text
stringlengths 0
889
|
|---|
कलिकलङ्कविनाशनदक्षमिदम् । |
यद वा दहनकर्मायं सर्वत्र परभुर अव्ययः |
एवं ते धर्मराजस्य शरुत्वा वचनम अर्थवत |
प्रयाति चान्ते लयमेव सर्वम् । |
अजयत खाण्डव परस्थे न हि यन्तास्ति तादृशः |
रक्षॊ लब्धान्तरम अपि न विवेश सवम आलयम |
ततः परभाते विमले सवेनानीकेन वीर्यवान |
अयं तु भावॊ दुर्बुद्धे यस तवयेह परवर्तितः |
नामनुष्ये भवत्य अग्निर वयक्तम अत्रैव राघवौ |
न मेऽस्ति सन्ततिस्तात न सुहृन्न च बान्धवः । |
किं नु तैर अजितं संख्ये येषां पक्षे च सात्यकिः |
तवमिन्द्र सजोषसमर्कं बिभर्षि बाह्वोः| |
क्षयाद्भयादविश्रम्भाच्छोकात्स्त्रीदोषदर्शनात् । |
अपॊवाह रणे राजन सहदेवः परतापवान |
पतितां च गृहीत्वा मां नयेयुः पापराक्षसाः |
तं पुत्रं पूर्वके राज्ये निक्षिप्य भुवि दुर्जयम |
जेतुं पुरुषशार्दूलं शार्दूलम इव वेगितम |
यत्कृते पितरः पुत्राञ जनयन्ति शुभार्थिनः |
सिद्धार्थास तु नरा रामम आगतं सीतया सह |
ततॊ भीमॊ महाबाहुः कषुराभ्यां भरतर्षभ |
वयाहरिष्यन्न इवातिष्ठत सेनाग्रम अपि शॊभयन |
पणिक् स्थापयेत् ॥ २४॥ |
विप्रकीर्णपताकास ते विषाण जनिताग्नयः |
न हि पक्षवता नयाय्यं निःस्नेहेन सुहृज्जने |
[भीस्म] |
कृताञ्जलिर वरारॊहा पर्यश्रुनयना ततः |
अन्तर्धाय तदात्मानं विश्वामित्रॊ ऽपि भारत |
गा गोपकैरनुवनं नयतोरुदार |
न नाम रावणं युद्धे पश्यामः पुरतः सथितम |
मूढानाम अवलिप्तानाम असारं भासितं बहु |
तेन ब्रह्मशिरो नाम परमास्त्रं महात्मना । |
दानं च विविधाकारं दीनान्धकृपणादिषु ॥ |
मा तात कलहं कार्षी राज्यस्यार्धं परदीयताम |
किरीटी भीमसेनश च वृद्धक्षत्रश च पौरवः |
ये विमुक्ता भवन्तीह नरा भरतसत्तम |
सहस्रधारेअव ता असश्चतस्त्र्तीये सन्तु रजसि परजावतीः| |
उत्पादयस्व शैलेन्द्र सुतां त्वं वरवर्णिनीम् ॥ |
तत कृत्वा दुष्करं कर्म भरातरौ रामलक्ष्मणौ |
यत्र सौमित्रिणा स्नानं शङ्करस्यार्चनं कृतम् । |
सत्राणि सर्वाणि शरीरसन्धिस्त्वं सर्वयज्ञक्रतुरिष्टिबन्धनः |
करोति श्यामलां भूमिं हरिन्मरकताश्मभिः |
समासाद्याङ्गदस तरासाद विषादम अगमद भृशम |
परसीद नृपतिश्रेष्ठ भर्ता मे ऽयं विसृज्यताम |
भृशं संतापयाम आस देवराजं स गौतमः |
आत्मनैवात्मनॊ दानं कर्तुम अर्हसि धर्मतः |
समुत्सृजेति चिह्नानि तत्ते सम्पादयाम्यहम् ॥ |
याच्ञाम आहुर अनीशस्य अभिहारं च भारत |
सुहृदः प्रकृतीर्दारानुपायुङ्क्त ततः स्वयम् |
ते विवर्णमुखाः सर्वे तं द्विजञ्च शवं तथा । |
तान उवाच समासाद्य दुःखितान दुःखिता सती |
शून्यागरं वृक्षमूलम अरण्यम अथ वा गुहाम |
गर्भस्थेन ततॊ लॊके पराशर इति समृतः |
इष्टबन्धुजनॊ नित्यं मां च नित्यम अनुव्रतः |
ये तव आदान परा एव वसन्ति भवतॊ गृहे |
अवृत्त्या यॊ भवेत सतेनॊ वेद वित सनातकस तथा |
तत्र प्रकृतं बुद्ध्वा यथा क्षाराः क्षीरं फलं पुष्पम् इत्यत्रोद्भिदगणस्य प्रकृतत्वात् क्षीरमिति स्नुह्यादिक्षीरम् एव क्षीरशब्देन वदेत् ॥ |
मृत्यॊः सवसारं जवलिताम इवॊल्कां; वैकर्तनः पराहिणॊद राक्षसाय |
विग्रहं पूजयेद यॊ वै लिङ्गं वापि महात्मनः |
यच च सवयं नतं दारु न तत संनामयन्त्य अपि |
एवम उक्तास तु ते दूता भरतेन महात्मना |
अत्याज्यम अस्य जानामि पराणैस तुल्यं धनंजयम |
स नियतं कुपितः |
पिबेद् उपरि तस्योष्णं क्षीरम् एव यथा-बलम् ॥ |
त्वं विश्वजेता त्वं शर्म त्वं शरण्यस्त्वमक्षरम् । |
मार्गज्ञाः कापिलाः साङ्ख्याः शृणुध्वं मुनिसत्तमाः ॥ |
अन्वधावत किरन बाणैः कङ्कपत्रैर अजिह्मगैः |
भार्गवाङ्गिरसौ लॊके लॊकसंतान लक्षणौ |
श्रद्धयोपाहृतं प्रेष्ठं भक्तेन मम वार्यपि |
[स] |
गां पुरस्कृत्य राजेन्द्र बराह्मणैः परिवारितः |
सर्वाभिशङ्की मूढश च बालः कटुक वाग अपि |
स परमॊक्षाय लभते पन्थानं मनुजाधिप |
परमथिष्यन्न इव शिरॊ भीमसेनस्य संयुगे |
पित्र्ये पदे कृतॊ राजा सुग्रीवॊ वालिनः पदे |
मद्रराजप्रयुक्तं च शरं छित्त्वा महाबलः |
उमापतिः पशुपतिः शूलधृग भग नेत्रहा |
याच्यमान इवारण्ये दरुमैर मारुतकम्पितैः |
सहैभिर भरातृभिर वीरैः पार्थिवैश चेन्द्र विक्रमैः |
स तत्र निक्षिप्य सुतं महर्षिर; उवाच सूर्याग्निसमप्रभावम |
यदि कर्ण रणे हन्याद अद्य तवां शवेतवाहनः |
सर्वैद्रियसमाहारो धारणाध्याननित्यता । |
पुरुषः सुखदुःखानां भॊक्तृत्वे हेतुर उच्यते |
[य] |
काम्यान्यन्यानि श्राद्धानि प्रतिसंवत्सरं द्विजैः ॥ |
तत्रापि विधिवद दत्त्वा विप्रेभ्यॊ रत्नसंचयान |
राजा च धृतराष्ट्रः स शॊकाकुलित चेतनः |
याज्ञवल्क्यम ऋषिश्रेष्ठं दैवरातिर मया यशः |
मधुतीर्थमथैन्द्रं च श्येनं पर्जन्यमेव च ॥ |
अनुजानीहि मां सौम्य पूजितॊ ऽसमि विभीषण |
दयूतप्रमुखम आभाति कुरूणां वयसनं महत |
गृहीत्वा वयसनं शवेतं धर्मात्मा संशितव्रतः |
क्रोधात्कम्पः शिरोरुक्च प्रलापो भयशोकजे ॥ |
भक्षयित्वा विशुद्ध्यर्थं मुक्तशापस्ततः परम् । |
अपि च भगवान विश्वेश्वरॊमा पतिः कामम अभिवर्तमानम अनङ्गत्वेन शमम अनयत |
न चाहं हातुम इच्छामि कषात्र धर्मं कथं चन |