id
stringlengths
3
5
url
stringlengths
39
730
title
stringlengths
1
85
text
stringlengths
26
171k
4940
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
नि (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4941
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A7%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
अधि (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4942
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A4%BF
अपि
अपि इत्यव्ययविचारः अर्थविवरणम् अपि इत्यव्ययं विविधेषु अर्थेषु प्रयुज्यते । ते च अर्थाः -गर्हासमुच्चयप्रश्नशङ्कासम्भावनास्वपि ।अर्थात् - गर्हा = निन्दा, समुच्चयः, प्रश्नः, शङ्का, सम्भावना (शक्त्युत्कर्षमाविष्कर्तुम् अत्युक्तिः) इत्येतेषु अर्थेषु अपि इत्यव्ययं प्रयुज्यते | पुनश्च -अपि सम्भावनाप्रश्नशङ्कागर्हासमुच्चये ।तथा युक्तपदार्थे च कामचारक्रियासु च ॥''' उदाहरणानि गर्हा(निन्दा) = १) धिग्देवदत्तम् अपि स्तुयाद् वृषलम् । समुच्चयः = अपि स्तुहि अपि सिञ्च । प्रश्नः = १)अपि क्रियार्थं सुलभं समित्कुशम् । २) अपि गच्छसि गृहम् ? शङ्का = १) अपि प्रसीदेद् रुष्टो नृपतिः ! २) अपि चोरो भवेत् ! ३) अपि देवदत्तो गच्छेत् ! सम्भावना = १) अपि स्तुयाद् विष्णुम् । सन्दर्भः सम्बद्धाः लेखाः उपसर्गाः संस्कृतम् अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4943
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
अति (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4944
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%81%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
सु (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4945
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
उद् (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4946
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
अभि (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4947
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
परि (उपसर्गः)
२२उपसर्गेषु अन्यतमः ’परि’इति उपसर्गः । उपसर्गाः संस्कृतम् उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4948
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
प्रति (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4949
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%AA%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83%29
उप (उपसर्गः)
उपसर्गाणाम् उदाहरणानिः: उपसर्गाः संस्कृत उपसर्गाः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4951
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D
अव्ययम्
येषां पदानां लिङ्ग-विभक्ति-वचननिमित्तको रूपभेदो नास्ति तानि अव्ययानि इत्युच्यते। संस्कृतभाषायाम् अव्ययानि नितरां प्राधान्यं भजन्ते। यथा प्रायः सर्वेपि शब्दाःतत्तद्विभक्त्यनुगुणं,तत्तत्पुरुषानुगुणं,तत्तद्वचनानुगुणं वा परिवर्तन्ते तथा एतानि अव्ययानि न परिवर्तन्ते। तन्नाम सर्वेषु वचनेषु,सर्वेषु पुरुषेषु,सर्वासु विभक्तिषु च एतेषाम् अव्ययानां रूपं समानं भवति। तदेव उच्यते- सदृशं त्रिषु लिङ्गेषु सर्वासु च विभक्तिषु । वचनेषु च सर्वेषु यन्न व्येति तदव्ययम्॥ इति यत् सर्वेषु लिङ्गेषु सर्वसु विभक्तिषु सर्वेषु वचनेषु न परिवर्तते तत् अव्ययम् । कानिचन अव्ययानि संस्कृतभाषायाम् अव्ययानि बहूनि सन्ति। अत्र कतिपयाव्ययानि एव दर्शितानि। अथ,अपि,अलम्, इति,इव, उच्चैः, एव, कदा, कुतः, क्व, खलु, चित्, चेत्, तूष्णीम्, नूनम्, पुरा, मा, मिथ्या, इतस्ततः, अत्र तत्र, यथा तथा, यदा तदा, यद्यपि, यदि तर्हि, यावत्, वरम् वा विना सहसा हि ह्यः अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4953
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A5%20%28%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A5%8D%29
अथ (अनन्तरम्)
अव्ययेषु अन्यतमं भवति इदम् अव्ययम् अथ इति । अर्थविवरणम् अथ इति शब्दः नाना अर्थेषु वर्तते । यथा - मङ्गलानन्तरारम्भप्रश्नकार्त्स्न्येष्वथो अथ । अर्थात् अथशब्दः मङ्गलम्, अनन्तरम्, आरम्भः, प्रश्नः, कार्त्स्न्यम् इत्येतेषु अर्थेषु प्रयुज्यते । उदाहरणवाक्यानि अथातो ब्रह्मजिज्ञासा । अथ शब्दानुशासनम् । स्नानं कृत्वाथ भुञ्जीत । अथ वक्तुं समर्थस्त्वम् ? अथ क्रतून् ब्रूमः । अथ स्नानविधिः । अथ इमं वेदमध्यापय अथ एनं छन्दोऽपि । अभियुक्तोक्तिः अथशब्दविषये अभियुक्तोक्तिः काचिद्विद्यते - ओङ्कारश्चाथशब्दश्च द्वावेतौ ब्रह्मणः पुरा । कण्ठं भित्त्वा विनिर्यातौ तस्मान्माङ्गलिकावुभौ ॥ अर्थात् - पुरा कदाचित् ब्रह्मणः कण्ठं भित्त्वा ॐकारः अथ इति शब्दश्च बहिरागतौ । ब्रह्मणः मुखात् बहिरागतौ इत्यस्मात् तयोः मङ्गलत्वम् । सन्दर्भः सम्बद्धाः लेखाः अव्ययम् संस्कृतम् व्याकरणम् अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4955
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D
अलम्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4956
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF
इति
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4957
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%20%28%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%29
इति (समाप्तिसूचकम्)
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4958
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%B5
इव
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4959
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A5%88%E0%A4%83%20%28%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%29
उच्चैः (उपरि)
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4960
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A5%88%E0%A4%83%20%28%E0%A4%89%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%29
उच्चैः (उच्चस्वरेण)
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4961
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B5
एव
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4962
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%A6%E0%A4%BE
कदा
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4963
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%A4%E0%A4%83
कुतः
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4964
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B5%20%28%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%29
क्व (कुत्र)
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4965
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%B2%E0%A5%81
खलु
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4966
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D
चित्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4967
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%A4%E0%A5%8D
चेत्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4968
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%82%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%AE%E0%A5%8D
तूष्णीम्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् तूष्णीम् (मौनेन) तिष्ठ। अव्ययम् संस्कृतम् व्याकरणम् अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4969
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D
नूनम्
सामान्येषु अव्ययेषु नूनम् अन्यतम् । वस्तु विषयं वा निश्चितं निर्दिष्टं सूचनार्थम् इदम् अव्ययम् उपयुज्यते । अव्ययम् संस्कृतम् व्याकरणम् अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4970
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE
पुरा
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4971
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%20%28%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%A7%E0%A5%87%29
मा (निषेधे)
अव्ययपदानाम् उदाहरणानि अधस्तात् । अव्ययम् संस्कृतम् व्याकरणम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
4972
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%A5%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE
मिथ्या
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4973
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A4%83
इतस्ततः
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4974
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%20%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D
यत् तत्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4975
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%20%E0%A4%A4%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0
अत्र तत्र
सदृशं त्रिषु लिङगेषु सर्वासु च विभक्तिषु । वचनेषु च सर्वेषु यन्न व्येति तदव्ययम् ॥ त्रिषु लिङ्गेषु सर्वासु च विभक्तिषु सर्वेषु वचनेषु च यद् न व्येति=विकारं न प्राप्नोति, किन्तु सदृशम्=एकप्रकारमेव भवति, तत् अव्ययम् इति आथर्वणश्रुतिः । विवरणम् अत्र इत्यव्ययम् अस्मिन् इत्यर्थे प्रयुज्यते । इदं हि विभक्तिप्रतिरूपकम् अव्ययम् । एतत् अव्ययम्, 'इदम्' शब्दात् सप्तम्यास्त्रल् इति सूत्रेण त्रल् प्रत्यये कृते इदम् + त्रल् इति स्थिते इत्संज्ञायां लोपे च इदम् + त्र इति जाते त्यदादीनामः इति सूत्रेण मकारस्य स्थाने अकारादेशे इद अ + त्र इति दशायाम् अतो गुणे इति सूत्रेण पररूपे इद + त्र इति जाते हलि लोपः इति सूत्रेण इद् इत्यस्य लोपे अ + त्र इत्यवस्थायां संयोगे अत्र इति रूपं सिद्ध्यति । उदाहरणानि - एष च अत्र समया सरोजिनीमेकतानयति चित्तचक्षुषि । - यादवीयम् (१७-३०) अतोऽत्र भवतीं बहुक्षमाम् | (अस्मिन् विषये इत्यर्थः) - कुमारसम्भवम् (५-४०) अत्र वने बहवः मशकाः सन्ति । शृङ्गेरी प्रान्तः अध्यात्मं बोधयति, अतः अहम् अत्र' एव वसामि । अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4976
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%A5%E0%A4%BE%20%E0%A4%A4%E0%A4%A5%E0%A4%BE
यथा तथा
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अस्य उदाहरणम् तावत् यथा राजा तथा प्रजाः । अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4977
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A4%BE%20%E0%A4%A4%E0%A4%A6%E0%A4%BE
यदा तदा
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4978
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A4%BF
यद्यपि
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4979
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A4%BF%20%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%BF
यदि तर्हि
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् यदि धनम् अस्ति तर्हि दानं कुरु। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4980
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A5%8D%20%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A5%8D
यावत् तावत्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् यावत् श्वासाः तावत् आशाः। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः फ्रेञ्च्-देशीयाः सर्वे अपूर्णलेखाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4981
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A4%82%20%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A4%AE%E0%A5%8D
यादृशं तादृशम्
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् यादृशं सूत्रं तादृशम् वस्त्रम्। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4982
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A4%83%20%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A4%83
यादृशः तादृशः
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् यादृशः पिताः तादृशः पुत्रः। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4983
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A5%80%20%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A5%80
यादृशी तादृशी
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् यादृशी मतिः तादृशी गतिः। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4984
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A5%8D
वरम्
अव्ययपदानाम् उदाहरणानि अधस्तात् । रणे मरणं वरं न तु पलायनम्। अव्ययम् संस्कृतम् व्याकरणम् अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4985
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE
वा
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् कः दोषी -- अहं वा त्वं वा। अव्ययम् संस्कृतम् व्याकरणम् अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4986
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BE
विना
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् यत्नं विना रत्नं न लभ्यते। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4987
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%B8%E0%A4%BE
सहसा
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् सहसा किमपि न कुरु। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4988
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF
हि
अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् जनो हि मननशीलः। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
4989
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%83
ह्यः
ह्यः अव्ययपदानां उदाहरणानि अधस्तात् ह्यः सोमवारः आसीत्। अव्ययम् संस्कृत व्याकरण अव्ययम् श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः न प्राप्तः संस्कृतसम्बद्धभाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये
5003
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5
होलीपर्व
होलिकोत्सवाख्यं पर्व होलाकः, होलीकः, होली, फाल्गुनिका, वसन्तोत्सवः, कामपर्व इत्यादिभिः नामभिः निर्दिश्यमानम् एतत् पर्व समग्रे भारते सर्वत्रापि आचर्यते । फाल्गुणपूर्णिमायाम् एतत् पर्व आचर्यते । वङ्गदेशे अस्मिन् दिने एव श्रीकृष्णस्य दोलोत्सवम् आचरन्ति । होलीपर्वसम्बद्धाः बह्व्यः कथाः सन्ति पुराणेषु । होलिकानामिका हिरण्याक्ष-हिरण्यकशिपोः सोदरी । महामायाविनी सा अग्निसिद्धिम् अपि प्राप्तवती आसीत् । यद्यपि दैत्यराजः हिरण्यकशिपुः परमविष्णुभक्तं स्वपुत्रं प्रह्लादं मारयितुं बहुविधप्रयत्नानि अकरोत् तथापि सः सफलः नाभवत् । तस्मात् कुपितः हिरण्यकशिपुः सोदरीं होलिकाम् आदिशति प्रह्लादं मारयतु कथञ्चित् इति । तदा होलिका प्रह्लादं गृहीत्वा महाकाष्ठराशौ उपविशति । राक्षसान् च अग्निं ज्वालयितुं सूचयति । तेषां चिन्तनम् आसीत् होलिका अग्निसिद्धिं प्राप्तवती अस्ति, तस्याः किमपि न भवति । प्रह्लादम् अग्निः दहति इति । अतः राक्षसाः होलिकायाः उपरि अपि काष्ठानि संस्थाप्य अग्निं ज्वालितवन्तः । किन्तु परिणामः तु व्यतिरिक्तः जातः । होलिका तदग्नौ दग्धा सती तत्रैव मरणं प्राप्नोत् । भगवद्भक्तः प्रह्लादः भस्मराशितः बहिरागत्य सन्तोषेण नृत्यम् आरभत । अस्य दिनस्य स्मरणार्थं राक्षसत्वनाशाय सत्पुरुषरक्षणाय च होलीपर्व आचर्यते । सत्ययुगे ढुण्ढानामिका मालिनामकस्य राक्षसराजस्य पुत्री आसीत् । सा कठोरं तपः आचर्य युवैः वा वृद्धैः वा मनुष्यैः, देवैः केनापि प्राणिना च मम मरणं न भवेत् इति वरं प्राप्तवती । बालाः किं कर्तुं शक्नुयुः इति तेषाम् उपेक्षां कृतवती । सा पृथु अथवा रघु इत्याख्यातस्य राज्ञः काले अहर्निशं सञ्चरन्ती बालान् सर्वान् मारयति स्म । मायाविनीं तां राक्षसीं गृहीतुं केऽपि न शक्तवन्तः । वसिष्ठमहर्षिद्वारा तस्याः रहस्यं ज्ञातवान् राजा तस्याः ग्रहणकार्ये बालान् एव नियुक्तवान् । फाल्गुनमासस्य पूर्णिमायां देशस्य सर्वे बालाः सम्भूय काष्ठकारीषेषु अग्निं प्रज्वाल्य नृत्यन्तः चीत्कुर्वन्तः तस्याः ग्रहणार्थं धावितवन्तः । भीता सा मनुष्यलोकादेव निर्गता । एतस्य स्मरणार्थम् होलीपर्व आचर्यते । शिवः समाधिस्थितौ तपः आचरन् आसीत् । तदा तस्य तपः नाशितवान् कामदेवः । तदा तपोभाङ्गात् क्रुद्धः शिवः तृतीयं नेत्रम् उद्घाट्य कामदेवं दहति । तस्य दिनस्य स्मरणार्थं होलीपर्व आचर्यते । एतद्दिने कामदेवम् आवह्य षोडशोपचारैः पूजयन्ति च । अस्मिन् दिने होलिका अथवा पोलिका इति विशिष्टं भक्ष्यं समर्पयन्ति देवेभ्यः । तद्दिने देवपितृभ्यः तर्पणं प्रदाय दोषशान्त्यर्थं होलीधूलिं नमस्कुर्वन्ति । गृहस्य अङ्गणं शुद्धीकृत्य अक्षतारङ्गवल्लीभिः अलङ्कृत्य मध्यभागे श्वेतवस्त्रयुक्तं पीठं स्थापयन्ति । तत्पुरतः श्वेतचन्दन-रक्तवस्त्र-पल्लवैः युक्तं कलशं प्रतिष्ठापयन्ति । तदुपरि रतीदेवीसहितं कामदेवं प्रतिष्ठाप्य अर्घ्य-पाद्य-गन्ध-दीप-धूप-पुष्प-नैवेद्यानि समर्पयन्ति । महिलाः रक्तवर्णस्य वस्त्रम् आभूषणानि च धृत्वा चन्दनवृक्षं पूजयन्ति । तेन आयुरारोग्यवृद्धिः भवति इति । पञ्चमीतः आरभ्य दश दिनानि विनोदार्थं चोरितानि काष्ठानि सङ्गृह्य होलिकादहनं कुर्वन्ति । पूर्णिमादिने अग्निप्रदीपनं कुर्वन्ति । ग्रामात् बहिः मध्ये वा होलिकादहनम् आचरन्ति । चण्डालगृहात् वा सूतिकागृहात् वा बालानां द्वारा अग्निम् आनाययन्ति होलिकादहनार्थम् । राजा एव स्वयं स्नानादिना शुद्धः सन् स्वस्तिवाचनं कारयित्वा तूर्यनादसहितः आगत्य दानधर्मादिकम् आचर्य अग्निज्वालनं कुर्यात् । अग्नये घृतं दुग्धं च समर्पयन्ति । अनन्तरं जलेन अग्निकेन्द्रं शान्तं क्रुत्वा एकान्तस्थाने स्थापयन्ति । नारिकेलस्य दाडिमस्य बीजपूरस्य च दानं कृत्वा रात्रिं गीतवाद्यनृत्यैः यापयन्ति । त्रिवारम् अग्नेः प्रदक्षिणं कृत्वा गृहमानयन्ति तम् अग्निम् । अपरस्मिन् दिने प्रातःकाले तेन अग्निना एव जलम् उष्णीकृत्य स्नानं कुर्वन्ति । दशस्युः शोभमानास्तु काष्ठस्तेयं विधीयते । चण्डालसूतिकागेहाच्छिशुहारितवह्निना ॥ प्राप्तायां पूर्णिमायां तु कुर्यात्काष्ठप्रदीपनम् । ग्रामद्बहिा मध्ये वा तूर्यनादसमन्वितः ॥ स्नात्वा राजा शुचिर्भूत्वा स्वस्तिवाचनतत्परः । दत्त्वा दानानि भूरीणि दीपयेद्धोलिकाचितिम् ॥ एवं रात्रौ होलिकोत्सवम् आचर्य अपरस्मिन् दिने प्रातःकाले सर्ववर्गीयाः अपि जनाः मिलित्वा आमोदप्रमोदम् आचरन्ति । पाटलवर्णस्य जलं प्रथमं देवेभ्यः ज्येष्ठेभ्यः च समर्प्य प्रसादरूपेण परस्परं सिञ्चन्ति । वङ्गदेशे तद्दिने श्रीकृष्णस्य दोलोत्सवम् आचरन्ति । तत्र त्रीणि वा पञ्च वा दिनानि पर्व आचरन्ति । फाल्गुनशुद्धचतुर्दश्यां रात्रौ मण्डपस्य पूर्वभागे अग्निदेवस्य आराधनं कुर्वन्ति । गोविन्दस्य विग्रहं कृत्वा १६ स्तम्भैः युक्तस्य मण्डपस्य वेदिकायां प्रतिष्ठापयन्ति । पञ्चामृताद्यैः अभिषेकं कृत्वा देवस्य अलङ्कारं कुर्वन्ति । अनन्तरं सम्यगलङ्कृतायाम् आन्दोलिकायां देवम् उपवेश्य सप्तवारं आन्दोलयन्ति । उत्सवस्य प्रथमदिने ज्वालितम् अग्निम् अन्तिमदिनपर्यन्तमपि रक्षन्ति । अन्तिमदिने देवम् २१ वारम् आन्दोलयन्ति । इन्द्रद्युम्नमहाराजः वृन्दावने एतत् पर्व आरब्धवान् इति विश्वसन्ति जनाः । हिन्दु-उत्सवाः बाह्यानुबन्धः योजनीयः संचित्रसारमञ्जूषे योजनीये श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः परिशीलनीयानि
5006
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D
मकरसङ्क्रमणम्
मकरसङ्क्रमणं भारतीयानां प्रमुखपर्वसु अन्यतमम् । अस्मात् दिनात् परमपवित्रस्य उत्तरायणकालस्य आरम्भः । इदं पर्व तिलपर्व इत्यपि निर्दिश्यते । तमिळुनाडुराज्ये पोङ्ग्ल इति वदन्ति । एतत् सूर्यस्य चलनसम्बद्धं पर्व । सूर्यस्य एकराशित: अन्यराशिं प्रतिप्रवेशदिनं सङ्क्रमणम् इति उच्यते । सौरमानानुसारं सूर्यस्य मेषादिद्वादशराशिं प्रति प्रवेशदिनम् एव सङ्क्रमणदिनम् । रवे: सङ्क्रमणं राशौ सङ्क्रान्तिरिति कथ्यते । स्नानदानतप:श्राद्धहोमादिषु महाफला ॥ मेषादिषु द्वादशराशिषु क्रमेण संसरत: सूर्यस्य । पूर्वस्माद्राशे: उत्तरराशौ सङ्क्रमणं प्रवेश: सङ्क्रान्ति: ॥ एवंक्रमेण वर्षे १२ सङ्क्रमणानि भवन्ति । तत्र प्रमुखं सङ्क्रमणद्वयम् । कर्काटकसङ्क्रमणं (दक्षिणायनस्य आरम्भ:) मकरसङ्क्रमणं (उत्तरायनस्य आरम्भ:) चेति । कर्काटकमकरसङ्क्रमणे अयनसङ्क्रमणे, मेषतुलासङ्क्रमणे विषुवसङ्क्रमणे, कन्या-मिथुन-धनु-मीनसङ्क्रमणानि षडशीतिमुखसङ्क्रमणानि, वृषभ-सिंह-वृश्चिक-कुम्भसङ्क्रमणानि विष्णुपदसङ्क्रमणानि इति विभाग: कृत: अस्ति । मकरसङ्क्रमणदिनत: आरभ्य रात्रिकालस्य अवधि: न्यून: भवति । एतद्दिने एव स्वर्गस्य द्वारोद्घाटनं क्रियते इति । परमपवित्रे अस्मिन् सङ्क्रमणदिने क्रियमाणं स्नान-दान-जप-तप-हवन-पूजा-तर्पण-श्राद्धादिकम् अधिकं फलप्रदम् इति वदन्ति शास्त्रपुराणानि । तद्दिने य: पापाचरणं करोति, य: पवित्रकर्माणि न आचरति स: पापभाक् भवति इत्यपि वदन्ति ज्ञानिन: । अन्यानि सङ्क्रमणानि आचरितुम् अशक्त: एतदेकं सङ्क्रमणं वा आचरेत् इति वदति शास्त्रम् । सङ्कान्त्यां पक्षयोरन्ते ग्रहणे चन्द्रसूर्ययो: । गङ्गास्नानं नर: कामात् ब्रह्मण: सदनं व्रजेत् ॥ (भविष्यपुराणम्) रविसङ्क्रमणे पुण्ये न स्नायाद्यस्तु मानव: । सप्तजन्मन्यसौ रोगी निर्धनोपजायते ॥ सङ्क्रान्तौ यानि दत्तानि हव्यकव्यानि मनवै: । तानि नित्यं ददात्यर्क: पुनर्जन्मनि जन्मनि ॥ (देवीपुराणम्) राहुदर्शनं सङ्क्रान्तिविवाहात्ययवृद्धिषु । स्नानदानादिकं कुर्युर्निशि काम्यव्रतेषु च ॥ (गोभिलम्) धेनुं तिलमयीं राजन्दद्याद्योत्तरायणे । सर्वान्कमानवाप्नोति विन्दते परमं सुखम् ॥ उत्तरे त्वयने विप्रा वस्तुदानं महाफलम् । तिलपूर्वमनड्वाहं दत्त्वा रोगै: प्रमुच्यते ॥ तस्मत्तस्यां तिलै: स्नानं कार्यं चोद्वर्तनं बुधै: । देवतानां पितॄणां च सोदकैस्तर्पणं तिलै: ॥ पुरा मकरसङ्क्रान्तौ शङ्करो गोसवे कृते । तिलानुत्पदयामास तृप्तये सर्वदेहिनाम् ॥ (विष्णुधर्मोत्तरं, शिवरहस्यं च) सूर्य: अस्मिन् दिने दक्षिणत: उत्तरदिशि सञ्चारस्य आरम्भं करोति । अत: एव उत्तरायणस्य आरम्भ: अस्मात् दिनात् इति उच्यते । सूर्यस्य एकस्मात् राशित: अन्यराशिं प्रति प्रवेशकाल: अत्यन्तं सूक्ष्म: । सामान्यै: स: काल: क: इति न ज्ञायते । तदर्थं तत्पूर्वं परं चेति कश्चन काल: पुण्यकाल: इति निर्णीत: अस्ति । मेषतुलासङ्क्रान्तौ राशिप्रवेशात् पूर्वं प्रवेशानन्तरं च १५ घटिका: यावत् पुण्यकाल: । वृषभ-सिंह-वृश्चिक-कुम्भसङ्क्रान्तिषु प्रवेशपूर्वं १६ घटिका: यावत्, मिथुन-कन्या-धनु-मीनसङ्क्रान्तिषु प्रवेशात् परं १६ घटिका: यावत्, कर्काटकसङ्क्रमणे प्रवेशपूर्वं ३० घटिका: यावत्, मकरसङ्क्रमणे च प्रवेशानन्तरं ४० घटिका: यावत् पुण्यकाल: इति उच्यते । अस्मिन् पुण्यकाले स्नान-जप-तप-ध्यान-श्राद्ध-तर्पणादिकं कुर्वन्ति । तद्दिने पुण्यतीर्थस्नानेन पुण्यपुरुषार्था: सिध्यन्ति इति । गङ्गास्नानेन ब्रह्मलोक: प्राप्यते । विशेषतया मकरसङ्क्रमणदिने शीतलजलेन एव स्नानं कुर्वन्ति । अशक्ता: केवलम् उष्णजलेन स्नानं कुर्वन्ति । तिलपर्व इत्येव प्रसिद्धे अस्मिन् पर्वणि विभिन्नै: प्रकारकै: तिलस्य उपयोगं कुर्वन्ति । तिलतैलं लेपयित्वा स्नानं कुर्वन्ति । तिलेन तर्पणं यच्छन्ति । तिलनिर्मैतधेनो: दानं कुर्वन्ति । तिलस्य, गुड-नारिकेल-कलायमिश्रितस्य तिलस्य दानं कुर्वन्ति । पीडापरिहरार्थं बालानां तिलाभिषेकं कुर्वन्ति । देवानां पूजां कृत्वा विशेषतया मुद्गमिश्रितस्य अन्नस्य (पोङ्ग्ल) नैवेद्यं कुर्वन्ति । एतद्दिने एव वाताटानाम् उड्डयनम् अपि कुर्वन्ति महता प्रमाणेन भारतस्य केषुचित् राज्येषु । एतद्दिने गोपूजामपि कुर्वन्ति । ता: स्नापयित्वा श्रृङ्गे विविधवर्णै: अलङ्कुर्वन्ति । तासां प्रियं तृणं, धान्यं, गुडं, नारिकेलं च ताभ्य: यच्छन्ति । पीडापरिहारार्थं ता: ज्वलत: अग्ने: उपरिष्टात् गमयन्ति । गोमाता अष्टमङ्गलेषु एका इति परिगण्यते । तस्या: दर्शनं, नमस्कार:, पूजा, प्रदक्षिणं च अनिष्टपरिहारकम् इति मन्यते । तस्या: अवयवेषु १४ लोका: सन्ति । समस्तदेवता: तस्या: अङ्गेषु निवसन्ति इति वदन्ति शास्त्राणि । ”गवामङ्गेषु तिष्ठन्ति भुवनानि चतुर्दश । दन्तेषु मरुतो देवा जिह्वायां तु सरस्वती ॥ खुरमध्येषु गन्धर्वा: खुराग्रेषु च पन्नगा: ॥ सर्वसन्धिषु साध्या चन्द्रादित्यौ तु लोचने । ककुदि सर्वनक्षत्रं लाङूले धर्म आश्रित: ॥ अपाने सर्वतीर्थानि प्रस्रावे जावीनदी । नानाद्वीपसमाकीर्णा चत्वार: सागरास्तथा ॥ ऋषयो रोमकूपेषु गोमये पद्मधारिणी । सन्ति रोमसु विद्या श्रृङ्गयोरयनद्वयम् ॥ धैर्यं धृति क्षान्ति पुष्टिर्वृद्धिस्तथैव च । स्मृतिर्मेधा तथा लज्जा वपु: कीर्तिस्तथैव च ॥ विद्या शान्तिर्मतिवा सन्तति: परमा तथा । गच्छन्तीमनुगच्छन्ति एता गां वै न संशय: ॥ यत्र गावो जगत्तत्र देवदेवीपुरोगमा: । यत्र गावस्तत्र लक्ष्मी: सांख्यधर्मा शाश्वत: ॥ गाव: पवित्रा माङ्गल्या देवानामपि देवता: । यस्ता: शुश्रूषते भक्त्या स पापेभ्य: प्रमुच्यते ॥“ एतदृशी गोमाता प्रतिदिनम् अपि पूजनीया । य: प्रतिदिनं न श्क्नोति स: सङ्क्रमणदिने वा गोपूजां कुर्यात् । शुभकर्मणि, अपरकर्मणि, श्राद्धकर्मणि एवं सर्वत्रापि गोपूजा श्रेयस्करी । गोमातु: श्रृङ्गद्वये अयनद्वयस्य अधिदेवता: निवसन्ति । अयनद्वयस्य सन्धिकाले मकरसङ्क्रमणदिने गोपूजा अत्यन्तं श्रेयस्करी । तद्दिने मध्याह्नभोजनानन्तरं नारिकेल-गुड-कलायमिश्रितं तिलम्, इक्षुदण्डं, शर्करानिर्मितं विग्रहं च प्रतिगृहं गत्वा वितरन्ति । रात्रौ देवतापूजाया: अनन्तरं ज्योतिष्कान् सगौरवम् आह्वयन्ति । ज्योतिष्का: सङ्कान्तिमूर्ते: स्वरूपं, तस्य वर्षस्य सङ्क्रमणफलं प्ञ्चाङ्घानुसारं वदन्ति । तमिळुनाडुराज्ये, आन्ध्रपदेशे, उत्तरप्रदेशे, कर्णटके एवं कुत्रचित् सङ्क्रमणस्य आचरणे प्रादेशिकानि वैशिष्ट्यानि सन्ति । वैद्यकीयमहत्त्वम् : शैत्यकाले अस्माकं शरीरे विद्यमान: तैलांश: शाखार्थं व्ययित: भवति । तेन शरीरे तैलांशस्य अभाव: भवति । तस्मात् शीतसम्बद्धा: रोगा: जायन्ते । नारिकेल-गुड-कलायमिश्रितस्य तिलस्य, इक्षुदण्डस्य, शर्कराभक्ष्यस्य च भक्षणेन अभाव: निवार्यते । हिन्दु-उत्सवाः बाह्यानुबन्धः योजनीयः सारमञ्जूषा योजनीया
5007
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%93%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D
ओणम्
ओणम् ( ) (, ) उत्सवः भूलोकं प्रति महाबलिनः आगमनं निमित्तीकृत्य आचर्यते । ओणं-पर्वकाले महाबलिनः, तथा तं पातालं प्रति प्रेषितवतः वामनस्य च पूजा क्रियते। चतुरस्राकारके मृत्पिण्डे महाबलिनः विष्णोः च आवाहनं कृत्वा पुष्पादिभिः अलङ्कृत्य पूजा क्रियते। प्राचीनकाले वामनस्य पूजनं न आसीत्। ओणंकाले महाबली दशदिनाभ्यन्तरे प्रतिगृहम् आगत्य योगक्षेमादिकं परिशीलयति इति केरलीयाः भावयन्ति। अतः ते तस्य स्वागतार्थं विशेषव्यवस्थां कुर्वन्ति। प्रतिगृहं स्वच्छीक्रियते, अलङ्क्रीयते च । उषसि एव देहल्याः पुरतः पर्ण-पुष्प-वर्णचूर्णादिभिः आकर्षकतया रङ्गवली विरच्यते। पुष्पाकारकाः ताः 'पूक्कळम्' इति मलयाळभाषया निर्दिश्यन्ते। जनाः नूतनानि वस्त्राणि धृत्वा परस्परम् उपायनानि यच्छन्ति। नृत्यादिभिः चक्रवर्तिनः स्वागतं कुर्वन्ति। दशदिनात्मके एतस्मिन् उत्सवकाले रुचिकराणि खाद्यानि सज्जीक्रियन्ते। ओणं-सम्बद्ध्ं 'कैकोट्टिक्कळि' नामकं नृत्यप्रकारम् अवलम्ब्य महिलाः नृत्यन्ति। ओणाङ्गतया नौकास्पर्धाः एतस्य उत्सवकालस्य प्रमुखम् आकर्षणं नाम-अनतिगम्भीरे जले नौकास्पर्धायाः आयोजनम्। एताः काष्ठनिर्मिताः नौकाः फणाः उन्नीतवतः सर्पस्य आकारेण भवन्ति। स्पर्धादिने एतासु नौकासु शताधिकाः नौकाचालकाः उपविश्य समूहशक्त्या नौकां चालयन्ति। तदवसरे न केवलम् एताः दीर्घनौकाः अपि तु लघुनौकाः, बालैः चाल्यमानाः उडुपाः चापि दृश्यन्ते नदीषु। एवम् अयम् उत्सवः केरळीयेषु आनन्दम् उत्साहं च महता प्रमाणेन पूरयति। पर्वाचरणसम्बद्धा पुराणकथा प्राचीनकाले असुरकुलोत्पन्नः महाबली केरळराज्यं पालयति स्म । सः न्यायपरः प्रजावत्सलः समर्थः च आसीत्। तस्य शासनकाले प्रजाः सुखेन जीवन्ति स्म। सः शौर्येण असदृशः आसीत्। अतः न केवलं भूलोकम् अपि तु स्वर्गादीन्लोकान् अपि पालयति स्म सः। तस्य कीर्तेः विस्तारं देवाः सोढुं न शक्तवन्तः। सर्वे सम्भूय निर्णीतवन्तः यत् 'स्वर्गः स्वयत्तीकृतः तेन तदर्थं महाबली दण्डनीयः' इति। एतदर्थं विष्णोः साहाय्यं प्रार्थितम्। विष्णुः अवकाशं प्रतीक्षमाणः आसीत् । कदाचित् महाबली अश्वमेधयागम् आरब्धवान्। तदा विष्णुः वामनवेषं धृत्वा यागमन्डपम् आगतवान्। याचकेन यद् याच्यते तत् दातव्यम् एव इति तु यागनियमः। अतः वामनः यत् याचेत तत् दातुं सिद्धः आसीत् महाबली। वामनः त्रिपादपरिमितां भूमिं याचितवान्। महाबली दानम् अङ्गीकृत्वान्। त्रिपादपरिमितायाः भूमेः दाने आक्षेपार्हः अंशः कोऽपि नासीत्। तथापि गुरुः शुक्राचार्यः आतङ्कयुक्तः जातः। वामनः त्रिविक्रमः जातः। सः एकेन पादेन भूमिम्, अपरेण च स्वर्गलोकं च आक्रान्तवान्। 'मया तृतीयः पादः कुत्र स्थापनीयः?' इति वामनः महाबलिनं पृष्टवान्। वचनपालने बद्धादरः असुरचक्रवर्ती विनयेन शिरः अवनमितवान्। वामनः तृतीयं पादं महाबलिनः शिरसि संस्थाप्य तं पातालं प्रति प्रेषितवान्। वामनस्य अदृश्यतातः पूर्वं महाबली वरं याचितवान्-"वर्षे एकवारम् अहं मम साम्राज्यं द्रष्टुम् इच्छामि" इति। विष्णुः अङ्गीकृतवान्। हिन्दु-उत्सवाः केरलराज्यस्य उत्सवाः सारमञ्जूषा योजनीया‎
5015
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A5%80
प्राचीनवंशावली
भारतस्य इतिहासः अतिप्राचीनः अस्ति । नैके राजानः इमां पुण्यभूमिं, त्यागभूमि, धर्मभूमिं प्राशासयन् । तेषु केषाञ्चन नामानि अत्र प्रदत्तानि । यादवकुलम् मनुः इला पुरूरवाः आयुः नहुषः ययातिः यदुः क्रोष्टुः वृजिनिवान् स्वाहिः रुशद्गुः चित्ररथः शशबिन्दुः पृथुश्रवः अन्तरः सुयज्ञः उशीनरः शिनेयुः मरुत् कम्बलबर्हिः रुक्मकवचः परावृत् ज्यामघः विदर्भः क्रथभीमः कुन्तिभोजः धृष्टः निर्वृतिः विदूरथः दशार्हः व्योमन् जीमूतः विकृतिः भीमरथः रथवरः दशरथः एकादशरथः शकुनिः करम्भ देवरातः देवक्षत्रः देवनः मधुः पुरुवशः पुरुद्वन्तः जन्तु सत्वन्तः भीमसेनः अन्धकः कुकुरः वृष्णि कपोतरोमनः विलोमी नल अभिजित् पुनर्वसु उग्रसेन कंस कृष्ण शाम्ब पौरवकुलम् मनु इला पुरुरवस् आयु नहुष ययाति पूरु जनमेजय प्राचीन्वन्त् प्रवीर मनस्यु अभयद सुधन्वन् बहुगव संयति अहंयाति रौद्राश्व ऋचेयु मतिनार तंसु दुष्यन्त भरत भरद्वाज वितथ भुवमन्यु बृहत्क्षत्र सुहोत्र हस्तिन् अजमीढ नील सुशान्ति पुरुजानु ऋक्ष भृम्यश्व मुद्गल ब्रह्मिष्ठ वध्र्यश्व दिवोदास मित्रयु मैत्रेय सृञ्जय च्यवन सुदास संवरण सोमक कुरु परीक्षित जनमेजय भीमसेन विदूरथ सार्वभौम जयत्सेन अराधिन महाभौम अयुतायुस् अक्रोधन देवातिथि ऋक्ष २ भीमसेन दिलीप प्रतीप शन्तनु भीष्म विचित्रवीर्य धृतराष्ट्र पाण्डव अभिमन्यु अयोध्याकुलम् मनु इक्ष्वाकु विकुक्षि-शशाद कुकुत्स्थ अनेनस् पृथु विष्टराश्व आर्द्र युवनाश्व श्रावस्त बृहदश्व कुवलाश्व दृढाश्व प्रमोद हरयश्व निकुम्भ संहताश्व अकृशाश्व प्रसेनजित् युवनाश्व २ मान्धातृ पुरुकुत्स त्रसदस्यु सम्भूत अनरण्य त्रसदश्व हरयाश्व २ वसुमत त्रिधनवन् त्रय्यारुण सत्यव्रत हरिश्चन्द्र रोहित हरित विजय रुरुक वृक बाहु सगर असमञ्जस् अंशुमन्त् दिलीप १ भगीरथ श्रुत नाभाग अम्बरीषः सिन्धुद्वीप अयुतायुस् ऋतुपर्ण सर्वकाम सुदास मित्रसह अश्मक मूलक शतरथ ऐडविड विश्वसह १ दिलीप २ दीर्घबाहु रघु अज दशरथ राम कुश अतिथि निषध नल नभस् पुण्डरीक क्षेमधन्वन् देवानीक अहीनगु पारिपात्र बल उक्थ वज्रनाभ शङ्खन् व्युषिताश्व विश्वसह २ हिरण्याभ पुष्य ध्रुवसन्धि सुदर्शन अग्निवर्ण शीघ्र मरु प्रसुश्रुत सुसन्धि अमर्ष विश्रुतवन्त् बृहद्बल बृहत्क्षय अन्यराजाः दिवोदास (काशी) दुर्दम (हैहय) केकय (आनव) गाधी (कान्यकुब्ज) अर्जुन (हैहय) विश्वामित्र (कान्यकुब्ज) तालजङ्घ (हैहय) प्रचेतस् (द्रुह्यु) सुचेतस् (द्रुह्यु) सुदेव (काशी) दिवोदास २ (काशी) बलि (आनव) भारतस्य प्राचीनसाम्राज्यानि चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5016
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%83
मनुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। मानवसभ्यताया: आदौ राजर्षिः मनुरेव आसीदिति पण्डितानां मतम् । विषयेस्मिन् एका पौराणिकी किम्वदन्त्यपि उपल्भ्यते यत् जगत: प्रलयसमये यदा सर्वमिदं जलेनावाप्तं तदा एका मत्स्यसहाय्येन एषः एव अवशिष्ट: । एष: इक्ष्वाकुवंशस्य प्रथम नृपति: । अयमेव नृसभ्यताया: प्रथमं विधिग्रन्थं व्यरचत् । प्राचीन-वंशावली यादवकुलम् ‎ अयोध्याकुलस्य राजानः बाह्यानुबन्धः योजनीयः सारमञ्जूषा योजनीया‎ श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् स्मृतिकाराः
5017
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%B2%E0%A4%BE
इला
इला वैवस्वतमनोः पुत्री । वसिष्ठमुनेः अनुग्रहेण पुरुषत्वम् अवाप्य "सुद्युम्न" इति नाम्ना राज्यभारम् अकरोत् । ततः कदाचित् मृगयार्थं विपिनं प्रविष्टः सन् तत्राकस्मादिव पार्वतीदेव्याः शापपात्रं शरवणं प्रविश्य पुनः अङ्गना बभूव। ततः चन्द्रपुत्रः बुधः एनामकामयत्। तयोः सङ्गमेन च पुरूरवाः जज्ञे । ततः परमेश्वरानुग्रहेण मासाभ्यान्तरं पुंस्त्वम्, पुनरेकमासं यावत् स्त्रीत्वं च धारयितुं वरं लब्धवती । एवं च सा यदा पुरुषत्वेऽवर्तत तदा उत्कलः, गयः, विमलः इति नामनः त्रीन् पुत्रान् अलभत । एवं महाभारते आदिपर्वणि ६३तः ६९ अध्यायेषु कथा वर्तते । भागवते ९.१। हरिवंशे १. १०। मत्स्यपुराणे ११. ब्रह्मपुराणे ७. तथा देवीभागवते च १,३ तमेष्वध्यायेषु कथेयं दृश्यते । प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5018
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%83
पुरूरवाः
अनेकानि यागयज्ञादीनि कृत्वा देवताः तोषितवान् पुरूरवाः कश्चित् महान् राजा आसीत्। सः तदा तदा देवलोकम् अपि गत्वा आगच्छति स्म। कदाचित् प्रयाणकाले तेन कस्याश्चित् स्त्रियाः आर्तनादः श्रुतः। केशी नाम कश्चित् राक्षसः ऊर्वशी-चित्रलेखानामनी द्वे देवकन्ये बलात् अपहृत्य नयन् आसीत्। पुरूरवाः तं राक्षसं जित्वा ते देवकन्ये सुरक्षिततया स्वर्गं प्रापितवान्। ऊर्वश्या सह विवाहः कानिचन दिनानि अतीतानि। कस्यचित् ऋषेः शापकारणतः ऊर्वशी भूलोके नरजन्म प्राप्तवती। सा भूलोके पुरूरवसम् इष्टवती। ऊर्वश्याः असदृशं सौन्दर्यं दृष्ट्वा पुरूरवाः अपि आकृष्टः अभवत्। "अहं भवतीं परिणेतुम् इच्छामि" इति पुरूरवाः स्वेच्छां प्रकटितवान्। तस्य वचनं श्रुत्वा ऊर्वशी निर्बन्धसहितं परिणयम् अङ्गीकृतवती। तस्याः प्रधानः निर्बन्धः आसीत् यत्-'मम समीपे एकं हरिणयुगलम् अस्ति यावत् तत् सुरक्षितं स्थास्यति तावत् अहं भवता सह जीवनं करिष्यामि" इति। पुरूरवाः एतत् अङ्गीकृतवान्। तौ द्वौ अपि कञ्चित् कालं यावत् गार्हस्थ्यजीवनं कृतवन्तौ। ऊर्वश्याः वियोगः ऊर्वश्याः शापविमोचनकालः सन्निहितः। स्वर्गे तस्याः अभावेन नीरसताम् अनुभवन् इन्द्रः तस्याः शोधनार्थं गन्धर्वान् प्रेषितवान्। एकस्यां रात्रौ महती वृष्टिः आसीत्। तदा गन्धर्वाः आगत्य हरिणद्वयमपि चोरयित्वा नीतवन्तः। निद्रातः अकस्मात् जागरितः पुरुरवाः तं विषयं ज्ञात्वा अनुक्षणं तान् अनुसृतवान् । किन्तु तान् ग्रहीतुं सः न शक्तः। एवं नियमभङ्गः जातः इत्यतः ऊर्वशी अनुक्षणं पुरूरवसं परित्यज्य स्वर्गं गतवती। ऊर्वश्याः वियोगं सोढुम् अशक्तः पुरूरवाः उन्मत्तः इव अभवत्। तस्य तादृशीं स्थितिं दृष्ट्वा उत्पन्नकरुणाः देवताः वर्षे एकवारं कुरुक्षेत्रे तयोः मेलनार्थं व्यवस्थां कृतवन्तः। तेन पुरूरवसः जीवने चैतन्यं दृष्टम्। ऊर्वशी-पुरूरवसोः कथायां बहु रहस्यानि सन्ति इति पौराणिकाः वदन्ति। एतां कथाम् आधारीकृत्य अनेके कवयः काव्यानि नाटकानि च रचितवन्तः सन्ति। प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5019
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%83
आयुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5020
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%B7%E0%A4%83
नहुषः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5021
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%83
ययातिः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5022
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%83
यदुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5023
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%81%E0%A4%83
क्रोष्टुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5024
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D
वृजिनिवान्
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5025
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%83
स्वाहिः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली यदुकुलस्य राजानः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5026
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B6%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%83
रुशद्गुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5027
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%83
चित्ररथः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5028
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%B6%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%83
शशबिन्दुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5029
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%A5%E0%A5%81%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%83
पृथुश्रवः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5030
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%83
अन्तरः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5031
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%81%E0%A4%AF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%83
सुयज्ञः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली यदुकुलस्य राजानः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5032
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%89%E0%A4%B6%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%83
उशनाः
उशनाः नाम शुक्राचार्यः । यथा अमरकोशे- शुक्रो दैत्यगुरुः काव्य उशना भर्गवः कविः। वश (कान्तौ) 'कनसिः' (उ ४-२३८) स्वायम्भुवमन्वन्तरे भृगुमहर्षि-पुलोमयोः अष्टसु पुत्रेषु चतुर्थः अयम् । इदानीं प्रचाल्यमानस्य वैवस्वतमन्वन्तरस्य तृतीये पर्याये व्यासः आसीत् । अस्य पत्नी ऊर्जस्वतिः । पुत्री देवयानी । जगतः सम्पदः निमित्तं देवासुरयोः युद्धावसरे देवाः बृहस्पत्याचार्यम् असुराः शुक्राचार्यञ्च स्वस्य आचार्यत्वेन स्व्यकुर्वन् । अयं हिरण्यकशिपोः पुरोहितः आसीत् इति उल्लेखः उपलभ्यते । (दे भा १ ४, विष्णु ३ ३) प्राचीनगुरवः बाह्यानुबन्धः योजनीयः हिन्दुधर्मसम्बद्धाः स्टब्स् अन्यभाषायां सारमञ्जूषा पौराणिकधार्मिकव्यक्तयः सर्वे अपूर्णलेखाः
5033
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%83
शिनेयुः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5034
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%A4%E0%A5%8D
मरुत्
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5035
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%83
कम्बलबर्हिः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत् । प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5036
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A4%B5%E0%A4%9A%E0%A4%83
रुक्मकवचः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5037
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D
परावृत्
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली यदुकुलस्य राजानः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5038
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%98%E0%A4%83
ज्यामघः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः न प्राप्तः भाषानुबन्धः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5039
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A6%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%83
विदर्भः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5040
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%AD%E0%A5%80%E0%A4%AE%E0%A4%83
क्रथभीमः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5041
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AD%E0%A5%8B%E0%A4%9C%E0%A4%83
कुन्तिभोजः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। कुन्तिभोज: तथा शूर: एतौ भ्रातरौ।तारुण्ये क्वचित् तौ कस्यचिन्मुने: दर्शनाय गतौ। मुनि: उवाच यत्तयो: एकस्य सन्तति: भविष्यति।अन्य: नि:सन्तान: भविष्यति।परस्परं स्नेहभावात् तथा नि:सन्तानदोषभयात् तौ परस्परं वचनं प्रतिश्रुतवन्तौ यद् आवयो: यस्य कस्य अपि प्रथमं सन्तानं भवतु, तेन तद् अपत्यम् अन्यस्मै समर्पणीयम्।शूरस्य प्रथमा कन्या जाता पृथा।शूरात् कुन्तिभोज: तां स्वगृहम् आनीतवान्, महता स्नेहेन पालितवान्।एषा एव कुन्ती इति अग्रे प्रसिद्धा।कुन्तिभोज: महाभारतयुद्धे पाण्डवानां पक्षे आसीत्।युद्धे स: वीरगतिं प्राप्तवान्। बाह्यसम्पर्कतन्तुः कुन्तिभोजः प्राचीनवंशावली ‎ प्राचीनराजाः महाभारतस्य पात्राणि चित्रं योजनीयम्‎ श्टब्स् संस्कृतसम्बद्धाः सारमञ्जूषा योजनीया‎ सर्वे अपूर्णलेखाः
5042
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%83
धृष्टः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5043
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%83
निर्वृतिः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5044
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%83
विदूरथः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5045
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B9%E0%A4%83
दशार्हः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5046
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A5%8D
व्योमन्
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5047
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%80%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%83
जीमूतः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5048
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%83
विकृतिः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5049
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%80%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%83
भीमरथः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5050
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%83
रथवरः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5052
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B6%E0%A4%B0%E0%A4%A5%E0%A4%83
एकादशरथः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5053
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%83
शकुनिः
सः महाराज सुबलस्य पुत्रः गान्धारदेशस्य राजा च आसीत् । तस्य अन्य नामः सौबलः । तस्य भगिनी गान्धारी । सः कौरवाणं मातुलः आसीत् । तस्य पुत्रः उलूकः । सः द्यूतखेले प्रवीणः आसीत् । सः कुरुक्षेत्रयुद्धाय उत्तरदायकः आसीत् । सहदेवः तस्य हन्ता । प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः सारमञ्जूषा योजनीया‎
5054
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%83%20%28%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%29
करम्भः (यदुकुलस्य राजा)
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5055
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%83
देवरातः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5056
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%83
देवक्षत्रः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5057
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%83
देवनः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5058
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%81
मधु
मधु (आहारपदार्थः) मधु (राजा) मधु (औषधम्) स्पष्टीकरणपृष्ठानि चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5059
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%83
पुरुवशः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5060
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%83
पुरुद्वन्तः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5061
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%83%20%28%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B2%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%20%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%29
जन्तुः (यदुकुलस्य राजा)
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5062
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%83
सत्वन्तः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली यदुकुलस्य राजानः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया
5063
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%80%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%83%20%28%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%29
भीमसेनः (यादवराजा)
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली यदुकुलस्य राजानः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् न प्राप्तः भाषानुबन्धः सर्वे अपूर्णलेखाः सर्वे न प्राप्ताः भाषानुबन्धाः चित्रं योजनीयम् भाषानुबन्धरिहतपृष्ठेषु सामञ्जूषायोजनीया
5064
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%95%E0%A4%83
अन्धकः
सः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः सारमञ्जूषा योजनीया
5065
https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%83
कुकुरः
Bold textसः यादवकुलस्य राजा आसीत्। प्राचीनवंशावली प्राचीनराजाः भारतेतिहाससम्बद्धाः स्टब्स् सर्वे अपूर्णलेखाः चित्रं योजनीयम् सारमञ्जूषा योजनीया