Proverb
stringlengths
4
244
ለፈሪ፥ መንገድ አይነሡም። (መንገድ ~ ሜዳ) ለፈሪ፥ ስጠው ፍርፋሪ። (ስጠው ~ ይበቃል) ለፈሪና ለንፉግ እያደር ይቆጨዋል።
ለፋሲካ የተዳረች፥ ኹል ጊዛ ፋሲካ ይመስላታል።
ለፍቅር ብቀርባት፥ ለጠብ አረገ዗ች። (ብቀርባት ~ ብተተኛ) ለፍቅር፥ የለውም ድውር።
ለፍየል ሕመም፥ በሬ ማረድ።
ለፍየል ስም አውጣ ቢለው፥ ሞት አይደርስ አለው። (አይደርስ ~ አያድርስ) ለፍየል ቆላ፤ ለሙክት ባቄላ።
ለ዗መደ የማያዝን አንጀት፤ ራሱን የማይችል አንገት (የለም)። ለ዗መዳ፥ ያዝናል ሆዳ።
ለ዗መድ ጠላት፥ አያገኙለት መድኀኒት። ለዙሁም ትዳሬ፥ ይቆጡኛል ባላ። ለዚፍ ያለው፥ ቁጥቋጦ አይሆንም። ለዝና ሲሉ፥ ቁም ነገር ሠሩ።
ለ጑ደኛው ጉድ጑ድ የሚቆፍር፥ ራሱ ይገባበታል። ለጠላትህ፥ እንደ ዳቦ እስኪገምጥህ አትመቸው። ለጠቢብ፥ አንድ ቃል ይበቃል።
ሉሻገር ቢያምረው ይዋኛል፤ ሉሟገት ቢያምረው ይዳኛል። ሉቃውንት ይናገሩ፤ መጻሕፍት ይመስክሩ።
ሉበሉ የፈለጉትን አሞራ፥ ስሙን ይሉታል ጅግራ። ሉበሉ ያሰቡትን አሞራ፥ ስሙን ይሉታል ጅግራ። ሉበሎት ያሰቧትን አሞራ፥ ይሎታል ጂግራ። ሉበሎት ያሰቧትን አሞራ፥ ጅግራ ናት ይሎታል። ሉነጋ ሲል በጣም ይጨልማል።
ሉወጋ የመጣ፥ ጌታዬ ቢሉት አይመለስም። ሉያልፍ ውሃ፥ አደረገኝ ድሀ።
ሉያስቡት አይገድም።
ሉጎዳቸው ያሰባቸውን ያሳብዳቸዋል።
ሉጠጣ ቢሻው ይዋኛል፤ ሉቀማ ቢሻው ይዳኛል። ሉጣላ የመጣ፥ ሰበብ አያጣም።
ላሉበላ ኼደሽ፥ ከሕንጻው ብትሰፍሪ፤ አይገኝም ጽድቅ፥ አለ ባሕሪ። ላሉበላ፥ በሰው ሰርግ ይጋባ።
ላሉበላ፥ አደራውን አይበላ። ላሉበላ፥ የቃሉን አይበላ።
ላሉበላን ከአላጠገቡት ይጮሀል፤ ልላም ከአልሰጡት ይከዳል። ላላወቀ ፎገራ ደሩ ነው።
ላሉቱን በጨለማ፤ ቀኑን በደመና። ላሉት ለአራዊት፤ ቀን ለሰራዊት። ላሉት ከጅብ፤ ቀን ከሕዝብ። ላሉት፥ የምክር እናት።
ላላ አገር ብትኼድ፥ እንደነሱው ዅን። ላላው ሲታማ፥ ለእኔም ብለህ ስማ። ላባ ለአመሉ፥ ቅድመ እውቅና አገኘ። ላባ ለአመሉ፥ ንግድ ይላል።
ላላወቀው ፎገራ ደር ነው። ላላየ ልጅ፥ ዳቦ ፍሪዳው።
ላላየው የሚያስገርም፥ ለሰማው የሚያስደንቅ። ላላዩ ልጅ፥ ዳቦ ፍሪዳው።
ላሜ ቦራ፥ የልጆቼን ነገር አደራ። ላም ሲበ዗በዝ፥ ጭራ(ዋን) ያዝ። ላም ቀንዶ አይከብዳትም።
ላም በረቱን የሰው፤ ልጅ አባቱን አይረሳም። ላም በአልዋለበት፥ ኩበት ለቀማ።
ላም በጎፍላ ትታለባለች።
ላም ነጂዋን እንጂ፥ አታውቅም ጌታዋን። ላም ነጂዋን እንጂ፥ ጌታዋን አታውቅም። ላም አለች በደረጣ፥ ወተቷ ምን ይነጣ።
ላም አለ(ች)ኝ በሰማይ፥ ወተትም አልጠጣ አሉቡንም አላይ። ላም አለኝ በሰማይ፥ ወተቷንም አላይ።
ላም አለኝ በሰማይ፥ ገመድ እፈልጋለኹ።
ላም አልዋለበት ኩበት ለቀማ፤ ባልታረሰበት ገለባ ሻማ።
ላም እሳት ወለደች፥ እንዳትልሰው ነደደች እንዳትጥለው ወለደች። ላም እሳት ወለደች፥ እንዳትልሰው ፈጃት እንዳትተወው ልጇ ሆነባት። ላም ከወንዝ፤ ልጅ ከቦዝ።
ላም የላለው፥ አፉን በወተት ይጉመጠመጣል። ላም የዋለችበትን ትመስላለች።
ላባ ለአመሉ፥ እጁን ይልሳል። (እጁን ~ ዳቦ) ላባ ላይሰብር፥ ይሰርቃል።
ላባ ሰው አያምንም።
ላባ ቢያዩኝ እሥቅ፥ ባያዩኝ እሰርቅ ይላል። ላባ ባይሰርቅ፤ ዳኛም ባይገድ።
ላባ ተይዝ፤ ደላ (ጥየቃ)።
ላባ እናት፥ ልጇን አታምነውም።
ላባ እናት፥ ልጇን አታምንም።
ላባ፥ ኮሽ ባለ ቁጥር ይደነብራል (አሉ)። ላባ ውሻ፥ ለአፏ ሉጥ፥ ለወገቧ ፍልጥ። ላባ፥ የላሉት ወፍ ትንሽ ወንድም ነው። ላባ ገረድ፥ ድመት አትወድም።
ላባ(ው)ን ላባ ሲሰርቀው፥ እንዳት ይደንቀው? ላባና ላባ፥ ተጣሉ በሰው ገለባ።
ላባን ላባ ቢሰርቀው፥ ምን(ኛ) ይደንቀው? ላኒን ተማሩ እንጂ፥ ተፈተኑ አላለም። ልማ በሥሉስ፤ ጥፋ በሥሉስ።
ላብ ከአጥባቂ፥ ፈረስ ይብሳል። ላታመልጠኝ አታሩጠኝ። ላታመልጥ አትሩጥ።
ላታገኝ አትመኝ፤ ላታጣ አትቆጣ። ላት አይሆን፤ ባት አይሆን።
ላታገኝ አትመኝ።
ላትከፍል አትዋስ፤ ላትደርስ አትገስግስ። ላየ ደኅና፤ ውስጠ ቀጣፊ።
ላዩ ካኪ፤ ውስጡ ውስኪ። ላዩ ዳባ፤ ውስጡ ደባ።
ላያሸንፉ መታገል፤ ትርፉ ገደል። ላያ዗ልቅ ጸልት፥ ለቅስፈት።
ላያጠግቡ መጋበዝ፤ ላይገድሉ ካራ መም዗ዝ። ላያጥብ አይለብስ፤ ላያርም አያርስ።
ላይ ላዩን፥ ቅልም ደባ ይመስላል። ላይሆን ቤት፥ በበዓል ስፌት። ላይሆን ዗መድ፥ ገን዗ቤን አልሰድ።
ላይሉኝ ወሶ፥ ደርሼ ነበር ከረጋ ለቅሶ። (አለ ጠይብ) ላይመራው አማሰነው።
ላይምረው አማሰነው፤ ላይበላው አበላሸው። ላይሞቱ መና዗ዝ፤ ላይመቱ መጋበዝ።
ላይሞት ይፈራል፤ ላይድን ይሸሻል። ላይሰጥስ፥ በአፉ ለጋስ።
ላይቀር መሞቱ፥ መንጠራወቱ። (መሞቱ ~ ሞቱ) ላይቀር ሞቱ፥ መንጠራራቱ።
ላይቀር ሣቁ፥ ችኩ።
ላይቀር ጣጂው፥ አታራፍጂው። ላይቀር ጣጂው፥ አታብርጂው። ላይቀርልኝ ዕዳ፥ በጊዛ ልሰናዳ። ላይበላው አበላሸው።
ላይተች አይፈርድ፤ ላያተርፍ አይነግድ። ላይችል አይሰጠውም።
ላይችል አይሰጥ።
ላይችል አይሰጥም፤ ላይጠግን አይሰብርም።
ላይኛው ከንፈር ለክርክር፤ ታችኛው ከንፈር ለምስክር። ላይ዗ሩ አያርሱ፤ ከአላረሱ አያጎርሡ።
ላይሆን ዗መድ፥ ገን዗ብህን አትስደድ። ላይሉኝ ቸር፥ በየቦታው ስፈነቸር።
ላይ዗ንብ ያካፋ፤ በሰበብ ያጠፋ። ላይጠቅመኝ፥ እጄን አረጠበኝ። ላይጸድቅ ይመጻደቅ፤ ላይጦም ይጠም። ላይፈሩ ቁጣ፥ ከእብደት አንድ ነው። ላይፈቱ አይተርቱ።
ልላ መስል ቢሠሩ፥ ጌታ መስል ይበሉ።
ልላ ሲከብር ጌታውን ይከሳል፤ ሙክት ሲሰባ ሾተሉን ይልሳል። ልላ በአፍላው፥ የአህያ መዥገር ይከላል።
ልላ ያገለገለውን ይቆጥራል፤ ጌታ ያስቀየመውን ያስባል። ልላና አሞላ ከአ዗ዙት ይውላል።
ልሚ ቢያብብ፥ ቢኖርና፥ መልካም ሽታ ቢሰጥ፥ መኮምጠጡን አይተውም። ልሚ ካልመጠጡት፥ እምቧይ ነው።
ልሚ ካልመጠጡት እምቧይ፤ ዳቦ ካልገመጡት ድንጋይ።
ልሚና ትርንጎ ሞልቶ በአገልግልህ፥ እንቧይ ታሸታለህ የድሀ ነገርህ። ልሚና ትርንጎ ሞልቶ በአገር፥ እንቧይ ያሸታል አወይ የድሀ ነገር። ልተሪ እንጂ፥ ተስፋ አይቆረጥም።
ልማድ ሲቀር፥ ምሰህ ቅበር። ልማድ፥ ከሰይጣን ይከፋል። ልማድ ያሰርቃል ከአመድ። ልማድ፥ ይከብዳል ከግንድ። ልበ ሰፊ፥ ነገር አሳላፊ።
ልበ ሳንባ ድሮዬ። ልበ ጥኑ፤ ነፍሰ ጥኑ።
ልቡ ለታመመ፤ በመረቅ አትስጠው። ልቡ ነጭ ያቦካል።
ልቡ ከቂም ከበቀል፤ ቃሉ ከመበደል፤ እጁ ከመግደል። ልቡ ከቂም ከበቀል፤ እጁ ከመግደል።
ልቡ ከቂም ከበቀል፤ ቃሉ ከመበደል።
ልባልባ ታጥቆ አዚባ፤ ሱሪ አውልቆ፤ ፈረስ ጋለባ፤ ራስ (ተ)ላጭቶ ወለባ። ልባልባ ታጥቆ አዚባ፤ ሱሪ አውልቆ፤ ፈረስ ጋለባ፤ ጠጉር ሳይኖር ወለባ። ልባልባ ታጥቆ አዚባ፤ ጠጉር ሳይኖር ወለባ።
ልባም ሴት፥ ለባሎ ዗ውድ ናት።
ልባብ መሳቢያ፤ ል጑ም ማረሚያ። (ማረሚያ ~ ማቆሚያ) ልቤን ያለ በዕለቱ፤ ራሴን ያለ በዓመቱ።
ልብ ሲያውቅ፤ ገንፎ ያንቅ።
ልብ ሲያውቅ፤ ጥርስ ከደመኛው ይሥቃል። ልብ ሲፈቅድ መግደርደር፤ ራስን መግደል። ልብ ሳይርቅ፤ አይን ቢርቅ አያራርቅ።
ልብ ሳይዙ፤ ነገር አያበዙ። (አያበዙ ~ አያብዙ)
ልብ አልማ ታጥቆ አዚባ፤ ሱሪ አውልቆ ፈረስ ጋለባ፤ ራስ ተላጭቶ ወለባ። ልብ ዕንቅርት(ን) ይመኛል።
ልብ ከአላየ፥ አይን አያይም። (አያይም ~ አይፈርድም) ልብ ከአ዗ነ፥ እንባ አይቸግርም። (አይቸግርም ~ አይገድም) ልብ ከአ዗ነ ዗ንድ፥ ፊት ይጠቁራል።
ልብ ከአጥባቂ፥ ፈረስ ይስባል። ልብ ከጎንጅ፤ ትምህርት ከደጅ።
ልብ የላላት ውሻ፥ ማር ትቀላውጣለች።
ልብ የሚገኝ በስልሳ፤ ገን዗ብ የሚገኝ በሠላሳ። ልብ የአእምሮ፥ መሰብስቢያ ነው።
ልብ ያለው፥ አገሩ ሰማይ ነው።
ልብ ያሰበውን አፍ ይናገራል፤ አይን ያየውን እጅ ይሠራል። ልብ ያሰበውን፤ ኩላሉት ያመላለሰውን ያውቃል።
ልብ ደስ ሲለው ፊት ይበራል፤ ልብ ሲያዝን ፊት ይጠቁራል። ልብ ዳኛ፤ አይን እረኛ።
ልብ፥ ዕንቅርትን (ለማየት) ይመኛል።
ልብሴን ኖር በለው።
ልብስ ይፈጃል ላት መልበስ፤ ወጥ ይፈጃል መጎራረሥ። ልብስህን ለውሃ፤ ገን዗ብህን ለድሀ።
ልብስ፥ ለሰውነት ክብሩ ነው። ልብስ በውሃ፤ ገን዗ብ በድሀ። ልብስ በየፈርጁ ይለበሳል።
ልብስን አጥቦ ለገላ፤ ብርላን ዓጥቦ ለጠላ።
ልብና ነፋስ፤ ከዅሉ ይደርሳል። (ይደርሳል ~ ይደርስ) ልብን ሳይዙ፤ ነገር አያበዙ። (ነገር ~ ፉከራ)
ልቧን አሞራ በልቶታል።
ልታስቸግር አታበድር፤ ላትከፍል አትበደር። ልታይ ልታይ ማለት፥ ሸሽጉኝ ሸሽጉኝ ያመጣል። ልትሠራ ኺዳ፥ ተላጭታ መጣች።
ልትደርቅ የደረሰች ምንጭ፥ ጭልጭል ትላለች። ልክን ማወቅ፥ ከራስ ጋር መታረቅ።
ልኺድ ልኺድ ባይ፥ ሥንቅ አጉዳይ። ልዩ ሥጋ፥ በመንጋጋ።
ልደት ሲከበር፤ ሞት አያፍር።
ልጁ ሲሞት መቶ ኀምሳ፥ እሱ ሲሞት ኀምሳ። ልጁን በረኃብ፤ የእንጀራ ልጁን በጥጋብ። ልጁን አንሡ፤ ምጡን እርሱ።
ልጃገረድ፥ አሥር ያጭሽ፥ አንድ ያገባሽ።
ልጄ መርውጥ አባቴ፤ እንደ በላህ እሩጥ። (መርውጥ ~ መዝሩጥ) ልጄ ጭራም አትበላ፥ እናይ ኋላ። (:_ ዝንጀሮ)
ልጅ ለሣቀለት፤ ውሻ ለሮጠለት።
ልጅ ምን ቢሮጥ? አባቱን አይቀድምም። ልጅ ሲያረጅ፥ አባት ይጦራል።