text
stringlengths 7
335k
|
|---|
4-8. Ishga yollanish va mehnat shartnomalari
Mehnat bozori klassik kapitalizm sharoitida shakllangan. U yollanma ishchini vujudga
kelishi, uning hayot kechirishi uchun daromad topish manbai sifatida o‘zishchi kuchini sotish
bilan bog‘liq. Mehnat bozorida ish kuchiga talab bilan ishga yollovchilar bir tomonda tursa,
ikkinchi tomonda ishlash-ishlamaslik ixtiyori o‘zida, xohlagan erida ishlashi mumkin bo‘lgan
erkin shaxs—ishga yollanuvchilar turadi. Ularning har ikkisi ham o‘z manfaatlarini ko‘z-lab
bozorga chiqadi. Sotib oluvchi bozordan olgan ishchi kuchi evaziga naf ko‘rishni kutadi, ishchi
kuchi esa mehnati evaziga haq olishni ko‘zlaydi.
Ish kuchi oldi-sotdisida mehnat birjalari
vositachilik qiladilar.
Bu oldi-sotdi odatda mehnat shartnomalari orqali amalga oshiriladi. Bu bitim har ikki
tomonning bir-birlariga qo‘yadigan talablarini o‘zida mujassamlashtiradi. Ana shu kelishuv,
bitim 3 turga bo‘linadi:
1. Mehnat kontraktlari—ishga kiruvchilar va ishga oluvchilar o‘rtasida yakka tartibda
bitim tuzilishi mumkin. Bunda ishning mazmuni, ish sharoiti, ish haqi miqdori, ish haqi to‘lash
tartibi, ishlovchining va ish beruvchining majburiyatlari aniq ko‘rsatiladi.
2. Jamoa bitimi. Bu bitim ishchi-xizmatchilar jamoasi bilan firmalar o‘rtasida tuzilgan
shartnoma.
Bu shartnomada
har
ikki tomonning
majburiyati
ko‘rsatiladi.
Ishga yollovchi
tomonidan
ish
vaqti
mehnat
xavfsizligini
ta’minlash,
ish
haqi
miqdori,
ish
haqini
indeksatsiyalash, ya’ni narxni ortishini hisobga olgan holda ish haqini oshirish kabilar.
Yollanuvchi tomonidan sifatli va unumli ishlash, malakasini oshirish kabilar.
3. Bosh bitim. Bu bitimish beruvchilar va ishchi-xizmatchilarning kasaba uyushmasi va,
shuningdek hukumat o‘rtasida tuzilgan bitim. Unga mehnat munosabatlarining asosiy tomonlari
umummamlakat
doirasida
belgilanadi.
Mamlakatimizda mehnat munosabatlari
O‘zbekiston
Respublikasi Mehnat Kodeksiga binoan
tartibga
solinadi.
Ana
shu kodeksga binoan
ish
beruvchilar va ishlovchilar mehnat munosabatlarining sub’ektlari hisoblanadi.
Mehnat bitimlari asosida mehnat munosabatlarini tartibga solish tizimi bir necha o‘n
yillar mobaynida yuzaga kelgan.
Sanoat revolyutsiyasi davrida
ish haqini ko‘tarish uchun
harakat boshlanib, bu harakat XIX asr davomida kasaba uyushmalarini kuchsizligi tufayli uncha
sezilarli rol o‘ynamagan. Keyingi yillarda borgan sari kasaba uyushmalarining roli orta bordi.
Ular jamoa bitimi tuzishda muhim o‘rin tuta boshladilar. Jamoa shartnomasi tuzish tizimiga
Xalqaro Mehnat tashkiloti tomonidan
1949
yilda «Konventsiya —98» hamda
1951
yilda
«Tavsiyanoma—91» deb nomlangan hujjatlarni qabul qilinishi va uni jahon miqyosida e’tirof
etilishi bilan asos solindi.
Ularda mehnat munosabatlarini tartibga solish, jamoa muzokaralarini olib borish va
mehnatni tashkil etishni muhim printsiplari (ishlab chiqilgan) ko‘rsatilgan. Chunonchi:
—taraflar tomonidan olingan majburiyatlarni bajarish, kelishuv shartlariga qattiq rioya
qilish;
—jamoa bitimiga zid bo‘lgan mehnat shartnomalarini bekor qilish;
—jamoa (kollektiv) bitimlari shartlari barcha korxonalarning barcha kategoriyalariga
tegishli.
1981
yili XMTning bosh konferentsiyasi jamoa muzokaralari bo‘yicha yana
bir
tavsiyanoma qabul qildi. Jamoa bitimi hozirgi paytda jamoani guruhiy manfaatlarini himoya
qiluvchi dastak sifatida amal qiladi.
Shuni e’tirof etish kerakki, ishga yollovchilar bilan yollanuvchilarning manfaatlari doimo
mos tushavermaydi. Natijada umummilliy manfaatlar bilan guruhiy manfaatlar o‘rtasida qarama-qarshiliklar bo‘lib turadi. Ular turli yo‘llar bilan echiladi:
1) har ikki tomonni muzokara olib borib, ish haqi, ish vaqti, mehnat sharoiti, otpuskalari
vah.k.lar bo‘yicha kelishishi,
bir guruh ikkinchisiga yon berishi yoki har ikkisi ham o‘z
talablarini ayrimlarini cheklashga kelishib olishlari mumkin;
2) davlat o‘z sotsial-iqtisodiy siyosatini jamoa shartnomasida ifodalanishiga erishish. Bu
yo‘l hech bo‘lmaganda davlat tomonidan qonuniy ravishda ish haqining eng kam darajasini
belgilash, narx va daromadlarning o‘zgarishi bo‘yicha qat’iy siyosat yuritish demakdir; |
BLEYR SINGER
olov va shamshir pozitsiyasi bilan yaqinlashish va eski
mijozlar bilan munosabatlarni saqlash
va rivojlantirish o‘rniga yangi savdolarga ommaviy diqqatni
qaratish. "Bu shunchaki sonlar o‘yini, –shang‘illardi u.
–Bu narsasizda bor yoki bu narsasizda yo‘q–shunchaki
borib, ishni bajaring!"
Agar u qaysidir bitimga ishonchini yo‘qota boshlasa,
u bunga boshqa vaqgini sarflashni xohlamas edi. Uning
olamida biror narsani anglatuvchi ikki so‘z– "ha" va
"yo‘q" so‘zlari mavjud edi xolos. Agar "yo‘q" bo‘lib
chiqsa, u iste’molchini xuddi don po‘chog‘idek tashlab
yuborar va keyingi iste’molchiga o‘tib ketar edi.
Lekin agar "ha" bo‘lib chiqsa, u har safar o‘ljaga
tashlanar
va undan mutlaqo hamma narsani sug‘urib
olar edi. Uning tajovuzkorona usuli daromad pozitsiyasidan kelib chiqqanda, juda ham samarali hisoblanar
edi va u hech qachon o‘zidan keyin qoldirayotgan
vayrongarchilikdan
vijdon azobini tuymagan edi.
O‘ziga juda urishqoq bul’teryer obro‘sini ishlab
olib, shu bilan chegaralanar edi va uning usullari menejer darajasida ham ish berishini doimo isbotlab
kelgan. Biroq savdo ko‘ppagi singari uning strategiyasi qanchalik omadli bo‘lgan bo‘lsa, uning instruktor–
itboqar bo‘lishga intilishi shunchalik ayanchli tus olar
edi.
Muammo
shundan
iborat
ediki,
U
O‘ZINING
YO‘LINI YAGONA
DEB HISOBLAR
EDI, ASLIDA ESA UNING YO‘LI KO‘P YO‘LLARDAN BIRI
HISOBLANAR EDI.
Boshqa odamning tabiatini o‘zgartirib bo‘lmaydi. Bu
uning asosi va uning qalbidir va bu narsa barchamizni
yagonaligimizning isbotidir.
78 |
R.Shamsutdinov, A.Is’hoqov
140
yuboradi. Andijonsoy sohilidan Otchiqmas tepaligiga tikka ko‘tarilish kiyin bo‘lgan. Qolaversa, tepalik muz bilan
qoplangandi. Dastlabki ikki to‘pni juda qiyinchilik bilan olib chiqishadi. Shundan keyin kapitan Serepitskiy
rahbarligida bu tepalikka chiqish yo‘li biroz tuzatiladi.
Shunga qaramasdan Otchiqmasga artilleriyani, ayniqsa, aravalar karvonini sudrab chiqish katta qiyinchilik tug‘dirgan.
Atrofdagi odamlarning chiranib ishlashlari tufayli
arava lar karvonini sudrab chiqish tungi soat 24 da tugagan. Shunday qilib 7-yanvarda dushman qiyinchilik bilan
Otchiqmas tepaligiga chiqib, Andijon shahrini zambarakdan o‘qqa tutishga tayyor holga keldi.
Andijonni zabt etish rejasiga ko‘ra, birinchidan,
Otchiqmas tepaligidagi butun artilleriya otryadi Eskilikni va shahar devorlarini, uning orqasidagi qishloqlarni
shturm qilishi zarur edi. Bu joylarni qo‘lga kiritgach, artilleriya «Bobo Sa’didin» qabristoniga o‘tib, shaharni,
birinchi galda Gultepa, bozor va O‘rdani 370 ta artilleriya
granatasi bilan o‘qqa tutish, bir vaqtning o‘zida 4 ta shturm
qiluvchi kolonnani Gultepaga olib boruvchi ko‘chalar bo‘ylab
harakat qilishini ta’minlash ko‘zda tutilgan. Ikkinchidan, Gultepani zabt etilishi bilan jang tugamasligi, shu
bois ana shu tepalikka batareyani joylashtirish va shaharni
uzil-kesil yer bilan yakson qilish, dushman eng ko‘p yig‘ilgan
punktlarga 600 dona snaryad otish ko‘rsatilgan.
Andijon 8-yanvarda zabt etiladigan bo‘ldi. Buni amalga
oshirish uchun hujumkor kolonnalar belgilandi. Birinchi
kolonnada baron Meller-Zakomolskiy boshliq sapyorlar
komandasi, 2-Turkiston bataloni 1-o‘qchi rotasi, otliq
o‘qchi divizion 1 ta otliq batareya zambaragi, 2-rotaning
otliq o‘qchi divizioni, 1 ta zambarak, ikkinchi kolonnada
1-Turkiston o‘qchi bataloni kapitani Ionov boshchiligidagi 1-Turkiston o‘qchi batalonining 1-rotasi, 3 ta tezkor
Orenburg yuzligi, 1 ta vzvod raketasi, uchinchi kolonnada
bosh shtab polkovnigi Pichugin boshchiligidagi 3-Turkiston
o‘qchi batalonining 1-va 2-rotalari, otliq batareyaning
2-rotasi, 1 ta zambarak bo‘lgan. Uchala kolonnaga polkovnik
Meller-Zakomelskiy umumiy boshliq bo‘lgan. |
MUHTOJNING EHTIYOJI
Xolid ibn Mi’doddan, roziyallohu anhu:
“Umar ibn Xattob, roziyallohu anhu, Said ibn Omir ibn Huzaym al-Jumahiyni Humaysga voliy etib
tayinladilar. Bir kuni Humaysga kelganlarida xalqdan:
—Voliyingiz qanday? —deb so‘radilar.
—Undan mamnun emasmiz, —deyishdi.
—Nega?
—To‘rt sababi bor. Birinchidan, quyosh ko‘tarilmay ishga kelmaydi, ikkinchidan, oyda bir kun hech
tashqariga chiqmaydi, uchinchidan, ba’zan
u shunday xafahol bo‘lib qoladiki, xuddi telbaga o‘xshab
ko‘rinadi va hech ish qilolmaydi, to‘rtinchidan, kechqurunlari hech kimni qabul qilmaydi.
—Bular katta nuqsonlardir, —dedi Umar va Saidga xabar yubordi.
Xalifa Saidga ishonchi tufayli xabar jo‘natayotganida: «Allohim, u haqdagi fikrimni o‘zgartirmagin”,
deb duo qildi.
Said kelganida Hazrati Umar Humays xalqiga:
—Voliy ustidan shikoyatingizni yana bir bor ayting, —dedi.
—Quyosh ko‘tarilmay ishga kelmaydi, —deyishdi.
—Vallohi, ey mo‘minlar amiri. Men aslida
hech kimga aytmoqchi emasdim. Uyimda xizmatkor
bo‘lmagani uchun erta turib, non pishirib olgach, tahoratimni yangilab, keyin ishga chiqaman, —dedi
Said.
—Yana qanday shikoyatingiz bor? —so‘radi Hazrati Umar.
—kechqurun bo‘lishi bilan hech kimning ishiga qaramaydi.
—Bunga nima deysan, Said?
—Aslida bu haqda ham gapirmoqchi emasdim. Men kunduzni odamlarga, kechani esa Allohga
ajratganman.
—Yana bir shikoyatingiz bormidi? —so‘radi xalifa.
—Oyda
bir marta
hech tashqariga chiqmaydi, —deyishdi.
—Xo‘sh, bunga nima sabab?
—
Hali
aytganimdek,
xizmatkor
tutmaganim
uchun
kirlarimni
o‘zim
yuvaman
va
qurishini
poylayman. Sababi, menda qo‘shimcha boshqa ust-bosh yo‘q. Shuning uchun o‘sha kuni shomga
yaqin chiqa olaman.
—Yana qanday shikoyatingiz bor? —so‘radi Umar, roziyallohu anhu.
—Orada bir telbaga aylanadi-qoladi va biror ish qilolmaydi.
Said buni shunday izohladi:
— Hubayb al-Ansoriy Makkada o‘ldirilganida men o‘sha yerda edim. Mushriklar uni ushlab,
bir
necha joyidan go‘sht parchalarini kesib olishganidan so‘ng,
bir daraxtga osib mixladilar va undan:
«Hozir sening
o‘rningda Muhammad bo‘lishini xohlarmiding?” deb so‘rashdi.
U esa: «Vallohi, hozir
men ul zotning oyoqlariga bir tikan kirishini ham istamayman” dedi va “Yo Muhammad” deya baqira-baqira jonberdi.
Men o‘sha payt buyuk Allohning borligiga imon keltirmagan
bir mushrik bo‘lganim uchun unga
hech qanday yordam berolmagan edim. Hatto unga achinmadim va vijdonim ham qiynalmadi. Shuni
eslasam, Alloh taolo meni
kechirarmikan, deb o‘ylab hushimdan ketib qolaman.
Ittifoqo, Hazrati Umar, roziyallohu anhu:
—Allohga shukrlar bo‘lsinkim, mening ojiz farosatim noto‘g‘ri bo‘lib
chiqmadi, —dedi va
Saidga
ming dinor berilishini buyurib:
—Buni ehtiyojlaring uchun sarfla, —dedi.
Saidning ayoli buni eshitib nihoyatda xursand bo‘ldi va eriga:
—Bizni sizning xizmatingizga muhtoj bo‘lmoqdan xalos etgan Allohga hamd bo‘lsin, —dedi.
Said ayoliga qarab:
35 |
Musavvir: Temur Sa’dulla.
Texn. muharrir; Mirziyod Olim.
Musahhiha: Ziyodaxon Latifxon qizi.
HB
M 71
Terishga berildi
13. 04. 1993 y. Bosishga ruxsat etildi
5. 10. 19938. Bichimi»
84
X 10872. Ne 2 bosmaxona qog‘ozi. Yuqori bosma usulida bosildi. Shartli
bosma tabog‘i
4,5. Hisob tabog‘i
3,0. 40000
adad
nusxa. Bahosi
kelishilgan narxda. Buyurtma He 4342.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat matbuot qo‘mitasining
A. Qodiriy
nomidagi xalq merosi nashriyoti,
Toshkent, Navoiy ko‘chasi,
30.
Shartnoma
»? 7059.
b
O‘zbekiston
Respublikasi
Davlat
matbuot
qo‘mitasining
1-bosmaxonasida bosildi. 700002, Toshkent, Sagbon ko‘chasi,
1-berk ko‘cha,
2-uy.
» |
Jihozlar: Kimyoviy element belgi(simvol)lari tasvirlangan to’g’ri to’rtburchakli kartotekalar
Topshiriq: Ishtirokchi bir xil kimyoviy simvollar saqlagan egizak to’rtburchaklarni topishi hamda ularning yuqori oksid formulalarini yozishi lozim
Topshiriqni tez va to’g’ri bajargan ishtirokchi g’olib hisoblanadi |
Aslida, ertalabki shirinliklardan voz kechish lozim bo'lsada, donli nonushtalar salomatlikni mustahkamlashga xizmat qiladi
Tegirmonda tortilgan donli undan qilingan mahsulotlar xolesterin darajasini tushiradi, me'da faoliyatini yaxshilaydi, shuningdek, vaznni ushlab turishga yordam beradi
Suli va arpa aralashmasi me'da faoliyatida muammosi bo'lgan, xolesterin darajasini tushirishni istovchilar uchun ayni muddaodir |
Auditorlik xulosasi tuzishdan voz kechish ariza ko‘rinishida bo‘lib,
«Auditorlik tashkilotining auditorlik xulosasi tuzishdan voz kechish
to‘g‘risidagi arizasi» deb nomlanadi.
Agar salbiy xulosa tuzilsa yoki xulosa tuzilmasa, auditor ta’kidlovchi
qismda tekshiruv natijalarini, aniqlangan amaldagi qonunchilik buzilishi
faktlarini va korxona faoliyatidagi boshqa kamchiliklarni batafsil bayon
qiladi.
Auditorlik xulosasi kamida uch nusxada tuzilib, uning ikki nusxasi
auditorlik tekshiruvi buyurtmachisi ya’ni korxona rahbariyatiga taqdim
qilinadi.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlar auditorlik tekshiruvi yakunlanganidan so‘ng
15 kun ichida auditorlik xulosasining bir nusxasini o‘zlari joylashgan
hududdagi soliq organiga taqdim qiladilar.
Auditorlik xulosasi moliyaviy hisobotdan foydalanuvchilar uchun
tushunarli bo‘lib, unda auditorning ikkilanish va(yoki) noroziligidan kelib
chiqqan cheklashlar aniq ko‘rsatilishi lozim. Auditorlik xulosasi barcha
moliyaviy hisobotdan foydalanuvchilar olish imkoniga ega bo‘lgan ochiq
axborot hisoblanadi. Auditorlik xulosasi tegishli moliyaviy hisobotlar
bilan birgalikda xo‘jalik yurituvchi subyekt tomonidan chop ettirilishi
mumkin.
Agar ko‘rsatilgan kamchiliklar buxgalteriya hisobotining haqqoniyligiga
ta’sir qilmaydigan bo‘lsa, auditor xulosa tuzishga kirishadi. Aks holda
auditor buxgalteriya hisobining yuritilishi va korxona tomonidan taqsim
qilingan hisobotlar to‘g‘riligini tasdiqlashdan bosh tortishi lozim. Faqat
ko‘rsatilgan kamchiliklar tugatilgandan so‘nggina tekshiruvlarni yakunlashi va
ularning natijalari bo‘yicha xulosa tuzish mumkin. Buxgalteriya hisobini
yuritish va hisobot tuzishdagi kamchiliklarni tugatish uchun korxonaga
berilgan vaqt, odatda, agar bunday ishlarning jiddiyligi va sermehnatligi
real baholansa, ikki-uch oydan oshmasligi lozim. |
Olot — Buxoro viloyati Olot tuma-nadagi shahar (1982 yildan)
Tuman marka-zi
Viloyat markazi (Buxoro shahri) dan 70 km
Olot stansiyasi
Buxoro shahri bilan temir yoʻl va shosse yoʻli orqali bogʻlangan
O
marka-zidan Buxoro—Turkmanobod xalqaro temir yoʻl va avtomobil yoʻllari oʻtgan
Amu-Qorakoʻl kanali shaharning jan
dan oʻtadi
Aholisi 11,5 ming kishi (2003)
"Olot" atamasining orlot turkiy urugʻ (qabila) nomidan kelib chiqqanligi taxmin qilinadi
Shaharda tuman hokimiyati binosi, "Olotteks" qoʻshma korxonasi, asfalt, gʻisht, konserva zavodlari, Amu-Buxoro kanali boshkarmasi, koʻchma qurilish mexanizatsiyalashgan kolonnasi, MTP, aloqa boʻlimi, 7 umu-miy taʼlim, musiqa maktablari, qish-loq xoʻjalik kasb-xunar kolleji, kasb-hunar maktabi, kutubxona, bolalar ku-tubxonasi, muzey, klub, madaniyat uyi, madaniyat va istirohat bogʻi, markaziy kasalxona va boshqa tibbiy muassasalar hamda savdo, madaniy va maishiy xizmat koʻrsatish shoxobchalari bor
[1] |
4.19-rasm.
HБM
rusumli
konsolli
markazdan qochma nasoslar (4.11-rasm).
Massa konsentratsiyasi:
6
Yogacha, vodorodko‘rsatkichi: pH 2 dan 13 gacha. |
bazasi bilan hisoblashmasdan yoki uni boo“qa madaniyatlarga aloqasiz
deb qiyoslashimiz noo‘rindir. Malinovskiy madaniy o‘zlashtirishlarga
tayangan diffuzion g‘oyani ham qattiq tanqid qiladi. Uning fikricha dif-fuzionistlarning asosiy xatosi madaniyatni yagona tirik organik birlik sifatida emas, jonsiz buyumlar birikmasi sifatida qarashlaridadir. O‘zidan
avvalgi tadqiqotchilarning asosiy kamchiligi deb Malinovskiy, madaniyatning ayrim xususiyatlarini o‘zaro bog‘liq bo‘lmaganalohida ayrim
narsalar sifatida o‘rganishida deb biladi. Madaniy tizimning yaxlitligini buzib bo‘lmaydi, aks holda unga tayangan butun piramida yaxlitligi
ham qulashi mumkin. Shubhasiz zararli bo‘lgan mahalliy varvar xalqlari
udumlarini ham oddiy holda yo‘qotib bo‘lmaydi. Avval ularning barcha
funktsiyalari ularni bajaradigan vazifalarning aniqlash, ularni to‘laqonli
almashtiruvchi udumlarini topish lozim.
Malinovskiyda ijtimoiy institutlar funktsional aloqalarining insonning biologik chtiyojlaridan kelib chiqishga bog‘liqligi g‘oyasi asos
bo‘lsa, funktsionalizmning boshqa yirik namoyondasi Alfred Radkliff —
Braun (1881-1955) qiziqishlari jamiyat strukturasida bo‘lgan. Uning nazariyasi asosida, jamiyat hayotiga o‘zaro ishonchga asoslangan, jamiyat
hayotining o‘zaro bog‘liq elementlarning yuksalib boruvchi tizimi tarzida
qarashdadir. Jamiyatning asosiy elementlari funktsional o‘zaro mutanosiblikka ega bo‘lgan.
Radkliff — Braun ilmiy qarashlari Malinovskiy g‘oyalariga yaqin
bo‘lsada, uning ilmiy nazariyasi o‘zining mustaqil ekanligi bilan xususiyatlangan Riversning shogirdi bo‘lgan olim ingliz strukturalizmi
yoki strukturaviy funktsionalizm ilmiy yo‘nalishiga asos soldi. Unda
ijtimoiy hayotni odamlarni ongi xulqi va madaniyatlarni tahlil qilishda
funktsional va strukturaviy yondashuvlarga asoslanilgan. O‘zining asosiy asarlari— «Antropologiya va ijtimoiy antropologiya metodi» (1958),
«Madaniyatning tarixi va funktsinal ifodalanishi» da (1929) olim inso-nuning hayoti haqidagi fanning tadqiq qilish med”todlarini aniq ifodalab
beradi. Uning harakatlari bilan ingliz ijtimoiy antropologiyasi zamonaviy ilmiy yo‘nalish sifatida shakllanadi. Olimning tasavvuricha insonni
o‘rganuvchi asosiy fan antropologiya bo‘lib u; odam biologiyasi, oldta-rixiy arxeologiya va etnografiya yo‘nalishlaridan iborat. Etnografiya o‘z
“avbatida: antropologiya va ijtimoiy antropologiyaga bo‘linib ularning
r biri o‘ziga xos metodlariga egadir. Antropologiyaning asosiy metodi
76
insoniyat madaniyatini tarixiy rekonstruktsiya qilishdir. Bu kabi tadqiqotlar yozma manbalarga Shuningdek ma’lum xalqning madaniyati doirasidagi gipotetik rekonstruktsiyaga tayangan.
Olimning fikricha ijtimoiy antropologiya insoniyat madaniyatining
tadqiq etishning butunlay o‘zgacha yo‘nalishidir. Uning vazifesi ma’lum
xalqlar madaniyati rekonstruktsiya qilish emas, ijtimoiy va madaniy taraqqiyotning umumiy qonuniyatlarini izlashdir.bu fan tabiiy fanlar singari induktiv metoddan foydalanadi. Induktiv metodning mohiyati—madaniyat omillarini o‘rganishda malumotlarni generalizatsiya tanlash va
umumlashtirishdir.
Radkliff — Braun bo‘yicha ijtimoiy antropologiya: umumiy va markaziy (asosiy) nazariyalardan iborat. Umumiy nazariya 3 ta guruhdagi
muammolar bilan Shug‘ullanadi. Umumiyga o‘rganilayotgan jamiyat
haqidagi statik va morfologik:, uning boshqa jamiyatlardan farqi va
o‘xshashligi, ularni qiyoslash va klassifikatsiyalash xususiyatlari kiradi.
Asosiyga—sotsial dinamika: turli jamiyatlarning faoliyati jihatlari, ularning o‘z faoliyatini saqiash va qo‘llash muammolari. Uchinchi guruhga
—taraqqiyot masalalar
jamiyatning o‘z tipini o‘zgartirish, yangi jamiyatlarni qanday shakllanishi, ijtimoiy o‘zgarishlarning umumiy qonuniyatlarini o‘rganish kiradi. Boshqacha aytgangda inson va uning madaniyati
taraqqiyotining umumiy qonunlarini ijtimoiy jihatlarini tadqiq qiladi. Bu
borada Redkliff Braun dastlab generalizatsiyalaShuv, keyinroq funktsio-nal yoki qiyosiy deb atagan metod qo‘llaniladi. Ijtimoiy antropologiyadan
farqliroq, antropologiya o‘z tadqiqotlarida ayrim xalqlarning o‘tmishi va
bugungi hayotiga oid aniq ma’lumotlarni tarixiy metod orqali o‘rganadi.
Radkliff — Braun umumnazariy kontseptsiyasi bo‘yicha: ob’ektiv
borliqni barcha turlari tabiiy tizimining (atom, molekula, tana, “odamlar
jamiyati) turli sinflaridir. Har qanday tizim: a) uni tashkil etuvchi biriik-lar
(elementlar) dan; b) ijtimoiy udumlarning umumiy birikmasidan; v)
ijtimoiy udumlar bilan bog‘liq o‘ziga xos fikrlar va sezgi timsollaridan
iboratdir.
И
O‘zining ilk asarlarida Rodkliff— Braun «madaniyat » atamasini keng
ishlatadi. Lekin 1931 yildan keyin uning ijtimoiy antropologiya predmetiga nisbatan fikri o‘zgarib u yanada torayadi va «madaniyat» ni «ijtimoiy
struktura»atamasi bilan almashtiradi. Natijada Rodkliff — Braun tadqiqotlarining asosiy yo‘nalishlari turli madaniyatlarning siyosiy tizimlari,
77 |
Avvalgi mafkuraviy yondashuvlardan voz kechgan holda O‘zbekiston diplomatiyasining ustuvor yo‘nalishlarini tanlashga davlat,
tarixiy, madaniy, milliy, diniy, huquqiy an’analarning turli-tumanligi o‘z ta’sirini o‘tkazmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining
ustuvor yo‘nalishlari
O‘zbekistonning tashqi siyosiy hamkorligi yangilanish va taraqqiyot yo‘nalishlarining bir butunligini aks ettiradi. Dunyoning
har qanday mamlakati bilan davlatlararo munosabatlarning mezonlari orasida bizning mustaqilligimizni tan olish va amalda
tasdiqlash birinchi o‘rinda turadi. Bizning o‘z taraqqiyot yo‘limizning xususiyatlarini boshqa davlatlar tomonidan tushunilishi muhim ahamiyatga egadir.
Sobiq Ittifoq hududidagi barcha yangi mustaqil davlatlar bilan ham, butun dunyo mamlakatlari bilan ham ikkitomonlama o‘zaro
manfaatli munosabatlarni rivojlantirish—O‘zbekiston tashqi
siyosatining asosiy tamoyilidir. Bunday yondashuv mamlakatimizning juda aniq natijalarga erishuvini ko‘p jihatdan kafolatlaydi. O‘zbekistonning tashqi siyosiy muvozanati uchun har bir sherik
davlat yoki davlatlar guruhi bilan o‘zaro munosabatlar muhim ahamiyatga ega.
G‘arbning rivojlangan mamlakatlari, ya’ni AQSH, Buyuk Britaniya, Germaniya, Fransiya, Shveysariya, Italiya hamda Yaponiya, Rossiya, Turkiya, islom va arab davlatlari, Xitoy, Hindiston, Janubi-Sharqiy Osiyodagi, Uzoq Sharqdagi yangi industrial davlatlar
bilan yuksak davlatlararo darajada aloqalar bog‘langanligi xalqaro obro‘ uchun alohida ahamiyatga molikdir.
O‘zbekistonning xalqaro aloqalari ularning siyosiy jug‘rofiyasida aks etadi. Bunda u yoki bu mamlakatlar guruhini ajratib ko‘rsatar ekanmiz, aslo ularni boshqalarga qarama-qarshi qo‘ymaymiz,
chunki ularning hammasi o‘zicha ustuvordir.
O‘zbekiston diplomatiyasining tashqi siyosiy ta’sir mintaqasi O‘rta Osiyodagi yangi mustaqil davlatlar bo‘lmish Qozog‘iston,
Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmanistondir hamda o‘z ma’naviyati, Turmush tarzi, iqtisodi jihatdan qon-qardosh hisoblangan,
tarixiy ildizi va taqdiri umumiy bo‘lgan shu mintaqa xalqlarining teng huquqli va o‘zaro manfaatli hamkorligini mustahkam-288 |
oyna terlab ketdi, aniqroq ko‘rish maqsadida uni
tushirib qo‘ydim.
Pet ham, bola ham shoshmasdi, fursatdan foydalanib, Poetga to‘yguncha tikildim. Keyin shunday xulosaga keldim: ro‘paramda muloyim va yoqimtoy ayol
turipti, ammo yillar o‘tib,
u odatdagi qattiqqo‘l
muallima qiyofasiga kiradi, o‘shanda bu ayol bilan
quvonch va hasratlarimni baham ko‘rishni xohlamayman, albatta. Undan ko‘ra qalbimda shirin va olis
xotiralar qolgani yaxshi.
Shahd bilan motorni o‘t oldirdim. Gapga berilib ketgan Pet yonidan o‘tgan moshinani payqamadi
ham. Tepadagi kichkina ko‘zguga qaradim: befayz, kimsasiz ko‘chada ikki nafar inson jussasi hamon yonma-yon turardi.
Dorixonaga kirib, Seg-Xarborga qo‘ng‘iroq qildim.
—Sevgi, muhabbat—xitob qildi Fabian aftini burishtirib. Oradan bir necha kun o‘ggan, men
Fabianning N’yu-Iorkdagi Sent-Rijisz mehmonxonasidan ijaraga olgan hashamatli xonasida o‘tirardim. Har vaqtdagiday turli tillardagi gazetalar
sochilib yotipti. Ikkovimizdan boshqa hech kim yo‘q.
Lili Angliyaga qaytib ketgan. Evelinga telefonda,
ertaga oldingga boraman, deb qo‘yganman.
—Men sizni sevgi yoshidan o‘tgansiz, deb o‘ylagandim, —dedi xunob bo‘lib Fabian. —Haliyam G‘o‘r
ekansiz. Xo‘p, hozir-ku osmonda yurgandirsiz,
keYIN-CHI...
Indamay o‘tiraverdim. Mayli, ko‘nglini bo‘shat-volsin.
— Seg-Xarborda yasharmishlar-a— Fabian asabiylashib u yoqdan—buyoqqa yurardi. Qalin devor
va og‘ir deraza pardalari ko‘cha shovqinini ichkariga
o‘tkazmasdi. — N’yu-YIorkdan atigi ikki soatlik masofa narida-ya. Peshonangizdan otib ketishadi-ku
Innaykeyin, qish paytida hech Seg-Xarborda bo‘lgan-misiz2 Muhabbatingiz so‘nganidan keyin-u yerda nima
qilasiz, qayish uqalaysizmi)
—Ish topilar.
Hech bo‘lmasa,
kitob o‘qiyman,
siz ikkalamiz uchun ham aravani tortaverasiz.
Fabian bir g‘o‘ldirab, achchiq jilmaydi.
—Nima bo‘lganda ham, —davom etdim men. —
282 |
Sog‘inch
i
Hali cho‘kmadi yelkam,
Yenggani yo‘q bu hayot
—
Men hamon tushlarimda
Uchayapman — beqanot.
Yo‘q, hanuz qo‘rqqanim yo‘q—
Na kunduz-una tundan.
Men hatto hushlarimda
Yerga qo‘nganim qo‘ngan...
113 |
Zaxarga o'xshr so'zlar
Shirin Yo'lg'on so'zlar aytmasak
u mening yaqin do'stim |
Yorilgin tosh, yorilgin,
Men onamni ko‘rayin,
Diydoriga
to‘yayin,
desang
men
Katta
Qoratoshning
orasidan
chiqaman.
Yomon
odamlarning
orasida
yashagandan
ko‘ra Qoratoshning bag‘rida yashaganim yaxshi,
—debdi bolaning onasi.
—Yomon odamlar qayerdan paydo bo‘ladi?
–dedi uyqusi
ochilib ketgan Sherzodbek.
–Endi uxla, hademay, tong otadi.
j
j
j
Erining
uyidan,
o‘z
hovlisidan
haydalgan
Tozagul
tonggacha Ko‘kbuloq yonidagi
Katta Qoratosh
yonida
o‘g‘lini
bag‘riga bosgancha o‘tirib chiqdi.
Go‘yo uning xayolida yashashdan mantiq qolmagandek
edi.
Yolg‘iz umidi mehribon ukasi Nusratning taqdiri
ham
noma’lum. Qishloqqa kelmaydi. Shayton Tozagulning qalbiga
g‘ulg‘ula
sola
boshladi.
«Yashab
nima
qilasan,
o‘zingni
o‘ldir!.
Erta
tongdanoq
Tozagul
Xosiyat
xolaning
eshigini
taqillatdi.
– Xolajon, Sherzodbekka bugun kechgacha qarab
turing.
Tuman
markaziga tushib
kelaman.
Kuyovingiz
pul
jo‘natibdi.
Olib kelay.
Sizga ishonaman.
Sizni Xudoga,
Sherzodbekni sizga topshirdim. Omon bo‘ling,
—dedi.
– Tozagulurushga ketayotganodamga o‘xshab xayrlashasan-a, –
dedi kulib Xosiyat xola.
–Faqat tez qayt. O‘zing bilasan,
qoni bosimi degan dardim
bor.
Birpasda chiqadi,
birpasda tushadi.
Bu yetmagandek Karim bobong ham yosh boladek
injiq bo‘lib qolgan.
===
10 = |
Ana, tabib hovonchani ko‘tarib uyga, xotini etagini
lippasiga qistirib, molxonaga zipilladi.
—Menga qara, Olimjon. Sen katta yigitsan-a?
Haliyam qovog‘ini ochmaydi. O‘rgildim dimoq-firog‘ingdan.
—Kecha seni bilmasdan xafa qilib qo‘ydim. O‘g‘ri
deb o‘ylabman. Bundan keyin birovning devoridan oshib
tushmagin, xopmi?
— O‘g‘’rilik qilganim yo‘q... Men...
Titmi bermaydi, tirrancha!
— Bo‘pti! Gapni ko‘“paytirma! Yana bir marta shunaqa
qilsang, seniyam, dadangniyam qamatib yuboraman...
... Yo‘li oson ekan-ku! Musichaga ozor bermaydigan
mana shu tabib ustingdan shikoyat. qiladi deb qo‘rqib
yuribsanmi?! Kim aytadi seni Zakunchi deb. Yo‘lbarsdek
vajohating bilan shulardan cho‘chidingmi? Shulardan-a?!
Hayf-e, sendek raisga!
Endi anavi—Robiya qoldimi? Qo‘rqadigan joyim
yo‘q! Shunaqangi tilimi qisiq qilib qo‘yamanki, ketimdan
o‘zi
ergashib yuradigan bo‘ladi, unsurvachcha. Chu,
jonivor! Muncha uchasan? Qamchi yeb o‘rganmagansan-da! Havo muncha tiniq! Olam muncha chiroyli.
Muncha
tez uchadi bu? Qanoti bormi? Qayoqqa ketyapman o‘zi? Baribir emasmi? Olam yam-yashil bo‘lsa,
ostingda arg“umoq bo‘lsa, uchasan-da!
Yangi
yil
kechasidagi o‘tirishda Soli so“poq talinka chertib, nima
deb xirgoyi qilgandi?
Arg‘umoq ostingdadir, tog‘larni kez, bog‘larni kez,
Nogahon bu arg‘umoq ostingda bo‘’lgay-bo‘lmagay!
Xotintaloq So‘pog‘-ey! Bilib aytgan ekan! Ostmgda
oting bormi, uzangi uzilguncha surib qol. Ertaga otingmi boshqa odam minmaydi deb kim kafolat bera oladi?
Bekor
gap!
Ostimdagi arg“umoqni birovga berib
qo‘yadigan anoyi emasman!
Charchadingmi, Qorako‘z? Voy-bo‘! Terlab ketibsan-ku! Bo‘ldi, birodar, bo‘ldi. Qaytamiz. Shoshma, sekin...
Ha, barakalla, ishboshimizdan oshib yotibdi. Bilasan-ku,
odamlarni. Senga-ku, bir qamchi ham ortiqcha... Ammo
odamlar arg‘umoq emas-da, qaysar eshakdan farqi yo‘q
Yuki yengillashdimi, yotib oladi.
280 |
GOST 7.19-2001
1-misol. Hujjatda keltirilgan: 23.11.1999
Yozuv: 19991123
yoki 199911,
yoki 1999
2-misol. Hujjatda berilgan: 23-27.11.1999
Yozuvda: 19991123-19991127
2061 Ye SERIAL NASHRNING TARTIB RAQAMI
30
So‘z yoki so‘z birikmasidan tashkil topgan va serial nashrning tomini
(chiqishini) va ushbu tom tartib raqamini belgilaydigan belgisi.
Yozish usuli (Hujjat qismi (tomi) va seksiyasining belgilanishi)da
berilgan ma’lumotlar elementda berilgan (2000) 1 N).
Agar serial nashrning tomi va chiqishi bir vaqtda berilgan bo‘lsa,
ular bo‘sh joy bilan ajratiladi.
1-misol. Hujjatda berilgan: HUT tom 4-nashr
Yozuv: 16yotomyo4 nashr
2-misol. Hujjatda: 4-8-tom berilgan
Yozuv: Aftom-yoftom
210 FA
NASHR QILISH JOYI (SHAHAR)
53
Nashriyot (nashr etuvchi muassasa) joylashgan aholi punktining nomi.
Yozish usuli: Ma’lumotlar elementi hujjatda berilgan ko‘rinishda
yoziladi. Nashr etish joyining nomiga (zarur hollarda) aniqlik kirituvchi
ma’lumotlar qo‘shilishi,
uning ma’muriy joylanishi (o‘lka, viloyat, okrug,
tuman)
yoki
dumaloq
qavs
ichida
shaharning
Geografik
joylanishi
ko‘rsatilishi mumkin.
Ma’muriy nomlar erkin usulda yoziladi. Aholi punktining nomi chap
tarafdagi qavsdan bo‘sh joy bilan ajratiladi.
Agar hujjatda nashr joyi haqidagi ma’lumotlar keltirilmagan bo‘lsa
va ularni aniqlashning imkoniyati bo‘lmasa {5.P) yoki { Bmr keltiriladi.
Misol. Hujjatda berilgan: Topdop, Sapada.
Yozuv: Gopdop(Sap)
2106, S4 NASHRIYOT
53
Nashr
asarlarini
chiqarish
bo‘yicha tashkiliy
va amaliy
ishlarni
bajaruvchi
qonuniy
jihatdan
rasmiylashtiradigan
tashkilot
yoki
individual shaxs.
Yozish usuli: Ma’lumotlar elementi hujjatda berilgan ko‘rinishda
yoziladi. Abbreviatura nashriyot nomi xalqaro miqyosda ushbu qisqartirish
orqali
ko‘proq tanilgan
bo‘lsa qo‘llaniladi (ushbu abbreviatura ostida
nashriyot nashrlarda belgilanadi).
Nashr nomida nashriyotni batafsil tasvirlaydigan iboralar tushirib
qoldiriladi (masalan GAd). Nashriyot-u iborasi GOST 7,11
ga muvofiq va
146 |
—Faqat sen buyursang BO‘LDI-E—Ye omat! Taxasi yengil! Beri qarab, tuzalib kela-yotir-kuSh— degan so‘nggi gapni Absamet juda ham
shodlanib aytdi.
O‘sha
kuni tushdan
keyin,
haligi
to‘rttovi
ikkita
chanani Absametning keng hovlisidan
G‘IiZG‘IZOon
qilib,
choptirib chiqishgandi. Kengroq, qulay
chanada
Mag‘gash
bilan O‘tegeldi orqaroqda o‘tirishdi. Ot
boshini
tutishga usta
Mayqonning o‘zi kozlaga chiqdi. Absametni
oldilariga solib olishdi. Ixcham jussali, cho‘qqi qora
soqolli, chaqnab turadigan katta-katta qorako‘zli
Ab-samet, chindan
ham
hech kimga
aytmay,
to‘riq
yo‘rg‘ani
Maoyqon ikkavi
«ha» deyishib, yaxshilab
boqishib,
mana shu maslenkaga hozirlab yurishgandi.
Bugun Mag‘ashlar shaharni juda ko‘ngilli, yashnagan
holda
ko‘rishdi. Uchalovi
chanada
so‘zlasharkan,
Semey-dan Olmaotaning
butunlay
boshqachaligini
aytishib,
xursand bo‘lib tomosha qilishardi.
Kechki
paytlarda
eo‘r gavdasi bilan osmonning qoq yarmini oladigan qalin qorli Olatov odamning xayolini sehrli
bir
magnit
bilan
o‘ziga
tortayotganga
o‘xshaydi.
Suqlantirib
tortadi. Qanday baland, qanday azamat, Qanday ajoyib olam» deyishdan boshqa so‘z topish, tasvirlash qiyin
tuyuladi.
To‘g‘ri, uylari faqat bir
qavatli, deyarli
hammasi
yog‘och binalar. Semey,
ayniqsa
katta Semey
bularning
aytishiga ko‘ra ham, to‘g‘risi ham bu shaharning uylaridan qancha baland,
katta, ko‘rkam tosh
binolar
bilan
bezatilgan. Aslida bu uchovi Olmaotaning ko‘chasiga
chiqib, o‘zaro suhbatlasha boshlashsa, hamisha Olmaota
bilan Semeyni galma-gal
tilga
olishib, taqqoslash
bilan bo‘lishardi. Hozir ham bular shu shaharning bog‘i-rog‘i
bilan
meva-Chevasining
ko‘pligiga
qiziqishayotir.
Ayniqsa
ko‘chalar
bo‘yidagi, bularning tasviriga
ko‘ra,
«odam aytgusiz azim daraxtlari» qanday. Osmon bilan
o‘pishib turgan, katta oqqayinlari, yo‘g‘on emanlari-chi
Hammasi ham anaan ulug‘ Olatovga yarasha bitgan, o‘sish,
unish alomatlariga o‘xshaydi.
O‘tegeldi
Mag‘ashdan
shaharning
bog‘lari
haqida
hayron bo‘lib so‘rab kelayotir.
—Xo‘sh, mana shu shaharning butun
bog‘n bir kunda
barpo
qilinganmiy
Butun
daraxtlari
bir
soatda
ekilganmi?
Nega
bu,
yoz chiqarda
qirqilgan toy-g‘unok-larning yolidek
daraxtlarning
hammasi
lep-tekis2
Hammasini tep-teng qilib o‘stirib qo‘ygan qaysi
xudo
ekan!2— dedi.
Mag‘ash
bu shahar
haqida
ko‘p
eshitib,
Abishning
sog‘ligi hali
ancha durust vaqtida uning
o‘zidan
ham
ko‘p uqqan edi. O‘tegeldiga Olmaotaning bog‘lari haqida
gapirib berdi.
—Bu yerda bundan sakkiz
yil
muqaddam
bo‘lgan,
haligi mash’um
ofat
zilziladan
keyin
bog‘larning
daraxtlari
qaytadan
ekilgan)
Sening
payqaganing
to‘g‘ri.
Ko‘p bog‘larning
meva daraxtlari,
ko‘chalardagi
mana
bu manzarali daraxtlar
bir vaqtda ekilganligi
uchun qirqilgandek,
bir tekis bo‘lgani to‘g‘ri
—dedi.
Olmaotaning mevalari pishib turgan paytini
ko‘rmagan O‘tegeldi mana shu shaharda daraxt ko‘pligi
shaharning
husni, xalqning
rizqi ekanligiga
durustroq
baho bermaydi. Olmaotaning Semeydan
ortiqligi
shu
degan gapga
asti ko‘nmaydi.
O‘zi
Chingizdek
daraxtsiz
tog‘da
o‘sgan, dashti-biyoboninng odami
bo‘lgani
uchun,
ba’zan
Utegeldi
Olmaotaning
ko‘cha
bo‘yidagi
daraxtlarini ko‘rolmay, yomanlab ham yurardi.
Bugun Gordiy ko‘chasiga
kelib, undan Sel’skiy
ko‘chasi bo‘ylab yelib yurgan
ko‘p chanalarning poygachi
otlari,
yo‘rg‘a
otlariga
qarab
to‘xtab
turishganda,
Ute-geldi
Olmaotaning
daraxtlari
haqidagi
gapini
yana
davom
etdirdi. Absamet
bo‘lsa, Sel’skiy
ko‘cha
bo‘yida
to‘riq yo‘rg‘a bilan, bir to‘p yo‘rg‘aning orasiga
qo‘shilib, uzoq poygaga ketgan edi. O‘shaning yana qaytishini
kutib turishganlarida,
O‘tegeldi
endi
Mag‘ash
bilan
Olmaota
shahrining
daraxtlari
haqida
bahsga
tushdi.
—Ayta
bersang
bu shaharingning hamma
ko‘chalari
o‘g‘ri. Ayniqsa yozning kuni yaproh yozganda, qandoq
de-tin! Har bir daraxtning uydek soyasiga biqinib turib,
birovni
to‘nayman
desa,
uyni urib
ketaman
desa,
o‘shanga ko‘maklashib turgani yo‘qmi2 Undan qola bersa,
anavn Olatovning
qo‘yni-qo‘nji, tik
qarag‘aylari,
u
ham shunaqa o‘g‘ri) Mana bu ko‘chadan yo‘l ol-da,
anavi
tog‘dagi, qoyadagi chirmashib ketgan qalin tikanak
qarag‘ayzor, xilvat joyga
borib
kir-da,
ket)
To‘ppa-to‘g‘ri
xo‘g‘nrlab
qoch-da,
shu
yerga
Ken»
deb
turgani
yo‘qmi.
Mag‘ash bunga kuldi. |
moni —asosiy mag‘ziga aqlimiz bovar etmas, turmush tajribamiz yetishmasdi. Shaxsan men o‘zim qo‘lyozmaning xufya mazmuni eng
qabih va o‘ta firibgarlik nayrangi bo‘lsa kerak, degan fikrga
kelib qolgandim.
Xayolimdan nari ketmay qolgan bu fikr ser Persivalning
o‘sha bitimni bizga ko‘rsatishidan voz kechgani yoki uning tafsiloti haqida ma’lumot bermagani tufayli yuzaga kelmagan,
chunki uning e’tirozi sababini odatdagi o‘jarligi yoki ayni
vaqtda asabi taranglashib turganigayoq yo‘yib qo‘ya qolish ham
mumkin edi. Ser Persivalning pokligiga bo‘lgan ishonchimning
puchga chiqishi Blakvouter Parkda sezilgan butunlay boshqacha
muomalasi-yu fe’li-atvorida yaqqol namoyon bo‘lib, Limmerij
xonadonidagi kuyovlik sinovi damlarida tilyog‘lamalik qilib
yurganiga iqror bo‘lgandim. Uning tabiatidagi beqiyos nazokat,
eski odatlarga mukkasidan ketgan Gilmor janoblarining
ko‘nglidagidek kiborlarga xos an’anaviy mulozimatlari, Lau-ra oldida o‘zini xokisor tutishi, menga nisbatan samimiyligi, Ferli janoblari qarshisida sipoligi—shularning hammasi g‘alamislik va firibgarlik nayranglari bo‘lib, munofiqlik niyatlari amalga oshirilgach uloqtirib tashlangan, bag‘ri
tosh battol bugun kutubxonada o‘zining haqiqiy basharasini
ko‘rsatgandi. Uning yangi qiyofasi Laura boshiga nima kulfatlar
solishi xayolimdan o‘tib qanchalar ezilganim haqida og‘iz ochmay
qo‘ya qolayin, buni ifodalashga tilim ojiz. Laura hujjatning
asl mohiyati bilan tanishtirilmagudek bo‘lsa, buning oqibati
nimalarga olib kelishidan qat’i nazar, unga qo‘l qo‘ydirmaslikka ahd qildim. Ser Persivalning fosh bo‘lib qolgan qiyofasi meni shunga majbur qilardi.
Vaziyatga ko‘ra endi birdan bir ilinjimiz kelasi kuni dalil va isbotlar asosida imzo chekishdan qat’iy voz kechish bilan
ser Persival azmiga barham berish, mablag‘ bitimlari-yu qonun
mas’uliyatini
u qanchalik suv qilib ichib yuborgan bo‘lmasin,
biz ikkala ayol ham bu borada undan qolishmasligimizni anglatib yuragiga g‘ulg‘ula solib qo‘yish edi.
Biroz o‘ylab ko‘rgach shu mushkul ahvolimiz tufayli, o‘zi olislarda bo‘lsa ham, oqilona ko‘magiga umid bog‘lagudek birdan bir
halol kishiga xat yozishga qaror qildim. U Gilmor janoblarining hamkasbi— Kirl janoblari bo‘lib, qadrdonimizning o‘zi
salomatligining nochorligi tufayli butun hujjatlarni unga topshirib, Londondan ketganlaridan beri hamma ishlar o‘sha kishi-256 |
Gʻarbiy turkiy osttarmoqqa mansub, ayrim soʻzlarda mavjud -j-, tish reflekslari qarluq-uygʻurlar bilan aloqasi natijasi hisoblanadi
Bundan tashqari, zamonaviy qarluq-xorazmiy tillarida -j- (nafaqat -d- dan kelib chiqadigan) old qatori unlilari oʻrtasida -ģ- (-eji-, -iji-, koʻproq -ije- birikmalarida) ga oʻtadi, singarmonizm buzilgan, qator boʻyicha qarama-qarshi qoʻyish meʼyorlanadi, ayniqsa oʻzbekchada |
Sato Guruhi - O'zbekiston |
kichikligi muhim
ahamiyatga
egadir.
Masalan, betonlarning
elastiklik moduli 5000—30000
MPa.
Kvartiralararo devorlar hamda
suriluvchi qavatlararo plitalar
tutashgan
joy
konstruksiyasi
akustik bir jinssiz bo‘ladi (12.6-rasm).
4
12.6-rasm. Ichki devor va qavatlararo plitalar tutashgan joyda tovush
izolatsiyasi qistirma materiallari va buyumlarini ishlatish sxemasi
1—ichki yuk ko‘taruvchi devor paneli; 2—qavatlararo panel; 3—
polosali yoki donali yuklamali qistirmalar.
Akustik bir jinsli bo‘lmagan konstruksiyalarni montaj qilishda orasida
havo qatlami qoldirilishi yoki tovush izolatsiyasi qistirmalari ishlatish
maqsadga muvofiqdir. Bu holda konstruksiyalar o‘zaro bikr holatda
bog‘lanmasligi kerak. Konstruksiyalar orasida
1 sm qalinlikda havo
qatlami bo‘lishi,
10 sm qalinlikdagi betonning tovush izolatsiyasi
xususiyati ko‘rsatkichiga ekvivalent bo‘ladi. Tovush izolatsiyasi qistirma
materiallari doimo yuklama ostida ishlaydi.
Polosa ko‘rinishidagi qistirmalar yaxlit qistirmalarga nisbatan yukni
ko‘p ko‘taradi. Tovush izolatsiyasi qistirmalari doimo yuklama ostida
ishlagani uchun vaqt davomida deformatsiyalanishi va izolatsiyalash
xususiyati pasayishi mumkin.
Tovush izolatsiyasi materiallari va buyumlari qovushoq-elastik
xususiyatlari bilan xarakterlanadi va ularning dinamik elastiklik moduli
(E,) 15 MPa dan yuqori bo‘lmasligi talab etiladi.
G‘’ovak-tolali tovush izolatsiyasi qistirma materiallari-yumshoq
mineral va shisha paxtalar, yarim bikr va bikr buyumlar Ye, ko‘rsatkichi
0,5 MPa gacha, tushadigan ruxsat etilgan yuklama esa 0,002 MPa.
G‘ʻovak-tolali tovush izolatsiyasi materiallarnining o‘rtacha zichligi 75—
175 kg/m?.
G‘ovak-gubkali tovush izolatsiyasi qistirma materiallari va buyumlari
ko‘pikplastlar va rezinalar asosida bo‘lishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Ularning Ye, ko‘rsatkichi 1—5 MPa.
Tovush izolatsiyasi buyumlarning deformativligi material ichidagi
361 |
AQSh prezidenti Donald Tramp Twitter'ga yuz qismi o‘rniga CNN telekompaniyasi logosi qo‘yilgan kishini qulatgani aks etgan montajli videoni joyladi.
Gap shundaki, aslida videoda Trampning 2007 yilda WWE (World Wrestling Entertainment) restling federatsiyasi rahbari Vins Makmen bilan mushtlashgani aks etgan, "yangi versiya"da video tahrirdan o‘tkazilgan va jabrlanuvchi rolida CNN xodimi ko‘rsatilgan.
Amerika prezidenti ushbu video ostida #FraudNewsCNN («CNN'ning soxta xabarlari») i FNN («Soxta axborot tarmog‘i») xeshteglarini qoldirgan. |
yuzasiga
ishlov
berish
xarakteriga
bog‘liq.
G“adir
-
budurlik
koeffitsiyenti miqdori 6.1-jadvalda keltirilgan.
6.1-jadval
Suv uzatma quvur tavsifi
N miqdori
Tunnellar:
qoplamasiz qoya jinsda ...........
0.035.....0.040
purkama—beton qoplamali......
0.025.....0.030
beton
va
temir-beton)
’
дop1aтaн.
шиш
0.013.....0.015
metall qoplamali....................
0.011.....0.012
Tunnelning
bosimli
rejimida
ishlashini
ta’minlash
uchun
suv
omboridagi
hisobiy
sath
FSS
hisoblanadi
ushbu
sath
uchun
gidroturbinadagi chegaraviy sarf Q, ma’lum
(6.2 formulaga qarang).
Ushbu
sarfdagi
pyezometrik
chiziq
holati
tunnelning
kesimdagi
trassasining zamini bo‘lib xizmat qiladi. Hisoblar
GES ikkita rejimda
ishlashi uchun bajariladi: turg‘un va noturg‘un (o‘tish).
Turg‘un rejimda yumaloq shakldagi diametri
4 bo‘lgan tunnel
uchun ishqalanishdagi bosimining
yo‘qotilishi quyidagi formuladan
aniqlanadi.
h,, = 6419:
(6.6)
я"C"a""
Tunnelning
uzunligi
bo‘yicha
bosimni
yo‘’qotilishidan
tashqari
quvur
trassasida mahalliy bosimning yo‘qotilishini ham hisobga olish
kerak
( suv qabul qilgichga kirish, derivatsiyani planda va kesimda
burilishini vah). Derivatsiya tunneli uchun asosan uzunlikda bosimni
yo‘qotilishi hisoblanadi. Mahalliy yo‘qotish uncha katta bo‘lmaydi va
ishqalanishda bosimning yo‘qotilishini
5
—
7
Yo
ni
qabul
qilinishi
mumkin.
U
holda
bosimni
to‘la
yo‘qotilishi
(uzunlik
bo‘yicha
va
mahalliy) 6.6 ifodaga Shezi koeffitsiyentini Manning formulasi bo‘yicha
miqdorini qo‘yganimizdan so‘ng quyidagi ko‘rinishni oladi:
haz
O3Lnk QA,
(6.7)
Bunda, k,, —bosimni mahalliy yo‘qolish koeffitsiyenti.
Pyezometrik chiziq
2
holatini
biroz zaxira
bilan
olish uchun
g‘adir-budurlik
koeffitsiyentini
hisobiy
miqdorini
ushbu
rejimda
ishlashida maksimal qabul qilish kerak (6.1 a-rasm).
100 |
tijasida hosil bo‘lib, yashil rangli gelga o‘xshash massaga ega. NiIO va NI(OH), suvda deyarli erimaydi, ammo kislotalarda yaxshi eriydi:
ЮO 4 2H01— MC, 8 H.O
NIi(OH), 4 H2SO4 — NiSO4 4 2H,0
Pd(II) va Pt(II) oksid va gidroksidlari qora rangli
moddalar bo‘lib, suvda amalda erimaydi. PtO kislotalarda ham erimaydi.
Nikel(II) va uning analoglari sulfidlari qora rangli
moddalar bo‘lib, NiS kislotalarda eriydi. PdS
va PtS
kislotalarda erimaydi.
Nikel(II)
ioni
suvda
(Ni(H,O),J””
ioni
hisobiga
yorqin
yashil
rang
hosil
qilib,
sovutilganda
NI(NO;); 6H,0O,
NISO; 6H,0O,
Ni(ClO4), 6H,O
kabi
kristallogidranlar holida ajraladi.
Nikel va uning analoglari eritmada kompleks birikma hosil qilish hisobiga suvda eriydi:
Ni(OH), 4 6NH; — (Ni(NH;), (OH),
Palladiy(II) birikmalari eritmada (Pd(H,O)4)”” ioni
hisobiga qizil-qo‘ng‘irrangli bo‘lib, tuzlari eritmadan
Pd(ClO4); 4H,0O, PdCl, 2H,O
kabi kristallogidratlar holida ajraladi. Platinaning akvakomplekslari beqarordir.
Pd(II) va Pt(II) komplekslari barqaror bo‘lib, oson
aminokomplekslar hosil qiladi:
PdCl, 4 ANH; —9 (Pd(NH;)41Cl,
Bundan tashqariNi(II), Pd(II) va Pt(II) larning organik
ligandlar
bilan ham
hosil
qilgan komplekslari
ma’lum.
Nikel guruhchasi elementlari orasida 44 oksidlanish
darajasi Pt uchun xosdir. Pd(IV) birikmalari nisbatan beqarordir.
Ni(IV)
birikmalari
esa
deyarli
uchramaydi.
Pt(IV) birikmalariga qo‘ng‘irrangdagi platina(IV) oksid
496 |
104
iqtisodiy rivojlangan davlatlarning 11dan 38% gacha aholisi 25-64 yoshida
semizlik kuzatiladi. Yog‘larning ortiqcha yig‘ilishi (ko‘pincha qorin qismida)
arterial bosimning oshishi, lipid almashinuvining buzilishi, insulinli
diabet va boshqalar. kabi kardiologik kasalliklarning rivojlanish xavfi
omillariga olib keladi. Semizlik buyrak, nafas funksiyasiga, hayz
davrining buzilishiga, qo‘l oyoqlarning osteoartroziga olib kelishi va
podagra, o‘t qopining tosh kasalliklarining rivojlanish xavfini oshirishi
haqida aniq ma’lumotlar bor. Hozirgi kunlarda semizlik rivojlanayotgan
hamda rivojlangan davlatlarda epidemiya tusini olgan. Katta yoshdagi
aholining 50% ga yaqinini tana vaznining indeksi me’yoridan ko‘p.
Ortiqcha tana vaznini kamaytirish va bir me’yorda ushlab turish qiyin
masala, lekin hal qilsa bo‘ladigan muammo. Tana vaznini boshqarish uchun
qabul qilayotgan ovqat miqdorini, ovqat tarkibini va jismoniy faollikni
nazorat qilish kerak. Tana vaznini me’yorda ushlab turish organizmga ovqat
bilan tushayotgan va chiqib ketayotgan kaloriya balansiga bog‘liq. Jismoniy
harakat kaloriyani kamaytiradi. Tana vaznini parhezlarsiz, sekinlik bilan
kamaytirish tavsiya qilinadi, chunki parhez bilan ozish vaqtinchalikdir.
Ovqatlanish balanslashgan, ovqat esa kam kaloriyali bo‘lishi kerak. Ammo
ovqat mahsulotlari turli tuman bo‘lishi,odatlangan, ovqat iste’mol qilish
insonga huzur bag‘ishlashi kerak.
JSST semirishni profilaktikasi bo‘yicha qator tadbirlarni tavsiya
etadi: tana vaznining oshishida kam jismoniy faollikning rolini aholiga
tushuntirish; o‘zining vaznini to‘g‘ri baholash; ish joyida jismoniy
mashqlarni bajarish va hakozo.
Ortiqcha tuz miqdori arterial gipertoniyaga olib kelishi o‘tgan
asrning boshida aniqlangan. Kuniga 3 g gacha tuz qabul qilgan aholi orasida
yosh o‘tishi bilan qon bosimining ortishi kuzatilmagan. Agarda bu odamlar
kuniga 7-8g tuz iste’mol qiladigan hududga ko‘chib o‘tsa, unda ularda qon
bosimi ortadi. Hozirgi vaqtda ko‘pchilik mamlakatlarda odamlar
fiziologik ehtiyojidan ortiqcha tuz iste’mol qiladi, shu vaqtda kuniga |
22. Nega Ikkinchi jahon urushining oldini olib bo‘lmadi?
23. Sovet-Germaniya sharinomasining mazmuni haqida nimalarni bilib
oldingiz?
JADVALNI TO‘LDIRING. DARSLIK MATNI BILAN ISHLASH
1
2
3
—
Versal-Vashington tizimi
Versal tinchlik
Reparatsiya muammosi qay
iborasining mazmuni
shartnomasining Germaniya
tarzda hal etildi?
uchun oqibatlari
4
$
6
Ши
Millatlar Ittifoqi qanday
Birinchi jahon urushining ! Birinchi jahon urushining
tashkilot va nima maqsadda / Avstriya uchun oqibatlari
Bolgariya va Vengriya
tuzildi?
uchun oqibatlari
7
8
9
—
Sevr shartnomasining Turkiya
Nega Vashington
«To‘rtlar shartnomasi»ning
uchun oqibatlari
konferensiyasi chaqirildi?
mazmuni
10
Ц
12
—
«Beshlar shartnomasi»ning
«To‘qqizlar
Daves va Yung rejalari
mazmuni
shartnomasi»ning mazmuni
mazmuni
13.
14
15
Ш
Kит —Berlin—Tokio
uchburchagi
Sovet—Germaniya
Nega urush boshlandi?
I
shartnomasi mazmuni
1
QO‘SHIMCHA MATERIAL
Vudro Vilsonning tinchlik dasturi:
—
Tinchlik shartnomalarining yashirin bo‘lmasligi.
—
Ham tinchlik, ham urush davrida dengiz savdosining erkin bo‘lishi.
—
Xalqaro savdodagi barcha to‘siqlarni yo‘q qilish.
—
Davlatlarning qurolli kuchlarini davlat xavfsizligini ta’minlashga imkon beruvchi darajagacha qisqartirish.
—
Mustamlakalar bilan bog‘liq barcha muammolarni va nizolarni
erkin, samimiylik va xolislik ruhida hal etish.
—Germaniya bosib olgan barcha hududlarning ozod etilishi.
—
Belgiyaning ozod etilishi va mustaqilligining tiklanishi.
—
Elzas va Lotaringiyaning Fransiyaga qaytarilishi. Fransiyaning
bosib olingan boshqa hududlarining ozod etilishi.
—
Italiya chegarasining aniq ajralib turuvchi
milliy chegaralar
asosida o‘zgartirilishi.
—
Avstriya-Vengrniya tarkibiga kiruvchi xalqlarga muxtoriyat berilishi.
—
Germaniyaning o‘z qo‘shinlarini Ruminiya, Serbiya va Chemogon-yadan olib chiqib ketishi hamda Serbiyaning dengizga erkin chiq!
olishini ta’minlash.
—
Turkiya hududidagi xalqlarga muxtoriyat berilishi.
—
Dardanell bo‘g‘ozining hamma davlatlar kemalari uchun ochiqligi
—
Dengizga chiqa oladigan mustaqil Polsha davlatining tiklanish!
Polyaklar yashaydigan hududlarning Polshaga berilishi, Millatla
Ittifoqining tuzilishi. Uning ham katta, ham kichik davlatlarning
siyosiy mustaqilligini va hududiy vaxlitligini kafolatlash тaдoпи
ega bo‘lishi.
24
3-$8. Sovet davlati
Birinchi jahon urushining oxiriga kelib
Rossiya holdan toyib qoldi.
1917-yil
fevralda
davlat
to‘ntarishi
bo‘lib,
hokimiyat Muvaqqat hukumat qo‘liga
o‘tdi. Ko‘p o‘tmay bu hukumatga qarshi qo‘zg‘olon ko‘tarildi va
Oktabr davlat to‘ntarishi yuz berdi. Hokimiyatga V.
I. Lenin boshliq
bolsheviklar keldilar. Bolsheviklar o‘zlari qurmoqchi bo‘lgan yangi
jamiyatni kommunistik jamiyat deb atashgan. Ularning fikricha: bu
jamiyat o‘z taraqqiyotida ikki bosqichni bosib o‘tishi kerak edi. Birinchi
bosqichni sotsializm, ikkinchi bosqichni esa kommunizm deb atashgan.
Sotsializm—kommunistik jamiyatning quyi bosqichi, kommu- |
Amortiza-13250
3300
3500
tsiya
ajratmalari
Ijtimoiy
4420
4400
4950
sug‘urta
ajratmalari
Boshqa
3150
3150
3490
ishlab
chiqarish
xarajatlari
Jami
59470
{100
161150
1100
164440 { 100
ishlab
chiqarish
tannarxi
12.
Ish haqining mutlaq
va nisbiy farqlarini aniqlang va xulosa
iling.
Bazis
Hisobot
o‘zgarishi
Ko‘rsatkichlar
davri
davri
summada
Yo
Ish haqi fondi, ming so‘m
19200
9750
Shu jumladan:
—o‘zgaruvchan qismi
6440
6650
—o‘zgarmas qismi
2760
3100
Mahsulot
hajmi,
ming) 60200
1) 66220
so‘m
13.
Xizmatchilarning
ish
haqi
fondiga
xizmatchilar
sonining
o‘zgarishi
va
bir xizmatchining
o‘rtacha
yillik
ish
haqi
o‘zgarishi
ta’sirini hisoblab toping.
Ko‘rsatkichlar
Reja
Haqiqatda
a 5
1.
Xizmatchilarning
ro‘“y-50
48
xat bo‘yicha o‘rtacha soni
I
.
2. Xizmatchilarning yillik
7400,0
7500,0
ish haqi fondi, ming so‘m
3. Bir xizmatchiga to‘g‘ri
keladigan o‘rtacha yillik ish
haqi, so‘m |
Yuqoridagi norozilik ishtirokchilarining talablaridan ko’rinib turibdiki, bu talablar asosan ijtimoiy-iqtisodiy talablar, siyosiy talablar yo’q
Nega shunday?
Buning sababini tushunish uchun men o’zbek muxolifatining tarixiga nazar tashlashdan javob topsa bo’ladi deb o’ylayman
O’zbeklarning norozilik chiqishlarida 3 to’lqinni kuzatamiz:
1-to’lqin
1989-1992-yildagi norozilik chiqishlari
Bu davrda Birlik Xalq Harakati, Erk Demokratik partiyasi ommaviy norozilik chiqishlarini tashkil qilishgan
Bu norozilik chiqishlarida Orol muammosi, O’zbek tiliga davlat maqomi berish, paxta yakkahokimligini yo’q qilish, O’zbekiston mustaqilligi, muxolif partiya va harakatlarni ro’yxatga olish va hokazo talablar qo’yilgan |
Photogram kompaniyasi qoshiga yig‘ilgan bir guruh muhandislar, ma’lumotlarni qayta ishlash bo‘yicha mutaxassislar va kontent yaratuvchilari Micro Four Thirds fototizimi sifatini smartfon sun’iy intellekti bilan uyg‘unlashuvini” hosil qiladigan kamerani yaratish ustida ish boshladi, deb xabar beradi IXBT.
Qurilmaning asosini tasvirdagi piksellari o‘lchami 4,64 mkm bo‘lgan va HDR’ni qo‘llab-quvvatlovchi 11 megapikselli Four Thirds formati tashkil etadi. U yechiluvchan obyektiv bilan birga ishlaydi. Bunda Micro Four Thirds obyektividan hamda boshqa tizimlarning obyektivlaridan ham foydalanish mumkin.
Alice Camera o‘z ekraniga ega bo‘lmaydi va smartfonga ulanadi. Ulanish Wi-Fi orqali amalga oshiriladi. Smartfondagi ilovada ekspozitsiyani boshqarish, ranglarni to‘g‘rilash, tasvirni raqamli barqarorlashtirish va avtomatik fokus funksiyasi mavjud — ularning barchasi sun’iy intellekt algoritmlari bilan ishlaydi.
Suratga olingan tasvirlarni saqlash uchun microSD xotira kartasidan foydalaniladi. Bundan tashqari, tasvirni to‘g‘ridan to‘g‘ri smartfonga uzatish va uni internetda chop etishdan oldin tahrirlash mumkin. Kamera 4K sifatdagi videolarni ham tasvirga olishga qodir.
Hozirda prototip bosqichida bo‘lgan kameraga oldindan buyurtmalar qabul qilinmoqda. Alice Camera’ning narxi 750 funt sterlingni tashkil etadi, biroq oldindan buyurtma berish orqali uni arzonroqqa xarid qilish mumkin. Kamera 2021-yilning martida taqdim etilishi kutilmoqda. |
Eng ko'p o'qilganlar
Elektron pochta orqali obuna bo'ling
O’zbekiston Savdo-sanoat palatasi
O’zbekiston Nodavlat notijorat tashkilotlari milliy asotsiatsiyasi
O’zbekiston Liberal-demokratik partiyasi
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruvi akademiyasi
Oliy Majlis huzuridagi Nodavlat notijorat tashkilotlarni va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini qo’llab-quvvatlash Jamoat fondi
O’zbekiston Mustaqil bosma ommaviy axborot vositalari va axborot agentliklarini qo’llab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat fondi
«Mahalla» xayriya jamoat fondi |
Konsullik
fuiksiyalari
O‘z davlati, uning yuridik shaxslari va
fuqarolari manfaatlarini himoya qilish
va qo‘riqlash
O‘z davlati va yashab turgan davlati
o‘rtasida savdo, iqtisodiy, madaniy,
ilmiy va boshqa aloqalarni
rivojlantirishga yordam berish
—
Qonuniy asosda konsullik doirasining
siyosiy, iqtisodiy, huquqiy va ilmiy hayoti
to‘g‘risida axborot to‘plash
Konsullik okrugida yashovchi o‘z davlati
fuqarolarini hisobga olish va ularga
nisbatan ma’muriy va notarial
funksiyalarni bajarish
Konsullik okrugi hududidagi dengiz va
havo kemalari, transportning boshqa
turlari hamda ularning ekipajlariga
nisbatan muayyan majburiyatlarni
ish
O‘z fuqarolari va chet elliklarga
fuqarolik bilan bog‘liq viza va
hujjatlarni berish, hujjatlarni
legalizatsiya qilish va boshqalar
104 |
etayotgan Elyorning ko‘zlaridan nigohlarini uzolmay qoldi.
Militsiyadagilar Aziz bilan birga ishlagan xodim sifatida sizni xam chaqirishlari mumkin, degan gapni eshitganda
esa tamomila o‘zini yo‘qotib qo‘ydi.
—Unda, oyimdan baloga qolibman, —dedi Shahlo
siniq ovozda. U bu gapini shunday tushkun kayfiyatda aytdiki, Elyor beixtiyor o‘rnidan turib qizning ro‘parasiga
o‘tib o‘tirganini sezmay ham qoldi.
—Nega? —so‘radi Elyor rahmdillik bilan. —Oyingizdan shunchalar qo‘rqasizmi?
—Agar... agar o‘z onam bo‘lganlarida bunchalar xorlamasdilar, —deb ko‘zyoshlarini tiyolmadi qiz.
Elyor ran nimada ekanligini tushundi. Yuragida mehr-shafqat hislari uyg‘onib, yana nimadandir qattiq xavotirga
tushgan qizga rahmi keldi. Lekin Shahloni yupatish uchun
nima deyishni bilolmay o‘ylanib qoldi.
—Ular meni adajonimga yomonlagani yomonlagan, —deya
yig‘lamsirab so‘zida davom etdi Shahlo goh burnini, goh
ko‘z ostini ro‘molchasi bilan artib qo‘yarkan. —Ukam Sobir-jongayam kun berishmaydi. Ammo o‘zining arzanda o‘g‘lini
yer-u ko‘kka ishonmaydi.
Elyor “kun berishmaydi” degan so‘zni eshitgach, uyda o‘gay
onadan boshqa yana kim boriykin, deb o‘yladi va shu zahoti
xayolidan kechgan savoldan o‘zini tiyib turolmadi:
—Axir buvingiz borlar-ku. U kishisizning tarafingizni olmaydilarmi?
— Kampirsho o‘gay oyimning onalari. Ikkita kelini
bilan chiqisholmay biznikiga k^ ib kelganlar. Qizi nima
desa, shuni qaytaradi.
Elyor boshini qimirlatib qo‘ydi. Shu tobda kampirning
o‘sha kungi sovuq muomalasi yodiga tushdi. Hayron bo‘lganining boisini endi tushundi: kampir uni birinchi marta
ko‘rib turgan bo‘lsa-da, qiz haqida bepisand va g‘araz bi
lan gapirgandi. Shahloning boshlig‘i ekanligini bilgan-76 |
“Terabayt.uz” nashri Toshkentdagi “Malika” (“Fleshka”) maishiy texnika va elektronika bozorida sotilayotgan Apple, Samsung va Artel planshetlarining 4-noyabr holati bo‘yicha narxlarini e’lon qildi.
Avvalroq, “Malika” texnobozorida sotilayotgan Apple smartfonlari narxlari haqida ma’lumot berilgan edi.
Apple planshetlari:
iPad Mini 4
Aloqa imkoniyatlari: Wi-Fi, 4G Xotirasi hajmi: 64 gigabayt Narxi: 4 095 000 so‘m
iPad Mini 4
Aloqa imkoniyatlari: Wi-Fi, 4G Xotirasi hajmi: 128 gigabayt Narxi: 4 680 000 so‘m
iPad Mini 3
Aloqa imkoniyatlari: Wi-Fi, 4G Xotirasi hajmi: 16 gigabayt Narxi: 2 808 000 so‘m
iPad Mini 3
Aloqa imkoniyatlari: Wi-Fi, 4G Xotirasi hajmi: 64 gigabayt Narxi: 3 510 000 so‘m
iPad Air 2
Aloqa imkoniyatlari: Wi-Fi, 4G Xotirasi hajmi: 16 gigabayt Narxi: 2 925 000 so‘m
iPad Air 2
Aloqa imkoniyatlari: Wi-Fi, 4G Xotirasi hajmi: 64 gigabayt Narxi: 3 568 400 so‘m
Samsung planshetlari:
Samsung Galaxy Tab 4
Narxi: 1 100 000 so‘m
Samsung Galaxy Tab Ye 9.7
Narxi: 1 525 000 so‘m
Samsung Galaxy Tab 4 10.1
Narxi: 1 515 200 so‘m
Samsung Galaxy Tab S2 9.7
Narxi: 3 110 000 so‘m
Artel planshetlari:
Artel Vision
Narxi: 928 000 so‘m
Artel Wave
Narxi: 759 000 so‘m
Artel Star
Narxi: 469 000 so‘m
Artel do‘konida
Artel Vision
Narxi: 875 000 so‘m
Artel Wave
Narxi: 765 000 so‘m
Artel Star
Narxi: 450 000 so‘m |
“VASHINGTON IRVING
’
“— (1782-1859)
’
,, Vashington Irvingning ota-bobolari Gollandiyadan bo‘lib, Ariierika-hing Vashington shtatiga ko‘chirilgan edi. XVII-XVIIF asrlarda ming-Tab yevropaliklar o‘z ixtiyorlari bilan, ayrimlari majburan Amerikaga
keltirilgan edi. Hali o‘sha davrlarda Amerikaning ko‘p’qismida yerli
qabilalar yashar, ularni siqib chiqarish va butun Amerika hukmronligi-1 qo‘lga kititish uchun yevropafik oq tanlilarni ko‘chirib keltirish v
tilarga bir qancha imtiyozlar yaratib berish kerak edi.
7",
:
63 |
Biroq xorijdagi uyg‘ur faollariga ko‘ra, Xitoy hukumatining musulmon uyg‘urlarning dini, madaniyati va urf-odatlariga qarshi kuchaytirgan chora-tadbirlari oddiy uyg‘urlarda noroziliklarni paydo qilmoqda va zo‘ravonliklarga majburlamoqda |
Transport yoʻli uzunligi 770 km
Viloyat hududidan " Urengoy–Pomari–Ujgorod " neft quvuri o"tgan
Avtomobil yoʻllari uz
11 ming km dan ziyod, kattik qoplamali (beton va boshqalar) yoʻllar 2,8 ming km
2 ped
instituti, Sumi davlat unversiteti, 3 muzey, drama teatri bor
[1]
↑ "Sumi viloyati" OʻzME
S-harfi Birinchi jild
Toshkent, 2000-yil
Ukraina maʼmuriy bo'linishi
1Rossiya nazoratiga oʻtgan hududlar |
Nazorat varaqasi
106-jadval
(talabaning ismi-sharfi)
(variant )
(kurs, guruh)
Savollar
Tanlab olingan javoblarning
Ro‘parasida- { Mustaqil bajarilganini { O‘qituvchi
gi harf
tas-diqlovchi yozma ravishdagi } tomonidan
bayo-ni, misol
va masalalar } qo‘yilgan
yechimi
ball
1
2
3
4
1
2
3
4
5
6
Jami
1-JN dagi test savollarining:
86—100 foiziga yozma tarzda to‘g‘ri javob bergan talaba 5,26,0 ball (105-jadval, 7-ustun, 1-qator);
71–85 foiziga-4,3-5,1 ball (105-jadval, 6-ustun, 1-qator);
55–70 foiziga-3,3-4,2 ball (105-jadval, 5-ustun, 1-qator);
"
40—54 foiziga-2,4-3,2 ball;
25–39 foiziga-1,0-2,3 ball;
" test savollarining 25 foizidan kamiga yozma tarzda to‘g‘ri
javob bergan talaba 0,9 va undan kam ball bilan baholanadi.
14591 O‘quv yili grafigiga binoan 1-ON odatda oktyabr oyining to‘rtinchi haftasida o‘tkazilishi ko‘zda tutiladi. Shu davr ichida
fanning 6 ta mavzusi bo‘yicha
16 soat ma’ruza darslari o‘tilgan
bo‘ladi. Demak, 1-ON oltita, ya’ni:
1. Statistika predmeti.
2. Statistik kuzatish.
3. Svodkalash va guruhlash.
4. Mutlaq va nisbiy miqdorlar.
5. O‘rtacha miqdorlar.
6. Variatsiya ko‘rsatkichlari mavzularini o‘z ichiga qamrab olishi
kerak.
ONning JN lardan farqi shundaki, bu yerda test variantlaridagi savollarning 70—80 foizi nazariy savollardan iborat bo‘ladi. Shu sababli kafedra kengashida:
405 |
Xizmat vazifalarini
yoki
ish
beruvchining xizmat
topshiririni bajarish tartibida amalga ashirilgan ijrolarga
nisbatan tegishincha ushbu Kodeksning 1062-moddasi qoidalari
qo‘llaniladi.
Ijrochilar
o‘z huquqlarini ijro etiladigan asarlar
mualliflarining huquqlariga
rioya
etgan holda amalga
oshirishlari kerak.
Ijro yozuvidan daromad olish maqsadida foydalanilganligi
yoki undan foydalanish bunday maqsadga qaratilmaganligidan
qat’i nazar, ijro yozuvidan foydalanilgan deb hisoblanadi.
{( O‘zbekistan Respublikasining 2007-yil 16-yanvardagi O‘RQ—79-sonli
Qonuni tahririda–O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari
to‘plami, 2007-yil, 3-son, 21-modda
)
1078-modda.
Fonogrammani
tayyorlovchining
huquqlari
Fonogrammani tayyorlovchiga ushbu Kodeksga
va boshqa
qonunlarga muvofiq mazkur fonogrammadan foydalanishda
mutlaq huquqlar tegishlidir.
Fonogrammani tayyorlovchining fonogrammadan foydalanishga
bo‘lgan mutlaq huquqlari quyidagi harakatlarni amalga oshirish
yoki bunday harakatlarga ruxsat berish huquqini anglatadi:
fonogrammani takrorlash (takrorlash huquqi);
fonogrammaning asl nusxasi yoki nusxalarini sotish yoki
mulk huquqini o‘zgacha tarzda boshqa shaxsga o‘tkazish yo‘li bilan
tarqatish (tarqatish huquqi);
fonogrammani barchaning e’tiboriga yetkazish (barchaning
e’tiboriga yetkazish huquqi);
fonogrammaning asl nusxasi yoki nusxalarini, hatto ular
fonogrammani tayyorlovchi tomonidan yoki uning roziligi bilan
tarqatilganidan
keyin
hamda uning
asl nusxasi
yoki
nusxalariga bo‘lgan mulk huquqidan qat’i nazar, prokatga berish
(grokatga berish huquqi);
fonogrammaning asl nusxasi yoki nusxalarini, shu jumladan
fonogrammaga bo‘lgan mutlaq huquqlar egasining roziligi bilan
tayyorlangan nusxalarini tarqatish maqsadida import qilish
(import qilish huquqi);
fonogrammani efirga uzatish yoki kabel! orqali yuborish
(efirga uzatish yoki kabel! orqali yuborish huquqi);
fonogrammaga tuzatishlar kiritish yoki uni boshqacha usulda
qayta ishlash (qayta ishlash huquqi).
Fonogrammani
tayyorlovchi
o‘z
fonogrammasidan
foydalanishning har bir turi uchun hak olish huquqiga ega.
Agar chop etilgan fonogramma nusxalari ularni sotish yoki
mulk huquqini o‘zgacha tarzda boshqa shaxsga o‘tkazish vositasida
fuqarolik muomalasiga qonuniy kiritilgan bo‘lsa, ularning
bundan buyongi tarqatilishiga fonogrammani tayyorlovchining
roziligisiz va unga haq to‘lanmagan halda yo‘l qo‘yiladi.
Fonogrammani tayyorlovchining ushbu moddaning ikkinchi
qismida nazarda tutilgan mutlaq huquqlari shartnoma bo‘yicha
boshqa
shaxslarga o‘tkazilishi mumkin. Bunday shartnomaga
nisbatan tegishincha ushbu Kodeksning
1067,
1068
va
1069-maddalari qoidalari qo‘llaniladi.
Fonogrammalarni tayyorlovchilar
o‘z
huquqlarini
foydalanilayotgan
asarlar
va ijrolar mualliflari hamda
ijrochilarining huquqlariga
rioya
etgan
holda
amalga
oshirishlari kerak.
Fonogrammadan daromad olish maqsadida foydalanilganligi
yoki undan foydalanish bunday maqsadga qaratilmaganligidan
qat’i nazar, fonogrammadan foydalanilgan deb hisoblanadi.
(Uzbekiston Respublikasining 2007-yil 16-yanvardagi URQ—79-sonli
Qonuni tahririda–O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari
to‘plami, 2007-yil, 3-son, 21-modda)
1079-modda.
Efir yoki kabel orqali ko‘rsatuv yoxud
eshittirish beruvchi tashkilotning
huquqlari
Efir yoki kabel orqali ko‘rsatuv yoxud eshittirish beruvchi
tashkilotga uz ko‘rsatuvi yoki eshittirishidan foydalanishda
ushbu Kodeksga va boshqa qonunlarga muvofiq mutlaq huquqlar
tegishlidir.
Efir yoki kabel orqali ko‘rsatuv yoxud eshittirish beruvchi
tashkilotning o‘z ko‘rsatuvi yoki eshittirishidan foydalanishga
bo‘lgan mutlaq huquqlari quyidagi harakatlarni amalga
oshirish
yoki bunday harakatlarga
ruxsat berish huquqini
anglatadi:
ko‘rsatuv yoki eshittirish yozuvini takrorlash (takrorlash
huquqi);
501 |
-
..
=
.
ЁД TI
#
li
G
бш
шaй
5
zan
б v Kўp
BA "y TYШ
7
Ba
=
"a ih
4 TT
, тap ГA ё4 ycтkи o :
{
B; 225 ДИ
4
ea
Ba
FE Capa ЖE cyти
i
"2
—
6 ti,
YP
a
U
=
.
—-Al
=
-
a
Tap,
4
g
Ir;
E
Ё. T
ia
kapи
-
тa
“g
fo
в
5
4
{
ё d AZA MARO
Mrpa bo
ET
o
4
й
ИИ ги Гa
"1
Ta 27
2.
oтa
a
T
g
1
ШK
igi KE
yan
asaridir
"
a
7 "Aл жи Я xa
oi
—
Юaн
и
{
g
7
CA
kaби
"н
Ma
g
17
"7
=
A a
EF.
"=
Xe
=
б
5
288 CИP
EF
T
;
=
i
kk
AAA. kи б
ф cигa
tat vA
i End Ba oi
poda 77 cиё
дpинляги aв
a
й. pt
’
rain
ДA
yUQ
5
A ANTEDAMA DN (75 Mиp
Ina. iig en irga
ie
(ac a
1 ёт, peж, ИЛA
yнa, Фин
bew $
Arapeninn
BUZI
qaTI
IU Fen
y kaби aй 7 HAI
9.
(acли
a
Tar gn,
AERO
Д AKA
Ёp kи,
Жaй acp.
ёш
$$ Baaentr
c 1ta
м.
ka
BU
Sihirdagi buxorolik va toshkentliklarning arizasi (1740 yil),
AAA A7
ar |
490
9. Biotexnologiya va biomuxandislikda standartlash va patentlash
yuzasidan qanday ma’lumotlarni bilasiz?
10. Biotexnologiya va biomuxandislikni rivojlantirish bo‘yicha olib
borilayotganishlarga jahon hamjamiyatlarining qarashlarini izohlab
bering.
ADABIYOTLAR:
1. Nauka i bezopasnost Rossii. M: Nauka. 2000g.
2. Filimonov P.I. O natsionalnoy bezopasnostii puti derjavnogo
vozrajdeniya Rossii. M.: 2000.
3. Shevuluxa V.S. Biotexnologiya i bezopasnost // Prirodno-resursnыe
vedomosti. № 25 (80) 2001.
4. Mediko-biologicheskaya otsenka piщevoy produksii, poluchennoy iz
geneticheski modifitsirovannыx istochnikov metodicheskiye ukazaniya. MZ
Rossii. M.: 2000.
5. Federalnыy Zakon «O gosudarstvennom regulirovanii v oblasti
genno-injenernoy deyatelnosti» Rossiyskaya gazeta. Iyul 1996. № 86-93.
6. Transgenic plant world agriculture. Information note. Plant varieties and
skeds. 13. 2000.
7. Borlaug Normann Ye. Zelenaya revolyutsiya vchera, segodnya i zavtra /
Ekologiya i jizn. № 4 (21) 2001. |
g‘azabnok va xiyonatkor Misr malikasi muhabbatga tashna hamda
mehrga zor. Ammo u o‘z chirkin ehtiroslarining quli. Kleopatra
huzuridagi irodasi mustahkam yigit esa sadoqat timsoli sifatida
insonlik
erki-yu
qadr-qimmatini
asray
oladi.
Shu
bois
ham
Kleopatraning
malikalik
salobati,
beqiyos
go‘zalligi, jo‘shqin
ehtiroslariga aldanmaydi. Zotan, xiyonat va muhabbat olov hamda
suv kabi biri ikkinchisining ziddi. Binobarin, Nil malikasi
chinakam sevish
va sevilishga munosib
emas. Demak. jismoniy
ehtiroslaridan baland turib, qalb amriga quloq tutgan kishigina
sevgi bog‘idan so‘lmas chechaklar uzmoqqa munosibdir.
Begona malakdan dili og‘rigan Musofirning ko‘ngil ko‘zlari
Amudaryo
bo‘ylariga
tikilgan.
Qalbi
Amu
sohillarida
makon
tutgan o‘z Kleopatrasiga tomon talpinadi. Misr diyoriga tabiiy,
hayotbaxsh,
samimiy,
bokira,
qaynoq
haroratli
va
rohatbaxsh
tuyg‘ular ulashgan yigit o‘z diyoriga–yoriga tomon oshiqadi. Chunki
uning Nil bo‘ylaridan yig‘gan guldastasi Vatandagi yorga atalgan.
Demak, chin va sof sevgi, vafo va sadoqat ikki halbning ko‘ngil
mulki. Ko‘z qorachiqlarida asrab-avaylanadigan bu ezgu tuyg‘u shoh-u
gadoga
barobar.
Lahzalik
ehtiros-u
havasning
qurboni
bo‘lgan
kimsa
esa chin sofligi-yu bokiraligini manguga yo‘qotgay. Agar
taxt-u saltanat vahshati Kleopagraning baxtiga to‘siq bo‘lgan bo‘lsa,
yigit
ko‘pirib
toshayotgan
Amu
toshqinlari
bilan
olishishga
majbur.
Nazarimizda, Cho‘lpon mazkur hikoya finalida yo‘l ayrilishida
qolgan
Musofirning
"yetim
qolgan
guli"
haqida
so‘zlarkan,
obrazning
assotsiativligi
va ramziy-majoziyligini
orttirish
hisobiga sevgini xayolot qadar mutlaqlashtiradi. Ayni paytda
adib intim tuyg‘ularini jilovlab, ijtimoiy dardlar og‘ushida
qolishga majbur bo‘lgan o‘z holiga ishora qilayotganday tuyuladi.
Anglashiladiki,
Cho‘lpon
ramzlar
ostiga
botiniy
ma’nolarni
joylaydi
va mazmunni nafaqat zamonasi,
balki
o‘z ruhiyatida
kechgan
o‘y-fikrlar
bilan
ham
bog‘laydi.
Mavjud
reallikdan
qoniqmagan
adib borliqni his-xayollari bilan to‘yingan go‘zallik
olamida
badiiy
aks
ettirishga
mayl
bildiradi.
Boshqacharoq
aytganda,
mohiyat
e’tibori
bilan
mumtoz
romantik
adabiyot
an’analariga ergashadi.
"Yo‘l esdaligi" "Bilim o‘chog‘i" jurnalining 1922-yil 1-soni-
da bosilgan. Sarlavhaning pastiga
"1921-
yil
27-may" sanasi
qo‘yilgan.
Ta’kidlash
lozimki,
adib
ijodida
yo‘l
xotiralari |
(5,13)
3.5-rasm. Buralishdagi
sterjendan ajratilgan
elementar yuza
vu ўxacтттитиииииии бeka
Mo‘rt
materiallar
buralishda
o,
.—.
I
yo‘nalishida yemiriladi. Umuman,
sterjenni markaziga yaqin joylashgan
materiali
buralishda
deyarli
qatnashmaydi,
chunki
bu yuzada
juda
7
kichik qiymatga ega. Demak,
bu
yuzadagi
materialni
ortiqcha sarflangan deb qarash mumkin ekan. Shuning uchun bu yuza-3.6-rasm. Buralishga sinash
dagi material
olinsa,
sterjenning
namunalari: a) namunani shakli;
kesim yuzasi halqasimon kesimga
b) pulot, cho‘yon va v) yog‘och
aylanadi.
materiallarini yemirilish xarakterlari. |
ridor, investor tarzida aralashib, bu bilan yalpi talabni qo‘llab-bo‘lgan ziddiyatlarning butun bir majmuiga borib taqaladi. Raqobat
va eng ko‘p foyda olishga sabab bo‘ladigan ishlabchiqarishni doimiy tarzda kengaytirish ishlab chiqarilgan tovarlar va ularni
taklif
qilish
iste’molchilarning
to‘lov
qobiliyatidan
ancha
o
ketishga olib keladi. Natijada, sotilmagan tovarlar, uskunalar,
chala qurilish hajmlari oshadi. Oqibatda, korxonalar o‘zlari ko‘rgan foydani olmaydilar, sinadilar, xodimlariga ish haqi to‘lay.
olmaydilar,
zarur
xom
ashyoni
sotib
olishga,
ishlab
chiqarishni
avvalgi miqyoslariga ushlab turishga qurblari yetmaydi. Firmalarning bir qismi xonavayron bo‘ladi, ishsizlik o‘sadi, sanoat ishlab.
chiqarishning kummulativ (ko‘payuvchi) spirali amal qila boshlaydi:
iqtisodiyotning hali arzimas qismi bankrot bo‘lgan davrda bo‘hron
va
korxonalar
sinishini
dastlabki
belgilari
ko‘rinishi
bilan.
ishdan bo‘shatilgan kishilar zarur tovarlarni xarid qilishga qodir.
bo‘lmay
qoladilar,
natijada
bozordagi
yalpi
talab
pasayadi.
Uz
xodimlari
bo‘shatayotgan
va
xom
ashyoga,
uskunalarga,
qurilishga
bo‘lgan
talabni
qisqartirayotgan
boshqa
korxonalar
bu
jarayonga.
r
qo‘shiladilar,
bu esa bozordagi yalpi
talabning, ya’ni sifati
va
foydaliyaigidan
qat’iy
nazar,
barcha
tovarlar
va xizmatlarning
kummulativ tushkunligi ikkilamchi to‘lqiniga sog‘lomlashtirishga va
yangilash uchun bo‘lgan tanglikka duchor qiladi, deyish mumkin.
Ortiqcha ishlabchiqarishning iqtisodiy tangliklarni boshqarish usullarini ilk marotaba ingliz iqtisodchisi Jon M. Keyns
taklif qilgan
edi. Uning fikricha, zarur paytda, ya’ni, ortiqcha
ishlabchiqarishning dastlabki belgilari (mahsulot sotilmay qolishi, iste’mol va tadbirkorlik talabi pasayishi) ko‘rinishi bilan
bozor davlat o‘yiniga aralashishi
kerak, iqtisodiyotga davlat
xa-kengaytirmasdan turib o‘z mahsulotini narxini ko‘tarish ki-roya qiladi. Narxlar sun’iy ravishda past darajada ushlab turila-igan
markazlashtirilgan davlatda arzon tovarlar ommaviy taqchil
riy
aralashuviga asoslanadi.
Bu choralar monopolizatsiyaga qarshi
giyosat yurgizishning ishlabchiqarishni xususiylashtirish va davlat
–
ig‘idan chiqarishni byudjet subsidiyalari
va maqsadli investi-yalashni ham o‘z ichiga oladi. Narxlarni erkinlashtirishning o‘zi
illikka qarshi kurash vositasi sifatida samarador emas va
u
aviy chiqimlar inflyatsiyasi
va takliflar inflyatsiyasi singari
r oqibatlarga olib keladi.
Ikkinchi jahon urushidan keyin, rivojlangan mamlakatlarda
ishlabchiqarish yigirma yildan ko‘proq vaqt davomida aholining
ish bilan bandligi nisbatan yuksak darajada bo‘lgan holda tezroq
y ib. bordi. Bunda, bir tomondan, kapital jamg‘arishning umuman
qulay sharoitlari, ikkinchi tomondan
—inqirozga qarshi davlat-ng tartibga solish chora-tadbiri ta’sir ko‘rsatdi.
Davlat iqtisodiy tanazzul davrlarida talabni rag‘batlantirish-ko‘zda tuguvchi inqirozga qarshi tadbirlarni ham yuksalish bosarida talabni
qondirishga qaratilgan
pulning qadrsizlanishiga qarshi (inflyatsion) chora-tadbirlarni ham amalga oshiradi.
—
Sikllik inflyatsiyaga qarshi siyosat tufayli asosiy, kapitalni
yangilash urushdan avvalgi davrdagiga nisbatan, ayrim mamlakatlarda
ancha jadal bir me’yorda kechdi, iqtisodiy inqirozlar bilan bir-talikda shaxsiy iste’mol darajasining keskin qisqarishi sodir
bo‘lmaydi.
—
Hozirgi
zamonda
alohida
mamlakatlarning
iqtisodiyotidagi
ijobiy o‘zgarishlar, eng avvalo fan-texnika taraqqiyotining hamda
ishlabchiqarishni baynalminallashuvining o‘sishi munosabati bilan ishlabchiqarish kuchlarining jadal rivojlanishini natijasidir. Lekin ayni chog‘da ham iqtisodiyotni davriylik tarkibiy inqirozlari; pulning qadrsizlanishi jarayoni, ekologiya, valyuta-moliya
inqirozlari, shuningdek tarmoq, energetika, xomashyo inqirozlari
iqtisodiyotni tushkunlikka solib turibdi. Hozirgi davrda sanoat
tarkibidagi va umuman iqtisodiyotdagi o‘zgarishlar ishlabchiqarish
jarayonini jadallashtirishga
hartomonlama ta’sir ko‘rsatmoqda.
Elektron hisoblash texnikasi, radiozlektron qurilmalar, kosmik
raketalari ishlabchiqarish tarmoqlarining rivojlanishiga FTR
quvvatlashi,
ishlab
chiqarish,
ishsizlik
iqtisodiy
o‘sish
sur’atlarining kummulativ qisqarishi jarayonlarini
avj olishiga yo‘l.
qo‘ymaslik kerak.
Biroq,
Keyns usullari
qisqa muddat uchungina.
ijobiy ahamiyatga
ega, ulardan
uzoq vaqt
ichida foydalanish
esa.
bozorni izdan chiqishga, talab inflyatsiyasi tug‘dirgan asosiy xususiy
investitsiyalar va narxlar muganosibligiga olib keladi.
Kam ishlabchiqarish inqirozida ijtimoiy takror ishlabchiqarish tizimida ishlabchiqarish bilan aholi ehtiyojlari
nomuvofiqligi yuzaga keltirgan nisbatlar buziladi: to‘lovga qodir talab.
bozordagi tovarlar taklifi hajmidan oshib ketadi. Inqirozning
bunday turi bozor yuksak darajada monopollashgan, raqobat mexanizmlari
mavjud
bo‘lmagan
ma’muriy
buyruqbozlik
iqtisodiyoti
uchun xosdir. Yakka hokim korxonalar uchun iste’molchilar ehtiyo—
jini va to‘lovga qodir talabni qondiradigan tovarlarni ko‘p miqdorda ishlabchiqarish foydali emas: ular uchun tovar assortimen—
214 |
huqligi, ya’ni quyi sath birliklarining yuqori sath birliklari tuzilishiga
ikiga nisbatan. Bu holda «tovush strukturasi», «leksik struktura»,
lologik struktura» atamalari qo‘llaniladi;
2) struktura atamasiinng
inchi ma’nosi «gap strukturasi», «so‘z strukturasi», «ma’no strukturasi»
birliklarda namoyon bo‘ladi.
Praga lingvistik maktabida «struktura» atamasi ancha tor mazmunda
i
yilinadi.
Praga
lingvistik
lug‘atida
berilgan
ta’rifdan
ma’lum
uliki. ushbu tushunchani O.S.Axmanova ajratgan
birinchi ma’noda
145 bo‘lmaydi:
«Til strukturasi» tushunchasi «so‘z-gap»ga nisbatan
jil
bo‘lgan
barcha
faktlarni
qamrab
oladi.
Bu
gapning umumiy
ilishi
yoki
umuman
ma’lum
tilning
grammatik
tuzilishi
bo‘lish
ukin. Umumiy grammatik tizim bir qator alohida tizimlarda namoyon
adli.
Shu
sababli tuslanish sistemasi,
turlanish sistemasi,
fonologik
иa
haqida
gapirilib,
«struktura
tushunchasini
til
grammatik
lishining umumiy xususiyatlarini atash uchun saqlashadi». 4
ko‘rinadiki,
sistema
va
struktura tushunchalari
aynan
bir hodisa
, «Sistema» va «struktura» tushunchalari bir-birlariga yaqin tursalar-bir
xil ma’no anglatmaydilar. Lug‘atlarda ta’riflanishicha, «sistema»
i urekcha bo‘lib «tashkil qiluvchi qismlardan iborat bo‘lgan butunlik»
m ma’noni anglatadi. «Struktura» so‘zi
lotin tilidan olingan bo‘lib,
uyilish»,
«qurilish»,
«joylashish»
degan
ma’nolarni
ifodalaydi.
inlema» so‘zi «struktura» so‘ziga nisbatan kengroq ma’noga ega.
Til
sistemasi»
-
til
birliklari,
kategoriyalari,
sathlarining
tipik
mosabatlaridir.
Til
strukturasi»
bu
birliklarning
qismlari
va
sathlari
orasidagi
nmmosabatlarni ifodalovchi tushunchadir.
«Vil
birligi» deyilganda, tilning bir-birlaridan bajaradigan vazifasi,
tuyilishi va til sistemasidagi o‘rni bilan farq qiladigan doimiy elementlari
shuniladi. Tilning nominativ birliklari
-so‘zlar, kommunikativ birliklari
yaplar,
tuzuvchi
birliklari
(nominativ
va
kommunikativ
birliklarni
suvchi)
—fonema va morfemalar, so‘z shakllari
va so‘z birikmalari
muvjud.
«Til
kategoriyasi»
deyilganda,
bir
xil
til
birliklarining
guruhlari
shuniladi. Kategoriyalar umumiy belgiga asoslangan holda ajratiladi.
Masalan, otlarda va sifatlarda rod, son, kelishik kategoriyalari, fe’llarda
imon, mayl, nisbat kategoriyalari mavjud."
Rushuy T., Safarov Sh. Til qurilishi: tahlil metodlari va metodologiyasi.-B.22.
Bushuy T., Safarov Sh. Til qurilishi: tahtil metodlari va metodologiyasi. -B.23.
69 |
$6.1.Chiziqli operatorlar
209
6.1.18.
(Teskari operator haqida Banax teoremasi).
X va
Y Banax fazolari bo'lib, A:
X—
Y chegaralangan chiziqli
operatori berilgan fazolarni o'zaro bir qiymatli akslantirsa,
u holda teskari A! operatori chegaralangan ekanligini isbot-lang.
Yechimi. Y fazosida JA
yl) € Fllyli tengsizligini qanoatlantiruvchi
barcha y elementlardan iboral Mg; to'plamni qaraylik. Y fazosining har
bir elementi biror M; to'plamiga tegishli bo'ladi, ya'ni
У = U Му.
ка
3.1.11-misolda ko'rilgan
Ber teoremasi
bo'yicha
17M.
to'plamlarning
kamida bittasi, Aytaylik, Af, to'plami biror B sharda zich bo`ladi.
B
sharidan markazi M, to'plamida bo'lgan P shar qatlamini olamiz:
P
qatlam 3 « Iz
— yol) « 1 tengsizlikni qanoatlantiruvchi z elementlardan
iborat, bunda U« 3 «n,
y EM.
В
qatlamni
markazi
koordinatalar
boshida
bo'ladigan
etib
ko'chirsak. |
Bu siz uzoq siz internet aloqasi bor, deb dunyoda joydan bir pul tikish va to'lov manbai foydalanish imkoniyatiga ega bo'lishi mumkin, degan ma'noni anglatadi
Agar qilishni rejalashtirmoqdamiz muhim pul tikish uchun unutgan bo'lsangiz ideal, yoki fikringizni o'zgartirish bo'lsangiz qisqa bir o'yin oldin va yangi tikish |
(Abu Abdulloh) Muhammad ibn Ali ibn Muhammad ibn Ibrohim al-Hofiz al-Hurmuzfarhiy al-Marvaziy (hijriy 306-yil (milodiy 919-yil)da vafot etgan) — benuqson, ishonchli va rostgo‘y hofiz bo‘lgan. Iroq, Xuroson, Shom va Misrga borib, hadislarni jamlagan va ularni qog‘ozga tushirgan. Safar chog‘ida Imom ash-Shofiʼiyning kitoblarini eshitib, yozib olgan va o‘z yurtiga olib kelgan. U ulamolardan, ulamolar ham undan hadis rivoyat qilganlar.
Manbalar |
30 | October | 2018 | Qaraqalpaqstan Xabar Agentligi
Rasman! Lopetegi endi “Real Madrid“ ustozi emas
Madridning “Real“ klubi kecha tunda jamoa bosh murabbiyi Xulen Lopetegi bilan shartnomani bekor qildi. Florentino Peres boshchiligidagi direktorlar kengashining bu…
Oʻzbekistonda dzyudo kuni nishonlandi
28-oktabr butun jahon boʻylab dzyudo kuni nishonlanadi. Shu munosabat bilan Oʻzbekiston dzyudo federatsiyasida ham ushbu bayram keng nishonlandi, deb xabar…
Futbol yulduzi Luis Garsiya “Milliy” stadionida
Ispaniyalik sobiq futbol yulduzi Toshkentga kelgani haqida avvalroq xabar bergan edik. Kecha u poytaxtimizdagi “Milliy“ stadionida oʻtkazilgan ommaviy “el klasiko“…
“Barselona“ “Real“ni yer tishlatdi
Ispaniya chempionatining 10-turida “Barselona” “Real”ni qabul qildi. “Kamp Nou” stadionida kechgan “el-klasiko“ bahsi mezbonlarning 5:1 hisobidagi gʻalabasi bilan yakunlandi. Birinchi…
Oʻzbekiston U-19 ayollar terma jamoasi OCH saralashida guruhda 1-oʻrinni egalladi
Oʻzbekiston U-19 ayollar terma jamoasi Qirgʻizistonning Bishkek shahrida oʻtkazilgan Osiyo chempionati saralashida muvaffaqiyatli qatnashib, guruhda birinchi oʻrinni egalladi. Karima Yoʻldosheva shogirdlari…
Afsonaviy sobiq futbolchisi Luis Garsiya Toshkentga keldi
Bugun, 28 oktabr kuni “Barselona”, “Atletiko Madrid”, “Liverpul” va Ispaniya terma jamoasi safida koʻrsatgan mazmunli oʻyinlari bilan muxlislar olqishiga sazovor…
YUNON-RUM KURASHI: Hamyurtimiz jahon chempionati kumush medali sovrindori
Yelmurat Tasmuradov ikki bor jahon chempionati bronza medali sovrindori edi, endi u medallar probasini yanada yaxshiladi Kecha xabar berganimizdek, Vengriya…
Pol Pogba “Real“ni tanladi
“Manchester Yunayted“ klubi aʼzosi fransiyalik Pol Pogba oʻziga qiziqish bildirayotgan La Liganing ikki eng kuchli jamoasi – “Barselona“ hamda “Real“…
OʻFA Germaniyaning “JAKO” kompaniyasi bilan hamkorlik boʻyicha shartnoma imzoladi
Ushbu kompaniya endilikda turli yoshdagi terma jamoalarimiz uchun boshdan-oyoq ekipirovkalar yetkazib beradi. Bugun Milliy olimpiya qoʻmitasida Oʻzbekiston futbol assotsiatsiyasi hamda…
Choʻpon eshitgan nido
Choʻpon eshitgan nido Sirojiddin akaga! Hasrat tayogʻiga suyanma, choʻpon, Qoʻrquv va umiddan loying qorganman. Tavakkal dashtiga hayda molingni Bahoringni yomgʻir-qorga…
Samarqandda qirgʻiz madaniyati kunlari
Mamlakatimizda oʻtkazilayotgan Qirgʻiziston Respublikasi madaniyati kunlari ishtirokchilari Samarqandga tashrif buyurdi. Mehmonlar dastlab, Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov qabrini ziyorat qilib, bu…
Maqom sanʼatining noyob namunalari talabalar ijrosida
Toshkent temir yoʻl muhandislari instituti va Oʻzbekiston davlat konservatoriyasi hamkorligida mamlakatimizda oʻzbek milliy maqom sanʼatining noyob namunalarini keng targʻib qilish,…
Konsertlar mavsumi boshlandi
Oʻzbekiston davlat konservatoriyasida 2018/2019 yilgi konsertlar mavsumi boshlanishi oldidan ilk konsert dasturi namoyish etildi. Jahon musiqa durdonalari, xor jamoalarining chiqishi,…
Yangi ochilgan kitob majmuasi: 3 ming nomdan ziyod oʻzbek, rus, ingliz, nemis tillaridagi sara nashrlar
Poytaxtimizning Chilonzor tumanidagi Qatortol koʻchasida besh qavatli yangi kitob savdo majmuasi ishga tushirildi. Mazkur majmuaning ochilishi munosabati bilan oʻtkazilgan tadbirda…
Rossiyalik, germaniyalik va belgiyalik olimlar insonning uzoq vaqt davomida koinotda boʻlishi uning bosh miyasidagi oʻzgarishlarni keltirib chiqarishini aniqlashdi. Bu haqda…
Poytaxtimizda Oʻzbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan taʼlim jarayoniga innovatsion metodikalarni joriy etish, oʻquv dasturlarini ishlab chiqarish bilan hamohangligini taʼminlash… |
St. Bernhard-Frauenhofen Avstriyaning Quyi Avstriya yerida joylashgan kommunadir. Horn (okrug) okrugi tarkibiga kiradi. Maydoni — 29.47 km2. 1284 nafar aholi istiqomat qiladi (2005).
Manbalar
Avstriya shaharlari |
Kasallik va zararkunandalar. Soxta unshudring kasalligi (pero-nosporoz) sariq g‘ubor paydo bo‘lib, barg va gulpoyalar sarg‘ayib
so‘lib qolish bilan ifodalanadigan kasallik. Kurash choralari—o‘simlikka
196 li bordos suyuqligi, sineb (0,7-196), kaptan (0,5-0,796), tilt, topaz-100, fundazol (0,2-0,69) purkaladi.
Bo‘yin chirish zamburug‘ kasalligi piyozni saqlash vaqtida zararlantiradi. Bunda piyozbosh bo‘yni yumshab qoladi, so‘ngra chiriydi.
Kurash choralari: piyozboshlar 10-12 soat davomida 35-40”C da havoda
(issiqda) quritiladi.
Zang kasalligiga qarshi kurash tadbirlari sifatida
126
li bordos
suyuqligi purkash tavsiya etiladi.
O‘suv davrida piyozga tamaki tripsi katta zarar yetkazadi. Unga
qarshi o“simlikka arrivo, detsis (0,3-0,4 kg/ga) va boshqa peretroidlar
sepiladi.
Piyoz pashshasiga qarshi urug‘ ekish oldidan 1092 li geptaxlor dusti
bilan dorilanadi, o‘“simlikka namlanadigan 309 li xlorofos kukunining
0,1-0,29 li suspenziyasi purkaladi.
Hosilni yig‘ish va saqlash, Bahorda va kech kuzda ekilgan piyozlar
sentabr-oktabr boshlarida, yig‘ib olinadi.
Piyoz KTH-2B, KCT-1,4 markali kovlagichlar bilan yoki qo‘lda
bir marta yig‘ishtiriladi. To‘la mexanizatsiya yordamida yig‘ishtirish
uchun JIKT’-1,4 va TIMJI-6 markali mashinalardan foydalaniladi.
Qurigan piyoz barglari kesiladi va piyoz yirikligiga, yetilish darajasiga
qarab navlarga ajratiladi. Barglarni piyozbosh uchidan 3-4 sm qoldirib
kesish kerak. Agar barglar pastdan kesilsa, piyozboshning ichiga turli
bakteriya kiradi hamda saqlash vaqtida piyozning ko‘pi chiqitga chiqib
ketadi.
O‘zbekistonda har gektar piyozdan o‘rtacha 180-200 s dan hosil
olina-di. Piyoz quruq, yaxshi shamollatib turiladigan xonalarda 2040 sm qalinlikda yoyilgan holda yoki sig‘imi 10-15 kg li yashiklarga
solingan holda saqlanadi. Katta yashiklarda, qoplarda esa piyoz yaxshi
saqlanmaydi.
Iste’molga ishlatiladigan piyozlarni saqlash uchun qulay harorat
—0,541”C, havoning nisbiy namligi esa 75-809 hisoblanadi.
Odatdagi,
sun’iy usulda sovitilmaydigan sabzavot omborlarida
kuzgi-qishki-bahorgi davrda (oktabrdan-aprelgacha) saqlashda vazni
kamayishidan 7-109 gacha, shuningdek, chirish va haddan tashqari
o‘sib ketishidan saqlash rejimiga va saqlash oldidan piyozlar holatiga
287 |
KIRISH ...
«3
1606. Qishloq xo‘jalik huquqi predmeti va tizimi
1-o‘. Qishloq xo‘jalik huquqining tushunchasi, prelmeti va o‘ziga xos
hususiyatlari-6
2-8. Qishloq xo‘jalik hukukining subyektlari va obyektlari
10
3-8. Qishloq xo‘jalik huquqining institutlari
16
4-8, Qishloq xo‘jalik huquqining tizimi .
18
5-8, Qishloq xo‘jalik huquqining asosiy tamoyillari.
19 |
O`zbekistonda xizmat ko`rsatgan artist Jo`raxon Po`latov 88 yoshida vafot etdi. Bu haqda Madaniyat vazirligining Matbuot xizmati ma`lum qildi.
Shu munosabat bilan Madaniyat vaziri Ozodbek Nazarbekov marhumning oila a`zolariga ta`ziya bildirdi:
1934 yilning 10 iyun sanasida Farg`ona viloyati Qo`qon shahrida tavallud topgan ustoz san`atkor askiya san`atining zabardast vakillaridan biri edi. U uzoq yillar madaniyat sohasining turli yo`nalishlarida, xususan, Qo`qon shahar Xamza nomidagi o`zbek davlat musiqali drama teatri hamda Qo`qon shahar musiqali drama teatrida fidoyilik bilan mehnat qildi.Jo`raxon Po`latov halqona, samimiy kulguga boy har bir chiqishlari bilan xalqimiz mehrini qozondi. San`at olamida o`zidan o`chmas iz qoldirgan ustoz san`atkorning yorqin xotirasi hamisha qalbimizda qoladi.Jo`raxon Po`latovning oila a`zolari va yaqinlariga chuqur hamdardlik bildiramiz. Ozodbek Nazarbekov,Madaniyat vaziri |
Bilimlar bilan tarbiya topgan, hamma bilimdonlarning
boshlig‘iga boshliq Mihinbonu bildiki,
bu toshyo‘nar yigit
gavharli toshdan boshini
olib
qochib yurgan
ekan. Shundan
keyin-u uning salobati oldida o‘zini past, so‘zlari oldida
o‘z so‘zlarini tuban sezdi. Odam gavharni oddiy shabnam deb
atagani bilan uning gavharligi otidanoq bilinib qoladi.
Mihinbonu taxtdan tushib ta’zim qildi va Farhodning taxtga
chiqishini
o‘tindi.
Farhod esa g‘oyat kamtarlik ko‘rsatib:
—Bonu nima desalar, men minnatdor bo‘lib, jonim bilan bajarishim kerak. Biroq Bonu menga balo tog‘ini kiprik bilan yorishni, tirnoq bilan qo‘porishni buyursalar, men
qo‘rqmasdan bajarardim. Chunki
bu ishlar menga taxtga chiqishdan yuz marta osonroqdir. Gadolik bilan sultonlik taYati
bir-biridan uzoq narsalardir. Bizdek gadoga tuproqda o‘ltirishdan
yaxshisi
yo‘q!— dedi.
Mihinbonu
uning
beqiyos
ibo
va
odobini
ko‘rib,
uning
ko‘ngli
nimani
tilasa
shuni
qilmoqchi
bo‘ldi.
—Agar sen taxtda o‘ltirishni istamasang, men sen bilan
birga
yerda
o‘ltirmoqchiman!
—dedi
u
Farhodga.
Mihinbonuning buyrug‘i bilan bezalgan taxtni olib qo‘ydilar. Yerga bir ipak gilam soldilar. Bu qimmatbaho palos
to‘shalgach, Farhodni u yerga o‘ltirg‘izib, uning yoniga o‘zi ham
o‘ltirdi.
Yana sharob, piyolasi aylana boshladi. Dunyoda tanho Farhod yana so‘z
gavharlarini
socha boshladi.
Birgina so‘z emas,
balki so‘zi bilan
bir qatorda ko‘zidan ham yuz shuncha
gavharlar sochar edi. Uloy yuzlining ayrilig‘idan ko‘nglida notinchlik, uning tashvishidan esa ko‘k ayvonida bezovtalik ko‘rinardi.
Lekin parining o‘zi parda orqasida uning Hamma ahvolini kuzatib turardi. Pari ham tinmay ko‘zyoshi to‘kar, ba’zan
o‘zida
bo‘lsa,
ba’zan o‘zidan
ketar
edi.
U
parilar singari
ko‘zdan yashirin,
u hammani ko‘rar, lekin boshqalar uni ko‘rmas edi. Chunki Mihinbonu uni
yot ko‘zlardan saqlar, hatto
Farhodning ham olmoslarni yumshata oluvchi ko‘zi unga tupv
masin,
derdi.
Ammo, Shirinning
ko‘zyoshlari uni
g‘arq etgan, Farhodning ohidan esa olam tutashib ketgan edi. Bonu ichida o‘ylardi:
«Bu g‘amnok yigitdek
bir toza gavharning boshqa topilishi mumkin emas. Menga uning butun fe’li-atvori ma’lum
bo‘ldi. Uning ishi rostlik, hunari tozalik
ekan. Shiringa
bir marta qarashga ham tob bermayapti. Chunki uning xarob
137 bo‘lgan joni chiqishga yaqinlashdi. Bu inson suratidagi ma- |
larning manzillarini o‘rab oldi. Ularning mollarini Boylakonga haydab ketdi. Olib ketilgan mollar o‘ttiz mingboshga yaqin edi. Ularning
ketidan turkman ayollari yo‘lga tushdilar. Men
bu gal ham odatdagiday
Sharafulmulk Boylakonga borgach, turkmanlar o‘z majburiyatlarini vaqtida bajarmaganliklari uchun ularga biroz miqdorda jarima solib, pulini olib, mollarini qaytarib beradi, deb o‘ylagan edim. Ammo u Boy-lakonga kelgach, mollarni odamlariga bo‘lib berdi va to‘rt mingbosh qo‘yni
qo‘zilari bilan o‘zi uchunoldi.
Sulton har gal mag‘rib yoki mashriqqa borayotib Boylakonda to‘xtaganida Sharafulmulk menga Jaloliddin uchun hisobot yozdirardi. Hisobotda
ziyofat uchun qancha mol
va don ketganligi bitilardi. Unda bunday deb
eslatilardi: "Ovqat uchun belgilangan qo‘ylar soni falon boshdan iborat".
U bu qo‘ylar qayerdan keltirilganidan xabardorligimni bilardi.
Keyin Sharafulmulk Muqonga qaytib bordi. Bu yerga barcha viloyatlardan
soliq va majburiyatlar olib kelib yig‘ilib bo‘lganidan keyin qo‘shinlar
hamda shikoyat qilib kelgan turkmanlarning talablarini qondirdi.
U Sulton uchun to‘lanadigan ellik ming dinor o‘lponni tezlik bilan
yuborish to‘g‘risida Shirvonshohga talabnoma yubordi". Shirvonshoh uning
talabini bajarish yoki bajarmaslikni bilmay ikkilandi. Keyin uning
talabini bajarmaslikka qaror qildi. Agar bu pulni yuborsam, Sharaful-mulk uni o‘zi uchunoladi
va odatiga ko‘ra saxiylik bilan behudaga isrof
qiladi, deb o‘yladi. Shirvonshoh to‘g‘ri o‘ylagandi, lekin uning Sharaful-mulk behudaga sarflaydigan pul miqdori haqidagi fikri noto‘g‘ri edi:
vazir-u aytgan miqdordagi puldan bir necha baravar ko‘proq mablag‘ni behudaga isrof qilardi. Sharafulmulk uning talab qilgan pulni yubormagani
uchun g‘azablandi. Kura daryosi tomon yo‘lga tushdi, to‘rt mingga yaqin otliq
lashkarlarni Shirvonshoh mamlakatiga hujum qilish uchun yubordi.
Ammo lashkarlar biror natijaga erisholmasdan qaytib keldilar. Shir-vonshoh o‘z yurtini tashlab ketgandi. Sharafulmulk shundan so‘ng Ozarboy-jonga yo‘l oldi.
Otabek Pahlavonning qizi, Naxichevon hukmdori bo‘lgan malika al-Jaloliya Oytug‘mish ismli mamlugini tarbiyasiga olgan edi".
U katta
bo‘lgach, malika uni o‘g‘il qilib oldi. Ammo Oytug‘mish malikani tashlab,
Sharafulmulk tomonga o‘tdi va tarbiyalagan onasiga dushmanlik qila boshladi. Uning bu qilig‘i yetimlikdan kutilgan odamning o‘z xojasiga chang
solishiday, voyaga yetgan ayg‘irning o‘z onasiga sakrashiday gap edi. Oytug‘mish Sharafulmulkni doim Naxichevon
va uning atrofilagi joylarni
bosib olishga da’vat etardi. Uning maqsadi Naxichevonni malikaning qo‘lidan tortib olib, Sultonga ma’lum miqdordagi tovon
va yillik soliq
pullarni to‘lab turish evaziga bu yerga hukmdor bo‘lish edi. Nihoyat, Sharaf-ulmulk bu xiyonatkorona ishga rozi bo‘ldi.
Oytug‘mish Ozarboyjonga yo‘l olganda Sharafulmulk unga o‘zining xos
mulozimlaridan bir guruhini qo‘shib berdi. Ularning niyati Naxichevonga
borish, avval malikaning ishonchini qozonish, keyin uni asir qilib
olib, o‘rniga Oytug‘mishni o‘tqazish edi.
Ammo ular oralarida Oytug‘mishning har bir qadamidan, uning nafas
olishi-yu shaytoniy o‘y-xayollaridan nimalar kechayotganidan malikani voqif qilib turadigan ayg‘oqchi borligini bilmasdilar.
Ular Naxichevonga yaqinlashganda oldilaridan himoyachilar chiqdilar
va birdaniga jang boshlanib ketdi. Oytug‘mishning hamrohlari ko‘z o‘ngida
himoyachilar ko‘p bo‘lib ko‘rindi. Natijada ular o‘z maqsadlariga
erisholmay sharmandali holda orqalariga qaytdilar. Ular orqasidan Sharaful-mulk yetib keldi
va Naxichevon atrofidagi yaylovlarga chodir tiktirdi.
Uning ko‘ngli ayyorlik, shumlik, battollik
va yovuzliklar bilan to‘lib-toshgandi. U afsus chekar, lekin bu afsusi al-Farazdakning Nuvar oldidagi nadomatiga o‘xshamasdi". Uning tili kechirim so‘rash, tavba qilish
uchun aylanmasdi.
Sharafulmulk malika bizga odatdagi mehmondorchilikni qilmasa kerak, deb o‘ylagandi. Lekin malikaning hojibasi uning huzuriga odatdagidan ham ko‘proq sovg‘a-salomlar bilan keldi". Malika bu bilan unga adolatsiz ish qilganini anglatib, ochko‘zligi uchun uyaltirmoqchi edi.
Keyin hojiba uning huzuriga yana keldi va uning malikaga qarshi xatti-harakatlari uchun ogohlantirdi. Shu bilan birga malikaning quyidagi
so‘zlarini ham unga yetkazdi: "Naxichevon va uning atrofidagi mulklardan
xazinangga yuborayotgan tovon pullarim, shaxsan o‘zingga yo‘llayotgan sovg‘a-salomlarim yetmayotibdimi? Buning ustiga menga ajdodlarimdan meros
bo‘lib kelayotgan ishlarga ikki baravar ko‘p sarflanadigan xarajatlarni
ham qo‘sh; Bular ham yetmagandek yana sen meni uyatga ham qoldirmoqchisan.
Agar sen bunga qanoatlanmay Naxichevonni bosib olish niyating bo‘lsa,
marhamat, bu yerga o‘z soliq yig‘adigan odamingni yubor. Shunda sen mening
har yili Naxichevon daromadidan ikki baravar ko‘p miqdordagi o‘lponni
xazinangga va o‘zingga sovg‘a qilib yuborayotganimni bilasan".
Sharafulmulk bu gaplardan keyin ko‘ngildan chiqarib bo‘lmasa ham til
uchida uzr so‘radi, ammo astoydil kechirim so‘rashga so‘z topolmadi. Shundan so‘ng-u Shamiron qal’asiga qarab yo‘l oldi". Bu yerda Xursh deb nomlangan qishloqda to‘xtadi. |
O‘zbekistonda yashirin valyuta bozoridan rasmiy valyuta bozoriga o‘tish kuzatildi
O‘zbekistonda yashirin valyuta bozoridan rasmiy valyuta...
02.02.2019 17:56 0 3163
Markaziy bank 2018-yilda ichki valyuta bozori to‘g‘risida ma’lumot berdi. 2018-yilda ichki valyuta bozorida xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar tomonidan xorijiy valyutani sotib olish va sotish operatsiyalari hajmi, shuningdek valyuta bozorida ishtirokchilar soni oshganligi kuzatildi. Shu bilan birga, hisobot yili davomida xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning yashirin valyuta bozoridan rasmiy valyuta bozoriga o‘tishini o‘zida aks etdi.
2018-yilda yuridik shaxslar tomonidan sotib olingan jami valyuta hajmi 10,4 mlrd. dollarni tashkil etgan bo‘lib, avvalgi yilga nisbatan ushbu ko‘rsatkich 1,5 barobar oshdi.
Shu bilan birga, 2018-yil mobaynida ichki valyuta bozorida xorijiy valyutani xarid qiluvchi xo‘jalik yurituvchi sub’yektlar soni 2,3 marotabaga oshgan bo‘lib, ushbu ko‘rsatkich yanvar oyida 2,2 mingtani tashkil etgan bo‘lsa, yil yakuni bo‘yicha ularning soni 5,1 mingtaga yetdi.
2018-yil mobaynida xorijiy valyuta taklifining asosiy manbalari bo‘lib xo‘jalik yurituvchi sub’yektlarning eksportidan tushgan mablag‘lar hamda xorijiy davlatlardan kelib tushgan pul o‘tkazmalari hisoblanadi.
Eksportdan kelib tushgan valyuta mablag‘larining banklarga sotilgan hajmi 2 baravar ko‘payib, 4,1 mlrd. dollarni tashkil etdi (2017 yilda 2,1 mlrd. dollar). Natijada, eksportdan kelib tushgan mablag‘larning banklarga sotilgan hajmi 31% dan 61% ga ko‘paydi.
2018-yilda aholi tomonidan tijorat banklariga 2,7 mlrd. dollar sotilgan bo‘lib, o‘z navbatida ushbu mablag‘lardan 969 mln.dollar banklar tomonidan aholiga sotilgan, qolgan 1,7 mlrd. dollari yuridik shaxslarning ehtiyojini qondirish uchun sarflandi.
2018-yil yakuniga kelib sof oltin-valyuta zahiralarining hajmi 26,4 mlrd. dollarni tashkil etdi.
2018-yilda Markaziy bankning kurs siyosati ichki valyuta bozoridagi talab va taklifning o‘zaro nisbati asosida shakllanib, valyuta bozorida taklif oshib talab pasaygan davrda almashuv kursining mustahkamlanishi va, aksincha, talab oshib taklif pasaygan hollarda uning pasayishi kuzatildi.
2018-yil mobaynida milliy valyuta kursi xorijiy valyutaga bo‘lgan talab va taklif shakllanishiga ta’sir etuvchi mavsumiy omillar asosida o‘zgarib keldi.
Natijada, 2018-yil oxiriga kelib milliy valyutaning almashuv kursi yil boshiga nisbatan 2,7 foizga (8 120 so‘mdan 8 339 so‘mgacha) pasayib, yil mobaynida kursning minimal va maksimal miqdori o‘rtasida o‘zgarishi 7,3 foizni (avgust oyida – 7 781 so‘m, dekabr oyida – 8 348 so‘m) tashkil etdi.
Markaziy bank valyuta bozori
Iqtisodiyot 20/03, 17:08
Markaziy bank to‘qqizta tijorat bankini valyuta birjasi savdolaridan vaqtincha chetlatdi |
Toshkent shahrining Chilonzor tumanida yangi qurilayotgan ko‘p qavatli uylardan birida baxtsiz hodisa sodir bo‘lgan. Bu haqda UZ24 “Zamon” dasturiga tayanib xabar bermoqda.
Uyning sinovdan o‘tkazilayotgan lifti andijonlik 24 yashar ishchini bosib qolgan. Toshkent shahar FVB qutqaruv otryadi tomonidan unga yordam ko‘rsatilib, 16-shahar klinik shifoxonasiga yetkazilgan.
Ayni vaqtda bemor shok holatida ekani ma’lum qilingan. |
oi
Uno
.
68
: |
Serbiya Respublikasi ordeni -Serbiyaning eng oliy davlat mukofotidir.
Tarix
Serbiya Respublikasi ordeni 2009 -yil 26-oktabrda Serbiya va boshqa davlat oʻrtasidagi doʻstona munosabatlar va hamkorlikni rivojlantirish va mustahkamlashdagi alohida xizmatlari uchun xorijiy davlatlar va hukumatlar rahbarlariga topshiriladigan mukofot sifatida ta’sis etilgan.
Darajalar
Orden ikkita toifaga ega:
Buyurtma zanjiri kavaleri - zanjirdagi orden ko'krak nishoni, ko'krakning chap tomonidagi orden yulduzi.
Katta lenta ritsarlari - elkama lentasidagi orden nishoni, ko'krakning chap tomonidagi orden yulduzi.
Tavsif
Imzo
Ordenning nishoni - ko'k emal va oltin hoshiyali qizil emalning uchlarida sharlari bo'lgan oltin Malta xochi. Markazda oq sirli hoshiyali dumaloq oltin medalyon joylashgan. Medalyonda katta naqshinkor davlat gerbi tasvirlangan.
Nishon sinfiga qarab halqali kamar yoki zanjirga biriktiriladi.
Yulduz
Orden yulduzi kumushrang o'n olti burchakli bo'lib, uning nurlari o'zgaruvchan to'plardan yoki to'g'ri dihedraldan iborat nurlar nurlaridan hosil bo'ladi. Ordenning nishoni yulduz ustiga yopishtirilgan.
Orden zanjiri
Buyurtma zanjiri 19 ta kumush bo'g'in va Serbiya gerbi ko'rinishidagi markaziy oltin zanjirdan iborat. Zanjirning bo'g'inlarida navbat bilan rangli emallarda xoch, gul naqsh va serb burgutining tasvirlari mavjud. Ordenning nishoni markaziy havolaga biriktirilgan.
Tasma
Buyurtmaning tasmasi och ko'k rangda.
Belgilar
Ordenning ramzlari buyurtma chiziqlaridir.
Orden ritsarlari
Orden zanjiri
Putin, Vladimir Vladimirovich - Rossiya Prezidenti (2013-yil, 2014-yilda mukofotlangan)
Si Tszinpin - Xitoy prezidenti (2016)
Nazarboyev, Nursulton Abishevich - Qozogʻiston Prezidenti (2018)
Kirill - Moskva va Butun Rossiya Patriarxi (2021)
Dodik, Milorad - Bosniya va Gertsegovina Prezidentligi raisi (2021)
Katta lenta
Gasparovich, Ivan - Slovakiya Prezidenti (2013)
Xristofyas, Dimitris - Kipr Prezidenti (2013)
Raxoy, Mariano - Ispaniya Bosh vaziri (2013)
Karolos Papulyas - Gretsiya Prezidenti (2013)
Besesku, Trayan - Ruminiya Prezidenti (2013)
Sarkisyan, Serj Azatovich - Armaniston Prezidenti (2013)
Aliyev, Ilhom Haydar o'g'li - Ozarbayjon Prezidenti (2013)
Lukashenko, Aleksandr Grigoryevich - Belarus Prezidenti (2013)
Saakashvili, Mixail Nikolozovich - Gruziya Prezidenti (2013)
Nazarboyev, Nursulton Abishevich - Qozogʻiston Prezidenti (2013)
Atambaev, Almazbek Sharshenovich - Qirg'iziston Prezidenti (2013)
Timofti, Nikolay Vasilyevich - Moldova Prezidenti (2013)
Rahmon, Imomali - Tojikiston Prezidenti (2013)
Berdimuhamedov, Gurbanguli Myalikgulyevich - Turkmaniston Prezidenti (2013)
Yanukovich, Viktor Fedorovich - Ukraina Prezidenti (2013)
Karimov, Islom Abdugʻaniyevich – Oʻzbekiston Prezidenti (2013)
Chaves, Ugo - Venesuela Prezidenti (2013)
Parolin, Pietro - Muqaddas Taxt davlat kotibi (2015)
Portia Simpson-Miller - Yamayka Bosh vaziri (2015)
Kastro, Fidel - Kuba Vazirlar Kengashi raisi (2015)
Buteflika, Abdel Aziz - Jazoir Prezidenti (2016)
Santos, Xose Eduardo dos - Angola prezidenti (2016)
Xama, Yan - Botsvana Prezidenti (2016)
Nguema Mbasogo, Teodoro Obiang - Ekvatorial Gvineya prezidenti (2016)
Afeverki, Isaias - Eritreya Prezidenti (2016)
Mulatu Teshome - Efiopiya Prezidenti (2016)
Lungu, Edgar - Zambiya Prezidenti (2016)
Xorxe Karlos Fonseka - Kabo-Verde prezidenti (2016)
Mugabe, Robert - Zimbabve prezidenti (2016)
Zuma, Jeykob - Janubiy Afrika Respublikasi Prezidenti (2016)
Kiir, Salvatore - Janubiy Sudan Prezidenti (2016)
Biya, Pol - Kamerun Prezidenti (2016)
Kenyatta, Uxuru - Keniya Prezidenti (2016)
Kabila, Jozef - Kongo Demokratik Respublikasi Prezidenti (2016)
Denis Sassu Nguesso - Kongo Respublikasi Prezidenti (2016)
Radzaunarimampianina, Eri - Madagaskar prezidenti (2016)
Keyta, Ibrohim Bubakar - Mali prezidenti (2016)
Muhammad VI - Marokash qiroli (2016)
Gurib-Fakim, Amina - Mavrikiy prezidenti (2016)
Nyusi, Filipe - Mozambik Prezidenti (2016)
Geingob, Xeyj - Namibiya Prezidenti (2016)
Buxari, Mohammadu - Nigeriya Prezidenti (2016)
Kagame, Pol - Ruanda Prezidenti (2016)
Pinto da Kosta, Manuel - San-Tome va Prinsipi prezidenti (2016)
Mishel, Jeyms Aliks - Seyshel orollari prezidenti (2016)
Umar al-Bashir - Sudan Prezidenti (2016)
Essebsi, Beji Kaid - Tunis Prezidenti (2016)
Museveni, Yoveri Kaguta - Uganda Prezidenti (2016)
Samba-Panza, Ketrin - Markaziy Afrika Respublikasi Prezidenti (2016)
Dlamini-Zuma, Nkosazana - Afrika Ittifoqi komissiyasi raisi (2016)
Rebelo de Sousa, Marselo - Portugaliya prezidenti (2017)
Muhammad bin Zoid Al Nahayon - Abu Dabi amirligi valiahd shahzodasi (2017)
Anastasiades, Nikos - Kipr Prezidenti (2018)
Borisov, Boyko - Bolgariya Bosh vaziri (2019)
Zeman, Milosh - Chexiya Prezidenti (2020)
Albert II - Monako shahzodasi (2020)
Borisov, Yuriy Ivanovich - Rossiya Federatsiyasi Bosh vazirining o'rinbosari (2021)
Pavlopulos, Prokopis - Gretsiya Respublikasining sobiq prezidenti (2021)
Kurts, Sebastyan - Avstriya federal kansleri (2021)
Akufo-Addo, Nana - Gana Prezidenti (2021) |
Manbalar
Serbiya Mudofaa vazirligida Serbiya mukofotlari Архивная копия
https://waterloo-collection.ru/category/serbia/ordena-i-medalii/
Ordenlar
Serbiya
Pages with unreviewed translations |
1983
649. Abduazizov A. Bobir tadqiqotlar oynasida. I O"2BeK!550p
uhubiyoti va san’ati. 8 anp.
050. Abdullayev
V.
A. Bobir
va Navoiy.
I Bobir
va uning
mmondoshlari ijodini o‘rganish masalalari. Ilmiy maqolalar
Uylami. Samarqand. SamDU. B. 4-11.
651. Abdurahmonov A. B. Boyqobilovning "Kun va tun" she’ri
I ryubir va uning zamondoshlari. SamDU, 1983. B. 73-77.
652. Abdug‘afurov
A. Bobir lirikasi (Bobir tavalludining
500-yilligi). { O‘zbek tili va adabiyoti. Ne 2. 5. 14-19.
653. Abdug‘afurov
A.
Bobir
emas,
Bobur
//
O‘zbekiston
nddabiyoti va san’ati. 18 maprt.
654. Abdug‘afurov
A. Shoir
va olim
(3. M. Bobir tug‘ilgan
kunning 500-yilligiga bag‘ishlanadi). I. Qishloq haqiqati. 17 avg.
655. Azimjonova
S.
"Mubayyin"
haqida
(3.
M.
Bobir
tavalludining 500-yilligi).
O‘zbek tili va adabiyoti. X52. B. 6-14.
656. Azimov S. Buyuk shoir va olim. I Guliston. He
7. B. 78.
(Z.M. Bobir hayoti va ijodi haqida).
657. Azimov
S.
O‘lmas
san’atkor.
(Zahiriddin
Muhammad
Boburning 500-yilligi). 7. O"2Bek op adabiyoti va san’ati. 15 arp.
658. Aliyev
B.
Ko‘rganday
bo‘lasiz.
(Zahiriddin Muhammad
Bobur tavalludining 500-yilligi oldidan). Ya.A. Navoiy nomidagi
muzeyda Bobir ko‘rgazmasi ochildi. { Toshkent haqiqati. 19 fevr.
659. Ahmadxo‘jayev E. Muqaddas meros. (Z. M. Bobir tavalludining 500-yilligiga). « Toshkent haqiqati. 16 fevr-660. Ahmedjanov J. Bobir ruboiylari.
« Bobir
va uning
zamondoshlari. Ilmiy ishlar. I SamDU. B. 57-61.
661. Bafoyev
B. Bobir she’riyati leksikasi. (Bobir tavalludining 500-yilligi). 1 O‘zbek tili va adabiyoti. 1983. Ho 2. B. 19-24.
662. Valiyev
B. Ulug‘ sanaga bag‘ishlab. (Zahiriddin Muhammad
Bobur tug‘ilgan kunning 500-yilligi oldidan). I. Yosh leninchi. 10 fevr.
663, Valixonov
O.
Buyuk
xalaf.
(Zahiriddin
Muhammad
Boburning 500-yilligiga). O"2BeKk op adab tusi
ua zalgan.
1 avg.
664. Valixo‘jayev
B., Tohirov K.T. Bobir
va Samarqand.
I
Bobir va uning zamondoshlari. SamDU. B. 19-25.
665. Doniyorov X., Yo‘ldoshev B. Bobur va o‘zbek adabiy tili. I
Bobir va uning zamondoshlari. Samarqand. SamDU. B. 36-39.
666. Yoqubov
H. Zahiriddin Muhammad
Bobir.
« Saylanma. |
1991-yil 17-sеntabr kuni Linus umumiy foydalanish uchun dasturning dastlabki kodi (0
01 vеrsiyasi)ni taqdim etadi
Tizim darhol katta qiziqish uyg‘otadi
Yuzlab, kеyinchalik minglab dasturchilar tizimga qiziqadilar (dastur dirеktoriyasini, boshqa variantlar mavjud bo‘lmaganligi sababli, «Linux» dеb ataydilar) va uni yaxshilash hamda to‘ldirish ustida ishlay boshlaydilar
U GNU — GPL jamoatchilik litsеnziyasi shartlari bilan tarqalib kеlgan va hozirgi kungacha tarqalib kеlmoqda |
Yevropa va Xitoydagi buyuk saltanatlarning qulashidan avval va u bilan bir vaqtda iqtisodiy vayrongarlik hamda inqilobiy harakatlar sodir bo’lgan edi |
sa
7. Kanim berilgan varaqdagi
2
ta figurani boshqa benlgan yana
2
ta
figurani
qirqib oldi.
Karim faqat berilgan varaqdan qirqib olgan figuralarni
bo‘yang
7
104 |
Sardor Mamadaliyev - Aytdim qo'shiq matni, текст песни, lyrics _ O'zbek qo'shiqlari matnlari
Ko`z o`ngimda O`zbekiston |
turadi. Shunday
qilib, noaniq hozirgi zamonda shaxs kategoriyasi
faqat
birgina
holatda
shaklan
namoyon
bo‘ladi,
ya’ni
boshqa
shaxslarda
qo‘shimchaning mavjud emasligi ularning uchinchi shaxs birlik emasligi
inkor etadi.
Ingliz
tili
fe’llariga
xos
bo‘lgan
son
kategoriyasi
haqida
shunday
xulosaga kelish mumkinki,
u shaxs kategoriyasiga qaraganda ancha
sust
rivojlangan. Faqat noaniq hozirgi zamondagi—s qo‘shimchali uchinchi shaxs
shakli birlikni ifodalovchi birdan-bir unsurdir. Biroq,
u birlikdagi barcha
shaxslarga
xos
emas,
shuning uchun ham
u
nafaqat ko‘plik
shakllarga
nisbatan
qarama-qarshi
turadi,
balki
morfologik
ifoda
unsuriga
ega
bo‘lmagan ayrim birlik shakllarga ham teskaridir.
Hozirgi va o‘tgan zamonlarda tobe fe’li son kategoriyasiga ega, ya’ni
bu
fe’l birlik va ko‘plikda bir-biridan farq qiladi:
am,
is,
are; was, were.
Qadimgi
ingliz
tili
grammatikasiga
nazar
tashlasak,
fe’llardagi
son
kategoriyasi shaxs kategoriyasi kabi hozirgi va o‘tgan zamon shakllarida
ancha yaxshi rivojlangan. Hozirgi zamon ingliz tili grammatikasida esa bu
shakllarning
juda
kam
qismigina
saqlanib
qolgan.
Birok,
be
fe’lining
yordamchi fe’l va bog‘lovchi fe’l tariqasida keng qo‘llanilishi sababli shaxs
va son kategoriyasi tilda kutganimizdanda ko‘prok ahamiyat kasb etadi.
Aspekt
va
zamon
kategoriyasi
haqida to‘xtalsak, ingliz
tili fe’l tizimida zamon va aspekt ma’nolarini ifodalovchi shakllarning to‘rt
xil guruhi mavjud bo‘lib, ular hozirgi, o‘tgan va kelasi zamon shakllarida
o‘z ifodasini topadi. Bular noaniq, davomli, perfektli va davomli perfektli
aspektlardir.
Ingliz
tili
fe’l
tizimiga
xos
bo‘lgan zamon grammatik kategoriyasi
harakatning nutq momentiga bo‘lgan munosabatini
anglatadi. Fe’llardagi
zamon kategoriyasi materiyaning mavjudlik shakli sifatidagi vaqtning aks
etishidir.
Harakat
gapirilib turgan
nutq momenti
bilan
bir vaqtda,
nutq
momentidan
oldin
va
nutq
momentidan
so‘ng
sodir
bo‘lishi
mumkin.
Shunga muvofiq fe’llarda uch xil zamon shakli mavjud bo‘lib, bular hozirgi
35 |
shu asosda boshqa normativ
—huquqiy hujjatlar qabul qilina
boshladi,
jumladan,
O‘zbekiston
Respublikasi
Oliy
Kengashi
tomonidan
1993-
yil
2-
sentyabrda
"Fuqarolarning o‘zini
o‘zi
boshqarish organlari to‘g‘risida"gi qonun qabul qilindi va bu
qonun shu sohada tubdan qayta qurishni o‘tkazish uchun huquqiy
asos yaratdi.
Har bir davlatning o‘ziga
xos xususiyatlarini ko‘rsatuvchi
Asosiy
Qomusi
uning
Konstitutsiyasidir.
Jamiyat
hayotini
umumbashariy qadriyatlar asosida tashkil etishda Konstitutsiya
–
ning ahamiyati beqiyosdir. Asosiy qonun
o‘z mohiyat
–e’tibori
bilan har qanday demokratik jamiyatning muhim belgilaridan
bo‘lib,
unda
inson,
shaxs
va jamiyatning huquqiy jihatlari,
davlat hokimiyatining tuzilishi va uning idoralari faoliyatini
tashkil etishning asosiy qoidalari ifoda etiladi.
Agar
jahon tajribasiga murojaat
qilsak,
hozirgi dunyo
davlatlarining
konstitutsiyalarida
fuqarolarning
o‘zini
o‘zi
boshqarish masalasi har xil hal etilganligini ko‘ramiz."
O‘zbekiston
Respublikasi
Konstitutsiyasining
32—
moddasida: O‘zbekiston Respublikasining fuqarolari jamiyat va
davlat
ishlarini
boshqarishda
bevosita
hamda
o‘z
vakillari
orqali ishtirok etish huquqiga egadirlar.
Bunday ishtirok etish o‘zini o‘zi boshqarish, referendumlar
o‘tkazish va davlat organlarini demokratik tarzda tashkil etish
yo‘li bilan amalga oshiriladi",
2—deb belgilangan. Bu moddaning
mazmunidan ko‘rinib turibdiki, o‘zini o‘zi boshqarish instituti
fuqarolarning jamiyat va davlat ishlarida ishtirok etishini
ta’minlovchi muhim vositadir.
Respublikaning
quyi ma’muriy
—hududiy
bo‘linmalarida
davlat
hokimiyatining
mahalliy
organlari
tuzilmasligi
shu
joylarda avvallari davlat organlari bajarib kelgan vazifalar
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlariga yuklanishini,
bu joylarda hokimiyatga taalluqli ba’zi masalalar ham shu or
—
ganlar ixtiyoriga o‘tganligini ko‘rsatadi. Fuqarolarning o‘zini
o‘zi boshqarish organlari fuqarolarning davlat va jamiyat ish–
larida
ishtirok
etishini
ta’minlash
. bilangina
cheklanmay,
fuqarolarning davlat va jamiyatni boshqarishda ishtirok etish
huquqini amalga oshirishga ko‘maklashadi. Buni turli organlarga
bo‘ladigan
saylovlarda,
aholining
referendumlarda
ishtirok
etishida, mahalliy ahamiyatga molik turli tadbirlarning o‘tka
—
1 Qarang: Xorijiy davlatlarda bu masala qanday hal etilganligi kitobning alo—
xida bobida ko‘rib chiqiladi.
2 O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. —T.: O‘zbekiston, 2003 y. 8—bet.
119 |
DIN TARIXI DAVLAT MUZEYI TUPLAMI
mashhur bulgan «A.I. Kuindji nomli jamiyat», «Individualistlar
jamiyati», «Rassomlar uyushmasi», «Sayyor rassomlar pgirkati», «San’at
stami», «Oko», «16-gurux», «Unovis», «Zorved», «Proletkult», «San’atdagi yangi oqimlar guruhi» kabi birlashma a’zolarining, shuningdek, bu
kabi jamiyatga a’zo bo‘lmagan rassomlarning asarlari taqdim etilgan.
Saklanib qolgan ro‘yxatlarga kura, Varipayevaning asarlari musiqiy
mavzular (Motsartning «Rekviyem», Chaykovskiyning «Francheska da Ri
mini», Glazunovning «Pianino konsertining birinchi orkestri» asar
lari va boshqalar) bilan bog‘lik edi.
Varipayeva mazkur muzey xodimi bo‘lmasa-da, muzey Urta Osiyoga uz
to‘plamlariga ashyolar yig‘ish uchun yuborilganlar orasida birinchilardan bulgan. Urta Osiyodan Leningradga tuplovchi tomonidan keltirilgan 31 ta buyumning barchasi DATDM (Din va ateizm tarixi dav
lat muzeyi) bo‘lim boshligi K.F. Voronsov va muzey ilmiy xodimi
G.O. Monzeler tomonidan qabul qilingan. Bu 1933-yilning 16-noyabrida
135-sonli dalolatnoma bilan tasdiqlangan (ushbu buyumlarga 136-sonli to‘plam raqami berilgan). Chunonchi ular orasida nafaqat kashta
va gilamlar, balki poyabzal (kavush, mahsi), ustki va bosh kiyimlar
(paranji, chachvon, do‘ppilar), ayollar marjoni, kuzalar, qalamdonlar,
tasbehlar, tug xam bulgan. Keyinchalik turli manbalardan to‘plam tarkibiga turli davrlarda ishpab chiqarilgan materiallar kiritildi va
bu 1960-yillarga kadar davom etdi.
Varipayeva to‘plamida uchta-ikkita sidirg‘a va bitta patli gilam
mavjud. Xar ikki sidirg‘a gilam xam yig‘ma uslubda bo‘lib, oldindan ta
yyorlangan maxsus yogoch-panellardan to‘kilgan. Tikilgan birinchi, ya’ni
terma-gilamda koxma uslubi terma uslubidagi yo‘llar bilan uyg‘unlashadi (B-5823-VII). Gulli va yul-yul taxtalarning almashib kelishi gilamda
yorqin ifodalangan o‘ziga xoslikni namoyon etadi. Mahsulotning bunday
turi Kashkadaryo va Surxondaryoning ko‘pgina o‘zbek qabilalari tomoni
dan ishpab chiqarilgan. Ikkinchi gilam xam xuddi shunday terma uslubida (B-5824-VII). Undagi begi kashta uslubidagi naqshli yo‘llar kashta
bilan bezatilgan yo‘llar bilan uyg‘unlashib ketadi va oq asosda qizil va
ko‘k jun bilan ishlangan. Turli xil ulchamdagi geometrik shakl, boy va
muvozanatli ranglar uytunligi ushbu gilamni o‘zbek tukimachiligining
eng ajoyib namunasiga aylantiradi. Bunday gilamlardan tuy marosimida tuy ishtirokchilari nazaridan yiroq bo‘lishi uchun kelinning o‘rnini to‘sib turuvchi parda sifatida foydalanilgan bo‘lishi mumkin va
shu boisdan umumiy tarzda ki»-gilam nomi bilan atalgan.
Nihoyat, tukli gilam- Farg‘ona vodiysida kirgiz-xidirsha urug‘lari
tomonidan to‘kilgan (B-5825-VII). Uning bezaklari shakllarning rivoj-186 |
O‘zbekiston Prezidenti Samarqand viloyatida tashrif bilan bo‘lib turibdi
O‘zA axborotiga ko‘ra, Prezident Qo‘shrabot tumanidagi “Oqtepa unumdor zamin” fermer xo‘jaligida yong‘oq ko‘chati o‘tqazdi
Xabar berishlaricha, 2017—2018-yillarda Samarqand viloyati tumanlarida 5,7 ming gektar maydonda yong‘oqzorlar tashkil etish rejalashtirilgan
Bu yiliga qo‘shimcha 15 ming tonna yong‘oq eksport qilish imkonini beradi
Mavzuga doir: Shavkat Mirziyoyev Qo‘shrabotda nuroniylar bilan birga yong‘oq ko‘chati o‘tqazdi |
sorbsiya antitoksik bo‘g‘maga qarshi zardob yuborilgandan
2 soat
o‘tgach qilinadi.
I darajali toksik turida 2—3 ta seans, II-III darajasida
3—5 ta seans o‘tkaziladi. Gemosorbsiyani tugatishdagi klinik mezonlar:
bo‘yin va og‘iz-halqum yumshoq to‘qimari shishishi stabillashishi,
pardani butunlay ko‘chishi, intoksikatsiya kamayishi. Kasallikning o‘tkir
davrida alfa-2-interferon— viferon (shamchalar) buyuriladi. Bir martalik dozasi 6 yoshgacha 150000 XB, katta bolalarda 50000 XB. Preparat
5 kun oraliq bilan beriladi. Bodomcha bezlarga mahalliy ishlov berish
kerak: intergenom (1 gr malhamda—40000 XB faollikka ega bo‘lgan
rekombinant alfa-2-interferon) —qarashlarni sutkasiga 3 marta, qarashlar yo‘qolguncha paxtali tampon bilan ishlov berish; xemotripsin (5
mg kristallik xemotripsin saqlovchi
1! flakonni
3 ml qaynagan suvda
eritish), bodomcha bezlarini 0,5—1,0 ml eritma bilan sutkasiga 4—5
marta, qarashlar yo‘qolguncha yuvish.
Bioantioksidantli kompleks
(BAK) — neovetinom —509 gliserinli eritma ko‘rinishida sutkasiga
2—5 marta, qarashlar yo‘qolguncha bodomcha bezlarga surtish.
Bo‘g‘ma qo‘zg‘atuvchisini tezda organizmdan eliminasiyasi uchun
antibakterial preparatlar berish kerak. Lokalizasiyalangan shakllarida
ichishga makrolidlar guruhidan antibiotiklar beriladi (eritrotmitsin 40—
S0 mg/kg v/i yoki tabletka, penitsillin 25—50 ml/kg, linkomisin 10—
20 mg/kg, durasef, sumamed, klasidu, rulid, rifampitsin va boshqalar).
Qo‘llash davomiyligi 5—7 kun, toksik shakllarida 7—10 kun va undan
ko‘p.
Toksik bo‘g‘maning II—III darajasida zaharlanish simptomlarini
kamaytirish va gemodinamikani yaxshilash uchun vena ichiga nativ
plazma (50—150 ml), neckompensan, reopoliglyukin (50—150 ml),
1099 glyukoza 20—50 ml/kg/sut tomchilab yuborish kerak. Umumiy
suyuqlik miqdori 50—100 ml/kg bo‘lishi lozim. Eritmalar bilan birga
kokarboksilaza 50—100 mg, askorbin kislotasi, insulin, kaliy xlor eritmalari ham yuboriladi. Asidoz holatida muvozanatlash uchun 49 li natriy
gidrokarbonat eritmasi, degidratatsiya uchun— eufillin, mannitol,
laziks qo‘llaniladi. Toksik shakllarida va infeksion-toksik shok rivojlanganda birinchi kuni vena ichiga yoki mushak orasiga glyukokortikoidlar
(gidrokortizon 5-10 mg/kg, prednizolon 3—5 mgAkg/sut 5—7 kun)
beriladi. 3—4 darajadagi shok rivojlanganda glyukokortikoidlar har 30
daqiqa arterial bosimini nazorat qilgan holda yuborib turiladi. Gemodinamika va buyraklar faoliyatini tiklash maqsadida dofamin, trertal,
korgiyukon yuborish kerak. Dezintoksikatsiya maqsadida plazmoforez
va gemosorbsiya 2—3 marta o‘tkazish mumkin.
39 |
-
ozgani
MAI 3y. ka
oi
yapni
ngi bego
—
2
»???
1) G
275) iyin, Bo
(225 Vir 44 kuz oi
ei B
25
V.
YOYA
« ki v ira
.
far.
y.
UZ AZA «u 79
bali
on
er «a;?
i 25 Da
ti
b
B
» z
»!
»
712)
}
A okitiu
(2 aa
JANR
(35)
’ MV
D
224227224
:
ka IRANI Jo
T
rin
«is
b 3, 29 Boqar 1224 arab
a
,
X
a
MI-
»!
»
72,
i
"ur 122223
«o‘ UAA
a 02
SIYA
1
–? SIZ I
"
I 90,
ay «ye? UR «re!!! a
952,
F
«?
oi
227 taro
ir-u 15 Karri RUMIY
h 3223,
Va 859 «?
"
«Ro? 522 b
92. er
Xo Mori
22
A
i
1999 ILA
Isi ER «2
(34
g I O‘zida
ERR
i IA on 2922 e?!
fas yarin
i
Ko n ADIGAN
KU
TOR NS “SOLMA lla ia ya
TUN sri
i
«i
A
b979 sir
25
2
aliy
1
H
jo»
-
i
gi 7224 «a!!!
««iye osh
{
m 3382 u";
7
F ho»
21222
ari Ss
G
17
{
2973, A
7
ari
d! 49232
O‘RIN 2— en YUZ
32926 «m-e
«ye; 9
Arab
sh TSH BO‘L
«? 154712775
yeda
ali
o holga
U
UCH oi Ish; INA Ri a o
ASA
KANDI
«? h
82, p??? AIN
ESA 922 oi
a III iii
Ali Qushchining geometriyaga oid asari.
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik institutida saqlanayotgan qo‘lyozma. |
Olgan holda (yoki o’tirgan) kishining markazida tashqi nodavlat zarur darslari deyarli har doim vaqt chiqindilarni bo’lib, u har doim keraksiz ekan |
Monidan pisib
bosmachilarning
oti ko‘ringan yog‘ga
qaray
yo‘naldi (S. Ahmad).
2; Ko‘makchili konstruksiyalarlan bo‘ladi. a) Bilan ko‘mak:
chili konetrukiiyalardan: Men o‘sha yo‘ldan borib, Shirini-dar qishlog‘i isti bilan bosmachilarning orqasidan chiqaman
(S. Ahmad); b) Orqali ko‘makchili konstruksiyalardan bo‘ladi:
O‘ktam Komila orqasidan yurib, olchazor orqali ken..
tekis, bahavo maydonga chiqdi (Oybek).
Cho‘ponlar shi tariqa manzillarda tunab,
o‘tloqlarda qo‘y boqib, Jumabozor,
Tayloq va Pulimagoq orqali Samarqand shahriga yaqinlash":
dilar (S. Ayniy);
v) Yoqalab ko‘makchili konstruksiyalardan bo‘ladi; Savrinigo anhor yoqalab boradi (S. Zunnun
va). Baliqchilar daryo yoqalab katta bir shaharga kelib qoldilar; t), Bo‘ylab ko‘makandi konstrukpnyalardan bo‘ladi: Panjara bo‘ylab zich ekilgan olcha va malina
ko‘chatlari quyuq.
yashil devor hosil qilganligidan hovli ichi deyarli ko‘rinmaydi. (S. Zuniunova).
Quyosh saxiylik bilan o‘z nurla-eini shahrimiz bo‘ylab taratjoqda. Revolyutsiya xiyoboni b9y-lab bir gruppa yoshlar asta odim tashlab bormoqda (Gazetadan).
Neva bo‘ylab suzadi kronshtadtlik matroslar
(M.a
"kovskiy).
.-orqa-oldiga qarab, devor bo‘ylab yo‘rg‘aladi.
(A. Muxtor).
O‘rin holi odatda belgili bo‘ladi. lekin uning ba’zi turlari belgisiz, ya’ni kelishik qo‘shimchalari va ko‘makchilarsiz,
Ham qo‘llanadi. Masalan: Men fermaga o‘tib, o‘shanaqasi daChaga boraman. Kasallarning hammasi boktorga kelaverlas.
edi. Vasiliy Matvrevich hovlima-hoyli yurar, Asqar mulla.
biror bemorga dam
solib qo‘yganini sezsa, kechasi bilan o‘h—
ayolmas, surishtirib o‘sha bemorning iyigacha borar edi. No-dara ichkari (ga) kirdi
(S. Zunnunova). U shaharma-shahar yurardi (A. Muxtor)
O‘rin holining grammatik
nfodalanmasligi
masalasi.
Marksistik ta’limotdan ma’lumki, makon va zamondan tash)
qarida biror voqea-hodisa yuz bermaydi. Har bir voqea-hodisa biror joyda, ma’lum bir vaqtda yuz beradi. Mana shu
voqelik tilda ham
o‘z
aksini topali. Makon tushunchasi o‘rin.
holi va-dagi,
liq formasilagi aniqlovchilar, zamon tushunChasi esa
payt
holi va kesim orqali ifoda etiladi.
Urin holi nutqda
ifodalanishi ham, ifodalanmasligi
ham mumkin, Ifodalanmagan o‘rin hollarini gapdan, kon-tekstting umumiy mazmunidan sezish, uni grammatik ifodalash mumkin, Masalan: Birdaniga Po‘lat sovxoz bilan, brigada bilan, xushchaqchaq
pahlavon
brigadir Rustam bilan,
Shermat amaki, ining mehribon xotini va o‘nga o‘rganib qolgan sho‘x-sho‘x bolalari
bilan xayrlashish qanchalik Og‘ir
ekanligini his qildi.
U ko‘zidan yosh chiqishidan qo‘rqib, brigadadagilar bilan ham sovuqqina va shoshib xayrlashdi. Bu
x |
jarohatlanishiga olib kelgan terrorchilik harakatlari to‘g‘risidagi xabarni g‘azab va tashvish bilan kutib
oldim.
Begunoh kishilarga nisbatan qilingan tajovuzni
qoralayman. Halok bo‘lganlarning oilalariga chuqur
hamdardligimni, yaradorlarga esa tezroq sog‘ayishni
tilab bildirgan istaklarimni yetkazishingizni so‘rayman.
Prezident janoblari, prezident Gavel nomidan va
shaxsan o‘z nomimdan kamoli ehtiromimizni qabul qil-gaysiz.
Milosh ZEMAN,
Chexiya Respublikasi Bosh vaziri
O‘ZBEKISTON
RESPUBLIKASI PREZIDENTI
ISLOM KARIMOV JANOBI OLIYLARIGA
Muhtaram Prezident janoblari,
16 fevral kuni mamlakatingizda sodir etilgan mudhish voqealar haqidagi xabarni eshitib, chuqur qayg‘uga
botdim.
13 nafar O‘zbekiston fuqarosining hayotini
olib ketgan va ko‘plab insonlarning jarohatlanishiga
sabab bo‘lgan bu harakatlarni qoralayman va O‘zbekistonning qisqa vaqt ichida osoyishtalikka erishishini
tilayman. Xoinlarcha sodir etilgan mazkur harakatlarda Sizga zarar yetmaganligi biz uchun katta tasalli
bo‘ldi.
i
Siz Janobi Oliylariga va Siz orqali qardosh Uzbe-kiston xalqiga hamdardlik bildirib, chuqur ehtiromimni izhor etaman.
Hikmat ChETIN,
Turkiya Buyuk millat
majlisi raisi
77 |
"Eng yaxshi dramatik film" yo'nalishi bo'yicha "Omon qolgan" (The Revenant) filmi g'olib bo'ldi
Bu film "Xona" (Room), "Diqqat markazida" (Spotlight), "Kerol" (Carol) va "Aqlsiz Maks: G'azab yo'li" (Mad Max: Fury Road) filmlarini ortda qoldirdi
Endilikda bu film "Oskar" mukofotiga ega chiqishi kutilmoqda |
13-bob. Koʻp oʻzgaruvchili funksiyani integrallash
221
da integrallanuvchi har qanday { funksiya uchun
Не de
= fou o dy
(13.7.22)
tenglik o'rinli bo'lib, bunda o'ng tomondagi integral mavjuddir.
Isbot 13.7.1- tasdiqqa asoslangan boʻlib, xuddi 13.6.2- teorema
isboti singari olib boriladi.
6. Egri chiziqli koordinatalar.
19. Faraz qilaylik,
9 С.Е" soha oʻzaro bir qiymatli ravishda С.С
R? sohaga akslantirilsin.
ОФ soha nuqtalari koordinatalarini (2,1), С)
orqali, G soha nuqtalari kordinatalarini esa, (x,y,z) orqali belgilay-lik. Bu akslantirish sillq boʻlib,
xXx
= (6n, G),
y
= HEM,
Х
=
Х(5, 5,6)
koʻrinishga ega boʻlsin va bundan tashqari, mos yakobian noldan
farqli boʻlsin:
D(ay,z)
—
De Ф.х) 20
15,1,6)
266,1,6)
Bunda Q sohasining {5 = const) koʻrinishdagi koordinata tekis-liklari G' sohada joylashgan va koordinata sirtlari deb ataluvchi qan-daydir toʻ“plamlarga akslanadi. Xuddi shu kabi, (77— const) va (€ =
const) koʻrinishdagi tekisliklar ham, koordinata sirtlari deb atalu-vchi qandaydir toʻ“plamlarga akslanadi. Akslantirish oʻzaro bir qiy-matli boʻlgani tufayli, G' sohasining har bir nuqtasi orqali bittadan
birinchi, bittadan ikkinchi hamda bittadan uchinchi koʻrinishdagi
koordinata sirtlari oʻtadi.
Shunday qilib,
G` sohasining (x,y,z)
koordinatali har bir nuq-tasi, shu nuqtaning egri chiziqli koordinatalari deb ataluvchi uchta
(5,7),
С) son orqali oʻzaro bir qiymatli aniqlanar ekan. |
«Dunyodagi qadimiy va boy tillardan biri bo‘lgan o‘zbek tili xalqimiz uchun milliy o‘zlik va mustaqil davlatchilik timsoli, bebaho ma’naviy boylik, mamlakatimizning siyosiy-ijtimoiy, ma’naviy-ma’rifiy taraqqiyotida g‘oyat muhim o‘rin egallab kelayotgan buyuk qadriyatdir», — deyiladi hujjatda. Qarorda qayd etilishicha, mazkur tarixiy hujjatga binoan o‘tgan yillar davomida ona tilimiz mustahkam huquqiy asos va yuksak maqomga ega bo‘ldi. Hozirgi kunda o‘zbek tili hayotimizning barcha jabhalarida — davlat va jamiyat boshqaruvi, davlatlararo munosabatlar, ilm-fan, ta’lim-tarbiya, tibbiyot, madaniyat va san’at sohalarida faol qo‘llanilmoqda, xalqaro minbarlardan baralla yangramoqda. «O‘zbekiston taraqqiyotining bugungi yangi bosqichi — milliy yuksalish davri talablaridan kelib chiqib, ona tilimizning jamiyatdagi o‘rni va nufuzini oshirish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Xususan, so‘nggi yillarda Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetining tashkil etilgani ona tilimizning tarixiy ildizlarini chuqur o‘rganish, uni ilmiy asosda har tomonlama rivojlantirish va qo‘llanish doirasini kengaytirish, filolog kadrlar tayyorlash borasidagi ishlarni yangi pog‘onaga ko‘tardi», — deya qayd etiladi hujjatda. Qaror bilan qonun qabul qilinganining 30 yilligi munosabati bilan o‘tkaziladigan ommaviy ma’naviy-ma’rifiy chora-tadbirlar dasturi tasdiqlandi. Tadbirlarga tayyorgarlik ko‘rish va ularni o‘tkazish bo‘yicha tashkiliy qo‘mitaga bosh vazir Abdulla Aripov rahbarlik qiladi. Ushbu sanaga bag‘ishlangan bayramona tadbirlar mamlakatdagi barcha shahar va tumanlarda o‘tkaziladi. Umumta’lim maktablari o‘quvchilari o‘rtasida o‘zbek tili mavzusida insholar tanlovi o‘tkaziladi. Mamlakatdagi teatrlar va kinoteatrlarda, madaniyat saroylarida buyuk allomalar haqidagi spektakllar, badiiy va hujjatli filmlar namoyishi tashkil etiladi. «O‘zbek tili taraqqiyoti va xalqaro hamkorlik masalalari» mavzusida xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya hamda «O‘zbek tilshunosligining dolzarb masalalari» mavzusida respublika konferensiyasi o‘tkaziladi. 21 oktyabr kuni o‘zbek adabiy tilining asoschisi, buyuk mutafakkir shoir Alisher Navoiyga Toshkentdagi Milliy bog‘da, shuningdek, viloyat va shaharlarda o‘rnatilgan haykallar poyiga gul qo‘yish marosimi uyushtiriladi. mamlakatimizning xorijdagi elchixonalari va diplomatik vakolatxonalarida o‘zbek tiliga bag‘ishlangan bayram tadbirlarini o‘tkazsin va «O‘zbek tilining do‘stlari» klublarini tuzsin; Mamlakatning xorijdagi elchixonalari va diplomatik vakolatxonalarida o‘zbek tiliga bag‘ishlangan bayram tadbirlarini o‘tkaziladi va «O‘zbek tilining do‘stlari» klublari tuziladi. |
bu guruhda erkak pillalar uchraydi va, xuddi shunday, erkak pillar
puruhida urg‘ochi pillalar uchraydi. Natijada duragay tuxumlar toza zot
tuxum aralashmalari bilan buziladi. Bu holatda o‘z navbatida sanoatda
boqilayotgan duragay tuxum partiyalarida kutilayotgan geterozis quvvati
namoyon bo‘lmaydi va hosildorlikning pasayishi kuzatiladi.
V.A. Strunnikov rahbarligida bir guruh olimlar o‘ziga xos genetik
eksperimentlarni amalga oshirdilar va O‘zbekiston Respublikasidagi
urug‘chilik zavodlarida tayyorlanayotgan sanoat tuxumlarining qanchasi
iluragay va qanchasi toza zotli tuxumlar ekanligini aniqladilar. V.A. Strunnikov,
I..V. Strunnikova, A.B. Yakubov, T.V. Zvyagenseva (1992)larning bergan
ma’lumotlariga qaraganda urug‘ zavodlarida tayyorlangan ja’mi tuxumlarning
atigi 25 foizini duragaylar, 75 foizini esa ota va ona zotlar aralashmasi tashki!
etar ekan. Sanoat tuxumlarida duragay tuxumlarning ulushi bu darajada past
bo‘lishi pilla hosilining pasayishiga va turli shaklda bo‘lishiga olib keladi.
tabiiyki, sanoatda boqilayotgan, duragayligiga kafolat bo‘lmagan qurt
boqishda geterozisning to‘liq namoyon bo‘lishi haqida gap bo‘lishi mumkin
emas.
Sanoat duragay tuxum partiyalarida toza zotlar aralashmasining
ko‘payib borishi, albatta, qurtlarning hayotchanligining yomonlashuviga,
ularning notekis rivojlanishiga va pilla o‘rash davrining cho‘zilib ketishiga sabab bo‘ladi. Bunday qurtlardan odatda past va sifatsiz, yengil
sanoat talablariga javob bera olmaydigan pilla xomashyosi tayyorlanadi.
Ipak qurtlarini jinslarga ajratish
Sanoat pillalari yetishtirish uchun duragay urug‘lari tayyorlaganda
zot ichida kapalaklarning chatishishining oldini olish uchun erkak va
urg‘ochilarini o‘z vaqtida jinslarga ajratish o‘ta muhimdir.
Bir qarashda amaliy jihatdan oson va sodda bo‘lib tuyulgan bu jarayon
ishlabchiqarish sharoitida o‘ta qiyin va tez amalga oshirilishi talab etiladigan
tadbir hisoblanadi, chunki bu ish naslli pillalardan kapalaklar chiqqunga qadar
amalga oshirilishi talab etiladi.
Tut ipak qurtini jinslarga ajratishning quyidagi usullari mavjud:
1) qurtlik davrida jinsiy organlarining belgilariga qarab;
2) g‘umbaklarning jinsiy organlari tashqi belgilariga qarab;
3) pillalari og‘irligining farqiga qarab;
4) kapalaklarning tashqi ko‘rinishidagi farqiga qarab.
Duragay urug‘larni tayyorlashda birinchi zot yoki duragayning urg‘ochisini
ikkinchi zot yoki duragayning erkagi bilan chatishtirish kerak. Ikkinchi zot
89 |
579
Korxona o‘z xo‘jalik faoliyati samaradorligini aniqlash va kelgusi
davrlar uchun tegishli boshqaruv qarorlarini qabul qilishga imkon beruvchi
hisobot davridagi barcha xarajatlar va daromadlarni hisoblashi uchun
ma’lumotlarni yig‘ish va qayta ishlash tizimiga ega bo‘lmog‘i kerak. Korxona
bu hisob-kitoblarni soliq omilini hisobisiz bajaradi. Korxona balans
foydasini aniqlash uchun umumiy tushumdan xarajatlar to‘g‘risidagi
Nizomga muvofiq qilingan xarajatlarini ayiradi.
Shundan so‘ng korxona, soliqqonunchiligiga asosan buxgalteriya hisobi
hisobvaraqlaridagi foydani to‘g‘rilaydi va soliqqa tortiladigan foydani
aniqlaydi. Foydaga to‘g‘rilashlar kiritishga misol tariqasida, me’yordan
ortiq xizmat safari xarajatlari yoki Markaziy bankningqayta moliyalash
stavkasidan ancha yuqori bo‘lgan kreditlar uchun yuqori foiz to‘lovlarni
keltirish mumkin. Soliqqa tortiladigan foydani hisoblash maqsadida
ushbu xarajatlarni foydaga qayta qo‘shish zarur. Bunday yondashuv
natijasida, korxona quyidagilar haqida ma’lumotlarga ega bo‘ladi:
qorxona va bo‘limlarining ishlabchiqarish, moliyaviy va boshqaruv
faoliyati natijasida bo‘linmalar kesimida olgan foydalari;
qorxona faoliyatiga davlat soliq siyosati qanday ta’sir etdi;
qorxona moliyaviy natijalarga ko‘ra, byudjetga qanday summa
o‘tkazishi lozim.
Xarajatlar to‘g‘risidagi Nizomda, ta’kidlanganidek, korxonalarni
ishlabchiqarish xo‘jalik
faoliyati natijasida
vujudga
keladigan
daromadlar, quyidagi asosiy bo‘limlarda aks etadi:
-sotishdan sof tushum;
-asosiy faoliyatdan boshqa daromadlar (operatsion daromadlar);
-moliyaviy faoliyatdan daromadlar;
-favqulodda daromadlar.
Daromadlarni
bunday
korxona
faoliyati
turlari
bo‘yicha
aniqlashtirilishi, manfaatdor tomonlardan korxona umumiy faoliyatiga
obyektiv baho berilishi uchun zarurdir.
10.8. Moliyaviy natijalarning shakllanishi va ularni hisobga olish
Xarajatlar to‘g‘risidagi Nizomda keltirilgan xarajatlar tasnifi eng
avvalo buxgalteriya hisobida xarajatlarni to‘g‘ri va to‘liq aks ettirishga,
shuningdek, xo‘jalik yurituvchi subyektning moliyaviy hisobotini tuzish
uchun uning faoliyati moliyaviy natijalarini (foyda yoki zararni)
aniqlashga yo‘naltirilgandir.
Xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatining moliyaviy natijalari
foydaning quyidagi ko‘rsatkichlari bilan tavsiflanadi:
a) mahsulotni sotishdan olingan yalpi foyda, bu sotishdan olingan sof
tushum bilan sotilgan mahsulotning ishlabchiqarish tannarxi o‘rtasidagi
tafovut sifatida aniqlanadi:
YAF=SST–IT, |
O`zbekiston Respublikasi Transport vazirligi Axborot xizmatining xabar berishicha, Uzunligi 2,9 km bo`lgan "Turkiston" va "Yunusobod" metro bekatlarida qurilish-montaj va pardozlash ishlari nihoyasiga etib, "Shahriston" bekatiga ulandi. Metro poezdlarining sinov tariqasida harakatlanish ishlari amalga oshirildi. |
chiqadi. Predmet va hodisalar jarayoni o‘z-o‘zidan tushunchalarni qo‘llashga
majbur etadi. Mazkur tushunchalar orqali predmet va hodisa xususiyati
ichiga kirib boriladi. Binobarin, bu xususiyatlar tashqaridan olinmagan.
Inson bu xususiyatlarni o‘z so‘zlari—kategoriyalar orqali ifodalaydi,
xolos.
Dialektik kategoriyalarning xususiyatlaridan yana biri shuki, ular
bir-biri
bilan
zanjir
singari
bog‘langan.
Aloqada.
O‘zgaruvchan.
Harakatda. Predmet va hodisalarning rivojlanish jarayonida ular bir-birini taqozo etadi, bir-biriga o‘tib turadi. Shu bilan birga bu holatlar
bir vaqtning o‘zida predmet va hodisaning birligini ta’minlovchi
jarayonlardir.
Ularning
barchasi
predmet
va
hodisadagi
umumiy
aloqadorlikning o‘zaro ta’sirini, rivojlanish va tarakkiyotini keltirib
chiqaradi. Demak, kategoriyalar bir-biri bilan shu darajada mustahkam
bog‘langanki, ular biri ikkinchisisiz yashay olmaydi. Predmet va
hodisalardagi umumiy aloqadorlik, o‘zaro ta’sir, tarakkiyot ma’lum bir
sharoit yuzaga kelganda amalga oshishini e’tirof etish kerak. Bu
jarayonlar makon va zamonda nisbiy, tarakkistda abadiydir. Shart va
sharoitlar yetilmasa, kategoriyalar bir-biriga o‘tmaydi, bir-birini taqozo
etmaydi. Ular o‘zaro ta’sir qilmaydi. Dialektik kategoriyalarning asl
tabiati shunday. Obyektiv olamni bilish esa insonlar uchun zarurat.
Aytganlaridek, «Odamdan yuqori turarkan olam, bilim olmokdikka
muhtojdir odam». Dialektik kategoriyalarni qurol qilib olgan odam,
olam to‘g‘risida ma’lum bir tasavvurga ega bo‘ladi. Ularni bilib olganda
esa undan bahramand bo‘ladi. Cheksiz olamning son-sanoqsiz predmet va
hodisalari borki, ularni inson alohida-alohida o‘rganadi, solishtiradi,
o‘xshatadi va natijada bir xulosaga keladi. Zero, dialektikani boshqa
bilish uslublari va ta’limotlari bilan solishtirib o‘rganish ayni
muddaodir.
Ravshanroq aytadigan bo‘lsak, dialektikaning idealizm,
dualizm, metafizika, ekzistensializm, ratsionalizm, fenomenologiya,
strukturalizm,
germenevtika,
pozitivizm,
tomizm,
neotomizm,
agnostitsizm, freydizm, anarxizm, empiriokrititsizm oqimlari xam
olamni bilish haqidagi o‘z uslublarini o‘rtaga qo‘ygan, o‘zlarining
xulosaparini bildirganlar, hamda uning yangi qirralarni ochganlar.
Faqat ularning xulosalaridan to‘g‘ri, o‘rinli foydalanish talab etiladi,
xolos.
Muammolarni yechishga qarab olamni tushuntirishning dialektika
kabi
uslublaridan
tashqari
yana:
metafizik
eklektik,
sofistik,
sinergetik uslub va boshqalari ham bor.
Metafizik karash tarafdorlarining fikricha, narsa va hodisalar
bir-biri bilan aloqada emas. O‘zgarish va rivojlanish oddiy ko‘payish va
ozayishdan iboratdir. Metafiziklar rivojlanishni narsalarning bir-biriga tashqi ta’sir etishidan ko‘radilar. Olam to‘g‘risidagi dialektik va
metafizik
uslublar
ijtimoiy-siyosiy
kurash,
tabiiy-ijtimoiy
fanlarning
rivojlanishi
natijasidir.
Dialektik
va
metafizik
karashlarni materialistlar va idealistlar ham rivojlantiradilar. |
Description : O`zbek futboli fanatlari veb sayti
O`zbek futboliga oid so`nggi yangiliklar, ma'lumotlar, mehmonlar kitobi va boshqa ma'lumotlar |
Yaponiya suvereniteti “barcha shimoliy hududlar”ni (u yerda Janubiy Kuril orollari shunday nomlanadi) o‘z ichiga qamrab oladi, deb hisoblamoqda
Bu haqda 30-yanvar kuni Yaponiya parlamenti quyi palatasi muzokaralarida Bosh vazir Sindo Abe ma’lum qilgan, deb xabar berdi TASS
“Shimoliy hududlar — bu bizning suverenitet amal qiladigan hududdir
Bu boradagi pozitsiyamizda o‘zgarishlar yo‘q”, — deb ta’kidlagan Abe
Shuningdek, uning qo‘shimcha qilishicha, Yaponiya hukumatining izchil pozitsiyasi “barcha to‘rt orollar” (Yaponiya Xabomai deb ataydigan Kunashir, Iturup, Shikotan va bir guruh orollar)ning kimga tegishliligini aniqlash va shu asosda tinchlik shartnomasini imzolashdan iborat
Moskva va Tokio bir necha o‘n yillar davomida Ikkinchi jahon urushi yakunlari bo‘yicha tinchlik shartnomasini imzolash bo‘yicha muzokara olib bormoqda
Bu boradagi asosiy to‘siq Kuril orolining janubiy qismiga egalik huquqini belgilash bo‘lmoqda
Urush tugagach, butun arxipelag Sobiq ittifoq tarkibiga kiritilgan
Biroq Tokio Yaponiya Xabomai deb ataydigan Iturup, Kunashir, Shikotan va bir nechta mayda orollar guruhi kimga tegishliligi borasida bahslashishda davom etmoqda |
999999999999999499) 99
994949999249949
= J—22"272.52"277"27=7272727274727272.5272"—777277
9. Firuzon Daylamiy. Daylam viloyatining hukmdori.
289 hijriy
(901
melodiy) yilida Ismoil Sosoniy
qo‘shinlari tomonidan jangda o‘ldiriladi.
10. Horun ar-Rashid. Abbosiylar sulolasining xalifalaridan (786—809).
11. Anushiravon. Asli ismi Xisrav 1 bo‘lib, laqabi Anu-shiravondir. Ba’zi manbalarda ,,No‘shiravon" deb ham yuritiladi. , Anushiravon" so‘zining ma’nosi ,,abadiy ruh egasi, o‘lmas ruh egasi" demakdir. Uning otasi Qubod o‘lgandan so‘ng (531-yil) Anushiravon otasining taxtini egallaydi (531—579) va Mazdak qo‘zg‘olonini bostiradi. Shuning uchun voqeanomalarda adolat timsoli sifatida shuhrat qozongan.
12. Sohibi Abbod. 932—1055-yillarda G‘arbiy Eron va
Iroqda hukmronlik qilgan feodal davlati sulolasi Bu-vayhiylarning mashhur vaziri Sohibi Ismoil ibn Ab-bod ko‘zda tutiladi.
13. Ajam. Dastlab arablar Arabistondan tashqari
mamlakatlarni Ajam deb ataganlar, keyinroq Eron mamlakatini va eronliklarni Ajam deganlar.
14. Aristotolis. Aristotel’ —yunon faylasuflaridan
biri. U eramizdan avvalgi 384-yilda tug‘ildi, 322-yilda
vafot etdi.
15. Ibn Muqla. AbuAliMuhammad ibn Husayn ibn
Muqla mashhur adabiyotchi, vazir va xattot. U 272-yil hijriy (885—6 melodiy) yilida Bagdolda tug‘ildi va Abbosiylardan Muqtadir (908—932)ning vaziri edi.
Buning dargohida ibn Muqla zindonga tashlandi (324 hijriy, 936 melodiy yilida), avval uning o‘ng qo‘lini kesadilar, 3261938-yili tilini sug‘urib oladilar. U 328u939
yilda zindonda vafot qiladi.
16. Al-Mu’tasim. Abbosiylar sulolasidan sakkizinchi xalifa bo‘lib, u 833—842-yillarda hukmronlik qiladi.
17. Shamsulmaoliy. Kaykovusning bobosi Qobusning
ismi.
18. Ahmad Jag‘diy. Ogahiy tarjima qilgan
,, Qobusno-ma"da Ahmad Jag‘diy. Ye. E. Bertel’s tarjima qilgan ,,Ka-992 45499992999) 992499490469 af 499499499499. 999999499 0S 98
999499999499
——
195—— |
natijasida hosil bo‘ladi. Uch karrali bog‘
esa, uchta
toq elektronning
o‘zaro juftlashishi natijasida hosil bo‘ladi.
Ikki karrali bog‘ va uch karrali
bog‘lar molekuladagi barcha atomlarni oktet holatga o‘tkazishda bitta valent
elektron yetarli bo‘lmaganda vujudga keladi. Masalan, CO2 molekulasida
kislorodning ikkita elektroni C ning toq elektronlari bilan juftlashadi.
Bog‘lar juftlashadi
O:
yoki 93-c-=б;
м
Qo‘sh bog‘
Qo‘sh bog‘
Karbonat angidrid
molekulasi
t0Xcho: yoki 10200;
N2 molekulasi
tarkibida uch karrali
bog‘
saqlaydi, chunki
azot
elementi 5A guruhida joylashib, faqatgina uch karrali bog‘ hosil qilishi
hisobiga oktetini to‘ldirishi mumkin.
Oktetlar
ii
4}
"M— INN:
14
M:
Y,
v)
Uch juft bog
Uch bog‘
Azot molekulasi
Elektromanfiyliklari bir-biridan
farq
qiladigan,
lekin bu
farq
ion
bog‘lanish darajasiga yetmagan element atomlari o‘zaro birikkanda qutbli
kovalent bog‘lanishli molekulalar hosil bo‘ladi. Qutbli kovalent bog‘lanishli
birikmalarda ikki element elektronlaridan hosil bo‘lgan juft elektronlar
elektromanfiyligi kattaroq element tomon siljigan bo‘ladi. Misol uchun,
uchuvchan anorganik birikmalarning molekulalari: HF, HCI, H2O, H2S,
NH; va boshqalar bunga misol bo‘la oladi. Masalan, HCI molekulasi hosil
bo‘lishida vodorod atomining elektromanfiyligi 2.1ga teng, xlor atominiki
3.0 ga teng. Xlor atomining elektromanfiyligi kattaroq bo‘lgani uchun H—
CI bog‘ini hosil qilgan elektron jufti
Cl atomi tomon siljigan bo‘ladi.
Oqibatda vodorod qisman musbat 8" va xlor qisman manfiy 6 zaryadlanib
qoladi. Molekula qutblanadi.
Elektromanfiylik
—atomning
bog‘
hosil
qilishda qatnashayotgan
elektron
juftlarni
o‘ziga
tortish
xususiyati.
Metallmaslarning
45 |
-Muharriri gapimizga quloq solmaydi
Ilgari ikki marta byuroga chaqirdik, kelmadi
Hozir esa deputat bo’lib olgan |
Sirdaryo viloyatida faoliyatining ilk kunlaridanoq barcha hokim yordamchilari hokimlar, sektorlar rahbarlari va mahalla faollari bilan birgalikda ish-rejaga muvofiq, namunaviy so‘rovnoma asosida xatlovlarni boshlab yubordi. 165,2 ming xonadon to‘liq xatlovdan o‘tkazilib, o‘rganilgan xonadonlar iqtisodiy-ijtimoiy ahvoli bo‘yicha uch toifaga ajratildi.Joriy yilning dastlabki uch oyi davomida viloyatda 236 ta mahallaga tayinlangan hokim yordamchilarining amaliy ko‘magi bilan 2 mingta oilaviy tadbirkorlik loyihalari uchun 65 milliard so‘m kredit va 1 milliard so‘m miqdorida subsidiya ajratildi. Natijada joylarda 1,6 mingta yangi tadbirkorlik sub’ektlari faoliyati yo‘lga qo‘yildi.Davlatimiz rahbari raisligida 19 aprel kuni o‘tkazilgan videoselektor yig‘ilishida eng yaxshi va faoliyatida ijobiy natijaga erishgan hokim yordamchilarini mukofotlash bo‘yicha topshiriq berilgan edi.1-chorak yakuni bo‘yicha ularning faoliyati samaradorligi baholanganda Guliston tumani “Ibrat” mahallasida faoliyat yuritayotgan Dilshod Mahmudov eng namunali hokim yordamchisi, deb topildi. Shuningdek, 96 nafar hokim yordamchisining hududlarni kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, aholi bandligini ta’minlash va kambag‘allikni qisqartirish, tadbirkorlikni rivojlantirish borasidagi faoliyati ijobiy baholandi.Shuningdek, faoliyatida ijobiy natijaga erishgan boshqa hokim yordamchilari ham rag‘batlantirildi. Shuhrat Suyarov, O‘zA |
6
Sarvinoz Musatdinova
O‘tasan goh shahar, goho ovuldan,
Kechasan goh seldan, goho dovuldan,
Benasib qolmaysan qordan, yovundan,
Bulutlar yoprilar to‘fon izindan.
Tashvishsiz kun bormi hech bir zamonda,
Dard-qayg‘usiz manzil bormi jahonda,
Olloh omonatin olsa insondan,
Yaxshi-yomon borar narvon izindan.
Qari deydi: “Esiz yigitlik vaqtim,
Kuch-qudratli sherdek shiddatim, shahdim,
Umr savdosiga boyberdim naqdim,
Vaqtu soat degan polvon izindan”.
Vaqt tinglamas sening ohu zoringni,
Ortga qaytmas baxsh etsang ham boringni,
Sotilmaydi sarf etsang ham zaringni,
Qocholmaydi ohu qoplon izindan.
Eh attang, yoshligim, yoshlik chog‘larim,
Beg‘am bolaligim, sho‘x o‘rtoqlarim,
Yor suyib o‘ynagan go‘zal bog‘larim,
Kuzga asir bo‘ldi xazon izindan.
Vaqt to‘xtamas ilgan bilan soatni,
Vaqt bilmas kutishni, sabru toqatni,
Sog‘inchda sezasan vaqtni—furqatni,
Yuzni sarg‘aytirar hijron izindan. |
Siz o’z fikr-mulohazangizni qoldirishingiz mumkin
Dasturning asosiy tili: RUS TILI
Siz uchun har qanday dasturni tarjima qilib beramiz: UZBEK TILIGA
Bundan tashqari, dasturning xalqaro versiyasiga buyurtma berishingiz mumkin, unda siz HAR QANDAY TILDA malumotlarni qo'shishingiz mumkin
Hatto interfeyslni o'zingiz tarjima qilishingiz mumkin, chunki barcha sarlavhalar alohida matnli faylda saqlanadi |
Nechun qo’rqib ketding, to’lg’onding nechun?
O’qilganda xufton namozi,
Yum-yum yig’lar faqat favvora…
Vaqt o’tar-u, soatim milsiz,
Unut bo’lgan Boqchasaroyni |
“Қабулдан кейин уларнинг билим даражаси ва савиясини текшириб, олти ойдан кейин талабга жавоб бермаса – нобюджетга ўтказиш керак”
Mana bu fikringiz bu o’quv yilidan boshlab amalga kiritiladi! Bu har holda bir siljish kichkina bo’lsada, lekin shovvozlar bunga ham yo’l topadi, ya’ni ko’proq pul beradi yaxshi baholar uchun
Hech bo’lmasa hozircha ta’lim va tibbiyot sohasida korruptsiya yo’qotilmas ekan, bilmadim unda kelajak nima bo’ladi
OTM imtihonlari va testni butunlay isloh qilish kerak |
Ganzen tayoqchalarining topilishi asosida qo‘yiladi. Kasallikka tashxis
qo‘yilishi
qiyin
bo‘lgan
holatlarda
yoki
taqqoslanmaydigan
klinik
turlarida serologik tekshiruvlar o‘tkaziladi, bu jarayonlar komplementni
bog‘lab oluvchi jarayonlar va Kolmer jarayonlaridan iborat bo‘ladi.
Moxov kasalligiga tashxis qo‘yishda lepromin smovidan (Mitsuda
sinamasi) foydalaniladi. Bu usulda qo‘l bilagi bukuv sohasi teri orasiga,
moxov
bilan
zararlangan
to‘qima
tarkibidan
tayyorlangan,
ko‘p
miqdorda Ganzen tayoqchalarini saqlaydigan suyuqlikdan, ya’ni 0,1 ml
lepromin suyuqligidan yuboriladi. Sinamada kuzatiladigan jarayon erta
yoki
kech
bo‘lishi
mumkin.
Agar
24-48
soatdan
keyin
lepromin
yuborilgan joyda qizarish va shish holati kuzatilsa jarayon erta musbat
deb,
agar
2-4
haftadan
keyin
joylarda
1-1,5
sm
kattalikda
do“mboqchalarning paydo bo‘lishi va ularning yaraga aylanishi holati
kuzatilsa u holda jarayon kech musbat jarayon, deb baholanadi.
Moxov
kasalligiga
tashxis
qo‘yishda
hamda
kasallikni
teri
leyshmaniozi,
teri
sili va zaxm kasalliklari bilan taqqoslov tashxisi
o‘tkazilishida Minor sinamasining tutgan o‘rni va amaliy ahamiyati
juda katta. Ushbu sinamaning o‘tkazilishi uchun bemor sog‘lom teri
sohasiga yod eritmasi surtiladi va ustiga yupqa qilib kraxmal moddasi
kukuni sepiladi va bemorni majburan terlashi uchun quruq issiq havoli
xonaga
kiritiladi
yoki
ichishga
issiq
choy
beriladi,
ma’lum
vaqt
o‘tgandan keyin teri sohasi kuzatuvdan o‘tkaziladi. Agarda yod bilan
kraxma! aralashmasi to‘q ko‘k rangga kirmasa
u holda bu jarayon
musbat,
deb
baholanadi
va moxov
kasalligi
tashxisi
tasdiqlanadi,
chunki moxov
kasalligida
ter bezlarining
ter
ajratish
xususiyatlari
buzilgan bo‘ladi.
Moxov kasalligining davosi umumiylikdan tashqari bemorlarga
ularni individul holatlarini hisobga olgan holda olib boriladi. Kasallikni
davolashda asosiy
o‘rinni
sulfon
dori
vositalari
egallaydi,
bu
dori
vositalariga DDS va uning anologlari avlosulfon, dapson, sulfetronlar
kiradi.
Hozirgi
kunda
moxov
kasalligini
davolashda
diutsifon
dori
vositasidan keng tarzda foydalamiladi,
bu
dori vositasining samaradorligi DDS
ga nisbatan 4-5 baravar ortiq
bo‘lib, salbiy asoratlari
deyarli kuzatilmaydi. Diutsifon preparatining ustunligi yana shundaki,
190 |
Ta’rif: Agar
lim ex(x) —0 bo‘lsa, o(x) funksiya cheksiz kichik
xaxa)
miqdor deyiladi. Agar , Jim 545) —A bo‘lsa, f(x) z— A4 a(x) bo‘ladi.
иa (20
Cheksiz kichik miqdorlar yig‘indisi (ayirmasi), ko‘paytmasi yana
cheksiz kichik miqdor bo‘lishi ravshan.
Ta’rif: f(x) funksiya X—-xg da cheksiz katta miqdor deyiladi, agar
yetarli kattaM»0 uchun shunday $0 mavjud bo‘lsaki, jx — x5158 shartga
bo‘ysinuvchi
x
lar
uchun
(f(x) » M
bo‘lsa,va
quyidagicha
yoziladi:
tim f(x) = 0
xn
Misol. 1) x
7 дa cex, X-co дa /5x—7
lar cheksiz kattadir.
Agar
lim (x)
0
cheksiz
kichik
bo‘lsa,
x)= —
funksiya
xaa
ax)
Xx — Xo(v0) da cheksiz katta bo‘ladi.
Iqtisodiyotda tovarlar ikki xilga ajratiladi: zaruriy (masalan, non) va
to‘kinlikni bildiruvchi (masalan, mashina). Ularni mos ravishday(x), va
2(x)
desak,
yo) XE yд.
2159) yй aвa
bo‘ladi.
x-ca
xat
Tovarlar
soni
cheksiz
kattalashtirilsa,
birinchisining
limiti
o‘zgarmas
songa, ikkinchisiniki esa cheksizlikka tenglashadi.
116 |
Janubiy Afrika pasportiga ega yo‘lovchilar afrikaans tilida umumiy bilim imtihonidan o‘ta olmasa, Ryanair reyslariga chiqishi rad etilmoqda, deb xabar berdi Financial Times.
Irlandiyaning Yevropadagi eng yirik loukoster aviakompaniyasi Ryanair Janubiy Afrika Respublikasi (JAR) fuqarolaridan Buyuk Britaniya va Yevropaning boshqa mamlakatlariga uchadigan samolyotlarga chiqishga ruxsat berishdan oldin turli sohalardagi savollar bilan afrikaans tilida imtihon topshirishini talab qilmoqda. Bu haqda 5 iyun, yakshanba kuni Britaniyaning Financial Times gazetasi ushbu protseduradan o‘tishga majbur bo‘lgan bir necha kishiga tayanib xabar berdi.
Nashrning yozishicha, JAR pasporti egalari, jumladan, Buyuk Britaniyada istiqomat qiluvchi bunday fuqarolar, agar testdan o‘ta olmasa, reyslarga chiqishdan mahrum etilishi haqida ogohlantirilgan. Shu bilan birga, gazetaning ta’kidlashicha, afrikaans Janubiy Afrikada uchinchi eng keng tarqalgan tildir va aparteid davrida aholi bu tilda gapirishga majbur bo‘lgan. Ryanair bu talabni soxta JAR pasportlari ko‘payib ketgani bilan bog‘ladi. JARdan kelgan sayohatchilar aviatashuvchini irqiy kamsitishda ayblamoqda.
FT ixtiyorida bo‘lgan test 15 savoldan iborat. Masalan, JARda yo‘lning qaysi tomonidan harakat amalga oshirilishi yoki mamlakatdagi eng katta tog‘ cho‘qqisining nomi qanday ekaniga javob berish kerak. Aviakompaniya Buyuk Britaniyaga sayohat qilayotgan JAR pasportiga ega yo‘lovchilar «afrikaans tilida oddiy so‘rovnomani» to‘ldirishi kerakligini tasdiqladi. «Agar ular buni uddalay olmasa, ularga parvoz bo‘yicha rad javobi beriladi va pullari to‘liq qaytariladi», dedi Ryanair. |
o.
,0
’N.
»
S—SNu—
SV —ON—S,
Kislotaiy glutamin
G‘ayr a» in aminokislotahoye ni» vomexo‘rand, ki dar tarki-bashon digar guro‘hhoi funksionaly dorand:
29
49
NA—SM—N—S—ON
NO—SN—SN—S—ON
NH,
NH»
sistein
serin
Nomenklatura. A» ro‘yi nomenklaturai ratsionaly
amino-kislotaho chunin nom burda meshavand. Dar in cho baroi nishon
dodani mavqei nisbat ba guro‘hhoi karboksil doshtai guruhi KN,
atomhoi uglerodi molekulai aminokislota bo harfhoi yunoni
nishona karda meshavand.
E
5
u
Va
A
yoni
Va
J
SN3– SN? SN» SN? SN-Son
SN3– SNs-SN-— sn-SN? S! on
1
NH»
NH»
a-kislotai aminogyoyeksan
V-kislotai aminogyoyeksan
AZz ro‘yi nomenklaturai sistematiky karboksil va zanchiri
asosiy aminoguro‘h doshta intixob meshavad va mavqei guruhi
– KN,nipon doda shuda, ba karboksili uglerod chun uglerodi
avvalin nigoh karda meshavad.
O
O
I
I,
SN- "SN2- "SN;-"SN)- “CH-0n
O‘SN3-SN» «SN» (sn-SV 7 on
NH,
NH»,
2-kislotai aminogeksan
3-kislotai aminogeksan
Istixroch.
Aminokislotaho
safedahoro
gidroliz
karda
megirand. Hamchunin, ba kislotai xlorsirko bo ammiak ta’sir
karda ham giriftan mumkin ast.
140 |
Bulardan tashqari avtotransport vositalarida moy almashtirish natijasida moy
filtrlari
chiqindisi
va
eskirgan
yaroqsiz
holga
kelgan
tormoz
kolodkalarini
almashtirish jarayonida tormoz kolodkalari nakladkasi chiqindisi hosil bo‘ladi.
Hosil bo‘lgan chiqindilar o‘lchash usulida aniqlandi va quyidagiga teng bo‘ldi:
Moy filtrlari chiqindisi:
M,
= M": = 37 "0,3 = 11,1 Ke
= 0,011 Шy
N
-moy almashtirish soni, r4; —filtr chiqindisi og‘irligi.
Hosil bo‘lgan tormoz kolodkalari nakladkasi chiqindisi quyidagiga teng:
M, = M #r.—56 # 16/1000000—0,896 kg—0,0009 t/yil
N
-hosil bo‘lgan tormoz kolodkalari nakladkalari soni, N—56
Chiqindining
xavflilik
sinfini
aniqlash.
Hosil
bo‘lgan
chiqindilar
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014
yil 21 yanvardagi
14
sonli
“Ekologik
normativlar
loyihalarini
ishlab
chiqish
va
kelishish
tartibi
to‘g‘risidagi
nizomni
tashdiqlash
haqida”gi
qarorining
15-ilovasiga
asosan
quyidagicha: qo‘rg‘oshin plastinalarI sinf, ishlatilgan motor moyi va elektrolit
II
sinf, moyli lattalar, ishlatilgan shinalar va moy filtrlari chiqindisi III sinf,
III sinf,
akkumulyator korpusi IV sinf, chiqindisi III sinf, tormoz kolodkalari chiqindisi V
sinf chiqindi turlariga kiradi.
3-chi chiqindi
hosil
bo‘lish manbasi. Korxona tovuqxonalarida tovuq
boqish jarayonida pat va par chiqindilari hosil bo‘ladi. Tovuqxonalarda 487500
bosh ona tovuqlar boqilmoqda. So‘yish sexida bir yilda 350 tonna tovuq go‘shti
etishtiriladi yoki o‘rtacha 320 mingbosh tovuq so‘yiladi. Bitta tovuqni so‘yishdan
hosil bo‘lgan
pat
va par chiqindisi o‘lchash
yo‘li
bilan
aniqlandi.
O‘lchash
natijasida bitta tovuqni so‘yishdan 80 gramm pat va par chiqindisi hosil bo‘lishi
aniqlandi. U holda:
Hosil bo‘lgan pat va par chiqindisi quyidagiga teng bo‘ldi:
Mpa = O"г,
Шyй
Bu yerda Q—bir yilda so‘yiladigan tovuqlar—320000 bosh
80 gr/bosh pat va par chiqindisi hosil bo‘lish solishtirma miqdori.
Hosil bo‘lgan chiqindi quyidagiga teng:
303 |
ko‘zyosh singari suv tomchilari
bilan
qoplangan edi. U
tirjayib gapirdi:
—Essiz-essiz birodar!
Yo xudo,
qanday
achinarlik:
Yer-u, o‘rmon, osmon... turli jonivor
—hammasi yaratilgan, moslashtirilgan. Hammasi aqlga muvofiq... Hamma-.
si bekorga nobud bo‘lib
ketadi.
Hammadan
ham kishi
odamlarga achinadi.
O‘rmon ichida
shovullab
yog‘a boshlagan
yirik yomg‘ir
tomchilari o‘rmon yoqasiga
kelib
qolgan
edi. Meliton
shovullagan tomonga qarab, tugmalarini solib oldi.
—Endi qishloqqa ketay,—dedi.—Xayr, buva. Oting
nima2
— Luka Bedniy.
—Xayr bo‘lmasa, Luka! Yaxshi so‘zlaring uchun rahmat.
Damka, qani yur!
Meliton cho‘pon bilan xayrlashib, o‘rmon yoqalab ketdi. Keyin asta-sekin botqoqlikka aylangan pastlikdagi
o‘tloqdan yo‘l oldi. Oyog‘i
ostida
suv
bilchillar, hali
ko‘m-ko‘k turgan barra qiyoq o‘t, bosilib
ketishdan qo‘rqqanday yerga yotib olar edi. Botqoqlikning nariyog‘idagi
hali buva aytgan
Peschanka qirg‘og‘ida
majnun
tollar
o‘sib yotardi, tollar orqasida tuman
orasidan
boyning
g‘alla
ombori ko‘karib ko‘rinardi. Dalalar
qo‘ng‘ir
tus
oladigan, yer loy va soviydigan, majnun
tollar
yanada
g‘amga botib, uning tanasidan yoshlar oqadigan baxtsiz va
hech oldini olib bo‘lmas faslning yaqinlashgani sezilib
turar, yolg‘iz turnalargina bu umumiy falokatdan qochar,
ular ham o‘z xursandliklarini
bildirish
bilan xazin
tabiatni xafa qilishdan qo‘rqqanday
osmonda
o‘zlarining g‘amboda qo‘shiqlarini yangratib ketar edi.
Meliton soyga keta turib orqasida asta-sekin so‘nib
borayotgan nay ovozini tinglar edi. U hamon shikoyat qilgisi
kelardi.
Tezarak-atrofga
xafalanib
qaradi,
osmonga ham, yerga ham, oftobga ham, o‘rmonga ham
va o‘z
Damkasiga ham juda achindi.
Nayning
baland
sadosi
havoda yangrab, yig‘lamsiragan kishining
ovoziday
qaldirab ketganda,
tabiatda ko‘ringan tartibsizliklardan
juda xafa bo‘lib, alam qilib ketdi.
Nayning baland ovozi qaldirab, tindi va o‘chdi.
POCHTA
Kechasi
soat uch.
Furajkasini,
paltosini
kiyib,
zanglagan qilichini ushlab, eshik oldida ketishga tayyor
bo‘lib turgan pochtalron, hozirgina kelgan, uch ot qo‘shilgan soyavon aravaga pochtani joylab bo‘lishlarini kutar
edi. Uxlayverib qovoqlari shishib ketgan priyomchi pesh
taxtaga o‘xshash stolida o‘tirib, blankaga allanimalarni
yozib, gapiradi:
—Mening student jiyanim shu topda stansiyaga bora;
man deyapti.
Ignatvev,
sen shuni aravaga o‘tqazib
olib
ketaqol. Aslida pochta bilan begona kishini olib yurib
bo‘lmaydi-yu, lekin iloji yo‘q-da)
Uning uchun
alohida
ot kira qilib o‘tirgandan ko‘ra, yaxshisi tekinga tushib
keta qolsin.
—Tayyor! —degan ovoz eshitildi, tashqaridan.
—Xudoga
topshirdim,
—dedi
priyomchi.—Qaysi
yam-shchik boradi2
— Semyon Glazov.
— Ke, qo‘l qo‘y.
Pochtalon qo‘l qo‘yib, chiqib ketdi.
Pochta
bo‘limiga
kiraverishda arava
qorayib
ko‘rinadi.
Otlar
qimir
etmas, faqat yonga qo‘shilgan otlardan biri bezovtalanib,
dam-u oyog‘i bilan, dam bu oyog‘i
bilan
yer
tepib, boshini
silkitar, bundan ahyon-ahyonda qo‘ng‘iroq jiringlab qolar
edi. Yuk ortilgan aravaning qorasi ko‘rinar, uning oldiga ikki chemodan ko‘targan student
va yamshchik
imillab
borar edi.
Yamshchik qorong‘ilikda trubka chekib borar, uning o‘ti
yallig‘lab, o‘chib, bir daqiqa goh yengini, goh shopday mo‘ylovini, katta
qip-qizil
burnini,
goh
osilib
turgan
quyuq qoshini yoritib yuborar edi. |
qilib chiqadi. Ko‘ 2 oldiga Haq taolo jamoli
va Payg ambar
siymosini
Reltira otadi: Ruhi to‘lashib tasavvur va taxayyul kengayadi, g‘oyib——
asrori eshiklari yuziga ochiladi.
9.
Zikr—so‘fiy odam har yerda, har doim Allohning ismlarini
tilidan qo“ymasligi kerak, kalimalarni, duolarni
muntazam
takrorlab
turishi bilan qalbga Alloh taolo sifatlari va zoti joylanadi. Alloh nuri
porlay boshlaydi.
10.
Rizo—soliq Alloh, qudratini, ilmini chuqur his qilgan holda,
o‘zini
butkul
Haqning
irodasiga
topshiradi
va
Alloh
olami
bilan
huzurlana boshlaydi. Haq unga va u Haqga yaqinlashadi."
Shunday qilib, Kubroviya tariqatidagi so‘fiy (shogird)lar tarbiyalash
odob
qoidasining
mazmun-mohiyati
komil
insonni
tarbiyalash
bo‘lganligini ko‘ramiz.
’
’ N.Komilov. Najmiddin Kubro. —T.: «Meros», 1995, 23-24-betlar.
168 |
Faqat bitta Rossiya oliygohi eng yaxshi ikki yuzlikka kirgan – u ham bo‘lsa 188 o‘rinni egallagan MDU
O‘tgan yili bunday oliygohlar Rossiyada to‘rtta bo‘lgan edi
Ro‘yxatda keltirilgan Rossiya oliygohlarining yigirma to‘rttasidan to‘qqiztasi yanada pastroq o‘rinlarga tushib ketishgan |
m
17
=
y
й. |