text
stringlengths 7
335k
|
|---|
102
PESHRAFT VA TARAЌЌIYOTI IЌTISODЇ
Ayon ast, ki nishondiњandaњoi makroiќtisodiyoti kishvar (MUD, MUM,
MSD, MSM va DM) dar soli muayyan bo narxњoi њamonsola њisob karda
meshavad. Ќimati in nishondiњandaњo dar narxњoi soli mushoњidashavanda
–arzishi nominalї nomida meshavad. Ammo narxњo sol a» sol taѓyir meyoband.
Binobarin, baroi muќoisai nishondiњandaњoi solњoi gunogun a» arzishi
voќeii onњo istifoda mebarand.
FORMULA
Aloќai bayni arzishi nominalї va voќeii MUD
MUDr —arzishi voќeї; MUDn— arzishi nominalї;
I— daraљai balandshavii narxњo.
YaIMn
YaIMr =
I
Biguzor solњoi 2015–2018 narxњo dar kishvar 1,5 barobar afzuda boshad.
Ya’ne, daraљai boloravii narxњo dar in davra ba 1,5 barobar buda, ќimati
nominalii MUD dar soli 2015-um 19,35 trln. so‘m, soli 2018 boshad, 36,84
trln. so‘mro tashkil karda boshad. Baroi in nishondiњandaњoro ќiyos namudan
onњoro bo narxi yakxela њisob kardan zarur ast. Baroi in narxi soli 2015
asos karda meshavad. Bo in narxњo arzishi MUD soli 2015 doda shudaast.
Aknun MUD soli 2018-umro ba narxњoi soli 2015 њisob mekunem. Baroi
in arzishi nominalii MUD soli 2018-umro ba daraљai boloravii narxњo
taќsim kunem, kifoya ast. Ќimati њosilshuda 24,56 trln so‘m a» ќimati
њaќiќii MUD-i soli 2018 nisbat ba soli 2015-um iborat meshavad. Aknun
arzishi nominalii MUD-i soli 2015 va voќeii soli 2018-umro muќoisa
MAVZO‘I 20
mekunem. Xulosa, soli 2018-um nisbat ba soli 2015-um ќimati MUD 24,56:19,35=1,27 barobar afzudaast.
Baroi
yoftani
arzishi
voќeї
nishondiњandaњoi
iќtisodii soli љoriro nisbat ba soli digar, arzishi
nominalii on ba daraљai boloravii umumiy narxњoi
in davra taќsim karda meshavad.
Ta’rixi duasrinai iќtisodi bozargonї tasdiќ
namud, ki vus’ati on mavљmonand ast. Ma’lum
meshavad: dar davlatњoye, ki iќtisodi bozargonї
њukmron ast, dar davraњoi muayyan fa’olnokii
iќtisodї purzo‘r gardida, sonї past meshavad. Ya’ne,
noustuvor ast. Davraye, ki baroi yak marotiba bolo-yu
Naќshai 20.1 |
TAR AAA
Ma
a
T |
—Poyasi tik o‘suvchi o‘simlik. Gullari gul-yon barglari bilan qoplangan.
54-rasm. Kaptar
jiyda |
Tanqidchilar uchinchi muddat noqonuniy ekanini aytmoqda
Prezident va uning tarafdorlari esa 2005-yildagi ilk saylovlarda davlat rahbarini xalq emas, parlament saylagan, demak hozirgi saylovlar aslida ikkinchisi
Konstitutsion sud masalani prezidentning foydasiga hal qilgan |
nokia 12-08 arginal 1 ta qo'l tutilgan aybi yo'q holati yengiday |
Hindistonda qor ko‘chkisi oqibatida 11 kishi halok bo‘ldi
Hindistonning Jammu va Kashmir shtatida qor ko‘chkisi oqibatida 11 kishi halok bo‘ldi. Bu haqda, rasmiy manbalarga asoslanib, Hindustan Times nashri xabar bermoqda.
“RIA Novosti”ning yozishicha, hodisa shtatning shimoliy Kupvara okrugida, 5-yanvar kuni oqshomda yuz bergan.
Halok bo‘lganlar orasida bolalar borligi aytilmoqda.
Ko‘chki ostida qolganlar qutqarish ishlariga politsiya, armiya va mahalliy aholi jalb etilgan. Hozircha ikki kishi qutqarilgan. |
bo‘lur edik. Tilimizda tanglayimiz bo‘lmasa, biz dunyoda nima
shir
achchiqligi
yoqdan
bil
1g voqelikka
estel |
«Sputnik V» vaksinasi amaldorlar uchun olib kelinganmi? «SES» rasmiysi javob berdi
Botir Qurbonovning aytishicha, «Sputnik V» vaksinasi faqat amaldorlar uchun olib kelingani haqida aytilayotgan fikrlar noo‘rin. Chunki bu vaksina ham 65 yoshdan kattalar va tibbiyot xodimlarini emlash uchun olib kelingan. Toshkent shahrida mavjud emlash markazlariga mazkur vaksina bilan emlanish uchun murojaat qilayotgan ayrim shaxslar yoshi 65 yoshga yetmagani bois ularga rad javobi berilgan.
«Bugungi kungacha Toshkent shahrida 23 mingdan ortiq fuqaro «Sputnik V» vaksinasi bilan emlangan. Keltirilgan 50 ming vaksinaning asosiy qismi poytaxt aholisiga to‘g‘ri kelmoqda. Chunki bu vaksinaning olib kelinishi va saqlanishi ma'lum sovuqlik zanjirini talab qiladi. Bugun-ertadan boshlab respublikamiz viloyatlarida ham ushbu vaksina bilan emlashni boshlash ko‘zda tutilgan», dedi Qurbonov.
O‘zbekiston «Sputnik V» vaksinasi uchun katta miqdorda buyurtma bergan, ammo ishlab chiqaruvchi tomonidan yetkazib berishda muammo bo‘lganligi bois 50 ming dozada olib kelingan.
«Kamida 500 ming dozada keltirishni mo‘ljallagandik. Ishlab chiqaruvchi korxona tomonidan faqatgina 50 ming doza tayyorlab berildi. Transport vazirligiga alohida topshiriq berilgan, agar Rossiya vaksina tayyor desa, hoziroq borib olib kelishga imkoniyatimiz bor», deydi Botir Qurbonov.
Oldinroq odamlar «Sputnik V» vaksinasi bilan emlash boshlangani haqida xabar berilgan edi. Ayni paytda o‘zbekistonliklar AstraZeneca, ZF-UZ-VAC2001 hamda «Sputnik V» vaksinalari bilan emlanmoqda. |
Ishtixon MTPning xatlangan yer uchastkasi 2 gektarga kamaygani holati bo‘yicha to‘plangan hujjatlar prokuraturaga jo‘natildi - MIB
17 sentabr kuni Kun.uz caytida «Ishtixon mashina-traktor parkini onlayn auksionda yutib olgan g‘olib u yerga kira olmasdan sarson bo‘lmoqda» sarlavhasi ostida onlayn auksionda g‘olib bo‘lgan fuqaro S.Qodirovning ishonchli vakili Sherzod Gaziyevning murojaati yuzasidan surishtiruv e'lon qilingan edi.
Ushbu maqolaga javoban O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Majburiy ijro byurosidan tahririyatimizga ma'lumotnoma taqdim etdi.
«Aniqlanishicha, Samarqand shahar iqtisodiy sudining 29.10.2018 yildagi ijro hujjatiga asosan qarzdor «Keys-A» MChJdan undiruvchi «Turonbank» ATB foydasiga jami 3 mlrd. 254 mln. 961 ming so‘m va oldindan to‘langan 20 000 so‘m pochta xarajati undirish belgilangan.
Jumladan, sud qaroriga asosan undiruv qarzdorning «Keys-A» MChJning pul mablag‘lari bilan birga:
Ushbu ijro hujjati Byuroning Samarqand shahar bo‘limi ish yurituviga 07.11.2018 yilda kelib tushgan va shu kuni ijro ishi yuritishni qo‘zg‘atish to‘g‘risida qaror qabul qilingan.
Ijro hujjati yuzasidan amalga oshirilgan majburiy harakatlari davomida 10.11.2018 yilda qo‘shimcha qarzdor «Samarqand viloyat Agroservis MTP» MChJga tegishli bo‘lgan ya'ni, Ishtixon shahar, Ishtixon ko‘chasi, 84-uyda joylashgan «Ishtixon MTP»ning bino va inshootlari xatlanib, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksining 233-moddasi talablari tushuntirilgan holda «Ishtixon Agroservis MTP ESM» MChJ rahbari N.Shakarovga saqlash uchun topshirilgan va xatlangan mol-mulkdan foydalanishga oid cheklov qo‘yilmagan.
Bundan tashqari, 05.04.2019 yilda undiruvchi ATB «Turonbank»ning ijro hujjatini ijro qilmasdan qaytarib berish to‘g‘risidagi murojaatiga asosan ijro hujjati 05.04.2019 yilda O‘zbekiston Respublikasi «Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish to‘g‘risida»gi Qonuni 40-moddasi birinchi qismi 1-bandiga asosan tamomlanib, ijro hujjatining asl nusxasi undiruvchiga qaytarilgan.
Keyinchalik, 12.06.2019 yilda ATB «Turonbank» tomonidan 12.06.2019 yilda qarzdor kredit qarzdorligi to‘lanmagani sababi, ijro harakatlarini davom ettirish haqidagi murojaati bo‘yicha ixtiyoriy muddatda to‘lovlar amalga oshirilmagani sababli, garovga qo‘yilgan «Samarqand viloyat Agroservis MTP» MChJga tegishli bo‘lgan «Ishtixon MTP»ning bino va inshootlari xatlangan hamda boshlang‘ich bahosi 1 mlrd 202 mln. 600 ming so‘m narxda 16.07.2019 yilda elektron-onlayn savdoga chiqarilgan.
Auksion natijasiga ko‘ra bino-inshoot 20.08.2019 yilda g‘olib S.Qodirovga jami 1 mlrd. 539 mln. 328 ming so‘mga sotilgan.
Biroq, qarzdor tomonidan sudning hal qiluv qaroriga nisbatan kassatsiya shikoyati keltirilgani sababli, Samarqand viloyat iqtisodiy sudining 09.09.2019 yildagi ajrimiga asosan ijro harakatlari vaqtincha to‘xtatilgan.
Davlat ijrochisi tomonidan mazkur bino-inshootlar mutaxassis ishtirokida 23.07.2019 yilda ko‘zdan kechirilgan, ko‘zdan kechirish amalga oshirish jarayonida bino-inshootning holati yoki umumiy yer maydonini kamaygani bo‘yicha fikr bildirilmagan.
Sotuvga chiqarilgan bino-inshoot yer uchastkasining umumiy maydonidan 2 ga kamaygani holati bo‘yicha to‘plangan hujjatlar 17.09.2019 yilda Ishtixon tuman prokuraturasiga qonuniy qaror qabul qilish uchun yuborilgan», deyiladi MIBning tahririyatimizga yuborgan ma'lumotida. |
103-rasm.
Til
va
hiqildoqqa
kirish
qismi.
1-rima glottidis; 2—plica vacalis; 3—
plica
vestibularis,
4-plica
aryepiglot-tica; 5-epiglottis; 6-plica glossoepiglot-tis lateralis: 7-tonsilla palatina; 8-fora-men caecum linguae; 9-papillae foliatae;
10-papilla vallatae; 11-papillae conicae:
12-papillae filiformes; 13-apex linguae:
14-sulcus medianus linguae; 15-dorsum
linguae; 16—corpus linguae:
17-papillae
fungiformes:
18-sulcus
terminalis:
19-folliculi
linguales;
20-tonsilla
palatina:
21-radix linguae; 22-plica glossoepiglot-tica
mediana:
23-vallecula
epiglottica:
24-recessus piriformis: 25-tuberculum cuneiforme; 26tuberculum cornicula-rum: 27-incisura interarytenoidea.
"y
т |
oy
ka-bi
qil
- sa mu-nav -var |
Nodar. DUMBADZE
Kotpatak
—Albatta, o‘g‘lim, baravarsan-da) Butun olam seniki) —deya Gudu-li bolani bag‘riga mahkam bosdi. Ucha yana bir nimani so‘ramoqchi bo‘lib
og‘iz juftlagan edi, uni gapirtirmadi:
—
Bo‘ldi, bas qil! Boshim
og‘rib ketdi:
Ucha cholning bag‘ridan chiqdi.
—Yana bitta savol Oxirgisi:
—
Qani, ayt-chi
—Ertalab oyim, dadang ablah, razil odam, senlar uchun-u o‘lgan
hisobi, dedilar... Shu rostmi3
Guduli garangsib qoldi.
—Rost, o‘g‘lim...
—dedi o‘ychanlik bilan. Keyin xato qilganini
payqadi.
—Lekin sen unaqa deyishing to‘g‘ri emas! Nima bo‘lganda
ham
— otang!
—Nega bo‘lmasa rost dedingiz?
—Axir, shunday o‘g‘ildan yuz o‘girgan odamni yana nima deyish mumkin?!
Ucha indamay o‘rnidan turib, darvoza tomon yura boshladi:
"Chakki qildim shu gaplarni gapirib)
—deya o‘kindi ichida qariya.
—Farzandga ota farishtaday ko‘rinadi... Uning razilligini bu norasida qayoqdan bilsin21"
—Ucha
—deb qichqirdi Guduli.
Bola orqasiga qaramay ketaverdi:
—Ucha, qayt, o‘g‘lim!
Ucha to‘xtadi.
—Menga qara, chirog‘im. Otang yomon odam emas. Mana biz ablahmiz, boshqalar ablah Nima, hazilni ham tushunmaysanmi?
Ucha unga ishonqiramay yerostidan qarab qo‘ydi.
—
Buyoqqa kel, o‘g‘lim
—deya qo‘l silkib, bolani yoniga chorladi
Guduli.
Va birdan serraygancha qotib qoldi... Avvaliga, menga shunday tuyulyapti, deb o‘yladi. Ammo... ikki soni orasida makkor, sharmsiz bir
harorat paydo bo‘lganini aniq-ravshan his etganidan so‘ng... intihoning ibtidosi boshlanganiga aqli yetdi.
—
Yo Tangrim, sharmanda qilma)
—deya ingradi qariya. Ammo Tangrining qulog‘i tom bitgan edi. Oldini shilta qilib bo‘lgan qaynoq
peshobi endi tizzalaridan pastga qarab o‘rmalayotgan edi.
—
Ucha, yordamlash
—dedi Guduli ihrab. Bola u tomon chopdi-yu,
yetib kelolmadi. Qariya tiz cho‘kib, ho‘ngrab yubordi.
Oradan bir soatcha o‘tgach, Guduli sal o‘ziga keldi.
—Endi uyingga bor, o‘g‘lim.
—Oyimni chaqiraman)
TAFAKKUR
46 TAG‘AKKUR
{»
j |
Bo‘ritosh Shodiyeva Islom Karimovning maxfiy topshirig‘i haqida aytib berdi
Yozuvchi Akbar Mirzoning “Prezidentning bajarilgan topshirig‘i yoxud bugunning “To‘maris” ayoli” nomli maqolasi O‘zA tomonidan e'lon qilindi. Unda respublika Xotin-qizlar qo‘mitasida rais o‘rinbosari bo‘lgan, shuningdek, Oliy Majlisda ishlagan Bo‘ritosh Shodiyeva bilan suhbat uyushtirilgan. Quyida suhbat matni to‘liq holda keltiriladi.
Oltmish oltini qoralagan, sochlarini qirov bosgan, keng peshonasida shafqatsiz hayotning qat-qat izi qolgan Bo‘ritosh opa gapga ancha chechan bo‘lsa-da, ko‘ngildagi sirlarni darhol oshkor qiladigan ayollar toifasidan emas ekan. Ayni paytda olib borayotgan ishlari xususida to‘lqinlanib gapirib berdi, ammo o‘zi ko‘rsatgan jasoratlar haqida so‘z ketganda xayolga toldi. Keyin menga ma'noli nigoh tashlab, “Sirligicha qola qolsin”, dedilar astagina.
“Yoshlarga ibrat qilib ko‘rsatamiz”, dedim, yaqin tariximizni o‘rganyapmiz deb vaj ko‘rsatdim, mustaqillik uchun kurashgan, uni saqlab qolish uchun jonini tikkan insonlarni xalqimiz bilishi lozimligini tushuntirdim. Biroq opa negadir jim edi. Tabiatan tortinchoq emasman, qaysarlik, o‘jarlik kabi xislatlarim ham bor. Ofisimdagi devorga ham “Hech qachon taslim bo‘lma!” degan maqolni hayotiy shior qilib yozuv qo‘yganman...Moskvadagi Oliy partiya maktabining tinglovchisiman... Va nihoyat, ancha yillar avval ro‘y bergan voqeani so‘zlab berishga rozi bo‘ldi Bo‘ritosh opa. Aslida men Surxondaryoning Uzun va Sariosiyo tumanlarida ko‘rsatgan qahramonliklarini yodiga solib, shu haqida gapirib berishlarini iltimos qilgandim. Biroq suhbatni uzoq Moskvadan boshladilar. Umuman olganda, debochasi chakki emas edi. Qalbiga yo‘l topsam, hammasini bilib olaman, deb o‘ylab, sabr qilishga qaror qildim.
– Bu vaqtda respublikamizda sobiq SSSR Prokuraturasining tergovchisi Gdlyan boshchiligidagi maxsus guruh butun kuch-qudratini, makrini, shafqatsizligini ishga solib, xalqimizning asl farzandlarini elakdan o‘tkazayotgan edi. Goh markaziy televideniyeda, goh matbuotda Gdlyanning intervyulari berib borilar, faktlarda asosan o‘zbekistonlik rahbarlarning olgan poralari, ular topshirayotgan pullar, oltin va kumushlar to‘g‘risida gap ketardi.
“Hammasi poraxo‘r, hammalari davlatni talagan, hisobsiz boylik orttirgan tovlamachilar, yulg‘ichlar!” degan haqoratlarning zalvoridan boshimiz egik, tilimiz qisiq edi.
Biz tinglaydigan kurslarda asosiy mavzu qolib ketib, o‘sha intervyular, maqolalar, fotoreportajlar qayta-qayta muhokama bo‘lar, o‘qituvchilar bir-biridan o‘tkazib respublikamizda sodir bo‘layotgan jinoyatlar xususida tinimsiz bahs yuritishardi.
O‘sha vaqtlarda Moskva meri bo‘lgan Boris Nikolayevich Yelsin bizga dars o‘tar, Gdlyanning qahramonliklari to‘g‘risida faxr bilan gapirarkan, biz o‘zbeklar tomonga tez-tez nigoh tashlab qo‘yardi.
Uning zimdan qarashlariga, achchiq pichinglariga chiday olmay bizlar yelkamizni qisardik, stolning tagiga kirib ketgudek bo‘lardik. Biroq navbatdagi darsda o‘zimni tutib turolmadim. Shart o‘rnimdan turib, hamma o‘zbeklar ham poraxo‘r emasligini, o‘z yurtining kelajagi uchun jonini jabborga berib, halol-pok ishlayotganlar nihoyatda ko‘pligini, bunday ishlarda oddiy xalqning aybi yo‘qligi isbotlashga tushib ketdim. Mehnatkash odamlarimiz ertadan kechgacha dalada ishlayotgani, paxta rejasini bajaramiz, deb gulday umri shudgorda o‘tayotganini, majburan topshirilayotgan tilla va kumushlar esa odamlar nohaq qamalayotgan otalari, aka-ukalari uchun berayotgan shaxsiy mol-mulklari, farzandlarining to‘yiga atab yig‘ayotgan taqinchoqlari ekanini ro‘y-rost gapirib tashladim.
Yonimda o‘tirgan qaysidir hamyurtim yengimdan tortar, gapimni to‘xtatib darhol uzr so‘rashga undardi. Bunga sari yuragimdan otilib chiqayotgan nido – achchiq haqiqatni so‘zlashda davom etardim. Boshladimmi, oxiriga yetkazishga qaror qildim. Kursdan haydalishim aniq, demak, nimaniki bilsam, yetishgan, ko‘rgan bo‘lsam, hammasini aytib qolishim kerak! Kursdagilarning ba'zilari jur'atimdan hayrat to‘la nigohlarini menga qadashgan, gapim tugashi bilan nima voqea sodir bo‘lishini ko‘z oldilariga keltirishgan chog‘i qarashlari tobora achinish tusini ola boshlagan, ayrimlar esa millatini oqlashga jazm qilgan menday ayolning jasoratini aqlsizlikka, shakkoklikka yo‘ygan, darsdan so‘ng menga nisbatan qo‘llaniladigan har qanday jazoni haq deb hisoblashga tayyor turishardi. Boris Nikolayevich Yelsin gaplarimni bo‘lmadi, diqqat bilan oxirigacha eshitdi. So‘ng katta boshini ma'noli qimirlatib qo‘ydi-da, auditoriyani tark etdi. Kursimizda o‘n beshta respublikaning barchasidan vakillar bor edi.
Ularning birortasi menga e'tiroz bildirishmadi, faqat... faqatgina o‘zimiznikilar yonimga kelib malomat toshlarini yog‘dira boshlashdi: “Endi senga qo‘shib bizlarni ham haydashadi!”, “Nimalar qilib qo‘yding, ahmoq qiz, qamalib ketmoqchimisan?”, “Senga kim qo‘yibdi, Yelsinday shaxsga qarshi gapirishni, endi O‘zbekistonga qaytib bormaysan, shu yerning o‘zida qamoqqa olinasan!”
Boya gapirayotgan paytimda yuragimda zarracha qo‘rquv alomati yo‘q edi. O‘z sheriklarimning vahimali gap-so‘zlaridan keyingina ichimga g‘am tushdi. Menga dalda bo‘lish o‘rniga, tanbeh berayotgan, malomat qilayotgan ba'zi hamshaharlarimning tutgan pozitsiyasidan ensam qotdi, ularga nima deb javob qilishni bilmay qoldim.
Noiloj beriladigan jazoni kuta boshladim. Albatta, kimdir auditoriyada bo‘lgan gap-so‘zlarini yuqoriga yetkazgan edi. Ha, keyingi darsda meni Moskva raykomiga chaqirishdi. Ortimdan hech kim bormadi. Yuragi betlab, dalda ham berolmadi.
Raykomning qabulxonasida turarkanman, o‘tgan-ketganlar menga o‘qrayib qarashar, ayrimlari hatto turtib o‘tishga jazm qilgan ham edi. Sovuq munosabat va yuragimni tobora egallab borayotgan g‘ussadan oyog‘imga titroq tushsa-da, ammo buni sezdirmaslikka harakat qilib devorga mahkam suyanib oldim. Mardlik qilib gapirgandan keyin oxirigacha turib ber, degan ichki bir nido qaddimni tik tutishga, qog‘oz ko‘tarib u yoqdan - bu yoqqa chopayotgan partiya xodimlarining ko‘zlariga dadil qarashga undar edi. Shunday bir holatda ancha turib qoldim. Ko‘z o‘ngimdan erim, bolalarim o‘ta boshladi. Meni o‘qishga yuborgan rahbarlarning g‘azabga to‘la nigohlarini ko‘rganday bo‘ldim.
Kimdir kelib qo‘limga kishan solib, qamoqxonaga sudrashi xayolimdan o‘ta boshladi. Vahimali o‘ylar qurshovida qolgan edim. Vaqt xuddi to‘xtab qolganday edi nazarimda.
Soat millari imillagan sari boshim tars yorilib ketgudek bo‘lar, binodan tezroq chiqib ketish uchun har qanday jazoni olishga shay edim. Bosim shu darajada kuchli ediki, ayanchli hodisalar xayolimda charx ura boshladi. Qattiq o‘y odamni o‘ldirishi mumkin, desa ishonmasdim, ana endi shu ko‘rgiliklar yosh boshimdan o‘tayotgan edi. Bir payt meni ichkariga chaqirib qolishdi. Oyog‘imda mador qolmasa-da, irodasizlik qilib sharmanda bo‘lishni istamadim.
– Shodiyeva deganlari senmisan? – dedi yuqorida o‘tirgan badqovoq kishi ko‘z ostidan menga nigoh tashlab.
– Ha.
– Nega Sovet hukumatiga qarshi gapirding? Nima bizning olib borayotgan odilona siyosatimizga qarshimisan?
– Gdlyan va Ivanovlarning hamma ishlari ham odilona emas.
– Qanday hadding sig‘di, sovet prokuraturasining xodimlariga tuhmat qilishga?! Sening joying qamoqda! – zarb bilan tushgan mushtdan stol taraqlab ketdi. Uning ustidagi narsalar uchib tushdi. Keyin eshik birdan ochilib, qo‘lida kishan ko‘targan militsiya xodimlar paydo bo‘ldi. Xuddi shu damda telefon jiringlab qoldi.
– Eshitaman, Boris Nikolayevich! – deb beixtiyor o‘rnidan turib ketdi meni so‘roq qilayotgan Ijroqo‘m raisi. – Nima qilardim, sizga shartakilik qilgan, sovet hukumatining olib borayotgan dono siyosatiga qarshi gapirgan Shodiyevani qamoqqa olishlarini buyurdim. Nega? Axir u... Sovet davlatiga qarshi, – hozirgina faxr va g‘urur bilan gapirayotgan Ijorqo‘m raisining rangi o‘zgara boshladi. – Qanday kechirib bo‘ladi? Balki qaroringizni o‘zgartirarsiz? Mayli, o‘zingiz bilasiz.
Bu so‘zlardan keyin asta qaddimni tik tuta boshladim. Qarashlarim dadillashdi. Yuragim sezdi, hammasi yaxshilik bilan tugaganini. Ha, Boris Nikolayevich Yelsin meni to‘g‘ri tushungan, har bir millatning vakili xuddi shunday bo‘lishi kerakligini bilgan va darsga qaytishimga ruxsat bergan edi.
– Ko‘zimdan yo‘qol! – dedi rejasi amalga oshmay qolgan Ijroqo‘m raisi.
Men shu zahoti o‘qday otilib, tashqariga chiqdim. To‘yib-to‘yib erkin nafas olarkanman, haqiqatning ko‘ziga tik qaragan o‘qituvchimdan minnatdor edim.
“ShIFOKOR BO‘LIB BORASAN!”
Bu voqeani so‘zlab berishga ko‘ndirish men uchun oson bo‘lmadi. Tushunaman, yuqori lavozimlarda ishlangan rahbar kadrlar uchun davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan ma'lumotlarni ma'lum muddat oshkor qilmaslik talab etiladi. Lekin shaxsning amalga oshirgan jasorati qanchalik muhim, qanchalar sir bo‘lmasin, xalqqa, ayniqsa, ertangi kunning egalari bo‘lmish yosh avlodga yetib borishi kerak emasmi? Yoshlar o‘zlarining ota-onalari, mahalladosh yoxud yurtdoshlarining mardlik namunasi bo‘lmish voqea-hodisalarning tafsilotlari bilan qanchalar erta tanishsa, ularda insonlarga bo‘lgan mehr-muhabbat, vataniga bo‘lgan sadoqat shunchalar tez shakllanadi va kattalarday mard, jasur va dovyurak bo‘lishga intilishmaydimi?
O‘tkir aka bilan Uzun va Sariosiyo tumanlariga qilgan sayohatimiz, yovuz niyatli kimsalarning nima uchun aynan shu ikki hududga kirishgani, u yerlarda jangarilar to‘dasi bilan olib borilgan jang, ularning ko‘rsatgan qarshiliklari xususida to‘plagan faktlarim, so‘rab-surishtirishlarim asosida “Snayper” degan qissa yozganim va bu asar 2018 yilda “O‘zbekiston” nashriyot-matbaa ijodiy uyi tomonidan kitob holida nashr etilgani haqida ancha gapirib berganimdan keyingina Bo‘ritosh opaning diliga yo‘l topganday bo‘ldim.
– Bir savol qiynaydi, – deya so‘rayman Bo‘ritosh opadan. – Jangarilar to‘g‘risidagi maxfiy ma'lumotlarni Bosh qo‘mondonga kim yetkazdi? Maxsus razvedkadagilarmi yoki o‘sha yerdagi aholi vakillari orasida o‘z odamimiz bo‘lganmi?
Xuddi shu savol Bo‘ritosh opaning yurak tubiga yashirib qo‘ygan sirlarni ochishga turtki bo‘ldi, deb o‘ylayman.
– Bilmasangiz qo‘ymaysiz shekilli? – deya menga ma'nodor qarab qo‘ydi suhbatdoshim.
– Axir shu niyatga kelganman, – dedim tashrifimning boisini ochiq aytib.
– U vaqtda men ... vazifasida ishlardim. Bir kuni O‘zbekiston birinchi Prezidenti Islom Karimov huzuriga chaqirib, Surxondaryoning Uzun va Sariosiyo tumanlarida g‘araz niyatli kimsalar paydo bo‘la boshlagani to‘g‘risida tashvishlanib gapirib qoldilar.
Hayron bo‘ldim, axir men ayol kishiman, bunday xatarli yumushga qanday aloqam bor ekan? Nechun aynan menga so‘zlab beryapti? Shunday savollar ko‘nglimdan o‘tarkan, Prezidentga yuzlandim.
– U yerga borish kerak. Hech kimda shubha tug‘dirmay bemalol kirish lozim. Shundagina gazandalarning qanchaligini, qanday qurollarga ega ekanligini, yana qaysi qishloqlarda odamlari borligini bilib olamiz.
– Ayol kishi begona qishloqqa qanday kirishi mumkin? Faqat shifokor bo‘lib.
– Ha, dilimdagini topding. Kallang ishlaydi, Bo‘ritosh Aminovna! Prezident birinchi marta menga rasmiy murojaat qilayotgan edi. G‘alati bo‘lib ketdim. Gaplarini diqqat bilan tinglay boshladim.
– To‘g‘ri aytding, Uzun va Sariosiyoga “shifokor” bo‘lib kirib borasan. Yoningga uch-to‘rtta o‘zingga ishongan ayollarni olgin-da, borib qishloq ayollarini ko‘rikdan o‘tkaz. Agar yanglishmasam, fors tilini yaxshi bilasan. Shuning uchun butun diqqat-eʼtiboring qishloqdagi begona odamlarda bo‘lsin. Ular nima ish bilan band, bir-birlari bilan nima haqida gaplashyapti, hammasini bilishim kerak. Tushundingmi, bu juda muhim topshiriq. Senga ishonganim uchun ham aytyapman, bu gaplarni.
Prezidentning tashvishini to‘g‘ri tushunardim. Yurtimizga suqilib kirmoqchi bo‘lgan har qanday yovuz niyatli maxluqlar u kishini qattiq ranjitar edi. Jangarilar tinch aholiga tashvish keltirishi, farovonlikka raxna solishi aniq edi. Toshkentdagi qo‘poruvchilik jinoyatlari tufayli qanchadan-qancha begunoh yurtdoshlarimiz nobud bo‘lganiga hali uncha ko‘p vaqt bo‘lmagan edi. Nahot, endi Surxondaryoda davlatimizga tashvish tug‘diradigan kunlar boshlangan bo‘lsa?!
Shunday qilib, mamlakatimizning janubiga otlandim. Hamshiralikdan xabarim borligi uchun “shifokor” roliga kirish menga unchalik qiyinchilik tug‘dirmadi. Qishloqma-qishloq yurib, xotin-qizlarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkaza boshladik. Biroq begona kishilar bizga shubha bilan qarashar, har bir bosgan qadamimizni erinmay kuzatishar edi. Bo‘ynigacha soqol qo‘ygan, paxmoq sochli kishilarning ayrimlari hatto beva ayollarga uylanib ham olgan ekan. Ular xotinlarini tekshirishga qo‘yishmas, bizga qattiq qarshilik ham qilishardi.
Shunday janjallarning birida barzangi bir kishi qarshimga keldi-da, ikki qoshimning o‘rtasiga musht tushirdi. O‘zimni eplolmay orqaga yiqildim. Burnimdan tirqirab qon keldi. Biroq shafqat nima ekanligini bilmaydigan kimsa, bunga parvo ham qilmadi. Aksincha, to‘pponchasini peshonamga tirab, agar yana bir marta ayoliga so‘zimni o‘tkazadigan bo‘lsam, u shartta otib tashlashini aytib dag‘dag‘a qildi.
Menga xuddi shu bepisandlik bilan qilingan sovuq munosabat qattiq ta'sir qildi. Kim bu yerda xo‘jayin? Kelgindi kimsalarmi yoki shu yurtning fuqarosi bo‘lgan bizlarmi? Ikkita qishloqni ko‘rib ortga qaytmoqchi edim, ammo yuragimda tug‘ilgan nafrat meni oxirigacha kurashga chorladi. Sariosiyoning deyarli barcha qishloqlarini ko‘zdan kechirib chiqdim. Tunlari uyqum kelmay o‘t-o‘lanlar orasida, derazalarning tagida begonalarning gap-so‘zlariga quloq tutdim. Har bir ko‘rgan va eshitganlarimni eslab qolishga harakat qildim. Qurol-yarog‘i saqlanadigan xonadonlarigacha bilib oldim. Kelasi oy yana ancha odamlar kelishidan ham xabar topdim. Ba'zi ayollarni gapga solib, kelgindilarning nima ish bilan shug‘ullanayotganliklarini, yashirin reja tuzayotganliklarini taxminan bilganday edim. Ayol dardini ayol tushunadi deganlariday, ularni qiynayotgan muammolari haqida tinimsiz so‘zlay boshladim. Keyingi paytlarda nima uchun nogiron bolalar tug‘ilishi ko‘payib ketayotgani tashvish bilan gapirdim, xuddi o‘z opa-singillarimday yaqin oldim. Hatto ko‘z yoshi ham qilib oldim. Bu harakatlarim besamar ketmadi. Dardi ichida ayollarning ba'zilari qishloqlarda giyohvand moddalar bilan savdo qiluvchilar ko‘payib ketayotgani, hatto ba'zi erkaklar ana shu zormandadan iste'mol qilayotganliklarini tashvish bilan gapirib berishdi.
Giyohvand moddalar qayerdan kelyapti, degan savolimga esa Afg‘onistondan o‘tayotgan qoramollarni tekshirish kerakligini aytishdi. Ha, onalar barcha qiyinchiliklar, ko‘rgiliklarga chidashi mumkin, ammo norasidalarining kelajagi haqida gap ketganda jim turisholmaydi. Buni faqat ona sifatida anglash va tushunish kerak.
Prezident bu ishga meni tanlaganda ana shularni nazarda tutgan bo‘lsa kerak, deb o‘yladim va barcha ma'lumotlarni Bosh qo‘mondonga yetkazdim. Shunday qilib, jangarilar bilan olib borilgan jang uzoqqa cho‘zilmadi. Giyohvand moddalarning yo‘li qirqildi. Bor gap, shu xolos. Buni qahramonlik deyish shart emas. Mening o‘rnimda boshqa ayol bo‘lganda ham xuddi shunday qilgan bo‘lardi. Vatanni asrab qolish uchun bor bilim va salohiyatini ishga solardi.
Bo‘ritosh opa hikoyasini oddiy qilib, “bor gap, shu xolos”, deb tugalladi. To‘g‘ri, bori shudir, ammo bu o‘zbek ayolining jasorati namunasidir. |
Shtrixli
kod
buyicha
meyoriy
hujjatlarni
xalqaro
talablar
bilan
uyg‘unlashtirish
bo‘yicha
tadqiqotlar
olib
borilmoqda,
ushbu muhim
sohada
mutaxassislar tayyorlash bo‘yicha kurslar amal qilmoqda.
Xullas,
O‘zbekiston tovarlarining
raqobat
qila
olish imkonini
oshirish,
ularning tovarlarni raqamlash xalqaro tizimiga kirishi, iste’molchilar huquqlarini
himoya
qilish,
“O‘zbekistonda tayyorlangan”
nomli
markali mahsulot
ishlab
chiqarishning avtomatlashtirilgan hisobini ta’minlash uchun maqsadga qaratilgan
isholib borilmoqda.
Ko‘pgina
iqtisodiy
rivojlangan
davlatlarda
mahsulotning
o‘ramida
(upakovkasida)
shtrix-kodning
bo‘lishi
majburiy
sanaladi.
Aks
holda
savdo
tashkilotlari mahsulotdan voz kechishlari mumkin.
Bu xalqaro
savdoga ham
tegishlidir.
Ushbu
tizimning
iqtisodiy jihatdan
samaraliligi
mahsulotning
85
foizidan
ko‘pi
kodlashtirilganda
yaqqol
namoyon
bo‘ladi.
Bundan
tashqari,
mahsulotga nisbatan bo‘lgan talab va ehtiyojlarni shakllantirish, jamlash, hisobga
olish, mahsulotni kelish-ketishini hisob qilib borish, muxosiblik hisoblarida va
hujjatlarni
rasmiylashtirishda
hamda
mahsulotlarni
saqlash
va
sotuvidagi
nazoratlarni amalga oshirishda alohida o‘rin tutadi.
EAN assotsiatsiyasi turli davlatlar uchun kodlar ishlab chiqqan bo‘lib, ushbu
kodlardan foydalanish uchun markazlashgan tarzda litsenziyalar tavsiya etadi.
Masalan, Fransiya uchun davlat kodi sifatida 30-37, Italiya uchun 80-87 oraliqlari
tavsiya etilgan. Ba’zi davlatlarning kodlari uchxonali sondan iborat. Masalan,
Gretsiya-520, Rossiya-460, Braziliya-789. Quyiroqda keltirilgan 16.1-jadvalda
ba’zi bir davlatlarning litsenziya asosida olingan kodlari keltirilgan.
Asosan EAN ning ikki kodidan ko‘proq foydalaniladi:
13 razryadli va
8
razryadli raqamli kodlar. Bunda eng ingichka shtrix birlik sifatida olinadi. Har bir
raqam (yoki razryad) ikki shtrix va ikki probeldan iborat bo‘ladi (16.1 va 16.2-rasmlar). 13 razryadli kodning tarkibida quyidagi kodlar ko‘rsatiladi:
davlat kodi ("davlat bayrog‘i");
e korxona (firma) -tayyorlovchi kodi;
e mahsulotning kodi;
e nazorat soni.
Tayyorlovchi korxonaning kodi har bir davlatda tegishli organlar tomonidan
tuziladi. Odatda, bu kod beshta raqamdan iborat bo‘lib, davlat kodidan keyin
keladi.
Mahsulot kodi tayyorlovchi tomonidan tuziladi va u ham beshta raqamdan
iborat bo‘ladi. Bu kodning rasshifrovkasi standart emas, u mahsulotga taalluqli
bo‘lgan muayyan hususiyatlarni (belgilarni) yoki faqat tayyorlovchining o‘zigagina
ma’lum bo‘lgan va shu mahsulotning qayd etish tartib raqamini ifodalashi ham
mumkin.
EAN-8
kodi
uzun
kodlarni
belgilab
bo‘lmaydigan
kichik
o‘ramlar
(upakovkalar) uchun mo‘ljallangan. EAN-8 kodi quyidagi kodlar tartibidan iborat:
e davlat kodi (“davlat bayrog‘i”);
e korxona (firma) -tayyorlovchi kodi;
e nazorat soni. |
aniqlangan
maksimal
(eng
katta)
va
minimal
(eng
kichik)
qiymatlardir.
o esa
har bir test uchun alohida hisoblangan o‘rtacha kvadratik
(yoki standart) og‘ish.
Masalan: meditsinbolni uloqtirishda eng yaxshi natija 20 metrga,
yomon natija 10 metrga teng bo‘lgan. 15 metrlik natijaga beriladigan
ochkolar quyidagiga teng bo‘ladi:
20—15
Ochkolar—100-(1-35—72) 250 ochko
Eng yaxshi natija ko‘rsatgan sportchi, jismoniy tarbiya shkalasi
bo‘yicha
doim
100
ochko
oladi,
oxirgi
o‘rinni
egallagan
ochko
olmaydi.
Misol
7.1.
Suzuvchining kuch
chidamliligi
omilini
baholash
uchun turnikda tortilish testi o‘tkazildi. Bir oy farqi bilan uch marta
test o‘tkazilgan va quyidagi natijalar olingan:
1-test:
14, 15, 20,25, 21, 19, 18, 17, 19, 22
2-test:
15, 16,21,25, 24, 21, 19, 18, 22, 19
3-test:
17, 15, 22,24, 23, 24, 23, 20, 20, 17
Mazkur o‘tkazilgan uchta test umumiy natijalari bo‘yicha 10 nafar
sportchilarni egallagan o‘rnini turli shkalalar bo‘yicha aniqlaymiz.
A)
tartib
(daraja)
shkalasi
bo‘yicha
10
nafar
sportchi
ko‘rsatkichlari bo‘yicha egallagan o‘rinlarini hisoblash.
Jadval 7.2
Uchta testda qatnashgan sportchilar ko‘rsatgan natijalarni
rangga ajratish asosida ularni egallagan o‘rinlari
Test va baho
SPORTCHILAR
1
2
1112131415
6171819110
1-test ()
14
115)
20 { 25 { 21 {
19 { 18
17
(19
22
79 |
Tahrir hay’ati raisi
Tahrir hay’ati
Azimov Djaloliddin Azimovich –biologiya fanlari
doktori, professor, O‘z FA akademigi (Toshkent,
O‘zbekiston)
Shakarboyev Erkinjon Berdiqulovich –biologiya fanlari
doktori, professor (Toshkent, O‘zbekiston)
Zaynabiddinov Anvar Erkinjonovich –biologiya fanlari
doktori (Andijon, O‘zbekiston)
Saidbayeva Lola Muhammedovna –biologiya fanlari
doktori, professor (Andijon, O‘zbekiston)
Tojiboyev Komiljon Sharobiddinovich –biologiya
fanlari doktori, professor, O‘zR FA akademigi (Toshkent,
O‘zbekiston)
Hasanov Furqat Orunbayevich –biologiya fanlari doktori,
professor (Toshkent, O‘zbekiston)
Shomurodov Habibullo Fayzulloyevich –biologiya fanlari
doktori (Toshkent, O‘zbekiston)
Madumarov Tolibjon Abdumalikovich –biologiya fanlari
doktori, professor (Andijon, O‘zbekiston)
Samiyeva Jыrgal Toktogulovna –biologiya fanlari
doktori (O‘zgan, Qirg‘iziston)
Nozdrachev Aleksandr Danilovich –biologiya
fanlari doktori, professor, Rossiya FA akademigi
(Sankt-Peterburg, Rossiya)
Semenov Dmitriy Germanovich –biologiya fanlari
doktori, professor (Sankt-Peterburg, Rossiya)
Sennikov Aleksandr Nikolayevich –biologiya fanlari
nomzodi (Xelsinki, Finlyandiya).
Muharrir:
D.H.Quronov, filologiya fanlari doktori, professor
Muassis:
Zahiriddin Muhammad
Bobur nomidagi
Andijon davlat universiteti
ILMIY XABARNOMA
NAUCHNЫY VESTNIK
Jurnal bir yilda
to‘rt marta chop etiladi
Andijon viloyati Matbuot
va axborot boshqarmasi
tomonidan 2009-yil
7-aprelda 04-039 raqam bilan
ro‘yxatga olingan.
Nashr indeksi: 344
Nashr uchun mas’ul:
M.Sheraliyeva
Jurnal falsafa, tarix,
filologiya, pedagogika, fizika,
kimyo va biologiya fanlari bo‘yicha
Oliy Attestatsiya komissiyasining
dissertatsiyalar natijalari
yuzasidan ilmiy maqolalar e’lon
qilinishi lozim bo‘lgan nashrlar
ro‘yxatiga kiritilgan.
Bosishga ruxsat etildi: 20.11.2019
Qog‘oz bichimi: 60x84 1/8.
Bosma tabog‘i: 13,5.
Ofset bosma. Ofset qog‘ozi.
Adadi: 110 dona.
Bahosi kelishilgan narxda.
Buyurtma №:
«Muharrir» nashriyoti matbaa
bo‘limida chop etildi.
Toshkent shahri,
So‘galli ota ko‘chasi 7-uy.
Tahririyat manzili:
170100, Andijon shahri, Universitet ko‘chasi, 129. Telefon: +998911602043. Faks: (374) 223-88-MUNDARIJA
O. T. TURGINOV, T. X. MAHKAMOV, A. A. RAHMATOV,
G. S. SATTAROVA, Z. A. YUSUPOVA, M. X. USMONOV
O‘zbekiston florasining endemi Allium L. (Amaryllidaceae) turkumi turlari ...................................................... 5
A. A. ABDURAZAKOV, DXANDEVI PEM, Yu. Sh. G‘AFFOROV
Farg‘ona vodiysi daraxt va butalarining askomitset-mikromitsetlari ............................................................... 13
G. M. RUSTAMOVA, A. A. NARIMANOV, N. E. NO‘MONOVA
Dorivor o‘simlik urug‘larini fiziologik tinim holatidan
chiqarishda fitogarmonlarning roli ....................................................................................................................... 22
M. L. IKRAMOVA, R. O. ATOEVA
G‘o‘zaning o‘sish va rivojlanishiga Zeroks immunnostimulyatorining ta’siri ..................................................... 30
ZOOLOGIYA
I. I. ZOKIROV, A. K. XUSANOV, A. D. KURANOV
Markaziy Farg‘ona sabzavot-poliz ekinlari hasharotlarining faunistik tahlili .......................................... 38
Sh. TOSHMATOVA, Z. ERNAZAROV, D. IBRAGIMOVA
Olma qizil qon shirasi (Eriosoma lanigerium)ning biologiyasi va ekologik xususiyatlari .................................. 48
Z. R. TO‘RAEVA, G. S. MIRZAEVA
Buxoro viloyatining to‘g‘riqanotli hasharotlari (Insecta: Orthoptera) faunasi ................................................... 56
ODAM VA HAYVONLAR FIZIOLOGIYASI
V. O. ERKUDOV, A. P. PUGOVKIN, K. U. ROZUMBETOV,
A. T. MATCHANOV, A. T. ESIMBETOV, R. K. DAULETOV
Orolbo‘yi hududida yashovchi yoshlar jismoniy rivojlanishining etnik xilma-xilligi ..................................... 64
GENETIKA
S. G. BOBOEV, A. MURATOV, G. A. MURATOV,
I. G. AMANTURDIEV, G. AXMEDJANOVA
Skreщivayemost, sitologicheskiy analizi viltoustoychivost
u sinteticheskix amfidiploidov xlopchatnika Gossypium L. ................................................................................ 74
B. A. SIROJIDIN OV, A. G. ShERIMBETOV, G‘. Sh. G‘ULOMOV
G‘o‘zaning introgressiv duragay o‘simliklariga Verticillium dahliae Kleb.
fitopatogen mikromitseti ta’siri .......................................................................................................................... 82
I.AMANTURDIEV, S.BOBOYEV, M.MIRAKHMEDOV
Forbearance of genetically distant Cotton Hybrids to Bollworm
(Helicoverpa Armigera) in depending of the level of Gossypol in seeds ...................................................................... 92
TUPROQSHUNOSLIK
B. E. XOLBOEV, X. Q. NAMOZOV
Jizzax cho‘li sug‘oriladigan yerlarining tuproq-meliorativ tavsifi .................................................................. 99 |
Nikola Šipčić (1995-yil, 17-mayda tugʻilgan) — chernogoriyalik futbolchi, Ispaniyaning Tenerife klubida himoyachi sifatida oʻynaydi. Serbiyada tugʻilgan Šipčić Chernogoriya terma jamoasida oʻynaydi.
Klubdagi faoliyati
Yoshligi
Pribojda tugʻilgan Šipčić oʻz faoliyatini mahalliy FAP klubida boshlagan. Šipčić 2013-yil oxirigacha klubning asosiy jamoasida zaxira futbolchisi sifatida Drina Zone Ligasida oʻynagan. 2014-yil boshida Šipčić Serbiya SuperLiga jamoasi OFK Beograd jamoasiga qoʻshildi va qishki tanaffusni asosiy jamoa safida oʻtkazdi. Serbiya Superligasining 2013-14-yilgi mavsumi tugaganidan soʻng, u yoshlar futbolchilar soni koʻpayib ketgani sababli, Šipčić klubni rasmiy oʻyinlarsiz tark etdi.
Rad
2014-yilning yozida Šipčić Rad klubi zaxira jamoasi Žarkovoga qoʻshildi. U ikki mavsum davomida klubda qolib, Serbiya Ligasi Belgradda 46 oʻyinda uchta gol urdi. 2016-yilning yozida Šipčić asosiy jamoada koʻtarildi va Rad bilan uch yillik professional shartnoma imzoladi. U oʻzining SuperLiga Rad safidagi 2016-17-yilgi Serbiya SuperLigasi mavsumida „Radnički Nis“ klubiga qarshi 18-tur uchrashuvida jarohat olgan Stevan Bates oʻrniga maydonga tushdi. Avvalroq, u 2016-yil, 26-oktabrda o‘tkazilgan Serbiya kubogi doirasidagi „Mladost Luchani“ klubiga qarshi o‘yinda klub safida rasmiy debyut qilgan edi. Professional futboldagi birinchi mavsum davomida Šipčić jami 4 ta oʻyinda maydongan tushdi. 2017-18-yilgi Serbiya SuperLigasi mavsumida Šipčić murabbiylar Gordan Petric, Slađan Nikolic va Zoran Milinkovic qoʻl ostidagi asosiy tarkibning bir qismi edi, ikkala ichki musobaqada ham umumiy 25 ta oʻyinda maydonga tushdi. 2018-yil yozida Šipčić Rad bilan shartnomasini 2021-yilning iyunigacha uzaytirdi.Šipčić Serbiya Superligasining 2018-19-yilgi mavsumining 3-tur uchrashuvida Rad safidagi birinchi golini urdi va mehmonda jamoasi bilan Vojvodina ustidan 2:1 hisobida g‘alaba qozondi.
Tenerife
2019-yil, 30-iyulda Šipčić xorijga ko‘chib o‘tdi va Ispaniya Segunda divizioni CD Tenerife bilan uch yillik shartnoma imzoladi.
Xalqaro faoliyati
Serbiyada tug‘ilgan Šipčić asli chernogoriyalik. U 2022-yilning mart oyida Chernogoriya terma jamoasini tomonidan o‘rtoqlik o‘yinlariga chaqirilgan. 2022-yilning 24-martida Chernogoriya safida debyuti 2022-yil, 24-mart kuni Armaniston terma jamoasiga qarshi o‘rtoqlik oʻyinida (1:0) oʻtkazgan.
Faoliyat statistikasi
Klub
Manbalar
Ispaniyadagi muhojir futbolchilar
Serbiya futbolchilari
Yashayotgan insonlar
1995-yilda tugʻilganlar |
Iqtisodiyot bilan psixologiyaning o'zaro aloqasi va hamkorligi
ham yangilik bo'lib, ayniqsa, bozor munosabatlariga bosqichma-
aloqada rivojlanadigan fanlarning asosiy qismi xolos
Bugungi kunda
psixologiya o'sha barcha fanlar bilan aloqada va hamkorlikda
rivojlanadi
Bu tibbiyot, qishloq xo'jaligi, kimyo va oziq-ovqat ishlab
6
Psixologiyaning boshqa fanlar bilan aloqasi
Faoliyat, o'yin, mehnat, o'qish, ta'lim, motiv, motivasiya,
harakat, hatti-harakat
Malaka, odat, salbiy odatlar, ijobiy
odatlar, harakatning avtomatlashuvi, faoliyat, shaxs |
2
Asosiy tuzilmaning funktsiyasi, shuningdek, asosiy materialni temir po'lat quvur, chiroq tayog'i, issiq po'lat sinkni qayta ishlaydigan yoritgichga bezash |
Yangiliklar AQSh Qirg'izistondagi harbiy baza uchun 150 mln. dollar to'laydi iyul 14, 2006
AQSh boshchiligidagi aksil-terror koalitsiya kuchlariga qarashli Qirg’izistondagi “Gansi” aviabazasi AQSh ihtiyorida qoladigan bo’ldi. Bu haqda bugun Bishkekda Qirg’iziston va AQSh rasmiylari kelishib olganlar. Aviabaza ijarasi bo’yicha muzokaralar muvaffaqiyatli yakunlangan. Muzokara natijalari bo’yicha Qo’shma Shtatlar va Qirg’iziston rasmiylari qo’shma bayonot e’lon qilgan. Bayonotda yozilishicha, AQSh hukumati Qirg’iziston hukumati va mahalliy tadbirkorlarga ko’rsatajak xizmati uchun munosib haq to’laydi. “AQSh Kongress tasdig'idan so'ng kelasi yildan boshlab Qirg’izistonga umumiy yordam tarzida 150 million dollar miqdorida mablag’ beradi”, - deyiladi bayonotda. AQSh Qirg’iziston mustaqillikka erishgandan buyon 850 million dollar miqdorida yordam ko’rsatgan. AQSh va Qirg’iziston terrorizmga qarshi kurash, Afg’oniston va Markaziy Osiyoda xavfsizlikni ta’minlashda umum manfaatdan kelib chiqqan holda, “Manas” aeroportida joylashgan baza bo’yicha hamkorlikni davom ettiradi.
Baza bo’yicha muzokara davom etar ekan, bugun AQSh diplomatlari Pol Polites va Kaku Kimura Qirg’izistonni tark etgani ma’lum bo’ldi. Qirg’iziston Milliy Xavfsizlik Xizmati amerikalik diplomatlar mahalliy nodavlat tashkilotlar rahbarlari bilan shubhali munosabatda bo’lgani uchun mamlakatdan chiqarib yuborilishini avval ma’lum qilgan. Qirg’iziston Tashqi ishlar vazirligi esa maxsus bayonot tarqatib, amerikalik diplomatlar mamlakat ichki ishlariga aralashayotganini va bu maxsus xizmatlar orqali isbotlanganini ma'lum qilgan.
Bishkekdagi AQSh elchixonasi xodimi Azamat Abobakirovning aytishicha, bu elchixonani qo’rqitib qo’yish va fuqaroviy jamiyatni sukut saqlashga majbur qilishga urinishdir.
Qirg’iziston Adliya vaziri Marat Qayipov amerikalik diplomatlarning Qirg’izistondan chiqarib yuborilishiga prezidentning aloqasi yo’q, bu voqeani yaxshiroq o’rganish kerak, deydi.
“Demokratiya va fuqaroviy jamiyat uchun” koalitsiya yetakchisi Edil Baysalovning aytishicha, hukumat Amerika diplomatlarini haydab chiqarish bilan Rossiyaga itoatgo’yligini ko’rsatmoqchi va fuqaroviy jamiyat vakillarini qo’rqitmoqchi.
Azamat Abobakirov bu kabi noxush hol Qirg’iziston va AQSh munosabatlariga, shu jumladan, “Gansi” bazasi bo’yicha muzokara jarayoniga ham salbiy ta’sir ko’rsatmasligini aytdi.
“AQSh Qirg’izistondagi hukumat, muxolif, siyosiy partiyalar va nodavlat tashkilotlar bilan aloqalarini davom ettiradi”, - dedi u. Shu mavzuda |
Ichki shil lar
ilorala
chiqqan holda aa ila ratariga bildirilgan bunday oliy
ishoichlan kelib
ularning tarkibi Qog‘UNLAr va qonunosti normativ hujjatlarrd,
Uzilmalari
va xolimlariga aniq vazifalar
belgilangan.
Bu unda
ichki ishlar nari
ash qari, amaldagi normativ-huquqiy huhojatlariy
OLDU
xar
iralari
USHbu vazifalarni to‘liq va mukammal amalga
Bui
ZA 32PYP BAKONSTNAD yeri
I
ishonchni
qo-shri
OLILA KA
tn borasida olib borilayotgan faoliyati amalga
xodimlari, buyuk «nin
shu jumlalan ichki ishlar idoralari
aytanilak ark
mutafakkir va davlat arbobi Alisher Navoiy
ZON a qoringa QILICH kelsa ham to‘g‘risini gapira degan
997
Ko
a
"ap apr. By on halqimianing qon.qoniga sich
Xalq ishon ru mmaviy boyliklarida
aks etgan
maoralari xori ini
UNING ishonchiga kirish uchun ichki ishlar
bilan birga xushmuvmodi ia" baquat, mard, jasur, halol bo‘lish
yoshlarga ibrat
V. odob-axloqda mahalladagi aholiga. ayniqsa
ak.
Bugungi kunda fuqarolar murojaat |
www. islam. ru.
Avstriyada nima gap
2
Avstriyada diniy erkinlik ta’minlangan
bo‘lsa-da, 19at Opipe portaliga bergan suhbatida Avstriya Islom diniy boshqarmasi rahbari Anas
al-Saxkvo, mamlakatda musulmonlar jamoatchilik bilan yanada yaqinroq aloqalar o‘rnatish istagini bildirayotganini ayt-di. "Tashkilotimiz
tayinlagan o‘qituvchilar qirq mingdan ortiq musulmon farzandlariga davlat maktablarida Islom dinidan dars berishyapti, —deydi Anas. —
Musulmonlar diniy bayram kunlarida dam olishlari mumkin. Ramazon oyida iftorliklar tashkil qilinadi. Askarlar uchun harbiy oshxonalarda halol taomlar pishiriladi, harbiy mashqlardan boshqa paytlarda namoz o‘qishga ruxsat berilgan. Shuningdek, ish joylari va o‘quv muassasalarida hijob o‘rab yurish bo‘yicha muammolar yo‘q.
Ammo Avstriya musulmonlar jamoasi rahbarining ta’kidlashicha, ovrupaliklarning ongidagi Islom dini haqidagi tushunchasi qotib qolgan, Avstriya ham bundan mustasno emas. "Musulmonlar fuqarolik jamiyati instituti bilan
oddiy munosabatni yo‘lga qo‘yishda ancha qiynalishadi", —deya afsuslandi Anas al-Saxkvo.
So‘nggi yillarda Avstriyadagi musulmonlar
soni oshgan. Bugun mamlakat aholisining besh
foizini (400 ming kishi) musulmonlar tashkil qiladi.
www. islam. ru.
Hidoyat 200311342
Hidoyat sari
Hidoyat sari
) |
20-bob. Furye qatorlari
787
bunda ce; sonlar Furye koeffitsiyentlari deb atalib,
"
kp
ёқ
==
/ Жoe
da
(20.5.4)
2n.
7
тл
ko‘rinishga ega.
Eslatma. Agar f
€ R(/-r.7) funksiya faqat haqiqiy qiymat
qabul qilsa ham, uning
oc
ap
—
:
Fa)
—37215 coв Ec 4 bosin ka)
(20.5,5)
Furye qatorini (20.5.3) kompleks shaklda yozish mumkin. Haqiqatan,
sinus va kosinuslar uchun Eyler formulasidan ((10.9.37) formulaga
qarang) foydalanib,
a; osk 4 busin
=
ap
i
.
i,
iko
Б
;
=
zla, ibn)" 4 zlar tibga”
= cp" 46 eт
(20:5.6)
deb yozishimiz mumkin. bunda kompleks ko‘rinishdagi Furye koeffit-sientlari
arz— ib
Ar tid
ay
ёp = —— —
aн
57
(221).
co = 7
(20.57)
kabi aniqlanadi.
Teskarisi ham o‘rinli: (20.5.6) tengliklar
a
A,
бyp = ep— Ca)
(20.58)
formnlalar yordamida haqiqiy funksiya Furye qatorining kompleks
shaklidan oddiy (20.5.5) shaklga o‘tish imkonini beradi. |
«нина,
ри!
х=(-1)" ағсўтанлттп, пе
7,
Xususiy hollar:
-
saman
эта
= –1
sinx an
u.
T
ВА
ТА
м 427
2
2
П
эиёх=а, 05451
х=» aresinsa 4a, nEZ
созҳ = д,
к 51
х= Ф ағссоза
4 ли, па.
2082 ҳ=д,
05251
Xususiy hollar:
xatarcoossta FAR, nEZ.
соҳх = 0
——
cosx { (соях ——1
ж
И
И
х= 7 tanil
xolani
xorxalan
Ги ма
27х=а, Usha
XEQrOa-FATA, nez) Ka ағсф али
867,
«пг
арх=а, аек
"ош х=а,
асо
х=ағсета
ип, пей
xat ағсете Га tan,
пей
Соз
= —
2
o.
.
=
Х= ағосоз— 4211,
к
77775
2151
х=
Ж ағссова = ли, пЕ2.
xatida
4
-
г
ини—ишшннфииининииниитғчгем
4997. cosx =5 tenglamani yeching.
А) 2427
В) =? «лик
3
"3
С) 15 20k
D) oa
4998, cosx -– tenglamani yeching.
А) 47422
В) 8274 27ё
б
б
С) –22
D) BA оли
6
5
4999, соз.х = – tenglamani yeching.
A) «З! «пк
В) 2.
4
4
С) 227 к2ий
D) ,21к
4
4
5000. cosx = tenglamani yeching.
A) karooost
dak
B) насос
27k
С) шасоов
tak
D7) yechim yo'q
5001. cosx =? tetiglarnani yeching,
3
Ши
А) Жагрсоз –Ж.Л
B) tarooosi tn
D taroosi 27k
о) шооз 7 427ё
5002, ят х= уз tenglamani yeching.
А) (—0! 7 tak
B) To
a ey T tak
D)
аа
5003. sinx - vz
tenglariani yeching.
A) (DAT 7 tak
В) (—1)5
4 Ak
С) – «»
D) (A Taza
4
4
1,
5004, ятх = –— tenglamani
yeching.
n
Е
У
2
А) (15
кл
В) (—1574 Zak
o-na
DA
ak
4
4
5005. «шҳ = – tenglamani yeching.
A) (ту
Ян
B) П! як
С) (202 ал)
2) – лк
—6
6
5006. sinx —
tenglamani yeching.
A) («ET
arosin а «ик
B
arosin 7 42k
O (n arosin Tz
D) arcsin
tak
SO07. cosx ——0,3 tenglamani yeching.
А) – агссов 0,3
2лК
B) tarccos(0,3)4 zk
Ср) Жагесоз 0,3) –2,5
ПО) жагссов(-0,3) 42,78
5008.
х= —— tenglamani yeching.
Ji
А)
76294
В) «илк
6
6
С)
tak
D) Tam
5009, {х= АВ tenglamani yeching.
А) 7627
В) « «об
6
6
Ora
D) Zn
3
З
–350– |
topilsinki, bu funkuiya R sohaning barcha chegaraviy nuqtalarida berilgan
i(S) qiymatlarni qabul qilsin.
Bu dissertatsiyada Dirixle masalasining matritsaviy shardagi analogi
keltiriladi.
Buning
uchun
avval,
Laplas
operatorining
golomorf
avtomorfizmlarga
nisbatan
invariantligi
aniqlanadi
va
matritsaviy
sharda invariant Puasson yadrosi Dirixle masalasi uchun yagona yechim bo‘lishi
isbotlanadi.
Ko‘p
o‘lchovli
V""
fazoda
garmonik
funksiyalar
bilan
birgalikda plyurigarmonik funksiyalar deb nomlanuvchi funksiyalar ham
o‘rganiladi. Bu i(x, u-ee S"(R) funksiyalar OS-EE"" sohada
Hu
———=
0, d.t = 1,2,,..,p,
O‘z Oz,
#
yoki
O‘u
Ou
2gi
O‘n
25.da, 29,
25,95,
25,25,
tenlamani qanaotlatiradi.
Bir o‘zgaruvchili golomorf funksiyalar bilan V" fazodagi garmonik
funksiyalar orasida qanday bog‘lanish bo‘lsa, ko‘p o‘zgaruvchili golomorf
funksiyalar bilan plyurigarmonik funksiyalar orasida ham xuddi shunday
bog‘lanish BO‘LADI-EE"" fazoda esa, plyurigarmonik funksiyalarning garmonik
funksiya
ham
bo‘lishini
ko‘rish
mumkin.
Plyurigarmonik funksiyalarga
nisbatan, Puasson integrali Dirixle masalasining biz kutgan natijasini
bermaydi. Shuning uchun, matritsaviy sharda Dirixle masalasini qurish uchun
Puasson
integralidan
foydalanish
imkoniyatini
beradigan
garmonik
funksiyalar sinfini aniqlab olish kerak bo‘ladi. Ushbu dissertatsiyada esa,
shunday garmonik funksiyalarga nisbatan yangi A-garmonik funksiyalar
sinfi keltirildi.
Golomorf
avtomorfizmlarga
nisbatan invariant
bo‘lgan
Puasson
yadrosi
bizni
boshqa
tarafdan
ham
qiziqtiradi.
Ya’ni,
yadroni
ba’zi
ortonormal sistema yordamida yoyilgan, yaqinlashuvchi qator ko‘rinishida ham
keltirish mumkin ekan.
Dissertatsiyaning
1.2
paragrafida,
birinchi
tip
klassik sohadagi
golomorf
va garmonik funksiyalarning
asosiy xossalari keltirilgan
bo‘lib, differensial operatorlar o‘rganilgan hamda Laplas va Xua Lo-Ken
operatorlari orasidagi bog‘lanish topilgan.
Bizga S"" fazosi berilgan bo‘lsin. 2 yeS"" nuqtani
2 = (211, 20. 21653 Yoz 2m23 132),
ko‘rinishda yozib olamiz, bunda 2, =x, 40, 4 =1,2,,.,t, U =1,2,,.,p.
Ba’zi
hollarda,
S""
fazoning
nuqtalarini
Pixl
magritsaning
elementlari ko‘rinishida yozish ancha qulay bo‘ladi:
12 |
mahkamlangan. Pona (7) vintlar yordamida to‘rt qirrali plastina (3)ni ushlab
turadi.
P-amal. Beshta o‘zak bo‘yin (Uva o‘zi suriluvchi moytutqich ostidagi yuzani
(1) yo‘nish, moy yuradigan ariqcha (3) ni ochish va rax (2) olish (13,3 rasm). Amal
maxsus
tokarlik,
ko‘p
kesuvchi
avtomatlardan
iborat
avtomat
uchastkada
bajariladi. Avtomatlar
markaziy
yuritgich,
manipulyatorlar,
avtomatlashgan
boshqarish
tizimi,
maxsus asboblar
va
sozlash
stoli
va detallarni
sanab
turadigan asbob bilan jihozlangan. O‘zak bo‘yinlarni ikki marta oddiy qirib
tashlash o‘rniga bir marta qiriladi, shu sababdan qo‘yimni
va tirsakli
val
tayyorlash mehnat sarfini kamaytirish mumkin.
Zagotovka
markazlar
orasiga
o‘rnatilib,
bo‘ylama
Yo‘nalishda
surilib
ketmasligi uchun flanesning ko‘ndalang yuzasi (TPdan tirab qo‘yiladi, burchak
bo‘yicha
esa,
shatun
bo‘yinlar
(F)ning
posangisidan
frezalab |
Ushbu belgilangan vazifalarni amalga oshirish uchun, eng avvalo, yoshlarning siyosiy va huquqiy madaniyatini, huquqiy savodxonligi va huquqiy ongini, ularning fuqarolik mas’uliyatini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar majmuini ishlab chiqish va amalga oshirish zarur
Yoshlarning huquqiy madaniyati va huquqiy ongini yuksaltirish, qonunga itoatkor fuqarolarni tarbiyalash, yosh avlodda O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi va qonunlariga hurmat xissini mustahkamlash, yoshlar tomonidan o’z fuqarolik huquq va burchlarini anglashlari – bu nafaqat pirovard maqsad, balki haqiqiy demokratik huquqiy davlat va rivojlangan bozor iqtisodiyotiga ega fuqarolik jamiyatini barpo etishning muhim vositasi, zaruriy sharti hamdir;
Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish Konsepsiyasi qoidalarini amalga oshirishda, davlatimizning yoshlar siyosatini amalga oshirish bilan bog’liq bo’lgan qonun loyihalari va boshqa huquqiy-me’yoriy hujjatlarni tayyorlash borasida tashabbus ko’rsatish va muhokama qilish, bu sohadagi qonunchilikni, huquqni qo’llash amaliyotini takomillashtirish yuzasidan aniq takliflarni ishlab chiqish va taqdim etishda faol ishtirok etish
Shu munosabat bilan yoshlar o’rtasida bolalar va yoshlar huquq va burchlarini belgilab beruvchi qonunchilik hujjatlari qoidalarini keng tushuntirish maqsadida “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati faollaridan iborat targ’ibot guruhlari faoliyatini kuchaytirish mo’ljallanmoqda
Shuningdek, Harakat faoliyatida bolalar va o’smirlar uchun moslashtirilgan ko’rgazmali targ’ibot vositalari, video va audio mahsulotlar, bosma nashrlarni tayyorlash, ma’rifiy tadbirlarni tashkil etishga ustuvor ahamiyat beriladi;
yoshlarda yetakchilik qobiliyatini rivojlantirish, ularni davlat va jamiyat qurilishida faol ishtirok etishga tayyorlash
Ushbu masalalarni hal etish uchun yoshlarni boshlang’ich tashkilotlar va Harakatning hududiy bo’limlari faoliyatiga faol jalb qilish ko’zda tutilgan
“Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati (YoIH) faollarining davlat va jamoat tashkilotlari rahbarlari, taniqli olimlar, ijodkor ziyolilar vakillari, yetakchi tadbirkorlar hamda qishloq xo’jaligi va sanoat korxonalarining rahbarlari bilan uchrashuvlarini o’tkazish rejalashtirilmoqda |
o‘lchov
birligi
m"Um"
(qisqartirilmaydi)
yoki
mg‘y
da
o‘lchanadi.
«Neftning hajm
koeffitsiyenti»
deb,
qatlam
holatidagi
neft! hajmini yer yuzida oddiy sharoitdagi neft! hajmiga bo‘lgan
nisbatga aytiladi.
Ya’ni:
v = UshMan,
(3.5)
bu yerda:
Un—qatlam holatidagi neftB hajmi;
U.n—yer yuzidagi oddiy sharoitdagi neft! hajmi.
Qatlam
sharoitidagi
neft’B
hajmi
yer
yuzidagi
neft
hajmidan katta bo‘ladi. Buning asosiy sababi, qatlam sharoitdagi
neft tarkibida ko‘p miqdorda erigan gaz ham bo‘ladi; shuning uchun
neft’ning hajm kozeffitsiyenti birdan katta bo‘ladi. Odatda gaz
do‘ppisi
bo‘lmagan
neft
konlarida
neft’ning
hajm
koeffitsiyenti
1,08-1,16
bo‘lsa,
gaz
do‘ppli
konlarda
yoki
o‘z
tarkibida ko‘p miqdorda erigan gazi bo‘lgan konlarda bu ko‘rsatkich
1,4-1,7 ham teng bo‘lishi mumkin.
Yuqorida keltirilgan fikrlardan ko‘rinib turibtiki, neft
qatlam holatidan yer yuzi holatiga olib chiqilganda ma’lum bir
miqdorda o‘z hajmini kamaytirib, kichrayar ekan.
«Neftning kichrayish koeffitsiyenti» deb, neft’ning qatlam
holatidan yer yuzi holatiga olib chiqilganda uning hajmi qanchalik
kichrayishini foiz holda ko‘rsatadigan kattalikka aytiladi. Ya’ni:
i = ((v-1) v) " 100,
(3.6)
Neftning
hajm
va
kichrayish
kozffitsiyentlari
qatlam
holatida
olingan
neft
namunasida tashkribaxonalarda
olib
borilgan
tadqiqotlar
orqali
aniqlanadi.
Shuningdek,
bu
ko‘rsatkichlarni
maxsus
diagrammalar
(M.
Stending
nomogrammasi,
Bill-Kats
grafiklari)
orqali
ham
aniqlash
mumkin.
22 |
ta’rifdagi O.i
O‘lasida;
:
B
(zeb a) –
T
112
Ya’
Is
ma
2,42
lar
=
—B xaa
!
“0
:
ri
—
=
si deyil:
ER
br
fa
RR bi
yeetasi,
Hosil bo‘lgan natijadan yana hosila olamiz:
eda be;
Ya
,
Yer
ber;
»
Qush
(uch
1
=
2
212}
"ber:
ganda uq. U"
= (r") -g–) " va") y 5
mumn
ammo ularn.
Kin,
3
A#HAKAAHATA,
1
72
-
»
x
oni way
0)
Misol
2
(
)
esang aniqlang
o‘.
(ra?)
a
va o‘zgarish
Bi!
22061
2-misol. u (2x —
115 funksiyaning birinchigia
Ikkinchi tartibli hosilalarining J.a. = 1 nuqta
lardagi qiymatlarini hisoblang.
»»
Yechish. Birinchi tartibli hosilani topamiz;
4:
«=
–?!
:
U
=8 (2x—
1).
par
5
a
4 = G.da ag 252—1.da u(—1) = —216, B opo-YAIYAndi ikkinchi tartibli hosilani topamiz:
pk
an;
U = 4821—1):;
«galan
GA-E |
UZBEKISTON RESPUBLIKASI KJfflinOK VA SUV XO‘JALIGI
VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
B.A. SULAYMONOV, X.X. KIMSANBAEV,
R.A. JUMAEV, A.A, RUSTAMOV, A.R. ANORBAEV, O.A.
SULAYMONOV
O‘SIMLIKLARNI
BIOLOGIK HIMOYA
qilish
Toshkent
<<0‘ZBEKIST0N» |
Farg‘ona viloyati IIB boshlig‘iga ikki yangi o‘rinbosar, Toshkent va Xorazm viloyatlari IIBda huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmalariga boshliqlar tayinlangan.
Ichki ishlar vazirligi tizimida yangi lavozim tayinlovlari amalga oshirildi.
Mayor Azamat Kamilovich Kozimov Farg‘ona viloyati IIB boshlig‘i o‘rinbosari – Tergov boshqarmasi boshlig‘i lavozimiga tayinlandi.
Tayinlovga qadar A.Kozimov Tergov departamenti Tergov faoliyatini tashkillashtirish boshqarmasi boshlig‘i o‘rinbosari - tergov faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish bo‘limi boshlig‘i lavozimida faoliyat yuritgan.
Farg‘ona viloyati Quva tumani ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i lavozimida faoliyat yuritib kelayotgan podpolkovnik Dilmurod Qobilovich Asqarov Farg‘ona viloyati Ichki ishlar boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari - huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmasi boshlig‘i lavozimiga tayinlangan.
Shuningdek, polkovnik Ismatjon Nigmatjonovich Ibragimov Toshkent viloyati Ichki ishlar bosh boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari - huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmasi boshlig‘i lavozimiga tayinlandi.
Tayinlovga qadar I.Ibragimov Toshkent viloyati IIBB boshlig‘ining to‘rtinchi mintaqaviy hudud bo‘yicha vakili - markaz boshlig‘i lavozimida faoliyat yuritgan.
Polkovnik Sardorbek Qabulovich Rahimov Xorazm viloyati Ichki ishlar boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari - huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmasi boshlig‘i lavozimiga tayinlandi.
Tayinlovga qadar S.Rahimov Xorazm viloyati IIB Huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmasi boshlig‘i lavozimida faoliyat yuritgan.
Polkovnik Mahkam Mirjonovich Vafoyev Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari - huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmasi boshlig‘i lavozimiga tayinlandi.
Tayinlovga qadar M.Vafoyev Toshkent shahar IIBB boshlig‘ining yoshlar masalalari bo‘yicha o‘rinbosari lavozimida faoliyat yuritgan.
Eslatib o‘tamiz, 18 fevral kuni O‘zbekiston Prezidentining «Jamiyatda ijtimoiy-ma'naviy muhitni sog‘lomlashtirish, mahalla institutini yanada qo‘llab-quvvatlash hamda oila va xotin-qizlar bilan ishlash tizimini yangi darajaga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi farmoniga muvofiq O‘zbekistonda Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazirligi tuzildi.
Mahalla va oila masalalari vazirligi Ichki ishlar vazirligi bilan uzviy hamkorlikda ishlaydi. Vazirlikning hududiy boshqarma va bo‘limlari boshliqlari hokim o‘rinbosari hisoblanadi.
Shuningdek, Huquqbuzarliklar profilaktikasi boshqarmasi boshlig‘i hududlardagi ichki ishlar boshqarmasi boshlig‘ining o‘rinbosari darajasiga ko‘tarilgan.
Bundan avvalroq Andijon, Buxoro, Jizzax va Qashqadaryo viloyatlarida ichki ishlar boshqarmalari rahbarlarining o‘rinbosarlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi ichki ishlar vaziriga yangi o‘rinbosar tayinlangani haqida xabar berilgandi. |
-
«Matlai sa’dayn
va majmai bahrayn»
(23),
2
dagina muyassar bo‘la olganligi muqarrardir. Lekin Abdurazzoq
Samarqandiy davlat xizmatida ekanligida ham qachonlardir o‘z
orzusini amalga oshirishiga ishongan va ko‘p yillar davomida ba’zi tarixiy voqealarni «ayrim varaqlarga» yozib yurgan. Bu haqda
u «qorong‘u kechalarda mening hamdamim qalam edi», degan so‘zlarni eslatib o‘tgan va shayxlik lavozimida ekanligida bir do‘sti
yozganlarini jamlashga undaganligini aytib «har joydaki biror varaq tarqoq yotgan bo‘lsa g‘uncha barglaridek terib olib, gul
daftaridek bog‘ladim va bir guldasta tuzdimki, uning isidan zamona dimog‘i muattar bo‘ldi»"" deyish bilan kitobning ayrim qismlarini yozib yurib, so‘ng jamlaganligiga ishora qilgan.
Asarning nomi: «Ikki saodatli yulduzning chiqish va ikki dengizning qo‘shilish joyizdan anglashilib turganidek, Abdurazzoq
o‘z kitobini ikki jildga bo‘lib tuzgan. Ikki saodatli yulduz (sa’-dayn)
va ikki dengiz (bahrayn)dan murod kimlar va qanday tushunchalar ekanligini Abdurazzoq so‘zlagan emas. Shunga ko‘ra tadqiqotchilar tomonidan saodatli yulduzdan murod asarning birinchi
va ikkinchi jildlarida nomlari zikr etilgan biri
Chingizxon, ikkinchisi Amir Temur avlodidan bo‘lgan Abu Sa’id-lar
(yoki, ulardan ikkinchisi o‘rnida, «xoqoni sa’id» laqabi bilan mashhur bo‘lgan Shohrux), ikkinchi yarmidagi ikki dengizdan
murod esa asarda dastlab Chingizxon avlodidan bo‘lgan hukmdor
haqida gap borib, unga Amir Temurning tarixi ulanib ketishi
yoki birinchi jildda asosan Amir Temur haqida gap borib,
ikkinchi jild Shohruxning taxtga o‘tirishi bilan boshlanishi va bu
ikki shaxsning hukmdorlik tarixi bir-birining davomi ekanligini uqdirib o‘tishdir.
Bu fikrlarni asar mazmuni bilan taqqoslab ko‘rilganda, ularning har biri ham ma’lum asosga ega ekanligi oydinlashadi. Ya’ni
«Matlai sa’dayn»ning birinchi jildida qisqa tarzda bo‘lsa ham
Chingizxon avlodidan bo‘lgan Eron hukmdori Abu Sa’id (1316—
1335) haqida gap borib», so‘ng uning vafoti yili, ya’ni 736 (1335—
1336- yilda tug‘ilgan Amir Temur tarixi boshlanadi va umuman bu
jildda 704 (1304- yildan 807 (1405- yilgacha O‘rta Osiyo, Afg‘oniston, Eron, Ozarbayjon, qisman Hindiston va boshqa mamlakatlar tarixiga oid ma’lumotlar keltiriladi. Tarixiy voqealar
bayoni Amir Temurning
17 sha’bon 807
(18 fevral!
1405- yili
«!
«ongi
Wa".
»
J
————————
17
—
-
ti «97
—
—–
———–=——————»-——=——it h
«»
P!
–
«am!
h
2.
Uri
a |
o
54-rasm. Orqa devori baland (a) va past (B) karavot oldi
tumbalarining konstruksiyasi.
paratura va boshqa predmetlarni qo‘yish uchun ishlatiladi. Ammo
bunday tumbalarni qo‘yadigan xona sathi doim ham. bunga yo‘l
bermaydi. Chunki ko‘pincha tumba devor bilan karavot yoki ikkita
karavot orasiga qo‘yiladi. Bunday holatlarda ko‘rpa-yostiq uchun
tumba eshigi yuqori tarafga ochiladigan qilib yasaladi. Televizor va
radioapparatura o‘matish uchun tayyorlangan tumbalarni yuradigan
g‘ildirakli tayanchlar bilan tayyorlash maqsadga muvofiqdir (55-4
rasm).
Ko‘rpa-yostiq yig‘ish uchun
ishlatiladigan, shuningdek,
televizor va radioapparaturalar o‘rnatish uchun mo‘ljallangan
tumbalar korpus, tayanch va eshiklardan tashkil topadi. Korpus
devorlari yelimli shkant bilan biriktiriladi. Tumbaning orqa devori
113 |
8. Salamov R. S. Sovershenstvovanie obrazovatelpnogo protsessa podgotovke
bakalavrov po napravleniyu «Fizicheskaya kulstura
i sport». Avtoref. diss. ...d-ra
ped. nauk. -Tashkent: 2003. —37 s.
21 |
Barcha manbalar hisobidan 584 milliard so‘mlik investitsiyalar o‘zlashtirildi
Ishbilarmonlik muhitini yanada yaxshilash va tadbirkorlikka keng erkinlik berish hisobiga joriy yilda 2 ming 260 yangi kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub'yekti tashkil etilib, ularning soni 18 ming 775 taga yetdi
Videokonferensiya tarzida o‘tgan ochiq muloqotda mehnat faxriysi O
Hoshimov, Yozuvchilar uyushmasi viloyat bo‘limi rahbari, O‘zbekiston xalq shoiri E
Siddiqova, Farg‘ona kompyuter texnologiyalari kasb-hunar kolleji o‘quvchisi M
G‘afforjonova va boshqalar mamlakatimizning o‘z taraqqiyot yo‘li – “o‘zbek modeli” barcha sohalarda ulkan samaralar berayotganini qayd etdi
Saylovoldi jarayonlari milliy qonunchiligimiz va xalqaro demokratik tamoyillar asosida o‘tayotganini ta'kidladi
Saylovchilarni 4 dekabr kuni bo‘ladigan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovida faol ishtirok etishga chaqirdi
Manba: O‘zA |
N.F. Bespalov (1984) suv bilan kam ta’minlangan yillari kollektor-zovur suvlaridan g‘o‘ʻzani sug‘orish
va sho‘r yuvishda keng foydalanish mumkinligini ko‘rsatadi. Bunda suvlarning minerallashganlik
darajasini ruxsat etiladigan miqdori yengil va o‘rtacha qumoq tuproqlarda quruq qoldiq bo‘yicha 3—4 g/l,
xlor ioni bo‘yicha 0,5 g/l. gacha,
og‘ir qumoq va soztuproqlarda tegishlicha 2,0—2,5 va 0,5 g/l. gacha bo‘lishini
tavsiya etadi.
Qoraqalpog‘iston
respublikasining
xloridli
va
sulfatli
o‘rtacha
sho‘rlangan
tuproqlarida g‘o“zani
sug‘orish uchun
tarkibida
quruq
qoldiq 2—3
g/l
va xlor joni 0,4—0,5 g/l bo‘lgan zovur suvlari foydalanilganida sug‘orishlar arafasidagi tuproq namligi chegaraviy dala
nam sig‘imiga nisbatan 80—65
foiz
bo‘lishi
maqsadga muvofiqdir,
bunda sug‘orish sxemasi 1—3(4)—0 ko‘rinishda bo‘ladi (U. Ismoilov,
1987). Ayrim tadqiqotchilarning (P.N. Besedin, G. Yo‘ldoshev, Sobitova
X.,
1984) ta’kidlashicha, Mirzacho‘lning qadimdan sug‘orib
kelinayotgan bo‘z-o‘tloqi tuproqlarida minerallashgan suvlardpn foydalanish
oqibatida
gumus,
azot
va
fosforning
sezilarli
kamayishi
kuzatilgan.
Kollektor-zovur suvlaridan foydalanishda ularning tarkibidagi tuzlarning ruxsat etiladigan miqdorlarini bilish muhim hisoblanadi. Bunda
suvning
tarkibidagi
tuz
miqdori
va
tarkibi
tuproq
xossalari hamda
sug‘oriladigan
yerlarning
meliorativ
ahvoli
kabi
omillar
e’tiborga
olinadi.
Tuproqning suv o‘tkazuvchanligi va zovurlashtirilganlik darajasi
yaxshi,
sizot
suvlari chuqurda joylashgan yerlarda
suv tarkibidagi tuzlarning yo‘l qo‘yiladigan miqdori yuqori bo‘ladi. Sug‘orish
uchun ishqoriy (NMa,C0,) sho‘rlangan suvlar yaroqsiz hisoblanadi.
Natriy kationi ko‘p bo‘lgan suvlardan foydalanish ham maqsadga
muvofiq
emas,
chunki
u
tuproqni
sho‘rtoblanishga
olib
keladi.
A. Usmonov
(1984)
tomonidan
O‘zbekistondagi
kollektor-zovur
suvlarining gidroximiyasi o‘rganilgan
bo‘lib,
u suvlarning
sifatiga
ko‘ra
yaxshi,
qoniqarli,
qoniqarsiz, umuman
yaroqsiz
toifalarini
ajratib ko‘rsatadi hamda ularni qo‘llash sharoitlari bo‘yicha tavsiyalar
beradi
(18-jadval).
Ko‘pgina ilmiy ma’lumotlarni umumlashtirish orqali ko‘rish mumkinki, turlicha tuproq meliorativ sharoitlarda g‘o‘zani sug‘orishda suvlarning
ruxsat
etilgan
minerallashganlik
darajalari
turlichadir
(19-jadval).
62 |
Излoжeниe гapмoничeckoй фигypaции.
Ecли гapмoничeckaя фигypaция pacпoлoжeнa
в
cpeднeм peгиcтpe, тo иcпoлнeниe ee пopyчaeтcя oбъичнo тeнopy пepвoмy или бapитoнy (a пpи
бoлъБшoй пoдвижнocти — kлapнeтaм):
Hoтнъй пpимep ЛФ 82
.
ДOMИK HAД PEKOИ
C. Фocтep
Aпдaпёe |
n.
n
n
x
n
n
иc
тpи aa
им cpeдиe
cтeпeнъю
интeгpaцят
3.12-rasm. Turli xil integratsiyalash darajalarida narxning munosabatlari.
Dasturiy ta’minot tekshirish
tizimida
uchta
iy
funksiyani bajaradi.
Birinchidan. undan funksional test ш2шШтaaг (гизcПa — тecтoвмe cтpykтypн)
ni generatsiyalash uchun foydalaniladi. Ikkinchidan. berilganlarni tahlillash
dasturi
qayd
qilinadigan
ma’lumotlar
massivlarini
operatorga
tushunarli
natijalarga o‘zgartishga imkon beradi. Berilgan ma’lumotlarni tahlili uchun
ko‘plab standart dasturlar paketlari, masalan ShMOO yliagrammalari, gisto-grammalar, “bit” massivlari, tuzulmalarni modellashtirish va berilganlarni qayd
” |
XIV yuzyillik mobaynida mahobatli saltanatga asos solgan jahongir amir Temur nomi bilan yuritilayotgan xiyobon XIX asr so’ngida Toshkentning ramziy markaziga aylangan edi
Bir zamonlar bu joyda Turkiston o’lkasining dastlabki general gubernatori Konstantin Kaufman (1818-1882), so’ngroq esa Karl Marksga atab o’rnatilgan yodgorlik o’rnini bugun Temurning otliq haykali zabt etgan |
Gulnura Toralievaga ko‘ra, Qirg‘iziston-O‘zbekiston chegarasidagi barcha o‘tkazish maskanlarining ochilishi masalasi boshqa bir omilga ham bog‘liq |
14
Qirish
elektronning bir orbitadan ikkinchi orbi-2
taga
o‘tishi
deb
gapirganimizdagi
o‘tish,
2
aslida
fazodagi
o‘tish
emas,
energetik
3
o‘tishdir: biror qiymatli energiyali holatdan
boshqa
qiymatli
energiyali
holatga
—2
o‘tishdir.
Bunday
o‘tishlar
ham
sakrash
bilan
amalga
oshadi; elektronning
energiyasi barcha
oraliq
qiymatlarni
chetlab
birdaniga
ma’lum
kattalikka
(kvantga)
o‘zgaradi. Klassik mexanikada bunday sakrashlar ma’nosizdir. Bizga atom tuzilishi
tugrisidagi tasavvurlardan foydalanishga
to‘g‘ri kelganda,
biz
elektron
orbitalarn
emas,
balki epergetik sathlar kopsepsiya-sidan foydalanamiz.
1-rasmda vodorod atomida elektronning
energetik
sathlari
sxemasi
keltirilgan. |
—19
215,900.00
Пpocмoтp peзyлeтaтa
1
–
$ 2,054400.00
Oтмeнa
I
« Hasan
{
Дaлee 2
1
Гoтoвo
I
1.
Лиcт2 {{ Лиcт3
Tq
1
M2
IFA
Ши Иp
cвйчи
1
П.7.2-гaзт. Macтep диaгpaмм тшoдo( oyпa51 |
184
Glava 7. Iyerarxii i organizatsiya testov
• popыtalis bы otkompilirovat ves kod na svoyey mashine;
• lokalno prognali bы vse testы;
• ispravili bы vse obnarujennыe oshibki;
• zapisali bы novыe versii koda v SUV.
Dlya avtomatizatsii etoy rabotы suщestvuyut instrumentы, a imen-no skriptы avtomatizirovannoy sborki i serverы neprerыvnoy in-tegratsii.
Protsedura avtomatizirovannoy sborki sobirayet vse eti shagi pod
odnoy logicheskoy krыshey, na kotoroy mojno bыlo bы povesit vы-vesku «kak mы zdes vыpuskayem kod». Protsedura sborki– eto sovo-kupnost skriptov sborki, avtomatizirovannыx triggerov, servera,
vozmojno, agentov sborki (kotorыe i vыpolnyayut fakticheskuyu rabot-u) i prinimayemoye vsemi chlenami komandы soglasheniye rabotat
taqim sposobom.
Smыsl soglasheniya v tom, chto vse ponimayut posledovatelnost
shagov, obyazatelnыx dlya togo, chtobы vse eto rabotalo nastolko
neprerыvno i avtomaticheski, naskolko vozmojno i neobxodimo
(inogda ne trebuyetsya avtomaticheski razvertыvat sistemu na proiz-vodstvennoy mashine bez uchastiya cheloveka), i gotovы eti shagi vы-polnyat.
Yesli v protsesse sborki obnarujivayetsya oshibka, server mojet
uvedomit zainteresovannыe storonы o prerыvanii sborki.
Utochnim: protsess sborki– eto logicheskoye ponyatiye, oxvatыvayuщee
skriptы sborki, serverы neprerыvnoy integratsii, triggerы sborki
i ponimayemoye i podderjivayemoye vsemi chlenami komandы soglashe-niye o razvertыvanii i integratsii.
7.1.1. Anatomiya skripta sborki
U menya obыchno obrazuyetsya neskolko skriptov sborki, kajdыy iz ko-torыx slujit odnoy kakoy-to seli. Pri takoy organizatsii protsess
sborki okazыvayetsya bolee udobnыm dlya soprovojdeniya i selostnыm.
Skriptы bыvayut sleduyuщix vidov:
• skript sborki neprerыvnoy integratsii (NI-sborki);
• skript nochnoy sborki;
• skript razvertыvayemoy sborki.
Ya predpochitayu ix razdelyat, potomu chto rassmatrivayu skriptы
sborki kak nebolshiye funksii, kotorыe mojno vыzыvat s paramet-rami, podavaya na vxod tekuщuyu versiyu isxodnogo koda. A vыzыvayu-щey storonoy yavlyayetsya serverNI. |
40 oyda avtomobil olib berishni va’da qilgan firma mansabdorlari qamoqqa olindi - 10 Февраля 2020 - Скачать музыку mp3 бесплатно и без регистрации
Автор: ADMINISTRATORкатегория: Uzb Newsдата: 17.02.2020
Теги: Yadro, holi, urushi, bolsa, Ne, sayyoramizning, kechadi, sodir |
muallif g‘oyasini tushunib olish, kompozitor ijodining sirini anglash demakdir.
Motsart musiqasini Chaykovskiy mana shu tarzda o‘rganib olgan.
Texnologiya va bastakorlik mahorati masalalari. Ijodiy mehnat tartibi.
Texnologiya va bastakorlik mahorati masalalarini musiqiy san’atning yuqorida
qayd etilgan g‘oyaviy va badiiy vazifalari bilan chambarchas ko‘rib chiqish lozim.
Mahoratda hech qachon aniq me’yor yoki qonuniyat mavjud bo‘lmagan. Har
davr va zamonda musiqiy—tarixiy jarayondan kelib chiqqan holda bu me’yorlarga
turlicha qarashlar va yondashuvlar mavjud bo‘lgan. Biroq, yosh bastakorni “to‘liq
ijodiy
erkinlik”
nuqtai
nazaridan
o‘qitish
katta pedagogik
xato
hisoblanadi.
O‘quvchini san’atda shakl, kuy, garmoniya, faktura va orkestrovkadan chuqur
qonuniyatlarni o‘rganishga ishontirish lozim. Bu holni to‘g‘ri tushuntirish uchun
aniq
mantiqiy
tuzilmani
kuzatish
mumkin
bo‘lgan
bironta
adabiy
matnga
asoslanish mumkin: boshlanishida-matnning bayoni, so‘ngra rivoji va syujetning
chuqurlashuvi,
avji
va
yakuni;
san’atning
mana
shu
estetik
qonuniyatlariga
musiqiy
asarning
tonal
rejasi
tamoyillarini
ham
kiritish
mumkin.
Tematik
materialning takrorlanishi va bilinishi, taqqoslanish effektini qo‘llash, garmoniya
va cholg‘ulashtirishning akustik asoslari vah.z. Aynan mana shu qonuniyatlarni
o‘zlashtirib olish mahoratning obyektiv asosini tashkil etadi.
Bo‘lajak bastakor o‘quv yurtida o‘qishi davomida nazariy-amaliy fanlarni
o‘zlashtirish
qatorida
bastakorlik
sinfida
o‘z
mahoratini
oshiradi.
O‘qituvchi
bergan turli ijodiy vazifalarni bajarib o‘z g‘oyasini amalga tadbiq etish uchun
kerakli bo‘lgan texnologik vositalarni amalga oshirish ko‘nikmalariga ega bo‘ladi.
O‘quvchi bastakorni birinchi darslardanoq bastakorlik mehnatining qat’iy
me’yoriga o‘rgatish, dangasalikdan qochish va har kuni ijod bilan shug‘ullanishini
talab
qilish lozim.
Listning
aytishicha “agar ijodkor tinmasdan
ijod qilmasa,
qiyinchiliklarni yengmasdan
ularga
qarab
turaversa
hech
qachon
yetuklikka
erishmaydi”.
Savollar:
1. Yangi asarning ijrosida niamlarga e’tibor berish kerak?
2. Bastakorlik fanlarida adabiyotlarning o‘rnini belgilash?
3. Bastakorlar hayotida adabiyotning ahamiyatini ayting?
4. Bastakorlik fanida adabiyotlar ahamiyatini belgilash?
Topshiriq:
1. Yangi asarning ijrosini tayyorlash.
2. Bastakorlik mahoratini oshirisht yo‘lida qilinadigan vazifalarni o‘rganib chiqish.
3. Bastakorlik mehnati samaralarini tushunib yetish.
4. P.Chaykovskiyning “ albomii” to‘plamini tahlil qilish.
5. S.S.Prokofyev. Materiallar, xujjatlar, Hotiralar. Kitobini o‘qib chiqish.
Foydalanish uchun adabiyotlar:
1. Tyulin Yu.N. “Musiqiy shakl” M.1965
2. Mazel. A. “Musiqiy asarlarning shakli”. M.,1979
3. Messner Ye.Kompozitorlik asoslari. M., 1968
75 |
“Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunini amalga oshirish doirasida atrof-muhit sifatli holatining kafolatlangan darajasiga erishish, tabiatni muhofaza qilish, insonning yashash muhiti sifatida biosferaning va uning ekologik tizimlari barqarorligini saqlab qolish, odamlarning ekologik xavfsizligi, inson va uning kelajakdagi avlodlari genofondi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilishga yo‘naltirilgan davlat siyosatini amalga oshirish;
“Ekologik nazorat to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunini amalga oshirish doirasida tabiiy resurslarni asrab-avaylash va ulardan oqilona foydalanish yuzasidan ekologik nazorat sohasidagi maxsus vakolatli davlat organlari, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, tadbirkorlik subyektlari va boshqa tashkilotlarning fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolar bilan o‘zaro hamkorligini muvofiqlashtirish;
ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi qonunlarini, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, qarorlari, farmoyishlari, bayonnomalari va topshiriqlarini, “yul xaritlari”ni, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlarini bajarish yuzasidan davlat va xo‘jalik boshqaruvi, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyati va o‘zaro hamkorligi samarali muvofiqlashtirilishini ta’minlash;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida” 2017-yil 21-apreldagi PF-5024-son va “2030-yilgacha bo‘lgan davrda O‘zbekiston Respublikasining Atrof muhitni muhofaza qilish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida” 2019-yil 30-oktabrdagi PF-5863-son Farmonlariga muvofiq tabiiy resurslardan foydalanish va ularni qayta tiklashning asosan iqtisodiy usullarini keng qo‘llash, hamma joyda resurslarni tejaydigan, kam chiqitli va chiqitsiz zamonaviy innovatsion texnologiyalarni joriy etishni rag‘batlantirish asosida tabiatni muhofaza qilish faoliyatini kompleks boshqarishni tashkil etish chora-tadbirlarini, shuningdek, xo‘jalik faoliyatining atrof tabiiy muhitga noxush ta’sirini pasaytirish va oldini olish bo‘yicha aholining ekologik xavfsizligini kafolatlaydigan chora-tadbirlarni amalga oshirish;
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017 — 2021-yillarda maishiy chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish tizimini tubdan takomillashtirish va rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2017-yil 21-apreldagi PQ-2916-son va “2019 — 2028-yillar davrida O‘zbekiston Respublikasida qattiq maishiy chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida” 2019-yil 17-apreldagi PQ-4291-son qarorlariga muvofiq chiqindilar bilan ishlash tizimini takomillashtirish, respublikada sanitariya va ekologik vaziyatni yaxshilash, chiqindilarning fuqarolar hayoti va salomatligiga, atrof-muhitga zararli ta’sirining oldini olish, chiqindilar hosil bo‘lishini qisqartirish va xo‘jalik faoliyatiga jalb etilishini ta’minlash bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish;
barqaror rivojlanish, shuningdek, ekologik bilimlarni targ‘ib qilish maqsadida tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risidagi qonunchilik va atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish, ekologik savodxonlik va madaniyat, ta’limni oshirish sohasidagi normativ-uslubiy bazani takomillashtirish;
tabiatni muhofaza qilish tadbirlarining so‘zsiz va sifatli bajarilishi, shuningdek, biologik resurslarni saqlash, qayta tiklash va ulardan oqilona foydalanishga yo‘naltirilgan uzoq, o‘rta va qisqa muddatli respublika va hududiy ekologik dasturlarini ishlab chiqish ishlarini muvofiqlashtirish;
fuqarolarda atrof-muhitga, uning resurslariga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lishni shakllantirish, tabiat to‘g‘risidagi bilimlarni targ‘ib qilish¸ ommalashtirish va tarqatish, ekologik ta’lim darajasini oshirish, shuningdek, vazirliklar, davlat qo‘mitalari, idoralar va boshqa tashkilotlarning tabiatni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan foydalanish sohasidagi mutaxassislarini tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bo‘yicha samarali chora-tadbirlarni amalga oshirish;
atrof-muhitni muhofaza qilish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va chiqindilar bilan ishlash sohasida qonun buzilishlarining oldini olish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish;
ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish masalalarida jamoatchilik va fuqarolik jamiyati istitutlari bilan yaqindan o‘zaro hamkorlikni, fuqarolarning qulay atrof-muhitga bo‘lgan huquqlarini ta’minlash chora-tadbirlarini amalga oshirish;
ekologik muammolarni hal etishda mintaqaviy va xalqaro hamkorlikni rivojlantirish;
k) transport sohasida:
transport va transport kommunikatsiyalari sohasida islohotlarning amalga oshirilishi tizimli va kompleks o‘rganilishini tashkil etish;
|
jjj
aa
Shodani bil dahrda–kim g‘am yemas,
Y
Dahr ishi chun g‘am yegali arzimas.
U
Chunki jahon bog‘i vafosizdurur,
y
Umr guli anda baqosizdurur.
V
«?
.
Bog‘ki, vardig‘a baqo bo‘lmag‘ay,
B
Vardki, bog‘iga vafo bo‘lmag‘ay.
Ye
B
J
J
j
2
p?!
Umrki, xorijdurur o‘tgan ishi,
Har neki o‘tti – anga yetmas kishi.
Kelmaganidin dog‘i oqil demas,
Ne desun ulishniki, ma’lum emas.
J
J
J
Eo
LUIS
» = 22
Holki, bo‘ldi sanga biron-u bas,
Anda ne g‘amginlik etarsen havas.
TTo
I
J
j
J
Qaysi nafas ayshga topsang mahal,
Angla g‘animatki, erur bebadal.
Har nafasing javhari erur nafis,
Kimsanga ul bir nafas erur anis.
J Jj
Bu bari in’om-u ato bir taraf,
Javhari aql o‘ldi yano bir taraf,
—
BU" "2 ZEZ" – «IIB»! «??
«N»?
217
ch |
esa Doldan pariga o‘tgan emas. Siz unga miyangizga kelgan
gapni aytaverishingiz mumkin.
Jyulyeniing hamon ikkilanib turganini ko‘rib, yolg‘on-yashiqni bichib-to‘qishga juda
chechan
bo‘lgan
bu peshtaxta
malikasi shosha-pisha qo‘shimcha qildi:
—
Rost,
u sizga ko‘z tashladi, lekin
u mendan kimligingizni so‘ragandagina sizga qaradi. O‘zi shunaqa sodda
odam, hamma bilan shunday muomala qiladi, sizni xafa
qilish uning hatto xayoliga ham kelgani yo‘q.
Jyulyen soxta pochchadan ko‘zini uzmay turardi, o‘sha
odam
narigi chetdagi bilyardning
oldiga
borib,
o‘yinda
ishtirok etish uchun patta sotiboldi. Jyulyen uning bor
ovozi bilan:
«Qani, sizlarga hozir bir ko‘rsatib qo‘yaman!» —deya baqirganini eshitdi. U nozanin Amandaning
yonidan lip etib o‘tdi-da, bilyard tomon bor qadam bosdi.
Amanda uning qo‘lidan tutib qoldi.
—Marhamat qilib avval pulni to‘lang,
—dedi
qiz.
Ha,rost-a,—deya xayolidan o‘tkazdi YAKyulBen,
—u pulni
to‘lamasdan qochib ketishimdan qo‘rqyaintiz. Amanda undan
battar
hayajonlanayotgan
edi,
uning
ikki
yuzi
lov-lov
yonib turardi, qiz qaytimni jo‘rttaga cho‘zib sanar ekan,
ohistagina:
—Darhol kafedan chiqib keting, bo‘lmasam men sizni
sevmay qo‘yaman!
Rostini
aytsam,
siz
monga
juda
yoqib
qoldipgiz,
—deya takrorlardi.
Nihoyat,
K yulven imillab kafedan chiqib ketdi. Bal-ki, har qalay, o‘sha to‘ng‘izning oldiga borishim va xuddi
o‘ziga
o‘xshatib
ko‘ziga
tikilib qo‘yishim
kerakdir?
2—
deb
so‘rardi
u
o‘zidap
o‘zi.
Ana
shu taraddud tufayli
u
kafe oldidagi xiyobonda yapa deyarli
bir
soatcha
qaqqayib turdi:
u hamon,
o‘sha dilozor chiqib qolarmikin,
degap umidda edi. Biroq barzangi chiqavermagach, Jyulyen
kafe oldidan pari ketdi.
Uyiing Bezaisonga kelganiga bor-yo‘g‘i
bir
necha
soat
bo‘ldi-yu,
ba’zi
ishlar
uchun
o‘zidan
o‘nkalashga
to‘g‘ri
kelyapti, Keksa tabib o‘zining podagra kasaliga qaramay,
bir vaqtlar unga bir necha marta qilichbozlikdan saboq
bergan bo‘lib, hozir qahr-g‘azabi jo‘shib turgan Jyulyen
ishlata olishi mumkin bo‘lgai butun qurol ana shu edi.
Biroq
raqibiga
o‘z
g‘azabini,
shapaloqdan
bo‘lak,
qay
yo‘sinda
namoyish
etishini
bilganida
edi,
yigitni
bu
mushkulot ham to‘xtatib qololmagan bo‘lardi, ish mushtlashuvga borib taqalganida esa, uning raqibi, haligi barzangi YayolBenni yaxshilab do‘pposlardi-yu, shu bilan hammasi tamom bo‘lardi-qo‘yardi.
13— «Na homiysi,
na
puli bo‘lgas
meni
kabi
bir
kambag‘alga,—deya
mulohaza
yuritardi
UKyulyen,
—seminariya
nima-yu qamoqxona nima—farqi kam. Shahar kiyimimni
bironta mehmonxonada qoldirish Kerak, qora kostyumimni
ham
o‘sha
yerda
kiyib
ola
qolardim.
Agar
biror
kun seminariyadan bir necha soatga chiqa olsam, men shu
kiyimda Amandaning oldiga borishim mumkin bo‘lardi».
Jyulyen buni yaxshi o‘ylab topdi-yu, biroq yo‘lida uchra-gap mehmonxonalarning birontasiga ham kirishga jur’at
etmadi.
Nihoyat,
u
«Elchilar mehmonxonasi»ning yonidan
ikkinchi
marta
o‘tayotganida,
uning tashvishli
nigohi
o‘zi
hali ancha yosh, ikki yuzi qip-qizil, tiyrakkina semiz bir
juvonning quvnoq ko‘zlariga tushdi. Yigit uning yoniga
borib, ahvolini gapirib berdi.
—
Mayli,
bemalol,
yaxshi
yigit,
—deya
javob
qildi unga yoElchilar mehmonxopasiz ning bekasi, — Men shahar kiyimingizni jon. deb saqlab qo‘yaman, ipnaykeyin,
uni
tez-tez
shamollatib
turishga
ham
va’da
beraman,
bunaqa
ob-havoda
movut
kiyimni
uzoq
taxlab
qo‘yish
yaramaydi.
U kalitnii olib, o‘zi Jyulyenni xonaga kuzatib bordi
va upga qoldirib ketayotgan narsalarning barini qog‘ozga
yozib qo‘yishni maslahat berdi.
—
Voy xudoyim-ey,
bu kiyimingiz o‘zingizga biram
yarashibdiki, azizim abbat SorelB
1—
dedi unga semiz juvon UKyulyen kiyimini almashtirib oshxonaga, uning oldiga kirgach. —Bilasizmi, mep hozirsizni yaxshilab mehmop
qilaman.
Bezovta
bo‘lmang, —deya
qo‘shimcha
qildi
u
tovushini
pasaytirib,
—buning
uchun
siz
bor-yo‘g‘i
Yigirma
su to‘laysiz, boshqa odamlardan
esa
men
ellik
su olaman: sizning hamyopchangizga rahm qilish kerak-da,
axir.
—Mening
o‘n
luidor
pulim
bor,
—dedi birmuncha
faxrlanib javoban Yayulsei.
—
Yo xudoyim
—cho‘chib xitob qildi beka.— PBuni shu-paqa baland ovoz bilay gapirib bo‘larkaimi axir?
Biz-nipg Bezansonda
kim
ko‘p—firibgar
ko‘p.
Ko‘z
ochib-yumguningizcha kissangizni urib ketishadi. Eng muhimi,
hech qachoi qahvaxopalarga bormang, ular o‘sha yerda to‘lib
yotibdi.
—Shunaqa deng
—dedi Jyulyen, Bekaning
bu gapi
uni o‘ylatib qo‘ygandi.
.
—Siz menikidan
bo‘lak
hech
qayerga
bormang,
sizga
qahvani
ham
o‘zim
damlab
beraman.
Yodingizda
bo‘lsin,
194 |
KAFAN KIYGANLAR
–
Salimjon akam kengashdan qaytgan kuni uyimizda china-bayram bo‘ldi. Ne’mat akamning o‘g‘il-qizlari sovg‘a-syoalomlarni talashib, uncha-muncha araz ham qilib olishdi.
Iihoyat, xursaidchiligu arazlashlar tugab, gulzor o‘rtasidagi temir karavotda ustozim ikkimiz yolg‘iz qoldik.
—Xo‘sh, Hoshimjon, ishlar qalay
—rayhon bilan yuzini yelpib so‘radi ustozim,
—Yomon emas...
O‘zingiz yaxshi borib keldingizmi2
—Ishchilarimizning ovozasi hozir butun respublikaga
yoyilibdi.
—Rost aytyapsizmi2
— Karomat Hoshimova bir soat doklad qildi, zal
yigirma minut qarsak chaldi.
—Zo‘r bo‘pti-ku!
—Ministrimiz meni tabriklab, bo‘sh kelmang, nimaiki
yordam kerak bo‘lsa, hammasini beramiz, dedi.
—Rostdan ham shunday dedimi?
—Shunday
dedi,
o‘g‘lim.
Ishni
chala tashlab
ketmang,
rayoningizni butun respublikamizga namuna qilib ko‘rsatib, tajriba rayoniga aylantiramiz, dedi, o‘g‘lim!
— Salimjon aka!
—Labbay, o‘g‘lim?
—Men ham sizga bir xushxabar topib qo‘ydim.
—
Yo‘q, o‘g‘lim,
mei uchun bundan
katta xushxabar bo‘lmaydi. Rayonda tartib o‘rnatishni xalqning o‘ziga topshirish... bu katta
gap, Hoshimjon.
—Men Odil Abbosovni qo‘lga tushirdim...
—A?1—ustozim bir sapchib tushdi, karavot lapanglab
ketdi: —Nima deding 2
Qalpoqcham yordam berganini yashirdim-u, qolgan gapning
hammasini so‘zlab berdim.
—Shokir
maslahatchi
uyushtiribdi-da? —qoshlarini
epast-baland qilib, xuddi qarshisida men emas, Odil battol
o‘tirgandek, g‘azabidan entikib dedi ustozim.
—
Ha.
—Sharifani pichoqlagan ham battol ekan-da2
—Ha.
—Demak, endi meni, chavaqlamoqchi ekan-da2
—Ha.
—Nomard
—Endi pasport olish uchun tayyorgarlik ko‘rishyapti.
.
—Mayli, olsin. Biz o‘sha pasport sotgan qallobni ham
qo‘lga tushiramiz... Hoshim, tur o‘g‘lim, peshonangdan yana bir
o‘pay...
Salimjon akam xuddi trevoga e’lon qilingandek, hovliqib o‘rnidan turib ketdi. Oyog‘iga shippagini ham ilmay
ichkariga, telefonga yugurdi. Avval, men soqolini olib qo‘ygan
generalga,
so‘ngra oblast markaziga, polkovnik Ali
Usmonovning kvartirasiga telefon qildi. Yarim soatlardan
so‘ng karavotga qaytib chiqib:
—
Sening
planingni ma’qullashyapti,
—dedi-yu,
sovib
qolgan choyni bir ko‘tarishda ichib oldi. —Battoldan bir
tuzoq
sifatida
foydalanamiz
deyishyapti. Bu
gapni
hech
kimga aytmaganmiding2
1
—
Io‘qk, aytmagandim.
—Qattiq sir saqlansin, deyishyapti... Obbo o‘g‘lim-ey,
qariganimda
yuYuzimni
yana
yorug‘
qiladigan
bo‘lding-da..
yoningga odam qo‘shib beraymi2
—Mendan ko‘nglingiz xotirjam bo‘lsin.
To‘pponchamni cho‘ntagimga solib, Shayx Odil sag‘anasiga,
Odil battolning yangi
kvartirasiga
jo‘nadim.
Yo‘l-yo‘lakay boshimga qalpoqchamni kiyib ko‘zdan g‘oyib ham bo‘lib
oldim.
Xufton namozidan so‘ng Go‘rkov So‘fi masjid hovlisida
uzoq o‘ralashib yurdi. Kerosinkaga kastryul qo‘yib, ovqat pishirayotgan ekan, o‘tini o‘chirib, tashqaridan aroq topib keldi. Nihoyat,
el uyquga ketganda sekin Shayx Odil sag‘anasiga qarab yurdi. Oldingi gal shoshganimdanmi yoki qattiq
qo‘rqib ketganimdanmi, yaxshiroq
razm solmagan
ekanman,
Shayx Odil sag‘anasi odamning quchog‘i yetmaydigan azim teraklar ostida
bo‘lib, teraklar
kunduzi salqin berarkan,
kechasi sag‘anani ko‘zdan berkitib, xilvatgohga aylantirarkan.
Sag‘anaga yaqinlashgach, Go‘rkov cho‘kka tushib, atrofga quloq
soldi, dov-daraxtlar ola-chalpak
soya tashlab turgan
: qabristonni sinchiklab kuzatib chiqdi.So‘ngra eshikni ochib:
—Xaloskorim,
uyg‘oqmisiz!
—
deb
so‘radi.
Ichkari
kirib, cho‘ntagidan gugurt chiqarib, sham yoqdi. Xona o‘rtasidagi tobutdan oppoq kafanga o‘ralgan murda sekin boshini
-ko‘tarib:
:
—Soating necha bo‘ldi?
—deb so‘radi.
«?!
—Ikkilar bo‘lib qoldi-yov,—javob qaytardi Go‘rkov.
Murda ustidagi kafanni ochib, Odil battol qiyofasiga
kirdi. So‘fi suv quyib turdi, yuz-qo‘lini yuvib oldi. Battol
haddan tashqari ozib, elektr budkalarning eshigiga chizib
qo‘yiladigan suratlar bor-ku, bamisoli o‘shanga o‘xshab qolibdi. Soch-soqoli
o‘sib
ketgan,
xoh ko‘ring,
xoh ko‘rmang,
xuddi yoniga oshqovoqiing pallasini osib, bozorlarda «diy-diyoz o‘qiydigan darveshning o‘zi deysiz. Ko‘zlari ich-ichiga
botib ketgan, burni bilan og‘zi Yana ham kattalashib, chinakam devning o‘zginasi bo‘lib kopti.
—Ichkilik olib keldingmi? —qo‘llari qaltirab so‘radi dev.
—Olib keldim, xaloskorim.
Avval pishirilgan go‘sht, ketidan hidlanib qolgan niorin
yeyishdi. Termosdan
choy
quyib
ichib, shahardagi voqealardan, odamlarning kayfiyatidan gaplashishdi. Go‘rkov bugun
nihoyat polkovnikning uyiga borib, yerto‘lasi borligi, kunbo‘yi hovlida hech kim bo‘lmasligi, uy egasi ko‘pincha kechasi
qaytishini bilib kelganligini ma’lum qildi. Battol yonidan uzunligi yarim metr keladigan xanjarni chiqarib, jahl
bilan yerga sanchdi.
—Ey, xudo, qalbimdagi qasos o‘tini so‘ndirmagin!
Yana xo‘rillatib choy ichishib, bugun ko‘milgan o‘lik haqida uzoq gaplashishdi.
—Ayol kishimidi2
—so‘radi battol.
—Ayol edi, xaloskorim.
—Tirikligida ko‘rganmiding3
—Ko‘rmagan edim, xaloskorim.
—Bo‘lmasa og‘zitsa tillatishi borlig"ch"ch qayoqdan bi-lasan? Tag‘in kecha.idek ovora bo‘lmaylikg
— Yo‘q, xudo xohlasa bugun ovora bo‘lmaymiz. O‘likiing
orqasidan elliktacha yengil mashina keldi... Obro‘li xonadondan
chiqqan
o‘likning
og‘zida
albatta tillasi bo‘ladi.
So‘fi, tashqariga kafan kiyib chiqqanimiz ma’qul, mabodo bitta-yarimtasining ko‘zi tushsa, mozorda arvoh ko‘rdim
deb qochib qoladi, deya maslahat berdi. Maslahat battolga
ham ma’qul tushdi shekilli, darrov ko‘na qoldi. Ikkovlari
ham kafan kiyib olishdi. Biri ketmon, boshqasi bel olib,
yangi ko‘milgan murdaning qabriga qarab yurishdi. Anovi kuni oq choyshab yopinganlarni ko‘rib, sal-pal qo‘rquvdim, bugun ikkovlarini ham kafanda ko‘rib, etlarim jimirlashib
ketdi: tirik odamning kafan kiyib. ketmon ko‘tarib yurishi
juda xunuk, juda vahimali ko‘rinar ekan...
Qabrni juda tez ochishdi. Men, Odil battol ozib, kuchdan qolgandir deb o‘ylab, xato qilgan ekanman. Yo‘q, battol juda kuchli ekan. Ketmonni shunaqangi tez, "shunaqangi.
chaqqon ishlatdiki, nima balo, Xo‘jaAhroru Vali kuch ba--g‘ishlayaptimi, deb qo‘ydim ichimda. Go‘rkov lahadga tushib,
chopqi bilan murdaning jag‘larini. kesib chiqdi... etlarim.
allaqanday jimirlashib, ich-ichimdan qaltiroq turdi, o‘zimni yo‘qotgudek bir ahvolga tushib qoldim. Lekin... lekin...
naChora, xizmatda turibman. Ularga qarshi biron narsa qilishga hozir juda, juda ham ojizman
—Mana,
xaloskorim,
qulingiz
hech
qachon yanglishgan
emas 1—maqtanib dedi go‘rkov,
—ellik gramm kelmasa,
betimga tufurib yuboring.
Shayx Odil sag‘anasiga qaytib, o‘likning og‘zidan olingan tishlarni oyoqostidagi kir latta bilan artishib, xaltaga solishdi. Xaltachada yana ikki yuztacha tish yaltirab ko‘rinib ketdi. Demak, bunaqangi ishni birinchi bor qilisha-syotganlari
yo‘q
ekan, qamoqdan
qochgandan
buyon
har
kuni
mashg‘ulotlari shundan iborat ekan...
Odil Battol xaltachadagi tishlarni chamalab:
—Nari borsa, uch yuz gramm keladi xolos,—deb uf tortdi.
—Bu
bilan
Shokirdan
qutulib bo‘lmaydi. Aytganini
bermasak...
u bizni ushlab berishi mumkin.
Odil battol ko‘zlarini g‘alati qisib, lablarini qimtigancha, bir nuqtaga tikilib, uzoq jim qoldi. So‘ng keskin
bir harakat bilan yonidan xanjarini sug‘urib, yerga sanchdi;
— TGo‘rkov)
—Labbay, xaloskorim!
—Cho‘kka tush
— Xaloskorim!
:
—Cho‘kka tush, deyapman
—ovozini kemshik tishlari orasidan chiqarib, buyurdi. battol. Go‘rkov ikki ko‘zi xanjarda, qo‘rqa-pisa cho‘kka tushdi.
—
Shu
kecha ko‘rganlarimni birovga
aytsam, mana
shu
xanjar
boshimni
kessin,
deb
qasam ich
—
buyruq
berdi
Odil battol.
.
Go‘rkov dag‘-dag‘ qaltirab, qasam ichdi.
Ha, hamma gap buyoqda ekan) Battolning eng katta xazinasi—qo‘yfurush otasidan qolgan bitmas-tuganmas boyligi
shu qabristonga ko‘milgan
ekan. Battol
anovi
kuni
o‘zining maslahatchisiga boyligim boshqa shaharda, deb yolg‘on so‘zlagan ekan, bundan yigirma yil oldin, o‘rtancha xotini
o‘lganda
qabr
toshi
qo‘yish
bahonasida
qishloqdagi
boyligini keltirib qari tutning ostiga eson-omon berkitib
olgan ekan.
!Ustini o‘t-o‘lanlar qoplagan katta oq marmartoshni na--ri surib, ko‘z yumib-ochguncha, qabrdan zanglagan temir sandiqni
sug‘urib,
o‘rnini
yana
avvalgidek
tekislab,
go‘yo
bu
yerga
kuni
kecha
o‘lik qo‘yilgandek tosh
ham
bostirishdi...
Ikkovi ham qora terga botib ketgan, qo‘rqqan, hovliqqan,
entikkan.. Yopirim-yey, deb yubordim. Odam bolasi ham shunaqangi ahvolga tushadimi! Ko‘zlari
o‘t bo‘lib yonyapti, tishlari
g‘ijirlayapti,
ko‘kraklari
temirchining
bosqonidek
ko‘tarilib-tushib turibdi
.. Sandiqni sag‘anaga olib kirgach
battol
unga
peshanasini
qo‘yib,
uzoq
jim
qoldi.
Avval
yelkasini
uchirib, piqillab turdi-da,
keyin to‘satdan,
yosh
bolalarga o‘xshab, ho‘ngrab yubordi:
—Dadam, dadajonim
—
Xaloskorim,
o‘zingizni
qo‘lga oling,
—yupatmoqchi
bo‘ldi Go‘rkov.
—Shu maqsadda boylik yig‘ganmidingiz 2 Yayrab-yashnab
yesam bo‘lmasmidi, davri-davron sursam bo‘lmasmidit!
— Yig‘lamang deyapman.
—Dadajonim..— shedi-yu, battol to‘satdan jim bo‘ldi.
Ko‘z yoshlarini kafanning yengiga artib, xanjar bilan sandiqning qopqog‘ini ko‘tardi: oltin tangalar, hozir hech kim
taqmay qo‘ygan taqinchoqlar, uzug-u tillaqoshlar sham nurida yal-yal yonib, Shayx Odil sag‘anasini bir nafasga yoritib
yuborgandek bo‘ldi, Ikki tirik murdaning ham chehrasi yorishib, gul-gul yashnab ketdi.
—Bu to‘pponcha bilan o‘qlar ham dadamdan qolgan, Qashqardan keltirgan edi, rahmatli! —ham g‘urur, ham allaqanday o‘kinish bilan dedi Odil Abbosov.—Men yana podshoman! Eshityapsanmi, Go‘rkov! Bu oltinlar menga yana kuch-qudrat bag‘ishlaydi... Endi menga na militsiya, na sud bas kela
oladi, xudo xohlasa, men yana shaharning hokimiman, shahanshohiman...
Yarim soatlardan so‘ng So‘fi shaharning bo‘lajak hokimini kafanga
o‘rab, tobutga yotqizib, sag‘ananing ustidan
qulflab chiqib ketdi.
QOROVUL YARASHMAY QOLDI
Istirohat bog‘i istirohat bog‘i bo‘lgandan buyon, qasam
ich desangiz qasam ichib aytamanki, bunaqangi shodiyonani,
: bunaqangi quvonchli kunni hali ko‘rmagan bo‘lsa kerak. Bir
tomonda karnay-surnay, bir tomonda taka-tumiga olib, nog‘ora chalishyapti. Sochiga lenta taqqan qizchalar, oyisidan
yashirgan puliga morojniy olib yeyishga oshiqqan bolalar,
maktabda tartib o‘rnatishga yordami teggan o‘smirlar, kqani
jinoyatchi-yu tartibbuzar
bo‘lsa,
ko‘rsatavering,
ta’zirini
berib qo‘yamiz»
deb
yengiga
qizil lenta taqqan yigitlar-u
sayil bahonasida husnini ko‘z-ko‘z qilishga chiqqan qizlar,
ichkilikbozlikka qarshi kurashda
nom chiqargan ishchilar,
jamoatchi revizorlar-u shtatsiz OBXSSchilar...
e boringki,
beliga kepak bog‘lagan chollar, ko‘zoynagini topolmay, kelinini qarg‘ab kelayotgan kampirlar... hamma istirohat bog‘i
tomon daryodek oqib boryapti.
Suvga chiqqan ikki kelinchak vodoprovod oldida mana
bunday gaplarni gaplashib ham turibdi:
—Parkda nima bo‘lyapti, o‘rtoqjon3
—Voy, dugonajon, eshitmadingizmi
— Yo‘q, eshitmadim.
— O‘rtoqjon, bu slyot-ku)
—Qaydam, akangiz, bugun jinoyatchilarga janoza o‘qiymiz, deb yasan-tusan qilib chiqib ketdi.
—Tavba, janoza ham karnay-surnay bilan o‘qilarkanmi»!
—Shunaqa shekilli-da.
——Voy o‘lmasam, yog‘im yonib ketdi...
To‘g‘ri, to‘ppa-to‘g‘ri aytishdi—slyot bo‘lyapti. Militsiyaga yordam beruvchilarning butun rayon slyoti bo‘lyapti. O‘lay
agar, slyot deganlarini ilgari tushunmas ekanman. Qarnay-surnay bilan boshlanib, o‘rtarog‘ida
sersuv nutqbozlig-u,
oxirida qarsak chalinar ekan. Bog‘ning direktori, drujinachilar yuragini olib qo‘ygan ekanmi
yoki xalq militsiyasiga
bir xizmat qilishni ko‘ngliga tugib qo‘ygan ekanmi, harqa-lay
slyotga
roppa-rosa
o‘n
besh
kun tayyorgarlik ko‘ribdi.
Juma kuni parkimizga marhamat qiling, drujinachilarga
bag‘ishlangan xalq sayili ochiladi. Choyxonalarda ichak-uzildi askiya, ochiq sahnalarda poraxo‘rlarni fosh qiluvchi tomoshalar
ko‘rsatiladi. Dorbozlik,
Nutqbozlik,
yo‘q,
kechirasiz, adashib ketdim... mushakbozlik o‘yinlari ko‘rsatiladi,
deb
zavodlarga,
fabrikalarga
taklifnomalar
jo‘natibdi.
Kabobxo‘rga —kabob-u, mantixo‘rga—dumba solingan!
mantilar pishib turibdi, palovpazlar boshlariga oq xalta
kiyib, kapgirlarini o‘ynatib, dunyoda bizdan ustaroq oshpaz
yo‘q, deb maqtanishib turishibdi. Oh, shu paytda do‘stginam
Zokir bo‘larmidi, no‘xat solingan palovdan to‘rt-besh tovog‘ini
urib,
sherik,
shunaqangi majlislarga
meni
tez-te
440
b |
7910-dars
Laboratoriya mashg‘ulotining mavzusi: Turning morfologik mezonlari bilan tanishish.
Laboratoriya mashg‘ulotining maqsadi: O‘quvchilarning tur mezonlari haqidagi bilimlari, kuzatish, mantiqiy fikr yuritish ko‘nikmalarinig
rivojlantirish, turning morfologik mezonlari bilan tanishtirish.
Laboratoriya jihozlari: Chumchuqoyoq pechak va qo‘ypechak
o‘simlik turlarining gerbariylari, chizg‘ich, lupa, qog‘oz.
Laboratoriya mashg‘ulotining borishi:
I. O‘quvchilarni laboratoriya mashg‘ulotining maqsadi, borishi va
bajariladigan topshiriqlar bilan tanishtirish.
II. O‘quvchilarni kichik guruhlarga ajratish va ularga o‘quv topshiriqlarini tavsiya etish.
III. O‘quvchilarning kichik guruhlarda mustaqil ishini tashkil etish.
Kichik guruhlarga har ikki turga kiruvchi o‘simliklar gerbariysi
tarqatiladi va quyidagi topshiriqlar beriladi:
1. Har ikki turga kiruvchi o‘simliklarning poyasi, bargi gulkosa,
gultojbarglarining shakli va rangiga, ularning tuklar bilan qoplanganligiga e’tibor bering.
2. Gultojbarglarning kattaligi, rangi, shakli, ularda tukli chiziqlar
bor yoki yo‘qligiga ahamiyat bering.
3. O‘simlik tupidagi ko‘saklar soni, ularning rangi va shakliga e’tibor
bering.
4. Kuzatish natijalariga asoslanib quyidagi jadvalni to‘ldiring.
Morfologik belgilar
Chumchuqoyoq pechak
Qo‘ypechak
O‘simlikning uzunligi
Poyaning shakli
Rangi
Tuklanganligi
Barg shakli
Poyada joylashishi
Rangi
Uzunligi
Gultojbarglarning rangi
Hajmi
Chiziqlarning mavjudligi
Ko‘sagi
Shakli
Diametri (sm)
Gullash va mevalash vaqti |
po beremennosti irodam jenщinam, rabotayuщim v byudjetnыx
organizatsiyax. ( Chast vtoraya vvedena Zakonom Respubliki
Uzbekistan ot 29 dekabrya 2015 goda № ZRU-396 - Sobraniye
zakonodatelstva Respubliki Uzbekistan, 2015 g., № 52, st. 645)
Stati rasxodov, po kotorыm ne dopuskayetsya vneseniye
izmeneniy v storonu umensheniya po zaprosu byudjetnoy
organizatsii i poluchatelya byudjetnыx sredstv, opredelyayutsya
Ministerstvom finansov Respubliki Uzbekistan.
Izmeneniya v shtatnoye raspisaniye byudjetnoy organizatsii,
vnosimыe v svyazi s povыsheniyem razmerov zarabotnoy platы v
sootvetstvii s zakonodatelstvom, ne podlejat registratsii
finansovыm organom.
Izmeneniya, vnesennыe v shtatnoye raspisaniye byudjetnoy
organizatsii, za isklyucheniyem sluchayev, ukazannыx v chasti tretey
nastoyaщey stati, podlejat registratsii v sootvetstvuyuщem
finansovom organe po forme, ustanovlennoy Ministerstvom
finansov Respubliki Uzbekistan.
Glava 22. DEFITSITI PROFITSIT
GOSUDARSTVENNOGO BYUDJETA.
GOSUDARSTVENNЫE ZAIMSTVOVANIYA
S ta t ’ ya 151. F in an sir ov an iye
d yef i s i ta
Gosudarstvennogo byudjeta. Profitsit
Gosudarstvennogo byudjeta
Defitsit Gosudarstvennogo byudjeta finansiruyetsya za schet:
ostatkov sredstv respublikanskogo byudjeta Respubliki
Uzbekistan na nachalo finansovogo goda;
gosudarstvennыx zaimstvovaniy;
drugix istochnikov v sootvetstvii s zakonodatelstvom.
Privlecheniye kreditov Sentralnogo banka Respubliki
U zbekistan v kachestve istochnika pokrы tiya def isita
Gosudarstvennogo byudjeta ne dopuskayetsya.
Prevыsheniye doxodov Gosudarstvennogo byudjeta nad yego
rasxodami yavlyayetsya profitsitom Gosudarstvennogo byudjeta.
P rofitsit G osudarstvennogo byu dj yeta op redelyayetsya
isklyuchitelno po Gosudarstvennomu byudjet-u. |
MOLIYAVIY MENEJMENT
bilan
bog'liq
risk
bo'lib,
bu jarayonda
tadbirkorlar yoʻqotishlarga
duch kelishi, asosiy vositalar va xomashyodan notoʻg'ri foydalanish,
tannarxning
o'sib
ketishi,
ish
vaqti
yo'qotishlarining
ortishi,
ishlab
chiqarishning yangi uslublardan foydatanish muammolariga duch keladi.
ishlab chiqarish risklarining asosiy sabablari quyidagilardan iborat:
«- tabiiy ofatlar yoki salbiy harakatlar natijasida asosiy vositalar,
xomashyo, butlovchilarning yoʻqotilishi;
» ishlab chiqarish unumdorligining pasayishi, uskunalarning to'xtab
qolishi, ish vaqtining yo'qotilishi, zarur materiallarning zarur miqdorda
bo'lmasligi,
ishlab
chiqarilayotgan
mahsulotlar
ichida
nuqsonli
mahsulotlar koʻp foizni tashkil etishi sababli mahsulot ishlab chiqarish va
uni realizatsiya qilish boʻyicha moʻljallangan hajmlarning tushib ketishi;
«
yetarli
darajada
sifatga
ega
bo'lmaganligi
sababli,
bozor
konyunkturasining
nomaqbul
o'zgarishi,
talabning
tushib
ketishi
sababli
mahsulotlarning
rejalashtirilganidan
ko'ra
past
baholarda
sotilishi;
«
materiallardan,
xomashyodan,
yoqilg'idan,
energiyadan
isrofli
foydalanilishi,
shuningdek
transport
xarajatlarining,
savdo
xarajatlarining, ustamalarning o'sishi va boshqa nomaqbul xarajatlar
natijasida moddiy chiqimlarning ortib ketishi;
- belgilanganidan ortiq miqdordagi ishchi xizmatchilarni ishlatish
yoki ayrim xodimlarga belgilanganidan ko'proq miqdorda
ish haqi
toʻlash natijasida mehnatga haq to'lash fondining o'sishi;
»
ta'minot
intizomining
pastligi,
yoqilg'i
va
elektr energiyasini
yetkazib berishdagi uzilishlar;
- uskunalarning jismoniy va ma'naviy eskirishi.
Tijorat
riski
— tadbirkor tomonidan ishlab chiqarilgan yoki sotib
olingan tovarlar va xizmatlarni realizatsiya qilish chog'ida vujudga
keladigan risk. Tijorat riskining asosiy sabablari quyidagilar:
»- korxona tomonidan
realiaztsiya qilinayotgan tovarga
boʻlgan
ehtiyoj
yoki
talabning
tushib
ketishi
natijasida
sotish
hajmining
qisqarishi, uning raqobatchi tovarlar tomonidan «siqib» chiqarilishi,
sotuvga cheklov qo'yilishi;
« tadbirkorlik
loyihasi amalga
oshirilayotgan vaqtda
sotib
olish
narxining ko'tarilib ketishi;
- kutilmaganda sotib olish hajmining koʻzda tutilgan darajasidan
pasayib
ketishi
va
buning
natijasida
butun
amaliyotning
miqyosi
qisqarib, sotuvga chiqarilgan har dona tovar birligiga xarajatlarning
I 274 |
Bu hafta Millatlar ligasi boshlandi. UEFAning fikriga koʻra, bu musobaqa hozirgi kunga kelib juda zaiflashgan futbol klublarini qoʻllab-quvvatlashi kerak. Ahir u 90-yillarda boshqacha edi.
20 yoshli Raul 25 yoshli Zidanga qarshi. 1998-yilgi mundial oldi oʻrtoqlik uchrashuvidan. Zayniddinning futbol tarixiga zarhal harflar bilan bitilishiga olti oy qolgan kezlar.
Bir yil oldin Ronaldo va Romario Braziliya terma jamoasida birgalikda toʻp surgandi. “Ro-Ro” tandemining ishtirokchilari yoshida oʻn yillik farq bor. Ronaldo uchun bu mavsum birinchisi, Romario uchun esa oxirgi edi. JCH-98 Romario boshlanishidan oldin termadan ketdi.
Oʻsha yillarda Italiyada hujumchilarning yovvoyi tandemi vujudga kelgandi: Badjio, Del Pyero, Vyeri, Inzagi, Zola, Ravanelli, Kyeza, Kaziragi. Yevro - 2016 da esa Italiyaning asosiy hujumchisi 30 yoshli Gratsiano Pelle edi.
JCH - 98 da juda koʻp yoqimli lahzalarni hadya etdi. Ular orasida eng yuqori nuqtada faoliyatini yakunlashdan tortib superstartlargacha bor edi. Masalan, Badjo, Anri va Kostakurta.
Roberto Karlos 1998-yilda 25 yoshda edi.
Klyuvert - 21.
Bekxem - 23.
Ushbu suratda 1994-yilgi “Oltin toʻp” sohibi Xristo Stoichkov. Bu Bolgariya terma jamoasining eng muvaffaqiyatli davri edi.
Luish Figui Portugaliya termasi tarkibida...
Yosh Andriy Shevchenko Xorvatiyaga qarshi uchrashuvda. Qiziq, u keyingi asrda “Oltin toʻp” olaman deb oʻylab koʻrganmikan?!
Ruminyalik George Hadjining tezligi xuddi yonidagi shvedning futbolkasi singari juda “katta” edi. Adidasning ushbu turdagi futbolkalari juda mashhur boʻlgan ham.
Katta Umbro koʻylakdagi ingichka bola Polshalik muxlislarga xet-trik “sovgʻa qilgan” kun.
Oʻn yillikning eng buyuk darvozaboni Peter Shmeyxelning emotsiyalari.
Braziliya terma jamoasining “Atletik” bilan nazorat uchrashuvi. Rivaldo asosiy rolda.
1990-yillarning ikkita asosiy sehrgarlari Dennis Bergkamp va Zinedin Zidan.
Oʻrtoqlik uchrashuvidagi Yurgen Klinsman va Didye Desham. Sardorlar hamda ikkala termaning kelajakdagi murabbiylari.
1996-yildagi “Oltin toʻp” ni Mattias Zammer qoʻlga kiritgan. Ronaldoga oʻsha yili bir ball yetmagandi. Zammer bir yarim yil oʻtgach, ogʻir jarohat tufayli oʻz faoliyatini tugatdi. |
54 Vodiynoma 1/2018
ni ato qilib oxiratlari ham obod bo‘ldi degon
jazm va umidni qilamiz» (o‘sha manba).
Gazeta muharriri suhbat asnosida xonadagi kitob va gazetlar savlatga qo‘yilmaganiga
to‘la ishongach Turkiston tarixi haqida fikr
almashadi. Mezbonga mufassal Turkiston tarixini yozishni maslahat berish bilan kifoyalanmay, uni nashr etish masalasida yordam
bermoqchi bo‘lib: «Turkiston viloyatining hech
bir mufassal tarixi yo‘q-ku, agar man muhibbi
bilsam edim, bir umr sa’y ko‘zi birlon qaror
edim», –deydi (F.Otabek maktubiga qaralsin). Andijon shahri tarixi bilan qiziqib,
shahar tarixi bormi, yo‘qmi deb so‘raydi. Agar
bor bo‘lsa, topib yuborishini iltimos qiladi. Qozi o‘zbekka xos tarzda
«mehmon otangdan ulug‘» naqliga amal qilib iltimosni
bajarishga kirishadi, ammo
Andijon tarixini hech yerdan izlab topolmaydi. 1904-
yil 10-avgustda Ostroumovga
maktub yo‘llab: «Ammo Andijon tarixini har yerdin
so‘rog‘lab va taftish aylab
topolmadim. Yana ham so‘rab
ko‘raman. Agar topolmasam,
o‘z fahmim yetgancha biroz
muxtasar tasvid qilub yubo-rub, xidmatlarig‘a manzur
qilaman. Iste’jol tariqasida aytqon fotograflaridan 2 dona yuborildi», –deydi.
Hurmatli to‘ra ketgach, mo‘tabar mehmonning so‘zi yerda
qolmasin qabilida ish tutgan
Muhammad Otabek qozi «Mufassal tavorixi Turkiston»
kitobini yozishga kirishadi.
Kitobning 185 sahifasi yozilganida
yuqorida
aytilgan
fojiali voqea sodir bo‘ladi
–qozi o‘z hovlisida shahid
etiladi va asar tugallanmay
qoladi.
Gazetada
muharrirning
ta’ziyanomasi bosilganidan keyin birin-ketin shoir Mirzo Muhyi Xo‘qandiy (1905-yil 2-
iyul) va Mavlaviy Yo‘ldosh Xo‘qandiyning (1905-
yil 9-iyul) Qozi Muhammad Otabekka bag‘ishlab
yozilgan marsiyalari chop etiladi. Mavlaviy
Yo‘ldosh hajman ixcham marsiyasida:
«Banogoh shabi k a» rabbiyal avval,
Bahorash ramid va jamolash chamid», –deb qozining vafot etgan fasl, vaqt, oyini
aytadi. Keyingi misralarda yilni abjad hisobida ko‘rsatsa, shoir Muhyi marhumni «Allo-mayi mulki Turon, qudvash ulamo va fuzaloi Andijon» va hokazo deb sifatlaydi hamda uning
Otabek qozining N.Ostroumovga yozgan maktubi |
xotiramizdan o‘chib ketadi, lekin u insonning o‘zini-o‘zi anglashi uchun tayanch bo‘lib xizmat qiladi.
Shaxs rivojlanishi
Freydga ko‘ra, bola—ehtiyojlarga
ega bo‘lgan mavjudot
bo‘lib, ojizligi tufayli o‘z g‘ayratini boshqara olmaydi. Bola
o‘zining ehtiyoj
va xohishlari darhol qondirilingi mumkin
emasligini anglab olishi kerak—
bu esa og‘riqli jarayon.
Freydga ko‘ra, chaqaloq ovqat va ichimlikka bo‘lgan ehtiyojdan
tashqari, erotik qondirish ehgiyojiga ham ega. Bu o‘rinda Freyd
o‘smirlar yoki kattalar
his qiladigan jinsiy istakni nazarda
tutmaydi. «Erotik» so‘zi mazkur kontekstda badanning boshqalar bilan yoqimli kontaktini bildiradi. Bu g‘oya Xarlou tajribasi va xulosalaridan uzoq. Chaqaloqlar haqiqatan ham boshqalar bilan yaqin kontakt, jumladan, quchoqlash va erkalatishga
ehgiyoj sezadilar.
Freyd tavsiflashicha, odamning psixologik taraqqiyoti kuchli zo‘riqishlar bilan kechadi.
Bola o‘zining intilishlarini
tiyib turishga harakat qiladi, biroq uning ongi ostida ular
kuchli motiv sifatida mavjud bo‘ladi. Bolaning ilk rivojlanishi bir necha tipik bosqichlardan o‘tadi. U to‘rt-besh yoshga,
bolalar kattalarning va ota-onalarning doimiy ishtirokisiz
ham kengroq ijtimoiy olamga chiqa boshlaydigan davrga alohida e’tibor qaratadi.
Bu davrni Freyd edip
bosqichi, deb
ataydi. Uning fikricha, bolalarda ota-onalarga nisbatan shakllangan mehr so‘zsiz, yuqorida ko‘rsatilgan ma’noda erotik xarakterga ega. Agar shu mehrning yanada rivojlanishiga imkon
berilsa,
bola jismoniy yetilishi barobarida ota-onalardan
o‘ziga qarama-qarshi jinsdagisiga nisbatan seksual istak seza
boshlaydi. Lekin bu hol yuz bermaydi, chunki, bolalar o‘zlarining erotik xohishlarini tiyib turishga o‘rgangan bo‘ladi.
Gil bolalar hadeb onalarining ko‘ylaklari etagidan tutib yuraverish mumkinligini tezda anglab oladilar. Freyd fikriga
ko‘ra,
o‘g‘il
bolada
otasiga
nisbatan
antagonizm
hissi
bo‘ladi, chunki, otasi onasiga nisbatan seksual huquqlarga ega.
Mana shu hol kompleksning asosini tashkil etadi. Bola onasiga nisbatan o‘zidagi erotik hisni va otasiga nisbatan antagonizmni tiyib olgandan keyin edip kompleksi bartaraf etiladi. Bu esa bola mustaqil rivojlanishidagi katta qadamlardan biri bo‘ladi, o‘zining ilk davrda ota-onaga bog‘liqligi,
jumladan, onasiga bog‘liqligidan xalos bo‘ladi. Freydning qizlar rivoji haqidagi tasavvurlari kamroq tadqiq qilingan. Bu
masalada
u, o‘g‘il boladagilarlagiga nisbatan teskari jarayon
yuz beradi, deb hisoblaydi. Qiz bola otasiga nisbatan o‘zida
mavjud erotik hislarni va ongsiz ravishda onani qabul qilmaslikni, xuddi onasi kabi «ayol» bo‘lish uchun tiya boshlaydi.
Freyd nuqtayi nazaridan «edip kompleksiznni tiyish jarayoni
qay tarzda kechishi keyinchalik odamlar bilan munosabatlar,
92
ayniqsa, seksual munosabatlar qanday bo‘lishiga katta ta’sir
o‘tkazadi.
Baxo”
Freydning qarashlari keng ko‘lamda tanqid qilindi
va
reaksiya ko‘pincha favqulodda dushmanona bo‘ldi. Ba’zilar bolaning erotik tuyg‘ularni boshdan kechirishini inkor qilishdi.
Chaqaloqlik
va ilk bolalik davrida o‘z istaklarini boshqarishning ongsiz ilpul’slarini shakllantiruvchi jarayonlarning butun umr saqlanib qolishi to‘g‘risidagi tezis ham rad
etildi. Feminist ayollar Freydni erkaklar tajribasiga me’yordan ortiq yo‘naltirilganlik va ayollar ruhiyatiga kam e’tibor berganlikda aybladilar. Shunga qaramasdan, Freyd qarashlari qudratli ta’sir o‘tkazishda davom etmoqda. Biz ularni
to‘laligicha qabul qilmasak ham, ulardan ba’zilari to‘la asosga
ega ekanini e’tirof etishimiz kerak. Inson xulq-atvorining,
istaklarni boshqarishning chaqaloqlikda shakllanadigan usullariga tayananigan ongsiz jihatlari mavjudligini deyarli to‘la
ishonch bilan aytish mumkin.
J. G. Mid nazariyasi
J.G.Mid (1863—1931) ijodining asoslari va intellektual o‘sishi ko‘p jihatlari bo‘yicha Freydnikidan farqlanadi.
Mid faylasuf bo‘lib, umrining ko‘p qismini Chikago universitetida o‘qituvchilik qilib o‘tkazdi. U nisbatan oz ilmiy ishlar qildi. Hatto unga shuhrat keltirgan— «Tafakkur, shaxs va
jamiyat» (1934) kitobi ham uning shogirdlari tomonidan ma’ruza konspektlari
va boshqa ba’zi manbalar asosida nashr
qilingan edi. Mid tomonidan shakllantirilgan timsoliy in-teraksionizm g‘oyalari sotsiologiyaga katta ta’sir o‘tkazdi (timsoliy interaksionizm haqida keyingi muhokama bo‘yicha
22-bobga— Sotsiologik nazariyalar rivoji» sarlavhasiga qarang).
Mid nazariyasida bola rivojidagi asosiy bosqichlarning talqini berilgan va asosiy e’tiborni uning o‘z kmenxi tuyg‘usi
shakllanishiga qaratgan.
Mid inson tarangliklarga kamroq berilishini nazarda
tutsa ham, uning Freyd bilan qarashlari o‘rtasida bir nechta
qiziq o‘xshashliklar mavjud. Mid fikriga ko‘ra, bolalar, birinchi navbatda, atrofdagilarning harakatiga taqlid qilib
ijtimoiy mavjudot sifatida rivojlanadilar. Taqlid shakllaridan biri o‘yin hisoblanadi. O‘yinlarda ko‘pincha bolalar
kattalarga taqlid qiladilar. Kichkina bola kattalarni kuzatib, loydan
pirog yasaydi, bog‘bonga taqlid qilib belkurak
bilan yer cholishga harakat qiladi. Bolalar o‘yini oddiy taqliddan to‘rt-besh yoshli bola kattalarga o‘xshab bajaradigan m-u-
" Buva keyingi shunlay sarlavhaln o‘rinlarda muallif o‘z pozitsiyasini nazarda
tutadi.
93 |
Yurak va qon tomirlarini himoyalaydi
Ha, pishloqda yog‘ va xolesterin mavjud, bu esa yurakka og‘irlikni oshiradi
Biroq yaqinda ma’lum bo‘lishicha, pishloqning me’yoriy iste’moli (kuniga taxminan 25 gramm), aksincha, yurak-qon tomir kasalliklari rivoji xavfini pasaytiradi |
Tadqiqot ishining obyekti bo’lgan kasb-hunar kollejlari o’qituvchilarining bir qator darslari kuzatildi
Jumladan, Xiva pedagogika kasb-hunar kolleji psixologiya fani o’qituvchisi Yaqubova Nazokat “Psixika” mavzusini “Toifalash” jadvali metodi asosida qiziqarli qilib o’tdi
U dastlab “Toifalash” sharhini tuzish qoidasini tushintirib, o’quvchilarni kichik guruhlarga bo’ldi va mavzu yuzasidan olingan ma’lumotlarni birlashtirish imkonini yaratish zarurligini, ya’ni “Psixika” qanday jarayonlar, holatlar, xususiyatlardan iborat ekanligini bilib olish, ularni jadval ko’rinishida joylashtirish, natijalar taqdimotini ma’lum vaqtdan keyin izohlab berishni (15daqiqa ichida), har bir guruh a’zolarining fikrlari spikerlar orqali izohlanishini, o’qituvchi faqatgina fikrlarni umumlashtirishini aytib o’tdi
“Toifalash” sharhini tuzish qoidasi 1-ilovada taqdim qilingan |
Rossiya armiyasi Ukarinada davom etayotgan harbiy harakatlarda ilk marta «Kinjal» aeroballistik raketasidan foydalandi. Bu haqda mamlakat Mudofaa vazirligi ma’lum qildi.
Foto: Rossiya Mudofaa vazirligi
«Harbiy operatsiya davomida Rossiya Havo kuchlari tomonidan ilk marta «Kinjal» gipertovushli aeroballistik raketasi qo‘llanildi. Uning yordamida Ivano-Frankovsk viloyatidagi yerosti o‘qdori ombori yo‘q qilindi», deyildi Rossiya Mudofaa vazirligi 19 mart tongida o‘tkazgan brifingda.
«Kinjal» qiruvchi samolyotdan turib tashlanadigan aeroballistik raketa hisoblanadi. Uni «Iskander» raketa kompleksining samolyotdan tashlanadigan ixcham ko‘rinishi ham deyishadi. Bu raketani to‘xtata oladigan havo hujumidan himoya vositasi borligi ma’lum emas. «Kinjal» belgilangan obektlar, harbiy kemalar va aviatashuvchilarni yo‘q qilishga mo‘ljallangan.
«MiG-31K» samolyoti «Kinjal» raketasining 1 tasini, «Tu-22M3M» samolyoti 4 tasini, TU-160 samolyoti 8 tasini olib ucha oladi.
2017 yil ro‘yxatga olingan «Kinjal» aeroballistik raketasi hozirgacha faqat sinov mashg‘ulotlarida ishlatilgan. Xususan, Arktika va Suriyada ham sinovdan o‘tkazilgan. Oxirgi sinov Rossiya harbiy operatsiyani boshlashidan 5 kun avval – 19 fevral kuni Putinning guvohligida o‘tkazilgandi.
Dunyoda gipertovushli raketaga egaligi haqida faqat Rossiya rasman e’lon qilgan. AQSh 2022 yil bunday turdagi raketani ishlab chiqarishni mudofaa kompleksining asosiy vazifalaridan biri deb belgilagan. Xitoy ham tovushdan tez uchuvchi bunday raketalarning muvaffaqiyatli sinovini o‘tkazgani aytiladi, ammo bu ma’lumotlar rasman tasdiqlanmagan.
window.yaContextCb.push(()=>{
Ya.adfoxCode.create({
ownerId: 367651,
containerId: 'adfox_163671557394827494',
params: {
pp: 'h',
ps: 'feps',
p2: 'hjmx'
}
})
}) |
Mercallo Italiyaning Lombardia mintaqasida joylashgan kommunadir. Varese provinsiyasi tarkibiga kiradi. Maydoni — 5 km2. 1679 nafar aholi istiqomat qiladi.
Manbalar
Italiya kommunalari |
143
Mikroorganizmlarning
oqib
turuvchi
kulturasi.
Bu
usul
laboratoriyada yoki ishlabchiqarish korxonalarida muhim ahamiyatga ega.
Kulturali idishlarga doim yangi oziq eritmasi oqizib qo‘yiladi. Ikkinchi
tomondan ishlanib bo‘lgan kultura chiqib turadi, ikkala tomonning oqim
tezligi barobar bo‘ladi. Masalan, kultivatorlar tutashtirilgan 3 ta
idishdan iborat bo‘lsa, 1 idishda yosh bakteriyalar, 2 idishda yetilgan
bakteriyalar va uchinchi idishda ko‘payishdan to‘xtagan bakteriyalar kulturasi
bo‘ladi. Bu usulda istagan vaqtda ishni to‘xtatib, ma’lum yoshdagi
bakteriyalar kulturasini olib, ularning xususiyatlarini o‘rganish mumkin.
Savollar.
1. Pektinli bijg‘ishda qatnashadigan mikroorganizmlar va ularda
uchraydigan fermenlarni izohlang.
2. Sellyulozaning anaerob bijg‘ishi qanday boradi?
3. Sellyulozaning aerob parchalanishi ximizmini tushuntiring.
4. Moy kislotali bijg‘ishning ahamiyati nimada.
5. Elektiv kultura deganda nimani tushunasiz? |
yer ozroq kovlanadi, uning bir
tomoni pana qkilmadi;
yer kovlanmasdan gulxan
yoqiladi, chuqurga avvval chug
solinib gulxan yekiladi;
yer kovlanmasdan gulxan
yoqiladi;
chuqurga avvval chug‘ solinib
gulxan yekiladi;
yer ozroq kovlanadi, uning bir
tomoni pana qkilmadi;
Gulxan «quduq» usuli kanday
yokiladi?
yog‘och va shoxlar kichik
gulachalar shaklida yekiladi,
yog‘ochlar ustma-ust kuyiladi,
yirikrok shoxlar kalanadi,
shoxlarni kvadrat shaklida kesish
kerak
yog‘ochlar ustma-ust kuyiladi?
yirikrok shoxlar kalanadi,
shoxlarni kvadrat shaklida kesish
kerak;
yog‘och va shoxlar kichik
gulachalar shaklida yekiladi,
«Kapa» usulida gulxan kanday
yokiladi?
shoxlar 30-50 sm sindiriladi;
yogochlar ustma-ust kuyiladi;
o‘tinlar kumirsiz bulib yenishi;
yogochlar ustma-ust kuyiladi;
o‘tinlar kumirsiz bulib yonishi;
o‘tinlar kumirsiz bulib yenishi;
Gulxanni «taygalik» usuli
qanday yokiladi?
«taygalik» usuli kuprok choy
kaynatish uchun yokiladi;
303
u katta alanga beradi va xul
kiymlarni kuritish, katta
gruppaga ovkat tayyorlashga
mo‘ljallangan
gulxan kupincha
yirik va uzok shoxlar, bolorlar
yekiladi;
Katta gruppaga ovkat
tayyorlashga mo‘ljallan
gan
atrofni yaxshi yeritish uchun;
Chodir o‘rnatish qoidalarini
tushuntirib bering?
daraxt toshlari va xokazolar
unumli foydalanilishi kerak;
chodirlarni joylashtirish, uning
atrofida utirish, ovqatlanish,
chodirlarni bir-biriga yaqin va
qator qilib kurish kerak;
chodirlarni joylashtirish uning
atrofida utirish, ovqatlanish;
Chodirlarni bir-biriga yakin va
qator qilib qurish kerak;
chodirlarni bir-biriga yaqin va
qator qilib qurish kerak;
Turistlarga birinchi tibbiy
yordam ko‘rsatish qanday
bo‘ladi?
qul, oyoq singanda tirsak, yelka
tizza buginlari chikkanda;
ilon va xasharot chaqqanda;
kon ketishda dori-darmon kuiysh;
ilon va xasharotlar chaqqanda;
kon ketishda dori-darmon quyish;
qul, oyoq singanda tirsak, yelka
tizza bug‘inlari chiqqanda;
Toponomik kuzatishlarda
nimalar o‘rganiladi? |
Yangi telefon Android 7
1 Nougat dasturiy ta`minotida ishlaydi
Unga BlackBerry ilovalari, misol uchun BlackBerry Messenger ham o'rnatiladi |
Shu kunlarda Latviyaning Riga shahrida 2021 — 2023-yilgi shaxmat boʻyicha jahon chempionati saralash bosqichining bir qismi boʻlgan “Grand Swiss Tournament” turniri boʻlib oʻtmoqda.
Turizm va sport vazirligi xabariga
, kecha boshlangan ushbu musobaqa 8-noyabrga qadar davom etadi.
Turnir butun dunyo boʻylab 114 nafar eng kuchli shaxmatchilar oʻrtasida 11 turda oʻtkaziladi. Musobaqaning umumiy sovrin jamgʻarmasi esa 425 000 AQSH dollaridan iborat.
Jahon chempionatiga saralash turnirida Oʻzbekiston sharafini 4 nafar grossmeyster — Nodirbek Yoqubboyev, Nodirbek Abdusattorov, Javohir Sindarov va Shamsiddin Vohidov himoya qilmoqda.
Shuningdek, musobaqada Oʻzbekiston shaxmat federatsiyasi raisining birinchi oʻrinbosari Husan Turdaliyev hakam sifatida ishtirok etadi. |
Xususiy universitet nafaqat milliy kadrlarni yetishtirish, balki turli sohalarda tadqiqot olib borish, izlanishlar natijalarini daromad keltiruvchi tarmoqlarga aylantirish, minglab ish o‘rinlarini yaratish degani hamdir
Eng e’tiborlisi, xususiy universitetlar faoliyati uchun davlat budjetidan mablag‘ ajratish shart emas
Barchasi xususiy tadbirkorlar, muassislar, donorlar zimmasida bo‘ladi |
Toshkent shahri. Respublika Gidrometeorologiya markazining xabar berishicha, 16 dekabr kuni poytaxtda havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi. Kechasi va ertalab tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 3-5 daraja sovuq, kunduzi 4-6 daraja iliq bo‘ladi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Xorazm viloyati. Havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi, faqat Qoraqalpog‘iston bo‘ylab ertalab yomg‘ir aralash mayda qor yog‘ishi mumkin. Ayrim joylarda tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 8-13, kunduzi 2-7 daraja sovuq bo‘ladi.
Buxoro va Navoiy viloyatlari. Havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi. Ba'zi joylarda tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 3-8 daraja sovuq, kunduzi 3 daraja sovuq, 2 daraja iliq, cho‘l hududlarida kechasi 8-13, kunduzi 0-5 daraja sovuq bo‘ladi.
Toshkent, Samarqand, Jizzax va Sirdaryo viloyatlari. Havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi. Ayrim joylarda tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 3-8 daraja sovuq, kunduzi 2-7 daraja iliq bo‘ladi.
Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlari. Havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi. Ba'zi joylarda tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 2-7 daraja sovuq, kunduzi 7-12 daraja iliq bo‘ladi.
Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlari. Havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi. Ayrim joylarda tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 0-5 daraja sovuq, kunduzi 1-6 daraja iliq bo‘ladi.
Respublikaning tog‘li hududlari. Havo o‘zgarib turadi, yog‘ingarchilik bo‘lmaydi. Ba'zi joylarda tuman tushishi mumkin. Havo harorati kechasi 8-13 daraja sovuq, kunduzi esa 2 daraja sovuq, 3 daraja iliq bo‘ladi. |
Oliy Majlis Senatining 14-yalpi majlisi 2018-yil 29-mart kuni soat 10:00 da Toshkent shahrida, Senatning majlislar zalida ochiladi. Bu haqda O‘zA xabar bermoqda.
Senatning yalpi majlisi kun tartibiga “Davlat mukofotlari to‘g‘risida”gi (yangi tahriri), “Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida”gi, “Davlat xaridlari to‘g‘risida”gi, “O‘zbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati to‘g‘risida”gi, “O‘rmon to‘g‘risida”gi (yangi tahriri), “O‘zbekiston Respublikasi uy-joy-kommunal xizmati sohasi xodimlari kunini belgilash to‘g‘risida”gi, “Sud-tergov faoliyatida fuqarolarning huquq va erkinliklari kafolatlarini kuchaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar qabul qilinganligi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi, “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonunlar kiritilmoqda.
Bundan tashqari, yalpi majlisda senatorlar xalqaro huquqiy hujjatlarni ratifikatsiya qilish to‘g‘risidagi bir qancha qonunlarni ham ko‘rib chiqadi.
Shuningdek, Oliy Majlis Inson huquqlari bo‘yicha vakili (ombudsmani)ning 2017-yildagi faoliyati to‘g‘risidagi hisobot, adliya vazirining 2017-yilda huquqiy targ‘ibot va ma’rifatning holati haqidagi axborotini tinglash hamda to‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar o‘tkazilishini tartibga solish to‘g‘risidagi masalani ko‘rib chiqish ham rejalashtirilgan. |
m 210-moduli bo‘yicha chegirmalarning izlanayotgan keltirilgan
sistemalari: 1,3,7,9:—9,—7,—3,—181, 43.
197,
x = 1044.т,05 = 10 aл x = 104,
x = 10441,
x= 10442, x = 10443,
x= 1044,4,
x= 10445,
x
104
4 б.x = 10447,1. = 10448, x = 10449. |
Izohlar (0) Chop etish
Mavzu bo'yicha boshqa yangiliklar:
Foydalanuvchi bo'limi
Ro'yhatdan o'tish!
O'zMAA tomonidan (24
03
2011) 0663 raqami bilan ro'yhatga olingan
Audiovizual asarlar hamda fonogrammalar sotish bo'yicha litsenziyaga ega (VM 000134)
Saytdagi ma'lumotlardan faqatgina ma'muriyat ruxsati bilan foydalanish mumkin
Ma'lumotdan foydalanilganda manba ko'rsatilishi shart
Barcha xuquqlar himoyalangan |
barqaror bozor iqtisodiyotining qaror topishi bilan bog‘liq munosabatlardir. Ushbu munosabatlar jamiyat va davlatimizning mohiyatini
hamda asosiy xususiyatlarini ifoda etadi.
Konstitutsiyaviy-huquqiy
tarzda
tartibga
solinuvchi
ijtimoiy
munosabatlarni bir necha yirik majmualarga ajratish mumkin:
# jamiyatning
iqtisodiy
tizimi,
xususiy
va
boshqa
shakldagi
mulkchilik
hamda
tadbirkorlik
asoslarini
tashkil
etuvchi
ijtimoiy
munosabatlar;
x O‘zbekiston siyosiy tizimi va davlat tuzumi asoslarini tashkil
etuvchi ijtimoiy munosabatlar;
x
shaxsning
huquqiy
maqomi
asoslarini
belgilovchi
inson
huquqlari
va
erkinliklarini
ta’minlash
tizimiga
oм
ijtimoiy
munosabatlar;
x mamlakatimizning davlat tuzilishi
shakli, ma’muriy-hududiy
tuzilishi, shuningdek Qoraqalpog‘iston Respublikasi huquqiy maqomi
asoslarini belgilashga oid ijtimoiy munosabatlar;
# saylov tizimi, parlament, Prezident, Hukumat, sud hokimiyati,
mahalliy davlat
vakillik
va
ijroiya
idoralarining
huquqiy maqomi,
vakolatlarini amalga oshirish bilan bog‘liq ijtimoiy munosabatlar va
hokazo.
Konstitutsiyaviy-huquqiy tartibga
solish
mexanizmini
(avvalgi
paragrafda ta’kidlanganidek) uch unsur: konstitutsiyaviy normalar;
konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar;
konstitutsiyaviy huquq
va
majburiyatlarni
amalga
oshirish
aktlari
tashkil
etadi.
Ushbu
mexanizmning
normativ
asosini
tashkil
etuvchi
yuridik
normalar
o‘zining eng oliy siyosiy-yuridik kuchi, yuksak barqarorligi va jamiyat
hamda davlat tomonidan qat’iy ta’minlanishi bilan ajralib turadi.
Kanstitutsiyaviy
normalar
asosida
tarkib
topgan
huquqiy
munosabatlar
umumiy mazmun
kasb
etadi
va
tarmoq
huquqiy
munosabatlari
(ya’ni konkret munosabatlar) uchun asos vazifasini
o‘taydi.
Ular
o‘zining
doimiy
barqarorligi,
uzoq
muddatga
mo‘ljallanganligi va sub’yektlarning yuqori umumiy huquqiy holatini
ifodalashi bilan tavsiflanadi. Bunday munosabatlarning sub’yektlari:
davlat,
xalq,
millatlar,
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi,
davlat
idoralari,
jamoat
birlashmalari
va
fuqarolar
hisoblanadi.
Konstitutsiyaviy qonunchilik normalarini amalga oshirish har qanday
huquqiy normalarni amalga oshirish singari
rioya
qilish,
bajarish,
341 |
Chizmaning
asosiy yozuvi o‘lchamlari va uni to‘ldirish
196-chizmada keltirilgan.
30
90
30
=
Chizma geometriya
1-list
=
Chizdi
Raximov A
22.11.18
21 / Tekshirdi
Azimov T
22.01.19
150
196-chizma
Nazorat ishning
birinchi sarvarag‘“i A3 yoki A4 formatlarda
quyidagicha taxt qilinadi.
(universitetning nomi)
(fakultet, yo‘nalish, talaba shifri)
CHIZMA GEOMETRIYADAN
Nazorat ishi
(nomeri)
(talabaning familiyasi va ismi)
(uy adresi)
Nazorat ishi tekshirishga to‘liq holda yuborilishi kerak. Tekshirishga takror
yuboriladigan nazorat ishni to‘liq
(qabul qilingan
chizmalarni qo‘shib) yuborish kerak.
16.2. Chizma geometriyadan ishchi o‘quv dastur
Ma’ruzalar (8 soat)
T.b
Mavzu. Mashg‘ulot mazmuni
Soatlar
Y
soni
1
1 Kirish. Chizma geometriya fani, uning vazifasi va
0,2
muhandislar tayyorlashdagi o‘rni.
Qisqa tarixiy ma’lumot.
0,3
2
123 |
«O‘zbekiston Respublikasining faxriy
unvonlarini ta’sis etish to‘g‘risida»gi
1996-yil 26-aprelda qabul qilingan
O‘zbekiston Respublikasi Qonuni bilan
TASDIQLANGAN
O‘zbekiston Respublikasining faxriy
unvonlari to‘g‘risidagi
NIZOM
O‘zbekiston Respublikasining:
«O‘zbekiston Respublikasi san’at arbobi» faxriy unvoni
yuksak badiiy asarlar yaratgan, respublikada adabiyot va
san’atni rivojlantirishda, ijodiy kadrlarni tayyorlash va
tarbiyalashda xizmat ko‘rsatgan rejissyorlarga, bastakorlarga,
dirijyorlarga, baletmeysterlarga, musiqa, xor, raqs va boshqa
badiiy jamoalarning rahbarlariga, madaniyat va san’at o‘quv
yurtlarining muallimlariga, rangtasvir, naqqoshlik,
o‘ymakorlik, gilamdo‘zlik
va xalq ijodiyotining boshqa
turlarida yuksak asarlar yaratgan xalq ustalariga beriladi;
«O‘zbekiston Respublikasi fan arbobi» faxriy unvoni
olimlarga fan va texnika sohasidagi g‘oyat qimmatli asarlari,
kashfiyot
va
ixtirolari
uchun,
fan
va
texnikani
rivojlantirishlagi, uning yutuqlarini targ‘ib
va joriy
etishlagi, respublika xalq xo‘jaligi uchun ilmiy kadrlar
va yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashdagi xizmatlari
uchun beriladi;
«O‘zbekiston
iftixori»
faxriy
unvoni
jahon
chempionatlarida, Olimpiya o‘yinlarida va shularga teng jahon
sport anjumanlarida Yeoliblik —chempionlik unvoniga
erishgan hamda o‘z yutuqlari bilan Vatan obro‘sini, shoni va
shuhratini ulug‘lashga ko‘maklashgan O‘zbekiston Respublikasi
fuqarolariga beriladi;
«O‘zbekiston Respublikasi xalq artisti» faxriy unvoni |
Shaxsiy tarkib doimo jangovar shay holatda
Harbiy safarbarlik ishlarini tashkil etish Ichki ishlar vazirligi, Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasi, Favqulodda
vaziyatlar va Mudofaa vazirliklari hamda harbiy okruglar bilan uzviy hamkorlikda olib boriladi.
Bugungi kunda guruh tomonidan Institut shaxsiy tarkibini
tinchlik va harbiy davrda favqulodda vaziyatlarda harakat qilishga
tayyorlash, ularning safarbarlik va jangovar tayyorgarligini oshirish,
sohani yanada takomillashtirish yuzasidan rejalar ishlab
chiqish
189 |
tarqaluvchi
mikroorganizmlarni
yo‘qotishda
ahamiyat
kasb
etadi.
Kasalxona uchastkasining tevarak atrofi yoki perimetri bo‘ylab yashil
o‘simliklar tasmasini (zonasini) tashkil etish lozim, buning uchun yashil
o‘simliklar ekilgan tasma maydonining kengligi 10-15m ni tashkil etmog‘i kerak, kasalxona uchastkasining o‘zida esa yashil o‘simliklarning
zonasi uchun kam deganda 5090 yer maydoni ajratilishi kerak.
Binolarning ichki rejasi, xonalarning tarkibi bo‘limning qaysi kasallikni davolash uchun mo‘ljallanganligi bo‘yicha aniqlanadi. Davolash
bo‘limlarini rejalashtirishning asosida bemorlarning tinchligini ta’minlash, bemorlar va xodimlarning harakatini to‘g‘ri tashkil qilish yotadi.
Palatalar
bo‘limiga
kam
deganda
ikkita
kirish
yo‘li
tashkil
etish
maqsadga muvofiqdir: bemorlar uchun kirish yo‘li binoning yon tomonidan, xodimlar va bemorlarning oldiga
keluvchilar uchun
esa asosiy
kirish
eshigi
mo‘ljallanadi.
Agar
kasalxona
markazlashgan
turda
qurilgan
va jihozlangan
bo‘lsa,
u
holda
binoning
yuqori
qavatlari
statsionarlar uchun, pastki birinchi qavatxonalari tashxis qo‘yish va
xo‘jalik bo‘limlari uchun xizmat ko‘rsatadi.
Kasalxonaning qabul bo‘limi va palatalar bo‘linmalariga
gigiyenik talablar
Bemorlarning kasalxonaga kelishi qabul bo‘limlari orqali amalga
oshiriladi. Ammo bolalar bo‘limlari, yuqumli kasalliklar bo‘limi, teri-tanosil kasalliklari, ruhiy kasalliklar va tug‘uruqxonalar uchun alohida
qabul bo‘limlari tashkil etilishi shart. Boshqa barcha turdagi bo‘limlar
uchun
kasalxonaning
bosh
binosida joylashadigan
umumiy
qabul
bo‘limi xizmat ko‘rsatadi.
Qabul bo‘limini qurish va jihozlashda shu narsaga e’tibor qaratish
lozim-ki, bir kecha-kunduz davomida qabul qilinadigan bemorlar soni
kasalxonaning turi va maqsadiga qarab yoki umumiy koykalar sonidan
kelib chiqqan holda belgilanadi: mas., sil kasalliklar shifoxonasida-290,
tez tibbiy yordam kasalxonasida-15906, tug‘uruqxonada
-1290, bolalar
bo‘limi va qolgan hamma bo‘limlarda umumiy koykalar sonining 1090
miqdorida qabul tashkil etilishi kerak.
Unchalik katta bo‘lmagan shifoxonalarda (100-200ta o‘rin) qabul
bo‘limi tarkibida ko‘rish xonasi, sanitar propusknik, bog‘lov xonasi,
rentgenxonasi, shoshilinch jarrohlik
ishlari uchun kichik operatsiya
xonasi
va
palatalar (kasalxonadagi umumiy koykalar sonining
1090
11 |
Rasmiy nashr
Shavkat Miromonovich Mirziyoyev
NIYATI ULUG“ XALQNING
ISHI HAM ULUG‘“, HAYOTI YORUG‘
VA KELAJAGI FAROVON
BO‘LADI
3-jild
Nashr uchun mas’ul /. Ahmedov
Badiiy muharrir Sh. Xodjayev
Texnik muharrirlar: B. Karimov, T. Xaritonova
Kichik muharrir M. Salimova
Musahhih M. Ishonxonova
Kompyuterda sahifalovchi 4. Sulaymonov |
12.
Psixolingvistika.
Psixolingvistika
psixologiya
va
lingvistika
fanlarining
umumlashmasi
(sintezi)
sifatida
nutq
jarayonini
mazmun
nuqtayi
nazaridan,
kommunikativ
ahamiyati,
nutq
aktining
muayyan
ijtimoiy-amaliy
maqsadga
yo‘nalgirilganligi, shunga muvofiqligi jihatidan o‘rganadi. U
nutqdagi
–
fikr
ifodalashdagi
shakl
va
mazmun
birligiga
alohida e’tibor beradi.
Psixolingvistika
lisoniy
imkoniyatlar
asosida
nutqiy
birliklarni hosil qilish va qabul qilish, nutq jarayoni (fikr
almashtirish-ifodalash
va
anglash)da
ruhiy
holatlarga,
bunda
sharoit
(situatsiya),
o‘xshashlik
(analogiya),
farqlash
(differensiatsiya), ta’sirchanlik, so‘zlovchi va tinglovchi ruhiy
holati masalalariga alohida e’tibor beradi.
13.
Sotsiolingvistika.
Sotsiolingvistika
sotsiologiya
va
lingvistika fanlarining zaruriy
va mantiqiy bog‘liqligidan
hosil
bo‘lib,
jamiyat
va
til
(gil
va
jamiyat)
munosabati
masalasi
bilan
shug‘ullanadi.
U
tilni
sotsial
—
ijtimoiy
hodisa
sifatida
talqin
qiladi.
Shunga
ko‘ra
sotsiolingvistikaning
eng muhim,
asosiy muammosi tilni-til
tabiatini
ijtimoiy
hodisa
sifatida
tekshirish,
uning
jamiyatdagi,
tilshunoslik
fanidagi
o‘rni
va
ahamiyatini
belgilashdir.
Sotsiolingvistika, asosan, til va ijtimoiy munosabatlar,
ijtimoiy
hayot,
taraqqiyot
hodisalari,
faktlari
o‘rtasidagi
bog‘liqlikni, ushbu bog‘liqlikning sabablarini o‘rganadi. Anig‘i
mazkur
soha
jamiyatning
yashash
va
rivojlanishida
tildagi
ijtimoiy
hayot,
ya’ni tashqi-ekstralingvistik
faktorlarning
(omillarning) ta’siri natijasida
hosil bo‘lgan. HODISalarni,"
jarayonlarni,
o‘zgarishlarni
tahlil
qilib
boradi.! Demak,
sotsiolingvistika
ijtimoiy
faktorlarning
tilga
qanday
ta’sir qilishi, til sistemasida (strukturasida) qanday namoyon
bo‘lishi, qanday shaklda aks etishi kabilarni tadqiq qiladi.
Eslatamiz, sotsiolingvistika statistik ma’lumotlar, aholi
ro‘yxati
va
anketa
ma’lumotlari
metodikasi
bilan
o‘z
faoliyatini kengaytirib boradi".
14.
Etnolingvistika.
Etnolingvistika
etnografiya
va
lingvistika
fanlarining
o‘zaro
munosabatidan
shakllanib;
etnik
belgi
bo‘lgan
tilga
xalq
tarixiy
taraqqiyotining,
rivojlanishining,
xalq turmush,
urf-odatlarining-moddiy
va
ma’naviy
madaniyatining
ta’sirini,
ularning
tilda
voqe
bo‘lishini
o‘rganadi.
Etnolingvistika
til
va
jamiyat
" Qar: Avrorin V.A. Problemm izucheniya funksional’noy storon’ yazmka (K voprosu o predmete
sotsiolingvistiki). A., 1975, 242-245-betlar. |
IN IF n
4
m
“T
qiya
0—
«
I
o
2
4
4
ez
5
ch 1——
TYAN
-
’
quya.
5
7-rasm. Turli ko‘rinishdagi karst quduqlarining bo‘ylama
kesmasi. (M.M. Mamatqulov
bo‘yicha).
Karst
shaxtalari.
Karst
shaxtalarining
chuqurligi,
taxta
rivojlanayotgan
litologik
qatlamning
qalinligi
bilan
chambarchas
bog‘liq
holda
rivojlanadi.
Masalan,
Boysuntog tizmasini tashkil etuvchi o‘z davriga xos ohaktosh
qatlamlarining qalinligi 300
m. dan oshadi. Shu boisdan
ushbu yotqiziqlar bo‘ylab
yuzaga
kelgan
karst qudug‘ining
chuqurligi
300
m.
ga
qadar
tik,
vertikal
holatda
rivojlangan bo‘lib, keyin karst shaxtasining yo‘lagi g‘arbiy
yo‘nalish bo‘ylab subgorizantal holatda davom etadi va yirik
yerosti ko‘liga borib taqaladi. Ushbu satrlar muallifining
1980—1985-yillari dalada olib borgan tadqiqotlariga ko‘ra
yo‘lak
yer
osti
ko‘lidan
keyin,
yerosti daryosi tarzida
rivojlanadi va 8 km g‘arbda joylashgan Machaydaryo havzasida
65 |
— Qanday baxtsizlik yuz berdi, bolajonimiz, go’zal kenjamiz?! Qanday qilib, ajal seni o’z domiga tortdi
Faqat, u seni emas hammamizni o’ldirdi
Ajal sendan oldin meni topishi kerak edi-ku! Мen uchun bundan ortiq g’am va yo’qotish bo’lmaydi,- dedi ulug’ elig |
41:
».
«s
bu yerda: d,
-tavar ulushi;
K,
-tovarning raqobatga layoqati;
p
–talab va taklif orasidagi nisbat ko‘rsatkich;
B. -tovar yetkazib beruvchining obro‘si ko‘rsatkichi;
V,
-raqobatchi firma obro‘si ko‘rsatkichi.
Marketing faoliyatining muhim vazifasi firma
imkoniyatlarini bozordagi ulushining asta-sekin ortishiga
yo‘naltirish va tadbirlar ishlab chiqishdir. Bu narsa chuqur
ilmiy izlanishlar o‘tkazishni, bozor "nishasi"ni aniqlashni
talab qiladi. Bozor "nishasi" bozarning shunday segmentiki,
bu yerda tovar realizatsiyasi uchun eng yaxshi sharoitlar va shu
firma ishi uchun qulayliklar mavjud bo‘ladi. Bu ishni amalga
oshirishda bozorni segmentlash alohida ahamiyat kasb etadi.
Z. Bozorni segmentlash
Marketing boshqaruv sistemasida bozor segmentatsiyasi
muhim ahamiyatga ega. Korxonalar bozor segmantatsiyasi
orqali marketing yo‘nalishlaridan
eng muhim bo‘lgan
-
xaridor ehtiyojlarini va talablarini aniqlash tadbirini
amalga oshiradi. Xaridarning talabi, hoxishi,
ehtiyoji,
turmush tarzi, tovar sotib olishdagi xulq-atvori haqidagi
ma’lumotlar samarali marketing tadbirlari kshlab chiqish
va amalga oshirish imkoniyatlarini vujudga keltiradi. Ya’ni
bozor segmentatsiyasi xaridorlarni talabiga muvofiq
tovarni taklif etilishini va tovarga talabni qat’iyligini
ta’minlaydi. Bozorda xaridorlarning ma’lum bir tovarga
bo‘lgan talablari xilma-xildir, har bir xaridorning o‘zini
didi bor. Yuqorida aytib o‘tilgan xususiyatlar tovarni sotib
olishda hal qiluachi ahamiyatga ega bo‘ladi. Bu holat marketing
mutaxassislaridan bozorni xaridorlarning xususiyatlariga
qarab guruhlarga ajratishni talab etadi. Xaridarlarning
tovarlarni sotib olishdagi xulq-atvorlari, talabi
va
tovarlarga munosabatidagi xususiyatlariga qarab, guruhlarga
ajratishni bozor segmentatsiyasi deyiladi.
173 |
Talabgorlar dastlabki ko‘rib chiqish uchun ilmiy kengashga quyidagilarni topshiradilar:
ilmiy ishlar ro‘yxati va ularning bosma nusxalari |
Arg'uvonlar ostida-100
Arg'uvonlar ostida-26-qism |
Zeybekchi, 4,7 milliard dollarlik savdo hajmini 4-5 barobar ortishini istaganlarini ma’lum qilib, “ Yaponiyaga katta ahamiyat beramiz, 2018ning ikki o’lka iqtisodiy aloqalarida tarixiy bir burilish nuqtasi bo’lishiga ishora qildi deb ma’lum qildi |
Q.-040
(10.9)
O,= 0,40;
(10.10)
Indekslar “s” va “t.q” stansiya va turbina qurilmasiga tegishli, “e”-elektr
66799
1
energiyasiga,
“1”-issiqlikka tegishli.
IEM ning ikkita FIK farqlanadi:
1) elektrenergiyasini ishlabchiqarish bo‘yicha:
7, = SOON,
(10.11)
Q.
ni, — 2O90N,
(10.12)
(),
2) issiqlikni ishlabchiqarish va uzatish bo‘yicha:
7, = 2
(10.13)
0,
2
17,4 = 7),
=
(10.14)
().
bu yerda (2) = (2) Taз) iste’molchiga issiqlik sarfi; Q/-iste’molchiga uzatilgan
issiqlik; n,;-turbina qurilmasini issiqlikni uzatish bo‘yicha FIK, issiqlikni uzatishda
issiqlik
yo‘’qotilishlarini
(tarmoq
qizdirgichlarida,
bug‘
uzatish
quvurlarida)
inobatga oladi; n,—0,98-0,99.
Turbina qurilmasiga issiqlikni umumiy sarfi Q.g turbinaning ichki quvvati
3600N; issiqlik ekvivalentidan, tashqi iste’molchiga issiqlik sarfi Q; va turbina
kondensatoridagi
issiqlik
yo‘qotilishlaridan
Qe
tashkil
topadi.
Teplofikatsion
turbina qurilmasi issiqlik balansining umumiy tenglamasi quyidagi ko‘rinishda
bo‘ladi:
Q. , 236000N, 40,40,
(10.15)
Elektr va issiqlik energiyasi orasida issiqlik sarfini taqsimlanishini
fizik
usulidan ko‘p foydalaniladi. Issiqlik iste’moliga, iste’molga sarflangan haqiqiy
issiqlik miqdori, elektrenergiyasiga-qolgan issiqlik miqdori kiritiladi:
CO.
= 0
(10.16)
142 |
1961 yilda birinchi kitobim chiqdi
Kitobga «Talant va mas’uliyat» degan so’zboshini Ozod Sharafiddinov yozgandi
Bu paytga kelib ustoz ancha mashhur, adabiy tanqidchilikning peshqadam arboblariga aylangan kishilardan edi
Yosh bo’lsa-da, fikri teran, so’zi o’tkir, orginal fikr qiladigan, eskicha fikrlarga qarshi kurashadigan, Abdulla Qahhor maktabining oldi vakillaridan hisoblanardi
Mening kitobimdan ham o’sha so’zboshi sifatida yozilgan maqola mashhur bo’lgan
Ozod Sharafiddinov o’ta talabchan, qo’liga tushgan asarni ayovsiz piypalab tashlaydigan, qattiq tanqid qiladigan, yaxshi bahoni kam beradigan munaqqid edi
Mana shunday inson kitobimga xursand bo’lib, yayrab maqola yozgani uchun ko’pchilik qidirib o’qigan va kitob qo’lma-qo’l bo’lib ketgandi |
Ovrupo olimlariga
ham taklif qilish lozimligiga
diqqatni jalb qildim.
(Bu yerda taniqli munaqqid
Ibrohim Yeafurning «O‘zbekiston adabiyoti
va san’ati»
haftanomasida
«Boburiylar
«mog‘ol»
emaslar»
sarlavhali maqolasi munosabati bilan kaminaning.
boburshunos olima Fozila Sulaymonova
va hindshunos Ilyos Hoshimovlarning e’lon qilgan maqolalari nazarda tutildi.)
Suhbatda
hind
olimlari
yakdillik
bilan
shuni
tasdiqladilarki,
agar
Hindiston
tarixidan
Bobur
va uning avlodlari davri olib tashlansa, tarix
butunlay kemtik bo‘lib qoladi
va hind xalqining yangi sivilizatsiya sari bosgan qadami noto‘g‘ri talqin
qilingan bo‘ladi.
Kaminani suhbat chog‘ida yana shu narsa quvontirdiki,
doktor
Muzaffar A’lam
Toshkentda
bo‘lgan
ekanlar
va
taniqli
boburshunos
olima
Sabohat
Azimjonova, sharqshunos tarixchilar Ilyos Nizomiddinov hamda Roziya Mukminovalarni ham shaxsan tanir ekanlar. Men sharqshunos tarixchi sifatida ular
bilan yaqindan aloqada ekanimni, Sabohat opani ustoz
deb
bilishimni
va
Ilyos
Nizomiddinov
esa
do‘stim
ekanini
aytganimda
u kishi
juda
xursand
bo‘lib ketdi. Ammo do‘stimiz Ilyosjonning vafotini
mendan eshitgach, ancha qayg‘uga tushdi
va ta’ziya izhor
qildi.
Navbatdagi
ilmiy suhbat Dehli milliy muzeyining
qo‘lyozma
va
ilmiy
kitoblar
bo‘limida
bo‘lib
o‘tdi.
Hindiston
va
Pokiston
muzeylari
maxsus
maqola uchun alohida mavzu bo‘lsa ham,
bu yerda shuni
ta’kidlab o‘tmoq joizki, Hindistonda ham,
Pokistonda
ham
muzeylar
davlat
e’tiborida
turadi
va
uning g‘amxo‘rligida ishlaydi. Ammo tartib-intizom,
muzey
eksponatlariga
munosabat,
ularni
qo‘riqlash
(maxsus qurolli askarlar nazorat qiladi)
va xodimlar ta’minoti
masalasida
bizlar ulardan
o‘rgansa
arzigulikdir.
Muzeyning kitoblar
va qo‘lyozmalar bo‘limi mudiri qotmadan kelgan doktor Nasim Axtar janoblari
bizlarni olimlarga
xos salobat
va samimiyat bilan
kutib oldi va fors tilida bitilgan ko‘p noyob kitoblarni namoyish
qildi. O‘zi fors adabiyotidan mutaxassis bo‘lgani
va kaminaning ham fors tilidan bir
102 |
104
Tajriba-sinovni o‘tkazishda belgilangan mas’ullar quyidagi 3.5-jadvalda keltirildi (3.5-jadvalga qarang):
3.5-jadval.
Tajriba-sinov ishlarini o‘tkazish yuzasidan mas’ullar
T/r
Tajriba-sinov maydonchalari
Tajriba-sinov ishlarini
o‘tkazish yuzasidan
mas’ullar
1.
Andijon viloyati Asaka tumani 53-maktab
B.Djo‘raqulov
2.
Andijon viloyati Andijon shahri 11-maktab
U.A.Zakirova
3.
Samarqand viloyati Samarqand shahri 9-maktab
D.X.Mavlonova
4.
Samarqand viloyati Samarqand shahri 45-maktab
Yu.AMamatova
5.
Toshkent shahar Uchtepa tumani 238-maktab
S.T.Malikova
6.
Toshkent shahar Sergeli tumani 300-maktab
N.E.Sayidxo‘jayeva
Pedagogik
tajriba-sinovning
tashkiliy-tayyorgarlik
bosqichida
tajriba-sinov maydonchalari va ishtirokchilari, pedagogik jarayon tavsifi
belgilandi, metodik hamda tashkiliy ta’minoti ishlab chiqildi. Pedagogik
tajriba-sinovda
eksperimental
tanlanma
miqdori
3.5-jadvalda
o‘quvchilardan iborat etib belgilandi. Tajriba-sinov natijalari dastlabki
anketa-so‘rovnoma, dastlabki va yakuniy testlar olinib, qayd etib borildi.
Tajriba-sinov natijalari 2018-2019 o‘quv yilida dastlabki anketa-so‘rovnomada Andijon viloyati umumiy o‘rta maktabi o‘quvchilaridan 869
nafari, Samarqand viloyati umumiy o‘rta maktabi o‘quvchilaridan 837 nafari
hamda Toshkent shahar maktab o‘quvchilaridan 1067 nafari ishtirok etdi.
Mazkur anketa-so‘rovnoma 1-2-ilovalarning 1-2-jadvallarida o‘z ifodasini
topgan (3.6-jadvalga qarang):
3.6-jadval.
Dastlabki so‘rovnoma jarayonida eksperimental tanlanma miqdori
Maktab
Andijon
Samarqand
Toshkent
JAMI
Sinflar
53-maktab
11-maktab
9-maktab
45-maktab
238-maktab
300-maktab
5-sinf
58
64
58
75
72
78
405
6-sinf
70
61
66
77
77
81
432
7-sinf
59
66
55
50
88
91
409
8-sinf
60
79
60
50
76
89
414
9-sinf
67
59
57
79
83
88
433
10-sinf
73
55
69
50
64
62
373
11-sinf
57
41
50
41
54
64
307
JAMI
869
837
105
Dastlabki anketa-so‘rovnomani o‘tkazishdan maqsad–iqtidorli
o‘quvchilarni
aniqlash
holati,
maktablarining
shart-sharoitlarini
aniqlashdan iborat. Eksperimental tanlanma miqdori dastlabki anketa-so‘rovnoma umumiy o‘rta ta’lim maktablari uchun 3.8-rasmda ifodalangan
(3.8-rasmga qarang):
3.8-rasm. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarining dastlabki so‘rovnoma
jarayonida ishtiroki
2018-2019 o‘quv yilida tajriba boshida va tajriba yakunida Andijon
viloyati Asaka tumani 53-umumiy o‘rta maktabi o‘quvchilaridan 219 nafari
tajriba guruhlarida va 225 nafari nazorat guruhlarida, Andijon viloyati
Andijon shahri 11-umumiy o‘rta maktabi o‘quvchilaridan 213 nafari
tajriba guruhlarida va 212 nafari nazorat guruhlarida, Samarqand viloyati
Samarqand shahri 9-umumiy o‘rta maktabi o‘quvchilaridan 213 nafari
tajriba guruhlarida va 202 nafari nazorat guruhlarida, Samarqand viloyati
Samarqand shahri 45-umumiy o‘rta maktabi o‘quvchilaridan 206 nafari
tajriba guruhlarida va 216 nafari nazorat guruhlarida, Toshkent shahar |
233-rasm. Oyoq panjasi muskullari (yuqoridan
ko‘rinishi).
1-tendo m. tibialis anterioris; 2-malleolus, medialis;
3-—m. extensor hallucis brevis; 4-tendo m. extensoris
hallucis
longi; 5-m. abductor hallucis; 6-mm. interossei
dorsales; 7-tendines m. extensoris digitorum longi; 38—
tendines m. extensoris digitorum brevis; 9-m. abductor
digiti minimi; 10-tendo m. peronei tertii (m. fibularis
tertius); 11-extensor digitorum; 12-retinaculum m.
extensorum inferius; 13-malleous lateralis, 14-m.
extensor digitorum longus; 15-m. extensor hallucis
longus; 16-retinaculum m. extensorum superius. |
“Qurilish sohasidagi eng yirik halqaro yetakchilardan biri tomonidan bizga bildirilgan ishonchidan g‘ururlanamiz, – deydi “Unitel”ning korporativ sotuvlarni rivojlantirish bo‘yicha direktori Dmitriy Fisenko
– Ishonaman, hamkorimizning muhim chet el loyihalari bilan ishlash tajribasi, shuningdek O‘zbekistonda kelgusi munosabatlarni rivojlantirish istiqboli hamkorligimizni mustahkamlashga va yanada samarali qilishga imkon beradi” |
BIRINCHI BO‘LIM. PEDAGOGIKA
GBOB. PEDAGOGIKA FAN SIFATIDA. TIBBIYOTDA
PEDAGOGIK BILIMLARNING O‘RNI VA AHAMIYATI
{ bobning qisqacha mazmuni
Pedagogika
fanining
mohiyati
va
uning
tibbiyotdagi
o‘rni.
Tibbiyotda pedagogikaning o‘rni va ahamiyati. Tibbiy ta’limda pedagogika
fanining maqsad va vazifalari, obyekti, predmeti, tuzilishi. Pedagogika
fani metodologiyasi, asosiy kategoriyalari va tushunchalari.
Pedagogikaning ijtimoiy
fan sifatida rivojlanishi. Jahon
ma’rifiy fikrlarining tarixiy-pedagogik tahlili. O‘zbekiston hududida
eng
qadimgi
davrdan
XTI
asrgacha
ma’rifiy
fikrlar
taraqqiyoti.
Pedagogikaning
metodlari,
tarmoqlari,
boshqa
fanlar
bilan
o‘zaro
aloqadorligi.
O‘zbekiston
Respublikasida
ta’lim
sohasidagi
islohotlar.
O‘zbekiston Respublikasining ta’lim tizimi va uni boshqarish. O‘zbekiston
Respublikasining
"Ta’lim to‘g‘risida"gi
va
"Kadrlar tayyorlash milliy
dasturi to‘g‘risida"gi qonunlari mazmun va mohiyati. 2017-2021-yillarda
O‘zbekistonni rivojlantirish harakatlar strategiyasida ta’lim tizimi
masalalari.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tibbiyot sohasiga
oid farmon va qarorlari.
1,1.
Pedagogika fanining mohiyati va uning tibbiyotdagi o‘rni
Jahon
hamjamiyatida
ta’lim
jarayoni
subyektlari
faoliyatini
tashkil
etish
va
ularni
muvofiqlashtirish
asosida
ta’lim
sifati
boshqaruvini
takomillashtirishning
yo‘l-yo‘riqlarini
aniqlash,
kompetensiyaviy yondashuvlar asosida muvofiqlashtirish va amaliyotga joriy
etish, pedagogik texnologiyalarni ta’lim jarayoniga tatbiq etish yetakchilik
qilmoqda.
15 |
Masalan, jinoyat ishlari boСyicha Surxondaryo viloyat sudining 2015 yil 3 avgustdagi hukmiga koСra, 2006-2009 yillarda shu viloyat prokurori lavozimida ishlagan Dilmurod Abdurahmonov viloyat prokuraturasi boСlim boshligСi Sh
Safarovning kamchiliklarini yashirish uchun 2007-2008 yillarda 2000 AQSh dollaridan pora olganlikda va 2009 yilda Oltinsoy tuman prokurori Sh
Mavlonovdan himoyasiga olish evaziga 600 AQSh dollarini olganlikda aybdor deb topilib, Jinoyat kodeksining 210-moddasi 3-qismi Ђbї bandi bilan jazoga tortilgan |
Treningda mintaqada inson xavfsizligini ta’minlash uchun iqtisodiy bo‘lganiday, ekologik foyda va chiqim o‘rtasidagi balansni izlashni ko‘zda tutadigan qishloq xo‘jaligini barqaror rivojlantirishga katta e’tibor qaratiladi |
Сенга ошикман / Senga oshiqman 2-fasl 176-qism (yakuniy qism)
Damla Jolbay (Eylem) hayoti, ijodi va biografiyasi haqida ma'lumot (Ichkarida turk seriali)
“Ichkarida” nomli turk seriali ko‘pchilikning ko‘nglidan joy olib ulgurdi
Shunday ekan serialda rol ijro etgan aktyorlarining hayoti ham ko‘pchilikni qiziqtirishi tabiiy
Cerialning bosh qahramonlari bilan tanishtirgan edik
Bugun ham ushbu serialda rol ijro etgan boshqa aktyorlar bilan tanishtirishda davom etamiz |
amal qilish, omonatni, ya’ni qarzni o‘z egasiga vaqtida qaytarish
kabi imonlilik
va diyonatlilikni
anglatuvchi
ezgu xislatlarni
ko‘ramiz.
O‘zbekiston hududida UT asrlardan to XX asr boshlariga qadar
fuqarolik-huquqiy
munosabatlar
musulmon
huquqi
me’yorlari
asosida tartibga solingan. Albatta, bunda musulmon huquqining
sunniylik
oqimi,
xanafiya
mazhabi
asosiy
o‘rin
egallagan.
Musulmon huquqi amal qilgan davrlarda huquqning asosiy manbai
Qur’oni Karim hisoblangan. Qur’oni Karimda mol-mulk, meros,
vasiylik
va
HOMIYLIK,
hadya,
xayr-ehson,
majburiyat
munosabatlarida ahdga sodiqlik va shu kabi masalalarni tartibga
soluvchi ko‘rsatmalar mavjud. Qur’oni Karimda tartibga solinmagan
fuqarolik-huquqiy munosabatlar sunna, ijmo, qiyos orqali tartibga
solingan",
Sunna–Muhammad payg‘ambar S(s.a.v.)ning so‘zlari, ko‘rsatmalari, xatti-harakatlaridir. Ular Hadislar ham deyiladi. Hadislar
Qur’ondan keyingi ikkinchi muqaddas manba hisoblanadi.
Ijmo –Qur’on va Hadisda aniq ko‘rsatma berilmagan huquqiy
masalalarni hal etishda faqihlar va mujtahidlarning ko‘rsatmalariga asoslanib hukm chiqarish, ya’ni fatvo berishdir.
Qiyos
–islomda shariat manbalaridan biri bo‘lib, Qur’on,
Sunna, Ijmoda biror huquqiy masalaga aniq javob topilmaganida,
uni shunga o‘xshash masalaga taqqoslash yo‘li bilan hukm chiqarishdir.
Shuni faxr bilan aytishimiz mumkinki, musulmon huquqini
shakllanishida va rivojlanishida buyuk ajdodlarimiz Burhoniddin
Marg‘inoniy, Imom al-Buxoriy, Ubu IsoMuhammad bin Iso Ter-miziylar muhim rolB o‘ynadilar. Ular tomonidan musulmon huquqining muhim manbai Hadislar to‘planib, tizimga solindi, sharhlar
tayyorlandi. Ayniqsa, Marg‘inoniyning "Hidoya" nomli ko‘p tomli
asari
asrlar
davomida
musulmon
huquqida
asosiy
qo‘llanma
sifatida xizmat qilmoqda.
Ma’lumki, XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab Markaziy
Osiyo, shu jumladan, O‘zbekiston hududining katta qismi (Buxoro
amirligi, Qo‘qon
va Xiva xonligi) Rossiya imperiyasi tomonidan
bosib olindi. Shu sababli ham O‘zbekiston hududida yerli aholi
uchun musulmon huquqi me’yorlari bilan birga, XIX asr oxirlari va |
Meksika prezidenti amakisining o‘g‘li Mexiko shtatida o‘ldirildi
Bu haqda «RIA Novosti» Proceso portaliga asosan xabar qilmoqda
Hodisa Meksika yetakchisining ona shahri Atlakomulkoda 4 fevral kuni kechqurun yuz bergan
Ta'kidlanishicha, Enrike Penya Netoning qarindoshi - Masimino Montel Penya – avtomobilini olib qochib ketmoqchi bo‘lgan bosqinchilarga qarshilik ko‘rsatish vaqtida otib o‘ldirilgan
Uning jasadi mashina yonidan topildi
Ushbu holat bo‘yicha tergov olib borilmoqda
Davlat rahbari bu borada izoh bermagan |
POXITITEAB DETEY
nom pregjke. —Ni kapelvkiz. Neujeli ot etoy shtuki ion
smojet TAK KE? Xochetsya li yem-u nauchitvsya TAK dvigatvsya2
Nik reshitelvno sunul lojku v pot.
—Ne znayu, kak ti, — skazal Danni, —aya 661 ne zadu-MbIBAfICh otdal vsyu et-u volshebnuyu) razmaznyu) za «Big-Mak».
Vse troye rassmeyalis’ i zakivali.
No tut knim podoshel Ayeroy, i vse zatixli. Ayeroy spo-dozreniyem vzglyanul na nix.
—Ne zabud’te: ubirat’sya bam,
Nikto ne otvetil.
— Sl’shite2
—Mi znayem, Ayeroy, — skazala Sverchok. — Uymisv tv,
oxoloni nemnogeo.
— Aga, vse okey, — kivnul Denni. — Vse pod kontrolem.
— A, bort ono chto. Bar toje protiv menya sgovorilis2
—Net, — srazdrajeni’im vzdoxom otvetila Sverchok. —
Leroy, nikto protiv tebya ne sgovarivayetsya. Mm vrode b’t
vodnoy komande, ne zab’l? Slushay, otchego bi tebe ne sest’
i ne poboltatv s namiyo Bud’ t’t chelovekom, v konse konsov.
Pokolebavshis’, Ayeroy sel ryadom s Nikom.
—Chuvaki, dumayets, mne oxota za vami prismatrivat’ —
zagovoril on, brosiv vzglyad v storonu D’yavolov, — Zastav-lyayut. Pridirayutsya postoyanno...
—Oni ko vsem nam pridirayutsya, — skazala Sverchok. —
Tak u nix prinyato. Duma-yu, oni schitayut eto svoim dolgom.
Chtob’gm’ zakalyalis’, privmkali k trudnostyam i vse takoye-— Eto tochno, — podderjal ee Denni. — No nichego, tu
je skoro buleshv odnim iz nix. Tog‘da ot tebya otvyajutsya.
Ayeroy pomrachnel.
— Avoobshe, kak imenno stanovyatsya Deyavolamig‘ — spro-sil Danni.
— Nado vyuzvat’ kogo-nibud’ na poyedinok do pervoy
krovi i pobeditv, — probormotal Ayeray. —Ili spasti
kog‘o-to ot smerti, ili sshe kak-to «proyavitv besprimernoyo
mujestvo». Takaya primerno fignya-161 |
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTI 2018/1 (69)
~52~
ANIQ VA TABIIY FANLAR
MUNDARIJA
Flavonoidlardan tibbiyotda sog‘lom turmush tarzini shakllantirish maqsadida keng
foydalaniladi. Yuqorida aytib o‘tganimizdek, flavonoidlar yurak-qontomir tizimida
xususan kapillyar qon tomirining o‘tkazuvchanligini yaxshilaydi, ularning elastikligini
oshiradi, sklerotik shikastlanishga yo‘l qo‘ymaydi [2].
Burutin flavonoid qon tomirlariga yaxshi ta’sir qiladi. Uni vitamin R yoki S2 deb
yuritiladi, bu juda keng tarqalgan flavonoiddir. Askorbin kislota singari ta’sirga ega
bo‘lgani uchun-u ko‘pgina dorilar tarkibiga kiradi. Bu flavonoidning analoglari
tabiatda juda ko‘p. Masalan: ko‘k choy, kakao, behi, olma, o‘rik, shaftoli, yer tut, qoraqat,
maymunjon tarkibida. Farmakologiyada qora ituzum mevalaridan keng foydalaniladi.
Uning mevalari tarkibida 25% antotsianlar (flavonoidlar) uchraydi. Flavonoidlarga
boy qora ituzum mevasidan yurak-qontomir kasalliklari, venalarning varikoz
kengayishini davolashda kompleks terapiyada, ko‘z to‘r pardasining distrofiyasi va
degeneratsiyasini davolashda yumshoq diuretik vosita sifatida foydalaniladi.
Qizil uzum, qizil olma, anor, gilos, baqlajon, qizil karam, ko‘k choy, sitrus mevalar
po‘sti tarkibidagi flavonoidlar antioksidant ta’sirga ega ekanligi isbotlangan, inson
organizmida ular o‘simlik organizmidagi singari vazifalarni bajaradi. Masalan:
kunning issig‘ida, yozoylarida ko‘pincha ko‘k choy ichish va u bilan yuz, qo‘llarni yuvish
quyoshning ortiqcha ultrabinafsha nurlaridan himoya qiladi. Hujayra membranasi va
uning tarkibiy qismlarini shikastlanishdan saqlaydi, ovqat hazm bo‘lishini yaxshilaydi.
Tajribalarda qizil vinoning radiatsiya nuridan himoya qilish xususiyati isbotlangan va
undan
radiatsiyasi
baland
bo‘lgan
hududlarda
foydalanish
tavsiya
etiladi.
Flavonoidlar allergik reaksiyalar natijasida hosil bo‘lgan gistaminlardan ham himoya
qiladi, bu esa allergik kasalliklarni davolashda qo‘l keladi. Bundan tashqari
flavonoidlar gormonal tarkibli xususiyatlarni ham namoyon qiladi. Masalan: soya va
arpa urug‘i tarkibidagi flavonoidlar ayollar jinsiy gormonlariga yaqin, ya’ni esterogen
xususiyatni
namoyon
qiladi.
Ulardan
klimatik
sindromlarni
yengillashtirishda
foydalaniladi.
Tibbiyotda BFQ lar termini ko‘p ishlatiladi, bu “Biologik faol qo‘shimchalar”
degani, ya’ni ba’zi kasalliklarni davolashda BFQ lardan foydalaniladi. Masalan:
o‘sma kasalliklarida BFQ lar o‘simlik flavonoidlari asosida tayyorlanadi.
Flavonoidlar organizmda foydaligini bilgan holda ulardan vaqti-vaqti bilan
kerakli miqdorda iste’mol qilish maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, ularning keksayish
jarayonini
sekinlashtiruvchi
ta’siri
ham
aniqlangan.
Flavonoidlarning
erkin
radikallarni qanday biriktirib olishi, qarilikning oldini olishi, xavfli o‘smalarni
yuzaga keltiruvchi to‘qimalarning o‘sishini sekinlashtirish xususiyatlari hali to‘liq
o‘rganilmagan bo‘lsa-da, ularni iste’mol qilish foydadan xoli emas ekanligini
barchamiz bilamiz. Chunki, flavonoidlar saqlagan meva va sabzavotlar, minerallar,
vitaminlar, sellyuloza, pektinga juda boy.
Shuning uchun ular kundalik ovqatimizning asosiy tarkibiy qismi bo‘lishi kerak.
Shuni ham esda tutish kerakki, flavonoidlarni ortiqcha iste’mol qilish sog‘liqqa zarar
yetkazmaydi, organizm ortiqcha flavonoidlarni ayirish organlari yordamida tashqariga
chiqaradi. Chunki ular tabiiy flavonoidlardir, ammo BFQ lar ko‘rinishidagi
flavonoidlarni qabul qilish to‘g‘risida shifokor bilan maslahat qilish zarur.
Jannatmakon vatanimiz bizni boy tabiat bilan siylagan, tabiatda insonning
barcha dardiga davo bor, respublikamizda o‘sadigan ko‘pgina o‘simliklar (yuqorida ular
sanab o‘tildi) tarkibida xilma-xil flavonoidlar saqlanadi, ularning yaqqol misoli
na’matakdir (3-rasm). Bu o‘simlik tog‘, tog‘oldi hududlar, madaniy lanshaftda ham o‘sadi.
Tabiat ne’matlari ichida oddiygina na’matak (shipovnik)ning qanchalar foydali
ekanini ko‘rgan har bir kishi, Olloh odamlarning shifo topishlari uchun hamma narsani
yaratib qo‘yganiga to‘la amin bo‘ladi. Na’matak mevalari tarkibida juda ko‘p miqdorda
vitamin C (4-8%, ba’zan 18% gacha boradi), P,K,B gruppasi karotin bilan bir qatorda
flavonoidlar, qand, organik kislotalar (olma kislotasi 1,8-2% gacha, limon kislotasi
2% atrofida) pektin va oshlovchi moddalar, likopin va riboksantin, shuningdek, kaliy,
temir, marganes, fosfor, kalsiy, magniy tuzlari bor [5].
ANIQ VA TABIIY FANLAR |
Yangi rekord. Samarqandda chiroyli avtoraqam 7ta «Matiz» puliga xarid qilindi - Yoshlar.com
Yangi rekord. Samarqandda chiroyli avtoraqam 7ta «Matiz» puliga xarid qilindi
Shu yilning 20 sentabridan birjaning avtoraqam.uzex.uz vebsaytiga sotuv uchun avtotransport vositalarining birinchi toifali davlat raqami belgilari qo'yilishi boshlangan, turli toifadagi chiroyli avtomobil davlat raqamlari auksion orqali sotilmoqda.
Shu paytgacha bir necha ko'rinishdan avtomobil raqamlari sotilgani, jumladan auksion orqali sotilgan ayrim 777 raqamlarining AQSh dollar ekvivalentida 10 ming dollardan ham ziyod summaga sotilgani haqida ilgari xabar bergan edik.
Ayni paytda birja savdolari saytidan sotilgan avtoraqamlar haqidagi ma`lumotlar olib tashlangan, biroq saytni kuzatib borayotganlarning ma`lum qilishicha, Samarqand viloyatiga tegishli yuridik shaxslar uchun mo'ljallangan, savdodagi boshlang'ich bahosi 100 EKIH — 14.977.500 so'm bo'lgan 30 777 AAA avtoraqami kimoshdi savdosida 301 million 654 ming 338 so'mga sotilgan.
Avtoraqam uchun sarflangan bu pulga O'zbekistonda ishlab chiqarilgan «Matiz» avtomobilidan 7ta, «Spark»dan 5ta, «Lachetti» avtomobilidan 3ta xarid qilish mumkin,
Samarqand viloyat IIB YHXB ushbu raqam haqiqatdan ham ushbu summaga sotilganini tasdiqladi.
Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan suratlarga ko'ra, xuddi shunday seriyadagi, Andijon viloyatiga tegishli 60 777 AAA raqami «Damas» avtomobiliga o'rnatilganini ko'rish mumkin.
Комментарии (0) | Добавить: 02.11.2017 |
Saylov jarayonida 23 ming 300 nafar kuzatuvchi ishtirok etdi
Beshta xalqaro tashkilot:
kuzatuvchilar, shuningdek, O’zbekiston Prezidentligiga nom ko’rsatgan siyosiy partiyalar va
saylovchilar tashabbuskor guruhi vakillari saylovni kuzatib bordi |
Chernoochene () — Bolgariyaning markaziy janubidagi qishloq, Kardjali viloyati tarkibiga kiradi. Bu Chernoochen shahrining ma'muriy markazi bo'lib, u Kardzhali viloyatining shimoliy qismini tashkil etadi. Qishloq Sharqiy Rodop tog'larida joylashgan bo'lib, asosan turklar yashaydi. Qishloq nomi taxminan bolgar tilida "qora ko'zlilar joyi" va turkchada ( Karag'ozlar ) degan ma'noni anglatadi.
Munitsipalitet
Chernoochen shahari 339 kvadrat km maydonni egallaydi va quyidagi 51 joylarni o'z ichiga oladi:
Havolalar
Chernoochene munitsipaliteti veb-sayti |
o‘simliklari va ularning dorivor xususiyatlari haqida ma’lumotlar keltirib o‘tgan.
Hozirgi kunda O‘zbekistonda shifobaxsh o‘simliklarning
50 ta turi madaniylashtirilgan holda o‘stirilmoqda. S.Sahobiddinov ma’lumotlariga qaraganda, O‘zbekiston o‘simliklarining 413 turi xalq tabobatida turli kasalliklarni davolashda qo‘llanilib kelmoqda. X.Xolmatovning ko‘rsatishicha,
respublikamiz florasida dorivor o‘simliklarning 577 turi
aniqlangan va ularning 47 turidan turli dori-darmonlar tayyorlanmoqda.
Quyida respublikamiz hududidagi bir necha o‘simliklarning dorivor xususiyatlari haqida to‘xtalib o‘tamiz:
ZUBTURUM. (Plantagolanseolata) Zubturum zubturumdosh-lar oilasiga mansub bo‘lib, bo‘yi
10 (55) sm keladigan ko‘p
yillik o‘simlik. Zubturumning shifobaxsh xususiyati xalqqa
qadimdan ma’lum. Uning bargi ko‘z og‘rig‘ini, yaralarni davolashda ishlatiladi. Sharbati esa teri shamollashini, qon ketishini to‘xtatishda, yo‘tal va dizinteriyani davolashda
foydalidir. O‘simlik bargida glyukozid, invertin va emulsin, karotin, tanid moddalari, alkaloid hamda S, A, K vitaminlari,
urug‘ida oqsil va yog‘ bo‘ladi:
QOQIO‘T. (Taraxasum offikinale UMeb.) Respublikamizning hamma joyida keng tarqalgan (ayniqsa erta bahorda)
o‘simlikdir. Uning quritilgan ildizini qovurib kofe ham
tayyorlash mumkin. Qoqio‘t tibbiyotda ko‘krak og‘rig‘i, kamqonlik va darmonsizlik kabi kasalliklarni davolashda ishlatiladi. Qadimda yurtimizda qoqio‘tdan tayyorlangan dori-darmon bilan jigar, sariq kasalligini va diabetni davolashgan.
Farmatsevtikada undan turli galenli preparatlar tayyorlanadi. Uning ildizi tarkibida 40 «6 inulin, 2-3 «0 qand moddasi,
390 kauchuk, 13-15 «0 oqsilli moddalar, 1096 taraksalin degan
achchiq modda bo‘ladi. Shuningdek, bargi va ildizi tarkibida
15,8-52,6 mg S hamda B, vitaminlari mavjud.
GILOS.
(Serasus
avium
L)
Ra’noguldoshlar
oilasiga
mansub bo‘lgan danakli o‘simlikdir. Gilos O‘zbekistonning
barcha viloyatlarida o‘stiriladi. Respublikamizda o‘sadigan
gilos navlarining mevalari tarkibida 19,2 "6 qand,
1,3 Y
19 |
biror-u.i. (2) funksional qator
berilgan
bo‘lib, MM s
Ye) esa
n
shu fushksional
qatorning yaqinlashish sohasi bo‘lsin.
ho EM
uchun,
v0
unga moc Mu (xo) — u(x) AXI).
Katop skin
n: el
lashuvchi, uning yig‘indisini esa «, deylik.
Agar
M.
to‘plamdan
olingan har
bir
h. ga
unga
mos
keladigan
»
Ush, (2) = 4, (2) = i, (9) V.i, (0) 4...
qatorning
yig‘indisini
—
mos
qo‘ysak, unda M. to‘plamda
berilgan
5 (x) funksiya hosil bo‘ladi.
133 |