title
stringlengths 2
84
| link
stringlengths 20
112
| poem_text
stringlengths 47
126k
⌀ | author_name
stringclasses 348
values |
|---|---|---|---|
Tiếng Việt | poem.php?poem=tieng_viet__luu_quang_vu | Tiếng Việt gọi trong hoàng hôn khói sẫm
Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về
Có con nghé trên lưng bùn ướt đẫm
Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre.
Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng
Tiếng gọi đò sông vắng bến lau khuya
Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng
Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê.
Tiếng cha dặn khi vun cành nhóm lửa
Khi hun thuyền, gieo mạ, lúc đưa nôi
Tiếng mưa dội ào ào trên mái cọ
Nón ai xa thăm thẳm ở bên trời.
"Ðá cheo leo trâu trèo trâu trượt"
Ði mòn đàng dứt cỏ đợi người thương
Ðây muối mặn gừng cay lòng khế xót
Ta như chim trong tiếng Việt như rừng.
Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói
Vầng trăng cao đêm cá lặn sao mờ
Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa
Óng tre ngà và mềm mại như tơ.
Tiếng tha thiết nói thường nghe như hát
Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh
Như gió nước không thể nào nắm bắt
Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.
Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy
Một tiếng vườn rợp bóng lá cành vương. | Lưu Quang Vũ |
Tìm Về | poem.php?poem=tim_ve__luu_quang_vu | Bỏ con sông quê bên lở bên bồi
Anh em mỗi người mỗi ngả
Thầy mẹ lưng còng lẩy bẩy vào ra
Cơn nắng mưa bật gốc tre già
Bình gốm cũ men hồng rơi vỡ nát
Chúng ta đi lưu lạc
Quên nhà quên ngõ mấy mươi năm
Quên nguồn gốc của mình
Quên nước giếng
Kẻ tham ngọc dong thuyền ra biển
Người lên Phòng vô Huế đi buôn
Những phường phố tha hương
Những áo quần xa lạ
Anh ở Thị Nghè anh có nhớ
Vườn xưa tu hú gọi tìm anh
Những con tàu khói đen
Chở nỗi buồn biệt xứ
Mây chân trời trắng xoá
Chúng ta đi tít tắp đỉnh Cà Mâu
Cùng làng chẳng nhận ra nhau
Thờ những vị thần xứ khác
Nghe lời kẻ ác
Súng đạn người bắn thịt xương ta
Đào huyệt hận thù
Chia miền cắt đất
Tin những chữ không hồn trong sách
Tìm kiếm mãi đâu xa
Nào hay mình có một làng quê
Nở hoa muống tím
Có thể sống những ngày thương mến
Anh và em chẳng phải phụ tình nhau
Em bỏ làng đi đâu
Tay nải khoác vai buôn hồng bán nhãn
Em cười nói giữa thành phố sáng
Má nâu lồng lộng phấn son
Em tiếp rượu hầu bàn
Để khách xa làm nhục
Quên cánh đồng xưa quên khúc hát
Quên hoa mắc cỡ ở vườn anh
Đất quê hoang tàn
Chân lầm lạc tháng năm khủng khiếp
Hôm nay tất cả hãy về
Lối cũ, bờ đê
Những mắt bàng hoàng sau kính trắng
Những binh lính áo quần vằn vện
Những tướng già tóc bạc
Những kẻ lãng du những hồn uất hận
Anh em ruột thịt cầm tay
Lạy mẹ lạy thầy
Chúng con hư để thầy mẹ khổ
Từ nay chẳng tham lam mê muội nữa
Súng đạn người ném trả
Oán thù đổ xuống ao sâu
Anh đón em bên cầu
Em xuống hồ sen tắm mát
Rửa sạch đất bùn nhơ nhuốc
Chúng mình tha thứ cho nhau
Anh thương em, lòng đau
Cái mối tình Lạc Việt
Nhưng không quay lại chùa rêu mục
Không còm cõi, với mảnh bình gốm nát
Những ngu dốt ngàn đời, nguồn gốc đau thương
Trên cánh đồng xưa hạt mới ta ươm
Cái làng mới ta xây
Ở đó mọi người có quyền nói lên tất cả
Ở đó không ai làm phiền đến một con dế nhỏ
Thôi mẹ đừng khóc nữa
Chúng con đã về đây
Như kiếp cỏ may
Lạc loài gió lạnh
Sớm nay ra vườn trẩy trùm khế ngọt
Bắt con cua đồng
Nấu bát canh chua
Nghẹn ngào dâng mẹ
Đốt lòng con tiếng chim như lụa xé
Hót lo âu trên ngọn tre làng. | Lưu Quang Vũ |
Từ Biệt | poem.php?poem=tu_biet__luu_quang_vu | Lời thương mến nhớ lại thành chua chát
Lòng ta cạn hay tại đời quá hẹp
Nghĩ cho cùng nào dám trách chi em
Những ngày qua không thể dễ nguôi quên
Em lạc đến đời anh tia nắng rọi
Anh thuở ấy lòng thơm trang giấy mới
Mối tình đầu tóc dại tuổi mười lăm
Anh làm sao quên được những con đường
Lá vàng rơi trên cỏ
Nhớ vai em chập chờn hoa gạo đỏ
Nhớ vầng trăng xẻ nửa lúc xa xôi
Nhớ lời yêu trong những lá thư dài
Sao em muốn anh quên nhanh chóng thế
Anh cũng lạ cho mình xe cát bể
Chắp đời em vào với cánh buồm anh
Anh giặt áo cho em anh dọn bếp sửa buồng
Lúc em vắng anh thường ngồi tựa cửa
Anh cứ nghĩ thương nhau là tất cả
Nhưng em cười khi anh chẳng thể vui
Hai ta không đi một ngả đường dài
Không chung khổ đau không cùng nhịp thở
Những gì em cần anh chẳng có
Em không màng những ngọn gió anh trao
Chiếc cốc tan không thể khác đâu em
Anh nào muốn nói những lời độc ác
Như dao cắt lòng anh như giấy nát
Phố ngoài kia ngột ngạt những toa tàu
Tiếng bán mua tiếng cãi chửi ồn ào
Những nhà cửa nhỏ nhoi những mặt người bụi bẩn
Cánh chim vàng lạc đến đỉnh rừng hoang
Nay trở lại với cỏ mềm quả ngọt
Hãy ra đi sung sướng
Thật ra mà nói chẳng có gì để nói
Giã từ | Lưu Quang Vũ |
Và Anh Tồn Tại | poem.php?poem=va_anh_ton_tai__luu_quang_vu | Giữa bao la đường xá của con người
Thành phố rộng, hồ xa, chiều nổi gió
Ngày chóng tắt, cây vườn mau đổ lá
Khi tàu đông anh lỡ chuyến đi dài
Chỉ một người ở lại với anh thôi
Lúc anh vắng người ấy thường thức đợi
Khi anh khổ chỉ riêng người ấy tới
Anh yên lòng bên lửa ấm yêu thương
Người ấy chỉ vui khi anh hết lo buồn
Anh lạc bước, em đưa anh trở lại
Khi cằn cỗi thấy tháng ngày mệt mỏi
Em là sớm mai là tuổi trẻ của anh
Khi những điều giả dối vây quanh
Bàn tay ấy chở che và gìn giữ
Biết ơn em, em từ miền cát gió
Về với anh, bông cúc nhỏ hoa vàng
Anh thành người có ích cũng nhờ em
Anh biế sống vững vàng không sợ hãi
Như người làm vườn, như người dệt vải
Ngày của đời thường thành ngày-ở-bên-em
Anh biết tình yêu không phải vô biên
Như tia nắng chúng mình không sống mãi
Như câu thơ, chắc gì ai đọc lại
Ai biết ngày mai sẽ có những gì
Người đổi thay, năm tháng cũng qua đi
Giữa thế giới mong manh nhiều biến đổi
"Anh yêu em và anh tồn tại"
Em của anh ơi, đôi vai ấm dịu dàng
Người nhóm bếp mỗi chiều, người thức dậy lúc tinh sương
Em ở đấy, đời chẳng còn đáng ngại
Em ở đấy, bàn tay tin cậy
Bàn tay luôn đỏ lên vì giặt giũ mỗi ngày
Đôi mắt buồn của một xứ sở có nhiều mưa
Ngọn đèn sáng rụt rè bên cửa sổ
Đã quen lắm, anh vẫn còn bỡ ngỡ
Gọi tên em, môi vẫn lạ lùng sao. | Lưu Quang Vũ |
Viết Cho Một Câu Chuyện Cũ | poem.php?poem=viet_cho_mot_cau_chuyen_cu__luu_quang_vu | Nhưng bức tường đã chắn giữa đôi ta
Bức tường đầy trong cuộc sống xót xa
Đã phủ kín bóng đen lên mặt đất
Ta chẳng giữ khi hoàng hôn nắng tắt
Giữa đời anh và gương mặt của em
Một bức tường xa lạ đã dâng lên
Một bức tường tăm tối nhọc nhằn
Đâm tua tủa bao mảnh chai ti tiện
Một bức tường trong suốt
Ta nhìn nhau mà chẳng nói được gì
Một bức tường ở ngay giữa mắt em
Ở trên tay em, ở trên vầng trán
Cùng bức tường của bao kẻ khác
Anh cũng mang bức tường xám hồ nghi
Trong buổi chiều tuyệt vọng ra đi
Sẽ ra sao? Không cách nào cứu vãn
Cố quên lãng, nhưng trời ơi, anh biết
Có em đang đứng khóc ở đầu kia
Có mối tình sau bức tường che
Anh đã gửi bao niềm mong ước đẹp
Anh làm sao anh làm sao sống được
Thời gian qua, nỗi nhớ xé lòng thêm
Nhưng giữa anh và gương mặt của em
Đã sừng sững một bức tường ngăn cách.
1971 | Lưu Quang Vũ |
Viết Lại Một Bài Thơ Hà Nội | poem.php?poem=viet_lai_mot_bai_tho_ha_noi__luu_quang_vu | Thành phố tiếng cười thành phố nước mắt
Con gió đi về ngõ chợ mùa đông
Những bầy ve suốt mùa hè kêu khát
Những quả bóng màu bay mất
Những mặt hồ vụt mở giữa trưa xanh
Cái thành phố lam lũ mà chải chuốt
Cứng cỏi mà đau xót
Hay nhớ và hay quên
Nơi năm đói người kéo về nằm chết
Nơi những Giáng Kiều gặp gỡ Tú Uyên
Nơi tôi vào đời cùng với cuộc chiến tranh
Những năm khó khăn
Hè phố đầy hầm tường đầy khẩu hiệu
Quần áo và mặt người màu cỏ héo
Thiếu ăn thiếu mặc thiếu nhà
Người đợi tàu ngủ chật sân ga
Trẻ con thiếu nơi học hành dạy dỗ
Các cô gái trở nên suồng sã
Những năm già trước tuổi
Những năm thương Hà Nội trăm lần hơn
Ngày ấy mắt còn trong trẻo trước tai ương
Em còn trẻ chúng mình sôi nổi lắm
Thích gặp nhau giữa đám đông bè bạn
Yêu em nhiều mà cứ cố quên đi
Tưởng như thế mới là người cứng rắn
Hôm nay từ mặt trận
Tôi trở về thành phố tuổi thơ
Trời trong veo dưới những vũng nước mưa
Người trên phố xếp hàng dài mua củi
Nghe loáng thoáng bên tai vài câu nói
Thấy bao mối lo bao việc nặng phải làm
Tôi nhớ quả đồi khét lẹt khói bom
Gian hầm nóng thiêu dưới đất
Máu ướt đẫm bàn tay khi tôi nâng xác bạn
Anh ấy chết cho Hà Nội của tôi
Cho mỗi ngôi nhà cho mỗi niềm vui
Các anh không về chúng ta còn lại
Thật vô cùng tội lỗi
Nếu ta thiếu lòng dũng cảm lớn lao
Dũng cảm trước quân thù dũng cảm với nhau
Để biến ước mơ thành sự thật
Vết thương thành tiếng hát
Mọi người thành anh em
Người ta không thể sống bằng niềm tin đẹp
Bằng áp phích trên tường bằng những lời đanh thép
Phải mang cho mọi người áo mặc cơm ăn
Phải có nhà trường cửa sổ trời xanh
Những bàn tay dám làm những tấm lòng dám thật
Cuộc đời chẳng dừng chân một phút
Những điều hôm qua tưởng tuyệt vời tốt đẹp
Đến nay thành không đủ nữa rồi
Những người tốt tự bằng lòng với hôm nay
Mai sẽ là kẻ xấu
Thành phố lớn lao bí mật tựa cuộc đời
Tốt đẹp mà dang dở
Tôi dâng trọn đời tôi còn chưa đủ
Không đắn đo tôi gửi hết niềm tin
Hà Nội một công trường ngổn ngang
Hà Nội bàn tay cô gái dệt
Vầng trán cụ già nhăn nheo dĩ vãng
Những ngọn đèn đọc sách thâu đêm
Những quán cà phê ngon
Những bức tranh sơn dầu đầy nắng
Hà Nội trái tim của những cuộc chiến đấu ở Đông Dương
Những cửa gương hy vọng
Trên chông gai trên ngói nát
Nhà mới sẽ cao lên
Sẽ có mái hồng sẽ có tổ chim
Nụ cười mới cơn mưa rào cũng mới
Anh vẫn như ngày mười bảy tuổi
Ngực bồn chồn ước ao
Như chưa hề có chuyện khổ đau
Đêm nay đi bên nhau tới sáng
Mặt trời từ vực sâu đen thẳm
Từ biển đêm trằn trọc
Sáng dần lên trên những ngón tay em | Lưu Quang Vũ |
Việt Nam Ơi | poem.php?poem=viet_nam_oi__luu_quang_vu | Những áo quần rách rưới
Những hàng cây đắm mình vào bóng tối
Chiều mờ sương léo lắt đèn dầu
Lũ trẻ ngồi quanh mâm gỗ
Lèo tèo mì luộc canh rau.
Mấy mươi năm vẫn mái tranh này
Dòng sông đen nước cạn
Tiếng loa đầu dốc lạnh
Tin chiến trận miền xa.
Những người đi chưa về
Những quả bom những hầm hào sụt lở
Những tên tướng những lời hăm dọa
Người ta định làm gì Người nữa
Việt Nam ơi?
Mấy mươi năm đã mấy lớp người
Chia lìa gục ngã
Đã tận cùng nỗi khổ
Người ta còn muốn gì Người nữa
Việt Nam ơi?
Người đau thương, tôi gắng gượng mỉm cười
Gắng tin tưởng, nhưng lòng tôi có hạn
Chiều nay lạnh, tôi nghẹn ngào muốn khóc
Xin Người tha thứ, Việt Nam ơi!
Tổ quốc là nơi tỏa bóng yên vui
Nơi nghĩ đến lòng ta yên tĩnh nhất
Nhưng nghĩ đến Người lòng tôi rách nát
Xin Người đừng trách giận, Việt Nam ơi!
Tôi làm sao sống được nếu xa Người
Như giọt nước đậu vào bụi cỏ
Như châu chấu ôm ghì bông lúa
Người đẩy tôi ra tôi lại bám lấy Người
Không vì thế mà Người khinh tôi chứ
Việt Nam ơi?
Không vì tôi đau khổ rã rời
Mà người ghét bỏ?
Xin Người đừng nhìn tôi như kẻ lạ
Xin Người đừng ghẻ lạnh, Việt Nam ơi!
Người có triệu chúng tôi, tôi chỉ có một Người
Tất cả sẽ ra sao
Mảnh đất nghèo máu ứa
Người sẽ đi đến đâu
Hả Việt Nam khốn khổ?
Đến bao giờ bông lúa
Là tình yêu của Người?
Đến bao giờ ngày vui
Như chim về bên cửa?
Đến bao giờ Người mới được nghỉ ngơi
Trong nắng ấm và tiếng cười trẻ nhỏ?
Đến bao giờ đến bao giờ nữa
Việt Nam ơi? | Lưu Quang Vũ |
Vườn Trong Phố | poem.php?poem=vuon_trong_pho__luu_quang_vu | Trong thành phố có một vườn cây mát
Trong triệu người có em của ta
Buổi trưa nắng bầy ong đi kiếm mật
Vào vườn rồi ong chẳng nhớ lối ra
Vườn em là nơi đọng gió trời xa
Hoa tím chim kêu bàng thưa lá nắng
Con nhện đi về giăng tơ trắng
Trái tròn căng mập nhựa sinh sôi
Nơi ban mai cỏ ướt sương rơi
Một hạt nhỏ mơ hồ trên má
Hơi lạnh nào ngón tay cầm se giá
Suốt cuộc đời cũng chẳng hiểu vì sao
Nơi đêm khuya vọng lại tiếng còi tàu
Bỗng nhớ xa xôi những miền đất nước
Nơi bài hát lên đường ta hẹn ước
Nơi góc vườn ta để quên chùm hoa
Nơi vòm lá rì rào xao động cơn mưa
Quả ngọt chín khi mùa ve lại đến
Những chân trời màu hồng những chân trời màu tím
Những ngôi sao bàng bạc cả hoàng hôn
Nơi lá chuối che nghiêng như một cánh buồm
Cánh buồm xanh đi về trong hạnh phúc
Se sẽ chứ không cánh buồm bay mất
Qua dịu dàng ẩm ướt của làn môi
Dưa hấu bổ ra thơm suốt ngày dài
Em cũng mát lành như trái cây mùa hạ
Nước da nâu và nụ cười bỡ ngỡ
Em như cầu vồng bảy sắc hiện sau mưa
Đến bây giờ đánh giặc anh đi xa
Nhìn lại mảnh vườn xưa thấy hẹp
Biết bao điều anh còn chưa nói được
Rối rít trong lòng một nỗi em em
Rừng rậm đèo cao anh đã vượt lên
Theo tiếng gọi con tàu ngày bé dại
Vườn không níu được bước chân trở lại
Nhưng lá còn che mát suốt đường anh
Mảnh vườn em vẫn là mảnh vườn xanh
Nơi ban đầu lòng ta ươm tổ mật
Nơi ta hái những chùm thơ thứ nhất
Nơi thu sang mây trắng vẫn bay về.
1967 | Lưu Quang Vũ |
Chuyện Cổ Tích Về Chuột Con Ngốc Nghếch | poem.php?poem=chuyen_co_tich_ve_chuot_con_ngoc_nghech__samuel_iakovlevich_marshak | Đêm chuột mẹ ru con:
- Nào, ngủ đi, đừng khóc,
Mai mẹ cho bánh mì
Và thêm ba hạt thóc.
Chú chuột con trả lời:
- Mẹ ru con khó ngủ.
Mẹ hãy đi ra ngoài
Thuê cho con bà vú.
Chuột mẹ chạy đi tìm
Thuê vịt bầu làm vú:
- Cô vịt ơi, nhờ cô
Ru cho con tôi ngủ.
Cô vịt ru: – Ngủ đi,
Đừng thức khuya như thế.
Mai trời mưa ra vườn
Cô tìm cho chú dế.
Nhưng chú chuột ngốc ngếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng của cô khàn quá,
Và cô hát không hay.
Chuột mẹ lại đi tìm
Thuê ễnh ương làm vú:
Ễnh ương ơi, nhờ bà
Ru cho con tôi ngủ.
Ễnh ương ru: – Ộp ộp,
Đừng khóc nữa, chuột con.
Mai ra ao bà bắt
Cho chú muỗi rất ngon.
Nhưng chú chuột ngốc nghếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng của bà buồn quá,
Và bà hát không hay.
Chuột mẹ lại đi tìm
Thuê ngựa ô làm vú:
- Ngựa ô ơi, nhờ ông
Ru cho con tôi ngủ.
- Hí, hí, hí, – ngựa ô
Vừa hí vang vừa dỗ -
Hãy ngủ ngoan, chuột con,
Mai bác cho bó cỏ.
Nhưng chú chuột ngốc nghếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng bác nghe sợ quá,
Và bác hát không hay.
Chuột mẹ lại đi tìm
Thuê lợn sề làm vú:
- Lợn sề ơi, xin nhờ
Ru cho con tôi ngủ.
Lợn sề bắt đầu ru
Chú chuột con khó tính:
- Ụt ịt, ụt ịt, im!
Ngủ đi, không được tỉnh!
Chú chuột con ngốc nghếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng của cô thô quá,
Và cô hát không hay.
Chuột mẹ lại đi tìm
Thuê cô gà làm vú:
- Cô gà ơi, nhờ cô
Ru cho con tôi ngủ.
- Cục, cục ta cục tác!-
Cô gà ru rất to –
Cánh ta đây, hãy lại
Mà nằm im, đừng lo.
Nhưng chú chuột ngốc nghếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng của cô chán quá,
Và cô hát không hay.
Chuột mẹ lại đi tìm
Thuê cá măng làm vú:
- Cá măng ơi, xin nhờ
Ru cho con tôi ngủ.
Cá măng bắt đầu ru,
Giương vây và há miệng,
Ru rất lâu, rất lâu
Mà không ai nghe tiếng.
Chú chuột con ngốc nghếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng của cô bé quá,
Và cô hát không hay.
Chuột mẹ lại đi tìm
Thuê cô mèo làm vú:
- Cô mèo ơi, nhờ cô
Ru cho con tôi ngủ.
Cô mèo ru: – Meo meo,
Nào chuột con yêu quí,
Hãy ngủ ngoan, meo meo,
Nào ngủ ngoan cùng chị.
Chú chuột con ngốc nghếch
Đã đáp lại thế này:
- Giọng của chị êm lắm,
Và chị hát rất hay.
Một lúc sau chuột mẹ
Chạy lại tìm chuột con
Thì than ôi lúc ấy
Chú chuột đã không còn! | Samuel Iakovlevich Marshak |
Cục Ta Cục Tác | poem.php?poem=cuc_ta_cuc_tac__samuel_iakovlevich_marshak | Con gà cục ta cục tác
Một sáng đẹp trời tháng hai
Cứ thế cục ta cục tác
Cục ta rồi cục tác hoài
Con gà cục ta cục tác
Một sáng đẹp trời tháng tư
Cứ thế cục ta cục tác
Trong xoong cho đến chín dừ! | Samuel Iakovlevich Marshak |
Hươu Cao Cổ | poem.php?poem=huou_cao_co__samuel_iakovlevich_marshak | Cậu nào người bé nhỏ
Hái hoa không khó
Ai cao kều như tôi
Hái hoa rất khổ | Samuel Iakovlevich Marshak |
Lời Thề Cỏ May | poem.php?poem=loi_the_co_may__pham_cong_tru | Tuổi thơ chân đất đầu trần
Từ trong lấm láp em thầm lớn lên
Bây giờ xinh đẹp là em
Em ra thành phố dần quên một thời
Về quê ăn Tết vừa rồi
Em tôi áo chẽn, em tôi quần bò
Gặp tôi, em hỏi hững hờ
“Anh chưa lấy vợ, còn chờ đợi ai?”
Em đi để lại chuỗi cười
Trong tôi vỡ… một khoảng trời pha lê
Trăng vàng đêm ấy, bờ đê
Có người ngồi gỡ lời thề cỏ may … | Phạm Công Trứ |
Mùa Mưa Ấy | poem.php?poem=mua_mua_ay__pham_cong_tru | Em còn nhớ không em
Cái mùa mưa năm ấy
Hai đứa mình lính mới
Tìm rau suýt lạc rừng
Gùi măng nặng trên lưng
Em thương tôi gầy quá
Những tháng năm nghiệt ngã
Em cũng gầy như tôi
Bao dung quá rừng ơi
Một chùm dâu da đất
Cùng nụ cười chân thực
Tôi trao em bồi hồi
Em nhận vào im lặng
Chỉ thì thào mưa rơi…
Rõ ràng tôi đã có
Có một thời đôi mươi
Em hình như cũng có
Có một thời yêu tôi
Bạn hình như cũng có
Có một thời như tôi… | Phạm Công Trứ |
Ngày Xưa | poem.php?poem=ngay_xua__pham_cong_tru | Ngày xưa
Kéo cưa lừa xẻ
Chẳng hám cơm Vua
Chỉ mong được thua
Về bú tí mẹ
Ngày xưa
Đung đưa hoa bìm
Lim dim hoa khế
Sao mẹ đi chợ lâu thế?
Ngày xưa
Đi trốn
Đi tìm
Đống rơm, đống rạ
Góc bếp, cánh cửa
He hé mắt nhìn
“Ù òa”, “ù ập”
Thế là ú tim
Ngày xưa rất sâu
Ngày xưa rất xa
Quanh quanh bể nước
Men men thềm nhà … | Phạm Công Trứ |
Bờ Sông Vẫn Gió | poem.php?poem=bo_song_van_gio__truc_thong | Lá ngô lay ở bờ sông
Bờ sông vẫn gió
Người không thấy về
Xin người hãy trở về quê
Một lần cuối… một lần về cuối thôi
Về thương lại bến sông trôi
Về buồn lại đã một thời tóc xanh
Lệ xin giọt cuối để dành
Trên phần mộ mẹ vương hình bóng cha
Cây cau cũ, giại hiên nhà
Còn nghe gió thổi sông xa một lần
Con xin ngắn lại đường gần
Một lần… rồi mẹ hãy dần dần đi. | Trúc Thông |
Bầu Trời Trên Giàn Mướp | poem.php?poem=bau_troi_tren_gian_muop__huu_thinh | Thu ơi thu ta biết nói thế nào
Sương mỏng thế ai mà bình tĩnh được
Hứa hẹn bao nhiêu bầu trời trên giàn mướp
Lúc hoa vàng thu mới chập chờn thu
Ngỡ như không phải vất vả chi nhiều
Sau tiếng sấm thế là trời mới mẻ
Quả đã buông thủng thẳng xuống bờ ao
Ta cứ tưởng đất sinh sôi thật dễ
Trời thu xanh và hoa mướp thu vàng
Thưa mẹ
Những năm bom nơi con không thể có
Bến phà con đã qua, rừng già con đã ở
Gặp vạt lúa nương con cũng viết thư về
Nên không dám
Dù một giây sao nhãng
Bầu trời này từng dẫn dắt con đi. | Hữu Thỉnh |
Bình Yên | poem.php?poem=binh_yen__huu_thinh | Ngõ ôm chèo theo sông
Lại ngược lên với suối
Bắt đầu là bóng núi
Vô cùng như mắt em
Gió níu gió lặng im
Thế là trời để ngỏ
Cho ta đến với mình
Trong thầm thì tiếng cỏ
Anh muốn bế cả chiều
Hôn lên ngày gặp mặt
Tình đầy trăng vẫn khuyết
Em xanh ngày đang xanh
Những chùm quả bình yên
Rời xuống triền núi vắng
Trời muốn nói câu gì
Ngó ta
Rồi im lặng!.... | Hữu Thỉnh |
Câu Cá Bên Bờ Sông Sêpôn | poem.php?poem=cau_ca_ben_bo_song_sepon__huu_thinh | Thả cần câu xuống
Lót đôi dép ngồi
Chiếc phao như điếu thuốc
Ai vô tình đánh rơi
Lăn tăn nước chảy chùng
Sỏi long lanh dưới đáy
Rất mượt lùm rêu
Vọt con cá quẫy
Chiếc phao như cái kim
Chỉ về nơi đá động
Cái giỏ nghé bên sườn
Miệng loe tròn thắc thỏm
Con cá chày bắt mồi tẩm ngẩm
Con cá bống bộp chộp háu ăn
Cả đám mây trắng ngần
Cũng bắt mồi nhấp nháy
Chắc là chú trêu râu
Chờn vờn sao mà lâu
Ta nén lòng đợi quá
Chiếc phao mới vộc đầu
Bỗng ập đến trận bom
Lúc co tay định giật
Nước bị cào cây xát
Tong tả thương chiếc phao.
Cái mặt bẩn quân thù
Chỗ nào nó cũng nhúng
Cả những lúc ngồi câu
Cũng phải cầm lấy súng!
La Tương 4-1981 | Hữu Thỉnh |
Chạm Cốc Với Xa-in | poem.php?poem=cham_coc_voi_xain__huu_thinh | Dãy núi A-la-tau có vẽ mặt đáng kính của một nỗi buồn
Nho lại bắt đầu, không có gì mới
Xin nâng chén vì anh! Ta chúc những gì đây
Tuyết quê anh nhiều, xin cho tôi như tuyết.
Những đôi trai gái ôm hoa vào phòng cưới
Họ yêu nhau không có kinh nghiệm gì
Họ nhảy và hát không có kinh nghiệm gì?
Họ chia tay nhau không có kinh nghiệm gì.
Tôi và anh không có kinh nghiệm gì
Càng viết càng thấy mình yếu đuối
Đường nhân nghĩa chừng nào còn lắm bụi
Anh hiểu vì sao tôi ít lời.
Anh hiểu vì sao tôi hay nhắc mẹ tôi
Nỗi ám ảnh suốt đời day dứt
Đối với mẹ sẽ là đòn đau nhất
Có kẻ nào rình ném bẩn lên tôi.
Giữa tiệc rượu và hoa, tưởng chừng không đúng lúc
Nhắc đến nỗi đau những uất ức ở đời
Làm sao được, rượu hoa thường ít
So với chia ly, gian dối, dập vùi.
Miếng cơm manh áo che khuất mẹ tôi
Sự vô tình che khuất mẹ
Người thường vắng mặt trong các cuộc vui
Tóc bay trắng trong buổi chiều gió bạc.
Thơ mỗi ngày người càng ít đọc hơn
Nhưng con chọn thứ vũ khí này bênh vực mẹ
Con đi trong mưa, mài trên đá
Gặp niềm vui càng thương mẹ nhiều hơn.
Xa-in ơi, anh không có vỏ bọc nào đáng ngại
Sống mỗi ngày nguyên chất cho thơ
Xin nâng chén mừng anh
Hoa táo nở.
1987 | Hữu Thỉnh |
Chăn-đa Em Ơi | poem.php?poem=chan_da_em_oi__huu_thinh | Cũng tại tôi đa tình
Nên bây giờ mới khổ
Đã biết em cách trở
Cớ gì còn đa mang
Nhớ sen đi tìm đầm
Gặp toàn bong bóng nước
Quay về hoa vẫn cúc
Anh cầm như trăm năm.
Kẻ ghét cứ phải gần
Người yêu đành xa cách
Mây dẫu thương mặt đất
Không thể nào không bay.
Đường cũ vẫn đông người
Đi về đâu không biết
Cây tự cho bóng bình
Mà trời không bớt gắt
Chùa xưa sư vẫn đây
Khói nhang buồn thăm thẳm
Phật thấu hết mọi điều
Hỏi em, đành im lặng.
Bồ đề mùa lá rụng
Bay mờ trong hư vô. | Hữu Thỉnh |
Chiếc Vó Bè | poem.php?poem=chiec_vo_be__huu_thinh | Chiếc vó bè đã đặt xuống rồi
Đặt đúng chỗ phập phồng hôm trước
Sóng miên man hao hụt cả hoàng hôn
Bác ngư dân nhọc nhằn cất cả bóng mình lên
Nước cả sóng to cá đàn ham sống
Cố lách qua hy vọng của con người
Chiếc vó bè lại đặt xuống rồi
Đặt đúng chỗ đợi chờ hôm trước
Bác ngư dân lại bắt đầu thử sức
Với dòng sông với bầy cá tinh ranh
Ngày nào cũng là ngày đầu tiên, lần nào cũng là lần đầu tiên
Lòng kiên nhẫn cho người thêm mắc lưới
Chiếc vó bè lại đặt xuống rồi... | Hữu Thỉnh |
Chiều Sông Thương | poem.php?poem=chieu_song_thuong__huu_thinh | Đi suốt cả ngày thu
Vẫn chưa về tới ngõ
Dùng dằng hoa quan họ
Nở tím bên sông Thương
Nước vẫn nước đôi dòng
Chiều vẫn chiều lưỡi hái
Những gì sông muốn nói
Cánh buồm đang hát lên
Đám mây trên Việt Yên
Rủ bóng về Bố Hạ
Lúa cúi mình giấu quả
Ruộng bời con gió xanh
Nước màu đang chảy ngoan
Giữa lòng mương máng nổi
Mạ đã thò lá mới
Trên lớp bùn sếnh sang
Cho sắc mặt mùa màng
Đất quê mình thịnh vượng
Những gì ta gửi gắm
Sắp vàng hoe bốn bên
Hạt phù sa rất quen
Sao mà như cổ tích
Mấy cô coi máy nước
Mắt dài như dao cau
Ôi con sông màu nâu
Ôi con sông màu biếc
Dâng cho mùa sắp gặt
Bồi cho mùa phôi phai
Nắng thu đang trải đầy
Đã trăng non múi bưởi
Bên cầu con nghé đợi
Cả chiều thu sang sông. | Hữu Thỉnh |
Chợ Chim | poem.php?poem=cho_chim__huu_thinh | Bồ quân bên suối chín vàng
Biến thành chợ của họ hàng nhà chim
Đầu têu tu hú chạy lên
Sẻ con giục mẹ bỏ quên cả giày
Chào mào chưa nếm đã say
Chim sâu bận mọn nửa ngày mới sang
Anh vũ mua bán đàng hoàng
Ăn xong múa lượn cả làng cùng xem
Bồ nông ở cữ ăn khem
Cà siêng có khách vội đem quà về
Con sáo mua bán màu mè
Quạ đen đánh quịt còn khoe đủ điều
Chú vẹt ăn bốc nói leo
Chèo bẻo đanh đá nói điều chanh chua
Chùm chim chùm quả đung đưa
Người bán thì một kẻ mua thì mười
Bồ quân được nết được người
Bán thì bán đấy chẳng đòi công đâu
Chỉ xin cái hạt về sau
Nhân ra ngàn quả làm giàu cho chim. | Hữu Thỉnh |
Đất Ngày Thường | poem.php?poem=dat_ngay_thuong__huu_thinh | (Trích Trường ca)
Mười bảy tuổi chắc gì mưa ướt áo
Em đứng so le bên mùa ngâu
Em chọn mùa ngâu để tha hồ lãng quên, tha hồ mơ mộng
Anh đi qua không gặp mắt em nhìn
Mưa trút nỗi niềm
Gió trên đường lai láng
Lật hạt gạo anh tìm
Em đứng cùng ai
Em đứng cùng ai
Lật hạt gạo lại thấy em đang hát
Gió có điều chi mà tìm đến sông dài
Mười năm rồi
Khúc mía gầy anh chưa hề róc vỏ
Mẹ một mình đi cấy cánh đồng xa
Mẹ đã đi hết con đường của mẹ
Hạt thóc đâu
Hạt thóc đâu
Sấm chớp trước hiên nhà
Mười bảy tuổi chắc gì mưa ướt áo
Mẹ mong em vấp phải cầu vồng
Em hẹn về tháng Tư
Bánh trôi nước vỡ đường không gặp bóng
Em hẹn về tháng Sáu
Ngọn sào tre ngấp nghé trái bòng non
Mẹ nhờ cuốc kêu
Cuốc kêu nhỏ máu
Mẹ nhờ khói bếp
Trời ngắt khói đem đi
Rau sam rau dệu rau gì
Rủ nhau thương mẹ những khi mẹ chờ
Anh xuống đò Phụng Hiệp tìm em
Lục bình trôi tránh mặt
Tôm cá quăng mình vào tiệc lớn
Ai chèo đò như dáng mẹ ta khom
Ngọn dừa vuốt gió dài thêm
Vuốt dài thêm con đường sông nước
Chẳng thấy em đâu củi rều trôi chóng mặt
Chiều động lòng cho câu lý cầm tay
Anh đi tìm em câu lý vắt vai
Người cắp thúng đi dọc đường số một
Người thắt cổ dưới gốc cây bình bát
Người đi nhờ phóng ảnh để thờ con
Mẹ ơi mây héo con xin mẹ
Cho con lên an ủi mặt trăng buồn
Chợ tan đường cũng như tan chợ
Bán được buồn hay mua được buồn hơn
Ta vay bóng mát mà không trả
Trời hiểu vì sao lại mất mùa
Ta đã qua những mặt bàn nguy hiểm
Những người hiền vương vít giữa rơm khô
Người ta bảo em rẽ qua kênh Sáng
Anh rẽ bùn qua kênh Sáng tìm em
Người ta bảo em rẽ qua tiệc cưới
Anh tới nơi bát đũa đã say mèm
Nếu em không hứa em quay lại
Cá chẳng hơi đâu đớp bóng cầu
Nếu em không hứa em quay lại
Sáo chẳng rủ đàn bổ xuống lưng trâu | Hữu Thỉnh |
Đêm Chuẩn Bị | poem.php?poem=dem_chuan_bi__huu_thinh | Ngày mai chúng ta đòi lại phù sa
Ngày mai chúng ta về cười rung bè rau muống...
Đêm chuẩn bị có gì mà khẩu súng
Trằn trên tay lại dựa vào vai?
Sau một chặng đường dài
Đêm nay chúng ta ngồi trong hầm chật hẹp
Súng với người ủ trong lòng đất
Trận đánh ngày mai thức dậy với mầm cây.
Qua một chặng đường dài
Chính khẩu súng đã làm ta tươi tốt
Hạt gạo vẫn thường ăn mà người trồng không biết mặt
Sao ta nhớ những ai đang ở đâu!
Ta nhìn lên trời, trời dậy ta khát khao
Ta đi trong rừng, rừng nuôi ta dài rộng
Mẹ dõi theo ta thức khuya dậy sớm
Nắm cơm chiến hào xúc động quá, sao mai!
Xúc động quá, quê ơi!
Nỗi căm giận không cứ chờ phải máu
Mẹ ta ốm, húp bát canh rau dệu
Chị ta hay ngồi khóc dưới bếp một mình
Em ta ngủ hầm, sinh thấp khớp
Ta nghe người ta nói đết bút, tưởng bút để mà ăn
Chợp mắt mơ thấy người cho khoai, cho sắn.
Đêm chuẩn bị có gì mà khẩu súng
Trằn trên tay lại dựa vào vai?
Mưa choang choang như đá đập trên đầu
Đất đẫm ướt gian nan không định trước
Rừng cảm thấy điều gì không nói ra không được
Ta nóng lòng ôm súng ngóng ngày lên.
Mưa bão liên miên, giặc giã cũng liên miên
Ta nhạy cảm với trái tim chiến sĩ
Cuộc chiến đấu nên thơ mà cũng khe khắt thế
Để sống một nghìn năm, ta gắng vượt một ngày
Đêm chuẩn bị có gì mà khẩu súng
Trằn trên tay lại dựa vào vai?
Ta đi trong rừng suốt một thời trai trẻ
Đánh giặc là ước mơ vạm vỡ như rừng
Quen nhớ nhà, quen nhạt muối
Khúc dân ca hát đi hát lại
Qua nhịp cầu, chân ta bước so le
Măng lên sáng dọc đường đi
Ôm bó chông dài săn thú dữ
Đêm ngủ hầm, thèm sách vở
Nghe tiếng chim hồi hộp chân trời
Sao ta nhớ mùa, nhớ mùa quá, mùa ơi!
Qua nương rẫy, ngẩn ngơ từng gốc rạ
Sao ta yêu ta quá!
Núi ngất quanh ta, đội ngũ đã xong rồi
Đêm chuẩn bị có gì mà khẩu súng
Trằn trên tay lại dựa vào vai?
Sau một chặng đường dài
Đêm nay chúng ta ngồi trong hầm chật hẹp
Ngày mai chúng ta về
Chúng ta về
Cho con trai cày vỡ những bình minh
Con gái đứng bên thềm hong tóc
Cho chị lấy chồng xa về giỗ tết
Cho mẹ già nhận mặt đứa con dâu.
Ngày mai chúng ta về gọi những cánh đồng bằng cái tên rất cổ
Đất giấu những lá cờ như cây khô giấu lá
Chúng ta về làm cơn mưa tự do...
Chiến khu Cù Đinh 1974 | Hữu Thỉnh |
Đi Dưới Cây | poem.php?poem=di_duoi_cay__huu_thinh | Tôi lặng bước dưới cây
Sinh nhật của cánh buồm
Lá rơi lá buồn bã
Đất đón nhận những ân nhân của mình
Tưng bừng rồi ăn hết
Từng tốp từng tốp gió
Kéo qua tôi
Về thăm những thân rùa đội hạc
Về thăm trong đầm một bông sen
Về thăm cuốc cày than thở
Tôi lặng bước dưới cây
Chiều đã làm tan chợ
Những lời ngon ngọt bày bán khắp nơi
Con chim đói phải bay về mùa cũ
Tôi lặng bước dưới cây
Hồi hộp với món quà lạ mặt
Cô đơn đầy đường không ai thèm nhặt
Ngõ đứng trông người...
1990 | Hữu Thỉnh |
Đi Trong Mây | poem.php?poem=di_trong_may__huu_thinh | Đi trong mây anh thấy ấm em à
Tiếng suối giục nghe khi mờ khi tỏ
Những tâm sự lúc thường nghe chẳng rõ
Đi trong mây tí tách sáng dần ra
Đi trong mây anh nghe tiếng chim
Hồn hậu quá như bàn tay em ấy
Đi trong mây tiếng bom nghe nhỏ lại
Để nhường cho tiếng gậy trập trùng vang
Những bước chân khua rộn cả không gian
Qua dốc đá vịn vai nhau mà bước
Núi tốt bụng đang ngồi xanh phía trước
Đợi đoàn anh vượt nốt đám mây này. | Hữu Thỉnh |
Đường Tới Thành Phố (1) | poem.php?poem=duong_toi_thanh_pho_1__huu_thinh | Chương một: Ngọn lửa chiến trường
Những người mới đến
Không biết bằng cách nào lửa đã nhóm lên
Như không phải củi rừng đang cháy
Có gì đó trong đốm tàn hoa cải
Cứ bay lên làm nhẹ cả người ngồi
Lửa vun cao vách đất bóng người
Đang ấm lại bao nỗi niềm để ngỏ
Tiếng suối đổ, hãy nghe suối đổ
Chảy cồn cào ngang dọc mỗi tâm tư
Chào ngọn lửa
Xòe bàn tay lạnh cóng
Chúng tôi hơ
Chúng tôi sưởi một chặng đường tất bật
Ngày mai lại nhớ về nơi này
Lại nhớ nhau
Người còn người mất
Lại nhớ mình
Có lúc
Ngồi thảnh thơi như chẳng bận điều gì
Lửa ném tàn xua muỗi bay đi
Chỉ còn ta với tình rừng rộng rãi
Quàng vai bạn vô tình ta chạm phải
Cái cựa mình tin cậy của rừng đêm
Trước mặt là bao nhiêu miền quê
Sau lưng là bao nhiêu miền quê
Ngọn lửa ta đốt lên ở giữa
Nếu mẹ biết ta còn đông đủ
Đang bập bùng thương nhớ suốt hành lang
Giọt đèn ấy bớt đi nhiều khuya khoắt
Giọt đèn ấy bớt đi nhiều khuya khoắt
Chia bình yên cho mỗi con đường
Chúng tôi người chủ những căn hầm
Đốt ngọn lửa để tìm vào tri kỷ
Hầm là nơi che máu che xương
Là cửa sổ mở về hướng mẹ
Mẹ đang đi gánh rạ giữa đồng
Ra chẳng nặng mà nặng nhiều vì gió
Xe gạo ầm ì vượt khẩu ngoài kia
Đã bao lần mẹ nuôi tôi như thế
Những cánh đồng in dấu chân của mẹ
Cứ ngày ngày ra khẩu lệnh cho tôi.
***
Xạ thủ trung liên
Lưỡng quyền cao đen một nốt ruồi
Đang chở che, đang âu yếm mọi người
Tiếp thêm củi bằng bàn tay thô nháp
Những ngón bằng như cây bài tam cúc
Từng bàng hoàng trên mái tóc người yêu
Họ tên anh, cả ngày tháng năm sinh
Giặc đánh cắp để loan tin báo tử
Chúng ép anh từ hai phía chiến trường
Anh đi hái rau và đôi khi lại vấp
Anh còn lại sau những lần thay quân
Sau những lần hổ vồ
Sau những lần voi đuổi
Sau bữa canh nấm độc cào gan
Giặc đổ quân vào hậu cứ sư đoàn
Hất anh qua biên giới
Thèm một chỗ ngồi thư thả bóc măng
Anh xuống dòng Nậm Khìn rửa mặt
Dòng Nậm Khìn từ bên Việt chảy sang
Thèm vỏ sắn lật mình trôi dưới đáy
Biết đồng bào bên nước đói no
Thèm một đầu củi dở, thèm một làn nước đục
Để lần ra tin tức chiến trường
Nhưng dòng sông cứ mịt mờ cay đắng
Sông như là không biết có anh
Lửa vì thế đã chín thành than đỏ
Anh vì thế mà yêu thêm ngọn cỏ
Mọc bơ thờ trên chốt giáp ranh
Ngọn lửa này
Và hy vọng của anh
Của anh nữa một người giỏi toán
Một thí sinh hy vọng bời bời
Em đồn xong lại đến ngồi bên lửa
Và anh nghe lửa nói với mình
Chiến tranh và mơ mộng
Đường mòn và thư em
Lũ bọ cạp rình người trong lá mục
Dòng sông như bữa tiệc sau rừng
Anh cắt ngắn từng đoạn dây cháy chậm
Chống gối bò lên đất vùi choáng ép
Nhưng lần sau vẫn không thể dài thêm
Từ cửa mở đến bộc phá viên
Khoảng cách ấy là chân dung tự họa
Và anh thêu trên ngực áo của mình
Họ tên, đơn vị
Người ta tìm áo để báo tin cho mẹ
Nếu chẳng may anh ngã xuống nơi đâu
Đến cái chết đã chẳng cần giấu giếm
Trái tim anh càng đập ngang tàng
Ngọn lửa này
Và hy vọng
Của anh
Của chúng tôi những người mới đến
Chúng tôi vẫn hát sông Lô, sông Thao, Điện Biên, Tây Bắc
Thương các anh dốc đá tai mèo
Đến lượt chúng tôi dốc đá tai mèo
Mưa trơn quá chân tuồi ra khỏi dép
Dốc Pha Đin là cái dốc cuối cùng
Các anh qua để tiến về Hà Nội
Khẩu súng trường tinh vi và ngắn lại
Đường chúng tôi ra trận lại dài thêm
Có chiếc đài bốn pin, có đôi giày cao cổ
Mỗi tuổi quân chịu sáu tháng mưa rừng
Lại có những anh hùng
Đến với họ, thơ tìm ra tinh chất
Có người chỉ huy từ lứa chúng tôi lên
Góp cho đất nước nhiều vầng trán
Sống làm người chiến thắng
Cho mẹ mình, cho đời mình đỡ khổ
Còn ao ước nào hơn
Tự do và Đoàn tụ
Vào rừng lấy mật và đẵn gỗ
Thương mẹ và yêu em
Còn hạnh phúc nào hơn
Tổ quốc!
***
Chính mơ ước cho chúng tôi bóng mát
Qua bãi bom cây cối cộc cằn
Nhìn ngọn lửa lại nhìn nhau
Bỗng lạ
Lòng cứ đầy những Bình Định, Nha Trang...
Xin cám ơn câu thơ các anh đã đến cùng ngọn lửa
Mấy đứa nhớ nhà ngắt ngọn tàu bay
Đường chẳng còn dài như nó vốn từng dài
Suối cứ đổ trong bình minh nõn chuối
Chúng tôi trẻ nên củi rừng mau bén
Hơ bàn tay lại nhớ các anh
Chúng tôi sưởi bằng ngọn lửa của mình
Lại thấy ấm từ các anh đi trước
Các anh nhớ nhà
Các anh sốt rét
Những câu thơ còn được đến bây giờ
Chúng tôi sưởi trên những câu thơ ấy
Cứ thế qua đi nhiều mùa mưa
Và chúng tôi làm thơ
Quần áo thiếu thì rủ nhau kiếm củi
Chúng nó săn từng sợi khói
Đất ướt gió hoang
Lửa bén vào tay còn dính hơi xăng
Rồi khó nhọc mới bắt vào củi ẩm
Chúng tôi trẻ nên củi rừng mau bén
Chúng tôi làm thơ ghi lấy cuộc đời mình
Chúng tôi còn biết xoay xở ra sao
Gạo chỉ mang đủ mười ngày còn dành mang súng
Còn mang thuốc
Còn mang nhau
Mang bao nhiêu tai biến dọc đường
Mỗi quyển sách nặng bằng năm viên đạn
Chúng tôi đành mang đạn trước tiên
Không có sách chúng tôi làm ra sách
Chúng tôi làm thơ ghi lấy cuộc đời mình
Chúng tôi vừa đi vừa nhẩm dọc đường
Thơ cứ đến và mưa chiều mau ngớt.
Trước mặt là Tổ quốc
Em nhớ anh hãy nhớ về ngọn lửa
Lửa đang soi mặt đất mấy tầng đêm
Những cơn khát bậm môi vào bẹ chuối
Hiện lên
Những dấu gậy cơn sốt rừng run bắn
Hiện lên
Những giọt mồ hôi ròng như nến chảy
Hiện lên
Thơ hãy đến góp một vài que củi
Cho em nhận ra anh, đồng đội nhận ra mình
Thơ không phải những dây bìm trang trí
Kéo nhòe đi những rễ cây tứa nhựa
Bão động rừng sao thơ chỉ rung rinh?
Muốn tươi mát hãy tự là dòng suối
Hát về rừng đừng bắt chước tiếng chim
Anh quên thơ để nhớ gốc sim cằn
Dăm bảy lá lèo tèo như mực rớt
Sim như là không có cũng không sao
Ấy thế mà chúng anh thay nhau đến đây để mà hy vọng
Tưởng không sim thì không cả đời mình
Giặc đổ xuống ba tiểu đoàn "trâu điên"
Bò theo chúng hai hàng máy ủi
Trận đánh lại bắt đầu mới nguyên
Súng lại nổ như chưa từng ác liệt
Gốc sim cằn nếu kẻ thù chiếm được
Chúng làm đà dũi lấy cánh rừng le
Từ cánh rừng le chúng tràn xuống con đường và cứ thế
Từ "vết dầu loang" đến "tằm ăn rỗi"
Lại thám báo dò đường, B.52 dọn bãi
Lại dò đường, dọn bãi tới lui
Đất vụn nát trong bữa tiệc quay cuồng của thép
Máy ủi hết ngọt ngào trên mỗi trái tim
Ủi rồi lấp
Bằng chính đất mà chúng vừa chiếm được
Trời ơi nếu kẻ thù chiếm được
Chỉ một gốc sim thôi dù chỉ gốc sim cằn
Tổ quốc sẽ ra sao? Tổ quốc?
Thơ ơi thơ hãy ghì lấy gốc sim
Anh đang bò về phía gốc sim
Ngực đập dội chuyền sang đất đá
Quần áo tướp ra
Một nửa người anh dâm dấp máu
Anh đang đau cho đất đá anh yêu
Gốc sim cằn và xơ xác làm sao
Không che nổi anh đâu, bò cách chi cũng lộ
Em có thể mất anh bất cứ lúc nào
Em có thể bơ vơ khi em còn rất trẻ
Anh có thể chẳng bao giờ còn đánh được gốc tre
Phơi nỏ sẵn dành sưởi đêm cho mẹ
Sông ơi sông nếu ta phải ra đi
Bậc thấp xuống cho em ra gánh nước
Xin bát canh đến tay mẹ lúc còn nóng
Xin mùa đông đừng dài
Và cột nhà hãy đỡ mẹ thật êm
Trời bao nhiêu thu ta mới hát một lần
Nhưng trước mặt là Tổ quốc
Dù chỉ gốc sim thôi dù chỉ gốc sim cằn
Anh ôm súng bò lên với trái tim tình nguyện.
***
- "Hãy lấy đạn mà cưa thằng cuồng tín
Một thằng ngu muốn chết thay cây"
- "Cứ bò tới chộp cho thiệt lẹ
Rồi moi bụng nó ra
Xem có máu hay chỉ toàn hắc ín"
- "Tao muốn coi nó chết từ từ
Coi nó chết nó gọi ai trước nhất"
- "Thôi hãy quăng lựu đạn đi thôi
Cho nó chết thiệt mau để tao còn chụp ảnh
Tao cần tiền chứ tao không cần nó"
...
Em có nghe thấy không?
Em xa cách em là vùng che chở
Sỏi buốt quá
Bò thì đau mà không bò thì chết
Em có tin đấy là tiếng con người
Giọng thổ, giọng kim vẫn thường to nhỏ
Khi bao điều không kể hết bằng tay
Anh vừa bò vừa nghe
Không mật mã không cần phiên dịch
Tiếng mẹ ru ta cuối bãi đầu ghềnh
Me đi đốt than mẹ thường gánh vã
Nhem nhuốc cả ngày xanh
Cắn răng mà chịu
Bấm bùn mà đi
Giữ cho được tiếng mình
Cho em ngập ngừng khi buông gầu xuống giếng
Sợi dây chùng do dự trước trăng in
Những thằng ngụy kia nó cũng có mẹ
Mẹ nó đang héo đi, đang mong nó trở về
Ấy thế mà tại sao nó cứ đòi giết anh
Chỉ vì anh thương một gốc sim và nhớ em không nói được
Cứ sấn lại
Những chiếc túi áo đen ngòm những quan tài đói
Chúng nó đang săn ngày sum họp của ta
Khoen lựu đạn anh cắn vào lặng lẽ
...
Chẳng nhớ anh chồm tới ra sao
Chỉ nhớ cái lặng im khi không còn chúng nó
Cái lặng im hoàn toàn
Anh nằm nghe anh thở
Ngôi sao xanh rơi xuống lá sim
Thành giọt sương từ lá sim rơi xuống
Đêm ngọt ngào mà lại chát em ơi
Anh tỉnh lại vì môi mình dính đất
Từ những chiếc khoen lựu đạn ban chiều
Đất mặn đắng tan dần rồi chảy khắp
Đất thầm thì và nóng bỏng như em
Anh đã qua những ngày bám chốt
Để tới buổi sáng nay
Một buổi sáng chẳng có gì to tát
Ve vẫn kêu úp mặt vào cây
Không sương sớm để cho lòng bẫng lẫng
Nhưng sáng nay là buổi sáng thượng nguồn
Những kỷ niệm sẽ ngược về để nhớ
Xuân 1975
Các chiến sĩ đã lắc đầy bao gạo
Ngồi chia nhau một điếu thuốc rê
Cánh tay họ còn dính đầy bụi cám
Khói cứ là, cứ bổng, cứ như không
Nào ai biết mai họ còn hút thuốc
Cũng có thể anh giỏi toán kia sẽ thành một anh hùng
Trong trận tiến công Ban Mê Thuột
Cũng có thể anh bị mù hai mắt
Sau cái giật nụ xòe lợi hại của anh
Và xạ thủ trung liên
Anh đâu biết có ngày nhịn ăn cắt rừng xuyên lộ 7
Chiếm điểm cao
Xô đá
Chặn đoàn xe
Cũng có thể chỉ một cơn ác tính
Sau một cái rùng mình và cứ thế ra đi
Không thể biết dù rất nhiều linh cảm
Đất chiến trường mau ướt lại mau khô
Nhưng không sao, điều đó chẳng sao đâu
Các chiến sĩ quen nghĩ bằng trận đánh
Quen hy sinh, quen đột biến từng giờ
Họ làm nên những chiến trường giông bão
Cũng là nơi yên tâm nhất của thơ
Cứ nhìn cách họ ngồi hút thuốc
Ta bỗng thấy mình nhẹ bớt
Như dòng sông để sỏi lại bên bờ
Hối hả đổ về bến bãi
Hoa bung biêng ơi, con lắc của mùa xuân
Rừng không ngủ vì những hồi gõ tím
Trường Sơn, trong vườn
- Mai rời hậu cứ tôi đi
Ơi căn hầm đất, nói gì đêm nay
- Mùi mồ hôi, mùi rễ cây
Mặn nồng sẽ kể với người đến sau
Ngã ba, ngã bảy về đâu
Cái ngáng làm cớ cho nhau chuyện trò
Ngọn đèn bọc trong ống bơ
Cho em mờ tỏ đến giờ trong tôi
Bài ca nghe chẳng rõ lời
Bao nhiêu gió thổi giữa tôi với mình
Xa rừng bẻ một cành xanh
Buồn vui nặng cả tay anh khó cầm
Con đường qua tháng, qua năm
Núi đau lở đá, rừng bầm tận cây
Vai gùi bước xốp trong mây
Ta đi làm những mặt trời của nhau
Tổng đài khuất dưới thung sâu
Bao nhiêu phấp phỏng bắt đầu từ em
Bắt đầu từ một cánh tem
Sao mai chốt đỉnh trăng đêm mại dần
Muỗi bay tối một góc rừng
Lần theo muỗi gặp chùm sung, gặp người
Ngọt bùi dăm quả chia đôi
Cái nghèo cái khó cho tôi gặp mình
Nắng mưa gặp tán đùng đình
Bàn tay sốt rét gặp cành dâu ta
Một lèn, một dốc, một xa
Gặp cây vịn lại gặp nhà nghỉ chân
Trước tôi lửa đỏ bao lần
Sau tôi ai nữa quây quần quanh đây
Áo nào sẽ vắt lên dây
Võng nào buộc gió cho cây tròng trành
Có rừng suốt cuộc chiến tranh
Cái đêm đuổi cọp cũng thành tâm tư
Cái hầm, cái bậc sẽ hư
Lòng tôi mắc nợ chiến khu một đời
Núi cao cho thác đổ hồi
Trường Sơn dài rộng cho tôi mặn mà
Xe thồ vành hỏng tháo ra
Còn lăn theo suốt đời ta đời mình
***
Ngày mai chúng mình tiến về thành phố
Mọi vui buồn không còn lá rừng che
Không còn cánh đồi chắn gió cho ta
Ta kéo áo khum tay mà châm thuốc
Ta sẽ loay hoay thổi nấu giữa trời
Giấu được khói thì chính ta bị lộ
Lúc leo dốc ta vẫn thèm đường nhựa
Vượt đường rồi chân lại phồng ra
Nhà đông hơn, người cũng đông hơn
Giường chiếu sẵn lại nhiều khi khó ngủ
Tiếng thạch sùng - tiểu đội bấm chân nhau
Đồng Bằng
Đồng Bằng
Ta vẫn khát khao
Ta vẫn đợi những gian nan trận cuối
Nước da ta thiếu máu gọi Người
Quần áo ta ẩm mốc gọi Người
Khi ta bò lên giữ một gốc sim
Ấy là khi ta nghe Người giục giã
Khi ta đốt lên đống lửa
Những bãi rễ cây lại nhắc về Người
Để có một Đồng Bằng trước mặt
Chúng ta lên rừng mười tám đôi mươi
Đêm nay chúng nó kéo nhau đi gài mìn ven lộ
Chúng nó đổ quân lùng giáp vùng ven
Chúng làm sao ngăn được các sư đoàn
Về với đất đã nuôi mình vạm vỡ
Trận đánh sẽ bắt đầu từ phía sau cánh cửa
Có dấu vôi mẹ quệt lúc ăn trầu
Ta chèo lên ngọn dừa dựng chòi quan sát
Cửa hầm thông ra sáu bậc cầu ao
Những sơ đồ chị gói làm nhân bánh
Giặc hành quân: nhìn khăn mẹ trên đầu
Tiếng trẻ báo yên, tiếng gà báo động
Tiếng dế im báo giặc đi rình
Mạng nhện rách báo trận càn chưa dứt
Ta truy lùng hang ổ lũ tàn quân
Ta lại có Trường Sơn dài rộng ở trong vườn | Hữu Thỉnh |
Đường Tới Thành Phố (2) | poem.php?poem=duong_toi_thanh_pho_2__huu_thinh | Chương hai: Tư lệnh
Một lần lỡ hẹn
Anh giở bức hình chụp những năm còn trẻ
Anh ngó ngơ như một kẻ lạ xa
Ai trong đó? Sao mà cười hỉ hả
Sao vô tư, sao mập ú vậy à?
Hắn khao khát những gì?
Ai đang chờ đợi hắn?
Chỉ tình yêu là đáng kể thôi chăng?
Hai mươi năm anh khó nhận ra mình
Người trong ảnh bây giờ là Tư lệnh
Khoảng cách giữa anh và bức ảnh
Có bao quãng đường những bà mẹ tiễn con
Có lầy lội quãng đường sau rút Huế
Có băn khoăn trước hứa hẹn chưa thành
Đơn vị sa lầy trong chiến khu A Lưới
Bao éo le theo nước lũ xô về
Những chiếc xe tăng đòi anh nguyên vẹn
Những vết thương đòi anh lành lặn
Và anh
Ý nghĩ lăn qua viên đạn cuối cùng
Giặc đổ quân sau rừng
Ủi và đốt
Cây thở dài trên đất
Tàn bay tung
"Cán gáo" thõng đôi càng
Man rợ xoáy
Đóng đinh vào chân tóc
Bới rừng lên
Thả xuống lời ngon ngọt
- "Hỡi cán binh cộng sản, hãy ra hàng
Tổng thống sẽ
Tổng thống sẽ
Tổng thống sẽ..."
Thơm tho và ngọt xớt
Đảo nửa vòng lại ngọt xớt thơm tho
Rừng quay mặt nghe gió bò trên đá
Bò trên rêu
Ẩm ướt
Trên lưng
Lời dụ hàng tuôn đầy xuống hố bom
Núi dựng ngược ném trả vào mặt giặc
Chiếc "cán gáo" đứng im
Lại buông lời trơ trẽn
- "Đây, xin mời để các anh lựa chọn"
Nó dòng xuống xác một người đồng chí
Bị chặt đầu
Chân còn dép, chân không
Máu anh bỏng xuống núi ngàn
Đời anh treo một dấu than giữa trời
Kẻ thù cách một gang thôi
Phải dằn súng lại. Cắn môi tìm đường
Thắt trắng một mảnh dù
Tư lệnh đạp rừng cho lái xe nhận hướng
Hai vết thương vì rừng, ba vết thương vì pháo
Trong cái đêm mở đường máu phá kìm
Đôi quân hàm nỉ đỏ mới nguyên
Vẫn tính vào duyệt binh ở Huế
Anh giấu đi không hề nói với ai
Nhưng với vợ làm sao giấu được
Không phải hai mà mười bốn năm rồi
Anh đanh lại, anh nấu nung như thế
Lõi lim già mưa nắng lẩn vào trong.
Thứ hoa đẹp nhất
Anh trao thầm bàn tay anh cho tôi
Bàn tay nóng tôi nhận vào cơn sốt
Tôi vét mãi mới tìm ra hạt thóc
Hạt thóc gầy ram ráp cứa vào đêm
Chúng tôi đi mót cuối bìa rừng
Giặc vừa rút sau một ngày rình rập
Gió ầm ào qua nương
Những bông lúa chỉ còn là bã gió
Chúng tôi tuốt phồng tay
Chúng tôi còn tuốt nữa
Hạt thóc nhằn ấm cả đêm suông
Đất rừng mênh mông
Đất núi mênh mông
Đất nhiều thế mà hiếm hoi hạt thóc
Chúng tôi nhìn dúm thóc trên tay
Những hạt thóc đã biến thành thuốc quý
Thóc hóa con đê ngăn cái chết dần mòn
Tôi hiểu vì sao anh đã khóc
Trong một sáng giao ban
- Tiểu đoàn thồ chẳng có gì thồ cả
Cứ đói ròng con gái hóa con trai
Cám ơn ngọn rau dựng người ốm dậy
Cám ơn con suối, cám ơn bờ khe
Con tép chết bom từ bến ngược trôi về
Nếu không đói không thể nào vớt được
Phát một mảnh rừng, trần lưng cuốc cuốc
Cuốc và vun rồi kéo cỏ ngụy trang
Anh nhón tay cắm hạt bí đầu tiên
Đêm mở cỏ đêm lần đi tưới nước
Hoa bí đỏ từ vạt nương Tư lệnh
Đổ dần sang khắp cứ bạn ngàn
Anh xoa xuýt trước màu hoa cứu đói
Đấy, thứ hoa đẹp nhất của đời anh.
- Cơn đói đi qua không để lại mảnh gì làm di vật
Không phải trận bom nên không dễ sưu tầm
- Kiên nhẫn chút, hỡi nhà viết sử
Đây, căn hầm Tư lệnh, hãy vào thăm
Hãy nắm chặt bàn tay mót thóc
Nhìn mái đầu quá nửa chẳng còn xanh
Những sợi tóc đứng yên mà ta nhìn thấy bão
Bao thăng trầm như sóng đánh qua anh
Câu chuyện trong hầm
- Nắng mưa làm ảnh mờ đi
Hình như anh chụp trước khi xuống tàu?
Hình như ở xóm Vườn Trầu
Có người chị, mối tình đầu của anh?
- Mình đang làm sử chiến tranh
Có cần nghe một mối tình dở dang?
- Quân ta áp với đồng bằng
Tim ta đập với bâng khuâng ngày về
Chuyện này xung kích được nghe
Anh xem, khẩu súng nói gì trong đêm
Với người ta có gì đem
Với ta khao khát gì thêm một ngày
Phải đâu câu chuyện riêng tây...
- ... Hai mươi năm, nói gì đây bây giờ
Nhà mình do má tìm cho
Nết ăn nết ở cũng do má tìm
Một lô bánh quế má đem
Mình về một buổi nên duyên, cậu à
Tối ăn một bữa ở nhà
Sáng bên ngoại... thế là xa một lèo.
- Một ngày vừa biết vừa yêu
Vừa xin vừa cưới cũng liều đấy anh?
- Một ngày sợi chỉ mong manh
Giữ sao khỏi đứt cho mình được đây
Mình đi vui bạn vui bầy
Khi việc bận lại mong ngày đừng nhanh
Ở nhà dài những năm canh
Từ bậu cửa bước xuống sân cũng dài
- Những năm tập kết ở ngoài
Tin nhà tin chị có ai nhắn cùng?
- Những năm ở Bắc thì không
Vô Nam cơ sở nằm vùng báo cho
Quê mình giáp mé ven đô
Bả đi hoạt động phải vô vườn trồi
Lá thư chữ đứng chữ ngồi
Viết thầm tránh địch đang soi ngoài bàu
Vài dòng kể chuyện đâu đâu
Mình nghe tội nhất là câu cuối cùng
"Chúng em chẳng sợ địch lùng
Đêm nằm sợ tiếng ru con trên đài"
Vài dòng từ dạo Bảy hai...
- Chị không kể bốn năm đày, hả anh?
- Tù về mắc bệnh động kinh
Mình nghe nói chớ bả làm thinh hoài hoài
Để cho mình được thảnh thơi...
Ầm ầm bom cắt ngang lời của anh
Đá bay ném cắc trên cành
Đèn câm ngọn bấc hầm thành mông lung
Chuyện này đất có nghe chung
Tôi nhường cho đất kể cùng mai sau.
Văn xuôi một người lính
Chúng tôi có những kỷ niệm riêng, những bài học, những điều để nghĩ
Chúng tôi đầy rừng, tắm giặt, hái rau, đào hầm, mơ mộng, sống đời thường suốt cuộc chiến tranh, yêu đời lính yêu luôn gian khổ.
Lính Sáu chín, lính Bảy hai, lính tái ngũ còn giữ nguyên chức vụ quân hàm, ríu rít giọng Nam, giọng Bắc; lính xe tăng đột phá, lính pháo binh cõng lửa qua sông, làm sao anh quen, làm sao anh nhớ hết;
Làm sao có thể gọi tên hàng vạn người trong một chữ nôm na như cây rìu cây rựa khi chúng tôi cắm chân giữa ba mặt kẻ thù; điện thoại chôn ngầm dưới đất, chằng chịt rễ cây chiến dịch, mệnh lệnh truyền qua suối, qua nương
Dù hăm hở đến đâu, bước chân anh cũng không sao đến được các trung đoàn. Trung đoàn hành quân, trung đoàn tăng gia, trung đoàn vây lấn, trung đoàn luồn sâu vu hồi đánh úp, xé kẻ thù trong thế cài răng lược khắp Tây Nguyên.
Chẳng cần phép gì đâu, anh vẫn đến được từng người, làm quen và trò chuyện, chỉ cần anh có mặt đúng giây phút chẳng bao giờ lặp lại, đến đúng nơi những người quyết đoán không ngờ
Nhưng đừng viết về chúng tôi như cốc chén đứng trên bàn; xin hãy viết như dòng sông chảy xiết.
Và chúng tôi với chiếc bi đông bẹp dúm kia là một, cả những hòn đá kê nồi cũng có bao điều ấm lạnh liên quan
Cứ như thế dần dà từng giọt, âm thầm như thạch nhũ trong hang (phải có gan mới có thể âm thầm), chính kiên nhẫn sẽ cho anh đến sớm
Tư lệnh nói: Nếu phải vứt thì phải vứt quần áo chứ cấm ai vứt chỉ
Tư lệnh nói: Một nắm cỏ ngụy trang có thể làm người đào hầm bị chết
Tư lệnh nói: Một đại đội thám báo dò đường không tinh bằng viên thuốc đánh rơi
Nếu anh bắt đầu từ đó
Chẳng còn dòng sông nào ngăn anh gặp chúng tôi.
Thơ của Chính ủy sư đoàn
Sư đoàn mở đường sau Hiệp định Pa-ri
Bộc phá nổ cuối khu đồi tranh chấp
Vách núi sạt, nặng nề xe ủi đất
Máy bay rà u u trên không
Những bụi chuối cành le héo quắt
Căng mình ra ôm lấy con đường
Hầm thì sâu nhưng lán buộc tuềnh toàng
Lán để nhớ, người ở trong bom đạn
Xe cút kít quay từng vòng kiên nhẫn
Cho con đường đến gặp các dòng sông
Đèo thấp dần trước quang sọt thô sơ
Sông hẹp bớt, cầu treo trong lũng thấp
Kẻ thù tung quân bình định bên trong, dũi chốt vòng ngoài
Chúng xả súng vào mái "nhà hòa hợp"
Không có hòa bình đâu, vành mũ quá mong manh
Giặc nghiến nát dưới hai hàng xích sắt
- Những chai rượu ngon chưa phải mở lúc này
Tư lệnh nói, xắn quần lên trọng điểm
Mưa tối mặt, áo quần dán chặt
Trận rét rừng xoắn tím cả làn môi
Đường xuyên qua vành đai
Chạy thít tắp trong tầm nhìn Tư lệnh
Anh dám nhận những hiểm nghèo thử thách
Cũng có khi từ bốn góc bàn
Để có một con đường
Mở vào lúc chiến trường vơi tiếng súng
Anh xa lạ với cầu an, nghe ngóng
Đường với anh là cách hiểu kẻ thù
Đường đưa anh đến bãi mìn phòng thủ các vành đai
Tự nghe mình trước hàng rào thứ nhất
Đó là khi trái tim mang sức mạnh cảm thông
Cho anh gặp nỗi niềm bao bà mẹ
Đó là lúc những cuộc đời chiến sĩ
Cứ đan vào bền chặt với đời anh
Và cứ thế
Sư đoàn
Hành quân lên tuyến một. | Hữu Thỉnh |
Đường Tới Thành Phố (3) | poem.php?poem=duong_toi_thanh_pho_3__huu_thinh | Chương ba: Điệp khúc những cây cầu
Khúc dạo
Tôi là chỗ thất thường của gió
Khi người yêu cởi áo trao khăn
Tôi là chỗ bước chân đi chậm lại
Người thương nhau dù thương chỉ một lần
Tôi là chỗ những ngang tàng chịu khuất
Nơi con người thuần hóa các dòng sông
Tôi là kẻ thù của những gì chia cắt
Tôi đứng đây vì yêu quá con đường
Nhìn thấy bom nhưng không thể xuống hầm
Tôi không chạy vì tôi là mặt đất
Tôi yêu gió tôi thành người đứng hát
Tôi hát rong qua thanh sắt của mình
Bài ca ấy nhiều người đã thuộc
Vẫn điệu chèo, điệu lý quê hương
Lắm khúc vui nhưng không hóa véo von
Có khúc buồn nhưng cuộc đời vốn khỏe
Tôi gọi về những tuổi những tên
Như mùa thu gọi heo may rải rác
Với thời gian tôi xin làm đá tạc
Hỡi mây trời hãy xuống hát cùng tôi.
Khúc một: Bàn đạp
Lạt chẻ nghiêng đan quạt nan cho mẹ
Thổi nắng đi cho mẹ chút thư nhàn
Chiếc dây phơi căng chéo góc sân
Cây đàn ấy hát bằng màu áo
Áo cất đi chim ri đến đậu
Đàn con từ trong cửa ùa ra
Những chiếc lông chim thành huyền thoại bay vù
Vun cây ớt đón mùa mắm tép
Mắm để dành ăn gặt ăn cày
Năm vài lần thăm bạn đó đây
Quà cho bạn không đứa nào khám xét
Chừng cũng đủ để thành "tên nguy hiểm"
"Tên cứng đầu chống lại quốc gia"
Chúng đem tới nhà tù
Và anh thành cộng sản
Quạt khép mở trên tay của mẹ
Thành tín hiệu qua đường
Cây ớt che miệng hầm
Chiếc dây phơi kéo cờ khởi nghĩa.
***
Anh đã qua những ngày tưởng chừng không qua nổi
Nụ cười bán tín bán nghi
Giỗ tết tường trình liên gia kết phái
Chúng chồng tiền một cái đầu đảng viên
Chúng chuốc rượu cho một thằng phản bội
Chúng phục kích ngoài mí vườn
Chúng rình rập sau một đôi kiếng mát
Thằng Đại Việt, lũ hội đồng
Cắt máu ăn thề trên lá cờ ba sọc
"Với cộng sản thì phải bừa tận gốc"
Những tên lính xăm hầm
Mài thuốn xuống sân xi-măng nhà xã trưởng
Nhạc dạo đầu cho một ngày "bình định"
Chó nghe chó chạy cuồng
Gà nghe gà bỏ ổ
Cây nghe cây thui từng chiếc rễ
Người nghe nắn túi sờ căn cước
Những đồng tiền nghe bật khỏi tủ khỏi rương
Chéo đội hình cánh sẻ
Chúng bắt đầu "phụng sự quốc gia"
Chúa được hôn bằng hơi rượu say mềm
"Xin Chúa ban cho chúng tôi hàng ngày dùng đủ và tha nợ chúng tôi"
Câu kinh rơi giữa hai hàng dân vệ
Thêm một người bị cắm cọc bêu đầu
Thêm một người bị lôi đi mất tích
Thêm một người bị chụp ảnh lăn tay
Thêm một làng bị quăng bom hủy diệt
"Nhưng cuộc càn sẽ không bao giờ dứt
Cho tới khi nhổ cộng sản sạch trơn"
Tên quận trưởng trình lên ngài tỉnh trưởng
Để lĩnh thêm trợ cấp cuối kỳ
Chúng nó còn cần hiệu giặt là quần áo
Để xóa đi vết máu cuộc càn
Vẫn còn người để anh gây cơ sở
Chúng nó cần nơi ăn nhậu lai rai
Để nuốt trôi ám ảnh qua ngày
Vẫn còn đất để cho anh trụ bám
Suốt cứ thế âm thầm nuôi lớn biển
Cứ âm thầm chảy xiết với thời gian
***
Ống thông hơi một sợi thở nhỏ nhoi
Nối xóm làng dưới rậm rì tán ớt
Chị nuôi anh dưới đất
Năm năm trời anh nhìn chị trong đêm
Chị gặp anh mà không hay anh ốm mập
Gặp anh mà không hay anh đen trắng ra sao
Chỉ nghe giọng anh mỗi ngày nặng xuống
Chị góa bụa trong hồ sơ tự khai
Chị cười cợt với thằng chỉ điểm
Người nó thắt y chiếc còng số tám
Cứ hau háu rình chộp chị mang đi
Chị cố làm cho thật lẳng lơ
Thắt vạt áo trước bao lời dị nghị
Mỗi năm một lần cúng kỵ
Khấn anh xong mang xôi trái xuống hầm
Hầm xịch mở một vuông đêm thăm thẳm
Đêm lại về cho mặt đất tái sinh
Đêm xóa đi những vết giày đinh
Những lỗ thuốn dài hun hút
Những mẩu thuốc những lời thô tục
Chỉ còn lại nhân dân vằng vặc dưới sao trời
Nhân dân trở về qua tay người móc nối
Qua lời ru gửi gắm xa xôi
Anh không quên mang trăng vào nhà
Trăng buồn trăng phải sáng qua vườn người
Nhân dân bao dung tin vào nhân nghĩa
Gọi về dăm ba tên tuổi lạc loài
Ôi nhân dân! Tấm lá chắn diệu kỳ
Người nhận mọi vết xăm cho căn hầm nguyên vẹn
Người thâm trầm như đêm
Người tinh nhạy như đêm
Người kéo co giành giật lại đôi kèo
Tay bện thêm dây
Chôn chôn thêm cọc
Ghìm lại đất
Đôi kèo hình chữ nhân
Xoạc ra thành chữ nhất
Bay trợn trừng ta bấm lút ngón chân
Bay giương súng ta chùng kèo cho ngã
Mồ mả ông cha không dạy ta buông tay
Con cháu không mong ta than thở
Ta đục ta bào đâu phải đón bơ vơ
Qua mỗi lần chống phá
Lại xác xơ, lại vạc bớt ngôi nhà
Nhưng mặt đất vẫn mênh mông mặt đất
Con gà trống cù kỳ quanh vại nước
Hạt thóc ngậm vào thành ngọc của tình yêu
Tiếng nó gáy rung vang cườm ngũ sắc
Báo cho du kích đã qua chiều
Nghe khẩu lệnh những căn hầm chuẩn bị
Rục rịch chiều nắng chếch lỗ thông hơi
Và mùa xuân, anh nghe rõ mùa xuân
Hoa xoan rụng trước cửa hầm tím cát
Tiếng ếch nổi nênh dọc bờ khoai nước
Cò lại về đậu trắng cánh đồng sâu
Tiếng lựu đạn nổ âm trong nhà tên cảnh sát
Mũi tiến công xuất phát tự khu mồ
Cắm cờ trên dinh quận trưởng Ninh Hòa
Mười tay súng tiến công đồn Dục Mỹ
Anh đã khóc chỉ vì không sao cả
Nghe bà con gọi đích tên anh
Cái tên trèo dừa đánh đu với gió
Cái tên đuổi còng mí biển hát lang thang
Ngọn cờ đây anh ngắm giữa ban ngày
Bà con đó đất đai mình hiển hiện
Cây ớt che anh bây giờ ớt chín
Dấu chân gà hàng gạch chỉ mờ rêu
Chị giở ra chiếc áo ngày nào
Anh thương chị khen vẫn vừa y trước
Này nếp chạy ngang, này đường sổ dọc
Chị ngượng ngùng như thể mới nàng dâu
Chị làm anh sững sờ khói bếp
Anh hỏi hoài làm chị hay quên
Anh hỏi hoài để được nghe chị nói
Hàng tre thưa đem gió rắc lên thềm
Các chiến sĩ hành quân trên lộ Một
Không kịp dừng, không kịp biết tên anh
Nhưng họ biết có một vùng tranh chấp
Một vùng đất kiên trinh làm bến đón quân về
Cây tre lạt chưa buộc lành tấm phên rách gió
Giếng đầu làng chưa lắng kịp sau mưa
Hãy vạch mặt những thằng bắn lén
Ngực anh đau tay bíu lấy thân dừa
Hãy vạch mặt những thằng bắn lén
Sóng đang gầm ngoài vịnh Văn Phong
Hãy vạch mặt những thằng bắn lén
Cánh cò bay sấp ngửa trên đồng
Đất ru
Tôi xin làm cỏ ru anh
Trồng cây ơn nghĩa xung quanh hồn người
Tôi ru nhẹ bớt mưa rơi
Sương tan sơm sớm nắng trời rộ mau
Khúc hai: Cửa mở
Căn hầm đất sặc mùi dây cháy chậm
Tôi bước vào gió đến ở cùng tôi
Nắng cũng xuống
Soi từng dòng nhật ký
Tay tôi nâng tâm sự một con người
Tôi nhận ra bộc phá viên giỏi toán
Những chương trình và nỗi nhớ chen ngang
Tôi gặp lại bàn tay hơ lửa
Những ngón học trò lấn bấn không yên
Tôi vòng về những năm tháng anh qua
Những khát vọng suốt chặng đường đuổi giặc
Những năm gian khổ mà hay hát
Những chân trời súng, xẻng thức qua đêm
Anh lớn lên đâu biết trước một ngày
Ngồi nhặt sấu dưới vòm cây sốt rét
Nắng ký-ninh rải rác dọc rừng thưa
Thèm trăm thứ nhưng đồng bằng thèm nhất
Khi anh hiểu nhân dân, nhân dân đang chia cắt
Yêu Tổ quốc mình, Tổ quốc bị chia đôi
Nỗi đau ấy góp đời mình để xóa
Quàng bao gạo xa nhà
Anh thành bộc phá viên
Khi anh lên ôm bộc phá lao lên
Khi anh xuống dìu đồng đội ngã
Khoảng cách giữa hai chớp lửa
Không kịp cho anh khoét một căn hầm
Hành trình khắt khe, hành trình qua dây thép
Bước chân anh không do dự nửa vời
Cửa mở
Anh không chọn cho mình nơi che chở nào hơn
Để tạo những bất ngờ
Anh cắt ngắn từng đoạn dây cháy chậm
Dây càng ngắn khoảng an toàn càng ngắn
Địch kinh hoàng nguy hiểm cũng nhiều hơn
Cửa mở
Đồng đội đi qua để tới chiến công mình
Trận đánh đi qua thành bản tin giờ chót
Những người vỗ tay không biết anh
Họ vội vã đi về mọi phía
Những lo toan hối hả đời thường.
Ở đâu đó với nụ cười lặng lẽ
Anh lại bắt đầu với một thói quen
Nghĩ về họ, như là không thể khác.
Từ nay tôi thành kẻ nợ nần
Thành máu thịt những bụi bờ lau lách
Tôi đi qua cửa mở của anh
Nhận lấy những ban mai dang dở
Những ban mai đòi tới đích cuối cùng
Tôi biết
Có lá thư anh vẫn chờ mong
Đang đuổi theo anh như đám mây đuổi nắng
Mẹ đang xếp lại cho anh bộn bề giá sách
Nhưng nhớ thương thì biết xếp vào đâu
Những điểm chín, điểm mười không còn an ủi mẹ
Tôi biết
Vải đang đóng cùi để kịp dày vào hạ
Tu hú kêu sốt ruột bờ đê
Anh vẫn thích ra cất tôm ngoài bãi
Trưa đem cơm sâm sẩm cưỡi trâu về
Trước căn cứ Đồng Dù
Mộ anh chỉ cho tôi đường vào thành phố
Tháng tư tim tím hoa sầu đông
Vườn nhà ai cây xoài bói quả.
Đất ru
Tôi xin làm cỏ ru anh
Trồng cây ơn nghĩa xung quanh hồn người
Tôi ru nhẹ bớt mưa rơi
Sương tan sơm sớm nắng trời rộ mau
Bên bồi bên lở về đâu
Bên trong bên đục dài lâu tình đời
Có anh trong mỗi buồn vui
Trăng treo gọi trẻ mắt người vào thu
Khúc ba: Thần tốc
Đất nước đổ ra đường
Tiềm lực lớn những binh đoàn chiến lược
Binh đoàn hướng Đông, binh đoàn hướng Nam, hướng Bắc
Lướt qua đồn dân vệ, bảo an
Lướt qua các chi khu, căn cứ
Biển đang lắc những hồi chuông đoàn tụ
Phù sa nào rượi mát súng và xe
Quân đi, quân đi
Từ đầu Sao Hôm đến cuối Sao Mai
Ánh đèn pha chói gắt
Hắt loang dài
Đêm thần tốc
Đo thủy triều chiến dịch
Đường rập ràng
Điệp khúc những bàn chân
Con đường Hồ Chí Minh
Chiến dịch Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh
Chiến sĩ vừa đi vừa hỏi
Chiến sĩ vừa đi vừa giục
Chiến sĩ vừa đi vừa hát
Cành ngụy trang qua gió thổi ba miền
Đi lút ngày
Ta bật ánh đèn đêm
Cây cối lướt
Những miền quê vụt hé
Cứ hao hao thôn xóm đã qua rồi
Từng mò mẫm trong đèn gầm xoa mỡ
Chớp bom ma quái đón đường
Bỗng rưng rưng thác đèn chiến dịch thắp mình lên đất nước
Tới đích
Đã sông Hương lững thững phía sau đèo
Hình như lòng bịn rịn
Nhưng không phải chia tay
Trận đánh này không có người ở lại
Thần tốc, thần tốc hơn nữa
Táo bạo, táo bạo hơn nữa
Hành khúc các binh đoàn hất kẻ thù ra biển
Ta nghe
Nhật lệnh - lửa mặt trời
Thiết giáp cuốn say người
Lặng lẽ đặc công vào lót ổ
Giành giật những nhịp cầu
Xe pháo ầm ì vô tận nối nhau đi
Áo tân binh xanh đẫm bến phà
Những bà mẹ gặp nhau trong lo toan tầm tã
Tiếng gọi nào nghe rõ
Suốt chiều sâu
Mẹ nén đau
Giấu tờ báo tử
Sáng mai lại tiễn con nhập ngũ
Bốn nghìn năm đất nước mấy khi yên
Nhân dân
Vẫn nguyên vẹn nhân dân
Răng hạt lựu không cam đồng hóa
Đắng chát cũng tìm cánh kiến, cây sim (1)
Mưu trí lấy từ câu chuyện làm ăn
Thành vũ khí theo người đi sứ
Sách bị đốt vẫn còn nguyên tiếng mẹ
Đã bao lần đóng cọc giữ bờ ao
Giặc đến
Người ốm chống giường, chống phản đứng lên
Trẻ con vơ tro, vơ cát đứng lên
Người đang ăn thì cầm lấy đũa
Người đi gặt thủ lấy chuôi liềm
Không quay mặt chẳng bao giờ tiếc máu
Dù cho phải đốt dãy Trường Sơn
Dù cho ăn chay ăn độn
Bíu lấy lá rau như bíu lấy lá buồm
Qua sóng gió hiểm nghèo trăm trận đói
Dù đằng đẵng đợi chờ nhớ thương vời vợi
Lót con dao chung thủy đầu giường
Qua từng đêm làm vốn
Gặp bà con không phải chốn
Gặp bà con mở mặt với bà con
Nhiều mồ hôi thì đêm sẽ ngắn
Cứ bền lòng như pản đóng đinh
Giữ cho được nước mình
Từ vồng khoai, ngọn mướp
Cả những gì chưa biết dưới lòng sông của đất
Chưa đo xong ngoài biển
Cũng rạch ròi trong vạch vẽ ông cha
Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tay ta chỉ và chân ta bước tới
Đất nước mênh mông
Thời cơ khe khắt
Dân tộc kiễng chân giành giật lấy
Đội hình xe tăng dồn xích cho nhau
75 miếng một bên ba xe dồn lấy một
Pháo thủ
Lái xe
Mồ hôi sũng ướt
Đánh và đi
Hai tư thế đứng ngồi
Gạo còn đấy nhưng không sao nấu kịp
Ăn cầm chừng nửa gói lương khô
Uống cầm chừng bình nước má cho
Qua thành phố vội vàng lau mặt lấm
Đồng chí bị thương trên xe
Đồng chí hy sinh trên xe
Chi bộ họp những cánh tay xóc nảy
Đất nước mình, dài rộng của mình đây
Bao nhiêu thành phố đã đi qua
Bao nhiêu cánh đồng, bao nhiêu khuôn mặt
Bao nhiêu cuộc đời gọi ta về kịp
Cúc mọc bờ ao kêu bằng cúc thủy (2)
Cúc sẽ về, xóm Mũi sẽ về ta
Ta sẽ về đùa nhau trên thềm cát
Chạy như điên cho bõ lúc ở rừng
Cho bõ lúc nén cơn ho trinh sát
Ta nói cười cuối biển cũng nghe ta
Ta sẽ uống cho nguôi trăm cơn khát
Từ đôi tay em gái bổ dừa
Sẽ gặp má ta sẽ làm nũng má
Ra vườn hái ổi hát ngu ngơ
Em ơi em, anh không sao viết kịp một dòng thư
Thương nhớ là gì mà anh mang nặng thế
Buồng lái xe tăng nóng bức thế này
Em chẳng đến được đâu, mở cửa lên vẫn nóng
Mở cửa lên là vòm trời cao rộng
Em ở đâu trong thương nhớ của anh
Em ở đâu đất trời không bờ bến
Cổ ta khô sao nắng quá vô tình
Trong cáp nghe trăm tín hiệu vọng về
Anh nghe rõ những vì sao tít tắp
Tiếng bền bỉ xa nào ai tát nước
Tiếng đều đều đâu đang kéo sa
Tiếng giục giã, tiếng cồn cào nóng bỏng
Nhưng không phải tiếng em, không phải tiếng em mà
Gió đâu gió mát sau lưng
Em không phải sau lưng
Em đang ngồi trước mặt
Bởi anh biết, em ơi anh biết
Cuối chặng đường là nỗi nhớ gặp nhau
***
Trên tháp pháo xe tăng ngụy trang trải ngược
Ta lăm lăm hăm hở đứng nhìn
Kẻ thù đổ những dãy bài tuyệt vọng
Chúng nó đang làm lễ gắn sao đôn vài tên lên tướng
Lại vài lời tuyên bố rùm beng
Tử thủ Phan Rang, tử thủ Sài Gòn
Tên tổng thống cắp vàng chuồn và mếu máo
Chúng nó đang đổ xuống Tân Sơn Nhất những hòm đạn tượng trưng
Cũ càng dăm khẩu pháo
Hạm đội Bảy hăm he ngoài biển
Cho nước Mỹ có thời gian
Lấy cớ giết thêm vài vạn lính
Cho nước Mỹ có thời gian
Bỏ vốn lần cuối cùng vơ trẻ con di tản
Bọn CIA thay họ đổi tên treo biển bán hàng
Những tên tư sản hì hục chôn vàng
Vừa chôn vàng vừa thu xếp lưỡi
Cố vấn Hoa Kỳ tranh nhau làm áp phe lần cuối
Vé máy bay tăng tốc leo thang
... Tất cả cần phải có thời gian
Chính phủ đổ thì dựng lên chính phủ
Tổng thống chuồn thì tổng trưởng lên thay
Sư đoàn 18 được tâng bốc tận mây
Vì nó cần đi làm bia Xuân Lộc
***
Xuân Lộc
Tôi gọi những căn nhà trơ trọi hàng hiên
Xiêu vẹo đỡ một hoàng hôn rách rưới
Vạn niên thanh
Tức tưởi
Chết bò lê dưới ghế nhựa ba chân
Ghế hất sấp ấm êm vào lổng chổng
Kẻ thù từ đó hiện ra
Kê thường dân làm bệ bắn
Xuân Lộc
Tôi gọi những cánh rừng cao su
Rừng cao su bật gốc
Chân nhang la liệt đất
Kẻ thù từ đó hiện ra
M.48 bò lên sau bom ngạt dạo đầu
Trăm mảnh đạn đuổi theo người tị nạn
Kẻ thù tàn ác hết những gì chúng có
Những ngày chúng ta gan góc hết mình
Một gốc cao su nửa giờ trước là ta, nửa giờ sau chúng chiếm
Ngày cuối cùng chiến sĩ ta xuất kích chính căn hầm họ xuất kích đầu tiên
Xạ thủ trung liên
Nốt ruồi đen chìm xuống
Lưỡng quyền cao khói súng cao lên
Sau loạt bom vùi
Anh gặp toàn lính mới
Kẻ thù tháo chạy những đâu
Về tới đây chúng không còn chạy nữa
Trước mặt ta là Sài Gòn
Sau lưng chúng cũng là Sài Gòn
Chúng lượm truyền đơn bắn trả ta
Chúng mặc áo cà sa đi chôn mìn định hướng
Chúng phóng M.72 trên nóc nhà thờ
Chỉ huy ta thức khuya
Chỉ huy chúng xài cà phê để thức
Tư lệnh
Lá cờ anh trao cho đơn vị chủ công
Đã qua tay đồng chí thứ ba
Vẫn chưa bay trên nóc nhà thị chính
Cây vật ngang chỉ huy sở tiểu đoàn
Lời anh nghe nghẹn đắng
- Kho đạn ở phía trước
Giếng trong ở phía trước
Chiến công ở phía trước
Sư đoàn bước qua xác giặc mà đi
Đội hình xe tăng - đội hình đột phá
Xích bừa qua bãi bom
Đánh xa bằng đạn phá đạn xuyên
Đánh gần bằng máy gầm lựu đạn
Cần ăng-ten gẫy gập
Đạp vai làm ám hiệu
Tăng ga
Mồ hôi xông nhòe nhoẹt kính tê-sa (3)
Vứt áo đánh trần
Vỏ đạn nhồi thêm cơn nóng dữ
Chiếc xe tăng thành một quả bom hơi
Giặc đổ thêm quân dự bị cuối cùng
Xích sắt cản đường thay dây thép gai
Những tên lính tháo từ Tây Nguyên vỡ
Từ Chu Lai, Bình Định, Khánh Hòa
Chống chèo
Vá víu
Lao vỗ mặt kẻ thù
Một chiếc xe tăng lửa
Cho tôi thăm bảo tàng này tại chỗ
Xin để nguyên đất đá nói cùng ta
Tám chiếc M.48 lật bụng chúc nòng
Thay mọi lời thuyết minh về chiếc T.54 bị cháy
Tháp pháo bong sơn chùm con số không còn
Sắt thép vô danh như cuộc đời chiến sĩ
Có nắm cơm đã cháy thành than
Đen chỉ còn một nửa
Có dấu tay in lõm vào trong
Ngón tay bè của đồng chí lái
Các anh ăn nửa bữa trong ngày
Phần để dành
Làm ta day dứt mãi
Đất ru
Tôi xin làm cỏ ru anh
Trồng cây ơn nghĩa xung quanh hồn người
Tôi ru nhẹ bớt mưa rơi
Sương tan sơm sớm nắng trời rộ mau
Bên bồi bên lở về đâu
Bên trong bên đục dài lâu tình đời
Có anh trong mỗi buồn vui
Trăng treo gọi trẻ mắt người vào thu
Có anh tiếng sấm gọi mùa
Trâu đàn lại gánh tua rua đi cày
Đá nồng vít mạch vôi xây
Có anh cho búp ngói này trông lên. | Hữu Thỉnh |
Đường Tới Thành Phố (4) | poem.php?poem=duong_toi_thanh_pho_4__huu_thinh | Chương bốn: Tờ lịch cuối cùng
Thành phố đã hiện ra trước mắt các quân đoàn
Treo rộn rực bao điều trong ánh điện
Nghe sột soạt chút gì như kỷ niệm
Qua khu vườn vừa giáp mặt đầu tiên
Xe đang qua những cây số cuối cùng
Nối thành phố và con đường mang tên Bác
Những nhịp cầu, bùng binh xoáy lốc
Cùng trận đánh hiện ra
- Ngã tư, đường Tự do, rẽ trái (1)
Chiến sĩ nhẩm trong đêm
Có lẽ sao rất dày và sáng
Có lẽ gió rất lộng và thơm
Ừ có thể
Và còn nhiều thứ nữa
Tất cả dễ thương và đáng quan tâm
Nhưng chúng tôi không hề có thời gian
Từng chuẩn bị chúng tôi biết thành phố mình lớn đẹp
Từng hy vọng chúng tôi biết thành phố mình chua xót
Và chúng tôi chào thành phố của mình
"Ngã tư
Đường Tự Do
Rẽ trái"
Chúng tôi nhận và chúng tôi chuyền lại
Xúc tích một đề thi
Câu trả lời buổi sáng
Câu trả lời chúng tôi mang sẵn
Qua rừng sâu ruộng nước trở về đây
Có thể đọc qua màu da bộc phá
Qua mùa đông men mét cổ tay gầy
Cũng có thể một tiếng Kinh đang vỡ
Tư đôi môi của đồng chí Tà Ôi
Anh tìm chữ khó khăn như người tiêu tiền mới
Bàn tay cầm rìu mộc mạc mở ra
Câu trả lời có thể là: thưa má
Cho con mượn nhà làm trạm cứu thương
Cho con lên tầng thượng đặt trung liên
Chỉ cho con ra ngã năm Phú Nhuận
Cũng có thể chỉ là im lặng
Im lặng không cùng, im lặng của mồ hôi
Câu trả lời có thể là cái chết
Ngay cả khi đang gõ cửa nhà mình
Gió cứ thổi phập phồng bao tâm sự
Đưa chúng tôi tới đích của mùa xuân
Nghe hơi nước những dòng sông gần gặn
Cứ mơn man trong suốt ríu ran hoài
Xin cám ơn nhạc sĩ
Nói giùm cho chúng tôi
Cái thao thức trước một tờ lịch cuối
Sài Gòn ơi, ta đã về đây!
***
Tôi đã nghe bài hát xốn xang lòng
Các cô gái làm đường đi đào củ chụp
Hố thì sâu mà tay em gầy guộc
Mưa miền Đông ướt áo các em rồi
Bữa ăn trông lên cây
Cây xác xơ thuốc độc
Bữa ăn đào từ đất
Đất lại bỏ hoang
Củ chụp thôi đâu phải là trầm
Đâu phải ngọc trai mà hiếm hoi lặn lội
Rừng cồn gió bụng người mang đói
Em vừa đào vừa hát Sài Gòn ơi!
Tôi muốn nhắc em còn xa lắm Sài Gòn
Còn xa lắm Củ Chi, Bà Điểm
Những miệt vườn ở tận cuối dòng sông
Nhưng tôi sẽ là người độc ác
Nếu nhắc em thì tiếng hát sẽ ngừng
Mưa to quá mà niềm vui dễ vỡ
Nếu em bồn rừng còn có gì che
Thôi cứ để cho em gái hát
Đỡ mủi lòng củ chụp nát trên tay
Sài Gòn ơi, ta đã về đây
Nghe người hát mà thương người quá thể
Mưa đã tạnh mấy năm rồi, nhanh nhỉ
Vẫn nghe hoài tiếng hát ấm rừng lên
Mưa tí tách ở trong tôi từ ấy
Cho hôm nay dào dạt với sông Tiền
***
Bởi nơi ta về có mười tám thôn vườn trầu, mỗi vườn trầu có bao nhiêu mùa hạ
Chị đợi cờ quay mặt vào đêm
Hai mươi năm mong trời chóng tối
Hai mươi năm cơm phần để nguội
Thôi tết đừng về nữa chị tôi buồn
Thôi đừng ai mừng tuổi chị tôi
Chị tôi không trẻ nữa, xóm làng thương ý tứ vẫn kêu cô
Xóm làng thương không khoe con trước mặt
Hai mươi năm chị tôi đi đò đầy
Cứ sợ đắm vì mình còn nhan sắc
Vẫn được tiếng là người đứng vậy
Nhưng anh tôi vẫn còn
Anh tôi che cho ngọn đèn khỏi tắt
Hai mươi năm áo gấm đi đêm
Chị màu mỡ mà anh tôi chẳng biết
Nhưng chị tôi không thể làm như con rắn que cời (2)
Lột cái xác già nua dưới gốc cây cậm quẫy
Chị thiếu anh nên chị bị thừa ra
Trong giỗ tết họ hàng nội ngoại
Bao nhiêu tiếng cười vẫn côi cui một mình
Những đêm trở trời trái gió
Tay nọ ấp tay kia
Súng thon thót ngoài đồn dân vệ
Một mình một mâm cơm
Ngồi bên nào cũng lệch
Chị chôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền
Chị vẫn nhớ anh và mong anh như thế
Và chị buồn như bông điệp xé đôi
Bằng tuổi trẻ không bao giờ trở lại
Anh đã nghe và cây cỏ cũng nghe
Cây thương anh làm vành lá ngụy trang
Dù vẫn biết không mát bằng bóng chị
Dù vẫn biết không ấm bằng tóc chị
Cỏ mùa khô một buổi vẫn tưng bừng
Chị thổi ù dằng dặc suốt đời anh
Chiếc khăn tay muốn làm buồm náo nức
Chiếc khăn tay của một thời nước mắt
Sẽ tung cờ hạnh phúc trước hàng hiên
Nhưng đêm nay chị vẫn còn buồn
Nhẫn vẫn lỏng ngón tay khô héo
Chị ơi
Bằng khắc khoải hai mươi năm đời chị
Chị hình dung những bước của anh về
Đêm dày thế chắc tiếng gà phải khỏe
Anh lẽ nào vẫn chiếc gậy tầm vông?
Em lẽ nào chỉ là một dòng sông
Phải cay đắng quay dòng trước chiếc cầu Bình Lợi?
Không thể rút về rừng đại đội một hàng ngang
Đứng lọt thỏm giữa bao nhiêu thương xót
Không thể nhìn đống súng thừa như nhìn thừa đũa bát
Thừa đến nỗi những người còn lại
Không dám nhận mình là may
Hồi Mậu Thân toan tính biết bao điều
Chị vẫn tin chữ hợp cuối trang Kiều
Hoa mai nở hai lần hoa có hậu
Chị vẫn tin có mùa thu xanh đền cho cuốc kêu tháng sáu
Vẫn tin có ngày hái quả cho anh
Bao giờ lúa trổ đòng đòng
Lúa đang trổ
Anh đang về đấy chị
Vuông vải đêm nay là tiếng chim khách đỏ
Anh sẽ nhận ra sao sáng của riêng mình
Anh ở đâu đêm chờ đợi cuối cùng?
Đêm quả thị
Và sáng mai cô Tấm
***
Chiến dịch này ăn cơm không phải độn
Mừng thì mừng mà thương mẹ bao nhiêu
Ngày mai chúng ta đánh trận cuối cùng
Đêm còn lạnhở ngoài ta đấy bạn
Ngoài ta độ này đang giáp hạt
Cây rơm gầy xay giã cũng thưa đi.
Ngày mai chúng ta đánh trận cuối cùng
Một nửa nhân dân ngày mai ta nhận mặt
Nhân dân trở về từ bên kia mặt trăng
Lại vằng vặc những bến bờ thương nhớ
Ngài mai chúng mình tiến vào thành phố
Đêm nay mẹ lại nhắc chúng mình đây
Mẹ cả nghĩ và bố thường ít nói
Lúa đồng mình mỏi mắt vẫn chưa hoe
Ngày mai bố dậy sớm ra tàu
Tàu vẫn chậm và đông người chạy bữa
Bóng bố khất sau nhà ga Chí Chủ
Sắn độ này lên giá quẩy tòng teo
Năm thì ngắn mà tháng ba dài thế
Nhìn trong nhà rộng rãi đến là lo
Ngày mai chúng mình tiến vào thành phố
Chẳng có cách chi báo tin cho mẹ
Mẹ đỡ lo, thấp thỏm đôi bề
Ba đứa con có mặt trong này
Mấy cuộc chiến tranh mẹ gánh cùng một lúc
Chiến tranh bao giờ chấm dứt
Nếu một đứa con của mẹ không về
Mẹ ít ngủ mẹ thường thức khuya
Đêm nào cũng dài
Căn nhà có mười mấy mét vuông
Làm lụng đến già còn bao nhiêu tất bật
Sáng úp mặt ngoài đồng
Chiều còng lưng cuốc đất
Qua tết lại bắt đầu cơm sắn cơm khoai
Từ chịu đựng và neo đơn của mẹ
Bao việc làng việc nước lớn dần ra
Nếu mẹ biết chỉ còn đêm nay
Đêm nay nữa là con vào thành phố
Mẹ sẽ khóc
Rồi mẹ đi nhóm lửa
Tưởng sáng ra là con đã có nhà
Và em nữa, em chưa đi ngủ
Đom đóm bay ngoài ngõ vơi đầy
Tháng ba đi trong vườn quả dông dài
Bước thật chậm theo màu chỉ nắn nót
Em tô đỏ dần các tỉnh miền Nam
Những mắt na đang chín
Đường số Một chạy thi với biển
Biển mệt nhoài nằm thở ở Nha Trang
Núi chồn chân trên đỉnh Chứa Chan
Núi nhường bước cho đường vào thành phố
Anh đang ở bên này thành phố
Cách một mệnh lệnh
Cách một trận đánh
Cách một cây cầu, cách một đêm nay
Đèn thành phố hắt lên áo anh
Soi rất rõ từng chiếc khuy sứt mẻ
Thành phố càng gần
Càng không dám nghĩ nhiều đến mẹ
Phải cố quên mẹ ngồi đứng không yên
Dù chỉ có anh và ngọn cỏ lúc này.
***
Có run rẩy một lá buồn nhỏ xíu
Không chở che
Gió đẩy đến gần anh
Sau trận bom
Lại bắt gặp cái nhìn
Ngây dại thế
Và trong sạch thế
Của bình yên
Có thể quá đơn sơ
Như là cỏ
Cuối cùng không bị nát
ấy là chỗ mà đất còn giữ được
Cho mọi tiếng ồn trận đánh khỏi bay đi
ấy là điều mà anh cố nói ra
Không nói được
Bỗng nhìn lên thấy cỏ
Cỏ thật gần
Chiến tranh đang chấm dứt
Qua đêm nay
Cỏ thành chiếc kèn môi
Những ô cửa đầu tiên của thành phố kia rồi
Nếu sáng ra mà anh nhìn thấy cỏ
Tức là anh được thấy em với người yêu
Anh chỉ thở mà không cần phải nói
***
Em cứ tô đậm nữa đi em
Tô thật đậm để hiện ra đất nước
Sớm mai em bổ con lợn đất
Bao niềm vui sẽ tóa dưới chân
Em sẽ hiểu đất nước mình dành dụm
Hiểu vì sao ta bớt giấy in thơ
Để in phiếu đường, phiếu thịt
Hiểu vì sao những thợ cày giỏi nhất
Đang khoét chiến hào bằng một chiếc xẻng con
Chiếc xẻng đã mòn
Vẫn đắp cao đôi bờ công sự
Đắp hối hả trong đêm châu thổ
Đó là con đường đất nước đi qua
Để trở về cây lúa
Sớm mai đất nước vào thành phố
Đêm nay xe pháo vẫn sang phà
Với đôi dép tân binh
Đất nước sẵn sàng giẫm lên nhiều thử thách
Các chiến sĩ lái xe dốc bi-đông chè đặc
Đất nước sẵn sàng thức trắng nhiều đêm
Dù kẻ thù từng đàn đang tháo chạy
Chúng gọi nhau táo tác trên trời
13 nóc nhà cao 13 bến tát (3)
Nước Mỹ tát hoài ô nhục vẫn không vơi
Em cứ tô đậm nữa đi em
Tô thật đậm để hiện ra đất nước
Hiện ra ngày chúng ta hằng mong
Đất nước theo em ra ngõ một mình
Cau vườn rụng một tầu đã cũ
Đất nước đêm nay
50 triệu người không ngủ
Đang bóc đi tờ lịch cuối cùng. | Hữu Thỉnh |
Đường Tới Thành Phố (5) | poem.php?poem=duong_toi_thanh_pho_5__huu_thinh | Chương năm: Tự Do
Có cách chi giữ nguyên được ngày này
Khi chúng ta chẳng còn trong đội ngũ
Con ngựa già trí nhớ
Đánh rơi bao kỷ niệm dọc đường
Nắng chẳng giữ cho ta, mây chẳng giữ cho ta
Như bây giờ đang mây đang nắng
Đi tìm những người lính
Nhưng họ đã già rồi
Và chính ta, ta cũng già đi
Ngày 30 tháng 4 thành tên gọi con đường
Lũ con cháu đi lại hồi hộp bên nhau
Cùng với chúng ngày hôm nay trẻ mãi
***
Năm cánh quân từ năm hướng trở về
Thành phố đầy áo trận
Ở cuối đường một vành lá vút qua
Chỉ chờ thế là người xô như sóng
Người ta bỏ các máy điều hòa
Xuống đường
Chen với nắng
Những mặt người như cờ đỏ mới may
Cả thành phố biến thành trẻ nhỏ
Bóng bay lên làm thấp những hàng cây
Cứ lơ lửng cứ vẩn vơ thật lạ
Vừa là mình vừa là ai
Không kịp nghĩ điều gì rành mạch
Bước chân đan chộn rộn với người
Quàng thương nhớ của phố phường lên tháp pháo
Tháp pháo để trần lăm chăm vết đạn
Dằng dặc đường về
Mòn xích sắt vẫn quay nồng mùi đất
Mặt đường hăng mùi cỏ ngoại ô
Đồng chí trưởng xe
Mình quấn đầy băng trắng
Anh giơ tay cả thành phố động lòng
Những bó củi công kềnh
Những bao gạo vàng khè bụi bám
Các anh đã tới nơi
Vẫn sẵn sàng đi tới
Tên giặc nào cựa quậy phía sau lưng?
Kính ôtô giập vỡ vết chân chim
Mui xe bạc những hiểm nghèo chồng chất
Xạ thủ trung liên
Quần áo màu rừng ngả sang màu đất
Đôi dép râu dẫn trước đội hình
Hoa nhiều quá nhưng anh không kịp nhận
Ngõ ngách nào súng vẫn nổ vào anh
Các anh về
Làm một cơn giông lớn
Sáng lên gương mặt phố phường
Theo các anh rừng núi trở về
Các anh về như núi
Những người yêu của những người yêu
Niềm trông đợi của những niềm trông đợi
Những nụ cười dưới vành mũ sáng trưng
Thành phố hả hê đung đưa bồng bột
Những con đường ôm chầm lấy các anh
Cùng một lúc ôm bao miền đất nước
Ôi nước mắt! Tự bao giờ, nước mắt
Kể bao điều mừng tủi với đoàn quân.
Những góc phố đã trơ mòn, nhạt thếch
Đã lên rêu đã lẵp lại mình
Thoi thóp
Bấp bênh
Lạnh lùng
Méo mó
Đồng tiền rách trên tay người hành khất
Giày dép kiêu kỳ con cậu con cô
Chúng nó đi qua phập phì nước bọt
Thành phố căng ra
Gào thét
Bác đàn cò lọ mọ lên đây
Làm đêm về uống nước suông đi ngủ
Người ta sợ ban đêm như sợ đồng tiền giả
Và hoàng hôn là ban mai của cô gái bán mình
Những mái tôn the le hoán hết mặt sông
Đời vật vờ trôi nổi
Những nén nhang, những mâm bông mâm trái
Những bàn tay khấn vái
Nước lã đổ đi, nước lã lại đem thờ
Ngày mai vẫn xa lơ xa lắc
Mòn tay lần tràng hạt
Tràng hạt vẫn không cùng
Đô - la đỏ và đô - la xanh
Tờ nhật trình và những tên chửi đổng
Hai con hổ nhồi rơm và chiếc ngai tổng thống
Và chính tên tổng - thống - cổ - phần
Rơi xuống
Cùng những thằng buôn nạng gỗ phế binh
Những thằng đặt máy nghe trộm
Quan và lính
Thét lác và dạ vâng
Tụt tất cả dưới đôi càng máy bay lên thẳng
Lá cờ 50 ngôi sao
Cuộn thành một tổ sâu
Nước Mỹ ra đi với một khuôn mặt héo
Các anh về
Những lá cờ cháy sém
Chúng tôi nhận ra khói đạn dọc đường
50 triệu đứa con
Thương mẹ vừa sinh hạ
Sao hôm nay dễ khóc dễ cười
Không phải mặt trời
Chính lá cờ cho thành phố chói chang
Trong veo và thở phập phồng soi khắp
Những cuộc đời ở bên kia mặt lá
Rưng rưng bước lên cầu thang
Cửa sổ mở ra bốn bề hy vọng
Lại hiện về bước chân em Đuốc sống
Chạy như bay để kịp sáng hết mình
Những linh hồn từ ngọn lửa tự thiêu
Âm ỉ từng hàng gạch lát
Những dòng người tìm về dân tộc
Câu ca dao và gạch đá cùng đi
Lịch sử chép trong đề lao cấm cố
Máu sinh viên bầm tím từng dòng
Các chiến sĩ biệt động thành
Các cô chiêu đãi viên
Kéo cái chết đến đầu giường của giặc
Ma-giét-tích, Prê-di-dăng
Nghe tiếng nổ má châm đèn với bánh
Tiếng thì thầm sau cửa liếp
Và em
Em bị bắt sau tiếng giày thúc cửa
Tất cả đã trở về
Từ cầu chữ Y
Trường đua Phú Thọ
Tổng kho Nhà Bè
Cho chúng tôi hình ráng ra Đất nước
Cờ bay lộng trên nóc dinh Độc Lập
Những cánh quân sum họp những chân trời
Tháng Tư nay cây cỏ cũng ra tù
Mùa hạ đón bằng cơn mưa nồng nhiệt
Mưa vỡ ra trên vòm cây thảng thốt
Mưa ngọt ngào nhà cao thấp rưng rưng
Hơn nước mờ bay không để dấu trên đường
Tôi bị lắc giữa hai chiều hư và thực
Trời ngây ngất tôi của trời một ít
Phố chật người tôi bước với người đây.
Tôi ngẩn ngơ cuối gió những hàng cây
Tôi xô cửa cùng sức đè xích sắt
Có ánh mắt không làm sao đi dứt
Người ơi người như cốc rượu đầu tiên
Nếu anh còn
Giờ này anh ở đâu
Anh Trỗi?
Đeo quanh anh không phải những vòng hoa
Không nguyệt quế, không cầu vồng huyền hoặc
Đeo quanh anh là những vòng người
Có người trẻ, có người già
Họ tự do hoan hỉ cùng anh
Cứ hồn nhiên giật áo kiềng chân
Đường đã sạch những vòi rồng xối nước
Họ hỏi anh mà không đợi trả lời
Anh cứ thế mà miên man
Họ kéo đến đông thêm
Anh cứ thế mà đầy ắp
Hình như chị xếp thùng chiều nào quanh vòi nước
Hình như anh lưng gò xuống máy khâj
Anh tìm họ nhưng anh không lên bục
Cứ cảm thông chia sẻ giữa nền đường
Nếu anh con
Việc đầu tiên
Anh lồng đi phá cửa các nhà tù
Vai anh đỡ những người ốm lả
Họ không còn sức để cười để khóc
Toàn thân họ đã biến thành nước mắt
Trên vai anh nóng bỏng Tự Do
Con đã từng khóc Bác ở trong rừng
Phải dựa vào cây trong đêm truy điệu
Chiếc Orionton giàn giụa nước mưa
Bài điếu văn nghe khi rành khi mất
Trong buồng lái xe tăng nhỏ hẹp
Chúng con nâng niu tấm ảnh của Người
Giấc ngủ bữa ăn hành quân đuổi giặc
Không lúc nào chúng con vắng Bác
Con đã về nơi Bác ra đi
Đường lắm dốc hôm nay con mới tới
Chúng con về như Bác vẫn từng mong
Đất nước liền một dải
Đã trở về từng hạt muối ngoài khơi
Từng đọt măng trên rừng, từng đám mây lưu lạc
Tất cả dưới bàn tay của Bác
Hóa thiêng liêng máu thịt tự hào
Chúng con thèm nghe Bác nói một câu
Giữa bến Nhà Rồng mênh mông trời nước
Thèm nghe thơ, thèm đôi tay bắt nhịp
Để vui hết những gì ta có được hôm nay
Hạnh phúc nhân dân - mơ ước tột cùng
Người cao cả tận ngọn nguồn thương nước
Sông trôi mãi nhưng bờ còn giữ được
ánh mắt Người sâu vợi suốt thời gian
Đang tỏa khắp đang ân cần căn dặn
"Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta
Thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi"
Tên giặc cũ chuồn rồi, lại những tên giặc mới
Chúng con nghe nóng bỏng lời Người.
Hồi âm
Tôi muốn tan vào cơm mưa Sài Gòn đường đột
Làm giọt nước đầu mùa
Tôi cùng mùa hạ dắt nhau đi
Mang thơm nức những triền sông cây quả
Đến những đảo xa
Những quả trứng giập giờn giữa sóng
Những nhớ thương không ở ngoài tầm
Đất nước
Chính ở đây tôi nghe rõ tiếng gọi đời mình
Giữa bao nhiêu ồn ào của biển
Tôi thấy rõ nhân dân xanh lẫn vào cây chàm cây đước
Nhân dân tự do
Triệu bàn tay dằng dịt ôm bờ
Ghì lấy từng con tôm con tép
Ghì lấy dấu chân ai khỏa thượng nguồn
Cũng tìm về cuối đất
Nhịp triều thịnh vượng mũi Cà Mau
Nhân dân chia mình ra các đảo
Làm vệ tinh
Yên dạ những con tàu
Nhân dân có tên là Bình, là Nghĩa, là Tỏ, là Thu
Là xạ thủ trung liên
Là báo vụ viên
Là Phấn khí tài, là quỳnh quản lý
Đã tới đảo bằng mũi tàu truy quét
Dựng lên đảo pháo đài mắt thức
Yêu đảo bằng cánh tay dài rộng đất liền
Tôi đang đi trên đảo chẳng bình yên
Nghe rõ lắm lời tuyên ngôn của cát
Ném tơi bời trên da thịt nóng rang
Biển lại hát bài hát cũ
Biển luôn luôn muốn chứng tỏ mình
Khao khát
Sóng nồng nã không có gì ngăn được
Sóng mênh mông thử sức con người
Ngày ở đảo dài
Mặt trời lên từ sóng và chìm dần vào sóng
Trời bao giờ cũng muốn đỡ biển lên
Mặt trời tôi vào biển
Tình yêu cường tráng và dai dẳng
Hôm nay và hôm qua
ở đây và nơi khác
Chẳng sợ nhàm
Mặt trời cháy với một niềm mong mỏi
Mỗi hạt cát hành tinh cũng phát sáng như mình
Em ơi em, em là biển của đời anh
Là vụng kín
Là bến bờ nương tựa
Em làm anh bận rộn ngày ngày
Em làm anh nóng nực ngày ngày
Anh chìa ca nhận phần nước hiếm hoi
Để em thấm vào anh khúc ngọt ngào chia sẻ
Em làm anh tơ non
Em làm anh mạnh mẽ
Cứ vẫy vũng như đảo của ta
Biển nguội dần vỗ tím vào đêm
Những cánh chim
Khép chiếc ô râm mát
Những chiếc ô biến thành lời ru
Nựng nhau quanh nhà bạt
Đó là lúc đảo cất lên tiếng hát
Những bàn chân sánh ướt lân tinh
Đảo độc thoại dưới trời sao rộng rãi
Sóng mang đi âu yếu đất liền
Và anh
Anh biến thành một tấm áo choàng
Che đồng đội những cơn mưa xích đạo.
Đà Lạt, tháng 8 năm 1977
Hà Nội, tháng 4 năm 1978 | Hữu Thỉnh |
Em Còn Nhớ Chăng | poem.php?poem=em_con_nho_chang__huu_thinh | Ai đưa đò tình
Dạt vào bến lở
Còn lại mình anh
Gom từng mảnh vỡ
Tháo cả mái trời
Che không đủ ấm
Đội nghìn cơn mưa
Không nhòe kỷ niệm
Như cây tìm lá
Như cá tìm vây
Anh gọi khản lời
Chiều dang dở gió
Mở trăng ra tìm
Trăng còn in bóng
Mở cỏ ra xem
Cỏ còn hơi ấm
Hoa vẫn ngày nào
Không an ủi được
Tình bao nhiêu bậc
Em còn nhớ chăng.
9-1989 | Hữu Thỉnh |
Em | poem.php?poem=em__huu_thinh | Có kẻ rủa em chết đi
Vú em mỗi ngày mỗi ngọc
Có kẻ mong em tàn tật
Tóc em xanh
Trời xuống gió
Em bước qua chỗ lội
Một mình
Rũ áo
Thả gió cho mây
Có kẻ mong em mồ côi
Em cứ hát giữa chuồn chuồn bay thấp
Mây đen đi đóng cửa trời
Lá non mong thấy mặt người sau mưa.
4-1988 | Hữu Thỉnh |
Hạnh Phúc | poem.php?poem=hanh_phuc__huu_thinh | Ra sông với đám củi rều
Cha tôi mang về những khúc ca trôi nổi
Cây khế có thêm một vị buồn
Sấm hứa hẹn chân mây mà cơn mưa bay mất
Một lũ con thơ
Một căn nhà chật
Ngoài ngõ vẫn đông người đi
Hàng xóm vẫn mịt mù cánh cửa
Mẹ tôi hát nghìn câu có một câu chưa hát
Cha tôi gặp trăm điều có một điều chưa gặp
Hạnh phúc
Cây rơm vẫn mơ thành đám mây vàng...
Thu, 1989 | Hữu Thỉnh |
Hỏi | poem.php?poem=hoi__huu_thinh | Tôi hỏi đất: Đất sống với đất như thế nào?
-Chúng tôi tôn cao nhau
Tôi hỏi nước: Nước sống với nước như thế nào?
- Chúng tôi làm đầy nhau
Tôi hỏi cỏ: Cỏ sống với cỏ như thế nào?
- Chúng tôi đan vào nhau
Làm nên những chân trời
Tôi hỏi người:
- Người sống với người như thế nào?
Tôi hỏi người:
- Người sống với người như thế nào?
Tôi hỏi người:
- Người sống với người như thế nào?
1992 | Hữu Thỉnh |
Lời Thưa | poem.php?poem=loi_thua__huu_thinh | Tôi vẫn thường hay lẫn với mồ hôi
Xin bạn cứ hình dung một mảnh đời lấm láp
Những gì hay để quên, những gì hay bỏ sót
Tôi ấy mà, xin bạn cứ hình dung
Tôi thường bị đám gai của hoa hồng xua đuổi
Không có cách chi lọt vào mắt vô tình
Trong tiệc lớn rượu nào ai cũng nhớ
Tôi ấy mà, những chiếc cốc vô danh
Trời thấp xuống tìm lời an ủi đất
Tôi ấy mà, cánh diều nhỏ cô đơn
Với hạnh phúc tôi đứng ngoài song cửa
Với chia tan tôi là khúc ca buồn
Lũ trẻ thích tôi là bong bóng
Bay đung đưa trong hạnh phúc không ngờ
Họ lần lượt rủ nhau để trở thành người lớn
Tôi ấy mà, một cuống rạ bơ vơ
1987 | Hữu Thỉnh |
Một Ngày | poem.php?poem=mot_ngay__huu_thinh | Chiếc ly còn trên bàn
Thêm một ngày kỷ niệm chưa bị đem bán
Em chưa đứng chợ đen
Kiếm ăn bằng lừa đảo.
Thêm một ngày yên tâm nhìn các con
Chưa bôi xóa chưa phản loạn
Bạn cũ ghé thăm nhà
Chưa theo kiểu hợp đồng hai chiều.
Anh cầm đũa và vuốt tóc em
Thêm một ngày bằng bàn tay sạch
Uống nước còn biết tự xấu hổ
Chưa hắt cặn sang người khác
Người xanh người đỏ
Gánh gió leo dây
Bắc thang hỏi trời
Đèn khêu trước bão
Thêm một lần đi trên gai
Thêm một ngày được làm người lương thiện
10-9-1987 | Hữu Thỉnh |
Mưa Đá | poem.php?poem=mua_da__huu_thinh | Mưa đá đi tìm nơi dễ vỡ
Thân cây xây xát thật êm đềm
Trẻ con quăng mũ giang tay múa
Người lớn buông rèm lặng đứng xem
Đá rơi hạt chắc đầu bông rụng
Ếch nhái kêu ran cỏ hội hè
Hạt lép vồng lên trương với gió
Đồng như canh bạc nước như mê
Đường lầy tôi bước không tơi nón
Mưa tạnh nhìn lên trái vẫn xanh
2-1988 | Hữu Thỉnh |
Mùa Hạ Đi Đâu | poem.php?poem=mua_ha_di_dau__huu_thinh | Bà ơi mùa hạ đi đâu?
Chùm vải trọc đầu trốn biệt trên cây
Tiếng sấm trốn lẩn vào mây
Quạt nan nằm nhớ bàn tay của bà
Sông gầy, đê doãi chân ra
Mặt trời ngủ sớm, tiếng gà dậy trưa
Khoai sọ mọc chiếc răng thưa
Cóc ngồi cóc nhớ cơn mưa trắng chiều
Nghe bà, cháu mặc đã nhiều
Mà sao cái rét vẫn theo vào nhà
Cháu sà vào lòng của bà
Đôi tai đã buốt, tay xoa ấm dần
Cái lạnh chạy khỏi đôi chân
Hàm răng thôi khỏi va nhầm vào nhau
Bà ơi cháu đã thấy rồi:
Mùa hạ vào ở trong đôi tay bà. | Hữu Thỉnh |
Mùa Xuân Đi Đón | poem.php?poem=mua_xuan_di_don__huu_thinh | Bắt gặp đám cỏ non
Lòng thơ như trẻ con
Muốn gọi đàn bê đến
Bứt cỏ đưa nó ăn
Một thoáng vã hành quân
Hai chân phồng dộp cả
Quấn khăn vẫn còn đau
Nhiều lúc "đi bằng đầu"
Đến đây, kỳ lạ chưa
Không ai ra lệnh hết
Tất cả đều tụt dép
Ướm nhẹ lên cỏ mềm
Được màu xanh tắm gội
Lòng rân rân cả lên
Chúng tôi vui tính lắm
Những chuyện nhỏ không đâu
Cũng ồn ào bàn tán
Mà trước cỏ bây giờ
Chỉ nhìn nhau im lặng
Chỉ im lặng nhìn nhau
Mùa xuân hẳn bắt đầu
Trên quê mình lất phất
Mấp máy lúa chiêm lên
Cỏ đội bờ thả sức
Ở đây nghe rõ nhất
Bao lời quê nhắn nhe
Chiến trường đang gọi đi
Súng hành quân mải miết
Mùa xuân cho cỏ biếc
Đi đón ta dọc đường.
Hà Nội - Vĩnh Phú | Hữu Thỉnh |
Mười Hai Câu | poem.php?poem=muoi_hai_cau__huu_thinh | Nguyễn Du viết Kiều hơn hai trăm năm
Gió vẫn lạnh trên vai người phận bạc
Chèo Quan Âm trẻ già đều thuộc
Nỗi oan khuất ở đời nào đã chịu vơi đâu
Lép Tôn-xtôi viết "Chiến tranh và hòa bình"
Với hy vọng đó là cuộc chiến tranh cuối cùng trên trái đất
Mùa đậu xuống mộ Ông với màu cây thành thực
Có ai ngờ lại thấy máu nhiều thêm
Tôi đã gặp những dòng sông hùng dũng đẩy băng đi
Nhưng rút cuộc cầm tù trong rét buốt
Nho biết vậy buông những chùm quả ngọt
Đến tay người gấp gáp trước mùa Đông
2-88 | Hữu Thỉnh |
Năm Anh Em Trên Một Chiếc Xe Tăng | poem.php?poem=nam_anh_em_tren_mot_chiec_xe_tang__huu_thinh | Năm anh em trên một chiếc xe tăng,
Như năm bông hoa nở cùng một cội,
Như năm ngón tay trên một bàn tay,
Ðã xung trận cả năm người như một.
Ha ha! Vào lính xe tăng anh trước anh sau,
Cái nết ở ăn mỗi người một tính,
Nhưng khi hát ta hòa cùng một nhịp,
Một người đau ta tất cả quên ăn.
Năm anh em mỗi đứa một quê,
Ðã lên xe ấy là cùng một hướng,
Nổ máy lên là một dạ xung phong,
Trước quân thù lòng chỉ biết có tấn công.
Ha ha! Năm anh em ta mang năm cái tên,
Ấy khi lên xe không còn tên riêng nữa,
Trên tháp pháo một ngôi sao màu lửa,
Năm quả tim chung nhịp đập ơ dồn.
Một con đường đất đỏ như son,
Một màu rừng xanh bạt ngàn hy vọng,
Một ý chí bay ra đầu ngọn súng,
Một niềm tin chiến thắng trong trận này. | Hữu Thỉnh |
Nghe Tiếng Cuốc Kêu | poem.php?poem=nghe_tieng_cuoc_keu__huu_thinh | Những đám mây bay đi
Tôi với người ở lại
Cuốc kêu ngoài bến sông
Cuốc kêu vì bẫy hiểm
Bèo leo nheo nước lên
Tôi âm thầm gọi tên
Bàn ghế và quần áo cũ
Tuổi trẻ đột ngột về
Ngơ ngác nhìn tôi
Những cánh diều để chỏm
Vui hơn điều đáng vui
Bánh đa phồng giữa chợ
Che bớt một phần buồn
Tôi ngồi gọi tên những quân bài tam cúc
Xe pháo mã những ngả đường xa lắc
Còn lại thôi hồi tiếng cuốc kêu.
Cuốc kêu từ ngày chưa ai đặt tên cho cuốc
Cha tôi nhào đất đắp đường
Ông táo bằng đất
Chiếc chén bằng đất
Những người uống rượu lần lượt bỏ đi
Cha tôi cầm chiếc chén lên
Như cầm một phần đời mình
Đã khô ra thành đất
Cuốc kêu ngoài bãi xa
Cuốc kêu từ ngày cây tre chưa đủ lá đan sàng
Trên đất ướt có người đến ở
Họ bắt đầu như một chiếc rễ nâu
Họ làm ra mọi thứ để nuôi nhau
Mong con cái có ngày mở mặt
Trời tối thì cậy ngọn đèn
Ngọn đèn bấc thắp bằng đầu lạ
Ngọn đèn bấc gió nhiều phen cướp mất
Cuốc kêu ngoài bến xa!
Cuốc kêu từ ngày em lạy mẹ lạy cha
Đi theo một sợi tơ hồng
Về với anh thành vợ thành chồng
Tình yêu nhiều đứt nối
Ta xin rừng một chiếc giường con
Xin đất một chiếc ấm nhỏ
Một đời người mà chiến chinh nhiều quá
Em níu giường níu chiếu đợi anh
Em trát những người con trai đẹp
Đợi anh
Chỉ mong anh về
Áo rách cũng thơm
Chiếc chạn nhỏ với vài đôi đũa mộc
Anh cứ tưởng sau chiến tranh thì toàn là hạnh phúc
Chúng ta đã từng vò võ đợi nhau
Nhưng không phải em ơi, cuốc kêu không phải thế
***
Trưa nay có điều gì mà cuốc kêu như xé
Tôi mất hai người anh
Cả hai đều rất trẻ
Sáng nay lại có người hàng xóm chạy sang
Mỗi lần sau đám tang
Lòng ai cũng héo
Dạ ai cũng sầu
Tôi cứ tưởng không ai còn xấu nữa
Tôi cứ tưởng tốt với nhau bao nhiêu cũng còn chưa đủ
Nhưng không phải, trời ơi, cuốc kêu không phải thế.
Giếng nước than lắm kẻ chao chân
Khu vườn than: có những con sên ngấp nghé lên trời
Qua mùa hoa thì bướm cũng bay đi
Tôi ngồi buồn như lá sen rách
Cuốc kêu gì mà khắc khoải trưa nay
Tôi ngồi buồn tôi đếm ngón tay
Có mười ngón tay đếm đi đếm lại
Đếm đi đếm lại trời ngả sang chiều.
Chúng ta bị cái chết gạt về một phía
Bị hư danh gạt về một phía
Phải vượt mấy trùng khơi mới bắt gặp nụ cười.
Vừa bắt gặp nụ cười
Thì lại nghe tiếng cuốc.
7-1989 | Hữu Thỉnh |
Ngôi Nhà Của Mẹ | poem.php?poem=ngoi_nha_cua_me__huu_thinh | Chiếc vé tàu cũng hồi hộp như con
Khi con về với mẹ
Con lại ngồi vào chiếc chõng tre xưa
Nơi mẹ vẫn ngồi khâu cha thường chẻ lạt
Bao xa cách lấp bằng trong chốc lát
Trăm cánh rừng về dưới giọt ranh thưa
Xin mẹ lại cho con bắt đầu đi gánh nước
Gánh bao nhiêu trong mát để dành
Xin mẹ lại cho con nấu bữa cơm mà không cần giấu khói
Để con được cảm ơn ngọn lửa nhà ta
Ngọn lửa biết thay con tìm lời an ủi mẹ
Vẫn chiếc dây phơi buộc ở đuôi kèo
Vẫn ở đó giờ cao hơn với mẹ
Con phơi áo nghe hai đầu dây kể
Thương quá những khi mưa con trai mẹ vắng nhà
Chiến tranh đi qua mẹ con mình
Hàng gạch lún giữa sân cơn mưa còn đọng nước
Hôm nay con trở về nhà
Chiếc vó nhện trên tường cũ vô cùng thân thuộc
Với một người từng chịu nỗi cách xa
Họ chỉ cần đi ngược con đường đã làm nên xa cách
Là có thể về với mẹ được ngay
Nhưng với một người lính như con
Muốn gặp mẹ phải vượt lên phía trước
Phải lách qua từng bước hiểm nghèo
Ở trên đó bất ngờ con gặp mẹ
Như con đang gặp mẹ bây giờ
Bước chân con chưa kín mảnh sân nhà
Phía biên giới lại những ngày súng nổ
Ngôi nhà mẹ là chiếc ga bé nhỏ
Chúng con đến và đi trong suốt cuộc đời mình.
1980 | Hữu Thỉnh |
Những Kẻ Chặt Cây | poem.php?poem=nhung_ke_chat_cay__huu_thinh | Những hàng cây lặng lẽ bảo vệ mình
Bằng chính búp của thói quen đem tặng
Trời bỗng gần hơn mây bớt vắng
Cây gày gò bừng thức có tình sao
Cùng lúc đó một tên dậy sớm
Đi tìm dao như mọi sáng đi tìm
Và nó chặt
Và tiếng chim tan vỡ...
Không hiểu vì sao bóng mát bị trả thù
Bị xua đuổi tội tình đến vậy
Tôi thành kẻ bị lột trần trơ trẽn
Cả lũ nhìn nhau côi cút dưới bầu trời.
Kìa nó đấy, kẻ chặt cây lại đến
Tôi lặng lẽ lo âu cho những người đứng cạnh.
Đêm 20-1-1988 | Hữu Thỉnh |
Những Tiếng Chim Xuân | poem.php?poem=nhung_tieng_chim_xuan__huu_thinh | Những con chim tu rúc
Về kêu bên mé đồi
Mùa xuân trong cỏ chỉ
Kéo mầm trong nắng soi
Có cái gì thật êm
Phả vào trong trời đất
Như là ta nhớ mình
Cả mùa đông cách biệt
Những mầm cây biết được
Chuyển dần sang tháng giêng
Gió vô tình bắt gặp
Vội mang lên với rừng
Thế là chỉ tu rúc
Về kêu bên mé đồi
Và mưa bay như thể
Ngỡ mình đang có đôi | Hữu Thỉnh |
Phan Thiết Có Anh Tôi | poem.php?poem=phan_thiet_co_anh_toi__huu_thinh | Anh không giữ cho mình dù chỉ là ngọn cỏ
Đồi thì rộng anh không vuông đất nhỏ
Đất và trời Phan Thiết có anh tôi
Chính ở đây anh thấy biển lần đầu
Qua cửa hầm
Sau những ngày vượt dốc
Biển thì rộng căn hầm quá chật
Khẽ trở mình cát đổ trắng hai vai
Trong căn hầm mùi thuốc súng mồ hôi
Tim anh đập không sao ghìm lại được
Gió nồng nàn hơi nước
Biển như một con tàu sắp sửa kéo còi đi
Những ngôi sao tìm cách sáng về khuya
Những người lính mở đường đi lấy nước
Họ lách qua những cánh đồi tháng chạp
Trong đoàn người dò dẫm có anh tôi
Biển ùa ra xoắn lấy mọi người
Vì yêu biển mà họ thành sơ hở
Anh tôi mất sau loạt bom tọa độ
Mất chỉ còn cách nước một vài gang
Anh ở đây mà em mãi đi tìm
Em hy vọng để lấy đà vượt dốc
Tân Cảnh
Sà Thầy
Đắt Pét
Đắc Tô
Em đã qua những cơn sốt anh qua
Em đã gặp trận mưa rừng anh gặp
Vẫn không ngờ có một trưa Phan Thiết
Em một mình đứng khóc ở sau xe
Cánh rừng còn kia trận mạc còn kia
Vài bước nữa thì tới đường số Một
Vài bước nữa
Thế mà
Không thể khác
Biển màu gì thăm thẳm lúa anh đi
Em chưa hay cánh đồi ấy tên gì
Nhưng em biết ngày ngày anh vẫn đứng
Anh chưa biết đã tan cơn báo động
Chưa biết tin nhà không nhận ra em.
Không nằm trong nghĩa trang
Anh ở với đồi anh xanh cỏ
Cỏ ở đây thành nhang khói của nhà mình
Đồi ở đây cũng là con của mẹ
Lo liệu trong nhà dồn xuống vai em
Tiếng còi xe Phan Thiết bước vào đêm
Đèn thành phố soi người đi câu cá
Anh không ngủ người đi câu không ngủ
Biển đêm đêm trò chuyện với hai người
Cứ thế từng ngày Phan Thiết có anh tôi
1981 | Hữu Thỉnh |
Qua Cầu Tràng Hương | poem.php?poem=qua_cau_trang_huong__huu_thinh | Mây Mải lên với Mã - pí - lèng
Bỏ quên dòng Nho Quế
Tôi bước lên cầu Tràng Hương
Nắng chang chói bên Thượng Phùng, Sơn Vĩ
Tốt bắt gặp lần đầu Nho Quế
Nước vắt ra từ núi đá dựng bờm
Cuối dòng sông là non nước Cao Bằng
Trên đỉnh núi đồng đội tôi đang khát.
Đồng đội tôi thay nhau đi cõng nước
Chiếc "can" cao quá đầu chằng chéo những bi-đông
Nước dồn lại từ những đôi vay ấy
Mấy năm qua đủ tưới cả cánh đồng
Đồng đội nhìn thắc thỏm xuống dòng sông
Nắng gay gắt khi mình còn quá trẻ
Gió thỉnh thoảng đưa mây về chiếu lệ
Rồi tan mau
Hơi đá lại nùng người
Khăn mặt xếp hàng trên dây phơi
Khô như mẻ bánh đa nỏ nắng
Những cánh tay trần hai mươi, mười tám
Bao năm rồi khỏa nước trong mơ
Xin cám ơn những hàng cây sa-mu
Ngả bóng xuống căn hầm của bạn tôi khi ấy
Bên này Giàng-chú-phìn
Bên kia là Sín-Cái
Tôi bước lên cầu Tràng Hương
Mang trang thơ lên cùng đồng đội
Có lá dong lá chít ở Trường Sơn
Đêm xua muỗi tắt đèn âm ỉ hát
Tôi ao ước thơ mang dù chỉ ít
Dòng Nho Quế ngọt ngào lên với các anh.
Hà Tuyên, 1979-1983 | Hữu Thỉnh |
Sang Thu | poem.php?poem=sang_thu__huu_thinh | Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây màu hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi. | Hữu Thỉnh |
Sau Trận Đánh | poem.php?poem=sau_tran_danh__huu_thinh | Khi bản Đông thành một nấm mồ
Những hãng phương Tây đưa tin nhớn nhác:
- Chưa bao giờ những binh đoàn thiết giáp
Của đối phương lại áp đảo như đây
Sau bản Đông giải phóng vài ngày
Tôi với chiến sĩ xe tăng cầu Chaki tắm mát
Một số anh thì đuổi nhau trên cát
Một số anh thì đổ dế, hái hoa
Các anh không nói nhiều về chiến thắng những ngày qua
Chỉ mong mưa cho đồng bào gieo lúa.
Chaki 3-1972 | Hữu Thỉnh |
Tạm Biệt Sầm Sơn | poem.php?poem=tam_biet_sam_son__huu_thinh | Tạm biệt nhé thôi đành tạm biệt
Tán bàng ven biển đôi mắt nước mưa
Tạm biệt nhé thôi đành tạm biệt
Một Sầm Sơn mà biết mấy tình cờ
Anh phải nói vòng vo anh yêu biển
Anh cứ yêu trời để thú nhận yêu em
Anh cứ khen người tốt đôi tốt lứa
Để giấu đi bao nỗi xót xa thầm
Cũng có thể Sầm Sơn còn trở lại
Nhưng mây kia đã cổ tích xa vời
Cũng có thể biển này còn gặp lại
Em đã thành muối xót ở trong tôi.
Thanh Hóa 8-1991 | Hữu Thỉnh |
Tắm Mưa | poem.php?poem=tam_mua__huu_thinh | Mưa rào rào bong bóng nở đầy sân
Trời như bông đen nước tràn qua mặt
Sấm làm nhịp cho đôi chân nhảy nhót
Kỳ lưng nhau rúc rích đùa vui
Mưa râm ran như bản nhạc không lời
Mưa mát lịm thấm sâu vào da thịt
Mảnh bom vãi mưa cuốn phăng đi hết
Nòng pháo vút cao như một thân măng
Nghiêng mũ sắt đầy đổ nước vào hương
Dành riêng pháo trận sau nhân lưới lửa
Bõ khi gánh thùng nước lên ba lần đứng thở
Góp suất nước chia dấp cho pháo mát nòng
Ơi cơn mưa thành một nỗi chờ mong
Hơn cả trang thu mấy mùa chưa trở lại
Mưa tạnh hẳn còn tần ngần đứng mãi
Mưa như người nhà một lát đến thăm.
Quay nhìn nhau trẻ lại bất ngờ
Vương trên mi hạt mưa tròn óng ánh
Chẳng ai biết đã qua trăm trận đánh
Chỉ thấy như úp cá ở đâu về.
9-1969 | Hữu Thỉnh |
Thành Phố Bạn Bè | poem.php?poem=thanh_pho_ban_be__huu_thinh | Tôi đã ở sáu năm
Trên miền đồi Gia Cẩm
Nhà tập thể nửa gian
Chưa bận con, ở tạm.
Tháng, một lần "tranh thủ"
Đạp xe từ núi Đanh
Chờ hết giờ hành chính
Thủ trưởng cho khởi hành.
Hình như chiều thứ bảy
Dốc thấp hơn ngày thường
Vợ báo thêm xuất khách
Tôi về thường nguội cơm.
Sáu năm tôi đi về
Vui buồn cùng thành phố
Việt Thanh và Việt Tú
Việt Trì trong tên con.
Nửa gian rồi một gian
Dây phơi ngày mỗi chật
Nội, ngoại đều ở xa
Bạn bè thương Thỉnh vất.
Vợ đẻ ba năm đôi
Tôi thường đi công tác
Khi con đẹn con sài
Bạn bè lo chạy thuốc.
Lúc cao hứng bình thơ
Kéo nhau ngồi xuống đất
Khi mua gạo mua đường
Bạn nhường tôi đứng trước.
Thành phố ngã ba sông
Hai chiều nghe nước xiết
Câu thơ chưa kịp viết
Tin nhà: con biết đi.
Việt Trì 1981 | Hữu Thỉnh |
Thơ Dưới Mái Hiên | poem.php?poem=tho_duoi_mai_hien__huu_thinh | Gà không gáy trời vẫn sáng
Cây không héo đời vẫn buồn
Tôi nép dưới mái hiên
Cố tin rằng hôm nay không còn ai bất hạnh
Nhanh một bước vẫn còn tiếng thở dài
Chậm một bước vẫn đông người ăn uống
Lá khóc cho ai?
Đẫm ướt đường dài
Mưa day dứt suốt mùa thu day dứt
Bao khát vọng mỏi mòn còn ở bên kia sông.
1992 | Hữu Thỉnh |
Thơ Viết Ở Biển | poem.php?poem=tho_viet_o_bien__huu_thinh | Anh xa em
Trăng cũng lẻ
Mặt trời cũng lẻ
Biển vẫn cậy mình dài rộng thế
Vắng cánh buồm một chút đã cô đơn
Gió không phải là roi mà đá núi phải mòn
Em không phải là chiều mà nhuộm anh đến tím
Sóng chẳng đi đến đâu nếu không đưa em đến
Vì sóng đã làm anh
Nghiêng ngả
Vì em… | Hữu Thỉnh |
Thư Mùa Đông | poem.php?poem=thu_mua_dong__huu_thinh | Thư viết cho em nhòe nét mực
Phên thưa sương muối cứ bay vào
Núi rét đêm qua chừng mất ngủ
Sáng ra thêm bạc một nhành lau.
Ở đây tuyết trắng bên chăn mỏng
Bếp đỏ cơm trưa núi vẫn mờ
Mực đóng thành băng trong ruột bút
Hơ hoài than đỏ chảy thành thư.
Chắn gió cây run trong rễ tím
Hạt ngô gieo xuống cũng co mầm
Có hôm đồng đội đi công tác
Nhớ đấy, nhưng mà... thêm lớp chăn.
Gà buốt gáy lười đâm tiếng khản
Ca bát khua cho đỡ bất thường
Núi giấu trong lòng trăm thứ quặng
Anh bòn không kiếm đủ rau ăn...
Gạo thường lên sớm, thư thời chậm
Đài mở thâu đêm đỡ vắng hầm
Bao năm không thấy màu con gái
Vó ngựa nghe nhầm tiếng guốc em...
Mây đến thường rủ anh mơ mộng
Biết vậy, khuya em đỏ ánh đèn
Ước gì có chút hương bồ kết
Cho đá mềm đi núi ấm lên.
Mèo Vạc 3-82 | Hữu Thỉnh |
Tiếng Hát Trong Rừng | poem.php?poem=tieng_hat_trong_rung__huu_thinh | Nhạc làm trong rừng em hát giữa Trường Sơn
Người sốt rét hát cho người sốt rét
Đường ngổn ngang đường đất còn cháy khét
Cây mát cho người người mát cho nhau
Nhạc ở trong đàn đàn có gì đâu
Rừng bỗng chao nghiêng trước sợi dây mỏng mảnh
Người bỗng bồn chồn tốt tươi náo động
Tay vẫy tay mình mà tưởng nắm tay ai
Em hát về rừng em hát về cây
Em hát về người đang nghe em hát
Anh bỗng quên vừa qua cơn sốt
Rừng bỗng quên vừa trận bom đau
Anh vịn vào tiếng hát vượt gian lao
Những năm Trường Sơn bạn bè trong trẻo quá
Tiếng hát đi rồi căn hồm còn đó
Thành chiếc hộp đàn giữa lòng đất âm sâu.
Trường Sơn 1974 | Hữu Thỉnh |
Tôi Bước Vào Thành Phố | poem.php?poem=toi_buoc_vao_thanh_pho__huu_thinh | Tôi bước vào thành phố
Với nguyên mùi rơm tươi
Có đám mây vải ốc
Thường thấy lúc chuyển trời.
Tôi hay héo như cây
Tôi hay buồn như nước
Ba bảy tấm gương mờ
Với bao nhiêu lối quặt.
Gập ghềnh đường tôi đi
Không một ai ngó tới
Bỗng nhiên họ xúm lại
Gặp bùn tôi trượt chân
Không phải đỡ tôi lên
Họ xem cho đỡ tẻ
Tôi bỗng nhớ đến mẹ
Dặn khẽ lúc lên đường
Tôi viết vội thư thăm
Không nói gì chuyện ngã.
Mẹ tôi đã già rồi
Đời không ai biết cả
Tôi bước vào thành phố
Vết sẹo dìu tôi đi.
1989 | Hữu Thỉnh |
Tôi Đi Bào Ngư | poem.php?poem=toi_di_bao_ngu__huu_thinh | Tặng chiến sĩ đảo Bạch Long Vĩ
Tôi neo mình vào biển
Biển và tôi trong tiếp xúc toàn thân
Biển nhận ra tiếng gõ cửa dập dờn
Tiếng bền bỉ của tim tôi đang gõ
Nhận ra tiếng của người nghèo đi tìm của
Biển mở toang những gành đá thâm nghiêm
Xin sóng ngầm đừng đẩy tôi lên
Đừng đánh đu tôi, đừng chòng chàng, váng vất
Tôi lặng qua mấy tầng mặn chán
Để bàn tay hồi hộp trước bào ngư
Nước cứ ép và rong cứ xát
Tôi là nỗi khát khao không mỏi của trên bờ
Cũng có thể tôi tham lam nhiều quá
Trước bạc vàng dưới đáy biển bỏ quên
Nước da nhợt đi rồi thẫm lại bao lần
Tôi chẳng nhớ
Tôi gần như hóa biển
Biển rộng vô cùng mà bào ngư nhỏ nhoi
Bào ngư hiếm mà tôi thì đang khát
Nên hơi thở cứ phải dè từng hớp
Tai thình thình máu chực ứa ra
Nắng trên bờ lấy nón mà che
Nước dưới biển lấy đầu mà đỡ
Tôi gửi lại mồ hôi dưới bể
Để ngày sau lại nhớ lại đi tìm
14-8-1977 | Hữu Thỉnh |
Trở Lại Mùa Xuân | poem.php?poem=tro_lai_mua_xuan__huu_thinh | Con chim xanh mê trái lựu trước vườn
Mùa hạ trôi qua từ ngày chim trốn tiếng
Em ở đâu? Cây thưa và bến rộng
Rượu nào cho người nhớ, áo nào cho người xa
Bóc hạt sen bùi gặp một tâm sen
Tâm sen đắng mình ơi ta vẫn đợi
Nếu em về đường sông gió sẽ thôi than thở bến đò
Nếu em về đường mây con chim xanh sẽ cùng em trở lại
Cả khu vườn cũng vừa trở lại
Kịp làm nên tháng giêng
Những mầm cây ríu rít nói về em
Em đỏ thắm một mình đi giữa lá
Anh lại đến tìm em qua chiếc dây rất mảnh
Sương sớm lo âu gió muộn bồn chồn
Sau vết bỏng chiếc hôn đầu ngày ấy
Ở cuối vườn có một nụ tầm xuân.
Xuân 1982 | Hữu Thỉnh |
Trông Ra Bờ Ruộng | poem.php?poem=trong_ra_bo_ruong__huu_thinh | Trông ra bờ ruộng năm nào
Mưa bay trắng cỏ, cào cào cánh sen
Mẹ tôi nón lá bước lên
Mạ non đầu hạ trăng liềm cuối thu
Quanh quanh vẫn một mảnh bờ
Bây nhiêu toan tính đến giờ chưa yên
Mẹ tôi gạt cỏ bước lên
Cỏ dày, cây lúa phải chen nhọc nhằn
Xòe tay tính tháng tính năm
Tính người? Nào biết xa xăm cõi người
Gié thơm ai đã gặt rồi
Đồng quang bóng mẹ nắng nôi một mình.... | Hữu Thỉnh |
Trước Tượng Bay-on | poem.php?poem=truoc_tuong_bayon__huu_thinh | Ở đây Trời bị bỏ quên
Hoa biếng nở, đá đá chen hết người
Đá đang rợn ngợp trước tôi
Cánh tay đeo ngấn bao đời còn say
Quân kia, voi đấy, võng này
Mặt người với giọng đắng cay thuở nào
Tài tình chất một núi cao
Tài không che kín khổ đau kiếp người
Ba-on quay mặt vào tôi
Còn ba mặt nữa? Với người đâu đâu...
Trời đang chớp gió trên đầu
Nụ cười ẩn giữa binh đao, nói gì?
Ngất cao ấy một thành trì
Cửa nào? Ai mở? Bước đi chập chờn
Tự mình là cả núi non
Vẫn không thoát khỏi cô đơn giữa trời
Bốn phương với bốn mặt cười
Gần xa mờ tỏ sự đời Bay-on
Phnôm Pênh, 10-1986 | Hữu Thỉnh |
Trường Ca Biển (1) | poem.php?poem=truong_ca_bien_1__huu_thinh | Chương một: Đối thoại biển
Đến một ngày kia những người lính đã tới biển của mình. Cuộc gặp gỡ của triệu năm với đứa con trận mạc. Không chỉ là người lính lạ lẫm, chính biển lạ lẫm đầu tiên. Biển thốt lên: "Người sắp thắng trận sao mà hốc hác quá".
Những người lính cầm le ta cành sú hoe vàng, cầm luôn cả một miền che chở mới. Người lính nói: "Tôi đi qua nhiều bóng mát để về đây".
Bóng mát đã lùi xa. Mực tím đã trải lại cho tuổi học trò. Tiếng gàu sòng đã trả về cho cơn hạn hán. Trước mặt là biển, bốn bề là biển, hình như phải nói một câu gì với biển.
Và người lính nói:
- Hôm nay tôi thấy biển lần đầu.
Biển nói:
- Mái gianh nhà anh không nói thế
Vại nước gốc cau nhà anh không nói thế
Người lính nói:
- Tôi phải làm gì.
Biển nói:
- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.
Đó là, nghi lễ đầu tiên và nghi lễ cuối cùng
Người lính nói:
- Mẹ dặn tôi: Ra sông lấy sóng mà yêu
Đường xa gặp núi lấy đèo mà tin
Tôi đã tin và chưa hề bị ngã.
Biển nói:
- Không ngã chưa chắc đã khỏi chìm
Người lính nói:
- Có bí quyết gì sau sóng kia chăng?
Biển nói:
- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.
Người lính nói:
Tôi đã đi suốt hai đầu đất nước.
Biển hiu hiu thán phục
- Những vết thương của tôi nhiều hơn cả tuổi đời
Biển hiu hiu thán phục
Và biển chỉ hỏi anh đơn giản điều này:
- Anh có biết bơi không?
Người lính nói:
- Không phải ai cũng biết bơi. Thế mà sao vẫn rất nhiều cái huơ tay hãnh tiến.
Biển nói:
- Họ đang bơi trên số phận của mình
Một nửa trí khôn của con người là tìm cách chứng nhận mình và chứng nhận lẫn nhau.
Người lính nói:
- Cây không đi tìm gió, nhưng kẻ thù sẽ đến tìm ta. Ta lấy gì để che mắt chúng? Màu cát hay màu biển.
Biển nói:
- Còn lại một mình anh
Người lính nói:
- Tôi phải làm gì?
Biển nói:
- Sống với nước hãy bắt đầu từ nước.
Người lính nói:
- Tôi có nhiều bạn
Tôi cầm tay nhiều người
Nhiều người cầm tay tôi
Tôi sẽ gọi tên ai đầu tiên trong cơn khát biển?
Biển nói:
- Kẻ thù nói ngoài khơi có vàng và tìm cách cướp vàng
Bạn bè nói ngoài khơi có sóng dữ và chia sóng cùng anh
Hãy gọi ai không biến sóng dữ của kẻ khác thành quà tặng cho mình
Người lính nói:
- Bao năm rồi tôi nhìn mây biết gió nhìn cỏ biết mưa, cả cánh buồm cũng giúp tôi chạy thóc và nhà trước khi cơn giông đến. Gió ấy, cỏ ấy và cánh chuồn mau mắn ấy có giúp gì tôi ở biển?
Biển nói:
- Đó là những đồng tiền để tiêu trên mặt đất
Người lính nói:
- Bao vốn liếng cả một đời góp nhặt
Bước xuống tàu bỗng thành kẻ tay không
Biển nói:
- Những chiếc huân chương còn soi sáng trên bờ Sống Với nước hãy bắt đầu từ nước
Người lính nói:
- Xin tạm biệt những dây hòm dây cóc day mai
Đến thay đôi thiếu đứt
Giúp ta xong buổi cày
Xin tạm biệt những cử nâu me mệt ngủ
Chín dần bên dấu chân voi.
Xin tạm biệt những buổi trưa bát vở những buổi tối hết dầu những ban mai thổi lửa.
Tạm biệt em, nỗi éo le của anh, dang dở của anh, cay đắng của anh; tạm biệt cơn khát tình vằng vặc.
Em đã đến thở than trên sáo trúc
Xua đêm đi thành mộng mị đời anh...
Lời sóng I:
Những người lính ra đảo
Có dòng sông đồng hành
Năm dài và đất rộng
Vui buồn sau chiến tranh
Có người lính xây thành
Lẫn vào lau biên ải
Có bao người con gái
Đến thăm nàng Vọng Phu... | Hữu Thỉnh |
Trường Ca Biển (2) | poem.php?poem=truong_ca_bien_2__huu_thinh | Chương hai: Cát
Biển có đảo biển đỡ lặp lại mình
Đảo có lính cát non thành Tổ quốc
Đảo nhỏ quá nói một câu là hết
Có gì đâu chỉ cát với chim thôi
Cát và chim và thêm nữa chúng tôi
Chúng tôi lên với áo quần ướt át
Với nắng nôi muối xát thân tàu
Đảo hiện ra thử thách bạc màu
Bàn chân lính đánh vần trên đất đai Tổ quốc
Sau bao rợn ngợp
Hiện lên đời mình
Niềm vui nỗi khổ
Đo cùng trời xanh
Chưa kịp đặt ba lô
Chúng tôi cùng nhau bới cát
Dọn một chỗ nằm cho đồng chí hy sinh
Chúng tôi đặt anh cạnh mốc chủ quyền
Cát và cát
Ầm ào sóng biển
Gió và gió
Ngày ngày lại đến
Xóa đi phần mộ của anh nằm
Chúng tôi lại cùng nhau bới cát
Chôn anh thêm một lần
Cát và cát
Ngày ngày lại mới
Cát và cát
Ngày ngày lại trắng
Trắng như bàn tay trắng chúng tôi
Úp lên số phận của bạn mình
Chúng tôi vốc cát lên
Chúng tôi nghe cát nói
Chúng tôi bắt đầu như thế với Trường Sa
***
Cát ở đây là lối đi
Cát là chỗ ăn cơm chiêu ngụm nước
Cát là giường nằm gối đầu lên cát
Cát theo lá thư đồng đội gửi về
Cát ở đây là tất cả
Cát là tiền duyên cát là điểm tửa
Nơi chạm súng đầu tiên chốt cặn sau cùng
Sống cát là bệ tì
Chết cát là hoa tươi và nước mắt
Sống cát là màu che mắt địch
Chết cát là màu tang
Không có chỗ nào không có cát
Không có điều gì không có cát
Cúng tôi bắt đầu ngả bóng của mình lên
Bóng ngả về Đông về Tây về Nam về Bắc
Bóng chúng tôi nóng lên dưới cát
Bóng chúng tôi che lên Đất Nước
Giữ nguyên lời dặn của ông bà
Chúng tôi vốc cát lên
Chúng tôi nghe cát nói
Chúng tôi bắt đầu như thế với Trường Sa
***
- Cấm đi câu ti tắm một mình
Xuống nước phải mang theo dao găm
Lũ cá he hay bổ từ trên xuống
- Cấm bơi xa miệng vực
Ở đấy nhiều sóng ngầm nhiều cá mực
Và nếu chẳng may
Nhất thiết phải bơi đứng
Cá mập không quen săn mồi thẳng
- Không được lệnh quân y
Cấm ăn một thứ lạ
Những mệnh lệnh lạnh lùng
Chúng tôi học từ máu người đi trước
Chúng tôi học để làm quen và đứng vững
Để có thể nói rằng tôi đang ở Trường Sa.
Tôi đang ở Trường Sa
Trong đội hình Song Tử Đông, Song Tử Tây, An Bang Nam Yết
Kết bạn với vô cùng
Đảo rập rờn chìm nổi những quả cân
Cân người lính và hiểm nguy đời lình
Bạn tôi đang thổi sáo sau hầm
Bỗng ngừng bặt
Giữa chừng réo rắt
Chúng tôi chạy ra
Chấp chới cánh tay ngoài năm sải nước
Tiểu đội xếp hàng chuyển gạo
Sóng lườn quanh thân
Bỗng...
Một tiếng thét
Một vũng máu
Một khoảng trống
Tôi gào lên
Im ắng rợn người
Tìm qua sóng
Gặp đàn cá mập
Rong rêu nhiều
Mà mất bạn
Bạn ơi!
Hôm đó đảo có thêm gạo mới
Chúng tôi đều bỏ cơm
Hôm đó đất liền ra thư
Chúng tôi bỏ thư ôm nhau khóc
Gạo chiều nay thành cơm cúng đưa tang
Thư chiều nay viết thêm vào lời điếu
Ngày mai lại có đoàn văn công
Em hãy đến
Ngổn ngang
Cùng im lặng!
Đời bao nhiêu trớ trêu mà đêm còn quá rộng
Đêm như là vắt kiệt các vì sao
Chúng tôi là lính đảo thời bình
Phải gồng mình cả khi yên tĩnh nhất
Để chống lại cái khoảng trống kia
Cái khoảng trống chực len vào đồng đội
Chực len vào giữa bạn và tôi
Cái khoảng trống lạnh tanh vô nghĩa
Cáo ngay trong chính bản thân mình
Chúng tôi vốc cát lên
Chúng tôi nghe cát nói
Chúng tôi bắt đầu như thế với Trường Sa
***
Tôi thức dậy với giấc mơ đầy cát
Cát đầy dấu chân chim
Chim đầy mùi trời
Trời đầy mùi thiên hạ
Công việc đầu tiên của một ngày là tiếp tục sống
Sống như ngày hôm qua
Cát làm chứng cho ta
Đôi khi phải gõ vào một cái gì đó
Để nghe tiếng con người
Đôi khi phải hát ê a vô nghĩa lý
Nhắc biển ta còn đây
Đôi khi nghe tiếng sét trong đài
Thấy trời đang gõ cửa.
Đôi khi tối đèn tắt lửa
Ta bỗng dưng thành hàng xóm của ta
Gió Trường Sa
Biển Trường Sa
Nước thành vĩnh cửu có ta một thời
Trường Sa biển
Trường Sa trời
Có câu song sóng có lời tăm tăm
Lời sóng 2:
Ngày anh trống chỗ trong hàng
Mây đem một mảnh nhỡ nhàng về quê
Có chiều cỏ trắng trên đê
Vào ra có chị đi về lẻ loi
Ngày anh về
Lúa đồng cúi hạt
Nước mắt đi trước người
Mộ anh đặt nơi chăn trâu thuở nhỏ
Có đeo sương
Đường kẻ vấp
Mãn tang anh chị vẫn chưa già
Có người lính ở Trường Sa
Đi cùng anh dạo ấy
Thơm nín hương cau
Bời bời hoa bưởi
Trời còn bao nhiêu thu
Tóc chị thắm làm thót lòng nội ngoại
Có người lính ở Trường Sa
Đi cùng anh dạo ấy
Hôm nay lúa lại nhen đòng
Chim bay ngược bão hoa trong thiếp mời
Hôm nay tái giá chị tôi
Liền anh cùng với bao người đứng trông
Chị tôi đi thửa hương vòng
Ngậm ngùi trên mộ cũ
Cháu ở lại cùng bà bống ống bang bang... | Hữu Thỉnh |
Trường Ca Biển (3) | poem.php?poem=truong_ca_bien_3__huu_thinh | Chương ba: Tự thuật của người lính
Tôi sinh ra trước lúc lên đèn
Bóng mẹ sáng lại mờ trong mắt cha hoảng hốt
Trong căn nhà đất
Tháng hai buồn tiếng thạch sùng kêu
Mẹ đã dắt tôi qua những miệng vực sâu của mợi sự rủi ro
Qua nhịp cầu không có tay vịn
Tiếng kẹt cửa cũng trở nên gió ớn
Khi con sài mẹ ngồi thức qua đêm
Nhà khó con đàn gió lọt qua phên
Kèo cột cũng khô gày nữa mẹ
Châu chấu cào cào xanh tím rủ tôi đi
Những đồi cỏ may những bờ trống ếch
Cây bưởi ca dao cây cau cổ tích
Tôi âm thầm nuôi bống bống trong chai
Con mang về con bống của mẹ đây
Từ những ao chuôm nghìn xưa để lại
Họ quát mắng rồi ném bùn xua đuổi
Con đi hôi cắp giỏ đứng trên bờ
Con tới đâu cũng gặp toàn đồng cấm
Họ rải tung cả gánh cỏ tuổi thơ
Vỏ trấu rắc khắp cánh đồng dải áo
Lũ chuột đồng chép miệng trong hang
Con đi mót gặp toàn gốc mạ
Chiếc nón mê tha thủi giữa đồng
Đồng vắt kiệt nằm than trong giá bấc
Trâu húc nhau chạch rúc xuống bùn
Chồng bấm vợ nhảy qua rào trốn thuế
Tiếng trương tuần thét lác đầu thôn
Không không không mẹ dặn tôi không
Ngọt chả sợ đường đường không sợ lội
Cha đi vắng tôi trèo lên cây ổi
Cây ổi cho một búp sâu kèn
Và cứ thế với sâu kèn tôi hát
Cố tin rằng tôi không bị bỏ quên
Trứng ốc nhồi nở trắng dọc bờ ao
Con ếch sọc dưa đi tìm tức tưởi
Trời sùi sụt những con mưa tháng bảy
Tôi ngấm đầy nước mắt những ngày ngâu
Đom đóm ơi đom đóm dẫn đi đâu
Đêm là tàu là sen che nửa phần trái đất
Ấy là lúc những vì sao xa lắc
Nối với tôi qua một sợi dây diều
Hòn sỏi lăn qua đồi sống trâu
Con cun cút lách mình trong cỏ chỉ
Tôi đâu biết có ngày xa mẹ
Mùa đông rồi hoa chít vẫn ngây thơ
Mặt đất bằng bỗng nỗi loạn tê tê
Tổ mối nhỏ cũng bao lần tan hợp
Chim ngói cả tin mắc lồng oan nghiệt
Ngọn tơ hồng cết nghẹn giữa bòng bong
Cơn ốc đen đánh úp lá bàng
Tôi cảm thấy mùa thu đang mất máu
Một chút lửa hoa dong riềng cuối dậu
Sợ một ngày sương muối đến đem đi
Không ai nói với tôi rằng hoa bưởi sắp tàn
Chiều chỉ có một mình chim gõ kiến
Hoa sim tím quả sim cũng tím
Đồi treo đầy những túi mật trung du
Chiếc đuôi chồn mất hút giữa lau thưa
Tôi ngồi nặn đôi bàn chân tiếc nuối
Nhưng tôi không thể nào quay lại
Dù con đường chỉ có cò may thôi
Chong chóng quay đón mẹ dưới chân đồi
Tay mẹ héo ruộng bậc thang cấy rẽ
Tôi đỡ lấy chiếc áo tơi của mẹ
Mụn cua càng bò trên mảng sân con
Tháng tám khói lên lúa xuống đòng đòng
Đồi phủ phục những đàn voi ngái ngủ
Chim tha rác ở đâu về vội vã
Cả khu vườn muốn bứt lá đem cho
Giếng nước đá ong soi hộ tóc đuôi gà
Đồng gặt vãn cô lấy chồng xóm dưới
Chuông khánh ngân nga gọi người vào hội
Có miếng trầu trong túi áo nâu non
Mẹ thắp hương khấn chín cửa đền
Ngửa tay cùng trời Phật
Hoa đại thấu lòng rơi trắng đất
Quay về cú vẫn kêu đêm
Mẹ đành gọi bán lúa non
Liềm hái buồn quang gánh cũng buồn
Con muỗm xanh đi ở
Rơm rạ sang khói bếp nhà người
Bao giờ cho tới mùa sau
Lại mong rễ lúa bén vào giêng hai
Giêng hai về
Năm lại mới khi bước qua tháng chạp
Giếng nước ngày xưa có người con gái hát
Ai ơi khêu lửa làm chi
Mẹ đang chạy bữa
Làm sao lấy lại thời son trẻ
Thời son trẻ hoa xoan
Nằm trong mồ những quả khô gió lắc
Nhưng mẹ biết có một màu giấy điệp
Bay tưng bừng làm ấm cả cây nêu
***
Tôi sinh ra quả trám đã bùi
Rễ si buông cước lá sòi rưng rưng
Tôi chưa với tới trái bòng
Kiễng chân chóng mặt cầu vồng lên năm
Cầu vồng xanh đỏ tím vàng
Chim cu toan đổi chuỗm cườm trời cho
Tôi chưa thấy thế bao giờ
Người ta mua bán chức hờ trong thôn
Người ta ra cúi vào luồn
Một manh chiếu cũng chia phần thấp cao
Cá rô rạch ngược mưa rào
Hám gì bỏ nước câu ao vào lờ.
Tôi lớn lên
Vó ngựa giật mình đôi sấu đá
Gương giáo hai hàng quan võ quan văn
Ông nhịn mặc để ăn
Ông nhịn ăn để mặc
Người đói và người rét
Sơn son và thếp vàng
Con sáo của mẹ tôi bay mất
Lượn một vòng qua mái tam quan
Tôi lớn lên
Có người thắt cổ sau chùa
Không ai kịp khóc
Chị sống đã mười chín năm
Người ta xóa đi trong nửa giờ đám
Người ta coi cuộc tình là tội phạm
Cây phướn sầu trên mặt đất hoang mang
Hồn chị nhập vào hoành phi câu đối
Nhìn xuống bữa tiệc tà
Từ nay chúng nó toàn vận rủi
Sập chân quỳ một chiếc huyệt đào ngang
***
Tôi được ăn bữa no đầu tiên
Cha phá kho thóc Nhật
Dòng khẩu hiệu trên nong nia thúng mẹt
Năm làng tôi đi cướp quyền
Tôi nhập tâm những chữ cái đầu tiên
Ngồi tránh đạn trong chiếc hầm thước thợ
Tôi còn dễ mất hơn
Hòn cuội trắng trong chiếc bao diêm nhõ
Một đứa trẻ bị bỏ quên và dễ vỡ
Vẫn bị rầy vì cài cúc so le
Tôi đã lớn để trở thành người lính
Thọc đôi tay vào chiếc túi của rừng
Chiến công đôi khi là tìm ra một thứ gì ăn được
Để có giấc ngủ yên mười lăm hai mươi phút
Chúng tôi đào hầm hì hục suốt đêm
Đã đem theo những căn nhà mái thấp
Đường vào Nam mưa mỗi lúa mỗi to
Đã giấu mình trong lá lau lá chít
Đã nấu nung để chớp giật không ngờ
Chúng tôi chưa bao giờ yên tĩnh
Đi như sông hiếu động như rừng
Đã để lại thảnh thơi cho cỏ
Và nhận về giông bão trên lưng
Đã khắc vào cây để nhớ một ngày
Để nhớ một người để thương đất nước
Đã để ít đời mình nơi ngã ba khốc liệt
Đã bông đùa xen kẽ với bom rơi
Tôi đã ăn những quả cà kho mặn
Hái trong vườn có nắng xiên quai
Có chú ve sầu làm tổ gốc cây
Kêu sốt ruột những ngày tôi đi vắng
Cố nhóm lửa lại vội vàng qiấu khói
Cơm chín rồi cứ ngân ngấn thương nhau
Tiếng nai tác đi ăn than ngoài rẫy
Sao ta hoài thắc thỏm đâu đâu
Sao hay nhớ hay thương và hay vấp
Bước say mê trên sông núi hữu tình
Chiếc lá mở trước của hầm thân mật
Thưa của trời súc tích chỉ màu xanh
Tôi đeo quanh cây của đất nước mình
Làm chùm quả dưới vòm trời nhiệt đới
Những chùm quả có nắng vào làm lõi
Cứ ngày ngày thơm thảo với quê hương
Tôi đã đi từ sự thất thường những dòng sông phương Bắc
Đến muỗi mòng của gió chướng phương Nam
Chính khẩu súng cũng ra chiều nghĩ ngợi
Đứng ưu tư bên cạnh chỗ tôi nằm
Dưới bầu trời khắc nghiệt của chiến tranh
Tôi ít nói nhường lời cho súng nổ
Chính khẩu súng cũng giúp tôi gạt bỏ
Tính hiếu kỳ như một sự trớ trêu
Tôi kết bạn suốt chiến trường ngang dọc
Bạn nói rằng bạn cũng nhớ thương ta
Ngày giải phóng bàng hoàng nghe tin bạn...!
Tôi khó ăn khó nói đến thăm nhà
***
Con búp bê đi ngược đường ra trận
Đất nước những ngày sum họp đầu tiên
Cô gái yên lòng may một chiếc áo trắng
Người ta kể cho nhau cổ tích về rừng
Tôi chưa kịp về thăm căn nhà mái thấp
Trên đôi kèo có một tổ chim
Và tôi chưa kịp nói với em
Đường lắm cát làng mình thương nhớ quá
Trước mặt tôi bây giờ là biển cả
Lại gặp núi non trong những chóp sóng thần...
Lời sóng 3:
Mầu ấu thơ của biển
Nhuộm bền trên áo xanh
Chỉ vài vuông cát nhỏ
Cũng có bao thác nghềnh
Lăn sóng mò đá
Vác biển đắp cho bờ
Trồng cây che chắn gió
Dựng nhà trên cát khô
Rồi thành xóm thành làng
Đường ngang và ngõ tắt
Mây đậu cuối ngày đông
Ngả sang chiều thân mật
Đời chẳng dễ dàng hơn
Sau bao nhiêu lời chúc
Ta chẳng dễ dàng đâu
Sau bao người đi trước
Cây thời gian nhích đốt
Âm thầm bao tâm tư
Nồng nã những cơn mưa
Mang hồn năm tháng cũ
Người trước bỗng hiện về
Qua mảnh sành mảnh sứ
Cầm thời gian lên soi
Đất đai mầu nguyên thủy
Cầm hạt cát lên soi
Dấu chân bao thế hệ
Cổ nhân còn đâu đây
Như vừa ăn dở bữa
Giáo mác quắc đêm thần
Nhớ nhà ngồi khâu vá
Búi tóc dõi chân trời
Đùm nhau qua đói khát
Be bờ đắp đập
Nước Việt ngoài khơi xa
Tiếng Việt giữa phong ba
Ấm lòng người giữa biển
Bao lần quân cướp đến
Nhếch nhác bao mầu cờ
Chúng nó châu như đỉa
Chỉ vì ta là người
Tiếng Việt gọi hồn Việt
Giữ đất Việt ngoài khơi
Tiếng Việt là ngọn cờ
Hội quân trong đêm tối
Tiếng Việt để nhận nhau
Giữa bao nhiêu rắc rối
Cổ nhân vẫn còn đây
Máu chưa lành vết chém
Mồ hôi vẫn còn đây
Còn mặn hơn biển mặn
Nợ cũ còn đây
Biển nham nhỡ sẹo
Nỗi chìm bao kiếp người
Dìu đảo ngoi trên sóng
Chim có nơi nghỉ cánh
Ngày về trên cát tươi
Nổi chìm bao kiếp người
Qua tháng năm sứt mẻ
Cho Tổ quốc tròn tên
Việt Nam
Hai tiếng Mẹ. | Hữu Thỉnh |
Trường Ca Biển (4) | poem.php?poem=truong_ca_bien_4__huu_thinh | Chương bốn: Đất này
Tiếp đạn
Tiếp người
Hôm nay ta tiếp đất
Đẩt xẻ mình ra chắn sóng ngoài xa
Đất nặn thành gạch
Gạch sợ một mình
Tìm đến vữa
Đất ra khơi bắt gặp bức tường người
Đất dựng nên làng
Từ buổi cha ngâm mình trong nước
Với đất lên trong nước nóng luộc người
Cha bưng đất và bưng mồ hôi ngày khởi nghiệp
Không có đất không thể nào sống được
Cha nhễ nhại trước cỏ lăn cỏ lác
Cha nhễ nhại trước nỗi thèm khát đất
Đêm bằn mê giun dế cũng thân tình
Cần có đất để làm nên quê hương
Cần có quê hương để vui buồn sướng khổ
Đuôi trâu phất nửa vòng ngõ nhỏ
Gọi chiều về qua những mảnh tường chai
Luống hàng hoa đội rạ đứng lay phay
Người tứ phương tụ hội về đây
Cắm cọc treo nồi
Đóng đinh móc rế
Trồng mùa thu bằng cây thị
Thả mùa hè bầng ngó sen
Cây lan có tên cho cô Lan có tên
Cây trúc có tên cho cô Trúc có tên
Lan và Trúc say lòng những chàng trai mới lớn
Lan và Trúc tiễn bao người ra trận
Và chiều nay cha gởi đất cho con
Đất chẳng bao giờ héo
Trời thăm thẳm không mòn
Khi vui chán vạn khi buồn một ta
Đất này
Đất này
Làng nước gửi ra
Cơm nắm cơm đùm
Đi từ buổi trăng non còn ú ớ
Người đổi phiên chợ
Kẻ nhường công trâu
Đất đi qua biển thì mau
Người đi qua nỗi khổ đau thì dài
***
Đất này
Đất này
Quê ta ngày hội đất
Đết đi đến đâu quê hương theo đến đấy
Quê hương đi đến đâu máu đi theo đến đấy
Máu chẳng bao giờ cũ
Cuốc cuốc cứ kêu hoài
Có nghe cuốc cuốc kêu hoài
Đèn khêu xóm vắng, bão ngoài biển xa
Người quê nhận đất quê ta
Đảo xin một mảnh sân nhà phơi trăng.
Lời sóng 4:
Trên bãi cát những người lính đảo
Ngồi ghép nhau bao nỗi nhớ nhà
Chiều áo rộng vài vạt mây hờ hững
Họ cứ ngồi như chum vại hứng mưa
Sóng lại đến theo lời hẹn cũ
Sóng mang về những đôi giày trẻ nhỏ
Những đô la ướt sũng, những phao bơi
Tang vật buồn đau của những kiếp người
Đảo tái cát
Khóc oan hồn trôi dạt
Tao loạn thời bình
Gió thắt ngang cây
Nếu họ ghé một lần thăm lính đảo
Rối ren kia chắc có cách trả lời
Ta xin biển mỗi ngày lặng sóng
Cho những linh hồn dưới đáy bớt đơn côi
Đất hãy nhận những đứa con về cội
Trong bao dung bóng mát của người
Cây hãy gọi bàn tay về hái quả
Võng gọi về nghe lại tiếng à ơi...
À ơi tình cũ nghẹn lời
Tham vàng bỏ ngãi kiếp người mong manh | Hữu Thỉnh |
Trường Ca Biển (5) | poem.php?poem=truong_ca_bien_5__huu_thinh | Chương năm: Hóa thạch những dòng sông
Những dòng sông quờ quạng tìm nhau
Dưới đáy biển
Những dòng sông chết
Biểm âm u đáy huyệt
Hồn sông đi lang thang
Sông về trước thì được ung dung
Sông về sau thì làm phó nhỏ
Bóng cầu theo về được làm quan văn
Mái chèo theo về thì làm quan võ
Người kết bè kéo vó
Hết sông đi vớt bèo
Những dòng sông dưới đáy biển tìm nhau
Vừa thấy bóng lại thủy triều xô dạt
Mênh mông đến và mênh mông xóa mất
Sông lại lang thang
Tiếng hú gọi làm giật mình cá quẫy
Sông Mã to tiếng
Sông Hương dịu dàng
Sông Hồng kẻ cả
Sông Thương đa mang
Ai biết được những gì khi sông về gặp biển
Nơi cá quay đầu thì phù sa tìm đến
Phù sa còn bao nỗi nông sâu
Sinh ra biển để xa xôi
Sinh ra trời để thuận hòa
Sinh ra sông để đem cho
Cho những buổi trưa đàn trâu mộng dầm mình trong nước sánh. Cho bên lở bên bồi tạo hóa buộc lòng bất công dằng dặc. Cho lóng một lóng đôi rổ rá giần sàng, che chắn gió biến thành kẻ ăn người ở.
Cho bên ấy bên này diệu vợi, cả tiếng gọi đò cũng là quà tặng của dòng sống
Khi gặp biển đó là lúc sông đem cho lần cuối, một cuộc cho trọn vẹn huy hoàng như thơ cho, như mùa dâng quả, cô gái biến thành nàng dâu để lại sau lưng bao tiếng thở dài. Và khi không còn gì để cho, sông như tráng sĩ không còn vũ khí, giáo chủ không còn mật kinh, võ sư không còn bí quyết; sông như nghệ sĩ đã nắm xong vai, một kẻ trắng tay giàu có đo mình bằng kích thước của biển.
Đức hạnh của sông là đa mang
Dung nhan của biển là bình thản
Vẻ đẹp của sông là không tỉnh táo
Nỗi khổ của biển là sở hữu khôn cùng
Sông - những cây nước khổng lồ
Bóng mát mệt mê man mang bồi đắp
Sông góp củi cho nồi cơm lớn
Lòng vị tha là người khách sau cùng
Dưới đáy biển
Sông lang thang tìm lại các dòng sông
Trên mặt sóng
Đảo đang vào mùa nắng
***
Sông đi sông đi vờ vật sông đi
Tìm lại mình trong biển
Biển nói bằng muối chát
Sông không nghe được gì
Thỉnh thoảng lại tụng lên vài trận bão
Vò mây chơi
Thỉnh thoảng lại cho vài chú cá ngáp
Tuột khỏi vòng luân hồi
Cá chớp mắt: Ta lên thăm lính đảo
Xem đời có gì vui
***
Ta bới sóng đi tìm các dòng sông
Như người đào than tìm lại cánh rừng
Những dòng sông hóa thạch
Những dòng sông thở than
Sông tan vỡ trách thầm trăng lỡ hẹn
Ta bới sóng đi tìm các dòng sông
Gặp cái chao chân khi em mười tám tuổi
Ta đi vớt tiếng sáo diều đắm đuối
Thúc ba hồi trống quân
Thúc trống quân cho cá hóa rồng
Cho cô tiên về xóm
Cho nón hóa vầng trăng
Vầng trăn quệt vào anh
Tương từ tự dạo ấy
Ta bới sóng đi tìm các dòng sông
Thấy cau bỏ già
Trầu không để úa
Yêu nhau không lấy được hau
Trả gương cho chợ
Trả gói cho đình
Ngói còn nguyên ngói mà mình tay không
Trả lại tơ hồng
Ông tơ bà nguyệt
Trả lời cam kết
Cho người đa đoan
Ta bới sóng đi tìm các dòng sông
Gặp Trương Chi cắm sào đứng hát
My Nương vẫn đang ngồi khóc
Nước mắt thành ngọc trai
Tình là gì mà trái đào xà tích
Duyên là gì mà yếm thắm bao xanh
Phận là gì mà em phải xa anh
Gặp nhau vẫn gặp nhưng đành quay đi
Tóc em dài gội lá đài bi
Cuộc tìmh ngắn bỏ buồn cho bến vắng.
Ta bới sóng đi tìm các dòng sông
Gặp nàng Tiên Dung đội cát
Cát bàng hoàng
Thế gian mờ mịt
Vì nàng đem hết vầng trăng
Tiêng Dung Tiên Dung
Thần ái tình bậc nhất
Khiến nàng Kiều xăm xăm nhường bước
Hồ Xuân Hương mời trầu
***
Ta bới sóng đã lâu
Tìm thấy sông hóa kén
Sông trao mình cho biển
Như cây trao bóng cho rừng
Về biển thì hết sông
Không về thì không được
Ta lặn xuống tầng sâu
Đời vẫn còn chảy xiết
Ta vớt sông Thương
Làm xanh lại tán lá bàng
Búp nhỏ hữu tình xanh biếc đảo
Sông Mã ta trả về cho bão
Ta vẩy sông Hồng làm hoàng hôn
Ta cất sông Mã vào chiếc hộp đàn
Đêm dài nghe chuyện thác.
Lời sóng 5:
Anh một mình với một chéo dù hoa
Gấp tư đêm là gối
Bốn mươi năm mưa nắng xa nhà
Biết trong cơm có sạn
Biết gói bánh thêm lá
Biết ngồi như đêm
Anh lặn qua cái chết
Mãnh liệt một mầm cây
Anh đã húp bát cháo loãng cuối cùng của chiến tranh
Rồi lặng lẽ đi rửa bát
Kẻ khù thường phục kích
Chập choạng tối chập choạng sáng
Lúc có nhiều đom đóm
Ngọn đèn thương cô đơn
Sau giải phóng Sài Gòn
Anh ra đảo
Biển đã hút của anh bao mồ hôi
Với thói quen của chiếc giấy thấm khổng lồ
Và anh cũng hút biển
Với lời khuyên của những chiếc rể cây
Mỗi ngày cây lại thêm lời
Lăn tăn nơi anh đứng
Nơi anh đứng chọn tầm cho pháo bắn
Bao năm rồi biển thổn thức gương soi...
***
Cát mỗi ngày mỗi nóng
Biển mỗi ngày mỗi xưa
Lúa chín bao năm ngả vào tay người vợ
Đồng tiền lẻ nhảy cò qua đốt mía
Những đứa con khôn dại phía sau mình
Những đứa con sinh ra trong chiến tranh
Sống tản mát dưới những hầm trú ẩn
Chị để con mỗi đứa ở riêng hầm
Bom có trúng cũng không thành tay trắng
Những đứa con nhớ anh qua rừng giờ nhớ anh qua biển
Cơm khô và khét
Vắng anh
Áo quần dây mực
Vắng anh
Xóm giềng ta thán
Vắng anh
Lá đa rơi ngoài ngõ
Lá đa vắng anh thành chú mèo tam thể
Chú mèo khôn từ thuở lên ba
Dạy con anh
Lúc đên đèn
Không nhìn sang hàng xóm
Anh nhớ con anh phát một lá diều
Ba tầng sáo nhắc đất liền nghe thấy
Những ô cửa xin đừng khép vội
Đảo nói gì tha thiết giữa không trung
Tiếng sáo diều làm biển bớt mênh mông
Vầng trăng đứng
Tự nghe mình
Lặng lẽ... | Hữu Thỉnh |
Trường Ca Biển (6) | poem.php?poem=truong_ca_bien_6__huu_thinh | Chương sáu: Bão biển
- Hoàng ơi, ở đâu
- Vũ ơi, ở đâu
- Vân ơi, ở đâu
Tiếng gọi lính mịt mù bão cát
Tiếng gọi lính từng giây khẩn thiết
Đảo tìm nhau xếp lại đội hình
Bão vò cây gào rít điên cuồng
Tóc của bão là lá cây rách tướp
Tay của bão là sóng thần rợn ngợp
Cả đất trời say sóng ở Trường Sa
Trong bão gió chúng tôi đo Tổ quốc
Bằng đôi tay vượt biển lính xa nhà
***
Ngày thứ ba một mình bơi trên biển
Anh thành đám bọt mong manh
Ba ngày không ngủ
Ba ngày không ăn
Hy vọng bềnh ván thuyền gãy nát
Bão bứt anh khỏi đảo
Như chiếc đinh bật khỏi con tàu
Và bây giờ anh bơi
Biển ngấm vào anh thành một khối mặn chát
Sóng ngấm vào anh thành muôn nỗi lênh đênh
Bão ngấm vào anh thành niềm khao khát sống
Anh là biển trôi trên biển
Chống lại cái chết trong vùng chết
Biển chưa thu xong những mảnh vỡ của mình
Anh le lói bơi đi bằng sức mạnh bí mật của hy vọng
Rất nhiều lần anh chạm chân vào quan tài
Lại cố sức ngoi lên
Như từ triệu năm quyết liệt quay về
Tìm lại đảo
Một chỗ đứng, một tên gọi
Cả vũ trụ so găng đấu với một mình anh
Nghìn cái chết kéo co với một sinh linh bé nhỏ
Tất cả những gì chưa sống nói với anh không thể chết
Tất cả những gì đã chết nói anh anh phải sống
Và anh bơi bơi mãi
Mịt mù biển mịt mù trời
***
- Hoàng ơi, ở đâu
- Vũ ơi, ở đâu
- Vân ơi, ở đâu
Tiếng gọi lính mịt mù bão cát
Tiếng gọi lính từng giây khẩn thiết
Đảo tìm nhau xếp lại đội hình
Anh chẳng nghe thấy gì ngoài toàn thân lạnh toát
Bão bịt hết lối về
Cửa nhà xác mênh mông
Mẹ ơi!
Mẹ không biết con đang một mình giữa biển
Biển có tất cả để xóa bất cứ lúc nào
Còn con thì tay trắng
Mẹ đã nuôi con lớn
Đã dạy con khôn
Sống sướng vui và đau khổ với con người
Sống dễ sàng và khó khăn với con người
Sống cởi mở và phòng xa với con người
Biết đem cho mà không làm người được cho cảm thấy mắc nợ
Biết nhận mà không sợ bị coi là tham lam
Và khó nhất là biết từ chối
Nhưng phải sống thế nào khi một mình giữa biển
Mẹ chưa kịp dạy con
Con phải dựa vào kinh nghiệm cũ
Không thể chết vì chán nản
Bơi sấp rồi bơi ngửa
Vẫy vùng rồi cầm hơn
Tung sức ra thì dễ
Thu sức về thì khó
Khó hơn nữa là biết thở cùng biển
Điều này giống như sống trên mũi giáo
Mẹ ơi , khi con đau đớn nhận ra cái ác là vô cùng
Cũng là lúc con nhận ra sự hữu hạn của lòng tốt
Mảnh ván con bơi là lòng tốt cuối cùng
Trên thế gian đầy bất trắc
Ngày thứ tư con "đi" trên biển
Bằng đôi tay của mình
Số phận biến con thành một chú bọ gậy ngang tàng
Không chịu chết vì chán nản
Và khi cả người con dán chặt vào đất
Như một - con - tem - người
Dán vào dòng đời
Con bỗng nhận ra không phải lá cờ ta
Không phải mẹ
Không có cái chết nào nhục nhã hơn là sống không phải mẹ
Bao hiểm nguy con xin lại bắt đầu
Con xin lại bắt đầu bằng lời ru trong suốt
Ra sông lấy sóng mà yêu
Đường xa gặp núi lấy đèo mà tin
Con lại lao ra biển
Một chiếc phao thoi thóp bơi đi...
***
- Song Tử đâu?
- Nam Yết đâu?
- Sinh Tồn đâu?
Tiếng lính gọi mịt mù bão cát
Tiếng lính gọi từng giây khẩn thiết
Đảo tìm nhau xếp lại đội hình
Hà Nội 1981 - 1994 | Hữu Thỉnh |
Tự Thú | poem.php?poem=tu_thu__huu_thinh | Ta đâu có đề phòng từ phía những người yêu
Cây đổ về nơi không có vết rìu
Ôi, hoa tặng chiều nay ai giẫm nát
Mưa dập vỡ trên đường anh trở gót
Người yêu thơ chết vì những đòn văn
Người say biển bị dập vùi trong sóng
Người khao khát ngã vì roi mơ mộng
Ta yêu mình tan nát bởi mình ơi.
Biết nói gì khi em xa anh quá
Gió nơi em đâu phải gió giao mùa
Trong một ngày anh se se lạnh
Em nghiêng mình chào đón ngày mưa
Biết nói gì khi hai ta xa nhau
Khoảng trời xanh bao năm rồi vẫn thế
Vầng trăng xưa dường hao đi một nửa
Hai khoảng trời hai trái tim xa
Biết nói gì với những ngày tháng qua
Nếu chỉ nhớ thôi hình như chưa đủ
Hoa sữa ngọt ngào của ngày xưa cũ
Còn đến giờ vương vất mãi đâu đây
Biết nói gì khi anh xa vòng tay
Sau một đêm bỗng trở thành kỷ niệm
Giữa hai ta ai là người lỗi hẹn
Để bây giờ ta gọi nhau cố nhân? | Hữu Thỉnh |
Xa Vắng | poem.php?poem=xa_vang__huu_thinh | Xa vắng quá bồn chồn đi hỏi cát
Đường đông người đâu nhỉ dấu chân em
Xa vắng quá một mình đi hỏi bến
Người sang đò có dặn sóng gì thêm
Xa vắng quá tần ngần đi hỏi chợ
Người mua gương dạo ấy có hay về
- Người mua gương chỉ một lần trở lại
Soi tưng bừng rồi lặng lẽ quay đi. | Hữu Thỉnh |
Ý Nghĩ Không Vần | poem.php?poem=y_nghi_khong_van__huu_thinh | Anh viết cho em những ý nghĩ không vần
Đường Trường Sơn khúc khuỷu
Xích xe tăng quay không êm ả chút nào
Chúng nó đang nhằm bắn anh và đồng đội
Em thấy không?
Trước em, anh vụng về
Giờ thành ra khôn khéo.
Từ chỗ hẹn của đôi ta, anh bước tới cuộc chiến tranh này
Trận đánh bắt đầu ta thầm hứa với nhau
Và từ chính đất mình, em nhỉ?
Nhà máy của em hương chè thơm chát cả miền đồi
Em với bạn bè vào ca tíu tít
Những ý nghĩ về cửa biển, thủy triều, về nhau, về những lá cây còn ở trong cây,
Đứng vào chỗ của mình bỗng sáng bừng lên hết.
Trăng buổi đầu ngượng ngập mênh mông
Những câu nói tha hồ bóng gió
Mỗi đứa hiểu một đầu mà vẫn gặp nhau
Em kiêu kỳ và đùa dai, điều đó có theo anh ra trận không thì đừng hỏi
Chỉ biết bây giờ, trước ánh lân tinh của bảng đồng hồ
Và trước con đường anh phải vượt qua
Những câu văn hoa buột khỏi môi anh
Ý nghĩ hằn lên theo vết xích
Hai vết xích hằn lên
Đó là điều hệ trọng nhất lúc này
Nếu chỉ là em thôi thì không phải
Chính em đang cùng anh cầm lái
Và chiếc xe tăng cứ phóng qua những hố bom tức tối
Vượt trọng điểm này để tới chỗ xung phong
Trên tháp pháp xe tăng
Những ý nghĩa cứ xóc nảy lên và chắp vá
Núi chạy đến gần lại mỏng manh như sương
Trăng thân mật lại mập mờ xa lạ
Nhưng con đường chỉ một con đường thôi.
Con đường chỉ một con đường thôi
Anh không ngại phong thư có những dòng dang dở
Anh không ngại đỉnh đèo những thân cây gục đổ
Anh không ngại nghìn hôm chẳng được thấy em
Trong cuộc chiến tranh này
Đừng để ngượng với nhau khi gặp mặt...
Lai trận bom tụt đằng sau tháp pháo của anh rồi!
26-5-1972 | Hữu Thỉnh |
Đám Cưới Chuột Đỏ Xanh | poem.php?poem=dam_cuoi_chuot_do_xanh__le_dai_thanh | Tôi nhớ ngày xưa mẹ già đón Tết
Phiên chợ cuối năm mua tờ tranh đám cưới chuột
Chuột lớn
Chuột con
Chuột đỏ
Chuột xanh
Đánh trống, thổi kèn, râu ngửa vênh vênh
Chuột chú rể ngồi trên lưng ngựa trắng
Cầm roi liễu
Mắt nhìn cao lơ lẳng
Chuột cô dâu che quạt tím theo sau
Khênh kiệu son có bốn chuột khênh hầu
Âm nhạc: sáo, tiêu, nhị, hồ, trống bỏi
Đàn chuột đi vui như ngày trẩy hội
Tâm hồn tôi
Mảnh kính ánh muôn màu
Sáng từng giây lộng lẫy giữa đêm sâu
Giấc mơ nhỏ
Có bướm vàng hoa lá
Tôi mơ ước tôi là chàng phò mã
Gặp em là cô gái đi hài thêu
Tuổi ấu thơ chưa rõ ý thương yêu
Chuyện thần thoại sáng vì sao tưởng tượng
Yêu đát nước người nông dân đồng ruộng
Mỗi xuân về bôi phấn vẽ tranh
Tranh lợn
Tranh gà
Đám cưới chuột đỏ xanh
Cô Tố nữ thoa son moi hồng cánh kiến
Mặt vách nhà tôi mỗi ngày Tết đến
Chú cóc cầm roi dạy học nghiêm trang
Chị ỉn lưng xanh
Anh ỉn khoanh vàng
Đủng đỉnh khoe màu giữa lòng đêm tối
Em đến đời tôi mùa xuân mở hội
Cô gái rơi hài mặc áo cô dâu
Nhà nghèo đám cưới vải nâu
Chiếc nón tỉnh Thanh lá gồi bẻ trắng
Em đến đời tôi bốn mùa mưa nắng
Đêm sáng trăng đập lúa sân rêu
Tôi vẫn mơ
Em mặc yếm
Phẩm điều
Tôi cưỡi ngựa đi giữa đường võng lọng
Rồi khói lửa thắt khăn tang cuộc sống
Không giết nổi người nông dân lao động
Yêu tranh lợn gà như yêu vợ yêu con
Mỗi xuân về cô Tố nữ thoa son
Lại gẩy đàn tranh gõ xênh đón Tết
Đất nước Việt Nam ngàn năm bất diệt
Màu phẩm son, bàn khắc mộc đơn sơ
Còn người tôn trọng đời thơ
Còn người xây dựng giấc mơ tâm tình
Đám cưới chuột đỏ xanh
Âm thầm kéo quân đi trên vách
Chiếc roi tre điểm sách
Họ cóc học đánh vần
Vợ chồng nhà ỉn kiễng chân
Xoắn tít cái đuôi đinh ốc. | Lê Đại Thanh |
Bài Ca Trường Sơn | poem.php?poem=bai_ca_truong_son__gia_dung | Trường Sơn! Đường ta qua chưa một dấu chân người
Chú nai vàng nghiêng đôi tai ngơ ngác
Dừng ở lưng đèo nghe suốt hát
Ngắt đóa hoa rừng gài lên mũ, ta đi!
Trường Sơn! Đèo vút cao vượt trên bây gió
Đạp nát đá tai mèo bằng sức pháo ngàn cân
Đi ta đi những trai làng Phù Đổng
- Gì vui hơn đường ra trận mùa xuân!
Ôi những vì sao thức cùng ta đêm đêm không mỏi
Như mắt em mang trọn niềm tin yêu chờ đợi
Như ngọn hải đăng vời vợi nghìn trùng
Giục lòng ta vượt Trường Sơn
Đi luyện chí anh hùng
Miền Nam gọi ta bằng tiếng pháo xé trời Đà Nẵng
Bằng đường lê ngang dọc Sài Gòn
Bằng Huế hiên ngang tung bay cờ Giải Phóng
Từng phút từng giờ thôi thúc, Trường Sơn!
Trường Sơn ơi! Ta biết người còn mang gánh nặng
Nhức nhối nửa đầu đòn gánh: miền Nam!
Nhớ má Năm Căn, thương em Cửa Việt
Mười bốn năm – một giấc ngủ chưa tròn!
Miền Nam! Miền Nam! Lửa đốt lòng ta
Hỡi Trường Sơn hãy biến thành con ngựa sắt
Và rừng xanh thành vạn khóm tre ngà
Cho con cháu Bác Hồ làm Thiên Vương đuổi giặc
Đêm nay ta đi, Trường Sơn lộng gió
Trời vắng trăng sao nhưng trong tim rực lửa
- Đi ta làm ngọn sóng giữa trùng dương
Quật xuống đầu thù bằng sức mạnh Trường Sơn! | Gia Dũng |
Hình Tam Giác Muôn Đời | poem.php?poem=hinh_tam_giac_muon_doi__tove_ditolepven | Trên con đường tôi đi
Có hai người đã tới
Một người rất yêu tôi
Còn tôi yêu người khác
Người sống trong khao khát
Trong những giấc tôi mơ
Người kia đứng sững sờ
Trước cửa lòng khép chặt
Người cho tôi hạnh phúc
Luôn như gió vội bay
Người dâng tôi cả đời
Không được gì đền đáp
Người bắt máu tôi hát
Tình phóng khoáng trắng trong
Người như cuộc đời thường
Bóp mộng lòng tôi nát
Hai người đó trên đường
Phụ nữ nào cũng gặp
Trăm năm chỉ một lần
Họ được trùng làm một
(Hồng Thanh Quan dịch) | Tove Đitolepven |
Giang Hồ | poem.php?poem=giang_ho__pham_huu_quang | Tàu đi qua phố, tàu qua phố
Phố lạ mà quen, ta giang hồ
Chẳng lẽ suốt ngày bên bếp vợ
Chẻ củi, trèo thang với… giặt đồ?
Giang hồ đâu bận lo tiền túi
Ngày đi ta chỉ có tay không,
Vợ con chẳng kịp chào xin lỗi
Mây trắng trời xa, trắng cả lòng…
Giang hồ ta ghé nhờ cơm bạn
Đũa lệch mâm suông cũng gọi tình
Gối trang sách cũ nằm nghĩ bụng
Cười xưa Dương Lễ với Lưu Bình.
Giang hồ có bữa ta ngồi quán
Quán vắng mà ta chẳng chịu về
Cô chủ giả đò nghiêng ghế trống
Đếm thấy thừa ra một gốc si.
Giang hồ mấy bận say như chết
Rượu sáng chưa lưa đã rượu chiều
Chí cốt cầm ra chai rượu cốt
Ừ. Thôi. Trời đất cứ liêu xiêu…
Giang hồ ta chẳng thay áo rách
Sá gì chải lược với soi gương
Sáng nay mới hiểu mình tóc bạc
Chợt tiếng trẻ thưa ở bên đường.
Giang hồ ba bữa buồn một bữa,
Thấy núi thành sông biển hoá rừng
Chân sẵn dép giầy, trời sẵn gió
Ngựa về. Ta đứng. Bụi mù tung…
Giang hồ tay nải cầm chưa chắc
Hình như ta mới khóc hôm qua
Giang hồ ta chỉ giang hồ vặt
Nghe tiếng cơm sôi cũng nhớ nhà. | Phạm Hữu Quang |
Ngẫu Hứng Chiều Sông Hậu | poem.php?poem=ngau_hung_chieu_song_hau__pham_huu_quang | Rằng ta áo bụi ghé về thăm
Chống xuồng theo em mót củi
Vô tình đâu hay chèo phải lủi
Phía bờ kia rực rỡ hoa vàng
Rằng sông mùa nước nổi mênh mang
Gió thổi tím mảnh hồn kẻ chợ
Lục bình trôi tím hồn kẻ chợ
Lửa đèn giăng. Về đâu? Về đâu?
Bếp khói quẩn quanh dưới chân cầu
Phía vầng trăng đỏ tiếng còi tàu
Sông nước chập chờn vây đôi lũ
Em hát làm chi câu hát cũ
Rằng sông bên lở bên bồi
Chân sàn nhà em mấy lần trôi
Rằng cành quen chim đứng gọi mồi
Tìm đâu thấy mặt hồ ao nữa
Em tần tảo thân cò góp bữa
Thắp ấm chiều. Mưa rơi. Mưa rơi…
Rằng ta chẳng phải đứa rong chơi
Giang hồ nát chiếu về chốn cũ
Gối đầu con sóng đêm nay ngủ
So tiếng độc huyền rơi rơi rơi
Ta lớn lên, từ đó, khoảng trời… | Phạm Hữu Quang |
Bình Ngô Đại Cáo | poem.php?poem=binh_ngo_dai_cao__nguyen_trai | Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Nước non bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác;
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,
Song hào kiệt thời nào cũng có.
Lưu Cung tham công nên thất bại;
Triệu Tiết chí lớn phải vong thân;
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã
Việc xưa xem xét.
Chứng cứ còn ghi.
Nhân họ Hồ chính sự phiền hà
Để trong nước lòng dân oán hận
Quân cuồng Minh thưà cơ gây loạn
Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế
Gây thù kết oán trải mấy mươi năm
Bại nhân nghĩa nát cả đất trờị
Nặng thuế khóa sạch không đầm núi.
Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc,
Ngán thay cá mập thuồng luồng.
Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng,
Khốn nỗi rừng sâu nước độc.
Vét sản vật, bắt dò chim sả, chốn chốn lưới chăng.
Nhiễu nhân dân, bắt bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ,
Nheo nhóc thay kẻ góa bụa khốn cùng.
Thằng há miệng, đứa nhe răng,
Máu mỡ bấy no nê chưa chán,
Nay xây nhà, mai đắp đất,
Chân tay nào phục dịch cho vừa ?
Nặng nề những nổi phu phen
Tan tác cả nghề canh cửi.
Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi!
Lòng người đều căm giận,
Trời đất chẳng dung tha;
Núi Lam Sơn dấy nghĩa
Chốn hoang dã nương mình
Ngẫm thù lớn há đội trời chung
Căm giặc nước thề không cùng sống
Đau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy năm trời
Nếm mật nằm gai, há phải một hai sớm tối.
Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh,
Ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kỹ
Những trằn trọc trong cơn mộng mị,
Chỉ băn khoăn một nỗi đồ hồi
Vừa khi cờ nghĩa dấy lên,
Chính lúc quân thù đang mạnh.
Lại ngặt vì:
Tuấn kiệt như sao buổi sớm,
Nhân tài như lá mùa thu,
Việc bôn tẩu thiếu kẻ đở đần,
Nơi duy ác hiếm người bàn bạc,
Tấm lòng cứu nước,
Vẫn đăm đăm muốn tiến về Đông,
Cỗ xe cầu hiền,
Thường chăm chắm còn dành phía tả.
Trông người, người càng vắng bóng,
Miịt mù như nhìn chốn bể khơi.
Tự ta, ta phải dốc lòng,
Vội vã hơn cứu người chết đói.
Phần vì giận quân thù ngang dọc,
Phần vì lo vận nước khó khăn,
Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần,
Lúc Khôi Huyện quân không một đội.
Trời thử lòng trao cho mệnh lớn
Ta gắng trí khắc phục gian nan.
Nhân dân bốn cõi một nhà,
Dựng cần trúc ngọn cờ phấp phới
Tướng sĩ một lòng phụ tử,
Hòa nước sông chén rượu ngọt ngào.
Thế trận xuất kỳ, lấy yếu chống mạnh,
Dùng quân mai phục, lấy ít địch nhiều.
Trọn hay:
Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay cường bạọ
Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật,
Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay.
Sĩ khí đã hăng quuân thanh càng mạnh.
Trần Trí, Sơn Thọ nghe hơi mà mất vía,
Lý An, Phương Chính, nín thở cầu thoát thân.
Thừa thắng đuổi dài, Tây Kinh quân ta chiếm lại,
Tuyển binh tiến đánh, Đông Đô đất cũ thu về.
Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh hôi vạn dặm
Tụy Động thây chất đầy nội, nhơ để ngàn năm.
Phúc tâm quân giặc: Trần Hiệp đã phải bêu đầu
Mọt gian kẻ thù: Lý Lượng cũng đành bỏ mạng.
Vương Thông gỡ thế nguy,
Mà đám lửa cháy lại càng cháy
Mã Anh cứu trận đánh
Mà quân ta hăng lại càng hăng.
Bó tay để đợi bại vong,
Giặc đã trí cùng lực kiệt,
Chẳng đánh mà người chịu khuất,
Ta đây mưu phạt tâm công.
Tưởng chúng biết lẽ ăn năn
Nên đã thay lòng đổi dạ
Ngờ đâu vẫn đương mưu tính
Lại còn chuốc tội gây oan.
Giữ ý kiến một người,
Gieo vạ cho bao nhiêu kẻ khác,
Tham công danh một lúc,
Để cười cho tất cả thế gian.
Thằng nhãi con Tuyên Đức động binh không ngừng
Đồ nhút nhát Thạnh, Thăng đem dầu chữa cháy
Đinh mùi tháng chín,
Liễu Thăng đem binh từ Khâu Ôn kéo lại
Năm ấy tháng mười,
Mộc Thạnh chia đường từ Vân Nam tiến sang.
Ta trước đã điều binh thủ hiểm,
Chặt mũi tiên phong
Sau lại sai tướng chẹn đường
Tuyệt nguồn lương thực
Ngày mười tháng tám, trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thế
Ngày hai mươi, trận Mã Yên, Liễu Thăng cụt đầu
Ngày hăm lăm, bá tước Lương Minh đại bại tử vong
Ngày hăm tám, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn.
Thuận đà ta đưa lưỡi dao tung phá
Bí nước giặc quay mũi giáo đánh nhau
Lại thêm quân bốn mặt vây thành
Hẹn đến giữa tháng mười diệt giặc
Sĩ tốt kén người hùng hổ
Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn.
Dánh một trận, sạch không kình ngạc
Đánh hai trận tan tác chim muông.
Cơn gió to trút sạch lá khô,
Tổ kiến hổng sụt toang đê vỡ.
Đô đốc Thôi Tụ lê gối dâng tờ tạ tội,
Thượng thư Hoàng Phúc trói tay để tự xin hàng.
Lạng Giang, Lạng Sơn, thây chất đầy đường
Xương Giang, Bình Than, máu trôi đỏ nước
Ghê gớm thay! Sắc phong vân phải đổi,
Thảm đạm thay! Ánh nhật nguyệt phải mờ.
Bị ta chặn ở Lê Hoa,
Quân Vân Nam nghi ngờ, khiếp vía mà vỡ mật
Nghe Thăng thua ở Cần Trạm,
Quân Mộc Thạnh xéo lên nhau, chạy để thoát thân.
Suối Lãnh Câu, máu chảy thành sông,
Nước sông nghẹn ngào tiếng khóc
Thành Đan Xá, thây chất thành núi,
Cỏ nội đầm đìa máu đen.
Cứu binh hai đạo tan tành, quay gót chẳng kịp,
Quân giặc các thành khốn đốn, cởi giáp ra hàng
Tướng giặc bị cầm tù,
Như hổ đói vẫy đuôi xin cứu mạng
Thần vũ chẳng giết hại,
Thể lòng trời ta mở đường hiếu sinh
Mã Kỳ, Phương Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền,
Ra đến biển mà vẫn hồn bay phách lạc,
Vương Thông, Mã Anh, phát cho vài nghìn cỗ ngựa,
Về đến nước mà vẫn tim đập chân run.
Họ đã tham sống sợ chết mà hòa hiếu thực lòng
Ta lấy toàn quân là hơn, để nhân dân nghỉ sức.
Chẳng những mưu kế kì diệu
Cũng là chưa thấy xưa nay
Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
Càn khôn bĩ rồi lại thái
Nhật nguyệt hối rồi lại minh
Ngàn năm vết nhục nhã sạch làu
Muôn thuở nền thái bình vững chắc
Âu cũng nhờ trời đất tổ tông
Linh thiêng đã lặng thầm phù trợ;
Than ôi! Một cỗ nhung y chiến thắng,
Nên công oanh liệt ngàn năm
Bốn phương biển cả thanh bình,
Ban chiếu duy tân khắp chốn.
Xa gần bá cáo,
Ai nấy đều hay. | Nguyễn Trãi |
Hoa Trái Trong Đời | poem.php?poem=hoa_trai_trong_doi__le_minh_quoc | Đêm nay em đang ngủ một mình
Vòm trời lạ ngọn gió lạ căn phòng lạ
Tiếng nói lạ món ăn lạ nhưng giấc mơ không lạ
Trong giấc mơ em vẫn có anh ngồi
Anh chở che vuốt ve con mắt
Sau một ngày nhọc nhằn
Ngủ ngoan nhé em yêu
Anh sẽ hôn lên môi
Đóa hoa hồng vẫn vẹn nguyên trinh tiết
Ngôi sao trên vòm trời
Vẫn hân hoan hát về mỗi sớm mai tinh khiết
Ta cầm tay nhau đi xuống cõi con người
Sự sống bắt đầu sinh sôi
Bắt đầu từ chữ A đến tận cùng chữ Z
Bắt đầu từ hạt đã gieo
Mọc lên hoa trái của tình yêu
Bắt đầu từ em
Với những điều cũ xưa nhưng bây giờ lại mới
Bởi là em
Này em, đêm đã đêm
Anh mở cửa ngóng về phía chân mây
Tìm kiếm một ngôi sao vừa mọc
Đêm nay em đang ngủ một mình
Anh vẫn giữ trái tim em trong ngực
Hát lên những lời ca không còn đơn độc. | Lê Minh Quốc |
Nàng Thơ Thế Kỷ Xxi | poem.php?poem=nang_tho_the_ky_xxi__le_minh_quoc | Không phải người con gái áo lụa Hà Đông
Nền nả áo the rụt rè guốc mộc
Hương bồ kết tự tình mái tóc
Nón quay thao đứng dựa cột trúc đào
Dạ tiệc ồn ào không kịp ngắm trăng sao
Điện thoại cầm tay bất ngờ nghẽn mạch
Con đường thơ phải phóng xe luồn lách
Áo pull em bó sát mộng xuân thì.
Tha thướt trên vai một mái tóc thề
Đã nhẹ dạ trước lời mời nhan sắc
Em thể nghiệm bao nhiêu là hoá chất
Tóc mới đỏ rượu vang nay đã hoe vàng
Tôi nhìn nàng thơ đôi lúc cũng hoang mang
Chẵng lẽ quần jean và môi son đỏng đảnh?
Đâu cô tấm bốn ngàn năm rất thánh
Đi trong thơ thon thả nhịp đồng dao?
Xa lộ thông tin nàng đã bước chân vào
Những website mở ra chân trời lạ
Đâu tuyết nguyệt trăng hoa bên vòm lá
Nón nghênh che khép nép sợi tơ hồng?
Nàng thơ bây giờ đã đến chốn chợ đông
Vẫn hấp dẫn những tâm hồn thơ thẩn
Vẫn tôi lơ mơ thất tình và lận đận
Vội vã theo em đang sải bước qua đường. | Lê Minh Quốc |
Những Ngày Tháng Học Trò | poem.php?poem=nhung_ngay_thang_hoc_tro__le_minh_quoc | Tôi đến giảng đường những buổi sớm mai
Không có em chợt nhiên lòng hờn dỗi
Đứng ngẩn ngơ nhìn mây bay và hỏi
Em có yêu không hay nhí nhảnh giả vờ?
Thấy em cười - tôi lại muốn đọc thơ
Ca tụng một năm chỉ toàn ngày chủ nhật
Tương tư tóc em thơm hơn cỏ mật
Nên đến gần hơi thở lại run run.
Không dám điêu ngoa như một kẻ đi buôn
Tôi chỉ làm thơ và yêu em đắm đuối
Dư dả nụ cười tặng em từng buổi
Lại thiếu lời gian dối để huênh hoang.
Dòng sông xưa con nước vẫn trong xanh
Ngày tháng học trò mưa về chưa ước tóc
Trên đỉnh trời ngàn ngôi sao đang mọc
Đừng để nỗi buồn rơi xuống lại môị
Tôi làm thơ như một kẻ rong chơi
Trước sân trường nâng niu vài quyển vở
Lật từng trang lại thèm hôn ngọn cỏ
Dòng chữ nào cũng có dáng hình ai.
Rồi buổi sáng nào cầm chiếc dép trên tay
Tôi đến tặng em như trong cổ tích
Chỉ em mới mang vừa đôi hài ngọc bích
Nên em thành... công chúa của riêng tôi. | Lê Minh Quốc |
Nơi Em Về Làm Dâu | poem.php?poem=noi_em_ve_lam_dau__le_minh_quoc | Con gái Sài Gòn về làm dâu miền Trung
Có lá me rơi trên tà áo mới
Có lý ngựa ô đang theo anh đứng đợi
Đưa em về trong ngày lễ vu quy
Lá me ơi rơi hoài mãi chi
Trong lần đầu bài thơ gặp gỡ
Gió hồ Con Rùa còn xanh nỗi nhớ
Anh thương em tận cổ chí kim.
Đất miền Trung không cằn cỗi tiếng chim
Em cứ hồn nhiên ra sông gáng nước
Trên lùm tre tiếng chim gù xanh mướt
Chiều quê anh đằm thắm nụ hôn đầu
Đất miền Trung thương em đến làm dâu
Tháng chín trắng trời cơn giông tầm tã
Mẹ cùng cha còng lưng cấy mạ
Để nuôi anh ăn học ở quê em
Về miền Trung em hiểu anh hơn
Anh yêu em sao cứ run giọng nói
Đất cằn khô hoa xương rồng đỏ chói
Sao mẹ chắt chiu đến cả nụ cười
Anh làm thơ lúc mẹ tuổi năm mươi
Tóc bạc trắng, đắng cay đầy phiền lụy
Cánh cò vẫn bay trong lời ru chung thủy
Nên đi xa anh nhớ mãi quê mình.
Em về làm dâu đừng có ngại ngùng
Mẹ sẽ thương em suốt đời nhân hậu
Anh thương em là điều không thể giấu
Căn nhà mình ấm áp nỗi vui chung.
Ơi! Con gái Sài Gòn về là dâu miền Trung. | Lê Minh Quốc |
Tình Cớ Đọc Lại Bài Thơ Cũ | poem.php?poem=tinh_co_doc_lai_bai_tho_cu__le_minh_quoc | Thơ viết thời con gái
Em - mười ngón tay hoa
Bây giờ tôi đọc lại
Như cầm lấy nõn nà
Em như cơi trầu đầy
Dịu dàng và đằm thắm
Tôi còn ngây thơ lắm
Nông nổi như giếng khơi.
Thơ vọng đến xa xôi
Trong chiều dài kỉ niệm
Ngày ấy em xa tôi
Nụ hôn nào ngọt lịm?
Thơ viết thời con gái
Đọc lại vẫn còn duyên
Cũng như em - tôi nhớ
Từ cái nhìn đầu tiên
Chim nhảy qua cửa lớp
Mang theo thơ học trò
Tôi về quê ăn tết
Bài thơ còn thơm tho. | Lê Minh Quốc |
Vẻ Đẹp | poem.php?poem=ve_dep__le_minh_quoc | Một bình minh
Đặt tên là Sự Sống
Cây sẽ ra hoa như trùng dương đem về tiếng sóng
Nàng đem đến cho tôi hình bóng
Của chính tôi
Áp tai nghe sự sống đã sinh sôi
Trái đất lớn dần thiên thần cựa quậy
Tôi thấy chính máu tôi đang chảy
Vĩnh viễn trong thân xác của nàng
Tôi nghe từng bước chân tôi đang nhảy
Trong nỗi đau êm ái của nàng
Niềm vui nào đã dạy tôi hân hoan
Hạnh phúc nào đang dỗ tôi biết khóc
Trái đất nhỏ nhoi tinh khôi như viên ngọc
Chói ngời cõi tâm linh
Tôi biết ơn nàng gìn giữ cho tôi một hành tinh | Lê Minh Quốc |
Nghe Trịnh Trong Quán Cà Phê | poem.php?poem=nghe_trinh_trong_quan_ca_phe__vu_duy_thong | Trong quán cà phê
Ngồi nghe nhạc Trịnh
Dây trầu bám vào thân cau
Nhạc Trịnh bám vào câu thơ buồn
Hôm trước ở Sài Gòn
Trịnh cất tiếng hát lúc đời còn mỏng dính
Ngón gầy lướt trên phím đàn
Mù lòa tìm nẻo thời gian
Hôm trước ở Sài Gòn
Nước sông Đồng Nai rờn rợn Tiền Đường
Run rẩy cười
Bao năm mang kiếp con người
Mắt kính mờ sương
Thôi đừng nhắc mãi buồn thương
Nghe lời Trịnh cái chết bớt sợ
Thôi đừng căm ghét nhau
Nghe lời Trịnh giận hờn nguôi quên
Cây khế xanh vườn
Chiếc lá cô đơn
Rụng mùa vàng lạnh
Đời Trịnh mỏng mảnh
Nhạc Trịnh lá rơi
Cây đông tận cùng giản ước
Ngong ngóng mùa xanh giữa đời | Vũ Duy Thông |
Cung Oán Ngâm Khúc | poem.php?poem=cung_oan_ngam_khuc__nguyen_gia_thieu | Đôi nét về tác giả và tác phẩm:
Nguyễn Gia Thiều sinh năm 1741, không rõ ngày tháng nào, ở làng Liễu Ngạn, tổng Liễu Lâm, huyện Siêu Loại, phủ Thuận Thành, xứ Kinh Bắc, nay là huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, trong một gia đình đại qúy tộc, có nhiều người làm tướng, làm quan cho triều đình. Sinh thời ông được chúa Trịnh tin dùng, giao cho giữ các chức Hiệu úy, quản Trung mã tả đội; sau đó ông làm chỉ huy Thiêm sự, rồi thăng làm Tổng binh coi giữ xứ Hưng Hóa, sau có công lại được phong đến tước Ôn Như Hầu. Tuy theo nghiệp võ quan nhưng Nguyễn Gia Thiều lại thích làm thơ và bàn luận về triết học.
Năm 1786, Tây Sơn kéo quân ra Bắc diệt Trịnh, Nguyễn Gia Thiều trốn lên miền núi xứ Hưng Hóa. Năm 1789, Nguyễn Huệ đại thắng quân Thanh, lập ra triều đại mớị Vua Quang Trung trọng người tài, thu dụng một số quan lại cũ của triều đình Lê - Trịnh, Nguyễn Gia Thiều được mời ra cộng tác, nhưng ông cáo bệnh từ chốị Nguyễn Gia Thiều về lại làng cũ, sống ở đấy, hằng ngày uống rượu tiêu sầu, giả ngây giả dại và đến ngày 9 tháng 5 Mậu ngọ, tức ngày 22 tháng 6 năm 1798 thì mất, thọ 57 tuổi.
"Cung oán ngâm khúc" của Nguyễn Gia Thiều là một tác phẩm chịu ảnh hưởng sâu sắc bản dịch "Chinh phụ ngâm" của Đoàn Thị Điểm, từ thể loại ngâm khúc viết bằng song thất lục bát đến cách phát triển chủ đề cũng như bút pháp nghệ thuật. Có thể nói sự ra đời của "Cung oán ngâm khúc" cùng với sự ra đời của "Chinh phụ ngâm đã khẳng định một cách vững chắc thể ngâm trong văn học của giai đoạn nàỵ
Nghệ thuật Cung oán ngâm khúc về mặt cấu trúc cũng như về mặt ngôn từ đều sắc sảo. Không gian Cung oán ngâm khúc là không gian bưng bít của chốn tiêu phòng lạnh lẽo. Thời gian Cung oán ngâm khúc chủ yếu là mùa thu và bóng đêm. Cảnh trong Cung oán ngâm khúc là cảnh lồng qua màn sương hồi ức và tưởng tượng. Đặc biệt, lối biểu hiện bằng cảm giác là cách viết độc đáo của Nguyễn Gia Thiều có lẽ là lần đầu tiên xuất hiện trong văn học Việt Nam, rất tập trung và cô đọng. Những hình dung từ về xúc giác, thị giác, thích giác chọn lọc tài tình, bất ngờ mà đúng chỗ, đã gây được ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc. Vần điệu song thất lục bát nhuần nhuyễn, phép đối ngẫu được tôn trọng chặt chẽ. Hơi văn, giọng văn réo rắt não nùng, thích hợp với nội dung và tâm trạng con người trong khúc ngâm.
Trải vách quế gió vàng hiu hắt,
Mảnh vũ y lạnh ngắt như đồng,
Oán chi những khách tiêu phòng,
Mà xui phận bạc nằm trong má đào.
Duyên đã may cớ sao lại rủi,
Nghĩ nguồn cơn dở dói sao đang,
Vì đâu nên nỗi dở dang,
Nghĩ mình, mình lại thêm thương nổi mình.
Trộm nhớ thuở gây hình tạo hoá,
Vẽ phù dung một đoá khoe tươi,
Nụ hoa chưa mỉm miệng cười,
Gấm nàng Ban đã lạt mùi thu dung
Áng đào kiểm đâm bông não chúng,
Khoé thu ba rợn sóng khuynh thành,
Bóng gương lấp loáng trong mành,
Cỏ cây cũng muốn nổi tình mây mưa.
Chìm đáy nước cá lừ đừ lặn,
Lửng lưng trời nhạn ngẩn ngơ sa,
Hương trời đắm nguyệt say hoa,
Tây Thi mất vía, Hằng Nga giật mình.
Câu cẩm tú đàn anh họ Lý,
Nét đan thanh bậc chị chàng Vương,
Cờ tiên rượu thánh ai đang,
Lưu Linh, Đế Thích là làng tri âm.
Cầm điếm nguyệt phỏng tầm Tư Mã,
Địch lầu thu đường gã Tiêu Lang,
Dẫu nghề tay múa miệng xang,
Thiên tiên cũng xếp nghê thường trong trăng.
Tài sắc đã vang lừng trong nước,
Bướm ong còn xao xác ngoài hiên,
Tai nghe nhưng mắt chưa nhìn,
Bệnh Tề Tuyên đã nổi lên đùng đùng.
Hoa xuân nọ còn phong nộn nhị,
Nguyệt thu kia chưa hé hàn quang,
Hồng lâu còn khóa then sương,
Thâm khuê còn rấm mùi hương khuynh thành.
Làng cung kiếm rắp ranh bắn sẻ,
Khách công hầu ngấp nghé mong sao,
Vườn xuân bướm hãy còn rào,
Thấy hoa mà chẳng lối vào tìm hương.
Gan chẳng đá khôn đường khá chuyển,
Mặt phàm kia dễ đến Thiên Thai,
Hương trời sá động trần ai,
Dẫu vàng nghìn lạng dễ cười một khi.
Ngẫm nhân sự cớ gì ra thế,
Sợi xích thằng chi để vướng chân,
Vắt tay nằm nghĩ cơ trần,
Nước dương muốn rẩy nguội dần lửa duyên.
Kìa thế cục như in giấc mộng,
Máy huyền vi mở đóng khôn lường,
Vẻ chi ăn uống sự thường,
Cũng còn tiền định khá thương lọ là.
Đòi những kẻ thiên ma bách chiết,
Hình thì còn bụng chết đòi nau,
Thảo nào khi mới chôn nhau,
Đã mang tiếng khóc ban đầu mà ra!
Khóc vì nỗi thiết tha sự thế,
Ai bày trò bãi bể nương dâu,
Trắng răng đến thuở bạc đầu,
Tử, sinh, kinh, cụ làm nau mấy lần.
Cuộc thành bại hầu cằn mái tóc,
Lớp cùng thông như đúc buồng gan,
Bệnh trần đòi đoạn tâm toan,
Lửa cơ đốt ruột, dao hàn cắt da.
Gót danh lợi bùn pha sắc xám,
Mặt phong trần nắng rám mùi dâu,
Nghĩ thân phù thế mà đau,
Bọt trong bể khổ, bèo đầu bến mê.
Mùi tục vị lưỡi tê tân khổ,
Đường thế đồ gót rỗ kỳ khu,
Sóng cồn cửa bể nhấp nhô,
Chiếc thuyền bào ảnh lô xô mặt ghềnh.
Trẻ tạo hóa đành hanh quá ngán,
Chết đuối người trên cạn mà chơi.
Lò cừ nung nấu sự đời,
Bức tranh vân cẩu vẽ người tang thương.
Đền vũ tạ nhện giăng cửa mốc,
Thú ca lâu dế khóc canh dài,
Đất bằng bỗng rấp chông gai,
Ai đem nhân ảnh nhuốm mùi tà dương.
Mồi phú quí dữ làng xa mã,
Bả vinh hoa lừa gã công khanh,
Giấc Nam Kha khéo bất bình,
Bừng con mắt dậy thấy mình tay không.
Sân đào lý mây lồng man mác,
Nền đỉnh chung nguyệt gác mơ màng.
Cánh buồm bể hoạn mênh mang,
Cái phong ba khéo cợt phường lợi danh.
Quyền họa phúc trời tranh mất cả,
Chút tiện nghi chẳng trả phần ai,
Cái quay búng sẵn lên trời,
Mờ mờ nhân ảnh như người đi đêm.
Hình mộc thạch vàng kim ố cổ,
Sắc cầm ngư ủ vũ ê phong,
Tiêu điều nhân sự đã xong,
Sơn hà cũng ảo, côn trùng cũng hư.
Cầu thệ thủy ngồi trơ cổ độ,
Quán thu phong đứng rũ tà huy.
Phong trần đến cả sơn khê,
Tang thương đến cả hoa kia cỏ này.
Tuồng ảo hóa đã bày ra đấy,
Kiếp phù sinh trông thấy mà đau.
Trăm năm còn có gì đâu,
Chẳng qua một nấm cổ khâu xanh rì!
Mùi tục lụy đường kia cay đắng,
Vui chi mà đeo đẳng trần duyên.
Cái gương nhân sự chiền chiền,
Liệu thân này với cơ thiền phải nao.
Thà mượn thú tiêu dao cửa Phật,
Mối thất tình quyết dứt cho xong,
Đa mang chi nữa đèo bòng,
Vui gì thế sự mà mong nhân tình!
Lấy gió mát trăng thanh kết nghĩa,
Mượn hoa đàm đuốc tuệ làm duyên.
Thoát trần một gót thiên nhiên,
Cái thân ngoại vật là tiên trong đời.
Ý cũng rắp ra ngoài đào chú,
Quyết lộn vòng phu phụ cho cam.
Ai ngờ trời chẳng cho làm,
Quyết đem dây thắm mà giam bông đào.
Hẳn túc trái làm sao đây tá,
Hay tiền nhân hậu quả xưa kia.
Hay thiên cung có điều gì,
Xuống trần mà trả nợ đi cho rồi.
Kìa điểu thú là loài vạn vật,
Dẫu vô tri cũng bắt đèo bòng.
Có âm dương, có vợ chồng,
Dẫu từ thiên địa cũng vòng phu thê.
Đường tác hợp trời kia run rủi,
Trốn làm sao cho khỏi nhân tình.
Thôi thôi ngoảnh mặt làm thinh,
Thử xem con tạo gieo mình nơi nao?
Tay Nguyệt lão khờ sao có một,
Bỗng tơ tình vướng gót cung phi.
Cái đêm hôm ấy đêm gì,
Bóng dương lồng bóng đồ my trập trùng.
Chồi thược dược mơ mòng thụy vũ,
Đóa hải đường thức ngủ xuân tiêu.
Cành xuân hoa chúm chím chào,
Gió đông thôi đã cợt đào ghẹo mai.
Xiêm nghê nọ tả tơi trước gió,
Áo vũ kia lấp ló trong trăng.
Sênh ca mấy khúc vang lừng,
Cái thân Tây Tử lên chừng điện Tô.
Đệm hồng thúy thơm tho mùi xạ,
Bóng bội hoàn lấp ló trăng thanh,
Mây mưa mấy giọt chung tình,
Đình trầm hương khóa một cành mẫu đơn.
Tiếng thánh thót cung đàn thúy địch,
Giọng nỉ non ngón địch đan trì.
Càng đàn càng địch càng mê,
Càng gay gắt điệu, càng tê tái lòng.
Mày ngài lẫn mặt rồng lồ lộ,
Sắp song song đôi lứa nhân duyên.
Hoa thơm muôn đội ơn trên,
Cam công mang tiếng thuyền quyên với đời.
Trên chín bệ mặt trời gang tấc,
Chữ xuân riêng sớm chực trưa chầu.
Phải duyên hương lửa cùng nhau,
Xe dê lọ rắc lá dâu mới vào.
Khi ấp mận ôm đào gác nguyệt,
Lúc cười sương cợt tuyết đền phong.
Đóa lê ngon mắt cửu trùng,
Tuy mày điểm nhạt nhưng lòng cũng xiêu.
Vẻ vưu vật trăm chiều chải chuốt,
Lòng quân vương chi chút trên tay.
Má hồng không thuốc mà say,
Nước kia muốn đổ thành này muốn long.
Vườn Tây Uyển khúc trùng Thanh Dạ,
Gác Lâm Xuân điệu ngã Đình Hoa.
Thừa ân một giấc canh tà,
Tờ mờ nét ngọc lập lòa vẻ son.
Trên trướng gấm chí tôn vòi vọi,
Những khi nào gần gũi quân vương.
Dẫu mà tay có nghìn vàng,
Đố ai mua được một tràng mộng xuân.
Thôi cười nọ lại nhăn mày liễu,
Ghẹo hoa kia lại diễu gót sen.
Thân này uốn éo vì duyên,
Cũng cam một tiếng thuyền quyên với đời.
Lan mấy đóa lạc loài sơn dã,
Uổng mùi hương vương giả lắm thay.
Gẫm như cân trất duyên này,
Cam công đặt cái khăn này tắc ơ.
Tranh tỷ dực nhìn ưa chim nọ,
Đồ liên chi lần trỏ hoa kia.
Chữ đồng lấy đấy làm ghi,
Mượn điều thất tịch mà thề bách niên.
Hạt mưa đã lọt miền đài các,
Những mừng thầm cá nước duyên may.
Càng lâu càng lắm điều hay,
Cho cam công kẻ nhúng tay thùng chàm.
Ai ngờ bỗng mỗi năm một nhạt,
Nguồn ân kia chẳng tát mà vơi.
Suy di đâu biết cơ trời,
Bỗng không mà hóa ra người vị vong.
Đuốc vương giả chí công là thế,
Chẳng soi cho đến khóe âm nhai.
Muôn hồng nghìn tía đua tươi,
Chúa xuân nhìn hái một hai bông gần.
Vốn đã biết cái thân câu chõ,
Cá no mồi cũng khó nhử lên.
Ngán thay cái én ba nghìn,
Một cây cù mộc biết chen cành nào!
Song đã cậy má đào chon chót,
Hẳn duyên tươi phận tốt hơn người.
Nào hay con tạo trêu ngươi,
Hang sâu chút hé mặt trời lại râm.
Trong cung quế âm thầm chiếc bóng,
Đêm năm canh trông ngóng lần lần.
Khoảnh làm chi bấy chúa xuân,
Chơi hoa cho rữa nhụy dần lại thôi.
Lầu đãi nguyệt đứng ngồi dạ vũ,
Gác thừa lương thức ngủ thu phong.
Phòng tiêu lạnh ngắt như đồng,
Gương loan bẻ nửa, dải đồng xé đôi.
Chiều ủ dột giấc mai khuya sớm,
Vẻ bâng khuâng hồn bướm vẩn vơ.
Thâm khuê vắng ngắt như tờ,
Cửa châu gió lọt, rèm ngà sương gieo.
Ngấn phượng liễn chòm rêu lỗ chỗ,
Dấu dương xa đám cỏ quanh co.
Lầu Tần chiều nhạt vẻ thu,
Gối loan tuyết đóng, chăn cù giá đông.
Ngày sáu khắc tin mong nhạn vắng,
Đêm năm canh tiếng lắng chuông rền.
Lạnh lùng thay giấc cô miên,
Mùi hương tịch mịch, bóng đèn thâm u.
Tranh biếng ngắm trông đồ tố nữ,
Mặt buồn trông trên cửa nghiêm lâu.
Một mình đứng tủi ngồi sầu,
Đã than với nguyệt lại rầu với hoa.
Buồn mọi nỗi lòng đà khắc khoải,
Ngán trăm chiều bước lại ngẩn ngơ.
Hoa này bướm nỡ thờ ơ,
Để gầy bông thắm để xơ nhụy vàng.
Đêm năm canh lần nương vách quế,
Cái buồn này ai dễ giết nhau.
Giết nhau chẳng cái lưu cầu,
Giết nhau bằng cái u sầu độc chưa!
Tay nguyệt lão chẳng xe thì chớ,
Xe thế này có dở dang không ?
Đang tay muốn dứt tơ hồng,
Bực mình muốn đạp tiêu phòng mà ra!
Nào dạo lối vườn hoa năm ngoái,
Đóa hồng đào hái buổi còn xanh.
Trên gác phượng, dưới lầu oanh,
Gối du tiên hãy rành rành song song.
Bây giờ đã ra lòng rẻ rúng.
Để thân này cỏ úng tơ mành.
Đông Quân sao khéo bất tình,
Cành hoa tàn nguyệt, bực mình hoài xuân.
Nào lúc tựa lầu Tần hôm nọ,
Cành liễu mành bẻ thuở đương tơ.
Khi trướng ngọc, lúc rèm ngà,
Mảnh xuân y hãy sờ sờ dấu phong.
Bây giờ đã ra lòng ruồng rẫy,
Để thân này nước chảy hoa trôi.
Hóa công sao khéo trêu ngươi,
Bóng đèn tà nguyệt tẻ mùi ký sinh.
Cảnh hoa lạc nguyệt minh hôm ấy,
Lửa hoàng hôn như cháy tấm son.
Hoàng hôn thôi lại hôn hoàng,
Nguyệt hoa thôi lại thêm buồn nguyệt hoa!
Buồn vì nỗi nguyệt tà ai trọng,
Buồn vì điều hoa rụng ai nhìn.
Tình buồn cảnh lại vô duyên,
Tình trong cảnh ấy, cảnh bên tình này.
Khi trận gió lung lay cành bích,
Nghe rì rầm tiếng mách ngoài xa.
Mơ hồ nghĩ tiếng xe ra,
Đốt phong hương hả mà hơ áo tàn.
Ai ngờ tiếng dế than ri rỉ,
Giọng bi thu gọi kẻ cô phòng.
Vắng tanh nào thấy vân mồng,
Hơi thê lương lạnh ngắt song phi huỳnh.
Khi bóng nguyệt chênh vênh trước ốc,
Nghe vang lừng tiếng giục bên tai:
Đè chừng nghĩ tiếng tiểu đòi,
Nghiêng bình phấn mốc mà nhồi má nheo.
Ai ngờ tiếng quyên kêu ra rả,
Điệu thương xuân khóc ả sương khuệ
Lạnh lùng nào thấy ỏ ê,
Khí bi thu sực nức hè lạc hoa.
Tiếng thúy điện cười già ra gắt,
Mùi quyền môn thắm rất nên phai.
Nghĩ nên tiếng cửa quyền ôi,
Thì thong thả vậy cũng thôi một đời.
Ví sớm biết lòng trời đeo đẳng,
Dẫu thuê tiền cũng chẳng mang tình.
Nghĩ mình lại ngán cho mình,
Cái hoa đã trót gieo cành biết sao!
Miếng cao lương phong lưu nhưng lợm,
Mùi hoắc lê thanh đạm mà ngon.
Cùng nhau một giấc hoành môn,
Lau nhau ríu rít cò con cũng tình.
Ví sớm biết phận mình ra thế,
Dải kết điều ỏe ọe làm chi.
Thà rằng cục mịch nhà quê,
Dầu lòng nũng nịu nguyệt kia hoa này.
Chiều tịch mịch đã gầy bóng thỏ,
Vẻ tiêu tao lại võ hoa đèn.
Muốn đem ca tiếu giải phiền,
Cười nên tiếng khóc, hát nên giọng sầu.
Ngọn tâm hỏa đốt dàu nét liễu,
Giọt hồng băng thấm ráo làn son.
Lại buồn đến cảnh con con,
Trà chuyên nước nhất, hương đùn khói đôi.
Trong gang tấc mặt trời xa bấy,
Phận hẩm hiu nhường ấy vì đâu?
Sinh ly đòi rất thời Ngâu,
Một năm còn thấy mặt nhau một lần.
Huống chi cũng lạm phần son phấn,
Luống năm năm chực phận buồng không.
Khéo vô duyên bấy cửu trùng,
Son nào nhuộm được má hồng cho tươi.
Vườn thượng uyển hoa cười với nắng,
Lối đi về ai chẳng chiều ong.
Doành Nhâm một dải nông nông,
Bóng dương bên ấy đứng trông bên này.
Tình rầu rĩ làm ngây nhĩ mục,
Chốn phòng không như giục mây mưa.
Giấc chiêm bao những đêm xưa,
Giọt mưa cửu hạn còn mơ đến rày.
Trên chín bệ có hay chăng nhẽ,
Khách quần thoa mà để lạnh lùng!
Thù nhau ru hỡi đông phong,
Góc vườn đãi nắng cầm bông hoa đào.
Tay tạo hóa cớ sao mà độc,
Buộc người vào kim ốc mà chơi.
Chống tay ngồi ngẫm sự đời,
Muốn kêu một tiếng cho dài kẻo căm!
Nơi lạnh lẽo nơi xem gần gặn,
Há phai son lạt phấn ru mà.
Trêu ngươi chi bấy trăng già,
Trao con chỉ thắm mà ra tơ mành!
Lòng ngán ngẫm buồn tênh mọi nỗi,
Khúc sầu tràng bối rối đường tơ.
Ngọn đèn phòng động đêm xưa,
Đài hoa tịnh đế trơ trơ chưa tàn.
Mà lượng thánh đa đoan kíp bấy,
Bỗng ra lòng ruồng rẫy vì đâu?
Bõ già tỏ nỗi xưa sau,
Chẳng đem nỗi ấy mà tâu ngự cùng.
Đêm phong vũ lạnh lùng có một,
Giọt ba tiêu thánh thót cầm canh.
Bên tường thấp thoáng bóng huỳnh,
Vách sương hót gió đèn xanh lờ mờ.
Mắt chưa nhắp đồng hồ đã cạn,
Cảnh tiêu điều ngao ngán dường bao.
Buồn này mới gọi buồn sao?
Một đêm nhớ cảnh biết bao nhiêu tình.
Bóng câu thoáng bên mành mấy nỗi,
Những hương sầu phấn tủi bao xong.
Phòng khi động đến cửu trùng,
Giữ sao cho được má hồng như xưa. | Nguyễn Gia Thiều |
Mẹ Tôi Người Hay Lo | poem.php?poem=me_toi_nguoi_hay_lo__do_minh_tuan | Đầy sân tóc bạc
Con chó nhà bên buộc sát chân tường
Cứ sủa vang đêm cắt ngang sự lãng quên của mẹ
Sáng sáng cả nhà lại nghe mẹ kể
Những gì xảy ra sáu chục năm qua
Dường như bóng tối là một trang sách đen chỉ riêng mẹ đọc được
Mẹ nhìn sâu trong đêm, nhìn thấu cả một ngày xa tít tắp
Bà tôi buông chiếc gậy, lìa đời
Mẹ phải đành dụm dần từng que hương để thắp cho bà
Lắng nghe dần tiếng gà gáy
Để dậy tiễn bà đi…
Mẹ thắp đèn lên xem hai chiếc đồng hồ
Sợ con đi muộn mất chuyến tàu sáng
Tựa cửa mẹ nhìn mênh mông tháng nắng
Sợ con bỏ quên chiếc mũ trên đường đi
II
Hoa gạo đầu làng tuổi thơ
Lay lay trong mắt mẹ những ngọn lửa đầu tiên của âu lo
Không có đồ chơi tuổi thơ
Mẹ bới nát cánh đồng tìm một củ khoai bị quên
Ngồi trong nắng nhặt cỏ may trên ống quần
Thương đứa em chết đói
Hội hè xưa lắt lay trong trí nhớ
Lẫn với trò chơi đám ma
Chôn một khúc xương cá
Mẹ còn nhớ rõ từng lời khóc than
Trăng tháng năm, trăng tháng năm chưa xa
Như chiếc gương gài trên cây sấu trước sân
Cây sấu của bà
Lá vàng rụng trên mảnh sân ngập nước
Mẹ vừa sinh tôi, gió lay giàn nhót
Tôi trụi trần không có áo, không có tên
Chiếc áo mẹ khâu phải khoác lên lưng con chó vàng cho nó chạy quanh sân
Mẹ tôi đuổi theo cướp lại lấy phước
Đom đóm và tôi cùng bay trong ký ức
Tôi lớn lên theo người đi chăn ngỗng thả diều ven sông
Mấy lần chết đuối hụt
Mẹ tôi lo âu khóc nhìn mặt nước
Còn tôi vẫn say mê bông súng tím trên đầm
Tôi vẫn thích vớt những chiếc lá tròn
Căng trên mặt bát làm cái trống xanh
Vẫn thích buông câu săn con tôm nhỏ
Tôi chẳng biết mình đang giày vò trí nhớ của mẹ
Trong khi tôi vui, mẹ đang chầm chậm trở thành người hay lo
III
Ba mươi năm tất tả ngược xuôi
Ngôi nhà như con thuyền trôi lang thang trên đất
Mẹ tha theo từng nắm giẻ, từng cái chổi
Mẹ giữ ghì từng dồ đạc nghèo không cho nó vơi đi
Con gà nhỏ xổng chuồng trốn vào vườn nhà ai
Cả nhà đuổi vây quanh không bắt được
Sẽ lớn lên thành con gá khổng lồ gáy vang
Đêm đêm làm mẹ thức giấc
Nhớ mãi bóng con gà trong lùm huệ rung rinh
Nỗi lo bé bằng hạt cơm
Lớn lên thành một thằng bé
Rồi trở thành một người lạ thang thang ngoài phố
Bố tôi dẫn về nhà
Cho uống rượu say, rượu lênh láng trên bàn
Để lừa bố tôi ném tiền qua cửa sổ
Nỗi lo ùa vào nhà tôi
Như con chó dại đi lạc
Mẹ tôi nuôi nó từng ngày
Bằng quả tim đầy nước mắt
Một thời mẹ hát hay làm bao nhiêu người khóc
Mẹ từng đi khắp các làng nói về một nhà máy sắp xây
Còn tôi thì vẽ bằng mực tím những con chim câu vào những tờ công văn
Giương đôi cánh cứng đơ trong mắt mẹ
Suốt cả thời con gái
Thuở ấy mẹ quen ăn cơm nhà lo việc nước, việc dân
Bây giờ chim câu bước ngoài sân
Đã nhắc mẹ nghỉ về phiên chợ
Tôi đã biết bay xa trên nẻo đường có những cỗ xe lạ
Không còn giương cờ giấy trong mắt bạn bè
Mẹ lại lo sao cho chúng tôi có những chiều hè
Gió lộng như người khác
Mẹ lo các con cứ để quả tim ở bên ngoài lồng ngực
Tiếng cười vui xé lòng mẹ đêm đêm.
IV
Tháng của mẹ đủ ba mươi ngày
Chất trong buồng cơ quan
Mẹ tiếc từng buổi làm, ốm không dám nghỉ
Đêm của mẹ không trăng, không sao,
Mẹ chỉ thèm một khung cửa sổ
Sớm sớm, mẹ tôi đứng như một pho tượng gỗ
Đăm đăm nhìn cuối đường nhận mặt ô tô
Tất tả đuổi theo xe trong đám bụi mịt mờ
Người chen bệp nón, đứt quai dép
Một chiếc xe lừ lừ bỏ bến
Mẹ thấy như cà tuần lễ đã trôi qua rồi
Đột ngột mưa rơi
Mẹ đứng trong hàng hiên nhà ai lo nhà bị dột
Lo áo trên dây phơi con không kịp cất
Mẹ tôi – nỗi lo âu mặc áo vá vai không biết ngày chủ nhật
Dường như mỗi đồ đạc bị xô nghiêng
Làm mẹ lo hơn một ít
Cái bừa bộn ngổn ngang như là phác thảo của sự tan nát
Mẹ tôi dập xoá từng ngày
Những đồ đạc trong nhà ngăn nắp theo một trật tự thương yêu
Mẹ biết sống bình yên trong một ngôi nhà chật
Khúc củi to cháy dở từ Tết trước còn giữ
Nguyên cái đầu than đen
Đứng ở góc nhà kia, đợt Tết sau cháy tiếp
Cái mâm gỗ mẹ dùng từ ba mươi năm trước
Mỗi bữa cơm gợi nhớ cả cuộc đời
Trong nhà, mẹ tôi không phút nghỉ ngơ
Mẹ dọn dường cho ánh sáng ùa vào từng ngách nhỏ
Chiếc gối trên đầu tôi thơm suốt mùa hè
Hình như hương hoa chanh trong vườn nhà bên
Nơi mẹ vẫn phơi nhờ
Đã len trong từng thớ thịt
Mẹ chống lại từng hạt bụi, từng giọt nước vừa hoen
Không cho những đồ đạc trong nhà thành kỷ niệm
Những việc không tên tôi không nghĩ đến
Cuốn mẹ như cơn lốc – mẹ không thể ngừng tay
Mẹ sống hết từng ngày
Mẹ cản lại dòng thời gian cuộn trôi không cho
Nó xói mòn những gì có tên trong ngôi nhà
Của mẹ
Năm tháng hãy dày xéo trên bầu trời và xé tan
Bông hoa đầu hiên
Nhưng chớ cắn vào những gì trong tay mẹ
Một cái kim, một sợi chỉ
Một chiếc giẻ lau, một cái chổi cùn
Mẹ chống chọi với những cơn bão táp nhân danh một kỷ nguyên
Mặt trời, gió và những chuyến xe cuốn bụi
Sự quên lãng có bộ lông mềm mại
Và cơn mưa – vị khách bị xua đổi khóc lóc
Ngoài hàng hiên
Vẫn thả vào nhà cái mộng mơ tàn bạo
Tất cả đều thua mẹ
Mẹ tôi – Người hay lo
V
Đếm kỹ từng đồng lương
Mẹ cất trong áo gối
Tôi lăm le mua đàn lạc đà trên cung trăng
Mua hoa Lay-ơn
Tặng cho người ăn mày cụt tay vẫn đến vào buổi tối – không mang theo đèn
Mẹ tôi thở dài trong đêm
Lo cho phiên chợ sớm
Tết – Tết như một mệnh lệnh từ trên đời dội xuống
Mẹ tôi – Người hay lo
Từ đầu năm đã tính chuyện rải lá dong đón mùa xuân sau về
Tết mua sớm là Tết rẻ
Những đồng xu be bé
Lanh canh những chuỗi cười
Và thế rồi
Lật sấp
Nước mắt mẹ tôi rơi
Mẹ đếm cả thế gian trên đốt ngón tay
Ngón tay sần chai gài khuy áo cho chúng tôi những tháng gió
Ngón tay lo âu rút then mở cửa
Nắng ùa vào nhà, khách ùa vào nhà
Khách quen trên ô tô buýt từ năm nào
Bỗng đi qua ghé vào thăm đột ngột
Khách của bố tôi tay cầm theo khúc gỗ
Khách của em tôi – Cô bé mắt híp thập thò ngoài khung cửa
Khách của tôi đi chiếc ô tô màu xanh lá non
Mẹ tôi nuôi kỷ niệm như nuôi chim
Lại trải những mảnh đời của mình lên bàn tiếp khách
Niềm vui lớn của mẹ tôi là ôn nghèo nhớ khổ
Tôi chỉ là ngọn gió
Thổi những lá cờ vui cắm xa chỗ mẹ ngồi
Còn mẹ thì đăm đăm ngồi canh cái kho mẹ dành dụm suốt đời
VI
Những lúc mẹ phàn nàn
Tôi thường bỏ đi ngồi cạnh cây táo già cụt ngọn của nhà bên
Nhìn chim câu rỉa lông trên cành
Mặt trời bị băm ra bởi những chiếc lá xanh
Quen đùa cợt
Chim vô tư ơi! Lặng im là hạnh phúc
Chiếc đồng hồ nhà tôi hay chết
Ô tô đi qua đánh thức cả nhà
Ba đứa trẻ đội mũ vàng
Thổi kèn dưới gốc cây làm tắt đèn của mẹ
Cơn mưa be bé nằm trên nôi trời
Thét những lời tiên tri qua cửa sổ nhà tôi
Người bán bánh rao hàng
Cái tủ mọt trong nhà dội lại
Xương sống tôi đây là một đường ray
Hát cho tôi nghe đi, chim ơi!
Tiếng ca của phút này
Không phải tôi trốn mẹ
Tôi nương tựa vòm cây
Tôi là con sâu làm tổ trong im lặng
Không sợ gì hơn những tiếng thở dài
Thương mẹ tôi hay lo
Tôi không dám về khuya
Sợ mẹ mong tôi không ngủ được
Thở dài trằn trọc, vặn nhỏ đèn đợi tiếng cửa kêu
Quá khứ ập về đầy khoảng đất vắng tôi
Tóc ngả màu hoa huệ
Tôi trốn những cuộc vui, tôi trốn cả cuộc đời tuổi trẻ
Trong ngực rụt rè nửa trái tim đứa bé quên nhà
Đi vào cánh cửa lạ
Tôi trốn những cuộc vui vì mẹ tôi hay lo
Tôi đập mạnh vào bàn cho đài kêu, làm rung cả cốc chén
Nhạc Bettôven xoàn xoạt
Tôi xoay núm radio chỉnh lại nỗi lo vừa chớm trong mẹ tôi
Tôi vặn nhỏ vô-luym
Không cho mẹ nghe một tin khủng khiếp
Tôi rải những tiếng cười vào tận trong bếp
Khi mẹ xây xong lâu đài của mẹ bằng những cái chai
Tôi giành lấy ngày mai, dựng trong một cái hộp
Hé cho mẹ xem, ngày mai khe khẽ hát
Cái hộp của tôi – im lặng tội tình
Ngày mai của tôi là một quả tim
Mẹ ơi! Con có cả một bầy chim đậu trên cây táo nhà nhà xóm
Những người lính canh của ngày mai
Nó đậu trên những cửa sổ ngôi nhà sắp xây
Không cho nỗi lo âu nhảy xổ vào những căn buồng mới nữa
Xấp lịch nhà ta củ hành khốn khó
Mỗi khi bóc tay mẹ còn run
Đồng hồ chết trong đêm mẹ đừng có buồn
Con vẫn đếm nhịp tháng ngày chẵn lẻ
Con kéo thành phố xa lại gần trong mắt mẹ
Con nới rộng căn nhà trong những phút nghỉ ngơi… | Đỗ Minh Tuấn |
Em sẽ nhớ về anh | poem.php?poem=em_se_nho_ve_anh__sergei_aleksandrovich_yenesin | Em sẽ nhớ về anh
Những bông hoa bảo tôi rằng: vĩnh biệt
Những nụ hoa cúi xuống giọng đau buồn
Rằng mãi mãi tôi không còn được biết
Mặt hoa hồng và gương mặt quê hương.
Nhưng em ạ, dù sao thì anh đã
Thấy mặt đất này và đã thấy em
Nên giờ đây trước phận mình nghiệt ngã
Anh vui lòng nhận cái chết dịu êm.
Và bởi vì anh đã từng hiểu được
Đã đi qua cuộc sống với nụ cười
Anh vẫn nói rằng trong từng khoảnh khắc
Mọi thứ trên đời đều lặp lại thôi.
Đến một ngày rồi sẽ có một người
Chẳng xua đi nỗi đau người đi trước
Và người đó sẽ viết cho em tôi
Những bài ca đẹp hơn điều mong ước.
Rồi em yêu sẽ ngồi với người tình
Cùng lắng nghe bài ca trong đêm tối
Và biết đâu em sẽ nhớ về anh
Như bông hoa không bao giờ lặp lại. | Sergei Aleksandrovich Yesenin |
The Birch Tree | poem.php?poem=the_birch_tree__sergei_aleksandrovich_yenesin | Under my window
Tucked in the snow
White birch retired
Clad in silver glow.
On the fluffy branches
Snowy-trim with silver-tinge
Melted around catkins
Forming white fringe.
Like golden fires
Snow-flakes blazed
While birch stood still
Asleep, or amazed.
Meanwhile, lazily
Strolling around,
Dawn threw more “silver”
On the twigs (and ground). | Sergei Aleksandrovich Yesenin |
Ngôn Hoài | poem.php?poem=ngon_hoai__khong_lo_thien_su | 言 懷
宅 得 龍 蛇 地 可 居
野 情 終 日 樂 無 餘
有 時 直 上 孤 峰 頂
長 叫 一 聲 寒 態 虛
Ngôn hoài
Trạch đắc long xà địa khả cư
Dã tình chung nhật lạc vô dư
Hữu thì trực thượng cô phong đỉnh
Trường khiếu nhất thanh hàn thái hư.
Dịch nghĩa:
Cái đất hang rồng, tổ rắn là thế đất có thể ở được.
Chọn được chỗ ấy mà ở, mối tình thôn quê khiến ta vui vẻ suốt ngày.
Những lúc vô sự, có thể lên thẳng đỉnh núi.
Huýt một hồi sáo, làm lạnh cả bầu trời.
Dịch thơ:
Tỏ lòng
1.
Kiểu đất long xà chọn được nơi
Tình quê nào chán suốt ngày vui
Có khi đỉnh núi trèo lên thẳng
Một tiếng kêu vang lạnh cả trời.
(Bản dịch của Phan Võ)
2.
Lựa nơi rồng rắn đất ưa người,
Cả buổi tình quê những mảng vui.
Có lúc thẳng lên đầu núi thẳm,
Một hơi sáo miệng, lạnh bầu trời.
(Bản dịch của Ngô Tất Tố) | Không Lộ thiền sư |
Ngư Nhàn | poem.php?poem=ngu_nhan__khong_lo_thien_su | 漁 間
萬 里 清 江 萬 里 天
一 村 桑 稼 一 村 煙
漁 翁 睡 著 無 人 喚
過 午 惺 來 雪 滿 船
Ngư nhàn
Vạn lý thanh giang vạn lý thiên
Nhất thôn tang giá, nhất thôn yên
Ngư ông thụy trước, vô nhân hoán
Quá ngọ tinh lai, tuyết mãn thuyền.
Dịch thơ:
Cảnh nhàn của ông chài
Sông trong trời biếc muôn trùng
Một thôn dâu lúa, một vùng khói mây
Ông chài ngủ, chẳng ai lay
Quá trưa tỉnh giấc, tuyết bay đầy thuyền
(Bản dịch của Nguyên Nguyên) | Không Lộ thiền sư |
Cúc Ơi | poem.php?poem=cuc_oi__yen_thanh | Tiểu đội đã xếp một hàng ngang
Cúc ơi em ở đâu không về tập hợp?
Chín bạn đã quây quần đủ hết
Nhỏ-Xuân-Hà-Hường-Hợi-Rạng-Xuân-Xanh
A trưởng Võ Thị Tần đã điểm danh
Chỉ thiếu mình em
(Chín bỏ làm mười răng được!)
Bọn anh đã bới tìm vết cuốc
Ðất sâu bao nhiêu bọn anh không cần
Chỉ sợ em đau nên nhát cuốc chùng
Cúc ơi! Em ở đâu?
Ðất nâu lạnh lắm
Da em xanh
Áo em thì mỏng!
Cúc ơi! Em ở đâu?
Về với bọn anh
Tắm nước sông Ngàn Phố
Ăn quýt đỏ Sơn Bằng
Chăn trâu cắt cỏ
Bài toán lớp Năm em còn chưa nhớ
Gối còn thêu dở
Cơm chiều chưa ăn
Ở đâu hỡi Cúc
Đồng đội tìm em
Đũa găm, cơm úp
Gọi em
Gào em
Khan cổ cả rồi
Cúc ơi! | Yến Thanh |
Bài Ca Về Trái Đất | poem.php?poem=bai_ca_ve_trai_dat__dinh_hai | Trái đất này là của chúng mình
Quả bóng xanh bay giữa trời xanh
Bồ câu ơi, tiếng chim gù thân mến
Hải âu ơi, cánh chim vờn sóng biển
Cùng bay nào, cho trái đất quay!
Cùng bay nào, cho trái đất quay!
Trái đất trẻ của bạn trẻ năm châu
Vàng, trắng, đen… dù da khác màu
Ta là nụ, là hoa của đất
Gió đẫm hương thơm, nắng tô thắm sắc
Màu hoa nào, cũng quý, cũng thơm!
Màu da nào, cũng quý, cũng yêu!
Tiếng hát vui giữ bình yên trái đất
Tiếng cười ran cho trái đất không già
Hành tinh này, là của chúng ta!
Hành tinh này, là của chúng ta! | Định Hải |
Gọi Bạn | poem.php?poem=goi_ban__dinh_hai | Tự xa xưa thuở nào
Trong rừng xanh sâu thẳm
Đôi bạn sống bên nhau
Bê Vàng và Dê Trắng
Một năm, trời hạn hán
Suối cạn, cỏ héo khô
Lấy gì nuôi đôi bạn
Chờ mưa đến bao giờ?
Bê Vàng đi tìm cỏ
Lang thang quên đường về
Dê Trắng thương bạn quá
Chạy khắp nẻo tìm Bê
Đến bây giờ Dê Trắng
Vẫn gọi hoài: “Bê! Bê!” | Định Hải |
Có Hề Chi Vàng Một Chút Rong Rêu | poem.php?poem=co_he_chi_vang_mot_chut_rong_reu__pham_nhuan | Mưa tắm gội cho đời sông được mới
Gót em đi mùa thoa nhẹ chút hồng
Lòng ta đây cung đàn mùa say tới
Có hề chi vàng một chút rêu rong
Chim cứ hót cho đời chim rộng mãi
Trời bao la dù chút lá cội nguồn
Ta cứ thế mà yêu không ngần ngại
Bởi biết đời chỉ là giọt sương buông
Ta còn yêu như sông kia còn chảy
Thả xuống đời từng giọt rượu long lanh
Như trong sông trăng kia còn để lại
Những chút vàng phai quá không đành
Hãy cứ cho thêm, hãy còn cho mãi
Mai ta đi nào kịp vẫy tay chào
Hãy cứ như chim quên không buồn mỏi
Đã hót cho đời những tiếng thanh tao | Phạm Nhuận |
Báo Động | poem.php?poem=bao_dong__nguyen_khoa_diem | Buổi sáng ấy
Ta không quên
Hình dáng những chiếc tàu há mồm ngoạm vào thành phố
Trên bến đổ quân của trăm năm giặc Pháp
Lại những lốt giày kiểu mới dẫm lên
Những lốt giày viễn chinh
Cắt hình răng chó
Cắm ngập vào phù sa đỏ
Chiếc mũ sắt lù lù nửa mặt
áo quần sặc diêm sinh và máy móc
Những con cá sấu Đại Tây Dương
Trườn lên bờ sông
Gai góc đầy mình những súng đạn
Chúng phá vào không gian mùi mặn
Của máu những cuộc săn người
Của mồ hôi nhiều hải cảng
Của xương trên cánh buồm cướp biển
Và những mưu đồ tăm tối bên kia đường chân trời
Ngón tay đặt lên vòng cò
Nằm xuống và trườn lên
Chúng hét lên những khẩu lệnh man rợ
Gờm gờm nhìn chúng ta
Thành phố lập tức bị đặt trước tầm súng
Thành phố lập tức biến thành cánh rừng
Những cánh rừng Viễn đông có giây thép gai và bao cát
Chúng ta biến thành tên mọi da màu
Cho người Mỹ truy kích lùng săn
Viễn Tây-Viễn Đông
Kim địa bàn quay ngược
Quả đất quay ngược
Việt Nam sẽ trở về 200 năm trước
Đội mũ lông chim và cầm búa đá
Ngã gục dưới mũi súng tối tân
Và bông hoa của chủ nghĩa thực dân
Sẽ xòe cánh trên núi sông ta đó
Bông hoa đó là dấu giày răng chó!
Lịch sử đã lặp lại rồi chăng?
Một nỗi đau từ vô tận vô cùng
ùa vào mỗi căn nhà, góc phố
Những tiên cảm gớm ghê, đày đọa
Đều vẽ ngày thất thủ kinh đô
Nhưng lịch sử qua đi, đã đủ
Những đạo quân thực dân
Trở thành đạo quân của "Hòa bình, Danh dự"!
Kìa các bạn Việt Nam
Các bạn hãy cài then, ngủ kỹ
Mặc chúng tôi với giây thép gai ngoài đường
Chúng tôi đến đây vì một lời cam kết
Súng đạn này là để chống xâm lăng
Để chứng minh cho lời nói việc làm
Buổi sáng nay
Khi chúng tôi còn trên tàu
Chúng tôi đã ném xuống sông những lon đồ hộp
Cho những đứa bé Việt Nam lặn mò ngoi ngóp
Người Mỹ chúng tôi dáng thiện cảm biết bao
Đã hết lòng khích lệ, vỗ tay reo
Người Mỹ thích vui, lại vô cùng giàu có
ưa giản dị nên làm thân bằng kiểu đó!
Buổi chiều ấy
Trước con tàu và trước dòng sông
Chúng ta hỏi nhau và như tự hỏi:
Chúng ta hiểu thế nào là cam kết?
Sự có mặt này để cam kết với ai?
Trong lặng im, ai đó trả lời:
Người Mỹ đừng quên đây là xứ sở
Của những Yết Kiêu bất tử!
Ta quay nhìn. Sông đã hóa mênh mông
Từ trầm tư, sông vỗ sóng trùng trùng
Nối lịch sử những bờ không giới hạn
Những cam kết hôm nay với trăm đấng anh hùng | Nguyễn Khoa Điềm |
Bếp Lửa Rừng | poem.php?poem=bep_lua_rung__nguyen_khoa_diem | Bếp lửa quây quần suốt mấy anh em
Không ai nhìn ai, chúng tôi nhìn lửa
ở đó cháy cùng ý nghĩ
Và tỏa hồng trên mỗi trán say mê.
Đêm Trường Sơn. Lá với nước rầm rì
Hơi đá lạnh nép mái nhà nghe ngóng
Chúng tôi ngồi xòe tay trên lửa nóng
Máu bàn tay mang hơi lửa vào tim
Bếp đầu hôm tỏa sáng hồn nhiên
Như trẻ nhỏ - lửa reo cười nhảy múa
Nổ lách tách. Bọt sôi trong lõi nhựa
Chuyện đầu tiên vẫn chuyện một ngày
Bếp vào đêm còn lại dăm cây
Thân lớn nhất chụm đầu im lặng
Lửa không ngọn mà màu hồng rất đọng
Chuyện bây giờ mở suốt đời nhau
Đất nước. Tình yêu. Mơ ước mai sau
Tên mấy đưa đêm này không sưởi lửa
Tên dãy phố ta mơ về gõ cửa
Sâu chập chùng giữa than củi lung linh
Bỗng thấy thương nhau hơn khi vai bạn sát vai mình
Bẻ củ sắn, chia đôi điều giản dị
Bếp lửa soi một dư vang bền bỉ
Ơi Trường Sơn đốt lửa mấy năm trời...
Ta vẫn nghe tim bạn đập bồi hồi
Trong ánh cuối một ngày kháng chiến
Ơi ta yêu phút này đây: khói, cây, những tiếng
Cùng bạn mình, như ánh lửa, kề bên
Vẫn như xưa mà như buổi đầu tiên
Ta thấy bạn và mình đều có lớn
Bạn đã đến những ngày ta sẽ sống
Ta cùng về thăm bạn nẻo ưu tư
Và chúng ta với sức trẻ tràn bờ
Chân bay tới những nẻo đường có giặc
Chia điếu thuốc ngắm chấm lòe quen thuộc
Lòng bập bùng những bếp lửa xa xôi
Mai ta đi. Súng vác, đạn gùi
Ta về giáp ranh, ta tràn xuống biển
Trăm bếp lửa, rải đường, ra trận tuyến
Có bếp nào không bóng bạn và tôi? | Nguyễn Khoa Điềm |
Bước Chân - Ngọn Đèn | poem.php?poem=buoc_chan_ngon_den__nguyen_khoa_diem | Tiếng chân bước rất êm
Bàn chân không để dấu
Mà bền mà nung nấu
Chân của người đi đêm
Chân của người bán đất..,
Một ngọn đèn sáng lên
Cháy trong từng ánh mắt
Dây théo gai bốn mặt
Một ngọn đèn đêm đêm
Thức cho ta tìm giặc
Canh cho ta đi lên
Một ngọn đèn niềm tin
Hơn mọi nguồn ánh sáng
Mà nỗi mong của mẹ
Là ánh nhìn của em
Im lặng mà đi lên
Với tầm đèn trước mặt
Dây thép gai thì cắt
Mìn ta lần dây vương
Chân ta quen đẫm đất
Lờy chân mà nắm đường
Vấp thì ta rẽ quặt
Đau thì cố nghiến răng
Nếu chúng muốn hung hăng
Chặn đường hòng phục kích
Lấy súng mà rẽ giặc
Lấy súng mà đi lên
Vì bước chân-ngọn đèn
Không phải là khoảng cách
Của con đường chúng ta!
Xin chào mẹ, chào cha!
Xin chào em, chào út!
Cha mẹ chào các con!
Thương con muốn đứt ruột!
Ngồi lại dưới ngọn đèn
Gỡ cho con hạt đất
Vá cho anh miếng rách
Đây việc mẹ đã làm
Đây việc em đảm trách
Cả một ngày xáp giặc
Nói qua từng mũi kim.
Ngày mai mẹ xuống đường
Giành cho con mặt đất
Ngày mai dẫu còn đêm
Ngọn đèn càng sáng rực
Con lại đến trước đèn
Trong-ngoài khơi chấm lửa
Một bình minh phá kềm
1973 | Nguyễn Khoa Điềm |
Cái Nền Căm Hờn | poem.php?poem=cai_nen_cam_hon__nguyen_khoa_diem | Những cái nền tro xám
Để lại trong làng vắng
Để lại trong hoang vắng
Những cái nhìn rất đau
Bà con ơi, đi đâu
Mà nền xưa để lại
Cái nền sẫm bóng người
Nay lấp vào cỏ dại?
Nơi ta và tổ tiên
Vẫn đi về trước cửa
Nơi mùa màng vất cả
Vẫn thơm lừng mái phên
Nơi em buổi đầu tiên
Khóc trong mùa sen lên
Mười lăm năm với giặc
Súng em giờ chạm hiên
Nơi cha đi nhận đất
Và ta nhớ mùa đầu
Cái nền ta bỗng chật
Lúa vàng và cờ sao
Ôi cái nền làng ta
Dựng lên cùng thớ đất
Ta quen đi chân trần
Thăm nhau mà thấy mát
Nền quan về một hướng
Người đi chung một đường
Đất với người chung thủy
Đất với người kiên cường...
Bà con ơi, đi đâu
Mà nền xưa để lại
Cái nền sẫm bóng người
Nay lấp vào cỏ dại?
Con ơi, con chớ hỏi
Giặc Mỹ cày nát thôn
Nhà đốt, người lùa trại
Còn cái nền căm hờn...
20-8-1970 | Nguyễn Khoa Điềm |
Cát Trắng Phú Vang | poem.php?poem=cat_trang_phu_vang__nguyen_khoa_diem | Tôi chưa được một lần
In chân vào mặt cát
Để hiểu hết Phú Vang
Trong cát này nặng gót
Tôi chưa từng theo mẹ
Lăn dưới bánh xe cày
Để hiểu ngày đánh Mỹ
Chiến lũy là cát xây
Tôi chưa từng theo cha
Ngã trước bò rú cát
Hàng cây giặc muốn phát
Ngậm máu người đơm hoa
Tôi chưa từng theo em
Tìm vết chân cán bộ
Để nhớ ngày gian khổ
Cát mang hình niềm tin
Tôi chưa từng theo bạn
Vùi mình trong cát sâu
Để nghe vùng cát nóng
Rang ta trong căm thù
Tôi chưa từng theo anh
Về diệt bầy "bình định"
Những xóm nghèo mỏng dính
Cát xô lên chiến hào...
Ôi hạt cát quê ta
Tự lòng ta tỏa sáng...
Ôm vành biển hiền hòa
Mang ngàn năm ánh sáng
Lăn qua nhiều truông, động
Cát là niềm tư do
Ôi dân ta Phú Vang
Mấy mươi năm giữ cát
Cát không là ngà ngọc
Mà đúc nên Thành đồng...
Có phải chăng hỡi mẹ
Từ ấy đến bây giờ
Thấm mồ hôi, máu đỏ
Cát thơm hồn ông cha?
Nên chiều nay ra trận
Lòng con là bình nhang
Mẹ đong đầy cát trắng
Quyện tâm hồn Phú Vang
10-1970 | Nguyễn Khoa Điềm |