Datasets:

saucam

/

wikipedia-sans

like 0

6101

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9C%20%E0%A5%A8

जार्ज २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6102

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9C%20%E0%A5%A7

जार्ज १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6103

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%A8

एन

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः अन्यभाषायां सारमञ्जूषा

6104

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%AE%20%E0%A5%A9%20%28%E0%A4%87%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1%29

विलियम ३ (इंगलैंड)

ब्रिटेनस्य शासकः।विलियम ३ (इंगलैंड), विलियम २ (स्काटलैंड) विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6105

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A5%A8

मेरी २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6106

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%AD%20%28%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1%29

जेम्स ७ (स्काटलैंड)

ब्रिटेनस्य शासकः। जेम्स ७ (स्काटलैंड), जेम्स २ (इंगलैंड) विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6108

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%A8

चार्ल्स २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6109

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B2

रिचर्ड क्रामवेल

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6110

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%20%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B2

आलिवर क्रामवेल

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6111

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%A7

चार्ल्स १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6112

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%AC%20%28%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1%29

जेम्स ६ (स्काटलैंड)

ब्रिटेनस्य शासकः।जेम्स ६ (स्काटलैंड), जेम्स १ (इंगलैंड) विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6115

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A5%A7

मेरी १

मेरी १ (इंगलैंड) मेरी १ (स्काटलैंड) विदेशीयाः चित्रं योजनीयम्

6116

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%AB

जेम्स ५

ब्रिटेनस्य शासकः।(स्काटलैंड) विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6117

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%AA

जेम्स ४

ब्रिटेनस्य शासकः।(स्काटलैंड) विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6118

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%A9

जेम्स ३

ब्रिटेनस्य शासकः। (स्काटलैंड) विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6119

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%A8

जेम्स २

जेम्स २ (स्काटलैंड) जेम्स ७ (स्काटलैंड) = जेम्स २ (इंगलैंड) चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6120

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B8%20%E0%A5%A7

जेम्स १

जेम्स १ (स्काटलैंड) जेम्स ६ (स्काटलैंड) = जेम्स १ (इंगलैंड) चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6121

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%20%E0%A5%A9

राबर्ट ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6122

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%20%E0%A5%A8

राबर्ट २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6123

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%B2

एडवर्ड बालियोल

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6124

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A1%20%E0%A5%A8

डेविड २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6125

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%20%E0%A5%A7

राबर्ट १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः विदेशीयाः चित्रं योजनीयम्

6126

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%A8

जाह्न

जाह्न (इंगलैंड) — ब्रिटेनस्य शासकः जाह्न बालियोल — ब्रिटेनस्य शासकः (स्काटलैंड) चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6128

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A4%B0%20%E0%A5%A9

अलेक्ज़ांडर ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6129

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A4%B0%20%E0%A5%A8

अलेक्ज़ांडर २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6130

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%AE%20%E0%A5%A7

विलियम १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः विदेशीयाः चित्रं योजनीयम्

6131

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%AE%20%E0%A5%AA

माल्कम ४

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6132

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A1%20%E0%A5%A7

डेविड १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6133

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A4%B0%20%E0%A5%A7

अलेक्ज़ांडर १

Аммон Ф. Г. В фаворе у кесаря: Александр I и Аракчеев ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया विदेशीयाः

6134

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%A1%E0%A4%97%E0%A4%B0

एडगर

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया

6135

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%A8%20%E0%A5%A8

डंकन २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6136

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A5%A9

डानल्ड ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6137

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%AE%20%E0%A5%A9

माल्कम ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6138

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%82%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%95

लूलाक

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6139

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A5

माकबेथ

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः विदेशीयाः चित्रं योजनीयम्

6140

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A4%82%E0%A4%95%E0%A4%A8%20%E0%A5%A7

डंकन १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6141

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%AE%20%E0%A5%A8

माल्कम २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6142

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%A5%20%E0%A5%A9

केनेथ ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6143

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%88%E0%A4%A8%20%E0%A5%A9

कान्स्टण्टैन ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6144

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%A5%20%E0%A5%A8

केनेथ २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6145

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AE%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%AC

अमलैब

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6146

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%87%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%A8

कुइलेन

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6147

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%81%E0%A4%AC

डुब

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया

6148

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AB%E0%A5%8D

इण्डुल्फ्

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6149

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%AE%20%E0%A5%A7

माल्कम १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6150

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%88%E0%A4%A8%20%E0%A5%A8

कान्स्टण्टैन २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6151

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%8B%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A5%A8

डोनल्ड २

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6152

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95

गिरिक

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6153

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%93%E0%A4%95%E0%A5%88%E0%A4%A1

एओकैड

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6154

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%8F%E0%A4%A1

आएड

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6155

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%88%E0%A4%A8%20%E0%A5%A7

कान्स्टण्टैन १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6156

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A1%E0%A5%8B%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A5%A7

डोनल्ड १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6157

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%A5%20%E0%A5%A7

केनेथ १

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6158

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%A5%E0%A5%8D%20%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%AE%E0%A4%BE

एलिजबेथ् प्रथमा

प्रथमा एलुजबेथ् (७ सेप्टेम्बर् १५३३ - २४ मार्च् १६०२) १५५८ तमात् वर्षात् मरणपर्यन्तम् इङ्ग्लेण्ड्-ऐर्लेण्ड्देशयोः राज्ञी आसीत् । ट्यूडर्-वंशस्य पञ्चमी अन्तिमा चक्रवर्तिनी इयम् अष्टमहेन्रिवर्यस्य पुत्रीत्वेन जाता चेदपि, अस्याः तृतीये वर्षे एव अस्याः माता अन् बोलिन् मरणदण्डनं प्राप्तवती, इयं विवाहेतरसम्बन्धात् जाता इति घोषितम् । १५५८ तमे वर्षे मेरी प्रथमायाः मरणानन्तरम् इयं राज्ञी जाता । आजीवनम् अविवाहिता आसीत् इयं सौम्यवादिनी इति प्रसिद्धा । स्वस्य ४४ वर्षाणां दीर्घशासनकाले इङ्ग्लेण्ड्देशं प्रबलराष्ट्रम् अकरोत् । अस्याः शासनकालः इङ्ग्लेण्ड्देशस्य सुवर्णयुगः इति परिगण्यते । अन्यदेशीयराजाः‎ विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः

6159

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%A8

जेन

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6160

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A5%AC

एडवर्ड ६

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6161

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A5%AE

हेनरी ८

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6162

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%20%E0%A5%AD

हेन्री ७

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6163

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A5%A9

रिचर्ड ३

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6164

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%A1%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A1%20%E0%A5%AB

एडवर्ड ५

ब्रिटेनस्य शासकः। विदेशीयव्यक्तिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6165

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80

बाली

बाली द्वीपं इन्दोनेशिया देशस्य प्रान्तम् अस्ति। अस्य आगमं हिन्दु धर्मः। अस्य राजधानी देनपसार अस्ति। यत्र देशदेशान्तरेभ्यः पर्यटनयात्रिणः तीर्थयात्रिणः च आगत्य दर्शनं कृत्वा आत्मनः कृतार्थान् मन्यते। इण्डोनेशियादेशः इण्डोनेशियादेशसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः सारमञ्जूषा योजनीया‎

6168

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A5%80

चण्डी

इन्दोनेशिया देशे प्राचीनकालस्य मन्दिरस्य चण्डी कथ्यते। यवद्वीपस्य प्रमुख चण्डी नाम प्रमबनन् अस्ति। इण्डोनेशियादेशसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6169

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%B5%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AA

यवद्वीप

'जावा-यवद्वीपं' इन्दोनेशिया देशस्य प्रान्तः अस्ति। अस्य राजधानी जकार्ता अस्ति। इण्डोनेशियादेशसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया

6170

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D

पर्यावरणम्

अस्मान् परितः यानि पञ्चमहाभूतानि सन्ति तेषां समवायः एव परिसरः अथवा पर्यावरणम् इति पदेन व्यवह्रीयते। इत्युक्ते मनुष्यो यत्र निवसति, यत् खादति, यत् वस्त्रं धारयति, यज्जलं पिबति, यस्य पवनस्य सेवनं करोति, तत्सर्वं 'पर्यावरणम्' इति शब्देनाभिधियते। अधुना पर्यावरणस्य समस्या न केवला भारतस्य अपितु समस्तविश्वस्य समस्या वर्तते। यज्जलं यश्च वायुः अद्य उपलभ्यते, तत्सर्वं मलिनं दूषितञ्च दृश्यते। भारतस्य राजधानी भारतस्‍य राज्येषु अन्यतमम् अस्ति। भारतदेशस्य राजधानी विश्वस्य अतिविशालासु नगरीषु अन्यतमा इति गण्यते। एषा भारतस्य तृतीया बृहती नगरी वर्तते। इत्यपि विश्रुता इयं नगरी प्राचीनकाले हस्तिनापुरमिति नाम्ना ख्याता आसीत्। इन्द्रसभायामपि सभार्जितानां भरतकुलोत्पन्नानां महीपालानां राजधानी अद्यतनीया एव। देहली मुगलवंशीयानां चक्रवार्तिनां तथा आङ्गलानामपि अधिकारिणां केन्द्रभूमिर्भूत्वा अधुनापि भारतीयगणराज्यस्य राजधनीपदमलङ्करोति। तत्र सर्वेषु प्रेक्षणीयेषु स्थानेषु बिर्लामन्दिरमिति ख्यातं लक्ष्मीनारायणमन्दिञ्च विशेषतया उल्लेखनीयम्। यतः मन्दिरमिदं भारतीयचरित्रं संस्कृतिञ्च प्रकटयति तथा भृशं विस्मयमपि जनयति। भारतदेशस्य जीवननिरूपकं संसद्भवनम् अत्रैवास्ति। अत्रैव उच्चतमन्यायप्रदाता सर्वोच्चन्यायालयो वर्तते। सर्वप्रधानपदमलङ्कृतवान् राष्ट्रपतिः एव विराजते। अतः भारतस्य हृदयमेव यमुनातीरे परिविस्तृतम् दशाधिकक्रोशमितभूभागम् आक्रम्य अवतिष्ठते। क्रिस्तपूर्वप्रथमशतकस्य मौर्याधिपेन छिलिना छिल्लीति नामाङ्कितेयं नगरी तदनन्तरं दिल्ली देहली वा बभूव। नगरीयं पुराणनवोपभागाभ्यां द्विधा विभक्ता। अस्मान् परितः यानि पञ्चमहाभूतानि सन्ति तेषां समवायः एव परिसरः अथवा पर्यावरणम् इति पदेन व्यवह्रीयते । भू-प्रकृतिः भूगोलसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया सम्बद्धाः लेखाः भारतम् संस्कृतम् भारतस्य इतिहासः विज्ञानम्

6185

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A7%E0%A4%B0%20%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%B0%20%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%95%E0%A4%B0

श्रीधर भास्कर वर्णेकर

डा. श्रीधरभास्करवर्णेकरः कश्चन सुप्रसिद्धः संस्कृतज्ञः आसीत् । सः आधुनिकसंस्कृतसाहित्यनिर्मातृषु अन्यतमः । बाल्यम् १९१८ जुलै ३१ तमे दिनाङ्के सः महाराष्ट्रस्य नागपुरे जन्म प्राप्तवान् । सम्प्रदायस्थमराठीपरिवारे वर्णेकरः जन्म प्राप्तवान् । तस्य जन्मग्राम सताराजनपदस्य वर्णे । वर्णेकरस्य पितामहः नागपुरमागतः । वर्णेकरस्य पिता भास्करराववर्णेकरः भवननिर्माणउत्तरदायित्वानि पश्यति स्म । तस्य माता अन्नपूर्णेश्वरी गृहिणी आसीत् । शिक्षणम् श्रीधरः बाल्यकालतः एव संस्कृतभाषाम् इच्छति स्म । स्वातन्त्र्यान्दोलने अपि भागं गृहीतवान् । तत्पिता संस्कृतपाठनार्थं हनुमन्तशास्त्रिखेवाले इति काशीपण्डितस्य सकाशे श्रीधरं प्रेषयति स्म । श्रीधरः राष्ट्रियस्वयंसेवकसङ्घस्य कार्यपद्धत्या बाल्ये एव आकृष्टः अभवत् । प्रथमसरसङ्घचालकं केशवबलिरामहेडिगेवार् वर्येण सह धैर्येण सम्भाषणं कृत्वा प्रथमः शिशुस्वयंसेवकः अभवत्। तस्मिन् समये स्वतन्त्रतान्दोलनकारणतः शालाः पिहिताः आसन् । अतः शास्त्रीयपद्धत्या शिक्षणप्राप्तिः अनिवार्या अभवत् । केवाले शास्त्रिणः सकाशात् श्रीधरः अमरकोषं पञ्चमहाकाव्यानि, व्याकरणम्, नाटकानि च पठितवान् । तस्मिन् काले पुस्तकानि विरलानि महार्घानि च आसन् इति कारणतः श्रीधरः सर्वं विषयं कण्ठे स्थापयति स्म । तेन गायने, शास्त्रीयसङ्गीते च तस्य रुचिः अवर्धत । अग्रे सङ्गीताधारितं तीर्थभरतम् इति कृतिं च सः लिखितवान् । ततः दशमकक्ष्यापरीक्षालेखनार्थं श्रीधरेण अनुमतिः प्राप्ता । तदनन्तरं शिक्षणाय धनसमस्या तेन अनुभूता । परन्तु अन्धशालायां शिक्षकरूपेण कार्यं कुर्वता, गृहपाठान् च चालयता तेन महाविद्यालयशिक्षणं प्राप्तम् । तदन्तरं नागपुरविश्वविद्यालयतः एम् ए पदवीं च प्राप्तवान् । कार्यक्षेत्रम् वर्णेकरः संस्कृतप्राध्यापकरूपेण नागपुरविश्वविद्यालये नियुक्तः । संस्कृतविभागाध्यक्षः भूत्वा निवृत्तः अभवत् । संस्कृतविश्वपरिषदः अखिलभारतीयप्रचारमन्त्रीरूपेण १९५० तः १९६२ पर्यन्तं कार्यम् अकरोत् । अस्मिन् काले बहुत्र संस्कृतविषये अनेकानि भाषणानि तेन कृतानि । भारतीयसाहित्य-अगाडम्याः सदस्यः अपि आसीत् । नागपुरविश्वविद्यालयस्य हस्तलेखविभागेस्य प्रमुखः आसीत् । भारतीयवैज्ञानिकभाषापरिषदः सदस्यः अपि आसीत् । संस्कृतभवितव्यम् इत्यस्याः संस्कृतसाप्ताहिकपत्रिकायाः राष्ट्रशक्ति इत्यस्याः मराठीसाप्ताहिकपत्रिकायाश्च सम्पादकः आसीत् । योगाभ्यासी मण्डलस्य अध्यक्षरूपेण अपि कार्यं कृतवान् । ततः योगप्रकाशः इति मासपत्रिका बहुवर्षं यावत् प्रकाशिता । एतेन सह सः अनेकानि पुस्तकानि संस्कृतेन मराठीभाषया हिन्दीभाषया च रचितवान् । संस्कृतवाङ्मयकोषः इत्यस्य संस्कृतसाहित्यिकविश्वकोषस्य रचना वर्णेकरस्य सङ्ग्रहात्मककार्येषु प्रसिद्धा वर्तते । सामाजिक-सांस्कृतिककार्येषु अफि सः सक्रियरूपेण भागम् ऊढवान् । कृतयः तेन बहूनि काव्यानि रचितानि, बहवः श्लोकाः च रचिताः । शिवराज्योदयम् – महाकाव्यम् विवेकानन्दविजयम् – नाटकम् शिवराज्याभिषेकः – नाटकम् मन्दोमिमाला – खण्डकाव्यम् वात्सल्यरसायनम् – खण्डकाव्यम् रामकृष्णपरमहंसीयम् – खण्डकाव्यम् कालिदासरहस्यम् – खण्डकाव्यम् विनायकवैजयन्ती – खण्डकाव्यम् जवाहरतरङ्गिणी – खण्डकाव्यम् कथावल्लरी – गद्यम् श्रीरामसङ्गीतिका – गीतकाव्यम् श्रीकृष्णसङ्गीतिका – गीतकाव्यम् श्रीशिवराज्योदयम् तस्य सुप्रसिद्धं महाकाव्यमस्ति “श्रीशिवराज्योदयम्” यत् १९७४ तमे वर्षे संस्कृत साहित्य अकादमी पुरस्कारेण सम्मानितमस्ति । एतत् महाकाव्यं श्रीशिवाजेः जननं, बाल्यं, यौवनं, तस्य साहसकार्याणि, राज्यस्थापनम् इत्यादि विषयान् रमणीयरीत्या वर्णयति । इदं ६८ सर्गात्मकं महाकाव्यं दशवर्षाणां परिश्रमस्य फलमस्ति । अस्मिन् महाकाव्ये ३८५० अधिकाः श्लोकाः सन्ति । पुरस्काराः राष्ट्रपतिपुरस्कारः कालिदासपुरस्कारः बिर्ला फौण्डेशन् सरस्वती सम्मान प्रज्ञाभारती श्रीवाण्यलङ्करणप्रशस्तिः मराठीभाषया लिखितस्य “संस्कृत साहित्य चा इतिहास” ग्रन्थस्य कृते सः डि. लिट् उपाधिना सम्मानितः अस्ति । मृत्युः वर्णेकरः ८३ तमे वयसि संस्कृतसम्मेलने भाषणं कर्तुं गच्छन् आसीत् । तदा यानापघातेन सः दिवङ्गतः । उल्लेखाः संस्कृतकवयः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये संस्कृतलेखकसम्बद्धाः स्टब्स् बाह्यानुबन्धः योजनीयः सर्वे अपूर्णलेखाः विंशतिशताब्द्याः कवयः बाह्यसम्पर्कः Warnekar's Network सम्बद्धाः लेखाः भारतम् संस्कृतम् भारतस्य इतिहासः विज्ञानम्

6190

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%B0%20%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%88%E0%A4%A8%20%28%E0%A4%A4%E0%A4%AC%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A4%83%29

जाकिर हुसैन (तबलावादकः)

उस्ताद झाकिर हुसैनः (जन्म क्रि.श. १९५१तमवर्षस्य मार्च मासस्य नवमदिनम्) महाराष्ट्रराज्ये जतः अयं भारतदेशस्य ख्यातः तबलावादकः । अस्य पिता अल्लारखा इति एव निपुणः तबलावादकः एव । अस्मै सर्वकारेण क्रि.श. २००२तमे वर्षे कलाक्षेत्रे पद्मभूषणप्रशस्तिः प्रदत्ता । हालिवुड् (भारतीयहिन्दीचलच्चित्रलोकः) मध्ये कार्यं कुर्वाणः प्रमुखविश्वविद्यालयानाम् अपि सन्दर्शकप्राध्यपकः अस्ति । जीवनपरिचयः झाकिर हुसैनस्य बाल्यं मुम्बैनगरे व्यतीतम् । एषः स्वस्य द्वादशे वयसि एव सङ्गीतप्रपञ्चे तबलावाद्यस्य नादं विकीरयितुम् आरब्धवान् । आरम्भिकशिक्षातः स्नातकपदव्याः अनन्तरं झाकिर हुसैनः कलायाः क्षेत्रे स्वं स्थापयितुम् आरब्धवान् । क्रि.श.१९७३तमे वर्षे अस्य तबलावादनस्य " लिविंग इन द मैटेरियल वर्ल्ड " इति गीतगुच्छ लोकार्पितम् । एतत्पश्चात् हुसैनः निश्चितवान् यत् स्वस्य तबला नादः विश्वे सर्वत्र अनुरणितं भवतु । क्रि.श. १९७३तमवर्षतः क्रि.श.२००७पर्यन्तं झाकिर हुसैनः अन्ताराष्ट्रिय समारोहेषु स्वस्य गीतगुच्छेषु च तबलावादनसौष्ठवं प्रदर्शितवान् । एषः न केवलं भारतदेशे प्रसिद्धः तबलावादकः किन्तु विश्वे अनेकेषु देशेषु अस्य खातिः अस्ति एव । प्रशस्तिपुरस्काराः क्रि.श.१९८८तमे वर्षे पद्मश्रीप्रशस्तिं प्राप्तवान् तदा अस्य आयुः ३७वर्षाणि आसन् । प्रशस्तिभाजसु एव कनीयतमः एषः प्रशंसितः । क्रि.श. २००२तमे वर्षे पद्मभूषणप्रशस्तिः क्रि.श.२००९तमे वर्षे ग्राम्मीप्रशस्तिः च अनेन प्राप्ताः । बाह्यानुबन्धाः YouTube video of Zakir Hussain performing with Leonard Eto, a Japanese drummer|हुसैनस्य तबलावादनस्य यूट्यूब् दृश्यावली Drummer World Moment Records Pennsylvania State University Page Little India article वीथिका सङ्गीतवाद्यवादकाः भारतरत्नपुरस्कारभाजः संस्कृतिसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः सारमञ्जूषा योजनीया‎

6192

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%98%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A4%83

अश्वघोषः

अश्वघोषः संस्कृतसाहित्यस्य सुप्रसिद्धः कविः। साकेतनगरम् अस्य जन्मस्थानम् । साकेतनगरम् अधुनातनम् अयोध्यानगरमेव । एष आर्यसुवर्णाक्ष्याः पुत्र इति अस्य सौन्दरानन्दकाव्यान्ते आर्यसुवर्णाक्षीपुत्रस्य साकेतकस्य भिक्षोराचार्यभदन्ताश्वघोषस्य महाकवेर्महावादिनः कृतिरियम् । इत्यस्मात् वाक्यादवगन्तुम् शक्यते । अस्य काल ईशायाः प्रथमशताब्दीति स्वीकृयते जिज्ञासुभिः । अयं सम्राजः कनिष्कस्य समकालिकः आसीत् । अश्वघोषः कनिष्कराजस्य गुरुः इति, सः जन्मना ब्राह्मणः आसीदिति, वेदादिशास्त्रेषु निष्णातः प्रतिवादिभयङ्करः महापण्डित आसीत् इत्यपि ज्ञायते। पश्चात् अश्वघोषः बुद्धस्य उपदेशैः आकृष्टः बुद्धसङ्घाध्यक्षात् वसुमित्रात् बौद्धदीक्षां प्राप्य बौद्धमतमङ्गीकृतवान् । अयम् सङ्गीतेऽपि परिणतः आसीत् । अस्य गायनसमये अश्वाः अपि गानश्रवाणपरवशाः भूत्वा तत्समये तृणादीनि न सेवन्ते स्म । अत एव "अश्वघोष" इति अस्य नाम जातम् इति विचिन्तकाः वदन्ति । अश्वघोषः स्वर्णाक्षीपुत्रः पार्श्वस्य शिष्यश्च कथ्यते । स हि मगधराजाश्रितः आसीत् । उत्तरभारतशासकः कनिष्को मगधाधीशम् आक्रमणेन नमयित्वा राज्यस्य परिवर्त्ते वस्तुद्वयं दातुमादिष्टवान् – १. बुध्दस्य पात्रम् २. अश्वघोषञ्च । राजा मगधानां पात्रं दातुमुद्यतोऽपि कविमश्वघोषं दातुं नैच्छत् मन्त्रिणस्तं तथाऽवलोक्य चिन्ताग्रस्ता अजायन्त । राजा मन्त्रिणां बोधनाय उपायमेकं कृतवान् । स हि स्वाश्वशालास्थितेभ्योऽश्वेभ्यो दिनमेकं यावत् ग्रास् प्रदानं न्यषेधत् । दिनान्तरे सर्वेषां हयानामग्रे ग्रासं प्रदाय अश्वघोषाय स्वस्ङ्गीतिं कर्तुं प्रोक्तवान् अश्वघोषस्य सङ्गीतिमेव श्रोतुमैहन्त, तदा मन्त्रिणः कवेरश्वघोषस्य मूल्यमजानन् । तदवध्येवासौ तन्नाम्ना प्रयते स्म । वास्तविकं च तन्नामालुप्यत् । अश्वघोषः कथञ्चित् कनिष्केण सह कश्मीरान् गतस्तेन बहवादृतश्च । कनिष्कसमकालि कतयाऽश्वघोषस्य समयः प्रथम ई.पू.स्थिरः । अश्वघोषस्य काव्यं चीनभाषायाम् ३८४-४१७ ई. समयेऽनूद्तिम् । इत्सिङ्गो नाम चीनवासी यात्री अश्वघोषं महोपदेशकं नागार्जुनात् पूर्ववर्त्तिनञ्चाह । अयं साकेतवासीति प्रसिध्दम् । कृतयः अश्वघोषस्य कृतित्वेन बहवो ग्रन्थाः प्रसिद्धा येषु सौन्दरनन्दं बुद्धचरितं च महाकाव्ये, सूत्रालङ्कारो वज्रसूचिश्च द्वौ बौद्धदर्शनग्रन्थौ, गण्डिस्तोत्रं गाथाग्रन्थः, शारिपुत्रप्रकरणञ्च प्रसिद्धानि । महाकवेः अश्वघोषस्य रचनाः तिबते चीनदेशे च प्रसिद्धाः । सौन्दरनन्दम् अष्टादशसर्गात्मकं प्रथमं महाकाव्यम् उपलभ्यते। अस्मिन् महाकाव्ये बुद्धोपदेशस्य कथाया वर्णनम् अस्ति। बुद्धः विमातृजं स्वभार्याप्रेमपाशेन बद्धं नन्दम् उपदिशति । नन्दः बुद्धोपदेशप्रभावेण सांसारिकसुखं परित्यज्य प्रव्रज्यां स्वीकरोति । संस्कृतसाहित्यस्य उपलब्धेषु नाटकेषु अतिप्राचीनं नाटकं 'शारिपुत्रप्रकरणम्' इति। शारिपुत्रप्रकरणम् इति नाटिका खण्डितावस्थायां लभ्यते । एतषां ग्रन्थानां समाप्तिवाक्येषु स्वमातरम् सुवर्णाक्षीं स्मरत्येषः । वेदं, रामायणं, महाभारतम्, आर्हतं, सांख्यं, वैशेषिकादिदर्शनानि च एषः सम्यक् जानाति स्म । अश्वघोषस्य नाटकानि लक्षणशास्त्रानुगुणानि एव सन्ति । अश्वघोषस्य कालिदासस्य च काव्येषु साम्यं दृश्यते । आचार्यपार्श्वेन अभिधम्मपिटकम् नाम्नः ग्रन्थस्य महाविभाषा नामकम् व्याख्यानम् रचयितुं साहाय़्य़ार्थम् अश्वघोषः काबूल्नगरं प्रति आहूतः आसीत् । इदं व्याख्यानं कनिष्कराजस्य काले विलिखितमिति ज्ञायते । अयं स्वस्य ’सूत्रालङ्कारशास्त्रग्रन्थे’ आश्रयदातारम् कनिष्कम्, आचार्यम् पार्श्वम्, महाभाषाव्याख्यानकर्तारम् वसुमित्रम् च स्तौति । एतान् ग्रन्थान् अतिरिच्य वल्लभदेवस्य सुभाषितावलौ अश्वघोषस्य पञ्च श्लोकाः दृश्यन्ते । सौन्दरनन्दं महाकाव्यम् अष्टादशसर्गेषु निबद्धमिदं महाकाव्यं गौतमबुद्धस्य अनुजस्य नन्दस्य तत्पत्न्याः सुन्दर्याश्च कथानकं वर्णयति । काव्योत्कर्षदृष्ट्या सौन्दरनन्दं बुद्धचरितमतिशेते । अत्र हि कविनिखिलमेव कलाकौशलं काव्यवैभवञ्च व्यनक्ति । काव्यमिदं कुमारसम्भवस्य प्रतिस्पर्धं दृश्यते । अष्टादशसर्गात्मकेऽत्र महाकाव्ये इक्ष्वाकुवंश्यस्य राज्ञो नन्दस्य धर्मपरिवर्तनम् सुन्दर्या सह तत्पाणिग्रहणं च वर्णयति कविः । बहोः कालात् पूर्वं बुध्दाः काव्यमिदं नान्द्रिरयन्त । अत्र ग्रन्थे बुध्दधर्मेऽश्वघोषेण ये तर्काः प्रदर्शितास्ते ध्यानमाकर्षन्ति । इमे द्वे अपि काव्ये बुध्दधर्मेण सह सम्बध्दे । अश्वघोषस्य रुपकमन्यत्र प्रकरेणे निदर्शयिष्यते । बुद्धचरितम् बुध्दचरितं संस्कृतभाषामयं सप्तदशसर्गनिबध्दमेकं महाकाव्यं विद्यते । अत्र बुध्दस्य चरित्रमुपदेशंश्च कविरवर्णयत् । चतुर्दशसर्गस्य मध्यादयं ग्रन्थः चीनभाषानुवादेन सह न संवदति । प्रायोऽयं ग्रन्थः चतुर्दशसर्गमध्यभागपर्यन्त एव प्राप्यते स्म, तदनन्तरभागो नश्यति स्म । पश्चादसौ केनचित् कविना निर्माय पूरितः । गौतमबुद्धजीवनसम्बद्धमिदं महाकाव्यमष्टाविंशतिसर्गेषु विभक्तमासीदिति विश्वस्यते । सम्प्रतिस्तु तच्चतुर्दशसर्गपर्यन्तमेव लभ्यते । कथ्यते हि समग्रोऽयं ग्रन्थः तिब्बतीभाषायामनूदित आसीत् । ततश्च केनचिच्चीनदेशीयविपश्चिता चीनीभाषायां पुनरनूदितः । स एव ततो जान्सटनमहोदयेन आङ्गलेन आङ्गलभाषायां पुनरवतारितः । सोऽपि ततोऽपि सूर्यनारायणचौधरी महाभानेन हिन्दीभाषायामनुद्य प्रकाशितः, तमेवाधृत्य रामचन्द्रदासेन विपश्चितसंस्कृते पद्यानि, प्रणीतानि सन्ति। एतत्पूर्वमेव कश्चिन्नैपालीयः कविः काव्यस्यास्य समुपलब्धत्रयोदशसर्गातिरिक्तं सर्गचतुष्टयं प्रणीय संयोजितवानासीदिति विश्वनाथ-महोदयः स्वीये संस्कृतसाहित्येतिहासे निर्दिशति । हेमराजश्च तं अमृतनन्दनाम्ना जानाति स्वीये संस्कृतसाहित्येतिहासग्रन्थे। समुपलब्धभागेऽपि प्रथमसर्गस्य आद्याः सप्तश्लोकाश्चतुर्दशसर्गस्य चरमा एकाशीतिश्लोका अपि तेनैव पूरिता दृश्यन्ते । काव्येऽस्मिन् गौतमबुद्धस्य जन्मत आरभ्य धातुविभाजनपर्यन्ता कथा वर्णिताऽस्ति । काव्ये हि भगवत्प्रसूतिरन्तःपुरविहारः, संवेगोत्पत्तिः, स्त्रीविघाततोऽभिनिष्क्रमणं छन्दकनिवर्तनं तपोवनप्रवेशोऽन्तःपुरविलापः कुमारान्वेषणं श्रेण्याभिगमनं कामविगर्हणमराडदर्शनं मारविजयो बुद्धत्वप्राप्तिरिति चतुर्दशप्रकरणानि पूर्वभागे । बुद्धस्य काशीगमनं शिष्येभ्यो दीक्षादानं महाशिष्याणां प्रव्रज्याऽनाथपिण्डदस्य दीक्षा पितृपुत्रसमागमो जेतवनस्वीकृतिः प्रव्रज्यास्रोतः आम्रपाल्या उपवने आयुनिर्णयो निर्वाणमार्गे महापरिनिर्वाणं निर्वाणप्रशंसा धातुविभाजनमिनि तावन्त्येव प्रकरणानि उत्तरभागे च सन्ति । काव्यमिदमितवृत्तबहुलं रघुवंशप्रतिस्पर्धि । काव्येऽस्मिन् वैदर्भीरीतिः प्रसादश्च गुणः सार्वत्रिकः । अत्र हि कवेः कलाकौशलं, स्पष्टमेव प्रतिभाति । दिङ्मात्रं यथा - रूपस्य हन्त्री व्यसनं बलस्य शोकस्य योनिर्निधनं रतीनाम् । नाशः स्मृतीनां रिपुरिन्द्रियाणामेषा जरा नाम ययैष भग्नः ।। आदित्यपूर्वं विपुलं कुलं ते नवं वयो दीप्तमिदं वपुश्च । यत्नेन लब्धाः परिरक्षिताश्च ये विप्रलभ्य प्रतियान्ति भूयः । तेष्वात्मवान् याचितकोपमेषु कामेषु विद्वानिह को रमेत॥ शारिपुत्रप्रकरणम् प्राच्यनाट्यवैभवमण्डितस्यास्य प्रकरणस्य ताडपत्रलिखिता मातृका मध्येशियाभागे तुरफानाऽऽख्ये स्थाने सूडर्स-महाभागेन प्राप्ताऽऽसीत् । तत्र हि पुष्पिकावाक्ये 'सुवर्णाक्षी सुतोऽश्वघोष' इति वचनात् सूत्रालङ्कारेऽप्यस्य द्विर्नामग्रहणादत्यत्रत्यपद्यस्यैकस्य बुद्धचरितेऽपि पाठाच्चेदमेश्वघोषस्यैव कृतिरिति निश्चेतुं शक्यते । अत्र हि नवाङ्काः। नायकश्चास्य धीरोदात्तस्वभावः शारिपुत्रो यः खलु तरुणमौद्गल्यायनेन सह बुद्धाद्दीक्षामाप्नोति । प्रकरणमिदं सर्वानेव नाट्यनियमाननुपालयति । अत्र हि सशिष्यो बुद्धः संस्कृतेन विदूषकप्रभृतयस्तु प्राकृतेन व्यवहरन्ति । प्राकृतञ्च मागधी, अर्द्धमागधी तन्मिश्रञ्चेति त्रिविधं प्रयुक्तं दृश्यते। एतदतिरिक्तमपि समुपलब्धे द्वे रूपकेऽपि अश्वघोषस्यैव कृती इति समालोचकाः मन्यन्ते, किन्तु तयोः पूर्णस्वरूपानुपलब्धेनं तु निश्चयेन तत् द्रढयितुं शक्यते । सूत्रालङ्कारः बौद्धदर्शनशिक्षणपरस्यास्य ग्रन्थस्य केवलं तिब्बतीभाषायामनूदितं रूपमेव लभ्यते न तु मूलस्वरूपम् । अत्र हि नैतिकविचारोन्नायिकाः कतिपयाः कथाः सङ्गृहीताः सन्ति । वज्रसूची ग्रन्थोऽयमपि बौद्धधर्मव्याख्यानपरो दूषयति च वर्णव्यवस्थापद्धतिम् । किञ्चेदं वर्णव्यवस्थानुगामिनः सूचीव भिनत्ति तेनेद व्रजसूची । केचिद्धि वज्रसूचीं धर्मक्रीतिकृतिं मन्यन्ते न त्वश्वघोषस्य । ते हि तथामनने कतिपयान् पक्षानग्रे सारयन्ति यत्तिब्बिती चीनी वा परम्परा कृतिमिमां नैवाश्वघोषसम्बद्धां मन्यते, यच्चीनदेश्यः इत्सिङ्गोऽश्वघोषरचनासु ग्रन्थमिमं नैवोल्लिखति, यदश्वघोषो हि न तथा वर्णव्यवस्थाविरोधी यथा ग्रन्थे प्रदर्शितमस्ति, यत्कृतेरस्याः प्रणयनशैली नैवावशिष्टाभिरश्वघोषकृतिभिः सह संवदते, यदस्य चीनीरूपान्तरमिदं धर्मकीतिप्रणीतं मन्यते इति । किन्त्वपरे तु ग्रन्थस्यास्य 'अश्वघोषो वज्रसूचिं ग्रन्थयामि यथामतम्' इति ग्रन्थारम्भवाक्यं 'कृतिरियं सिद्धाचार्याश्वघोषपादानाम्' इति पुष्पिकावाक्यमपि चाधारीकृत्य ग्रन्थमिममश्वघोषप्रणीतमेव मन्यन्ते । स्याद्यद्वा तद्वा । सम्प्रति तु ग्रन्थोऽयमश्वघोषकृतित्वेनैव संज्ञातोऽस्ति । महायानश्रद्धोत्पादकशास्त्रम् शास्त्रमिदं शून्यवादविवेचकम् । अस्यापि मौलिकं रूपं तु नैवोपलभ्यते, किन्तु चीनी-भाषातः आङ्गलभाषायां सुजुकीर्तिख्यातेन जापानदेश्येन विपश्चिता कृतोऽनुवादोऽस्य लभ्यते । एतदतिरिक्तं गण्डीस्तोत्रगाथानामकं गीतिकाव्यं, राष्ट्रपालः ऊर्वशीवियोगश्च नाटयग्रन्थौ चाश्वघोषस्यैव नाम्ना गृह्यन्ते । गण्डीस्तोत्रं हि स्रग्धरावृत्तं गुम्फितमस्ति । इदं हि बुद्धधर्मसंघसमवेतस्तुतिकाव्यं मेघदूतप्रतिस्पर्धि । अश्वघोषो हि स्वसमयस्य प्रतिष्ठितो बौद्धविचक्षणः आसीद्यः पश्चाद्भगवद्रूपेणैव संस्तुतः । स हि प्रबलस्तार्किक उत्कृष्टदार्शनिकः मन्यते । स हि सरसकविः सफलनाट्यकारः सङ्गीतपारङ्गतश्चासीत् । स हि प्रथमो विचक्षणो येन दर्शनस्य नीरसा धारा काव्ये नितान्तसरसरूपेण प्रवाहिता । स हि न केवलं त्रिपिटकस्यैवापि तु श्रुतिस्मृतिपुराणानामपि मर्मज्ञः पण्डित आसीत् । तस्य हि काव्ये पुराणेभ्यः सुबहून्युदाहरणानि गृहीतानि सन्ति । यथा - भुक्त्वाऽपि राज्यं दिवि देवतानां शतक्रतो वृत्तभयात्प्रणष्टे। दर्पान्महर्षीनपि वाहयित्वा कामेष्वतृप्तो नहुषः पपात ।। इति । कालिदासेन सह साम्यम् कालिदासाश्वघोषयोः कृतिषु विलक्षणं साम्यं दृश्यते । रघुवंशे हि अजसन्दर्शनलालसानां स्त्रीणां विचेष्टितं बुद्धचरिते तृतीयसर्गे तथैवानूदितमस्ति। नेतावन्त्रात्रमपि तु यत्र कुत्र तु वाक्यसंरचनाऽपि निकायं साम्यं बिभर्ति। दिङ्मात्रं यथा - 'सोऽनिश्चयान्नापि ययौ न तस्थौ, तरंस्तरङ्गेष्विव राजहंसः।' 'मार्गाचलव्यतिकराकुलितेव सिन्धुः, शैलाधिरातनया न ययौ न तस्थौ।' यत्र कुत्र तु स्वाभाविकतायामश्वघोषः कालिदासमप्यतिशयमानो दृश्यते । यथा - दीपो यथा निवृतिमभ्युपेतो नैवावनिं गच्छति नान्तरिक्षम् । दिशं न काञ्चिद्विदिशं न काञ्चित् स्नेहक्षयात्केवलमेति शान्तिम्।। तथा कृतिनवृतिमभ्युपेतो नैवावनिं गच्छति नान्तरिक्षम्। दिशं न काञ्चिद् विदिशं न काञ्चित् क्लेशक्षयात्केवलमेति शान्तिम्।। स्वेनैव रूपेण विभूषिता हि विभूषणानामपि भूषणं सा। उभयोरेव काव्यविदो उपमसौष्ठवं यमकपरायणत्वञ्च प्रशंसनीयं दृश्यते । भाषाधिकारे तु कालिदासोऽश्वघोषं नितरामतिशेते । कालिदासस्य काव्यधाराऽबाधितेव प्रवहति । अश्वघोषस्य तु सा यत्र कुत्र विच्छिन्नेव कृत्रिमेव च दृश्यते । प्रथमस्य काव्यं हि मानवजीवनस्य सर्वाङ्गीणं चित्रमुपस्थापयति स्वाभाविकगत्या, किन्तु द्वितीयस्य तु तद्दार्शनिकविचारप्रतिपादकमेव । आद्यस्य हि काव्ये घटनाप्राधान्यं, द्वितीयस्य तु विचारभार एव । एकस्य काव्ये कल्पनासौष्ठवं कलाप्राधान्यञ्चापरस्य तु भावपक्षस्यैव वैशिष्ट्यम् । उभावेव शृङ्गारकरुणशिल्पिनौ किन्तु शान्तरसमधिकृत्य तु कालिदासादश्वघोष एव सफलः प्रतिभाति । रघुवंशे अजविलापापेक्षया बुद्धचरिते यशोधरायाः सौन्दरनन्दे सुन्दर्या विलाप एव प्रकर्षमाधत्त इति। उभावपि - त्यजत मानमलं बत विग्रहान् पुनरेति गतं चतुरं वयः । ऋतुर्व्यतीतः परिवर्तते पुनः क्षयं प्रयास: पुनरेति चन्द्रमाः । गतं गतं नैव तु सन्निवर्तते जलं नदीनाञ्च नृणाञ्च यौवनम् ।। प्रसन्नपदावल्यां दार्शनिकगूढविषयप्रतिपादनमेवाश्वघोषस्य सर्वातिशायि वैशिष्ट्यम् । स हि स्वपुर्ववर्तिकविभ्यो भास-कलिदासादिभ्यः प्रभाविर्ति असीदिति न किमप्याश्चर्यम् । यत्तु, कालिदासः विक्रमानन्तर ४३७-४७१ वर्षमितकालस्थितिमतो द्वितीयचन्द्रगुप्तस्य सभासदं मत्वाऽश्वघोषं तत्पूर्ववर्तिनं न मन्यते। द्वितीयचन्द्रगुप्तो हि समुद्रगुप्तस्य तनयः । समुद्रगुप्तः स्वकीयकृष्णचरिते कालिदासं स्वपूर्ववर्तित्वेन स्मरति । अतः तत्तनयस्य समकालिकत्वं न भवति। अपरञ्च समुद्रगुप्तस्य पितुः प्रथमचन्द्रगुप्तस्यैव शासनकाले कोशलो मगधसाम्राज्येऽन्तः पातितासीत् । तत्पौत्रसभासत्कथं नाम तादृशं प्रणष्टराज्यं राजवंशं स्वकाव्ये नायकत्वेनावतारयेदिति विषयोऽयं विवेकस्य । तेन हि कालिदासात्परवर्त्येवाश्वघोष इति स्पष्टमेव। स हि कुषाणवंश्यस्य कनिष्कस्य समकालिक इति बहुविधैः प्रमाणैः सिध्यत्येव । अश्वघोषस्य पाण्डित्यम् अश्वघोषस्य साहित्यिकं पाण्डित्यं बौध्दर्शनज्ञानंचातीव गभीरमासीत् । स हि दार्शनिकमपि तथ्यं सरससरलशैल्यां समुपस्थापयति । अश्वघोषः पूर्वं ब्राह्मण आसीदतो ब्राह्मणसाहित्यस्यापि गाढं ज्ञानं रक्षति स्म । तत्कालप्रचलितानां नीतिशास्त्रकौटिल्यार्थशास्त्रवैद्यकादीनां ज्ञानेन सह व्याकरणस्य विस्तृतं ज्ञानं तेन रक्ष्यते स्म । तदीयं बौध्ददर्शनज्ञानं तु नितान्तसबलमासीत्, असौ योगाचारमतस्यास्यापक आसीत् । अश्वघोषेण शब्दानां विशिष्टेऽर्थं प्रयोगः कृतो योऽन्यत्र नासाद्यते, यथा ग्रन्त्री’ शब्दो यानार्थे ‘धर्मन्’ शब्दश्च व्यवहारार्थे । काव्यशैली आश्वघोषः शैल्या कालिदासम् अनुकरोति इति भासते । कालिदासः यं शब्दं यस्मिन्नर्थे उपायुङ्त, अश्वघोषोऽपि तं तथैव प्रयुङ्ते । वैदर्भ्यां शैल्याम् अस्य पद्यानि हृद्यानि भवन्ति । उपमाद्यलङ्कारेष्वपि एतस्य नैपुणी प्रकृष्टा दृश्यते । कानिचिदत्र उदाह्रियन्ते । १.:ताः स्रस्तकाञ्चीगुणविघ्निताश्च, सुप्तप्रबुद्धाकुललोचनाश्च । वृत्तान्तविन्यस्तविभूषणाश्च, कौतूहलेनाभिबृता परीयुः ॥ बुद्ध च. ३-१४ २.:स हि स्वगात्रप्रभयोज्वलन्त्या, दीपप्रभां भास्करवन्मुमोच । महार्हजाम्बूनदचारुवर्णः, प्रद्योतयामास दिशश्च सर्वाः ॥ बुद्ध च. १-३२ ३.:स्रस्तां नितम्बादवलम्बमानाम्, पुनः पुनः केसरदामकाञ्चीम् । न्यासीकृतां स्थानविदा स्मरेण, मौर्वीं द्वितीयामिव कार्मुकस्य ॥ बुद्धच. ३-५५ ४.:ततो नृपस्तस्य निशम्य भावम्, पुत्राभिधानस्य मनोरथस्य । स्नेहस्य लक्ष्म्या वयसश्च योग्याम् आज्ञापयामास विहारयात्राम् ॥ बुद्धच. ३-३ ५.:तां सुन्दरीं चेन्नलभेत नन्दः, सा वा न सेवेत नतं नतभ्रूः । द्वन्द्वं ध्रुवं तद्विकलं न शोभेतान्योन्यहीनाविव रात्रिचन्दौ ॥ सौन्दरा. ६.:नावजानामि विषयान् जाने लोकं तदात्मकम् । अनित्यं तु जगन्मत्वा नात्र मे रमते मनः ॥ बुद्धच. ४-८४ सम्बद्धाः लेखाः कालिदासः बौद्धधर्मः बुद्धः कवयः सन्दर्भाः ‎ अश्वघोषः चित्रं योजनीयम्‎ बाह्यानुबन्धः योजनीयः विषयः वर्धनीयः सारमञ्जूषा योजनीया‎ प्रथमशताब्द्याः कवयः

6196

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%B5%E0%A4%AE%E0%A5%8D

कुमारसम्भवम्

कुमारसम्भवम् कुमारसम्भवम् नाम महाकाव्यं महाकविना कालिदासेन विरचितम्। अस्मिन् प्रकृतेः शोभा सुशब्दैः वर्णिता। अस्मिन् सप्तदश सर्गाः सन्ति। कथा कार्तिकेयस्य जन्म एव कुमारसम्भवम्। तारकासुरः तीव्रं तपः अकरोत्। शिवस्य पुत्रः एव तं हनिष्यति इति सः वव्रिरे। परं शिवः कामदेवम् अपि अहरत्। स्रीपुरुषयोः प्रेमाङ्कुरारथं यः माध्यमः आसीत् सः एव नष्टः नाम पार्वत्याः मनोकामनापूर्तये आशा एव भग्ना अभवत् तथापि पार्वती शिवं परिणेतुं तपः कृतवती। ततः सा पुत्रं कार्तिकेयम् अजीजनत्। सः तारकं विहत्य इन्द्रम् अरक्षत्। तेन कारणेन कुमारसम्भवं किञ्चन महाकाव्यम् । शिवपार्वत्योः प्रेम्णः वर्णनपुरस्सरं देवसेनापतेः स्कन्धस्य कुमारस्य जननवर्णनयुक्तम् अपूर्वम् इदं महाकाव्यम् । इदमपि महाकाव्यं १७सर्गात्मकम् । परं पूर्वं २२ सर्गाः स्युः इति केषाञ्चित् विदुषाम् अभिप्रायः । सृष्टिकर्तुः ब्रह्मदेवस्य वरप्रसादेन तारकासुरः प्रबलो भूत्वा सकलान् अमरान् पीडयामास । तस्मात् ब्रह्मणः सूचनानुसारं शिवपार्वत्योः विवाहं अकारयन् देवाः । तयोः पुत्रेण कुमारेण तारकासुरः निहतः । अयं कथाभागः अत्र कविना सुमधुरसरसशैल्या वर्णितः । रामायणगतं अधो लिखितं पद्यं पठित्वैव कालिदासेन स्वकाव्यस्य नामकरणं कृतं स्यादिति विद्वांसः तर्कयन्ति । एष ते राम गङ्गायाः विस्तारोऽभिहितो मया । कुमारसम्भवश्चैव धन्यः पुण्यस्तथैव च ॥ (बालकाण्डे 37/32) काव्यारम्भे कविः नगाधिराजः हिमालयः पृथिव्याः मानदण्ड इव स्थितः इति मनोहररूपेण अवर्णयत् । काव्येऽस्मिन् रतिविलासः, वसन्तवर्णनं, पार्वत्याः तपसः वर्णनञ्च अपूर्वमस्ति । महाकाव्येऽस्मिन् कवेः प्रतिभा परां काष्ठां प्राप्नोत् । काव्यस्यास्य भाषा, काव्यचारुत्वम्, उन्नतसंस्कृतेः परिसरं, सुन्दरोपमाननिदर्शादयः काव्यस्य सौन्दर्यम् अवर्धयन् । कुमारसम्भवकाव्ये तपसि तत्परा हिमनगसुता पार्वती ब्रह्मचारिवेषधारिणः शिवस्य सम्भाषणं श्रुत्वा ततः गन्तुम् इष्टवती तदा अनल्पकल्पनामूर्तिः कविः कालिदासः सर्वथाऽभिनवां मर्मस्पर्शिनीं च उपमां प्रस्तौति - मार्गाचलव्यतिकराऽऽकुलितेव सिन्धुः । शिलाधिराजतनया न ययौ न तस्थौ ॥ अत्र मार्गाचलव्यतिकरेण आकुलिता नदी इव शिलाधितनया अस्ति । एतस्याः शारीरिकी मानसिकी च समीचीना स्थितिः पद्यांशेन अनेन सम्यक् परिलक्ष्यते । कालिदासस्य कृतयः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये

6199

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7

१

१ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १ वर्षः वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6200

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8

२

२ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २ २ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 2 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6201

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A9

३

३ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ३ ३ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 3 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6202

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%AA

४

४ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ४ ४ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 4 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6203

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%AB

५

५ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ५ ५ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 5 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6204

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%AC

६

६ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ६ ६ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 6 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6205

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%AD

७

७ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ७ ७ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 7 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6206

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%AE

८

८ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ८ ८ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 8 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6207

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%AF

९

९ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ९ ९ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:0er#Johr 9 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6208

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A6

१०

१० तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १० १० वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#10 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6209

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A7

११

११ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ११ ११ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#11 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6210

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A8

१२

१२ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १२ १२ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#12 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6211

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A9

१३

१३ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च check it out अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १३ १३ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#13 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6212

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AA

१४

१४ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १४ १४ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#14 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6213

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AB

१५

१५ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १५ १५ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#15 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6214

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AC

१६

१६ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १६ १६ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#16 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6215

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AD

१७

१७ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १७ १७ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#17 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6216

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE

१८

१८ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १८ १८ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#18 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6217

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF

१९

१९ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia १९ १९ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:10er#19 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6218

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A6

२०

२० तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २० २० वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#20 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6219

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A7

२१

२१ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २१ २१ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#21 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6220

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A8

२२

२२ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २२ २२ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#22 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6221

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A9

२३

२३ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २३ २३ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#23 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6222

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%AA

२४

२४ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २४ २४ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#24 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6223

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%AB

२५

२५ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २५ २५ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#25 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6224

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%AC

२६

२६ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २६ २६ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#26 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6225

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%AD

२७

२७ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २७ २७ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#27 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6226

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%AE

२८

२८ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २८ २८ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#28 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6227

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%AF

२९

२९ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia २९ २९ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:20er#29 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6228

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A9%E0%A5%A6

३०

३० तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ३० ३० वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:30er#30 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6229

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A9%E0%A5%A7

३१

३१ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः साधारण-वर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ३१ ३१ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:30er#31 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्

6230

https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A9%E0%A5%A8

३२

३२ तमः वर्षः ग्रेगोरी-कालगणनायाम् एकः अधिवर्षः आसीत्। घटनाः जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर अज्ञात-तिथीनां घटनाः जन्मानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जुलाई-सितंबर अक्तूबर-दिसंबर निधनानि जनवरी-मार्च अप्रैल-जून जह्स्दुय्६एउर्भ्न्ब्स्च्क्ष्द्ग्फ्क्ष इस्द्किस्य्दिउअव् इस्धस्ज्न् न्।ब्।क्ष्च्६५ अक्तूबर-दिसंबर बाह्य-सूत्राणि Calendopedia ३२ ३२ वर्षसम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रसारमञ्जूषे नावश्यके als:30er#32 सम्बद्धाः लेखाः भारतीयकालमानः ज्योतिषशास्त्रम् संस्कृतम् भारतम्