text
stringlengths
1
104k
Ḵışpəhır nəxuɫər qızəḵəṩimıtẋ ṩıkІə zıxuəṩapẋəm xuəṩən xueyuə apxuədəut zəraɫıtər.
Pəžş, qəralım sıt şığui žurnalistikəm «epḻanə vlast» xužaʔəu qoḵuəḵ, auə a pṩər ɫiğəsırqım.
Pəžş, gazetım i məquməš qudamər zıʔığ Qardən Həsanə ezım i aẋšəḵə qişəxužauə ɫaquərığažə iʔəti, ar qiğəsəbəpırt.
Ɫəpq ṩənığəḻ ćərıʔuəm i ṩıbağ qıdəɫş şıtẋušxuə qızıpəḵua qəxutənığə kuəd.
Ya psaɫə guapəxəmḵə di guqıdəžır qızərıtxuəʔətınum sıtım deži xuṩəqurt.
Adıgə ṩalə uzınšəm medicinə opıtxər iraṩıḻaş.
Ṩınaɫəxəm ya zəpıṩənığər irağəḟaḵuə
Yauxuəri laⱬəu yauṯıpşaş «Jexa» unəɫaṩəxər şaṩa zavodımrə şhəğubžəxər şaṩ «Fenster-Bau» zavodımrə.
Respublikəm i ʔətaşhə Ḵuəḵuə Yuriy žiʔaş ʔəniuar i dıⱬın medalır dışə medalu zıbžanəm nəẋrə zərınəẋ ɫaᵽər, abı ḵəux zəʔuṩər ḻıẋuⱬığə xəɫu iḵi şhəmığazəu zərıriğəḵuəḵar.
A ɫəẋənəm qriubıdəu abıxəm jəguğuiş irağəḵuəḵaş.
Sıt şhəḵə žıᵽəmə, psori nərıɫağu ẋuaş…
13.50 — 14.00 Qunıⱬ Həʔišət.
A psomi qadəḵuəu, pedinstitutım şreğajə, a ejaᵽə nəẋışhəm i unafəṩım i quəʒəu, iṯanə i unafəṩu məlaⱬə.
– Sıt-ṯə ijı zıxəpsəuḵır?
Prezidentım daştə
• 1923 ğəm Azerbayjan SSR-m xıhəu qızərağəpəşaş Nagornə Karabax avtonomnə oblastır.
Uə ui romanxər dəğuəu qızəroẋuḻər kritikxəmrə ṩəjıḵaḵuəxəmrə žaʔə, auə a ləⱬığə mıtınšır uə qızəroẋuḻəm utezğəpsəɫıhınut.
UF-m ʒyudomḵə ṩıh ziʔə i trener Emquž Muhəməd (12+)
Ar zeym žeʔə:
Boris i ḻıẋuⱬım — ṩalə ćıḵum — ğaṩəm şiğəva guauər pəžu di paşhə qriɫhaş.
Abdel Uəhid ʔəmin məjlisım xəfxmə, fıṩeğuəžınuqım, fiğəunənuş, zərıxəfxam fışıguḟıḵıžınş, žılə!
19.55 «ʔuəxuğuə nəẋışhə».
Ṩaṩər — ɫəşığəḵə yağəžıʔəṩə.
Zəšxər ya ğuəgu tehəžaş.
Di ğunəğu qulıquṩər həʔusıpə … yaşışş.
Maxuə qəsḵə ui uərədım zı xoğaẋuə,
Gupsısəm i bğuənṩağ kuuxər psaɫə qızərıguəḵxəmḵə ṩəzıxıf zırızxəm yaşışş ar.
Soṩəž: MQU-m duneypso simpozium şeḵuəḵauə dızəbg-rıḵıž pətrə, zəʔuṩəm xəta bzıɫxuğə psomi uʒ ğəğa ʔəramə zırızḵə yaxuəupsat ar.
Ğuaşhauəxəm ya zəpeuəm bⱬıpər şiubıdaş «Urıxum» i ğuaşhauə Tənaş İnal.
Qapştəmə, ləⱬığəmḵə ministr Topilin Maksim žiʔaş baʒəuəğuəm i 1 pṩondə UF-m i ṩınaɫə psomi zəgurıʔuənığə zərıraṩıḻənur avtotransportım teuxuauə.
i žərdəmḵə dızərıt iɫəsım qəral byujetım qıxəḵıu ṯəuneyrə qıxuṩağuaş a ləⱬığəxəm trağəḵuədənu mıɫku, abı i ḟığəḵə yaxuzəḟəḵaş ijıri ğuəguṩə zıbžanəm eləⱬınır programməm xağəhəžınu.
Uzıxuəupsaxəm psəḵi guḵi,
Sıpṩaş, si ğaṩər şhə uəspxat?
Si usəm nıʔueṩə i ğuəgur, —
Txəpɫhaş nəẋıḟu
Ezanə ḻaquəḻəšım: Sıt xuədizḵə mıhəɫəmi guauəri zəguər eux.
Sə soṩə, uəri kuəd ṩauə uşıpsəužırqım mı pṩanṯəm, nəğuəṩ quažə xəṩaᵽə pṩaş.
Qaru siʔəžqım...
«Ritmı Kavkaza» ansamblım i unafəṩ Kaçlaev Dmitriy (12+)
Eṯuanə maxuəm šəjağuəm unəm deḵuəḻəžauə Muhəb žeʔə:
Abı irihəḻəu duneym exıžat abı i adə Muhədin, unağuə ihəri İordaniem ʔəpẋuat i šıpẋu nəẋıⱬ Nadie.
Apxuədə zəpıṩənığəxər a zəmanım zəxuaʔə ẋurt, zəğusəu zeḵuə ğuəgu zədıtehəḵərə, e qan ṩalə iratḵərə, e ya zəxuəpəžınığəm i şıhətu yapẋu irağašəḵərə.
Psıxəuəⱬu ɫaquə ḵıhır
Ar zərışıpqəm i zı şıhət naʔuəş Moskva «Sovetskiy kompozitor» txıɫ teʒaᵽəm 1980 ğəm qışıṩəʒauə bziṯḵə qışıdəḵa «Adıgə uərədxəmrə pšınaɫəxəmrə» txıɫır.
Ʒasəⱬ Həzrətaliy i psaɫəxəm qıxiğəşaş QBR-m i ʔətaşhə Qanoquə Arsen Musɫımənxəm ya din ʔuəxuṩaᵽəm iriğaⱬə dətxənə ʔuəxuri zəradiʔığır, Nalšık dət məžjıtri ʔətaşhəm i tığəu zərışıtır.
- Sıt ḻıⱬım dež uṩəḵuar?
Şamil ɫı ṩəžınır zımıdə unafə qıdiğəḵri, abı iḵuədıḵxəm ya bžığər nəẋ maṩə ẋuat, zi ḻım qıbğədəḵıža ćıxubzım mıɫku ɫızığəs, fadər, tutın efənır, ẋanxər tepşə zıṩ xabzəxər iğəḵuədaş.
Duney psor
Ḟədğəş mıbı Ɫağunığəm i ɫəmıž, ireẋu ar ḟıuə zərıɫağuxəm ya nasıp zəpıṩaᵽə.
ʔənaṯə guğu zıpərıtxəm qıdəḵuəu, obşestvennə qalənxəri iğəzaṩəu Bicur qoḵuəḵ.
9.00 «Alıfbey» (adıgəbzəḵə) (12+)
Urıseym i ṩaləğualəm ya maxuər guqinəž yaşıẋuaş di ɫaxəğu nıbⱬıṩəxəm.
1972 ğəm abı i ḟığəḵə Qəbərdey-Baɫqərım qışızəʔuaxaş ʒyudomrə sambəmrə ya yapə sekcəxər.
18.20 «Nərıbgə».
Abı epɫaxəm yaşışu xət zımıṩəžır ḻıẋuⱬ nəẋışhər, Maxarašvili zi unəćə kuržı dadər, i quər qışiɫıẋuəu zauəm zdıpərıtım, Germaniem i ṩınaɫəm qışixutarə sovetıʒəxəm ya ğusəu zdəḵuatəm, tankır zezıxuə ʒəḻxəm zrihəḻa žızumıpqər zərıs ya ğuṩıšımḵə şıshınšəu zərızəxautər i gum ṩıhəşauə zərışıtar…
İ ṯuanər tažnanə ẋumə, Guaşəley ⱬıšxuə qıxuquəunut.
Qıtprırepɫə ezıxər… Qızgurıʔuaqım, psıežəx ʔufəm žıg barinə daxə ʔutş, — mırzəm zıxueğazə ẋanım, — si taẋtər mı dığəvəxım qıṩıxəvğəuvar sıt şhəusığuət?
Dışəḵ Zalım- ẋan (adıgəbzəḵə)
Si klassəğuxər ṩəupṩaḵuə sımajəşım qəḵuaş, urısıbzəmḵə dezığajə Nalšık Muhəməd zıqrağašəri.
Qəzaẋstanım qeğəlaḵuəm i maxuər şağəɫaᵽə
ʔəuⱬ.
ʔuəxur zəreḵuəḵam dışeğəğuazə abı xəta adıgə ṩalə, «1 QBR» teleradiokompaniem i ləⱬaḵuə Şojən Murat: — «Qızəğəpəşaḵuəxəm qabğədəḵıu di respublikəm i ʔətaşhəm dež pismo qəḵuaş, a ʔuəxum xətınu Qəbərdey-Baɫqərır zərırağəblağər itu.
İɫəsım i guaşər sıt xuədə ʔuəxumi zəğəzəxuauə bğədıhə psəuşhəş.
Ɫəpq pso zalımığəḵə ṩıᵽəm ipšınu, laⱬə yamıʔəu.
«Šəjəmoquə ɫəpqır» romanım şış pıçığuə (adıgəbzəḵə)
Naqığəm i 24-m qıdəḵaş frontxəm ya komanduyuşəxəm yaxuəğəza unafər.
Ʒə qulıquṩə, SŠA-m i yapə prezidentu şıta Vašington Jorj qızəraɫxurə iɫəs 288-rə iroqu.
Qəḵuənu zəmanım zıxuənıquər qeğəṩıž.
Usaḵuəḟḵə dızəjəžır txəfırş i gur ğaṩəm xueʔəu.
Adıgəm zərıžiʔəşi, «Ḻəuⱬır bⱬiblḵə mauə».
«Mamırığəmrə šıʔənığəmrə Kavkaz İşẋərəm şığəbıdən» ḟəşığəm ṩətu respublikəm i školxəm şrağəḵuəḵa zəʔuṩəxəm qriḵuaxər qızəṩaquəžaş.
Teatrım sıuvağaṩəu Nalšık sıqəḵuəžauə abıḵə qışızəupṩım, yažesʔəžar ya ḟəş ẋuatəqım.
Filmım xətaxəm, abı eləⱬaxəm, epɫaxəm Ẋıⱬıroquə Suɫṯan ḟıṩə xuaṩaş.
Auə biy qateuaḵə yaṩ irataqım, iḵuətıpẋəm, zızığəpşḵupẋəm (ḻıⱬ-fızıⱬ, sabiyxər) xəṩaᵽə yaṩti, zauəḵə qaxuəḵuar zərıxağaṩəu, zıtesa ṩıᵽər yaubıdıžırt.
Abıxəm ya şapẋəm adrey qəralxəri iriḵuərə ṩır zıxuənıquəm xuədiz qəḵığə qışıḵıu xueⱬəžatəmə, duneyr ḵuə pətmi nəẋ xuabə zərıẋum qıdəḵuə qəẋuqaṩə šınağuəxər nəẋ maṩə ẋunut.
Mı romanır sə si zı epɫıḵəş.
İnstagramım şıtɫəğua ẋuəẋuxər utı- kumi şıžaʔaş sabiyxəm.
Apxuədə ʔuəxu bğədıhəḵəm qriḵuari nərıɫağuş — də txuzəḟəḵaş şıtıḵər šınağuə dımığəẋunu.
Abı i uⱬḵə xəkum dışızərihəḻəžauə xuəsʔuətat vedxəm yateuxua si gupsısəxər.
Sabiy usaḵuə Şojən Asɫənjəriy i nıbⱬır iɫəs 79-rə iroqu.
Ćıxur zərıpsəur maṩəş, a ğaṩə ṯəḵuri zənıquəquu yah.
Psomi qaxəbğəşhəxuḵ ẋunuş Rustaveli Šota i «Vityaz v tigrovoy škure» poəmər zərızəriʒəḵar.
1864 ğəm Adıgə xəkum iḵıu İstambıl dəṯıshaxəm yaşışt Zeiḟ Adıl.
«ʔuaşhəmaxuə» žurnalır qızərıdəḵrə iɫəs 55-rə şriqum irihəḻəu (adıgəbzəḵə) (12+)
Bənəḵə xuitrami UFC-m i professional ligərami ar mıguvəu utıku qızərışihəžınum šəç xəɫqım.
Bzıɫxuğəxəm ya yapə ejaᵽə nəẋışhəu şıta a ʔuəxuṩaᵽər 1918 ğə ẋuxu ləⱬaş.
Gipatie itxa txıɫxəri yaxətu, Aleksandriyskə txıɫəşım ṩəɫa txığə bžığənšəxəm maḟə ṩaʒəri, çıristən dinım i ləⱬaḵuəxəm yağəsauə şıtaş.
Zəʔuṩəm qrihəḻa dətxənəmi «xəkupsə» psaɫər qızərıgurıʔuər žiʔaş.
Ɫəpq xabzər di ṩəbləm ya napṩəu qətəjırt.
Zəpqriudmə, uərə sərə di zəxuədə psapəş.
Ćıxu 60 şızədəlaⱬə gup zəbğədəʔuənu, həl zırız ziʔə tvorçeskə ćıxuxər zəgurıbğəʔuənu iquḵə ʔuəxu guğuş.
Di dež qışıẋuaraşi, zəman dəḵri, SSSR-m zərışrağajəu şıta xabzə psıham trağəḵri, školxər kuədım yagu irimıh EGƏ-m xuağəḵuaş.
Ᵽəkum qiṯıshai!
İḵəm-iḵəžım, a guğuehxəm Muhəməd i həl-şən yapsıhaş, i qaru emıblə-žu teḵuənığəm xuṩəqunım trağəgušxuaş.
Ṩır dığəm qiğəp-ɫauə pştırti, ya ɫəgur qis şıẋum, šapsığxər gubⱬaş:
Auərə uaxəpɫəmə, Xəkum qışıʔu maqaməxəm, qafəⱬxəm Tırkum şıpsəu pšınauəxər euəu xueⱬaş, xəxəsxəm ya qəfəḵər mıbı qəsauə utıkuxəm şağəzaṩə.
ʔəmalınšağəḵə Guəşoquər abıḵə dğəḵuauə araş.
— Auə unəpsein xueyqım.
Anədəɫxubzəm a ləⱬığəxər zəriğəzaṩəm xuədəu gumrə psəmrə dıhəu ar yaxuɫəḵınuqım nəẋ ṩənığəḻ şıpqə dıdəmi.
– ʔuəxu qrihəⱬər Şamil i ćəm iripxıu, Əmin-bey ɫəpq psori qızəxiḵuhurə ya thə nəpćxər ezı beğımbar ɫaᵽəm i tegušxuəḵəḵə iğəsaş.