qwen2-72b
stringlengths 52
18.6k
| llama3-8b-it-new
stringlengths 27
2.19k
| arxiv-translator
stringlengths 52
14.6k
| deepl
stringlengths 52
14.4k
| llama3-instrucTrans-enko-8b
stringlengths 50
2.13k
| llama3.1-8b-it-new
stringlengths 51
16k
|
---|---|---|---|---|---|
1. ์ฐ๋ฆฌ๋ PopQA ํ
์คํธ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๊ณ , ๋ชจ๋ธ์ด ์ง์ ๋ต๋ณ์ ๋ฐํํ๊ฑฐ๋ \(\langle\)RET\(\rangle\)๋ฅผ ๋ฐํํ์ฌ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด๋๋ก ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค.
2. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ๋ก๋ถํฐ \(\langle\)RET\(\rangle\) ์๋ต์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์งํํฉ๋๋ค: 1. IR ์์คํ
์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉด์ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๊ณ ๋ต๋ณ์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. 2. ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ปจํ
์คํธ ์์ด ์ง์ ๋ต๋ณ์ ์ ๊ณตํ๋๋ก ์ง์ํ๋ฉด์ NR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํฉ๋๋ค.
3. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ผ๋ฉํธ๋ฆญ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์๋ง ์์กดํ์ฌ ์ง๋ฌธ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋ต๋ณํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ: 1. ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๊ณ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๊ณ ๋ต๋ณ์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. 2. IR ์์คํ
์ ์ํด ๊ฒ์๋ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ต๋ณ์ ์ ๊ณตํ๋๋ก ์ง์ํ๋ฉด์ AR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํฉ๋๋ค. | 1. PopQA ํ
์คํธ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๊ณ , ์ง์ ๋ต์ ๋ฐํํ๊ฑฐ๋ \(\langle\)RET\(\rangle\)๋ฅผ ๋ฐํํ์ฌ ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ํ์ํ์ง ํ์ํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค.2. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์์ \(\langle\)RET\(\rangle\) ์๋ต์ ๋ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์งํํฉ๋๋ค: 1. IR ์์คํ
์์ ์ป์ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ก์ ๋ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํ์ฌ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค. 2. ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ ์์ด ์ง์ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์นจ๊ณผ ํจ๊ป NR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํฉ๋๋ค.3. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ผ๋ฉํธ๋ฆญ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ง ์์กดํ์ฌ ์ง์ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ: 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ก ์ ์ํํ์ฌ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๊ณ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค. 2. IR ์์คํ
์์ ๊ฒ์ํ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์นจ๊ณผ ํจ๊ป AR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํฉ๋๋ค. | [korean]
1. PopQA ํ
์คํธ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๋ค. ์ด ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ์ง์ ๋ต๋ณ์ ๋ฐํํ๊ฑฐ๋ \(\langle\)RET\(\rangle\)๋ฅผ ๋ฐํํ์ฌ ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด๋๋ก ์ ๋ํ๋ค.
2. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ๋ก๋ถํฐ \(\langle\)RET\(\rangle\) ์๋ต์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์งํํ๋ค. 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๊ณ , IR ์์คํ
์์ ์ป์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ต๋ณ์ ๋ฐํํ๋๋ก ์ ๋ํ๋ค. 2. ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ ์์ด ์ง์ ๋ต๋ณ์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ๋ช
๋ น์ ์ฃผ์ด NR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๋ค.
3. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ผ๋ฉํธ๋ฆญ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์๋ง ์์กดํ์ฌ ์ง๋ฌธ์ ์ง์ ๋ตํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ: 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๊ณ , ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๊ณ ๋ต๋ณ์ ๋ฐํํ๋๋ก ์ ๋ํ๋ค. 2. IR ์์คํ
์ ์ํด ๊ฒ์๋ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ต๋ณ์ ์ ๊ณตํ๋๋ก ๋ช
๋ น์ ์ฃผ์ด AR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์ํํ๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. PopQA ํ
์คํธ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ด ์ง์ ๋ต์ ๋ฐํํ๊ฑฐ๋ \(\langle\)RET\(\rangle\)๋ฅผ ๋ฐํํ์ฌ ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด๋๋ก ์ ๋ํฉ๋๋ค.
2. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์์ \(\langle\)RET\(\rangle\) ์๋ต์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์งํํฉ๋๋ค: 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํ๋ฉฐ, IR ์์คํ
์์ ์ป์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ์ ๋ํฉ๋๋ค. 2. ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ ์์ด ์ง์ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์๋ฅผ ๋ฐ์ NR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํฉ๋๋ค.
3. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ผ๋ฉํธ๋ฆญ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์๋ง ์์กดํ์ฌ ์ง๋ฌธ์ ์ง์ ๋ตํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ: 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํ๋ฉฐ, ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๊ณ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ์ ๋ํฉ๋๋ค. 2. IR ์์คํ
์ ์ํด ๊ฒ์๋ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์๋ฅผ ๋ฐ์ AR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. PopQA ํ
์คํธ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ์ถ๋ก ์ ์ํํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ด ์ง์ ๋ต์ ๋ฐํํ๊ฑฐ๋ \(\langle\)RET\(\rangle\)๋ฅผ ๋ฐํํ์ฌ ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ํ์ํจ์ ๋ํ๋ด๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค.
2. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์์ \(\langle\)RET\(\rangle\) ์๋ต์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์งํํฉ๋๋ค: 1. IR ์์คํ
์์ ์ป์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์ ์ํ์์ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ์ถ๋ก ์ ์ํํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ด ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค. 2. ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ ์์ด ์ง์ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์์ ๋ฐ๋ผ NR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ์ถ๋ก ์ ์ํํฉ๋๋ค.
3. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ผ๋ฉํธ๋ฆญ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ง์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ง๋ฌธ์ ์ง์ ๋ตํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ: 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ์ถ๋ก ์ ์ํํ๋ฉฐ, ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๊ณ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค. 2. IR ์์คํ
์์ ๊ฒ์ํ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์์ ๋ฐ๋ผ AR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด ์ถ๋ก ์ ์ํํฉ๋๋ค. | [korean]
1. PopQA ํ
์คํธ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ด ์ง์ ๋ต์ ๋ฐํํ๊ฑฐ๋ \(\langle\)RET\(\rangle\)๋ฅผ ๋ฐํํ์ฌ ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค.
2. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์์ \(\langle\)RET\(\rangle\) ์๋ต์ ๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์งํํฉ๋๋ค: 1. IR ์์คํ
์์ ์ป์ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์ Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํ๊ณ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค. 2. ์ถ๊ฐ ์ปจํ
์คํธ ์์ด ์ง์ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์๋ฅผ ๋ฐ์ NR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํฉ๋๋ค.
3. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ผ๋ฉํธ๋ฆญ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ง์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ง๋ฌธ์ ์ง์ ๋ตํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ: 1. Adapt-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํ๋ฉฐ, ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๊ณ ๋ต์ ๋ฐํํ๋๋ก ํ๋กฌํํธํฉ๋๋ค. 2. IR ์์คํ
์์ ๊ฒ์ํ ์ปจํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ผ๋ ์ง์๋ฅผ ๋ฐ์ AR-LLM ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ถ๋ก ์ ์งํํฉ๋๋ค. |
Allen-Zhu์ Li [3]๋ \(N\)๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ biographry ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋์
ํ์๋ค. ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์ถ์์ผ, ์ถ์๋์, university, major, employer, working city๋ผ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ง ์์ฑ์ผ๋ก ํน์ง์ง์ด์ ธ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํํ๋ค์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, ๊ทธ๋ค์ bioS ๋ฐ์ดํฐ์
์์๋ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ด ๊ทธ๋ค์ ์์ฑ์ ๋์ํ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๊ทธ๋ค์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐธ์กฐํ๋๋ก ๋
์์๊ฒ ๊ถ์ฅํ์ง๋ง, ์๋์ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค:
[reviewed korean]
Allen-Zhu์ Li [3]๋ \(N\)๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ biography ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋์
ํ์๋ค. ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์ถ์์ผ, ์ถ์๋์, university, major, employer, working city๋ผ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ง ์์ฑ์ผ๋ก ํน์ง์ง์ด์ ธ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํํ๋ค์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, ๊ทธ๋ค์ bioS ๋ฐ์ดํฐ์
์์๋ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ด ๊ทธ๋ค์ ์์ฑ์ ๋์ํ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๊ทธ๋ค์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐธ์กฐํ๋๋ก ๋
์์๊ฒ ๊ถ์ฅํ์ง๋ง, ์๋์ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค: | Allen-Zhu์ Li[3]๋ ์๋
์์ผ, ์ถ์ ๋์, ๋ํ, ์ ๊ณต, ๊ณ ์ฉ์ฃผ, ๊ทผ๋ฌด ๋์์ 6๊ฐ์ง ์์ฑ์ ๊ฐ์ง N๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ ์ฝ๋ ฅ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ์๊ฐํ์ต๋๋ค.9 ์ด๋ฌํ ํํ์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, bioS ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์์ฑ์ ํด๋นํ๋ 6๊ฐ์ ์์๋ก ์ ํ๋ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋ฉ๋๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐธ์กฐํ์๊ธฐ ๋ฐ๋๋๋ค. ๋ค์์ ์์์
๋๋ค: | Allen-Zhu์ Li[3]์ ๊ฐ๊ฐ 6๊ฐ์ ์์ฑ, ์ฆ ์๋
์์ผ, ์ถ์๋์, ๋ํ, ์ ๊ณต, ๊ณ ์ฉ์ฃผ, ๊ทผ๋ฌด๋์๋ก ํน์ง์ง์ด์ง๋ \(N\)๊ฐ์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ ์ ๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๋์
ํ์๋ค. 9 ์ด๋ฌํ ํํ์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, ๊ทธ๋ค์ bioS ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ๊ทธ๋ค์ ์์ฑ์ ๋์ํ๋ 6๊ฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ํด ๊ธฐ์ ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ์ํด ๋
์๋ค์ ๊ทธ๋ค์ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก ์๋ดํ์ง๋ง ์๋ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค: | Allen-Zhu์ Li[3]๋ \(N\)๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ ์ ๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์๊ฐํ์๋ค. ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์๋
์์ผ, ์ถ์ ๋์, ๋ํ, ์ ๊ณต, ๊ณ ์ฉ์ฃผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทผ๋ฌด ๋์๋ผ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ง ์์ฑ์ผ๋ก ํน์ง์ง์ด์ ธ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํํ์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, ๊ทธ๋ค์ bioS ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ๊ทธ๋ค์ ์์ฑ์ ํด๋นํ๋ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๊ทธ๋ค์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐธ์กฐํ๋, ์๋์ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค: | Allen-Zhu์ Li[3]๋ \(N\)๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ ์์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์๊ฐํ์๋๋ฐ, ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์๋
์์ผ, ์ถ์ ๋์, ๋ํ, ์ ๊ณต, ๊ณ ์ฉ์ฃผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทผ๋ฌด ๋์์ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ง ์์ฑ์ผ๋ก ํน์ง์ง์ด์ ธ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ํํ์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, ๊ทธ๋ค์ bioS ๋ฐ์ดํฐ์
์์๋ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ด ์์ฑ์ ๋์ํ๋ ์ฌ์ฏ ๊ฐ์ ์์๋ก ์ ํ๋ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋ฉ๋๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๊ทธ๋ค์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐธ์กฐํ์๊ธฐ ๋ฐ๋๋๋ค. ์๋์ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค: | Allen-Zhu์ Li [3]๋ \(N\)๋ช
์ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํฉ์ฑ ์ ๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์๊ฐํ์๋ค. ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์๋
์์ผ, ์ถ์ ๋์, ๋ํ, ์ ๊ณต, ๊ณ ์ฉ์ฃผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทผ๋ฌด ๋์์ 6๊ฐ์ง ์์ฑ์ผ๋ก ํน์ง์ง์ด์ก๋ค. ์ด๋ฌํ ํํ์ ์์ฐ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๊ธฐ ์ํด, ๊ทธ๋ค์ bioS ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์์ฑ์ ํด๋นํ๋ 6๊ฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์์ด ๋ฌธ์ฅ ํ
ํ๋ฆฟ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋์๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๊ทธ๋ค์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐธ์กฐํ๋, ์๋์ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. |
1. ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต์ผ๋ก ์ธํ ํผํด(์ฆ, ์ํ)๋ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฒ ํ์๋ก ๋๋ฆฌ ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด์๋ Post-Conflict Criminal Justice์ Model Codes10์ ๋ํ๋๋ ํ๋์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. Footnote 10: [https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf](https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf)
2. ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ์ฌํ์ ์ํ์ ๋์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด์๋ ์ ๊ฑฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ชป๋ ์ ๋ณด ๋๋ ๋ฌด์ฐจ๋ณ ๋ฌด๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๋๋ ์ ๋ณด๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
3. ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ๋์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ๋น๊ณต๊ฐ ๋ฏผ๊ฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. | 1. ๋ชจ๋ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด(์ฆ, ์ํ)๋ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๋๋ฆฌ ๋ถ๋ฒ ํ์๋ก ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด์๋ ๋ถ์ ํ ํ์ฌ ์ฌ๋ฒ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ฒ10์ ๋ฑ์ฅํ๋ ํ์๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. 10: [https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf](https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf)
2. ๋ชจ๋ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด๋ ํนํ ์ฌํ์ ์ํ์ ๋์ด๊ธฐ๋ ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ๊ฑฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ชป๋ ์ ๋ณด ๋๋ ๋ฌด๋ถ๋ณํ ๋ฌด๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๋๋ ์ ๋ณด๊ฐ ์ฌ๊ธฐ์ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค.
3. ๋ชจ๋ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด๋ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ํนํ ๋์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ๊ณต๊ฐ๋์ง ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์ฌ๊ธฐ์ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | [korean]
1. ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๋ฐ์์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด(์ฆ, hazard)๋ ๋๋ฆฌ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฒ ํ๋์ผ๋ก ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๋ Post-Conflict Criminal Justice์ Model Codes10์ ๋ํ๋๋ ํ๋์ ํฌํจํ๋ค. ๊ฐ์ฃผ 10: [https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf](https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf)
2. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ์ฌํ์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์ํจ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๋ ์ ๊ฑฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ชป๋ ์ ๋ณด ๋๋ ๋ฌด์ฐจ๋ณ ๋ฌด๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๋๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํฌํจํ๋ค.
3. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์ํจ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ๋น๊ณต๊ฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด(์ฆ, ์ํ)๋ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฒ ํ๋์ผ๋ก ๋๋ฆฌ ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๋ ๋ถ์ ํ ํ์ฌ์ฌ๋ฒ ๋ชจ๋ธ ์ฝ๋10์ ๋ํ๋๋ ํ๋์ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฃผ 10: [https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf](https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf)
2. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ์ฌํ์ ์ํ์ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐ์ํต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๋ ์ ๊ฑฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ชป๋ ์ ๋ณด ๋๋ ๋ฌด์ฐจ๋ณ ๋ฌด๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๋๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค.
3. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐ์ํต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ๋น๊ณต๊ฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์
๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. ๋ชจ๋ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด(์ฆ, hazard)๋ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๋๋ฆฌ ๋ถ๋ฒ ํ๋์ผ๋ก ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๊ฒ์ Post-Conflict Criminal Justice Model Codes10์ ๋ํ๋ ํ๋์ ํฌํจํฉ๋๋ค. Footnote 10: [https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf](https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf)
2. ๋ชจ๋ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด๋ ํนํ ์ฌํ์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์ํต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๊ฒ์ ์ ๊ฑฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ชป๋ ์ ๋ณด ๋๋ ๋ฌด์ฐจ๋ณ ๋ฌด๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๋๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค.
3. ๋ชจ๋ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ํผํด๋ ํนํ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์ํต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ๋น๊ณต๊ฐ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์
๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
1. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด(์ฆ, ์ํ)๋ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฒ ํ์๋ก ๋๋ฆฌ ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๋ ํฌ์คํธ-๋ถ์ ํ์ฌ ์ฌ๋ฒ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ ์ฝ๋10์ ๋ํ๋๋ ํ๋์ ํฌํจํฉ๋๋ค. Footnote 10: [https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf](https://www.coretidh.or.cr/tablas/r32562.pdf)
2. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ์ฌํ์ ์ํ์ ๋์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด๋ ์ ๊ฑฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์๋ชป๋ ์ ๋ณด ๋๋ ๋ฌด์ฐจ๋ณ ๋ฌด๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๋๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค.
3. ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ํผํด๋ ํนํ ๊ฐ์ธ์ ์ํ์ ๋์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ๋น๊ณต๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ ๊ณต์ ํฌํจํฉ๋๋ค.
[reviewd korean] |
**LLM-generation Method**: ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ LLMs๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ด ์๋์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ํ๊ฒ ์ธ๊ตฌ์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ฑ์ ๋ช
ํํ ํ๋ ํ๋กํ ์์ฑ ๊ท์น์ ์ง์ ํจ์ผ๋ก์จ ์์๋ฉ๋๋ค. ๊ทธ ๋ค์, ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ช ๊ฐ์ง ์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์ง์ ํ์ฌ ์์์ ์์ ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, RecAgent [21]๋ ๋จผ์ ์์ด์ ํธ์ ๋์ด, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ์ธ์ ์ธ ํน์ฑ, ์ํ ์ ํธ๋์ ๊ฐ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ์์์
์ผ๋ก ์กฐ์ฑํ์ฌ ์์์ ์์ด์ ํธ์ ๋ํ ์๋ ํ๋กํ์ ๋ง๋ญ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, ChatGPT๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. LLM-generation ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ์๊ฐ ๋ง์ ๋ ๋ง์ ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์์ง๋ง, ์์ฑ๋ ํ๋กํ์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ์ ์ด๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ ์์ต๋๋ค. | **LLM-์์ฑ ๋ฐฉ๋ฒ**: ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ด LLM์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์๋์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ๋กํ ์์ฑ ๊ท์น์ ํ์ํ๊ณ ๋์ ์ง๋จ ๋ด์์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ฑ์ ์ค๋ช
ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ๋ช ๊ฐ์ง ์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ง์ ํ์ฌ ๋ช ๋ฒ์ ์์ ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก LLM์ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, RecAgent[21]๋ ๋จผ์ ๋์ด, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ์ธ์ ํน์ฑ, ์ํ ์ ํธ๋ ๋ฑ ์์ด์ ํธ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ์๋์ผ๋ก ์ ์ํ์ฌ ๋ช ๋ช
์ ์์ด์ ํธ์ ๋ํ ์๋ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ChatGPT๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. LLM ์์ฑ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ด์ ํธ ์๊ฐ ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋นํ ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์์ง๋ง ์์ฑ๋ ํ๋กํ์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ์ ์ด๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ ์์ต๋๋ค. | **LLM-generation Method**: ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ LLM์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ด ์๋์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ํ๊ฒ ์ธ๊ตฌ์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ฑ์ ๋ช
ํํ ํ๋ฉฐ, ํ๋กํ ์์ฑ ๊ท์น์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋ฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ช ๊ฐ์ ์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์ง์ ํ์ฌ ๋ช ๊ฐ์ ์ํ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, LLM์ ํ์ฉํด ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, RecAgent [21]์ ์๋์ผ๋ก ๋์ด, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ์ธ ํน์ฑ, ์ํ ์ ํธ๋์ ๊ฐ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ง๋ค์ด ์์์ ์์ด์ ํธ์ ๋ํ ์๋ ํ๋กํ์ ๋จผ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ChatGPT๋ฅผ ํ์ฉํด ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. LLM-generation ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ์๊ฐ ๋ง์ ๋ ์๋นํ ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์์ง๋ง, ์์ฑ๋ ํ๋กํ์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ์ ์ด๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ ์์ต๋๋ค. | **LLM-generation Method**: ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ LLM์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ด ์๋์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๋ณดํต ์ด๋ ํ๋กํ ์์ฑ ๊ท์น์ ๋ํ๋ด๊ณ , ๋์ ์ธ๊ตฌํต์์์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ฑ์ ๋ช
ํํ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ช ๊ฐ์ง ์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์ง์ ํ์ฌ ๋ช ๊ฐ์ง ์ํ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, RecAgent [21]๋ ๋จผ์ ๋ช๋ช ์์ด์ ํธ์ ๋ํ ์๋ ํ๋กํ์ ์์์
์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด ๊ทธ๋ค์ ๋์ด, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ์ธ์ ํน์ฑ, ์ํ ์ ํธ๋ ๋ฑ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ง๋ญ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, ChatGPT๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. LLM-generation ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ์๊ฐ ๋ง์ ๋ ์๋นํ ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์์ง๋ง, ์์ฑ๋ ํ๋กํ์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ํต์ ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ ์์ต๋๋ค. | **LLM-generation Method**: ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ด LLM์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์๋์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ํ๋กํ ์์ฑ ๊ท์น์ ํ์ํ๊ณ , ๋์ ์ง๋จ ๋ด ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ฑ์ ๋ช
ํํ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ช ๊ฐ์ ์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์ง์ ํ์ฌ ๋ช ๋ฒ์ ์ํ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, LLM์ ํ์ฉํด ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, RecAgent[21]๋ ๋จผ์ ๋ช ๋ช
์ ์์ด์ ํธ์ ๋ํ ์๋ ํ๋กํ์ ์์์
์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด ๊ทธ๋ค์ ๋์ด, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ์ธ์ ํน์ฑ, ์ํ ์ ํธ๋ ๋ฑ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, ChatGPT๋ฅผ ํ์ฉํด ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. LLM-generation ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ์๊ฐ ๋ง์ ๋ ์๋นํ ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์์ง๋ง, ์์ฑ๋ ํ๋กํ์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ์ ์ด๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ ์์ต๋๋ค. | **LLM-generation Method**: ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ด LLM์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์๋์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ ํ๋กํ ์์ฑ ๊ท์น์ ๋ํ๋ด๊ณ , ๋์ ์ง๋จ ๋ด ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์์ฑ์ ์ค๋ช
ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ช ๊ฐ์ง ์๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์ง์ ํ์ฌ ๋ช ๊ฐ์ง ์ํ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก LLM์ด ๋ชจ๋ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํ๋ ๋ฐ ํ์ฉ๋ฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, RecAgent [21]๋ ๋จผ์ ์์์ ์์ด์ ํธ์ ๋ํ ์๋ ํ๋กํ์ ์๋์ผ๋ก ์ ์ํ์ฌ ๊ทธ๋ค์ ๋์ด, ์ฑ๋ณ, ๊ฐ์ธ์ ํน์ฑ, ์ํ ์ ํธ๋์ ๊ฐ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ง๋ญ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ChatGPT๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ง์ ์์ด์ ํธ ํ๋กํ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. LLM-generation ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ์๊ฐ ๋ง์ ๋ ์๋นํ ์๊ฐ์ ์ ์ฝํ ์ ์์ง๋ง, ์์ฑ๋ ํ๋กํ์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ์ ์ด๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ ์์ต๋๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 13: **์ฐ๋ฆฌ์ retrieval system์์ ์ฌ์ฉํ๋ summarization prompt**. prompt๋ ์ง๋ฌธ, ๊ทธ ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด๋ จ๋ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. LM์๊ฒ forecasting question๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ์ง ์๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์ฝํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 13: ๊ฒ์ ์์คํ
์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์์ฝ ํ๋กฌํํธ**. ์ด ํ๋กฌํํธ๋ ์ง๋ฌธ, ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ด๋ จ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ํ๋กฌํํธ๋ ์์ธก ์ง๋ฌธ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ญ์ ํ์ง ์๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์ถํ๋๋ก LM์ ์์ฒญํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 13: **์ฐ๋ฆฌ์ retrieval system์์ ์ฌ์ฉํ๋ summarization prompt**. ํ๋กฌํํธ๋ ์ง๋ฌธ, ๊ทธ ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด๋ จ๋ article์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ LM์๊ฒ forecasting question๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ์ง ์๊ณ article์ condenseํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 13: **์ฐ๋ฆฌ์ retrieval system์์ ์ฌ์ฉํ๋ summarization prompt**. ํ๋กฌํํธ๋ ์ง๋ฌธ, ๊ทธ ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด๋ จ๋ article์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ LM์๊ฒ forecasting question๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ์ง ์๊ณ article์ ์ถ์ฝํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 13: **์ฐ๋ฆฌ์ retrieval system์์ ์ฌ์ฉํ๋ summarization prompt**. ํ๋กฌํํธ๋ ์ง๋ฌธ, ๊ทธ ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด๋ จ๋ article์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ LM์๊ฒ forecasting question๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ์ง ์๊ณ article์ ์ถ์ฝํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 13: **์ฐ๋ฆฌ์ retrieval system์์ ์ฌ์ฉํ๋ summarization prompt**. ํ๋กฌํํธ๋ ์ง๋ฌธ, ๊ทธ ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด๋ จ๋ article์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ LM์ด forecasting question๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ์ง ์๊ณ article์ ์ถ์ฝํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. |
๋ด์ฉ์ ์ํํ๊ณ ์ ํจํ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, SC CoT prompting์ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ต๋ณ ์์ธก ์ค๋ฅ์์ ๋์ ๋๊ฒ ํ๋ณตํ ์ ์๊ฒ ํ๋ฉฐ, ํนํ 2WikiMulti-hopQA์ ๋ํด ๊ทธ๋ฌํฉ๋๋ค. | ๋ด์ฉ์ ์ํํ๊ณ ํ๋นํ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ์๋ฆฝํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, SC CoT ํ๋กฌํํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ํนํ 2WikiMulti-hopQA์์ ๋ต๋ณ ์์ธก ์ค๋ฅ์์ ๋์ ๋๊ฒ ํ๋ณตํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋๋ค. | ๋ด์ฉ์ ์ํํ๊ณ ์ ํจํ reasoning steps๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, SC CoT prompting์ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ต๋ณ ์์ธก ์ค๋ฅ์์ ๋์ ๋๊ฒ ๋ณต๊ตฌํ๋๋ฐ ๋์์ ์ฃผ๋ฉฐ, ํนํ 2WikiMulti-hopQA์ ๋ํด ๋์ฑ ๊ทธ๋ฌํฉ๋๋ค. | ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ์ ํจํ reasoning steps๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, SC CoT prompting์ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ต๋ณ ์์ธก ์ค๋ฅ์์ ๋์ ๋๊ฒ ๋ณต๊ตฌํ ์ ์๊ฒ ํด์ฃผ๋ฉฐ, ํนํ 2WikiMulti-hopQA์ ์์ด์ ๋์ฑ ๊ทธ๋ฌํฉ๋๋ค. | ๋ด์ฉ ์ดํด์ ํ๋นํ reasoning steps ์๋ฆฝ์ ์ด๋ ค์์ด ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, SC CoT prompting์ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ต ์์ธก ์ค๋ฅ์์ ํนํ 2WikiMulti-hopQA์ ๋ํด ๋์ ๋๊ฒ ๋ณต๊ตฌํ๋๋ฐ ๋์์ ์ค๋๋ค. | ์ฝํ
์ธ ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ์ ํจํ reasoning steps๋ฅผ ์๋ฆฝํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, SC CoT prompting์ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ต๋ณ ์์ธก ์ค๋ฅ์์ ๋์ ๋๊ฒ ํ๋ณตํ ์ ์๊ฒ ํด์ฃผ๋ฉฐ, ํนํ 2WikiMulti-hopQA์ ๋ํด ๋์ฑ ๊ทธ๋ฌํฉ๋๋ค. |
์ฃผ์ 43: ์ด ๋ถ๋ถ์์ open-book QA๋ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ์ธ์ฝ๋ฉ๋ ์ ๋ณด๋ง์ ์ฌ์ฉํ๋ closed-book QA์ ๋ฐ๋ ๊ฐ๋
์ผ๋ก, ์ธ๋ถ ์ง์ ์์์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํ๋ QA ์์
์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ก OpenBookQA [566]๋ผ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ธ๋ถ ๊ณผํ ์ฌ์ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํ๋ open-book QA ์์
์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฆ
๋๋ค. | ์ฃผ 43: ์ด ๋ถ๋ถ์์ ์คํ๋ถ QA๋ ํ์ํ QA(์ฌ์ ํ์ต ์ฝํผ์ค์ ์ธ์ฝ๋ฉ๋ ์ ๋ณด๋ง ์ฌ์ฉ)์ ๋ฐ๋ ๊ฐ๋
์ผ๋ก ์ธ๋ถ ์ง์ ๋ฆฌ์์ค์์ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํด์ผ ํ๋ QA ์์
์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์ธ๋ถ ๊ณผํ ์ฌ์ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํ์ฌ ์คํ๋ถ QA ์์
์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋ OpenBookQA[566]๋ผ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 43: ์ด ๋ถ๋ถ์์ open-book QA๋ ์ธ๋ถ ์ง์ ์์์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํด์ผ ํ๋ QA ํ์คํฌ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ด๋ closed-book QA(์ฌ์ ํ๋ จ ๋ง๋ญ์น์์๋ง ์ธ์ฝ๋ฉ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฌ์ฉ)์ ๋ฐ๋ ๊ฐ๋
์ด๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ก OpenBookQA [566]๋ผ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
๋ ์๋๋ฐ, ์ด๋ open-book QA ํ์คํฌ์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉฐ ์ธ๋ถ ๊ณผํ ์ฌ์ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํ๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 43: ์ด ๋ถ๋ถ์์ open-book QA๋ ์ธ๋ถ ์ง์ ์์์์ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํด์ผ ํ๋ QA ์์
์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ด๋ closed-book QA(์ฌ์ ํ์ต ์ฝํผ์ค์์๋ง ์ธ์ฝ๋ฉ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฌ์ฉ)์ ๋์กฐ๋๋ ๊ฐ๋
์
๋๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ก OpenBookQA [566]๋ผ๋ ์ด๋ฆ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ์๋๋ฐ, ์ด๋ open-book QA ์์
์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ธ๋ถ ๊ณผํ ์ฌ์ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํฉ๋๋ค. | ์ฃผ 43: ์ด ๋ถ๋ถ์์ ์คํ๋ถ QA๋ ์ธ๋ถ ์ง์ ์์์์ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํด์ผ ํ๋ QA ์์
์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ด๋ ํ์ํ QA(๋จ์ง ์ฌ์ ํ์ต ์ฝํผ์ค์์ ์ธ์ฝ๋ฉ๋ ์ ๋ณด๋ง ์ฌ์ฉ)์ ๋ฐ๋ ๊ฐ๋
์
๋๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ก OpenBookQA [566]๋ผ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
๋ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ธ๋ถ ๊ณผํ ์ฌ์ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํ๋ ์คํ๋ถ QA ์์
์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฆ
๋๋ค. | ์ฃผ 43: ์ด ๋ถ๋ถ์์ ์คํ๋ถ QA๋ ์ธ๋ถ ์ง์ ์์์์ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํด์ผ ํ๋ QA ์์
์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฌ์ ํ๋ จ ์ฝํผ์ค์ ์ธ์ฝ๋ฉ๋ ์ ๋ณด๋ง ์ฌ์ฉํ๋ ํด๋ก์ฆ๋๋ถ QA์ ๋ฐ๋ ๊ฐ๋
์
๋๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ก OpenBookQA [566]๋ผ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ธ๋ถ ๊ณผํ ์ฌ์ค์ ์ถ์ถํ๊ณ ํ์ฉํ๋ ์คํ๋ถ QA ์์
์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฆ
๋๋ค. |
Figure 3: **PS ๋ณํฉ์ ์ํ ์งํ๋ ๊ตฌ์ฑ.** ์ธ ๊ฐ์ ์์ค ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ ๊ฐ์ค์น๊ฐ ๋น์ทํ์ง๋ง, ์ผ๋ณธ์ด LLM์์ ๋ํ๋๋ ๋๋๋ฌ์ง ๋ฐ๋๋ ๋ณํฉ ๋ชจ๋ธ์์์ ๊ทธ ์ค์ฌ์ ์ธ ์ญํ ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3: **PS ๋ณํฉ์ ์ํ ์งํ๋ ๊ตฌ์ฑ.** ์ธ ๊ฐ์ง ์์ค ๋ชจ๋ธ์์ ๊ฐ์ค์น๊ฐ ์ ์ฌํ์ง๋ง ์ผ๋ณธ LLM์ ๋๋ ทํ ๋ฐ๋๋ ๋ณํฉ๋ ๋ชจ๋ธ์์ ๊ทธ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ ๊ตฌ์ฑ.** ์ธ ๊ฐ์ง source models์์์ weights๊ฐ ๋น์ทํ์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๊ฐ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์ถ์ ์ธ ์ญํ ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ ๊ตฌ์ฑ.** ์ธ ๊ฐ์ง source models ๊ฐ์ weights๊ฐ ๋น์ทํ์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๊ฐ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.
[reviewd korean]
๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ ๊ตฌ์ฑ.** ์ธ ๊ฐ์ง source models ๊ฐ์ weights๊ฐ ๋น์ทํ์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๊ฐ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.
(๋ฌธ์ฅ์ด ๊ทธ๋๋ก์ด๋ฏ๋ก ์์ ์ฌํญ์ด ์์ต๋๋ค.)
์ฐธ๊ณ ๋ก, 'pronounced density', 'source models', 'merged model'์ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด๋ก ๋ณด์ ์์ด ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ Configurations.** ์ธ ๊ฐ์ source models์์์ weights๊ฐ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ํ๋์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๋ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์ถ์ ์ธ ์ญํ ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.
[reviewd korean]
๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ Configurations.** ์ธ ๊ฐ์ source models์์์ weights๊ฐ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ํ๋์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๋ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์ถ์ ์ธ ์ญํ ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.
(์ฐธ๊ณ ๋ก, 'Configurations', 'PS merging', 'source models', 'weights', 'LLM', 'merged model'์ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ์ง ์์์ต๋๋ค.) | ๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ Configurations.** ์ธ ๊ฐ์ง source models์์์ weights๊ฐ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ํ๋์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๋ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.
[reviewd korean]
๊ทธ๋ฆผ 3: **PS merging์ ์ํ ์งํ๋ Configurations.** ์ธ ๊ฐ์ง source models์์์ weights๊ฐ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ํ๋์ง๋ง, Japanese LLM์์์ pronounced density๋ merged model์์์ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.
(๋ฌธ์ฅ์ ์ ๋ฌธ์ฉ์ด์ธ 'Configurations', 'PS merging', 'source models', 'weights', 'LLM', 'merged model'์ ์์ด ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค.) |
๊ทธ๋ฆผ 6: Eq.(1)์ ์ํด ์ ํฉํ๋ ๋ค์ํ ํธ๋ ์ด๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์์ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ฑ๋ฅ ์ถ์ด ๋น๊ต. (a) CEval ์ ์ ์ถ์ด๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉฐ, ๋ ํฐ ํธ๋ ์ด๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ์ ํจ๊ป ์ผ๊ด๋ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (b) CMMLU ์ ์ ์ถ์ด๋ฅผ ๊ทธ๋ ค๋ด๋ฉฐ, ์ ์์ ํธ๋ ์ด๋ ํฌ๊ธฐ ์ฌ์ด์ ์ ์ฌํ ๊ธ์ ์ ์ธ ์๊ด ๊ด๊ณ๊ฐ ์์ต๋๋ค. (c) ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ด ํธ๋ ์ด๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ์๊ด ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ MMLU ์ ์ ์ถ์ด๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ ์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํ๋กฏํ๊ณ , ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ์์ธก ์ฑ๋ฅ ์ค์ผ์ผ๋ง์ ๋ํ๋ด๋ ๊ณก์ ์ ๋ฎ์ด๋์ต๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 6: ๋ค์ํ ํ๋ จ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์ ๋ํ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋น๊ต ์ฑ๋ฅ ์ถ์ธ๋ Eq.(1)์ ์ํด ๋ง์ถฐ์ง๋๋ค. (a) ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ํด์๋ก ์ฑ๋ฅ์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ํฅ์๋๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ CEval Score Trends๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. (b) ์ ์์ ํ๋ จ ํฌ๊ธฐ ์ฌ์ด์ ์ ์ฌํ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง CMMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. (c) ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ MMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ค๋ช
ํฉ๋๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ ์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํ๋กฏํ๊ณ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ์์ธก ์ฑ๋ฅ ์ค์ผ์ผ๋ง์ ๋ํ๋ด๊ธฐ ์ํด ๊ณก์ ์ ์ค๋ฒ๋ ์ดํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 6: Eq.(1)์ ์ํด ์ ํฉํ๋ ๋ค์ํ ํธ๋ ์ด๋ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ๋ค์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต ์ถ์ธ. (a) ์ฐ๋ฆฌ๋ CEval ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉฐ, ๋ ํฐ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ๋ฅ์ด ์ผ๊ด๋๊ฒ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (b) ์ฐ๋ฆฌ๋ CMMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ ค๋ด๋ฉฐ, ์ ์์ ํ๋ จ ํฌ๊ธฐ ์ฌ์ด์ ์ ์ฌํ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (c) ์ฐ๋ฆฌ๋ MMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ์๊ด๋๋ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ ์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํ๋กฏํ๊ณ , ํฌ๊ธฐ ์กฐ์ ๋ฒ์น์ ์์ธก ์ฑ๋ฅ ํฌ๊ธฐ ์กฐ์ ์ ๋ํ๋ด๊ธฐ ์ํด ๊ณก์ ์ ์ค์ฒฉํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 6: Eq.(1)์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ๋ณ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต ์ถ์ด. (a) CEval ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉฐ, ๋ ํฐ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ๋ฅ์ด ์ผ๊ด๋๊ฒ ํฅ์๋๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (b) CMMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ ค๋ด๋ฉฐ, ์ ์์ ํ๋ จ ํฌ๊ธฐ ์ฌ์ด์ ์ ์ฌํ ๊ธ์ ์ ์ธ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (c) ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ MMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ ์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํ๋กฏํ๊ณ , ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ์์ธก ์ฑ๋ฅ ์ค์ผ์ผ๋ง์ ๋ํ๋ด๋ ๊ณก์ ์ ์ค๋ฒ๋ ์ดํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 6: Eq.(1)์ ์ํด ์ ํฉํ๋ ๋ค์ํ ํ๋ จ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต ์ถ์ธ์
๋๋ค. (a) CEval ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉฐ, ๋ ํฐ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ๋ฅ์ด ์ผ๊ด๋๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (b) ์ ์์ ํ๋ จ ํฌ๊ธฐ ์ฌ์ด์ ์ ์ฌํ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ CMMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. (c) ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ MMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ ์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํ๋กฏํ๊ณ , ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ์์ธก ์ฑ๋ฅ ์ค์ผ์ผ๋ง์ ๋ํ๋ด๊ธฐ ์ํด ์ปค๋ธ๋ฅผ ์ค๋ฒ๋ ์ดํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 6: Eq.(1)์ ์ํด ์ ํฉ๋ ๋ค์ํ ํ๋ จ ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต ์ถ์ธ์
๋๋ค. (a) ์ฐ๋ฆฌ๋ CEval ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉฐ, ๋ ํฐ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ๋ฅ์ด ์ผ๊ด๋๊ฒ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. (b) ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์์ ํ๋ จ ํฌ๊ธฐ ์ฌ์ด์ ์ ์ฌํ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ CMMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. (c) ์ฐ๋ฆฌ๋ MMLU ์ ์ ์ถ์ธ๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ท๋ชจ์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์ ์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํ๋กฏํ๊ณ , ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ์์ธก ์ฑ๋ฅ ์ค์ผ์ผ๋ง์ ๋ํ๋ด๋ ์ปค๋ธ ํผํ
์ ์ค๋ฒ๋ ์ดํฉ๋๋ค. |
(๋ถ๋ฅํ๊ณผ ๋น๋ ์๋ฅผ ์ํ ํ 3).8 ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ํน์ ํ _events_ (31.5%)๋ ์ด๋ค ์บ๋ฆญํฐ๋ ๊ด๊ณ์ _state_ (38.6%)์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ๋ค์๋ ๋ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด _indirect reasoning_์ด ์๊ตฌ๋๋ค (50.2%), ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ (Kamoi et al., 2023; Min et al., 2023)์ ๋นํด ๋์ฑ ๋์ ์ ์ธ ์ถฉ์ค์ฑ ํ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ ๋ง๋ ๋ค. ์ด ๋ถ์์ ๋ํ ๋ ๋ง์ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ SSD์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ํ 3 ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ๋น๋ ์์ ๋ํ ์์ธํ ๋ด์ฉ).8 ๊ฐ์ฅ ๋ถ์ถฉ์คํ ํด๋ ์์ ํน์ _์ด๋ฒคํธ_(31.5%) ๋๋ ์ผ๋ถ ์บ๋ฆญํฐ ๋๋ ๊ด๊ณ์ _์ํ_(38.6%)์ ๊ดํ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ถ์ถฉ์คํ ํด๋ ์์ ๋๋ค์๋ ๋ฐ๋ฐ์ ์ํด _๊ฐ์ ์ถ๋ก _์ด ํ์ํ๋ฏ๋ก(50.2%), ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Kamoi ์ธ, 2023; Min ์ธ, 2023)์ ๋นํด ๋ ๊น๋ค๋ก์ด ์ถฉ์ค์ฑ ํ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ด ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ถ์์ ๋ํ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ SSD์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. | ๋ถ๋ฅ๋ฒ ๋ฐ ๋น๋ ์์ ๋ํ ํ 3 ์ฐธ์กฐ).8 ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ํน์ _์ด๋ฒคํธ_(31.5%) ๋๋ ์ด๋ค ํน์ฑ์ด๋ ๊ด๊ณ์ _์ํ_(38.6%)์ ๋ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ๋ค์๋ ๋ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด _๊ฐ์ ์ ์ธ ์ถ๋ก _์ด ํ์ํ๋ค (50.2%). ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋นํด ๋์ฑ ๋์ ์ ์ธ ์ถฉ์ค์ฑ ํ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ ๋ง๋ ๋ค (Kamoi et al., 2023; Min et al., 2023). ์ด ๋ถ์์ ๋ํ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ SSD์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ํ 3(๋ถ๋ฅ ๋ฐ ๋น๋์ ์ฐธ์กฐ).8 ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ํน์ _์ฌ๊ฑด_(31.5%) ๋๋ ์ด๋ค ์ธ๋ฌผ์ด๋ ๊ด๊ณ์ _์ํ_(38.6%)์ ๊ดํ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ๋ค์๋ ๋ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด _๊ฐ์ ์ ์ถ๋ก _์ด ํ์(50.2%)ํ์ฌ ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Kamoi et al., 2023; Min et al., 2023)์ ๋นํด ๋์ฑ ๋์ ์ ์ธ ์ถฉ์ค์ฑ ํ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ ๋ง๋ญ๋๋ค. ์ด ๋ถ์์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ SSD์์ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค. | ํ 3(๋ถ๋ฅ ๋ฐ ๋น๋ ์์ ๋ํ)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๊ฐ์ฅ ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ํน์ _์ด๋ฒคํธ_(31.5%) ๋๋ ์ด๋ค ์บ๋ฆญํฐ ๋๋ ๊ด๊ณ์ _์ํ_(38.6%)์ ๊ดํ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ๋ค์๋ ๋ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด _๊ฐ์ ์ถ๋ก _์ด ํ์(50.2%)ํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Kamoi et al., 2023; Min et al., 2023)์ ๋นํด ๋์ฑ ๋์ ์ ์ธ ์ถฉ์ค๋ ํ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ ๋ง๋ญ๋๋ค. ์ด ๋ถ์์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ SSD์์ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค. | ํ 3(๋ถ๋ฅ ๋ฐ ๋น๋ ์์ ๋ํ)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋๋ถ๋ถ์ ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ํน์ _์ด๋ฒคํธ_(31.5%)๋ ์ด๋ค ๋ฌธ์ ๋๋ ๊ด๊ณ์ _์ํ_(38.6%)์ ๊ดํ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ฒฐ์ ์ ์ผ๋ก, ๋ถ์ถฉ์คํ ์ฃผ์ฅ์ ๋ค์๋ ๋ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด _๊ฐ์ ์ถ๋ก _์ด ํ์(50.2%)ํ์ฌ, ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Kamoi et al., 2023; Min et al., 2023)์ ๋นํด ๋์ฑ ๋์ ์ ์ธ ์ถฉ์ค์ฑ ํ๊ฐ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ถ์์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ SSD์์ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค. |
๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ด _๋ชจ๋ _ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฌํ ์ํ์ ๋น ์ ธ์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ง ์๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์คํ๋ ค ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฌํ ์ํ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ hidden dimension์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ํ๊ณ์ ์ฆ์์ด๋ผ๊ณ ๋ณด๋ ๊ฒ์ด ๋ ํ๋นํ๋ค. | ๊ทธ๋ผ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ชจ๋ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฌํ ์ํ์ ์๋ฌ๋ ค์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฌํ ์ํ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ ์จ๊ฒจ์ง ์ฐจ์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ํ๊ณ์ ์ฆ์์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ด _๋ชจ๋ _ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฌํ ์ํ์ ๋น ์ ธ์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ง ์๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์คํ๋ ค ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฌํ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ hidden dimension์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ํ๊ณ์ ์ฆ์์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. | ๊ทธ๋ฌ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ด _๋ชจ๋ _ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฌํ ์ํ๋ฅผ ๊ฒช์ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ง ์๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์คํ๋ ค ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฌํ ์ํ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ hidden dimension์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ํ๊ณ์ ์ฆ์์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. | ๊ทธ๋ผ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ด _๋ชจ๋ _ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฌํ ์ํ์ ๋น ์ ธ์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ง ์๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์คํ๋ ค ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฌํ ์ํ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ hidden dimension์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ํ๊ณ์ ์ฆ์์ผ ๋ฟ์ด๋ผ๊ณ ๋งํ๋ค. | ๊ทธ๋ผ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ชจ๋ ์์ ๋ชจ๋ธ์ด ํฌํ ์ํ์ ๋น ์ ธ์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ง๋ ์๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์คํ๋ ค ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฌํ ํ์์ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ hidden dimension์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ํ๊ณ์ ์ฆ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. |
Jean-Stanislas Denain, Erik Jones, Ezra Karger, Jacob Pfau, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Ruiqi Zhong๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ํ Jean-Stanislas Denain, Owain Evans, Dan Hendrycks, Horace He, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Andy Zou๊ฐ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ ์ด์์ ๋ํ ์๊ฒฌ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํด์ฃผ์
์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. DH๋ C3.ai Digital Transformation Institute๋ก๋ถํฐ์ ์์ฌ๊ธ์ ํตํด ์ง์๋ฐ์์ต๋๋ค. FZ๋ NSF ์์ฌ๊ธ CCF-2311648์ ํตํด ์ง์๋ฐ์์ต๋๋ค. JS๋ National Science Foundation SaTC CORE Award No. 1804794์ Simons Foundation์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. | ์ด์-์คํ ๋ฆฌ ๋ผ์ค ๋ฐ๋์ธ, ์๋ฆญ ์กด์ค, ์์ฆ๋ผ ์นด๊ฑฐ, ์ ์ด์ฝฅ ํ์ฐ, ๋ฃจ์ด์น ์ข
๊ณผ ์ ์ฉํ ํ ๋ก ์ ํด์ค ๋ฐ๋ฅผ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฌ๋ฉฐ, ์ด์-์คํ ๋ฆฌ ๋ผ์ค ๋ฐ๋์ธ, ์ค์จ์ธ ์๋ฐ์ค, ๋ ํจ๋๋ฆญ์ค, ํธ๋ ์ด์ค ํ, ์ค๋ ์กฐ์ฐ๊ฐ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด์์ ๋ํ ์๊ฒฌ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. DH๋ C3.ai ๋์งํธ ํ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. FZ๋ NSF ์ CCF-2311648 ์์ ์ง์๋ฐ์์ต๋๋ค. JS๋ ๊ตญ๋ฆฝ๊ณผํ์ฌ๋จ SaTC CORE ์ 1804794ํธ์ ์ฌ์ด๋จผ์ค ์ฌ๋จ์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. | Jean-Stanislas Denain, Erik Jones, Ezra Karger, Jacob Pfau, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Ruiqi Zhong๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ์ ๊ฐ์ฌํ๋ฉฐ, Jean-Stanislas Denain, Owain Evans, Dan Hendrycks, Horace He, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Andy Zou๊ฐ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ ์ด์์ ๋ํ ์๊ฒฌ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํด์ฃผ์ ๊ฒ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. DH๋ C3.ai Digital Transformation Institute๋ก๋ถํฐ์ ์์ผ๋ก ์ง์๋ฐ์์ต๋๋ค. FZ๋ NSF์ CCF-2311648 ์์ ๋ฐ์์ผ๋ฉฐ, JS๋ National Science Foundation์ SaTC CORE Award No. 1804794์ Simons Foundation์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. | Jean-Stanislas Denain, Erik Jones, Ezra Karger, Jacob Pfau, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Ruiqi Zhong๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ํ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ ์ด์์ ๋ํ ์๊ฒฌ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํด ์ฃผ์ Jean-Stanislas Denain, Owain Evans, Dan Hendrycks, Horace He, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Andy Zou์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. DH๋ C3.ai Digital Transformation Institute์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. FZ๋ NSF award CCF-2311648์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. JS๋ National Science Foundation SaTC CORE Award No. 1804794์ Simons Foundation์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. | Jean-Stanislas Denain, Erik Jones, Ezra Karger, Jacob Pfau, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Ruiqi Zhong๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ํ Jean-Stanislas Denain, Owain Evans, Dan Hendrycks, Horace He, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Andy Zou๊ฐ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ ์ด์์ ๋ํ ์๊ฒฌ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํด์ฃผ์
์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. DH๋ C3.ai Digital Transformation Institute๋ก๋ถํฐ์ ์์ ํตํด ์ง์๋ฐ์์ต๋๋ค. FZ๋ NSF ์ CCF-2311648์ ํตํด ์ง์๋ฐ์์ต๋๋ค. JS๋ National Science Foundation SaTC CORE ์ No. 1804794์ Simons Foundation์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. | Jean-Stanislas Denain, Erik Jones, Ezra Karger, Jacob Pfau, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Ruiqi Zhong๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ํ Jean-Stanislas Denain, Owain Evans, Dan Hendrycks, Horace He, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Andy Zou๊ฐ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ ์ด์์ ๋ํ ์๊ฒฌ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ ๊ฒ์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. DH๋ C3.ai Digital Transformation Institute๋ก๋ถํฐ์ ์๊ธ์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. FZ๋ NSF ์๊ธ CCF-2311648์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. JS๋ National Science Foundation SaTC CORE ์๊ธ No. 1804794์ Simons Foundation์ ์ง์์ ๋ฐ์์ต๋๋ค. |
QA์ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์์ฐจ์ ์ธ Pre-instruction-tuning ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ QA์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ค์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํต๋๋ค (Fig. 4 5), LLM์ด ๊ด๋ จ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ์ดํดํ ํ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ฅผ ํ์ตํจ์ผ๋ก์จ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ ์
๊ฐํ์ฌ์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, LLM์ด ์ด๋ฏธ "Jennifer Lame"์ด "Oppenheimer์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ?"์ ๋ํ ๋ต๋ณ์์ ๋ฐฐ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฌธ์ ํ์ต์ ์งํํ๋ฉด | QA ๋ฐ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ฌ์ ์กฐ์ 2์ฐจ ๊ตฌํ์ QA ๋ฐ ๊ด๋ จ ๋ฌธ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จํฉ๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 4 5). LLM์ด ๊ด๋ จ๋ ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ํ์
ํ ํ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์์ ๋ํด ํ๋ จํ๋ฉด ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ ๋ฐ๋ผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์คํํ์ด๋จธ์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋์ ์ ๋ํผ ๋ ์"์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์ด๋ฏธ LLM์ด ํ์ตํ๋ค๋ฉด, ๋ฌธ์์ ๋ํ ํ๋ จ์ ํตํด | [korean]
QA์ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ฌ์ ์ง์-์์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ QA์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จ์ํต๋๋ค (๋ 4 5). LLM์ด ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ฅผ ํ๋ จ๋ฐ๊ธฐ ์ ์ ๊ด๋ จ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ์ดํดํ๋ฉด, ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, LLM์ด ์ด๋ฏธ "Jennifer Lame"์ด "Oppenheimer์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋"์ ๋ํ ๋ต์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ฐฐ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฌธ์์ ๋ํ ํ๋ จ
[reviewd korean]
QA์ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ฌ์ ์ง์-์์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ QA์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จ์ํต๋๋ค (๋ 4 5). LLM์ด ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ฅผ ํ๋ จ๋ฐ๊ธฐ ์ ์ ๊ด๋ จ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ์ดํดํ๋ฉด, ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, LLM์ด ์ด๋ฏธ "Jennifer Lame"์ด "Oppenheimer์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋"์ ๋ํ ๋ต์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ฐฐ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฌธ์์ ๋ํ ํ๋ จ์ด ์งํ๋ฉ๋๋ค. | ์ฌ์ ์ง์์ฌํญ ํ๋ - QA์ ๋ฌธ์์ ๋ํด ์์ฐจ์ ์ผ๋ก
์ฐ๋ฆฌ์ ๋ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ QA์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํต๋๋ค(Fig. 4 5), LLM์ด ๊ด๋ จ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ์ดํดํ ํ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ฉด ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ ์
๊ฐํ์ฌ ์งํ๋ฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, LLM์ด ์ด๋ฏธ "Jennifer Lame"์ด "Oppenheimer์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋"์ด๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต์์ ๋ฐฐ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณต์กํ ๋ฌธ์์ ๋ํ ํ์ต์ด ์งํ๋ฉ๋๋ค. | [korean]
QA์ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ฌ์ ์ง์ ์กฐ์ Our second implementation sequentially trains on QA and associated documents (Fig. 4 5), with the intuition that the ability to absorb knowledge from documents can be strengthened if an LLM is trained on the complex documents after it has grasped the associated simpler QA pairs. For instance, if an LLM has already learned that "Jennifer Lame" is the answer to "who handled the editing of Oppenheimer", training on the document
[reviewd korean]
QA์ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ฌ์ ์ง์ ์กฐ์ ์ QA์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จ์ํต๋๋ค(Fig. 4 5). LLM์ด ๊ด๋ จ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ์ดํดํ ํ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์์ ๋ํด ํ๋ จํ๋ฉด ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ ๋ฐ๋ผ ์ํ๋ฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, LLM์ด ์ด๋ฏธ "Jennifer Lame"์ด "Oppenheimer์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ?"์ ๋ํ ๋ต์์ ๋ฐฐ์ ๋ค๋ฉด, ๋ฌธ์์ ๋ํ ํ๋ จ์ด ์งํ๋ฉ๋๋ค. | ์์ฐจ์ ์ธ Pre-instruction-tuning on QA์ ๋ฌธ์
๋ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ QA์ ๊ด๋ จ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํต๋๋ค(Fig. 4 5). LLM์ด ๊ด๋ จ๋ ๊ฐ๋จํ QA ์์ ์ดํดํ ํ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ฉด, ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๊ฐํ๋ ์ ์๋ค๋ ์ง๊ด์ด ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, LLM์ด ์ด๋ฏธ "Jennifer Lame"์ด "Oppenheimer์ ํธ์ง์ ๋ด๋นํ ์ฌ๋์ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ"์ ๋ํ ๋ต์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ฐฐ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณต์กํ ๋ฌธ์์ ๋ํ ํ์ต์ด ์งํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. |
์์ฐ์ด ์ดํด(NLU) ๋ถ์ผ์์ Natural Questions(NQ) (Kwiatkowski et al., 2019)์ ๋งค์ฐ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ์ดํฐ์
์ด๋ค. ์ ๊ณต๋ ํ
์คํธ๋ ๊ตฌ์กฐํ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํด๋นํ๋ Wikipedia ํ์ด์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ค. ํ์ด์ง๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ ํํ์ธ ๊ธด ๋ต๋ณ๊ณผ ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฃผ์์ด ๋ฌ๋ ค์๋ค. ๊ธด ๋ต๋ณ์ด๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น ๊ฐ์ผ๋ก ํ์๋๋ค. Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ๊ทธ ๋ฐฉ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋๋ฌธ์ Wang et al. (2023c), Izacard et al. (2022), Ram et al. (2023)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ํ์๋ค์ด ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. HotpotQA(HQA) (Yang et al., 2018)๋ ๋ค๋จ๊ณ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ์ถ๋ก ์ ํ์ํ ๋ฌธ์ฅ ๋จ์์ ์ง์ ์ฌ์ค์ ์ ๊ณตํ๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ ๋จ๋ฝ, ์ง๋ฌธ, ๋ต๋ณ, ๋ต๋ณ์ ์ง์ํ๋ ๋ฌธ์ฅ ๋ฒํธ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ Wang et al. (2023c), Khattab et al. (2022), Feng et al. (2024)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ๋ค๋จ๊ณ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ์ ์ํ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ํํ๋ Knowledge Graph์ด๋ค. ์ด๋ ์ฃผ๋ก (์ํฐํฐ, ๊ด๊ณ, ์์ฑ)์ ์ผ์ค ํํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ์ด๋ค. ๊ฐ์ฅ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ Wikidata5M, WikiKG90Mv2๊ฐ ํฌํจ๋๋ค. | NLU ๋ถ์ผ์์ ๋งค์ฐ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ธ ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ(NQ)(Kwiatkowski et al., 2019)์ ์ฃผ์ด์ง ํ
์คํธ๊ฐ ๊ตฌ์กฐํ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํด๋น Wikipedia ํ์ด์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํฉ๋๋ค. ํ์ด์ง์๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ ๋จ๋ฝ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ธด ๋ต๊ณผ ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์งง์ ๋ต์ด ์ฃผ์์ผ๋ก ๋ฌ๋ ค ์์ต๋๋ค. ๊ธด ๋ต์ด๋ ์งง์ ๋ต์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์๋ฉ๋๋ค. ๊ตฌ๊ธ ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ๋ฐฉ๋ํ ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ธํด ๋ง์ ํ์๋ค์ด Wang ๋ฑ(2023c), Izacard ๋ฑ(2022), Ram ๋ฑ(2023)๊ณผ ๊ฐ์ด ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ RALM์ ํ๋ จํ์ต๋๋ค. HotpotQA(HQA)(Yang et al., 2018)๋ ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ์ถ๋ก ์ ํ์ํ ๋ฌธ์ฅ ์์ค์ ๊ทผ๊ฑฐ ์ฌ์ค์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ตฌ์กฐ์๋ ๋ต์ ๋ท๋ฐ์นจํ๋ ๋จ๋ฝ, ์ง๋ฌธ, ๋ต, ๋ฌธ์ฅ ๋ฒํธ๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ Wang ๋ฑ(2023c), Khattab ๋ฑ(2022), Feng ๋ฑ(2024) ๋ฑ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ๋ฉํฐํ ์ง์์๋ต์ ์ํ RALM์ ํ๋ จํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ํํ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ง์ ๊ทธ๋ํ์
๋๋ค. ์ฃผ๋ก (์ํฐํฐ, ๊ด๊ณ, ์์ฑ)์ ํธ๋ฆฌํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ์
๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ก๋ Wikidata5M, WikiKG90Mv2 ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค, | NQ(Natural Questions)(Kwiatkowski et al., 2019)๋ NLU ๋ถ์ผ์์ ๋งค์ฐ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ์ดํฐ์
์ด๋ค. ์ ๊ณต๋ ํ
์คํธ๋ ๊ตฌ์กฐํ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํด๋นํ๋ Wikipedia ํ์ด์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ค. ํ์ด์ง๋ ๋ณดํต ๋จ๋ฝ ํํ์ ๊ธด ๋ต๋ณ๊ณผ ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฃผ์์ด ๋ฌ๋ ค์๋ค. ๊ธด ๋ต๋ณ์ด๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ด์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์๋๋ค. Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ๋ฐฉ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋๋ฌธ์ Wang et al. (2023c), Izacard et al. (2022), Ram et al. (2023)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ํ์๋ค์ด ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ RALM ํ์ต์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. HotpotQA(HQA)(Yang et al., 2018)๋ ๋ฉํฐ-ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ์ถ๋ก ์ ํ์ํ ๋ฌธ์ฅ ๋จ์์ ์ง์ ์ฌ์ค์ ์ ๊ณตํ๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ ๋จ๋ฝ, ์ง๋ฌธ, ๋ต๋ณ, ๋ต๋ณ์ ์ง์ํ๋ ๋ฌธ์ฅ ๋ฒํธ๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ Wang et al. (2023c), Khattab et al. (2022), Feng et al. (2024)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ๋ฉํฐ-ํ ์ง๋ฌธ ์๋ต์ ์ํ RALM ํ์ต์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ํํ๋ Knowledge Graph์ด๋ค. ์ฃผ๋ก (์ํฐํฐ, ๊ด๊ณ, ์์ฑ)์ ํธ๋ฆฌํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ์ด๋ค. ๊ฐ์ฅ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ค ์ผ๋ถ๋ Wikidata5M, WikiKG90Mv2์ด๋ค. | ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ(NQ)(Kwiatkowski et al., 2019)์ NLU ๋ถ์ผ์์ ๋งค์ฐ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ์ดํฐ์
์
๋๋ค. ์ ๊ณต๋ ํ
์คํธ๋ ๊ตฌ์กฐํ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํด๋นํ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํฉ๋๋ค. ํ์ด์ง๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ธด ๋ต๋ณ๊ณผ ํ๋ ์ด์์ ์ํฐํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฃผ์์ด ๋ฌ๋ ค ์์ต๋๋ค. ๊ธด ๋ต๋ณ์ด๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ด์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์๋ฉ๋๋ค. Google ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ๋ฐฉ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋์ผ๋ก ์ธํด Wang et al. (2023c), Izacard et al. (2022), Ram et al. (2023) ๋ฑ ๋ง์ ํ์๋ค์ด ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. HotpotQA(HQA)(Yang et al., 2018)๋ ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ์ถ๋ก ์ ํ์ํ ๋ฌธ์ฅ ์์ค์ ์ง์ ์ฌ์ค์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ ๋ฌธ๋จ, ์ง๋ฌธ, ๋ต๋ณ, ๋ต๋ณ์ ์ง์ํ๋ ๋ฌธ์ฅ ๋ฒํธ๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ Wang et al. (2023c), Khattab et al. (2022), Feng et al. (2024) ๋ฑ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ ๋ต๋ณ์ ์ํ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ํํ๋ Knowledge Graph์
๋๋ค. ์ด๋ ์ฃผ๋ก (์ํฐํฐ, ๊ด๊ณ, ์์ฑ)์ ํธ๋ฆฌํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ์
๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ Wikidata5M, WikiKG90Mv2 ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค. | NQ(Natural Questions)(Kwiatkowski et al., 2019)๋ NLU ๋ถ์ผ์์ ๋งค์ฐ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ์ดํฐ์
์
๋๋ค. ์ ๊ณต๋ ํ
์คํธ๋ ๊ตฌ์กฐํ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํด๋นํ๋ Wikipedia ํ์ด์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ํ์ด์ง๋ ๋ณดํต ๋จ๋ฝ ํํ์ ๊ธด ๋ต๋ณ๊ณผ ํ๋ ๋๋ ๊ทธ ์ด์์ ์ํฐํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฃผ์์ด ๋ฌ๋ ค ์์ต๋๋ค. ๊ธด ๋ต๋ณ์ด๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์นธ์ผ๋ก ํ์๋ฉ๋๋ค. ๊ตฌ๊ธ ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ๋ฐฉ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋๋ถ์ Wang et al. (2023c), Izacard et al. (2022), Ram et al. (2023)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ํ์๋ค์ด ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. HotpotQA(HQA)(Yang et al., 2018)๋ ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ์ถ๋ก ์ ํ์ํ ๋ฌธ์ฅ ๋จ์์ ์ง์ ์ฌ์ค์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ ๋จ๋ฝ, ์ง๋ฌธ, ๋ต๋ณ, ๋ต๋ณ์ ์ง์ํ๋ ๋ฌธ์ฅ ๋ฒํธ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ Wang et al. (2023c), Khattab et al. (2022), Feng et al. (2024)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ ์๋ต์ ์ํ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ํํ๋ Knowledge Graph์
๋๋ค. ์ฃผ๋ก (์ํฐํฐ, ๊ด๊ณ, ์์ฑ)์ ํธ๋ฆฌํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ์
๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ Wikidata5M, WikiKG90Mv2 ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค. | ์์ฐ์ด ์ง๋ฌธ(NQ)(Kwiatkowski ๋ฑ, 2019)์ NLU ๋ถ์ผ์์ ๋งค์ฐ ์ ์๋ ค์ง ๋ฐ์ดํฐ์
์
๋๋ค. ์ ๊ณต๋ ํ
์คํธ๋ ๊ตฌ์กฐํ๋ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํด๋นํ๋ Wikipedia ํ์ด์ง๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ํ์ด์ง๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ๋ฝ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ธด ๋ต๋ณ๊ณผ ํ๋ ๋๋ ๊ทธ ์ด์์ ์ํฐํฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฃผ์์ด ๋ฌ๋ ค ์์ต๋๋ค. ๊ธด ๋ต๋ณ์ด๋ ์งง์ ๋ต๋ณ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น ๊ฐ์ผ๋ก ํ์๋ฉ๋๋ค. ๊ตฌ๊ธ ๊ฒ์ ์์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ณผ ๋ฐฉ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋๋ถ์ Wang ๋ฑ(2023c), Izacard ๋ฑ(2022), Ram ๋ฑ(2023)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ํ์๋ค์ด ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. HotpotQA(HQA)(Yang ๋ฑ, 2018)๋ ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ์ถ๋ก ์ ํ์ํ ๋ฌธ์ฅ ์์ค์ ์ง์ ์ฌ์ค์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ ๋จ๋ฝ, ์ง๋ฌธ, ๋ต๋ณ, ๋ต๋ณ์ ์ง์ํ๋ ๋ฌธ์ฅ ๋ฒํธ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ Wang ๋ฑ(2023c), Khattab ๋ฑ(2022), Feng ๋ฑ(2024)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ๋ฉํฐํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ RALM ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์ค์ํ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ํํ๋ Knowledge Graph์
๋๋ค. ์ฃผ๋ก (์ํฐํฐ, ๊ด๊ณ, ์์ฑ)์ ํธ๋ฆฌํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์กฐ์
๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ Wikidata5M, WikiKG90Mv2 ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค. |
์ฐ๋ฆฌ๋ SLMs๋ฅผ ์ฌ์ฉํ scaling law์ ๋ํ ์ฒ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ํ๋ จ์์ผ scaling law๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๋ ๋ฐ๊น์ง ํ์ฅ๋์ง ์์์ต๋๋ค. WSD LRS๋ฅผ LLMs์ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ ์์ง ์ถฉ๋ถํ ํ๊ตฌ๋์ง ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ทธ ์ ์ฌ์ ์ธ ์ด์ ์ ๋ํด ์ฌ์ ํ ๋๊ด์ ์
๋๋ค. | SLM์ ์ฌ์ฉํ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ํ ์ฒ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด LLM์ ํ๋ จํ๋ ๊ฒ์ ํ์ฅ๋์ง ์์ต๋๋ค. LLM์ WSD LRS๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํ์ฌ๊น์ง ์์ ํ ํ๊ตฌ๋์ง ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ทธ ์ ์ฌ์ ์ด์ ์ ๋ํด ๋๊ด์ ์
๋๋ค. | Although we have proposed a thorough study of the scaling law with SLMs, this paper does not extend to training an LLM to validate the scaling law. The application of WSD LRS on LLMs has not been fully explored to date. However, we remain optimistic about its potential advantages.
์ฐ๋ฆฌ๋ SLM์ ์ฌ์ฉํ scaling law์ ๋ํ ์ฒ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ํ๋ จํ์ฌ scaling law๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ฅ๋์ง ์์๋ค. LLM์ ๋ํ WSD LRS์ ์ ์ฉ์ ์์ง๊น์ง ์ถฉ๋ถํ ํ๊ตฌ๋์ง ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ทธ ์ ์ฌ์ ์ธ ์ด์ ์ ๋ํด ์ฌ์ ํ ๋๊ด์ ์ด๋ค. | [korean]
์ฐ๋ฆฌ๊ฐ SLM์ ์ฌ์ฉํ scaling law์ ๋ํ ์ฒ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ํ๋ จํ์ฌ scaling law๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๋ ๊ฒ๊น์ง ํ์ฅํ์ง๋ ์์ต๋๋ค. WSD LRS๋ฅผ LLM์ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ ์์ง ์ถฉ๋ถํ ํ๊ตฌ๋์ง ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ทธ ์ ์ฌ์ ์ธ ์ด์ ์ ๋ํด ์ฌ์ ํ ๋๊ด์ ์
๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
์ฐ๋ฆฌ๊ฐ SLM์ ์ฌ์ฉํ scaling law์ ๋ํ ์ฒ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ํ๋ จ์์ผ scaling law์ ๊ฒ์ฆํ๋ ๋ฐ๊น์ง ํ์ฅ๋์ง ์์์ต๋๋ค. WSD LRS๋ฅผ LLM์ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ ์์ง ์ถฉ๋ถํ ํ๊ตฌ๋์ง ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ทธ ์ ์ฌ์ ์ด์ ์ ๋ํด ์ฌ์ ํ ๋๊ด์ ์
๋๋ค.
[reviewd korean] | [korean]
์ฐ๋ฆฌ๊ฐ SLM์ ์ฌ์ฉํ scaling law์ ๋ํ ์ฒ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ง, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ LLM์ ํ๋ จ์์ผ scaling law๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ๋ ๋ฐ๊น์ง ํ์ฅํ์ง๋ ์์์ต๋๋ค. LLM์ WSD LRS๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์์ง ์ถฉ๋ถํ ํ๊ตฌ๋์ง ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ทธ ์ ์ฌ์ ์ด์ ์ ๋ํด ์ฌ์ ํ ๋๊ด์ ์
๋๋ค.
[reviewd korean] |
์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ช
์์ ์ธ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ด๋ ๊ฐํ ํ์ต ์์ด ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ง๊ฒ ์ง์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ _Direct Preference Optimization (DPO)_, ์ด์ ์ RLHF ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๋ค์ด ์ฌ์ฉํ๋ ๋ชฉํ(๋ณด์ ์ต๋ํ์ KL-divergence ์ ์ฝ)๋ฅผ ์๋ฌต์ ์ผ๋ก ์ต์ ํํ์ง๋ง ๊ตฌํ์ด ๊ฐ๋จํ๊ณ ํ๋ จ์ด ์ง๊ด์ ์ธ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด, DPO ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์ ํธ๋๋ ์๋ต์ ๋นํด ๋น์ ํธ๋๋ ์๋ต์ ์๋์ ์ธ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง๋ง, ๋ชจ๋ธ์ ํดํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ ์์๋ง๋ค ๋์ ์ผ๋ก ๋ณ๊ฒฝ๋๋ ์ค์๋ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋จ์ํ ํ๋ฅ ๋น์จ ๋ชฉํ์์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํดํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, DPO๋ Bradley-Terry ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์์กดํ์ฌ ์ฃผ์ด์ง ๋ณด์ ํจ์๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ง๋ ์ ์ผ์นํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค([5]). ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ํ๊ณ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๊ณ ๊ทธ ๋ค์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํ๋ จ์ํค๋ ๋ฐ๋ฉด, DPO๋ ๋ณ์ ๋ณ๊ฒฝ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ฑ
์ ํจ์๋ก ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ ์๋ต์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ์ฃผ์ด์ง๋ฉด, DPO๋ ๋จ์ํ binary cross entropy ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ง๊ฒ ์ ํฉ๋ ์๋ฌต์ ์ธ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ํ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ ์์ฑํฉ๋๋ค. | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ช
์์ ์ธ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ด๋ ๊ฐํ ํ์ต ์์ด๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง์ ์ต์ ํํ์ฌ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ถํฉํ๋๋ก ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ธฐ์กด RLHF ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ(KL-๋ถ์ฐ ์ ์ฝ ์กฐ๊ฑด์ ์ฌ์ฉํ ๋ณด์ ๊ทน๋ํ)๊ณผ ๋์ผํ ๋ชฉํ๋ฅผ ์์์ ์ผ๋ก ์ต์ ํํ์ง๋ง ๊ตฌํ์ด ๊ฐ๋จํ๊ณ ํ์ต์ด ๊ฐ๋จํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ธ _์ง์ ์ ํธ๋ ์ต์ ํ(DPO)_๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก, DPO ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์ ํธํ๋ ์๋ต์ด ์ ํธํ์ง ์๋ ์๋ต์ ๋ํ ์๋์ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง๋ง, ์์งํ ํ๋ฅ ๋น์จ ๋ชฉํ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ธ ํดํ ํ์์ ๋ฐฉ์งํ๋ ๋์ ์์ ๋ณ ์ค์๋ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํตํฉํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, DPO๋ ์ฃผ์ด์ง ๋ณด์ ํจ์๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ง๋ ์ ์ผ์นํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ๋ธ๋๋ค๋ฆฌ-ํ
๋ฆฌ ๋ชจ๋ธ(5)๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๋ก ์ ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ํ์ฌ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ ๋ค์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํ๋ จํ์ง๋ง, DPO๋ ๋ณ์์ ๋ณํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ฑ
์ ํจ์๋ก ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ DPO๋ ๋ชจ๋ธ ์๋ต์ ๋ํ ์ธ๊ฐ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๊ฐ๋จํ ์ด์ง ๊ต์ฐจ ์ํธ๋กํผ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ์ฌ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ง๋ ์์์ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ํ ์ต์ ์ ์ฑ
์ ์์ฑํ ์ ์์ต๋๋ค. | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ช
์์ ์ธ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ด๋ ๊ฐํ ํ์ต ์์ด ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ์กด์ RLHF ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋์ผํ ๋ชฉํ(๋ณด์ ์ต๋ํ์ KL-divergence ์ ์ฝ ์กฐ๊ฑด)๋ฅผ ์๋ฌต์ ์ผ๋ก ์ต์ ํํ๋ _Direct Preference Optimization (DPO)_์ด๋ผ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ํ๋ค. ์ด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ตฌํ์ด ๊ฐ๋จํ๊ณ ํ๋ จ์ด ์ง๊ด์ ์ด๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด, DPO ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์ ํธ๋๋ ์๋ต์ ๋ํ ์๋์ ์ธ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง๋ง, ์์งํ ํ๋ฅ ๋น์จ ๋ชฉํ๋ก ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํดํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ๋์ ์ด๊ณ ์๋น ์ค์๋ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ๊ธฐ์กด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, DPO๋ ์ฃผ์ด์ง ๋ณด์ ํจ์๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ํธ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ง๋ ์ ์ผ์นํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ ํธ ๋ชจ๋ธ(์: Bradley-Terry ๋ชจ๋ธ; [5])์ ์์กดํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ ์ ํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ ์์ค์ ์ ์ํ๊ณ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ต์ํค๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ค์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํ์ต์ํค์ง๋ง, DPO๋ ๋ณ์์ ๋ณ๊ฒฝ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ ์์ค์ ์ ์ฑ
์ ์ง์ ํจ์๋ก ์ ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ ์๋ต์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด, DPO๋ ๊ฐ๋จํ ์ด์ง ๊ต์ฐจ ์ํธ๋กํผ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ๊ณ , ์ด๋ ์ ํธ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ง๊ฒ ์ ํฉ๋ ์์์ ์ธ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ํ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ ์์ฑํ๋ค. | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ช
์์ ์ธ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ด๋ ๊ฐํ ํ์ต ์์ด ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด์ RLHF ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋์ผํ ๋ชฉํ(๋ณด์ ๊ทน๋ํ์ KL-๋ฐ์ฐ ์ ์ฝ ์กฐ๊ฑด)๋ฅผ ์์์ ์ผ๋ก ์ต์ ํํ๋ 'Direct Preference Optimization(DPO)'๋ผ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ตฌํ์ด ๊ฐ๋จํ๊ณ ํ๋ จ์ด ์ฉ์ดํฉ๋๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด, DPO ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์ ํธ๋๋ ์๋ต๊ณผ ์ ํธ๋์ง ์๋ ์๋ต์ ์๋์ ์ธ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง๋ง, ๋ชจ๋ธ์ ํดํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ์์๋ณ๋ก ๋์ ์ธ ์ค์๋ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก DPO๋ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ ํธ ๋ชจ๋ธ(์: Bradley-Terry model; [5])์ ์์กดํ๋๋ฐ, ์ด๋ ์ฃผ์ด์ง ๋ณด์ ํจ์๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ํธ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ง๋ ์ ์ผ์นํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ํธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํด ์ ํธ ์์ค์ ์ ์ํ๊ณ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ตํ ๋ค์, ํ์ต๋ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํ์ตํ๋ ๋ฐ๋ฉด, DPO๋ ๋ณ์์ ๋ณ๊ฒฝ์ ํตํด ์ ํธ ์์ค์ ์ ์ฑ
์ ํจ์๋ก ์ง์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ ์๋ต์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด, DPO๋ ๊ฐ๋จํ binary cross entropy objective๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ง๋ ์์์ ์ธ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ํ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ ์์ฑํฉ๋๋ค. | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ช
์์ ์ธ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ด๋ ๊ฐํ ํ์ต ์์ด ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ง๊ฒ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด์ RLHF ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ(๋ณด์ ๊ทน๋ํ์ KL-divergence ์ ์ฝ์ ๋์์ ๊ณ ๋ คํ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ชฉํ๋ฅผ ์์์ ์ผ๋ก ์ต์ ํํ๋ _Direct Preference Optimization (DPO)_, ์ฆ ๊ฐ๋จํ๊ฒ ๊ตฌํํ๊ณ ํ๋ จํ๊ธฐ ์ฌ์ด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด, DPO ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์ ํธํ๋ ์๋ต์ ๋ํด ๋น์ ํธํ๋ ์๋ต์ ๋ํ ์๋์ ์ธ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง๋ง, ์์งํ ํ๋ฅ ๋น์จ ๋ชฉํ์์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํดํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ๋์ ์ธ ์์ ๋ณ ์ค์๋ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก DPO๋ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ(์๋ฅผ ๋ค์ด, Bradley-Terry ๋ชจ๋ธ; [5])์ ์์กดํ์ฌ ์ฃผ์ด์ง ๋ณด์ ํจ์๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ง๋ ์ ์ผ์นํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ํตํด ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ ๋ค์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํ๋ จํ๋ ๋ฐ๋ฉด, DPO๋ ๋ณ์ ๋ณ๊ฒฝ์ ํตํด ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ฑ
์ ํจ์๋ก ์ง์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ DPO๋ ๋ชจ๋ธ ์๋ต์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๊ฐ๋จํ ์ด์ง ๊ต์ฐจ ์ํธ๋กํผ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ๊ณ , ์ด๋ ์์์ ์ธ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ง์ถฐ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ต์ ํ๋ ์ ์ฑ
์ ์์ฑํฉ๋๋ค. | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ช
์์ ์ธ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ด๋ ๊ฐํ ํ์ต ์์ด ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง์ ์ต์ ํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด์ RLHF ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ(๋ณด์ ์ต๋ํ์ KL-divergence ์ ์ฝ์ ๊ฐ์ง)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ชฉํ๋ฅผ ์์์ ์ผ๋ก ์ต์ ํํ๋ _Direct Preference Optimization(DPO)_์ด๋ผ๋ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ ์ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ตฌํ์ด ๊ฐ๋จํ๊ณ ํ๋ จ์ด ์ง๊ด์ ์
๋๋ค. ์ง๊ด์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด, DPO ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์ ํธ๋๋ ์๋ต์ ๋นํด ์ ํธ๋์ง ์๋ ์๋ต์ ๋ํ ์๋์ ์ธ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค์ง๋ง, ์์งํ ํ๋ฅ ๋น์จ ๋ชฉํ์์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํดํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ๋์ ์ด๊ณ ์์ ๋ณ๋ก ์ ์ฉ๋๋ ์ค์๋ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, DPO๋ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ(์๋ฅผ ๋ค์ด, Bradley-Terry ๋ชจ๋ธ; [5])์ ์์กดํ๋๋ฐ, ์ด๋ ์ฃผ์ด์ง ๋ณด์ ํจ์๊ฐ ๊ฒฝํ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ผ๋ง๋ ์ ์ผ์นํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ํ๊ณ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ ๋ค์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ํํ๋ ์ ์ฑ
์ ํ๋ จํ๋ ๋ฐ๋ฉด, DPO๋ ๋ณ์์ ๋ณ๊ฒฝ์ ํตํด ์ ํธ๋ ์์ค์ ์ ์ฑ
์ ํจ์๋ก ์ง์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ DPO๋ ๋ชจ๋ธ ์๋ต์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๊ฐ๋จํ ์ด์ง ๊ต์ฐจ ์ํธ๋กํผ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ง๊ฒ ์ ํฉ๋ ์์์ ์ธ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ํ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ ์์ฑํฉ๋๋ค. |
BM25 ๊ธฐ๋ฐ์ ์ฆ๊ฑฐ ๊ฒ์์ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ amazon.com์์ ๊ตฌ์
ํ ์ ์์ฑ
์ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ๊ฐ 256 ํ ํฐ๊น์ง์ ๊ตฌ์ ๋ก ๋ถํ ํฉ๋๋ค. ๊ฒ์์ ์ฑ
์ ๋ด์ฉ์ ์ ํ๋๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(k=5\)๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ ์์ 5๊ฐ์ ๊ตฌ์ ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ๊ฒ์ํฉ๋๋ค. | BM25 ๊ธฐ๋ฐ ์ฆ๊ฑฐ ๊ฒ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ๊ฐ ์ต๋ 256๊ฐ์ ํ ํฐ์ผ๋ก ๋ถํ ๋ amazon.com์์ ๊ตฌ๋งคํ ์ ์์ฑ
์ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๊ฒ์์ ์ฑ
์ฝํ
์ธ ๋ก ์ ํ๋๋ฉฐ, ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ ์์ 5๊ฐ์ ๊ตฌ์ ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ๊ฒ์ํ๊ธฐ ์ํด \(k=5\)๋ฅผ ์ค์ ํฉ๋๋ค. | BM25 ๊ธฐ๋ฐ์ evidence retrieval์ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ amazon.com์์ ๊ตฌ์
ํ e-books์ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ๊ฐ๊ฐ ์ต๋ 256 tokens์ผ๋ก ๋๋์ด์ง passages๋ก ๋ถํ ํฉ๋๋ค. ๊ฒ์์ book content๋ก ์ ํ๋๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(k=5\)๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ top 5 passages๋ฅผ evidence๋ก ๊ฒ์ํฉ๋๋ค. | BM25 ๊ธฐ๋ฐ์ ์ฆ๊ฑฐ ๊ฒ์์ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ amazon.com์์ ๊ตฌ๋งคํ ์ ์์ฑ
์ ํ
์คํธ๋ฅผ ๊ฐ๊ฐ ์ต๋ 256๊ฐ์ ํ ํฐ์ผ๋ก ๋ถํ ํ Passage๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๊ฒ์์ ์ฑ
์ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ์ ํ๋๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(k=5\)๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ ์์ 5๊ฐ์ Passage๋ฅผ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ๊ฒ์ํฉ๋๋ค. | BM25 ๊ธฐ๋ฐ์ ์ฆ๊ฑฐ ๊ฒ์์ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ amazon.com์์ ๊ตฌ๋งคํ ์ ์์ฑ
์ ํ
์คํธ๋ฅผ ๊ฐ๊ฐ ์ต๋ 256๊ฐ์ ํ ํฐ์ผ๋ก ๋ถํ ํ์ฌ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๊ฒ์์ ์ฑ
์ ๋ด์ฉ์ ์ ํ๋๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(k=5\)๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ ์์ 5๊ฐ์ ๋ฌธ๋จ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ๊ฒ์ํฉ๋๋ค. | BM25 ๊ธฐ๋ฐ์ ์ฆ๊ฑฐ ๊ฒ์์ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ amazon.com์์ ๊ตฌ๋งคํ ์ ์์ฑ
์ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ๊ฐ๊ฐ ์ต๋ 256๊ฐ์ ํ ํฐ์ผ๋ก ๋ถํ ํฉ๋๋ค. ๊ฒ์์ ์ฑ
์ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ์ ํ๋๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(k=5\)๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ ์์ 5๊ฐ์ ๋ฌธ๋จ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ก ๊ฒ์ํฉ๋๋ค. |
ํฌ๋กค๋งํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ChatGPT(gpt-3.5-turbo API)์ผ๋ก๋ถํฐ ์๋์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ํ๋ self-instruct (Wang et al., 2022) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ์กฐํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ Taori et al. (2023a)์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ต๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ์์
์ด ํ์ํ์ง ์์ ๋ ๋จ์ํ๋ ํ
ํ๋ฆฟ์ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๋จ์ง ํ๊ฒ ๋๋ฉ์ธ๊ณผ ์ง์์ฌํญ ์ ํ์ ๋ํ ์๊ตฌ์ฌํญ๋ง์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ฝ๋ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ GitHub์์ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.7 | ํฌ๋กค๋ง๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, Taori ์ธ(2023a)์์ ์ฌ์ฉํ ChatGPT(gpt-3.5-turbo API)์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์๋์ผ๋ก ์ป๊ธฐ ์ํด self-instruct(Wang ์ธ, 2022) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ์กฐํฉ๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ํ๊ฒ ๋๋ฉ์ธ๊ณผ ์ง์นจ ์ ํ์ ๋ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ๋ง์ผ๋ก ์๋ ์์
์ด ํ์ํ์ง ์์ ๋ณด๋ค ๋จ์ํ๋ ํ
ํ๋ฆฟ์ ํ์ฉํฉ๋๋ค. ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ฝ๋ ์ธ๋ถ ์ฌํญ์ GitHub์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค.7 | ํฌ๋กค๋ง๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ChatGPT(gpt-3.5-turbo API)์์ ์๋์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํ self-instruct (Wang et al., 2022) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ์กฐํ๋ค. ์ด๋ Taori et al. (2023a)์์ ์ฌ์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ์์
์ ํ์๋ก ํ์ง ์๋ ๋ ๋จ์ํ๋ ํ
ํ๋ฆฟ์ ํ์ฉํ๋ค. ๋จ, ๋์ ๋๋ฉ์ธ๊ณผ instruction types์ ๋ํ ์๊ตฌ์ฌํญ๋ง์ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ค. ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ฝ๋ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ GitHub.7์์ ํ์ธ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. | ํฌ๋กค๋ง๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ChatGPT(gpt-3.5-turbo API)์์ ์๋์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํ self-instruct (Wang et al., 2022) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ์กฐํ๋ค. ์ด๋ Taori et al. (2023a)์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ์์
์ด ํ์ํ์ง ์๊ณ , ๋จ์ง ๋์ ๋๋ฉ์ธ๊ณผ instruction types์ ๋ํ ์๊ตฌ์ฌํญ๋ง ์๋ ๋ ๊ฐ์ํ๋ ํ
ํ๋ฆฟ์ ํ์ฉํ๋ค. ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ฝ๋ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ GitHub.7์์ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. | ํฌ๋กค๋ง๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ChatGPT(gpt-3.5-turbo API)์์ ์๋์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํ self-instruct (Wang et al., 2022) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ์กฐํ๋ฉฐ, ์ด๋ Taori et al. (2023a)์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ต๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ์์
์ด ํ์ํ์ง ์์ ๋์ฑ ๋จ์ํ๋ ํ
ํ๋ฆฟ์ ํ์ฉํ๋ฉฐ, ๋จ์ง ํ๊ฒ ๋๋ฉ์ธ๊ณผ instruction types์ ๋ํ ์๊ตฌ์ฌํญ๋ง์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ฝ๋ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ GitHub์์ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.7 | ํฌ๋กค๋ง๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด์๋, Taori et al.(2023a)์์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ChatGPT(gpt-3.5-turbo API)์์ ์๋์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ํ๋ self-instruct(Wang et al., 2022) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ์กฐํ์์ต๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ์์
์ด ํ์ํ์ง ์์ ๋์ฑ ๋จ์ํ๋ ํ
ํ๋ฆฟ์ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ํ๊ฒ ๋๋ฉ์ธ๊ณผ instruction types์ ๋ํ ์๊ตฌ์ฌํญ๋ง์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ฝ๋ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ GitHub์์ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.7 |
LLM-Eval์ ๋ํด Zhang et al.2023a์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต ํ์ง์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ ํ์ฑ(accuracy), ์ ์ฐฝ์ฑ(fluency), ์ ๋ณด์ฑ(informativeness), ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ(logicality), ๋ฌดํด์ฑ(harmlessness)์ 5๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ์ ์๋ 0์์ 3๊น์ง์
๋๋ค. ๋ถ๋ก(Appendix)์ ๋์จ ํ๋กฌํํธ(prompt)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ง์์ฌํญ(instruction), ๋ชจ๋ธ ์๋ต(model response), ์ฐธ์กฐ ๋ต๋ณ(reference answer)์ GPT-4์ ์ ์ถํ์ฌ ์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ์ต๋๋ค. Zhang et al.2023a๊ฐ ๋ณด๊ณ ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ด ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฐ์ ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | LLM-Eval์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ ํ๋, ์ ์ฐฝ์ฑ, ์ ๋ณด์ฑ, ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ, ๋ฌดํด์ฑ ๋ฑ 5๊ฐ์ง ์ฑ์ ํญ๋ชฉ์ ํตํด ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต ํ์ง์ ํ๊ฐํ๋ Zhang et al.2023a์ ๊ดํ์ ๋ฐ๋์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ธก๋ฉด๋ณ ์ ์๋ 0์์ 3๊น์ง์
๋๋ค. ๋ถ๋ก์ ํ์๋ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ง์นจ, ๋ชจ๋ธ ์๋ต ๋ฐ ์ฐธ์กฐ ๋ต๋ณ์ GPT-4์ ์ ์ถํ์ฌ ์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํฉ๋๋ค. Zhang et al.2023a์ ๋ณด๊ณ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ด ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ์ ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ ๋ณด์
๋๋ค. | LLM-Eval์ ์์ด์, ์ฐ๋ฆฌ๋ Zhang et al.2023a์ ์ฐ์ต์ ๋ฐ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต ํ์ง์ ์ ํ์ฑ(accuracy), ์ ์ฐฝ์ฑ(fluency), ์ ๋ณด์ฑ(informativeness), ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ(logicality), ๋ฌดํด์ฑ(harmlessness)์ 5๊ฐ์ง ์ฑ์ ํญ๋ชฉ์ ํตํด ํ๊ฐํ์๋ค. ๊ฐ ์ธก๋ฉด์ ๋ํ ์ ์๋ 0์์ 3๊น์ง์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ถ๋ก(Appendix)์ ํ์๋ ํ๋กฌํํธ(prompt)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ง์นจ(instruction), ๋ชจ๋ธ ์๋ต(model response), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐธ์กฐ ๋ต๋ณ(reference answer)์ GPT-4์ ์ ์ถํ์ฌ ์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ์๋ค. Zhang et al.2023a์ ์ํด ๋ณด๊ณ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ, ์ด ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ์ ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. | LLM-Eval์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ Zhang et al.2023a์ ์ฐ์ต์ ๋ฐ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต ํ์ง์ ์ ํ์ฑ, ์ ์ฐฝ์ฑ, ์ ๋ณด์ฑ, ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ, ๋ฌดํด์ฑ์ 5๊ฐ์ง ์ ์ ํญ๋ชฉ์ ํตํด ํ๊ฐํ์ต๋๋ค. ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ์ ์๋ 0์์ 3๊น์ง์
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Appendix์ ํ์๋ prompt๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ง์์ฌํญ, ๋ชจ๋ธ ์๋ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ reference answer๋ฅผ GPT-4์ ์ ์ถํ์ฌ ์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ์ต๋๋ค. Zhang et al.2023a๊ฐ ๋ณด๊ณ ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ด ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฐ์ ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. | LLM-Eval์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ Zhang et al.2023a์ ๊ดํ์ ๋ฐ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต ํ์ง์ ์ ํ์ฑ, ์ ์ฐฝ์ฑ, ์ ๋ณด์ฑ, ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ, ๋ฌดํด์ฑ์ 5๊ฐ์ง ์ฑ์ ํญ๋ชฉ์ ํตํด ํ๊ฐํ์ต๋๋ค. ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ์ ์๋ 0์์ 3๊น์ง์
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Appendix์ ๋์จ prompt๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ง์์ฌํญ, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Reference answer๋ฅผ GPT-4์ ์ ์ถํ์ฌ ์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ์ต๋๋ค. Zhang et al.2023a๊ฐ ๋ณด๊ณ ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ด ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฐ์ ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. | LLM-Eval์ ๋ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ Zhang et al.2023a์ ๊ดํ์ ๋ฐ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ต ํ์ง์ ํ๊ฐํ๋๋ฐ ์ ํ์ฑ, ์ ์ฐฝ์ฑ, ์ ๋ณด์ฑ, ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ, ๋ฌดํด์ฑ์ 5๊ฐ์ ์ ์ ํญ๋ชฉ์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ธก๋ฉด์ ์ ์๋ 0์์ 3๊น์ง์
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ถ๋ก์ ํ์๋ prompt๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ง์์ฌํญ, ๋ชจ๋ธ ์๋ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Reference answer๋ฅผ GPT-4์ ์ ์ถํ์ฌ ์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ์ต๋๋ค. Zhang et al.2023a์ ์ํด ๋ณด๊ณ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ด ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฐ์ ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. |
๊ฐ๋ ฅํ ๋ํํ ์ฟผ๋ฆฌ ๋ฆฌใฉใคใ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด, Galimzhanova et al. (2023)์ด GPT-3.5-turbo๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ์ต์ ์ ์ฟผ๋ฆฌ ๋ฆฌใฉใคใ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๊ธฐ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo๋ฅผ ๋ฆฌ๋ผ์ดํฐ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค. Galimzhanova et al. (2023)๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฆฌ๋ผ์ดํธ ์์
์ง์์ฌํญ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ GPT-3.5-turbo์๊ฒ ๋ช ๊ฐ์ง ์ํ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋ฆฌ๋ผ์ดํธ ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํจ๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ Appendix B.1์ ์ฐธ์กฐํ๋ผ. | ๊ฐ๋ ฅํ ๋ํ์ ์ฟผ๋ฆฌ ์ฌ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด Galimzhanova ๋ฑ(2023)์ด GPT-3.5-ํฐ๋ณด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ต์ฒจ๋จ ์ฟผ๋ฆฌ ์ฌ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์
์ฆํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ์์ฑ์๋ก GPT-3.5-ํฐ๋ณด๋ฅผ ์ฑํํฉ๋๋ค. Galimzhanova et al. (2023)๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo์ ์ฌ์์ฑ ์์
์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฌ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๋ช ๋ฒ์ ์ฌ์์ฑ ์์ ๋ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๋ถ๋ก B.1์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ๋ ฅํ ๋ํํ ์ง์ ์ฌ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด, Galimzhanova et al. (2023)์ด GPT-3.5-turbo๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ์ต์ ์ ์ง์ ์ฌ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo๋ฅผ ์ฌ์์ฑ ๋๊ตฌ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค. Galimzhanova et al. (2023)๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo์๊ฒ ์ฌ์์ฑ ์์
์ง์์ฌํญ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฌ์์ฑ ์์๋ฅผ ๋ช ๊ฐ์ง ์ ๊ณตํ์ฌ ์ฌ์์ฑ ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํจ๋ค. ์์ธํ ๋ด์ฉ์ Appendix B.1์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ๊ฐ๋ ฅํ ๋ํํ ์ฟผ๋ฆฌ rewriting ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด, Galimzhanova ๋ฑ(2023)์ด GPT-3.5-turbo๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ต์ ์ query rewriting ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo๋ฅผ rewriting์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. Galimzhanova ๋ฑ(2023)๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo์๊ฒ rewriting task instruction๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, rewriting ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ few-shot rewriting examples๋ฅผ ์ ๊ณตํ์๋ค. ๋ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ Appendix B.1์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ๊ฐ๋ ฅํ ๋ํํ ์ฟผ๋ฆฌ rewriting ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด, Galimzhanova et al. (2023)์ด GPT-3.5-turbo๋ฅผ ์ฌ์ฉํด state-of-the-art์ query rewriting ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๊ธฐ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo๋ฅผ rewriting์ ์ฌ์ฉํ๋ค. Galimzhanova et al. (2023)๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo์๊ฒ rewriting task instruction์ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, few-shot rewriting examples๋ ์ ๊ณตํ์ฌ rewriting ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํจ๋ค. ๋ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ Appendix B.1์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ๊ฐ๋ ฅํ ๋ํํ ์ฟผ๋ฆฌ rewriting ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด, Galimzhanova et al. (2023)์ด GPT-3.5-turbo๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ state-of-the-art์ ์ฟผ๋ฆฌ rewriting ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo๋ฅผ rewriting์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. Galimzhanova et al. (2023)๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ GPT-3.5-turbo์๊ฒ rewriting task instruction๋ฟ๋ง ์๋๋ผ few-shot rewriting examples๋ ์ ๊ณตํ์ฌ rewriting ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํต๋๋ค. ๋ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ Appendix B.1์์ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค. |
**ใใณใใใผใฏ**: ๋ฉํธ๋ฆญ๊ณผ ํ๋กํ ์ฝ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ฉด, ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์ ํ์ ์ค์ํ ๋จ์ ์ธก๋ฉด์
๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์คํ์์ ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ALF-World [59], IGLU [138], Minecraft [16, 33, 38]์ ๊ฐ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๊ฒฝ์ ์์ด์ ํธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. Tachikuma [170]๋ TRP ๊ฒ์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ LLMs๊ฐ ์ฌ๋ฌ ์บ๋ฆญํฐ์ ์๋ก์ด ๊ฐ์ฒด์์ ๋ณต์กํ ์ํธ์์ฉ์ ์ดํดํ๊ณ ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentBench [172]๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์์ LLMs๋ฅผ ์์จ ์์ด์ ํธ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋์ ์ ๋ํ LLMs๋ฅผ ์์ด์ ํธ๋ก์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ํ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. SocKET [165]๋ ์ ๋จธ์ ์กฐ๋กฑ, ๊ฐ์ ๊ณผ ๋๋, ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฑ 5๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ ์ฌํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๋ 58๊ฐ์ ์์
์ ํตํด LLMs์ ์ฌํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentSims [34]๋ ์์ด์ ํธ ๊ณํ, ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๋ฐ ํ๋ ์ ๋ต์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ค๊ณํ๊ณ , ์ํธ์์ฉ ํ๊ฒฝ์์ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋์ ํจ๊ณผ์ฑ์ ์ธก์ ํ ์ ์๋ ๋ค์ฌ๋ค๋ฅํ ํ๋ ์์ํฌ์
๋๋ค. ToolBench [153]๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๊ตฌ ์ฌ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ๊ฐ๋ ฅํ LLMs ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์ํ๋ ์คํ ์์ค ํ๋ก์ ํธ์
๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ๋๊ตฌ ํ์ต์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ LLMs์ ํ๋ จ, ์๋น์ค ๋ฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์คํ ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. WebShop [85]์ ์ ํ ๊ฒ์ ๋ฐ ๊ฒ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํฉ๋๋ค. ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 118๋ง ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ํญ๋ชฉ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ตฌ์ฑ๋์์ต๋๋ค. Mobile-Env [166]๋ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ๋ค๋จ๊ณ ์ํธ์์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ์ํธ์์ฉ ํ๋ซํผ์
๋๋ค. WebArena [171]์ ์ฌ๋ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ฐ๋ฅด๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ทธ ๋ชฉ์ ์ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์๋ ํฌ ์๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ฃํ ์์
์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. GentBench [174]๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์์
์ ์๋ฃํ ๋ ์์ด์ ํธ์ ๋ฅ๋ ฅ, ์ฆ ์ถ๋ก , ์์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. RocoBench [93]๋ ๋ค์ํ ์๋๋ฆฌ์ค์์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ํ์
์ ํ๊ฐํ๋ 6๊ฐ์ ์์
์ ํฌํจํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์ด๋ ํ๋ ฅ ๋ก๋ณดํฑ์ค์์ ์ ์์ฑ๊ณผ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ํต์ ๊ณผ ์กฐ์ ์ ๋ต์ ์ค์ ์ ๋ก๋๋ค. Emotion-Bench [160]์ LLMs์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ฆ, ํน์ ์ํฉ์ด ์ ์๋์์ ๋ ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ๋์ง๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ 8๊ฐ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ฐํ๋ 400๊ฐ ์ด์์ ์ํฉ์ ์์งํ๊ณ , LLMs์ ์ธ๊ฐ ํผํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ฅผ ์๊ธฐ ๋ณด๊ณ ์ฒ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. PEB [125]๋ ์ฃผ์ ํ๋ซํผ์์ 13๊ฐ์ ๋ค์ํ ๋์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์นจํฌ ํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค์์ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ง์ถคํ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ๋ค์ํ ๋์ด๋ ์์ค์ ๊ฑธ์น ๊ตฌ์กฐํ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์ํ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋์ ์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ClemBench [167]์ LLMs์ ํ๋ ์ด์ด๋ก์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ ๋ํ ๊ฒ์์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. E2E [175]์ ์ฑ๋ด์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํ ์๋ ํฌ ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. | **๋ฒค์น๋งํฌ**: ๋ฉํธ๋ฆญ๊ณผ ํ๋กํ ์ฝ์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋, ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์ ํ์ด ์ค์ํ ๋๋จธ์ง ์ธก๋ฉด์
๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์คํ์ ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์์ด์ ํธ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ALF-World[59], IGLU[138], Minecraft[16, 33, 38]์ ๊ฐ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๊ฒฝ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ํ์น์ฟ ๋ง[170]๋ TRP ๊ฒ์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ฌ๋ฌ ์บ๋ฆญํฐ ๋ฐ ์ ๊ท ์ค๋ธ์ ํธ์์ ๋ณต์กํ ์ํธ ์์ฉ์ ์ดํดํ๊ณ ์ถ๋ก ํ๋ LLM์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์์ด์ ํธ๋ฒค์น[172]๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์์ ์์จ ์์ด์ ํธ๋ก์ LLM์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ๊ฑธ์น ์ค์ ๋์ ๊ณผ์ ์์ ์์ด์ ํธ๋ก์ LLM์ ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ ์ต์ด์ ์ฌ๋ก์
๋๋ค. SocKET[165]์ ์ ๋จธ์ ํ์, ๊ฐ์ ๊ณผ ๊ฐ์ , ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฑ ์ฌํ์ ์ ๋ณด์ 5๊ฐ์ง ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ํฌํจํ๋ 58๊ฐ์ง ๊ณผ์ ์ ๊ฑธ์ณ LLM์ ์ฌํ์ ์ญ๋์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์์ด์ ํธ์ฌ[34]์ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค๋ชฉ์ ํ๋ ์์ํฌ๋ก, ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ, ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๋ฐ ํ๋ ์ ๋ต์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ค๊ณํ๊ณ ๋ํํ ํ๊ฒฝ์์ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ธก์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ToolBench[153]๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๊ตฌ ์ฌ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ๊ฐ๋ ฅํ LLM ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ์คํ ์์ค ํ๋ก์ ํธ์
๋๋ค. ์ด ํ๋ก์ ํธ๋ ๋๊ตฌ ํ์ต์ ๊ธฐ๋ฐํ LLM์ ํ๋ จ, ์๋น์ค ๋ฐ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฐ๋ฐฉํ ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. WebShop[85]์ ์ ํ ๊ฒ์ ๋ฐ ๊ฒ์ ๋ฅ๋ ฅ ์ธก๋ฉด์์ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 118๋ง ๊ฐ์ ์ค์ ์์ดํ
๋ชจ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. Mobile-Env[166]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ๋ค๋จ๊ณ ์ํธ ์์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ํํ ํ๋ซํผ์
๋๋ค. WebArena[171]๋ ์ฌ๋ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ๊ฑธ์น ํฌ๊ด์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ์ ๋ชฉ์ ์ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์๋ํฌ์๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ฃ๋ ์์
์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. GentBench[174]๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์์
์ ์๋ฃํ ๋ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก , ์์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ ๋ฑ ์์ด์ ํธ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ๊ณ ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. RocoBench[93]๋ ๋ค์ํ ์๋๋ฆฌ์ค์ ๊ฑธ์ณ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ํ์
์ ํ๊ฐํ๋ 6๊ฐ์ง ๊ณผ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก, ํ๋ ฅ ๋ก๋ด์ ์ ์์ฑ๊ณผ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๋ฐ ์กฐ์ ์ ๋ต์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. Emotion-Bench[160]๋ LLM์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ, ์ฆ ํน์ ์ํฉ์ ๋
ธ์ถ๋์์ ๋ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ๋์ง๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. 8๊ฐ์ง ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ฐํ๋ 400๊ฐ ์ด์์ ์ํฉ์ ์์งํ๊ณ ์๊ธฐ ๋ณด๊ณ ์ฒ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ LLM๊ณผ ์ธ๊ฐ ํผํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. PEB[125]๋ ์ ๋์ ์ธ ํ๋ซํผ์ 13๊ฐ์ง ๋ค์ํ ๋์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์นจํฌ ํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค์์ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์์ด์ ํธ์ ์ค์ ๋์ ๊ณผ์ ๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ค์ํ ๋์ด๋์ ๊ฑธ์ณ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ClemBench[167]๋ ํ๋ ์ด์ด๋ก์ LLM์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ง ๋ํ ๊ฒ์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. E2E[175]๋ ์ฑ๋ด์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํ ์๋ํฌ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. | **๋ฒค์น๋งํฌ**: ๋ฉํธ๋ฆญ๊ณผ ํ๋กํ ์ฝ์ด ์ฃผ์ด์ง ์ํฉ์์ ์ค์ํ ๋ง์ง๋ง ์์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์ ํ์
๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ทธ๋ค์ ์คํ์ ์ฌ์ฉํด ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ์์ด์ ํธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ALF-World [59], IGLU [138], Minecraft [16, 33, 38]์ ๊ฐ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๊ฒฝ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. Tachikuma [170]๋ TRP ๊ฒ์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ LLMs๊ฐ ์ฌ๋ฌ ์บ๋ฆญํฐ์ ์๋ก์ด ๊ฐ์ฒด์์ ๋ณต์กํ ์ํธ์์ฉ์ ์ดํดํ๊ณ ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentBench [172]๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์์ LLMs๋ฅผ ์์จ ์์ด์ ํธ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋์ ๊ณผ์ ์ ๋ํ LLMs์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ํ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. SocKET [165]๋ ์ ๋จธ์ ์กฐ๋กฑ, ๊ฐ์ ๊ณผ ๋๋, ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฑ 5๊ฐ์ ์ฌํ ์ ๋ณด ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ํฌํจํ๋ 58๊ฐ์ ์์
์ ํตํด LLMs์ ์ฌํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentSims [34]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฌ๋ค๋ฅํ ํ๋ ์์ํฌ๋ก, ์์ด์ ํธ ๊ณํ, ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๋ฐ ํ๋ ์ ๋ต์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ค๊ณํ๊ณ , ์ํธ์์ฉ ํ๊ฒฝ์์ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋์ ํจ๊ณผ์ฑ์ ์ธก์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ToolBench [153]๋ ์ผ๋ฐ ๋๊ตฌ ์ฌ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ๊ฐ๋ ฅํ LLMs ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์ํ๋ ์คํ ์์ค ํ๋ก์ ํธ์
๋๋ค. ์ด๋ ๋๊ตฌ ํ์ต์ ๊ธฐ๋ฐํ LLMs์ ํ๋ จ, ์๋น์ค ๋ฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์คํ ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. WebShop [85]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ์ ํ ๊ฒ์ ๋ฐ ๊ฒ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 118๋ง ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ํญ๋ชฉ์ ์์งํ์ฌ ๊ตฌ์ฑ๋์์ต๋๋ค. Mobile-Env [166]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ๋ค๋จ๊ณ ์ํธ์์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ์ํธ์์ฉ ํ๋ซํผ์
๋๋ค. WebArena [171]์ ์ฌ๋ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ฐ๋ฅด๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ทธ ๋ชฉ์ ์ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์ข
๋จ์์ ์ข
๋จ๊น์ง ํ๊ฐํ๊ณ , ์๋ฃํ ์์
์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. GentBench [174]๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์์
์ ์๋ฃํ ๋ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก , ์์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. RocoBench [93]๋ ๋ค์ํ ์๋๋ฆฌ์ค์์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ํ์
์ ํ๊ฐํ๋ 6๊ฐ์ ์์
์ ํฌํจํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์ด๋ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๊ณผ ์กฐ์ ์ ๋ต์ ๊ฐ์กฐํ์ฌ ํ๋ ๋ก๋ด ๊ณตํ์์ ์ ์์ฑ๊ณผ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. Emotion-Bench [160]์ LLMs์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ฆ, ํน์ ์ํฉ์ ๋
ธ์ถ๋์์ ๋ ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ๋์ง๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. 8๊ฐ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ฐํ๋ 400๊ฐ ์ด์์ ์ํฉ์ ์์งํ๊ณ , LLMs์ ์ธ๊ฐ ํผํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ฅผ ์๊ฐ ๋ณด๊ณ ์ฒ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. PEB [125]๋ ์นจํฌ ํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค์์ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก, ์ฃผ์ ํ๋ซํผ์์ 13๊ฐ์ ๋ค์ํ ํ๊ฒ์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์ํ ๋์ด๋ ์์ค์ ๊ฑธ์ณ ๊ตฌ์กฐํ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋์ ๊ณผ์ ๋ฅผ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ClemBench [167]์ LLMs์ ํ๋ ์ด์ด๋ก์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ง ๋ํ ๊ฒ์์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. E2E [175]๋ ์ฑ๋ด์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํ ์ข
๋จ์์ ์ข
๋จ๊น์ง์ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. | **๋ฒค์น๋งํฌ**: ๋ฉํธ๋ฆญ๊ณผ ํ๋กํ ์ฝ์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋, ์ค์ํ ๋ง์ง๋ง ์์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์คํ์ ์ฌ์ฉํด ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ์์ด์ ํธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ALF-World [59], IGLU [138], Minecraft [16, 33, 38]์ ๊ฐ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๊ฒฝ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. Tachikuma [170]๋ TRP ๊ฒ์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ LLMs๊ฐ ์ฌ๋ฌ ์บ๋ฆญํฐ์ ์๋ก์ด ๋ฌผ์ฒด์์ ๋ณต์กํ ์ํธ์์ฉ์ ์ดํดํ๊ณ ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentBench [172]๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์์ LLMs๋ฅผ ์์จ ์์ด์ ํธ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์ํ ์์ญ์ ์ค์ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ LLMs์ ์์ด์ ํธ๋ก์์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ํ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. SocKET [165]๋ ์ ๋จธ์ ํ์, ๊ฐ์ ๊ณผ ๋๋, ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฑ 5๊ฐ ๋ฒ์ฃผ์ ์ฌํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๋ 58๊ฐ์ ์์
์ ํตํด LLMs์ ์ฌํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentSims [34]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฌ๋ค๋ฅํ ํ๋ ์์ํฌ๋ก, ์์ด์ ํธ ๊ณํ, ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๋ฐ ํ๋ ์ ๋ต์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ค๊ณํ๊ณ , ๋ํํ ํ๊ฒฝ์์ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ธก์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ToolBench [153]๋ ์ผ๋ฐ ๋๊ตฌ ์ฌ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ๊ฐ๋ ฅํ LLMs ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์ํ๋ ์คํ ์์ค ํ๋ก์ ํธ์
๋๋ค. ๋๊ตฌ ํ์ต์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLMs๋ฅผ ํ๋ จ, ์๋น์ค, ํ๊ฐํ ์ ์๋ ๊ฐ๋ฐฉํ ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. WebShop [85]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ์ํ ๊ฒ์ ๋ฐ ๊ฒ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 1.18๋ฐฑ๋ง ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ์์ดํ
์ปฌ๋ ์
์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ตฌ์ถ๋์์ต๋๋ค. Mobile-Env [166]๋ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ๋ค๋จ๊ณ ์ํธ์์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ํํ ํ๋ซํผ์
๋๋ค. WebArena [171]๋ ์ฌ๋ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ฐ๋ฅด๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์๋ํฌ์๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ฃ๋ ์์
์ ์ ํ์ฑ์ ํ๋จํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. GentBench [174]๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์์
์ ์๋ฃํ ๋ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก , ์์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ค๊ณ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. RocoBench [93]๋ ๋ค์ํ ์๋๋ฆฌ์ค์์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ํ์
์ ํ๊ฐํ๋ 6๊ฐ์ ์์
์ ํฌํจํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก, ํนํ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๊ณผ ์กฐ์ ์ ๋ต์ ๊ฐ์กฐํ์ฌ ํ๋ ๋ก๋ด์ ์ ์์ฑ๊ณผ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. Emotion-Bench [160]์ LLMs์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ฉฐ, ํนํ ํน์ ์ํฉ์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋ ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ๋์ง๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. 8๊ฐ์ง ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ฐํ๋ 400๊ฐ ์ด์์ ์ํฉ์ ์์งํ๊ณ , ์๊ฐ ๋ณด๊ณ ์ฒ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ LLMs์ ์ธ๊ฐ ํผํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. PEB [125]๋ ์นจํฌ ํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค์์ LLM ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ํนํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก, ์ฃผ์ ํ๋ซํผ์ 13๊ฐ ๋ค์ํ ๋์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ง๋ฉดํ๋ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ๋์ ๊ณผ์ ๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ค์ํ ๋์ด๋์์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ClemBench [167]์ LLMs์ ํ๋ ์ด์ด๋ก์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ 5๊ฐ์ ๋ํ ๊ฒ์์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. E2E [175]๋ ์ฑ๋ด์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํ ์๋ํฌ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. | **๋ฒค์น๋งํฌ**: ๋ฉํธ๋ฆญ๊ณผ ํ๋กํ ์ฝ์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋, ์ค์ํ ๋ง์ง๋ง ์์๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์ ํ์
๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์คํ์ ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ALF-World[59], IGLU[138], Minecraft[16, 33, 38]์ ๊ฐ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๊ฒฝ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ์์ด์ ํธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ์ต๋๋ค. Tachikuma[170]๋ TRP ๊ฒ์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ LLMs๊ฐ ์ฌ๋ฌ ์บ๋ฆญํฐ์ ์๋ก์ด ๋ฌผ์ฒด์์ ๋ณต์กํ ์ํธ์์ฉ์ ์ดํดํ๊ณ ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentBench[172]๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์์ LLMs๋ฅผ ์์จ ์์ด์ ํธ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ค์ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ LLMs๋ฅผ ์์ด์ ํธ๋ก ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ ์ต์ด์ ์๋์
๋๋ค. SocKET[165]๋ ์ ๋จธ์ ํ์, ๊ฐ์ ๊ณผ ๋๋, ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฑ 5๊ฐ์ ์ฌํ ์ ๋ณด ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ํฌํจํ๋ 58๊ฐ์ ์์
์ ๊ฑธ์ณ LLMs์ ์ฌํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentSims[34]๋ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ฐํ ํ๋ ์์ํฌ๋ก, ์์ด์ ํธ ๊ณํ, ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ, ํ๋ ์ ๋ต์ ์์ ๋กญ๊ฒ ์ค๊ณํ๊ณ , ๋ํํ ํ๊ฒฝ์์ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ธก์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ToolBench[153]๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๊ตฌ ์ฌ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ๊ฐ๋ ฅํ LLMs ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์ํ๋ ์คํ ์์ค ํ๋ก์ ํธ์
๋๋ค. ์ด ํ๋ก์ ํธ๋ ๋๊ตฌ ํ์ต์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLMs๋ฅผ ํ๋ จ, ์๋น์ค, ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ฐ๋ฐฉํ ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. WebShop[85]์ ์ ํ ๊ฒ์ ๋ฐ ๊ฒ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 1.18๋ฐฑ๋ง ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ ์์ดํ
๋ชจ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. Mobile-Env[166]๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ํํ ํ๋ซํผ์ผ๋ก, LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ๋ค๋จ๊ณ ์ํธ์์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. WebArena[171]๋ ์ฌ๋ฌ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ฐ๋ฅด๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ทธ ๋ชฉ์ ์ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์๋ํฌ์๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ฃ๋ ์์
์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. GentBench[174]๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์์
์ ์๋ฃํ ๋ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก , ์์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ค๊ณ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. RocoBench[93]๋ ๋ค์ํ ์๋๋ฆฌ์ค์์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ํ์
์ ํ๊ฐํ๋ 6๊ฐ์ง ์์
์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก, ํนํ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๊ณผ ์กฐ์ ์ ๋ต์ ๊ฐ์กฐํ์ฌ ์ ์์ฑ๊ณผ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. Emotion-Bench[160]์ LLMs์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ฆ, ํน์ ์ํฉ์ ๋
ธ์ถ๋์์ ๋ ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ๋์ง๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 8๊ฐ์ง ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ฐํ๋ 400๊ฐ ์ด์์ ์ํฉ์ ์์งํ๊ณ , ์๊ธฐ ๋ณด๊ณ ์ฒ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ LLMs์ ์ธ๊ฐ ํผํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. PEB[125]๋ ์ ๋์ ์ธ ํ๋ซํผ์ 13๊ฐ์ง ๋ค์ํ ๋์์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์นจํฌ ํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค์์ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ง์ถคํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ๋ค์ํ ๋์ด๋์ ๊ฑธ์น ๊ตฌ์กฐํ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ฌ ์์ด์ ํธ์ ์ค์ ๋์ ์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ClemBench[167]์๋ LLMs์ ํ๋ ์ด์ด๋ก์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ง ๋ํ ๊ฒ์์ด ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. E2E[175]๋ ์ฑ๋ด์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํ ์๋ํฌ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. | **๋ฒค์น๋งํฌ**: ๋ฉํธ๋ฆญ๊ณผ ํ๋กํ ์ฝ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ฉด, ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ ์ธก๋ฉด์
๋๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์คํ์์ ๋ค์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ALF-World[59], IGLU[138], Minecraft[16, 33, 38]์ ๊ฐ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๊ฒฝ์ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ์์ด์ ํธ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ์ต๋๋ค. Tachikuma[170]๋ TRP ๊ฒ์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ LLMs๊ฐ ์ฌ๋ฌ ์บ๋ฆญํฐ์ ์๋ก์ด ๋ฌผ์ฒด์์ ๋ณต์กํ ์ํธ์์ฉ์ ์ดํดํ๊ณ ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentBench[172]๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์์ LLMs๋ฅผ ์์จ ์์ด์ ํธ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ์ค์ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ LLMs๋ฅผ ์์ด์ ํธ๋ก ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ๋ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์๋์
๋๋ค. SocKET[165]๋ ์ ๋จธ์ ํ์, ๊ฐ์ ๊ณผ ๊ฐ๊ฐ, ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฑ 5๊ฐ์ ์ฌํ ์ ๋ณด ๋ฒ์ฃผ๋ฅผ ํฌํจํ๋ 58๊ฐ์ ์์
์ ํตํด LLMs์ ์ฌํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํฌ๊ด์ ์ธ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. AgentSims[34]๋ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ฐํ ํ๋ ์์ํฌ๋ก, ์์ด์ ํธ ๊ณํ, ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ, ํ๋ ์ ๋ต์ ์์ ๋กญ๊ฒ ์ค๊ณํ๊ณ , ๋ํํ ํ๊ฒฝ์์ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ธก์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ToolBench[153]๋ ์ผ๋ฐ ๋๊ตฌ ์ฌ์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ๊ฐ๋ ฅํ LLMs ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์ํ๋ ์คํ ์์ค ํ๋ก์ ํธ์
๋๋ค. ์ด๋ ๋๊ตฌ ํ์ต์ ๊ธฐ๋ฐํ LLMs๋ฅผ ํ๋ จ, ์๋น์ค, ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์คํ ํ๋ซํผ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. WebShop[85]์ ์ ํ ๊ฒ์ ๋ฐ ๊ฒ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 1.18๋ฐฑ๋ง ๊ฐ์ ์ค์ ์ ํ์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. Mobile-Env[166]๋ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ์ ๋ค๋จ๊ณ ์ํธ์์ฉ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ํํ ํ๋ซํผ์
๋๋ค. WebArena[171]๋ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์ ์์ฐ๋ฅด๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ ํ๊ฒฝ์ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ์์ด์ ํธ๋ฅผ ์๋ํฌ์๋๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ฃํ ์์
์ ์ ํ์ฑ์ ํ๋จํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ฉ๋๋ค. GentBench[174]๋ ๋๊ตฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ณต์กํ ์์
์ ์๋ฃํ ๋ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก , ์์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. RocoBench[93]๋ ๋ค์ํ ์๋๋ฆฌ์ค์์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ํ์
์ ํ๊ฐํ๋ 6๊ฐ์ง ์์
์ ํฌํจํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ก, ํ๋ ฅ ๋ก๋ด์ ์ ์์ฑ๊ณผ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๊ณผ ์กฐ์ ์ ๋ต์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. Emotion-Bench[160]์ LLMs์ ๊ฐ์ ํ๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๋ฉฐ, ํน์ ์ํฉ์ ๋
ธ์ถ๋์์ ๋ ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ๋์ง๋ฅผ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ 8๊ฐ์ง ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ฐํ๋ 400๊ฐ ์ด์์ ์ํฉ์ ์์งํ๊ณ , LLMs์ ์ธ๊ฐ ํผํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ฅผ ์๊ธฐ ๋ณด๊ณ ์ฒ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํฉ๋๋ค. PEB[125]๋ ์ ๋์ ์ธ ํ๋ซํผ์์ 13๊ฐ์ง ๋ค์ํ ํ๊ฒ์ ํฌํจํ๋ ์นจํฌ ํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค์์ LLMs ๊ธฐ๋ฐ ์์ด์ ํธ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ง์ถคํ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ๋ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ง๋ฉดํ๋ ์ค์ ๋์ ๊ณผ์ ๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ค์ํ ๋์ด๋์์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ClemBench[167]์ LLMs์ ํ๋ ์ด์ด๋ก์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ง ๋ํ ๊ฒ์์ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. E2E[175]๋ ์ฑ๋ด์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํ ์๋ํฌ์๋ ๋ฒค์น๋งํฌ์
๋๋ค. |
์ฐ๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์๋ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ 1.3B OPT ์คํ๋ค ์ค ๊ฐ์ฅ ์ฑ๋ฅ์ด ์ข์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ํํ์๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก 100B ํ ํฐ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ 6.7B OPT ๋ชจ๋ธ์ ํ์ต์์ผฐ๋ค. Figure 1์ \(R=0.25\)์ ์ ์ฉํ D4๊ฐ 6.7B ๋ชจ๋ธ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ฐ์ง์น๊ธฐ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ์ต๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 20% ์ ์ ์
๋ฐ์ดํธ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๊ฐ์ perplexity๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์๊ณ , ํ์ต์ด ๋๋ ๋๊น์ง ์ฐ๋ฆฌ์ downstream tasks์ ๋ํด 2%์ ์ ํ๋ ํฅ์์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ Zhang et al. [59]๊ฐ ๋ณด๊ณ ํ ๊ฒ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฐจ์ด๋ก, ๊ฐ์ ์์
์ธํธ์์ OPT์ GPT-3 ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์กฑ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด์ ๊ฑฐ์ ๋์ผํ๋ค (Zhang et al. [59]์ Figure 3 ์ฐธ์กฐ). | ๋ํ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ ์ง๋ฉ๋๋ค. 1.3B OPT ์คํ์์ ๊ฐ์ฅ ์ฑ๋ฅ์ด ์ข์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ํํ๊ณ (์: \(R=0.25\)), 100B ํ ํฐ์ ๋ํด 6.7B OPT ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 1์ 6.7B ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด \(R=0.25\)์ D4๋ฅผ ์ ์ฉํ์ ๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ํ๋ฃจ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ์
๋ฐ์ดํธ ๋จ๊ณ๋ฅผ 20% ๋ ์ ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๋ฉด์ ๊ธฐ์ค ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋์ผํ ๋ํด๋๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ๊ณ , ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
๋ชจ์์์ 2%์ ์ ํ๋ ํฅ์์ ๋ฌ์ฑํฉ๋๋ค - ์ด๋ Zhang et al. [59]์ด ๋์ผํ ์์
์ธํธ์์ OPT์ GPT-3 ๋ชจ๋ธ ๊ณ์ด ๊ฐ์ ๋ณด๊ณ ํ ๊ฒ๊ณผ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด์
๋๋ค(See Figure 3 of Zhang et al. [59]). | ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์๋ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ 1.3B OPT ์คํ (์: \(R=0.25\))์์ ๊ฐ์ฅ ์ ์๋ํ๋ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ฅผ ์ ํํ๊ณ 100B ํ ํฐ์ ๋ํด 6.7B OPT ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 1์ \(R=0.25\)๋ก D4๋ฅผ ์ ์ฉํ ๋ 6.7B ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ๊ธ์ ์ ์ธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ํ๋ฃจ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 20% ์ ์ ์
๋ฐ์ดํธ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋์ผํ ํผํ๋ ์ํฐ์ ๋๋ฌํ๊ณ , ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ํ๊ตฐ์์ ์ ํ๋๊ฐ 2% ํฅ์๋ฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ Zhang et al. [59]๊ฐ ๋์ผํ ์์
์ธํธ์ ๋ํด OPT์ GPT-3 ๋ชจ๋ธ ํจ๋ฐ๋ฆฌ ์ฌ์ด์ ๋ณด๊ณ ํ ์ฐจ์ด์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ต๋๋ค (Zhang et al. [59]์ ๊ทธ๋ฆผ 3 ์ฐธ์กฐ). | ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์๋ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. 1.3B OPT ์คํ๋ค(e.g., \(R=0.25\))์์ ๊ฐ์ฅ ์ ์๋ํ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ค์ ์ ํํ๊ณ , 100B ํ ํฐ์ผ๋ก 6.7B OPT ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ๋ จ์์ผฐ์ต๋๋ค. Figure 1์ \(R=0.25\)๋ก D4๋ฅผ ์ ์ฉํ์ ๋ 6.7B ๋ชจ๋ธ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ ์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 20% ์ ์ ์
๋ฐ์ดํธ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๊ฐ์ perplexity๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ๊ณ , ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ธํธ์์ 2%์ ์ ํ๋ ํฅ์์ ์ด๋ฃน๋๋ค - Zhang et al. [59]๊ฐ ๋์ผํ ์์
์ธํธ์์ OPT์ GPT-3 ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์กฑ ๊ฐ์ ๋ณด๊ณ ํ ์ฐจ์ด์ ๊ฑฐ์ ๋์ผํ ์์ค์ ์ฐจ์ด์
๋๋ค(See Figure 3 of Zhang et al. [59]). | ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์๋ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. 1.3B OPT ์คํ์์ ๊ฐ์ฅ ์ฑ๋ฅ์ด ์ข์ ๊ตฌ์ฑ(e.g., \(R=0.25\))์ ์ ํํ๊ณ , 100B ํ ํฐ์ ๋ํด 6.7B OPT ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. Figure 1์ \(R=0.25\)์ ์ ์ฉํ D4์ 6.7B ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ๊ธ์ ์ ์ธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ํ๋ฃจ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 20% ์ ์ ์
๋ฐ์ดํธ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋์ผํ ํผํ๋ ์ํฐ์ ๋๋ฌํ๊ณ , ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
๋ชจ์์์ ์ ํ๋๊ฐ 2% ํฅ์๋ฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ Zhang et al. [59]๊ฐ ๊ฐ์ ์์
์ธํธ์์ OPT์ GPT-3 ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์กฑ ๊ฐ์ ๋ณด๊ณ ํ ์ฐจ์ด์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ต๋๋ค(See Figure 3 of Zhang et al. [59]). | ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์๋ ์ฑ๋ฆฝํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ 1.3B OPT ์คํ์์ ๊ฐ์ฅ ์ ์๋ํ๋ ๊ตฌ์ฑ(e.g., \(R=0.25\))์ ์ ํํ๊ณ 100B ํ ํฐ์ ๋ํด 6.7B OPT ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 1์ \(R=0.25\)๋ก D4๋ฅผ ์ ์ฉํ์ ๋ 6.7B ๋ชจ๋ธ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ํ๋ฃจ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 20% ์ ์ ์
๋ฐ์ดํธ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋์ผํ perplexity์ ๋๋ฌํ๊ณ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ธํธ์์ ์ฝ 2%์ ์ ํ๋ ํฅ์์ ๋ฌ์ฑํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ Zhang et al. [59]๊ฐ ๋์ผํ ์์
์ธํธ์์ OPT์ GPT-3 ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์กฑ ๊ฐ์ ๋ณด๊ณ ํ ์ฐจ์ด์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ต๋๋ค(See Figure 3 of Zhang et al. [59]). |
Transformer [22]์ ์ถ์ ์ดํ๋ก, ๊ทธ์ ํ๋ จ ์์ ์ฑ, ์ฑ๋ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ์ฐ ํจ์จ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๊ฐ์ ์์ด ์ ์๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ Transformer์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ๋ถ๋ถ์ ๋ํ ํด๋น ์ค์ ์ ๋
ผ์ํ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์ค์ ์๋ normalization, position embeddings, activation functions, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ attention and bias๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๋ฆฌ๋ทฐ๊ฐ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์์ ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋๋ก ํ๊ธฐ ์ํด, ์ด๋ฌํ ์ค์ ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ณต์์ Table VI์ ์ ์ํฉ๋๋ค. | ํธ๋์คํฌ๋จธ [22]๊ฐ ์ถ์๋ ์ดํ๋ก, ํธ๋์คํฌ๋จธ์ ํ๋ จ ์์ ์ฑ, ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ๊ณ์ฐ ํจ์จ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๋ค์ํ ๊ฐ์ ์ฌํญ์ด ์ ์๋์๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ์ ๊ทํ, ์์น ์๋ฒ ๋ฉ, ํ์ฑํ ํจ์, ์ฃผ์ ๋ฐ ๋ฐ์ด์ด์ค ๋ฑ ํธ๋์คํฌ๋จธ์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ๋ถ๋ถ์ ๋ํ ํด๋น ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํด ์ค๋ช
ํฉ๋๋ค. ์ด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ๋ณด๋ค ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด ์ด๋ฌํ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ณต์์ ํ VI์ ์ ์ํฉ๋๋ค. | ํธ๋์คํฌ๋จธ[22] ์ถ์ ์ดํ, ํ๋ จ ์์ ์ฑ, ์ฑ๋ฅ, ๊ณ์ฐ ํจ์จ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๊ฐ์ ์์ด ์ ์๋์์ต๋๋ค. ์ด ์น์
์์๋ ํธ๋์คํฌ๋จธ์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ๊ตฌ์ฑ ์์์ธ ์ ๊ทํ(normalization), ์์น ์๋ฒ ๋ฉ(position embeddings), ํ์ฑํ ํจ์(activation functions), ์ฃผ์์ ํธํฅ(attention and bias)์ ๋ํ ์ค์ ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด ๋ฆฌ๋ทฐ๋ฅผ ๋์ฑ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด, ์ด๋ฌํ ์ค์ ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ณต์์ ํ VI์ ์ ์ํ์์ต๋๋ค. | ํธ๋์คํฌ๋จธ ์ถ์ ์ดํ[22], ํ๋ จ ์์ ์ฑ, ์ฑ๋ฅ, ๊ณ์ฐ ํจ์จ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๊ฐ์ ์์ด ์ ์๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ ํธ๋์คํฌ๋จธ์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ๋ถ๋ถ์ธ normalization, position embeddings, activation functions, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ attention and bias์ ๋ํ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด ๋ฆฌ๋ทฐ๊ฐ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์ดํด๋ ์ ์๋๋ก, ์ด๋ฌํ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ณต์์ Table VI์ ์ ์๋์ด ์์ต๋๋ค. | Transformer[22]์ ์ถ์ ์ดํ๋ก, ๋ค์ํ ๊ฐ์ ์ฌํญ์ด ์ ์๋์ด ํธ๋ ์ด๋ ์์ ์ฑ, ์ฑ๋ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ์ฐ ํจ์จ์ฑ์ ํฅ์์์ผฐ๋ค. ์ด ์น์
์์๋ ํธ๋์คํฌ๋จธ์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ๊ตฌ์ฑ ์์์ธ normalization, position embeddings, activation functions, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ attention and bias์ ๋ํ ์ค์ ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๋ค. ์ด ๋ฆฌ๋ทฐ๊ฐ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์ดํด๋ ์ ์๋๋ก, ์ด๋ฌํ ์ค์ ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ณต์์ Table VI์ ์ ์ํ๋ค. | Transformer [22]์ ์ถ์ ์ดํ๋ก, ๊ทธ์ ํ๋ จ ์์ ์ฑ, ์ฑ๋ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ์ฐ ํจ์จ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๊ฐ์ ์์ด ์ ์๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์์๋ Transformer์ ๋ค ๊ฐ์ง ์ฃผ์ ๋ถ๋ถ, ์ฆ normalization, position embeddings, activation functions, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ attention and bias์ ๋ํ ํด๋น ์ค์ ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด ๋ฆฌ๋ทฐ๊ฐ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์ดํด๋ ์ ์๋๋ก, ์ด๋ฌํ ์ค์ ์ ๋ํ ์์ธํ ๊ณต์์ Table VI์ ์ ์ํฉ๋๋ค. |
์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ์์คํ
์ ์ฃผ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ๋ณด๋ค ๊ทน๋๋ก ๊ธด ์ํ์ค์ ๋ํด ๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ํจ์จ์ ์ผ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋ฉ๋๋ค (Kanerva, 1988; Munkhdalai et al., 2019). ์
๋ ฅ ์ํ์ค ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐฐ์ด์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ , ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ ์ฃผ๋ก ๊ณ ์ ๋ ์์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ ์งํ์ฌ ์ ํ๋ ์ ์ฅ ๋ฐ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ํ์ํฉ๋๋ค. ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์์ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๋ ๊ทธ ์ ๋ณด๊ฐ ๋์ค์ ๋ณต๊ตฌ๋ ์ ์๋ ๋ชฉํ๋ก ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ถ๊ฐ๋ฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ ์ํ์ LLMs๋ ๊ฐ๋จํจ๊ณผ ํ์ง์ ๊ท ํ์๊ฒ ์ ์งํ๋ ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ compressive memory ๊ธฐ์ ์ ์์ง ๋ณด์ง ๋ชปํ์ต๋๋ค. | ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋งค์ฐ ๊ธด ์ํ์ค์ ๋ํ ์ฃผ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ๋ณด๋ค ํ์ฅ์ฑ๊ณผ ํจ์จ์ฑ์ด ๋ ๋ฐ์ด๋๋ค๋ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค(Kanerva, 1988; Munkhdalai et al., 2019). ์
๋ ฅ ์ํ์ค ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐฐ์ด์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ , ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ ์ฅ ๋ฐ ๊ฒ์์ ๊ณ ์ ๋ ์์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ ์งํ์ฌ ์ ์ฅ ๋ฐ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ ์ ํํฉ๋๋ค. ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์์๋ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๊ฐ ๋์ค์ ๋ค์ ๋ณต๊ตฌํ ์ ์๋ ๋ชฉํ๋ก ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ถ๊ฐ๋ฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ ์ํ์ LLM์ ๋จ์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ๊ท ํ์ ๋ง์ถ๋ ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ์ ์์ง ๋ณด์ง ๋ชปํ์ต๋๋ค. | ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋งค์ฐ ๊ธด ์ํ์ค์ ๋ํ ์ดํ
์
๋ฉ์ปค๋์ฆ๋ณด๋ค ๋ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ํจ์จ์ ์ผ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค (Kanerva, 1988; Munkhdalai et al., 2019). ์
๋ ฅ ์ํ์ค ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ์ฅํ๋ ๋ฐฐ์ด์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ , ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ ํ๋ ์ ์ฅ ๋ฐ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ํ์ํ๊ธฐ ์ํด ๊ณ ์ ๋ ์์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ ์งํ๋ค. ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์์, ์๋ก์ด ์ ๋ณด๋ ๊ทธ ์ ๋ณด๊ฐ ๋์ค์ ๋ณต์๋ ์ ์๋๋ก ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ถ๊ฐ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ํ์ฌ์ LLMs๋ ๊ฐ๋จํ๋ฉด์๋ ํ์ง์ ์ ์งํ๋ ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ์ ์์ง ๊ฒฝํํ์ง ๋ชปํ๋ค. | ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋งค์ฐ ๊ธด ์ํ์ค์ ๋ํด Attention mechanism๋ณด๋ค ๋ ํ์ฅ์ฑ ์๊ณ ํจ์จ์ ์ผ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค (Kanerva, 1988; Munkhdalai et al., 2019). ์
๋ ฅ ์ํ์ค ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐฐ์ด์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ , ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ ์ฃผ๋ก ๊ณ ์ ๋ ์์ parameter๋ฅผ ์ ์งํ์ฌ ์ ํ๋ ์ ์ฅ๊ณต๊ฐ๊ณผ ๊ณ์ฐ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ recallํ ์ ์์ต๋๋ค. ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์์๋ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ถ๊ฐํจ์ผ๋ก์จ ๊ทธ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ๋ฉฐ, ์ด ์ ๋ณด๊ฐ ๋์ค์ ๋ณต๊ตฌ๋ ์ ์๋๋ก ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ์ LLMs๋ ์์ง ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ์ ๋ณด์ง ๋ชปํ์ต๋๋ค. ์ด ๊ธฐ์ ์ ๋จ์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ๊ท ํ์๊ฒ ์ ์งํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋งค์ฐ ๊ธด ์ํ์ค์ ๋ํ attention mechanism๋ณด๋ค ๋ ํ์ฅ์ฑ ์๊ณ ํจ์จ์ ์ผ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๊ณ ์์ต๋๋ค (Kanerva, 1988; Munkhdalai et al., 2019). ์
๋ ฅ ์ํ์ค ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐฐ์ด์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ , ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ ์ฃผ๋ก ๊ณ ์ ๋ ์์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ ์งํ์ฌ ์ ํ๋ ์ ์ฅ ๋ฐ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ํ์ํฉ๋๋ค. ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์์๋ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๊ฐ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ถ๊ฐ๋๋ฉฐ, ์ด ์ ๋ณด๋ ๋์ค์ ๋ณต๊ตฌ๋ ์ ์๋๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ ์ํ์ LLMs๋ ๋จ์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ๋์์ ๊ณ ๋ คํ ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ compressive memory ๊ธฐ์ ์ ์์ง ๋ณด์ง ๋ชปํ์ต๋๋ค. | ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋งค์ฐ ๊ธด ์ํ์ค์ ๋ํด ์ฃผ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ๋ณด๋ค ๋ ํ์ฅ์ฑ ์๊ณ ํจ์จ์ ์ผ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋ฉ๋๋ค(Kanerva, 1988; Munkhdalai et al., 2019). ์
๋ ฅ ์ํ์ค ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐฐ์ด์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ , ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ ํ๋ ์ ์ฅ ๋ฐ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ฅํ๊ณ ํ์ํ๊ธฐ ์ํด ๊ณ ์ ๋ ์์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ ์งํฉ๋๋ค. ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์์๋ ์๋ก์ด ์ ๋ณด๊ฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ถ๊ฐ๋๋ฉฐ, ์ด ์ ๋ณด๋ ๋์ค์ ๋ณต์๋ ์ ์๋๋ก ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ฌ์ LLMs๋ ๋จ์์ฑ๊ณผ ํ์ง์ ๋์์ ๊ณ ๋ คํ ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ ์์ถ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ ๊ธฐ์ ์ ์์ง ๊ฒฝํํ์ง ๋ชปํ์ต๋๋ค. |
\(\bullet\)_Rotary Position Embedding._ Rotary position embedding (RoPE) [263]๋ ๊ฐ key ๋๋ query์ ์ ๋ ์์น์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํน์ ํ์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ ํฉ๋๋ค. keys์ queries ์ฌ์ด์ ์ ์๋ ์๋ ์์น ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐ๋ ์ ์์ต๋๋ค (Table VI). RoPE๋ query์ key ๋ฒกํฐ์ ์ฐ์๋ ์์ ์์ _a dimension_๋ก ๊ฒฐํฉํ๋ฏ๋ก, ์๋ \(d\)-๊ธธ์ด์ ์๋ฒ ๋ฉ์ ๋ํด \(d/2\) ๊ฐ์ ์ฐจ์์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฐจ์ \(i\in\{1,\ldots,d/2\}\)์ ๋ํด, ๊ด๋ จ๋ ์์ ์์ ํ์ ๊ฐ๋ \(t\cdot\theta_{i}\)์ ๋ฐ๋ผ ํ์ ํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(t\)๋ ์์น ์ธ๋ฑ์ค๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ , \(\theta_{i}\)๋ ์ฐจ์์ basis์
๋๋ค. sinusoidal position embeddings [22]๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, RoPE๋ _basis_ \(\theta_{i}\)๋ฅผ _base_ \(b\)์ ์ง์๋ก ์ ์ํฉ๋๋ค (๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก \(10000\)๋ก ์ค์ ). | \(\bullet\)_ํ์ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ._ ํ์ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ(RoPE)[263]์ ๊ฐ ํค ๋๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ์ ๋ ์์น์ ๋ฐ๋ผ ํน์ ํ์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ ํฉ๋๋ค. ํค์ ์ฟผ๋ฆฌ ๊ฐ์ ์ ์๋ ์๋์ ์์น ์ ๋ณด(ํ VI)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. RoPE๋ ์ฟผ๋ฆฌ ๋ฐ ํค ๋ฒกํฐ์ ๊ฐ ์ฐ์์ ์ธ ์์ ์์ _์ฐจ์_์ผ๋ก ๊ฒฐํฉํ๋ฏ๋ก ์๋ \(d\)-๊ธธ์ด ์๋ฒ ๋ฉ์ ๊ฒฝ์ฐ \(d/2\) ์ฐจ์์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฐจ์ \(i\{1,\ldots,d/2\}\)์ ๋ํด ๊ด๋ จ๋ ์์ ์์ ํ์ ๊ฐ๋ \(t\cdot\theta_{i}\)๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ์ ํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(t\)๋ ์์น ์ธ๋ฑ์ค๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ \(\theta_{i}\)๋ ์ฐจ์์ ๊ธฐ์ค์
๋๋ค. ์ฌ์ธํ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ[22]์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, RoPE๋ _๋ฒ ์ด์ค_\(b\)์ ์ง์ํ(๊ธฐ๋ณธ๊ฐ์ \(10000\)๋ก ์ค์ ๋จ)๋ฅผ _๋ฒ ์ด์ค_\(\theta_{i}\)๋ก ์ ์ํฉ๋๋ค: | \(\bullet\) ํ์ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ._ ํ์ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ (RoPE) [263]์ ๊ฐ ํค ๋๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ์ ๋ ์์น์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํน์ ํ์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ ํ๋ค. ํค์ ์ฟผ๋ฆฌ ์ฌ์ด์ ์ ์๋ ์๋์ ์์น ์ ๋ณด (Table VI)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐ๋ ์ ์๋ค. RoPE๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ํค ๋ฒกํฐ์ ๊ฐ ์ฐ์๋ ์์ ์์ _์ฐจ์_์ผ๋ก ๊ฒฐํฉํ๋ฏ๋ก, ์๋ \(d\)-๊ธธ์ด ์๋ฒ ๋ฉ์ ๋ํด \(d/2\) ์ฐจ์์ด ์๋ค. ๊ฐ ์ฐจ์ \(i\in\{1,\ldots,d/2\}\)์ ๋ํด, ๊ด๋ จ๋ ์์ ์์ ํ์ ๊ฐ๋ \(t\cdot\theta_{i}\)์ ๋ฐ๋ผ ํ์ ํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(t\)๋ ์์น ์ธ๋ฑ์ค๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ \(\theta_{i}\)๋ ์ฐจ์์ ๊ธฐ์ ์ด๋ค. ์ ํํ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ [22]๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ RoPE๋ _basis_\(\theta_{i}\)๋ฅผ _base_\(b\) (๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก \(10000\)์ผ๋ก ์ค์ )์ ์ง์๋ก ์ ์ํ๋ค. | \(\bullet\) Rotary Position Embedding. Rotary position embedding (RoPE) [263]๋ ๊ฐ ํค ๋๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ์ ๋ ์์น์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํน์ ํ์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ ํฉ๋๋ค. ํค์ ์ฟผ๋ฆฌ ์ฌ์ด์ ์ ์๋ ์๋ ์์น ์ ๋ณด๋ก ๊ณ์ฐ๋ ์ ์์ต๋๋ค (Table VI). RoPE๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ํค ๋ฒกํฐ์ ์ฐ์๋ ๊ฐ ์์ ์์ _a dimension_๋ก ๊ฒฐํฉํ๋ฏ๋ก, ์๋ \(d\)-๊ธธ์ด์ ์๋ฒ ๋ฉ์๋ \(d/2\) ๊ฐ์ ์ฐจ์์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฐจ์ \(i\in\{1,\ldots,d/2\}\)์ ๋ํด ๊ด๋ จ๋ ์์ ์์ ํ์ ๊ฐ๋ \(t\cdot\theta_{i}\)์ ๋ฐ๋ผ ํ์ ํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(t\)๋ ์์น ์ธ๋ฑ์ค์ด๊ณ \(\theta_{i}\)๋ ์ฐจ์์ ๊ธฐ์ค์
๋๋ค. sinusoidal position embeddings [22]๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ RoPE๋ _basis_ \(\theta_{i}\)๋ฅผ _base_ \(b\)์ ์ง์ํ๋ก ์ ์ํฉ๋๋ค (๊ธฐ๋ณธ๊ฐ์ \(10000\)์
๋๋ค). | \(\bullet\) ํ์ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ._ ํ์ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ(RoPE)[263]์ ๊ฐ ํค ๋๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ์ ๋ ์์น์ ๋ฐ๋ผ ํน์ ํ์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ ํฉ๋๋ค. ํค์ ์ฟผ๋ฆฌ ๊ฐ์ ์ ์๋ ์๋์ ์์น ์ ๋ณด๋ก ๊ณ์ฐํ ์ ์์ต๋๋ค(ํ VI). RoPE๋ ์ฟผ๋ฆฌ ๋ฐ ํค ๋ฒกํฐ์ ๊ฐ ์ฐ์์ ์ธ ์์ ์์ _์ฐจ์_์ผ๋ก ๊ฒฐํฉํ๋ฏ๋ก ์๋ \(d\) ๊ธธ์ด์ ์๋ฒ ๋ฉ์๋ \(d/2\) ์ฐจ์์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฐจ์ \(i\in\{1,\ldots,d/2\}\)์ ๋ํด ๊ด๋ จ๋ ์์ ์์ ํ์ ๊ฐ๋ \(t\cdot\theta_{i}\)์ ๋ฐ๋ผ ํ์ ํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(t\)๋ ์์น ์ธ๋ฑ์ค๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ \(\theta_{i}\)๋ ์ฐจ์์ ๊ธฐ์ ์
๋๋ค. ์ฌ์ธํ ์์น ์๋ฒ ๋ฉ[22]์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, RoPE๋ _๊ธฐ์ _ \(b\) (๊ธฐ๋ณธ๊ฐ์ \(10000\)์ผ๋ก ์ค์ )์ ์ง์ํ๋ก _๊ธฐ์ _ \(\theta_{i}\)๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. | \(\bullet\) Rotary Position Embedding._ Rotary position embedding (RoPE) [263]๋ ๊ฐ ํค ๋๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ์ ๋ ์์น์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํน์ ํ์ ํ๋ ฌ์ ์ค์ ํฉ๋๋ค. ํค์ ์ฟผ๋ฆฌ ๊ฐ์ ์ ์๋ ์๋ ์์น ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ์ ์์ต๋๋ค(Table VI). RoPE๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ํค ๋ฒกํฐ์ ๊ฐ ์ฐ์์ ์ธ ์์ ์์ _a dimension_๋ก ๊ฒฐํฉํ๋ฏ๋ก, ์๋ \(d\)-๊ธธ์ด ์๋ฒ ๋ฉ์๋ \(d/2\) ๊ฐ์ ์ฐจ์์ด ์์ต๋๋ค. ๊ฐ ์ฐจ์ \(i\in\{1,\ldots,d/2\}\)์ ๋ํด, ๊ด๋ จ๋ ์์ ์์ ํ์ ๊ฐ๋ \(t\cdot\theta_{i}\)์ ๋ฐ๋ผ ํ์ ํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(t\)๋ ์์น ์ธ๋ฑ์ค์ด๊ณ \(\theta_{i}\)๋ ์ฐจ์์ basis์
๋๋ค. sinusoidal position embeddings [22]๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, RoPE๋ basis \(\theta_{i}\)๋ฅผ base \(b\)์ ์ง์๋ก ์ ์ํฉ๋๋ค(๊ธฐ๋ณธ๊ฐ์ \(10000\)์ผ๋ก ์ค์ ๋ฉ๋๋ค). |
์๋ฌด๋ก ์ ์ฅ์ ์ ๋ช
ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋์ฑ ๊ตฌ์กฐํ๋๊ณ ๊ท์น ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฝ์ ์ ์ด๋ฌํ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋๋์ ๊ท์น์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. | ์๋ฌด๋ก ์ ์ค๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ์ ์์ฌ ๊ฒฐ์ ์ ๋ํ ๋ช
ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋ณด๋ค ์ฒด๊ณ์ ์ด๊ณ ๊ท์น์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ด ๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฝ์ ์ ์ด๋ฌํ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ค ๋๋์ ๊ท์น์ด ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ์ง ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. | ์๋ฌด๋ก ์ ์ค๋ฆฌ์ ์ฅ์ ์ ๋ช
ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋์ฑ ๊ตฌ์กฐ์ ์ด๊ณ ๊ท์น ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฝ์ ์ ์ด๋ฌํ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋๋์ ๊ท์น์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. | ๊ณต๋ฆฌ์ฃผ์ ์ค๋ฆฌ์ ์ฅ์ ์ ๋ช
ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ์ฌ, ๋์ฑ ๊ตฌ์กฐ์ ์ด๊ณ ๊ท์น ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฝ์ ์ ์ด๋ฌํ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋๋์ ๊ท์น์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. | ์๋ฌด๋ก ์ ์ค๋ฆฌ์ ์ฅ์ ์ ๋ช
ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋์ฑ ๊ตฌ์กฐํ๋๊ณ ๊ท์น ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ด ๋๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฝ์ ์ ์ด๋ฌํ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋๋์ ๊ท์น์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. | ์๋ฌด์ค๋ฆฌ์ ์ฅ์ ์ ๋ช
ํํ๊ณ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ๋์ฑ ๊ตฌ์กฐ์ ์ด๊ณ ๊ท์น ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฝ์ ์ ์ด๋ฌํ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋๋์ ๊ท์น์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์ธ ์ ์๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. |
ํ๋กฌํํธ ๋ฐ์ (Prompt inversion)์ ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ ์ ํ ํํ์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด์ ์ ๋ชจ๋ธ-๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ(classifiers)๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ณต์กํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์
๋ ฅ์ ์ฐจ์์ ํจ์ฌ ๋ ๋์ต๋๋ค. ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณต์ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ์๊ฒ ์ฃผ์ด์ง ํน์ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋ณต์ํ๊ณ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํํฐ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. | ํ๋กฌํํธ ๋ฐ์ ์ ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ ์ ํ ํํ์ด์ง๋ง, ํจ์ฌ ๋ ๋ณต์กํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ํ ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ๊ตฌํ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ๋ณด๋ค ์
๋ ฅ์ ์ฐจ์์ด ํจ์ฌ ๋์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๋ ๋์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฃผ์ด์ง ํน์ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๊ณ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํํฐ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. | ํ๋กฌํํธ ์ญ์ฐ์ ๋ชจ๋ธ ์ญ์ฐ์ ํ ํํ์ด์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด์ ์ ๋ชจ๋ธ ์ญ์ฐ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ณต์กํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ, ์ฆ ์
๋ ฅ ์ฐจ์์ด ํจ์ฌ ๋ ๋์ ๋ชจ๋ธ๋ก ์์
ํ๋ค. ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๋ ๋์ , ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฃผ์ด์ง ํน์ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๊ณ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํํฐ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. | ํ๋กฌํํธ ๋ฐ์ ์ ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ ์ ํ ํํ์ด์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด์ ์ ๋ชจ๋ธ-๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ ๋ณต์กํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์
๋ ฅ์ ์ฐจ์์ ํจ์ฌ ๋ ๋์ต๋๋ค. ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๋ ๋์ , ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฃผ์ด์ง ํน์ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๊ณ , ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํํฐ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. | ํ๋กฌํํธ ์ธ๋ฒ์ ์ ๋ชจ๋ธ ์ธ๋ฒ์ ์ ํ ํํ์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด์ ์ ๋ชจ๋ธ ์ธ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ค๋ฃจ์๋ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ ๋ณต์กํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ, ์ฆ ์
๋ ฅ ์ฐจ์์ด ํจ์ฌ ๋์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ค๋ฃน๋๋ค. ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ๋ชจ๋ธ์ ์ฃผ์ด์ง ํน์ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๊ณ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํํฐ๋งํ๋ ๊ฒ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ชฉํ์
๋๋ค. | ํ๋กฌํํธ ๋ฐ์ ์ ๋ชจ๋ธ ๋ฐ์ ์ ํ ํํ์ด์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด์ ๋ชจ๋ธ-๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ๋ฅ๊ธฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ณต์กํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ, ์ฆ ์
๋ ฅ ์ฐจ์์ด ํจ์ฌ ๋์ ๋ชจ๋ธ๋ก ์์
ํฉ๋๋ค. ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๋ ๋์ , ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฃผ์ด์ง ํน์ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๊ณ , ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํํฐ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. |
๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ embedding layer์ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉ๋์ง ์์ ํ ํฐ์ ์ ์ธํ ํ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, GPT2์ embedding layer๋ ๋ณดํต \(50256\times(64h)\)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. | ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ.์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด์์ ์ฌ์ฉํ์ง ์๋ ๋ชจ๋ ํ ํฐ์ _์ ์ธํ ํ_ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, GPT2 ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก \(50256\times(64h)\) | ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ. ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด์ ๋ชจ๋ ์ฌ์ฉ๋์ง ์์ ํ ํฐ์ ์ ์ธํ ํ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, GPT2์ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก \(50256\times(64h)\)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋๋ค. | ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด์์ ์ฌ์ฉ๋์ง ์๋ ๋ชจ๋ ํ ํฐ์ ์ ์ธํ ํ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, GPT2์ embedding layer๋ ๋ณดํต \(50256\times(64h)\)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋๋ค. | ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ. ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด์ ๋ชจ๋ ๋ฏธ์ฌ์ฉ ํ ํฐ์ ์ ์ธํ ํ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, GPT2์ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด๋ ๋ณดํต \(50256\times(64h)\)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋๋ค. | ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ. ์ด๋ฒ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด์ ๋ชจ๋ ๋ฏธ์ฌ์ฉ ํ ํฐ์ ์ ์ธํ ํ์ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, GPT2์ ์๋ฒ ๋ฉ ๋ ์ด์ด๋ ๋ณดํต \(50256\times(64h)\)๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 3์ ํตํด, ๋งค์ฐ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ธํ๊ณ LLaMA, Mistral, GPT2\({}_{0}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ GPT2\({}_{1/4}\) ์ํคํ
์ฒ๊ฐ 1000ํ ๋
ธ์ถ ์ด์์์ GPT2์ scaling law๋ฅผ ๋ฐ์ฐฉํ๊ฒ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ด ๋ช
๋ฐฑํ๋ค. \(\leq 10M\) ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋งค์ฐ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด์๋, ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ฌถ์์ผ๋ก์จ ๊ทธ๋ค์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค (๊ทธ๋ฆผ 3(c) ์ฐธ์กฐ). ์ด๊ฒ์ _2bit/param ์ฉ๋ ๋น์จ์ด ๋๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ (decoder-only) ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ์์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฒ์น์_์ ์์ฌํ๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ธํ๊ณ LLaMA, ๋ฏธ์คํธ๋, GPT2\({}_{0}\), GPT2\({}_{1/4}\) ์ํคํ
์ฒ๋ 1000ํ ๋
ธ์ถ์ ๊ฑธ์ณ GPT2์ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฉด๋ฐํ ๋ฐ๋ฆ
๋๋ค. ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์๊ฐ \(\leq 10M\)์ธ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ฌถ์ผ๋ฉด ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํฉ๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3(c) ์ฐธ์กฐ). ์ด๋ ๋๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ(๋์ฝ๋ ์ ์ฉ) ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ ๊ฐ์ _2๋นํธ/ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์ฉ๋ ๋น์จ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฒ์น์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3์ ํตํด ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ธํ๊ณ , LLaMA, Mistral, GPT2\(_{0}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ GPT2\(_{1/4}\) ์ํคํ
์ฒ๊ฐ 1000ํ ๋
ธ์ถ์ ๊ฑธ์ณ GPT2์ scaling law๋ฅผ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ๋ฐ๋ฆ์ ์ ์ ์๋ค. 10M ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ดํ์ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด์๋, ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ฌถ์ผ๋ฉด ๊ทธ๋ค์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3(c) ์ฐธ์กฐ). ์ด๊ฒ์ _2bit/param ์ฉ๋ ๋น์จ์ด ๋๋ถ๋ถ์ ์ ํ์ ์ธ (decoder-only) ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ๋ค ์ฌ์ด์์ ๋น๊ต์ ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฒ์น์์ ์์ฌํ๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3์ ๋ณด๋ฉด, ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ธํ๊ณ LLaMA, Mistral, GPT2\(_{0}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ GPT2\(_{1/4}\) ์ํคํ
์ฒ๋ 1000ํ ๋
ธ์ถ ์ด์์์ GPT2์ scaling law๋ฅผ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ๋ฐ๋ฅด๊ณ ์์์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. 10M ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์ดํ์ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํด์๋, ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ฌถ์ผ๋ฉด ๊ทธ๋ค์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํฉ๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3(c) ์ฐธ์กฐ). ์ด๊ฒ์ _2bit/param ์ฉ๋ ๋น์จ์ด ๋๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ(decoder-only) ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ์์ ๋น๊ต์ ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฒ์น์์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3์ ํตํด ๋ช
ํํ ์ ์ ์๋ ๊ฒ์ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ธํ๊ณ , LLaMA, Mistral, GPT2\({}_{0}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ GPT2\({}_{1/4}\) ์ํคํ
์ฒ๊ฐ 1000ํ ๋
ธ์ถ์ ๊ฑธ์ณ GPT2์ scaling law๋ฅผ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ํ๋ผ๋ฏธํฐ๊ฐ \(\leq 10M\)์ธ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ฌถ์ผ๋ฉด ๊ทธ๋ค์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํฉ๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3(c) ์ฐธ์กฐ). ์ด๊ฒ์ _2bit/param capacity ratio๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ(decoder-only) ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ๋ค ์ฌ์ด์์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฒ์น์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3์ ํตํด ๋ช
ํํ ์ ์ ์๋ ๊ฒ์ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ธํ๊ณ , LLaMA, Mistral, GPT2\(_{0}\), GPT2\(_{1/4}\) ์ํคํ
์ฒ๊ฐ 1000ํ ์ด์์ ๋
ธ์ถ์์ GPT2์ scaling law๋ฅผ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์
๋๋ค. 10M ์ดํ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ฌถ์ผ๋ฉด ๊ทธ๋ค์ ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํฉ๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3(c) ์ฐธ์กฐ). ์ด๊ฒ์ _2bit/param ์ฉ๋ ๋น์จ์ด ๋๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ(decoder-only) ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ์ํคํ
์ฒ๋ค ์ฌ์ด์์ ๋น๊ต์ ๋ณดํธ์ ์ธ ๋ฒ์น์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. |
์ฐ๋ฆฌ์ ์คํ์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ํ์ง ์๋ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌํ๋ ํ
์คํธ(์: ์ ํ๋ฒํธ), ๋ฌดํดํ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌํ๋ ํ
์คํธ(์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฌธ๊ตฌ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌํํ๊ณ ์ถ์ ์ ์๋ ํ
์คํธ(์: ๊ณต์ธ์ ์ธ์ฉ๊ตฌ)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์์์์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ๋์ ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ LM์ด ํ๋ จ ์ธํธ์ ๋งค์ฐ ์ผ์นํ๋ ํ
์คํธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ฐ์ฃผํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ์๋ณ๋ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌํ๋ ์ฝํ
์ธ ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฌดํดํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํ์ง๋ง, ๊ฐ์ง๋ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌํ์ ๊ด๋ จ๋ ์ํ์ ๋ํ ๋ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด ์์
์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ฌ์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์คํ์์๋ ์์น ์๋ ์๊ธฐ ํ
์คํธ(์: ์ ํ๋ฒํธ), ๋ฌดํดํ ์๊ธฐ ํ
์คํธ(์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฌธ๊ตฌ), ๊ธฐ์ตํ๊ณ ์ถ์ ํ
์คํธ(์: ์ ๋ช
์ธ์ ์ธ์ฉ๋ฌธ) ๋ฑ์ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์๊ณ , ๋์ ํ๋ จ ์ธํธ์ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ์ผ์นํ๋ ํ
์คํธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ LM์ ๋ชจ๋ ์ธ์คํด์ค๋ฅผ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํฉ๋๋ค. ์๋ณ๋ ์๊ธฐ ์ฝํ
์ธ ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ๋น๊ต์ ๋ฌดํดํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐํ์ง๋ง, ๊ฒ์ถ๋ ์๊ธฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ํ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์ฒด๊ณ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ฌ๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ์คํ์์ ์ํ์ง ์๋ ์๊ธฐ๋ ํ
์คํธ(์: ์ ํ๋ฒํธ), ๋ฌดํดํ ์๊ธฐ๋ ํ
์คํธ(์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ตฌ๋ฌธ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์๊ธฐ๋๊ธธ ์ํ๋ ํ
์คํธ(์: ๊ณต์ธ ์ธ๋ฌผ์ ์ธ์ฉ๊ตฌ)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์์์์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ๋์ ์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(LM)์ด ํธ๋ ์ด๋ ์ธํธ์ ๋งค์ฐ ์ ์ฌํ ํ
์คํธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ฐ์ฃผํ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ํ์ธ๋ ์๊ธฐ๋ ๋ด์ฉ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฌดํดํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํ์์ง๋ง, ๊ฐ์ง๋ ์๊ธฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ํ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์ฒด๊ณ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ฌ๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ์คํ์์ ์ํ์ง ์๋ ์๊ธฐ๋ ํ
์คํธ(์: ์ ํ๋ฒํธ), ๋ฌดํดํ ์๊ธฐ๋ ํ
์คํธ(์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฌธ๊ตฌ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์๊ธฐํ๊ณ ์ถ์ ํ
์คํธ(์: ๊ณต์ธ์ ์ธ์ฉ๊ตฌ)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์๊ณ , LM์ด ํ๋ จ ์ธํธ์ ๋งค์ฐ ์ ์ฌํ ํ
์คํธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ฐ์ฃผํ๋ค๋ ์ ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ํ์ธ๋ ์๊ธฐ๋ ๋ด์ฉ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฌดํดํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํ์ง๋ง, ๊ฐ์ง๋ ์๊ธฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ํ์ ๋ํ ๋ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด ์์
์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ฌ์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ์คํ์์ ์์น ์๋ memorized text (์: ์ ํ๋ฒํธ), ๋ฌดํดํ memorized text (์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฌธ๊ตฌ), memorizedํ๊ณ ์ถ์ text (์: ๊ณต์ธ์ ์ธ์ฉ๋ฌธ) ๋ฑ์ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์๊ณ , ๋์ training set๊ณผ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ์ผ์นํ๋ text๋ฅผ ์์ฑํ๋ LM์ ๋ชจ๋ instance๋ฅผ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ทจ๊ธํ๋ค๊ณ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ์๋ณ๋ memorized content์ ๋๋ถ๋ถ์ด ๋น๊ต์ innocuousํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐํ์ง๋ง, detected memorization๊ณผ ๊ด๋ จ๋ risks์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์ฒด๊ณ์ ์ธ study๋ ๋ณธ work์ scope๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ฌ์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ์คํ์์ ์์น ์๋ ์๊ธฐ๋ ํ
์คํธ(์: ์ ํ๋ฒํธ), ๋ฌดํดํ ์๊ธฐ๋ ํ
์คํธ(์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฌธ๊ตฌ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์๊ธฐํ๊ณ ์ถ์ ํ
์คํธ(์: ๊ณต์ธ์ ์ธ์ฉ๊ตฌ)๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์์์์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ๋์ , LM์ด ํ๋ จ ์ธํธ์ ๋งค์ฐ ์ ์ฌํ ํ
์คํธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ฐ์ฃผํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ์๋ณ๋ ์๊ธฐ๋ ๋ด์ฉ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฌดํดํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํ์ง๋ง, ๊ฐ์ง๋ ์๊ธฐ์ ๊ด๋ จ๋ ์ํ์ ๋ํ ๋ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด ์์
์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ฌ์ต๋๋ค. |
**๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์๋์?** ๋ค. ๋๊ตฌ๋ ์ง MLCommons AI Safety Working Group์ ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. | **๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์๋์?** ์. ๋๊ตฌ๋ MLCommons AI ์์ ์์
๊ทธ๋ฃน์ ์ฐธ์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. | **๋ค๋ฅธ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์๋์?** ๋ค. ๋๊ตฌ๋ ์ง MLCommons AI Safety Working Group์ ๊ฐ์
ํ์ค ์ ์์ต๋๋ค. | **๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์๋์?** ์, ๋๊ตฌ๋ ์ง MLCommons AI Safety Working Group์ ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. | **๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์๋์?** ์, ๋๊ตฌ๋ ์ง MLCommons AI Safety Working Group์ ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. | **๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์๋์?** ์, ๋๊ตฌ๋ ์ง MLCommons AI Safety Working Group์ ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. |
์ด section์์๋ LLMs์ ์์ฉ์ ์์ด์ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด, ์ฆ ์ฐ๊ตฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ๊ณผ ๋ํ์ ์ธ ๋ถ์ผ์ ๋ํด ๊ฐ๋ตํ ๊ฒํ ํ๋ค. Figure 18์ ์ด section์ ๋ด์ฉ ์กฐ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค49. | ์ด ์น์
์์๋ ์ฐ๊ตฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ๊ณผ ๋ํ์ ์ธ ๋๋ฉ์ธ์ด๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด์์ LLM์ ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ๋ํ ์ต๊ทผ ์งํ ์ํฉ์ ๊ฐ๋ตํ๊ฒ ๊ฒํ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 18์ ์ด ์น์
์ ์ฝํ
์ธ ๊ตฌ์ฑ์ด๋ค49. | ์ด ์น์
์์๋ LLMs์ ์ ์ฉ์ ๋ํ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด, ์ฆ ์ฐ๊ตฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ํ์ ์ธ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํด ๊ฐ๋ตํ๊ฒ ๊ฒํ ํ๋ค. Figure 18์ ์ด ์น์
49์ ๋ด์ฉ ์กฐ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ ์ต๊ทผ LLMs์ ์์ฉ์ ๋ํ ๋ฐ์ ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด, ์ฆ ์ฐ๊ตฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ๊ณผ ๋ํ์ ์ธ ์์ญ์ ๋ํด ๊ฐ๋ตํ๊ฒ ๊ฒํ ํฉ๋๋ค. Figure 18์ ์ด ์น์
์ ๋ด์ฉ ์กฐ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค49. | ์ด ์น์
์์๋ ์ต๊ทผ LLMs์ ์์ฉ์ ๋ํ ๋ฐ์ ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด, ์ฆ ์ฐ๊ตฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ๊ณผ ๋ํ์ ์ธ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ํด ๊ฐ๋ตํ๊ฒ ๊ฒํ ํ๋ค. Figure 18์ ์ด ์น์
์ ๋ด์ฉ ์กฐ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.49. | ์ด ์น์
์์๋ ์ต๊ทผ LLMs์ ์์ฉ์ ๋ํ ๋ฐ์ ์ ๋ ๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด, ์ฆ ์ฐ๊ตฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ํ์ ์ธ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํด ๊ฐ๋ตํ๊ฒ ๊ฒํ ํ๋ค. Figure 18์ ์ด ์น์
์ ๋ด์ฉ ์กฐ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค49. |
**EM**๋ ์๋ํ๊ท ๋ณด์ ํจ์ ํ์ต์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ํ ๋ก ์ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ์๊ณ , DPO์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ ์์ฑํ๊ณ ์ฒซ ๋ฒ์งธ DPO ์คํ์ ์งํํ์์ต๋๋ค. ๋๊ท๋ชจ(์์ฝ ๋ฐ ๋ํ) DPO ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์์ผ ๋
ผ๋ฌธ ์คํ์ ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ์ด๊ธฐ GPT-4 ์น๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ๊ณ ๊ด๋ จ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์์ต๋๋ค. ์ธ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐธ๊ฐ์๋ฅผ ๋ชจ์งํ๊ณ , ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก, ์๋ก , ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ, ํ ๋ก , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋ถ๋ถ์ ์คํ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๋๋จธ์ง ๋
ผ๋ฌธ์ ํธ์ง์ ๋๋ ๋ฐ์๋ ๋์์ ์ฃผ์์ต๋๋ค. | **EM**์ ์๋ ํ๊ท ๋ณด์ ํจ์์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๋
ผ์์ ๋ํ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ๊ณ , DPO์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ ์์ฑํ๊ณ , ์ฒซ ๋ฒ์งธ DPO ์คํ์ ์คํํ์ผ๋ฉฐ, ๋
ผ๋ฌธ ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋๊ท๋ชจ(์์ฝ ๋ฐ ๋ํ) DPO ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ์ผ๋ฉฐ, ์ด๊ธฐ GPT-4 ์น๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ๊ด๋ จ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์ผ๋ฉฐ, ์ฌ๋ ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ๊ฐ์๋ฅผ ๋ชจ์ง, ์ํ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์์ ์ํํ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก, ์๊ฐ, ๊ด๋ จ ์์
, ํ ๋ก ๋ฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์คํ์ ์์ฑํ์ผ๋ฉฐ ๋๋จธ์ง ๋
ผ๋ฌธ ํธ์ง์ ์ง์ํ์ต๋๋ค. | **EM**์ ์ด๊ธฐ์ autoregressive reward functions ํ์ต์ ๋ํ ํ ๋ก ์ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ์๊ณ , DPO์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ ์์ฑํ๊ณ ์ฒซ ๋ฒ์งธ DPO ์คํ์ ์งํํ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ๋
ผ๋ฌธ ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋๊ท๋ชจ(summarization๊ณผ dialogue) DPO ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ์๊ณ , ์ด๊ธฐ GPT-4 ์น๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ๊ณ ๊ด๋ จ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์์ต๋๋ค. ์ธ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ๊ฐ์๋ฅผ ๋ชจ์งํ๊ณ , ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก, ์๋ก , ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ, ํ ๋ก , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋ถ๋ถ์ ์คํ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๋๋จธ์ง ๋
ผ๋ฌธ ํธ์ง์ ๋์์ ์ฃผ์์ต๋๋ค. | **EM**์ ์๋ ํ๊ท ๋ณด์ ํจ์ ํ์ต์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ํ ๋ก ์ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ์๊ณ , DPO์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ ์์ฑํ๊ณ ์ฒซ ๋ฒ์งธ DPO ์คํ์ ์คํํ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ๋
ผ๋ฌธ ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋๊ท๋ชจ(์์ฝ ๋ฐ ๋ํ) DPO ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ์๊ณ , ์ด๊ธฐ GPT-4 ์น๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ๊ณ ๊ด๋ จ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์์ต๋๋ค. ์ธ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ์ฌ์๋ฅผ ๋ชจ์งํ๊ณ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก, ์๋ก , ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ, ํ ๋ก ๋ฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์คํ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋จธ์ง ๋
ผ๋ฌธ ํธ์ง์ ๋์์ ์ฃผ์์ต๋๋ค. | **EM**์ ์๋ ํ๊ท ๋ณด์ ํจ์ ํ์ต์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ํ ๋ก ์ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ์๊ณ , DPO์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ ์์ฑํ๊ณ ์ฒซ ๋ฒ์งธ DPO ์คํ์ ์คํํ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ๋
ผ๋ฌธ ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋๊ท๋ชจ(์์ฝ ๋ฐ ๋ํ) DPO ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๊ธฐ GPT-4 ์น๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ๊ณ ๊ด๋ จ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋ ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ๊ฐ์๋ฅผ ๋ชจ์งํ๊ณ , ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก, ์๋ก , ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ, ํ ๋ก ๋ฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์คํ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋จธ์ง ๋
ผ๋ฌธ ํธ์ง์ ๋์์ต๋๋ค. | **EM**์ ์๋ ํ๊ท ๋ณด์ ํจ์ ํ์ต์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๋
ผ์์ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ์๊ณ , DPO์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ตฌํ์ ์์ฑํ๊ณ ์ฒซ ๋ฒ์งธ DPO ์คํ์ ์คํํ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ๋
ผ๋ฌธ ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋๊ท๋ชจ(์์ฝ ๋ฐ ๋ํ) DPO ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ์๊ณ , ์ด๊ธฐ GPT-4 ์น๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ๊ณ ๊ด๋ จ ์ธํ๋ผ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋ ์ฐ๊ตฌ ์ฐธ๊ฐ์๋ฅผ ๋ชจ์งํ๊ณ , ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก, ์๋ก , ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ, ํ ๋ก ๋ฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์คํ์ ์์ฑํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋จธ์ง ๋
ผ๋ฌธ ํธ์ง์ ์ง์ํ์์ต๋๋ค. |
- ์คํ
์ด์ง ๊ณต์ ํํผ: ์ค. ํธ๋ผํ์ ๋ธ๋๋๋ ๊ฐํ์ง๋ง, ๊ทธ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฒฝ์์๋ค์ ์ํด ๊ทธ๋ฆผ์์ ๊ฐ๋ ค์ง๊ฑฐ๋ ๋์ ๋ฐ๋ ์ํ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์ถ์ง ์์ ์ ์๋ค. | - ๋ฌด๋ ๊ณต์ ํผํ๊ธฐ: ๋ณดํต. ํธ๋ผํ์ ๋ธ๋๋๋ ๊ฐํ์ง๋ง, ์ฌ๋ฌ ์๋์๊ฒ ๊ฐ๋ ค์ง๊ฑฐ๋ ๋์ ๋นํ ์ํ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์ถ์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. | - ์คํ
์ด์ง๋ฅผ ๊ณต์ ํ์ง ์๊ธฐ: ์ค๊ฐ. Trump's brand๋ ๊ฐํ์ง๋ง, ๊ทธ๋ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด๋ค์๊ฒ ์๋๋๊ฑฐ๋ ๋์ ๋ฐ๋ ์ํ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์ถ์ดํ์ง ์์ ์ ์๋ค. | - ๋ฌด๋ ๊ณต์ ํํผ: ์ค. Trump's brand๋ ๊ฐ๋ ฅํ์ง๋ง, ๊ทธ๋ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด๋ค์๊ฒ ๋ฐ๋ฆฌ๊ฑฐ๋ ๋์ ๋ฐ๋ ์ํ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์ถ์ดํ์ง ์์ ์ ์๋ค. | - ๋ฌด๋ ๊ณต์ ํผํ๊ธฐ: ์ค. Trump's brand๋ ๊ฐํ์ง๋ง, ๊ทธ๋ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด๋ค์ ์ํด ์๋๋๊ฑฐ๋ ๋์ ๋ฐ์ ์ํ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์ถ์ดํ์ง ์์ ์ ์๋ค. | - ๋ฌด๋ ๊ณต์ ํผํ๊ธฐ: ์ค. Trump's brand๋ ๊ฐํ์ง๋ง, ๊ทธ๋ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด๋ค์๊ฒ ๋ฐ๋ฆฌ๊ฑฐ๋ ๋์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ ์ํ์ง ์์ ์ ์๋ค. |
์ธ๊ฐ๋ค๋ ์ถ๋ก ๋ฌธ์ ์ ์์ด์ ์ ์ ์ ์์์ ๋ํ ์ ํธ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง๋ง, LLMs๋ ์ด๋ฌํ ์์ ํจ๊ณผ์ ํจ์ฌ ๋ ์ทจ์ฝํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ auto-regressive model design, training objectives, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ training data mixture์ ๊ฐ์ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด ์์ธ์ ๊ธฐ์ธํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋์ ์ผ๋ก ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด ํ๊ณ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ค๋ช
์ ์ ์ํ๊ณ , ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ฏธ๋์ ์ฐ๊ตฌ๋ก ๋จ๊ฒจ๋๋ค. | ์ธ๊ฐ๋ ์ถ๋ก ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ์ ์ ์์์ ๋ํ ์ ํธ๋๊ฐ ์์ง๋ง, LLM์ ์ด๋ฌํ ์์ ํจ๊ณผ์ ํจ์ฌ ๋ ์ทจ์ฝํฉ๋๋ค. ์๋ ํ๊ท ๋ชจ๋ธ ์ค๊ณ, ํ๋ จ ๋ชฉํ, ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด ์์ธ์ ๋ํด ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋ช
ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ํ๊ณ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ค๋ช
์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ ํฅํ ์์
์ผ๋ก ๋จ๊ฒจ๋ก๋๋ค. | ์ธ๊ฐ๋ ์ถ๋ก ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ์ ์ ์์๋ฅผ ์ ํธํ์ง๋ง, LLMs์ ๊ทธ๋ฌํ ์์ ํจ๊ณผ์ ํจ์ฌ ๋ ๋ฏผ๊ฐํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ auto-regressive model design, training objectives, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ training data mixture์ ๊ฐ์ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด ์์ธ์ ๊ท์ธํ๋ ค๊ณ ์๋ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด ํ๊ณ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ค๋ช
์ ์ ์ํ๊ณ , ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ฏธ๋์ ์์
์ผ๋ก ๋จ๊ฒจ๋๋ค. | ์ธ๊ฐ๋ ์ถ๋ก ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ ์ ์์๋ฅผ ์ ํธํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ง๋ง, LLMs์ ์ด๋ฌํ ์์ ํจ๊ณผ์ ํจ์ฌ ๋ ์ทจ์ฝํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ํ๊ท(auto-regressive) ๋ชจ๋ธ ์ค๊ณ, ํ์ต ๋ชฉํ, ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ช ๊ฐ์ง ํ๋ณด ์์ธ์ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ท์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ณ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ค๋ช
๊ณผ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฒ ๊ฐ๋ฐ์ ํฅํ ์์
์ผ๋ก ๋จ๊ฒจ๋๊ฒ ์ต๋๋ค. | ์ธ๊ฐ๋ ์ถ๋ก ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ์ ์ ์์์ ๋ํ ์ ํธ๋๊ฐ ์์ง๋ง, LLMs์ ์ด๋ฌํ ์์ ํจ๊ณผ์ ํจ์ฌ ๋ ์ทจ์ฝํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ํ๊ท(auto-regressive) ๋ชจ๋ธ ์ค๊ณ, ํ์ต ๋ชฉํ, ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ ๋ฑ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด ์์ธ์ ๋ํด ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋ช
ํด๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ํ๊ณ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ค๋ช
์ ์ ์ํ๊ณ , ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ฏธ๋์ ์์
์ผ๋ก ๋จ๊ฒจ๋ก๋๋ค. | ์ธ๊ฐ๋ ์ถ๋ก ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ์ ์ ์์์ ๋ํ ์ ํธ๋๊ฐ ์์ง๋ง, LLMs์ ์ด๋ฌํ ์์ ํจ๊ณผ์ ํจ์ฌ ๋ ๋ฏผ๊ฐํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ ํ๊ท ๋ชจ๋ธ ์ค๊ณ, ํ๋ จ ๋ชฉํ, ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ๋ฌ ํ๋ณด ์์ธ์ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ท์์ํค๋ ค๊ณ ์๋ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ณ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ค๋ช
์ ์ ์ํ๊ณ ์ ์ ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๊ฒ์ ํฅํ ์์
์ผ๋ก ๋จ๊ฒจ๋ก๋๋ค. |
**Correctness of** [IsRel] -- ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ [IsNew] [IsRel]๊ณผ [IsNew] ๋ชจ๋๊ฐ ์๋ชป๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ Reference [1]์ด The Lie์ ์ ๋ชฉ์ด ๋น์ทํ ๋ค๋ฅธ ์ฑ
์ ๊ดํ ๊ฒ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ทธ๋ ์ต๋๋ค. | **์ ํ์ฑ** [IsRel] -- ๋ฐ [IsNew] ๋ [IsRel]๊ณผ [IsNew] ๋ชจ๋ ์ฐธ์กฐ [1]์ด The Lie์ ์ ๋ชฉ์ด ์ ์ฌํ ๋ค๋ฅธ ์ฑ
์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก ์ฌ๋ฐ๋ฅด์ง ์์ต๋๋ค. | **Correctness of** [IsRel] -- and [IsNew]
[IsRel]๊ณผ [IsNew] ๋ชจ๋ ์๋ชป๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ Reference [1]์ด ๊ฑฐ์ง๋ง(The Lie)๊ณผ ์ ์ฌํ ์ ๋ชฉ์ ๋ค๋ฅธ ์ฑ
์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค.
[reviewd korean] | **Correctness of** [IsRel] -- and [IsNew]
[IsRel]๊ณผ [IsNew]์ ์ ํ์ฑ
Both [IsRel] and [IsNew] are incorrect, as the Reference [1] is about a different book whose title is similar to The Lie.
[IsRel]๊ณผ [IsNew] ๋ชจ๋ ์ ํํ์ง ์๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ [1]์ 'The Lie'์ ์ ๋ชฉ์ด ๋น์ทํ ๋ค๋ฅธ ์ฑ
์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๋ค. | **์ ํ์ฑ of** [IsRel] -- ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ [IsNew] [IsRel]๊ณผ [IsNew] ๋ชจ๋ Reference [1]์ด The Lie์ ์ ๋ชฉ์ด ๋น์ทํ ๋ค๋ฅธ ์ฑ
์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก ์๋ชป๋์์ต๋๋ค. | **์ ํ์ฑ** [IsRel] -- ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ [IsNew] [IsRel]๊ณผ [IsNew] ๋ชจ๋ ์๋ชป๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ Reference [1]์ด The Lie์ ์ ๋ชฉ์ด ๋น์ทํ ๋ค๋ฅธ ์ฑ
์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. |
\(\bullet\)_์ธ๊ฐ ํผ๋๋ฐฑ_. ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ป๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ง์ ์ํธ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ์๋ฆฝ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋งค์ฐ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๋ต์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ ํธ์ด๋ค. ์ด๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก | \(\bullet\)_์ธ๊ฐ ํผ๋๋ฐฑ_. ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ป๋ ๊ฒ ์ธ์๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ง์ ์ํธ์์ฉํ๋ ๊ฒ๋ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋งค์ฐ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๋ต์
๋๋ค. ์ธ๊ฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ ํธ์
๋๋ค. ์ด๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก | \(\bullet\) Human Feedback. ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ป๋ ๊ฒ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ง์ ์ํธ์์ฉํ๋ ๊ฒ๋ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋งค์ฐ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๋ต์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ ํธ๋ก, ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ ์ ์๋ค. | โข_Human Feedback_. ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ป๋ ๊ฒ ์ธ์๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ง์ ์ํธ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋งค์ฐ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๋ต์
๋๋ค. ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ ํธ์
๋๋ค. ์ด๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\) Human Feedback_. ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ป๋ ๊ฒ ์ธ์๋ ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ง์ ์ํธ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋งค์ฐ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๋ต์
๋๋ค. ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ ํธ๋ก, ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\) Human Feedback_. ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ป๋ ๊ฒ ์ธ์๋, ์ธ๊ฐ๊ณผ ์ง์ ์ํธ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ๋งค์ฐ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๋ต์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ์ ํธ๋ก, ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ ์ ์๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 3: RAFT ํ๋กฌํํธ๋ LLM์ด ์์ฑํ ์ถ๋ก ๊ณผ ๋ต๋ณ์ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ถ๋ก ๊ณผ ๋ต๋ณ๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ๋์์ ์ค๋๋ค. LLM์ ์ถ๋ก ์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ๊ฐ์ ์ ์ํ ํต์ฌ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ถ์ถํ๋๋ก ํ๋กฌํํธ๋ฉ๋๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ ํนํ RAFT ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ 'GenerateExplanation' ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค(Section 3). | ๊ทธ๋ฆผ 3: LLM์ด ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์ถ๋ก ๊ณผ ๋ต๋ณ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ถ๋ก ๊ณผ ๋ต๋ณ๊ณผ ๋์กฐํ ์ ์๋๋ก ๋์์ฃผ๋ RAFT ํ๋กฌํํธ์
๋๋ค. LLM์ ์ถ๋ก ์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ๊ฐ์ ์ ์ํ ํต์ฌ ์ธ์ฌ์ดํธ๋ฅผ ์ถ์ถํ๋๋ก ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ RAFT ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ 'GenerateExplanation' ๋จ๊ณ(์น์
3)๋ฅผ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3: RAFT prompt๋ LLM์ด ์์ฒด ์์ฑ๋ reasoning๊ณผ answers๋ฅผ ํ๊ฐํ๋๋ฐ ๋์์ ์ฃผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ reasoning๊ณผ answers์ ๋์กฐ๋๋ค. LLM์ ์์ ์ reasoning์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ๊ฐ์ ์ ์ํ ํต์ฌ์ ์ธ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ถ์ถํ๋๋ก ์์ฒญ๋ฐ๋๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ ํนํ RAFT algorithm์ 'GenerateExplanation' ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค (Section 3). | ๊ทธ๋ฆผ 3: RAFT prompt๋ฅผ ํตํด LLM์ด ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์์ฑํ reasoning๊ณผ answers๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ฒ ๋๊ณ , ์ด๋ฅผ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ reasoning๊ณผ answers์ ๋์กฐํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. LLM์ reasoning์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ๊ฐ์ ์ ์ํ ํต์ฌ์ ์ธ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ถ์ถํ๋๋ก prompt๋ฉ๋๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ ํนํ RAFT algorithm์ 'GenerateExplanation' ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ํํฉ๋๋ค(Section 3). | ๊ทธ๋ฆผ 3: RAFT prompt๋ LLM์ด ์์ฒด ์์ฑ๋ reasoning๊ณผ answers๋ฅผ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ reasoning๊ณผ answers์ ๋น๊ตํ์ฌ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ๋์์ ์ค๋๋ค. LLM์ reasoning์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ๊ฐ์ ์ ์ํ ํต์ฌ์ ์ธ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ถ์ถํ๋๋ก prompt๋ฉ๋๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ ํนํ RAFT algorithm์ 'GenerateExplanation' ๋จ๊ณ(Section 3)๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 3: RAFT prompt๋ LLM์ด ์์ฒด ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ ๋ต๋ณ์ ํ๊ฐํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ถ๋ก ๊ณผ ๋ต๋ณ๊ณผ ๋์กฐํ๋๋ฐ ๋์์ ์ค๋๋ค. LLM์ ์์ ์ ์ถ๋ก ์์์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ , ๊ฐ์ ์ ์ํ ํต์ฌ์ ์ธ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ์ถ์ถํ๋๋ก prompt๋ฉ๋๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ ํนํ RAFT ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ 'GenerateExplanation' ๋จ๊ณ(Section 3)๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. |
๋ค๋ฅธ ๋์์ ์ธ ๋์ฝ๋ฉ ์ ๋ต์ผ๋ก, ์ํ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ ์์ฑ ๋์ค ๋ฌด์์์ฑ๊ณผ ๋ค์์ฑ์ ๋์ด๊ธฐ ์ํด ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ ํฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํํ๋๋ก ์ ์๋๋ค: | ๋ ๋ค๋ฅธ ๋์ฒด ๋์ฝ๋ฉ ์ ๋ต์ผ๋ก, ์์ฑ ์ค์ ๋ฌด์์์ฑ๊ณผ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐํํ๊ธฐ ์ํด ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ ํฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํํ๋ ์ํ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์๋์๋ค. | ๋ค๋ฅธ ๋์์ ์ธ ๋์ฝ๋ฉ ์ ๋ต์ผ๋ก, ์ํ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ ํ ํฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํํ์ฌ ์์ฑ ๊ณผ์ ์์์ ๋ฌด์์์ฑ๊ณผ ๋ค์์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์ ์๋์๋ค: | ๋ค๋ฅธ ๋์์ ์ธ ๋์ฝ๋ฉ ์ ๋ต์ผ๋ก, ์ํ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ ์์ฑ ๊ณผ์ ์์์ ๋ฌด์์์ฑ๊ณผ ๋ค์์ฑ์ ๊ฐํํ๊ธฐ ์ํด ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ ํ ํฐ์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํํ๋ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ๋ค: | ๋ค๋ฅธ ๋์ฒด decoding ์ ๋ต์ผ๋ก, sampling-based methods๊ฐ ์ ์๋์ด ํ๋ฅ distribution์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ token์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํํ์ฌ generation ์ค์ randomness์ diversity๋ฅผ ํฅ์์ํค๋๋ก ํ๋ค: | ๋ค๋ฅธ ๋์ฒด decoding ์ ๋ต์ผ๋ก, sampling-based methods๋ probability distribution์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ๋ค์ token์ ๋ฌด์์๋ก ์ ํํ์ฌ ์์ฑ ๋์ค randomness์ diversity๋ฅผ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์ ์๋์๋ค. |
์ด๋ฌํ ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํ๊ฐ์์ ๋ฒค์น๋งํฌ ์ ํ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. Standard Benchmarks์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ด๊ธฐ์ ํํํ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ต๋ํ๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ค์ ๋จ๊ณ์์๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ์ด ํน์ ์์
์ ๋ํ ํจ์จ์ฑ์ด ์ ์ฐจ ๋จ์ด์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ค๋ฅธ ๋ฒค์น๋งํฌ์์ ์ค๊ฐ ํ๋ จ ์์ ์์์ ๊ธ๊ฒฉํ ์์น์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์
์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์์ ํ ํฌ์ฐฉํ๊ณ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ์ ์๋ ์์ญ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ์ด๋ฌํ ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํ๊ฐ์์ ๋ฒค์น๋งํฌ ์ ํ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ํ์ค ๋ฒค์น๋งํฌ์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ด๊ธฐ ์ ์ฒด๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ต๋ํ ํ ์ถ๊ฐ ํ๋ จ์ด ์ด๋ฌํ ํน์ ์์
์ ๋ํ ์์ต๋ฅ ์ ๋จ์ด๋จ๋ฆฌ๋ ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฑฐ์น๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ค๋ฅธ ๋ฒค์น๋งํฌ์์ ํ๋ จ ์ค๋ฐ์ ๊ธ์ฆํ๋ ๊ฒ์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์
์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์์ ํ ํฌ์ฐฉํ๊ณ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ์ ์๋ ์์ญ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ์ด ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํ๊ฐ์์ benchmark ์ ํ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. Standard Benchmarks์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ด๊ธฐ์ ๊ณ ์ํ ์ํ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ๋น ๋ฅธ ์ต๋์ ์์ฌํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ค์ ๋จ๊ณ์์๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ์ด ์ด๋ฌํ ํน์ ์์
์ ๋ํ ์์ต์ ์ค์ฌ๋๊ฐ๋ ๋จ๊ณ๊ฐ ์จ๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ค๋ฅธ benchmarks์์ ์ค๊ฐ ํ๋ จ ์์ ์ ๊ธ๊ฒฉํ ์์น์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์
์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์์ ํ ์ดํดํ๊ณ ํฌ์ฐฉํ๊ธฐ ์ํด ๋ ๋ง์ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ์ ์๋ ์์ญ์ ๋ํ๋ธ๋ค. | ์ด ๊ด์ฐฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ชจ๋ธ ํ๊ฐ์์ benchmark ์ ํ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. Standard Benchmarks์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ด๊ธฐ์ ์ ์ฒด๊ธฐ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ reasoning capabilities๋ฅผ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ต๋ํ ํ, ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ์ด ์ด๋ฌํ ํน์ ํ tasks์ ๋ํด diminishing returns๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ค๋ ๋จ๊ณ์ ์ ์ด๋ค์์์ ์์ฌํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ค๋ฅธ benchmarks์์์ mid-training spike๋ ๋ชจ๋ธ์ด tasks์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์์ ํ captureํ๊ณ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ์ ์๋ ์์ญ์ ๋ํ๋ธ๋ค. | ์ด ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํ๊ฐ์์ benchmark ์ ํ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. Standard Benchmarks์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ด๊ธฐ์ ์ ์ฒด์ํ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ reasoning capabilities์ ๋น ๋ฅธ ์ต๋์ ์์ฌํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ค์ ๋จ๊ณ์์๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ์ด ์ด๋ฌํ ํน์ ์์
์ ๋ํด diminishing returns๋ฅผ ์ด๋ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ค๋ฅธ benchmarks์์ ์ค๊ฐ ํ๋ จ ์์ ์์์ ๊ธ์ฆ์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์
์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์์ ํ ์ดํดํ๊ณ ํฌ์ฐฉํ๊ธฐ ์ํด ๋ ๋ง์ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ์ ์๋ ์์ญ์ ๋ํ๋ธ๋ค. | ์ด ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํ๊ฐ์์ benchmark ์ ํ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. Standard Benchmarks์์ ๊ด์ฐฐ๋ ์ด๊ธฐ์ ์ ์ฒด๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ง์๊ณผ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ต๋ํ ํ, ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ์ด ์ด๋ฌํ ํน์ ์์
์ ๋ํด ์์ต์ฑ์ด ๊ฐ์ํ๋ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์์ฌํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ค๋ฅธ benchmarks์์ ์ค๊ฐ ํ๋ จ ์์ ์์์ ๊ธ์ฆ์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์
์ ๋ณต์ก์ฑ์ ์์ ํ ํฌ์ฐฉํ๊ณ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ์์ญ์ ๋ํ๋ธ๋ค. |
์ด์ \(q\)๋ฅผ \(p\)์ k-tail-cutting ๋ฒ์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ์, ์ฆ \(i\leq k\)์ผ ๋ \(q_{i}\asymp p_{i}\)์ด๊ณ ๊ทธ ์ธ์๋ \(q_{i}=0\)์ด๋ค. \(T\) ํฌ๊ธฐ์ \(\mathcal{D}_{T}\)์์ ๊ตฌ์ถ("ํ์ต")๋์์ ๋, ์ด์ \(q\)์์ ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ
์คํธ ์ค๋ฅ(์ฐธ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ \(p\)์ ๋ํด)๋ | ์ด์ \(q\)๋ฅผ \(p\)์ k-๊ผฌ๋ฆฌ ์ ๋จ ๋ฒ์ , ์ฆ \(i\leq k\)์ธ ๊ฒฝ์ฐ \(q_{i}\asymp p_{i}\), ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ \(q_{i}=0\)์ด๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ์ด์ \(q\)์์ ํฌ๊ธฐ \(T\)์ \(\mathcal{D}_{T}\)์ ๋ํด ๊ตฌ์ฑ("ํ๋ จ")ํ๋ฉด, ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ
์คํธ ์ค๋ฅ(์ง์ง ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ \(p\)์ ๋ํ)๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค. | ์ด์ , \(q\)๋ฅผ \(p\)์ k-tail-cutting ๋ฒ์ ์ผ๋ก ํ์, ์ฆ \(i\leq k\)์ผ ๋ \(q_{i}\asymp p_{i}\)์ด๊ณ ๊ทธ ์ธ์๋ \(q_{i}=0\)์ด๋ค. ํฌ๊ธฐ \(T\)์ \(\mathcal{D}_{T}\)์์ "trained"๋ ํ, ์ด์ \(q\)์์ ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ
์คํธ ์ค๋ฅ(์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ \(p\)์ ๋ํด)๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. | ์ด์ \(q\)๋ฅผ \(p\)์ k-tail-cutting ๋ฒ์ , ์ฆ \(i\leq k\)์ผ ๋ \(q_{i}\asymp p_{i}\), ๊ทธ๋ ์ง ์์ผ๋ฉด \(q_{i}=0\)์ด๋ผ๊ณ ํ์. \(\mathcal{D}_{T}\)์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ \(T\)์ผ ๋ \(q\)๋ก "trained"๋์์ ๋, ์ด ๋ชจ๋ธ์ test error (์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ \(p\)์ ๋ํด)๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค. | ์ด์ \(q\)๋ฅผ \(p\)์ k-tail-cutting ๋ฒ์ , ์ฆ \(i\leq k\)์ผ ๋ \(q_{i}\asymp p_{i}\), ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ \(q_{i}=0\)์ด๋ผ๊ณ ํ์. \(\mathcal{D}_{T}\)์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ \(T\)์ผ ๋, \(q\)๋ก ๋ถํฐ "trained"๋ ์ด ๋ชจ๋ธ์ test error (w.r.t to the true data distribution \(p\))๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(๋ฌธ๋งฅ์ 'trained'์ 'test error'๋ ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ ๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด๋ก ๋ณด์ด๋ฏ๋ก ๋ฒ์ญํ์ง ์์์ต๋๋ค.) | ์ด์ \(q\)๋ฅผ \(p\)์ k-tail-cutting ๋ฒ์ ์ผ๋ก, ์ฆ \(i\leq k\)์ด๋ฉด \(q_{i}\asymp p_{i}\), ๊ทธ๋ ์ง ์์ผ๋ฉด \(q_{i}=0\)์ด๋ผ๊ณ ํ์. ํฌ๊ธฐ \(T\)์ \(\mathcal{D}_{T}\)์์ ๊ตฌ์ถ("trained")๋๋ฉด, ์ด์ \(q\)์์ ์ด ๋ชจ๋ธ์ test error(์ง์ง ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ \(p\)์ ๋ํ)๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 3: **ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ๋๋ฐฉ๊ณผ ์ฌ๊ฐ์๊ฐ ์ ์๊ณผ ์์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ(forgetting)์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ. ๋ ๊ฐ์ ์ผ์ ํ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ์ฌ๋๋ฐฉ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์๋ฅผ ํ๋ ์ธ ๊ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ํ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{min}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))์์ ํ๋ จ์ ๊ณ์ํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{max}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))๊น์ง ๋๋ฐฉํ๋ค. ์ฌ๋๋ฐฉ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์๋ฅผ ํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๋ํด์๋ \(\eta_{max}\in\{1.5\cdot 10^{-4},3\cdot 10^{-4},6\cdot 10^{-4}\}\)๋ฅผ ๋ณํ์ํจ๋ค. \(\eta_{min}\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ๋ฐ๋ณต์ 1%์ ๋ํด ์ ํ ๋๋ฐฉ(linear warmup)์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ด ์๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ์ต๋ฅ ์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์(cosine decay)ํ์ฌ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ \(0.1\cdot\eta_{max}\)์ ๋๋ฌํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ๋๋ฐฉ๊ณผ ์ฌ๊ฐ์๊ฐ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ์ฅ ์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํ๋ค. \(\eta_{max}\)์ ์์ ์ฆ๊ฐ ๋๋ ๊ฐ์๋ ๋ ๋ง์ ์ ์ ๋๋ ์ ์์ด ์ ์ ๊ฒ ์ฌ์ด์์ ํธ๋ ์ด๋์คํ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ค. ๋ ๊ฐํ ๋ถํฌ ๋ณํ๋ ์์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ์ ์ ์ ๋ชจ๋์ ์ด๋งค์ ๋ก ๋ณด์ธ๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 3: **ํ์ต ์๋๋ฅผ ์ฌ์จ๋ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ํ์ฌ ์ ์ ๋ฐ ๋ง๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ. ๋ ๊ฐ์ ์ผ์ ํ ๊ธฐ์ค์ ๊ณผ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฌ์จ๋ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ํ ๊ฐ์ง ๊ธฐ์ค์ ์ ์ฌ์ ํ์ต(\(3\cdot 10^{-4}\))์ \(\eta_{min}\)์์ ๊ณ์ ํ๋ จํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฌ์ ํ์ต(\(3\cdot 10^{-4}\))์์ \(\eta_{max}\)๊น์ง ์จ๋ ์กฐ์ ํฉ๋๋ค. ์ฌ์จ๋ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ \(\eta_{max}\in\{1.5\cdot 10^{-4},3\cdot 10^{-4},6\cdot 10^{-4}\}\). \(\eta_{min}\) ๊ธฐ์ค์ ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ 1% ํ๋ จ ๋ฐ๋ณต์ ๋ํด ์ ํ ์๋ฐ์
์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๊ธฐ์ค์ด ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋๊น์ง \(\eta_{max}\)์ 0.1\cdot\cosine ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ํ์ต ์๋๋ฅผ ์ฌ์จ๋ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ํด์ผ ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ฐ์ฅ ์ ์ ์ํ ์ ์์ต๋๋ค. \(\eta_{max}\)์ ์ํญ ์ฆ๊ฐ ๋๋ ๊ฐ์๋ ์ ์์ ๋ ๋ง์ด ๋๋ ์ ๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํด ๊ฑฐ๋ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ถํฌ ๋ณํ๊ฐ ๋ ๊ฐํ๋ฉด ๋ง๊ฐ๊ณผ ์ ์ ๋ชจ๋์ ์ด๋งค์ ๊ฐ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 3: **ํ์ต๋ฅ ์ ๋ค์ ์จ๋ํํ๊ณ ๋ค์ ์ ํด์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ ์๊ณผ ๋ง๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋ค์ ์จ๋ํํ๊ณ ์ ํดํ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ํ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{min}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))์์ ํ๋ จ์ ๊ณ์ํ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{max}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))๊น์ง ์จ๋ํํฉ๋๋ค. ๋ค์ ์จ๋ํํ๊ณ ์ ํดํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๋ํด์๋ \(\eta_{max}\in\{1.5\cdot 10^{-4},3\cdot 10^{-4},6\cdot 10^{-4}\}\)๋ฅผ ๋ณํ์ํต๋๋ค. \(\eta_{min}\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ๋ฐ๋ณต์ 1%์ ๋ํด ์ ํ ์จ๋ํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋น๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ์ต๋ฅ ์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ํ์ฌ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ \(0.1\cdot\eta_{max}\)์ ๋๋ฌํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ์ฅ ์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ํ์ต๋ฅ ์ ๋ค์ ์จ๋ํํ๊ณ ์ ํด์ํค๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํฉ๋๋ค. \(\eta_{max}\)์ ์์ ์ฆ๊ฐ ๋๋ ๊ฐ์๋ ๋ ๋ง์ ์ ์ ๋๋ ์ ์์ด ์ ์ ๊ฒ ์ฌ์ด์ ํธ๋ ์ด๋์คํ๋ฅผ ํ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ ๊ฐํ ๋ถํฌ ๋ณํ๋ ๋ง๊ฐ๊ณผ ์ ์ ๋ชจ๋์ ์ด๋งค์ ๊ฐ ๋ ๊ฒ ๊ฐ์ต๋๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 3: **ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ๊ฐ์ด๊ณผ ์ฌ๊ฐ์ ๊ฐ ์ ์๊ณผ ๋ง๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ. ๋ ๊ฐ์ ์ผ์ ํ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ์ฌ๊ฐ์ด ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ๋ฅผ ์ํํ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ํ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{min}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))์์ ํ๋ จ์ ๊ณ์ํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{max}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))๊น์ง ๊ฐ์ดํฉ๋๋ค. ์ฌ๊ฐ์ด ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ๋ฅผ ํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๋ํด์๋ \(\eta_{max}\in\{1.5\cdot 10^{-4},3\cdot 10^{-4},6\cdot 10^{-4}\}\)๋ฅผ ๋ณํ์ํต๋๋ค. ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ ์ค \(\eta_{min}\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง๋ ํ๋ จ ๋ฐ๋ณต์ 1%์ ๋ํด ์ ํ ์๋ฐ์
์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ด ์๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ์ต๋ฅ ์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ์์ผ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ \(0.1\cdot\eta_{max}\)์ ๋๋ฌํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ์ฅ ์ ์ ์ํ๋ ค๋ฉด ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ๊ฐ์ดํ๊ณ ์ฌ๊ฐ์ ํด์ผ ํจ์ ๊ด์ฐฐํ์ต๋๋ค. \(\eta_{max}\)์ ์์ ์ฆ๊ฐ ๋๋ ๊ฐ์๋ ๋ ๋ง์ ์ ์ ๋๋ ์ ์ ์ ์ ์ฌ์ด์ ํธ๋ ์ด๋์คํ๋ฅผ ํ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ ๊ฐํ ๋ถํฌ ๋ณํ๋ ๋ง๊ฐ๊ณผ ์ ์ ๋ชจ๋์ ์ด๋งค์ ๋ก ์์ฉํ๋ ๊ฒ ๊ฐ์ต๋๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 3: **ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ warming ๊ณผ ์ฌ decaying ์ด ์ ์๊ณผ ๋ง๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ. ๋ ๊ฐ์ง ์์ baseline ๊ณผ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ๋ คํ๋๋ฐ, ์ด๋ค์ ์ฌ warming ๊ณผ ์ฌ decaying ์ ์ํํฉ๋๋ค. ํ baseline ์ ์ฌ์ ํ์ต์ \(\eta_{min}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))์์ ๊ณ์ ํ๋ จ์ ์งํํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฌ์ ํ์ต์ \(\eta_{max}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))๊น์ง warming ํฉ๋๋ค. ์ฌ warming ๊ณผ ์ฌ decaying ์ ํ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๋ํด์๋ \(\eta_{max}\in\{1.5\cdot 10^{-4},3\cdot 10^{-4},6\cdot 10^{-4}\}\)๋ก ๋ณํ์ํต๋๋ค. \(\eta_{min}\) baseline ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ 1%์ ํ๋ จ ๋ฐ๋ณต์ ๋ํด linear warmup ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. baseline ์ด ์๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ํ์ต๋ฅ ์ cosine decay ํ์ฌ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋ \(0.1\cdot\eta_{max}\)์ ๋๋ฌํ๊ฒ ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ warming ๊ณผ ์ฌ decaying ์ด ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ์ฅ ์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํ์ต๋๋ค. \(\eta_{max}\)์ ์์ ์ฆ๊ฐ ๋๋ ๊ฐ์๋ ๋ ๋ง์ ์ ์ ๋๋ ์ ์ ์ ์ ์ฌ์ด์ trade-off ๋ฅผ ํ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ ๊ฐํ distribution shift ๊ฐ ๋ง๊ฐ๊ณผ ์ ์ ๋ชจ๋์ catalyst ๊ฐ ๋๋ ๊ฒ ๊ฐ์ต๋๋ค.**
[reviewd korean] | ๊ทธ๋ฆผ 3: **ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ์จ๋ ์กฐ์ (re-warming)ํ๊ณ ์ฌ๊ฐ์ (re-decaying)ํ๋ ๊ฒ์ด ์ ์๊ณผ ์์ด๋ฒ๋ฆผ(forgetting)์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ. ๋ ๊ฐ์ ์์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ์ธ ๊ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ํ๋์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{min}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))์์ ๊ณ์ ํ๋ จ์ ์งํํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ \(\eta_{max}\) (\(3\cdot 10^{-4}\))๊น์ง ์จ๋๋ฅผ ์ฌ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฌ์จ๋ ์กฐ์ ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์ ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ์ฐ \(\eta_{max}\)๋ฅผ \(\{1.5\cdot 10^{-4},3\cdot 10^{-4},6\cdot 10^{-4}\}\)๋ก ๋ณํ์ํต๋๋ค. \(\eta_{min}\) ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ๋ฐ๋ณต์ 1%์ ๋ํด ์ ํ ์จ๋ ์์น(linear warmup)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ด ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ด ๋๋ ๋๊น์ง ํ์ต๋ฅ ์ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ (cosine decay)ํ์ฌ \(0.1\cdot\eta_{max}\)์ ๋๋ฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ต๋ฅ ์ ์ฌ์จ๋ ์กฐ์ ํ๊ณ ์ฌ๊ฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฐ์ฅ ์ ์ ์ํ๋ ๋ฐ ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐํฉ๋๋ค. \(\eta_{max}\)์ ์์ ์ฆ๊ฐ ๋๋ ๊ฐ์๋ ๋ ๋ง์ ์ ์ ๋๋ ์ ์ ์ ์ ์ฌ์ด์ ํธ๋ ์ด๋์คํ๋ฅผ ํ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ ๊ฐํ ๋ถํฌ ์ด๋์ ์์ด๋ฒ๋ฆผ๊ณผ ์ ์ ๋ชจ๋์ ์ด๋งค์ ๊ฐ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค.** |
์๋์ FLAN-T5 ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์(_i.e._, 15M ์ด๊ณผ), ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๋ค๋ฅธ ์ง์์ฌํญ ๋ฐ์ดํฐ์
๊ณผ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํด ๋ฌด์์๋ก 80,000๊ฐ์ ์ง์์ฌํญ์ ์ํ๋งํ์ต๋๋ค. | ์๋ณธ FLAN-T5 ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ๋งค์ฐ ๋ฐฉ๋ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์(_i.e._, 15M ์ด์) ๋ค๋ฅธ ๋ช
๋ น์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด 80,000๊ฐ์ ๋ช
๋ น์ด๋ฅผ ๋ฌด์์๋ก ์ํ๋งํฉ๋๋ค. | ์๋์ FLAN-T5 ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์(_i.e._, 15M ์ด์), ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๋ค๋ฅธ instruction ๋ฐ์ดํฐ์
๊ณผ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํด ๋ฌด์์๋ก 80,000๊ฐ์ instruction์ ์ํ๋งํ์๋ค. | ์๋ณธ FLAN-T5 dataset์ ๋งค์ฐ ํฌ๋ค (_i.e._, 15M ์ด์),ๆไปฅๆไปฌไปไธญ้ๆบๆฝๅไบ80,000๊ฐ์ instructions, ๋ค๋ฅธ instruction datasets๊ณผ์ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด.
์ ์ ๋ ๋ฌธ์ฅ:
์๋ณธ FLAN-T5 dataset์ด ๋งค์ฐ ํฌ๋ค (_i.e._, 15M ์ด์์ด๋ฏ๋ก), ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๋ฅผ ํตํด ๋ค๋ฅธ instruction datasets๊ณผ์ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๋ฌด์์๋ก 80,000๊ฐ์ instructions๋ฅผ ์ํ๋งํ์ต๋๋ค.
๋ค๋ง, 'instructions'์ 'datasets'๋ ํ๊ตญ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ์ง ์๊ณ ์์ด๋ก ๋จ๊ฒจ๋์์ต๋๋ค. | ์๋ณธ FLAN-T5 dataset์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์(_i.e._, 15M ์ด์), ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๋ค๋ฅธ instruction datasets์ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํด ๋ฌด์์๋ก 80,000๊ฐ์ instructions๋ฅผ ์ํ๋งํ์๋ค. | ์๋์ FLAN-T5 ๋ฐ์ดํฐ์
์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์(์ฆ, 15M ์ด์), ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณต์ ํ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๋ค๋ฅธ instruction ๋ฐ์ดํฐ์
๊ณผ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํด ๋ฌด์์๋ก 80,000๊ฐ์ instruction์ ์ํ๋งํ์ต๋๋ค. |
Poli et al. [182]์ ์๋ก์ด ํ๋ ์์ํฌ์ธ MAD(Mechanistic Architecture Design)๋ฅผ ์ ์ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ํฉ์ฑ ์์
์ ํตํด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ ํ๊ฐ ๋ฐ ์์ธก์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ end-to-end ํ์ดํ๋ผ์ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๋จ์ํํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ด๋ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ์์ธกํ ์ ์๋ ์๊ท๋ชจ ๋ฅ๋ ฅ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ํฌํจํ์ฌ ์๋ก์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ํ
์คํธํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๋จ์ง ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ ๋ฌธ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ํตํด ๊ทธ ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํจ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๋๋ฐ๋ ์ค์ ์ ๋๋ค. | Poli ๋ฑ[182]์ ํฉ์ฑ ์์
์ ํตํด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ์๋ก์ด ํ๋ ์์ํฌ์ธ MAD(๋ฉ์ปค๋์ฆ ์ํคํ
์ฒ ์ค๊ณ)๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ํ์ฅ ๋ฒ์น์ ์์ธกํ ์ ์๋ ์๊ท๋ชจ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ํฌํจํ ์๋ํฌ์๋ ํ์ดํ๋ผ์ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ฐ์ํํจ์ผ๋ก์จ ์๋ก์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ํ
์คํธํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ํ์ฅ์ฑ ๋ฌธ์ ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ํตํด ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํฉ๋๋ค. | Poli et al. [182]๋ ํฉ์ฑ ์์
์ ํตํด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ํ์ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ MAD(Mechanistic Architecture Design)๋ผ๋ ์๋ก์ด ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ์ข
๋จ-to-์ข
๋จ(end-to-end) ํ์ดํ๋ผ์ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๋จ์ํํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ด ํ์ดํ๋ผ์ธ์๋ ํ์ฅ ๋ฒ์น์ ์์ธกํ ์ ์๋ ์๊ท๋ชจ ๋ฅ๋ ฅ ๋จ์ ํ
์คํธ๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์์ด, ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ก์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ํ
์คํธํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๋จ์ง ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ํ์ฅ์ฑ ๋ฌธ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ํตํด ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํจ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๋ค. | Poli ๋ฑ[182]์ MAD(Mechanistic Architecture Design)๋ผ๋ ์๋ก์ด ํ๋ ์์ํฌ๋ฅผ ์ ์ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ํฉ์ฑ ์์
์ ํตํด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ํ์ฅ ๋ฒ์น์ ์์ธกํ ์ ์๋ ์๊ท๋ชจ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ํฌํจํ end-to-end ํ์ดํ๋ผ์ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ฐ์ํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ก์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ํ
์คํธํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๋จ์ง ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ํ์ฅ์ฑ ๋ฌธ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ํตํด ๊ทธ ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํจ๊ณผ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํฉ๋๋ค. | Poli ๋ฑ[182]์ ์๋ก์ด ํ๋ ์์ํฌ์ธ MAD(Mechanistic Architecture Design)๋ฅผ ์ ์ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ํฉ์ฑ ์์
์ ํตํด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ํ์ฅ ๋ฒ์น์ ์์ธกํ ์ ์๋ ์๊ท๋ชจ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ํฌํจํ end-to-end ํ์ดํ๋ผ์ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ฐ์ํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ก์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ํ
์คํธํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๋จ์ง ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ํ์ฅ์ฑ ๋ฌธ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ํตํด ๊ทธ ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํจ๊ณผ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํฉ๋๋ค. | Poli ๋ฑ[182]์ ์๋ก์ด ํ๋ ์์ํฌ์ธ MAD(Mechanistic Architecture Design)๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ์ด๋ ํฉ์ฑ ์์
์ ํตํด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ํ์ฅ ๋ฒ์น์ ์์ธกํ ์ ์๋ ์๊ท๋ชจ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฅผ ํฌํจํ end-to-end pipeline์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ฐ์ํํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ก์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ๋ฅผ ์๋ณํ๊ณ ํ
์คํธํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๋จ์ง ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์ํคํ
์ฒ์ ์ค๊ณ์ ํ์ฅ์ฑ ๋ฌธ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ํตํด ๊ทธ ์ด๋ก ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํจ๊ณผ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๋ค. |
(4) _์
ํ-๋๋ผ์ด๋ธ ์งํ._ LMA3 [98]์์ ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ค๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ , ํ๊ฒฝ ํ์์ ํตํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์ฐจ ํฅ์์ํค๋ฉฐ ๋ณด์ ํจ์๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์์ด์ ํธ๋ ์์ ์ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์๋ค. SALLM-MS [99]์์๋ GPT-4์ ๊ฐ์ ๊ณ ๊ธ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ์์คํ
์ ํตํฉํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ์ ์ํ๊ณ ๋ณต์กํ ์์
์ ์ํํ๋ฉฐ, ๊ณ ๊ธ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ด ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ์์ ์
ํ-๋๋ผ์ด๋ธ ์งํ๋ฅผ ์คํํ๋ค. CLMTWA [100]์์๋ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ ์๋์ผ๋ก, ์ฝํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ, ์ ์๋์ ์ด๋ก of mind๋ฅผ ํตํด ํ์์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์์ฐ์ด ์ค๋ช
์ ์์ฑํ๊ณ ์ ๋ฌํ๋ค. ์ ์๋์ ๋ํ ํ์์ ์ํด ์ค๋ช
์ ๊ฐ์ธํํ๊ณ , ๊ฐ์
์ ์์ ์ ํธ๋ฆฌํฐ์ ๋ฐ๋ผ ํ์ํ ๋๋ง ๊ฐ์
ํ๋ค. NLSOM [101]์์๋ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ์์ฐ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํตํ๊ณ ํ๋ ฅํ์ฌ ๋จ์ผ ์์ด์ ํธ๊ฐ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์์
์ ํด๊ฒฐํ๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ค์์ ์์ด์ ํธ๋ค ์ฌ์ด์ ์ ๋ณด์ ์ง์ ๊ตํ์ ํ์ฉํ ์
ํ-๋๋ผ์ด๋ธ ํ์ต์ ํํ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LMA3, SALLM-MS, CLMTWA์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, NLSOM์ ์์
์๊ตฌ์ฌํญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ๋ ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ์ ์ญํ , ์์
, ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์๋ค. | (4) _์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ์งํ._ LMA3 [98]์์ ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ค๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ , ํ๊ฒฝ์ ํ์ํ๊ณ ๋ณด์ ํจ์๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ์ ์ ์ฐจ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ๋ ์์ ์ ์ ํธ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ญ๋์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. SALLM-MS [99]์์๋ GPT-4์ ๊ฐ์ ๊ณ ๊ธ ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ฉํฐ ์์ด์ ํธ ์์คํ
์ ํตํฉํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋ณต์กํ ์์
์ ์ ์ํ๊ณ ์ํํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ณ ๊ธ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๊ธฐ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ค์ผ๋ก์จ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ์์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ์งํ๋ฅผ ์คํํ ์ ์์ต๋๋ค. CLMTWA [100]์์๋ ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ต์ฌ๋ก, ์ฝํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ต์ฌ๊ฐ ๋ง์์ ์ด๋ก ์ ํตํด ํ์์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์์ฐ์ด ์ค๋ช
์ ์์ฑํ๊ณ ์ ๋ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ํ ๊ต์ฌ๋ ๊ฐ์
์ ์์ ํจ์ฉ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ์์ ๋ํ ์ค๋ช
์ ๊ฐ์ธํํ๊ณ ํ์ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ง ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. NLSOM [101]์์๋ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์์ฐ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํตํ๊ณ ํ๋ ฅํ์ฌ ๋จ์ผ ์์ด์ ํธ๊ฐ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์์
์ ํด๊ฒฐํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ์ ๋ณด ๋ฐ ์ง์ ๊ตํ์ ํ์ฉํ๋ ์ผ์ข
์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ํ์ต์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LMA3, SALLM-MS, CLMTWA์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ NLSOM์ ์์
์๊ตฌ ์ฌํญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๋๋ ํ๊ฒฝ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ด์ ํธ ์ญํ , ์์
๋ฐ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. | (4) _์
ํ-๋๋ผ์ด๋ธ ์งํ._ LMA3[98]์์ ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ค๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ , ํ๊ฒฝ์ ํ์ํ๋ฉฐ ๋ณด์ ํจ์๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ์ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ํฅ์์ํฌ ์ ์๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ๋ ์์ ์ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์๋ค. SALLM-MS[99]์์๋ GPT-4์ ๊ฐ์ ๊ณ ๊ธ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ์์คํ
์ ํตํฉํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ๋ณต์กํ ์์
์ ์ํํ๋ฉฐ, ๊ณ ๊ธ ํต์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ์์ ์
ํ-๋๋ผ์ด๋ธ ์งํ๋ฅผ ์คํํ๋ค. CLMTWA[100]์์๋ ํฐ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ต์ฌ๋ก, ์ฝํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ, ๊ต์ฌ๋ ๋ง์์ ์ด๋ก ์ ํตํด ํ์์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์์ฐ์ด ์ค๋ช
์ ์์ฑํ๊ณ ์ ๋ฌํ ์ ์๋ค. ๊ต์ฌ๋ ๊ฐ์
์ ๊ธฐ๋ ํจ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ์์ ๋ํ ์ค๋ช
์ ๊ฐ์ธํํ๊ณ ํ์ํ ๋๋ง ๊ฐ์
ํ๋ค. NLSOM[101]์์๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ์์ฐ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํตํ๊ณ ํ์
ํ์ฌ ๋จ์ผ ์์ด์ ํธ๊ฐ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์์
์ ํด๊ฒฐํ๋ค. ์ด๋ ๋ค์์ ์์ด์ ํธ๋ค ๊ฐ์ ์ ๋ณด์ ์ง์ ๊ตํ์ ํ์ฉํ ์
ํ-๋๋ผ์ด๋ธ ํ์ต์ ํ ํํ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, NLSOM์ LMA3, SALLM-MS, CLMTWA์ ๋ฌ๋ฆฌ, ์์
์๊ตฌ์ฌํญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ๋ ํ๊ฒฝ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ์ ์ญํ , ์์
, ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์๋ค. | (4) _์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ์งํ._ LMA3[98]์์ ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ค๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ , ํ๊ฒฝ์ ํ์ํ๋ฉฐ ๋ณด์ ํจ์๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ์ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฐ๋ผ, ์์ด์ ํธ๋ ์์ ์ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. SALLM-MS[99]์์๋ GPT-4์ ๊ฐ์ ๊ณ ๊ธ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ์์คํ
์ ํตํฉํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ๋ณต์กํ ์์
์ ์ ์ํ๊ณ ์ํํ๋ฉฐ, ๊ณ ๊ธ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ด ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ์์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ์งํ๋ฅผ ์คํํ ์ ์์ต๋๋ค. CLMTWA[100]์์๋ ํฐ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ต์ฌ๋ก, ์ฝํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ, ๊ต์ฌ๋ ์์ฐ์ด ์ค๋ช
์ ์์ฑํ๊ณ ์ ๋ฌํ์ฌ ํ์์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ง์์ ์ด๋ก ์ ํตํด ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ต์ฌ๋ ๋ํ ํ์์ ๋ํ ์ค๋ช
์ ๊ฐ์ธํํ๊ณ , ๊ฐ์
์ ์์ ํจ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ์ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ง ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. NLSOM[101]์์๋ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ์์ฐ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํตํ๊ณ ํ์
ํ์ฌ ๋จ์ผ ์์ด์ ํธ๊ฐ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์์
์ ํด๊ฒฐํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ์ ๋ณด์ ์ง์ ๊ตํ์ ํ์ฉํ ์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ํ์ต์ ํ ํํ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LMA3, SALLM-MS, CLMTWA์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, NLSOM์ ์์
์๊ตฌ์ฌํญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๋๋ ํ๊ฒฝ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ์ ์ญํ , ์์
, ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. | (4) _Self-driven Evolution._ LMA3 [98]์์ ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ค๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ , ํ๊ฒฝ์ ํ์ํ๋ฉฐ ๋ณด์ ํจ์๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ์ ์ ์ฐจ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ๋ ์์ ์ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ์ญ๋์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. SALLM-MS [99]์์๋ GPT-4์ ๊ฐ์ ๊ณ ๊ธ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ์์คํ
์ ํตํฉํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ ์ํ๊ณ ๋ณต์กํ ์์
์ ์ํํ๋ฉฐ, ๊ณ ๊ธ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ด ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ์์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ์งํ๋ฅผ ์คํํ ์ ์์ต๋๋ค. CLMTWA [100]์์๋ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ต์ฌ๋ก, ์ฝํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ต์ฌ๊ฐ ์์ฐ์ด ์ค๋ช
์ ์์ฑํ๊ณ ์ ๋ฌํ์ฌ ๋ง์์ ์ด๋ก ์ ํตํด ํ์์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ต์ฌ๋ ๊ฐ์
์ ์์ ํจ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ์์ ์ํด ๊ฐ์ธํ๋ ์ค๋ช
์ ์ ๊ณตํ๊ณ ํ์ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ง ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. NLSOM [101]์์๋ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์์ฐ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํตํ๊ณ ํ๋ ฅํ์ฌ ๋จ์ผ ์์ด์ ํธ๊ฐ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์์
์ ํด๊ฒฐํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ ๋ณด์ ์ง์์ ๊ตํ์ ํ์ฉํ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋ ํ์ต์ ํํ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LMA3, SALLM-MS, CLMTWA์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, NLSOM์ ์์
์๊ตฌ ์ฌํญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๋๋ ํ๊ฒฝ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ์ ์ญํ , ์์
, ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. | (4) _Self-driven Evolution._ LMA3 [98]์์ ์์ด์ ํธ๋ ์ค์ค๋ก ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ , ํ๊ฒฝ์ ํ์ํ๋ฉฐ ๋ณด์ ํจ์๋ก๋ถํฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ์ ์ ์ฐจ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ๋ ์์ ์ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ์ง์์ ์ต๋ํ๊ณ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. SALLM-MS [99]์์๋ GPT-4์ ๊ฐ์ ๊ณ ๊ธ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ค ์์ด์ ํธ ์์คํ
์ ํตํฉํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ ์ํ๊ณ ๋ณต์กํ ์์
์ ์ํํ๋ฉฐ, ๊ณ ๊ธ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์ด ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ์์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋์ ์งํ๋ฅผ ์คํํ ์ ์์ต๋๋ค. CLMTWA [100]์์๋ ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ต์ฌ๋ก, ์ฝํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ต์ฌ๊ฐ ์์ฐ์ด ์ค๋ช
์ ์์ฑํ๊ณ ์ ๋ฌํ์ฌ ํ์์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ง์์ ์ด๋ก ์ ํตํด ํฅ์์ํฌ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ต์ฌ๋ ๊ฐ์
์ ์์ ํจ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ์์๊ฒ ๋ง์ถคํ๋ ์ค๋ช
์ ์ ๊ณตํ๊ณ ํ์ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ง ๊ฐ์
ํ ์ ์์ต๋๋ค. NLSOM [101]์์๋ ๋ค์ํ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์์ฐ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํตํ๊ณ ํ๋ ฅํ์ฌ ๋จ์ผ ์์ด์ ํธ๊ฐ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ์์
์ ํด๊ฒฐํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ ๋ณด์ ์ง์์ ๊ตํ์ ํ์ฉํ ์ฌ๋ฌ ์์ด์ ํธ ๊ฐ์ ์๊ธฐ ์ฃผ๋ ํ์ต์ ํํ๋ก ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LMA3, SALLM-MS, CLMTWA์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ NLSOM์ ์์
์๊ตฌ ์ฌํญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์์ด์ ํธ ๋๋ ํ๊ฒฝ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ ํธ์ ์ญํ , ์์
, ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. |
**Low-Rank Adaptation (LoRA)**. LoRA [145]๋ ๊ฐ dense layer์์ ์
๋ฐ์ดํธ ํ๋ ฌ์ ๊ทผ์ฌํ๋ ๋ฐ low-rank ์ ์ฝ์ ๋ถ๊ณผํ์ฌ, downstream tasks์ ์ ์ํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ค์
๋๋ค. \(\mathbf{W}\) ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํ๋ ฌ์ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด๋ด
์๋ค. ์
๋ฐ์ดํธ ๊ณผ์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํํ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ฑํ ์ ์์ต๋๋ค: \(\mathbf{W}\leftarrow\mathbf{W}+\Delta\mathbf{W}\). LoRA์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ด๋์ด๋ ์๋์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\in\mathbb{R}^{m\times n}\)์ ๋๊ฒฐ์ํค๋ฉด์, low-rank ๋ถํด ํ๋ ฌ๋ค์ ์ํด ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์
๋ฐ์ดํธ \(\Delta\mathbf{W}\)๋ฅผ ๊ทผ์ฌํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค, _์ฆ,_ \(\Delta\mathbf{W}=\mathbf{A}\cdot\mathbf{B}^{\top}\), ์ฌ๊ธฐ์ \(\mathbf{A}\in\mathbb{R}^{m\times k}\)์ \(\mathbf{B}\in\mathbb{R}^{n\times k}\)๋ task adaptation์ ๋ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ด๋ฉฐ, \(k\ll\min(m,n)\)์ ๊ฐ์๋ rank์
๋๋ค. LoRA์ ์ฃผ์ ์ฅ์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ ๊ณต๊ฐ ์ฌ์ฉ๋์ ํฌ๊ฒ ์ ์ฝํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค (_์๋ฅผ ๋ค์ด,_ VRAM). ๋ํ, ๋จ์ผ ํฐ ๋ชจ๋ธ ์ฌ๋ณธ๋ง ์ ์งํ๋ฉด์, ๋ค์ํ downstream tasks์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌ task-specific low-rank ๋ถํด ํ๋ ฌ์ ์ ์งํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ๋ช๋ช ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋ ์์น์ ์ธ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ผ๋ก rank๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด์๋ ๋
ผ์ํ์์ต๋๋ค, _์๋ฅผ ๋ค์ด,_ ์ค์๋ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ ๋น [406]๊ณผ search-free ์ต์ rank ์ ํ [407]. | **Low-Rank ์ ์(LoRA)**. LoRA[145]๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด ๊ฐ ๋ฐ๋ ๋ ์ด์ด์์ ์
๋ฐ์ดํธ ํ๋ ฌ์ ๊ทผ์ฌํํ๊ธฐ ์ํด ์ ๋ญํฌ ์ ์ฝ์ ๋ถ๊ณผํฉ๋๋ค. ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ์๊ฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์
๋ฐ์ดํธ ํ๋ก์ธ์ค๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํํ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ฑํ ์ ์์ต๋๋ค: \(\mathbf{W}\leftarrow\mathbf{W}+\Delta\mathbf{W}\). LoRA์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ด๋์ด๋ ์๋ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\in\mathbb{R}^{m\times n}\)์ ๋๊ฒฐ์ํค๋ฉด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์
๋ฐ์ดํธ \(\Delta\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ ๋ญํฌ ๋ถํด ํ๋ ฌ๋ก ๊ทผ์ฌํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค, _i.e.,_\(\Delta\mathbf{W}=\mathbf{A}\cdot\mathbf{B}^{\top}\), ์ฌ๊ธฐ์ \(\mathbf{A}\in\mathbb{R}^{m\times k}\) ๋ฐ \(\mathbf{B}\in\mathbb{R}^{n\times k}\)๋ ์์
์ ์์ ์ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ด๊ณ \(k\ll\min(m,n)\)์ ๊ฐ์๋ ์์์
๋๋ค. LoRA์ ์ฃผ์ ์ฅ์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ ์ฉ๋(_์: _VRAM)์ ํฌ๊ฒ ์ ์ฝํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ํ ๋จ์ผ ๋์ฉ๋ ๋ชจ๋ธ ์ฌ๋ณธ์ ์ ์งํ๋ฉด์ ๋ค์ํ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ๋ฌ ์์
๋ณ ์ ๋ญํฌ ๋ถํด ํ๋ ฌ์ ์ ์งํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ๋ช๋ช ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ณด๋ค ์์น์ ์ธ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์์๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ๊ณ ์์ต๋๋ค, _์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ค์๋ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ ๋น[406] ๋ฐ ๊ฒ์ ์์ ์ต์ ์ ์์ ์ ํ[407]. | **LoRA(Low-Rank Adaptation)**. LoRA[145]๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ํ์คํฌ์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ํ๋ จ ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด ๊ฐ dense layer์์ ์
๋ฐ์ดํธ ๋งคํธ๋ฆญ์ค๋ฅผ ๊ทผ์ฌํํ๋ ์ ์์ ์ ์ฝ์ ๋ถ๊ณผํ๋ค. ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\)์ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์. ์
๋ฐ์ดํธ ๊ณผ์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํํ๋ก \(\mathbf{W}\leftarrow\mathbf{W}+\Delta\mathbf{W}\)๋ก ํํํ ์ ์๋ค. LoRA์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ด๋์ด๋ ์๋ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\in\mathbb{R}^{m\times n}\)์ ๋๊ฒฐํ๊ณ , ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์
๋ฐ์ดํธ \(\Delta\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ ์์ ๋ถํด ํ๋ ฌ, ์ฆ \(\Delta\mathbf{W}=\mathbf{A}\cdot\mathbf{B}^{\top}\)๋ก ๊ทผ์ฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\mathbf{A}\in\mathbb{R}^{m\times k}\)์ \(\mathbf{B}\in\mathbb{R}^{n\times k}\)๋ ์์
์ ์์ ์ํ ํ๋ จ ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ด๊ณ \(k\ll\min(m,n)\)๋ ๊ฐ์๋ ์์์ด๋ค. LoRA์ ์ฃผ์ ์ฅ์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ ๊ณต๊ฐ ์ฌ์ฉ๋(์: VRAM)์ ํฌ๊ฒ ์ ์ฝํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ํ, ๋จ์ผ ๋ํ ๋ชจ๋ธ ๋ณต์ฌ๋ณธ๋ง ์ ์งํ๋ฉด์ ๋ค์์ ์์
-ํน์ ์ ์์ ๋ถํด ํ๋ ฌ์ ์ ์งํ์ฌ ๋ค์ํ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ํ์คํฌ์ ์ ์ํ ์ ์๋ค. ๋๋ถ์ด, ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ณด๋ค ์์น์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํตํด ์์๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ค์๋ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ ๋น[406]๊ณผ ๊ฒ์ ์๋ ์ต์ ์์ ์ ํ[407]์ ๋ํด ๋
ผ์ํ์๋ค. | **๋ก์ฐ๋ญํฌ ์ ์(LoRA)**. LoRA[145]๋ ๊ฐ Dense Layer์์ ์
๋ฐ์ดํธ ํ๋ ฌ์ ๊ทผ์ฌํํ๋๋ฐ ๋ฎ์ ์์ ์ ์ฝ์ ๋ถ๊ณผํจ์ผ๋ก์จ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ํ๋ จ ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์
๋๋ค. ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด๋ด
์๋ค. ์
๋ฐ์ดํธ ๊ณผ์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํํ๋ก \(\mathbf{W}\leftarrow\mathbf{W}+\Delta\mathbf{W}\)๋ก ์์ฑ๋ ์ ์์ต๋๋ค. LoRA์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ด๋์ด๋ ์๋ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\in\mathbb{R}^{m\times n}\)์ ๋๊ฒฐํ๋ฉด์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์
๋ฐ์ดํธ \(\Delta\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ ์์ ๋ถํด ํ๋ ฌ๋ค, ์ฆ \(\Delta\mathbf{W}=\mathbf{A}\cdot\mathbf{B}^{\top}\)๋ก ๊ทผ์ฌํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\mathbf{A}\in\mathbb{R}^{m\times k}\)์ \(\mathbf{B}\in\mathbb{R}^{n\times k}\)๋ ๊ณผ์ ์ ์์ ์ํ ํ๋ จ ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ด๋ฉฐ \(k\ll\min(m,n)\)์ ๊ฐ์๋ ์์์
๋๋ค. LoRA์ ์ฃผ์ ์ฅ์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ ๊ณต๊ฐ ์ฌ์ฉ๋(_์: VRAM)์ ํฌ๊ฒ ์ ์ฝํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ํ, ๋จ์ผ ํฐ ๋ชจ๋ธ ์ฌ๋ณธ๋ง ์ ์งํ๋ฉด์ ๋ค์ํ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌ ๊ณผ์ ๋ณ ์ ์์ ๋ถํด ํ๋ ฌ์ ์ ์งํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ค์๋ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ ๋น [406]๊ณผ ๊ฒ์ ์๋ ์ต์ ์์ ์ ํ [407]๊ณผ ๊ฐ์ ์์น์ ์
๊ฐํ ์์ ์ค์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด์๋ ๋
ผ์ํ์์ต๋๋ค. | **Low-Rank Adaptation (LoRA)**. LoRA [145]๋ ๊ฐ dense layer์์ ์
๋ฐ์ดํธ ํ๋ ฌ์ ๊ทผ์ฌํํ๊ธฐ ์ํด ์ ๋ญํฌ ์ ์ฝ์ ๋ถ๊ณผํจ์ผ๋ก์จ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์
๋๋ค. ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด๋ด
์๋ค. ์
๋ฐ์ดํธ ๊ณผ์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํํ๋ก \(\mathbf{W}\leftarrow\mathbf{W}+\Delta\mathbf{W}\)๋ก ์์ฑ๋ ์ ์์ต๋๋ค. LoRA์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ด๋์ด๋ ์๋ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\in\mathbb{R}^{m\times n}\)์ ๋๊ฒฐ์ํค๊ณ ์ ๋ญํฌ ๋ถํด ํ๋ ฌ๋ค, ์ฆ \(\Delta\mathbf{W}=\mathbf{A}\cdot\mathbf{B}^{\top}\)๋ก ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์
๋ฐ์ดํธ \(\Delta\mathbf{W}\)๋ฅผ ๊ทผ์ฌํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\mathbf{A}\in\mathbb{R}^{m\times k}\)์ \(\mathbf{B}\in\mathbb{R}^{n\times k}\)๋ ์์
์ ์์ ์ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ด๋ฉฐ \(k\ll\min(m,n)\)์ ๊ฐ์๋ ์์์
๋๋ค. LoRA์ ์ฃผ์ ์ฅ์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ ๊ณต๊ฐ ์ฌ์ฉ๋์ ํฌ๊ฒ ์ ์ฝํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค (์: VRAM). ๋ํ, ๋จ์ผ ๋ํ ๋ชจ๋ธ ์ฌ๋ณธ๋ง ์ ์งํ๋ฉด์ ๋ค์ํ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌ ์์
๋ณ ์ ๋ญํฌ ๋ถํด ํ๋ ฌ์ ์ ์งํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋ณด๋ค ์์น์ ์ธ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์์๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ์๋๋ฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ค์๋ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ ๋น [406]๊ณผ ๊ฒ์ ์๋ ์ต์ ์์ ์ ํ [407]์ด ์์ต๋๋ค. | **Low-Rank Adaptation (LoRA)**. LoRA[145]๋ ๊ฐ Dense Layer์์ ์
๋ฐ์ดํธ ํ๋ ฌ์ ๊ทผ์ฌํํ๊ธฐ ์ํด Low-Rank ์ ์ฝ์ ๋ถ๊ณผํ์ฌ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ค์
๋๋ค. ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\)๋ฅผ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด๋ด
์๋ค. ์
๋ฐ์ดํธ ๊ณผ์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํํ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ฑ๋ ์ ์์ต๋๋ค: \(\mathbf{W}\leftarrow\mathbf{W}+\Delta\mathbf{W}\). LoRA์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ด๋์ด๋ ์๋ ํ๋ ฌ \(\mathbf{W}\in\mathbb{R}^{m\times n}\)์ ๋๊ฒฐ์ํค๊ณ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์
๋ฐ์ดํธ \(\Delta\mathbf{W}\)๋ฅผ Low-Rank ๋ถํด ํ๋ ฌ๋ค, ์ฆ \(\Delta\mathbf{W}=\mathbf{A}\cdot\mathbf{B}^{\top}\),๋ก ๊ทผ์ฌํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(\mathbf{A}\in\mathbb{R}^{m\times k}\)์ \(\mathbf{B}\in\mathbb{R}^{n\times k}\)๋ ์์
์ ์์ ์ํ ํ์ต ๊ฐ๋ฅํ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ด๋ฉฐ, \(k\ll\min(m,n)\)์ ๊ฐ์๋ ์์์
๋๋ค. LoRA์ ์ฃผ์ ์ฅ์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ ๊ณต๊ฐ ์ฌ์ฉ๋์ ํฌ๊ฒ ์ ์ฝํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค (์: VRAM). ๋ํ, ๋จ์ผ ๋ํ ๋ชจ๋ธ ์ฌ๋ณธ๋ง ์ ์งํ๋ฉด์ ๋ค์์ ์์
๋ณ Low-Rank ๋ถํด ํ๋ ฌ์ ์ ์งํ์ฌ ๋ค์ํ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ์ ์ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ณด๋ค ์์น์ ์ธ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์์๋ฅผ ์ค์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ์์ต๋๋ค (์: ์ค์๋ ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ ๋น[406]๊ณผ ๊ฒ์ ์์ด ์ต์ ์ ์์ ์ ํ[407]). |
์ฐ๋ฆฌ๋ CQIA-Subset์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (fine-tuned)ํ ํ์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋ณํํ๋ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํฌ๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ์กฐ์ฌํ์ต๋๋ค. ํนํ, Yi-6B๋ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ต์ ๋ ๋ฐฐ์ธ \(\mathtt{Qwen}\)-14B์ InternLM-20B๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ์ต๋๋ค. ๋ ๋์๊ฐ, Yi-34B๋ C-Eval๊ณผ CMMLU ๋ฒค์น๋งํฌ์์ \(\mathtt{Qwen}\)-72B์ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ต๋๋ค. ์ด ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ, ๊ตฌ์กฐ์ ์ต์ ํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ฌ์ด์ ๊ท ํ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ํ์ฅ ๋ฒ์น(scaling law)์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ์ธ์ด ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ์ ์ํ๋๋ค๊ณ ์ ์ํ ์ ์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํญ์ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ ์๋๋ผ๊ณ ๋ํ๋
๋๋ค. Specif | CQIA-Subset์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ ํ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๋ค์ํ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ์กฐ์ฌํฉ๋๋ค. ํนํ, Yi-6B๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ต์ ๋ ๋ฐฐ์ธ \(\mathtt{Qwen}\)-14B์ InternLM-20B๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํฉ๋๋ค. ๋ํ Yi-34B๋ C-Eval ๋ฐ CMMLU ๋ฒค์น๋งํฌ์์ \(\mathtt{Qwen}\)-72B์ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ต๋๋ค. ์ด ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ, ์ํคํ
์ฒ ์ต์ ํ ๋ฐ ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ๊ฐ์ ๊ท ํ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ธ์ด ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ ์ ์์ง๋ง, ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ์ ์์์ ๋ํ๋
๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ CQIA-Subset์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ (fine-tuned) ํ ๋ค์ํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ(base model)์ ์ฑ๋ฅ์ ์กฐ์ฌํ์์ต๋๋ค. ํนํ, Yi-6B๋ \(\mathtt{Qwen}\)-14B์ InternLM-20B๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด ๋ ๋ชจ๋ธ์ Yi-6B์ ๋ ๋ฐฐ ์ด์์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, Yi-34B๋ C-Eval๊ณผ CMMLU ๋ฒค์น๋งํฌ์์ \(\mathtt{Qwen}\)-72B์ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์์ต๋๋ค. ์ด ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ, ์ํคํ
์ฒ ์ต์ ํ(architectural optimizations), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก (training methodologies) ์ฌ์ด์ ๊ท ํ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น(scaling law)์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ์ข์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ผ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ ์ ์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด๊ฒ์ด ํญ์ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | CQIA-Subset์ ํตํด ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ค์ํ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ์กฐ์ฌํ์์ต๋๋ค. ํนํ, Yi-6B๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ต์ ๋ ๋ฐฐ์ธ \(\mathtt{Qwen}\)-14B์ InternLM-20B๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ์์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, Yi-34B๋ C-Eval๊ณผ CMMLU ๋ฒค์น๋งํฌ์์ \(\mathtt{Qwen}\)-72B์ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ, ์ํคํ
์ฒ ์ต์ ํ, ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ๊ฐ์ ๊ท ํ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ์ธ์ด ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋์์ ธ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ๋ค๊ณ ์ ์ํ ์ ์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํญ์ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. Specif | ์ฐ๋ฆฌ๋ CQIA-Subset์ ๋ํด fine-tuned๋ ๋ค์ํ parameter ํฌ๊ธฐ์ base model์ ์ฑ๋ฅ์ ์กฐ์ฌํ์ต๋๋ค. ํนํ, Yi-6B๋ parameter ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ต์ ๋ ๋ฐฐ์ธ \(\mathtt{Qwen}\)-14B์ InternLM-20B๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, Yi-34B๋ C-Eval๊ณผ CMMLU benchmarks์์ \(\mathtt{Qwen}\)-72B์ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ต๋๋ค. ์ด ๊ด์ฐฐ์ model size, architectural optimizations, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ training methodologies ์ฌ์ด์ ๊ท ํ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. scaling law๊ฐ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ์ธ์ด ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ์ข์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ผ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ ์ํ ์ ์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํญ์ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. | CQIA-Subset์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ ํ ๋ค์ํ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ์กฐ์ฌํ์ต๋๋ค. ํนํ, Yi-6B๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ต์ ๋ ๋ฐฐ ์ด์ ํฐ \(\mathtt{Qwen}\)-14B์ InternLM-20B๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ์ต๋๋ค. ๋๋ถ์ด, Yi-34B๋ C-Eval๊ณผ CMMLU ๋ฒค์น๋งํฌ์์ \(\mathtt{Qwen}\)-72B์ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ด์ฐฐ์ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ, ์ํคํ
์ฒ ์ต์ ํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ จ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ฌ์ด์ ๊ท ํ์ ๊ฐ์กฐํฉ๋๋ค. ๊ท๋ชจ์ ๋ฒ์น์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ์ธ์ด ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ์ข์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ผ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ ์ํ ์ ์์ง๋ง, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํญ์ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, |
**pretraining dataset construction and tooling** (Dolma)์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฌ๋์ผ๋ก๋ Russell Authur, Iz Beltagy, Akshita Bhagia, Khyathi Chandu, Jesse Dodge, Yanai Elazar, Dirk Groeneveld, Rodney Kinney, Kyle Lo, Aakanksha Naik, Abhilasha Ravichander, Dustin Schwenk, Luca Soldaini, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Nishant Subramani๊ฐ ์์ต๋๋ค. | **์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ํด๋ง์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฌ๋๋ค**(Dolma)์๋ Russell Authur, Iz Beltagy, Akshita Bhagia, Khyathi Chandu, Jesse Dodge, Yanai Elazar, Dirk Groeneveld, Rodney Kinney, Kyle Lo, Aakanksha Naik, Abhilasha Ravichander, Dustin Schwenk, Luca Soldaini ๋ฐ Nishant Subramani๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | **pretraining dataset construction and tooling** (Dolma)์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ฌ์
์คํฌ๋ฅด, ์ด์ฆ ๋ฒจํ๊ธฐ, ์
์ํ ๋ฐ๊ธฐ์, ํค์ํฐ ์ฐฌ๋, ์ ์ ๋์ง, ์ผ๋์ด ์๋ผ์๋ฅด, ๋ํฌ ๊ทธ๋ก๋ค๋ฒจํธ, ๋ก๋๋ ํจ๋, ์นด์ผ ๋ก, ์์นธํฌ์ค ๋์ต, ์๋น๋ผ์ค ๋ผ๋น์ฐฌ๋, ๋์คํด ์์ฌํฌ, ๋ฃจ์นด ์๋ค์ด๋, ๋์จํธ ์๋ธ๋ผ๋ง๋๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | **pretraining dataset construction and tooling** (Dolma)์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฌ๋์ผ๋ก๋ ๋ฌ์
์ค์, ์ด์ฆ ๋ฒจํ๊ธฐ, ์ํฌ์ํ ๋ฐ๊ธฐ์, ์บฌํฐ ์ฐฌ๋, ์ ์ ๋ท์ง, ์ผ๋์ด ์์๋ฅด, ๋ํฌ ๊ทธ๋ก๋ค๋ฒจ๋, ๋ก๋๋ ํค๋, ์นด์ผ ๋ก, ์์นธ์ค ๋์ต, ์๋น๋ผ์ค ๋ผ๋น์ฐฌ๋, ๋์คํด ์๋ฒคํฌ, ๋ฃจ์นด ์๋ค์ด๋, ๋์ฐํธ ์๋ธ๋ผ๋ง๋๊ฐ ์์ต๋๋ค. | **pretraining dataset construction and tooling**์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฌ๋(Dolma)์ Russell Authur, Iz Beltagy, Akshita Bhagia, Khyathi Chandu, Jesse Dodge, Yanai Elazar, Dirk Groeneveld, Rodney Kinney, Kyle Lo, Aakanksha Naik, Abhilasha Ravichander, Dustin Schwenk, Luca Soldaini, Nishant Subramani ๋ฑ์
๋๋ค. | **pretraining dataset construction and tooling**(Dolma)์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฌ๋์ผ๋ก๋ Russell Authur, Iz Beltagy, Akshita Bhagia, Khyathi Chandu, Jesse Dodge, Yanai Elazar, Dirk Groeneveld, Rodney Kinney, Kyle Lo, Aakanksha Naik, Abhilasha Ravichander, Dustin Schwenk, Luca Soldaini, Nishant Subramani ๋ฑ์ด ์์ต๋๋ค. |
**Autoregressive Language Modeling** ํ๋ ์์ํฌ์์, \(n\)๊ฐ์ ํ ํฐ ์ํ์ค \(x_{1}\),..., \(x_{n}\)๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์๋ํ๊ท์์ผ๋ก ๋ค์ ํ ํฐ \(x_{n+1}\) (๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋๋ก ๋ค์ ํ ํฐ ์ํ์ค)์ ์์ธกํ๋ ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์์ค ํจ์๋ ์์ธก๋ ํ ํฐ์ ๋ก๊ทธ ์ฐ๋๋ก, Eq 2์ ๋ณด์ฌ์ ธ ์์ต๋๋ค. | ์๋ ํ๊ท ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง** ํ๋ ์์ํฌ์์ \(n\) ํ ํฐ์ ์ํ์ค \(x_{1}\), ..., \(x_{n}\)์ด ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ค์ ํ ํฐ \(x_{n+1}\)(๋๋ก๋ ๋ค์ ํ ํฐ ์ํ์ค)์ ์์ธกํ๋ ค๊ณ ์๋ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์์ค ํจ์๋ Eq 2์ ๊ฐ์ด ์์ธก๋ ํ ํฐ์ ๋ก๊ทธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์
๋๋ค. | **Autoregressive Language Modeling** ํ๋ ์์ํฌ์์, \(n\) ํ ํฐ \(x_{1}\),..., \(x_{n}\)์ ์ํ์ค๊ฐ ์ฃผ์ด์ง ๋, ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ค์ ํ ํฐ \(x_{n+1}\) (๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋๋ก ๋ค์ ํ ํฐ ์ํ์ค)๋ฅผ ์์ธกํ๋ ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์ ์ธ๊ธฐ ์๋ loss function ์ค ํ๋๋ ์์ธก๋ ํ ํฐ์ log-likelihood๋ก, Eq 2์ ๋ณด์ฌ์ ธ ์์ต๋๋ค. | In **Autoregressive Language Modeling** framework, given a sequence of \(n\) tokens \(x_{1}\),..., \(x_{n}\), the model tries to predict next token \(x_{n+1}\) (and sometimes next sequence of tokens) in an auto-regressive fashion. One popular loss function in this case is the log-likelihood of predicted tokens as shown in Eq 2
**์๋ ํ๊ท ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง** ํ๋ ์์ํฌ์์, \(n\)๊ฐ์ ํ ํฐ \(x_{1}\),..., \(x_{n}\)์ ์ํ์ค๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ค์ ํ ํฐ \(x_{n+1}\) (๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋๋ก ๋ค์ ํ ํฐ ์ํ์ค)์ ์์ธกํ๋ ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ loss function ์ค ํ๋๋ ์์ธก๋ ํ ํฐ์ log-likelihood๋ก, Eq 2์ ๋ํ๋ ์์ต๋๋ค. | In **Autoregressive Language Modeling** framework, given a sequence of \(n\) tokens \(x_{1}\),..., \(x_{n}\), the model tries to predict next token \(x_{n+1}\) (and sometimes next sequence of tokens) in an auto-regressive fashion. One popular loss function in this case is the log-likelihood of predicted tokens as shown in Eq 2
**์๋ ํ๊ท ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง** ํ๋ ์์ํฌ์์, \(n\) ํ ํฐ์ ์ํ์ค \(x_{1}\),..., \(x_{n}\)๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ค์ ํ ํฐ \(x_{n+1}\) (๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋๋ก ๋ค์ ํ ํฐ ์ํ์ค)์ ์์ธกํ๋ ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์์ค ํจ์๋ ์์ธก๋ ํ ํฐ์ ๋ก๊ทธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด๋ฉฐ, ์ด๋ Eq 2์ ๋ํ๋ ์์ต๋๋ค. | **Autoregressive Language Modeling** ํ๋ ์์ํฌ์์, \(n\) ํ ํฐ์ ์ํ์ค \(x_{1}\), ..., \(x_{n}\)๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ํ๊ท ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ค์ ํ ํฐ \(x_{n+1}\) (๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋๋ก ๋ค์ ํ ํฐ ์ํ์ค)๋ฅผ ์์ธกํ๋ ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฅ ์ธ๊ธฐ ์๋ loss function์ ์์ธก๋ ํ ํฐ์ log-likelihood๋ก, Eq 2์ ๋ณด์ฌ์ ธ ์์ต๋๋ค. |
์ฃผ์ 48: ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉํฅ์ด๋ ๋ถ์ผ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๋ ค๋ ๋ชฉ์ ์ด ์๋๋ฉฐ, ๋์ ์ ํ๋ ์์๋ฅผ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ฉ์ด๋ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. | ์ฃผ 48: ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉํฅ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ค๋ฃจ๋ ค๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ด๋ฌํ ์ ํํ ์์ ๋ฅผ ํตํด LLM์ ์ฌ์ฉ ๋๋ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์ ํฉ๋๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 48: ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉํฅ์ด๋ ์์ญ์ ๋ค๋ฃจ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ์ง ์๊ณ , ๋์ ์ด๋ฌํ ์ ํ๋ ์๋ฅผ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ฉ์ด๋ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 48: ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉํฅ์ด๋ ์์ญ์ ๋ค๋ฃจ๋ ค๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ ์ ๋ ์์๋ฅผ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ฉ์ด๋ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ค๋ ๋ชฉํ์์ ์ฃผ๋ชฉํ์๊ธฐ ๋ฐ๋๋๋ค. | ์ฃผ 48: ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉํฅ์ด๋ ์์ญ์ ๋ค๋ฃจ๋ ค๋ ๋ชฉํ๊ฐ ์๋๋ผ, ์ ํ๋ ์๋ค์ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ฉ์ด๋ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค๋ ์ ์ ์ฃผ์ํ์ญ์์ค.
[reviewd korean] | Footnote 48: ๋ชจ๋ ๊ด๋ จ๋ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉํฅ์ด๋ ๋๋ฉ์ธ์ ๋ค๋ฃจ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ๋ ์๋๋ฉฐ, ๋์ ์ด๋ฌํ ์ ํ๋ ์์ ๋ฅผ ํตํด LLMs์ ์ฌ์ฉ์ด๋ ์ํฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์ ํฉ๋๋ค. |
\(\bullet\) ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ_. ์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ ๊ณผ ์ ์์๊ฑฐ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฎฌ๋ ์ดํธํ๋ ALFWorld [609]์ WebShop [610]์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ ํํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ReAct [449]์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ฐ๊ฐ WebShop๊ณผ ALFWorld์์์ LLMs์ 1-shot๊ณผ 2-shot ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ณ , | \(\bullet\)_ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ_. ์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ์ ๋ฐ ์ ์ ์๊ฑฐ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ ALFWorld [609] ๋ฐ WebShop [610]์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ ํํฉ๋๋ค. WebShop๊ณผ ALFWorld์์ ๊ฐ๊ฐ 1์ท๊ณผ 2์ท์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ReAct [449]์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๊ณ com | \(\bullet\) ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ_. ์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ ๊ณผ ์ ์์๊ฑฐ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ ALFWorld [609]์ WebShop [610]์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ ํํ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ReAct [449]์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋๋ฐ, ์ด๋ WebShop๊ณผ ALFWorld์์ ๊ฐ๊ฐ LLMs์ 1-shot๊ณผ 2-shot ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ com | (\(\bullet\)_ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ_. ์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ ๊ณผ ์ ์์๊ฑฐ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ ALFWorld [609]์ WebShop [610]์ ํ๊ฐ์ ์ ํํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ReAct [449]์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋๋ฐ, ์ด๋ WebShop๊ณผ ALFWorld์์ ๊ฐ๊ฐ LLMs์ 1-shot๊ณผ 2-shot ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ com | \(\bullet\) ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ_. ์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ ๊ณผ ์ ์์๊ฑฐ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ ALFWorld [609]์ WebShop [610]์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ ํํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ReAct [449]์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋๋ฐ, ์ด๋ WebShop๊ณผ ALFWorld์์ ๊ฐ๊ฐ LLMs์ 1-shot๊ณผ 2-shot ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ com | \(\bullet\) ํ๊ฒฝ๊ณผ์ ์ํธ์์ฉ_. ์ด ๋ฅ๋ ฅ์ ํ
์คํธํ๊ธฐ ์ํด, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ ๊ณผ ์ ์์๊ฑฐ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์ ์ธ๊ณ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ ALFWorld [609]์ WebShop [610]์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ ํํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ReAct [449]์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ฐ๊ฐ WebShop๊ณผ ALFWorld์์ LLMs์ 1-shot๊ณผ 2-shot ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ com |
Result 12๋ฅผ ์ค์ ์ฐ์ต์ ์ฐ๊ฒฐํด๋ด
์๋ค. ๋จผ์ , ๋์ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ฉ์ ์
๋๋ค: ๋ชจ๋ Wikipedia ๋ฌธ๋จ์ ์์์ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ "wikipedia.org"๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด๋ณด์ญ์์ค. (์ฐ๋ ๊ธฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ ์์ ๊ฒ์
๋๋ค.)21 | ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ฐ์ต๊ณผ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ ์ ๋ขฐ๋๊ฐ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. ๋ชจ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋จ๋ฝ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ "wikipedia.org"๋ผ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ต๋๋ค.)21 | ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ค์ ์ ์ฉ์ ์ฐ๊ฒฐํด๋ด
์๋ค. ์ฒซ์งธ, ๋์ ์ ๋ขฐ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน๋ณํ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ฉ์ ์
๋๋ค: ๋ชจ๋ Wikipedia ๋จ๋ฝ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ "wikipedia.org"๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด๋ณด์ธ์. (์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ ๊ฒ์
๋๋ค.)21 | ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ค์ ์ ์ฉ์ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ , high-credibility data์ special token์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ practicalํ๋ค: ๋ชจ๋ Wikipedia ๋จ๋ฝ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ "wikipedia.org"๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๋ค๊ณ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (junk data์ special token์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.)21
[reviewd korean]
์ค์ ์ ์ฉ์ ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ , ์ ๋ขฐ์ฑ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ฉ์ ์
๋๋ค: ๋ชจ๋ Wikipedia ๋จ๋ฝ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ "wikipedia.org"๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๋ค๊ณ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (๋ฌด๊ฐ์นํ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ ๊ฒ์
๋๋ค.)21
[reviewd korean] | ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ค์ ์ ์ฉ์ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ , high-credibility data์ special token์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ practicalํ๋ค: ๋ชจ๋ Wikipedia paragraphs์ ์์ ๋ถ๋ถ์ domain name "wikipedia.org"๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (junk data์ special token์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค.)21
[reviewd korean]
์ค์ ์ ์ฉ์ ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ , ์ ๋ขฐ์ฑ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ฉ์ ์
๋๋ค: ๋ชจ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋จ๋ฝ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ "wikipedia.org"๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ต๋๋ค.)21 | ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ค์ ์ ์ฉ์ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ , high-credibility data์ special token์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ practicalํ๋ค: imagine "wikipedia.org"๋ผ๋ domain name์ ๋ชจ๋ Wikipedia paragraphs์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (junk data์ special token์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค.)21
[reviewd korean]
์ค์ ์ ์ฉ์ ๊ฒฐ๊ณผ 12๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋จผ์ , ์ ๋ขฐ์ฑ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ฉ์ ์
๋๋ค: "wikipedia.org"๋ผ๋ ๋๋ฉ์ธ ์ด๋ฆ์ ๋ชจ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ๋จ๋ฝ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์์ํด ๋ณด์ธ์. (์ ํฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ํน์ ํ ํฐ์ ์ถ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ต๋๋ค.)21
[reviewd korean] |
ใณใณํ
์คํธ ใใใผใธใฃใฏใLLM ใซๆไพใใใใณใณใใฏในใใจใ็นๅฎใฎใณใณใใฏในใใไธใใใใใจใใฎ็ๆใใญใปในใ็ฎก็ใใ่ฒฌไปปใใใใพใใไธปใซ2ใคใฎ้่ฆใชๆฉ่ฝใๅซใพใใพใ: ใณใณใใฏในใใฎในใใใใทใงใใใจๅพฉๅ
ใใณใณใใฏในใ ใฆใฃใณใใฆใฎ็ฎก็ใ
[reviewed korean]
์ปจํ
์คํธ ๋งค๋์ ๋ LLM์ ์ ๊ณต๋๋ ์ปจํ
์คํธ์ ํน์ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ์ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ฑ
์์ด ์์ต๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ์ค์ํ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค: ์ปจํ
์คํธ ์ค๋
์ท ๋ฐ ๋ณต์, ์ปจํ
์คํธ ์๋์ฐ ๊ด๋ฆฌ. | ์ปจํ
์คํธ ๊ด๋ฆฌ์๋ LLM์ ์ ๊ณต๋๋ ์ปจํ
์คํธ์ ํน์ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ก์ ๋ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ญํ ์ ๋ด๋นํฉ๋๋ค. ์ฃผ๋ก ์ปจํ
์คํธ ์ค๋
์ท๊ณผ ๋ณต์, ์ปจํ
์คํธ ์ฐฝ ๊ด๋ฆฌ๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ค์ํ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | ์ปจํ
์คํธ ๊ด๋ฆฌ์๋ LLM์ ์ ๊ณต๋๋ ์ปจํ
์คํธ์ ํน์ ์ปจํ
์คํธ ํ์์์ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ฑ
์์ด ์๋ค. ์ฃผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํฌํจ๋๋๋ฐ, ์ปจํ
์คํธ ์ค๋
์ท๊ณผ ๋ณต์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ปจํ
์คํธ ์๋์ฐ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ๊ทธ๊ฒ์ด๋ค. | ์ปจํ
์คํธ ๊ด๋ฆฌ์๋ LLM์ ์ ๊ณต๋๋ ์ปจํ
์คํธ์ ํน์ ์ปจํ
์คํธ ํ์์์ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ฑ
์์ด ์์ต๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ธฐ๋ฅ, ์ฆ ์ปจํ
์คํธ ์ค๋
์ท๊ณผ ๋ณต์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ปจํ
์คํธ ์๋์ฐ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | ์ปจํ
์คํธ ๊ด๋ฆฌ์๋ LLM์ ์ ๊ณต๋๋ ์ปจํ
์คํธ์ ํน์ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ก์ ๋์ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ๋ด๋นํฉ๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ธฐ๋ฅ, ์ฆ ์ปจํ
์คํธ ์ค๋
์ท๊ณผ ๋ณต์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ปจํ
์คํธ ์๋์ฐ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | ์ปจํ
์คํธ ๊ด๋ฆฌ์๋ LLM์ ์ ๊ณต๋ ์ปจํ
์คํธ์ ํน์ ์ปจํ
์คํธ๊ฐ ์ฃผ์ด์ก์ ๋์ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ฑ
์์ด ์์ต๋๋ค. ์ฃผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํฌํจ๋๋๋ฐ, ์ปจํ
์คํธ ์ค๋
์ท๊ณผ ๋ณต์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ปจํ
์คํธ ์๋์ฐ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ๊ทธ๊ฒ์
๋๋ค. |
๋ค, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ์ ์คํ(์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ด ๋
ผ๋ฌธ)๊ณผ ์์ฐ ์ฌ์ฉ ๋ชจ๋์ ํฐ ๊ท๋ชจ์ language models ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค. | ์, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ ์คํ(์: ์ด ๋
ผ๋ฌธ)๊ณผ ์ค์ ์ฌ์ฉ์ ์ํด ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค. | [reviewed korean]
๋ค, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ์ ์คํ(์: ์ด ๋
ผ๋ฌธ)๊ณผ ์์ฐ ์ฌ์ฉ์ ์ํ ํฐ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค. | [reviewed korean]
๋ค, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ์ ์คํ(์: ์ด ๋
ผ๋ฌธ)๊ณผ production use์ ์์ด ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค.
๋จ, 'production use' ๋ถ๋ถ์ด ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ๋ AI ๋ถ์ผ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฉ์ด์ธ '์ค์ ์ด์ ํ๊ฒฝ์์์ ์ฌ์ฉ'์ ์๋ฏธํ๋ค๋ฉด ์ด๋ฅผ '์ค์ ์ด์'์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ๋ ๊ฒ์ด ๋ ์ ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์๋ฌธ ์๋ฌธ์ ๊ทธ๋๋ก ์ ์งํ๋ ค๋ ์ง์นจ์ ๋ฐ๋ผ 'production use'๋ฅผ ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค. | ๋ค, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ์ ์คํ(์: ์ด ๋
ผ๋ฌธ)๊ณผ production use์ ๋์ํ๋ ํฐ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค.
๋จ, 'production use'๋ ํ๊ตญ์ด๋ก '์ ํ ์ฌ์ฉ' ๋๋ '์์ฐ ์ฌ์ฉ'์ผ๋ก ๋ฒ์ญ๋ ์ ์์ง๋ง, ์์ฐ์ด ์ฒ๋ฆฌ ๋ถ์ผ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฉ์ด๋ก, ๋ชจ๋ธ์ด ์ค์ ์๋น์ค๋ ์ ํ์ ์ ์ฉ๋๋ ์ํฉ์ ๊ฐ๋ฆฌํค๋ฏ๋ก ์์ด ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค. | ๋ค, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ์ ์คํ(์: ์ด ๋
ผ๋ฌธ)๊ณผ production use๋ฅผ ์ํด large language models ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค.
[๊ฒ์ํ ๋ฌธ์]
๋ค, ์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ณผํ์ ์คํ์ด๋(์: ์ด ๋
ผ๋ฌธ) production use๋ฅผ ์ํด large language models ๊ฐ๋ฐ์ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค.
(์ฐธ๊ณ : 'production use'์ 'large language models'๋ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ์ง ์์์ต๋๋ค.) |
Wikipedia(Wiki-40B)๋ Guo et al. (2020)์ ์ํด ๋ค์ค ์ธ์ด๋ก ์ ์ ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์คํธ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ด ๋ถ๋ถ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ์ด๋ 2.9M๊ฐ์ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ํ์ด์ง์ ํ๊ท ๊ธธ์ด๋ 768 BPE ํ ํฐ์
๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์๋ ๋ฆฌ๋ค์ด๋ ํธ ํ์ด์ง(์: "sunflower"๋ฅผ "Helianthus"๋ก)๋ฅผ ์ ์ธํ ์ค๋ณต ์ ๊ฑฐ ์์
์ ์ํํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด์ง ์์์ต๋๋ค. | ์ํคํผ๋์(Wiki-40B)๋ Guo ์ธ(2020)์ ์ํด ๋ค๊ตญ์ด๋ก ์ ๋ฆฌ๋ ์ํคํผ๋์ ํ
์คํธ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ํ๊ท ๊ธธ์ด๊ฐ 768 BPE ํ ํฐ์ธ 2.9M ์ํคํผ๋์ ํ์ด์ง๊ฐ ํฌํจ๋ ์์ด ๋ถ๋ถ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ ์ ์์๋ ๋ฆฌ๋๋ ์
ํ์ด์ง(์: "ํด๋ฐ๋ผ๊ธฐ"์์ "Helianthus"๋ก)๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์ ์ค๋ณต ์ ๊ฑฐ๊ฐ ์ํ๋์ง ์์๋ค๊ณ ํ์ํ์ง ์์ต๋๋ค. | Wikipedia (Wiki-40B)๋ ๋ค๊ตญ์ด๋ก ์ ์ ๋ Wikipedia text Guo et al. (2020)๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ด ๋ถ๋ถ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ์ด๋ 2.9M์ Wikipedia ํ์ด์ง๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ํ์ด์ง์ ํ๊ท ๊ธธ์ด๋ 768 BPE ํ ํฐ์ด๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์์ฑ์๋ ๋ฆฌ๋๋ ์
ํ์ด์ง(์: "sunflower"๋ฅผ "Helianthus"๋ก)๋ฅผ ์ ์ธํ ์ด๋ค ์ค๋ณต ์ ๊ฑฐ ์์
๋ ์ํ๋์ง ์์์์ ๋ช
์ํ์ง ์์๋ค. | ์ํค๋ฐฑ๊ณผ(Wiki-40B)๋ ๋ค๊ตญ์ด๋ก ์ ๋ฆฌ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์คํธ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค(Guo et al., 2020). ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ด ๋ถ๋ถ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ์ด๋ 2.9M ๊ฐ์ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ํ์ด์ง์ ํ๊ท ๊ธธ์ด๋ 768 BPE ํ ํฐ์
๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์๋ ๋ฆฌ๋ค์ด๋ ์
ํ์ด์ง(์: "sunflower"๋ฅผ "Helianthus"๋ก)๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ๋ ์ด๋ ํ ์ค๋ณต ์ ๊ฑฐ ์์
๋ ์ํ๋์ง ์์์์ ๋ช
์ํ์ง ์์์ต๋๋ค. | ์ํคํผ๋์(Wiki-40B)๋ ๋ค๊ตญ์ด ์ ๋ฆฌ๋ ์ํคํผ๋์ ํ
์คํธ Guo et al. (2020)๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ด ๋ถ๋ถ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ์ด๋ 2.9M ๊ฐ์ ์ํคํผ๋์ ํ์ด์ง๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ํ์ด์ง์ ํ๊ท ๊ธธ์ด๋ 768 BPE ํ ํฐ์
๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์๋ ๋ฆฌ๋๋ ์
ํ์ด์ง(์: "sunflower" to "Helianthus")๋ฅผ ์ ์ธํ ์ค๋ณต ์ ๊ฑฐ ์์
์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก์์ ๋ํ๋ด์ง ์์์ต๋๋ค. | Wikipedia(Wiki-40B)๋ Guo ์ธ(2020)์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๊ตญ์ด๋ก ์ ๋ฆฌ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ
์คํธ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ๊ท ๊ธธ์ด๊ฐ 768 BPE ํ ํฐ์ธ 2.9M์ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ํ์ด์ง๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์์ด ๋ถ๋ถ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์์๋ ๋ฆฌ๋๋ ์
ํ์ด์ง(์: "sunflower"์์ "Helianthus"๋ก)๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ๋ ๊ฒ ์ธ์๋ ์ค๋ณต ์ ๊ฑฐ ์์
์ ์ํํ์ง ์์์์ ๋ํ๋ด์ง ์์ต๋๋ค. |
LLMs๋ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ ํํ ์๋ต์ ์ง์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ด, ์ด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ธ ๋จ๊ณ์ ํ์ ์์
์ผ๋ก ๋ถํดํ ํ์๊ฐ ์๋ค. CoT๋ ๊ณํ ์๋ฆฝ์ ๊ฐ๋จํ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, ๊ทน๋๋ก ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ ํ๊ณ๊ฐ ์๊ณ , ๋ฐฑํธ๋ํน์ ํตํด ์ค๋ฅ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํ๋ค. | ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ ์ ํํ ์๋ต์ ์ง์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ๋ ํ๊ณ๊ฐ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ธ ๋จ๊ณ์ ํ์ ์์
์ผ๋ก ๋ถํดํด์ผ ํฉ๋๋ค. CoT๋ ๊ณํ์ ์ธ์ฐ๋ ๋ฐ ๊ฐ๋จํ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, ๋งค์ฐ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์ญ์ถ์ ์ ํตํด ์ค๋ฅ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ ํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ด ๋ถ์กฑํฉ๋๋ค. | LLMs๋ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์์ด, ์ด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ธ ๋จ๊ณ์ sub-tasks๋ก ๋ถํดํ ํ์๊ฐ ์๋ค. CoT๋ planning์ ๋ํ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, highly complexํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ ํ๊ณ๊ฐ ์๊ณ , backtracking์ ํตํด ์ค๋ฅ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํ๋ค. | LLMs๋ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ ํํ ๋ต๋ณ์ ์ง์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช์ด, ์ด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ธ ๋จ๊ณ์ ํ์ ์์
์ผ๋ก ๋ถํดํด์ผ ํ๋ ํ์์ฑ์ด ์๋ค. CoT๋ ๊ณํ์ ๋ํ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, ๊ทนํ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๋ ๋ฐ๋ ํ๊ณ๊ฐ ์๊ณ , ์ญ์ถ์ ์ ํตํด ์ค๋ฅ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํ๋ค. | LLMs๋ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช์ด, ์ด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ธ ๋จ๊ณ์ ํ์ ์์
์ผ๋ก ๋ถํดํ๋ ํ์์ฑ์ด ์์ต๋๋ค. CoT๋ ๊ณํ์ ๋ํ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, ๊ณ ๋๋ก ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๋ ๋ฐ ํ๊ณ๊ฐ ์๊ณ , ์ญ์ถ์ ์ ํตํด ์ค๋ฅ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํฉ๋๋ค. | LLMs๋ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ์ ๋ํด ์ ํํ ๋ต๋ณ์ ์ง์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช์ด, ์ด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ธ ๋จ๊ณ์ ํ์ ์์
์ผ๋ก ๋ถํดํ๋ ํ์์ฑ์ด ์์ต๋๋ค. CoT๋ ๊ณํ์ ๋ํ ์ง๊ด์ ์ธ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ์ ๊ณตํ์ง๋ง, ๋งค์ฐ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ์๋ ํ๊ณ๊ฐ ์๊ณ , ์ญ์ถ์ ์ ํตํด ์ค๋ฅ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์์ ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํฉ๋๋ค. |
์ด section์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ LLMs์ ํจ๊ปํ๋ ์ด๊ธฐ chain-of-thought reasoning์ ๋ํด ์๊ฐํ๊ณ , Qiao et al. (2023)์ formula definition์ ์ฐธ์กฐํฉ๋๋ค. \(\mathcal{Q}\)๋ผ๋ ์ง๋ฌธ, \(\mathcal{T}\)๋ผ๋ prompt, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ \(P_{LM}\)๋ผ๋ ํ๋ฅ ์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํฉ์๋ค. ๋ชจ๋ธ์ ์ง๋ฌธ๊ณผ prompt๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ \(\mathcal{R}\)๋ผ๋ ๊ทผ๊ฑฐ์ \(\mathcal{A}\)๋ผ๋ ๋ต๋ณ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋จผ์ reasoning chains๋ฅผ ํฌํจํ์ง ์๋ in-context ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Answer \(\mathcal{A}\)์ likelihood๋ฅผ ์ต๋ํํด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ด๋ Equ (1,2)์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฏ์ด์
๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ LLM์ ์ฌ์ฉํ ์ฌ์ ์ถ๋ก ์ฒด์ธ์ ์๊ฐํ๋ฉฐ, Qiao ์ธ(2023)์ ๊ณต์ ์ ์๋ฅผ ์ฐธ์กฐํฉ๋๋ค. ์ง๋ฌธ \(\mathcal{Q}\), ํ๋กฌํํธ \(\mathcal{T}\), ํ๋ฅ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ \(P_{LM}\)์ด ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐ \(\mathcal{R}\)๊ณผ ๋ต \(\mathcal{A}\)๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋จผ์ , ๋ฐ๋ชจ์ ์ถ๋ก ์ฒด์ธ์ด ํฌํจ๋์ง ์์ ์ปจํ
์คํธ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. (1,2) ๋ฐฉ์ ์๊ณผ ๊ฐ์ด Answer \(\mathcal{A}\)์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ต๋ํํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์ด section์์๋ LLMs๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ด๊ธฐ chain-of-thought reasoning์ ๋ํด ์๊ฐํ๊ณ , Qiao et al. (2023)์ formula definition์ ์ฐธ์กฐํ๋ค. ์ง๋ฌธ \(\mathcal{Q}\), ํ๋กฌํํธ \(\mathcal{T}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ฅ ์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ \(P_{LM}\)์ด ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์. ๋ชจ๋ธ์ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์, ๊ทผ๊ฑฐ \(\mathcal{R}\)์ ๋ต \(\mathcal{A}\)๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. ๋จผ์ , reasoning chains๋ฅผ ํฌํจํ์ง ์๋ in-context ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Answer \(\mathcal{A}\)์ likelihood๋ฅผ ์ต๋ํํด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ด๋ Equ (1,2)์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฏ์ด๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ LLM์ ์ฌ์ฉํ ์ด๊ธฐ์ ์ธ ์ฐ์์ ์ฌ๊ณ ์ถ๋ก ์ ๋ํด ์๊ฐํ๋ฉฐ, ๊ณต์ ์ ์๋ Qiao et al. (2023)์ ์ฐธ์กฐํฉ๋๋ค. ์ง๋ฌธ \(\mathcal{Q}\), ํ๋กฌํํธ \(\mathcal{T}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ฅ ์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ \(P_{LM}\)์ด ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด๋ด
์๋ค. ๋ชจ๋ธ์ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐ \(\mathcal{R}\)์ ๋ต \(\mathcal{A}\)๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋จผ์ ๋ฐ๋ชจ๊ฐ ์ถ๋ก ์ฒด์ธ์ ํฌํจํ์ง ์๋ in-context ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ๋ต \(\mathcal{A}\)์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํด์ผ ํ๋๋ฐ, ์ด๋ Equ (1,2)์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฏ์ด ํฉ๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ LLM์ ์ฌ์ฉํ ์ฌ์ chain-of-thought reasoning์ ์๊ฐํ๋ฉฐ, Qiao ์ธ(2023)์ formula definition์ ์ฐธ์กฐํฉ๋๋ค. ์ง๋ฌธ \(\mathcal{Q}\), ํ๋กฌํํธ \(\mathcal{T}\), ํ๋ฅ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ \(P_{LM}\)์ด ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋ชจ๋ธ์ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ rationale \(\mathcal{R}\)๊ณผ answer \(\mathcal{A}\)๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋จผ์ , demonstrations์ด reasoning chains๋ฅผ ํฌํจํ์ง ์๋ in-context scenarios๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ answer \(\mathcal{A}\)์ likelihood๋ฅผ ์ต๋ํํด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ด๋ Equ (1,2)์ ๋ํ๋ ์์ต๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ LLM์ ์ฌ์ฉํ ์ด๊ธฐ์ ์ธ ์ฌ๊ณ ์ ์ฐ์ ์ถ๋ก ์ ์๊ฐํ๋ฉฐ, Qiao et al. (2023)์ ๊ณต์ ์ ์๋ฅผ ์ฐธ์กฐํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ ํด๋ด
์๋ค, ์ง๋ฌธ \(\mathcal{Q}\), ํ๋กฌํํธ \(\mathcal{T}\), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ฅ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ \(P_{LM}\)์ด ์๋ค๊ณ . ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ง๋ฌธ๊ณผ ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐ \(\mathcal{R}\)์ ๋ต \(\mathcal{A}\)๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋จผ์ , ์์ฐ์ด ์ถ๋ก ์ฌ์ฌ์ ํฌํจํ์ง ์๋ ๋ฌธ๋งฅ ๋ด ์ํฉ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ต \(\mathcal{A}\)์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ, ์ฆ likelihood๋ฅผ ์ต๋ํํด์ผ ํฉ๋๋ค. ์ด๋ Equ (1,2)์ ๋ํ๋ ์์ต๋๋ค. |
์ฐ๋ฆฌ์ ์ด๋ก ์ ๋ถ์์์๋, ๊ฒฝํ์ ๊ด์ฐฐ(figure 2 ์ฐธ์กฐ) ํน์ heavy-tailed ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ๋ง ํธํฅ์ ์ํฅ์ ๋๊ธฐ ๋ถ์ฌ ๋ฐ์, ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ tail cutoff ํน์ tail narrowing์ ํจํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์์ต๋๋ค. ์ดํ์ ์คํ์์๋ tail-cutting/narrowing์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฒ์ด๋, ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ top-p selection ํน์ temperature scaling ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ์ํธ ์ฝํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋๋ก ํ์์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ด๋ก ์ ๋ถ์์์๋ ๊ฒฝํ์ ๊ด์ฐฐ(๊ทธ๋ฆผ 2 ์ฐธ์กฐ) ๋๋ ๋ฌดํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ๋ง ํธํฅ์ด ํค๋นํ
์ผ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ํด ๋๊ธฐ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ์ฌ ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๊ผฌ๋ฆฌ ์ ๋จ ๋๋ ๊ผฌ๋ฆฌ ์ขํ ํจํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์ต๋๋ค. ์ดํ์ ์คํ์์๋ ๊ผฌ๋ฆฌ ์ ๋จ/์ขํ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์์ ๋ฒ์ด๋ ๋๋ฆฌ ๋ฐฐํฌ๋ ์๋จ ์ ํ ๋๋ ์จ๋ ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ๊ฐ๋ฅํ ํผํฉ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์๋๋ก ํฉ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ด๋ก ์ ๋ถ์์์, ๊ฒฝํ์ ๊ด์ฐฐ (Figure 2 ์ฐธ์กฐ) ํน์ heavy-tailed data์ ๋ํ finite data sampling bias์ ํจ๊ณผ์ ์ํด ๋๊ธฐ ๋ถ์ฌ๋ฅผ ๋ฐ์์ผ๋ฉฐ, ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ tail cutoff ํน์ tail narrowing์ ํจํด์ ๋ฐ๋ฅธ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์๋ค. ํ์ ์คํ์์๋, tail-cutting/narrowing์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฒ์ด๋, ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ top-p selection ํน์ temperature scaling ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ํ์ฉํ์ฌ ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ์ํธ ์์ธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค ์ ์๊ฒ ํ์๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ด๋ก ์ ๋ถ์์์, ๊ฒฝํ์ ๊ด์ฐฐ (Figure 2 ์ฐธ์กฐ) ํน์ heavy-tailed data์ ๋ํ finite data sampling bias์ ํจ๊ณผ์ ๋๊ธฐ ๋ถ์ฌ๋์ด, ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ tail cutoff ํน์ tail narrowing์ ํจํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ํ์ ์คํ์์๋ tail-cutting/narrowing์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฒ์ด๋, ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ top-p selection ํน์ temperature scaling ๋ฉ์ปค๋์ฆ๋ค์ด ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ์ํธ ์์ธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค ์ ์๋๋ก ํ์ฉํ์์ต๋๋ค. | ์ด๋ก ์ ์ธ ๋ถ์์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ฒฝํ์ ๊ด์ฐฐ(figure 2 ์ฐธ์กฐ) ํน์ ๋ฌดํํ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ๋ง ํธํฅ์ด heavy-tailed ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ํด ๋๊ธฐ๋ฅผ ์ป์ด, ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ tail cutoff ํน์ tail narrowing์ ํจํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์ต๋๋ค. ์ดํ์ ์คํ์์๋ tail-cutting/narrowing์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฒ์ด๋, ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ top-p selection ํน์ temperature scaling ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ํผํฉ๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค ์ ์๋๋ก ํ์ฉํ์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ์ ์ด๋ก ์ ๋ถ์์์, ์ค์ ๊ด์ฐฐ (Figure 2 ์ฐธ์กฐ) ํน์ ๋ฌดํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ํ๋ง ํธํฅ์ ํจ๊ณผ์ ์ํด ๋๊ธฐ๋ฅผ ์ป์ด, ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๊ผฌ๋ฆฌ ์ ๋จ ํน์ ๊ผฌ๋ฆฌ ์ขํ ํจํด์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์ต๋๋ค. ๊ทธ ํ์ ์คํ์์๋, ๊ผฌ๋ฆฌ ์ ๋จ/์ขํ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฒ์ด๋, ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ top-p selection ํน์ temperature scaling ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ํ์ฉํ์ฌ ์์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ์ํธ ์์ธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ค ์ ์๊ฒ ํ์ต๋๋ค. |
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ค์์ ์ง๋ฌธ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ค - _์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ LLMs๋ฅผ Retrieval Augmented Generation (RAG)์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์์ํฌ ๊ฒ์ธ๊ฐ?_ | ์ด ๋ฐฑ์์์๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํฉ๋๋ค. - ์ ๋ฌธ ๋๋ฉ์ธ์์ ๊ฒ์ ๋ณด๊ฐ ์์ฑ(RAG)์ ์ํด ์ฌ์ ํ์ต๋ LLM์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ์์๊น์? | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ค์ ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํฉ๋๋ค. _์ ๋ฌธ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ LLMs๋ฅผ Retrieval Augmented Generation (RAG)์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์์ํฌ ์ ์์๊น?_ | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ค์์ ์ง๋ฌธ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ค - _์ ๋ฌธ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ LLMs๋ฅผ Retrieval Augmented Generation (RAG)์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์์ํค๋๊ฐ?_ | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ์ฐ๊ตฌํฉ๋๋ค - ์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์ ์ฌ์ ํ์ต๋ LLMs๋ฅผ Retrieval Augmented Generation (RAG)์ ์ ์์ํค๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ์? | ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ค์์ ์ง๋ฌธ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ค - _์ ๋ฌธ ๋ถ์ผ์์ ์ฌ์ ํ๋ จ๋ LLMs๋ฅผ Retrieval Augmented Generation (RAG)์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์์ํฌ ์ ์์๊น?_ |
**๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ.** ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ์ ์ค๋นํ ํ, LLMs์ ๋ํด ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ํ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์ ์์๋ฅผ ์ผ์ ํ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ํน์ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐฐ์ฐ๋ ๋ฐ ์์ด์, ๋ช๋ช ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ธฐ์ ์งํฉ ์์(_์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ธฐ๋ณธ ๊ธฐ์ \(\rightarrow\) ๋ชฉํ ๊ธฐ์ )์์์ ํ์ต์ด ๋จ์ง ๋ชฉํ ๊ธฐ์ ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ ์ฝํผ์ค์์์ ์ง์ ํ์ต๋ณด๋ค ์ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ์
์ฆ๋์๋ค [234, 235]. ์ปค๋ฆฌํ๋ผ ํ์ต [236]์ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด์, _๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ_์ด ์ ์๋์๊ณ , ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ๋ชจ๋ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ฌ์ฉ๋์๋ค [234, 235, 237, 238]. ์ด๋ LLMs์ ๋ํด ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ํน์ ์์๋ก ์กฐ์งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค, _์๋ฅผ ๋ค์ด,_ ์ฌ์ด/์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ ๋ค๋ก ์์ํ๊ณ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ์ ์ธ/์ ๋ฌธ์ ์ธ ๊ฒ๋ค์ ์๊ฐํ๋ค. ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฌ์ ํ๋ จ ๋์ ๋ค์ํ ์ถ์ฒ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋น์จ์ ์ ์์ ์กฐ์ ์ ๋๊ฒ ๊ฐ๋ฆฌํฌ ์ ์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ดํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์ฝ๋ฉ LLMs(_์๋ฅผ ๋ค์ด,_ CodeLLMa [235]) ๋๋ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ LLMs(_์๋ฅผ ๋ค์ด,_ LongLLaMA [238])์ ๊ฐ์ ๊ฒ๋ค์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ LLMs(_์๋ฅผ ๋ค์ด,_ LLaMA)์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๋ ์์ธํ ๋ณด๊ณ ์๊ฐ ์์ง ๋ถ์กฑํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํน๋ณํ ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLMs์ ํต์ฌ ๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ , ๊ทธ ๋ค์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์๋ก ๋ค์ด, ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ23์ ๊ฐ๋
์ด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉ๋๋์ง ์๊ฐํ๋ค. | **๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ.** ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ค๋ฅผ ์ค๋นํ ํ์๋ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํด LLM์ ์ ์๋๋ ์์๋ฅผ ๊ณํํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. ํน์ ๊ธฐ์ ์ ํ์ตํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์ผ๋ถ ๊ธฐ์ ์ธํธ ์์๋ก ํ์ตํ๋ ๊ฒ์ด(_์: ๊ธฐ๋ณธ ๊ธฐ์ \(\rightarrow\) ๋์ ๊ธฐ์ ) ๋์ ๊ธฐ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ ๋ง๋ญ์น๋ก๋ถํฐ ์ง์ ํ์ตํ๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ์ฑ๋ฅ์ด ๋ฐ์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ต๋๋ค [234, 235]. ์ปค๋ฆฌํ๋ผ ํ์ต [236]์ ์์ด๋์ด์ ๋ฐ๋ผ _๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ_์ด ์ ์๋๊ณ ๋ชจ๋ธ ์ฌ์ ํ์ต [234, 235, 237, 238]์์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ LLM์ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฌ๋ฌ ๋ถ๋ถ์ ํน์ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ฉฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ฌ์ด/์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ ๋ถํฐ ์์ํ์ฌ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ์ด๋ ค์ด/์ ๋ฌธํ๋ ์์ ๋ฅผ ๋์
ํ๋ ๊ฒ์ ํฌํจํฉ๋๋ค. ๋ณด๋ค ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ค์ํ ์์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋น์จ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ์ง์นญํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ ๋ฌธํ๋ ์ฝ๋ฉ LLM(_์: CodeLLMa [235]) ๋๋ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ LLM(_์: LongLLaMA [238])๊ณผ ๊ฐ์ ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฌธํ์๋ ๋ฒ์ฉ LLM(_์: LLaMA)์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์์ธํ ๋ณด๊ณ ๊ฐ ์์ง ๋ถ์กฑํฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด, ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ํน๋ณํ ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLM์ ์ฃผ์ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฐ๋ฌ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ ๋ค์ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ค๋ฅผ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ค์์์๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ก ๋ค์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฐ๋
์ด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉ๋๋์ง ์๊ฐํฉ๋๋ค. | **๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ.** ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ค๋นํ ํ, LLMs์ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ํด ํน์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ ์๋๋ ์์๋ฅผ ์ผ์ ํ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ผ๋ถ ๊ฒฝ์ฐ์์, ํน์ ์คํฌ์ ๋ฐฐ์ฐ๊ธฐ ์ํด์๋, ์คํฌ ์ธํธ ์ํ์ค(_์๋ฅผ ๋ค์ด, _๊ธฐ๋ณธ ์คํฌ \(\rightarrow\) ๋์ ์คํฌ)์์์ ํ์ต์ด ๋์ ์คํฌ์๋ง ์ง์ค๋ ์ฝํผ์ค์์์ ์ง์ ํ์ต๋ณด๋ค ์ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ์
์ฆ๋์๋ค [234, 235]. ์ปค๋ฆฌํ๋ผ ํ์ต [236]์ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, _๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ_์ด ์ ์๋์๊ณ , ๋ชจ๋ธ ์ฌ์ ํ๋ จ [234, 235, 237, 238]์์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋์๋ค. ์ด๋ LLMs์ ๋ํ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ํน์ ์์๋ก, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ฌ์ด/์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ ๋ค๋ก ์์ํ์ฌ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ์ ์ธ/์ ๋ฌธ์ ์ธ ๊ฒ๋ค์ ์๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. ๋ณด๋ค ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋์ ๋ค์ํ ์ถ์ฒ๋ค์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋น์จ์ ์ ์์ ์กฐ์ ์ ๋๊ฒ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ดํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์ฝ๋ฉ LLMs(_์๋ฅผ ๋ค์ด, _CodeLLMa [235]) ๋๋ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ LLMs(_์๋ฅผ ๋ค์ด, _LongLLaMA [238])์ ๊ฐ์ ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ LLMs(_์๋ฅผ ๋ค์ด, _LLaMA)์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๋ ์์ธํ ๋ณด๊ณ ์๋ ๋ฌธํ์์ ์์ง ๋ถ์กฑํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋, ํน๋ณํ ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLMs์ ํต์ฌ ๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ , ๊ทธ ๋ค์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ด ์๋ค. ๋ค์์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ก ๋ค๋ฉฐ, ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ23์ ๊ฐ๋
์ด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉ๋๋์ง๋ฅผ ์๊ฐํ๋ค. | **๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ.** ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ค๋นํ ํ์๋ LLMs์ ๋ํด ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ์ ์์๋ฅผ ๊ณํํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ผ๋ถ ๊ฒฝ์ฐ์์ ํน์ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐฐ์ฐ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ธฐ์ ์ธํธ ์์(_์: _๊ธฐ๋ณธ ๊ธฐ์ \(\rightarrow\) ๋ชฉํ ๊ธฐ์ )์์์ ํ์ต์ด ๋ชฉํ ๊ธฐ์ ์๋ง ์ง์ค๋ ์ฝํผ์ค์์์ ์ง์ ํ์ต๋ณด๋ค ์ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ์
์ฆ๋์๋ค [234, 235]. ์ปค๋ฆฌํ๋ผ ํ์ต์ ๊ฐ๋
[236]์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, _๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ_์ด ์ ์๋์๊ณ , ๋๋ฆฌ ๋ชจ๋ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ฌ์ฉ๋์๋ค [234, 235, 237, 238]. ์ด๋ LLMs์ ๋ํ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ํน์ ์์๋ก ์กฐ์งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ฌ์ด/์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ ๋ก ์์ํ์ฌ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ๋์ ์ ์ธ/์ ๋ฌธ์ ์ธ ์์ ๋ฅผ ์๊ฐํ๋ค. ๋ณด๋ค ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก๋ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ค์ํ ์ถ์ฒ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋น์จ์ ์ ์์ ์กฐ์ ์ ๋๊ฒ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ดํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ๋ฌธ ์ฝ๋ฉ LLMs(_์: CodeLLMa [235]) ๋๋ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ LLMs(_์: LongLLaMA [238])๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒ๋ค์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ LLMs(_์: LLaMA)์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์์ธํ ๋ณด๊ณ ์๋ ๋ฌธํ์์ ์์ง ๋ถ์กฑํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํน๋ณํ ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLMs์ ํต์ฌ ๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ก ๋ค์ด, ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฐ๋
์ด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉ๋๋์ง ์๊ฐํ๋ค. | **๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ.** ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ค๋ฅผ ์ค๋นํ ํ์๋ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํด LLM์ ์ ์๋๋ ์์๋ฅผ ์์ฝํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํฉ๋๋ค. ํน์ ๊ธฐ์ ์ ํ์ตํ๋ ค๋ฉด ์ผ๋ถ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ธฐ์ ์ธํธ ์์๋ก ํ์ตํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ ๊ธฐ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ ๋ง๋ญ์น์์ ์ง์ ํ์ตํ๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ๋ ๋์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ต๋๋ค [234, 235]. ์ปค๋ฆฌํ๋ผ ํ์ต [236]์ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, _๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ_์ด ์ ์๋์ด ๋ชจ๋ธ ์ฌ์ ํ์ต [234, 235, 237, 238]์์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋์์ต๋๋ค. ์ด๋ LLM์ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ํน์ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ฉฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ฌ์ด/์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ ๋ก ์์ํ์ฌ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ์ด๋ ค์ด/ํน์ํ๋ ์์ ๋ฅผ ๋์
ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ณด๋ค ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ค์ํ ์ถ์ฒ์ ๋ฐ์ดํฐ ๋น์จ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋๊ฒ ์๋ฏธํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ดํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ํนํ๋ ์ฝ๋ฉ LLM (์: CodeLLMa [235]) ๋๋ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ LLM (์: LongLLaMA [238])๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ๋ก๊ฐ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ LLM (์: LLaMA)์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์์ธํ ๋ณด๊ณ ์๊ฐ ์ฌ์ ํ ๋ถ์กฑํฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํน๋ณํ ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLM์ ํต์ฌ ๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ค๋ฅผ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋ค์์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ก ๋ค์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ23์ ๊ฐ๋
์ด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉ๋๋์ง ์๊ฐํฉ๋๋ค.
| **๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ.** ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ค๋นํ ํ์๋ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ LLM์ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํด ์ ์๋๋ ์์๋ฅผ ๊ณํํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ํน์ ๊ธฐ์ ์ ํ์ตํ๋ ๋ฐ ์์ด, ๊ธฐ์ ์ธํธ ์์(_์, ๊ธฐ๋ณธ ๊ธฐ์ \(\rightarrow\) ๋ชฉํ ๊ธฐ์ )๋ก ํ์ตํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉํ ๊ธฐ์ ์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถ ๋ง๋ญ์น์์ ์ง์ ํ์ตํ๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด ์
์ฆ๋์๋ค [234, 235]. ์ปค๋ฆฌํ๋ผ ํ์ต [236]์ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, _๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ_์ด ์ ์๋์๊ณ , ๋๋ฆฌ ๋ชจ๋ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ฌ์ฉ๋์๋ค [234, 235, 237, 238]. ์ด๋ LLM์ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ํน์ ์์๋ก ์กฐ์งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ฉฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ฌ์ด/์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ ๋ก ์์ํ์ฌ ์ ์ฐจ ๋ ๋์ ์ ์ธ/์ ๋ฌธ์ ์ธ ์์ ๋ฅผ ์๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ณด๋ค ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ค์ํ ์ถ์ฒ์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋น์จ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋๊ฒ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ดํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ํนํ๋ ์ฝ๋ฉ LLM(_์, CodeLLMa [235]) ๋๋ ๊ธด ์ปจํ
์คํธ LLM(_์, LongLLaMA [238])๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ๋ก๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ LLM(_์, LLaMA)์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ์์ธํ ๋ณด๊ณ ์๊ฐ ๋ฌธํ์์ ์์ง ๋ถ์กฑํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํน๋ณํ ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๊ฐ ๋ฒค์น๋งํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก LLM์ ํต์ฌ ๋ฅ๋ ฅ ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๊ณ , ๊ทธ ํ ์ฌ์ ํ์ต ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ก ๋ค์ด, ๋ฐ์ดํฐ ์ปค๋ฆฌํ๋ผ23์ ๊ฐ๋
์ด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉ๋๋์ง ์๊ฐํ๋ค.
|
**ํ๋ผ๋ฏธํฐ 4** (๊ทธ๋ฆผ 11).: ๋ ์คํ ๋ชจ๋์์, ์ฐ๋ฆฌ๋ Parameter 1์ ์์ธํ ๋์ด๋ Figure 1(a)์์ ์ฌ์ฉ๋ optimizer ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๋ฐ๋ฆ
๋๋ค. | **๋งค๊ฐ๋ณ์ 4** (๊ทธ๋ฆผ 11).: ๋ ์คํ ๋ชจ๋์์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ 1์์ ์์ธํ ์ค๋ช
ํ ๊ทธ๋ฆผ 1(a)์์ ์ฌ์ฉํ ๋์ผํ ์ต์ ํ ๋๊ตฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ธํธ๋ฅผ ์ค์ํ๋ค. | **Parameter 4** (Figure 11).: ๋ ์คํ ๋ชจ๋์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ Figure 1(a)์ ์ฌ์ฉ๋ ๋์ผํ optimizer parameters ์ธํธ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ Parameter 1์์ ์์ธํ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค. | **Parameter 4** (Figure 11): ๋ ์คํ ๋ชจ๋์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ Figure 1(a)์์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ optimizer parameters ์ธํธ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, Parameter 1์์ ์์ธํ๊ฒ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค. | **Parameter 4** (Figure 11).: ๋ ์คํ ๋ชจ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ Figure 1(a)์์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ optimizer parameters ์ธํธ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ Parameter 1์์ ์์ธํ ์ค๋ช
๋์ด ์๋ค. | **Parameter 4** (Figure 11).: ๋ ์คํ ๋ชจ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ Figure 1(a)์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋์ผํ optimizer parameters ์ธํธ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉฐ, ์ด๋ Parameter 1์์ ์์ธํ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค. |
**Long-form generation tasks**๋ ์ ๊ธฐ ์์ฑ ์์
(biography generation task) (Min et al., 2023)๊ณผ ์ฅ๋ฌธ์ QA ์์
์ธ **ALCE-ASQA** (Gao et al., 2023); (Stelmakh et al., 2022)๋ฅผ ํฌํจํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๊ธฐ ํ๊ฐ์ FactScore (Min et al., 2023)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ , ASQA์ ๋ํด์๋ ์ ํ๋(str-em), MAUVE (Pillutla et al., 2021)์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ ์ฐฝ์ฑ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Gao et al. (2023)์ ์ธ์ฉ ์ ๋ฐ๋์ ์ฌํ์จ์ ๊ณต์์ ์ธ ์งํ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค. 5 | **๊ธด ํ์์ ์์ฑ ์์
**์๋ ์ ๊ธฐ ์์ฑ ์์
(Min ์ธ, 2023)๊ณผ ๊ธด ํ์์ QA ์์
**ALCE-ASQA** Gao ์ธ(2023); Stelmakh ์ธ(2022)๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ ๊ธฐ ํ๊ฐ๋ FactScore(Min ์ธ, 2023)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ , ASQA๋ ์ ํ๋(str-em), MAUVE(Pillutla ์ธ, 2021)๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ์ ์ฐฝ์ฑ, ์ธ์ฉ ์ ๋ฐ๋ ๋ฐ ์ธ์ฉ ํ์(Gao ์ธ, 2023)์ ๊ณต์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. 5 | **๊ธด ํ์ ์์ฑ ์์
(Long-form generation tasks)**์๋ ์ ๊ธฐ ์์ฑ ์์
(biography generation task) (Min et al., 2023)๊ณผ ๊ธด ํ์ QA ์์
**ALCE-ASQA** (Gao et al., 2023; Stelmakh et al., 2022)์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ FactScore (Min et al., 2023)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ , ASQA์ ๋ํด์๋ ์ ํ์ฑ(str-em), MAUVE (Pillutla et al., 2021)์ ๊ธฐ๋ฐํ ์ ์ฐฝ์ฑ(fluency), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ์ฉ ์ ๋ฐ๋(citation precision)์ ์ฌํ์จ(recall)์ ๊ณต์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. 5 | **๊ธด ํ์์ ์์ฑ ์์
**์๋ ์ ๊ธฐ ์์ฑ ์์
(Min et al., 2023)๊ณผ ๊ธด ํ์์ QA ์์
์ธ **ALCE-ASQA**(Gao et al., 2023; Stelmakh et al., 2022)๊ฐ ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๊ธฐ ํ๊ฐ์ FactScore(Min et al., 2023)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ASQA์ ๋ํด์๋ ์ ํ์ฑ(str-em), MAUVE(Pillutla et al., 2021) ๊ธฐ๋ฐ ์ ์ฐฝ์ฑ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ์ฉ ์ ๋ฐ๋์ ์ฌํ์จ(Gao et al., 2023)์ ๊ณต์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. 5 | **๊ธด ํ์ ์์ฑ ์์
(Long-form generation tasks)**์๋ ์ ๊ธฐ ์์ฑ ์์
(biography generation task) (Min ์ธ., 2023)๊ณผ ๊ธด ํ์ QA ์์
**ALCE-ASQA** (Gao ์ธ., 2023; Stelmakh ์ธ., 2022)์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๊ธฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด FactScore (Min ์ธ., 2023)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ , ASQA์ ๋ํด ์ ํ๋(str-em), MAUVE (Pillutla ์ธ., 2021)๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ์ ์ฐฝ์ฑ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ์ฉ ์ ๋ฐ๋ ๋ฐ ์ฌํ์จ(Gao ์ธ., 2023)์ ๊ณต์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. 5 | **๊ธด ํ์ ์์ฑ ์์
**์๋ ์ ๊ธฐ ์์ฑ ์์
(Min et al., 2023)๊ณผ ๊ธด ํ์ QA ์์
**ALCE-ASQA**(Gao et al., 2023; Stelmakh et al., 2022)์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๊ธฐ ํ๊ฐ์ FactScore(Min et al., 2023)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ , ASQA์ ๋ํด์๋ ์ ํ๋(str-em), MAUVE(Pillutla et al., 2021) ๊ธฐ๋ฐ ์ ์ฐฝ์ฑ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ์ฉ ์ ๋ฐ๋์ ์ฌํ์จ(Gao et al., 2023)์ ๊ณต์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. 5 |
์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, ๊ฐ๋
์ ์ผ๋กๆไปฌๅจ (17)์์ ์ ์ํ ํ
์คํธ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ํฅํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
[reviewed korean]
์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, ๊ฐ๋
์ ์ผ๋กๆไปฌๅจ (17)์์ ์ ์ํ test metric์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ํฅํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
์ ์ :
์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, ๊ฐ๋
์ ์ผ๋กๆไปฌๅจ (17)์์ ์ ์ํ test metric์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ํฅํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
->
์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, ๊ฐ๋
์ ์ผ๋กๆไปฌๅจ (17)์์ ์ ์ํ ํ
์คํธ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ํฅํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ฒฐ๊ณผ:
์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, ๊ฐ๋
์ ์ผ๋กๆไปฌๅจ (17)์์ ์ ์ํ ํ
์คํธ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ํฅํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๋ค๋ง, 'ๆไปฌๅจ (17)์์ ์ ์ํ' ๋ถ๋ถ์ ํ๊ตญ์ด ๋ฌธ๋ฒ์ ๋ง๊ฒ '์ฐ๋ฆฌ๊ฐ (17)์์ ์ ์ํ'์ผ๋ก ์์ ํด์ผ ํฉ๋๋ค.
๊ฒฐ๊ณผ:
์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, ๊ฐ๋
์ ์ผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ (17)์์ ์ ์ํ ํ
์คํธ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ํฅํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค. | ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ ํํฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๋ณตํ๋ค! ๋ฐ๋ผ์ (17)์์ ์ ์ํ ์ฐ๋ฆฌ์ ํ
์คํธ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ๊ฐ๋
์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ๋ฆฌํค๊ณ ์๋ค. | ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ classical Hutter ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณต๊ตฌํ๋ค! ๋ฐ๋ผ์, (17)์ ์ ์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ test metric์ ๊ฐ๋
์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ๋ฆฌํค๊ณ ์๋ค. | ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌ๊ตฌ์ฑํ๊ฒ ๋๊ณ , ๋ฐ๋ผ์ (17)์ ์ ์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ํ
์คํธ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ๊ฐ๋
์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ๋ฆฌํค๊ณ ์์์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌ๊ตฌ์ฑํ๊ฒ ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, (17)์์ ์ ์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ํ
์คํธ metric์ ๊ฐ๋
์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ๋ฆฌํค๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์ ์ ์๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ณ ์ ์ ์ธ Hutter ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๋ณตํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค! ๋ฐ๋ผ์, (17)์์ ์ ์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ test metric์ ๊ฐ๋
์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ๋ฆฌํค๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. |
์ฆ๋ช
: ๊ฐ์ ํด๋์ค์์ ๋ ๊ฐ์ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์, ๊ทธ ํจ์๋ \(r^{\prime}(x,y)=r(x,y)+f(x)\)์ด๊ณ , ๊ฐ๊ฐ์ ์ต์ ์ ์ฑ
์ \(\pi_{r}\)์ \(\pi_{r^{\prime}}\)๋ก ํ๊ธฐํ์. Eq. 4์ ์ํ๋ฉด, ๋ชจ๋ \(x,y\)์ ๋ํด ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์์ ์ ์ ์๋ค. | ์ฆ๋ช
.: ๋์ผํ ํด๋์ค์ ๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ณ , \(r^{\prime}(x,y)=r(x,y)+f(x)\)๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ๊ณ , ํด๋น ์ต์ ์ ์ฑ
์ \(\pi_{r}\) ๋ฐ \(\pi_{r^{\prime}}\)๋ก ํ์ํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ๋ฐฉ์ ์ 4์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋ชจ๋ \(x,y\)์ ๋ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ฉ๋๋ค. | ์ฆ๋ช
: ๋์ผํ ํด๋์ค์์ ๋ ๊ฐ์ ๋ณด์ ํจ์ \(r^{\prime}(x,y)=r(x,y)+f(x)\)๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์. ์ด๋ฅผ \(\pi_{r}\)์ \(\pi_{r^{\prime}}\)์ ๋์ํ๋ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
์ผ๋ก ํ๊ธฐํ์. Eq. 4์ ์ํ๋ฉด, ๋ชจ๋ \(x,y\)์ ๋ํด ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป๋๋ค. | ์ฆ๋ช
: ๊ฐ์ ํด๋์ค์ ๋ ๊ฐ์ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์, \(r^{\prime}(x,y)=r(x,y)+f(x)\) ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ , ์ด์ ํด๋นํ๋ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
๋ค์ \(\pi_{r}\) ์ \(\pi_{r^{\prime}}\)๋ก ํ๊ธฐํ์. Eq. 4์ ์ํ๋ฉด, ๋ชจ๋ \(x,y\)์ ๋ํด ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์์ ์ป๋๋ค. | ์ฆ๋ช
.: ๋์ผํ ํด๋์ค์์ ๋ ๊ฐ์ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์, ๊ทธ ์กฐ๊ฑด์ \(r^{\prime}(x,y)=r(x,y)+f(x)\)์ด๊ณ , ํด๋นํ๋ ์ต์ ์ ์ ์ฑ
๋ค์ \(\pi_{r}\) ์ \(\pi_{r^{\prime}}\)๋ก ํ๊ธฐํ์. Eq. 4์ ์ํ๋ฉด, ๋ชจ๋ \(x,y\)์ ๋ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์ฉ๋๋ค. | ์ฆ๋ช
: ๊ฐ์ ํด๋์ค์ ๋ reward functions์ ๊ณ ๋ คํ์. ์ฆ, \(r^{\prime}(x,y)=r(x,y)+f(x)\)์ด๊ณ , ํด๋นํ๋ ์ต์ ์ policies๋ฅผ \(\pi_{r}\)์ \(\pi_{r^{\prime}}\)๋ก ํ๊ธฐํ์. Eq. 4์ ์ํ๋ฉด ๋ชจ๋ \(x,y\)์ ๋ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋๋ค. |
๋ฐ๋๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ Fig. 5์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฏ์ด ์ง๋ฌธ ๋ด์ ์ ์ ๋ฅผ ์์ ํ๊ธฐ๋ ํ์๊ณ , \(16-n\)์ ์์ธก์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์ถฉํ๋ ์ ์ ์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ์ง๋ฌธ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ง๋ฌธ์ ๋ณ๊ฒฝํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ MFT๊ฐ ์ง๋ฌธ ํด์์์ ๋ฐ์ด๋๋ค๋ ๋ฐ๋ฉด, SFT๋ ์ง๋ฌธ ๋ด์ ๋ณ๊ฒฝ ์ฌํญ์ ๋ฌด์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด ์ง๋ฌธ ๋ด์์ ์ ์ ๋ฅผ ์์ ํ์ฌ ๋ฐ๋๋ก, 16-n์ ์์ธก์ ์์ถฉ๋๋ ์ ์ ์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ง๋ฌธ์ ๋ณ๊ฒฝํ ๊ฒฐ๊ณผ, MFT๋ ์ง๋ฌธ์ ํด์ํ๋ ๋ฐ ํ์ํ ๋ฐ๋ฉด, SFT๋ ์ง๋ฌธ ๋ด์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฌด์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ๋ฐ๋๋ก, ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด ์ง๋ฌธ ๋ด์์ ์ ์ ๋ฅผ ์์ ํ๋ค. \(16-n\)์ ์์ธก์ ๋ชจ์๋๋ ์ ์ ์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ง๋ฌธ์ ๋ณ๊ฒฝํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ MFT๊ฐ ์ง๋ฌธ ํด์์ ๋ฐ์ด๋์ง๋ง, SFT๋ ์ง๋ฌธ ๋ด์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฌด์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. | ๋ฐ๋๋ก, ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด ์ง๋ฌธ ๋ด์ ์ ์ ๋ฅผ ์์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, \(16-n\)์ ์์ธก์ ๋ชจ์๋๋ ์ ์ ์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ง๋ฌธ ๋ด์์์ ๋ณ๊ฒฝ์ฌํญ์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ MFT๊ฐ ์ง๋ฌธ ํด์์ ๋ฐ์ด๋์ง๋ง, SFT๋ ์ง๋ฌธ ๋ด์ ๋ณ๊ฒฝ์ฌํญ์ ๋ฌด์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ๋ฐ๋๋ก, ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด ์ง๋ฌธ ๋ด์์ ์ ์ ๋ฅผ ์์ ํ์์ต๋๋ค. \(16-n\)์ ์์ธก์ ๋ชจ๋ธ์ด ์์ถฉ๋๋ ์ ์ ์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ์ง๋ฌธ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ง๋ฌธ์ ๋ณ๊ฒฝํ ๊ฒฐ๊ณผ, MFT๋ ์ง๋ฌธ ํด์์์ ๋ฐ์ด๋์ง๋ง, SFT๋ ์ง๋ฌธ ๋ด์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฌด์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ๋ฐ๋๋ก, ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด ์ง๋ฌธ ๋ด์ ์ ์ ๋ฅผ ์์ ํ์์ผ๋ฉฐ, \(16-n\)์ ์์ธก์ ๋ชจ์๋๋ ์ ์ ์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ์ฐ์ ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ง๋ฌธ ๋ด์์์ ๋ณ๊ฒฝ์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ MFT๊ฐ ์ง๋ฌธ ํด์์์ ์ฐ์ํจ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ, SFT๋ ์ง๋ฌธ ๋ด์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฌด์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. |
Bertrand et al. (2023)์ ์ด๋ฏธ์ง ์์ฑ ์ปจํ
์คํธ์์์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ธ๊ธํ์, ์ด๋ generative models์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ฑ์์ data composition์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ์ค๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํํ๋ clean data์ generator์ ์ด์ ๋ฐ๋ณต์์ ์์ฑ๋ synthesized data๊ฐ ํผํฉ๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๋ถ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, data mix๊ฐ synthesized data๋ก๋ง ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค๋ฉด, generative process๋ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ likely to degenerateํ๊ฒ ๋์ด, ๊ทธ๋ค์ด 'clueless generator'๋ผ๊ณ ์ค๋ช
ํ๋ ์ํฉ์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์, generator๋ ๋ถ๊ดดํ๊ฒ ๋์ด, ๋ชจ๋ธ๋งํ๋ ค๊ณ ํ๋ data distribution์ ๋ณธ์ง์ ํฌ์ฐฉํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์ฐจ ์๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, clean data์ ๋น์จ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋๋ค๋ฉด, generator๋ ํน์ ๊ธฐ์ ์ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ํ์ต๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์งํ๊ณ ์ค์ data distribution์ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ ํ๊ณ ์์์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ generative models์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ฑ์์ data composition์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ์ค๋ค. | ์ด๋ฏธ์ง ์์ฑ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ด ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ์กฐ๋ช
ํ Bertrand ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ(2023)๋ฅผ ์ธ๊ธํด ๋ณด๊ฒ ์ต๋๋ค. ์ด๋ค์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ฑ๊ธฐ์ ์ด์ ๋ฐ๋ณต์์ ํฉ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. ์ด๋ค์ ๋ถ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ค๊ฐ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ง ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ํดํํ์ฌ '๋ฌด์์์ ์ธ ์์ฑ๊ธฐ'๋ก ์ด์ด์ง ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ฑ๊ธฐ๊ฐ ๋ถ๊ดด๋ฉ๋๋ค. ์์ฑ๊ธฐ๋ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ๋งํ๋ ค๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ๋ณธ์ง์ ํฌ์ฐฉํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ฏน์ค์์ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น์จ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋์ผ๋ฉด ์์ฑ๊ธฐ๋ ํน์ ๊ธฐ์ ์กฐ๊ฑด์์ ํ์ต ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์งํ๊ณ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ต๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ์กฐ๋ช
ํฉ๋๋ค. | Bertrand et al.(2023)์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ํด ์ธ๊ธํ์. ์ด๋ฏธ์ง ์์ฑ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ฑ์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํํ๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ฑ๊ธฐ์ ์ด์ ๋ฐ๋ณต์์ ํฉ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ํผํฉ์ ํฌํจํ๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํ๊ตฌํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๋ถ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ์ด ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ด ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ํดํ๋์ด 'clueless generator'๋ก ์ด์ด์ง ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ฑ๊ธฐ๋ ๋ถ๊ดดํ๋ค. ์์ฑ๊ธฐ๋ ๋ณธ๋ ๋ชจ๋ธ๋งํ๋ ค๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ๋ณธ์ง์ ํฌ์ฐฉํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์ฐจ ์์คํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๊ทธ๋ค์ ๋ฏน์ค์์ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น์จ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋์ ๋, ์์ฑ๊ธฐ๋ ํน์ ๊ธฐ์ ์ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ํ์ตํ๊ณ ์ง์ง ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์งํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ฑ์์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ๊ณ ์๋ค. | Bertrand et al. (2023)์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด๋ฏธ์ง ์์ฑ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ์ดํด๋ณด๋ฉด, ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ด generative models์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ์ค๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํํ๋ clean data์ generator์ ์ด์ ๋ฐ๋ณต์์ ํฉ์ฑ๋ data๋ฅผ ํผํฉํ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํ์ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๋ถ์์ ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ์ด ํฉ์ฑ๋ data๋ก๋ง ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ generative process๊ฐ ํดํ๋์ด 'clueless generator'๋ก ์ด์ด์ง ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์์์ ๋๋ฌ๋
๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ generator๋ ๊ทธ๊ฐ ๋ชจ๋ธ๋งํ๋ ค๊ณ ํ๋ data distribution์ ๋ณธ์ง์ ํฌ์ฐฉํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์ฐจ ์์คํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๊ทธ๋ค์ ํผํฉ๋ฌผ ์ค clean data์ ๋น์จ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋์ ๋, generator๋ ํน์ ๊ธฐ์ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ํ์ตํ๊ณ ์ค์ data distribution์ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์งํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ด ์์
์ generative models์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ์์ด data composition์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ์ค๋๋ค. | Bertrand et al. (2023)์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด๋ฏธ์ง ์์ฑ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ์ดํด๋ณด๋ฉด, ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ด ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ์ค๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํํ๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ด์ ์์ฑ๊ธฐ ๋ฐ๋ณต์์ ํฉ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํ๊ตฌํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๋ถ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋ฐ์ดํฐ ํผํฉ์ด ํฉ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ง ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ํดํํ๊ฒ ๋์ด ๊ทธ๋ค์ด 'clueless generator'๋ผ๊ณ ์ค๋ช
ํ๋ ํ์์ ์ด๋ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์์ต๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ฑ๊ธฐ๋ ์ ์ฐจ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ๋ณธ์ง์ ํฌ์ฐฉํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๊ฒ ๋์ด, ๋ณธ๋ ๋ชจ๋ธ๋งํ๋ ค ํ๋ ๋์์์ ๋ฉ์ด์ง๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ํผํฉ๋ฌผ์์ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น์จ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋๋ค๋ฉด, ์์ฑ๊ธฐ๋ ํน์ ๊ธฐ์ ์ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ํ์ต ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์งํ๊ณ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ง๋๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ ์ค์์ฑ์ ๋ช
ํํ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | Bertrand et al. (2023)์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ด๋ฏธ์ง ์์ฑ์ ๋งฅ๋ฝ์์ ์ธ๊ธํด ๋ณด์. ์ด๋ค์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํํ๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ ๋๋ ์ดํฐ์ ์ด์ ๋ฐ๋ณต์์ ํฉ์ฑ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๋ถ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋ฐ์ดํฐ ๋ฏน์ค๊ฐ ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ง ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฑ ํ๋ก์ธ์ค๊ฐ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ ํดํํ์ฌ 'clueless generator'๋ก ์ด์ด์ง ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ฑ๊ธฐ๋ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ์ ๋ณธ์ง์ ํฌ์ฐฉํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, ๋ฏน์ค์์ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น์จ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋์ผ๋ฉด ์์ฑ๊ธฐ๋ ํน์ ๊ธฐ์ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ํ์ต ๋ฅ๋ ฅ์ ์ ์งํ๊ณ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐํ์ก๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฑ ๋ชจ๋ธ์ ์์ ์ฑ๊ณผ ํจ๊ณผ์ ์์ด ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋ฐํ์ค๋ค. |
๋์ฑ์ด, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(W_{down}\)์ \(k\)-th ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ์ด \(W_{up}\)์ \(k\)-th ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋๋ฐ, ์ด๋ ๋ชจ๋ \(h_{\text{ffn}}[k]=0\)์ ์ค์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(\text{Imp}(W_{down}|x)\)์ Equation (5)์ ํตํด ์ป์ ์ ์๋ค. | ๋ํ, \(W_{down}\)์ \(k\)-๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ์ ๋ชจ๋ \(h_{\text{ffn}}[k]=0\)์ ์ค์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ \(W_{up}\)์ \(k\)-๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(\text{Imp}(W_{down}|x)\)๋ ๋ฐฉ์ ์ (5)์ ์ํด ์ป์ ์ ์์ต๋๋ค. | ๋์ฑ์ด, \(W_{down}\)์ \(k\)๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ์ \(W_{up}\)์ \(k\)๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ชจ๋ \(h_{\text{ffn}}[k]=0\)์ ์ค์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(\text{Imp}(W_{down}|x)\)๋ ์์ (5)์ ํตํด ์ป์ ์ ์๋ค. | ๋์ฑ์ด, \(W_{down}\)์ \(k\)๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ์ \(W_{up}\)์ \(k\)๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ๋ค. ์ด๋ ๋ชจ๋ \(h_{\text{ffn}}[k]=0\)์ ์ค์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(\text{Imp}(W_{down}|x)\)๋ ๋ฐฉ์ ์ (5)์ ํตํด ์ป์ ์ ์๋ค. | ๋์ฑ์ด, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(W_{down}\)์ \(k\)-๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ์ด \(W_{up}\)์ \(k\)-๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. ์ด๋ ๋ชจ๋ \(h_{\text{ffn}}[k]=0\)์ ์ค์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(\text{Imp}(W_{down}|x)\)๋ ๋ฐฉ์ ์ (5)์ ํตํด ์ป์ ์ ์๋ค. | ๋์ฑ์ด, \(W_{down}\)์ \(k\)-๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ์ ๋ชจ๋ \(h_{\text{ffn}}[k]=0\)์ ์ค์ ํ๋ฏ๋ก \(W_{up}\)์ \(k\)-๋ฒ์งธ ๋ด๋ฐ์ ๋นํ์ฑํํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์์ต๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ \(\text{Imp}(W_{down}|x)\)๋ ๋ฐฉ์ ์ (5)์ ํตํด ์ป์ ์ ์์ต๋๋ค. |
CMA-ES ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ชจ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ต์ ํ๋ ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ ์ผ๊ด์ฑ์์ ๋ํ๋ฉ๋๋ค. ์ผ๋ณธ์ด LLM์์ ๋ํ๋๋ ์ฃผ์ ๋ฐ๋๋ ์์
ํด๊ฒฐ์ ๋ํ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ก Mistral ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ๋ก๋ถํฐ์ ์ผ๋ณธ์ด LM์ ๋ ๋ง์ fine-tunings ๋๋ฌธ์ผ ์ ์๋ค๊ณ ์ถ์ธกํฉ๋๋ค. [50, Section 4.6]์ ๋
ผ์์ ์ผ์นํ๊ฒ, DARE์ sparsification์ ์ด๋ฌํ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ fine-tuned ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ ๋ ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์งํ์ ํ์์ ์ผ๋ณธ์ด LM์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์
๋๋ค. | CMA-ES ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต์ ํ๋ ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ ๊ท ์ผ์ฑ์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ ๋ชจ๋ ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ผ๋ณธ LLM์ ์ง๋ฐฐ์ ๋ฐ๋๋ ๊ณผ์ ํด๊ฒฐ์ ์ค์ํ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ผ๋ณธ์ด LM์ด ๋ฏธ์คํธ๋ ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ์์ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ํ ์์ด ๋ ๋ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ ์๋ ์๋ค๊ณ ์ถ์ธกํฉ๋๋ค. [50, ์น์
4.6]์ ๋
ผ์์ ์ผ์นํ์ฌ, DARE์ ์คํ๋ฆฌ์ํผ์ผ์ด์
์ ์ด๋ฌํ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ ๋ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ํ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์งํ์ ๊ฒ์์ ์ผ๋ณธ์ด LM์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋์ฌ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. | CMA-ES ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต์ ํ๋ ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ํด ์ ์๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ, ๋ชจ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋๋ฌ๋
๋๋ค. ์ผ๋ณธ LLM์์ ์ฐ์ธํ ๋ฐ๋๋ ๊ณผ์ ํด๊ฒฐ์ ๋ํ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ก Mistral base model์์ ์ผ๋ณธ LM์ด ๋ ๋ง์ ์์ fine-tuning์ ๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ ์ ์๋ค๊ณ ์ถ์ธกํฉ๋๋ค. [50, Section 4.6]์ ๋
ผ์์ ๋ฐ๋ผ, DARE์ sparsification์ ์ด๋ฌํ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ fine-tuned๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ ๋ ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ evolutionary search๋ ์ผ๋ณธ LM์ ๋ํ density๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์ํด์ผ๋ก์จ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์
๋๋ค. | CMA-ES ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต์ ํ๋ ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ ์ผ๊ด์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ชจ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ผ๋ณธ LLM์์ ๋ํ๋๋ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ๋ฐ๋๋ ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์์
ํด๊ฒฐ์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ก ์ผ๋ณธ LM์ด Mistral ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ์์ ๋ ๋ง์ ์์ fine-tuning์ ๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ ์ ์๋ค๊ณ ์ถ์ธกํฉ๋๋ค. [50, Section 4.6]์ ๋
ผ์์ ๊ฐ์ด, DARE์ sparsification์ ์ด๋ฌํ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ fine-tuning๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ ๋ ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์งํ์ ํ์์ ์ผ๋ณธ LM์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋๋ ค ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. | CMA-ES ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต์ ํ๋ ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ ์ผ๊ด์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ชจ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋๋ฌ๋
๋๋ค. ์ผ๋ณธ LLM์์ ๋ํ๋๋ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ๋ฐ๋๋ ์ด ๊ณผ์ ํด๊ฒฐ์ ๋ํ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ์ผ๋ณธ LM์ Mistral ๋ฒ ์ด์ค ๋ชจ๋ธ๋ก๋ถํฐ์ ๋ ๋ง์ fine-tuning ๋๋ฌธ์ผ ์๋ ์๋ค๊ณ ์ถ์ธกํฉ๋๋ค. [50, Section 4.6]์ ๋
ผ์์ ๊ฐ์ด, DARE์ sparsification์ ์ด๋ฌํ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ fine-tuned๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ ๋ ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์งํ์ ํ์์ ์ผ๋ณธ LM์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. | CMA-ES ์ต์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต์ ํ๋ ๊ฐ์ค์น ๊ฐ์ ์ผ๊ด์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ชจ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋๋ฌ๋
๋๋ค. ์ผ๋ณธ์ด LLM์์ ๋ํ๋๋ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ๋ฐ๋๋ ์์
ํด๊ฒฐ์ ๋ํ ๊ทธ ์ค์์ฑ์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ์ผ๋ณธ์ด LM์ด Mistral ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจ๋ธ์์ ๋ ๋ง์ด fine-tuning ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ ์๋ ์๋ค๊ณ ์ถ์ธกํฉ๋๋ค. [50, Section 4.6]์ ๋
ผ์์ ๊ฐ์ด, DARE์ sparsification์ ์ด๋ฌํ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ fine-tuning ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ ๋ ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์งํ์ ํ์์ ์ผ๋ณธ์ด LM์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. |
์์ ์ฌ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๋ฉด์ ์์ ์ฌ์ ๋๋จธ์ง ์ ๋ฐ์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฅํ ์ผ๋ฐํ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ Fig. 4์ ์ค์ 1๊ณผ ์ ์ฌํ๋ค. ๋์กฐ์ ์ผ๋ก, ์์ ์ฌ์ QA ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํค๋ ๊ฒ์ ์คํจํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฑ๊ณต์ ํต์ฌ ์์ธ์ ์ฌ์ ํ ๋ถํ์คํ๋ค. ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ฌ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ์ด๋ป๊ฒ ์ค์ฉ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ์ฌ ์๋ก์ด ๋ฌธ์๋ค๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋์ง ๋ช
ํํ์ง ์๋ค. QA ์๊ณผ ๋ฌธ์๋ค ์ฌ์ด์ ๋ค๋ฅธ ๋์ด๋ ์์ค์ ๋ํ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ Zhu์ Li (2023)์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ _LLMs๊ฐ ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต ์ ์ ๋ช
๋ น ์กฐ์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ๋๋ ๊ฒ์ด ์ ์ตํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ณผ์ ์ด ์ด ์ง์์ด ์ด๋ป๊ฒ ์ ๊ทผ๋๋์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ฒ ๋๋ค._ ์ด๋ฅผ **pre-instruction-tuning (PIT)**์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ฉฐ, ์ง์์ ์ธ ํ์ต ์ ์ PIT์ ๋ค์ํ ๊ตฌํ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ค (SS 5.1). ๊ทธ ๋ค์์๋ ์ฑ๋ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ํต์ฌ ์์ธ์ ์๋ณํ๋ ์์ธํ ์ ๊ฑฐ ์คํ์ ์ํํ๋ค (SS 5.2์ SS 5.3). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, PIT๊ฐ ๋ค์ํ ์์ญ์์ ์ผ๋ง๋ ์ ์๋ํ๋์ง ํ๊ฐํ๋ค (SS 5.4). SS 3.2์์ ์ค๋ช
๋ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ํน๋ณํ ์ง์๊ฐ ์๋ ํ PIT๋ฅผ 3 ์ํฌํฌ ๋์ ์ํํ๋ค. | ์ ๊ธฐ์๋ ์ ๊ธฐ์ ๋๋จธ์ง ์ ๋ฐ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ์ผ๋ฐํ๋ก ์ด์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ์ค์ 1๊ณผ ์ ์ฌํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ์ ๊ธฐ์ QA ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํค๋ ๊ฒ์ ์คํจํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋์ด ์์ด ์ฑ๊ณต์ ํต์ฌ ์์ธ์ด ๋ถ๋ถ๋ช
ํ๋ฉฐ, ์๋ก์ด ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ํก์ํ๊ธฐ ์ํด ์ด๋ฅผ ์ค์ ๋ก ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ์๋์ง ๋ถ๋ถ๋ช
ํฉ๋๋ค. QA ์๊ณผ ๋ฌธ์ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ๋์ด๋ ์์ค์ ๋ํ ๊ด์ฐฐ๊ณผ Zhu์ Li(2023)์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๊ฐ์ ๋ฐ์, _๋ณต์กํ ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์ด ์ง์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ก์ธ์คํ๋์ง ๊ณ ๋ คํ๋๋ก LLM์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ์์ผ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๊ฒ์ด ์ ๋ฆฌํ๋ค๋ ๊ฐ์ค์ ์ธ์๋๋ค._ ์ด๋ฅผ **์ฌ์ ์ง์นจ ํ๋(PIT)**์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ฉฐ, ์ง์์ ์ธ ํ์ต(5.1์ ) ์ด์ ์ PIT์ ๋ค์ํ ๊ตฌํ์ ์ฐ๊ตฌํ ํ, ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ ํต์ฌ ๊ธฐ์ฌ ์์ธ์ ํ์
ํ๋ ์ธ๋ถ ์ ๋จ(5.2์ ๋ฐ 5.3์ )์ ๊ฑฐ์ณ, ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก PIT๊ฐ ๋๋ฉ์ธ๋ณ๋ก ์ผ๋ง๋ ์ ์ํ๋๋์ง ํ๊ฐํฉ๋๋ค(5.4์ ). 3.2์ ์ ์ค๋ช
๋ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ ๋ฌ๋ฆฌ ๋ช
์๋์ง ์๋ ํ 3 ์ํฌํฌ ๋์ PIT๋ฅผ ์ํํฉ๋๋ค. | ์๋ฌผํ์ ๋ํ ์๋ฃ๋ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ์ค์ 1๊ณผ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋๋จธ์ง ์ ๋ฐ์ ์๋ฌผํ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ด๋์๋ค. ๋์กฐ์ ์ผ๋ก, ์๋ฌผํ๊ณผ QA ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จ์ํค๋ ๊ฒ์ ์คํจํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฑ๊ณต์ ํต์ฌ ์์ธ์ ์ฌ์ ํ ๋ถํ์คํ๋ฉฐ, ์๋ก์ด ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ค์ ๋ก ํก์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํ๋ค. QA ์๊ณผ ๋ฌธ์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋์ด๋ ์์ค๊ณผ Zhu์ Li(2023)์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ์, _LLMs๋ฅผ ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ ์ ์ ๋ช
๋ น ์กฐ์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ ์ตํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํ๋ฉด ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ณผ์ ์ด ์ด ์ง์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ๊ทผํ๋์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ฒ ๋๋ค._ ์ด๋ฅผ **pre-instruction-tuning (PIT)**์ด๋ผ๊ณ ํ๋ฉฐ, ์ง์์ ์ธ ํ์ต ์ ์ PIT์ ๋ค์ํ ๊ตฌํ(SS 5.1)์ ์ฐ๊ตฌํ๊ณ , ์ฑ๋ฅ์ ๊ธฐ์ฌํ๋ ์ฃผ์ ์์ธ์ ์๋ณํ๋ ์์ธํ ๋ถ์(SS 5.2์ SS 5.3)์ ์ํํ ํ, PIT๊ฐ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ผ๋ง๋ ์ ์๋ํ๋์ง ํ๊ฐํ๋ค(SS 5.4). SS 3.2์ ๋ช
์๋ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ํน๋ณํ ๋ช
์๋์ง ์๋ ํ PIT๋ 3๊ฐ์ ์ํฌํฌ ๋์ ์ํ๋๋ค. | ์ ๊ธฐ์ ๋๋จธ์ง ์ ๋ฐ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋ ๊ฐํ ์ผ๋ฐํ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ Fig. 4์ setting 1๊ณผ ์ ์ฌํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด์, ์ ๊ธฐ์ QA ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ จ์ํค๋ ๊ฒ์ ์คํจํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฑ๊ณต์ ํต์ฌ ์์ธ์ ์ฌ์ ํ ๋ถํ์คํ๋ฐ, ์ด๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋์ด ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ฉฐ, ์ค์ ๋ก ์๋ก์ด ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. ์ ํฌ๋ QA ์๊ณผ ๋ฌธ์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋์ด๋ ์์ค์ ๋ํ ๊ด์ฐฐ๊ณผ Zhu์ Li(2023)์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ์, _LLMs๋ฅผ ์ฌ์ ์ instruction-tuning ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ ์ตํ๋ค๋ ๊ฐ์ค์ ์ธ์ ์ต๋๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํ๋ฉด ๋ณต์กํ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์ด ์ง์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ๊ทผํ๋์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค._ ์ด๋ฅผ **pre-instruction-tuning (PIT)**์ด๋ผ๊ณ ํ๋ฉฐ, ์ง์ ํ์ต ์ ์ PIT์ ๋ค์ํ ๊ตฌํ์ ์ฐ๊ตฌํ๊ณ (SS 5.1), ์ฑ๋ฅ์ ๊ธฐ์ฌํ๋ ํต์ฌ ์์ธ์ ์๋ณํ๋ ์์ธํ ๋ถ์์ ์ํํ ๋ค์(SS 5.2์ SS 5.3), ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก PIT๊ฐ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ผ๋ง๋ ์ ์๋ํ๋์ง๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค(SS 5.4). SS 3.2์ ๋ช
์๋ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ํน๋ณํ ์ง์ ๋์ง ์๋ ํ PIT๋ 3 epoch ๋์ ์ํ๋ฉ๋๋ค. | ์ ๊ธฐ ํ์ต์ ์ ๊ธฐ์ ๋๋จธ์ง ์ ๋ฐ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ด๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ์ค์ 1๊ณผ ์ ์ฌํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด์, ์ ๊ธฐ์ QA ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํค๋ ๊ฒ์ ์คํจํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฑ๊ณต์ ํต์ฌ ์์ธ์ ์ฌ์ ํ ๋ถํ์คํฉ๋๋ค. ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด๋ฅผ ์ค์ ๋ก ์ ์ฉํ์ฌ ์๋ก์ด ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํฉ๋๋ค. QA ์๊ณผ ๋ฌธ์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋์ด๋ ์์ค์ ๋ํ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ Zhu์ Li(2023)์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ์, _LLMs๊ฐ ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต ์ ์ ์ง์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ๋๋ ๊ฒ์ด ์ ์ตํ๋ค๋ ๊ฐ์ค์ ์ธ์๋๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํ๋ฉด ๋ณต์กํ ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ณผ์ ์ด ์ด ์ง์์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ๊ทผํ๋์ง๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค._ ์ด๋ฅผ **pre-instruction-tuning (PIT)**์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ฉฐ, ์ง์์ ์ธ ํ์ต(SS 5.1) ์ด์ ์ PIT์ ๋ค์ํ ๊ตฌํ์ ์ฐ๊ตฌํ๊ณ , ์ฑ๋ฅ์ ๊ธฐ์ฌํ๋ ํต์ฌ ์์ธ์ ์๋ณํ๋ ์์ธํ ๋ถ์(SS 5.2 ๋ฐ SS 5.3)์ ์ํํ๋ฉฐ, ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก PIT๊ฐ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ผ๋ง๋ ์ ์๋ํ๋์ง ํ๊ฐํฉ๋๋ค(SS 5.4). SS 3.2์ ๋ช
์๋ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ํน๋ณํ ์ง์ ๋์ง ์๋ ํ PIT๋ 3 ์ํฌํฌ ๋์ ์ํ๋ฉ๋๋ค. | ์ ๊ธฐ ์ค ๋๋จธ์ง ์ ๋ฐ์ ๋ํ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋ ์ ๊ธฐ์์ ๊ฐ๋ ฅํ ์ผ๋ฐํ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ก๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ์ค์ 1๊ณผ ์ ์ฌํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ์ ๊ธฐ์ QA ์์ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ์ต์ํค๋ ๊ฒ์ ์คํจํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํผํฉ๋์ด ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฑ๊ณต์ ํต์ฌ ์์ธ์ด ๋ถํ์คํ๋ฉฐ, ์๋ก์ด ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ํก์ํ๋ ๋ฐ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ค์ ๋ก ์ ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ถ๋ถ๋ช
ํฉ๋๋ค. QA ์๊ณผ ๋ฌธ์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ๋์ด๋์ ๋ํ ๊ด์ฐฐ๊ณผ Zhu์ Li(2023)์ ๋ฐ๊ฒฌ์์ ์๊ฐ์ ์ป์ ์ฐ๋ฆฌ๋ LLM์ด ๋ณต์กํ ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์ด ์ง์์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ณ ๋ คํ๋๋ก ์ฌ์ ์ ์ง์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋
ธ์ถ์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ ์ตํ๋ค๋ ๊ฐ์ค์ ์ธ์๋๋ค. ์ด๋ฅผ **pre-instruction-tuning (PIT)**์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๋ฉฐ, ์ง์ ํ์ต ์ ์ PIT์ ๋ค์ํ ๊ตฌํ์ ์ฐ๊ตฌํ๊ณ (Section 5.1), ์ฑ๋ฅ์ ๊ธฐ์ฌํ๋ ํต์ฌ ์์ธ์ ์๋ณํ๋ ์์ธํ ์ ๊ฑฐ๋ฅผ ์ํํ๋ฉฐ(Section 5.2์ Section 5.3), ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก PIT๊ฐ ๋ค์ํ ๋๋ฉ์ธ์์ ์ผ๋ง๋ ์ ์๋ํ๋์ง ํ๊ฐํฉ๋๋ค(Section 5.4). Section 3.2์ ๋ช
์๋ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉฐ, ํน๋ณํ ์ง์ ๋์ง ์๋ ํ PIT๋ 3 epoch ๋์ ์ํ๋ฉ๋๋ค. |
์ด๊ฒ์ด ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ ์๋๋ค๋ ์ด์ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฌ์ ์์ด ์ฌ์ ํ๋ จ๋ Pile ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๊ฐ 10B์ 405M์์ 0.23๊ณผ 0.27 nats์ Pile ํผํ๋ ์ํฐ๋ฅผ ์์ต๋๋ค. ์ฐจ์ด๊ฐ ์๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ์ด๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ฉฐ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ค์ ํ์ธํฉ๋๋ค. 5% ์ฌ์์ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํฉ์งํฉ์์ ํ๋ จ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ํ๊ท ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋น๊ตํ ๋, ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋ชจ๋์ ๋ํด ๋จ์ง 0.02์ ์ฐจ์ด๋ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ์์ ์ฝํ์ง๋ง ์ค์ ์ ์ธ ๋ถํฌ ๋ณํ์ ๋ํด, ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ๋น์ฉ์ด ๋ง์ด ๋๋ ์ฌ ํ๋ จ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด๊ฒ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ ์์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค. ์ค์ ๋ก ์ฌ์ ํ์ต๋ Pile ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ๋ฆฌํ๋ ์ด ์์ด ํ์ต๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๊ฐ 10B์ 405M์ Pile ๋นํน๊ฐ์์ 0.23๊ณผ 0.27์ ๋คํธ๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐจ์ด๋ ์์ง๋ง, ์ด๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ ์๋๋ค๋ ๊ฐ์ค์ ํ์ธ์์ผ ์ค๋๋ค. 5%์ ๋ฆฌํ๋ ์ด์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ํฉ์งํฉ์์ ํ๋ จ๋ ๊ธฐ์ค ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ท ์ต์ข
์ ํจ์ฑ ๊ฒ์ฌ ์์ค์ ๋น๊ตํ๋ฉด ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋ชจ๋ 0.02์ ์ฐจ์ด๋ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์ ์ฝํ์ง๋ง ํ์ค์ ์ธ ๋ถํฌ ์ด๋์ ๋ํด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ์ต์ด ๊ฐ๋น์ผ ์ฌํ์ต ๊ธฐ์ค๊ณผ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด๊ฒ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ ์์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฌ์ ํ๋ จ๋ Pile ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ์ฌ์ ์์ด ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ 10B์ 405M์ ๋ํด ๊ฐ๊ฐ 0.23๊ณผ 0.27 nats์ Pile perplexity๋ฅผ ์์ต๋๋ค. ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง, ์ด๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ค์ ํ์ธํฉ๋๋ค. 5% replay๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ๊ณผ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํฉ์งํฉ์ ๋ํด ํ๋ จ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ํ๊ท ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋น๊ตํ ๋, ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ์ ๋ํด ๋จ์ง 0.02์ ์ฐจ์ด๋ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์ ์ฝํ์ง๋ง ํ์ค์ ์ธ ๋ถํฌ ๋ณํ์ ๋ํด, ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ๋น์ผ ์ฌํ๋ จ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด๋ ๊ฒ ์๊ฐํ๋ ์ด์ ๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ ์์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฌ์ ํ๋ จ๋ Pile ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ๋ฆฌํ๋ ์ด ์์ด ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๊ฐ๊ฐ 10B์ 405M์ ๋ํด 0.23๊ณผ 0.27 nats์ Pile perplexity๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ ธ์ต๋๋ค. ์ฐจ์ด๋ ์์ง๋ง, ์ด๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ค์ ํ์ธํฉ๋๋ค. 5% ๋ฆฌํ๋ ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํฉ์งํฉ์ผ๋ก ํ๋ จ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ํ๊ท ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋น๊ตํ๋ฉด, ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋ชจ๋์์ ๋จ์ง 0.02์ ์ฐจ์ด๋ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์ ์ฝํ์ง๋ง ํ์ค์ ์ธ ๋ถํฌ ๋ณํ์ ๋ํด, ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ๋น์ฉ์ด ๋ง์ด ๋๋ ์ฌํ๋ จ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด๊ฒ์ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์๋ ๊ฒ์ด ์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฌ์ ํ๋ จ๋ Pile ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ๋ฆฌํ๋ ์ด ์์ด ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๊ฐ๊ฐ 10B์ 405M์์ 0.23๊ณผ 0.27 nats์ Pile perplexity๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐจ์ด๋ ์์ง๋ง, ์ด๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ฉฐ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ค์ ํ์ธํฉ๋๋ค. 5% ๋ฆฌํ๋ ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํฉ์งํฉ์์ ํ๋ จ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ํ๊ท ์ต์ข
validation loss๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ฉด, ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋ชจ๋์ ๋ํด ๋จ์ง 0.02์ ์ฐจ์ด๋ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์ ์ฝํ์ง๋ง ์ค์ ์ ์ธ distribution shifts์ ๋ํด, continual pre-training์ด ๋น์ฉ์ด ๋ง์ด ๋๋ re-training ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด๋ ๊ฒ ์๊ฐํ๋ ์ด์ ๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ ์์ด๋ฒ๋ฆฐ๋ค๋ ์ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฌ์ ํ๋ จ๋ Pile ์ฒดํฌํฌ์ธํธ์์ ๋ฆฌํ๋ ์ด ์์ด ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ๊ฐ๊ฐ 10B์ 405M์์ 0.23๊ณผ 0.27 ๋์ธ ์ Pile perplexity๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐจ์ด๊ฐ ์๊ธด ํ์ง๋ง, ์ด๋ ๋ ํฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ ์์ด๋ฒ๋ฆฐ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ค์ ํ์ธํฉ๋๋ค. 5% ๋ฆฌํ๋ ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ๋ค๊ณผ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํฉ์งํฉ์์ ํ๋ จ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ํ๊ท ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋น๊ตํ ๋, ๋ ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋ชจ๋์ ๋ํด ๋จ์ง 0.02์ ์ฐจ์ด๋ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๋ ๋ชจ๋ธ ๊ท๋ชจ์์ ์ฝํ์ง๋ง ์ค์ ์ ์ธ ๋ถํฌ ๋ณํ์ ๋ํด ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ ํ๋ จ์ด ๋น์ผ ์ฌํ๋ จ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. |
**SVAMP**Patel et al. (2021). ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ด๋ฑ ์์ค์ ์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด 1,000๊ฐ์ ๋ชจ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ชจ๋ธ์ cross-dataset ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. | **SVAMP**Patel ์ธ(2021). ์ด ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ ์ด๋ฑ ์์ค์ ์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. 1,000๊ฐ์ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ๋ชจ๋ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. | **SVAMP**Patel et al. (2021). ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ด๋ฑ ์์ค์ ์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด 1,000๊ฐ์ ๋ชจ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ cross-dataset ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. | **SVAMP**Patel et al. (2021). ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ด๋ฑ ์์ค์ ์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด 1,000๊ฐ์ ๋ชจ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ cross-dataset ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. | **SVAMP**Patel ์ธ(2021). ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ด๋ฑ ์์ค์ ์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด 1,000๊ฐ์ ๋ชจ๋ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ cross-dataset ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. | **SVAMP**Patel et al. (2021). ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ด๋ฑ ์์ค์ ์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ชจ๋ 1,000๊ฐ์ ํ
์คํธ ์ผ์ด์ค๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ชจ๋ธ์ cross-dataset ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. |
\(\bullet\)_Model Feedback._ ์์ ์ธ๊ธ๋ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ, ์ฆ ์ธ๋ถ ์ ํธ ์ธ์๋ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์์ด์ ํธ ์์ฒด๋ก๋ถํฐ์ ๋ด๋ถ ํผ๋๋ฐฑ ํ์ฉ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํด ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ณดํต ์ฌ์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ์์ฑ๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, [62]๋ self-refine ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ์ํ๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ output, feedback, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ refinement๋ผ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค. ๋จผ์ , ์์ด์ ํธ๋ output์ ์์ฑํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ output์ ๋ํ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ด๋ป๊ฒ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ฐ์ ํ ์ง์ ๋ํ ์๋ด๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ๊ณผ refinement๋ฅผ ํตํด output์ด ํฅ์๋๋ค. ์ด output-feedback-refinement ๊ณผ์ ์ ํน์ ์ํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๋ฐ๋ณต๋๋ค. SelfCheck [63]๋ ์์ด์ ํธ๋ค์ด ๋ค์ํ ๋จ๊ณ์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฒ์ฌํ๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐ์ํ ์ค๋ฅ๋ฅผ ๋ฐ๋ก์ก์ ์ ์๋ค. InterAct [64]๋ ChatGPT์ InstructGPT์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ณด์กฐ ์ญํ ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฒ์ฌ์๋ ์ ๋ฆฌ์์ ์ญํ ์ ํ์ฌ ์ฃผ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ชป๋ ํ๋์ด๋ ๋นํจ์จ์ ์ธ ํ๋์ ํผํ๋๋ก ๋๋๋ค. ChatCoT [65]๋ ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ถ๋ก ๊ณผ์ ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํจ๋ค. ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ๊ฐ ๋ชจ๋์ ์ํด ์์ฑ๋๋ค. Reflexion [12]์ ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ํตํด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์์ ์์ด์ ํธ๋ ๋จผ์ ์์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํ๋์ ์์ฑํ๊ณ , ๊ทธ ๋ค์์ ํ๊ฐ์๊ฐ ์์ด์ ํธ์ ๊ถค์ ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ฑํ๋ค. ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ํผ๋๋ฐฑ์ด ์ค์นผ๋ผ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋ ๊ฒ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ด ๋ชจ๋ธ์ LLMs๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๋ค. ์ด๋ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ์ ๋ํด ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์ง์์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค. | \(\bullet\)_๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ._ ์์ ์ธ๊ธํ ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ ์ธ์๋ ์ธ๋ถ ์ ํธ์ธ ์์ด์ ํธ ์์ฒด์ ๋ด๋ถ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉ๋์ ๋ํด์๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ํ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ์ต๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ํนํ, [62]๋ ์๊ธฐ ์ ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ถ๋ ฅ, ํผ๋๋ฐฑ, ๊ฐ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ง ์ค์ํ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๋จผ์ ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ ฅ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ LLM์ ํ์ฉํ์ฌ ์ถ๋ ฅ์ ๋ํ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ถ๋ ฅ์ด ๊ฐ์ ๋ฉ๋๋ค. ์ด ์ถ๋ ฅ-ํผ๋๋ฐฑ-๊ฐ์ ํ๋ก์ธ์ค๋ ์ํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๋ฐ๋ณต๋ฉ๋๋ค. SelfCheck [63]๋ฅผ ํตํด ์์ด์ ํธ๋ ๋ค์ํ ๋จ๊ณ์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฒํ ํ๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. InterAct [64]๋ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(์: ChatGPT ๋ฐ InstructGPT)์ ์ฒด์ปค ๋ฐ ์ ๋ ฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ๋ณด์กฐ ์ญํ ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฉ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ชป๋ ํ๋๊ณผ ๋นํจ์จ์ ์ธ ํ๋์ ํผํ๋๋ก ๋์ต๋๋ค. ChatCoT [65]๋ ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ถ๋ก ํ๋ก์ธ์ค์ ํ์ง์ ๊ฐ์ ํฉ๋๋ค. ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ด์ ํธ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ๊ฐ ๋ชจ๋์ ์ํด ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. Reflexion [12]์ ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ํตํด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๊ธฐ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์์ ์์ด์ ํธ๋ ๋จผ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋์ ์์ฑํ ๋ค์ ํ๊ฐ์๊ฐ ์์ด์ ํธ ๊ถค์ ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ํผ๋๋ฐฑ์ด ์ค์นผ๋ผ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ด ๋ชจ๋ธ์ LLM์ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณด๋ค ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ์์ด์ ํธ ๊ณํ์ ๋ํ ๋ณด๋ค ํฌ๊ด์ ์ธ ์ง์์ ์ ๊ณตํ ์ ์์ต๋๋ค. | \(\bullet\) ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ. ์์ ์ธ๊ธํ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ, ์ฆ ์ธ๋ถ ์ ํธ ์ธ์๋ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์์ด์ ํธ ์์ฒด๋ก๋ถํฐ์ ๋ด๋ถ ํผ๋๋ฐฑ ํ์ฉ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํด์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ณดํต ์ฌ์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ์์ฑ๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, [62]์์๋ ์
ํ-๋ฆฌํ์ธ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ์ ์๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ถ๋ ฅ(output), ํผ๋๋ฐฑ(feedback), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๊ตํ(refinement)์ ์ธ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ์ฒซ์งธ, ์์ด์ ํธ๋ ์ถ๋ ฅ์ ์์ฑํ๋ค. ๊ทธ ๋ค์, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ์ถ๋ ฅ์ ๋ํ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ด๋ป๊ฒ ๊ฐ์ ํ ์ง์ ๋ํ ์๋ด๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ๊ณผ ์ ๊ตํ๋ฅผ ํตํด ์ถ๋ ฅ์ด ํฅ์๋๋ค. ์ด ์ถ๋ ฅ-ํผ๋๋ฐฑ-์ ๊ตํ ๊ณผ์ ์ ์ํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๋ฐ๋ณต๋๋ค. SelfCheck [63]๋ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋ค์ํ ๋จ๊ณ์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๊ณผ์ ์ ๊ฒํ ํ๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํจ์ผ๋ก์จ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์์ ํ ์ ์๋ค. InterAct [64]๋ ChatGPT์ InstructGPT์ ๊ฐ์ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ฒด์ปค์ ์ ๋ฆฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ๋ณด์กฐ ์ญํ ๋ก ํ์ฉํด ์ฃผ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ชป๋ ํ๋๊ณผ ๋นํจ์จ์ ์ธ ํ๋์ ํผํ๋๋ก ๋๋๋ค. ChatCoT [65]๋ ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉํด ์ถ๋ก ๊ณผ์ ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํจ๋ค. ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ๊ฐ ๋ชจ๋์ ์ํด ์์ฑ๋๋ค. Reflexion [12]์ ์์ธํ ์ธ์ด์ ํผ๋๋ฐฑ์ ํตํด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐํํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์์ ์์ด์ ํธ๋ ๋จผ์ ์์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํ๋์ ์์ฑํ๊ณ , ํ๊ฐ์๋ ์์ด์ ํธ์ ๊ถค์ ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ฑํ๋ค. ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋์กฐ์ ์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ์ด ์ค์นผ๋ผ ๊ฐ์ผ๋ก ์ฃผ์ด์ง์ง ์๊ณ , ์ด ๋ชจ๋ธ์ LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ๋ ์์ธํ ์ธ์ด์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ์ ๋ํด ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์ง์์ ์ ๊ณตํ๋ค. | \(\bullet\) ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ. ์์ ์ธ๊ธํ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ, ์ฆ ์ธ๋ถ ์ ํธ ์ธ์๋ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์์ด์ ํธ ์์ฒด๋ก๋ถํฐ์ ๋ด๋ถ ํผ๋๋ฐฑ ํ์ฉ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํด ์์ต๋๋ค. ์ด ์ ํ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, [62]๋ ์์ฒด ์ ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ถ๋ ฅ, ํผ๋๋ฐฑ, ์ ์ ๋ผ๋ ์ธ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์ต๋๋ค. ๋จผ์ , ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ถ๋ ฅ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, ์์ด์ ํธ๋ LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ์ถ๋ ฅ์ ๋ํ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ ํ ์ง์ ๋ํ ์๋ด๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ๊ณผ ์ ์ ๋ฅผ ํตํด ์ถ๋ ฅ์ด ํฅ์๋ฉ๋๋ค. ์ด ์ถ๋ ฅ-ํผ๋๋ฐฑ-์ ์ ๊ณผ์ ์ ์ํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๋ฐ๋ณต๋ฉ๋๋ค. SelfCheck [63]๋ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋ค์ํ ๋จ๊ณ์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฒํ ํ๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. InterAct [64]๋ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(์: ChatGPT, InstructGPT)์ ์ฒด์ปค์ ์ ๋ฆฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ๋ณด์กฐ ์ญํ ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฃผ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ชป๋ ํ๋๊ณผ ๋นํจ์จ์ ์ธ ํ๋์ ํผํ๋๋ก ๋์ต๋๋ค. ChatCoT [65]๋ ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉํด ์ถ๋ก ๊ณผ์ ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํต๋๋ค. ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ๊ฐ ๋ชจ๋์ ์ํด ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. Reflexion [12]์ ์์ธํ ๊ตฌ๋ ํผ๋๋ฐฑ์ ํตํด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์์ ์์ด์ ํธ๋ ๋จผ์ ์์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ๊ธฐ๋ฐํ์ฌ ํ๋์ ์์ฑํ๊ณ , ๊ทธ ๋ค์ ํ๊ฐ์๊ฐ ์์ด์ ํธ์ ๊ถค์ ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌ๋ฆฌ, ํผ๋๋ฐฑ์ด ์ค์นผ๋ผ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋ ๊ฒ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ด ๋ชจ๋ธ์ LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ๋ ์์ธํ ๊ตฌ๋ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ์ ๋ํด ๋ ํฌ๊ด์ ์ธ ์ง์์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. | \(\bullet\) ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ. ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ, ์ฆ ์ธ๋ถ ์ ํธ ์ธ์๋ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์์ด์ ํธ ์์ฒด๋ก๋ถํฐ์ ๋ด๋ถ ํผ๋๋ฐฑ ํ์ฉ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํด ์๋ค. ์ด ์ ํ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ฑ๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, [62]๋ ์๊ธฐ ๊ฐ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ์ํ๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ถ๋ ฅ, ํผ๋๋ฐฑ, ๊ฐ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ๋จผ์ , ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ถ๋ ฅ์ ์์ฑํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ์ถ๋ ฅ์ ๋ํ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ์๋ด๋ฅผ ํ๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํตํด ์ถ๋ ฅ์ด ํฅ์๋๋ค. ์ด ์ถ๋ ฅ-ํผ๋๋ฐฑ-๊ฐ์ ๊ณผ์ ์ ์ํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๋ฐ๋ณต๋๋ค. SelfCheck [63]๋ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋ค์ํ ๋จ๊ณ์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฒํ ํ๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๊ฒ ํ๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์์ ํ๋ค. InterAct [64]๋ ๋ค์ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(์: ChatGPT, InstructGPT)์ ์ฒด์ปค์ ์ ๋ ฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ๋ณด์กฐ ์ญํ ๋ก ์ฌ์ฉํด ๋ฉ์ธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ชป๋ ํ๋๊ณผ ๋นํจ์จ์ ์ธ ํ๋์ ํผํ๊ฒ ๋๋๋ค. ChatCoT [65]๋ ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉํด ์ถ๋ก ๊ณผ์ ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํจ๋ค. ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ๊ฐ ๋ชจ๋์ ์ํด ์์ฑ๋๋ค. Reflexion [12]์ ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ํตํด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์์ ์์ด์ ํธ๋ ๋จผ์ ์์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋์ ์์ฑํ๊ณ , ๊ทธ ๋ค์ ํ๊ฐ์๊ฐ ์์ด์ ํธ์ ๊ถค์ ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ฑํ๋ค. ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋์กฐ์ ์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ์ด ์ค์นผ๋ผ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ด ๋ชจ๋ธ์ LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ๋ณด๋ค ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ์ ๋ํด ๋ณด๋ค ํฌ๊ด์ ์ธ ์ง์์ ์ ๊ณตํ๋ค. | \(\bullet\) ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ. ์์ ์ธ๊ธํ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ, ์ฆ ์ธ๋ถ ์ ํธ ์ธ์๋ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์์ด์ ํธ ์์ฒด๋ก๋ถํฐ์ ๋ด๋ถ ํผ๋๋ฐฑ ํ์ฉ์ ๋ํด ์ฐ๊ตฌํด ์์ต๋๋ค. ์ด ์ ํ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ ํ๋ จ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, [62]๋ ์๊ธฐ ์ ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์ถ๋ ฅ, ํผ๋๋ฐฑ, ์ ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ง ํต์ฌ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ฉ๋๋ค. ๋จผ์ ์์ด์ ํธ๊ฐ ์ถ๋ ฅ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ์ถ๋ ฅ์ ๋ํ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ ํ ์ง์ ๋ํ ์๋ด๋ฅผ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ํผ๋๋ฐฑ๊ณผ ์ ์ ๋ฅผ ํตํด ์ถ๋ ฅ์ด ๊ฐ์ ๋ฉ๋๋ค. ์ด ์ถ๋ ฅ-ํผ๋๋ฐฑ-์ ์ ๊ณผ์ ์ ์ํ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ๋ฐ๋ณต๋ฉ๋๋ค. SelfCheck [63]๋ ์์ด์ ํธ๊ฐ ๋ค์ํ ๋จ๊ณ์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฒํ ํ๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์์ ํ ์ ์์ต๋๋ค. InterAct [64]๋ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(์: ChatGPT, InstructGPT)์ ์ฒด์ปค์ ์ ๋ฆฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ๋ณด์กฐ ์ญํ ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฃผ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ชป๋ ํ๋๊ณผ ๋นํจ์จ์ ์ธ ํ๋์ ํผํ๊ฒ ๋์ต๋๋ค. ChatCoT [65]๋ ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ํ์ฉํด ์ถ๋ก ๊ณผ์ ์ ํ์ง์ ํฅ์์ํต๋๋ค. ๋ชจ๋ธ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ด์ ํธ์ ์ถ๋ก ๋จ๊ณ๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ๊ฐ ๋ชจ๋์ ์ํด ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. Reflexion [12]์ ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ํตํด ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐํํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์์ต๋๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์์ ์์ด์ ํธ๋ ๋จผ์ ์์ ์ ๋ฉ๋ชจ๋ฆฌ์ ๊ธฐ๋ฐํด ํ๋์ ์์ฑํ๊ณ , ๊ทธ ๋ค์ ํ๊ฐ์๊ฐ ์์ด์ ํธ์ ๊ฒฝ๋ก๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํผ๋๋ฐฑ์ ์์ฑํฉ๋๋ค. ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌ๋ฆฌ ์ด ๋ชจ๋ธ์์๋ ํผ๋๋ฐฑ์ด ์ค์นผ๋ผ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, LLMs๋ฅผ ํ์ฉํด ๋ณด๋ค ์์ธํ ์ธ์ด ํผ๋๋ฐฑ์ ์ ๊ณตํจ์ผ๋ก์จ ์์ด์ ํธ์ ๊ณํ์ ๋ํด ๋ณด๋ค ํฌ๊ด์ ์ธ ์ง์์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. |
Figure 8: **๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ค์ผ์ค ๋๋น ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ . ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌด์์ ์ด๊ธฐํ๋ฅผ ํตํด 300B ํ ํฐ์ SlimPajama์ 405M ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๊ณ , ๋ ๊ฐ์ง ์๋ก์ด ์ค์ผ์ค์ธ _Cosine Inf_ ์ _InvSgrt Inf_๋ฅผ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น๊ตํ์๋ค. _Cosine Inf_ ์ _InvSgrt Inf_๋ ๋จผ์ ๊ณ ์ ๋ ์์ LR ๊ฐ์ ํฅํด ๊ฐ์ ํ๊ณ ๊ทธ ์ดํ์๋ ๊ฐ์์ค๋ฌ์ด ์ต์ข
๊ฐ์ ์ ๊น์ง ์์๋ก ์ ์ง๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ค์ผ์ค๋ค์ ํ ๋ฒ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์์ ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ก ๋ถ๋๋ฝ๊ฒ ์ ํํ ์ ์๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค, ๋ค์ ๋ฐ๋ปํด์ง์ง ์๊ณ . ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋น์ทํ ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋๋ฌํจ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฑ๋ฅ์ ์ํ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ด ์๋์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 8: **๋ฌดํ ํ์ต ์๋ ์ค์ผ์ค v.s. ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ . 405M ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ฌด์์ ์ด๊ธฐํ์์ 300B ํ ํฐ์ SlimPajama์ ๋ํด ๋ ๊ฐ์ง ์๋ก์ด ์ค์ผ์ค์ธ _Cosine Inf_ ๋ฐ _InvSgrt Inf_๋ก ํ๋ จํ๊ณ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ ๊ณผ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ์ฝ์ฌ์ธ Inf_์ _InvSgrt Inf_๋ ๋จผ์ ๊ณ ์ ๋ ์์ LR ๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ํ๊ณ ๊ทธ ์ดํ์๋ ๊ฐ์์ค๋ฌ์ด ์ต์ข
๊ฐ์ ๊ฐ ๋ ๋๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ์ค์ผ์ค์ ์์ด ์์ด ํ ์ฌ์ ํ์ต ๋จ๊ณ์์ ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ก ์ํํ๊ฒ ์ ํํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์์ต๋๋ค. ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์ฌํ ์ต์ข
์ ํจ์ฑ ๊ฒ์ฌ ์์ค์ ๋๋ฌํ์ฌ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฑ๋ฅ์ ์ํ ์ ์ ์กฐ๊ฑด์ด ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 8: **๋ฌดํ ํ์ต๋ฅ ์ผ์ v.s. ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ **. SlimPajama์ 300B ํ ํฐ์ ๋ํด ๋ฌด์์ ์ด๊ธฐํ์์ 405M ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ ๊ฐ์ง ์๋ก์ด ์ผ์ ์ธ _Cosine Inf_ ๋ฐ _InvSgrt Inf_๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ํ๋ จํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น๊ตํ๋ค. _Cosine Inf_ ๋ฐ _InvSgrt Inf_๋ ๋จผ์ ๊ณ ์ ๋ ์์ LR ๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ๊ณ ๊ทธ ํ ๊ธ๊ฒฉํ ์ต์ข
๊ฐ์ ๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์งํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ์ผ์ ์ ์ฌ๊ฐ์ด ์์ด ํ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์ ๋ค์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ ์ฌ์ด๋ฅผ ์ํํ๊ฒ ์ ํํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์ฌํ ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋๋ฌํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๊ณ , ์ด๋ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฑ๋ฅ์ ์ํ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ด ์๋์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 8: **Infinite learning rate schedules v.s. Cosine decay. 405M ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋ฌด์์ ์ด๊ธฐํ ์ํ์์ 300B ํ ํฐ์ SlimPajama๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ์๋ก์ด ์ค์ผ์ค์ธ _Cosine Inf_์ _InvSgrt Inf_๋ก ํ๋ จํ๊ณ ์ด๋ฅผ cosine decay ๊ธฐ์ค๊ณผ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. _Cosine Inf_์ _InvSgrt Inf_๋ ๋จผ์ ๊ณ ์ ๋ ์์ LR ๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ํ๊ณ ๊ทธ ์ดํ์๋ ๊ฐ์์ค๋ฌ์ด ์ต์ข
๊ฐ์๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ์ค์ผ์ค์ ์ฌ-์๋ฐ ์์ด ํ pre-training phase์์ ๋ค์ phase๋ก ์ํํ๊ฒ ์ ํํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์์ต๋๋ค. ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์ฌํ ์ต์ข
validation loss์ ๋๋ฌํจ์ผ๋ก์จ, cosine decay๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฑ๋ฅ์ ์ํ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ด ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์์ต๋๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 8: **Infinite learning rate schedules v.s. Cosine decay. 405M ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ 300B ํ ํฐ์ SlimPajama์ ๋ํด ๋ฌด์์ ์ด๊ธฐํ ์ํ์์ ๋ ๊ฐ์ง ์๋ก์ด ์ค์ผ์ค์ธ _Cosine Inf_ ๋ฐ _InvSgrt Inf_๋ก ํ๋ จํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. _Cosine Inf_ ๋ฐ _InvSgrt Inf_๋ ๋จผ์ ๊ณ ์ ๋ ์์ LR ๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ํ๊ณ ๊ทธ ์ดํ์๋ ๊ฐ์์ค๋ฌ์ด ์ต์ข
๊ฐ์ ์ ๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ์ค์ผ์ค์ ์ฌ์จ๋ ์กฐ์ ์์ด ํ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์์ ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ก ์ํํ๊ฒ ์ ํํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์ฌํ ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋๋ฌํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๊ณ , ์ด๋ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฑ๋ฅ์ ์ํ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ด ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค.** | ๊ทธ๋ฆผ 8: **Infinite learning rate schedules v.s. Cosine decay. ๋ฌด์์ ์ด๊ธฐํ ์ํ์์ 300B ํ ํฐ์ SlimPajama๋ฅผ ์ฌ์ฉํด 405M ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จํ๋๋ฐ, ๋ ๊ฐ์ง ์๋ก์ด ์ค์ผ์ค์ธ _Cosine Inf_์ _InvSgrt Inf_๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ๊ณผ ๋น๊ตํ๋ค. _Cosine Inf_์ _InvSgrt Inf_๋ ๋จผ์ ๊ณ ์ ๋ ์์ LR ๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ํ๊ณ ๊ทธ ์ดํ์๋ ๊ธ๊ฒฉํ ์ต์ข
๊ฐ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ๋๊น์ง ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ์ค์ผ์ค์ ์ฌ์จ๋ ์์ด ํ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋จ๊ณ์์ ๋ค์ ๋จ๊ณ๋ก ์ํํ๊ฒ ์ ํํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์ฌํ ์ต์ข
๊ฒ์ฆ ์์ค์ ๋๋ฌํจ์ผ๋ก์จ ์ฝ์ฌ์ธ ๊ฐ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฑ๋ฅ์ ์ํ ํ์ ์กฐ๊ฑด์ด ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค.** |
์์ ํฌ๊ธฐ์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ค ์ฑ๋ฅ ํฌํ ํ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ํ์์ด ๋ฎ์ ์ฐจ์์ ์ถ๋ ฅ ํํ ๊ณต๊ฐ์ ๋์ ์์์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ก ์ ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํค๋๋ฅผ ํตํด ๋งคํํ๋ ๋ด์ฌ์ ์ธ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ค๋ช
๋ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ ์๋ ์ฐจ์์ ์ํด ์ ๋ฐ๋ ์ฑ๋ฅ ์ฐจ์ด์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ์คํํธ๋ผ ์์ฑ ์ฌ์ด์ ์ด๋ก ์ ์ธ ์ฐ๊ฒฐ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ค ์ฑ๋ฅ ํฌํ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ํ์์ ์ ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ ํค๋๋ฅผ ํตํด ์ ์ฐจ์ ์ถ๋ ฅ ํํ ๊ณต๊ฐ์ ๊ณ ์ฐจ์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ๋งคํํ๋ ๋ฐ ๋ด์ฌ๋ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ์์ ์จ๊ฒจ์ง ์ฐจ์์ ์ํด ์ ๋๋๋ ์ฑ๋ฅ ๊ฒฉ์ฐจ์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ์คํํธ๋ผ ์์ฑ ์ฌ์ด์ ์ด๋ก ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ค ์ฑ๋ฅ ํฌํ ํ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ํ์์ ์ค๋ช
ํ๋ ๋ฐ, ์ ์ฐจ์ ์ถ๋ ฅ ํํ ๊ณต๊ฐ์ ๋์ ์์์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ก ๋งคํํ๋ ๋ฐ ๋ด์ฌ๋ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค๊ณ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ์์ hidden dimension์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ์ฑ๋ฅ ์ฐจ์ด์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ์คํํธ๋ผ ์์ฑ ์ฌ์ด์ ์ด๋ก ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค.
์ฐธ๊ณ ๋ก, 'hidden dimension'๊ณผ 'spectral properties'๋ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ์ง ์์์ต๋๋ค. | ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ค ์ฑ๋ฅ ํฌํ ํ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ํ์์ด ์ ์ฐจ์ ์ถ๋ ฅ ํํ ๊ณต๊ฐ์ ๊ณ ์ฐจ์ ๋ฌธ๋งฅ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ก ์ ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํค๋๋ฅผ ํตํด ๋งคํํ๋ ๋ฐ ๋ด์ฌ๋ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ค๋ช
๋ ์ ์์์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ์์ ์จ๊ฒจ์ง ์ฐจ์์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ์ฑ๋ฅ ๊ฒฉ์ฐจ์ ๋ฌธ๋งฅ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ์คํํธ๋ผ ์์ฑ ์ฌ์ด์ ์ด๋ก ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. | ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ค ์ฑ๋ฅ ํฌํ ํ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ํ์์ ์ ์ฐจ์ ์ถ๋ ฅ ํํ ๊ณต๊ฐ์ ๋์ ์์์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ก ์ ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํค๋๋ฅผ ํตํด ๋งคํํ๋ ๋ฐ ๋ด์ฌ๋ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ์์ ์จ๊ฒจ์ง ์ฐจ์์ ์ํด ์ ๋ฐ๋ ์ฑ๋ฅ ๊ฒฉ์ฐจ์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ์คํํธ๋ผ ์์ฑ ์ฌ์ด์ ์ด๋ก ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. | ์์ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ ์ค ์ฑ๋ฅ ํฌํ ํ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ํ์์ด ์ ์ฐจ์ ์ถ๋ ฅ ํํ ๊ณต๊ฐ์ ๊ณ ์ฐจ์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ก ์ ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํค๋๋ฅผ ํตํด ๋งคํํ๋ ๋ฐ ๋ด์ฌ๋ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ค๋ช
๋ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. ์ค์ ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ ์์ ์จ๊ฒจ์ง ์ฐจ์์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ์ฑ๋ฅ ๊ฒฉ์ฐจ์ ์ปจํ
์คํธ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ์คํํธ๋ผ ์์ฑ ์ฌ์ด์ ์ด๋ก ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์์ต๋๋ค. |
์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ ์ฌ์ค์ ์ธ ์ง์์ ๋์ถํ๋ ๋ชฉํ๋ก ์๋ก์ด ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ์ ์ง์ ์ธ์ฝ๋ฉ ์ด์ ์ QA ์์ ํตํด ์ง์์ด ์ด๋ป๊ฒ ์ ๊ทผ๋๋์ง ํ์ตํ๋ pre-instruction-tuning์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ด๋ฒ์ํ ์คํ์ pre-instruction-tuning์ด ํ์ค instruction-tuning์ ๋นํด ์ฐ์ํจ์ ์
์ฆํฉ๋๋ค. ํฅํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฌธ์์ ์ง์์ฌํญ์ ํ๋ํ์ฌ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ํ ์ค์ผ์ผ๋ง์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋์ค์ ์ฌ์ค์ ์ธ ์ง์์ ์ด๋์ด๋ด๊ธฐ ์ํด ์๋ก์ด ๋ฌธ์๋ก์ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํฉ๋๋ค. ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๊ธฐ ์ ์ QA ์์ ํตํด ์ง์์ ์ก์ธ์คํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ตํ๋ ์ฌ์ ์ง์นจ ํ๋์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ด๋ฒ์ํ ์คํ์ ํตํด ํ์ค ์ง์นจ ํ๋ ๋๋น ์ฌ์ ์ง์นจ ํ๋์ ์ฐ์์ฑ์ ์
์ฆํฉ๋๋ค. ํฅํ์๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ํด ๋ ๊ด๋ฒ์ํ ๋ฌธ์์ ์ง์นจ์ ํ์ฅํ๋ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋์๊ฐ ๊ฒ์
๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ์๋ก์ด ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๊ธฐ ์ ์ QA ์์ ํตํด ์ง์์ด ์ ๊ทผ๋๋ ๋ฐฉ์์ ํ์ตํ๋ pre-instruction-tuning์ ์ ์ํ๋ค. ๊ด๋ฒ์ํ ์คํ์ pre-instruction-tuning์ด standard instruction-tuning์ ๋นํด ์ฐ์ํจ์ ์
์ฆํ๋ค. ํฅํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ ๋์ ๋ฒ์์ ๋ฌธ์์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก ํ์ฅํ์ฌ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ด๋ฃจ๋ ๊ฒ์ด ํฌํจ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ก์ด ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ชฉํ๋ ๋์ค์ ์ฌ์ค์ ์ธ ์ง์์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๊ธฐ ์ ์ QA ์์ ํตํด ์ง์์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ตํ๋ pre-instruction-tuning์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ด๋ฒ์ํ ์คํ์ pre-instruction-tuning์ด standard instruction-tuning์ ๋นํด ์ฐ์ํจ์ ์
์ฆํฉ๋๋ค. ํฅํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ ๋์ ๋ฒ์์ ๋ฌธ์์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก ํ์ฅํ์ฌ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ด๋ฃจ๋ ๊ฒ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ์๋ก์ด ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๋ชฉํ๋ ๋์ค์ ์ฌ์ค์ ์ธ ์ง์์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌธ์์์ ์ง์์ ์ธ์ฝ๋ฉํ๊ธฐ ์ ์ QA ์์ ํตํด ์ง์์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ตํ๋ pre-instruction-tuning์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ๊ด๋ฒ์ํ ์คํ์ pre-instruction-tuning์ด standard instruction-tuning์ ๋นํด ์ฐ์ํจ์ ์
์ฆํฉ๋๋ค. ํฅํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ ๋์ ๋ฒ์์ ๋ฌธ์์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก ํ์ฅํ์ฌ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ด๋ฃจ๋ ๊ฒ์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. | ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํ ์๋ก์ด ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ง์์ ์ธ ํ๋ จ์ ์ต์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฌธ์๋ก๋ถํฐ์ ์ง์ ์ธ์ฝ๋ฉ ์ด์ ์ QA ์์ ํตํด ์ง์์ ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ตํ๋ pre-instruction-tuning์ ์ ์ํ๋ค. ๊ด๋ฒ์ํ ์คํ๋ค์ pre-instruction-tuning์ด standard instruction-tuning์ ๋นํด ์ฐ์ํจ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ํฅํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ ๋์ ๋ฒ์์ ๋ฌธ์์ ์ง์์ฌํญ์ ํ๋ ์ ์ฉํ์ฌ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ ์ผ๋ฐํ๋ฅผ ์ด๋ฃจ๋ ๊ฒ์ด ํฌํจ๋๋ค. |
์ฃผ์์๋ค์๊ฒ ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ถ๋ ฅ์ ์๋ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ๊ณ , ์ด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ๋ ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋์ง ํ๋จํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํด Amazon Mechanical Turk ํ๋ซํผ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ ์ง์นจ์ ์ธ๋ถ์ฌํญ๊ณผ ์ฃผ์์์๊ฒ ํ์๋๋ ์ธํฐํ์ด์ค๋ Figure 3์ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค. | ์ฃผ์์ ๋ฌ๊ธฐ ์ํด ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์์ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ๊ณ ์ด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ๋ ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋์ง ๊ฒฐ์ ํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํด Amazon Mechanical Turk ํ๋ซํผ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ ์ง์นจ์ ์ธ๋ถ ์ฌํญ๊ณผ ์ฃผ์์ ๋ฌ๊ธฐ ์ํด ํ์๋๋ ์ธํฐํ์ด์ค๋ ๊ทธ๋ฆผ 3์ ๋์ ์์ต๋๋ค. | ์ฃผ์์์๊ฒ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์ ์๋ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ๊ณ , ์ด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ๋ ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋์ง ํ๋จํ๋๋ก ์์ฒญํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Amazon Mechanical Turk ํ๋ซํผ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์งํํ๋ค. ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ ์ง์นจ์ ์ธ๋ถ์ฌํญ๊ณผ ์ฃผ์์์๊ฒ ๋ณด์ฌ์ง๋ ์ธํฐํ์ด์ค๋ Figure 3์ ์ค๋ช
๋์ด ์๋ค. | ์ฃผ์๊ฐ์๊ฒ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์ ์๋ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ๊ณ , ์ด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ๋ ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋์ง ํ๋จํ๋๋ก ์์ฒญํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Amazon Mechanical Turk ํ๋ซํผ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธ๊ฐ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ ์ง์นจ๊ณผ ์ด๋
ธํ
์ดํฐ์๊ฒ ํ์๋๋ ์ธํฐํ์ด์ค์ ์ธ๋ถ์ฌํญ์ Figure 3์ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค. | ์ฃผ์ ๋ฌ๊ธฐ ๋ด๋น์์๊ฒ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ ๋ด์ฉ ์ค ์ฌ์ค์ ํ์ธํ๊ณ , ์ด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ๋ ์ ํํ ๋ต๋ณ์ ์ ๊ณตํ๋์ง ํ๋จํ๋๋ก ์์ฒญํ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ์ํด Amazon Mechanical Turk ํ๋ซํผ์ ์ด์ฉํ์์ต๋๋ค. ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ ์ง์นจ์ ์ธ๋ถ์ฌํญ๊ณผ ์ฃผ์ ๋ฌ๊ธฐ ๋ด๋น์์๊ฒ ์ ๊ณต๋๋ ์ธํฐํ์ด์ค๋ Figure 3์ ๋์๋์ด ์์ต๋๋ค. | ์ฃผ์์์๊ฒ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์์ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ๊ณ , ์ด๋ค ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๋ฌธ์ ๋ํด ๋ ์ ํํ ์๋ต์ ์ ๊ณตํ๋์ง ํ๋จํ๋๋ก ์์ฒญํ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Amazon Mechanical Turk ํ๋ซํผ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์์ต๋๋ค. ์ธ๊ฐ ํ๊ฐ ์ง์นจ์ ์ธ๋ถ์ฌํญ๊ณผ ์ฃผ์์์๊ฒ ํ์๋๋ ์ธํฐํ์ด์ค๋ Figure 3์ ์ค๋ช
๋์ด ์์ต๋๋ค. |
์ฃผ์ 4: ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ Approach 3์ ์ค๋ช
์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ข
์์ค์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ํ๋ จ ์ค์ ์ค๊ฐ ์์ค๋ ์ฌ์ฉํ์ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, ์ ๋ขฐ ๊ตฌ๊ฐ์ ์๋นํ ์ข์์ง ๊ฒ์ด์ง๋ง, ํ์ค ์ค์ฐจ๊ฐ ์ ์ ํ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง๋์๋ค๋ฉด ํ ๊ณ์ ์ฐจ์ด๋งํผ์ ์๋๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด Hoffman et al.์ด ๋ณด๊ณ ํ ์ข์ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ค๋ช
ํ๋ ๋ฐ๋ ๋ถ์ ์ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค. (์ฐธ์กฐ: Appendix A.2) | ์ฃผ 4: ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ต์ข
์์ค์ ์ ๊ทผ๋ฒ 3์ ๋ํ ์ค๋ช
๋๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๋์ ํ๋ จ ์ค์ ์ค๊ฐ ์์ค์ ์ฌ์ฉํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ ๋ขฐ ๊ตฌ๊ฐ์ด ์๋นํ ์ข์์ง๊ฒ ์ง๋ง ํ์ค ์ค์ฐจ๋ฅผ ์ ์ ํ ํด๋ฌ์คํฐ๋งํ๋ฉด ํ ์๋ฆฟ์๋ ์๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ต๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด Hoffman ๋ฑ์ด ๋ณด๊ณ ํ ๊ฐ๋จํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ค๋ช
ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋ฎ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค(๋ถ๋ก A.2 ์ฐธ์กฐ). | ๊ฐ์ฃผ 4: ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์, Approach 3์ ๋ํ ๊ทธ๋ค์ ์ค๋ช
์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ต์ข
์์ค์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ํ๋ จ ์ค์ ์ค๊ฐ ์์ค๋ ์ฌ์ฉํ์ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ง์ฝ ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, ์ ๋ขฐ ๊ตฌ๊ฐ์ ์๋นํ ์ข์์ง ๊ฒ์ด์ง๋ง, ํ์ค ์ค์ฐจ๊ฐ ์ ์ ํ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๋์๋ค๋ฉด ํ ๊ณ์ ์ ๋๋ก๋ ์ข์์ง์ง ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด Hoffman et al.์ด ๋ณด๊ณ ํ ์ข์ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ค๋ช
ํ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ค(๋ถ๋ก A.2 ์ฐธ์กฐ). | ๊ฐ์ฃผ 4: ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ Approach 3์ ๋ํ ์ค๋ช
์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ข
losses๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ํ๋ จ ์ค์ intermediate losses๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ ์๋ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ๋ค๋ฉด, confidence intervals๋ ์๋นํ ์ข์์ง ๊ฒ์
๋๋ค, ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ง์ฝ standard errors๊ฐ ์ ์ ํ๊ฒ clustered๋์๋ค๋ฉด, ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ํ ๋จ๊ณ์ ์ฐจ์ด๊น์ง๋ ์๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด Hoffman et al.์ด ๋ณด๊ณ ํ tight intervals๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋๋ฐ๋ ๋ถ์ ์ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค (Appendix A.2 ์ฐธ์กฐ). | ์ฃผ 4: ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์, Approach 3์ ๋ํ ๊ทธ๋ค์ ์ค๋ช
์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ข
์์ค์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ํ๋ จ ์ค์ ์ค๊ฐ ์์ค๋ ์ฌ์ฉํ์ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ๋ค๋ฉด, ์ ๋ขฐ ๊ตฌ๊ฐ์ ์๋นํ ์ข์์ง ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ค ์ค์ฐจ๊ฐ ์ ์ ํ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง ๋์๋ค๋ฉด, ํ ์๋ฆฟ์ ์ฐจ์ด๊น์ง๋ ์ขํ์ง์ง ์์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด Hoffman et al.์ด ๋ณด๊ณ ํ ๋งค์ฐ ์ข์ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ค๋ช
ํ๋๋ฐ๋ ๋ถ์ ์ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค(๋ถ๋ก A.2 ์ฐธ์กฐ). | ์ฃผ์ 4: ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ Approach 3์ ์ค๋ช
์ ๋ฐ๋ผ ์ต์ข
์์ค์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ํ๋ จ ์ค์ ์ค๊ฐ ์์ค๋ ์ฌ์ฉํ์ ์ ์๋ค๋ ์ ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ๋ค๋ฉด, ์ ๋ขฐ ๊ตฌ๊ฐ์ ์๋นํ ์ข์์ง ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ค ์ค์ฐจ๊ฐ ์ ์ ํ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง๋๋ค๋ฉด ํ ์๋ฆฟ์ ์ฐจ์ด๊น์ง๋ ์ขํ์ง์ง ์์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด Hoffman et al.์ด ๋ณด๊ณ ํ ์ข์ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ค๋ช
ํ๋ ๋ฐ๋ ๋ถ์ ์ ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํฉ๋๋ค(์ฐธ์กฐ ๋ถ๋ก A.2). |
๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ํ์ง์ ๋ฒ์ญ ์์ด ์ ๊ณต๋๋ ๊ฒ์ ๋ฌ๋ ค์๋ค (Xu et al., 2023; Maillard et al., 2023). ๋๋ถ์ด, BLEU (Papineni et al., 2002)์ COMET-22 (Rei et al., 2022)๊ณผ ๊ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ฐ ๋๊ตฌ๋ค์ ์ฃผ๋ก reference-based metrics์ ์์กดํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ์ ์ ๋ฐ๋๋ ํ์ ๋ฑ๊ธ์ ์ฐธ์กฐ์ ๋ฏผ๊ฐํ๋ฉฐ, ๊ทธ์ ๋ฐ๋ผ ์์๋๋ค (Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023). ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ (Xu et al., 2023; Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023)๋ ๋ณ๋ ฌ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ง์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐ ์ฃผ๋ชฉ์ ๋๋ ธ์ผ๋ฉฐ, ํ๊ฒ ์ฐธ์กฐ๊ฐ ํญ์ ์ต๊ณ ์ ํ์ง์ ๋ํํ์ง ์์ ์ ์์์ ์์ฌํ๋ค. Figure 2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ FLORES-200 ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๋ฒ์ญ ์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์, gold reference ๋ฒ์ญ๊ณผ ์ต๊ณ ์ ALMA ๋ชจ๋ธ ๋ฐ GPT-4์ ์ถ๋ ฅ์ ๋น๊ตํ๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ gold reference๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ์๋ตํ๋ ์๋ชป๋ ๋ฒ์ญ์์ ๋๋ฌ๋ด๋ฉฐ, ๋ฐ๋ฉด์ ์์คํ
์์ฑ ์ถ๋ ฅ์ ์ฐ์ํ ํ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ด๋ ์ง๋ฌธ์ ์ด๋ฐํ๋ค: _์ฐธ์กฐ(์ธ๊ฐ์ด ์์ฑํ ๊ฒ์ด๋ผ๋)๊ฐ ์ง์ ์ผ๋ก gold standards์ ๋์ผํ๊ฐ?_ ๊ณ ํ์ง์ gold standard ์ฐธ์กฐ์ ํ๋์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฒ์ญ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์ ํ์ง์ ์ฒ ์ ํ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด, | ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ํ์ง ๋ฒ์ญ ์(Xu ์ธ, 2023; Maillard ์ธ, 2023)์ ๊ฐ์ฉ์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋๋ค. ๋ํ BLEU(Papineni ์ธ, 2002) ๋ฐ COMET-22(Rei ์ธ, 2022)์ ๊ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ฐ ๋๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ๊ธฐ์ค ๊ธฐ๋ฐ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ์ ์ ํ๋๋ ํ์ค์ด ๋ฎ์ ๊ธฐ์ค์ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ์์๋๊ธฐ ์ฝ์ต๋๋ค(Kocmi ์ธ, 2023; Freitag ์ธ, 2023). ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ(Xu ์ธ, 2023; Kocmi ์ธ, 2023; Freitag ์ธ, 2023)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ณ๋ ฌ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ํ์ง์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ด์ฌ์ด ์ฎ๊ฒจ๊ฐ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋์ ๊ธฐ์ค์ด ์ผ๊ด๋๊ฒ ์ต๊ณ ํ์ง์ ๋ํ๋ด์ง ๋ชปํ ์ ์์์ ๋ํ๋
๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ FLORES-200 ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ๋ฒ์ญ ์์ ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์์ ๊ณจ๋ ๊ธฐ์ค ๋ฒ์ญ๊ณผ ์ต๊ณ ์ ALMA ๋ชจ๋ธ๊ณผ GPT-4์ ์ถ๋ ฅ์ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด ๊ณจ๋ ๊ธฐ์ค์ด ์ ๋ณด์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ์๋ตํ๋ ๊ฒฐํจ์ด ์๋ ๋ฒ์ญ์ธ ๋ฐ๋ฉด, ์์คํ
์์ ์์ฑ๋ ์ถ๋ ฅ์ ๋ ์ฐ์ํ ํ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์๋ฌธ์ด ์๊น๋๋ค: _์ฐธ์กฐ(์ฌ๋์ด ์์ฑํ ๊ฒ์ด๋ผ ํ ์ง๋ผ๋)๊ฐ ์ง์ ํ ์๋ฏธ์ ํ์ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฐ์?_ ๊ณจ๋ ์คํ ๋ค๋ ์ฐธ์กฐ์ ์ต์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฒ์ญ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ ๋ชจ๋์ ํ์ง์ ์ฒ ์ ํ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด, | ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ํ์ง์ ๋ฒ์ญ ์์ด ์ ๊ณต๋๋์ง์ ๋ฌ๋ ค์๋ค (Xu et al., 2023; Maillard et al., 2023). ๋๋ถ์ด, BLEU (Papineni et al., 2002)์ COMET-22 (Rei et al., 2022)๊ณผ ๊ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ฐ ๋๊ตฌ๋ค์ ์ฃผ๋ก ์ฐธ์กฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์์กดํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ์ ์ ํ์ฑ์ ๋ถ์ ์ ํ ์ฐธ์กฐ์ ๋ฏผ๊ฐํ๋ฉฐ, ๊ทธ๋ก ์ธํด ์์๋๋ค (Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023). ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ (Xu et al., 2023; Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023)๋ ๋ณ๋ ฌ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ง ํ๊ฐ์ ์ฃผ๋ชฉ์ ๋๋ ธ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ํ๊ฒ ์ฐธ์กฐ๊ฐ ํญ์ ์ต๊ณ ์ ํ์ง์ ๋ํํ์ง ์์ ์ ์์์ ์์ฌํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ FLORES-200 ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๋ฒ์ญ ์์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์, ๊ณจ๋ ์ฐธ์กฐ ๋ฒ์ญ๊ณผ ์ต๊ณ ์ ALMA ๋ชจ๋ธ ๋ฐ GPT-4์ ์ถ๋ ฅ์ ๋น๊ตํ๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ ๊ณจ๋ ์ฐธ์กฐ๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๋น ๋จ๋ฆฌ๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒฐํจ์ ๋๋ฌ๋ด๋ฉฐ, ๋ฐ๋ฉด์ ์์คํ
์ด ์์ฑํ ์ถ๋ ฅ์ ์ฐ์ํ ํ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ด๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ๊ธฐํ๋ค: _์ฐธ์กฐ๋ค(์ธ๊ฐ์ด ์์ฑํ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ )์ด ์ง์ ์ผ๋ก ๊ณจ๋ ํ์ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฐ?_ ๊ณจ๋ ํ์ค ์ฐธ์กฐ์ ํ๋์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฒ์ญ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์ ํ์ง์ ์ฒ ์ ํ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด, | ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ํ์ง ๋ฒ์ญ ์์ ๊ฐ์ฉ์ฑ์ ๋ฌ๋ ค์์ต๋๋ค(Xu et al., 2023; Maillard et al., 2023). ๋ํ BLEU (Papineni et al., 2002) ๋ฐ COMET-22 (Rei et al., 2022)์ ๊ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ฐ ๋๊ตฌ๋ค์ ์ฃผ๋ก ์ฐธ์กฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ์ ์ ๋ฐ๋๋ ํ์ ๋ ํผ๋ฐ์ค์ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ์์๋ ์ ์์ต๋๋ค(Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023). ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ(Xu et al., 2023; Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023)๋ ๋ณ๋ ฌ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ง ํ๊ฐ์ ์ฃผ๋ชฉ์ ๋๋ฆฌ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋์ ๋ ํผ๋ฐ์ค๊ฐ ์ผ๊ด๋๊ฒ ์ต๊ณ ํ์ง์ ๋ํ๋ด์ง ์์ ์ ์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ FLORES-200 ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๋ฒ์ญ ์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ ๊ณจ๋ ๋ ํผ๋ฐ์ค ๋ฒ์ญ๊ณผ ์ต๊ณ ์ ALMA ๋ชจ๋ธ ๋ฐ GPT-4์ ์ถ๋ ฅ์ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ ๊ณจ๋ ๋ ํผ๋ฐ์ค๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๋๋ฝํ ์๋ชป๋ ๋ฒ์ญ์์ ๋๋ฌ๋ด๋ฉฐ, ๋ฐ๋ฉด ์์คํ
์์ฑ ์ถ๋ ฅ์ ์ฐ์ํ ํ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด๋ ์ง๋ฌธ์ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค: ์ฐธ์กฐ(์ฌ๋์ด ์์ฑํ ๊ฒ์ด๋ผ๋)๊ฐ ์ง์ ์ผ๋ก ๊ณจ๋ ํ์ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฐ? ์ต์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฒ์ญ ๋ชจ๋ธ์ ๊ณจ๋ ํ์ค ์ฐธ์กฐ์ ์ถ๋ ฅ ๋ชจ๋์ ํ์ง์ ์ฒ ์ ํ๊ฒ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด, | ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ํ์ง ๋ฒ์ญ ์(Xu et al., 2023; Maillard et al., 2023)์ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅ ์ฌ๋ถ์ ๋ฌ๋ ค์์ต๋๋ค. ๋ํ BLEU (Papineni et al., 2002) ๋ฐ COMET-22 (Rei et al., 2022)์ ๊ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ฐ ๋๊ตฌ๋ค์ ์ฃผ๋ก ์ฐธ์กฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ์ ์ ๋ฐ๋๋ ํ๊ธ ์ฐธ์กฐ(Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023)์ ๋ฏผ๊ฐํ๊ณ ์์๋ ์ ์์ต๋๋ค. ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ(Xu et al., 2023; Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023)๋ ๋ณ๋ ฌ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ง์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ฃผ๋ชฉ์ ๋๋ฆฌ๋ฉฐ, ๋์ ์ฐธ์กฐ๊ฐ ์ผ๊ด๋๊ฒ ์ต๊ณ ํ์ง์ ๋ํ๋ด์ง ์์ ์ ์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ FLORES-200 ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๋ฒ์ญ ์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ ์ต๊ณ ์ ALMA ๋ชจ๋ธ๊ณผ GPT-4์ ์ถ๋ ฅ๊ณผ ๊ธ ํ์ค ์ฐธ์กฐ ๋ฒ์ญ์ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ ๊ธ ํ์ค ์ฐธ์กฐ๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ์๋ตํ๋ ๊ฒฐํจ์ด ์๋ ๋ฒ์ญ์์ ๋๋ฌ๋ด๋ฉฐ, ๋ฐ๋ฉด์ ์์คํ
์์ฑ ์ถ๋ ฅ์ ์ฐ์ํ ํ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค: _์ฐธ์กฐ(์ฌ๋์ด ์์ฑํ ๊ฒ์ด๋ผ๋)๊ฐ ์ง์ ์ผ๋ก ๊ธ ํ์ค๊ณผ ๋์ผํ๊ฐ์?_ ๊ธ ํ์ค ์ฐธ์กฐ์ ํ๋์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฒ์ญ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์ ํ์ง์ ์ฒ ์ ํ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด, | ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ธ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ฒ์ญํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ํ์ง ๋ฒ์ญ ์(Xu et al., 2023; Maillard et al., 2023)์ ์กด์ฌ ์ฌ๋ถ์ ๋ฌ๋ ค์์ต๋๋ค. ๋ํ, BLEU (Papineni et al., 2002)์ COMET-22 (Rei et al., 2022)์ ๊ฐ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ๊ฐ ๋๊ตฌ๋ค์ ์ฃผ๋ก ์ฐธ์กฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฉํธ๋ฆญ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ํ๊ฐ์ ์ ํ์ฑ์ ์ ํ์ง ์ฐธ์กฐ์ ๋ฏผ๊ฐํ๋ฉฐ, ์ด๋ก ์ธํด ์์๋ ์ ์์ต๋๋ค (Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023). ์ต๊ทผ ์ฐ๊ตฌ (Xu et al., 2023; Kocmi et al., 2023; Freitag et al., 2023)๋ ๋ณ๋ ฌ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ง ํ๊ฐ์ ์ฃผ๋ชฉ์ ๋๋ฆฌ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ํ์ ์ฐธ์กฐ๊ฐ ํญ์ ์ต๊ณ ํ์ง์ ๋ํํ์ง ์์ ์ ์์์ ์์ฌํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ FLORES-200 ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๋ฒ์ญ ์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ ๊ธ๋ณธ ์ฐธ์กฐ ๋ฒ์ญ๊ณผ ์ต๊ณ ์ ALMA ๋ชจ๋ธ ๋ฐ GPT-4์ ์ถ๋ ฅ์ ๋น๊ตํฉ๋๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด ๊ธ๋ณธ ์ฐธ์กฐ๊ฐ ์ ๋ณด์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๋๋ฝํ ๊ฒฐํจ์ด ์๋ ๋ฒ์ญ์์ ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฐ๋ฉด ์์คํ
์์ฑ ์ถ๋ ฅ์ ์ฐ์ํ ํ์ง์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ง๋ฌธ์ ์ ๊ธฐํฉ๋๋ค: _์ฐธ์กฐ(์ฌ๋์ด ์์ฑํ ๊ฒ์ด๋ผ ํ ์ง๋ผ๋)๊ฐ ์ง์ ์ผ๋ก ๊ธ๋ณธ๊ณผ ๋์ผํ๊ฐ์?_ ๊ธ๋ณธ ์ฐธ์กฐ์ ํ๋์ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฒ์ญ ๋ชจ๋ธ์ ์ถ๋ ฅ์ ํ์ง์ ์ฒ ์ ํ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด, |
์ธ์ด์ ํ์งํ๋ ์์ด์ ๋ํด ๋ง๋ค์ด์ง ์ํ ์์ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด์ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ฉ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ตญ๊ฐ๋ณ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ์ทจํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ตญ์ ์ ์ธ ๊ธฐ์ค์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋์ด ์ํ ์์ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ ์ง๋ฆฌ์ ์์น์ ๋ฌธํ๋ฅผ ์ด์ํด ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ๊ฒ์ฆ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ธ์ด ํ์งํ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ๋ ์์ด๋ฅผ ์ํด ๋ง๋ค์ด์ง ๊ฒ์ด๋ฉฐ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด์์๋ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ฉ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ๊ฐ ์ง๋ฆฌ ๋ฐ ๋ฌธํ์ ๊ฑธ์ณ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ๊ตญ๊ฐ๋ณ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์๋ณด๋ค๋ ๊ตญ์ ํ์ค์ ๊ทผ๊ฑฐํ ์์
์ ์ํํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฅผ ํ
์คํธํด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์ธ์ด ํ์งํ: ์ํ ๋ฒ์ฃผ๋ ์์ด์ ๋ํด ์์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด์ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ ์ฉ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ตญ๊ฐ๋ณ๋ก ์ ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ด ์๋ ๊ตญ์ ๊ท๋ฒ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋์ด ์์
์ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํตํด ์ํ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ ๋ค์ํ ์ง๋ฆฌ์ ์์น์ ๋ฌธํ์ ๊ฑธ์ณ ๋๊ฒ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ํ
์คํธ๋ฅผ ํตํด ํ์ธ๋์ด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์ธ์ด ํ์งํ: ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ๋ ์์ด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด์ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ฉ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ตญ๊ฐ๋ณ๋ก ์ ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ตญ์ ์ ์ธ ๊ท๋ฒ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋์ด ์์
์ ์งํํ์ฌ, ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค์ํ ์ง๋ฆฌ์ ์์น์ ๋ฌธํ์ ๊ฑธ์ณ ๋๊ฒ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ํ
์คํธ๋ฅผ ํตํด ํ์ธ์ด ํ์ํฉ๋๋ค. | ์ธ์ด ํ์งํ: ์ํ ๋ฒ์ฃผ๋ ์์ด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด์ ๋ํด์๋ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ ์ฉ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ตญ๊ฐ๋ณ๋ก ์ ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ตญ์ ์ ์ธ ๊ท๋ฒ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋์ด ์์
์ ์ํํ์ฌ, ์ํ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ ๋ค์ํ ์ง๋ฆฌ์ ์์น์ ๋ฌธํ์ ๊ฑธ์ณ ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ํ
์คํธ๋ฅผ ํตํด ํ์ธ๋์ด์ผ ํฉ๋๋ค. | ์ธ์ด ํ์งํ: ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ๋ ์์ด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด์ ๋ํด์๋ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ ์ฉ๋์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๊ตญ๊ฐ๋ณ๋ก ์ ๊ทผํ๋ ๋ฐฉ์์ด ์๋๋ผ ๊ตญ์ ์ ์ธ ๊ท๋ฒ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋์ด ์์
์ ์ํํ์ฌ, ์ํ ์นดํ
๊ณ ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค์ํ ์ง๋ฆฌ์ ์์น์ ๋ฌธํ์ ๊ฑธ์ณ ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋๋ก ํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ ํ
์คํธ๋ฅผ ํตํด ํ์ธ๋์ด์ผ ํฉ๋๋ค. |
๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด ์์
์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๊ด์ฌ ์๋ ์งํ๊ฐ zero-shot downstream ์ฑ๋ฅ์ด์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ฐ๋ฆฌ๋ few-show ์ค์ ์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ tokenizer ์ ํ์ด ๋ชจ๋ธ์ downstream ์ฑ๋ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์กฐ์ฌํ๊ณ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋๋ ์งํ ์ค ํ๋์ธ zero-shot ์ค์ ์ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๋ ๋ฐ ์ถฉ๋ถํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. zero-shot ์๋๋ฆฌ์ค์ ์ง์คํ๋ ํ ๊ฐ์ง ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ด์ ์, few-shot ์์ ์ ์ ํ์ ์ํด ๋ํ๋๋ ์ถ๊ฐ ๋ณ์๋ฅผ ๋์
ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ few-shot ํ๊ฐ ์ค์ ์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋์ง ์กฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ๋ค. | ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด ์์
์ ๊ด์ฌ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด ์ ๋ก ์ท ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ฑ๋ฅ์ด์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ช ๊ฐ์ ์ค์ ์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์์์ต๋๋ค. ํ ํฐํ๊ธฐ ์ ํ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ฑ๋ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์กฐ์ฌํ๊ณ ์ถ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋๋ ๋ฉํธ๋ฆญ ์ค ํ๋, ์ฆ ์ ๋ก ์ท ์ค์ ์ผ๋ก ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํฉ๋๋ค. ์ ๋ก ์ท ์๋๋ฆฌ์ค์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฅ์ ์ ๋ช ์ท ์์ ์ ์ ํ์ ์ํด ๋ํ๋๋ ์ถ๊ฐ ๋ณ์๋ฅผ ๋์
ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ช ์ท ํ๊ฐ ์ค์ ์ผ๋ก๋ ์ ์ฉ๋๋์ง ์กฐ์ฌํ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. | ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด ์์
์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๊ด์ฌ ์๋ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด zero-shot downstream performance์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ few-shot setting์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์์๋ค. tokenizer choice๊ฐ ๋ชจ๋ธ์ downstream performance์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ณ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋๋ metrics ์ค ํ๋์ธ zero-shot setting์ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. zero-shot scenario์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฅ์ ์ few-shot examples์ ์ ํ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ณ์๋ฅผ ๋์
ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ few-shot evaluation setting์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ๋ค. | ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด ์์
์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๊ด์ฌ ์๋ ์งํ๋ zero-shot downstream performance์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ few-shot setting์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ๊ณตํ์ง ์์์ต๋๋ค. tokenizer choice๊ฐ ๋ชจ๋ธ์ downstream performance์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ณ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋๋ metrics ์ค ํ๋์ธ zero-shot setting์ผ๋ก ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํฉ๋๋ค. zero-shot scenario์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ฅ์ ์ few-shot examples์ ์ ํ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ณ์๋ฅผ ๋์
ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ few-shot evaluation setting์์๋ ์ ์ฉ๋๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. | ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด ์์
์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๊ด์ฌ ์๋ ๋ฉํธ๋ฆญ์ด zero-shot downstream performance์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ few-shot setting์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์์์ต๋๋ค. tokenizer choice๊ฐ ๋ชจ๋ธ์ downstream performance์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์กฐ์ฌํ๊ณ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋๋ ๋ฉํธ๋ฆญ ์ค ํ๋์ธ zero-shot setting์ผ๋ก ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๊ธฐ์ ์ถฉ๋ถํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํฉ๋๋ค. zero-shot scenario์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๊ฒ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฅ์ ์ few-shot examples์ ์ ํ์ ์ํด ๋ํ๋๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ณ์๋ฅผ ๋์
ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ few-shot evaluation setting์ผ๋ก ์ ํ๋๋์ง ์กฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. | ๊ฒฐ๊ตญ, ์ด ์์
์ ๋งฅ๋ฝ์์ ๊ด์ฌ ์๋ ์งํ๋ zero-shot downstream performance ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ช ๋ฒ์ ์ผ ์ค์ ์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์์์ต๋๋ค. tokenizer ์ ํ์ด ๋ชจ๋ธ์ downstream performance์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ์กฐ์ฌํ๊ณ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋๋ฆฌ ์ ์ฉ๋๋ ์งํ ์ค ํ๋์ธ zero-shot setting์ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๋ ๋ฐ ์ถฉ๋ถํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํฉ๋๋ค. zero-shot ์๋๋ฆฌ์ค์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๋ ๋ ๋ค๋ฅธ ์ด์ ์, ๋ช ๋ฒ์ ์ท ์์ ์ ํ์ ์ํด ๋ํ๋๋ ์ถ๊ฐ ๋ณ์๋ฅผ ๋์
ํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ few-shot evaluation setting์ผ๋ก ์ฎ๊ฒจ์ง๋์ง ์กฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํฉ๋๋ค. |
\(\bullet\)_๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(Large language models, LLM)_. ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ PLM์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ๋๋ฆฌ๋ ๊ฒ(_์๋ฅผ ๋ค์ด_, ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ)์ด ์ข
์ข
ํ๋ฅ ์์
์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํจ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. | \(\bullet\)_๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(LLM)_. ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ PLM์ ํ์ฅ(_์: ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ ํ์ฅ)ํ๋ฉด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ๊ฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ ์ฉ๋์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค๋ ๊ฒ์ ์๊ฒ ๋์์ต๋๋ค. | \(\bullet\) LLM(Large Language Model). ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ PLM(_e.g._, ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ ํ์ฅ)์ ํ์ฅํ๋ ๊ฒ์ด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ์ข
์ข
๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. | \(\bullet\) ๋ํ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(LLM). ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ PLM(_์: ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ)์ ํ์ฅํ๋ฉด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ด ํฅ์๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. | \(\bullet\) ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(LLM). ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ PLM(์: ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ ํ์ฅ)์ ํ์ฅํ๋ฉด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ด ํฅ์๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. | \(\bullet\) ๋๊ท๋ชจ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ(LLM). ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ PLM(์: ๋ชจ๋ธ ํฌ๊ธฐ ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ํฌ๊ธฐ ํ์ฅ)์ ํ์ฅํ๋ฉด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์์ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑ๋ฅ์ด ํฅ์๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ต๋๋ค. |
์ง๊ด์ ์ผ๋ก, ๋ถ๋ก C.2์ ์ฆ๋ช
์ ๊ณ์ธต์ ์
๋ ฅ ํ๋ก์ ์
๊ฐ์ค์น์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ๊ณฑ(pre-multiplying)ํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ ์๋ ์ํ(hidden state)์ ์ ์ฉ๋ ํ์ \(\mathbf{S}\)์ ์์ํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ๋ฐํด ์์์ต๋๋ค (๊ธฐ๊ณ์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฌธํ์์ '์์ฐจ ์คํธ๋ฆผ(residual stream)'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ
๋๋ค (Elhage et al., 2021)). ํ์์ ์ผ๋ก, ์
๋ ฅ ํ๋ก์ ์
๊ณ์ธต์ \(\mathbf{M}\)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค๋ฉด, \(\left(\mathbf{MS}^{-1}\right)\left(\mathbf{S}x\right)=\mathbf{M}x\)๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ด์ฉํ๊ณ ์์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๊ทํ ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ๋ค์ ์ ํ ์
๋ ฅ ํ๋ก์ ์
์ ์ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ๋ก, ๋์ผํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ \(\mathbf{S}\)๋ฅผ ์๋ ์ํ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ์ฑํ(activation)๋ฅผ ์์ฑํฉ๋๋ค. | ์ง๊ด์ ์ผ๋ก, ๋ถ๋ก C.2์ ์ฆ๋ช
์ ๊ณ์ธต์ ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ฐ์ค์น์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ ๊ณฑํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉ๋ ํ์ \(\mathbf{S}\)(๊ธฐ๊ณ์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฌธํ์์ '์์ฌ ์คํธ๋ฆผ'์ด๋ผ๊ณ ํจ)์ ์์ํ๋ฏ๋ก ์ด์ ์์กดํ์ต๋๋ค. ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์
๋ ฅ ํฌ์ ๋ ์ด์ด๋ฅผ \(\mathbf{M}\)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ฉด, \(\left(\mathbf{MS}^{-1}\right)\left(\mathbf{S}x\right)=\mathbf{M}x\)๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๊ทํ ๋ ์ด์ด๊ฐ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ ์
๋ ฅ ํฌ์ ์ ์ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋์ผํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ \(\mathbf{S}\)๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ํ์ฑํ๊ฐ ์์ฑ๋ฉ๋๋ค. | ์ง๊ด์ ์ผ๋ก, ๋ถ๋ก C.2์ ์ฆ๋ช
์ ๊ณ์ธต์ ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}^{-1}\)๋ก ์ฌ์ ๊ณฑํ๋ ๊ฒ์ ์์กดํ์ฌ, ์ด๋ ๋ชจ๋ธ์ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉ๋ ํ์ \(\mathbf{S}\)๋ฅผ ์ทจ์ํ๊ฒ ๋์๋ค(๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฌธํ์์ 'residual stream'์ด๋ผ๊ณ ํจ(Elhage et al., 2021)). ํ์์ ์ผ๋ก, ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ณ์ธต์ \(\mathbf{M}\)๋ผ๊ณ ํ๋ฉด, \(\left(\mathbf{MS}^{-1}\right)\left(\mathbf{S}x\right)=\mathbf{M}x\)๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ด์ฉํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๊ทํ ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ ์
๋ ฅ ํฌ์ ์ ์ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ๋ก, ๋์ผํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด \(\mathbf{S}\)๋ฅผ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ ํ์ฑํ๊ฐ ์์ฑ๋๋ค. | ์ง๊ด์ ์ผ๋ก, ๋ถ๋ก C.2์ ์ฆ๋ช
์ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ฐ์ค์น์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ๊ณฑํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ด๋ ๋ชจ๋ธ์ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉ๋ ํ์ \(\mathbf{S}\)์ ์์ํ๋๋ก ์์กดํ์ต๋๋ค (์ด๊ฒ์ ๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฌธํ์์ '์๋ฅ ์คํธ๋ฆผ'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ
๋๋ค (Elhage et al., 2021)). ํ์์ ์ผ๋ก, ์
๋ ฅ ํฌ์ ๋ ์ด์ด๋ฅผ \(\mathbf{M}\)๋ผ๊ณ ํ๋ฉด, ์ฐ๋ฆฌ๋ \(\left(\mathbf{MS}^{-1}\right)\left(\mathbf{S}x\right)=\mathbf{M}x\)๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๊ทํ ๋ ์ด์ด๊ฐ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ ์
๋ ฅ ํฌ์ ์ ์ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ๋ก, ๋์ผํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด \(\mathbf{S}\)๋ฅผ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ์ฑํ๋ฅผ ์์ฑํฉ๋๋ค. | ์ง๊ด์ ์ผ๋ก, ๋ถ๋ก C.2์ ์ฆ๋ช
์ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ฐ์ค์น์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ๊ณฑํ์ฌ, ์ด๋ก ์ธํด ๋ชจ๋ธ์ hidden state์ ์ ์ฉ๋ ํ์ \(\mathbf{S}\)์ด ์์๋๋๋ก ํ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฌธํ(Elhage et al., 2021)์์ 'residual stream'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ
๋๋ค. ๊ณต์์ ์ผ๋ก, ์
๋ ฅ ํฌ์ ๋ ์ด์ด๋ฅผ \(\mathbf{M}\)๋ผ๊ณ ํ๋ฉด, \(\left(\mathbf{MS}^{-1}\right)\left(\mathbf{S}x\right)=\mathbf{M}x\)๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ด์ฉํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ normalization layers๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ชจ๋ธ์ linear input projection ์ ์ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ๋ก, ๋์ผํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด \(\mathbf{S}\)๋ฅผ hidden state์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ activation์ด ๋ฉ๋๋ค. | ์ง๊ด์ ์ผ๋ก, ๋ถ๋ก C.2์ ์ฆ๋ช
์ ๊ณ์ธต์ ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ฐ์ค์น์ ํ๋ ฌ \(\mathbf{S}^{-1}\)์ ์ฌ์ ๊ณฑ์
(pre-multiplying)ํ์ฌ, ์ด๋ก ์ธํด ๋ชจ๋ธ์ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉ๋ ํ์ \(\mathbf{S}\)์ด ์์๋๋๋ก ํ์์ต๋๋ค(๊ธฐ๊ณ์ ํด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ ๋ฌธํ(Elhage et al., 2021)์์ '์์ฐจ ์คํธ๋ฆผ'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ). ๊ณต์์ ์ผ๋ก, ์
๋ ฅ ํฌ์ ๊ณ์ธต์ \(\mathbf{M}\)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ฉด, \(\left(\mathbf{MS}^{-1}\right)\left(\mathbf{S}x\right)=\mathbf{M}x\)๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ด์ฉํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ๊ทํ ๊ณ์ธต์ ๊ฐ์ง ๋ชจ๋ธ์ ์ ํ ์
๋ ฅ ํฌ์ ์ ์ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฏ๋ก, ๋์ผํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด \(\mathbf{S}\)๋ฅผ ์จ๊ฒจ์ง ์ํ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ์ฑํ๋ฅผ ์์ฑํฉ๋๋ค. |
ํ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๊ณตํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๊ณตํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ต๋ณํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒฐ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐพ์ ์ ์์์ผ๋ฉฐ, ํด๋น ๋งฅ๋ฝ์์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ธํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ๋ช
์์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ ์๋ฌด๊ฒ๋ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ ์๋ฌด๊ฒ๋ ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๊ณตํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ธ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ธ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ์ธ๊ธ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค. | ์ ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ์ด์, ์ฐพ์ ์ ์์, ์ ๊ณตํ์ง ์์, ์ ๊ณตํ ์ ์์, ๋ต๋ณํ ์ ์์, ์ฐพ์ ์ ์์, ๊ฒฐ์ ํ ์ ์์, ์ ๋ณด ์์, ์ ๋ณด ์์, ์ฐพ์ ์ ์์, ๋ฌธ๋งฅ์์ ์ ๋ณด ์์, ์ธ๊ธํ์ง ์์, ๋ช
์์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ๋์ง ์์, ์๋ฌด๊ฒ๋ ์์, ์๋ฌด๊ฒ๋ ์์, ๋ช
์ํ์ง ์์, ์ ๊ณตํ์ง ์์, ํ ์ ์์, ํ ์ ์์, ๋ช
์ํ์ง ์์, ์ ๋ณด ์์, ์ธ๊ธ ์์, ์ธ๊ธ๋์ง ์์, ์ ๋ณด๊ฐ ์ถฉ๋ถํ์ง ์์, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์ ๋ณด ์์, ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์ธ๊ธ ์์, ์ ๋ณด ์์, ํด๋น ์ ๋ณด ์์ | ์ฃ์กํฉ๋๋ค, ์๋์ ๊ฐ์ด ์์ ํ์์ต๋๋ค.
[korean]
ํ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๊ณตํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๊ณตํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ต๋ณํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒฐ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฌธ๋งฅ์์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ธํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ๋ช
์์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๊ณตํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ง์ ํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ธ๋์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ธ๋์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ ์ธ๊ธ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง ์์ต๋๋ค.
[reviewd korean] | [reviewd korean]
ํ์คํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ์ ๊ณตํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๊ณตํ ์ ์์ต๋๋ค, ๋ต๋ณํ ์ ์์ต๋๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ๊ฒฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์์ต๋๋ค, ๋ฌธ๋งฅ์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ธ๊ธํ์ง ์์ต๋๋ค, ๋ช
์์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ๋์ง ์์์ต๋๋ค, ์ ๊ฒ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ ๊ฒ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ๋ช
์ํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๊ณตํ์ง ์์ต๋๋ค, ํ ์ ์์ต๋๋ค, ํ ์ ์์ต๋๋ค, ๋ช
์ํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ธ๊ธ์ด ์์ต๋๋ค, ์ธ๊ธ๋์ง ์์์ต๋๋ค, ์ ๊ฒ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ํน์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ํน์ ์ธ๊ธ์ด ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ ๊ทธ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค. | [reviewd korean]
์ ๋ ํ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ์ ๊ณตํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๊ณตํ ์ ์์ต๋๋ค, ๋ต๋ณํ ์ ์์ต๋๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ๊ฒฐ์ ํ ์ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ๋ฌธ๋งฅ์์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ธ๊ธํ์ง ์์ต๋๋ค, ๋ช
์์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ๋์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๋ ์๋ฌด๊ฒ๋ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ ์๋ฌด๊ฒ๋ ์์ต๋๋ค, ๋ช
์ํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๊ณตํ์ง ์์ต๋๋ค, ํ ์ ์์ต๋๋ค, ํ ์ ์์ต๋๋ค, ๋ช
์ํ์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ์ธ๊ธ์ด ์์ต๋๋ค, ์ธ๊ธ๋์ง ์์ต๋๋ค, ์ ๋ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ํน์ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค, ํน์ ์ธ๊ธ์ด ์์ต๋๋ค, ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค, ์ ๋ ๊ทธ ์ ๋ณด๊ฐ ์์ต๋๋ค. | [reviewd korean]
ํ์คํ์ง ์๋ค, ์ฐพ์ ์ ์๋ค, ์ ๊ณตํ์ง ์๋๋ค, ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค, ๋ต๋ณํ ์ ์๋ค, ์ฐพ์ ์ ์๋ค, ๊ฒฐ์ ํ ์ ์๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ์ฐพ์ ์ ์์๋ค, ๋ฌธ๋งฅ์ ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ์ธ๊ธ๋์ง ์๋๋ค, ๋ช
์์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ๋์ง ์์๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ๋ช
์๋์ง ์๋๋ค, ์ ๊ณตํ์ง ์๋๋ค, ํ ์ ์๋ค, ํ ์ ์๋ค, ๋ช
์๋์ง ์๋๋ค, ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ์ธ๊ธ๋์ง ์๋๋ค, ์ธ๊ธ๋์ง ์์๋ค, ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ํน์ ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค, ํน์ ์ธ๊ธ์ด ์๋ค, ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์๋ค, ๊ทธ ์ ๋ณด๊ฐ ์๋ค. |
ํ 7์ Yi-VL์ ์ถ์์ ๋ฐ๋ฅธ MMMU ํ
์คํธ ์ธํธ ๋ฆฌ๋๋ณด๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์์ญ์ด ํ์ฌ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ ์ค์์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉฐ, ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฐ์ ๊ณผ ํจ๊ป, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ง์์ ์ผ๋ก Yi-VL์ ์ฑ๋ฅ ํฅ์ ์
๋ฐ์ดํธ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ํ 7์ Yi-VL์ ๋ฆด๋ฆฌ์ค์ ๋ฐ๋ฅธ MMMU ํ
์คํธ ์ธํธ ๋ฆฌ๋๋ณด๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ์ผ๋ ํ์ฌ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ ์ค์ด๋ฉฐ, ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฐ์ ๊ณผ ๋ง๋ฌผ๋ ค Yi-VL์ ์ฑ๋ฅ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ํ 7์ Yi-VL์ ์ถ์์ ๋ฐ๋ฅธ MMMU ํ
์คํธ ์ธํธ ๋ฆฌ๋๋ณด๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ์ผ๋ ํ์ฌ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฐ์ ๊ณผ ๋ง๋ฌผ๋ ค, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ง์์ ์ผ๋ก Yi-VL์ ์ฑ๋ฅ ๊ฐ์ ์ ์
๋ฐ์ดํธํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ํ 7์ Yi-VL์ ์ถ์์ ๋ฐ๋ฅธ MMMU ํ
์คํธ ์ธํธ ๋ฆฌ๋๋ณด๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ด ๋ถ์ผ๋ ํ์ฌ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฐ์ ์ ๋ง์ถฐ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ง์์ ์ผ๋ก Yi-VL์ ์ฑ๋ฅ ์
๋ฐ์ดํธ๋ฅผ ๊ฐ์ ํด ๋๊ฐ ๊ฒ์
๋๋ค. | ํ 7์ Yi-VL์ ์ถ์์ ๋ฐ๋ฅธ MMMU ํ
์คํธ ์ธํธ ๋ฆฌ๋๋ณด๋๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ถ์ผ๊ฐ ํ์ฌ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์์์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉฐ, ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฐ์ ์ ๋ง๋ฌผ๋ ค Yi-VL์ ์ฑ๋ฅ ์
๋ฐ์ดํธ๋ฅผ ์ง์์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ํ 7์ Yi-VL์ ์ถ์์ ๋ฐ๋ฅธ MMMU ํ
์คํธ ์ธํธ ๋ฆฌ๋๋ณด๋๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์์ญ์ด ํ์ฌ ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์์์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ฉฐ, ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ๋ฐ์ ๊ณผ ํจ๊ป, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ง์์ ์ผ๋ก Yi-VL์ ์ฑ๋ฅ ์
๋ฐ์ดํธ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ ๊ฒ์
๋๋ค. |
Figure 20: **Hutter LLM.** ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ ์ง์ \(\beta=2\)์ Zipf์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๊ฑฐ๋ AI ๋ฐ์ดํฐ ์์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ผฌ๋ฆฌ๊ฐ \(k\) ์์์์ ์๋ฆฐ ๋ฒ์ ์ ํด๋นํฉ๋๋ค (์ฌ๊ธฐ์๋ \(k=10\)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ณ ์ ๋ ์ (์ฌ๊ธฐ์ \(T^{\prime}=10^{4}\) ์ํ)๊ณผ ํผํฉํ๊ฑฐ๋ ์ ํ ํผํฉํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ \(T\)์ ์ฌ๋ ค ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ๋๋ฆฝ๋๋ค. Corollary 3.3์ ์์ธก๋๋ก ์ฃผํฉ์ ๊ณก์ ์ ํญ์ grokksํฉ๋๋ค: ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ๋ฒ์์์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค; ๋ ๋ง์ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ grokksํ ๋ค์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์ต๋๋ค. ๋
น์ ๊ณก์ (AI ๋ฐ์ดํฐ๋ง)๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๊ณก์ (AI + ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)์ด grokkํ์ง ์๋ ์ด์ ๋ ์ ํ์ ๋ฆฌ์์ค (์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)๊ฐ ํ์ฅ๋์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์์ ์ฃผ๋ชฉํ์ญ์์ค; ๊ทธ๊ฒ๋ ํ์ฅ๋๋ฉด ๋
น์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์์ ํ์คํ grokkํ ๊ฒ์
๋๋ค (Figure 3๊ณผ ๊ฐ์ด). ๋๊ฐ์ ์ ์ ์ ํ์ค Hutter ํ์ฅ ๋ฒ์น \(E_{test}\asymp T^{-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(c:=1-1/\beta\)์
๋๋ค. ์ํ ์ ์ ์ Theorem 2.1์ ์ํด ์์ธก๋ \(E_{test}\asymp k^{-(\beta-1)}\)๊ณผ \(E_{test}\asymp T^{\prime-c}\)์ ํด๋นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 20: **Hutter LLM.** ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ ์ง์ \(\๋ฒ ํ=2\)๋ฅผ ๊ฐ์ง Zipf์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ ์ ๋ฆฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋๋ AI ๋ฐ์ดํฐ ์์ฑ ๋ฐ์ดํฐ์ด๋ฉฐ, ์ด๋ ์์ \(k\)์์ ๊ผฌ๋ฆฌ๊ฐ ์๋ฆฐ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฒ์ (์ฌ๊ธฐ์๋ \(k=10\)์ ์ฌ์ฉ)์ ํด๋นํฉ๋๋ค. ๋ค๋ฅธ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ณ ์ ๋ ์(์ฌ๊ธฐ์๋ \(T^{\prime}=10^{4}\) ์ํ)์ ํผํฉํ๊ฑฐ๋ ์ ํ ํผํฉํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํ์ฅํ์ฌ \(T\)๋ฅผ ํฌ๊ฒ ๋๋ฆฝ๋๋ค. 3.3์ ๊ณต๋ฆฌ 3์ ์ํด ์์ธก๋ ๋๋ก ์ฃผํฉ์ ๊ณก์ ์ ํญ์ grok: AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์์ญ์์ ์ ์ฉํ๋ฉฐ, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋์ grokํ ๋ค์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ๋
น์ ๊ณก์ (AI ๋ฐ์ดํฐ๋ง)๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๊ณก์ (AI + ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)์ ์ ํ์ ๋ฆฌ์์ค(์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)๊ฐ ํ์ฅ๋๊ณ ์์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ grokํ์ง ์์ต๋๋ค. ๋ง์ฝ ๊ทธ๊ฒ๋ ํ์ฅ๋๋ฉด ๋
น์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์์ด ๊ทธ๋ฆผ 3์์์ ๊ฐ์ด grokํ ๊ฒ์
๋๋ค. ๋๊ฐ์ ํ์ ์ ํ์ค Hutter ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น \(E_{test}\asymp T^{-c}\), ์ฌ๊ธฐ์ \(c:=1-1/\๋ฒ ํ\). ์ํ ํ์ ์ ์ ๋ฆฌ 2.1์ ์ํด ์์ธก๋ \(E_{test}\asymp k^{-(\๋ฒ ํ-1)}\) ๋ฐ \(E_{test}\asymp T^{\prime-c}\)์ ํด๋นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 20: **Hutter LLM.** ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ ์ง์ \(\beta=2\)์ธ Zipf์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋๋ AI๊ฐ ์์ฑํ ๋ฐ์ดํฐ๋ก, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ผฌ๋ฆฌ๊ฐ ์์ \(k\)์์ ์๋ฆฐ ๋ฒ์ ์ ํด๋นํฉ๋๋ค(์ฌ๊ธฐ์๋ \(k=10\)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ณ ์ ๋ ์(์ฌ๊ธฐ์๋ \(T^{\prime}=10^{4}\) ์ํ)๊ณผ ํผํฉํ๊ฑฐ๋ ์ ํ ํผํฉํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ \(T\)๋ฅผ ๋๋ ค์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ๋๋ฆฝ๋๋ค. Corollary 3.3์์ ์์ธกํ ๊ฒ์ฒ๋ผ, ์ฃผํฉ์ ๊ณก์ ์ ํญ์ grokksํฉ๋๋ค: ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ํฉ์์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค; ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ grokksํ ํ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ๋
น์ ๊ณก์ (๋จ์ง AI ๋ฐ์ดํฐ)๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๊ณก์ (AI + ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)์ ์ ํ์ ๋ฆฌ์์ค(์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)๊ฐ ํ์ฅ๋์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ grokkํ์ง ์์ต๋๋ค; ๋ง์ฝ ๊ทธ๊ฒ๋ ํ์ฅ๋๋ค๋ฉด, ๋
น์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์์ ํ์คํ grokkํ ๊ฒ์
๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ด). ๋๊ฐ์ ์ ์ ์ ํ์ค Hutter ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น \(E_{test}\asymp T^{-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(c:=1-1/\beta\)์
๋๋ค. ์ํ ์ ์ ์ ์ ๋ฆฌ 2.1์ ์ํด ์์ธก๋ \(E_{test}\asymp k^{-(\beta-1)}\)๊ณผ \(E_{test}\asymp T^{\prime-c}\)์ ํด๋นํฉ๋๋ค.
| ๊ทธ๋ฆผ 20: **Hutter LLM.** ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ ์ง์๊ฐ \(\beta=2\)์ธ Zipf์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ๋๋ AI๊ฐ ์์ฑํ ๋ฐ์ดํฐ๋ก, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ผฌ๋ฆฌ๊ฐ ๋ญํฌ \(k\)์์ ์๋ฆฐ ๋ฒ์ ์ ํด๋นํฉ๋๋ค(์ฌ๊ธฐ์๋ \(k=10\)์ ์ฌ์ฉ). ๋ค๋ฅธ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ณ ์ ๋ ์(์ฌ๊ธฐ์๋ \(T^{\prime}=10^{4}\) ์ํ)๊ณผ ํผํฉํ๊ฑฐ๋ ์ ํ ํผํฉํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ \(T\)๋ฅผ ๋๋ ค์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํ์ฅํฉ๋๋ค. Corollary 3.3์์ ์์ธกํ ๋๋ก ์ฃผํฉ์ ๊ณก์ ์ ํญ์ grokks ํฉ๋๋ค: ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ฒด์ ์์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ ์ฉํ๋ฉฐ, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ ๋์ grokks ํ ํ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ๋
น์ ๊ณก์ (๋จ์ง AI ๋ฐ์ดํฐ)๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๊ณก์ (AI + ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)์ grokkํ์ง ์์ต๋๋ค. ์ด๋ ์ ํ์ ๋ฆฌ์์ค(์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)๊ฐ ํ์ฅ๋์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค. ๋ง์ฝ ๊ทธ๊ฒ๋ ํ์ฅ๋๋ฉด, ๋
น์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์์ ํ์คํ grokkํ ๊ฒ์
๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ด). ๋๊ฐ์ ์ ์ ์ ํ์ค Hutter scaling law \(E_{test}\asymp T^{-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(c:=1-1/\beta\)์
๋๋ค. ์ํ ์ ์ ์ \(E_{test}\asymp k^{-(\beta-1)}\)๊ณผ \(E_{test}\asymp T^{\prime-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ๋ ๋ค Theorem 2.1์์ ์์ธกํ ๊ฒ์
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 20: **Hutter LLM.** ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ ์ง์ \(\beta=2\)์ธ Zipf์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ ๊นจ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ ํน์ AI ๋ฐ์ดํฐ ์์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ก, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ผฌ๋ฆฌ๊ฐ ์์ \(k\)์์ ์๋ฆฐ ๋ฒ์ ์ ํด๋นํฉ๋๋ค(์ฌ๊ธฐ์๋ \(k=10\)์ ์ฌ์ฉ). ๋ค๋ฅธ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ณ ์ ๋ ์(์ฌ๊ธฐ์๋ \(T^{\prime}=10^{4}\) ์ํ)์ ํผํฉํ๊ฑฐ๋ ์ ํ ํผํฉํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ \(T\)๋ฅผ ๋๋ ค์ ํ์ฅํฉ๋๋ค. Corollary 3.3์ ์ํด ์์ธก๋ ๋๋ก ์ฃผํฉ์ ๊ณก์ ์ ํญ์ grokks: AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์์ญ์์ ๋์์ด ๋ฉ๋๋ค; ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ฉด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋์ grokks๋ฅผ ํ ๋ค์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ๋
น์ ๊ณก์ (๋จ์ง AI ๋ฐ์ดํฐ)๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๊ณก์ (AI + ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)์ grokkํ์ง ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ ํ์ ๋ฆฌ์์ค(์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)๊ฐ ํ์ฅ๋์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค; ์ด ๋ฆฌ์์ค๋ ํ์ฅ๋๋ฉด ๋
น์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์์ ํ์คํ grokkํ ๊ฒ์
๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ด). ๋๊ฐ์ ์ ๋จ์ ์ ํ์ค Hutter ์ค์ผ์ผ๋ง ๋ฒ์น \(E_{test}\asymp T^{-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(c:=1-1/\beta\)์
๋๋ค. ์ํ ์ ๋จ์ ์ \(E_{test}\asymp k^{-(\beta-1)}\)๊ณผ \(E_{test}\asymp T^{\prime-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ชจ๋ Theorem 2.1์ ์ํด ์์ธก๋์์ต๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 20: **Hutter LLM.** ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค์ ๋ถํฌ๋ ์ง์ \(\beta=2\)์ Zipf์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ ์ ์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋๋ AI๊ฐ ์์ฑํ ๋ฐ์ดํฐ๋ก, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ผฌ๋ฆฌ๊ฐ ์์ \(k\)์์ ์๋ฆฐ ๋ฒ์ ์ ํด๋นํฉ๋๋ค(์ฌ๊ธฐ์๋ \(k=10\)์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ๋ค๋ฅธ ๋ฆฌ์์ค์ ๊ณ ์ ๋ ์(์ฌ๊ธฐ์๋ \(T^{\prime}=10^{4}\) ์ํ)๊ณผ ํผํฉํ๊ฑฐ๋ ์ ํ ํผํฉํ์ง ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฆฌ์์ค๋ฅผ ํ์ฅํ์ฌ \(T\)๋ฅผ ํฌ๊ฒ ํฉ๋๋ค. Corollary 3.3์ ์ํด ์์ธก๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฃผํฉ์ ๊ณก์ ์ ํญ์ grokks: AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์์ญ์์ ์ ์ฉํ๋ฉฐ, ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฝ์ฐ ๋ชจ๋ธ์ ํ๋์ grokksํ ๋ค์ AI ํฉ์ฑ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์ด๋ฒ๋ฆฝ๋๋ค. ๋
น์ ๊ณก์ (๋จ์ง AI ๋ฐ์ดํฐ)๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๊ณก์ (AI + ์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)์ grokkํ์ง ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ ํ์ ๋ฆฌ์์ค(์ค์ ๋ฐ์ดํฐ)๊ฐ ํ์ฅ๋์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋๋ค; ์ด ๋ํ ํ์ฅ๋๋ฉด ๋
น์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์์ ํ์คํ grokkํ ๊ฒ์
๋๋ค(๊ทธ๋ฆผ 3๊ณผ ๊ฐ์ด). ๋๊ฐ์ ์ ์ ์ ํ์ค Hutter scaling law \(E_{test}\asymp T^{-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(c:=1-1/\beta\)์
๋๋ค. ์ํ ์ ์ ์ ๊ฐ๊ฐ \(E_{test}\asymp k^{-(\beta-1)}\)๊ณผ \(E_{test}\asymp T^{\prime-c}\)์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ชจ๋ Theorem 2.1์ ์ํด ์์ธก๋์์ต๋๋ค.
|
๋ ๊ฐ์ retrievers(ํ 1 ์ฐธ์กฐ). ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก retrieval์ ํ์ง์ด ํฅ์๋๋ฉด, ๊ทธ๊ฒ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก question answering์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํจ๋ค. | ๋ ๊ฐ์ ๋ฆฌํธ๋ฆฌ๋ฒ(ํ 1๊ณผ ๊ฐ์ด)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ฆฌํธ๋ฆฌ๋ฒ์ ์ง์ด ์ข์์ง๋ฉด ์ง๋ฌธ์๋ต์ ์ฑ๋ฅ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๋์ฌ์ค๋ค. | ๋ ๊ฐ์ retrievers(ํ 1์ ๋ํ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด)์
๋๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก retrieval์ ํ์ง์ด ํฅ์๋๋ฉด, ๊ทธ๊ฒ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก question answering์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํต๋๋ค. | ๋ ๊ฐ์ retrievers(ํ 1 ์ฐธ์กฐ)๊ฐ ์ถ๊ฐ๋ฉ๋๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก retrieval์ ํ์ง์ด ํฅ์๋๋ฉด, ๊ทธ๊ฒ์ question answering์ ์ฑ๋ฅ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ํฅ์์ํต๋๋ค. | ๋ ๊ฐ์ retrievers(ํ 1 ์ฐธ์กฐ). ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก retrieval์ ํ์ง์ด ํฅ์๋๋ฉด, ๊ทธ๊ฒ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก question answering์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํจ๋ค. | ๋ ๊ฐ์ retrievers(ํ 1 ์ฐธ์กฐ)๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก, retrieval์ ํ์ง์ด ํฅ์๋๋ฉด, ๊ทธ๊ฒ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก question answering์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํจ๋ค. |
LLMs์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์ ์ฅ๋ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ ์์ด prompting์ ํตํด ์ง๋ฌธ์ ๋ต๋ณํ๋ ๋ฐ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค. Brown et al. (2020); Petroni et al. (2019); Jiang et al. (2020); Roberts et al. (2020). ๊ณ ๊ธ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ instruction-tuning(๊ฐ๋
๋ fine-tuning์ด๋ผ๊ณ ๋ ํจ)์ ํตํด Sanh et al. (2022); Wei et al. (2022), LLMs๋ก๋ถํฐ์ ์ง์ ์ ๋๊ฐ ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLMs๊ฐ ์ง๋ฌธ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ต๋ณํ ๋, ์ง์์ ์์ฒ์ ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์์ฑ ๋๋ฌธ์ ๋ถ๋ช
ํํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋นํ๊ฐ ์ด๋์ ์์นํด ์๋๊ฐ"๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ต๋ณํ ๋, LLMs๋ Antarctic ice sheet์ ๋ํ ๋ณธ ์ ์๋ ๋ฌธ์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์ผ๋ฐํํ์ฌ ๋ต๋ณ์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ธ์ง, ์๋๋ฉด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ง์ฃผ์น ์ ์ฌํ ์ง๋ฌธ์ ๋ต๋ณ์ ๋จ์ํ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ธ์ง ๊ตฌ๋ถ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์ด ๊ตฌ๋ถ์ ์ค์ํ๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์๋๋ฆฌ์ค๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ , ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ด์ ์ง์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅํ์ฌ ๋์ค์ ์ ๋ํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์ฌํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋ ๋ฒ์งธ๋ ๋จ์ํ ์๊ธฐ์ผ ๋ฟ์ด๋ค. | LLM์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ ์ฅ๋ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ์ถ๊ฐ ํ์ต ์์ด ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ํตํด ์ก์ธ์คํ๊ณ ๋ต๋ณ์ ์ ์ฉํ ์ ์์ต๋๋ค(Brown et al., 2020; Petroni et al., 2019; Jiang et al., 2020; Roberts et al., 2020). ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ง์นจ ํ๋(Sanh et al., 2022; Wei et al., 2022)์ ํตํด ์ง์์ LLM์์ ๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ด๋์ด๋ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ง์นจ ํ๋(Sanh et al., 2022; Wei et al., 2022)์ ํตํด LLM์ด ์ง๋ฌธ์ ์ฌ๋ฐ๋ฅด๊ฒ ๋ตํ ๋ ์ฌ์ ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์ง์์ ์ถ์ฒ๊ฐ ๋ถ๋ถ๋ช
ํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋น์์ ์ด๋์ ์์นํด ์๋์?"๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต์ ์ ๊ณตํ ๋, LLM์ด ๋จ๊ทน ๋น์์ ๋ํ ๋ฌธ์์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ์ตํ๊ณ ์ผ๋ฐํํ์ฌ ๋ต์ ๋์ถํ๋์ง, ์๋๋ฉด ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ง๋ ๋น์ทํ ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต์ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ผ๊น์? ์ ์์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ ๋์ค์ ์ด๋์ด๋ผ ์ ์๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ฌธ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ด์ ์ง์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ฏธํ์ง๋ง, ํ์๋ ๋จ์ํ ์๊ธฐ์ ๋ถ๊ณผํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ฌํ ๊ตฌ๋ถ์ ๋งค์ฐ ์ค์ํฉ๋๋ค. | LLM๋ค์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์ ์ฅ๋ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ํ๋ จ ์์ด prompting์ ํตํด ์ง๋ฌธ์ ๋ํ ๋ต๋ณ์ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค (Brown et al., 2020; Petroni et al., 2019; Jiang et al., 2020; Roberts et al., 2020). ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ instruction-tuning (๊ฐ๋
fine-tuning์ด๋ผ๊ณ ๋ ํจ) (Sanh et al., 2022; Wei et al., 2022)์ ํตํด LLMs์์์ ์ง์ ๋์ถ์ด ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLMs๊ฐ ์ง๋ฌธ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ตํ ๋, ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์์ฑ ๋๋ฌธ์ ์ง์์ ์์ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋นํ๊ฐ ์ด๋์ ์์นํด ์๋๊ฐ"๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋, LLMs๋ ๋ณธ ์ ์๋ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์ผ๋ฐํํ์ฌ ์๋ต์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ธ์ง, ์๋๋ฉด ํ์ต ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ง์ฃผ์น ์ ์ฌํ ์ง๋ฌธ์ ๋ต๋ณ์ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ธ์ง ์ ์ ์๋ค. ์ด ์ฐจ์ด๋ ์ค์ํ๋ค. ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ๋ด์ ์ง์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋จ์ํ ์๊ธฐ์ผ ๋ฟ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. | LLM์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ์ ์ ์ฅ๋ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ์ถ๊ฐ ํ๋ จ ์์ด prompting์ ํตํด ์ ๊ทผํ์ฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๋ ๋ฐ ํ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค(Brown et al. (2020); Petroni et al. (2019); Jiang et al. (2020); Roberts et al. (2020)). ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ instruction-tuning(๊ฐ๋
fine-tuning์ด๋ผ๊ณ ๋ ํจ)์ ํตํด Sanh et al. (2022); Wei et al. (2022)๋ LLM์์ ์ง์์ด ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋์ถ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLM์ด ์ง๋ฌธ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ตํ ๋, ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์ง์์ ์์ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋นํ์ด ์ด๋์ ์์นํด ์๋๊ฐ"๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋, LLM์ ๋ณธ ๋ฌธ์์์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์ผ๋ฐํํ์ฌ ๋ต๋ณ์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ผ๊น์, ์๋๋ฉด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ง๋ ์ ์ฌํ ์ง๋ฌธ์ ๋ต๋ณ์ ๋จ์ํ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ผ๊น์? ์ด ๊ตฌ๋ถ์ ์ค์ํฉ๋๋ค. ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ด์ ์ง์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅํ์ฌ ๋์ค์ ๋์ถํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์ฌํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ํ์๋ ๋จ์ํ ์๊ธฐ์ผ ๋ฟ์
๋๋ค. | LLM์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ ์ฅ๋ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ์ถ๊ฐ ํ๋ จ ์์ด prompting์ ํตํด ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๋ ๋ฐ ์ก์ธ์คํ๊ณ ์ ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค(Brown et al., 2020; Petroni et al., 2019; Jiang et al., 2020; Roberts et al., 2020). ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ instruction-tuning(๋๋ ๊ฐ๋
๋ fine-tuning)์ ํตํด (Sanh et al., 2022; Wei et al., 2022) LLM์์ ์ง์์ด ๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ด๋์ด์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLM์ด ์ง๋ฌธ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ตํ ๋, ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์์ฑ ๋๋ฌธ์ ์ง์์ ์์ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋นํ์ ์ด๋์ ์์นํด ์๋์?"๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋, LLM์ ๋ณธ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์ผ๋ฐํํ์ฌ ์๋ต์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ธ์ง, ์๋๋ฉด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ง๋ ์ ์ฌํ ์ง๋ฌธ์ ๋ต์ ๋จ์ํ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ธ์ง ๊ตฌ๋ถ์ด ์ด๋ ต์ต๋๋ค. ์ด ๊ตฌ๋ถ์ ์ค์ํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ๋ฌธ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ด์ ์ง์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅํ๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์์์ ์์ฌํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ํ์๋ ๋จ์ํ ์๊ธฐ์ผ ๋ฟ์
๋๋ค. | LLM์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ ์ฅ๋ ์ฌ์ค์ ์ง์์ ์ถ๊ฐ ํ๋ จ ์์ด prompting์ ํตํด ์ ๊ทผํ์ฌ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ๋ ๋ฐ ํ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. Brown et al. (2020); Petroni et al. (2019); Jiang et al. (2020); Roberts et al. (2020). ๊ณ ํ์ง ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ instruction-tuning(์ง๋์ ๊ฐ๋
ํ์ fine-tuning์ด๋ผ๊ณ ๋ ํจ)์ ํตํด Sanh et al. (2022); Wei et al. (2022), LLM์์์ ์ง์ ์ถ์ถ์ด ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์
๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ LLM์ด ์ง๋ฌธ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ตํ ๋, ์ฌ์ ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ค์์ฑ ๋๋ฌธ์ ์ง์์ ์์ฒ์ด ๋ถ๋ช
ํํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, "์ธ๊ณ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋นํ์ ์ด๋์ ์์นํด ์๋๊ฐ?"๋ผ๋ ์ง๋ฌธ์ ๋ตํ ๋, LLM์ ๋ณธ ์ ์๋ ๋ฌธ์์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์ผ๋ฐํํ์ฌ ๋ต๋ณ์ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ธ์ง, ์๋๋ฉด ํ๋ จ ๋ฐ์ดํฐ์์ ๋ง์ฃผ์น ์ ์ฌํ ์ง๋ฌธ์ ๋ต๋ณ์ ๋จ์ํ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ธ์ง ๊ตฌ๋ถ์ด ์ด๋ ต์ต๋๋ค. ์ด ๊ตฌ๋ถ์ ์ค์ํฉ๋๋ค. ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฌธ์๋ฅผ ์ดํดํ๊ณ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ด์ ์ง์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅํ์ฌ ๋์ค์ ์ด๋์ด๋ผ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์ฌํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋จ์ํ ์๊ธฐ์ผ ๋ฟ์
๋๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 2์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ฐ์๋ singular values ๊ฐ์ ์ฐจ์ด(๋ก๊ทธ ๊ณต๊ฐ์์)๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ (๊ฑฐ์ ์ ํํ๊ฒ) 2048๋ฒ์งธ singular value์์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ค์ hidden dimensionality๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ ์ดํ์ ํน์ด๊ฐ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด(๋ก๊ทธ ๊ณต๊ฐ)๋ฅผ ํ๋กฏํฉ๋๋ค. ์ ์ ์๋ฏ์ด ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ (๊ฑฐ์ ์ ํํ) ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ค์ ์จ๊ฒจ์ง ์ฐจ์์ธ 2048๋ฒ์งธ ํน์ด๊ฐ์์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ log-space์์ ํ์ singular values ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ (๊ฑฐ์ ์ ํํ๊ฒ) 2048๋ฒ์งธ singular value์์ ๋ฐ์ํ๋ฉฐ, ์ด๊ฒ์ด ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ค์ hidden dimensionality์
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ ํ์ singular values ์ฌ์ด์ ์ฐจ์ด(๋ก๊ทธ ๊ณต๊ฐ)๋ฅผ ํ๋กฏํฉ๋๋ค. ๋ณด์๋ค์ํผ, ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ (๊ฑฐ์ ์ ํํ) 2048๋ฒ์งธ singular value์์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์ด๋ ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ค์ hidden dimensionality๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ ํ์ singular values ์ฌ์ด์ ์ฐจ์ด(๋ก๊ทธ ๊ณต๊ฐ)๋ฅผ ํ๋กฏํฉ๋๋ค. ๋ณด์๋ค์ํผ, ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ (๊ฑฐ์ ์ ํํ) 2048๋ฒ์งธ singular value์์ ๋ฐ์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ค์ hidden dimensionality์
๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 2์์๋ ํ์ singular values ๊ฐ์ ์ฐจ์ด(๋ก๊ทธ ๊ณต๊ฐ์์)๋ฅผ ํ๋กฏํ์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด, ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ (๊ฑฐ์ ์ ํํ๊ฒ) 2048๋ฒ์งธ singular value์์ ๋ฐ์ํฉ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ด ๋ฐ๋ก ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ค์ hidden dimensionality์
๋๋ค. |
๊ทธ๋ฆผ 7: **log probability์ ๋ณํ ๋ถํฌ**. ์์ฑ๋ ์๊ฐ๋ค๋ก๋ถํฐ ์๊ธฐ๋ log probability์ ๋ณํ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฑธ์ณ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ์๊ฐ์ด ์๋ LM์ ๋ํ log probability์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋๋ฅผ log density์ ๋ฐ๋ผ ์์น ํ์ฌ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ๋ถํฌ๋ ์น์ฐ์ณ์ ธ ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์ง๋ง, ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์๊ฐ๋ค๋ก๋ถํฐ ์๋นํ ํฅ์์ ๋ณด์
๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ผ๋ฐ ์น ํ
์คํธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ด ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด ์๋นํ ์ถ๋ก ์ ํ์๋ก ํ์ง ์์ง๋ง, ์๊ฐ๋ค์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ๋น๋ก์ ์ผ๋ก ์ ์ตํ๋ค๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง๊ด๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 7: **๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ถํฌ**. ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ๊ฑธ์ณ ์์ฑ๋ ์๊ฐ์ผ๋ก ์ธํ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ถํฌ๋ฅผ ์๊ฐํํฉ๋๋ค. ์๊ฐ์ด ์๋ LM์ ๋นํด ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ฐ๋๋ฅผ ์์์ ๋ฐ๋ผ ์๊ฐํํฉ๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์๋ ๋ฐ๋ฉด, ์ผ๋ถ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ์๊ฐ์ผ๋ก ์ธํด ์๋นํ ๊ฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ฉด์ ๋ถํฌ๊ฐ ์น์ฐ์ณ์ง๋๋ค. ์ด๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์น ํ
์คํธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ ์์ธก์ ์ํด ์๋นํ ์ถ๋ก ์ด ํ์ํ์ง ์์ง๋ง, ์๊ฐ์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ๋ถ๊ท ํ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฆฌํ๋ค๋ ์ง๊ด๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 7: **๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ถํฌ**. ์์ฑ๋ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ๊ฐ ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ์ด๋ป๊ฒ ๋ถํฌํ๋์ง ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ์๊ฐ์ด ์๋ LM์ ๋ํ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋ก๊ทธ ๋ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ์์น ํ์ฌ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ๋ถํฌ๋ ์๊ณก๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์ง๋ง, ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ์์ ๋ถ๋ถ์ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ์๋นํ ํฅ์์ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ผ๋ฐ ์น ํ
์คํธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ด ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด ์ค์ํ ์ถ๋ก ์ ํ์๋ก ํ์ง ์์ง๋ง, ์๊ฐ์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ๋น๋กํ์ง ์๊ฒ ์ด์ต์ด ๋๋ค๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง๊ด๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 7: **๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ถํฌ**. ์์ฑ๋ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๋ณํ๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฑธ์ณ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ์๊ฐ์ด ์๋ LM์ ๋ํ ๋ณํ๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋ก๊ทธ ๋ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ์์ํํ์ฌ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ๋ถํฌ๋ ์๊ณก๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ด ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์ง๋ง, ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ๋ค์ ์๊ฐ๋ค๋ก๋ถํฐ ์๋นํ ํฅ์์ ๋ณด์
๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ผ๋ฐ ์น ํ
์คํธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ๋ค์ด ์์ธก์ ์ํด ์๋นํ ์ถ๋ก ์ด ํ์ํ์ง ์์ง๋ง, ์๊ฐ๋ค์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ๋ค์ ๋ํด ๋ถ๊ท ํ์ ์ผ๋ก ์ด์ ์ด ์๋ค๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง๊ด๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 7: **๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ถํฌ**. ์์ฑ๋ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๋ณํ๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฑธ์ณ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ์๊ฐ์ด ์๋ LM์ ๋ํ ๋ณํ๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋ก๊ทธ ๋ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ์์ํํ์ฌ ์๊ฐํํ์์ต๋๋ค. ๋ถํฌ๋ ํธํฅ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์์ง๋ง, ์ผ๋ถ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ์๋นํ ํฅ์์ ๋ณด์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ผ๋ฐ ์น ํ
์คํธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ด ์์ธก์ ์ํด ์๋นํ ์ถ๋ก ์ด ํ์ํ์ง ์์ง๋ง, ์๊ฐ์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ๋ํด ๋ถ๊ท ํ์ ์ผ๋ก ์ด์ ์ด ์๋ค๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง๊ด๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. | ๊ทธ๋ฆผ 7: **๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ณํ ๋ถํฌ**. ์์ฑ๋ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๋ณํ๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๊ฑธ์ณ ์๊ฐํํฉ๋๋ค. ์๊ฐ์ด ์๋ LM์ ๋ํ ๋ณํ๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ฅ ์ ๋ฐ๋๋ฅผ ๋ก๊ทธ ๋ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ์์ํํ์ฌ ์๊ฐํํฉ๋๋ค. ๋ถํฌ๋ ํธํฅ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์ง๋ง, ์ผ๋ถ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ์๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ์๋นํ ํฅ์์ ๋ณด์
๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ผ๋ฐ ์น ํ
์คํธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ ํฐ์ด ์์ธก์ ์ํด ์๋นํ ์ถ๋ก ์ ํ์๋ก ํ์ง ์์ง๋ง, ์๊ฐ์ ์ด๋ ค์ด ํ ํฐ์ ๋ํด ๋ถ๊ท ํ์ ์ผ๋ก ์ด์ ์ด ์๋ค๋ ์ฐ๋ฆฌ์ ์ง๊ด๊ณผ ์ผ์นํฉ๋๋ค. |
๋จ๊ณ 2์ in-context few-shot prompt๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค(๋ชฉํ๋ ๋๋ช
์ฌ์ ์ผ๋ฐ ๋ช
์ฌ๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ multi-turn QA ๋ํ๋ฅผ ์์ ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค): | 2๋จ๊ณ์ ๋ฌธ๋งฅ์ ๋ง๋ ์์ ์ท ํ๋กฌํํธ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค(๋๋ช
์ฌ ๋ฐ ์ผ๋ฐ ๋ช
์ฌ๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ค๋จ๊ณ QA ๋ํ๋ฅผ ์์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค): | Step-2์์์ in-context few-shot prompt๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค(๋๋ช
์ฌ์ common nouns๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ multi-turn QA conversation์ ์์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค): | Step-2์ in-context few-shot prompt๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค(๋๋ช
์ฌ์ common nouns๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ multi-turn QA conversation์ ์์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค): | Step-2์ in-context few-shot prompt๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค(๋๋ช
์ฌ์ common nouns๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ multi-turn QA conversation์ ์์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค):
๋จ, 'common nouns', 'multi-turn QA conversation'์ ํด๋น ๋ถ์ผ์ ์ ๋ฌธ ์ฉ์ด์ด๋ฏ๋ก ์์ด ๊ทธ๋๋ก ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค. | Step-2์ in-context few-shot prompt๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ต๋๋ค(๋๋ช
์ฌ์ ์ผ๋ฐ ๋ช
์ฌ๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ multi-turn QA conversation์ ์์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํฉ๋๋ค): |
ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๋ํด์๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ(Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์์
๋ค์ ์ค๊ณ๋์ด ์์ต๋๋ค.
[reviewed korean]
ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๋ํด์๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ(Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์์
๋ค์ ์ค๊ณ๋์ด ์์ต๋๋ค.
(However, the sentence seems incomplete. The tasks are designed... for what? It would be better if the sentence was completed.)
(๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฌธ์ฅ์ด ๋ถ์์ ํด ๋ณด์
๋๋ค. ์์
๋ค์ ... ๋ฌด์์ ์ํด ์ค๊ณ๋์๋๊ฐ? ๋ฌธ์ฅ์ด ์์ฑ๋์์ผ๋ฉด ์ข๊ฒ ์ต๋๋ค.) | ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๊ฒฝ์ฐ, ์์
์ด ์ค๊ณ๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ(Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ๋ค. | ํ๊ตญ์ด ํ์คํฌ์ ๋ํด์๋, ํ์คํฌ๊ฐ ์ค๊ณ๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ(Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ๋ค. | [korean]
ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๋ํด์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ (Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ์๊ณ , ๊ทธ ๊ณผ์ ๋ค์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค.
[reviewd korean]
ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๋ํด์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ (Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ์๊ณ , ๊ทธ ๊ณผ์ ๋ค์ ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค.
(์๋ฌธ์ 'whose tasks are designed' ๋ถ๋ถ์ด ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ค๊ณ๋์๋์ง์ ๋ํ ๋ด์ฉ์ด ๋น ์ ธ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด ๋ถ๋ถ์ ๋ฒ์ญ์์ ์๋ต๋์์ต๋๋ค.) | ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๋ํด์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ KoBEST ๋ฒค์น๋งํฌ (Jang et al., 2022)๋ฅผ ์ฑํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋ฒค์น๋งํฌ์ ์์
๋ค์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ค๊ณ๋์์ต๋๋ค. | ํ๊ตญ์ด ์์
์ ๋ํด์๋, KoBEST benchmark (Jang et al., 2022)์ ์ฑํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ์์
๋ค์ ์ค๊ณ๋์ด ์์ต๋๋ค. |
์
๋ ฅ. Transformer์ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ(Vaswani et al., 2017)์ \(h_{i}\)๋ก ํ๊ธฐํ๋ฉฐ, ํด๋น ์ถ๋ ฅ์ \(h_{i+1}=T_{i}(h_{i})\)๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(T_{i}\)๋ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ํน์ ๋ด๋ฐ, \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด ๋ด์ \(N_{k}^{(i)}\) - ์ฃผ์(attention) ๋๋ ํผ๋ํฌ์๋(feed-forward) ๋ ์ด์ด์ ์์นํ๋๋ผ๋ - ์ค์๋๋ \(N_{k}^{(i)}\)์ด ํ์ฑํ๋๊ฑฐ๋ ๋นํ์ฑํ๋ ๋์ ์ถ๋ ฅ ์ฐจ์ด๋ก ์์ํ๋ฉ๋๋ค. ํ์์ ์ผ๋ก, ์ด๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค. | ์
๋ ฅ. ํธ๋์คํฌ๋จธ(Vaswani et al., 2017)์ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ์ \(h_{i}\), ํด๋น ์ถ๋ ฅ์ \(h_{i+1}=T_{i}(h_{i})๋ก ํ์ํ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ \(T_{i}\)๋ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ฃผ์ ๋๋ ํผ๋ ํฌ์๋ ๋ ์ด์ด์ ์์นํ๋์ง ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด ๋ด์ ํน์ ๋ด๋ฐ์ธ \(N_{k}^{(i)}\)์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ทธ ์ค์๋๋ \(N_{k}^{(i)}๊ฐ ํ์ฑํ๋๊ฑฐ๋ ๋นํ์ฑํ๋ ๋์ ์ถ๋ ฅ์ ์ฐจ์ด๋ก ์ ๋ํ๋ฉ๋๋ค. ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค. | ์
๋ ฅ. \(i\)๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ Transformer (Vaswani et al., 2017) ์
๋ ฅ์ \(h_{i}\)๋ก ํ๊ธฐํ๋ฉฐ, ํด๋น ์ถ๋ ฅ์ \(h_{i+1}=T_{i}(h_{i})\)๋ก ํํ๋๋ฉฐ ์ฌ๊ธฐ์ \(T_{i}\)๋ \(i\)๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ํน์ ๋ด๋ฐ, \(N_{k}^{(i)}\)๋ก ํ๊ธฐ๋ \(i\)๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด ๋ด์ ๋ด๋ฐ - ์ฃผ์ ๋๋ ํผ๋ํฌ์๋ ๋ ์ด์ด์ ์์นํ๋ ๊ฐ์ - ์ค์์ฑ์ \(N_{k}^{(i)}\)์ด ํ์ฑํ๋๊ฑฐ๋ ๋นํ์ฑํ๋ ๋์ ์ถ๋ ฅ ์ฐจ์ด๋ก ์ธก์ ๋ฉ๋๋ค. ํ์์ ์ผ๋ก๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค. | ์
๋ ฅ. Transformer (Vaswani et al., 2017)์ \(i\)๋ฒ์งธ ์ธต์ ์
๋ ฅ์ \(h_{i}\)๋ก ํ๊ธฐํ๋ฉฐ, ํด๋น ์ถ๋ ฅ์ \(h_{i+1}=T_{i}(h_{i})\)๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(T_{i}\)๋ \(i\)๋ฒ์งธ ์ธต์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ฃผ์ ์ธต์ด๋ ํผ๋ํฌ์๋ ์ธต์ ์์นํ \(i\)๋ฒ์งธ ์ธต ๋ด์ ํน์ ๋ด๋ฐ \(N_{k}^{(i)}\)์ ์ค์๋๋ \(N_{k}^{(i)}\)๊ฐ ํ์ฑํ๋๊ฑฐ๋ ๋นํ์ฑํ๋์์ ๋์ ์ถ๋ ฅ ์ฐจ์ด๋ก ์ธก์ ๋ฉ๋๋ค. ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค. | ์
๋ ฅ. Transformer (Vaswani et al., 2017)์ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ์ \(h_{i}\)๋ก ํ๊ธฐํ๋ฉฐ, ํด๋น ์ถ๋ ฅ์ \(h_{i+1}=T_{i}(h_{i})\)๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(T_{i}\)๋ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ฃผ์ ๋ ์ด์ด ๋๋ feed-forward ๋ ์ด์ด์ ์์นํ๋์ง์ ์๊ด์์ด \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด ๋ด์ ํน์ ๋ด๋ฐ, ์ฆ \(N_{k}^{(i)}\)์ ์ค์๋๋ \(N_{k}^{(i)}\)์ด ํ์ฑํ๋๊ฑฐ๋ ๋นํ์ฑํ๋ ๋์ ์ถ๋ ฅ ์ฐจ์ด๋ก ์ธก์ ๋ฉ๋๋ค. ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค. | ์
๋ ฅ. Transformer (Vaswani et al., 2017)์ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ์
๋ ฅ์ \(h_{i}\)๋ก ํ๊ธฐํ๋ฉฐ, ํด๋น ์ถ๋ ฅ์ \(h_{i+1}=T_{i}(h_{i})\)๋ก ํํ๋ฉ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ \(T_{i}\)๋ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. ์ฃผ์๋ ฅ ๋๋ ํผ๋ํฌ์๋ ๊ณ์ธต์ ์์นํ \(i\)-๋ฒ์งธ ๋ ์ด์ด ๋ด์ ํน์ ๋ด๋ฐ, \(N_{k}^{(i)}\)์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ค์๋๋ \(N_{k}^{(i)}\)์ด ํ์ฑํ๋๊ฑฐ๋ ๋นํ์ฑํ๋์์ ๋์ ์ถ๋ ฅ ์ฐจ์ด๋ก ์ธก์ ๋ฉ๋๋ค. ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋ฉ๋๋ค. |
Quiet-STaR์ ์ผ๋ฐ์ ์ด๊ณ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ถ๋ก ์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก ๋์๊ฐ๋ ํ ๊ฑธ์์
๋๋ค. ๋ค์ํ ์น ํ
์คํธ์ ๋ด์ฌ๋ ํ๋ถํ ์ถ๋ก ์์
์คํํธ๋ผ์ ํ๋ จ์ํด์ผ๋ก์จ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ข๊ฒ ํนํ๋๋ ๋์ , Quiet-STaR์ ๋ ๊ฒฌ๊ณ ํ๊ณ ์ ์๋ ฅ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก์ ๊ธธ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ํ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ, Quiet-STaR์ด ํ๋ฅ ์ถ๋ก ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ฉด์ ์ง์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ํ ๋ง์ ์ ์ฌ์ ์ธ ๋ฏธ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ด ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค - ์๋ฅผ ๋ค์ด, ํฅํ ํ ํฐ์ ๋ํ ์์ธก์ ๋์ฑ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ์ ์์๋ธํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ ๋์๊ฐ, ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ฅผ ๋ค์ด ์์ธก ์ ์ ๋ฏน์ฑ ํค๋๋ฅผ ๋ฐฐ์นํจ์ผ๋ก์จ ์ธ์ ์๊ฐ์ด ์ ์ฉํ ์ง ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์์ธก๋ ๋ฏน์ฑ ๊ฐ์ค์น๋ ์์ฑ ์ค์ ๋์ ์ผ๋ก ์ปดํจํ
์ ํ ๋นํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ ์ฌ์ด์ ๊ฐ๊ทน์ ๋์ฑ ์ขํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. | Quiet-STaR์ ์ผ๋ฐ์ ์ด๊ณ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ตํ ์ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฅํ ํ ๊ฑธ์์
๋๋ค. Quiet-STaR์ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ํนํํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ๋ค์ํ ์น ํ
์คํธ์ ๋ดํฌ๋ ํ๋ถํ ์ถ๋ก ์์
์ ํ์ตํจ์ผ๋ก์จ ๋ณด๋ค ๊ฐ๋ ฅํ๊ณ ์ ์๋ ฅ์ด ๋ฐ์ด๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํฅํ ๊ธธ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด๋ฌํ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์
์ฆํ๋ฉฐ, Quiet-STaR์ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ถ๋ก ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ๋ ๋์์ ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์์ฑํฉ๋๋ค. ๋ํ, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ฏธ๋ ํ ํฐ์ ๋ํ ์์ธก์ ๋์ฑ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ์ ์์๋ธํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์์ธก ์์ ๋ฏน์ฑ ํค๋๋ฅผ ๋ฐฐ์นํ์ฌ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๊ฐ์ด ์ธ์ ์ ์ฉํ ์ง ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์์ธก๋ ๋ฏน์ฑ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์์ฑ ์ค์ ์ปดํจํ
์ ๋์ ์ผ๋ก ํ ๋นํ ์ ์์ต๋๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด๋ฌํ ์ธ์ฌ์ดํธ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ถ๋ก ๊ธฐ๋ฅ ๊ฐ์ ๊ฒฉ์ฐจ๋ฅผ ๋์ฑ ์ขํ๊ธฐ ์ํด ๋
ธ๋ ฅํ ์ ์์ต๋๋ค. | Quiet-STaR์ ์ผ๋ฐ์ ์ด๊ณ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฒ์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก ๋์๊ฐ๋ ํ ๊ฑธ์์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๋ค์ํ ์น ํ
์คํธ์ ๋ด์ฌ๋ ํ๋ถํ ์ถ๋ก ์์
์คํํธ๋ผ์ ๋ํด ํ๋ จํจ์ผ๋ก์จ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ข๊ฒ ํนํ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, Quiet-STaR์ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ๊ณ ์ ์๋ ฅ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก์ ๊ธธ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Quiet-STaR์ด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ถ๋ก ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ฉด์ ์ง์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ์ด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ํ ๋ง์ ์ ์ฌ์ ์ธ ๋ฏธ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ด์ด์ค๋ค๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ฏธ๋์ ํ ํฐ์ ๋ํ ์์ธก์ ๋์ฑ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ์ ์์๋ธํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ฅผ ๋ค์ด ์์ธก ์ ์ ๋ฏน์ฑ ํค๋๋ฅผ ๋ฃ๋ ๊ฒ์ ์ํด ์ธ์ ์๊ฐ์ด ์ ์ฉํ ์ง๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์์ธก๋ ๋ฏน์ฑ ๊ฐ์ค์น๋ ์์ฑ ๋์ ์ปดํจํ
์ ๋์ ์ผ๋ก ํ ๋นํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ ์ฌ์ด์ ๊ฒฉ์ฐจ๋ฅผ ๋์ฑ ์ขํ ์ ์์ ๊ฒ์
๋๋ค. | Quiet-STaR์ ์ผ๋ฐ์ ์ด๊ณ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ถ๋ก ์ ๋ฐฐ์ธ ์ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก ๋์๊ฐ๋ ํ ๊ฑธ์์
๋๋ค. ๋ค์ํ ์น ํ
์คํธ์ ๋ด์ฌ๋ ํ๋ถํ ์ถ๋ก ์์
์คํํธ๋ผ์ ํ์ตํจ์ผ๋ก์จ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ข๊ฒ ํนํ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, Quiet-STaR์ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ๊ณ ์ ์๋ ฅ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก์ ๊ธธ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Quiet-STaR์ด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ถ๋ก ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ฉด์ ์ง์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์์ฑํจ์ผ๋ก์จ ์ด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ง์ ์ ์ฌ์ ์ธ ๋ฏธ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ด์ด์ค ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค - ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ฏธ๋ ํ ํฐ์ ๋ํ ์์ธก์ ๋์ฑ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ์ ์์๋ธํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์์ธก ์ ์ ํผํฉ ํค๋๋ฅผ ๋ฐฐ์นํจ์ผ๋ก์จ ์ธ์ ์๊ฐ์ด ์ ์ฉํ ์ง ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์์ธก๋ ํผํฉ ๊ฐ์ค์น๋ ์์ฑ ์ค์ ์ปดํจํ
์ ๋์ ์ผ๋ก ํ ๋นํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ ์ฌ์ด์ ๊ฒฉ์ฐจ๋ฅผ ๋์ฑ ์ขํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. | Quiet-STaR์ ์ผ๋ฐ์ ์ด๊ณ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ถ๋ก ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ตํ ์ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก ๋์๊ฐ๋ ํ ๊ฑธ์์
๋๋ค. ๋ค์ํ ์น ํ
์คํธ์ ๋ด์ฌ๋ ํ๋ถํ ์ถ๋ก ์์
์คํํธ๋ผ์ ํ์ตํจ์ผ๋ก์จ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ข๊ฒ ํนํ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, Quiet-STaR์ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ๊ณ ์ ์๋ ฅ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก์ ๊ธธ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ํ ์ฆ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, Quiet-STaR์ด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ถ๋ก ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ฉด์ ์ง์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ง์ ์ ์ฌ์ ์ธ ๋ฏธ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ด์ด์ค ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค - ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ฏธ๋ ํ ํฐ์ ๋ํ ์์ธก์ ๋์ฑ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ์ ์์๋ธํํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋ ๋์๊ฐ, ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์์ธก์ด ์ ์ฉํ ๋๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์์ธก ์ ์ ๋ฏน์ฑ ํค๋๋ฅผ ๋ฐฐ์นํ๋ค๋ฉด, ์์ธก๋ ๋ฏน์ฑ ๊ฐ์ค์น๋ ์์ฑ ์ค์ ์ปดํจํ
์ ๋์ ์ผ๋ก ํ ๋นํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ ์ฌ์ด์ ๊ฐ๊ทน์ ๋์ฑ ์ขํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ต๋๋ค. | Quiet-STaR์ ์ผ๋ฐ์ ์ด๊ณ ํ์ฅ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ถ๋ก ์ ํ์ตํ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก ๋์๊ฐ๋ ํ ๊ฑธ์์
๋๋ค. ๋ค์ํ ์น ํ
์คํธ์ ๋ด์ฌ๋ ํ๋ถํ ์ถ๋ก ์์
์คํํธ๋ผ์ ํ๋ จ์ํด์ผ๋ก์จ ํน์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ์ข๊ฒ ํนํ๋๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, Quiet-STaR์ ๋์ฑ ๊ฒฌ๊ณ ํ๊ณ ์ ์๋ ฅ ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก์ ๊ธธ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ํ ์ฆ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, Quiet-STaR์ด ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์ถ๋ก ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ฉด์ ์ง์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ ์๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ํ ๋ง์ ์ ์ฌ์ ์ธ ๋ฏธ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ด ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ์ต๋๋ค - ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๋ฏธ๋ ํ ํฐ์ ๋ํ ์์ธก์ ๋์ฑ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์๊ฐ์ ์์๋ธ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ ์ ์์ต๋๋ค. ๋์ฑ์ด, ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์์ธก์ด ์ ์ฉํ ๋๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์๋ฅผ ๋ค์ด ์์ธก ์ ์ ํผํฉ ํค๋๋ฅผ ๋ฐฐ์นํ๋ค๋ฉด, ์์ธก๋ ํผํฉ ๊ฐ์ค์น๋ ์์ฑ ์ค์ ์ปดํจํ
์ ๋์ ์ผ๋ก ํ ๋นํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ต๋๋ค. ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ํต์ฐฐ๋ ฅ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ฐ์ ์ถ๋ก ๋ฅ๋ ฅ ์ฌ์ด์ ๊ฒฉ์ฐจ๋ฅผ ๋์ฑ ์ขํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ ๊ฒ์
๋๋ค. |
**Methods.** DPO ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ จ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์กด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ๊ฒ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ฝ ์์
์์ **GPT-J**[43]์์ zero-shot prompting๊ณผ ๋ํ ์์
์์ **Pythia-2.8B**[3]์์ 2-shot prompting์ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ฐ๋ฆฌ๋ **SFT** ๋ชจ๋ธ๊ณผ **Preferred-FT**๋ฅผ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. **Preferred-FT**๋ ์ ์ด๋ ๊ฐ์ฑ ๋ฐ ์์ฝ ์์
์์ SFT ๋ชจ๋ธ๋ก๋ถํฐ ๋๋ ๋จ์ผ ํด ๋ํ ์์
์์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ LM์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ํ๋ ์์ฑ๋ ๊ฒฐ๊ณผ \(y_{w}\)์ ๋ํด ์ง๋ ํ์ต์ ํตํด ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์
๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ฐ์ง ์ง๋ ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ์ **Unlikelihood**[44]๋ก, ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ์ฌ \(y_{w}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํ๊ณ _์ต์ํ_ํ๋ \(y_{l}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต์ํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค; 'unlikelihood' ํญ๋ชฉ์ ๋ํด ์ ํ์ ์ธ ๊ณ์ \(\alpha\in[0,1]\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ํ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ **PPO**[37]์ ์ ์ด๋ ๊ฐ์ฑ ์ค์ ์์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ค์ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ ์ค๋ผํด **PPO-GT**๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฑ ์คํ์์๋ PPO-GT์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌํ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค, ํ๋๋ ์ํ์ํ์ ๋ฒ์ [42]๊ณผ ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ๋ณด์์ ์ ๊ทํํ๊ณ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ์์ ๋ ๋ฒ์ ์
๋๋ค(ํ์ต๋ ๋ณด์๊ณผ ํจ๊ป '์ผ๋ฐ' PPO๋ฅผ ์คํํ ๋ ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌํญ๋ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ **Best of \(N\)** ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. SFT ๋ชจ๋ธ(๋๋ ๋ํ์์ Preferred-FT)์์ \(N\) ๊ฐ์ ์๋ต์ ์ํ๋งํ๊ณ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ฐ์ ์๋ต์ ๋ฐํํฉ๋๋ค. ์ด ๋์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ง์ PPO ์ต์ ํ์์ ๋ถ๋ฆฌํ์ง๋ง, ์ค๊ฐ \(N\)์กฐ์ฐจ๋ ํ
์คํธ ์๊ฐ์ ๊ฐ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด \(N\) ๊ฐ์ ์์ฑ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ํ๋งํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ๊ณ์ฐ์ ์ผ๋ก ๋น์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. | **๋ฐฉ๋ฒ.** DPO ์ธ์๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ถํฉํ๋๋ก ํ๋ จํ๊ธฐ ์ํ ๊ธฐ์กด ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ๊ฒ๋ ์์ฝ ์์
์์๋ **GPT-J**[43]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ๋ก ์ท ํ๋กฌํํธ๋ฅผ, ๋ํ ์์
์์๋ **Pythia-2.8B**[3]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ 2์ท ํ๋กฌํํธ๋ฅผ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ํ **SFT** ๋ชจ๋ธ๊ณผ SFT ๋ชจ๋ธ(ํต์ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ์์ฝ) ๋๋ ์ผ๋ฐ LM(์ฑ๊ธ ํด ๋ํ)์ ์ ํํ ์์ฑ๋ \(y_{w}\)์ ๋ํ ์ง๋ ํ์ต์ผ๋ก ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ **Preferred-FT** ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์์ฌ ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ์ **Unlikelihood**[44]๋ก, ๋จ์ํ \(y_{w}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํ๊ณ \(y_{l}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ _์ต์ํ_ํ๊ธฐ ์ํด ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ '๋น์ฐ์ธ' ํญ์ ์ ํ์ ๊ณ์ \(\์ํ\in[0,1]\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ํ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ **PPO**[37]์ ํต์ ๋ ๊ฐ์ ์ค์ ์์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ ์ค๋ผํด์ธ **PPO-GT**๋ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ ์คํ์์๋ PPO-GT์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌํ, ์ฆ ์ ๋ฐ์ ์๋ ๋ฒ์ [42]๊ณผ ๋ณด์์ ์ ๊ทํํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ ํ ์์ ๋ ๋ฒ์ ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค(ํ์ต๋ ๋ณด์์ผ๋ก '์ผ๋ฐ' PPO๋ฅผ ์คํํ ๋๋ ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌํญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, **Best of \(N\)** ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ SFT ๋ชจ๋ธ(๋๋ ๋ํ์ ๊ฒฝ์ฐ Preferred-FT)์์ \(N\)๊ฐ์ ์๋ต์ ์ํ๋งํ๊ณ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ฐ์ ์๋ต์ ๋ฐํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ด ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ง๊ณผ PPO ์ต์ ํ๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํ์ง๋ง, ํ
์คํธ ์๊ฐ์ ๋ชจ๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด \(N\)๊ฐ์ ์์ฑ์ ์ํ๋งํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ์ ๋นํ \(N\)์๋ ๊ณ์ฐ์ ์ผ๋ก ๋น์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. | **Methods.** DPO ์ธ์๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋๋ก ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ๊ฒ๋, ์์ฝ ์์
์์ **GPT-J**[43]์ ์ฌ์ฉํ 0-shot prompting๊ณผ ๋ํ ์์
์์ **Pythia-2.8B**[3]์ ์ฌ์ฉํ 2-shot prompting์ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ํ, **SFT** ๋ชจ๋ธ๊ณผ **Preferred-FT**๋ฅผ ํ๊ฐํ๋๋ฐ, ์ด๋ SFT ๋ชจ๋ธ(ํต์ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ์์ฝ์์) ๋๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ LM(๋จ์ผ ํ์ ๋ํ์์)์์ ์ ํ๋ ์๋ฃ \(y_{w}\)์ ๋ํด ์ง๋ ํ์ต์ผ๋ก ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์
๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์์ฌ ์ง๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ **Unlikelihood**[44]๋ก, ๋จ์ํ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ์ฌ \(y_{w}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํ๊ณ _์ต์ํ_ํ๋ \(y_{l}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต์ํํฉ๋๋ค; 'unlikelihood' ํญ๋ชฉ์ ๋ํด ์ ํ์ ๊ณ์ \(\alpha\in[0,1]\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ **PPO**[37]์ ์ ์ด๋ ๊ฐ์ ์ค์ ์์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๊ทธ๋ผ์ด๋ ํธ๋ฃจ์ค ๋ณด์ ํจ์์์ ํ์ตํ๋ ์ค๋ผํด์ธ **PPO-GT**๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฑ ์คํ์์ ์ฐ๋ฆฌ๋ PPO-GT์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌํ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ํ๋๋ ์ ๋ฐ ๋ฒ์ [42]๊ณผ ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ๋ณด์์ ์ ๊ทํํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ์์ ๋ ๋ฒ์ ์
๋๋ค(ํ์ต๋ ๋ณด์๊ณผ ํจ๊ป '์ผ๋ฐ' PPO๋ฅผ ์คํํ ๋๋ ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌํญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, **Best of \(N\)** ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ๊ณ ๋ คํ๋๋ฐ, SFT ๋ชจ๋ธ(๋๋ ๋ํ์์ Preferred-FT)์์ \(N\)๊ฐ์ ์๋ต์ ์ํ๋งํ๊ณ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ฐ๋ ์๋ต์ ๋ฐํํฉ๋๋ค. ์ด ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ง์ PPO ์ต์ ํ์์ ๋ถ๋ฆฌํ์ง๋ง, ํ
์คํธ ์๊ฐ์ ๋ชจ๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด \(N\)๊ฐ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ํ๋งํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ์ค๊ฐ \(N\)์์๋ ๊ณ์ฐ์ ์ผ๋ก ๋น์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. | **Methods.** DPO ์ธ์๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ง๊ฒ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ ๊ธฐ์กด์ ์ฌ๋ฌ ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํ๊ฐํ์์ต๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ๊ฒ๋ ์์ฝ ์์
์์ **GPT-J**[43]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ๋ก ์ท ํ๋กฌํํ
๊ณผ ๋ํ ์์
์์ **Pythia-2.8B**[3]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ 2-์ท ํ๋กฌํํ
์ ํ์ํ์์ต๋๋ค. ๋ํ, **SFT** ๋ชจ๋ธ๊ณผ **Preferred-FT**๋ฅผ ํ๊ฐํ์์ต๋๋ค. **Preferred-FT**๋ SFT ๋ชจ๋ธ(ํต์ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ์์ฝ์์) ๋๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ LM(๋จ์ผ ํด ๋ํ์์)์์ ์ ํ๋ ์์ฑ๋ฌผ \(y_{w}\)์ ๋ํด ์ง๋ ํ์ต์ผ๋ก ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์
๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์ ์ฌ ์ง๋ ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ์ **Unlikelihood**[44]๋ก, ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋จ์ํ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ์ฌ \(y_{w}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํ๊ณ \(y_{l}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ _์ต์ํ_ํ๋๋ก ํฉ๋๋ค. 'Unlikelihood' ํญ๋ชฉ์ ๋ํด ์ ํ์ ๊ณ์ \(\alpha\in[0,1]\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค. ๋ํ, ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ **PPO**[37]์ ํต์ ๋ ๊ฐ์ ์ค์ ์์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๊ธฐ์ค ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ ์ค๋ผํด์ธ **PPO-GT**๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์์ต๋๋ค. ๊ฐ์ ์คํ์์๋ PPO-GT์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌํ์ ์ฌ์ฉํ์๋๋ฐ, ํ๋๋ ์์ฉ ๋ฒ์ [42]์ด๊ณ ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ๋ณด์์ ์ ๊ทํํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ ํ ์์ ๋ ๋ฒ์ ์
๋๋ค(ํ์ต๋ ๋ณด์์ผ๋ก '์ผ๋ฐ' PPO๋ฅผ ์คํํ ๋๋ ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌํญ์ ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, **Best of \(N\)** ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ๊ณ ๋ คํ์๋๋ฐ, ์ด๋ SFT ๋ชจ๋ธ(๋๋ ๋ํ์์๋ Preferred-FT)์์ \(N\)๊ฐ์ ์๋ต์ ์ํ๋งํ๊ณ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ฐ์ ์๋ต์ ๋ฐํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์
๋๋ค. ์ด ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ง์ PPO ์ต์ ํ์์ ๋ถ๋ฆฌํ์ง๋ง, ์ค๊ฐ ์ ๋์ \(N\)์ผ์ง๋ผ๋ ํ
์คํธ ์ ๋ชจ๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด \(N\)๊ฐ์ ์์ฑ๋ฌผ์ ์ํ๋งํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ๊ณ์ฐ์ ์ผ๋ก ๋น์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. | **Methods.** DPO ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋๋ก ํ๋ จํ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์กด ์ ๊ทผ๋ฒ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ๊ฒ, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์์ฝ ์์
์์ **GPT-J**[43]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ๋ก-์ท ํ๋กฌํ
๊ณผ ๋ํ ์์
์์ **Pythia-2.8B**[3]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ 2-์ท ํ๋กฌํ
์ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ฐ๋ฆฌ๋ **SFT** ๋ชจ๋ธ๊ณผ **Preferred-FT**๋ฅผ ํ๊ฐํ๋๋ฐ, ์ด๋ SFT ๋ชจ๋ธ(ํต์ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ์์ฝ) ๋๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ LM(๋จ์ผ ํด ๋ํ)์์ ์ ํ๋ ์์ฑ๋ฌผ \(y_{w}\)์ ๋ํด ์ง๋ ํ์ต์ ํตํด ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์
๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์์ฌ-์ง๋ ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ์ **Unlikelihood**[44]๋ก, ์ด๋ ๋จ์ํ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ์ฌ \(y_{w}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํ๊ณ \(y_{l}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต์ํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค; ์ฐ๋ฆฌ๋ 'unlikelihood' ํญ๋ชฉ์ ๋ํด ์ ํ์ ์ธ ๊ณ์ \(\alpha\in[0,1]\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ํ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ **PPO**[37]์ ํต์ ๋ ๊ฐ์ ์ค์ ์์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ค์ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ ์ค๋ผํด์ธ **PPO-GT**๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ์คํ์์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ PPO-GT์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌํ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ํ๋๋ ์คํ-๋-์
ํ ๋ฒ์ [42]์ด๊ณ ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ๋ณด์์ ์ ๊ทํํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ ํ๋ ์์ ๋ ๋ฒ์ ์
๋๋ค(ํ์ต๋ ๋ณด์๊ณผ ํจ๊ป '์ผ๋ฐ์ ์ธ' PPO๋ฅผ ์คํํ ๋๋ ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌํญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ **Best of \(N\)** ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ๊ณ ๋ คํ๋๋ฐ, ์ด๋ SFT ๋ชจ๋ธ(๋๋ ๋ํ์์ Preferred-FT)์์ \(N\)๊ฐ์ ์๋ต์ ์ํ๋งํ๊ณ , ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ฐ์ ์๋ต์ ๋ฐํํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ง์ PPO ์ต์ ํ์์ ๋ถ๋ฆฌํ์ง๋ง, ์ฌ์ง์ด๋ ์ค๊ฐ \(N\)์ ๋ํด์๋ ํ
์คํธ ์๊ฐ์ ๋ชจ๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด \(N\)๊ฐ์ ์์ฑ๋ฌผ์ ์ํ๋งํด์ผ ํ๋ฏ๋ก ๊ณ์ฐ์ ์ผ๋ก ๋น์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. | **Methods.** DPO ์ธ์๋, ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ ํธ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ธ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ จ์ํค๋ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ๊ฐํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ๊ฒ๋, ์์ฝ ์์
์์ **GPT-J**[43]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ๋ก-์ท ํ๋กฌํํ
๊ณผ ๋ํ ์์
์์ **Pythia-2.8B**[3]๋ฅผ ์ฌ์ฉํ 2-์ท ํ๋กฌํํ
์ ํ์ํฉ๋๋ค. ๋ํ, **SFT** ๋ชจ๋ธ๊ณผ **Preferred-FT**๋ฅผ ํ๊ฐํ๋๋ฐ, ์ด๋ SFT ๋ชจ๋ธ(ํต์ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ ์์ฝ) ๋๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ LM(๋จ์ผ ํด ๋ํ)์์ ์ ํ๋ ์์ฑ๋ฌผ \(y_{w}\)์ ๋ํด ์ง๋ ํ์ต์ผ๋ก ๋ฏธ์ธ ์กฐ์ ๋ ๋ชจ๋ธ์
๋๋ค. ๋ ๋ค๋ฅธ ์์ฌ-์ง๋ ํ์ต ๋ฐฉ๋ฒ์ **Unlikelihood**[44]๋ก, ์ด๋ ๋จ์ํ ์ ์ฑ
์ ์ต์ ํํ์ฌ \(y_{w}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ ์ต๋ํํ๊ณ \(y_{l}\)์ ํ ๋น๋ ํ๋ฅ ์ _์ต์ํ_ํ๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์
๋๋ค; 'Unlikelihood' ํญ๋ชฉ์ ๋ํด ์ ํ์ ์ธ ๊ณ์ \(\alpha\in[0,1]\)๋ฅผ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค. ๋ํ, ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ **PPO**[37]์ ํต์ ๋ ๊ฐ์ ์ค์ ์์ ์ค์ ๋ณด์ ํจ์๋ฅผ ํ์ตํ๋ ์ค๋ผํด์ธ **PPO-GT**๋ฅผ ๊ณ ๋ คํฉ๋๋ค. ๊ฐ์ ์คํ์์๋ PPO-GT์ ๋ ๊ฐ์ง ๊ตฌํ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ, ์ฆ์ ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒ์ [42]๊ณผ ๋ณด์์ ์ ๊ทํํ๊ณ ํ์ดํผํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๋ ์์ ๋ ๋ฒ์ ์ด ์์ต๋๋ค(ํ์ต๋ ๋ณด์๊ณผ ํจ๊ป '์ผ๋ฐ' PPO๋ฅผ ์คํํ ๋๋ ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌํญ์ ์ฌ์ฉํฉ๋๋ค). ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, **Best of \(N\)** ๋ฒ ์ด์ค๋ผ์ธ์ ๊ณ ๋ คํ๋๋ฐ, ์ด๋ SFT ๋ชจ๋ธ(๋๋ ๋ํ์์ Preferred-FT)์์ \(N\)๊ฐ์ ์๋ต์ ์ํ๋งํ๊ณ , ์ ํธ๋ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ํ์ต๋ ๋ณด์ ํจ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ฐ์ ์๋ต์ ๋ฐํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์
๋๋ค. ์ด ๊ณ ์ฑ๋ฅ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ง๊ณผ PPO ์ต์ ํ๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํ์ง๋ง, ํ
์คํธ ์๊ฐ์ ๋ชจ๋ ์ฟผ๋ฆฌ์ ๋ํด \(N\)๊ฐ์ ์์ฑ๋ฌผ์ ์ํ๋งํด์ผ ํ๋ฏ๋ก, ์ฌ์ง์ด ์ค๊ฐ \(N\)์์๋ ๊ณ์ฐ์ ์ผ๋ก ๋น์ค์ฉ์ ์
๋๋ค. |
**Medical Domain**์ ์ธ ๊ฐ์ ์น์ฌ์ดํธ: Baobaozhidao, Qianwen Health, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Baikemingyi์์ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ต๋๋ค. **Baobaozhidao**์ **Qianwen Health** ๋ชจ๋ ์๋ฃ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ด ์์ฑํ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๋ต๋ณ ํ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์ํ ๋ถ์ผ์ ์ฃผ๋ก ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๊ณ , ํ์๋ ๋ชจ์ฑ๊ณผ ์์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ ์ฌ์ดํธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์งํ์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ชฉ์ด ์ง๋ฌธ ํ์์ด ์๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ ์ธํ์ต๋๋ค. ๊ทธ ํ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๋ชฉ์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก, ๊ธฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ์๋ต์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. **Baikemingyi**๋ ์ํคํผ๋์ ์คํ์ผ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ง ๊ฐ์ง์ ์ง๋ณ๊ณผ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ํ ์๊ฐ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ๋กฌํํธ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ค๊ณํ๊ณ , ์ด ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ํญ๋ชฉ ์ด๋ฆ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๋ช
๋ น์ ๊ตฌ์ฑํ์ต๋๋ค (์: "๊ด์ ํต์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์๊ฐ๋ฅผ ์์ฑํ์ญ์์ค"). | **์๋ฃ ์์ญ**์ ์ธ ๊ฐ์ ์น์ฌ์ดํธ์์ ์์ฑํฉ๋๋ค: ๋ฐ์ค๋ฐ์ค์ง๋ค์ค, ์ฒธ์ฌ ํฌ์ค, ๋ฐฑ๋ฐ์ด. **๋ฐ์ค๋ฐ์ค์ง๋ค์ค**์ **์ฒธ์ฌ ํฌ์ค**๋ ๋ชจ๋ ์๋ฃ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๋ต๋ณ ์คํ์ผ์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ์ฃผ๋ก ๊ด๋ฒ์ํ ์๋ฃ ๋ถ์ผ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ํ์๋ ์ฐ๋ชจ ๋ฐ ์์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ด ๋ ์ฌ์ดํธ์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์งํ์ฌ ์ ๋ชฉ์ด ์ง๋ฌธ ํ์์ด ์๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ ์ธํ์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ค์ ์ ๋ชฉ์ ์ง์นจ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ๊ธฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ์๋ต์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. **๋ฐฑ๋ฐ์ด**์๋ ์๋ง ๊ฐ์ ๋ฌํ๋ ์ง๋ณ๊ณผ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ํ ์๊ฐ๊ฐ ํฌํจ๋ ์ํค๋ฐฑ๊ณผ ์คํ์ผ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. ๋ค์ํ ํ๋กฌํํธ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ค๊ณํ๊ณ ์ด๋ฌํ ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ํญ๋ชฉ ์ด๋ฆ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๋ช
๋ น์ ๊ตฌ์ฑํ์ต๋๋ค(์: "๊ด์ ํต์ฆ์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์๊ฐ ์์ฑ"). | **์๋ฃ ๋๋ฉ์ธ** ์๋ฃ๋ Baobaozhidao, Qianwen Health, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Baikemingyi์ ์ธ ์น์ฌ์ดํธ์์ ๊ฐ์ ธ์์ต๋๋ค. **Baobaozhidao**์ **Qianwen Health** ๋ชจ๋ ์๋ฃ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๋ต๋ณ ํ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์๋ฃ ๋ถ์ผ์ ์ฃผ๋ก ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ , ํ์๋ ์ฐ๋ชจ์ ์์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ค์ ์ ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ ์ฌ์ดํธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์งํ์ง๋ง, ์ ๋ชฉ์ด ์ง๋ฌธ ํ์์ด ์๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ ์ธํ์ต๋๋ค. ๊ทธ ํ, ์ ๋ชฉ์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก, ๊ธฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. **Baikemingyi**๋ ์ํคํผ๋์ ์คํ์ผ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ง ๊ฐ์ง ์ง๋ณ๊ณผ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ํ ์๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ๋กฌํํธ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ค๊ณํ๊ณ , ์ด๋ฌํ ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ์ํธ๋ฆฌ ์ด๋ฆ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๋ช
๋ น์ ๊ตฌ์ฑํ์ต๋๋ค(์: "๊ด์ ํต์ฆ์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์๊ฐ๋ฅผ ์์ฑํ์ธ์"). | **์๋ฃ ๋๋ฉ์ธ**์ Baobaozhidao, Qianwen Health, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Baikemingyi๋ผ๋ ์ธ ๊ฐ์ ์น์ฌ์ดํธ์์ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ต๋๋ค. Baobaozhidao์ Qianwen Health ๋ชจ๋ ์๋ฃ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๋ต๋ณ ํ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์๋ฃ ๋ถ์ผ์ ์ฃผ๋ก ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๊ณ , ํ์๋ ์ฐ๋ชจ์ ์์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ค์ ์ ๋๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ ์ฌ์ดํธ์์ ์ ๋ชฉ์ด ์ง๋ฌธ ํ์์ด ์๋ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์งํ์ต๋๋ค. ๊ทธ ํ์ ์ ๋ชฉ์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก, ๊ธฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. Baikemingyi๋ ์๋ง ๊ฐ์ ์ง๋ณ๊ณผ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ํ ์๊ฐ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ์ํคํผ๋์ ์คํ์ผ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ๋กฌํํธ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ค๊ณํ๊ณ ์ด๋ฌํ ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ํญ๋ชฉ ์ด๋ฆ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๋ช
๋ น์ ๊ตฌ์ฑํ์ต๋๋ค(์: "๊ด์ ํต์ฆ์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์๊ฐ๋ฅผ ์์ฑํ์ญ์์ค"). | **์๋ฃ Domain**์ ์ธ ๊ฐ์ ์น์ฌ์ดํธ์์ ๊ฐ์ ธ์ต๋๋ค: Baobaozhidao, Qianwen Health, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Baikemingyi. **Baobaozhidao**์ **Qianwen Health** ๋ชจ๋ ์๋ฃ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๋ต๋ณ ํ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ์ฃผ๋ก ๊ด๋ฒ์ํ ์๋ฃ ๋ถ์ผ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ , ํ์๋ ์ฐ๋ชจ์ ์์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถฅ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ ์ฌ์ดํธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์งํ์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ชฉ์ด ์ง๋ฌธ ํ์์ด ์๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ ์ธํ์ต๋๋ค. ๊ทธ ํ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๋ชฉ์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก, ๊ธฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ์๋ต์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ต๋๋ค. **Baikemingyi**๋ ์๋ง ๊ฐ์ ์ง๋ณ๊ณผ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ํ ์๊ฐ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ์ํคํผ๋์ ์คํ์ผ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ๋กฌํํธ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ค๊ณํ๊ณ , ์ํธ๋ฆฌ ์ด๋ฆ์ ์ด ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๋ช
๋ น์ ๊ตฌ์ฑํ์ต๋๋ค(์: "joint pain์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์๊ฐ๋ฅผ ์์ฑํ์ญ์์ค").
| **์๋ฃ Domain**์ ์ธ ๊ฐ์ ์น์ฌ์ดํธ์์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ ๊ณต๋ฐ์ต๋๋ค: Baobaozhidao, Qianwen Health, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Baikemingyi. **Baobaozhidao**์ **Qianwen Health** ๋ชจ๋ ์๋ฃ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ์์ฑํ ์ง๋ฌธ๊ณผ ๋ต๋ณ ํ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ฉฐ, ์ ์๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์๋ฃ ๋ถ์ผ์ ์ฃผ๋ก ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๊ณ , ํ์๋ ์ฐ๋ชจ์ ์์ ์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ๋ ์ฌ์ดํธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์์งํ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ชฉ์ด ์ง๋ฌธ ํ์์ด ์๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ ์ธํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ ํ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ๋ชฉ์ ์ง์์ฌํญ์ผ๋ก, ๊ธฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ๋ต๋ณ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์์ต๋๋ค. **Baikemingyi**๋ Wikipedia ์คํ์ผ์ ๊ตฌ์กฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ง ๊ฐ์ง์ ์ง๋ณ๊ณผ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ํ ์๊ฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค์ํ ํ๋กฌํํธ ํ
ํ๋ฆฟ์ ์ค๊ณํ์๊ณ , ํญ๋ชฉ ์ด๋ฆ์ ์ด๋ฌํ ํ
ํ๋ฆฟ๊ณผ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ๋ช
๋ น์ ๊ตฌ์ฑํ์์ต๋๋ค(์: "joint pain์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ ์ธ ์๊ฐ๋ฅผ ์์ฑํ๋ผ"). |
๊ณ ์ ๋ \(R\)์ ๋ํด, ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ค ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋๋ฐ ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ํ ํฐ์ ์์ ํฌํจํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ์๋งํผ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1.3B OPT ๋ชจ๋ธ์ 40B ํ ํฐ ์์ฐ ํ๋ จ ์คํ์์, \(R=0.25\)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฌด์์๋ก ๋ฐ๋ณตํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ 10B ํ ํฐ์ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๊ณ , D4๊ฐ \(R=0.25\)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ 15B ํ ํฐ์ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ค๋ฉด, ๋ฌด์์ ์คํ์ 4๋ฒ์ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ณ , D4 ์คํ์ 2.67๋ฒ์ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋์ฑ ๋ช
ํํ๊ฒ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ ์ํด, Figure A14์์ x์ถ์ epoch์ ์๋ก ๋ณ๊ฒฝํ 1.3B์ 6.7B ๋ฐ๋ณต ๋ฐ์ดํฐ ์คํ์ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋๋ต 2 epoch๊น์ง D4๋ก ์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ณด๋ค ํฌ๊ฒ ์ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค; ๊ทธ๋ฌ๋, 5 epoch์ ๊ฐ๊น์์ง๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ๋ ๋๋น ์ง๋๋ค. | ๊ณ ์ ๋ \(R\)์ ๋ํด ๋ค์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ค์ํ ์์ ํ ํฐ์ ํฌํจํ๋ ์์ค ๋ฐ์ดํฐ ์งํฉ์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ค๋ ์ ์ ์ ์ํฉ๋๋ค. ์ฆ, ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ ์ํฌํฌ ํ์๊ฐ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค๋ ๋ป์
๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1.3B OPT ๋ชจ๋ธ 40B ํ ํฐ ์์ฐ ํ๋ จ ์คํ์ ๊ฒฝ์ฐ, \(R=0.25\)๋ก ๋ฌด์์๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํ ๋ 10B ํ ํฐ์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๊ณ \(R=0.25\)๋ก D4๋ฅผ ์ ํํ ๋ 15B ํ ํฐ์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ฉด ๋ฌด์์ ์คํ์ 4๋ฒ ์ํฌํฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๋ฐ๋ฉด D4 ์คํ์ 2.67๋ฒ ์ํฌํฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ ๋ช
ํํ๊ฒ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ ์ํด ๊ทธ๋ฆผ A14์์ 1.3B ๋ฐ 6.7B ๋ฐ๋ณต ๋ฐ์ดํฐ ์คํ์ x์ถ์ ์ํฌํฌ ์๋ก ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ํ๋กฏํฉ๋๋ค. D4๋ก ์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ต๋ ์ฝ 2 ์ํฌํฌ๋ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ณด๋ค ์ฑ๋ฅ์ด ํ์ ํ ์ฐ์ํ์ง๋ง, 5 ์ํฌํฌ์ ๊ฐ๊น์ฐ๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ์ ํ๋๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์ต๋๋ค. | ๊ณ ์ ๋ \(R\)์ ๋ํด, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋ณธ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋๋ฐ ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ ํฐ์ ์์ ํฌํจํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ์๋งํผ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1.3B OPT ๋ชจ๋ธ์ 40B ํ ํฐ ์์ฐ ํ๋ จ ์คํ์์, \(R=0.25\)์ ๊ฐ์ง ๋ฌด์์ ๋ฐ๋ณต ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ 10B ํ ํฐ์ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๊ณ , D4๊ฐ \(R=0.25\)์ ๊ฐ์ง 15B ํ ํฐ์ ๊ฐ์ง ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ค๋ฉด, ๋ฌด์์ ์คํ์ 4ํ, D4 ์คํ์ 2.67ํ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋์ฑ ๋ช
ํํ๊ฒ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ ์ํด, Figure A14์์ x์ถ์ epoch์ ์๋ก ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ 1.3B์ 6.7B ๋ฐ๋ณต ๋ฐ์ดํฐ ์คํ์ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. D4๋ก ์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฝ 2 epoch๊น์ง๋ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ๋นํด ํฌ๊ฒ ์ฐ์ํ์ง๋ง, 5 epoch์ ๊ฐ๊น์์ง๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ๋ ๋๋น ์ง๋๋ค. | ๊ณ ์ ๋ \(R\)์ ๋ํด, ๋ค์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ค ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋๋ฐ, ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ ํฐ์ ์์ ํฌํจํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ์๋งํผ epoch๋ฅผ ์งํํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1.3B OPT ๋ชจ๋ธ์ 40B ํ ํฐ ์์ฐ ํ๋ จ ์คํ์์, \(R=0.25\)๋ก ๋ฌด์์๋ก ๋ฐ๋ณต๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ 10B ํ ํฐ์ ํฌํจํ๋ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๊ณ , D4๊ฐ \(R=0.25\)๋ก 15B ํ ํฐ์ ํฌํจํ๋ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ค๋ฉด, ๋ฌด์์ ์คํ์ 4ํ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ณ , D4 ์คํ์ 2.67ํ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋์ฑ ๋ช
ํํ๊ฒ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ ์ํด, Figure A14์์ x์ถ์ epoch์ ์๋ก ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ 1.3B์ 6.7B์ ๋ฐ๋ณต๋ ๋ฐ์ดํฐ ์คํ์ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. D4๋ก ์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฝ 2ํ epoch๊น์ง๋ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ณด๋ค ํฌ๊ฒ ์ฐ์ํ์ง๋ง, 5ํ epoch์ ๊ฐ๊น์์ง๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ๋ ๋๋น ์ง๋๋ค. | ๊ณ ์ ๋ \(R\)์ ๋ํด, ๋ค์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ค ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋๋ฐ, ์ด ํ์ ์งํฉ์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ ํฐ์ ์์ ํฌํจํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ์๋งํผ epoch๋ฅผ ์งํํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1.3B OPT ๋ชจ๋ธ์ 40B ํ ํฐ ์์ฐ ํ๋ จ ์คํ์์, \(R=0.25\)๋ก ๋ฌด์์๋ก ๋ฐ๋ณต๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ 10B ํ ํฐ์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๊ณ , D4๊ฐ \(R=0.25\)๋ก 15B ํ ํฐ์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ค๋ฉด, ๋ฌด์์ ์คํ์ 4๋ฒ์ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ณ , D4 ์คํ์ 2.67๋ฒ์ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋์ฑ ๋ช
ํํ๊ฒ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ ์ํด, Figure A14์์ x์ถ์ epoch์ ์๋ก ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ 1.3B์ 6.7B ๋ฐ๋ณต ๋ฐ์ดํฐ ์คํ์ plotํฉ๋๋ค. D4๋ก ์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ๋ณด๋ค ๋๋ต 2 epoch๊น์ง๋ ํฌ๊ฒ ์ฐ์ํ์ง๋ง, 5 epoch์ ๊ฐ๊น์์ง๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ๋ ๋๋น ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. | ๊ณ ์ ๋ \(R\)์ ๋ํด, ๋ค์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ค ๋ฐ์ดํฐ์
์ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋๋ฐ, ์ด๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ ํฐ์ ์์ ํฌํจํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ ๋ค์ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํ์๋งํผ epoch๋ฅผ ์งํํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1.3B OPT ๋ชจ๋ธ์ 40B ํ ํฐ ์์ฐ ํ๋ จ ์คํ์์, \(R=0.25\)๋ก ๋ฌด์์๋ก ๋ฐ๋ณต๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ 10B ํ ํฐ์ ํฌํจํ๋ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๊ณ , D4๊ฐ \(R=0.25\)๋ก 15B ํ ํฐ์ ํฌํจํ๋ ํ์ ์งํฉ์ ์ ํํ๋ฉด, ๋ฌด์์ ์คํ์ 4๋ฒ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ณ , D4 ์คํ์ 2.67๋ฒ epoch๋ฅผ ์งํํ๊ฒ ๋ฉ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋์ฑ ๋ช
ํํ๊ฒ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ธฐ ์ํด, Figure A14์์ x์ถ์ epoch์ ์๋ก ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ 1.3B์ 6.7B ๋ฐ๋ณต ๋ฐ์ดํฐ ์คํ์ ๊ทธ๋ฆฝ๋๋ค. D4๋ก ์ ํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฝ 2 epoch๊น์ง๋ ๋ฌด์์๋ก ์ ํ๋ ์๋ก์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ๋นํด ํฌ๊ฒ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด์ง๋ง, 5 epoch์ ๊ฐ๊น์์ง๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ๋ ๋๋น ์ง๋๋ค. |
OLMo๋ ๋ง์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ์ง์ ์์ด๋ ๊ฐ๋ฅํ์ง ์์์ต๋๋ค. ์ด ์์
์ ์คํ์ ์์๋ค์ AMD์ CSC์์ ํํธ๋์ญ์ ํตํด ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก ์ธํด LUMI ์ํผ์ปดํจํฐ์ ํ๋ฒ๋ ๋ํ์ Kemper Institute๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ FSDP์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ๊ณต์ ํ๊ณ , OLMo์ ๊ธฐ๋ฐ์ด ๋๋ ์ฝ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ MosaicML(ํ์ฌ Databricks)์ Jonathan Frankle์ ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์น์ฌ์ดํธ, ๋์์ธ, ๋ด์ธ๋ถ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
, ์์ฐ ์กฐ์ ๋ฑ ์ด ํ๋ก์ ํธ์ ์ํํ ์งํ์ ์ง์ํด์ค ๋๋ฃ์ธ Taira Anderson, Michelle Benedict, Jon Borchardt, Evie Cheng, Arnavi Chheda, Johann Dahm, Matt Latzke, Kelsey MacMillan, Aaron Sarnat, Carissa Schoenick, Sam Skjonsberg, Michael Schmitz, Michael Wilson, Caitlin Wittlif ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฒด IT ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, AI2์ ๋๋ฃ๋ค๊ณผ Prithviraj (Raj) Ammanabrolu, Peter Clark, Nicole DeCario, Doug Downey, Ali Farhadi, Ian Ferreira, Vaino Hatanpaa, Sham M. Kakade, Julien Launay, Sydney Levine, Pekka Manninen, Franzi Roessner, Maarten Sap, Ludwig Schmidt, Yulia Tsvetkov, Daniel S. Weld์ ๊ฐ์ ๋ฐ์ ํ ํ๋ ฅ์๋ค๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ์ ๋ง์์ ์ ํฉ๋๋ค. | ๋ง์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ๊ธฐ๊ด์ ์ง์ ์์ด๋ OLMo๋ฅผ ๋ง๋ค ์ ์์์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์ํ์ ์คํ์ ์์๋ AMD ๋ฐ CSC์์ ํํธ๋์ญ์ ํตํด ๊ฐ๋ฅํ๊ณ , LUMI ์ํผ์ปดํจํฐ์ ํ๋ฒ๋ ๋ํ๊ต์ ์ผํผ ์ฐ๊ตฌ์(Kemper Institute)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๊ฒ ๋์์ต๋๋ค. FSDP์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ๊ณต์ ํ๊ณ OLMo์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ค์ง๋ ์ฝ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ MosaicML(ํ์ฌ Databricks)์ Jonathan Frankle ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ํ
์ด๋ฏธ ์ค๋์จ, ๋ฏธ์
ธ ๋ฒ ๋ค๋ํธ, ์กด ๋ณด๋ฅดํ๋ฅดํธ, ์๋น ์ฒต, ์๋ฅด๋๋น ์ฒด๋ค, ์ํ ๋ด, ๋งท ๋ผ์ธ ์ผ, ์ผ์ ๋งฅ๋ฐ๋, ์๋ก ์ฌ๋ํธ, ์นด๋ฆฌ์ฌ ์ผ๋, ์ ์ค์ฝ์ค๋ฒ๊ทธ, ๋ง์ดํด ์๋ฏธ์ธ , ๋ง์ดํด ์์จ, ์ผ์ดํธ๋ฆฐ ์ํ๋ฆฌํ, ์น์ฌ์ดํธ, ๋์์ธ, ๋ด๋ถ ๋ฐ ์ธ๋ถ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
, ์์ฐ ์ฑ
์ ๋ฐ ๊ธฐํ ์ด ํ๋ก์ ํธ์ ์ํํ ์งํ์ ์ง์ํ ํ์๋ค ์ ์ฒด์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, AI2์ ํ์๋ค๊ณผ ๊ธด๋ฐํ ํ๋ ฅ์๋ค, ์๋ฅผ ๋ค์ด ํ๋ฆฌํฐ๋ฅด์์ฆ(๋ผ์ฆ) ์๋ง๋๋ธ๋กค๋ฃจ, ํผํฐ ํด๋ผํฌ, ๋์ฝ ๋ฐ์นด๋ฆฌ์ค, ๋๊ทธ ๋ค์ฐ๋, ์๋ฆฌ ํํ๋, ์ด์ ํ๋ ์ด๋ผ, ๋ฐ์ด๋
ธ ํํํ, ์ด M. ์นด์นด๋ฐ, ์ค๋ฆฌ์ ๋ก๋ค, ์๋๋ ๋ ๋น, ํ์นด ๋ง๋๋จ, ํ๋์น ๋ก์๋, ๋ง๋ฅดํ
์ฌํ, ๋ฃจ๋๋นํ ์๋ฏธํธ, ์จ๋ฆฌ์ ์ธ ๋ฒ ํฌ, ๋ค๋์ S. ์ฐ๋ ๋ฑ ํ์๋ค์ ์ ์ฉํ ํ ๋ก ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ํด์๋ ๊ฐ์ฌ๋ฅผ ํํฉ๋๋ค. | OLMo๋ ๋ง์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ๊ธฐ๊ด์ ์ง์ ์์ด๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์์
์ ์คํ์ ์์๋ AMD์ CSC์์ ํํธ๋์ญ์ ํตํด ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก ์ธํด LUMI ์ํผ์ปดํจํฐ์ ํ๋ฒ๋ ๋ํ์ Kemper Institute๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์๊ฒ ๋์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Jonathan Frankle์ MosaicML ํ(ํ์ฌ Databricks)์ด FSDP์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ๊ณต์ ํ๊ณ OLMo๊ฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ด๋ฃจ๊ณ ์๋ ์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ ๊ฒ์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ์ ๋ง์์ ์ ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ์์ธ Taira Anderson, Michelle Benedict, Jon Borchardt, Evie Cheng, Arnavi Chheda, Johann Dahm, Matt Latzke, Kelsey MacMillan, Aaron Sarnat, Carissa Schoenick, Sam Skjonsberg, Michael Schmitz, Michael Wilson, Caitlin Wittlif ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฒด IT ํ์๊ฒ ์น์ฌ์ดํธ, ๋์์ธ, ๋ด๋ถ ๋ฐ ์ธ๋ถ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
, ์์ฐ ์ฑ
์ ๋ฑ ์ด ํ๋ก์ ํธ์ ์ํํ ์งํ์ ์ง์ํ๋ ๋ค๋ฅธ ํ๋์ ๋ํ ๋์์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋ AI2์ ํ์๋ค๊ณผ ๊ฐ๊น์ด ํ๋ ฅ์๋ค, Prithviraj (Raj) Ammanabrolu, Peter Clark, Nicole DeCario, Doug Downey, Ali Farhadi, Ian Ferreira, Vaino Hatanpaa, Sham M. Kakade, Julien Launay, Sydney Levine, Pekka Manninen, Franzi Roessner, Maarten Sap, Ludwig Schmidt, Yulia Tsvetkov, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Daniel S. Weld๋ก๋ถํฐ์ ๋์์ด ๋๋ ํ ๋ก ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ์ ์ธ์ฌ๋ฅผ ์ ํฉ๋๋ค. | OLMo๋ ๋ง์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ๊ธฐ๊ด์ ์ง์ ์์ด๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์์
์ ์คํ์ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ AMD ๋ฐ CSC์์ ํํธ๋์ญ์ ํตํด LUMI ์ํผ์ปดํจํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์์ผ๋ฉฐ, ํ๋ฒ๋ ๋ํ๊ต์ Kemper Institute์ ์ง์๋ ๋ฐ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ FSDP์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ๊ณต์ ํ๊ณ OLMo๊ฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๊ณ ์๋ ์ฝ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํด์ค MosaicML(ํ์ฌ Databricks)์ Jonathan Frankle์ ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ์น์ฌ์ดํธ, ๋์์ธ, ๋ด์ธ๋ถ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
, ์์ฐ ์ฑ
์ ๋ฑ ์ด ํ๋ก์ ํธ์ ์ํํ ์งํ์ ์ง์ํ Taira Anderson, Michelle Benedict, Jon Borchardt, Evie Cheng, Arnavi Chheda, Johann Dahm, Matt Latzke, Kelsey MacMillan, Aaron Sarnat, Carissa Schoenick, Sam Skjonsberg, Michael Schmitz, Michael Wilson, Caitlin Wittlif ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฒด IT ํ์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฌ์ ์ธ์ฌ๋ฅผ ์ ํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, AI2์ ํ์๋ค๊ณผ ํจ๊ป ์์
ํ Prithviraj (Raj) Ammanabrolu, Peter Clark, Nicole DeCario, Doug Downey, Ali Farhadi, Ian Ferreira, Vaino Hatanpaa, Sham M. Kakade, Julien Launay, Sydney Levine, Pekka Manninen, Franzi Roessner, Maarten Sap, Ludwig Schmidt, Yulia Tsvetkov, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Daniel S. Weld์๊ฒ๋ ์ ์ตํ ํ ๋ก ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ํ ๊ฐ์ฌ๋ฅผ ํํฉ๋๋ค. | OLMo๋ ๋ง์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ๊ธฐ๊ด์ ์ง์ ์์ด๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์์
์ ์คํ์ ์์๋ AMD ๋ฐ CSC์์ ํํธ๋์ญ์ ํตํด ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ก ์ธํด LUMI ์ํผ์ปดํจํฐ์ ํ๋ฒ๋ ๋ํ๊ต์ Kemper Institute๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๊ฒ ๋์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ FSDP์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ๊ณต์ ํ๊ณ OLMo๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ์ฝ๋๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ MosaicML(ํ์ฌ Databricks)์ Jonathan Frankle์ ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ Taira Anderson, Michelle Benedict, Jon Borchardt, Evie Cheng, Arnavi Chheda, Johann Dahm, Matt Latzke, Kelsey MacMillan, Aaron Sarnat, Carissa Schoenick, Sam Skjonsberg, Michael Schmitz, Michael Wilson, Caitlin Wittlif, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฒด IT ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์น์ฌ์ดํธ, ๋์์ธ, ๋ด๋ถ ๋ฐ ์ธ๋ถ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
, ์์ฐ ์ฑ
์ ๋ฑ ์ด ํ๋ก์ ํธ์ ์ํํ ์งํ์ ์ง์ํ๋ ํ๋์ ๋์์ ์ฃผ์์ต๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, AI2์ ํ์๋ค๊ณผ ๊ธด๋ฐํ ํ๋ ฅ ๊ด๊ณ์ ์๋ Prithviraj (Raj) Ammanabrolu, Peter Clark, Nicole DeCario, Doug Downey, Ali Farhadi, Ian Ferreira, Vaino Hatanpaa, Sham M. Kakade, Julien Launay, Sydney Levine, Pekka Manninen, Franzi Roessner, Maarten Sap, Ludwig Schmidt, Yulia Tsvetkov, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ Daniel S. Weld์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ง์ ์ ํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ค์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. | OLMo๋ ๋ง์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ๊ธฐ๊ด์ ์ง์ ์์ด๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ์ ๊ฒ์
๋๋ค. ์ด ์์
์ ์คํ์ ๊ตฌ์ฑ ์์๋ AMD ๋ฐ CSC์์ ํํธ๋์ญ์ ํตํด ๊ฐ๋ฅํ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํตํด LUMI ์ํผ์ปดํจํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์๊ณ , ํ๋ฒ๋ ๋ํ๊ต์ Kemper Institute์ ์ง์๋ ๋ฐ์์ต๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ FSDP์ ๋ํ ๊ฒฝํ์ ๊ณต์ ํ๊ณ , OLMo์ ์ฝ๋ ๋ฒ ์ด์ค๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ MosaicML(ํ์ฌ Databricks)์ Jonathan Frankle์ ํ์๊ฒ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ํ, ์น์ฌ์ดํธ, ๋์์ธ, ๋ด๋ถ ๋ฐ ์ธ๋ถ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
, ์์ฐ ๊ด๋ฆฌ ๋ฑ ์ด ํ๋ก์ ํธ์ ์ํํ ์งํ์ ์ง์ํด์ค ํ์์ธ Taira Anderson, Michelle Benedict, Jon Borchardt, Evie Cheng, Arnavi Chheda, Johann Dahm, Matt Latzke, Kelsey MacMillan, Aaron Sarnat, Carissa Schoenick, Sam Skjonsberg, Michael Schmitz, Michael Wilson, Caitlin Wittlif ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฒด IT ํ์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, AI2์ ํ์๋ค๊ณผ Prithviraj (Raj) Ammanabrolu, Peter Clark, Nicole DeCario, Doug Downey, Ali Farhadi, Ian Ferreira, Vaino Hatanpaa, Sham M. Kakade, Julien Launay, Sydney Levine, Pekka Manninen, Franzi Roessner, Maarten Sap, Ludwig Schmidt, Yulia Tsvetkov, Daniel S. Weld ๋ฑ๊ณผ์ ์ ์ตํ ํ ๋ก ๊ณผ ํผ๋๋ฐฑ์ ๋ํด ๊ฐ์ฌ์ ๋ง์์ ์ ํฉ๋๋ค. |
์ด ์น์
์์๋ RALM ์ํคํ
์ฒ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ง์คํ๋ ํ๋ฅ ์์
์ ๋ํ ์์ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ด๋ จ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ ์์ฑ ๋๋ ์ดํด์ ๋ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. RALM์ด NLG์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฌ๋ ค ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, RALM์ด NLU์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฌ๋ ค ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, RALM์ด NLU์ NLG ๋ ๋ค์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋๋๋ฐ, ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํฉ๋๋ค. Figure 6์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ RALM ์ํคํ
์ฒ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ค์ ์ ๋๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ๋ํ ์์ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ด๋ จ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ ์์ฑ ๋๋ ์ดํด์ ๋ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. NLG์ ๋ํ RALM์ ์์
์ ์ฃผ๋ ๋ฌ์ฑ ์ฌ๋ถ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง์ ๋ํ๋
๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก NLU์ ๋ํ RALM์ ์์
์ ์ฃผ๋ ๋ฌ์ฑ ์ฌ๋ถ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง์ ๋ํ๋
๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, NLU์ NLG ๋ชจ๋์ ๋ํ RALM์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์
์ด ์ฃผ๋ก ์ดํด ๊ธฐ๋ฅ์ ์์กดํ๋ ๋ฐฉ์๊ณผ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๊ธฐ๋ฅ์ ์์กดํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋จ์ ๋ํ๋
๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ RALM ์ํคํ
์ฒ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ง์คํ๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ๋ํ ์์ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ด๋ จ๋ ์์ฉ ๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ ์์ฑ ๋๋ ์ดํด์ ๋ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. RALM์ด NLG์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, RALM์ด NLU์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, RALM์ด NLU์ NLG ๋ ๋ค์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋๋๋ฐ, ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ RALM ์ํคํ
์ฒ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ง์คํ๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ๋ํ ์์ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ด๋ จ๋ ์์ฉ ๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ ์์ฑ ํน์ ์ดํด์ ๋ํ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. RALM์ด NLG์ ์ ์ฉ๋ ๋๋ ์์
์ ์ฑ์ทจ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, RALM์ด NLU์ ์ ์ฉ๋ ๋๋ ์์
์ ์ฑ์ทจ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, RALM์ด NLU์ NLG ๋ ๋ค์ ์ ์ฉ๋ ๋๋ ์์
์ด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋๋๋ฐ, ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์ ์ด๋ฌํ ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ RALM ์ํคํ
์ฒ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ง์คํ๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ๋ํ ์์ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ด๋ จ๋ ์์ฉ ๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ ์์ฑ ๋๋ ์ดํด์ ๋ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. RALM์ด NLG์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, RALM์ด NLU์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, RALM์ด NLU์ NLG ๋ ๋ค์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋๋๋ฐ, ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๊ณ ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. | ์ด ์น์
์์๋ RALM ์ํคํ
์ฒ๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ง์คํ๋ ๋ค์ด์คํธ๋ฆผ ์์
์ ๋ํ ์์ฝ์ ์ ๊ณตํฉ๋๋ค. ๊ด๋ จ๋ ์์ฉ ๋ฐฉํฅ์ ๋ชจ๋ธ ์์ฑ ๋๋ ์ดํด์ ๋ํ ์๊ตฌ ์ฌํญ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ๋ฅ๋ฉ๋๋ค. RALM์ด NLG์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ฐ๋๋ก, RALM์ด NLU์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ฑ์ทจ๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํจ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, RALM์ด NLU์ NLG ๋ ๋ค์ ์ ์ฉ๋ ๋, ์์
์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋๋๋ฐ, ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์ดํด ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํ๊ณ ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์ฃผ๋ก ์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์กดํฉ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ๋ํ๋
๋๋ค. |
Footnote 15: _Clair์ ์ด ์ฑ
์ ๋ฑ์ฅ์ธ๋ฌผ์ด ์๋๋๋ค. ๋
ผํ์ ์ฌ์ค์ ๊ธฐ๋ฐํ์ง๋ง, Clair๊ฐ ์๋๋ผ Charlie์ ๊ดํ ๊ฒ์
๋๋ค._ | ์ฃผ 15: _Clair๋ ์ด ์ฑ
์ ๋ฑ์ฅ์ธ๋ฌผ์ด ์๋๋๋ค. ์ฃผ์์ ์ฌ์ค์ด์ง๋ง Charlie๊ฐ ์๋ Chiar์ ๋ํ ๊ฒ์
๋๋ค.โ_ | ๊ฐ์ฃผ 15: Clair๋ ์ด ์ฑ
์ ์บ๋ฆญํฐ๊ฐ ์๋๋๋ค. ์ธ๊ธ๋ ์ฌ์ค์ Charlie์ ๊ดํ ๊ฒ์ด์ง, Clair์ ๊ดํ ๊ฒ์ด ์๋๋๋ค. | ๊ฐ์ฃผ 15: Clair์ ์ด ์ฑ
์ ์บ๋ฆญํฐ๊ฐ ์๋๋๋ค. ์ฝ๋ฉํธ๋ ์ฌ์ค์ ์ด์ง๋ง, Charlie์ ๋ํ ๊ฒ์ด์ง Chiar์ ๋ํ ๊ฒ์ด ์๋๋๋ค. (Reference: ๋ณธ๋ฌธ์์ ์ธ์ฉ) | ์ฃผ 15: Clair๋ ์ด ์ฑ
์ ์บ๋ฆญํฐ๊ฐ ์๋๋๋ค. ์ฝ๋ฉํธ๋ ์ฌ์ค์ ์ด์ง๋ง, Chiar๊ฐ ์๋๋ผ Charlie์ ๊ดํ ๊ฒ์
๋๋ค._ | Footnote 15: ํด๋ ์ด๋ ์ด ์ฑ
์ ์บ๋ฆญํฐ๊ฐ ์๋๋๋ค. The comments are factual, but of Charlie not Clair." |
LLMs์ ํฐ ๋ฐ์ดํฐ ์กฐ๊ฐ(_entire books_)์ ํ๋กฌํํ
ํ์ฌ ๊ฐ ์ฃผ์ฅ์ ์ถฉ์ค์ฑ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋น์ฉ์ด ์ง๋์น๊ฒ ๋ง์ด ๋ญ๋๋ค(SSF.5 ์ฐธ์กฐ). ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์คํ์์๋ (1) ํ ํฐ ๊ธธ์ด(\(<\)125K), (2) ์ต์ ํ ๊ฐ์ _Unfaithful_ ์ฃผ์ฅ์ด ์๋ ์ฑ
์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 7๊ถ์ ์ฑ
์ ์ ํํ์ต๋๋ค. ์ด ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ (1) "Yellowface," (2) "Only For The Week," (3) "Viciously Yours," (4) "Six Scorched Roses," (5) "Sorrow and Bliss," (6) "She Is a Haunting," (7) "Pet"๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์์ต๋๋ค. Table 31์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ผ๋ฒจ๋ณ ์ฃผ์ฅ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ฐ ์ฑ
์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ Table 7์์ ์ฐพ์ ์ ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ ํด๋ ์์ ์ถฉ์ค์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ํฐ ๋ฉ์ด๋ฆฌ(_์ ์ฒด ์ฑ
_)๋ก LLM์ ํ๋กฌํํธํ๋ ๊ฒ์ ์์ฒญ๋๊ฒ ๋น์ธ๋ค(SSF.5 ์ฐธ์กฐ). ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์คํ์ ์ํด (1) ํ ํฐ ๊ธธ์ด(<125K)์ (2) ์ ์ด๋ ํ๋์ _๋ถ์ถฉ์คํ_ ํด๋ ์์ ์กด์ฌ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 7๊ถ์ ์ฑ
์ ์ ํํฉ๋๋ค. ์ด ํ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์๋ (1) "์๋ก์ฐํ์ด์ค", (2) "์ค์ง ์ผ์ฃผ์ผ๋ง", (3) "์
๋ํ ๋น์ ", (4) "์ฌ์ฏ ๊ฐ์ ํ์ ์ฅ๋ฏธ", (5) "์ฌํ๊ณผ ํ๋ณต", (6) "๊ทธ๋
๋ ์ ๋ น์ด๋ค", (7) "์ ์๋๋ฌผ"์ด ํฌํจ๋ฉ๋๋ค. ํ 31์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์์ ๋ ์ด๋ธ๋น ํด๋ ์ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋๋ค. ๊ฐ ์ฑ
์ ๋ํ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ํ 7์์ ํ์ธํ ์ ์์ต๋๋ค. | ๊ฐ ํด๋ ์์ ์ถฉ์ค์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ํฐ ์ฒญํฌ(์ ์ฒด ์ฑ
)๋ฅผ ๊ฐ์ง LLMs๋ฅผ Promptingํ๋ ๊ฒ์ ๋น์ฉ์ด ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํ๋ค(SSF.5 ์ฐธ์กฐ). ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์คํ์์๋ (1) ํ ํฐ ๊ธธ์ด(125K ๋ฏธ๋ง), (2) ์ ์ด๋ ํ๋์ Unfaithful ํด๋ ์์ด ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 7๊ถ์ ์ฑ
์ ์ ํํ์๋ค. ์ด ์๋ธ-๋ฐ์ดํฐ์
์๋ (1) "Yellowface", (2) "Only For The Week", (3) "Viciously Yours", (4) "Six Scorched Roses", (5) "Sorrow and Bliss", (6) "She Is a Haunting", (7) "Pet"๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ํ 31์ ์๋ธ-๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ผ๋ฒจ๋น ํด๋ ์ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ฐ ์ฑ
์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ ํ 7์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | LLM์๊ฒ ํฐ ๋ฉ์ด๋ฆฌ(_์ ์ฒด ์ฑ
_)๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ๊ฐ ์ฒญ๊ตฌ์ ์ถฉ์ค๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ ๋น์ฉ์ด ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํ๋ค(SSF.5 ์ฐธ์กฐ). ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์คํ์์๋ (1) ํ ํฐ ๊ธธ์ด(\(<\)125K), (2) ์ต์ํ ํ๋์ _Unfaithful_ ์ฒญ๊ตฌ๊ฐ ์๋์ง ์ฌ๋ถ์ ๋ฐ๋ผ 7๊ถ์ ์ฑ
์ ์ ํํ์๋ค. ์ด ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ (1) "Yellowface," (2) "Only For The Week," (3) "Viciously Yours," (4) "Six Scorched Roses," (5) "Sorrow and Bliss," (6) "She Is a Haunting," (7) "Pet." ์ด ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ํ 31์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ ์ด๋ธ๋น ์ฒญ๊ตฌ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ฐ ์ฑ
์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ ํ 7์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ๊ฐ ์ฃผ์ฅ์ ์ถฉ์ค์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด LLMs์ ํฐ ๋ฉ์ด๋ฆฌ(_entire books_)๋ฅผ ํ๋กฌํํ
ํ๋ ๊ฒ์ ๋น์ฉ์ด ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํ๋ค(SSF.5 ์ฐธ์กฐ). ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์คํ์์๋ (1) ํ ํฐ ๊ธธ์ด(\(<\)125K), (2) ์ ์ด๋ ํ๋์ _Unfaithful_ ์ฃผ์ฅ์ด ์๋์ง์ ๋ฐ๋ผ 7๊ถ์ ์ฑ
์ ์ ํํ์๋ค. ์ด ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ (1) "Yellowface," (2) "Only For The Week," (3) "Viciously Yours," (4) "Six Scorched Roses," (5) "Sorrow and Bliss," (6) "She Is a Haunting," (7) "Pet"๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ํ 31์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์์ ๋ ์ด๋ธ๋น ํด๋ ์์ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ฐ ์ฑ
์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ ํ 7์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. | ๊ฐ ํด๋ ์์ ์ถฉ์ค์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด LLMs์ ํฐ ๋ฉ์ด๋ฆฌ(_entire books_)๋ฅผ ํ๋กฌํํ
ํ๋ ๊ฒ์ ๋น์ฉ์ด ๊ธ์ง์ ์ผ๋ก ๋น์ธ๋ค (SSF.5 ์ฐธ์กฐ). ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์คํ์์๋ (1) ํ ํฐ ๊ธธ์ด(\(<\)125K)์ (2) ์ ์ด๋ ํ๋์ _Unfaithful_ ํด๋ ์์ด ์๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก 7๊ถ์ ์ฑ
์ ์ ํํ์๋ค. ์ด ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์๋ (1) "Yellowface," (2) "Only For The Week," (3) "Viciously Yours," (4) "Six Scorched Roses," (5) "Sorrow and Bliss," (6) "She Is a Haunting," (7) "Pet"๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ํ 31์ ํ์ ๋ฐ์ดํฐ์
์ ๋ ์ด๋ธ๋น ํด๋ ์ ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ฐ ์ฑ
์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ ๋ณด๋ ํ 7์์ ์ฐพ์ ์ ์๋ค. |