anzorq/kbd_lat-835k_ru-3M · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 1 104k
Sıpsəɫəxu!
A zəʔuṩəm zıqomḵə eɫıtat zəhəzəxuəm şıdubıdınu uvıᵽər zıxuədər.
6.45 «ʔuşxəmrə ʔuşıcəxəmrə» (12+)
Pṩanṯəm zədauər şızəxixım, nısəm bžər qıʔuixş, i şhər qıquiğəžri, žiʔaş:
Ar qiuxri, şənxabzəmrə ğuazjəmrə şıxurağajəu Krasnodar dət qəral universitetım ṩəṯıshaş.
10.15 — 10.30 «Anədəɫxubzəm i ʔuḵər».
İsməhil xəɫ ẋuasḵər abı qimıɫağuᵽər iʔət?
«Zəmanım deḵuu» (12+)
Arşhəḵə, erağḵəş oçkoişır zərızıʔəriğəhar.
8.55 «ʔuəxuğuə nəẋışhə» (baɫqərıbzəḵə) (12+)
Arşhəḵə i quəš nəẋıṩəxər diğəḵınır qriğəzəğaqım, ya ğusəu dəḵaş.
Şıṩiʒər sıhət 19-rş.
QŠR-m i prokuraturəm ənergetikxəm som meluan 70-m ṩiğu zıḵəṩaupṩauə šəç eṩ.
Mı ğəm yapə zeḵuər Tərç, Ləskən, Qaləḵıh ṩınaɫəxəm şeḵuəḵaş.
İ adə-anəm žaʔəu şıtaş abı ṩənığə kuu zərızrimığəğuətıfınur, qızərıguəḵ ʔənaṯə guərım pərığəuvən zərıxueyr;
Axər kuədım nəʔuasə yaxuəẋuaş spektakl zəmıḻəuⱬığuəxəm, adıgə zəxuəsxəm, usə pšıhxəm ya zəḟəḵ şağəɫağuəu.
Başırbəm qina arqər zəritu, i pşə psığuər iubıdri, vuuə xadəm iriuṯıpşhaş, iṯanə, motorır iğəuvıʔəri, uj zdaṩ pəšımḵə iunəṯaş.
Faṯimət qıxiʒəu, mıdrey zi ćə qisʔuaxər maṩəu deⱬuurə ttxıžığa uərə- dım i zəḵəɫıḵuəḵə psori žıʔəğueyş, auə nəẋıbər Faṯimət zərıžiʔəžam qıxəḵıu, abı i eʒığuəxər ipə idğəşaş, adreyxər zərıttxıžam xuədəu ḵəɫıdğəḵuəžurə.
- Mis arguəru zı thəmışḵə qəḵuaş.
Teğəṩaᵽə yaṩınur zərımaṩəm, zərığuətığueym ya zəranḵə txıdətxxəm yapə ɫəẋənəxəm zəxağəḵınu yaxuzəḟəḵar zəman žıⱬəxəm hət — het ɫəpqxəm zı qəralığuə ɫəş Azie Ćıḵum qızərışızərağəpəşarş.
Qəralım i mıɫku ğəṯıɫar xuədə 30-ḵə xəẋuaş.
Eşanə pşaşər «Adıgə psaɫə» gazetım politikəmḵə, žılağuəmrə ɫəpq ʔuəxuxəmḵə i qudaməm i korrespondent Şomaxuə Zalinəş.
Şızğəzaṩəḵə zəxuəmıẋuu e sigu irimıhu zıguər qıxəḵmə, yažesʔərt, dışızəgurımıʔui qıxəḵırtəqım.
«Alimırzə i şıxuᵽəḵə» zəjər Hərəqẋuərə ʔuaşhəxəm ya zəxuakum qıdəḵıu zı ṩıᵽəş, qexığuə zaṩərə zadəu.
Auə iɫəs bžığə kuəd dəḵauəş ar qızərıguəḵ fošığum nəẋrə 500-ḵə zərınəẋʔəḟır qışaxutar.
Timiryazevım i ćər zezıhə akademiem i aspiranturər qiuxıu şaɫxua ṩınaɫəm qəzığəzəža ṩaləṩər Aruan rayonım xıhə žıləxəm yaşış zım şızəxət xozyaystvəm i pašəu yağəuvat.
«2019 ğəm i eğəjaḵuə nəẋıḟ» Urıseypso zəpeuəm i ṩınaɫə ʔıhər Qəbərdey-Baɫqər respublikəm şızəxuaṩıžaş.
Qamılım, çım həpšıp ğəṩəğuənxər qıxeṩıḵ, abı ṩəbləri xueğasə.
Umığəṩəğuaᵽər iʔəqım administracəxəm ya ʔətaşhəxəri, a psomi ezıxəm ya ʔuəxu xəmıɫ xuədəu, ɫənıquəḵə şıtu qızərepɫır.
Abıxəm yaşışu 18-r adıgət.
— Xəkupsə pşaşə ćıḵum ui muradxəri ui ẋuəpsaᵽəxəri qoẋuḻənu di guapəş.
Apxuədəu şışıtaş Ryazan i «Spartak»-mi, Məzkuu i «Torpedo»-mi, Leningrad olastım i «Tosno»-mi, Tulə i «Arsenal»-mi.
Final zəʔuṩəm ar 0:1-uə qıxiğəṩaş Ukrainəm i ćəḵə zıqəzığəɫağuə Zaseev Alan.
Abı cenzurər iğəḵuədıžaş.
Sıt xuədəu qıpşıẋurə uə Kavkazır abı i ṩıuəpsır, ćıxuxər, zəxuşıtıḵəxər?
Guauər qıtehəɫəʔuəri, abrəju eⱬəžaş.
Urısıbzər ezığəjxəm zərağapşəu zıxueyr qıxaxıžınu txıɫu yaʔər bžığənšəş.
— Dauə uqıxuəḵuəža — ṯə, surət ṩınım?
Qəral ləⱬaḵuə, publicist Jədğəf Asɫəmırzə i nıbⱬır iɫəs 97-rə iroqu.
A ćə dıdər zərehə metr 888-rə i ɫagağıu a žıləm qışhəşıt məzıɫə ʔuaşhəmi.
Ar ćıxu tınšt, žəşi maxui, iɫəs bžığəḵə uriğusami, uiğəzəšınutəqım.
Zımi žiʔərqım qıdaɫxuaxəm yapə uzəṩaḵuəm i ćər yaşığupşəžaui, bləḵa zəmanxəm xuaṩa ṩağuə şımıʔəui.
Nobə ejaᵽəm i pašəş ləⱬığəm i qızəğəpəşaḵuə ʔəḵuəɫaḵuə, eğəjaḵuə nəs Qaləⱬoquə Rometə.
Guğuətıž Karinə (škol №12) abı qıḵəɫoḵuə.
QBR-m Sportımrə turizmımḵə i ministerstvəm i press-ʔuəxuṩaᵽə.
İɫəs min bžığəxəm qışınərqım di txıdəmrə xabzəmrə ya qeⱬaᵽər.
— «Ɫəpq ʔuəxu» žıdoʔə sıt şığui.
Kuədım yaḟəhələmətu abı şıteḵuaş Şojən ʔədəm qiğəža Princ Kissanə.
12.30 — 12.45 «Eẋuḻənığəm xuəğəpsauə».
Guljan qızıxəḵar zəi şığupşərqım
Abẋaz literaturəm zışiuⱬ ɫəẋənət ar.
İnd ḻıẋuⱬır, ʔər išiyuə, uafə şẋuanṯəm xuogumaṩə,
Jərəzui uqıdiğafəfınuş pxuəmıẋuu.
Di gazetım i redaktor nəẋışhə, i nıbⱬəğuḟ Həḟıćə Muhəməd dež qızərıṩıhar qədğəsəbəpri, də ijıblağə dıxuəzaş Tırkum şıpsəu adıgə ṩalə aẋırzəman, xəkupsə nəsu zərışıtır zi ʔuəxuṩafəḵi duney tetıḵəḵi naʔuə zıṩ, adıgə ɫəpqım qıdəğuəgurıḵuəu şıta həpšıp kuədıḵeyxər zəxuəzıhəsıžauə zıẋumə, di ṩəjıḵaḵuəxəmi Qəbərdey-Baɫqərım şıpsəu nəğuəṩ kuədmi ḟıuə yaćıxu Quşhə Doğən.
sıɫətəžınumi sımıhəzıru
Ʒəm xətım i faşə ʔuəxur 1931 ğəm mazaem dubzıxuaş mıpxuədə ṩıḵəu:
Zəxıhəm irağəbləğaş rayonım is veteran Uərq-uasə Vladimir.
Çəşanəxər, uəram ğəšar,
• Həḻamə ḵuᵽinəm xuabəu šə, šxu dəṩığuu ṩəx-ṩəxıurə pšxımə, abı ʔəpqɫəpqır eğəqabzə, naᵽə zəɫaxəri eğəẋuž.
Qurʔən ɫaᵽəm qışıḵuaş adə-anəm yateuxuauə ʔəyat kuəd.
Ar ləⱬaş Tulskə oblastım xıhə «Novıy put» kolxozım i inžener nəẋışhəu, «Besɫəney» sovxozım i partkomım i sekretaru, Həbəz ṩınaɫəm i thəmadəu.
Qəbərdey-Baɫqər Respublikəm i ʔətaşhə Ḵuəḵuə Kazbek axər qratıžaş Kirienkə Sergey, Xusnullin Marat, UF-m i Prezidentım i dəʔəpıquəğu Levitin İgor sımə.
Auə, qıxəzğəşınşi, erısqıxəḵxər di dež şışənım teuxua zəpıṩənığəxər zə pıu dıpauə şıtaqım.
Nısaṩəu usɫağunım ijıri ʔəjə iʔə si guğət.
Pasərey həpšıpxər qəzığəṩərəṩəž
İ žıʔəğə kupṩaḟəxər
A tankım i unafəṩt leytenant Şadır — Həşıqueym i ɫəpqəğuu çastım xət zaquər.
Zıxueinu psori zəxuiğəẋuri, pşızəxuəsım şiğəɫəğuənu txığəxəri iğəhəzırauə zəuəzəpsəu qıtexuəri ḻaş.
Sıtu ᵽərə-ṯə ar zıḵəɫıpɫızıžır?
Arşhəḵə qıḵəɫıḵua iɫəsır abı xuəuğurlaqım iḵi eṯuanə divizionım ar qexuəxıžaş.
— doupṩ ṩaləxəm.
Abı qriḵuam ipq itḵə Ukrainəm i Sovet Nəẋışhəm 1991 ğəm mazaem i 12-m «Qrım Avtonom Sovet Socialist Respublikər qızəğəpəşıžınım i ʔuəxuḵə» unafər qiştaş.
1957 ğəm i ɫəşağ psomḵi laⱬəu yauṯıpşaş İndıl (Volgə) psım traṩıha GƏS-r.
• 1937 ğəm qaɫxuaş txaḵuə, dramaturg, QBR-m ğuazjəxəmḵə ṩıh ziʔə i ləⱬaḵuə Žurt Biberd.
Teḵuənığəm i maxuə
Ministrxəm respublikəm i ʔətaşhər şağəğuəzaş ləⱬığər zəreḵuəḵım, proektım teləⱬənu upravlyayuşə kompanə qızərızərağəpəşam.
Zauə nəuⱬım mızə-mıṯəu şıʔaş ar di ɫaxəm, i ğusəu frontım ʔutaxəm yaxuəzaş.
Kfar-Kamə i thəmadə Napso Zakarie, abı i quəʒəxəu Natẋuəxə Ẋəlilrə Pşımaxuərə, Adıgə muzeym i unafəṩ Thəuẋuə Zuher sımə ṩaləğualə gup yaṩığuu mı ğəmi qəral unafəṩxəm yaʔuṩaş, naqığəm i 21-m irihəḻəu irağəḵuəḵınu dauədapşəxəm teuxuauə zəpsəɫənu.
Urokxər zəḟəḵa nəuⱬ, soṩəž, i dež uṩišərti, pṩə qızərıpxuiṩır pɫağuu, şabəu, guapəu qopsaɫərt, şı ṩənığə e uzıxunəmısa guər şıʔəmə, ʔədəbu gu ɫıuiğatəu.
Duneypso ğəɫəğuənığə kuədım sıxətaş sə - Sirie, İordanie, Məžər (Vengrie), Bolgarie, Tırku (İstambıl, Ankara, Bursə), Kuržı.
— Abıxəm xuaṩu şıta pṩəm, ṯəḵu nəẋ mıẋumi, ṩəblər şıdğəğuəzən papṩə mı ğəɫəğuənığər nəẋışhə, kurıt ejaᵽəxəm şıdğəɫəğuənu di muradş, eğəjaḵuə-ğəsaḵuəxəm ya ləⱬığəm qışağəsəbəpmə, abıxəm nıbⱬıṩəxər drağəpɫeymə, di guapəş.
Şapẋəxər, usəxər, txığəxər zıdoẋuəḵ, sabiym i nəm qıʔuiʒəm kuəd eɫıtaşi, surətxəri nəẋ egupsısauə qıxıdox.
Guɫıtə iğuətıžaş, ḻıẋuⱬığə zərihauə qaɫıtaş, žıᵽəu uripagə ẋunu qıṩəḵınş.
Guḟəğuəm dızərığuətu,
Pıxusıxu ẋuar, ṩıʔə zıxıhar abıxəm efəmə, i gur qiğəuvıʔənḵi zıxuəʔua şıʔəqım.
Qişınəmıṩauə, axər kuəd məẋu, sızərağəquanšəri kuəd ṩaş.
Axər 965-rə ẋurt.
Həmid ɫənıquə kuədḵə utepsəɫıhıfınuş, auə yapə itır eğəjaḵuə gumızağəu ar qızərıtxətarş, nəẋ ğunəğuu dışızərıćıxuari abı şığuət.
Apxuədəu Žəmthələ İpşəm ejaᵽə, Həbəz, Mərzəẋu, Zolskə quažəxəm feldšer-akušer punktxər, Primalkinskə žılağuəmrə Nartqalərə fizkulturə, uzınšağər şrağəḟaḵuə kompleksxər, Baẋsən qaləm psı ğəqəbzaᵽə şıduxuənuş, Bezengi quažəm i kurıt školır zədğəpəşıžınuş.
Dəlẋin i šaxır zərıdelər qiğənəʔuəf şhəḵə, abı i bⱬım qıṩəḵıfırqım, psəuxu paştıhım i ʔuəxuthəbzaṩəu te-tınuş duneym.
1676 ğəm i məlıⱬıh mazəm unafə qıʔərohə «Alıjıquə Mixayl Novgorod İnım i ʒəzešə qulıqum qıtešauə Məzkuuḵə irajəžınu», - itş XVʔ - XVʔʔ ḻəṩığuəxəm şıʔa «Qəbərdey-urıs zəxuşıtıḵəxər» txıɫım.
Ğunəğu dıdə qəẋuaş, xı ʔufəmḵi işẋərəḵi qışıtpəuvaş.
İuⱬḵə qızərısṩamḵə, Səlih i ṩalə nəẋıⱬ Žəmal ʒəm i polkovnik ẋuauə şıtaş.
Pẋampə.
Šəç xəmıɫui, medicinə ləⱬaḵuəxəm ya qalənmi qıxoẋuə.
Sə sxuədə şımıʔəu žaʔəu şızəxəsxḵi, souḵıtə.
Kremlım Maršal Žukov G.
1987 ğəm Moskva qışıdağəḵaş Qəšəž İnnə i txıɫiṯ: «Na rozovom kone», «Koni vremeni».
Školaḵuəxər qejaş Bukin Anatoliy xuəğəpsa usəxəm, qəral ḵuəć qulıqum i kapitan Fedinə Lyubovy iğəzəṩaş «Zažgite sveçi» uərədır.
Psə zıʔutım psaɫəmrə maqımrə ya qarur zıximıṩaᵽə zərimıʔər, guṩəğuənšərə ćıxuuḵıu yağəʔua abrəjım laⱬə zimıʔəm ley irixıu zərışımıtam şıhət xuoẋu a ẋıbarır.

Sıpsəɫəxu!

A zəʔuṩəm zıqomḵə eɫıtat zəhəzəxuəm şıdubıdınu uvıᵽər zıxuədər.

6.45 «ʔuşxəmrə ʔuşıcəxəmrə» (12+)

Pṩanṯəm zədauər şızəxixım, nısəm bžər qıʔuixş, i şhər qıquiğəžri, žiʔaş:

Ar qiuxri, şənxabzəmrə ğuazjəmrə şıxurağajəu Krasnodar dət qəral universitetım ṩəṯıshaş.

10.15 — 10.30 «Anədəɫxubzəm i ʔuḵər».

İsməhil xəɫ ẋuasḵər abı qimıɫağuᵽər iʔət?

«Zəmanım deḵuu» (12+)

Arşhəḵə, erağḵəş oçkoişır zərızıʔəriğəhar.

8.55 «ʔuəxuğuə nəẋışhə» (baɫqərıbzəḵə) (12+)

Arşhəḵə i quəš nəẋıṩəxər diğəḵınır qriğəzəğaqım, ya ğusəu dəḵaş.

Şıṩiʒər sıhət 19-rş.

QŠR-m i prokuraturəm ənergetikxəm som meluan 70-m ṩiğu zıḵəṩaupṩauə šəç eṩ.

Mı ğəm yapə zeḵuər Tərç, Ləskən, Qaləḵıh ṩınaɫəxəm şeḵuəḵaş.

İ adə-anəm žaʔəu şıtaş abı ṩənığə kuu zərızrimığəğuətıfınur, qızərıguəḵ ʔənaṯə guərım pərığəuvən zərıxueyr;

Axər kuədım nəʔuasə yaxuəẋuaş spektakl zəmıḻəuⱬığuəxəm, adıgə zəxuəsxəm, usə pšıhxəm ya zəḟəḵ şağəɫağuəu.

Başırbəm qina arqər zəritu, i pşə psığuər iubıdri, vuuə xadəm iriuṯıpşhaş, iṯanə, motorır iğəuvıʔəri, uj zdaṩ pəšımḵə iunəṯaş.

Faṯimət qıxiʒəu, mıdrey zi ćə qisʔuaxər maṩəu deⱬuurə ttxıžığa uərə- dım i zəḵəɫıḵuəḵə psori žıʔəğueyş, auə nəẋıbər Faṯimət zərıžiʔəžam qıxəḵıu, abı i eʒığuəxər ipə idğəşaş, adreyxər zərıttxıžam xuədəu ḵəɫıdğəḵuəžurə.

- Mis arguəru zı thəmışḵə qəḵuaş.

Teğəṩaᵽə yaṩınur zərımaṩəm, zərığuətığueym ya zəranḵə txıdətxxəm yapə ɫəẋənəxəm zəxağəḵınu yaxuzəḟəḵar zəman žıⱬəxəm hət — het ɫəpqxəm zı qəralığuə ɫəş Azie Ćıḵum qızərışızərağəpəşarş.

Qəralım i mıɫku ğəṯıɫar xuədə 30-ḵə xəẋuaş.

Eşanə pşaşər «Adıgə psaɫə» gazetım politikəmḵə, žılağuəmrə ɫəpq ʔuəxuxəmḵə i qudaməm i korrespondent Şomaxuə Zalinəş.

Şızğəzaṩəḵə zəxuəmıẋuu e sigu irimıhu zıguər qıxəḵmə, yažesʔərt, dışızəgurımıʔui qıxəḵırtəqım.

«Alimırzə i şıxuᵽəḵə» zəjər Hərəqẋuərə ʔuaşhəxəm ya zəxuakum qıdəḵıu zı ṩıᵽəş, qexığuə zaṩərə zadəu.

Auə iɫəs bžığə kuəd dəḵauəş ar qızərıguəḵ fošığum nəẋrə 500-ḵə zərınəẋʔəḟır qışaxutar.

Timiryazevım i ćər zezıhə akademiem i aspiranturər qiuxıu şaɫxua ṩınaɫəm qəzığəzəža ṩaləṩər Aruan rayonım xıhə žıləxəm yaşış zım şızəxət xozyaystvəm i pašəu yağəuvat.

«2019 ğəm i eğəjaḵuə nəẋıḟ» Urıseypso zəpeuəm i ṩınaɫə ʔıhər Qəbərdey-Baɫqər respublikəm şızəxuaṩıžaş.

Qamılım, çım həpšıp ğəṩəğuənxər qıxeṩıḵ, abı ṩəbləri xueğasə.

Umığəṩəğuaᵽər iʔəqım administracəxəm ya ʔətaşhəxəri, a psomi ezıxəm ya ʔuəxu xəmıɫ xuədəu, ɫənıquəḵə şıtu qızərepɫır.

Abıxəm yaşışu 18-r adıgət.

— Xəkupsə pşaşə ćıḵum ui muradxəri ui ẋuəpsaᵽəxəri qoẋuḻənu di guapəş.

Apxuədəu şışıtaş Ryazan i «Spartak»-mi, Məzkuu i «Torpedo»-mi, Leningrad olastım i «Tosno»-mi, Tulə i «Arsenal»-mi.

Final zəʔuṩəm ar 0:1-uə qıxiğəṩaş Ukrainəm i ćəḵə zıqəzığəɫağuə Zaseev Alan.

Abı cenzurər iğəḵuədıžaş.

Sıt xuədəu qıpşıẋurə uə Kavkazır abı i ṩıuəpsır, ćıxuxər, zəxuşıtıḵəxər?

Guauər qıtehəɫəʔuəri, abrəju eⱬəžaş.

Urısıbzər ezığəjxəm zərağapşəu zıxueyr qıxaxıžınu txıɫu yaʔər bžığənšəş.

— Dauə uqıxuəḵuəža — ṯə, surət ṩınım?

Qəral ləⱬaḵuə, publicist Jədğəf Asɫəmırzə i nıbⱬır iɫəs 97-rə iroqu.

A ćə dıdər zərehə metr 888-rə i ɫagağıu a žıləm qışhəşıt məzıɫə ʔuaşhəmi.

Ar ćıxu tınšt, žəşi maxui, iɫəs bžığəḵə uriğusami, uiğəzəšınutəqım.

Zımi žiʔərqım qıdaɫxuaxəm yapə uzəṩaḵuəm i ćər yaşığupşəžaui, bləḵa zəmanxəm xuaṩa ṩağuə şımıʔəui.

Nobə ejaᵽəm i pašəş ləⱬığəm i qızəğəpəşaḵuə ʔəḵuəɫaḵuə, eğəjaḵuə nəs Qaləⱬoquə Rometə.

Guğuətıž Karinə (škol №12) abı qıḵəɫoḵuə.

QBR-m Sportımrə turizmımḵə i ministerstvəm i press-ʔuəxuṩaᵽə.

İɫəs min bžığəxəm qışınərqım di txıdəmrə xabzəmrə ya qeⱬaᵽər.

— «Ɫəpq ʔuəxu» žıdoʔə sıt şığui.

Kuədım yaḟəhələmətu abı şıteḵuaş Şojən ʔədəm qiğəža Princ Kissanə.

12.30 — 12.45 «Eẋuḻənığəm xuəğəpsauə».

Guljan qızıxəḵar zəi şığupşərqım

Abẋaz literaturəm zışiuⱬ ɫəẋənət ar.

İnd ḻıẋuⱬır, ʔər išiyuə, uafə şẋuanṯəm xuogumaṩə,

Jərəzui uqıdiğafəfınuş pxuəmıẋuu.

Di gazetım i redaktor nəẋışhə, i nıbⱬəğuḟ Həḟıćə Muhəməd dež qızərıṩıhar qədğəsəbəpri, də ijıblağə dıxuəzaş Tırkum şıpsəu adıgə ṩalə aẋırzəman, xəkupsə nəsu zərışıtır zi ʔuəxuṩafəḵi duney tetıḵəḵi naʔuə zıṩ, adıgə ɫəpqım qıdəğuəgurıḵuəu şıta həpšıp kuədıḵeyxər zəxuəzıhəsıžauə zıẋumə, di ṩəjıḵaḵuəxəmi Qəbərdey-Baɫqərım şıpsəu nəğuəṩ kuədmi ḟıuə yaćıxu Quşhə Doğən.

sıɫətəžınumi sımıhəzıru

Ʒəm xətım i faşə ʔuəxur 1931 ğəm mazaem dubzıxuaş mıpxuədə ṩıḵəu:

Zəxıhəm irağəbləğaş rayonım is veteran Uərq-uasə Vladimir.

Çəşanəxər, uəram ğəšar,

• Həḻamə ḵuᵽinəm xuabəu šə, šxu dəṩığuu ṩəx-ṩəxıurə pšxımə, abı ʔəpqɫəpqır eğəqabzə, naᵽə zəɫaxəri eğəẋuž.

Qurʔən ɫaᵽəm qışıḵuaş adə-anəm yateuxuauə ʔəyat kuəd.

Ar ləⱬaş Tulskə oblastım xıhə «Novıy put» kolxozım i inžener nəẋışhəu, «Besɫəney» sovxozım i partkomım i sekretaru, Həbəz ṩınaɫəm i thəmadəu.

Qəbərdey-Baɫqər Respublikəm i ʔətaşhə Ḵuəḵuə Kazbek axər qratıžaş Kirienkə Sergey, Xusnullin Marat, UF-m i Prezidentım i dəʔəpıquəğu Levitin İgor sımə.

Auə, qıxəzğəşınşi, erısqıxəḵxər di dež şışənım teuxua zəpıṩənığəxər zə pıu dıpauə şıtaqım.

Nısaṩəu usɫağunım ijıri ʔəjə iʔə si guğət.

Pasərey həpšıpxər qəzığəṩərəṩəž

İ žıʔəğə kupṩaḟəxər

A tankım i unafəṩt leytenant Şadır — Həşıqueym i ɫəpqəğuu çastım xət zaquər.

Zıxueinu psori zəxuiğəẋuri, pşızəxuəsım şiğəɫəğuənu txığəxəri iğəhəzırauə zəuəzəpsəu qıtexuəri ḻaş.

Sıtu ᵽərə-ṯə ar zıḵəɫıpɫızıžır?

Arşhəḵə qıḵəɫıḵua iɫəsır abı xuəuğurlaqım iḵi eṯuanə divizionım ar qexuəxıžaş.

— doupṩ ṩaləxəm.

Abı qriḵuam ipq itḵə Ukrainəm i Sovet Nəẋışhəm 1991 ğəm mazaem i 12-m «Qrım Avtonom Sovet Socialist Respublikər qızəğəpəşıžınım i ʔuəxuḵə» unafər qiştaş.

1957 ğəm i ɫəşağ psomḵi laⱬəu yauṯıpşaş İndıl (Volgə) psım traṩıha GƏS-r.

• 1937 ğəm qaɫxuaş txaḵuə, dramaturg, QBR-m ğuazjəxəmḵə ṩıh ziʔə i ləⱬaḵuə Žurt Biberd.

Teḵuənığəm i maxuə

Ministrxəm respublikəm i ʔətaşhər şağəğuəzaş ləⱬığər zəreḵuəḵım, proektım teləⱬənu upravlyayuşə kompanə qızərızərağəpəşam.

Zauə nəuⱬım mızə-mıṯəu şıʔaş ar di ɫaxəm, i ğusəu frontım ʔutaxəm yaxuəzaş.

Kfar-Kamə i thəmadə Napso Zakarie, abı i quəʒəxəu Natẋuəxə Ẋəlilrə Pşımaxuərə, Adıgə muzeym i unafəṩ Thəuẋuə Zuher sımə ṩaləğualə gup yaṩığuu mı ğəmi qəral unafəṩxəm yaʔuṩaş, naqığəm i 21-m irihəḻəu irağəḵuəḵınu dauədapşəxəm teuxuauə zəpsəɫənu.

Urokxər zəḟəḵa nəuⱬ, soṩəž, i dež uṩišərti, pṩə qızərıpxuiṩır pɫağuu, şabəu, guapəu qopsaɫərt, şı ṩənığə e uzıxunəmısa guər şıʔəmə, ʔədəbu gu ɫıuiğatəu.

Duneypso ğəɫəğuənığə kuədım sıxətaş sə - Sirie, İordanie, Məžər (Vengrie), Bolgarie, Tırku (İstambıl, Ankara, Bursə), Kuržı.

— Abıxəm xuaṩu şıta pṩəm, ṯəḵu nəẋ mıẋumi, ṩəblər şıdğəğuəzən papṩə mı ğəɫəğuənığər nəẋışhə, kurıt ejaᵽəxəm şıdğəɫəğuənu di muradş, eğəjaḵuə-ğəsaḵuəxəm ya ləⱬığəm qışağəsəbəpmə, abıxəm nıbⱬıṩəxər drağəpɫeymə, di guapəş.

Şapẋəxər, usəxər, txığəxər zıdoẋuəḵ, sabiym i nəm qıʔuiʒəm kuəd eɫıtaşi, surətxəri nəẋ egupsısauə qıxıdox.

Guɫıtə iğuətıžaş, ḻıẋuⱬığə zərihauə qaɫıtaş, žıᵽəu uripagə ẋunu qıṩəḵınş.

Guḟəğuəm dızərığuətu,

Pıxusıxu ẋuar, ṩıʔə zıxıhar abıxəm efəmə, i gur qiğəuvıʔənḵi zıxuəʔua şıʔəqım.

Qişınəmıṩauə, axər kuəd məẋu, sızərağəquanšəri kuəd ṩaş.

Axər 965-rə ẋurt.

Həmid ɫənıquə kuədḵə utepsəɫıhıfınuş, auə yapə itır eğəjaḵuə gumızağəu ar qızərıtxətarş, nəẋ ğunəğuu dışızərıćıxuari abı şığuət.

Apxuədəu Žəmthələ İpşəm ejaᵽə, Həbəz, Mərzəẋu, Zolskə quažəxəm feldšer-akušer punktxər, Primalkinskə žılağuəmrə Nartqalərə fizkulturə, uzınšağər şrağəḟaḵuə kompleksxər, Baẋsən qaləm psı ğəqəbzaᵽə şıduxuənuş, Bezengi quažəm i kurıt školır zədğəpəşıžınuş.

Dəlẋin i šaxır zərıdelər qiğənəʔuəf şhəḵə, abı i bⱬım qıṩəḵıfırqım, psəuxu paştıhım i ʔuəxuthəbzaṩəu te-tınuş duneym.

1676 ğəm i məlıⱬıh mazəm unafə qıʔərohə «Alıjıquə Mixayl Novgorod İnım i ʒəzešə qulıqum qıtešauə Məzkuuḵə irajəžınu», - itş XVʔ - XVʔʔ ḻəṩığuəxəm şıʔa «Qəbərdey-urıs zəxuşıtıḵəxər» txıɫım.

Ğunəğu dıdə qəẋuaş, xı ʔufəmḵi işẋərəḵi qışıtpəuvaş.

İuⱬḵə qızərısṩamḵə, Səlih i ṩalə nəẋıⱬ Žəmal ʒəm i polkovnik ẋuauə şıtaş.

Pẋampə.

Šəç xəmıɫui, medicinə ləⱬaḵuəxəm ya qalənmi qıxoẋuə.

Sə sxuədə şımıʔəu žaʔəu şızəxəsxḵi, souḵıtə.

Kremlım Maršal Žukov G.

1987 ğəm Moskva qışıdağəḵaş Qəšəž İnnə i txıɫiṯ: «Na rozovom kone», «Koni vremeni».

Školaḵuəxər qejaş Bukin Anatoliy xuəğəpsa usəxəm, qəral ḵuəć qulıqum i kapitan Fedinə Lyubovy iğəzəṩaş «Zažgite sveçi» uərədır.

Psə zıʔutım psaɫəmrə maqımrə ya qarur zıximıṩaᵽə zərimıʔər, guṩəğuənšərə ćıxuuḵıu yağəʔua abrəjım laⱬə zimıʔəm ley irixıu zərışımıtam şıhət xuoẋu a ẋıbarır.