋ฌธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ QA ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ฃผ์์๋ ์์ 5๊ฐ ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ ์ค ํ๋์ ์ํค ํ์ด์ง์ ํจ๊ป ์ง๋ฌธ์ด ์ ์๋๊ณ , ํ์ด์ง์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธด ๋ต๋ณ(์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ)๊ณผ ์งง์ ๋ต๋ณ(ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐํฐ)์ ์ฃผ์์ผ๋ก ํ์ํ๊ฑฐ๋, ๊ธด/์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ null์ ํ์ํฉ๋๋ค.
* **MMLU**[180]๋ ์ ๋ก์ท ๋ฐ ํ์ฐ์ท ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ป์ ์ง์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฆ, MMLU๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ผ๋ฐ ์ง์๊ณผ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ชจ๋ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ STEM, ์ธ๋ฌธํ, ์ฌํ๊ณผํ ๋ฐ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ์ 57๊ฐ ๊ณผ๋ชฉ์ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋ณต์ก๋๊ฐ ๋ค์ํ๋ฉฐ, ์ด๊ธ์์ ๊ณ ๊ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์์ค๊น์ง ๋ค์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์ฃผ์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ค์ค ์์
์ธ์ด ์ดํด, ์ง๋ฌธ ์๋ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์ ์ถ๋ก ์ ์์ต๋๋ค.
* **MBPP**[181]๋ "Mostly Basic Python Problems"์ ์ฝ์๋ก, ์ฝ๋ ์์ฑ์ ์ํด ์ค๊ณ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 974๊ฐ์ ์งง์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํฌํจํ๋ฉฐ, ๊ธฐ๋ณธ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๊ฐ๋
๊ณผ ํ์ค ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋ฒ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ฃผ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ์์
์ค๋ช
, ์ฝ๋ ์๋ฃจ์
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ ๊ฐ์ ์๋ํ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **HumanEval**[182]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์
๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 164๊ฐ์ ์์์
์ผ๋ก ์ ์๋ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ ๋ ํจ์ ์๋ช
, ๋ฌธ์ ๋ฌธ์์ด, ์ฝ๋ ๋ณธ๋ฌธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌ ๋จ์ ํ
์คํธ๊ฐ ๋๋ฐ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ ์ฃผ์ ๋๊ธฐ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ๊ทธ ๋ด์ฉ์ด ๋ฐฐ์ ๋๋๋ก ๋ณด์ฅํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **APPS**[183]๋ Python ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ธ์ด์ ์ค์ ์ ๋ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. APPS ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 232,444๊ฐ์ ํ์ด์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ๊ท 18๊ฐ์ ํ์ด์ฌ ์ฝ๋ ์ค์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋ํ, APPS๋ ํ
์คํธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฌธ์ ์ค๋ช
์ด ์๋ 10,000๊ฐ์ ๊ณ ์ ํ ํ๋ก๊ทธ๋๋ฐ ์ฐ์ต ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ์ ๊ทผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ฐ์กฐํด์ผ ํ ๋ง์ง๋ง ์ ์ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
* **WikiSQL**[184]์ ์ฝ๋ ์์ฑ ์์
์ ์ํด ์ ์๋์์ผ๋ฉฐ, 87,726๊ฐ์ SQL ์ฟผ๋ฆฌ์ ํด๋น ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์ด๋ธ์ ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ์ด ์ธ์ฌํ๊ฒ ๋ ์ด๋ธ์ด ์ง์ ๋ ์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. SQL ์ฟผ๋ฆฌ๋ ํ
์คํธ ์ธํธ(17,284๊ฐ), ๊ฐ๋ฐ ์ธํธ(9,145๊ฐ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ต ์ธํธ(61,297๊ฐ)์ ์ธ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค.
* **TriviaQA**[185]๋ QA ์์
์ ์ํด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ 650,000๊ฐ ์ด์์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ-์ฆ๊ฑฐ ์ผ์ค ํญ์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ 95,000๊ฐ์ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์ง๋ฌธ-๋ต๋ณ ์์ ํด์ฆ ์ ํธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ์ผ๋ฉฐ ํ๊ท 6๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์์ฑ๋ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฌธ์๋ก ์ง์๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋๋ ๋ ๋์ ์น ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ผ๋ก ์์ง๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ธ๊ทธ๋จผํธ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ฉฐ, ํ๋๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋ฐ ์น ๋๋ฉ์ธ์ ์ค์ ๋ต๋ณ์ ํฌํจํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋ฐ ์จ๋ผ์ธ์์ ์ ํํ๊ฒ ๋ต๋ณ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๊ทธ์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. |
\(\bullet\)_ShareGPT_[148]์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ChatGPT ๋๋ GPT-4์์ ๋ํ๋ฅผ ShareGPT API๋ฅผ ํตํด ์
๋ก๋ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง ํ๋ซํผ์์ ์์ง๋์์ต๋๋ค. ํ์ฌ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋๋ต 90,000๊ฐ์ ๋ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์๋ ์ค์ ์ธ๊ฐ์ ์ง์์ฌํญ์ด๋ ๋ฌธ์์ ChatGPT์ ์๋ต์ด ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\)_ShareGPT_[148]๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ShareGPT API๋ฅผ ํตํด ChatGPT ๋๋ GPT-4์์ ๋ํ๋ฅผ ์
๋ก๋ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง ํ๋ซํผ์์ ์์ง๋ฉ๋๋ค. ํ์ฌ ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ค์ ์ง์นจ ๋๋ ๋ฌธ์ ์ฌํญ๊ณผ ChatGPT์ ์๋ต์ ํฌํจํ์ฌ ์ฝ 90,000๊ฐ์ ๋ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\)_ShareGPT_[148]์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ShareGPT API๋ฅผ ํตํด ChatGPT ๋๋ GPT-4์์ ๋ํ๋ฅผ ์
๋ก๋ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง ํ๋ซํผ์์ ์์ง๋์์ต๋๋ค. ํ์ฌ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ฝ 90,000๊ฐ์ ๋ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ธ๊ฐ์ ์ค์ ์ง์๋ ๋ฌธ์์ ChatGPT์ ์๋ต์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\)_ShareGPT_[148]๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ShareGPT API๋ฅผ ํตํด ChatGPT ๋๋ GPT-4์์ ๋ํ๋ฅผ ์
๋ก๋ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง ํ๋ซํผ์์ ์์ง๋์์ต๋๋ค. ํ์ฌ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ธ๊ฐ์ ์ค์ ์ง์๋ ๋ฌธ์์ ChatGPT์ ์๋ต์ ํฌํจํ์ฌ ์ฝ 90,000๊ฑด์ ๋ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\)_ShareGPT_[148]๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ShareGPT API๋ฅผ ํตํด ChatGPT ๋๋ GPT-4์์ ๋ํ๋ฅผ ์
๋ก๋ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง ํ๋ซํผ์์ ์์ง๋์์ต๋๋ค. ํ์ฌ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ธ๊ฐ์ ์ค์ ์ง์์ฌํญ ๋๋ ๋ฌธ์์ ChatGPT์ ์๋ต์ ํฌํจํ์ฌ ์ฝ 90,000๊ฐ์ ๋ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\)_ShareGPT_[148]๋ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ShareGPT API๋ฅผ ํตํด ChatGPT ๋๋ GPT-4์์ ๋ํ๋ฅผ ์
๋ก๋ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง ํ๋ซํผ์์ ์์ง๋์์ต๋๋ค. ํ์ฌ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ธ๊ฐ์ ์ค์ ์ง์์ฌํญ์ด๋ ๋ฌธ์์ ChatGPT์ ์๋ต์ ํฌํจํ์ฌ ์ฝ 90,000๊ฐ์ ๋ํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. |
์ด ์น์
์์๋ ํน์ ๋ถ์ผ์ ์คํ๋ถ ์ํ์ ์ํ LLMs ํ๋ จ์ ํ์ ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ RAFT๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋จผ์ , ๊ฐ๋
ํ์ต ๊ธฐ๋ฐ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ด๋ผ๋ ์ ํต์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ ์๊ฐํ๊ณ , | ์ด ์น์
์์๋ ๋๋ฉ์ธ๋ณ ์คํ๋ถ ์ํ์ ์ํด LLM์ ํ๋ จํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ธ RAFT๋ฅผ ์๊ฐํฉ๋๋ค. ๋จผ์ ์ง๋ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ๊ณ ์ ์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ ์๊ฐํฉ๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ ๋๋ฉ์ธ ํน์ ์คํ ๋ถ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ํ LLMs ํ๋ จ์ ์๋ก์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ธ RAFT๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ๋จผ์ ๊ฐ๋
ํ์ fine-tuning์ด๋ผ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ ์๊ฐํ๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ ๋๋ฉ์ธ๋ณ ์คํ๋ถ ์ํ์ ์ํ ์๋ก์ด LLM ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ RAFT๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋จผ์ ๊ฐ๋
ํ์ต์ ํตํ Fine-tuning์ด๋ผ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ ์๊ฐํ๊ฒ ์ต๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ ๋๋ฉ์ธ๋ณ ์คํ๋ถ ์ํ์ ์ํด LLMs๋ฅผ ํ๋ จํ๋ ํ์ ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ RAFT๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋จผ์ , ์ง๋๋ fine-tuning์ด๋ผ๋ ์ ํต์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ ์๊ฐํ๊ฒ ์ต๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ ๋๋ฉ์ธ๋ณ ๊ฐ๋ฐฉํ ์ํ์ ์ํด LLMs๋ฅผ ํ๋ จํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ธ RAFT๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ๋จผ์ , classical technique of supervised fine-tuning์ ๋ํด ์๊ฐํ๋ค. |
๊ทธ๋ฌ๋ float64์ ๋์ ์ ๋ฐ๋๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ ๋, ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ์ฐจ์์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์์ ํ์ธํ ์ ์์ง๋ง, ๊ฐ์ฅ ์์ ์ฑ๊ตฌ๋ฌ ๊ฐ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ์ฑ๊ตฌ๋ฌ ๊ฐ๋ค๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋์์ ์งํ๋ ์ฐ๊ตฌ(Cancedda, 2024)์์ ๊ด์ฐฐํ์์ต๋๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ ๋์ float64 ์ ๋ฐ๋๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ๋ฉด ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ์ฐจ์์ด ์ฌ์ฉ๋์ง๋ง, ๊ฐ์ฅ ์์ 12๊ฐ ์ ๋์ ํน์ด๊ฐ์ด ๋ค๋ฅธ ํน์ด๊ฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋์ ์์
(Cancedda, 2024)์์ ๊ด์ฐฐํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ต๋๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋ float64์ ๋์ ์ ๋ฐ๋๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ ๋, ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ์ฐจ์์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์์ ํ์ธํ์์ง๋ง, ๊ฐ์ฅ ์์ ์ฝ 12๊ฐ์ ํน์ด๊ฐ์ด ๋ค๋ฅธ ํน์ด๊ฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋์ ์์
(Cancedda, 2024)์์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋ float64์ ๋์ ์ ๋ฐ๋๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ ๋, ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ์ฐจ์์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์์ ํ์ธํ ์ ์์ง๋ง, ๊ฐ์ฅ ์์ ์ฝ 12๊ฐ์ ํน์ด๊ฐ(singular values)์ด ๋ค๋ฅธ ํน์ด๊ฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋์์ ์ผ๋ก ์งํ๋ ์ฐ๊ตฌ(Cancedda, 2024)์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ด์ฐฐ์
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋ float64์ ๋์ ์ ๋ฐ๋๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ ๋, ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ์ฐจ์์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์์ ํ์ธํ ์ ์์ง๋ง, ๊ฐ์ฅ ์์ ์ฝ 12๊ฐ์ ํน์ด๊ฐ(singular values)์ด ๋ค๋ฅธ ํน์ด๊ฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋์ ์งํ ์ค์ธ ์ฐ๊ตฌ(Cancedda, 2024)์์๋ ๊ด์ฐฐ๋ ์ฌ์ค์
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋ float64์ ๋์ ์ ๋ฐ๋๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์คํํ ๋, ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ์ฐจ์์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์์ ํ์ธํ ์ ์์ง๋ง, ๊ฐ์ฅ ์์ ์ฝ 12๊ฐ์ ํน์ด๊ฐ(singular values)์ด ๋ค๋ฅธ ํน์ด๊ฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋์์ ์ผ๋ก ์งํ๋ ์ฐ๊ตฌ(Cancedda, 2024)์์๋ ๊ด์ฐฐ๋ ์ฌ์ค์
๋๋ค. |
์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ FT ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ์์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋์ LLM์ ์ ์ฅ๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ์์ํ์ฌ ์ธ๊ณผ์ ์๋ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋ จํฉ๋๋ค. ์ฆ, ๋ค์ ํ ํฐ์ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ค์ ์ฌ์ ํ๋ จ๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋์ ์ฃผ์ํ ์ฐจ์ด์ ์ ํ์ต ์๋์
๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๊ณ์ํ ๋๋ ์ฌ๋์ ์์ด๋ฒ๋ฆผ(catastrophic forgetting)์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ํจ์ฌ ๋ฎ์ ํ์ต ์๋๊ฐ ํ์ํฉ๋๋ค (Kirkpatrick et al., 2017). | ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ FT ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ์ฌ์ ํ์ต ๋จ๊ณ์ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ์์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํฉ๋๋ค. ์๋ LLM์ ์ ์ฅ๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ๋ก ์์ํ์ฌ ๋ค์ ํ ํฐ์ ์์ธกํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ธ๊ณผ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋ จํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ ๋น๊ตํ ๋ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด์ ์ ํ์ต ์๋์
๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ์ต์ ๊ณ์ํ ๋๋ ์ฌ์์ ๋ง๊ฐ(Kirkpatrick ๋ฑ, 2017)์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ํจ์ฌ ๋ฎ์ ํ์ต ์๋๊ฐ ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์, FT ํ๋ก์ธ์ค๋ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ์์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ LLM์ ์ ์ฅ๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ์์ํ์ฌ ์ธ๊ณผ์ ์๋ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก, ์ฆ ๋ค์ ํ ํฐ์ ์์ธกํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋ จํ๋ค. ์ค์ ์ฌ์ ํ๋ จ๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋์ ์ฃผ์ํ ์ฐจ์ด์ ์ค ํ๋๋ ํ์ต๋ฅ ์ด๋ค. ๋ณดํต, ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๊ณ์ํ ๋ ์ฌ์์ ์ธ ๋ง๊ฐ(catastrophic forgetting)์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ํจ์ฌ ๋ฎ์ ํ์ต๋ฅ ์ด ํ์ํ๋ค (Kirkpatrick et al., 2017). | ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์, FT ํ๋ก์ธ์ค๋ pre-training phase์ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ์์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ LLM์ ์ ์ฅ๋ checkpoint๋ก ์์ํ์ฌ causal auto-regressive ๋ฐฉ์์ผ๋ก, ์ฆ, ๋ค์ ํ ํฐ์ ์์ธกํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋ จํฉ๋๋ค. ์ค์ pre-training๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด์ ์ learning rate์
๋๋ค. ๋ณดํต, ๋ชจ๋ธ์ pre-training์ ๊ณ์ํ ๋๋ catastrophic forgetting(Kirkpatrick et al., 2017)์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ํจ์ฌ ๋ฎ์ learning rate์ด ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ FT ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์ฌ์ ํ์ต ๋จ๊ณ์ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ์์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋ฉ๋๋ค. ์๋ LLM์ ์ ์ฅ๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ๋ก ์์ํ์ฌ, ์ธ๊ณผ์ ์๋ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๋ จํ๋ฉฐ, ์ฆ ๋ค์ ํ ํฐ์ ์์ธกํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด์ ์ ํ์ต๋ฅ ์
๋๋ค. ๋ณดํต, ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ์ต์ ๊ณ์ํ ๋๋ ์ฌ์์ ์ธ ๋ง๊ฐ(Kirkpatrick et al., 2017)์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ํจ์ฌ ๋ฎ์ ํ์ต๋ฅ ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ FT ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์ฌ์ ํ์ต ๋จ๊ณ์ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ์์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋ฉ๋๋ค. ์๋ LLM์ ์ ์ฅ๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ๋ก ์์ํ์ฌ ์ธ๊ณผ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ตํ๋ฉฐ, ์ฆ ๋ค์ ํ ํฐ์ ์์ธกํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋์ ํ ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ์ฐจ์ด์ ์ ํ์ต๋ฅ ์
๋๋ค. ๋ณดํต, ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ์ต์ ๊ณ์ํ ๋ ์น๋ช
์ ์ธ ๋ง๊ฐ(catastrophic forgetting)์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ํจ์ฌ ๋ฎ์ ํ์ต๋ฅ ์ด ํ์ํฉ๋๋ค (Kirkpatrick et al., 2017). |
* 1 ์๋ก
* 2 ์ฌ์ ํ๋ จ(Pretraining)
* 2.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ(Data Processing)
* 2.2 ํ ํฐํ(Tokenization)
* 2.3 ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ(Model Architecture)
* 3 ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (Finetuning)
* 3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ(Data Preprocessing)
* 3.2 ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ(Training Method)
* 4 ์ธํ๋ผ(Infrastructure)
* 5 ์์ ์ฑ(Safety)
* 6 ํ๊ฐ(Evaluations)
* 6.1 ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ(Base Model Performance)
* 6.1.1 ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ(Main Results)
* 6.1.2 ํ ๋ก (Discussions)
* 6.1.3 ์ปจํ
์คํธ ํ์ต ์ฐ๊ตฌ(In-Context Learning Study)
* 6.2 ์ฑํ
๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ(Chat Model Performance)
* 6.2.1 ์๋ ํ๊ฐ(Automatic Evaluations)
* 6.2.2 ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ(Human Evaluations)
* 7 ๋ฅ๋ ฅ ํ์ฅ(Capability Extension)
* 7.1 ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ๋ง(Long Context Modeling)
* 7.2 ๋น์ -์ธ์ด(Vision-Language)
* 7.3 ๊น์ด ์ํฅ ์ค์ผ์ผ๋ง(Depth Upscaling)
* 8 ์ต์ข
ํ ๋ก (Final Discussions)
* A ์ ์ ๋ชฉ๋ก ๋ฐ ๊ธฐ์ฌ(Author List and Contributions) | * 1 ์๊ฐ* 2 ์ฌ์ ํ๋ จ * 2.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ * 2.2 ํ ํฐํ * 2.3 ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ* 3 ํ์ธํ๋ * 3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ * 3.2 ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ* 4 ์ธํ๋ผ* 5 ์์ ์ฑ* 6 ํ๊ฐ * 6.1 ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ * 6.1.1 ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ * 6.1.2 ํ ๋ก * 6.1.3 ์ธ ์ปจํ
์คํธ ํ์ต ์ฐ๊ตฌ * 6.2 ์ฑ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ * 6.2.1 ์๋ ํ๊ฐ * 6.2.2 ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ* 7 ๊ธฐ๋ฅ ํ์ฅ * 7.1 ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ๋ง * 7.2 ๋น์ -์ธ์ด * 7.3 ๊น์ด ํ์ฅ* 8 ์ต์ข
ํ ๋ก * A ์์ฑ์ ๋ชฉ๋ก ๋ฐ ๊ธฐ์ฌ๋ | * 1 ์๊ฐ
* 2 Pretraining
* 2.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ
* 2.2 ํ ํฐํ
* 2.3 Model Architecture
* 3 Finetuning
* 3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ
* 3.2 ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ
* 4 Infrastructure
* 5 ์์ ์ฑ
* 6 Evaluations
* 6.1 Base Model Performance
* 6.1.1 Main Results
* 6.1.2 Discussions
* 6.1.3 In-Context Learning Study
* 6.2 Chat Model Performance
* 6.2.1 Automatic Evaluations
* 6.2.2 Human Evaluations
* 7 Capability Extension
* 7.1 Long Context Modeling
* 7.2 Vision-Language
* 7.3 Depth Upscaling
* 8 Final Discussions
* A Author List and Contributions | * 1 ์๊ฐ
* 2 Pretraining
* 2.1 Data Processing
* 2.2 Tokenization
* 2.3 Model Architecture
* 3 Finetuning
* 3.1 Data Preprocessing
* 3.2 Training Method
* 4 Infrastructure
* 5 Safety
* 6 Evaluations
* 6.1 Base Model Performance
* 6.1.1 Main Results
* 6.1.2 Discussions
* 6.1.3 In-Context Learning Study
* 6.2 Chat Model Performance
* 6.2.1 Automatic Evaluations
* 6.2.2 Human Evaluations
* 7 Capability Extension
* 7.1 Long Context Modeling
* 7.2 Vision-Language
* 7.3 Depth Upscaling
* 8 Final Discussions
* A Author List and Contributions
[reviewd korean]
* 1 ์๊ฐ
* 2 ์ฌ์ ํ๋ จ
* 2.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ
* 2.2 ํ ํฐํ
* 2.3 ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ
* 3 ๋ฏธ์ธ ์กฐ์
* 3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ
* 3.2 ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ
* 4 ์ธํ๋ผ
* 5 ์์ ์ฑ
* 6 ํ๊ฐ
* 6.1 ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ
* 6.1.1 ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ
* 6.1.2 ํ ๋ก
* 6.1.3 ์ปจํ
์คํธ ๋ด ํ์ต ์ฐ๊ตฌ
* 6.2 ์ฑํ
๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ
* 6.2.1 ์๋ ํ๊ฐ
* 6.2.2 ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ
* 7 ๊ธฐ๋ฅ ํ์ฅ
* 7.1 ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ๋ง
* 7.2 ๋น์ -์ธ์ด
* 7.3 ๋์ค ์
์ค์ผ์ผ๋ง
* 8 ์ต์ข
ํ ๋ก
* A ์ ์ ๋ชฉ๋ก ๋ฐ ๊ธฐ์ฌ๋
| * 1 Introduction
* 2 Pretraining
* 2.1 Data Processing
* 2.2 Tokenization
* 2.3 Model Architecture
* 3 Finetuning
* 3.1 Data Preprocessing
* 3.2 Training Method
* 4 Infrastructure
* 5 Safety
* 6 Evaluations
* 6.1 Base Model Performance
* 6.1.1 Main Results
* 6.1.2 Discussions
* 6.1.3 In-Context Learning Study
* 6.2 Chat Model Performance
* 6.2.1 Automatic Evaluations
* 6.2.2 Human Evaluations
* 7 Capability Extension
* 7.1 Long Context Modeling
* 7.2 Vision-Language
* 7.3 Depth Upscaling
* 8 Final Discussions
* A Author List and Contributions
[reviewed korean]
* 1 ์๊ฐ
* 2 ์ฌ์ ํ๋ จ
* 2.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ
* 2.2 ํ ํฐํ
* 2.3 ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ
* 3 ํ์ธํ๋
* 3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ
* 3.2 ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ
* 4 ์ธํ๋ผ
* 5 ์์ ์ฑ
* 6 ํ๊ฐ
* 6.1 ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ
* 6.1.1 ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ
* 6.1.2 ํ ๋ก
* 6.1.3 In-Context Learning Study
* 6.2 ์ฑ ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ
* 6.2.1 ์๋ ํ๊ฐ
* 6.2.2 ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ
* 7 ๊ธฐ๋ฅ ํ์ฅ
* 7.1 ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ๋ง
* 7.2 Vision-Language
* 7.3 Depth Upscaling
* 8 ์ต์ข
ํ ๋ก
* A ์ ์ ๋ชฉ๋ก ๋ฐ ๊ธฐ์ฌ๋ | * 1 Introduction
* 2 Pretraining
* 2.1 Data Processing
* 2.2 Tokenization
* 2.3 Model Architecture
* 3 Finetuning
* 3.1 Data Preprocessing
* 3.2 Training Method
* 4 Infrastructure
* 5 Safety
* 6 Evaluations
* 6.1 Base Model Performance
* 6.1.1 Main Results
* 6.1.2 Discussions
* 6.1.3 In-Context Learning Study
* 6.2 Chat Model Performance
* 6.2.1 Automatic Evaluations
* 6.2.2 Human Evaluations
* 7 Capability Extension
* 7.1 Long Context Modeling
* 7.2 Vision-Language
* 7.3 Depth Upscaling
* 8 Final Discussions
* A Author List and Contributions
[reviewed korean]
* 1 ์๊ฐ
* 2 ์ฌ์ ํ๋ จ
* 2.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ
* 2.2 ํ ํฐํ
* 2.3 ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ
* 3 ํ์ธํ๋
* 3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ ์ฒ๋ฆฌ
* 3.2 ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ
* 4 ์ธํ๋ผ
* 5 ์์ ์ฑ
* 6 ํ๊ฐ
* 6.1 ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ
* 6.1.1 ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ
* 6.1.2 ํ ๋ก
* 6.1.3 In-Context Learning Study
* 6.2 ์ฑํ
๋ชจ๋ธ ์ฑ๋ฅ
* 6.2.1 ์๋ ํ๊ฐ
* 6.2.2 Human Evaluations
* 7 ๊ธฐ๋ฅ ํ์ฅ
* 7.1 Long Context Modeling
* 7.2 Vision-Language
* 7.3 Depth Upscaling
* 8 ์ต์ข
ํ ๋ก
* A ์ ์ ๋ชฉ๋ก ๋ฐ ๊ธฐ์ฌ๋
์ฐธ๊ณ ๋ก, 'In-Context Learning Study', 'Human Evaluations', 'Long Context Modeling', 'Vision-Language', 'Depth Upscaling'๋ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ์ง ์์์ต๋๋ค. |
1. ๋ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ ๋ง์ "์ง์"์ LLM์ด ๋
ธ์ถ๋๊ฒ ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋์์ ์ค๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Pythia (300B) ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท 44.6%์ ์ ์๋ฅผ ์ป์ด ๋ ์์ C4 (85B) ๋ฐ์ดํฐ์
์ 43.5% ์ ์๋ฅผ ์๋์์ต๋๋ค. | 1. ๋ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๋ํ ์ฌ์ ํ์ต์ LLM์ด ๋ ๋ง์ '์ง์'์ ๋
ธ์ถ๋๋๋ก ํจ์ผ๋ก์จ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Pythia(300B) ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท 44.6์ ์ ๋ฌ์ฑํ์ฌ ๋ ์์ C4(85B) ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์ ์์ธ 43.5์ ์ ๋ฅ๊ฐํฉ๋๋ค. | ๋ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ์ฌ์ ํ๋ จ์ LLM์ ๋ ๋ง์ "์ง์"์ ๋
ธ์ถ์์ผ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋์์ ์ค ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Pythia(300B) ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท 44.6%์ ์ ์๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ฌ, ๋ ์์ C4(85B) ๋ฐ์ดํฐ์
์ 43.5% ์ ์๋ฅผ ์๋์๋ค. | [reviewd korean]
1. ๋ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ์ฌ์ ํ๋ จ์ LLM์ด ๋ ๋ง์ '์ง์'์ ๋
ธ์ถ๋๊ฒ ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋์์ ์ค๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Pythia(300B) ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท 44.6%์ ์ ์๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ฌ, ๋ ์์ C4(85B) ๋ฐ์ดํฐ์
์ 43.5% ์ ์๋ฅผ ์๋์์ต๋๋ค. | ๋ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ์ฌ์ ํ์ต์ LLM์ด ๋ ๋ง์ '์ง์'์ ๋
ธ์ถ๋๊ฒ ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋์์ ์ค๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Pythia(300B) ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท 44.6%์ ์ ์๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ฌ ๋ ์์ C4(85B) ๋ฐ์ดํฐ์
์ 43.5% ์ ์๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํฉ๋๋ค. | ๋ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ์ฌ์ ํ์ต์ LLM์ด ๋ ๋ง์ '์ง์'์ ๋
ธ์ถ๋๊ฒ ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋์์ด ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, Pythia(300B) ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท 44.6%์ ์ ์๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ฌ, ๋ ์์ C4(85B) ๋ฐ์ดํฐ์
์ 43.5% ์ ์๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ์๋ค. |
์ฅ๋ฌธ๋งฅ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฑ
์ ๊ฒฐ๋ง์ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๊ฐ์กฐํ๋ค: ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ด์ฐฐ ์ค ํ๋๋ Claude-3-Opus์ GPT-4-Turbo๊ฐ ๋ ๋ค chunk sizes๊ฐ \(\geq\) 100K์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฑ
์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ํด ๋ณด๋ ๋๊ฐ๋ก ๊ฒฐ๋ง์ ๋ ๋ง์ ๊ฐ์กฐ๋ฅผ ํ๊ณค ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ๋กฌํํ
๋์ค์ ์ข
์ข
์ ์ฒด ์ฑ
์ ๋งฅ๋ฝ์ ์ ๊ณต๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด | ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ
์ ๊ฒฐ๋ง์ ์ง๋์น๊ฒ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค:ํ ๊ฐ์ง ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ด์ฐฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ฒญํฌ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100K ์ด์์ธ ํด๋ก๋-3-์คํผ์ค์ GPT-4-ํฐ๋ณด๋ ์ฑ
์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ํด์น๊ณ ์ฑ
์ ๊ฒฐ๋ง์ ๋ ๋ง์ ๊ฐ์กฐ๋ฅผ ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋กฌํํธ ๋์ ์ ์ฒด ์ฑ
์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ | ์ฅ๋ฌธ ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฑ
์ ๊ฒฐ๋ง์ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๊ฐ์กฐํ๋ค: ํ ๊ฐ์ง ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ด์ฐฐ์ Claude-3-Opus์ GPT-4-Turbo, ์ด ๋ ๋ค ์ฒญํฌ ํฌ๊ธฐ๊ฐ \(\geq\) 100K์ธ ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ์ฑ
์ ๋๋ถ๋ถ์ ์ด๋ฐ๋ณด๋ค ๋ ๊ฐ์กฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ข
์ข
ํ๋กฌํํ
๋์ ์ ์ฒด ์ฑ
์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด๋ | ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ
์ ๋์ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๊ฐ์กฐํ๋ค: ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ด์ฐฐ ์ค ํ๋๋ Claude-3-Opus์ GPT-4-Turbo๊ฐ ์ฒญํฌ ํฌ๊ธฐ๊ฐ \(\geq\) 100K์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฑ
์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ํด ๋ณด๋ ๋์ ๋ ๋ถ๋ถ์ ๋ ๋ง์ ๊ฐ์กฐ๋ฅผ ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ข
์ข
ํ๋กฌํํ
์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ
์ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ์ ๊ณต๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด | ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ
์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๊ฐ์กฐํ๋ค: ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ด์ฐฐ ์ค ํ๋๋ Claude-3-Opus์ GPT-4-Turbo๊ฐ ๋ ๋ค ์ฒญํฌ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100K ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฑ
์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ํด ๋ณด๋ ๋์ ๋ ๋ถ๋ถ์ ๋ ๋ง์ ๊ฐ์กฐ๋ฅผ ํ๊ธฐ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ข
์ข
ํ๋กฌํํ
์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ
์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ฐ ํ์์ด ๋ํ๋๋ค. | ๊ธด ์ปจํ
์คํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ
์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ณผ๋ํ๊ฒ ๊ฐ์กฐํ๋ค: ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๊ด์ฐฐ ์ค ํ๋๋ Claude-3-Opus์ GPT-4-Turbo, ๋ ๋ค ์ฒญํฌ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100K ์ด์์ธ ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ์ฑ
์ ๋๋ถ๋ถ์ ๋ ๋ง์ ๊ฐ์กฐ๋ฅผ ํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฑ
์ ์์๋ถ๋ถ์ ํด๋ฅผ ๋ผ์น๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ๋กฌํํ
์ค์ ์ข
์ข
์ ์ฒด ์ฑ
์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด |
์ฐ๋ฆฌ๋ \(g_{\theta}\)์ด ์์ฐจ ์ฐ๊ฒฐ์ด ์๊ณ ์์ ์ฐ๊ฒฐ๋(final fully connected, FC) ๋ง์ง๋ง ์ธต๋ง ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๊ฐ๋จํ ๊ฒฝ์ฐ๋ถํฐ ์์ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ์ด๋ค ์ญํ๋ ฌ์ด ์กด์ฌํ๋ \(h\times h\) ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(g_{\theta}\left(p\right)=\mathbf{S}_{g\theta^{\prime}}\left(p\right)\)๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\theta^{\prime}\)๋ \(\theta\)์ ๊ฐ์ง๋ง ๋ง์ง๋ง FC ์ธต์ ๊ฐ์ค์น๊ฐ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ์ผ๋ก ๊ณฑํด์ง ๊ฒ๋ง์ด ๋ค๋ฆ
๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ง์ฝ \(g_{\theta}\)์ด ๋ง์ง๋ง FC ์ธต์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค๋ฉด, API \(\mathcal{O}\)์ ์ถ๋ ฅ์๋ง ์ ๊ทผํ ์ ์๋ค๋ฉด, \(g_{\theta}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํ๋ก์ ์
๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\)์ \(g_{\theta^{\prime}}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํ๋ก์ ์
๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\cdot\mathbf{S}\)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. | ๋จผ์ , \(g_{\theta}\)์ ์์ฌ ์ฐ๊ฒฐ์ด ์๊ณ ์์ ํ ์ฐ๊ฒฐ๋(FC) ์ต์ข
๋ ์ด์ด๊ฐ ์๋ ๋ ๊ฐ๋จํ ๊ฒฝ์ฐ๋ถํฐ ์์ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅํ \(h\times h\) ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}\)์ ๋ํด \(g_{\theta}\left(p\right)=\mathbf{S}_{g\theta^{\prime}}\left(p\right)\)๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(\theta^{\prime}\)๋ ์ต์ข
FC ๋ ์ด์ด์ ๊ฐ์ค์น์ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ๊ณฑํ ๊ฒ์ ์ ์ธํ๋ฉด \(\theta\)์ ๋์ผํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(g_{\theta}\)์ ์ต์ข
FC ๋ ์ด์ด๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, API \(\mathcal{O}\)์ ์ถ๋ ฅ์๋ง ์ก์ธ์คํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\)๊ฐ \(g_{\theta}\)์ ์์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\cdot\mathbf{S}\)๊ฐ \(g_{\theta^{\prime}}\)์ ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ตฌ๋ณํ๋ ๊ฒ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ \(g_{\theta}\)๊ฐ ์๋ฅ ์ฐ๊ฒฐ์ด ์๊ณ ์์ ์ฐ๊ฒฐ(FC) ์ต์ข
๋ ์ด์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง ๊ฐ๋จํ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ์์ํ๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ์ด๋ค ๊ฐ์ญ์ ์ธ \(h\times h\) ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}\)์ ๋ํด์๋, \(g_{\theta}\left(p\right)=\mathbf{S}_{g\theta^{\prime}}\left(p\right)\)๊ฐ ์ฑ๋ฆฝํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(\theta^{\prime}\)๋ \(\theta\)์ ๊ฐ์ง๋ง ์ต์ข
FC ๋ ์ด์ด์ ๊ฐ์ค์น๊ฐ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ๊ณฑํด์ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์, \(g_{\theta}\)๊ฐ ์ต์ข
FC ๋ ์ด์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค๋ฉด, API \(\mathcal{O}\)์ ์ถ๋ ฅ์๋ง ์ ๊ทผํ ๊ฒฝ์ฐ, \(g_{\theta}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\)์ \(g_{\theta^{\prime}}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\cdot\mathbf{S}\)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ \(g_{\theta}\)์ ์์ฌ ์ฐ๊ฒฐ์ด ์๊ณ ์์ ํ ์ฐ๊ฒฐ๋(FC) ์ต์ข
๊ณ์ธต์ด ์๋ ๊ฐ๋จํ ๊ฒฝ์ฐ๋ถํฐ ์์ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ์ด๋ค ์ญ์ ๊ฐ๋ฅํ \(h\times h\) ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}\)์ ๋ํด์๋, \(g_{\theta}\left(p\right)=\mathbf{S}_{g\theta^{\prime}}\left(p\right)\)๊ฐ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\theta^{\prime}\)๋ \(\theta\)์ ๊ฐ์ง๋ง, ์ต์ข
FC ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ค์น๋ \(\mathbf{S}^{-1}\)๋ก ์ฌ์ ๊ณฑํด์ง๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, \(g_{\theta}\)๊ฐ ์ต์ข
FC ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค๋ฉด, \(g_{\theta}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\)์ \(g_{\theta^{\prime}}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\cdot\mathbf{S}\)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. API \(\mathcal{O}\)์ ์ถ๋ ฅ์๋ง ์ ๊ทผํ ์ ์์ ๋ ๋ง์
๋๋ค. | ๋จผ์ , ์์ฌ ์ฐ๊ฒฐ์ด ์๊ณ ์์ ํ ์ฐ๊ฒฐ๋(FC) ์ต์ข
๋ ์ด์ด๊ฐ ์๋ ๊ฐ๋จํ \(g_{\theta}\)์ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ์์ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅํ \(h\times h\) ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}\)์ ๋ํด, \(g_{\theta}\left(p\right)=\mathbf{S}_{g\theta^{\prime}}\left(p\right)\)๊ฐ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\theta^{\prime}\)๋ \(\theta\)์ ๋์ผํ๋, ์ต์ข
FC ๋ ์ด์ด์ ๊ฐ์ค์น๊ฐ \(\mathbf{S}^{-1}\)๋ก ์ฌ์ ๊ณฑํด์ง ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, \(g_{\theta}\)๊ฐ ์ต์ข
FC ๋ ์ด์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค๋ฉด, API \(\mathcal{O}\)์ ์ถ๋ ฅ์๋ง ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, \(g_{\theta}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\)์ \(g_{\theta^{\prime}}\)์ ์์ฉํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\cdot\mathbf{S}\)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. | ๋จผ์ , \(g_{\theta}\)๊ฐ ์์ฐจ ์ฐ๊ฒฐ ์์ด ์์ ํ ์ฐ๊ฒฐ๋(FC) ์ต์ข
๋ ์ด์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๊ฐ๋จํ ๊ฒฝ์ฐ๋ถํฐ ์์ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ ๊ฐ์ญ์ ์ธ \(h\times h\) ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}\)์ ๋ํด, \(g_{\theta}\left(p\right)=\mathbf{S}_{g\theta^{\prime}}\left(p\right)\)๊ฐ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\theta^{\prime}\)๋ \(\theta\)์ ๋์ผํ๋, ์ต์ข
FC ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ค์น๊ฐ \(\mathbf{S}^{-1}\)๋ก ์ฌ์ ๊ณฑ์
๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, \(g_{\theta}\)๊ฐ ์ต์ข
FC ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค๋ฉด, API \(\mathcal{O}\)์ ์ถ๋ ฅ์๋ง ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\)๊ฐ \(g_{\theta}\)์ ์์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ ์๋ฒ ๋ฉ ํฌ์ ๋ ์ด์ด \(\mathbf{W}\cdot\mathbf{S}\)๊ฐ \(g_{\theta^{\prime}}\)์ ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ตฌ๋ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค. |
\(\bullet\)_GPT-3_. 2020๋
์ ๋ฐํ๋ GPT-3 [55]๋ ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ด์ ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ํฐ 175B๋ก ํ์ฅํ์๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ in-context learning (ICL)17์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด๋ LLMs๋ฅผ few-shot ํน์ zero-shot ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ค. ICL์ LLMs๋ฅผ ์์ฐ์ด ํ
์คํธ ํํ์ ์์
์ ์ดํดํ๋๋ก ๊ฐ๋ฅด์น ์ ์๋ค. ICL์ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ๊ณผ ํ์ฉ์ด ๋์ผํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํจ๋ฌ๋ค์์ผ๋ก ์๋ ดํ๋ค: ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ปจํ
์คํธ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ , ICL์ ์์
์ค๋ช
๊ณผ ์์ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํ
์คํธ ์ํ์ค ํํ๋ก ํํ๋ ์ ์๋ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์์
์๋ฃจ์
์ ์์ธกํ๋ค. GPT-3๋ ๋ค์ํ NLP ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ถ๋ก ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๊ตฌํ๋ ํน๋ณํ ์ค๊ณ๋ ์์
์์๋ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์ด LLMs์ ๋ถ์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋
ผ์ํ์ง๋ ์์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ํ์ฅ ๋ฒ์น [30]์ ์ด์ํ๋ ํฐ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์๋ค, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ ICL ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ ํ ๊ฐํ๋ค (GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ [55]์ ์๋ Figure 1.2์ ์ค๋ช
๋์ด ์์). ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, GPT-3๋ PLMs์์ LLMs๋ก์ ์งํ ์ฌ์ ์์ ๋ฐ์ด๋ ๋๋๋งํฌ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋นํ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํจ์ผ๋ก์จ ๋ชจ๋ธ์ ์ฉ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์
์ฆํ์๋ค. | \(\bullet\)_GPT-3_. GPT-3 [55]๋ 2020๋
์ ์ถ์๋์์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ 175B์ ๋ ํฐ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ์ต๋๋ค. GPT-3 ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์์ ์ท ๋๋ ์ ๋ก ์ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก LLM์ ํ์ฉํ๋ ์ปจํ
์คํธ ๋ด ํ์ต(ICL)17์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์ต๋๋ค. ICL์ LLM์ด ์์ฐ์ด ํ
์คํธ ํ์์ผ๋ก ์์
์ ์ดํดํ๋๋ก ๊ฐ๋ฅด์น ์ ์์ต๋๋ค. ICL์ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ LLM์ ํ์ฉ์ด ๋์ผํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํจ๋ฌ๋ค์์ ์๋ ดํฉ๋๋ค: ์ฌ์ ํ์ต์ ์ปจํ
์คํธ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ , ICL์ ์์
์ค๋ช
๊ณผ ๋ฐ๋ชจ๊ฐ ์ฃผ์ด์ก์ ๋ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ก ํ์ํํ ์ ์๋ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์์
์๋ฃจ์
์ ์์ธกํฉ๋๋ค. GPT-3๋ ๋ค์ํ NLP ์์
๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ถ๋ก ๋๋ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํ ํน๋ณํ ์ค๊ณ๋ ์ฌ๋ฌ ์์
์์๋ ๋งค์ฐ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ์
์ฆํ์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ LLM์ ์ถํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋
ผ์ํ์ง๋ ์์์ง๋ง, ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น[30]์ ์ด์ํ๋ ํฐ ์ฑ๋ฅ ๋์ฝ์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ ICL ๋ฅ๋ ฅ์ด ํจ์ฌ ๋ ๊ฐ๋ ฅํฉ๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 1.2์ ์๋ณธ [55]์ ์ค๋ช
๋์ด ์์). ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก GPT-3๋ PLM์์ LLM์ผ๋ก ์งํํ๋ ์ฌ์ ์์ ์ฃผ๋ชฉํ ๋งํ ๋๋๋งํฌ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋นํ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ๋ฉด ๋ชจ๋ธ ์ฉ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ค์ฆ์ ์ผ๋ก ์ฆ๋ช
ํ์ต๋๋ค. | \(\bullet\) GPT-3_. 2020๋
์ ๋ฐํ๋ GPT-3 [55]๋ ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ฌด๋ ค 175B๋ก ํ๋ํ์๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋, LLMs์ ๋ช ๋ฒ์ ์ท ํน์ ์ ๋ก ์ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ in-context learning (ICL)17์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์๋ค. ICL์ LLMs์๊ฒ ์์ฐ์ด ํ
์คํธ ํํ์ ์์
์ ์ดํดํ๋๋ก ๊ฐ๋ฅด์น ์ ์๋ค. ICL์ ํตํด, LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ๊ณผ ํ์ฉ์ด ๋์ผํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํจ๋ฌ๋ค์์ผ๋ก ์๋ ดํ๋ค: ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ปจํ
์คํธ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ , ICL์ ์์
์ค๋ช
๊ณผ ์์ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ, ๋ํ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ก ํฌ๋งท๋ ์ ์๋ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์์
์๋ฃจ์
์ ์์ธกํ๋ค. GPT-3๋ ๋ค์ํ NLP ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ถ๋ก ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๊ตฌํ๋ ํน๋ณํ ์ค๊ณ๋ ์์
์์๋ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์ด LLMs์ ๋ถ์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋
ผ์ํ์ง๋ ์์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น [30]์ ์ด์ํ ์ ์๋ ํฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋์ฝ์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์๋ค, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ ICL ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ ํ ๊ฐํ๋ค (GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ [55]์ ์๋ Figure 1.2์ ๊ทธ๋ ค์ ธ ์๋ค). ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, GPT-3๋ PLMs์์ LLMs๋ก์ ์งํ ์ฌ์ ์์ ์ฃผ๋ชฉํ ๋งํ ๋๋๋งํฌ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋นํ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ๋ฉด ๋ชจ๋ธ ์ฉ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ ์ ์์์ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์
์ฆํ์๋ค. | \(\bullet\) GPT-3_. 2020๋
์ ๋ฐํ๋ GPT-3 [55]๋ ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ฌด๋ ค 175B๋ก ํ๋ํ์์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ in-context learning (ICL)17์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด๋ LLMs๋ฅผ ๋ช ์ท ํน์ ์ ๋ก ์ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ICL์ ์์ฐ์ด ํ
์คํธ ํํ๋ก ์์
์ ์ดํดํ๋๋ก LLMs๋ฅผ ๊ฐ๋ฅด์น๊ฑฐ๋ ์ง์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ICL์ ํตํด, LLMs์ ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ ํ์ฉ์ด ๋์ผํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํจ๋ฌ๋ค์์ผ๋ก ์๋ ดํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค: ์ฌ์ ํ์ต์ ์ปจํ
์คํธ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ , ICL์ ์์
์ค๋ช
๊ณผ ๋ฐ๋ชจ๋ฅผ ์ฃผ์ด ์์
์ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์์ธกํ๋๋ฐ, ์ด ๋ํ ํ
์คํธ ์ํ์ค ํํ๋ก ํํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. GPT-3๋ ๋ค์ํ NLP ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ถ๋ก ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์๊ตฌ๋๋ ํน๋ณํ ์ค๊ณ๋ ์์
์์๋ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์ LLMs์ ์๋ก์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋
ผ์ํ์ง ์์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ํ์ฅ ๋ฒ์น [30]์ ์ด์ํ๋ ํฐ ์ฑ๋ฅ ํฅ์, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ์ฌ ๊ฐ๋ ฅํ ICL ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์์์ต๋๋ค (GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ [55]์ ์๋ ๊ทธ๋ฆผ 1.2์ ๊ทธ๋ ค์ ธ ์์). ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, GPT-3๋ PLMs์์ LLMs๋ก์ ์งํ ์ฌ์ ์์ ๋ฐ์ด๋ ๋๋๋งํฌ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋นํ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ฉ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์
์ฆํ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\) GPT-3_. 2020๋
์ ๋ฐํ๋ GPT-3 [55]๋ ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ 175B๋ผ๋ ์ด๋ก์ ์ผ๋ก ํฐ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ์์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ in-context learning (ICL)17์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด๋ LLMs๋ฅผ ๋ช ๋ฒ์ ์ท ํน์ ์ ๋ก ์ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ICL์ LLMs์๊ฒ ์์ฐ์ด ํ
์คํธ ํํ๋ก ์์
์ ์ดํดํ๋๋ก ๊ฐ๋ฅด์น๊ฑฐ๋ ์ง์ํ๋ ์ญํ ์ ํฉ๋๋ค. ICL์ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ ํ์ฉ์ด ๋์ผํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํจ๋ฌ๋ค์์ผ๋ก ์๋ ดํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค: ์ฌ์ ํ์ต์ ์ปจํ
์คํธ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ , ICL์ ์์
์ค๋ช
๊ณผ ๋ฐ๋ชจ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง ์ํ์์ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์์
์๋ฃจ์
์ ์์ธกํ๋๋ฐ, ์ด ๋ํ ํ
์คํธ ์ํ์ค ํํ๋ก ํํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. GPT-3๋ ๋ค์ํ NLP ์์
์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ถ๋ก ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์๊ตฌ๋๋ ํน๋ณํ ์ค๊ณ๋ ์ฌ๋ฌ ์์
์์๋ ๋งค์ฐ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ LLMs์ ์๋ก์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋
ผ์ํ์ง ์์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ scaling law [30]์ ์ด์ํ๋ ํฐ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์์์ต๋๋ค, _์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ICL ๋ฅ๋ ฅ์์ ํ์ ํ ๊ฐ๋ ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์์ต๋๋ค(์ด๊ฒ์ GPT-3 ๋
ผ๋ฌธ์ ์๋ Figure 1.2 [55]์์ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค). ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, GPT-3๋ PLMs์์ LLMs๋ก์ ์งํ ์ฌ์ ์์ ๋ฐ์ด๋ ๋๋๋งํฌ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋นํ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ฉ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์
์ฆํ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\) GPT-3_. 2020๋
์ ๋ฐํ๋ GPT-3 [55]๋ ๋ชจ๋ธ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ฌด๋ ค 175B๋ก ํ๋ํ์์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ in-context learning (ICL)17์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด๋ LLMs๋ฅผ ์์ ์ท ํน์ ์ ๋ก ์ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ICL์ LLMs์๊ฒ ์์ฐ์ด ํ
์คํธ ํํ๋ก ์์
์ ์ดํดํ๋๋ก ๊ฐ๋ฅด์น ์ ์์ต๋๋ค. ICL์ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ ํ์ต๊ณผ ํ์ฉ์ด ๋์ผํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํจ๋ฌ๋ค์์ผ๋ก ์๋ ดํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค: ์ฌ์ ํ์ต์ ๋ฌธ๋งฅ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ
์คํธ ์ํ์ค๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ , ICL์ ์์
์ค๋ช
๊ณผ ์์ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์์
์๋ฃจ์
์ ์์ธกํ๋๋ฐ, ์ด ๋ํ ํ
์คํธ ์ํ์ค ํํ๋ก ํํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. GPT-3๋ ๋ค์ํ NLP ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ถ๋ก ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์๊ตฌ๋๋ ํน๋ณํ ์ค๊ณ๋ ์์
์์๋ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ LLMs์ ์ถํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋
ผ์ํ์ง ์์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ scaling law [30]์ ์ด์ํ๋ ํฐ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๊ด์ฐฐํ ์ ์์์ต๋๋ค, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ ICL ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ ํ ๊ฐํ๋๋ค๋ ๊ฒ์ GPT-3์ ๋
ผ๋ฌธ [55]์ ์๋ Figure 1.2์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, GPT-3๋ PLMs์์ LLMs๋ก์ ์งํ ์ฌ์ ์์ ๋ฐ์ด๋ ๋๋๋งํฌ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋นํ ํฌ๊ธฐ๋ก ํ์ฅํ๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ฉ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์
์ฆํ์์ต๋๋ค. |
์ ์ฒด ๊ฒ์ฆ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ฆ ๋๋ฉ์ธ์์์ ์์ค์ ๊ท๋ชจ์
๋๋ค. ์ ์ฒด ์์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋์ง๋ง, ๋ค๋ฅธ ๋๋ฉ์ธ์์์ ์์ค์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ํ ์ธก๋ฉด์์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ชจ๋ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฌ์ธํ ๊ท ํ์ ์ํ ์ถ๊ฐ ํผํฉ ํธ์ง์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค. | ์ ์ฒด ์ ํจ์ฑ ๊ฒ์ฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์ํ ์ ํจ์ฑ ๊ฒ์ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ํ ์์ค์ ๋น์จ์ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. ์ ์ฒด ์์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋์ง๋ง, ์ฌ๋ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ค์ ๋ค์ํ ์ธก๋ฉด์์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ๋ชจ๋ธ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ฏธ๋ฌํ ๊ท ํ์ ์ํด ํผํฉ ํ๋ ์ด์
์ ๋ ์ฝ๊ฒ ํ ์ ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. | ์ ์ฒด validation data์ ๋ค์ํ validation domains์ ๋ํ ์์ค์ ๊ท๋ชจ์
๋๋ค. ์ ์ฒด ์์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ค์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ํ ์ธก๋ฉด์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฏธ๋ฌํ ๊ท ํ์ ์ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํผํฉ curating์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค. | ์ ์ฒด validation data์ ๋ค์ํ validation domains์์์ ์์ค์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ์ดํด๋ด
๋๋ค. ์ ์ฒด ์์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํํ๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์์ ์์ค์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ํ ์ธก๋ฉด์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฏธ๋ฌํ ๊ท ํ์ ์ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํผํฉ curating์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค. | ์ ์ฒด validation data์ ๋ค์ํ validation domains์ ๋ํ ์์ค์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ ์ฒด ์์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ค์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ํ ์ธก๋ฉด์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฏธ๋ฌํ ๊ท ํ์ ์ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ mixture curating์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค. | ์ ์ฒด validation data์ ๋ค์ํ validation domains์ ๋ํ ์์ค์ ๊ท๋ชจ์ ๋ํด ์ดํด๋ณด์๋ค. ์ ์ฒด ์์ค์ ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ค์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ํ ์ธก๋ฉด์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฏธ๋ฌํ ๊ท ํ์ ์ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ mixture curating์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. |
LLMs ๋ถ์ผ๊ฐ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ก์ด ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ชจ๋ธ, ๊ธฐ์ ๋ค์ด ๋ช ๋ฌ ํน์ ๋ช ์ฃผ ๋จ์๋ก ๋ฐํ๋๊ณ [7, 8, 9, 10, 11] ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, AI ์ฐ๊ตฌ์๋ค๊ณผ ์ค๋ฌด๊ฐ๋ค์ ์์ ์ ์
๋ฌด์ ์ ํฉํ LLM ๊ธฐ๋ฐ AI ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์์ง๋๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ต๊ทผ์ LLM์ ๋ํ ๋ฐ์ ์ ์์์ ์ ํ๊ฒ ์กฐ์ฌํ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์กฐ์ฌ๊ฐ ํ์๋ค, ์ฐ๊ตฌ์๋ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ๋ฐ์๋ค์๊ฒ ๊ฐ์น ์๊ณ ์ ๊ทผํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์์์ด ๋๊ธธ ๋ฐ๋๋๋ค. | LLM ๋ถ์ผ๋ ๋ช ๋ฌ ๋๋ ๋ช ์ฃผ ๋ง์ ์๋ก์ด ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ชจ๋ธ ๋ฐ ๊ธฐ์ ์ด ๋ฐํ๋๋ ๋ฑ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ [7, 8, 9, 10, 11], AI ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค๋ฌด์๋ ์ข
์ข
์์ ์ ์์
์ ๋ง๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ AI ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ต์์ ๋ ์ํผ๋ฅผ ํ์
ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐฑ์์์๋ LLM์ ์ต๊ทผ ๋ฐ์ ์ ๋ํ ์์์ ์ ํ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ ํฌ๋ ์ด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๊ฐ ํ์, ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ ๊ฐ๋ฐ์์๊ฒ ์ ์ฉํ๊ณ ์ ๊ทผํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์๋ฃ๊ฐ ๋ ์ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๋๋๋ค. | LLM ๋ถ์ผ๊ฐ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ด, ์๋ก์ด ๋ฐ๊ฒฌ, ๋ชจ๋ธ ๋ฐ ๊ธฐ์ ์ด ๋ช ๋ฌ ํน์ ๋ช ์ฃผ ๋จ์๋ก ๋ฐํ๋๊ณ ์๋ค [7, 8, 9, 10, 11]. ๋ฐ๋ผ์ AI ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค๋ฌด์๋ค์ ์ข
์ข
์์ ์ ์์
์ ์ต์ ํ๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ AI ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ ๋ฐ ์์ด ๊ฐ์ฅ ์ข์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๋๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ๋ํ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ ์ ์์์ ์ ํ๊ฒ ์กฐ์ฌํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์กฐ์ฌ๊ฐ ํ์, ์ฐ๊ตฌ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ๋ฐ์๋ค์๊ฒ ๊ฐ์น ์๊ณ ์ฝ๊ฒ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ์์์ด ๋๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๋๋ค. | LLMs ๋ถ์ผ๊ฐ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ด, ๋ช ๋ฌ ํน์ ๋ช ์ฃผ์ ์๋ก์ด ๋ฐ๊ฒฌ, ๋ชจ๋ธ, ๊ธฐ์ ์ด ๋ฐํ๋๊ณ [7, 8, 9, 10, 11] ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, AI ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค๋ฌด์๋ค์ ์ข
์ข
์์ ์ ์
๋ฌด์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ LLM ๊ธฐ๋ฐ AI ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๊ณค ํฉ๋๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLMs์ ๋ํ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ ์ ์์์ ์ ํ๊ฒ ์กฐ์ฌํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์กฐ์ฌ๊ฐ ํ์, ์ฐ๊ตฌ์, ๊ฐ๋ฐ์๋ค์๊ฒ ๊ฐ์น ์๊ณ ์ ๊ทผํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์์์ด ๋๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๋๋๋ค. | LLM ๋ถ์ผ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ด, ๋ช ๋ฌ ํน์ ๋ช ์ฃผ ๋จ์๋ก ์๋ก์ด ๋ฐ๊ฒฌ, ๋ชจ๋ธ, ๊ธฐ์ ๋ค์ด ๋ฐํ๋๊ณ ์์ต๋๋ค [7, 8, 9, 10, 11]. ์ด์ AI ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค๋ฌด์๋ค์ ์ข
์ข
์์ ์ ์์
์ ์ต์ ํ๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ AI ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ ๋ฐ ์์ด ๊ฐ์ฅ ์ข์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๊ณค ํฉ๋๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ๋ํ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ ์ ์์์ ์ ํ๊ฒ ์กฐ์ฌํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์กฐ์ฌ๊ฐ ํ์, ์ฐ๊ตฌ์, ๊ฐ๋ฐ์๋ค์๊ฒ ๊ฐ์น ์๊ณ ์ ๊ทผํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์์์ด ๋ ์ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๋๋๋ค. | LLM ๋ถ์ผ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ก์ด ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ชจ๋ธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ธฐ์ ๋ค์ด ๋ช ๋ฌ ํน์ ๋ช ์ฃผ ๋จ์๋ก ๋ฐํ๋๊ณ ์์ต๋๋ค [7, 8, 9, 10, 11]. ์ด์ ๋ฐ๋ผ AI ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค๋ฌด์๋ค์ ์ข
์ข
์์ ์ ์์
์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ LLM ๊ธฐ๋ฐ AI ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ๋ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐพ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช์ต๋๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ๋ํ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ ์ ์์์ ์ ํ๊ฒ ์กฐ์ฌํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์กฐ์ฌ๊ฐ ํ์, ์ฐ๊ตฌ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ๋ฐ์๋ค์๊ฒ ๊ฐ์น ์๊ณ ์ ๊ทผํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์์์ด ๋๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๋๋๋ค. |
์ฃผ์ 6: ์๋ฅผ ๋ค์ด, Hoffmann et al.์ด 500ํ์ training runs์ ์คํํ์๊ณ , ๊ฐ๊ฐ์ด 1,000๊ฐ์ intermediate loss values๋ฅผ ์์ฑํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์. ์ด๋ฌํ training runs ์ฌ์ด์ ๋ด๋ถ์ variance๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ intra-group correlation coefficient๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ \(\rho\)๋ก ํ๊ธฐํ๋ค. ๋ณด์์ ์ผ๋ก \(\rho=0.5\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ์์ ๋, effective number of data points๋ ๋ค์์ formula๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ์ ์๋ค. | ์ฃผ 6: ์๋ฅผ ๋ค์ด, ํธํ๋ง ๋ฑ์ด ๊ฐ๊ฐ 1,000๊ฐ์ ์ค๊ฐ ์์ค ๊ฐ์ ์์ฑํ๋ 500๊ฐ์ ํ๋ จ ์คํ์ ์ํํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๋ จ ์คํ ๊ฐ์ ๋ถ์ฐ๊ณผ ํ๋ จ ์คํ ๋ด์ ๋ถ์ฐ์ ๋ชจ๋ ์ค๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด ๊ทธ๋ฃน ๋ด ์ํธ ์๊ด ๊ณ์(\(\rho\))๋ก ํ์๋๋ ์ํธ ์๊ด ๊ณ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ณด์์ ์ผ๋ก \(\rho=0.5\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉด ๋ค์ ๊ณต์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํจํ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ ์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ์ ์์ต๋๋ค: | ๊ฐ์ฃผ 6: ์๋ฅผ ๋ค์ด, Hoffmann ๋ฑ์ด ๊ฐ๊ฐ 1,000๊ฐ์ ์ค๊ฐ loss ๊ฐ์ ์์ฑํ๋ 500๊ฐ์ training runs๋ฅผ ์ํํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์. ์ด๋ฌํ training runs๋ค ๊ฐ์ variance๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ intra-group correlation coefficient, \(\rho\)๋ก ํ๊ธฐ,๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๋ณด์์ ์ผ๋ก \(\rho=0.5\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉด, effective number of data points๋ ์์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐ๋ ์ ์๋ค: | ๊ฐ์ฃผ 6: ์๋ฅผ ๋ค์ด, Hoffmann ๋ฑ์ด 500ํ์ training runs์ ์ํํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ 1,000๊ฐ์ intermediate loss values๋ฅผ ์์ฑํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ training runs ๊ฐ ๋ฐ ์คํ ๋ด ๋ถ์ฐ์ ์ค๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด intra-group correlation coefficient, \(\rho\)๋ก ํ์๋๋ ๊ฒ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ณด์์ ์ผ๋ก \(\rho=0.5\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉด, effective number of data points๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ ๊ณต์์ ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. | ์ฃผ 6: ์๋ฅผ ๋ค์ด, Hoffmann ๋ฑ์ด ๊ฐ๊ฐ 1,000๊ฐ์ ์ค๊ฐ loss ๊ฐ์ ์์ฑํ๋ 500๊ฐ์ training runs์ ์ํํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ training runs ๊ฐ์ ๋ถ์ฐ๊ณผ training runs ๋ด์ ๋ถ์ฐ์ ๋ชจ๋ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด ๊ทธ๋ฃน ๋ด ์๊ด ๊ณ์์ธ \(\rho\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ณด์์ ์ผ๋ก \(\rho=0.5\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉด, ์ ํจํ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ ์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ ๊ณต์์ ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. | ์ฃผ 6: ์๋ฅผ ๋ค์ด, Hoffmann ๋ฑ์ด ๊ฐ๊ฐ 1,000๊ฐ์ ์ค๊ฐ ์์ค ๊ฐ์ ์์ฑํ๋ 500๊ฐ์ ํ๋ จ ์คํ์ ์ํํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํ๋ จ ์คํ ๊ฐ ๋ฐ ํ๋ จ ์คํ ๋ด์ ๋ถ์ฐ์ ๋ชจ๋ ์ค๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด ๊ทธ๋ฃน ๋ด ์๊ด ๊ณ์(\(\rho\)๋ก ํ์๋จ)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ณด์์ ์ผ๋ก \(\rho=0.5\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉด, ์ ํจํ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ ์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ ๊ณต์์ ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. |
์์ด์ ํธ์ ์์ ๋ณต์ก์ฑ์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ LLM๊ณผ OS์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ ์ฐจ ์ปค์ง๊ณ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ํ๋ LLM ๋ฆฌ์์ค์์ ์์ด์ ํธ์ ์์ฒญ์ ์ค์ผ์ค๋งํ๊ณ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋นํ ๋์ ์ด๋ค. ๋ํ, ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๋ LLM์ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์๊ฐ์ด ๋ง์ด ์์๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋๋ก ์์ฑ์ด ์ค์ผ์ค๋ฌ์ ์ํด ์ค๋จ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋ค. ์ด๋ LLM์ ํ์ฌ ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋
์ท์ ์ฐ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํด์ผ ํ๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๊ธฐํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํจ์ผ๋ก์จ LLM์ด ํ์ฌ ์์ฒญ์ ๋ํ ์๋ต ์์ฑ์ ์๋ฃํ์ง ์์์ ๋๋ ์ผ์์ ์ง/์ฌ๊ฐ ๋์์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ๋๋ค. ๋๋ถ์ด ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํธ์ถ ๋๊ตฌ ๋ชฉ๋ก์ ์ป์ ํ, ์ด๋ฌํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ์ต์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋์ ์ด๋ค. ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๊ฐ์ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํด์ผ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ํ, ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์์ ์๋ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ํผํผํ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ๋์์ ์๊ฒฉํ ๊ฐ์ธ์ ๋ณด ๋ณดํธ์ ์ ๊ทผ ์ ์ด ์กฐ์น์ ์ํ๋ ๋ณด์ฅํด์ผ ํ๋ค. | ์์ด์ ํธ ์์ ๋ณต์ก์ฑ์ ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ธ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ LLM๊ณผ OS์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ํ๋ LLM ๋ฆฌ์์ค์์ ์์ด์ ํธ ์์ฒญ์ ์ค์ผ์ค๋ง๊ณผ ์ฐ์ ์์ ์ง์ ์ ์๋นํ ์ด๋ ค์์ ์ด๋ํฉ๋๋ค. ๋ํ, ๊ธด ๋ฌธ๋งฅ์ ๋ค๋ฃฐ ๋ LLM์ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์๊ฐ์ด ๋ง์ด ์์๋์ด ์ค์ผ์ค๋ฌ์ ์ํด ์์ฑ์ด ์ค๋จ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ํ์ฌ ์์ฒญ์ ๋ํ ์๋ต ์์ฑ์ ์๋ฃํ์ง ์์ ์ํ์์ LLM์ ํ์ฌ ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋
์ท์ผ๋ก ์์ฑํ์ฌ ์ผ์ ์ค์ง/์ฌ๊ฐ ๋์์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๊ณ ์ํ๋ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ ๊ธฐ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํตํ ๋๊ตฌ ๋ชฉ๋ก์ ํ๋ณดํ ํ์๋ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์ผํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํด์ผ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด๋ฌํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ต์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ณผ์ ๊ฐ ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ์ ๋์ ์๋์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๊ฐ๋ ฅํ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ํ๋ผ์ด๋ฒ์ ๋ฐ ์ก์ธ์ค ์ ์ด ์กฐ์น๋ฅผ ์๊ฒฉํ๊ฒ ์ํํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ์ ์์ ๋ณต์ก์ฑ์ด ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ LLM๊ณผ OS์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ํ๋ LLM ๋ฆฌ์์ค์์ ์์ด์ ํธ์ ์์ฒญ์ ์ค์ผ์ค๋งํ๊ณ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋นํ ๋์ ์ด๋ค. ๋ํ, ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๋ LLM์ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๋ ์๊ฐ์ด ๋ง์ด ์์๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋๋ก ์ค์ผ์ค๋ฌ์ ์ํด ์์ฑ์ด ์ค๋จ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋ค. ์ด๋ LLM์ ํ์ฌ ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋
์ท์ผ๋ก ์ ์ฅํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ, LLM์ด ํ์ฌ ์์ฒญ์ ๋ํ ์๋ต ์์ฑ์ ์๋ฃํ์ง ์์ ์ํ์์๋ ์ผ์ ์ค์ง/์ฌ๊ฐ ๋์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๊ธฐํ๋ค. ๋๋ถ์ด, ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํธ์ถ ๋๊ตฌ ๋ชฉ๋ก์ ์ป์ ํ, ์ด๋ฌํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ต์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์ผํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํด์ผ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋์ ์ด๋ค. ๋ํ, ๋ค์์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์์ ์๋ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ๋ค ๊ฐ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ๋์์ ์๊ฒฉํ ํ๋ผ์ด๋ฒ์ ๋ฐ ์ก์ธ์ค ์ ์ด ์กฐ์น์ ์ํ์ ๋ณด์ฅํด์ผ ํ๋ค. | ์์ด์ ํธ์ ์์ ๋ณต์ก์ฑ์ด ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ, LLM๊ณผ OS์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ ์ฐจ ์ปค์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ํ๋ LLM ๋ฆฌ์์ค์์ ์์ด์ ํธ์ ์์ฒญ์ ์ค์ผ์ค๋งํ๊ณ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋นํ ๋์ ์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๋ LLM์ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ ์๊ฐ์ด ๋ง์ด ์์๋๋ฉฐ, ๋๋๋ก ์ค์ผ์ค๋ฌ์ ์ํด ์์ฑ์ด ์ค๋จ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ LLM์ ํ์ฌ ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋
์ท์ผ๋ก ์ ์ฅํ์ฌ, LLM์ด ํ์ฌ ์์ฒญ์ ๋ํ ์๋ต ์์ฑ์ ์๋ฃํ์ง ์์์ ๋์๋ ์ผ์ ์ค์ง/์ฌ๊ฐ ๋์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํด์ผ ํ๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํธ์ถ ๋๊ตฌ ๋ชฉ๋ก์ ํ๋ํ ํ์๋, ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์ผํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํด์ผ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด๋ฌํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ์ต์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ ๋ค๋ฅธ ๋์ ์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์์ ์๋ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ๋์์ ์๊ฒฉํ ๊ฐ์ธ์ ๋ณด ๋ณดํธ์ ์ก์ธ์ค ์ ์ด ์กฐ์น๋ฅผ ์ํํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ์ ์์ ๋ณต์ก์ฑ์ด ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ, LLM๊ณผ OS์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ํ๋ LLM ๋ฆฌ์์ค์์ ์์ด์ ํธ์ ์์ฒญ์ ์ค์ผ์ค๋งํ๊ณ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋นํ ๋์ ์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๋ LLM์ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ ์๊ฐ์ด ๋ง์ด ์์๋๋ฉฐ, ๋๋๋ก ์ค์ผ์ค๋ฌ์ ์ํด ์์ฑ์ด ์ค๋จ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ LLM์ด ํ์ฌ ์์ฒญ์ ๋ํ ์๋ต ์์ฑ์ ์๋ฃํ์ง ์์ ์ํ์์๋ LLM์ ํ์ฌ ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋
์ท์ผ๋ก ์ ์ฅํ์ฌ ์ผ์ ์ค์ง/์ฌ๊ฐ ๋์์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํด์ผ ํ๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํธ์ถ ๋๊ตฌ ๋ชฉ๋ก์ ์ป์ ํ, ์ด๋ฌํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ต์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์ผํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํด์ผ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋์ ์
๋๋ค. ๋ํ, ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์์ ์๋ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ๋์์ ์๊ฒฉํ ํ๋ผ์ด๋ฒ์ ๋ฐ ์ก์ธ์ค ์ ์ด ์กฐ์น๋ฅผ ์ํํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ์ ์์ ๋ณต์ก์ฑ์ด ๊ธฐํ๊ธ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ, LLM๊ณผ OS์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ํ๋ LLM ๋ฆฌ์์ค์์ ์์ด์ ํธ์ ์์ฒญ์ ์ค์ผ์ค๋งํ๊ณ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋นํ ๋์ ์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๋ LLM์ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ ์๊ฐ์ด ๋ง์ด ์์๋๋ฉฐ, ๋๋๋ก ์ค์ผ์ค๋ฌ์ ์ํด ์์ฑ์ด ์ค๋จ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ LLM์ ํ์ฌ ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋
์ท์ผ๋ก ์ ์ฅํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ, ํ์ฌ ์์ฒญ์ ๋ํ ์๋ต ์์ฑ์ด ์๋ฃ๋์ง ์์ ์ํ์์๋ ์ผ์ ์ค์ง/์ฌ๊ฐ ๋์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํธ์ถ ๋๊ตฌ ๋ชฉ๋ก์ ํ๋ํ ํ, ์ด๋ฌํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ต์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์ผํ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํด์ผ ํ ์ ์๋ ์ํฉ์์ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋์ ์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋์์ ์๋ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ๋์์ ์๊ฒฉํ ๊ฐ์ธ์ ๋ณด ๋ณดํธ์ ์ก์ธ์ค ์ ์ด ์กฐ์น๋ฅผ ์ํํด์ผ ํฉ๋๋ค. |
**500K ๊ธธ์ด์ ์ฑ
์์ฝ (BookSum).** ์ฐ๋ฆฌ๋ 8B LLM ๋ชจ๋ธ์ 8K ์
๋ ฅ ๊ธธ์ด๋ก 30K ๋จ๊ณ์ ๊ฑธ์ณ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จ(pre-training)ํ์ฌ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋์ฑ ํ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ์ฒด ์ฑ
ํ
์คํธ์ ์์ฝ์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ BookSum (Kryscinski et al., 2021)์ด๋ผ๋ ์ฑ
์์ฝ ์์
์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (fine-tuned)ํ์ต๋๋ค. | **500K ๊ธธ์ด์ ์ฑ
์์ฝ(๋ถ์ฌ).** 8K ์
๋ ฅ ๊ธธ์ด์ 8B LLM ๋ชจ๋ธ์ 30K ๋จ๊ณ ๋์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ์ต์์ผ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๋์ฑ ํ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ์ฒด ์ฑ
ํ
์คํธ์ ์์ฝ์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ์ธ ์ฑ
์์ฝ ์์
์ธ BookSum(Kryscinski et al., 2021)์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ์ต๋๋ค. | **500K ๊ธธ์ด์ ์ฑ
์์ฝ(BookSum).** ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ํ์ธต ํ์ฅํ์ฌ 30K ๋จ๊ณ์ ๊ฑธ์ณ 8K ์
๋ ฅ ๊ธธ์ด์ 8B LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ BookSum(Kryscinski et al., 2021)์ด๋ผ๋ ์ฑ
์์ฝ ์์
์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํ๋๋ฐ, ์ด ์์
์ ๋ชฉํ๋ ์ ์ฒด ์ฑ
ํ
์คํธ์ ์์ฝ์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. | **500K ๊ธธ์ด์ ์ฑ
์์ฝ(BookSum).** ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๋์ฑ ํ์ฅํ๊ธฐ ์ํด 30K ๋จ๊ณ์ ๊ฑธ์ณ 8K ์
๋ ฅ ๊ธธ์ด์ 8B LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ์ฒด ์ฑ
ํ
์คํธ์ ์์ฝ์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ์ธ BookSum(Kryscinski et al., 2021) ์ฑ
์์ฝ ์์
์ ๋ํด ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ์ต๋๋ค. | **500K ๊ธธ์ด์ ์ฑ
์์ฝ(BookSum).** ์ฐ๋ฆฌ๋ 8K ์
๋ ฅ ๊ธธ์ด์ 8B LLM ๋ชจ๋ธ์ 30K ๋จ๊ณ ๋์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จํ์ฌ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๋์ฑ ํ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ์ฒด ์ฑ
ํ
์คํธ์ ์์ฝ์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ์ธ ์ฑ
์์ฝ ์์
์ธ BookSum(Kryscinski et al., 2021)์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ์ต๋๋ค. | **500K ๊ธธ์ด์ ์ฑ
์์ฝ(BookSum).** ์ฐ๋ฆฌ๋ 8K ์
๋ ฅ ๊ธธ์ด์ 8B LLM ๋ชจ๋ธ์ 30K ๋จ๊ณ์ ๊ฑธ์ณ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จํ์ฌ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๋์ฑ ํ์ฅํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ BookSum(Kryscinski et al., 2021)์ด๋ผ๋ ์ฑ
์์ฝ ์์
์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ์ค์ํ์๋๋ฐ, ์ด ์์
์ ๋ชฉํ๋ ์ ์ฒด ์ฑ
ํ
์คํธ์ ์์ฝ์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. |
์ด์ผ๊ธฐ๋ ๊ทธ ํ Jurning์ ์ด๋ฆฐ ์์ ๋ก ๋๋์๊ฐ ๊ทธ๋
์ ์๋
์ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ๊ณผ ๋์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์์ฑํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด์ผ๊ธฐ๋ ์ ๋ง์ ์ด๋ฆฐ ์์ ๊ณผ ์ผ์นํ์ฌ ๊ทธ๋
์ ์๋
์ ๋์์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ๋ง๋ค์ด๋
๋๋ค. | ์ด์ผ๊ธฐ๋ ๊ทธ ํ Jurning์ ์ด๋ฆฐ ์์ ๋ก ๋๋์๊ฐ ๊ทธ๋
์ ์์ด๋ค๊ณผ์ ๊ด๊ณ ๋ฐ ๋์์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ์ ๊ณตํ๋ค.
[reviewd korean] | ์ด ๋ฌธ์ฅ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ ๋์์ต๋๋ค:
๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด์ผ๊ธฐ๋ Jurning์ ์ด๋ฆฐ ์์ ๋ก ๋๋์๊ฐ ๊ทธ๋
์ ์๋
์ ์ ์์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. | ์ด์ผ๊ธฐ๋ ๊ทธ ๋ค์ Jurning์ ์ด๋ฆฐ ์์ ๋ก ๋๋์๊ฐ ๊ทธ๋
์ ์๋
์์ ๊ด๊ณ ๋ฐ ๋์์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. | ์ด์ผ๊ธฐ๋ ๊ทธ ๋ค์ Jurning์ ์ด๋ฆฐ ์์ ๋ก ๋๋์๊ฐ ๊ทธ๋
์ ์๋
์์ ๊ด๊ณ ๋ฐ ๋์์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. |
BERT (Birectional Encoder Representations from Transformers) [24]๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ encoder-only ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค ํ๋์
๋๋ค. BERT๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค: (1) ์
๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ embedding ๋ฒกํฐ ์ํ์ค๋ก ๋ณํํ๋ embedding ๋ชจ๋, (2) embedding ๋ฒกํฐ๋ฅผ contextual representation ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ Transformer encoder ์คํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ (3) ์ต์ข
๋ ์ด์ด์ representation ๋ฒกํฐ๋ฅผ one-hot ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ fully connected layer์
๋๋ค. BERT๋ masked language modeling (MLM)๊ณผ next sentence prediction์ด๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ๋ BERT ๋ชจ๋ธ์ classifier layer๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ค์ํ ์ธ์ด ์ดํด ์์
์ ๋ํด fine-tuningํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ํ
์คํธ๋ถํฐ ์์ํ์ฌ | BERT(์๋ฐฉํฅ ์ธ์ฝ๋ ํํ, Transformer์์ ๋ฐฉํฅ์ฑ ์ธ์ฝ๋ ํํ)๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ธ์ฝ๋ ์ ์ฉ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค ํ๋์
๋๋ค. BERT๋ (1) ์
๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ ์ํ์ค๋ก ๋ณํํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ชจ๋, (2) ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ์ปจํ
์คํธ ํํ ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ Transformer ์ธ์ฝ๋ ์คํ, (3) ํํ ๋ฒกํฐ(์ต์ข
๋ ์ด์ด)๋ฅผ ์ํซ ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ ์์ ํ ์ฐ๊ฒฐ๋ ๋ ์ด์ด์ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. BERT๋ ์ฌ์ ํ์ต๋ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค: ๋ง์คํน ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง(MLM)๊ณผ ๋ค์ ๋ฌธ์ฅ ์์ธก. ์ฌ์ ํ์ต๋ BERT ๋ชจ๋ธ์ ํ
์คํธ | BERT(Bidirectional Encoder Representations from Transformers) [24]๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ธ์ฝ๋ ์ ์ฉ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค ํ๋์
๋๋ค. BERT๋ (1) ์
๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ์ ์ํ์ค๋ก ๋ณํํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ชจ๋, (2) ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ๋ฌธ๋งฅ์ ํํ ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ Transformer ์ธ์ฝ๋ ์คํ, (3) ํํ ๋ฒกํฐ(์ต์ข
๊ณ์ธต์์)๋ฅผ ์-ํซ ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ ์์ ์ฐ๊ฒฐ ๊ณ์ธต์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. BERT๋ ๋ง์คํน ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง(Masked Language Modeling, MLM)๊ณผ ๋ค์ ๋ฌธ์ฅ ์์ธก์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉ์ ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ์ต๋ BERT ๋ชจ๋ธ์ ํ
์คํธ๋ถํฐ ์์ํ๋ ๋ง์ ์ธ์ด ์ดํด ์์
์ ์ํด ๋ถ๋ฅ๊ธฐ ๊ณ์ธต์ ์ถ๊ฐํจ์ผ๋ก์จ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ์ ์์ต๋๋ค. | BERT(Bidirectional Encoder Representations from Transformers)[24]๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ธ์ฝ๋ ์ ์ฉ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค ํ๋์
๋๋ค. BERT๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค: (1) ์
๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ ์ํ์ค๋ก ๋ณํํ๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ชจ๋, (2) ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ๋ฌธ๋งฅ ํํ ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ Transformer ์ธ์ฝ๋ ์คํ, (3) ์ต์ข
๊ณ์ธต์ ํํ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ์-ํซ ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ ์์ ์ฐ๊ฒฐ ๊ณ์ธต์
๋๋ค. BERT๋ ๋ง์คํฌ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง(MLM)๊ณผ ๋ค์ ๋ฌธ์ฅ ์์ธก์ด๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ๋ BERT ๋ชจ๋ธ์ ํ
์คํธ ์ดํด ์์
์ ๋ํ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ ๊ณ์ธต์ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ์์
๋ฒ์๋ ํ
์คํธ๋ถํฐ ์์ํฉ๋๋ค. | BERT(์๋ฐฉํฅ ์ธ์ฝ๋ ํํ์์ Transformers) [24]๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ encoder-only ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค ํ๋์
๋๋ค. BERT๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค: (1) ์
๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ ์ํ์ค๋ก ๋ณํํ๋ embedding ๋ชจ๋, (2) ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ๋ฅผ contextual representation ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ Transformer encoders์ ์คํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ (3) representation ๋ฒกํฐ(์ต์ข
๋ ์ด์ด์์)๋ฅผ one-hot ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ fully connected layer์
๋๋ค. BERT๋ masked language modeling(MLM)๊ณผ next sentence prediction์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ๋ BERT ๋ชจ๋ธ์ classifier layer๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ง์ ์ธ์ด ์ดํด ์์
์ ๋ํด fine-tuning ๋ ์ ์์ต๋๋ค. | BERT(์๋ฐฉํฅ ์ธ์ฝ๋ ํํ-ํธ๋์คํฌ๋จธ์์) [24]๋ ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ encoder-only ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค ํ๋์
๋๋ค. BERT๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค: (1) ์
๋ ฅ ํ
์คํธ๋ฅผ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ ์ํ์ค๋ก ๋ณํํ๋ embedding ๋ชจ๋, (2) ์๋ฒ ๋ฉ ๋ฒกํฐ๋ฅผ contextual representation ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ Transformer encoders ์คํ, (3) ํํ ๋ฒกํฐ(์ต์ข
๋ ์ด์ด์์)๋ฅผ one-hot ๋ฒกํฐ๋ก ๋ณํํ๋ fully connected layer์
๋๋ค. BERT๋ masked language modeling(MLM)๊ณผ next sentence prediction์ด๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ํ์ต๋ฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ์ต๋ BERT ๋ชจ๋ธ์ classifier layer๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ง์ ์ธ์ด ์ดํด ์์
์ ๋ํด fine-tuning ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ํ
์คํธ |
Footnote 1: LLM์ด ์์ PLM๋ณด๋ค ๋ฐ๋์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฐ์ํ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ์ผ๋ถ LLM์์ emergent abilities๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ์ํด์ผ ํฉ๋๋ค. | 1: LLM์ด ๋ฐ๋์ ์์ PLM๋ณด๋ค ๋ ์ ๋ฅํ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ์ผ๋ถ LLM์์๋ ์๋ก์ด ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ํ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 1: LLM์ด ๋ฐ๋์ ์์ PLM๋ณด๋ค ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ์ผ๋ถ LLM์์๋ emergent abilities๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ์ํ๋ผ. | ๊ฐ์ฃผ 1: LLM์ด ๋ฐ๋์ ์์ PLM๋ณด๋ค ๋ ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ์ผ๋ถ LLM์์๋ emergent abilities๊ฐ ๋ํ๋์ง ์์ ์๋ ์๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ์ํ์ญ์์ค. | Footnote 1: LLM์ด ๋ฐ๋์ ์์ PLM๋ณด๋ค ๋ ์ ๋ฅํ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ์ผ๋ถ LLM์์๋ emergent abilities๊ฐ ๋ํ๋์ง ์์ ์๋ ์์ต๋๋ค. | Footnote 1: LLM์ด ๋ฐ๋์ ์์ PLM๋ณด๋ค ๋ ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ์ผ๋ถ LLM์์๋ emergent abilities๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ์๋ ์๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ผ. |
**๋ชจ๋ธ๋ค.** ์ฐ๋ฆฌ๋ 1B, 3B, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 7B ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ autoregressive decoder-only ๋ชจ๋ธ๋ค์ GPT-3 (Brown et al., 2020)๊ณผ ์ ์ฌํ ์ค์ ๊ณผ hyperparameters๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ จ์ํต๋๋ค, ์ฃผ๋ก ALiBi (Press et al., 2021) ์ฌ์ฉ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ custom codebase์์ FlashAttention (Dao et al., 2022)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ The Pile์ RefinedWeb์์ ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ๋ จ์์ผ, ์ฐ๋ฆฌ์ pretraining setup์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํฉ๋๋ค - ์ฐ๋ฆฌ๋ The Pile ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋น์ทํ๊ฒ ์๋ํจ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ablation ์ฐ๊ตฌ๋ค (Section 4.2์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ ๋ฐ; Section 4.3)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ Hoffmann et al. (2022)์ scaling laws์ ๋ฐ๋ผ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ต์ ํ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค: ๊ฐ๊ฐ 1B์ 3B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๋ํด 27B์ 60B ํ ํฐ๋ค์ ๋ํด. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ๋ค (Section 4.2์ Falcon-RW ๋ชจ๋ธ๋ค)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ 350GT๊น์ง ํ๋ จ์ํต๋๋ค, ์ด๋ ์ธ๊ธฐ์๋ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ค (Brown et al., 2020; Wang and Komatuszaki, 2021; Scao et al., 2022)๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ์ ์๊ฐ๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ๋ค (Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋น๊ตํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ๋ชฉํด์ฃผ์ธ์, ๊ทธ ์ค ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค x2.5 ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
์์์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ฐ์ดํฐ์
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋ฏธ์๋ ๋น๊ต๋ฅผ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋น๊ตํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ pretraining datasets์ ๋ํ ๋ ๊น์ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ณด๋ ค๋ฉด Appendix F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ธ์. | **๋ชจ๋ธ.** GPT-3(Brown ์ธ, 2020)์ ์ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก 1B, 3B, 7B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์๋ ํ๊ท ๋์ฝ๋ ์ ์ฉ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ ALiBi(Press ์ธ, 2021)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค๋ ์ ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ปค์คํ
์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค์์ FlashAttention(Dao ์ธ, 2022)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ์ผ๋ก ์ธํ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํด ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ์ ๋ ํ์ผ๊ณผ ์ ์ ์น ๋ชจ๋์์ ํ๋ จํ์ผ๋ฉฐ, ๋ ํ์ผ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ผ์นํ๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ์ ์ ์ฐ๊ตฌ(์น์
4.2์ ์ ๋ฐ๋ถ; ์น์
4.3)์ ๊ฒฝ์ฐ, 1B ๋ฐ 3B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 27B ๋ฐ 60B ํ ํฐ์ ๋ํด ํธํ๋ง ์ธ(2022)์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ(์น์
4.2์ ํ์ฝ-RW ๋ชจ๋ธ)์ ๋ํด์๋ 350GT๊น์ง ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ์ฌ ์ธ๊ธฐ ์๋ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ(Brown ์ธ, 2020; Wang ๋ฐ Komatuszaki, 2021; Scao ์ธ, 2022)๊ณผ ์ผ์นํ๋๋ก ํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ ๋์
๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ(Touvron ์ธ, 2023)์ ๋ํด์๋ ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค x2.5 ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
์ ํตํด ํ์ต๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ ์ธก๋ฉด์์ ์๋ฏธ ์๋ ๋น๊ต๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋น๊ตํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ ์ ์ํ์ธ์. ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋น๊ต ๋์ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ฐ์๋ ๋ถ๋ก F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ธ์. | **๋ชจ๋ธ.** ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3(Brown et al., 2020)๊ณผ ์ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก 1B, 3B, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 7B ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์๋ํ๊ท decoder-only ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฃผ๋ก ALiBi(Press et al., 2021)์ ์ฌ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๊ธฐ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ์ฉ์ ์ ์ ์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค์์ FlashAttention (Dao et al., 2022)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ ์ค์ ์ผ๋ก ์ธํ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํด The Pile์ RefinedWeb์์ ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ฉฐ, The Pile ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ์ํ๋๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ์ ์ ์ฐ๊ตฌ(Section 4.2์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ ๋ฐ; Section 4.3)์ ๋ํด์๋ Hoffmann et al. (2022)์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค: ์ฐ๋ฆฌ์ 1B์ 3B ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 27B์ 60B ํ ํฐ์ ๋ํด ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ(Falcon-RW ๋ชจ๋ธ in Section 4.2)์ ๋ํด์๋ 350GT๋ก ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ ์ธ๊ธฐ ์๋ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ(Brown et al., 2020; Wang and Komatuszaki, 2021; Scao et al., 2022)๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ์ ์๊ฐ๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ(Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋น๊ตํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ ์ค ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค x2.5 ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ จ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ฐ์ดํฐ์
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ ์๋ฏธํ ๋น๊ต๋ฅผ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋น๊ตํ๋ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ๋ ๊น์ ๊ฐ์๋ Appendix F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ญ์์ค. | **๋ชจ๋ธ.** ์ฐ๋ฆฌ๋ 1B, 3B, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 7B ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์๋ํ๊ท ๋์ฝ๋-์ ์ฉ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ GPT-3(Brown et al., 2020)๊ณผ ์ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ก ALiBi(Press et al., 2021) ์ฌ์ฉ์ ์์ด์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ง์ถคํ ์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค์์ FlashAttention(Dao et al., 2022)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ ์ค์ ์ผ๋ก ์ธํ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ The Pile์ RefinedWeb์์ ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ฉฐ, The Pile ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋์ผํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ์ ๊ฑฐ ์ฐ๊ตฌ(Section 4.2์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๋ถ๋ถ; Section 4.3)์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ Hoffmann et al. (2022)์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ 1B์ 3B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 27B์ 60B ํ ํฐ์ ๋ํด ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋๋ก ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ(Falcon-RW ๋ชจ๋ธ๋ค in Section 4.2)์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ 350GT๊น์ง ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ ๋์ค์ ์ธ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ค(Brown et al., 2020; Wang and Komatuszaki, 2021; Scao et al., 2022)๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ์ ์๊ฐ๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ๋ค(Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋น๊ตํ์ง๋ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ ๊ทธ ์ค ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค 2.5๋ฐฐ ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ จ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก, ๋ฐ์ดํฐ์
์ธก๋ฉด์์ ์๋ฏธ์๋ ๋น๊ต๋ฅผ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. ๋น๊ตํ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ๋ ๊น์ ๊ฐ์๋ Appendix F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ญ์์ค.
| **๋ชจ๋ธ.** ์ฐ๋ฆฌ๋ 1B, 3B, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 7B ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์๋ํ๊ท ๋์ฝ๋-์ ์ฉ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ GPT-3 (Brown et al., 2020)๊ณผ ์ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ก ALiBi (Press et al., 2021) ์ฌ์ฉ์ด๋ผ๋ ์ ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ปค์คํ
์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค์์ FlashAttention (Dao et al., 2022)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. The Pile์ RefinedWeb์์ ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์์ผ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ์ผ๋ก ์ธํ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํ๋ฉฐ, The Pile ๋ชจ๋ธ์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋์ผํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ์ ์ ์ฐ๊ตฌ (์น์
4.2์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๋ถ๋ถ; ์น์
4.3)์ ๋ํด์๋ Hoffmann et al. (2022)์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋๋ก ํ๋ จ์ํต๋๋ค: 1B์ 3B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 27B์ 60B ํ ํฐ์ ๋ํด. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ (์น์
4.2์ Falcon-RW ๋ชจ๋ธ)์ ๋ํด์๋ 350GT๊น์ง ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ ๋์ค์ ์ธ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ (Brown et al., 2020; Wang and Komatuszaki, 2021; Scao et al., 2022)๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ์ ๋์
๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ (Touvron et al., 2023)์ ๋ํด์๋ ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค x2.5 ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ จ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ธก๋ฉด์์ ์๋ฏธ ์๋ ๋น๊ต๋ฅผ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋น๊ตํ์ง ์์ต๋๋ค. ๋น๊ตํ๋ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ๋ ๊น์ ๊ฐ์๋ ๋ถ๋ก F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ญ์์ค.
| **๋ชจ๋ธ.** ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3(Brown et al., 2020)๊ณผ ์ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก 1B, 3B, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 7B ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์๋ํ๊ท ๋์ฝ๋-์ ์ฉ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฃผ๋ก ALiBi(Press et al., 2021) ์ฌ์ฉ์ ์์ด์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ง์ถคํ ์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค์์ FlashAttention(Dao et al., 2022)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ ์ค์ ์ผ๋ก ์ธํ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํด The Pile์ RefinedWeb์์ ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ฉฐ, The Pile ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ์๋ํจ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ์ ์ ์ฐ๊ตฌ(Section 4.2์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ ๋ฐ; Section 4.3)์ ๋ํด์๋ Hoffmann et al. (2022)์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค: ์ฐ๋ฆฌ์ 1B์ 3B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 27B์ 60B ํ ํฐ์ ๋ํด ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ(Section 4.2์ Falcon-RW ๋ชจ๋ธ๋ค)์ ๋ํด์๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ 350GT๊น์ง ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ ๋์ค์ ์ธ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ค(Brown et al., 2020; Wang and Komatuszaki, 2021; Scao et al., 2022)๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ์ ์๊ฐ๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ๋ค(Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋น๊ตํ์ง ์์์์ ์ฃผ๋ชฉํ์ญ์์ค. ๊ทธ ์ค ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค x2.5 ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
๋ฆฌ์์ค๋ก ํ๋ จ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ฐ์ดํฐ์
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๋น๊ต๋ฅผ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. ๋น๊ตํ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ๋ ๊น์ ๊ฐ์๋ Appendix F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ญ์์ค.
[reviewd korean]
**๋ชจ๋ธ.** ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3(Brown et al., 2020)๊ณผ ์ ์ฌํ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก 1B, 3B, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 7B ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์๋ํ๊ท ๋์ฝ๋-์ ์ฉ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฃผ๋ก ALiBi(Press et al., 2021) ์ฌ์ฉ์ ์์ด์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ง์ถคํ ์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค์์ FlashAttention(Dao et al., 2022)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฌ์ ํ๋ จ ์ค์ ์ผ๋ก ์ธํ ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํด The Pile์ RefinedWeb์์ ๋ด๋ถ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ฉฐ, The Pile ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ์๋ํจ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์๊ท๋ชจ ๋ฐ ์ ์ ์ฐ๊ตฌ(Section 4.2์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ ๋ฐ; Section 4.3)์ ๋ํด์๋ Hoffmann et al. (2022)์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค: ์ฐ๋ฆฌ์ 1B์ 3B ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 27B์ 60B ํ ํฐ์ ๋ํด ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ์คํ(Section 4.2์ Falcon-RW ๋ชจ๋ธ๋ค)์ ๋ํด์๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ 350GT๊น์ง ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ์ด๋ ๋์ค์ ์ธ ๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ค(Brown et al., 2020; Wang and Komatuszaki, 2021; Scao et al., 2022)๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. ์ต๊ทผ์ ์๊ฐ๋ LLaMA ๋ชจ๋ธ๋ค(Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋น๊ตํ์ง ์์์์ ์ฃผ๋ชฉํ์ญ์์ค. ๊ทธ ์ค ๊ฐ์ฅ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ณด๋ค x2.5 ๋ ๋ง์ ์ปดํจํ
๋ฆฌ์์ค๋ก ํ๋ จ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ฐ์ดํฐ์
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๋น๊ต๋ฅผ ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. ๋น๊ตํ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ํ ๋ ๊น์ ๊ฐ์๋ Appendix F๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ญ์์ค. |
**Lemma 2**.: _๋์ผํ ๋ฑ๊ฐ ํด๋์ค์์ ์ ๋๋ ๋ ๊ฐ์ ๋ณด์ ํจ์๋ ์ ์ฝ๋ RL ๋ฌธ์ ์๋์์ ๋์ผํ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ ์ ๋ํ๋ค._ | **๋ ๋ง 2**. _๋์ผํ ๋ฑ๊ฐ ํด๋์ค์ ๋ ๋ณด์ ํจ์๋ ์ ์ฝ๋ RL ๋ฌธ์ ์์ ๋์ผํ ์ต์ ์ ์ฑ
์ ์ ๋ํ๋ค._ | **Lemma 2**.: ๋์ผํ equivalence class์์ ์จ ๋ reward functions์ constrained RL problem์์ ๊ฐ์ optimal policy๋ฅผ ์ ๋ํ๋ค. | **์ ๋ฆฌ 2**.: ๋์ผํ ๋๋ฑ์ฑ ํด๋์ค์์ ์จ ๋ ๊ฐ์ reward functions์ ์ ์ฝ๋ RL ๋ฌธ์ ์๋์์ ๋์ผํ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ ์ ๋ํ๋ค. | **Lemma 2**: ๋์ผํ equivalence class์์์ ๋ reward functions์ constrained RL problem์์ ๋์ผํ optimal policy๋ฅผ ์ ๋ํ๋ค. | **๋ ๋ง 2**.: ๋์ผํ equivalence class์์ ์จ ๋ reward functions์ constrained RL problem์์ ๋์ผํ optimal policy๋ฅผ ์ ๋ํ๋ค. |
**RMSNorm** ๋ผ๋ง2 ๋ชจ๋ธ(Touvron et al., 2023)์ 7B ๋ฒ์ ๊ณผ ๋์ผํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ transformer sub-layer, attention layer, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ feedforward layer์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm (Zhang and Sennrich, 2019)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ๊ทํํ๋ค. | **RMSNorm** Llama2 ๋ชจ๋ธ(Tovron ์ธ, 2023)๊ณผ ๋์ผํ 7B ์ฌ๊ฐ๋. ๊ฐ ํธ๋์คํฌ๋จธ ํ์ ๋ ์ด์ด, ์ฃผ์ ๋ ์ด์ด, ํผ๋ํฌ์๋ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm(Zhang ๋ฐ Sennrich, 2019)์ผ๋ก ์ ๊ทํํฉ๋๋ค. | **RMSNorm** Llama2 ๋ชจ๋ธ(Touvron et al., 2023) 7B์ ๋์ผํ๋ค. ๊ฐ transformer sub-layer, attention layer, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ feedforward layer์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm (Zhang and Sennrich, 2019)์ผ๋ก ์ ๊ทํํ๋ค. | [korean]
**RMSNorm** Llama2 ๋ชจ๋ธ (Touvron et al., 2023) 7B์ ๋์ผํ๋ค. ๊ฐ transformer sub-layer, attention layer, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ feedforward layer์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm (Zhang and Sennrich, 2019)์ผ๋ก normalizeํ๋ค.
[reviewd korean]
**RMSNorm** Llama2 ๋ชจ๋ธ (Touvron et al., 2023) 7B์ ๋์ผํ๋ค. ๊ฐ transformer sub-layer, attention layer, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ feedforward layer์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm (Zhang and Sennrich, 2019)์ผ๋ก normalizeํ๋ค.
(๋ฌธ์ฅ์ด ์ด๋ฏธ ์ ์ ํ๊ฒ ๋ฒ์ญ๋์ด ์์ด์ ์์ ์ฌํญ์ด ์์ต๋๋ค.) | **RMSNorm** Llama2 ๋ชจ๋ธ(Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋์ผํ 7B ๊ท๋ชจ์
๋๋ค. ๊ฐ transformer sub-layer, attention layer, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ feedforward layer์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm(Zhang and Sennrich, 2019)์ผ๋ก normalize๋ฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | **RMSNorm** Llama2 ๋ชจ๋ธ(Touvron et al., 2023)๊ณผ ๋์ผํฉ๋๋ค. ๊ฐ transformer sub-layer, attention layer, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ feedforward layer์ ์
๋ ฅ์ RMSNorm (Zhang and Sennrich, 2019)์ผ๋ก ์ ๊ทํํฉ๋๋ค. |
Footnote 20: ๋ชจ๋ธ์ด ์ฐ๋ ๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์์ ํ์ตํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฑฐ์ ์๋ค; \(N=200k\)์ผ ๋ bioS(\(N^{\prime}\))์ ์๋ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ํ๋ จ ์ค์ ๋จ 0.2ํ, \(N=50k\)์ผ ๋๋ 0.05ํ๋ง ๋ํ๋๋ค. | ์ฃผ์ 20: ์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ํ์ตํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฏธ๋ฏธํ๋ฉฐ, ๋ฐ์ด์ค์ค(\(N^{\prime}\))์ ๊ฐ ์ฌ๋์ ํ๋ จ ์ค์ \(N=200k\)์ผ ๋ 0.2๋ฒ, \(N=50k\)์ผ ๋ 0.05๋ฒ๋ง ๋ํ๋ฉ๋๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 20: ๋ชจ๋ธ์ ์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ ํ์ต ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฑฐ์ ์๋ค; bioS(\(N^{\prime}\))์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ \(N=200k\)์ผ ๋ ํ๋ จ ์ค 0.2ํ, \(N=50k\)์ผ ๋ 0.05ํ๋ง ๋ํ๋๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 20: ๋ชจ๋ธ์ ์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ํ์ตํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฑฐ์ ์๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค; bioS(\(N^{\prime}\))์ ์๋ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ \(N=200k\)์ผ ๋ ํ๋ จ ์ค์ 0.2ํ, \(N=50k\)์ผ ๋ 0.05ํ๋ง ๋ํ๋ฉ๋๋ค. | ์ฃผ 20: ๋ชจ๋ธ์ ์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ํ์ตํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฑฐ์ ์๋ค; bioS(\(N^{\prime}\))์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ \(N=200k\)์ผ ๋ ํ๋ จ ์ค์ 0.2ํ, ๋๋ \(N=50k\)์ผ ๋ 0.05ํ๋ง ๋ํ๋ฉ๋๋ค. | Footnote 20: ๋ชจ๋ธ์ ์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ ํ์ต ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฑฐ์ ์๋ค; bioS(\(N^{\prime}\))์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ \(N=200k\)์ผ ๋ ํ๋ จ ์ค์ 0.2ํ, \(N=50k\)์ผ ๋ 0.05ํ๋ง ๋ํ๋ฉ๋๋ค. |
๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ชจ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด๊ณ ํ์ง๋ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋ค๋ฅธ ํ
์ด๋ธ์์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ณด๊ณ ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ณ๋ํฉ๋๋ค. | ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ชจ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๋ํด ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด๊ณ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ค๋ฅธ ํ์ ๋ณด๊ณ ๋๋ ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ๋ค์ํ๋ค. | ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ชจ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด๊ณ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋๊ณ , ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ ํ
์ด๋ธ์์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ณด๊ณ ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์๊ฐ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋๋ค. | ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ชจ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด๊ณ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ
์ด๋ธ์์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ณด๊ณ ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ๋ณ๋ํฉ๋๋ค. | ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ชจ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด๊ณ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฉฐ, ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ ํ
์ด๋ธ์์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ณด๊ณ ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ฉ๋๋ค. | ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ชจ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด๊ณ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋๊ณ , ๊ทธ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ ํ
์ด๋ธ์์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ณด๊ณ ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ฉ๋๋ค. |
์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์์ด์ ์ง์์ ๋ค์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ์ค์ํ๋ค Cao et al. (2023); Zhou et al. (2023). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์๋ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์์
์ ํนํ๋ ์ง์์ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋์
ํ๋ ๊ฒ์ด ํ์์ ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง์์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋จ๊ณ๋ \(2\)๊ฐ์ ํต์ฌ ์์๋ฅผ ํฌํจํ๋ค: ์ผ๋ฐ์ ์ธ(์ฆ, ๋น๋ฒ๋ฅ ์ ์ธ) ์ง์์ ๋ฒ๋ฅ ์ง์. ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ช
๋ น ์ดํด ๋ฐ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ์ฝ๋ฉ, ์ํ, ์ผ๋ฐ ๋ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ํ์๋ ๋ฒ๋ฅ ๋ถ์ผ์ ๋ฏธ๋ฌํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ฉํ๋ฉฐ, ๋ฒ๋ฅ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ๊ณผ ์์ฝ ๋ฑ์ด ํฌํจ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฃผ์ ๊น์ ์ง์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ชจ๋ธ, SaulLM-7B-Instruct๋ ๋ฒ๋ฅ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ดํดํ๊ณ ๋ค์ํ ๊ด๋ จ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ๋ค. | ๋ฒ์ฉ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ, Cao ์ธ(2023), Zhou ์ธ(2023)์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ง์นจ์ ๋ค์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ด ๋งค์ฐ ์ค์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์๋ ์์
๋ณ ๋ฐ ์ ๋ฌธ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ํตํฉํ์ฌ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. ์ง์นจ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋จ๊ณ์๋ ์ผ๋ฐ(์ฆ, ๋ฒ๋ฅ ์ด ์๋) ๋ฐ ๋ฒ๋ฅ ์ง์นจ์ ๋ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ตฌ์ฑ ์์๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ช
๋ น์ ์ดํดํ๊ณ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ ์ฝ๋ฉ, ์ํ, ์ผ๋ฐ ๋ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. ํ์๋ ๋ฒ๋ฅ ์ง์์๋ต ๋ฐ ์์ฝ ๋ฑ์ ๋ค๋ฃจ๋ ๋ฒ๋ฅ ์์ญ์ ๋์์ค์ ๋ง์ถ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ํ์ฉํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ์ฌํ ์ง์นจ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด, ์ ํฌ ๋ชจ๋ธ์ธ SaulLM-7B-Instruct๋ ๋ฒ๋ฅ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ํ์
ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๋ค์ํ ๊ด๋ จ ์์
์์ ํ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํฉ๋๋ค. | ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์์ด์ ์ง์์ ๋ค์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ Cao et al. (2023); Zhou et al. (2023)์ ์ํด ์ค์ํ ์์์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์์ญ์์๋ ์์
์ ํนํ๋ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ํตํฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ํ์์ ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง์์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋จ๊ณ๋ 2๊ฐ์ ํต์ฌ ์์๋ฅผ ํฌํจํ๋ค: ์ผ๋ฐ์ ์ธ(์ฆ, ๋น๋ฒ๋ฅ ์ ์ธ) ์ง์์ ๋ฒ๋ฅ ์ง์. ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ช
๋ น ์ดํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ์ฝ๋ฉ, ์ํ, ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ์์ญ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ํ์๋ ๋ฒ๋ฅ ์์ญ์ ์ธ๋ถ์ ์ธ ๋ถ๋ถ์ ๋ง๊ฒ ์กฐ์ ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ฉํ๋ฉฐ, ๋ฒ๋ฅ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ๊ณผ ์์ฝ ๋ฑ์ด ํฌํจ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์คํ ์ง์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด, ์ฐ๋ฆฌ์ SaulLM-7B-Instruct ๋ชจ๋ธ์ ๋ฒ๋ฅ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ดํดํ๊ณ , ๋ค์ํ ๊ด๋ จ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. | ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์์ด์ ์ง์์ ๋ค์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ์ค์ํ๋ค(Cao et al. (2023); Zhou et al. (2023)). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ฌธ ์์ญ์์๋ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์์
์ ํนํ๋ ์ง์์ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋์
ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง์์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋จ๊ณ๋ 2๊ฐ์ง ํต์ฌ ์์๋ฅผ ํฌํจํ๋ค: ์ผ๋ฐ์ ์ธ(์ฆ, ๋ฒ๋ฅ ์ด ์๋) ์ง์์ ๋ฒ๋ฅ ์ง์. ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ช
๋ น ์ดํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ์ฝ๋ฉ, ์ํ, ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ์์ญ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฒ๋ฅ ์์ญ์ ๋ฏธ๋ฌํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ด๋ ๋ฒ๋ฅ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ๊ณผ ์์ฝ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ฒ๋ฅ ๊ด๋ จ ์์
์ ํฌํจํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ์ฌํ ์ง์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด, ์ฐ๋ฆฌ์ SaulLM-7B-Instruct ๋ชจ๋ธ์ ๋ฒ๋ฅ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ดํดํ๊ณ ๋ค์ํ ๊ด๋ จ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ๋ค. | ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์์ด์๋ ์ง์์ ๋ค์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ด ์ค์ํ๋ค๋ ์ ์ Cao et al. (2023); Zhou et al. (2023)์ ์ํด ๊ฐ์กฐ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์๋ ์์
์ ํนํ๋ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ํตํฉํ์ฌ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ด ํ์์ ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง์์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋จ๊ณ๋ 2๊ฐ์ง ํต์ฌ ์์๋ฅผ ํฌํจํ๋ค: ์ผ๋ฐ์ ์ธ(์ฆ, ๋ฒ๋ฅ ์ด ์๋) ์ง์์ ๋ฒ๋ฅ ์ง์. ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ช
๋ น์ด ์ดํด์ ๋ฐ๋ฅด๊ธฐ๋ฅผ ํฅ์์ํค๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ฉฐ, ์ฝ๋ฉ, ์ํ, ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ํ์๋ ๋ฒ๋ฅ ๋ถ์ผ์ ์ธ๋ฐํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ฉํ๋ฉฐ, ๋ฒ๋ฅ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ๊ณผ ์์ฝ ๋ฑ์ด ํฌํจ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ์ฌํ ์ง์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด, ์ฐ๋ฆฌ์ SaulLM-7B-Instruct ๋ชจ๋ธ์ ๋ฒ๋ฅ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ดํดํ๊ณ ๋ค์ํ ๊ด๋ จ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. | ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์์ด์ ์ง์์ ๋ค์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ์ค์ํ๋ค Cao et al. (2023); Zhou et al. (2023). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์๋ ์์
์ ํนํ๋ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ํตํฉํ์ฌ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋จ๊ณ๋ 2๊ฐ์ ํต์ฌ ์์๋ฅผ ํฌํจํ๋ค: ์ผ๋ฐ์ ์ธ(์ฆ, ๋น๋ฒ๋ฅ )๊ณผ ๋ฒ๋ฅ ์ง์นจ. ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ช
๋ น์ ์ดํดํ๊ณ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ ํฅ์์ํค๊ณ , ์ฝ๋ฉ, ์ํ, ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ํ ๋ฑ ๋ค์ํ ์์ญ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ํ์๋ ๋ฒ๋ฅ ์์ญ์ ์ธ๋ถ์ ์ธ ๋ถ๋ถ์ ๊ณ ๋ คํ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ๋ฒ๋ฅ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ๊ณผ ์์ฝ ๋ฑ์ด ํฌํจ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ์ฌํ ์ง์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด, ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ชจ๋ธ์ธ SaulLM-7B-Instruct๋ ๋ฒ๋ฅ ์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์ดํดํ๊ณ ๋ค์ํ ๊ด๋ จ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. |
์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ํ๋ ์๋๋ก ๊ณ์ ์งํํจ์ ๋ฐ๋ผ, ๋์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง ํฐ ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ์ ์ ๋ ๋ง์ด ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ ์ ๋ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ๋นํจ์จ์ ์ด๊ฒ ๋์ด, instruction tuning์ด ์ด์ ๋ณด๋ค ๋์ฑ ์ค์ํด์ง๊ณ ์๋ค. | ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ํ๋ ์๋๋ก ๊ณ์ ๋ฐ์ ํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์๊ฐ ๋ง๊ณ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ์๋ํ๋ ๋๊ท๋ชจ ๋ชจ๋ธ์ด ์ ์ ๋ ๋ง์ด ๋ฑ์ฅํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ๋ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ๋นํจ์จ์ ์ด ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง์นจ ์กฐ์ ์ด ๊ทธ ์ด๋ ๋๋ณด๋ค ์ค์ํด์ก์ต๋๋ค. | ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๊ฐ์ํ๋ ์๋๋ก ๊ณ์ ์งํํจ์ ๋ฐ๋ผ, ๋์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง ๋ํ ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ๋์ด๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ๋ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ๋นํจ์จ์ ์ด ๋์ด, instruction tuning์ด ์ด์ ๋ณด๋ค ๋์ฑ ์ค์ํด์ง๊ณ ์๋ค. | ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ํ๋ ์๋๋ก ๊ณ์ ์งํํจ์ ๋ฐ๋ผ, ๋์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง ๋ํ ๋ชจ๋ธ์ด ์ ์ ๋ ๋ง์ด ๋ํ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ ์ ๋ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ๋นํจ์จ์ ์ด ๋๋ฉด์, instruction tuning์ด ์ด์ ๋ณด๋ค ๋์ฑ ์ค์ํด์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. | ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ํ๋ ์๋๋ก ๊ณ์ ์งํํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋์ parameter ์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง ๋ํ ๋ชจ๋ธ์ด ์ ์ ๋ ๋ง์ด ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ parameter์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ๋ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ๋นํจ์จ์ ์ด ๋์ด instruction tuning์ด ์ด์ ๋ณด๋ค ๋์ฑ ์ค์ํด์ง๊ณ ์๋ค. | ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฐ์ํ๋ ์๋๋ก ๊ณ์ ์งํํจ์ ๋ฐ๋ผ, ๋์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง ๋ํ ๋ชจ๋ธ์ด ์ ์ ๋ ๋ง์ด ๋ฑ์ฅํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ๋ ์ด๋ ค์์ง๊ณ ๋นํจ์จ์ ์ด ๋์ด, instruction tuning์ด ๊ทธ ์ด๋ ๋๋ณด๋ค ์ค์ํด์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. |
MoE ๋ชจ๋ธ์ด ๊ทธ๋ค์ ์คํrs์ํฐ(sparsity) ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด ๋ณดํต ๋ ๋์ ํ์ต๋ฅ ์ ์๊ตฌํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ตํฐ๋ง์ด์ ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์กฐ์ ํ๋ค: | ํฌ์์ฑ ๋๋ฌธ์ MoE ๋ชจ๋ธ์ ์ข
์ข
๊ณ ๋ฐ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด ๋ ๋์ ํ์ต ์๋๊ฐ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ตํฐ๋ง์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์กฐ์ ํฉ๋๋ค: | ๊ทธ๋ค์ sparsity ๋๋ฌธ์, MoE ๋ชจ๋ธ์ ์ข
์ข
dense ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด ๋ ๋์ learning rates๋ฅผ ์๊ตฌํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ optimizer parameters๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์กฐ์ ํ๋ค:
[๊ฒ์ํ ๋ฌธ์]
๊ทธ๋ค์ ํฌ์์ฑ ๋๋ฌธ์, MoE ๋ชจ๋ธ์ ์ข
์ข
dense ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด ๋ ๋์ learning rates๋ฅผ ์๊ตฌํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ optimizer parameters๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์กฐ์ ํ๋ค:
(Reference: Due to their sparsity, MoE models often require higher learning rates compared to dense models. Consequently, we adjust the optimizer parameters as follows:)
(์ด ๋ฌธ์ฅ์ ์ด๋ฏธ ์ ๋ฒ์ญ๋์ด ์์ต๋๋ค.) | ํฌ์์ฑ ๋๋ฌธ์ MoE ๋ชจ๋ธ์ dense ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด ๋ ๋์ learning rate๊ฐ ํ์ํ ๋๊ฐ ๋ง์ต๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ optimizer์ parameters๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์กฐ์ ํฉ๋๋ค: | ํฌ์์ฑ์ผ๋ก ์ธํด MoE ๋ชจ๋ธ์ ์ข
์ข
dense models์ ๋นํด ๋ ๋์ learning rates๊ฐ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด optimizer parameters๋ฅผ ์กฐ์ ํฉ๋๋ค: | ํฌ์์ฑ์ผ๋ก ์ธํด MoE ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ๋๊ฐ ๋์ ๋ชจ๋ธ์ ๋นํด ๋ณดํต ๋ ๋์ ํ์ต๋ฅ ์ ํ์๋ก ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด optimizer์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์กฐ์ ํฉ๋๋ค: |
๊ธฐ๋ณธ ํ๊ฐ ์์
๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, LLMs๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ํน๋ณํ ๊ณ ๋ ค๊ฐ ํ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ๋ ฌ, ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ ์์ฉ, ๋๊ตฌ ์กฐ์์ ํฌํจํ์ฌ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ํ์ ์ธ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ํด๋น ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. ๋ค์์ผ๋ก, ์ด๋ฌํ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์ธํ ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. | ์์ ๊ธฐ๋ณธ ํ๊ฐ ๊ณผ์ ์ธ์๋ LLM์ ํ๊ฐ์ ํน๋ณํ ๊ณ ๋ ค๊ฐ ํ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ์ ์ ๋ ฌ, ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ ์์ฉ, ๋๊ตฌ ์กฐ์ ๋ฑ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ํ์ ์ธ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ฐ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. ๋ค์์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ์์ธํ ์ค๋ช
ํฉ๋๋ค. | ์์ ๊ธฐ๋ณธ ํ๊ฐ ์์
์ธ์๋ LLMs๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ํน๋ณํ ๊ณ ๋ ค์ฌํญ์ด ํ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ๋ ฌ(Human Alignment), ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ(Interaction with the external environment), ๋๊ตฌ ์กฐ์(Tool Manipulation)์ ํฌํจํ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ํ์ ์ธ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. ๋ค์์ผ๋ก๋ ์ด๋ฌํ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ์์ธํ ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. | ์์ ๊ธฐ๋ณธ ํ๊ฐ ์์
์ธ์๋ LLMs๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ํน๋ณํ ๊ณ ๋ ค ์ฌํญ์ด ํ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ธ๊ฐ ์ ๋ ฌ, ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ ์์ฉ, ๋๊ตฌ ์กฐ์ ๋ฑ์ ํฌํจํ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ํ์ ์ธ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ํด๋น ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. ๋ค์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ์์ธํ ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. | ์์ ๊ธฐ๋ณธ ํ๊ฐ ์์
์ธ์๋ LLMs๋ ํ๊ฐ์ ํน๋ณํ ๊ณ ๋ ค๊ฐ ํ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ธ๊ฐ ์ ๋ ฌ(human alignment), ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ ์์ฉ(interaction with the external environment), ๋๊ตฌ ์กฐ์(tool manipulation) ๋ฑ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ํ์ ์ธ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. ๋ค์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ์์ธํ ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. | ์์ ๊ธฐ๋ณธ ํ๊ฐ ์์
์ธ์๋ LLMs๋ ํ๊ฐ์ ํน๋ณํ ๊ณ ๋ ค์ฌํญ์ด ํ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ธ๊ฐ ์ ๋ ฌ(human alignment), ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ(interaction with the external environment), ๋๊ตฌ ์กฐ์(tool manipulation) ๋ฑ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ํ์ ์ธ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. ๋ค์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ณ ๊ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํด ์์ธํ ๋
ผ์ํฉ๋๋ค. |
Figure 4: Best of \(N\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ \(N=\{1,4,16,64,128\}\)์
๋๋ค. ์ฝ 64-128 ์ํ ์ดํ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ์ฒด๋ฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 4: \(N=\{1,4,16,64,128\}\)์ ๋ํ ์ต์์ \(N\) ๊ธฐ์ค์ . ๋๋ต 64-128 ์ํ ์ดํ์๋ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ์ฒด๋ฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 4: \(N=\{1,4,16,64,128\}\)์ ๋ํ Best of \(N\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์
๋๋ค. ์ฑ๋ฅ์ ๋๋ต 64-128๊ฐ ์ํ ์ดํ์ ์์ ํ๋ฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 4: \(N=\{1,4,16,64,128\}\)์ ๋ํ Best of \(N\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ. ์ฝ 64-128๊ฐ ์ํ ์ดํ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ์ฒด๋ฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 4: \(N=\{1,4,16,64,128\}\)์ ๋ํ Best of \(N\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ. ์ฑ๋ฅ์ ๋๋ต 64-128 ์ํ ์ดํ์ ์ ์ฒด๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 4: N=\{1,4,16,64,128\}์ ๋ํ Best of N ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ. ๋๋ต 64-128 ์ํ ์ดํ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ์ฒด๋ฉ๋๋ค. |
\(z\in\mathbb{R}^{\ell}\)์ด (์ ์ ์๋) logits์ด๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)์ด normalizing constant์์ ๊ฐ์ ํ์. ๊ฐ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป๋๋ค. | z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) ๋ก๊ทธ๋ผ๊ณ ํ๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ ์ ๊ทํ ์์๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐํฉ๋๋ค. | \(z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) logits์ผ๋ก ํ๊ณ \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ normalizing constant๋ก ํ๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํ์ฌ, ์ฐ๋ฆฌ๋ | Let \(z\in\mathbb{R}^{\ell}\) be the (unknown) logits and let \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\) be the normalizing constant. For each \(k\in\{1,\cdots,K\}\), we have
[z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) logits์ผ๋ก ํ๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ ์ ๊ทํ ์์๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค. ๊ฐ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค.
์ด ๋ฌธ์ฅ์ ์ด๋ฏธ ์ ๋ฒ์ญ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์์ ํ ๋ถ๋ถ์ด ์์ต๋๋ค. | Let \(z\in\mathbb{R}^{\ell}\) be the (unknown) logits and let \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\) be the normalizing constant. For each \(k\in\{1,\cdots,K\}\), we have
[korean]
\(z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) logits์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ ์ ๊ทํ ์์๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค. ๊ฐ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋๋ค.
[reviewd korean]
\(z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) logits์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ ์ ๊ทํ ์์๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค. ๊ฐ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋๋ค.
| Let \(z\in\mathbb{R}^{\ell}\) be the (unknown) logits and let \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\) be the normalizing constant. For each \(k\in\{1,\cdots,K\}\), we have
[korean]
\(z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) logits์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ ์ ๊ทํ ์์๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค. ๊ฐ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋๋ค.
[reviewd korean]
\(z\in\mathbb{R}^{\ell}\)๋ฅผ (๋ฏธ์ง์) logits์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ , \(\mathbf{N}=\sum_{i}\exp(z_{i})\)๋ฅผ ์ ๊ทํ ์์๋ผ๊ณ ํฉ๋๋ค. ๊ฐ \(k\in\{1,\cdots,K\}\)์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋๋ค.
|
๊ฐ๋
ํ์ต์ ์ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (Supervised Fine-Tuning, SFT)์ ์์ด ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ตญ์ด์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ CQIA (Bai et al., 2024)์ OL-CC์ ์ ์ฒด ์ธํธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ COIG-PC (Zhang et al., 2023)์์ ์ํ๋งํ ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ OpenHermesPreferences ๋ฐ์ดํฐ์
(Huang et al., 2024)์์ ์ํ๋ง๋์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด ์์ 105K ์์ ์ง์์ฌํญ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ๋น์จ๋ก ์กฐ์ ๋์๋ค. ๋น์จ์ \(1:1, 2:1, 4:1,\) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ \(8:1\)์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ ํจ๊ป ๊ณ ๋ ค๋์๋ค. ๊ฐ ์คํ ์ธํธ๋ 3 epoch ๋์ ํ๋ จ๋์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 12์ ๋ํ๋ ์๋ค. | ์ง๋ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (SFT)์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค๊ตญ์ด์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ CQIA(Bai ์ธ, 2024)์ ์ ์ฒด ์ธํธ์ OL-CC, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ COIG-PC(Zhang ์ธ, 2023)์์ ์ํ๋งํ ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์์ต๋๋ค. ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ OpenHermesPreferences ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ(Huang ์ธ, 2024)์์ ์ํ๋ง๋์์ต๋๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด๋์ 105K์์ ์ง์นจ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋น์จ๋ก ์กฐ์ ๋์์ต๋๋ค. ๋น์จ์ \(1:1,2:1,4:1,\) ๋ฐ \(8:1\)์ด์๊ณ , ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ ์์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์คํ ์ธํธ๋ 3๊ฐ ์ํฌํฌ ๋์ ํ๋ จ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ 12์ ๋์ ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ๋
ํ์ต ๊ธฐ๋ฐ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (Supervised Fine-Tuning, SFT)์ ์์ด์, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ตญ์ด์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ CQIA(Bai et al., 2024)์ OL-CC์ ์ ์ฒด ์ธํธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ COIG-PC(Zhang et al., 2023)์์ ์ํ๋ง๋ ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ OpenHermesPreferences ๋ฐ์ดํฐ์
(Huang et al., 2024)์์ ์ถ์ถ๋์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด๋์ 105K ์์ ์ง์์ฌํญ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์์ผ๋ฉฐ, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋น์จ๋ก ์กฐ์ ๋์๋ค. ๋น์จ์ \(1:1, 2:1, 4:1,\) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ \(8:1\)์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง ํน์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ณ ๋ ค๋์๋ค. ๊ฐ ์คํ ์ธํธ๋ 3 epoch ๋์ ํ๋ จ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ 12์ ์ ์๋์๋ค. | ์ง๋ ํ์ต์ ํตํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (Supervised Fine-Tuning, SFT)์ ์์ด์, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ตญ์ด์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํ์ฉํ์์ต๋๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ CQIA(Bai et al., 2024)์ OL-CC์ ์ ์ฒด ๋ฐ์ดํฐ์
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ COIG-PC(Zhang et al., 2023)์์ ์ถ์ถํ ๊ณ ๊ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์์ต๋๋ค. ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ OpenHermesPreferences ๋ฐ์ดํฐ์
(Huang et al., 2024)์์ ์ํ๋ง๋์์ต๋๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด๋์ 105K ์์ ์ง์์ฌํญ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์์ผ๋ฉฐ, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋น์จ๋ก ์กฐ์ ๋์์ต๋๋ค. ๋น์จ์ \(1:1, 2:1, 4:1,\) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ \(8:1\)์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง ํน์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ ์์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์คํ ์ธํธ๋ 3 epoch ๋์ ํ๋ จ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 12์ ์ ์๋์ด ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ๋
ํ ๋ฏธ์ธ์กฐ์ (SFT)์ ์์ด์, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ตญ์ด์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ CQIA(Bai et al., 2024)์ OL-CC์ ์ ์ฒด ์ธํธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ COIG-PC(Zhang et al., 2023)์์ ์ํ๋ง๋ ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ OpenHermesPreferences ๋ฐ์ดํฐ์
(Huang et al., 2024)์์ ์ํ๋ง๋์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด๋์ 105K ์์ ์ง์์ฌํญ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์์ผ๋ฉฐ, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋น์จ๋ก ์กฐ์ ๋์๋ค. ๋น์จ์ \(1:1, 2:1, 4:1,\) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ \(8:1\)์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๊ฑฐ๋ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ ํฌํจ๋์๋ค. ๊ฐ ์คํ ์ธํธ๋ 3 ์ํฌํฌ ๋์ ํ๋ จ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 12์ ์ ์๋์๋ค. | ๊ฐ๋
ํ ๋ฏธ์ธ์กฐ์ (SFT)์ ์์ด์, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ตญ์ด์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ CQIA(Bai et al., 2024)์ OL-CC์ ์ ์ฒด ์ธํธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ COIG-PC(Zhang et al., 2023)์์ ์ํ๋งํ ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ OpenHermesPreferences ๋ฐ์ดํฐ์
(Huang et al., 2024)์์ ์ํ๋ง๋์๋ค. ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด๋์ 105K ์์ ์ง์์ฌํญ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์์ผ๋ฉฐ, ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋น์จ๋ก ์กฐ์ ๋์๋ค. ๋น์จ์ \(1:1, 2:1, 4:1,\) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ \(8:1\)์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ตญ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๊ฑฐ๋ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํฌํจํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ ํฌํจ๋์๋ค. ๊ฐ ์คํ ์ธํธ๋ 3 epoch ๋์ ํ๋ จ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 12์ ์ ์๋์๋ค. |
PersonA: ์๋ณ ๊ฒ์ฌ๋ ์์ฌ ์ฌ๋ฌด์, ์๊ธ ์น๋ฃ ์์ค, laboratory, hospital ๋ฑ ๋ค์ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ์์ ์ค์๋ ์ ์์ต๋๋ค. ๋น์ ์ specimen cup์ ์๋ณ ์ํ์ ์ ๊ณตํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ํ์ on-site์์ ๋ถ์ํ๊ฑฐ๋ laboratory๋ก ๋ณด๋ด์ด ํ
์คํธํ ์ ์์ต๋๋ค. PersonU: ํ
์คํธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ์๋ณ์ด ํ์ํฉ๋๊น? PersonA: ๋ณดํต ์๋ณ ๊ฒ์ฌ์ 30์์ 60 ml์ ์๋์ ์๋ณ๋ง ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์นจ์ต์ ์ด์ง ์๊ณ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋จํ ํ
์คํธ๋ก, ๋น์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ๋ํ ๊ท์คํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. | ์ฌ๋A: ์๋ณ ๋ถ์์ ์์ฌ ์ฌ๋ฌด์ค, ์๊ธ ์น๋ฃ ์์ค, ์คํ์ค, ๋ณ์ ๋ฑ ๋ค์ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ์์ ์ํํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ฒ์ฒด ์ปต์ ์๋ณ ์ํ์ ์ ๊ณตํ๋ฉด ๊ฒ์ฒด๋ฅผ ํ์ฅ์์ ๋ถ์ํ๊ฑฐ๋ ๊ฒ์ฌ๋ฅผ ์ํด ์คํ์ค๋ก ๋ณด๋ผ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋U: ๊ฒ์ฌ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ์๋ณ์ด ํ์ํ๋์? ์ฌ๋A: ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๋ณ ๋ถ์ ๊ฒ์ฌ์๋ 30~60ml ์ ๋์ ์๋์ ์๋ณ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ๋น์นจ์ต์ ์ด๊ณ ๋น๊ต์ ๊ฐ๋จํ ๊ฒ์ฌ๋ก ๊ฑด๊ฐ์ ๋ํ ๊ท์คํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ป์ ์ ์์ต๋๋ค. | [korean]
PersonA: ์๋ณ ๊ฒ์ฌ๋ ์์ฌ ์ฌ๋ฌด์ค, ๊ธ์ ์ง๋ฃ ์์ค, ์คํ์ค, ๋ณ์์ ํฌํจํ ๋ค์ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ์์ ์ํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ๋น์ ์ ์ํ ์ปต์ ์๋ณ ์ํ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๊ณ , ๊ทธ ์ํ์ ํ์ฅ์์ ๋ถ์๋๊ฑฐ๋ ์คํ์ค๋ก ๋ณด๋ด์ ธ ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. PersonU: ํ
์คํธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ์๋ณ์ด ํ์ํ๊ฐ์? PersonA: ๋ณดํต ์๋ณ ๊ฒ์ฌ์๋ 30์์ 60ml์ ์๋์ ์๋ณ๋ง ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์นจ์ต์ ์ด์ง ์๊ณ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋จํ ํ
์คํธ๋ก ๋น์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ๋ํ ๊ท์คํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | ์ฌ๋A: ์๋ณ ๊ฒ์ฌ๋ ์์ฌ ์ฌ๋ฌด์ค, ์๊ธ ์น๋ฃ ์์ค, laboratories, ๋ณ์ ๋ฑ ๋ค์ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ์์ ์ํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ๋น์ ์ specimen cup์ ์๋ณ ์ํ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๊ณ , ๊ทธ ์ํ์ on-site์์ ๋ถ์ํ๊ฑฐ๋ testing์ ์ํด ์คํ์ค๋ก ๋ณด๋ด์ง ์ ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋U: ๊ฒ์ฌ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ผ๋ง๋ ๋ง์ ์๋ณ์ด ํ์ํ๊ฐ์? ์ฌ๋A: ๋ณดํต, ์๋ณ ๊ฒ์ฌ์ ํ์ํ ์๋ณ์ ์์ 30์์ 60 ml์ ์์ ์๋ง ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ non-invasiveํ๊ณ relatively simpleํ ํ
์คํธ๋ก ๋น์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ๋ํ valuableํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
PersonA: ์๋ณ ๊ฒ์ฌ๋ ์์ฌ ์ฌ๋ฌด์ค, ์๊ธ ์น๋ฃ ์์ค, ์คํ์ค, ๋ณ์ ๋ฑ ๋ค์ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ์์ ์ํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ๋น์ ์ ๊ฒ์ฒด ์ปต์ ์๋ณ ์ํ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๊ณ , ๊ทธ ์ํ์ ํ์ฅ์์ ๋ถ์๋๊ฑฐ๋ ์คํ์ค๋ก ๋ณด๋ด์ ธ ํ
์คํธ๋ ์ ์์ต๋๋ค. PersonU: ํ
์คํธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ํ ์๋ณ์ ์์ ์ผ๋ง์ธ๊ฐ์? PersonA: ๋ณดํต ์๋ณ ๊ฒ์ฌ์๋ 30์์ 60ml์ ์๋์ ์๋ณ๋ง ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋น์นจ์ต์ ์ด๋ฉฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋จํ ํ
์คํธ๋ก ๋น์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ๋ํ ๊ท์คํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
PersonA: ์๋ณ ๊ฒ์ฌ๋ ์์ฌ ์ฌ๋ฌด์ค, ์๊ธ ์น๋ฃ ์์ค, ์คํ์ค, ๋ณ์์ ํฌํจํ ๋ค์ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ์์ ์ํ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ๋น์ ์ ๊ฒ์ฒด ์ปต์ ์๋ณ ์ํ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๊ณ , ๊ทธ ์ํ์ ํ์ฅ์์ ๋ถ์๋๊ฑฐ๋ ์คํ์ค๋ก ๋ณด๋ด์ ธ ํ
์คํธ๋ ์ ์์ต๋๋ค. PersonU: ํ
์คํธ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ํ ์๋ณ์ ์์ ์ผ๋ง์ธ๊ฐ์? PersonA: ๋ณดํต ์๋ณ ๊ฒ์ฌ์ ํ์ํ ์๋ณ์ ์์ 30์์ 60ml ์ ๋์ ์๋์
๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋น์นจ์ต์ ์ด๋ฉฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋จํ ํ
์คํธ๋ก ๋น์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ๋ํ ๊ท์คํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] |
**์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ.** ์๋ด ์ค์ ์์ฑ๋ ์๋ต์ ์ด ๋จ์ด ์์ ์์ด์ AMIE๊ฐ PCPs์ ๋นํด ๋ ๋ง์ ๋ง์ ์ฌ์ฉํ์์ง๋ง, ๋ํ์ ํ์ฐจ์ ํ์ ๋ฐฐ์ฐ๋ค๋ก๋ถํฐ ์ ๋๋ ๋จ์ด ์๋ Figure A.11์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฏ์ด ๋ OSCE ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ๋น์ทํ์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ์๋ด ์ค์ ํ์๋ก๋ถํฐ ๋น์ทํ ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. AMIE ๋๋ PCPs๊ฐ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๊ธฐ ์ํด ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ๋ ๋ฐ ์ผ๋ง๋ ํจ์จ์ ์ธ์ง๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ์ฐจ์์ ๋ํ๋ฅผ ์๋ผ๋ด๊ณ ์ด๋ฌํ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ๋ํ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก AMIE๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฐจ๋ณ ์ง๋จ์ ์์ฑํ์ต๋๋ค. Figure A.12๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณต๋ ํ์ฐจ ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ 3๊ฐ DDx ์ ํ๋๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ๊ด์ฐฐ๋ ์ ํ๋๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ 10ํ ๋ํ ํ์ฐจ ๋ด์์ ํํํ๋์์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ๋ํ์ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๊ธฐ ์ํ ํ์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ ์ ์์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๋ํ, ๊ฐ ํ์ฐจ์์์ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ AMIE๋ PCPs๊ฐ ์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ํ์ง์์ ์ค์ํ ์ฐ์๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง ์์์์ ๋ํ๋
๋๋ค. | **์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ.** AMIE๋ ์๋ด ์ค ์๋ต์์ ์์ฑํ ์ด ๋จ์ด ์ ์ธก๋ฉด์์ PCP์ ๋นํด ๋ ๋ง์ ๋จ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ง๋ง, ๊ทธ๋ฆผ A.11์ ๋์ ์๋ฏ์ด ๋ํ ํด ์์ ํ์ ๋ฐฐ์ฐ์๋ก๋ถํฐ ์ด๋์ด๋ธ ๋จ์ด ์๋ ๋ OSCE ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋ ์ ์ฌํ์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCP๊ฐ ๋ฉด๋ด ์ค์ ํ์๋ก๋ถํฐ ์ ์ฌํ ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. AMIE๋ PCP๊ฐ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ง๋จ์ ๋ด๋ฆฌ๊ธฐ ์ํด ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ๋ ๋ฐ ์ผ๋ง๋ ํจ์จ์ ์ธ์ง ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด ๋ํ๋ฅผ ๋ค์ํ ํด ์๋ก ์๋ผ๋ด๊ณ AMIE๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ๋ํ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ฐจ๋ฑ ์ง๋จ์ ์์ฑํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ A.12๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณต๋ ํด ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ 3๊ฐ DDx ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ด์ฐฐ๋ ์ ํ๋๋ AMIE์ PCP ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ 10ํ ๋ํ ํด ๋ด์ ์ ์ฒด๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCP๊ฐ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ ๋ด์ ์ง๋จ์ ๊ณต์ํํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ ์ ์์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๋ํ ๋งค ํด๋ง๋ค ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ AMIE๋ PCP ๋ชจ๋ ์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ํ์ง์์ ํฐ ์ด์ ์ด ์์์ ๋ํ๋
๋๋ค. | **์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ** AMIE๋ ์๋ด ์ค ์์ฑ๋ ์๋ต์ ์ด ๋จ์ด ์์์ PCPs์ ๋นํด ๋ ๋ง์ ์ฅํฉํจ์ ๋ณด์์ง๋ง, ๊ทธ๋ฆผ A.11์์ ๋ณด๋ฏ์ด ๋ํ์ ํ์ ์์ ํ์ ํ์์๋ก๋ถํฐ ๋์ถ๋ ๋จ์ด ์๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋์์ ๋น์ทํ๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ๋ง๋จ ๋์ ํ์๋ก๋ถํฐ ๋น์ทํ ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ์์ ์์ฌํ๋ค. AMIE ๋๋ PCPs๊ฐ ์ ํํ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๊ธฐ ์ํด ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ๋ ๋ฐ ์ผ๋ง๋ ํจ์จ์ ์ธ์ง ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ์ ์์์ ๋ํ๋ฅผ ์๋ผ๋ด๊ณ AMIE๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ด๋ฌํ ๋ถ๋ถ ๋ํ์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ฐจ๋ณ ์ง๋จ์ ์์ฑํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ A.12๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณต๋ ํ์ ์์ ๋ฐ๋ฅธ Top-3 DDx ์ ํ๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ๊ด์ฐฐ๋ ์ ํ๋๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ 10ํ ๋ํ ํ์ ๋ด์์ ํํํ๋์๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ๋ํ์ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ ์ ์์์์ ์์ฌํ๋ค. ๋ํ ๊ฐ ํ์ ์์์ ์ ์ฌํ ์ฑ๋ฅ์ AMIE๋ PCPs ๋ชจ๋ ์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ํ์ง์ ํฐ ์ฐ์๊ฐ ์์์ ๋ํ๋ธ๋ค. | **์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ** AMIE๋ ์๋ด ์ค ์๋ต์์ ์์ฑ๋ ์ด ๋จ์ด ์์ ์์ด์ PCPs์ ๋นํด ๋ ๋ง์ ์ฅํฉํจ์ ๋ณด์์ง๋ง, ๋ํ์ ์ ํ ํ์์ ํ์ ํ์์๋ก๋ถํฐ ์ด๋์ด๋ธ ๋จ์ด ์๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ OSCE ์์ด์ ํธ์์ ๋น์ทํ์ต๋๋ค. ์ด๋ ๊ทธ๋ฆผ A.11์์ ํ์ธํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, AMIE์ PCPs๊ฐ ์๋ด ์ค์ ํ์๋ก๋ถํฐ ๋น์ทํ ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. AMIE ๋๋ PCPs๊ฐ ์ ํํ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๊ธฐ ์ํ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ๋ ๋ฐ ์ผ๋ง๋ ํจ์จ์ ์ธ์ง๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํด ์์์ ๋ํ๋ฅผ ์๋ผ๋ด๊ณ AMIE๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ด๋ฌํ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ๋ํ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ๋ณ ์ง๋จ์ ์์ฑํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ A.12๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณต๋ ํด ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ 3๊ฐ DDx์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ด์ฐฐ๋ ์ ํ๋๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ 10ํ ๋ํ ํด ๋ด์์ ์ ์ฒด๋์์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ๋ํ์ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๊ธฐ ์ํ ํ์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ ์ ์์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ถ๊ฐ๋ก, ๊ฐ ํด์์ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ๋ค๋ ๊ฒ์ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ํ์ง์์ ์ค์ํ ์ฐ์๋ฅผ ๊ฐ์ง์ง ๋ชปํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | **์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ.** AMIE๋ ์๋ด ์ค ์๋ต์์ ์์ฑ๋ ์ด ๋จ์ด ์์์ PCPs์ ๋นํด ๋ ๋ง์ ์์ ๋จ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์์ง๋ง, ๋ํ์ ํด ์์ ํ์ ๋ฐฐ์ฐ์๋ก๋ถํฐ ์ด๋์ด๋ธ ๋จ์ด ์๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋์์ ๋น์ทํ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ทธ๋ฆผ A.11์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ํ์์์ ์๋ด ์ค ์ ์ฌํ ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. AMIE ๋๋ PCPs๊ฐ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ง๋จ์ ์ธ์ฐ๊ธฐ ์ํด ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ๋ ๋ฐ ์ผ๋ง๋ ํจ์จ์ ์ธ์ง ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํด ์์์ ๋ํ๋ฅผ ์๋ผ๋ด๊ณ AMIE๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ด๋ฌํ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ๋ํ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ฐจ๋ฑ ์ง๋จ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ A.12๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณต๋ ํด ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ 3๊ฐ DDx์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ 10ํ ๋ํ ํด ๋ด์ ์ ํ๋๊ฐ ์ ์ ์ ์ฐ์์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ๋ํ์ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ์ง๋จ์ ์ธ์ฐ๋๋ฐ ํ์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๋ํ, ๊ฐ ํด์์ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ ๊ฒ์ AMIE๋ PCPs ๋ชจ๋ ์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ํ์ง์์ ํฐ ์ด์ ์ด ์์์ ๋ํ๋
๋๋ค. | **์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ.** AMIE๋ ์๋ด ์ค์ ์์ฑํ ์ด ๋จ์ด ์์์ PCPs์ ๋นํด ๋ ๋ง์ ๋ง์ ์ฌ์ฉํ์์ง๋ง, ๋ํ์ ํด ์์ ํ์ ๋ฐฐ์ฐ์๋ก๋ถํฐ ์ด๋์ด๋ธ ๋จ์ด ์๋ ๊ทธ๋ฆผ A.11์ ๋ํ๋ ์๋ฏ์ด ๋ OSCE ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋ ๋น์ทํ์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs๊ฐ ํ์์์ ์๋ด ์ค์ ๋น์ทํ ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. AMIE ๋๋ PCPs๊ฐ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ์ฌ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๋ ๋ฐ ์ผ๋ง๋ ํจ์จ์ ์ด์๋์ง ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํด ์์์ ๋ํ๋ฅผ ์๋ผ๋ด๊ณ AMIE๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ด๋ฌํ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ๋ํ์ ๊ธฐ๋ฐํ ๊ฐ๋ณ ์ง๋จ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ A.12๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ณต๋ ํด ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ 3๊ฐ DDx์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ 10ํ ๋ํ ํด ๋ด์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ ํ๋๊ฐ ์ ์ฒด๋์์ต๋๋ค. ์ด๋ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ๋ํ์ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ์ง๋จ์ ์๋ฆฝํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ๋ํ ์ ์์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๋ํ ๊ฐ ํด์์์ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ AMIE์ PCPs ๋ชจ๋ ์ ๋ณด ํ๋์ ํจ์จ์ฑ์ด๋ ํ์ง์์ ์ค์ํ ์ด์ ์ ๊ฐ์ง์ง ๋ชปํ์์์ ๋ํ๋
๋๋ค. |
1. **SlimOrca** FLAN ์ปฌ๋ ์
์ ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค์ํ ์์
์ ๋ํ ์ง์ค์ ์ธ ์์์ ์ ๊ณตํ๋ค. Mukherjee et al. (2023); Lian et al. (2023).
2. **Meta Math Question Answering Instructions** ์ํ์ ํ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ์ค๊ณ๋ ์ด dataset15๋ ๋ค์ํ ์ํ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ์ํ์ฌ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด์งํ๋ค. Yu et al. (2023). Footnote 15: meta-math/MetaMathQA์์ ์ ๊ทผ ๊ฐ๋ฅ
3. **General Conversations from UltraChat** ๋ค์ํ ๋ํ์ ๋งฅ๋ฝ์ ํฌ์ฐฉํ UltraChat์์์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ํ | 1. **SlimOrca** FLAN ์ปฌ๋ ์
์ ํ์ ์งํฉ์ผ๋ก, ๋ค์ํ ์์
์ ์ํ ์ด์ ์ด ๋ง์ถฐ์ง ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ฌด์ปค์ง ๋ฑ(2023); ๋ฆฌ์ ๋ฑ(2023).
2. **๋ฉํ ์ํ ์ง๋ฌธ ๋ต๋ณ ์ง์นจ** ์ํ์ ํ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ์ค๊ณ๋ ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ15๋ ๋ค์ํ ์ํ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ์ํ์ฌ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. ์ ๋ฑ(2023). 15: meta-math/MetaMathQA์์ ์ก์ธ์ค ๊ฐ๋ฅ
3. **UltraChat์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ํ** ๋ค์ํ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ํฌ์ฐฉํฉ๋๋ค, | [korean]
1. **SlimOrca** FLAN ์ปฌ๋ ์
์ ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์์ฌํญ์ ํฌํจํ๊ณ ์์ด ๋ค์ํ ์์
์ ๋ํ ์ง์ค์ ์ธ ์์์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. Mukherjee et al. (2023); Lian et al. (2023).
2. **Meta Math Question Answering Instructions** ์ํ์ ํ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ์ค๊ณ๋ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ํ์ ์ง๋ฌธ์ ๋ฒ์๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด์งํฉ๋๋ค. Yu et al. (2023). ๊ฐ์ฃผ 15: meta-math/MetaMathQA์์ ์ ๊ทผ ๊ฐ๋ฅ
3. **UltraChat์์์ ์ผ๋ฐ ๋ํ** ๋ค์ํ ๋ํ ์ํฉ์ ํฌ์ฐฉํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | [reviewd korean]
1. **SlimOrca** FLAN ์ปฌ๋ ์
์ ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์นจ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ๋ค์ํ ์์
์ ๋ํ ์ง์ค์ ์ธ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. Mukherjee et al. (2023); Lian et al. (2023).
2. **Meta Math Question Answering Instructions** ์ํ์ ํ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ค๊ณ๋ ์ด dataset15๋ ๋ค์ํ ์ํ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ์ํ์ฌ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ์ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด์งํฉ๋๋ค. Yu et al. (2023). Footnote 15: meta-math/MetaMathQA์์ ์ ๊ทผ ๊ฐ๋ฅ
3. **General Conversations from UltraChat** ๋ค์ํ ๋ํ ๋งฅ๋ฝ์ ํฌ์ฐฉํฉ๋๋ค, | [reviewed korean]
1. **SlimOrca** FLAN ์ปฌ๋ ์
์ ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค์ํ ์์
์ ๋ํ ์ง์ค์ ์ธ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. Mukherjee et al. (2023); Lian et al. (2023).
2. **Meta Math Question Answering Instructions** ์ํ์ ํ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ ์ค๊ณ๋ก, ์ด dataset15๋ ๋ค์ํ ์ํ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ์ํ์ฌ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ์ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด์งํฉ๋๋ค. Yu et al. (2023). Footnote 15: meta-math/MetaMathQA์์ ์ ๊ทผ ๊ฐ๋ฅ
3. **General Conversations from UltraChat** ๋ค์ํ ๋ํ ์ํฉ์ ํฌ์ฐฉํฉ๋๋ค, | [reviewd korean]
1. **SlimOrca** FLAN ์ปฌ๋ ์
์ ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค์ํ ์์
์ ๋ํ ์ง์ค์ ์ธ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. Mukherjee et al. (2023); Lian et al. (2023).
2. **Meta Math Question Answering Instructions** ์ํ์ ํ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ ์ค๊ณ๋ก, ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
15๋ ๋ค์ํ ์ํ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ์ํ์ฌ ์ํ ๊ธฐ๋ฐ์ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด์งํฉ๋๋ค. Yu et al. (2023). Footnote 15: meta-math/MetaMathQA์์ ์ ๊ทผ ๊ฐ๋ฅ
3. **General Conversations from UltraChat** ๋ค์ํ ๋ํ ์ํฉ์ ํฌ์ฐฉํฉ๋๋ค, |
์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค์ ๊ด์ ์์ ๋ํ๋๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋จ์ ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค์ด ํ ํฌ๋์ด์ ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์ฝํผ์ค์ ๋ถํฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ค๋ฅธ ์ฝํผ์ค์์ ํ๋ จ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์์ต๋๋ค. ํ๋์ ๊ฐ๋ฅํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ๋ค์ํ ์ดํ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด ์ ๊ทํ๋ ํผํ๋ ์ํฐ [34]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณต๊ฐ ๊ฒ์ฆ ์ธํธ์์ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. | ์ฌ์ ํ์ต ์์ค์ ๋ ์ฆ์์ ์๋ก์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ๋จ์ ์ ์ฌ์ ํ์ต ์์ค์ด ํ ํฐํ ๋๊ตฌ์ ์ฌ์ ํ์ต ๋ง๋ญ์น์ ๋ถํฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ง๋ญ์น์ ๋ํด ํ์ต๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ์ต ์์ค ๊ฐ์ ์ง์ ๋น๊ตํ ์ ์์ต๋๋ค. ํ ๊ฐ์ง ๊ฐ๋ฅํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ๋ค์ํ ์ดํ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด ์ ๊ทํ๋ ๋ํด์ฑ[34]์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณต๊ฐ ์ ํจ์ฑ ๊ฒ์ฌ ์ธํธ์์ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. | ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค์ ๊ด์ ์์ ์ถํ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋จ์ ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค์ด ํ ํฌ๋์ด์ ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์ฝํผ์ค์ ๋ถํฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค๋ฅธ ์ฝํผ์ค์์ ํ๋ จ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์๋ค. ํ๋์ ๊ฐ๋ฅํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์์ดํ ์ดํ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ ๊ทํ๋ perplexity[34]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณต๊ฐ validation set์์ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. | ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค์ด๋ผ๋ ๊ด์ ์์ ์ ํฅ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋จ์ ์, ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค์ด ํ ํฌ๋์ด์ ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์ฝํผ์ค์ ๋ถํฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฝํผ์ค๋ก ํ์ต๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ์์ค ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์์ต๋๋ค. ํ ๊ฐ์ง ๊ฐ๋ฅํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ณต๊ฐ ๊ฒ์ฆ ์ธํธ์์ ์ ๊ทํ๋ perplexity [34]๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ดํ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ ์์ต๋๋ค. | ์ฌ์ ํ์ต ์์ค์ ๊ด์ ์์ ์๋ก์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋จ์ ์ ์ฌ์ ํ์ต ์์ค์ด ํ ํฌ๋์ด์ ์ ์ฌ์ ํ์ต ์ฝํผ์ค์ ๋ถํฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฝํผ์ค์์ ํ์ต๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ์ต ์์ค ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์๋ค. ํ ๊ฐ์ง ๊ฐ๋ฅํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์ ๊ทํ๋ ํผํ๋ ์ํฐ [34]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณต๊ฐ ๊ฒ์ฆ ์ธํธ์์ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ดํ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. | ์ฌ์ ํ์ต ์์ค์ ๊ด์ ์์ ์ ํฅ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋จ์ ์ ์ฌ์ ํ์ต ์์ค์ด ํ ํฌ๋์ด์ ์ ์ฌ์ ํ์ต ์ฝํผ์ค์ ๋ถํฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฝํผ์ค์์ ํ์ต๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ ํ์ต ์์ค ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์์ต๋๋ค. ํ ๊ฐ์ง ๊ฐ๋ฅํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ดํ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด ์ ๊ทํ๋ perplexity [34]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณต๊ฐ ๊ฒ์ฆ ์ธํธ์์ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. |
๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ธ Large language models Brown et al. (2020); Achiam et al. (2023); Touvron et al. (2023, 2023)์ ๋ค์ํ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ์ค์ํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ์์ต๋๋ค. ํ์ฌ, GPT Brown et al. (2020); Achiam et al. (2023), Gemini Team et al. (2023), Groke (xAI, 2023), Claude-2 (Anthropic, 2023)์ ๋ํ๋ก ํ๋ ๋น๊ณต๊ฐ ์์ค์ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ์ฑ๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ์์ ์๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLaMA Touvron et al. (2023), LLaMA-2 Touvron et al. (2023), Mixtral Jiang et al. (2024)์ ๋ํ๋ก ํ๋ ์คํ ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ค๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ์๊ณ , ์ผ๋ถ ์์
์์๋ ๋น๊ณต๊ฐ ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๊ฒฝ์ํ ์ ์๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํตํด ์คํ ์์ค LLMs์ ์ํ์ ์์
์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. | ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ Brown et al. (2020); Achiam et al. (2023); Touvron et al. (2023, 2023)์ ๋ค์ํ ์์
์์ ์ธ์์ ์ธ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ๋ฉฐ ์๋นํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๊ฑฐ๋์์ต๋๋ค. ํ์ฌ, GPT Brown et al. (2020); Achiam et al. (2023), ์ ๋ฏธ๋ ํ et al. (2023), ๊ทธ๋ก์ผ(xAI, 2023), ํด๋ก๋-2(Anthropic, 2023)๋ก ๋ํ๋๋ ํ์ ์์ค ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์ฑ๋ฅ ๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ๋ฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLaMA Touvron et al. (2023), LLaMA-2 Touvron et al. (2023), Mixtral Jiang et al. (2024)๋ก ๋ํ๋๋ ์คํ ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ์ฌ ์ผ๋ถ ์์
์์ ํ์ ์์ค ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๊ฒฝ์๋ ฅ ์๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ์ฌ ์ํ์ ์์
์์ ์คํ ์์ค LLM์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ์ ํฌ์ ์์
์
๋๋ค. | ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ (Large Language models)์ Brown et al. (2020); Achiam et al. (2023); Touvron et al. (2023, 2023)์ ์ํด ๊ด๋ฒ์ํ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ์ค์ํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ์์ต๋๋ค. ํ์ฌ, GPT (Brown et al., 2020); Achiam et al. (2023)์ ํฌํจํ Gemini Team et al. (2023), Groke (xAI, 2023), Claude-2 (Anthropic, 2023)๊ณผ ๊ฐ์ ํ์ ์์ค ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์ฑ๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ์ง๋ณด๋ ๋ชจ๋ธ๋ก ํ๊ฐ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLaMA (Touvron et al., 2023), LLaMA-2 (Touvron et al., 2023), Mixtral (Jiang et al., 2024)๊ณผ ๊ฐ์ ์คํ ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ์๊ณ , ์ผ๋ถ ์์
์์๋ ํ์ ์์ค ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๊ฒฝ์์ ์ธ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ์ฌ ์คํ ์์ค LLM์ ์ํ์ ์์
์ ๋ํ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. | [reviewd korean]
๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค (Brown et al., 2020; Achiam et al., 2023; Touvron et al., 2023, 2023)์ ๋ค์ํ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ์ค์ํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ์์ต๋๋ค. ํ์ฌ, GPT (Brown et al., 2020; Achiam et al., 2023), Gemini Team et al. (2023), Groke (xAI, 2023), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Claude-2 (Anthropic, 2023)๊ณผ ๊ฐ์ ๋น๊ณต๊ฐ ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ์ฑ๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ๋ฐ์ ํ ๋ชจ๋ธ๋ค์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, LLaMA (Touvron et al., 2023), LLaMA-2 (Touvron et al., 2023), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Mixtral (Jiang et al., 2024)๊ณผ ๊ฐ์ ์คํ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ค๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ผ๋ถ ์์
์์๋ ๋น๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๊ฒฝ์์ ์ธ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด ์ํ์ ์์
์ ๋ํ ์คํ์์ค LLM์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. | [reviewd korean]
๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ธ Large language models (Brown et al., 2020; Achiam et al., 2023; Touvron et al., 2023, 2023)์ ๋ค์ํ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ์ค์ํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ์์ต๋๋ค. ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ๋ฐ์ ๋ ํด๋ก์ฆ๋ ์์ค ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก๋ GPT (Brown et al., 2020; Achiam et al., 2023), Gemini Team et al. (2023), Groke (xAI, 2023), Claude-2 (Anthropic, 2023) ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLaMA (Touvron et al., 2023), LLaMA-2 (Touvron et al., 2023), Mixtral (Jiang et al., 2024) ๋ฑ ์คํ ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ์ฌ ์ผ๋ถ ์์
์์ ํด๋ก์ฆ๋ ์์ค ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๊ฒฝ์ํ ์ ์๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด ํ์ธ ํ๋ํ์ฌ ์ํ์ ์์
์์ ์คํ ์์ค LLM์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. | [reviewd korean]
๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค (Brown et al., 2020; Achiam et al., 2023; Touvron et al., 2023, 2023)์ ๋ค์ํ ์์
์์ ๋ฐ์ด๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ์ค์ํ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ์์ต๋๋ค. ํ์ฌ, GPT (Brown et al., 2020; Achiam et al., 2023), Gemini Team et al. (2023), Groke (xAI, 2023), Claude-2 (Anthropic, 2023)๊ณผ ๊ฐ์ ๋น๊ณต๊ฐ ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ์ฑ๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ๋ฐ์ ํ ๋ชจ๋ธ๋ค์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLaMA (Touvron et al., 2023), LLaMA-2 (Touvron et al., 2023), Mixtral (Jiang et al., 2024)๊ณผ ๊ฐ์ ์คํ ์์ค ๋ชจ๋ธ๋ค๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ ํ์ฌ ์ผ๋ถ ์์
์์๋ ๋น๊ณต๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๊ฒฝ์ํ ์ ์๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ํ์ ์์
์์ ์คํ ์์ค LLMs์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. |
์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ Yi base model์ 200K long-context๋ก ํ์ฅํ๊ณ , visual understanding capability๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋ฉฐ, depth upscaling์ ํตํด 6B model์ ๊ฐํํ๋ post-training ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ ๋
ผ์ํ๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ Yi ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ์ 200K ์ฅ๋ฌธ๋งฅ์ผ๋ก ํ์ฅํ๊ณ , ์๊ฐ์ ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ๊ณ , ์ฌ๋ ํ๋๋ก 6B ๋ชจ๋ธ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ์ฌํ ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ์ค๋ช
ํ๋ค. | ์ด section์์, ์ฐ๋ฆฌ๋ Yi base model์ 200K long-context๋ก ํ์ฅํ๊ณ , visual understanding capability๋ฅผ ๊ฐ์ถ๋ฉฐ, depth upscaling์ ํตํด 6B model์ ๊ฐํํ๋ post-training ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๋ค. | ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ Yi base model์ 200K long-context๋ก ํ์ฅํ๊ณ , visual understanding capability๋ฅผ ๊ฐ์ถ๋ฉฐ, depth upscaling์ ํตํด 6B model์ ๊ฐํํ๋ post-training methods์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๋ค. | ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ Yi base model์ 200K long-context๋ก ํ์ฅํ๊ณ , ์ด๋ฅผ visual understanding capability๋ก ๊ฐ์ถ๋ฉฐ, 6B model์ depth upscaling๋ก ๊ฐํํ๋ post-training ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๋ค. | ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ Yi base model์ 200K long-context๋ก ํ์ฅํ๊ณ , visual understanding capability๋ฅผ ๊ฐ์ถ๋ฉฐ, depth upscaling์ ํตํด 6B model์ ๊ฐํํ๋ post-training ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 1: Infini-attention์ ๋ฌดํํ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ linear attention์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. \(\{KV\}_{s-1}\) ์ \(\{KV\}_{s}\)๋ ๊ฐ๊ฐ ์ด์ ๊ณผ ํ์ฌ ์
๋ ฅ ์ธ๊ทธ๋จผํธ์ ๋ํ attention key์ values์ด๋ฉฐ, \(Q_{s}\)๋ attention queries์ด๋ค. PE๋ position embeddings๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 1: ์ธํผ๋-์ดํ
์
์ ๋ฌดํํ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํด ์ ํ ์ดํ
์
์ ๊ฐ๋ ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. \{KV\}_{s-1}\) ๋ฐ \{KV\}_{s}\)๋ ๊ฐ๊ฐ ํ์ฌ ๋ฐ ์ด์ ์
๋ ฅ ์ธ๊ทธ๋จผํธ์ ๋ํ ์ฃผ์ ํค ๋ฐ ๊ฐ์ด๊ณ , \(Q_{s}\)๋ ์ฃผ์ ์ฟผ๋ฆฌ์
๋๋ค. PE๋ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 1: Infini-attention์ ๋ฌดํํ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํด ์ ํ attention์ ๊ฐ์ง ์ถ๊ฐ์ ์ธ compressive memory๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. \(\{KV\}_{s-1}\)์ \(\{KV\}_{s}\)๋ ๊ฐ๊ฐ ํ์ฌ์ ์ด์ ์
๋ ฅ ์ธ๊ทธ๋จผํธ์ ๋ํ attention key์ values์ด๋ฉฐ, \(Q_{s}\)๋ attention queries์ด๋ค. PE๋ position embeddings๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 1: Infini-attention์ ๋ฌดํํ ๊ธด contexts๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํ linear attention์ด ์๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ compressive memory๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. \(\{KV\}_{s-1}\)์ \(\{KV\}_{s}\)๋ ๊ฐ๊ฐ ํ์ฌ์ ์ด์ input segments์ attention key์ values์ด๋ฉฐ, \(Q_{s}\)๋ attention queries์
๋๋ค. PE๋ position embeddings๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 1: Infini-attention์ ๋ฌดํํ ๊ธด contexts๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํด linear attention์ ๊ฐ์ถ ์ถ๊ฐ์ ์ธ compressive memory๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. \(\{KV\}_{s-1}\)์ \(\{KV\}_{s}\)๋ ๊ฐ๊ฐ ํ์ฌ์ ์ด์ input segments์ ๋ํ attention key์ values์ด๋ฉฐ, \(Q_{s}\)๋ attention queries์
๋๋ค. PE๋ position embeddings๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 1: Infini-attention์ ๋ฌดํํ ๊ธด contexts๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํด linear attention์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ compressive memory๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. \(\{KV\}_{s-1}\)์ \(\{KV\}_{s}\)๋ ๊ฐ๊ฐ ํ์ฌ์ ์ด์ input segments์ ๋ํ attention key์ values์ด๋ฉฐ, \(Q_{s}\)๋ attention queries์
๋๋ค. PE๋ position embeddings๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. |
Logit bias XOR logprobs. ๊ณต๊ฒฉ์ ์ ๋์๊ฐ logit bias๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ output logprobs๋ฅผ ๋ณผ ์ ์์ ๋ \(10\times\) ๋ ์ ๋ ดํด์ง๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํ์ฑ
์ ์์ฌํฉ๋๋ค: API์ logit bias์ logprobs๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธ์งํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์๊ณผ ๊ธฐ๊ณ ํ์ต ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์ ํํ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค: ์๋ฅผ ๋ค์ด, 2023๋
OpenAI๋ echo์ logprobs๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ฑฐํ์ง๋ง, ๊ฐ๊ฐ์ ๋จ๋
์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํ์ฉ๋์์ต๋๋ค; ์ด ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋น์ทํ๊ฒ ์๋ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค XOR ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ.๊ณต๊ฒฉ์ ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ ์ถ๋ ฅ ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ ๊ณต๊ฒฉ์๊ฐ ์์ ๋ \(10\times\) ๋ ์ ๋ ดํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํ์ฑ
์ ์ ์ํฉ๋๋ค: ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ API์ ๋ํ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธ์งํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ํ์ ๋ฐฉ์ด๋ ๋ณด์ ๋ฐ ๋จธ์ ๋ฌ๋ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์ ๋ชจ๋ ์ผ๋ฐ์ ์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 2023๋
OpenAI๋ ์์ฝ์ ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋ชจ๋ ๊ฒฐํฉํ ์ ์๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ฑฐํ์ง๋ง, ๋ ์ค ํ๋๋ง ํ์ฉํ๋๋ฐ, ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋น์ทํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์๋ํฉ๋๋ค. | ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค XOR logprobs. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ณต๊ฒฉ์ ๊ณต๊ฒฉ์๊ฐ ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ๋์์ ์ถ๋ ฅ logprobs๋ฅผ ๋ณผ ์ ์์ ๋ \(10\times\) ๋ ์ ๋ ดํด์ง๋๋ค. ์ด๋ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํ์ฑ
์ ์์ฌํฉ๋๋ค: ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ logprobs๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ API์ ๋ํ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธ์งํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋ณด์๊ณผ ๊ธฐ๊ณ ํ์ต ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์ ํํ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 2023๋
OpenAI๋ ์์ฝ์ logprobs๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ธ์งํ์ง๋ง, ๊ฐ๊ฐ์ ํ์ฉ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋น์ทํ๊ฒ ์๋ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ๋ก๊ทธ ํธํฅ XOR ๋ก๊ทธ ํ๋ก๋ธ. ๊ณต๊ฒฉ์๊ฐ ๋ก๊ทธ ํธํฅ๊ณผ ์ถ๋ ฅ ๋ก๊ทธ ํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ ๊ณตํ ์ ์์ ๋, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ณต๊ฒฉ์ \(10\times\) ๋ ์ ๋ ดํด์ง๋๋ค. ์ด๋ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํ์ฑ
์ ์์ฌํฉ๋๋ค: API์ ๋ก๊ทธ ํธํฅ๊ณผ ๋ก๊ทธ ํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธ์งํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋ณด์๊ณผ ๋จธ์ ๋ฌ๋ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์ ํํ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 2023๋
OpenAI๋ ์์ฝ์ ๋ก๊ทธ ํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ฑฐํ์ง๋ง, ๊ฐ๊ฐ์ ๋จ๋
์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํ์ฉ๋์์ต๋๋ค; ์ด ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋น์ทํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์๋ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค XOR ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ณต๊ฒฉ์ ๊ณต๊ฒฉ์๊ฐ ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ ์ถ๋ ฅ ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ \(10\times\) ๋ ์ ๋ ดํด์ง๋๋ค. ์ด๋ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํ์ฑ
์ ์์ฌํฉ๋๋ค: API์ ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธ์งํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋ณด์๊ณผ ๋จธ์ ๋ฌ๋ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์ ํํ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 2023๋
OpenAI๋ ์์ฝ์ ๋ก๊ทธํ๋ก๋ธ๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ฑฐํ์ง๋ง, ๊ฐ๊ฐ์ ๋จ๋
์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํ์ฉ๋์์ต๋๋ค; ์ด ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋น์ทํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์๋ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค XOR logprobs. ๊ณต๊ฒฉ์ ์ ๋์๊ฐ ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ ์ถ๋ ฅ logprobs๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ \(10\times\) ๋ ์ ๋ ดํด์ง๋๋ค. ์ด๋ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํ์ฑ
์ ์์ฌํฉ๋๋ค: API์ ๋ก์ง ๋ฐ์ด์ด์ค์ logprobs๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฟผ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธ์งํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋ณด์๊ณผ ๋จธ์ ๋ฌ๋ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์ ๋ชจ๋ ํํ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 2023๋
OpenAI๋ echo์ logprobs๋ฅผ ๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ฑฐํ์ง๋ง, ๋ ์ค ํ๋๋ง ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํ์ฉ๋์์ต๋๋ค; ์ด ๋ฐฉ์ด ๋ฐฉ์์ ๋น์ทํ๊ฒ ์๋ํ ๊ฒ์
๋๋ค. |
๋๋ถ๋ถ์ ์ฐ๊ตฌ๋ค (Yoran et al., 2023) (Nakano et al., 2021)๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ง์ ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, Komeili et al. (2021)์ ์ฌ๋ฌ ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด Bing Search API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ URL ๋ชฉ๋ก์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ์ด๋ฌํ URL๋ค์ ๊ณต๊ฐ ํฌ๋กค ์ค๋
์ท์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ lookup table์์ ํด๋น ํ์ด์ง์ ๋ด์ฉ์ ์ฐพ์๋ด๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ฉฐ, ์ด๋ ํด๋น ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ด์ง ์งํฉ์ ์ฑ์ด๋ค. ๋ํ, ํ๊ฐ๋ URL์ด ์์ด Wikipedia์์ ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, URL์์ ํ์ด์ง ์ ๋ชฉ์ ์ถ์ถํ๊ณ ํด๋น ํ์ด์ง๋ฅผ Wikipedia dump์์ ๊ฒ์ํ๋ค. | ๋๋ถ๋ถ์ ์ฐ๊ตฌ(Yoran ์ธ, 2023)(Nakano ์ธ, 2021)๊ฐ ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง API๋ฅผ ์ง์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, Komeili ์ธ(2021)๋ ์ฌ๋ฌ ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ฒด ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ด๋ค์ Bing ๊ฒ์ API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ URL ๋ชฉ๋ก์ ์์ฑํ ๊ฒ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด๋ฌํ URL์ ๊ณต๊ฐ ํฌ๋กค๋ง ์ค๋
์ท์์ ์์ฑ๋ ์กฐํ ํ
์ด๋ธ์์ ํ์ด์ง ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์กฐํํ๋ ๋ฐ ํค๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ฉฐ, ํด๋น ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ด์ง ์งํฉ์ ์ฑ์๋๋ค. ๋ํ ํ๊ฐ์๋ URL์ด ์์ด ์ํค๋ฐฑ๊ณผ์์ ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒ์ธ์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด URL์์ ํ์ด์ง ์ ๋ชฉ์ ์ถ์ถํ๊ณ ํด๋น ํ์ด์ง๋ฅผ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋คํ์์ ๊ฒ์ํฉ๋๋ค. | ๋ค์์ ์ฐ๊ตฌ๋ค(Yoran ๋ฑ, 2023)(Nakano ๋ฑ, 2021)์ด ์์
์ ์ธ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ง์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, Komeili ๋ฑ(2021)์ ์ฌ๋ฌ ์์
์ ์ธ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ URL ๋ชฉ๋ก์ ์์ฑํ๊ธฐ ์ํด Bing Search API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด๋ฌํ URLs๋ ๊ณต๊ฐ ํฌ๋กค๋ง ์ค๋
์ท์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ตฌ์ถ๋ lookup table์์ ๊ทธ๋ค์ ํ์ด์ง ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค, ์ด๋ ํด๋น ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ด์ง ์งํฉ์ ์ฑ์ฐ๊ฒ ๋๋ค. ๋ํ, ํ๊ฐ๋ URL์ด ์์ด Wikipedia๋ก๋ถํฐ ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, URL์์ ํ์ด์ง ์ ๋ชฉ์ ์ถ์ถํ๊ณ , ๊ทธ์ ํด๋นํ๋ ํ์ด์ง๋ฅผ Wikipedia dump์์ ์ฐพ๋๋ค. | ๋ค์์ ์ฐ๊ตฌ๋ค(Yoran et al., 2023) (Nakano et al., 2021)๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ง์ ํ์ฉํ์ง ์๋ Komeili et al. (2021)์ ๋์์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ด ์ ์๋์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ URL ๋ชฉ๋ก์ ์์ฑํ๊ธฐ ์ํด Bing Search API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด๋ฌํ URLs๋ ๊ณต๊ฐ ํฌ๋กค๋ง ์ค๋
์ท์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ lookup table์์ ๊ทธ๋ค์ ํ์ด์ง ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด๋ ํค๋ก ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ก์จ ํด๋น ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ด์ง ์งํฉ์ด ์ฑ์์ง๋๋ค. ๋ํ, ํ๊ฐ๋ URL์ด English Wikipedia์์ ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, URL์์ ํ์ด์ง ์ ๋ชฉ์ด ์ถ์ถ๋๊ณ , ํด๋น ํ์ด์ง๋ Wikipedia dump์์ ๊ฒ์๋ฉ๋๋ค. | ๋ค์์ ์ฐ๊ตฌ๋ค(Yoran et al., 2023) (Nakano et al., 2021)์ด ์์
์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ง์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, Komeili et al. (2021)์ ์ฌ๋ฌ ์์
์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ฒด์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ URL ๋ชฉ๋ก์ ์์ฑํ๊ธฐ ์ํด Bing Search API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด๋ฌํ URLs๋ ๊ณต๊ฐ ํฌ๋กค๋ง ์ค๋
์ท์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ฑ๋ lookup table์์ ๊ทธ๋ค์ ํ์ด์ง ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค. ์ด๋ก์จ ํด๋น ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ด์ง ์งํฉ์ด ์ฑ์์ง๋ค. ๋ํ, ํ๊ฐ๋ URL์ด English Wikipedia์์ ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, URL์์ ํ์ด์ง ์ ๋ชฉ์ ์ถ์ถํ๊ณ , ํด๋น ํ์ด์ง๋ฅผ Wikipedia dump์์ ์ฐพ์๋ธ๋ค. | ๋ค์์ ์ฐ๊ตฌ๋ค (Yoran et al., 2023) (Nakano et al., 2021)์ด ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ง์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, Komeili et al. (2021)์ ์ฌ๋ฌ ์์ฉ ๊ฒ์ ์์ง APIs๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ฒด์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ Bing Search API๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ URL ๋ชฉ๋ก์ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ด๋ฌํ URLs๋ ๊ณต๊ฐ ํฌ๋กค๋ง ์ค๋
์ท์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ lookup table์์ ๊ทธ๋ค์ ํ์ด์ง ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ฐพ์๋ด๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค. ์ด lookup table์ ํด๋น ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํ ํ์ด์ง ์งํฉ์ ์ฑ์ด๋ค. ๋ํ, ํ๊ฐ๋ URL์ด ์์ด Wikipedia์์ ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, URL์์ ํ์ด์ง ์ ๋ชฉ์ ์ถ์ถํ๊ณ , ํด๋น ํ์ด์ง๋ฅผ Wikipedia dump์์ ์ฐพ๋๋ค. |
์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ์ฒ์๋ถํฐ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ฉ LLMs๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์์์ ์
์ฆํฉ๋๋ค. ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ์ ๋ ๋๋ํ๊ฒ ์ ๊ทผํจ์ผ๋ก์จ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋น์ฉ์ ์ผ๋ถ๋ง์ผ๋ก๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ฅ๊ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋น์ฉ์ ์ค์ฌ ๋๋ฉ์ธ ์ ์ฉ LLMs๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ธธ์ ์ด์ด์ฃผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นฉ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ฒ์๋ถํฐ ๋๋ฉ์ธ๋ณ LLM์ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์์ผ๋ก ์๋ฆฌ๋งค๊นํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ์ ๋ํด ๋ ์ค๋งํธํ๊ฒ ํ๋ฉด ํจ์ฌ ์ ์ ๋น์ฉ์ผ๋ก ๋ฐ๋๋ผ ์ง์์ ์ฌ์ ํ์ต์ ๋ฅ๊ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ ํฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ํ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ๋น์ฉ ์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋๋ฉ์ธ๋ณ LLM์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์๋ ๊ธธ์ ์ด์ด์ค๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ๋๋ฉ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ฒ์๋ถํฐ ๋๋ฉ์ธ ํนํ LLMs๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์์ผ๋ก ์์น์ํจ๋ค. ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ์ ๋ ๋๋ํ๊ฒ ์ ๊ทผํจ์ผ๋ก์จ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋น์ฉ์ ์ผ๋ถ๋ก ๋ฐ๋๋ผ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด์ํ ์ ์๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋น์ฉ์ ์ค์ฌ ๋๋ฉ์ธ ํนํ LLMs๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ธธ์ ์ด์ด์ฃผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ๋๋ฉ์ธ๋ณ LLM์ ์ฒ์๋ถํฐ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์์์ ์
์ฆํ์์ต๋๋ค. ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ์ ๋ ์ ์คํ๊ฒ ์ ๊ทผํ๋ฉด, ํจ์ฌ ์ ์ ๋น์ฉ์ผ๋ก ๋ฐ๋๋ผ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ํ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฉฐ, ๋น์ฉ์ ์ค์ฌ ๋๋ฉ์ธ๋ณ LLM์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ธธ์ ์ด์ด์ฃผ์์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ๋๋ฉ์ธ ํนํ LLM์ ์ฒ์๋ถํฐ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์์์ ์
์ฆํ์์ต๋๋ค. ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ์ ๋ ๋๋ํ๊ฒ ์ ๊ทผํ๋ฉด, ๋น์ฉ์ ์ผ๋ถ๋ง์ผ๋ก๋ ๋ฐ๋๋ผ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋น์ฉ์ ์ค์ฌ ๋๋ฉ์ธ ํนํ LLM์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ธธ์ ์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ์ฒ์๋ถํฐ ๋๋ฉ์ธ ํนํ LLMs๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์์์ ์
์ฆํ์์ต๋๋ค. ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ์ ๋ ๋๋ํ๊ฒ ์ ๊ทผํ๋ฉด, ๋น์ฉ์ ์ผ๋ถ๋ง์ผ๋ก๋ ๋ฐ๋๋ผ ์ง์์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋น์ฉ์ ์ค์ฌ ๋๋ฉ์ธ ํนํ LLMs๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ธธ์ ์ด์ด์ฃผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นฉ๋๋ค. |
์ด๋ฒ ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐ๋ณ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ๊น์ด ์๋ ๋ถ์์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ์ถ์ธ๊ฐ ๋ค์ํ ๋ฉํธ๋ฆญ์์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ๋์ง ํ์ธํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๋ฒค์น๋งํฌ์์ ๋ํ๋๋ ๋
ํนํ ํจํด์ ๊ด์ฐฐํ๋๋ฐ ์ค์ ์ ๋ก๋๋ค. | ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐ๋ณ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ฌ์ธต ๋ถ์์ ์ฃผ๋ชฉํ์ฌ ๋ค์ํ ์งํ์์ ์ฑ๋ฅ ์ถ์ธ๊ฐ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ๋์ง ํ์
ํ๊ณ ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์์ ๋ํ๋๋ ๊ณ ์ ํ ํจํด์ ๊ด์ฐฐํ๋ ๋ฐ ์ค์ ์ ๋ก๋๋ค. | ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐ๋ณ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ฌ๋ ์๋ ๋ถ์์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ์ถ์ธ๊ฐ ๋ค์ํ ๋ฉํธ๋ฆญ์์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ๋์ง ํ์ธํ๊ณ , ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฒค์น๋งํฌ์์ ๋ํ๋๋ ๋
ํนํ ํจํด์ ๊ด์ฐฐํ๋ค. | ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐ๋ณ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ฌ๋ ์๋ ๋ถ์์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ์ถ์ธ๊ฐ ๋ค์ํ metrics์์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ๋์ง ํ์ธํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ benchmarks์์ ๋ํ๋๋ ๋
ํนํ ํจํด์ ๊ด์ฐฐํ๋ ๋ฐ ์ด์ ์ ๋ง์ถฅ๋๋ค. | ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐ๋ณ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ๊น์ด ์๋ ๋ถ์์ ์ด์ ์ ๋ง์ถฅ๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๊ทธ๋ค์ ์ฑ๋ฅ ์ถ์ธ๊ฐ ๋ค์ํ metrics์์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ๋์ง ํ์ธํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ benchmarks์์ ๋ํ๋๋ ๋
ํนํ ํจํด์ ๊ด์ฐฐํ๋๋ฐ ์ค์ ์ ๋ก๋๋ค. | ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ฐ๋ณ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ๊น์ด ์๋ ๋ถ์์ ์ด์ ์ ๋ง์ถฅ๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๊ทธ๋ค์ ์ฑ๋ฅ ์ถ์ธ๊ฐ ๋ค์ํ metrics์์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ๋์ง ํ์ธํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ benchmarks์์ ๋ํ๋๋ ๋
ํนํ ํจํด์ ๊ด์ฐฐํ๋๋ฐ ์ค์ ์ ๋ก๋๋ค. |
**์ง์ ์ถ์ถ.** "2bit/param" ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋จ์ด ๋จ์๋ก์ ๊ธฐ์ต์ ๊ดํ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ด๋ฌํ ์ง์์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด, "Anya Forger์ ์์ผ์ ์ธ์ ์ธ๊ฐ?"์ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ fine-tuning์ ํตํด) [3] ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ ํ๋ฅ ์์
์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์๋ ์ ์๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด ๋ ์ฌ๋์ ์์ผ์ ๋น๊ตํ๊ฑฐ๋, ์ถ์ถ๋ ์ง์์ ๋ํ ๊ณ์ฐ์ ์ํํ๋ ๊ฒ ๋ฑ) [4]. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ์ \(\mathsf{bioS}(N)\) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ง์ ๊ฐํ๋ ๊ฒ ๋๋ฌธ์ด๋ฉฐ: ์์ด ์ ๊ธฐ๋ ์ถฉ๋ถํ ํ
์คํธ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค [3]. ๋ํ, ๋ถ๋ก A.2์์ ์ด๋ฌํ ์ง์์ด ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. | **์ง์ ์ถ์ถ.** "2๋นํธ/ํ๋" ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋จ์ด ๋จ์๋ก ์๊ธฐํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋๋ค. ๋ ๋์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก, ์ด๋ฌํ ์ง์์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ถ์ถํ ์ ์์ต๋๋ค(์: "์๋ ํฌ์ ์ ์์ผ์ ์ธ์ ์ธ๊ฐ์?"์ ๊ฐ์ QA๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ) [3] ๋ฐ ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
(์: ๋ ์ฌ๋์ ์์ผ์ ๋น๊ตํ๊ฑฐ๋ ๊ฒ์๋ ์ง์์ ๋ํ ๊ณ์ฐ ์ํ ๋ฑ) [4]์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ \(\mathsf{bioS}(N)\) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ง์์ด ์ฆ๊ฐ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค: ์์ด ์ ๊ธฐ์๋ ์ถฉ๋ถํ ํ
์คํธ ๋ค์์ฑ์ด ์์ต๋๋ค [3]. ๋ํ ์ด๋ฌํ ์ง์์ด ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ ๋ถ๋ก A.2์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. | **์ง์ ์ถ์ถ.** "2bit/param" ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋จ์ด๋ณ๋ก์ ๊ธฐ์ต์ ๊ดํ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ด๋ฌํ ์ง์์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด, "Anya Forger์ ์์ผ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ?"์ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ์ ํตํด) [3] ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด ๋ ์ฌ๋์ ์์ผ์ ๋น๊ตํ๊ฑฐ๋, ๊ฒ์๋ ์ง์์ ๋ํ ๊ณ์ฐ์ ์ํํ๋ ๊ฒ ๋ฑ)์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์๋ ์ ์๋ค [4]. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ์ \(\mathsf{bioS}(N)\) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ง์์ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค: ์์ด ์ ๊ธฐ๋ค์ ์ถฉ๋ถํ ํ
์คํธ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค [3]. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ํ ๋ถ๋ก A.2์์ ์ด๋ฌํ ์ง์์ด ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. | **์ง์ ์ถ์ถ.** "2bit/param" ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋จ์ด๋ณ๋ก์ ๊ธฐ์ต์ ๊ดํ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ด๋ฌํ ์ง์์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด, "Anya Forger์ ์์ผ์ ์ธ์ ์ธ๊ฐ?"์ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ์ด์ฉํ fine-tuning์ ํตํด)[3] ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด ๋ ์ฌ๋์ ์์ผ์ ๋น๊ตํ๊ฑฐ๋, ๊ฒ์๋ ์ง์์ ๋ํ ๊ณ์ฐ์ ์ํํ๋ ๋ฑ)[4]. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ์ \(\mathsf{bioS}(N)\) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ง์ ์ฆ๊ฐ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค: ์์ด ์ ๊ธฐ๋ ์ถฉ๋ถํ ํ
์คํธ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค [3]. ๋ถ๋ก A.2์์ ์ด๋ฌํ ์ง์์ด ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. | **์ง์ ์ถ์ถ.** "2bit/param" ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋จ์ด๋ณ๋ก์ ๊ธฐ์ต์ ๊ดํ ๊ฒ์ด ์๋๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ด๋ฌํ ์ง์์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด, "Anya Forger์ ์์ผ์ ์ธ์ ์ธ๊ฐ?"์ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ fine-tuning์ ํตํด) [3] ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์๋ ์ ์์ต๋๋ค (์๋ฅผ ๋ค์ด ๋ ์ฌ๋์ ์์ผ์ ๋น๊ตํ๊ฑฐ๋, ๊ฒ์๋ ์ง์์ ๋ํ ๊ณ์ฐ์ ์ํํ๋ ๊ฒ ๋ฑ) [4]. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ์ \(\mathsf{bioS}(N)\) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ง์์ ์ฆ๊ฐํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค: ์์ด ์ ๊ธฐ๋ ์ถฉ๋ถํ ํ
์คํธ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค [3]. ๋ถ๋ก A.2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๋ฌํ ์ง์์ด ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์์ต๋๋ค. | **์ง์ ์ถ์ถ.** "2bit/param" ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋จ์ด ๋จ์๋ก์ ๊ธฐ์ต์ ๊ดํ ๊ฒ์ด ์๋๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ด๋ฌํ ์ง์์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ(์๋ฅผ ๋ค์ด, "Anya Forger์ ์์ผ์ ์ธ์ ์ธ๊ฐ?"์ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ fine-tuning์ ํตํด) [3], ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
(์: ๋ ์ฌ๋์ ์์ผ์ ๋น๊ตํ๊ฑฐ๋, ๊ฒ์๋ ์ง์์ ๋ํ ๊ณ์ฐ์ ์ํํ๋ ๊ฒ ๋ฑ)์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์๋ ์ ์์ต๋๋ค [4]. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ์ \(\mathsf{bioS}(N)\) ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ง์์ ๊ฐํํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค: ์์ด ์ ๊ธฐ๋ ์ถฉ๋ถํ ํ
์คํธ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค [3]. ๋ถ๋ก A.2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๋ฌํ ์ง์์ด ์ถ์ถ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์์ต๋๋ค. |
ํ๋ จ ๋จ๊ณ์ ์๊ฐ ๋ฌดํํ ํ๋์ ์ ๊ทผํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ด๊ฒ์ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ด ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ฑ ๋ฒ์น์ด ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ๋จ์ผ๋ก์จ, ์ด๋ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ ์ค๊ณํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐ ์์ด ์ ๋งํ ์ ๋ง์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋์ฑ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ ์ดํ
ํจ๋ฌ๋ค์์ด๋ค. | ์ด๋ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์ ์๊ฐ ๋ฌดํํ ๊ทนํ์ ๊ฐ๊น์์ง์๋ก ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ด ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ฑ ๋ฒ์น์ ์ฑ๊ณต์ ์ธ ์ ์ฉ์ ๋ณด๋ค ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ ์ดํ
ํจ๋ฌ๋ค์์ธ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ ์ค๊ณํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐ ์์ด ์ ๋งํ ์ ๋ง์ ์๋ฏธํ๋ค. | ํ๋ จ ๋จ๊ณ์ ์๊ฐ ๋ฌดํํ ํ๊ณ์ ๋ค๊ฐ๊ฐ์๋ก ์ด๊ฒ์ด dynamic data schedule์ด ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, continual training์ ์ฐ๋ฆฌ์ data mixing laws๋ฅผ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํจ์ผ๋ก์จ, ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ dynamic data schedules, ์ฆ, ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ data curating paradigm์ ์ค๊ณํ๋ ๋ฐ ์์ด ์ ๋งํ ์ ๋ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. | ์ด๊ฒ์ ํ๋ จ ์คํ
์ด์ง์ ์๊ฐ ๋ฌดํํ ํ๋์ ์ ๊ทผํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ฑ ๋ผ์ฐ์ค๋ฅผ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์, ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ curating ํจ๋ฌ๋ค์์ธ dynamic data schedules๋ฅผ ์ค๊ณํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐ ์์ด ์ ๋งํ ์ ๋ง์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ์ด๊ฒ์ ํ๋ จ ์คํ
์ด์ง์ ์๊ฐ ๋ฌดํํ ํ๋์ ์ ๊ทผํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ด ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ฑ ๋ฒ์น์ด ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ๋๋ ๊ฒ์, ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ curating paradigm์ธ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ ์ค๊ณํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐ ์์ด ์ ๋งํ ์ ๋ง์ ๋ํ๋ธ๋ค. | ์ด๊ฒ์ ํ๋ จ ์คํ
์ด์ง์ ์๊ฐ ๋ฌดํํ ํ๋์ ์ ๊ทผํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ด ๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ฑ ๋ฒ์น์ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์, ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ curating paradigm์ธ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค์ผ์ค์ ์ค๊ณํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐ ์ ๋งํ ์ ๋ง์ ๋ํ๋
๋๋ค.
(์ฐธ๊ณ ๋ก, 'curating'์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๋ ํ๊ตญ์ด๋ก ์ ํํ ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ์ ๋ฌธ์ฉ์ด๋ก, ๋ฐ์ดํฐ ๊ด๋ฆฌ, ์ ๋ณ, ์ ๋ฆฌ ๋ฑ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋๋ค.) |
์ง๊ธ๋ถํฐ ๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ค์ผ์ค๊ณผ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์ค์ผ์ค์ ๋น๊ตํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ LLM ์ฌ์ ํ์ต์ ๋ํ ์ค์ผ์ค์ ํ๋น์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ๋จ์ํ ๋จ์ผ ๋ฐ์ดํฐ์
์ฌ์ ํ์ต ํ๊ฒฝ์ ํ์ํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๊ทธ ๋ค์์๋ _three datasets, no shift_ ์ค์ ์์์ ์ด์ ๋ค์ ํ์ํด๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค.
๋จ, "_three datasets, no shift_" ๋ถ๋ถ์ ์๋ฌธ ๊ทธ๋๋ก ์ ์งํ์์ต๋๋ค. | ์ด์ ๋ฌดํ ํ์ต ์๋ ์ค์ผ์ค์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์ค์ผ์ค๊ณผ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ๋จผ์ LLM ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํ ์ค์ผ์ค์ ์คํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋จํ ๋จ์ผ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ์ ์ดํด๋ด
๋๋ค. ๊ทธ ๋ค์์๋ _์ธ ๊ฐ์ง ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ, ์ด๋ ์์_ ์ค์ ์์ ๊ทธ ์ด์ ์ ์ดํด๋ด
๋๋ค. | ์ง๊ธ๋ถํฐ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ค์ผ์ค์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์ค์ผ์ค๊ณผ ๋น๊ตํ๋ค. ๋จผ์ , LLM pre-training ์ผ์ ์ ํ๋น์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ๋จ์ํ single-dataset pre-training ์ค์ ์ ํ์ํ๋ค. ๊ทธ ํ, ์ฐ๋ฆฌ๋ _three datasets, no shift_ ์ค์ ์์ ๊ทธ ์ด์ ์ ํ๊ตฌํ๋ค. | ์ด์ ๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ค์ผ์ค๊ณผ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์ค์ผ์ค์ ๋น๊ตํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ ๊ฐ๋จํ ๋จ์ผ ๋ฐ์ดํฐ์
์ฌ์ ํ๋ จ ์ค์ ์ ํ์ํ์ฌ LLM ์ฌ์ ํ๋ จ์ ๋ํ ์ผ์ ์ ํ๋น์ฑ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ทธ ํ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ _์ธ ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ์
, no shift_ ์ค์ ์์ ๊ทธ ์ด์ ์ ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ด์ ๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ค์ผ์ค์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์ค์ผ์ค๊ณผ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ๋จผ์ ๋จ์ํ ๋จ์ผ ๋ฐ์ดํฐ์
์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ์ ํ์ํ์ฌ LLM ์ฌ์ ํ์ต์ ๋ํ ์ค์ผ์ค์ ํ๋น์ฑ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ทธ ํ์ _์ธ ๊ฐ์ง ๋ฐ์ดํฐ์
, ์ํํธ ์์_ ์ค์ ์์ ๊ทธ ์ด์ ์ ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ด์ ๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ค์ผ์ค์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์ค์ผ์ค๊ณผ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ๋จผ์ , LLM pre-training์ ์ํ ์ค์ผ์ค์ ํ๋น์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ๋จ์ํ single-dataset pre-training ์ค์ ์ ํ์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ ํ, _three datasets, no shift_ ์ค์ ์์ ์ด ์ค์ผ์ค์ ์ด์ ์ ํ์ํฉ๋๋ค. |
์์ด์ ํธ๋ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์ฅํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ตฌํ์ ์๋ก์ด ์์
์์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ ์ํํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ํผํผํ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์๋ก ํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋ ค๋ฉด ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ ๊ณํ์ ์ธ์ฐ๋ ๋ฅ๋ ฅ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ ์์ฉํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ถ๋ก , ๊ณํ, ๋๊ตฌ ํธ์ถ์ด ์์ด์ ํธ์ ์ฑ๊ณต์ ์ค์ํ์ง ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ๊ธฐ๋ฅ์ ํ์ฅํ์ฌ ์ค์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ตฌํ์ ์ํด์๋ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์๋ก์ด ์์
์ ์ ์ํํ ์ ์๋๋ก ๊ฐ๋ ฅํ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ค์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋ ค๋ฉด ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ถ๋ก ํ๊ณ ๊ณํํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ ์์ฉํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด ์น์
์์๋ ์ถ๋ก , ๊ณํ ๋ฐ ๋๊ตฌ ํธ์ถ์ด ์์ด์ ํธ ์ฑ๊ณต์ ์ค์ํ ์ด์ ๋ฅผ ์ดํด๋ด
๋๋ค. | ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์ฅํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ตฌํ์ ์๋ก์ด ์์
์์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ ์ํํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ํผํผํ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์๋ก ํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋ ค๋ฉด ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ ์์ฉํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ถ๋ก , ๊ณํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ tool calling์ด ์์ด์ ํธ์ ์ฑ๊ณต์ ์ค์ํ์ง ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์ฅํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ตฌํ์ ์๋ก์ด ์์
์์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ ์ํํ ์ ์๋๋ก ํผํผํ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์๋ก ํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋ ค๋ฉด ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ ์์ฉํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ถ๋ก , ๊ณํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ tool calling์ด ์์ด์ ํธ์ ์ฑ๊ณต์ ์ค์ํ์ง ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์ฅํ์ฌ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ตฌํ์ ์๋ก์ด ์์
์์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ ์ ์๋๋ก ํผํผํ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์๋ก ํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋ ค๋ฉด ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ์์ฉํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ถ๋ก , ๊ณํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ tool calling์ด ์์ด์ ํธ์ ์ฑ๊ณต์ ์ค์ํ์ง ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. | ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์ฅํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ตฌํ์ ์๋ก์ด ์์
์์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ ์ ์๋๋ก ํผํผํ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ์๋ก ํฉ๋๋ค. ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๋ ค๋ฉด ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ํธ์์ฉํ๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํธ์ถํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. ์ด section์์๋ ์ถ๋ก , ๊ณํ, ๋๊ตฌ ํธ์ถ์ด ์์ด์ ํธ์ ์ฑ๊ณต์ ์ ์ค์ํ์ง ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. |
ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก์ ํ๋ จ์ ํ๊ฐ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๋ฅผ ๋์ฑ ์ด๋ ต๊ฒ ๋ง๋ ๋ค. ๋ชจ๋ธ ํ๋ จ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ณต์ ํ ํ๊ฐ์ ์๋นํ ๋์ ์ ์ ๊ธฐํ๋ค. ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ข
์ข
๊ณต๊ฐ ํ
์คํธ ์์ค, ์๋ฅผ ๋ค์ด ๊ณผ์ ์น์ฌ์ดํธ๋ ํฌ๋ผ์ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒค์น๋งํฌ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ๋ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค (Gao et al., 2021; Hoffmann et al., 2022). ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋์ฑ ์
ํ์ํจ๋ค. ์ปค๋ฎค๋ํฐ๋ _min-k9 prob_(Shi et al., 2023)๊ณผ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ๊ฐ์งํ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ํ์๋๋ฐ, ์ด๋ \(k\) ์ฅ๋ฏธ ๊ผฌ๋ฆฌ ํ ํฐ์ ํ๋ฅ ์ ํ์ธํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ ๋ถ์ ์ ํ๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒ์ ์ ํฌํจํ ์ ์๋ค (Mattern et al., 2023; Oren et al., 2023), ์ด๋ก ์ธํด ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํํ์ง ๋ชปํ๋ค. ๋ ๊ณ ๊ธ์ ํ๊ฐ ์ค์ผ ๊ฐ์ง ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ๋ด๋ถ ๋ฐ ๋ณดํธ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ ์ ์งํ๋ ๋ฐ ํฌ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋
์ ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋์ถ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ํ๊ฐ ๊ณผ์ ์ ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ์ ๋ณด์ฅํ๊ธฐ ์ํด ์ ์คํ๊ฒ ๋ณดํธ๋์ด์ผ ํ๋ค. | ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จํ๋ฉด ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ์ ๊ฑฐํ๊ธฐ๊ฐ ๋ ์ด๋ ต์ต๋๋ค.๋ชจ๋ธ ํ๋ จ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ๊ณต์ ํ ํ๊ฐ์ ์๋นํ ์ด๋ ค์์ด ๋ฐ๋ฆ
๋๋ค. ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ข
์ข
์ฝ์ค์ํฌ ์น์ฌ์ดํธ๋ ํฌ๋ผ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ ํ
์คํธ ์์ค๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ชจ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ LLM์ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ด ์์ต๋๋ค(Gao ์ธ, 2021; Hoffmann ์ธ, 2022). ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์
ํ์ํต๋๋ค. ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์๋ \(k\) ๊ผฌ๋ฆฌ ํ ํฐ์ ํ๋ฅ ์ ํ์ธํ๋ _min-k9 prob_(Shi ์ธ, 2023)์ ๊ฐ์ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ํ์งํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด๋ฌํ ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ํ์ตํ ๋๋ ๋ถ์ ์ ํฉ๋๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ํํ๋ ๋ฒ์ ์ด ํฌํจ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ(Mattern ์ธ, 2023; Oren ์ธ, 2023), ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ๋ณด๋ค ๊ณ ๊ธ ํ๊ฐ ์ค์ผ ํ์ง ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์๋ ์ฌ๋ด ๋ฐ ๋ณดํธ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ ์ ์งํ๋ ๋ฐ ํฌ์ํ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋
์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋์ถ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ํ๊ฐ ํ๋ก์ธ์ค์ ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ์ ๋ณด์ฅํ๊ธฐ ์ํด ์ ์คํ๊ฒ ๋ณดํธ๋์ด์ผ ํฉ๋๋ค. | ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ํ๋ จ์ ํ๊ฐ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๋ฅผ ๋์ฑ ์ด๋ ต๊ฒ ๋ง๋ ๋ค. ๋ชจ๋ธ ํ๋ จ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ณต์ ํ ํ๊ฐ์ ์ค๋ํ ๋์ ์ ์ ๊ธฐํ๋ค. ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ข
์ข
์ฝ์ค์ํฌ ์น์ฌ์ดํธ๋ ํฌ๋ผ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ ํ
์คํธ ์์ค๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ชจ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒค์น๋งํฌ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ๋ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ ๋
ผ์์ ์ฌ์ง๊ฐ ์๋ค (Gao et al., 2021; Hoffmann et al., 2022). ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋์ฑ ์
ํ์ํจ๋ค. ์ปค๋ฎค๋ํฐ๋ _min-k9 prob_(Shi et al., 2023)์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ๊ฐ์งํ๊ธฐ ์ํ ๋ช ๊ฐ์ง ๊ธฐ์ ์ ์ ์ํ์๋๋ฐ, ์ด๋ \(k\)๊ฐ์ ๋กฑํ
์ผ ํ ํฐ์ ํ๋ฅ ์ ํ์ธํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ ๋ถ์ ์ ํ๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒ์ ์ ํฌํจํ ์ ์๋ค (Mattern et al., 2023; Oren et al., 2023), ์ด๋ก ์ธํด ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํํ์ง ๋ชปํ๋ค. ๋ณด๋ค ๊ณ ๊ธ ํ๊ฐ ์ค์ผ ๊ฐ์ง ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ์์ฒด์ ์ธ ๋ณดํธ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ ์งํ๋ ๋ฐ ํฌ์ํ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋
์ ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋์ถ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ํ๊ฐ ๊ณผ์ ์ ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ์ ๋ณด์ฅํ๊ธฐ ์ํด ์ ์คํ๊ฒ ๋ณดํธ๋์ด์ผ ํ๋ค. | ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จํ๋ฉด ํ๊ฐ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ๋์ฑ ์ด๋ ค์์ง๋๋ค. ๋ชจ๋ธ ํ๋ จ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ณต์ ํ ํ๊ฐ์ ์๋นํ ๋์ ์ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค. ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ข
์ข
์ฝ์ค์ํฌ ์น์ฌ์ดํธ๋ ํฌ๋ผ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ ํ
์คํธ ์์ค๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒค์น๋งํฌ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ ๊ฐ๋์ฉ LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ด ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค (Gao et al., 2021; Hoffmann et al., 2022). ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์คํ๋ ค ์
ํ์ํต๋๋ค. ์ปค๋ฎค๋ํฐ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ๊ฐ์งํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ํ์๋๋ฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด _min-k9 prob_(Shi et al., 2023)์ ๊ฐ์ด \(k\) ๋กฑํ
์ผ ํ ํฐ์ ํ๋ฅ ์ ํ์ธํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ ๋๋ ๋ถ์ ์ ํฉ๋๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒ์ ์ ํฌํจํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค (Mattern et al., 2023; Oren et al., 2023). ์ด๋ก ์ธํด ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ํจ๊ณผ์ ์ด์ง ์์ต๋๋ค. ๋ณด๋ค ๊ณ ๊ธ ํ๊ฐ ์ค์ผ ๊ฐ์ง ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ์์ฒด์ ์ธ ๋ณดํธ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ ์ ์งํ๋ ๋ฐ ํฌ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋
์ ์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ ์คํ๊ฒ ๋ณดํธ๋์ด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ ์ถ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ํ๊ฐ ๊ณผ์ ์ ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ์ ๋ณด์ฅํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จํ๋ฉด ํ๊ฐ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ๋์ฑ ์ด๋ ค์์ง๋๋ค. ๋ชจ๋ธ ํ๋ จ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ณต์ ํ ํ๊ฐ์ ์ค๋ํ ๋์ ์ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค. ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ข
์ข
๊ณผ์ ์น์ฌ์ดํธ๋ ํฌ๋ผ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ ํ
์คํธ ์์ค๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒค์น๋งํฌ ํ
์คํธ ์ฌ๋ก๊ฐ LLM์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ๋ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ด ์ ๊ธฐ๋๊ณ ์์ต๋๋ค (Gao et al., 2021; Hoffmann et al., 2022). ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋์ฑ ์
ํ์ํต๋๋ค. ์ปค๋ฎค๋ํฐ๋ _min-k9 prob_(Shi et al., 2023)๊ณผ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ๊ฐ์งํ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ํ์๋๋ฐ, ์ด๋ \(k\)์ ์ฅ๋ฏธ ๊ผฌ๋ฆฌ ํ ํฐ์ ํ๋ฅ ์ ํ์ธํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ ๋๋ ๋ถ์ ์ ํฉ๋๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒ์ ์ ํฌํจํ ์ ์์ต๋๋ค (Mattern et al., 2023; Oren et al., 2023), ์ด๋ก ์ธํด ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ๋ณด๋ค ๊ณ ๊ธ ํ๊ฐ ์ค์ผ ๊ฐ์ง ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ์ฌ๋ด ๋ฐ ๋ณดํธ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ ์ ์ง ๊ด๋ฆฌํ๋ ๋ฐ ํฌ์ํ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋
์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋์ถ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ํ๊ฐ ๊ณผ์ ์ ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ์ ๋ณด์ฅํ๊ธฐ ์ํด ์ ์คํ๊ฒ ๋ณดํธ๋์ด์ผ ํฉ๋๋ค. | ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จํ๋ฉด ํ๊ฐ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ๋์ฑ ์ด๋ ค์์ง๋๋ค. ๋ชจ๋ธ ํ๋ จ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๊ณต์ ํ ํ๊ฐ์ ์ค๋ํ ๋์ ์ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค. ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ข
์ข
์ฝ์ค์ํฌ ์น์ฌ์ดํธ๋ ํฌ๋ผ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ ํ
์คํธ ์์ค๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ๋ง๋ค์ด์ง๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒค์น๋งํฌ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๊ฐ LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ๋ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ด ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค (Gao et al., 2021; Hoffmann et al., 2022). ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋์ฑ ์
ํ์ํต๋๋ค. ์ปค๋ฎค๋ํฐ๋ _min-k9 prob_(Shi et al., 2023)๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์ ์ ์ ์ํ์ฌ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ ์ค์ผ์ ๊ฐ์งํ์๋๋ฐ, ์ด๋ \(k\) ์ฅ๋ฏธ ํ ํฐ์ ํ๋ฅ ์ ํ์ธํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ ๋๋ ๋ถ์ ์ ํฉ๋๋ค. ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒ์ ์ ํฌํจํ ์ ์์ต๋๋ค (Mattern et al., 2023; Oren et al., 2023), ์ด๋ก ์ธํด ํ ํฐ ์์ค์ ์ค์ผ ์ ๊ฑฐ๊ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์์ต๋๋ค. ๋ณด๋ค ๊ณ ๊ธ ํ๊ฐ ์ค์ผ ๊ฐ์ง ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์๊ฐ ์ฌ๋ด ๋ฐ ๋ณดํธ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ ์ ์งํ๋ ๋ฐ ํฌ์ํ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋
์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์ ์ถ์ ๋ง๊ธฐ ์ํด ์ ์คํ๊ฒ ๋ณดํธ๋์ด์ผ ํ๋ฉฐ, ํ๊ฐ ๊ณผ์ ์ ๋ฌด๊ฒฐ์ฑ์ ๋ณด์ฅํด์ผ ํฉ๋๋ค. |
End of preview. Expand
in Dataset Viewer.
README.md exists but content is empty.
Use the Edit dataset card button to edit it.
- Downloads last month
- 31